ตำรับยาสมุนไพรล้านนา

40 ตารางท่ี 6 ฤทธทิ์ างเภสัชวิทยาของสมนุ ไพร 10 ตวั ทีค่ ดั เลือกจากต ลําดบั สมุนไพร งานวจิ ยั ท ที่ กลว ยตบี ไมพบฤทธิ์ทางเภสชั วทิ ยาทเ่ี กีย่ วกบั การเกิดไข 5. Musa (ABB group) จาก Phytother Res. 2003 Sep;17(8):973-5 พบวา 6. Mosaddik MA เกี่ยวกับฤทธิ์ cytotoxic และ antiba หญาขัด จากใบของ Sida rhombifolia มีฤทธิ์ cytotoxic แล จาก phytochem Anal. 2001 Mar-Apr; 12(2):110-9 Sida rhombifolia Bourne P, Whting P รายงานวา พชื พวก Sida spp Linn. โดยสามารถจดั เปนสาร chemotaxonomic agent 7. มะกอก ไมพ บฤทธท์ิ างเภสัชวทิ ยาทเ่ี กีย่ วขอ งกับการเกดิ Spondias pinnata จาก phytomedicine. 2002 Dec;9(8):731-3. พบวา (Linn.f.) Kurz. Swaroop KR, Murugesan T, Pal M, Mandal SC.เก Ficus racemosa โดยจากการทดลองพบวา การฉ 8. มะเดื่ออุทมุ พร methanol เปน สารสกดั สามารถลดไขใ นหนู(albi suspension ได โดยเปรยี บเทยี บฤทธก์ิ ับ paracet Ficus racemosa Linn. C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\result.doc

0 ตํารบั ยาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) เอกสารอา งองิ ทส่ี นบั สนุน ไมพ บรายงานการวจิ ยั ามีรายงานการศึกษาของ Islam ME, Haque ME, [Access from] acterial ของ Sida rhombifolia พบวา สารสกดั http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entr ละตานเชอ้ื แบคทีเรียทง้ั แกรมบวก และแกรมลบ ez/query.fcgi?CMD=Display&DB 9. พบวา มีรายงานการศกึ ษาของ Dinan L, =pubmed. 18-3-2006. p. มีสารเคมพี วก ecdysteroid เปน องคป ระกอบ [Access from] t ได เนือ่ งจากพบเฉพาะในพืช genus นี้เทา นน้ั http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entr ez/query.fcgi?CMD=Display&DB ดไข =pubmed. 18-3-2006. ไมพ บรายงานการวิจยั ามีรายงานการศกึ ษาของ Rao RB, Anupama K, [access from] กีย่ วกับฤทธิ์ antipyretic จากสารสกัดเปลือกตน http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entr ฉดี สารสกดั เปลือกตน Ficus racemosa โดยใช ez/query.fcgi?CMD=Display&DB ino rat) ท่ถี ูกเหนี่ยวนาํ ใหเ กดิ ไขโดยฉดี yeast =pubmed. 15-3-2006. tamol

41 ตารางที่ 6 ฤทธ์ิทางเภสัชวิทยาของสมนุ ไพร 10 ตัว ทคี่ ดั เลือกจากต ลําดับ สมุนไพร งานวจิ ัยท ท่ี ไมพบฤทธทิ์ างเภสัชวทิ ยาทเี่ กี่ยวขอ งกบั การเกิด 9. เครอื ขา วเย็น ไมพ บฤทธิ์ทางเภสัชวทิ ยาทเี่ กย่ี วของกับการเกิด 10. Millettia kityana Craib. ไผบ ง Bambusa nutans Wall. C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\result.doc

1 เอกสารอางอิง ไมพ บรายงานการวิจยั ตํารบั ยาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) ทส่ี นบั สนนุ ไมพ บรายงานการวิจยั ดไข ดไข

42 8.2 ขอเสนอการวางแผนวจิ ยั และพฒั นาของกระบวนการเพอ่ื การศกึ ษาวจิ ยั ตอเนอ่ื ง ในการนําผลงานวจิ ัยจากโครงการวจิ ยั ไปใชใ นอนาคตในการพฒั นาเปน ยาแผนปจ จบุ นั จากตํารับยาสมุนไพรลานนาที่คัดเลือกมา 10 ตํารับ ในขอ 8.1 คณะผูวิจัยขอเสนอการวาง แผนการวิจัยและพฒั นาตอเนื่องในขนั้ ตอนตางๆ ดงั นี้ 1. การเตรยี มตาํ รบั สมนุ ไพรลา นนาทคี่ ัดเลอื กมาตามวธิ ีการเตรียมทร่ี ะบุไวในตาํ รบั ยา 2. การสกัดสารสําคัญจากตํารับโดยอิงตามวิธีการใชตํารับตามภูมิปญญาลานนาและตํารา ยาสมนุ ไพร 3. การศึกษาคณุ สมบตั ิทางเคมี-กายภาพ-ชวี วิทยา ของสารสกดั จากตาํ รบั ทค่ี ัดเลือกมา 4. การทดสอบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา (อาการไข) ในหลอดทดลอง/สัตวทดลอง/มนุษย ของ ตาํ รับและสารสกดั จากตํารับ 5. การศกึ ษาความปลอดภัย/ความเปน พษิ ทง้ั เฉยี บพลันและเรอื้ รงั 6. การพัฒนาตํารับหรือสารสกัดจากตํารับสมุนไพรลานนาที่คัดเลือกมาใหอยูในรูปแบบยา เตรียมที่เหมาะสมโดยศึกษาวิจัยและพัฒนาใหอยูในรูปแบบยาจากสมุนไพรตามความรู ดั้งเดิม/ยาสมุนไพรที่พัฒนารูปแบบหรือวิธีการใช/ยาจากสมุนไพรที่เปนสารสกัดหยาบใน รปู แบบทเ่ี หมาะสม/ยาจากสมนุ ไพรที่เปน สารสาํ คัญบริสทุ ธิ์ 7. การศกึ ษาการคาดคะเนราคาตนทนุ และการตลาด 8. การจดทะเบียนทรพั ยสนิ ทางปญญา (สิทธบิ ตั ร) 9. การถายทอดเทคโนโลยี 10. การผลิตและจําหนาย 8.3 ขอเสนอกระบวนการเพื่อใชใ นการศึกษาตํารับยาของภาคอืน่ ๆ ของประเทศไทย คณะผูวิจัยมีขอเสนอกระบวนการเพ่ือใชในการศึกษาตํารับยาของภาคอ่ืนๆ ของประเทศไทย ซ่ึงสามารถใชวิธีการวิจัยของโครงการวิจัยนี้ซึ่งศึกษาตํารับยาสมุนไพรลานนาเปนตนแบบในการศึกษา โดยมขี ้ันตอนเชน เดยี วกัน ดงั นี้ 1. การรวบรวบตํารบั ยาจากแหลง ตางๆ ในแตละภาคอยา งครอบคลมุ และท่วั ถึง 2. การคัดเลือกและคดั สรรเอกสารท่ีมคี วามถูกตอ งและครบถว นสมบรู ณ 3. การจดั เอกสารตาํ รายาเปนระบบโดยมีรหัสตามแหลงท่ีมา 4. การปรวิ รรตตาํ รบั ยาใหเ ปน ภาษาไทยกลาง 5. การคัดเลอื กตํารับยาสมุนไพรที่มศี ักยภาพในการนํามาวิจัยและพฒั นา C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\result.doc

43 สรปุ และขอเสนอแนะเชิงนโยบาย การดําเนินงานตามโครงการวิจัยนี้ คณะผูวิจัยไดรวบรวมคัมภีรและตําราแพทยแผนไทย ลานนาและตํารายาสมุนไพรลานนาจากจังหวัดตางๆ ในเขตภาคเหนือตอนบน ไดแก เชียงใหม เชียงราย ลําพูน ลาํ ปาง พะเยา แพร และนา น จากสถาบนั วจิ ัยสงั คม และสาํ นักสง เสรมิ ศิลปวฒั นธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม ตลอดจนเอกสารของศูนยวิจัยและพัฒนาวัตถุดิบยา เคร่ืองสําอางและ ผลิตภัณฑธรรมชาติ สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเชียงใหม รวม จํานวนทัง้ สิ้น 225 ฉบับ คณะผูวิจัยไดกําหนดรหัสเอกสารที่ไดมาท้ังหมด โดยเรียกวา “รหัสเอกสารศูนยฯ” จากนั้นได สํารวจเนอื้ หาเบือ้ งตน แลว คัดเลือกเอกสารท่มี ีความสมบูรณดานเนอื้ หา ตัวอักษรชัดเจน และมีจํานวน ตํารับยาสมุนไพรมากที่สุดมาศึกษาโดยกําหนดใหเอกสารของแตละจังหวัดจะตองมีอยางนอย 1,000 ตํารบั ซ่ึงคัดเลือกได 21 ฉบับ โดยแบง เปนจงั หวัดละ 3 เลม คณะผูวิจัย ไดนําเอกสารคัมภีรและตําราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรทั้ง 21 ฉบับนี้ มาปริวรรต โดยกาํ หนดใหม ีการปริวรรตเปน 3 สวน ดงั น้ี 1. การปริวรรตข้นั ท่ี 0 คือการนําขอความในเอกสารที่เปนภาษาและอักษรธรรม ลานนามาจัดพิมพใหม โดยใชแบบอักษรคอมพิวเตอร (Font) ช่ือ lannaworld โดยพิมพขอความ เหลา นั้นตามตนฉบับเดมิ 2. การปรวิ รรตขน้ั ท่ี 1 คือการปริวรรตขอความจากภาษาลานนา อักษรธรรม ลา นนาเปน ภาษาลานนา อักษรและอกั ขรวธิ ีตามแบบภาษาไทย 3. การปริวรรตขน้ั ท่ี 2 คือการแปลขอความจากภาษาลานนาเปนขอความ ภาษาไทย หากขอความใดทไ่ี มส ามารถแปลได หรอื ไมแนใจวาจะแปลไดถกู ตอ งหรือไมจะคงไว แลวทํา เครือ่ งหมายดอกจนั ทน (*) ทายขอความหรือคําน้ันๆ คณะผูวิจัยไดจัดทําโปรแกรมฐานขอมูลคอมพิวเตอร ช่ือ ฐานขอมูลตํารายาสมุนไพรลานนา : ตํารับ-โรค-สมุนไพร” โดยบันทึกขอมูลตํารายาสมุนไพรท้ังหมดลงในฐานขอมูลดังกลาว ซ่ึงสามารถ คนหาขอ มลู ตา งๆ เกยี่ วกบั ตํารบั ยา โรค/อาการ สมนุ ไพร และสารสาํ คญั ของสมนุ ไพรได สามารถพมิ พ ออกมาเปนรายงานการได โดยมขี อ มลู ตํารับยาทั้งหมด 7,265 ตํารับ นอกจากนั้นยังสามารถเชื่อมโยง ขอมูลไปยังหนังสือเภสัชกรรมลานนา ศัพทานุกรมช่ือโรคในลานนา และคุณลักษณะของสมุนไพร ลา นนา จาํ นวน 30 ตัว Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\รายงานฉบับสมบูรณ\\ สรปุ และขอ เสนอแนะ.doc

44 ในการใชงานโปรแกรมฐานขอมูลนี้ ผูใชสามารถคนหาและการพิมพรายงานสามารถ โดยมี Key word คือ ช่ือโรค/อาการ (ท้ังภาษาไทย ภาษาลานนา อักษรลานนา ภาษาอังกฤษ และศัพท ทางการแพทย) ชื่อสมุนไพร (ท้ังภาษาไทย ภาษาลานนา อักษรลานนา ภาษาอังกฤษ ชื่อทองถ่ิน ชื่อ วิทยาศาสตร) และสารสาํ คญั จากรายงานขอมูลความถ่ีของโรค/อาการ ที่พบในคัมภีรตํารายาสมุนไพรท้ังหมด 7,265 ตํารับ พบวา โรค/อาการที่พบมากท่ีสุด 10 ลําดับแรก คือ ไข สันนิบาต ขาง ลม มะเร็งครุด ปวดศีรษะ มะโหก ไมสบายระหวางตั้งครรภ ฝ และเจ็บปวยหลังคลอดลูก จํานวน 328, 274, 181, 157, 150, 115, 111, 93, 92 และ 86 ตามลําดบั ในสวนของการรักษา “ไข” นั้น พบวามีช่ือสมุนไพรที่ใชในตํารับยาจํานวน 619 ช่ือ โดย สมุนไพรที่มีความถี่ในการใชมากที่สุด 10 อันดับแรก ไดแก ออยแดง ชุมเห็ดเทศ หญาคา หญาตีนกา กลวยตีบ หญาขัด มะกอก มะเดื่ออุทุมพร เครือขาวเย็น และไผบง ตามลําดับ แสดงวาสมุนไพรเหลาน้ี นาจะมีสารสําคัญท่ีเกี่ยวของกับการรักษา “ไข” มากกวาสมุนไพรชนิดอื่นๆ ดังนั้นผูวิจัยจึงคัดเลือก ตาํ รบั ยาทีใ่ ชรกั ษาอาการไขท ้งั 328 ตาํ รับ เพอื่ หาวา ตํารบั ยาใดท่ีใชสมนุ ไพรใน 10 อันดบั แรกทพี่ บมาก ท่ีสุด มาจาํ นวน 10 ตาํ รบั ผลการคัดเลือกและศึกษารายละเอียดของตํารับยารักษาไข 10 ตํารับ พบวาตํารับยาท้ัง 10 ตาํ รับนัน้ มีการใชช มุ เหด็ เทศเปนสวนประกอบในตํารบั ยาทุกตาํ รับ และมีการใช ออยแดง หญาคา หญา ตีนกา หญาขัด มะกอก กลวยตีบ มะเดื่ออุทุมพร ไผบง และเครือขาวเย็น ในลําดับความถี่ท่ีนอยลงมา ตามลําดับ อยางไรก็ตามจากการสืบคนขอมูลการวิจัยทางเภสัชวิทยา พบวามีเพียงสมุนไพรตัวเดียว คอื มะเดอ่ื อุทมุ พร ทมี่ กี ารศกึ ษาวจิ ยั โดยตรงเกยี่ วกบั การลดอาการไข จากขอมูลขางตน สามารถสรุปไดวา ตํารับยาสมุนไพรท้ัง 10 ตํารับ มีศักยภาพในการพัฒนา เพอื่ ประยุกตใ ชทางสาธารณสขุ มูลฐานโดยการนํามาศึกษาวิจัยตอเพื่อทดสอบยืนยันประสิทธิภาพและ ความปลอดภัย ตลอดจนเตรียมใหอยูในรูปแบบที่เหมาะสม นอกจากนี้สมุนไพรที่เก่ียวของกับการ รักษาโรค/อาการไขที่มีความถ่ีในการใชในตํารับยาสมุนไพรลานนามากท่ีสุด คือ ชุมเห็ดเทศ ออยแดง หญาคา หญาตีนกา และหญาขัด ซึ่งนาจะเปนสมุนไพรท่ีนาสนใจท่ีจะนํามาศึกษาเพื่อประยุกตหรือ พัฒนาเปนยาแผนปจจุบนั ไดตอ ไป Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\รายงานฉบับสมบูรณ\\สรปุ และขอ เสนอแนะ.doc

45 หวั ขอทีค่ วรทาํ การวจิ ยั เพ่มิ เตมิ จากการดําเนินงานวจิ ัยครั้งนี้ ผูว จิ ัยเหน็ วานาจะมีการศกึ ษาวจิ ัยเพม่ิ เติม หรือขยายองคค วามรู เกย่ี วกบั การศกึ ษาตํารายาสมนุ ไพรลา นนาในสวนตางๆ ดงั น้ี 1. การขยายองคความรูเก่ียวกับช่ือโรค/อาการภาษาลานนา โดยการเชิญแพทยพื้นบาน และ แพทยแ ผนปจ จบุ ันมาประชมุ สมั มนา โดยเนนทกี่ ารจดั ทาํ คาํ อธบิ ายลักษณะของโรค/อาการ ตา งๆ ในอดตี เพ่ือเทียบกบั ชื่อโรค/อาการ ของแพทยแผนปจจบุ ัน 2. การขยายขอบเขตการศึกษาใหไดตํารับยามากขึ้น และรวบรวมองคความรูดานการดูแล รักษาสุขภาพดวยสมุนไพรลา นนา โดยเปรียบเทียบกับภูมภิ าคอื่นๆ หรือประเทศเพอ่ื นบา น 3. การวิจัยและพัฒนาตํารับยาท้ัง 10 ตํารับ และสมุนไพรท้ัง 10 ชนิด เพื่อการประยุกตใชและ การพัฒนาเปน ยาแผนปจจุบันตอไป การตพี ิมพผลงานวิจยั และเสนอผลงานวจิ ยั ในระดบั ประเทศและนานาชาติ คณะผูวจิ ัยไดน ําเสนอผลงานวจิ ยั ของโครงการวจิ ัย ดังน้ี 1. การตีพิมพผลงานวิจัยในระดับประเทศ เร่ือง “Translation of Lanna Medicinal-Plant Recipes for Research and Development of Modern Pharmaceutical and the Understanding of the Lanna Thai Cultures/Histories”, Chiang Mai University Journal, in press, 2006. 2. การนําเสนอผลงานวิจัยดวยวาจาในระดับประเทศ เรื่อง “Screening and translation of Lanna medicinal plant recipes for research and development of modern pharmaceuticals and understanding of Lanna Thai cultures/histories”. The Academic Days, Chiang Mai University’ Research Way, December 8-10, 2005, Chiang Mai University, Thailand. 3. การนําเสนอผลงานวิจัยดวยวาจาในระดับนานาชาติ เร่ือง “Translation of Lanna medicinal plant recipes for research and development of modern pharmaceuticals and the understanding of the Lanna Thai cultures and histories”. The 9th International Conference on Thai Studies, April 3-6, 2005, Northern Illinois University, USA. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\รายงานฉบับสมบูรณ\\สรุปและขอ เสนอแนะ.doc

เอกสารอางองิ จีรเดช มโนสรอ ย และอรญั ญา มโนสรอย. (2537). เภสชั กรรมลานนา : ตํารับสมนุ ไพรลา นนา. กรุงเทพฯ : สถาบนั การแพทยแ ผนไทย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสุข. จีรเดช มโนสรอ ย และคณะ. (2543). ศัพทานกุ รมช่ือโรคในลา นนา. กรงุ เทพฯ : สถาบนั การแพทย แผนไทย กรมการแพทย กระทรวงสารารณสุข. จีรเดช มโนสรอ ย และคณะ. (2544) พจนานุกรมศัพทสมนุ ไพรภาษาลา นนา-ไทยและไทยลานนา. มปท. เอกสารอดั สําเนา. จีรเดช มโนสรอ ย และคณะ. (2546-2548). รายงานฉบบั สมบูรณโครงการวจิ ยั เรอื่ ง “การรวบรวม เลือกสรรและปรวิ รรตคมั ภีรต ําราแพทยแผนไทยลานนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลา นนา (ระยะที1่ -3).สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม. จรี เดช มโนสรอ ย และคณะ. (2548) หลกั เกณฑและขอตกลงในการปรวิ รรตคัมภีรตาํ ราแพทย แผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมุนไพรลา นนา. มปท. เอกสารอดั สาํ เนา. เตม็ สมิตินันท. (2544). ชอื่ พรรณไมแหงประเทศไทย. พิมพค รงั้ ที่ 2 (ฉบบั แกไ ขเพมิ่ เติม พ.ศ.2544), กรงุ เทพฯ :สํานักพมิ พประชาชน. ประเสรฐิ ณ นคร. (2539). สารานุกรมวฒั นธรรมไทยภาคเหนือ. กรุงเทพฯ : มลู นธิ สิ ารานกุ รมวฒั น- ธรรมไทย ธนาคารไทยพาณชิ ย. วงศส ถิตย ฉ่ัวกลุ , และคณะ (บรรณาธิการ). (2539). สมนุ ไพรพื้นบา นลา นนา. ภาควิชาเภสัชพฤกษ- ศาสตร คณะเภสัชศาสตร มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. วิทย เทย่ี งบูรณธรรม.(2536). พจนานุกรมสมุนไพรไทย. พมิ พค รงั้ ที่ 2. กรงุ เทพฯ : ประชมุ ทองการพมิ พ วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานกุ รมสมนุ ไพร : รวมหลักเภสชั กรรมไทย. พมิ พคร้งั ท่ี 1. กรงุ เทพ : โอ เอส พรน้ิ ติ้ง เฮาส. สรสั วดี ออ งสกลุ .(2545) ประวัติศาสตรลานนา. กรุงเทพฯ : อมรนิ ทรพรน้ิ ติ้งกรุปจาํ กัด. ศนู ยว ฒั นธรรมจงั หวดั เชียงใหม, สถาบันราชภฎั เชียงใหม (2538). ตาํ นานพ้ืนเมอื งเชียงใหม ฉบับ เชียงใหม 700 ป. พิมพค ร้ังท่ี 1. เชยี งใหม : มง่ิ เมอื งการพิมพ. หนว ยงานศกึ ษาวิจยั คัมภีรใบลาน. (2525). ตํารายาสมุนไพรลา นนา. โครงการรว มระหวางพพิ ิธภณั ฑ ชาติพันธวุ ิทยาแหง ชาติโอซากาและสถาบันวิจัยสังคม มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม. อรญั ญา มโนสรอ ยและคณะ. (2542). รายงานฉบับสมบรู ณโ ครงการวิจยั การจดั ทาํ พจนานกุ รมโรค และสมุ นไพร ลา นนาไทยและไทย-ลานนา. สถาบันการแพทยแ ผนไทย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสุข งบประมาณป 2540. อดุ ม รุงเรอื งศร.ี (2547). พจนานกุ รมภาษาลานนา - ไทย (ฉบบั แมฟาหลวง). ฉบบั ปรับปรุงครัง้ ท่ี 1. เชยี งใหม : มงิ่ เมืองการพิมพ.

47 Breakey. G.F., and E. Voulgaropoulos. (1976). Laos Health Survey : Mekong Valley 1968-69. Honolulu : University Press of Hawaii. Brun. V. (1980). The Relationship between Drugs and Diseases in Northern Thai Traditional Medicine. Paper presented as ASOMPS IV, Bangkok. Cunningham, C.E.(Ed).(1970). Studies of Health Problems and Health Behavior in Saraphi District, North Thailand. Chiang Mai : Chiang Mai University. Day, E.A. and B. Leoprapai. (1977). Patterns of Health Utilization in Upcountry Thailand. Bangkok Institute for Population and Social Research, Mahidol University. Irvine, W. (1982). The Thai Yuan ‘Madman’ : and the Modernising. Developing Thai Nation as Bounded Entities under Threat : A Study in the Replication of a Single Image. London : School of Oriental and African Studies Thesis. Lampang Health Development Project. (1978). A Thai Primary Health Care Approach. Bangkok : Ministry of Public Health. Lonescu Tongyonk. J., (1981). “Explication of Wind Illness in Northern Thailand.” Transcultural Psychiatric Research Review.18:42-45. Muecke, M. A. (1979). “An Explication of Wind Illness” in Northern Thailand.” Culture, Medicine and Psychiatry 3:267-300. Lab09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\รายงานฉบบั สมบูรณ\\เอกสารอา งองิ .doc

48 ภาคผนวก

49 ภาคผนวก 1 รายชอ่ื คมั ภรี แ ละตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและ ตาํ รายาสมนุ ไพรลานนาจังหวัดตางๆ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

50 ตารางที่ 1.1 รายช่ือคมั ภีรต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรล า นนา จงั หวดั เชียงราย เลมที่ หมายเลข แหลงขอมลู จํานวน หมายเหตุ ไมโครฟล ม ผกู เลม หนา ตาํ รบั 1. 82 118 08 007-007 วดั สนั ผกั แค อ.พาน - 1 42 307 2. 82 118 08 008-008 วดั เจรญิ เมอื ง อ.พาน - 1 46 348 3. 87 153 08 052-052 วัดกาสา อ.แมจัน 1 - 68 103 4. 87 154 08 027-027 วดั กาสา อ.แมจ นั 1 - 68 103 *ซํา้ กบั ชร.003-090 5. 88 157 08 072-072 วดั กาสา อ.แมจัน 1 - 24 50 6. 87 156 08 052-052 วัดปาบงจนั จวา อ.แมจ ัน 1 - 53 115 7. 87 157 11 021-021 วดั แมคําหนองบวั อ.เชยี งแสน 1 - 54 19 8. 88 160 08 061-061 วดั ศรดี อนมูล อ.เชยี งแสน 1 - 66 *ไมชดั 9. 88 160 10 060-060 วัดศรดี อนมูล อ.เชียงแสน 1 - 88 *ไมช ัด 10. 88 160 08 059-059 วดั ศรดี อนมูล อ.เชยี งแสน 1 - 24 43 11. 88 157 08 086-086 วดั ศรดี อนมลู อ.เชยี งแสน 1 - 28 76 12. 82 118 11 006-006 วัดปง เมือง ต.ปา หุง อ.พาน - 1 15 6 13. 82 118 08 009-009 วัดเจรญิ เมือง ต.เจรญิ เมือง อ.พาน - 1 55 168 14. 80 052 08 009-009 นายไกรศรฯี นาํ มาจาก อ.แมส าย - 1 37 124 15. 82 118 11 011-011 วดั ศรสี ทุ ธวาส ต.เวยี ง อ.เวยี งปา เปา - 1 53 38 รวม 15 ฉบบั 9 6 721 1500 เอกสารซาํ้ กัน ผกู เลม หนา ตํารับ 1 ฉบับ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

51 ตารางที่ 1.2 รายชอ่ื คัมภรี ตําราแพทยแ ผนไทยลานนา และตํารายาสมนุ ไพรล า นนา จงั หวดั เชยี งใหม เลมที่ หมายเลขไมโครฟล ม แหลง ขอ มลู จาํ นวน หมายเหตุ เลม หนา ตาํ รับ ผูก 1 75 *ตํารามา 1. 82 144 11 001-001 วัดปา ลาน ต.ทุงตอ ม อ.สนั ปาตอง - 1 151 137 2. 82 114 11 002-002 วัดดอนชยั ต.ยางคราม อ.จอมทอง - 153 1 22 73 3. 79 029 08 001-001 วัดทรายมลู ต.ทรายมลู อ.สันกาํ แพง - 172 - 18 177 4. 79 029 08 002-002 วดั ออนกลาง ต.ออนเหนือ อ.สนั กําแพง 1 55 - 42 102 5. 78 022 08 007-007 วัดกคู ํา ต.วดั เกตุ อ.เมือง 1 199 - 143 176 6. 78 022 08 008-008 วัดเมอื งลัง ต.ปาตัน อ.เมือง 1 102 - 238 78 022 08 009-009 วดั เมอื งลัง ต.ปา ตนั อ.เมอื ง 1 35 - 78 022 08 010-010 วดั เมืองลัง ต.ปา ตนั อ.เมอื ง 1 *พทุ ธศาสนา - 246 7. 78 022 08 011-011 วัดกคู ํา ต.วัดเกตุ อ.เมือง 1 91 - 456 78 022 08 012-012 วัดกคู าํ ต.วดั เกตุ อ.เมอื ง 1 326 - 40 223 8. 78 022 08 013-013 วดั ฟอนสรอ ย ต.พระสงิ ห อ.เมอื ง 1 63 - 104 9. 78 012 08 048-048 วัดพวกหงษ ต.พระสงิ ห อ.เมอื ง 1 88 - 10 60 78 012 08 049-049 วดั เชยี งม่นั ต.ศรีภูมิ อ.เมอื ง 1 13 - 160 914 78 012 08 050-050 วัดศรเี กิด ต.พระสิงห อ.เมอื ง 1 1338 1 22 39 10. 78 012 08 051-051 วดั พวกหงษ ต.พระสงิ ห อ.เมอื ง - 5 - 144 103 78 012 08 052-052 วดั ศรเี กดิ ต.พระสงิ ห อ.เมอื ง 1 123 1 109 49 11. 83 124 08 006-006 วัดศรบี ญุ เรอื ง ต.สันทราย อ.ฝาง - 1 109 12. 83 124 08 007-007 วดั นิวาสถาน ต.แมอ าย อ.แมอ าย - - 32 13. 83 120 08 047-047 นายชวน ศรแี สง ต.บา นชา งเคงิ่ อ.แมแจม 1 - 24 14. 83 120 08 048-048 วดั กองกาน ต.แมศกึ อ.แมแจม 1 - 23 1 14 15. 83 120 08 092-092 วดั ชอแล ต.ชอ แล อ.แมแตง 1 1 202 - 336 16. 83 124 11 003-003 วดั วาลกุ าราม ต.ตลาดขวญั อ.ดอยสะเกด็ - - 20 - 50 17. 83 124 08 002-002 วัดศรดี งเย็น ต.ศรดี งเยน็ อ.ฝาง - - 54 - 52 18. 80 048 08 042-042 วัดเมอื งเล็น ต.เมอื งเลน็ อ.สนั ทราย 1 - 27 80 048 08 043-043 วัดคอกหมปู า ต.สันนาเมง็ อ.สนั ทราย 1 80 048 08 044-044 วดั ขวั มุง ต.ขวั มุง อ.สารภี 1 19. 80 048 08 046-046 วัดดอนแกว ต.ดอนแกว อ.สารภี 1 80 048 08 047-047 วัดดอนแกว ต.ดอนแกว อ.สารภี 1 80 048 08 048-048 วดั ขวั มงุ ต.ขัวมงุ อ.สารภี 1 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

52 ตารางที่ 1.2 รายช่อื คมั ภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนา และตํารายาสมนุ ไพรลานนา จังหวัดเชยี งใหม (ตอ) ที่ หมายเลขไมโครฟลม แหลงขอ มูล จํานวน หมายเหตุ เลม หนา ผกู ตํารับ - 99 20. 80 048 08 040-040 วดั ศรสี องเมอื ง ต.ไชยสถาน อ.สารภี 1 - 88 190 80 048 08 041-041 วัดบวกเปา ต.หนองแหยง อ.สันทราย 1 - 20 130 80 048 08 043-043 วดั คอกหมูปา ต.สันนาเมง็ อ.สันทราย 1 39 *ซาํ้ กับ - 62 21. 80 048 08 049-049 วดั คอกหมูปา ต.สันนาเม็ง อ.สันทราย 1 - 49 ชม.018-048(2) 80 048 08 050-050 วัดบวกเปา ต.หนองแหยง อ.สนั ทราย 1 - 31 80 048 08 051-051 วดั ขวั มุง ต.ขวั มงุ อ.สารภี 1 - 257 138 1 166 22. 80 048 08 039-039 วัดขัวมุง ต.ขวั มงุ อ. สารภี 1 56 21 - 56 23. 83 123 08 001-001 วดั ทงุ หลวง ต.แมแ ตง อ.แมแ ตง - - 76 *สถาบนั - 17 24. 84 136 08 048-048 วัดลฏั ฐิวนาราม ต.สันผกั หวาน อ.หางดง 1 1 22 ปริวรรต 25. 84 137 08 048-048 วัดวังกอง ต.บอ หลวง อ.ฮอด 1 - 18 *อกั ษรไทย 26. 84 137 08 034-034 วดั วงั ลุง ต.หางดง อ.ฮอด 1 - 28 201 -9 27. 79 029 08 001-001 วดั ทรายมูล ต.ทรายมลู อ.สนั กาํ แพง - - 14 319 - 257 79 029 08 002-002 วดั ออนกลาง ต.ออนเหนอื อ.สันกําแพง 1 46 1 57 28. 80 048 08 054-054 วัดปากเหมือง ต.ขวั มุง อ.สารภี 1 1 45 153 *ซํ้ากับ 80 048 08 055-055 วดั ขัวมุง ต.ขัวมงุ อ.สารภี 1 - 88 80 048 08 056-056 วดั ขัวมงุ ต.ขวั มงุ อ.สารภี 1 ชม.003-022 1 1 25 29. 80 048 08 039-039 วัดขัวมุง ต.ขัวมุง อ.สารภี 1 13 73 *ซ้ํากบั 1 24 30. 80 048 08 069-069 วัดอุทมุ พราราม ต.ขวั มงุ อ.สารภี - - 92 ชม.004-023 31. 80 048 08 071-071 วัดขัวมงุ ต.ขวั มงุ อ.สารภี - - 142 32. 80 048 08 041-041 วดั บวกเปา ต.หนองแหยง อ.สันทราย 1 - 68 107 6 33. 80 048 08 068-068 วัดทงุ ขาวตอก ต.หนองแหยง อ.สันทราย - 29 34. 80 048 08 072-072 วัดรอ งสกั ต.สันนาเมง็ อ.สันทราย 35. 80 045 10 074-074 วัดรอ งสกั ต.สนั นาเม็ง อ.สนั ทราย - *สถาบัน *ซํา้ กบั 36. 80 048 08 057-057 วัดคอกหมปู า ต.สันนาเมง็ อ.สนั ทราย - ปริวรรต ชม.022-086 80 048 08 058-058 วดั ปาแดด ต.ปาไผ อ.สันทราย 80 048 08 059-059 วดั บวกเปา ต.หนองแหยง อ.สนั ทราย 1 111 1 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc 1 92 130 *ซาํ้ กบั ชม.020-050(2) 57 25 21 101 355 101

53 ารางที่ 1.2 รายช่ือคมั ภีรต าํ ราแพทยแผนไทยลานนา และตาํ รายาสมนุ ไพรล านนา จงั หวดั เชียงใหม (ตอ ) ที่ หมายเลขไมโครฟล ม แหลงขอมลู จาํ นวน หมายเหตุ ผูก เลม หนา ตาํ รับ 37. 78 022 08 007-007 วดั กคู าํ ต.วดั เกตุ อ.เมอื ง 1 - 42 172 38. 78 022 08 008-008 วดั เมืองลัง ต.ปา ตนั อ.เมอื ง 1 - 143 177 *ซา้ํ กับ 78 022 08 009-009 วัดเมืองลัง ต.ปา ตนั อ.เมือง ชม.006-025(1) 1- 55 *ซาํ้ กบั 78 022 08 010-010 วัดเมอื งลัง ต.ปา ตัน อ.เมือง 1- ชม.006-025(2) 102 *ซาํ้ กับ ชม.006-025(3) 39. 78 022 08 011-011 วดั กคู าํ ต.วดั เกตุ อ.เมอื ง 1 - 246 199 *ซ้ํากบั 78 022 08 012-012 วดั กคู ํา ต.วดั เกตุ อ.เมอื ง ชม.007-026(1) 40. 78 022 08 013-013 วัดฟอนสรอ ย ต.พระสิงห อ.เมือง 1- 176 *ซ้ํากับ ชม.007-026(2) 1 - 40 102 41. 78 012 08 051-051 วดั พวกหงษ ต.พระสงิ ห อ.เมือง - 1 22 91 78 012 08 052-052 วัดศรีเกดิ ต.พระสิงห อ.เมือง 1 - 144 456 42. 78 012 08 048-048 วัดพวกหงษ ต.พระสงิ ห อ.เมอื ง 1 - 104 238 *ซาํ้ กับ 78 012 08 049-049 วดั เชียงมน่ั ต.ศรภี ูมิ อ.เมือง ชม.009-028(1) 1 - 10 35 *ซํา้ กับ 78 012 08 050-050 วัดศรีเกดิ ต.พระสิงห อ.เมอื ง ชม.009-028(2) 1 - 160 *พทุ ธศาสนา*ซ้ํากบั 43. 89 166 08 001-001 อ.ทวี สวางปญญางกรู ต.หายยา อ.เมอื ง - ชม.009-028(3) 89 166 08 002-002 อ.ทวี สวา งปญญางกูร ต.หายยา อ.เมือง - วดั สนั คะยอม ต.สนั ทรายนอย อ.สนั ทราย - 1 79 485 44. 80 048 08 074-074 - 1 76 535 45. 80 047 06 053-053 วดั ศรคี าํ ชมพู ต.ปาบง อ.สารภี 1 1 59 52 46. 83 122 08 001-001 1 47. 86 152 11 045-045 วัดมงคลสถาน ต.แมอ าย อ.แมอาย - 1 100 9 48. 84 127 11 008-008 - 49. 82 144 11 004-004 อ.อุดม รงุ เรืองศรี มนุษยศาสตร มช. - 94 *อักษรไทย 50. 90 166 08 015-015 - 51. 84 127 11 006-006 พิพิธภัณฑบานเย็น อ.เมอื ง - - 200 64 51 ฉบบั วดั ดอนชัย ต.ยางคราม อ.จอมทอง 53 ผกู 1 22 *ไมช ดั สถาบันวิจยั สังคม มช. พพิ ิธภัณฑบ านเย็น อ.เมือง 1 141 20 1 20 37 1 68 *ไมช ัด 24 5712 11,066 มเี อกสารซาํ้ เลม หนา ตํารับ กัน 17 ฉบบั Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

54 ตารางท่ี 1.6 รายช่อื คมั ภรี ต ําราแพทยแผนไทยลา นนา และตํารายาสมนุ ไพรลานนา จงั หวัดลาํ ปาง เลม ที่ หมายเลขไมโครฟลม แหลง ขอ มลู จาํ นวน หมายเหตุ 1. 81 090 08 007-007 วดั ทุง คา อ.แจหม ผูก เลม หนา ตํารับ - 1 40 131 2. 81 090 08 008-008 วัดผาแดงหลวง อ.แจห ม - 1 31 39 3. 81 091 08 008-008 วดั บานหลาย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 45 401 4. 81 091 08 009-009 วัดบานหลาย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 45 182 5. 81 091 08 010-010 วัดบานหลาย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 58 525 6. 81 092 08 049-049 วัดบา นหลา ย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 52 235 7. 81 091 08 007-007 วัดบา นหลา ย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 109 803 8. 81 078 08 061-061 วัดแมทะหลวง อ.แมทะ 1 - 45 163 9. 81 078 08 062-062 วัดแมทะหลวง อ.แมทะ 1 - 54 144 10. 81 065 08 043-043 วดั ลําปางหลวง อ.เกาะคา 1 - 35 10 81 065 08 044-044 วดั ลําปางหลวง อ.เกาะคา 1 - 78 239 11. 80 055 08 057-057 วดั ไหลห ิน อ.เกาะคา 1 - 84 193 80 055 08 058-058 วัดไหลหิน อ.เกาะคา 1 - 55 97 80 055 08 059-059 วดั ไหลหนิ อ.เกาะคา 1 - 42 49 80 055 08 060-060 วดั ไหลห ิน อ.เกาะคา 1 - 76 61 12. 80 056 08 002-002 วัดไหลหิน อ.เกาะคา - 1 23 50 80 056 08 003-003 วดั ไหลห นิ อ.เกาะคา - 1 41 248 80 056 08 004-004 วัดไหลห ิน อ.เกาะคา - 1 74 323 13. 81 065 08 042-042 วดั ดอกบัว ต.เวยี งเหนือ อ.เมอื ง - 1 47 138 14. 81 065 08 046-046 วดั ชมพูหลวง ต.ชมพู อ.เมอื ง 1 - 47 73 81 065 08 047-047 วัดชมพูหลวง ต.ชมพู อ.เมอื ง 1 - 117 672 15. 81 065 08 045-045 วัดปงแสงทอง ต.ปงแสงทอง อ.เมอื ง 1 - 52 129 16. 81 069 08 039-039 วัดปงสนกุ ใต ต.เวียงเหนือ อ.เมอื ง - 1 36 316 17. 80 055 11 066-066 วดั ไหลหนิ ต.ไหลหนิ อ.เกาะคา - 1 145 84 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

55 ตารางที่ 1.6 รายช่อื คัมภีรต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนา และตาํ รายาสมนุ ไพรล านนา จังหวดั ลาํ ปาง (ตอ ) เลม ที่ หมายเลขไมโครฟล ม แหลง ขอมลู จาํ นวน หมายเหตุ 18. 80 056 11 001-001 วัดไหลห นิ ต.ไหลห ิน อ.เกาะคา ผูก เลม หนา ตํารับ 19. 81 066 11 030-030 20. 81 095 01B 006-006 - 1 143 61 21. 81 092 08 048-048 22. 81 078 11 089-089 วดั ศาลาหมอ ต.เกาะคา อ.เกาะคา 1 - 66 24 23. มว นท่ี 21 19 001 00 24. มวนท่ี 21 19 002 00 วดั แมตง๋ั อ.แมพรกิ 1 - 56 *มหาพน 25. มว นท่ี 21 19 003 00 26. มวนท่ี 21 19 004 01 วดั บา นหลา ย ต.สบปราบ อ.สบปราบ - 1 28 82 27. มว นที่ 21 19 005 00 วดั ทาแหน ต.แมท ะ อ.แมท ะ 1 - 54 5 28. มวนท่ี 21 19 006 00 วดั ไหลหนิ อ.เกาะคา 1 - 90 *ยังไมได สาํ รวจ 29. มว นท่ี 21 19 007 01 วัดไหลห นิ อ.เกาะคา 1 - 90 *ยงั ไมได สํารวจ 30. มว นที่ 21 19 007 02 วดั ไหลห นิ อ.เกาะคา 1 - 37 *ยังไมไ ด สาํ รวจ 31. มว นที่ 21 19 007 03 วัดไหลหิน อ.เกาะคา 1 - 509 *ยงั ไมไ ด สาํ รวจ 32. มวนที่ 21 19 008 00 วดั ไหลห ิน อ.เกาะคา 1 - 497 *ยงั ไมไ ด สาํ รวจ 33. มว นที่ 21 19 009 00 วัดไหลหนิ อ.เกาะคา 1 - 90 *ยงั ไมได สํารวจ 34. มว นท่ี 21 19 010 00 วดั ไหลห ิน อ.เกาะคา 1 - 46 *ยงั ไมได 35. มวนท่ี 21 19 011 00 สํารวจ 36. มวนท่ี 22 20 031 00 วัดไหลห นิ อ.เกาะคา 1 - 58 *ยังไมได สาํ รวจ วัดไหลห ิน อ.เกาะคา 1 - 84 *ยงั ไมได สาํ รวจ วดั ไหลห นิ อ.เกาะคา 1 - 56 *ยังไมไ ด สํารวจ วัดไหลหิน อ.เกาะคา 1 - 312 *ยงั ไมไ ด สํารวจ วัดไหลหนิ อ.เกาะคา 1 - 47 *ยงั ไมได สาํ รวจ วดั ไหลหิน อ.เกาะคา 4 - 88 *ยงั ไมได สาํ รวจ วดั ไหลหนิ อ.เกาะคา 1 - 88 *ยังไมได สํารวจ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

56 ตารางท่ี 1.6 รายช่อื คมั ภีรต ําราแพทยแ ผนไทยลานนา และตาํ รายาสมนุ ไพรลา นนา จังหวดั ลําปาง (ตอ) เลมท่ี หมายเลขไมโครฟล ม แหลง ขอ มูล จาํ นวน หมายเหตุ ผกู เลม หนา ตาํ รับ 37. มวนท่ี 15 19 001 00 วดั พระธาตลุ าํ ปางหลวง อ.เกาะคา - 1 35 *ยงั ไมได สาํ รวจ 38. มวนท่ี 15 19 002 00(1) วัดพระธาตุลําปางหลวง อ.เกาะคา - 1 34 *ยงั ไมไ ด สํารวจ 39. มวนที่ 15 19 003 00 วัดพระธาตลุ าํ ปางหลวง อ.เกาะคา 1 - 19 *ยงั ไมไ ด สาํ รวจ 40. มวนท่ี 15 19 004 01 วดั พระธาตุลําปางหลวง อ.เกาะคา 1 - 47 *ยงั ไมได สํารวจ 41. มว นท่ี 15 19 004 02 วัดพระธาตลุ าํ ปางหลวง อ.เกาะคา 1 - 53 *ยงั ไมไ ด สํารวจ 42. มว นท่ี 17 20 059 00 วดั พระธาตลุ าํ ปางหลวง อ.เกาะคา - 1 39 *ยังไมได สํารวจ 43. มวนท่ี 2 19 002 00(2) วดั นาเดา อ.เสรมิ งาม - 1 216 *ยังไมได สํารวจ 44. มว นท่ี 2 19 004 00 วดั นาเดา อ.เสรมิ งาม 1 - 94 *ยังไมไ ด สาํ รวจ 45. มว นที่ 2 19 005 00 วดั นาเดา อ.เสรมิ งาม 1 - 306 *ยังไมได สํารวจ 46. มวนที่ 2 19 006 00 วดั นาเดา อ.เสรมิ งาม 1 - 65 *ยงั ไมได สํารวจ 47. มวนท่ี 2 19 007 00 วัดนาเดา อ.เสรมิ งาม 1 - 112 *ยงั ไมไ ด สํารวจ 48. มว นท่ี 2 19 008 00 วัดนาเดา อ.เสรมิ งาม 1 - 34 *ยงั ไมไ ด สาํ รวจ 49. มวนท่ี 2 19 009 00 วัดนาเดา อ.เสรมิ งาม - 1 40 *ยังไมไ ด สาํ รวจ 50. มวนท่ี 2 19 010 00 วดั นาเดา อ.เสรมิ งาม - 1 10 *ยังไมได สาํ รวจ 51. มวนที่ 5 19 001 00 วดั เวยี ง อ.เถนิ 1 - 156 *ยงั ไมได สาํ รวจ 52. มวนท่ี 5 20 070 00 วดั เวียง อ.เถนิ - 1 47 *ยังไมไ ด สํารวจ 53. มว นท่ี 6 20 074 00 วัดเวียง อ.เถิน - 1 31 *ยังไมไ ด สํารวจ รวม 53 ฉบับ 40 23 5,208 5,477 ผกู เลม หนา ตํารับ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

57 ตารางท่ี 1.7 รายชื่อคมั ภรี ต ําราแพทยแผนไทยลา นนา และตํารายาสมนุ ไพรลา นนา จังหวดั ลาํ พนู เลม ที่ หมายเลข แหลง ขอมลู จํานวน หมายเหตุ ผูก เลม หนา ตํารบั ไมโครฟล ม 1 - 417 827 1. 80 048 08 063-063 วัดหนองสรอ ย ต.มะกอก อ.ปางซาง 120 187 80 048 08 064-064 วดั หนองสรอ ย ต.มะกอก อ.ปางซาง 1- 382 120 *ซํา้ กบั 80 048 08 065-065 วดั หนองสรอย ต.มะกอก อ.ปา งซาง 1- ลพ.002-061 2. 86 151 08 055-055 วดั ปางสา น ต.ล้ี อ.ลี้ 1 - 68 1,636 เอกสารซาํ้ กัน 3. 80 048 08 073-073 วัดศรีเต้ยี ต.ศรเี ต้ยี อ.บานโฮง - 1 60 ตํารบั 1 ฉบบั 4. 80 048 08 067-067 วัดมหาวนั ต.ในเวยี ง อ.เมอื ง -1 64 1- 68 5. 86 151 08 055-055 วดั ปางสาน ต.ลี้ อ.ลี้ รวม 5 ฉบับ 5 2 677 ผูก เลม หนา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 1.doc

58 ภาคผนวก 2 รายชือ่ สมุนไพรทพี่ บในคมั ภรี แ ละตาํ ราแพทย แผนไทยลานนาและตาํ รายาสมุนไพรลานนา

59 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพ่ี บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลา นนา ที่ ชื่อภาษาลานนา ชื่อภาษาไทย 1. สะลาบนอ ย กกกลม 2. กกชา ง กกชา ง 3. กกหอม กกหอม 4. กงสะเดน กงสะเด็น 5. กนน้ําบวย กน กระบวย 6. กนจํา้ กน จา้ํ 7. พังพอน กน ปด 8. กบ กบ 9. กบทดู กบทูด 10. สะพานกา กรรณิการ 11. กําจดั กระจัด 12. กระจับ กระจับ 13. กําจาย กระจาย 14. กระเชาะ กระเจาะ 15. สม ปู กระเจยี๊ บแดง 16. อาว กระเจียว 17. ตานเหลือง กระแจะ 18. กดู หงอด กระฉอดไข 19. ผมหยุง กระชับ 20. กระชบั ขาว กระชบั ขาว 21. ละแอน กระชาย 22. กระชาว กระชาว 23. กระชาวแดง กระเชาแดง 24. กระชาวตวั พู กระเชาตัวผู 25. กระชาวแม กระเชาตวั เมยี 26. กระเชาท้งั 2 กระเชาทัง้ 2 27. เชา ผีมด กระเชาผมี ด 28. เก็ดดํา กระเชาะ 29. หนามซบั กระซับ 30. อองปลาฝา กระดองตะพาบนาํ้ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

60 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรท่ีพบในคัมภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ชอ่ื ภาษาลานนา ชือ่ ภาษาไทย 31. ดอมขม กระดอมขม 32. สะบันงา กระดังงา 33. สะบนั งาเครอื กระดังงาเครือ 34. เขืองแฅงมา กระดังงาแดง 35. กระดาด กระดาษ 36. กระดาดดํา กระดาษดํา 37. กระดาดหอ ฅําปว กระดาษหอแผน ทองคาํ เปลว 38. เดงหอ ยฅองัว กระดึงท่แี ขวนคอวัว 39. หอมไกล กระดูกไก 40. ดกู คนตาย กระดูกคนตาย 41. ดูกผี กระดกู ผี 42. ดกู ผีแมน กระดกู ผีแมน 43. พยุ กระโดน 44. ข้ันไดวอก กระไดลิง 45. กระแต 46. กูดขารอก กระแตไตไ ม 47. หนามขาว กระถนิ พิมาน 48. ฅําใต กระถนิ หอม 49. กระทงลาย กระทงลาย 50. ตองแดง กระทอ นแดง 51. ตอ งหวาน กระทอนหวาน 52. ทายเหนิ ขาว กระทายเหินขาว 53. กระทงิ กระทิง 54. กระทือ กระทือ 55. หมากแตก กระทงุ ลาย 56. หมากแตกตวั พู กระทงุ ลายตัวผู 57. งว นหมู กระทุงหมาบา 58. ทมุ กระทมุ 59. ทมุ กานแดง กระทุมกานแดง 60. ทุมข้หี มู กระทุมขหี้ มู Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

61 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรที่พบในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ช่อื ภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 61. ทมุ แดง กระทุมแดง 62. ทุม ตาแดง กระทมุ ตาแดง 63. ทมุ บก กระทุม บก 64. ทมุ หลวง กระทุมหลวง 65. หอมเทียม กระเทียม 66. หอมขาว กระเทยี มขาว 67. หอมแดง กระเทียมแดง 68. หอมโทน กระเทียมโทน 69. หอมปา กระเทียมปา 70. กระธอื กระธือ 71. มืน่ กระบก 72. น้ําบวย กระบวย 73. บอกเหมยี้ ง กระบอกเมย่ี ง 74. บอกรกั กระบอกรัก 75. เขยี ะล้ินหมา กระบองเพชร 76. บัวรา กระบอื เจ็ดตวั 77. บวั ราตายแขวน กระบือเจ็ดตัวตายแขวน 78. บุง กระบุง 79. บงุ แมหมาย กระบงุ แมมาย 80. เบือ้ งดนิ เผา กระเบือ้ งดินเผา 81. กดู ตั่ง กระปรอกเลก็ 82. กะพง กระพง 83. พังโหมตัวพู กระพังโหมตัวผู 84. พงั โหมตัวแม กระพงั โหมตัวเมยี 85. พี้ กระพี้ 86. พข้ี ม กระพี้ขม 87. พเี้ ครอื กระพีเ้ ครอื 88. พต้ี น กระพตี้ น 89. คอมคอ กระเพรา 90. คอมคอแดง กระเพราแดง Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

62 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรท่ีพบในคัมภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ) ที่ ชอื่ ภาษาลานนา ชอ่ื ภาษาไทย 91. คอมคอ ดํา กระเพราดํา 92. รอกตัวพู กระรอกตัวผู 93. กระวาน กระวาน 94. กะสงั กระสัง 95. สา กระสา 96. ดูกหัวฅนตาย กระโหลกศีรษะคนตาย 97. กราง กรา ง 98. กฤษณา 99. กลวงฅองู กลวงคองู 100. กลวย กลว ย 101. กลวยแกว กลว ยแกว 102. กลว ยครา ว กลวยคราว 103. กลว ยฅาด กลวยคาด 104. กลวยเครอื ฅาํ กลวยเครอื คํา 105. กลวยงวน กลวยงวน 106. กลวยงอน กลว ยงอน 107. กลวยงุน กลว ยงุน 108. กลว ยงุนหลวง กลว ยงนุ หลวง 109. กลว ยแงว กลว ยแงว 110. กลว ยจกั กา กลว ยจกั กา 111. กลว ยดัน กลว ยดัน 112. กลว ยตีนกุ กลว ยตีนกุ 113. กลวยตีบ กลวยตบี 114. กลวยตีบฅํา กลวยตบี คาํ 115. กลวยตีบตายแขวน กลว ยตีบตายแขวน 116. ตบั เตา นอ ย กลว ยเตา 117. กลวยเทียน กลว ยเทียน 118. กลว ยนอย กลวยนอย 119. กลวยเชียงราย กลวยนํา้ ไท 120. นํ้านมราชสีห กลว ยนาํ้ นมราชสีห Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

63 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรท่พี บในคัมภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ ) ที่ ช่อื ภาษาลานนา ชื่อภาษาไทย 121. กลวยบัว 122. กลวยสดี า กลว ยบัว 123. กลวยหก กลวยสดี า 124. กลว ยหอม กลว ยหก 125. กลวยนวน กลว ยหอม 126. กะฉอดไข กลวยหวั โต 127. กะทิ กะฉอดไข 128. กลั ปพฤกษ กะทิ 129. กําแพงเจด็ ช้นั กลั ปพฤกษ 130. กาํ ลงั ฅวายเถลิง กาํ แพงเจด็ ช้นั 131. กาํ ลังชา งเผอื ก กําลังควายถกึ 132. กําลังวัวเถลงิ กาํ ลังชา งเผอื ก 133. แมงแสนตีน กําลงั วัวเถลงิ 134. เขาสานปาแพระ กง้ิ กือ 135. โคกกระสนุ ขา วสารปา แพระ 136. โคกกระออม โคกกระสุน 137. โคคลาน โคกกระออม 138. จงิ โจนา้ํ โคคลาน 139. จง้ิ หรดี จงิ โจน ้ํา 140. จิงเหลี่ยม จ้ิงหรดี 141. จิดอยดว น จงิ เหล่ียม 142. ชอ นหอยมกุ จดิ อยดวน 143. นางนี ชอนหอยมกุ 144. พลูเทศ ชะนี 145. ชา มด ชะพลูเทศ 146. ชามดเชยี ง ชะมด 147. ชระวตั ตา ชะมดเชยี ง 148. ชะหนั ชะระวตั ตา 149. ผกั หละทงั 2 ชะหนั 150. ชางชานเสา ชะอมทง้ั 2 ชางชานเสา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

64 ตารางท่ี 2.1 สมนุ ไพรทีพ่ บในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ชื่อภาษาลา นนา ช่ือภาษาไทย 151. ชางพู ชางตัวผู 152. ชา งนํ้า ชางนา้ํ 153. ชางปา ชางปา 154. ชา งเผือก ชางเผอื ก 155. ชา งพลาย ชางพลาย 156. ชาจอม ชาจอม 157. ชาด ชาด 158. ชาติคุณ ชาตคิ ณุ 159. ชา ทัง 5 ชาทั้ง 5 160. ชํากอง ชาํ กอง 161. ชีแค ชีแค 162. คุมขน้ั ได เชิงบนั ได 163. ดอกคาํ ใต ดอกคําใต 164. ดอกจันทน ดอกจนั ทน 165. ดอกชบา ดอกชบา 166. ดอกดาย ดอกดาย 167. ดอกดา ยแดง ดอกดา ยแดง 168. ดาวกระจาย ดาวกระจาย 169. ดนิ พ้นื เรอื น ดินใตถ นุ เรอื น 170. ดินประตู ดินประตู 171. ดินประสวิ ขาว ดินประสิวขาว 172. ดินประสวิ ดิบ ดนิ ประสวิ ดบิ 173. ดนิ ปลวกขนึ้ ไมด บิ ดนิ ปลวกที่ขนึ้ ตน ไม 174. ดนิ บวกฅวาย ดินปลกั ควาย 175. ดินปาเร่ียว ดินปาชา 176. ดินไฟ ดินปน 177. ดินโปง รา ง ดนิ โปงราง 178. ดนิ พอกหางหมู ดินพอกหางหมู 179. ดินพนั ดินพนั 180. ดนิ พันสุก ดินพนั สกุ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

65 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพี่ บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ที่ ชอื่ ภาษาลา นนา ชื่อภาษาไทย 181. ดนิ ลินทาง 182. ดินเลงิ ดนิ ลินทาง 183. ดินวัดหาง ดนิ เลิง 184. ดนิ สอแกว ดินวดั รา ง 185. ดินหลาม ดินสอแกว 186. ดี ดนิ หลาม 187. ดงี ู ดี 188. ดีงตู น ดีงู 189. ดีงวู า ดีงตู น 190. ดีด ดีงหู วา 191. ดหี มี ดีด 192. ดหี มีพู ดหี มี 193. ดหี มีนอย ดหี มตี ัวผู 194. ดูกเครอื ดหี มนี อย 195. เดง ดูกเครือ 196. ตองกอก เดง 197. ตองเขา ตม ตองกอก 198. ตองคอ ตองขา วตม 199. ตองงมุ ชาง ตองคอ 200. ตองจาง ตองงมุ ชา ง 201. ตองแดง ตองจาง 202. ตองสกั ตองแดง 203. ตองสาดทัง 2 ตองสกั 204. ตอฟาง ตองสาดทัง้ 2 205. ตอ มเครอื ตอฟาง 206. ตอ ยตัง่ หวาน ตอมเครอื 207. ตอ ยต่งิ ตอยตง่ั หวาน 208. ซา หา ง ตอยติ่ง 209. แลน ตะกราหา ง 210. ชืน ตะกวด ตะกั่ว Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

66 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรท่ีพบในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตาํ รายาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) ที่ ชือ่ ภาษาลานนา ชื่อภาษาไทย 211. ชืนแร 212. ตะโกนา ตะก่ัวเงนิ 213. ตะโกนาตัวพู ตะโกนา 214. ตากบ ตะโกนาตัวผู 215. จักเขบ็ ตะขบ 216. จกั เข็บตายพราย ตะขาบ 217. ตะครอ ตะขาบตายพราย 218. ตะครองขาว ตะครอ 219. ตะครา้ํ ตะครองขาว 220. ตะเคยี น ตะครํา้ 221. ตะเคียนหนู ตะเคียน 222. ตะตรองขาว ตะเคยี นหนู 223. ตะบอง ตะตรองขาว 224. ตะแบก ตะบอง 225. ตะลุมนก ตะแบก 226. ตะลุมพกุ ตะลุม นก 227. ตัง ตะลุมพกุ 228. ตังขวี ตัง 229. ตง่ั ควม ตงั ขวี 230. ตังงวั ตั่งควม 231. ตังชะอม ตังงวั 232. ตังถี ตงั ชะอม 233. ตั่งนก ตงั ถี 234. ตงั เบ้อิ ตัง่ นก 235. ตังผากไมห นาด ตงั เบอ 236. ตั่งผี ตังผากตนหนาด 237. ตบั เตาหลวง ตง่ั ผี 238. ตางตอก ตบั เตาหลวง 239. ตางตอทัง 2 ตางตอก 240. ตา งตานก ตางตอ ท้งั 2 ตางตานก Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

67 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรทพ่ี บในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรลา นนา (ตอ) ที่ ชอ่ื ภาษาลา นนา ชื่อภาษาไทย 241. ตา งฟอง 242. ตาน ตา งฟอง 243. ตานกขอ ตาน 244. ตานไก ตานกขอ 245. ตานขอ ตานไก 246. ตานตดั ตานขอ 247. ตานทราย ตานตดั 248. ตานทัง 3 ตานทราย 249. ตานนม ตานทั้ง 3 250. ตานผาก ตานนม 251. ตานฟง ตานผาก 252. ตานม ตานฟง 253. ตานยม ตานม 254. ตานเหลอื ง ตานยม 255. ตาบรวาย ตานเหลอื ง 256. ตาปู ตาบรวาย 257. ตาผบี อด ตาปู 258. ตาฝา ตาผีบอด 259. ตาฟาก ตาฝา 260. ตามยามขาว ตาฟาก 261. ตายพราย ตามยามขาว 262. ผกั แฅบตวั พู ตายพราย 263. ติกฏก ตําลงึ ตัวผู 264. ตว้ิ ตกิ ฏก 265. ตว้ิ ดํา ตว้ิ 266. ตว้ิ แดง ตว้ิ ดํา 267. ต้ิวหมน ตวิ้ แดง 268. ตนี ติ้วหมน 269. ตนี กอง ตีน 270. ตนี เกยี นหนีบ ตีนกอง ตีนเกยี นหนีบ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

68 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรท่ีพบในคัมภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ที่ ชอื่ ภาษาลานนา ช่อื ภาษาไทย 271. ตนี คอง 272. ตีนจาํ ตีนคอง 273. ตีนชางทงั 2 ตีนจาํ 274. ตนี ตอ ตนี ชางท้ัง 2 275. ตนี ตงั่ ตีนตอ 276. ตนี ถวยบา ง ตีนตง่ั 277. ตีนเปด เครือ ตนี ถวยบา ง 278. ตีนเปดตน ตนี เปด เครอื 279. ตีนเปดออ น ตีนเปด ตน 280. ตึงตน ตีนเปด ออน 281. ตึ่งทัง 2 ตงึ ตน 282. ตกุ แก ต่ึงท้งั 2 283. ตงุ ตกุ แก 284. ตุดตํา ตุง 285. ตุมกาแดง ตุดตาํ 286. ฅวยเดง ตุมกาแดง 287. ตุรสี ตมุ ระฆัง 288. เตง็ ตรุ สี 289. เตา เตง็ 290. เตา คาํ เตา 291. เตาดํา เตา คํา 292. เตา ตายพราย เตา ดาํ 293. เตาทอง เตา ตายพราย 294. เตาน้าํ เตา ทอง 295. เตาบก เตาน้ํา 296. เตา ผึง้ เตาบก 297. เตา เหลือง เตา ผ้ึง 298. แตง เตา เหลอื ง 299. หมากแตง แตง 300. แตงกะเหรย่ี ง แตงกวา แตงกะเหร่ียง Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

69 ตารางท่ี 2.1 สมนุ ไพรทีพ่ บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมุนไพรลา นนา (ตอ) ท่ี ชื่อภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 301. แตงขม 302. แตงขุม แตงขม 303. แตงหนู แตงขมุ 304. แตงทราย แตงเถอื่ น 305. แตงเหน็ แตงโมทราย 306. แตตงั แตงเหน็ 307. แตน แตตงั 308. แตนสาย แตน 309. แตว แตนสาย 310. แตวทงั 3 แตว 311. ไตลตนี แตวทั้ง 3 312. ไตลตีนชา ง ไตลตีน 313. ถบถาบทัง 2 ไตลตีนชา ง 314. ถว ยเทพพนม ถบถาบทัง้ 2 315. ถอบแถบเครือ ถวยเทพพนม 316. ถ่วั เขยี ว ถอบแถบเครือ 317. ถั่วนก ถวั่ เขียว 318. ถว่ั แปบ ถั่วนก 319. ถัว่ แปบปา ถว่ั แปบ 320. ถว่ั พทู งั 2 ถว่ั แปบปา 321. ถว่ั พเู ทศ ถว่ั พทู ้งั 2 322. ถ่วั ฟา ถัว่ พเู ทศ 323. ถั่วฟาแดง ถว่ั ฟา 324. ถั่วฟา ปา ถ่ัวฟาแดง 325. แระ ถว่ั ฟาปา 326. แระทัง 2 ถว่ั แระ 327. แระทัง 3 ถว่ั แระท้ัง 2 328. แระเรือ้ ถั่วแระทง้ั 3 329. ถั่วหยมุ ถั่วแระเร้อื 330. ถา นไฟฟาผา ถว่ั หยมุ ถา นไฟฟา ผา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

70 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรท่พี บในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชอ่ื ภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 331. ถา นไมทอง 332. ถา นไมสกั ถา นไฟไมท อง 333. ถานสา ถานไฟไมสัก 334. เถานางนนู ถานไมก ระสา 335. เถาฟก เขา เถานางนนู 336. เถาวลั ยเหลก็ เถาฟก ขา ว 337. เถาอีโม เถาวัลยเหลก็ 338. เถาเอน็ ออ น เถาอีโม 339. ไถ เถาเอ็นออ น 340. ทงควาง ไถ 341. ทรงบาดาล ทงควาง 342. ทรงศีล 9 ทรงบาดาล 343. ทราย ทรงศลี 9 344. ทรายกลางแมน ้าํ ทราย 345. ทรายขเ้ี ปด ทรายกลางแมนา้ํ 346. ทรถี ว ย ทรายขีเ้ ปด 347. ทรีนกกก ทรถี วย 348. ทอก ทรีนกกก 349. ทองกวาว ทอก 350. ทองกวาวดาํ ทองกวาว 351. ทองกวาวตน ทองกวาวดํา 352. ทองเกยี ง ทองกวาวตน 353. ทองขวานฟา ทองเกยี ง 354. ฅาํ ทองขวานฟา 355. ฅาํ ดบิ ทองคาํ 356. ทองเซ ทองคําดบิ 357. ทอง ทองเซ 358. ทองพันช่งั ทองแดง 359. ทองแรง ทองพนั ชัง่ 360. ทองหลางบา น ทองแรง ทองหลางบาน Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

71 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพ่ี บในคัมภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ) ท่ี ชื่อภาษาลานนา ชือ่ ภาษาไทย 361. ทองหลางใบมน 362. ทองหลางปา ทองหลางใบมน 363. ทองเหลอื ง ทองหลางปา 364. ทะมน ทองเหลือง 365. ท่งั เหล็ก ทะมน 366. ทนั ขอ ทงั่ เหล็ก 367. ทันครอง ทนั ขอ 368. ทนั ครอบ ทันครอง 369. ทนั แท ทนั ครอบ 370. คอ ทนั แท 371. ทับรวาย ทับทิม 372. ทัพพี ทบั รวาย 373. ทาก ทพั พี 374. ทางเดินปลวกดาํ ทาก 375. ทง้ิ ถอ น ทางเดินปลวกดาํ 376. ทุกขตํา ทง้ิ ถอ น 377. ทงุ กระดาษ ทุกขตํา 378. ทุงควาง ทุงกระดาษ 379. ทุงเครือ ทุงควาง 380. ทงุ ไช ทงุ เครอื 381. ทุงสอทั้ง 2 ทงุ ไช 382. ทดุ ทงุ สอทัง้ 2 383. ทนุ หิน ทดุ 384. ทุมกาว ทุนหิน 385. ทุมยาง ทุมกาว 386. ทมุ แสง ทุมยาง 387. ทดู ทุมแสง 388. เทาสะทุง ทูด 389. เทาแหง เทาสะทงุ 390. เทงิ ถอ เทาแหง เทิงถอ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

72 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรที่พบในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) ที่ ช่ือภาษาลา นนา ชอื่ ภาษาไทย 391. เทิ้งหวาย 392. เทิงหวายขาว เท้งิ หวาย 393. เทียน เทิงหวายขาว 394. เทยี น 7 สงิ่ เทยี น 395. เทียนแกลบ เทยี น 7 สงิ่ 396. เทียนควาย เทียนแกลบ 397. เทยี นคํา เทยี นควาย 398. เทยี นง่วั เทยี นคํา 399. เทียนเงิน เทียนง่ัว 400. เทียนจงั กอน เทยี นเงิน 401. เทียนชะมด เทียนจงั กอน 402. เทียนดกู เทยี นชะมด 403. เทยี นนา เทยี นดกู 404. เทียนนางฟา เทียนนา 405. เทียนปอ ม เทียนนางฟา 406. เทียนฤาษี เทียนปอม 407. เทียนสตั ตคุณ 408. แทงทวยพลงั เทยี นฤาษี 409. แทน เทียนสตั ตคุณ 410. ไทรยอ ย แทงทวยพลงั 411. ไทรหิน แทน 412. ธง ไทรยอย 413. ธนดี ไทรหิน 414. ธา ธง 415. ธีนกกก ธนดี 416. นก ธา 417. นกกระจอก ธนี กกก 418. นกกะลิง นก 419. นกขวา นกกระจอก 420. นกแขก นกกะลิง นกขวา นกแขก Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

73 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรท่พี บในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชื่อภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 421. นกคะถาบ 422. นกทูด นกคะถาบ 423. นกกาแก นกทูด 424. นกยงู นกพริ าบ 425. นกแอน ฟา นกยงู 426. นมนาง นกแอนฟา 427. นมผา นมนาง 428. นมแมว นมผา 429. นมแมวเครือ นมแมว 430. นมแมวตน นมแมวเครอื 431. นมแมวนอย นมแมวตน 432. นมแมวหลวง นมแมวนอย 433. นมยาน นมแมวหลวง 434. นมวัว นมยาน 435. นอด นมววั 436. นอดตน นอด 437. นงั นอดตน 438. นาก นงั 439. นาค นาก 440. นาคราช นาค 441. นาคสวย นาคราช 442. นาคสวยตวั พู นาคสวย 443. นาคสวยตวั แม นาคสวยตวั ผู 444. นางกระชาว นาคสวยตวั เมยี 445. นางกระทงุ ลาย นางกระเชา 446. นางกวกั นางกระทงุ ลาย 447. นางกอก นางกวกั 448. นางของ นางกอก 449. นางขีเ้ หล็ก นางของ 450. นางคําฝอย นางขเ้ี หล็ก นางคาํ ฝอย Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

74 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรท่พี บในคัมภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ชอื่ ภาษาลานนา ช่อื ภาษาไทย 451. นางคําแสด 452. นางแคบา น นางคาํ แสด 453. นางงาชา ง นางแคบา น 454. นางดีด นางงาชา ง 455. นางเตง็ นางดีด 456. นางถ่วั พู นางเต็ง 457. นางทันขอ นางถั่วพู 458. นางปอหมนั นางทันขอ 459. นางกาสะลอง นางปอหมัน 460. นางแฝก นางปบ 461. นางทนั นางแฝก 462. นางกอก นางพทุ รา 463. นางหมากดกู นางมะกอก 464. นางเดื่อ นางมะดกู 465. นางเดื่อปอง นางมะเดอ่ื 466. นางมัทรี นางมะเดื่อปอ ง 467. นางไมร ัง นางมทั รี 468. นางแยม ทัง 2 นางไมรงั 469. นางรงั นางแยม ท้งั 2 470. นางแลว นางรงั 471. นางแลวเล็ก นางแลว 472. นางสม แกว นางแลวเลก็ 473. นางสะแกนา นางสม แกว 474. นางสะแกแสง นางสะแกนา 475. นางเสลา นางสะแกแสง 476. นางอั้ว นางเสลา 477. นาดเรอื ม นางอั้ว 478. นาํ้ เกลอื นาดเรือม 479. นา้ํ เขา นํา้ เกลอื 480. น้ําขห้ี มา นาํ้ ขาว นา้ํ คราํ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

75 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรที่พบในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมุนไพรลานนา (ตอ) ที่ ช่อื ภาษาลา นนา ชื่อภาษาไทย 481. น้ําแชเขา 482. น้ําแชเขาจา ว นาํ้ แชขา ว 483. น้ําเดมิ เหลา น้ําแชขา วเจา 484. นาํ้ ตานบุบ น้าํ เดมิ เหลา 485. นาํ้ ตาล นา้ํ ตานบุบ 486. น้ําตาลโกดหอย นาํ้ ตาล 487. นาํ้ ตาลซาย น้าํ ตาลโกดหอย 488. นาํ้ ตาลสด น้ําตาลทราย 489. นาํ้ เตาปลวก น้ําตาลสด 490. นาํ้ ธรรมดา น้ําเตาปลวก 491. น้ํานม นํ้าธรรมดา 492. น้ํานมฅน น้ํานม 493. นํา้ นมผา น้ํานมของมนษุ ย 494. น้ํานมผชู าย นาํ้ นมผา 495. น้ํานมราชสหี  น้ํานมผูช าย 496. นาํ้ ประสานทอง นาํ้ นมราชสหี  497. นาํ้ ปวก น้ําประสานทอง 498. นาํ้ เยีย่ ว นาํ้ ปวก 499. นาํ้ ปูนขาว นาํ้ ปสสาวะ 500. นาํ้ ปูนใส นํา้ ปูนขาว 501. นาํ้ ฝน น้าํ ปูนใส 502. นาํ้ ฝา ยดาํ ดบิ นํ้าฝน 503. น้ําพะอุม นํา้ ฝายดําดิบ 504. นา้ํ หมากนาว น้ําพะอมุ 505. นาํ้ หมากพราว นาํ้ มะนาว 506. นาํ้ หมากพราวหมูสี น้ํามะพรา ว 507. นาํ้ มัน นํ้ามะพรา วหมสู ี 508. นาํ้ มันขี้ผงึ้ น้ํามัน 509. นาํ้ มันคอกวาง นาํ้ มนั ข้ีผึง้ 510. นาํ้ มันงา นาํ้ มันคอกวาง น้ํามนั งา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

76 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรที่พบในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชือ่ ภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 511. น้ํามันงาดาํ น้าํ มันงาดาํ 512. น้ํามันงาดิบ นาํ้ มันงาดิบ 513. น้ํามนั ดบิ น้ํามันดิบ 514. นา้ํ มนั ผกั กาด นาํ้ มันผกั กาด 515. นาํ้ มนั มะพรา ว น้ํามนั มะพราว 516. นาํ้ มันหมู น้ํามันหมู 517. นาํ้ มูตร นาํ้ มูตร 518. นาํ้ ข้ีเสือ นาํ้ มูลเสือ 519. นาํ้ ยา นํ้ายา 520. น้ําแรง นา้ํ แรง 521. น้ําลา งกลอง นํ้าลา งกลอง 522. น้ําลา งฆอ ง นาํ้ ลา งฆอ ง 523. น้าํ ลา งฉาบ นาํ้ ลา งฉาบ 524. น้ําลายอคี่ อม นํา้ ลายอค่ี อม 525. น้าํ สานจอด น้าํ สารจอด 526. น้ําเสือดํา นาํ้ เสือดํา 527. น้ําหนงั นาํ้ หนงั 528. น้ําหมอ หน้งึ น้ําหมอ นึ่ง 529. น้ําหมอหน้งึ แมห มา ย นา้ํ หมอน่งึ ของแมม า ย 530. น้ําหมอ หนึง้ เขา น้ําหมอ นงึ่ ขา ว 531. น้ําหมึก น้ําหมึก 532. นาํ้ หิ่ง นา้ํ หิง่ 533. นาํ้ ออยแผน นาํ้ ออยแผน 534. นาํ้ อชุ ุง นาํ้ อุชงุ 535. นิโครธ นโิ ครธ 536. นิบนม นิบนม 537. นิภาน นภิ าน 538. นิ่ม นม่ิ 539. นิมดํา นิมดํา 540. นิลบล นิลบล Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

77 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรทพ่ี บในคัมภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ชือ่ ภาษาลา นนา ชื่อภาษาไทย 541. น้วิ มือนาง นิ้วมือนาง 542. นิว้ มือผี นว้ิ มือผี 543. นว้ิ มอื พระนารายณ น้วิ มือพระนารายณ 544. นุม นมุ 545. เนระพูสี เนระพสู ี 546. เนระพูสเี ทศ เนระพสู ีเทศ 547. เนระพูสีไทย เนระพูสีไทย 548. เนา เนา 549. ชิ้นดิบ เน้อื ดิบ 550. แน แน 551. แนพ ลู แนพลู 552. แนพลูนก แนพลนู ก 553. แนสะคา น แนสะคา น 554. บงหมู บงหมู 555. บวกติว บวกตวิ 556. บวกเปด บวกเปด 557. บว น บวน 558. บวบ บวบ 559. บวบขม บวบขม 560. บวบงู บวบงู 561. บวบหวาน บวบหวาน 562. บวบหอม บวบหอม 563. บวบเหล่ยี ม บวบเหลีย่ ม 564. บอกเสา บอกเสา 565. บอกไหมตดั บอกไหมตดั 566. บอน บอน 567. บอนดํา บอนดาํ 568. บอนแหง บอนแหง 569. บังสกลุ บังสกลุ 570. บงั สุกลุ บงั สุกลุ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

78 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพี่ บในคัมภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ที่ ชือ่ ภาษาลานนา ชื่อภาษาไทย 571. บังหาม บังหาม 572. ขั้นได บันได 573. ขน้ั ไดแมห มาย บันไดเรอื นแมม า ย 574. บัว บัว 575. บัวขาว บวั ขาว 576. บวั แดง บัวแดง 577. บวั ตายแขวน บวั ตายแขวน 578. บวั บกขาว บวั บกขาว 579. บวั บกเงนิ บวั บกเงิน 580. บัวสาย บัวสาย 581. บวั หลวง บวั หลวง 582. บา ง บา ง 583. บาตรลงั กา บาตรลงั กา 584. ตาหลอมขาว บานไมร ูโรยขาว 585. ตาหลอมแดง บานไมรูโรยแดง 586. บานเย็น บานเย็น 587. บานเย็นขาว บานเย็นขาว 588. บุกเกล้ยี ง บกุ เกลี้ยง 589. บุกเครอื บกุ เครือ 590. บุกชา ง บกุ ชาง 591. บุกบาน บกุ บา น 592. บุกเบอ่ื บุกเบอ่ื 593. บุงเถา บงุ เถา 594. เบงธอน เบงธอน 595. เบงมาด เบงมาด 596. เบงเหว เบงเหว 597. เบญจมาศ เบญจมาศ 598. เบญชร เบญชร 599. เบา เบา 600. เบาทอง เบา ทอง Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

79 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพ่ี บในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ช่ือภาษาลา นนา ชอื่ ภาษาไทย 601. เบาหลอ คาํ 602. เบยี้ เบาหลอคาํ 603. เบ้ียพู เบ้ยี 604. ไมแบ เบย้ี ตัวผู 605. ใบตองขา วตม แบ 606. ใบไม 2 สี ใบตองขาวตม 607. ขอแทงชา ง ใบไม 2 สี 608. ปนตี ปฏกั แทงชาง 609. ปมค่ังฟา ง ปนตี 610. ปมตอก ปมคง่ั ฟาง 611. ปมตดิ แขงไก ปมตอก 612. ประคาํ ไก ปมตดิ แขง ไก 613. ประดู ประคาํ ไก 614. ประดเู ครอื ประดู 615. ประดนู ้าํ ประดูเครือ 616. ปลวก ประดนู าํ้ 617. ปลวกนา้ํ ปลวก 618. ปลวกปอดดิน ปลวกนา้ํ 619. ปลอกชา งแตก ปลวกปอดดนิ 620. ปลองคองู ปลอกชา งแตก 621. ปลองคองเู หลือม ปลองคองู 622. ปลองใหญ ปลองคองูเหลอื ม 623. ปลักควาย ปลองใหญ 624. ปลงั หลวง ปลกั ควาย 625. ปลา ปลงั หลวง 626. ปลากระดี่ ปลา 627. ปลากระเบน ปลากระดี่ 628. ปลากอ ปลากระเบน 629. ปลาคราว ปลากอ 630. ปลาคาว ปลาครา ว ปลาคาว Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

80 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทีพ่ บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตาํ รายาสมุนไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชอื่ ภาษาลา นนา ชือ่ ภาษาไทย 631. ปลาแลม 632. ปลาตีน ปลาชะโด 633. ปลาตีนขาหด ปลาตนี 634. ปลาทู ปลาตนี ขาหด 635. ปลานิล ปลาทู 636. ปลาบกึ ปลานลิ 637. ปลายสาน ปลาบึก 638. รา ปลายสาน 639. ปลาหมอ ปลารา 640. ปลาไหล ปลาหมอ 641. ปลิง ปลาไหล 642. ปลหี อ ปลิง 643. ปวย ปลหี อ 644. ปวยชิน้ ปวย 645. ปอก ปวยชน้ิ 646. ปอเกยี น ปอก 647. ปอขาว ปอเกยี น 648. ปอคาว ปอขาว 649. ปองทางลิง ปอคาว 650. ปอเจียง ปองทางลิง 651. ปอเจยี น ปอเจยี ง 652. ปอดง ปอเจียน 653. ปอดน้ํา ปอดง 654. ปอแดง ปอดนาํ้ 655. ปอตวั ะ ปอแดง 656. ปอตมุ ปอตัวะ 657. ปอเตา ไห ปอตุม 658. ปอบ ปอเตา ไห 659. ปอบเครือ ปอบ 660. ปอบตน ปอบเครือ ปอบตน Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

81 ตารางท่ี 2.1 สมนุ ไพรทพี่ บในคัมภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ) ท่ี ชอ่ื ภาษาลา นนา ชอื่ ภาษาไทย 661. ปอบพู 662. ปอบปา ปอบตวั ผู 663. ปอบาน ปอบปา 664. ปอบิด ปอบา น 665. ปอปุก ปอบดิ 666. ปอฝา ย ปอปุก 667. ปอพาน ปอฝา ย 668. ปอม ปอพาน 669. ปอมวก ปอม 670. ปอมาน ปอมวก 671. ปอมืน ปอมาน 672. ปอแรด ปอมนื 673. ปอเสา ปอแรด 674. ปอหมน ปอเสา 675. ปอหมนั ปอหมน 676. ปอเหยย่ี น ปอหมัน 677. ปะลอง ปอเหยยี่ น 678. ปงแบ ปะลอง 679. ปญจลีจวง ปงแบ 680. ปด ปญจลจี วง 681. ปด นา ปด 682. ปน แถ ปด นา 683. ปา ปนแถ 684. ปากกา ปา 685. ปากน้าํ ตน ปากกา 686. ปากนํ้าตนดาํ ปากคนโท 687. ปากบาตรแตก ปากคนโทดํา 688. ปากเปด ปากบาตรแตก 689. ปา งนมววั ปากเปด 690. ปา เรีย่ ว ปา งนมววั ปา ชา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

82 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพี่ บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชื่อภาษาลา นนา ช่ือภาษาไทย 691. ปาแดง ปาแดง 692. ปาน ปา น 693. ปานทุง ปานทงุ 694. ปกปอก ปกปอก 695. ปง ไก ปง ไก 696. ปง ขาว ปงขาว 697. ปงซอ น ปงซอน 698. ปงตาไก ปง ตาไก 699. ปกครกมอง ปกครกกระเดื่อง 700. ปูเจา ปเู จา 701. ปูเ จา นั่งกลอน ปูเจา นง่ั กลอน 702. ปนู ปนู 703. ปูนา ปนู า 704. ปูลู ปลู ู 705. ปูหลู ปหู ลู 706. เปง เปง 707. เปงบก เปง บก 708. เปราะหอม เปราะหอม 709. เปลวปลองฟาทงั 2 เปลวปลองฟา ทงั้ 2 710. เปลา เครอื เปลา เครอื 711. เปลา ตองแตกออกกอน เปลาตองแตกออกกอน 712. เปลาหลวง เปลาหลวง 713. เปลยี วปอ งฟา เปลยี วปอ งฟา 714. เปลือก เปลอื ก 715. เปลอื กไข เปลอื กไข 716. เปลือกไขค า งรงั เปลือกไขค างรงั 717. เปลือกในดนิ เปลอื กในดิน 718. เปยว เปยว 719. เปอ ย เปอ ย 720. เปอ ยชิ้น เปอ ยชิน้ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

83 ตารางท่ี 2.1 สมนุ ไพรทพี่ บในคัมภรี ตาํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ) ท่ี ช่ือภาษาลานนา ชอ่ื ภาษาไทย 721. เปอ ยปอก 722. เปอยปง เปอ ยปอก 723. เปอ ยหละ เปอ ยปง 724. แปง เปอยหละ 725. โปก แปง 726. หนว ยจันทน โปก 727. ผักกระเฉด ผลจนั ทน 728. ผกั กะเสิม ผักกระเฉด 729. ผกั กา ผักกะเสมิ 730. ผกั กาดแก ผกั กา 731. ผกั กาดนาํ้ ผกั กาดแก 732. ผักกดู ผักกาดนาํ้ 733. ผักกดู ขาว ผักกดู 734. ผักขมดิน ผักกดู ขาว 735. ผักขี ผักขมดิน 736. ผกั ขข้ี วง ผักขี 737. ผกั ขีห้ ดู ผกั ขี้ขวง 738. ผักโขม ผกั ขีห้ ดู 739. ผกั คราบ ผกั โขม 740. ผักคาบ ผักคราบ 741. ผกั แคง ผกั คาบ 742. ผกั งว น ผกั แคง 743. ผักงวนนอย ผกั งวน 744. ผักจกิ ผักงว นนอ ย 745. ผักชไี ทย ผกั จกิ 746. ผักชฝี รัง่ ผกั ชีไทย 747. ผักชลี อม ผักชฝี รง่ั 748. ผกั เซยี งดา ผักชลี อม 749. ผักดเี อยย่ี น ผกั เซยี งดา 750. ผกั ปลังพู ผักดเี หยย่ี น ผกั ตําลงึ ตัวผู Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

84 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรท่พี บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ) ที่ ชอื่ ภาษาลา นนา ชือ่ ภาษาไทย 751. ผักทดู ผักทดู 752. ผักบงุ ผักบงุ 753. ผักบุง ขาว ผักบุง ขาว 754. ผกั บงุ ปลงิ ผกั บุงปลิง 755. ผักเบยี้ ผักเบ้ีย 756. ผกั ปราบ ผักปราบ 757. ผกั ปลงั ผักปลงั 758. ผกั ปลงั ดิน ผักปลังดนิ 759. ผกั ปลังแดง ผกั ปลงั แดง 760. ผกั ปลังบา น ผักปลังบา น 761. ผักปลาบ ผักปลาบ 762. ผักปลาบชา ง ผักปลาบชาง 763. ผักปลาบเทศ ผกั ปลาบเทศ 764. ผักปอด ผกั ปอด 765. ผกั ปอดดิน ผักปอดดนิ 766. ผักปอดแลง ผกั ปอดแลง 767. ผกั ปยู า ผักปยู า 768. ผา เตย่ี วหมอ หนึ้ง ผาคาดปากหมอ นึง่ ขา ว 769. ผา เชด็ มือ ผาเชด็ มอื 770. ผาแปง ผาแปง 771. ผี ผี 772. ผีมด ผมี ด 773. ผีแมน ผีแมน 774. ผีเสอื้ ตายแขวน ผเี สอ้ื ตายแขวน 775. ผีเสอื้ หลวง ผเี สือ้ หลวง 776. ผง้ึ ผง้ึ 777. ผกุ ผุก 778. ผูบแฅง ผบู แฅง 779. เผง้ิ เกิ้ม เผิ้งเกม้ิ 780. เผียว เผียว Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

85 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรทพี่ บในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ท่ี ชื่อภาษาลานนา ชอ่ื ภาษาไทย 781. แขงรั้วไมไ ผ แผงร้วั ไมไผ 782. แขงแอยง แผงแอยง 783. แผน เงนิ แผน เงิน 784. แผนฅาํ แผน ทอง 785. ลานฅํา แผน ลานทองคาํ 786. ลานทอง แผนลานทองแดง 787. ไมขา วหลาม ไผขา วหลาม 788. ไผค อม ไผค อ ม 789. ไผต ง ไผต ง 790. ไผนวล ไผน วล 791. ไผบงตายพราย ไผบ งตายพราย 792. ไผปา ไผปา 793. ไผไ ร ไผไร 794. ไผไรค าํ ไผไรค าํ 795. ฝรงั่ ฝรงั่ 796. ฝกขาว ฝก ขาว 797. ฝา ยดาํ ฝา ยดํา 798. ฝา ยดําดบิ ฝา ยดาํ ดบิ 799. ฝา ยแดง ฝายแดง 800. ฝา ยตนุ ฝา ยตนุ 801. ฝายเทศ ฝา ยเทศ 802. ฝายบาน ฝา ยบาน 803. ฝา ยแปง ฝายแปง 804. ฝายเรอื้ ฝายเรือ้ 805. ฝายหลวง ฝายหลวง 806. ฝด ฝด 807. ฝน ฝน 808. ฝนุ อุโบสถ ฝนุ กลางอุโบสถ 809. ฝุนขอื่ บา น ฝุน ข่ือบาน 810. ฝุนแทนแกวพระเจา ฝนุ ฐานพระประธาน Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

86 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรท่ีพบในคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ช่ือภาษาลานนา ช่อื ภาษาไทย 811. ฝุน ส้นิ ดํา ฝุน ถุงผาสดี าํ 812. ฝนุ กลางวิหาร ฝนุ ทอี่ ยกู ลางวหิ าร 813. ฝนุ แปบาน ฝนุ แปบา น 814. ฝูงครอบ ฝงู ครอบ 815. ฝงู ฝาด ฝูงฝาด 816. แฝก แฝก 817. ไฝนอย ไฝนอ ย 818. ไฝหลวง ไฝห ลวง 819. พญาชา งเผอื ก พญาชา งเผือก 820. พระญาดง พญาดง 821. พระญาฟอนแฟน พญาฟอนแฟน 822. พระญายอ พญายอ 823. พระญาไรใ บ พญาไรใ บ 824. พยอม พยอม 825. พยับเมฆ พยบั เมฆ 826. พรมละกัน พรมละกัน 827. พรหมครดุ พรหมครดุ 828. พระญายอ พระญายอ 829. พระญาฟอนแฟน พระยาฟอนแฟน 830. พราดสะไหน พราดสะไหน 831. พรายพื้นขส้ี ตั ต พรายทอ่ี ยใู ตก องมูลสตั ว 832. พรกิ ขหี้ นู พริกขีห้ นู 833. พรกิ จอ ม พริกจอ ม 834. พรกิ จอมคาง พรกิ จอมคาง 835. พรกิ กนปล้ิน พรกิ ชี้ฟา 836. พรกิ ดํา พรกิ ดํา 837. พรกิ แดง พรกิ แดง 838. พรกิ ทงั 2 พรกิ ท้งั 2 839. พรกิ นอยหลอ น พรกิ ไทยลอ น 840. พรกิ ผวย พริกผวย Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

87 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทีพ่ บในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตาํ รายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ) ท่ี ช่อื ภาษาลานนา ชอ่ื ภาษาไทย 841. พริกสกุ 842. พรกิ หลวง พรกิ สกุ 843. พริกหอ พรกิ หลวง 844. พริกแหง พริกหอ 845. พรกิ หอ พรกิ แหง 846. พรุกพราย พรกิ ฮอ 847. พลบั พลงึ พรุกพราย 848. พลบั พลงึ ขาว พลบั พลงึ 849. พลบั พลงึ แดง พลับพลึงขาว 850. พลู พลบั พลึงแดง 851. พลแู ก พลู 852. พลแู ก พลูแก 853. พลคู าว พลูแก 854. พลชู า ง พลคู าว 855. พลูดอกดํา พลชู าง 856. พลดู นิ พลูดอกดาํ 857. พลูแดง พลูดิน 858. พลูนก พลูแดง 859. พลูลงิ พลนู ก 860. พลูแสน พลูลิง 861. พวง พลแู สน 862. พอยแคงหอย พวงประดษิ ฐ 863. พะแพล พอยแคงหอย 864. พังคี พะแพล 865. พังพอนทงั้ 2 พังคี 866. พงั วะ พังพอนท้งั 2 867. พัด พงั วะ 868. พันงู พัด 869. พันงูทงั 3 พนั งู 870. พนั งูหนอย พนั งูท้งั 3 พนั งเู ลก็ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc