ວິຊາການຄວບຄຸມພານໃນແລະການກວດສອບພາຍໃນ

229 ปฏบิ ตั ิงานท่ตี นเองไม่มคี วามรูค้ วามสามารถ ยกเว้นจะได้รบั คาแนะนาหรอื ได้รบั การสนับสนุนให้มี ความรคู้ วามสามารถทเ่ี พยี งพอในการปฏบิ ตั งิ าน แนวทางปฏบิ ตั มิ ดี งั น้ี 4.1 ปฏบิ ตั หิ น้าทเ่ี ฉพาะในกจิ กรรมหรอื งานส่วนทต่ี นมคี วามรู้ และประสบการณ์ทจ่ี าเป็น สาหรบั งานสว่ นนนั้ 4.2 ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในโดยยดึ มาตรฐานสากลการปฏบิ ตั งิ านวชิ าชพี การตรวจสอบ ภายในเป็นหลกั 4.3 พฒั นาความชานาญ ประสทิ ธผิ ล และคุณภาพของบรกิ ารอยา่ งต่อเน่อื ง มาตรฐานการปฏิบตั ิงานวิชาชีพการตรวจสอบภายใน การปฏบิ ตั งิ านของสายตรวจสอบภายในธนาคารออมสนิ ใหใ้ ชค้ มู่ อื การปฏบิ ตั งิ านการตรวจสอบ ภายในของรฐั วสิ าหกจิ สานกั งานคณะกรรมการนโยบายรฐั วสิ าหกจิ กระทรวงการคลงั ไดจ้ ดั ทาขน้ึ เป็น แนวทางปฏบิ ตั งิ านทถ่ี ูกตอ้ งเป็นบรรทดั ฐานเดยี วกนั สอดคลอ้ งกบั มาตรฐานสากลการปฏบิ ตั งิ านวชิ าชพี การตรวจสอบภายใน ใหย้ กเลกิ กฎบตั รของสายงานตรวจสอบภายในธนาคารออมสนิ ลงวนั ท่ี 23 สงิ หาคม 2555 และ ใหใ้ ชก้ ฎบตั รสายงานตรวจสอบภายในธนาคารออมสนิ ฉบบั น้แี ทน ประกาศ ณ วนั ท่ี 26 ธนั วาคม พ.ศ. 2556 (นายเทดิ ธรรม สวุ ชิ าวรพนั ธุ)์ (นายวรวทิ ย์ ชยั ลมิ ปมนตร)ี (นายประเสรฐิ หลุยเจรญิ ) ผชู้ ว่ ยผอู้ านวยการธนาคารออมสนิ ผอู้ านวยการธนาคารออมสนิ ประธานกรรมการตรวจสอบ สายงานตรวจสอบภายใน ทม่ี า : (http://www.gsb.or.th/about/img/pdf/audit-internet/charter11.pdf / 10 พฤษภาคม 2558) การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

230 การบริหารงานตรวจสอบภายใน จนั ทนา สาขากร, นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร (2557 : 6–13) กล่าวถงึ การบรหิ ารงานตรวจสอบภายในว่าแบ่งแยกออกได้เป็น 2 ส่วน ไดแ้ ก่ 1) การจดั แบ่งส่วนงานของ หน่วยงานตรวจสอบภายใน และ 2) ตาแหน่ง หน้าทค่ี วามรบั ผดิ ชอบภายในของหน่วยงานตรวจสอบ ภายใน ซง่ึ แต่ละสว่ นอธบิ ายไดด้ งั น้ี 1. การจดั แบง่ ส่วนงานของหน่วยงานตรวจสอบภายใน (Segmentation of the Internal Audit Unit) การบรหิ ารงานตรวจสอบภายในอาจจดั แบ่งสว่ นงานออกไดห้ ลายเกณฑต์ ามทน่ี ยิ มใชโ้ ดยทวั่ ไป มอี ยู่ 3 รปู แบบ ดงั น้ี 1.1 จดั ตามเกณฑป์ ระเภทของการตรวจสอบทถ่ี อื ว่าเป็นสาระสาคญั เช่น งานตรวจสอบ บญั ชแี ละการเงนิ งานตรวจสอบการปฏบิ ตั กิ าร งานตรวจสอบการบรหิ าร งานตรวจสอบพเิ ศษ แสดง ภาพประกอบไดด้ งั น้ี ผอู้ านวยการ ตรวจสอบภายใน ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ตรวจสอบบญั ชี ตรวจสอบการ ตรวจสอบ ตรวจสอบ และการเงนิ ปฏบิ ตั กิ าร การบรหิ าร พเิ ศษ ผคู้ วบคุมงาน ผคู้ วบคมุ งาน ผคู้ วบคุมงาน ผคู้ วบคมุ งาน ตรวจสอบบญั ชี ตรวจสอบการ ตรวจสอบ ตรวจสอบ และการเงนิ ปฏบิ ตั กิ าร การบรหิ าร พเิ ศษ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ บญั ชแี ละการเงนิ การปฏบิ ตั กิ าร การบรหิ าร พเิ ศษ ภาพท่ี 5.4 การจดั แบ่งสว่ นงานภายในหน่วยงานตรวจสอบตามเกณฑป์ ระเภทของการตรวจสอบ ทม่ี า : (สมาคมตรวจสอบภายในแห่งประเทศไทย, 2555 หน้า 51) บทท่ี 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

231 1.2 จดั ตามเกณฑพ์ น้ื ทข่ี องหน่วยงานรบั ตรวจทร่ี บั ผดิ ชอบ เชน่ งานตรวจสอบสว่ นกลาง หรอื สานกั งานใหญ่ และงานตรวจสอบสว่ นภมู ภิ าคหรอื สาขา แสดงภาพประกอบไดด้ งั น้ี ผอู้ านวยการ ตรวจสอบภายใน ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ตรวจสอบ ตรวจสอบสาขา ตรวจสอบสาขา สานกั งานใหญ่ ส่วนภมู ภิ าค สว่ นกลาง ผคู้ วบคมุ งาน ผคู้ วบคุมงาน ผคู้ วบคมุ งาน ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ สานกั งานใหญ่ สาขาส่วนกลาง ส่วนภมู ภิ าค ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ สานกั งานใหญ่ สาขาส่วนกลาง สว่ นภมู ภิ าค ภาพท่ี 5.5 การจดั แบง่ สว่ นงานภายในหน่วยงานตรวจสอบตามเกณฑพ์ น้ื ทข่ี องหน่วยรบั ตรวจ ทม่ี า : (สมาคมตรวจสอบภายในแหง่ ประเทศไทย, 2555 หน้า 51) การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทที่ 5

232 1.3 จดั ตามเกณฑข์ อบเขตของงานทร่ี บั ผดิ ชอบ หรอื ตามการปฏบิ ตั กิ ารของกจิ กรรมท่ี สาคัญโดยอาจแบ่งหน่วยงานตรวจสอบออกเป็นฝ่ายหรือสายงานตามความเหมาะสม แสดง ภาพประกอบไดด้ งั น้ี ผอู้ านวยการ ตรวจสอบภายใน ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ผจู้ ดั การ ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ทรพั ยากรบคุ คล การผลติ การจดั ซอ้ื การตลาด ผคู้ วบคมุ งาน ผคู้ วบคมุ งาน ผคู้ วบคมุ งาน ผคู้ วบคุมงาน ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ตรวจสอบดา้ น ทรพั ยากรบุคคล การผลติ การจดั ซอ้ื การตลาด ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ ผตู้ รวจสอบ การผลติ การจดั ซอ้ื การตลาด ทรพั ยากรบุคคล ภาพท่ี 5.6 การจดั แบง่ สว่ นงานภายในหน่วยงานตรวจสอบตามเกณฑข์ อบเขตของงานทร่ี บั ผดิ ชอบ ทม่ี า : (สมาคมตรวจสอบภายในแหง่ ประเทศไทย, 2555 หน้า 52) 2. ตาแหน่ง หน้าที่ และความรบั ผิดชอบของหน่วยงานตรวจสอบภายใน (Duties and Responsibilities of Internal Audit Unit) องค์กรขนาดกลางและขนาดใหญ่ โครงสรา้ งของหน่วยงานตรวจสอบภายในอาจประกอบดว้ ย ผตู้ รวจสอบภายในหลายตาแหน่งตามสายการบงั คบั บญั ชาโดยเรยี งลาดบั จากสูงสุดไปต่าสุดมี 5 ระดบั ดงั น้ี 2.1 ผอู้ านวยการสานกั งานตรวจสอบภายใน (Director of Internal Audit) มหี น้าทแ่ี ละ ความรบั ผดิ ชอบในการวางแผน ควบคุม และประสานงานใหบ้ รรลุผลตามความตอ้ งการของฝ่ายบรหิ าร ขององคก์ ร ดงั น้ี บทที่ 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

233 2.1.1 จดั ทากฎบตั รวา่ ดว้ ยอานาจหน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของสานกั งานตรวจสอบ ภายใน 2.1.2 กาหนดวตั ถุประสงค์ เป้าหมาย และขอบเขตของการตรวจสอบภายในพรอ้ ม ทงั้ วางแผนการตรวจสอบประจาปี แผนการตรวจสอบระยะยาว และงบประมาณประจาปีพร้อมทงั้ รายงานผลการปฏบิ ตั ติ ามแผนการตรวจสอบและงบประมาณทต่ี งั้ ไว้ 2.1.3 จดั ทาคมู่ อื การตรวจสอบภายใน ซง่ึ รวมถงึ มาตรฐานการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ภายใน 2.1.4 บรหิ ารงานสานกั งานตรวจสอบภายในและกากบั ดแู ลการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจ สอบภายในทุกระดบั ทงั้ การจดั โครงสรา้ งการจดั แบ่งส่วนงานภายในสานักงานตรวจสอบภายใน การ จดั การทรพั ยากรของสานกั งานตรวจสอบภายใน 2.1.5 จดั ทาแนวการตรวจสอบ ประเมนิ ความเพยี งพอและความมปี ระสทิ ธผิ ลของ ระบบการควบคุมภายในขององคก์ ร และคุณภาพของการปฏบิ ตั งิ านตามท่ไี ด้รบั มอบหมายในหน้าท่ี ความรบั ผดิ ชอบ 2.1.6 ประเมนิ ความเช่อื ถอื ได้ ความถูกตอ้ งของขอ้ มลู ดา้ นการเงนิ และขอ้ มลู ดา้ น ปฏบิ ตั กิ าร 2.1.7 ตรวจสอบวา่ การปฏบิ ตั งิ านต่าง ๆ ของทุกหน่วยงานเป็นไปตามนโยบาย เป้าหมาย วตั ถุประสงค์ แผนงาน และระเบยี บปฏบิ ตั ขิ ององคก์ รและกฎหมายทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 2.1.8 สอบทานวธิ ที ใ่ี ชใ้ นการป้องกนั ทรพั ยส์ นิ จากการสญู หาย และประเมนิ ว่าไดม้ ี การใชท้ รพั ยากรอยา่ งประหยดั คุม้ ค่า และมปี ระสทิ ธภิ าพ 2.1.9 สอบทานรายงานผลการตรวจสอบ พรอ้ มทงั้ ขอ้ เสนอแนะเพ่อื การแกไ้ ข ปรบั ปรงุ และตดิ ตามผลการปฏบิ ตั ติ ามขอ้ เสนอแนะดงั กล่าว 2.1.10 กาหนดมาตรฐานการปฏบิ ตั งิ าน และสอบทานว่าผตู้ รวจสอบภายในไดป้ ฏบิ ตั ิ ตามมาตรฐานทว่ี างไว้ 2.1.11 จดั ระบบการคานวณตน้ ทนุ และค่าใชจ้ า่ ยในการตรวจสอบ และควบคุมแผน การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ 2.1.12 จดั ทารายงานผลการตรวจสอบเสนอฝา่ ยบรหิ ารและคณะกรรมการตรวจสอบ 2.1.13 ตดิ ตามผลการปฏบิ ตั งิ านวา่ เป็นไปตามวตั ถุประสงคท์ ว่ี างไวเ้ พ่อื เพมิ่ ประสทิ ธิ ภาพการทางานของสานกั งานตรวจสอบภายในการใหบ้ รกิ ารแก่ฝา่ ยบรหิ าร 2.1.14 คดั เลอื กและพฒั นาผตู้ รวจสอบภายในทกุ ระดบั ใหม้ คี วามรคู้ วามสามารถ ตรวจสอบงานไดบ้ รรลเุ ป้าหมายทว่ี างไว้ 2.1.15 จดั ใหม้ กี ารประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของผปู้ ฏบิ ตั งิ านทุกระดบั ในสานกั งาน ตรวจสอบภายใน 2.1.16 ใหค้ าปรกึ ษา ขอ้ คดิ เหน็ และคาแนะนา แนวทางในการปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บ คาสงั่ และการควบคุมภายในขององคก์ ร การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

234 2.1.17 ปฏบิ ตั งิ านพเิ ศษตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมายจากฝา่ ยบรหิ าร และคณะกรรมการ ตรวจสอบ 2.1.18 ประสานงานกบั ผบู้ รหิ าร คณะกรรมการตรวจสอบ ผสู้ อบบญั ชี และ ผบู้ รหิ ารหน่วยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 2.2 ผจู้ ดั การตรวจสอบภายใน (Internal Audit Manager) ปฏบิ ตั งิ านภายใตก้ ารกากบั ดแู ล ของผู้อานวยการสานักงานตรวจสอบภายใน ผู้จดั การตรวจสอบภายในหรอื หวั หน้ าส่วนตรวจสอบ ภายในมหี น้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี 2.2.1 รว่ มจดั ทาแผนการตรวจสอบประจาปีและแผนการตรวจสอบระยะยาวครอบ คลุมถงึ กจิ กรรมทจ่ี ะต้องตรวจสอบ จดั ลาดบั ความสาคญั ของระดบั ความเส่ยี งของกจิ กรรมนนั้ ๆ และ จดั ทางบประมาณประจาปี 2.2.2 บรหิ ารงานและกากบั ดแู ลการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบใหเ้ ป็นไปตามวตั ถุประสงค์ และแผนการตรวจสอบทว่ี างไว้ 2.2.3 จดั ทาแนวการตรวจสอบ ประเมนิ ความเพยี งพอ และความมปี ระสทิ ธผิ ล ระบบการควบคมุ ภายในขององคก์ ร 2.2.4 จดั ระบบการคานวณตน้ ทุนคา่ ใชจ้ า่ ยในการตรวจสอบ และควบคมุ แผนการ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ 2.2.5 จดั ใหม้ มี าตรฐานการปฏบิ ตั งิ านและสอบทานวา่ ผตู้ รวจสอบภายในไดป้ ฏบิ ตั ิ ตามมาตรฐานทว่ี างไว้ 2.2.6 มอบหมายงานตรวจสอบ บุคลากร และงบประมาณทต่ี อ้ งใชใ้ นการตรวจสอบ ใหผ้ คู้ วบคุมการตรวจสอบและตดิ ตามผลการปฏบิ ตั งิ าน 2.2.7 จดั ทารายงานผลการตรวจสอบพรอ้ มทงั้ ขอ้ เสนอแนะโดยนาเสนอใหผ้ เู้ กย่ี วขอ้ ง ทราบเพอ่ื แกไ้ ขปรบั ปรงุ และตดิ ตามผลการปฏบิ ตั ติ ามขอ้ เสนอแนะ 2.2.8 จดั ทารายงานผลการตรวจสอบเสนอผอู้ านวยการสานกั งานตรวจสอบภายใน 2.2.9 คดั เลอื กบุคลากรและพฒั นาผตู้ รวจสอบภายในใหม้ คี วามรคู้ วามสามารถตรวจ สอบงานไดบ้ รรลุเป้าหมายทว่ี างไวร้ วมถงึ การฝึกอบรมผตู้ รวจสอบภายใน 2.2.10 ใหค้ าปรกึ ษา ขอ้ คดิ เหน็ และคาแนะนา แนวทางการปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บ คาสงั่ และระบบการควบคมุ ภายในขององคก์ ร 2.2.11 ปฏบิ ตั งิ านอ่นื ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมายและประสานงานกบั ผรู้ บั ตรวจ ผบู้ รหิ าร หน่วยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 2.3 ผคู้ วบคุมการตรวจสอบภายใน (Internal Audit Supervisor) ปฏบิ ตั งิ านภายใต้การ กากบั ดูแลของผูจ้ ดั การตรวจสอบภายใน ผูค้ วบคุมงานตรวจสอบภายในหรอื หวั หน้าแผนกตรวจสอบ ภายในมหี น้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี 2.3.1 จดั ทาแผนการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ครอบคลมุ ถงึ กจิ กรรมต่าง ๆ ทร่ี ะบุไวใ้ น แผนการตรวจสอบประจาปี บทท่ี 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

235 2.3.2 กาหนดความเสย่ี งทส่ี าคญั ทเ่ี กย่ี วเน่อื งกบั งานทต่ี รวจสอบ 2.3.3 จดั ทาตารางเวลาการทางาน และจานวนผตู้ รวจสอบภายในทต่ี อ้ งใชใ้ นการ ตรวจสอบแต่ละกจิ กรรมหรอื โครงการตรวจสอบ เพ่อื ใหก้ ารปฏบิ ตั งิ านเป็นไปตามแผนการปฏบิ ตั งิ านท่ี กาหนดไว้ 2.3.4 ประสานงานกบั ผบู้ รหิ ารของหน่วยรบั ตรวจทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เกย่ี วกบั กจิ กรรมทจ่ี ะ ตรวจสอบและกาหนดการเรมิ่ งาน 2.3.5 กากบั ดแู ล สอบทานการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายใน ทงั้ การตรวจสอบ การปฏบิ ตั กิ ารและการตรวจสอบงานดา้ นบญั ชกี ารเงนิ 2.3.6 กากบั ดแู ล และใหค้ าแนะนาผตู้ รวจสอบภายในเพ่อื ใหม้ คี วามเขา้ ใจเกย่ี วกบั งานท่จี ะตรวจสอบขอบเขตของงาน และเทคนิคการตรวจสอบท่ีจาเป็นเพ่อื ให้งานตรวจสอบบรรลุ ประสงคม์ ปี ระสทิ ธภิ าพ 2.3.7 สอบทานกระดาษทาการเพอ่ื ใหแ้ น่ใจวา่ ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ผล การตรวจสอบและเอกสารหลกั ฐานประกอบการตรวจสอบมคี วามถูกตอ้ ง ชดั เจน และเช่อื ถอื ได้ 2.3.8 สอบทานและแกไ้ ขรายงานผลการตรวจสอบ นาขอ้ บกพรอ่ งทต่ี รวจพบ หารอื แลกเปลย่ี นความคดิ เหน็ กบั ผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ ง 2.3.9 จดั ทาแผนการคดั เลอื ก อบรม ประเมนิ และกากบั ดแู ลบุคลากร พรอ้ มทงั้ จดั ทาค่มู อื และเอกสารประกอบการอบรม 2.3.10 ใหค้ าปรกึ ษา ขอ้ คดิ เหน็ และคาแนะนา แนวทางการปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บ คาสงั่ และระบบการควบคุมภายในขององคก์ ร 2.3.11 ปฏบิ ตั งิ านอ่นื ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย 2.4 ผตู้ รวจสอบภายในอาวโุ ส (Internal Audit Senior) ปฏบิ ตั งิ านภายใตก้ ารกากบั ดแู ล ของผคู้ วบคมุ งานตรวจสอบภายใน ผตู้ รวจสอบภายในอาวโุ สมหี น้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบดงั น้ี 2.4.1 สารวจกจิ กรรมและงานทไ่ี ดร้ บั มอบหมายใหต้ รวจสอบ เพ่อื ศกึ ษาลกั ษณะการ ปฏบิ ตั งิ านและความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายใน 2.4.2 วางแผนการเขา้ ตรวจสอบ กาหนดขอบเขต จดั ทารา่ งแนวการตรวจสอบ 2.4.3 กาหนดวธิ กี ารตรวจสอบทจ่ี ะใช้ การเลอื กตวั อยา่ งมาทดสอบ และการใช้ คอมพวิ เตอรช์ ่วยในการตรวจสอบ 2.4.4 กาหนดจดุ ควบคุมทส่ี าคญั ของระบบและปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบตามทไ่ี ดร้ บั มอบ หมายเยย่ี งมอื อาชพี 2.4.5 รวบรวม วเิ คราะห์ และประเมนิ ผลขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการตรวจสอบ เพอ่ื ใชใ้ นการ พจิ ารณาความเพยี งพอและความมปี ระสทิ ธผิ ลของระบบการควบคมุ ภายใน 2.4.6 ดแู ลใหค้ าแนะนาและสงั่ การผตู้ รวจสอบภายใน และสอบทานว่าขอบเขตของ การตรวจสอบมคี วามเพยี งพอและถกู ตอ้ ง การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

236 2.4.7 รายงานผลความคบื หน้าของงานตรวจสอบและรายงานผลการตรวจสอบกรณี ทม่ี เี รอ่ื งสาคญั เรง่ ด่วนระหวา่ งปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ เช่น กรณที ุจรติ หรอื ความเสยี หายต่อทรพั ยส์ นิ ของ องคก์ ร 2.4.8 จดั ทากระดาษทาการ สรปุ สง่ิ ทต่ี รวจพบ รวบรวมเอกสารหลกั ฐาน และขอ้ เสนอแนะเสนอผคู้ วบคมุ งานตรวจสอบ 2.4.9 ปฏบิ ตั งิ านอ่นื ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย 2.5 ผตู้ รวจสอบภายใน (Internal Audit Staff) ปฏบิ ตั งิ านภายใตก้ ารกากบั ดูแลของผคู้ วบ คมุ การตรวจสอบภายในหรอื ผตู้ รวจสอบภายในอาวุโส ผตู้ รวจสอบภายในมหี น้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี 2.5.1 สารวจกจิ กรรมและงานทไ่ี ดร้ บั มอบหมายใหต้ รวจสอบเพ่อื ศกึ ษาลกั ษณะการ ปฏบิ ตั งิ านและความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายใน 2.5.2 กาหนดจดุ ควบคมุ ทส่ี าคญั ของระบบงาน 2.5.3 กาหนดวธิ กี ารทจ่ี ะใชใ้ นการเขา้ ตรวจสอบรวมทงั้ การเลอื กตวั อยา่ งมาทดสอบ และการนาคอมพวิ เตอรม์ าชว่ ยในการตรวจสอบ 2.5.4 ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมายเยย่ี งมอื อาชพี และเป็นไปตาม แผนการตรวจสอบทไ่ี ดร้ บั ความเหน็ ชอบแลว้ 2.5.5 รวบรวม วเิ คราะหแ์ ละประเมนิ ผลขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการตรวจสอบเพอ่ื ใชใ้ นการ พจิ ารณาความเพยี งพอและความมปี ระสทิ ธผิ ลของระบบการควบคมุ ภายใน 2.5.6 จดั ทากระดาษทาการ สรปุ สง่ิ ทต่ี รวจพบ รวบรวมเอกสารหลกั ฐาน และ ขอ้ เสนอแนะเสนอผมู้ อบหมายงานตรวจสอบ 2.5.7 ชว่ ยในการนาเสนอสรปุ ผลจากการตรวจสอบเมอ่ื สน้ิ สุดการตรวจสอบ หรอื ใน ระหวา่ งการตรวจสอบเกย่ี วกบั ขอ้ บกพรอ่ งทต่ี รวจพบ พรอ้ มทงั้ ขอ้ เสนอแนะเพอ่ื การแกไ้ ขปรบั ปรงุ 2.5.8 ตดิ ตามและประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ขิ องหน่วยรบั ตรวจตามขอ้ เสนอแนะของ สานกั งานตรวจสอบภายใน 2.5.9 ปฏบิ ตั งิ านอ่นื ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย บทที่ 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

237 จากท่กี ล่าวมาขา้ งต้นแสดงภาพประกอบโครงสรา้ งสายบงั คบั บญั ชาของหน่วยงานตรวจสอบ ภายใน ตามตาแหน่ง หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบดงั น้ี 2.1 ผอู้ านวยการ สานกั งานตรวจสอบภายใน 2.2 ผจู้ ดั การ ตรวจสอบภายใน 2.3 ผคู้ วบคุม การตรวจสอบภายใน 2.4 ผตู้ รวจสอบภายในอาวโุ ส 2.5 ผตู้ รวจสอบภายใน ภาพท่ี 5.7 โครงสรา้ งของหน่วยงานตรวจสอบภายในตามตาแหน่ง หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ค่มู ือการตรวจสอบภายใน พนั ธพ์ งศ์ เกยี รตกิ ุล (2554 : 62) กล่าวว่าค่มู อื การตรวจสอบภายในเป็นกลไกสาคญั ทจ่ี ะช่วย ส่ือ ถึง แ น ว ท า ง ใ น ก า ร ป ฏิบัติง า นข อ ง ผู้ต ร ว จ ส อ บ ภ า ย ใ น ใ ห้ด า เ นิน ไ ป ใ น ทิศ ท า ง เ ดีย ว กัน เ ป็ น ต า ม วตั ถุประสงค์และอยู่ในขอบเขตของงานตรวจสอบภายในท่ไี ด้กาหนดไว้ นอกจากน้ียงั ช่วยยกระดบั มาตรฐานของงานตรวจสอบภายในเพ่อื ให้เกิดความน่าเช่อื ถือและเป็นท่ยี อมรบั ของทุกหน่วยงานใน องคก์ ร ดงั นนั้ จงึ สรปุ วา่ การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

238 ค่มู อื การตรวจสอบภายใน (Internal Audit Manual) คอื กระบวนการของการรวบรวมขอ้ มลู และความรู้ท่ตี ้องเผยแพร่ คาแนะนา และแนวทางในการปฏบิ ตั ิงานจากผู้บรหิ ารตรวจสอบภายใน ระดบั สงู ไปยงั ผตู้ รวจสอบภายใน 1. วตั ถปุ ระสงคข์ องค่มู อื การตรวจสอบภายใน (Purpose of Internal Audit Manual) การจดั ทาค่มู อื การตรวจสอบภายทใ่ี ชเ้ ป็นกลไกสาหรบั การสอ่ื สารเกย่ี วกบั การปฏบิ ตั งิ านนนั้ จดั ทาขน้ึ โดยมวี ตั ถุประสงคด์ งั น้ี 1.1 เพอ่ื ใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในเขา้ ใจถงึ นโยบาย เป้าหมายและวตั ถุประสงคข์ ององคก์ ร ตลอดจนโครงสรา้ ง อานาจ หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของหน่วยงานตรวจสอบภายใน 1.2 เพ่อื ใชเ้ ป็นแนวทางในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบใหเ้ ป็นไปในทศิ ทางเดยี วกนั และสรา้ ง มาตรฐานของการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน ตลอดจนประสานงานภายในและภายนอกกบั หน่วยงาน ตรวจสอบภายใน 1.3 เพอ่ื ใหผ้ ลการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบเป็นไปตามวตั ถุประสงค์ และอยใู่ นขอบเขตของงาน ตรวจสอบภายในทไ่ี ดก้ าหนดไว้ ป้องกนั ไมใ่ หผ้ ตู้ รวจสอบภายในหลงทาง 1.4 เพ่อื ใหผ้ ลงานของผตู้ รวจสอบภายในมคี วามน่าเชอ่ื ถอื ไดม้ าตรฐาน และเป็นทย่ี อมรบั ของทุกหน่วยงานภายในองคก์ รรวมทงั้ ผบู้ รหิ ารของหน่วยรบั ตรวจ 2. บทบาทของค่มู อื การตรวจสอบภายใน (Role of Internal Audit Manual) ค่มู อื การตรวจสอบภายในเป็นส่อื ช่องทางหน่งึ ทผ่ี บู้ รหิ ารหน่วยงานตรวจสอบภายในระดบั สงู ใช้ สง่ สารสนเทศเกย่ี วกบั มาตรฐานและแนวทางไปยงั ผตู้ รวจสอบภายใน กลา่ วคอื เป็นการแจง้ ใหท้ ราบว่า ผบู้ รหิ ารต้องการอะไรจากผู้ตรวจสอบภายใน เกณฑท์ ่ใี ชใ้ นการวดั ผลการปฏบิ ตั งิ าน รวมทงั้ ควบคุม การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบไปดว้ ย ดงั นัน้ บทบาทของค่มู อื การตรวจสอบภายในจะช่วยให้เกดิ สงิ่ ต่างๆ ดงั น้ี 2.1 กาหนดมาตรฐานและวธิ ปี ฏบิ ตั งิ าน คมู่ อื การตรวจสอบภายในเป็นเครอ่ื งมอื ในการ กาหนดมาตรฐานการตรวจสอบภายใน ผู้บรหิ ารหน่วยงานตรวจสอบภายในจะปลดเปล้ืองความ รบั ผดิ ชอบไดโ้ ดยใหบ้ รกิ ารตรวจสอบภายในทม่ี คี ณุ ภาพ 2.2 ส่อื สารมาตรฐานไปยงั ผตู้ รวจสอบภายใน คมู่ อื การตรวจสอบภายในเป็นเครอ่ื งมอื สาหรบั ส่อื สารมาตรฐานการตรวจสอบไปยงั ผู้ตรวจสอบภายใน เพ่อื ใหผ้ ู้ตรวจสอบภายในไดร้ บั ทราบ และนาไปถอื ปฏบิ ตั ไิ ดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ในบางกรณอี าจในการฝึกอบรมผตู้ รวจสอบภายในดว้ ย 2.3 สรา้ งเกณฑส์ าหรบั วดั ผลการปฏบิ ตั งิ านตามมาตรฐานทค่ี าดไว้ คมู่ อื การตรวจสอบ ภายในเป็นเครอ่ื งมอื สาหรบั วดั ผลการปฏบิ ตั งิ านเพ่อื ใชป้ ระเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายใน บทท่ี 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

239 จากทก่ี ลา่ วมาขา้ งตน้ แสดงภาพประกอบไดด้ งั น้ี ผตู้ รวจสอบ ผอู้ านวยการฝา่ ย ภายใน ตรวจสอบภายใน (1) กาหนด (2) สอ่ื สาร ทราบและ คมู่ อื (3) วดั ผล ถอื ปฏบิ ตั ิ การตรวจสอบภายใน ผลการปฏบิ ตั งิ าน ตรวจสอบ ภาพท่ี 5.8 บทบาทของค่มู อื การตรวจสอบภายใน ทม่ี า : (จนั ทนา สาขากร, นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร, 2557 หน้า 6–22) 3. การจดั ทาค่มู อื การตรวจสอบภายใน (Preparation Guide Internal Audit Manual) ค่มู อื การตรวจสอบภายในจดั ทาขน้ึ ภายใตแ้ นวคดิ ใดแนวคดิ หน่งึ ดงั น้ี ก. เอกสารอา้ งองิ สาหรบั ผตู้ รวจสอบภายใน ใชอ้ า้ งองิ ในการปฏบิ ตั งิ าน ข. แมบ่ ททวั่ ไปสาหรบั หน้าทง่ี านตรวจสอบภายใน ใหแ้ นวทางปฏบิ ตั อิ ยา่ งกวา้ ง ๆ ค. แนวทางเบด็ เตลด็ เพ่อื การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน ใหแ้ นวทางปฏบิ ตั อิ ยา่ งละเอยี ด ดงั นนั้ คมู่ อื การตรวจสอบภายในจงึ มหี น้าทแ่ี ตกต่างกนั ไปในแต่ละองคก์ รขน้ึ อย่กู บั การตดั สนิ ใจ ของผู้บรหิ ารตรวจสอบภายในระดับสูงกว่าว่าจะเลือกใช้แนวคิดใดในการจดั ทาคู่มอื การตรวจสอบ โดยทวั่ ไปเน้อื หาของคมู่ อื การตรวจสอบภายในจะแบ่งออกเป็น 3 กลุม่ คอื 3.1 กลมุ่ หน้าทท่ี างเทคนิค จะพจิ ารณาวา่ การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในบรรลมุ าตรฐานท่ี ยอมรบั ได้ ซง่ึ ค่มู อื การตรวจสอบภายในทางเทคนคิ น้จี ะใหแ้ นวทางปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน เชน่ 3.1.1 วตั ถุประสงคข์ องการตรวจสอบ 3.1.2 แนวทางการตรวจสอบ 3.1.3 ขอบเขตของการตรวจสอบ 3.1.4 การสอนทานเบอ้ื งตน้ 3.1.5 การประชมุ หารอื เบอ้ื งตน้ 3.1.6 แนวการตรวจสอบ 3.1.7 งบประมาณและกาหนดการ 3.1.8 กระดาษทาการ 3.1.9 วธิ กี ารสอบทานกบั หน่วยรบั ตรวจ 3.1.10 การเขยี นรายงาน การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทที่ 5

240 3.1.11 การตอบชแ้ี จงต่อรายงาน 3.2 กลุ่มหน้าทท่ี างบรหิ าร จะพจิ ารณาว่ากจิ กรรมการตรวจสอบภายในฐานะฝา่ ยงานหรอื หน่วยงานไดด้ าเนินไปอยา่ งราบรน่ื กล่าวคอื เป็นการใหแ้ นวทางเกย่ี วกบั เรอ่ื งต่างๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั งาน ธุรการของการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน แต่เร่อื งเหล่าน้ีไม่ใช่ส่วนท่ผี ู้ตรวจสอบภายในปฏบิ ตั งิ าน ตรวจสอบ ค่มู อื น้มี กั แยกออกมาเป็นอกี เลม่ หน่งึ เรยี กวา่ “คมู่ อื การบรหิ าร” ซง่ึ ประกอบดว้ ยบนั ทกึ ถงึ ผตู้ รวจสอบภายใน สามารถดงึ ออกและปรุบปรุงใหม่ได้เม่อื ต้องการเร่อื งทอ่ี ย่ใู นบนั ทกึ ถงึ ผูต้ รวจสอบ ภายในหลายอยา่ ง เชน่ 3.2.1 การบรหิ าร ประกอบดว้ ย 1) การจดั หน่วยงานของกจิ กรรมการตรวจสอบภายใน 2) ระบบการจดั เกบ็ เอกสารเขา้ แฟ้มตรวจสอบภายใน 3) หอ้ งสมดุ เพ่อื เป็นแหล่งในการคน้ ควา้ และการอา้ งองิ 4) วสั ดุอุปกรณ์ 5) รายงานเวลาการปฏบิ ตั งิ าน 6) การรกั ษาความสะอาด 7) การรกั ษาความปลอดภยั 8) การโตต้ อบหรอื ตดิ ต่ออ่นื 9) รายงานการบรหิ ารงานประจางวด 3.2.2 บคุ ลากร ประกอบดว้ ย 1) วธิ กี ารจดั หาคน 2) การบนั ทกึ ประวตั บิ คุ คล 3) จรรยาบรรณ 4) รายงานคา่ ใชจ้ า่ ยและคาสงั่ ในการเดนิ ทาง 5) แบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของพนกั งาน 6) รางวลั จงู ใจ 7) การรายงานเมอ่ื เจบ็ ปว่ ยหรอื ไดร้ บั บาดเจบ็ หรอื เมอ่ื มกี จิ ธุรสว่ นตวั 8) หน้าทก่ี รรมการในองคก์ รทใ่ี หบ้ รกิ ารสงั คมโดยไมแ่ สวงหากาไร 9) หน้าทท่ี างการบรหิ าร 3.2.3 โครงสรา้ งการตรวจสอบภายใน ประกอบดว้ ย 1) การมอบหมายงานโครงการตรวจสอบภายใน 2) มนุษยส์ มั พนั ธแ์ ละความเกย่ี วขอ้ งกบั ลกู คา้ 3) แฟ้มถาวรสาหรบั โครงการตรวจสอบภายใน 4) งบประมาณสาหรบั โครงการตรวจสอบภายใน 5) คาขอการปรบั ปรงุ โปรแกรมหรอื งบประมาณ 6) การใชว้ ธิ กี ารเลอื กตวั อยา่ งเชงิ สถติ ิ บทท่ี 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

241 7) การใชค้ อมพวิ เตอรส์ าหรบั โครงการตรวจสอบภายใน 8) การจดั ทาและการเกบ็ รกั ษากระดาษทาการตรวจสอบภายใน 9) การทาลายกระดาษทาการตรวจสอบภายใน 10) การสมั ภาษณ์เพ่อื ปิดงานตรวจสอบกบั ลกู คา้ 11) การปิดโครงการตรวจสอบภายใน 3.2.4 รายงานการตรวจสอบภายใน ประกอบดว้ ย 1) รายงานความกา้ วหน้าหรอื ระหวา่ งงวด 2) การสอบทานรายงานการตรวจสอบภายใน 3) การพสิ จู น์อกั ษร ตรวจการอา้ งองิ 4) การแจกจา่ ยรายงานการตรวจสอบภายใน 5) คาขอสาเนารายงานการตรวจสอบภายใน 6) การจดั เกบ็ และการเขา้ แฟ้มสาหรบั รายงานการตรวจสอบภายใน 7) การจดั การและจดั ประเภทเอกสารของการตรวจสอบภายใน 3.3 กลุ่มหน้าทเ่ี บด็ เตลด็ เป็นค่มู อื ทท่ี าหน้าทจ่ี ดั เกบ็ คาสงั่ ทน่ี อกเหนือไปจากค่มู อื การ ตรวจสอบภายในทางเทคนิคและคู่มือการตรวจสอบภายในทางการบรหิ าร คาสงั่ เหล่าน้ีจะขยาย อธบิ ายหรอื ขอ้ หา้ มท่ปี รากฎอย่ใู นคู่มอื หรอื อาจเป็นคาสงั่ เพมิ่ เตมิ จากท่มี อี ย่แู ลว้ ในคู่มอื การตรวจสอบ ภายใน คาสงั่ ของกลุ่มน้ีมกั อยู่ในรูปแบบของการบนั ทึกทงั้ ท่ีเป็นทางการและไม่เป็นทางการจาก สานกั งานผบู้ รหิ ารตรวจสอบระดบั สงู ดงั นนั้ เอกสารเหล่าน้คี วรจดั เกบ็ อยา่ งเป็นระบบ จะเหน็ ไดว้ ่าความแตกต่างของเน้ือหาและโครงสรา้ งของคู่มอื การตรวจสอบภายในนัน้ ขน้ึ อยกู่ บั แนวคดิ วตั ถุประสงค์ ลกั ษณะการประกอบการ ขนาดขององคก์ ร และความซบั ซอ้ นของงานทป่ี ฏบิ ตั ิ เน้ือหาของค่มู อื ปฏบิ ตั กิ ารตรวจสอบภายในควรประกอบดว้ ย บทนา การเรม่ิ ตน้ การตรวจสอบ การ กาหนดแผนงานตรวจสอบ การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ กระดาษทาการตรวจสอบ การสรุปผลการ ตรวจสอบ การตดิ ตามผลหลงั เสนอรายงาน นโยบาย ระเบยี บ ประกาศ และคาสงั่ เป็นตน้ 4. แบบฟอรม์ มาตรฐานในค่มู ือการตรวจสอบภายใน (Standard Form Guide Internal Audit Manual) คมู่ อื การตรวจสอบภายใน อาจกาหนดใหม้ แี บบฟอรม์ มาตรฐานใชใ้ นแต่ละสานักงานซง่ึ ผตู้ รวจ สอบภายในสามารถนามาใชใ้ นงานตรวจสอบไดแ้ ต่ต้องพงึ ระวงั เน่ืองจากแบบฟอรม์ มาตรฐานมที งั้ ขอ้ ดี และขอ้ เสยี ดงั น้ี 4.1 ขอ้ ดขี องแบบฟอรม์ มาตรฐาน มดี งั น้ี 4.1.1 วธิ กี ารตรวจสอบทใ่ี ชแ้ บบฟอรม์ มาตรฐานทค่ี ุน้ เคยมากทส่ี ดุ คอื แบบฟอรม์ ของแบบสอบถามการควบคุมภายใน (ICQs) และแนวการตรวจสอบ (Audit Program) ทพ่ี ฒั นาขน้ึ มา ใชใ้ นหน่วยงานตรวจสอบภายในหลายองคก์ ร ผตู้ รวจสอบภายในสามารถเลอื กหรอื ดดั แปลงแบบฟอรม์ ดงั กล่าวไปใชใ้ นงานตรวจสอบไดอ้ ยา่ งเหมาะสม การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทที่ 5

242 4.1.2 แผนผงั ทางเดนิ ของงาน (Flowchart) ควรสรา้ งขน้ึ ตามรปู แบบทเ่ี ป็นมาตรฐาน และสม่าเสมออย่างเดยี วกนั ทวั่ ทงั้ หน่วยงานตรวจสอบภายใน โดยการจดั อบรมให้ผู้ตรวจสอบภายใน ทราบถงึ วธิ กี ารจดั ทาและวธิ กี ารใชแ้ ผนผงั ทางเดนิ ของงาน 4.1.3 ความเป็นมาตรฐาน (Standardizationo) การจดั ทากระดาษทาการและรายงาน การตรวจสอบภายใน ควรเป็นเอกลกั ษณ์ของหน่วยงานตรวจสอบภายใน รูปแบบและเน้ือหาของ กระดาษทาการและรายงานการตรวจสอบภายในจะตอ้ งสม่าเสมอและเป็นมาตรฐานตามทก่ี าหนดไว้ 4.1.4 ความเป็นมาตรฐานจะช่วยใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในสนใจเน้อื หามากกว่ารปู แบบ และวธิ ปี ฏบิ ตั งิ านทจ่ี ะนาเสนอใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในสามารถบรรลุวตั ถุประสงคข์ องงานตรวจสอบภายใน ไดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ 4.1.5 ความเป็นมาตรฐานจะสรา้ งการควบคมุ ในแต่ละงานตรวจสอบภายในทไ่ี ดร้ บั มอบหมายและจะใหแ้ นวทางหรอื ทศิ ทางการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในทช่ี ดั เจน 4.2 ขอ้ เสยี ของแบบฟอรม์ มาตรฐาน มดี งั น้ี 4.2.1 ทาใหจ้ ากดั แนวทางหรอื วธิ ปี ฏบิ ตั งิ านท่ผี ตู้ รวจสอบภายในจะนามาใชใ้ นการ รวบรวมหลกั ฐานการตรวจสอบ เพราะผู้ตรวจสอบภายในจะปฏบิ ตั งิ านด้วยวธิ กี ารอย่างเดยี วกนั หรอื เหมอื นกนั หมดทกุ คน 4.2.2 ทาใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในขาดความคดิ รเิ รม่ิ สรา้ งสรรคส์ งิ่ ใหมๆ่ 4.2.3 ทาใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในขาดการใชว้ จิ ารณญาณและดุลยพนิ ิจในการพจิ ารณา วธิ กี ารรวบรวมหลกั ฐานทเ่ี หมาะสมแก่กรณี 5. หลกั การจดั เกบ็ และวิธีบารงุ รกั ษาคู่มือการตรวจสอบภายใน (The Storage and Mainternance Internal Audit Manual) คู่มอื การตรวจสอบภายในถือได้ว่าเป็นกลไกสาคญั สาหรบั การส่อื สารเก่ยี วกบั มาตรฐานและ แนวทางในการปฏิบตั ิงานจากผู้บรหิ ารตรวจสอบภายในระดับสูงไปยงั ผู้ตรวจสอบภายใน ดงั นัน้ ขอ้ เสนอแนะเกย่ี วกบั หลกั การจดั เกบ็ และบารงุ รกั ษาค่มู อื การตรวจสอบภายในควรกระทาดงั น้ี 5.1 ขอ้ มลู ทจ่ี ดั เกบ็ ในค่มู อื ควรเป็นเรอ่ื งลบั เฉพาะสาหรบั หน่วยงานตรวจสอบภายใน 5.2 ควรใชภ้ าษาทเ่ี ขา้ ใจงา่ ย มรี ปู ภาพ แผนภาพ และตวั อยา่ งประกอบอยา่ งเพยี งพอ 5.3 ควรมกี ารปรบั ปรงุ ค่มู อื ใหม้ คี วามทนั สมยั อยา่ งสม่าเสมอและเป็นทางการ เพ่อื นาขอ้ มลู ใหมจ่ ดั เกบ็ เขา้ ไปแทนทแ่ี ละเอาขอ้ มลู เก่าทเ่ี ลกิ ใชอ้ อกจากค่มู อื โดยแต่ละหน้าของคมู่ อื ควรระบวุ นั ท่ี จดั ทาและวนั ทย่ี กเลกิ ของเดมิ กากบั ไว้ 5.4 มสี ารบญั จดั แบ่งเน้อื หาเป็นหมวดหมู่ หวั ขอ้ ยอ่ ย และใชร้ ะบบดชั นเี พ่อื การอา้ งองิ ท่ี ดแี ละงา่ ยต่อการปรบั ปรงุ การเพมิ่ และการลดขอ้ มลู ของสารสนเทศในภายหลงั โดยจดั ทาแฟ้มทส่ี ามารถ ใส่และถอดออกไดส้ ะดวก บทที่ 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

243 5.5 ควรจดั ทาดชั นีใหง้ า่ ย สมบรู ณ์ และสามารถเรยี กขอ้ มลู ไดท้ นั ที 5.6 ควรกาหนดผรู้ บั ผดิ ชอบในการพฒั นาและบารงุ รกั ษาค่มู อื จะเหน็ ไดว้ ่าในปจั จบุ นั ระบบคอมพวิ เตอรเ์ ขา้ มามบี ทบาทในการทางานอยา่ งมาก ดงั นนั้ ค่มู อื อาจเปล่ยี นรูปจากขอ้ มูลท่อี ยู่ในแฟ้มกระดาษไปสู่แผ่นซดี รี อมทจ่ี ดั เก็บขอ้ มูลอเิ ลก็ ทรอนิกส์หรอื อย่ใู น ฐานขอ้ มลู ของระบบคอมพวิ เตอร์ ซง่ึ ผตู้ รวจสอบภายในทุกคนต้องสามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ในค่มู อื ไดอ้ ยา่ ง สะดวกและรวดเรว็ โดยตอ้ งใชเ้ ลขประจาตวั ผใู้ ชแ้ ละรหสั ผา่ นของผู้ตรวจสอบภายในเพ่อื ความปลอดภยั ของค่มู อื ซง่ึ เป็นเรอ่ื งลบั สรปุ งานตรวจสอบภายในจะประสบความสาเรจ็ ลุล่วงตามวตั ถุประสงค์ท่ผี ู้บรหิ ารกาหนดไว้ได้ก็ ต่อเมอ่ื มสี ถานภาพหรอื การจดั วางโครงสรา้ งของหน่วยงานตรวจสอบภายในใหม้ คี วามเหมาะสม มคี วาม เป็นอสิ ระ อย่ใู นระดบั สูงพอท่จี ะสามารถรายงานโดยตรงต่อผู้บรหิ ารระดบั สูงสุดขององค์กรแต่เพยี งผู้ เดยี ว หน้าทแ่ี ละบทบาททส่ี าคญั ของหน่วยงานตรวจสอบภายในทไ่ี ดจ้ ดั ตงั้ ขน้ึ มาเพ่อื ทาหน้าทบ่ี รกิ ารให้ ความเช่อื มนั่ และใหค้ าแนะนา ปรกึ ษา ช่วยเหลอื และเสนอแนวทางท่จี ะนาไปสู่การพฒั นาปรบั ปรุง ระบบการปฏบิ ตั งิ านภายในองคก์ รทด่ี ขี น้ึ เมอ่ื พบปญั หาหรอื อุปสรรคจากการปฏบิ ตั งิ านของพนักงานใน องคก์ ร หน่วยงานตรวจสอบภายในควรจดั ทากฎบตั รขน้ึ มาเพ่อื ใชเ้ ป็นแถลงการณ์เก่ยี วกบั ภารกจิ ทต่ี ้อง มสี ว่ นรว่ มกบั ทกุ ฝา่ ยทเ่ี ก่ยี วขอ้ งรวมถงึ ความรบั ผดิ ชอบทต่ี ้องปฏบิ ตั ิ อกี ทงั้ ยงั ช่วยชแ้ี จงใหบ้ ุคคลทวั่ ไป ได้รบั ทราบถึงบทบาทหน้าท่ขี องผู้ตรวจสอบภายในด้วย การจดั แบ่งส่วนงานท่ตี ้องปฏิบตั ิสามารถ กาหนดแนวทางไวห้ ลายเกณฑ์ เช่น เกณฑล์ กั ษณะประเภทของงานตรวจสอบ เกณฑพ์ น้ื ทข่ี องหน่วย รบั ตรวจ เกณฑข์ อบเขตงานทร่ี บั ผดิ ชอบ สาหรบั ค่มู อื การตรวจสอบภายในจดั ทาขน้ึ มาเพ่อื เป็นกลไก ใหผ้ ตู้ รวจสอบสามารถปฏบิ ตั งิ านเป็นไปในทศิ ทางเดยี วกนั และใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานทก่ี าหนดไว้ ซง่ึ การจดั ทาคู่มอื อาจมลี กั ษณะของเน้ือหาและโครงสรา้ งท่แี ตกต่างกนั ไปตามลกั ษณะงาน ขอบเขตของ งาน และความซบั ซอ้ นของานทป่ี ฏบิ ตั ติ ามแต่ละองคก์ ร ทงั้ น้ขี น้ึ อยกู่ บั แนวคดิ การตดั สนิ ใจของผบู้ รหิ าร ระดบั สงู การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

244 แบบฝึ กหดั ท้ายบท ตอนท่ี 1 คาถามอตั นัย : ถาม – ตอบจากทฤษฎใี นเน้อื หาเพอ่ื ทดสอบความเขา้ ใจของผเู้ รยี น ขอ้ 1. หน่วยงานตรวจสอบภายในทจ่ี ะปฏบิ ตั งิ านไดส้ มตามความมุ่งหมายจะต้องมเี ง่อื นไขพน้ื ฐานท่ี สาคญั อะไรบา้ ง เพ่อื ใหง้ านตรวจสอบภายในสมั ฤทธผิ ์ ลและเป็นทย่ี อมรบั ของทุกฝา่ ย ขอ้ 2. การจดั วางหน่วยงานตรวจสอบภายในควรอยใู่ นระดบั ใดขององคก์ ร เพราะเหตุใดอธบิ าย ประกอบเหตุผลมาดว้ ย ขอ้ 3. จากคาว่าทว่ี ่า “หน่วยงานตรวจสอบภายในมลี กั ษณะเป็นหน่วยงานบรกิ ารให้คาปรกึ ษามใิ ช่ หน่วยงานปฏบิ ตั กิ าร” ทา่ นเหน็ ดว้ ยกบั คากลา่ วน้หี รอื ไม่ เพราะเหตุใด ขอ้ 4. ใหก้ ลา่ วถงึ วตั ถุประสงคข์ องการจดั ทากฎบตั รของหน่วยงานตรวจสอบภายใน ขอ้ 5. ประเดน็ สาคญั หรอื ขอ้ ควรคานึงการใชก้ ฎบตั รของหน่วยงานตรวจสอบภายใน กลา่ วไวม้ สี าระ เน้อื หาอะไรบา้ ง ขอ้ 6. การจดั แบ่งส่วนงานของหน่วยงานตรวจสอบภายใน มลี กั ษณะเกณฑใ์ ดบา้ ง พรอ้ มยกตวั อยา่ ง ประกอบ ขอ้ 7. ใหอ้ ธบิ ายตาแหน่ง หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของหน่วยงานตรวจสอบภายในตามระดบั ขอ้ 8. บทบาทของค่มู อื การตรวจสอบภายในชว่ ยใหเ้ กดิ สง่ิ ใดบา้ ง ขอ้ 9. ใหก้ ล่าวถงึ ขอ้ ดแี ละขอ้ เสยี ของแบบฟอรม์ มาตรฐานในคมู่ อื การตรวจสอบภายใน ขอ้ 10. หลกั การจดั เกบ็ และบารงุ รกั ษาคมู่ อื การตรวจสอบควรปฏบิ ตั อิ ยา่ งไร บทท่ี 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

245 ตอนที่ 2 แบบฝึ กหดั ปรนัย : คาสงั่ ใหเ้ ขยี นเครอ่ื งหมายวงกลม ลอ้ มรอบตวั อกั ษรทถ่ี ูกตอ้ งทส่ี ุด เพยี งตวั เลอื กเดยี วสาหรบั คาถามแต่ละขอ้ 1. ขอ้ ใดเป็นปจั จยั ทส่ี าคญั ยง่ิ อนั ถอื ว่าเป็นจดุ ดบั ของการตรวจสอบภายใน ก. การไมม่ สี มั พนั ธภาพทด่ี รี ะหวา่ งผตู้ รวจสอบกบั ผรู้ บั ตรวจ ข. ไมม่ กี ารตดิ ตามผลการตรวจสอบ ค. มกี ารจดั ทาค่มู อื ปฏบิ ตั งิ านทาใหผ้ ตู้ รวจสอบไมไ่ ดใ้ ชค้ วามคดิ เทา่ ทค่ี วร ง. ผตู้ รวจสอบภายในไมม่ คี วามเป็นอสิ ระ 2. หน่วยงานตรวจสอบภายในควรมหี น้าทอ่ี ะไร ก. ตรวจสอบความถกู ตอ้ งของการปฏบิ ตั งิ านดา้ นบญั ชกี ารเงนิ ข. ตรวจสอบความถกู ตอ้ งของตวั เลข ขอ้ มลู ต่างๆ และการปฏบิ ตั งิ านของพนกั งาน ทุกระดบั ค. กระตุน้ ใหเ้ กดิ การควบคุมอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธผิ ลโดยสว่ นรวม ง. ขน้ึ อยกู่ บั การมอบหมายหรอื การกาหนดโดยองคก์ ร 3. หน่วยงานตรวจสอบภายในปฏบิ ตั หิ น้าทใ่ี นลกั ษณะใด ก. ทาหน้าทป่ี ฏบิ ตั กิ าร ข. ทาหน้าทใ่ี หค้ วามช่วยเหลอื บรกิ ารแก่หน่วยงานปฏบิ ตั กิ าร ค. ทาหน้าทท่ี งั้ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื หรอื บรกิ ารแก่หน่วยงานปฏบิ ตั กิ าร ง. ถูกทงั้ หมดทงั้ น้ขี น้ึ อยกู่ บั สถานการณ์ 4. ขอ้ ใดเป็นเหตุผลทส่ี าคญั ทส่ี ุดในการจดั ตงั้ หน่วยงานตรวจสอบภายใน ก. เพ่อื บรรเทาภาระหน้าทข่ี องผบู้ รหิ ารต่อความรบั ผดิ ชอบในการสรา้ งระบบการควบคมุ ภายในทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ล ข. เพอ่ื ปกปกั ดแู ลรกั ษาทรพั ยากรขององคก์ ร ค. เพอ่ื ใหม้ นั่ ใจวา่ ขอ้ มลู ทจ่ี ะนาไปใชใ้ นการตดั สนิ ใจของผบู้ รหิ ารถูกตอ้ งเช่อื ถอื ไดแ้ ละ ทนั เวลา ง. เพอ่ื ช่วยผบู้ รหิ ารในการประเมนิ ความเหมาะสมและประสทิ ธผิ ลของระบบการควบคมุ ภายในทก่ี าหนด การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทท่ี 5

246 5. หน่วยงานตรวจสอบภายในควรขน้ึ ตรงกบั ใคร ก. กรรมการผจู้ ดั การ ข. ประธานเจา้ หน้าทบ่ี รหิ าร ค. คณะกรรมการบรษิ ทั ง. คณะกรรมการตรวจสอบ (ถา้ ม)ี 6. การจดั ทากฎบตั รของหน่วยงานตรวจสอบภายในเป็นหน้าทข่ี องใคร ก. ผตู้ รวจสอบภายในอาวโุ ส ข. ผคู้ วบคุมงานตรวจสอบ ค. ผอู้ านวยการสานกั งานตรวจสอบภายใน ง. ผจู้ ดั การตรวจสอบภายใน 7. กฎบตั รการตรวจสอบภายในมลี กั ษณะตรงกบั ขอ้ ใดมากทส่ี ดุ ก. เป็นกฎหมายทใ่ี ชบ้ งั คบั ในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในทเ่ี กย่ี วกบั บคุ ลภายนอก ข. เป็นคาอธบิ ายการปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐานการตรวจสอบภายในรหสั 1000 ค. เป็นการกาหนดความเป็นอสิ ระและเทย่ี งธรรมในการตรวจสอบภายในทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์ อกั ษร ง. เป็นการกาหนดวตั ถุประสงค์ อานาจ และความรบั ผดิ ชอบของงานตรวจสอบภายในท่ี เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร 8. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ ประโยชน์ของการจดั ทากฎบตั รการตรวจสอบภายใน ก. ทาใหท้ กุ หน่วยงานเกดิ ความเขา้ ใจตรงกนั เกย่ี วกบั งานตรวจสอบภายใน ข. ยนื ยนั เจตนารมณ์ของผบู้ รหิ ารระดบั สงู ค. เป็นคมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายใน ง. เป็นเอกสารในการวางแผนและบรหิ ารงานตรวจสอบภายใน 9. ขอ้ ใด กลา่ วไมถ่ กู ตอ้ ง เกย่ี วกบั หน้าทข่ี องผบู้ รหิ ารงานตรวจสอบ ก. การประสานงานกบั ผตู้ รวจสอบภายนอก ข. การตดิ ตามผลตามการตรวจสอบของฝา่ ยบรหิ าร ค. การวางแผนการตรวจสอบตามพน้ื ฐานของความเสย่ี ง ง. การกากบั ตรวจตราใหม้ กี ารประเมนิ ผลการบรหิ ารความเสย่ี งและการควบคมุ ภายใน บทที่ 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

247 10. ใครเป็นผอู้ นุมตั กิ ฎบตั รการตรวจสอบภายในขนั้ สดุ ทา้ ย ก. คณะกรรมการองคก์ ร ข. คณะกรรมการตรวจสอบ ค. ซอี โี อ ง. หวั หน้าหน่วยงานตรวจสอบภายใน การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน บทที่ 5

248 เอกสารอ้างอิง จนั ทนา สาขากร, นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร. (2557). การควบคมุ ภายในและการตรวจสอบภายใน. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ : ทพี เี อน็ เพรส. เจรญิ เจษฎาวลั ย.์ (2554). การบริหารงานตรวจสอบภายในกบั Audit Committee. จานวนพมิ พ์ 300 เล่ม. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ : พอด.ี ตลาดหลกั ทรพั ยแ์ ห่งประเทศไทย, และสมาคมผตู้ รวจสอบภายในแหง่ ประเทศไทย. (2554). แนวทางการตรวจสอบภายใน. จานวนพมิ พ์ 12,000 เล่ม. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. ปทมุ ธานี : ดมู ายเบส. ตวั อย่างกฎบตั รธนาคารออมสิน. สบื คน้ เมอ่ื 10 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.gsb.or.th/about/img/pdf/audit-internet/charter11.pdf ตวั อย่างกฎบตั รมหาวิทยาลยั ราชภฏั สกลนคร. สบื คน้ เมอ่ื 10 พฤษภาคม 2558, จาก http://www.iau.snru.ac.th/UserFiles/File/Charter56.pdf พนั ธพ์ งศ์ เกยี รตกิ ุล. (2554). ค่มู ือการตรวจสอบและการควบคมุ ภายใน. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ : เอก็ ซเปอรเ์ น็ท. สมาคมผตู้ รวจสอบภายในแห่งประเทศไทย. (2555). แนวทางการตรวจสอบภายใน ฉบบั นักศึกษา. จานวนพมิ พ์ 500 เลม่ . พมิ พค์ รงั้ ท่ี 2. กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั . ________. (2554). มาตรฐานสากลการปฏิบตั ิงานวิชาชีพการตรวจสอบภายใน (International Standards fot the Professional practice of Internal Auditing). สบื คน้ เมอ่ื 8 ตุลาคม 2558, จาก http://www.op.mahidol.ac.th/ia/solution/SPPIA_2554 อุษณา ภทั รมนตร.ี (2558). การตรวจสอบภายในสมยั ใหม่. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 5. กรงุ เทพฯ : จามจรุ โี ปรดกั ท.์ บทที่ 5 การจดั องคก์ ารและบริหารหน่วยงานตรวจสอบภายใน

249 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. ความหมายกระบวนการตรวจสอบภายใน 2. การวางแผนการตรวจสอบ 3. การสารวจขอ้ มลู ขนั้ ตน้ 4. แผนการตรวจสอบ 5. ประเภทของแผนการตรวจสอบภายใน 6. ประโยชน์ของแผนการตรวจสอบ 7. การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภาคสนาม 8. การรายงานและตดิ ตามผลการตรวจสอบ วตั ถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายความหมายกระบวนการตรวจสอบภายในได้ 2. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายการวางแผนการตรวจสอบได้ 3. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายการสารวจขอ้ มลู ขนั้ ตน้ ได้ 4. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายแผนการตรวจสอบได้ 5. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายประเภทของแผนการตรวจสอบภายในได้ 6. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายประโยชน์ของแผนการตรวจสอบได้ 7. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภาคสนามได้ 8. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายการรายงานและตดิ ตามผลการตรวจสอบได้ วิธีการสอนและกิจกรรมการเรยี นการสอนประจาบท 1. ชแ้ี จงรายละเอยี ดรายวชิ า วธิ กี ารจดั การเรยี นการสอน การวดั และการประเมนิ ผล 2. การบรรยายเน้อื หา 3. ถาม–ตอบในชนั้ เรยี น 4. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

250 ส่ือการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง กระบวนการตรวจสอบภายใน 2. ชดุ การสอน Power Point 3. แหลง่ ขอ้ มลู อเิ ลค็ ทรอนิกสท์ เ่ี กย่ี วขอ้ ง 4. แหลง่ ความรจู้ ากวารสารและหนงั สอื พมิ พต์ ่าง ๆ การวดั ผลและการประเมินผล 1. สงั เกตความสนใจขณะฟงั บรรยายและการตอบคาถาม 2. สงั เกตจากการทาแบบฝึกหดั ในชนั้ เรยี น 3. สงั เกตจากพฤตกิ รรมความสนใจ และการรว่ มกจิ กรรมในชนั้ เรยี น 4. ประเมนิ ผลจากการทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

251 บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน กระบวนการตรวจสอบภายใน อาจแบ่งออกไดเ้ ป็นหลายขนั้ ตอนและในแต่ละขนั้ ตอนมวี ธิ กี ารท่ี ผตู้ รวจสอบควรศกึ ษาและทาความเขา้ ใจ เพ่อื สามารถปฏบิ ตั งิ านให้บรรลุวตั ถุประสงคม์ ปี ระสทิ ธผิ ลและ เกดิ ประสทิ ธภิ าพเป็นไปตามมาตรฐานและผลการตรวจสอบต้องมคี ุณค่าต่อฝ่ายบรหิ ารขององคก์ ร ซง่ึ จะเหน็ ไดว้ ่าสงิ่ แรกทผ่ี ตู้ รวจสอบควรปฏบิ ตั ิ คอื เรมิ่ ต้นจากกระบวนการวางแผนโดยคดิ ล่วงหน้าก่อนท่ี จะลงมอื ปฏิบตั ิงานจรงิ ทุกครงั้ เก่ียวกับการใช้ทรพั ยากรท่มี อี ยู่ในหน่วยงานตรวจสอบ เน่ืองจากมี ขอ้ จากดั ขอบเขตของระยะเวลา งบประมาณ อตั รากาลงั เจา้ หน้าท่ี เครอ่ื งมอื ทอ่ี านวยความสะดวกใน การปฏบิ ตั งิ าน หากเรม่ิ ต้นของกระบวนการวางแผนทด่ี จี ะช่วยให้ทุกกจิ กรรมภายในองคก์ รไดร้ บั การ ตรวจสอบอย่างครบถ้วนตามลาดบั ความสาคญั ของความเสย่ี ง ดงั นัน้ ผู้ตรวจสอบควรศกึ ษาและทา ความเข้าใจเก่ียวกับข้อมูลท่ีได้จากการสารวจขนั้ ต้นอย่างท่องแท้ทุกขนั้ ตอน เพ่ือสามารถนามา ปฏบิ ตั งิ านไดอ้ ยา่ งมนั่ ใจสมเหตุสมผล ซง่ึ รายละเอยี ดต่าง ๆ ทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในควรทราบมดี งั น้ี ความหมายกระบวนการตรวจสอบภายใน กลมุ่ งานมาตรฐานดา้ นการตรวจสอบภายใน กรมบญั ชกี ลาง กล่าวว่า กระบวนการปฏบิ ตั งิ าน ตรวจสอบภายในจาเป็นต้องดาเนินการอย่างเป็นขนั้ ตอน เพ่อื ใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในสามารถปฏบิ ตั งิ าน ตรวจสอบไดอ้ ย่างมนั่ ใจและไดผ้ ลงานทม่ี คี ุณภาพ จงึ ไดใ้ หค้ วามหมายของกระบวนการตรวจสอบภาย ในไวด้ งั น้ี (คน้ จาก, http://www.audit.moi.go.th/pdf_new/14-2pdf) กระบวนการตรวจสอบภายใน (Internal Audit Process) คอื ขนั้ ตอนการทางานของผตู้ รวจสอบ ภายในนามาซง่ึ การปฏบิ ตั งิ านเพ่อื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคข์ องการตรวจสอบภายในทไ่ี ดก้ าหนดขน้ึ ในแต่ละ ครงั้ ตามมาตรฐานการตรวจสอบภายในและจริยธรรมของผู้ตรวจสอบได้กาหนดมาตรฐานการ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบอยใู่ นรปู กรอบในการปฏบิ ตั งิ าน ซง่ึ ผตู้ รวจสอบภายในจาเป็นตอ้ งยดึ ถอื และปฏบิ ตั ิ ตาม ซง่ึ กระบวนการตรวจสอบภายในจะแบง่ ออกไดเ้ ป็น 3 ขนั้ ตอนใหญ่ๆ คอื 1. การวางแผนการตรวจสอบ (Intermal Audit Planning) 2. การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภาคสนาม (Internal Audit Executing) 3. การรายงานและตดิ ตามผลการตรวจสอบ (Reporting & Following up) กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

252 การวางแผนการตรวจสอบ การวางแผนการตรวจสอบเป็นกระบวนการแรกของขนั้ ตอนการปฏบิ ตั ิงานตรวจสอบภายใน หลกั การบรหิ ารทด่ี ตี อ้ งมกี ารวางแผนไวล้ ่วงหน้าอยา่ งเป็นขนั้ ตอนก่อนเรมิ่ ปฏบิ ตั กิ าร เพ่อื ใหผ้ รู้ ่วมงาน และผเู้ ก่ยี วขอ้ งไดท้ ราบถงึ ทศิ ทางทค่ี วรจะเป็นในระยะเวลาขา้ งหน้าเป้าหมายของการทางานตลอดจน ปญั หาอุปสรรคทค่ี าดว่าอาจเกดิ ขน้ึ วธิ กี ารแกไ้ ขและขจดั ปญั หาอุปสรรคเพ่อื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคท์ ต่ี งั้ ไว้ ดงั คากลา่ วทว่ี า่ “การวางแผนทด่ี แี ละเหมาะสมจะช่วยใหก้ ารปฏบิ ตั งิ านจรงิ ประสบผลสาเรจ็ ไปกว่าครง่ึ ” ปจั จุบนั คากล่าวน้ีสามารถนามาประยุกต์ใชไ้ ด้ดกี บั ทุกองค์กร (ค้นจาก, จุลสารงานตรวจสอบภายใน ปีท่ี 7 ฉบบั ท่ี 2 ประจาเดอื นเมษายน–มถิ ุนายน 2555 มหาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ http://www.tsu.ac/IAU) การวางแผนการตรวจสอบภายในเป็นหน้าทข่ี องหวั หน้าผู้บรหิ ารงานตรวจสอบ ซง่ึ ถอื ว่าเป็น ขนั้ ตอนทม่ี คี วามสาคญั อย่างมาก โดยเรมิ่ ต้นจากผตู้ รวจสอบต้องจดั ทาแผนการตรวจสอบภายในตาม ฐานความเสย่ี ง (Risk Based Approach) เพ่อื กาหนดถงึ ความสาคญั ก่อนหลงั ของกจิ กรรมต่างๆ ซง่ึ งาน ใดทม่ี คี วามเสย่ี งสงู และมผี ลกระทบต่อความสาเรจ็ ขององคก์ ร งานนนั้ ควรไดร้ บั ตรวจสอบก่อนและเป็น ประจาทุกปีนอกจากจะพจิ ารณาจากปจั จยั ความเสย่ี งแล้วยงั มปี จั จยั อ่นื อกี ร่วมดว้ ย เช่น ความซบั ซ้อน ของงาน ช่วงเวลาของการตรวจสอบ เป็นต้น นอกจากน้ียงั ช่วยให้การปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบมคี วาม สอดคล้องและสมั พนั ธ์กบั เป้าหมายขององค์กร แต่ด้วยข้อจากดั ของทรพั ยากรหน่วยงานตรวจสอบ ภายในทาให้ผู้ตรวจสอบไม่สามารถปฏิบัติงานสอบทานทุกกิจกรรมขององค์กรได้ทงั้ หมด ดงั นัน้ หน่วยงานตรวจสอบภายในควรกาหนดกาลงั คนท่จี ะเข้ามาทาหน้าท่ีเป็นผู้ตรวจสอบภายใน โดย พจิ ารณาจากคุณวุฒริ ะดบั การศกึ ษา ความรู้ ทกั ษะ ประสบการณ์ของการทางานและดา้ นอ่นื ๆ ทน่ี า มาใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบของกจิ กรรมต่างๆ ในบางกรณีเม่อื ได้วางแผนการตรวจสอบภายใน แล้ว จะทาให้ทราบว่ามชี ่วงเวลาใดบ้างท่ขี าดกาลงั ผู้ตรวจสอบภายใน กิจกรรมใดต้องอาศยั ความ เช่ยี วชาญเฉพาะดา้ น ซ่งึ บางครงั้ องค์กรอาจจา้ งผเู้ ชย่ี วชาญจากภายนอกเขา้ มาช่วยตรวจสอบภายใน ร่วมกบั ผูต้ รวจสอบขององคก์ รเองซ่งึ เรยี กว่า Co–Sourcing (บุคคลภายในร่วมกบั บุคคลภายนอก) ซง่ึ เป็นการแกป้ ญั หาขาดแคลนกาลงั คนในบางช่วง แต่บางองคก์ รอาจไม่มหี น่วยงานตรวจสอบภายในเป็น ของตนเอง อาจจะตอ้ งใชว้ ธิ กี ารจา้ งผเู้ ชย่ี วชาญจากภายนอกเขา้ มาตรวจสอบภายในตามสญั ญาทต่ี กลง กนั เรยี กว่า Out–Sourcing (บคุ คลภายนอกทงั้ หมด) สรปุ ไดว้ า่ กจิ กรรมขนั้ ตอนการวางแผนการตรวจสอบจะเรมิ่ ตน้ งานดว้ ยการสารวจขอ้ มลู ขนั้ ตน้ ศกึ ษาเก่ยี วกบั กจิ กรรมของหน่วยรบั ตรวจเพ่อื ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจ รวมถงึ การประเมนิ ผลของระบบการ ควบคุมภายในว่าไดอ้ อกแบบไวแ้ ละมกี ารถอื ปฏบิ ตั อิ ย่างเหมาะสมหรอื ไม่เพยี งใด ต่อจากนนั้ จงึ นามา ประเมนิ ความเสย่ี งทเ่ี หลอื อยใู่ นกจิ กรรมของหน่วยรบั ตรวจ เพ่ือใหท้ ราบว่าแต่ละกจิ กรรมมคี วามเสย่ี ง ในเรอ่ื งใดบ้าง ระดบั ความเสย่ี งอย่ใู นขนั้ ไหน หลงั จากนัน้ กจ็ ะนาขอ้ มลู ต่างๆ ทไ่ี ด้รบั ไปใช้ในการวาง แผนการตรวจสอบซง่ึ มที งั้ แผนการตรวจสอบระยะยาวและแผนการตรวจสอบประจาปี เพ่อื การพจิ ารณา ใหค้ วามเหน็ ชอบและอนุมตั จิ ากผบู้ รหิ าร สาหรบั การประเมนิ ผลของระบบการควบคมุ ภายใน (กล่าวไว้ บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

253 ในบทท่ี 2) และการประเมนิ ความเส่ยี ง (กล่าวไวใ้ นบทท่ี 3) ในบทน้ีจะไม่ขอกล่าวซ้าอกี เน่ืองจากมี รายละเอยี ดใหศ้ กึ ษาแล้วในบทท่ผี ่านมา ดงั นัน้ ในบทน้ีจะขอกล่าวถงึ รายละเอยี ดในกจิ กรรมเฉพาะ ส่วน “การสารวจขนั้ ต้น*” และ “แผนการตรวจสอบ*” เพม่ิ เตมิ เท่านนั้ ทเ่ี ป็นก้าวสาคญั ของการวาง แผนการตรวจสอบภายใน สาหรบั ขอ้ มลู ของทงั้ 2 ประเดน็ มดี งั น้ี การสารวจข้อมลู ขนั้ ต้น อุษณา ภทั รมนตรี (2558 : 10–14) กลา่ ววา่ การสารวจขอ้ มลู ขนั้ ตน้ (Servey) เป็นกระบวนการ ทาความเขา้ ใจกจิ กรรมทจ่ี ะตรวจนนั้ โดยเรม่ิ จากการวางแผนงานตรวจ เพราะการทจ่ี ะปฏบิ ตั ภิ ารกจิ งาน ตรวจสอบทด่ี ไี ดผ้ ตู้ รวจสอบภายในตอ้ งเขา้ ใจงานทต่ี นจะตรวจนนั้ การสารวจขอ้ มลู จงึ เป็นกระบวนการท่ี เก่ยี วข้องกับการรวบรวมเอกสารและทาความเข้าใจในเบ้อื งต้นเก่ียวกบั งานท่จี ะตรวจ เช่น ความ เป็นมา วตั ถุประสงค์ เป้าหมาย ผลลพั ธ์ ผรู้ บั ผดิ ชอบ เป็นต้น สาหรบั วตั ถุประสงคก์ ารสารวจขอ้ มลู กเ็ พ่อื ใหผ้ ตู้ รวจสอบเขา้ ใจกจิ กรรมทจ่ี ะตรวจ สามารถระบคุ วามเสย่ี งทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ และตดั สนิ ใจว่าประดน็ ใดควรยตุ หิ รอื ควรตรวจสอบต่อพรอ้ มกบั บอกเหตุผลของเหตุการณ์ดงั กล่าว ดงั นนั้ การสารวจขอ้ มูล ขนั้ ต้นจงึ ถือได้ว่าเป็นจุดเรม่ิ ต้นท่สี าคญั ท่สี ุดของการวางแผนการตรวจสอบซ่งึ มวี ตั ถุประสงค์เพ่อื ให้ ผู้ตรวจสอบเรยี นรู้ และทาความเขา้ ใจเก่ยี วกบั งานของหน่วยงานท่ตี ้องทาการตรวจสอบรวมทงั้ ทา ความคุน้ เคยกบั ระบบงานทจ่ี ะเลอื กมาตรวจสอบ โดยจะช่วยใหผ้ ตู้ รวจสอบสามารถประเมนิ ความเส่ียง ในขนั้ ตน้ ก่อนจะดาเนินการตรวจสอบไดอ้ ยา่ งเหมาะสมและเป็นระบบ จนั ทนา สาขากร, นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร (2557 : 8–4) กล่าวถงึ กจิ กรรมทเ่ี กย่ี วขอ้ งในการสารวจขนั้ ตน้ นนั้ สามารถแบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ส่วนไดแ้ ก่ 1. การเตรยี มตวั ปฏิบตั ิงานสารวจขนั้ ต้น (Preparation Work Preliminary Survey) เม่อื ผตู้ รวจสอบภายในได้รบั มอบหมายใหไ้ ปปฏบิ ตั งิ านท่หี น่วยรบั ตรวจใดก็ตาม ผตู้ รวจสอบ ภายในจะต้องเตรยี มตัวให้พร้อมท่จี ะเข้าตรวจโดยศึกษาข้อมูลหรอื หาข้อเท็จจรงิ ของหน่วยงานนัน้ อาจจะหาไดจ้ ากแผนงานตรวจสอบครงั้ ก่อน แฟ้มกระดาษทาการถาวร ระเบยี บขอ้ บงั คบั คาสงั่ และ คาชแ้ี จงของผบู้ รหิ าร ดงั นนั้ ก่อนทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในจะเรมิ่ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ หวั หน้าผตู้ รวจสอบ ภายในควรประชุมกบั ผตู้ รวจสอบภายในเพ่อื ชแ้ี จงรายละเอยี ดใหผ้ รู้ ่วมงานไดเ้ ขา้ ใจสภาพและขอบเขต ของงานทจ่ี ะไปปฏบิ ตั ิ ทงั้ น้ี เพ่อื ใหก้ ารสรปุ ผลการตรวจสอบเป็นไปตามเป้าหมายทส่ี านกั งานตรวจสอบ ไดก้ าหนดไว้ซง่ึ สง่ิ ทผ่ี ตู้ รวจสอบจาเป็นต้องทราบคอื วตั ถุประสงคข์ องการตรวจสอบภายใน ขอบเขต ของการตรวจสอบภายใน ลกั ษณะงานของหน่วยรบั ตรวจ ลกั ษณะนิสยั ของผูบ้ รหิ าร โครงสรา้ งของ องคก์ รหรอื หน่วยงาน ผงั ทางเดนิ ของขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน ขอ้ มูลผลการดาเนินงานของหน่วยงาน และกฎหมาย ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั หรอื คาสงั่ ของผบู้ รหิ ารทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั เรอ่ื งทจ่ี ะไปตรวจสอบ เป็นตน้ กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

254 2. วิธีการเข้าพบผรู้ บั ตรวจ (How To Find Audited) ก่อนเรม่ิ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ผูต้ รวจสอบภายในควรนัดหมายกบั ผู้บรหิ ารของหน่วยรบั ตรวจ เป็นลายลกั ษณ์อกั ษรเรอ่ื งการเขา้ พบเพ่อื ชแ้ี จงหรอื ทาความเขา้ ใจเก่ยี วกบั วตั ถุประสงคแ์ ละขอบเขตของ การปฏบิ ตั งิ านพรอ้ มทงั้ ขอความรว่ มมอื อานวยความสะดวกในการปฏบิ ตั งิ านซง่ึ จะช่วยใหผ้ รู้ บั การตรวจ เขา้ ใจและมที ศั นคตทิ ด่ี ตี ่อผตู้ รวจสอบ ในการเขา้ พบปะกบั หน่วยรบั ตรวจ ผตู้ รวจสอบควรสรา้ งมนุษย สมั พนั ธอ์ นั ดใี หเ้ กดิ ขน้ึ เพราะงานตรวจสอบจะไดร้ บั ความรว่ มมอื และมคี วามสาเรจ็ มากน้อยเพยี งใดขน้ึ อยู่ กบั สง่ิ เหล่าน้ี เม่อื ผู้บรหิ ารของหน่วยรบั ตรวจเข้าใจภารกิจของหน่วยงานตรวจสอบภายในแล้วก็จะ ดาเนินการสงั่ การต่อไปยงั เจ้าหน้าท่ที ่เี ก่ยี วข้องเพ่อื ให้ความร่วมมือและอานวยความสะดวกในการ ตรวจสอบและผตู้ รวจสอบภายในตอ้ งอธบิ ายหรอื ชแ้ี จงใหเ้ จา้ หน้าทไ่ี ด้รบั ทราบว่างานตรวจสอบภายในท่ี กระทาอย่นู ้ีมไิ ดม้ จี ุดหมายทจ่ี ะมาจบั ผดิ แต่อย่างใด แต่เป็นการปฏบิ ตั ติ ามหน้าท่เี พ่อื มาใหบ้ รกิ ารเพมิ่ ความเช่อื มนั่ เกย่ี วกบั ประสทิ ธผิ ลของการปฏบิ ตั งิ านและคอยใหค้ าปรกึ ษา แนะนา ช่วยเหลอื หากตรวจ พบว่าหน่วยรบั ตรวจนนั้ มอี ุปสรรคหรอื ปญั หาทจ่ี ะส่งผลต่อการสูญเสยี ประโยชน์ต่อส่วนรวมขององคก์ ร ทงั้ น้ีการปฏบิ ตั งิ านการตรวจสอบควรยดึ หลกั การแลกเปล่ยี นความคดิ เหน็ เป็นพ้นื ฐานหลกั เพ่อื สร้าง มติ รภาพทด่ี ตี ่อกนั ทงั้ สองฝา่ ย อน่ึง สง่ิ สาคญั ทส่ี ุดในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ คอื การวางตวั และการพูดจาของผู้ตรวจสอบ ภายในซ่งึ จะต้องเป็นไปในแบบท่ีสุภาพ อารมณ์เย็นและพยายามไม่เข้าไปรบกวนการทางานของ ผู้ปฏบิ ตั งิ านของหน่วยรบั ตรวจ ผูต้ รวจสอบภายในควรหาจงั หวะเวลาท่เี หมาะสมในการเขา้ ไปตดิ ต่อ หรอื อาจใชว้ ธิ กี ารขอนดั หมายลว่ งหน้าในการเขา้ พบ 3. การจดั ทาหนังสือแจ้งหน่วยรบั ตรวจ (Preparation of the Notice Inspection) หัวหน้าหน่วยงานตรวจสอบภายในควรจดั ทาหนังสือแจ้งไปยงั หน่วยรบั ตรวจถึงกาหนด ระยะเวลาในการขอเขา้ ตรวจสอบ ในหนงั สอื ดงั กล่าวควรแจง้ ถงึ 3.1 ขอบเขตงานตรวจสอบภายใน ซง่ึ ควรจะระบุถงึ วตั ถุประสงคข์ องงานตรวจสอบ เชน่ ดา้ นการเงนิ ด้านการปฏบิ ตั งิ าน ด้านการปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บ เป็นต้น โดยเป็นการตรวจสอบใน ประจารอบปีใด และควรมกี ารกาหนดเป็นครงั้ ทข่ี องการเขา้ ตรวจสอบ 3.2 ความรบั ผดิ ชอบของผตู้ รวจสอบภายใน ในหนงั สอื แจง้ ถงึ หน่วยรบั ตรวจควรอา้ งถงึ กฎบตั รการตรวจสอบภายในทเ่ี ป็นเสมอื นเป็นขอ้ ผูกพนั และความรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ภายในของผตู้ รวจสอบภายในทม่ี ตี ่อหน่วยงาน โดยในหนงั สอื ดงั กลา่ วควรแจง้ ต่อหวั หน้าหน่วยรบั ตรวจ เพม่ิ เตมิ ว่า การตรวจสอบภายในจะปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐานการตรวจสอบภายในขององคก์ ร การทดสอบ รายการทางการเงนิ และวธิ กี ารตรวจสอบอ่นื ๆ ทจ่ี ะช่วยในการประเมนิ ความถกู ตอ้ งตามควรของรายการ ในรายงานทางการเงนิ ของหน่วยงาน การประเมนิ คุณภาพในการปฏบิ ตั ิงาน และการประเมนิ การ ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ กาหนด กฎเกณฑแ์ ละระเบยี บขององคก์ รไดอ้ ย่างถูกต้อง และหากผูต้ รวจสอบภายใน ตรวจพบข้อบกพร่องในระบบการควบคุมภายในของหน่วยรบั ตรวจ ก็จะได้เสนอแนะวิธแี ก้ไขและ ปรบั ปรงุ ระบบการควบคุมภายในของหน่วยรบั ตรวจดว้ ย บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

255 3.3 ความรบั ผดิ ชอบของผบู้ รหิ ารหน่วยรบั ตรวจ ควรแจง้ ใหผ้ บู้ รหิ ารหน่วยรบั ตรวจทราบ ว่าผู้บรหิ ารหน่วยรบั ตรวจมคี วามรบั ผดิ ชอบในการกาหนดนโยบาย และวธิ ีการปฏิบตั ิงานภายใน หน่วยงานอยา่ งชดั เจน จดั ใหม้ กี ารบนั ทกึ รายการทางการเงนิ ครบถว้ นถูกต้อง รวมถงึ การจดั ใหม้ รี ะบบ การควบคุมภายในเกดิ ขน้ึ ภายในหน่วยงาน 3.4 ผบู้ รหิ ารหน่วยรบั ตรวจมหี น้าทจ่ี ดั หาเอกสาร สมดุ รายการต่างๆ ขอ้ มลู ทงั้ ทเ่ี ป็นและ ไมเ่ ป็นทางการเงนิ รวมทงั้ ใหค้ วามรว่ มมอื ในการจดั หาขอ้ มลู อ่นื ๆ ตามทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในรอ้ งขอ 3.5 แจง้ ใหท้ ราบวา่ ผทู้ ร่ี บั ผดิ ชอบเขา้ ตรวจสอบในแต่ละครงั้ หากเขา้ ตรวจสอบในรอบปี มากกวา่ หน่งึ ครงั้ เป็นใครและรายชอ่ื ผชู้ ่วยผตู้ รวจสอบภายใน (ถา้ ม)ี 3.6 หนงั สอื แจง้ หน่วยรบั ตรวจควรทาสาเนา 2 ชุด เกบ็ ไวท้ ห่ี น่วยงานตรวจสอบภายใน หน่งึ ชุด และทห่ี น่วยรบั ตรวจเป็นหลกั ฐานการเขา้ ตรวจในรอบปีต่างๆ อกี หน่งึ ชดุ ตวั อย่าง : หนังสือแจ้งรบั การตรวจ หน่วยตรวจสอบภายใน บรษิ ทั วนั ใหม่ จากดั วนั ท่ี 15 พฤษภาคม 2558 เรอ่ื ง การแจง้ การเขา้ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในประจาปี 2558 เรยี น ผบู้ รหิ ารหน่วยงานการเงนิ และบญั ชี ตามแผนการตรวจสอบภายในประจาปี 2558 ซ่งึ ไดร้ บั การอนุมตั โิ ดยคณะกรรมการและผ่าน ความเห็นชอบจากผู้บริหารสูงสุดขององค์กรนัน้ ซ่ึงได้กาหนดให้หน่วยงานตรวจสอบภายในต้อง ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในหน่วยงานของท่านโดยตามแผนการตรวจสอบประจาปี 2558 น้ีหน่วยตรวจ สอบภายในจะเขา้ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในหน่วยงานของท่านในระหว่างวนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2558 ถงึ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2558 ทางหน่วยงานตรวจสอบภายในใครข่ อเรยี นใหท้ ่านทราบถงึ ขอบเขตและแนว ทางการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยตรวจสอบภายในดงั น้ี 1. โดยอา้ งองิ ถงึ กฎบตั รการตรวจสอบภายในประจาองคก์ ร หน่วยงานตรวจสอบภายในมหี น้า ทใ่ี นการให้บรกิ ารต่อฝ่ายบรหิ ารเพ่อื ให้เกิดความมนั่ ใจต่อความมปี ระสทิ ธภิ าพ ประสทิ ธผิ ลของการ ดาเนินงานและความคุ้มค่าของการใช้จ่ายเงนิ รวมทงั้ ความถูกต้องเช่อื ถือได้ของขอ้ มูลทางการเงนิ ตลอดจนการปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ผตู้ รวจสอบจะปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในตามมาตรฐาน การตรวจสอบภายในประจาองคก์ รและคงไวซ้ ง่ึ จรยิ ธรรมของผตู้ รวจสอบภายใน 2. ในการปฏบิ ตั งิ าน ผตู้ รวจสอบภายในจะไดท้ ดสอบรายการและใชว้ ธิ กี ารตรวจสอบอ่นื ๆ ท่ี เหน็ ว่าจาเป็นเพ่อื ประเมนิ ความถูกต้องตามท่คี วรของรายงานทางการเงนิ ของหน่วยรบั ตรวจ ความมี ประสทิ ธภิ าพ ประสทิ ธผิ ล และความประหยดั ในการใชท้ รพั ยากรของหน่วยงาน รวมถงึ การปฏบิ ตั ติ าม กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

256 กฎ ระเบยี บ และขอ้ กาหนดขององค์กรโดยหน่วยรบั ตรวจตอ้ งเป็นผจู้ ดั การเอกสาร หลกั ฐานประกอบ รายการและขอ้ มลู อ่นื ๆ ทจ่ี าเป็นแก่การตรวจสอบใหแ้ ก่ผตู้ รวจสอบภายใน 3. การตรวจสอบมไิ ดม้ วี ตั ถุประสงคท์ จ่ี ะใหค้ วามมนั่ ใจอยา่ งเตม็ ทว่ี ่า ไมม่ ขี อ้ ผดิ พลาดหรอื การ ทุจรติ ท่อี าจมผี ลกระทบต่อรายงานทางการเงนิ การใช้ทรพั ยากร การปฏบิ ตั ติ ามกฎ ระเบยี บ และ ขอ้ กาหนดของหน่วยงาน ดงั นนั้ ระบบการควบคุมภายในหน่วยรบั ตรวจจงึ เป็นมาตรการทจ่ี าเป็นทจ่ี ะ ช่วยป้องกนั มใิ หเ้ กดิ ขอ้ ผดิ พลาดหรอื การทจุ รติ ทงั้ น้ีหน่วยตรวจสอบภายในจะไดเ้ สนอแนะการปรบั ปรงุ ระบบการควบคมุ ภายในและการดาเนนิ งานทไ่ี ดต้ งั้ ขอ้ สงั เกตไวใ้ นระหว่างการตรวจสอบ 4. ผบู้ รหิ ารเป็นผรู้ บั ผดิ ชอบในการจดั ทารายงานการเงนิ รวมทงั้ การเปิดเผยขอ้ มลู โดยถกู ตอ้ ง และครบถ้วน รวมทงั้ กาหนดนโยบายในการใช้ทรพั ยากร นโยบายการปฏบิ ตั ิตามกฎ ระเบียบ ขอ้ กาหนดขององคก์ ร รวมทงั้ การจดั ใหม้ รี ะบบการควบคุมภายในทด่ี แี ละเหมาะสม 5. หน่วยรบั ตรวจภายในจะมอบหมายใหน้ ายขยนั หมนั่ เพยี รและคณะรบั ผดิ ชอบในการ ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบกจิ กรรมงานดา้ นการเงนิ และบญั ชรี อบระยะเวลา 6 เดอื นประจาปี 2558 จงึ เรยี นมาเพ่อื โปรดพจิ ารณาและหากเห็นชอบด้วยขอให้ผู้บรหิ ารหน่วยเป็ นผู้ลงนามคู่ฉบบั หนงั สอื น้ี และสง่ กลบั คนื ยงั หน่วยตรวจสอบภายในไมเ่ กนิ วนั ท่ี 1 มถิ ุนายน 2558 ขอแสดงความนบั ถอื (นางสาวเทย่ี งตรง ใจซ่อื ) หวั หน้าหน่วยตรวจสอบภายใน ทราบและเหน็ ชอบตามทเ่ี สนอขา้ งตน้ ...................................................... ผบู้ รหิ ารหน่วยรบั ตรวจ ทม่ี า : (หน่วยงานตรวจสอบภายใน สานกั งานสง่ เสรมิ สวสั ดภิ าพและพทิ กั ษ์เดก็ เยาวชนผดู้ ้อยโอกาส และผสู้ งู อาย.ุ คน้ จาก, http://www.intraner.opp-go.th/law.rules.opp/document/menu6_1-1.pdf) 4. ข้อมูลและแหล่งข้อมลู ในการสารวจขนั้ ต้น (Information and Resources in the Exploration Phase) การสารวจขนั้ ต้น ผู้ตรวจสอบภายในควรศึกษาและเก็บรวบรวมขอ้ มูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ เพอ่ื ใหส้ ามารถเขา้ ใจปญั หาและลกั ษณะเฉพาะของหน่วยรบั ตรวจซง่ึ จะช่วยในการวางแผนการตรวจสอบ ภายในไดอ้ ยา่ งเหมาะสม มดี งั น้ี บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

257 4.1 ขอ้ มลู ในการสารวจขนั้ ตน้ ซง่ึ ผตู้ รวจสอบจะไดม้ าจากขอ้ มลู ทม่ี อี ยแู่ ลว้ ในอดตี หรอื เป็นสง่ิ ทไ่ี ด้เกดิ ขน้ึ ผ่านมาแล้ว บางครงั้ ขอ้ มลู ทไ่ี ดร้ บั รมู้ าอาจไม่สามารถบ่งบอกถงึ ความถูกต้องหรอื มี สภาพจรงิ ทเ่ี ป็นอยใู่ นปจั จบุ นั แต่มคี วามจาเป็นทผ่ี ูต้ รวจสอบจะต้องรวบรวมในการสารวจขนั้ ต้นอย่าง น้อยควรมรี ายการดงั ต่อน้ี 4.1.1 การจดั องคก์ ารของหน่วยรบั ตรวจ ขอ้ มลู ทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในควรรวบรวมก็ คือโครงสร้างของหน่วยงาน ลักษณะ ขนาดพ้ืนท่ีตัง้ ของหน่วยงาน จานวนพนักงานตลอดจน หน่วยงานทม่ี คี วามสมั พนั ธก์ บั กจิ กรรมทต่ี รวจสอบ 4.1.2 หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของหน่วยรบั ตรวจ เป็นขอ้ มลู เกย่ี วกบั หน้าทแ่ี ละ ความรบั ผดิ ชอบของหน่วยรบั ตรวจ ตาแหน่งของหน่วยงานภายในองคก์ ร วตั ถุประสงคข์ องหน่วยงาน สอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงคข์ ององคก์ รหรอื ไม่ เพยี งใด 4.1.3 ขอ้ มลู ทางการเงนิ เป็นขอ้ มลู ทจ่ี ะทาใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในเขา้ ใจการดาเนนิ งานของหน่วยรบั ตรวจ ฐานะความมนั่ คง และการใชง้ านของทรพั ยส์ นิ ต่าง ๆ การวางแผนทางการเงนิ และปญั หาทเ่ี คยเกดิ ขน้ึ หรอื อาจเกดิ ขน้ึ เน่ืองจากสภาพคลอ่ ง 4.1.4 ระบบปฏบิ ตั งิ านและการควบคุมภายใน การประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของ หน่วยรบั ตรวจจะต้องมเี คร่อื งมอื ท่ใี ช้วดั เป็นบรรทดั ฐาน ผู้ตรวจสอบภายในจงึ ต้องรวบรวมกฎหมาย ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั มตคิ าชแ้ี จงเกย่ี วกบั ระบบปฏบิ ตั งิ าน และการควบคุมภายในของหน่วยรบั ตรวจเพ่อื นามาใชว้ เิ คราะหป์ ระสทิ ธภิ าพ ประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยรบั ตรวจ 4.1.5 แนวทางหรอื วธิ ปี ฏบิ ตั งิ าน ผตู้ รวจสอบภายในควรมคี วามรเู้ กย่ี วกบั วธิ กี าร ปฏบิ ตั ิ และการปฏบิ ตั งิ านจรงิ เป็นไปตามวธิ ที ก่ี าหนด ว่ามคี วามเหมาะสมกบั สภาวะแวดลอ้ มและการ เปลย่ี นแปลงขององคก์ รหรอื ไม่ เพยี งใด 4.1.6 จดุ ทเ่ี ป็นปญั หาทป่ี ระสบในอดตี ผตู้ รวจสอบภายในควรรวบรวมขอ้ มลู เกย่ี วกบั ปญั หาต่าง ๆ ท่หี น่วยรบั ตรวจประสบอย่หู รอื เคยประสบมาในอดตี ขอ้ บกพร่องท่ผี ูต้ รวจสอบภายใน เคยพบในการตรวจสอบของหน่วยรบั ตรวจ ข้อเสนอแนะท่เี คยเสนอไว้ตลอดจนผลการปฏบิ ตั ติ าม ขอ้ เสนอแนะดงั กล่าว 4.1.7 สงิ่ ทเ่ี ป็นสาระหรอื เป็นประโยชน์ และน่าสนใจต่อผบู้ รหิ ารเป็นขอ้ มลู ทเ่ี กย่ี วกบั เร่อื งทเ่ี ป็นสาระสาคญั ต่อความสาเรจ็ ของหน่วยรบั ตรวจ หรอื เร่อื งทก่ี าลงั อยใู่ นช่วงการใหค้ วามสนใจ ของบคุ คลทวั่ ไป 4.2 แหล่งขอ้ มลู ในการสารวจขนั้ ตน้ เป็นเหตุการณ์ทส่ี ะทอ้ นถงึ ความมอี ยจู่ รงิ ของรายการ หรอื เหตุการณ์ในปจั จบุ นั ซง่ึ แหลง่ ขอ้ มลู ทห่ี าไดจ้ ากแหล่งต่างๆ มดี งั น้ี 4.2.1 ผงั การจดั สายงาน จะใหข้ อ้ มลู เกย่ี วกบั โครงสรา้ งการจดั หน่วยงาน อานาจ หน้าท่ี ช่อื ของเจา้ หน้าท่ี และระดบั ผบู้ รหิ ารซง่ึ รบั ผดิ ชอบของหน่วยงาน ขนาดทต่ี งั้ ของหน่วยงานย่อย ตลอดจนขอ้ มลู อ่นื ๆ ทเ่ี ป็นประโยชน์ในการใชป้ ระกอบการวเิ คราะหร์ ะบบการควบคุมภายใน จะทาให้ ผตู้ รวจสอบภายในมองเหน็ ภาพอยา่ งกวา้ งๆ โดยรวมของงานทจ่ี ะตรวจสอบได้ กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

258 4.2.2 เจา้ หน้าทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบของหน่วยรบั ตรวจ เป็นแหลง่ ขอ้ มลู ทด่ี แี ละเป็นปจั จบุ นั มากทส่ี ุด ซง่ึ จะใหข้ อ้ มลู เก่ยี วกบั ความเป็นมาของหน่วยงาน ปญั หาทห่ี น่วยงานกาลงั ประสบอยู่ และ แนวทางท่ีหน่วยงานกาลังใช้อยู่หรือคาดว่าจะนามาใช้ในการแก้ไขปรบั ปรุงใ ห้การปฏิบัติงานมี ประสทิ ธภิ าพสงู ขน้ึ นอกจากน้ยี งั เป็นโอกาสใหไ้ ดท้ าความเขา้ ใจรจู้ กั สรา้ งมติ รภาพทด่ี ตี ่อกนั ทงั้ สองฝา่ ย เพ่อื ให้เกิดทศั นคติท่ดี ีต่อผู้ตรวจสอบภายในอันจะนามาซ่งึ การให้ความร่วมมอื และการปฏิบตั ิงาน ตรวจสอบราบรน่ื ไดง้ า่ ยขน้ึ 4.2.3 การปฏบิ ตั งิ านจรงิ ของพนกั งานขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ะเป็นสง่ิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ของหน่วยรบั ตรวจ ในขณะนนั้ ซง่ึ จะช่วยในการวเิ คราะห์ เปรยี บเทยี บกบั ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั หรอื ขอ้ กาหนดของหน่วยรบั ตรวจทม่ี ผี ลบงั คบั ใชอ้ ยใู่ นระยะเวลาดงั กลา่ ว 4.2.4 รายงานและจดหมายโตต้ อบ แหล่งขอ้ มลู ในทน่ี ้หี มายถงึ รายงาน บนั ทกึ ขอ้ ความหรอื จดหมายโตต้ อบกนั ของหน่วยงาน ไม่ว่าจะเป็นการจดั ทาขน้ึ ใชภ้ ายในหรอื ภายนอกกต็ าม ซง่ึ จะเป็นการใหข้ อ้ มลู ขนั้ ต้นเก่ยี วกบั ความรบั ผดิ ชอบและงานทป่ี ฏบิ ตั อิ ย่ภู ายในหน่วยรบั ตรวจรวมถงึ ความสมั พนั ธท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ในแต่ละหน่วยงานและผลกระทบทค่ี าดว่าจะเกิดขน้ึ หรอื ไดร้ บั อนั เน่ืองมาจากการ ปฏบิ ตั งิ านของหน่วยรบั ตรวจ 4.2.5 รายงานทางราชการทเ่ี กย่ี วขอ้ งงบประมาณและรายงานทางการเงนิ รายงาน ในท่นี ้ีหมายถึง รายงานท่หี น่วยรบั ตรวจจะต้องจดั ทาหรอื ต้องปฏบิ ตั ิให้เป็นไปตามขอ้ กาหนดของ กฎหมายหรอื ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ของทางราชการ ซง่ึ หากละเว้นไม่กระทาอาจถูกปรบั หรอื ถูกฟ้องรอ้ ง ดาเนินคดไี ด้ รายงานดงั กล่าวจะให้ขอ้ มูลเกย่ี วกบั การเงนิ และทรพั ยส์ นิ ตลอดจนภาระผูกพนั ท่ไี ม่อาจ หลกี เลย่ี งได้ เช่น หนงั สอื ประเมนิ ภาษเี งนิ ไดจ้ ากกรมสรรพากร เป็นตน้ 4.2.6 งบประมาณและรายงานทางการเงนิ โดยงบประมาณเป็นเครอ่ื งมอื อยา่ งหน่งึ ใน การบรหิ ารงาน โดยตอ้ งมกี ารกาหนดกลยทุ ธข์ องวตั ถุประสงคแ์ ละวธิ ปี ฏบิ ตั เิ พ่อื ใหบ้ รรลุตามเป้าหมายท่ี ต้องการออกมาใหอ้ ย่ใู นรูปของผลประโยชน์ดา้ นจานวนเงนิ ความมชี ่อื เสยี งขององคก์ ร ความมนั่ คง กา้ วหน้าในตาแหน่งงานของบุคลากรภายในองคก์ ร เพ่ือวดั ผลการปฏบิ ตั งิ านโดยเปรยี บเทยี บผลงานท่ี เกดิ ขน้ึ จรงิ กบั งบประมาณทต่ี งั้ ไว้ สว่ นรายงานทางการเงนิ จะใหข้ อ้ มลู ผลสรุปของการดาเนินงานในรอบ ระยะเวลาหน่งึ ๆ และฐานะการเงนิ ของหน่วยงาน ณ เวลาใดเวลาหน่ึงตลอดจนการรายงานผลแตกต่าง ทางการเงนิ จากการปฏบิ ตั งิ านจรงิ กบั งบประมาณทต่ี งั้ ไว้ เพอ่ื หาสาเหตุทท่ี าใหเ้ กดิ ผลแตกต่างดงั กลา่ ว 4.2.7 ค่มู อื การปฏบิ ตั งิ าน เป็นแหลง่ ทจ่ี ะใหข้ อ้ มลู เกย่ี วกบั วธิ ปี ฏบิ ตั งิ านทห่ี น่วยงาน กาหนดขน้ึ เพ่อื ใหผ้ ปู้ ฏบิ ตั งิ านไดใ้ ชแ้ ละปฏบิ ตั ติ ามระบบงาน ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน และจดุ ควบคุม ภายในทส่ี าคญั ของระบบงาน 4.2.8 เป้าหมายการปฏบิ ตั งิ าน ผตู้ รวจสอบภายในจะไดข้ อ้ มลู ต่างๆ จากแผนหรอื เป้าหมายการปฏบิ ตั งิ านมาใชเ้ ป็นบรรทดั ฐานในการประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านได้ บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

259 4.2.9 กระดาษทาการและรายงานการตรวจสอบภายในครงั้ ก่อน ผตู้ รวจสอบภายใน จะไดข้ อ้ มลู เกย่ี วกบั ขอบเขตการตรวจสอบ เวลาทใ่ี ช้ ปญั หาทน่ี ่าสนใจ ขอ้ ผดิ พลาดทเ่ี คยพบ ขอ้ เสนอ แนะท่เี คยให้ไว้ ตลอดจนข้อมูลเกือบทงั้ หมดท่ตี ้องการทราบของหน่วยรบั ตรวจจากกระดาษทาการ และรายงานการตรวจสอบภายในครงั้ ก่อน 5. เทคนิคการสารวจขนั้ ต้น (Technical Surveus Gross) เทคนิคหรอื วธิ กี ารไดม้ าของขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการสารวจขนั้ ต้น ผตู้ รวจสอบควรพจิ ารณาเลอื กใช้ ใหเ้ หมาะสมกบั สภาพแวดลอ้ มของขอ้ มลู ทต่ี อ้ งการทราบโดยไมม่ ขี อ้ กาหนดวา่ จะตอ้ งใชเ้ ทคนิคเดยี วหรอื ตอ้ งใชเ้ ทคนคิ ใหค้ รบทกุ วธิ ี ทงั้ น้ใี หค้ านึงถงึ ประโยชน์ทจ่ี ะไดร้ บั เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั เวลาและค่าใชจ้ ่ายท่ี ใชไ้ ป โดยทวั่ ไปวธิ กี ารไดม้ าซง่ึ ขอ้ มลู ทน่ี ิยมนามาใชก้ นั มี 4 เทคนิคคอื 5.1 การศกึ ษาและคน้ ควา้ ดว้ ยตนเอง เป็นการศกึ ษาและคน้ ควา้ ดว้ ยตนเองจากคาสงั่ ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ค่มู อื ปฏบิ ตั งิ าน เอกสารทางวชิ าการ รายงาน หนังสอื และจดหมายโต้ตอบ และ แฟ้มกระดาษทาการตรวจสอบภายในของครงั้ ก่อน 5.2 การสมั ภาษณ์ เป็นการสอบถามขอ้ มลู ดว้ ยวาจา หรอื เผชญิ หน้าโดยตรงกบั เจา้ หน้าท่ี ผรู้ บั ผดิ ชอบของหน่วยงาน เจา้ หน้าทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ าน ตลอดจนบคุ คลอ่นื ทร่ี เู้ ร่อื งเกย่ี วกบั หน่วยรบั ตรวจซง่ึ การสมั ภาษณ์น้ีจะประกอบด้วยบุคคลอย่างน้อยสองคนขน้ึ ไป คอื ผู้สมั ภาษณ์ และผู้ถูกสมั ภาษณ์ เทคนิคการสมั ภาษณ์น้ีหากใชใ้ หไ้ ดผ้ ลจะต้องวางแผนการสมั ภาษณ์เป็นอยา่ งดี ผสู้ มั ภาษณ์จะตอ้ งเป็น ผทู้ ่มี มี นุษยสมั พนั ธด์ ี มไี หวพรบิ สามารถตงั้ คาถามท่มี คี วามหมาย และสามารถแก้ไขปญั หาเฉพาะ หน้าได้ มคี วามฉบั ไว และปรบั ตวั ไดอ้ ย่างรวดเรว็ ตลอดจนมคี วามรแู้ ละประสบการณ์ทเ่ี หมาะสมกบั ผรู้ บั การสมั ภาษณ์ สาหรบั การสมั ภาษณ์หากกระทาอยา่ งเป็นทางการจะตอ้ งนัดหมายเวลากบั ผรู้ บั การ สมั ภาษณ์ไวเ้ ป็นการล่วงหน้าประมาณเวลาทใ่ี ชส้ มั ภาษณ์ปกตแิ ลว้ ควรใช้เวลาไม่เกนิ ครงั้ ละ 1 ชวั่ โมง ผู้สมั ภาษณ์ควรเตรยี มคาถามไว้ล่วงหน้าเหมาะสมกบั สถานการณ์ และคาตอบท่ตี นคาดว่าจะได้รบั เพ่อื ใหไ้ ดข้ อ้ มลู ครบถว้ นภายในเวลาทก่ี าหนดไวแ้ ละสามารถบนั ทกึ ขอ้ มลู ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ 5.3 การใชแ้ บบสอบถาม เป็นเทคนคิ ทน่ี ยิ มใชค้ อ่ นขา้ งแพรห่ ลาย และสามารถใชเ้ ป็น หลกั ฐานได้เน่ืองจากเป็นการถามและการตอบอย่างเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรแต่บางครงั้ อาจได้ผลดไี ม่เท่า การใชเ้ ทคนิคการสมั ภาษณ์ โดยผตู้ อบแบบสอบถามมกั จะตอ้ งใชเ้ วลาในการเขยี นคาตอบและไมไ่ ดเ้ ป็น หลกั ประกนั ว่าคาตอบท่ไี ด้มาจะให้ข้อมูลท่เี พียงพอเพราะการใช้แบบสอบถามไม่สามารถขอข้อมูล เพมิ่ เตมิ ไดใ้ นทนั ทที ไ่ี ด้คาตอบ นอกจากนนั้ ในบางครงั้ ผู้ตอบแบบสอบถามอาจมใิ ช่บุคคลทต่ี ้องการให้ ตอบแบบสอบถามกไ็ ด้ 5.4 การสงั เกตการณ์ เป็นเทคนคิ ทใ่ี ชเ้ พ่อื เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ดว้ ยสายตาของผตู้ รวจสอบ ภายในดว้ ยตนเองเกย่ี วกบั สภาพสถานทท่ี างาน และสภาวะแวดลอ้ มของหน่วยรบั ตรวจตลอดจนวธิ แี ละ ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านจรงิ ของเจา้ หน้าทข่ี องหน่วยรบั ตรวจ กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

260 6. การบนั ทึกข้อมลู จากการสารวจขนั้ ต้น (Data From the Survey Phase) ผตู้ รวจสอบภายในควรบนั ทกึ ขอ้ มลู จากการสารวจขนั้ ต้นในกระดาษทาการทนั ทเี พ่อื มใิ หม้ กี าร หลงลมื หรอื เกดิ การคลาดเคล่อื นของขอ้ มลู ซง่ึ วธิ กี ารบนั ทกึ ขอ้ มลู ในทางปฏบิ ตั โิ ดยทวั่ ไปนิยมใชก้ นั อยู่ มี 3 วธิ ี ไดแ้ ก่ 6.1 วธิ บี นั ทกึ แบบยอ่ วธิ นี ้เี ป็นการบนั ทกึ ขอ้ มลู โดยผสู้ ารวจขนั้ ตน้ เขยี นบรรยายขอ้ มลู และเหตุการณ์ต่างๆ แบบพรรณนาโวหารตามทต่ี นเองถนัดโดยใช้ถอ้ ยคาและความเขา้ ใจของผูบ้ นั ทึก ขอ้ มลู เอง วธิ นี ้อี าจนบั ไดว้ ่าเป็นวธิ ที ง่ี า่ ยและสะดวกสาหรบั ผบู้ นั ทกึ ขอ้ มลู แต่วธิ นี ้มี จี ดุ อ่อนอยทู่ ต่ี อ้ งอาศยั พรสวรรค์การเขียนของผู้บนั ทึกท่ีถ่ายทอดข้อมูลท่ีได้รบั มาเพ่ือให้ผู้อ่านมองเห็นภาพหรือเข้าใจ เหตุการณ์ต่างๆ เช่นเดยี วกบั ท่ตี นเองพบ ดงั นัน้ วธิ ีน้ีจงึ นิยมใช้สาหรบั การบรรยายระบบงานและ ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยงานทไ่ี มใ่ หญ่มากนกั ซง่ึ มรี ะบบงานทง่ี า่ ยและไมส่ ลบั ซบั ซอ้ นดงั ตวั อย่าง ขา้ งล่างน้ี บรษิ ทั หน่งึ เดยี ว จากดั ระบบบญั ชแี ละระบบการควบคมุ ภายในของการรบั เงนิ สาหรบั ปีสน้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X8 บรษิ ทั มพี นักงานเกบ็ เงนิ ทงั้ สน้ิ 19 คน พนกั งานเกบ็ เงนิ แต่ละคนมเี งนิ ประกันความซ่อื สตั ย์ ไวก้ บั บรษิ ทั คนละ 100,000 บาท บรษิ ทั มนี โยบายเกบ็ เงนิ โดยขอรอ้ งใหล้ กู คา้ จ่ายเป็นเชค็ ขดี คร่อมเขา้ บญั ชขี องบรษิ ทั เท่านัน้ เมอ่ื พนักงานเกบ็ เงนิ รบั เชค็ ของลูกคา้ ไดใ้ นแต่ละวนั ในตอนเยน็ ก่อน 16.00 น. พนักงานเกบ็ เงนิ จะตอ้ งเขา้ มาทส่ี านกั งานเพ่อื จดั ทาสรปุ ใบเกบ็ เชค็ ประจาวนั พรอ้ มทงั้ นาส่งเชค็ ใหก้ บั แคชเชยี ร์ แคชเชยี รม์ หี น้าทต่ี รวจสอบและกระทบยอดเชค็ ทเ่ี กบ็ ไดใ้ นแต่ละวนั พรอ้ มทงั้ จดั ทารายงาน สรปุ การรบั เงนิ ในวนั รงุ่ ขน้ึ ก่อน 10.00 น. แคชเชยี รเ์ ตรยี มใบนาฝากธนาคารพรอ้ มทงั้ นาเชค็ ทงั้ หมดท่ี เก็บได้นาฝากธนาคาร สาเนาใบนาฝากธนาคารและสาเนาใบเสรจ็ รบั เงนิ จะส่งให้แผนกบญั ชี คุณ รวดเรว็ ฉับพลนั เป็นพนักงานบญั ชอี าวุโสเป็นผรู้ บั ผดิ ชอบจดั ทางบกระทบยอดเงนิ ฝากธนาคารใน แต่ละเดอื น และส่งให้คุณคล่องแคล้ว สะดวกดี เป็นผู้สอบทานและอนุมตั งิ บกระทบยอดเงนิ ฝาก ธนาคารนนั้ ผทู้ า นางสาวปลอดภยั ไวก้ ่อน 10 ตุลาคม 25X8 ผทู้ านนายรอบคอบ อกี ครงั้ 15 ตุลาคม 25X8 บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

261 6.2 วธิ ใี ชแ้ บบสอบถาม วธิ นี ้มี กั จะใชต้ งั้ แต่สารวจขนั้ ตน้ โดยตงั้ คาถามไวล้ ่วงหน้าและมี คาตอบทค่ี าดวา่ จะไดร้ บั เช่น “ใช่” “ไม่ใช่” “ไม่แน่ใจ” เป็นช่องสาหรบั ตอบแต่ละคาถามและยงั อาจมี ช่องหมายเหตุสาหรบั คาอธบิ ายเพมิ่ เตมิ เพ่อื ใหค้ าตอบทไ่ี ดร้ บั สมบูรณ์ยงิ่ ขน้ึ การบนั ทกึ ขอ้ มลู โดยใช้ แบบสอบถามน้ีนิยมใช้กนั มาก แต่กย็ งั มจี ุดอ่อนเน่ืองจากแบบสอบถามมกั จะมคี าถามทต่ี งั้ ไว้เพ่อื ให้ ครอบคลุมวธิ ปี ฏบิ ตั งิ านทวั่ ๆ ไป มกั จะไม่มรี ายละเอยี ดมากพอและผอู้ ่านคาตอบจากแบบสอบถามจะ ต้องสรุปและแปลความหมายจากคาตอบท่ไี ด้นัน้ ด้วยตนเอง บางครงั้ คาตอบท่ไี ด้รบั อาจไม่เพยี งพอ เน่อื งจากผตู้ อบไมไ่ ดใ้ หค้ าอบิ ายเพมิ่ เตมิ ประกอบไวด้ ว้ ยดงั ตวั อยา่ งขา้ งล่างน้ี บรษิ ทั หน่งึ เดยี ว จากดั แบบสอบถามการควบคมุ ภายใน – ระบบการรบั เงนิ สาหรบั ปีสน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X8 คาถาม คาตอบ หมายเหตุ ใช่ ไมใ่ ช่ ไมแ่ น่ใจ 1. มนี โยบายเรยี กเงนิ ประกนั ความซ่อื สตั ย์ จากพนกั งานทท่ี าหน้าทเ่ี กย่ี วกบั สนิ ทรพั ย์ ทม่ี สี ภาพคลอ่ ง √ 2. ลกู คา้ ของบรษิ ทั จา่ ยชาระค่าสนิ คา้ เป็น √ เชค็ ขดี ครอ่ มเขา้ บญั ชบี รษิ ทั 3. การนาเชค็ เขา้ ฝากธนาคารทนั ต่อเวลา √ 4. จดั ทางบกระทบยอดเงนิ ฝากธนาคาร ทกุ เดอื นเป็นอยา่ งน้อย 5. สอบทานงบกระทบยอดเงนิ ฝาก √ ธนาคารและอนุมตั โิ ดยผมู้ อี านาจ √ ผทู้ า นางสาวปลอดภยั ไวก้ ่อน ผทู้ าน นายละเอยี ด เรยี บรอ้ ยดี วนั ท่ี 10 ตุลาคม 25X8 วนั ท่ี 15 ตุลาคม 25X8 6.3 ใชแ้ ผนภาพหรอื แผนผงั ทางเดนิ ของงาน วธิ นี ้ีเป็นการบรรยายระบบงานและขนั้ ตอน การปฏบิ ตั งิ านตงั้ แต่เรมิ่ ต้นจนส้นิ สุดของระบบงาน โดยเป็นการบรรยายในลกั ษณะของแผนผงั แสดง เอกสารและการปฏบิ ตั งิ านในทุกจุดทาใหเ้ หน็ ภาพของระบบงานต่างๆ ไดท้ งั้ หมดอยา่ งชดั เจน หากมี การปฏิบตั ิการท่ซี ้าซ้อนหรอื ขาดหายไปบางตอนของระบบงาน ผู้บนั ทึกข้อมูลสามารถเห็นได้จาก แผนภาพทบ่ี นั ทกึ ไวเ้ ช่นเดยี วกนั กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

262 การบนั ทกึ โดยวธิ ใี ชแ้ ผนภาพมจี ุดอ่อน คอื ผบู้ นั ทกึ จะตอ้ งมคี วามรเู้ ก่ยี วกบั เทคนิคการจดั ทา แผนภาพ และการจดั ทาแผนภาพจะใชเ้ วลามากกว่าการจดบนั ทกึ แบบยอ่ ดงั นนั้ การใชแ้ ผนภาพจงึ ไมเ่ หมาะทจ่ี ะใชบ้ นั ทกึ ขอ้ มลู ของหน่วยงานทม่ี ขี นาดเลก็ มากหรอื หน่วยงานทอ่ี ยรู่ ะหวา่ งการเปลย่ี นแปลง หรอื ปรบั ปรงุ ระบบงาน เน่อื งจากจะไมค่ ุม้ คา่ กบั ค่าใชจ้ า่ ยในการจดั ทา ดงั ภาพทแ่ี สดงปรากฏขา้ งล่างน้ี ภาพท่ี 6.1 ตวั อยา่ งแผนผงั ทางเดนิ ของเอกสาร – ระบบบญั ชเี กย่ี วกบั การขายสด ทม่ี า : https://www.google.co.th/search?q=ผงั ทางเดนิ เอกสาร&espv=2&biw / 9 ตุลาคม 2558 7. เทคนิคการจดั ทาแผนภาพทางเดินของงาน (Technical Preparation for the Passage of the Diagram) การจดั ทาแผนภาพทางเดนิ ของงานหรอื ทางเดนิ ของเอกสารประกอบดว้ ยหลกั สาคญั 3 ประการ ไดแ้ ก่ 7.1 ทางเดนิ ของเอกสารหรอื ขอ้ มลู ในระบบจะตอ้ งเขยี นตามลาดบั ก่อนหลงั จะสลบั หรอื เวน้ ขนั้ ตอนหน่งึ ขนั้ ตอนใดไมไ่ ด้ 7.2 ตอ้ งแสดงขอ้ มลู ทเ่ี กดิ ขน้ึ อยา่ งครบถว้ นและสมบรู ณ์ เพอ่ื การใชป้ ระโยชน์ต่อไปในการ ประเมนิ ประสทิ ธภิ าพการควบคมุ ภายใน 7.3 ตอ้ งแสดงแบบธรรมดาหรอื อยา่ งงา่ ย เพ่อื ผอู้ ่านสามารถเขา้ ใจไดอ้ ยา่ งชดั เจน บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

263 ทงั้ น้ี สญั ลกั ษณ์ในการจดั ทาแผนภาพของผตู้ รวจสอบภายในไมม่ มี าตรฐานกาหนดไวท้ แ่ี น่นอน จงึ ขน้ึ อย่กู บั ความเขา้ ใจและความสะดวกต่อการนาไปใช้ในแต่ละกจิ กรรมของงานตรวจสอบ และควร คานงึ ถงึ ความเหมาะสมเพ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกบั งานนนั้ ๆ ดงั นนั้ การกาหนดสญั ลกั ษณ์ทน่ี ามาใชจ้ ะต้องมี คาอธบิ ายสญั ลกั ษณ์กากบั ภาพทจ่ี ดั ทาดว้ ยเสมอ การทจ่ี ะใชส้ ญั ลกั ษณ์ใดตอ้ งคานึงถงึ ความเขา้ ใจงา่ ย ของบคุ คลทวั่ ไปดว้ ยเพอ่ื มใิ หส้ บั สนทงั้ ผเู้ ขยี นและผอู้ ่าน ดงั ภาพทแ่ี สดงปรากฏขา้ งล่างน้ี สญั ลกั ษณ์ภาพ คาอธบิ าย เอกสาร การจดั เตรยี มเอกสาร N เอกสารทเ่ี รยี งลาดบั เลขทล่ี ่วงหน้า เอกสารจากคอมพวิ เตอร์ / รายงาน / เอกสารทางการบญั ชี สลปิ จากคอมพวิ เตอร์ สมดุ บญั ชขี นั้ ตน้ เกบ็ เรยี งเอกสารตามวนั ท่ี D จดุ เรม่ิ ตน้ 2 ต่อหน้าท่ี S การลงช่อื การอนุมตั ิ / การเปรยี บเทยี บ / การตรวจสอบความถกู ตอ้ ง กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

264 สญั ลกั ษณ์ภาพ คาอธบิ าย ไมใ่ ช่ ทางเลอื ก อนุมตั ิ ใช่ T แฟ้มถาวร P แฟ้มชวั่ คราว X เอกสารทจ่ี ะนาไปทาลาย เสน้ อา้ งองิ ภาพท่ี 6.2 ตวั อยา่ งสญั ลกั ษณ์การเขยี นแผนภาพ ทม่ี า : https://www.google.co.th/search?q=ผงั ทางเดนิ เอกสาร&espv=2&biw / 9 ตุลาคม 2558 แผนการตรวจสอบ แผนการตรวจสอบ (Internal Audit Plan) หมายถงึ แผนการปฏบิ ตั งิ านทห่ี น่วยงานตรวจสอบ ภายในจดั ทาไว้ล่วงหน้าว่าจะตรวจสอบหน่วยงานใดหรอื กจิ กรรมใด โดยระบุวตั ถุประสงค์ของการ ตรวจสอบ ระยะเวลาท่จี ะเขา้ ตรวจสอบ ตลอดทงั้ การประเมนิ ประสทิ ธภิ าพการควบคุมภายใน การ กาหนดกาลงั คน และทรพั ยากรทจ่ี ะใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ แผนการตรวจสอบเปรยี บเสมอื นเขม็ ทิศช้ที างของการปฏบิ ตั งิ านของเจ้าหน้าท่ผี ู้ปฏบิ ตั ิงาน ตรวจสอบภายในให้เดินไปในแนวทางท่ไี ด้กาหนดไว้ แผนการตรวจสอบจะกาหนดวัตถุประสงค์ เป้าหมายและขอบเขตการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบอย่างกวา้ ง ๆ เพ่อื ให้เกิดประโยชน์ต่อการปฏบิ ตั งิ าน และใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั ทาแผนการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายในต่อไป บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

265 1. วตั ถปุ ระสงคข์ องการจดั ทาแผนการตรวจสอบ (Purpose of the Monitoring Plan) การจดั ทาแผนการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ หน่วยงานตรวจสอบภายในไดก้ าหนดวตั ถุประสงคไ์ ว้ ดงั น้ี 1.1 เพ่อื กาหนดวตั ถุประสงค์ เป้าหมายและขอบเขตการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบเป็นไประยะ เวลาท่กี าหนดไว้ ซ่งึ จะทาใหท้ ราบว่าควรตรวจสอบกจิ กรรมใด ด้วยวตั ถุประสงค์อะไร ท่หี น่วยรบั ตรวจใด ณ เวลาไหน และงบประมาณทต่ี อ้ งใชใ้ นการตรวจสอบเท่าใด อนั จะทาใหบ้ รรลุวตั ถุประสงค์ ของงานตรวจสอบภายใน คอื งานบรกิ ารท่จี ะให้หลกั ประกนั ท่เี ท่ยี งธรรมและคาปรกึ ษาท่เี ป่ียมด้วย คุณคา่ แก่สว่ นราชการ 1.2 เพ่อื ใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั ทาแผนการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายใน ผตู้ รวจ สอบภายในตอ้ งนาวตั ถุประสงคแ์ ละขอบเขตการตรวจสอบทก่ี าหนดไวใ้ นแผนการตรวจสอบมากาหนด วธิ กี าร เทคนคิ และขนั้ ตอนในการตรวจสอบอยา่ งละเอยี ด 2. ขนั้ ตอนการวางแผนการตรวจสอบ (Process of Planning the Audit) สมาคมผตู้ รวจสอบภายในแหง่ ประเทศไทย (2555 : 115) กล่าวถงึ การจดั ทาแผนการตรวจสอบ ภายใน ควรดาเนินการตามทร่ี ะบุไวใ้ นกฎบตั รของกจิ กรรมการตรวจสอบ ซง่ึ ประกอบดว้ ยการพจิ ารณา กจิ กรรมต่างๆ ดงั น้ี 2.1 ปจั จยั ในการเลอื กผรู้ บั การตรวจสอบ เป็นกระบวนการทห่ี วั หน้าผบู้ รหิ ารงานตรวจ สอบภายในจะตอ้ งพจิ ารณาแบ่งองคก์ รออกเป็นกจิ กรรมทจ่ี ะรบั การตรวจสอบ โดยมปี จั จยั ทจ่ี ะพจิ ารณา ดงั น้ี 2.1.1 โครงสรา้ งขององคก์ ร หน่วยงานในองคก์ รจะถูกแบ่งออกเป็นหน้าทต่ี ่างๆ ตาม ความเหมาะสมของแต่ละองคก์ ร เชน่ หน้าทง่ี านดา้ นการบญั ชี หน้าทง่ี านดา้ นการผลติ เป็นต้น หรอื กรณที แ่ี บ่งเป็นลกั ษณะงาน เช่น การบญั ชลี กู หน้ี เป็นตน้ 2.1.2 สถานทต่ี งั้ เป็นการแบง่ พน้ื ทก่ี ารตรวจสอบโดยใชส้ ถานทเ่ี ป็นตวั กาหนด เชน่ โรงงานผลติ คลงั สนิ ค้า เป็นต้น การกาหนดผู้รบั การตรวจสอบตามสถานท่เี ป็นกิจกรรมเดยี วเพ่อื สะดวกในการจดั สรรทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบภายใน แมว้ ่าในสถานทห่ี น่ึงอาจมหี ลายหน้าท่ี จะทาใหม้ หี ลายๆ กจิ กรรมในการตรวจสอบแต่ละครงั้ 2.1.3 มลู ค่าทว่ี ดั เป็นจานวนเงนิ เป็นการจดั แบง่ กจิ กรรมการตรวจสอบโดยอาศยั จานวนเงนิ และผลกระทบทางการเงนิ มลู คา่ ทว่ี ดั เป็นจานวนเงนิ จะเป็นเครอ่ื งบง่ บอกถงึ จดุ ทม่ี คี วาม เสย่ี งและความสาคญั ของผรู้ บั การตรวจสอบ เช่น การใหค้ วามสาคญั ต่อแผนกทม่ี จี านวนเงนิ หมนุ เวยี น มากกว่าแผนกทม่ี จี านวนเงนิ หมนุ เวยี นน้อย 2.1.4 ความสลบั ซบั ซอ้ นในการทางาน ในกรณที ก่ี จิ กรรมหรอื กระบวนการทางานมี ความซับซ้อนมาก ผู้ตรวจสอบภายในอาจแบ่งกิจกรรมหรอื กระบวนการทางานนัน้ โดยพิจารณา รายละเอยี ด การปฏบิ ตั งิ าน และความซบั ซอ้ นของงานเป็นมากกว่าหน่ึงกจิ กรรมการตรวจสอบ และ กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

266 พิจารณาความสาคัญของหน่วยงานเพ่ือกาหนดจานวนรายละเอียดและเวลาท่ีต้องการใช้ในการ ตรวจสอบ 2.1.5 การจดั ลาดบั ความสาคญั ในการบรหิ ารจดั การ ในบางครงั้ การกาหนดกจิ กรรม หรอื หน่วยงานทจ่ี ะรบั การตรวจสอบมาจากการพจิ ารณาร่วมกนั ของฝา่ ยบรหิ าร ผตู้ รวจสอบภายในหรอื คณะกรรมการ ซ่งึ ถือเป็นการบรหิ ารจดั การท่อี าจต้องร่วมกนั พจิ ารณาความสาคญั ของกจิ กรรมการ ตรวจสอบ 2.1.6 วงจรการดาเนินงาน ในแต่ละวงจรการดาเนินงานอาจมหี ลายหน่วยงานมา เกย่ี วขอ้ ง ผตู้ รวจสอบอาจกาหนดผรู้ บั การตรวจสอบจากวงจรการดาเนินงาน ดงั ภาพขา้ งล่างต่อไปน้ี แผนกขาย รบั คาสงั่ ขาย แผนกบญั ชบี นั ทกึ แผนกขนส่ง บญั ชลี กู หน้แี ละขาย จดั ส่งสนิ คา้ แผนกสนิ เช่อื แผนกออกบลิ อนุมตั กิ ารใหส้ นิ เชอ่ื ดาเนนิ การจดั ทาใบสง่ แผนกคลงั สนิ คา้ จดั สนิ คา้ พรอ้ มสง่ ภาพท่ี 6.3 วงจรการดาเนินงานการขายเชอ่ื ทม่ี า : (สมาคมผตู้ รวจสอบภายในแห่งประเทศไทย, 2555 หน้า 121) 2.2 การจดั อนั ดบั ผรู้ บั การตรวจสอบ เป็นการจดั ลาดบั ความสาคญั ของกจิ กรรมทจ่ี ะทา การตรวจสอบภายในโดยใชข้ อ้ มลู และแนวทางทไ่ี ดจ้ ากกระบวนการประเมนิ ความเสย่ี ง ขอ้ มลู จากแหล่ง ต่างๆ เช่น ข้อมูลจากฝ่ายบรหิ ารและคณะผู้บรหิ าร ขอ้ มูลจากผู้สอบบญั ชภี ายนอก รายงานการ ตรวจสอบครงั้ ก่อน กฎหมายและข้อบงั คับ การวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงิน การปฏิบตั ิงานการ ตรวจสอบภายใน และแนวโน้มทางอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจ เป็นต้น การจดั อันดับผู้รบั การ ตรวจสอบสามารถเปลย่ี นแปลงได้ หากสถานการณ์สภาพแวดลอ้ มหรอื ขอ้ มลู มกี ารเปลย่ี นแปลง กรณที ่ี บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

267 ไดม้ กี ารจดั ทาแผนการตรวจสอบระยะยาวไวใ้ นปีก่อนหน้าน้ี การจดั ลาดบั ความสาคญั จะตอ้ งนาแผนการ ตรวจสอบระยะยาวดงั กลา่ วมารว่ มพจิ ารณาถงึ หน่วยงานหรอื กจิ กรรมทไ่ี ดเ้ คยวางแผนระยะยาวไวว้ ่ายงั มคี วามสาคญั อยหู่ รอื ตอ้ งมกี ารเปลย่ี นแปลงตามปจั จยั ทไ่ี ดน้ ามาพจิ ารณาตามขอ้ ท่ี 1.1 ทก่ี ล่าวไวข้ า้ งตน้ 2.3 การเลอื กผรู้ บั การตรวจสอบ จะเป็นไปตามทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในไดพ้ จิ ารณาปจั จยั และ การจดั อนั ดบั ของผู้รบั การตรวจสอบซ่งึ จะต้องมเี หตุผลสนับสนุนสนั้ ๆ ในการจัดลาดบั แต่ละกิจกรรม เพราะจะมปี ระโยชน์เมอ่ื ถูกถามว่าทาไมจงึ ตดั สนิ ใจเช่นนนั้ กระบวนการเลอื กผรู้ บั การตรวจสอบจะต้อง กาหนดกจิ กรรมการตรวจสอบระยะเวลาและงบประมาณ ดงั นัน้ ในการวางแผนการตรวจสอบแต่ละครงั้ กจิ กรรมการตรวจสอบทงั้ หมดจะถูกประเมนิ ใหมต่ ามปจั จยั เสย่ี ง การจดั อนั ดบั และลาดบั ของการตรวจสอบพจิ ารณาตามความสาคญั ของสถานการณ์ และปจั จยั ต่างๆ 3. ข้อควรพิจารณาในการวางแผนการตรวจสอบภายใน (Considerations in Planning the Audit) จนั ทนา สาขากร, นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร (2557 : 9–2) กล่าวว่า เน่ืองจากทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบมจี ากดั ไม่ว่าจะเป็นกาลงั คน งบประมาณ รวมทงั้ เวลาใน การปฏบิ ตั งิ านสง่ิ เหล่าน้ลี ว้ นมอี ทิ ธพิ ลต่อความสาเรจ็ ในการปฏบิ ตั งิ านใหล้ ุล่วงตามทผ่ี บู้ รหิ ารกาหนดไว้ ดงั นัน้ การวางแผนการตรวจสอบภายในจงึ เป็นสง่ิ จาเป็นท่ผี ู้ตรวจสอบควรพิจารณาในเร่อื งต่างๆ ดงั ต่อไปน้ี 3.1 ความสอดคลอ้ งกบั กฎบตั รและเป้าหมายขององคก์ ร แผนการตรวจสอบภายในควรมี ความสอดคล้องกบั กฎบตั รและเป้าหมายขององค์กร กระบวนการวางแผนจงึ เก่ียวกับการกาหนด เป้าหมายของงานตรวจสอบภายใน การกาหนดลาดบั ความสาคญั ของกจิ กรรมทจ่ี ะตรวจสอบ รวมทงั้ การกาหนดตารางเวลาของกจิ กรรมทจ่ี ะตรวจสอบ แผนกาลงั คน งบประมาณทางการเงนิ และรายงาน ผลการตรวจสอบของกจิ กรรม 3.2 เป้าหมายของงานตรวจสอบภายใน แผนการตรวจสอบภายในควรสามารถปฏบิ ตั แิ ละ บรรลผุ ลสาเรจ็ ได้ ภายใตง้ บประมาณและแผนการดาเนนิ งาน ความเป็นไปไดใ้ นการปฏบิ ตั งิ านและควร สามารถวดั ผลลพั ธไ์ ด้ เป้าหมายของงานตรวจสอบควรสอดคลอ้ งกบั หลกั เกณฑก์ ารวดั และวนั ทต่ี อ้ งการ บรรลุผลทไ่ี ดก้ าหนดไวล้ ว่ งหน้า 3.3 การกาหนดความสาคญั ของกจิ กรรมทจ่ี ะปฏบิ ตั ิ ในการกาหนดลาดบั ความสาคญั ก่อน หลงั ของกจิ กรรมต่างๆ ทจ่ี ะตอ้ งปฏบิ ตั ผิ ตู้ รวจสอบภายในควรพจิ ารณาเรอ่ื งต่างๆ ดงั น้ี 3.3.1 วนั ทแ่ี ละผลลพั ธข์ องงานขนั้ สุดทา้ ย 3.3.2 การประเมนิ ความเสย่ี งและประสทิ ธผิ ลของการบรหิ ารความเสย่ี งและกระบวน การควบคุม 3.3.3 ความตอ้ งการของผบู้ รหิ าร คณะกรรมการตรวจสอบ และหน่วยงานกากบั ดแู ล กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

268 3.3.4 ประเดน็ ปจั จบุ นั ซง่ึ เกย่ี วขอ้ งกบั การกากบั ดแู ลกจิ การ 3.3.5 การเปลย่ี นแปลงทส่ี าคญั เกย่ี วกบั ธรุ กจิ การดาเนินการ แผนงาน ระบบ และ การควบคุม 3.3.6 โอกาสทจ่ี ะไดร้ บั ผลประโยชน์จากการดาเนินการ 3.3.7 ความสามารถของพนกั งานตรวจสอบ 3.4 การกาหนดตารางเวลาของกจิ กรรมทจ่ี ะปฏบิ ตั คิ วรรวมถงึ สงิ่ ต่อไปน้ี 3.4.1 กจิ กรรมทจ่ี ะตอ้ งปฏบิ ตั ิ 3.4.2 เวลาเรมิ่ ตน้ ทก่ี จิ กรรมจะตอ้ งปฏบิ ตั ิ 3.4.3 ระยะเวลาโดยประมาณทใ่ี ชใ้ นการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมนนั้ โดยคานงึ ถงึ ขอบเขตของ แผนงานและลกั ษณะของงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งซง่ึ ปฏบิ ตั โิ ดยผอู้ ่นื 3.5 การเชอ่ื มโยงแผนการตรวจสอบกบั ความเสย่ี ง แผนการตรวจสอบควรสอดคลอ้ งกบั ความเส่ยี งทไ่ี ด้จดั ลาดบั ความสาคญั ไวต้ ามมาตรฐานการตรวจสอบภายในรหสั 2010 การวางแผนท่ี กาหนดใหห้ วั หน้าผบู้ รหิ ารงานตรวจสอบตอ้ งจดั ทาแผนงานตรวจสอบตามความเสย่ี ง เพ่อื กาหนดลาดบั ความสาคญั ของกจิ กรรมการตรวจสอบภายในใหส้ อดคลอ้ งกบั เป้าหมายองคก์ ร รหสั 2010.A1 : แผนภารกจิ ของกจิ กรรมการตรวจสอบภายในตอ้ งจดั ทาอย่างน้อยปีละครงั้ โดยใช้ข้อมูลท่ีรวบรวมได้จากการประเมินความเส่ียงและต้องนาข้อมูลจากผู้บริหารระดับสูงและ คณะกรรมการมาใชป้ ระกอบการพจิ ารณาในการจดั ทาแผนงานตรวจสอบดว้ ย รหสั 2010.A2 : หวั หน้าผู้บรหิ ารงานตรวจสอบต้องระบุและพจิ ารณาความคาดหวงั ของผู้ บรหิ ารระดบั สงู คณะกรรมการและผู้มสี ่วนไดเ้ สยี ขององคก์ รท่มี ตี ่อความเหน็ ของการตรวจสอบภายใน และขอ้ สรปุ อ่นื ๆ รหสั 2010.C1 : การพจิ ารณารบั งานใหค้ าปรกึ ษาหวั หน้าผบู้ รหิ ารงานตรวจสอบควรพจิ ารณา ถงึ โอกาสทจ่ี ะก่อให้เกดิ การปรบั ปรงุ เก่ยี วกบั การบรหิ ารความเสย่ี ง การเพมิ่ คุณค่า และการปรบั ปรุง การดาเนินงานขององคก์ รและตอ้ งรวมภารกจิ น้ใี นแผนการตรวจสอบดว้ ย 3.6 การส่อื สารและการอนุมตั แิ ผนงานตรวจสอบ ตามมาตรฐานการตรวจสอบภายใน รหสั 2020 การส่อื สารและอนุมตั แิ ผนการตรวจสอบระบุว่าหวั หน้า ผู้บรหิ ารงานตรวจสอบตอ้ งส่อื สาร แผนกิจกรรมการตรวจสอบภายในและทรพั ยากรท่จี าเป็นต้องใช้ตลอดจนการปรบั เปล่ยี นแผนงาน ตรวจสอบระหว่างกาลทม่ี นี ัยสาคญั ต่อผบู้ รหิ ารระดบั สงู และคณะกรรมการเพ่อื สอบทานอนุมตั ิ หวั หน้า ผบู้ รหิ ารงานตรวจสอบต้องส่อื สารถงึ ผลกระทบของขอ้ จากดั ของทรพั ยากรทจ่ี ะมตี ่อแผนงานตรวจสอบ ดว้ ย โดยสรุป ผตู้ รวจสอบภายในต้องตดิ ต่อส่อื สารหรอื รายงานแผนการตรวจสอบและทรพั ยากรท่ี ตอ้ งการใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ าน ตลอดจนการเปลย่ี นแปลงสาคญั ต่าง ๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในรอบปี ใหฝ้ ่ายจดั การ ระดับสูงและคณะกรรมการบริหารขององค์กรได้ทราบ เพ่ือการทบทวนพิจารณาอนุมตั ิแผนการ ตรวจสอบดงั กล่าว นอกจากน้ี ผู้ตรวจสอบภายในคววรช้แี จงถงึ ผลกระทบท่อี าจเกดิ ขน้ึ จากการท่มี ี ทรพั ยากรจากดั ดว้ ย บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

269 3.7 การจดั การทรพั ยากร มาตรฐานการตรวจสอบภายในรหสั 2030 การบรหิ ารทรพั ยากร กล่าวว่า หวั หน้าผู้บรหิ ารงานตรวจสอบตอ้ งมนั่ ใจว่าทรพั ยากรสาหรบั งานตรวจสอบมคี วามเหมาะสม เพยี งพอและสามารถนามาใชอ้ ย่างมปี ระสทิ ธผิ ลเพ่อื ใหบ้ รรลุตามแผนงานท่ไี ดร้ บั อนุมตั ิ กล่าวคอื ผู้ ตรวจสอบภายในควรกากบั ดูแลให้ใชท้ รพั ยากรในการตรวจสอบอย่างเหมาะสม เพ่อื ให้สามารถบรรลุ แผนการตรวจสอบทไ่ี ดร้ บั อนุมตั แิ ลว้ ผู้ตรวจสอบภายในควรสร้างโปรแกรมเพ่อื การคดั เลือกและการพัฒนาทรพั ยากรมนุษย์ของ กจิ กรรมการตรวจสอบภายใน โปรแกรมน้คี วรใหม้ สี ง่ิ ต่อไปน้ี 3.7.1 คาอธบิ ายลกั ษณะงานทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษรสาหรบั ผตู้ รวจสอบภายในแต่ละ ระดบั 3.7.2 การคดั เลอื กผทู้ ม่ี คี ณุ สมบตั แิ ละมคี วามสามารถเพ่อื ดารงตาแหน่งผตู้ รวจสอบ ภายใน 3.7.3 การฝึกอบรม และการใหโ้ อกาสทางการศกึ ษาอยา่ งต่อเน่อื งแก่ผตู้ รวจสอบ ภาย ใน 3.7.4 การประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายในแต่ละคนอยา่ งน้อยปี ละครงั้ 3.8 นโยบายและขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน ผตู้ รวจสอบภายในควรกาหนดนโยบายและ ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน เพ่อื เป็นแนวทางปฏบิ ตั งิ านสาหรบั การตรวจสอบภายใน 3.9 การรว่ มมอื ประสานงาน ผตู้ รวจสอบภายในควรแลกเปลย่ี นและใชข้ อ้ มลู รว่ มตลอดจน รว่ มมอื ประสานงานกนั ระหวา่ งหน่วยงานตรวจสอบภายในกบั ผสู้ อบบญั ชี เพ่อื ทจ่ี ะไดเ้ กดิ ความมนั่ ใจว่า ขอบเขตของงานทป่ี ฏบิ ตั นิ นั้ ครอบคลุมงานทกุ จุดอยา่ งเหมาะสมและเพยี งพอ และเพอ่ื เป็นการหลกี เลย่ี ง การทางานทซ่ี า้ ซอ้ นกนั ดว้ ย ประเภทของแผนการตรวจสอบภายใน ชนมณ์ ฐั ชา กงั วานศุภพนั ธ์ (2553 : 119) กลา่ วว่าการวางแผนการตรวจสอบภายในควรจดั ทา อย่างน้อยปีละครงั้ โดยใช้ขอ้ มูลจากการประเมนิ ความเส่ยี ง เพ่อื กาหนดลาดับความสาคญั ของแต่ละ กจิ กรรมท่จี ะตรวจสอบให้สอดคล้องกบั เป้าหมายขององค์กร และควรนาขอ้ มูลข่าวสารจากผูบ้ รหิ าร ระดบั สูงและคณะกรรมการขององคก์ รมาใช้ประกอบการพจิ ารณาในการจดั ทาแผนการตรวจสอบด้วย ดงั นัน้ ตามกรอบการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ หากพจิ ารณาตามเกณฑร์ ะยะเวลาท่ไี ด้นามาใช้ในการ ปฏบิ ตั งิ านแลว้ นนั้ จะแบ่งแผนการตรวจสอบภายในออกไดเ้ ป็น 2 ประเภทคอื กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

270 1. แผนการตรวจสอบระยะยาว (Long Term Audit Plan) แผนการตรวจสอบระยะยาวหรอื เรยี กอกี อยา่ งหน่งึ ว่า “แผนหลกั (Master Plan)” เป็นแผนท่ี จดั ทาไว้ล่วงหน้ามรี ะยะเวลาตงั้ แต่ 1 ปีขน้ึ ไปโดยทวั่ ไปมรี ะยะเวลา 3–5 ปี ซ่งึ ในการจดั ทาแผนการ ตรวจสอบระยะยาวนนั้ จะตอ้ งครอบคลมุ หน่วยรบั ตรวจทอ่ี ย่ใู นความรบั ผดิ ชอบทงั้ หมดและสอดคลอ้ งกบั นโยบายขององค์กรด้วยรายละเอียดหลักท่ีต้องปรากฏในแผนการตรวจสอบประกอบด้วย แม้ว่า แผนการตรวจสอบระยะยาวท่จี ะกาหนดช่วงเวลาในการใช้แผนไว้แต่ก็สามารถปรบั เปล่ยี นแผนได้ เน่ืองจากในช่วงเวลาดงั กล่าวสถานการณ์แวดลอ้ มอาจมกี ารเปลย่ี นแปลงและกระทบต่อการดาเนินการ ตามแผนเดมิ ทต่ี งั้ ไวแ้ ผนระยะยาวจงึ มคี วามยดื หยนุ่ เพ่อื ใหเ้ หมาะสมกบั สถานการณ์นนั้ ๆ 1.1 หน่วยรบั ตรวจ คอื หน่วยงานต่าง ๆ ทร่ี บั ผดิ ชอบในการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยงานนนั้ 1.2 เรอ่ื งทจ่ี ะตรวจสอบ คอื เรอ่ื งหรอื แผนงาน / โครงการทจ่ี ะตรวจสอบภายในแผนการ ตรวจสอบระยะยาว 1.3 ระยะเวลาทจ่ี ะทาการตรวจสอบ คอื ระยะเวลาทใ่ี ชใ้ นการตรวจสอบยงั หน่วยรบั ตรวจ แต่ละแห่งหรอื ในแต่ละเรอ่ื งทจ่ี ะตรวจสอบ 1.4 จานวนคน / วนั ทจ่ี ะทาการตรวจสอบ คอื จานวนผตู้ รวจสอบและจานวนวนั ทจ่ี ะใชใ้ น การตรวจสอบหน่วยรบั ตรวจในแต่ละแห่ง หรอื ในแต่ละเร่อื งทจ่ี ะตรวจสอบ การทห่ี น่วยงานตรวจสอบ ภายในกาหนดประมาณการระยะเวลาตรวจสอบไว้เป็นคน / วนั ก็เพ่อื ให้เกดิ ความคล่องตวั ในทาง ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ตารางท่ี 6.1 ตวั อยา่ งแผนการตรวจสอบระยะยาว รหสั งาน กจิ กรรมการตรวจสอบ จานวน ปี / จานวนวนั ตรวจสอบ ตล. 1 ฝา่ ยตลาด – แผนกวจิ ยั ตลาด ครงั้ / 3 ปี 1 2 3 2 15 - 15 ตล. 2 ฝา่ ยตลาด – แผนกสง่ เสรมิ การตลาด 2 - 20 20 ผล. 1 ฝา่ ยผลติ – แผนกตรวจสอบคณุ ภาพสนิ คา้ 6 20 20 20 ผล. 2 ฝา่ ยผลติ – แผนกประกอบ 3 20 20 20 คล. 1 ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนกจดั เกบ็ สนิ คา้ 12 20 20 20 คล. 2 ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนกควบคมุ การเบกิ จา่ ย 3 10 10 10 ข. 1 ฝา่ ยขาย 3 10 10 10 บค. ฝา่ ยบคุ คล 6 20 20 20 บช. ฝา่ ยบญั ชี 6 30 30 30 กง ฝา่ ยการเงนิ 6 20 20 20 รวมจานวนวนั ตรวจสอบทต่ี อ้ งการ 165 170 185 ทม่ี า : (สมาคมผตู้ รวจสอบภายในแห่งประเทศไทย, 2555 หน้า 117) บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

271 2. แผนการตรวจสอบประจาปี (Annual Audit Plan) แผนการตรวจสอบประจาปีหรอื แผนการตรวจสอบระยะสนั้ เป็นแผนทจ่ี ดั ทาไวล้ ่วงหน้ามรี อบ ระยะเวลา 1 ปี และต้องจดั ทาให้สอดคล้องกับแผนการตรวจสอบระยะยาวท่กี าหนดไว้ซ่งึ เน้ือหาท่ี ปรากฎในแผนระยะสนั้ จะตอ้ งมรี ายละเอยี ดทช่ี ดั เจนมากกว่าแผนระยะยาวโดยปกตหิ น่วยงานตรวจสอบ ภายในจะจดั ทาเป็นประจาทุกปีแลว้ เสนอใหค้ ณะกรรมการตรวจสอบพจิ ารณาอนุมตั ติ อนสน้ิ ปี หลงั จาก นัน้ คณะกรรมการตรวจสอบจะนาเสนอรายงานต่อผูบ้ รหิ ารท่เี ป็นผู้บงั คบั บญั ชาเพ่อื ขอความเหน็ ชอบ ตามลาดบั ชนั้ ทงั้ น้ผี บู้ รหิ ารอาจมขี อ้ คดิ เหน็ อ่นื หรอื อาจมงี านทต่ี อ้ งใหต้ รวจสอบเพมิ่ เตมิ อกี กไ็ ด้ กรณีท่ี ผบู้ รหิ ารมขี อ้ คดิ เหน็ หน่วยงานตรวจสอบภายในจะต้องนาแผนการตรวจสอบประจาปีกลบั มาปรบั ปรุง และนาเสนอใหม่อกี ครงั้ เพ่อื ขอการอนุมตั ิ และเม่อื นาแผนการตรวจสอบท่ไี ดร้ บั อนุมตั ไิ ปปฏบิ ตั แิ ล้ว พบว่ามเี หตุการณ์ท่แี ตกต่างไปจากท่คี าดไว้ หน่วยงานตรวจสอบภายในอาจนาเสนอผู้บรหิ ารเพ่อื ปรบั ปรงุ แกไ้ ขแผนใหเ้ หมาะสมไดต้ ามควรแก่กรณี ในการวางแผนการตรวจสอบมบี างสง่ิ ทผ่ี ตู้ รวจสอบ ภายในควรคานึงถงึ คอื 2.1 วตั ถุประสงคข์ องการตรวจสอบและวธิ กี ารทใ่ี ชใ้ นการตรวจสอบเพอ่ื ใหไ้ ดม้ าซง่ึ หลกั ฐาน ทจ่ี ะทาใหบ้ รรลุวตั ถุประสงค์ และวธิ กี ารควบคมุ ผลการปฏบิ ตั งิ านของกจิ กรรมนนั้ 2.2 ความเสย่ี งทส่ี าคญั ของกจิ กรรมทจ่ี ะตรวจสอบและวธิ กี ารทจ่ี ะใชใ้ นการจดั การกบั ความ เสย่ี งใหอ้ ยใู่ นระดบั ทย่ี อมรบั ได้ 2.3 ความมปี ระสทิ ธภิ าพของระบบการควบคุมภายในทม่ี อี ยเู่ มอ่ื เปรยี บเทยี บกบั รปู แบบ โครงสรา้ งทก่ี าหนดไว้ และความมปี ระสทิ ธผิ ลของการบรารความเสย่ี งขอกจิ กรรมนนั้ ๆ ดงั นัน้ การจดั ทาแผนการตรวจสอบหวั หน้าผู้บรหิ ารงานตรวจสอบภายใน ต้องจดั ลาดับ ความสาคญั ก่อนหลงั ของงานท่จี ะตรวจสอบงานท่มี คี วามเส่ยี งสูงไปหาความเส่ยี งต่า เน่ืองจากจะมี ผลกระทบต่อความสาเรจ็ ขององคก์ รเป็นอยา่ งมาก ควรกาหนดใหท้ าการตรวจสอบก่อนเป็นประจาทุกปี โดยมรี ายละเอยี ดทค่ี วรปรากฏในแผนการตรวจสอบประจาปีสรปุ ไดด้ งั น้ี 1. หน่วยงาน / โครงการทต่ี รวจสอบ หน่วยงานตรวจสอบภายในควรจดั แบ่งงานตรวจสอบ ออกเป็นหน่วยงาน / โครงการทต่ี รวจสอบ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสะดวกในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน 2. ระดบั ความสาคญั ของหน่วยงาน / โครงการทต่ี รวจสอบ การใหร้ ะดบั ความสาคญั ของหน่วย งาน / โครงการทต่ี รวจสอบ อาจแตกต่างกนั ไปตามลกั ษณะของงานหรอื ประเภทของธุรกจิ ของแต่ละ องค์กรโดยทวั่ ไปปจั จยั ทค่ี วรนามาพจิ ารณาเพ่อื กาหนดระดบั ความสาคญั ของหน่วยงาน / โครงการท่ี ตรวจสอบ เช่น 2.1 เป็นเรอ่ื งทต่ี อ้ งตรวจสอบโดยกฎหมาย ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ขอ้ กาหนดของทาง ราชการหรอื ขององคก์ รเอง 2.2 เป็นเรอ่ื งทอ่ี าจก่อใหเ้ กดิ ความเสยี หายแก่องคก์ รอยา่ งมาก 2.3 เป็นเรอ่ื งทล่ี ่อแหลมต่อการเสอ่ื มเสยี ช่อื เสยี งขององคก์ ร 2.4 เป็นเร่อื งทม่ี ผี ลกระทบต่อประสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธผิ ลในการดาเนินงานขององคก์ ร หรอื เป็นขอ้ มลู เพ่อื การตดั สนิ ใจของฝา่ ยจดั การหรอื ผบู้ รหิ าร กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

272 2.5 เป็นเรอ่ื งทผ่ี บู้ รหิ ารสงั่ การเป็นกรณพี เิ ศษ หรอื ตงั้ ขอ้ สงั เกตไว้ หน่วยงานตรวจสอบภายในควรนาปจั จยั ดงั กล่าวขา้ งตน้ มากาหนดคะแนนนของแต่ละปจั จยั แล้วนาหน่วยงาน / โครงการท่ตี รวจสอบมาให้คะแนนตามปจั จยั ท่กี าหนด จากนัน้ ให้รวมคะแนนท่ี หน่วยงาน / โครงการไดร้ บั ซง่ึ จะถอื เป็นระดบั ของความสาคญั หรอื ระดบั ของความเส่ยี ง หน่วยงาน / โครงการใดทม่ี คี วามเสย่ี งสงู กค็ วรไดร้ บั การตรวจสอบมากกว่าปีละ 1 ครงั้ 3. ความถข่ี องการตรวจสอบ คอื จานวนครงั้ ของการตรวจสอบในแผนการตรวจสอบประจาปี ซ่งึ คิดจากค่าคะแนนรวมทงั้ หมดท่ีหน่วยงาน / โครงการได้รบั จากการพิจารณาระดบั ความสาคัญ เปรยี บเทยี บกบั ชว่ งคะแนนทก่ี าหนดไวส้ าหรบั ความถต่ี ่อปี ตวั อย่าง สมมตกิ ารพจิ ารณาระดบั ความสาคญั และความถข่ี องการตรวจสอบ มหี ลกั การคดิ มี ดงั น้ี 1) กาหนดค่าระดบั ความสาคญั เป็นแบ่งคา่ ออกเป็น 3 ระดบั ดงั น้ี ระดบั สงู สดุ = 3 ระดบั ปานกลาง = 2 ระดบั ต่าสุด = 1 2) กาหนดความถข่ี องการตรวจสอบในรอบปี ช่วงคะแนน ความถข่ี องการตรวจสอบ (ครงั้ / ปี) 1 - 10 1 11 - 15 2 ตงั้ แต่ 16 ขน้ึ ไป 3 เมอ่ื ผตู้ รวจสอบภายในวเิ คราะหค์ วามเสย่ี งแต่ละดา้ นและกาหนดค่าหรอื น้าหนักปจั จยั ของแต่ละ กจิ กรรมไว้เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแล้วหลงั จากนัน้ ก็จะนามาคานวณ แล้วหาผลรวมทงั้ ส้นิ ทจ่ี ะนาไปจดั ลาดบั ความถ่ขี องการตรวจสอบในรอบปี วธิ กี ารคานวณตามตาราง 6.2 ขา้ งล่างท่จี ะนาเสนอต่อไป ขอ ยกตวั อยา่ งมาคานวณเพยี งกจิ กรรมเดยี วนอกนนั้ ปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกนั ตวั อยา่ งการคานวณของกจิ กรรมฝา่ ยตลาด – แผนกวจิ ยั ตลาด วธิ กี ารคานวณปฏบิ ตั ดิ งั น้ี (ดจู ากช่องตารางวเิ คราะหค์ วามเสย่ี ง) ซง่ึ ตามตวั อยา่ งแบง่ ออกไดเ้ ป็น 3 ดา้ น คอื คา่ คะแนนทป่ี รากฏในดา้ นความเสยี หายต่อองคก์ ร กาหนดไว้ = 3 คะแนน ค่าคะแนนทป่ี รากฏในดา้ นขอ้ มลู เพ่อื การตดั สนิ ใจ กาหนดไว้ = 2 คะแนน ค่าคะแนนทป่ี รากฏในดา้ นชอ่ื เสยี งขององคก์ ร กาหนดไว้ = 1 คะแนน ผลรวมคะแนน = ความเสย่ี งแต่ละดา้ น X น้าหนกั ของปจั จยั = (1 X 3) + (2 X 2) + (3 X 1) = 3+ 4 + 3 = 10 บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

273 จากขอ้ มลู ทก่ี ล่าวมาขา้ งตน้ ขอยกตวั อย่างนามาใหศ้ กึ ษาเพยี งบางกจิ จกรมทส่ี าคญั ๆ ภายในองคก์ รได้ ดงั ตารางทป่ี รากฎขา้ งล่างน้ี ตารางท่ี 6.2 ตวั อยา่ งการพจิ ารณาความถข่ี องการตรวจสอบ หน่วยงาน หรอื วเิ คราะหค์ วามเสย่ี ง จานวนครงั้ ความ ขอ้ มลู ชอ่ื เสยี ง รวม ทต่ี รวจสอบ โครงการทต่ี รวจสอบ เสยี หาย เพ่อื การ ของ คะแนน ต่อปี ต่อองคก์ ร ตดั สนิ ใจ องคก์ ร น้าหนักของปจั จัยท่ีเป็น 3 2 1 ตวั คณู ฝา่ ยตลาด – แผนกวจิ ยั 1 2 3 10 1 ตลาด ฝา่ ยตลาด – แผนก 2 1 3 11 2 ส่งเสรมิ การตลาด ฝา่ ยผลติ – แผนก 3 3 2 17 3 ตรวจสอบคุณภาพสนิ คา้ ฝา่ ยผลติ – แผนก 2 1 3 11 2 ประกอบ ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนก 2 3 1 11 2 จดั เกบ็ สนิ คา้ ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนก 1 3 2 10 1 ควบคุมการเบกิ จา่ ย ฝา่ ยขาย 1 2 3 10 1 ฝา่ ยบคุ คล 2 2 3 13 2 ฝา่ ยบญั ชี 3 3 3 18 3 ฝา่ ยการเงนิ 3 3 2 17 3 ทม่ี า : (จนั ทนา สาขากร, นพิ นั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, และศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร, 2557 หน้า 8-8) จากตารางขา้ งต้นจะเหน็ ได้ว่า จานวนครงั้ ทต่ี รวจสอบในรอบระยะเวลา 1 ปีขน้ึ อย่กู บั ความ สาคญั ของหน่วยงาน / โครงการทไ่ี ดจ้ ากการวเิ คราะห์ความเสย่ี ง ผูต้ รวจสอบภายในแต่ละหน่วยงาน สามารถปรบั เปลย่ี นไดต้ ามความเหมาะสม กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

274 4. จานวนคน / วนั ทจ่ี ะตอ้ งใชใ้ นการตรวจสอบแต่ละหน่วยงาน / โครงการ กล่าวคอื การตรวจ สอบแต่ครงั้ จะใชก้ ค่ี น / วนั ขน้ึ อยกู่ บั ประสทิ ธภิ าพของการควบคุมภายใน ปรมิ าณงาน อตั รากาลงั คน ของผตู้ รวจสอบภายในตลอดจนนโยบายของผบู้ รหิ าร 5. จานวนคน / วนั รวมทงั้ สน้ิ ทจ่ี ะตอ้ งใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบตลอดทงั้ ปี กล่าวคอื จานวนวนั ทาการทใ่ี ชป้ ฏบิ ตั งิ านในแต่ละปี ซ่งึ จะนาไปคานวณคน / วนั ทจ่ี ะใชส้ าหรบั การตรวจสอบแต่ ละงานนนั้ จะประมาณจากจานวนวนั ใน 1 ปีหกั วนั หยดุ ประจาสปั ดาห์ วนั หยดุ ตามกฎหมายแรงงาน วนั ลาพกั ผอ่ นประจาปีตามระเบยี บขององคก์ ร และประมาณวนั ลากจิ ลาปว่ ยของพนกั งาน ตวั อย่าง : วธิ กี ารคานวณจานวนคนต่อวนั ทางาน ในการจดั ทาแผนงานตรวจสอบประจาปีนัน้ ก่อนอ่ืนจะต้องคานึงถึงทรพั ยากรทัง้ หมดท่ี หน่วยงานตรวจสอบภายในมอี ย่กู ่อนว่ามกี าลงั ทจ่ี ะปฏบิ ตั งิ านไดม้ ากน้อยเท่าใด โดยต้องคานวณหา จานวนคน / วนั ซง่ึ มขี นั้ ตอนการคานวณดงั น้ี 1. คานวณหาจานวนวนั ทางานของอตั รา 1 คน ถา้ องคก์ รทางานหยดุ วนั เสาร–์ อาทติ ยป์ ีหน่งึ จะเหลอื วนั ทางานประมาณ 260 วนั ถ้าองคก์ รทางานหยุดเฉพาะวนั อาทติ ยป์ ีหน่ึงจะเหลอื วนั ทางาน ประมาณ 313 วนั 2. หกั จานวนวนั หยดุ ราชการหรอื วนั หยดุ ขององคก์ ร ซง่ึ จานวนวนั ทางานจะเหลอื ประมาณ 245 วนั 3. หกั สทิ ธกิ ารลาพกั ผ่อน ลากจิ ลาปว่ ย สมมตสิ ทิ ธกิ ารลาพกั ผ่อนไดป้ ีละ 15 วนั จะเหลอื วนั ทางานต่อปีประมาณ 230 วนั และสมมตกิ ารลาปว่ ย ลากจิ โดยเฉลย่ี นประมาณ 5 วนั จะเหลอื วนั ทางานต่อปีประมาณ 225 วนั 4. จานวนคน คณู จานวนวนั ทางานต่อปีต่อคน โดยนาจานวนอตั รากาลงั ทงั้ หมดท่มี อี ยู่ สมมตวิ ่าในหน่วยงานตรวจสอบมเี จา้ หน้าทต่ี รวจสอบ 30 คน คูณด้วยจานวนวนั ทางานต่อปีต่อคน เท่ากบั นาคน 30 คน X 225 วนั = 6,750 คน สรปุ ทรพั ยากรบคุ คลทม่ี คี วามสามารถปฏบิ ตั งิ านต่อปี ตามตวั อยา่ งจะมยี อดรวมทงั้ หมด 6,750 คนต่อวนั ดงั นนั้ จากขอ้ มลู ขา้ งตน้ สามารถนามาเขยี นเป็นสมการในการคานวณไดด้ งั น้ี วนั ทาการใน 1 ปี = 365 วนั - วนั หยดุ ประจาสปั ดาหข์ องปี - วนั หยดุ ตามกฎหมาย แรงงาน - วนั ลาพกั ผอ่ นประจาปี - ประมาณวนั ลากจิ และลาปว่ ย การจดั ทาแผนการตรวจสอบประจาปี เม่อื คานวณไดป้ ระมาณคน / วนั ทจ่ี าเป็นต้องใช้ในการ ตรวจสอบหน่วยงาน / โครงการแล้ว ให้รวมคน / วนั ทงั้ ส้นิ ท่จี าเป็นจะต้องใช้ตรวจสอบนามาเปรยี บ เทยี บกบั คน / วนั จรงิ ทม่ี อี ยขู่ องหน่วยงานตรวจสอบ บทที่ 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

275 กรณที ค่ี น / วนั จรงิ ทม่ี อี ยมู่ ากกว่าประมาณการทจ่ี ะใช้ ใหพ้ จิ ารณาเพม่ิ หน่วยงาน / โครงการท่ี ตรวจสอบ ถา้ คน / วนั โดยประมาณมมี ากกวา่ คน / วนั จรงิ จะตอ้ งพจิ ารณาวา่ จะสามารถลดปรมิ าณงานท่ี จะตรวจสอบได้หรอื ไม่ หากพจิ ารณาแล้วว่าจาเป็นต้องคงปรมิ าณดงั กล่าวไว้ หน่วยงานตรวจสอบ ภายในจะมที างเลอื กเสนอใหผ้ บู้ รหิ ารพจิ ารณาประกอบแผนการตรวจสอบประจาปีทเ่ี สนอ เช่น 1) คงปรมิ าณงานไวต้ ามประมาณการ และเสนอขออตั รากาลงั คนเพม่ิ 2) คงปรมิ าณงานไวต้ ามประมาณการ และเสนอขอปฏบิ ตั งิ านลว่ งเวลา 3) ลดปรมิ าณงานทท่ี าลงโดยแสดงผลกระทบทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ 3. วิธีการจดั สรรทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบให้เหมาะสม (How to Allocate Resources to Monitoring Agencies as Appropriate) เจรญิ เจษฎาวลั ย์ (2553 : 112) กล่าวว่าสาหรบั การวางแผนมสี ง่ิ หน่ึงทเ่ี ป็นสงิ่ สาคญั ของ หน่วยงานตรวจสอบก็คอื การวางแผนการจดั สรรทรพั ยากรทงั้ หมดของหน่วยงานตรวจสอบภายในให้ เหมาะสมซ่งึ หมายถึง การใช้ความพยายามต่าง ๆ เพ่อื ให้การใช้ทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบ บรรลุวตั ถุประสงค์ตามท่ฝี ่ายบรหิ ารคาดหวงั ไว้ซ่งึ ทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบภายใน ได้แก่ วงเงนิ เงนิ ประมาณ อตั รากาลงั คน เคร่อื งมอื เคร่อื งใช้ วสั ดุส้นิ เปลอื ง และอุปกรณ์อานวยความ สะดวกอ่นื ๆ การจดั สรรทรพั ยากรของหน่วยงานตรวจสอบให้ไดป้ ระโยชน์สูงสุด จงึ ควรพจิ ารณาถงึ ความคุ้มค่าสูงสุดของการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ โดยกระจายต้นทุนไปยงั พ้นื ท่ที ่มี คี วามสาคญั สูงสุด ตามลาดบั เช่น 3.1 พน้ื ทๆ่ี เกดิ ภยั ไดม้ ากทส่ี ุด กลา่ วคอื ภยั คอื ความเสยี หายทอ่ี งคก์ รไดร้ บั แลว้ เป็น จานวนเงนิ ของความเสยี หายทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ หรอื ทป่ี ระเมนิ ว่าภยั ทท่ี าใหเ้ กดิ ความเสยี หายนัน้ มอี ยแู่ ลว้ แต่ ยงั ฝงั ตวั อยใู่ นพน้ื ทต่ี ่าง ๆ ทผ่ี ตู้ รวจสอบจะตอ้ งตรวจคน้ ใหพ้ บ 3.2 พน้ื ทๆ่ี เกดิ ความเสย่ี งไดม้ ากทส่ี ุด กลา่ วคอื ความเสย่ี งคอื เหตุการณ์ทม่ี โี อกาสเกดิ ความเสยี หายขน้ึ ซง่ึ มรี ะดบั ความเสย่ี งสงู สดุ ตงั้ แต่เช่อื แน่ว่า ความเสย่ี งนนั้ จะเกดิ ความเสยี หายแน่นอน และความเสย่ี งทไ่ี มแ่ น่นอนว่าจะเกดิ ขน้ึ หรอื ไม่ เป็นเร่อื งทผ่ี ตู้ รวจสอบจะต้องทาหน้าทป่ี ้องกนั หรอื ลด โอกาสใหเ้ กดิ ขน้ึ ไดแ้ ต่น้อยทส่ี ดุ การกระจายทรพั ยากรทงั้ หมดของฝา่ ยตรวจสอบลงไปทาหน้าทต่ี รวจสอบเพ่อื คน้ พบความเสย่ี ง และความเสยี หายนนั้ ผอู้ านวยการหน่วยงานตรวจสอบจะตอ้ งยดึ วตั ถุประสงคเ์ ป็นหลกั สาคญั ถา้ หากมี การกาหนดวตั ถุประสงคไ์ วอ้ ยา่ งเหมาะสมและไดก้ ระจายทรพั ยากรทงั้ หมดใหส้ ามารถบรรลุวตั ถุประสงค์ ท่ตี งั้ ไว้ได้แล้ว นัน่ ก็หมายถึงความสาเร็จในการวางแนการตรวจสอบและการปฏิบตั ิตามแผนการ ตรวจสอบทว่ี างไวน้ นั้ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจง่ายและต่อเน่ืองในการจดั ทาแผนการตรวจสอบประจาปี จงึ ขอยกขอ้ มลู การจดั ทาแผนการตรวจสอบระยะยาวมาแบง่ กจิ กรรมออกมาเป็นรายปีจากตารางท่ี 6.2 เดมิ มาวเิ คราะห์ ประกอบตามตารางขา้ งลา่ งน้ี กระบวนการตรวจสอบภายใน บทที่ 6

276 ตารางท่ี 6.3 ตวั อยา่ งแผนการตรวจสอบประจาปี ระยะเวลาในการตรวจสอบรอบ 1 ปี (วนั ) หน่วยงาน หรอื โครงการตรวจสอบ ความถ่ี ไตรมาส ไตรมาส ไตรมาส ไตรมาส ท่ี 1 ท่ี 2 ท่ี 3 4 ฝา่ ยตลาด – แผนกวจิ ยั ตลาด 1 10 ฝา่ ยตลาด – แผนกสง่ เสรมิ การตลาด 2 10 10 ฝา่ ยผลติ – แผนกตรวจสอบคุณภาพสนิ คา้ 3 15 10 10 ฝา่ ยผลติ – แผนกประกอบ 2 15 15 ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนกจดั เกบ็ สนิ คา้ 2 10 10 ฝา่ ยคลงั สนิ คา้ – แผนกควบคมุ การ 1 10 เบกิ จา่ ย ฝา่ ยขาย 1 10 ฝา่ ยบุคคล 2 10 10 ฝา่ ยบญั ชี 3 15 10 15 ฝา่ ยการเงนิ 3 15 10 10 รวมจานวนวนั ตรวจสอบทต่ี อ้ งการ 65 65 40 60 ทม่ี า : (สมาคมผตู้ รวจสอบภายในแหง่ ประเทศไทย, 2555 หน้า 119) ประโยชน์ของแผนการตรวจสอบ การจดั ทาแผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ผตู้ รวจสอบภายในจะต้องอาศยั ขอ้ มลู ส่วนใหญ่ทไ่ี ดม้ าจาก การสารวจขนั้ ต้น แผนงานจงึ ควรจดั ทาข้นึ ทนั ทเี ม่อื เสรจ็ ส้นิ การสารวจขนั้ ต้นแล้วเพ่อื ให้ได้แผนงาน ตรวจสอบทเ่ี หมาะสมกบั เหตุการณ์และสภาพแวดลอ้ มมากทส่ี ุด เพราะผสู้ ารวจยงั จดจาสภาพแวดลอ้ ม และเหตุการณ์ต่างๆ ของขอ้ มูลได้อย่างชดั เจน ดงั นัน้ การวางแผนการตรวจสอบเพ่อื นามาใชใ้ นการ ปฏบิ ตั งิ านนัน้ เปรยี บเสมอื นเขม็ ทศิ ท่ชี ้แี นวทางการเดนิ ของผูต้ รวจสอบภายในท่ไี ดร้ บั มอบหมาย การ จดั ทาแผนจงึ ถอื ว่าเป็นสง่ิ สาคญั อยา่ งมากและมคี วามจาเป็นทต่ี ้องรเิ รมิ่ จดั ทาเป็นขนั้ ตอนแรกดงั คากล่าว ทว่ี า่ “การวางแผนทด่ี มี ชี ยั ไปครง่ึ ทางบรรลผุ ลสาเรจ็ ตามเป้าหมายทต่ี งั้ ไว”้ ตลาดหลกั ทรพั ยแ์ ห่งประเทศไทยและสมาคมผตู้ รวจสอบภายในแห่งประเทศไทย (2554 : 125) กล่าววา่ ประโยชน์ของการจดั ทาแผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบนนั้ หากพจิ ารณาถงึ การไดม้ าซง่ึ แผนทจ่ี ะเป็น ตารางการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบนนั้ เกดิ จากการมสี ่วนรว่ มจากหลายๆ ฝา่ ย พอสรปุ ไดม้ ดี งั น้ี บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน

277 1. ประโยชน์ของแผนการตรวจสอบ (Benefits of Authentication Schemes) การจดั ทาแผนปฏบิ ตั งิ านการตรวจสอบของผตู้ รวจสอบภายในจะช่วยก่อใหเ้ กดิ ประโยชน์หลาย ประการ เช่น 1.1 เป็นการเปิดโอกาสใหผ้ บู้ งั คบั บญั ชาตามลาดบั ชนั้ เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในงานตรวจสอบ ภายในโดยสอบทานและใหค้ าแนะนา เพ่อื ใหไ้ ดแ้ ผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบทเ่ี หมาะสมเพราะแผนปฏบิ ตั ิ งานตรวจสอบตอ้ งผ่านการอนุมตั จิ ากผบู้ งั คบั บญั ชาก่อนเสมอ 1.2 ใชเ้ ป็นแนวทางในการปฏบิ ตั งิ านใหแ้ ก่ผตู้ รวจสอบภายในและผคู้ วบคุมงาน เพอ่ื ใหง้ าน ตรวจสอบเป็นไปอยา่ งครบถว้ นทกุ กจิ กรรมไดร้ บั การตรวจสอบ เป็นไปตามการจดั ลาดบั ความสาคญั ของความเสย่ี งจากมากทส่ี ุดไปหาน้อยทส่ี ุดตามลาดบั ก่อนหลงั 1.3 ช่วยในการจดั สรรหรอื แบง่ งานต่างๆ ระหวา่ งผตู้ รวจสอบภายในทไ่ี ดร้ บั มอบหมายให้ รว่ มกนั ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ทาใหไ้ มเ่ กดิ การทางานซ้าซอ้ น เน่ืองจากในแผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบจะ กาหนดว่าใครเป็นผรู้ บั ผดิ ชอบในแต่ละขนั้ ตอนของการตรวจสอบภายใน รวมทงั้ การจดั ทาประมาณเวลา ทใ่ี ชใ้ นการตรวจสอบดว้ ย 1.4 เป็นมาตรฐานและเครอ่ื งมอื ช่วยในการปฏบิ ตั งิ านของผตู้ รวจสอบภายในโดยเฉพาะ ผู้ตรวจสอบท่เี พิ่งเข้ามาปฏิบตั ิงานใหม่ เพราะแผนการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบจะกาหนดเทคนิคการ ตรวจสอบทใ่ี ชอ้ ยา่ งชดั เจนในแต่ละขนั้ ตอน และชว่ ยลดเวลาในการควบคมุ งานของผตู้ รวจสอบภายใน 1.5 ใหผ้ คู้ วบคมุ งานและผจู้ ดั การตรวจสอบภายในใชเ้ ป็นเครอ่ื งมอื ควบคุมการปฏบิ ตั งิ าน ประเมนิ ความก้าวหน้าของงานตรวจสอบ และเป็นเคร่อื งวดั ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในท่ไี ด้รบั มอบหมาย 1.6 ใชเ้ ป็นหลกั ฐานในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบโดยจดบนั ทกึ และสรปุ งานทไ่ี ดป้ ฏบิ ตั ไิ ป 1.7 ใชเ้ ป็นแนวทางในการวางแผนงานตรวจสอบภายในครงั้ ต่อไป โดยนาแผนปฏบิ ตั งิ าน ตรวจสอบครงั้ ก่อนมาดดั แปลงแกไ้ ขใหมใ่ หเ้ หมาะสมกบั สถานการณ์ปจั จบุ นั 1.8 ใชเ้ ป็นกรณศี กึ ษาเพ่อื การฝึกอบรม และพฒั นาผตู้ รวจสอบภายในของหน่วยงาน ตรวจสอบภายใน 2. ส่ิงที่ควรปรากฏในแผนปฏิบตั ิงานตรวจสอบภายใน (What Should be Reflected in the Action Plan Audit) แผนปฏบิ ตั ิงานตรวจสอบภายในหรอื แนวการตรวจสอบ คอื โครงร่างรายละเอียดของงาน ทงั้ หมดทผ่ี ตู้ รวจสอบภายในจดั ทาไวล้ ว่ งหน้าก่อนลงมอื ปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ เพ่อื บรรลุวตั ถุประสงคข์ อง การตรวจสอบ ซง่ึ จดั ทาจากการพจิ ารณาขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการสารวจขนั้ ต้น การกาหนดงานตรวจสอบท่ี ได้รบั มอบหมายว่าจะต้องทาอะไร (What) ทาเม่อื ใด (When) ทาสถานทไ่ี หน (Where) ทาอย่างไร (How) ภายในระยะเวลาเท่าใด (How long) และใชผ้ ตู้ รวจสอบจานวนก่คี น (How many) ในแต่ละขนั้ ตอนการตรวจสอบทว่ี างไว้ กระบวนการตรวจสอบภายใน บทท่ี 6

278 แผนการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบควรจดั ทาเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรและได้รบั อนุมตั กิ ่อนนาไปใช้ผู้ท่ี รบั ผดิ ชอบในการจดั ทาแผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ คอื หน่วยงานตรวจสอบควรเป็นระดบั หวั หน้าขน้ึ ไป เน่ืองจากเป็นผู้ท่มี คี วามรู้ ความชานาญและมปี ระสบการณ์มาก ในการจดั ทาแผนการปฏิบตั ิงาน ตรวจสอบย่อมแตกต่างกนั ไปทงั้ น้ีขน้ึ อย่กู บั วตั ถุประสงค์ วธิ กี ารปฏบิ ตั งิ าน สภาพแวดลอ้ ม ปญั หาท่ี กาลงั ประสบหรอื เผชญิ อยู่ของหน่วยรบั ตรวจ ดงั นัน้ ส่งิ ท่คี วรปรากฏในแผนปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ภายในมดี งั น้ี 2.1 วตั ถุประสงคข์ องการตรวจสอบ เพอ่ื เป็นสงิ่ ทเ่ี ตอื นผตู้ รวจสอบภายในว่าการปฏบิ ตั ิ งานในครงั้ น้มี วี ตั ถุประสงคอ์ ะไร 2.2 จดุ มงุ่ หมายในการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยรบั ตรวจ เพ่อื ใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในเขา้ ใจ เป้าหมายการปฏบิ ตั งิ านของหน่วยรบั ตรวจนนั้ 2.3 ขอบเขตของงานตรวจสอบ เพ่อื ใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในทราบว่าควรปฏบิ ตั งิ านภายใน ขอบเขตเพยี งใด ดงั นนั้ จงึ ตอ้ งระบุขอบเขตของงานไวอ้ ยา่ งชดั เจน 2.4 การควบคุมทม่ี อี ยหู่ รอื จาเป็นตอ้ งมี หมายถงึ จดุ ควบคุมในหน้าทห่ี รอื ขนั้ ตอนการ ปฏบิ ตั งิ าน เพ่อื ใหเ้ กดิ การควบคุมภายในทด่ี ตี ามระบบ การควบคุมท่กี าหนดไวน้ ัน้ ไดม้ กี ารถอื ปฏบิ ตั ิ อยา่ งสม่าเสมอ และการควบคุมดงั กล่าวยงั คงมปี ระสทิ ธภิ าพ มคี วามเหมาะสมหรอื ไม่ 2.5 ขนั้ ตอนของการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ เพอ่ื ชว่ ยในการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบควรกระทา ตามลาดบั ก่อน – หลงั และการจดั สรรแบง่ งานตรวจสอบต่าง ๆ ระหวา่ งผตู้ รวจสอบภายในดว้ ยกนั 2.6 วธิ กี ารตรวจสอบ ผตู้ รวจสอบภายในควรกาหนดวธิ กี ารและเทคนิคทใ่ี ชส้ าหรบั การ ตรวจสอบในแต่ละเรอ่ื งทต่ี ้องตรวจสอบอย่างชดั เจนเพ่อื ใหผ้ สู้ งั่ การ (ผจู้ ดั ทาแผนงานตรวจสอบภายใน) กบั ผปู้ ฏบิ ตั งิ าน (ผตู้ รวจสอบภายในทป่ี ฏบิ ตั ติ ามแผน) มคี วามเขา้ ใจทถ่ี กู ตอ้ งและตรงกนั 2.7 ปรมิ าณงานทค่ี วรตรวจสอบ แผนปฏบิ ตั านตรวจสอบควรระบุปรมิ าณงานทต่ี อ้ ง ทดสอบวา่ จานวนเท่าใด หรอื มขี นาดของตวั อย่างเทา่ ใด รวมทงั้ กาหนดวธิ กี ารเลอื กตวั อยา่ งดว้ ย 2.8 อตั รากาลงั คนและระยะเวลาทจ่ี ดั สรรไวส้ าหรบั การตรวจสอบในแต่ละขนั้ ตอน คณะผู้ ตรวจสอบภายในมจี านวนคนเท่าใด ประเภทหรอื ชนิดของผตู้ รวจสอบภายในทจ่ี ะใชจ้ านวนคน / วนั 2.9 ขอ้ สงั เกตและความเหน็ โดยสรปุ ของผตู้ รวจสอบภายในทไ่ี ดจ้ ากการสารวจขนั้ ตน้ ผล การสารวจขนั้ ตน้ จะใหข้ อ้ มลู ทเ่ี ป็นประโยชน์เพ่อื ใชเ้ ป็นแนวทางในการตรวจสอบหาขอ้ เทจ็ จรงิ ต่อไป บทท่ี 6 กระบวนการตรวจสอบภายใน