การประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-5 มสธเรื่องท่ี 6.1.1 ความหมาย ความส�ำคัญ และจุดมุ่งหมายของการประกันคุณภาพ การศึกษาปฐมวัย มสธ มสธการศึกษา คือ กระบวนการเรียนรู้เพ่ือความเจริญงอกงามของบุคคลและสังคมโดยการถ่ายทอด ความรู้ การฝึก การอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม การสร้างสรรค์จรรโลงความก้าวหน้าทางวิชาการ การสรา้ งองคค์ วามรอู้ นั เกดิ จากการจดั สภาพแวดลอ้ ม สงั คม การเรยี นรแู้ ละปจั จยั เกอ้ื หนนุ ใหบ้ คุ คลเรยี นรู้ อย่างต่อเนือ่ งตลอดชวี ติ การศึกษาท่ีมีคุณภาพจ�ำเป็นต้องมีระบบการศึกษาและการจัดการระบบที่ดี มีคุณภาพและ มสธประสิทธิภาพในทุกๆ ด้าน ทั้งทางด้านการบริหารจัดการหลักสูตรการเรียนการสอน การพัฒนาครู การ พฒั นาสอื่ และแหลง่ การเรยี นรู้ ตลอดจนการสรา้ งความรว่ มมอื และการประสานสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสถานศกึ ษา ผ้ปู กครอง ชมุ ชน และองค์กรต่างๆ คุณภาพการศึกษาจึงสะท้อนถึงคุณภาพของคนที่เป็นผลิตผลของการจัดการศึกษา กลยุทธ์ที่จะ มสธ มสธทำ� ใหก้ ารจดั การศกึ ษามคี ณุ ภาพทด่ี ปี ระการหนง่ึ ไดแ้ ก่ การสรา้ งระบบการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา ดว้ ย เหตนุ พ้ี ระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 จงึ ไดก้ ำ� หนดใหม้ รี ะบบการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา เพอื่ พฒั นาคณุ ภาพและมาตรฐานการศกึ ษาทกุ ระดบั สถานศกึ ษาทจ่ี ดั การศกึ ษาปฐมวยั จงึ ตอ้ งสรา้ งระบบ ประกันคุณภาพให้มีความเข้มแข็ง ผู้ที่มีส่วนเก่ียวข้องกับการจัดการศึกษาปฐมวัยจึงจ�ำเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะของการสร้างระบบประกันคุณภาพการศกึ ษาเป็นอยา่ งดี ในเรอื่ งนจ้ี ะไดก้ ลา่ วถงึ ความหมาย ความสำ� คญั และจดุ มงุ่ หมายของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา มสธปฐมวัย ซงึ่ มสี าระสำ� คัญ ดงั นี้ ความหมายของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย นักการศกึ ษาของไทยได้ใหค้ วามหมายของการประกันคุณภาพการศึกษาไว้ มีสาระสำ� คัญ ดงั นี้ ไพฑรู ย์ สนิ ลารตั น์ (2539, น. 5) ไดใ้ หค้ วามหมายไวว้ า่ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา หมายถงึ มสธ มสธการบรหิ ารการศกึ ษาตามปกตทิ ่ีมงุ่ หวังปรบั ปรงุ ให้ดขี นึ้ สมศักดิ์ สนิ ธุระเวชญ์ (2541, น. 2) กล่าวว่า การประกันคุณภาพการศึกษาเปน็ กระบวนการทจ่ี ะ ยกมาตรฐานของโรงเรยี นตา่ งๆ ทย่ี งั ไมเ่ ขา้ มาตรฐาน ผลกั ดนั ใหไ้ ดม้ าตรฐาน สามารถจดั การศกึ ษาไดอ้ ยา่ ง มคี ณุ ภาพ ผจู้ บการศึกษามคี ณุ ภาพตามมาตรฐานที่กำ� หนดไว้ สุรัฐ ศิลปอนันต์ (2539, น. 13) กล่าวไว้ว่า การประกันคุณภาพการศึกษา เป็นการก�ำหนด มสธมาตรฐานใหส้ งู แลว้ เขา้ ถงึ มาตรฐานทไี่ ดก้ ำ� หนดไว้ โดยประเมนิ ความสำ� เรจ็ ของผเู้ รยี นใหไ้ ดม้ าตรฐานตาม
6-6 การจัดการศกึ ษาและหลกั สูตรส�ำหรับเด็กปฐมวยั หลกั สตู ร การมเี ปา้ หมายชัดเจนและการกำ� หนดระบบ 2 ระบบ คอื ความรบั ผิดชอบ (accountability) มสธและการวดั ผล (measurement) จะเปน็ เครอื่ งกำ� หนดความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งผเู้ รยี นกบั ผสู้ อนและความคาดหวงั สงบ ลกั ษณะ (2541, น. 2) ไดก้ ลา่ วว่า การประกันคณุ ภาพการศกึ ษา เปน็ กระบวนการวางแผน และกระบวนการจัดการของผู้ที่รับผิดชอบจัดการศึกษา ที่จะรับประกันให้สังคมเช่ือม่ันว่าจะพัฒนาผู้เรียน ใหค้ รบถว้ นตามมาตรฐานทร่ี ะบุไวใ้ นหลกั สตู ร และตรงกบั ความม่งุ หวงั ของสงั คม มสธ มสธอทุ มุ พร จามรมาน (2544, น. 1) ใหค้ วามหมายของการประกนั คุณภาพว่า เปน็ การใหห้ ลกั ฐาน ข้อมูลแก่ประชาชนว่าบุคคลในโรงเรียนท�ำงานอย่างเต็มความสามารถ เพื่อให้ผู้ปกครอง นักเรียนและ สาธารณชนมั่นใจวา่ นกั เรยี นน่าจะมคี ณุ ภาพตามทีร่ ะบุไว้ในหลกั สูตรและมาตรฐานคุณภาพการศึกษา ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2543, น. 7) ได้ให้ความหมายของการประกัน คุณภาพการศกึ ษาว่าหมายถึง การบริหารจัดการและการด�ำเนินกิจกรรมตามภารกจิ ปกตขิ องสถานศึกษา เพ่ือพัฒนาคุณภาพของผู้เรียนอย่างต่อเนื่อง ซ่ึงจะเป็นการสร้างความมั่นใจให้ผู้รับบริการทางการศึกษา มสธท้งั ผรู้ ับบริการไดแ้ ก่ ผเู้ รียนและผ้ปู กครอง รวมทงั้ ผ้บู รกิ ารทางอ้อม ได้แก่ สถานประกอบการ ประชาชน และสังคมโดยรวมว่าการด�ำเนินงานของสถานศึกษาจะมีประสิทธิภาพ และท�ำให้ผู้เรียนมีคุณภาพหรือ คณุ ลกั ษณะทพี่ งึ ประสงคต์ ามมาตรการศกึ ษาทก่ี ำ� หนด การประกนั คณุ ภาพมแี นวคดิ อยบู่ นพน้ื ฐานของการ ปอ้ งกันไมใ่ หเ้ กดิ การท�ำงานท่ไี ม่มีประสิทธิภาพ จากความหมายของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาดงั กลา่ วขา้ งตน้ สรปุ ไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพ มสธ มสธการศึกษา เป็นการด�ำเนินงานของสถานศึกษาตามปกติที่มีมาตรฐานสถานศึกษาเป็นเป้าหมาย เพื่อให้ ผเู้ รยี นมคี ณุ ภาพตามมาตรฐานทก่ี ำ� หนด โดยทกี่ ารบรหิ ารงานของสถานศกึ ษามกี ารวางแผนกลยทุ ธท์ แี่ สดง ถึงความรับผิดชอบต่อการด�ำเนินงาน มีการด�ำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างความม่ันใจให้แก่ผู้เรียน พ่อแม่ ผู้ปกครอง รวมทั้งเปน็ ท่ียอมรับของชมุ ชนและสังคม จะเห็นได้ว่าความหมายของการประกันคุณภาพข้างต้นเป็นการกล่าวถึงการประกันคุณภาพการ ศกึ ษาโดยภาพรวมของการจดั การศกึ ษาทกุ ระดบั ดงั นน้ั หากพจิ ารณาเฉพาะการจดั การศกึ ษาปฐมวยั อาจ มสธกลา่ วไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั เปน็ การดำ� เนนิ งานของสถานศกึ ษาตามปกตทิ ม่ี มี าตรฐาน การศึกษาปฐมวัยเป็นเป้าหมาย เพื่อให้เด็กปฐมวัยมีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีสถานศึกษาก�ำหนด โดยที่ การบริหารงานของสถานศึกษามีการวางแผนกลยุทธ์ที่แสดงถึงความรับผิดชอบต่อการด�ำเนินงาน มีการ ด�ำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพ่ือสร้างความม่ันใจให้แก่เด็กปฐมวัย พ่อแม่ ผู้ปกครอง รวมทั้งเป็นที่ยอมรับ ของชุมชนและสังคม มสธ มสธความส�ำคัญของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย การประกนั คุณภาพการศกึ ษาโดยภาพรวม มคี วามสำ� คัญ 3 ประการ คอื 1. ทำ� ใหป้ ระชาชนไดร้ บั ขอ้ มลู คณุ ภาพการศกึ ษาทเ่ี ชอื่ ถอื ได้ เกดิ ความเชอ่ื มน่ั และสามารถตดั สนิ ใจ เลอื กใชบ้ รกิ ารที่มคี ณุ ภาพและมาตรฐาน 2. ปอ้ งกนั การจดั การศกึ ษาทไ่ี มม่ คี ณุ ภาพ ซงึ่ จะเปน็ การคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคและเกดิ ความเสมอภาค มสธในโอกาสที่จะได้รับการบริการการศกึ ษาทม่ี คี ณุ ภาพอยา่ งทวั่ ถงึ
การประกันคณุ ภาพการศึกษาปฐมวัย 6-7 3. ทำ� ใหผ้ รู้ บั ผดิ ชอบในการจดั การศกึ ษามงุ่ บรหิ ารจดั การศกึ ษาสคู่ ณุ ภาพและมาตรฐานอยา่ งจรงิ จงั มสธซ่งึ มผี ลให้การศึกษามีพลังทีจ่ ะพฒั นาประชากรใหม้ คี ุณภาพอยา่ งเป็นรปู ธรรมและตอ่ เนอื่ ง การประกันคุณภาพการศึกษาจึงเป็นการบริหารจัดการและการด�ำเนินกิจกรรมตามภารกิจปกติ ของสถานศกึ ษา เพอื่ พฒั นาคณุ ภาพของผเู้ รยี นอยา่ งตอ่ เนอื่ ง ซง่ึ จะเปน็ การสรา้ งความมน่ั ใจใหผ้ รู้ บั บรกิ าร การศึกษา ทั้งยังเป็นการป้องกันการจัดการศกึ ษาที่ด้อยคณุ ภาพ และสรา้ งสรรค์การศึกษาให้เป็นกลไกท่ี มสธ มสธมีพลังในการพฒั นาประชากรให้มคี ุณภาพสูงย่งิ ขน้ึ อย่างไรก็ตาม เพ่ือให้นักศึกษาเห็นความส�ำคัญของการประกันคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัย ทชี่ ดั เจนมากขนึ้ ขอนำ� เสนอสาระความสำ� คญั ของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาทส่ี ง่ ผลกระทบโดยตรงตอ่ กล่มุ ตา่ งๆ ดังนี้ ความส�ำคัญต่อเด็กปฐมวัย การศึกษาปฐมวัยถือเป็นจุดเริ่มต้นในการพัฒนาเด็กให้มีรากฐานส�ำหรับความสามารถทั้งปวงใน มสธชีวิต โดยเป็นวัยต้นทุนของชีวิตท่ีจะน�ำสู่การพัฒนาคนให้มีคุณภาพอย่างเต็มตามศักยภาพ การจัดการ ศึกษาในสถานศึกษาให้เด็กปฐมวัยได้รับการอบรมเล้ียงดูท่ีมีคุณภาพและได้รับประสบการณ์การเรียนรู้ ตา่ งๆ จะมอี ทิ ธพิ ลตอ่ การวางรากฐานของการพฒั นาเดก็ ปฐมวยั ทง้ั ทางรา่ งกาย อารมณ-์ จติ ใจ สงั คม และ สติปญั ญา การศึกษาปฐมวัยจึงเป็นการสร้างพ้ืนฐานที่ช่วยให้เด็กๆ ประสบความส�ำเร็จในการเรียนและการ มสธ มสธด�ำเนินชีวิตต่อไป การพัฒนาคุณภาพเด็กปฐมวัยจึงมีความส�ำคัญยิ่งที่ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายต้องร่วมมือกัน เพื่อพฒั นาให้เดก็ ปฐมวยั มพี ัฒนาการทุกด้านสมวัย ดงั นั้นการประกันคุณภาพการจดั การศกึ ษาปฐมวยั จงึ เป็นเคร่ืองมือในการส่งเสริมและสนับสนุนให้สถานศึกษาและหน่วยงานที่เก่ียวข้อง มีการพัฒนาคุณภาพ การศึกษาระดับปฐมวัยอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน ระบบการประกันคุณภาพการศึกษามีความส�ำคัญต่อเด็ก ปฐมวัย ดังน้ี 1. ชว่ ยเสริมสร้างประสบการณ์ตา่ งๆ ใหแ้ กเ่ ด็กปฐมวัยไดม้ พี ฒั นาการทกุ ด้านสมวัย มสธ2. รวบรวมขอ้ มูลและสารสนเทศด้านตา่ งๆ ทีเ่ กย่ี วข้องกบั ตัวเด็กปฐมวยั ส�ำหรับการพฒั นาเด็ก ปฐมวัยได้อย่างตอ่ เนื่อง 3. ยนื ยนั สภาพจรงิ และสรา้ งความเชอ่ื มนั่ วา่ เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนไดร้ บั การจดั ประสบกาณก์ ารเรยี นรู้ ท่เี หมาะสมกับวยั มีความพร้อมท่จี ะเรียนร้ใู นระดบั ทสี่ งู ขน้ึ และด�ำเนินชีวติ ประจำ� วันได้อย่างมคี วามสุข ความส�ำคัญต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง มสธ มสธระบบการประกันคุณภาพการศึกษาในปัจจุบันมีบทบาทส�ำคัญท่ีสามารถท�ำให้โรงเรียนได้รับการ พฒั นาใหม้ มี าตรฐานเดยี วกนั โรงเรยี นทมี่ รี ะบบการประกนั คณุ ภาพภายในทด่ี แี ละไดร้ บั การรบั รองมาตรฐาน จากการประเมินคุณภาพของส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) ก็จะเป็น เคร่อื งชี้วดั คณุ ภาพการศกึ ษาไดอ้ กี ระดบั หนึ่ง ซ่งึ จะเปน็ ขอ้ มูลทม่ี ปี ระโยชนต์ อ่ พอ่ แม่ ผปู้ กครองใช้ในการ เลอื กโรงเรยี นหรอื สถานศกึ ษาใหก้ บั ลกู จงึ อาจกลา่ วไดว้ า่ ระบบการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษามคี วามสำ� คญั มสธตอ่ พ่อแม่ ผปู้ กครอง ดงั น้ี
6-8 การจดั การศกึ ษาและหลกั สตู รสำ� หรับเด็กปฐมวัย 1. ทำ� ใหพ้ อ่ แม่ ผปู้ กครองไดร้ บั ขอ้ มลู คณุ ภาพการศกึ ษาระดบั ปฐมวยั ทเ่ี ชอื่ ถอื ได้ เกดิ ความเชอ่ื มนั่ มสธและสามารถตัดสนิ ใจเลอื กใชบ้ ริการของสถานศกึ ษาปฐมวัยทมี่ ีคณุ ภาพและมาตรฐาน 2. ป้องกันการจัดการศึกษาปฐมวัยท่ีไม่มีคุณภาพ ซ่ึงจะเป็นการคุ้มครองพ่อแม่ ผู้ปกครองและ เดก็ ปฐมวยั ใหไ้ ดร้ บั ความเสมอภาคในโอกาสทจี่ ะไดร้ บั การบรกิ ารการศกึ ษาปฐมวยั ทมี่ คี ณุ ภาพอยา่ งทว่ั ถงึ ความส�ำคัญต่อสถานศึกษา มสธ มสธการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย เป็นกระบวนการวางแผน และกระบวนการจัดการของ ผรู้ บั ผดิ ชอบการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ทจ่ี ะรบั ประกนั ใหส้ งั คมเชอ่ื มน่ั วา่ จะพฒั นาใหเ้ ดก็ ปฐมวยั เกดิ การเรยี นรู้ และมพี ฒั นาการตามวยั ครบถว้ นตามมาตรฐานคณุ ภาพทร่ี ะบไุ วใ้ นหลกั สตู ร และตรงตามความมงุ่ หวงั ของ สังคม ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเป็นระบบที่พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของ สถานศกึ ษาให้ทดั เทยี มกนั ดังน้นั ผูท้ ่ีรับประกนั คุณภาพการศกึ ษาโดยตรง คือ ผู้บรหิ ารสถานศึกษา ครู มสธและบคุ ลากรทางการศกึ ษา รวมถงึ ผมู้ ีสว่ นเก่ยี วขอ้ งกับการจดั การศกึ ษา เช่น คณะกรรมการสถานศกึ ษา รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องระดับอ�ำเภอ จังหวัด เขตพ้ืนท่ีการศึกษา และหน่วยงานต้นสังกัด ที่ต้องมี ความรบั ผดิ ชอบในเรอ่ื งการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษารว่ มกนั จงึ อาจกลา่ วไดว้ า่ ระบบการประกนั คณุ ภาพ การศกึ ษามีความส�ำคัญตอ่ สถานศกึ ษา ดังนี้ 1. กระตุ้นใหส้ ถานศกึ ษาพัฒนาตนเองให้มีการบรหิ ารจัดการ การศกึ ษาปฐมวยั อย่างตอ่ เนือ่ ง มสธ มสธ2. ให้สถานศึกษาใช้ข้อมูลจากระบบประกันคุณภาพการศึกษาเป็นข้อมูลในการวางแผนพัฒนา การบริหารจดั การศึกษาปฐมวยั ได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ 3. ให้หน่วยงานท่ีสถานศึกษาสังกัดอยู่ใช้เป็นข้อมูลในการดําเนินการ ให้ความช่วยเหลือ สถานศกึ ษา ในเรอ่ื งต่างๆ เช่น การบริหารบุคคล การจดั สรรงบประมาณ และการพฒั นาด้านวิชาการ 4. เพิ่มความมั่นใจให้แกพ่ ่อแม่ ผูป้ กครอง และผรู้ ับบรกิ ารจากสถานศกึ ษาว่าบตุ รหลานจะไดร้ ับ การจดั ประสบการณท์ ชี่ ว่ ยใหม้ คี วามพรอ้ มทางการเรยี นในระดบั ทสี่ งู ขนึ้ รวมทง้ั มพี ฒั นาการดา้ นตา่ งๆ เปน็ มสธไปตามวัย ความส�ำคัญต่อชุมชน ชุมชนมบี ทบาทส�ำคญั โดยมสี ่วนรว่ มในการก�ำหนดเป้าหมาย วสิ ัยทัศน์ของสถานศกึ ษาปฐมวยั และสง่ เสรมิ สนบั สนนุ การพฒั นาคณุ ภาพการจดั การศกึ ษาของสถานศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ตงั้ แตก่ ารวางแผน พัฒนาคุณภาพการศึกษา การจัดประสบการณ์ของสถานศึกษา โดยเฉพาะแหล่งการเรียนรู้ในชุมชน มสธ มสธรวมทง้ั รบั ทราบรายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา การปรบั ปรงุ และพฒั นาของสถานศกึ ษา ระบบ การประกันคณุ ภาพการศกึ ษามีความสำ� คญั ตอ่ สถานศึกษา ดงั น้ี 1. สนับสนุนให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมของสถานศึกษา ซ่ึงจะท�ำให้ชุมชนเกิด ความร้สู ึกท่ีดีตอ่ สถานศกึ ษามองเห็นคุณค่าและประโยชน์ของตนเอง 2. เปิดโอกาสให้คนในชุมชนได้ช่วยเหลือทั้งแรงกายและทุนทรัพย์ อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ มสธในการจดั การศึกษาปฐมวยั ของสถานศึกษา
การประกันคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั 6-9 3. สง่ เสรมิ ใหบ้ คุ ลากรในชมุ ชนเปน็ ผใู้ หข้ อ้ มลู เกย่ี วกบั ชมุ ชนและความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสถานศกึ ษา มสธกบั ชุมชนใหแ้ ก่คณะกรรมการผปู้ ระเมินภายนอกอีกดว้ ย จุดมุ่งหมายของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย การประกันคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั ได้ก�ำหนดจดุ มงุ่ หมายทว่ั ไปและจดุ มุ่งหมายเฉพาะ ดงั น้ี มสธ มสธจุดมุ่งหมายทั่วไป ได้แก่ 1. เพอื่ ใหท้ ราบระดบั คณุ ภาพของสถานศกึ ษาในการดำ� เนนิ การภารกจิ ตา่ งๆ เกยี่ วกบั การจดั การ ศึกษาปฐมวัย 2. เพื่อกระตุ้นให้สถานศึกษาพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยของตนเองให้ถึงระดับ มาตรฐานการศกึ ษา ทน่ี าํ มาใช้เพอ่ื การประกันคณุ ภาพการศึกษาปฐมวัยของโรงเรียนอย่างต่อเนอ่ื ง 3. เพ่ือใหท้ ราบความกา้ วหน้าของการพฒั นาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา มสธ4. เพ่ือรายงานสภาพและการพัฒนาในด้านคุณภาพ และมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของ สถานศกึ ษาตอ่ สาธารณชน ผทู้ รงคณุ วฒุ ิ และหน่วยงานท่เี ก่ยี วข้องทั้งภาครฐั และเอกชนไดร้ ับทราบ เกิด ความเชื่อถือ ม่ันใจตอ่ การจดั การศึกษาปฐมวยั ของสถานศึกษา จุดมุ่งหมายเฉพาะ ไดแ้ ก่ มสธ มสธ1. เพ่ือตรวจสอบยืนยันสภาพจริงในการด�ำเนินงานของสถานศึกษา และประเมินคุณภาพการ ศกึ ษาปฐมวยั ตามมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ตามกรอบแนวทางและวธิ กี ารทกี่ ำ� หนด และสอดคลอ้ งกบั ระบบการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาและหน่วยงานตน้ สงั กดั 2. เพ่ือให้ได้ข้อมูลซ่ึงช่วยสะท้อนให้เห็นถึงจุดเด่นและจุดที่ควรพัฒนาของสถานศึกษา เงื่อนไข ของความสำ� เรจ็ และสาเหตุของปญั หาการจดั การศึกษาปฐมวยั 3. เพื่อช่วยเสนอแนะแนวทางปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยแก่สถานศึกษาและ หน่วยงานตน้ สังกัด มสธ4. เพ่อื ส่งเสรมิ ใหส้ ถานศกึ ษามีการพฒั นาคณุ ภาพและประกันคณุ ภาพภายในอย่างตอ่ เนอื่ ง 5. เพ่ือรายงานผลการประเมินคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษาต่อ สาธารณชนและหน่วยงานที่เกย่ี วข้อง 6. เพื่อสร้างความม่ันใจว่าสถานศึกษาจะจัดการศึกษาปฐมวัยได้คุณภาพมาตรฐาน เด็กปฐมวัย มสธ มสธมีพัฒนาการตามวัยและความพร้อมทางการเรียนในระดับท่ีสูงขึ้น มีทักษะและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ตามท่ีหลักสูตรกำ� หนดและสังคมตอ้ งการ โดยสรปุ อาจกลา่ วไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพการจดั การศกึ ษาปฐมวยั มคี วามสำ� คญั ตอ่ เดก็ ปฐมวยั พอ่ แม่ ผปู้ กครอง สถานศกึ ษา และชมุ ชน ทงั้ นเี้ นอื่ งจากการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั จะยนื ยนั วา่ เดก็ ปฐมวยั มคี ณุ ภาพตามมาตรฐานทก่ี ำ� หนด สถานศกึ ษามกี ารวางแผนกลยทุ ธ์ การบรหิ ารงานการจดั การ ศกึ ษาปฐมวยั ทแี่ สดงถงึ ความรบั ผดิ ชอบตอ่ การดำ� เนนิ งาน มกี ารดำ� เนนิ งานอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เพอื่ สรา้ งความ มั่นใจให้แกพ่ ่อแม่ ผ้ปู กครอง รวมทง้ั เป็นท่ียอมรับของชมุ ชนและสังคม โดยมจี ดุ มงุ่ หมายของการประกนั มสธคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั เพือ่ พฒั นาคณุ ภาพและมาตรฐานการศึกษาปฐมวยั
6-10 การจัดการศึกษาและหลักสตู รสำ� หรบั เด็กปฐมวัย มสธกิจกรรม 6.1.1 ให้อธิบายความหมาย ความส�ำคัญ และจุดมุ่งหมายของการประกันคุณภาพการจัดการศึกษา ปฐมวัย แนวตอบกิจกรรม 6.1.1 มสธ มสธการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยเป็นการด�ำเนินงานของสถานศึกษาตามปกติท่ีมีมาตรฐาน การศึกษาปฐมวัย เป้าหมายเพื่อให้เด็กปฐมวัยมีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีสถานศึกษาก�ำหนด โดยท่ีการ บรหิ ารงานของสถานศกึ ษามกี ารวางแผนกลยทุ ธท์ แ่ี สดงถงึ ความรบั ผดิ ชอบตอ่ การดำ� เนนิ งาน มกี ารดำ� เนนิ งาน อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เพอ่ื สรา้ งความมน่ั ใจใหแ้ กเ่ ดก็ ปฐมวยั พอ่ แม่ ผปู้ กครอง รวมทง้ั เปน็ ทย่ี อมรบั ของชมุ ชนและ สงั คม ความส�ำคัญของการประกันคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยโดยภาพรวม มีความส�ำคัญ มสธ3 ประการ คือ 1. ทำ� ใหป้ ระชาชนไดร้ บั ขอ้ มลู คณุ ภาพการศกึ ษาทเ่ี ชอื่ ถอื ได้ เกดิ ความเชอ่ื มน่ั และสามารถตดั สนิ ใจ เลอื กใช้บริการท่มี ีคุณภาพมาตรฐาน 2. ปอ้ งกนั การจดั การศกึ ษาทไี่ มม่ คี ณุ ภาพ ซง่ึ จะเปน็ การคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคและเกดิ ความเสมอภาค มสธ มสธในโอกาสท่จี ะได้รบั การบรกิ ารการศึกษาที่มคี ณุ ภาพอย่างท่ัวถึง 3. ท�ำให้ผู้รับผิดชอบในการจัดการศึกษามุ่งบริหารจัดการศึกษาสู่คุณภาพและมาตรฐานอย่าง จริงจัง ซงึ่ มีผลให้การศกึ ษามีพลงั ท่จี ะพฒั นาประชากรให้มคี ณุ ภาพอยา่ งเป็นรปู ธรรมและต่อเน่ือง จดุ มงุ่ หมายของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั มคี วามสำ� คญั ตอ่ เดก็ ปฐมวยั พอ่ แมผ่ ปู้ กครอง สถานศกึ ษา และชมุ ชน และมีจดุ มุ่งหมายโดยท่ัวไปดังน้ี 1. เพอื่ ใหท้ ราบระดบั คณุ ภาพของสถานศกึ ษาในการดำ� เนนิ การภารกจิ ตา่ งๆ เกยี่ วกบั การจดั การ มสธศึกษาปฐมวัย 2. เพ่ือกระตุ้นให้สถานศึกษาพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของตนเองให้ถึงระดับมาตรฐาน การศกึ ษาที่นาํ มาใชเ้ พ่ือการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัยของโรงเรียนอย่างตอ่ เนอ่ื ง 3. เพือ่ ใหท้ ราบความก้าวหนา้ ของการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัยของสถานศึกษา 4. เพ่ือรายงานสภาพและการพัฒนาในด้านคุณภาพ และมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของ มสธ มสธสถานศึกษาต่อสาธารณชน ผู้ทรงคุณวุฒิ และหน่วยงานที่เก่ียวข้องทั้งภาครัฐและเอกชนได้รับทราบ มสธเกดิ ความเช่อื ถือ ม่นั ใจตอ่ การจดั การศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษา
การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-11 มสธเรื่องท่ี 6.1.2 ประเภทของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธการจัดการศึกษาปฐมวัยเป็นการจัดการศึกษาระดับหนึ่งของการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ดังนั้นเม่ือ กล่าวถึงการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยจึงมีรายละเอียดของการด�ำเนินการต่างๆ เกี่ยวกับระบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ กี ารประกันคณุ ภาพการศกึ ษาเชน่ เดยี วกับการประกันคณุ ภาพการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 หมวด 6 มาตรฐานและการประกันคุณภาพ การศกึ ษา ในมาตรา 4 ไดจ้ ำ� แนกการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาไว้ โดยแบง่ เปน็ 2 ประเภท คอื การประกนั คุณภาพภายใน และการประกันคณุ ภาพภายนอก (ราชกิจจานุเบกษา, 2542, น. 2) มสธการประกันคุณภาพภายใน การประกันคุณภาพภายใน หมายถึง การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายใน โดยบุคลากรของสถานศึกษานั้นเอง หรือโดยหน่วยงาน ต้นสงั กัดทม่ี หี นา้ ท่กี �ำกบั ดูแลสถานศกึ ษานนั้ (ราชกิจจานุเบกษา, 2542, น. 2) มสธ มสธจากความหมายของการประกันคุณภาพภายในที่กล่าวข้างต้นจะเห็นได้ว่า หน่วยงานที่มีส่วน เกยี่ วขอ้ งกบั การประกนั คณุ ภาพภายในไดแ้ ก่ สถานศกึ ษาและหนว่ ยงานตน้ สงั กดั ทกี่ ำ� กบั ดแู ลสถานศกึ ษา น้ัน นอกจากนพี้ ระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 ไดก้ ำ� หนดให้ การประกนั คณุ ภาพภายใน ดำ� เนินการในลกั ษณะของระบบการประกนั คุณภาพภายในทปี่ ระกอบด้วย 3 ระบบยอ่ ย คอื 1. การประเมินคุณภาพภายใน เป็นการประเมินคุณภาพการจัดการศกึ ษา การตดิ ตาม และการ มสธตรวจสอบคณุ ภาพและมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษาที่กระทรวงศกึ ษาธกิ ารประกาศก�ำหนดสำ� หรบั การประกันคุณภาพภายใน ซึ่งกระท�ำโดยบุคลากรของสถานศึกษาน้ันหรือโดยหน่วยงานต้นสังกัดที่มี หนา้ ทก่ี ำ� กับดแู ลสถานศึกษา 2. การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการติดตามตรวจสอบความก้าวหน้า ของการปฏิบัติตามแผนการพัฒนาคุณภาพการศึกษา และจัดท�ำรายงานติดตามตรวจสอบคุณภาพ มสธ มสธการศกึ ษา พร้อมทั้งเสนอแนะมาตรการเรง่ รัดการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา 3. การพัฒนาคุณภาพการศึกษา เปน็ กระบวนการพฒั นาการศกึ ษาเขา้ สคู่ ณุ ภาพทสี่ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ โดยมกี ารกำ� หนดมาตรฐานการศกึ ษา การจดั ระบบและโครงสรา้ ง การวางแผน และการดำ� เนนิ งานตามแผน รวมทง้ั การสรา้ งจติ สำ� นกึ ใหเ้ หน็ วา่ การพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาจะตอ้ งดำ� เนนิ การ มสธอย่างตอ่ เนอ่ื งและเปน็ ความรบั ผดิ ชอบรว่ มกนั ของทกุ คน
6-12 การจัดการศกึ ษาและหลกั สตู รสำ� หรับเด็กปฐมวยั อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ได้ก�ำหนดให้หน่วยงานต้นสังกัด มสธและสถานศกึ ษาจดั ใหม้ รี ะบบการประกนั คณุ ภาพภายในสถานศกึ ษาและใหถ้ อื วา่ การประกนั คณุ ภาพภายใน เป็นส่วนหน่ึงของกระบวนการบริหารการศึกษาที่ต้องด�ำเนินการอย่างต่อเน่ือง โดยมีการจัดท�ำรายงาน ประจ�ำปีเสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องเพ่ือนำ� ไปสู่การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐาน การศึกษา และเพ่ือรองรับการประกันคุณภาพภายนอก (ราชกิจจานุเบกษา, 2542, น. 1) ซ่ึงสามารถ มสธ มสธนำ� มาเขียนเป็นภาพที่ 6.1 ได้ ดงั ต่อไปน้ี การปฏบิ ตั งิ านการประเมินตนเองหนว่ ยงานท่เี กยี่ วขอ้ ง- สมศ. เพื่อขอรบั ของสถานศกึ ษา (ทุกปี) รายงานการประเมนิ การประเมนิ มสธของสถานศกึ ษา ตนเองของสถานศกึ ษา คณุ ภาพภายนอก ตดิ ตามตรวจสอบ - หน่วยงาน โดยตน้ สงั กดั ทุก 3 ปี ต้นสังกัด มสธ มสธภาพท่ี6.1การประกันคุณภาพภายใน จากภาพที่ 6.1 อาจกลา่ วไดว้ า่ การประกันคณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษา คือ การดำ� เนนิ งานขอ้ มูลย้อนกลบั ของสถานศึกษาตามปกติ พร้อมท้ังท�ำการประเมินตนเองทุกปี รวมทั้งจัดท�ำรายงานการประเมินตนเอง มสธของสถานศกึ ษา (Self Assessment Report: SAR) เสนอตอ่ หนว่ ยงานตน้ สงั กดั ทต่ี อ้ งตดิ ตามตรวจสอบ 3 ปี/ต่อ 1 ครั้ง โดยจัดเตรียมรายงานการประเมินตนเองไว้เพื่อรับการตรวจสอบจากส�ำนักงานรับรอง มาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา (องคก์ ารมหาชน) หรือผูป้ ระเมนิ ภายนอก การประกันคุณภาพภายนอก มสธ มสธการประกันคุณภาพภายนอก หมายถึง การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายนอก โดยส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพ การศึกษาหรือบุคคลหรือหน่วยงานภายนอกท่ีสำ� นักงานดังกล่าวรับรอง เพ่ือเป็นการประกันคุณภาพและ ใหม้ ีการพฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษา (ราชกจิ จานุเบกษา, 2542, น.2) จากความหมายของการประกันคุณภาพภายนอกที่กล่าวข้างต้นจะเห็นได้ว่า หน่วยงานท่ีมีส่วน เกย่ี วขอ้ งกบั การประกนั คณุ ภาพภายนอกไดแ้ ก่ สำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา มสธหรอื บุคคลหรอื หนว่ ยงานภายนอกที่สำ� นักงานดงั กล่าวรับรอง
การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-13 นอกจากน้ี พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ได้ก�ำหนดให้การประกันคุณภาพ มสธภายนอกด�ำเนนิ การในลกั ษณะของระบบการประกนั คุณภาพภายนอกทีป่ ระกอบด้วย 2 ระบบยอ่ ย คือ 1. การประเมินคุณภาพภายนอก เปน็ การประเมนิ ผลคณุ ภาพการจดั การศกึ ษา การตดิ ตาม และ การตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ซึ่งกระท�ำโดยส�ำนักงานรับรองมาตรฐาน และประเมินคณุ ภาพการศกึ ษา (องคก์ ารมหาชน) หรอื ผู้ประเมนิ ภายนอก มสธ มสธ2. การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการติดตามตรวจสอบความก้าวหน้า ของการปฏิบัติตามแผนการพัฒนาคุณภาพการศึกษา และจัดท�ำรายงานการติดตามตรวจสอบคุณภาพ การศึกษา พร้อมท้งั เสนอแนะมาตรการเรง่ รัดการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ได้ก�ำหนดให้ส�ำนักงานรับรอง มาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาท�ำหน้าท่ีพัฒนาเกณฑ์ วิธีการประเมินคุณภาพภายนอก และ ท�ำการประเมินผลการจัดการศึกษา เพ่ือให้มีการตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา โดยค�ำนึงถึงความ มสธมุ่งหมาย หลักการและแนวการจัดการศึกษาในแต่ละระดับตามที่ก�ำหนดไว้ในพระราชบัญญัติน้ี ให้มีการ ประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษาทุกแห่งอย่างน้อยหน่ึงคร้ังในทุกห้าปีนับตั้งแต่การประเมินคร้ัง สุดท้าย และเสนอผลการประเมินต่อหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องและสาธารณชน ซ่ึงสามารถน�ำมาเขียนเป็น แผนภาพได้ ดังภาพที่ 6.2 ตอ่ ไปนี้ มสธ มสธรายงานการประเมินการประเมนิ โดย สมศ.รายงานผลคณะรัฐมนตรี (อย่างน้อย 1 ครั้ง การประเมนิ รฐั มนตรีว่าการ ตนเองของสถานศึกษาในทกุ 5 ปี) กระทรวงศกึ ษาธกิ าร มสธติดตามตรวจสอบ สำ� นักงบประมาณ หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง โดยต้นสงั กัดทุก 3 ปี และสาธารณชน มสธ มสธภาพท่ี6.2การประกันคุณภาพภายนอก จากภาพที่ 6.2 อาจกลา่ วไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพภายนอก เปน็ การประเมนิ ผลและการตดิ ตามขอ้ มูลย้อนกลับตน้ สังกดั /ก�ำหนดนโยบาย/ ตรวจสอบคณุ ภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายนอก ผ่านรายงานการประเมินตนเองสถานศึกษางบประมาณ ของสถานศึกษา โดยส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาหรือบุคคลหรือหน่วยงาน มสธภายนอกที่ส�ำนักงานดังกล่าวรับรอง แล้วจัดท�ำรายงานการประเมินผลส่งให้แก่สถานศึกษา รวมทั้ง
6-14 การจดั การศกึ ษาและหลักสตู รสำ� หรบั เด็กปฐมวยั คณะรฐั มนตรี รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงศกึ ษาธกิ าร สำ� นกั งบประมาณ หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ งและสาธารณชน มสธโดยผลการประเมนิ จะเปน็ ประโยชนต์ อ่ การปรบั ปรงุ การทำ� งาน เพอ่ื เปน็ หลกั ประกนั คณุ ภาพการดำ� เนนิ งาน ของสถานศึกษาวา่ ไดม้ าตรฐานหรือไม่ เพียงใด เมอื่ พจิ ารณาการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาทงั้ การประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั คณุ ภาพ ภายนอกแล้ว จะเห็นว่าการประกันคุณภาพทั้งสองสัมพันธ์กัน กล่าวคือ รายงานการประเมินตนเองของ มสธ มสธสถานศกึ ษาถอื วา่ เปน็ เอกสารสำ� คญั รว่ มกนั ของการประกนั คณุ ภาพทงั้ 2 ประเภท โดยสถานศกึ ษาจะตอ้ ง จัดเตรียมรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาส่งให้แก่ สมศ. รวมทั้งเอกสารหลักฐานต่างๆ ที่มี ขอ้ มลู เกยี่ วขอ้ งกบั สถานศกึ ษา ตลอดจนใหบ้ คุ ลากร คณะกรรมการของสถานศกึ ษา รวมทง้ั ผปู้ กครองและ ผทู้ ม่ี สี ว่ นเกยี่ วขอ้ งกบั สถานศกึ ษาใหข้ อ้ มลู เพมิ่ เตมิ ในสว่ นทพ่ี จิ ารณาเหน็ วา่ เกย่ี วขอ้ งกบั การปฏบิ ตั ภิ ารกจิ ของสถานศึกษา ตามค�ำรอ้ งขอของ สมศ. หรือบุคคลหรือหน่วยงานภายนอกท่ีส�ำนักงานดังกลา่ วรับรอง ท่ีด�ำเนินการประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษานั้น ซึ่งสามารถเขียนภาพประกอบแสดงความ มสธสัมพนั ธข์ องทง้ั 2 ประเภท ไดด้ งั ภาพท่ี 6.3 ต่อไปน้ี การปฏบิ ตั งิ านการประกันคุณภาพภายในรายงานการประกันคุณภาพภายนอก การประเมนิ มสธ มสธของสถานศกึ ษาการประเมนิ ตนเองตนเองของการประเมนิ โดยรายงานผล คณะรฐั มนตรี ของสถานศกึ ษา สถานศกึ ษา สมศ. (อย่างนอ้ ย การประเมนิ รัฐมนตรวี ่าการ 1 คร้งั ในทุก 5 ปี) (ทกุ ป)ี ตดิ ตาม มสธข้อมลู กระทรวง ตรวจสอบ ศกึ ษาธิการ ขอ้ มูล โดยตน้ สังกัดยอ้ นกลับ สำ� นกั งบประมาณ ย้อนกลับ ทกุ 3 ปี หนว่ ยงานที่ เก่ียวขอ้ งและ สาธารณชน ภาพที่ 6.3 ความสัมพันธ์ระหว่างการประกันคุณภาพภายในกับการประกันคุณภาพภายนอกตน้ สงั กัด/ กำ� หนดนโยบาย/ สถานศึกษา งบประมาณ มสธ มสธโดยสรปุ อาจกลา่ วไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพภายในกบั การประกนั คณุ ภาพภายนอก มคี วามแตก ตา่ งและมคี วามสมั พนั ธเ์ ชอ่ื มโยงกนั กลา่ วคอื เมอื่ สถานศกึ ษามกี ารดำ� เนนิ การประกนั คณุ ภาพภายในแลว้ จ�ำเป็นต้องจัดท�ำรายงานประจ�ำปีท่ีเป็นรายงานการประเมินคุณภาพภายใน ซึ่งเป็นผลจากการประกัน คุณภาพภายในหรือเรียกว่า รายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา เพ่ือน�ำเสนอคณะกรรมการ สถานศกึ ษา หนว่ ยงานตน้ สงั กดั และหนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ ง เอกสารดงั กลา่ วจะเปน็ เอกสารเชอื่ มโยงระหวา่ ง มสธการประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษา การตดิ ตามตรวจสอบโดยหนว่ ยงานตน้ สงั กดั และการประเมนิ
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวยั 6-15 คุณภาพภายนอกโดย สมศ. ดังน้ันสถานศึกษาจ�ำเป็นต้องจัดท�ำรายงานการประเมินตนเองท่ีสะท้อน มสธสภาพจริงของสถานศกึ ษา การประกันคุณภาพภายในกับการประกันคุณภาพภายนอก จึงมีความสัมพันธ์เช่ือมโยงกันด้วย การประเมนิ ตนเองตามมาตรฐานการศกึ ษาโดยคำ� นงึ ถงึ หลกั การสำ� คญั คอื มงุ่ สง่ เสรมิ การพฒั นาคณุ ภาพ การศึกษามากกวา่ การควบคมุ หรอื การให้คุณใหโ้ ทษแกส่ ถานศกึ ษา มสธ มสธกิจกรรม6.1.2 ใหอ้ ธบิ ายความแตกต่างของการประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั คุณภาพภายนอก แนวตอบกิจกรรม 6.1.2 มสธการประกันคุณภาพภายใน หมายถึง การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายใน โดยบุคลากรของสถานศึกษานั้นเอง หรือโดยหน่วยงาน ต้นสังกัดท่ีมหี น้าท่กี ำ� กบั ดแู ลสถานศึกษานน้ั การประกันคุณภาพภายนอก หมายถึง การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพและ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาจากภายนอก โดยส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพ มสธ มสธการศึกษาหรือบุคคลหรือหน่วยงานภายนอกที่สำ� นักงานดังกล่าวรับรอง เพื่อเป็นการประกันคุณภาพและ มสธ มมสสธธ มสธให้มีการพฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา
6-16 การจดั การศกึ ษาและหลักสูตรส�ำหรับเด็กปฐมวยั มสธตอนที่ 6.2 หลักการและกระบวนการของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย โปรดอา่ นหวั เรือ่ ง แนวคิด และวัตถุประสงค์ของตอนท่ี 6.2 แลว้ จึงศกึ ษารายละเอียดต่อไป มสธ มสธหัวเรื่อง 6.2.1 หลกั การของการประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6.2.2 กระบวนการของการประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวยั แนวคิด 1. ก ารประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยใช้หลักการมีส่วนร่วม การกระจายอ�ำนาจ มสธความรับผิดชอบ การบรหิ ารงานแบบบรู ณาการ การตรวจสอบ ทบทวน และปรับปรงุ ท่ีมีความต่อเน่ืองและย่ังยืน การประกันคุณภาพการศึกษาภายใน ด�ำเนินการโดย สถานศึกษาและเปน็ หนา้ ที่ของบุคลากรทุกคนในสถานศกึ ษา จะต้องด�ำเนนิ การจัดการ ศึกษาให้เด็กปฐมวัยมีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีสถานศึกษาก�ำหนดไว้ ส่วนการประกัน มสธ มสธคุณภาพภายนอก ด�ำเนินการโดยยึดหลักความเท่ียงตรง เป็นธรรม และโปร่งใส มี หลักฐานข้อมูลตามสภาพความเป็นจริงและมีความรับผิดชอบที่ตรวจสอบได้ รวมทั้ง ดำ� เนนิ การสง่ เสรมิ สนบั สนนุ และรว่ มมอื กบั สถานศกึ ษาในการพฒั นาระบบการประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศึกษา 2. กระบวนการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย เป็นการด�ำเนินงานของสถานศึกษาที่ จัดการศกึ ษาปฐมวยั มี 2 ประเภท คือ การประกันคณุ ภาพภายใน ด�ำเนนิ การโดยนำ� แนวคดิ ของการประกนั คุณภาพท่ีมี 3 ข้นั ตอน ประกอบด้วย การควบคมุ คุณภาพ การ มสธตรวจสอบคุณภาพและการประเมินคุณภาพ บูรณาการกับแนวคิดตามหลักการบริหาร ตามวงจรการควบคมุ คณุ ภาพทป่ี ระกอบดว้ ยการวางแผน (P) การปฏบิ ตั ติ ามแผน (D) การตรวจสอบการปฏิบัติตามแผน (C) และการปรับปรุงแก้ไข (A) ส่วนการประกัน คณุ ภาพภายนอก ประกอบดว้ ย 3 ขนั้ ตอน คอื กอ่ นการตรวจเยย่ี มสถานศกึ ษา ระหวา่ ง การตรวจเยี่ยมสถานศึกษา และหลังการตรวจเยี่ยมสถานศึกษา โดยมีรายงาน มสธ มสธการประเมินตนเองของสถานศึกษาเป็นเอกสารเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของการประกัน คุณภาพภายในกบั การประกนั คุณภาพภายนอก วัตถุประสงค์ เมอื่ ศึกษาตอนที่ 6.2 จบแลว้ นักศึกษาสามารถ 1. อธบิ ายหลกั การของการประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวยั ได้ มสธ2. อธบิ ายกระบวนการของการประกนั คณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั ได้
การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-17 มสธเร่ืองที่ 6.2.1 หลักการของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา เปน็ กลไกสำ� คญั ทส่ี ามารถขบั เคลอ่ื นการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา ของสถานศึกษาใหด้ �ำเนนิ ไปไดอ้ ย่างตอ่ เนอ่ื ง ในเรื่องนจี้ ะได้น�ำเสนอหลกั การของการประกันคณุ ภาพการ จัดการศึกษาปฐมวัยโดยภาพรวม หลักการของการประกันคุณภาพภายใน และหลักการของการประกัน คุณภาพภายนอก ซ่งึ มสี าระสำ� คญั ดงั นี้ หลักการของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยโดยภาพรวม มสธการประกนั คณุ ภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยโดยภาพรวมมีหลกั การ ดงั นี้ 1. การมีส่วนร่วม โดยเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับผลการจัดการศึกษาของสถานศึกษา เข้ามามีส่วนร่วม ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมด�ำเนินการ ร่วมประเมิน และร่วมรับผิดชอบกับการ จัดการศึกษาของสถานศึกษา เนื่องจากการประกันคุณภาพการศึกษา เป็นหน้าท่ีของบุคลากรทุกคนใน สถานศึกษา เช่น ผู้บริหาร ครูอาจารย์ บุคลากรอ่ืนๆ ในสถานศึกษา ในการด�ำเนินงานจะต้องให้ผู้ท่ี มสธ มสธเก่ียวข้อง เช่น ผ้เู รยี น พ่อแม่ ผู้ปกครอง ชมุ ชน เขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา หรอื หน่วยงานทีก่ ำ� กบั ดูแล เขา้ มามี สว่ นรว่ มในการกำ� หนดเปา้ หมาย วางแผน ตดิ ตามประเมนิ ผล พฒั นาปรบั ปรงุ ชว่ ยกนั คดิ ชว่ ยกนั ทำ� ชว่ ย กันผลักดนั ใหส้ ถานศกึ ษามคี ณุ ภาพ เพอ่ื ใหผ้ ูเ้ รยี นได้รบั การศึกษาทดี่ มี คี ณุ ภาพเป็นไปตามความตอ้ งการ ของผู้ปกครอง สังคม และประเทศชาติ 2. การกระจายอ�ำนาจ สถานศึกษาจะพัฒนาคุณภาพให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลได้อย่าง เตม็ ทก่ี ต็ อ่ เมอ่ื สถานศกึ ษา มคี วามเปน็ อสิ ระเพยี งพอทจี่ ะคดิ และตดั สนิ ใจ ทง้ั ดา้ นการบรหิ าร วชิ าการ และ มสธการใชง้ บประมาณ ซง่ึ สอดคลอ้ งกบั เจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไข เพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 ที่ต้องการให้มีการกระจายอ�ำนาจการ บรหิ ารและการจดั การศึกษาส่สู ถานศกึ ษาและทอ้ งถ่ินใหม้ ากท่ีสดุ 3. ความรับผิดชอบ การแสดงความรับผิดชอบท่ีสามารถตรวจสอบได้ เน่ืองจากการศึกษามิใช่ เร่อื งของบุคคลใดบคุ คลหนงึ่ หรอื ฝา่ ยใดฝ่ายหนึง่ แตเ่ ปน็ เรอื่ งของทุกคนทีม่ ีสว่ นได้สว่ นเสียกบั การจดั การ มสธ มสธศกึ ษาของสถานศกึ ษานัน้ จงึ ตอ้ งสรา้ งให้ทุกคนมีส�ำนึกในหน้าท่ีของตนท่ีมตี ่อการศกึ ษา เชน่ หนา้ ที่ของ ความเปน็ พอ่ แม่ ผปู้ กครอง ครู นอกจากน้ี กระบวนการทำ� งานและผลงานของสถานศกึ ษาแหง่ นนั้ จะตอ้ ง สามารถตรวจสอบไดท้ กุ เมอ่ื โดยประชาชน ชมุ ชน และสังคม 4. การบริหารงานแบบบูรณาการ การดำ� เนินงานของสถานศึกษาทีบ่ รู ณาการระบบการประกนั คุณภาพการศึกษาให้เป็นส่วนหน่ึงของกระบวนการบริหารจัดการ และการท�ำงานของบุคลากรทุกคนใน สถานศกึ ษา ไมใ่ ชก่ ระบวนการทแ่ี ยกสว่ นมาจากการดำ� เนนิ งานตามปกตขิ องสถานศกึ ษา โดยสถานศกึ ษา มสธจะตอ้ งวางแผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา และแผนปฏบิ ตั กิ ารประจำ� ปที ม่ี เี ปา้ หมายชดั เจน ดำ� เนนิ การตาม
6-18 การจดั การศกึ ษาและหลกั สูตรส�ำหรบั เดก็ ปฐมวัย แผนทกี่ ำ� หนดไว้ มกี ารตรวจสอบ ประเมนิ ผล และพฒั นาปรบั ปรงุ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง เปน็ ระบบ มคี วามโปรง่ ใส มสธและมจี ิตส�ำนึกในการพัฒนาคณุ ภาพการปฏบิ ตั ิงาน 5. ตรวจสอบ ทบทวน และปรับปรุง สถานศกึ ษาด�ำเนนิ การตรวจสอบการด�ำเนินงานท้งั ระบบ ดว้ ยตนเอง เพอ่ื นำ� ขอ้ มลู มาปรบั ปรงุ และพฒั นาการจดั การศกึ ษา พรอ้ มทงั้ รายงานผลตอ่ พอ่ แม่ ผปู้ กครอง ชุมชน สังคม และหน่วยงานตน้ สังกัด มสธ มสธ6. ความตอ่ เนอื่ ง ยงั่ ยนื การปรบั ปรงุ คณุ ภาพอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง การตรวจสอบทงั้ ภายในและภายนอก ในบริบทของการประกันคุณภาพ มีจุดประสงค์ส�ำคัญเพื่อให้ได้ข้อมูลย้อนกลับส�ำหรับใช้ในการวางแผน เพอื่ การปรบั ปรงุ คุณภาพอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง จากหลักการของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวยั โดยภาพรวมดงั กลา่ วข้างต้น จะเห็นได้วา่ การประกันคุณภาพการศึกษาเป็นกลไกท่ีจะท�ำให้ผู้ท่ีมีส่วนเกี่ยวข้อง ผู้ท่ีมีส่วนได้ส่วนเสียต่อการจัด การศึกษาได้มีโอกาสช่วยกันด�ำเนินงานให้การจัดการศึกษาเป็นไปตามเจตนารมณ์ของการจัดการศึกษา มสธปฐมวยั ด้วยเหตุที่การประกันคุณภาพการศึกษาจ�ำแนกเป็น 2 ประเภท ตามท่ีได้กล่าวรายละเอียดไว้ ในเรอ่ื งท่ี 6.1.2 แลว้ นน้ั ในสว่ นของหลกั การของการประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั คณุ ภาพภายนอก จงึ มรี ายละเอยี ดทีแ่ ตกต่างกัน ดังนี้ มสธ มสธหลักการของการประกันคุณภาพภายใน จากที่ได้กล่าวว่าหน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการประกันคุณภาพภายในได้แก่ หน่วยงาน ตน้ สงั กดั ทีก่ ำ� กับดูแลสถานศึกษาปฐมวยั และสถานศึกษาน้ัน ในเรื่องนจ้ี ะกลา่ วถงึ หลกั การของการประกัน คุณภาพภายในของหน่วยงานต้นสังกัด และหลักการของการประกันคุณภาพภายในของการศึกษาซ่ึงมี รายละเอยี ดดังน้ี 1. หลักการของการประกันคุณภาพภายในของหน่วยงานต้นสังกัด การประกนั คณุ ภาพภายใน มสธของหน่วยงานต้นสังกัดของสถานศึกษาปฐมวัย ควรยึดหลักการของการมีส่วนร่วม โดยท่ีหน่วยงาน ตน้ สงั กดั ตอ้ งสง่ เสรมิ สนบั สนนุ และเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการกำ� หนดเปา้ หมายวางแผน ตดิ ตามประเมนิ ผล พฒั นา ปรบั ปรงุ ผลกั ดนั ใหส้ ถานศกึ ษาปฐมวยั มคี ณุ ภาพ นอกจากนี้ หนว่ ยงานตน้ สงั กดั ควรจดั ทำ� แนวทาง ตา่ งๆ เช่น แนวทางการประเมินคุณภาพตามมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวัย เพอ่ื การประกันคุณภาพภายใน มสธ มสธของสถานศกึ ษาปฐมวยั ใหส้ ถานศกึ ษาปฐมวยั ไดม้ แี ละใชเ้ ปน็ แนวทางการพฒั นา ตดิ ตาม ตรวจสอบ และ ประเมินคณุ ภาพการศึกษาของสถานศกึ ษาปฐมวัยในสงั กดั ตอ่ ไป 2. หลักการของการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา หลักการส�ำคัญของการประกัน คุณภาพภายในของสถานศึกษามี 3 ประการ คือ 2.1 ความรับผิดชอบ สถานศกึ ษาดำ� เนนิ การสรา้ งการประกนั คณุ ภาพภายใน โดยคำ� นงึ ถงึ หลักการเกี่ยวกับความรับผิดชอบ เนื่องจากสถานศึกษามีหน้าท่ีจัดการศึกษาให้แก่เด็กปฐมวัย โดย สถานศึกษาร่วมกันพัฒนาปรับปรุงคุณภาพการศึกษาปฐมวัยให้เป็นไปตามมาตรฐานการศึกษา โดย มสธเป้าหมายสำ� คัญอยู่ทีก่ ารพัฒนาคณุ ภาพให้เกิดขึ้นกับเดก็ ปฐมวยั
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย 6-19 2.2 การบรหิ ารงานแบบบรู ณาการ สถานศกึ ษาดำ� เนนิ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาภายใน มสธโดยจดั ใหก้ ารประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาภายในเปน็ สว่ นหนงึ่ ของกระบวนการบรหิ ารจดั การ และการทำ� งาน ของบุคคลทกุ คนในสถานศกึ ษา และเปน็ การด�ำเนินงานตามปกติของสถานศกึ ษา โดยสถานศึกษาจะต้อง วางแผนพัฒนาและแผนปฏิบัติการท่ีมีเป้าหมายชัดเจน ปฏิบัติงานตามแผนที่ก�ำหนดไว้ มีการตรวจสอบ ประเมินผล และพัฒนาปรับปรุงอย่างต่อเนื่องเป็นระบบ มีความโปร่งใส และมีจิตส�ำนึกในการพัฒนา มสธ มสธคณุ ภาพการทำ� งาน 2.3 การมีส่วนร่วม สถานศึกษาด�ำเนินการประกันคุณภาพภายในโดยถือว่าการประกัน คุณภาพภายในเป็นหน้าที่ของบุคลากรทุกคนในสถานศึกษา คือ ผู้บริหาร ครูและบุคลากรอ่ืนๆ ใน สถานศกึ ษา โดยการดำ� เนนิ งานจะตอ้ งใหผ้ เู้ กย่ี วขอ้ ง เชน่ ผปู้ กครอง ชมุ ชน เครอื ขา่ ย เขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา หน่วยงานท่ีก�ำกับดูแลเข้ามามีส่วนร่วมในการก�ำหนดเป้าหมาย วางแผน ติดตาม ประเมินผล พัฒนา ปรับปรุง ช่วยสนับสนุนส่งเสริมให้สถานศึกษามีคุณภาพ เพื่อให้ผู้เรียนได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพ เป็น มสธไปตามความตอ้ งการของผ้ปู กครอง ชุมชน สงั คม และประเทศชาติ จะเห็นได้ว่าในส่วนของหลักการส�ำคัญของการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา ดังกล่าวข้างต้น มีจุดม่งหมายท่ีตัวเด็กปฐมวัยเป็นส�ำคัญ โดยสถานศึกษาจะต้องน�ำหลักการของความ รับผดิ ชอบ การบรหิ ารงานแบบบูรณาการ และการมสี ่วนรว่ ม มาใชใ้ นการด�ำเนินการจัดการศึกษาให้เดก็ ปฐมวยั อย่างมีคุณภาพตามมาตรฐานทสี่ ถานศกึ ษาก�ำหนดไว้ มสธ มสธหลักการของการประกันคุณภาพภายนอก การประกนั คุณภาพภายนอกมหี ลกั การ ดงั น้ี 1. ยดึ หลกั ความเทีย่ งตรง เปน็ ธรรม และโปร่งใส มีหลักฐานข้อมลู ตามสภาพความเปน็ จรงิ และ มีความรบั ผิดชอบท่ีตรวจสอบได้ 2. สรา้ งความสมดลุ ระหวา่ งเสรภี าพทางการศกึ ษากบั จดุ มงุ่ หมายและหลกั การศกึ ษาของชาติ โดย มสธให้มีเอกภาพเชิงนโยบาย ซ่ึงสถานศึกษาสามารถก�ำหนดเป้าหมายเฉพาะ และพัฒนาคุณภาพการศึกษา ให้เตม็ ตามศกั ยภาพของสถานศึกษาและผูเ้ รียน 3. สง่ เสริม สนับสนุน และร่วมมอื กบั สถานศึกษาในการพัฒนาระบบการประกันคณุ ภาพภายใน ของสถานศึกษา มสธ มสธ4. ส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการประเมินคุณภาพ และพัฒนาการจัดการศึกษาของรัฐ เอกชน องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ บคุ คล ครอบครวั องคก์ รชมุ ชน องคก์ รวชิ าชพี สถาบนั ศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนั สังคมอนื่ 5. คำ� นงึ ถงึ ความเป็นอิสระ เสรีภาพทางวชิ าการ เอกลักษณ์ ปรชั ญา ปณธิ าน วิสัยทัศนพ์ นั ธกจิ และเป้าหมายของสถานศึกษา เมอื่ สถานศกึ ษาปฐมวัยดำ� เนินการสรา้ งระบบการประกนั คุณภาพการศกึ ษา สถานศกึ ษาปฐมวยั จะตอ้ งยดึ หลกั การของการประกนั คณุ ภาพภายใน และการประกนั คณุ ภาพภายนอกดงั กลา่ วขา้ งตน้ อยา่ งไร มสธกต็ าม ในสว่ นของการประกนั คณุ ภาพภายในนนั้ สถานศกึ ษาปฐมวยั ควรนำ� หลกั การของหลกั สตู รการศกึ ษา
6-20 การจัดการศึกษาและหลกั สูตรสำ� หรับเด็กปฐมวัย ปฐมวยั มาพจิ ารณารว่ มดว้ ย เพอื่ ใหก้ ารประกนั คณุ ภาพการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษาครอบคลมุ มสธหลักการของหลกั สตู รท่เี ปน็ หัวใจของการจดั การศกึ ษาปฐมวัย ตอ่ ไปนเี้ ปน็ ตวั อยา่ งหลกั การของหลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวยั พ.ศ. 2546 (สำ� นกั งานคณะกรรมการ การศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐาน, 2554, น. 8-9) 1. สง่ เสรมิ กระบวนการเรียนรแู้ ละพฒั นาการทค่ี รอบคลุมเด็กปฐมวยั ทุกประเภท มสธ มสธ2. ยึดหลักการอบรมเล้ียงดูและให้การศึกษาที่เน้นเด็กเป็นส�ำคัญ โดยค�ำนึงถึงความแตกต่าง ระหวา่ งบุคคล และวิถีชวี ติ ของเดก็ ตามบริบทของชมุ ชน สงั คม และวัฒนธรรมไทย 3. พฒั นาเด็กโดยองค์รวม ผ่านการเล่นและกจิ กรรมทเ่ี หมาะสมกบั วัย 4. จดั ประสบการณก์ ารเรียนรใู้ หส้ ามารถด�ำรงชวี ติ ประจ�ำวนั ไดอ้ ยา่ งมคี ุณภาพและมคี วามสขุ 5. ประสานความรว่ มมือระหวา่ งครอบครวั ชมุ ชน และสถานศกึ ษาในการพัฒนาเดก็ โดยสรุปจึงกล่าวได้ว่า จากหลักการของการจัดการศึกษาปฐมวัยตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย มสธพ.ศ. 2546 ดังกลา่ วข้างต้น สถานศึกษาจ�ำเปน็ ตอ้ งด�ำเนินการวิเคราะหค์ วามสอดคลอ้ งของหลกั การของ การประกนั คณุ ภาพภายในสถานศกึ ษาและการประกนั คณุ ภาพภายนอก เพอื่ ใหส้ ถานศกึ ษาปฐมวยั สามารถ ประกันคุณภาพของเด็กปฐมวัยได้ว่า เด็กปฐมวัยที่สถานศึกษาจัดการศึกษาให้น้ันมีคุณภาพจริง ไม่ว่า จะเป็นการประกนั คุณภาพภายในสถานศกึ ษาหรือการประกนั คณุ ภาพภายนอกก็ตาม มสธ มสธกิจกรรม6.2.1 ใหอ้ ธบิ ายหลกั การของการประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวัย แนวตอบกิจกรรม 6.2.1 การประกันคุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั โดยภาพรวมมีหลกั การ ดงั นี้ มสธ1. การมีส่วนร่วม โดยเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับผลการจัดการศึกษาของสถานศึกษา เข้ามามีส่วนร่วม ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมด�ำเนินการ ร่วมประเมิน และร่วมรับผิดชอบกับการจัดการ ศกึ ษาของสถานศึกษา 2. การกระจายอำ� นาจ สถานศกึ ษาปฐมวยั มคี วามเปน็ อสิ ระทงั้ ดา้ นการบรหิ าร วชิ าการ และการ ใช้งบประมาณ ตามเจตนารมณข์ องพระราชบัญญัติการศึกษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 มสธ มสธ3. ความรับผิดชอบ การแสดงความรับผิดชอบที่สามารถตรวจสอบได้ของผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย กบั การจัดการศึกษาปฐมวัย ไมว่ า่ จะเปน็ กระบวนการท�ำงานและผลงานของสถานศกึ ษา 4. การบริหารงานแบบบูรณาการ สถานศึกษาปฐมวัยบูรณาการระบบการประกันคุณภาพเป็น สว่ นหนงึ่ ของกระบวนการบรหิ ารจดั การและการทำ� งานของบคุ ลากรทกุ คนในสถานศกึ ษา โดยสถานศกึ ษา ทจ่ี ดั การศึกษาปฐมวยั วางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบตั ิการประจ�ำปที ี่มีเปา้ หมายชัดเจน มสธด�ำเนนิ การตามแผนท่กี �ำหนดไว้ มกี ารตรวจสอบประเมินผลและพฒั นาปรับปรุงอย่างตอ่ เนือ่ ง
การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-21 5. ตรวจสอบ ทบทวน และปรบั ปรุง สถานศึกษาปฐมวยั ด�ำเนินการตรวจสอบการดำ� เนินงานทง้ั มสธระบบด้วยตนเอง เพื่อน�ำข้อมูลมาปรับปรุงและพัฒนาการจัดการศึกษาปฐมวัย พร้อมท้ังรายงานผลต่อ พ่อแม่ ผปู้ กครอง ชมุ ชน สงั คม และหนว่ ยงานตน้ สังกัด 6. ความต่อเนื่อง ยั่งยืน สถานศึกษาปฐมวัยด�ำเนินการปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่อง มีการ ตรวจสอบภายในและภายนอก โดยมีจุดประสงค์ส�ำคัญเพ่ือให้ได้ข้อมูลย้อนกลับส�ำหรับใช้ในการวางแผน มสธ มสธเพอ่ื การปรับปรุงคณุ ภาพอย่างตอ่ เนือ่ ง มสธการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา เปน็ กระบวนการทเี่ ปน็ กลไกสำ� คญั ในการผลกั ดนั ใหเ้ กดิ การพฒั นา คุณภาพการศึกษา ซึ่งกระบวนการของการประกันคุณภาพการศึกษาจะมีความสัมพันธ์กับปัจจัยส�ำคัญที่ ส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษา โดยจะเป็นกลไกผลักดันให้ทุกปัจจัยมีคุณภาพ และน�ำไปสู่การ มสธ มสธจดั การศกึ ษาทมี่ คี ณุ ภาพอยา่ งแทจ้ รงิ ดงั ภาพท่ี 6.4 ความสมั พนั ธข์ องการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั กบั การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัย ดงั นี้ เรื่องท่ี 6.2.2 กระบวนการของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย มสธกระบวนการหลกั สูตร มสธ มสธบริหารจัดการ การพัฒนาคณุ ภาพ กระบวนการ การประกัน การศึกษาปฐมวัย จดั ประสบการณ์ คณุ ภาพ ครูและบุคลากร การศกึ ษา ทางการศกึ ษา ปฐมวยั มสธ ภาพที่ 6.4 ความสัมพันธ์ระหว่างการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัย กับการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย
6-22 การจัดการศกึ ษาและหลกั สตู รสำ� หรับเดก็ ปฐมวัย จากภาพท่ี 6.4 จะเหน็ ไดว้ า่ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั มคี วามสมั พนั ธก์ บั ปจั จยั ทส่ี ง่ ผล มสธท�ำให้การศึกษามีคุณภาพ ได้แก่ กระบวนการบริหารจัดการ หลักสูตร กระบวนการจัดประสบการณ์ รวมทั้งครูและบุคลากรทางการศึกษา ดังน้ันหากจะด�ำเนินการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยให้ส�ำเร็จ ตามเป้าหมายที่ก�ำหนดไว้ สถานศึกษาจะต้องส่งเสริมและพัฒนากระบวนการบริหารจัดการหลักสูตร กระบวนการจัดประสบการณ์ รวมท้ังพัฒนาครูปฐมวัยและบุคลากรทางการศึกษาให้มีประสิทธิภาพมาก มสธ มสธยิง่ข้นึ เนื่องจากการประกันคุณภาพการศึกษามี 2 ประเภท คือ การประกันคุณภาพภายใน และการ ประกนั คณุ ภาพภายนอก ดงั นนั้ เมอ่ื กลา่ วถงึ กระบวนการการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั จงึ จำ� เปน็ ต้องกล่าวถึงกระบวนการการประกันคุณภาพภายในและกระบวนการการประกันคุณภาพภายนอก ซ่ึงมี รายละเอยี ด ดังน้ี มสธกระบวนการประกันคุณภาพภายในการศึกษาปฐมวัย การประกนั คณุ ภาพภายในของการศกึ ษาปฐมวยั เปน็ การดำ� เนนิ งานในลกั ษณะของการผสมผสาน ระหวา่ งกระบวนบรหิ ารและการจดั ประสบการณใ์ หแ้ กเ่ ดก็ ปฐมวยั ตามปกตขิ องสถานศกึ ษา ทต่ี อ้ งการพฒั นา เดก็ ปฐมวัยให้มีคณุ ภาพ เป็นการดำ� เนนิ งานที่ต่อเน่อื งตลอดเวลา สถานศกึ ษาทุกแห่งจะต้องปฏบิ ตั ิ เพ่อื มสธ มสธพัฒนาคุณภาพของสถานศกึ ษา การจัดการศึกษาปฐมวัยที่มีประสิทธิภาพ ข้ึนอยู่กับการประกันคุณภาพภายในท่ีมีประสิทธิภาพ ดังนั้นเพ่ือให้การประกันคุณภาพภายในการศึกษาปฐมวัยมีประสิทธิภาพ สถานศึกษาจึงควรด�ำเนินการ ตามแนวคดิ ทเ่ี กดิ จากการผสานความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งแนวคดิ ของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษากบั แนวคดิ ตามหลักการบริหารตามวงจรการควบคุมคุณภาพครบวงจร โดยใช้ PDCA หรือท่ีเรียกว่า Deming Cycle ดังน้ี แนวคิดของการประกันคุณภาพการศึกษา มสธแนวคดิ ของการประกนั คุณภาพการศึกษามีการดำ� เนนิ งาน 3 ขนั้ ตอน (ส�ำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาแหง่ ชาต,ิ 2543, น. 7) ดังนี้ 1. การควบคุมคุณภาพ เป็นการก�ำหนดมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษาท่ีสามารถ พัฒนามาตรฐานเพ่ิมเติมจากมาตรฐานกลางท่ีหน่วยงานต้นสังกัดก�ำหนด เป็นมาตรฐานท่ีสะท้อนความ มสธ มสธเปน็ อตั ลกั ษณข์ องสถานศึกษาเอง หรอื เป็นมาตรฐานทท่ี ้องถน่ิ ตอ้ งการใหส้ ถานศกึ ษาพฒั นาผรู้ ับบริการ/ ประชาชนในชมุ ชนใหม้ คี วามรู้ ความสามารถ หรอื คณุ ลกั ษณะทชี่ มุ ชนกำ� หนด จากนนั้ สถานศกึ ษาจะตอ้ ง บริหารจัดการเพื่อให้สามารถด�ำเนินงานบรรลุตามมาตรฐาน โดยการจัดระบบบริหารและสารสนเทศ การจัดทำ� แผนพัฒนาคุณภาพการศกึ ษา การด�ำเนนิ งานตามแผนพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา 2. การตรวจสอบคุณภาพ เป็นการก�ำกับ ติดตาม ตรวจสอบและทบทวนการด�ำเนินงานเป็น ระยะๆ ในระหว่างการด�ำเนินงาน เพ่ือให้ทราบว่าการด�ำเนินงานเป็นไปตามวัตถุประสงค์ เป้าหมายและ มสธบรรลุมาตรฐานตามแผนพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาที่ก�ำหนดไว้ หากพบว่าการด�ำเนินงานมีอุปสรรค
การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-23 จะได้ปรับแก้ไขปัญหาได้ทันการณ์ รวมท้ังเพื่อปรับปรุงการด�ำเนินงานการจัดการศึกษาปฐมวัยของ มสธสถานศกึ ษาให้มปี ระสิทธภิ าพข้นึ การตรวจสอบและทบทวนดำ� เนนิ การโดยบุคลากรในสถานศกึ ษา 3. การประเมินคุณภาพ เป็นกระบวนการแสวงหาข้อมูลท่ีเช่ือถือได้เกี่ยวกับผลการด�ำเนินงาน ตามมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยและตัวบ่งชี้ของสถานศึกษา เพื่อตัดสินใจเก่ียวกับคุณภาพตามเกณฑ์ท่ี ก�ำหนดว่าผลการด�ำเนินงานในแต่ละเรื่องมีคุณภาพระดับใด มีปัจจัยใดท่ีส่งผลให้การด�ำเนินงานบรรลุ มสธ มสธมาตรฐาน หรือมีจุดที่จะต้องพัฒนาในเรื่องใดที่จะท�ำให้การด�ำเนินงานบรรลุมาตรฐาน และจัดท�ำรายงาน การประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา รวมทงั้ เปน็ การประเมนิ คณุ ภาพของสถานศกึ ษาโดยหนว่ ยงานทก่ี ำ� กบั ดูแลในเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษาและหน่วยงานต้นสังกดั ในส่วนกลาง ซงึ่ ถึงแมว้ า่ จะเปน็ บุคคลภายนอก แต่ก็ยัง ถอื ว่าเปน็ การประเมินภายใน เพราะด�ำเนนิ การโดยหนว่ ยงานทอี่ ยูใ่ นสายการบริหารของสถานศกึ ษา ซึ่ง จะด�ำเนินการตรวจเยี่ยมและประเมินสถานศึกษาเป็นระยะๆ ตามที่ก�ำหนด เพ่ือให้ความช่วยเหลือและ ส่งเสริมสนับสนุนให้สถานศึกษามีการพัฒนาคุณภาพ อันเป็นการเตรียมความพร้อมก่อนรับประเมิน มสธภายนอกจากส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษาตอ่ ไป แนวคิดตามหลักการบริหารตามวงจรการควบคุมคุณภาพครบวงจร แนวคดิ ตามหลกั การบรหิ ารตามวงจรการควบคมุ คณุ ภาพครบวงจร ใชค้ ำ� ยอ่ วา่ PDCA หรอื ทเี่ รยี กวา่ Deming Cycle ซ่ึงมีสาระสำ� คญั ดังน้ี 1. การวางแผน (Plan) หมายถงึ การวางแผนการดำ� เนนิ งานอย่างรอบคอบ ครอบคลุมถึงการ มสธ มสธก�ำหนดหัวข้อที่ต้องการปรับปรุงเปล่ียนแปลง ซ่ึงรวมถึงการพัฒนาสิ่งใหม่ๆ การแก้ปัญหาท่ีเกิดข้ึนจาก การปฏบิ ตั งิ าน อาจประกอบดว้ ย การกำ� หนดเปา้ หมาย หรอื วตั ถปุ ระสงคข์ องการดำ� เนนิ งาน การจดั อนั ดบั ความส�ำคัญของเปา้ หมาย กำ� หนดการดำ� เนินงาน ก�ำหนดระยะเวลาการด�ำเนินงาน ก�ำหนดผรู้ บั ผิดชอบ หรอื ผดู้ ำ� เนนิ การและกำ� หนดงบประมาณทจ่ี ะใช้ การเขยี นแผนดงั กลา่ วอาจปรบั เปลยี่ นไดต้ ามความเหมาะสม ของลกั ษณะการดำ� เนนิ งาน การวางแผนยงั ชว่ ยใหส้ ามารถคาดการณส์ ง่ิ ทจ่ี ะเกดิ ขนึ้ ในอนาคต และชว่ ยลด ความสญู เสียตา่ งๆ ทีอ่ าจเกิดข้นึ ได้ มสธ2. การปฏบิ ตั ติ ามแผน (Do) หมายถงึ การดำ� เนนิ การตามแผน อาจประกอบดว้ ย การมโี ครงสรา้ ง รองรบั การดำ� เนนิ การ มวี ิธีการดำ� เนินการ และมีผลของการดำ� เนนิ การ 3. การตรวจสอบการปฏิบัติตามแผน (Check) หมายถึง การประเมินแผน อาจประกอบด้วย การประเมินโครงสร้างที่รองรับ การด�ำเนินการ การประเมินขั้นตอนการด�ำเนินงาน และการประเมินผล ของการด�ำเนินงานตามแผนท่ีได้ตั้งไว้ ในการประเมินดังกล่าวสามารถท�ำได้เองโดยคณะกรรมการท่ี มสธ มสธรบั ผดิ ชอบแผนการดำ� เนนิ งานนนั้ ๆ ซง่ึ เปน็ ลกั ษณะของการประเมนิ ตนเองโดยไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งตงั้ คณะกรรมการ อีกชุดมาประเมินแผน หรอื ไม่จำ� เป็นตอ้ งคิดเครอ่ื งมือหรือแบบประเมินท่ยี ุ่งยากซบั ซ้อน 4. การปรับปรุงแก้ไข (Action) หมายถงึ การนำ� ผลการประเมนิ มาพฒั นาแผน อาจประกอบดว้ ย การน�ำผลการประเมินมาวิเคราะห์ว่ามีโครงสร้าง หรือขั้นตอนการปฏิบัติงานใดท่ีควรปรับปรุงหรือพัฒนา สิ่งทดี่ อี ยแู่ ล้วใหด้ ยี ่ิงข้นึ ไปอีก และสังเคราะหร์ ูปแบบการดำ� เนนิ การใหม่ที่เหมาะสมสำ� หรบั การดำ� เนินการ มสธในปีตอ่ ไป
6-24 การจัดการศกึ ษาและหลักสตู รสำ� หรับเดก็ ปฐมวัย เมื่อน�ำความคิดรวบยอดของแนวคิดของการประกันคุณภาพกับแนวคิดตามหลักการบริหารตาม มสธวงจรการควบคุมคุณภาพมาผสมผสานกันระหว่างการปฏิบัติงาน จะพบว่ามีความสอดคล้องสัมพันธ์กัน ดังภาพที่ 6.5 มสธ มสธP ร่วมกนั วางแผน A การควบคุมคณุ ภาพ มสธร่วมกันปรับปรงุ D ร่วมกนั ปฏิบัติ มสธ มสธภาพที่ 6.5 การประสานสัมพันธ์ของการควบคุมคุณภาพและการตรวจสอบคุณภาพ จากภาพท่ี 6.5 การควบคุมคุณภาพและการตรวจสอบคุณภาพ ก็คือ กระบวนการบริหารเพ่ือการตรวจสอบและC ประเมินคุณภาพ รว่ มกันตรวจสอบ มสธพัฒนาคุณภาพตามหลักการบริหารโดยการควบคุมคุณภาพ คือ การที่สถานศึกษาที่จัดการศึกษาระดับ ปฐมวยั ตอ้ งรว่ มกนั วางแผนและดำ� เนนิ การตามแผนเพอื่ พฒั นาสถานศกึ ษาใหม้ คี ณุ ภาพตามเปา้ หมายและ มาตรฐานการศึกษาปฐมวัย ส่วนการตรวจสอบคุณภาพ คือ การท่ีสถานศึกษาต้องร่วมกันตรวจสอบ เพอ่ื พฒั นาปรบั ปรงุ คณุ ภาพใหเ้ ปน็ ไปตามเปา้ หมายและมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั เมอ่ื สถานศกึ ษามกี าร ตรวจสอบตนเองแลว้ เขตพ้นื ที่การศกึ ษาและตน้ สงั กดั กจ็ ะเขา้ มาชว่ ยตดิ ตามและประเมนิ คณุ ภาพ เพื่อให้ มสธ มสธความช่วยเหลือในการพัฒนาปรับปรุงสถานศึกษา ซ่ึงจะท�ำให้สถานศึกษามีความอุ่นใจและเกิดความ ต่นื ตวั ในการพัฒนาคณุ ภาพอยูเ่ สมอ ดว้ ยเหตทุ ี่การจดั การศกึ ษาปฐมวยั จดั เปน็ การศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน ดงั นัน้ สถานศกึ ษาและหนว่ ยงาน ต้นสังกัด จึงต้องสร้างระบบการประกันคุณภาพให้เกิดขึ้นในสถานศึกษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาเพ่ือรองรับการประกันคุณภาพภายนอก ในเร่ืองน้ีจะกล่าวถึง กระบวนการประกนั คณุ ภาพภายในซงึ่ ดำ� เนนิ การโดยสถานศกึ ษา และกระบวนการประกนั คณุ ภาพภายนอก มสธซง่ึ มรี ายละเอียด ดงั น้ี
การประกนั คณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั 6-25 กระบวนการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา มสธกระบวนการเปน็ ขนั้ ตอนการทำ� สงิ่ ใดสง่ิ หนงึ่ ตง้ั แตต่ น้ จนสำ� เรจ็ ดงั นน้ั กระบวนการประกนั คณุ ภาพ การจัดการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา จึงเป็นข้ันตอนการด�ำเนินงานประกันคุณภาพภายในการศึกษา ปฐมวัยของสถานศึกษาที่ประกอบด้วย การประเมินผลและการติดตามตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐาน การศกึ ษาของสถานศกึ ษา (ราชกจิ จานเุ บกษา, 2542, น. 1) โดยทรี่ ะบบการประกนั คณุ ภาพภายในประกอบ มสธ มสธด้วย การประเมินคุณภาพภายใน การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา และการพัฒนาคุณภาพ การศกึ ษา อยา่ งไรก็ตาม กฎกระทรวงว่าด้วยระบบ หลกั เกณฑ์ และวิธีการประกนั คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2553 ทบ่ี ญั ญตั ใิ นราชกิจจานเุ บกษา เล่ม 127 ตอนที่ 23 ก หน้า 26 ลงวนั ท่ี 2 เมษายน 2553 ก�ำหนด ให้สถานศึกษาขั้นพื้นฐานจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพภายในตามหลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับ การประกนั คณุ ภาพภายในระดับการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน โดยดำ� เนินการ ดงั น้ี มสธ1) ก�ำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2) จัดท�ำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาท่ีมุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของ สถานศกึ ษา 3) จัดระบบบริหารและสารสนเทศ 4) ดำ� เนนิ งานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา มสธ มสธ5) จดั ให้มกี ารติดตามตรวจสอบคณุ ภาพการศกึ ษา 6) จัดให้มกี ารประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษา 7) จัดทำ� รายงานประจำ� ปที เี่ ป็นรายงานประเมินคณุ ภาพภายใน 8) จดั ใหม้ กี ารพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาอย่างตอ่ เนือ่ ง จะเห็นได้ว่า ระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาในส่วนของการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน ดังกล่าวข้างต้นน้ัน ได้ก�ำหนดให้สถานศึกษามีการก�ำหนดเป้าหมาย ซ่ึงได้แก่ มาตรฐานการศึกษาของ มสธสถานศกึ ษา มกี ารพฒั นาและประเมนิ ตนเองอยา่ งตอ่ เนอ่ื งเปน็ ประจำ� ทกุ ปี ใชก้ ระบวนการบรหิ ารทด่ี ี สรา้ ง การมสี ว่ นรว่ มจากทกุ ฝา่ ยในการบรหิ ารและจดั การศกึ ษา มงุ่ ใหก้ ารประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษา เปน็ “การประกนั คณุ ภาพการจดั การเรยี นรทู้ ค่ี ำ� นงึ ถงึ ผลอนั เกดิ กบั ผเู้ รยี นเปน็ สำ� คญั ทสี่ ดุ ” (สำ� นกั ทดสอบ ทางการศึกษา, 2553, น. 6) จึงอาจกล่าวได้ว่า สถานศึกษาปฐมวัยทุกแห่งจ�ำเป็นต้องสร้างระบบการประกันคุณภาพภายใน มสธ มสธสถานศกึ ษา ซ่งึ ระบบการประกนั คณุ ภาพภายในนน้ั สาระส�ำคญั อยู่ท่ีการประเมินคณุ ภาพภายในหรอื การ ประเมินตนเองของสถานศึกษา ในเร่ืองน้ีจะได้น�ำเสนอขั้นตอนของการประเมินคุณภาพภายใน หรือการ ประเมนิ ตนเองของสถานศึกษา ซ่งึ มีรายละเอยี ดดงั น้ี การประเมินตนเองเป็นกระบวนการตรวจสอบการท�ำงานทุกข้ันตอน เพ่ือสรุปว่างานที่ท�ำส�ำเร็จ ตามความคาดหวังหรือไม่ มีปัญหาอุปสรรคและแนวทางการแก้ไขเพื่อให้การท�ำงานส�ำเร็จตามความ มสธคาดหวงั มากท่สี ุดอย่างไร (กรมวิชาการ, 2539, น. 3)
6-26 การจัดการศึกษาและหลักสูตรสำ� หรบั เดก็ ปฐมวัย ดังน้ันเพื่อให้เห็นรายละเอียดของข้ันตอนการประเมินตนเองเพื่อการประกันคุณภาพภายในของ มสธสถานศึกษาปฐมวัยที่สอดคล้องกับกระบวนการบริหารตามวงจรการควบคุมคุณภาพ จึงได้น�ำเสนอภาพ ประกอบของข้ันตอนการด�ำเนนิ การประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษาปฐมวัย ตามภาพที่ 6.6 ดงั นี้ การเตรียมการการด�ำเนินการ การรายงาน 1. การวางแผนการ - จดั ทำ� รายงานประเมนิ มสธ มสธ1. เตรยี มความพร้อมของ ปฏิบตั งิ าน (P) ตนเองหรือรายงานประจำ� ปี 2. การดำ� เนินการตามแผน (D) - รายงานไปยงั ต้นสังกัด บุคลากร3. การตรวจสอบและประเมินผล (C) 2. แต่งตัง้ คณะกรรมการ4. การน�ำผลการประเมนิ มา รบั ผดิ ชอบ ปรบั ปรุงงาน (A) มสธภาพที่ 6.6 ขั้นตอนการด�ำเนินการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาปฐมวัย จากภาพที่ 6.6 เป็นขั้นตอนการประเมินตนเองเพื่อการด�ำเนินการประกันคุณภาพภายในของ มสธ มสธสถานศกึ ษาปฐมวยั ซึ่งจะได้น�ำเสนอสาระของแต่ละข้ันตอนพอสงั เขป ดงั นี้ 1. การเตรียมการ การเตรยี มการประกอบดว้ ยข้ันตอนหลกั 2 ข้ัน คือ 1.1 การเตรียมความพร้อมของบุคลากร โดยต้องสร้างความตระหนักถึงคุณค่าของการ ประกันคุณภาพภายในและการท�ำงานเป็นทีม ซ่ึงจะจัดท�ำการช้ีแจงท�ำความเข้าใจโดยใช้บุคลากรภายใน สถานศกึ ษาหรอื วทิ ยากรมอื อาชพี จากภายนอก โดยบคุ ลากรทกุ คนในสถานศกึ ษาไดม้ โี อกาสเขา้ รว่ มประชมุ รบั ทราบพรอ้ มกนั และตอ้ งพฒั นาความรู้ ทกั ษะเกยี่ วกบั การประกนั คณุ ภาพภายในใหบ้ คุ ลากรทกุ คนเกดิ มสธความมน่ั ใจในการดำ� เนินงานประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ดว้ ยการจัดประชุมเชงิ ปฏิบตั ิการ โดยเนน้ เนอื้ หาเก่ียวกบั การจดั ท�ำแผนพัฒนาการจัดการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษาและแผนปฏบิ ัติการในแตล่ ะ ปี ต่อมาเน้นเน้ือหาการก�ำหนดกรอบและแผนการประเมิน การสร้างเคร่ืองมือประเมินและการรวบรวม ขอ้ มลู ในช่วงทา้ ยเนน้ เร่ืองเก่ยี วกับการวิเคราะห์ข้อมูล การนำ� เสนอผลการประเมนิ และการเขียนรายงาน การประเมินตนเองของสถานศกึ ษา มสธ มสธ1.2 การแต่งตั้งคณะกรรมการผู้รับผิดชอบในการประสานงาน ก�ำกับดูแล ช่วยเหลือ สนับสนุนให้ทุกฝ่ายท�ำงานร่วมกันและเช่ือมโยงเป็นทีม การตั้งคณะกรรมการควรพิจารณาตามแผนภูมิ โครงสรา้ งการบรหิ าร ซง่ึ ฝา่ ยทรี่ บั ผดิ ชอบงานควรเปน็ กรรมการรบั ผดิ ชอบการพฒั นาและประเมนิ คณุ ภาพ ของงาน 2. การด�ำเนินการ การด�ำเนินการประกอบด้วยขนั้ ตอนหลกั 4 ขัน้ ตอน คอื 2.1 การวางแผนปฏบิ ตั งิ าน สถานศกึ ษาปฐมวยั จะตอ้ งมกี ารกำ� หนดเปา้ หมาย แนวทางการ มสธดำ� เนนิ งาน ผรู้ บั ผดิ ชอบ ระยะเวลาและทรพั ยากรทต่ี อ้ งใชส้ ำ� หรบั แผนตา่ งๆ ทคี่ วรจดั ทำ� คอื แผนพฒั นาการ
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย 6-27 จัดการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา แผนปฏิบัติการประจ�ำปี แผนการจัดประสบการณ์ตามหลักสูตรซ่ึง มสธสอดคล้องกบั เป้าหมายของสถานศกึ ษา แผนการประเมินคณุ ภาพ และแผนงบประมาณ 2.2 การด�ำเนินการตามแผน ขณะที่บุคลากรด�ำเนินการตามแผนที่ก�ำหนดไว้ บุคลากร ในส่วนงานต่างๆ จะต้องมีการเรียนรู้เพ่ิมเติมตลอดเวลา และผู้บริหารควรให้การส่งเสริมและสนับสนุน ให้บุคลากรทุกคนท�ำงานอย่างมีความสุข จัดส่ิงอ�ำนวยความสะดวก สนับสนุนทรัพยากรเพื่อการปฏิบัติ มสธ มสธก�ำกบั ติดตามการท�ำงานและทำ� การนเิ ทศ ติดตามผลการปฏบิ ัติงาน 2.3 การตรวจสอบประเมินผล การตรวจสอบประเมินผล เป็นกลไกส�ำคัญท่ีจะกระตุ้นให้ เกดิ การพฒั นา เพราะจะทำ� ใหไ้ ดข้ อ้ มลู ยอ้ นกลบั ทแ่ี สดงวา่ การดำ� เนนิ งานทผี่ า่ นมาบรรลเุ ปา้ หมายเพยี งใด โดยการประเมินจะต้องก�ำหนดกรอบการประเมิน จัดหาหรือจัดท�ำเครื่องมือวัดและประเมินผล จัดเก็บ รวบรวมขอ้ มลู วเิ คราะหข์ อ้ มลู แปลความหมายขอ้ มลู การตรวจสอบและปรบั ปรงุ คณุ ภาพของการประเมนิ ผล 2.4 การน�ำผลการประเมินมาปรับปรุง เมอ่ื แตล่ ะฝา่ ยดำ� เนนิ การประเมนิ ผลการดำ� เนนิ งาน มสธเสร็จแล้ว จะสง่ ผลใหค้ ณะกรรมการรับผิดชอบนำ� ไปวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ และแปลผล แล้วนำ� เสนอผลตอ่ ผเู้ ก่ยี วขอ้ ง เพือ่ นำ� ไปปรบั ปรงุ การปฏบิ ตั งิ านของผบู้ ริหารและบคุ ลากรในระยะตอ่ ไป และจดั ท�ำเปน็ ขอ้ มลู สารสนเทศ หรอื การเขียนรายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา 3. การรายงาน เมอื่ สถานศกึ ษาปฐมวยั ดำ� เนนิ การประเมนิ ผลภายในเสรจ็ แลว้ จะจดั ทำ� รายงาน โดยเรมิ่ จากรวบรวมผลการดำ� เนนิ งาน และผลการประเมนิ มาวเิ คราะหจ์ ำ� แนกตามมาตรฐานการศกึ ษา และ มสธ มสธเขียนรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาเสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด รวมทั้งเสนอต่อส�ำนักงาน รับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือ สมศ. หรือผู้ประเมินภายนอก เพอื่ การประกันคณุ ภาพภายนอกต่อไป โดยสรุปอาจกล่าวได้ว่า ผลที่เกิดจากการด�ำเนินงานตามกระบวนการประกันคุณภาพการศึกษา ปฐมวัยของสถานศกึ ษานนั้ สถานศกึ ษาจะไดเ้ อกสารรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ท่ีแสดง ถงึ ผลการดำ� เนนิ งานจดั การศกึ ษาปฐมวยั ในรอบปไี วน้ ำ� เสนอตอ่ หนว่ ยงานตน้ สงั กดั และ สมศ. แตท่ สี่ ำ� คญั มสธทสี่ ดุ คอื สถานศกึ ษาจะมขี อ้ มลู ผลการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ในดา้ นตา่ งๆ ทมี่ ที งั้ จดุ เดน่ และจดุ ทค่ี วรปรบั ปรงุ แกไ้ ข ซึ่งสถานศึกษาสามารถนำ� ไปใชใ้ นการพฒั นาการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ได้ตอ่ ไป กระบวนการประกันคุณภาพภายนอกการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธกระบวนการประเมนิ คณุ ภาพภายนอก เปน็ กระบวนการทค่ี ณะผปู้ ระเมนิ ภายนอกจะรวบรวมและ ศกึ ษาขอ้ มลู จากรายงานผลการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา ซง่ึ เสนอตอ่ สำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและ ประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) แล้วคณะผู้ประเมินภายนอกเข้าไปตรวจสอบและประเมิน คุณภาพของสถานศึกษา รวมท้ังให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากการประเมินเพ่ือให้สถานศึกษาใช้เป็น แนวทางในการปรบั ปรงุ และพฒั นาคณุ ภาพของสถานศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง และจดั ทำ� รายงานผลการประเมนิ มสธเผยแพร่ต่อหน่วยงานท่เี กยี่ วข้องและสาธารณชน
6-28 การจัดการศกึ ษาและหลกั สูตรสำ� หรับเดก็ ปฐมวัย การประเมินคณุ ภาพภายนอก ประกอบดว้ ย 3 ขั้นตอน คอื 1. ก่อนการตรวจเย่ียมสถานศึกษา มสธ2. ระหว่างการตรวจเย่ียมสถานศึกษา และ 3. หลังการตรวจเย่ียมสถานศึกษา ซึ่งมีรายละเอียดในการ ดำ� เนนิ งาน ดังน้ี 1. ก่อนการตรวจเย่ียมสถานศึกษา มสธ มสธทีมผปู้ ระเมนิรวบรวมข้อมลูศึกษาและกำ� หนดขอบเขตนดั วันท่ี - SAR วเิ คราะห์ข้อมลู การประเมิน จะตรวจเยย่ี ม - เอกสารตา่ งๆ ภาพที่ 6.7 การด�ำเนินการก่อนการตรวจเยี่ยมสถานศึกษา มสธจากภาพที่ 6.7 เมอ่ื คณะผ้ปู ระเมนิ ภายนอกไดร้ บั มอบหมายใหป้ ระเมนิ สถานศกึ ษาแตล่ ะแห่ง จะ ทำ� การศกึ ษารายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษาทจี่ ดั สง่ มาใหส้ ำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คุณภาพการศึกษา (สมศ.) ล่วงหน้า แล้วนัดวันที่จะไปตรวจเย่ียม และแจ้งก�ำหนดการตรวจเยี่ยมต่อ สถานศึกษา พร้อมท้ังขอเอกสารข้อมูลที่เก่ียวข้องเพิ่มเติมในกรณีท่ีรายงานการประเมินตนเองของ มสธ มสธสถานศกึ ษาไม่ชดั เจนหรือไมส่ มบูรณ์ แลว้ จดั ส่งคืนเมื่อศึกษาขอ้ มูลเสร็จแลว้ คณะผปู้ ระเมนิ ภายนอกทำ� การศกึ ษาและวเิ คราะหร์ ายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษาและ เอกสารขอ้ มลู อนื่ ๆ ประกอบแลว้ กำ� หนดประเดน็ และรายการขอ้ มลู ทจ่ี ะตรวจสอบโดยใชม้ าตรฐานเพอ่ื การ ประเมนิ ภายนอกของสำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษาเปน็ กรอบการประเมนิ เพอ่ื ก�ำหนดว่าระหว่างการตรวจเย่ียมจะต้องรวบรวมข้อมูลอะไรบ้าง จากแหล่งใด ด้วยวิธีอะไร เพ่ือให้มี หลักฐานครบถ้วนเพยี งพอในการสรุปผลการประเมนิ อยา่ งถูกต้องชัดเจน มสธ2. ระหว่างการตรวจเยี่ยมสถานศึกษา หลังจากร่วมกันวางแผนการตรวจเยี่ยมและแผนการ ประเมนิ กำ� หนดตารางการปฏิบัติงานและมอบหมายภาระงานใหผ้ ปู้ ระเมินภายนอกแต่ละคนอยา่ งชดั เจน แล้ว แจ้งกำ� หนดการตรวจเยี่ยมตอ่ สถานศกึ ษาอยา่ งนอ้ ย 2 สัปดาหล์ ว่ งหน้า โดยขอใหส้ ถานศึกษาช่วย เตรยี มสถานทใ่ี นสถานศกึ ษาทค่ี ณะผปู้ ระเมนิ ภายนอกจะสามารถทำ� งานและมโี อกาสประชมุ ปรกึ ษาหารอื กันอย่างเปน็ อิสระและไม่รบกวนผ้อู นื่ ในระหวา่ งตรวจเยีย่ ม รวมทัง้ จดั เตรยี มเอกสารตา่ งๆ ทง้ั ในส่วนทีไ่ ด้ มสธ มสธแจ้งไว้ล่วงหน้าและส่วนที่อาจขอเพ่ิมเติม ตลอดจนนัดหมายผู้ที่เก่ียวข้อง เช่น ผู้บริหาร ครู บุคลากร ในสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครอง ผู้แทนชุมชน เพ่ือให้คณะผู้ประเมินภายนอกได้ มสธพบปะหรอื สัมภาษณต์ ามกำ� หนดการในตารางการปฏิบัติงานของคณะผปู้ ระเมนิ ภายนอก
มสธทีมผปู้ ระเมิน การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-29 เดินทางไปท่ี สถานศึกษา ชีแ้ จงแนวทางมสธ มสธภาพท่ี 6.8 การด�ำเนินการระหว่างการตรวจเยี่ยมสถานศึกษาด�ำเนนิ การวิเคราะห์ขอ้ มลูน�ำเสนอผล การปฏบิ ัติงานจากภาพท่ี 6.8 ระหวา่ งการตรวจเยย่ี มซึ่งมีก�ำหนดเวลาประมาณ 3 วัน คณะผู้ประเมนิ ภายนอก- สังเกตและสรปุ ผลการตรวจเยย่ี ม ตอ่ บุคลากรของจะทำ� การประเมินคณุ ภาพสถานศึกษา ทั้งดา้ นการบริหารจดั การ การจัดการเรยี นการสอนและอน่ื ๆ ตาม- สัมภาษณ์ สถานศกึ ษารายมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยเพื่อการประเมินคุณภาพภายนอก ทั้งนี้การตรวจเยี่ยมมิใช่การสร้าง- พิจารณาเอกสารดว้ ยวาจา มสธแรงกดดนั ใหก้ บั สถานศกึ ษา คณะผปู้ ระเมนิ จะเขา้ ไปยงั สถานศกึ ษาในลกั ษณะผรู้ ว่ มงานกบั สถานศกึ ษาใน การค้นหาสภาพความเป็นจริงของการพัฒนา รวมทั้งให้ค�ำแนะน�ำมากกว่าท่ีจะเข้าไปในลักษณะผู้ตัดสิน ช้ีขาด ส่ิงท่ีคณะผู้ประเมินตรวจสอบไม่ใช่สิ่งที่เป็นความลับของสถานศึกษา เนื่องจากจะใช้รายงานการ ประเมินตนเองทส่ี ถานศึกษาสง่ ให้ สมศ. เป็นเอกสารหลกั ในการตรวจเยี่ยมตลอดเวลา มสธ มสธโดยสรปุ อาจกลา่ วไดว้ า่ การไปตรวจเยยี่ มของคณะผปู้ ระเมนิ ภายนอกเปน็ การไปทำ� หนา้ ท่ี ดงั ตอ่ ไปนี้ 1) สรา้ งความเขา้ ใจในการตรวจเยย่ี มสถานศกึ ษาใหก้ บั บคุ คลทเ่ี กยี่ วขอ้ งทกุ กลมุ่ ในสถานศกึ ษา ไดแ้ ก่ คณะผบู้ รหิ าร คณะกรรมการสถานศกึ ษา ผปู้ กครอง/สมาคมผปู้ กครองและครู พนกั งาน เจา้ หนา้ ท/ี่ บุคลากรสนับสนนุ ของสถานศกึ ษา 2) ตรวจสอบหลักฐานเพ่ือยืนยันสภาพความเป็นจริงในการพัฒนาตามท่ีสถานศึกษาได้ รายงานการประเมนิ ตนเอง รวมทงั้ หลกั ฐานทสี่ ะทอ้ นสภาพความเปน็ จรงิ ทไ่ี มไ่ ดอ้ ยใู่ นรายงานการประเมนิ ตนเอง มสธ3) ตรวจสอบกระบวนการและวธิ กี ารทส่ี ถานศกึ ษาใชใ้ นการไดม้ าซง่ึ ขอ้ มลู หลกั ฐานวา่ ไดใ้ ช้ วธิ กี ารท่ีหลากหลาย เหมาะสม น่าเชื่อถอื ครอบคลุมเพยี งใด 4) ตรวจสอบผลการพัฒนาเทียบเคียงกับแผนของสถานศึกษา และมาตรฐานการศึกษาที่ สมศ. ก�ำหนดเพื่อการพัฒนา และตรวจสอบจุดท่ีสถานศึกษาจะพัฒนาต่อไป เพ่ือดูความสอดคล้องของ มสธ มสธแผนกับผลการประเมนิ 5) ประมวลและสรุปผลการตรวจเยี่ยมและให้ข้อเสนอแนะแก่สถานศึกษาเพื่อน�ำไปพัฒนา มสธการจดั การศึกษาให้มีคุณภาพมากขนึ้
6-30 การจัดการศกึ ษาและหลักสูตรส�ำหรับเด็กปฐมวยั 3. หลังการตรวจเยี่ยมสถานศึกษา มสธทมี ผปู้ ระเมนิ เขียนรายงานการตรวจเยยี่ ม มสธ มสธสง่ รายงานการประเมินตอ่ สถานศึกษาเพ่อื ตรวจสอบและโต้แย้ง พจิ ารณาข้อโต้แย้งของสถานศึกษา สง่ สมศ. และผูท้ รงคุณวฒุ ิพิจารณา มสธแกไ้ ข ปรบั ปรุงรายงาน (ถ้าม)ี มสธ มสธส่ง สมศ. พิจารณารับรองและเผยแพร่ ภาพที่ 6.9 การด�ำเนินการหลังการตรวจเย่ียมสถานศึกษา จากภาพท่ี 6.9 เมอ่ื เสร็จภารกจิ ในการไปตรวจเยี่ยมสถานศกึ ษาแลว้ คณะผปู้ ระเมินภายนอกจะ มสธตอ้ งรว่ มกนั จดั ทำ� รา่ งรายงานผลการประเมนิ สถานศกึ ษา โดยนำ� ขอ้ มลู ทง้ั หมดมาเขยี นใหต้ รงตามหลกั ฐาน ข้อมูลต่างๆ ท่ีรวบรวมได้และตรงตามที่รายงานให้สถานศึกษาทราบด้วยวาจา ไม่ใช่จากความรู้สึกหรือ ความคดิ เหน็ สว่ นตวั ของผปู้ ระเมนิ แลว้ จดั สง่ ใหส้ ถานศกึ ษาตรวจสอบและโตแ้ ยง้ ภายใน 15 วนั นบั จากวนั ที่ได้รับร่างรายงานฯ ผู้ประเมินพิจารณาแล้วอาจมีการปรับปรุงแก้ไขหรือยืนยันตามรายงานแล้วแต่กรณี เมอ่ื เสรจ็ สน้ิ ขน้ั ตอนนแี้ ลว้ จงึ นำ� เสนอตอ่ สมศ. เพอ่ื ใหผ้ ทู้ รงคณุ วฒุ ทิ ไ่ี ดร้ บั การแตง่ ตง้ั จาก สมศ. พจิ ารณา มสธ มสธความถกู ตอ้ งชดั เจน ครอบคลมุ สาระทกี่ ำ� หนดในแตล่ ะมาตรฐานครบถว้ น และมคี วามเชอื่ ถอื ได้ หากรายงาน ยงั ขาดคณุ ภาพให้ผู้ประเมนิ ท�ำการปรับปรงุ แกไ้ ขตามค�ำพิจารณาของผทู้ รงคณุ วฒุ ิ และสง่ ใหส้ ถานศกึ ษา พิจารณาตรวจสอบโต้แย้งอกี ครั้งหนง่ึ ตามระยะเวลาทก่ี ำ� หนด เม่ือด�ำเนินการทัง้ หมดเรียบร้อยแล้ว สมศ. จงึ ใหก้ ารรบั รองและเผยแพร่ ขอ้ มลู จากการประกนั คณุ ภาพภายนอกจะเปน็ ประโยชนต์ อ่ ฝา่ ยบรหิ ารในการ มสธก�ำหนดนโยบายและการจดั สรรงบประมาณตอ่ ไป
การประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-31 จากสาระของการประเมนิ คณุ ภาพภายนอก ตามขน้ั ตอน 3 ขนั้ คอื 1. กอ่ นการตรวจเยย่ี มสถานศกึ ษา มสธ2. ระหวา่ งการตรวจเยยี่ มสถานศกึ ษา และ 3. หลงั การตรวจเยย่ี มสถานศกึ ษา ดงั กลา่ วขา้ งตน้ นนั้ สามารถ นำ� มาเขยี นแผนภมู แิ สดงเปน็ กระบวนการประกนั คณุ ภาพภายนอกของการศกึ ษาปฐมวยั ได้ ดงั ภาพที่ 6.10 ดงั น้ี มสธ มสธกอ่ นการตรวจเยยี่ มระหวา่ งการตรวจเยีย่ มหลงั การตรวจเย่ียม สถานศกึ ษาสถานศกึ ษา สถานศกึ ษา รายงานการประเมนิ การประเมนิ โดย สมศ. รายงานผล คณะรฐั มนตรี มสธตนเองของสถานศึกษา(อยา่ งนอ้ ย 1 ครง้ัการประเมินรฐั มนตรีวา่ การ ในทกุ 5 ป)ี กระทรวงศึกษาธกิ าร ส�ำนักงบประมาณ หนว่ ยงานท่ีเกย่ี วข้อง และสาธารณชน มสธ มสธตดิ ตามตรวจสอบ ต้นสงั กดั / ก�ำหนดนโยบาย/ โดยต้นสังกดั ทุก 3 ปี สถานศกึ ษา งบประมาณ ภาพท่ี 6.10 กระบวนการประกันคุณภาพภายนอกขอ้ มูลย้อนกลับ มสธโดยสรุปอาจกล่าวได้ว่า การจัดการศึกษาปฐมวัยจะมีคุณภาพมากน้อยเพียงใดน้ัน สถานศึกษา ปฐมวยั จำ� ต้องยึดหลกั การมีส่วนรว่ ม การกระจายอ�ำนาจ ความรับผิดชอบ การบรหิ ารงานแบบบูรณาการ การตรวจสอบ ทบทวน และปรบั ปรุง ท่มี ีความตอ่ เน่อื งและยง่ั ยืน สถานศกึ ษาดำ� เนนิ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาภายใน โดยบคุ ลากรทกุ คนของสถานศกึ ษาทจ่ี ะ ตอ้ งรว่ มดำ� เนนิ การจดั การศกึ ษาใหเ้ ดก็ ปฐมวยั มคี ณุ ภาพตามมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั ซงึ่ เปน็ เปา้ หมาย มสธ มสธท่ีสถานศึกษาก�ำหนดไว้ พร้อมทั้งจัดท�ำรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา เพ่ือรายงานต่อ หน่วยงานต้นสังกัดและ สมศ. ส�ำหรับใช้ประกอบการประเมินคุณภาพภายนอก ซ่ึงจัดเป็นการประกัน คณุ ภาพภายนอก โดย สมศ. ดำ� เนนิ การพจิ ารณาตรวจสอบและยนื ยนั ผลการประเมนิ คณุ ภาพภายในของ สถานศกึ ษาวา่ มงุ่ สมู่ าตรฐานหรอื คณุ ภาพทคี่ าดหวงั ใหเ้ กดิ ขน้ึ แกเ่ ดก็ ปฐมวยั หรอื ไม่ อยา่ งไรกต็ าม ผลการ ประเมนิ คณุ ภาพภายนอกจะเปน็ การสะทอ้ นใหส้ ถานศกึ ษาทจ่ี ดั การศกึ ษาปฐมวยั ทราบวา่ ผลการดำ� เนนิ งาน มสธของสถานศกึ ษาเป็นจรงิ ตามทีร่ ะบไุ ว้มากนอ้ ยเพยี งใด
6-32 การจดั การศึกษาและหลักสตู รสำ� หรับเด็กปฐมวัย นอกจากนี้ ขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั คณุ ภาพภายนอกจะเปน็ ขอ้ มลู มสธพื้นฐานของหน่วยงานต้นสังกัด เช่น ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน รวมทั้งกระทรวง ศึกษาธิการท่ีเป็นหน่วยงานต้นสังกัดระดับบริหาร จะได้ใช้ข้อมูลต่างๆ เพ่ือการตัดสินใจก�ำหนดนโยบาย ในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัย ตลอดจนการจัดสรรงบประมาณเพื่อการพัฒนาคุณภาพ เด็กปฐมวยั ของประเทศตอ่ ไป มสธ มสธกิจกรรม6.2.2 ใหอ้ ธิบายกระบวนการประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวัยพอสงั เขป แนวตอบกิจกรรม 6.2.2 มสธกระบวนการประกนั คณุ ภาพการศึกษาปฐมวัยนำ� แนวคดิ 2 แนวคดิ มาบูรณาการรว่ มกัน คอื 1. แนวคิดการประกันคุณภาพการศึกษา มี 3 ขั้นตอน ได้แก่ การควบคุมคุณภาพ การตรวจ สอบคุณภาพ และการประเมนิ คณุ ภาพ 2. แนวคดิ ตามหลกั การบรหิ ารตามวงจรการควบคมุ คณุ ภาพครบวงจร ซง่ึ วงจรการควบคมุ คณุ ภาพ คอื วงจร PDCA มี 4 ข้นั ตอน ไดแ้ ก่ การวางแผน (Plan) การปฏิบตั ติ ามแผน (Do) การตรวจสอบการ มสธ มสธปฏบิ ัติตามแผน (Check) และการปรับปรุงแก้ไข (Action) สว่ นการประกันคุณภาพภายนอกประกอบดว้ ยกระบวนการ 3 ขั้นตอน คอื ก่อนการตรวจเยยี่ ม สถานศึกษา ระหว่างการตรวจเย่ียมสถานศึกษา และหลังการตรวจเยี่ยมสถานศึกษา ที่เน้นการประเมิน คณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาปฐมวยั การตดิ ตามและการตรวจสอบคณุ ภาพและมาตรฐานการศกึ ษา ของสถานศกึ ษาปฐมวยั ทง้ั น้ี การประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั คณุ ภาพภายนอกจะมรี ายงานการประเมนิ ตนเอง มสธ มมสสธธ มสธของสถานศึกษาเป็นเอกสารเชอ่ื มโยงกระบวนการของการประกนั ทัง้ สองประเภท
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวยั 6-33 มสธตอนที่ 6.3 การน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ มสธ มสธหัวเร่ือง 6.3.1 แนวทางการน�ำผลการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัยไปใช้ 6.3.2 ตวั อย่างการนำ� ผลการประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ 6.3.3 สภาพและปัญหาของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย โปรดอา่ นหัวเรอ่ื ง แนวคิด และวัตถปุ ระสงคข์ องตอนที่ 6.3 แล้วจงึ ศึกษารายละเอยี ดตอ่ ไป มสธแนวคิด 1. การน�ำผลการประกนั คณุ ภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ เป็นการน�ำข้อค้นพบหรือผลที่ได้ จากการประเมินไปใช้ประกอบการก�ำหนดแนวคิดและการปฏิบัติงาน ซ่ึงจะก่อให้เกิด การเปล่ียนแปลงด้านนโยบายการดำ� เนินงาน รวมท้ังผลการปฏิบัติงานตามโครงการที่ สถานศึกษาก�ำหนดไว้ในแผนปฏิบัติการประจำ� ปีและแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของ มสธ มสธสถานศกึ ษา 2. ส ถานศึกษาน�ำจุดเด่นและจุดท่ีควรพัฒนาจากผลการประเมินคุณภาพภายในตาม มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา กับข้อเสนอแนะจากผลการประเมินคุณภาพ ภายนอกของ สมศ. มาวเิ คราะห์ และกำ� หนดเปน็ เปา้ หมายของการวางแผนการดำ� เนนิ งาน ของสถานศกึ ษาในปกี ารศกึ ษาต่อไป 3. ก ารดำ� เนนิ งานดา้ นการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาของประเทศไทย ทด่ี ำ� เนนิ การมาตง้ั แต่ มสธไดป้ ระกาศพระราชบญั ญัตกิ ารศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 เปน็ ต้นมา สถานศึกษาทุก แห่งมีการด�ำเนินการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาและรับการประเมินภายนอก จาก สมศ. แต่สถานศกึ ษาส่วนใหญ่ยงั ประสบปัญหาด้านกฎหมายและนโยบาย ปญั หา ดา้ นการปฏิบตั ิ การขาดความต่อเนือ่ งเชงิ นโยบาย การขาดการก�ำกับเชิงปริมาณ และ การขาดการควบคุมคณุ ภาพ มสธ มสธวัตถุประสงค์ เมื่อศกึ ษาตอนท่ี 6.3 จบแล้ว นกั ศึกษาสามารถ 1. อธบิ ายแนวทางการน�ำผลการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ไปใช้ได้ 2. อธิบายตวั อย่างการน�ำผลการประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั ไปใช้ได้ มสธ3. อธบิ ายสภาพและปัญหาของการประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั ได้
6-34 การจดั การศกึ ษาและหลกั สูตรส�ำหรับเด็กปฐมวัย มสธเร่ืองท่ี 6.3.1 แนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ มสธ มสธแนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาระดับปฐมวัยไปใช้ เป็นการน�ำข้อมูลจากการ ประเมินตนเองของสถานศึกษา และข้อมูลจากการประเมินคุณภาพภายนอกท่ียืนยันสภาพจริงของสถาน ศกึ ษาไปใชใ้ นการพฒั นาการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ซงึ่ การนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพไปใชน้ นั้ มคี วามเกย่ี วขอ้ ง กบั แนวคดิ และแนวทางการนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ไปใช้ ซงึ่ มสี าระสำ� คญั พอสงั เขป ดงั นี้ แนวคิดการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ มสธการใชผ้ ลการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั หมายถงึ การนำ� ขอ้ คน้ พบหรอื สารสนเทศซง่ึ เปน็ ผลท่ีไดจ้ ากการประเมินไปใชใ้ นการปฏบิ ัติงาน ผลท่ีไดจ้ ากการประเมินนั้นจะตอ้ งมีความสมบูรณ์และตรง ความตอ้ งการของผใู้ ช้ และกอ่ ใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงในการปฏบิ ตั งิ านในโครงการ หรอื นโยบายการดำ� เนนิ งาน หรอื ประกอบแนวคดิ (Scriven, 1981, และ Preskill & Caracelli, 2003 อา้ งถงึ ใน ปรชี า รอดมณ,ี 2550, น. 21) มสธ มสธเนื่องจากผลการประกันคุณภาพการศึกษาท�ำให้ได้สารสนเทศ ซึ่งอาจน�ำไปสู่การใช้หรือไม่ใช้ สารสนเทศน้นั กไ็ ด้ ศริ ิชยั กาญจนวาสี (2552, น. 155) กล่าวว่า ปจั จยั ทจ่ี ะช่วยส่งเสริมการใชส้ ารสนเทศ จากการประเมินมี 2 ปัจจยั ได้แก่ ลักษณะของการประเมนิ และลักษณะบริบทของการประเมนิ ลักษณะของการประเมิน เป็นปัจจัยท่ีมีความเก่ียวข้องกับผู้ประเมินและกระบวนการประเมิน กลา่ วคอื ผปู้ ระเมนิ ตอ้ งเปน็ ผทู้ มี่ คี วามนา่ เชอื่ ถอื และมคี วามสามารถในการสอ่ื สารสารสนเทศใหแ้ กผ่ อู้ นื่ ได้ อยา่ งถกู ตอ้ ง และกระบวนการประเมินตอ้ งเป็นกระบวนการที่เชื่อถือได้ มสธลักษณะบริบทของการประเมิน เป็นปัจจัยท่ีเก่ียวข้องกับสิ่งแวดล้อมขององค์กรไม่ว่าจะเป็น เศรษฐกจิ และการเมอื ง รวมทง้ั ปจั จยั ของผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การใชผ้ ลการประเมนิ วา่ มเี จตคตติ อ่ การประเมนิ เป็นแบบใด และมคี วามต้องการใชส้ ารสนเทศมากนอ้ ยเพยี งใด นอกจากน้ี ศริ ชิ ยั กาญจนวาสี (2552, น. 156-167) กลา่ ววา่ การนำ� ผลการประเมนิ ไปใชป้ ระโยชน์ มสธ มสธ มสธจะเกิดการใชไ้ ด้ 2 ระดับทีม่ คี วามสมั พันธ์กนั ดังภาพท่ี 6.11
การประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวยั 6-35 มสธการใชผ้ ลการประเมนิ ระยะแรกระยะตอ่ มา (ระดบั ความคดิ )(ระดับปฏิบตั กิ าร) 1. การใชใ้ นเชงิ ตรวจสอบยืนยนั มสธ มสธการใชใ้ นเชงิ ความคิด2. การใช้เชงิ สัญลกั ษณ์ 3. การใช้เชงิ ปฏบิ ัติ ภาพท่ี 6.11 การใช้ผลการประเมินในเชิงความคิดและการใช้ในเชิงปฏิบัติการ มสธท่ีมา: ศิริชัย กาญจนวาสี. (2552). ทฤษฎีการประเมนิ (พิมพ์ครง้ั ที่ 7). กรุงเทพฯ: ส�ำนักพิมพแ์ หง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั . จากภาพท่ี 6.11 การใชใ้ นระยะแรกเปน็ การใชใ้ นเชงิ ความคดิ กลา่ วคอื ผลการประเมนิ ไดใ้ หข้ อ้ มลู ท่ีมีอิทธิพลต่อความคิดของผู้ใช้ข้อมูล แต่ไม่ได้น�ำไปสู่การตัดสินใจโดยตรงต่อแผนงาน โครงการ เช่น มสธ มสธผู้บริหารได้ประโยชน์จากการประเมิน ท�ำให้รู้ข้อมูลการปฏิบัติงาน รู้สภาพปัญหาดีข้ึน ท�ำให้เกิดความ เขา้ ใจในสงิ่ ทป่ี ระเมนิ ขอ้ มลู จะคอ่ ยๆ สะสมสำ� หรบั นำ� ไปใชใ้ นการตดั สนิ ใจเชงิ นโยบายทเี่ กยี่ วขอ้ ง จงึ กลา่ ว ไดว้ า่ ผลการประเมนิ สามารถทำ� ใหเ้ กดิ ผลในเชงิ ความคดิ สรา้ งความคดิ ใหม่ ทำ� ใหเ้ กดิ ความกระจา่ ง ความ เข้าใจ และการเรียนรู้เกยี่ วกบั ส่งิ ท่ีประเมิน ในระยะต่อมาเปน็ การใชใ้ นเชงิ ปฏบิ ัติการ ซ่ึงอาจเกิดขึ้นในรูปแบบใดรูปแบบหน่ึงหรอื ผสมผสาน กันของ 3 รูปแบบต่อไปนี้ คือ การใช้ในเชิงตรวจสอบยืนยัน การใช้ในเชิงสัญลักษณ์ และการใช้ในเชิง ปฏิบัติ ทั้งนี้จะสง่ ผลกระทบตอ่ การเปลีย่ นแปลงทีต่ ามมา ดังภาพที่ 6.12 มสธผลการ มสธ มสธประเมินการนำ� ผลการน�ำผลไป ผลกระทบของการประเมิน ไปใชเ้ ชงิ แนวคิด ใชเ้ ชิงปฏบิ ัตกิ าร เกดิ การเปล่ียนแปลงในดา้ น การจุดประกาย เกดิ การดำ� เนนิ การ 1. พฤตกิ รรมของสมาชกิ ความคดิ ของ ปฏบิ ตั กิ าร 2. ระเบียบ ขอ้ บงั คบั ผู้ท่ีเกย่ี วข้อง 3. โครงสร้างองคก์ ร 4. วฒั นธรรมองค์กร ภาพที่ 6.12 การใช้ผลการประเมินและผลกระทบของการประเมิน มสธท่ีมา: ศิริชยั กาญจนวาส.ี (2552). ทฤษฎีการประเมนิ (พมิ พ์คร้งั ท่ี 7). กรุงเทพฯ: สำ� นักพมิ พแ์ ห่งจุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั .
6-36 การจัดการศกึ ษาและหลักสตู รส�ำหรับเด็กปฐมวยั จากภาพที่ 6.12 หลังจากที่ผลการประเมินได้ให้ข้อมูลท่ีมีอิทธิพลต่อความคิดของผู้ใช้ข้อมูลแล้ว มสธระยะต่อมาเป็นการใช้ผลการประเมินในเชิงปฏิบัติการ ซ่ึงจะเกิดข้ึนเมื่อผู้ใช้ข้อมูลสามารถเชื่อมโยงข้อมูล สารสนเทศจากผลการประเมนิ ไปยงั สถานการณจ์ รงิ ของแผนงาน โครงการ ทง้ั นก้ี ารใชใ้ นเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารจะ เกดิ ขนึ้ กต็ อ่ เมอื่ ผใู้ ชข้ อ้ มลู สามารถเชอื่ มโยงสารสนเทศจากผลการประเมนิ ไปยงั สถานการณจ์ รงิ ของแผนงาน และโครงการทด่ี ำ� เนนิ การอยไู่ ด้ ซง่ึ ผลของการใชผ้ ลการประเมนิ จะทำ� ใหเ้ กดิ ผลกระทบตอ่ การเปลยี่ นแปลง มสธ มสธในองคก์ รหลายดา้ น เช่น พฤติกรรมของสมาชกิ ระเบียบขอ้ บงั คับ โครงสรา้ ง และวฒั นธรรมขององคก์ ร จากเรอื่ งท่ี 6.1.2 ไดจ้ ำ� แนกประเภทของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาเปน็ 2 ประเภท ไดแ้ ก่ การ ประกนั คณุ ภาพภายใน และการประกนั คณุ ภาพภายนอก ดงั นน้ั แนวทางการนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพของ แต่ละประเภทไปใช้ จึงมรี ายละเอยี ดทแ่ี ตกตา่ งกัน ซงึ่ จะได้น�ำเสนอในหัวขอ้ ต่อไป แนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ มสธการน�ำผลของการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้นั้น สถานศึกษาปฐมวัยสามารถน�ำผล ของการประกนั คณุ ภาพภายในและผลของการประกนั คณุ ภาพภายนอกไปใชใ้ นการพฒั นาการจดั การศกึ ษา ปฐมวัยได้ ซึง่ มีสาระที่ส�ำคญั ดังน้ี แนวทางการน�ำผลของการประกันคุณภาพภายในไปใช้ มสธ มสธการใช้ผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาปฐมวัยให้เกิดประโยชน์อย่างคุ้มค่า มีแนวทาง การใช้ 2 ประการ คือ (ส�ำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ, 2544, น. 158) 1. สถานศึกษาปฐมวัยน�ำเสนอผลการประเมินให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทราบ สถานศึกษาปฐมวัยต้อง น�ำเสนอข้อมูลให้ผู้ท่ีเก่ียวข้องทราบถึงผลการด�ำเนินงานของสถานศึกษา ซ่ึงถือว่าเป็นการแสดงความ รบั ผดิ ชอบของสถานศกึ ษาปฐมวยั ตอ่ การดำ� เนนิ งานใหก้ ารจดั การศกึ ษาปฐมวยั เปน็ ไปตามทช่ี มุ ชนคาดหวงั การน�ำเสนอผลการประเมินให้ผู้ท่ีเก่ียวข้องทราบ สถานศึกษาปฐมวัยสามารถด�ำเนินการน�ำเสนอผลตาม กลมุ่ ผใู้ ชผ้ ลการประเมินไดด้ ังนี้ มสธ1.1 เดก็ ปฐมวยั ผรู้ บั ผดิ ชอบเกยี่ วกบั ระบบการประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษา สรปุ รายงานผลการประเมนิ ใหค้ รปู ฐมวยั เพอื่ ครปู ฐมวยั จะไดน้ ำ� ผลการประเมนิ ตามมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั ในส่วนทเ่ี กยี่ วข้องกบั ตวั เดก็ ปฐมวัยมาพัฒนาและปรบั ปรงุ 1.2 ครูปฐมวัย ผู้บริหารสถานศึกษาและผู้รับผิดชอบเก่ียวกับระบบการประกันคุณภาพ มสธ มสธภายในของสถานศึกษาแจ้งผลการประเมินให้ครูปฐมวัยรับทราบผลการประเมินเป็นรายบุคคล เพ่ือให้ครู ปฐมวยั ไดน้ �ำขอ้ มลู ในสว่ นท่ีจะตอ้ งพัฒนาและปรบั ปรงุ ไปดำ� เนนิ การ 1.3 พ่อแม่ผู้ปกครอง ผู้บริหารสถานศึกษาและผู้รับผิดชอบเกี่ยวกับระบบการประกัน คณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษาชี้แจงให้พอ่ แมผ่ ้ปู กครองของเดก็ ปฐมวัยทราบเกี่ยวกับผลการประเมนิ ทีม่ ี ส่วนเกี่ยวข้องกับพ่อแม่ผู้ปกครอง โดยเฉพาะการมีส่วนร่วมในการพัฒนาเด็กปฐมวัย ซ่ึงอาจด�ำเนินการ มสธโดยการจดั ประชมุ ชี้แจงหรือปรึกษาหารอื เป็นรายบุคคล
การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-37 1.4 ผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษา ผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษาเปน็ ผทู้ รี่ บั รผู้ ลการประเมนิ โดยภาพรวมอยา่ ง มสธชัดเจนท่ีสุด เพราะมีความเก่ียวข้องโดยตรง ดังน้ันผู้บริหารสถานศึกษาควรน�ำข้อมูลผลการประเมินมา ปรบั ปรุงตนเอง ในส่วนท่เี กีย่ วกับการบริหารจดั การสถานศึกษาและอืน่ ๆ 1.5 ชุมชนท่ีสถานศึกษาตั้งอยู่ ผู้บริหารสถานศึกษาและผู้รับผิดชอบเก่ียวกับระบบการ ประกนั คณุ ภาพภายในของสถานศกึ ษาดำ� เนนิ การประชาสมั พนั ธก์ ารดำ� เนนิ งานของสถานศกึ ษา และชแี้ จง มสธ มสธเกยี่ วกบั แนวทางการดำ� เนนิ งานรว่ มกนั ระหวา่ งชมุ ชนกบั สถานศกึ ษา โดยสถานศกึ ษาพยายามสรา้ งศรทั ธา ให้เกดิ ขน้ึ กบั ชุมชน 2. สถานศึกษาใช้ผลการประเมินเพ่ือพัฒนาปรับปรุงการด�ำเนินงาน แนวทางการน�ำผลการ ประเมนิ ไปใช้ประโยชน์ คอื การน�ำผลการประเมินดา้ นตา่ งๆ ของสถานศึกษาปฐมวยั มาใช้ในการก�ำหนด แผนการปฏบิ ตั งิ านของสถานศกึ ษาใหม้ คี วามสอดคลอ้ ง และเหมาะสมกบั สถานการณป์ จั จบุ นั เพอ่ื ใหบ้ รรลุ วัตถปุ ระสงค/์ เปา้ หมายการจดั การศกึ ษาปฐมวัยท่ีก�ำหนดไว้ มสธผลการประเมินของสถานศึกษาปฐมวยั มีลักษณะเป็นสารสนเทศ ดงั น้นั สถานศกึ ษาควรน�ำผล การประเมนิ คณุ ภาพภายในมาพฒั นาและปรบั ปรงุ คณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ดงั ภาพท่ี 6.13 มสธ มสธ มสธP P AD P AD CAD C มสธ มสธมาตรฐาน ระยะท่ี 1Cมาตรฐาน ระยะที่ 3 มาตรฐาน ระยะที่ 2 ปรับปรงุ อยา่ งต่อเน่ือง ปรบั ปรุง และยกระดับ มาตรฐานใหส้ ูงข้นึ มสธภาพท่ี 6.13 วงจรการใช้ผลการประเมินเพ่ือการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
6-38 การจัดการศึกษาและหลักสตู รส�ำหรับเดก็ ปฐมวยั จากภาพท่ี 6.13 เม่ือสถานศึกษาปฐมวัยพฒั นาคณุ ภาพการศึกษาตามวงจรคณุ ภาพ PDCA ได้ มสธบรรลุเป้าหมายคุณภาพตามมาตรฐานระยะท่ี 1 แล้ว สถานศึกษาปฐมวัยต้องด�ำเนินการพัฒนาคุณภาพ การศึกษาต่อไป โดยพัฒนาคุณภาพตามมาตรฐานให้สูงขึ้น ด้วยการก�ำหนดเป้าหมายของการพัฒนา คุณภาพการศกึ ษายกระดับขึน้ ตามมาตรฐานระยะที่ 2 และ 3 ใชแ้ ผนงานใหม่ที่ก�ำหนดขึน้ จากการน�ำผล การประเมนิ คณุ ภาพตามมาตรฐานระยะที่ 1 มาเปน็ ขอ้ มลู พน้ื ฐานของการกำ� หนดแผนการปฏบิ ตั งิ านวา่ จะ มสธ มสธสามารถพฒั นาคุณภาพการศึกษาเพือ่ ยกระดับคณุ ภาพใหไ้ ปถึงมาตรฐานระยะท่ี 2 และ 3 ได้อยา่ งไร ขน้ั ตอนการนำ� ผลการประเมนิ ไปใชป้ ระโยชนเ์ พอื่ การพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื งของ สถานศึกษาปฐมวยั แสดงได้ ดังภาพท่ี 6.14 ผลการประเมนิ จากการประกันคุณภาพ (จุดเด่นและจุดทคี่ วรพฒั นา) มสธพัฒนา ปรับปรุง แกไ้ ข กำ� หนดเปา้ หมาย จดั ท�ำแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธดำ� เนินงานตามแผนพฒั นาการศึกษาปฐมวยั ติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศกึ ษาปฐมวัย มสธผ่าน การประเมินคุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั ไมผ่ ่าน ภาพท่ี 6.14 การน�ำผลการประเมินจากการประกันคุณภาพไปใช้ มสธ มสธจากภาพที่ 6.14 สรุปไดว้ า่ ในการนำ� ผลการประเมนิ ไปใช้น้นั สถานศกึ ษาปฐมวยั ควรด�ำเนนิ การ ดงั น้ี 1) ศกึ ษาผลการประเมนิ จากการประกนั คณุ ภาพหรอื ขอ้ มลู สารสนเทศตา่ งๆ ของการจดั การ ศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษา เพอื่ ใชใ้ นการวางแผนพฒั นาการศกึ ษาปฐมวยั ใหไ้ ดม้ าตรฐาน โดยวเิ คราะห์ ปญั หาและสภาพตา่ งๆ ทเี่ กดิ ขน้ึ รวมทงั้ หาสาเหตแุ ละแนวทางการพฒั นา เพอ่ื กำ� หนดแนวทางการพฒั นา มสธปรับปรุงและแกไ้ ขปญั หาท่เี กดิ ขึน้ โดยใช้ผลการประเมนิ ของสถานศกึ ษาปฐมวยั
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย 6-39 2) กำ� หนดเปา้ หมายการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ทงั้ ในเชงิ ปรมิ าณและเชงิ คณุ ภาพ มสธ3) จัดท�ำและด�ำเนินงานตามแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษาที่เน้นคุณภาพ ของเดก็ ปฐมวัย 4) นิเทศ ก�ำกับ ติดตามและตรวจสอบการด�ำเนินงานอย่างเป็นระบบ และต่อเน่ืองตาม แผนทจ่ี ัดท�ำไว้ มสธ มสธ5) ประเมินผลการพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั ในกรณที ผ่ี ลการประเมนิ ผา่ นหรอื เป็น ไปตามเปา้ หมายทก่ี ำ� หนด กใ็ หต้ งั้ เปา้ หมายใหม่ เพอ่ื ใหเ้ กดิ การพฒั นาคณุ ภาพใหส้ งู ขน้ึ และกรณที ผี่ ลการ ประเมนิ ไมผ่ า่ นหรอื ไมเ่ ปน็ ไปตามเปา้ หมายทก่ี ำ� หนด กน็ ำ� ไปสกู่ ารปรบั ปรงุ แกไ้ ข โดยเรม่ิ ตน้ ตามวงจรการ พฒั นาคุณภาพใหมต่ ่อไป จากข้ันตอนการด�ำเนินการดังกล่าวข้างต้น แสดงว่า สถานศึกษาปฐมวัยได้ด�ำเนินการตามที่กฎ กระทรวงวา่ ดว้ ยระบบ หลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา พ.ศ. 2553 กำ� หนดใหส้ ถานศกึ ษา มสธข้ันพ้ืนฐานจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพภายใน โดยให้มีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐาน การศกึ ษาของสถานศกึ ษา จดั ทำ� รายงานประจำ� ปที เ่ี ปน็ รายงานประเมนิ คณุ ภาพภายใน และจดั ใหม้ กี ารพฒั นา คณุ ภาพการศึกษาอยา่ งตอ่ เน่อื งนนั้ เม่อื สถานศกึ ษาปฐมวัยดำ� เนินการประเมินคุณภาพภายในและจัดทำ� รายงานประจำ� ปเี สรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ สถานศกึ ษาปฐมวยั กจ็ ะตอ้ งนำ� ผลการประเมนิ คณุ ภาพภายในทไี่ ดเ้ ขยี น เป็นรายงานประจำ� ปี มาเป็นข้อมูลในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยต่อไป โดยการน�ำรายละเอียด มสธ มสธของจุดเด่นและจุดที่ควรปรับปรุงท่ีกล่าวในรายงานประจำ� ปี มาเป็นข้อมูลพื้นฐานประกอบการจัดทำ� แผน พัฒนาการศึกษาของสถานศึกษาในส่วนของการศึกษาปฐมวัย พร้อมท้ังพัฒนาแผนปฏิบัติการประจ�ำปี โครงการและกจิ กรรมทส่ี อดคล้องกบั จดุ เด่นและจดุ ที่ควรพัฒนาในการจดั การศึกษาปฐมวัยต่อไป อยา่ งไรกต็ าม การจดั ทำ� แผนพฒั นาการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษานน้ั หากสถานศกึ ษาปฐมวยั สามารถนำ� ผลการประเมินการประกนั คณุ ภาพภายนอกจาก สมศ. มาประกอบการจัดทำ� แผนดว้ ยก็จะถอื ได้ว่าแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษาดังกล่าว มีข้อมูลพื้นฐานจากการประกันคุณภาพทั้ง มสธภายในและภายนอกทสี่ ะทอ้ นการดำ� เนินงานการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษาอย่างรอบดา้ น แนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพภายนอกไปใช้ จากการตดิ ตามการนำ� ผลการประเมนิ ไปใชใ้ นการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาตา่ งๆ ในระยะท่ีผ่านมาพบว่า ปัจจยั ส�ำคญั ทส่ี ถานศึกษาไม่นำ� ผลการประเมนิ ไปใช้ เพอ่ื การพฒั นาคุณภาพการ ศกึ ษา อาจเนอื่ งมาจากสาเหตุ ตอ่ ไปนี้ (สำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา (องคก์ าร มสธ มสธมหาชน), 2556, คำ� น�ำ) 1) สถานศึกษาไม่ทราบว่าจะน�ำผลประเมินไปใช้อย่างไร รวมถึงไม่ทราบรูปแบบวิธีการน�ำผล ประเมนิ ไปใช้ หรอื ไมเ่ หน็ ความจำ� เป็นว่าจะตอ้ งน�ำไปใช้ 2) คณะกรรมการสถานศึกษาและหน่วยงานต้นสังกัดขาดการก�ำกับติดตามการด�ำเนินงานของ สถานศึกษา 3) บุคลากรของสถานศกึ ษาไม่เห็นความส�ำคญั หรอื ไมใ่ ห้ความรว่ มมอื ในการน�ำผลการประเมิน มสธไปใช้ปรบั ปรุง หรือจดั ทำ� แผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา
6-40 การจัดการศึกษาและหลกั สูตรส�ำหรับเด็กปฐมวัย ผลของการประเมนิ คณุ ภาพภายนอกจากสำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา มสธ(องค์การมหาชน) มี 2 กรณี คอื 1. สถานศึกษาปฐมวยั ทีผ่ า่ นการประเมินไดร้ ับการรบั รองมาตรฐานคณุ ภาพจาก สมศ. 2. สถานศกึ ษาปฐมวยั ทีไ่ ม่ผ่านการประเมินการรับรองมาตรฐานคณุ ภาพจาก สมศ. การนำ� ผลการประเมนิ คุณภาพภายนอกไปใช้จงึ มีความแตกตา่ งกนั ดังนี้ มสธ มสธ1. สถานศึกษาปฐมวัยท่ีผ่านการประเมินได้รับการรับรองมาตรฐานคุณภาพจาก สมศ. เม่ือ สถานศึกษาทราบผลการประเมินคุณภาพภายนอกโดยผ่านการรับรองมาตรฐานคุณภาพจาก สมศ. แล้ว ใหส้ ถานศกึ ษาปฐมวยั ด�ำเนนิ การ ดงั น้ี สถานศกึ ษาพจิ ารณาจดั ท�ำแผนพัฒนาดำ� เนินงานตามภายใน 1 ปี ผลการประเมนิการศึกษาของแผนพัฒนา สมศ. ตดิ ตาม สถานศึกษา การศกึ ษาของ การนำ� ผลการประเมินไปใช้ มสธจดุ เด่นและ สถานศึกษา โดยการสุ่มตวั อยา่ ง ตามประเภท สงั กัด และขนาด จดุ ท่คี วรพฒั นา มสธ มสธรายงานการ ประเมินของ สมศ. มสธจากภาพท่ี 6.15 สถานศึกษาปฐมวัยท่ีผ่านการรับรองมาตรฐานจาก สมศ. น�ำผลการประเมินท่ี สะทอ้ นจดุ เดน่ และจดุ ทค่ี วรพฒั นาไปจดั ทำ� แผนพฒั นาการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษา ตามขอ้ เสนอแนะ ของกรรมการประเมินท่ีอยู่ในรายงานผลการประเมินภายนอก ซึ่งเป็นการวางแผนและด�ำเนินการ ในการพัฒนาคุณภาพให้ดีย่ิงขึ้น การจัดท�ำแผนและการด�ำเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของ มสธ มสธสถานศึกษาเป็นการพิจารณาร่วมกันของบุคลากรในสถานศึกษาและเขตพ้ืนท่ีการศึกษา โดยผู้บริหาร สถานศกึ ษาตอ้ งมบี ทบาทในการขับเคล่อื นการพฒั นาคณุ ภาพของสถานศกึ ษา ทัง้ น้ี สมศ. จะตดิ ตามการนำ� ผลการประเมนิ ไปใชผ้ า่ นตน้ สงั กดั ภายในระยะเวลา 1 ปี นับตง้ั แต่ สถานศึกษาได้รับผลการประเมินจาก สมศ. (ส�ำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา มสธ(องคก์ ารมหาชน), 2556, น. 8) ภาพที่ 6.15 ข้ันตอนการน�ำผลการประเมินคุณภาพภายนอกไปใช้ ของสถานศึกษาท่ีผ่านการรับรองมาตรฐานจาก สมศ.
มสธสถานศกึ ษาพจิ ารณา ผลการประเมนิ มสธ มสธจุดเดน่ และ จดุ ทค่ี วรพฒั นา รายงานการประเมนิ ของ สมศ. การประกนั คณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั 6-41 2. สถานศึกษาที่ไม่ผ่านการประเมินการรับรองมาตรฐานคุณภาพจาก สมศ. จัดทำ� แผนพฒั นา ดำ� เนินงานตาม ขอรับการประเมินซาํ้ การศกึ ษาของ แผนพัฒนา ไดภ้ ายในเวลา 2 ปี สถานศึกษา การศกึ ษา สง่ ตน้ สังกดั และ สมศ. ภายใน 30 วัน ของสถานศกึ ษา มสธ ภาพที่ 6.16 ข้ันตอนการน�ำผลการประเมินคุณภาพภายนอกไปใช้ มสธ มสธสถานศึกษาท่ีไม่ผ่านการประเมินการรับรองมาตรฐานคุณภาพจาก สมศ. ในกรณีนี้มีข้อควร ของสถานศึกษาที่ไม่ผ่านการรับรองมาตรฐานจาก สมศ. พิจารณา 2 ประการ คือ 2.1 สถานศึกษาพิจารณาผลการประเมินที่เป็นจุดเด่นและจุดท่ีควรพัฒนาจากรายงานการ ประเมินผลของ สมศ. จากนั้นจะต้องจัดท�ำแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาตามข้อเสนอแนะของกรรมการ ประเมนิ สง่ หนว่ ยงานต้นสงั กัดและ สมศ. ภายใน 30 วนั นับแตว่ นั ท่ีไดร้ ับแจ้งผลการประเมนิ คร้ังแรกจาก สมศ. มสธ2.2 หากไมม่ กี ารทกั ทว้ งแผนพฒั นาคณุ ภาพจากหนว่ ยงานตน้ สงั กดั ใหส้ ถานศกึ ษาดำ� เนนิ งาน ตามแผนและขอรับการประเมินซ้ําได้ภายในเวลา 2 ปี นับต้ังแต่สถานศึกษาส่งแผนพัฒนาคุณภาพตาม ขอ้ เสนอแนะมายังหน่วยงานตน้ สงั กัดและ สมศ. โดยหนว่ ยงานต้นสังกดั มหี นา้ ทสี่ นบั สนุนการดำ� เนนิ งาน ของสถานศกึ ษาในการนำ� ผลการประเมินไปพฒั นาสถานศกึ ษา โดยสรุปอาจกล่าวได้ว่า แนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้มีแนวคิด มสธ มสธในเชงิ วชิ าการทสี่ ถานศกึ ษาสามารถศกึ ษา เพอื่ นำ� มาประยกุ ตใ์ ชก้ บั การศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษา โดย การนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพภายในไปใชน้ น้ั สถานศกึ ษาสามารถนำ� จดุ เดน่ และจดุ ทค่ี วรพฒั นาไปใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู พนื้ ฐานในการจดั ทำ� แผนพฒั นาคุณภาพการศึกษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษาได้ ในสว่ นของการน�ำผล การประกันคุณภาพภายนอกไปใชน้ นั้ เป็นขอ้ มลู ทีย่ นื ยัน รับรองวา่ การด�ำเนินงานของสถานศกึ ษาเปน็ ไป ตามมาตรฐานทก่ี ำ� หนดไวม้ ากนอ้ ยเพยี งใด ขอ้ มลู นส้ี ถานศกึ ษาสามารถนำ� ไปเปน็ ขอ้ มลู พน้ื ฐานรว่ มกบั ผล มสธการประกันคณุ ภาพภายใน เพื่อจัดทำ� แผนพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศึกษาได้
6-42 การจดั การศกึ ษาและหลักสูตรส�ำหรับเด็กปฐมวัย มสธกิจกรรม 6.3.1 ใหอ้ ธบิ ายแนวทางการนำ� ผลการประกันคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั ไปใช้ แนวตอบกิจกรรม 6.3.1 เนอ่ื งจากการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั แบง่ เปน็ การประกนั คณุ ภาพภายในและการประกนั มสธ มสธคณุ ภาพภายนอก ดังน้นั แนวทางการนำ� ผลการประกนั คุณภาพไปใช้ จึงมี 2 แนวทาง คือ 1. แนวทางการน�ำผลของการประกนั คณุ ภาพภายในไปใช้ ด�ำเนินการได้ 2 ประการ คอื 1.1 สถานศึกษาน�ำเสนอผลการประเมินให้ผู้ที่เก่ียวข้องทราบ ได้แก่ ครูปฐมวัย พ่อแม่ ผู้ปกครอง ผ้บู ริหารสถานศึกษา และชุมชนท่ีสถานศึกษาตง้ั อยู่ 1.2 สถานศึกษาใช้ผลการประเมินเพื่อพัฒนาปรับปรุงการด�ำเนินงาน ด�ำเนินการโดย สถานศึกษาปฐมวัยต้องน�ำผลการประเมินคุณภาพภายในที่ได้เขียนเป็นรายงานประจ�ำปี มาเป็นข้อมูล มสธในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยต่อไป โดยการน�ำรายละเอียดของจุดเด่นและจุดที่ควรปรับปรุงท่ี ระบใุ นรายงานประจำ� ปมี าเปน็ ขอ้ มลู พน้ื ฐานประกอบการจดั ทำ� แผนพฒั นาการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษา พร้อมทั้งพัฒนาแผนปฏิบัติการประจ�ำปี โครงการและกิจกรรมที่สอดคล้องกับจุดเด่นและจุดที่ควรพัฒนา ไปด�ำเนนิ การจัดการศึกษาปฐมวัยต่อไป มสธ มสธ2. แนวทางการนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพภายนอกไปใช้ ด�ำเนนิ การได้ 2 ประการ คือ 2.1 สถานศกึ ษาปฐมวยั ทผี่ า่ นการรบั รองมาตรฐานจาก สมศ. ใหน้ ำ� ผลการประเมนิ ทส่ี ะทอ้ น จุดเด่นและจุดท่ีควรพัฒนาไปจัดท�ำแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา ตามข้อเสนอแนะของ กรรมการประเมินท่ีอยู่ในรายงานผลการประเมินภายนอก มาจัดท�ำแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัยของ สถานศึกษาและการด�ำเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา โดยการมีส่วนร่วมของ บุคลากรในสถานศึกษาและเขตพื้นที่การศึกษา ซึ่งผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีบทบาทในการขับเคล่ือน มสธการพฒั นาคณุ ภาพของสถานศกึ ษา ทงั้ นี้ สมศ. จะตดิ ตามการนำ� ผลการประเมนิ ไปใชผ้ า่ นตน้ สงั กดั ภายใน ระยะเวลา 1 ปี นับตง้ั แต่สถานศึกษาได้รบั ผลการประเมนิ จาก สมศ. 2.2 สถานศึกษาที่ไม่ผ่านการประเมินการรับรองมาตรฐานคุณภาพจาก สมศ. ในกรณีน้ี มขี ้อควรพจิ ารณา 2 ประการ คอื 1) สถานศึกษาพิจารณาผลการประเมินท่ีเป็นจุดเด่นและจุดท่ีควรพัฒนาจาก มสธ มสธรายงานการประเมนิ ผลของ สมศ. จากนน้ั จะตอ้ งจดั ทำ� แผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาตามขอ้ เสนอแนะของ กรรมการประเมนิ สง่ หนว่ ยงานตน้ สงั กดั และ สมศ. ภายใน 30 วนั นบั แตว่ นั ทไี่ ดร้ บั แจง้ ผลการประเมนิ ครง้ั แรกจาก สมศ. 2) หากไมม่ กี ารทกั ทว้ งแผนพฒั นาคณุ ภาพจากหนว่ ยงานตน้ สงั กดั ใหส้ ถานศกึ ษา ด�ำเนินงานตามแผนและขอรับการประเมินซํ้าได้ภายในเวลา 2 ปี นับต้ังแต่สถานศึกษาส่งแผนพัฒนา คณุ ภาพตามขอ้ เสนอแนะมายงั หนว่ ยงานตน้ สงั กดั และ สมศ. โดยหนว่ ยงานตน้ สงั กดั มหี นา้ ทส่ี นบั สนนุ การ มสธด�ำเนินงานของสถานศกึ ษาในการน�ำผลการประเมนิ ไปพัฒนาสถานศึกษา
การประกนั คุณภาพการศึกษาปฐมวัย 6-43 มสธเร่ืองท่ี 6.3.2 ตัวอย่างการน�ำผลการประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ มสธ มสธเนื่องจากการจัดการศึกษาปฐมวัยเป็นการจัดการศึกษาข้ันพื้นฐาน ดังน้ันการน�ำผลการประกัน คุณภาพการศึกษาปฐมวัยไปใช้ จึงสามารถเทียบเคียงโดยใช้แนวทางการน�ำผลการประกันคุณภาพ การศึกษาขั้นพ้ืนฐานไปใช้ได้ ในเร่ืองนี้ได้น�ำเสนอตัวอย่างการน�ำผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (การประกนั คณุ ภาพภายใน) และการประเมนิ คณุ ภาพภายนอก โดยสำ� นกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ไปใช้ใหเ้ กิดประโยชน์ตอ่ การพัฒนาการดำ� เนินงานของสถานศกึ ษา ที่จดั การศกึ ษาปฐมวัย โดยมีสาระส�ำคญั ดงั นี้ มสธตัวอย่างการน�ำผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (การประกันคุณภาพภายใน) ไปใช้ เมอ่ื สถานศกึ ษาดำ� เนนิ การประเมนิ ตนเองเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ ในชว่ งปลายปกี ารศกึ ษา สถานศกึ ษา ทุกแห่งจะต้องจัดท�ำรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ซ่ึงโครงสร้างของรายงานการประเมิน ตนเองของสถานศกึ ษา แบง่ เปน็ 4 สว่ น ไดแ้ ก่ 1. ขอ้ มลู พนื้ ฐาน 2. ผลการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษา มสธ มสธ3. สรปุ ผล แนวทางการพฒั นา และความตอ้ งการการชว่ ยเหลอื และ 4. ภาคผนวก (สำ� นกั งานคณะกรรมการ การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน, 2559, น. 3) โดยในส่วนที่ 3 จะมีรายละเอียดของจุดเด่น จุดทคี่ วรพัฒนา แนวทาง การพฒั นาในอนาคตและความตอ้ งการการชว่ ยเหลอื ซงึ่ สาระสำ� คญั จะแสดงถงึ สง่ิ ทสี่ ถานศกึ ษาดำ� เนนิ การ ไดเ้ ปน็ ทน่ี า่ พอใจ และสงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งปรบั ปรงุ แกไ้ ข โดยนำ� ไปจดั ทำ� เปน็ แผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั ที่จะต้องด�ำเนินการต่อไปในอนาคต ในเร่ืองน้ีจะน�ำเสนอเฉพาะการน�ำจุดเด่นและจุดท่ีควรพัฒนาไปใช้ มสธ มมสสธธ มสธวางแผนการด�ำเนนิ งานของสถานศกึ ษาปฐมวยั ในปีการศกึ ษาต่อไป ดังนี้
มสธ ตารางท่ี 6.1 ผลการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียนอนุบาลเด็กดี 6-44 การจัดการศึกษาและหลักสูตรส�ำหรับเดก็ ปฐมวยั ตัวอย่างข้อมูลจากรายงานการประเมินตนเองของโรงเรียนอนุบาลเด็กดี (นามสมมติ) มสธ มสธมาตรฐาน/ตัวบ่งชี้ (นามสมมติ) ปีการศึกษา 2560 ระดับการศึกษาปฐมวัย ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม ปรับปรุง พอใช้ ดี ดีมาก 5 มสธมาตรฐานที่ 3 เด็กมพี ฒั นาการดา้ นสังคม 5 มาตรฐานด้านคุณภาพผู้เรียน มาตรฐานท่ี 1 เดก็ มีพัฒนาการดา้ นรา่ งกาย 5 มาตรฐานท่ี 2 เด็กมีพฒั นาการดา้ นอารมณแ์ ละจติ ใจ 4 5 มาตรฐานด้านการจัดการศึกษา มาตรฐานที่ 5 ครูปฏิบัติงานตามบทบาทหน้าที่อย่างมีมาตรฐานที่ 4 เดก็ มพี ฒั นาการด้านสตปิ ญั ญา4 มสธ มสธประสิทธิภาพและเกดิ ประสทิ ธิผล 4 มาตรฐานที่ 8 สถานศกึ ษามกี ารประกันคณุ ภาพภายใน มสธของสถานศกึ ษาตามที่กำ� หนดในกฎกระทรวง มาตรฐานท่ี 6 ผู้บริหารปฏิบัติงานตามบทบาทหน้าท่ี 4 อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและเกดิ ประสิทธิผล มาตรฐานท่ี 7 แนวการจัดการศกึ ษา 4 มาตรฐานด้านอัตลักษณ์ของสถานศึกษา มสธ มสธมาตรฐานที่ 10 การพฒั นาสถานศกึ ษาใหบ้ รรลเุ ปา้ หมาย ตามปรชั ญา วสิ ยั ทศั น์ และจดุ เนน้ ของการศกึ ษาปฐมวยั มาตรฐานด้านการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 4 มาตรฐานที่ 9 สถานศกึ ษามกี ารสรา้ ง สง่ เสรมิ สนบั สนนุ ให้สถานศกึ ษาเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ มาตรฐานด้านมาตรการส่งเสริม 4 มาตรฐานท่ี 11 การพัฒนาสถานศึกษาตามนโยบายและ มสธแนวทางปฏิรปู การศกึ ษา
การประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย 6-45 โรงเรยี นมผี ลการประเมนิ คณุ ภาพภายในระดบั การศกึ ษาปฐมวยั ในระดบั คณุ ภาพ 4 (ระดบั ดมี าก) มสธโดยมีค่าคะแนนเฉลีย่ คดิ เปน็ ร้อยละ 87.27 1. ข้อเสนอแนะจากผลการประเมินคุณภาพภายใน จุดเด่น จุดที่ควรพัฒนา ของโรงเรียน อนุบาลเด็กดี (นามสมมติ) มีดังนี้ 1.1 ควรมกี ารจดั ทำ� เอกสารและโครงการตามมาตรฐาน และแผนพฒั นาการศกึ ษาระดบั ปฐมวยั มสธ มสธ1.2 ควรจัดประสบการณ์การเรียนรู้ และประเมินพัฒนาการทั้ง 4 ด้านของเด็กปฐมวัยให้ สอดคลอ้ งกบั หลกั สูตรการศกึ ษาปฐมวยั พ.ศ. 2546 1.3 ควรน�ำภูมิปัญญาท้องถ่ิน หรือวิทยากร เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดประสบการณ์การ เรยี นรู้ เนน้ การจัดประสบการณก์ ารเรียนรทู้ ใ่ี ห้เด็กปฐมวยั ได้รับประสบการณ์ตรง 1.4 ควรจัดประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยโครงงานวิทยาศาสตร์ เพื่อให้เด็กปฐมวัยเกิด องค์ความรู้ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทักษะกระบวนการคิด การท�ำงานร่วมกับผู้อื่น และ มสธมคี ุณลักษณะ ทีพ่ ึงประสงค์ตามวยั 1.5 ควรกำ� หนดขอ้ ตกลงของชน้ั เรยี นและการรว่ มกจิ กรรม เพอ่ื สง่ เสรมิ พฒั นาการดา้ นสงั คม ให้แก่เด็กปฐมวยั 1.6 ควรจัดมุมภายในห้องเรียนท่ีสอดคล้องกับหน่วยการเรียนรู้ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้และ สร้างบรรยากาศการเรียนรู้ มสธ มสธ1.7 ควรจัดท�ำแผนการพัฒนาการจัดการศึกษาแยกระดับการศึกษา พร้อมแผนปฏิบัติงาน ประจำ� ปี ปฏิทนิ ปฏิบัตงิ านของระดบั ปฐมวัย 1.8 ควรก�ำหนดมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของโรงเรียนให้ชัดเจน และสอดคล้องกับ หลักสตู รการศกึ ษาปฐมวยั พ.ศ. 2546 1.9 ควรจดั ทำ� โครงการ และกจิ กรรมทส่ี อดคลอ้ งกบั อตั ลกั ษณข์ องโรงเรยี นอยา่ งตอ่ เนอื่ งให้ เกดิ ผลยง่ั ยนื มสธ1.10 ควรจัดท�ำข้อตกลงกับต้นสังกัด หน่วยงาน บริษัท องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเพ่ือ จัดการศกึ ษา 1.11 ควรก�ำหนดคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามอัตลักษณ์ของ โรงเรียนทสี่ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานการศึกษาและแผนพฒั นาการจดั การศึกษา 1.12 รายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษาใหร้ ายงานดา้ นอตั ลกั ษณข์ องโรงเรยี นดว้ ย มสธ มสธ2. ข้อเสนอแนะเพื่อการพัฒนาตามกฎกระทรวงว่าด้วยระบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการประกัน คุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2553 โดยส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ี เป็นผู้ท�ำการประเมิน) 2.1 ด้านผลการจัดการศึกษา เด็กปฐมวัยควรได้รับการฝึกฝนเก่ียวกับกระบวนการคิด รวบยอดเก่ียวกับสิ่งต่างๆ ท่ีเกิดจากการเรียนรู้ตามแผนการจัดประสบการณ์และประสบการณ์จริงอย่าง หลากหลายทั้งภายในและนอกโรงเรียน และควรจัดกิจกรรมต่างๆ ท่ีฝึกให้เด็กปฐมวัยรู้จักแก้ไขปัญหา มสธได้เองตามวยั อย่างเหมาะสม
6-46 การจดั การศึกษาและหลักสูตรสำ� หรับเดก็ ปฐมวยั 2.2 ด้านบริหารจัดการศึกษา มสธ1) โรงเรียนควรมีมาตรการส่งเสริมให้ครูปฐมวัยได้รับการอบรมเกี่ยวกับการจัด ประสบการณ์และกิจกรรมใหเ้ หมาะสมกับเดก็ ปฐมวยั อย่างตอ่ เน่ือง สง่ เสริมและพฒั นาบุคลากรครูปฐมวัย ใหม้ ีความรู้เพยี งพอในการดแู ลเด็กปฐมวยั ได้เป็นอยา่ งดี 2) โรงเรียนควรมีนโยบายและมาตรการส่งเสริมเรื่องความปลอดภัยในการดูแลเด็ก มสธ มสธปฐมวยั เพอ่ื ใหค้ รปู ฐมวยั หรอื ครพู เี่ ลย้ี ง ทง้ั ผปู้ กครองไดป้ ฏบิ ตั ติ ามอยา่ งชดั เจน สง่ เสรมิ และใหค้ วามรโู้ ดย อบรมครปู ฐมวยั และครพู เี่ ลย้ี งใหไ้ ดร้ บั ทราบแนวทางในการปอ้ งกนั และดแู ลความปลอดภยั ใหก้ บั เดก็ ปฐมวยั อย่างต่อเน่ือง 3) ควรสง่ เสรมิ ใหค้ รปู ฐมวยั และครพู เ่ี ลย้ี งจดั สภาพแวดลอ้ มทตี่ อบสนองความตอ้ งการ และสง่ เสรมิ พฒั นาการเรียนรู้ของเด็กเปน็ รายบคุ คล 2.3 ด้านการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นส�ำคัญ มสธ1) ครูปฐมวัยควรจัดกิจกรรมท่ีส่งเสริมสุขนิสัยในด้านการรักษาความสะอาด เพื่อ ปอ้ งกนั โรคและความปลอดภยั และจดั สภาพแวดลอ้ มทปี่ ลอดภยั ตอ่ สขุ ภาพรา่ งกายใหก้ บั เดก็ ปฐมวยั อยา่ ง จริงจงั 2) ครูปฐมวัยและครูพี่เลี้ยงควรจัดสภาพแวดล้อมท่ีตอบสนองความต้องการและ ส่งเสรมิ พฒั นาการและการเรียนรูข้ องเดก็ เปน็ รายบคุ คล มสธ มสธ3) ครูปฐมวัยควรมีการประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัยด้วยวิธีการที่หลากหลาย และ สอดคล้องกับการจัดประสบการณ์ให้กับเด็กปฐมวัยและน�ำผลการประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัยไปใช้ใน การวางแผน ปรับปรุง และพัฒนาการจัดประสบการณ์ให้เหมาะสมกับเด็กปฐมวัยเป็นรายบุคคลและเกิด ผลอย่างแท้จรงิ 2.4 ด้านการประกันคุณภาพภายใน ไมม่ ี จากเรอ่ื งท่ี 6.1.3 ทกี่ ลา่ วถงึ ความสมั พนั ธข์ องระบบการประกนั คณุ ภาพภายในกบั ระบบการประกนั มสธคุณภาพภายนอก โดยมีรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาเป็นเอกสารเช่ือมโยงของระบบการ ประกนั ทง้ั 2 ระบบ เมอื่ โรงเรยี นอนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมต)ิ ไดร้ บั การประเมนิ จากสำ� นกั งานรบั รองมาตรฐาน และประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา (องคก์ ารมหาชน) แลว้ สำ� นกั งานฯ ไดส้ ง่ ผลการประเมนิ และใหข้ อ้ เสนอแนะ มสธ มสธ มสธเพ่อื การพฒั นา ดังน้ี
มสธ การประกนั คุณภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-47 ตารางที่ 6.2 ผลการประเมินคุณภาพภายนอกของ สมศ. ของโรงเรียนอนุบาลเด็กดี กลุ่มตัวบ่งช้ีพ้ืนฐาน(นามสมมติ) ระดับการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธตวั บง่ ชท้ี ่ี 1 เดก็ มพี ฒั นาการดา้ นรา่ งกายสมวยั น้ําหนัก คะแนน ระดับ การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน: ระดับการศึกษาปฐมวัย คะแนน ท่ีได้ คุณภาพ มสธตวั บง่ ชีท้ ี่ 5 เด็กมคี วามพร้อมศึกษาต่อในขัน้ ตอ่ ไป 5 4.50 ดีมาก ตัวบง่ ชี้ที่ 2 เด็กมีพัฒนาการดา้ นอารมณ์และจิตใจสมวัย 5 5.00 ดีมาก ตัวบง่ ชี้ท่ี 3 เดก็ มพี ฒั นาการดา้ นสังคมสมวยั 5 4.50 ดีมาก ตวั บง่ ช้ีท่ี 4 เดก็ มพี ัฒนาด้านสตปิ ัญญาสมวยั 10 8.00 ดี มสธ มสธกลุ่มตัวบ่งช้ีอัตลักษณ์ 10 10.00 ดมี าก ตวั บง่ ชท้ี ่ี 9 ผลการพฒั นาใหบ้ รรลตุ ามปรชั ญา ปณธิ าน/วสิ ยั ทศั น์ พนั ธกจิ และ 2.5 2.0035 24.00 ดี วตั ถปุ ระสงค์ของการจดั ต้งั สถานศึกษา ตัวบ่งชีท้ ี่ 6 ประสทิ ธผิ ลการจัดประสบการณก์ ารเรยี นรทู้ ่เี นน้ เดก็ เปน็ ส�ำคญั ตัวบง่ ช้ีท่ี 7 ประสทิ ธภิ าพของการบรหิ ารจัดการและการพฒั นาสถานศกึ ษา 15 12.00 ดี ตวั บง่ ชี้ที่ 8 ประสิทธผิ ลของระบบการประกันคณุ ภาพภายใน 5 4.50 ดีมาก มสธกลุ่มตัวบ่งชี้มาตรฐานส่งเสริม ดี ตัวบง่ ชี้ท่ี 11 ผลการดำ� เนินงานโครงการพเิ ศษเพื่อส่งเสรมิ บทบาทของ สถานศึกษา ตวั บง่ ชท้ี ่ี 10 ผลการพฒั นาตามจดุ เนน้ และจดุ เดน่ ทส่ี ง่ ผลสะทอ้ นเปน็ อตั ลกั ษณ์ 2.5 2.00 ดี ของสถานศึกษา ตัวบ่งช้ีที่ 12 ผลการส่งเสริมพัฒนาสถานศึกษาเพ่ือยกระดับมาตรฐาน รักษา 2.5 2.00 2.5 2.50 ดีมาก มาตรฐานและพฒั นาสคู่ วามเปน็ เลศิ ทสี่ อดคลอ้ งกบั แนวทางการปฏริ ปู การศกึ ษา ดี มสธ มสธคะแนนรวม 100 81 ดี ในภาพรวมสถานศึกษาขั้นพน้ื ฐาน: ระดับการศึกษาปฐมวยั (2–5 ปี) มสธ สมควรรบั รองมาตรฐานการศกึ ษา ไม่สมควรรบั รองมาตรฐานการศกึ ษา การรบั รองมาตรฐานสถานศึกษา ระดับการศกึ ษาปฐมวยั ใช่ ไมใ่ ช่ - ผลคะแนนรวมทุกตัวบง่ ชี้ ตัง้ แต่ 80 คะแนนข้นึ ไป - มตี ัวบง่ ชี้ทไี่ ดร้ ะดบั ดขี ึ้นไปอยา่ งน้อย 10 ตัวบ่งช้ี จาก 12 ตวั บ่งช้ ี ใช่ ไมใ่ ช่ - ไม่มตี วั บง่ ชีใ้ ดท่มี ีระดับคณุ ภาพต้องปรบั ปรงุ หรอื ต้องปรับปรงุ เร่งด่วน ใช่ ไมใ่ ช่
6-48 การจดั การศึกษาและหลักสตู รส�ำหรับเดก็ ปฐมวัย ข้อเสนอแนะเพื่อการพัฒนา มสธจุดเด่น 1. ด้านผลการจัดการศึกษา เด็กปฐมวัยมีพัฒนาด้านร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงตามวัย มีสมรรถภาพทางกายเป็นไปตามเกณฑ์ สามารถใช้กล้ามเนื้อใหญ่ และกล้ามเนื้อเล็กในการท�ำกิจกรรม ตา่ งๆ ตามทค่ี รจู ดั ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพเหมาะสมกบั วยั เดก็ ปฐมวยั มสี ภาพจติ ใจทด่ี ี สามารถทำ� กจิ กรรม มสธ มสธสรา้ งสรรคไ์ ดเ้ ปน็ อยา่ งดี ชา่ งพดู ชา่ งซกั ถาม มมี ารยาท ออ่ นนอ้ มถอ่ มตน สามารถทำ� งานรว่ มกบั ผอู้ น่ื ได้ อย่างมคี วามสุข มพี ัฒนาการดา้ นสติปญั ญาเตม็ ตามศักยภาพของแต่ละคน มีความพรอ้ มในการศึกษาตอ่ ในระดบั ที่สูงข้ึนได้ตามวยั การจดั ท�ำโครงการและกจิ กรรมส่งผลต่อเดก็ ปฐมวัยได้อย่างชดั เจน 2. ด้านการบริหารจัดการศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้มีความประพฤติดี มีวินัย มคี วามซื่อตรง มีความมุ่งม่นั ในการท�ำงาน ดูแลเดก็ ปฐมวัย และส่งเสรมิ พฒั นาครูอยา่ งเตม็ ที่ มคี วามรบั ผดิ ชอบ ตรงต่อเวลา ทำ� งานเพอ่ื สว่ นรวม เป็นแบบอย่างทดี่ แี ก่ครแู ละนกั เรยี น เป็นผูน้ �ำในการสรา้ งความ มสธสามคั คี มคี วามเมตตากรณุ าตอ่ บคุ ลากรภายในสถานศกึ ษา บรหิ ารงานรว่ มกบั คณะกรรมการสถานศกึ ษา สง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหเ้ ดก็ ปฐมวยั มพี ฒั นาการครบทง้ั 4 ดา้ น โดยจดั สภาพแวดลอ้ มทเ่ี ออ้ื ตอ่ การเรยี นรจู้ าก ประสบการณ์จรงิ 3. ด้านการจัดการเรียนการสอนท่ีเน้นผู้เรียนเป็นส�ำคัญ ครูมีความรคู้ วามเข้าใจหลกั สตู ร สถานศึกษาเป็นอย่างดี จัดประสบการณใ์ ห้กบั เด็กไดเ้ หมาะสมกับวัย จดั ทำ� แผนการจัดประสบการณโ์ ดย มสธ มสธเนน้ การจดั กจิ กรรมหลกั ตามตารางกจิ กรรมประจำ� วนั มคี วามรู้ ความเขา้ ใจพฒั นาการเดก็ ฝกึ เดก็ ปฐมวยั ใหส้ ามารถสรา้ งองคค์ วามรู้ โดยการเชอ่ื มโยงประสบการณเ์ ดมิ กบั ประสบการณใ์ หมไ่ ดด้ ว้ ยตนเอง มคี วาม สัมพันธ์เชิงบวกกับเด็กปฐมวัย สามารถกระตุ้นเด็กให้เกิดการอยากรู้อยากเห็น กล้าพูด กล้าแสดงออก และมพี ฤตกิ รรมทเ่ี หมาะสม มกี ารฝกึ ใหเ้ ดก็ ปฐมวยั รจู้ กั ยอมรบั ตนเอง ยอมรบั ผอู้ น่ื และสามารถอยรู่ ว่ มกบั เพือ่ นๆ ไดอ้ ย่างมีความสขุ 4. ด้านการประกันคุณภาพภายใน คณะครูได้ร่วมกันรายงานผลการด�ำเนินงาน จัดให้มี มสธการประเมนิ ตนเองตามแนวทางของตน้ สงั กดั จดั ทำ� รายงานผลตอ่ หนว่ ยงานตน้ สงั กดั และเผยแพรส่ าธารณะ อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง จุดท่ีควรพัฒนา 1. ด้านผลการจัดการศึกษา เด็กปฐมวัยยังไม่ได้รับการฝึกทักษะกระบวนการทาง วทิ ยาศาสตรแ์ ละทกั ษะกระบวนการคดิ เกย่ี วกบั สงิ่ ตา่ งๆ ทเ่ี กดิ จากการเรยี นรตู้ ามแผนการจดั ประสบการณ์ มสธ มสธและประสบการณจ์ รงิ ไดด้ เี ทา่ ทคี่ วร และเดก็ ปฐมวยั บางสว่ นยงั ไมม่ ที กั ษะในการแกป้ ญั หาไดเ้ หมาะสมกบั วยั ส่งผลใหเ้ ดก็ บางส่วนยังขาดทักษะกระบวนการเรียนร้ดู ว้ ยตนเอง 2. ด้านการบริหารจัดการศึกษา 1) จำ� นวนครทู มี่ คี วามรคู้ วามสามารถในการดแู ลเดก็ ปฐมวยั ยงั ไมพ่ อเพยี งกบั จำ� นวน เดก็ และครพู เ่ี ลยี้ งบางคนไมเ่ ขา้ ใจพฤตกิ รรมของเดก็ ปฐมวยั และการดแู ลเดก็ ปฐมวยั ตามพฒั นาการ 4 ดา้ น มสธได้อยา่ งเหมาะสมกับวยั
การประกันคุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-49 2) สถานศึกษายังไม่ได้ก�ำหนดนโยบายเร่ืองความปลอดภัยในการดูแลเด็กปฐมวัย มสธเพอื่ ใหค้ รหู รอื ครพู เี่ ลยี้ ง รวมทงั้ ผปู้ กครองไดป้ ฏบิ ตั ติ าม ไมม่ มี าตรการใหค้ วามรู้ อบรมบคุ ลากรและครพู เี่ ลย้ี ง ไดท้ ราบแนวทางในการป้องกันและดูแลความปลอดภัยให้กบั เดก็ ปฐมวัย 3. ด้านการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นส�ำคัญ 1) ครแู ละครพู ่เี ลี้ยงยงั ไม่ไดจ้ ดั สภาพแวดล้อมทต่ี อบสนองความต้องการและส่งเสริม มสธ มสธพฒั นาและการเรยี นรู้ของเดก็ ปฐมวยั เปน็ รายบุคคล 2) ครูยังขาดการประเมินผลพัฒนาการเด็กที่หลากหลายและสอดคล้องกับแนวทาง การจัดประสบการณ์ให้กับเด็กตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พ.ศ. 2546 และไม่ได้น�ำผลการประเมิน พัฒนาการเด็กไปใช้ในการวางแผน ในการปรับปรุงและพัฒนาการจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับเด็กปฐมวัย เปน็ รายบคุ คล 4. ด้านการประกันคุณภาพภายใน ไมม่ ี มสธจากข้อเสนอแนะท่ีระบุในผลการประเมินตนเองของโรงเรียนอนุบาลเด็กดี (นามสมมติ) การ ประเมินโดยหน่วยงานต้นสังกัด (ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน) และส�ำนักงานรับรอง มาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา (องคก์ ารมหาชน) ผบู้ รหิ ารและคณะครขู องโรงเรยี นอนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมติ) ได้น�ำขอ้ มลู ผลการประเมนิ ต่างๆ มารว่ มกันวเิ คราะหแ์ ละสงั เคราะหข์ อ้ มลู จัดทำ� สารสนเทศ ของโรงเรียนประกอบการจัดท�ำกิจกรรมและโครงการ เพ่ือพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพการจัดการศึกษา มสธ มสธปฐมวยั โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ เปา้ หมายเชงิ ปรมิ าณและคณุ ภาพ เพอ่ื การดำ� เนนิ งานของโรงเรยี นอนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมต)ิ ในปีการศกึ ษาต่อไป ซ่งึ ประกอบดว้ ยโครงการ/กิจกรรม ดังนี้ 1) โครงการจัดทำ� มาตรฐานการศกึ ษาของโรงเรยี นอนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมติ) 2) โครงการจัดทำ� แผนพฒั นาคุณภาพการศกึ ษา 3) โครงการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา 4) โครงการจัดท�ำแผนการจัดประสบการณ์ มสธ5) โครงการพัฒนาแหลง่ การเรียนรรู้ ะดับปฐมวัย 6) โครงการประเมนิ พัฒนาการเด็กปฐมวัย 7) โครงการนเิ ทศการจดั ประสบการณก์ ารเรยี นรู้ 8) โครงการหนทู �ำได้ 9) โครงการสง่ เสริมคุณธรรมจรยิ ธรรม มสธ มสธ10) โครงการสมั พันธ์แหง่ รกั ซึ่งรายละเอียดเก่ียวกับวัตถุประสงค์ เป้าหมายเชิงปริมาณและคุณภาพของแต่ละโครงการ มสธดงั ตารางที่ 6.3 ต่อไปน้ี
มสธ 6-50 การจดั การศึกษาและหลกั สูตรส�ำหรบั เดก็ ปฐมวัย ตารางท่ี 6.3 โครงการต่าง ๆ ท่ีระบุไว้ในแผนพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัย มสธ มสธโครงการของโรงเรียนอนุบาลเด็กดี (นามสมมติ) วัตถุประสงค์ เป้าหมาย (เชิงปริมาณและคุณภาพ) ของโครงการ/กิจกรรม โครงการจดั ท�ำมาตรฐาน1. เพอื่ รองรับการประเมนิ คุณภาพ เชิงปริมาณ การศกึ ษาของโรงเรยี น ภายในและภายนอก มีการด�ำเนนิ งาน โครงการและ 2. เพ่ือการตดิ ตามตรวจสอบความ กจิ กรรม ตามกรอบของมาตรฐานของ มสธอนบุ าลเด็กดี (นามสมมติ) ก้าวหนา้ ในการดำ� เนินงาน โรงเรียนอนุบาลเด็กดี (นามสมมติ) โครงการและกิจกรรม รอ้ ยละ 95 3. เพอ่ื ใหเ้ กิดการยกระดับคณุ ภาพ เชิงคุณภาพ การจัดการศกึ ษาปฐมวัยใหส้ งู ขน้ึ สถานศึกษามีการพัฒนายกระดับ คุณภาพการศกึ ษาให้สงู ขนึ้ โครงการแผนพฒั นาคณุ ภาพ 1. เปน็ แนวทางการพฒั นาคุณภาพ การจดั การศึกษาปฐมวัย การจดั การศกึ ษาปฐมวยั ของ เชิงปริมาณ สถานศึกษาสามารถใช้แผนพัฒนา มสธ มสธ สถานศึกษา คุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยเป็น 2. เปน็ เคร่ืองมือสรา้ งความเชื่อม่ันเครื่องมือสร้างความเชื่อม่ันแก่ชุมชน มสธ แกช่ มุ ชน และผทู้ ่ีเก่ียวขอ้ ง รอ้ ยละ 95 เชิงคุณภาพ น�ำแผนพัฒนาคุณภาพการจัดการ ศกึ ษาปฐมวยั มาใชเ้ ปน็ แนวทางพฒั นา คุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยของ สถานศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โครงการพัฒนาหลักสตู ร 1. เพ่ือใหค้ รูมีความรู้ ความเข้าใจ เชิงปริมาณ มสธ มสธ มสธสถานศกึ ษา ในการปฏบิ ตั งิ านตรงตามหลกั สตู ร ครู ทกุ คนมสี ่วนรว่ มในการพฒั นา มากขนึ้ หลักสูตรสถานศกึ ษาของโรงเรียน 2. เพอ่ื ใหค้ รสู ามารถจดั ประสบการณ์ อนุบาลเด็กดี (นามสมมต)ิ ได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ เชิงคุณภาพ 3. เพ่อื ใหเ้ ด็กปฐมวัยได้เรยี นรแู้ ละมี การจัดประสบการณส์ อดคล้องกับ การพัฒนาตามจุดมงุ่ หมายของ หลกั สูตรสถานศึกษาของโรงเรียน หลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวัย อนบุ าลเด็กดี (นามสมมติ) พ.ศ. 2546
ตารางที่ 6.3 (ตอ่ ) การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวัย 6-51 มสธโครงการวัตถุประสงค์ เป้าหมาย มสธ มสธโครงการจัดท�ำแผนการ (เชิงปริมาณและคุณภาพ) ของโครงการ/กิจกรรม จดั ประสบการณ์ 1. เพ่ือให้ครเู ข้าใจเนอ้ื หาของ เชิงปริมาณ มสธโครงการพฒั นาแหลง่ หลกั สตู รและสามารถนำ� สาระของครทู กุ คนเข้าใจเน้อื หาของหลกั สตู ร หลกั สตู รมาใช้จัดประสบการณใ์ ห้ และสามารถนำ� สาระของหลกั สตู รมาใช้ การเรยี นรรู้ ะดับปฐมวัย เดก็ ปฐมวยั เกดิ การเรียนรู้จากจดั ประสบการณ์ให้เด็กปฐมวยั เกิด ประสบการณต์ รงได้ การเรยี นรจู้ ากประสบการณ์ตรงได้ มสธ มสธโครงการประเมิน2. เพ่อื ใหค้ รไู ด้จัดกิจกรรมและเชิงคุณภาพ ใชแ้ ผนการจัดประสบการณ์ได้ การจัดประสบการณส์ อดคล้องกบั พฒั นาการเด็กปฐมวัย อยา่ งมีประสทิ ธิภาพหลักสตู รสถานศกึ ษาของโรงเรียน อนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมติ) มสธ มสธ มสธโครงการนเิทศการจดั มสธประสบการณก์ ารเรียนรู้1. เพ่อื สรา้ งความสมั พนั ธท์ ่ดี ีกับ เชิงปริมาณ ชุมชน เด็กปฐมวยั และครู รอ้ ยละ 95 2. เพื่อเปดิ โอกาสให้ผ้ปู กครองมี มคี วามสมั พนั ธท์ างบวกกบั ผปู้ กครอง ส่วนรว่ มจดั กิจกรรม และชมุ ชน 3. เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ ปฐมวยั ไดล้ งมอื เชิงคุณภาพ ปฏบิ ัตจิ รงิ โรงเรียนมคี วามสัมพันธท์ ่ีดีกับชมุ ชน 1. เพอ่ื ประเมนิ ผลพัฒนาการทุกดา้ น เชิงปริมาณ ของเด็กปฐมวัย เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนไดร้ บั การประเมนิ 2. เพอื่ นำ� ขอ้ มูลการประเมนิ พฒั นาการครบทุกดา้ น พฒั นาการมาวางแผนการจัด เชิงคุณภาพ ประสบการณใ์ ห้แก่เด็กปฐมวยั เด็กปฐมวยั ไดร้ บั การประเมนิ อยา่ ง 3. เพ่อื ส่งเสรมิ ให้เด็กปฐมวัยทุกคน ตอ่ เนื่องและมีพัฒนาการตามวยั ไดพ้ ฒั นาอย่างเตม็ ศกั ยภาพ 1. เพ่อื ให้ครไู ดม้ ีการพฒั นาทางด้าน เชิงปริมาณ ทักษะและเทคนคิ ในการ ครู ร้อยละ 95 มีทักษะและเทคนคิ จดั กิจกรรมการเรียนรู้ ในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ 2. เพื่อใหค้ รูได้รับทราบข้อเสนอแนะ เชิงคุณภาพ และน�ำผลไปปรับปรงุ การจดั ครูมีการพัฒนาคุณภาพการจดั ประสบการณอ์ ยา่ งสมำ�่ เสมอ ประสบการณ์เรียนรู้ได้สอดคล้องกับ หลกั สตู ร
ตารางท่ี 6.3 (ต่อ)6-52 การจดั การศึกษาและหลักสูตรส�ำหรับเดก็ ปฐมวยั มสธโครงการวัตถุประสงค์ เป้าหมาย (เชิงปริมาณและคุณภาพ) โครงการหนทู �ำได้ ของโครงการ/กิจกรรม มสธ มสธ มสธโครงการ1. เพื่อปลูกฝงั ใหเ้ ด็กปฐมวยั เหน็เชิงปริมาณ คุณค่าในตนเองและมคี วามมน่ั ใจ เด็กปฐมวยั และผ้ปู กครอง ร้อยละ 95 สง่ เสรมิ คณุ ธรรมจริยธรรม2. เพ่อื ใหเ้ ด็กปฐมวัยรูจ้ กั แสดงความเข้าร่วมกจิ กรรม มนี า้ํ ใจช่วยเหลือผอู้ ่ืน เชิงคุณภาพ มสธ มสธ มสธโครงการ3. เพอ่ื ใหเ้ ด็กปฐมวยั ร้จู ักหาวิธีแก้เดก็ ปฐมวยั เหน็ คุณค่าในตนเอง มสธ มสธ มสธสมั พันธแ์ หง่รกั ปญั หาหรอื เรยี นรไู้ ดด้ ้วยตนเองมีนา้ํ ใจ เสยี สละตอ่ สว่ นรวม 4. เพอ่ื ส่งเสรมิ ใหเ้ ด็กปฐมวัยน�ำ กจิ วตั รประจำ� วันไปใช้ทีบ่ ้าน 5. เพื่อใหเ้ ด็กปฐมวยั ครู และ ผู้ปกครองมสี ่วนรว่ มในกิจกรรม 1. เพือ่ สง่ เสริมใหเ้ ดก็ ปฐมวยั มี เชิงปริมาณ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคา่ นยิ มท่ี เดก็ ปฐมวัยทุกคนเป็นผมู้ คี ณุ ธรรม พึงประสงค์ เห็นคณุ คา่ ของตนเอง จริยธรรมที่ดงี ามตามอตั ลักษณข์ อง และผ้อู ืน่ โรงเรียนอนบุ าลเดก็ ดี (นามสมมต)ิ 2. เพ่ือใหเ้ ด็กปฐมวยั สามารถ เชิงคุณภาพ ปฏบิ ัติตนได้ถกู ตอ้ งตาม เดก็ ปฐมวัยได้รบั การยอมรับจาก หลกั ศาสนาทตี่ นนบั ถอื บคุ คลภายนอกว่าเป็นผู้มคี ณุ ธรรม 3. เพอ่ื ใหเ้ ดก็ ปฐมวยั อยรู่ ว่ มกบั สงั คม จริยธรรมที่ดีงาม อยา่ งมคี วามสุข 1. เพอื่ ให้พอ่ แม่ ผ้ปู กครองของเด็ก เชิงปริมาณ ปฐมวยั ได้รับทราบขอ้ มลู ข่าวสาร เดก็ ปฐมวัยและพอ่ แม่ ผู้ปกครอง ของสถานศกึ ษา รอ้ ยละ 95 ไดร้ บั ทราบขอ้ มลู ขา่ วสาร 2. เพอื่ ใหพ้ อ่ แม่ ผปู้ กครองไดม้ โี อกาส ของสถานศกึ ษา ร่วมแสดงความคดิ เห็นเก่ียวกบั เชิงคุณภาพ กิจกรรมต่างๆ ของสถานศกึ ษา เด็กปฐมวัยและพอ่ แม่ ผ้ปู กครอง 3. เพอ่ื ใหพ้ อ่ แม่ ผปู้ กครองมสี ว่ นรว่ ม มสี ว่ นรว่ มในกิจกรรมต่างๆ ของ ในการส่งเสริมและพัฒนาใหเ้ ด็ก สถานศกึ ษา ปฐมวยั ใหม้ ีพัฒนาการ ทกั ษะและ ความสามารถเต็มตามศกั ยภาพ ตามวัย
การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาปฐมวยั 6-53 โดยสรปุ อาจกลา่ วไดว้ า่ ขอ้ มลู จากรายงานการประเมนิ ตนเองของสถานศกึ ษาทง้ั ในดา้ นจดุ เดน่ และ มสธจุดที่ควรพัฒนาเปรียบเสมือนเงาสะท้อนให้สถานศึกษาเห็นตัวตนที่แท้จริง และเมื่อได้รับการประเมิน คุณภาพภายนอกจาก สมศ. ว่าเป็นดังท่ีตนเองระบุแล้ว สถานศึกษาจะต้องน�ำข้อมูลดังกล่าวข้างต้นเป็น ข้อมูลพ้ืนฐานในการจัดท�ำแผนพัฒนาการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา โดยสถานศึกษาก�ำหนดให้มี กจิ กรรมและโครงการท่สี อดรับกบั จดุ เด่นและจุดที่ควรพฒั นา ไว้ในแผนปฏิบตั กิ ารประจ�ำปีเพ่อื ด�ำเนินการ มสธ มสธจัดการศกึ ษาปฐมวยั อยา่ งต่อเน่ืองต่อไป กิจกรรม 6.3.2 สถานศึกษาปฐมวัยแห่งหนึ่งได้รับข้อเสนอแนะจากการประเมินคุณภาพภายในและการประเมิน คณุ ภาพภายนอก ทสี่ อดคลอ้ งกนั ดังนี้ มสธ“จุดที่ควรพัฒนา ด้านคุณภาพเด็กปฐมวัย 1. เด็กควรได้รับการส่งเสริมให้มีส่วนร่วมในกิจกรรมสร้างสรรค์ การผลิตส่ือจากวัสดุเหลือใช้ เพื่อฝึกทักษะการใช้มือในการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ มสธ มสธ2. เด็กควรได้รับการเสริมสร้างความรู้พ้ืนฐาน โดยการสอดแทรกในกิจกรรมหลัก 6 กิจกรรม ให้มากขึ้น เช่น การทดลอง การส�ำรวจธรรมชาติ การใช้แหล่งเรียนรู้ท้ังในและนอกห้องเรียน ด้านครูผู้สอน ครูควรได้รับการเพ่ิมพนู ความรใู้ นการประเมินพฒั นาการของเดก็ ปฐมวยั เพื่อน�ำผลการประเมนิ ไปใช้ในการพัฒนาเด็กและการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ให้แก่เด็ก โดยครูควรมีการประชุมวางแผน การจัดท�ำบันทึกและประเมินผลการจัดประสบการณ์ให้เด็กอย่างสม�่ำเสมอในบันทึกหลังการจัด มสธประสบการณ์” ใหย้ กตวั อยา่ งการนำ� ผลการประกนั คณุ ภาพการจดั การศกึ ษาปฐมวยั ดงั กลา่ วขา้ งตน้ ไปใช้ เพอื่ จดั ท�ำแผนพฒั นาการจัดการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศึกษาแห่งนี้ ในปีการศกึ ษาต่อไป มสธ มสธแนวตอบกิจกรรม6.3.2 จากขอ้ มลู เกย่ี วกบั ขอ้ เสนอแนะจากการประเมนิ คณุ ภาพภายในและการประเมนิ คณุ ภาพภายนอก ดา้ นเดก็ ปฐมวยั และดา้ นครผู สู้ อนขา้ งตน้ สามารถนำ� มาเขยี นเปน็ โครงการไวใ้ นแผนพฒั นาการจดั การศกึ ษา มสธปฐมวยั ของสถานศึกษาแห่งน้ี ได้ดังน้ี
มสธโครงการ 6-54 การจดั การศกึ ษาและหลักสตู รส�ำหรบั เดก็ ปฐมวัย เป้าหมาย (เชิงปริมาณและคุณภาพ) ของโครงการ/กิจกรรม โครงการอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม 1. เพ่อื สง่ เสรมิ ให้เด็กมจี ติ สำ� นึกในวัตถุประสงค์ (กจิ กรรมเก็บกลอ่ งนม) การอนุรักษ์สิง่ แวดลอ้ ม เชิงปริมาณ มสธ มสธ2. เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ รจู้ กั การ 1. เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนมจี ติ สำ� นกึ ในการ น�ำสงิ่ ของเหลือใช้มาประดิษฐ์ อนุรักษ์ส่งิ แวดล้อม ของเล่นของใช้ 2. เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนรูจ้ ักการน�ำ 3. เพ่อื ฝึกทักษะการใช้มอื สง่ิ ของเหลอื ใช้มาประดษิ ฐ์ของเล่น มสธ (กล้ามเน้ือเลก็ ) ของเด็กปฐมวัย ของใช้ 3. เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนมที กั ษะการใชม้ อื ในการหยบิ จับสิ่งของ (พฒั นาการ ด้านกล้ามเน้อื เลก็ ) เชิงคุณภาพ เด็กปฐมวยั มีสว่ นรว่ มในการทำ� กจิ กรรม เกิดจิตสำ� นึกในการอนรุ กั ษ์ สิ่งแวดล้อม และมพี ัฒนาการดา้ น กล้ามเนือ้ เลก็ ดขี น้ึ มสธ มสธโครงการนกั วทิ ยาศาสตรน์ อ้ ย 1. เพ่อื เสริมสร้างทกั ษะกระบวนการ เชิงปริมาณ ทางวทิ ยาศาสตรใ์ ห้แกเ่ ด็กปฐมวยั เดก็ ปฐมวยั ทกุ คนมที กั ษะกระบวนการ 2. เพอื่ ฝึกทกั ษะกระบวนการคดิ ทางวทิ ยาศาสตร์และทกั ษะมสธโครงการสร้างเสรมิ ทักษะ อยา่ งมเี หตุผล กระบวนการคิดตามวัย การประเมินพัฒนาการ เชิงคุณภาพ เดก็ ปฐมวัยมีความสนใจในการเรยี นรู้ มสธ มสธ มสธเดก็ ปฐมวัย วิทยาศาสตร์และธรรมชาตริ อบตัว 1. เพอื่ ฝึกทักษะการประเมินพฒั นา เชิงปริมาณ การเดก็ ปฐมวัย ครทู ุกคนไดร้ บั การฝกึ ทกั ษะ 2. เพอ่ื น�ำขอ้ มลู การประเมนิ พัฒนา ประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวยั และ การมาวางแผนการจดั การนำ� ขอ้ มูลไปวางแผนการจัด ประสบการณใ์ หแ้ กเ่ ดก็ ปฐมวัย ประสบการณ์ เชิงคุณภาพ ครูมีทักษะการประเมินพัฒนาการเด็ก ปฐมวยั และสามารถน�ำความรู้ ความเข้าใจและทกั ษะการประเมนิ ไปใชใ้ นการจัดประสบการณ์ให้แก่ เด็กปฐมวัยได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 468
Pages:
