Eğitim Bilimleri özet

ölçme ve Değerlendirme 8. PUANLAMA BİÇİMİ BAKIMINDAN SINIFLAMA D. UYGULAMA SÜRESİ BA 1. O b je k tif T estler 1. Hız T estleri Kim tarafından puanlam a yapılırsa yapılsın hatasız olarak puanlanabilen testlerdir. Testin uygulandığı gru bu n n sürede soruların hepsini yanıtl örnek; sorular neredeyse tum öğrenc Beden eğitimi, müzik, resim ve sanat alanlarında kullanılan lıktadır. ö rn e k: ALES vb. sınavla testlerdir. V ______________________________________________________^ 2. Güç Testleri Çoktan seçmeli, d o ğru yanlış ve ekleştirmeli testler ob je ktif Yeterli sürenin verildiği ve g i testlerdir. oluşan testlerdir, öğrencilerin amacıyla kullanılır, örnek: Alan 2. S ü b je ktif Testler leri vb. Puanlama surecine, puanlayıcının öznel kanı ve yargılarının Test Hazırlam a Süreci karıştığı testlerdir. 1. Testin am a cım b e lirle m e : Örnek leceği ve testin hangi amaç iç SOzlu ve yazılı yoklamalardır. mesidir. C. TESTİ HAZIRLAYAN KİŞİ BAKIMINDAN SINIFLAMA 1. Ö ğ re tm e n Yapımı T estler 2. ö lçü le ce k n ite lik le ri sapt kapsam ve bu kapsamdaki dav Öğrencilerin öğrenm e düzeyini belirlemek için, sınıf atm os­ feri gibi faktörleri goz onune alarak öğretm enlerin kendi örnek: sınıfları için hazırladıkları testlerdir. Personel seçmek için adayları I örnek; çülmesi için matematik alanının Yazılı yoklamalar, kısa cevaplı testler vb. vsofulann sorulacağının belirlen 2. S ta n d a rt Testler 3. B e lirtke ta b losu hazırlam veya ünitelerdeki hedef davran Güvenirliği ve geçerliği yüksek ölçmeler yapabilmek için uzmanlarca hazırlanan testlerdir. 4. Soru tü rün ü n belirlenm es ranışları ölçm ek için en uygun 5. M a d d e yazm a: Belirtke tabl ra uygun m addeler yazılır ve so lığına bağlı olarak belirlenir.

AKIMINDAN SINIFLAMA 6. M a d de leri d ü ze ltm e k (redaksiyon): Sorular yazıldıktan sonra, hata bilim sel veya dil hataları, açık ve anlaşılırlık ve eredeyse tamamının verilen ölçülm ek istenen davranışı ölçebilm e yönlerinden ince­ layamadığı testlerdir. Testteki lenerek deneme uygulaması hazırlanmadan once gerekli ilerin yanıtlayabileceği kolay­ düzeltm eler yapılır. ar 7. Denem e fo rm u n u hazırlam a: Maddeler düzenlendikten sonra test deneme form u haline getirilir. Formu uygulamak için asıl gruba benzer bir g ru p seçilir. ttikçe kolaylaşan sorulardan 8. D enem e u y g u la m a s ın ı yap m a: Test m addelerinin sayı­ yeterlik düzeyini belirlemek sal n ite liklerini belirlem ek amacıyla yapılır. İşleyen ve işle­ n bilgisi testleri, yeterlik test­ meyen m addeler belirlenir. Testle hangi özelliklerin ö lç ü ­ 9. Puanlam a yapm a: Deneme uygulaması yapıldıktan son­ çin kullanılacağının belirlen­ ra cevaplayıcıların cevapları için puanlam a yapılır. Puanla­ ma 1-0 veya sorular için uygun görülen ölçm e kuralına göre yapılır. 10. Test ve m adde is ta tis tik le rin i hesaplam a: Puanlama yapıldıktan sonra test m adde istatistikleri hesaplanır. tam a: Bu adımda ölçülecek 11. M a d d e seçme: Elde edilen test ve m adde istatistikleri­ vranışlar belirlenir. ne bağlı olarak hangi m addelerin seçileceğine, hangi m ad­ delerde ne tur düzeltm eler yapılacağına, nihai teste hangi m addelerin alınacağına karar verilir. 12. N ihai te sti oluşturm a : Deneme uygulaması sonucun­ da seçilen m addeler nihai form u oluşturur. ın matematik bilgilerinin ö l­ BİLİŞSEL ALANDAKİ DAVRANIŞLARIN ÖLÇÜLMESİNDE n hangi konu ve ünitesinden KULLANILAN ARAÇLAR nmesi. E ğitim de K ullanılan G eleneksel Ö lçm e Araçları a : Bu aşamada konulardaki nışlar içeriğe paylaştırılır. Yazılı Y oklam alar i: Belirtke tablosundaki dav­ Cevaplayıcmın sorulan soruların cevaplarını duşunup hatır­ soru tipi belirlenir. layarak ve hatırladığı cevabı organize edip yazarak sundu­ ğu kâğıt kalem (essay) tip i sınav türüdür. Yazılı yoklamalar losunda bulunan davranışla­ kişinin yaratıcı düşünce ve yazılı anlatım becerisini, belli k o ­ oruların sayısı konuların ağır­ nulardaki goruşunu, kişiliğini, ilgisini ve tutum unu ölçmede kullanılır.

Yazılı Y oklam alarda K ulla nılan Soru T ip le ri 5. Yazılı sınav sorulan şişirme rişli olduğundan puanlanm 1. Sınırlı y a n ıtlı s o ru la r: Yanıtlan sınırlı veya kısa olan so­ puanlama güvenirliği düşü rulardır. 6. Sentez ve değerlendirm e g Örnek: ki davranışların ölçülmesine Sorular listeleyin, tanımlayın, nedenlerini sıralayın gibi ifa­ delerle sorulur. 7. Soruların guçluğu, testin g den tahm in edilemez. 2. S erbest cevap soruları:C evaplan sınırlı olm ayan, k o m p o ­ 8. Yazı güzelliği, kâğıdın düze zisyon tip i sorulardır. Cevabın içerik, nite lik ve uzunluğunu yeteneği gibi değişkenler belirlem ede cevaplayıcıya belli Ölçülerde özgürlük verilir. rak geçerliği düşürür. örnek: Yazılı Y oklam alarda Puanlam Kompozisyon becerileri, sentez ve değerlendirme basama­ 1. G enel İz le n im le P uanlam ğındaki davranışlar, yaratıcılık gibi özellikler ölçüleceği za­ baştan sona okunduktan s man kullanılan sorulardır. bir puan vermesidir. Puanla 3. Z o ru n lu cevaplı sorular: Yanıtlayıcılarm hepsi tarafın­ dan cevap verilmesi zorunlu olan sorulardır. 4. Seçim lik sorular: Yanıtlayıcmın seçimine bırakılan soru­ 2. Sınıflam a ile Puanlam a: lardır. Verilen b ü tü n sorular arasından belirlenen kadarının bucak bakılarak kâğıtların cevaplandırılması istenir. ayrılması ve daha sonra bu lanmasıdır. Puanlama gü v Yazılı Y o kla m a la rın Ö z e llik le ri yapılan puanlamanın güve 1. Yazma hızı öğrenciler arasında aynı olm adığından *yaz- 3. Sıralam a ile Puanlam a: T m ahızrolçülecekdeğişkene karışarakgeçerliğidüşüre- puanlayıcı tarafından birbir bilir. en zayıfa doğru sıraya kon sıralandıktan sonra en iyi k 2. Soru sayısı az ve soruları hazırlama süresi kısa o ld u ğ u n ­ rine de buna gore azalan p dan hazırlanması kolaydır. rinci ve ikinci yöntem in güv 3. Düşünm eye yazmaya fazla zaman harcandığı için çok 4. A nahtarla Puanlama: Ya sayıda soru sorulamaz. Bu nedenle kapsam geçerliği belirlenerek ölçm e kuralı li düşüktür. nılarak yapılan puanlamay Puanlama diğer puanlama 4. Puanlama süresi zaman aldığından özellikle çok sayıda venilirdir. yanıtlayıcmın o ld u ğ u durum larda yazılı sınavların ku lla ­ nışlılığı düşer.

KPSS Eğitim Bilimleri yaparak cevaplamaya elve­ Yazılı Yoklam a S onuçlarını Puanlam ada D ik k a t Edilecek ması sübjektiftir. Bu nedenle N oktalar ktür. 1. Anahtarla puanlam a yapılmalıdır. gibi üst düzey basamaklarda­ 2. Cevaplayıcıyt tanım aktan ileri gelen puanlam a yanlılığı­ e uygundur. nı önlem ek için isim ler kapatılm alıdır. eçerliği ve güvenirliği önce­ 3. Bir sorunun iyi cevaplanmış olması diğe r sorulara v e ri­ lecek puanı etkileyebileceğinden puanlama soru-soru enli olması ve kompozisyon yapılmalı. Her kâğıtta aynı soru okunmalı ve puanlan- ölçülecek değişkene karışa­ malıdır. ma Yöntem leri 4. ö lç m e konusu olm ayan yazı güzelliği, kağıt düzeni vb. etkenlere puan verilmemelidir. m a: Puanlayıcmın, yanıtları 5. İyi bir öğrenciden sonra orta bir öğrenci zayıf, zayıf bir sonra genel izlenim ine göre öğrenciden sonra ise orta bir öğrenci iyi görünebilir. 8u ama güvenirliği düşüktür. etkiyi giderm ek için kâğıtlar sınıflandırılabilir. 6. M üm künse birden fazla puanlayıcı kullanılm alıdır. 7. Puanlama d ikka tli yapılmalıdır. Yanıtlayıcmın kâğıtlarına ça­ Sözlü Yoklam alar iy i, orta, zayıf' gibi sınıflara u sınıflardaki kağıtların puan- Soruların sözlü olarak sorulup, yam tlann duşunup hatırla­ venirliği genel izlenime gore yarak sözlü olarak verildiği sınavlardır. Konuşma becerileri, enirliğinden yüksektir. sözlü anlatım gücü, m üzik becerilerini ölçmede, okul öncesi ve ilköğretim in ilk yıllarında kullanılır. Tüm yanıtlayıcılarm kâğıtlan riyle karşılaştırılarak en iyiden Sözlü Yoklam aların Ö zellikleri: nur. 8ütün kâğıtlar bu şekilde kâğıda en yüksek not, diğerle­ 1. Sınav anında öğretm en ile öğrenci arasında etkileşim puanlar verilir. Güvenirliği b i­ olduğundan ölçmeye cevaplayıcmın anlatım becerisi, venirliğinden daha yüksektir. öz güven vb. birçok istenmeyen özellik karışarak ölçm e­ nin geçerliği ve güvenirliği düşer. amtlayıcıdan istenen cevaplar istesi hazırlanır. Bu liste kulla­ 2. Soruların hazırlanması diğe r sınavlara gore daha kolay­ ya anahtarla puanlama denir. dır ve daha az zaman alır. 8u nedenlerle hazırlama y ö ­ a tekniklerine gore daha g ü ­ nünden kullanışlılığı yükselir. 3. Az sayıda soru sorulduğundan kapsam ge çerliği d ü ­ şüktür.

s ölçm e ve Değerlendirm 4. Sözlü yoklam alar bireyseldir. Her öğrenciye farklı soru 3. Tanım lam ayı G erektire sorulur. Soruların kapsamı ve güçlükleri farklı olacağın­ kavramın tanımının yazı dan öğrenciler karşılaştırılamaz. örnek Soru__________________ 5. Yanıtlayıcıların her birine farklı soru sorulduğundan uy­ gulama ve puanlama emek gerektirir. 8u durum kulla­ Güvenirlik kavramını tanımla nışlılığı düşürür. 4. Tanımayı G erektiren S 6. Yanıtlayıcının yanıtında belirsiz kalan noktaların aynntılı ginin, kavramın, tanımın deşilmesi yoluyla bilginin derinlemesine ve genişlem e­ m aklarının tanınması ist sine ölçülm esi m üm kündür. 7. Yanıtlama, sorudan hem en sonra yapıldığından ö ğ re n ­ Örnek S o n cinin düşünm e ve cevabını gözden geçirm e şansı o lm a ­ yacaktır. 8u durum geçerliği ve güvenirliği duşurur. *Bu çalışmada, testin farklı z masından elde edilen sonuç Kısa Cevaplı (8 o şlu k D o ld u rm a lı) Testler Yukanda yapılan çalışmada Bir kelime, bir kavram, bir rakam, bir cüm le veya kısa bir temi çalışılmıştır? liste ile yanıtlanabilecek sorulardan oluşan, cevaplayıonın cevabı düşünüp hatırlayarak yazılı olarak ifade e ttiğ i ölçm e Kısa Cevaplı T estlerin ö z e l araçlarıdır. 1. Yanıtlayıcının yanıt verir Kısa Cevaplı Soru T ip le ri sı nedeniyle puanlaması puanlama güvenirliği yü 1. Soru K ip in d e S o ru la r: M adde soru cüm lesi b iç im in d e ­ d ir.‘ Kim, ne zaman, nasıl, niçin, nerede vb.\" soru kö kle ­ 2. Yanıtlayıcı yanıtı düşünü rinden oluşur. duğu nd an şans başarısı yüksektir. örnek Soru 3. Alt düzey davranışları öl Bir ölçme aracının ekonomik olması hangi niteliğiyle ilg ili­ 4. Her eğ itim düzeyine uyg dir? 5. Çok sayıda soru sorulab 2. Eksik Cümle T ipind e S orular: Öğrencilerden ifadeler­ yüksektir. de, cüm lelerde veya paragraflarda bırakılan boşluk ya da boşluklara uyan kelimeyi, kavramı ya da cümleyi yaz­ 6. Fikirleri kom poze etme, ması beklenen sınav türüdür. gibi etkenler ölçme sonu geçerliği yüksektir. örnek Soru 7. Sorulan hazırlama, uygu olması nedeniyle kullanı Sadece toplam ve fark işleminin yapıldığı ölçek türü ...................................... dır.

me e n S o ru la r: Bu tip sorularda bir D oğru Yanlış Testleri ılması istenir. Verilen b ir önerm enin d o ğru olanına D, yanlış olanına ise Y harflerinin yazıldığı test türüdür. Şans başarısı en yüksek _______ testtir. ayınız. D oğru Yanlış T estlerinin ö z e llik le ri: 1. Şans başarısı en yüksek testlerdir. S o ru la r: Bu tip sorularda bir b il­ n, özelliklerin veya işlem basa­ 2. Yanıtlar b ir ha rf veya işaretle verildiğinden puanlam a tenir. hem kolaydır hem objektiftir. zamanlarda art arda ölçme yapıl­ 3. Yanıtlama zamanı sadece okum aya ayrıldığından çok çları karşılaştırmıştır.' sayıda soru sorulabilir. 8u nedenle kapsam geçerliği yüksektir. hangi güvenirlik belirleme yön­ 4. Üst düzey davranışların ölçülm esinde uygun değildir. llikle ri 5. Yanıtlama işlemi, ölçülen b ilg i veya yeteneğin dışında ken şişirme imkanının olm am a­ bir zorluk getirm ez. Bu nedenle ilköğre tim in alt basa­ ı kısmen objektiftir. 8u nedenle maklarında kullanılabilir. üksektir. üp bularak yazmak zorunda o l­ 6. Yanlış önerm elerin yanlış öğrenm elere neden olması ı yoktur. Bu nedenle gü ven irliği nedeniyle biçim lendirm eye yönelik değerlendirmede kullanılması sakıncalıdır. lçmeye uygundur. 7. Hazırlanması ve puanlaması kolaydır. 8. Yazı güzelliği, düzen g ib i değişkenler ölçm e sonuçlarına karışmadığından bu durum geçerliğini yükseltir. gun düşen sınav tipidir. Soru Yazarken D ikkat Edilecek N oktalar bileceğinden kapsam geçerliği 1. Her m adde tek b ir davranışı yoklamalıdır. 2. Her m adde kesinlikle do ğru ya da yanlış olmalıdır. , yazı güzelliği, kâğıdın düzeni 3. Her m addede tek b ir fik ir bulunm alıdır. uçlarına daha az karışacağından 4. Ö nerm enin d o ğ ru y a n lış old u ğ u n u açığa vuracak ip uç­ ulama ve puanlamasının kolay larından sakınılmalıdır. ışlıdır. 5. Doğru yanlış ifadelerin uzunluklan b irbirine yakın o l­ malıdır.

6. D oğru yanlış m addelerin sayıları b irb irin e yakın o lm a ­ d. D oğru cevabı gizli m addeler: Ç lıdır. lerin olumsuz özelliklerinden b bilm ediği halde verilen seçenek 7. Doğru yanlış m addeler testlere belirli bir o ru n tu h a lin­ de yerleştirilmemelidir. ' ğünde tanımasıdır. 8. Bir m addenin yanlışlığı önemsiz veya aldatıcı bir no kta­ Om tkScru_______________________________ da olmamalıdır. \"Suç ve Ceza romanının kahrama 9. Her m adde kısa ve açık net yazılmalıdır. Gereksiz ayrıntı­ doğru yanıtı Raskolnikov olarak öğrenci tanıyıp doğru yanıtı işaretl larla şişirilm em elidir. \\ ge çroe kffln doğru yanıt (R.) olarak 10. Çift olum suz ifadeler kullanılmamalıdır. Tek olum suz ifa­ delerin altı çizilmelidir. 2. M adde Köküne Göre: 11. M addelerdeki bilin en bir kaynaktan aynen aktarılma- a. Kökü soru tip in d e olan m add malıdır. kelimeleri ile ifade edilmektedir Çoktan Seçmeli Testler b. Kökü eksik cüm le tip in d e ola künde bir kelime, bir harf, sem Yanıtlayıcmın sorunun yanıtını seçenekler arasından seçe­ yarak boşluk bırakılır. Verilmes rek cevap vermesini gerektiren sorulardan oluşan testlerdir. bu boşluğa yazılması gereken Çoktan seçmeli bir test maddesi kok ve seçeneklerden o lu ­ verilenler arasından seçmesi ist şur. Kok sorunun sorulduğu ve çozum için gerekli bilgilerin verildiği kısım, seçenekler ise d o ğru yanıt ve çeldiricilerden c. K ökü o lu m su z m a d d e le r: M a oluşur. olarak ifade edildiği madde tü olumsuz ifadenin koyu, altı çiz Çoktan Seçmeli M adde T ipleri olumsuzluğa dikkat çekerek, d cağı hatalar engellenir. 1. D o ğ ru Cevaba G öre: 3. M a d d e le rin G ruplanışına Göre a. D oğru cevabı kesin ve b ir tane olan m ad deler: M ad­ denin seçeneklerinden sadece biri doğru diğerleri ke­ a. O rta k k ö k lü m a d d e le r: Bir tab sinlikle yanlış olan maddelerdir. veya harita gibi bir materyalde sorulduğu m addelerdir. Bu tip b. A n a h ta rla n m ış cevabı en d o ğ ru o la n m a d d e le r: Çel- kate alınacak en önem li noktal diricilerin tum u kısmen doğru olan fakat doğru cevap kündeki bilgiye dayalı olması şıkkının d o ğru luk derecesinin en fazla o ld u ğ u m adde olarak yazılmasıdır. 8u şans baş tipidir. Bu tip m addelerle analiz düzeyinde davranışlar dur. 8u nedenle ortak koke day ölçülebilir. tane olmalıdır. c. B ileşik cevpp g e re k tire n (ö n c ü llü ) m a d d e le r: Bir b. O rta k seçenekli m ad de ler: Ba m addenin birden fazla d o ğru cevabı oldu ğun da ve çel- şın yoklanm asında aynı seçene dirici yazmanın zor olduğu durum larda kullanılan m ad­ du rum d a seçenekler başa yaz de turudur. 8u tip m addeler hazırlama bakımından çok sorular bu seçeneklere gore cev kullanışlıdır. Analiz düzeyinde davranışların ölçülm esin­ de yazma süresi ve basılı kâğıt de kullanılabilir. sağlar. Bu tarz sorularda soru s rısı artacağı için soru sayısı en fa

Çoktan seçmeli m adde­ Çoktan Seçmeli Testlerin ö z e llik le ri: biri, kişinin doğru cevabı kler arasında onu gordu- 1. Diğer soru tiplerin de n farkı doğru cevabın m adde için­ de verilmesidir. ____ . 2. Çok sayıda soru sorabilm e im kanı oldu ğun da n kapsam geçerliği yüksektir. anı kimdir?* sorusunun seçeneğe yazıldığında 3. G üvenirliği, geçerliği en yüksek ölçm e aracıdır. ler. Bu durum un önüne yazılarak gizlenir. J 3. Yazı güzelliği, kom pozisyon yeteneği g ib i değişkenlerin işe karışmaması geçerliğini yükseltir. deler: Madde koku soru 4. Puanlama tam am en o b je k tif ve kolaydır. r. 5. Şans başarısı vardır. Bu d u ru m g ü ven irliği duşurur. A n­ an m addeler: Soru kö­ cak seçenek sayısının çokluğu şans başarısını azaltır. bol veya cüm le yazılma- si gereken cevabın, yani 6. Üst düzey davranışların ölçülm esinde uygun değildir. cevabın, cevaplayıcının tenir. 7. Uygulama ve puanlam a yönünden kullanışlıdır. Çunku uygulaması ve puanlaması kolaydır. İlköğretim 3. sınıf­ adde kokunun olumsuz tan itibaren uygulanabilir. ürüdür. Bu m addelerde zili vb. yazılması yoluyla 8. Hazırlanması zor ve uzm anlık ge rektird iği için hazırlama dikkatsizliğin neden ola­ yönünden kullanışlılığı düşüktür. e: 9. ö n ced en güçlükleri, güvenirlikleri, geçerlikleri tahm in edilebilir. lo, bir grafik, bir paragraf en birden fazla sorunun maddeleri yazarken dik­ lar, soruların madde kö­ ve birbirinden bağımsız şarısını artıran bir d u ru m ­ yalı soru sayısı en fazla 3 azen birden çok davranı­ ekler kullanılabilir. Böyle zılır. M adde köklerindeki vaplandırılır. Bu tip m a d ­ miktarında ekonom iklik sayısı artarken şans başa­ azla 3 tane olmalıdır.

ölçme ve Değerlend Soru Yazmada Dikkat Edilecek Noktalar E şleştirm eli Testler O bjektif testlerin bir türü 1. Her madde bir davramjt yoklamalıdır. verilen birbiriyie ilgili olan neler, numara ya da cüm l 2. Madde kökü olabildiğince açık ve net olmalıdır. ' Eşleştirmeli testlerde sor cevapların bulunduğu sü 3. Seçenekler arasında büyüklük sırası varsa bunlar sıralı leştirm eli testlerde 6-15 olarak verilmelidir. konu ve ünitelerde kullan 4. Maddeler birbirinden bağımsız cevaplandırılacak şekil­ örnek: de yazılmalıdır. Öncüller sütunu 5. Seçenekler birbirinden bağımsız olmalı, biri diğerini içermemeli, ipucu olmamalıdır. 8oyle bir zorunluluk 1. Kapsam geçerliği varsa bileşik cevap gerektiren soru tipi kullanılmalıdır. 2. Yordama geçerliğ 3. Kullanışlılık 6. Testteki tüm maddelerin seçenek sayılan aynı olmalıdır. Eşleştirm eli Test M ad d e 7. İyi bir test maddesinin madde koku okunduğunda seçe­ • Hazırlaması biraz uzm neklere bakılmaksızın davranışa sahip olan cevaplayıcı • Şans başarısı düşüktür doğru cevabı verebilmelidir. • O bjektiftir. • Kısa surede geniş kaps 8. Madde kökünde gereksiz ifade ve açıklamalardan kaçı­ • Genelde bilgi basamağ nılmalıdır. • Kapsam geçerliği iyi dü 9. Madde kökünde seçeneklerden herhangi birine ipucu Eşleştirm eli Testlerin Ya veren ifadeler kullanılmamalıdır. Gereken N oktalar • Öncüller uzun, seçene 10. Seçeneklerde tekrar eden kelimeler madde kokune • Her iki şutundaki davra alınmalı ve tekrar edilmemelidir. • Öncüller ve seçenekler • Soru sayısı 6-15 arasın 11. Yazı buyukluğu uygulanan kişilerin düzeyine uygun o l­ • Şans başarısını azaltm malıdır. sından 3-4 fazla olmalı 12. Maddelerdeki ifadeler bilinen bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır. • Uygun bir yönerge haz 13. Her test maddesi önem li bir davranışı yoklamalıdır. • Seçeneklere sayılar kü malıdır. 14. Çeldiriciler davranışa sahip olmayanları yanıltmalı fakat sahip olanları yanılt ma malıdır. 15. Birbirinin zıttı olan seçeneklerin kullanılmaması gerekir. 16. Madde noktalama ve yazım kurallarına uygun yazılma­ lıdır. 17. Seçeneklerin uzunlukları birbirine yakın olmalıdır. 19. Doğru cevaplar test içine belli bir orüntude yerleştiril­ meme! id ir. 20. Doğru cevaplar seçeneklere yaklaşık olarak eşit dağıtıl­ malıdır. 21. Olumsuz maddeler olum lu algılanma riskine karşı, olumsuzluk ifadesinin altını çizme, koyu yazma vb. y o ­ luyla belirginleştirilm elidir. j

irme ü olan bu testler iki sütun halinde Geleneksel ölçme Araçlarının Hazırlanmasında n sembol, kelime, terim , tarih, nes­ Uyulması Gereken Kurallar lelerin eşleştirmesi esasına dayanır. ruların sorulduğu sütuna öncüller, 1. Her soru tek bir hedef davranışı yoklamalıdır. ütuna ise seçenekler adı verilir. Eş­ soru sorulabilir. Etkinlik amacıyla 2. Sorular açık ve anlaşılır olmalıdır. nılması uygundur. 3. Sorularda bilimsel hata, dil ve anlatım bozukluğu olm a­ Seçenekler Şutunu malıdır. A) Tahmin 4. Soruların cevaplandırılması için herkese aynı süre veril­ ği 8) Temsil edicilik melidir. C) Ekonomiklik 5. Cevaplamayla ve puanlama ile ilgili bir yönerge veril­ D) Tanılayıcılık melidir. 6. Sorular birbirinden bağımsız olarak cevaplandırılabile- cek bir yapıda olmalıdır. 7. Her soru önemli bir davranışı yoklamalı, önemsiz ayrın­ tılar üzerinde durulmamalıdır. 8. Soru kökünde ipuçları verilmemelidir. elerinin öze llikle ri Geleneksel ö lç m e A raçlarının N ite lik le rin in G österim i anlık gerektirir. r. î5 Puanlam £ r? scs < Güvenirli< 2~ sam ölçülebildiğinden kullanışlıdır. 3 ğını ölçmeye uygundur. 6 r5 üzeydedir. Yazılı Yoklamalar Düşük Düşük Düşük Üst azılmasında D ikka t Edilm esi düzey ekler kısa olmalıdır. Sozlu Yoklamalar Çok Çok Çok Ost anışlar hom ojen olmalıdır. düşük düşük düşük düzey r birbiriyie ilgili konular içermelidir. da olmalıdır. Kısa Cevaplı İyi Yüksek Yüksek A lt düzey m ak için seçenek sayısı öncül sayı­ Testler ıdır. zırlanmalıdır. Doğru-yanlış Yüksek Yüksek Yüksek A lt düzey üçükten buyuğe sıralı olarak yazıl­ Testleri Çoktan Seçmeli Yüksek Yüksek Yüksek Alt düzey Testler Eşleştirmeli Yüksek İyi Yüksek A lt düzey Testler

DUYUŞSAL ALANDAKİ DAVRANIŞLARIN ÖLÇÜLMESİN­ lerinin geliştirilm esinde tutum DE KULLANILAN ARAÇLAR geçerliği çalışılır. Çunku ilgi duyu bireylerin ilgilendiği etkinlik ve Tutum ölçekle ri luyla bireylerin mesleki ilgileri b likte kullanılır. Duyuşsal alan davranışlarının (tutum ) ölçülm esinde kulla­ nılır. Duyuşsal alan davranışları bilişsel alan davranışları gibi K işilik ölçekle ri doğrudan gozlenemezler. Ancak araç geliştirerek dolaylı olarak ölçülür. Tutum insanda var olduğu düşünülen te o ­ İçe dönüklük, dışa donukluk, atı rik özellik olduğundan bu yapının ölçülm esinde bu yapıyla sizlik vb. kişilik tiplerinin belirle ilgili davranışlardan yararlanılır. 8u ölçekler bireyin nesne aracıdır. Bireyin davranışlarının veya etkinliklere yönelik tutum larının belirlenm esini sağla­ tür kişiliğe sahip olduğu belirle yarak mesleki rehberlikte kullanılır. de örnek olay verilerek bireyin kilerin gözlenmesi yoluyla kişil örnek: Bu kişilik tip le rin in ölçülm esind Bir tutum ölçeğinin geliştirilmesinde öncelikle tutum ta­ doğru-yanlış, kısa yanıtlı sorula nımlanmalıdır. Tutum özelliği duygu, düşünce, davranış nılan soru tipi, açık uçlu sorula öğelerinden oluşur. Bu nedenle tutum ölçeğine soru yazar­ liştirilm esinde tutum ve ilgi ölç ken duygu, düşünce ve davranışla ilgili sorular yazılmalıdır, geçerliği çalışılır. Çunku kişilik d örneğin, m atematik dersine yönelik tutum un ölçülm esin­ de 'M atem atiği seviyorum'; duygu anlamında, 'M atem ati­ PSİKOMOTOR ALANDAKİ DA ğin hayatta önemli olduğunu düşünüyorum'; düşünce an­ SİNDE KULLANILAN ARAÇLAR lamında, 'Sürekli olarak matematik problem i çözüyorum'; davranış anlamında tutum maddesi olarak yazılabilir. Tutu­ İş Performans Testleri (P sikom o mun ölçülmesinde yazılan maddelerin tutum kapsamını temsil etmesi gerekir. Bu durum tutum ölçeğinin kapsam İş ve perform ans testleri bireyl geçerliği ile ilgilidir. Daha sonra faktör analizi yapılarak yonu ile ortaya koyduğu davran ölçeğin tutum yapısını olçup ölçmediği tespit edilmeye m otor beceriler ust düzey karm çalışılır. Eğer testte birden fazla boyut varsa tutum la ilgisiz ler süreç odaklı olarak olçulur. maddeler atılır. Maddeleri testten çıkarma işlemi tek boyut elde edilinceye kadar devam eder. Tek boyut elde edildi­ İş P e rfo rm a n s T e stle rin d e ö lç ğinde testin yapı geçerliğinin yüksek olduğu belirlenmiş lecek Aşam alar: olur. Böylece ölçek kullanıma hazır olur. 1. İşin yapılmasında izlenen yo İlgi ölçekle ri meydana getiren kritik davran mesidir. Duyuşsal alan davranışlarının (ilgi) ölçülm esinde kullanılır. Bireylerin eğilim gösterdiği, hoşlandığı, haz ve m utluluk 2. İşin yapılm a hızı duydukları etkinlik ve nesnelere olan ilgilerini tespit eden ölçm e araçlarıdır. İlgi ölçeklerinde bireyin e tk in lik ve nesne­ 3. Ortaya çıkan urunun kalitesi lere olan eğilim lerine yönelik sorulara yer verilir. İlgi ölçek­

KPSS Eğitim Bilimleri s ölçeğinde olduğu gibi yapı İş ve p e rfo rm a n s te s tle ri (p s ik o m o to r b e c e rile rin ö lç ü l­ uşsal bir yapıdır. 8u ölçekler mesi) üç şekilde yapılır. nesnelerin belirlenmesi y o ­ belirlenerek mesleki rehber­ 1. Performansı ortaya koyma(Süreç) 2. Urunu ortaya koyma(Ürun) 3. Performansı ve urunu ortaya koyma(Süreç ve Urun) ılganlık, saldırganlık, güven­ 1.Sürecin ölçülm e si: enm esinde kullanılan ölçme 8ıreyin, belirlenm iş b ir perform ansı icra ederken tüm aşa­ n gözlenmesi yoluyla hangi maların izlenmesi ve puanlanması sürece yönelik ölçmedir. enm eye çalışılır. Bu ölçekler­ Sürecin ölçülm esinde kon tro l listesi, derecelendirm e ölçeği n olaya karşı gösterdiği te p ­ ve rubric kullanılır. lik tip i belirlenm eye çalışılır. de açık uçlu, çoktan seçmeli, örnek; ar kullanılabilir. En çok kulla­ Turnike becerisinin değerlendirilmesi ardır. Kişilik ölçeklerinin g e ­ çeklerinde olduğu gibi yapı 2.ü rü n ü n Ö lçülm esi: duyuşsal bir yapıdır. Ürunun kalitesinin belirlenmesine yönelik değerlendirm e­ dir. Ürünün değerlendirilm esinde, k on tro l listesi, gözlem AVRANIŞLARIN ÖLÇÜLME­ form u, derecelendirme ölçeği kullanılır. R otor bcccrilerin ölçülmesi) örnek; lerin zihin ve kas koordinas­ Meslek lisesinde öğretmen öğrencilerinden pense yapma­ nışları ölçen testlerdir. Psiko­ maşık becerilerdir. 8u beceri­ larını istemiş ve sadece iş bittiğinde ortaya çıkan penseyi değerlendirmeyi yeterli bulmuştur. Sureci değerlendirmeye ^je re k duymamıştır. y çm e Yapılırken D ikkat Edi­ 3. Süreç ve Ü rü nü n ö lç ü lm e s i ol: En önem lisi perform ansı Hem sürecin hem de urunün birlikte ölçulm esidir. Bu d u ­ nışların sıralı olarak icra e d il­ rum da kon tro l listesi, derecelendirm e ölçeği ve rubric k u l­ lanılabilir. örnek; Meslek lisesinde öğretmen öğrencilerinden pense yapmala- nnı istemiştir, öğretm en hem pense yaparken beceriyi hem de iş bittiğinde ortaya çıkan penseyi değerlendirmiştir.

ölçme ve Değerlendirm Psikomotor Becerileri ölçme Aşamaları: örnek; 1. Performansı m eydana getiren kritik davranışların b e lir­ Beden eğitim i öğretmeni ta lenmesi. celem e ölçeğini her yıl tekr örnek: S ınırlılıkları Takla atma becerisini meydana getiren kritik davranışlar: • Hazırlanması zor ve zam Duruş, destek, yuvarlanma, dengedir. • Uygulanması fazla zama v _______________________________________________________' nın artması, uygulamayı 2. Performansı değerlendirm ek için uygun araç geliştirm e. nışlılığının düşmesine ne • Değerlendirmesi sübjek örnek. • Maliyetlidir. Dereceleme Ölçeği, kontrol listesi, rubric vb. 3. Performansın meydana geleceği durum ların hazırlan­ P sikom otor Becerilerin öl ması. Araçları • Dereceleme ölçeği, örnek; . Kontrol listesi, ■ Çeteleme aracı, XK--a-s-a-, -m--in-d-e--r-v-e--s-a-lo--n-u-n--o-lm--a-s-ı-g--e-re--k-ir-.-------------- • Rubric. 4, Ortaya konulan performansın gözlenip ölçülmesi. örnek; TAMAMLAYICI (SÜREÇ TE Birey takla atarken gözleyip puanlama yapma. LAŞIMLARI VE ALTERNATİF v -------------------------------------------------------------------------------------✓- 1. P o rtfo ly o D e ğ e rle n d irm A vantajları P ortfolyo(öğ ren ci Geliş . Performansın önem li olan tüm aşamalarının dikkate ö ğ ren cile rin bir donem ya alınmasını sağlar. ları çalışmaların belirlenm iş miş bir koleksiyonu olan öğ • Psikomotor becerilerin ölçülmesinde diğer ölçme araç­ öğrenm e alanlarında yaptığ larından daha geçerli, güvenilir ve kullanışlı ölçmelere ve anlamlı bir bütünü olar im kân sağlar. ğerlendirm e surecinde de rencinin kendisi, akranı, öğr • 8ireylerin öğrenme eksiklerinin belirlenmesi ve bu eksik­ portfolyo değerlendirme öğ lerin giderilip, yanlış öğrenm elerin düzeltilm esi sağlanır. rencinin gelişimiyle ilgili bil rının kullanım amacına gore • Bireylerin zayıf ve güçlü yanlarını görm elerini sağlar. dosyaları sergileme, değerle • Performans değerlendirm e araçları tekrar tekrar kullanı­ kullanılabilir, öğrenci urun d yaptıkları çalışmaları ve geli labildiğinden kullanışlılığı sağlar.

me 231 akla atma becerisini ölçen dere­ dosyasında öğrencinin yaptığı en iyi çalışmalar, öğrencinin rar kullanabilir. yeni öğrenm eleri ile ilg ili çalışmalar, öğrencinin sevmediği çalışmalardan örnekler, öğrencinin sevdiği ve övündüğü man alıcıdır. çalışmalardan örneklerin yanı sıra öğretm enin, öğrencinin, an alır. Uygulanacak birey sayısı­ akranların ve velinin seçtiği çalışmalar da bulunur. zorlaştırarak uygulamanın kulla­ Portfolyoda öğrenci; eden olur. \"Nasıl düşündü?*. ktiftir. ‘ Nasıl soru sordu?*, ‘ Nasıl analiz etti?*, lçülm esinde Kullanılan ölçm e ‘ Bilgiyi nasıl yapılandırdı?*. ‘ öğ ren irken nasıl bir yol izledi?*, ‘ öğ ren irken ne g ib i güçlüklerle karşılaştı?*, ’ Neyi bilm iyor yerine neyi biliyor?* gibi sorulara yanıt bulunabilir. EMELLİ) DEĞERLENDİRME YAK­ P ortfolyo dosyasında bulunan çalışmalar: F DEĞERLENDİRME ARAÇLARI Performans ödevleri, proje çalışmaları, oz ve akran değer­ lendirm e formları, kontrol listeleri, değerlendirm e raporla­ m e (Tümel Değerlendirm e) ve rı. kavram haritaları, gö rün tü kayıtları, kasetler, velilerden şim Dosyası) gelen bilgiler, ses kayıtları, resimler, fotoğraflar, günlükler, boyama çalışmalarıdır. da öğ retim yılı boyunca yaptık­ ş ölçütlere göre sistematize e d il­ P ortfolyo D eğerlendirm enin Temel Aşamaları renci urun dosyaları, öğrencinin 1. ö ğ re tim in genel hedefleri belirlenir. ğı çalışmaların sistematik, amaçlı ak tanımlanabilir. Portfolyo d e ­ 2. ö ğ ren cile rin kazanması gereken kazanımlar belirlenir. eğerlendirmeye öğretmen, ö ğ ­ rencinin ailesi katılır. Bu nedenle 3. Portfolyonun ne olduğu, hangi amaçlarla kullanıldığı ve ğrenciye, öğretmene, aileye ö ğ ­ nasıl hazırlandığı öğrencilere açıklanır. lgi sunar, ö ğ ren ci urun dosyala­ e içeriği de değişir, öğrenci ürün 4. ö ğ ren cile rin çalışmalarına rehberlik etm ek için onlara endirm e ve yönlendirm e amaçlı örnek bir ürün dosyası gösterilir. dosyası öğrencilerin süreç içinde işmelerini gösterir, öğrenci ürün 5. Orun dosyalarında hangi çalışmaların bulunacağı açık­ lanır. 6. Ürün dosyasındaki çalışmaların hangi ölçütlere gore na­ sıl değerlendirileceği öğrencilerle birlikte belirlenerek, bir puanlama yönergesi oluşturulur. 7. Yapılan e tkin likler ürün dosyasına alınır. 8. Ürün dosyasındaki çalışmalar değerlendirilerek öğren­ cilere geri bild irim sağlanır. Boylece, öğrencilerin güçlü ve zayıf yönleri belirlenir.

ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO) DEĞERLENDİRME FORMU (Not: Puanlama şu şekildedir: 1: Başarısız. 2: Geçer, 3: Orta, 4:1yi, 5: Çok iyi) (httpy/Www/rH>htcv*xoflVo9fi*Kİ vo*>-<J©ıy4U-portWy'^<J«9<fk«d*nr*-i<xmu-t)S4S02.htm0

Ö ğrenci ürün dosyasının am açlan Öğrencinin gelişim ini bir butun olarak izleyebilme ve değerlendirm e im kanını sağlar. • Aile ve öğrenci arasında iletişim i güçlendirir. • Öğrencinin oz disiplin ve sorum luluk bilincini geliştirir. • Ö ğrencinin gelecekteki öğrenm elerine yol gösterir. • Grup çalışmalarına katılımı ve öğrencilerin birbirlerine yardımcı olmalarını kolaylaştırır. . Ö ğrencilerin çalışmalarını kendilerinin ve arkadaşlarının değerlendirmelerine olanak vererek öğrencinin değer­ lendirm e sürecine a ktif katılım ını sağlar. . Öğretm ene öğrenciyi tüm yönleriyle tanıma olanağı ve­ rir. Ö ğrcnci ürün dosyasının faydaları Öğrencinin ilgi ve yeteneklerinin keşfedilmesine imkan sağlar. Öğrencileri değerlendirm eye katarak onlara öğrenm ele­ rinin sorum luluğu verilir. Ö ğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikom otor gelişim leri sağlanarak onların çok yönlü gelişm elerine imkan sağ­ lar. Öğrencileri değerlendirmeye katarak onlara öğrenm e eksiklerini görm e fırsatı verir. D eğerlendirm e ile öğrenm enin iç içe olması sayesinde de ğerlendirm enin öğrenm eye katkısı sağlanır. Öğrencilere problem lerin çözüm ünde çok disiplinli yak­ laşmalarını sağlar. Ö ğrencinin farklı z e k i boyutlarının gelişim ini sağlar.

Öğrenci ürün dosyasının sınırlılıkları 2. Öz D e ğ e rle n d irm e Ö ğrencinin dışarıdan destek alması, hedeflerin öğrenci­ Belli bir konuda öğrencile nin isteğine bağlı olarak esnek olması, tüm el değerlen­ kendilerinin değerlendirme dirm e Ölçütünün net olmaması nedeniyle geçerliği ve Oz değerlendirme, öğrenc güvenirliği düşüktür. keşfetmelerine imkan sağ cilerin kendilerinin güçlü Kalabalık gruplara uygulam anın zor ve m aliyetli olması yardımcı olur. Öğrencilerin nedeniyle kullanışlılığı düşüktür. lendirm ede hem olçut beli yapm ayı sağlar. Oz değerle G eleneksel D e ğerlendirm e ile P ortfolyo öğrenm elerinin sorum luluğ D eğerlendirm enin Karşılaştırılm ası ma hem de öğrencilerin g vasyonlarını artırma imkan Geleneksel Portfolyo yonu ise öğrencilerin kend Değerlendirme Değerlendirme davranmalarıdır. • Öğrenci ölçütlerden Öğrenci ölçütlerden ha­ (httpy/Wivw.9ctıeftbcySoj>«/Î<yum habersizdir, değer­ berdardır ve değerlen­ lendirm eyi öğretm en dirm e sürecinde aktiftir, 3. A k ra n D e ğ e rle n d irm e yapar, Öğrencilerin bireysel Akran değerlendirme öğre . Öğrenciler içinde olarak değerlendirilm e­ nucunda birbirlerini değer bulundukları öğrenci si soz konusudur, dir. Akran değerlendirm e s grubuna gore değer­ d irm e becerisi kazandırılır. lendirilir, Öğrenci aktiftir, sorum ­ luluk verilir ve sorum lu­ Akran değerlendirmede ö . Öğrenciye değerlen­ luk almayı öğrenir, notların geçerliği düşüktür dirme konusunda şilerarası ilişkiler ve akadem aktiflik ve sorum luluk öğrenm e ve değerlen­ etkiye neden olabilir. Bir öğ vermez, dirm e sureci bir butun daşının değerlendirmesi so olarak görülür, yerine iş b irliğ i ortam ı sağ • Değerlendirmeler geliştirici eleştiriler yapabil öğrenm e sürecinde Öğrencinin yeteneği, kında bilgili olmaları ve akra bağımsız olarak yapılır. tutum u, bilgisi vb. süreç bulunm aları sağlanırsa sonu içinde ölçülür. • öğrencinin yeteneği, tutum u, bilgisi vb. tek bir zamanda ölçülür.

erin kendi yaptıkları çalışmaları örnek Sem esine oz değerlendirm e denir. ilerin kendi ilgi ve yeteneklerini öğ retim sürccinde öz değerlendirme ve akran değer­ ğlar. Oz değerlendirm e, ö ğ re n ­ lendirm eye ağırlık veren bir öğretm enin bu uygulam a­ ve zayıf yönlerini görm elerine sının öncelikli nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? n kendi performanslarını değer­ irlemeyi hem de değerlendirme A) Değerlendirme surecinde sorumluluğu öğrencilere ve­ endirm e hem öğrencilere kendi rerek iş yukünu hafifletmek istemesi ğunu alma, oz eleştiride bu lu n­ güdülenm esini sağlayarak m o ti­ B) öğrencilerin kendi öğrenmelerinin sorumluluklarım nı sağlar. O te yandan olum suz üstlenmesini planlaması dilerine fazla puan vererek yanlı C) Değerlendirme sonunda verilen kararların daha geçerli m/forwfn) olmasına çalışması ncilerin yaptıkları çalışmalar so­ D) Verdiği notların öğrenciler tarafından beğenilmemesin­ lendirmesi anlamına gelm ekte­ den rahatsızlık duyması sayesinde öğrencilere değerlen­ E) Değerlendirme surecinin daha kısa sürede tam amlan­ öğrencilerin birbirlerine verdiği ması r. Akran değerlendirm esinin ki- mik oz güven üzerinde olumsuz Ç özüm : ğrencinin yaptığı çalışmayı arka­ Gerek oz değerlendirme ve gerekse akran değerlendirme­ orun oluşturabilir. Fakat rekabet deki puanlar, öğrenci hakkında'geçti'ya da 'k a ld ı'g ib i nihai ğlanırsa öğrencilerin akranlarını değerlendirme için kaynak teşkil etmezler. Bu değerlendir­ lirler, öğrencilerin ölçütler hak­ meleri yapmadaki temel amaç, öğrencilerin kendi gelişim ­ anlarına yönelik yapıcı eleştiride leri hakkındaki farkındalıklannı arttırmak, eleştirel düşün­ uçlara daha az hatalar karışır. me becerilerini geliştirmek, katılımı arttırmak, sorumluluk duygusunu geliştirmek, oz düzenleme (self-regulation) be cerilerini geliştirmek vb'dir. Bu çerçevede A. D ve Eseçenek­ lerinin bir neden olduğunu söylemek dahi guçtur. Bu yak­ laşımda. öğretm enin iş yükünü hafifletmesi. Öğrencilerin tepkisinden kaçınması ya da değerlendirmenin bir an önce tamamlanması söz konusu olamaz. Bu sorudaki en güçlü çeldirici C seçeneğidir, ölçmede, puanlayKi, değerlendirici sayısı arttıkça hata miktarı da azalır, dolayısryla ölçme iş­ leminden elde edilen puanların geçerliliği ve güvenilirliği artar. Ancak açıklamanın ilk cümlesinde de belirtildiği gibi, oz değerlendirme ve akran değerlendirmeden elde edilen puanlar nihai karar için kullanılmaz. Cevap Bdir.

AKRAN DEĞERLENDİRME FORMU ÖRNEĞİ Yönerge: Bu form , bir g ru p olarak çalışmalarınızı değerlendirm ek üzere hazırlanmıştır. Aşağıdaki her bir ifadeyi okuyunuz, bu ifadelere gbre önce gruptaki arkadaşlarınızı, son sü lendiriniz. Buna göre 5: Çok iyi. 4: İyi, 3: Orta, 2: Kabul edilebilir, 1: Kabul edilem ez olarak dereceleyiniz. Değerlendiren öğrencinin, 1. Arkadaşımın adı soyadı:...... Adı soyadı: 2. Arkadaşımın adı soyadı:..... Sınıfı 3. Arkadaşımın adı soyadı:..... 4. Arkadaşımın adı soyadı:...... 5. Arkadaşımın adı soyadı:...... G rubum uzdaki Ö ğrenciler G rubun adı:/Nu: 1. Çalışmalara g ö n ü llü katılma 2. G örevini zamanında yerine ge tirm e 3. Farklı kaynaklardan b ilg i toplayıp sunma 4. G rup arkadaşlarının görüşlerine saygılı olm a S. Arkadaşlarını uyarırken o lu m lu b ir dil kullanm a 6. Temiz, te rtip li ve düzenli çalışma 7. Sonuçları tartışırken anlaşılır konuşma Toplam İstek ve önerilerim : (vwvw.wy*kim.Of9^370-7-iWÎ-*kf*n-<k>9«Wr>d»rrr*-<Ofmu_*<*L.)

tunda ise kendinizi değer­ Performans Görevi . Performans, öğrencinin psikom otor becerilerini, duyuşsal ve bilişsel davranışlarını kullanarak bir beceri ya da b ir ürün ..................................... ortaya koymak için verdiği tepkilerin organize olmuş b ü ­ ..................................... tünüdür. Performans görevinin yapılmasında çok disiplinli ..................................... yaklaşım, üst düzey zihinsel beceriler ve disiplinler arası o r­ .................................... ganizasyon g ib i birçok beceri gerekli olabilir. Bireye verilen .................................... performans görevi gerçek yaşamdaki durumlara yakındır. Bu nedenle daha geçerli b ir görevdir. Performansşömine dayalı değerlendirmelerin kağıt kalem testlerineçoct enönemli üstünlüğüçerçefchayatdurumlarına yabn durumlarındeğerlendirilmesidir. Birdanrraraşgerçek hayata nekadaryatana geçerliği okadaryüksektir. örnek: 1. sınıf öğretmeni performans görevi olarak öğrencilerden geometrik şekillerden faydalanarak robot yapmalarını is­ temiştir. öğretm enin öğrencilerden beklediği beceriler geometrik şekillerden küpe, prizmaya,silindire, küreye benzeyen nesneleri tanıyabilmek. Geometrik cisimleri kul­ lanarak farklı modeller oluşturmak. Araştırma becerilerini geliştirmek. O ta n tik (Gerçek) Perform ans Görevi Performans görevi gerçek hayat durumlarına yakın du rum ­ larken o tantik performans görevi gerçek hayatın kendisidir. Yani bireye verilen görev gerçektir. Örnek: Bir öğrencinin para çekme becerisini ölçmek için sınıfa para çekme makinesi getirilip öğrenciye para çektirilirse bu d u ­ rum performans görevidir. Ancak öğrenciye banka kartı verilip öğrenci para çekmek İçin bankaya gönderilirse bu durum otantik (gerçek) performans görevidir.

s ölçme ve Değerlendirm P ro je le r kurma, ust düzey ve ya celeme, hesap verme v Öğrencilerin bir soru veya konu hakkında ders dışında kendi ölçülmesi için uygundu çabalarıyla araştırma, incelem e yaparak bağımsız çalışma, yaratıcı düşünme, farklı kaynakları kullanabilme, uygulama P rojelerin D ezavantajları ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirmesi ve bunlann ölçülm esi amacıyla kullanılan araçlardır. Projeler bireysel ve 1. Puanlaması sübjektif ol gruba yönelik o ldu ğun da n bireysel ya da gru p projeleri ola ­ gibi verilen puanların g rak sınıflandırılır. Projeler öğrencilere derste öğretilen dav­ ranışların ölçülm esi için uygun bir araç değildir. 2. Projelerin öğrencilerin pılmadığının kontrolün Projelerde sınav kaygısı olm adığından ölçülen kişiden ka­ cinin dışarıdan destek a rışacak hataların azalması nedeniyle gerçeğe daha yakın bir ölçm e yapmaya im kan sağlar. Ancak, bu uygulam alar 3. öğ ren cile re verilen ko gözetim altında tutulm adığında proje öğrencinin kendisi ayarlamak zordur. Bu n tarafından yapılm am ış olabilir. Bu durum da puanların g e ­ cileri karşılaştırmak da z çerliği düşebilir. Bu tu r uygulam alar iyi b ir ölçm e yön tem i olmasa da iyi bir kendi kendine öğrenm e yöntem idir. Puan 4. Perform ans D eğerlend verilm ediği zaman yeterli etkiyi gosterememe riskini ö n le ­ mek için puan verilm eli ama sakıncalarından dolayı sonuç­ Performans değerlendirme ta verilen nota eklerken ağırlığı duşuk olmalıdır. Projelerin zenek geliştirme, deney inc uygulanması herkese aynı konu ya da sorunun verilmesi, zırlama becerilerini bir pua kişilere veya gruplara farklı konu ya da soruların verilmesi sürecine denir. biçim indedir. Projelerin uygulanm asında her öğrenciye ya da gruba farklı konu veya soruların verilmesi amaca daha Performans değerlendirme fazla hizm et edebilir. Projeler öğrencilerin ilgilerin e gore şam durum larına ya da g dağıtılırsa veya projeyi kendilerinin seçmelerine izin veri­ nasıl uyguladığını belirlem lirse beklenen fayda artar. Öğrencilere verilen konular ö ğ ­ dir. Bilişsel, duyuşsal ve ps rencilerin üstesinden gelebilecekleri bir güçlükte olm alı ve dirilm esidir. Kısaca, değerl konu kapsamı açıkça be lirtilm eli, sınırları iyi çizilm elidir. Ay­ yabilir. Değerlendirme bire rıca araştırma amacıyla yararlanabilecek kaynaklar ve b u lu ­ değerlendirmede birçok ve nabilecekleri yerler belirtilm elidir. Projeleri puanlam ak için Performans değerlendirm e bir anahtar hazırlanmalıdır. na ge ld iği süreç içinde de ğ de ğ e rle n d irm e d ir. Projelerin A vantajları örnek: 1. Sınav kaygısından uzak olması ölçm e sonuçlarına ö lç ü ­ len kişiden karışan hataları azaltır. Bu d u rum ölçm enin öğretm en öğrencinin düz güvenirliğini ve geçerliğini olum lu etkiler. ğeriendirirken öğrencinin p düzeneğe ilişkin bilişsel, du 2. Ö zellikle g ru p projeleri görev alma, b ilg iyi paylaşma, d ire b ilir. sorum luluk alma, eleştiri ve oz eleştiri yapma, em pati Değerlendirm e yapılırken, b cerileri gerçek yaşamdaki p etkili kullandığı dikkate alın

me aratıcı düşünme, araştırma ve in ­ 5. O ta n tik D e ğe rle n dirm e vb. davranışların geliştirilmesi ve ur. Bir becerinin gerçek hayat durum unda değerlendirilm esi­ dir. O tantik değerlendirm e gerçek performans görevinin ldu ğun da n yazılı yoklam alardaki değerlendirilmesidir. O tantik değerlendirme de bir tur güvenirliği ve geçerliği düşüktür. perform ans değerlendirm edir. Fakat gerçek performansın de ğe rle n d irilm e sid ir. kendileri tarafından yapılıp ya­ nün zor olması nedeniyle öğren­ örnek: alması geçerliği düşürür. öğretm en öğrencilerin para çekme davranışlarını değer­ onu veya soruların güçlüklerini lendirirken geleneksel anlayışla yazılı yoklama yapılabilir. nedenle verilen puanlarla öğren­ Performans değerlendirme, sınıfa para çekme makinesi ge ­ zordur. tirerek öğrenci para çekerken değerlendirmedir. irm e Fakat otantik değerlendirmede öğrenciye banka kartı veri­ lip öğrenci bankaya gönderir, öğrenci para çekerken öğret­ e öğrencinin deney yapma, d ü ­ men onu değerlendirir. Burada öğretmenin verdiği görev celeme raporu yazma, proje ha­ otantik görev olduğundan yapılan değerlendirme otantik anlama kriteriyle (rubric) ölçme ^ e ğ e d e n d irmedir._________ ____________________________ J 6. Gözlem e, öğrencinin bilgiyi gerçek ya­ Okulda öğrenme - öğretm e sürecinde yapılan etkinliklerde erçek hayata yakın durumlara öğrencinin du rum unun gozlenmesidir. Bu süreçte öğrenci­ m ede kullanılan değerlendirm e­ nin sorulara verdiği yanıtlar ve sınıf içi tartışmalara katılım sikom otor becerilerin değerlen­ g ibi durum ların değişik zamanlarda birkaç kez gözlenmesi lendirme birçok beceriyi kapsa­ ve gözlem sonuçlarının kaydedilmesi gerekir. eysel ve grupsal olabilir. Ayrıca, eri toplam a tekniği kullanılabilir. Ürünlerin çıktığı durum larda gözlem önemlidir. Gözlem­ e bireyin performansının meyda­ ler, öğrenciler hakkında do ğru ve kısa zamanda b ilg i elde ğertendirildiğinden süreç odaklı etm eyi sağlar. Öğretm en öğrencilerin; soru ve önerilerine verilen cevapları, sınıf içi tartışmalarda katılımlarını, grup çalışmalarına ve tartışmalarına katılımlarını, öğrenmeyle ilgili çalışmalara ve m ateryallere öğrencinin gösterdiği per­ formansı gözlemler. zenek geliştirme becerisini de- Gözlem Yapmada D ikkat Edilecek Aşam alar psikomotor becerisinin yanı sıra 1. öğ ren cile r birkaç kez gözlem lenm elidir. uyuşsal özelliklerini de değerlen­ 2. öğ rencilerin hepsi için aynı ölçütler kullanılmalıdır. bireyin sahip olduğu bilgi ve be­ 3. ö ğ ren cile r çok yönlü olarak değerlendirilm elidir. problem leri çözmede ne derece nır. 4. Öğrenciler değişik durum larda ve farklı günlerde göz- le m le n m e lid ir.

7. Görüşme Çok iyi (4) Görüşme, öğretm enin öğrenciye belli bir öğrenm e konusu İçerik Çalışmada ye hakkında sorular sorması ve sorulara öğrencinin verdiği materyal kull sozlu cevapların kaydedilmesi surecidir. Görüşme esnasın­ iyi yapılandır da sesli veya görsel, yazılı olarak alınan kayıtlar analiz için larına destek önem lidir. Görüşme tekniğinin amacına ulaşması için ö ğ ­ rencilerin kendilerini rahat hissetmeleri ve gerçekçi bilgi T utarlılık ve Çalışma iyi ya verm eleri gerekir. Görüşm e sürecinde sesli ve g ö rü n tü lü O rg a n iz a s y o n Konuya ozgu olarak alınan kayıtlar, iyi analiz edilirse daha detaylı b ilg i­ terli, sonuç b lerin elde edilm esini sağlarken yazılı olarak alınan kayıtlar kontrollü ve a öğrenme durum u hakkında öğrenciyle ilgili yüzeysel b ilg i­ ifade edilmiş. ler verir. iyi organize e A vantajları Y a ra tıc ılık Çalışma çok o şekilde sunul öğ retim in ne kadar etkili olduğunu ve öğrencilerin lerin dikkati ç bundan ne düzeyde faydalanabildiklerini görm e im ka­ nı sağlar. M ateryal M ultimedya öğrencilerin öğrenme düzeyi hakkında öğretm ene d e ­ Kullanım ı kullanımı den rinlem esine b ilg i sağlar. çalışmayı gel Bütün dersler için kullanılabilir. doğru olarak S ın ırlılık la rı Konuşma Anlatım açık B e c e rile ri Uygun ses to Uygulanması ve analizi çok zaman alır, mış. İyi bir du ö ğrencilerin çalışmaları ve konuları nasıl anladıkları ile teması var. C ilgili olarak: güvenli bir a Hazırlanması zor ve tecrübe gerektirir D inleyici Dinleyiciler s 8.Sözlü Sunum T e p k ile ri ilgili. Dinleyic toplanmış, ko Konuşma, dil eğitim i, eleştirel düşünm e becerisi, dil sanat­ bir şekilde su ları, kendini ifade edebilm e, hitabet g ib i alanlarda kullanıla­ bilir. Sozlu sunumlar öğrencilerin b ilgiyi hatırlama, kavrama ve hitap etm e gibi davranışlar hakkında bilgi toplam ak için kullanılır. örnek: Sunum belirl den +/- iki da Büyük kentlerdeki trafik yoğunluğunun önlenmesi İçin ön e­ Sunum Süresi rilerinizden oluşan bir rapor hazırlayınız.

KPSS Eğitim Bilimleri SÖZLÜ SUNUM DERECELİ PUANLAM A ANAHTARI İ y i (3) Kabul e d ile b ilir (2) Kabul edilem ez (1) eterince Çalışmayla ilg ili yeterli Yeterince bilgi var Konu açık değil. Konu­ lanılmış. İçerik bilgi verilmiş. İçerik iyi ancak konuyla iyi ilişki­ yu destekleyen bilgiler ılmış ve ipuç­ yapılandırılmış fakat le n d irilm e m iş . yok. kle n m iş. küçük çelişkiler var. Sunum düzenli değil ap ılan d ırılm ış. Bilgiler mantıksal Kavramlar ve düşünce­ ve bağlantılar eksik, u örnekler ye­ sırayla verilm iş. G enel­ ler iyi ilişkilendirilm e­ akışkan değil. Konu­ bo lu m u açık, likle iyi organize edil­ miş. Bağlantılar eksik, nun gelişim i belirsiz. akıcı şekilde miş. Fikirler arasındaki akış ve düşünceler Sunum un sıralanışı . Geçişler iyi, geçişler beklenilen değişken. mantıksal değil. e d ilm iş. kadar iyi değil. orijinal bir Sunumda bazı o rijin a l­ Çeşitlilik az ya da yok. M ultim edya kullanımı ldu. Dinleyici­ likler var. M ateryaller Çok az o rijin a llik ve yetersiz. Çeşitlilik yok ç e k ilm iş tir. çeşitli, çalışmayla iyi yorum la çalışmalar ya da az. ilişkilend irilm em iş. sun u lm u ştu r. araçlarının M ultim edya kullanı­ M ultim edya araçlarının M ultim edya çok az ya ngeli ve mında çeşitlilik yok ve kullanımı değişken. da hiç kullanılmamış. liştirm ek için çalışmayla ilişkilendi­ Bir bö lü m den diğerine Araç kullanımı denge­ k kullanılmış. rilm e m iş. geçişler düzgün değil. siz. (8azı yerlerde çok M ultim edya çalışmayla fazla, bazı yerlerde çok açıkça ilişkilendirilm e­ az.) miş. ve anlaşılır. Açık ve anlaşılır bir Bazı konuşm alar anla­ Çok alçak ya da çok onu kullanıl­ konuşma ancak yete­ şılır değil. Göz kontağı yüksek sesli sunum. uruş ve goz rince kibar değil. yetersiz. Açıklamalar az Goz kontağı yok. Coşkulu ve veya yetersiz. Konuşma çok hızlı ya n la tım . da çok yavaş, konuşma m onoton ve ilgi çekici değil. sunumla Sunum sırasında Dinleyicilerin ilgisi Dinleyicilerin ilgisi cilerin dikkati genellikle dinleyicile­ kaybolmuş, sununun kaybolmuş. Sunumda onu yaratıcı rin dikkati toplandı. çoğunda hayal gücü çelişkiler var. unulmuş. Sunum ilginçti. az kullanılm ış ya da hiç kulla n ılm a m ıştır. lenen sure­ Sunum belirlenen sü­ Sunum belirlenen Sunum çok uzun ya akika sapmış. reden +/- dört dakika süreden +/- altı dakika da çok kısa, belirlenen sapmış. sapmış. süreden +/• on dakika sapmış.

Alternatif Değerlendirme Araçları 2. Derecelendirme ölçeği 1. K o n tro l Listesi Gözlenen beceri veya ürün derecesini ölçm ede kullanı Gözlenen perform ans ya da uru nu n belirlenen olçutleîre ne yapm anın yanı sıra urunu derece uygun olduğunu ölçm ede kullanılan araçtır. Göz­ sında nelerin hangi sırada v lenen davranışın varlığına ve yokluğuna puan verir. Süreç nedeniyle öğretim amaçlı d odaklı ölçm e yapm anın yanı sıra urunu de ölçer. Bir işin önem li gözlenebilir yanları yapılması sırasında nelerin hangi sırada ve nasıl yapılaca­ davranışların meydana gelm ğını göstermesi nedeniyle öğretim amaçlı da kullanılabilir. Performansın en ön em li gözlenebilir yanlarını içerir. Per­ örnek; formansı oluşturan davranışların meydana gelm e düzeyine değil de meydana ge lip gelm ediğine puan veren araçtır. 1. sınıf öğretmeni performa geometrik şekillerden fayda örnek; miştir. öğretm en, öğrencilerinin Aşağıda sözlü sunum becerisine yönelik kontrol listesi ve­ lendirmede aşağıda verilen rilmiştir. ^ __________________ ÖLÇÜTLER Evet H a y ır Dinleyiciyle goz teması kuruyor. Perform ans G örevin Beden d ilin i etkili kullanıyor. Kullanılan Dere Yerinde vurgulam alar yapıyor. Akıcı konuşuyor. Geliştirilebi Gereksiz sesler çıkarmıyor. Düzgün ifadeler seçiyor. 1 Düşüncelerini ifade edebiliyor. 8ilgiyi organize edebiliyor. Geometrik Sonuç bölüm ünde özetleyebiliyor. cisimler it« bir robot veya araba yapmi}. Gerekli malzemeleri toplamı*. K ontrol Listesi Hazırlam a Aşam aları: Yaratıcılığını kullanmış. Beceri veya ürünü oluşturan kritik davranışlar ayrıntılı analiz e dilip belirlenm elidir. Temiz ve dü­ zenli çali}mı>. Saptanan kritik davranışlar evet/hayır şeklinde katego- rize edilm elidir. Sunum yapar­ ken projenin Meydana gelen kritik davranışların sayısı becerinin d ü ­ sürecini anla­ zeyi hakkında bilgi verecek şekilde hazırlanmalıdır. tabildi.

Derecelendirme ölçeğini Hazırlama Adamaları: nün istenen ölçütlere uygunluk 1. Beceri veya ürünü oluşturan kritik davranışlar ayrıntılı ılan araçtır. Süreç odaklı ölçm e analiz edilip belirlenm elidir. de Ölçer. Bir işin yapılması sıra­ ve nasıl yapılacağını gösterm esi 2. Belirlenen kritik davranışlar meydana gelm e düzeyine da kullanılabilir. Performansın en göre derecelendirilir. ını içerir. Performansı oluşturan m e düzeyine puan veren araçtır. 3. Her b ir kritik davranış ayrı ayrı puanlanır. ans görevi olarak öğrencilerden (Geliştirilebilir = 1, Orta Düzeyde = 2, Yeterli = 3, Çok İyi 4 alanarak robot yapmalarını iste­ perform ans düzeyleri sayıyla belirtilebilir.) performans görevlerini değer­ 4. Meydana gelen k ritik davranışların puanları toplam ı n derecelendirme ölçeğini kul- becerinin düzeyi hakkında bilgi verecek şekilde hazır- lanm alıdır ________________________ / 3. Çetelem e Aracı in D eğerlendirilm esinde ecelendirm e ö lçeğ i Gözlenecek davranışların varlığına V, 'evet', 'g ö zle n d i'yo klu ­ ğuna V , 'hayır', 'gözlenm edi' g ib i bir işaret veya kelim e ile ilir Orta Yeterli Çok İyi gösterilmesine imkân veren, fakat derecelenmesine imkân Düzeyde vermeyen araç tipidir. (Turgut; 1993). 2 34 4. Gözlem Form u: ö ğ ren ci gözlem form ları, öğrencilerin sınıf içi e tkin likle r­ de ve üretim e yönelik yapılan çalışmalarda sergiledikleri becerileri tutarlı, güvenilir, geçerli biçim de gözlemlemek amacıyla verilm iştir. Ayrıca öğrencilerin sınıf içi etkin likle r­ deki performansının değerlendirilm esinde de kullanılabilir. Genellikle duyuşsal alana yönelik özelliklerin ölçülmesinde kullanılan araçtır. Gözlem form uyla veri toplam a planlı ve sistemli bir tekniktir.

K ÖĞRENCİ GÖZLEM FORMU ÖRNEĞİ 5. D ereceli P uanlam a A n a h ta rı Y ö n e rg e s i): ADI VE SOYADI: SINIFI: NUMARASI: Puanlama yönergesi performans AÇIKLAMA: Aşağıda sıralanan hangi davranışlar öğrencide cilerin yaptıkları çalışmaları puan gözleniyorsa o sorunun karşısındaki parantezin içine çarpı ölçme aracıdır. Rubric. performan işareti koyunuz. leri tanımlayan puanlama yönerg puanlama yönergesi; kabul edil ARA SIRA SIKLIKLA formans sınırlarının öğretmen ve lirtildiği ölçütlerin bulunduğu ölç ( ) ( ) Dikkat ve ilgi süresi kısadır. recinin tamamının ya da bölümle ana hatlarıyla gösterir, öğrencide 0 0 Genelleme yapamaz, yeni durumlara uymada zorluk tum boyutlarını dikkate alarak p çeker. kullanılırlar. Rubric hazırlanırken performansların iyi tanımlanmas 0 0 Normal eğitim programlarını izleyemez ve gereği gibi mesi gereklidir. yararlanamaz. Popham'agore rubric; değerlend 0 0 Fizik ve motor gelişimlerinde gerilik gösterir. lamaları ve puanlama stratejisi o ( ) ( ) Zaman kavramı ve soyut işlemleri zor anlar. ( ) ( ) Bir işi tamamlatmak için olağanüstü işleklendirme ve Değerlendirme ölçütleri: öğre takip gerekir. kadar iyi performans gösterdikl olur. Değerlendirme ölçütleri he ( ) ( ) Kendisinden küçüklerle arkadaşlık kurar. için düzeylerin sayıyla, sıfatla be ( ) ( ) Bağımsız davranamaz, kendine güvenemez. ( ) ( ) Sorumluluk almaktan kaçınır. örnek: 0 0 Oyun kurallarına uymakta zorluk çeker. ( ) ( ) Okuma ve sozlu ifadelerde gerilik gösterir. Aşağıda verilmiş analitik rubricle ( ) ( ) Kelime hâzinesi yetersizdir. Öğrencilere verilen performans mesinde her bir ölçütün meydan (Geliştirilebilir = 1, Orta Düzeyde olarak belirtilmesidir. http://www.gelisenbeyin.net/gozlem-formu.html Ölçüt Tanımlamaları: Puanlam gi düzeyde ortaya konulduğund gösteren tanımlamalardır.

KPSS Eğitim B ilim leri (R ubrlc/ Puanlama örnek: Aşağıda verilmiş analitik rubricle ilgili olarak s değerlendirmede öğren­ Geometrik cisimler ile bir robot veya araba yapmış otçutun nlama amacı ile kullanılan tanımlamaları; nsı meydana getiren ölçüt­ gesidir. Başka bir anlamıyla Yapılmamış ve lebilir ya da edilemez per­ e öğrenciler için açıkça be­ Çok fazla eksiklik var durumuna 1 puan. çektir. Rubric bir ölçme sü­ erinin nasıl puanlanacağını Çalışmasını yapmış ancak geometrik cisimler eksik ve en beklenen performansın belirsiz durumuna 2 puan. puanlama yapmak amacı ile n, öğrencilerden beklenen Sorumlu olduğu geometrik cisimleri yeterince kullan­ sı veya sınırlarının iyi çizil­ mış durumuna 3 puan. Çalışmasını eksiksiz yapmış durumuna 4 puan biçim in­ dedir. > dirme ölçütleri, ölçüt tanım­ Puanlama Stratejisi: Puanlama analitik veya holistik ola­ olarak 3 bolümden oluşur. bilir. 8azı durumlarda yapılan değerlendirmeyi bağımsız etkenlere yani ölçütlere ayrıştırmak mumkun olmamakta, encilerin ölçütlere göre ne performansın farklı düzeylerinin ortaya çıkarılması için be­ lerini belirlemeye yardımcı lirlenmiş ölçütler arasında bir aynşma bulunmamaktadır. er bir olçut (Kritik davranış) Böyle durumlarda holistik (bütünsel) dereceli puanlama elirtilmesidir. anahtarı kullanılmalıdır. Analitik puanlama anahtarı ise, öl­ çülen bir yetenek boyutunun öğelere ayrıştırılabildiğinde e ilgili olarak ve ayrıntılı puanlama yapılmak istendiğinde kullanılır. Rub­ ric analitik ve holistik (bütüncül) olmak üzere ikiye ayrılır. görevlerinin değerlendiril­ na gelme düzeylerine göre 1. Analitik Rubric: Performansı alt bölümlere ayırıp, her e = Z Yeterli ■ 3, Çok İyi = 4) bolum için bir ölçek kullanarak değerlendirir. Bir beceri veya ürün ortaya konurken surece odaklanır. ma surecinde ölçütlerin han­ da hangi puanın verileceğini

Örnek: 2. H o listik (B ütüncül) Ru durum unu oluşturan her b 1. sınıf öğretmeni performans gOrevi olarak öğrencilerden lendirilir. Öğrenme ürününe geometrik şekillerden faydalanarak robot yapmalarını iste­ dan ürüne odaklanılır. Gös miştir. Öğrencilerin performans görevlerini değerlendirme­ verilir ve her düzeyde pe de aşağıda verilen-analitik rubriği kullanmıştır. tanımlamalarda bulunulur. Perform ans G örevinin D eğerlendirilm esinde Kullanılan Örnek; A n a litik Rubric Öğretmenin öğrencilere ve Adı Soyadı: formans görevini değerlen ği kullanmıştır. Geliştirilebilir Orta Yeterli Çok İyi Düzeyde Performans Görevinin Değ listik Rubric 1 2 34 Hikaye yazma beceris rubric Geometrik 1. Yapılmamış. Çalışması­ Sorumlu Çalışma­ cisimler ile nı yapmış. olduğu sını S Konu, ortam ve karak bir robot 2. Çok fazla tam olarak işlenmiş. K veya araba eksiklik var. Ancak geometrik eksiksiz neden sorularının cev yapmış. geometrik cisimleri yapmış. li detaylarla açıklanmı cisimler yeterince 4 Yukarıda sözü edilenl eksik ve kullanmış. yeterli ancak birkaç bo belirsiz. si gerekli. Gerekli Malzeme Malzeme­ Birkaç Birçok 3 Hikayenin bazı boyutl malzemele­ bulmamış. ki kadar detay ve orga ri toplamış. ler malzeme malzeme 2 Hikayenin birkaç bölü eksik. bulmuş. bulmuş. zasyon ve kullanılan d Yaratıcılığı­ Yaratıcılık yok. Sınırlı Yeterince Yaratıcı - Hikaye aynntı ve orga ele alınmış. nı kullan­ yaratıcılık yaratıcı (http-y/wwwJcpss10.com/holist mış. anahtari-t6$.0.html) Temiz ve Temiz ve dü­ Temizlik Yeterince Temiz ve düzenli zenli değil. ve düzen temiz. Fa­ düzenli. çalışmış. konusun­ kat daha da eksik. dikkatli olabilirdi. Sunum Projede Projeyi Projeyi Proje yaparken yaptıklarını kısmen açıkla­ sürecini projenin sıralı olarak anlata­ yabildi. sırala­ sürecini anlatamadı. Sırasını anlatabildi. bildi. kanştırdı. yarak açıkladı.

ubric: Performans ya da problem 6. Yapılandırılm ış Grid (Izgara): bir bolum bir butun olarak değer­ Yapılandırılmış grid alternatif ölçm e değerlendirm e araç­ e puan vermek için kullanıldığın­ larından biridir. Bu tekn iğin en önem li amacı, öğrencilerin terilen performansa tek bir puan bilgi seviyesini, eksikliklerini ve kavram yanılgılarını belirle­ erformansın kalitesini belirleyen mektir. Bu teknik uygulanırken, yaşa ve seviyeye bağlı o la­ rak 9 ,12 ya da 16 kutucuktan oluşan bir ta b lo hazırlanır. erdiği hikaye yazmakla ilgili per­ Konu ile ilg ili resimler, kavramlar, sayılar, form üller ge lişigü­ ndirmede aşağıdaki holistik rubri­ zel kutucuklara yerleştirilir. Kutucuklar hem görsel hem de analitik düşünebilm e olanağı sağlar. ğerlendirilmesinde Kullanılan Ho­ Öğrencilerden, her soru için doğru kutucuğu bulmaları ve kutucuk num aralarını mantıksal ve işlevsel sıraya koymaları sini ölçmede kullanılan holistik istenir. Ö ğrencilerin verdiği cevap o konudaki bilgi seviyesi­ ni, bilgi eksikliğini, kavramsal bağları ya da kavram yanılgı­ kterler iyi organize edilmiş ve larını gösterir. Kim, ne, nerede, ne zaman ve vapları ilgi çekici bir dil ve yeter­ Puanlamada aşağıdaki form ül kullanılır. ış. C1 ■ Öğrenci tarafından seçilen doğru kutucuk sayısı erin çoğu açısından hikaye oyutun biraz daha geliştirilm e­ C2 Toplam doğru kutucuk sayısı ları yeterli ancak 4. kategoride­ C3 Öğrenci tarafından seçilen yanlış kutucuk sayısı anizasyon yok. C4 ■ Toplam yanlış kutucuk sayısı ümü fena değil ancak organi­ dilin iyileştirilmeye ihtiyacı var. C1/C2-C3/C4 anizasyona dikkat edilmeden Bu form üle gore öğrencilerin puanları (-1.+1) arasında d e ­ t»V:-butuncul-dereceli -puanlama • ğişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için once ne­ gatifiiği ortadan kaldırmak amacı ile 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır. V ______________________________________________________ /

örnek: S ınırlılıkları: Birbiri ile ilin tili D/Y tip in d e if Aşağıda numaralandırılmış kutucuklarda çeşitli hayvan Öğrenci tahm inle doğru cev isimleri verilm iştir. Tabloya gore aşağıda verilen soruları Sentez ve değerlendirm e gib kutucuk numaralarını kullanarak yanıtlayınız. 1. Aşağıdaki kutucuklardan hangisi ya da hangileri Örnek: om urgalı hayvanlar sınıfına dahil olan canlıları içerir? Biyoloji dersinde küresel ısınman 2. Birinci soruda seçtiğiniz hayvanları balık-sürüngen- bidir. kurbağa-kuş-m em eli do ğrultusunda sıralayınız. 3. Aşağıdaki kutucuklardan hangisi om urgasız hayvan­ lar sınıfına dahil olan canlılan içerir? (KaynakıTTK 4-5 Sınıflar Yeni Fen Bilgisi Programı. sJÎS3) 1 2 3 örümcek Balina Kelebek 4 5 6 Yengeç Sazan Yılan 7 8 9 Kartal Solucan Kurbağa 7. Tam layıcı D allanm ış Ağaç a. Küresel ısınmanın temel nedeni sera gazlandır. Belirli bir konuda öğrencinin neleri öğrendiğini ve neleri öğren m ediğini belirlem ek için kullanılan ölçm e aracıdır. Geleneksel doğru-yanlış turü ölçm e araçlarında sorular birbirinden bağımsız olarak yanıtlanır. Ote yandan birbiri ile bağlantılı D-Y türün de ki soruları içeren tamlayıcı da lla n ­ mış ağaç tekn iğinde her bir D-Y kararı sonraki D-Y kararını etkileyen aşamaları içerir. Bu teknikte, tem elden ayrıntıya doğru ve yanlış ifadeler seçilerek 8 veya 16 seçim lik ifadeler listesi olan tamlayıcı dallanmış ağaç oluşturulur. Tamlayıcı D allanm ış Ağacın K ullanıldığı D urum lar Değerlendirme yapılırken doğru Öğrencilerin hazır bulunuşluklarını belirlemede. V______________________ Öğrencilerin yanlış öğrenm elerini belirlemede. Öğrencilerin kavram yanılgılarını belirlemede, öğrencilerin önerm elerden yararlanarak öğrenm enin gerçekleştirilm esinde kullanılır.

KPSS Eğitim Bilimleri ■ adelerin hazırlanması, ilk defa kullanan öğretm enler için biraz zaman alıcı olabilir. vaba ulaşabilir. bi üst düzey öğrenm e becerilerinin ölçülm esinde yeterli olmayabilir. nın neden olduğu olaylara yönelik hazırlanmış, tamlayıcı dallanmış ağaç aşağıdaki g i­ d. Bazı bölgelerde kasırga, 1. çıkış sel ve taşkmlann şiddeti 2. çıkış ve sıklığı azalır. b. Küresel ısınmaya bağlı ^ (Kaynak: 8iy0*0j) dmi 9. «Ari tyrtfım Provamı. UM.2007) olarak iklim değişiklikleri yaşanır. e. Kutuplardaki buzulların erimesi sonucu deniz Y \\ seviyesi yükselir. f. Küresel ısınmanın azaltılması için yenilenebilir enerji kay naklanna yönelinmelidır. c Karbondioksit karbon g. Son 200 yıl içerisinde azot, kükürt oksit vb. sanayileşmenin artması gazlar küresel ısınmayı küresel ısınmayı azaltmış­ artırır. tır. u her adım için 1 puan verilir. Burada 3 adım doğru ise 3 puan alınır. _ __ ___________________________________________

s ölçme ve Değerlendir 8. Kelime İlişkilendirme Testleri Kelime ¡Irkile ndirm e (kelime çağrışımı), önceden belirlenm iş kelim elerin kişilerde yarat lenmesini sağlayan tekniktir. 8u teknikte, öğrenciden belli bir süreç içerisinde herhangi kavramın çağrıştırdığı kelimeleri söylemesi istenir. Boylece öğrencinin uzun dönem li ha kavrama verdiği sıralı cevabın bilişsel yapıdaki kavram lar arasında bağlantıları ortaya ko terdiği düşünülür. Kelime ilişkilendirm e testi ölçm e aracı olarak kullanılacağı gibi bir tanı başında ön test ve dersin sonunda son test olarak uygulanır. Ve her iki testin sonuçları k görülen değişiklikler ve kavram gelişim leri izlenir. Kelime ilişkilendirm e testi hazırlama uy kullanışlıdır. 8u araç hem kuçuk hem de büyük öğrenci gruplarına rahatlıkla uygulanabili örnek; Yönerge: Her bir anahtar kelime için bu kelime ile ilgili aklınıza gelen tüm kelimeleri yazınız manız mumkun olmayabilir. Her kelime için süreniz 30 saniyedir. Ankara Kak Anayasa .................... Ankara Atakule Anayasa .................... Ankara KuğuJiLPiik Anayasa .................... Ankara BdjkCilI Anayasa ................... Ankara foolay Anayasa ................... Ankara MctliS Anayasa ................... Ankara Ycji] Anayasa ................... Ankara Çankaya Anayasa ................... 9. Kavram H aritaları Kavram haritası bir konu içindeki kavramlar arasındaki ilişkileri gösteren iki boyutlu şema lirleyen bağlantı ifadeleri ile kavram tamamlanarak anlamlı bir cüm le oluşturulur. Kavram ilişkilerin görülm esini ve bilgile rin organize edilm esini sağlar. Kavram H aritala rının Faydaları Dağınık ve karışık b ilgile rin organize edilm esini sağlar. Kavramlar arşındaki çelişki, ayrılık ve farklılıkları görm eyi sağlar. Bilgilerin anlamlı ve kalıcı olmasını sağlar. Bilginin som ut ve görsel olarak düzenlenm esini sağlar, ö ğ re n cin in kavram yanılgılarını belirlem eyi sağlar, öğrenilm esi, öğretilmesi, kullanılması kolaydır, ö ğ re n cile ri ezberden uzaklaştırarak kalıcı öğrenm eleri sağlar.

rme tığı çağrışımların doğrudan ince­ Kavram H aritası Nasıl Hazırlanır? bir konu ile ilgili verilen anahtar afızasından herhangi bir anahtar ö ğ re tile ce k k onunun kavramlarının listesi çıkarılır. oyduğu ve anlamsal yakınlığı gös­ ı aracı olarak kullanılabilir. Dersin Sayfanın ortası ya da üstüne ana kavram çembere alına­ karşılaştırılır. 8u sayede öğrencide rak yazılır. ygulama ve puanlama yönünden ir. Diğer önem li kelime ve kavramlar çemberin dışına yazı­ lır. Birbirine benzeyen kavramlar bir araya getirilir. Kavramlar kutucuklara yazılır. Oklarla birbirlerin e bağla­ nır. z. Verilen bütün boşlukları doldur­ Kavramlar genelden özele yukarıdan aşağıya sıralanır. Omek: Aşağıda maddenin üç haline ilişkin kavram haritası veril­ miştir. adır. Kavram haritasında ilişki b e ­ m haritaları kavramlar arasındaki 10. A ne kdo t (Vak'a kaydı, o lay kaydı) Anekdot gözlem sonuçlarının kaydedilmesi amacıyla ge­ liştirilm iş özel bir form dur. Anekdot, uzman, öğretm en ve yöneticilerin zaman zaman tanık oldukları ve önem li gör­ dükleri iyi veya kusurlu olduğunu düşündükleri öğrenci davranışlarının sürekli ob je ktif ve ayrıntılı şekilde kaydedilip saklanmalarına dayalı tekniktir. A nekdotlar ayrı ayrı kartlar biçim inde hazırlanacağı gibi, taşınabilir defterler biçim inde de olabilir. Anekdotlar sonradan özetlemek ve top lu dosya-

lara aktarmak üzere bir zarf içine toplanacağı gibi her birey ömtkSorv için anekdot özetleme form u da geliştirilebilir. İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi de A nekdot ile olayın kaydedilm esi surecinde gerçeğin bazC lar şunlardır yönlerinin atlanması veya farklı olarak kaydedilmesi, olay kahram anından soz ed ilirken Ovucü ya da yerici sözcükler I. Cumhuriyetimizi korumak, kullanılması ve sadece önem li davranışların gözlenip kay­ mek için yapılması gerekenle dedilm esi. anekdot yazan kişinin yanlılığını gösterir. Bu g ib i durum lar anekdot kayıtlarının geçerliğini ve güvenirliğini II. Geçmişten günümüze iletişi düşürür. na gelen değişimi araştırır. Bir anekdotta; III. Çeşitli ortamlarda liderlerin rindeki etkilerini araştırır. Gözlenen öğrencinin adı-soyadı, numarası, sınıfı, ve şu­ besi. Aşağıdakilerden hangisi bu ka Gözlemcinin adı-soyadı ve unvanı, sini belirlemede kullanılabilece Olayın geçtiği yer ve zaman. Gözlenen olayın o b je ktif olarak betimlenmesi. A) Sözlü sunum Gözlemcinin yorum u, önerisi için ayrılmış kısımların b u ­ B) Yazılı yoklama lunması gereklidir. (h ttp ://w w w .w c b lo p e d l.c o m /k p s s _ c g itim _ b llim lc rl/a n e k to d - C) Çoktan seçmeli test tl0083.0Juml) 0) Oz değerlendirme Sonuçsal Geçerlik A lternatif değerlendirm e araçlarının öğrenm eye olan katkı­ E) Performans görevi sı bu araçların sonuçsal geçerliklerine bağlıdır. Eğer bir ö lç ­ me aracının öğrenm eye katkısı fazla ise sonuçsal geçerliği Çölüm : de yüksek olur. Madde kökünün öncülünde yer eleştirel düşünme, değerlendirm Örnek; (meta-bilişsel) becerilerin ölçülm Rubric. yaptlandınlmış grid. tamlayıcı dallanmış ağaç, keli­ uzun süreli öğrenmelere İşaret e me ilişkilendirme testleri, kavram haritalan, vee diyagramı rin öğrenme sürecindeki çabala vb. alternatif değerlendirme araçları hem değerlendirme ortaya çıkan ürünlerini tanımlay yapmaya hem de değerlendirmenin öğrenmeye katkısını Çoktan seçmeli testler, doğru c sağladıktan için sonuçsal geçerlikleri geleneksel ölçme araç­ sorulardan oluştuğu için anılan tan olan yazılı yoklama ve çoktan seçmeli testler gibi Ölçme uygun bir yöntem değildir. Yazılı araçlarına göre yuksekt r düzey zihinsel becerileri de ölçü kazanımlar araştırma becerileri Yazılı yoklama veri toplama sü doğru seçenek olamaz. Kuşkusu sınav da yanlış seçenektir. Yukarı geleneksel ölçme ve değerlendir ve hedeflerle tutarlı öğrenmeler lir. Oz değerlendirme, öğrencinin sını betimlemek amacıyla kullan ziyade performansı değerlendir lamadır ve performans görevi y proje çalışmalannda performan olarak betimlenmesidir. Perform biricik olmayan, yaratıcılık ve ara sel becerilere odaklı karmaşık öğ yöntem olarak doğru cevaptı

KPSS E ğ itim B ilim le ri ersine ilişkin bazı kazanım­ öm tkSotv güçlendirmek ve geliştir­ Fen ve teknoloji öğretmeni, öğrencilerin sınıf içi başarılannı er hakkında fikirler üretir. yazılı ve sözlü yoklamalarla değerlendirmekte, öğrencile­ im teknolojilerinde meyda­ rin, hazırladıktan ürün dosyalarıyla değerlendirilmesine ise daha az yer vermektedir. gruplar ve toplumlar üze­ Bu öğretm en aşağıdakilerden hangisine daha çok önem azanımlara ulaşma derece­ verm e kte d ir? ek en uygun yöntemdir? A) Öğrencinin kendi öğrenmeleriyle ilgili güçlü ve zayıf alan üç ifade de. araştırma, yönlerini analiz etmesini sağlamaya B) Öğrencilerin bireysel gelişim aşamalarını izlemeye me, yaratıcılık gibi üst-bilişsel C) Öğrencileri başanlarına göre sıralamaya 0) Öğrencide sorumluluk bilincini geliştirmeye mesi ile ilgili kazanımlardır ve E) Öğrencilere günlük hayata dair beceriler kazandırmaya eder. Kazanımlar, öğrencile­ Çözüm : annı ve çabalanmn sonunda Örün dosyasının öncelikle süreç değerlendirmeyi (öğren­ cinin gelişimini ön plana alması gibi) ön plana aldığı, yazılı yan performansa odaklıdır. ve sözlü sınavların ise ürün değerlendirmeyi ön plana aldık­ ları söylenebilir. Örün dosyasıyla değerlendirmede bireyle cevabı biricik ve kesin olan birbiri ile karşılaştırılmaktan çok kendi içinde karşılaştırılır. 8una karşın ürün değerlendirmeye dayanan yazılı ve söz­ kazanımlann ölçülmesinde lü sonuçlanna dayanarak bireyleri birbiri ile karşılaştırmak ve sıralamak mümkündür. Seçenekler incelendiğinde A, 8. yoklama ile öğrencilerin üst 0 ve E seçeneğindeki özelliklerin ürün dosyasıyla yapılabi­ lecek işlemleri gösterdiği. C seçeneğinin ise yazılı ve sözlü ülebilmektedir. Ancak anılan sınavlarla yapılabilecek işlemleri gösterdiği söylenebilir. Cevap C’dir. ini ön plana çıkarmaktadır. üreçlerini kapsamadığından uz benzer gerekçelerle sözlü ıda adı geçen üç yöntem de rme yaklaşımları arasındadır rin ölçülmesinde tercih edi­ n performansına ilişkin algı­ nılır. Bir ölçme yönteminden ren kişiye odaklı bir tanım­ ya da diğer öğrenci temelli nsın öğrenci bakışı ile sınırlı mans görevi ise. doğru cevabı aştırma gibi üst düzey zihin­ ğrenme görevleri gerektiren ır. Cevap E’dir. ,

m ölçme ve Değerlendirm 4. BÖLÜM ►Maddeguçlukindeksi (P^) ►Maddeayındık indeksi (r) ÖLÇME SONUÇLARI ÜZERİNDE İSTATİSTİKSEL ►Maddestandart sapması İŞLEMLER î ►Maddevaryansı (S;) ►Maddegüvenirlik indeksi İstatistiksel Temel Kavram lar Ana Kütle (Evren) V Belirlenen amaç ya da amaçlar doğrultusu hakkında bilgi edinilm ek istenen kitlenin tamamına ana kütle denir. örnek: Araştırmanın amacı Turkiyede internet kullananların ya* ortalamasının ve standart sapmasının belirlenmesi olsun. Bu araştırmanın evreni Türkiye'de internet kullananların tü- x ö rn e k le m Ana kütleden uygun tekniklerle seçilen birim lerin oluştur­ duğu gruba denir. örnek: Türkiye’de internet kullananların yaş ortalamasının ve stan­ dart sapmasının belirlenmesine yönelik araştırmada ornek- lem olarak İstanbul, İzmir, Ankara illerinden rastgele seçilen 500 kişilik gruplar alınarak 1500 kişinin oluşturduğu grup \\0 rn e kle m d ir. P ara m etre Test İs ta tistikle ri Ana kütlenin sayısal ve sözel özelliklerine denir. 1. M erke zi E ğ ilim (Vasat Y ığ örnek: A ritm e tik O rtalam a: Duyarl Türkiye'deki internet kullananlann ortalaması ve standart Medyan (Ortanca) - M od (Tep Vsapması parametredir. Ç arpıklık Katsayısı: Dağılım A ritm e tik O rtalam a ( X ) İs ta tis tik örneklem in sayısal ve sözel özelliklerine denir. Puanlar top lam ının kişi sayı ortalam adır. Puanların ağırlı Örnek: larının karşılaştırılmasında v İzmir, Ankara ve İstanbul dan alınan toplam 1500 kişilik or- ve düşük puanlardan çok fa neklemin ortalaması ve standart sapması istatistiktir. duyarlı o ldu ğun da n sapar. 8

me MerkeziEğilim (Yığılma) ►Normal dallım Ölçüleri ►Standart normal dallım 1 .2 dağılımı ►Aritmetik ortalama 2. Tdağılımı ►Medyan (Ortarna) *-►Çarpıkdağılım ►Mod(Tepedeğer) 1 Sola çarpıkdağılım ►Çarpıklık katsayısı 2. Sağaçarpıkdağılım 3. Terssimetrik bi-modaldağılım Merkezi Değişkenlik (Dağılım) ölçüleri -► Ranj (Genişlik) ►Standart sapma ►Bağıl değişkenlik katsayısı ►Basıklık katsayısı ğılm a) ö lç ü le ri lı ortalama: Herhangi puanın değeri değiştiğinde ortalam a kesin değişir. pe Değer): Duyarsız ortalam alar Herhangi bir puan değiştiğinde sonucun değişmesi kesin değildir. mın çarpıklık yonunu veya sim etrikliğini gösterir. ısına bölünm esiyle elde edilir. Hesaplanm asında tü m puanlar hesaba katıldığı için duyarlı ık m erkezi olm asının yanında en çok b ilgi içeren ortalam a oldu ğun da n grupların başarı­ ve yorum lanm asında kullanılır. A ritm e tik ortalam a puanların en uzağında bulunan yüksek azla etkilen ir. Puanlar dağılım ında bu g ib i uç d e ğe rler b u lu n d u ğ u n d a a ritm e tik ortalam a 8u sapma aykırı puanın b ü yüklüğüne ya da küçüklüğüne göre değişir.

K Bir dağılım daki puanlar hakkında en doğru ve en gü ven i­ | Örnek; lir bilgi veren aritm etik ortalamadır. Puan Af¿ılıkları f (sıklık) örnek; 0-20 3 4 Puanlar 70. 60. 30. 40. 50 20-40 8 X -? 40-60 2 Puanlar toplamı 60-80 Kı$i sayısı 80-100 1 X 70 *6 0♦ 30♦ 40 * 50 ^ öncelikle, puan aralıklarının orta n X: Sınıf Orta no Örnek; PuanAıalıkkıo SiDiLoi.tajookti 0 -2 0 Puanlar; 50. 70, 70,80,50, 50, 30, 30, 30.40,40,80 20-40 2 2 °-« > .3 0 X -? 40-60 2 î Puan•f 60-80 « > - e 0 _ 70 3 30 3 - 9 0 80-100 2 40 2 - 8 0 2 3 50 3 150 2 70-2-140 « O .IO O .J O 2 80 2 -1 6 0 2 12 £ p u a n f 620 K>şlıay»ı £ f Kişi sayısı ^ x f Puanlar toplamı £ p u a n f Puanlar toplamı ‘ Puan f Puanlar toplamı 620 51.66 x N. ' 1 Puanlar toplamı X’ T r —- m Kişi sayısı Kişi sayısı 12

KPSS Eğitim Bilimleri ES Örnek; Aşağıdaki tabloda bir grup öğrenciye uygulanan 5 farklı testten elde edilen puanlardan hesaplanan istatistikler ve­ rilmiştir. Testler X Medyan M od s. I 70 65 60 7 noktaları belirlenir. II 90 92 94 2 oktası (x) wIII 50 50 50 5 60 65 70 9 üJ 1 KJ V 30 28 25 3 3 10 3 - 3 0 Tabloya gore grubun en başanlı olduğu test ortalaması en 4 30 4 -1 2 0 yüksek olan il. testtir. Eğer ortalaması 90 olan başka testler olsaydı bu durumda standart sapması en küçük olan testte 8 50 8 - 400 grup en başarılı olurdu. 2 70 2 -1 4 0 Tabloya gore grubun en başarısız olduğu test ortalaması en ♦90-1-90 düşük olan V. testtir. Eğer ortalaması 30 olan başka testler .1 £ x f 780 olsaydı bu durumda standart sapması en büyük olan testte — grup en başansız olurdu. X' -18 730 Örnek: — 43.33 Bir g ru p öğrenciye her birind e farklı sayıda soru bulunan 5 18 test uygulanmış ve elde edilen istatistikler aşağıdaki ta b lo ­ da verilmiştir. Testler Soru X Medyan S. Kişi sayısı sayısı I ı s 16 17 120 II 60 60 55 50 140 III 80 70 72 74 200 IV 100 30 25 20 80 50

■ ölçme ve Değerlendirm Tabloya göre grubun başarısını yorum lam ada soru sayıları­ M edyan (Ortanca) nın farklı olması nedeniyle soru sayıları eşitlenir. Çünkü te st­ lerin hepsinde her soru 1 puandır. Bu nedenle testlerden Puanlar küçükten büyüğe alınacak en yüksek puanlar soru sayısıyla aynıdır. Bunun puan değeri ortancadır. Me sonucu olarak da başarının yorumlanmasında aynı soru sa­ ni içerdiği için duyarsızdır. yısına karşılık gelen ortalam alar karşılaştırılır. dan daha az b ilg i içerir. Bir d bulunan puanlardan etkile Buna gbre g ru bu n en başarılı ve en başarısız o ld u ğ u test lımlarda en iyi merkezi dağ belirlenecek olursa uç değerlerden etkilenm ey hangi değer etrafına yığıldı I. testin 100 soruya karşılık gelen ortalaması 60 soruda ortalam a 15 ise Çarpdt dağılımlar uçpua 100 soruda ortalam a xo lu r. 60 X 100 15 100 soru için ortalam a x = 25 olur. örnek: Puanlar: 60. 70,50.50,60.3 II. testin 100 soruya karşılık gelen ortalaması Medyana ? 80 soruda ortalam a 60 ise 100 soruda ortalam a xo lu r. Puanların medyan değeri ik 100 60 80 x I. yol Öncelikle puanlar sıral çizilerek ortanca bulunur. 100 soru için ortalam a X = 7 5 olur. r t . #s. stf. III. testin 100 soruya karşılık gelen ortalaması 70'tir. II. yol IV. testin 100 soruya karşılık gelen ortalaması n: Kişi sayısı olduğundan n 50 soruda ortalam a 30 ise 100 soruda ortalam a x o lu r. 100 30 50 x 100 soru için ortalam a x = 60 olur. Sıra: 1. 2. 3. 4. Puanlar: 30. 40, 40. 40. 5 8u sonuçlara gore g ru bu n en başarılı o ld u ğ u test 100 soru n=l 1 için ortalaması en yüksek olan II. testtir. .—11^+~1 6. sıradaki puan me G rubun en başarısız oldu ğu test ise 100 soru için ortalaması en düşük olan I. testtir. 6. sıradaki 50 değeri medyan

me örnek: e sıralandığında ortada bulanan Puan f (sıklık) Tf (Yığılmalı frekans) edyan puanların yarısının bilgisi­ Bu nedenle a ritm e tik o rtalam a­ 20 dağılımda ortalam anın uzağında enm ez. Bu nedenle çarpık dağı­ 30 57 / 512 ğılm a Ölçüsü medyandır. Çünkü yerek puanların çoğunluğunun 40 4 ^ 16 ığını gösterir. 50 6 22 anlann bulunduğu dağılımlardır. 60 8^ 30 30. 70.40.40,40,60 70 ♦ 4 34 n ■ 34 Dağılımının medyan değerini bulmak için yığılmalı frekans serisinden yararlanılır. Yığılmalı frekans kişi sayısının çok fazla olduğu puan dağılımında puanların sırasını belirtme de kolaylık sağlar. Bu süreç kolay anlatımla ifade edilirse. I f Euanlann m m i ve puanlar ki yoldan bulunur. lanır. Sonra bir sondan bir baştan . 50. çA . f it i. w '. U . medyan n^*1 . sıradaki puan medyandır. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 50. 50. 60. 60. 60. 70. 70 edyandır. n * 34 17,5. sıradaki puan medyandır. ndır. Sıra: 17. 18. 17,5. sıradaki puan (17. ve 18. sıra arasında- dır.) —50 -♦—50 « 50 med.yand.ır. Puan: SO. 50

Kısa Yol Örnek: Puanlar: 20.40.30,50.70 Puan Ti (Yığılmalı Frekans) Mod ■ ? Puanların tekrar sayılan aynı old 20 5 V s ü ___________________ ___ 30 12 Buradaki sıra 17 den 22. sıraya kadar Omefc 40 16 olduğundan 17,5. sıra bu aralıktadır. Puanlar: 20, 30,20,40,50,20,60 50 -t-----22 + ----- 8u aralıktaki herhangi sıraya karşı g e ­ Mod = ? Dağılım çift modludur. 60 30 len puan değeri 50 olduğundan 17. m od,=20 70 34 ve 18. sıraya karşı gelen puan değeri m od,=60 V 50 medyandır. Grafikle mod bulunmak istenirs f (sıklık) Örnek; Puan i (sıklık) T< (Yığılmalı frekans) 4 0 20 Z4 11 -14. sıra (14. -22.) sıra ara­ 2 0 -4 0 13 lığında bulunduğundan 4 0 -6 0 7 22 medyan değeri 60 80 2 ,4 . 27 puan aralığındadır. 60 - 8 0 - i - 9 8 0 -1 0 0 1_5- n 27 27 41 14. sıraya karşılık gelen puan aralığı medyanın m od,=20 2 m od,=60 olduğu grafik bulunduğu aralıktır. Bu aralık 60 - 80 puan aralığındadır. Buna gore medyanın yaklaşık değeri 60 ♦ 80 70 tı,r. | v ________________________________________ J M od (Tepe Değer) En çok tekrar eden puan değeridir. En duyarsız ortalam a o l­ duğundan aritm etik ortalamadan her zaman, medyan de­ ğerinden ise genelde daha az b ilg i içerir. Puanların frekansı eşit olursa m od hesaplanamaz.

KPSS Eğitim Bilimleri ■ duğundan mod hesaplana- Örnek: ________________________ - Puanlar: 20.30. 30.30,40,40,40. SO. 50.60.60.60 Mod 3 ? Grafik yardımıyla mod bulunur, f (sıklık) 0.80.60.60 se 30 ve 40 puanları art arda gelip tekrar sayılan aynı 30 + 40 olduğundan mod, ■ — - — ■ 35 m o d ,* 60 olur. Grafik olmadan mod bulunabilir. Art arda eşit tekrarlarda puanlar toplanır, tekrar eden puan sayısına bölünür yani tekrar eden (30.40) iki tane puan o l­ duğundan ikiye bölünür. mod., ■ —30 ♦- —40 ■ 35 mod, 60 olur. Puan kte görülmektedir.

örnek: Puan f mod = ? örnek: m od « 40 olur. f (sıklık) mod 20 2 mod 40 - 45 puan aralığı 30 7 —40 ->—45 ■ 42.5 O,lur. örnek: ® •*- 9 50 5 60 4 70 3 80 2 90 4 örnek: euanAraiıklao f 0-20 7 5 20 30 JS 20-40 -1 2 Vçnod değeri 20 puan değeridir 40-60 s 60-80 < A ritm e tik ortalam a, medyan 80 100 2 laştırm alı değerlendirm esi 8ir dağılımda en çok bilgi içe mod, 20 - 40 puan aralığında olduğundan mod değeri ralandığında aritm etik ortalam Aritm etik ortalama en çok bilg yaklaşık olarak — « 30 olur. ğerlerden çok fazla etkilenir. 8

247] ındadır. Mod yaklaşık olarak da ortalam a puanların yığıldığı değerden uzaklaşır, öoyle durum larda puanların yığıldığı yeri en iyi gösteren Olçu medyandır. Medyan uç değerlerden etkilenmez. O halde çarpık dağılımlarda en iyi merkezi eğilim ölçüsünün m ed­ yan o ld u ğ u söylenir, ö te yandan m od çok duyarsızdır. Uç değerlerden etkilenmez. M odun hangi değeri alacağı grup perform ansına bağlı değil, tesadüfidir. 8u nedenle m od iyi bir merkezi eğilim ölçüsü değildir. A ritm etik ortalam a grupların başarısını kıyaslamada en iyi bilgi veren olçudur. Çunku ortalama tum puanların b ilg i­ sini içerir. Puanlar dağılım ı ister sim etrik olsun ister çarpık; grupların başarılarını kıyaslamada aritm etik ortalamayı kul­ lanmak en doğru olandır. M edyan ise çarpık dağılım larda çoğun luğ un aldığı puanı en iyi tem sil eden ölçüdür. Sim etrik dağılım larda ise ç o ğ u n lu ­ ğun puanlarını tem sil etm ede m edyanın ayrıcalığı yoktur. Simetrik dağılımlarda çoğunluğun puanını temsil etm ede a ritm e tik ortalam a m edyanla aynıdır. M od ise sadece en çok tekrar eden puanın bilgisini verir. M od salaş bir ölçüdür. Çok az b ilg i içerir. Ç a rp ıklık (K ayışıklık) Katsayısı (ÇK) Puanlar dağılımının sim etriklisi, çarpıklığı hakkında bilgi verir. ÇK 3 (X - medyan) X = medyan oldu ğun da n ÇK = 0 Dağılım sim etriktir. X < m edyan o ldu ğun da n ÇK < 0 Dağılım sola çarpıktır S 4S 50 Puan X > m edyan oldu ğun da n ÇK > 0 Dağılım sağa çarpıktır. ÇK ir.________ J •KO n ve m od değerlerinin karşı­ soia (¿fp«khk ç a rp ık lık artar artar erenden en az bilgi içerene sı­ Çarpıklık katsayısı p o z itif anlam da ne kadar büyük ise d a ­ ma, medyan, m od sırasındadır. ğılım o kadar sağa daha çarpıktır. Çarpıklık katsayısı nega­ giyi içermesi nedeniyle uç d e ­ tif anlam da ne kadar küçük ise dağılım o kadar sola daha 8u nedenle çarpık dağılım lar­ çarpıktır.

FREKANS EĞRİLERİ (POLİGONU) S im etrik Eğri /V \\ Dağılımının grafiği çizilecek olur f vyy\\ ► ;; . X «■rtvrdyarı - mod Puanların dağılım eğrisi sim etrik olduğunda test orta güç­ —r - lük düzeyindedir. Test g ru bu n düzeyine uygundur. 20 40 60 G rubun % 50'si ortalam anın üzerinde puan almıştır. G rubun Yığılma her iki tarafta dengeli başarısı orta düzeydir. riktir. mod = medyan ■ aritmetik orta A ritm etik ortalama = medyan ■ m od olur. Grubun başarısı orta düzeydir. Eğitimde genel olarak istenen bir dağılımdır.

KPSS Eğitim Bilimleri S Sola çarpık eğri (N egatif kayışlı) rsa ■►Puan ► mod —ı— - ► Puan Puanların dağılım eğrisi sola çarpık olduğundan test gruba 80 100 kolay gelmiştir. G rubun % SO'den daha fazlası ortalam anın üzerinde puan olduğundan dağılım simet­ almıştır. G rup başarılıdır. alama ■ 60 olur. m od>m edyan> x olur. Eğitimde tam öğrenm e çıktılarının grafiğidir. Son test grafiğidir.

ölçm e ve D eğerlendir OrneJc Puanların dağılım eğrisi sa zor gelmiştir. Grubun % 50 Puanlar 1 (sıklık) de puan almıştır. Grup baş 10 1 20 3 On test grafiğidir. 30 S 40 7 X > medyan > mod 50 9 60 10 Örnek: 70 5 80 2 Puaokr 1 (sıklık) 10 2 Dağılımın grafiği çizelecek olursa. 20 5 f (UkiVJ 30 10 40 9 50 7 60 5 70 3 80 1 Yığılma sağa, kuyruk sola kaydığından, dağılım sola çarpık­ HuUtk) tır. Grup başarılıdır. Test gruba kolay gelmiştir. mod > medyan > x _______________ _ -■ Sağa çarpık eğri (P ozitif kayışlı) f(u*M0 Yığılma sola, kuyruk sağa k tık. Grup başarısızdır. Test g X > medyan > mod

rm e ağa çarpık olduğundan test gruba Ters S im e trik e ğ ri (U eğ risi) 0den daha azı ortalam anın üstün- ( («Usk) şarısızdır. Puanların dağılım eğrisi ters sim etrik olduğunda X = medyan ve dağılım çift m odludur. Grubun puanlan uçlara yığıldığından puanlar heterojendir. Yani g ru p bilgi bakım ından heterojendir. G rubun % 50'si ortalam anın üzerinde puan almıştır. Test gru bu n düzeyine uygun gibi görünse de eğitim de istenmeyen anormal bir dağılımdır. aydığından dağılım sağa çarpık­ ruba zor gelmiştir.