Eğitim Bilimleri özet

1 . KAVRAM HARİTALARI Kavram haritaları, yeni öğrenilecek bilgiyi daha açık anlamlı hale getirmekte, önceki bilgiler ile yeni arasında anlamlı bağlantılar kurulmasına yardımcı olmaktadır. Anlamlı öğrenmeyi temele alan kavram ha bilişsel ila n öğrenmelerinde ezberleme yerine, öğrenmenin daha kalıcı ve uzun sureli olmasını saklamakta ✓ Kavram haritalarının bilgiyi görselleştirme, ilişkılendirme, somutlaştırma, sınıflandırma gibi işlevleri Ancak en önemli işlevi bilgiyi anlamlı hale getirmektir. ✓ Kavram haritaları öğretilecek yeni ünitenin kapsamının tanıtımında, öğrencilerin hazır bulunuşluk düz belirlemede, kavramsal yamlgılan ortaya çıkarmada ve gidermede öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırd ortaya koymada etkin olarak kullanılabilir. L r_ a. Balık Kılçığı Haritası Karmaşık bir otayın nedenlerini ve sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır. Kılçığın üst tarafında olaylar, alt tarafında da otaylann nedenleri gösterilir. Böylece olayların nedenleri ve sonuçlan arasındaki ilişkiler görselleştirilmiş olur. s ******* Awç-g«rtç yetersi^ 1 ............. J/ /• --- ] Okul Yönetim .

bilgiler b. Örümcek Harita aritalan. adır. Örümcek a^ı kavram harita», merkezi kavramın (temanın), hari­ i vardır. tanın ortasına yerleştirilmesi ve kavramlann onunla ballanması yoluyla organize edilir. Haritanın ortasında bir fikir yer alır, dallarda zeylerini destek fikirler, örnekler ve detaylara yer verilir. dıklarım Kavram haritaları, bir İçerdin öğretiminde, özetlenmesinde ve ölçülmesinde, ayrıca öğrenmelerin değerlendirilmesi amacıyla da kullanılan alternatif bir ölçme aracı olarak da zaman zaman kullanılmaktadır.



r C üm leler A nlam ına Gor o Cüm leler A n latım Ö zelliklerin« Q o tt Y apı»m i G ö r* COmM C üm leler Olumlu ) Basit cümleler ÜnWn 8deşık cümleler ■ Kavram haritaları, kavramlar arası ilişkileri hiyerarşik biçimde görmeye yarayan in bir şemadır. 8ılginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini sağlar. Kavram haritaları, öğrenilecek bilginin birey tarafından anlamlı hale getirilmesinde kullanılan bir ogrenme aracıdır. Bu nedenle, kavram haritalarından en çok Öğrenmelerin anlamlı hale getirilmesi sürecinde yararlanılır. Kavram haritaları, bilgiyi ezberlemek yerine anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmek için kullanılır. Anlamlı ogrenme. kavram haritalarına temel oluşturmaktadır. \\

E11m152 1 2. KAVRAM AĞI Öğrencilerdeki mevcut bilgilen harekete geçirerek, kavramlar arası ilişkileri ve kavramların kapsam liştirmek amacıyla kullanılan grafik araçlardır. Kavram ağlarında merkezde ana kavram, etrafında ise konuyla ilgili diğer kavram grupları vardır. M kavram ile diğer kavram grupları ilişkilendirilir. s Kavram ağlan tek bir ana kavramın olduğu durumlarda yeterliyken, birden çok ana kavr olduğu durumda kavram haritaları kullanılmalıdır. 3. ZİHİN HARİTASI (DÜŞÜNCELER ARASI İLİŞKİLER) İstem dışı çalışır. 8eynin bilgiyi algılama ve saklama biçimine en uygun yön­ Sadece kalpte bulunur temdir. Zihin haritaları beyninizde saklanan bilgilerin bir görsel resmini yaratır. Ritmik çalışır. Veri toplama, not alma ve sunum yapmada kullanılabilir. Bu teknikte renkler, şekiller, çizimler, ok işaretleri ve sem­ Çaîıyna sistemi duz boller gibi görsel imgeler kullanılır. kaslara. gOrunu^u çizgili kaslara benzer. Nasıl hazırlanır? s Konunun ana başlığı kâğıdın ortasına yazılır veya konu­ yu zihninizde çağrıştıracak bir simge kullanılır. s Haritadaki şekillerin bir standardı yoktur. Önemli olan çizilen simge ve çağnştırdığı anlamdır. v Ana konudan saat 1 yönüne doğru ilk çizgi çizilir ve anahtar kelime / şekil yazılır. Yazılmak istenen anahtar kelimeler saat yönünde (sağa doğru) devam ederek ilave edilir.

KPSS Eğitim Bilimleri mlarım ge­ Solunum Boşaltım erkezdeki 8unjn M xtk YuUk Akd^f ramın Gırtlak Deri iCifdO^r Soluk 8orusu Akd* lUlın Barsak İstemli çalışır. Vocut kavlandır. Çok çekirdeklidir. Hı/lı çalışır, çabuk yorulur Iştem dışı çjlı»r. İç organlarda bulunur. Tek çekirdeklidir. trmk çalıyr, çabuk yorulur

4. BİLGİ HARİTASI (B a r metindeki önemli sözel bilgilerin ve bu bilgiler arasındaki ilişkilerin şematik o ramlar. bunlarla ilgili özellikler ve örnekfcr hücre adı verilen kutular içine yerleştir Nasıl Hazırlanır? Maslow'un ihtiyaçlar Hiyerarşisi •s Öncelikle metin okunur. * Metnin ana başlığı, varsa alt başlıklar, incelenir. r ■1İFITİYAÇLA s Bilgi haritasına konu olan ana kavram ve alt kavram­ LA larla ilgili örnekler bulunur. T ' l FİZYOLOJİK s Kavramların özelliklerini yansıtan cümleler bulunur. / Once ana kavram ve daha sonra alt kavramlar çerçe­ ÖZ ve içine alınır. m GÜVENLİK v Ana ve alt kavramlarla ilgili özellikler ve örnekler ha­ sT AİT OLMA VE Oz ritaya yazılır ve çerçeve içine alınır. SEVGİ o ^ Kavramlar arası ilişkileri gösteren oklar haritaya yer­ SAYGI GORME ÖZ H leştirilir. ö v Okların üzerine ne tur bir ilişkiyi gösterdiğini belir­ KENDİNİ ten kısaltmalar yazılır ve bu kısaltmaların açılımı ha­ GERÇEKLEŞTİRME ritanın bir köşesinde anahtar olarak verilir. Bilgi harıtalannm ilişki belirleme şekli, kavram haritalarından ayrılmaktadır. Kavram haritaları buyuk bir bilgi birimindeki kavramların ilişkileri üzerine yoğunlaşırken, bilgi haritaları bir metindeki bilgilerin arasındaki ilişkiyi derinlemesine inceler. R D

BİLGİLER ARASI İLİŞKİLER) olarak gösterilme biçimidir. Bilgi haritalarında metnin ana düşüncesiyle ilgili temel kav­ rilir. Hücreler arasındaki ilişkileri göstermek için etiketler (kısaltılmış kavramlar) kullanılır. TA Organizmanın duyduğu N ANAHTAR: eksikliktir. Ta : Tanım N : Neden olmak T : Tür O m : örnek S : Sonra Oz : özellik Amaçlı eylemlere neden olur. Dogal ve biyolojiktir. Hayatın devamı. Beslenme. En temel ihtiyaçtır. Yan yarıya fizyolojiktir. Güvende 1 ^ Konut edinme. O m Konutlarda bannma. olma hissi baskındır. ^Lan,‘ 0<md- İş güvenliği, sosyal güvenlik Önlem alarak çalışma. kuruluşuna üyelik. İnsan ilişkilerinin sosyal yönünü ^ Mutlu olma. Om Arkadaşlık kurma. Dernek ve kurumlara üye oluşturur. i.',oral ve tatmin. olma. Hem kendine hem başkasına gorme. O m Lüks araba, konut istedi. önemli gözükme istedi baskın Sağlıklı olma, kendine güven. Markalı giyinme. Prestij. Unvan kazanma. Rolünde en iyi oynama. Yaratıcı verimli birey. 0 m ^ En İyi öğretmen, doktor. Diğer ihtiyaçlann tatminine dayalı. Mutluluk, psikolojik sa$l.k. sanatçı, ana baba olma.

— — - rr^—------------------------------------------------------------------------------------ 5.VEE DİYAGRAMI Genelde fon bilimleri alanında ve laboratuvar çalışmalarında kullanılan, öğrenm eoğretm e s recinin başında, süreç esnasında ve süreç sonunda, ba# kritik sorulan cevaplandırarak, bilişs düzeyde, daha anlamlı, derin ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir te niktir. Ve« diyagram ı, / Daha anlamlı, derin ve kalıcı öğrenmeyi gerçekleştirir. ✓ Öğrencinin bilgiyi kendi bilişsel süreçlerine uygun olarak yapılandırmasını sağlar ve öğrenc aktif hale getirir. s Öğrencileri araştırmaya sevk eder. s Öğrencilerin öğrenme düzeylerini ve kavram yanılgılarını ortaya koyar. Vee diyagramlan etkinlikle birlikte hazırlanan aynı zamanda etkinliğin raporu olarak da kul Dlanıtab«len bir eğitim aracıdır. ------------ 6 . VENN DİYAGRAMI (ŞEMASI) Venn diyagramı, en temel küme gösterimi şemalanndandır. Bu gösterimde, küme elemanla kümeyi belirten kapalı bir şekil içindeki birer nokta olarak gösterilir. s Daha etkili ve kalıcı öğrenme sağlar. ■s Öğrencide karşılaştırma ve sınıflama becerilerini geliştirir. ✓ Kavram öğrenme surecini eğlenceli hale getirir. ^ Öğrenmede görsellik sağlar. s Dersi monotonluktan kurtarır. ^ Öğrencileri düşünmeye yönlendirir.

---71---- T““ T\"^ V-Diyagram ı ve B ölüm leri sü­ sel ek­ ciyi D arı Marmara Bölgesi

öğretim Yöntem ve Teknik 7. KAVRAMSAL KARİKATÜR Kavramsal karikatürler öğrencilerin sahip olduğu kavram, yanılgıları veya düşünme b i­ çimlerinin insan ya da hayvan figürleri ile tartıştınldığı, duşunduruldüğü karikatür turu çizimlerdir. Genel olarak uç ya da daha fazla karakterin günlük bir olay hakkında karşılıklı soruları ya da fikirleri konuşma balonları ile sunulmaktadır. ✓ öğrencinin bilgiyi kendi bilişsel süreçlerine uygun olarak yapılandırmasını sağlar. ✓ Görsel ve ilgi çekicidir ve eğlencelidir. ✓ öğrencilerin öğrenme düzeylerini ve kavram yanılgılarım ortaya koyar. ✓ öğrencilerin ön bilgi ve düşüncelerinin ortaya çıkarılmasını sağlar. ✓ Düşünceleri sorgulatarak ve derinleştirerek ayrıntıya girmeyi kolaylaştırır. ✓ Alternatif bakış açıları sunar, yaratıcılığı geliştirir. ✓ öğrencilere alternatif görüş sunma, görüşleri paylaşma, düşünceleri tartışmalarla ge­ liştirme fırsatı verir. ✓ Katılımı ve motivasyonu artırır. ✓ 8ir konuyu özetlemek ya da tekrar etmeye yardımcı olmak için kullanılabilir. S------------------------------------------------------- - - ■ ■ ____________________ _______ ___________ > Karikatürler bireyleri güldürmek amacıyla kullanılırken, kavram karikatürleri > E 7 öğrencileri eğlendirerek bilgilerini sorgulatmak amacıyla kullanılmaktadır. Kav­ ram karikatürleri yapısal açıdan bilinen karikatürlerden farklı olup içerisinde m i­ zahi ve abartılı unsurları barındırmamaktadır.

kleri 8 . ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARI Bir boyutunda kavram, diğer boyutunda özelliğin yer aldığı iki boyutlu tablolardır. Tablonun bir boyutunda kavramlar, diğer boyutunda özellikleri sıralanır. Kavramlar ve özellikleri tabloda işaretlenerek öğrenilir. Bu tablo kavram yanılgılarını belirlemede ve gidermede kullanılır. ✓ Kavramlann daha anlamlı öğrenilmesine katkıda bulunur. s öğrencilerin yeni kavramlar üretmelerini sağlar. ✓ Kavramları karşılaştırma fırsatı sunar. Öğretim 8ireysel Grupla Öğrenci Öğretmen Bilişsel Devinişsel Teknikleri Öğretim Öğretim Merkezli Merkezli Alan Alan Beyin fırtınası Gösteri Programlı Öğretim ömtkSonı _________________________________________________________________________________ Aşağıdakilerden hangisi kavram yanılgılarının hem tespit edilmesinde hem de gid e ril­ mesinde kullanılır? A) Kavram karikatürleri 8) TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama) C) İki aşamalı teşhis testleri 0) Tekzip (çürütme) metinleri E) Mülakatlar ÇÖıüm : Genel olarak, öğrenci herhangi bir kavramı bilimsel olarak kabul edilenden farklı olarak algıla­ mış ise buna kavram yanılgısı denir. Başka bir anlatımla kavram yanılgısı bilimsel olarak kabul edilmeyen ancak öğrencilerin kavramları kendilerine has biçimde anlamlaştırmalarıdır. Kav­ ramsal karikatürler öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgıları veya düşünme biçimleri insan ya da hayvan figürleri ile tanıştırıldığı, düşündürüldüğü karikatür türü çizimlerdir. Bu özelliği ile kavram karikatürleri kavram yanılgılarının hem tespit edilmesinde hem de giderilmesinde kullanılan araçlardır. Cevap Adır.

r 9. KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİ Kavram yanılgılarını belirlemeye ve gidermeye yarayan bu teknikte öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgıları tanımlanır, örneklerin de yer aldığı bilim sel açık­ lamalar verilir. Böylece, kavramsal değişim meydana getirilerek anlamlı öğrenm e sağlanır. 8u teknikte öğrenci, yanlışını kendi tespit eder ve önceki yanlış kavram ­ larıyla, bilim sel kavramları kendisi değiştirir. öme^n, odanın ısısı !8*C'dir. 8u ifade doğru değildir. Çunku ısı b ir enerji çeşidi, sıcaklık ise ölçüm dür. Isı b irim i kalori veya jo u le iken sıcaklığın b irim i derecedir. Isı kalorim etre kabı ile sıcaklık ise term om e tre ile ölçülür. Aynı zamanda sıcaklık b ir m addenin aldığı veya verdiği ısı enerjisinin göstergesidir. 8u nedenle sıcaklı­ ğın varolm asının nedeni ısı enerjisidir. O halde odanın ısısı ifadesi yerine odanın sıcaklığı ifadesi kullanılm alıdır. 10. TAHMİN • GÖZLEM • AÇIKLAMA Öğrencilerin bir derste yapılacak olan gösteri, sunu, deney vb. bir etkinlikle ilgili tahm inde bulunması, gözlem yapması ve tahm in gozlem lerini açıklaması surecidir. 8u teknik bireysel olarak uygulanabildiği gibi, kuçuk öğrenci gruplarıyla da uygu­ lanabilir. Arattırm a Sorusu: 1 yemek kaşığı zeytinyağını 1 bardak suya karıştırdınız. Ne olmasını beklersiniz? Tahm in:..............................................................................- N e d e n i:................................................................................. G özlem :.............................................................................. Açıklama: Tahminleriniz ile gözlemleriniz ne kadar uyumlu?. Bunun sebeplen ne olabilir?___________________

KPSS Eğitim Bilimleri 11. ÇALIŞMA YAPRAKLARI Çalışma yapraklan öğrencilerin yapması gereken işlemleri içeren ve öğrencilerin kendi öğrenm elerini gerçekleştirm ede kullandıkları öğrenm e araçlarıdır. Nitelikli bir şekilde hazırlanmış çalışma yaprağının deney düzeneği kurma. Ölçüm yapma, verile­ ri kaydetme, yorum yapma ve grafik çizme g ib i bilim sel süreç becerilerinin gelişm e­ sine yardımcı olacağı vurgulanmaktadır. ^ Ö ğrencinin e tkin katılım ını sağlar. s Ö ğrenciyi kendi öğrenm esinden sorum lu kılar. s Sınıfta gru p etkileşim ini arttırır. ^ Kavram yanılgılarını azaltır. 12. TEŞHİSTESTLERİ Öğrencilerdeki yanlış kavramları teşhis etm ek için kullanılır. Bu testler once doğru yanıtı içeren seçenekli sorular, sonra da öğrencilerin neden bu seçimi yaptıklarını açıklamaları için boşluklar içerir. öğ rencilerin seçenekli sorulara verdikleri yanıtlar ile açıklamaları arasındaki ilişkiler­ den hareketle teşhis konmaya çalışılır. Kavram yanılgılarını belirlem ede ve b ir sınıf­ taki yanlış kavramları teşhis etm ede kullanılan teşhis testleri, öğrencileri kavramlarla ilgili yanılgılarını fark etm e ve giderm ede m otive eder. 13.TEKZİP (ÇÜRÜTME) METİNLERİ Tekzip m etinleri öğrencilerin kavram hataları ile uyuşmayan m etinlerdir. Kavram ya­ nılgılarını gidermede etkili olan bu teknik, kavram yanılgılarının tamamında değil, ust düzey zihinsel süreçleri gerektirm eyen durum larda etkilidir.

ÖĞRENME STRATEJİLERİ öğrenme stratejisi, öğrenen kişinin öğrenme sırasında gerçekleştirebileceği ve onun bilgiyi belleme yerleştirme ve geri getirm e gibi süreçlerini kapsayan, öğrenenin öğrenmesini etkile­ yen, öğrenen tarafından kullanılan davranış ve düşünme şeklidir. Oıktıt Stratejileri Çevreden gelen bilginin birey için gerekli olanlarının kısa süreli belleme geçişini saklayan en önemli süreç dikkattir. Bu nedenle öğretim de yerine getirilmesi gereken ilk işlev, öğren­ cinin dikkatini belirginleştirmek ve artırmaktır. Örneğin, metinde yazıların altını çizme ve m etnin kenarına not alma bu stratejiler arasındadır. Dikkatin odaklaşmasın­ da metindeki başlıklar, alt başlıklar, şekil, grafik, şema ve benzeri etkili rol oynar. Dikkatini odaklaştıran öğrenci, metni okumadan önce başlık ve tabloları, şemaları gözden geçirerek zihninde bir on örgütleyici oluşturabilir. Tekrar Stratejileri Kısa süreli belledin süre ve depolama kapasitesi açısından sınırlılığı, tekrar ve gruplama stratejileri ile artırılabilir. Ome$in, olguların zihinde ya da sesli olarak yinelenmesi, bir metnin kopya edilmesi ya da önemli cümlelerin tekrarlanması. Anlamlandırmayı Artıran Anlamlandırmayı artıran stratejiler bilginin anlamlı bir butun Stratejiler olarak yerleşmesini saclar. Yeni gelen bilgiye anlam verilebil­ mesi için bireyin konu ile ilgili on bilgileri olmalı ve birey yeni bilgiyi varolan bilgilerle ilişkilendirebilmelidir. Ome^n, açıklama ve soru sorma, yaratıcı sözel ya da görsel imajlarla bilinenlerden yeni bilgi İçin benzetimler oluştur­ ma, örgütleme, özetleme, şemalaştırma, bilinenle yeni bilgi arasında ilişki kurarak eklemleme yapma, uzamsal temsilciler oluşturma bu stratejilerden bazılarıdır. Yürütücü Biliş Stratejiler Bireylerin benimsedikleri belli öğrenme stratejilerini kullanma yetenekleri ve bireyin kendi bilişsel süreçleri ile ilgili bilgisidir. *8en konuların özetini çıkardığımda daha iyi anlıyorum.* diyen bir öğrenci bu stratejiyi kullanmaktadır. Duyuşsal Stratejiler öğrenm ede duygusal ya da güdüsel etmenlerden oluşan engelleri ortadan kaldırmak için kullanılan stratejiler duyuşsal stratejiler olarak adlandırılmaktadır.

ÖĞRENME STİLLERİ Her bir öğrencinin kendine Ozgu olarak kullandığı öğrenme şeklidir. Bireyler sahip olduk- lan kişilik özelliklerine uyan öğrenme stillerini tercih ederler. Dolayısıyla öğrenme stilleri kişilik özelliklerinden de etkilenir. Stillerden birinin diğerine göre üstünlüğü yoktur, her­ kesin kendine ozgu ve değerli bir öğrenme stili vardır. Bir öğrenme yöntemi bir birey için uygun olabilirken başka bir birey için uygun olmayabilir. Görsel Stil Görseller özel yaşamlarında genellikle düzenli ve titizdir. İşitsel Stil Defterlerini düzenli ve itinalı kullanırlar. Duz anlatım Kınestetik/Dokunsal Stil yöntem inden yeterince yararlanamazlarsam olarak anlamaları için dersin mutlaka görsel malzemelerle des­ teklenmesi gerekir. öğrendikleri konuları gözlerinin önüne getirerek hatırla­ maya çalışırlar. Ome$m, harita, poster, şema gibi görsel araçlarla kolay öğrenirler ve bu araçlarla öğrendiklerini kolay hatırlarlar. İşitsel stildekiler kuçuk yaşlarda kendi kendilerine konuşurlar. Ses ve muzige duyarlıdırlar. Sohbet etmeyi, birileri ile çalışmayı severler. Genellikle ahenkli ve güzel konuşurlar. Yabancı dil öğreniminde başarılıdırlar. İlkokul birinci ve ikinci sınıflarda kendi kendilerine konuşmaları nedeniyle öğretmeni dinleyemezler. Gözle okuma esnasında hiçbir şey anlamayabilirler. 8u nedenle en azından kendi kulağının duyabileceği bir sesle okumalarına izin verilmelidir. Daha çok konuşarak, tartışarakoğrenirler. Bu stildekiler sürekli hareket halindedirler, sınıfta yerle­ rinde duramazlar. Uzun müddet oturmaya zorlanırlarsa derste ne olup bittiğ in i anlamazlar. 8u hareketlilik uygun işlere yonlendirilmezse genelde sınıfta problem çıkarırlar, öğrenebilm eleri için mutlaka ellerini kullanacaktan, yaparak yaşayarak öğrenme dediğimiz öğrenme teknik­ lerinin uygulanması gerekir. Sınıf yerine okul bahçesi ya da laboratuvarda, dokunarak ellerini kullanarak olayların içinde yaşayarak çok daha iyi öğrenirler.

KOLBUN Kolb'a gore öğrenme; yaşantı, biliş, algı ve davranışın bileşimidir. Kolb bilgi, beceriler veya tutum lar yaşantısal öğrenmenin d ort biçim i içinde ihtiyaçları vardır. Bunlar; somut yaşantı yetenekleri, yansıtıcı gözlem ye Kolb'a Göre öğrenme Şekilleri Kolb'a Göre öğrenme Somut Yaşantı Değiştiren öğrenme Stili Yeni yaşantılar, oyunlar, rol yapma, akran Genelde somut yaşantı ve yan­ grupları arasında tartışma. dOnut alma ve sıtıcı gözlem özellikleri one çık­ bireysel çalışma başlıca öğrenme etkinlik­ maktadır. 8u özelliğe sahip leri arasında yer almaktadır. olanların bir başka Özelliği, ha­ yal edebilme, değerler ile an­ Yansıtıcı Gözlem lama özel dikkat edebilme ye­ teneklerinin olmasıdır. Değişti­ Düşünce vc olayları dikkatlice izleme; ilgili renlerin en önemli özelliği, bir nesneye değişik açılardan bakma ve an­ butunun birçok ilişkilerini or­ lamını araştırma yoluyla gerçekleştirilen ganize etme, değişik yönlerin­ izleyerek ve dinleyerek öğrenme soz ko­ den somut değerlendirebilme nusudur. yapabilmeleridir. 8u özelliğe sahip olanlann öğrenme konu­ Soyut Gözlem sunda yönelimleri gözlem yap­ malarıdır. 8u öğrenme şeklini benimseyen bireyler; düşünce ve olaylann mantıksal analizini yaptıktan sonra harekete geçme yoluyla gerçekleştirilen düşünerek öğrenme etkin­ liğini tercih ederler. Soyut Kavramsallaştırma Bu öğrenme şekline sahip bireylerde ya­ parak yaşayarak öğrenme on plandadır. İzlemekten çok pratik uygulamalar yapma, mutlak gerçek yerine, işe yarayanı benim­ seme eğilimi vardır.

N ÖĞRENME STİLLERİ b'un öğrenme stili durağanlığı değil, sürekli derişen bir yapıyı ifade eder. Kolb'a gore yeni e yer almasıyla gerçekleştirilebilir. Öğrencilerin etkin olabilmeleri için dort farklı yeteneğe etenekleri, soyut yetenekleri ve aktif yaşantı yetenekleridir___________________________ __ Soyut Kavramlaştırma Özümseyen Aynştıran Yansıtıcı Gözlem Aktif (Etkin) (İzleyerek* Yaşantı (Yaparak) Düşünerek) Yerleştiren Değiştiren Somut Yaşantı Stilleri ; Ayrıştıran Öğrenme Stili H Özümseyen Öğrenme Stili I Yerleştiren Öğrenme Stili Bu öğrenme biçiminin en bas­ En baskın öğrenme yeteneği Özümseyenlerin tersine kın yanı, soyut kavramsallaştır­ soyut kavramsallaştırma ve somut ve aktif yaşantı üzerine ma ve somut yaşantıdır. yansıtıcı gözlemdir. yoğunlaşmalarıdır. Enguçlu Sosyal konular üzerinde daha özelliği de verilen bir plan ya Bu yaklaşımın temelinde prob­ az odaklanırlar. da görev doğrultusunda işleri lem çözme, karar verme ve fi­ 8ıtgı otoritelerini dikkate alırlar. İyi biçimde yapabilmelerinde kirlerin pratik olarak uygulan­ ve yeni yaşantılarda bizzat ması bulunmaktadır. Deney katılmalarıdır. 8u tip özelliğe yapmaktan ve problem çöz­ sahip otanlann en önemli özel­ mekten hoşlanırlar. liği. fırsat arama, risk alma ve eylemde bulunma konusunda diğerlerine gore daha ust bir konumda olmalartdır.

DUNN ve DUNN'IN ÖĞRENME STİLLERİ D uyguul Dunn ve Dunn'a gorc öğrenme farklılıkları sadece yetenekle alıkla ­ F«kt6rk< namaz; çevresel, duygusal, sosyolojik, furyok>jık ve psikoloji ^etkenler öğrenme üzerinde 1. derece etkilidir ve bunlar farklı öğrenme stille­ SoıyoJoJik rine gore ayarlanabilir. Fakt&rkf İnsanların çoğu öğrenebilir; herkesin öğrenme yeteneği vardır fakat Fizyolojik bunlar aynı seviyede değildir. Öğrenme stillerine gore yapılan d ü ­ F*ktOrl«r zenlemelerden sonra öğrenci başarısı artar. fH ık o lo Jik Dunn ve Dunn'ın Öğrenme Stilleri modelinde S faktör ve buna bağlı 20 element yer alır. 8ireylerde bu elementlerin özellikleri farklı ağır­ FaktöfUf lıkta görülebilir. Bunların bazılan e g itim o g re tim yaşantısını dolaylı yoldan, bazıları da doğrudan etkileyebilir. Ounn ve Dunn'a göre Öğrenme Biçimini Etkileyen Faktörler Çevresel Etkenler Duyuş«! Etkenler Sosyolo Işık. isj. dekorasyon, oturma Güdüleme, sorumluluk alma ve Bireysel ya da düzeni, muzık ve gurultu şeklinde azim şeklinde tanımlanmıştır. kılavuz deneti tanımlanmıştır, örneğin, bazı Bireyin öğrenmeye karşı eğilimim yalnız çalışma öğrenciler çalışırken sese ihtiyaç ve tutumunu içeren faktörlerdir. vasyonu etkile duyar (müzik vb.) ya da ses onların verimli bir şekilde çalışmasını Bu eğilimler, kişinin zor görevleri Aynı zamanda engellemez. 8azı öğrencilerin başarmada geliştirdiği stratejilerin durumdur, değ ise odaklanab«lmeleri için ilk şart bir bütünüdür. Kişinin öğrenme tilebilir. B»r kişi sessizliktir. verimini buyuk olçude etkileyen odaklanırken s duygusal faktörler, zaman içinde den etkilenir v deneyimlere ve sosyal ortama gore uygun olmadığ değişebilir w geliştirilebilir. düşebilir.

DUNN & DUNN ÖĞRENME STİLLERİ MODELİ Otumv» OOîio. Moifv-Myon j'V t '/ k ' u Awn VapAmdarm» Uymt îk ** m m *m Wna y lU Q f t -Grup j T*tom . ,. Otorite . ; v ..Ç e jitflfc ■ f fy n fm A.Vj -.»! FjVtâric* YiYm<-<er-kme £* ::: GVX>»! g A| a^T.V Kaynak: ^ep J '« w « ogr*rmoyogror> ne< ojik Etkenler Fizyolojik Etkenler Psikolojik Etkenler eşli çalışma, uzman Algısal tercihler (görsel, işitsel, Bilgiyi işleme stili, düşünme stili, iminde çalışma, dokunsal ve kinestetik) kişinin öğretmenlerin kullandığı öğret­ biçimindedir. Moti­ öğrenme w bilgiyi çağırmada­ me yöntemleri, kültürel ve diğer eyen faktörlerdir. ki algısal yatkıncı ile ilgilidir. etkenler şeklinde tanımlanmıştır. a psikolojik bir Kişinin öğrenirken birden fazla Öğretim teknikleriyle doğrudan ğişebilir ve öğre­ algısal tercihi olabilir ama yine ilgilidir. Bilgiyi işleme surecindeki i çalışırken ya da de bunlardan bir tanesi baskındır tercihler, yaşla birlikte değişebilir sosyal değişkenler­ ve güçlü algısal tercih üzerin­ w düşünme stili zaman içinde ve ortamın koşullan den alman bilgiler daha kolay geliştinlebilir. ğında motivasyonu hatırlanır.

GREGORCun ÖĞR Gregorc öğrenme stillerini kiklerin algılama ye algıladıkları verileri düzenleme şekillerine gör üzere iki grupta incelemiştir. Bu stillere ilişkin ö Somut Doğrusal (Ardışık) Pratik, yordanabilir, örgütlü ve yapılandırılmış davranışlar sergilerler. Bilgilerin adım adım sıralanmış olması (basitten karmaşığa) öğrenmelerini kolaylaştırır. Öğrenme surecinde beş duyu organını etkin olarak kullanırlar, yaparakyaşaya- rak öğrenmeyi tercih ederler. Öğrenme için çok zaman ve çaba harcarlar. Düzenli plan yapma ve not tutma, işe donuklük ve netlik temel özellikleridir. Soyut Doğrusal (Ardışık) ✓ Entelektüel, mantıklı, kavramsal ve araştırmacıdırlar. ✓ Kavramları mantıksal olarak düzenlerler, yeni kavramları öğrenmeyi severler. ✓ Şekil veya sembol ağırlıklı öğrenirler. ✓ Bilgileri güvenilir bir otoriteden veya kaynaktan öğrenmeyi tercih ederler. ✓ Okumak İçin zaman azlığından şikâyet etme, kendilerinin duşunur ve araştır­ macı olduğunu düşünme temel özellikleridir.

RENME STİLLERİ | eteneklerine göre somut ve soyut olarak, re ise doğrusal (ardışık) ve dağınık olmak özellikler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Somut (Random) s Seçenek üreten ve risk alan kişilerdir. ✓ Bağımsız olarak öğrenmeyi severler, bilgilerin sistematik olarak verilmesine ihtiyaç duymazlar. / Problem çözme konusunda beceriklidirler. ✓ Yapılmamış olanı yapma, yarışmama, sanat alanları ile ilgilenme temel özellik­ leridir. Soyut (Random) ✓ Duygusal, yorumlayıcı, hassas, bütüncüdürler. ✓ Öğrenilecek bilgide bir düzenin olmasına ihtiyaç duymazlar. ✓ Bilgileri düzensiz ve karışık bir biçimde algılarlar. •/ Elde ettikleri bilgi veya verileri kolayca organize edebilm eleri temel özellikle­ ridir.

Öğretim süreçlerinin görevi bireylere birtakım hazır bilgileri aktarmakta sınırlı değ hedefler. Öğretim süreci boyunca, bireyler sahip oldukları düşünme becerilerini g ■ 1. YARATI Yaratıcılık, 'yeni ve ozgun ürünler ortaya koyma, yeni çozum yolları bulma ve bir senteze ulaşma'olarak tanımlanabilir. Yaratıcı düşünmeyi sınıf ortamında geliştirebilmek için öğrencilerin kendilerini ozgur his­ sedebilecekleri bir öğretme öğrenme ortamında bulunmaları gerekir. Bunu sağlamak için uygun öğretme stratejisi, yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır. Bu amaçla pro je te m e lli öğrenm e, yapılandırm acılık ve problem e dayalı öğrenm e süreçleri, buluş ve araştırm a yoluyla öğ retm e stratejisi ile drama, benzetim , beyin fırtınası ve problem çözme gibi yöntem ve tekniklere yer verilmelidir. Hazırlık Donemi YARATICI DÜŞÜNMENİN AŞAMALARI Kuluçka Donemi Problemlere mantıklı ve sistematik yaklaşmayı kapsar. Aydınlanma Dönemi Gereksinim saptanır. Değerlendirme Donemi Bilgi veya malzeme toplanır. Hazırlıktan sonra başlayan rahatlama donemidir. Problemlerin çözümü bilinçaltında gerçekleşir. Bu aşama çok kısa zamanda bitebilir veya çok uzun zaman da sürebilir. Probleme ilişkin çözümlerin zihinde canlandığı dönemdir. Çözümün bulunduğu aşamadır. Anlık bir aşamadır. Çözüm ya da yap«lacak. birden ortaya çıkar. Bilinçli ve mantıksal düşünme agırlıkltdır. Çözümler sınanır, eksiklikler giderilir. Çözümün denendiği ve son düzeltmenin yapıldığı aşamadır.

ğildir. Bunun yanında düşünen, eleştiren, yaratıcı ve sorgulayıcı bireyler yetiştirmeyi de ^ geliştirdikleri gibi birçok yeni düşünme becerisi de kazanırlar. __ ICI DÜŞÜNME YARATICI DÜŞÜNMENİN ENGELLERİ Algısal Engeller s Problemin farkına varamama. Duygusal Engeller ✓ Kavramsal bilginin yetersizliği. Kültürel Engeller •s Gözlem becerisinin yetersizliği. Öğrenilmiş Engeller s Sebep-sonuç ilişkisini algıtayamama. ✓ Hata yapma ve eleştirilme korkusu. s Tez canlılık, sabustzlık. S Denetim korkusu. S On yargılı olma. ✓ Motivasyon azlığı, s Kendine güvenmeme. s Başaramama korkusu. s Toplumsal alışkanlıklar, ✓ Mahalle baskısı, / Kültürel sınırlılıklar. ^ Daha önce geçirilmiş olumsuz yaşantılar, s İşleve takılma, s Alışkanlıklar, ✓ Öğrenilmiş çaresizlik. s Öğretim programının belirli bir zamanda tamamlanma zorunluluğu. Yüklü Program Engelleri ✓ Konu merkezli anlayış ve konuların üst üste yıkılması. Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık aynı anlama gelmemesine rağmen birbiri yerine kulla U y mlab<len iki kavram olarak kabul edilir. Oysa yaratıcı düşünme daha çok zihinsel etkin­ likleri. yaratıcılık ise hem zihinsel hem de performansa dayalı etkinlikleri çaktırm aktadır. Yara­ tıcılık daha kapsayıcı bir kavramdır. Bu nedenle yaratıcımı tanımlarken yaratıcı düşüncenin de ^tanımlandığı kabul edilebilir. Yaratıcılıkta en önemli özellik özgünlük ve yeniliktir.

I DÜŞÜNME BİÇİM 2. ELEŞTİREL DÜŞÜNME V 6. EMPATİK DÜŞ Eleştirel düşünme özel bir düşün­ 4. YANSITICI DÜŞÜNME Kendini ötekinin, başk me alanına ya da biçimine ilişkin rinin yerine koyarak d kusursuz düşünceyi ortaya çıkaran Öğrenen, bilişsel süreçlerini, öğren­ olarak tanımlanabilir. disiplinli ve öz denetimli düşünme me yeterlik ya da yetersizliklerinin biçimidir. farkına varması için deneyimlerini Empatik düşünebilen k düşünebilmesi ve bunlardan ders­ rinde olup bitenleri da Eleştirel düşünme, temelde bilgiyi ler çıkarabilmesi gerekmektedir. layabilirler, başkaların etkili bir biçimde elde etme, değer­ lerini daha kolay anl lendirme, kullanma yeteneği ve eği­ 8u amaca yönelik düşünme biçim­ ilişkileri içindeki prob limine dayanır. lerinden biri de yansıtıcı düşünme­ kolay çözebilirler. dir. Yansıtıcı düşünmeye yönelik Eleştirel düşünmeyi geliştirmek için etkinlikler ile proje temelli öğren­ Bu özellikleri de diğer proje temelli öğrenme, yapılandır­ me. yapılandırmadık, probleme dan kolayca kabul gör madık. probleme dayalı öğrenme dayalı öğrenme, iş birlikli öğrenme lar. Empatik düşünebile süreçleri ile buluş ve araştırma yo­ süreçleri, buluş ve araştırma yoluy­ di duygularının farkın luyla öğretme stratejisi, tartışma ve la öğretme stratejisi ile drama, rol ve duygularını da ifad problem çözme gibi yöntem ve tek­ oynama ve altı şapkalı düşünme becerdikleri için ilişkile niklere yer verilmelidir. gibi yöntem ve tekniklere yer veril­ sorun yaşarlar. melidir. 3. METABİLİŞSEL DÜŞÜNME 5. IRAKSAK DÜŞÜNM Kişinin kendi düşünme süreçlerinin farkında olması ve 8u düşünme becerisi alışılmış olan bu süreçleri kontrol edebilmesidir. Bireyin kendi ken­ düşünebileceğinden farklı düşün dine öğrenmesi hakkındaki soruları sorup cevaplayabil­ gibi görünen noktalar üzerinde du mesi kendi biliş sistemine ilişkin bilgisinin bir gösterge­ olay ve değerlendirmeleri 'Acaba?* sidir. Örneğin; ğerlendirmeyi kapsar. 8u konuyu öğrenmedeki amacım nedir? Nasıl bir ürüne 8u düşünme becerisine sahip ola ulaşmam beklenmektedir? sorduğu soruları sormazlar, herkes 8u konu hakkında ne biliyorum? nıtları vermezler. Bu yönüyle yaratıc Bu konuyu öğrenmek için ne kadar zamana ihtiyaç duya­ yakınlığı ile dikkat çeker. rım? Iraksak düşünce mevcut bilgiyi de k 8u konuyu en etkili şekilde öğrenmek için nasıl bir plan ğişik yanıtlar üretilmesidir. Bunlar ö yapmalıyım? Nasıl bir yol izlemeliyim? çözümlü değildir. Hatta tek yanıtlı Plandaki aksaklıkları gidermek için yeniden nasıl gözden Salt fikir bulunmakla kalınmaz. Ge geçirip düzeltmeliyim? Hata yaptığım takdirde, hatamı tılara inilir. nasıl bulmalıyım? Bu işlemler sonucunda elde edeceğim ürün beklentime uygun mu? Planlamamı nasıl değiştirmeliyim?

KPSS E ğitim B ilim leri LERİ (devamı) ÜŞÜNME 7. BİLİMSEL DÜŞÜNME kasının, dike­ Bilimsel düşünmenin temel özelliği, araştırmaya dayalı olmasıdır. Düşünme eylemi düşünme şekli başladığında zihin nesneler üzerinde sürekli araştırma içindedir. Araştırmanın amacı ise bir şeyi arayıp bulmadır. 8ılimsel bilgiler, yeni değerler araştırma sonucu kişiler çevrele­ aha iyi yorum­ ortaya çıkar. nın problem­ layabilirler ve Konuyu 8clirlem*: Ortaya(Aan t* sorunyi daaraşinim» birntvx. blemleri daha Gözlem: twolıy. duyrrrxflan konusunutfuştım*. kişiler tarafın­ Varsayım: Konuaçıkça saptanddetansonra,konuyu ctuşturan vartan (e ştt yönfcri, rmelerini sağ­ Deney: yapy.d # r rarfcttarla oLtn ¿£¡1*1. defam ve {H q U tri. rttttk ri en kişiler ken­ Doğrulama: urfrindt gdriemWd* frJtxtJuf. nda olduktan de edebilmeyi Yorumlama: k p iö çerçföenrrveu (itm e n yt IxnuJ derw tm K lir d i otan çepei b * erinde daha az açddamad*. ME Gûrftmiyapm ı. uygulanu,9*rçrt> itrm td * Oajiar bizim tarafimudan hazırlanan <nuygun halw koju&ar içinde lebar «JfeV r. n ve herkesin nmeyi, ilgisiz 6u (Jm rtVm e s*a«nda rarsajım fc cAjuiar araundı bir ujum saptan*- urmayı, sürekli * sorusuyla d e ­ v), yanı oiçuU r yarvrçvr* do$rulujorsa rid * ta ? d u.*tn i y i d i anlar herkesin bdbrmef b^ balgâdtf. sin verdiği ya­ cı düşünmeye Yeni düjûnc<kru rrtir,yant <fe$trferortaya çıkar, sonuçlara yaMajAr, kullanarak de­ sonuçlar saptanır. özgündür. Tek değildir. 8. LATERAL DÜŞÜNME eliştirilir. Ayrın­ Lateral (yanal) düşünme, adım adım ilerleyen (doğrusal) bir düşünme süreci yerine keşfedilmemiş ve farklı açılardan etraflı düşünme sürecini benimser. Doğrusal düşünme anlayışında bir durum un en mantıklı yonu belirlenerek tek boyutlu düşünce üretilir. Ancak lateral (yanal) düşünme bir durum ya da olaya klasik düşünce kalıplarının dışına çıkarak farklı açılardan bakmayı içerir. Doğrusal düşünmede sınırlar belli iken, yanal düşünmede her ihtimal mümkün görülür.

öğretim Yöntem ve Teknik DÜŞÜNME BİÇİML YARATICI ELEŞTİRE TANIM s Yeni, farklı ve özgün d ü ­ ■s Var olanı sorgul şünce üretme yeteneği. etme ve değerlen neği. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ s Kendine güvenen. s Fikir ve görüşleri * Risk alabilen. kabul etmeyen. GELİŞTİRİLMESİ İÇİN y Üretici. ORTAM ÖZELLİKLERİ ^ İdealist, s Muhakeme yapa s Geniş görüşlü, yan ve irdeleyen. ve ETKİNLİKLERİ v Esprili, şakacı, v Geniş hayal gücüne sahip, Fikirlerinde sabit s Yüksek enerjili, mayan, * Bakımsız düşünen, s Çok yönlü düşüne v Meraklı ve maceracı. •s Olasılıkları hesapl * Analız eden ve de Detaycı. s Mantıklı ve tutarlı Bağımsız, serbest öğren­ Demokratik ve el me ortamları. sınıf ortamları. YÖNTEM ve TEKNİKLER s Beyin fırtınası, Tartışma, s Proje, Örnek olay. * Altı şapkalı düşünme, Problem çözme. S Drama, Rol oynama. s Rol oynama. Görüş geliştirme. Drama.

kleri LERİ (ÖZET) TABLOSU EL BİLİMSEL EMPATİK lama, analiz v Bilimsel verileri temel alma, Olay ve durumlara başkala­ ndirme yete­ bilimsel sürecin adımlarını rının açısından bakabilme, kullanma yeteneği. onları yorumlayabilme yete­ neği. olduğu gibi Bilimin açıklamalarını temel alan, Olay ve durumlara başkaları­ an, sorgula­ nın penceresinden bakabilen s Bilimsel ilkeleri rehber alan, ve bunu ifade edebilen. ve kararlı o l­ Başkalarının duygulannı an­ * Problemlerin çözümünde b i­ layabilen. en. limsel basamakları kullanabi­ layan. len. Başkalarının duygu ve d ü ­ eğerlendiren. şüncelerini anlama ve yo­ rumlamaya donuk kom po­ ı. Bilimsel nitelik taşıyan pro b ­ zisyon. şiir ve m ektup yazma leştiriye açık lemleri bilimsel adımlarla etkinlikleri. çözme etkinlikleri. Rol oynama. Problem çözme. Drama, Deney, Konuşma halkası. 8eyin fırtınası. Altı şapkalı düşünme. Proje, Argümantasyon.

DÜŞÜNME BİÇİMLERİ (Ö YANSITICI METABİLİŞ (Bireyin Genel Olarak (ÜSTBİLİ \"Kendi'ne ilişkin Algısı) (BİLİŞÖTE (Bireyin “ Kendi\" öğr ne ilişkin A TANIM ✓ Kendini tanıma ve ifade etme ✓ Kendi öğrenme ve yeteneği. reçlerinin farkında ifade etme yeteneğ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ ✓ Kendini tanıyan ve ifade ede­ ✓ Kendi öğrenme ve bilen. recinin farkında ola s Değişime açık. ✓ Kendine ozgu öğr ✓ ö z eleştiri yapabilen. yapabilen, s öğrendiklerini yaşama aktaran. ✓ Bilgilerini ve deneyimlerini ✓ Kendi öğrenmeler rebilen, paylaşan. •/ Açık fikirli. ✓ Kendine ozgu öğ ✓ Kendini sorgulayabilen, kullanan. ✓ içten ve samimi. GELİŞTİRİLMESİ İÇİN s Otobiyografi ve günlük yazma, s Düşünme ve öğre ORTAM ÖZELLİKLERİ grup tartışması etkinlikleri. değerlendirmeye v sağmaya donuk ve ETKİNLİKLERİ yazma etkinlikleri. YÖNTEM ve TEKNİKLER ✓ Rol oynama, Mikro öğretim. ✓ Drama. Rol oynama. ✓ Mikro Öğretim. Drama. ✓ Altı şapkalı düşünme, s Akvaryum.

KPSS Eğitim Bilimleri ÖZET) TABLOSU (Devamı) ŞSEL IRAKSAK LATERAL İŞ) (Yanal) ESİ) s Alışılmış olan ve herkesin renm e Süreci­ düşünebileceğinden farklı ✓ Durum ya da olaya tek boyut­ Algısı) düşünme yeteneği. lu değil de farklı açılardan Alışılmışın dışında düşünen. bakabilme yeteneği. e düşünme sü­ Diğerlerinden farklı düşünen, olma ve bunu İlgisiz gibi görünen boyutlara ✓ Adım adım ilerlemek yerine ği. odaklanan, farklı açılar kullanan. 'AcabaT sorusunu zihninde e düşünme sü­ hep bulunduran. ✓ Doğrunun tek olamayacağı­ an, Ortak düşünceden hareketle na inanan, renme planları farklı düşüncelere ulaşabilen. s Tek boyutla değil, farklı ini değerlendi- boyutlardan bakabilen, ğrenme yolları •s Düşünme sürecinde belli bir smır kabul etmeyen, her ih ti­ mali değerlendiren. enme surecini öğrencileri ozgun çözüm­ öğrencileri farklı açılardan ve farkındalığmı ler üretebilecekleri problem yorumlanabilecek örnek du­ durumları ile karşılaştırma. rumlar ile karşılaştırma. kompozisyon Tartışma, ✓ Altı şapkalı düşünme. Beyin fırtınası. ✓ Altı ayakkabılı uygulama. Yaratıcı drama. ✓ Beyin fırtınası.

öğretim Yöntem ve Teknik ÖĞRETİM SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM m BULUŞ YOL Ausubel tarafından geliştirilmiştir. Ona göre öğrenciler b il­ Bruner tarafından geliştirilen bu gileri keşfetmekten çok hazır alırlar. Bu nedenle öğretmen zinde öğrenci vardır. Bu stratejid tarafından düzenlenmiş, organize edilmiş ve öğrenciler ta­ kendi kendine keşfederek öğren rafından alınmaya hazır hale getirilm iş içeriğin sunulması Buluş yoluyla öğretim, hangi so gerekir. Çünkü birey herhangi bir konu alanıyla ilgili kav­ den, öğrencinin kendi etkinlikl ramları, ilkeleri kendine sunulanı alma yoluyla kazanabilir. yargıya varmasıdır. Öğretmenin rolu, önceden pake UYGULAMA BASAMAKLARI çok, öğrencinin kendi kendine Bu stratejide öğretmenin teme ✓ Ön organize ediciler, yeni bilgiler için bir yapı oluşturan, ortamlarını düzenlenmek, örne yeni bilginin çerçevesini çizen ve yeni bilginin öğrenci­ cinin buluşu gerçekleştirmesine nin daha önce kazanmış olduğu bilgi ile ilişkılendirilme- sini sağlayan sözel açıklamalar, şemalar, modeller, şekil ✓ En önemli avantajı, öğrencin veya grafiklerdir. On organize ediciler, derste sunulacak gudülenmişlik düzeyini yüks bilginin genel bir çerçevesini çizerek, konu ile ilgili ayrın­ tıların yerleştirileceği bir yapı oluşturur. 8öylece öğren­ ✓ Öğrenci ilkeye ve genelleme cilerin bilgiler arasındaki ilişkileri kolayca görmeleri, yeni dan derinlemesine ve kalıcı ö bilgileri ön bilgileriyle ilişkilendirmeleri ve sonuç olarak anlamlı öğrenmeleri de m ümkün olur. ✓ Bireysel öğretim olanağı sağ ✓ Problem çözme becerisini ge ✓ Daha sonra ders öğretilecek yeni konunun veya ma­ ✓ Öğrencilerin ilgi ve dikkatler teryalin sunulması (gelişme) aşamasıyla devam eder. ✓ Öğrenme süreci zevkli ve eğ Bu basamakta bilgi genelden özele doğru sunulur ve Orneklendirilmesi yapılır. Öğrencinin etkin katılımının UYGULAMA BASAMAKLARI sağlanması ve dikkatinin sürekli tutulması adına gerekli önlemlerin alınması önemlidir. ✓ Öğretmen örneği sunar. ✓ öğrenci örneği tanımlar. ✓ Verilen yeni bilginin başlangıçta sunulan yapı içine tam ✓ öğretm en ek örnekler sunar. olarak yerleştirilmesine çalışılır. Bu amaçla bilginin genel ✓ öğrenci örnekleri tanımlar ve çerçevesi ile ilişkileri gözden geçirilir. Öğrencinin bilgiyi s öğretm en ek örnekleri ve ör anlamlandırıp anlamlandırmadığı sorularla test edilir. Bu ✓ öğrenci örnekleri karşılaştırı aşamada bilgiyi yeni durumlara transfer etme ve gunluk ✓ öğrenci örnekleri ilişkilendir yaşamla ilişkilendırmesi tçin öğrenciye fırsatlar sunulur. ✓ Öğrenci tanımlara, ilke ve ge , Sunuş yoluyla öğretim hedeflere ulaşmada zamanı \\ Uzun zaman gerektirir. K t ___ I kısaltmakta ve zamandan tasarruf sağlamaktadır. ytflar. öğrencilerin bireys Bilgi düzeyindeki hedeflere ulaşmada, soyut kavram veya il­ 8uluş için gerekli araç-gereçlere kelerin açıklanmasında en etkili öğretim stratejisidir. Grubun da konulann öğretiminde etkisi z kalabalık olduğu ve öğretime ayrılan surenin sınırlı olduğu durumlarda en ekonomik stratejidir.

kleri STRATEJİLERİ OLUYLA ÖĞRETİM ARAŞTIRMA-İNCELEME YOLUYLA ÖĞRETİM u stratejide öğretim sürecinin merke­ John Dewey'ın ileri surduğu bu strateji, öğrencilerin de birey, bilgiyi merakına dayalı olarak araştırma-inceleme yoluyla öğrenmelerine dayalıdır. nir. Öğrenme, hedeflere uygun, öğrenciye uygun ve gerçek onuca ulaşmalan gerektiği söylenme­ hayatla ilişkili problemler üzerinde, problem çözmenin lerine ve gözlemlerine dayalı olarak adımlannın kullanılması ile gerçekleşir. Öğrencinin sürecin merkezinde ve aktif, öğretmenin ise etlenmiş bilgiyi öğrenciye sunmaktan rehber olduğu bu strateji uygulama ve daha üst düzey öğrenebileceği ortamı oluşturmaktır. hedefler için uygundur. el görevi, buluş için uygun öğrenme Problemleri tanımlar, problemlerin çozumü için denen- k olan ve olmayanları sunarak öğren­ çeler kurar, denencelerin sınanması için veriler toplar e rehberlik etmektir. ve verileri değerlendirerek en uygun çOzum yoluna ka­ rar verir. nin merak gudusunu uyandırması ve ✓ Problem çözme becerilerini geliştirir. seltmesidir. ✓ Bağımsız düşünme ve bilimsel düşünme becerilerini eye ulaşma surecinde aktif olduğun­ öğrenme gerçekleşir. geliştirir. ğlar. ✓ Problem çözmenin (bilimsel düşünmenin) adımlarını eliştirir. ri üst düzeydedir. gerçek hayattaki sorunların çözümünde kullanır. ğlencelidir. UYGULAMA BASAMAKLARI . ✓ Problemin farkına varılması, e önceki örneklerle ilişkilendirir. ✓ Problemin tanımlanması. rnek olmayanları sunar. ✓ Problemin çözümüyle ilgili hipotezlerin (denence) ır ve örnek olmayanları belirler. rir ve yorumlar. kurulması, enellemelere ulaşır. ✓ Problemle ilgili verilerin toplanması, ✓ Çözüm yollarının uygulanması (denencenin test Kalabalık öğrenci gruplarında etkisi za- \\ sel farklılıktan sureci olumsuz etkileyebilir. edilmesi), ✓ Çözümün ortaya konması. her zaman ulaşılamayabılir. Bazı ders ya zayıflar. Maliyeti yüksektir. ✓ Uzun zaman alır ve sınıf dışı çalışmalar da ge­ rektirir. ✓ Araştırmanın sınırlan iyi çizilmezse hedeflerden sapabritr. ✓ Her konunun öğretiminde kullanılmaz. ✓ On koşul öğrenmelerin eksik olduğu durumlarda kulla­ nılmaz.

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ KAR KULLANILDIĞI YERLER HEDEF TEMEL DÜZEYİ FELSEFESİ SUNUŞ/Ausubel s Dersin giriş kısmında ön Bilgi s Daimkilik koşul öğrenmelerin eksik­ s Esasicilik liğinin giderilmesinde. s Bilgi düzeyindeki hedefle­ rin gerçekleştirilmesinde, s Kalabalık sınıf ortamlann- da. s Öğretime ayrılan zamanın sınırlı ve dar olduğu d u ­ rumlarda. 8ULUŞ / Bruner ^ Dersin geliştirme kısmında, •s Kavrama s llerlemecilik s Kavrama düzeyindeki hedeflerin gerçekleştiril­ mesinde, ✓ öğrenci sayısının az o ld u ­ ğu gruplarda, ^ Zamanın daha esnek o ld u ­ ğu öğretim süreçlerinde. ARAŞTI RMAİNCELEME/ s Dersin sonuç kısmında. s Uygulama s llerlemecilik ). Dewey ✓ Yeniden * Uygulama ve daha üst düzey hedeflerin gerçek­ kurmacılık leştirilmesinde, s öğrenci sayısının az o ldu­ ğu gruplarda, s Zamanın daha esnek o ld u ­ ğu öğretim süreçlerinde.

RŞILAŞTIRMALI (ÖZET) TABLO MERKEZDEKİ UYGUN YÖNTEM- ÖĞRETMEN ROLÜ ÖĞRENCİ ROLÜ ÖGE TEKNİK s öğretmen s Anlatım, s Bilgiyi organize s Bilgiyi alır ve anlamlı ve konu S Gösteri, eder ve anlamlı ö ğ ­ öğrenmeyi gerçek­ ^ Soru-Cevap. renmeyi sağlamak leştirir. amacıyla öğrenci­ leriyle paylaşır. s Öğrenci s Tartışma, Buluş ve uygun s İlke ve genellemele­ s örnek Olay, ortam oluşturur. re ulaşma surecinde S Problem Çözme, Öğrencilerin ilke öğretim sürecine s Soru-Cevap, ve genellemelere aktif olarak katılır. ■/ Beyin Fırtınası. ulaşması surecinde onlara rehberlik yapar. ^ öğrenci s Problem Çözme, s öğrencilerin s Problem çözme / Beyin Fırtınası. problem çözme sü­ surecindeki adımları s Deney. recindeki adımları aktif olarak kullanır. s Gözlem. kullanma lannda onlara rehberlik yapar.

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ KAR STRATEJİ VE DÜŞÜNME YOLU DÜŞÜNME BECERİSİ SINIRLILIKL SAVUNUCUSU s Tümdengelim s Etkili dinleme ve not s Üst düzey düşünme SUNUŞ /Ausubel (butünden- alma. kazandırmada yete parçaya). * üst düzey hedefleri tirilmesinde yetersiz * Sıkıcı ve m onoton ö süreci. Yüzeysel öğrenme v unutma riski. BULUŞ/Bruner s Tumevanm s Sezgisel düşünme, s Uzun süre gerektirir (parçadan- s YaratKi düşünme, s Kalabalık sınıf ortam bütüne) * Eleştirel düşünme, s Merak, keşif duygu­ niteliği düşer. s On koşul öğrenmel su. olduğu durumlarda s Bireysel farklılıklar s suz etkileyebilir. ARAŞTIRMA- s Tümdengelim, Bilimsel düşünme. s Uzun süre gerektirir İNCELEME/ J. Dewey / Tümevarım. s Yaratıcı düşünme. Kalabalık sınıf ortam s Eleştirel düşünme. niteliği düşer. s ö n koşul öğrenmel olduğu durumlarda s Her ders ve konunu de kullanılmaz.

RŞILAŞTIRMALI (ÖZET) TABLO LAR REHBER İLKELER SÜREÇ e becerilerini ■s İçerik öğrenci düzeyine gore organize s (Açıklamalar+örnek), ersiz. edilmeli. s İçeriğin öğretmen tarafından in gerçekleş­ s Soru/cevap gibi yöntem tekniklerle organize edilmesi, z. desteklenmeli. s Açıklamaların öğretmen tarafın­ öğrenme ve çabuk s Jest, mimik, ses tonu, goz teması ve dan yapılması, beden dili etkili kullanılmalı, s örneklerin öğretmen tarafından r. mlarında s Şekil, resim, grafik, araç-gereç gibi verilmesi, lerin yetersiz görsellerle desteklenmeli, s Öğrencilerden yeni örnekler a kullanılmaz. sureci olum ­ s ö n organize ediciler kullanılmalı. istenmesi. r. ^ öğretim sureci öncesinde buluş için s (örnek+llke-Açıklama). mlarında gerekli ortamı ve araç-gereci hazırlama. ^ öğretm en örnekleri sunar. erin yetersiz s öğrenci örnekleri tanımlar. a kullanılmaz. s Buluş sürecinde kullanılacak ipucu s öğretm en ek örnekler sunar. un öğretim in­ niteliğindeki soruları hazırlama, s öğrenci örnekleri tanımlar ve s öğrencilerim bireysel farklılıklar açısın­ ilişkilendirir. dan iyi tanıma. öğretm en ek örnekler ve omek olmayanları sunar. s Uygun niteliklerle problem veya senar­ s öğrenciler örnekleri ilişkilendirir yoların kullanımı, ve yorumlar. ^ öğrenciler ilke ve genellemeleri s Hedefe ve öğrenci özelliklerine uygun, ifade eder. s 8irden çok çözüm yolu olan. s Yapılandmlmamış, S (Problem durumu+problem s Gunluk yaşamla ilişkılendirilmiş, çözme adımlan), ✓ İlgi çeken. s Orijinal. •/ Problemin hissedilmesi, s Problemin tanımlanması. s Problemle ilgili bilgi toplama. s Hipotezler kurma, s Hipotezlere yönelik veriler toplama, s Hipotezi test edip sonuca ulaş­ ma ve raporlaştırma.

,'V—>o; 168 ÖĞRETİM Öğretimde yöntem ve teknikler, belirlenen hedeflere daha kısa zamanda kalıcılığım arttırmak amacıyla kullanılır. Her durumda geçerli olan en iyi T a rtışm a ö rn e k Olay V ANLATIM (TAKRİR) Öğretim yöntemleri idinde en sık kullanılanıdır. Daha çok sunuş yoluyla öğretim stratejisinde ve bilgi düzeyindeki hedeflerin kazandırılmasında kullanılır. Amacı, bilginin süratli ve sistemli şekilde öğrenciye aktarılmasıdır. Sözel iletişim on plandadır. Her eğitim durumunda özellikle giriş (guduleme dıkkat çekme) ve sonuç (özetleme) bölüm le­ rinde bu yöntemden belli ölçülerde yararlanılmaktadır. Genelde öğretmen aktif aktaran (öğretmen merkezli), öğrenci pasif dinleyen konumundadır. Surenin sınırlı ve hedefin bilgi düzeyinde olduğu durumlarda etkin olarak kullanılır. PAMll KONFERANS Bir ü bilgile Kuçuk bir uzmanlar grubunun, öğrenci veya Sanatsal, bilimsel, toplumsal ve mater dinleyici karşısında bir konudaki bilgi b iri­ eğitsel konularda konu ile ilgili surec kimlerini, duygu ve düşüncelerini değişik uzmanın bilgi vermek amacıyla ve ba açılardan, farklı konu başlıklannda sunmak yaptığı konuşmadır, tartışm amacryla yapılan bir tartışma türüdür, ö rn e ğ in , llber Ortaylı'nın bir ö rn e ğ in , 'Çanakkale Zaferi' haftasında universitede*TarihteTurk Kadım' konu ile ilgili uzman grubun bir başkan yö­ konulu konuşma yapması kon­ netiminde kendi uzmanlık alanlarında ayrı ferans örneğidir. ayn konuşma yapmalan panel örneğidir.

KPSS Eğitim B ilim leri M YÖNTEMLERİ a ve etkili ulaşmak. boylece de öğrenme ortamlarını zenginleştirerek öğrenmelerin yöntem ya da teknik yoktur. G österip Yaptırma Problem Çözme Bireysel Çalışma FAYDALARI SINIftllUKUAl Eğitsel mesajların kalabalık dinleyici grubuna Sadece sözel iletişim söz konusudur. e ulaştırılmasında etkilidir. Öğrencinin öğretim sürecine aktif Dinleyerek öğrenme eğilimindeki (işitsel bece­ katılımının en az olduğu yöntemdir. risini kullanan) öğrenciler için etkili öğrenmeler Öğrencilerin akıl yürütme ve problem sağlar. çözme yeterliklerini engelleyebilir. Dinleyenler konuyla ilgili organize görüş kazanır. Bireysel farka, ilgi ve gereksinime cevap ­ Konulann belli bir sıra ve düzende sunulmasını vermez. Öğretimde sıkıcılığa ve moti­ SJğlar. vasyon düşmesine neden olur. Hazırlanması ve uygulanması kolay ve ekonomik­ İpucu, katılım, pekiştirme ve dönüt-dü- tir. zeltme gibi eğitim durumu değişkenleri Etkili dmleme ve not alma becerilen kazandırır. minimum düzeyde çalışır. Soyut kavramların açıklanmasında etkili olabilir. Zaman, emek ve maliyet yönlerinden ekonomiktir. Duyuşsal ve devinişsel alan hedefleri ile bilişsel alanın bilgi düzeyi üstündeki hedeflerin gerçekleşmesinde yetersizdir. SRİFİNO SOYUV(NUTUK) OlMtÇ üst yetkiliye kısa ve öz 8elli bir konuda duygusal Yetkili bir kişinin yetkili o ld u ­ eri uygun araç-gereç ve yönü ağır basan, dinleyici g ru­ ğu konuda yayın organlarına ryaller kullanarak verme bunu etkilemeye yönelik ola­ yaptığı açıklamalar olarak cidir, özellikle askeriyede rak yapılan konuşma turudur. açıklanabilir. akanlıklarda sık kullanılan Söylevde dinleyicileri duy­ Ö rneğin, bir bakanlar kurulu ma şeklidir. gusal olarak belli bir düzeye toplantısı sonunda hükümet ulaştırmak önemlidir, sözcüsünün bu konuda basını ö rn e ğ in , bazı özel günlerde bilgilendirmesi demeç örneği ve törenlerde yapılan konuş­ olarak verilebilir. malar buna örnektir.

öğretim Yöntem ve Teknikl ÖĞRETİM YÖ Anlatım (Takrir) ö rn e k Olay | TARTIŞMA s İki veya daha fazla kişinin bir konuyu alıklığa kavuşturmak için goruş ve düşüncelerini karşılıklı konuşmaları şeklinde gerçekleşir. s 8ir konu üzerinde öğrencileri düşünmeye yöneltmek ve bilgilerin kalıcılığını sağlamak amacıyla kullanılır. s Buluş yoluyla öğretim stratejisi ve kavrama düzeyindeki hedefler için uygundur. Oğretmen-oğrenci ve oğrenci-oğrenci etkileşimi yoğundur. s Öğretmen tartışma sürecinde yönetici rolü üstlenir. fAYOAUUU SMMLKIKUUtt Eleştirel düşünme becerisi kazandırır. Kapsamı iyi belirienmezse tartışma Demokratik birey (hoşgörülü olma, eleştiriye konu dışına çıkar. açık olma, yanlış yapabileceğini düşünme, On koşul öğrenmelerin eksik olduğu başkalarının fikirlerine saygı duyma) özellikle­ öğrenci gruplarında etkisi zayıflar. ri kazandırır. Uzun zaman alır. Analiz etme ve değerlendirme becerisi kazan­ Her öğrenci tartışmaya aynı oranda dı nr. katılmayabilir. Öğrenciyi sosyalleştirir. Tartışma için öğrenciler gerekli hazırlı­ Düşüncesini savunma, soru sorma, sorulara ğı yapmazlar ise yöntem etkisiz olur. hızlı cevap verme gibi sözel beceriler kazan­ Kalabalık grupların yönetiminde so­ dırır. run yaşanabilir. Kendmi kontrol etme ve disiplinli davranma becerileri kazandınr. Etkili dinleme, etkili konuşma becerileri ka­ za ndmr.

leri T * ÖNTEMLERİ [ B ireysel Çalışm a P roblem Çözm e G österip Y aptırm a Tartışma Teknikleri s ■ 1. Büyük Grup Tartışması 9. Zıt Panel 2. Kuçuk Grup Tartışması »• 10.8uzzG rup r 3. Münazara 11. Vızıltı Grupları 4. Sempozyum ( Bilgi Şöleni) — ► 12. Philips 66 5. Forum — ► 13. Fikir Taraması ► 6. A çıkO turum 14. Çember 15. Workshop (Çalıştay) 7. Seminer 16. Çalışma Grubu (Grup Çalışması) 8. Kollegyum

r TARTIŞMA TE 1 . Büyük Grup Tartışması 4. Sempozyum Bütün sınıfın katılımıyla gerçekleşir. Öğretmen dersin Öğrenci ya da dinleyici gru konusuyla ilgili bir tartışma açar, bütün sınıfın katılımını natsal. düşünsel ağırlık ta sağlamaya yönelik ünlem ler alır. Ö ğrenci sayısı küçük boyutlarının paylaşılması s gruplara bölünmeyecek kadar az (7-9 kişi) olmalıdır. nunun ele aldıkları\\onünü Tartışmayı yöneten öğretmendir. Bu tartışma biçimi bilimsel çalışmaları (makale sınıfın küçük gruplara bolünemeyeceği durumlarla vo bu ile paylaşırlar. bütün öğrencilerin etkileşiminin amaçlandığı durumlar* da uygulanır. Bilgi şölenlerinde b:r konuy Konu ile ilgili yapılm ış bilim s 2. Küçük Grup Tartışması ların paylaşılması söz konu ne verilen sürede paylaşım Öğrencilerin tartışmaya daha etkin katılımlannı sağ­ dadır. Dinleyiciler soru sora lamak amacıyla 4-6 kişilik küçük ve heterojen yapıda gruplara ayrılarak gerçekleştirilen tartışma biçimidir. Sempozyumdan sonra pan Sınıftaki öğrenci sayısı 12'den fazla olmamalıdır. Her grup konu üzerinde tartışarak, tartışma sonunda ulaş­ ■ tığı sonuçlan sınıftaki öğrencilerle paylaşır. [ 5. F -3 . Münazara Değişik görüşlere sahip kiş Belli bir konunun lehinde ve aleyhindo konuşmak üzere sorunları tartıştıkları süreçti iki grup oluşturulur. Gruplar savundukları görüşe ilişkin dır. Konunun farklı yönleri, hazırlık yaparak, belli kurallar çerçevesinde kendilerine ce dinleyiciler karşısında ta tanınan süre içindo savundukları görüşü kanıtlamak ve diğer tarafın da görüşlerini çürütmek için karşılıklı ko­ Konuşm acılar sırası ile kon nuşurlar. Kazanan taraf jüri tarafından açıklanır. macılar arasında tartışma Dinleyiciler konuşmacılara şüncelerini açıklayabilirler.

EKNİKLERİ Güncel sorunların, herkesin izleyebileceği biçimde açık olarak tartışıldığı bir toplantıdır. Belirlenen konu­ m (Bilgi Şöleni) ya ilişkin farklı bakış açılanna sahip kişilerin görüş ve düşüncelerini etkileşim içinde karşılıklı tartışmalarıdır. ubu karşısında bilimsel, sa­ aşıyan bir konunun değişik Katılımcılar, konu üzerindeki görüşlerini defalarca söz sürecidir. Konuşmacılar ko­ alarak dile getirebilirler. Tartışmaya dinleyiciler katıl­ maz. açıklamak adına yaptıkları e-tebliğ-bıldiri) dinleyici gru­ 7. Sem iner Alanında uzman veya belli konuda araştırma yapan yu taşıma amacı güdülmez. kişi ya da kişilerin, konu ile ilgili olan özel bir kitleye sel nitelik taşıyan araştırm a­ sunu yapması ve sunu üzerinde tartışmaya dayalıdır. usudur. Her katılımcı kendi­ \"Tez* ya da *hizm et-içi eğitim* sem inerleri bunun en mını tamamlamak durumun­ önemli örnekleridir. abilirler. el veya forum da yapılabilir. 8. Kollegyum Bir panel grubu yerine, iki panel grubundan meydana Forum gelir. Gruplardan biri kaynak konumunda bulunan kişi­ lerden diğeri do öğrencilerden oluşur. şilerin herhangi bir konudaki ir. Panele gore daha formal- Öğrenciler kaynak grubuna sorular yöneltir. Uzman ni­ o alanda iyi yetişm iş kişiler­ teliğindeki kaynak grup ise soruları cevaplar. Dinleyici artışılır. grup, bir konunun kendilerine sunulması yerine daha çok konu ile ilgili soru-cevap etkinliği ılo bilgilenir. nuşmalarını yaparlar. Konuş­ yapılmaz vo soru sorulmaz. soru sorabilir ve kendi dü­

9. Zıt Panel öğretim Yöntem ve Teknikl İşlenmiş olan konuların tekrar edilmesinde veya açık­ TARTIŞMA T lığa kavuşmamış konuların öğretim inde kullanılır. 8u teknik özellikle işlenmiş konuların tekrar edilmesinde 11. Vızıltı Grupları etkilidir. Çunku bu tekniğin başarısı öğrencilerin yeterli düzeyde on bilgilere sahip olmasına bağlıdır. Vızıltı grupları, öğrencilerin kendi aralarında kuçuk gruplar Tekniğin uygulanmasında sınıftaki öğrenciler ikiye ay­ halinde tartışmaları şeklinde rılır. öğrencilerin yarısı soru soran, yarısı da cevap ve­ yapılan uygulamanın adıdır. ren grup İçinde yer alır. Her bir bolüm tekrar dort ya da Bu uygulama; öğrencilerin ö ğ ­ altı kişilik gruplara ayrılır. renmeye ilgi ve isteklerini art­ tırmak. öğrencilerin konu ile Soru soracaklar sorularını tespit ederken diğerleri de ilgili bilgilerini arkadaşlarıyla kendilerine sorulması muhtemel olan sorulara cevap paylaşmalarını sağlamak ve Öğ­ hazırlar. 1S-20 dakikalık bir hazırlıktan sonra tartışma rencilerin kendi kendilerine öğ­ süreci başlar. Bilinen konular üzerinde fazla durmadan renmeleri için fırsat oluşturmak bilinmeyen ve pek açıklığa kavuşmamış konulara ağır­ amaçlarıyla yapılır. lık verilmesi olum lu yonudur. 10. Buzz Grup 12. Philips 66 Bir tartışma tekniği olan buzz grup Tekniğin amacı öğrenci katılımını tartışmasında grubun büyüklüğünü arttırmaktır. Tekniğin uygulanma­ belirleyen temel faktör öğrenci ilgi­ sında her gruba bir başkan belirlenir, leridir. öğretm en tahtaya sorunu yazar. Her Tartışmadan once konular belirlenir grup sorunu kendi içinde ele alır. ve Öğrenciler ilgi duydukları konu­ Grup içindeki tartışma sonlandıktan lara gore bir araya gelerek gruplar sonra, grubun vardığı sonuç grup oluştururlar. sözcüsü tarafından diğer gruplarla paylaşılır, öğretm en konuyla ilgili Grupta herkes görüşünü açıkladı­ öğrencilere sorular sorabilir ve ko­ ğında konu çözümlendiğinde tartış­ nunun eksik kalan yönlerini tam am ­ ma sonlandırılır. layabilir. 8u teknik sınırlı zaman içinde b ü ­ yük bir gruptaki öğrencilerin kuçuk gruplara bölünerek öğrencilerin tamamının yorumlarını ortaya koya­ bilmeleri açısından faydalıdır.

leri TEKNİKLERİ (Devamı) 13. Fikir Taraması 15. Workshop ( Çalıştay) Belli bir konuda 4-9 kişilik gruplar oluştu­ Bireylerin ortak bir konu üzerinde çalış­ rularak grup üyeleri arasında fikir taraması malarını, düşünmelerini ve öğrenmelerini yapılır. 8u teknik, dersin herhangi bir anın­ sağlayan uygulamalı bir tekniktir. Konu­ da dersi sıkıcılıktan kurtarmak ve canlandır­ sunda uzmanlaşmış bireylerin tartışarak mak, öğrencilerin ilgi ve dikkatlerini derse sorunlara çözümler üretme amacıyla bir çekmek amaçlarıyla kullanılabilir. araya geldiği tartışma tekniğidir. Katılımcıları kısa bir zamanda belli bir yerde 8u tekniğin uygulanmasında ciddi veya toplayarak belirlenen konudaki sorunların mizahi bir konuyla ilgili olarak öğrencilerin ve bu sorunlara ilişkin çozum önerilerinin goruş ve düşüncelerim özgürce söylemele­ ortaya konmasına hizmet eder. ri sağlanır. Beyin fırtınası tekniğinde pro b­ Workshop grupları 6-6 katılımcıdan oluşur. leme ozgun ve yaratıcı çözümler üretmek Her oturum un sonunda kısa bir değerlen­ amaçlanırken, fikir taraması tekniğinde ö ğ ­ dirme yapılır. Her grup kendi çalışmasını rencilerin belli bir konuda görüşlerini ifade kuçuk bir raporla sonlandırır. En sonunda etmeleri amaçlanır. ise gruplann raporlarından ortak bir rapor hazırlanır. 14. Çember 16.Ça!ışma Grubu ı Bu tekniğin uygulanabilmesi için kazandırı­ öğrencilerin ilgi alanlanna uygun olarak ­ lacak davranışların en az kavrama düzeyin­ (homojen) belirlenen gruplarla yaptıkla­ , de ve öğrencilerin tartışacaklan konunun rı süreçte elde ettikleri araştırma-incele- r bilgi ve becerilerine sahip olması gereklidir, me sonuçlarım diğer öğrencilerle panel atmosferinde paylaşmalarıdır. öğrenci sayısı 10-15 olmalıdır. 8u teknikte once tartışmayı yönetecek bir lider seçilme­ Çalışma gruplan oluşturulurken tekni­ lidir. Lider hem tartışmayı yönetmeli hem ğin daha etkili olmasını sağlamak için de zamanı ayarlamalıdır. Liderden sonra öğrencilerin görüşleri dikkate alınır, tartışmadaki görüşleri yazacak bir sekreter özellikleri yönüyle birbirine benzer ö ğ ­ ­ saptanmalı ve öğrenciler çember şeklinde rencilerin ve her an bir araya gelebilecek ­ oturtulmalıdır. öğrencilerin aynı grupta olması sağlanır. önceden hazırlanan sorular teker teker Bu teknik, öğrencilerin ilgi alanlarına ­ her öğrenciye sorulmalı ve onlann yanıtları uygun olarak ele alınan konuda grup olarak araştırma yapılması yönüyle pa­ sekreter tarafından not edilmelidir. Her ö ğ ­ nelden, ders dışında bir süreci içermesi renciye her defasında 1-2 dakikalık süreler yönüyle de kuçuk grup tartışmaların­ ­ verilmelidir. Tartışmanın sonunda ana nok­ dan aynlır. r a la r öğretmen tarafından vurgulanmalıdır.^

T ÖĞRETİM YÖN Y Tartışma Anlatım (Takrir) r ÖRNEK OLAY s Örnek olay yöntemi gerçek hayatta karşılaşılan ya da karşılaşılabilecek sorunlu bir olayın sınıf ortamına getirilerek analiz edilmesi, tartışılması ve olayın yeniden yazılması yoluyla Öğrenmenin gerçekleşmesidir. s öğretm en örnek olayı farklı kaynaklardan getirebileceği gibi kendisi de oluşturabilir veya öğrencilerden isteyebilir. ^ Bu yöntem olayın nedeninin, nasıl olduğunun, sonuçlarının ne olacağının tartışılması amacıyla kullanılır. s Tıp, hukuk, psikoloji ve sınıf yönetimi alanlarında etkili olarak kullanılır. v' Örnek olay anlatım, gösteri, rol oynama, şekil, resim, film olarak sınıfa getirilebilir. FAYDALAR! SINIRLILIKLARI ✓ Öğrenilenleri günlük yaşamla ilişkileridir- s İstenilen nitelikte örnek olay bul- me ve gerçek durumda kullanma fırsatı ma ya da yazma bazen mümkün sağlar. olmayabilir. s Sözel ve sözsüz iletişim becerileri, empati s Uzun zaman alır. kurma becerileri gelişir. y Kalabalık öğrenci gruplarında s İlgi ve dikkat çekici öğrenme ortamı sağlar. planlama, uygulama ve değerlen- s örnek olay üzerinde yapılan tartışma ile dirm e güçleşir. öğrenciler sürece aktif olarak katılır. •s Problem çözme becerisi kazandırır. ^ Öğrenmelerin kalıcılığı yüksektir. s Öğrenciler bildiklerini örnek olay üzerinde uygulama şansı bulurlar. s Analizetme,yorumlamavekararvermeye- teneğini geliştirir. ta

KPSS Eğitim B ilim leri Problem Çözme Bireysel Çalışma ÖNTEMLERİ ■ « Ü U IJ I.IM IIÜ Ü GÖSTERİP YAPTIRMA Bir beceriyi kazanmanın en etkili yolu, onun uygulamasını yapmaktır. Bu nedenle gös­ terip yaptırma devinişsel (psiko-motor) alandaki hedeflerin gerçekleştirilmesinde en etkili yoldur. Bir işlemin uygulamasını öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur. Bilgilerin beceriye dönüştürülmesi aşamasında işe koşulan bu yöntem daha çok kılavuz­ la yapma basamağındaki hedefler için uygundur. Gösteri boyutunda öğretmen, yaptırma boyutunda ise öğrenci merkezdedir. Boylece hem öğretmenin hem de öğrencinin merkezde olduğu tek yöntemdir. öğretm en davranışın modelini göstererek öğrencilerin modelden öğrenmelerini sağ­ lar. Bu nedenle bu yöntem in uygulanmasında model alma yoluyla öğrenme sureci ger­ çekleşir. Usta, çırak etkileşimiyle gerçekleşen öğrenmeler bu surece örnektir. FAYDALARI SIMIRIIIIKIARI öğrenciler becerileri yaparak ya­ s 8azı durumlarda çok fazla planlama ve şayarak öğrenirler. hazırlık gerektirebilir. s öğretim süreci birden çok duyu Anlama olmaksızın taklit etmeye dayalı organına yöneliktir. olabilir. ^ Devinişsel alandaki hedeflerin ka­ s Çok ayrıntılı ve karmaşık becerilerin zandırılmasında en etkili yöntem ­ öğretiminde adım adım gidilmezse eksik­ dir. lik duygusuna neden olabilir. öğrenm e surecinde anında do- nüt ve düzeltme yapılmasına imkân sağlar. öğrenm e süresini kısaltır. * İlgi ve dikkat çekmeyi sağlar.

i Tartışma öğretim Yöntem ve Teknik ÖĞRETİM YÖ Anlatım (Takrir) [ örnek Oiay PROBLEM ÇÖZME Daha çok araştırma yoluyla öğretim stratejisinde, bilişsel alanın özellikle uygulama düzeyi ve daha ust düzey hedeflerinin gerçekleşmesinde kullanılır. ✓ John Devvey'm problem çözme aşamalarına dayanan yöntem, bilimsel araştırma surecini te ­ mele almaktadır. ✓ Problemin farkına varma, problemi tanımlama, problemin çozumu için hipotezler (denence- ler) oluşturma, veri toplama ve verileri analiz etme, genelleme ve sonuçlara ulaşma adımla­ rından oluşur. ✓ Ost düzey (karmaşık) zihinsel becerileri ve düşünme yollarını gerektirir. S öğrenci merkezlidir, öğrenciler problem çözme adımlarını kullanır, öğretm en rehberdir. s Bireysel ya da grup olarak gerçekleştirilebilir. fAYOALAJö SİKIRIIIIKIARI Kalıcı izli öğrenmeler sağlar. Her disiplin alanında uygulanması zordur. Planlama, uygulama ve değerlendirme sü­ Bilimsel düşünme yeteneği ve b ilim ­ reçleri çok zaman gerektirir. sel tutum kazandırır. Uzun zaman gerektirir. Problemi çözmek için gerekli materyal ve Yaşamda karşılaşılan problemlere b i­ kaynaklara ulaşmak her zaman mumkun limsel çözümler üretmede yardımcı olmayabilir. olur. 8ağımsız çalışma ve üst düzey d ü ­ şünme yeteneğini geliştirir. İlgi ve gudulenmeyi arttırır. Eleştirel düşünme ve sorgulama be­ cerilerini geliştirir. Yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme ve karar verme becerisi kazandırır.

kleri ÖNTEMLERİ i Gösterip Yaptırma i BİREYSEL ÇALIŞMA s Her birey zihinsel, bedensel ve duygusal yönden farklı özelliklere sahiptir. Bireysel çalışma bir Öğrencinin bir konuyu yaparak-yaşayarak öğrenme yoludur. s Bu yöntem, bir öğrencinin bir konuyu kendi başına öğrenmek istediği zaman kullanılır. * Araştırma yoluyla ve tam öğrenme yoluyla öğretme surecinde kullanılır. ^ Uygulama, analiz ve sentez düzeylerindeki davranışları kazandırmada kullanılır. s öğrenci merkezli olan bu yöntem, her öğrenciye öğrenme durum unu kendine göre düzen­ leme fırsatı verir. •s öğrencinin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarına uygun olarak yapılır. fAYDALARI SINIRUIIKIARI s Bu yöntem, bir öğrencinin bir konuyu ✓ Sınıf ortamında gerçekleştirilmesi çok zor­ kendi başıaa öğrenmek istediği zaman dur. kullanılır. s Her öğrenci için kendine ozgu süreç g e ­ s Araştırma yoluyla ve tam öğrenme yo ­ rektirdiğinden pahalı bir yöntemdir. luyla öğretme surecinde kullanılır. ✓ öğrencinin ilgi ve yeteneklerinin belirlen­ s Uygulama, analiz ve sentez düzeylerin­ mesi uzun zaman alabilir. deki davranışları kazandırmada kulla­ nılır. s Sosyalleşme minimuma inmektedir. ✓ öğrenci merkezli olan bu yöntem, her Öğrenciye öğrenme durum unu kendi­ ne gore düzenleme fırsatı verir. s öğrencinin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarına uygun olarak yapılır.

ÖĞRET Öğretim tekniği, öğretim yöntem ini uygulamaya koyma biçimi ya da sın grupla öğretim teknikleri, bireysel öğretim teknikleri ve sınıf dışı öğretim r r- ----------- G rupla Ö ğ retim T eknikleri < Bireysel Ö ğretim T eknikleri ^ Sınıf Dışı Ö — ► 1. Beyin fırtınası >• 1. Bireyselleştirilmiş öğretim — l.Gezi 2. Gösteri -► 2. Programlı öğretim — ► 2. Görü 3. Soru-cevap — *► 3. Bilgisayar destekli öğretim — 3. Ev öd -----► 4. Rol oynama —* 4. Gözle -----► 5. Orama 5. Muze - H * 6. Altı şapkalı düşünme ---- ► 7. Altı ayakkabılı uygulama 6. Sergi -----► 8. Eğitsel oyunlar -----► 9. Görüş geliştirme -----► 10. İstasyon --- ► 11. Akvaryum --- ► 12. M ikro öğretim ----- ► 13. Konuşma halkası -----► 14. Kartopu -----► 15. Sokrat semineri -----► 16. Sokrat tartışması 17. Benzetim

KPSS Eğitim Bitimleri TİM TEKNİKLERİ nıf içinde yöntemin uygulanış surecidir. Öğretimde yaygın olarak kullanılan teknikler; m teknikleri olmak üzere üç grupta incelenebilir. ı w— Ö ğretim T eknikleri D iğer ö ğ re tim T eknikleri üşme — 1. Köşelenme — 15. Duşun-eşleşpayiaş devi — ► 2. Öğrenme halkası —► 16. Duşüntartışyaz-paylaş em — 3. Kum saati 17. Sinektik e Eğitimi — 4. Pazar yeri i — ► 5. Dedikodu — 18. Arkası yarın — ► 6. Serbest kürsü — ► 19. Analoji — ► 7. Deney — 20. Oyku oluşturma — ► 8. Tutor destekli öğretim — 21. At nalı — 9. Akrostiş — ► 22. Argumantasyon — ► 10. Rulman — ► 23. Güç alanı analizi — ► 11. Zihinsel haritalama — ► 24. Bilişsel çıraklık 12. Tereyağekmek 25. Ekiple öğretim 13. Sandviç 26. Buzkıran 14. Mim (Sessiz Aktrist) — 2 7.8eyin eseri 28. Öğrenme galerisi