Eğitim Bilimleri özet

4. YÖNELTME VE YERLEŞTİRME HİZMETİ 5. İZLEM 8»reyitarwna.bitgitoplamaveyaymahtzmetlcrinındovarnı Yönlendirme ve yerleştirm niteliğinde olan yoocttme ve yerleştirme hizmetlerinin ama« mesleki ve sosyal alanlara Öğrencilerin ilgi, yetenek ve ih tiy a c ı doğrultusunda çeşitli yardımı alan ve okuldan m eğitsel mesleki ve sosyal kültürel etkinliklere yönlendirme ve ları ortamlarda uyum ve g yedeştirmcd«. edmme amacıyla yapılan ç Yöneltme ve yerleştirme hizmetleri genellikle aşağıda 6. OR verilen beş başlıkta gerçekkştirilrrvektodır. (Yeni Durum 1 Oryantasyon hizmeti, okul nakille gelen öğrencilere; o Eğitsel kollara yönlendirme ve yerleştirme ve okulun yakın çevresini t personeliyle iş birliği içind 8ır eğitsel alana yönlendirme ve yerleştirme (Eşit ağırlıklı, v sayısal, sözel bölümler) 7. SE &tr ust eğitim kunjmuna yönlendirme ve yerleştirme (genel Rehberlik servislerinin olm lise, meslek lisesi. Anadolu lisesi, fen lisesi) larda bireyin yardım ihtiya ve Araştırma Merkezleri, ru T kurumlan, özel eğitim uzm lendirilmesidir. Bir mesleğe yönlendirme ve yerleştirme Sosyal ve kültürel etkinliklere yönlendirme ve yerleştirme (beceri kursları, klüpler, spor etkinlikleri gibi)

ME HİZMETLERİ OmtkScrv me hizmetlerinin sonucunda, eğitsel, Uyum sıkıntısı çeken, kendini yalnız hisseden, ken­ yerleştirilen, psikokjj'k danışma dini başansız ve değersiz gören bireylerin sorunla­ rının kaynağını ve çözüm yollarını görmelerine yar­ mezun olan Öğrencilerin bulunduk­ dımcı olmak için, hangi hizmet alanından öncelikle gelişim durumları hakkında bilgi yararlanmak gerekir? çalışmalardır. Bireyi tanırpa^ RYANTASYON ma-Ortama Alıştırma) Psikolojik danışma la yeni başlayan, başka bir okuldan C) Oryantasygır' okulu, okukla bulunan olanaklar tanıtmak amacryla okulun butun 0) İzlenir de yapılan çalışmalardır. E) Bilgi venfte VK HİZMETİ Çöıûm : madığı ya da yetersiz kaldığı durum­ acının karşılanması Rehberlik ‘ Uyum sıkıntısı çeken, kendini yalnız hisseden, kendini uh sağlığı merkezleri, sosyal yardım manı gibi kurum veya kişilere yön­ başarısız ve değersiz gören* kişinin problemleri onun duyuşsal ve kişisel yönüyle ilgilidir. Duyuşsal ve kişisel problemlerin çözümü ise psikolojik danışma hizmetidir. Cevap B'dir. , OmtkSoru Okul rehber öğretmeni (psikolojik danışman), eşki mezunlardan bazılarını arayıp, okulun açıldığı ilk hafta yapılacak etkinliğe davet etmiştir. 8u etkinlik eski me- zunlann okula yeni kaydolan öğrencilerle tanışmalan ve konuşmalan için fırsat oluşturmuştur. Mezunlardan şimdi avukat olan Yeşim Hanım ve Öğretmen Nedim 8ey, etkinlik sırasında birer konuşma yaparak okuldaki ilk günlerinde yaşadıklanm anlatmışlardır. Yukarıda anlatılan etkinlik hangi rehberlik hizmeti kapsamındadır? A) Çevre ve velilerle ilişkiler 8) Duruma alıştırma (oryantasyon) C) Müşavirlik (konsültasyon) D) İzleme E) Yöneltme - yerleştirme Çözüm: Soruda, okula yeni kaydolan öğrencilere yönelik bir et­ kinlikten söz edilmekte ve bu hizmetin adı sorulmakta­ dır. Sorunun cevabı 'Bu etkinlik eski mezunların okula yeni kaydolan öğrencilerle tanışmaları ve konuşmalan Jiçin fırsat oluşturmuştur.' ifadesinden kolaylıkla anlaşıl­ maktadır. Cevap B'dtr.

r DOLAYLI OLARAK ÖĞR U fi M r 1. MÜŞAVİRLİK HİZMETİ Müşavirlik hizmetlerinin amacı. okuldaki yönetici. öğret­ 2. ARAŞTIRMA V menlerin ve ailelerin daha yeterli ve Oftık bir rehberlik anlayışına sahip olmalarını sağlayarak, okulu Öğrenciler Bilimsel ve profesyonel için daha iyi bir öğrenme ortamı haline getirmektir (Kep- etkililiğine yönelik çalış çeoğlu. 1996). ne tür çalışmaların yaptl ların sonuçlarının değer 1r çalışmalan içinde yer alm Başka bir ifadeyle, psikolojik danışman ile öğrencinin eği­ timi ve yetiştirilmesi ile ilgilenen öğretmen, yönetici, veli ile iş birliği içinde öğrencinin gelişmesine yönelik olarak kurdukları yardım ilişkisidir. t Okul yöneticisi ya da öğretmenlere okuldaki rehberlik hiz­ metleri hakkında tanıtıcı bilgiler verme, smrf içi rehberlik etkinliklerinde öğretmenlerle yardımlaşma, okul persone­ linin rehberlik hizmetleri ile ilgili kitap ve dergi gibi yazılı materyallerden yararlanmalarını sağlama, ailelere okulda yürütülen rehberlik hizmetlerini tanıtma gibi etkinlikler, müşavirlik hizmetleri kapsamında değerlendirilebilir.

KPSS Eğitim Bilimleri RENCİYE YÖNELİK HİZMETLER f 3. ÇEVRE VE VELİ İLE İLİŞKİLER ^ Öğrencilerin çevredeki psikolojik yardım ve sağlık hiz­ meti sunan kurumlardan, sosyal ve kültürel etkinliklerin yapılabildiği kuruluşlardan ya da çevredeki diğer okullardan yararlanmalarını sağlamak Önemlidir. Çevrede sunulan bu hizmetlerden öğrencilerin yararlana­ bilmeleri için okul ile bu hizmetlerin sunulduğu kurumlar arasında etkili iletişim kurulması gerekmektedir (Çam. 2002). Bununla birlikte b»r okulda sunulan rehberlik hizmetlerinin et­ kili olabilmesi, velilerle iş birliği içinde olmayı gerektirmektedir. VE DEĞERLENDİRME HİZMETİ ötntkSorv düzeyde sunulan rehberlik hizmetlerinin Aşağıdakilerden hangisi, öğrencilere şmalan kapsamaktadır. 8aşka bir ifadeyle, verilen psikolojik yardımların e tkilili­ lacağmın belirlenmesi ve yapılan çalışma­ ğini artırm ak üzere yönetici, öğretmen rlendirilmesi araştırma ve değerlendirme ve velilerle yürütülen rehberlik hizme­ maktadır. tidir? A) Çevreyle ilişkiler 8) ^Müşavirlik (konsültasyon) O İzleme 0) Oryantasyon E) Psikolojik danışma Çöıü/n: Öğrenciye dolaylı olarak sunulan ve ilgi­ li kişilerle birlikte yürütülen hizmet alanı müşavirlik/konsültasyon olarak nitelendi­ rilmektedir. Bu hizmete, öğrenciyle ilgisi olan kişiler katılmakta ve karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmaktadır. Cevap Bdır.

Rehberlik 4. İL REHBERLİK VE O PROGRAMI H

OKUL REHBERLİK HAZIRLAMA i

F- 1 REHBER mv PB İ M aanaM ag— 8ircy Sayısına Göre Rehberlik I Hizmet Alanlarına Göre Rehberlik Problem Alan Rehb Bireysel rehberlik Eğitim alanında rehberlik . Bireysel psikolojik danışma ?. Sağlık alanında rehberlik Kişisel sosyal re ? Eğitsel rehberli Grup rehberliği Endüstri alanında rehberlik î Mesleki rehber Grupla psikolojik danışma Sosyal yardım alanında rehberlik Bir*ys*4 Rehberlik Grup R *hb*rllğl Bir seferde yalnızca tek bir bireye daha Aynı anda bir grup bireye daha çok çevreye çok çevreye uyum sağlayabilmesi ya da uyum sağlayabilmesi ya da eğitsel sosyal, eğitsel sosyal, mesleki alanlarda bilgi verme mesleki alanlarda bilgi verme amacıyla biliş­ amacıyla bilişsel düzeyde yapılan bir hizmet sel düzeyde yapılan bir hizmet türüdür. türüdür.

RLİKTÜRLERİ \" ısasLai■ S nlarına Gör* T*m *l İşlevlerine Gör* Rehberlik Eğitim Kademelerine Gör* berlik R«hb«rlik Önleyici rehberlik ehberlik Ayarlayıo rehberlik Okul öncesi eğitimde rehberlik ik Yoneltki rehberlik . İlköğretimde rehberlik rlik Geliştirici rehberlik S Tamamlayıcı rehberlik Ortaöğretimde rehberlik Uyum sağlayıcı rehberlik 4 Yükseköğretimde rehberlik Bir*ys«l Psikolojik Danışma Grupla Psikolojik Danışma 8ir psikolojik danışman ile bir danışan ara­ Bir psikolojik danışman ile birden fazla sında gerçekleştirilen ve danışanın bireysel danışan arasında gerçekleştirilen ve danı­ gereksinimleri karşılanarak kendisini ger­ şanların bireysel gereksinimleri karşılanarak çekleştirmesi Kin duyuşsal yön on planda kendilerini gerçekleştirmeleri için duyuşsal tutularak sunulan ve uzman tarafından yön on planda tutularak sunulan ve uzman yürütülen psikolojik yardım sürecidir. tarafından yürütülen psikolojik yardım sürecidir.

Rehberlik Bireysel Rehberlik-Grup Reh Grupla Psikolojik Hirmet * Grup Rehberliği Bireysel Rehberlik Krim Uuıunlık Hizmet verilen konuda bilgici olan herhan­ Hizmet verilen konuda bilgisi olan he 9*rektirip gi birisi çalışmayı yürütebilir. hangi birisi çalışmayı yürütebilir, 9<f<-ktirn*dı$ı Örneğin, bir sınıf rehber öğretmeni. örneğin, bir sınıf rehber Öğretmeni v Uzmanlık gerektirmez. bir mesleki rehberlik çalışmasında bir Ekonomiklik avukat vb. gibi. Uzmanlık gerektirmez Grup rehberimi ile karşılaştırıldığında ekonomik delildir. Çünkü belli bir zaman Tüm hizmetlerin İçerisinde en ekonom diliminde sadece bir kişinin rehberlik olanıdır. Çünkü belli bir zaman dilimin ihtiyacı karşılanmaktadır. çok fazla sayıda (Etkinliğe göre 300-S kişi veya daha fazla kişiye ulaşaSdme sılığı vardır.) kişiye ulaşma imkanı sağ Sor* Süresi belli değildir. Yapılacak etkinime Süresi belli değildir. Yapılacak etkinliğ gore değişir. göre değişir. /wIhjarw/CammıIıî Gündemlidir. O gün o öğrenciyle yapılacak Gündemlidir. Gruba hangi çalışmanın (io<%ixn (fK tfro çalışmanın ne olduğu bellidir ve sadece o yap<lacağı önceden belirlenmiştir ve çalışma yurutulur. örneğin, düzenli ders çalışmayı yürütecek kişi o çalışmaya oluş çalışamayan bir öğrenciyle ders çalışma hazırlanmıştır, örneğin, öğrencilere b programının hazırlanması. mesleki rehberlik çalışması ile avukat Kışı Sayı« (¿O /'O \\k>£ ( j j mesleğinin tanıtılması. K o t\\ J lo & i Etkinliklerin Bellidir: Bir kişi. 8ellı değildir. Yapılacak etkinliğe göre İUB9Î 6<j:ty4t değişir. UlAUİ^U^U YuiepH'Dtrink- Etkinlikler daha çok bireyin bilişsel alanına Etkinlikler daha çok bireylerin bilişsel mtunt i-fis/rti) H rf*OvtlÇMİi«- hitap etmektedir. alanına hitap.etmektedir. reçkri fe Jptarv bibmnd*ı) 7 c fl//S e ı Grup rehberliği ile karşılaştırıldığında bir Etkinlikler bilişsel alana hitap ettiğind kişi ile ilgilenildığinden. grup rehberliğine yüzeysel bir hizmet alanıdır. gore daha derinlemesmedır ancak etkinlik­ ler bilişsel alana hitap ettiğinden yüzeysel bir hizmet alanıdır. SU ndtrt Kur«lUr Standart kuralları yoktur. Yapılacak etkinliğe Standart kuralları yoktur. Yapılacak etk göre kural konabilir veya konmayabilir. ğe göre kural konabilir veya konmaya

hberliği-Bi reysel Psikolojik Danışma Danışma 1Karşılaştırması Bir««ysel Psikolojik Danışma Grupla Psikolojik Danışma er­ Sadece psikolojik danışman yürütebilir. Sadece psikolojik danışman yürütebilir. Psikolojik danışman aynı zamanda grubun doğal lideridir. veya r Grupla psikolojik danışmayla karşılaştırıldı­ Bireysel psikolojik danışmaya oranla daha z. ğında ekonomik değ^dır. Çünkü 45 dakikalık mik sürede sadece bir kişinin ihtiyacı karşılan­ ekonomiktir. Çünkü 90 dakikada 8-12 kişinin nde maktadır. SOP ihtiyacı karşılanmaktadır ama bireysel rehberlikle ola­ ğlar. karşılaştırıldığında ekonomik değildir. Çünkü grup ğe rehberliğinde aynı sürede çok daha fazla kişinin n ihtiyacı karşılanabilir. İ2_ ^ C bir Süresi bellidir. 4S dakikadır. Haftada bir kere Süresi bellidir. 90 dakikadır. Genelde haftada bir tlık olmak üzere 7 oturum olarak planlanır. •> kere olmak üzere toplanılır ancak toplam oturum e H C <=4 sayısı grubun ilerleyişine göre değişir. O O o . ^ Gündemli değildir. Danışanın hangi sorunu Gündemli değildir. O oturumda hangi danışanın getireceği önceden belli değildir. Paylaşı­ hangi sorununu getireceği önceden belli değildir. lacak konu veya konular oturum sırasında Paylaşılacak konu veya konular oturum sırasında belli olur. belli olur. T 'r \\ Q 2 |i < lo r\\o \\L c y \\) o /n c e ro ic-^ t x l ( ! <crJ^ı ( Bellidir: Bir kişi. c Bellidir. Grup 8-12 kişiden oluşturulur. Etkinlikler daha çok bireyin duygusal alanına Etkinlikler daha çok bireyin duygusal alanına hitap hitap etmektedir. etmektedir. £ > o jo t° 4 den Grupfo psikolojik danışmaya oranla daha Bireysel psikolojik danışmaya oranla daha yü­ derinlemesincdır çunku sadece bir kişinin zeyseldir; çünkü 90 dakikada 8-12 kişinin ihtiyacı İçsel süreçleri ile ilgilenmek için 4$ dakika karşılanmaktadır. 8u sebeple bir kişinin İçsel süreç­ aynlmakta ve aynı zamanda ikili bir paylaşım lerine inilmesi için yeterli zaman ve uygun bir ortam olduğu için bireyi derinlemesine inceleme ve bulunmamaktadır. tanıma fırsatı sağlar. kinli- Standart kuralları vardır. Her birey ile psikolo­ Standart kuralları vardır. Her b.rey ile psikolojik abilir. jik danışmaya başlarken bu kurallar (gizlilik, danışmaya başlarken bu kurallar (gizlilik, gönüllü gönüllü katılım, danışanın kendini ifade katılım, danışanın kendini ifade etmesi, felsefi veya etmesi, felsefi veya ideolojik düzeyde b«r ideolojik düzeyde bir paylaşımın olup olmayacağı paylaşımın olup olmayacağı gibi) danışana gibi) danışana aktarılır. Grubun aynı zamanda özel aktarılır. kuralları da olabilir. Grubun üyeleri (grubun ikinci oturumundan sonra gruba yeni bir üye almayalım) gibi bir kural getirebilirler. 8u sadece o gruba özel bir kural olur.

r HİZMET ALANLARIN Eğitim Alanında Rehberlik Sağlık Alanında Rehberlik Öğrencilerin kendi yeteneklerini, ilgi ve ihti- Sağlık kurumlarında. bireylerin beden ve ruh yaçlanm, çevresindeki olanaktan fark ederek sağlığını koruyucu temel bilgiler edinmeleri sağlıklı kararlar almalarına ve böylelikle ve sağlık kurumlanndan etkin bir şekilde kendilerim gerçekleş irmeleri ne yönelik ola­ yararlanabilmeleri Kin rehberlik hizmetlerine rak sürdürülen rehberlik hizmetleri eğitimin yer verilmektedir. ayrılmaz bir boyutunu oluşturmaktadır. Okullarda rehberlik hizmetler», öğrenci kişilik hizmetleri kapsamında yer almaktadır. r------------------------------------------------------------ r TEMEL İŞLEVLERİN 1r i r Uyum Sağlayıcı Rehberlik Yöneltici Rehberlik I Ayarlayıcı Rehbe Yaşamın amacı uyum sağlamaktır. Bireyin kendini ve seçenek­ Öğrencilerin gelişimsel Bu nedenle rehberlik hizmetleri, lerini iyi tanıyıp değerlen­ özellikleri, ihtiyaçları, sadece okul yaşamında değil, bire­ dirmesine ve doğru kararlar beklentileri, okulun yap yin tum hayatı boyunca kendisiyle, '.•ermesine yardım edilmeye ve okulun sahip olduğu işiyle, ailesiyle, toplumla vb. yaşadığı çalışılır. Öğrencilere ilgi, ihti­ olanakların dikkate alın uyum sorunlarını çözmeye yardımcı yaç. yetenek, kişilik özellikle­ okul rehberlik program bir süreç olarak değerlendirilir. rini dikkate alarak ders, alan, ve diğer eğitim prog­ okul ve meslek seçimlerinde ramlarının hazırtanmas verilecek olan desteklerdir. amaçlanır.

KPSS Eğitim Bilimleri NA GÖRE REHBERLİK t Endüstri Alanında Rehberlik Sosyal Yardım Alanında Rehberlik Sanayi kuruluşlarında işlerin karmaşıklaşıp Çocuk Esirgeme Kurumlannda. huzurevle­ çeşitlenmesi nedeniyle ortaya çıkon uyumsuz­ rinde. medıko sosyal merkezlerde. Kızılay lukla ve bunların doğurduğu sonuçlarta başa Derneği ve sosyal yardıma yönelik dernek ve çıkmada, personel seçimi ve personelin kariyer vakıflarda, bireylerin ruh sağlığım koruması gelişimine yardımcı olmada, çalışanların iş ve geliştirmesi için rehberlik hizmetleri yaşamıyla bağlantılı streslerin azaltılmasında, sunulmaktadır. iş arayanların mesleklerle ilgili olarak bilgilen­ dirilmesinde mesleğe yetiştirmede rehberlik hizmetlerine yer verilmektedir. :----- —— ;---------------— ■~ NE GÖRE REHBERLİK \\ r erlik I Geliştirici Rehberlik önleyici Rehberlik Tamamlayıcı Rehberlik l 8ireyin içinde bulunduğu Olumsuz durumlar ortaya gelişim dönemi dikkate çıkmadan ve bu durumların Rehberlik hizmetlerinin, pısı alınarak onun gelişimine birey üzerinde yaratacağı eğitim hizmetlerinin daha u ve kendini geliştirmesine olumsuz sonuçlar görülme­ etkili ve verimli olmasmı narak yardımcı olmak esastır. den önlenmesi öngörülür. sağlamaya yönelik yaptığı mının tum etkinliklerin eksikle­ rim tamamlayan bu umur sı olarak değerlendirilir.

Rehberlik PROBLEM ALANLARI Eğitsel Rehberlik Kişisel-Sosyal R Öğrencilerin kendi yeteneklerini, ilgi ve ihtiyaçlarını, çev­ Kişisel/sosyal rehberlik, öğrencin resindeki olanaktan fark ederek varlıklı kararlar almalarına anlaması, üstün ve sınırlı yönleri ve böylelikle kendilerini gerçekleştirmelerine yönelik ola­ ve geliştirmesi, kendine güvenen rak sürdürülen rehberlik hizmetleri eğitimin ayrılmaz bir becerikli, kişisel ve sosyal yönden boyutunu oluşturmaktadır. Okullarda rehberlik hizmetle­ bir birey olarak yetişmesine yardı ri, öğrenci kişilik hizmetlen kapsamında yer almaktadır. (Yeşılyaprak. 2000). • İlgi ve yeteneklerine uygun bir alan ya da seçmeli • Bireysel problemlerin çözümü derslere yönlendirme • İletişim becerilerini geliştirme • Günlük yaşam becerilerini ge • Sınav kaygısıyla baş etme becerileri kazanma • Problem çözme becerilerini g • Bir üst eğitim kurumuna karar verme • Oz saygıyı geliştirme • Motivasyonu artırıcı çalışmalar • Oz güveni geliştirme • Okula uyum saklama • Stresle başa çıkma becerilerin • Kimlik gelişimi • Okul ve meslek yaşamı arasındaki ilişkinin farkına • Uyum problemleri varma • Arkadaş ilişkileri kurma ve sü • Etkili ve verimli ders çalışma tekniklerini öğrenme geliştirme • Zamanı etkili kullanma becerisi kazanma

INA GÖRE REHBERLİK Rehberlik Mesleki Rehberlik in kendini tanıması ve Öğrencilerin farklı meslekleri tanımaları, kendi ilgi ve yeteneklerine ile kendini kabul etmesi uygun meslekleri seçmeleri, seçtikleri bu mesleklere hazırtanmalan n, kişılerarası ilişkilerde ve mesleki yönden gelişebilmeleri için verilen rehberlik hizmetidir. n dengeli ve uyumlu Mesleki rehberlik çalışmaları üç adımda gerçekleştirilin ım hizmetlerini kapsar 1 Bireyi her türlü yönü ile tanıma 2 Mesleklerin incelenmesi ü î 8ırcyierin kişisel özellikleri ile çeşitli mesleklerin gerektirdiği e eliştirme Özellikler arasında ilişki kurularak, kendilerine en uygun mesleki geliştirme kararları vermelerine yardımcı olma ni geliştirme • Bireyi tanıma • Meslekleri tanıtma ürdürme becerilerini • Kişisel özellikler ile meslekler arasında ilişki kurma • İlgi ve yetenek testleri uygulama • Mesleki karar verme becerisi geliştirme • Mesleğe uyum sağlama • Mesleklere karşı olumlu tutum geliştirme

m 82 F EĞİTİM KADEMELERİN <* V * L Okul öncesi Eğitimde r ------------------------------------------------------------------------- İlköğretimde Rehberlik Hizmetleri Rehberlik Hizmetleri İlköğretim kademe olarak iki gruba ayrılır. & 12 yaş grubu ilk 0-6 yaş çocuklarına yönelik olarak ci kademe; 12-15 yaş grubu ilköğretim ikinci kademe olarak kendine güven duygusu gelişti/m e.. sosyalleşmeyi sağlama, merakını • İlköğretim birinci kademe Öğrencilerinin gelişimsel ıhıiya giderme, benlik kavramını oluştur­ rultusunda. kişilik gelişimi, sosyalleşme, mesleki gelişim v ma gibi konularda verilecek reh­ başarıyı etkileyecek temel çalışma alışkanlıktan kazanma beri '<hizmetleri, gözlem tekniği. oryantasyon, grup rehberliği ve aile rehberliği çalışm grup çalışmaları, aile rehberliği. verilmektedir. oyun terapisi teknikleri aracılığıyla sunulmaktadır. • İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine ise özellikle ilgi ve doğrultusunda bir üst eğitim kurumuna yönelmelerine y temel rehberlik hizmetidir. 8u donemde Özellikle yönelt tanıma hizmetleri geniş yer tutmaktadır. - ■> O KU IO N «« IlKO CRnm ORTAÖĞRETİM YtlKSUO tftUtM fcşod/soıyal M tıkti Kıysd/setyal Birine Kaderse: O« KıynVv»**! ■, tyfe ri M *J CC İkinci Kadem«: Kiş«ViO iyal frJU . nvt_r__r_r. * • B rfyv l Ojnrj- X tp sd MeiWi • YcntiVatw YirVştrrn« mi öl Birind Kademe: • 8«yjH W ibirtfc • GrupU fVloic-;*.Oanıjmı • GaAm • Oryanusycn • Cr«pM>b<ri«> • Gr\\jpRthbfrf»> oc • 0)\\n kt*ç*v • Afrfi< ht*ıt> Ms İkinci Kadem«: • Yfcyltme • Betyilanrm

^ NE GÖRE REHBERLİK ----- ^ ı1 Yükseköğretimde Rehberlik köğretim birin- Ortaöğretimde Rehberlik nHii4rmlllov tVİAlvrlıl k isimlendirilir. Hizmetleri açjan doğ­ Üniversite öğrencilerine, bağımsızlık. ve eğitsel 15-18 yaş grubunu kapsayan orta­ benlik kavramı, başarılı olma, kişılerara« a konularında. öğretimde. öğrencilere kişisel ve iletişim, akademik başarı, kendine gü­ malarına yer eğitsel alanlarda yardım vermekle ven, kız-erkek arkadaş ilişkilerini sağlıklı • birlikte, mesleki rehberlik ön sürdürme, karar verme, stresle başa e yetenekleri plana çıkmaktadır. 8u bağlamda. çıkma gibi konularda bireysel/grupla yardırma Oİma öğrencilere bilgi verme, yönelt­ psikolojik danışma hizmeti verilmek­ tme ve bireyi me ve yerleştirme hizmetleri. tedir. Bu bağlamda yükseköğretimde bireysel ve grupla rehberlik ve klşisel-sosyal rehberlik doha ön plana psikolojik danışma teknikleriyle çıkmaktadır. uygulamaya geçirilmektedir. ^ (* r* | oi*r*k to ıç ı M)rtrn kadtm tind« oiurv» okun rrhfc<rt-dc hizmetlirininamaavfgiflHiktiiridtğrçmM.AncakbuçiflHamaç içinde yeralan daha û « l amaçlar w bunlann çttçrtiişânlm fsinde uygdanacak programlar,u ç * « * «tb nttkr * Ldünticak yûotim ve lrfaftfa <*$}<**.



ÖZUIİK fAKTÖRKURAMI MESLEK SEÇİMİ / GE Bu yaklaşım Parsons Modeline dayanır. Farklar HOltANDIN TİP010J psikolojisinden kaynaklanan bu yaklaşımın temel Özellikleri: Holland'a gore kişilik özellikleriyle • Her birey kendine özgü özelliklere sahiptir. bir deyişle meslekler arasında karş Holland 6 kişilik tipi ve buna uygun • Mesleklerde başarılı olmak için insanların belli tanımlamıştır. özelliklere sahip olmaları gerekir. 8u bakımdan her meslek grubu diğerlerinden farklı bir yapı • Gerçekçi Tıp: Bu insanlar el ile y gösterir. nesneleri, alet ve makineleri, hay kullanmaya önem verider. Sosya • Meslek seçimi oldukça yalın bir süreçtir; bireyin den hoşlanmazlar. Atletik yapılı, özellikleri ile mesleğin özelliklerini çakıştırarak si gelişmiş, açık havada çalışmak bireyin uygun mesleği seçmesi hedeflenir. • Araştırıcı Tip: Bu gruptaki insan • Mesleğin gerektirdiği niteliklerle bireyin nite­ ların nedenlerini anlamaktan, on likleri birbirine ne kadar yakın olursa meslekte gözlemekten, soyut kavramlarla başarı olasılığı o kadar yüksek olur. İçe donuk bir kişilik yapısına sah soyut düşünme yetenekleri çok bilimsel çalışmalardır. • Sosyal Tip: Bu gruptaki bireyler meye, eğitmeye, geliştirmeye, ik maya önem verirler. Sosyal ilgile psikolog, din adamlığı, öğretme ededer. • Gelenekçi Tip: Verilerle ilgilenm sistematik bir şekilde işlemekten yazılan dosyalarına yerleştirmek ve hesaplama başlıca ilgi alanlar yetenekleri aynntıyı algılama ve • Girişim ci Tip: Ekonomik çıkar e fe erişmek için insanları etkilem kişilerarası ileticim ve ikna etme bu kişiler pazarlama, hukuk gibi • Sanatçı Tip: Hep aynı şekilde ya hoşlanmazlar. Net, sistemli ve b nelirler. 8ağımsız. kendini ifade gelişmiştir.

KPSS Eğitim Bilimleri ELİŞİMİ KURAMLARI Jİ KURAMI PSİKANAIİTİK KURAMLAR mesleki yönelişler, diğer Psikanalistlere gore meslek bilinç dışı ihtiyaçları doyurma şılıklı bir ilişki vardır. yoludur. n 6 tür mesleki çevre Meslek seçimi, zevk ve gerçeklik ilkelerine gore yapılan bir yapılan işleri tercih eder; davranıştır. yvanlan üretim amacı ile al ve zihinsel faaliyetler­ Zevk ilkesi insanı gelecekteki doğurgularını düşünmeksizin , mekanik yeteneği ve ilgi­ hemen hoşlanacağı sonuçlara götüren davranışlara yönel­ ktan zevk alan kişilerdir. tirken; geçerlik ilkesi kişinin dikkatini bu zevkin maliyetine nlar doğal ve sosyal olay­ ve süresine çeker. İnsan iş seçerken o andaki ve gelecekteki nları sistematik bir şekilde zevki hesaba katar. a uğraşmaktan hoşlanırlar. hip olan araştmcı tiplerin ömtkSonı gelişmiş olup, ilgi alanları Hocanda g<Xe bireyler UJjUc tiplerine uygun meıiekJer ı«ç- r başkalarını bilgilendir­ mektedtfler. Wo*and ahi kiyik tip* tarwnlamaktad«r Gerçekçi. kna etmeye ve aydınlat­ ayd«n. voıyal. gelenekçi. gUtymci ve artnt*. Aydın tipler beden eri guçlu olan bu kişiler guçlert yerioe ohin güçlerini kuşanmayı rtteyen. ev>ekduyx>- enlik gibi meslekleri tercih «V. vab*rV rvtıo . t>VnvH faaliyetlere *9« duyan. b>g«mw kimvelerd< Scnyal tiple« he bankalarıyla bir arada bulunmak­ mekten ve bunları tan, onlara yardan etmekten, onlan ikna etmekten, ¡manian ve n, örneğin, kayıt tutma, duygularım anlamaya çalınmaktan hoşlamrtar. Her ıkı t«p*n de kten hoşlanırlar. Buro işleri ba>armagüdüleri yüksektir. rını oluşturur. Belli başlı 8un« göre, hem aydın hem d« »©»yal tip özelliklerini aya e hesaplamadır. gıdaki meılek üyelerinden bingilinde görme olauhgı «n elde etmek ya da bir hede­ tuUdM İ ekten hoşlanırlar. Liderlik A) Ooktor e özelliklerine sahip olan 8) Jeolog i alanlarda çalışabilirler. O Re*wm apılan, biteviye işlerden O) Kimyager belirli olmayan şeylere yö­ E) Muhaıebeo eden, yaratıcılık özellikleri Çözüm: Doktorlar zihin güçlerini kuOanan. ı»b*k b ' mvH faaüyetJe- re Ugl duyan ve türek* takip eden, başkalarıyla bir arada bu­ lunmaktan. onlara yard*m etmekten, onlan ikna etmekten, intanları ve duygularım anlamaya çafcynaktan hoşlamrtar. 8u nedenle doktorlar hem ayd«n hem de voıyal tip ozeSAJerini vergilemektedirler. Cevap Adtr.

MESLEK SEÇİMİ / GE ROTNUNGEREKSİNİMKURAMI GINZ8ERGYEARKADAŞLARINIMGELİŞİMKURAM türeyin mesleki gelinimi doğrudan doğruya Ginzberg ve arkadaşları, meslek seçiminin belidi bir a çocukluk yıllarında geliştiren ilgiler ve bu leşen bir olay değil, çocukluktan ergenliğe, oradan d ilgilerin temelinde yatan ihtiyaçların nasıl uzanan bir gelişim donemi sureci olduğunu ileri sürm karalandığına bağlıdır. Meslek gelişim süreci, hayal donemi, deneme donem donemi olmak üzere üçe ayrılır. IKuramın hipotezleri: • Yaşamın ilk yıllanndaki doyum ve hayal 1. Hayal Donemi (7-12 yaş) kırıklıkları, bir alana yönelmede etkili olmaktadır. • Çocuk genellikle çevresindeki kimselere karşı geliş me göre bazı meslek tercihlerini ifade eder. • İhtiyaçların şiddeti başarıdaki güdülen­ me derecesini gösteren temel bir belirle­ • Ayrıca tercihlerinde zevk ilkesi önemlidir, hoşlandı yicidir. ilgilenirler. • Hissedildiği halde karşılanması geciktiril­ 2. Deneme Donemi (Geçici Seçim D onem i) (12-18 miş ihtiyaçlar bilinçaltı gudû kaynakları • llçıb a u 3 m o ^ı:(n -l2 yo f) Hoşlandığı ve hoşlanmad I haline gelirler. ayırmaya başlar. İlgileri on plandadır. • Bireyin bir alanda çalışma isteği yani gü­ düsü onun bilinç dışı ihtiyaç Oruntusüne • Yerene* bau3m a^ı:(J3-l4 Yof) Kendi yeteneklerini v ve şiddetine bağlıdır. nin mesleğe uygunluğunu daha fazla dikkate alırla • DeÇtr boıorr>0ğı:(15-16yof) Kendi değerleri, yaşam meslekten Beklentileri uyuşmaya başlar. • Geçiş boiom o4ı:(l7- I8yaf) Seçimler geçki ve dene 3. Gerçekçi I>oncm (18-22 Yaş) • A/aftırm o baujmoğı: Meslek seçimi yapmasında ya bilgi ve yaşantılar edinmeye çalışır. • BtUurloyno boiom o^ı: Daha önceki yaşanan süreçl toplamıdır. Çeşitli faktorierin değerlendirmesini ya amaca bağlanır. • 6e//rieme boiomoÇt: Bireyin özgül bir iş bularak seç pekiştirdiği aşamadır.

ELİŞİMİ KURAMLARI AMI SÜPERİNGELİŞİMŞURAMI (BENLİKKURAMI) anda gerçek­ Bireyin benlik kavramı meslek seçimini etkiler, Super'a göre meslek seçimi, belli da yetişkinliğe bir gelişim süreci içinde bireyle çevrenin etkileşimi sonucu olan benlik kavramı­ müşlerdir. nın bir mesleğe yansıması ve ifadesidir. mi ve gerçeklik Mesleki gelişim dönemleri: 1. Büyüme Evresi (0-4 yaş): ştirdiği özdeşi­ Bu aşamada çocuğun mesleki benlik kavramı çevresindekılerle etkileşimle geliş­ ıkları meslekle meye başlar. 8 yaş) • Hayal basamadı: (4-lOyo}) Çocuğun davranışlarında heves, arzu, anlık ihtiyaçla­ dığı etkinlikleri rın etkisi görülür. ve yetenekleri­ • İlgi boiom oğı:(l l-12yo}) Hoşlanma ve beğenme meslek tercihlerinde önemli­ ar. dir. m değerleri ve • Yerene* boutm oğt:(1}-l4ya)) İşin gerektirdiği nitelikler daha çok dikkate alınır. eyseldir. 2. Araştırma Evresi (14-24 yaş): ardımcı olacak • Bireyler bu aşamada kendilerinin ve başkalarının mesleki rollerini ve iş dünyası­ nı keşfetmektedirler. lerin birıkimsel apar ve bir • Denemetxuom oğr.(]4-18yof) İlgi, ihtiyaç, yetenek değerlerin dikkate alındığı, geçici seçimlerin yapıldığı, tartışma ve yarı zamanlı iş yaşantılarında bu seçim­ çimim daha da lerin geçerliliğinin denendiği dönemdir. • Geçiş boiomoÇt: (19-21 ya}) Bireyin İş, çalışma dünyasına girdiği ve gerçeği daha çok göz önüne aldığı dönemdir. • Sınama basamağı (22-24 yof) Bireyin kendine uygun bir çalışma alanı bulduğu, işe girdik ve işi hayatı kazanma yolu olarak sınadığı dönemdir. 3. Yerleştirme Evresi (25-44 yaş): • Bu dönem, uygun bir alanın ve o alanda kararlı bir işin bulunması ile karakteri- ze edilir. • Stnama botomoğı: (25-20ya}) Başlangıçta uygun görülen bir çalışma alanı bireye doyum sağlayamayabilir ve birkaç İş değiştirme görülebilir. • Soğbmlo}tırmo boıomoÇı: (S1-44 yof) Çalışma dünyasında güvenli bir yer edin­ me için çaba gösterilir. 4. Koruma Evresi (45-64 yaş): • Bu evrede birey varolan mesleki benlik kavramını korumaya çalışmaktadır. Elde ettiği işi en iyi şekilde yapıp kendini geliştirme çabası içerisindedir. 5. Çokuş Evresi (65 yaş ve sonrası) • Bu evre fiziksel ve zihinsel süreçlerin yavaşlaması, enerjinin azalması ile belir­ ginleşir, çöküş aşamasında birey daha az yük ve sorumluluk alabilir. Daha çok geçmiş deneyimlerinden ve bilgisinden yararlanma yolunu seçer.

86 Test Teknikleri Yetenek Testleri T İlgi Envanteri I Kişilik Testleri I Tutum ölçek L Genel yetenek Özel yetenek Farklı yetenek Kendini Anlatım F ----- Başkaların Teknikleri Dayalı Gözleme Dayalı Teknikler Otobiyografi Gözlem Sosyo Anekdot (Örnek olay kaydı) Kimdir Problem tarama listesi Gözlem listesi Kime g Derecelendirme isteği Sosyal Anket Özellik kayıt çizelgeleri Rol da \\ Arzu/istek listesi Zaman çizelgesi Görülme J V

KPSS Eğitim Bilimleri BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ 1 Test Dışı Teknikler kleri I Başarı Testleri Öğretmen yapımı testi Standart baharı testi r vr J. nın Kanılarına Etkileşime Dayalı Diğer Teknikler Teknikler Teknikler ometri Ev ziyaretleri Vaka incelemesi r bu? Vaka konferansı gore ben neyim? ^ — 1Psikodrama Veli konferansı l uzaklık ölçeği 8ıbliyoterapi ağıtım tekniği *• Sosyodrama Toplu dosya Oyun terapisi

Rehberlik TESTTE Yetenek Testleri ilgi En Yetenek, eğitim yolu İle bilgi ve beceri kazanma gücünün İlgi, bireyin bir kişiye, objeye karakteristik belirtisi sayılan özellikler bütünüdür. Yetenek olarak hoşlanma, hoşlanmam testleri, bireylerin zihinsel ya da akademik yetenekleri gösterdiği tepkiler olarak tan hakkında bilgi toplamak amacıyla hazırlanmış testlerdir, 1994). ilgi envanterleri, okuld ûç tür yetenek testi vardır. programa, mesleğe ya da etk belirlemek ve böylece öğrenc Genel yetenek testleri belirli düzeylerde genel sosyal alanlara yönlendirmek zihin yeteneklerini. özel yetenek testleri, müzik, resim, sanat daltannda bireylerin sahip olduğu Özel zihin yeteneklerini. Farklı yetenek testleri ise, dil yeteneği, sayı yeteneği, soyut kavrama yeteneği, mekanik kav­ rama yeteneği gibi farklı zihin yeteneklerini ölçer. Tutum ölçekleri Tutum, bireylerin belirli bir objeyi, kişiyi, grubu, kurumu veya bir düşünceyi kabul ya da reddetme yönünde davranmaya dönük duygusal bir hazır oluş hali veya eğilimidir. Dolayısıyla tutum ölçekleri, bireyin davranışsal, duyuşsal ve düşünsel eğilimleri­ ni ölçmek amacıyla hazırlanmış testlerdir.

EKNİKLERİ nvanteri Kişilik Testleri ya da etkinliğe karşı sürekli Kişilik testleri, bireyin kişilik özellikleri hakkında bilgi top­ ma, kayıtsız kalma şeklinde lamaya yarayan araçlardır. Rehberlik ve psikolojik danışma nımlanmaktadır (özgüven. hizmetlerinde kişilik testleri; da öğrencilerin hangi alana, • bireyin psikolojik danışma yardımı almasını gerektire­ kinime ilgisinin olduğunu ciyi çeşitli eğitsel, mesleki, cek bir kişilik bozukluğu olup olmadığı, k amacıyla uygulanmaktadır. • bireyin seçmek istediği mesleğe uygun kişilik özelliğine sahip olup olmadığı. • bireyin geleceği ile ilgili yordamalar yapılması. • bireyin sorununun teşhis edilmesi. • bireyin kişilik gelişiminin izlenmesi. • psikolojik danışmaya gereksinim duyan bireylerin belirlenmesi. • işe başvuran kişilerin aranan kişilik özelliklerine sahip olup olmadıkiannın belirlenmesi amaçlarıyla kullanıl­ maktadır (Kutlu ve Kaya, 2004). Başarı Testleri Öğrencilerin okulda öğrendiklerinin ölçülmesi amacıyla hazır­ lanmış testlerdir. İki türü vardır:

TEST DIŞI T KENDİNİ ANLATMA TEKNİKLERİ Otobiyografi Bireyin yaşam Öyküsünün kendisi tarafından yazılı olarak anlatılması tek­ niğidir. Otobiyografi, bireyin her türlü Özelliği hakkında kendi istediği gibi yazmasına fırsat veren sübjektif bir tekniktir. Problem Tarama Listesi Bir okulda Öğrencileri en çok rahatsız eden, üzen problemlerin saptanması için kullanılan bir tekniktir. Görüşme Görüşme. belli bir amaçla yüz yüze gelen iki ya da daha fazla kişinin, beili bir amaçla sözel veya sözel olmayan iletkim araç ve tekniklerini kullanmak suretiyle yarattıklan bir etkileşimdir. Görüşme, bilgi toplama, bilgi verme, kişisel yardım veya davranış değişikliğini gerçekleştirmek gibi amaçla­ ra yönelik olarak okulda oğretmen-oğrenci, öğretmen-veli. psikolojik danışman-öğretmen. psikolojik danışman velı. psikolojik danışman- Öğrenci arasında gerçekleştirilir. Anket, bireyin ailesi, kişisel nitelikleri, çeşitli konulara ilişkin duygu ve düşünceleri hakkında bilgi edinmek amacıyla hazırlanmış yazılı sorular grubudur. Arzu/istek Listesi Arzu/istek listesi, öğrencinin doyurulmamış gereksinmelerini, isteklerini, ifade edemediği duygulanm, beklentilerini ortaya çıkarmak amacıyla düzenlenen sorulardan oluşan kendini anlatma tekniklerinden biridir. Arzu/ıstek listesi, istediğin kadar paran olsaydı neler yapardın?*. 'Dünyaya tekrar gelseydin nasıl bir kişi olmak isterdin?*ya da 'Sihirli bir değneğin o l­ saydı yaşamında nelerin değişmesi için kullanırdın?*gibi sorulardan oluşur. Zaman Çizelgesi Öğrencinin bir günde neler yaptığı, neye ne kadar zaman ayırdığını ve bunlara ilişkin duygu ve düşüncelerini öğrenme için kullanılır.

mm KPSS Eğitim B ilim leri TEKNİKLER GÖZLEMSEL TEKNİKLER Gözlem, bireylerin değişik ortamlarda, çeşitli davranıştan hakkında onları gözetleme yoluyla bilgi toplama tekniğidir. Gözlemin iki türü vardın Sistemli Gözlem: Bireylerin belli davranışlannı planlı ve sistemli olarak belirli şartlar altın­ da gözlemlemeyi amaçlayan gözlem türüdür. Başka bir ifadeyle, bireyin hangi davranışını, nerede, nasıl ve ne zaman gözleneceğinin önceden planlandığı gözlemdir. Örneğin, bir öğrencinin okul bahçesinde teneffüslerde arkadaşlarıyla ilişkilerinin gözlem­ lenmesi gibi. ____ __________ Sistemsiz Gözlem: Gelişigüzel, plansız ve denetimsiz, neyin, nerede, nasıl ve ne zaman gözlemleneceğine ilişkin plan yapılmadan, davranışın kendiliğinden ortaya çıktığı an yapılan gözlem türüdür. Örneğin, öğretmenin ders anlatırken öğrencilerini gözlemlemesi gibi. Gözlemlerin yapılması ve gözlem sonuçlarının kaydedilmesi amacıyla kullanılan bazı araçlar geliştiril­ miştir. Bunlar anekdot, gözlem listesi ve derecelendirme ölçekleridir. Anekdot (Olay Kaydı, Vak'a Kaydı) Anekdot, gözlem sonuçlarının kayıt edilmesi amacıyla geliştirilen özel bir formun adıdır. Anekdot, her­ hangi bir öğrencinin belli bir ortamda özel bir davranışının ayrıntılı olarak betimlenmesi amacıyla kulla­ nılır. Anekdotlar ayrı ayrı kartlar biçiminde hazırlanacağı gibi taşınabilir defterler biçiminde de olabilir. Gözlem Listeleri Gözlem listeleri, gözlemcinin dikkatini gözlenebilir, belirli kişilik özelliklerine ve davranışlarına yönelt­ mek amacryla hazırlanmış ve gözlemlerin kaydedilmesinde kullanılan araçlardır. Derecelendirme ölçekleri Derecelendirme ölçeği, bir bireyin belli bir konuda çeşitli davranış özellikleri hakkında sıralanmış açık­ layıcı ifade ya da cümlelerin, gözlemi yapan kişi tarafından işaretlenmesini esas alır. Başka bir ifadeyle gözlem sonuçlarım sayısal olarak ifade etmeye yarayan araçlardır. özellik Kayıt Çizelgesi Öğrencilerin çeşitli alanlara ilişkin özelliklerinin sıralandığı ve bu özelliklerden hangilerinin çocukta olup olmadığım belirtmeye yarayan araçlardır.

TEST DIŞI TEKNİKLER f ETKİLEŞİME DAYALI T BAŞKALARININ KANILARINA DAYALI TEKNİKLER Sosyomctri Ev Ziyaretç Sosyomctri, bir grubu oluşturan bireylerin sosyal ilişkileri. grubun Öğrencinin aile ortam yaprsı, birbirleriyic olan ilişkilerin duygusal biçimleri, grup içindeki alt bilgi toplamak amacı g ruplar, grubun genel görünümü hakkında objektif bilgi edinmek için evinde aile üyeleriyle kullanılan güvenilir bir tekniktir. rüşmelerdir. Ev ziyare Sosyomctri tekniği, öğrencilerin kimlerle arkadaşlık kurdukları, tanımanın yanı sıra ok oluşturdukları akran gruplan, kimlerle iş birliği yapabilecekleri. en çok birliğini de kolaylaştır aranan-sevilen öğrencinin kim olduğu, kimlerin grup dışında kalıp, kimlerin uyum sorunları olduğu, grubun ya da sınıfın liderinin kim Psikodram olduğu konulannda danışmanlara ve öğretmenlere bilgiler sağlar. Bireyin kendisi için ka Kimdir Bu? kaynağı olan psikoloji lemini bir rol olarak al 'Kimdir B u r tekniği, bir gruptaki bireylerin hem kendilerini hem de karşısında gerçek yaş birbirlerini nasıl algıladıklarını ortaya koyan sosyometnk bir tekniktir. gibi oynayarak ortaya “Kimdir 8u?' tekniğinde, bireyleri bazı yönlerden betimleyen ifadeler bulunur ve bireyin her bir ifadeyi okuyarak grup içinde bu ifadeye Sosyodra uygun olan birey ya da bireyleri yazması amaçlanır. Bir grubun yaşadığı or Kime Göre Ben Neyim? ilgili rolleri grup üyele uzman bir kişinin yön Öğrencinin kendini nasıl değerlendirdiğini ortaya çıkarmak amacıyla oynamasıdır. Bireysel kullanılan tekniktir. değil, toplumun ortak d e alınır. I— Oyun Tera Sosyal Uzaklık ölçeği Önceden hazırlanmış Sosyomctri tekniğine benzeyen bu ölçek, öğrencilerin birbirlerine ortamında serbestçe o sosyal kabul ya da sosyal mesafelerini belirlemeye yarar. çocukların duygu ve d ---- 1 ------------------------------------------------------------------------------------ nm gözlem yoluyla inc yarayan terapi tekniğid Rol Dağıtım Tekniği Öğrencilerin belirgin özelliklerini ortaya koymaya yarayan bir teknik­ tir. Bu teknikte Öğrencilere bir oyunun sahneleneceği söylenmekte ve öğrencilerden oyunda yer alan rollere uygun kişilerin seçilmesi istenmektedir.

DİĞER TEKNİKLER TEKNİKLER Vak'a İncelemesi çileri Vak'a irvcdemesi, bireyin sorununun içeriğini ve nedenini bulmak ve gerekli çözüm yollarını planlamak amacıyla, birey ve sorunu hakkında varolan bütün mı hakkında bilgileri bir araya getiren bir tablo ortaya koyarak, sorunu teşhis etmek ve tedavi ıyla çocuğun yollarını saptama tekniğidir. e yapılan gö­ etleri Öğrenciyi Vak'a incelemesi tekniği her öğrenciye uygulanmaz; özel problemleri, öğrenme kul aile iş guçluğu. uyum zorluklan olan ve normal yardımların dışında özd ilgi ve dikkat rır. isteyen öğrencilere uygulanır ve bir ekip çalışmasını gerektirir. ma Vaka Konferansı aygı ve uzuntü 8ir bireyin davranışlannı daha iyi anlamak ve yorumlamak amacıyla bir grup ik bir prob­ danışmanın ya da uzman personelin bir araya ğ tkflğ i toplantıdır.______________ J lıp bir grup şamda olduğu Veli Konferansı a koymasıdır. Öğrenci hakkında bilgi edinmek isteyen veli ile danışman arasında yapılan ma toplantıdır. rtak sorunla Bibliyoterapi eri tarafından netiminde Bıbliyorctapi. bireyin sorunları ile ilgili konularda okuyarak kendisine psikolojik problemler yardım sağlama tekniğidir. Bibliyoterapi amacı ile başvurulacak kaynaklar, ruh k sorunları sağlığı ile ilgili doğrudan doğruya bilgi veren kitaplar olabileceği gibi çeşitli konularda yazılmış roman, hikâye ve masallar da olabilir. apisi Toplu Dosya bir oyun oynarken Toplu dosya, öğrencilere etkili bir • Katıldığı smıf dışı etkinlikler davramşlan- rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti celenmesine sunabilmek için, çeşitli test ve test dışı • Gdeceğc ütşkin planları dir. tekniklerle öğrenciler hakkında toplanan butun b«lg<lerin sistemli b«r şekilde özet­ • Olay kayıtlan lenip kaydedildiği dosyalardır. Gcnd!ıkle Öğrenci toplu dosyasında aşağıda verilen • İzleme sonuçlan başlıklar yer alm Toplu dosyaya işlenecek bilgiler bir • Kimlik bilgileri ekip çalışması gerektirir. Pvkolojık danışman, öğretmen ve varsa sağlık • Ev ve ailesine ilişkin bdgıler persondı birlikte bilgileri özetlemdıdır. Ayrıca toplu dosyada yer alan bilgilerin • Okul Ozgeçmişi ve okul başarılma gizliliği çok önemlidir 8* başkası ilişkin bilgiler tarafından Öğrenildiğinde bireyin gdışimmi ve yaşamını olumsuz yönde • Sağlık ve fizıksd gdışime ait bilgiler etkileyebilecek her türlü Wgi özd ve gizli bilgilerde. • Uygulanan test ve tekniklerin sonuçtan

REHBERLİK HİZMETLERİND Ülkemizde rehberlik hizmetlerir>e ilişkin en s 24376 sayılı T.C. Resmi Gazete'de yayınlanara Danışma Hizmetleri Yönetmeliği ile yapılmış örgütlenmesi bakanlık. ıl ve okul düzeyinde Rehberlik Daire İdari İşler Daire Başkanı Başkanı özel Eğitim Daire Başkanı

DE ÖRGÜT VE PERSONEL son düzenleme 17 Nisan 2001 tarih ve ak yururtu^e giren Rehberlik ve Psikolojik ştır. Buna göre rehberlik hizmetlerinin olmak üzere uç kademede incelenebilir. il Düzeyinde Rehberlik Hizmetlerinin ö rg ü tle n m e si Rehberlik hizmetlerinin ıl düzeyinde orgut şeması aşağıda verilmiştir. M illi Eğitim Müdürü M illi Eğitim M üdür Yardımcısı/ Şube M üdürü Rehberlik ve Psikolojik Okul Müdürlükleri Danışma Hizmetleri il Danışma Komisyonu Rehberlik ve Araştırma Merkezi

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri İl Danışma Komisyonu II düzeyinde rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi Kin rehberlik ve psiko­ lojik danışma hizmetleri il danışma komisyonu oluşturulur. Bu komisyon, eylül ve haziran ayları olmak üzere yılda iki kere toplanır. Komisyon Üyeleri Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri il danışma komisyonu, il milli eğitim müdürü ya da il milli eğitim müdür yardımcısı başkanlığında aşağıda verilen üyelerden oluşur. • İlçelerdeki şube müdürleri ■ Rehberlik ve araştırma merkezi müdür/müdürleri • Rehberlik ve araştırma merkezinin/merkezlerinin rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bolüm başkanları • İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarından seçilen birer okul mudurü. metropol illerde metropolü oluşturan ilçelerden birer okul müdürü • Değişik türden egitim-ogretim kurumlarındaki rehberlik servislerinde çalışan en az üç psikolojik danışman ^ Komisyon Görevleri Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri il danışma komis­ yonu aşağıdaki görevleri yapar: 1 Eylül ayında yapılacak toplantıda, il ve ilçelerde yapılması düşünülen rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalanna ilişkin gerekli ihtiyaçları belirler, çalışmalarla ilgili önerileri değerlendirir ve bunlann saflanması yönünde karar alır. i Haziran ayında yapılacak olan toplantıda il ve ilçelerde yapılan rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalannm so­ nuçlarını değerlendirir. Sonraki öğretim yılı için önerilerde bulunur.

Rehberlik ve Arattırma Merkezi Rehberlik hizmetlerinin il düzeyinde örgütlenmesi illerdeki millî eğitim müdürlükleri bünyesin­ de oluşturulan Rehberlik ve Araştırma Merkezi (RAM) ile sağlanmıştır. Olkemizde her ilde en az bir tane, bazı büyük illerde ise birkaç tane Rehberlik ve Araştırma Merkezi bulunmaktadır. Rehberlik ve Araştırma Merkezi iki bolümden oluşmaktadır: Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Bölümü Bakanlıktan gelen rehberlik çerçeve programı doğrultusunda, sorumlu olduğu okulların özellik ve kademelerine göre çerçeve programı ve etkinlik programı hazırlayarak okullara gönderme. Okullardan gelen yıl sonu rehberlik hizmetleri çalışma raporlarını inceleme, değerlendirme ve değerlendirme sonuçlarını içeren raporu bakanlığa gönderme. Psikolojik ölçme araçlarım uygulama, değerlendirme ve sonucunda gerekli reh­ berlik hizmetlerini verme. Okul rehberlik servislerinin ihtiyaç ve sorunlarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapma. Psikolojik danışmanı bulunmayan okullar öncelikli olmak üzere okullann ve öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda yöneticilere, öğretmenlere, ailelere yönelik toplantı, konferans gibi etkinlikler düzenleme, gerekli hizmet içi eğitimleri verme. özel Eğitim Hizmetleri Bölümü özel eğitim gerektiren bireylerin tespiti amacıyla taramalar yapma. Aile. okul, sağlık kuruluşları, adil ve d>ger kurumlardan gönderilen bireylere gerek­ li hizmeti verme. Özel eğitim gerektiren çocukların gelişimlerini destekleyici nitelikte bireysel veya grupla çeşitli özel eğitim uygulamaları yapma. Özel eğitim kurumlan ve kaynaştırma programı uygulayan okulların personeline yönelik olarak onlann bilgi ve becerilerini artırıcı çeşitli hizmet içi eğitim etkinlik­ leri düzenleme, özel eğitimde, ailelere yönelik çeşitli bilgilendirme ile rehberlik program ve çalış­ malarım ilgili birim ve kurumlarm iş birliğiyle planlama, uygulama, değerlendirme ve izleme.

m] REHBERLİK HİZMETLERİN Okul Müdürü OKUL DÜZEYİN HİZMETLERİNİN Okul müduru. bir okuldaki rehberlik hizmetlerini organize etme ve yürütülmesini saklamakta yukumlu en üst düzey Okul yetkilidir. Müdür Y • Okulda rehberiık ve psikolojik danışma hizmetlerinin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi Kin, hizmetin gerektirdiği Rehberlik ve fiziksel şartlan ve uygun çalışma ortamını hazırlar, kullanı­ Hizmetleri Y lacak araç ve gereci saptar. Koordinatör Danışman . Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komis­ Psikolojik D yonunu kurar, bu komisyona başkanlık eder. Sınıf Rehber Branş öğret • Okulun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili yıllık program ve yürütme planının Branş öğ hazırlanmasını sağlar ve uygulanmasını izler. Sınıf rehber öğretmen öğretmenler de gerek . Okulda birden fazla psikolojik danışman varsa birini koor­ psikolojik danışma hi dinatör olarak görevlendirir. planlama ve eş güdüm yardımcı olurlar. • Rehberlik ve psikolojik danışma servisiyle iş b iric i yaparak okuldaki öğretmenleri her sınıfa bir sınıf rehber öğretmeni olmak üzere görevlendirir. • Okuldaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin ve bu konudaki programın verimli ve düzenli bir biçimde yü­ rütülmesi için psikolojik danışman, sınıf rehber öğretmen­ leri. öğrenciler ve veliler arasında eş güdümü sağlamak için gerekli özeni gösterir. • Rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan program ile yürütme planının birer örneğini ders yılının başladığı ilk ay içerisinde, yıl sonu çalışma raporunun bir Örneğini ise ders yılının tamamlandığı ay içerisinde bağlı bulunduğu rehberlik ve araştırma merkezine gönderir. J

KPSS Eğitim Bilimleri NDE ÖRGÜT VE PERSONEL NDE REHBERLİK Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri N ÖRGÜTLENMESİ Yürütme Kurulu Müdürü Her okulda rehberlik hizmetlerinin planlanması ve iş birliğinin sağlanması amacıyla rehberlik ve psikolojik danışma hizmet­ Yardımcısı leri yürütme kurulu oluşturulur. Bu kurul, ders yılının birinci ve ikinci döneminin başladığı ilk ay ve ders yılının bittiği son e Psikolojik Danışma ay içinde yılda en az uç defa toplanır. Yürütme Kurulu r Psikolojik Rehberlik ve psikolojik damşma hizmetleri yürütme kurulu okul muduaı başkanlığında, aşağıdaki üyelerden oluşur Danışman r öğretmeni • Mudur yardımcıları. tmeni • Psikolojik danışmanlar. • Her sınıf seviyesinden en az bir sınıf rehber öğretmen temsilcileri, • Okul disiplin kurulundan bir temsilci. . Okul aile birliğinden bir temsiki. . Okul koruma derneğinden bir temsiki. • Okul öğrenci temsikisl. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme kurulu, okulda rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi k in 9<*eklı Önlemleri alır, rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi k»n diğer kurumlar ve aılelerie iş birliğini sağlar. W * Koordinatör Psikolojik Danışman ğretmeni Koordinatör psikolojik danışman, bir okulda birden fazla nliği görevi olmayan psikolojik danışman bulunduğunda okul müdürünün ktiğinde rehberlik ve atamasıyla, psikolojik danışmanlar arasındaki koordinasyonu izmetleri servisinin sağlar. Ayrıca bir psikolojik danışman olarak üzerine düşen müyle çalışmalara sorumlutuktan yerine getirir.

Rehberlik REHBERLİK HİZMETLERİN PSİKOLOJİK DANIŞMAN II çerçeve programını temel alarak okulunun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programım sınıf düzeylerine, okulun türüne ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlar. Okulunun tûr ve Özelliklerine göre gerekli eğitsel, mesleki ve kişisel/sosyal rehberlik etkin­ liklerini planlar, programlaştırarak uygular veya uygulanmasına rehberlik eder. Bireysel rehberlik hizmetlerini alanın ilke ve standartlarına uygun biçimde yurutur. Bireysel rehberlik hizmetleri kapsamında formasyonu uygunsa psikolojik danışma yapar. Eğitsel, mesleki ve kişisel/sosyal rehberlik çalışmaları için öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinliklerini yürütür. Okul içinde rehberlik vc psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili konularda araştırmalar yapar, bunların sonuçlarından yararlanılmasını sağlar. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalannı ve dıger gerekli kayıtları tutar, ilgili yazışmaları hazırlar ve istenen raporları düzenler. Ailelere, öğrencilere, sınıf rehber öğretmenlerine ve gerektiğinde diğer okul personeline yönelik hizmet alanına uygun toplantı, konferans ve panel gibi etkinlikler düzenler. Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin komisyonlara ve toplantılara katılır, gerekli bilgileri verir, görüşlerini belirtir. Öğrenciyi izleme çalışmalarını yurutur. Okulda özel eğitim gerektiren öğrenci varsa veya kaynaştırma eğitimi surdüruluyorsa, bu kapsamdaki öğrencilere ve ailelerine gerekli rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini rehberlik ve araştırma merkezinin iş birliğiyle verir. Öğrencilerin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmesi konusunda branş ve sınıf rehber öğretmenine bilgi verir ve iş birliği yapar. Ortaöğretim kurumlannda Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Odul ve Disiplin Yönetmeliğinin ilgili maddesinde belirtilen görevi yapar. Ders yılı sonunda bu alanda yapılan çalışmaları değerlendirir, sonuçlarını ve gerekli bilgileri İçeren bir rapor hazırlar.

NDE ÖRGÜT VE PERSONEL SINIF REHBER ÖĞRETMENİ Okulun rehberlik ve psikolojik danışma programı çerçevesinde sınıfın yıllık çalışmala­ rını plânlar ve bu plânlamanın bir örneğini rehberlik vc psikolojik danışma servisine verir. Sınıfındaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarının tutulmasında, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisiyle iş birliği yapar. Rehberlik İçin ayrılan surede sınıfa girer. Sınıf rehberlik çalışmaları kapsamında eğitsel ve meslekî rehberlik etkinliklerini, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisinin organizasyonu ve rehberliğinde yurutur. Sınıfa yeni gelen öğrencilerin gelişim dosyalarını rehberlik ve psikolojik danışma servisi ile iş birliği İçinde inceler, değerlendirir. Çalışmalarda öğrenci hakkında topladığı bilgilerden özel ve kişisel olanlann gizliliği­ ni korur. Sınıfıyla ilgili çalışmalanm, ihtiyaç ve önerilerini belirten bir raporu ders yılı sonunda ilk hafta İçinde rehberlik vc psikolojik danışma hizmetleri servisine iletir. Öğrencilerin ilgi, yetenek vc akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmeleri konusunda psikolojik danışmanla iş birliği yapar. Okul müdürünün vereceği, hizmetle ilgili diğer görevleri yapar. İlköğretimde 1'ırvci sınıftan S'ınci sınıfa kadar olan sınıfları okutan öğretmenler de bu görevleri kendi sınıflarında; ust sınıflardaki sınıf rehber öğretmenleri gibi, öğrenci­ lerinin yaş. gelişim, eğitim durumları, bireysel özellikleri vc gereksinimleri doğrultu­ sunda, rehberlik ve psikolojik danışma servisinin eş güdümünde yürütürler. PSİKOLOJİK DANIŞMANIN GÖREVİ OLMAYAN İŞLER Nöbet tutmak Kayıtlarda görev almak Sınavlarda gözetmenlik yapmak (ÖSYM sınavları hariç) Boş derslere girmek Disiplin kurulunda görev almak (Disipline giden öğrenci hakkında rapor yazma bu kapsamda değildir) Psikolojik danışman olarak çalışırken, idareci olarak görev yapmak

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMEN - Ö 1. İLETİŞİM İletişim, bilgilerin, duygu ve düşüncelerin sözlü veya söz sürecidir. İletişim sureci ise kimin, neyi, kime, nasıl ve ne İLETİŞİM BECER a. Dinleme Bec Olumlu kijılerarası ilişkiler geliştirmede, insanlar etmede en temel beceri dinlemedir. Omleme. ka gösteren temel bir davramjtır. Edilgin Dinleme Kapı Aralayıcılar Dinleyicinin hiçbir sözlü tepkide bulunmadığı, beden Bazen insanlar daha çok konuşmak için dilini kullanarak konuşmacıya kabul edildiğini duyum­ cesaretlendirilmeye ihtiyaç duyarlar. B satan dinleme turudur. Baş sallamak, gülümsemek, destekleme için verilen mesajlara kapı kaşım çatmak. One eğilmek gibi davranışlar uygun za­ cılar denir. 'İlginç, devam etmek ister m manda yapılırsa karşıdaki kişiye anlaşıldığını hissettirir. 'Sonra_____* 'Anlıyorum __ * 'Bu ko Uygun btr edılgm dinlemenin bazı özellikleri vardır: bir şeyler söyleyecek gibisin* 'Anlataca • Göz teması kurulmalıdır. dinlemek istiyorum.' gibi ifadeler kişin • Beden konuşana dönük olmalıdır. ve düşüncelerini daha iyi aktarmasına • Jest ve mimikler etkili kullanılmalıdır. olur. • Rahat ve dmlenikJiğini hissettiren açık bir beden pozisyonu olmalıdır. • Uygun anlarda gulumsenmelidır. • Karşıdaki kişiyle fiziksel olarak eşit düzeyde durul­ malıdır. • Sessizliğe izin verilmelidir. f 'f i. KM>*TMZâ*lom 4c<>\\ı aoterrttfc o hoyafcAyor mvjw?

KPSS Eğitim B ilim leri £TF ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR M LÜTFEN Bh-GİSAYARJNI KAPATIP AŞAÛIGU VEM£KYtYOftUZ— zsüz olarak bireyden bireye aktarılma e ile söylediğidir. RİLERİ cerisi rı anlama ve onlara yardım arşıdaki kişiye kabul edildiğini n Etkin Dinleme (Empatik Dinleme) Bu tur b«r ı aralayı- Günlük yaşam içinde insanlarla ikili ilişkilerimizde başarıyı belirleyen ve sosyal ilişkile­ misin?*, rimizi yönlendiren en Önemli iletişim becerisi empatidir. Empati, bir kişinin kendisini onuda karşısındaki kişinin yerine koyarak, o kişinin duygulannı ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir. aklarım Empatik dinlemenin üç temel öğesi vardır. in duygu yardımcı Empati kuracak kişi, kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır. b Empati kurmuş sayılmamız için, karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak algılamamız gereklidir, c Empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın karşıdaki kişiye iletilmesi gerekir. Yani kişinin söylediklerini (içerik ve duygu olarak) kendi cümlemizle ona geri iletmek gerekir. onun yom o Ö ğrend: ‘ 609un tatilden önceki son ders gunum û.Yann okul yok ne güzel' Öğretm en:Yarm utd olduğu için mutlusun. Ç ocuk: Hep ders (¡a lty n ik «cunda mıyım? A nne: SortkJı olarak d m çahşryor olm aktan bonaJdm. 0$ re n d : 8en a p u l w beceriksizin b iriyim , ö ğ re tm e n : Kendinle rigth olumsuz düşüncelere sahipsin.

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMEN İLETİŞ * b. Ben Dili Kullanma İLETİŞİM ENGELERİ 1. Emir vermek, yönle 2. Uyarmak, gözdağı 3. Ahlak dersi vermek 4. O ğul vermek. S. Nutuk çekmek, ma 6. Yargılamak, eleştir 7. Sürekli aynı düşün 8. Ad takmak, alay et 9. Yorumlamak, anali 10. Sürekli avutmak. Sınamak, sorgulam 12. Sözünden dönmek v__

N - ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR ŞİM BECERİLERİ 7 endirmek. ı vermek. k. antıklı düşünceler önermek. mek, suçlamak. ncelere sevk etmek. tmek. iz etmek, tanı koymak. mak. k, konuyu saptırmak. J

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMEN - ; 2. ÖZ Yüksek Öz Saygı Oz saygı, kişinin kendine y olumsuz yönelimleri, gene Yüksek oz saygıya sahip olan bireyin kendini algılaması ile Önemini değerlendirmesid kim olmak istediği arasında çok derin farklar yoktur. Birey Oz saygı kavramının daha sahip olduğu özellikleri ılc ne olacağına karar verir. Yüksek saygıyla ilişkili olan benlik öz saygıya sahip olan bireylerin özellikleri: ideal benlik kavramlarının • Sorumlu ve güvenilir olma, gerekmektedir. • Özerklik duygusu, • Kendine güvenme, • Yüksek performans. • Risk alma, • Yeni yaşantılara açık olma, • Kendini ifade edebilme. Benlik Kavramı Benlik kavramı, bireyin zihinsel, duyuşsal. fiziksel ve sosyal özelliklerinin toplamı ve bireyin sahip olduğu butun bu özel­ liklerine ilişkin kendini değerlendirmesidir. 8enlık kavramı kişinin 'Ben kimim?'sorusuna verdiği cevaplardan oluşur. İdea Her bireyin sahip olmak ve değerler vardır. Kişi b olduğuna inanmak ve b ister. İdeal benlik kavram İstiyorum?* sorusuna ve

ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR SAYGI Düşük Öz Saygı yönelik olumlu ya da Düşük öz saygıya sahip olan bireyin kendisini algılaması el olarak kendi değerini ve olumsuzdur. Sahip olduğu özelliklerin farkında değildir ve dir. kendisini olduğundan daha kötü algılar. Duşuk öz saygıya sahip olan bireylerin özellikleri ise şunlardır tyı anlaşılabilmesi için öz • Gelişmemiş sosyal beceriler, kavramı, benlik imgesi ve • Duşuk performans. n ne olduğunu açıklamak • Saldırganlık ve asilik. • Kendine güvenmeme. • Değişime kapalı olma. • Başkalarına bağımlı olma, • Risk almama. Benlik İmgesi Benlik imgesi, bireyin sahip olduğu zihinsel ve fiziksel özelliklerinin farkında olmasıdır. Başka bir deyişle, bireyin zihinsel ve fiziksel olarak kendini tanımlamasını içerir. al Benlik özvıygı.bireyin b ffllA «ng«ifc Meal aosndaki iirio k istediği özellikler, yetkinlikler boÇ*TV»ir Yan twrym (iodıvnı nıd *59«U4j$i ¿t bu özelliklere gerçekten sahip başkalannı da inandırmak oînuk nttd âtalam ndaU fa rt, b cf obireyvi& sjygıdüzeyini amı bireyin 'Ben kim olmak erdiği cevaplardan oluşur. m ir

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMEN - 3. SALDIRGANLIK, Ş Saldırganlık Bir kişinin diğerine, kendine, hayvana ya da cansız bir nesneye niyetli bir biçimde fiziksel ya da psikolojik zarar vermesine neden olabilecek davranışlardır. Şiddet Duygusal ve psikolojik şiddet Fiziksel şiddet Genel olarak incitme ya da taciz etmek amaçlı Cinsel şiddet olarak fiziksel gocun kullanılmasıdır. Ekonomik şiddet Zorbalık Fiziksel zorbalık Sözel zorbalık İncitme niyetli saldırıdır. Okul zorbalığı, bir Duygusal zorbalık çocuğa bir veya daha fazla Öğrencinin kasıtlı Cinsel zorbalık olarak sürekli saldırgan davranışlar sergilemesi Sıber zorbalık ve çocuğun bunlara karşı korumasız durumda olmasıdır. Sıiarçantt, t* ruhhak* riade şjööel. * âirun yn itnSe»** l*wni*Tuk »çink u ia n k . Zorbaü m sa id rçirv bğn borturu olarak d(ğ(rVnd«n<mHct(dtf.

- ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR ŞİDDET VE ZORBALIK Okullarda Şiddet ve Zorbalıkla Mücadelede Alınabilecek Önlemler Okullarda şiddet ve zorbalık sorununun hangi düzeyde ve şiddet* te olduğu saptanmalı. i Öğrencilere, öğretmenlere ve ailelere konuyla ilgili semirler dü­ zenlenmeli. 3 Öğrencilere şiddet ve zorbalıkla baş etme becerileri kazandırılmalı. 4 Öğrencilerin sosyalleşmelerini sağlamak amaçlı spor etkinlikleri, yarışmalar, kulüpler gibi sosyal faaliyetler düzenlenmeli. 5 Şiddet ve zorbalığa manız kalan öğrencilere yönelik bireysel grupla psikolojik danışma hizmeti sunulmalı, 6 Öğrencilere yönelik davranış kontrolü, sorun çözme beceriler», atılganlık eğitimi, sosyal beceri eğitimi programları düzenlenmeli. 7 Okul yönetimi tarafından 'güvenli okul' anlayışı geliştirilmeli. 8 Aileler çocuğun gelişimsel dönemleri, annc-baba-çocuk iletişimi disiplin yöntemleri konulannda bilgilendirilmeli.

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMEN 4. ÇATIŞMA VE ÇATIŞMA Ça İletişimde birtnin davranıştan diğerinin ih da değerleri birbirlerine uymuyorsa, bu k ÇATIŞMAYA GÖ Zorlama (Kaybet/Kazan) Karşı Tarafa Uyma (K Bir taraf kazanır, diğeri kaybeder. Taraf­ Bir taraf kazanır, diğeri kaybeder tardan birinin kendisinin daha güçlü önleme ve boyun eğme davranı olduğuna inanarak, kendi çözüm yolunu sevgisini kaybetmemek ya da ka karşı tarafa kabul ettirme çabası hakimdir. lardan ve ihtiyaçlardan vazgeçil 8u davranış biçimini benimseyen kişiler, davranışında bulunan kişiler, oy köpekbalığı ile temsil edilir. edilir. Kaçınma (Kaybet/Kazan) Her iki taraf da kaybeder. Çatışma gör­ mezden gelinir. Bir tür kendi kabuğuna çekilme davranışı otan, hem kendi ihtiyaç­ larının hem de başkalarının ihtiyaçlarının göz ardı edildiği bu davranış biçimini benimseyen kişiler, kaplumbağa ile temsil edilir.

KPSS Eğitim Bitimleri - ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR A ÇÖZME YÖNTEMLERİ atışma htiyaçlarına ters düşüyor, onu engelliyor ya kişiler arasında çıkan sürtüşmeye çatışma demr. ÖSTERİLEN TEPKİLER Kaybet/Kazan) Problem Çözme er. Anlaşmazlıkları Her iki taraf da kazanır. Sorun çözmeye ışı vardır. Başkatanmn yöneliktir, enerjik ve yaratıcıdır. Her iki azanmak için amaç­ tarafın da gereksinimlerine önem verildiği ldiği çatışma çözme bu çatışma çözme yöntemini benimseyen yuncak ayı ile temsil kişiler, baykuş ile temsil edilir. t______________________________________ J Uzlaşma (Kaybet/Kazan) Orta yoldur. Kazanan kaybeden yoktur. Çatışma çözme suresince uzlaşmaya çalışı­ lır. Her iki tarafın da kazanabileceği çözüm yollarının bulunmaya çalışıldığı bu tepkiyi sergileyen kişiler, tilki ile temsil edilir.

REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETM r~ 5. AKRAN u Akran Da Akran Ara Buluculuğu Gönüllü öğrencilerin belli bir diğer öğrencilere akademik, s Eğitim almış bir ara bulucunun çatışma yaşayan tarafları ilişkileri gibi günlük konularda bir araya getirmesi ve her iki tarafın yu* yüze, konuşmatan danışmanlığı yapacak öğrenc kesilmeden birini dmleyebilmelerine. çatışma çözme adımlanm içerik ve duygu yansıtma, emp izleyerek sorunlarım çözmelerine yardımcı olmasıdır. lık becerilerine sahiptirler.

MEN - ÖĞRENCİ İLİŞKİLERİ VE GÜNCEL KONULAR N YARDIMI anışmanlığı i eğitimden geçirilerek okuldaki Akran Eğitimi sosyal, okula uyum, arkadaşlık a yardımcı olmalarıdır. Akran Sosyal etkileşimi olan, birbirleriyle eşit konumda yer alan, ben­ ciler etkin dinleme, soru sorma, zer dil, tutum ve davranışa sahip olan gruplarda, bilgi, tutum ve patı kurma gibi temel danışman­ davranış değiştirmek amacryla yapılan planlı eğitim yöntemidir. Akran eğitimi toplumda örnek davranış modeli oluşturmasına yardımcı olmaktadır. Akran eğitimi modelinde, profesyonel olarak öğretmen olma­ yan kişiler, benzer sosyal grupta olan arkadaşlannm öğrenme­ lerine yardımcı olmaktadır.