تقویم تاریخ صنعت نفت ایران - جلد اول

‫مرثيه درخت‬ ‫‪ ...‬من از نگاه آینه‬ ‫ــ هر چند تیره و تار ــ‬ ‫شرمند‌هام که‪ :‬آه!‬ ‫در سوگت ای درخت تناور‪،‬‬ ‫ای آیت خجسته در خویش زیستن‪،‬‬ ‫بالیدن و شکفتن‪،‬‬ ‫در خویش بارورشدن از خویش‪،‬‬ ‫در خاک خویش ریشه دواندن‪،‬‬ ‫ما را‪،‬‬ ‫حتی امان گریه ندادند‪.‬‬ ‫شـفیعی کدکنـی دربـاره ايـن شـعر م ‌يگويـد‪« :‬شـعر مرثيـۀ درخـت نيـز‪ ،‬بيـش از آنكـه شـعري ناتوراليسـتي‬ ‫باشـد‪ ،‬شـعري اجتماعـي و نوحماسـي اسـت‪ ،‬نسـبت بـه مصدق نوعـي ُحـ ّب و بغـض توأمـان (‪)Ambivalence‬‬ ‫پيـدا كـردم‪ .‬گاه ايـن طـرف غلبـه مي‌كـرد‪ ،‬گاه آن طـرف‪ .‬غالبـاً‪ ،‬شـيفتگي بـود و كمتـر خشـم و ترديـد‪ .‬و ايـن‬ ‫بـود و بـود تـا روزي كـه بـا دوسـتم رضـا سيدحسـيني در خيابـان اسـتانبول‪ ،‬نزدكي ‌يهـاي ميـدان ُمخبرالدولـه‪،‬‬ ‫از كتاب‌فروشـي نيـل مي‌آمديـم‪ .‬روزنام ‌ههـاي عصـر درآمـده بـود‪ .‬يكهـان در گوشـه صفحـه اول‪ ،‬خبـر مـرگ‬ ‫مصـدق را چـاپ كـرده بـود‪ .‬مدتـي‪ ،‬بـه روزنامـه خيـره شـدم و خطـاب بـه مصـدق عباراتـي گفتـم كـه خـب‬ ‫پيرمــرد! بالاخــره‪ !...‬كيبــاره زدم زيــر گريــه؛ از آن گري ‌ههــاي عجيــب و غريــب كــه كمتــر در عمــرم بــر مــن‬ ‫مسـلط شـده اسـت‪ .‬رضـا سيدحسـيني دسـت مـرا گرفتـه بـود و مي‌كشـيد كـه ب ‌يصـدا! الان م ‌يآينـد و مـا‬ ‫را م ‌يگيرنـد و مـن همان‌طـور نعـره مـ ‌يزدم‪ .‬بالاخـره‪ ،‬از او جـدا شـدم‪ .‬گريه‌كنـان رفتـم بـه خانـه و در آنجـا‬ ‫شـعر مرثيـۀ درخـت را سـرودم‪».‬‬

‫یکی از تعمیرکاران بخش تولید در اهواز‬

‫‪ 1346‬شمسی ‪ 1967 /‬میلادی‬ ‫درآمد نفت‪ 742 ،‬میلیون و ‪ 100‬هزار دلار‬ ‫‪ 80‬درصـد از درآمـد نفـت‪ ،‬زيـر نظـر سـازمان برنامـه‪ ،‬بـه برنامـه▪‬ ‫ســوم عمرانــى اختصــاص داده و باقــي‪ ،‬زيــر نظــر وزارتخانه‌هــا در‬ ‫بودجــه جــارى كشــور هزينــه‌شــد‪ .‬كســرى بودجــه از ايــن محــل و‬ ‫چــاپ اســكناس و ماليــات بــر درآمــد جبــران شــد‪.‬‬ ‫مصـرف گاز مايـع در اصفهـان‪ ،‬مشـهد‪ ،‬تبريـز و اهـواز افزايـش يافت‪▪.‬‬ ‫در آن زمـان‪ ،‬نسـبت مصـرف گاز مايـع بـه ديگـر فراورد‌ههـاي نفتـي‬ ‫‪ 0/8‬درصـد بـود کـه ایـن رقـم پـس از سـال ‪ 1357‬رشـد چشـمگیری‬ ‫پیـدا کـرد‪.‬‬ ‫اداره كل خطـوط لولـه پخـش بـه امـور خطـوط لولـه و مخابـرات▪‬ ‫تغييـر نـام داد‪.‬‬ ‫شبكه ماكروويو برای گسترش شبكه ارتباطي طراحي و نصب شد‪▪.‬‬ ‫خط لوله نفت كوره ري (نيروگاه منتظر قائم) احداث شد‪.‬‬ ‫تهــران و اراک ‪ 74‬درصــد بــازار فــروش محصــولات صنعتــی را در▪▪‬ ‫اختیـار داشـتند‪.‬‬ ‫كشــور شــوروي ‪ 288‬ميليــون تــن نفــت توليــد کــرد كــه ‪▪186‬‬ ‫ميليــون تــن آن در خــود كشــور شــوروي مصــرف و مابقــی آن بــه‬ ‫اروپــای شــرقی صــادر شــد‪.‬‬ ‫طبـق گزارشـي كـه مراجـع نفتـي ارائـه دادنـد‪ ،‬از ‪ 700‬ميليـون تـن▪‬ ‫نفتــي كــه از راه دريــا بــه بازارهــاي مختلــف نفتــي حمــل م ‌یشــد‪،‬‬ ‫حـدود ‪ 2‬ميليـون تـن‪ ،‬برابـر ‪ 40‬هـزار بشـكه در روز بـه درياهـا ریختـه‬ ‫م ‌يشــد و آب را آلــوده م ‌یکــرد‪.‬‬ ‫‪451‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫فروردین◌‬ ‫گزارش فعالیت شرک ‌تهای عامل کنسرسیوم‬ ‫تولید نفت خام‪:‬‬ ‫میانگین روزانه‪ 2 ،‬میلیون و ‪ 491‬هزار بشکه‬ ‫صادرات‪:‬‬ ‫بارگیـری ‪ 169‬کشـتی نف ‌تکـش بـا ظرفیـت ‪ 7‬میلیـون و ‪ 809‬هـزار تـن‬ ‫نفــت خــام از جزیــره خــارگ و ‪ 22‬کشــتی نف ‌تکــش بــا ظرفیــت ‪642‬‬ ‫هـزار تـن نفـت خـام از بنـدر ماهشـهر‬ ‫تحویل نفت‪:‬‬ ‫‪ 2‬میلیـون و ‪ 838‬هـزار بشـکه بـه پالایشـگاه آبادان(بـری شـرذکت ملـی‬ ‫نفـت ایـران)‬ ‫‪ 1‬فروردین‬ ‫کنسرسـیوم نفـت ایـران حـدود نواحـی را کـه بایـد در اجـرای تعهـد مـاه‬ ‫دســامبر (د ‌یمــاه) بــه دولــت ایــران بازم ‌یگردانــد‪ ،‬اعــام کــرد‪« :‬ســه‬ ‫قطعــه در شــمال غــرب و دو قطعــه در جنــوب شــرق بــه مســاحت ‪64‬‬ ‫هـزار و ‪ 928‬کیلومترمربـع‪ .‬قطعـه شـمال غربـی مجـاور منطقـه نف ‌تخیـز‬ ‫نفت‌شــاه و پالایشــگاه شــرکت ملــی نفــت ایــران در کرمانشــاه‪ ،‬قطعــه‬ ‫میانــه در امتــداد حــد شــرقی حــوزه قــرارداد کنسرســیوم بــه طــرف‬ ‫ســاحل خلی ‌جفــارس قــرار داشــت‪».‬‬ ‫‪ 13‬فروردین‬ ‫هفتمین کنگره جهانی نفت‬ ‫منوچهـر اقبـال‪ ،‬رئیـس هیئت‌مدیـره و مدیرعامـل شـرکت ملـی نفـت‬ ‫ایـران‪ ،‬در هفتمیـن کنگـره جهانـی نفـت در مکزیـک شـرکت کـرد و‬ ‫بــه ریاســت کمیتــه افتخــاری کنگــره برگزیــده شــد‪ .‬هیئــت نماینــدة‬ ‫ایــران مقالاتــی بــا موضــوع زمین‌شناســی ژئوفیزیکــی‪ ،‬حفــاری‬ ‫اکتشــافی در فــات قــاره ایــران در خلیج‌فــارس و طــرح شــاه‌لوله گاز‬ ‫ایــران در کنگــره ارائــه کــرد‪ .‬پــس از پایــان کنگــره‪ ،‬دکتــر اقبــال از‬ ‫تأسیسـات نفتـی کشـورهای ونزوئـا‪ ،‬برزیـل و آرژانتیـن بازدیـد و در‬ ‫مراسـم افتتـاح سـاختمان ایـران در نمایشـگاه جهانـی مونتـرال کانـادا‬ ‫شـرکت کـرد‪.‬‬ ‫‪ 16‬فروردین‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫یــک هیئــت عال ‌یرتبــه اقتصــادی بــه ریاســت بایباکــوف‪ ،‬معــاون‬ ‫نخسـ ‌توزیر شـوروی‪ ،‬بـرای مذاکـره دربـارة لول ‌هکشـی و انتقـال گاز بـه‬ ‫‪452‬‬

‫سال ‪1346‬‬ ‫مصطفی فاتح‬ ‫شــوروی بــه تهــران آمــد‪.‬‬ ‫(‪ 1277-۱۳۵۷‬ش)‬ ‫‪ 22‬فروردین‬ ‫فرزنــد ســرتيپ احمدخــان‬ ‫فات ‏حالملــك‪ ،‬مشــروطه‏خواه‪ ،‬مالــك‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫و فرمانـده قشـون اصفهـان و نمايند‏ه‬ ‫مذاکرات نفتی میان ایران و شوروی آغاز شد‪.‬‬ ‫مجلـس‪ ،‬در اصفهـان متولـد شـد‪ .‬بـه‬ ‫مـدت پنـج سـال در مدرسـ ‏ه عالـى‬ ‫نیــکلا بایباکــوف‪ ،‬معــاون رئیــس شــورای وزیــران و رئیــس کمیتــه▪‬ ‫امركيايــى در تهــران تحصيــل کــرد‬ ‫و در دانشــگاه كلمبيــا در شــهر‬ ‫دولتـی برنام ‌هریـزی شـوروی و همراهانـش در جلسـه‌ای کـه بـرای افزایش‬ ‫نيويــورك در رشــت ‏ه اقتصــاد ادامــ ‏ه‬ ‫همـکاری ایـران و شـوروی برگـزار شـد‪ ،‬شـرکت کردنـد‪.‬‬ ‫تحصيــل داد‪ .‬پايا ‏ننامــ ‏ه خــود را بــه‬ ‫‪ 24‬فروردین‬ ‫زبـان انگليسـى و بـا عنـوان «وضـع‬ ‫اقتصـادى ايـران» تأليـف و بـه زبـان‬ ‫دولـت ایـران بـرای تأسـیس کارخانـه کـود شـیمیایی از بانـک صـادرات‬ ‫انگليســى و فارســى انتشــار داد‪ .‬در‬ ‫و واردات امریـکا ‪ 60‬میلیـون دلار وام درخواسـت کـرد‪.‬‬ ‫اواخــر ســال ‪ 1300‬بــه اســتخدام‬ ‫‪ 27‬فروردین‬ ‫شــركت نفــت انگليــس ـ ايــران در‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫آمــد و شــغلش معــاون نخســتين‬ ‫نماينــده‌ شــركت در تهــران تعييــن‬ ‫دولت شوروی برای مشارکت در اکتشاف نفت ایران اعلام آمادگی کرد‪.‬‬ ‫شــد‪ .‬او نخســتين مديــر ايرانــي در‬ ‫شــرکت نفــت بــود‪ .‬پــس از ملــي‬ ‫اردیبهشت◌‬ ‫شــده صنعــت نفــت‪ ،‬در نخســتين‬ ‫روزهــاى خل ‌عيــد از شــرکت نفــت‬ ‫گزارش فعالیت شرکت‌های عامل کنسرسیوم‬ ‫انگليــس ـ ايــران‪ ،‬كار كنار‏هگيــرى‬ ‫تولید نفت خام‪:‬‬ ‫کــرد و بازنشســته شــد‪.‬‬ ‫میانگین روزانه ‪ 2‬میلیون و ‪ 185‬هزار بشکه‬ ‫كتــاب پنجــاه ســال نفــت فاتــح‬ ‫صادرات‪:‬‬ ‫در اوايــل ‪ 1335‬انتشــار يافــت كــه‬ ‫اطلاعــات جالبــى دربــار‏ه صنعــت‬ ‫‪ 165‬نف ‌تکــش‪ 7 ،‬میلیــون و ‪ 554‬هــزار تــن نفــت خــام از جزیــره‬ ‫نفـت ایـران در آن درج شـده اسـت‪.‬‬ ‫خــارگ بارگیــری کــرد‪.‬‬ ‫تحویل نفت‪:‬‬ ‫‪ 2‬میلیـون و ‪ 774‬هـزار بشـکه بـه پالایشـگاه آبادان(بـرای شـرکت ملـی‬ ‫نفـت ایـران)‬ ‫عملیات اکتشافی‪:‬‬ ‫لرزه‌نگاری در گچساران و شمال باختری دزفول‬ ‫حفاری‪:‬‬ ‫چاه شماره ‪ 2‬چشم ‌هخوش به عمق ‪ 11‬هزار و ‪ 169‬فوت رسید‪.‬‬ ‫تحویل گاز‪:‬‬ ‫روزانـه ‪ 73‬میلیـون و ‪ 232‬هـزار فـوت مکعـب بـه پالایشـگاه آبـادان و ‪2‬‬ ‫میلیـون و ‪ 538‬هـزار فـوت مکعـب بـه پالایشـگاه شـیراز‬ ‫‪ 2‬اردیبهشت‬ ‫میــدان نفتــی کــوروش بــه دســت شــرکت ملــی نفــت ایــران و «پــان‬ ‫امریکــن» بــه بهر‌هبــرداری رســید ‪.‬‬ ‫‪453‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫ســخنان رئیــس هیئ ‌تمدیــره‬ ‫‪ 12‬اردیبهشت‬ ‫نخسـتین نف ‌تکـش از تأسیسـات جدیـد کـوروش ‪ 150‬هـزار بشـکه نفـت‬ ‫شــرکت ملــی نفــت در انجمــن‬ ‫خــام را بــرای انتقــال بــه یــورک تــاون‪ ،‬در ایالــت ویرجینیــای امریــکا‬ ‫نفــت ایــران (‪ 7‬خردادمــاه‪:)1346‬‬ ‫بارگیـری کـرد‪.‬‬ ‫«شــرکت ملــی نفــت ایــران بــا‬ ‫‪ 18‬اردیبهشت‬ ‫اســتفاده از نفــت خــام تولیــدی‬ ‫در پــی انعقــاد قــرارداد همــکاری اقتصــادی و بازرگانــی بیــن ایــران و‬ ‫قراردادهــای ســیریپ و ایپــاک بــه‬ ‫بلغارســتان‪ ،‬نخســتین قــرارداد فــروش نفــت بیــن شــرکت ملــی نفــت‬ ‫بازارهـای نفـت کشـورهای آرژانتیـن‪،‬‬ ‫ایــران و شــرکت «دومســتی» (نفتوچــم) بلغارســتان امضــا شــد‪.‬‬ ‫ژاپــن‪ ،‬پاکســتان‪ ،‬ســوئیس‪ ،‬ایتالیــا‬ ‫‪ 21‬اردیبهشت‬ ‫و هندوســتان وارد شــد‪ .‬در ایجــاد‬ ‫پالایشــگاه مــدرس هندوســتان‪،‬‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫بــا شــرکت امریکــن اینترنشــنال‬ ‫و دولــت هندوســتان مشــارکت‬ ‫ایر◌انخر‪5‬دا‪7‬دهزار تن نفت به بلغارستان فروخت‪.‬‬ ‫داشــت‪».‬‬ ‫شــاه و فــرح از آلمــان غربــی دیــدار رســمی کردنــد‪ .‬در ایــن دیــدار‬ ‫او همچنیــن دربــاره منابــع جدیــد‬ ‫کنفدراسـیون دانشـجویان ایرانـی در برلیـن غربـی تظاهراتـی بـر پـا کـرد‬ ‫نفــت افــزود‪« :‬در مناطــق آرتــاداغ‪،‬‬ ‫کـه پلیـس آلمـان غربـی بـه شـدت آن را سـرکوب کـرد‪ .‬یـک دانشـجوی‬ ‫در دشــت مغــان‪ ،‬تنــگ بیجــار‪ ،‬در‬ ‫آلمانـی بـه نـام بنـو اونـ ‌هزورگ بـا شـلیک عمـدی یـک گلولـه ب ‌هدسـت‬ ‫جنــوب شــرقی نفت‌شــاه‪ ،‬گــرگان‪،‬‬ ‫یـک پلیـس آلمـان غربـی کشـته شـد‪ .‬ایـن پلیـس کارل هاینـس کـوراس‬ ‫گیــان غــرب‪ ،‬شــرق نف ‌تشــاه‬ ‫نــام داشــت و بعدهــا مشــخص شــد کــه وی بــرای ســازمان جاسوســی‬ ‫اقدامــات گســترده‌ای انجــام شــده‬ ‫اســت و یــک منبــع گاز تــوأم بــا‬ ‫جمهــوری دموکراتیــک آلمــان شــرقی جاسوســی م ‌یکــرده‌اســت‪.‬‬ ‫نفـت سـبک در تنـگ بیجـار کشـف‬ ‫‪ 1‬خرداد‬ ‫شــد‪».‬‬ ‫افزایش فروش مواد نفتی در روستاهای کشور‬ ‫اقبــال دربــارة صنایــع پتروشــیمی‬ ‫‪ 56‬جایــگاه فــروش مــواد نفتــی بــه مجمــوع جایگا‌ههــای شــرکت‌های‬ ‫اظهــار کــرد‪« :‬در رشــته صنایــع‬ ‫تعاونــی روســتایی انجمــن عمــران دهــات و در خــارج از شــهرها اضافــه‬ ‫پتروشــیمی نیــز در یــک ســال‬ ‫شــد‪ .‬تعــداد جایگا‌ههــای فــروش مــواد نفتــی در شــرکت‌های تعاونــی‬ ‫گذشـته‪ ،‬سـه قـرارداد مشـارکت بـا‬ ‫روسـتایی از ‪ 3‬هـزار و ‪ 603‬بـه ‪ 3‬هـزار و ‪ 648‬و جایگا‌ههـای انجم ‌نهـای‬ ‫سـه شـرکت خارجـی منعقـد شـد‪».‬‬ ‫عمـران دهـات از ‪ 150‬بـه ‪ 157‬تعـداد افزایـش یافـت‪.‬‬ ‫‪ 7‬خرداد‬ ‫جلسـه سـالانه انجمـن نفـت ایـران بـا حضـور مقامـات صنعـت نفـت و‬ ‫اعضــای انجمــن نفــت ایــران در هتــل هیلتــن برگــزار شــد‪ .‬و طــی آن‬ ‫منوچهــر اقبــال‪ ،‬دربــارة پیشــرفت‌های صنعــت نفــت ســخن گفــت‪.‬‬ ‫‪ 11‬خرداد‬ ‫ج‪ .‬ا‪ .‬واردر‪ ،‬رئیــس هیئت‌مدیــره و مدیرعامــل شــرکت‌های عامــل نفــت‬ ‫‪454‬‬

‫سال ‪1346‬‬ ‫ایـران‪ ،‬چکـی بـه مبلـغ ‪ 1‬میلیـون و ‪ 400‬هـزار ریـال بـه خانـم هاسـلمن‪،‬‬ ‫رئیـس کمیتـه سـازمان جشـن و نمایشـگاه بین‌المللـی زنـان‪ ،‬داد‪.‬‬ ‫‪ 4‬تیر‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫قرارداد الحاقی نفت تصویب شد‪.‬‬ ‫اجـازه مبادلـه قـرارداد الحاقـی دوم بـه قـرارداد فـروش نفـت و گاز‬ ‫مصــوب آبا ‌نمــاه ‪1333‬‬ ‫تبصـره‪ :‬بـا تصویـب ایـن قـرارداد الحاقـی در وضـع‪ ،‬حـدود‪ ،‬مسـاحت و‬ ‫مشــخصات ناحیــه عملیــات موضــوع قــرارداد فــروش نفــت و گاز مــورخ‬ ‫هفتــم آبا ‌نمــاه ‪ 1333‬جــز تقلیــل ســه قســمت مشــخص و تغییــرات‬ ‫ناشــی از ایــن تقلیــل‪ ،‬هی ‌چگونــه تغییــر دیگــری حاصــل نمی‌شــود‪.‬‬ ‫قانـون بـالا مشـتمل بـر یـک مـاده و یـک‌تبصـره و قـرارداد ضمیمـه در‬ ‫جلسـه روز یکشـنبه‪ ،‬چهـارم تیرمـاه ‪ 1346‬شمسـی بـه تصویـب مجلـس‬ ‫شـورای ملـی رسـید‪.‬‬ ‫‌نایب‌رئیس مجلس شورای ملی‪ ،‬دکتر شفیع امین‬ ‫‪ 20‬تیر‬ ‫نفت‪ ،‬ارتش‬ ‫بــا افزایــش درآمــد نفــت از ســال ‪ ،1345‬شــاه بــه فكــر خريــد بیشــتر‬ ‫تجهيــزات نظامــي افتــاد‪ .‬درآمــد نفــت بــه دو محــل بودجــه درآمــد‬ ‫عمومــي‪ ،‬بــراي پرداخــت هزين ‌ههــاي جــاري كشــور و بودجــه ســازمان‬ ‫برنامـه‪ ،‬بـراي پروژ‌ههـاي عمرانـي ملـي‪ ،‬ماننـد سـد‪ ،‬پـل و جـاده صـرف‬ ‫می‌شــد‪.‬‬ ‫‌ماد ‌هواحــده‪ :‬بــه دولــت اجــازه داده می‌شــود کــه مبلــغ ‪ 2‬هــزار و ‪300‬‬ ‫میلیـون ریـال از محـل پی ‌شبینـی مـازاد درآمـد نفـت نسـبت بـه آنچـه‬ ‫در قانــون بودجــه‌ســال ‪ 1346‬کل کشــور منظــور شــده اســت‪ ،‬اعــم‬ ‫از ســهم مربــوط بــه درآمــد عمومــی یــا ســهم ســازمان برنامــه‪ ،‬بــرای‬ ‫هزین ‌ههــای لازم نظامــی و دانشــگاهی بــه شــر ‌ح زیــر تأمیــن اعتبــار و‬ ‫پرداخــت نمایــد‪:‬‬ ‫‪ .1‬بــرای تقویــت نیــروی هوایــی و امــور مربــوط بــه آن تــا ی ‌کهــزار و‬ ‫یک‌صــد و میلیــون ریــال‪.‬‬ ‫‪ .2‬برای توسعه صنایع نظامی تا یک‌هزار میلیون ریال‪.‬‬ ‫‪ .3‬بــرای توســعه تعلیمــات عالیــه و هزین ‌ههــای دانشــگاهی تــا دویســت‬ ‫میلیـون ریـال‪.‬‬ ‫ارقــام مــواد هزینــه و برنام ‌ههــای اعتبــارات فــوق و همچنیــن توزیــع‬ ‫‪455‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫تأمین آب آشامیدنی گچساران‬ ‫‌اعتبــار موضــوع ردیــف ‪ 3‬بــالا بــا تصویــب نخســ ‌توزیر تعییــن خواهــد‬ ‫تلمب ‌هخانــه و تصفیه‌خانــه‬ ‫شــد‪ .‬قانــون بــالا مشــتمل بــر یــک مــاده پــس از اظهــار ملاحظــات‬ ‫بــرای تأمیــن آب آشــامیدنی‬ ‫مجلـس سـنا در تاریـخ روز‌دوشـنبه‪ ،‬نوزدهـم تیرمـاه ‪ ،1346‬در جلسـه‬ ‫مسجدســلیمان در ســال ‪ 1305‬ش‬ ‫روز سه‌شــنبه‪ ،‬بیســتم تیرمــاه ‪ 1346‬شمســی‪ ،‬مــورد تصویــب مجلــس‬ ‫در جایــی بــه ارتفــاع ‪ 880‬پــا از‬ ‫سـطح دریـا بـه نـام گدارلنـدر‪ ،‬محل‬ ‫شــورای ملــی قــرار‌گرفــت‪.‬‬ ‫عبــور رودخانــه کارون‪ ،‬بــه فاصلــه‬ ‫‌رئیس مجلس شورای ملی‪ ،‬مهندس عبدالله ریاضی‬ ‫‪ 10‬میـل بـا مسجدسـلیمان سـاخته‬ ‫شــد‪ .‬آب رودخانــه پــس از تصفیــه‬ ‫‪ 27‬تیر‬ ‫بــه مخازنــی در ناحیــه ســرگچ‪،‬‬ ‫چـاه شـماره ‪ 2‬چشـم ‌هخوش (در ‪ 160‬کیلومتـری شـمال غـرب اهـواز در‬ ‫مرتفع‌تریــن جــای مسجدســلیمان‬ ‫عمـق ‪ 11‬هـزار و ‪ 300‬پـا) در لایـه آسـماری بـه نفـت رسـید‪ .‬تولیـد ایـن‬ ‫(‪ 2180‬فــوت)‪ ،‬تلمبــه و ســپس بــه‬ ‫وســیله فشــار حاصــل از اختــاف‬ ‫چـاه روزانـه ‪ 15‬هـزار بشـکه تخمیـن زده شـد‪.‬‬ ‫سـطح‪ ،‬بـه منطقـة مسجدسـلیمان و‬ ‫‪ 19‬مرداد‬ ‫خان ‌ههــا ســرازیر می‌شــد‪ .‬گنجایــش‬ ‫تلمب ‌هخانـه گدارلنـدر روزانـه حـدود‬ ‫کشف نفت در میدان نوروز‬ ‫‪ 6‬میلیــون و ‪ 500‬هــزار گالــن‬ ‫شــركت نفــت ايــران و ايتاليــا (ســيريپ) بــا عامليــت شــركت نفــت‬ ‫آب در روز بــود کــه حــدود یــک‬ ‫«آجيــپ»‪ ،‬کشــف حــوزه نفتــي «نــوروز» را‪ ،‬در خليج‌فــارس‪94 ،‬‬ ‫میلیــون گالــن در روز بــه بازدهــی‬ ‫آن افـزوده و مقـرر شـد‪ ،‬ایـن مقـدار‬ ‫يكلومتــري جنــوب غــرب بهــرگان‪ ،‬اعــام کــرد‪.‬‬ ‫بـرای مصـرف اهالـی بـه شـهرداری‬ ‫‪ 8‬شهریور‬ ‫مسجدســلیمان تحویــل داده شــود‪.‬‬ ‫دســتگاه بهر‌هبــرداری شــماره ‪ 2‬ب ‌یبــی حکیمــه بــا ظرفیــت ‪ 125‬هــزار‬ ‫بشـکه در روز را‌هانـدازی شـد‪.‬‬ ‫ایــن دســتگاه از ‪ 4‬تفکی ‌ککننــده گاز ‪ 40‬هــزار بشــکه‌ای‪ ،‬یــک دســتگاه‬ ‫‪ 20‬هــزار بشــک ‌های‪ ،‬دو مخــزن عــادی ذخیره‌ســازی نفــت بــا ظرفیــت‬ ‫‪ 50‬هـزار بشـکه و مخـزن آزمایشـی ‪ 25‬هـزار بشـکه‌ای در روز تشـکیل‬ ‫ش◌ـدمههبرـود‪.‬‬ ‫كارخانــه لوله‌ســازي اهــواز در ســاخت لول ‌ههــاي طــرح خــط لولــه▪‬ ‫سراســري ايــران مشــارکت و کار ســاخت‪ ،‬لول ‌ههــاي ‪ 24‬تــا ‪ 42‬اينــچ را‬ ‫آغـاز کـرد‪.‬‬ ‫شـرکت خدمـات دریایـی «داریـوش» در مهرمـاه ‪ 1346‬تأسـیس شـد‪▪.‬‬ ‫ایـن شـرکت پـس از یـک سـال‪ ،‬بـا همـکاری شـرکت «تایدواتـر» امریـکا‪،‬‬ ‫«شـرکت سـهامی خـاص خدمـات دریایـی تایدواتـر خاورمیانـه» را شـکل‬ ‫دادنــد‪ .‬شــرکت جدیــد در ‪ ۲۴‬اردیبهشــت ‪ ،۱۳۴۷‬بــا هــدف فعالیــت در‬ ‫زمینه‌هــای نصــب و تعمیــر لوله‌هــای زیردریایــی‪ ،‬ســاخت اســکله و‬ ‫حوضچ ‌ههــای تعمیراتــی و حم ‌لونقــل دریایــی ثبــت شــد‪«{ .‬شــرکت‬ ‫ســهامی خــاص خدمــات دریایــی تایدواتــر خاورمیانــه» پــس از انقــاب زیــر‬ ‫نظــارت بنیــاد مســتضعفان و ســپس دادســتانی انقــاب خــارگ قــرار گرفــت‪.‬‬ ‫‪456‬‬

‫سال ‪1346‬‬ ‫در خردادمـاه ‪ ،1362‬شـرکت ملـی نفـت تصمیـم گرفـت بـا توجـه بـه سـوابق‬ ‫ایـن شـرکت و گـزارش شـرکت نفـت فـات قـاره و نیـز حکـم دادسـتان انقـاب‬ ‫اســامی‪ ،‬مهنــدس حســین ســالاری شــریف را بــرای ســمت مدیریــت عاملــی‬ ‫بـرای معرفـی بـه دادسـتانی انقـاب‪ ،‬بـه وزیـر نفـت پیشـنهاد کنـد‪}.‬‬ ‫آبان◌‬ ‫افتتاح نمایشگاه صنعتی آبان‬ ‫چهــار شــرک ‌ت وابســته بــه شــرکت ملــی صنایــع پتروشــیمی‪ :‬شــرکت‬ ‫ســهامی کــود شــیمیایی ایــران‪ ،‬شــرکت ســهامی شــیمیایی شــاهپور‬ ‫(مشــارکت بــا الایــد کمیــکال)‪ ،‬شــرکت ســهامی پتروشــیمی آبــادان‬ ‫(مشــارکت بــا بــی‪ .‬اف‪ .‬گودریــج) و شــرکت ســهامی شــیمیایی خــارگ‬ ‫(مشــارکت بــا آموکــو)‪ ،‬هــر یــک در غرفــة صنایــع پتروشــیمی بخشــی‬ ‫جداگانـه داشـت کـه سـاختار کارخان ‌ههـا و تولیـد هـر یـک بـا ماکتـی‬ ‫بســیار جالــب بــه نمایــش گذاشــته شــد‪.‬‬ ‫مســاحت بخــش زیریــن ســاختمان غرفــه صنایــع پتروشــیمی ‪500‬‬ ‫مترمربـع و ارتفـاع سـقف آن بیـش از ‪ 20‬متـر بـود‪ .‬پوشـش ایـن غرفـه‬ ‫از پلاسـتیک شـفاف بـود کـه روزهـا در برابـر نـور خورشـید و شـ ‌بها در‬ ‫مقابـل نـور چـراغ درخشـندگی و منظـره‌ای بسـیار زیبـا داشـت‪.‬‬ ‫تغییر روش در انتقال نفت‬ ‫بــرای بهبــود روش ارســال نفــت خــام بــه آبــادان بــا هزینــه کمتــر‪،‬‬ ‫بخــش تعمیــرات مسجدســلیمان لول ‌ههــای ورودی تلمب ‌ههــای نفــت‪،‬‬ ‫مسجدســلیمان را بــه لول ‌ههــای خروجــی آن وصــل کــرد‪.‬‬ ‫تعمیر خط لوله در بستر رودخانه کارون‬ ‫آ ‌بشســتگی اطــراف لول ‌ههــای حامــل نفــت در اعمــاق رودخانــه کارون‬ ‫بـه دسـت مـردان قورباغـه‌ای نیـروی دریایـی تعمیـر شـد‪ .‬دو رشـته لولـة‬ ‫‪ 12‬و ‪ 16‬اینچــی کــه در ســال ‪ 1344‬ش کشــیده شــده و حامــل نفــت‬ ‫خـام و لولـه دیگـر ‪ 10‬اینچـی کـه حامـل مـواد تصفیه‌شـده پالایشـگاه‬ ‫آبــادان بــه تهــران بــود‪ .‬هــر لولــه در بســتر رودخانــه کارون ‪ 300‬متــر‬ ‫طـول داشـت‪.‬‬ ‫‪ 2‬آبان‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫مجلــس شــورای ملــی در جلســه روز س ‌هشــنبه‪ ،‬دوم آبا ‌نمــاه ‪،1346‬‬ ‫بــه اســتناد بنــد الــف مــاده ‪ 20‬اســاس‌نامه شــرکت ملــی نفــت ایــران‪،‬‬ ‫‌آقایـان مهنـدس فضـل‌الله جلالـی نـوری و علـی مرنـدی را بـرای مـدت‬ ‫یـک سـال جهـت عضویـت در شـورای عالـی نفـت انتخـاب کـرده اسـت‪.‬‬ ‫‪457‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫توسعه مسجدسلیمان‬ ‫‌تصمیــم قانونــی بــالا در جلســه روز س ‌هشــنبه‪ ،‬دوم آبان‌مــاه ‪ 1346‬از‬ ‫مسجدســلیمان بــا چشــ ‌ماندازی‬ ‫طـرف مجلـس شـورای ملـی اتخـاذ گردیـد‪.‬‬ ‫جدیـد رو بـه سـوی توسـعه داشـت‪.‬‬ ‫ایـن شـهر یـک روسـتا بـود‪ ،‬کـه بـه‬ ‫رئیس مجلس شورای ملی‪ ،‬مهندس عبدالله ریاضی‬ ‫یــک منطقــه بــزرگ نفتــی تبدیــل‬ ‫‪ 9‬آبان‬ ‫شــد‪ .‬بــا تأســیس ســرویس‌های‬ ‫توزیــع بــرق و آب‪ ،‬خیابا ‌نهــای‬ ‫مرکــز بهداشــت کارکنــان صنعــت نفــت در بهم ‌نشــیر‪ ،‬بــا حضــور‬ ‫وســیع‌تر‪ ،‬تکمیــل فاضــاب‬ ‫هدایـت‪ ،‬قائم‌مقـام رئیـس هئیت‌مدیـره و مدیرعامـل شـرکت ملـی نفـت‬ ‫شــهری‪ ،‬شــبکه مخابراتــی درون و‬ ‫برون‌شــهری‪ ،‬خدمــات جمــع‌آوری‬ ‫برگــزاری مراســمی افتتــاح شــد‪.‬‬ ‫زباله و شـبکه اتوبوسـرانی‪ ،‬وابسـتگی‬ ‫‪ 17‬آبان‬ ‫ایـن شـهر بـه صنعـت نفـت کمتـر‬ ‫شــد و از مسجدســلیمان شــهری‬ ‫نشست انجمن نفت ایران با موضوع گاز نفت مایع‬ ‫جلسـة انجمـن نفـت ایـران بـا اولیـن سـخنرانی دربـارة پـروژه گاز نفـت‬ ‫مدر ‌نتــر از گذشــته ســاخت‪.‬‬ ‫مایــع در ســالن کنفرانــس روابــط عمومــی مسجدســلیمان بــا حضــور‬ ‫مهنــدس ابوالفتحــی‪ ،‬رئیــس انجمــن نفــت برگــزار شــد‪.‬‬ ‫‪ 25‬آبان‬ ‫منوچهــر اقبــال‪ ،‬از تأسیســات و فعالی ‌تهــای صنعــت نفــت ایــران و‬ ‫کارخانـه لول ‌هسـازی اهـواز بازدیـد کـرد‪ .‬در ایـن دیـدار‪ ،‬ظرفیـت تولیـد‬ ‫سـالانه کارخانـه لوله‌سـازی ‪ 300‬هـزار تـن و لول ‌ههـا بـه قطرهـای ‪ 6‬تـا‬ ‫‪ 16‬و ‪ 18‬تـا ‪ 42‬اینـچ اعـام شـد‪.‬‬ ‫‪ 12‬آذر‬ ‫کارخانه عظیم لوله‌سازی اهواز با حضور شاه به طور رسمی افتتاح شد‪.‬‬ ‫‪ 13‬آذر‬ ‫ساخت اولین خط‌لوله سراسری گاز‬ ‫عملیــات ســاختمانی بخشــي از شــاه‌لوله سراســري گاز از آغاجــاري بــه‬ ‫شـوروي‪ ،‬در مـرز آسـتارا‪ ،‬بـه طـول هـزار و ‪ 100‬يكلومتـر در مراسـمی بـا‬ ‫حضـور شـاه و نيـكلاى پادگورنـى در آغاجـار ‪‎‬ی آغـاز شـد‪.‬‬ ‫بندر صادراتی فراورده‌های نفتی ماهشهر با حضور شاه افتتاح شد‪▪.‬‬ ‫‪ 14‬آذر‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫معافیت گمرکی کالاهای واگذارشده یا فروخت ‌هشدة شرکت ملی نفت‬ ‫‌ماد ‌هواحـده‪ :‬کالاهایـی کـه بـرای شـرکت ملـی نفـت ایـران بـا معافیـت‬ ‫از پرداخـت حقـوق و عـوارض گمرکـی و سـود بازرگانـی مرخـص شـده‬ ‫یـا می‌شـود و بـه‌علـت مـازاد بـر مصـرف بـودن بـه مؤسسـات دولتـی و‬ ‫شـهردار ‌یها و مؤسسـات خیریـه مذکـور در بنـد ‪ 21‬از مـاده ‪ 20‬قانـون‬ ‫تعرفــه گمرکــی مصــوب تیرمــاه ‪1‌ 337‬واگــذار یــا فروختــه م ‌یشــود‪ .‬در‬ ‫صورتـی کـه بعـد از پنـج سـال از تاریـخ ترخیـص‪ ،‬واگـذار یـا فروخته شـده‬ ‫‪458‬‬

‫سال ‪1346‬‬ ‫پيمانكاران خط‌لوله سراسری گاز‪:‬‬ ‫شـركت ويليـام بـرادرز آلمـان‪ :‬انتقال‬ ‫باشـد‪ ،‬از پرداخـت حقـوق و عـوارض گمرکـی معـاف اسـت‪ .‬قانـون فـوق‬ ‫خــط ‌لولــه گاز جمع‌آور ‌يشــده‬ ‫مشـتمل بـر یـک مـاده پـس از اظهـار ملاحظـات مجلـس سـنا در تاریـخ‬ ‫در ميدان‌هــاي گازي مــارون و‬ ‫روز دوشــنبه‪ ،‬ششــم آذرمــاه ‪ ،1346‬در جلســه روز‌س ‌هشــنبه‪ ،‬چهاردهــم‬ ‫آغاجـاري بـه پالايشـگاه گاز بيدبلنـد‬ ‫آذرمـاه ‪ 1346‬شمسـی بـه تصویـب مجلـس شـورای ملـی رسـید‪.‬‬ ‫بــا عملیــات ســاختمانی‬ ‫‌رئیس مجلس شورای ملی‪ ،‬مهندس عبدالله ریاضی‬ ‫شــركت ويليــام بــرادرز انگليســي‪:‬‬ ‫لول ‌هگــذاري در كو‌ههــاي زاگــرس‬ ‫‪ 20‬آذر‬ ‫شــركت انترپــوز فرانســوي‪ :‬ســاخت‬ ‫قیمت بنزین سوپر از ‪ 9‬ریال به ‪ 7/5‬ریال كاهش یافت‪.‬‬ ‫قطعــه دوم خــط ‌لولــه‪ ،‬از كــوه‬ ‫نمــك ســاوه تــا آســتارا‪ ،‬همچنيــن‬ ‫‪ 27‬آذر‬ ‫انشـعابات اصفهـان‪ ،‬كاشـان‪ ،‬سـراجه‬ ‫وزیــر نفــت عربســتان ســعودی و نماینــدگان پنــج کشــور دیگــر‬ ‫تولی ‌دکننــدة نفــت اوپــک بــرای مذاکــره دربــارة لغــو بهــره مالکانــه‬ ‫و قــم‬ ‫كارشناســان روســي نظــارت بــر‬ ‫گردهــم آمدنــد‪.‬‬ ‫ســاخت قطعــه ‪ 2‬خــط‌لولــه گاز‪ ،‬از‬ ‫‪ 2‬دي‬ ‫كــوه نمــك ســاوه تــا آســتارا و از‬ ‫كــوه نمــك تــا تهــران را بــر عهــده‬ ‫حفــر اوليــن چــاه «گازنفــت» در مسجدســليمان بــه دســت مهندســان‬ ‫ايرانـي شـركت ملـي نفـت ايـران آغـاز شـد‪.‬‬ ‫داشــتند‪.‬‬ ‫‪ 7‬دی‬ ‫حفاري دومين چاه گازنفت در مسجدسليمان شروع شد‪.‬‬ ‫‪ 25‬دی‬ ‫جلـد اول تاريـخ ايـران بـه روايـت دانشـگاه كمبريـج انتشـار يافـت‪ .‬هزينـه‬ ‫مطالعـات و ويراسـتارى بـا كمـك مالـى شـركت ملـى نفـت و دانشـگاه‬ ‫كمبريـج تأميـن شـد‪.‬‬ ‫‪ 27‬دی‬ ‫دومیـن اجـاس فصلـی انجمـن نفـت ایـران‪ ،‬شـعبه مناطـق نف ‌تخیـز‪،‬‬ ‫بـا موضـوع «توسـعه در فـن حفـاری در حـوزه قـرارداد از سـال ‪ 1962‬تـا‬ ‫‪ 1967‬م» در سـالن اداره روابـط عمومـی اهـواز برگـزار شـد‪.‬‬ ‫‪ 28‬دی‬ ‫بهره‌برداري‬ ‫شبكه گازرساني به شيراز به صورت آزمایشی آغاز به كار کرد‪.‬‬ ‫‪ 29‬دی‬ ‫روسـتاي گويـم (گويـوم)‪ ،‬نزدكي شـيراز‪ ،‬در پوشـش گازرسـاني آزمایشـی‬ ‫قــرار گرفت‪.‬‬ ‫‪ 21‬بهمن‬ ‫منوچهر اقبال برای سه سال دیگر مدیرعامل شرکت نفت باقی ماند‪.‬‬ ‫‪459‬‬

‫زمین‌شناسان در حال نمون ‌هبرداری در‬ ‫چین ‌ههای جنوب کوه‌های فارس (‪1342‬ش)‬

‫‪ 1347‬شمسی ‪ 1968 /‬میلادی‬ ‫نتیجـه سرشـماری سـال ‪1345‬‬ ‫درآمد نفت‪ 853 ،‬میلیون و ‪ 500‬هزار دلار‬ ‫در ‪ 4‬فروردیــن ‪ 1347‬اعــام‬ ‫درآمـد دولـت بـه ‪ 128/3‬ميليـارد ريـال رسـيد کـه از ایـن میـزان‪▪،‬‬ ‫شــد‪:‬‬ ‫‪ 48/1‬درصـد درآمـد نفـت و ‪ 40‬درصـد درآمدهـاي مالياتـي بـود‪.‬‬ ‫‪ 12‬میلیـون و ‪ 981‬هـزار و ‪ 665‬نفـر‬ ‫مــرد؛ ‪ 12‬میلیــون و ‪ 97‬هــزار و ‪12‬‬ ‫پيـش از احـداث خـط لولـه گاز‪ ،‬فقـط ‪ 7/5‬درصـد از گاز توليـدي▪‬ ‫نفـر زن؛ ‪ 34/1‬درصـد افـراد کمتـر از‬ ‫کشــور بــه مصــرف م ‌يرســید‪.‬‬ ‫ده ســال؛ ‪ 61‬درصــد روستانشــینان؛‬ ‫‪ 90/4‬درصــد افــراد شــاغل؛ ‪50‬‬ ‫بنزیــن ســوپر‪ ،‬فــراورده ممتــاز پالایشــگاه تهــران‪ ،‬در ‪ 45‬جایــگاه▪‬ ‫درصــد از کــودکان مشــغول بــه‬ ‫فــروش در تهــران و شهرســتا ‌نها عرضــه شــد‪.‬‬ ‫تحصیــل؛ ‪ 29/4‬درصــد از افــراد‬ ‫بــالای هفــت ســال باســواد؛ ‪10/7‬‬ ‫مصـرف نفـت در دنيـا تقريبـاً برابـر بـا میـزان تولیـد آن و بـه كمتـر▪‬ ‫درصــد از باســوادان بــدون مــدرک‬ ‫از ‪ 2‬هـزار ميليـون تـن رسـید‪.‬‬ ‫تحصیلــی؛ ‪ 44‬درصــد از مــردان‬ ‫بـدون همسـر و ‪ 56/5‬درصـد مـردان‬ ‫دستگاه عظيم «كت كراكر» در پالايشگاه آبادان به بهر‌هبرداري رسید‪▪.‬‬ ‫دارای همســر؛ ‪ 61‬درصــد از زنــان‬ ‫دارای همســر؛ ‪ 77‬درصــد از مــردان‬ ‫فروردین◌‬ ‫و ‪ 12/5‬درصــد از زنــان از نظــر‬ ‫گزارش فعالیت شرک ‌تهای عامل کنسرسیوم‬ ‫اقتصــادی فعــال‪.‬‬ ‫تولید نفت خام‪:‬‬ ‫‪ 169‬هــزار و ‪ 148‬تــن از مــردان‬ ‫و ‪ 172‬هــزار و ‪ 862‬تــن از زنــان‬ ‫میانگین روزانه‪ 2 ،‬میلیون و ‪ 547‬هزار بشکه‬ ‫همســر خــود را از دســت داد‌هانــد‪.‬‬ ‫پالایش‪:‬‬ ‫میانگین روزانه‪ 382 ،‬هزار بشکه‬ ‫صادرات‪:‬‬ ‫میانگین ‪ 2‬میلیون و ‪ 70‬هزار بشکه از جزیره خارگ‬ ‫تحویل نفت‪:‬‬ ‫‪ 2‬میلیـون و ‪ 918‬هـزار بشـکه بـه پالایشـگاه آبـادان و ‪ 1‬میلیـون و ‪646‬‬ ‫هـزار بشـکه بـه پالایشـگاه تهـران (بـه حسـاب شـرکت ملـی نفـت ایـران)‬ ‫‪ 8‬فروردين‬ ‫مهندسـان ايرانـي فعاليـت بـرای كشـف «گازنفـت» در مسجدسـليمان را‬ ‫گسـترش دادنـد‪.‬‬ ‫‪461‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫آغـاز بـه کار پالایشـگاه تهـران‬ ‫‪ 13‬فروردین‬ ‫در ‪ 31‬اردیبهشـت‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫پالایشـگاه بـزرگ تهـران بـا ظرفیـت‬ ‫روزانــه ‪ 8‬هــزار و ‪ 500‬بشــکه و‬ ‫الکسـی کاسـیگین (‪ ،)Alexei Kosygin‬نخسـ ‌توزیر شـوروی‪ ،‬بـرای▪‬ ‫هزینــة ســاخت ‪ 6‬هــزار و ‪630‬‬ ‫میلیــون ریــال آغــاز بــه کار کــرد‪.‬‬ ‫مذاکـره دربـارة انعقـاد قراردادهـاي اقتصـادي خـط‌لولـه گاز و ذو ‌بآهـن‬ ‫نفـت خـام مصرفـی ایـن پالایشـگاه‬ ‫بـا لولـ ‌های بـه طـول ‪ 750‬کیلومتـر‬ ‫اصفهـان بـه تهـران آمـد‪◌.‬‬ ‫از منابــع نفــت اهــواز تأمیــن‬ ‫اردیبهشت‬ ‫م ‌یشــد‪ .‬گــروه پیمانــکاران ســاخت‬ ‫پالایشــگاه تهــران متشــکل بــود از‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫ســه شــرکت بــزرگ «مانزمــن»‪،‬‬ ‫قــرارداد تصفي ‌هخانــه گاز‪ ،‬ايســتگاه كمپرســور و دســتگا‌ههاي وابســته‬ ‫«فونیکــس ریــن رور» و «اشــتال‬ ‫بـه آن بـا شـركت «كاسـتن پرمـن» انگليسـي در بیدبلنـد منعقـد شـد‪.‬‬ ‫یونیـن» آلمـان و شـرکت امریکایـی‬ ‫در ايــن قــرارداد ارســال روزانــه هــزار و ‪ 650‬ميليــون فــوت مكعــب گاز‬ ‫تصفي ‌هشـده بـه خـط لولـه سراسـري بـرای مصـرف داخلـي و صـدور بـه‬ ‫«فلــور اینترنشــنال طــراح»‪.‬‬ ‫فراورد‌ههــای پالایشــگاه تهــران‪ :‬گاز‬ ‫شــوروي پی ‌شبینــی شــد‪.‬‬ ‫مایـع‪ ،‬بنزیـن موتـور و بنزیـن سـوپر‬ ‫ســوخت جــت ســبک و ســنگین‪،‬‬ ‫‪ 14‬ارديبهشت‬ ‫نفـت سـفید‪ ،‬نفـ ‌تگاز‪ ،‬نفـت کـوره‪،‬‬ ‫قیــر و مــاده اولیــه روغــن موتــور و‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫بعضــی فراورد‌ههــای ویــژة گوگــرد‪.‬‬ ‫قـرارداد سـاخت و سرپرسـتي بخـش دوم خـط‌لولـه سراسـري گاز بيـن‬ ‫شــركت ملــي نفــت ايــران و مؤسســه نفــت «خيــم پــروم اكســپورت»‬ ‫شــوروي منعقــد شــد‪ .‬طبــق ايــن قــرارداد‪ ،‬ســاخت ‪ 495‬يكلومتــر از‬ ‫خطـوط لولـه گاز از كـوه نمـك تـا آسـتارا و ‪ 112‬يكلومتـر خـط فرعـي از‬ ‫كـوه نمـك تـا تهـران و همچنيـن‪ ،‬نظـارت بـر دسـتگاه انداز‌هگيـري گاز و‬ ‫آزماي ‌شهــاي مرتبــط بــه آن شــركت واگــذار شــد‪.‬‬ ‫‪ 23‬خرداد‬ ‫اســكاچف (‪ ،)Skachov‬وزيــر اقتصــاد و ســارويكن‪ ،‬معــاون وزيــر كار‬ ‫شــوروی‪ ،‬بــرای مذاكــره دربــاره ســاخت قطعــه دوم خــط لولــه گاز بــا‬ ‫منوچهــر اقبــال دیــدار كردنــد‪.‬‬ ‫‪ 26‬خرداد‬ ‫قـرارداد ماشـين‌آلات و لـوازم مـورد نيـاز طـرح خـط‌لولـه گاز و پالايشـگاه‬ ‫گاز بيدبلنــد بيــن شــركت ملــي ايــران و شــركت انگليســي «بريفكــن»‬ ‫(‪ )Brefcon‬منعقــد شــد‪ .‬بــر اســاس ایــن قــرارداد‪ ،‬همــة تأسيســات‬ ‫از كارخانجــات و صنايــع مختلــف كشــور انگليــس خریــداری می‌شــود‪.‬‬ ‫شــرکت «‪ »Pritchard‬طراحــي پالايشــگاه و شــرکت «‪Costain‬‬ ‫‪ »& Press‬ســاخت آن را زیــر نظــر (‪Iranian Managment And‬‬ ‫‪ )Engineering Group‬برعهــده گرفــت‪.‬‬ ‫ایـن پالایشـگاه بـرای تصفيـه گازهـاي تـرش منطقـه آغاجـاري و صـدور‬ ‫بـه خـارج از کشـور طراحـی شـده و سـاخت اوليـه آن شـامل ‪ 5‬واحـد‬ ‫‪462‬‬

‫سال ‪1347‬‬ ‫تصفيـه گاز بـا ظرفيـت ‪ 240 mmscfd‬بـراي هـر واحـد و قابـل توسـعه‬ ‫تـا ‪ 9‬واحـد بـود‪.‬‬ ‫‪ 28‬خرداد‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫پیــرو قــرارداد منعقدشــده بيــن شــركت ملــي نفــت ايــران و دولــت‬ ‫شــوروي‪ ،‬دولــت ايــران بــرای تأميــن ابــزار و لــوازم خــط لولــه گاز ‪47‬‬ ‫مي◌ليتـیـرون و ‪ 800‬هــزار دلار تجهيــزات از شــوروي خريــد‪.‬‬ ‫ایران و بلوک شرق‬ ‫قـراردادی بـرای تأسـیس کارخانـه کربنـات و ب ‌یکربنـات دو سـود بیـن‬ ‫شـرکت ملـی صنایـع پتروشـیمی و مؤسسـه «پتـروم» رومانـی‪ ،‬با سـرمایة‬ ‫‪ 1/290‬میلیـون ریـال بـه امضـاء رسـید‪ .‬در ایـن قـرارداد‪ ،‬ظرفيـت توليـد‬ ‫ایـن كارخانـه سـالانه ‪ 53‬هـزار تـن كربنـات دوسـود سـنگين و ‪ 10‬هـزار‬ ‫تـن بي‌كربنـات دو سـود خوراكـي يـا دارويـي پی ‌شبینـی شـد‪.‬‬ ‫‪ 1‬تير‬ ‫قـرارداد خريـد و نصـب هشـت دسـتگاه كمپرسـور ضربـ ‌هاي بـا موتـور گاز‪،‬‬ ‫بـرای جمـ ‌عآوري گاز از چـاه نفـت ـ كـه پیـش از ایـن بـه هـدر م ‌يرفـت ـ‬ ‫بيـن دولـت ايـران و شـركت «انترپـوز» فرانسـوي منعقـد شـد‪ .‬پی ‌شبینـی‬ ‫شـده بـود کـه گاز جم ‌عآور ‌يشـده بـه شـوروي فرسـتاده شـود‪.‬‬ ‫‪ 3‬تير‬ ‫قـرارداد خريـد دسـتگاه‌هاي جديـد مخابراتـي «مكيروويـو» بـرای نظـارت‬ ‫بـر عمليـات خـط‌لولـه گاز‪ ،‬بيـن دولـت ايـران و شـركت فرانسـوي «سـي‪.‬‬ ‫اس‪ .‬اف» منعقــد شــد‪ .‬ایــن سیســتم بــراي ‪ 48‬ايســتگاه مخابراتــي در‬ ‫ط◌ـوملردهاـدزار و ‪ 120‬يكلومتـر خـط لولـه سراسـري گاز دایـر شـد‪.‬‬ ‫قــرارداد فــروش ‪ 25‬هــزار تــن فــراورده نفتــی بــه کشــور افغانســتان▪‬ ‫منعقـد شـد‪.‬‬ ‫دسـتگاه بهر‌هبـرداری شـماره ‪ 3‬مـارون بـا ظرفیـت تصفیـه ‪ 240‬هـزار▪‬ ‫بشـکه در روز را‌هانـدازی شـد‪.‬‬ ‫‪ 1‬مرداد‬ ‫اســتخر جدیــد شــنا در باشــگاه پالایشــگاه کرمانشــاه در مراســمی بــا‬ ‫حضــور فتــ ‌حالله نفیســی‪ ،‬مدیــر امــور تولیــد و پالایــش‪ ،‬افتتــاح شــد‪.‬‬ ‫‪463‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫‪ 8‬مرداد‬ ‫ایران و بلوک شرق‬ ‫مذاکـرات ایـران و شـوروی دربـارة خریـد و انتقـال بـرق از قفقـاز آغـاز‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫‪ 28‬مرداد‬ ‫اســتخر جدیــد شــنای آغاجــاری در مراســمی بــا حضــور احمــد بهــزاد‪،‬‬ ‫ـد‪.‬‬ ‫ش‬ ‫افتتــاح‬ ‫آغاجــاری‪،‬‬ ‫ـه‬ ‫منطق‬ ‫ـت‬ ‫نف‬ ‫ـی‬ ‫مل‬ ‫ـس شـرکت‬ ‫رئی◌‬ ‫شهریور‬ ‫گزارش فعالیت شرک ‌تهای عامل کنسرسیوم‬ ‫تولید نفت خام‪:‬‬ ‫حمید نطقی (‪ 1378-1299‬ش)‬ ‫‪ 88‬میلیون و ‪ 217‬هزار و ‪ 994‬بشکه‬ ‫حميــد نطقــي بــه پــدر‬ ‫روابط‌عمومــي ايــران مشــهور اســت‪.‬‬ ‫صادرات‪:‬‬ ‫او مؤســس واحــد روابط‌عمومــي در‬ ‫شــرکت نفــت بــود‪ .‬در تبريــز زاده‬ ‫بارگیری ‪ 191‬فروند کشتی از جزیرة خارگ‬ ‫شــد و در ‪ 1321‬ليســانس خــود‬ ‫را از دانشــکد‌ه حقــوق دانشــگاه‬ ‫تحویل نفت‪:‬‬ ‫تهـران دريافـت کـرد‪ .‬سـپس‪ ،‬بـراي‬ ‫اخــذ دکتــراي حقــوق قضايــي بــه‬ ‫‪ 2‬میلیون و ‪ 397‬هزار و ‪ 270‬بشکه به جزیرة خارگ‬ ‫دانشـگاه اسـتانبول رفـت‪ .‬بـه ایـران‬ ‫بازگشـت در سـال ‪ 1327‬در شـرکت‬ ‫‪ 28‬شهريور‬ ‫نفــت انگليــس ـ ايــران اســتخدام‬ ‫شــد‪ .‬کار خــود را ب ‌هعنــوان مشــاور‬ ‫چـاه شـماره ‪ 311‬مسجدسـليمان (در عمـق ‪ 200‬فـوت) در لايـه آسـماري‬ ‫هيئ ‌تمديــر‌ه کنسرســيوم و در‬ ‫شــاخ ‌ه ارتبــاط بــا مطبوعــات‪ ،‬اداره‌‬ ‫بـر اثـر برخـورد متـه حفـاري بـه سـنگ مخـزن گاز آتـش گرفـت‪.‬‬ ‫اطلاعـات و انتشـارات شـرکت نفـت‬ ‫‪ 31‬شهريور‬ ‫آبــادان‪ ،‬آغــاز کــرد‪.‬‬ ‫مؤسسـه امركيايـي «رد آديـر» (‪ )Redaoudier‬متخصـص مهـار آتش‪ ،‬به‬ ‫درخواسـت دولـت ايـران‪ ،‬گروهـي را بـه سرپرسـتي هانسـن (‪)Hansen‬‬ ‫بـرای خاموش‌كـردن آتـش چـاه شـماره ‪ 311‬مسجدسـليمان بـه ايـران‬ ‫فر◌سمتاهدر‪.‬‬ ‫سـاخت پالايشـگاه گاز بيدبلنـد آغـاز شـد‪ .‬همچنیـن‪ ،‬سـاخت یـک جـادة‬ ‫‪ 215‬يكلومتـري از بنـدر ماهشـهر بـه بيدبلند از سـوی وزارت راه به شـركت‬ ‫بايــگان واگــذار شــد‪ .‬ایــن جــاده بــرای حم ‌لونقــل بر ‌جهــای ‪ 200‬تنــی‬ ‫تصفي ‌هخانـه گاز بيدبلنـد از طريـق بنـدر مشـرقه و رامهرمـز احـداث شـد‪.‬‬ ‫گـذرگاه مشـرقه بـر رودخانـه جراحـي در ‪ 80‬يكلومتـري بنـدر ماهشـهر‬ ‫قـرار دارد‪ .‬در ايـن طـرح لول ‌ههـاي ‪ 42‬اينچـي کارخانـة لول ‌هسـازي اهـواز‬ ‫بـه کار گرفتـه شـد‪.‬‬ ‫‪ 4‬مهر‬ ‫منوچهــر اقبــال‪ ،‬رئیــس هیئت‌مدیــره و مدیرعامــل شــرکت ملــی نفــت‪،‬‬ ‫بـرای شـرکت در جلسـات سـالانه تبـادل نظـر بـا نماینـدگان شـرکت‌های‬ ‫‪464‬‬

‫سال ‪1347‬‬ ‫شهریور و مهر‬ ‫عضـو کنسرسـیوم نفـت ایـران در رأس هیئتـی بـه لنـدن سـفر کـرد‪.‬‬ ‫چاه‌های نفتی توسع ‌هیافته‪:‬‬ ‫‪ 10‬مهر‬ ‫چــاه شــماره ‪ 1‬دودرو و شــماره ‪3‬‬ ‫کوه‌ریــگ از ســوی شــرکت نفــت‬ ‫قـرارداد طـرح نوسـازی و توسـعه پالایشـگاه کرمانشـاه بیـن شـرکت ملـی‬ ‫ایــران و ایتالیــا؛ چا‌ههــای شــماره ‪1‬‬ ‫نفـت ایـران و شـرکت هلنـدی «‪ »Continental Egineering‬امضـاء‬ ‫شـادگان‪ ،‬شـماره ‪ 24‬مارون‪ ،‬شـماره‬ ‫‪ 31‬ب ‌یبــی حکیمــه و شــماره ‪81‬‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫آغاجـاری از سـوی شـرکت سـهامی‬ ‫‪ 28‬مهر‬ ‫بوتـس هانسـن‪ ،‬کارشـناس مهـار آتـش چاه‌هـای نفـت کـه بـرای مهـار‬ ‫اکتشــاف و تولیــد نفــت ایــران‪.‬‬ ‫چـاه شـماره ‪ 311‬مسجدسـلیمان بـه ایـران آمـده بـود‪ ،‬در اجـاس ماهانـة‬ ‫انجمـن نفـت سـخنرانی کـرد‪.‬‬ ‫‪ 30‬مهر‬ ‫نخسـتین جلسـه کمیتـه هماهنگـی اوپـک بـا سـخنرانی رضـا فـاح‪▪،‬‬ ‫مدیـر فنـی و بین‌المللـی شـرکت ملـی نفـت افتتـاح شـد‪.‬‬ ‫جلسـة ماهانـة اعضـای هیئت‌مدیـره شـرکت سـهامی اکتشـاف و تولیـد▪‬ ‫نفــت ایــران بــرای بررســی فعالی ‌تهــای شــرکت در ما‌ههــای شــهریور و‬ ‫مه◌ـرآبا(نسـپتامبر) در جزیـره خـارگ تشـکیل شـد‪.‬‬ ‫عملیــات حفــاری یــک حلقــه چــاه جدیــد بــرای توســعه میــدان▪‬ ‫نفتـی رسـتم بـه دسـت شـرکت بی ‌نالمللـی دریایـی ایـران (ایمینوکـو)‬ ‫(‪ )IMINOCO‬در فــات قــاره ایــران (در خلیج‌فــارس) آغــاز شــد‪ .‬تــا‬ ‫ایـن تاریـخ هفـت حلقـه چـاه در ایـن میـدان حفـر شـده بـود‪.‬‬ ‫بـرای آشـنایی کارمنـدان جدیـد بـا مقـررات و سـاختار صنعـت نفـت‪▪،‬‬ ‫شـادمانی‪ ،‬نماینـده روابـط عمومـی شـرکت ملـی نفـت ایـران ـ مناطـق‪،‬‬ ‫در یـک جلسـة معارفـه در منطقـه آغاجـاری‪ ،‬دیـدگاه و رویکـرد روابـط‬ ‫عمومـی در صنعـت نفـت را تشـریح کـرد‪.‬‬ ‫کمک به زلزله‌زدگان خراسان‬ ‫شـرکت سـهامداران ایـران‪ 200 ،‬هـزار لیـره اسـترلینگ‪ ،‬برابـر ‪ 36‬میلیـون‬ ‫ریـال بـرای کمـک بـه زلزلـ ‌هزدگان بـه دفتـر نخسـ ‌توزیر‪ ،‬هویـدا اهـدا‬ ‫کـرد‪ .‬همچنیـن‪ ،‬شـرکت عامـل نفـت ایـران و کارمنـدان آن ‪ 16‬میلیـون‬ ‫ریـال کمـک کردنـد‪.‬‬ ‫‪ 1‬آبان‬ ‫دومیــن جلســه کمیتــه هماهنگــی شــرکت‌های ملــی نفــت عضــو‬ ‫ســازمان اوپــک بــا حضــور نماینــدگان آن شــرکت‌ها‪ ،‬در ســاختمان‬ ‫مرکــزی شــرکت ملــی نفــت ایــران تشــکیل شــد‪ .‬در ایــن جلســه‪،‬‬ ‫گـزارش مطالعـات نماینـدگان مؤسسـه اقتصـادی «اکونومیـک انتلیجنـت‬ ‫‪465‬‬

‫رکورد زنی پالایشگاه تهران‬ ‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫روز ‪ 10‬آبــان تــا ‪ 9‬آذر ‪1347‬‬ ‫پالایشــگاه تهــران بــه بالاتریــن‬ ‫یونیـت» (‪ )Economics Intelligent Unit‬دربـاره همـکاری بعـدی‬ ‫میـزان تصفیـه نفـت خـام تـا آن روز‬ ‫شــرک ‌تهای نفــت عضــو اوپــک در زمین ‌ههــای مختلــف صنعــت نفــت‬ ‫‪ ،‬یعنــی ‪ 2‬میلیــون و ‪ 323‬هــزار و‬ ‫ارائــه شــد‪.‬‬ ‫‪ 840‬بشــکه‪ ،‬رســید‪.‬‬ ‫‪ 2‬آبان‬ ‫کشف منبع بزرگ گاز در خراسان‬ ‫منبـع عظیمـی از گاز طبیعـی در‪ 120‬يكلومتـري شـمال شـرق مشـهد‪،‬‬ ‫‪ 22‬يكلومتـري مغـرب سـرخس‪ ،‬نزديـك دهكـده خانگيـران‪ ،‬بـه دسـت‬ ‫شـركت ملـي نفـت کشـف شـد‪ .‬ذخیـرة گاز ایـن ميـدان ‪ 500‬ميليـارد‬ ‫متـر مكعـب تخمیـن زده شـد‪.‬‬ ‫حاکمیـت ایـران بـر جزیـره فارسـی طـی قـراردادی کـه بیـن ایـران▪‬ ‫(منوچهـر اقبـال) و زکـی یمانـی‪ ،‬وزیـر نفـت عربسـتان بـه امضـا رسـید‪،‬‬ ‫بـه رسـمیت شـناخته شـد‪.‬‬ ‫‪ 5‬آبان‬ ‫سـومین اجـاس نماینـدگان شـرکت‌های ملـی نفـت اوپـک بـا سـخنرانی‬ ‫منوچهــر اقبــال‪ ،‬رئیــس هئیت‌مدیــره و مدیرعامــل شــرکت ملــی نفــت‬ ‫ایـران و رئیـس هیئـت نمایندگـی ایـران در ایـن اجـاس‪ ،‬در تهـران آغـاز‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫‪ 11‬آبان‬ ‫تأسیسـات مرکـز بهره‌بـرداری و صادراتـی شـرکت نفـت لاوان (لاپکـو)▪‬ ‫بـا حضـور شـاه و منوچهـر اقبـال بـه بهر‌هبـرداری رسـید‪ .‬اقبـال در ایـن‬ ‫مراســم گفــت‪« :‬تأسیســاتی کــه امــروز افتتــاح می‌شــود‪ ،‬ثمــرة یکــی از‬ ‫قراردادهــای نویــن شــ ‌شگانة مختلــط نفتــی اســت کــه در آن شــرکت‬ ‫ملــی نفــت ایــران پــا بــه پــای شــرک ‌تهای خارجــی مشــارکت مؤثــر‬ ‫داشــته اســت‪ ».‬شــرکت نفــت لاوان بــر اســاس مشــارکت ‪ 75 - 25‬بــا‬ ‫چهــار شــرکت امریکایــی بــه نا ‌مهــای «آتلانتیــک ریچفیلــد»‪« ،‬مورفــی‬ ‫اویــل کورپورشــن»‪« ،‬ســن اویــل کمپانــی» و «یونیــون اویــل کمپانــی‬ ‫کالیفرنیـا» تأسـیس شـد‪.‬‬ ‫صـادرات نفـت خـام میـدان ساسـان (لاپکـو)‪ ،‬بـا بارگیـری نفـت خـام▪‬ ‫نف ‌تکـش «ورلداینتلیجنـس» (‪ 298‬هـزار و ‪ 702‬بشـکه) آغـاز شـد‪.‬‬ ‫‪ 10‬آذر‬ ‫قـرارداد نصـب ‪ 34‬دسـتگاه توربوکمپرسـور مـورد نیـاز بـرای سـاخت خـط‬ ‫‌لولـه سراسـری گاز در شـرکت ملـی نفـت امضـا شـد‪.‬‬ ‫‪ 22‬دی‬ ‫ایــران بــا تولیــد نزديــك بــه ‪ 142‬میلیــون تــن نفــت خــام پنجمیــن‬ ‫‪466‬‬

‫سال ‪1347‬‬ ‫تولیدکننــده نفــت جهــان و دومیــن تولیدکننــده نفــت در خاورمیانــه‬ ‫شــناخته شــد‪ .‬امریــکا‪ ،‬اتحــاد جماهیــر شــوروی‪ ،‬ونزوئــا‪ ،‬عربســتان‬ ‫ســعودی و ایــران بــه ترتیــب بزرگ‌تریــن کشــورهای تولیدکننــده نفــت‬ ‫در دنیــا اعــام شــدند‪.‬‬ ‫‪ 12‬اسفند‬ ‫قـرارداد اگوکـو (‪ ،)EGOCO‬دومیـن قـرارداد پیمانـکاری کـه زمین ‌هسـاز‬ ‫کشــف میدا ‌نهــای گاز کنــگان‪ ،‬نــار‪ ،‬آغــار و دالان بــود‪ ،‬بیــن شــرکت‬ ‫ملـی نفـت ایـران و پنـج شـرکت اروپایـی منعقـد شـد‪.‬‬ ‫درصد سهام‬ ‫شرک ‌تهای اروپایی‬ ‫ردیف‬ ‫‪32‬‬ ‫‪28‬‬ ‫شرکت فرانسوی اراپ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫شرکت ایتالیایی آجیپ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫شرکت اسپانیایی هیسپانویل‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫شرکت بلژیکی پتروفینا‬ ‫‪4‬‬ ‫‪100‬‬ ‫شرکت اتریشی او ام و‬ ‫‪5‬‬ ‫جمع‬ ‫‪467‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫آزمایشگاه پالایشگاه آبادان‬ ‫‪468‬‬

‫‪ 1348‬شمسی ‪ 1969 /‬میلادی‬ ‫درآمد نفت‪ 965 ،‬میلیون ‪ 600‬هزار دلار‬ ‫نخســتین شــبكه مخابراتــي پرظرفيــت كشــور بــه دســت امــور▪‬ ‫مخابــرات (شــبكه ماكروويــو شــركت ملــي نفــت ايــران) و بــا‬ ‫ظرفي ‌تهــاي ‪ 600 ،300‬و ‪ 960‬كانــال را‌هانــدازي شــد‪.‬‬ ‫احداث خط لوله نفت خام نفت‌شهر ‪ -‬پايطاق ـ كرمانشاه‪.‬‬ ‫قـرارداد سـاخت پالايشـگاه شـيراز بيـن شـركت ملـي نفـت ايـران و▪▪‬ ‫شـركت ايتاليايـي «اسـنام پروجتـي» امضـا شـد‪.‬‬ ‫در آبــادان‪ ،‬منطقــه پیــروز‪ ،‬مرحلــه چهــارم مرکــز تفریحــات▪‬ ‫ورزشـی از جملـه میـدان ورزشـی فوتبـال؛ در مسـجد سـلیمان سـالن‬ ‫اجتماعـات و تفریحـات‪ ،‬اسـتراحتگاه پرسـتاران‪ ،‬اسـتخر شـنا و مرکـز‬ ‫جدیــد اورژانــس و در اهــواز مرکــز تفریحــات باشــگاه کارون افتتــاح‬ ‫ش ـد‪.‬‬ ‫‪ 1‬فروردين‬ ‫شــاه در پيــام نــوروزي خــود گفــت‪« :‬امســال بايــد تكليــف خــود را بــا‬ ‫شـرك ‌تهاي نفتـي روشـن كنيـم‪ .‬دولـت بايـد بـراي تأميـن درآمـد لازم‪،‬‬ ‫بــرای جلوگيــري از واردات بيهــوده و تــوازن در هزين ‌ههــا و پرداخ ‌تهــا‬ ‫اقــدام كنــد‪ .‬مخــارج طر ‌حهــاي پتروشــيمي و خــط لولــ ‌ه گاز خيلــي‬ ‫بيــش از ميــزان پي ‌شبيني‌شــده افزايــش يافتــه‪ ،‬ولــي آنهــا را نمي‌تــوان‬ ‫نيمـه‌كاره رهـا كـرد‪».‬‬ ‫‪ 4‬فروردین‬ ‫پالایشگاه آبادان تحویل خوراک به شرکت پتروشیمی آبادان را آغاز کرد‪.‬‬ ‫‪ 12‬فروردین‬ ‫شــاه در مراســم تدفيــن آيزنهــاور در ســفارت ايــران بــه يكســينجر‬ ‫پیشـنهاد داد‪« :‬ايـران حاضـر اسـت روزى يـك ميليـون بشـكه نفـت بـا‬ ‫‪469‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫تخفيـف يـك دلار در هـر بشـكه بفروشـد تـا امريـكا در مواقـع بحرانـى‬ ‫ذخيــره مناســبى داشــته باشــد‪».‬‬ ‫‪ 17‬فروردین‬ ‫قرارداد نفتی میان ایران و شرکت امریکایی «کنتینانتال» امضاء شد‪.‬‬ ‫‪ 30‬فروردین‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫قانون انبارهای اختصاصی ذخیره واردات مورد احتیاج صنعت نفت‬ ‫‌ماد ‌هواحـده‪ :‬بـرای آن دسـته از واردات مـورد احتیـاج صنایـع نفـت و گاز‬ ‫و پتروشـیمی کـه طبـق مقـررات مربـوط مشـمول معافی ‌تهـای گمرکـی‬ ‫می‌باشـد و‌نـوع آن در هـر مـورد بـه تشـخیص شـرکت ملـی نفـت ایـران‬ ‫تعییـن م ‌یگـردد‪ ،‬تسـهیلات گمرکـی زیـر برقـرار م ‌یشـود‪:‬‬ ‫‪ .1‬شـرکت‌ها یـا مؤسسـات تجـاری کـه صلاحیـت آنهـا بـه تأییـد شـرکت‬ ‫ملـی نفـت ایـران رسـیده و بـه اداره کل گمـرک معرفـی شـده باشـند‪،‬‬ ‫م ‌یتواننـد بـرای‌نگاهـداری کالاهـای موضـوع ایـن قانـون تحـت شـرایط‬ ‫منــدرج در آیی ‌ننامــه گمرکــی یــا تحصیــل پروانــه از اداره کل گمــرک‬ ‫اقـدام بـه ایجـاد انبارهـای اختصاصـ ‌ی بنماینـد‪.‬‬ ‫‪ .2‬کالاهــای وارده موضــوع ایــن قانــون را می‌تــوان بــا صــدور پروانــه‬ ‫پاســاوان بــه انبارهــای اختصاصــی مذکــور در بنــد یــک منتقــل نمــود‪.‬‬ ‫‌صاحــب انبــار مجــاز اســت بــا تســلیم اظهارنامــه قطعــی‪ ،‬درخواســت‬ ‫بازدیــد کالا را تحــت مراقبــت و نظــارت گمــرک بنمایــد کــه پــس از‬ ‫تفکیــک در انبــار صفافــی شــود‪.‬‬ ‫‪ .3‬شـرکت ملـی نفـت ایـران و شـرکت‌های وابسـته و شـرکت‌های فرعـی‬ ‫آن م ‌یتواننـد در هـر موقـع کـه احتیـاج داشـته باشـند‪ ،‬کالای مـورد نظـر‬ ‫خـود را از‌انبارهـای اختصاصـی مـورد بحـث در مقابـل اسـنادی کـه حاکی‬ ‫از مشــخصات کامــل کالا و ضــرورت اســتفاده شــرکت درخواســ ‌تکننده‬ ‫کالا بـوده و بـه گواهـی‌شـرکت ملـی نفـت ایـران رسـیده باشـد‪ ،‬تحویـل‬ ‫گرفتـه و تشـریفات صـدور پروانـه گمرکـی را بعـد از تحویـل کالا انجـام‬ ‫د هند ‪.‬‬ ‫‪ .4‬مـدت توقـف کالا در انبارهـای اختصاصـی مذکـور سـه سـال اسـت و‬ ‫هـر نـوع نقـل و انتقـال کالا از انبـار مذکـور در ظـرف مهلـت مقـرر بـا‬ ‫اجـازه قبلـی‌شـرکت ملـی نفـت ایـران و اطـاع اداره کل گمـرک خواهـد‬ ‫بـود و در صورتـی کـه کالاهـای وارده تـا انقضـای مهلـت مقـرر بـه وسـیله‬ ‫شـرکت‌های موضـوع بنـد ‌‪ 3‬ترخیـص نشـود‪ ،‬صاحـب انبـار بـرای تعییـن‬ ‫تکلیـف کالاهـای باقیمانـده در پایـان سـه سـال و در صـورت تمدیـد در‬ ‫‪470‬‬

‫سال ‪1348‬‬ ‫پایـان مهلـت مقـرر در ظـرف مهلتـی کـه نبایـد از‌سـه مـاه تجـاوز نمایـد‪،‬‬ ‫جلال آ ‌لاحمد‬ ‫بـه یکـی از ترتیبـات زیـر عمـل م ‌یکنـد‪:‬‬ ‫(‪1348-1302‬ش)‬ ‫از نویســندگان نامــداری اســت کــه‬ ‫‌الـف‪ .‬اگـر کالا طبـق مقـررات از نـوع کالای مجـاز باشـد‪ ،‬م ‌یتوانـد آن را‬ ‫مدتــی بــا شــرکت نفــت همــکاری‬ ‫بـا پرداخـت حقـوق و عـوارض مربـوط از انبـار ترخیـص کنـد‪.‬‬ ‫داشـت‪ .‬در تهـران بـه دنیـا آمـد و در‬ ‫ب‪ .‬در صورت تمایل‪ ،‬به خارج از کشور مرجوع نماید‪.‬‬ ‫اسـالم گیـان بـه طـرزی مشـکوک‬ ‫درگذشــت‪ .‬همســر او ســیمین‬ ‫ج‪ .‬در غیـر ایـن صـورت‪ ،‬کالا را عینـاً بـه اداره گمـرک تحویـل نمایـد کـه‬ ‫دانشــور‪ ،‬از شــخصیت‌های بنــام‬ ‫ماننـد کالای متروکـه دربـاره آن عمـل شـود‪ .‬در صورتـی کـه طبـق مـواد‬ ‫ادبیـات معاصـر ایران‪ ،‬اسـت‪ .‬از جمله‬ ‫فــوق عمــل نشــود‪‌،‬گمــرک م ‌یتوانــد ترتیــب انتقــال آن را بــه گمــرک‬ ‫آثـار داسـتانی آ ‌لاحمـد می‌تـوان بـه‬ ‫دیدوبازدیــد‪ ،‬ســه‌تار‪ ،‬زن زیــادی‪،‬‬ ‫بدهـد‪.‬‬ ‫سرگذشـت کندوهـا‪ ،‬مدیـر مدرسـه‪،‬‬ ‫‌تبصـره‪ :‬مـدت توقـف کالا در انبارهـای مذکـور در صـورت وجـود علـت‬ ‫نو ‌نوالقلــم و نفریــن زمیــن اشــاره‬ ‫موجـه بـه تشـخیص و تقاضـای شـرکت ملـی نفـت ایـران تـا دو سـال از‬ ‫کــرد‪ .‬دو اثــر تأثیرگــذار و مهــم او‬ ‫کـه در قالـب نقـد اجتماعـی نوشـته‬ ‫طـرف اداره‌کل گمـرک قابـل تمدیـد اسـت‪.‬‬ ‫شــده‪ ،‬غربزدگــی و در خدمــت و‬ ‫‪ .5‬دربـاره کالاهـای مفقودشـده یـا کسـر انبـار یـا ضایعـات طبـق مقـررات‬ ‫خیانــت روشــنفکران اســت کــه‬ ‫مربـوط بـه انبـار اختصاصـی رفتـار خواهـد شـد‪‌.‬قانـون فـوق مشـتمل‬ ‫موضــع ضداســتعماری دارد‪.‬‬ ‫بــر یــک مــاده و یــک تبصــره کــه در جلســه روز سه‌شــنبه‪ ،‬ســیزدهم‬ ‫اســفندماه ‪ 1347‬بــه تصویــب مجلــس شــورا ‌ی ملــی رســیده بــود‪ ،‬در‬ ‫جلســه روز شــنبه‪ ،‬ســی‌ام فروردی ‌نمــاه ‪ 1348‬شمســی‪ ،‬بــه تصویــب‬ ‫مجلـس سـنا رسـید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌ امامی‬ ‫‪ 21‬اردیبهشت‬ ‫مذاکرات مهم نفت با کنسرسیوم در تهران آغاز شد‪.‬‬ ‫‪ 29‬ارديبهشت‬ ‫نتیجـه مذاکـرات نفـت بـا کنسرسـیوم در جلسـه خصوصـی مجلـس▪‬ ‫شـورای‌ملـی کـه بـه درخواسـت هویـدا تشـکیل شـده بـود‪ ،‬بـه اطـاع‬ ‫نماینـدگان رسـيد‪ .‬هویـدا تأکیـد داشـت‪ ،‬حر ‌فهـای او محرمانـه تلقـی‬ ‫شـود و مکتـوم باقـی بمانـد‪.‬‬ ‫دو قــرارداد بــرای احــداث خــط لولــه گاز از پالايشــگاه بيدبلنــد بيــن▪‬ ‫دولــت ايــران و شــركت فرانســوي «آنترپــوز» منعقــد شــد‪ .‬بــه موجــب‬ ‫ايـن قراردادهـا‪ ،‬شـركت فرانسـوي عمليـات سـاخت يـك رشـته لولـه ‪16‬‬ ‫اينچـي بـه طـول ‪ 304‬يكلومتـر از تصفي ‌هخانـه گاز بيدبلنـد و منابـع گاز‬ ‫گچسـاران بــه شـيراز و همچنيــن ســاخت ‪ 21‬يكلومتـر خطـوط فرعـي‬ ‫‪ 8‬اينچــي را بــر عهــده گرفــت‪ .‬بــرآورد م ‌یشــد کــه بــا احــداث ايــن‬ ‫خـط لولـه روزانـه ‪ 100‬ميليـون فـوت مكعـب گاز طبيعـي بـرای مصـارف‬ ‫صنعتـي‪ ،‬خانگـي و تجـاري بـه شـيراز منتقـل شـود‪.‬‬ ‫‪471‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫آپولــوی یــازده بــه سرنشــینی‬ ‫‪ 1‬خرداد‬ ‫آرمســترانگ‪ ،‬کولینــز والدریــن‬ ‫قــراردادی بــرای ســاخت چهــار ايســتگاه كمپرســور در مســير شــاه‌لوله‬ ‫ســفر تاریخــی خــود را بــه مــاه‬ ‫گاز میـان دولـت ايـران و يـك شـركت آلمانـي منعقـد شـد‪ .‬بـر اسـاس‬ ‫آغـاز کردنـد‪ .‬و نخسـتین انسـان در‬ ‫ایــن قــرارداد‪ ،‬چهــار كمپرســورخانه و تأسيســات وابســته بــرای تقويــت‬ ‫ســاعت ‪ 11:48‬دقیقــه روز یکشــنبه‬ ‫فشـار گاز در كو‌ههـاي زاگـرس‪ ،‬اصفهـان (بيـن كاشـان و كـوه نمـك) و‬ ‫‪ 29‬تیرمــاه ‪ 1348‬شمســی در مــاه‬ ‫نزدكيـي قزويـن سـاخته م ‌یشـد تـا ظرفيـت انتقـال گاز بـا خـط لولـه‬ ‫فـرود آمـد و دو فضانـورد امریکایـی‬ ‫اصلـي در مرحلـه اول‪ ،‬بـه بيـش از ‪ 28‬ميليـون متـر مكعـب در روز برسـد‪.‬‬ ‫بــه نــام هــای نیــل آرمســترانک‬ ‫و ادویــن آلدریــن در فاصلــه ‪386‬‬ ‫‪ 15‬خرداد‬ ‫هـزار کیلومتـری زمیـن بـه مـاه پـا‬ ‫گذاشــتند‪ .‬فاتحــان مــاه در ‪ 3‬آبــان‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫بــه تهــران آمدنــد‪.‬‬ ‫تصویـب قانـون قـرارداد پیمانـکاری اکتشـاف و تولیـد بیـن شـرکت‬ ‫ملــی نفــت ایــران و شــرک ‌تهای اروپایــی‬ ‫‌ماد ‌هواحــده‪ :‬قــرارداد بیــن شــرکت ملــی نفــت ایــران و شــرکت‌های‬ ‫انترپریــز دورشــرش اداکتیویتــه پترولیــر «‌اراپ»‪ ،‬آجیــپ اس‪ .‬پ‪‌.‬آ‪.‬‬ ‫هیســپانیکادو پترولئــوس اس‪‌‌.‬آ ‌«هیســپانویل» «پتروفینــا» ‌«اس‪‌‌.‬آ» و‬ ‫اوســتور ایشــه مینــراوال فروآلتونــگ آگ ‌«او‪ .‬ام‪ .‬و» کــه مشــتمل بــر‬ ‫یـک مقدمـه و ‪ 39‬مـاده و یـک ضمیمـه و دو نامـه‌‌متبادلـه م ‌یباشـد و در‬ ‫تاریـخ ‪ 1347/12/12‬امضـاء و مبادلـه گردیـده‪ ،‬تصویـب و بـه دولـت اجازه‬ ‫داده م ‌یشـود مفـاد آن را بـه مـورد اجـرا بگـذارد‪‌.‬قانـون فـوق مشـتمل‬ ‫بــر یــک مــاده و متــن قــرارداد ضمیمــه کــه در جلســه روز پنجشــنبه‪،‬‬ ‫پانزدهــم خردادمــاه ‪ ،1348‬بــه تصویــب‌مجلــس شــورای ملــی رســیده‬ ‫بـود‪ ،‬در جلسـه روز شـنبه‪ ،‬سـی و یکـم خردادمـاه ‪ 1348‬شمسـی‪ ،‬بـه‬ ‫تصویـب مجلـس سـنا رسـید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف امامی‬ ‫‪ 17‬خرداد‬ ‫درشمال دریای خزر‪ ،‬نفت کشف شد‪.‬‬ ‫‪ 19‬تير‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تصویب قانون اجازه مبادله قرارداد نفت با شرکت «کنتینانتال»‬ ‫‌ماد‌هواحـده‪ :‬قـرارداد ضمیمـه راجـع بـه پیمانـکاری و اکتشـاف و تولیـد‬ ‫نفـت در قطعـه جنوبـی سـه اسـتردادی از کنسرسـیوم (‪)Consortium‬‬ ‫در‌بندرعبـاس بـه مسـاحت تقریبـی ‪ 12‬هـزار و ‪ 860‬کیلومتـر مربـع کـه‬ ‫بیـن شـرکت ملـی نفـت ایـران بـا شـرکت نفـت امریکایـی کنتینانتـال‬ ‫(‪ )Continental‬امضــاء و بــه‌ تصویــب هیئــت دولــت رســیده اســت‪،‬‬ ‫تصویــب و اجــازه مبادلــه و اجــرای آن داده می‌شــود‪ .‬قانــون فــوق‬ ‫‪472‬‬

‫سال ‪1348‬‬ ‫مشـتمل بـر یـک مـاده و متـن قـرارداد ضمیمـه در جلسـه روز پنجشـنبه‪،‬‬ ‫نوزدهـم تیرمـاه ‪ ،1348‬بـه تصویـب مجلـس‌شـورای ملـی و در جلسـه‬ ‫فوق‌العـاده روز چهارشـنبه‪ ،‬دوم مهرمـاه ‪ 1348‬بـه تصویـب مجلـس سـنا‬ ‫رسـیده اسـت‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌امامی‬ ‫‪ 9‬مرداد‬ ‫ایران به اسپانیا نفت داد و در ازای آن لوازم برقی گرفت‪.‬‬ ‫‪ 23‬شهریور‬ ‫عملیات ساخت خط لوله سراسری گاز پایان یافت‪.‬‬ ‫‪ 1‬مهر‬ ‫كاركنان‬ ‫مسـعود فروغـی بـه عضویـت هیئ ‌تمدیـره و سـمت قائم‌مقـام مدیرعامـل‬ ‫شــرکت نفــت در مناطــق جنــوب و خســرو هدایــت بــه ســمت رئیــس‬ ‫هیئـت بازرسـی شـرکت نفـت تعییـن شـدند‪.‬‬ ‫‪ 5‬مهر‬ ‫افتتاح پالايشگاه مدرس‪ ،‬نخستین فعالیت برو ‌نمرزی صنعت نفت‬ ‫پالايشــگاه مــدرس کــه بــا مشــاركت مالــي و كمك‌هــاي فنــي شــركت‬ ‫ملـي نفـت ايـران در هندوسـتان سـاخته شـده بـود‪ ،‬افتتـاح شـد‪ .‬منوچهـر‬ ‫اقبـال‪ ،‬مديرعامـل شـركت ملـي نفـت ايـران در مراسـم افتتاحیـه ایـن‬ ‫پالايشــگاه گفــت‪« :‬بــراي اولي ‌نبــار‪ ،‬ارتبــاط مســتقيم بيــن يــك كشــور‬ ‫توليدكننـده و يـك كشـور مصرف‌كننـده بـه وجـود مي‌آيـد‪ ».‬بـه موجـب‬ ‫موافقت‌نامــه كمك‌هــاي فنــي‪ ،‬جمعــي از كارشناســان برجســته شــركت‬ ‫ملــي نفــت در اختيــار شــركت پالايشــگا‌ههاي مــدرس قــرار گرفتنــد و‬ ‫از ميـان هميـن گـروه متخصصـان ايرانـي‪ ،‬اوليـن رئيـس كل پالايشـگاه‬ ‫مـدرس انتخـاب شـد‪.‬‬ ‫‪ 14‬مهر‬ ‫توپ‪ ،‬تانك‪ ،‬بشكه نفت‬ ‫سـفارت امريـكا در تهـران گـزارش‌داد‪« :‬شـاه در صـدد يافتـن راه‌هايـى‬ ‫بــراى افزايــش توليــد نفــت اســت تــا پــول بيشــترى دريافــت كنــد‪.‬‬ ‫رســیدن بــه دو هــدف او را كلافــه كــرده اســت‪ :‬خريدهــاى نظامــى و‬ ‫طرح‌هــاى اقتصــادى‪».‬‬ ‫‪ 27‬مهر‬ ‫يكــم روزولــت (‪ ،)Kim Roosevelt‬مالــك شــركت «نورتــرون»‬ ‫(‪( )Norton‬مجــری پروژه‌هــاى نظامــى) و طــراح كودتــاى ‪ ٢٨‬مــرداد‬ ‫‪473‬‬

‫افتتــاح پتروشــيمي هــاي‬ ‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫خــارگ و آبــادان‬ ‫‪ ١٣٣٢‬ش در نیویــورک بــا شــاه دیــدار کــرد‪.‬‬ ‫روزهـاي ‪ 14‬و ‪ 15‬آبـان مـاه ‪1348‬‬ ‫‪ 29‬مهر‬ ‫پتروشــيمي آبــادان و مجتمــع‬ ‫پتروشــيمي خــارگ بــا عنــوان‬ ‫نفت و سياست خارجى‬ ‫شــرکت ســهامي شــيميايي خــارگ‬ ‫شــاه و نكيســون‪ ،‬رئي ‌سجمهــور امريــكا‪ ،‬در كاخ‌ســفيد ملاقــات کردنــد‪.‬‬ ‫يكسـينجر بـه نكيسـون هشـدار داده بـود‪« :‬عـادت رفتـارى شـاه ايـران‬ ‫افتتاح شد‬ ‫ايـن اسـت كـه بـر پيشـنهادهای خـود اصـرار ورزد و هرگونـه همـدردى‬ ‫بــا او موجــب م ‌يشــود كــه تصــور كنــد‪ ،‬طــرف مقابــل بــا پيشــنهاد‬ ‫او موافقــت كــرده اســت‪ ».‬نكيســون ب ‌یاعتنــا بــه نگرانــی و مشــاورة‬ ‫کسـینجر‪ ،‬پيشـنهادهای شـاه را پذیرفـت‪ .‬شـاه در پايـان جلسـه گفـت‪:‬‬ ‫«نكيسـون قـول داده يـا سـهميه نفـت ويـژه‌اى بـه ايـران دهـد يـا بـا‬ ‫فشــار بــر كنسرســيوم نفــت‪ ،‬توليــد نفــت در ايــران را افزايــش دهــد‪».‬‬ ‫‪ 6‬آبان‬ ‫شـاه اعـام کـرد‪« :‬مـا بـه امریـکا نفـت م ‌یدهیـم و آنهـا بـه مـا اسـلحه‬ ‫می‌فروشــند‪».‬‬ ‫‪ 14‬آبان‬ ‫پتروشیمی آبادان افتتاح شد‪▪.‬‬ ‫‪ 15‬آبان‬ ‫افتتاح مجتمع پتروشیمی خارگ‬ ‫مجتمـع پتروشـیمی خـارگ بـا عنـوان شـرکت سـهامی شـیمیایی خـارگ‬ ‫بــرای بازیافــت پروپــان‪ ،‬بوتــان‪ ،‬نفتــا و گوگــرد از گازهــای اســتحصالی‬ ‫چا‌ههــای حــوزه نفتــی فــات قــاره ایــران‪ ،‬بــا مشــارکت برابــر شــرکت‬ ‫ملــی صنایــع پتروشــیمی و شــرکت امریکایــی «آموکــو» (‪)AMOCO‬‬ ‫و بــا ســرمایه‌ای معــادل ‪ 900‬میلیــون ریــال تأســیس شــد‪ .‬طراحــی‬ ‫واحدهـای عملیاتـی را شـرکت امریکایـی «‪ »J. E. Prichard‬و عملیـات‬ ‫سـاخت و نصـب آن را شـرکت ژاپنـی «‪ »Chiyoda‬از اوایـل سـال ‪1344‬‬ ‫آغـاز کردنـد‪.‬‬ ‫‪ 24‬آذر‬ ‫قرا◌رددادیساخت پالایشگاه فارس امضاء شد‪.‬‬ ‫کارکنان‬ ‫باشــگاه اهــواز‪ ،‬در محوطــه مســکونی کارگــران صنعــت نفــت ایــران‪،‬‬ ‫افتتــاح شــد‪.‬‬ ‫‪474‬‬

‫سال ‪1348‬‬ ‫‪ 12‬بهمن‬ ‫كارخانجات گاز مايع مارون‬ ‫كارخانـه گاز مايـع شـماره ‪ 400‬مـارون بـا ظرفيـت روزانـه ‪ 700‬ميليـون‬ ‫فــوت مكعــب در دســتگاه بهر‌هبــرداري شــماره ‪ 3‬مــارون آغــاز بــه كار‬ ‫کـرد‪.‬‬ ‫گاز تولیدشــده در ناحيــه مــارون ـ بيــن اهــواز و آغاجــاري ـ از طريــق‬ ‫كارخانجـات گاز مايـع بـرای صـدور بـه شـوروي و مصـارف داخلـي بـه‬ ‫شــركت ملــي گاز ايــران تحويــل داده مي‌شــد‪.‬‬ ‫‪ 19‬بهمن‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تصویــب قانــون قــرارداد الحاقــی بــه قــرارداد ســیریپ مصــوب‬ ‫شـهریو ‌رماه ‪ 1336‬بیـن شـرکت ملـی نفـت ایـران و شـرکت آجیـپ‬ ‫اس‪ .‬پــي‪ .‬آ‪ .‬شــرکت نفــت ایــران و ایتالیــا (ســیریپ)‬ ‫‌ماد ‌هواحــده‪ :‬قــرارداد الحاقــی بــه قــرارداد ســیریپ مصــوب شــهریورماه‬ ‫‪ 1336‬کـه بیـن شـرکت ملـی نفـت ایـران و شـرکت آجیـپ اس‪ .‬پ‪‌.‬آ‪.‬‬ ‫شــرکت نفــت ایــران‌و ایتالیــا (‌ســیریپ) (‪ )SIRIP‬امضــاء و بــه تأییــد‬ ‫دولـت رسـیده و مشـتمل بـر یـک مقدمـه‪ 10 ،‬مـاده و ‪ 2‬ضمیمـه اسـت‪،‬‬ ‫تصویـب و اجـازه مبادلـه و اجـرای آن داد‌ه می‌شـود‪ .‬قانـون فـوق مشـتمل‬ ‫بـر یـک مـاده و متـن قـرارداد ضمیمـه پـس از تصویـب مجلـس سـنا در‬ ‫تاریـخ ‪ 1348/10/22‬در جلسـه روز یکشـنبه‪ ،‬نوزدهـم بهم ‌نمـاه ‪،1348‬‬ ‫بـه تصویـب مجلـس شـورای ملـی رسـید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس شورای ملی‪ ،‬عبدالله ریاضی‬ ‫‪ ٨‬اسفند‬ ‫كتاب نفت ما و مسايل حقوقي آن‪ ،‬اثر محمدعلي موحد‪ ،‬منتشر شد‪  .‬‬ ‫‪475‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫‪476‬‬

‫‪ 1349‬شمسی ‪ 1970 /‬میلادی‬ ‫غلامحسین واقف‬ ‫مدیـر باشـگاه هـای ورزشـی ابـادان‬ ‫درآمد نفت‪ 17 ،‬میلیارد و ‪ 600‬میلیون ریال‬ ‫و موســس باشــگاه صنعــت نفــت‪.‬‬ ‫بیـش از ‪ 25‬سـال در امـور ورزشـی‬ ‫بودجـه دولـت بـه ‪ 375/5‬ميليـارد ريـال رسـيد كـه حـدود ‪ 38‬برابـر▪‬ ‫خدمــت کــرد‪ .‬او رنــگ زرد را بــرای‬ ‫هزينـه دولـت در سـال ‪ 1332‬ش بـود‪.‬‬ ‫پیراهـن تیـم فوتبـال صنعـت نفـت‬ ‫ژاپن به تنهايي خریدار ‪ 50‬درصد از نفت خام ايران بود‪.‬‬ ‫انتخــاب کــرد‪ .‬خــودش مــی گویــد‪:‬‬ ‫مجتمع پتروشیمي شاهپور به بهر‌هبرداري رسید‪▪.‬‬ ‫«قبـل از آن مربـی باشـگاه ایـران گاز‬ ‫ساخت پالايشگاه شيراز به ظرفيت روزانه ‪ 40‬هزار بشكه آغاز شد‪▪▪.‬‬ ‫شـده بـودم بـه همیـن خاطـر رنـگ‬ ‫منوچهر فرمانفرماییان به ریاست انجمن نفت ایران منصوب شد‪.‬‬ ‫زرد را بـرای پیراهـن باشـگاه صنعـت‬ ‫پالايشگاه گاز مايع در بندر ماهشهر آغاز به كار کرد‪▪.‬‬ ‫نفـت انتخـاب کـردم‪».‬‬ ‫شــركت ملــي گاز ايــران بــا توجــه بــه اهميــت تمركــز صنايــع▪▪‬ ‫سـنگين و نيـاز آنهـا بـه سـوخت تميـز‪ ،‬گازرسـاني بـه شـهر صنعتـی‬ ‫البــرز را تقبــل کــرد‪.‬‬ ‫شـركت «فيليپـس» یـک ميـدان نفـت عظيـم در فـات قـاره كشـور▪‬ ‫نـروژ‪ ،‬در دریـاي شـمالي‪ ،‬كشـف کـرد‪.‬‬ ‫بــراي اولي ‌نبــار‪ ،‬در اتحــاد جماهيــر شــوروي گاز طبيعــي را بــا▪‬ ‫بالو ‌نهــاي بيض ‌يشــكل ســبك‌تر از هــوا حمــل کردنــد‪.‬‬ ‫بـراي اولي ‌نبـار‪ ،‬توليـد نفـت خـام حـوزه قـرارداد كنسرسـيوم بـه ‪▪4‬‬ ‫ميليـون بشـكه در روز رسـيد‪.‬‬ ‫روزانـه‪ 2/9 ،‬ميليـون بشـكه از اسـكلة بارگیـری خـارگ بـه اروپـای▪‬ ‫شـرقي نفـت خـام صـادر م ‌یشـد‪.‬‬ ‫تحويــل گاز خشــك حاصــل از دســتگاه‌هاي تفيكــك گاز طبيعــي▪‬ ‫مايـع شـركت سـهامي اكتشـاف و توليـد نفـت ايـران بـه خـط‌لولـه‬ ‫سراســری بــراي صــدور بــه اتحــاد جماهيــر شــوروي و نيــز تأمیــن‬ ‫مصـرف داخلـي آغـاز شـد‪.‬‬ ‫سـرماي ‌هگذاري اعضـای كنسرسـيوم بـه ‪ 19/4‬ميليـون ليـره رسـید‪▪.‬‬ ‫از ايـن مبلـغ در مجمـوع‪ 457 ،‬ميليـون ليـره بابـت اضافـه هزين ‌ههـاي‬ ‫‪477‬‬

‫مصـرف گاز طبيعـي در سـال‬ ‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫‪1349‬‬ ‫جـاري داخلـي‪ ،‬ماليـات بـر درآمـد شـركت‌هاي عامـل و شـركت‌هاي‬ ‫حــدود ‪ 180‬ميليــون مترمكعــب‬ ‫بازرگانــي عضــو كنسرســيوم و همچنيــن پرداخ ‌تهــاي مشــخص در‬ ‫گاز طبيعـي بـه مصـارف واحدهـاي‬ ‫صنعتـي‪ ،‬تجـاري و خانگـي كشـور‬ ‫ایـران بـه مصـرف رسـید‪.‬‬ ‫رســيد كــه برابــر بــا ‪ 200‬هــزار‬ ‫متـر مكعـب فـراورده نفتـي بـود‪.‬‬ ‫نفـت خـام ارسـالي بـه پالايشـگاه آبـادان بـه بیـش از ‪ 421‬هـزار و▪‬ ‫‪ 473‬بشــكه در روز رســید كــه بزرگ‌تريــن رقــم نفــت خــام ارســالي‬ ‫بـه ايـن پالايشـگاه از تاريـخ عقـد قـرارداد كنسرسـيوم بـود‪.‬‬ ‫واردات نفتــي چيــن بــه بیــش از ‪ 8‬هــزار بشــكه در روز رســید‪ .‬از▪‬ ‫ايــن ميــان روزانــه‪ 7 ،‬هــزار بشــكه از مصــر و هــزار بشــكه از كويــت‬ ‫تأميــن می‌شــد‪.‬‬ ‫فروردين◌‬ ‫امضای قرارداد ساخت پالايشگاه گاز بيدبلند‬ ‫قــرارداد ســاخت تصفي ‌هخانــه گاز‪ ،‬ايســتگاه كمپرســور و دســتگاه‌های‬ ‫وابسـته در بيدبلنـد بـا شـركت «كاسـتين پـرس» انگليسـي‪ ،‬بـه منظـور‬ ‫ارســال روزانــه هــزار و ‪ 650‬ميليــون متــر مكعــب گاز تصفيه‌شــده بــه‬ ‫خــط لولــه سراســري جهــت تأمیــن گاز مصرفــی داخــل و صــدور بــه‬ ‫شــوروي منعقــد شــد‪.‬‬ ‫هنـد قـراردادي بـا شـركت نفـت فرانسـه منعقـد کـرد و براي پالايشـگاه▪‬ ‫‌«هالديـا» (‪ )Haldia‬نفـت سـبك ايـران را بـه قيمـت ‪ 1/27‬دلار در هـر‬ ‫بشـكه خریـد کـه چنـد سـنت کمتـر از ارزان‌تريـن قيمتـي بـود كـه تـا‬ ‫ایـن تاريـخ شـركت‌هاي بـزرگ نفتـي قبـول کـرده بودنـد‪.‬‬ ‫‪ 1‬فروردين‬ ‫منوچهــر اقبــال اعــام کــرد کــه در ســال ‪ ،1348‬مجمــوع تولیــد نفــت‬ ‫ایـران بـه بيـش از یـک میلیـارد بشـکه رسـید‪.‬‬ ‫‪ 10‬اردیبهشت‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تصویــب قانــون اصــاح مختصــات جغرافیایــی نقطــه «ب» ضمیمــه‬ ‫«الــف» قــرارداد پیمانــکاری اکتشــاف و تولیــد بیــن شــرکت ملــی‬ ‫نفــت ایــران و شــرک ‌تهای اروپایــی‬ ‫ماد ‌هواحــده‪ :‬مختصــات جغرافیایــی نقطــه «ب» مشــروحه در ضمیمــه‬ ‫«الــف» قانــون قــرارداد پیمانــکاری اکتشــاف و تولیــد منعقــده بیــن‬ ‫شـرکت ملـی نفـت ایـران‌و گـروه شـرکت‌های نفتـی اروپایـی بدیـن نحـو‬ ‫اصــاح م ‌یگــردد‪« :‬ب ‌(طــول جغرافیایــی ‪ 53‬درجــه و ‪ 51‬دقیقــه و ‪45‬‬ ‫ثانیـه‪ ،‬عـرض جغرافیایـی ‪ 28‬درجـه و ‪ 37‬دقیقـه و ‪ 3‬ثانیـه)»‌قانـون فـوق‬ ‫‪478‬‬

‫سال ‪1349‬‬ ‫مشـتمل بـر یـک مـاده و ضمیمـه الـف پـس از تصویـب مجلـس شـورای‬ ‫ملــی در جلســه روز پنجشــنبه‪ 1349/2/10 ،‬در جلســه روز دوشــنبه‪،‬‬ ‫یازدهـم‌خردادمـاه ‪ 1349‬بـه تصویـب مجلـس سـنا رسـید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌ امامی‬ ‫‪ 13‬ارديبهشت‬ ‫خطـوط لولـه نفـت خـام معـروف بـه «تـاپ لايـن» (‪ )Tapline‬كـه نفـت‬ ‫خـام عربسـتان سـعودي را از كشـورهای اردن و سـوريه بـه بنـدر لبنانـي‬ ‫صيـدون در دريـاي مديترانـه مي‌رسـاند‪ ،‬بـر اثـر برخـورد يـك بولـدوزر‬ ‫از◌كاتري ارفتـاد‪.‬‬ ‫سـاخت ايسـتگاه تقويـت فشـار مـارون ‪ 3‬بـا دو واحـد كمپرسـور‪ ،‬هـر يـك‬ ‫بـه قـدرت ‪ 6‬هـزار اسـب شـروع شـد‪.‬‬ ‫‪ 4‬تير‬ ‫سـاخت طولاني‌تريـن خـط لولـه گاز جهـان‪ ،‬از ایـران بـه شـوروی‪ ،‬پايـان‬ ‫يافـت و بـه مرحلـه آزمايشـي بهر‌هبـرداري رسـيد‪.‬‬ ‫‪ 7‬مرداد‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫قرا◌رمداهدرفروش گاز به شوروی امضاء و مبادله شد‪.‬‬ ‫ســاخت پالايشــگاه گاز بيدبلنــد بــه پايــان رســيد‪ .‬بــرای ســاخت ايــن‬ ‫تأسيســات ‪ 2‬هــزار كارگــر و ‪ 500‬مهنــدس و تكنســين مشــغول بــه كار‬ ‫بو◌دنـآـباد‪.‬ن‬ ‫خـط لولـه فرعـي بـه پالايشـگاه بيدبلنـد بـه قطـر ‪ 42‬اينـچ و طـول ‪46‬‬ ‫يكلومتـر احـداث شـد‪.‬‬ ‫‪ 6‬آبان‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫آغاز صدور گاز ایران به شوروی‬ ‫بزرگ‌تریـن خـط‌‌لولـه گاز جهـان‪ ،‬از ایـران تـا جمهـوری آذربایجـان در‬ ‫شــوروی بــا حضــور شــاه و فــرح و پادگورنــی‪ ،‬رئی ‌سجمهــور شــوروی‪،‬‬ ‫بــرای صــدور گاز بــدون اســتفاده از كمپرســور‪ ،‬بــه بهر‌هبــرداری رســید‪.‬‬ ‫ایـن خـط‌لولـه سـالی ‪ 10‬میلیـارد متـر مکعـب گاز بـه اتحـاد جماهیـر‬ ‫شــوروی م ‌یرســاند‪.‬‬ ‫‪479‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫تولید نفت در جهان‬ ‫‪ 13‬آبان‬ ‫توليــد نفــت خــام در خاورمیانــه‬ ‫مرحلـة اول بزرگ‌تریـن مجتمـع پتروشـیمی در بنـدر شـاهپور تکمیـل و‬ ‫بــه میانگیــن روزانــه ‪ 13‬میلیــون‬ ‫و ‪ 824‬هــزار بشــکه رســید كــه‬ ‫بـا حضـور شـاه افتتـاح شـد‪.‬‬ ‫‪ 12/1‬درصــد نســبت بــه ســال‬ ‫‪ 16‬آبان‬ ‫پیــش از ایــن افزایــش داشــت‪.‬‬ ‫ایــران (‪ 3/829/000‬بشــکه)‪،‬‬ ‫مذاکرات نفتی ایران و کنسرسیوم آغاز شد‪.‬‬ ‫عربســتان ســعودي (‪3/798/000‬‬ ‫‪ 27‬آبان‬ ‫بشــکه) و ابوظبــي (‪694/000‬‬ ‫بشــکه) بزر ‌گتریــن تولیدکننــدگان‬ ‫در پـی مذاکـرات چنـدروزة نماینـدگان ایـران و کنسرسـیوم‪ ،‬سـهم ایـران‬ ‫خاورمیانــه بــه شــمار م ‌یرفتنــد‪ .‬در‬ ‫ایــن میــان‪ ،‬عربســتان ســعودي‬ ‫از◌درآآذمرـد نفـت بـه ‪ 61‬درصـد و سـهم کنسرسـیوم بـه ‪ 39‬درصـد رسـید‪.‬‬ ‫عنــوان بزرگ‌تريــن صادركننــده را‬ ‫كســب كــرد‪ ،‬زیــرا ايــران بــا اینکــه‬ ‫سـازمان اوپـک در جلسـة بیسـت و یکـم خـود‪ ،‬مالیا ‌تهـا را از ‪ 50‬درصـد‬ ‫بزرگ‌تريــن توليدكننــده نفــت در‬ ‫بــه ‪ 55‬درصــد افزایــش داد و همــة تخفیفــات قبلــی را حــذف کــرد‪.‬‬ ‫ايــن منطقــه بــود‪ ،‬مصــرف داخلــي‬ ‫همچنیـن‪ ،‬بهـای نفـت بـرای همـة شـرکای اوپـک بـه قیمـت یکسـان‬ ‫بیشــتری داشــت‪.‬‬ ‫رس ـید‪.‬‬ ‫توليـد نفـت در شــمال افريقـا نیـز‬ ‫‪ 15‬آذر‬ ‫(ليبــي و الجزايــر) فقــط ‪ 7‬درصــد‬ ‫متن لایحه الحاقی قراداد نفت انتشار یافت‪.‬‬ ‫افزايـش يافـت و نسـبت بـه افزايـش‬ ‫‪ 28‬آذر‬ ‫توليـد منطقـه در مقايسـه بـا سـال‬ ‫لولـه گاز تصفی ‌هخانـه آغاجـاری منفجـر و ‪ 34‬نفـر کشـته شـدند‪ .‬بـر اثـر‬ ‫مالــي پیــش از آن‪ ،‬کاهــش داشــت‪.‬‬ ‫ایـن انفجـار شـعبه بانـک ملـی نیـز ویـران شـد‪.‬‬ ‫‪ 13‬دي‬ ‫هيئتــي از كارشناســان نفتــي▪‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫قانـون قـرارداد الحاقـی سـوم بـه قـرارداد فـروش نفـت و گاز بـه تصویـب‬ ‫شــوروي امكانــات مربــوط بــه‬ ‫مجلـس شـورای ملـی و سـنا رسـید‪.‬‬ ‫بهره‌بــرداري تجــاري از يــك‬ ‫‪ 23‬دی‬ ‫اكتشــاف نفتــي جديــد در خليــج‬ ‫مذاکـرات نفـت در تهـران متوقـف و موجـب سـقوط سـهام شـرکت‌های‬ ‫كمبــي را بــه اتفــاق مقامــات‬ ‫نفتـی لنـدن شـد‪.‬‬ ‫كميســيون نفــت و گاز طبيعــي‬ ‫‪ 24‬دی‬ ‫بـا تصمیـم اعضـای اوپـک‪ 40 ،‬سـنت بـه قیمـت هـر بشـکه نفـت افـزوده‬ ‫هندوســتان بررســي کردنــد‪.‬‬ ‫شـد‪ .‬ایـن تصمیـم پـس از مذاکـرة جمشـید آمـوزگار‪ ،‬وزیـر دارایـی ایران‪،‬‬ ‫بــا اســترات لمونــد (‪ ،)Strathalmond‬نماینــدة بریتیــش پترولیــوم و‬ ‫شــركت «بريتيــش پتروليــوم»▪‬ ‫شـرک ‌تهای عضـو کنسرسـیوم گرفتـه شـد‪.‬‬ ‫‪ 25‬بهمن‬ ‫اعــام كــرد‪« :‬ميــزان كل تجــارت‬ ‫اوپك‬ ‫بين‌المللـي نفـت بـه ‪ 1/263‬ميليـون‬ ‫اوپــک در مبــارزه بــا شــرک ‌تهای نفتــی پیــروز شــد و قــرارداد جدیــد‬ ‫تـن (‪ 25‬میلیـون و ‪ 420‬هـزار بشـكه‬ ‫در روز) رســيد و ظرفيــت پالايــش‬ ‫‪480‬‬ ‫جهــان بــا ‪ 7/3‬درصــد افزايــش‪ ،‬در‬ ‫مجمــوع بــه ‪ 2/506‬ميليــون تــن‬ ‫(‪ 50‬میلیـون و ‪ 260‬هـزار بشـكه در‬ ‫روز) رســید‪».‬‬

‫سال ‪1349‬‬ ‫دو و نیـم ميليـون تـن بـر ظرفيـت▪‬ ‫نفتـی امضـاء کـرد‪ .‬در قـرارداد جدیـد‪ ،‬درآمـد ایـران ‪ 350‬میلیـون دلار‬ ‫خالــص نــاوگان نفت‌كــش دنيــا‬ ‫افزایــش یافــت‪ .‬بــا موفقیــت نشســت اوپــك‪ ،‬بــه تدريــج قیمــت نفــت‬ ‫افــزوده شــد و ظرفيــت آن بــه ‪156‬‬ ‫افزایــش چشــمگیری پیــدا کــرد‪ .‬درآمــد ارزي ايــران از نفــت بــه ‪1/1‬‬ ‫ميليـون تـن رسـيد كـه ‪ 70‬درصـد‬ ‫آن بــه صــادرات نفــت خاورميانــه‬ ‫ميليــارد دلار‌رســيد‪.‬‬ ‫‪ 8‬اسفند‬ ‫اختصــاص داشــت‪.‬‬ ‫آبــادان پــس از تهــران نخســتین شــهری بــود کــه صاحــب فرســتنده‬ ‫ســاخت نفت‌كش‌هــاي بــزرگ و▪‬ ‫تلویزیونــی شــد‪.‬‬ ‫آماده‌كــردن بندرهــا بــراي پذيــرش‬ ‫كشــتي‌هاي ‪ 150‬تــا ‪ 200‬هــزار‬ ‫تنــي از فعالیت‌هــای مهــم ایــن‬ ‫حــوزه اعــام شــد‪.‬‬ ‫مجمــوع ظرفيــت پالايشــگاه‌هاي▪‬ ‫جديــد در دســت ســاخت بیــش از‬ ‫‪ 142‬ميليــون تــن در ســال بــود‪.‬‬ ‫حم ‌لونقــل فراورده‌هــای نفتــی▪‬ ‫از ‪ 32‬درصــد کل نقــل و انتقــالات‬ ‫بی ‌نالمللـی نفـت در سـال ‪ 1339‬ش‬ ‫بـه ‪ 18‬درصـد کاهـش یافـت‪.‬‬ ‫‪481‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫افتتاح بزرگ‌ترین خط‌‌لوله گاز جهان‪ ،‬از ایران تا جمهوری آذربایجان با حضور شاه و پادگورنی‬ ‫‪482‬‬

‫‪ 1350‬شمسی ‪ 1971 /‬میلادی‬ ‫درآمد نفت‪ 116 ،‬میلیارد و ‪ 300‬میلیون ریال‬ ‫‌ ظرفيت سالانه پالايشگاه آبادان به ‪ 24/5‬ميليون تن رسيد‪.‬‬ ‫‌ طــرح اوليــه پالايشــگاه اصفهــان بــا ظرفيــت روزانــه ‪ 200‬هــزار▪▪‬ ‫بشـكه بـه دسـت مهندسـان و كارشناسـان شـركت ملـي نفـت ايـران‬ ‫تنظیــم و تهیــه شــد‪.‬‬ ‫اداره گاز و گاز مايع شركت خدمات نفت ايران تأسیس شد‪▪.‬‬ ‫‪ 2‬فروردین‬ ‫نیکســون عیــد نــوروز را بــه شــاه تبریــک گفــت‪ .‬روابــط نكيســون‪،‬‬ ‫رئيس‌جمهــور امريــكا‪ ،‬بــا شــاه بیــش از گذشــته گــرم شــد‪ .‬شــاه از‬ ‫نیکسـون م ‌یخواسـت کـه از نفـوذش بـرای فشـار بـر شـرک ‌تهای عضـو‬ ‫کنسرســیوم اســتفاده کنــد‪.‬‬ ‫‪ 4‬فروردین‬ ‫در پــی افزایــش درآمــد نفتــی و نقدینگــی کشــور‪ ،‬مقــررات صــادرات و‬ ‫واردات جدیــد تصویــب و واردات یخچــال‪ ،‬بخــاری‪ ،‬تلویزیــون‪ ،‬رادیــو و‬ ‫پارچ ‌ههــای نخــی مجــاز اعــام شــد‪.‬‬ ‫‪ 14‬فروردين‬ ‫اوپــك بــار ديگــر شــرك ‌تهاي نفتــی را وادار بــه عق ‌بنشــینی کــرد و‬ ‫قيمــت نفــت ليبــي ‪ 90‬ســنت افزايــش يافــت‪.‬‬ ‫‪ 24‬فروردين‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تصویـب قانـون اجـازه انتقـال ‪ 50‬درصـد مشـاع از حقـوق و منافـع‬ ‫شـرکت نفـت کنتینانتـال بـه شـرکت نفـت فیلیپـس ایـران‬ ‫‌ماد ‌هواحـده‪ :‬شـرکت نفـت کنتینانتـال ایـران مجـاز اسـت کـه ‪ 50‬درصـد‬ ‫مشـاع از حقـوق و منافـع خـود را در قـرارداد پیمانـکاری اکتشـاف و تولیـد‬ ‫‪483‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫کـه در تاریـخ هفتـم مهرمـاه ‪ ۱۳۴۸‬بیـن آن شـرکت و شـرکت ملـی نفـت‬ ‫ایـران منعقـد گردیـده‌اسـت‪ ،‬بـه شـرکت نفـت فیلیپـس ایـران انتقـال‬ ‫دهـد‪ .‬شـرکت نفـت فیلیپـ ‌س ایـران و شـرکت نفـت کنتینانتـال ایـران‬ ‫از تاریــخ وقــوع انتقــال نســبت بــه انجــام کلیــه تعهــدات پیمانــکار کل‬ ‫(‌شــرکت نفــت کنتینانتــال ایــران) و تأدیــه کامــل مالیا ‌تهــا و حقــوق‬ ‫و عــوارض و هرگونــه پرداخــت دیگــری کــه بــه موجــب قــرارداد ســال‬ ‫‪ ۱۳۴۸‬مقـرر اسـت‪ ،‬منفـرداً و متضامنـاً مسـئول خواهنـد بـود‪ .‬قانـون فـوق‬ ‫مشـتمل بـر یـک مـاده پـس از تصویـب مجلـس شـورای ملـی در جلسـه‬ ‫روز س ‌هشــنبه ‪ 1350/1/24‬در جلســه فوق‌العــاده روز چهارشــنبه‪ ،‬دوم‬ ‫تیرمـاه‌‪ 1350‬شمسـی بـه تصویـب مجلـس سـنا رسـید‪.‬‬ ‫‪ 30‬فروردین‬ ‫ساخت پالایشگاه شیراز‬ ‫سـاخت پالایشـگاه شـیراز بـا ظرفیـت روزانـه ‪ 40‬هـزار بشـکه نفـ ‌ت خـام‬ ‫آغـاز شـد‪ .‬ارزیابـی فنـی اقتصـادی اولیـه طـرح را کارشناسـان شـرکت‬ ‫ملـی نفـت ایـران و طراحـی پایـه را شـرکت امریکایـی یونیورسـال انجـام‬ ‫داد‪ .‬شـرکت «اسـنام پروجتـی» نیـز بـرای عملیـات مهندسـی تفضیلـی‪،‬‬ ‫خریـد کالا و نصـب بـا برگـزاری مناقصـه بیـن پنـج شـرکت بی ‌نالمللـی‬ ‫انتخـاب شـد‪ .‬ایـن پالایشـگاه در زمینـی بـه وسـعت ‪ 300‬هکتـار نزدیـک‬ ‫شـیراز احـداث و مقـرر شـد‪ ،‬نفـت گچسـاران بـا خـط‌لولـه ‪ 10‬اینچـی‬ ‫بـه طـول ‪ 230‬کیلومتـر بـه ایـن پالایشـگاه انتقـال یابـد‪◌.‬‬ ‫ارديبهشت‬ ‫فروش گاز مايع به ‪ 11/6‬ميليون مترمکعب رسید‪.‬‬ ‫‪ 11‬ارديبهشت‬ ‫ظرفیـت صـدور نفـت خـام از جزيـره خـارگ بـه رکـورد جدیـد ‪ 6‬میلیون‬ ‫و ‪ 532‬هـزار بشـكه در روز رسـید‪.‬‬ ‫‪ 12‬ارديبهشت‬ ‫طـرح ‪ 230‬ميليـون دلاري احـداث خـط لولـه دوم نفـت مصـر بـه ايـران‬ ‫واگـذار شـد‪.‬‬ ‫‪ 21‬ارديبهشت‬ ‫پالايشــگاه ملــي افريقــاي جنوبــي‪ ،‬در ساســولبرگ‪ ،‬بــا حضــور منوچهــر‬ ‫اقبــال‪ ،‬رئيــس هيئت‌مديــره و مديرعامــل شــركت ملــي نفــت ايــران و‬ ‫برخــی مقامــات مهــم ايــران و افريقــای جنوبــي گشــايش يافــت‪ .‬ايــن‬ ‫پالايشــگاه بــا مشــاركت ‪ 17‬درصــدی شــركت ملــي نفــت ايــران و ‪30‬‬ ‫درصــدی شــركت نفــت فرانســوي «توتــال» و ‪ 53‬درصــدی شــركت‬ ‫‪484‬‬

‫سال ‪1350‬‬ ‫ابراهیم گلستان‬ ‫در ســال ‪ 1301‬ش متولــد شــد‪.‬‬ ‫«◌ساخسـرـدوادل» افريقــاي جنوبــي ســاخته شــد‪.‬‬ ‫نـام اصلـی‌اش‪ ،‬سـید ابراهیـم تقـوی‬ ‫شـیرازی اسـت‪ .‬نویسـنده‪ ،‬مترجـم‬ ‫هشــتمین کنگــره جهانــی نفــت بــا حضــور ‪ 166‬کارشــناس ایرانــی در‬ ‫و فیلمسـازی کـه مدتـی بـا شـرکت‬ ‫مسـکو برگـزار شـد‪.‬‬ ‫نفـت در دوران کنسرسـیوم همـکاری‬ ‫‪ 16‬خرداد‬ ‫داشــت‪ .‬در میــان نویســندگان و‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫منتقـدان عصـر خـود بـه «گلسـتان‬ ‫نفتــی» مشــهور بــود‪ .‬مدتــی بــه‬ ‫قانــون اجــازه اجــرای موافق ‌تنامــه ایــران بــا شــرک ‌تهای خریــدار‬ ‫حــزب تــوده پیوســت ‪ .‬آثــار او‬ ‫نفـت خـام‬ ‫شــامل داســتا ‌نها‪ ،‬ترجم ‌ههــا‪،‬‬ ‫فیلم‌هــای مســتند و داســتانی‬ ‫ماد ‌هواحــده‪ :‬بــه وزارت دارایــی اجــازه و اختیــار داده می‌شــود کــه آن‬ ‫اسـت یـک آتـش و همچنیـن مـوج‬ ‫قسـمت از ترتیبـات مقـرر در موافق ‌تنامـه کشـورهای اطـراف خلیج‌فـارس‬ ‫و مرجــان و خــارا را بــرای شــرکت‬ ‫بـا شـرک ‌تها ‌یخریدار نفـت خـام مـورخ یکشـنبه‪ 25 ،‬بهم ‌نمـاه ‪،1349‬‬ ‫برابـر بـا ‪ 14‬فوریـه ‪ ،1971‬ضمیمـه ایـن ماد‌هواحـده را کـه مربـوط بـه‬ ‫نفــت ســاخت‪.‬‬ ‫ایـران می‌باشـد‪ ،‬بـه موقـع اجـرا بگـذارد‪‌.‬قانـون فـوق مشـتمل بـر یـک‬ ‫مـاده و قـرارداد ضمیمـه پـس از تصویـب مجلـس شـورای ملـی در جلسـه‬ ‫روز یکشــنبه ‪ 1350/3/16‬در جلســه روز دوشــنبه‪ ،‬ســ ‌ی‌و‌یکم خردادمــاه‬ ‫‪1350‬شمسـی‪ ،‬بـه تصویـب مجلـس سـنا رسـید‪.‬‬ ‫رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌امامی‬ ‫‪ 30‬خرداد‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫قانـون انتقـال گارد جنـگل و منابـع طبیعـی و گـردان مأمـور حفاظـت‬ ‫شـرکت ملـی نفـت ایـران از وزارت جنـگ بـه ژاندارمـری کل کشـور‬ ‫ماد ‌هواحــده‪ :‬از تاريــخ تصويــب ايــن قانــون‪ ،‬گارد جنــگل و منابــع‬ ‫طبيعــي و گــردان مأمــور حفاظــت شــركت ملــي نفــت ايــران بــا كليــه‬ ‫افســران و كارمنــدان ‌(پرســنل) و آن قســمت از تجهيــزات و وســايل و‬ ‫اثاثيـه و وظايـف و تعهـدات مربـوط كـه تـا تاريـخ تصويـب ايـن قانـون در‬ ‫اختيـار و بـه عهـده وزارت جنـگ بـود‌ه اسـت‪ ،‬بـه ژاندارمـري كل كشـور‬ ‫منتقــل مي‌شــود‪.‬‬ ‫◌ تیر‬ ‫نصــب دک ‌لهــای انتقــال بــرق از ســد محمدرضــا شــاه بــه ظرفيــت ‪12‬‬ ‫مــگاوات بــه پالايشــگاه بيدبلنــد پایــان یافــت‪ .‬حــدود ‪ 97‬يكلومتــر از‬ ‫لوله‌هــاي انتقــال گاز از مناطــق مــارون و آغاجــاري بــه بيدبلنــد‬ ‫آزمايـش شـد‪ 8 .‬دسـتگاه كمپرسـور گازسـوز‪ ،‬بـه قـدرت ‪ 6‬هـزار اسـب‪،‬‬ ‫در ايســتگاه‌هاي شــماره ‪ 2 ،1‬و ‪ 3‬آغاجــاري پــس از نصــب‪ ،‬تكميــل‬ ‫‪485‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫نصب کمپرسور گازسوز در آغاجاری‬ ‫و آزمايــش بــه بهر‌هبــرداري رســید‪ .‬همچنیــن‪ ،‬پنــج واحــد تصفيــه گاز‬ ‫‪ 8‬دســتگاه كمپرســور گازســوز‪ ،‬بــه قــدرت‬ ‫نصــب و واحدهــاي ‪1‬و ‪ 2‬آزمايــش شــد‪ .‬هــر واحــد تصفیــه ســالانه ‪2/4‬‬ ‫‪ 6‬هــزار اســب‪ ،‬در ايســتگاه‌هاي شــماره ‪،1‬‬ ‫ميليـارد متـر مكعـب گاز ظرفیـت داشـت‪ .‬كارخانـه بازيافـت گوگـرد بـه‬ ‫‪ 2‬و ‪ 3‬آغاجــاري پــس از نصــب‪ ،‬تكميــل و‬ ‫ظرفيــت ‪ 60‬تــن در روز ســاخته شــد و بــه مرحلــة را‌هانــدازی رســید‪.‬‬ ‫آزمايــش ‪ ،‬تیرمــاه ‪ 1350‬بــه بهر‌هبــرداري‬ ‫‪ 5‬مرداد‬ ‫رســید‪.‬‬ ‫منوچهر اقبال چند قرارداد نفتی به شرح زیر منعقد کرد‪:‬‬ ‫هزینه نقدی‬ ‫نام شرکت یا گروه طرف قرارداد نام شرکت مختلط (میلیون دلار)‬ ‫‪35‬‬ ‫گروه ژاپنی مرکب از چهار شرکت شرکت نفت ایران‬ ‫و ژاپن‬ ‫تی‌جین‪ ،‬میتسویی‪ ،‬نوسودکو‪ ،‬میتسوبیشی‬ ‫شرکت نفت بوشهر ‪5‬‬ ‫شرکت امراداهس‬ ‫شرکت نفت هرمز ‪2‬‬ ‫شرکت موبیل‬ ‫شرایط اصلی سه قرارداد‪:‬‬ ‫‪ -1‬سرمایه اولیه شرکت مختلط‪ 2 :‬میلیون و ‪ 500‬هزار ریال‬ ‫‪ -2‬ناحیه عملیات‪ 3 :‬هزار و ‪ 500‬کیلومتر و حداکثر ‪ 8‬هزار کیلومتر مربع‬ ‫‪ -3‬وظایـف و مسـئولیت شـرکت مختلـط‪ :‬عملیـات اکتشـافی و توسـعه و‬ ‫بهره‌بــرداری‬ ‫کارکنـان‪ :‬طـی هشـت سـال بایـد ‪ 98‬درصـد کارکنـان ایرانـی و در پایـان‬ ‫‪ 8‬سـال‪ ،‬حداقـل ‪ 70‬درصـد سـمت‌های بـالای شـرکت مختلـط نفتـی در‬ ‫اختیـار کارمنـدان ایرانـی باشـد‪.‬‬ ‫مدت قرارداد اکتشافی‪ :‬حداکثر ‪ 6‬سال‬ ‫مدت اصلی قرارداد‪ 20 :‬سال از تاریخ شروع بهره‌برداری تجاری از نفت‬ ‫فعاليت شركت ملي گاز ايران در مردادماه ‪1350‬‬ ‫‌ حجـم گاز ارسـالي بـه شـوروي ‪ 501‬میلیـون و ‪ 205‬هـزار متـر مكعـب▪‬ ‫بو د ‪.‬‬ ‫‌‌ بـرای تكميـل مطالعـه طـرح بـازار گاز طبيعـي در تهـران نـوع و تعـداد▪‬ ‫واحدهـاي خانگـي‪ ،‬تجـاري و صنعتـي گاز تعييـن و روي نقشـه پياده شـد‪.‬‬ ‫همچنیـن‪ ،‬میـزان مصـرف واحدهـاي تجـاري (هتـل‪ ،‬سـينما‪ ،‬بيمارسـتان‪،‬‬ ‫رسـتوران و سـاختما ‌نهاي بـزرگ) محاسـبه شـد‪.‬‬ ‫‪486‬‬

‫سال ‪1350‬‬ ‫پخش گاز طبيعي با ‪ 18/4‬درصد افزایش نسبت به ماه پیش از این‪:‬‬ ‫فروش صنعتي شيراز ‪ 19‬میلیون و ‪ 617‬هزار مترمكعب‬ ‫فروش صنعتي تهران ‪ 7‬میلیون و ‪ 861‬هزار مترمكعب‬ ‫ ‪ 313‬هزار مترمكعب‬ ‫تجاري شيراز‬ ‫‪ 247‬هزار مترمكعب‬ ‫خانگي شيرا ز ‬ ‫‪ 1‬میلیون و ‪ 599‬هزار و ‪ 735‬مترمكعب‬ ‫ذوب آهن اصفها ن‬ ‫خانگي و تجاري اهواز ‪ 8‬هزار و ‪ 916‬مترمكعب‬ ‫‪ 29‬میلیون و ‪ 646‬هزار و ‪ 651‬مترمكعب‬ ‫جمع‬ ‫فــروش گاز مايــع نیــز نســبت بــه مــاه پیــش از ایــن ‪ 4/14‬درصــد‬ ‫◌افزاشيهــریوشرداشــت‪.‬‬ ‫شاه اعلام کرد‪« :‬تا آخر سال درآمد ما از نفت به ارقام نجومی می‌رسد‪».‬‬ ‫‪ ‌27‬شهريور‬ ‫صدور گاز طبيعي مايع (‪ )LNG‬از جزيره قشم به ژاپن‬ ‫تفاه ‌منامــ ‌هاي بــراي فــروش ســالانه ‪ 4‬تــا ‪ 6‬ميليــون تــن گاز طبيعــي‬ ‫مايــع (‪ )LNG‬بــه مــدت ‪ 20‬ســال بيــن مديرعامــل شــركت ملــي گاز‬ ‫ايـران و مديـر شـركت نفـت «فوجـي» (ژاپـن) و شـركت ماروبنـي امضـا‬ ‫و مقــرر شــد‪ ،‬گاز صادرشــده در جزيــره قشــم در شــركت بــرق تويكــو‬ ‫مصـرف شـود‪ .‬قيمـت گاز و تحويـل آن در بنـدر تويكـو برابـر ‪ 75‬سـنت‪،‬‬ ‫بــرای هــر ميليــون بــي تــي يــو (‪ )BTU‬اســت‪ .‬ايــن طــرح از طريــق‬ ‫مشـاركت انجـام داده شـد و اعتبـار لازم بـراي خريـد كشـتي‌هاي ویـژه‬ ‫را شــركت‌هاي طــرف قــرارداد تأميــن کردنــد‪.‬‬ ‫‪ 3‬مهر‬ ‫‌ شــاه در اثنــاي بازديــد خــود از آذربايجــان‪ ،‬بــر لوله‌كشــي گاز در▪‬ ‫شـهرهاي بـزرگ صنعتـي ايـران و تعميـم اسـتفاده از گاز ارزان تأکیـد کرد‪.‬‬ ‫‌ نماينـدگان تريكـه بـه دلیـل نیـاز بـه ‪ 300‬ميليـون مترمكعـب گاز در▪‬ ‫ایــن ســال‪ ،‬بــرای مذاكــرة خريــد گاز بــه ايــران آمدنــد‪ .‬پیــش از ایــن‪،‬‬ ‫شـركت ملـي نفـت پرسـش‌نام ‌هاي بـه تريكـه فرسـتاد تـا كارشناسـان آن‬ ‫کشـور مشـخصات گاز مـورد نيـاز خـود را ارائـه دهنـد‪.‬‬ ‫فعاليت شركت ملي گاز ايران در مهر ماه‬ ‫حجم گاز ارسالي به شوروي ‪ 474‬میلیون و ‪ 170‬هزار متر مكعب بود‪▪.‬‬ ‫‌ لوله‌كشـي شـبكه گازرسـاني بیشـتر كارخانجـات بـزرگ حومـه تهـران▪‬ ‫و اصفهـان پايـان يافـت‪.‬‬ ‫‪487‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫‌ طــرح گاز خانگــي اصفهــان در چهــار مرحلــه‪ ،‬شــامل تهيــه نقشــه‪▪،‬‬ ‫جمـع‌آوري آمـار و داد‌ههـای مقدماتـي‪ ،‬تعييـن تعـداد واحدهـاي خانگي و‬ ‫تجـاري و مصـارف سـوخت آنهـا‪ ،‬پياده‌كـردن داد‌ههـا روي نقشـه‪ ،‬تنظيـم‬ ‫و تهيــه آمــار بــرای كامپيوتــر و تجزيــه و تحليــل و نتيج ‌هگيــري آغــاز‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫پخش گاز طبيعي‬ ‫‪ 22‬میلیون و ‪ 129‬هزار مترمكعب‬ ‫فروش صنعتي شيراز‬ ‫‪ 10‬میلیون و ‪ 82‬هزار مترمكعب‬ ‫فروش صنعتي تهران‬ ‫‪ 367‬هزار مترمكعب‬ ‫فروش تجاري شيراز‬ ‫‪ 381‬هزار مترمكعب‬ ‫فروش خانگي شيراز‬ ‫‪ 2‬میلیون و ‪ 275‬هزار و ‪ 694‬‬ ‫فروش به ذوب آهن اصفهان‬ ‫مترمكعب‬ ‫ ‬ ‫‪ 252‬هزار و ‪ 171‬مترمكعب‬ ‫فروش خانگي و تجاري اهواز‬ ‫‪ 35‬میلیون و ‪ 405‬هزار و ‪946‬‬ ‫جمع‬ ‫مترمكعب‬ ‫ ‬ ‫‌ حجم فروش گاز مايع نسبت به ماه پیش ‪ 8/9‬درصد افزايش داشت‪▪.‬‬ ‫‪ 1‌ 3‬مهر‬ ‫اعــام شــد کــه بــر اســاس محاســبات‪ ،‬حــدود ‪ 60‬درصــد از گاز ايــران‬ ‫سـوزانده مـی شـود‪ .‬ايـران قصـد داشـت‪ ،‬بيـش از گذشـته گاز چا‌ههـاي‬ ‫نفتــی را كــه ســا ‌لها می‌ســوخت و بــه هــدر می‌رفــت‪ ،‬بــه مصــرف‬ ‫بهینــه برســاند‪ .‬پالايشــگاه آبــادان‪ ،‬كارخان ‌ههــاي پتروشــيمي خــارگ و‬ ‫بنـدر شـاهپور مصرف‌كننـدگان اصلـی گاز طبيعـي و در خـارج از ایـران‬ ‫نیــز‪ ،‬شــوروی و ســپس ژاپــن خريــداران گاز ايــران بودنــد‪.‬‬ ‫‪ 20‬مهر‬ ‫نمایشـگاه عکـس پیشـرف ‌تهای صنعـت نفـت ایـران بـا حضـور منوچهـر‬ ‫اقبـال در ناحیـه پخـش شـیراز افتتـاح شـد‪.‬‬ ‫‪ 24‬مهر‬ ‫گاز جاي نفت را مي‌گيرد‬ ‫اعـام شـد کـه بـا رشـد چشـمگیر كاربـرد گاز در صنايـع تهـران‪ ،‬نـوع‬ ‫مصــرف تغييــر و صنعــت رشــدی جهنــده داشــت‪ .‬صنايــع كشــور بــا‬ ‫اسـتفاده از گاز طبيعـي سرشـار جنـوب توانسـتند هزینـة تولیـدات خـود‬ ‫را کاهــش دهنــد‪.‬‬ ‫‪488‬‬

‫سال ‪1350‬‬ ‫‪ 28‬مهر‬ ‫شد‪.‬‬ ‫منعقد‬ ‫ژاپن‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫بین‬ ‫پتروشیمی‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫قرارداد‬ ‫ی◌ک‬ ‫آبان‬ ‫طـرح گازرسـاني بـه شـهر صنعتـی البـرز در قزویـن آغـاز شـد‪ .‬در ايـن▪‬ ‫طـرح‪ ،‬پی ‌شبینـی شـد کـه يـك رشـته لولـه ‪ 18‬اينچـي بـه طـول ‪10‬‬ ‫يكلومتـر‪ ،‬گاز را از شـاه لولـه ‪ 40‬اينچـي در محوطـه ايسـتگاه كمپرسـور‬ ‫شـماره ‪ 7‬قزويـن بـه ايسـتگاه تقليـل فشـار گاز در جنـوب شـهر البـرز‬ ‫برســاند و حــدود ‪ 4‬يكلومتــر لولــه ‪ 12‬اينچــي و ‪ 3‬يكلومتــر لولــه ‪8‬‬ ‫اينچـي نیـز بـه عنـوان شـاخه‌هاي اصلـي گازرسـاني صنعتـي در امتـداد‬ ‫خيابا ‌نهــاي شــهر صنعتــي كشــيده شــود‪ .‬بــا آغــاز اجــرای ایــن طــرح‬ ‫چنــد كارخانــه كور‌ههــاي خــود را بــه مشــعل گاز مجهــز کردنــد و بــا‬ ‫منوچهر اقبال‬ ‫در ‪ 21‬مهــر مــاه ‪ 1288‬در مشــهد‬ ‫شـركت ملـي گاز ايـران قـرارداد خریـد گاز طبيعـي بسـتند‪ .‬ظرفيـت كل‬ ‫زاده شـد و در ‪ 4‬آذر ‪ 1356‬در تهـران‬ ‫درگذشــت‪ .‬در فاصلــه ســال‌های‬ ‫لولـه اصلـي گاز بـه شـهر صنعتـي البـرز بیـش از ‪ 700‬هـزار مترمكعـب‬ ‫‪ 1323‬تــا ‪ 1329‬در ده کابینــه‬ ‫متوالــی‪ ،‬وزیــر بــود‪ .‬در فروردیــن‬ ‫در روز بـرآورد شـده اسـت‪.‬‬ ‫مــاه ‪ 1336‬حســین عــاء برکنــار و‬ ‫منوچهـر اقبـال بـه نخسـت وزیـری‬ ‫هزینــه جشــن‌های ‪2500‬ســاله در رســانه‌های کشــورهای غربــی▪‬ ‫برگزیـده شـد‪ .‬او از ‪ 1342‬تـا ‪1356‬‬ ‫مدیــر عامــل شــرکت ملــی نفــت‬ ‫بازتــاب بــدی داشــت‪ .‬دانشــجویان ایرانــی مقیــم خــارج در تظاهــرات‬ ‫ایــران بــود‪.‬‬ ‫اعتراضــی بــه ایــن موضــوع شــرکت کردنــد‪.‬‬ ‫وزیــر دربــار در یــک مصاحبــه هزینــه جشــن‌های ‪2500‬ســاله را ‪16‬‬ ‫میلیــون و ‪ 800‬هــزار دلار اعــام کــرد‪.‬‬ ‫‪ 6‬آبان‬ ‫منوچهـر اقبـال بـه همـراه هیئتـی بـرای تبـادل نظـر سـالانه بـا نمایندگان‬ ‫شـرکت‌های عضـو کنسرسـیوم نفـت ایـران بـه لنـدن سـفر کـرد‪.‬‬ ‫‪ 13‬آبان‬ ‫سـعدون جمـادي‪ ،‬وزيـر نفـت عـراق‪ ،‬از ايـران خواسـت نتيجـه مذاكـرات‬ ‫خــود بــا كنسرســيوم را پيرامــون بحــران دلار بــه عــراق اطــاع دهــد و‬ ‫گفـت‪« :‬عـراق مشـتاقانه در انتظـار نتيجـه اقدامـات و كوشـش‌هاي ايـران‬ ‫اسـت‪».‬‬ ‫‪ 30‬آبان‬ ‫خــداداد فرمانفرمایيــان‪ ،‬مديرعامــل ســازمان برنامــه و رئيــس هيئــت‬ ‫اعزامـي ايـران بـه مسـكو‪ ،‬اعـام کـرد‪« :‬مذاکـرات بيـن ايـران و شـوروي‬ ‫دربــارة افزايــش صــدور گاز بــه شــوروي‪ ،‬ايجــاد كارخانجــات صنعتــي و‬ ‫سـيلوهاي جديـد در ايـران و بـه ویـژه اكتشـاف نفـت در دريـاي خـزر و‬ ‫صـدور نفـت بـه شـوروي اسـت‪».‬‬ ‫‪489‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫‪ 11‬آذر‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫قانون اجازه مبادله و اجرای سه فقره قرارداد نفت‬ ‫‌ماد ‌هواحـده‪ :‬سـه فقـره قـرارداد ضمیمـه کـه بـه اسـتناد مـاده ‪ 2‬قانـون‬ ‫نفــت مصــوب مردادمــاه ‪ 1336‬بــه منظــور اجــرای عملیــات تفحــص و‬ ‫اکتشــاف ‌و بهر‌هبــرداری و فــروش و صــدور نفــت از مناطــق مصــرح‬ ‫در قراردادهــای مزبــور بیــن شــرکت ملــی نفــت ایــران از یــک طــرف و‬ ‫شــرکت‌های نامبــرده زیــر‪:‬‬ ‫‪ .1‬امرادا هس کورپوریشن (‪)AMERADA HESS CORPORATION‬‬ ‫‪ .2‬موبیـل اویـل کورپوریشـن (‪)MOBIL OIL CORPORATION‬‬ ‫‪ .3‬گــروه شــرکت‌های ژاپنــی ت ‌یجیــن لیمیتــد (‪TEIJIN‬‬ ‫‪‌ )LIMITED‬و نـورث سـوماترا اویـل دولوپمنـت کوئوپریشـن کمپانـی‬ ‫لیمیتــد (‪NORTH SUMATRA OIL DEVELOPMENT‬‬ ‫‪).COOPERATION CO. LTD‬‬ ‫‌و میتســویی انــد کمپانــی لیمیتــد (‪‌ ).MITSUI & CO. LTD‬و‬ ‫میتسوبیشــی شــوجی کیشــا لیمیتــد (‪MITSUBISHI SHOJI‬‬ ‫‪‌ )KSISHA LTD‬و شــرکت موبیــل اویــل (‪MOBIL OIL‬‬ ‫‪‌)CORPORATION‬از طـرف دیگـر امضـا شـده و بـه تأییـد هیئـت‬ ‫دولـت نیـز رسـیده اسـت‪ ،‬تصویـب و اجـازه مبادلـه و اجـرای آنهـا داده‬ ‫م ‌یشــود‪ .‬قانــون فــوق مشــتمل بــر یــک مــاده و متــن قراردادهــای‬ ‫ضمیمـه پـس از تصویـب مجلـس شـورای ملـی در جلسـه روز پنجشـنبه‬ ‫‪ 1350/9/11‬در جلسـه رو‌ز دوشـنبه‪ ،‬ششـم د ‌یمـاه ‪ 1350‬شمسـی‪ ،‬بـه‬ ‫تصویــب مجلــس ســنا رســید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌ امامی‬ ‫‪ 25‬آذر‬ ‫افتتاح پالایشگاه گاز بیدبلند‬ ‫احـداث پالایشـگاه گاز بیدبلنـد در ‪ 40‬كیلومتـری شـمال‌شـرق آغاجـاری‬ ‫بخشــی از طــرح احــداث خــط لولــة سراســری گاز بــود‪ .‬ســاخت ایــن‬ ‫پالایشـگاه از سـال ‪ 1347‬آغـاز و در سـال ‪ 1349‬بـه بهر‌هبـرداری رسـید و‬ ‫در سـال ‪ 1350‬بـا حضـور شـاه و فـرح افتتـاح شـد‪ .‬بـرای ایـن پالایشـگاه‬ ‫‪ 5‬واحـد تصفیـه گاز‪ ،‬هـر یـک بـا ظرفیـت ‪ 240‬فـوت مكعـب‌ گاز در روز‬ ‫در نظـر گرفتـه و دسـتگاه‌ها و ماشـين‌آلات آن از كارخانجـات انگلسـتان‪،‬‬ ‫فرانسـه و آلمـان خريـده شـد‪ .‬طراحـی واح ‌دهـای تصفیـه گاز پالایشـگاه‬ ‫‪490‬‬

‫سال ‪1350‬‬ ‫شرکت نفت بوشهر‬ ‫شــرکت نفــت بوشــهر‪ ،‬بــا‬ ‫را شـركت امریكایـی «‪ »Pritchard‬و دیگـر بخ ‌شهـای آن را شـركت‬ ‫مشــارکت شــرکت ملــی نفــت‬ ‫انگلیســی «‪ »Costain & Press‬انجــام داد‪ .‬هزینــه ســرمای ‌هگذاری‬ ‫ایــران و شــرکت آمریکایــی‬ ‫پالایشــگاه گاز بیدبلنــد كــه احــداث ایســتگاه تقویــت فشــار بیدبلنــد و‬ ‫امراداهــس‪ ،‬روز ‪ 25‬آذر ‪1350‬‬ ‫تلمب ‌هخانــه آب مــارون را نیــز همــراه داشــت‪ 44 ،‬میلیــون‌دلار بــود‪.‬‬ ‫همچنیــن‪ 350 ،‬کارمنــد و کارگــر در ایــن پالایشــگاه مشــغول بــه کار‬ ‫تاســیس شــد‪.‬‬ ‫شـدند‪.‬‬ ‫شرکت نفت بوشهر‬ ‫شــرکت نفــت بوشــهر‪ ،‬ماحصــل مشــارکت شــرکت ملــی نفــت ایــران و‬ ‫شــرکت آمریکایــی امراداهــس تاســیس شــد‪.‬‬ ‫‪ 27‬دی‬ ‫کنفرانــس ســرمای ‌هگذاران امریــکا در تهــران پایــان یافــت‪ .‬در پایــان‬ ‫کنفرانــس اعــام شــد کــه مؤسســات امریکایــی ‪ 543‬میلیــون دلار در‬ ‫ایــران ســرمای ‌هگذاری خواهنــد کــرد‪.‬‬ ‫‪ 29‬دی‬ ‫ایران و بلوک شرق‬ ‫یــک هیئــت هشــ ‌ت نفــری از مقامــات برجســته نفتــی رومانــی بــرای‬ ‫مذاکــره دربــاره همکار ‌یهــای نفتــی و پتروشــیمیایی بــه تهــران ســفر‬ ‫کر◌دنبـهـمد‪.‬ن‬ ‫نــرخ نق ‌لوانتقــالات بي ‌نالمللــي نفــت از ‪ 34‬درصــد در ســال ‪1329‬‬ ‫ش بــه ‪ 56‬درصــد رســيد؛ مصــرف جهانــي ‪ 4/5‬برابــر و نق ‌لوانتقــالات‬ ‫بين‌المللــي ‪ 7/5‬برابــر شــد‪ .‬شــركت‌هاي بي ‌نالمللــي نفــت در توســعه‬ ‫وســايل حم ‌لونقــل دريايــي نفــت كمتــر از بخــش خصوصــي ســهم‬ ‫داشــتند‪.‬‬ ‫‪ 5‬بهمن‬ ‫هویــدا نخســت‌وزیر‪ ،‬بودجــه ســال ‪ 1351‬کشــور را در ‪ 548‬میلیــارد‬ ‫ریــال تقدیــم مجلــس کــرد‪.‬‬ ‫‪ 12‬بهمن‬ ‫سـه نفـر خرابـكار كـرد بـه نا ‌مهـاي مجيـد محمدعلـي محمـودي‪ ،‬غفـور‬ ‫زمانــي و فــرج رســتمي كــه بــرای ایجــاد انفجــار در پالايشــگاه نفــت‬ ‫كرمانشــاه از ســوی حكومــت عــراق مأمــور شــده بودنــد‪ ،‬خــود را بــه‬ ‫مقامــات كرمانشــاه معرفــي كردنــد‪.‬‬ ‫‪491‬‬

‫‪ 3‬اسفند‬ ‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫امیر قطر در شیراز‪ ،‬کودتا در منامه‬ ‫◌ اسفند‬ ‫در قطـر‪ ،‬هنگامـی کـه شـیخ احمـد‪،‬‬ ‫حاکــم قطــر در شــیراز بــود‪ ،‬کودتــا‬ ‫شـركت نفـت ايـران و ژاپـن (‪ )INPECO‬بـا ‪ 2‬میلیـون و ‪ 500‬هـزار▪‬ ‫شــد و ولیعهــد (شــیخ خلیفــه)‬ ‫ریـال سـرمايه‌ بـرای اكتشـاف و توليـد نفـت در لرسـتان تأسـیس شـد‪.‬‬ ‫قـدرت را بـه دسـت گرفـت‪ .‬حاکـم‬ ‫جدیــد قطــر اعــام کــرد‪ « :‬پنجــاه‬ ‫‌ در پـی بسـته‌شـدن كانــال سـوئز‪ ،‬ظرفيـت نفت‌ك ‌شهـا بــه سـرعت▪‬ ‫درصـد درآمـد نفـت صـرف عمـران‬ ‫بـالا رفـت‪ .‬سـهم نفت‌ك ‌شهـاي عظيـم ـ معـروف بـه ‪ VLCC‬ـ بيـش‬ ‫و آبــادی قطــر خواهــد شــد‪».‬‬ ‫از ‪ 175‬هـزار تـن بـود كـه از ‪ 2‬درصـد ظرفيـت كل نـاوگان نفت‌كـش در‬ ‫سـال ‪ 1345‬بـه ‪ 25/8‬درصـد در پايـان سـال ‪ 1350‬رسـید‪.‬‬ ‫‪ 18‬اسفند‬ ‫ایـران و آلمـان بـرای تأسـیس شـرکت مختلـط نفتـی بـه توافـق رسـیدند‪.‬‬ ‫در ایـن توافـق‪ ،‬دو موضـوع فـروش نفـت بـه آلمـان و مشـاركت ايـران و‬ ‫آلمـان در صنعـت و بازرگانـي نفـت مـد نظـر بـود و بـه همیـن منظـور‪،‬‬ ‫شـركت مختلـط نفـت ايـران و آلمـان تأسـيس شـد‪.‬‬ ‫‪492‬‬

‫سال ‪1350‬‬ ‫واحد سازمانی‬ ‫تعداد‬ ‫آموزش خارج از کشور کارمندان ایرانی‬ ‫شرکت ملی گاز‬ ‫امور عملیات‬ ‫‪110‬‬ ‫(‪1973 - 1968‬م)‬ ‫امور پخش و فروش‬ ‫‪22‬‬ ‫امور طر ‌حها و بررسی‌ها‬ ‫‪16‬‬ ‫سایر مراکز‬ ‫امریکا‬ ‫امور مهندسی و خدمات‬ ‫‪13‬‬ ‫فرانسه‬ ‫انگلستان‬ ‫شوری‬ ‫فنی‬ ‫‪10‬‬ ‫امور اداری‬ ‫‪7‬‬ ‫امور مالی‬ ‫‪3‬‬ ‫امور سازمانی‬ ‫‪2‬‬ ‫طرح‌های گاز طبیعی مایع‬ ‫‪2‬‬ ‫تدارکات‬ ‫* براساس تعداد واحد سازمانی‬ ‫مدت به نفر هفته‬ ‫محل آموزش‬ ‫عملیات‬ ‫امریکا ‪867‬‬ ‫شوروی ‪534‬‬ ‫سایر موارد‬ ‫انگلستان ‪179‬‬ ‫فرانسه ‪90‬‬ ‫مهندسی‬ ‫پخش و فروش‬ ‫کانادا ‪33‬‬ ‫طرح‌ها و خدما ‌تفنی‬ ‫هلند ‪32‬‬ ‫آلمان غربی ‪19‬‬ ‫و بررس ‌یها‬ ‫بلژیک ‪5‬‬ ‫ایتالیا ‪4‬‬ ‫پاکستان ‪2‬‬ ‫* بر اساس محل و مدت آموزش‬ ‫‪493‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫ناها‪4‬ر‪9‬خ‪4‬وری کارگران در پالایشگاه آبادان‬

‫‪ 1351‬شمسی ‪ 1972 /‬میلادی‬ ‫درآمد نفت‪ 178 ،‬میلیارد و ‪ 200‬میلیون ریال‬ ‫ريـال‪ ،‬واحـد پـول ايـران‪ ،‬بـر پايـه قانـون پولـي و بانكـي برابـر بـا▪‬ ‫‪ 0/0108055‬گـرم زر نـاب تعییـن شـد‪.‬‬ ‫شرکـت پتروشـيمي ايـران ‪ -‬نيپـون بـر پايـه مشـاركت ‪ 50- 50‬بيـن▪‬ ‫شـرکت ملـی صنایـع پتروشـیمی و شـرك ‌تهاي ژاپنـي تأسـیس شـد‪.‬‬ ‫تعداد وسايل نقليه در ایران ‪ 660‬هزار دستگاه اعلام شد‪▪.‬‬ ‫عملیات اکتشافی در نزدیکی شهر کنگان آغاز شد‪.‬‬ ‫کشف میدان نفتی دهلران در نزدیکی عراق اعلام شد‪▪▪.‬‬ ‫منطقــه نفتــی دهلــران از ســال‌های ‪ 1297‬ش‪ ،‬مــورد کاو ‌شهــای‬ ‫مشــاهده‌ای قــرار گرفتــه بــود‪ .‬زمین‌شناســان در ســال‌های ‪1308‬‬ ‫تـا ‪ 1310‬بـه وجـود نفـت در ایـن منطقـه پـی بردنـد‪ ،‬امـا عملیـات‬ ‫حفـاری اکتشـافی انجـام داده نشـد‪ .‬سـومین بـار از ‪ ،1335‬کاوشـگران‬ ‫شـرکت سـهامی اکتشـاف (کنسرسـیوم) بـا مطالعـه مسـتندات قدیمـی‬ ‫بــه عملیــات ثقل‌ســنجی و آزمایشــگاهی پرداختنــد‪.‬‬ ‫تحويـل گاز‪ :‬از پالايشـگاه آبـادان بـه شـركت ملـي نفـت ايـران بـراي‬ ‫شـركت پتروشـيمي آبـادان‪ ،‬میانگیـن روزانـه ‪ 3‬میلیـون و ‪ 600‬هـزار‬ ‫فـوت مكعـب‬ ‫نسـبت گاز طبیعـی حاصـل از نفـت در ميدان‌هـاي جنـوب‪ :‬از هـر‬ ‫بشـكه نفـت خـام‪ 750،‬فـوت مكعـب‬ ‫مصرف گاز طبيعي‪ 86 :‬میلیون و ‪ 65‬هزار و ‪ 394‬مترمكعب‬ ‫صـادرات گاز‪ :‬صـدور ‪ 13‬ميليـارد مترمكعـب گاز بـه شـوروي پـس از‬ ‫بهر‌هبــرداری از خــط لولــة سراســری (‪)1346‬‬ ‫تأسیسات‬ ‫ســاخت كارخانــه جديــد گازمايــع شــماره ‪ 600‬بــا ظرفيــت ‪500‬‬ ‫ميليــون فــوت مكعــب در دســتگاه بهر‌‌هبــرداري شــماره ‪ 1‬كرنــج‬ ‫‪495‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫تولید نفت خام‬ ‫صادرات نفت خام‬ ‫توليــد روزانــه از ‪ 1‬میلیــون‬ ‫و ‪ 314‬هــزار بشــکه در ســال‬ ‫• صـدور روزانـه نفـت خـام از ‪ 934‬هـزار بشـكه در سـال ‪ ،1341‬بـا‬ ‫‪ ،1341‬بــا ‪ 4/2‬برابــر افزایــش‬ ‫بــه ‪ 5‬میلیــون و ‪ 600‬هــزار‬ ‫‪ 4/7‬برابـر افزایـش بـه ‪ 4‬میلیـون و ‪ 425‬هـزار بشـكه رسـید‪.‬‬ ‫بشــكه در ســال ‪ 1351‬رســید‪.‬‬ ‫• معــادل ‪ 83/7‬ميليــون بشــكه نفــت بــه ارزش ‪ 165‬ميليــون دلار‬ ‫صــادر شــد كــه از نظــر مقــدار ‪ 104‬درصــد و از لحــاظ قيمــت ‪139‬‬ ‫درصــد نســبت بــه ســال پیــش از ایــن افزايــش داشــت‪.‬‬ ‫اکتشاف‬ ‫تعــداد ميدا ‌نهــاي نفتــي از ‪ 10‬بــه ‪ 28‬و چا‌ههــاي تولیــدی از ‪136‬‬ ‫بـه ‪ 323‬رسـيد‪.‬‬ ‫پالایش نفت خام‬ ‫• روزانـه ‪ 406‬هـزار بشـكه در سـال ‪ ،1341‬بـا ‪ 36/5‬درصـد افزایـش‬ ‫بـه ‪ 554‬هـزار بشـكه در روز رسـيد‪.‬‬ ‫• دولـت عربسـتان سـعودي بـا مشـاركت يـك شـركت امركيايـي برای‬ ‫تبديـل گاز طبيعـي بـه متانـول و حمـل آن بـا نفت‌ك ‌شهـاي معمولـي‬ ‫بـه سـواحل شـرقي امريـكا‪ ،‬شـركت جديـدي تأسـیس کـرد‪.‬‬ ‫• امريــكا بــا رقــم ‪ 20/5‬درصــد توليــد‪ ،‬شــوروي بــا ‪ 15‬درصــد‪،‬‬ ‫عربسـتان سـعودي بـا ‪ 11‬درصـد و ايـران بـا ‪ 10‬درصـد بـه ترتیـب‬ ‫جایــگاه اول تــا چهــارم تولیــد نفــت در جهــان را داشــتند‪.‬‬ ‫فروردين◌‬ ‫موافقت‌نامــ ‌هاي بيــن شــركت ملــي نفــت ايــران و گــروه ســرمايه‌گذاران‬ ‫يونانـي (نيارخـوس) در پاريـس امضـا و شـركت مختلطـي بـه نـام شـركت‬ ‫«تصفيـه و توزيـع نفـت ايـران و يونـان» در يونـان تأسـیس شـد‪◌.‬‬ ‫ارديبهشت‬ ‫ايران و بلوك شرق‬ ‫حــدود ‪ 688‬میلیــون و ‪ 689‬هــزار و ‪ 300‬مترمكعــب گاز طبيعــي بــه‬ ‫شــوروي صــادر شــد‪.‬‬ ‫پخش داخلی گاز طبيعي (مترمکعب)‪:‬‬ ‫ ‪ 20‬میلیون و ‪ 709‬هزار‬ ‫فروش صنعتي شيرا ز‬ ‫‪ 13‬میلیون و ‪ 224‬هزار‬ ‫فروش صنعتي تهران ‬ ‫‪ 2‬میلیون و ‪ 750‬هزا ر‬ ‫فروش به ذوب آهن اصفهان ‬ ‫فروش صنعتي‪ ،‬خانگي و تجاري اهواز ‪ 1‬میلیون و ‪ 898‬هزار‬ ‫فروش صنعتي‪ ،‬خانگي و تجاري شيراز ‪ 594‬هزار‬ ‫‪496‬‬

‫سال ‪1351‬‬ ‫فروش گاز مايع‪:‬‬ ‫‪ 14‬میلیون و ‪ 550‬هزار يكلوگرم‬ ‫پروژ ‌ههاي گازرساني‪:‬‬ ‫گازرســاني بــه شــهر صنعتــي قزويــن‪ ،‬لوله‌كشــي شــبكه گازرســاني‬ ‫صنعتـي تهـران و اصفهـان و سـاخت ايسـتگاه ورودي گاز قـم و كاشـان‬ ‫پایــان يافــت‪.‬‬ ‫بـا ‪ 35‬واحـد صنعتـي تهـران قـرارداد گاز امضـاء شـد كـه ‪ 9‬واحـد آن از‬ ‫گاز اسـتفاده م ‌يکـرد و مقـرر شـد‪ ،‬عمليـات اتصـال لولـه بـه ‪ 26‬واحـد‬ ‫ديگـر انجـام داده شـود‪.‬‬ ‫‪ 12‬ارديبهشت‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تصویــب قانــون قــرارداد بیــن کشــورهای منطقــه خلی ‌جفــارس و‬ ‫شــرک ‌تهای نفتــي در مــورد تعییــن بهــاي نفــت خــام‬ ‫ماد ‌هواحــده‪ :‬بــه دولــت اجــازه داده می‌شــود‪ ،‬آن قســمت از ترتیبــات‬ ‫مقــرر در موافقت‌نامــه کشــورهای اطــراف خلیج‌فــارس بــا شــرکت‌های‬ ‫خریــدار نفــت خــام‌ مــورخ ‪ 30‬د ‌یمــاه ‪(‌ 1350‬برابــر بــا ‪ 20‬ژانویــه‬ ‫‪ )1972‬ضمیمــه ایــن ماد‌هواحــده را کــه مربــوط بــه ایــران م ‌یباشــد‪،‬‬ ‫بــه موقــع اجــراء بگــذارد‪‌.‬قانــون فــوق مشــتمل بــر یــک مــاده و متــن‬ ‫قـرارداد ضمیمـه پــس از تصویــب مجلــس شــورای ملـی در جلسـه روز‬ ‫سه‌شــنبه ‪ 1351/2/12‬در جلســه روز دوشــنبه‪‌،‬بیســ ‌تودوم خردادمــاه‬ ‫‪ 1351‬شمســی‪ ،‬بــه تصویــب مجلــس ســنا رســید‪.‬‬ ‫‌رئیس مجلس سنا‪ ،‬جعفر شریف‌ امامی‬ ‫‪ 27‬اردیبهشت‬ ‫پالایشـگاه جدیـد کرمانشـاه طـی مراسـمی بـا شـکوه و بـا حضـور شـاه بـه‬ ‫ط◌ـورخرردساـدمی افتتاح شـد‪.‬‬ ‫صدور گاز طبیعی‪:‬‬ ‫‪ 620‬میلیون و ‪ 434‬هزار مترمکعب‬ ‫پخش داخلی گاز طبيعي (مترمكعب)‪:‬‬ ‫فروش صنعتي شيراز ‪ 14‬میلیون و ‪ 980‬هزار‬ ‫فروش صنعتي تهرا ن ‪ 17‬میلیون و ‪ 615‬هزار‬ ‫فروش به ذوب آهن اصفها ن ‪ 2‬میلیون و ‪ 854‬هزار‬ ‫فروش صنعتي‪ ،‬خانگي و تجاري اهواز ‪ 2‬میلیون و ‪ 425‬هزار ‬ ‫فروش صنعتي‪ ،‬خانگي و تجاري شيراز ‪ 568‬هزار‬ ‫‪497‬‬

‫تقویم تاریخ صنعت نفت ایران‪ -‬جلد اول(‪ 1280‬تا ‪)1357‬‬ ‫فروش گاز مايع ‪:‬‬ ‫‪ 13‬میلیون و ‪ 5‬هزار يكلوگرم‬ ‫پروژه گازرساني‪:‬‬ ‫ســاخت خــط لولــه اصلــي گاز ســرخس ـ مشــهد و همچنيــن ايســتگاه‬ ‫ورودي گاز مشـهد ‪15‬درصـد تكميـل شـد‪ .‬همچنیـن‪ ،‬مجمـوع کارهـای‬ ‫اجرائـي سـيويل‪ ،‬طراحـي و تهيـه سـفارش اجنـاس برای سـاخت دسـتگاه‬ ‫کـرد‪.‬‬ ‫پیشـرفت‬ ‫درصـد‬ ‫‪15‬‬ ‫سـرخس‬ ‫گا◌ز‬ ‫تير‬ ‫صدور گاز‪:‬‬ ‫‪ 637‬میلیون و ‪ 906‬هزار و ‪ 360‬متر مكعب به شوروي‬ ‫پخش داخلی گاز طبيعي (مترمكعب)‪:‬‬ ‫فروش صنعتي شيراز ‪ 20‬میلیون و ‪ 873‬هزار‬ ‫‪ 25‬میلیون‬ ‫فروش صنعتي تهران ‬ ‫‪ 4‬میلیون و ‪ 764‬هزار‬ ‫فروش به ذوب آهن اصف هان ‬ ‫فروش صنعتي‪ ،‬خانگي و تجاري اهواز ‪ 2‬میلیون و ‪ 953‬هزار‬ ‫‪ 527‬هزا ر‬ ‫فروش تجاري و خانگي شيراز‬ ‫فروش گاز مايع‪:‬‬ ‫‪ 13‬میلیون و ‪ 238‬هزار يكلوگرم‪ ،‬با ‪ 1/8‬درصد افزایش نسبت به ماه پیش‬ ‫از این‪.‬‬ ‫پروژه‌هاي گازرساني‪:‬‬ ‫• بـا ‪ 38‬واحـد صنعتـي در تهـران قـرارداد گاز امضـاء شـد کـه ‪ 11‬واحـد‬ ‫از گاز اســتفاده مي‌كردنــد‪.‬‬ ‫• سـاخت خطـوط لولـه اصلـي گاز سـرخس ـ مشـهد و همچنين ايسـتگاه‬ ‫ورودي گاز و شـبكه شـهري مشـهد ‪ 26‬درصـد تكميل شـد‪.‬‬ ‫‪ 11‬تیر‬ ‫نفت و مجلس‬ ‫تشکیل گارد صنعت نفت‬ ‫ماد ‌هواحــده‪ :‬بـرای حفاظـت تأسیسـات و امـوال و اسـناد صنعـت نفـت‪،‬‬ ‫سـازمانی بـه نـام گارد صنعـت نفـت در شـرکت ملـی نفـت ایـران تشـکیل‬ ‫می‌شــود ‌و افــراد ســازمان مزبــور در اجــرای قانــون مجــازات اخلالگــران‬ ‫در صنایـع نفـت مصـوب سـال ‪ 1336‬در موقـع نگهبانـی «‌دارای وظایـف و‬ ‫اختیـارات و مسـئولیت‌های‌ضابطیـن نظامـی خواهنـد بـود» و طبـق ایـن‬ ‫قانـون و آیین‌نامـ ‌های کـه بـه وسـیله وزارت دارایـی و وزارت جنـگ تهیـه‬ ‫و بــه تصویــب کمیســیو ‌نهای نظــام و جنــگ ‌و دادگســتری مجلســین‬ ‫‪498‬‬