öğretim Yöntem ve Teknik GRUPLA ÖĞ 1. Beyin Fırtınası 2. G Osborn tarafından geliştirilen, sorunlara orijırvsl çozum getirmek, İzleyici grubunun onunde bir iş karar vermek ve hayal yoluyla düşünce ve fikir üretmek için kulla da genel ilkeleri açıklamak için b nılan yaratıcı bir tekniktir. Beyin fırtına» öğrencilerin belli bir konu Öğrenme ortamında öğretmen ,lc ilgili çok sayıdaki ilginç önerilerinin kısa surede toplanmasıdır. rilebileceği gibi, hareketli harek ile de gerçekleştinlebılır. Göster Oğretme-Oğrenme surecinde, eleştiri ve yargılama olmaksam b<r olarak yararlanılabilir. konu üzerindeki düşüncelerin yüksek sesle dile getirilmesi esasına Öğretmen merkezlidir, öğrencile dayanan, yaraucı düşünmeyi geliştirmeye ve seçenek üretmeye katılırlar. yönelik tekniktir. Daha çok devinişsel alanın algıla me) basamağındaki öğrenmeler Fikir üretme ve fikirleri değerlendirme olmak üzere iki bolümden oluşur. fAYDAlARI fAYDAULRI SINIftllUKlAfti s Göze ve kulağa hitap ede rek, Öğrencilerin ilgi ve Yaratıcılığı geliştirir. v Her zaman problemin çözü dikkatlerini çeker. Dikkat ve katılım ust dü müne ulaşılamayabılir. v Kalabalık öğrenci grupla- nna bir işin yapılışım izlet zeydedir. v Devinişsel alan öğrenmele mede etkilidir. Öğrenme ortamım zevkli rinde uygulanması zordur. s Öğrenciler olayın oluşu munu görerek ve işiterek hale getirir. v On koşul davranışlara sahip Öğrenirler. Hayal gücünü harekete olmayan gruplarda kullanıl * Sadece gösteriyi yapanın geçirir. maz. araç-gereç gereksinimi olduğundan gösterip yap s Her öğrenci aynı oranda ka tırmaya oranla daha eko nomiktir. tılmak istemez. v Analitik düşünmeye (nc- den-sonuç ilişkilerini kurma, olabilirliğini kendi akıl süz gecinden geçirme, zihinsel muhasebe yapma) uygun değildir.
kleri ĞRETİM TEKNİKLERİ Gösteri 3. Soru - Cevap şin nasıl yapılacağını göstermek ya Sınıf içi uygulamalarda en yaygın kullanılan tekniktir. 'Sokrates başvurulan bir tekniktir. Tekniğı'olarak bilinen teknik. Öğrencilere konuşma ve düşünme veya kaynak kişilerce gerçekleşti becerileri kazandırmayı amaçlar. Bu teknik; bilinmeyen bir şeyi ketsiz resimler veya filmler aracılığı ortaya çıkarmak, düşünme yeteneğini geliştirmek, öğrencileri gü- ri sırasında öğrencilerden model dulemek. öğrencilerin bilgiyi organize etmelerine yardımcı olmak. Önemli noktaları vurgulamak, neden-sonuç ilişkisini göstermek. er dinleyici izleyici olarak sürece Öğrenci ilgilerini açığa çıkarmak, öğrencilerle iletişimi arttırmak, öğrenmeyi değerlendirmek, iyi anlaşılmayan noktaların ortaya ama (bir becerinin yapılışım izle çıkması ve düzeltilmesi için fırsatlar yaratmak ve öğrenilenleri r için uygundur. pekiştirmek amacıyla kullanılır. SIKIRUIIKUAI fAYDAUJtt SINIftllUKlAfti ^ Zaman alıcıdır. y Öğrencilerin düşünme ve dü y Sürekli sorular öğretimi * Bilişsel ve duyuşsal öğren şündüklerini ifade etme bece Sıkıcı kılar. melerde etkisi zayrftır, y Kalabalık sınıflarda kulla rilerini geliştirir. S Sorular nitelikli (öğrenci nılmakla birlikte, kalabalık v Öğrencilerin hazır bulunuştuk düzeyine ve hedeflere arttıkça görme ve duyma bakımından sorunlar yaşa düzeylerini belirlemede etkili uygun, açık ve anlaşılır nacağından etkisi azalır. s Sosyal becerilerin geliştiril dir. vs.) hazırlanmazsa Öğre mesinde zayıftır. Gerekli ortamın, araç-gere- Öğretim sürecine ilişkin geri timin kalitesi düşer. Cin ve materyalin hazırlan masında sorun yaşanabilir. bildirim sağlar. s İyi planlanmazsa sure * Karmaşık bir gösteride öğ renciler başarısızlık ve ek S Öğrenciye kendi eksikliklerini kaybına neden olur. siklik'duygularına kapılabi lirler. fark etmesi adına fırsat sunar. s Uzman olmayan kişiler gös teriyi gerçekleştirirse bir an s Dikkat ve aktif katılım üst dü lamı olmaz. zeydedir. v öğrencileri aktif dinleyiciler haline getirir. s İletişim becerilerini geliştirir.
4. Rol Oynama 5 Rol oynama, öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka Dramanın amacı, bireylere s bir kişiliğe girerek ifade etmesi amacıyla kullanılan tekniktir. mak. onlara duygu ve düşün Birtakım durum ve olaylar; hareket, konuşma ve taklit gibi leri gibi açıklama fırsatı verm öğelerden yararlanılarak canlandırılır. Daha çok duyuşsal alan nasıl davranmaları gerektiğ öğrenmelerinde etkilidir. bir tekniktir. Daha çok duyuş kullanılır. FAYMUUH SINIftllUUAftt y Etkili ve dikkatli dinleme y YaratKi!*gı ve sosyal becerile Çekingen öğrenciler öğ olan güvenini arttırır. ri geliştirir. renme ortamına katılmak ta güçlük çekerler. ^ 8utun grubun aktif katılım Öğrenme ortamına öğrenci Öğrenme fırsatı sunar. lerin aktif katılımını sağlar. Öğrenciler rolü oynama sı rasında aşırıya kaçabilirler. ^ Empatık düşünme yetene Yaparak yaşayarak öğrenme katkı getirir. yi sağlar. Buyuk gruplarda kullanıl ması durumunda etkisi ^ Yaratıcılık ve hayal gücünü Beden dilini kullanma beceri zayıflayabilir. hazırlar. sini geliştirir. İlk uygulamalarda gönüllü v Sözel ve sözel olmayan ifa Öğrencileri güdüler, cesaretlen Öğrenci bulma konusunda duv ve kendine gm«ni sağlar. sorunlar yaşanabilir. D Empati kurma becerileri ka zandırır. OrntkSorv Temel amacı, kıs* sürede çok sayıda fik ir üretmek, sorunlara çözüm getirm ek Biçim ve yaratıcılığı geliştirm ek olan etkinlik aşağıdakilerden hangisidir? yonel bir se A) Soru-yanıt biçim 8) Beyin fırtınası Öğre cıyla C) Güdümlü tartışma yapıl Özgü D) Rol oynama anıla ları d E) Ekiple Öğretim Çözüm: Temel amacı; kısa sürede çok sayıda fikir üretmek, sorunlara çözüm getirmek ve ya ratıcılığı geliştirmek olan etkinlik beyin fırtınasıdır. 8u tekniğin kullanıldığı öğretim süreçlerinde yaratıcılığın gelişmesi, dikkat ve katılımın üst düzeyde olması ve hayal gücünün harekete geçmesi beklenir. Soru-yamt tekniğinin temel amacı, bilinmeye ni ortaya çıkarma, düşünme yeteneğini geliştirme, öğrencileri güdüleme. Öğrenci lerin bilgiyi organize etmesine yardımcı olma ve neden-sonuç ilişkilerini açıklama dır. Rol oynama, öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek ifade etmesi amacıyla kullanılan tekniktir. Tartışma ise, bir konudaki goruş ve fikirle rin karşılıklı paylaşılması amacıyla kullanılan Öğretim yöntemidir. Cevap 8'dir.
5. Orama 6. Altı Şapkalı Düşünme serbest konuşma alışkanlığı kazandır Edward de 8ono tarafından ileri sürülen bu teknik bireylere ncelerini kendi sözcükleriyle diledik nasıl düşünmeleri gerektiğini öğreten bir tekniktir. mektir. Öğrencilerin hangi durumda ini yaşayarak öğrenmelerini sağlayan Altı şapkalı düşünme, düşünce ve önerilerin belli bir düzen şsal hedeflerin gerçekleştirilmesinde içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için kullanılır. Bu teknikte düşünce ve öneriler farklı renklerle sembolize yeteneğini geliştirir ve bireyin kendine edilir. Öğrenciler kendine ait şapkaların rengine gore düşünce ve önerilerini ifade ederler. mını mumkun kılarak, yaparak yaşayarak Beyaz şapka: (Tarafsız şapka) Bilgiyi merkeze alarak düşünce eğini geliştirir. Sosyalleşme surecine ve öneri üretir. Kırmızı şapka: (Duygusal şapka) Önsezilere dayalı olarak ü geliştirir. Bireyi gerçek durumlara duygusal yönden bir bakış açısı getirmeyi amaçlar. ade becerilerini geliştirir. Siyah şapka: (Karamsar şapka) Olaylara eleştirel ve karamsar bir bakış açısı getirmeyi amaçlar. Dramanın 2 türü vardır: Sarı şapka: (iyimser şapka) Olayların olum lu yönlerine odakla Biçimsel Drama narak iyimser ve yapıcı bir bakış açısı getirir. msel dramada öğrenciler planlı ve profes Yeşil şapka: (Yaratıcı şapka) Yaratıcı ve yenilikçi bir bakış lce hazırlanmış oyunu kra ederler. Oyun açısını benimser. enaryoya bağlıdır. Tiyatro gibi etkinlikler Mavi şapka: (Değerlendiren ve karar veren şapka) Durumu msel dramanın örneğidir. analiz edip sonuç çıkarmayı benimser. Görünüşü en son belirten şapkadır. Yaratıcı Drama s Bireyler aynı olay karşısında farklı düşünme yaklaşımlarını encilerin yaratıcılıklarını geliştirmek ama geliştirebileceklerini öğrenirler. hazırlanmış drama turudur. Önceden lmış bir metin olmaksızın, katılımcıların y 8ireyler tek tip düşünmeden uzaklaşır, konu ya da soruna ün düşüncelerine, yaratıcı buluşlarına, farklı açılardan yaklaşmayı öğrenirler. Bir karar almadan once düşünme gücünü kullanarak konuyu enine boyuna anna ve bilgilerine dayanarak oluşturduk tartışırlar. doğaçlama canlandırmalardır. s Öğrencilerin letarel düşünme becerilerini geliştirir.
9. Görüş 8u teknik altı şapkalı düşünmeye benzer bir tekniktir. Altı şap Öğrencinin demokratik tutu kalı düşünme tekniğinde ortaya konan fikirlerin uygulamaya şünü rahatça ifade etmeyi v konmasıyla gerçekleşir. Teknik, problem çözme ve karar verme gılı olmayı öğrenmesinde old sürecinde öğrencilere farklı uygulama biçimleri sunmayı amaç sırasında görsel bir tutum sk lar. Altı şapkalı düşünme tekniğinden farklı olarak, bu tekniğin ceği bir yere asılır. uygulanmasında öğrenciler aynı anda iki ayakkabının uygula masını birlikte yapabilir. Her ayakkabı farklı bir renge ve işleve Bu skala 'Kesinlikle Aynı Fik sahiptir. sızım' 'Karşıyım' ve 'Kesinlik oluşmaktadır, öğrencilere ön 1 . la c iv e rt resmi ayakkabı: Lacivert resmiyetin rengidir ve lerden önerme ile ilgili görü rutin işleri çağrıştırır. 8u ayakkabıyı giyenler resmi prosedürü duğu kAğıdm önünde durar izleyerek hareket ederler. neden böyle düşündüklerini 2. Gri spor ayakkabısı: Bu ayakkabıyı giyenler etrafını tam ve Etkinliğin en önemli özelliğ net olarak görmek amacıyla araştırma yapar ve veri toplarlar. fikirleri ortaya koyanlara değ konması gerektiğini kılavuzla 3. Kahverengi yürüyüş ayakkabısı: Yuruyuş ayakkabıları pra yeterli kanıt ve gerekçe istem tiklik ve esnekliği ifade eder. Bu anlamda lacivert ayakkabı ile zıtlık gösterir. 4 .Turuncu la stik çizm eler: Turuncu, acil ve tehlikeli durumları GÖRÜŞ ÇELİŞTİRME çağrıştırır. Bu tekniğin uygulanmasında turuncu lastik çizmeler B tffcooudıçdrvjbefcıV roei tkj n t tu tu p ■>*v*vr*U acil durumlardaki uygulamaları gerektirir. S fa rtt se ç< r*tt(f vardı. (fo in U ü e 5. Pembe ev te rlik le ri: Pembe ev terliklerini giyen korumacı, ütdm ryorum -ütim ryorum -ka- rarvom - katfcjorum-tamam en sıcak, yumuşak ve sorunu yaşayan kendi evindenmiş gibi dav ¡utuyorum ) ranır. 6. M or binici çizm eleri: Mor renkli çizmeleri giyen kişi, resmi yetkisini ve otoritesini kullanır. 8. Eğitsel Oyunlar S S rtfu k i butûn oğrenokrin b t* m ıfc 9 tr{ttitş ır. Eğitsel oyunlar, hedeflere ulaşmada ve öğrenilenlerin tekrar edilmesinde kullanılan etkinliklerdir. Gelişim özellikleri nedeniy v O^reoolere 9öfûşlerWW değcjtire- le, özellikle okul öncesi ve ilköğretim dönemlerindeki öğrenci b *T * f* ttü v « n lt grupları için uygun bir tekniktir. v b u ru n la r ve yjka )txd *n ie r. v Dersi sıkıcılıktan kurtarır, sınıf ortamım ilgi çekici bir hale doğruyu ya i t yanfap savunanlar getirir. yoktur, ö c U fiv y ii bu refcibet orum ı oJujmaz. ' Öğrencilerin öğretim surecine aktif olarak katılımım sağlar. v Grup oyunlarında iş birlikli çalışma becerileri gelişir. t v Sosyalleşmeyi sağlar.
ş Geliştirme 10. istasyon um lar kazanmasında, kendi görü Öğrenme istasyonları öğrencilerin zorunlu ya da seçmeli ve başkalarının düşüncelerine say olarak edinmesi gereken kazammlarla ilgili etkinliklerde dukça etkili bir tekniktir. Uygulama bulunduğu merkezlerdir. 8u merkezler ayrı birer oda kalası sınıfta öğrencilerin görebile olabileceği gibi, sınıfın içerisinde geçici yerler olarak da belirlenebilir. kirdeyim' 'Aynı Fikirdeyim' 'Karar le Karşıyım’ tutum cümlelerinden 8u merkezlerde öğrencilerin ihtiyaç duydukları kitap, b il nerme verildikten sonra öğrenci gisayar, deney malzemesi gibi araç-gereç ve materyaller üşlerini belirten ifadenin yazılı o l bulunabilir. Bu merkezlerde öğrenciler daha önceden rak farklı görüşteki arkadaşlarına belirlenmiş etkinlikleri yaparak kazammları gerçekleştir açıklamaları istenir. meye çalışırlar. ği, fikirlerin tartışılması sırasında, ğil, sadece onların fikirlerine karşı Bu tekniğin uygulanmasından önce öğrenciler zekA aması ve fikirlerin savunulmasında alanlarına, öğrenme stillerine ya da sınıf seviyesine göre meyi zorunlu kılmasıdır. heterojen gruplara aynlırlar. Öğrenciler her bir istasyon da yapılacak etkinlikleri önceden bildikleri için çalışma MÜNAZARA larım ona göre yönlendirirler. Butun gruplar her bir istas ✓ 8 * ko n u d içö ru j beklem ek için yonu tek tek dolaşır ve aynı konuyu her istasyonda farklı etkinliklerle tekrar ederek ilerlerler. v*d« e fo m kutup vjrtto . (U tjirjo e rum -ütem iyorum ) Öğrencinin öğretim surecine aktif olarak katılımım sağlar. ✓ S irvfU b öğrencilerin kuçuk btf luv m *w ıkj çrup hatade etU eym ien s Yaparak ve yaşayarak öğrenme fırsatı sunar. ifeçerçH dtpr. y ZekAmn boyutlarının gelişimine katkıda bulunur. ✓ Oğrenoier u rtıjm a onces^de benimiedAJeri çoru}« tonun» v Öğretim süreci etkinlikler açısından zenginleştiğin Ladar vıvunmak durum unda!»!* den, öğrenme ortamı monotonluktan kurtulur. ✓ K iH ftjn ve üjfcedenin bir jü ri •s İş birlikli öğrenme ve sosyalleşme becerilerini gelişti U /ih n d K i beUVoecek ofmav rir. doğal o U fik bcf r e ü t* t orunu y *a t*. v Öğrencilerde iş birliği, yaratıcılık, başlanmış işe katkı getirme ya da işi bitirme, katılımdan keyif alma, kural lara uyma, iletişim becerisi geliştirme, özel yetenekle ri ortaya çıkarma ve üretme özelliklerini geliştirir.
11. Akvaryum 12. Mik Akvaryum tekniği, öğrencilerin ilgi duydukları ya da üzerinde an Öğretmen adaylarının eğitimin laşmaya varamadıkları konuların öğretiminde etkili bir tartışma malannm videoya kaydedilere biçimidir. mesleki gelişimin sağlanmasını yüze eğitimin gerçekleştirilmes Öğrencilerin tartışma ve grupla çalışma becerilerinin geliştirilme» niktir. amacıyla kullanılan bu teknik iki şekilde uygulanabilir. Bu tekniğin 1. tur uygulanmasında sınıfın uygun yerme bir çember çizilerek s Öğretmenlerin hizmet önc başLamr. Konu hakkında yorum yapmak isteyen ogreno çembenn gun tekniktir. ortasındaki sandalyeye oturarak düşüncelerini söyler. Bu sırada di ğer öğrenciler çemberm dışındadır. Daha sonra diğer gonullû öğ ^ ‘ Oğret-yeniden öğret* mikr rencıler çembere oturarak düşüncelerini söylemeye devam eder. yanılma surecini açıklayan b Çemberin dışındaki öğrenciler tartışmayı izler ve katılımcılara dö nut verirler. Tartışma sırasında çemberm dışındakilerin sessiz olma ■/ Öğretmen adayı hem öğret sı. sadece sandalyede oturanların konuşması gerekir. s Bu teknik yapay ortamlarda Bu tekniğin 2. tur uygulamasında tç ıçc 'kı çember oluşturulur, iç ve beceri kazandırmada etk çemberde tartışmaya katılacaklar, dış çemberde tartışmayı izleye cekler Oturur, tç çemberdeki öğrenciler tartışmaya başlar, dı> çem s Yaparak yaşayarak öğrenme herdekiler tartışmayı izler ve donut '«■erir. Tartışmanın devamında ıç sağlar. çemberdeki öğrencilerle dış çemberdeki öğrenciler yer değiştirebilir. <_______ ____________________________________________________ / / Kayıt cihazlarının kullanıldığ lanm kendisi de görür. Ömtkioru______________________________________ *_____________________ Dersler kısa (5-15 dk.) tutulur ve kaydedilir. Kaydedilen süreç sınıf içinde izlenerek tartışılır, öğrenci sayısının az olmasına dikkat edilir, öğretm e becerileri gözlem ve donütlere (geribildirim ) göre tekrarlanarak geliştirilir. Daha çok hizmet öncesi öğretmen eğitim inde kullanılır. Yukarıda ö zellikleri sayılan öğretm e-öğrenm e yöntem inin veya te kn iğ in in adı nedir? A) Kolokyum B) Mikro öğretim C) Bireyselleştirilmiş öğretim D) Programlı öğretim E) Görüşme Çözüm : Derslerin kısa (mikro) tutulduğu ve kaydedildiği, gerçekleşen öğretim sürecinin sınıf içinde kayıttan iz cıyla tartışıldığı, öğrenci sayısının az olmasının sürecin niteliğine önemli katkılar getirdiği, öğretm en meler çerçevesinde geliştirildiği ve daha çok hizmet öncesi eğitim de kullanılan öğretim tekniği m en önemli özelliği hizmet öncesi eğitim de öğretm enlik mesleki bilgi ve becerilerini kazandırma açıs olmasıdır. 8u özellik kolokyum, bireyselleştirilmiş öğretim, programlı Öğretim ve görüşme için geçerl
ro öğretim 13. Konuşma Halkası nde, öğretmenlik uygulaması çalış- Konuşma halkası, öğrencilerin görüş farklılıklarını gör ek, bu kayıtlara dayalı tartışmalarla meye ve farklı görüşlere saygı gösterme davranışını ı İçeren tekniktir. Mikro öğretim, yuz geliştirmeye yarayan bir yöntemdir. Kural ve sorumlu si için sınıf içinde uygulanan bir tek lukları tanımlama, duyguları açıklama, dinleme ve etkili iletişim becerilerini geliştirme, empatik düşünme ve so cesi eğitimlerinde kullanılan en uy runlara çozum üretme becerilerini geliştirmek amacıyla ro öğretimi simgeleyen ve smama- kullanılır. Bu yöntem in kullanım amaçlarından biri, sınıf bir kavramdır. içinde güven ve saygı atmosferi oluşturmak ve öğrenci tmen hem de öğrenci rolundedır. ler arasındaki iletişimi geliştirmektir. a öğretmen adayfanna mesleki bilgi Sınıfın oturm a biçimi geniş bir daire olacak şekilde kilidir. düzenlenir. Yakın arkadaşların yan yana gelmemesi e sağlar. Anında donut ve düzeltme için oturma sırası rastgole belirlenir. Uyulması gereken ğı durumlarda öğretmen adayı hata- kurallar herkesin görebileceği biçimde yazılır. ('Alaycı ve kırıcı olmayacağız', 'Konuşma nesnesi elimizde o l ________________________ madan konuşmayacağız*. 'Görüşlerimizin gerekçesini açıklayacağız*. 'Konuşan arkadaşlarımızı dikkatle dinle zlenerek dönüt ve düzeltme ama yeceğiz* gibi kurallar belirlenebilir.) Bu teknik bir öykü, nlik becerilerinin dönüt ve düzelt bir canlandırma, bir olay ya da resimle ilgili yapılır. Bu mikro öğretimdir. Mikro öğretimin yöntemde öğrencilerden paylaşılan öykü, olay veya re sından en uygun öğretim tekniği simdeki kişinin yerine kendilerini koyarak düşünmeleri li özellik değildir. Cevap Bdir. ve düşündüklerini ifade etmeleri istenir. 8u süreçte 'Sizce ne düşünmüştür?','Sizce ne hissetmiş tir?* vb. sorular kullanılır, öğretm en konuşma nesnesini yanındaki öğrenciye vererek konuşmayı başlatır, ö ğ ren ciler sırasıyla düşüncelerini ifade ederler. Söz almak iste meyen öğrenciye saygı duyulur ve başka bir öğrenciye söz hakkı verilir. Diğer öğrenciler dinleyicidir ve tartış maya katılmazlar. En son görüşleri toparlayıcı bir biçim de kendi görüşünü de açıklar. Her turda tek bir soruya ilişkin düşünceler paylaşılır. V________________ J
öğretim Yöntem ve Teknik GRUPLA ÖĞ r 14. Kartopu (Snowball) 16. Sokra On<e öğrencinin tek başına, sonra iki kişilik gruplar, daha sonra Sokrat'm 'B ilgi doğuştan insa ¡ki kişilik grupların birleşimiyle dOrt kişilik gruplar, daha sonra gerekir.\" anlayışına dayalıdır. da dört kişilik grupların birleşimiyle sekiz kişilik gruplar halinde lanmış sorular yoluyla öğrenc kademeli olarak gruptaki öğrenci sayısının artması yoluyla iler duymasını sağlayıp, daha so leyen, en sonunda da grupların görüşlerinin sınıfla paylaşılması saklı olan bilgileri ortaya çıkar aşamasıyla tamamlanan öğretim tekniğidir. s Uygulanması ironi (alay) / öğrencilerin sıkılmasını ve aynı noktaların gereksiz tekrarını adımda gerçekleşir. Önler. v İlk adımda (ironi oluşturma ✓ öğrencilerin tartışmadan once kendi düşüncelerini gözden la (evet hayır) öğrencilerin geçirmelerine fırsat verir. sağlar. Devamında zihinsel rularla öğrencilerin yanlış b ✓ öğrencinin kendi fikirleriyle surece aktif olarak katılımına fırsat verir. s Tekniğin ikinci adımında tarafından sorulan sorularl s Eleştirel düşünme ve yansıtıcı düşünme becerilerini gelişti ran bilgiler ortaya çıkarılır v rir. s Karar verme ve çıkarımda bulunma becerilerini geliştirir. 15. Sokrat Semineri ömtkSotu Kavrama ve daha üst düzey hedefler için kullanılan öğretim Fen bilgisi dersi için hazırlana tekniğidir. Alaysı ve doğurtmaca olmak üzere iki basamaktan tirmektir. Yazılımı kullanan Öğ oluşur. Tekniğin temel ilkesi \"Bir şey biliyorum, o da hiçbir şey çeşitli yöntemleri uygular ve bilmed iğ imdir* goruşudur. Alaysı basamağında öğrencilerin ettiğine ve yetiştirdikleri ürün bildiklerinden emin oldukları konularla ilgili sorular sorulur. Bu sorularla öğrencilerin bildiklerinin güvenilir olmadığı hissettiri Bu eğitim program ında han lir. Doğurtmaca basamağında ise ipucu niteliğindeki sorularla A) Tartışma öğrenciler konuşturulur. Bilgi öğrencilere buldurulur. B) Benzetim C) örnek olay incdemesi s Sokrat semineri üst düzey bir metnin tartışılmasına dayalı D) iş birliğine dayalı öğrenm bir tartışma modeli, başka bir anlatımla seçilen bir metnin E) Proje tabanlı öğrenme grup içinde anlaşılmasıdır. Çözüm : s Bu süreç, 'b ir grup, metin, sorular, tartışma, daha fazla soru, 8enzetim. öğrenciyi gerçek o fikirlerin açılması, kuramlara dayalı kuramlar, m etnin daha gerçeğe olabildiğince yakın m iyi anlaşılması*olarak özetlenebilir. gibi ele alıp üzerinde eğitici ç sayar ortamında çiftlik sahibi S 8u teknikle bir yandan metinde bulunan içerik öğretilirken doktoru adaylarının kadavrala diğer yandan da öğrencilerin eleştirel düşünme ve tartışma yeteneklerinin gelişmesi sağlanır.
kleri RETİM TEKNİKLERİ 1 at Tartışması 17. Benzetim anın içindedir. Fakat hatırlatılması öğrenciyi gerçek ortamda gerçek araçlarla yetiştirmenin guç. Bu tekniğin temel amacı, hazır tehlikeli ve maliyetinin yüksek olduğu alanlarda yetiştirmek cilerin once bildiklerinden şüphe İçin en etkili yoldur. onra da öğrencilerin zihinlerinde Sınıf içinde öğrencilerin bir olayı gerçekmiş gibi ele alıp rarak gerçek bilgiye ulaşmaktır. üzerinde eğitici çalışma yapmalarına olanak sağlayan öğretim ve doğurtmaca olmak üzere iki tekniğidir. Gerçek olmayan ancak gerçeğe uygun olarak geliş tirilen bir model üzerinde yapılan öğretim surecidir. a), öğretmen kısa cevaplı sorular Daha çok beceri öğretim inde kullanılır. Pilotların uçuş bece n bildiklerinden şüphe duymasını rilerini simülatörler üzerinde kazanmaları, doktor adaylarının l dengesizlik yaratan daha zor so ameliyat yapmayı kadavra üzerinde öğrenmeleri benzetime bildiğini onlara fark ettirir. uygun örnek olabilir. Yaparak ve yaşayarak öğrenme olanağı (doğurmaca) ise. yine öğretmen sunar. la öğrencilerin zihninde saklı d u ve öğrenci yeni bilgilere ulaştırılır. s Bireyleri ileride alabilecekleri rollere hazırlamada etkili bir tekniktir. s İlgi ve dikkat yüksektir. s öğrenciler aktif katılır, yaparak ve yaşayarak öğrenirler. Anında dönut-duzeltm e fırsatı sunar. Bildiklerini uygulama fırsatı verir. Karar verme becerisini geliştirir. an bir eğitim yazılımında, kullanıcıların ulaşacağı hedef, çevreye en az zarar vererek en k irli ürünü yetiş ğrencilerden çiftlik sahibi bir köylü rolüne bürünmeleri istenir. Oç gün süren eğitim boyunca öğrenciler, ürün elde etmek için gerekenleri yaparlar. Eğitimin sonunda öğrencilere, çiftliklerinin ne kadar k ir nlerin çevreye ne kadar etki eniğine dair geri bildirim verilir. ngi öğretim yöntem ve tekniğinden yararlanılmıştır? e ortamda ve gerçek araçlarla yetiştirmenin güç. tehlikeli veya maliyetinin yüksek olduğu durumlarda modeller kullanılarak yapılan öğretim sürecidir. Bu teknik, sınıf içinde öğrencilerin bir olayı gerçekmiş çalışma yapmalarına olanak sağlayan öğretim tekniğidir. Bu nedenle, soru kökünde ifade edilen bilgi rolünde yer alma süreci benzetim tekniği için uygun bir durumdur. 8u tekniğin en önemli örneği, tıp ar üzerinde eğitici çalışmalar yapmalarıdır. Cevap 8'dir.
BİREYS Öğrenciler öğrenme hızları, zekâ düzeyleri, kavrama düzeyleri açısından b irb i öğretim in birey rinden farklı olabilir. Bireyselleştirilmiş öğretim, öğretim in her öğrencinin kendi mesini temele yetenek düzeyine uygun olmasını, bireye uygun yontem-teknık ve araç-gereç- tek ve sırasıyla lerin kullanılmasını gerekli kılar. atlanmamasını s Bireysel öğretim in amacı farklı yapı, ilgi ve gereksinime sahip bireyleri ust düzenleyerek ö düzeyde yetiştirip toplum a kazandırmaktır. Küçük adımlar / Öğretmenin rolü öğrenci merkezli etkinlikleri düzenlemek ve yönetmektir. kısa surede ve mekte ve öğren Öğrenciler kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almakla yükümlüdürler. bir sırayla öğre s Araştırma inceleme stratejisinde ve uygulama, analiz, sentez düzeyindeki Etkin katılım : fından yapılır, ö hedeflerin gerçekleşmesinde kullanılır. katılımı sağlan Bireysel öğretim sürecinde sosyalleşme ve maliyet sorunlarını azaltmak ama Başarı ilkesi: Ö cıyla gruplar oluşturmaya dayanan teknikler de kullanılabilir: şarmak zorund önceki birimin Dönüşümlü günlük çalışmalar bir koşuldur. Sınıfta değişik etkinlikler İçin yeter sayıda gruplar oluşturulur ve her grupta bir Anında düzelt konu üzerinde çalışmalar yapılabilir. Grupların başına o konuyu iyi öğrenmiş sonra doğru ce öğrenciler grup lideri olarak konur, ayrıca öğretmen tarafından hazırlanan dini kontrol etm araç-gereçlerle grup çalışmaları desteklenerek daha etkili bir çalışma yapılması olmaktadır. Dü sağlanır. kuçuk adımlar tadır. Beceri geliştirm e çalışmaları Bireysel hız: Ö Sınıf içinde beş kume oluşturulur. Bu kümelerden dordu soz gelim i ana dil ya ayarlamaktadır da yabancı dil öğretim inde temel beceriler olarak bilinen dinleme, konuşma, konusu değildi okuma ve yazma becerilerini geliştirme amacına, beşinci küme de öğrencileri gerçekleştirebi yönlendirmeye donuk olarak çalışır. Planlı grup çalışmaları Öğrenciler, bir akademik yılda ya da somestirde kazanmaları gereken becerileri belli bir plan ve sıra içinde grup çalışmalarına katılarak tamamlarlar. Düzey geliştirm e çalışmaları V. Öğrencilere hazır bulunuşluk düzeylerini saptamak ve uygun programlara yön lendirmek için dort temel beceriyi de Ölçen bir yeterlilik testi (proflciency test) verilir. Bu testteki başarı durumlarına gore sınıflandırılan öğrencilerin uygun programlardan başlamaları sağlanır. v_____________________ —------------------------------------------------------------------------------
KPSS Eğitim Bilimleri SEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ Y İ 3. Bilgisayar Destekli öğretim 2. Programlı öğretim Bilgisayar destekli öğretim, öğrencilerin bilgisayarla etkileşerek ya da bilgisayar programlan aracılığıyla yselleştirilmesi ve hatanın en aza in diril öğrenmeyi gerçekleştirdiği, öğrenmelerini izleyip alır, öğretilecek olan her davranışın tek kendilerini değerlendirdiği öğretim biçimidir. Prog öğretilmesini ve boylece hiçbir davranışın ramlı öğretim in günümüzdeki çağdaş şekli olarak ı temele alır. Bilgi parçacıklarını adım adım kabul edilebilir. öğrenciyi ilerlemeye yöneltir. v Bilgisayarlar öğretim surecinde hiçbir zaman r: Öğretmen sınıfta öğrenilecek bilgileri, Öğretmen yerine geçmez. Bilgisayarlar öğretim kolay öğrenilebilecek basamaklara b ö l sürecinin tamamlayıcısı ve destekleyicisi olan ncilerin bunları basitten karmaşığa doğru araçlardır. enmelerini sağlamaya çalışmaktadır. öğrenm e işi öğrencinin kendisi tara v Öğretim surecinde bilgisayarların kullanılması, öğrenm e için öğrencinin surece etkin öğretmenin görev ve sorumluluğunu azaltmaz, malıdır. aksine sahip olması gereken bilgi ve beceri düze Öğrenciler birimlerdeki hedefleri ba yini arttırır. dadır. Bir sonraki birime geçmek için bir hedeflerinin gerçekleşmiş olması temel s Konunun işlenmesi ve değerlendirme bilgisayar aracılığı ile yapılır. Birey bilgisayarlar etkileşerek tm e ilkesi: Öğrenci soruyu cevapladıktan öğrenir. Öğretmen surecin rehberidir. evapla karşılaşmakta, boylece kendi ken mekte ve düzeltme de hemen yapılmış üzeltmenin anında yapılması birimlerin olarak düzenlenmesinden kaynaklanmak Öğrenci zamanı kendine uygun olarak r. Başarısızlık ya da sınıfta kalma soz ir. Her birey öğrenmesini kendi hızında ilir. V.
Araştırma, inceleme ve strateji geliştirme becerileri öğretim Yöntem ve Tekni için uygun bir yöntemdir. En önemli yaran ilk elden somut yaşantı saklamasıdır. Olay ve nesneleri gerçek SINIF DIŞI ÖĞRET biçimiyle görme fırsatı sunar. S Araştırma ve öğrenme merakını arttırır. 3. Ev v Öğrenmelerin kalıcılığı artar. Günümüzde en çok okul ^ Sosyalleşme fırsatı sunar. davranışların pekiştirilme s Bağımsız çalışma ve Fırsat ve im k in eşitliği sağlar. s Öğrenmeye olan ilgiyi ve katılımı dolayısıyla öğren kazandırır. v Planlı çalışma alışkanlı melerin kalıcılığını arttırır. v Grup ödevleri sırasınd y Çeşitli duyu organlarını aynı anda kullanmaya fırsat öğrenirler ve sosyalleş verir. öğretmene ve öğrenci sağlar. 2. Görüşme Ev ödevleri öğrenciler rar etme ve kendilerine Belli bir konuda ilgili kişilerin ne düşündüğünü sözel v Ders dışındaki zamanı iletişim yoluyla öğrenmek amacıyla kullanılır. larla geçirilmesini sağla v Bu teknik öğrencilerin ilgili uzmanlarla sınıf dışında • Proje niteliğindeki öd çözme gücunu geliştiri görüşmesi yoluyla gerçekleşebileceği gibi, kaynak kişinin sınıf ortamına davet edilmesiyle de uygula 4. G nabilir. öğrenciler olayları ve nesn Kaynak kişi ya da kişilerden doğrudan bilgi edin rüp analiz edebilirler. meyi sağlar. ^ Araştırma becerisi kaza • Öğrenme surecinde birden çok duyu organını işe v 8ilimsel düşünme bece koşmak belli oranda yaparak ve yaşayarak öğren s Yorum yapma ve analiz meyi sağlar. / Birinci elden bilgi elde v İletişim becerilerini ve oz güveni geliştirir. v Bir çocuğun akran ort v Bireyin sosyalleşmesine katkı getirir. incelenmesi gözlem ör ^ Araştırma-inceleme str tir.
ikleri 5. Müze Eğitim i TİM TEKNİKLERİ Muze eğitimi, geçmişe ait kalıntılarla bugün ve gele cek arasında ilişkiler kurarak ilk elden somut yaşantılar Ev ö d e v i kazandırmayı amaçlayan, bilimsel-toplumsal ve sanat lda kazanılan bilgi, beceri ve sal yönden bilgiyi görsel olarak sunan sınıf dışı öğre esi amacıyla kullanılmaktadır. tim tekniğidir. bağımsız düşünme yeterliği ^ öğrenm ede görselliği ve kalıcılığı arttırır. ığı kazandırır. v Bilginin somutlaşmasını sağlar. da bireyler iş birlikli çalışmayı şirler. y Birincil kaynaktan öğrenmeye fırsat verir. iye öğrenmelere ilişkin donut v Yaşam boyu öğrenmeye katkıda bulunur. v öğrencilerin bilişsel gelişiminin yanında duyuşsal re okulda öğrendiklerini tek e mal etme fırsatı sunar. gelişimine de katkıda bulunur. ın eğitsel ve faydalı çalışma lar. v öğrencilerin bilimsel, toplumsal ve sanatsal konu devler öğrencinin problem lara olan duyarlılığını arttırır. ir. Gözlem 6. Sergi neleri gerçek biçimleriyle g ö öğrencilerin öğrenme sürecinde ürettikleri ürünlerin değerlendirildiği ve paylaşıldığı süreçtir. andırır. Sergiler öğrencilerin kendi eserlerinden oluştuğu için erisini geliştirir. yaparak yaşayarak edinilen yaşantıları içerir. z etme becerisini geliştirir. ■s Aktif katılımın yanı sıra estetik becerileri geliştirir. etme yollarından biridir. * öğrencilerin kendilerine olan oz güvenlerini arttırır. tamında nasıl davrandığının v Yaratıcılık ve üretkenliği geliştirir, öğretim surecin rneği olarak verilebilir. ratejisi İçin uygun bir teknik den alınan doyumu yükseltir.
r DİĞER ÖĞRETİ i I 1. Köşelenme 3. Kum Görüş geliştirme idinde çelişkiler bulunan önermeye katılma Genellikle öğrenmelerin anıms derecesi ve nedenlerini ortaya koyarken, köşelenme problem i bag kurulması amacıyla kullan ne ilişkin çözüm önerileri ve bunlara katılım durum unu ortaya s Tahtaya ya da kâğıtlara boş koymaktır. s Neyin öğrenileceği kum sa s öğrenm e malzemesi ile ilg s Genellikle net bir yanıtı olmayan sorular ve problemler üze rinde çalışılırken kullanılır. tarafına not edilir. •s Konu işlenir. s öğrencilere problem in çozumu için bilgi toplamaları, çö v öğrenm e malzemesinin an züm önermeleri ve önerilerini savunma fırsatı verilir. kısmına yazılır. s Uygun problem seçilir ve açıklanır. s öluşturulan kum saatleri aç s Olası çözümlerin arasından tartışmalı olanlar seçilir. s Seçilen çözümler kartonlara yazılıp sınıfın köşelerine asılır. V__ _________________ s öğrenciler kendilerine en uygun gelen çözümün asılı o ld u ğu kölede toplanır. Gruplar çozumu seçme nedenlerini tartışır ve buna ilişkin gerekçeler hazırlar. s Hazırlanan gerekçeler sınıfa sunulur. v^__S_ı_n_ıf_ta_r_tış_m__a_s_ı_y_ap_ı_lı_r _ve—s-ı-n-ıf-k-a-r-a-r-ı-a-l-ın-ı-r-. ---------------- - 2. öğrenme Halkası 4. Pa Piaget'nin zihinsel gelişim teorisini temel alır. öğrencilerin birbirlerini tanım birbirleriyle paylaşmaları ama s İnceleme ve veri toplama (öğrencinin öğrenmeye hazır lanması), kavram tanımı (kavramı yorumlama) ve kavram •/ öğrencilere küçük kAğıt p uygulama (öğrendiği kavramı yeni durumlarda kullanma) s öğrenci kAğıda sahip oldu olmak üzere uç adımdan oluşur. probleme ilişkin çözüm, s •s öğrenm e halkası, insanların kendilisinden bilgiyi oluştur görüşünü yazar. ma yoluyla tutarlı olduğunu iddia eden ve yaptlandırmao s Yazılı kâğıtları öğrenciler ü kuram üzerine kurulmuş öğrenme tekniklerinden birisidir. nin kiğıtlannı okuyarak do s öğrenciler bazen kâğıtları s Hangi değişikliklerin nede
İM TEKNİKLERİ t I S. Dedikodu um Saati öğrencinin konuyu kavraması, o konuda düşünmesi, konu hakkında çeşitli düşünceleri öğrenip onları değerlendirmesi sanması ve yeni öğrenilenlerle amacryla kullanılır. nılır. ş kum saatleri çizilir. •s öğrenciler ikişerli gruplar oluşturur. aatinin ortasına yazılır. J Verilen konu ya da soru hakkında düşünceleri paylaşılır. gili on bilgiler kum saatinin ust s Eşler birbirlerinden ayrılıp yeni ıkilıler oluşturur. s Yeni eşlerine kendi düşüncelerini ve önceki eklerinin dü na temaları kum saatinin alt şüncelerini iletirler, arkadaşlarının düşüncelerine katıldığı çıklanır. veya katılmadığı noktaları gerekçeleriyle açıklarlar. J 8u etkileşimler arttırılır. •s Surecin sonunda oluşan düşünceler sınıfça tartışılır. _____________________ / arar Yeri 6. Serbest Kürsü maları, görüşlerini, çözümlerini Görüş geliştirme tekniğinden esinlenilerek önerilen bu acıyla kullanılır. etkinlikte öğrencilerin goruş ve düşüncelerim sınıfta serbestçe parçalan dağıtılır. ifade edebilmeleri söz konusudur. uğu bir değer, geçirdiği yaşantı, sormak istediği soru, konuyla ilgili s Sınıfta serbest kursu adını taşıyan bir pano hazırlanır ve öğrenciler zaman zaman gazete ve benzeri araçlarda karşı üzerlerine asar ve sınıfta diğerleri taştıkları bu görüşleri bu panoda sergiler. olaşır. ını değiştirir. Bu görüş ve fikirler öğretmen tarafından tartışmaya açılır, en yapıldığı butun sınıfça tartışılır. öğrenciler de konuyla ilgili görüşlerini serbestçe ifade ederler.
i DİĞER ÖĞRE 7. Deney 8.Tutor Des Bilinmeyen bir şeyi bulmak, bir ilkeyi, bir varsayımı sınamak Tutor destekli öğretim, öğren amacıyla yapılan eylem ya da işleme deney denir, lamakta güçlük çektiği kısıml görmesidir. Yardım isteyen öğ S Deney, belli bir doğa olayının etmenlerini denetim altın nağı sağlayan bireysel bir öğ da tutarak sınıf veya laboratuvarda öğrencilerle birlikte bireysel öğretim tekniklerind yapılan planlı bir denemedir. Tutor destekli öğretim sur s Bu teknik öğrencilerin bilim adamı gibi düşünmelerini lamda yardımcı olan ve ek sağlayarak bilimsel bilgiye ulaşma yoludur. genelde öğretmen dışında öğrencisi veya konuyu yet J Bu teknikten özellikle fen alanlarında bilinen gerçekle ^ Tutor destekli öğretimde rin kavranması amacıyla yararlanılır. öğrenciye doğrudan bilgi gili bilgi sahibi olunur, öğ s öğretim de yapılan deneyler genel olarak öğretmen ve belirlenir. Bu eksikliklerin g öğrenci deneyleri olmak üzere iki çeşittir, öğretm en de düzenlenir. neyleri 'gösteri' tekniği olarak adlandırılabilir, öğrenci deneyleri yaparak-yaşayarak öğrenmede önemli sayıldı ^ Surecin en önemli avantaj ğı için öğretimde en çok tercih edilmesi gereken deney gerçekleşmesi, dezavanta türüdür. men dışında kişilerin (tuto s Deney iyi planlanmalı ve amacı açık olarak belirtilm eli V._______________________________ _ dir. Deney sırasında da deneyin başarılı olması için ge rekli önlemler alınmalıdır. 9. Akr s Deney sonuçları mutlaka öğrenciler tarafından tartışıl Akrostiş, sözcüklerin ilk harfleri malı ve değerlendirilmelidir. ve anlamlı bir kelime veya cüm sıralamadır. s Bu teknik öğrencilere bilimsel çalışmayı öğretir, öğren v Burada dikkat edilmesi ge cilerin öğretim sürecine katılımını sağlayarak süreci m o notonluktan kurtarır, bilimsel yasa ve genellemelerin anahtar kelimelerin tespit ed kavranmasını sağlar. Diğer yandan bu teknik m aliyetli v Bu teknik sayesinde öğrenc dir, öğretmenin çok zamanını alır, ders dışı ek çalışmalar gerektirir ve kalabalık sınıflarda uygulanması zordur. bütün yönlerini görebilmek mektedir. ___________________________________________ / s Bu teknikle öğrenciler bilgil biçimde öğrenirler.
ETİM TEKNİKLERİ t 10. Rulman stekli öğretim Bu teknik adını iç içe oluşmuş dönen çemberlerin rulmana ncinin öğrendiği konularda, an benzemesinden almıştır. larla ilgili olarak bireysel destek ğrencilere bireysel yardım ola v Bu teknikle öğrenciler arkadaşların farklı görüş ve çö ğretim etkinliğidir. Kaynaklarda zümlerini öğrenerek zengin bir bakış açısı kazanırlar. den biri olarak açıklanmaktadır. v 8u teknik hareketli ve eğlenceli bir öğrenme ortamının recinde öğrenciye bireysel an oluşmasını sağlar. ksikliklerini gösteren kişi tutor, a o konuyu iyi bilen bir ust sınıf v öğrenciler iç içe iki çember oluşturacak biçimde otu rtu terli düzeyde bilen kişiler olur. lur. Dış çemberde yer alanlar içe, iç çemberde yer alanlar dışa dönüktür. belli bir konuyla ilgili olarak i verilmez, önce öğrenci ile il • Karşılıklı oturan öğrenciler verilen surede konu veya se ğrencinin öğrenme eksiklikleri naryo hakkında düşünce ve çözümlerini paylaşırlar. giderilmesine yönelik öğretim s Verilen süre dolduğunda dış çemberdeki öğrenciler bir jı bireysel olarak öğrenmelerin yandaki sandalyeye geçerler. jı ise maliyetli oluşu ve öğret or) bulunmasının zorluğudur. y Karşılarındaki yeni arkadaşıyla düşünce ve çözümlerini paylaşırlar. __ ________________________________ > v 8u uygulama 3-4 kez tekrarlanır. i rostiş 11. Zihinsel Haritalama ini kullanarak şifreleme yapma mle oluşturacak biçimde alt alta Bir konudaki butun önemli kavramların ya da düşüncelerin her birinin kuçuk kartlara yazılmasıyla oluşturulan destelerden öğ ereken öğrenilecek konudaki renci sayısı kadar hazırlanır. dilmesidir. ciler birkaç kelime ile konunun v Sonra her öğrenciye bu destelerden birer tane verilir ve kte ve bilgileri somutlaştırabil- kartlan üzerlerindeki kavram ya da düşüncelerin birbiriyie ilişkisini gösterecek biçimde yerleştirmeleri istenir. leri eğlenceli, anlamlı ve kalıcı y öğrenciler bu çalışmayı bireysel ya da grupla yapabilirler. Sonunda elde ettikleri haritalar sınıfa sunulur ve açıklama- laryapılır.
1 2 .Tereyağ-Ekmek 15. Düşün- Verilen bir problem, bir soru ya da konu üzerinde Öğrenciler Öğrencilerin içerik hakkında k on<e tek başlarına duşunur. Daha sonra arkadaşları ile bir ara laşmadan önce fikirlerini tartış ya gelerek düşüncelerini tartışırlar. Sonunda ulaştıkları sonucu ketinden oluşan bir iş birlikli ta sınıfa sunarlar. s Akran etkileşimini ön plana İlk aşamada öğrencilerin yanıtlarını ya da düşüncelerini cilerin bilgiyi işlemelerine, kaydetmeleri istenir. 8u öğrencilere düşünmek için zaman nin gelişmesine yardımcı o kazandırır, ayrıca öğrencilerin tum unun derse etkin katılı s Öğretmen açık uçlu bir soru mını sağlar. / Öğrencilere, cevapları hakk s Teknik birinci aşamanın üzerine bir kez daha konuşma dakika verir. fırsatı verdiği için bu adı almıştır. s Öğrencileri, cevaplarını tar ları için eşleştirir. 13. Sandviç ✓ Öğrencilere cevaplarını ku paylaşmaları için fırsatlar ve Tereyağ-ekmek tekniğinin devamı niteliğindedir. ✓ Öğrenciler once bireysel çalışma, sonra yaptıklarım arka daşları ile paylaşma, birlikte somut bir urun oluşturma ve bu urunu sunma gibi çok aşamalı bir çalışma yapabilirler. Bu süreç çok katmanlı olduğu için sandviç adını almıştır. 14. Mim (Sessiz Aktris) 16. Düfün-Ta MİM öğrencilere belli kavramların öğretilmesinde oyun yoluy Öğrencilerin birlikte düşünm la uygulanan, dikkatle izlemeyi ve düşünmeyi kılavuzlayan bir alışkanlıklarını kazandırma aç etkinliktir. ✓ İş birlikli anlayışa uygun öğ s Halk arasında sessiz sinema olarak da bilinen bu uygulama ✓ Öğretmen tüm gruplara yo da öğrencinin sözel olmayan iletişim becerileri on plandadır. ✓ Gruptaki öğrenciler önce s Dersin m onotonluktan kurtulması, öğrencinin katılımda kâğıda yazarlar. istekli olması, iletişim becerilerinin gelişimi ve sosyalleşme s Grup içinde yazılan görüşle bu etkinliğin avantajları arasındadır. tak görüşü yazılır. ✓ Grubun ortak görüşü sınıf rüşlerinin paylaşımı ile tart _____________________________
-Eşleş-Paylaş Sinektik birbiriyle alakasız parçaları bir araya getirme anlamını taşımaktadır. konuştuklan ve tum grupla pay ştıktan üç aşamalı öğrenci hare s Temeli analojiye, ’ fikirleri başka bir ortama aktarma’ ya da artışma biçimidir. yanan etkinlik kapsamında uç farklı analoji türü uygulan a çıkaran tekniğin amacı, öğren maktadır. iletişim ve düşünme becerileri olmaktır. ✓ Doğrudan analoji; bu yöntemde öğrenciden sorunu tabiat u ya da problem ortaya atar. taki canlıların çözdüğüne benzer bir şekilde çözmesi istenir. kında düşünmek İçin bir ya da iki Örneğin, üşümemek için hayvanların r»e yaptığı incelene rek, nasıl sıcak kalınabileceğine ilişkin öneriler üretilir. rtışmaları ve fikirlerini paylaşma ✓ Kişisel analoji; bu yöntemde öğrenciden kendini bir eşya ya uçuk bir grupla ya da tum sınıfla da başka bir canlının yerine koyması istenir. erir. Örneğin, bulut olsan ne yaparsın? Nereye gidersin? Nitelikli bir kitap olsan özelliklerin neler olurdu? gibi. ^ Fantezik analoji; bir çeşit arzu ve temenniler listesi çıkar maktır. Öğrenciden yemeden içmeden yaşayabilmesi, iste diği yere istediği anda ulaşabilmesi, uçabilmesi, gözleriyle iş yapma gücunu elde etmesi ve başka arzularını sıralaması istenir. artif-Yas-Payl«* 18. Arkası Yarın e, karar verme ve hareket etme Öğrencilerin yarım bir hikâyeyi ya da film i tamamlaması şek çısından etkili bir tekniktir. linde uygulanan bu tekniğin en önemli avantajı öğrencilerin ğrenci grupları oluşturulur. yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmesidir. Aynı zamanda oruma dayalı sorular sorar. öğrencilerin merak güdülerini harekete geçirme ve derse ilgi e bireysel olarak düşüncelerini lerini çekme açısından önemli avantajlara sahiptir. er bir araya getirilerek grubun or * Öğretmen bir hikâye okurken ya da okuturken ya da bir film izletirken daha önceden belirlediği noktada hikâyeyi dur fa sunulur ve diğer gruplann g ö durur. tışma yapılır. _______________________________ > ■/ Öğrencilerden hikâyenin veya film in devamında neler ola bileceğini tahmin etmelerini ister. ✓ Görüşler alındıktan sonra film devam ettirilir ve tahminlerle karşılaştırılır.___________________________________________ ^
19. Analoji 20. öykü Analoji bilinmeyen bir şey ile bilinen bir şey arasında benzer* Öğrencilerin belirtenmiş bir lık ilişkileri kurarak, bilinmeyeni anlamadır. yapmasıdır. • Örneğin buyuk kan dolaşımı ile şehrin su şebekesi arasın v öykü oluşturma giriş, etki da, kalp ile ana su deposu arasında, sinir sistemi ile şehrin oluşur. elektrik şebekesi arasında benzerlik kurulması gibi. J Bu teknik anlaşılması zor olan soyut kavramların somut ^ 8u tekniğin en önemli av hale getirilmesinde, bilimsel kavramların öğretilmesinde, hayal güçlerini, iş birliği ve kavram yanılgılarını belirlemede ve gidermede, öğrenci anlatım becerilerini geliştir lerin düşünme yeteneklerini ve yaratıcılıklarını geliştirm e de, bilinmeyen kavramların algılanmasını kolaylaştırma y Bu teknik kısa cümleler, res da etkilidir. te haberi üzerine oykü oluş ^ Tekniğin uygulanmasında kullanılan analojilerin öğrenci Oykunun tamamlanması şe lerin bilişsel gelişim düzeylerine uygun olması ve analoji lerin nerede geçersiz olduğunun açıklanması önemlidir. s Öğrenciler 3-5 kişilik grupla s Bu teknikte bilinen durum kaynak, bilinmeyen durum ise • Oyku oluşturmada kullanıla hedeftir. s Hedef kavram tanıtılır. laşılır (resim, karikatür, gaz ^ Kaynak kavram hedef kavrama gore düzenlenir. Oykü. ^ Hedef ve kaynak kavram arasındaki benzerlikler tanımla J Gruplara oyku oluşturması nır ve ayrıntılı olarak belirtilir. ^ Gruplar öğretmen rehberliğ v Analojinin nerede geçersiz olduğu açıklanır. ■ Oluşturulan öyküler grupta ^ Sonuç bir çizelge ile belirtilir. S Oluşturulan Öyküler değerl V______________________________________________ / 1 \"\" 21. A Bir öğretim tekniğinden daha ç ^ At nalı biçiminde oturan öğr problem durumları verir ve rehberlik eder. s Gruplar kendi aralarında da ^ Bu teknik ile öğrenciler öğre ve öğrenciler birbirlerine öğ V ______________________
ü Oluşturma 22. Argümantasyon konu üzerinde yazılı çalışmalar Bir fikri, bir hipotezi veya bir düşünceyi deliller ve ispatlar kulla narak savunma ve açıklamaya çalışmadır. inlikler ve sonuç bölümlerinden 8aşka bir anlatımla öğrencilerin kendi düşüncelerine başkaları nı inandırabılmeleri için bir konu hakkında düşünceler ileri sür vantajı öğrencilerin yaratıcılık ve me, bu düşünceleri destekleme, düşünceleri değerlendirme ve e dayanışma duygularını ve yazılı arıtma sürecidir. rmesidir. ' ------------------------------------------------------------------------------------------ sim, fotoğraf, karikatür veya gaze şturma ya da eksik bırakılmış bir eklinde yapılabilir. 23. Güç Alanı Analizi ara ayrılır. acak materyal öğrencilerle pay Problem çözümünde destekleyici ve engelleyici faktörleri zete haberi ya da eksik bırakılmış belirlemek amacıyla işe koşulur. için 15-20 dakika verilir. s Problem çözümünü destekleyici ve engelleyici faktörler ğinde oyku oluşturur. belirler. y Öğrencilerin yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini geliştirir. an bir öğrenci tarafından okunur. / ‘ Değişim güçler arasındaki mücadelenin sonucudur* ilkesi lendirilir. ni temel alır. —--- J V____ ________________________________ _______________ > At Nalı 24. Bilişsel Çıraklık çok. sınıf oturma düzenidir. Öğrencinin bir uzmanı gözleyerek ve o uzmanın desteği ile bir rencilere öğretmen tarafından işi kendi başına yapabilmesi adına yaşadığı öğrenme sürecidir. aralarında dolaşarak onlara s Bu teknik öğrenme surecini çeşitli mesleklerdeki çırakların goruş alışverişinde bulunabilir. yetişme surecine benzetmektedir. enme yanılgılarını giderebilirler y Model olma, çalıştırma, destekleme, ifade etme, yansıtma. ğretebilirler. _______________________ Öteleme gibi aşamalardan meydana gelir. ^ Model olan uzman zamanla işi öğrenene bırakmalı ve onun kendi tarzını geliştirmesine fırsat vermelidir.
DİĞER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 25. Ekiple öğretim 28. öğrenme İki veya daha fazla öğretm enin eşgüdümünde gerçekleşen öğrencilerin belli bir sürede nel öğretme surecini içerir. lendirmelerini sağlar. s öğretm enler arasındaki takım çalışması duygusunu geliş y öğrenciler 2-4 kişilik gruplar ^ öğrencilerden öğrendiklerin tirir. öğretm enler bir araya gelerek konu içindeki ana ve asması istenir, öğrencilerin l yardımcı noktalan belirlerler. Daha sonra da aşamaiılık kendilerinin öğrendikleri hal ilişkisini dikkate alarak sunu sıralarına karar verirler. belirlemeleri istenir. Hangi ö v Konu kapsamında bilgi verebilecek uzmanların tamamı fından gerçekleştiği değerle ekibe dahil edilebilir. 26. Buzkıran örnek Soru İki veya daha fazla öğretmenin eşgüdümünde gerçekleşen Nükleer santrallerin kurulmasıyl öğretme surecini içerir. öğrencilerin bu farklı görüş sağlamada öğretm enin kulla y öğretm enler arasındaki takım çalışması duygusunu geliş veya teknik aşağıdakilcrden h tirir. A) Yaratıcı drama v öğretm enler bir araya gelerek konu içindeki ana ve 8) Soru cevap yardımcı noktaları belirlerler. Daha sonra da aşamaiılık C) Gösteri ilişkisini dikkate alarak sunu sıralarına karar verirler. D) Altı şapka tekniği s Konu kapsamında bilgi verebilecek uzmanların tamamı 6) Analoji ekibe dahil edilebilir. -J Çözüm : Bir olay karşısında farklı düşünm V konu ya da sorunlara farklı aç öğretmenin kullanacağı en e 27. Beyin Eseri (Orunu) şünme tekniğidir. Drama, öğre davranmalan gerektiğini yaşa 8eyin fırtınasına benzer bir tekniktir. yan öğretim tekniği, soru-ceva s öğrencilerin bireysel veya grup olarak görüş geliştirebil karşılıklı olarak birbirlerine so biçimde öğrenmelerini gerçek melerini teşvik etmek amacıyla kullanılır. gösteri bir işin yapılışının bilen ^ Konu ya da problem belirlenir, öğrenciler gruplara aynlır. öğrencilerden bunu izlemelerin analoji bilinmeyeni somutlaştır Her öğrenci konunun farklı yönleriyle ilgili düşüncelerini medir. Cevap D'dir. 3 karta yazar. Her öğrenci sırayla kart çeker ve yüksek sesle okur. Benzer fikirler gruplanır. Ortak goruş sınıfla paylaşılır ve tahtaya yazılır.
KPSS Eğitim B ilim leri e Galerisi Öm tkSorv ler öğrendiklerini değer Deprem anında yapılması gerekenleri sınıf önünde iki öğrencinin canlandırmasını isteyerek bunları tüm sını a ayrılır. fın izlemesini sağlayan bir öğretm en aşağıdaki öğretim ni listelemesi ve duvara yöntem lerinden hangisini kullanm aktadır? listeleri incelemeleri, lde listeye yazmadıklarım A) Düz anlatım öğrenmelerin kaç kişi tara 8) Drama endirilir. C) Sunuş D) 8uluş la ilgili farklı görüşler vardır, 6) Mikro-öğretim şleri ortaya çıkarmalarını anacağı en e tkili yöntem Çözüm : hangisidir? Drama, öğrencilerin hangi durumda nasıl davranmalan gerektiğini yaşayarak öğrenmelerini sağlayan bir tekniktir. me yaklaşımlarını kullanarak Bu tekniğin uygulanması sırasında durum verilerek öğren çılardan bakabilme amacıyla cilerden bu durumda yapacaklarını sergilemesi istenir. Soru tkili teknik, altı şapkalı d ü kökündeki örnek durumda deprem anında yapılması gere encilerin bir durumda nasıl kenler ile ilgili iki öğrencinin canlandırma yapması sınıf o r ayarak öğrenmelerini sağla tamında dramanın uygulanışına uygun bir örnektir. Sunuş ap öğretmen ve öğrencilerin ve anlatım, hazırlanmış içeriği etkili bir şekilde karşı tarafa orular sorarak etkileşimli bir aktarmayı, buluş, ilke ve genellemelerin öğrenciler tarafın kleştirdikleri öğretim tekniği, dan keşfedilmesini temel alır. Mikro öğretim ise öğretm en n biri tarafından sergilenerek lerin hizmet öncesi eğitim de mesleki becerilerini geliştir nin istendiği öğretim tekniği, mek amacıyla en etkili olarak kullanılan öğretim tekniğidir. rma adına bilinenle örnekle Cevap B'dir.
6nxkSotv_______________________________________ O m tkicm _____________________________ Demir Öğretmen sosyal bilgiler dersinde 'te k Olası bir savaşta hava bombardıman nolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde birliklerinde görev alacak askerler için yaptığı değişiklikler* konusunu işlemektedir. Tar sanal savaş ortamlan oluşturulmuş ve tışmaya katılmak üzere S-10 arası gönüllü öğren savaş anında ne zaman ne yapmaları ci seçer, öğrenciler birbirlerini görecek şekilde gerektiğine ilişkin bilgi ve beceri ka otururlar ve konuyla ilgili düşüncelerini sırayla zanmaları için eğitim verilmiştir. söylerler. Söz almak istemeyen öğrenciye saygı duyulur ve bir başka öğrenciye söz hakkı verilir. Bu örnekte askerlere eğitim ve ri Bu sırada sınıftaki diğer öğrenciler dinleyicidir, lirken hangi öğretim yöntem ya da tartışmaya katılmazlar. tekniğinin kullanıldığı söylenebilir? Bu örnekte Dem ir öğ re tm e n , dersinde hangi A) Benzetim öğretim yöntem ya da tekn iğini kullanmıştır? 8) örnek olay A) Görüş geliştirme C) Drama B) Panel D) Programlı öğrenme O Konuşma halkası E) İşbaşında öğrenme D) Kollekyum Çözüm: E) Vızıltı grupları Benzetim, öğrenciyi gerçek ortamda gerçek araçlarla yetiştirmenin güç ve Çözüm: tehlikeli olduğu durumlarda kullanılan ve daha çok devinişsd alan öğrenm e Konuşma halkası öğrencilerin goruş farklılık lerinde etkili olan tekniktir. Soru ince larını görmelerini ve farklı görüşlere saygı gös lendiğinde bu tanıma ilişkin bir örnek terme davranışını geliştirmelerini sağlayan bir lendirme görülmektedir, örnek olay, öğretim tekniğidir, öğrencilerin halka şeklinde problem durumu banndıran örnek bir oturmaları ile başlayan süreçte öncelikle uyula durum üzerinden yola çıkılarak bilim cak kurallar belirlenir. Bu teknik bir öykü, bir can sel süreç basamaklanna uygun olarak landırma veya bir resimle ilgili yapılır, öğretm en olayın derinlemesine incelenmesi yo her turda öğrencilerin resimdeki veya öyküdeki luyla daha çok bilişsel alan öğrenm e karakterlerin yerine geçerek, anlatılan yaşantıyı lerine hizmet eden bir süreci kullanır. hissederek cevaplayabilecekleri bir soru sorar Drama, bir durumda nasıl davranılaca- ve sorduğu soruyu yanıtlaması için konuşma ğına ilişkin yaratıcılığı kullanmayı ge nesnesini yanındaki öğrenciye vererek süreci rektirirken. programlı öğretim bireysel başlatır. Konuşmak istemeyen öğrenci olursa öğretim sürecini, işbaşında öğrenme süreç bir sonraki öğrenciden devam eder. Ko ise gerçek ortamı ve gerçek araçları nuşan öğrenci dışındakilerin dinleyici olması ve işaret etmektedir. Cevap A'dır. tartışmaya katılmaması önemlidir. Bu tekniğin en önemli avantajlarından biri sorulan sorular yardımıyla öğrencilerin empatik düşünme bece rilerinin gelişiminin sağlanmasıdır. Cevap C'dir.
OmtkSoru____ ______________________ öm tkSom __________________________________ Derin öğretm en elinde bir kuklayla sınıfa girer ve Cemil öğretmen, sınıfın zeminine bir üçgen kuklayı konuşturarak öğrencilere'öğretm eninizi çizer ve bu üçgenin köşelerini m utluluk kö ve arkadaşlarınızı düşünün, öğretmenleriniz ba şesi, mutsuzluk köşesi ve kızgınlık köşesi zen sınıfta arkadaşlarınıza kızabilir ve bu kızgın- şeklinde isimlendirir. Daha sonra öğrencilere hklannı farklı davranışlarla gösterebilirler. Şimdi birkaç örnek durum verir. Verilen durumlar dörder kişilik gruplar oluşturmanızı istiyorum. da hangi duyguyu hissederlerse üçgenin o Sınıfta öğretmeninizi kızdıracak bir davranışı ve köşesine gitmelerini ve hissettikleri duygu öğretmeninizin bu davranış karşısında vermiş yu ifade eden bir cümleyi yüksek sesle söy olabileceği tepkileri düşünün. Bu anı istediğiniz lemelerini ister. şekilde yansıtın.' der ve öğrencilere 15 dakika zaman verir. Bu örnekte Cemil Öğretmen, aşağıdaki öğretim yöntem ya da tekniklerinden Derin öğretm en, bu derste aşağıdaki öğre hangisini kullanmıştır? tim yöntem ya da tekniklerinden hangisini kulla n m ış tır? A) Yaratıcı drama A) Benzetim B) Beyin fırtınası B) örnek olay C) Eğitsel oyun C) Gösteri D) 8enzetim D) Beyin fırtınası E) Rol oynama E) Yaratıcı drama Çözüm: Çözüm: Eğitsel oyun özellikle küçük yaş öğrenci öğretm enin'sınıfta öğretmeninizi kızdıracak bir gruplarında öğretim ortamını eğlenceli hale davranışı ve öğretmeninizin bu davranış karşı getirerek hedeflere ulaşmayı sağlayan öğre sında vermiş olabileceği tepkileri düşünün. Bu tim tekniğidir. Eğitsel oyunlar öğrencilerin anı istediğiniz şekilde yansıtın'ifadesi kullanılan ilgilerini çekeceğinden etkinliğe katılım tekniğin yaratıcı drama olduğunun göstergesi isteklerini arttırır, önem li olan oyunun he dir. Yaratıcı drama en genel anlamda öğrencile defe ulaşmayı sağlayıcı nitelikte ve öğren rin bir durumda nasıl davrartacaklannı yaratıcılık cilerin gelişim özelliklerine uygun olması, i ve hayal gücü yetilerini kullanarak sergilemeleri kuralların oyunun başında açıklanması ve surecidir. Daha çok duyuşsal alandaki hedeflere oyuna bütün öğrencilerin katılımının sağ hizmet eden bu teknikte öğrencilerin tepkileri lanmasıdır. örnek durumdaki öğretmen baştan belirlenmez ve yazılı değildir, öğrenciler davranışlan incelendiğinde eğitsel oyunun tepkilerini tamamen doğaçlama olarak yaratıcı kullanıldığını görmek mümkündür. Yaratıcı lıkları çerçevesinde ortaya koyarlar. Gösteri devi- drama, verilen bir durum ile ilgili yaratıcı nişsel alandaki bir becerinin izlenmesi sürecini, lık ve hayal gücünü kullanarak düşünsel ve beyin flaması İse bir probleme zihinsel olarak tepkisel bir davranışı ortaya koymayı, rol oy özgün ve yaratıcı çözüm yolu bulmayı gerektirir. nama biçimlendirilmiş bir davranışı biçim- > Cevap E'dir. lendirildiği şekliyle canlandırmayı kapsar. Cevap C'dir. <____________ J
KAYNAKÇA Fidan. Nurettin. Okulda Öğren 1996. Açıkgöz. Kamile (Jn. Aktif Öğrenme. İzmir. 2009. Gözutok. Dilek Öğretim İlke Açıkgöz. Kamile On. Etkili Öğrenme ve Öğretme. İzmir: 1998. 2007. 8<len. Mùrùwet. Plandan Uygulamaya Öğretim. Ankara: 1996. Gürtek. Mehmet. 'Ortaöğreti Çözümleme Tabloları. Ka Bloom. Benjamin S. İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (Çeviren: Dur lanmasrYayımlanmamişY muş Alı Ozçelık) Istanbul: Milli Eğitim Basımevi. 1995. si Fen Bilimleri Enstitüsü. Bumen. Nılay T. Okulda Çoklu Zeka Kuramı. 3. Baskı. Ankara: Pegem httpy/bîogspot.com Akademi Yayıncılık. 2005. hltp.www.ggmuslu.com/uze Oemirel. Ozcan (Editör) Eğitimde Yeni Yönelimler. 2. Baskı. Ankara: Pe İzzet Gorgen. 'Metni anlama gem Akademi, 2005. tesi SBE Dergisi. 8ahar 20 Demire!, Ozcan Eğitimde Program Geçtirme. Beşinci Baskı. Ankara: Pe Katz. L. G.*The Projoct Appro gem Akademi. 2003. ed.uiuc.edu/eece/Pubs/ Demirel. Ozcan ve Diğerleri. \"İlköğretimde Çoklu Zeka Kuramının Uygu dtggest/1994/lk-pro94.html* lanması* VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Konya: Selçuk Üniver gest/1994/1k-pro94.himl sitesi Yayınları. Cilt 1:531-546,1998. Kılınç. Ahmet. *8ir Öğretim S Demirel. Ozcan. Genel Öğretim Metottan. Ankara: Usem yayınlan. 1993. nımı* Yüzüncü Yıl Ünivers 21-48, Aralık 2007. Demirel. Ozcan. Öğretmen Sanatı. Yedinci Baskı. Ankara: Pegem Aka demi , 2004. Korkmaz. Hünkar ve Fitnat K renme Yaklaşımı* Hacet Doğanay, Ahmet. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara. Pegem Akademi. Sayı:20, 2001:193-200. 2007. Kose, SaciU 8ayram Coştu v Dökmen. Ostun. İletimim Çatışmalan ve Empati. Remzi Kitabevi, 2009. Kavram Yanılgtlannın Be ler* Pamukkale Üniversit Duman. Bilal. Neden Beyin Temelli Öğrenme?. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 2010. Kuçukahmet. Leyla. (1995) Ö Akademi Yayıncılık Duran. Meltem, Buket 8allıel ve Selcan 8«lgılı. *Fen Öğretiminde 6. Sınıf Öğrencilerinin Kavram Yanılgılarını Gidermede Kavram Karikatürle ME8 (Milli Eğitim Bakanlığı) rinin Etkisi' 2. International Conférence on New Trends in Educati 8. Sınıf) Öğretim Program on and Their Implication. Antalya, 27-29 Nisan, 2011. 2007. Erdem. Mukaddes ve Buket Akkoyuntu. 'Sosyal Bilgiler Kapsamında Nakiboğlu. Canan ve Gürso Beşinci Sınıf Öğrencileriyle Yürütülen Ekiple Proje Tabanlı Öğren V-Diyagramı Kullanımı v menin Etkıliğl Üzerine Bir Çalışma* HYPERLINK http-//www.e1ma. sü Dergisi. 2 (1). Balıkesir turkport.com http://www.ei.sakarya.edu.lr. (22.11.2001) Nunley, Kathie. Layered Cu Öğretimi Planlama Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 2004. 2000. Ocak. Gürbüz. Öğretim İlke Ergun. M. ve A. Ozdaş Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Kaya Mat 2007. baacılık. 1997.
nme ve Öğretme. Ankara: Alkım yayıncılık. Ocak. Gurbuz. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Aka demi. e ve Yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayınevi. Özden, Yüksel. Eğitimde Yeni Değerler. İkinci 8askı. Ankara: Pe im Biyoloji (Botanik) Öğretiminde Anlam gem Akademi Yayıncılık. 1999. avram Ağlan ve Kavram Hariıalanmn Uy'gu- Yuksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversite Özden. Yüksel. Öğrenme ve Öğretme. 4. Baskı. Ankara: Pegem . Van. 2002. Akademi Yayıncılık. 2000. em/uzem.html Özden. Yüksel. Öğrenme ve Öğretme. 4. 8askı. Ankara: Pegem tekniğinde bilgi haritaları* Muğla Üniversi Akademi. 1999. 001 Peker, Murat. 'Kolb Öğrenme Stili Modeli* Milli Eğitim Dergisi. oach* 1994. HYPERLINK‘ http:/Avww.ericps. Sayı 157,2003. * www.erkps.ed.uiuc.edu/eece/Pubs/dig- Senemoğlu. Nuray Gelişim Öğrenme ve Öğretim. 14. Baskı. An l (20.11.2001) kara: Pegem Akademi, 2009. Stratejisi Olarak Kavram Haritalarının Kulla sitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt IV, Sayı II, Tan. Serafettin. Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi. 2005. Kaptan. *Fen Öğretiminde Proje Tabanlı Öğ ttepe üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Tan. Şeref. Öğretim İlke ve Yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 2007. ve Omer Faruk Keser. 'Fen Konularındaki elirlenmesi TGA Yöntemi ve Örnek Etkinlik Uşun. Salıh.(Edıtor) Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Kriter tesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1/13.2003. Yayınevi, 2008. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Vural. Birol. Yontem-Tekmk ve Etkinlikler. İstanbul, Hayat Yayın cılık. 2004. Yavuz. Kudret Eren. Eğitim Öğretimde Çoklu Zeka Teorisi ve Uygulamaları. 8ırino Baskı. Özel Ceceli Okulları Yayınları Eğitim Dizisi 1. Nisan 2001. Yerlıkaya. Ercüment ve Mehmet Karakuş. 'Ezber Bozan KPSS Eğitim Bilimleri 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 2011 İlköğretim Düşünme Eğitimi Dersi (6,7 ve mı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. oy Meriç. 'Genel Kimya Laboratuvannda ve Uygulamalan’ BAÜ Fen Bilimleri Enstitü r, 2000. rriculum. Amherst: Brain .org Publkation. e ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
■ / _________________
ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ.................................................. Betimsel A raştırm a.............................................................. İlişkisel A raştırm a......... ..................................................... Deneysel A ra ştırm a ............................................................. Taram a A raştırm ası............................................................ Nedensel Karşılaştırm a A raştırm ası................................ Kesitsel A raştırm a................................................................ Meta Analiz A raştırm ası.................................................... ÖLÇME SONUÇLARI ÜZERİNDE DEĞ İSTATİSTİKSEL İŞLEMLER.............................................. 243 İstatistiksel Temel K avram lar....................................... 243 Merkezi Eğilim (Vasat, Yığılma) ö lç ü le ri..................243 Merkezi Dağılım (Değişim, Yayılma) ö lç ü le r i...... 250 Norm al D ağılım .............................................................. 254 M adde İstatistikleri.........................................................259 ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI VE EĞİTİMDE DAVRANIŞLARIN AŞAMALI OLARAK SINIFLANDIRILM ASI............................... Eğitimde Davranışların Ölçülm esinde Kullanılan ö lç m e A raçları................................................................................ Testlerin Sınıflandırılm ası............................................................. Bilişsel Alandaki D avranışların ö lçü lm esin d e Kullanılan ö lç m e A raçları............................................................ Duyuşsal Alandaki Davranışların ölçülm esinde Kullanılan A raçlar........................................................................... Psikomotor Alandaki Davranışların ölçülm esinde Kullanılan ö lç m e A raçları............................................................ Tamamlayıcı (Süreç Temelli) Değerlendirme Yaklaşımları v A lternatif Değerlendirm e A raçları.............................................
..265 ÖLÇM ENİN TEMEL KAVRAMLARI........................... 191 . 265 ..265 îûısKen. .................................................. 191 . 265 .. 265 ÖLÇM E.............................................. 193 ..265 ö lç ü m ........................................... 194 . 265 ö lç m e Kuralı............................... 194 . 265 Ö lç ü t............................................. 194 D eğerlendirm e............................ 195 Ö lçek.............................................197 ÖLÇME VE ĞERLENDİRME ......................223 ÖLÇMEDE HATA VE ÖLÇME ARAÇLARINDA ARANAN NİTELİKLER................................................... 205 ...................... 223 ...................... 224 ö lçm ed e H ata.................................................................205 Korelasyon (İlişki)..........................................................208 ......................225 G üvenirlik........................................................................211 G eçerlik........................................................................... 216 ..................... 230 K ullanışlık....................................................................... 221 ......................230 ve ...................... 231
s ölçme ve Değerlendir 1. BÖLÜM s Eğitimde ölçme, girdile ÖLÇMENİN TEMEL KAVRAMLARI Orn<-k Ülkemizde yapılan L lere ulaşılabilecek on koşul Neden ö lçm e Yaparız? » ler seçilerek öğrencinin ün ulaşması sağlanır. Eğer LYS ölçm e yapmanın en önemli gerekçesi, gelecekte karşıla na rastgele öğrenci alınsa i şılacak zorlukların önlemini önceden alabilmektir. Eğer davrantşlan kazanamayıp s uygun zamanda ölçme yapılmaz ise iş işten geçmiş olacak ğü gibi doğru zamanda ya ve zorluklarla karşı karşıya kalınması kaçınılmaz bir durum cek sorunlann önlemini alm olacaktır. Bu durum, eğitimde girdile Zamanında yapılan ölçme önceden zorluklara karşı önlem yapmayı gerekli kılmakta almayı sağlayıp sonraki süreçte meydana gelebilecek prob doğru kararlar verilerek isa lemleri önleyecektir. Om ı •. Gün boyu kent merkezinde gezip dolaşacak olan Ke Neden Sürekli Olarak ölç mal önceki gün hava durumuna bakmadan o anki havadaki serinliği dikkate alarak kazak giymiş ancak sonraki gün hava Sürekli ölçme yapmanın ne sıcak olduğundan terleyip bunalmıştır. Burada Kemalin ölç ğişime uğramasıdır. Eğer ö me yapmaması yani hava durumuna bakmaması gün boyu değişme olmasaydı (özellik terleyip bunalmasına neden olmuştur. Eğer hava durumuna mak yerine bir kez ölçme y bakıp ölçme yapsaydı havanın sonraki gun sıcak olacağını gerek kalmazdı. öğrenip daha ince giyinecek, terleyip bunalma durumuyla karşı karşıya kalmayacaktı. Orn- v Ağaç diken bir çiftç mektedir. Çünkü ağacın bo Eğitimde ölçm e Yapmanın Gerekleri bir çubuğun uzunluğu ölçü bir kez ölçme yapmak yete Eğitim, amaçlanan hedefler doğrultusunda öğrenciye ka v ___ ____________________ zandırılmak istenen hedef davranışları kazandırmak, isten meyen davranışları ortadan kaldırmak için yapılır. Eğitimde Eğitimde öğrenme öğretm ölçme yapmanın gayesi ise öğrencinin dersteki, programda olduğu hedef miktarı zama ki, konu veya ünitelerdeki hedeflerin ne kadarını kazandığı olarak konu ve ünite sonlar nı belirlemektir. O halde 'Neden sürekli ölçm Eğer eğitimde ölçme yapılmasaydı sonraki hedef davranış ğişme olduğundandır. 'Ne ları kazanmak için bu hedef davranışların ön koşulu olan sunun yanıtı ise değişkenle hedef davranışların öğrencide bulunmaması durumunda öğrenci sonraki hedef davranışlara ulaşamaz ve sorunlarla karşılaşırdı. Bu nedenle bir programın, bir dersin ya da bir konunun başında ölçme yapılıp programdaki, dersteki, ko nudaki hedeflere ulaşabilecek on koşula sahip öğrenciler seçilerek programda, derste ya da konuda karşılaşılacak so runların önlemi önceden alınmış olur.
rme erde, süreçte ve çıktılarda yapılır, \\ Sabit:^amandan zamana, mekandan mekana kişiden kişi ye, nesneden nesneye farklılık göstermeyen özelliktir. LYSsınavı ile üniversitedeki hedef l hedef davranışlara sahip öğrenci Cm • Bir cetvelin uzunluğu, İT sayısı, e sayısı, çapı 2 met niversite programındaki hedeflere re olan dairenin alanı, insanların tamamının kalbinin olması S yapılmayıp üniversite programı ^sabittir. idi öğrenciler üniversitedeki hedef sorunlarla karşılaşırlardı. Görüldü I Değişken ( ö z e llik le rim d e n birime farklılık gösteren özel apılan ölçme sonra meydana gele liklere değişkenTJÇnir. Değişken; zamandan zamana, me mayı sağlayacaktır. kandan mekana, kişiden kişiye, nesneden nesneye farklılık gösteren özelliklere sahiptir. erde, süreçte ve çıktılarda ölçme adır. Ancak ölçme yapıldığında Or • Boy, kik), tutum, zekâ, yetenek, ilgi vb. özellikler kişi abetli değerlendirmeler yapılır. den kişiye farklılık gösterir. çm e Yapılır? • Hava sıcaklığı zamandan zamana, mekandan mekana farklılık gösterdiği için değişkendir. edeni, özelliğin zaman içinde de özelliğin zaman içinde miktarında • Sigara içip içmeme durumu, cinsiyet, göz rengi, meslek, k sabit olsaydı) sürekli ölçme yap memleket, branş vb. özellikler kişiden kişiye farklılık gös yapılırdı. Bir daha ölçme yapmaya terdiği İçin değişkendir. çi, ağacın boyunu yıldan yıla ölç oyunda değişme olmaktadır. Eğer ülecek olsaydı her yıl ölçme yerine erli olurdu. ________________________ ____ s me sürecinde öğrencinin sahip an içinde değişeceğinden sürekli rında ölçme yapılır. me yapılır?’ sorusunun yanıtı de ler sürekli olarak olçulur?* soru erdir.
1. Nitel Değişken 2. Nicel D Betimsel bir özelliktir. Azlık, çokluk^m ik ta r^ Sayısal bir özelliktir. Azl belirtmez. Bir nesnenin ya da bireyin sahip o l jir . Bir nesnenin ya da bi duğu S ££İJÜ ûiaim iikü^ liğin d üzeyinin sayısal o Örnekler Örnekler • Ayşe KPSSden 90 pu Ali sigara içiyor. • Ali'nin boyu 180 cm'd Eda san saçlı. • Hava sıcaklığı 24 *Cd Fatma evli. • Otoparkta 20 adet ar Mehmet Kayserili. • Yolun eğimi 45 derec Yeliz siyah saçlıdır. Örnekler incelendiğind Ayşe İngilizce konuşamıyor. luk (miktar) belirttiği gö K adirin bolumu fen bilgisi vb. S. Bağımlı Örnekler incelendiğinde bireyin sahip olduğu özelliklerin azlıkçokluk belirtm ediği, sınıfla İki özellik arasındaki e ma ifade ettiği görülecektir. değişken, bağımlı de bir etken özelliğin m<^ 4. Süreksiz Değilken de ğilim d ir. İki birim arasında değer almayan değişkendir. Örnekler Ondalıklı ifade edilemez sadece tam sayı ile • liacm kanser hasta ifade edilir. Örnekler tırmanın ha^ım^ız • Aile 8 kişiliktir, ifadesinde ailenin mevcudu fe n d ir. • Öğrencinin tutum u için mesela 7,5 kişilıkolduğu söylenemeye sız. etkilenen faktö ceğinden süreksiz değişkendir. • Gübrenin verime y • Ayşe KPSS'de birinci oldu, ifadesinde bağımlı değişkend Ayşe'nin başarı sırası için mesela 1,5. o k lu ğu söylenemeyeceğinden süreksiz değiş kendir. • Cinsiyet meslek, memleket. ssflarj . p . meme durumu, şmıf mevcudu vb bc tm w d Özellikler süreksiz değişkendir.
Değişken 3. Sürekli Değişken lık çokluk (miktari belir- İki birim arasında sonsuz değer alan değişkendir. ireyin sahip olduğu Özel Hem tam sayı ile hem de ondalıklı sayılarla ifade olarak belirtilmesidir. edilen değişkendir. an aldı. (Başarı) Örnekler dir. (Boy) • Uzunluk özelliği cetvelle ölçülür. Cetvel üzerin dir. (Sıcaklık) raba var. (Araba sayısı) deki birim lerin arası uzunluk olarak tanımlana cedir. (Eğim) bilir. örneğin. 'Kitabın uzunluğu 25,6 cm'dir.* ifadesinde uzunluk birim ler arası ondalıklı ifade de özelliklerin azlık, çok edilebildiği için sürekli değişkendir. Diğer yan örülecektir. dan ‘ Bahçenin yuz ölçümü 90,5 metre karedir.* ifadesinde yuz olçumu sürekli değişkendir. *Yeliz ı Değişken rı KPSS'den 87.6 puan aldı.* ifadesinde Yeliz’in ba şarısı sürekli değişkendir. ■ Zaman, sıcaklık, tutum , zeki, yetenek başarı, küt le. yuz olçumu vb. özellikler sürekli değişkendir. 8u değişkende birim ler arası boştuk yoktur. Birimler arası doludur ve birim ler arası her nokta tanımlıdır. 6. Bağımsız Değişken etkileşim surecinde etki enen İki özellik arasındaki etkileşim surecinde .>tkı!eyen yani eğişkendi;. Bakımlı deöisken. neden olan değişken bakımsız değişkendir. <^ d a rt4 iie iiıd jû U fiû u u « L d a değişken etkisi araştırılan değişkendir. alığına etkisinin araştırılmasında kanser hastalığını etkileyen faktör ilaç olduğundan araş değişkeni ilaçtır. Araştırmada ilahtan etkilenen faktör oUmkanser lw ^ t a l^ b ^ m h d e ^ i} - unun başarısına yönelik etkisinin araştırılmasında etkileyen faktör öğrenci tutum u bağım ör olan başarı bağımlı değişkendir. yönelik etkisinin araştmlmasmda etkileyen faktör gu b fe Jb d ğ ım ş^etkilenen faklöju&rim . di^
ölçm e vc D eğerlendirm a) D eney vc K o n tro l D eğişken L ' örnek; Deneysel araştırmalar bağımlı değişken ve bağımsız d e 8. sınıf Fen ve Teknoloji der ğişkenlerin etkileştiği araştırmalardır. Bir araştırm anın d e yaklaşımını uygulayan bir ö neysel araştırma o ld u ğ u n u b e lirte n anahtar kgJiiöiLCetkisi' cilerinin başarılan üzerindek kelimesidir. Mesela, ilacın kanser hastalığına etkisinirf^ra ş- tırılması deneysel bir araştırmadır. Bu araştırmada; Araştırmacının bağım lı değişken üzerindeki asıl etkisini • Başannm üzerinde etki şarı düzeyi :<j gV' araştırdığı demişken deney değişkeni. Araştırmacının araş • Performans değermend tırma ortam ında sabit tu ttu ğ u araştırma konusu olan özel başarılanna etkisinin olu liğe etki etm em esi için notrlem eye çalışılan değişkenler retmenin uyguladığı per kontrol değişkenleridir. mı Boğ'tns'zdeğ'şkeo örnek; • Araştırmanın uygulandı için 8. sınıflar -,ooitpl d e ğ • İlacın kanser hastalığına etkisinin araştırılmasında kanser hastalığına etki eden diğer değişkenler, genetik faktörler, • Başarı düzeyine etki cdc coğrafi konum, sosyo ekonomik ve kültürel faktörler o l tında tutamadığı, öğren sun. Bu deneysel araştırmada ilacın dozu artmlıp azaltı çalışma saatleri, derse ka larak hastalığa etkisi gözlemlenir. Diğer değişkenler ise kenler • onştifKi.değ'Şkc sabit tutulur. Burada ilaç deney değişkeni, etkisi sabit tutulan değişkenler kontrol değişkenidir. Burada deney y ölçme] değişkeni ile kontrol değişkeni arasındaki temel fark, d e ney değişkeni üzerinde manipulasyon yapılırken kontrol ö lçme bir özelliği gözlemle değişkeni üzerinde manipulasyon yapılmaz. sembollerle ifade etm eye de Ayrıca deneysel araştırmada gruplama yapılır. Gruptan biri Bir özelliğin azlık ya da ço deney grubu, diğeri ise kontrol grubudur. özelliğin düzeyini belirttiği i Bahsedilen araştırmada; örnek; ilacın verildiği grup deney grubu, ilacın verilmediği grup ise kon trol grubu ; b) Karıştırıcı (Ara; istenm eyen) Değişken • 'Ayşe KPSS'den 90 puan a bilgi düzeyini gösterdiği Araştırmada doğrudan gözlenmeyen fakat bağımlı değiş ken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi etkilem e ih ti • Hava sıcaklığı 20 *Cdir. mali olan, kon tro l altına alınamayan değişkenlerdir. Bu tur • Sınıf mevcudu 25 kişidir. değişkenler genellikle sosyal bilim lerde karşılaşılan değiş • Ahmet tartıldı, 70 kg geld kenlerdir. Fen b ilim le rin d e bu tur değişkenler laboratuvar • Testte 7 tane hata var. ortam ında kontrol altında tutularak ortadan kaldırılabilir ken, sosyal bilim lerde bu değişkenlerin çok fazla olması ve Bir özelliğin sem bollerle ifad kon tro lü nün bazen imkansız olması, bu değişkenlerin araş liğin miktarını belirlemek ye tırmada tespit edilm esini kaçınılmaz hale getirm iştir. ayırma yani sınıflama vardır.
me rsinde performans değerlendirme Bu özellikler sem bollerle adlandırılır ve bu adlandırm a işle öğretmenin bu yaklaşımın öğren mi ölçm edir ancak m iktar belirtm eye dayalı ölçmeye gore ki etkisi araştırdığı düşünülsün. daha ilkeldir. araştırıldığı için öğrencilerin ba örnekler; J Ankara ili trafik kodu 06dır. dirme yaklaşımının öğrencilerin Ali'nin forma numarası 9dur. up olmadığı araştırıldığı için öğ 8u caddenin numarası 687'dir. rformans değerlendirme yaklaşı Veli final sınavından B8 aldı. Eda'nın ev numarası 25'tir. ığı sınıf düzeyi sabit tutulduğu ölçme aynı ve durum bc- ğineni liftm * işidir. cbilacck. öğretmenin kontrol al ncilerin sosyo-ekonomik düzeyi, örnekler; arşı ilgi ve tutum lar vb. dış değiş colerd'f A» 'Ayşenur kum ral orta boylu, sevim« yft fff r i k a d ir if.vfr- sinde yapılan işlem betimlemeye dayalı ölçmedir. N eyip • Bir doktorun hastasının hastalığını tespit etmesi, bir ta enir. mircinin arabanın anzasını tespit etmesi, bir matematik okluğunu sayılarla ifade etm ek, çinin matematik testindeki hatalan tespit etmesi ölçme için ölçmedir. işlemine örnektir. aldı* ifadesinde90 puan Ayşe'nin • Trafik yoğun, kitabın üretimine başlandı, pencere açıktır İçin ölçmedir. ifadeleri durum belirttiği için ölçmedir. di. Avnı zamanda «nıflınM v sıralama işlemleri d» ö k - media de edilmesi durum unda bir özel erine bir özelliği diğer özellikten örnekler . • Ayşe evli. Fatma bekardır. • Ali evli. Halil bekardır. • Esra kısa. Eda uzun boyludur ifadelerinde sınıflama yapıl dığı için ölçme işlemi yapılmıştır. • Ayşe KPSSdc birinci oldu. • Alı boy sırasında sonuncu geldi. ifadelerinde sıralama yapıldığından ölçme işlemi yapılmıştır.
ır r\" a = -\\' - ö lç m e Kuralı öı<üm e V V e Ölçme sonucu elde edilen sayılar, sem boller ölçüm dür. Olcme yapılmadan önce be A li'nin boyu 180 cm 'dir ifadesinde ölçüm 180 cm ’dir. hangi miktarına hangi değe Hava sıcaklığı 20 °C'dir ifadesinden ölçüm 20 ®C'dir. lardır. ö lç m e yapabilm ek için Ankara ili trafik kodu 06'dır ifadesinin ölçüm ü 06dır. Örnekler: ölçümsonuçlarınınmiktarbelirtmediğiölçmelerolduğu9«bi • Her soru 2 puan değerind ölçümsonuçlarınınsayısal değişimi ifadeettiği ölçmelerd« • 4. ve S. sorular 20 puandır vardır. • 4 yanlış 1 doğruyu götürü • Doğrulara T yanlışlara *0 ömek • Puanlama Anahtan Ayşeanandaortalamanaatandanotaldı 8uifadedesayısal Verilen örnekler incelendiğin miktarbelirtenölçümyokturancakölçmeişlemiyapdmıştır. mek için gerekli olduğu görü Ayn<aölçümlerdeğişimedayalıdaotabdir. kuralıdır. • Fatma tartddı. Sküoverdiğini soyled*. ö içut iı t • lşstriA%2gen!«Jı • Haya«çaldığı 5 *Cduştu. Bir karara ya da b ir vargıya, d bir şekilde ifade edilecek olu Verilenölçmeişlemlerindeeldeediensaynaldeğişimrmktartan sağlayan sınır ölçüttür. ölçümdür. ölçm e Sürecinin Aşam aları
KPSS Eğitim Bilimleri ö lç ü t ile ölçm e Kuralı Arasındaki Fark elirlenmiş ve ölçülen özelliğin rek vardır. erin verileceğine yönelik kural n ölçm e kuralıpa gerek vardır. örnekler dedir. • Kurban 8ayramı nda hayvanlannı satmak için Erzurum'dan r. gelen bir tüccar koyun satarken kilosunun 20 TL olduğu ür. nu belirtmiştir. Ahmet Bey alacağı koyunun en az 30 kg 0* puan verilecektir. olması gerektiğini kafasına yer etmiştir. nde hepsinin de ölçme yapabil • Kurban pazarına gelen Ahmet Bey. Erzurumlu tüccara ülür. Bu nedenle verilenler ölçme gelip bir koyun seçmiştir. Tüccar koyunu tartmış 45 kg gelmiştir. Ahmet Bey bu koyunun uygun olduğunu dü davanak s a ö lavan kriterdir. Farklı şünerek fiyatını sormuştur. Tüccar kilosu 20 TL olduğun ursa değerlendirmeye dayanak dan 20 x 45 = 900 TL olduğunu hesaplayıp söylemiştir. Ahmet Bey koyunu satın almaya karar vermiştir. Bu örnek incelendiğinde tüccann koyununun fiyatım 900 TL olarak belirlemesi ölçmedir, ölçm e kuralı ise 1 kg için 20TL'dir. Ahmet Bey'm kafasındaki alacağı koyunun en az 30 kg olm a sı satın alma kararını vermesi için sınır olduğundan ölçüttür. Ahmet Beyin koyunu satın almaya karar vermesi ise değer lendirmedir. 4. çizgiyi geçen 15 puan alır. • 6. çizgiyi geçen takıma alınır. ifadelerinde birinci ifade puanlama için verilmiş bir kuraldır. Puanlama işlemi ölçme işlemi olduğundan birinci ifade ölç me kuralı iken ikinci ifade takıma alma karan için bir koşul ifadesi olduğundan ölçüttür. Buna göre, ölçme kuralı ile ölçütü ayırmak için temel anahtar kelime; ifade içinde karar var ise ve karar verilmemişse ölçüt tür. ö te yandan ifade içinde puanlama ile ilgili bilgi verilmiş se ölçme kuralıdır. Eğer puanlama yapılmışsa ölçmedir. Sonuç olarak o k u t karara dönüşürse değerlendirme^ölçme k u r* • Ayşe KPSS'de birinci oldu ve atandı, ifadesinde Ayşe'nin birinci olması ölçme, atanması ise değerlendirmedir. ■ 8etül‘ün doktora yeterliliği kabul edildi. —•
ölçme ve Değerlendirm örneklen örnek; . Emre 135 krediyi tamamlayıp istatistik bölümünden m e Yapılan bir değedendirme iş alındığında öğretmenin özn zun oldu, ifadeleri değerlendirmedir. sübjektif olmasına neden olu • Ahmet iyi bir fu tb o ku olduğundan takıma alındı, ifade s._________________________ sinde Ahmet'in iyi bir fu tb o ku olması Ölçme, takıma alın ölçm e ile Değerlendirm e A ması değerlendirme ifadesidir. • Bir öğrencinin sahip olduğu kazanımlar belirlenmiş ve ö lç m e m iktar be lirtm e işi ik öğrencinin sahip olduğu kazanımlar konusunda yeterli terli o lup olmadığını ifade e olduğu sonucuna varılmıştır, ifadesinde öğrencinin sahip olduğu kazanım sayısını belirleme ölçme iken kazanımlar örnekler: bakımından yetedi olması sonucuna vanlması değeden- dirmedir. • Bir öğrencinin sahip oldu • Bu kadar kilo ile boks yapamam, ifadesi karar ifadesi o l lenmesi ölçme işlemidir. duğundan değerlendirmedir. • Bir öğrencinin sahip oldu D eğerlendirm e olmadığını ifade etme, de ö lçm e sonuçlarının bir ölçütle karşılaştırılıp karara yargıya • Ali Matematik sınavında varma işidir. D eğerlendirm e hukum ifadesidir yani sonuçtur. sinde Ali'nin 80 puan alm dersten geçmesi yetedi o :um Karar (D eğerlendirm e) lendirmedir. ö lçü m ü n ölçütlerle karşılaştırılıp karar verilmesi değerlen • Ahmet çok iyi futbol oy d irm e d ir. ifadesi Ahmet’in çok iyi fu tiği için ölçmedir. Takıma için değerlendirmedir. ö fr Geçme notunun 70 olduğu dersten Efe 80 puan aldı BİRİM ve geçti. ö lçe ğ in en kuçuk parçası ya ölçm e ile D eğerlendirm e Arasındaki Bağıntı arasındaki uzaklıktır. ölçm e için ölçm e kuralına, değerlendirm e içinse ölçm e ölçm e aracındaki en küçük sonucu (ölçüm) ve ölçüte gerek vardır. Yani değerlendirm e de ğe r.b irim d ir. için ölçme yapmak gerekir, peğerlerdirm e olcmevi kaosa- yanjüresÜ L ö lçm e d e b irim ikiye ayrılır: Eğitimde oîçme işleminde genellikle standart testler k . lanıldığı için ölçm e çoğunlukla o b jektiftir. Ancak değer Birincisi doğal birim , ikinci lendirm ede kultanılan_öjçut değişkenlik gösterebildiği için dir. d eğerlendirme bazen sübjektif olabilmektedir. Çunku de ğerlendirm e kararı yargıya dayanmaktadır.
me 1. D oğal B irim şleminde öğretmen kanısı ölçüt Parçalanıp b ö lü ndü ğü nd e özelliğini kaybeden birim dir. nel yargıları, değerlendirmenin ur. örnekler: _____________________________^ • İnsan, • Bina, Arasındaki Fark • Araba ken değerlendirme m iktarın ye vb. nesneler bölündüğünde özelliklerini kaybettikleri için ta etm e işidir. nımlanamazlar. Mesela insan, bina, araba ikiye bölündüğün de yarım insan, yarım araba, yanm bina denemeyeceğinden uğu hedeflerin düzeyinin belir bu birimler doğal birimdir. uğu hedef sayısıtun yeterli olup 2. Yapay (Tanımlanmış) Birim eğerlendi/me işlemidir. an 80 puan aldı ve geçti, ifade Parçalanıp bölü ndü ğü nd e özelliğini kaybetm eyen birim dir. ması miktar belirttiği için ölçme, Bölündüğünde özelliğini kaybetm ediği için tanımlanabilir. olduğunu ifade eniği için değer örnekler: namadığı için takıma alınmadı, utbol oynamaması miktar belirt Uzunluk, a alınmaması yetersizlik belirttiği Zaman, a da ölçm e aracındaki iki nokta Sıcaklık. 8aşan. Yetenek. Zekâ, Tutum- vb. özellikler bölündüğünde özellikle rini kaybetmedikleri için tanımlanabilider. k parçaya karşılık gelen sayısa4 Mesela uzunluğu ikiye bölündü ğü m üzd e uzunluk yine ise yapay (tanımlanm ış) b irim uzunluktur. Bu nedenle cetvel, m etre yapabilmişiz. Cetvel ve m etre üzerinde uzunluk eşit bölm elerde bölünm üş ve bu bölm elere sayılar verilm iş her sayı arası fark birim dir. Bu birim tanım lanm ış birim dir. Eğitim de başarı ölçülürken standart testler ve öğretm en yapımı testler kullanılır, ö z e l likle standart testlerde b irim belirlenirken şu yol izlenir:
?* Her soru tek hedef davranıp ölçecek şekilde test hazırlanır ve 2. Gene her hedef davranışa verilen puan eşittir. Mesela her soru 10 puan değerindedir ifadesinde birim tek hedef davranışa karşı Birimin herkes tarafından ayn gelen lO dur. Eğer sorulardan bazıları 2 hedef davranışı ölçü evrensel olmasıdır. yorsa bu sorular 20 puan değerinde olur. Ancak yine tek bir hedef davranış 10 puan değerinde olacağından biri m lO'dur. Örnekler: • Dünyada sıcaklık ölçüsü o Zekâ ve yetenek testlerinde de bu yol izlenir. kullanılırken Ingilizlerin baz Sıcaklık ölçülürken term om e tre kullanılır, her bir b irim aralı da santigrat genellik ilkesin ğına karşı gelen sıcaklık aynıdır ve sıcaklık bu şekilde b irim • Günümüzde ağırlık ölçmed lerle tanımlanır. tarafında kullanılan genel b de kullanılan okka genel ola lik ilkesine uymaz. B irim lerin Sahip Olması Gereken N ite lik le r Birim lerin sahip olması gereken 3 n ite lik vardır: Eşitlik, Ge 3. Kullanışlılık h r r u c o nellik ve Kullanışlılık. Birimin amaca uygun olması, k lanabilmesi ve ekonom ik olma 1. Eşitlik Ölçeğin her tarafında birim in aynı olmasıdır. Örnekler: Örnekler: • Bir kuyumcunun altını gr i • Uzunluğu cetvel ile ölçme işleminde her aralık eşittir. ması kullanışlılık ilkesine uy terazi kullansa bile altının . Her hedef davranış 10 puan değerindedir. ettiğinden ondalıklı, yuzde olacaktır. Bu nedenle kullan . 2 dakika —• 3 dakika - • 4 dakika sı için 80 km olarak söylem ifade edilmesi kullanışlı ola Verilen örneklerde birim in eşitlik ilkesine uyulmuştur. Adım la salonun uzunluğunu ölçmek ise birimin eşitlik ilkesine uy • Bir tornacının tornalama maz. Çunku adımlar birbirini tutmaz. milimetrenin binde biri ol rangoz kullandığı birim 1 m Salonun boyu adımlarla 3 kez olçûldOğünde üçüncüde de kullandığı birim ise santime farklı sonuçlara ulaşmak güvenilir ölçme yapılmadığının siyetine göre birim kullanm göstergesidir. Adımların farklı olması nedeniyle, birim eşit mak olduğundan kullanışlı olmadığından ölçme güvenilir olmaz. Birimin eşit olması ölç menin güvenirliğinin, duyarlılığının yüksek olmasını sağlar.
KPSS Eğitim Bilimleri S nı anlamda kullanılması yani Ölçmede Sıfır \"0 “ 1. Mutlak(Gerçek)Srftr 1 2. (uafî, keyfi, itibari) Srfır olarak yaygın birim santigrat 1. Mutlak (Gerçek) Sıfır zıları fahrenayt kullanır. Bura ne uyar. Ö lçülen özelliğin tam am en yokluğuna karşılık gelen sıfırdır. de kullanılan kg dünyanın her Yokluk ifade eder. birim iken Osmanlı dönem in arak kullanılmadığı için genel Örnekler: ^^ 0 'c m uzunluk, uzunluğun olmadığı anlamına gelir. kolay elde edilip kolay yorum Uzunluk asıdır. Sûre Kütle Hız Yoğunluk vb. özelliklerin başlangıç noktası gerçek sıfırdır. Fen bilim le rinde kullanılan sıfırdır. ile tartmak yerine ton ile tart 2. Bağıl (izafi, keyfi, itibari) sıfır ymaz. Çünkü kuyumcu hassas ağırlığım ton türünden ifade Ö lçülen özelliğin belirli bir m iktarına karşılık gelen sıfırdır. elıkli sayıları yorumlaması zor Yokluk ifade etmez. nışlı olmaz. Polatlı - Ankara ara mek yerine 80.000 metre olarak Örnekler: amaz. 0 *C sıcaklık, sıcaklığın olmadığı anlamına gelmediğinden işlemlerinde kullandığı birim izafidir. Çunku 0 *C sıcaklıkta uşurüz. bu sıfır yokluk be lirt lan (mikron) kullanırken ma mez. milimetre. Ote yandan terzinin etredir.Yani mesleklerin hassa . Sıcaklık • Zekâ mak amaca uygun birim kullan • Rakım • Tutum ılık ilkesine uyar. . Saat • Yetenek • Takvim • Başarı Ayşe matematik dersinde köklü ifadelerle ilgili soruların hiçbirini yapamadığından sıfır aldı ancak Ayşe dört işlemi biliyordu. Ayşe'nin dört işlemi bilmesine rağmen sıfır alması gerçek yokluk belirtm ediği için kullanılan sıfır izafidir.
ö lç e k O fG -t') ö lçm e aracına o lçe kd e n ir. Terzinin mezurası, psikologun örnekler tutum ö lç e li, sütçünün litre si m atem atikçinin m atem atik öğrencileri cinsiyetlerine go nılan ölçek sınıflama ölçeğid testi ölçektir. ) • Evli, bekar olarak gruplam D eğilm ez birim lerle bolm elenm iş ölçm e aracı veya nesne • Esmer, kumral olarak gru lere sayılar verm e ve bu sayıların kullanılm asında uyulması • Gazete türleri, gereken kural ve kısıtlamalardır. • Memleket, i • Okuduğu üniversite ya d ----------------------------------------------------------------------------iç---------- ö r r • Bir çubuk üzerinde her bir bölme 1 cm olarak böl- kullanılan ölçek sınıflama melenip sayılar verildiğinde cetvel yapılmış olur, yani ölçek • İllere trafik kodu verme k geliştirilmiş olur. Ölçek sınıflama ölçeğidir. ölçek Türleri lanndan ayırt etmeye ya • Sporculara forma numara [ t i- J ğından sınıflama ölçeği k 1.Sınıflama 2.Sıralama 3.işit Aralıîdı 4. Eşit Oranlı • Öğrencilere okul numara (Adlandırma) (O r«fim x) CHçek Ölçek aynı isimli öğrencilerin k retmenin öğrencileri hat Ölçeği ÖK^i caddelere numara verme ları bu ölçeğe uygundur. \\ __________________ i_______ ÖLÇEK TÜRLERİ Sınıflam a ö lç e ğ in d e Yapıla - ' I . Sınıflama (Adlandırm a) ölçe ğ i Frekans (sıklık), yüzde ve m o özelliklerin benzerlik ve farklılıklarına göre gruplanması örnek: ile oluşan ölçektir. Belirli bir başlangıç noktasının ve tanım • öğrencilerin cinsiyetleri s lanmış birim inin olmaması nedeniyle azlık-çokluk (miktar) belirtm ez. Daha çok sınıflamalar ve kodlam alar yapılır. Bu ki kız ve erkek öğrenciler ölçekte d o rt işlem yapılamaz. • Yüzde bulunabilir kız ve r 11 lo e lı /4 »Vt?2 _ ife r * ' ğinde yüzde hesaplanab . Mod (Tepe değer) bulun P t '' \" * 1- ya da nicel özellik moddu fazia ise mod. kız cinsiyet Ancak ölçülen özellik cinsiye lük belirtmez. 8u nedenle sıralama yapılam ^medyraan (ortanca) hesaplana
2. Sıralama ölçe ğ i ore gruplamak ölçme iken kulla özelliklerin buyuklük-kuçukluk ilişkisine göre sıralanmasıy dir. la oluşan ölçektir. Azlık - çokluk_belirtir. Ancak kabaca bir m iktar belirtir.. ma, uplama. Örnekler da bölüm gruplama olduğundan . Ö ğrencileri boy sırasına dizm e işlemi ölçm edir. Kullanı a ölçeğidir. lan ölçek sıralama ölçenidir. kodlama olduğundan kullanılan . Bir ilin araçtannı diğer ilin araç- Boy arar. 1. ası verme yine kodlama yapıldı kullanılmış olur. 2. ası verme yine kodlamadır. Hem karışmasını engeller hem de ö ğ 3. tırlamasını kolaylaştırır. Kapılara, 4. e. TC kim lik no, telefon numara . 8u ölçekte belirli bir başlangıç noktası yoktur ancak değiş _____________________________/ ken bir başlangıç noktası vardır. Çunku boy sırasına dışar dan bir kişi katıldığında başlangıç noktası değişebilir. an İşlem ler Ayrıca her sıra arası farkın eşit olmaması nedeniyle b irim od (tepedeğer) bulunabilir. ler eşit değil, değişkendir. Bu nedenle sıralama ölçeğinde toplam a ve çıkarma işlemi yapılam a*. Bölme, çarpm a İşlemi sınıflama ölçeğindedir ve sınıfta zaten yapılamaz. rin sayısı frekansı verir. O nedenle \"Dün bugü nd en daha sıcaktır.’ ifadesi ölçm e iş erkek öğrencilerin sayısı bilindi lemidir. Kullanılan ölçek sıralama ölçeğidir. Ancak \"D un b u ilir. günden 5°C daha sıcaktır.* ifadesi sıralama ölçeğinde söyle nemez. Çünkü sıralama ölçeğinde fark işlemi yapılamaz. nabilir. En çok tekrar eden nitel ur. Eğer sınıfta kızlar erkeklerden Sıralama ölçeğinde, tidir. ‘ Alı, Ayşe'den daha uzun boyludur.” denebilir. Ancak *10 cm. daha uzundur* denemez Bunun nedeni yine fark işleminin et olduğundan büyüklük küçük yapılamamasıdır. maz. Sıralama yapılamadığından 8u ölçekte ölçm e işlem inde *Ali, Ayşe'den daha başarılıdır.* denebilir. Ancak kaç puan daha başarılı o ld u ğ u söylenemez. amaz. , Bunun nedeni de, yine fark işlem inin ya pil ma ma sidir.
Sıralama ölçeğinde yapılan işlem ler Ektimde eş* ¿rjUdı öJçHt ge Sıralama ölçeği sınıflama ölçeğinden daha gelişm iş b ir ö l İ J j renNr iştir. çek olduğundan sınıflama ölçeğinde bulunan frekansı yüz de ve m od kavramları sıralama ölçeğinde de hesaplanır. Standart testler çefaştmlırte için her bir hedef davranışın Buna ek olarak sıralama ölçeğinde azlık-çokluk b e lirtild iğ in de sıralamada ortanca (medyan) değeri hesaplanabilir. Ome^n.hanrtanançoktans her biri 1hedefdavranışı, dı Ayrıca sıra farklarından yararlanılarak sıra farkları korelasyo ölçsün. İlk beşsorunun 10pu nu (ilişki) hesaplanabilir. 20 puandelerinde olduğus delerinde olması saftan*. G koşuttarmauygunotur. 3. Eşit A ra lıklı Ölçek Birim leri eşit ve yapay, izafi bir sıfır noktasının b u lu n d u ğ u Eğitim de kullanılan Z ve T s t ölçektir. İzafi bir başlangıç noktası olduğundan negatif d e ölçeğe uygundur. ğerler alabilir. Birim lerinin eşit olması nedeniyle toplam a ve fark işlemi yapılabilir/ Eğitimde standart testlerden e olan netler (ham puanlar) eşi Ancak izafi bir sıfır noktası olması nedeniyle oransal (çarp dığından standart Z veya T pu ma, bölme) işlemleri yapılamaz. aralıklı ölçeğe geçilmiş olur. Ha ğe uygun olmama nedeni uyg Örnekler: olm am a sorunuyla karşı karş . Termometre. eşitlik düzeninin bozulmasıdır (netler) birim ler değişken oldu •iRakım, W ma ölçeğinde ifade edilir. Saat, • Takvim. X: Ham puan (Net sayısı) Örnekler incelendiğinde başlangıç noktaları izafi sıfır, birim leri eşit olduğundan eşit aralıklı ölçeğe uygundur. X : Ham puanların ortalaması Eğitimde kullanılan standartlaştırılmış testler eşit aralıklı ö l S_: Ham puanların standart sa çeğe uygundur. Bu testler KPSS, LYS. ALES gibi sınavlarda kullanılan uzmanların hazırladığı testlerdir. Z: Standart puan T: Standart puan „ X -X T 10 Z + 50 form ülüyle Z puanı T puanına
KPSS Eğitim Bilimleri gefrştirme?orveuzmanMt gerekti Ham puanlar Z puanına dönüşünce puanlar sıralama ö l çeğinden eşit aralıklı ölçeğe dönüşür. Z puanı eşit aralıklı eno!çe$n eşit araMdı ölçek olması ölçek düzeyinde olduğundan dönüşüm den elde edilen T neşit puandelerinde olması gerekir. puanı da eşit aralıklı ölçeğe uygun olur. seçmefcbirtestin dkbeşsorusunun Eşit aralıklı ölçekte top lam ve fark işlemi yapılırken oransal ı$er beşsorusuise 2hedef davranışı işlemler yapılamaz. puan delerinde, d^er beşsorunun sürtenine her t*r hedefin eyt puan Geliştirilen ölçekeşit araUdı oiçek a n d n rt puanfan p a r a lı k lı Örnekler: elde edilen d o ğru yanıt sayısı • Adanada sıcaklık 40 *C'dir. t aralıklı ölçeğe uygun olm a • Ankarada sıcaklık 20 *Cdir. uanlarına dönüştürülerek eşit am puanların eşit aralıklı ölçe 40* C-20 *C ■ 20 *C gulamada her bir sorunun eşit Yani Adana. Ankaradan 20 *C daha sıcaktır denir. Ancak şıya gelindiğinden birim lerin Adana, Ankara'nın iki katı sıcaktır denemez. Çünkü bölme, r. Bu nedenle ham puanlarda çarpma işlemi yapılamaz. uğundan ham puanlar sırala • Ayşe KPSS'den 90 puan aldı. • Ali KPSS'den 45 puan aldı. Ayşe 45 puanlık daha fazla biliyor denebilir. Ancak iki katı kadar biliyor denemez. ı pması fitim de psikoloji w sosyoiopde(sosyal bfenlerde) eşit aralı ■; ûkek kullandır. dönüştürülür.
4. Eşit Oranlı ölçek örnekler. Birim leri eşit ve gerçek, m utla k sıfır gerçek başlangıç no k • Metreyle öğrencilerin bo tasının bulunduğu ölçektir. Gerçek bir başlangıç noktası lar eşit oranlı ölçek düzey olduğundan negatif değer almaz. Hem başlangıç nöktası gerçek hem de birim le rin in eşit olması nedeniyle d ö rt işlem • öğrencilerin boylan: 190 yapılabilir. 175 cm, 170 cm sonuçlar örnekler. • öğrencilerin boy sıralar Metre (uzunluk ölçme). Ayşe (4J, Eda (5.). Seda ( Kronometre (süre ölçme). nuçlar sıralama Ölçeği dü Sayma işlemi. sıralama Ölçeğine geçild Hız ölçme. Sıra bilgisi kalır, öğrencile Kütle. lar, kısa boylular olarak g Hacim. sınıflama ölçenine geçild Yoğunluk. J Sonuç olarak gelişmiş ölçekt Eşit oranlı ölçek fen bilim lerinde kullanılırken sosyal b ilim gi kaybolur. lerde kullanılamaz. Çünkü başlangıç noktası gerçek sıfırdır. İlkel ölçekten gelişmiş ölçe 8u ölçeğin geliştirilmesi eşit aralıklı ölçeğe goro daha ko bile varsayımsaldır, kesin de laydır. eşit aralıklı ölçeğe gore daha 's_____________________________________________________ ^ örnek: örnekler Ham puanlar sıralama ölçeğ Eşit oranlı ölçekte d o ft işlem yapılabilir. • 40 dakika 20 dakikadan, 20 dakika daha fazla suredir. 40 , X -X dakikanın 20 dakikadan iki katı kadar sure olduğu söylenir. formülüyle ham puanlar sta • 100 cm uzunluğun, 50 cm uzunluğun iki katı olduğu ve ma ölçeğinden eşit aralıklı malde ilkel Ölçeklerden geli 50 cm daha uzun olduğu söylenir. yıma dayanan ham puandan • 60 kişi, 30 kişinin iki katıdır. istisnadır. ö lçe kle rin Karşılaştırm alı D eğerlendirilm esi ölçekler, sınıflama ölçeğinden eşit oranlı ölçeğe doğru g e li şir, karmaşıklaşır ve ölçeklerin bilgisi artar. Yapılan ölçm enin güvenirliği ve geçerliği artar. Gelişmiş bir ölçekten ilkel bir olçege geçilirken ilkel bir ölçekten gelişmiş ölçeğe geçmek m um kun olmasa da ancak varsayımlarla geçildiği düşünü lür ama kesinliği yoktur.
ölçeklerin Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi oyu olçulur ve elde edilen sonuç Sınıflama Sıralama Eşit Aralıklı Eşit Oranlı yinde olur. ■»'A4m4k#.WoJL û jw o lw ö $rtrw t< rin 0>wofcfrtn KPSSde 0 cm, 185 cm, 180 cm, 177 cm. çirtçrvpUftmHi te f r eşit oranlıdır. KPS$pwrAK*M ffSS puttU n rı Ali (U , Ahmet (2.), Veli (3J, KtörH t» (6.) olarak ifade edildiğinde so üzeyindedir. Eşit oranlı ölçekten 2.1 7S V W m tt177 diğinde ölçü bilgileri kaybolur. ftA & üyu ta r t 60 erin boy kategorileri uzun boylu K ftk V< îg $ rtf:9 0 lir t tl» * gruplanırsa sıralama Ölçeğinden Lw 5 W :5S Itt diğinden sıra bilgisi kaybolur. Ay A frn ti.5 0 0 *1 4 3 ten ilkel ölçeğe geçildiğinde b il tUtkr.70 Uf 6.lm < WW eğe genelde geçilemez, geçilse eğildir. 8u ölçeğin geliştirilmesi A)V< 7 .0 / A to ttlH a kolaydır. 8. Ahmtt Tu$nJ H *xr1 6 S ğindedir. Burada en ilkel ölçek sınıflama, en gelişmiş ölçek ise eşit oranlı ölçektir. Sınıflama ölçeğinden eşit oranlı ölçeğe gider andart puanlara dönüşür. Sırala ken ölçek gelişir, bilgi artar, yapılan ölçmenin gCrvenidiği ve ölçeğe geçildiği varsayılır. Nor geçerliği artar. Çünkü ölçme sonuçlarına daha az hata karışır. şmiş ölçeklere geçilmez. Varsa Gelişmiş ölçeklerden ilkel ölçeklere geçiş yapılabilir. Mesela n standart puana geçiş durumu öğrencilerin KPSSden aldıklan standart puanlar eşit aralıklı ölçek düzeyinde iken onları başarı sırasına dizdiğimizde eşit aralıklı ölçekten sıralama ölçeğine geçilmiş olur. Bu durum da sadece sıra bilgisine ulaşılır. Puan bilgisi kaybolmuş olur. Eğer sıralama ölçeğinden sınıflama ölçeğine geçilirse öğren ciler başarılı-başansız olarak gruplanmış olur, bu kez de sıra bilgisi kaybolur. O halde gelişmiş ölçeklerden ilkel ölçeklere geçiş yapılabilir. Ancak bilgi kaybı olur.
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 532
Pages:
