2 คู่มือ แนวข้อสอบ ผู้บริหารสถานศึกษา

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 316  คูมือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 2.2.1) บรกิ ารการฝก งานท่ีเปนประโยชน เชน บริการแนะแนว ชมุ นุมสหกรณ หองพยาบาล หอ งสมุด หองคอมพวิ เตอร เปนตน 2.2.2) จัดกจิ กรรมสง เสรมิ คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค เชน ลกู เสือ เนตรนารี ยุวกาชาด ผูบําเพญ็ ประโยชน รกั ษาดนิ แดง เปน ตน 2.2.3 ) สนับสนนุ การเรยี นรกู ลุมสาระการเรียนรตู าง ๆ เชน ชุมนมุ วรรณศลิ ป ชุมนมุ ภาษาองั กฤษ ชุมนมุ คณิตศาสตร ชมุ นุมวิทยาศาสตร 2.2.4) สนองความสนใจและความสามารถของผเู รยี น เชน ชมุ นุมกฬี า ชมุ นุมดนตรี ชุมนมุ โตวาที ชุมนมุ เกษตร ชมุ นมุ อนุรกั ษท รพั ยากรธรรมชาติ ชุมนุมแนะแนว เปนตน 3) การสง เสริมและสนบั สนนุ การจดั กจิ กรรมการเรียนรู - ระดมทรัพยากรใชใ หค ุม คา - มีส่ือ นวตั กรรม และเทคโนโลยี - สรางบรรยากาศทเ่ี อือ้ ตอ การเรยี นรู - สงเสรมิ การทาํ วจิ ยั เพื่อพัฒนา - นเิ ทศภายใน อยา งเปนระบบและตอเนือ่ ง 4) ภารกิจที่ 4 การดาํ เนินการบรหิ ารหลักสตู ร (ใชหลกั สตู ร) ดําเนนิ การใชห ลกั สตู รใหเปนไปตามภารกิจท่ี 2 และภารกิจที่ 3 ซึ่งสถานศึกษาไดก าํ หนดไว 5) ภารกจิ ที่ 5 การนเิ ทศ กํากบั ติดตาม ประเมินผล 5.1 การนเิ ทศ กาํ กบั ติดตาม และประเมนิ ผลการใชห ลกั สูตรและงานวชิ าการภายในสถาน ศกึ ษา 5.2 การนิเทศ กาํ กับ ติดตาม และประเมนิ ผลการใชหลักสตู ร และงานวชิ าการจากภายนอก สถานศกึ ษา 6) ภารกจิ ท่ี 6 การสรปุ ผลการดําเนนิ งานของสถานศึกษา สถานศึกษาสรุปผลการดําเนนิ งานและเขยี นรายงาน 7) ภารกิจที่ 7 การปรับปรุงพฒั นากระบวนการบริหารจัดการหลกั สูตร 7.1 สถานศึกษานําผลการดาํ เนนิ งาน รวมท้ังปญ หา ขอเสนอแนะตา ง ๆ มาใชเปนขอมลู พื้น ฐานในการวางแผน ปรบั ปรงุ และพัฒนากระบวนการบรหิ ารจัดการหลกั สูตร 7.2 สถานศึกษาดาํ เนินการปรับปรงุ และพฒั นากระบวนการบริหารจัดการหลักสูตรและปรบั ปรุงหลกั สตู รสถานศึกษาใหม ีประสทิ ธภิ าพย่ิงข้ึน สอบครดู อทคอม

317  คูมือเตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา ขัน้ ตอนการบริหารจัดการหลักสตู รการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2544 1. การเตรยี มความพรอม 2. การจดั สาระหลกั สูตรสถานศึกษา - จดั ทาํ สาระของหลักสตู ร ของบุคลากร - จดั กจิ กรรมพัฒนาผูเรยี น - สรา งความตระหนกั - พฒั นาบคุ ลากร้บานสอบค ูร www.sobkroo.com3. การวางแผนดําเนินการสถานศึกษา - แตงตัง้ คณะกรรมการ - สรา งบรรยากาศการเรียนรู ของสถานศกึ ษา - จดั หา เลือกใช ทาํ และพัฒนาสือ่ - จดั ทาํ ระบบขอ มูล - จัดกระบวนการเรียนรู สารสนเทศ - กจิ กรรมพัฒนาผเู รียน - จดั ทําแผนพฒั นา - วัดผล ประเมนิ ผล คณุ ภาพ - แนะแนว - นเิ ทศ กํากบั ติดตาม ฯลฯ ิ ั ่ื ั 4. การดําเนนิ การบรหิ าร จัดทํารายงาน หลกั สตู ร (ใชหลักสตู ร) การประเมินตนเอง หรือรายงานประจาํ ป 5. การนเิ ทศ กาํ กับ - รวบรวมผลการ ตดิ ตาม ประเมินผล ดําเนนิ งาน - เขียนรายงาน 6. การสรุปผล การดาํ เนนิ งาน 7. การปรบั ปรงุ พฒั นา สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 318  คูม อื เตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา 5. แนวทางการจดั ทาํ สาระการเรียนรูทองถนิ่ 1) นิยามและความหมาย 1. ทองถิ่น หมายถึง บรเิ วณสถานที่รวมท้งั สภาพแวดลอ มและสงั คมวฒั นธรรมที่ผูเรยี นสว นมาก มวี ถิ ชี วี ติ เกีย่ วขอ ง คุนเคยมาตง้ั แตก ําเนิด มขี อบขา ยครอบคลมุ ท้งั หมบู าน ตาํ บล อําเภอ จังหวดั กลมุ จังหวดั และภูมิภาคของทองถน่ิ นัน้ ๆ 2. “สาระการเรียนรทู องถ่นิ ” หมายถึง รายละเอยี ดของขอมลู สารสนเทศรวมท้ังเนอ้ื หาองคค วามรู ทเี่ กยี่ วกบั ทอ งถ่ินในดา นตาง ๆ เชน สภาพภมู ปิ ระเทศ ภูมิอากาศ ทรัพยากรส่ิงแวดลอม ประวตั คิ วามเปน มา สภาพเศรษฐกิจ สงั คม การดํารงชวี ิต การประกอบอาชีพ ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี ภูมปิ ญ ญา ฯลฯ ตลอดจนสภาพปญ หาและสง่ิ ท่คี วรไดร ับการถายทอดพฒั นาในชมุ ชนและสงั คมนั้น ๆ ที่สถานศึกษา กาํ หนดขึ้นเพ่ือจะนาํ ไปใชจัดประสบการณใ หผเู รียนไดเ รยี นรูเกย่ี วกับทองถน่ิ ของตนเอง 3. “กรอบสาระการเรียนรทู องถิ่น” หมายถึง ขอบขา ยของเน้อื หาการเรียนรทู องถิ่นที่ สาํ นักงาน เขตพน้ื ท่ีการศกึ ษาหรอื หนวยงานทเ่ี ก่ียวของ วเิ คราะหแ ละกาํ หนดข้ึนเพ่อื อาํ นวยประโยชนใ หสถานศึกษา นาํ ไปจัดทาํ รายละเอียดสาระการเรยี นรูทอ งถิ่นตามสภาพความพรอมและความตอ งการของสถานศกึ ษา 4. “สถานศกึ ษา” หมายถึง หนว ยงานที่มีหนาทีน่ ําสาระการเรยี นรทู อ งถน่ิ ไปจัดประสบการณใื ห ผเู รียนไดเรยี นรเู กย่ี วกบั ทอ งถิน่ ของตนเอง 5. “หนว ยงานทเ่ี ก่ียวของ” หมายถงึ หนวยงานทีม่ ีหนาทจ่ี ัดทํากรอบสาระการเรยี นรูทอ งถ่ิน ซงึ่ อาจเปนสาํ นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษา หรอื กลุม สถานศกึ ษารว มกนั จัดทาํ หรือสถานศึกษาและสาํ นักงาน เขตพื้นทรี่ วมกนั จัดทาํ 6. “ขอ มูลสารสนเทศของทองถ่นิ ” หมายถึง รายละเอยี ดของขอ มลู สารสนเทศในทองถิน่ ซง่ึ ครอบคลมุ ทั้งขอ มลู ในดานสภาพภูมปิ ระเทศ ภมู ิอากาศ ทรพั ยากร สง่ิ แวดลอม ประวัตติ ามเปน มา สภาพเศรษฐกิจ สงั คม การดํารงชวี ิต การประกอบอาชีพ ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี ภมู ิปญ ญา ตลอด จนสภาพปญ หาในชมุ ชนและสังคมนั้น ๆ 2) การดําเนินงานระดับสถานศกึ ษา สถานศกึ ษาเปน หนวยงานระดบั ปฏบิ ตั ิการที่จะตอ งนํากรอบสาระการเรยี นรูทอ งถนิ่ ท่ีสํานักงาน เขตพน้ื ทีก่ ารศึกษาเปน ผูจ ดั ทําไปสกู ารปฏิบตั ใิ หเ ปน รปู ธรรม เพื่อใหผเู รยี นไดเ รยี นรเู ก่ยี วกบั ทอ งถ่ินของ ตนเองเกิดความรัก ความผูกพนั และมีความภาคภูมใิ จในทองถน่ิ สถานศกึ ษาจงึ ตองนาํ กรอบสารการเรยี นรู ทอ งถิ่นมาจัดทํา รายละเอยี ดของเนือ้ หาองคความรทู ี่เกีย่ วกับทองถิน่ ใหเหมาะสมกับบรบิ ทของสถานศกึ ษา และสภาพของชมุ ชนน้นั ๆ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 319  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา แนวทางการดําเนนิ งาน 1) การดําเนินงานในรปู คณะกรรมการระดับสถานศกึ ษา ซ่ึงประกอบดว ย ครู ผูบ ริหาร ผนู ํา ทางศาสนา ผนู าํ ชุมชน และผทู รงคุณวฒุ ิทมี่ คี วามรูแ ละประสบการณหลากหลาย เพือ่ จะไดร วมกนั พจิ ารณา จดั ทาํ สาระการเรียนรูทองถน่ิ ใหเหมาะสมกบั บริบทของสถานศึกษาและสภาพชุมชนตามกรอบสาระ การเรยี นรทู อ งถ่นิ ท่สี าํ นกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษากาํ หนดไว 2) วิเคราะหก รอบสาระการเรียนรทู องถนิ่ ท่สี าํ นกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษากาํ หนดไว เพือ่ จะได ทราบถึงขอบขายในการกาํ หนดรายละเอยี ดของเน้ือหาองคค วามรเู กีย่ วกบั ทองถ่ินของสถานศกึ ษาซ่งึ สาํ นัก งานเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษาไดกําหนดไว 3) วิเคราะหห ลักสูตรสถานศกึ ษา เพ่ือจะไดร ับทราบถึงจุดเนนหรือประเดน็ ที่สถานศึกษาให ความสําคัญ และแนวทางการจดั ทาํ สาระการเรยี นรทู องถนิ่ นี้วาควรจะอยูในกลุมสาระการเรียนรใู ด ชั้นปใ ด เปนรายวชิ าพน้ื ฐาน หรอื รายวิชาทตี่ องการเรยี นเพิม่ เตมิ และควรจะมเี นือ้ หามากนอยอยา งไร ตามที่ หลกั สตู รสถานศกึ ษากําหนดไว 4) ศกึ ษา / วิเคราะหขอมูลสารสนเทศของสถานศึกษาและชมุ ชน เพอ่ื นํามาเปนขอ มลู จดั ทํา สาระการเรียนรทู อ งถิ่นของสถานศึกษาใหส มบูรณข ึ้น 5) จดั ทําสาระการเรยี นรทู อ งถนิ่ ของสถานศึกษา เมอ่ื คณะกรรมการไดว เิ คราะห / สงั เคราะห กรอบสาระเรยี นรทู อ งถิน่ / ขอมูลสารสนเทศของสถานศกึ ษา/ชุมชนและวเิ คราะหห ลักสตู รสถานศึกษา ทราบแลว วา ในกลุมสาระการเรยี นรใู ด ชั้นปใ ดบา งทจี่ ะตอ งจัดทําสาระการเรียนรทู องถิน่ และจะจัดทาํ เปน รายวชิ าพ้ืนฐานหรอื รายวิชาเพมิ่ เติม จากนั้นจงึ รวมกนั พิจารณากาํ หนดเนื้อหาองคความรเู กี่ยวกบั ทอ งถิน่ อยางเหมาะสมใหสอดคลองกับบรบิ ทและจุดเนนของสถานศกึ ษาและสภาพของชุมชน ซ่งึ อาจจัดทาํ ราย ละเอียดสาระการเรยี นรูทองถนิ่ ของสถานศกึ ษา จําแนกตามกลุม สาระการเรยี นรูแ ละจัดทําเปนชวงช้นั หรือ เปนช้นั ปกไ็ ด ทั้งนี้ สถานศกึ ษาใดทีข่ าดความพรอ มและยงั มไิ ดจัดทาํ รายละเอยี ดสาระการเรยี นรูทอ งถ่ิน อาจ พจิ ารณาเลอื กใชรายละเอียดขอ มลู องคความรู ตามกรอบสาระการเรียนรูท องถ่ินทส่ี าํ นักงานเขตพ้ืนทีก่ าร ศึกษารวบรวมไว หรือพจิ ารณาเลือกใชขอ มูลสาระการเรยี นรูท อ งถ่นิ ของสถานศกึ ษาอน่ื ๆ ในชุมชนเดียว กนั จัดการเรียนการสอนได การนาํ สาระการเรยี นรูทองถิ่น ไปจัดประสบการณการเรยี นรูใหผูเรียนนั้น สถานศึกษาหรอื ครู ผสู อนสามารถนาํ รายละเอียดสาระการเรยี นรูท อ งถิน่ ไปวางแผนจดั ประสบการณใหผเู รยี นไดเ รียนรเู กยี่ วกับ ทอ งถนิ่ ของตนเองในกลมุ สาระการเรยี นรตู า ง ๆ ใหบรรลุมาตรฐานการเรยี นรทู ีก่ าํ หนดไว ตามโครงสราง ของหลกั สูตรทส่ี ถานศึกษากําหนด โดยครูผสู อนสามารถดาํ เนนิ การไดห ลายลักษณะ สอบครูดอทคอม

320  คูมอื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศึกษา แผนภมู แิ นวทางการดาํ เนินงานระดบั สถานศึกษา แตง ตั้งคณะ คณะกรรมการ กรรมการ สถานศกึ ษาข้ันพืน้ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.comศกึ ษาวเิ คราะห ศึกษาวเิ คราะหหลักสูตร กรอบสาระการเรยี นรูท อ ง และจดุ เนน ของสถาน ศึกษา/วิเคราะห ขอมลู สารสนเทศของชมุ ชน จัดทาํ รายละเอยี ดสาระการ เรยี นรู ่ ครู / อาจารยน ําไปจัดทาํ คําอธบิ ายรายวิชา หนว ยการเรยี นรู / แผนการจดั การเรียนรู เพื่อจดั ทํากจิ กรรมการเรียนการสอน/ประเมินผล/ปรบั สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 321  คมู ือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศึกษา 3) ตวั ชี้วดั ความสําเร็จของการจัดทาํ สาระการเรียนรทู องถน่ิ ระดับสํานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษา : มเี อกสารกรอบสาระการเรียนรูท องถน่ิ ของเขตพ้นื ทีก่ ารศกึ ษา ท่เี หมาะสม สอดรบั นโยบายของรัฐบาล หลกั สูตรการศึกษาข้นั พนื้ ฐานครอบคลมุ สารสนเทศสําคัญของ ทองถน่ิ / จดุ เนน ของสถานศกึ ษาเปน ไปตามความตอ งการของชุมชน และมคี วามยืดหยนุ ท่สี ถานศกึ ษา สามารถนําไปจัดทาํ สาระการเรยี นรูทองถ่นิ ได ระดบั สถานศึกษา : มเี อกสารสาระการเรียนรทู อ งถนิ่ ของสถานศกึ ษา ท่ีสอดรบั กับกรอบสาระ การเรยี นรูทองถิน่ ของเขตพื้นทีแ่ ละจดุ เนน ของสถานศกึ ษาและชมุ ชนซง่ึ ครูผสู อนสามารถนาํ ไปวางแผนจัด ประสบการณการเรยี นรูใหก ับผเู รยี นได ครู / อาจารยผ สู อน : มีแผนการสอน / มสี ื่อประกอบการสอน และมีการจัดกิจกรรมการเรียน การสอน ตามสาระการเรียนรทู อ งถ่นิ ทป่ี รากฏในแผนการสอนอยางมปี ระสทิ ธผิ ล ผเู รียน : มคี วามรู ความเขา ใจและมีทักษะการปฏบิ ตั ิในประเดน็ สาํ คัญเกี่ยวกบั สาระการเรียนรู ทอ งถิ่นตามมาตรฐานการเรยี นรูของกลุม สาระการเรยี นรตู า ง ๆ ทีห่ ลักสตู รสถานศึกษากาํ หนดไว 6. การตรวจสอบหลกั สตู รสถานศึกษา แนวทางการตรวจสอบหลักสตู รสถานศกึ ษา มดี งั น้ี 1) การตรวจสอบวสิ ัยทศั น ภารกจิ เปาหมาย วสิ ัยทศั นเ ปน ภาพทพ่ี งึ ปรารถนาในอนาคตท่ีวางอยบู นพ้ืนฐานความจรงิ บง บอกภารกจิ ของสถาน ศกึ ษา วสิ ยั ทัศนทด่ี ตี อ งมีความชัดเจน สอดคลองกับนโยบายของสถานศกึ ษา เกดิ จากการมสี ว นรว มของ บุคลากรทกุ ฝาย เปนความตองการของทองถ่นิ และมรี ะยะเวลาที่แนน อน วธิ ีการตรวจสอบทบทวน สถานศึกษาควรจัดใหมีคณะทาํ งาน เพื่อรวบรวมขอ มลู เกีย่ วกับวิสยั ทัศน และภารกจิ ของสถานศกึ ษา ศึกษาวิเคราะหว ิสัยทศั นและภารกิจรวม ท้งั สอบถาม สัมภาษณ ผูเกยี่ วของ แนวทางการตรวจสอบวสิ ัยทศั น ภารกจิ - วสิ ยั ทศั นมีความสอดคลอ งกับสภาวะปจจุบนั หรือไม - วิสัยทัศนท ่กี าํ หนดไดจ ากการสํารวจความคิดเห็นของผเู กยี่ วของหรือไม - วสิ ยั ทัศนมีเปา หมายทีช่ ัดเจนรองรบั หรือไม - ขอกาํ หนดภารกจิ เปนการสะทอ นความคดิ และการปฏิบตั งิ านของสถานศึกษาชุมชนหรือไม แนวทางการตรวจสอบเปาหมาย ของหลักสตู รสถานศึกษา - เปาหมายสอดคลองกบั วสิ ยั ทศั นการจัดการศกึ ษาหรอื ไม - เปาหมายมีความชดั เจน และสอดคลองกับจดุ หมายของหลกั สตู รข้นั พ้ืนฐานมากนอยเพยี งใด - เปา หมายครอบคลุมคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงคข องผูเรยี นมากนอ ยเพียงใด ฯลฯ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 322  คมู ือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 2) การตรวจสอบคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค คุณลักษณะอันพงึ ประสงค เปน เปาหมายในการพฒั นาผเู รียนใหเปน คนดี มีคุณธรรม จริยธรรม และคานิยมทด่ี เี หมาะสมกับสังคมไทย โดยสถานศกึ ษาสามารถกาํ หนดข้ึนไดตามความตอ งการ ซง่ึ สอด คลองกับสภาพปญ หา และความจาํ เปน ของชมุ ชนทีส่ ถานศึกษาต้งั อยู โดยมงุ พฒั นาผเู รยี นเปน กรณีเฉพาะ นอกเหนือหรอื เพิ่มเตมิ จากที่กําหนดไวในมาตรฐานการเรยี นรกู ลมุ สาระตา ง ๆ สถานศกึ ษาตองกําหนดคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงคของผเู รียน ซึง่ ไดแก คุณธรรม จรยิ ธรรม และ คา นิยมทส่ี ถานศกึ ษาตอ งการปลูกฝง ใหแ กผ ูเ รียนเปน กรณีเฉพาะ นอกเหนือหรอื เพม่ิ เตมิ จากท่ีกาํ หนดไว ในมาตรฐานการเรยี นรูกลุมวิชาตา ง ๆ ตามสภาพปญหาและความตองการ ทัง้ น้อี าจพจิ ารณากาํ หนดจาก คณุ ลักษณะ จริยธรรม และคานิยมทอ่ี ยใู นสาระการเรยี นรูกลมุ สาระหรอื พิจารณากาํ หนดขึน้ มาใหมก็ได สถานศึกษาตอ งปลูกฝงและพัฒนาผูเรยี นใหมคี ณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงคดงั กลา วตลอดมา ขณะที่ จดั การเรียนรสู าระการเรยี นรตู าง ๆ ทั้งโดยตรง คอื ในกรณีที่คณุ ลักษณะอนั พึงประสงคเ หลานน้ั ไดมีการ กําหนดใหเปนผลการเรียนรทู ีค่ าดหวงั ของสาระการเรยี นรูร ายป / รายภาค หรอื โดยออม ดว ยการสอดแทรก ในขณะที่จัดการเรยี นรสู าระการเรยี นรูตา ง ๆ ในกรณที ่ีคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงคดังกลา วไมไดม ีการ กําหนดใหเปน ผลการเรยี นรูท ่ีคาดหวงั ของสาระการเรียนรูรายป / รายภาค แนวทางการตรวจสอบ - คุณลักษณะอนั พงึ ประสงคกาํ หนดตามสภาพปญหาดา นคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคา นิยมของ ผเู รยี นหรือไม - คณุ ลักษณะอันพึงประสงค สอดคลอ งกบั สภาพปญหาความตอ งการพฒั นาและความจาํ เปน ของชุมชน, สถานศึกษามากนอยเพยี งใด ฯลฯ 3) การตรวจสอบโครงสรางของหลักสตู รสถานศกึ ษา - สอดคลองกับวิสัยทศั น เปาหมายของสถานศึกษามากนอ ยเพียงใด - สอดคลองกบั โครงสรางหลกั สตู รการศกึ ษาขั้นพนื้ ฐานมากนอยเพียงใด - เวลาทกี่ าํ หนดในแตละกลุมสาระมีความเหมาะสมกบั ผลการเรียนรูทคี่ าดหวงั รายปหรือ รายภาคมากนอ ยเพียงใด - สดั สว นเวลาระหวา งสาระการเรยี นรูพนื้ ฐาน กบั เพ่ิมเติมมีความเหมาะสมมากนอ ยเพยี งใด - สดั สว นเวลาทีก่ าํ หนดระหวา งสาระการเรียนรูกบั กจิ กรรมพัฒนาผูเ รียน มีความเหมาะสม มากนอยเพยี งใด 4) การตรวจสอบรายวชิ าตามกลมุ สาระการเรยี นรู - รายวชิ า ตอบสนองตอ สาระและมาตรฐานการเรียนรูชวงชน้ั มากนอยเพียงใด - รายวชิ า ครอบคลมุ ผลการเรียนรูทคี่ าดหวังรายป หรือรายภาค และสาระการเรียนรรู ายป หรอื รายภาคหรือไมเพยี งใด สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 323  คูมอื เตรียมสอบผูบริหารสถานศึกษา 5) การตรวจสอบกจิ กรรมพฒั นาผเู รียน - กจิ กรรมพัฒนาผเู รยี น มงุ ปลกู ฝงและสรางจติ สาํ นึกของการทําประโยชนเพอ่ื สังคมมากนอย เพียงใด - กจิ กรรมพฒั นาผูเรียนในแตละระดับช้นั เรยี นเหมาะสมกับวัย และวฒุ ภิ าวะของผูเรียนมากนอ ย เพยี งใด - กจิ กรรมพฒั นาผูเรียนครอบคลมุ กจิ กรรมแนะแนวและกิจกรรมนกั เรียนอยา งเหมาะสม มกี าร จัดกิจกรรมท้งั 2 ลกั ษณะครบทกุ ชวงชน้ั - กิจกรรมพฒั นาผเู รียนเอื้อตอ การสง เสริมการเรยี นรูก ลมุ สาระการเรียนรูห รอื ไมอ ยางไร - กิจกรรมพฒั นาผเู รียน ตอบสนองตอ ความตองการ ความสนใจ ความถนัดของผเู รียนมากนอ ย เพียงใด 6) การตรวจสอบการจัดการเรยี นรแู ละการสงเสรมิ การเรียนรู สถานศึกษากาํ หนดรูปแบบ วิธกี ารจัดการเรียนรูต ามสภาพของกลมุ เปาหมาย รวมทั้งการสง เสริม การเรยี นรู เชน การจดั หนวยการเรยี นรูแบบบรู ณาการ การจัดโครงงาน การใชแหลง เรยี นรู และสอื่ ทาง ไกล การจัดระบบดูแลชว ยเหลือนกั เรยี น การจดั การเรยี นรสู าํ หรับกลุม เปา หมายพเิ ศษ เปน ตน - สถานศึกษาไดม กี ารจดั ทําหนว ยการเรียนรูบ ูรณาการภายในกลุมสาระและระหวางกลมุ สาระ มากนอยเพยี งใด - สถานศกึ ษามีการวางแผนกําหนดใหผูเรยี นไดทําโครงงานหรือไม อยางไร - สถานศกึ ษาไดม กี ารจดั โครงงานที่มีการบูรณาการระหวางกลุมสาระหรือไม อยา งไร - สถานศึกษาไดก าํ หนดแนวทางการเรียนในแตละช้ันปหรือไม อยางไร - สถานศกึ ษาจดั การศกึ ษาสําหรับผูเรียนกลมุ เปาหมายพเิ ศษอยา งไร - การใหก ารบา น สถานศึกษาควรใหครูผสู อนในแตละกลุมสาระไดม กี ารประชุมรวมกนั เพอ่ื พิจารณากาํ หนดแนวทางการใหก ารบา นวาในแตล ะชัน้ ป ควรมกี ารใหการบา นกลุมสาระใดบา ง และจํานวน เทาไรจงึ จะเหมาะสมกบั ผูเรียน 7) การตรวจสอบการวดั และประเมินผล - รูปแบบ วิธกี ารและเกณฑก ารวดั และประเมินผล ในระดับชั้นเรยี นและระดบั สถานศึกษา สอดคลอ งกับแนวการวัดและประเมนิ ผลตามหลกั สตู รการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐานมากนอ ยเพียงใด - รายละเอยี ดเกณฑการผา นชว งชัน้ และเกณฑก ารจบหลกั สูตร เหมาะสมกับผูเรียนและสภาพ ชุมชน/ทอ งถ่ินมากนอ ยเพียงใด - วิธีการประเมนิ ผลของสถานศกึ ษา ไดเนน การประเมินผลตามสภาพจรงิ มากนอ ยเพยี งใด - หลกั เกณฑการประเมนิ ออกแบบไดส อดคลอ งกับหลกั สตู รสถานศกึ ษาหรือไม สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 324  คมู อื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 8) การบริหารจัดการหลกั สตู รสถานศกึ ษา หลักสูตรสถานศกึ ษาจะสัมฤทธผ์ิ ลตามจุดหมายของหลักสตู รมากนอ ยเพียงใดนนั้ ขน้ึ อยูกบั กระบวนการบริหารจัดการนาํ หลักสตู รไปใช ดงั น้นั สถานศึกษาจึงจําเปนตอ งมกี ารวางแผนบรหิ ารจัดการ หลกั สตู ร เพื่อชวยสงเสริมสนับสนุนใหการนาํ หลกั สูตรไปใชบ รรลุผลสูงสุด การวางแผนบริหารจดั การหลักสตู รเปนการกําหนดแผนปฏิบตั ิการ (Operation Plan) ทีเ่ ปน รปู ธรรมท่ีชว ยใหทราบแนวปฏิบตั กิ ิจกรรมตา ง ๆ ทส่ี นบั สนนุ การใชห ลักสตู รใหม ีประสิทธิภาพ การวาง แผนบริหารจดั การหลกั สตู ร จึงเปน องคประกอบหน่งึ ของหลักสตู รสถานศึกษา ซง่ึ สถานศกึ ษาจําเปนตอง มกี ารวางแผนกําหนดกจิ กรรมการนําหลกั สตู รสถานศกึ ษา ไปใชแ ละมีการตรวจสอบความเหมาะสมของ การจัดในเร่ืองตอ ไปน้ี 8.1 การบริหารวิชาการ เปนภารกจิ ทส่ี าํ คัญหนึ่งของสถานศกึ ษาท่จี ะชวยใหก ารใชหลกั สูตร สถานศึกษา ประสบผลสําเรจ็ ตามจุดหมายทหี่ ลกั สูตรกําหนด ตวั อยา งการบรหิ ารงานวิชาการ 8.1.1 โครงการประจาํ ของโรงเรยี น โรงเรยี นควรจดั ใหมโี ครงการประจําของโรงเรียน เพื่อชวยใหผเู รยี นเกดิ ความศรัทธา เชอ่ื ม่นั เชน วนั เชดิ ชศู ิษยเกาดีเดน วันสงเสริมภมู ปิ ญ ญา และวฒั น ธรรมทองถิ่น วันตลาดนัดของโรงเรยี น หนง่ึ ผลติ ภณั ฑหนงึ่ นกั เรียน / หอ งเรยี น 8.1.2 โครงการบริการและกจิ กรรมหอ งสมุด เพอ่ื สง เสริมใหผเู รียนรักการอาน มีนสิ ัย ใฝร ู ใฝเ รียน รกั การคน ควา 8.1.3 การจัดตารางสอนของสถานศกึ ษากเ็ ปนอกี เร่อื งหนง่ึ ทมี่ ีผลตอ การนาํ หลกั สูตรไปใช ในการจดั ตารางสอนของแตละกลมุ สาระนัน้ ไมควรกาํ หนดใหเ ทา กนั หมด สถานศกึ ษาควรมีการพจิ ารณา ใหเหมาะสม โดยคํานงึ ถงึ สง่ิ ตอไปนี้ - หลักการเรียนรู การเรยี นรสู าระตาง ๆ นั้น มีระดับความยากงาย ความนา สนใจแตก ตางกนั ไป - จติ วิทยาการเรยี นรู การจดั ชวงเวลาของการเรียนรใู หผูเ รียนไดทํากิจกรรมนน้ั ควรให สอดคลองกับชว งความสนใจของผเู รียนดว ย - เทคนิควิธสี อน เนอื่ งจากเทคนคิ การสอนแตล ะวธิ ี เชน การอภิปราย การศกึ ษาคนควา การทดลอง การบรรยาย ฯลฯ จะใชเวลาแตกตางกัน ดังน้นั การจัดชวงเวลาการเรยี นรูต องมี ความเหมาะ สมกับเทคนคิ วธิ กี ารสอน นอกจากน้นั การจัดเวลาเรยี นสถานศกึ ษาควรจัดเวลาเรียนทั้งในและนอกหอ ง เรยี น เชน โครงการศึกษาปา ชมุ ชน โครงการศกึ ษาดูงานปาชายเลน โครงการทศั นศกึ ษา ฯลฯ 8.1.4 การจดั กลุมผเู รยี นและหองเรยี น เปนการจัดผเู รยี นเขา ช้นั เรียนโดยยดึ หลักการจัดตาม นโยบายท่ตี กลงรวมกัน 8.1.5 การลงโทษ และใหรางวัล ซงึ่ ตองกําหนดไวในสถานศกึ ษา เพ่ือการสง เสริมและ พัฒนาผูเรียน ใหมคี ุณลกั ษณะอนั พึงประสงค สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 325  คมู อื เตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 8.1.6 การสงเสรมิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม กําหนดวิธกี าร สง เสรมิ ท้งั ตามกลมุ สาระการเรียน รูและกจิ กรรมเสรมิ ตามความเหมาะสม 8.1.7 กิจกรรมวชิ าการนอกหอ งเรียน สถานศกึ ษาสามารถกาํ หนดไดหลายหลาย เชน การเขาคายจรยิ ธรรม การเขาคายวชิ าการตาง ๆ ฯลฯ 8.1.8 โครงการพัฒนาสอ่ื อปุ กรณการเรียนการสอน สง เสริมใหครูทุกคนรว มกันจดั ทํา / พัฒนาสอื่ อปุ กรณ รวมท้ังใหผ ูเรยี นมีสว นในการจัดทํา / พัฒนาสื่ออุปกรณ 8.1.9 เครอื ขายวชิ าการภายในสถานศึกษา ไดแ ก การประชุมแลกเปล่ียนความคิดเหน็ ของ ผูสอน ทั้งทรี่ บั ผิดชอบเปน ชน้ั ป หรอื กลมุ สาระการเรยี นรตู า ง ๆ 8.2 การบรหิ ารทั่วไป 8.2.1 การสรา งบรรยากาศใหป ลอดภยั เชน โครงการปลอดสารเสพติด โครงการส่ิงแวด ลอ ม ฯลฯ 8.2.2 แหลงเรียนรแู ละภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ นอกเหนือจากหองสมุดในโรงเรยี นแลว ควรให ผเู รยี นไปแสวงหาแหลงการเรยี นรภู ายนอก โดยการสอบถามบนั ทึกขอ มลู จะชว ยใหผ เู รียนมีฐานความรู กวา งขวางขึน้ 8.2.3 การประชมุ คณะกรรมการสถานศึกษาและผปู กครอง ซึง่ จะตอ งมีการประชุมอยาง สมํา่ เสมอ เพือ่ การประสานงานและพฒั นางาน 8.2.4 อาคารสถานทีส่ ํารวจวา ไดม ีการใชท รัพยากรของสถานศึกษาไดอยางเหมาะสม และ คุมคามากนอยเพยี งใด โดยเฉพาะดา นการใชอ าคารสถานทตี่ า ง ๆ เชน หอ งเรยี น หอ งทดลอง หอ งสมุด หองคอมพวิ เตอร โรงฝกงาน ฯลฯ ซ่งึ อาคารสถานที่ตา ง ๆ เหลาน้ี สถานศกึ ษาจะตอ งมกี ารนาํ มาใชต ลอด เวลา จึงจะถอื วาใชอาคารสถานทเี่ ปนไปอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ 8.2.5 การบริหารและพฒั นาบุคลากร เชน การจดั ครูใหต รงตามความถนัด ความรู ความ สามารถ รวมทง้ั การพฒั นาครูอยางตอเนอื่ งตลอดเวลา 8.2.6 งบประมาณ สถานศกึ ษาควรจดั สรรงบประมาณในการดําเนนิ การใชหลักสูตรสถาน ศึกษารวมทงั้ ระดมงบประมาณจากชมุ ชน หนว ยงานเอกชนท่ีเกี่ยวของ 8.2.7 การพัฒนาคลังและส่ืออปุ กรณ เพ่อื การใชสอื่ อปุ กรณรวมกัน ใชอ ยางประหยัดคุมคา 8.2.8 การตรวจสอบและรายงาน สง เสรมิ ใหผูสอนประเมนิ ตนเอง ประเมินผลงาน เปนชนั้ ปเปนกลุมสาระและประเมินรวมทง้ั สถานศกึ ษา เพ่อื จดั ทํารายงานตอสถานศกึ ษา ผปู กครองและ ตนสังคม แนวทางการตรวจสอบ - สถานศึกษาไดมกี ารบริหารงานวิชาการเพ่อื สนบั สนุนการนําหลักสตู รสถานศึกษาไปใชอ ยาง ไรบา ง สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 326  คูมอื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา - สถานศึกษาไดจดั ใหมกี ารบรหิ ารงานทว่ั ไป เพื่อสนบั สนนุ การนําหลักสูตรสถานศกึ ษาไปใช อยางไรบา ง ฯลฯ 9) อน่ื ๆ สถานศึกษาอาจกําหนดหวั ขอ เพิ่มเติมไดตามความจาํ เปน และเหมาะสม เชน - กจิ กรรมทเี่ ปนผลมาจากการบรหิ ารจัดการหลกั สตู ร ท่ตี องการใหผ เู กยี่ วขอ งและชมุ ชนรบั ทราบ - กิจกรรมสาํ คัญทีโ่ รงเรยี นจดั รว มกบั ชุมชน - การประชมุ ผปู กครอง / การเยยี่ มบา นผเู รยี น - กจิ กรรมสงเสริมอาชีพในทอ งถนิ่ 10) การตรวจสอบความเชอ่ื มโยงและสอดคลองท้งั หมด เมือ่ ตรวจสอบหลกั สูตรสถานศกึ ษาแตละหัวขอ แลว ควรมีการตรวจสอบความสอดคลองเชอ่ื มโยง กันทัง้ หมด ทกุ หัวขออกี คร้ังหนึง่ เพื่อใหเ ปนไปในแนวทางเดยี วกัน และสง เสรมิ สนบั สนนุ ซึ่งกนั และกนั แนวการตรวจสอบ - ความสอดคลอ งของเปาหมายกับโครงสรา ง - ความสอดคลองระหวา งการจดั การเรียนรูกบั วสิ ัยทศั น - ความเช่ือมโยงระหวางกจิ กรรมสงเสรมิ การเรยี นรูก ับการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู - ความเหมาะสมของงบประมาณและการระดมทรัพยากรเปนไปอยา งมีประสิทธภิ าพไดประ สิทธิผล (คมุ คา ) - การใชศักยภาพท่ีมีอยูในโรงเรยี นและชุมชน อยางเตม็ ศักยภาพ เมื่อสถานศกึ ษาไดจดั ทําหลักสตู รสถานศึกษาเสรจ็ เรยี บรอ ยแลว เพ่อื ใหสามารถนาํ หลักสตู รสถาน ศกึ ษาไปสูการปฏบิ ตั ไิ ดอ ยา งมีประสิทธิภาพ สถานศกึ ษาตองพัฒนาระบบและดาํ เนนิ การประกบั คุณภาพ ภายในสถานศึกษา โดยกําหนดระบบ หลกั เกณฑ และวธิ ีการตรวจสอบ ทง้ั นี้ ควรกาํ หนดใหครูทกุ คนได ตรวจสอบหรอื ประเมนิ ผลเองเปน ระยะ ๆ ตามแผนปฏิบตั งิ านของแตละคน มกี ารบันทึกผลการประเมนิ ผล ตนเองไว และนาํ ผลการประเมินตนเองรวมกับผลการประเมินการปฏบิ ตั ิงานตามแผนของระดบั ช้ันป กลมุ สาระการเรียนรู และภาพรวมของสถานศึกษาเปน ระยะ ๆ ซึง่ สถานศึกษาสามารถนาํ ผลการประเมนิ ดังกลาวนี้ไปใชใ นการปรับปรุงพัฒนาคณุ ภาพการจัดการศึกษาและผลสัมฤทธิท์ างการเรียนอยา งสม่าํ เสมอ นาํ ไปสกู ารรายงานประจําปข องสถานศึกษาไดต ามสภาพจรงิ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 327  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา 7. การบูรณการหลักสูตรสูการเรียนรู 1) ความหมายของ “บูรณการ” และ “การจดั การเรียนรแู บบบูรณการ” คาํ วา “บูรณการ” และ “การจัดการเรียนรูแบบบูรณการ” มีผูใหความหมายไวม ากมาย แตจากการ ประมวลความหมายที่หลากหลายน้ัน สรุปไดดงั น้ี บูรณการ หมายถงึ การเช่อื มโยง ผสมผสานรวมเขา เปนหนึง่ เดียว มีความสมั พันธกลมกลนื เพอ่ื นําไป ใชใ หเกิดประโยชนใ นชีวติ จรงิ ได การจัดการเรยี นรแู บบบูรณการ เปนการจดั กิจกรรมการเรยี นรทู ีม่ งุ ใหผ เู รียนเช่อื มโยงความรู ความ คิด ทักษะ และประสบการณท่ีมคี วามหมายหลากหลายและสัมพันธกนั เปน องคร วมเพอ่ื ใหผูเ รียนรูเกิดการ รูแจง รจู ริงในส่ิงทีศ่ กึ ษา สามารถนาํ ไปประยกุ ตใ ชใ นชีวติ จรงิ ได 2) ประเภทของการจัดการเรยี นรแู บบบรู ณการ การจัดการเรียนรูแบบบรู ณการมีหลายรปู แบบ ขึ้นอยูกบั วตั ถุประสงคแ ละความเหมาะสมของตวั ผเู รียนและสาระการเรยี นรู มีผเู สนอรูปแบบการจัดการเรียนรแู บบบรู ณการไวหลายแนวคดิ ในเอกสารน้จี ะ ขอเสนอแนวคดิ การจดั การเรียนรูแบบบรู ณการ โดยใชก ลุมสาระการเรียนรูเปน หลัก ซึ่งแบงไดเปน 2 ประเภท คือ 1. การบูรณการภายในกลมุ สาระการเรียนรู เปน การจัดการเรียนรทู เี่ ช่ือมโยงเนื้อหาความรู ทกั ษะ กระบวนการ หรือคุณลักษณะอนั พึงประสงคในกลุมสาระการเรียนรูน ั้น ๆ เขา ดว ยกัน เพื่อมุงศกึ ษาเก่ียวกับ เร่อื งราว ประเด็น ปญหา หัวขอหรอื ประสบการณเ รื่องใดเร่อื งหนงึ่ 2. การบูรณการระหวางกลมุ สาระการเรียนรู เปน การจัดการเรยี นรทู เ่ี ชอ่ื มโยงเน้ือหาดา นความรู ทักษะ / กระบวนการ หรอื คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค ต้งั แตส องกลมุ สาระการเรยี นรขู ึ้นไปเขาดวยกนั เพอ่ื มงุ ศึกษาเก่ียวกบั เรื่องราว ประเดน็ ปญหา หัวขอ หรอื ประสบการณเ รอ่ื งใดเรื่องหนึ่ง ซงึ่ ชว ยใหผ ูเรียนได เรยี นรูในเร่อื งน้นั ๆ อยางเขาใจลกึ ซ้งึ และชดั เจนใกลเคยี งกบั ความเปนจรงิ ในชีวิตยิง่ ขึน้ การบูรณการระหวางกลุม สาระการเรียนรู ในชวงช้ันท่ี 1 และ 2 มักเปนการจัดการเรียนรโู ดยผสู อน คนเดยี ว แตในชวงชนั้ ท่ี 3 ข้นึ ไป จะเปนการสอนเปนทีมต้งั แตสองคนขึน้ ไปหรอื ทําความตกลงกนั แลว แยก กันสอนตามวชิ าที่รบั ผดิ ชอบ การจดั การเรยี นรแู บบบรู ณการท้ังสองประเภทนี้ จะทาํ ใหกระบวนการจัดการเรียนรูม ีประสิทธภิ าพ ตอเม่ือผูส อนเลอื กใชรปู แบบการจัดการเรยี นรู วิธกี ารจดั การเรียนรูห รอื เทคนิคการจัดการเรยี นรทู ห่ี ลาก หลายเหมาะสมกับบทเรยี น และศกั ยภาพผเู รียนดวยเหตนุ ้ีการจัดการเรียนรแู บบบูรณการ จงึ ตอ งคํานงึ ถึง สิ่งตอ ไปนี้ - เนนผูเ รยี นเปน สาํ คัญ - จดั ประสบการณตรงท่สี อดคลองกบั ผเู รยี น โดยคาํ นึงถงึ ความแตกตางระหวา งบุคคล - เนนการปลกู ฝงจิตสาํ นึก คานยิ ม และจริยธรรมทถี่ ูกตอ ง ดีงาม สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 328  คมู ือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา - จัดบรรยากาศทส่ี งเสริมใหผเู รยี นกลาคิด กลาทํา - ใหผ ูเรยี นไดร ว มทํางานเปน กลุม มปี ฏิสัมพันธ และมีการแลกเปล่ียนเรยี นรูซง่ึ กนั และกัน 3) การบรู ณการจากหลกั สูตรสูการจดั การเรียนรูใ นชนั้ เรียน การจัดการเรยี นรแู บบบรู ณการ เปน การจัดการเรยี นรูโดยใชการเช่อื มโยงในดานสาระการเรียนรู วิธีการ และการนาํ ไปใช โดยมเี ปา หมายเพื่อพฒั นาคุณลักษณะของผูเ รียนในดา นตาง ๆ ไดแก ความรู ทกั ษะ / กระบวนการ ประสบการณ และคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค จงึ จาํ เปนตองมกี ารวางแผนต้งั แตก ารวเิ คราะห หลกั สูตร การกาํ หนดเนอื้ หาการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู การประสานงานและรว มมือกันระหวางผสู อนใน กลุมสาระการเรยี นรตู าง ๆ ท้งั น้เี พอ่ื พัฒนาใหผ ูเ รยี นเกิดการเรียนรไู ดอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพสูงสุด การบรู ณ การจึงตองเชอ่ื มโยงตง้ั แตห ลกั สูตรไปสกู ารจดั กิจกรรมการเรียนรใู นช้นั เรยี น ดวยการจัดขาํ หนายการเรยี นรู และกจิ กรรมการเรียนรแู บบบูรณการ ซ่งึ มีแนวทางในการจัดทาํ ดังน้ี การจัดทาํ หนวยการเรียนรแู บบบูรณการ การจัดทําหนว ยการเรียนรแู บบบรู ณการ สามารถจัดทําได 2 วิธี คอื วธิ ีที่ 1 กาํ หนดประเด็น / หวั เร่ือง แลว จงึ วิเคราะหมาตรฐานการเรียนรชู ว งช้ันของกลุมสาระการ เรียนรูท ีน่ าํ มาบรู ณการ ในการจดั ทาํ หนวยการเรียนรูแบบบูรณการตามวธิ ีที่ 1 นี้ การกําหนดประเด็นหรือหัวขอ เร่ืองอาจได มาจากนโยบายของสถานศกึ ษาหรอื จากผูสอนในระดับขนั้ ความสนใจของผเู รยี น จากนั้นจึงมาพิจารณาวา ในการจัดทําหนว ยการเรียนรตู ามประเดน็ หรอื หวั เรือ่ งน้เี กี่ยวขอ งกบั สาระการเรยี นรูหรอื กลุม สาระการเรียน รูใด สามารถบรรลตุ ามมาตรฐานการเรยี นรูชวงชนั้ ใดบา ง แลวกาํ หนดผลการเรียนรูที่คาดหวงั เนอ้ื หาสาระที่ เกย่ี วของ กจิ กรรมการเรยี นรู ส่อื / แหลงการเรยี นรู และเครื่องมือวัดและประเมนิ ผล เมื่อไดหนวยการเรียนรู แลว ควรประเมนิ ผลหนวยการเรยี นรู จากน้นั ปรับปรงุ แกไขใหสมบูรณแลวนําไปจัดการเรยี นรูตามแผนทไ่ี ด พฒั นาไว การกาํ หนดประเดน็ / การต้ังหวั เร่อื ง (Theme) ควรใชคําท่ีกะทัดรดั ชัดเจน มีความหมายกวาง ๆ เพอื่ จะไดค รอบคลุมเน้ือหาสาระไดห ลายกลมุ สาระการเรยี นรู นอกจากนค้ี วรพิจารณาจากคําถามตอ ไปนี้ 1. ผเู รยี นสนใจอะไร / ปญหาที่สนใจศึกษา 2. ผสู อนมคี วามสนใจ ประสบการณ และความสามารถในเรอ่ื งอะไร 3. หัวเรอ่ื งสอดคลอ งกับหลกั สตู รสถานศึกษาและความตอ งการของชมุ ชนหรอื ไม 4. ผูเ รียนควรไดร ับการพฒั นาท่ีเหมาะสมทางดา นใดบา ง 5. มสี ่ือ / แหลง เรยี นรพู อเพียงหรือไม 6. หวั เรอื่ งทีเ่ ลอื กเหมาะสมและสามารถเชือ่ มโยงประสบการณก ารเรยี นรใู นกลมุ สาระการ เรียนรูตาง ๆ ไดหลากหลายหรอื ไม สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 329  คมู ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา แผนภมู ิ แสดงการจดั จาํ หนายการเรียนรแู บบบรู ณการ กําหนดประเด็น / หวั เรอื่ ง วิเคราะหแ ละกาํ หนดมาตรฐานการเรยี นรูช วงชั้น ผล การเรียนรทู ่คี าดหวงั สาระการเรยี นรทู ส่ี ัมพนั ธก บั ประเดน็ / หวั เร่อื ง พัฒนาหนว ยการเรียนรู 1. กาํ หนดผลการเรยี นรทู ค่ี าดหวัง 2. กาํ หนดสาระการเรยี นรูท ่ีเกยี่ วขอ ง 3. จัดกจิ กรรมการเรยี นรู 4. จดั เตรียมส่อื / แหลง เรยี นรู 5. จดั เตรยี ม / สรา งเครื่องมอื วดั และประเมินผล ประเมินผลหนว ยการเรียนรู ปรบั ปรุงแกไ ขและนําไปใช วิธที ่ี 2 วเิ คราะหแ ละเลอื กมาตรฐานการเรยี นรูชว งชน้ั ของกลุมสาระการเรยี นรูต า ง ๆ แลว จงึ กาํ หนด ประเดน็ / หัวเร่ือง ในการจัดทาํ หนว ยการเรยี นรแู บบบรู ณการตามวิธที ่ี 2 นี้ ผสู อนในระดับชนั้ เดียวกันมารว มกัน พิจารณาวา ในกลมุ สาระการเรยี นรทู ส่ี อนอยนู น้ั มีมาตรฐานการเรยี นรูช ว งชั้นอะไรบา งและวเิ คราะหว ามาตร ฐานการเรียนรูชวงชนั้ ใดและสาระการเรยี นรชู ว งช้ันใดและสาระการเรียนรูในกลุม สาระการเรยี นรใู ดท่ี เหมาะสมจะนํามาบรู ณการรวมกนั แลวจงึ กาํ หนดประเด็นหรือหัวเรอ่ื งใหส อดคลองกนั จากนัน้ พจิ ารณาผล การเรยี นรูท ีค่ าดหวัง เน้ือหาสาระที่เกีย่ วของ กิจกรรมการเรยี นรู สื่อ / แหลงการเรียนรู และเคร่อื งมอื วดั และ ประเมนิ ผล เมือ่ ไดห นว ยการเรยี นรูแลว ควรประเมินผลหนว ยการเรยี นรู จากนน้ั ปรบั ปรุงแกไขใหส มบรู ณ แลวนาํ ไปจดั การเรียนรูต ามแผนทไ่ี ดพ ัฒนาไว สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 330  คมู อื เตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา แผนภูมิ แสดงการจัดทําหนว ยการเรียนรูแบบบูรณการ วเิ คราะหและกาํ หนดมาตรฐานการเรยี นรูชว งชั้น ผลการเรียนรทู ่คี าดหวงั สาระการเรียนรูทีส่ ัมพันธก ัน กําหนดประเด็น / หวั เรอื่ ง พฒั นาหนวยการเรียนรู 1. กําหนดผลการเรียนรูทีค่ าดหวงั 2. กําหนดสาระการเรียนรทู เ่ี กีย่ วของ 3. จดั กิจกรรมการเรยี นรู 4. จัดเตรยี มส่อื / แหลง เรียนรู 5. จดั เตรยี ม / สรา งเครอื่ งมอื วัดและประเมนิ ผล ประเมนิ ผลหนวยการเรียนรู ปรับปรุงแกไขและนําไปใช 4) การประเมินผลเพอ่ื การพฒั นาการจัดการเรียนรแู บบบรู ณการ การจดั ทาํ หนวยการเรยี นรูและการจัดการเรียนรแู บบบรู ณการ ที่มงุ ใหผ ูเ รียนเชอ่ื มโยงความรู ความ คิด ทกั ษะ ประสบการณท ม่ี ีความหมาย หลากหลาย และสมั พันธก นั เปน องครวมและเกดิ การเรียนรตู าม มาตรฐานการเรยี นรูน ั้น จาํ เปนตองมกี ารประเมินผลเพือ่ แสดงถงึ การบรรลุตามมาตรฐานการเรียนรูข อง ผเู รยี น ซึ่งในการประเมินผลน้นั สามารถดําเนินการไดดังน้ี 1. การประเมนิ ผลหนว ยการเรียนรู การประเมินผลหนว ยการเรียนรูแบบบูรณการนน้ั จะประเมนิ หนวยการเรียนรใู นดานความสอด คลอ งของการจัดหนวยการเรียนรแู บบบูรณการกบั มาตรฐานการเรยี นรชู วงชนั้ ของกลมุ สาระการเรียนรทู ่ี นํามาบูรณการ ความสมบูรณควบถวนขององคประกอบของหนว ยการเรยี นรู การเรียงลําดบั ของหนว ยการ เรียนรู การบูรณการระหวางกลมุ สาระการเรยี นรูต าง ๆ หรือการบูรณการภายในกลมุ สาระการเรียนรู ความ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 331  คมู อื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศึกษา เหมาะสมของรูปแบบการบรู ณการ การบรู ณการกบั การนําไปใชใ นชวี ิตจรงิ ความชัดเจนของการจดั ทาํ ผังมโนทัศนของหนวยการเรยี นรู หนว ยการเรียนรูท ่ีจัดทําสามารถนําไปปฏิบัตจิ รงิ ได มกี ารจดั ทาํ แผนการ จดั การเรยี นรูแตละหนว ยการเรียนรู (ตัวอยางแบบประเมินผลการจดั ทาํ หนวยการเรยี นรแู บบบูรณการ สามารถคน ควา เพมิ่ เติมไดจากเอกสารเรยี นรู. ..บรู ณการชองสํานกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา สํานักงาน คณะกรรมการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน) 2. การประเมนิ ผลการจดั การเรียนรแู บบบูรณการ การประเมนิ ผลการจัดการเรยี นรูแบบบรู ณการมีแนวทางในการประเมนิ ดงั น้ี 1. การประเมินคุณภาพ / ความสามารถของผเู รียน ที่มผี ลมาจากการเรยี นรูแบบบูรณการ ประกอบ ดว ยการประเมิน 3 ดา น คอื 1) การประเมินตามกลุมสาระการเรียนรู 2) การประเมนิ การอาน คดิ วเิ คราะห และเขียน 3) การประเมนิ คุณลักษณะอันพงึ ประสงค การประเมนิ คณุ ภาพ / ความสามารถของผูเ รียนนีไ้ มค วรมงุ เนนแตผลสมั ฤทธท์ิ างการเรียนเม่ือเสรจ็ สิ้นการเรยี นเทา น้ัน แตค วรประเมนิ กระบวนการระหวา งเรยี นรดู วย ดังนั้นการประเมนิ ผลจงึ ควรมีลกั ษณะ เปนการประเมนิ กระบวนการระหวา งเรยี นรดู วย ดงั น้ันการประเมนิ ผลจงึ ควรมลี ักษณะเปน การประเมนิ ตาม สภาพจริง (Authentic assessment) ซง่ึ เปน การประเมินจากการปฏิบัติงานหรอื กิจกรรมอยา งใดอยา งหน่ึง โดยงานหรอื กจิ กรรมทมี่ อบหมายใหผูเรยี นปฏิบัติ จะเปน งานหรอื สถานการณที่เปนจริง หรอื ใกลเคยี งกบั ชีวติ จริง มีสภาพการณซับซอ นและเปน องครวมมากกวา งานทปี่ ฏบิ ตั ใิ นกิจกรรมการเรียนทว่ั ไป 2. การประเมินการปฏิบตั ิ (Performance Assessment) จะเนน ประเมนิ ทกั ษะการปฏิบตั แิ ละผลงาน จากการปฏิบัติ สาํ หรับการประเมินตามสภาพจริง ผAuthentic Assessment) จะเนนประเมินทักษะการปฏิบัติ และผลงานทีไ่ ดจ ากการคดิ ออกแบบสรา งสรรคและปฏิบัตติ ามบริบทของสง่ิ ท่ีเรยี นรหู รอื บรบิ ทของชวี ติ จริง เครื่องมือที่ใชใ นการประเมนิ ใชเทคนคิ การใหค ะแนนโดยสรา งแนวทางการใหค ะแนน (Scoring Guideline) โดยการแตกคุณภาพเปนประเดน็ การประเมิน (Rubrics) แลว นําไปเขยี นบรรยายระดบั คะแนน (Scoring Rubrics) 3. การกําหนดประเด็นการประเมนิ (Rubrics) การประเมินตามสภาพจริงจะมคี วามเทีย่ งตรง (Validity) ก็ตอ เมื่อประเด็นการประเมนิ ครอบคลุม สงิ่ ที่จะประเมินและจะเกิดความเช่ือม่นั (Reliability) เมือ่ สรางเกณฑก ารใหค ะแนนอยางชัดเจนเปนปรนัยเน่ืองจากประเดน็ การประเมินมีความสําคัญ จึงควร กาํ หนดใหค รอบคลมุ และใชประเมินไดก ับงานทุกชิ้นเพราะผลงานทีไ่ ดจากการเรียนรตู ามสภาพจรงิ ของ ผูเรียนจะแตกตา งกนั ออกไปตามแนวทางของแตล ะคน สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 332  คมู ือเตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 5) ขอ ควรคาํ นงึ ในการจัดการเรยี นรแู บบบูรณการ แมว า การจัดการเรียนรแู บบบูรณการจะมีคุณประโยชนใ นการพัฒนาผูเรียนใหเกดิ คณุ ลักษณะ อันพึงประสงคดังท่ีกลาวขางตน แตเ พื่อใหก ารจดั การเรยี นรแู บบบรู ณการบรรลผุ ลสาํ เร็จตามเปาหมาย ผสู อนควรพิจารณาในประเดน็ ตา ง ๆ ดังนี้ 1. การจัดการเรียนรูแ บบบูรณการมลี ักษณะการเรียนรูทห่ี ลากหลายการเลือกรปู แบบใด จาํ เปน ตอ ง พจิ ารณาถงึ สาระการเรยี นรู ผลการเรียนรทู ี่คาดหวงั และระดบั ชนั้ ของผเู รยี น ในชว งชั้นท่ี 1 และ 2 สาระการ เรยี นรสู ามารถยดื หยนุ เชื่อมโยงกนั ได การจัดการเรยี นรูด าํ เนินการไดง ายและเปน พืน้ ฐานการเรียนรขู องชวง ช้ันท่ี 3 และ 4 ทีต่ อ งการใหผเู รยี นรูและเขาใจในเร่ืองท่ีเรยี นอยางลกึ ซ้ึง มีกระบวนการเรียนแบบเจาะลึกโดย เฉพาะอยางยิ่งในชวงชน้ั ที่ 4 สาระการเรียนรูแตล ะกลมุ มีลกั ษณะเฉพาะ การเรยี นรแู บบบรู ณการจึงมงุ เนน พฒั นาทักษะกระบวนการคิด กระบวนการเรยี นรู และการะบวนการทํางานอยางเปนระบบ มคี วามสามารถ ในกรคดิ วเิ คราะห คดิ สังเคราะห คดิ รเิ รมิ่ สรา งสรรค มีศักยภาพในการเรียนรู สามารถสรุปแนวคิด ผลการ ศกึ ษาคนควา และนําเสนอไดอยา งมปี ระสิทธิภาพ มรี ะบบการบรหิ ารจดั การท่ีดี มีภาวะผนู าํ และสามารถ ทาํ งานอยา งเปนระบบ 2. การจัดการเรยี นรูแบบบรู ณการตองอาศัยความรว มมือจากผูทเ่ี ก่ยี วของทุกฝา ยในการประชุม ปรึกษาหารือ วางแผน ไดมสี วนรว มในการคิด วางแผนการจัดการเรยี นรูและรว มมือกันอยา งสรางสรรค 3. การจดั การเรยี นรูแ บบบรู ณการ มีลกั ษณะการจัดการเรียนรูทห่ี ลากหลาย บางครง้ั จาํ เปนตองใช เวลาในการเรยี นรรู ว มกนั ระหวา งผสู อนแตล ะกลุม สาระการเรียนรู แตโ ดยทัว่ ไปในปจจุบันมักนยิ มกําหนด ตารางสอนเปน รายชว่ั โมง ผูสอนแตละคนตอ งรบั ผดิ ชอบในการจดั การเรยี นรูใ นสาระของตนเอง ซ่ึงไมเออ้ื ตอ การจัดการเรยี นรูแ บบบูรณการ กลุมสาระการเรียนรูทต่ี อ งการจดั การเรียนรูรวมกัน อาจมชี วั่ โมงสอนไม ตรงกันหรือบางคร้ังท่ชี ัว่ โมงสอยตรงกันแตเ นื้อหาท่ใี ชเรยี นในชัว่ โมงน้ัน ไมส ามารถบรู ณการกันได การ วางแผนการจดั การเรียนรแู บบบูรณการจึงควรดาํ เนินการควบคไู ปกับการจดั ทําโครงสรางเวลาเรยี นของ สถานศึกษา 4. การจัดการเรียนรแู บบบรู ณการจาํ เปน ตองมีการประชมุ วางแผนจดั การเรียนรู วดั และประเมินผล รวมกนั ผูส อนบางคนไมถนดั ในการจดั การ ไมค ุนเคยทจ่ี ะสอนหรือทํางานรว มกันกับผอู นื่ ไมม ่ันใจในสิง่ ท่ี ตวั เองดําเนนิ งาน มีความวติ กกงั วลวาวิชาการท่ีตนเองเช่ียวชาญจะไรคณุ คา สาระที่อยากใหเด็กไดเรยี นรจู ะ ขาดหายไป การวางแผนจดั การเรยี นรูจึงจําเปน ตอ งมีการพฒั นาครใู หมคี วามรู ความเขา ใจ เหน็ ถงึ ประโยชน และความจําเปนของการจดั การเรียนรู พฒั นาทักษะกระบวนการจัดการเรียนรู กระบวนการทาํ งานและ สามารถทาํ งานรว มกับผอู ่นื อยา งสรางสรรค สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 333  คมู ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 8. การพัฒนากระบวนการเรยี นรู 1) แนวคดิ จากพระราชบัญญตั ิการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 เกิดขน้ึ เพ่ือเปนกลไกสําคัญในการปฏิรปู การศึกษา และ หวั ใจของการปฏริ ปู การศกึ ษา คอื การปฏิรปู การเรียนรู ดงั นนั้ สาระตางๆ ที่ระบุอยูในพระราชบญั ญัตกิ าร ศึกษาก็เพื่ออํานวยประโยชนใหเกดิ การเปลย่ี นแปลงการเรยี นรูของผเู รยี น การจัดการเรียนรู โดยเนนผเู รียน เปนสําคัญ เปนเปาหมายสาํ คัญท่ีจะใชเปลี่ยนแปลงการเรียนรูของผูเรียนใหสามารถพัฒนาท่ีตัวผเู รยี นได สาระทร่ี ะบไุ วในพระราชบัญญัติการศกึ ษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 ทีเ่ ก่ียวของกับการจัดการเรยี นรทู เี่ นนผเู รียน เปนสาํ คญั ไดแก การจดั การหลักสูตรใหสอดคลองกับการดาํ รงชวี ติ และมลี ักษณะเปน การบูรณาการความรู การจัดกระบวนการเรียนรเู นน พัฒนาผูเรียนตามศกั ยภาพ และการประเมนิ ผลตามสภาพจริง 2) แนวคิดการจดั การเรียนรูทเี่ นน ผเู รียนเปนสําคญั ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 พระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแหงชาตไิ ดก ําหนดสาระเกีย่ วกับการจดั การเรียนรทู ี่เนน ผูเ รยี นเปน สําคญั ไวหลายประการตามมาตราตางๆ ไดแ ก การกําหนดใหผ ูเรยี นทุกคนไดเ รียนรู และพฒั นาตนเอง การพฒั นา ผเู รยี นตอ งเตม็ ตามศกั ยภาพ และรอบดาน การเรยี นรูเกดิ ไดทุกที่ ทกุ เวลา และตอ เน่อื งตลอดชีวติ การเรยี นรู ในสง่ิ ที่มีความหมายและสามารถนําไปใชประโยชนไดในการดํารงชวี ิต การเรยี นรตู อ งไดจ ากการไดลงมือ ปฏิบัติ แนวคิดตางๆ ดังกลาวเปน แนวทางในการกําหนดลกั ษณะการจัดกจิ กรรมการเรียนรทู ผ่ี ูเรยี นเปน สาํ คัญ ใน CIPPA–Model ที่เนน ใหผเู รยี นไดสรางความรผู านการมปี ฏสิ ัมพันธท างสงั คม โดยการใชกระบวนการ เรียนรูดวยความกระตือรือรนตน่ื ตวั ตลอดเวลา และการมโี อกาสนาํ ความรไู ปประยกุ ตใช 3) องคป ระกอบ และตวั บงชก้ี ารจดั การเรียนรู ท่เี นน ผเู รียนเปนสาํ คญั 3.1) การบรหิ ารจดั การ การบรหิ ารจดั การโรงเรียนเปนองคป ระกอบท่สี ําคัญทบ่ี ง ช้ีวา การจดั การเรียนรู มลี กั ษณะเนน ผเู รยี น เปน สําคญั หรอื ไม โดยการบรหิ ารจดั การจะตอ งมลี ักษณะพฒั นาพรอมๆ กนั ทั้งระบบโรงเรียน ทกุ หนว ยงาน ยอมตองมีเปา หมายและความเขาใจรว มกัน เพ่ือใหก ารบรหิ ารจัดการสําเร็จผลตามเปาหมาย 3.2) การจดั การเรียนรู การจดั การเรยี นรอู ันเปน ตวั บงชี้สภาพการจัดการเรยี นรูทเ่ี นน ผเู รียนเปนสาํ คัญ จะตองมีลักษณะการ จดั การเรยี นรูใหผเู รียนไดพฒั นาตามธรรมชาติ เต็มตามศักยภาพ ผา นการจดั หลกั สูตรท่สี นององครวมของ ชีวติ ท่ีเรยี กวา บรู ณาการความรู และเชือ่ มโยงกับชวี ติ จรงิ ของปจ จบุ ัน รวมถงึ ตอ งมกี ารออกแบบกจิ กรรมการ เรียนรใู หผูเรยี นไดพฒั นาตนเองเตม็ ตามศกั ยภาพ สนองตอบความแตกตางระหวางบคุ คล และมีการใช กระบวนการวิจัยเปน เครือ่ งมือสําคญั ในการพฒั นาผเู รยี น สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 334  คมู อื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 3.3) การเรยี นรขู องผเู รียน ในการจัดการเรียนรูท่ีเนนผูเรียนเปนสาํ คัญ การเรียนรูของผูเรียนตองมีลักษณะเรียนรูอยางมีความ สุข ผูเรยี นจะรกั การเรียน ใฝร ู และอยากมาโรงเรียน ในกิจกรรมการเรียนรผู ูเ รียนตอ งไดใชก ระบวนการคดิ และไดล งมือปฏิบตั ิจริง ไดเรยี นรูจ ากแหลงเรียนรทู หี่ ลากหลาย และเรยี นรูรวมกบั บุคคลอืน่ ไดเรียนรูระบบ บรู ณาการองคร วมของความรู และเรยี นรวู ิธกี ารเรยี น หรือ ไดรูจกั กระบวนการเรยี นรขู องตนเอง สิง่ เหลานเ้ี ปน ตวั บงชอ้ี ยา งหนึง่ ของการจัดการเรยี นรทู ่ีเนน ผเู รยี นเปน สาํ คัญ 4) เทคนิคการจดั การเรยี นรูทีเ่ นนผเู รียนเปนสาํ คัญ 4.1) เทคนคิ การจัดกิจกรรมที่สงเสรมิ ใหผเู รียนสรางความรูด วยตวั เอง ครูสามารถจัดกจิ กรรมสงเสรมิ ใหผ ูเ รียนสรางความรดู ว ยตวั เองไดโดยการศึกษาเทคนคิ การจัด ประสบการณ เพ่อื นําเสนอขอมูลใหมดวยวิธกี ารทีน่ าสนใจและหลากหลาย เทคนคิ การใชค าํ ถามหรอื คําส่ัง ใหผ เู รยี นไดคดิ หรอื ลงมอื ปฏิบัติเพอ่ื เชือ่ มโยงความร/ู ขอ มูลในสมอง เทคนคิ การชว ยผเู รียนจดั ระบบขอมลู ความรูและแสดงออกมาในรูปของแผนภาพโครงสรางความรู ตลอดจนการใชวิธีสอนตางๆ ทีช่ ว ยใหผูเรยี น สรางความเขาใจสิง่ ท่เี รยี นในลกั ษณะของความคิดรวบยอดหรือหลกั การ 4.2) เทคนิคการจดั กจิ กรรมทีส่ ง เสริมใหผูเ รยี นทาํ งานรว มกับคนอน่ื ครสู ามารถจัดกจิ กรรมสง เสรมิ ใหผูเรยี นทํางานรวมกบั คนอืน่ โดยการศึกษาเทคนิควธิ ีการจัดกิจกรรม ของรปู แบบการจดั การเรยี นการสอนโดยใหผเู รยี นเรียนรรู ว มกัน (Cooperative Learning) ซ่ึงทาํ ไดห ลายแบบ เชน แบบ STAD, TGT, Jigsaw, TAI เปน ตน 4.3) เทคนิคการจัดกิจกรรมท่สี งเสรมิ ใหผ เู รียนนําความรูไปประยกุ ตใ ชในชีวติ ประจําวัน ครสู ามารถจดั กิจกรรมสง เสรมิ ใหผ เู รียนนําความรูไปประยุกตใชใ นชวี ิตประจาํ วันได โดยจัดสถาน การณใหผูเรยี นไดแ สดงออกถงึ ผลการเรียนรใู นลกั ษณะตา งๆ โดยคํานึงถงึ ความสามารถเฉพาะของผเู รียนแต ละคน การแสดงผลการเรียนรใู นเรอื่ งเดยี วกันของผเู รยี นแตล ะคนอาจมีความแตกตา งกัน การสงเสรมิ ใหผู เรยี นแสดงผลของการเรียนรู อาจใชข ้นั ตอนของวิธีการสอนโดยใชโครงงาน และการจดั นทิ รรศการเปน แนวทางในการออกแบบกจิ กรรมการเรียนการสอนก็ได 5) การวดั และประเมนิ ผลท่เี นนผูเ รยี นเปน สําคญั 5.1) การวดั และประเมนิ ผลผูเรยี นตามสภาพจรงิ การประเมินผลเปนกระบวนการสําคัญท่มี สี วนเสรมิ สรา งความสาํ เร็จใหก บั ผูเรียน เปน สว นหน่ึง ของกระบวนการจดั การเรยี นการสอน การสอนและการประเมินผลจาํ เปนตองมลี ักษณะสอดคลองกันอยางท่ี เรยี กวา “สอนอยา งไรตองเปน อยา งนน้ั ” การจัดการเรยี นการสอนท่เี นน ผเู รยี นเปนสาํ คัญตองใชก ารวดั และ ประเมินผลตามสภาพจรงิ เพราะผูเรยี นจะไดรบั การประเมนิ ความสามารถรอบดานท่ีเกดิ การเรียนรจู ริง การ วัดและประเมนิ ผลจะตองมีลกั ษณะหลากหลาย และวัดประเมนิ หลายแงม ุม สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 335  คมู อื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 5.2) วธิ ีการ และเครื่องมอื การวดั และประเมนิ ผลทีเ่ นน ผูเรยี นเปน สําคัญ เน่อื งจากการวัดและประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ ตองวัดและประเมินความสามารถรอบดา นของผูเ รยี น จงึ ตองใชว ธิ กี ารและเครือ่ งมอื หลากหลาย ไดแก การสังเกตตองใชแบบสงั เกต การสมั ภาษณตองมีแบบ สมั ภาษณ ตองมีการตั้งเกณฑตวั บง ชีจ้ ากการสังเกต เพ่ือใหประเมนิ ผลอยา งเปนปรนยั และสอดคลองกับ สภาพจริง แตก ย็ งั ตองใชแ บบทดสอบในการวดั ความรเู ปน สว นประกอบดว ย และยงั มปี ระเด็นการวัดและ ประเมินพฒั นาการของผเู รยี น ซ่ึงจะใชแ ฟมสะสมงานเปน เครอื่ งมือสาํ คัญในการพจิ ารณา 5.3) การนาํ แนวคิดการประเมนิ ผลผูเรยี นตามสภาพจริงไปใชในการจดั การเรียนการสอน กอ นนําแนวคดิ การประเมินผลผูเ รยี นตามสภาพจริงไปใชในการจัดการเรยี นการสอน ครูตอ งเรยี นรู แนวทางการประเมินตามสภาพจริงใหชัดเจน และสามารถปฏบิ ัติได การใหผูเ รียนจดั ทําแฟมสะสมงานเปน วิธีการประเมนิ ตามสภาพจริงที่ทาํ ใหไดข อมูลพัฒนาการของผูเรยี น 6) บทบาทของครใู นการจัดการเรยี นการสอนทีเ่ นน ผูเรียนเปนสําคัญ 6.1) บทบาทครใู นฐานะผจู ดั การและผูอาํ นวยความสะดวก ในฐานะของผจู ัดการและผูอํานวยความสะดวกในการเรียนรู ครจู ะตองวางแผนกจิ กรรม ประสบการณ จัดเตรยี มสอ่ื การเรยี นการสอนทจี่ ําเปน วางแผนสรางเงอื่ นไขสถานการณต างๆ ท่เี อ้อื อาํ นวยใหผ ูเ รียนเกดิ การ เรียนรูตามเปาหมาย ครูจึงมิใชผูท่ีตองเตรียมความพรอมดานเนื้อหาอยางเดียวอีกตอไป แตจะตองเปนผวู าง อบุ ายท่ีจะทาํ ใหเ กิดการเรียนรูท ่ีพึงประสงคด วย 6.2) บทบาทครูในฐานะผูจดั การเรยี นรู เมอื่ ครไู ดจ ัดการวางแผนกจิ กรรมการเรยี นรตู ลอดจนเงื่อนไขตางๆทีจ่ ะตอ งมใี นกระบวนการเรยี นรู แลว ครูจะตอ งมคี วามสามารถในการควบคุมกลไกตางๆทต่ี ้งั ไว เพือ่ ดาํ เนนิ การเรียนรใู นขณะจดั การเรียนการ สอนใหเปน ไปตามตองการ ตองมีความสามารถทจี่ ะยืดหยนุ ปรับเปล่ียนกลยุทธทจี่ ะใชเ พ่ือใหเ กดิ ผลดีตอ การเรยี นรขู องผูเรยี นใหมากท่ีสดุ การสรา งบรรยากาศท่เี อือ้ ตอ การเรยี นรู และการใชก ารเสรมิ แรงเปนทกั ษะ ทจ่ี ําเปนท่คี รตู อ งฝก ปฏิบตั ิจนชาํ นาญ การทต่ี อ งปรบั เปล่ียนการสอนจากครูเปน ศนู ยก ลางมาเปนการใหความสําคัญตอ ผเู รยี นหรือการ เนน ผเู รียนเปนสาํ คญั ใหน กั เรยี นมีบทบาทตอ การเรยี นรูข องตนเองนัน้ จะทําใหครทู ี่มงุ การสอนในรปู แบบ ใหม สามารถสอนอยา งมคี วามสุข แตอาจสรา งความอดึ อัดสบั สนใหกบั ผูไมเคยปฏิบตั หิ นา ทีเ่ ปนพี่เลี้ยงหรอื โคช (Coach) ใหคาํ แนะนาํ ใกลช ดิ รว มวางแผนโดยยึดมาตรฐานการเรียนรทู ่ีควรไดร ับแนะนาํ ใกลช ดิ รวม วางแผนโดยยึดมาตรฐานการเรยี นรูท ีค่ วรไดร บั แนะนาํ ใหเ ด็กเขาใจจดุ ออ นจดุ แข็งของตน ใหเ รียนรูด ว ยวธิ ีที่ เด็กถนัด คอยติดตามผลการทํากิจกรรมใหค วามเหน็ ปอนกลับ (Feedback) ใหเด็กมั่นใจในผลลพั ธท ถี่ กู ตอ ง ใหปรบั ปรงุ ในสิง่ ทย่ี งั ดอยเสรมิ ความรูใหครบตามมาตรฐาน ใหคําปรกึ ษาเม่ือเด็กพบปญ หาอปุ สรรค และ กระตุน ใหก ําลังใจในความเพียรพยายามใหกลาคิดกลาลองแสวงหาความรทู ่ีเขาสนใจ นอกจากนี้ ครจู ะตองรู จัดจุดเดนจดุ ออ นใหกระบวนการเรียนรทู ย่ี ดื หยุน หลากหลาย เพราะสิง่ ท่เี รียนยากน้ันถา ผา นทางกระบวนการ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 336  คมู ือเตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา เรียนรูจากของจรงิ ปฏบิ ตั จิ ริง เปน ข้นั ตอนจากงา ยไปหายาก ผเู รยี นจะเรยี นไดส ะดวกขึ้น มกี ารจัดกลมุ ผเู รียน ที่สอดคลอ งกับความสามารถ ปรับเวลาใหยดื หยุนสําหรบั ผเู รยี นชา ผา นเครื่องมอื ชว ยการเรยี นรู เชน สื่อการ เรียนดวยตนเองและเทคโนโลยีชว ยเรียนที่หลากหลายจะสนองผูเรยี นทีแ่ ตกตางกันไดด ี ไมเกดิ ปรากฏการณ ที่สอนใหเ ดก็ ปานกลางเรียนได เดก็ เกง เบอ่ื หนาย และเดก็ ออนเรยี นไมไ ดเ ลย 6.3) บทบาทและหนา ทข่ี องผบู ริหารสถานศกึ ษาในการจัดการเรียนรู 1) ปรบั เปลย่ี นแนวคิดในการบรหิ ารจัดการเพื่อการปฏริ ูปการเรียนรู โดยสนับสนุนและมีสว น รว มกับผเู รยี นและครูในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู 2) กําหนดแผนยทุ ธศาสตรใ นการพฒั นาโรงเรียนไวใ นแผนพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาของโรงเรียน ที่มีแผนงานในการปฏิรูปการเรียนรู ตามแนวทางของพระราชบัญญตั กิ ารศกึ ษา แหง ชาติ พ.ศ. 2542 หมวด 4 ท่วี า ดวยแนวการจัดการศกึ ษา 3) นําผลการประเมินผูเรียนมาใชก ําหนดนโยบายของสถานศึกษา 4) บรหิ ารจัดการใหเอื้ออาํ นวยความสะดวกใหครูผูส อนมเี สรใี นการคิดพฒั นารปู แบบการเรยี นรู ทาํ วิจัยในชัน้ เรยี น แลกเปลยี่ นเรียนรูระหวางเพ่ือนครู การทํางานเปน ทมี ผนกึ กําลงั ระหวางกลมุ วชิ าเพอ่ื พัฒนาผลการเรียนรใู หไดต ามมาตรฐานหลักสูตร 5) พฒั นาสภาพแวดลอมในโรงเรยี นใหมีบรรยากาศเอื้อตอการเรยี นรู สามารถใชแหลงเรียนรู ตางๆ เปนหองเรียน 6) จดั ใหม ีระบบนเิ ทศภายในชวยเหลือครูในดานหลักสตู รและการจัดการเรยี นรูอยา งตอ เน่อื ง 7) กระบวนการจัดการเรยี นรูท ี่เนนผูเรียนเปนสาํ คัญ 7.1) ขน้ั เตรยี มศึกษาผูเรียน 1) ศึกษาขอมลู พนื้ ฐานของผูเรยี นรายบุคคล จดุ เดน จดุ ดอ ย พนื้ ฐานความรูเ ดิมเปน ตน 2) สาํ รวจความตอ งการ/ความสนใจของผเู รียน โดยซักถาม สมั ภาษณ พดู คยุ หรอื ทาํ แบบ ทดสอบกอ นเรยี น 3) สรางและกระตนุ ความสนใจของผเู รียนใหเ กิดความสนใจในส่ิงท่อี ยากใหผูเ รียนไดเ รียนรู โดยเชอื่ มโยง สงิ่ ทีผ่ เู รียนสนใจเขากบั สาระการเรยี นรูท่อี ยใู นหลกั สตู ร 7.2) การศึกษาหลกั สูตรและวางแผนการสอน 1) ครเู ตรียมสาระการเรยี นรู จดั หานวัตกรรม และองคประกอบอื่นๆ ที่เอ้อื ตอ การเรียนรูโ ดย ศึกษาหลกั สูตรและจดั ประสงคก ารเรยี นรู 2) ครูวางแผนจดั กระบวนการเรียนรู ควรจัดใหมคี วามตอ เน่ือง เชอ่ื มโยงและ บูรณาการแตละสาขาวิชาทส่ี ัมพนั ธกนั เขา ดว ยกนั เพือ่ ชวยใหการจดั การเรยี นรูส อดคลอ งกับวิถชี ีวติ จริงและ ใหผเู รียนไดเ รียนรจู ากประสบการณจ ริงใหม ากท่สี ดุ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 337  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 7.3) ข้ันดําเนินการจัดกจิ กรรมการเรียนรู มี 3 ขั้นตอนยอ ย คือ 1) การนาํ เขาสบู ทเรยี นครูควรใชประเดน็ คําถามหรือกิจกรรมทกี่ ระตุน หรือทาทายใหผูเรยี น เกิดขอ สงสยั ครจู ะตอ งรจู ักผูเ รียนรายบคุ คลเปนอยางดี เพือ่ ชวยใหผเู รียนไดใ ชความถนดั ความสนใจและ ลลี าการเรียนรใู นการพัฒนาศกั ยภาพของแตล ะบุคคล 2) การจัดกจิ กรรมการเรียนรู ครเู ปนบุคคลท่สี าํ คัญในการจัดกิจกรรม การเรยี นรโู ดยสงเสรมิ ให ผูเ รยี นสามารถพฒั นาตามธรรมชาติและเตม็ ศักยภาพโดยใหผ เู รยี นมสี ว นรวมเสนอกจิ กรรมและลงมอื ปฏบิ ัติ จริงทุกข้ันตอน ตลอดจนการสรปุ ความรูดว ยตนเอง รวมทั้งใหผ เู รียนมปี ฏิสัมพนั ธทง้ั สมาชิกภายในกลมุ และ ระหวา งกลมุ เพ่ือใหผ เู รยี นไดเรียนรวู ธิ ีการแสวงหาความรู 3) วเิ คราะห อภปิ รายผลงาน องคค วามรทู สี่ รปุ ไดจากกิจกรรมการเรยี นรู ครูและผูเรียนรว มกนั อภิปรายผลท่ีเกดิ จากกิจกรรมการเรยี นรแู ละเปล่ียนประสบการณ โดยเนนใหผ ูเรียนเกดิ การคน พบองคค วาม รดู วยตนเอง ครูเปน ผสู ังเกตเพอ่ื ใหข อมลู ยอ นกลบั เพ่ือชว ยใหอ งคความรูทไี่ ดช ัดเจนขึ้นเปนการเสรมิ แรง และกระตนุ ใหผูเ รยี นสนใจคน ควาหาความรตู อไป 7.4)ข้ันประเมนิ ผล การประเมนิ ผลสําเรจ็ ของการจดั การเรียนรทู เ่ี นนผเู รยี นเปนสําคญั น้นั จะตอ ง วัดและประเมินใหค รอบคลุมทกุ ดา น ท้งั ในสว นของกระบวนการและผลงาน ท้ังดา นความรู ความรูส ึก และ ทกั ษะการแสดงออกทกุ ดา น มกี ารวัดผลตามสภาพจริง โดยเนนการวดั จากการปฏิบตั ิงาน แฟม สะสมผลงาน ในการประเมนิ ผลสามารถประเมินระหวา งการเรยี นการสอนและประเมนิ สรุปรวม 7.5) ขน้ั สรปุ และนําไปใชป ระยุกตใช เปน ขน้ั ตอนทีผ่ เู รยี นคน พบความสามารถ จดุ เดนจุดดอ ยของ ตนหลงั ดาํ เนินกจิ กรรมการเรยี นรูซ ึง่ พจิ ารณาไดจากการหาขอสรุปจากบทเรยี น โดยครูเปนผูชแ้ี นะเพ่มิ เติม การแลกเปลย่ี นเรยี นรู การสะทอ นความคดิ การแสดงผลงาน การจดั นทิ รรศการ และการสรา งสรรคใหมๆ ทจ่ี ะเกิดประโยชนตอสงั คม ชมุ ชน และการดาํ รงชีวติ ประจําวัน 8) วธิ กี ารจัดการเรยี นรูทีเ่ นนผูเรยี นเปนสําคัญ วิธีสงเสริมและใหค วามสําคัญกับผูเรียนมีหลายวธิ ี ซงึ่ ครูสามารถนําไปปรับใชใ หเหมาะสมกับผู เรยี นและจุดประสงคก ารเรียนรสู ามารถจาํ แนกตามแนวคิดและวิธีการเรียนรู เอกสารเลม น้ีขอนําเสนอดังนี้ 1) การจดั การเรียนรูท างออ ม มีแนวคดิ พ้ืนฐานวา “ยงิ่ ผเู รียนมีวุฒิภาวะสงู ขน้ึ ยง่ิ ตอ งมีความ รับผดิ ชอบทจ่ี ะตองคน หาคน พบขอ ความรแู ละสรปุ ขอความรูจากประสบการณการเรยี นรูของตนมากข้นึ ” ตวั อยา งเทคนคิ วิธีการจัดการเรยี นรแู บบออ ม ไดแ ก การเรียนรแู บบสบื คน แบบคน พบ แบบแกป ญหา แบบ สรา งแผนผงั ความคิด แบบใชกรณศี กึ ษา แบบตัง้ คาํ ถาม และแบบใชก ารตัดสนิ ใจ 2) เทคนิคการเรียนรูเ ปน รายบุคคล เปน แนวทางหน่ึงของการเรียนรูท่ีผเู รียนแตละคนปฏิบัติ เพอื่ พฒั นาตนเอง และฝกทักษะการเรียนรตู ลอดชีวติ เทคนคิ นีเ้ ริม่ ตน จากครหู รือผูเรยี นเปน ผกู ําหนด โดย ผเู รียนตองศกึ ษา วเิ คราะห สรปุ อา งอิง และสรุปขอความรบู นพน้ื ฐานของการวิเคราะห และประเมนิ ผล กระบวนการ ตวั อยา งเทคนคิ การจัดการเรยี นรเู ปนรายบคุ คล ไดแ ก การเรียนแบบศูนยการเรียนรดู วยตนเอง สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 338  คูมอื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา การทํารายงาน การมอบหมายงานเปนรายบคุ คล การทาํ โครงงาน การทํานิตยสาร คอมพิวเตอรช วยสอน ชุดการสอน เปนตน 3) เทคนคิ การเรียนรโู ดยใชเทคโนโลยี การนาํ เทคโนโลยีมาใชใ นการจดั การเรยี นรู ควรนาํ มา ใชในฐานะเครอื่ งชว ยสอน ชวยเสนอเนอื้ หาทซ่ี ับซอนชวยจดั การเรียนรู กลมุ ขนาดใหญ ชว ยลดปญหาขาด แคลนครแู ละชวยผเู รยี นไดฝ กปฏบิ ตั เิ พ่อื ความชาํ นาญ ตวั อยา งการจดั การเรียนรโู ดยใชเทคโนโลยี เชน การใชสงิ่ พิมพ ตําราเรยี นและแบบฝก หดั การใชแหลง ทรัพยากรในชุมชน ศูนยการเรยี น ชดุ การสอน คอมพิวเตอรชว ยสอน บทเรียนสาํ เรจ็ รูป การเรียนทางไกลผา นดาวเทียม วิทยุศกึ ษา เปน ตน 4) เทคนิคการจัดการเรียนรแู บบเนน การปฏสิ ัมพันธ เปน การเรยี นรูท่ีกระตุน ใหผเู รียนมี ปฏิกิรยิ าและตอบสนองตอ ความรู ประสบการณ ความคิดเหน็ ของครแู ละเพอ่ื นๆ ผเู รียนจําไดฝ กการจัด ระบบการคิด การโตแ ยงอยางมีเหตุผล และการพัฒนาทักษะทางสงั คม ตวั อยา งเทคนคิ การจดั การเรียน การสอนแบบเนนการปฏิสมั พันธ ไดแก การโตวาที การระดมพลงั สมอง การอภิปราย การเรยี นแบบรว มมือ การประชุมแบบตางๆ เปนตน 5) เทคนิคการจัดการเรยี นรูแ บบเนน ประสบการณ เปนการจัดการเรียนรทู ี่สง เสริมรับความรู จากประสบการณแ ละการสะทอนความคดิ เหน็ ที่มตี อ สงิ่ ตางๆ ผเู รยี นจะไดต รวจสอบการเรยี นรูของตนไดรบั ประสบการณด านอารมณ ปรบั ความรสู ึก เจตคติ และคานิยมของตน ตวั อยางเทคนิควธิ ีการเรียนรนู ีไ้ ดแ ก กรณีตวั อยา ง เกม สถานการณจ ําลอง บทละคร บทบาทสมมุติ เปนตน 6) เทคนคิ การเรียนรแู บบรว มมือ เปน การจดั การเรียนรทู เี่ นน การจัดสภาพแวดลอมทางการ เรยี นรใู หผูเรียนไดเรยี นรูรวมกนั เปนกลุมเลก็ ๆ โดยแตละกลุม มีสวนรวมในการเรียนรแู ละความสาํ เร็จของ กลุม โดยสมาชกิ แตล ะกลมุ เรยี นรูร ว มกนั นาํ ผลการเรียนรูแลกเปลยี่ นเรียนรูใ นกลมุ ใหญเปน ทรพั ยากรการ เรยี นรูรว มกัน เทคนคิ การเรียนรูนี้ ไดแ ก การรว มกันคดิ ปริศนาความคิด กลมุ รว มมือ กลุม สืบคน เปน ตน 7) เทคนคิ การเรียนรแู บบบรู ณาการ เปน การจดั การเรยี นรทู ี่นาํ เอาสาขาวิชาตางๆ ท่สี ัมพันธก ัน มาผสมผสานกนั เพือ่ ใหก ารจดั การเรยี นรู สรา งความรูข องผเู รียนมากกวา การใหเ นื้อหาโดยครู ตัวอยา ง เทคนิคการเรยี นรู ไดแก การเรียนรูแ บบเลา เรื่อง (Story Line) การเรียนรแู บบแกป ญ หา เปน ตน 9) แนวทางการพิจารณาเลอื กเทคนิควิธกี ารจัดการเรยี นรูทีเ่ นน ผูเรียนเปน สาํ คญั 1) วเิ คราะหจดุ ประสงคก ารเรียนรูเพ่ือทราบความตองการใหผูเรยี นเกดิ พฤตกิ รรมในระดับใด 2) วิเคราะหผเู รยี นเพอ่ื ทราบระดับความสามารถ ความสนใจและวิธีเรยี นอยางไรบาง 3) เลือกเทคนิควิธีการเรยี นรู ตอ งเลือกอยา งหลากหลายเพ่ือสนองผูเรียน โดยพจิ ารณาจากจุดเดน ในการสรางเสริมทักษะ ขอความรู และพฤติกรรม ประสทิ ธิผลในการสรางทกั ษะขอ ความรูประสบการณ และโอกาสในการแสดงบทบาทการเรยี นรขู องผเู รยี น 4) ปรบั และเรียบเรยี งเทคนิค เพอื่ ใหเ หมาะสมกบั จุดมงุ หมาย กระบวนการเรยี นรแู ละผลทีจ่ ะเกดิ ขึน้ กบั ผเู รยี น สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 339  คูมอื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศึกษา 10) ตวั บง ช้ีของการจัดการเรยี นรูท เี่ นน ผเู รยี นเปนสําคญั ศูนยพ ฒั นาคุณภาพการเรยี นการสอน สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง ชาติ ไดพ ฒั นาตัวบงช้ี การจัดการเรยี นรูท่เี นนผูเ รยี นเปน สําคญั เพือ่ ใชเปนเคร่ืองตรวจสอบวา เมอื่ ใดกต็ ามทเี่ กดิ การเรียนรูต ามตัว บงชเี้ หลา นี้ ยอมหมายถึง ไดเกิดการเรยี นรูทเ่ี นน ผเู รียนเปน สําคัญแลว ดังน้ี 10.1) ตัวบงชี้การเรียนของผูเ รยี น 1) มีประสบการณต รงสมั พันธก ับธรรมชาติและสิง่ แวดลอม 2) ฝก ปฏบิ ัตจิ นคน พบความถนัดและวธิ ีการของตนเอง 3) นํากิจกรรมแลกเปลย่ี นการเรียนรูจากกลุม 4) ฝกคิดอยางหลากหลายและสรางสรรค จินตนาการ ตลอดจนไดแสดงออกอยางชัดเจนและมี เหตผุ ล 5) ไดร ับการพัฒนาเสรมิ แรงใหคนหาคําตอบแกป ญ หาทง้ั ของตนเองและรว มดวยชว ยกัน 6) ไดฝก คน รวบรวมขอมูลและสรา งองคค วามรดู ว ยตนเอง 7) เลอื กทํากิจกรรมตามความสามารถความถนดั และความสนใจของตนเองอยางมคี วามสขุ 8) ฝกตนเองใหม วี นิ ยั และรับผดิ ชอบในการทํางาน (9) ฝก ประเมินปรับปรงุ ตนเองและยอมรับผูอ ่นื ตลอดจนสนใจใฝห าความรูอยา งตอเนือ่ ง 10.2) ตวั บงชี้การสอนของครู 1. เตรยี มการสอนท้งั เน้ือหาและวิธกี าร 2. จัดสิ่งแวดลอ มและบรรยากาศทป่ี ลุกเรา จงู ใจและเสริมสรางใหผูเรยี นเกิดการเรยี นรู 3. เอาใจใสผูเรียนเปนรายบคุ คล และแสดงความเมตตาตอ ผูเรียนอยางท่ัวถงึ 4. จดั กจิ กรรมและสถานการณใหผูเรียนไดแ สดงออกและคิดอยางสรา งสรรค 5. สงเสริมใหผ ูเรียนฝก คิด ฝก ทํา และฝกปรบั ปรงุ ตนเอง 6. สงเสรมิ กจิ กรรมแลกเปล่ยี นเรียนรจู ากกลุม สังเกตสว นดี และปรบั ปรงุ สวนดอ ยของผูเ รยี น 7. ใชส่อื การสอนเพอื่ ฝก การคดิ การแกป ญ หาและการคน พบความรู 8. ใชแ หลง เรียนรทู ห่ี ลากหลายและเช่อื มโยงประสบการณก ับชวี ิตจรงิ 9. ฝกฝนกริ ยิ ามารยาท และวินยั ตามวถิ วี ัฒนธรรมได 10. สงั เกตและประเมินพัฒนาการของผูเ รยี นอยางตอ เนื่อง หัวใจสาํ คัญของความสาํ เร็จของการจดั การเรียนรูท่เี นนผเู รียนเปนสําคัญ อยทู ผ่ี เู รียนเรยี นรูเ ต็ม ศกั ยภาพ ครบถว นตามมาตรฐาน โดยใชพ นื้ ฐานความรัก ความเมตตาทคี่ รมู ีตอ ผูเ รยี นทุกคน บรรยากาศแหง การเรียนรตู องเปนไปตามชีวิตจริงของผูเ รยี น เปดโอกาสใหผ เู รียนไดเ ลอื กแหลงเรียนรทู ีห่ ลากหลายมีวธิ ีการ เรยี นรดู ว ยตนเอง คาํ นึงถึงความแตกตางระหวางบุคคล เปดโอกาสใหผ ูเ รยี นสามารถประเมินผลการเรยี นรู ของตนเองได ประการสําคัญท่ีสดุ ผูเกยี่ วขอ งทางการศกึ ษาทุกฝา ยจะตองรว มมือกนั พฒั นาผเู รียนอยา งตอ เนอื่ ง เพ่อื ประโยชนสูงสุดกับผูเ รยี น สอบครดู อทคอม

340  คูม ือเตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา 9. กระบวนการเรยี นรขู องผเู รียน 1) ประเภทกระบวนการเรียนรู กระบวนการเรยี นรอู าจแบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอื 1. กระบวนการเรียนรูท วั่ ไป (Generic learning) เปน กระบวนการเรยี นรูท่ใี ชไ ด กบั หลายวชิ า เชน - กระบวนการกลุม - กระบวนการแกป ญ หา - กระบวนการเสรมิ สรา งคานยิ ม - กระบวนการวิจัย - กระบวนการเชงิ เหตุผล - กระบวนการคิดวเิ คราะห ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com - สุ จิ ปุ ลิ - Think Tank - กระบวนการไตรสกิ ขา (ศีล สมาธิ ปญ ญา) - ฯลฯ 2. กระบวนการเรียนรเู ฉพาะวชิ า (Specific learning) เปน กระบวนการที่ใชประกอบการเรยี นรู ตามสาระใหนกั เรยี นเขา ใจถึงหลักการ กฎเกณฑ ทฤษฎี และระเบียบวิธขี อง กลุมสาระนน้ั ๆ การเนน กระบวนการเรียนรูเฉพาะวชิ ายงั มสี ว นชว ยแกป ญ หาการเรียนรูในแตล ะสาระ และชวยใหผเู รยี นเขา ถงึ หวั ใจ หรอื ประวตั ิของกลุม สาระนน้ั ๆ เชน การเรยี นประวัติศาสตร โดยใชก ระบวนการเรยี นรูเฉพาะประวตั ิ ศาสตร คือ วธิ ีการทางประวัติศาสตรจะชว ยใหผเู รยี นไดเกดิ การเรียนรู โดยใชก ระบวนการดังกลา วที่อาศยั หลกั ฐานรองรอยตาง ๆ เปน ขอมลู อาศยั แบบจาํ ลองท่นี กั ประวตั ิศาสตรสรา งข้ึน มองปจจบุ ันผา นแบบ จําลองของประวตั ศิ าสตร (อดีต) ทาํ ใหนักเรยี นเกดิ จติ สาํ นึกในทางประวตั ิศาสตร อนั เปน การแกป ญ หาการ เรียนรูประวัตศิ าสตรส รา งเจตคติทดี่ ตี อการเรยี นรูป ระวตั ศิ าสตรไปพรอ มกันดวย 2.1 รปู แบบการจดั กระบวนการเรียนรแู บบการพฒั นากระบวนการคดิ และการจัดการมที ง้ั หมด 6 รปู แบบ ไดแ ก 1) รูปแบบการจดั กระบวนการเรียนรแู บบการพัฒนากระบวนการคิดดวยการใชค าํ ถาม 2) รูปแบบการจดั กระบวนการเรยี นรูแบบ 4 MAT’s 3) รปู แบบการจัดกระบวนการเรยี นรูแ บบการพัฒนากระบวนการคดิ แบบวทิ ยาศาสตร 4) รูปแบบการจดั กระบวนการเรียนรูแ บบสง เสริมความคิดสรางสรรค 5) รูปแบบการจัดกระบวนการเรยี นรูแบบโครงงาน 6) รูปแบบการจดั กระบวนการเรยี นรดู วยจงจรพัฒนาคุณภาพแบบ PDCA 2.2 รปู แบบการจัดกระบวนการเรียน แบบใชป ระสบการณจริงมที ั้งหมด 5 รปู แบบ ไดแก 1) รูปแบบการจัดกระบวนการการเรียนรูแ บบประสบการณ 2) รูปแบบการจดั กระบวนการการเรียนรูแบบโครงงาน 3) รปู แบบการจดั กระบวนการการเรียนรทู เ่ี นนการปฏบิ ัติ 4) รูปแบบการจัดกระบวนการการเรียนรูแบบรวมมอื 5) รูปแบบการจดั กระบวนการการเรียนรูจากส่อื การเรียนรู สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 341  คูมอื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 2.3 รูปแบบการจดั กระบวนการเรียนรูแบบบรู ณาการ มีทั้งหมด 2 รปู แบบ ไดแก 1) รูปแบบการจดั กระบวนการการเรยี นรแู บบบูรณาการสสู าระการเรียนรู 2) รูปแบบการจัดกระบวนการการเรยี นรูแ บบโครงงาน 2.4 รปู แบบการจัดกระบวนการเรยี นรจู ากแหลง วิทยากร มีท้งั หมด 2 รูปแบบ ไดแก 1) รูปแบบการจดั กระบวนการการเรยี นรจู ากแหลง การเรียนรู 2) รปู แบบการจดั กระบวนการการเรยี นรูแ บบระบบนิเวศนใ นนาขา ว/แปลงผกั หลักการจดั การเรียนรูท ีเ่ นนผเู รยี นเปน สาํ คญั เปนหลักการจดั การเรยี นรทู มี่ งุ ใหผ เู รยี นไดร บั สูงสุด กลา วคอื ผเู รยี นไดฝ ก ฝนทักษะกระบวนการคิดและการปฏิบตั จิ รงิ สอดคลอ งกบั ความสามารถและความ ถนัด เนนใหผ ูเรียนมที กั ษะแสวงหาความรูจากแหลงเรยี นรทู ่ีหลากหลายสามารถนาํ ความรไู ปใชใ นชวี ติ จริง เปนกระบวนการเรียนรูท่ีผูเรียนอยางมคี วามสุข 2) รูปแบบการเรียนรทู เ่ี นนผเู รียนเปนสาํ คญั 2.1) รูปแบบการจัดการเรยี นรแู บบการพฒั นากระบวนการคดิ ดว ยการใชคาํ ถามหมวกความคิด 6 ใบ ลักษณะเดน ของรูปแบบ การจดั กระบวนการเรียนรูด ว ยการใชค ําถาม เปน รูปแบบการเรียนรทู ี่มุงพัฒนาการคดิ ของ ผเู รยี นใหมีความสามารถดา นทกั ษะการคิดอยา งเปนระบบ จดุ เนน คือการกระตุนผูเ รียนใหคิดตัง้ คําถามและ กระตุน ใหเกิดความสนใจใฝร ู คดิ หาคําตอบทีถ่ ูกตอ งเนือ่ งจากคาํ ถามเปนสิ่งสําคญั ทีจ่ ะจดุ ประกายใหผูเรยี น ใครเ รยี น ใครร ู แสวงหาความรูต อ ไปไมม ีทีส่ นิ้ สดุ ดังน้ัน การตั้งคําถามเปน การชว ยใหครูผูส อนสามารถ กระตุนผูเรียนใหคิดเปนได การใชค าํ ถามเพื่อใหเ กิดกระบวนการคดิ มีหลากหลายวิธี คําถามหมวกความคิด 6 ใบ (Six Thinking Hats) เปนรปู แบบการคิดรปู แบบหน่งึ ที่นา สนใจ ลักษณะเดน ของรูปแบบการใชคําถามหมวกความคดิ 6 ใบ คือการใชส ีหมวก ไดแ ก หมวก สขี าว หมวกสแี ดง หมวกสเี หลือ หมวกสีดาํ หมวกสีเขยี ว และ หมวกสีฟา เปน กรอบแนวทางในการต้งั คาํ ถามเพือ่ คน หาคาํ ตอบ ผูเรยี นสามารถคนหาคําตอบจากเรอ่ื งใดเร่อื งหน่งึ ไดอยา งรอบดา น และไดแสดง บทบาทการคดิ ในทุกแงมมุ ตามสขี องหมวกทส่ี วมอยู สีของหมวกแตล ะใบจะมคี วามหมายที่บอกใหทราบ วา ตอ งการใหค ดิ ไปทางใด จึงเปนรปู แบบการจัดการเรียนรทู ่ชี วยเพ่ิมพูนทักษะการคดิ ของผเู รยี นไดอยา ง ชดั เจน ขั้นตอนการจดั การเรียนรู การเตรียมการจัดกระบวนการเรียนรู 1. ศึกษาหลกั สูตรจดั ทาํ ตารางการวิเคราะหหลกั สูตรเพอ่ื ตรวจสอบความสอดคลอ ง สัมพนั ธกับหลักการจดุ หมายมาตรฐานการเรยี นรู และคาํ อธบิ ายรายวิชาเพอ่ื จัดลําดับจดุ ประสงคการเรียนรู กาํ หนดเนื้อหา จุดประสงคก ารเรยี นรู เพือ่ กําหนดคาบการสอน 2. กาํ หนดเทคนคิ วธิ ีสอนและกจิ กรรมการสอนทีส่ อดคลอ งกับขอ 1. โดยเลอื ก สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 342  คมู อื เตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา ใชเทคนคิ วธิ กี ารสอนทหี่ ลากหลาย 3. สํารวจแหลง เรยี นรู (1) กําหนดสื่อการเรียนรู (2) กาํ หนดวิธกี ารและเคร่ืองมอื วัดผล และประเมินผลทหี่ ลากหลายรูปแบบ ครอบคลมุ ท้ังพุทธิพิสยั ทักษะพิสัย จติ พสิ ัย เนน การประเมนิ ตาม สภาพจรงิ เทคนิคการจัดกิจกรรมการเรียนรู มขี น้ั ตอน ดังน้ี ขัน้ ที่ 1 ขั้นนําเขาสบู ทเรยี น เปนข้นั การจดั กิจกรรมกระตนุ ใหผ ูเรยี นเกิดความสนใจ และมคี วามพรอมทจ่ี ะเรียนรู กจิ กรรมที่จัดขึน้ เนน การกระตนุ ใหผ ูเรยี นเกดิ ความสนใจและมคี วามพรอ มทจ่ี ะ เรยี นรู โดยวิธกี ารและสื่อทหี่ ลากหลายประกอบกบั การใชค าํ ถามกระตนุ ซกั ถามทบทวนหรือแสดงความคิด เหน็ นําประสบการณเดิมมาเชื่อมกับประสบการณใ หม ขน้ั ท่ี 2 ขน้ั ดําเนนิ การสอน เปนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู เพื่อกระตุน การคิด ดวย การใชคาํ ถามหมวกความคดิ 6 ใบ ลกั ษณะกจิ กรรมเนน ใหผ เู รียนมบี ทบาทและมีสวนรวมในกิจกรรมการ เรียนรูมากทส่ี ุด ผเู รียนมีปฎิสัมพันธต อกันรวมกันแสดงออกดวยการตัง้ คําถามตอบคาํ ถาม ครผู สู อนออก แบบกรอบของการคิด ดว ยการใชค ําถามตามสีของหมวก (หมวกแตล ะสีจะใชแ ทนวธิ ีคิดแตล ะแบบ) โดย จะใชหมวกสีใดกอ นหลงั กไ็ ด และนกั เรยี นสามารถใชค ําถามของหมวกแตละสไี ดไ มจ าํ กัดจาํ นวนคร้งั จน ไดคาํ ตอบหรือองคค วามรใู นเรื่องที่เรยี นจนชดั เจน ในข้ันตอนนจี้ ําเปนตองมีการรว มกันวิเคราะห เพื่อให ไดค วามจริง ขอเทจ็ จรงิ หรอื คําตอบท่ีตองการ ลกั ษณะคําถามทน่ี าํ มาใชใ น ขัน้ ตอนนี้ เปน ดงั นี้ หมวกสีขาว ใชค ําถามที่กระตุน ใหเสนอขอ มูลท่ีเปน ขอ เท็จจรงิ หมวกสีแดง ใชคําถามเพ่ือใหเกิดการอธบิ ายความรูสกึ ตอขอ มูลเรอื่ งราว หรอื เหตกุ ารณ เปน ตน หมวกทีเ่ หลอื ง ใชค ําถามกระตุน ใหค นหาขอ ดี หรอื จดุ เดนและขอ มูลเรือ่ งราว หรือเหตุ การณ เปน ตน หมวกสดี าํ ใชคาํ ถามทีร่ ะบสุ าเหตุของปญ หา ความไมส มบูรณ ความลมเหลว เปนตน หมวกสีเขียว ใชคําถามทเ่ี สนอแนะวิธีแกไข การเปลย่ี นไปสสู ิ่งที่ดกี วา ทางเลอื กใหม หมวกสฟี า ใชค าํ ถามเพือ่ การตดั สินใจ หรอื สรุปขอ มูล เชน ขอคดิ ความรทู ่ไี ดร บั ข้ันท่ี 3 ขน้ั สรุป เปน ข้นั ตอนสรปุ ผลการเรยี นรูตามวัตถปุ ระสงคท ่ตี ง้ั ไว ครเู ปดโอกาส ใหผ เู รยี นมีสว นรว ม โดยผเู รยี นจะรว มกันสรปุ ความรู ภาพรวมของเรื่องที่เรียนหรือสรปุ สาระสาํ คญั ของบท เรียน โดยนําความรทู ไ่ี ดท้ังหมดมานําเสนอแลกเปลีย่ นเรยี นรูระหวางกนั และรว มกันสรุปขอคนพบ สงั เคราะหเ ปนองคค วามรูใหม ขั้นท่ี 4 ขัน้ ประเมินผล ลักษณะการประเมนิ ควรใชว ธิ ีการท่ีหลากหลาย เปน การประเมนิ ส่ิงทีผ่ ูเรียนไดเ รียนรูจ ากการจดั กิจกรรม ซึ่งไดจ ากการสรุป การบนั ทกึ การตรวจผลงาน การประเมนิ อาจ เปดโอกาสใหบุคคลภายนอก เชน ผูป กครอง เพอื่ นนักเรียน หรอื ชมุ ชน รว มประเมินผลได ในบางเร่อื ง สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 343  คูมือเตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา ผังสรุปขั้นตอนการจดั การเรยี นรดู ว ยการใชค ําถามหมวกความคิด 6 ใบ ข้นั นําเขาสูบ ทเรียน ขนั้ ดําเนินการสอน จดั การเรียนรกู ระตนุ การคดิ ดวยการใชค าํ ถามหมวดความคดิ 6 ใบ ซึง่ สามารถออกแบบกรอบของการคิด ดว ยการใชค ําถามตามสขี องหมวกแตละใบได โดยไมจ ํากัดจํานวนคร้งั ดังนี้ หมวกสีขาว ใชค าํ ถามท่กี ระตนุ ใหเ สนอขอมูลท่เี ปน ขอ เทจ็ จรงิ จากการอา น การสังเกต หรือเหตุการณ เปนตน หมวกสีแดง ใชคาํ ถามเพ่อื ใหเกดิ การอธิบายความรูสึกตอ ขอมูล เรอื่ งราว หรือ เหตุการณ เปนตน หมวกที่เหลอื ง ใชคาํ ถามกระตุนใหคน หาขอ ดี หรอื จดุ เดน และขอ มูล เรือ่ งราว หรือเหตกุ ารณ เปน ตน หมวกสดี าํ ใชค ําถามทรี่ ะบุสาเหตขุ องปญหา , ความไมสมบูรณ , ความลมเหลว เปน ตน หมวกสีเขยี ว ใชคําถามที่เสนอแนะวิธแี กไ ข การเปลย่ี นไปสสู ิ่งที่ดกี วา , ทางเลอื กใหม หมวกสีฟา ใชคําถามเพ่อื การตัดสนิ ใจ หรอื สรปุ ขอมลู เชน ขอ คิด ความรทู ่ีไดร บั เปน ตน ขน้ั สรปุ ขน้ั ประเมนิ ผล สอบครูดอทคอม

344  คมู ือเตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 2.2) รปู แบบการจดั การเรียนรูแบบกระบวนการแกปญ หา (Problem solving) ลกั ษณะเดนของรปู แบบ การจัดกระบวนการเรยี นรู แบบกระบวนการแกป ญหา มีลกั ษณะเดน คอื ผเู รยี นเปนผูปฎบิ ัติ กิจกรรม มีชิ้นงานทเี่ ปน รูปธรรม ผเู รียนมปี ฏสิ ัมพันธต อ ผูส อนและเพอื่ น ผูเ รยี นไดพ ฒั นาทักษะการคิด แกปญหา และตระหนักรูใ นปญ หาท่ีอาจเกิดข้ึน และสามารถใชทักษะการคดิ มาแกปญ หาทีพ่ บ ไดซ ึง่ ถอื วา การจดั กระบวนการเรียนรูแ บบกระบวนการแกป ญหามคี วามสาํ คญั ตอ การเรียนรเู ปนอยา งมาก เพราะเปน การเรยี นรูทใี่ ชป ญหาจากชวี ติ จรงิ และมีความหมายตอ การเรยี น ใหโอกาสผเู รยี นไดฝ ก คิดดวยตนเอง โดย จัดสถานการณหรือปญหาท่นี าสนใจทา ทายอยากใหค ิดและชว ยพัฒนาการคดิ ของเรยี นเปนลําดับขั้นตอน ซง่ึ การเรยี นรจู ากสภาพจริงนีเ้ ปนการแกปญ หาตามขนั้ ตอนโดยผา นการวเิ คราะหอยา งเปน ระบบตาม กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร การเรียนรูมีลักษณะรวมกันเปน กลุมแบบรว มมอื รว มใจดวยวธิ ีการทีห่ ลาก หลาย เชน บทบาทสมมติ โครงงาน การสบื สวนสอบสวน การศึกษานอกสถานท่ี การจัดกระบวนการเรียนรู แบบนีจ้ ะทาํ ใหผ ูเรียนเกดิ ความสนใจ ต้ังใจเรียน เหน็ ประโยชนข องการเรียนรู สรา งนิสยั ใหผเู รียนรกั การ คน ควาหาความรู และฝกนิสัยใหเปน คนมีเหตุผล มีความคิดริเริ่มสรางสรรค ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ขน้ั ตอนการจัดกระบวนการเรยี นรูร ูปแบบกระบวนการแกป ญ หา 1. กาํ หนดปญ หา 2. ต้ังสมมติฐาน 3. เก็บรวบรวมขอ มลู 5. สรุปและประเมนิ ผล 4. วิเคราะหขอ มลู รายละเอียดขัน้ ตอนการจัดการเรียนรู ข้ันตอนการจัดกระบวนการเรยี นรรู ปู แบบกระบวนการแกปญหามีดังน้ี 1. กําหนดปญหา ปญ หาทน่ี าํ มาใชในบทเรยี นอาจไดมาจากสือ่ การสอนตา ง ๆ เชน ภาพ เหตุการณ การสาธิต การเลาเรือ่ ง การใหด ูภาพยนตร สไลด การทายปญ หา เกม ขาว เหตุการณ ประจําวนั ทน่ี าสนใจ การสรางสถานการณ/ บทบาทสมมติ สถานการณจ ริง ของจริงหรือสถานการณจรงิ 2. การตง้ั สมมติฐาน สมมตฐิ านจะเกิดขึ้นไดจ ากการสงั เกต การรวบรวม ขอ มลู ขอ เทจ็ จริงและประสบการณเ ดมิ จนกระทั่งนํามาคาดคะเนคาํ ตอบของปญ หาอยางมีเหตุผล 3. การเกบ็ รวบรวมขอมลู รวบรวมขอ มูลจากการอาน การสังเกต การสมั ภาษณ การ สบื คน ขอ มูลดว ยวิธีการตาง ๆ ที่หลากหลายหรอื ทําการทดลอง และจดบันทึกขอ มลู อยา งละเอียดเพื่อนาํ ไป วิเคราะหข อมลู ใหไ ดค ําตอบของปญหาในท่สี ดุ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 345  คูมอื เตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา 4. วิเคราะหข อมลู เปน ขนั้ ตอนที่มีการนาํ เสนอขอมลู ทไ่ี ดจากการสบื คนหรือทาํ การ ทดลองนํามาตีแผเปด โอกาสใหสมาชกิ ไดมกี ารอภิปราย ซักถาม ตอบคําถาม แสดงความคดิ เหน็ โดยมี ผสู อนคอยชว ยเหลือแนะนํา อันจะนาํ ไปสกู ารสรปุ ขอ มูล 5. การสรุปและประเมินผล เปน ข้นั สดุ ทา ยของกระบวนการเรียนรแู บบกระบวนการ แกปญ หาเปนผลสรุปทีไ่ ดจ ากขอ มูลตาง ๆ หลังจากน้นั ผสู อนและผเู รียนรวมกันประเมนิ ผลการเรียนดว ย วิธกี ารตาง ๆ ท่หี ลากหลาย และนาํ ผลการประเมินไปใชใ นการพฒั นาผเู รียนตอ ไป 2.3) รปู แบบการจดั การเรยี นรูแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning) ลกั ษณะเดนของรูปแบบ การเรียนรูโดยใชปญ หาเปน ฐาน เปนกระบวนการเรยี นรูทส่ี รา งความรูจากกระบวนการทํางาน กลุม เพ่ือแกปญ หาหรือสถานการณท่สี นใจเกย่ี วกับชีวิตประจําวนั และมีความสาํ คญั ตอผูเ รียน ตวั ปญ หาจะ เปน จดุ ต้งั ตน ของกระบวนการเรียนรู และเปนตัวกระตุน ตอไปในการพฒั นาทักษะการแกป ญ หาดว ยเหตผุ ล การสบื คนขอมูลท่ีตอ งการเพือ่ สรางความเขา ใจกลไกของตัวปญ หารวมทงั้ วิธีการแกป ญหา มงุ เนน พัฒนา นักเรียนในดา นทักษะการเรยี นรูมากกวา ความรทู ี่นกั เรียนจะไดมา และพัฒนานกั เรียนสกู ารเปน ผทู ี่สามารถ เรยี นรูโดยการชีน้ ําตนเองได ขัน้ ตอนการจดั การเรยี นรู ข้นั ท่ี 1 กําหนดปญ หา เปน ข้นั ที่ครจู ดั สถานการณต า ง ๆ กระตุนใหผ เู รยี นเกิดความ สนใจ และมองเห็นปญ หาตา ง ๆ สามารถกําหนดสิ่งที่เปนปญหาที่อยากรูอยากเรียนไดและเกิดความสนใจ ทจ่ี ะคน หาคาํ ตอบ ขนั้ ท่ี 2 ทําความเขาใจกับปญหา นกั เรยี นจะตองทาํ ความเขาใจในปญ หาท่ตี องการ เรยี นรู ซึ่งนกั เรยี นจะตอ งสามารถอธิบายสง่ิ ตา ง ๆ ท่ีเก่ียวขอ งกับปญ หาได ข้ันท่ี 3 ดาํ เนนิ การศกึ ษาคน ควา นกั เรยี นกําหนดส่ิงทีต่ อ งเรยี น ดาํ เนนิ การศึกษา คนควา ดว ยตนเอง ดว ยวธิ ีการที่หลากหลาย ข้นั ท่ี 4 สงั เคราะหความรู เปนขัน้ ทน่ี กั เรียนนาํ ความรูทไ่ี ดค นควา มาแลกเปลีย่ นเรยี น รรู วมกัน อภิปรายและสงั เคราะหค วามรูท ี่ไดมามีความเหมาะสมหรือไมเพียงใด ขน้ั ที่ 5 สรุปและประเมินคา ของคาํ ตอบ นักเรยี นแตล ะกลมุ สรปุ ผลงานของกลุม ตนเอง และประเมนิ ผลงานวา ขอมูลท่ีศกึ ษาคนควา มคี วามเหมาะสมหรือไมเพยี งใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดิ ภายในกลมุ ของตนอยางอิสระ ทุกกลมุ ชว ยกนั สรุปองคค วามรใู นภาพรวมของปญ หาอีกคร้ัง ขน้ั ท่ี 6 นําเสนอและประเมนิ ผลงาน นักเรยี นนําขอมลู ที่ไดมาจัดระบบองคความรู และนาํ เสนอเปน ผลงานในรปู แบบที่หลากหลาย นกั เรียนทุกกลุม รวมทัง้ ผทู เี่ กย่ี วของกบั ปญหารว มกนั ประเมินผลงาน สอบครูดอทคอม

346  คมู ือเตรยี มสอบผูบ รหิ ารสถานศกึ ษา แผนภาพแสดงข้ันตอนการจัดการเรยี นรแู บบใชป ญหาเปน ฐาน การเตรียมการของครู - พิจารณาเลือกมาตรฐานสาระการเรียนรู /เน้อื หาทีเ่ หมาะสมกบั รูปแบบ - จัดทาํ ผังมโนทัศน/แผนการจดั การเรยี นรู - จัดทําเครอื่ งมือวัดและประเมนิ ผล ้บานสอบค ูร www.sobkroo.comบทบาทครูในการจดั บทบาทผเู รียน การเรยี นร ¦ แนะนาํ รูปแบบ/วธิ กี ารเรียนรู 1. กําหนดปญ หา ¦ เสนอปญหาหลากหลาย ¦ ยกตวั อยางปญ หา/สถานการณ ¦ เลือกปญ หาทสี่ นใจ ¦ ต้ังคําถามใหค ดิ ตอ 2. ทาํ ความเขาใจ ¦ แบงกลุมตามความสนใจ ปญหา ¦ ถามคําถามใหน ักเรยี น ¦ เสนอปญ หาหลากหลาย คิดละเอียด 3. ดําเนนิ การศกึ ษา ¦ เลอื กปญ หาทีส่ นใจ คน ควา ¦ แบง กลุมตามความสนใจ ¦ กระตนุ ยว่ั ยใุ หน ักเรียนคิดตอ ¦ ชว ยดูแลตรวจสอบ แนะนาํ 4. สงั เคราะห ¦ แบงงาน แบงหนา ที่ ความรู ¦ จัดเรยี งลาํ ดับการทํางาน ความถูกตอ งครอบคลมุ ¦ กําหนดเปาหมายงาน/ ¦ ศึกษาคนควา หาขอ มูลเพมิ่ เตมิ ระยะเวลา ¦ อาํ นวยความสะดวก จัดหา ¦ คน ควาศึกษาและบันทกึ วัสดุ เอกสาร สือ่ เทคโนโลยี ¦ นักเรียนแตล ะคนนาํ ความรู ¦ แนะนาํ ใหกําลังใจ มานําเสนอภายในกลมุ ¦ แลกเปลย่ี นขอ มลู ความคิดเหน็ ¦ ตรวจสอบขอ มลู วาสามารถ ¦ ต้งั คาํ ถามเพือ่ สรา งความคดิ ตอบคําถามท่อี ยากรูไดทัง้ หมด หรอื ไม รวบยอด ¦ ตรวจสอบความถกู ตอง เหมาะสม พอเพียง ¦ ทบทวนและหาความรูเ พมิ่ เตมิ สอบครดู อทคอม

347  คมู อื เตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา ¦ ครูชว ยตรวจสอบการประมวล 5. การประเมนิ ผล ¦ กลมุ นําขอมลู ทไ่ี ดท ง้ั หมดมา การสรา งองคความรใู หม คาํ ตอบ ประมวลสรา งเปนองคความรใู หม ¦ ใหนกั เรยี นสรปุ องคความรทู ่ีได ¦ ประเมนิ ประสิทธิภาพ คณุ ภาพ จากการศกึ ษาคนควา การปฏบิ ตั ิงานกลมุ ¦ พจิ ารณาความเหมาะสม เพยี งพอ ¦ ประเมนิ ตนเองทงั้ ดา นความรู กระบวนการกลมุ ความพงึ พอใจ ¦ เลอื กวิธีการ/รปู แบบการนําเสนอ ผลงานทน่ี าสนใจ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ¦ ครูประเมินตนเอง ประเมินผล 6. นําเสนอและ ¦ เสนอผลงานการปฏิบัติงาน การเรยี นรู ประเมนิ ผลงาน ตอเพือ่ นนักเรยี น / ครู วทิ ยากรทองถิ่น, ผูส นใจ ¦ ความรูความจํา ¦ ความเขา ใจ ¦ ประเมนิ ผลรว มกับกลมุ เพ่อื น/ครู ¦ การนาํ ไปใช การคดิ วเิ คราะห วิทยากรทอ งถ่นิ เผยแพร ผลงานของนักเรียน 2.4) รูปแบบการจัดการเรียนรูแ บบสรางสรรคอ งคค วามรู (Constructivism) ลักษณะเดน ของรูปแบบ การจดั กระบวนการเรียนรรู ูปแบบการสรางองคความรู (Constructivism) มลี ักษณะเดน คอื การใหค วามสาํ คญั ของกระบวนการเรยี นรูของผูเ รยี นและความสาํ คัญของความรเู ดิม ครูเปดโอกาสใหผู เรียนเปนผแู สดงความรไู ดด ว ยตนเอง และสามารถสรา งความรดู วยตนเองได ผูเ รยี นจะเปนผูอ อกไปสังเกต สง่ิ ท่ตี นอยากรู คน ควา แสงหาความรูดว ยตนเอง สามารถเชือ่ มโยงความรูเดมิ ประสบการณเ ดิมกบั ความรูใหม จนสรา งสรรคเปนองคค วามรแู ละประสบการณใหม การเรยี นรตู องใหผ เู รยี นลงมือปฏิบัติจรงิ คน หาความรูดวยตนเอง จนคนพบความรแู ละรจู กั สิง่ ทีค่ น พบ เรียนรวู ิเคราะหตอ จนรจู รงิ วาลึก ๆ แลว ส่งิ นน้ั คืออะไร มีความสําคญั มากนอ ยเพียงไร และศกึ ษาคน ควาใหลกึ ซงึ้ ไปจนถึงรแู จงตามศกั ยภาพของตน เอง รูปแบบการเรยี นรแู บบนี้จะสงเสริมผูเรยี นไดพัฒนาความสามารถในการคดิ พรอ มทัง้ ฝกให ผเู รยี นมีทักษะทางสังคมทด่ี ีไดม ปี ฏสิ ัมพันธรว มแลกเปลีย่ นเรียนรรู ะหวา งผเู รียนดวยกนั และกบั ครูผูสอน ขัน้ ตอนการจดั การเรยี นรู - ขนั้ นาํ (Orientation) เปนขั้นที่ผเู รียนจะรับรูถงึ จดุ มงุ หมายและมแี รงจูงใจใน การเรียนบทเรยี น สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 348  คมู ือเตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา - ข้ันทบทวนความรูเดมิ (Elicitation of the Prior Knowledge) เปน ข้ันทผ่ี เู รยี นแสดง ออกถึงความรคู วามเขาใจเดมิ ทผี่ ูเ รียนมีอยกู ับเรอื่ งทีก่ ําลงั จะเรยี น - ขั้นปรับเปลยี่ นความคิด (Turning Restructuring of Ideas) นบั เปนขน้ั ตอนท่ีสาํ คัญ เปนหวั ใจตามแนว Constructivism ซ่ึงประกอบดวย ข้นั ตอนยอ ยดงั น้ี - ทําความกระจาง และแลกเปลย่ี นเรียนรูระหวางกันและกนั (Clarification and Exchange of ideas) - การสรา งความคดิ ใหม (Constructivism of New Ideas) จากการอภิปราย รวมกนั และการสาธติ ผเู รยี นสามารถกาํ หนดความคดิ ใหม หรอื ความรใู หม - ประเมนิ ความคดิ ใหม (Evaluation of the New Ideas) โดยการทดลองหรือ การคิดอยางลกึ ซ้งึ - ขั้นนาํ ความคดิ ไปใช (Application of Ideas) เปน ข้ันตอนทีผ่ ูเรยี นมโี อกาสใชแนวคดิ หรือความรคู วามเขา ใจที่พัฒนาขน้ึ มาใหมในสถานการณต า ง ๆ ทง้ั ทีค่ นุ เคยและไมค นุ เคย ผูเรียนเกิดการ เรยี นรอู ยา งมคี วามหมาย - ข้นั ทบทวน ( Review) เปนขนั้ ตอนสุดทาย ผเู รยี นจะไดท บทวนวาความคดิ ความเขาใจของเขาไดเปลี่ยนไปโดยการเปรียบเทยี บความคดิ เมอื่ เรมิ่ ตน บทเรียน กบั ความคดิ เม่ือ สิน้ สดุ บทเรยี น 2.5) รปู แบบการจัดการเรยี นรูแบบสง เสรมิ ความคิดสรา งสรรค ลักษณะเดน ของรูปแบบ ความคิดสรางสรรคเ ปน กระบวนการทางปญ ญาระดบั สูงทใ่ี ชใ นกระบวนการทางความคดิ หลาย ๆ อยา งมารวมกนั ซง่ึ ประกอบดวยความคดิ คลอ งแคลว (Fluency) ความคดิ ยืดหยุน (Flexibility) ความคิดรเิ ริม่ (Original) และความคดิ ละเอียดลออ (Elaboration Guilford) ความคดิ สรางสรรคเ ปนความสามารถในการ มองเห็นส่งิ ตา ง ๆ ในแงม มุ ใหม ๆ หรือเปน การกระทําสง่ิ ตาง ๆ ไดอยางมีเอกลักษณเ ฉพาะตวั หรือไมซาํ้ แบบใคร อยางมคี วามแปลกใหม เปนการเชอื่ มโยงส่ิงท่ีไมสมั พันธ ใหก ลายเปน สิ่งใหมไดอยางเหมาะสม เราสามารถอธบิ ายความคดิ สรางสรรคไดจ าก 1) ผลงานทีผ่ ลติ 2) กระบวนการที่จัดกระทาํ 3) ทักษะที่ใช ในแงค วามคลอ งแคลว 4) บุคลิกภาพของบคุ คลและเงื่อนไขสิง่ แวดลอ มทม่ี อี ทิ ธพิ ลตอ ความคิดสรา งสรรค กิจกรรมความคดิ สรางสรรค เปนกิจกรรมทางการเรยี นการสอนทจี่ ัดใหผ เู รียนเพื่อสงเสรมิ ความคดิ สรา งสรรคไดหลากหลายรูปแบบ เชน กิจกรรมทางภาษา กจิ กรรมการแสดงออก ทางจนิ ตนาการ การ วาดรปู การเลานทิ านโดยใชเทคนคิ ตาง ๆ การเลนสแี บบตาง ๆ งานสรา งสรรค จากกระดาษ การปน การประดษิ ฐ รวมทง้ั การฝกแกปญ หาในทางการสรา งสรรคการใชแบบฝก ความคดิ สรางสรรค และการใช บทเรยี นสําเรจ็ รปู เปน ตน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 349  คูมอื เตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา ขัน้ ตอนการจัดการเรียนรู 1. ขั้น สรางความตระหนัก 2. ขัน้ ระดมพลังความคดิ 3. ขน้ั สรา งสรรคช ้ินงาน 4. ข้ัน นาํ เสนอผลงาน 5. ข้นั วดั / ประเมนิ ผล 6. ข้นั เผยแพรผลงาน รายละเอยี ดขั้นตอน - การสรา งความตระหนกั เปนขนั้ ตอนท่ีสําคัญ ใชก ารกระตนุ เรา เรยี กรอง ความสนใจของผเู รียนเขา สเู รอ่ื งท่เี รยี นรู ครตู องอาศัยเทคนคิ ตาง ๆ เชน เกม เพลง ลลี าทา ทางตา ง ๆ ท่ีจะทาํ ใหผ ูเรยี นเกดิ ความคดิ จินตนาการ - การระดมพลงั ความคิด ใชก ารดงึ ศักยภาพของผเู รียนแตละคน ซึง่ ครจู ัดกิจกรรมการ เรียนรูเ กย่ี วกับเรือ่ งนัน้ ๆ ตองมีรูปแบบทีห่ ลากหลาย เปนการคน หาคาํ ตอบ ผูเรยี นทุกคนจะตองมสี วนรว ม ครทู ําหนา ท่ีเหมอื นนายทพั เรือ - สรางสรรคช้นิ งาน หลงั จากผเู รยี นไดผานกระบวนการเรียนรคู ิดหาคําตอบแลว ผูเรียนจินตนาการสรา งผลงานในรปู แบบตาง ๆ เชน ในดานภาษา อาจจะผลงานรูปแบบของงานเขยี น แบบตาง ๆ เชน บทรอ ยกรอง บทเพลง ปรศิ นาคําทาย ฯลฯ แบบทีเ่ ปน รปู ทรงหรอื เปน มิติ โดยใชว สั ดุ ตา ง ๆ - การนําเสนอ เปน ขนั้ ตอนทส่ี ําคญั ผเู รยี นไดม โี อกาสวพิ ากษว จิ ารณ แสดงความคิด ความเหน็ สรางคณุ ลักษณะนสิ ัยท่พี งึ ประสงค การรจู ักยอมรบั การมเี หตุผล การประยุกตการนาํ ไปใช ทําใหผ เู รียนมคี วามภาคภมู ใิ จ - การวดั ประเมนิ ผล ใชร ูปแบบและเครื่องมือทห่ี ลากหลาย เนนใหผ เู รยี นรจู กั ประเมนิ ผลงานตนเอง มีการยอมรับ แกไข บนพน้ื ฐานของหลักการทางประชาธปิ ไตย คือปญ ญาธรรม ถาวรธรรม สามคั คธี รรม - การเผยแพรผ ลงาน ผลงานของผเู รยี นทกุ คนทกุ กลุม จะตอ งนาํ ไปเผยแพรใ นรูป แบบตา ง ๆ เชน จัดนทิ รรศการใหเ พ่อื นไดชื่นชม ผปู กครองไดช ่นื ชม เปน การนําเสนอความรูใหกวาง ขวางยิ่งขนึ้ 2.6)รปู แบบการจัดกระบวนการเรยี นรแู บบโครงงาน ลักษณะเดนของรปู แบบ การเรยี นรโู ดยโครงงานเปน กระบวนการแสวงหาความรู หรอื คน ควา คาํ ตอบในส่ิงท่ีผเู รยี นอยากรู หรือสงสยั ดวยวธิ กี ารตาง ๆ อยางหลากหลายเปนรปู แบบการเรียนรทู ผ่ี ูเรียนไดเ ลือกตามความสนใจของตน สอบครูดอทคอม

350  คูม ือเตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา เองหรือของกลุม ซ่งึ ตดั สินใจรวมกันโดยใชว ิธีการและแหลง เรยี นรูทีห่ ลากหลาย ทาํ ใหไ ดช ิน้ งานท่ีสามารถ นาํ ผลการศึกษาไปใชในชีวติ จรงิ ได การสอนโดยโครงงาน เปนการสอนทีใ่ ชเ ทคนคิ วธิ กี ารหลาย ๆ รูปแบบมาผสมผสานรวม กนั ระหวางกระบวนการกลุม การสอนคิด การสอนแกปญหา การสอนเนน กระบวนการ การสอนแบบ ปรศิ นา ความคิด และการสอนแบบรวมกนั คิด ท้งั นี้ มุงหวงั ใหผูเรียนรูเ ร่ืองใดเร่ืองหนง่ึ จากความสนใจ อยากรอู ยากเรียนของผูเ รียนเอง โดยใชกระบวนการและวิธีการทางวทิ ยาศาสตร ผูเรียนจะเปน ผลู งมอื ปฏบิ ัตกิ ิจกรรมตาง ๆ เพ่ือคน ควา คาํ ตอบดว ยตนเอง เปนการสอนที่มงุ เนนใหผเู รยี นไดเ รยี นรูจาก ประสบการณต รงกับแหลงความรเู บอื้ งตน ผเู รียนสามารถสรุปความรไู ดดว ยตนเอง ซึง่ ความรูทผ่ี เู รยี นไดม า ไมจ ําเปน ตองตรงกบั ตํารา แตผ สู อนจะตองสนบั สนนุ ใหผ เู รยี นศึกษาคนควา เพิม่ เติม โดย จัดแหลง การเรียนรใู หแลวปรบั ปรงุ ความรูท ีไ่ ดใหส มบูรณ ข้ันตอนการจัดการเรยี นรู ข้นั ตอนการจดั กระบวนการเรยี นรูแ บบโครงงานทเี่ หมาะสมกับบรบิ ทของสถานศึกษา ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ขน้ั ตอนท่ี 1 ข้ันนาํ เสนอ ขนั้ ตอนท่ี 2 ขั้นวางแผน ข้ันตอนที่ 3 ข้นั ปฏิบัติ ขัน้ ตอนที่ 4 ขนั้ ประเมินผล รายละเอยี ดขน้ั ตอนการจัดกระบวนการเรียนรแู บบโครงงาน 1. ข้ันนําเสนอ หมายถงึ ขัน้ ที่ครูใหนกั เรียนศกึ ษาใบความรู กาํ หนดสถานการณ ศกึ ษา สถานการณ เกมรูปภาพหรอื การใชเทคนคิ การตัง้ คาํ ถามเกยี่ วกับสาระการเรียนรทู ่กี ําหนดในแผนการจัดการ เรยี นรูแ ตละแผน เชน สาระการเรยี นรู ตามหลักสตู รและสาระการเรียนรทู ีเ่ ปน ขนั้ ตอนของโครงงาน เพอื่ ใช เปนแนวทางในการวางแผนการเรียนรู 2. ขั้นวางแผน หมายถงึ ข้ันทีน่ กั เรยี นรว มกนั วางแผน โดยการระดมความคดิ อภิปราย หารอื ขอสรปุ ของกลุม เพ่อื ใชเ ปนแนวทางในการปฏิบตั ิ 3. ขน้ั ปฏบิ ัติ หมายถงึ ข้นั การวัดและประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ โดยใหบรรลุจุด ประสงคก ารเรยี นรทู กี่ าํ หนดไวใ นแผนการจัดการเรยี นรู โดยมคี รู นักเรียนและเพอื่ นรวมกนั ประเมิน สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 351  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 2.7) รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรแู บบประสบการณแ ละท่เี นน การปฏิบัติ ลักษณะเดนของรูปแบบ รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรูแบบประสบการณ มลี กั ษณะเดน คอื ผเู รยี นไดป ระยกุ ตใ ช ความคิด ประสบการณ ความสามารถและทกั ษะตาง ๆ ในเวลาเดยี วกนั จนสามารถสรางความรดู ว ยตนเอง และไดร ับแลกเปลย่ี นเรียนรูท้งั ความรู ความคดิ และประสบการณ รปู แบบการจัดกระบวนการเรียนรูแบบเนนการปฏิบัติ มลี กั ษณะเดน ดงั น้ี - ผูเรยี นไดม คี วามสขุ กบั การเรยี น ไดเรยี นอยา งสนกุ สนานโดยผา นกิจกรรมทห่ี ลากหลาย และส่ือท่เี ราความสนใจ - ผูเรียนไดม เี รียนรูตามความสนใจ ตามความถนัด และศักยภาพดวยการศกึ ษา คนควา ฝก ปฏิบตั ิ ฝก ทกั ษะ สรุปองคค วามรไู ด ทําใหเกิดความเชือ่ ม่ันเปน แรงจงู ใจใหเ กดิ การใฝร ู ใฝเ รียน - กิจกรรมกลุมชวยเสริมสรา งลกั ษณะนสิ ัยทพี่ ึงประสงค เกดิ กระบวนการทาํ งาน เชน มี การวางแผนการทํางาน มคี วามรับผดิ ชอบและเสยี สละ เอ้อื เฟอ เผ่ือแผ มีวินยั ในตนเอง มีพฤตกิ รรมท่เี ปน ประชาธปิ ไตย เปน ผูนาํ และผตู ามท่ีดี รจู กั รบั ฟงความคดิ ของผอู นื่ ผูเ รียนทเี่ รยี นรชู า จะเรียนรูอยางมคี วาม สุข มีชวี ติ ชีวา ไดรบั กําลงั ใจและไดร ับความชว ยเหลอื จากเพ่อื นทาํ ใหเ กิดความม่ันใจผูเรยี นท่เี รียนดจี ะได แสดงความสามารถของตนเอง มคี วามเอ้ือเฟอเผอ่ื แผและแบง ปนส่ิงทดี่ ีใหแกก ัน - ผูเรยี นเกดิ กระบวนการคดิ จากการรว มกจิ กรรม และการคน หาคาํ ตอบจากประเด็นคาํ ถามของผสู อนและเพ่อื น ๆ สามารถคนหาวิธีการและคําตอบไดด วยตนเอง สามารถแสดงออกไดชดั เจน มีเหตุผล - ทุกขนั้ ตอนการจัดกิจกรรม จะสอดแทรกคุณธรรมและจริยธรรม เพือ่ ใหผูเรียนได ซมึ ซับสง่ิ ที่ดีงามไวใ นตนเองอยตู ลอดเวลา - คาํ นึงถงึ ความแตกตา งระหวา งบคุ คลโดยใหแ ตล ะคนเรียนรเู ตม็ ตามศกั ยภาพ ของตน ไมนําผลงานของผเู รยี นมาเปรยี บเทียบ มุง ใหผเู รียนแขงขนั กับคนเองเองและไมเล็งผลเลิศจนเกนิ ไป - ผลท่เี กดิ ขึน้ กับผเู รยี น ผูเรียนมีความสขุ เกดิ การพัฒนารอบดา นมอี ิสระทจ่ี ะเลือกสาระ การเรยี นรูท ่เี หมาะสมกับตนเอง และนําความรูทไ่ี ดรับไปใชป ระโยชนในชีวติ ประจําวนั ไดอยา งเหมาะสม ข้นั ตอนการจัดการเรียนรู 1. การจดั กระบวนการเรยี นรูแบบประสบการณ การเรียนรจู ากประสบการณหรือการเรยี น รูจากการไดลงมอื ปฏิบัตจิ รงิ โดยผเู รยี นไดม ีโอกาสรับประสบการณ แลวไดรบั การกระตุนใหส ะทอ นสิ่ง ตา ง ๆ(Reflection) ทไี่ ดจากประสบการณอ อกมาเพื่อพฒั นาทกั ษะใหม ๆเจตคตใิ หม ๆหรือวิธีการคิดใหม ๆ รายละเอียดการจดั กระบวนการเรยี นรูแ บบประสบการณ 1) ข้นั จัดประสบการณ (Experiencing) เปน ข้นั ลงมือหรอื ทํากิจกรรมจากสภาพจรงิ เชน การเกบ็ รวบรวมขอมลู ราคาสินคา ในตลาด แหลงเรียนรู การสมั ภาษณหรือการปฏบิ ัตกิ ารตา ง ๆ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 352  คมู อื เตรียมสอบผูบริหารสถานศึกษา 2) ข้ันนําเสนอและแลกเปลย่ี นประสบการณ (Publishing) เปน ขัน้ ตอนของการพูด การเขยี น เชน การนําขอมลู ที่ไดจ ากข้นั ประสบการณม านําเสนอ ซึง่ อาจทาํ ไดท ้งั การพูดและเขียน อาจ เขียนลงในแผนภมู ิหรอื ตาราง พรอมนําเสนอดวยปากเปลา 3) ขนั้ อภปิ รายผล (Discussing) เปนขัน้ ตอนการอภปิ รายซักถามเพอื่ ความเขาใจที่ แจมชดั และเพื่อใหไ ดแ นวคดิ ตอ การประยกุ ตใช ขนั้ นที้ ้งั ผสู อนและผเู รยี นอาจรวมกันในการต้งั คาํ ถามเพือ่ การอภิปรายรวมกัน 4) ข้นั สรปุ พาดพิง (Generalizing) เปนขั้นของการสรุปผลการเรียนรูจา กกระบวนการ ทัง้ 3 ขั้นขางตน โดยสรุปพาดพิงสูหลักการสมู มุ มองหรอื แบบแผนท่กี วางขวางขึน้ อาจรว มกันสรปุ หรือการ ลงมือกระทํา 5) ข้นั ประยกุ ตใช (Applying) เปน ขั้นของการนาํ สง่ิ ที่ไดจ ากการเรียนรูไปประยกุ ตใ ช ในชวี ติ ประจําวัน ซ่ึงอาจจดั ทาํ ในรูปของโครงการ การทดลอง การปรับใชกับชีวติ ประจาํ วนั การแกป ญ หา หรือการคน ควาวจิ ัยตอไป ซ่ึงถอื เปนการลงมือกระทาํ /ปฏบิ ัติเปน วงจรตอไป แผนผงั ขน้ั ตอนการเรยี นรูแบบเนนการปฏิบัติ ข้ันการประเมินผล ขัน้ ปรับปรุงการเรยี นรแู ละนําไปใช ขน้ั สรปุ และเสนอผลงานการเรียนรู ขั้นปฏิบัติ / ฝกหดั / ทดลอง ขั้นศึกษาวิเคราะห ขนั้ นําไปสบู ทเรยี น รายละเอยี ดการจดั กระบวนการเรยี นรแู บบเนน การปฏบิ ตั ิ 1) ขัน้ นําเขา สูบทเรยี น เปนขั้นตอนแรกท่ีผสู อนจะตองกระตุน ชกั จงู และโนมนา วให ผูเ รยี นเกิดความกระตือรือรนและสนใจอยากคนหาความรู ผสู อนอาจใชว ิธีการสนทนาซักถามและทบทวน ประสบการณเ ดิมของผเู รยี น เพอื่ เชอ่ื มโยงกับประสบการณใ หมท จี่ ะตอ งเรยี นรอู าจใชค ําถามยัว่ ยตุ า ง ๆ และท่สี ําคญั จะตอ งสรางบรรยากาศใหผเู รยี นตอบสนอง เชน การกระตนุ ใหผเู รยี นตอบคาํ ถามหรอื แสดง สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 353  คมู อื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา ความคิดเห็นตาง ๆ เพื่อโยงเขา หาประสบการณใ หม ๆ ผูส อนแจงจดุ ประสงคการเรยี นรแู ละรว มกนั กาํ หนด ขอบขาย / ประเดน็ ความรูใ หม 2) ขัน้ ศึกษา วิเคราะห เปน ขั้นตอนการแบงกลุมผเู รียนเพือ่ ทํากิจกรรมกลุมรว มกนั โดย การแสดงหาความรู แสดงความคิดเหน็ รว มกนั วเิ คราะหแ ละหาขอ สรุปในประเด็นที่ไดต ัง้ ไวใ นการทาํ กิจ กรรมตามข้นั ตอนนี้ ผูสอนจะตอ งออกแบบกลุม ใหเหมาะสม เพอื่ ใหทุกคนมีสว นรวมมากท่สี ดุ เปด โอกาส ใหผเู รยี นไดกาํ หนดบทบาทหนาท่ีของสมาชกิ ในกลมุ ผสู อนตองการจดั การสอื่ การสอนและแหลง เรียนรู เชน แผนภูมิ ใบความรู แผนใส รปู ภาพ วดิ ีทัศน หนงั สอื เอกสารหรอื อืน่ ๆ เพื่อใหกลมุ ผูเ รยี นไดชวยกนั ศกึ ษาวเิ คราะหร วมกัน โดยต้งั ประเด็นหรอื หวั ขอ ในการศึกษาวิเคราะหต ามแนวทางของจุดประสงคก าร เรยี นรู และความตอ งการของผูเ รียนการออกแบบงานโดยจัดทําเปนใบงาน ใหผ เู รียนไดท ํากจิ กรรมกลมุ เปน หัวใจสาํ คัญท่ผี ูสอนจะตอ งคดิ คน และสรา งขน้ึ เพ่อื ใหเ กิดการมีสวนรวมสงู สุดของผูเ รยี นและเกิดการบรรลุ งานกลมุ ดวยตวั แทนกลุม นาํ เสนอผลงานกลมุ ผสู อนทําหนา ทอ่ี ภปิ ราย ใหกลุมใหญร ว มกนั วเิ คราะหใ ห ขอมลู ประเดน็ ท่ยี งั ไมชัดเจน หากเห็นวายังไมสมบูรณ ผสู อนชว ยเพ่มิ เตมิ แลวรว มกนั สรุปส่งิ ที่เรยี นรู ทั้งหมดในช้นั น้ี 3) ข้นั ปฏิบตั ิ / ฝก หัด /ทดลอง เปนขั้นทแ่ี ตล ะกลุมไดร ว มกันอภปิ รายแลกเปลีย่ นเรยี นรู และวเิ คราะหเ พือ่ ใหไ ดก ระบวนการปฏิบตั ิที่ชัดเจน รอบคอบ รดั กุม ทําใหเกดิ ผลงาน ผเู รียนไดทดลอง ฝก ปฏิบตั ิ ตามข้นั ตอน ฝก คดิ วเิ คราะห จนิ ตนาการ สรา งสรรคโ ดยผสู อนเปนที่ปรกึ ษา ดูแล ชว ย เหลือและประเมนิ การปฏิบัตเิ พือ่ แกไขหากมขี อ บกพรอ งเกยี่ วกับสถานทสี่ ําหรบั การปฏบิ ตั ิ ผสู อนและผู เรียนรวมกันวางแผน จะใชแ หลงเรยี นรใู ด หองเรยี นหอ งปฏบิ ตั ิการในโรงเรียน หอ งเรียนธรรมชาติ หรอื สถานประกอบการ ซงึ่ จะทาํ ใหผ เู รียนเกิดการเรียนรไู ดดีตามจุดประสงคการเรยี นรทู ่ีกําหนดไว 4) ขั้นสรปุ และเสนอผลงานการเรียนรู เปนขนั้ ที่ผเู รยี นแตล ะกลุมจะไดประมวลขอมลู ความรจู ากประสบการณท ้งั หมดมาวิเคราะห สังเคราะห เปน ความรใู หม วิธีการใหม สรปุ และนําเสนอส่ิง ที่คน พบตอ กลมุ ใหญในรูปแบบทหี่ ลากหลาย เปน การแลกเปลย่ี นเรยี นรูซึง่ กนั และกัน เกิดการขยายเครอื ขา ยความรูอ ยา งกวางขวาง ทําใหการเรยี นรูม ีความหมายย่ิงขึ้น 5) ขั้นปรบั ปรงุ การเรียนรแู ละนําไปใช เปน ข้นั ทใี่ หผเู รียนแตล ะกลุม ปรับปรุงผลงานของ คนเองที่ไดแ นวคดิ จากการนาํ เสนอของแตล ะกลุม ในการปรับปรุงผลงานนั้นอาจนําความรูท่ไี ดรับจากกลุม อนื่ มาพฒั นาใหด ีขึน้ หรอื เกดิ ความคดิ ใหม สรา งสรรคง านที่ตา งจากเดมิ หรืออาจไดร บั แนวคดิ จากขอเสนอ แนะของผสู อนมาประยกุ ตสรา งผลงานใหม ๆ ที่สามารถนําไปใชในสภาพการณจ ริงได 6) ข้นั การประเมนิ ผล วดั ผลและประเมนิ ผลตามสภาพจริง โดยเนน การวัดจากการปฏบิ ัติ จากแฟม สะสมงาม ช้นิ งาน/ ผลงาน ผูเ รียนประเมินตนเอง สมาชกิ ของแตละกลมุ ผูปกครองและผูส อนมีบท บาทรวมวดั ประเมินผลดว ย สอบครูดอทคอม

354  คูม ือเตรียมสอบผูบริหารสถานศึกษา 2.8) รปู แบบการจัดกระบวนการเรียนรู แบบบรู ณาการสูพหปุ ญ ญา ลักษณะเดนของรูปแบบ รปู แบบการจัดกระบวนการเรยี นรแู บบบูรณาการสูพ หุปญญา ผเู รียนไดรับประสบการณจ ากการ ศกึ ษา คนควา เสาะแสวงหาความรูอ ยา งเปนระบบท่ีสอดสัมพนั ธกับพหุปญ ญา โดยนําขอ มูลทไ่ี ดร บั มา เชอื่ มโยงและทําความเขา ใจ เปน การสรา งองคค วามรูใ หตนเองกอ ใหเ กดิ การเรียนรูอ ยางมีความหมาย นํา เอาสิง่ ทเ่ี รยี นรูม าวางแผนเพือ่ ปฏบิ ตั ิจริง ไดพฒั นาศกั ยภาพการเรียนรูตามความแตกตางระหวา งบุคคล ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ผูเรียนไดเ รยี นรูต รงกบั ความตองการความสนใจ และความถนัดของตนไดอ ยา งมีความสขุ โดยเฉพาะดา น เชาวอารมณ(E.Q.) ซึง่ เปน ปจจยั สําคัญของการเรยี นรูอ ยา งยง่ั ยนื การจัดกระบวนการเรียนรแู บบบูรณาการสพู หุปญญา เปนการจดั กิจกรรม การเรียนรูที่ เช่ือมโยงสาระการเรียนรูและกระบวนการเรยี นรทู ี่เนน การพฒั นาศกั ยภาพการเรียนทก่ี อ ใหเกิดปญญาทห่ี ลาก หลายท่เี รยี กวา พหุปญ ญา (Multiple Intelligence) เชน ปญ ญาทางดา นภาษาเพื่อความเขาใจในการสือ่ สาร ปญญาทางดา นการใชเ หตุผล ปญญาทางดา นความมีมนษุ ยสัมพนั ธ ปญ ญาทางดา นความรักความเขาใจใน ธรรมชาติ เปนตน การจดั กิจกรรมการเรียนรูมีหลายลักษณะ ดวยการวิเคราะหหลักสูตร วเิ คราะห ผูเ รียน จัดการเรยี นรูทเ่ี นน ความแตกตา งระหวางบคุ คล และยดึ ผูเ รียนเปนสําคัญ มุงใหผ ูเรยี นไดม ีสวนรว ม ในการจดั กจิ กรรมฝก ทกั ษะผูเรยี นรูและพฒั นาทุก ๆ ดา น โดยการบรู ณาการเชือ่ มโยง การเรยี นรูใ หส อด คลอ งกับการดาํ รงชวี ติ จริง ขัน้ ตอนการจัดการเรยี นรู องคป ระกอบของหนวยการจดั การเรียนรูแ บบบรู ณาการสพู หุปญญา ประกอบดวย 3 องค ประกอบสําคัญดงั ตอ ไปนี้ 1. ผงั การวางแผน (Planning Web) 2. ตารางแสดงรายละเอยี ดของการทําแผนการจัดการเรียนรแู บบบรู ณาการสูพ หปุ ญ ญา 3. แผนการจัดการเรียนรู 1. ผังการวางแผน (Planning Web) ของหนว ยการเรียนรู แบบบรู ณาการสูพหุปญญา เพ่ือแสดงถึง การบูรณาการจากกลุมสาระการเรยี นรทู คี่ รไู ดวางแผนไวไปยงั กลุม สาระการเรียนรอู ่ืน โดย ระบมุ าตรฐานการเรียนรขู องทกุ กลมุ สาระทีเ่ ก่ียวของกบั การบรู ณาการในการจดั การเรียนรแู ตละหนวยการ เรียนรู ตวั อยาง วทิ ยาศาสตร (ว.8.1) ศลิ ปศกึ ษา (ศ. ภาษาตาง ภาษาไทย (ท.1.1) คณิตศาสตร (ค.1.1) สอบครดู อทคอม

355  คูม ือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา หมายเหตุ กรณกี ลุมสาระการเรียนรใู ดมกี ารกาํ หนดหนวยการเรียนรูทีเ่ ปนหนวยใหญ ครอบคลุม สาระการเรยี นรูห ลาย ๆ เรื่อง อาจทํา Planning Web ของหนว ยการเรียนรูของหนว ยใหญ และ Planning Web ของแตละแผนยอ ย 2 ตารางแสดงรายละเอียดของการทาํ แผนการจัดการเรยี นรูรปู แบบการบรู ณาการสพู หุ ปญ ญา แผนภาพแสดงตารางวเิ คราะห แผนการจดั การเรยี นรู สอดรบั กับทฤษฎีพหปุ ญญา เปน การวางกรอบ ภาพรวมของหนวยใหญท ส่ี อน ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ชอ่ื แผนการจดั การ ความคิดรอบยอด สาระการเรียนรู บรู ณาการกับกลมุ MI เรียนรู สาระการเรียนรู MI : Multiple Intelligence คือ ทฤษฎีพหุปญ ญาของ Howard Gardner แผนภาพ แสดงตารางวเิ คราะห แผนการจัดการเรยี นรู สอดรับกบั ทฤษฎี พหุปญ ญา (MI) หมายเหตุ กรณกี ลุมสาระการเรียนรูใดมรี ายละเอยี ดของแตล ะองคประกอบมาก สามารถเสรมิ ลงไปได 3. แผนการจัดการเรียนรู องคป ระกอบของแผนการจดั การเรยี นรู แบบบรู ณาการสพู หุ ปญญาประกอบดวย 1. สาระสาํ คญั 2. ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง (สามารถเขยี นรวม พฤตกิ รรมทพี่ งึ ประสงคดานคุณธรรม จรยิ ธรรม และคา นยิ มทีพ่ ึงประสงค) 3. สาระการเรียนรู 4. กระบวนการจัดการเรียนรู 5. กระบวนการจัดการเรียนการสอน 6. สอื่ อปุ กรณ และแหลงเรียนรู 7. การวัดและประเมินผล 8. กิจกรรมเสนอแนะ 9. เอกสารประกอบการสอน (อาจมหี รอื ไมมกี ไ็ ด) สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 356  คูม ือเตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา 10. บันทึกผลหลังการสอน - ปญ หา / สง่ิ ท่ตี องการพฒั นา - แนวทาง / รปู แบบการสอน / เทคนิคทค่ี วรใชพ ฒั นาหรอื แกปญ หา - ผลท่ีเกิดกับผเู รียนในดานความรู ดานทักษะกระบวนการและดา นเจตคติ - ความเหน็ / ขอ เสนอแนะของผูส อน บทบาทครู ครูควรมีบทบาทดําเนินการ ดังนี้ 1. สาํ รวจความสนใจ 2. ใหผ ูเรยี นมสี วนรว มในการวางแผน 3. สง เสริมใหผ เู รยี นสามารถเรียนรูดวยตนเอง 4. สง เสริมใหผเู รียนไดมีประสบการณตรงโดยการปฏิบัตจิ รงิ 5. จัดหาสื่อ – อุปกรณตา ง ๆ ในการเรียนรู 6. แนะแนวทางใหผเู รียนรวู ิธรี วบรวมเน้อื หา การสรุปและแกป ญ หาดวยตนเอง 7. แบงกลุมการทาํ งานตามท่ไี ดร ับมอบหมาย 8. คํานึงถงึ หลกั ประชาธิปไตยในการเรยี นรู 9. จัดกจิ กรรมอยางเปน ระบบเปนกระบวนการท่เี กี่ยวเนอื่ งกนั โดยตลอดและสอดคลอ ง กับการพฒั นา พหปุ ญญา กระบวนการพฒั นาจะเนน การระดมสมองของผเู รยี นรว มกับครู โดยใชห ลกั สตู รเปน เกณฑ ครเู ปน ผจู ัดการและออกแบบการเรียนรู สว นกระบวนการและขอตกลงเปนของผูเ รียน ทาํ ใหก ารเรยี นรูเปน เร่อื งสนกุ สนาน ทา ทาย ผูเรยี นไดเรียนตามความตอ งการของตนเองเต็มศกั ยภาพ ผูเรียนเกดิ ความสุข มี ความรับผิดชอบ ผเู รยี นมีประสบการณต รงสัมพนั ธกบั ธรรมชาตสิ งิ่ แวดลอ ม สามารถปฏิบัติงานจนคน พบ ตัวเองในเร่อื งของความถนัด และวธิ ีการเรยี นรูของตนเอง มกี ารแลกเปลยี่ นเรยี นรู ฝก การคิดอยา งหลาก หลาย มีความคิดสรางสรรค จนิ ตนาการสามารถวเิ คราะหว จิ ารณผ ลงาน ดว ยหลักการและเหตุผล ยอมรบั ความคิดเห็นของผอู ่นื ฝก การสนใจใฝหาความรอู ยางตอ เน่ืองปฏบิ ัติงานดวยคามเพลิดเพลนิ มคี วามชื่นชม และเห็นคุณคา แมว า แตละคนจะมีสตปิ ญ ญาไมเทา กนั ในทกุ ดาน แตทุกคนก็มโี อกาสท่ีจะพฒั นาพลงั ศกั ย ภาพเหลานัน้ ได การสนบั สนุนท่ถี กู ตอง การแนะแนวทเี่ หมาะสมตงั้ แตเ ดก็ และตลอดชว งอายทุ เ่ี หมาะสม จะทําใหบ คุ คลไดรับการชวยเหลือ ใหเ จรญิ กาวหนา ใหพลังศักยภาพทางสตปิ ญ ญาทเ่ี หมาะสมเปน ประโยชนต อ ตัวเองและสังคมในทส่ี ดุ หลงั จากครจู ดั ทาํ แผนการจดั การเรียนรเู สร็จแลว ครูควรเตรยี มความพรอ มโดยการสํารวจ ผเู รยี นในหอ งท่มี คี วามรูความสามารถเฉพาะตัวดา นตา ง ๆ ที่สามารถออกมานําเสนอรว มกบั ครู ได เชน ผูเรยี นทมี่ คี วามรคู วามสามารถในการเลน ดนตรีและตวั โนตสัมพนั ธกับความถข่ี องเสียง ผเู รยี นทม่ี คี วามรู สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 357  คมู ือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา ความสามารถดานการใชโปรแกรมคอมพวิ เตอรสรา งงาน ผเู รียนท่ีมคี วามรเู รอื่ งการคาํ นวณทางคณติ ศาสตร เรอ่ื งออกาลทิ มึ เปนตน และนอกจากน้นั ครูจะตอ งเตรยี มส่อื ประกอบแผนการจัดการเรยี นรูแตล ะแผน การเตรียมการจัดกระบวนการเรียนรแู บบบูรณาการสูพหุปญ ญา 1. การเตรียมการจัดกระบวนการเรยี นรูดานรปู แบบ ฯ เชน - ความสมั พนั ธของวิชา - คําอธบิ ายรายวชิ า - สาระขอบเขตของเนอ้ื หาวิชา - ผลการเรียนรูท คี่ าดหวัง - กจิ กรรมการเรยี นรูเพ่อื ทจ่ี ะนําไปสูพหปุ ญญา - รปู แบบบรู ณาการท่ีเหมาะสม - วางแผนการเรียนไดต รงตามเปาหมายพัฒนาผเู รียนไดเ ตม็ ศักยภาพ 2. วิเคราะหผ ูเรยี น การวิเคราะหผ เู รยี นควรเลอื กวธิ กี ารท่ีเหมาะสม เชน การวิเคราะห ขอ มูลทไ่ี ดจ ากการสังเกตการณป ฏิบตั ิกจิ กรรม การตรวจสอบผลงาน การสมั ภาษณ เปนตน การวิเคราะหผ ูเรยี นมีความจาํ เปน อยา งยิง่ ทีค่ รตู อ งการทราบขอมลู เกีย่ วกับตวั ผเู รียนทกุ ๆ ดาน ทัง้ ทางดาน ครอบครัว สภาพแวดลอ มทางสงั คม สภาพทางกาย สภาพอารมณ สตปิ ญญา ความตองการของผเู รยี น สงิ่ ทชี่ อบหรือไมขอบ เพราะขอ มูลจะเปนสิ่งที่บงบอกถงึ เหตแุ ละผลของสภาพความเปน จริงในปจ จุบัน ดังนัน้ ครจู งึ ตอ งเตรยี มเคร่อื งมอื และวิธีการตาง ๆ เชน การสังเกต การสมั ภาษณ พิจารณาผลการเรยี นรใู น การจัดกระทาํ ขอ มลู เพอื่ ความชดั เจนและถูกตองของขอมูล ซึ่งจะเปนปจ จยั ทีส่ ําคญั นาํ ไปสูการพฒั นาความ สามารถของผเู รยี น ไดถูกตองและตรงกบั ความตองการ ความสามารถของผูเรียนใหเต็มศกั ยภาพ อยูใน สงั คมไดอยางมคี วามสขุ การวิเคราะหผูเ รยี นจะทําควบคไู ปกับกจิ กรรม การเรยี นรู 1. วิเคราะหแลวนํามารวบรวม มขี อ มูลอะไรบา งทีเ่ ปน ปจจัยเสริม หรอื ปญหาอปุ สรรค สําหรบั เด็ก 2. นาํ มาสรปุ เพอ่ื หาแนวทาง ในการพฒั นาศักยภาพผูเ รยี น เดก็ เกง อะไรบาง เดก็ ออนอะไรบาง 2.9) รปู แบบการจดั กระบวนการเรยี นรู จากแหลง เรยี นรู ลักษณะเดนของรปู แบบ การใชแ หลง การเรยี นรมู ีความสําคญั ในกระบวนการจัดการเรียนรสู าํ หรบั ผเู รยี นเพราะผสู อนและ ผูเรยี นสามารถเรียนรูจากสภาพจริง การจดั กระบวนการเรยี นรูจากแหลง เรยี นรจู ะเกี่ยวของกับบคุ คล สถานท่ี ธรรมชาติ หนวยงานองคกร สถานประกอบการ ชมุ ชน และสงิ่ แวดลอมตาง ๆ ซงึ่ ผเู รยี น ผสู อน สามารถ ศึกษาคนควาความรู หรือเรอื่ งที่สนใจไดจ ากแหลงเรยี นรทู ่เี ปน ธรรมชาติ และที่มนษุ ยส รา งข้ึน ชมุ ชนและ ธรรมชาติ เปนขมุ ทรพั ยมหาศาลท่ีเราสามารถคน พบความรูไดไ มร ูจกั หมด สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 358  คูม ือเตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา 10. ส่อื นวตั กรรม เทคโนโลยที างการศึกษา 1. ส่อื การศกึ ษา 1) ความหมายของสอื่ การศกึ ษา สื่อการศึกษา คือ ตัวกลางหรือสิ่งตาง ๆ เชน วัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ และเทคนิควิธีการ รวมทั้ง กิจกรรมตางๆ ที่ชวยใหผูเรียนเกิดการเรียนรู เกิดการพัฒนา และสามารถนําความรูท่ีไดรับน้ันไปใชในการ ประกอบอาชพี ตลอดจนการดาํ รงชวี ิตไดอยางมีความสขุ และมปี ระสทิ ธิภาพ สื่อ / นวตั กรรมทางการศกึ ษา หมายถึง ส่งิ ใหมห รอื วิธีการใหมท่นี าํ มาใชก ารจัดการศึกษา อันไดแก แนวคดิ เทคนิค วิธีการ กระบวนการ แนวปฏบิ ตั ิ หรือสิ่งประดษิ ฐใหม ๆ เพ่อื แกปญ หาการเรียนการสอนของ ครูและพฒั นาการเรียนรใู หม ีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตามเปาหมายของหลักสูตร ซึง่ พิจารณาได ดงั น้ี 1. เปน สงิ่ ทใี่ ชแ ลว จากที่อืน่ แตนาํ มาใชใหมท ี่น่ี 2. เปน ส่ิงทเ่ี คยใชมาแลว จากท่ีอน่ื แลวนํามาปรับปรงุ แกไ ขใหม 3. เปน สิง่ ทมี่ ีอยแู ลว แตเพงิ่ นํามาทดลองใช 4. เปน ที่ผลติ / สรา งขึ้นใหมและทดลองใชท ีน่ เี่ ปนครงั้ แรก สื่อ / นวัตกรรมทางการเรียนการสอน หมายถึง กระบวนการ เทคนิค วิธีการ แนวคิด หลักปฏิบัติ เครื่องมือหรือส่ิงใหม ๆ ที่ไดผานการทดลองและพัฒนาอยางมีขั้นตอนและเปนระบบ แลวนํามาใชในการ เพิ่มคุณภาพและประสิทธิภาพของการเรยี นการสอน 2) ประเภทของส่ือการศกึ ษา ส่ือการศึกษาแบงประเภทไดหลายลักษณะไดแก (1) การแบงประเภทตามชองทางการสงและรับสาร (2) การแบงประเภทตามโครงสรางความคิด และ (3) การแบงประเภทตามโครงสรา งของส่ือ (4) การแบงส่ือ ตามหลกั สตู รการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน ดงั รายละเอียดตอ ไปนี้ 2.1 การแบง ประเภทตามชองทางการสงและรับสาร สือ่ การศึกษาทีแ่ บง ประเภทตามชอ งทางการสง และรบั สาร มี 3 ประเภท ไดแ ก 1) สื่อโสตทัศน ไดแก สื่อกราฟฟก วัสดุลายเสน และ แผนปายตางๆ สื่อสามมิติ ประเภทหนุ จําลอง และสอ่ื เสียง เชน เทปเสียง เปนตน 2) สือ่ มวลชน ไดแก ส่ือส่งิ พมิ พ วทิ ยกุ ระจายเสียง และวิทยโุ ทรทศั น 3) สือ่ อิเล็กทรอนิกสและโทรคมนาคม ไดแก โทรศัพท โทรสาร วิทยุสื่อสาร โทรทัศน ปฏิสัมพันธ ระบบประชุมทางไกล เครือขายคอมพิวเตอร และ อินเตอรเนต เปน ตน 2.2 การแบงประเภทของส่ือการศึกษาตามโครงสรางความคิด มีสองลักษณะ คือ แบงตามลักษณะ ของประสบการณ และแบงตามลกั ษณะการคดิ ของคน ดังตอ ไปนี้ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 359  คูมือเตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 1) การแบงประเภทสอื่ การศกึ ษาตามลักษณะประสบการณ การแบงประเภทส่ือการเรยี นการศึกษาตามลกั ษณะของประสบการณที่ผเู รียนไดร ับจาก ผลการใชส อื่ น้ัน ๆ เอ็ดการ เดล เปน คนแบงไวมี 10 ประเภท (Dale, 1949) เรมิ่ แรกทเี ดียวเขาแบง ออกเปน 11 ประเภท แตตอนหลงั ไดป รับปรงุ โดยรวมภาพยนตรก ับโทรทศั นเ ปน ประเภทเดียวกัน จงึ เหลือเปน 10 ประเภท เรยี กวา “กรวยแหงประสบการณ” ตามลาํ ดบั จากรปู ธรรมไปหานามธรรม ดงั ตอไปน้ี 1.1) ประสบการณตรงทีผ่ ูเรียนเจตนารบั เปน ส่อื ของจริง 1.2)ประสบการณจ ากสถานการณจ ําลองและหนุ จาํ ลอง 1.3) ประสบการณนาฏการท่ีผูเรียนไดรับรูการแสดงดวยตนเองหรือการชมการแสดง 1.4) ประสบการณจ ากการทดลองสาธติ 1.5) ประสบการณท ัศนศกึ ษา 1.6) ประสบการณท ี่ไดจ ากนิทรรศการ 1.7) ประสบการณจากภาพยนตรห รอื โทรทศั น 1.8) ประสบการณจากภาพนิ่ง วิทยุและการบันทึกเสียง 1.9) ประสบการณจากส่ือทัศน 1.10) ประสบการณพจนสัญลักษณ 2) การแบงประเภทส่ือการศกึ ษาตามลักษณะสอ่ื ในกระแสความคดิ ของผูเรียน การแบงประเภทของส่ือการศึกษาตามลกั ษณะสื่อในกระแสความคดิ ของผเู รยี นนี้ แบง ตาม ทฤษฎีโครงสรา งของความคิด (Cognitive Structure) ของบรเู นอร (Bruner, 1966) ซง่ึ อธิบายไววา คนเราจะ เกิดความรูความเขาใจสิ่งแวดลอมไดโดยส่ิงแวดลอมที่เปนวัตถุ ปรากฏการณหรือสถานการณ เราใหเ กดิ สอ่ื หรอื ส่งิ แทนในการะแสความคิดดา นใดดา นหนึ่งหรอื ทั้งสามดาน ไดแก ดานกระทํา ดานภาพ หรอื ดา น สญั ลักษณ ดังนัน้ ส่อื ในทน่ี ้ีจึงหมายถงึ สือ่ ที่เปน วตั ถหุ รือสถานการณก บั สอ่ื ท่ีเปน ลกั ษณะของความคดิ ซงึ่ อาจเทียบกบั สื่อท่ีแบงประเภทตามแบบของ เอ็ดการ เดล ไดด ังน้ี 2.1) สือ่ ประเภทที่กอใหเ กิดการกระทํา การเคล่อื นทีห่ รือเคลื่อนไหวกลา มเนื้อ ทําใหเ กิด ความรูความเขาใจได ไดแก ส่ือของจริง สถานการณจาํ ลอง หุนจําลอง นาฏการ การทดลองสาธิต และการ ศึกษานอกสถานท่ี 2.2) สอ่ื ประเภทที่กอใหเกิดภาพนึก ไดแก สื่อนิทรรศการ ภาพยนตร โทรทศั น ภาพนิ่ง วทิ ยุ และแผน เสียง 2.3) สือ่ ประเภททกี่ อ ใหเกดิ การคิดนึกเปนสัญลกั ษณ ไดแ ก ส่อื ทศั นสัญลกั ษณและภาษา 2.3 การแบงประเภทของส่อื การศกึ ษาตามลกั ษณะโครงสรางของสอื่ ประเภทของสือ่ การศกึ ษาตามลักษณะโครงสราง แบงออกไดเปน 2 กลมุ ใหญ ๆ คอื กลุมฮารดแวร และกลมุ ซอฟตแ วร ดงั ตอไปน้ี สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 360  คูมอื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศึกษา 1) ฮารดแวร ความหมายของฮารดแวรตามพจนานกุ รม หมายถงึ เครื่องมอื อุปกรณท ่เี ปน โลหะ และวัตถุเนื้อแขง็ อาวธุ ยทุ โธปกรณ ตลอดทง้ั ช้ินสวนประกอบตาง ๆ ของเครื่องมือและอุปกรณเหลาน้ี ความ หมายของฮารด แวรในเทคโนโลยีคอมพิวเตอร หมายถึง เครอ่ื งกลไกและวงจรอิเล็กทรอนกิ สท ่ีเปน ตัวเครือ่ ง คอมพิวเตอร จะเห็นไดวาฮารด แวรเ ปนผลิตผลจากการประยุกตทางดานวิทยาศาสตรก ายภาพทงั้ หมด ซง่ึ ประกอบดว ยวสั ดสุ ้นิ เปลือง เครอ่ื งมอื และอปุ กรณ ดงั รายละเอยี ดตอ ไปน้ี 1.1) วัสดุสิ้นเปลือง หมายถงึ วสั ดุตา ง ๆ ที่ไดจ ากการประยกุ ตว ทิ ยาศาสตรก ายภาพเตรียม ไวใ ชประกอบกับเครือ่ งมือและอปุ กรณอน่ื เมือ่ ถูกนําไปใชแลว วัสดุบางอยา งกจ็ ะหมดสภาพการเปนประเภท ฮารด แวร เพราะมผี ลติ ผลของการประยกุ ตพ ฤติกรรมศาสตรเ ขามาเปนโครงสรางของวสั ดุนน้ั กลายเปนวสั ดุ สาํ เร็จพรอมที่จะนําไปใชใ นกระบวนการแนะแนวตามตอ งการได วสั ดสุ ิน้ เปลอื งที่นาํ มาใชม ากในกระบวน การแนะแนว ไดแก กระดาษ หมกึ สี แผน โปรงใสสาํ หรบั เขียน และประเภทอาบสารไวแสงท่ียังไมไดถาย ภาพลงไป ฟลมถายภาพ ฟลมภาพยนตร ฟล ม พวกไมโครฟอรมตาง ๆ ท่ยี งั ไมไ ดใช เทปเสียง เทปภาพ ท่ยี ัง ไมไ ดบนั ทกึ แผนฟลอบป แผนดิสคแ มเ หลก็ แผนดิสคออพติก สําหรบั เครอื่ งเลเซอรดสิ ค เปนตน 1.2) เครื่องมอื หมายถึง เคร่ืองชวยเครอื่ งประกอบในกจิ การแนะแนว เชน ปากกา ดนิ สอ มดี คตั เตอร จอบ เสยี ม เปน ตน 1.3) อุปกรณ ไดแ ก เคร่อื งอปุ กรณหนักตา ง ๆ ที่เปนครุภัณฑตามระเบยี บการเงินของ ราชการไทย เชน เคร่อื งฉายภาพขามศีรษะ เครอื่ งฉายภาพทึบแสง เครือ่ งฉายสไลด เครือ่ งฉายภาพยนตร เครอ่ื งเทปเสยี ง เคร่อื งรบั วิทยุ เคร่ืองรับโทรทัศน เครอื่ งบนั ทึกภาพ (VTR) กลองวิทยุโทรทัศน กลองถายภาพ เปน ตน 2) ซอฟตแ วร ซอฟตแวรเ ปน คําท่ีนํามาใชใ นเทคโนโลยีคอมพวิ เตอรโ ดยทตี่ ัวเคร่อื งคอมพวิ เตอร นน้ั เปน วงจรอเิ ล็กทรอนกิ ส การทจี่ ะสง่ั ใหค อมพิวเตอรทาํ งานอยางใดอยางหน่ึงนัน้ จะตอ งมคี ําสัง่ หรอื โปรแกรมที่เปน ภาษาของเคร่อื งชว ยจงึ จะสั่งเครอ่ื งใหท ํางานตามตอ งการได วิธกี ารทาํ โปรแกรมคาํ สัง่ หรือ เทคนิคในการจัดทาํ ชดุ คําสง่ั คอมพิวเตอร และผลผลติ ทีไ่ ดเ ปน โปรแกรมตา ง ๆ นี้เรยี กวาซอฟตแวร แตในท่ีนี้ นาํ คาํ วาซอฟตแวรมาใชในความหมายกวาง ๆ หมายถึง ผลผลิตจากการประยุกตพฤติกรรมศาสตรม าใชใ น การศกึ ษาและการแนะแนว ซึง่ ไดแ กลําดบั ข้นั ตอน ระบบกระบวนการ โปรแกรมและวธิ ีการเก็บรวบรวม จดั แจง และการเสนอสารสนเทศทางการศึกษาและการแนะแนว ซ่งึ สามารถแบงออกเปน วสั ดสุ ําเร็จรปู กจิ กรรม และเกม และวิธกี าร 2.1) วัสดสุ ําเร็จรูป ไดแ ก วัสดุทีไ่ ดด าํ เนนิ การออกแบบและจดั บรรจุเนอื้ หาสาระเปนระบบเพ่อื การศกึ ษาและการแนะแนวเรยี บรอยแลว พรอ มทีจ่ ะนําไปใช เชน ฟลม ภาพยนตรทถ่ี า ยทําเปนเรือ่ งราวเรียบ รอ ยแลว ตาํ ราแบบโปรแกรม แผน ฟลอบปดสิ คโ ปรแกรมการสอน เปนตน 2.2) กจิ กรรมและเกม ไดแ ก การเลยี นแบบ สถานการณจําลอง บทบาทสมมติ และเกมท่จี ัด เตรยี มไวเ พ่อื สรา งสถานการณการสื่อสาร การตดั สินใจ เสนอประเดน็ ความคดิ หรอื เปดเผยขอ มลู ทเ่ี ก่ียวของ กับการแนะแนว เปน ตน สอบครดู อทคอม

361  คมู อื เตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา 2.3) วธิ ีการ หมายถึง เทคนคิ วิธีลําดบั ขน้ั ตอนและระบบในการรวบรวมหรอื เสนอเนอ้ื หาสาระ และขอ มูลทีเ่ ก่ยี วขอ งกับการใหการศึกษาและการแนะแนวในสถานศกึ ษา 2.4 การแบงประเภทของสอื่ ตามหลักสตู รการศึกษาขน้ั พื้นฐาน ในหลกั สูตรการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐานพทุ ธศักราช 2544 ไดแบง ประเภทของสอื่ อกเปน 3 ประเภท ดังนี้ 1) สอื่ สิ่งพิมพ ไดแก หนงั สอื เรียน หนังสือคน ควา พจนานุกรม สารานุกรม ภาพพลกิ แผนพบั โปสเตอร และอน่ื ๆ 2) สื่อเทคโนโลยี ไดแก วีดีทัศน แถบบนั ทกึ เสยี ง สือ่ คอมพิวเตอรช วยสอน ซดี รี อม อินเตอรเ น็ตและอน่ื ๆ 3) ส่ืออ่นื ๆ ไดแ ก สือ่ บุคคล สือ่ ธรรมชาติ สิง่ แวดลอม สื่อกจิ กรรมหรือกระบวนการ เชน การแสดง ละคร บทบาทสมมุติ การสาธติ การทําโครงงาน ส่อื วสั ดุ เครื่องมอื อุปกรณ เชนหนุ จาํ ลอง เครื่องมือ วทิ ยาศาสตร เปน ตน) 2.5) ตัวอยางสอ่ื / นวตั กรรมทางการเรียนการสอน ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ประเภทวธิ กี ารหรอื กระบวนการ ประเภทสอ่ื เทคโนโลยกี ารสอน - บทกลอน - เพลง - นทิ าน - เกม - บทเรยี นสาํ เร็จรปู - บทบาทสมมติ - ชุดการสอน - สถานการณจ ําลอง - ชุดการเรยี น - วธิ ีการสอนแบบรว มมือ - หนงั สืออา นประกอบ - วธิ ีสอนแบบสบื สวนสอบสวน - หนงั สือเสรมิ ประสบการณ - วิธีสอนแบบอรยิ สจั 4 - บทเรียนโปรแกรม - การสอนแบบโครงงาน - ส่ือ CAI - การเรียนในระบบ Buddy System - หนงั สอื เลมเล็ก - วธิ สี อนพฒั นากระบวนการติดตามหลกั คณุ ธรรม - แบบฝก ทักษะ ฯลฯ - วิธคี ิดแบบสืบสาวเหตปุ จจยั - วิธคี ดิ แบบแยกแยะสวนประกอบ - วิธีคิดแบบรเู ทา ทันธรรมดา - วิธคี ิดแบบแกปญหา - วิธีคดิ แบบหลักการและความมุง หมาย - วธิ คี ดิ แบบเห็นคณุ โทษและทางออก - วธิ คี ดิ คุณคาแท – คุณคาเทยี ม - วธิ ีคิดแบบอยกู บั ปจ จุบนั สอบครูดอทคอม

362  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 3) คณุ คาของสือ่ การศึกษา คุณคาของส่อื การศึกษา สามารถสรุปไดด ังนี้ 3.1) ส่อื การศึกษาจะสามารถชวยใหค ณุ ภาพการเรยี นรดู ขี ้ึน 3.2) ผเู รยี นสามารถเรียนรไู ดม ากข้นึ ในเวลาทก่ี ําหนด 3.3 ) สือ่ การศกึ ษาสามารถสรางแรงจูงใจและเราความสนใจไดเ ปน อยา งดี 3.4) ผูเรียนสามารถมีสว นรวมในกระบวนการเรียนรู 3.5) การเรียนรูจ ากส่ือการศกึ ษาจะทําใหผเู รยี นจําไดนาน เรียนรูไดเร็วและดขี น้ึ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 3.6) ผูเรยี นมปี ระสบการณจ ากรปู ธรรมไปสนู ามธรรม 3.7) ส่ือการศึกษาสามารถเอาชนะขอ จํากัดตางๆได เชน - ทําส่ิงท่ีซบั ซอ นใหง า ยขน้ึ - ทาํ นามธรรมใหเปน รปู ธรรม - ทําส่งิ ทเ่ี คล่อื นไหวเร็วใหด ูชาลง- ทาํ สงิ่ ทเ่ี คล่ือนไหวชา ใหด เู รว็ ขน้ึ - ทําส่ิงที่ใหญมากใหย อขนาดลง - ทําสง่ิ ทีเ่ ล็กมากใหข ยายขนาดขนึ้ - นาํ อดตี มาศึกษาได - นําส่ิงทอี่ ยูไกลหรือล้ลี ับมาศึกษาได 3.8) ชว ยใหผ ูเรียนเรียนสําเรจ็ งา ยขึน้ และสอบไดมากข้ึน 4) ลักษณะท่ีเหมาะสมของสอ่ื / นวตั กรรม 1. เปนนวตั กรรมทีส่ ามารถแกป ญหาหรือพัฒนาการเรยี นการสอนไดต รงประเด็นปญหา 2. เปนนวตั กรรมทไี่ มยุงยากซบั ซอ น 3. เปนนวัตกรรมทป่ี ระหยัด ราคาไมแพง ดูแลรกั ษางา ย 4. เปน นวตั กรรมทีไ่ มข ดั ตอ สังคม คา นยิ ม ประเพณี 5. เปนนวัตกรรมท่สี ามารถทดลองหรือทดสอบไดโ ดยไมย ุงยาก 6. เปนนวัตกรรมทส่ี งผลตอ การพัฒนาการเรยี นรขู องนักเรียน มากกวา วธิ ีการหรือสง่ิ ท่ี ครูผสู อนใชอ ยเู ดมิ 2. การเลอื ก การวางแผนผลติ และการใชส ือ่ การศกึ ษา 1) การเลอื กสอ่ื การศกึ ษา สอ่ื การศกึ ษาจะใหป ระโยชนอ ยา งมาก ถามกี ารใชอยางถกู ตองเหมาะสม ดงั น้ันในการเลอื กสื่อ การศกึ ษาควรพิจารณาส่ิงตา งๆ ดงั น้ี 1.1 เลือกสอ่ื การศกึ ษาท่สี อดคลองกับจุดประสงคเ ชิงพฤติกรรมของการเรยี นการสอนเร่ืองน้นั ๆ 1.2 เลอื กสือ่ การศึกษาทีส่ อดคลอ งกบั ลกั ษณะการตอบสนองและพฤตกิ รรมขั้นสุดทายของผเู รยี นท่ี คาดหวังจะใหเกดิ ขึ้น พฤติกรรมของผูเ รยี นจะเกิดข้ึนไดเมื่อผูเรยี นมีความพงึ พอใจในกิจกรรมและประสบ การณที่ไดร บั และความพึงพอใจยอมกอใหเ กดิ การเรียนรไู ดดี 1.3 เลอื กสื่อการศกึ ษาใหเหมาะสมกบั กจิ กรรมการเรยี นการสอน สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 363  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 1.4 เลือกสอ่ื การศกึ ษาใหเหมาะสมกบั ความสามารถและประสบการณเดมิ ของผูเรยี น สอื่ การศกึ ษาท่ี จัดใหผเู รยี นควรงายและอยใู นขอบเขตความสามารถของผเู รยี น 1.5 เลอื กสื่อการศกึ ษาที่มีประสิทธภิ าพ มคี วามสมบรู ณ สามารถสอื่ ความหมายไดถูกตอง 1.6 เลอื กสื่อการศกึ ษาที่มอี ยูในทองถ่ินเพ่อื ประหยดั เวลาและงบประมาณ 1.7 เลอื กสื่อการศกึ ษาทพี่ อจะหาไดโ ดยคาํ นงึ ถงึ ประสทิ ธิภาพ ความปลอดภัย ประหยัด และ สามารถใชไดสะดวก 2) การวางแผนผลติ สื่อการศกึ ษา สื่อการศกึ ษาทมี่ ีประสทิ ธิภาพจะตอ งมีกระบวนการผลติ ท่มี ขี ั้นตอนและมรี ะบบ ดังน้ี 2.1 การเตรียมการดานวชิ าการ การเตรียมการดานวิชาการเปนการเตรยี มขอ มลู เพอ่ื ใชป ระกอบในการผลติ สื่อการศึกษา ซงึ่ มี หัวขอที่จะตอ งเตรียม คอื การกําหนดจดุ ประสงคเ ชิงพฤตกิ รรม การวเิ คราะหกลมุ เปาหมาย การกําหนดเน้อื หาและการจัดลําดับเน้ือหา ระดับการผลติ สอ่ื การศกึ ษา บุคลากรทีเ่ กย่ี วขอ งในการผลิตส่ือ มีรายละเอียดดังน้ี 1) การกําหนดจุดประสงคการเรียนการสอน 1.1) จุดประสงคทวั่ ไป เปนจุดประสงคท ี่กําหนดขอบเขตเอาไวอยางกวางๆ เพอ่ื กําหนดให รูว าสิ่งทต่ี องการใหผเู รียนเกดิ การเรียนรนู ้ันคอื อะไร อยูในระดับไหน เชน - ผเู รียนมีความรเู รื่องจดุ ประสงค - ผเู รียนมีความเขา ใจเรื่ององคประกอบของการออกแบบวัสดกุ ราฟฟกฯลฯ 1.2) จดุ ประสงคเชงิ พฤตกิ รรม เปน จดุ ประสงคท ร่ี ะบไุ วอยา งชัดเจนวา เม่อื ผเู รียนผานบท เรียนนัน้ ๆ แลว ผูเรยี นมคี วามสามารถอะไรบา ง ซง่ึ ความสามารถนน้ั จะตอ งแสดงออกมาเปนพฤติกรรมทส่ี ังเกต ได การกําหนดจุดประสงคเชิงพฤตกิ รรมนน้ั เปนการขยายความจุดประสงคท่ัวไปใหช ดั เจนและมีความ ละเอยี ดขนึ้ นน่ั เอง ในบทเรียนหน่ึงๆ จดุ ประสงคท ัว่ ไปและจดุ ประสงคเ ชิงพฤติกรรมจะตอ งสอดคลองกัน และ โดยปกตจิ ุดประสงคท่วั ไป 1 ขอ จะสามารถขยายความเปนจดุ ประสงคเ ชิงพฤติกรรมไดม ากกวา 1 ขอ 2) การวิเคราะหก ลมุ เปาหมาย กลุมเปาหมาย คือ กลุมของผูเรียนท่ีตองการใหเกิดพฤติกรรมตามที่กําหนดไวในจุด ประสงค ในการผลิตสื่อการศึกษานั้น การวิเคราะหกลุมผูเรียนเปนเร่ืองท่ีมีความจําเปนอยางยิ่ง มิฉะนั้นแลว ผูผลิตส่ือจะไมสามารถวางแผนการผลิต และเตรียมการผลิตสื่อใหไดอยางเหมาะสม การวิเคราะหกลุมผู เรียนจะตอ งพจิ ารณาส่ิงตอ ไปน้ี 2.1) ลักษณะภายนอกของผูเรียน ไดแก ระดับอายุ (วัย) เพศ และขนาดของกลุม ส่ิงเหลาน้ี เปนปจจัยที่สําคัญตอการวางแผนการผลิตสื่อ เชน เด็กเล็กชอบสื่อท่ีมีสีสด ผูหญิงชอบภาพสวยงาม ผูเรียน 50 คน ตองใชส่ือขนาดใหญ เปนตน ลักษณะทางการศึกษา ไดแก พ้ืนฐานความรูเดิม ประสบการณเดิม วิธีการ เรยี นการสอนท่ีชอบ ตลอดจนทกั ษะหรือความชาํ นาญท่มี ีมากอน เปน ตน สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 364  คมู อื เตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา 2.2) ลกั ษณะความรูสึกภายใน ไดแก ความเชื่อ เจตคติ ความสนใจและความนิยมชมชอบ หรือความศรทั ธา เปน ตน 2.3) สถานภาพทางสังคมและวัฒนธรรม ไดแก เชื้อชาติ ศาสนา วัฒนธรรม และฐานะ ความเปนอยู ส่ิงเหลานี้ถือเปน ส่งิ แวดลอมทมี่ ผี ลตอการเรียนรูข องผูเรยี น 3) การกาํ หนดเนอื้ หาและการจดั ลําดับเนือ้ หา การกาํ หนดหวั ขอเนอ้ื หาและการจัดลาํ ดับเนื้อหาตองคํานงึ ถึงหลักการดังนี้ 3.1) พิจารณาเนอื้ หาทัง้ หมดเพอื่ หาความสําคญั ของเนอื้ หาแลว นาํ ความสําคัญของเนอื้ หา น้ันมากาํ หนดใหเ ปน หวั ขอใหญ 3.2) พจิ ารณาหัวขอใหญทลี ะหัวขอ วาควรมีหัวขอยอยอะไรบา ง 3.3) หัวขอ เนอ้ื หาและลําดับเนื้อหาตองใหสอดคลองกับจุดประสงคทีก่ ําหนดไว 3.4) จัดลําดับเนื้อหา โดยพิจารณาเลือกหัวขอวา หัวขอใดเปนพ้ืนฐานควรเรียนกอน และหัวขอ ใดยากควรเรยี นหลังจากที่มีพืน้ ฐานความรแู ลว 4) ระดับการผลติ ส่ือการศึกษา การผลติ ส่ือการศกึ ษาสามารถแบง ระดบั การผลิตสอื่ การศกึ ษาได 3 ระดบั คือ 4.1) ระดับมูลฐาน ในการผลติ สื่อการศึกษาระดบั น้ี เปน การผลติ สื่อแบบงายๆ ไมต องมี การวางแผนอะไรมากนัก เชน การทําแผนภูมิโดยการตัดรูปภาพจากนิตยสารมาติดแผนภูมิ การผนึกภาพ การทําสําเนาสไลด หรือ การผลิตแผน โปรง ใสโดยการเขยี นขอความธรรมดา เปน ตน 4.2) ระดับสรางสรรค เปนการผลิตในระดับที่สูงข้ึน ในการผลิตสื่อการศึกษาในระดับนี้ จะตองมีการวางแผนและผานการตัดสินใจ เพราะมีลําดับขั้นตอนของการปฏิบัติงานมากกวาระดับมูลฐาน เชน การทําแผนภูมิท่ีมีเทคนิคการนําเสนอสูงกวาปกติ การทําสไลดประกอบเสียง การทําแผนโปรงใส แบบซอน หรือ การทํารายการโทรทัศน เปนตน 4.3) ระดับกาวหนา เปนการผลิตระดับสูงสุด โดยพัฒนาเอาสื่อการศึกษาท่ีมีความ สัมพันธกันมารวมกันเปนส่ือประสม ส่ือประสมเหลาน้ีสามารถใชกับกิจกรรมการเรียนการสอนแนวเดียวกัน ไดเปนอยางดี เพื่อชวยให การจัดการเรียนการสอนสัมฤทธ์ิผลตามจุดประสงคที่กําหนดไว เชน การทําชุด การสอน การทําบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน การทํารายการโทรทัศนท่ีตองใชสื่อหลายสื่อมาสอดแทรก ในรายการเดียวกนั 2.2 การผลิตส่อื การศกึ ษา การผลิตส่ือการศึกษาแตละประเภทมีข้ันตอนการผลิตท่ีแตกตางกัน ผูสนใจท่ีจะเรียนรูในการ ผลิตสื่อการศึกษาจึงตองศึกษาคนควาฝกปฏิบัติหรือเขารับการฝกอบรมเชิงปฏิบัติการการผลิตเฉพาะอยาง การผลิตส่ือการศึกษาเปนทักษะอยางหน่ึง หากผลิตบอย ๆ ก็จะเกิดทักษะ เกิดความชํานาญ สามารถผลิตได เองอยางมีประสทิ ธิภาพ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 365  คูมอื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 3) หลักการใชส ือ่ การศึกษา สื่อการศึกษามีหลายประเภท ซึ่งมีความแตกตางกันในรูปรางลักษณะ และลักษณะการใชงาน ผูใช จะตองศกึ ษาวิธีการใชสือ่ แตละชนดิ เพือ่ ใหเกิดประสิทธิผลสูงสดุ และควรคาํ นึงถึงหลกั การใชส ่ือ ดังตอไปน้ี 3.1) ในบทเรียนหนงึ่ ๆไมควรใชส่อื การศกึ ษามากเกนิ ไป ควรใชเ ทาทีจ่ าํ เปนเทา น้นั 3.2) กอนใชส่ือการศึกษาจริงควรทดลองใชจนเกิดความมั่นใจ เพ่ือปองกันการเกิดความ ผิดพลาด ซึ่งอาจจะทําใหผูเรียนลดศรัทธาในความสามารถของผูสอนได ทั้งยังสามารถกําหนดเวลาและกิจ กรรมทเ่ี หมาะสมกับการใชส ือ่ นน้ั ๆ 3.3) ใชส อ่ื การศึกษาที่ตรงกบั บทเรียนและกระบวนการเรียนการสอน 3.4) ควรเปดโอกาสใหผูเรียนมีสวนรวมในการใชส่อื การศกึ ษา 3.5) คํานงึ เสมอวา สอ่ื การศกึ ษาที่ใชอยูนัน้ ไมส ามารถใชไดกบั ทกุ บทเรยี นและทกุ สถานการณ 3.6) พยายามนาํ สง่ิ ท่มี ีอยใู นทองถนิ่ มาใชเปน สื่อการศกึ ษาเพอื่ การประหยดั เวลาการลงทนุ 2. เทคโนโลยที างการศึกษา 1) ความหมายของเทคโนโลยกี ารศกึ ษา เทคโนโลยี (Technology) หมายถงึ การใชเคร่อื งมือใหเ หมาะสมกับสถานการณในการแกปญ หา ผูท น่ี าํ เอาเทคโนโลยีมาใช เรยี กวานักเทคโนโลยี (Technologist) เทคโนโลยที างการศึกษา (Educational Technology) ตามรปู ศัพท เทคโน (วิธกี าร) + โลยี (วทิ ยา) หมายถงึ ศาสตรท ว่ี าดวยวิธีการทางการศกึ ษา ครอบคลมุ ระบบการนําวิธกี าร มาปรับปรงุ ประสิทธิภาพของ การศึกษาใหสงู ขน้ึ เทคโนโลยที างการศึกษาครอบคลมุ องคประกอบ 3 ประการ คือ 1) วสั ดุ ไดแก ส่ิงท่ีมีการผุพงั สน้ิ เปลอื งตางๆ อาทิ ชอลก ดนิ สอ กระดาษ ฟล ม 2) อุปกรณห รอื เครอื่ งมือ ไดแ ก สงิ่ ท่มี คี วามคงทนถาวร อาทิ กระดานดํา เคร่อื งฉายภาพยนตร เคร่ืองฉายแผน ใส เครือ่ งบนั ทึกภาพ ฯลฯ 3) วิธีการ ซึง่ ไดแก กจิ กรรม การสาธิต ทดลองตางๆ ซงึ่ จะตอ งมรี ะบบการนาํ มาบูรณาการใหก าร เรยี นรูม ปี ระสทิ ธภิ าพ 2) เปาหมายของเทคโนโลยกี ารศกึ ษา 1) การขยายพสิ ยั ของทรพั ยากรของการเรียนรู แหลงทรพั ยากรการเรยี นรู มไิ ดห มายถงึ แตเ พยี ง ตํารา ครู และอปุ กรณก ารสอนทีโ่ รงเรยี นมอี ยูเทา น้นั แนวคิดทางเทคโนโลยที างการศกึ ษา ตอ งการให ผูเรียนมีโอกาสเรียนจากแหลงความรูที่กวางขวางออกไป แหลง ทรัพยากรการเรียนรคู รอบคลมุ ถงึ อืน่ ๆ เชน 1.1) คน คนเปนแหลง ทรัพยากรการเรยี นรูท่สี ําคัญซงึ่ ไดแก ครู และวิทยากรอ่นื ซงึ่ อยนู อก โรงเรยี น เชน เกษตรกร ตํารวจ บรุ ุษไปรษณีย เปนตน 1.2) วัสดุและเครอ่ื งมือ ไดแ ก โสตทัศนูปกรณต างๆ เชน ภาพยนตร วิทยุ โทรทัศน เครอื่ งวดิ โี อ เทป ของจรงิ ของจําลอง สงิ่ พิมพ รวมไปถึงการใชส ่อื มวลชนตางๆ สอบครดู อทคอม