2 คู่มือ แนวข้อสอบ ผู้บริหารสถานศึกษา

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 366  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 1.3) เทคนิค-วิธกี าร แตเดิมนน้ั การเรยี นการสอนสวนมาก ใชวิธใี หครเู ปน คนบอกเนอ้ื หา แก ผูเรยี นปจ จุบันน้ัน เปด โอกาสใหผเู รียนไดศ ึกษาคน ควาดวยตนเองได ครเู ปนเพยี งผวู างแผนแนะแนวทาง 1.4) สถานที่ อันไดแก โรงเรียน หองปฏบิ ัติการทดลอง โรงฝก งาน ไรน า ฟารม ทีท่ าํ การรฐั บาล ภูเขา แมนํ้า ทะเล หรือสถานทใ่ี ดๆ ท่ชี วยเพ่ิมประสบการณท ีด่ แี กผ เู รียนได 2) การเนนการเรียนรแู บบเอกกตั บุคคล ถึงแมน ักเรียนจะลน ชัน้ และกระจดั กระจาย ยากแกก ารจดั การศึกษาตามความแตกตางระหวางบุคคลได นักการศกึ ษาและนกั จติ วทิ ยาไดพยายามคดิ หาวธิ นี ําเอาระบบ การเรยี นแบบตัวตอตัวมาใช แตแทนท่จี ะใชครูสอนนกั เรียนทลี ะคน เขากค็ ิด ‘แบบเรียนโปรแกรม’ ซ่งึ ทํา หนาท่ีสอน ซ่งึ เหมือนกบั ครมู าสอน นกั เรียนจะเรียนดวยตนเองจากแบบเรียนดว ยตนเองในรปู แบบเรยี นเปน เลม เคร่อื งสอนหรอื สื่อประสมหลายๆ อยาง จะเรยี นชาหรอื เร็วกท็ าํ ไดตามความสามารถของผูเรียนแตละคน 3) การใชวิธีวเิ คราะหร ะบบในการศกึ ษา การใชวธิ ีระบบ ในการปฏิบตั หิ รอื แกป ญหา เปน วิธกี ารท่ี เปนวทิ ยาศาสตร ที่เชื่อถือไดวาจะสามารถแกปญหา หรอื ชวยใหง านบรรลเุ ปาหมายได เน่ืองจากกระบวน การของ วธิ ีระบบ เปน การวิเคราะหองคป ระกอบของงานหรือของระบบ อยา งมีเหตุผล หาทางใหส ว นตางๆ ของระบบทํางาน ประสานสมั พันธก นั อยางมีประสิทธภิ าพ 4) พฒั นาเครือ่ งมือ-วสั ดอุ ุปกรณท างการศกึ ษา วสั ดุและเคร่อื งมือตา งๆ ท่ีใชใ นการศกึ ษา หรอื การ เรียนการสอนปจ จบุ ันจะตองมกี ารพฒั นาใหม ีศกั ยภาพ หรือขดี ความสามารถในการทํางานใหส งู ย่งิ ขึ้นไปอีก 3) ลกั ษณะของเทคโนโลยี เทคโนโลยีสามารถจําแนกออกไดเ ปน 3 ลักษณะ คอื 1) เทคโนโลยใี นลกั ษณะของกระบวนการ ( process) เปน การใชอยางเปน ระบบของวธิ กี ารทางวทิ ยา ศาสตรห รือความรตู างๆ ท่ีไดรวบรวมไว เพือ่ นําไปสูผลในทางปฏิบัติ โดยเชือ่ วา เปน กระบวนการทเ่ี ช่ือถือ ไดและนาํ ไปสกู ารแกป ญหาตา งๆ 2) เทคโนโลยใี นลักษณะของผลผลิต (product) หมายถึง วสั ดแุ ละอปุ กรณที่เปนผลมาจากการใช กระบวนการทางเทคโนโลยี 3) เทคโนโลยใี นลกั ษณะผสมของกระบวนการและผลผลิต (process and product) เชน ระบบ คอมพิวเตอรซ ึ่งมกี ารทาํ งานเปนปฏิสัมพันธระหวางตวั เครือ่ งกบั โปรแกรม 3. นวัตกรรมทางการศึกษา(Innovation) 1) ความหมายของนวตั กรรมการศึกษา นวตั กรรม เปน ศัพทบัญญัติของคณะกรรมการพจิ ารณาศัพทวิชาการศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ ซงึ่ แตเ ดิมใชคาํ วา นวกรรม เปนคาํ มาจากภาษาองั กฤษวา Innovation แปลวา การทาํ ส่งิ ใหมๆ หรือส่งิ ใหมที่ทาํ ข้นึ มา คาํ วา นวกรรม มาจากคาํ บาลสี ันสฤต คอื นว หมายถึง ใหม และกรรม หมายถงึ ความคิด การปฏบิ ัติ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 367  คูมือเตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา นวตั กรรม (Innovation) หมายถงึ ความคดิ และการกระทําใหมๆ ท่ีนํามาใชในการปรบั ปรงุ เปลยี่ น แปลงการดําเนนิ งานใหมีประสิทธิภาพสูงข้นึ นวัตกรรมทางการศึกษา หมายถงึ ความคิดและวธิ กี ารปฏิบัตใิ หมๆ ทีส่ งเสรมิ ใหก ระบวนการทาง การศึกษามปี ระสิทธภิ าพ ขอ สงั เกตเกี่ยวกบั สิ่งทถี่ อื วา เปน นวัตกรรม เปน ความคดิ และกระบวนการกระทําใหมท้ังหมดหรือ ปรับปรงุ ดดั แปลงจากท่ีเคยมีมากอ นแลว ความคิดการกระทาํ นนั้ มีการพสิ ูจนดวยการวิจัยและชวยใหการ ดําเนินงานมปี ระสิทธิภาพสงู ข้นึ มกี ารนาํ วิธีระบบมาใชอ ยา งชัดเจนโดยพิจารณาองคป ระกอบทงั้ 3 สวน คอื ขอมลู กระบวนการ และผลลพั ธ และยังไมเปนสวนหน่ึงของระบบงานในปจจบุ นั 2) แนวคดิ พ้นื ฐานที่กอใหเกิดนวัตกรรมการศึกษา แนวความคิดพ้ืนฐานทางการศกึ ษาทีเ่ ปล่ยี นแปลงไปมีผลทาํ ใหเกิดนวตั กรรมการศกึ ษาข้ึนหลาย รูปแบบดว ยกนั แนวความคิดพ้นื ฐานทางการศึกษาทส่ี ําคัญพอสรปุ ได 4 ประการคือ 1) ความแตกตา งระหวา งบุคคล (Individual Different) ไดกอ ใหเ กดิ นวัตกรรม ไดแก โรงเรยี นไมแบง ชน้ั บทเรยี นสําเร็จรูป การสอนเปนคณะ หรอื คอมพิวเตอรช ว ยสอน (CAI) เปนตน 2) ความพรอ ม (Readiness) ไดก อใหเ กิดนวัตกรรม ไดแ ก ชุดการเรยี นการสอน ศนู ยการเรียน 3) เวลาทใ่ี ชใ นการศกึ ษา นวตั กรรมท่สี นองความคิดนี้ ไดแก ตารางเรยี นแบบยืดหยนุ มหาวทิ ยาลยั เปด หรอื การเรยี นทางไปรษณีย เปนตน 4) การขยายตวั ดา นวชิ าการและอตั ราการเพ่มิ ของประชากร ทาํ ใหเกดิ นวตั กรรมในดา นนี้ข้นึ ไดแก ดาวเทียมเพอื่ การศึกษา มหาวทิ ยาลัยเปด การศึกษาทางไกล หรอื การเรยี นผานอินเตอรเ นต็ เปน ตน 3) ตวั อยางนวตั กรรมทางการศกึ ษา ตวั อยา งนวัตกรรมทางการศึกษา เชน บทเรยี นโปรแกรม ชุดการสอน และโมดลู (Instructional packages and module) การใชคอมพิวเตอรการเรียนการสอน (CAI) เครอ่ื งสอน (Teaching machine) การ สอนเปน คณะ (Team teaching) ศูนยก ารเรียน (Learning center) การสอนแบบจลุ ภาค (Micro teaching) การจดั ตารางเรียนแบบยดื หยุน (Flexible scheduling) การใชสือ่ มวลชนเพือ่ การศึกษา E-learning หองเรยี น เสมือนจรงิ การศึกษาทางไกล (Distance Learning) สื่อหลายมติ ิ การจัดการเรียนการสอนผานเครือขาย อนิ เตอรเนต็ เปนตน ตัวอยา งโครงการที่เปนเทคโนโลยแี ละนวัตกรรมทางการศกึ ษาดา นสอื่ อเิ ล็กทรอนกิ ส เชน โครงการสงเสรมิ เทคโนโลยีสารสนเทศในโรงเรียนและโรงเรยี นอนิ เตอรเนต็ ในอาเซยี น (ASEAN Schoolnet : Thailand) โครงการ Intel® Teach to the Future โครงการการเรียนการสอนทางไกล ผานเครอื ขายอินเตอรเ นต็ ดว ยเวบ็ ไซต Think.com โครงการโรงเรยี นตน แบบ ICT เพ่ือพัฒนาการเรียนรู โครงการ เพม่ิ พูนสมรรถภาพ Schoolnet ประเทศไทย เปน ตน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 368  คูม ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศึกษา 4) นวัตกรรมทางการศกึ ษาทสี่ ําคัญของไทยในปจจบุ นั ทน่ี า รู ในวงการศกึ ษาปจจบุ นั มีสิ่งที่เรยี กวา นวตั กรรมทางการศกึ ษา หรอื นวตั กรรมการเรยี นการสอน อยูเ ปนจาํ นวนมาก บางอยา งเกิดข้ึนใหม บางอยางมกี ารใชมาหลายสิบปแลว แตก ย็ ังคงถือวาเปนนวตั กรรม เนอ่ื งจากนวตั กรรมเหลา นนั้ ยงั ไมแ พรหลายเปน ท่ีรูจกั ทว่ั ไป ในวงการศึกษา ตวั อยา งนวัตกรรมทางการศกึ ษา ทีส่ ําคัญ 4.1) การจัดการเรียนการสอนดวยระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส (E-Education & E-Learning) 1) E-Education ความหมาย E-Education ในแงก ารสือ่ สาร E-Education (การศึกษาอิเล็กทรอนกิ ส) คอื การสงขอ มลู ส่อื การศกึ ษา และการบรกิ าร เชน Course ware , หอ งสมดุ อิเล็กทรอนิกส และการชาํ ระลง ทะเบียนเรียน, ผานสื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส เชน สายโทรศัพท เครือขายคอมพิวเตอร เปนตน ในแงของระบบและกระบวนการ E-Education คอื เทคโนโลยีท่ีชว ยใหกระบวนการจัดระบบการ ศกึ ษา (Education System) เปนการทาํ งานตามข้ันตอน เปน ไปอยางอัตโนมัตจิ นเสรจ็ สิน้ บนระบบเครือขา ย ในแงก ารใหบ ริการ E-Education คือ เครอื่ งมือทีช่ ว ยสถาบันการศึกษา องคการจดั การศกึ ษา ตลอดจน ผศู กึ ษาหรอื ผูเรยี นลดคา ใชจา ยจากการใชบ รกิ ารผา นเครอื ขา ย ชว ยใหขอ มลู และการบริการที่รวดเรว็ ทันสมยั อนั เปนประโยชนต อ การพฒั นาคณุ ภาพการศึกษา ประโยชน E-Education 1. ประโยชน ตอผูเ รียน เปน ตลาดการศึกษาที่ผูเ รียนสามารถเลือกซือ้ สินคา ความรแู ละบริการ การศกึ ษาจากแหลง ตา งๆ ทัว่ โลก สามารถคัดเลือกและเปรยี บเทยี บคณุ ภาพราคา และยังประหยดั เวลาเนอ่ื ง จากไมต อ งเดินทาง (ในขณะนีม้ ี Website บรกิ ารใหเ ขา ศึกษากอ นจา ยเงนิ ทหี่ ลัง) สามารถรับขอ มูลการศึกษา ทเ่ี ปน ประโยชนใ นการตัดสินใจหลากหลายแงมมุ เชน รายละเอียดของหลักสตู ร ขอ มลู อาจารยผูส อน รวมถึง ยังสามารถใหข อคดิ เหน็ เกี่ยวกับการจดั การศกึ ษานน้ั ๆ ไดโ ดยตรงอีกดว ย ไดร ับความสะดวกในการศึกษา เพราะสามรถนงั่ ศึกษาอยทู ่บี านหรอื ทใ่ี ดๆ ทั่วโลกท่ีมอี นิ เตอรเนต 2. ประโยชนตอผจู ัดการศกึ ษา ขยายตลาดการศึกษาและการบริการออกไปอยางกวา งขวาง เพราะ เครอื ขายอนิ เตอรเน็ตครอบคลุมกลุมผูเ รียนทว่ั โลก สามารถใชเ ปน ชองทางเจาะกลมุ เปา หมายผสู นใจเรยี นใน สาขาน้ันไดดขี ึน้ หรือโดยตรง (เชน ในลักษณะของ Direct Electronic Mailing) เครือขา ยอนิ เตอรเนต็ เปน แหลงขอมูลอนั มหาศาลท่ีสามารถชว ยทําการวิจยั การตลาดและการพัฒนาสินคา ไดอยา งประหยัด สามารถทํา ธุรกิจการศึกษาระหวางสถาบันกนั และกันไดง ายและรวดเรว็ ขึ้น ชว ยใหก ารบริหาร การตรวจสอบ การจดั จําหนายสือ่ การศกึ ษา การทาํ ธรุ กรรมทางการรับชําระเงนิ ลงทะเบยี นเรยี น รวดเรว็ มปี ระสิทธภิ าพมากยิง่ ขน้ึ 2) E-Learning ความหมาย e-Learning หมายถงึ การเรยี นรูจากการถายทอดเน้อื หาผา นส่ืออปุ กรณท ี่เปน อิเล็กทรอนกิ ส ไมว า จะเปน วทิ ยุ โทรทัศน วดี โี อ ซีดีรอม เครือขา ยอินเตอรเน็ต อินทราเนต็ เอ็กซท ราเน็ต ระบบเสมอื นจริง (Visual Reality System) ทางไกลผานดาวเทยี มและเฉพาะการเรียน ที่ผา นอุปกรณ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 369  คูมือเตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา เทคโนโลยขี องเว็บ (Web Technology) ในการถา ยทอดเนื้อหาและเทคโนโลยีระบบการจดั การคอรส (Course Management System) ในการบรหิ ารจัดการงานสว นดานตา งๆ โดยผูเรยี นท่ีเรยี นจาก e-Learning ทีส่ ามารถศกึ ษาเนื้อหาในลักษณะออนไลนห รือจากแผนซดี -ี รอม ก็ได เปน การเปดโอกาสใหผเู รยี นทอ่ี ยใู น สถานทีต่ างๆ ไดมีโอกาสเรียนรเู ทาเทียมกนั e-Learning เปนรูปแบบการเรยี นท่เี กดิ ขน้ึ เพื่อตอบสนองการ เรียนในลกั ษณะทางไกล (Distance Learning) เปนรปู แบบการเรยี น ซงึ่ ผเู รยี นไมจ ําเปน ตอ งเดินทางมาเรียน ในสถานทเี่ ดยี วกันในเวลาเดยี วกนั มแี บบฝกหัด และแบบทดสอบใหผ ูเรียนสามารถตรวจสอบความเขา ใจ ได โดยเนอ้ื หา e-Learning Course ware จะมีการแบง ไดเปนหนวย (Module) เพอื่ ศึกษาดว ยตนเองแลวผูเ รยี น มหี นา ที่ในการอภิปราย แลกเปลีย่ นความคิดเห็น รวมทงั้ การสอบถามปญหาตา งๆ กับเพอื่ นๆ รวมช้นั ทาง อิเลก็ ทรอนกิ ส ซ่ึงในท่นี ้หี มายถึงออนไลน หลังจากน้นั ผสู อนอาจจะนัดหมายผูเรียนมาพบ (ในชน้ั เรียน หรอื ในลักษณะออนไลนก ็ได) สว นประกอบของ e-Learning ประกอบดว ย 4 สวนหลกั ดังน้ี 1) e-Learning Management System (LMS) หมายถึง ระบบการจดั การดา นการเรียนรู ซึง่ เปน สว นทีส่ ําคัญของ e-Learning จะตองนาํ พาผเู รยี นยังเปา หมายท่ีตองการ จะทาํ หนาทแี่ ตง ต้งั ผูเ รยี นเขามาเรยี น โดยจดั เตรยี มหลกั สตู ร บทเรยี นทัง้ หมดเอาไวใ หพ รอ มท่จี ะใหผเู รยี นไดเขา มาเรยี น เมื่อผูเรียนไดเรม่ิ ตน บท เรียนแลว ระบบเร่มิ ทาํ งาน โดยสง บทเรยี นตามคาํ ขอของผเู รยี นดา นเครอื ขายคอมพวิ เตอรไปแสดงท่ี Web Browser ของผเู รียน จากท้ังระบบกจ็ ะคดิ ตามและบนั ทกึ ความกาวหนา รวมทง้ั สรางรายงานกิจกรรม และ ผลการเรยี นของผเู รยี นในทกุ หนวยการเรยี นอยางละเอียดจนกระทง่ั จบหลกั สูตร 2) Content Management System (CMS) หมายถงึ ระบบการจดั การดา นเน้ือหาซึง่ เปน สวน บริการสําหรับผอู อกแบบหรือผพู ฒั นาบทเรยี น ในการสรา งสรรคแ ละนาํ เสนอเนอ้ื หาบทเรียน เรมิ่ ต้ังแตเนื้อ หาสวนของการลงทะเบยี น การรวบรวม การจดั เนอื้ หา และการนาํ สงเนอื้ หา (Delivery) ไปยังเวบ็ ไซตข อง e-Learning หรือการพมิ พเปน เอกสาร หรอื การบันทกึ ลงซีดีรอม เนื้อหาบทเรยี นซ่ึงเปนองคค วามรูสาํ หรบั ผูเ รยี นเหลาน้จี ะถูกจดั การนําเสนอโดยระบบ CMS โดยสามารถปรับปรุงแกไข เพ่ือนํากลับมาใชใหม กไ็ ด ในกรรที เ่ี ห็นวามีขอผดิ พลาดเกดิ ขึ้น 3) Delivery Management System (DMS) หมายถึง ระบบการจัดการดา นการนาํ สง ซง่ึ เปนการ นาํ สงบทเรียนไปยงั ผเู รียนไดศึกษาตามวตั ถุประสงค การนําสงบทเรียนจงึ รวมถึงการจดั การบนเครือขา ย คอมพวิ เตอร ทัง้ เครอื ขา ยอินเตอรเนต็ อินทราเน็ต หรอื เอก็ ซท ราเนต็ การพมิ พเปนเอกสารสาํ หรับผเู รยี น การบนั ทกึ ลงส่อื อิเลก็ ทรอนกิ ส และการนําสงบทเรยี นในรูปแบบอื่นๆ ไปยงั ผเู รียนใหศ กึ ษาบทเรียนตาม วัตถปุ ระสงคท ่ีตองการ เชน สงผา นโทรทัศนตามสาย เปนตน 4) Test Management (TMS) หมายถงึ ระบบการจดั การดา นการทดสอบเปน สวนของการจดั การและการนาํ สง รวมท้ังการดาํ เนนิ การสอบใหก ับผูเรยี น เพือ่ ทําการประเมนิ ผลความกา วหนาของผูเ รียน ในระบบ e-Learning โดยทีขอ มูลเกยี่ วกับขอทดสอบทง้ั หมดจะถกู เกบ็ ไวในฐานขอ มูลสวนกลางสาํ หรับ สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 370  คมู ือเตรียมสอบผูบริหารสถานศึกษา ใหผ ูเรียนตอ เช่ือมเขา ไปทาํ การทดสอบตามเง่อื นไขท่ีระบุไวใ นสว นของ LMS และ CMS ระบบ TMS จงึ ประกอบดวย 2 สว น ไดแก 1) สวนของผอู อกแบบและผูพฒั นาบทเรยี นสําหรบั การออกแบบ แกไ ข นํากลบั มาใชใ หม พิมพแ ละ จัดการเกี่ยวกับขอ ทดสอบ และ 2) สว นของผเู รยี นสําหรบั การทําขอ ทดสอบ รวมทัง้ การบนั ทกึ ผลความกา วหนาการประเมนิ ผลและ การรายงานผลในรปู แบบตา งๆ 4.2) การศกึ ษาทางไกล (Distance Learning) ความหมาย การเรยี นทางไกล (Distance learning) หรอื การศึกษาทางไกล (distance education) หมายถึง กิจกรรมการเรียนการสอนที่จดั ข้นึ โดยทผี่ ูเรียนไมจ ําเปนตองเขาช้ันเรียนปกติ เปนการเรียนการ สอนแบบไมม ีชั้นเรยี น แตอาศยั ส่อื ตา งๆ ท่ีเรยี กวา ส่ือประสม ไดแก เอกสาร ส่อื โสตทัศน และสอ่ื อเิ ล็กทรอนิกส รวมไปถึงส่อื บุคคลชวยในการจดั การเรียนการสอน หลักสาํ คัญของการศึกษาทางไกล ลักษณะสาํ คัญของการศึกษาทางไกลไวดงั นี้ 1) ผเู รยี นและผูสอนอยูหา งจากกนั 2) เนนผเู รยี นเปนศนู ยกลางการเรยี น 3) ใชสอ่ื และเทคโนโลยเี ปนเครอ่ื งมอื ในการบรหิ ารและบริการ 4) ดําเนนิ งานและควบคุมคุณภาพในรปู องคกรคณะบคุ คล 5) มกี ารจัดการศึกษาอยา งมรี ะบบ 6) มกี ารใชส่ือประเภทตางๆ หลากหลาย แทนสอ่ื บุคคล 7) เนน ดานการผลิตและจัดสง สอื่ การสอนมากกวา การทําการสอนโดยตรง 8) มีการจดั ตั้งหนว ยงานและโครงสรา งขึ้นเพอ่ื สนบั สนนุ การสอนและการบริการผเู รียน 9) ใชการสอ่ื สารติดตอแบบสองทางในการจดั การศึกษาทางไกล ส่ือและวิธีการศกึ ษาทางไกล สอื่ ท่ใี ชใ นการศกึ ษาทางไกลน้แี ยกไดเ ปน 1) ส่ือหลกั คือ สื่อท่ผี ูเ รียนสามารถใชศ กึ ษาไดด ว ยตนเองตลอดเวลาและทกุ สถานท่ี สือ่ หลกั สวนมากจะเปนส่อื สิง่ พมิ พ เชน ตํารา เอกสารคําสอน หรอื คูมือเรยี น โดยผูเ รยี นสามารถใชส อ่ื เหลา นี้เปน หลักในการเรยี นวิชาน้ันๆ และมีโอกาสพลาดจากการเรยี นไดนอยมาก เพราะผเู รียนมสี ื่อหลกั น้อี ยกู บั ตวั แลว 2) สอื่ เสริม คือ สื่อที่จะชวยเก็บตก ตอ เติมความรูใหแ กผูเรียนใหมคี วามรูกระจา งสมบรู ณข ึน้ หรือหากในกรณีท่ีผูเรยี นศึกษาจากส่ือหลกั แลวยังไมจ ใุ จพอ หรอื ยงั ไมเ ขา ใจไดช ัดเจนมปี ญ หาอยูกส็ ามารถ ศึกษาเพ่มิ เตมิ จากส่ือเสริมได สื่อประเภทนี้จะอยใู นรูปแบบของเทปสรปุ บทเรยี น วทิ ยุ เอกสารเสริม การ สอนเสริมหรือการพบกลุม เปน ตน ในสว นของวธิ ีการเรียนการสอนทางไกลนัน้ นอกจากผเู รยี นจะเรยี นดวย ตนเองจากสือ่ ประเภทตางๆ ทงั้ สื่อหลักและสอ่ื เสริมแลว สถาบันการศกึ ษาทางไกลในปจจุบันจํานวนมากได ใชส ือ่ วิธกี ารตา งๆ เปนสอ่ื เสรมิ อกี ดวย เชน กระบวนการกลมุ การสาธิต การทดลอง สถานการณจาํ ลอง การ ศึกษารายกรณี ฯลฯ โดยผสู อนอาจกําหนดใหน กั ศึกษาทาํ กิจกรรมตอ เนอื่ งหลังจากทศ่ี ึกษาเนอื้ หาจากสอ่ื สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 371  คูมือเตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา หลกั แลว อาจใหไปสัมภาษณผ เู กย่ี วขอ งเพิ่มเติม ใหไ ปฝกปฏบิ ัตงิ านในหนวยงานตางๆ โดยใหนกั ศึกษา รับผิดชอบไปทาํ กิจกรรมเหลา นน้ั เองแลวสง ผลการทาํ กิจกรรมมาใหอาจารยผูส อนตรวจ หรอื จัดใหมกี าร ประชมุ ปฏิบัตกิ ารระยะส้ัน มกี ารอภปิ รายกลุม โดยการนดั หมาย ณ ศูนยวทิ ยบรกิ ารในทองถิ่นดว ย 4.3) การศกึ ษาแบบไรพ รมแดน (Asynchronous Learning) ความหมาย Asynchronous Learning คอื รูปแบบการเรยี นการสอนที่ผสู อน และผูเรยี นไมจํา เปนตองพบกันตามเวลาในตารางท่กี าํ หนดไว (Synchronous Learning) แตผ สู อนและผเู รียนสามารถติดตอ กันไดตลอดเวลา โดยใชเ ครอื่ งมอื สือ่ สารตางๆ ซึ่งเปนการเรยี นรูท่ีไมมขี อจํากัดในเร่อื งของเวลา และสถานท่ี ผเู รยี นสามารถเรยี นท่ไี หน เวลาใดก็ได (Anywhere Anytime) เปน การเรยี นทอ่ี าศัยวธิ กี ารหรือเครอื่ งมอื ตางๆ ที่ทาํ ใหผเู รียน สามารถเรียนรใู นลักษณะทีป่ ฏิสมั พนั ธ และมีสว นรว มชวยเหลอื กนั ระหวา งผูเรียน โดยใช แหลง ขอมูลความรูตา งๆ ท้ังใกลและไกล ผูเ รียนสามารถศึกษาคน ควา หรือเขาถงึ ขอมูลความรูเหลาน้นั จากที่ ไหน และเวลาใดก็ได ตามความตองการและความสะดวกของผเู รยี นเอง ซง่ึ Asynchronous Learning เปน การใชการสื่อสารระยะไกล (Telecommunication) เพ่อื ชวยใหก ารเรียนรมู ลี ักษณะใกลเ คยี งกบั การเรียนใน ระบบหอ งเรยี นหรอื การเรยี นการสอนทผี่ สู อนกับผูเ รียนไดพบหนากัน (Face - to - Face Instruction) หลกั การ แนวคิดเก่ียวกบั Asynchronous Learning คอื การนาํ ความกา วหนาของเทคโนโลยี การส่อื สาร และความสามารถของอปุ กรณอ ิเล็กทรอนิกสต างๆ ไดแก ระบบโทรทัศน ระบบเครือขา ย คอมพวิ เตอร รวมท้งั โปรแกรมสําเร็จรปู (Software) ตางๆ มาใชใหเ ปนประโยชนเพอื่ การศึกษา ทําให สามารถขจดั ขอ จํากดั ของการเรียนการสอนในลกั ษณะทีผ่ สู อนและผูเรยี นตองมีเวลาตรงกนั ในลักษณะตาราง สอน (Synchronous Learning) มีสถานที่ตรงกัน อาจจะเปน หองเรยี นหรือสถานท่ใี ดทหี่ น่งึ จึงจะมกี ิจ กรรมการเรยี นการสอน ทีท่ าํ ใหผ เู รียนมปี ฏิสมั พนั ธกับผูสอนในลกั ษณะ Face - to - Face แตถ า หากใช เทคโนโลยแี ละเครอื่ งมือส่ือสารตาง ๆ จะชวยสนับสนนุ การเรยี นรู การเรียนรใู นลักษณะดงั กลา วสามารถเกดิ ขึน้ ไดเ ชน เดียวกนั โดยทผ่ี ูเ รยี นและผสู อนไมจ ําเปน ตองมเี วลาและสถานทต่ี รงกัน นั่นคือผูเ รยี นสามารถเรยี น จากท่ีไหนและเวลาใดก็ได ตามความตองการ ของผเู รยี นเอง โดยผานส่อื ตา งๆ เชน Multimedia Computer, Telephone และ Computer Linking Infrastructure, The Internet และ World Wide Web, E - Mail, Conference System และอน่ื ๆ เชน Audio - Video องคป ระกอบของการจดั การศกึ ษาแบบ Asynchronous Learning มีองคป ระกอบ ดังนี้ 1) แหลง ขอ มูลระยะไกล (Remote Resource) ทต่ี องใชเครื่องมือและเทคโนโลยตี างๆ ในการ เช่อื มตอกบั ระบบเครอื ขา ยคอมพวิ เตอร เชน - E-Mail - Web Board - White Board -Bulletin Board -Web Phonelink - Chat - Talk online - Video Conference - FTP - Course Homepage - Course Syllabus - Lecture Note - Tutorials - Homework Assignments - Slides - Multimedia Courseware - Interactive Multimedia Courseware - Hypermedia Courseware - Visual Library สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 372  คูม อื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 2) การเรียนรอู ยางมีปฏิสัมพนั ธ (Interactive Learning) โดยมลี ักษณะสาํ คญั ดังนี้ ผเู รยี นจะเปน ผคู วบคุมสงิ่ ทีจ่ ะเกดิ ขึ้นในการเรยี นการสอนตามความตองการของตนเองเปน การเรียนในลักษณะของการ สอ่ื สารสองทาง (Two -Way Communication)ทงั้ ระหวา งผูเรียนกับผูเ รยี นดวยกันระหวางผเู รียนกบั ผูสอน 3) การเรยี นแบบรวมมือกัน (Collaborative Learning) เปนการเรยี นแบบชว ยเหลือกนั ซงึ่ การเรยี น แบบนค้ี อื นักเรียนรว มกันทํางานในกลุมเล็กๆ เพ่ือบรรลุเปาหมายหลกั รว มกัน 4) การเรียนการสอนทไี่ มจ าํ เปน ตอ งเรียนตามตารางสอน (Teaching and Learning in Asynchronous Learning) เปน การเรยี นการสอนแบบ Asynchronous ซึ่งผูสอนมีบทบาทเปนผูช้ีแนะแนวทาง เปนโคช และผอู าํ นวยความสะดวกในการเรยี นการสอน โดยถอื วา ผูสอนเปนสมาชิกคนหน่ึงในการเรยี นการ สอนดว ย สว นผเู รียนมีบทบาททจ่ี ะตองคน ควา หาขอมูลดวยตนเองในการเรยี นแบบชวยเหลอื กนั และตอ ง มีปฏิสมั พันธก ัน ผูเรียนจะตองเรยี นรูอ ยา งกระฉับกระเฉง ไมใชใหค รูเปนผนู าํ ความรูม าใหเ พียงฝา ยเดียว และตอ งมีการเรยี นรแู บบผเู รยี นเปน ศูนยก ลาง เทคนคิ การเรียนแบบ Asynchronous (Asynchronous Techniques) ประกอบดวยสง่ิ ตางๆ ดงั น้ี - Web - Based Instruction - Web - Based Interactive Learning Environment - WWW - Based Education - Interactive Education Aids - World Lecture Hall - World - Based Multimedia Web Based Course คือ การทผ่ี ูสอนใหรายละเอยี ดท้งั ดา นเน้อื หา แหลงคนควา แบบฝกหัด ฯลฯโดยการนํารายละเอียดดังกลา วใสไวใ นเครอื ขา ยคอมพิวเตอร เพ่ือใหผูเรยี นสามารถ เรียกใชไ ดต ลอด เวลา สง่ิ ท่ีสนับสนุนใหเ กิดลักษณะการเรยี นการสอนแบบ Asynchronous มี ดังน้ี การเรยี นการสอนแบบ ผูเรยี นเปนศูนยก ลาง (Student Center) การเรียนรแู บบชว ยเหลือกนั (Collaborative Learning)มีการเสริมเนอื้ หา (Content Reinforcement) งายในการรับขอ มลู จากสอื่ ตางๆ ทว่ั โลกรับขอมูลไดรวดเรว็ ทนั เวลา และมี การแลกเปลี่ยนขอมลู กัน การเรียนการสอนแบบปฏิสมั พนั ธ (Interactive Learning) การใหค วามรผู านส่ือ หลากหลาย (Multimedia) ลักษณะการเรียนการสอนแบบ Asynchronous Learning ทก่ี ลาวมาขา งตน มีการนําเทคโนโลยตี างๆ มาใช โดยเฉพาะเทคโนโลยีคอมพิวเตอร และเทคโนโลยกี ารสือ่ สาร ทง้ั น้ีเพอ่ื นํามาใชส นับสนุนการเรยี น การสอนใหม ีประสิทธภิ าพ และเพอ่ื ใหผูเรยี นสามารถเลอื กสถานท่ี เวลา และ สอื่ การเรียนไดต ามความ ตอ งการ สอบครดู อทคอม

373  คมู อื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศึกษา 11. การวดั และประเมินผลการจดั การศกึ ษา 1. หลักการวัดและประเมนิ ผลทางการศกึ ษา้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 1) ขอบขายของการวัดผลและประเมินผลการศึกษา การวดั ผลและประเมินผลการเรยี นรู(ผเู รยี นหรอื ผูเขาสอบ)ทดี่ โี ดยทั่วไป จะตอ งวดั ไดครอบคลุมใน ส่งิ ที่ตองการวัด และม่ันใจวาสามารถวดั ส่งิ นั้นไดแนนอนดว ย การวดั ผล ท่ีครอบคลมุ ควรวดั ใหครอบคลมุ ทัง้ 3 ดา นคือ 1.1) ดา นสตปิ ญ ญา (พุทธพิ ิสยั ) เปนการวัดความรู ความคิดและการนําความรูไปประยกุ ต พฤติกรรม ที่ใชว ัดดานนีค้ อื 1) ความจํา หมายถึง ความสามารถของสมองในการทีจ่ ะเกบ็ สะสม ความรหู รือขอเทจ็ จริงท่ีได ประสบพบเห็นมาใหคงอยู ได การแสดงออกทีบ่ งบอกวาจาํ ได เชน บอกทฤษฎี หลกั การ ขอ กฎหมาย หรอื เกยี่ วกบั วันเวลา เปน ตน 2) ความเขา ใจ หมายถึง ความสามารถในการแปลความ ตีความและ ขยายความสถานการณน้ันได สมรรถภาพนสี้ งู กวา ความรู ความจํา การแสดงออกทีบ่ งบอก วามคี วามเขาใจ ไดแ ก อธิบายขอ ความท่ยี าก ใหเ ปนภาษางา ย ๆ เปรียบเทยี บลักษณะของส่งิ หน่งึ กับอกี สิ่งหนง่ึ 3) การนําไปใช หมายถึง ความสามารถในการแกป ญ หาโดยการนํา ประสบการณหนึ่งไปใชใ นอีก ประสบการณหน่ึงได ผลดี สมรรถภาพน้ีสงู กวาความเขา ใจ คอื ตองเขาใจกอ น จึงจะแกปญ หาได การแสดง ออกทบ่ี ง บอกวานาํ ไปใชได เชน แกโ จทยทไ่ี มเ คยทาํ มากอ น ทดลองในสง่ิ ทใ่ี ชอ ยางหนึ่งทดแทน เชน ใช นาํ้ มะนาวแทนนํ้ากรด 4) การวเิ คราะห หมายถงึ ความสามารถในการแยกแยะดูวาส่ิงนนั้ ประกอบดว ยอะไร การเกดิ สิง่ นั้นขึน้ อาศยั เหตุผลใด สามารถจําแนกไดว า สิ่งใดสําคัญมาก สิง่ ใดมคี วามสัมพันธกัน และเกดิ ปรากฏการณ นัน้ ๆ ข้นึ อาศัยหลักการใด การแสดงออกท่ี แสดงถงึ การวิเคราะห เชน เลือกทานอาหาร 4-5 ชนิดท่มี ีรสชาติ และราคาท่พี อ ๆ กนั แตเลอื กทานชนิดทดี่ ที สี่ ุด ทราบสาเหตุของไฟฟาช็อต 5) การสังเคราะห หมายถงึ ความสามารถในการรวมสวนยอ ยตาง ๆ ตัง้ แต สองสว นข้นึ ไปเขาดว ย กัน แลวเปลี่ยน เปน สิ่งใหมทีม่ คี ณุ ภาพแปลกและแตกตา งออกไป สวนยอ ยดงั กลาวอาจจะเปน เหตกุ ารณ สถานการณ ขอเทจ็ จรงิ ความคิดเห็นใด ๆ กไ็ ด การสงั เคราะหก ็คอื ความคิดริเร่มิ สรา งสรรคน น่ั เอง การแสดง ออกทแี่ สดงถึง การสงั เคราะห เชน เขยี นกลอนได แตง เรื่องใหมเปน หรอื วางแผนการแขง ขันฟุตบอลเพ่อื หา รายไดไ ด 6) การประเมนิ คา หมายถึง ความสามารถในการตรี าคาของส่งิ น้ันวา ด-ี เลว ชอบ-ไมชอบ ควร-ไม ควร เหมาะสม-ไมเ หมาะสมอยาไร โดยอาศยั เหตผุ ลประกอบดวย ซงึ่ หากไมม เี กณฑ ไมใชก ารประเมนิ เปน ความคิดเหน็ ลอย ๆ การแสดงออก ทแี่ สดงถงึ การประเมินคา เชน พจิ ารณาตัดสนิ วา เรือ่ งราวใหฟ ง อา นน้ัน ควรเช่ือหรือไม หรอื พิจารณาตดั สนิ ใจเลือกสิ่งใดทเ่ี หมาะสมกับสถานการณน น้ั เปน ตน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 374  คมู อื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 1.2) ดา นความรสู ึก (เจตพิสัย) เปน การวดั เกย่ี วกับความรสู ึก อารมณแ ละทัศนคติ เปน การวัดสภาพการเปล่ยี นแปลงของจติ ใจเมอ่ื มี ส่ิงหนึ่งสง่ิ ใดมา กระทบแลวเกิด การรับรู เกดิ ความสนใจ อยากจะเกย่ี วขอ งดว ยจนรูคณุ คา ท้ังทางดแี ละไม ดี การวดั ดานน้จี ะเริ่มจากการรับ การสนองตอบ การรูค ณุ คา การจดั ระบบคณุ คา และ การสรางลักษณะนสิ ัย ทศั นคติ หมายถึง ความเชื่อศรทั ธาหรอื เลอ่ื มใสในสิ่งหน่งึ สิ่งใดจนเกิด ความพรอ มในจิตใจ สามารถ ประพฤตปิ ฏิบตั ติ ามได การแสดงออก การทํางานมากกวา ท่ีกําหนด 1.3)ดา นทกั ษะกลไก (ทกั ษะพิสัย) เปน การวดั เก่ยี วกบั ทกั ษะในการใชส ว นตา ง ๆ ของรางกาย การประสานงานของการใชอ วยั วะตาง ๆ ตลอดจนการใช เครื่องมอื ตาง ๆ เชน การเขียน การอา น การพดู การวง่ิ การกระโดด การวา ยนํา้ การใช เครื่อง คอมพวิ เตอร การใชเ ครอื่ ง คดิ เลข เปนตน ทกั ษะ หมายถงึ ความสามารถในการท่ีจะทํางานไดแ คลวคลองวอ งไว โดยไมมปี ดหรือคลาดเคลอื่ น ไปจากความเปนจริงในสิ่ง นนั้ การแสดงออก - บวก ลบ คูณ หารไดรวดเรว็ ถกู ตอ ง - พมิ พรายงานไดร วด เรว็ ถูกตอง 2) ประเภทของการวดั และประเมินผล การจําแนกประเภทของการวดั และประเมินผล สามารถจําแนกไดหลายแบบ แตถ า จาํ แนกตาม คุณลักษณะของส่ิงทว่ี ดั จะแบงเปน ดานใหญ ๆ ได 3 ดาน คอื 1. การวัดผลสัมฤทธ์ิ ( Achievement test ) จะเปนการวัดการเรยี นรขู องผเู รียน หรอื ผูเขา สอบวา ได เรยี นรูอะไรบาง มีความรู ความรอบรูมากนอยเพียงใด 2. การวดั ความถนดั ( Aptitude test ) จะเปน การวัดวาผูเรยี นหรอื ผเู ขาสอบ มีความถนัดในดานนี้ หรือไม ซ่ึงจะมีสว นชว ยทาํ นายอนาคตวา นกั เรยี นคนนมี้ แี นวโนมจะเรียนดา นนีไ้ ดสําเรจ็ หรือไม หรือวดั บคุ คลท่วั ไปวามคี วามถนดั ในเร่ืองนัน้ ๆหรอื ไม 3. การวดั บคุ ลกิ ภาพ ( Personality test ) จะเปนการวดั ลกั ษณะของผูเรียนหรือผเู ขาสอบ ในดา นท่ี เกี่ยวของกับลักษณะสวนบุคคล เชน ทัศนคติ ความสนใจ อารมณ การปรับตัว ลักษณะนิสัย ฯ เพื่อนํามา เปนขอมูลประกอบการจดั การเรียนการสอนใหเ หมาะสมกบั ลกั ษณะของผเู รยี น 3) ชนิดของแบบทดสอบ (Types of tests) แบบทดสอบมหี ลายชนดิ ซึ่งแบง ออกได ดังนี้ 3.1 แบบทดสอบวัดผลสมั ฤทธิ์ (Achievement tests) เปน แบบทดสอบท่ีใชวัดความรู (knowledge)และทักษะ (skill) ซงึ่ ในตา งประเทศจะมแี บบทดสอบ มาตรฐานดานนเ้ี ปน จํานวนมาก เชนStanford Achievement Test, Metropolitan Achievement Test และ California Achievement Test Battery (ซ่ึงมขี อ สอบประกอบดว ยการอาน คณิตศาสตร การสะกดคาํ สงั คม ศึกษา วทิ ยาศาสตรแ ละความเขา ใจในการฟง ) สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 375  คมู อื เตรยี มสอบผูบ ริหารสถานศึกษา 3.2 แบบทดสอบวดั บุคลิกภาพ (Personality) เปนแบบทดสอบทใี่ ชว ดั คุณลกั ษณะของคน เกย่ี วกบั ความรสู ึก เจตคติ ฯลฯ ลักษณะของแบบ ทดสอบทั้งภาคปฏิบัติและถามตอบ สอบเปน รายบุคคลกับเปน กลมุ เปน ตน 3.3 แบบวดั ความถนัด (Aptitude Test) แบบวดั ความถนดั เปน การวดั ศักยภาพ (Potential) ของผตู อบ เพอื่ ใชใ นการทาํ นายความ สามารถในการปฏบิ ตั ิงานกิจกรรม หรอื การศกึ ษา ในอนาคตไดส ําเร็จ แบบวัดความถนดั มชี อื่ เรียกหลาย อยา ง เชน แบบวดั ความถนดั ทางการเรยี น (Scholastic Aptitude tests) แบบวดั เชาวนปญญา (Intelligence Tests) และ แบบวัดความสามารถทางสมอง (Tests of General Mental Ability) ผลของการวัดความถนดั จะเปนประโยชนตอครูผสู อน ครูแนะแนวและผบู ริหาร แบบวัดความถนัด 4) ประเภทของขอ สอบวดั ผลสัมฤทธิ์ ขอ สอบวดั ผลสัมฤทธ์ิทว่ั ไป น้ัน มหี ลายรปู แบบ ดังนี้ 1) แบบอัตนัย ( Subjective test หรือ Essay test ) เปนแบบทดสอบท่ีมีคําถามไมก่ีขอ แลวใหผ ูต อบ เรียบเรียงความคิด เขยี นตอบอยางอสิ ระ ตามแนวคิด เชน แบบทดสอบความเรียง , แบบทดสอบ เอม็ อี ควิ 2) แบบปรนัย ( Objective test หรือShort answer test ) ซึง่ แบงออกไดอกี หลายแบบ ดงั นี้ 2.1) แบบหลายตวั เลอื ก ( Multiple choices ) 2.2) แบบสองตวั เลือก หรือ แบบถกู ผิด ( True-False ) 2.3) แบบจับคู ( Matching ) 2.4) แบบเติมคํา ( Completion ) 5) ลกั ษณะขอ สอบอตั นยั ลักษณะขอสอบอัตนยั (ขอสอบบรรยาย) มีขอควรคาํ นงึ 2 ประการ ดังนี้ 1) การสรางขอสอบใหครอบคลุมเนือ้ หา 2) การตรวจขอสอบใหไ ดค ะแนนท่นี า เชอ่ื ถอื สวนการต้ังคําถาม อาจถามในหลายลกั ษณะ เพือ่ ดึงความคดิ ขน้ั สูงออกมา เชน 1) ใหร ะลกึ ประสบการณ 2) ใหเ ปรยี บเทยี บ 3) ถามสาเหตุ หรือผลที่เกิด 4) การวเิ คราะห 5) ถามความสัมพันธ 6) ถามใหอ ภิปราย 7) ถามใหว จิ ารณ ความถูกตอง ความเปน เหตเุ ปนผล 8) ถามใหค ิดเชิงอนุมาน 9) ถามใหส รปุ 10) ถามใหส รางแนวคดิ ใหม สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 376  คูมือเตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 2. การวัดผลและประเมนิ ผลตามหลักสตู รการศึกษาขนั้ พื้นฐาน พ.ศ.2544 สาระสาํ คัญของการวัดและประเมินผลการศึกษาตามหลักสตู รการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐานไดดงั น้ี 1) การวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู - สถานศึกษาจดั ทาํ หลกั เกณฑแนวปฏิบตั ใิ นการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู - มีการวัดและประเมินผลท้ังระดบั ชนั้ เรียน ระดับสถานศึกษา และระดบั ชาติ 2) การประเมินผลรอบดา น พระราชบัญญตั กิ ารศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 26 ใหส ถานศึกษาจัดการประเมนิ ผเู รยี นโดยพิจารณาจากพฒั นาการของผเู รียน ความประพฤติ การสงั เกตพฤติ กรรมการเรยี น การรว มกจิ กรรม และการทดสอบควบคูไปในกระบวนการเรยี นการสอนตามความเหมาะสม ของแตล ะระดับและรปู แบบการศกึ ษา ใหสถานศกึ ษาใชวิธกี ารทีห่ ลากหลายในการจัดสรรโอกาสการเขา มาศกึ ษาตอ และใหน าํ ผลการ ประเมนิ ผเู รียน ตามวรรคหนงึ่ มาใชป ระกอบการพิจารณาดว ย จากมาตรา 26 ยอมเปน เคร่ืองบงช้ีวาสถานศกึ ษาข้ันพ้ืนฐานจําเปนตองนาํ วธิ กี ารประเมินพัฒนาการ ของผเู รยี นควบท้ัง 4 ดา น คอื รางกาย อารมณ สังคม และสตปิ ญ ญา สถานศกึ ษาเปน ผรู ับผดิ ชอบการจัดการศกึ ษาตอ งจดั ทําหลักเกณฑแ ละแนวปฏิบตั ิในการวัด ประเมนิ ผลการเรียนที่มงุ ตรวจสอบผลการเรยี นและพัฒนาการของผูเรียนรว มกนั การประเมินผลการเรียน สอดคลอ งกบั กระบวนการของหลกั สตู รการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน ใหขอ มลู ผลการประเมนิ ผลการเรียนของทกุ คนอยางมีความหมาย สามารถใชสงตอ ระหวา งสถานศึกษาและหนวยงานตาง ๆ ไดอ ยางมีประสทิ ธิภาพ จงึ กาํ หนดการประเมินเปน 3 ระดบั คอื การวดั และประเมนิ ผลระดบั ชั้นเรียน การประเมนิ ผลระดับสถานศึกษา และการประเมนิ คุณภาพระดับชาติ 2.1) การวัดและประเมนิ ผลระดบั ชั้นเรียน วตั ถุประสงค มุง ประเมนิ ความกาวหนาของผูเรียนทั้งดานความรู ทักษะกระบวนการคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค ซงึ่ เกดิ จากการจัดกจิ กรรม 8 กลมุ สาระการเรียนรูและกจิ กรรมพัฒนาผเู รียน ดานคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค และการอา น คดิ วเิ คราะหแ ละเขยี น วิธกี ารประเมนิ ใชว ธิ ีการประเมินทห่ี ลากหลายควบคูกบั กิจกรรมการเรียนรูข องผเู รยี น เนนการประเมินสภาพจริง จากพัฒนาการของผเู รยี น ความประพฤติ การสงั เกตพฤตกิ รรมการเรยี นการรวมกจิ กรรม ผลงานจากโครง งานหรือแฟมสะสมผลงานและการทดสอบ ผูเกย่ี วของ ผเู รียน เพื่อน ผสู อน พอแม ผูปกครอง และผูเกีย่ วขอ งในชุมชน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 377  คูม ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศึกษา 2.2) การประเมินผลระดบั สถานศึกษา วัตถุประสงค 1. เพ่ือประเมินผลการเรียนและพัฒนาการของผเู รียนปลายป (ชวงช้ันที่ 1-3) หรอื ปลายภาค (ชวง ชั้นท่ี4) และเมือ่ ส้ินสุดชวงชัน้ แตละชวงช้นั เพ่อื นําผลไปใชเ ปนขอมูลในการปรบั ปรงุ ผเู รยี นใหมีคุณภาพ ตามผลการเรียนรูทีค่ าดหวงั มาตรฐานการเรยี นรูชว งช้นั คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงคและมาตรฐานการอาน คดิ วเิ คราะห และเขียนทสี่ ถานศกึ ษากําหนดแตละชวงชั้น 2. นําผลการประเมินผลการเรียนรายวชิ าของทกุ กลุมสาระการเรียนรู กจิ กรรมพฒั นาผูเรยี น คุณ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค การอาน คดิ วเิ คราะห และเขยี นใชในการพจิ ารณาตัดสนิ การเลื่อนชวงช้ัน 3. ปรบั ปรงุ ผเู รยี นใหบ รรลุผลการเรยี นรูทค่ี าดหวงั 4. ปรบั ปรุงการจัดกจิ กรรมการเรยี นการสอนใหมีประสทิ ธิภาพ และใชส ําหรบั ตดั สนิ ผลสมั ฤทธ์ิ ทางการเรยี นในดานตา ง ๆ ของผูเ รียน ท้ังนี้สถานศกึ ษาเปน ผกู าํ หนดหลกั เกณฑก ารประเมิน โดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการบริหารสถานศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน วิธีการประเมิน การประเมินสภาพจรงิ จากพัฒนาการของผเู รยี น ความประพฤติ การสังเกตพฤติกรรมการเรยี น การรวมกจิ กรรมและการทดสอบ สรปุ การประเมินตัดสนิ การผานชว งช้นั ผเู กยี่ วขอ ง คณะกรรมการบริหารสถานศกึ ษาขั้นพื้นฐาน คณะกรรมการบริหารหลักสูตรและงานวชิ าการ คณะกรรมการพฒั นาและประเมินคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค คณะกรรมการประเมินการอา นคิดวเิ คราะห และเขยี น คณะอนกุ รรมการกลมุ สาระการเรยี นรูแ ละกจิ กรรมพฒั นาผเู รียน ผบู ริหารสถานศึกษา ผูสอน และครปู ระจาํ ชัน้ 2.3) การประเมินคุณภาพระดับชาติ วตั ถปุ ระสงค เพือ่ ตรวจสอบคณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาและคณุ ภาพการศึกษาของชาตแิ ละนําผลการ ประเมนิ ไปวางแผนดาํ เนินการปรับปรุงแกไ ขและพัฒนาการศึกษาของชาติ วธิ ีการประเมนิ สถานศกึ ษาตอ งจัดใหผเู รยี นทกุ คนทเ่ี รยี นในปส ุดทายของแตล ะชวงชัน้ คือ ช้ันประถมศึกษาปท ี่ 3 ชั้นประถมศึกษาปที่ 6 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที่ 3 และช้ันมธั ยมศึกษาปที่ 6 เขารับการประเมินคณุ ภาพระดบั ชาติ และกระตนุ ใหผ เู รียนไดแสดงความสามารถในการประเมนิ อยางเตม็ ศกั ยภาพ ซงึ่ กระทรวงศกึ ษาธิการจะ กาํ หนดใหมกี ารประเมนิ ในกลมุ สาระการเรียนรูตา ง ๆ ตามความจาํ เปนรายป ขอมลู จากการประเมินจะนําไป ใชในการพัฒนาคุณภาพผูเ รียน คณุ ภาพการจดั การศกึ ษาของสถานศกึ ษาและคุณภาพการศกึ ษาของชาติ สอบครดู อทคอม

378  คูมือเตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา ผเู ก่ียวขอ ง คณะกรรมการบริหารสถานศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน คณะกรรมการบรหิ ารหลักสตู รและงานวิชาการ คณะ กรรมการพฒั นาและประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค คณะกรรมการประเมินการอา น คดิ วิเคราะห และ เขยี น คณะอนุกรรมการกลมุ สาระการเรียนรแู ละกิจกรรมพัฒนาผเู รียน ผบู รหิ ารสถานศึกษา ผูสอน ครู ประจําช้ัน และผเู รยี น 3) เกณฑการผานชวงช้นั และการจบหลกั สตู รการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน เพอ่ื ใหผ ูเรยี นหลกั สูตรการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐานท่ผี า นการศึกษาละชวงช้นั และจบหลักสตู รการศึกษาได ศกึ ษาครบถว นตามโครงสรา งของหลักสูตรและมคี ุณภาพมาตรฐานการศึกษา จึงกาํ หนดเกณฑก ารตัดสินผล การเรยี นผานชวงชั้นการจบหลักสูตรการศึกษาภาคบังคับและจบหลกั สตู รการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน ดงั น้ี ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ชวงช้นั ท่ี 1, 2, 3 ชวงช้ันที่ 4 ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี 1-3 ชนั้ ประถมศกึ ษาปท่ี 4-6 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4-6 และชนั้ มัธยมศกึ ษาปที่ 1-3 (จบการศกึ ษาภาคบงั คับ) (จบการศกึ ษาข้นั พืน้ ฐาน) 1. ผเู รียนตองเรยี นรตู ามกลมุ สาระการเรียนรูทงั้ 8 1. ผเู รียนตองเรียนรูตามกลุมสาระการเรยี นรูทง้ั 8 กลุม และไดรบั การตัดสินผลการใหไดต ามเกณฑท่ี กลมุ และไดห นวยกติ ครบตามหลักสตู รทส่ี ถาน สถานศึกษากําหนด ศึกษากาํ หนด และไดร บั การตัดสนิ ผลการเรยี นใหได 2. ผเู รยี นตองผา นการประเมินการอาน คดิ วิเคราะห ตามเกณฑทสี่ ถานศึกษากาํ หนด และเขียน ใหไดต ามเกณฑท ่ีสถานศกึ ษากําหนด 2. ผูเรียนตอ งผา นการประเมนิ การอาน คิดวเิ คราะห 3. ผเู รยี นตองผานการประเมนิ คุณลกั ษณะอันพงึ และเขียน ใหไ ดต ามเกณฑทีส่ ถานศึกษากําหนด ประสงค ตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด 3. ผูเ รียนตองผา นการประเมินคณุ ลักษณะอันพงึ 4. ผูเรยี นตอ งเขา รว มกจิ กรรมพัฒนาผเู รยี นและผา น ประสงค ตามเกณฑท ี่สถานศึกษากาํ หนด การประเมนิ ตามเกณฑท ่ีสถานศกึ ษากําหนด 4. ผูเ รยี นตองเขารวมกจิ กรรมพฒั นาผูเ รียนและผา น การประเมินตามเกณฑท่สี ถานศึกษากําหนด 4) แนวทางการประเมินผลตามสภาพจริงและคณุ ธรรม ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไ ขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 สงผลใหก ารวัดและประเมนิ ผลการศกึ ษาในชน้ั เรยี นเกิดการเปล่ียนแปลงขน้ึ จากการประเมินผลการศึกษา แบบดั้งเดิม (Tradition Assessment) ที่ใชขอ สอบเพียงอยา งเดียวเปนสว นมากมาเปน การประเมนิ ผลแบบ ด้งั เดมิ พรอม ๆ กับการประเมินผลตามสภาพจรงิ (Authentic Assessment) ดังนนั้ การประเมินผลการศึกษาของผเู รียนในช้ันเรยี น ยังมีความจําเปน ตอ งใชข อสอบในการ ประเมนิ องคความรขู องผเู รียน สว นกาประเมินดานพัฒนาการ ความประพฤติ พฤติกรรมและการรวมกิจ กรรมผูสอนตอ งคิดคน หาเทคนิควธิ ีการประเมนิ ผลใหครอบคลมุ ทงั ดา นองคความรู ทักษะ และคุณธรรม สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 379  คูมือเตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศึกษา จริยธรรม จากกระบวนการจัดการเรียนรทู ง้ั ในและนอกหองเรยี น น้ันคือ การนําแนวทางการประเมนิ ผล ตามสภาพจรงิ มาใชในกระบวนการวดั และประเมินผลในชัน้ เรยี น แนวคิด / หลักการ เพอ่ื ใหเ กดิ ความเขาใจทถ่ี กู ตองกอนวางแผนการจดั การเรยี นรูและประเมินผลการศกึ ษา ควรทํา ความเขา ใจถงึ ความหมายของการประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ และคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ดังตอไปน้ี การประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ (Authentic Assessment) หมายถึง การประเมินผลจากความรู ความสามารถทแ่ี ทจริงของผเู รียน จากการปฏิบตั งิ านจริงหรอื กิจกรรมอยางใดอยา งหน่งึ โดยงานหรือกจิ กรรมที่มอบหมายใหผ ูเ รยี นปฏบิ ัติ จะเปนงานหรือสถานการณท ่ีเปนจริง (Real life) หรือใกลเ คยี งกับชีวติ จรงิ ซึ่งงานดงั กลาวเปน งานท่มี สี ถานการณซบั ซอ น (Complexity) และมีลกั ษณะเปน องครวม (Holistic) มากกวา งานท่ีปฏบิ ัติในกจิ กรรมการเรียนท่ัวไป คุณธรรม จริยธรรม หมายถึง คณุ ลักษณะท่ตี อ งการใหเ กดิ ข้ึนกับผเู รยี นอันเปน คณุ ลกั ษณะท่ี สังคมตองการ ในดานการมีคณุ ธรรม จริยธรรม คานยิ ม บคุ ลกิ ลักษณะนสิ ัยท่ดี ีงาม ดงั นัน้ สถานศกึ ษาแต ละแหงอาจจะกําหนดคุณลักษณะอนั พงึ ประสงคไมเหมอื นกนั ทังน้ี ขึ้นอยกู บั สภาพปญหา ความตองการ ตลอดจนวิสัยทศั นข องสถานศกึ ษาซ่งึ คณะกรรมการสถานศกึ ษาข้นั พื้นฐานและคณะกรรมการพฒั นาและ ประเมินคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงคของสถานศึกษาเปน ผูกาํ หนด ดังนน้ั การประเมินผลตามสภาพจรงิ และคุณธรรม จริยธรรม หมายถงึ การประเมนิ ผลจาก ความรู ความสามารถท่แี ทจ รงิ ของผูเรียน รวมท้ังคุณลักษณะท่ีตองการใหเกิดข้นึ กับผเู รยี น ในดา นคณุ ธรรม จริยธรรม จากการปฏิบตั ิงานกิจกรรมทม่ี อบหมายใหผ เู รยี นปฏบิ ัตจิ ะเปน งานหรอื สถานการณท่เี ปนจรงิ (Real life) หรือใกลเ คียงกบั ชีวิตจริง ซ่งึ งานดงั กลา วเปนงานท่มี ีสถานการณซบั ซอ นและมีลักษณะเปน องค รวมมากกวา งานท่ปี ฏิบตั ใิ นกิจกรรมการเรยี นทัว่ ไป โดยสถานศกึ ษา สามารถประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม คานยิ ม บคุ ลิกลกั ษณะ และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคของผเู รยี นไดในขณะทไี่ ดปฏบิ ตั ิงาน ช้ินงานนัน้ ทั้ง ท่เี กิดขึน้ ในหอ งเรียนและนอกหอ งเรียนไปพรอม ๆ กันอยา งตอ เนือ่ งทุกกลมุ สาระการเรียนรอู ยางเปน ระบบ และมขี ั้นตอนชดั เจน กระบวนการประเมนิ ผลตามสภาพจริงไว 3 ขั้นตอน คอื 1) ข้นั ตอนท่ี 1 การนิยามความสามารถท่ีตองการ กําหนดวา ผลผลติ ที่เกดิ จากผเู รยี นเปน กระบวนการหรอื ผลผลิตหรือทงั้ สอง โดยพจิ ารณาภาระงานท่ีเหมาะสมกับผูเ รยี น (Task Accommodate Student) จํานวนผูเรียน ระยะเวลา กลมุ มาตรฐานหรอื ดา นคณุ ภาพตา ง ๆ 2) ข้นั ตอนที่ 2 การคิดสรา งสรรคภาระงาน การกําหนดงานจะตอ งสรา งสรรคภาระงานทีม่ ีความ หมายโดยกาํ หนดช้นิ งานขึ้นมา แลว นําไปทดลองนัยความสาํ คญั ของชิ้นงาน ภาระงาน / ชนิ้ งานมีมิตติ าง ๆ 3) ข้ันตอนที่ 3 กาํ หนดเกณฑการประเมิน (Rubric) สาํ หรับชิน้ งาน / ภาระงานท่ีกาํ หนดใหนัก เรียนทํา ผูสอนตอ งสามารถประเมนิ วา ผเู รียนไดแสดงออกซึง่ ความรู ทักษะ คุณธรรม จริยธรรม และความ สามารถในชน้ิ งานไดด ีเพียงใด สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 380  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 5) เอกสารหลกั ฐานการศึกษา สถานศึกษาตองพจิ ารณาจัดทําเอกสารการประเมนิ ผลการเรยี นเพ่ือใชประกอบการดําเนนิ งานดา นการ วัดและประเมนิ ผลการเรียนตามที่เห็นสมควร เชน เอกสารแสดงผลการเรยี นรขู องผูเรยี น แบบบนั ทกึ ผลการ พฒั นาคณุ ภาพผูเรยี นในรายวิชาตางๆ แบบรายงานการพัฒนาคณุ ภาพผเู รียนเปนรายบคุ คล ระเบยี นสะสม แสดงพฒั นาการดา นตา งๆ และแบบแสดงผลการพัฒนาคณุ ลักษณะท่พี ึงประสงค เปน ตน ทัง้ น้ีจะมกี ารกาํ หนดเอกสารหลกั ฐานการศกึ ษา ที่สถานศึกษาทกุ แหง ตองใชเ หมือนกนั เพื่อประโยชน ในการส่ือความเขา ใจทีต่ รงกนั และการสง ตอ ไดแกเ อกสารแสดงผลการเรียน เอกสารแสดงวุฒิการศกึ ษา แบบรายงานผสู ําเรจ็ การศกึ ษาภาคบงั คับ และการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน 12. การประกันคณุ ภาพการศึกษา 1) ความเปน มา จากการกระจายอํานาจการบริหารงานวิชาการสสู ถานศึกษาโดยเฉพาะการใหส ถานศึกษามกี ารจดั ทาํ หลักสตู รสถานศึกษาดว ยตนเอง มีการวดั ผลและประเมนิ ผลการเรยี นเอง ยอมทําใหเ กิดความแตกตางกนั ใน เชงิ คุณภาพ ส่งิ หน่งึ ทีจ่ ะเปน ตัวควบคุมใหส ถานศึกษาจัดการศึกษาไดเทา เทยี มกนั มคี ุณภาพใกลเ คียงกัน คอื การกาํ หนดใหมีมาตรฐานการศกึ ษา ดวยเหตุน้รี ฐั จึงกาํ หนดใหม มี าตรฐานการศกึ ษาแหง ชาติอันไปสูการ กาํ หนดมาตรฐานการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน และมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยและเพอ่ื ใหเกดิ การพัฒนาคณุ ภาพตาม มาตรฐานทีก่ าํ หนด ตลอดจนเพ่อื รับรองการประกนั คณุ ภาพภายนอก จงึ มีการตราไวในพระราชบญั ญัตกิ าร ศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และทีแ่ กไขเพ่มิ เตมิ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 ในมาตรา 48 วาใหหนวยงานตนสงั กัด และสถานศึกษาจัดใหม รี ะบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และใหถอื วา การประกันคณุ ภาพภาย ในเปน สวนหนึง่ ของกระบวนการบรหิ ารการศึกษาทตี่ องดําเนินการอยา งตอ เน่อื ง โดยมีการจัดทาํ รายงาน ประจําปเ สนอตอหนว ยงานตน สงั กดั หนว ยงานท่เี กยี่ วขอ ง และเปด เผยตอสาธารณชน 2) ความหมายการประกันคณุ ภาพการศกึ ษา การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา (Quality Assurance) เปน กลไกสําคญั ประการหนึง่ ที่จะขบั เคล่อื น การพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาใหดาํ เนินไปอยา งตอ เน่ือง และสรางความมน่ั ใจ (Assure) ไดว า สถานศกึ ษา สามารถจัดการศกึ ษาใหมีคุณภาพไดตามมาตรฐานท่ีกําหนด ผูสําเร็จการศึกษามคี วามรูความสามารถและ มคี ณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงคต ามทหี่ ลกั สตู รกําหนดและท่ีสงั คมตอ งการ 3) หลักการของการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา หลกั การในการดําเนนิ การประกันคุณภาพการศึกษามี 3 ประการ คือ 1. การกระจายอาํ นาจ (Decentralization) โดยใหส ถานศกึ ษามีอสิ ระและมคี วามคลอ งตัวในการ บริหาร รวมถงึ การตัดสินใจดําเนินงาน ท้งั ดา นการบรหิ ารงานวิชาการ งบประมาณ บุคลากร และทรพั ยากร การจดั สิง่ อํานวยความสะดวก และใหอสิ ระแกผูสอนในการจดั กิจกรรมเพือ่ พัฒนาการเรยี นรูของผูเรยี นให สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 381  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา บรรลุผลตามจุดมงุ หมายของหลักสตู ร ตลอดจนใหส ถานศกึ ษาสามารถปรับปรุงตนเอง รบั ผิดชอบ และจดั การศึกษาใหสอดคลอ งกบั สภาพพ้นื ท่ี ความตองการของชุมชน และสังคมใหม ากทสี่ ดุ 2. การเปดโอกาสการมสี ว นรวมในการทํางาน (Participation) โดยใหหนวยงานท้ังภาครัฐ ภาค เอกชน องคก รปกครองสวนทอ งถิน่ ผปู ระกอบการ ปูชนียบคุ คล ภมู ิปญญาทองถ่ิน หรือปราชญช าวบา น เขา มามีสว นรว มในการเปน คณะกรรมการ / คณะทาํ งานของสถานศึกษา รวมกนั คดิ ตดั สินใจ สนบั สนุน สงเสริม และตดิ ตามตรวจสอบการดําเนนิ งานของสถานศึกษา ตลอดจนรว มภาคภูมิใจในความสําเรจ็ ของ สถานศกึ ษา ทงั้ น้เี พื่อประโยชนตอการจัดการศึกษาโดยรวม 3. ความรบั ผดิ ชอบทตี่ รวจสอบได (Accountability) โดยสถานศกึ ษาและคณะกรรมการสถาน ศึกษารวมกันกาํ หนดเปาหมาย (Goals) และจุดเนนที่ตองการพัฒนา (Focus Areas) เชน ภายในชวง 3 ปน้ี ผลสมั ฤทธิท์ างการเรียนเฉล่ียในวิชาคณติ ศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตรต องสูงข้ึนจากฐานเดิม รอ ยละ 5 – 10 หรือ ในปก ารศกึ ษาหนา ผเู รียนทกุ คนในระดับประถมศึกษาปท่ี 4 – 6 สามารถใชอ นิ เทอรเ นต็ ในการสบื คน ขอ มลู ไดอ ยา งคลอ งแคลว หรือภายใน 2 ป สถานศึกษาจะตอ งเปนองคก รแหง การเรียนรทู ี่ไดรบั การยอมรับ เรอ่ื งการรกั ษาระบบนิเวศน เปน ตน จากเปาหมายและจดุ เนน การพัฒนาดังกลาวมกี ารรวมกันจัดทําแผน พัฒนาสถานศกึ ษา (School Improvement) เลอื กยทุ ธศาสตรการพัฒนาใหเ หมาะสมและสามารถทาํ ให เกดิ ผลแกปญหาเปน รูปธรรม สถานศกึ ษาจะตอ งประชาสัมพนั ธเ ปาหมายและจดุ เนนทต่ี อ งการพฒั นาตลอด จนแผนพัฒนาสถานศกึ ษาใหทุกฝา ยไดร ับรทู ้ังเพื่อเปน สัญญาประชาคม และเพือ่ ใหทกุ ฝายท่ีเกีย่ วขอ งมีทิศ ทางการทํางานท่ีชดั เจนสูเปา หมายเดียวกนั 4) ระบบการประกนั คุณภาพการศกึ ษา การประกันคณุ ภาพการศึกษามีกระบวนการดาํ เนินการท่ีสมั พนั ธกนั 3 ประการ ดังนี้ 1. การพฒั นาคณุ ภาพ เปน การดําเนินงานเพ่อื พฒั นาคุณภาพสถานศกึ ษา ใหบรรลถุ ึงมาตรฐาน การศึกษาทก่ี าํ หนดไว (ท้งั ระดบั ชาติ ระดับการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน / ปฐมวัย ระดับเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษา หรือ ระดับสถานศกึ ษาท่ีกาํ หนดขึน้ เพ่ิมเติมตามบริบทหรือเอกลักษณของสถานศกึ ษา) หัวใจสาํ คัญในการพฒั นา คุณภาพ คอื การสรา งจติ สาํ นกึ ใหท ุกคนตระหนักถงึ ความจําเปนของการทาํ งานเปน กลุม ทาํ งานอยางมี ระบบ และทกุ คนตอ งถอื เปนหนาทท่ี ่ีจะปรับปรุงการทาํ งานอยางตอเนอื่ ง จดั ทําขอมูลสารสนเทศในสว น ทรี่ ับผดิ ชอบ ใชขอ มูลสารสนเทศนน้ั ใหเ ปน ประโยชนใ นการพฒั นางานเปน ประจาํ มีการรวบรวมขอมลู และจัดหมวดหมูข อ มูลสารสนเทศอยา งเปนระบบ การพัฒนาคุณภาพสถานศกึ ษาใหบ รรลุถึงมาตรฐานทก่ี าํ หนดน้ัน ตอ งมกี ารจดั ทําแผนยุทธศาสตร (Strategic Plan) ทที่ ุกกิจกรรม / โครงการ / งานมีเปา หมายเดียวกนั คอื การยกระดับคุณภาพผูเ รียนทกุ ดา น มีการพัฒนาดานปจ จัยใหส ามารถใชไ ดอยางมปี ระสิทธิภาพ สรรหาใหเพยี งพอ ดูแลรกั ษาใหใชไ ดอยเู สมอ และปลอดภัยในการใช ประการสาํ คัญตอ งมรี ะบบและกลไกการปฏิบัตงิ านตามแผน รวมท้งั ติดตามกํากบั การดําเนินงานอยา งจริงจงั และตอเนือ่ ง สอบครดู อทคอม

382  คมู อื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา กระบวนการปฏบิ ตั งิ านอยา งตอ เน่อื งตามวงจร PDCA การกําหนดปญหา หาสาเหตุ วางแผนรวมกนั Plan ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ปรับปรงุ ระบบ/ Act Do ลงมือปฏิบตั ิ วธิ ีการทํางาน Check ปรับมาตรฐาน / เกบ็ ขอ มูล มาตรการ ยืนยันผลลัพธ บันทึกผล 2. การตดิ ตามตรวจสอบคณุ ภาพ เปนการดําเนินงานเพอ่ื ชวยเหลอื สนบั สนุน กาํ กบั ตดิ ตาม ความกาวหนา และยนื ยบั การพัฒนาคณุ ภาพการจดั การศกึ ษาของสถานศึกษา ใหเปนไปตามเปา หมายและ บรรลุตามมาตรฐานที่กาํ หนด โดยการตดิ ตามตรวจสอบคณุ ภาพสามารถดําเนนิ งานในแตละระดับ ดังน้ี 2.1 การติดตามตรวจสอบคุณภาพของสถานศกึ ษา โดยสถานศกึ ษาตง้ั คณะทาํ งาน ขนึ้ เพ่อื รวบรวมขอมลู สารสนเทศ การดาํ เนนิ งาน / โครงการ ตลอดปการศกึ ษาทั้งดานการพฒั นาคณุ ภาพ ผูเ รยี น คุณภาพการจัดการเรียนการสอน คุณภาพการบรหิ ารและการจัดการศึกษา และดานการพฒั นา ชมุ ชนแหงการเรยี นรู จัดทําเปนระบบขอ มูลสารสนเทศที่สามารถนาํ ผลไปใชใ นการปรับปรุงและพัฒนาได ทันทวงที และเปนขอมลู สําหรบั ประเมินคุณภาพในสถานศกึ ษาได 2.2 การติดตามตรวจสอบคณุ ภาพของสถานศกึ ษา โดยสาํ นักงานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษา หรอื หนวยงานที่รบั ผดิ ชอบสถานศึกษา เพอื่ ใหก ารสงเสรมิ สนับสนนุ และชวยเหลือใหส ถานศกึ ษาสามารถ ดําเนินการพฒั นาคณุ ภาพไปสูเปา หมายตามมาตรฐานทก่ี าํ หนดไวสถานศกึ ษาทกุ แหงควรไดร ับการติดตาม ตรวจสอบคณุ ภาพจากเขตพื้นทกี่ ารศึกษาอยางนอย 1 ครงั้ ภายใน 3 ป สําหรบั สถานศกึ ษา สอบครูดอทคอม

383  คมู อื เตรยี มสอบผูบ รหิ ารสถานศึกษา ทม่ี คี วามเขมแขง็ สาํ นักงานเขตพืน้ ที่การศกึ ษาควรสง เสริมใหพ ฒั นาอยา งตอเนอ่ื ง ยกยอ งสถานศึกษาทีม่ ี รูปแบบการพฒั นาที่ดีใหเปน ตวั อยางแกสถานศกึ ษาแหง อ่นื ได สวนสถานศกึ ษาท่มี คี ณุ ภาพผเู รยี นตํา่ หรือ มีแนวโนมตาํ่ ลงอนั เนอ่ื งมากจากปญหาตา ง ๆ เขตพน้ื ทกี่ ารศึกษาควรตงั้ คณะทํางานเขา ไปชว ยเหลือสถาน ศกึ ษาอยางตอ เน่อื ง และตดิ ตามความกาวหนาเปน ระยะ สํานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษา ตอ งทํารายงานตดิ ตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษาเสนอตอ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐานเพอื่ ทราบดวย 2.3 การติดตามตรวจสอบ และประเมินผลการพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาในภาพรวม ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ระดับประเทศ โดยหนว ยงานหลกั ทร่ี ับผดิ ชอบ คือ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พื้นฐาน เพอ่ื นํา ขอ มลู ทีไ่ ดม าประกอบการกําหนดนโยบาย เพอ่ื สงเสรมิ สนบั สนนุ และผลักดันใหส ถานศกึ ษาพฒั นาคณุ ภาพการศึกษาอยางตอเนื่อง กาํ หนดมาตรฐานเพอื่ ยกระดบั คณุ ภาพสถานศกึ ษาที่ไมผานเกณฑ สง เสรมิ การ มสี ว นรว มระหวา งสถานศึกษาเพอ่ื เพ่มิ พนู ศักยภาพสถานศกึ ษาใหบริหารและจดั การศึกษา ไดอ ยางเต็มที่ 3. การประเมนิ และรับรองคณุ ภาพ เปนการดําเนินงานเพื่อตรวจสอบผลการจดั การศกึ ษา ของสถานศกึ ษา โดยแบงเปน 2 สวนทเ่ี กยี่ วของกันดังนี้ 3.1 การประเมินคณุ ภาพภายในสถานศกึ ษา จากการติดตามตรวจสอบคณุ ภาพของ สถานศึกษาในขอ 2.1 สถานศกึ ษานาํ ขอมูลสารสนเทศมาประเมินคุณภาพตามมาตรฐานการศกึ ษาท่กี ําหนด (ตามระดบั การศกึ ษาที่จดั ซึ่ง หมายถึง มาตรฐานการศึกษาขัน้ พืน้ ฐานและมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั ) จดั ทาํ เปน รายงานการพฒั นาคุณภาพการศึกษาประจาํ ปของสถานศึกษา รายงานตอคณะกรรมการสถานศึกษา ผปู กครองชมุ ชน หนวยงานตนสังกดั และรายงานตอสาธารณชน 3.2 การประเมนิ เพื่อรับรองมาตรฐานการศึกษา การประเมินในสว นนี้เปน การดําเนนิ งานโดยองคกรภายนอกกระทรวงศึกษาธกิ าร ไดแก สํานกั งานรับรองมาตรฐานและประเมินคณุ ภาพการ ศกึ ษา (สมศ.) ซึง่ เปน องคก ารมหาชน ทาํ หนา ทป่ี ระเมนิ และใหก ารรับรองวา สถานศึกษา จดั การศกึ ษาได ตามมาตรฐานการศกึ ษาทกี่ าํ หนดในทุก ๆ 5 ป ผลจากการประเมนิ ในภาพรวม จะนําเสน อรฐั บาล เพ่ือนําไปใชใ นการพิจารณาจัดสรรงบประมาณ การกาํ หนดทศิ ทางการพฒั นาคณุ ภาพการจัดการ ศกึ ษาเพ่ือใหท ดั เทยี มนานาอารยประเทศ การดาํ เนนิ การท้ัง 3 ประการ เปน กระบวนการทม่ี คี วามสัมพันธแ ละสงผลซงึ่ กันและ กนั โดยเฉพาะการติดตามตรวจสอบคณุ ภาพ สามารถดําเนนิ การไดท้งั ในสว นการพัฒนาคณุ ภาพและการ ประเมนิ คณุ ภาพ สอบครูดอทคอม

384  คูมอื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา แผนภาพแสดงความสมั พันธข องกระบวนการประกนั คุณภาพการศกึ ษา การพัฒนาคุณภาพ การประเมนิ คณุ ภาพ ภายในสถานศึกษา ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com การติดตาม คณุ ภาพการจัด การประเมิน ตรวจสอบของ การศกึ ษาของ คุณภาพ หนว ยงานตน สงกัด สถานศึกษา ภายนอก 5) กระบวนการประกนั คุณภาพภายในสถานศึกษา จากมาตรา 47 ในพระราชบัญญตั ิการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 และแกไขเพ่มิ เตมิ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 ทีก่ าํ หนดวา ระบบ หลักเกณฑ และวิธกี ารประกันคุณภาพการศกึ ษาใหเ ปน ไปตามท่กี าํ หนดในราง กฎกระทรวงนนั้ ได นําไปสูก ารจัดทํากฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกั เกณฑ และวธิ กี ารประกันคณุ ภาพการ ศึกษา พ.ศ. 2546 และมกี ารปรบั ปรงุ ใหมโ ดยรวมระบบการประกันคณุ ภาพภายในขององคก รหลกั ทร่ี บั ผดิ ชอบการศกึ ษาในแตละระดับ (การศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน การอาชวี ศึกษา และการอดุ มศกึ ษา) และระบบการ ประกนั คณุ ภาพภายนอกเขาดว ยกัน โดยในสวนของการศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน (ซึง่ รวมถึงการศกึ ษาปฐมวัยดวย) น้ัน ระบุวาใหส ถานศึกษา จดั ใหม รี ะบบการประกนั คุณภาพการศกึ ษา ภายในสถานศกึ ษาดวย การดาํ เนนิ งานโดยยึดหลักการมสี วนรว ม 8 ประการ ดงั น้ี 1. การกําหนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา 2. การจัดระบบบรหิ ารและสารสนเทศ 3. การจัดทาํ แผนพัฒนาสถานศกึ ษาท่มี ุงเนนคุณภาพการศกึ ษา 4. การดําเนินงานตามแผนพัฒนาสถานศกึ ษา 5. การตรวจสอบและทบทวนคุณภาพการศึกษา 6. การประเมนิ คุณภาพการศกึ ษาตามมาตรฐานที่กาํ หนด 7. การรายงานคณุ ภาพการศกึ ษาประจาํ ป 8. การพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาอยางตอเนอื่ ง สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 385  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา ในท่ีนข้ี อนําเสนอรายละเอยี ดเพอื่ ความเขา ใจที่ตรงกัน ดงั นี้ 1. การกําหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา มาตรฐานการศึกษามคี วามสาํ คัญและจาํ เปนมากสําหรบั การจดั การศึกษาท่ใี ชหลกั การกระจาย อาํ นาจไปยงั สถานศึกษาโดยทใ่ี หสถานศึกษาจดั ทาํ หลักสตู รเอง และบรหิ ารการใชหลักสูตรใหเ หมาะสม สอดคลอ งกบั สภาพ ปญหา และความตอ งการของทองถนิ่ รฐั จึงกําหนดมาตรฐานการศกึ ษาของชาตเิ พื่อ เปน ขอ กาํ หนดเกยี่ วกับคณุ ลักษณะ คุณภาพ ทพี่ งึ ประสงค และมาตรฐานที่ตองการใหเกดิ ขึ้นในสถานศกึ ษา ทกุ แหง และใชเ ปนหลักในการเทียบเคียงสาํ หรับการสงเสรมิ และกํากบั ดูแล การตรวจสอบ การประเมนิ ผล และการประเมนิ คุณภาพทางการศกึ ษา มาตรฐานการศกึ ษาของชาตมิ ี 3 มาตรฐาน 11 ตวั บง ช้ี จากมาตรฐานการศึกษาของชาติ สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐานไดนําสูการ ปฏบิ ัติใหเกิดผล เพื่อยกระดับการศกึ ษาของประเทศใหเ กิดประโยชนกับประชาชนไทยทกุ คน และเพ่ิมขีด ความสามารถในการแขงขันของประเทศ โดยนาํ มาจดั ทําเปนมาตรฐานการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน และมาตรฐาน การศกึ ษาปฐมวัย ประกาศใหสถานศกึ ษาทุกแหงทีเ่ ปดสอนระดับดังกลาวใชเปนเปา หมายการพัฒนา สถานศกึ ษาตอ งนาํ มาตรฐานการศึกษาข้นั พืน้ ฐานและมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวยั ที่ประกาศไว น้ีเปนเปา หมายการพัฒนาสถานศึกษา อยางไรกต็ าม เขตพ้ืนท่ีการศึกษาและสถานศึกษาเองอาจตอ งการ เพ่ิมเติมมาตรฐานการศึกษาที่กําหนดเฉพาะเจาะจงตามบรบิ ทและความตองการของทอ งถน่ิ อกี กไ็ ด การกาํ หนดมาตรฐานการศกึ ษาของสถานศกึ ษาตองสอดคลอ งกบั มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน และเอกลักษณของสถานศึกษาโดยกําหนดใหเหมาะสมครอบคลมุ สาระการ เรยี นรแู ละศกั ยภาพของผเู รยี น สถานศึกษาและทอ งถ่ิน 2. การจัดระบบบริหารและสารสนเทศ สถานศกึ ษาควรจัดโครงสรางการบริหารจดั การท่เี อือ้ ตอการพัฒนางานและการสรา งระบบการ ประกนั คณุ ภาพในสถานศกึ ษาขนาดใหญแ ละขนาดกลาง ควรมคี ณะทํางานท่วี างแผนตดิ ตามและตรวจสอบ คณุ ภาพ และจดั ทํารายงานการพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาประจาํ ปส ถานศกึ ษา โดยแตงตง้ั คณะทาํ งานท่มี ตี ัว แทนบคุ ลากรจากหลายฝา ยมารว มคดิ รว มวางแผน และรว มตดิ ตามตรวจสอบ เกบ็ ขอ มูล สวนสถานศึกษา ขนาดเลก็ ทมี่ จี าํ นวนครูนอยมากควรรวมกนั วางแผนจัดระบบการเก็บและรวบรวมขอ มลู เปนหมวดหมูตั้งแต ตนปการศกึ ษา ทําใหไ ดต ามแผนทว่ี างไว เพ่ือไมใหส ะสมจนทําไมส ําเร็จเมอ่ื สิ้นปการศึกษา สาํ หรบการจดั ระบบสารสนเทศนัน้ สถานศึกษายอ มทราบดีวามอี ยมู ากมาย เชน ขอ มลู ผูเ รยี น ครแู ละบคุ ลากร ขอ มลู อาคารและสถานท่ี สิง่ อํานวยความสะดวก ขอมูลการพัฒนาบคุ ลากร ขอ มลู ทรพั ยากร ขอมูลงบประมาณ ฯลฯ สถานศึกษาควรมกี ารจัดระบบสารสนเทศใหเปน หมวดหมใู หครอบคลมุ และขอ มูลมคี วามสมบูรณคนไดงา ยและสะดวก รวดเร็ว มีการนาํ ขอมลู มาใชใหเ กิดประโยชนอ ยเู สมอ รจดั หมวดหมขู อ มูลสารสนเทศ อาจแบง เปนดา นกไ็ ด เชน ดานคุณภาพผเู รยี น คณุ ภาพการเรยี นการสอน คณุ ภาพการบริหารและการจดั การ และคุณภาพการพัฒนาชุมชนแหงการเรียนรู หรอื จะจัดโดยวิธอี ่นื ท่ีสถาน ศึกษาเห็นวาเหมาะสมก็ได สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 386  คูมอื เตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 3. การจัดทําแผนพฒั นาสถานศึกษาทม่ี งุ เนน คณุ ภาพการศึกษา เพือ่ ใหการจดั การศึกษาบรรลตุ ามมาตรฐานการศกึ ษา สถานศกึ ษาตอ งมกี ารจดั ทาํ แผนพฒั นา สถานศึกษาทม่ี งุ เนน คณุ ภาพการศกึ ษา ในการจดั ทาํ แผนดงั กลาวน้ี สถานศกึ ษาตองคํานึงถงึ หลกั การ กระจายอาํ นาจ การมสี วนรว ม และการนําไปสกู ารปฏิบตั ิไดจรงิ แผนพฒั นาสถานศกึ ษาท่ดี ีควรคาํ นึงถึง วธิ ดี าํ เนินการในเร่อื ตอไปน้ี คือ 3.1 มีการวิเคราะหส ภาพปญ หาและความจาํ เปนอยางเปนระบบ และมีแผนปฏบิ ัตกิ ารประจําป รองรบั ท้ังแผนระยะส้ันและระยะยาว 3.2 มกี ารกาํ หนดวสิ ยั ทศั น พนั ธกจิ เปาหมายการพฒั นา และสภาพความสําเรจ็ ของการพฒั นา ตามมาตรฐานการศึกษาที่กาํ หนดไวอยางตอเนื่อง ชัดเจน และเปนรูปธรรม 3.3 กําหนดวิธกี ารดาํ เนินงาน โดยอาศัยหลักวชิ า หรือผลการวิจยั หรอื ขอ มูลเชิงประจักษท่ีอา งอิง ได ครอบคลมุ การพฒั นาหลักสตู รดา นการจัดการเรียนการสอน / การจดั ประสบการณการเรยี นรู กระบวน การเรยี นรู การวัดและการประเมนิ ผล การพัฒนาบคุ ลากร และการบริหารจัดการเพ่ือนําไปสเู ปาหมายที่ กาํ หนดไว 3.4 เสาะหาและประสานสัมพันธกับแหลงวทิ ยากรภายนอกท่ีใหการสนับสนุนทางวชิ าการได และระบไุ วในแผนใหช ดั เจน 3.5 กําหนดบทบาทหนาทใ่ี หบ คุ ลากรของสถานศกึ ษาทุกคน รวมทง้ั ผูเรยี นรับผิดชอบและดาํ เนนิ งานตามทก่ี าํ หนดไวอ ยา งมปี ระสิทธภิ าพ 3.6 กําหนดบทบาทหนาท่ี และแนวทางการมีสวนรว มของบิดา มารดา ผปู กครอง และบคุ ลากรภายในชมุ ชน เพ่ือการพฒั นาผเู รยี นรว มกนั 3.7 กําหนดการใชง บประมาณ และทรพั ยากรอยางมีประสิทธิภาพ 3.7 มีการประเมนิ ผลการดาํ เนินงาน ตามแผนและนาํ ผลไปใชใ นการพัฒนาอยางตอ เนือ่ ง 4. การดําเนินงานตามแผนพฒั นาสถานศกึ ษา ในแผนพัฒนาสถานศึกษาที่มงุ เนน คณุ ภาพการศึกษา มโี ครงการกจิ กรรม ทต่ี องดําเนนิ งานให บรรลตุ ามวัตถปุ ระสงคและเกดิ ผลสําเร็จตามท่ีระบไุ วใ นตัวชี้วดั ของโครงการดําเนินงานตามแผนนั้น สถาน ศึกษาจะตองสรางระบบการทาํ งานเขม แข็ง เนน การมสี วนรว ม ใชเ ทคนคิ การบรหิ ารและการจดั การ ทจี่ ะทาํ ใหดาํ เนินงานตามแผนพฒั นาสถานศึกษาบรรลเุ ปา หมาย ตัวอยางเทคนคิ การบรหิ ารและการจดั การที่ใชแลว ประสบผลสําเรจ็ 4.1 วงจรการพฒั นาคุณภาพ PDCA ของเดมิ่ง (Deming Cycle) เปน เทคนิคทผี่ ูบริหารสวน ใหญ นยิ มใชก ันแพรห ลาย เพราะเปน กระบวนการท่ีมกี ารตรวจสอบตนเองอยูตลอดเวลา ตั้งแตข ั้นการวาง แผน (Plan) การปฏบิ ตั ติ ามแผนหรือข้นั ตอนที่วางไว (Do) การตรวจสอบหรือการประเมนิ (Check) และ การนําผลการประเมนิ ยอ นกลับไปทบทวนปรับปรุงแกไ ข วางมาตรฐาน / มาตรการกําหนดข้ันตอนกันไม (Act) เพือ่ ดาํ เนนิ งานตอ ไป สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 387  คมู ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 4.2 แนวคิด Balanced Scorecard สถานศกึ ษาหลายแหง ใชแนวคดิ ในการกาํ หนดผลสาํ เร็จอยา งสมดลุ รอบดา น (Balanced Scorecard) เปน เทคนคิ การบรหิ าร เชน โรงเรยี นในฝน โดยใชก ารกําหนดมุมมองท่ีเก่ยี วขอ งกับผลสาํ เรจ็ ของการดําเนนิ งาน 4 ดา น คือ 1) มมุ มองดานนกั เรยี น (Student Perspective) โดยพจิ ารณาความตอ งการทเี่ ก่ียวขอ งกบั คณุ ลกั ษณะของผูเรียนทีค่ าดหวงั 2) มมุ มองดานกระบวนการจดั การศกึ ษาภายใน (Internal Process Perspective) โดยพจิ ารณาผล สาํ เรจ็ และแนวทางในการพัฒนาประสิทธิภาพและคุณภาพของกระบวนการบรหิ ารจดั การหลักสตู รกระบวน การเรยี นการสอน 3) มุมมองดา นการเรยี นรูและการพฒั นา (Learning and Growth Perspective)โดยพจิ ารณาปจ จยั ท่ใี ชขบั เคล่อื นใหผเู รยี นไดร บั การพฒั นาคณุ ภาพตามท่คี าดหวงั ไดแก การสรา งความเขม แข็งใหส ถานศกึ ษา เปน องคกรแหงการเรียนรู การพัฒนาศกั ยภาพและทกั ษะของครูผบู รหิ ารสถานศึกษาและบุคลากรทางการ ศึกษา การศึกษาสมรรถนะของสถานศึกษา ในการใชน วตั กรรมเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอื่ สารเพอื่ การพัฒนา 4) มมุ มองดานงบประมาณและทรพั ยากร (Budget and Resource Perspective)โดยพิจารณาปจจยั สง เสรมิ ใหการดําเนินงานบรรลภุ าพความสําเร็จในดา นงบประมาณและทรัพยากรโดยคาํ นึงถงึ แหลง สนับสนนุ อัตรากําลงั คาใชจาย ประสทิ ธิภาพในการใชท รัพยากรและงบประมาณ จากมมุ มองทัง้ ส่ดี านนํามากําหนดวัตถปุ ระสงคเ ชงิ กลยุทธ (Strategic Objectives) ท่จี ะนาํ ไปสูความสาํ เรจ็ โดยคํานึงถึงความครอบคลุมและสมดุล จัดทาํ แผนทกี่ ลยทุ ธ (Strategic Map) เพื่อตรวจสอบลําดับความ สําคัญและความเหมาะสมของวตั ถุประสงคเ ชงิ กลยทุ ธท่กี ําหนดไวผานมุมมองดา นตา ง ๆ วามีความสัมพนั ธ เปน เหตุเปนผล เช่ือมโยงไปสคู วามสาํ เรจ็ ไดอยา งไร แลวจัดทํากรอบกลยทุ ธ (Strategy Framework) โดย การนาํ วัตถปุ ระสงคเ ชงิ กลยุทธมากาํ หนดช้วี ัด (Measures) เปาหมาย (Targets) และ กลยุทธรเิ รมิ่ (Strategy Initiatives) นอกจากวงจรการพฒั นา PDCA และเทคนิค Balanced Scorecard แลว ยังมีเทคนคิ การบริหารอีกหลายรูปแบบที่ผูบ ริหารนํามาใชแลวประสบความสําเรจ็ เชน เทคนคิ 5 ส. TOM , QC, Six Sigma, Benchmarking , และ TOPSTAR เปน ตน ท้งั น้ีข้นึ อยูกับความสามารถของผบู ริหารเปน สาํ คัญ อยา งไรก็ตาม การพฒั นาคณุ ภาพสถานศึกษาในปจ จุบนั ผูบริหารตองใหค วามสําคญั กบั คุณภาพเชิง วชิ าการใหม ากยง่ิ ขึน้ 5. การตรวจสอบและทบทวนคุณภาพการศึกษา การตรวจสอบและทบทวนคุณภาพในสถานศึกษา กค็ อื การตดิ ตามตรวจสอบคุณภาพของสถาน ศกึ ษา สถานศกึ ษาควรตั้งคณะทํางานข้ึนเพื่อวางแผนตดิ ตามและรวบรวมขอ มลู สารสนเทศการดําเนินงาน / สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 388  คูมือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา โครงการตลอดปก ารศกึ ษาโดยใชม าตรฐานการศึกษาเปน กรอบการติดตามตรวจสอบ ทัง้ นี้ ขอ มูลเหลาน้ี จะเปนประโยชนในการจดั ทํารายงาประจาํ ปของสถานศกึ ษาอกี ดว ย สถานศกึ ษาควรมีการตรวจสอบและทบทวนคณุ ภาพในสถานศึกษาทกุ ป ดาํ เนินการอยางจรงิ จงั ตอเน่ือง และเปนระบบ สนับสนนุ ใหค รู ผูป กครอง และผูแทนชมุ ชนเขา มามีสว นรว ม นอกจากน้ี สถานศึกษาควรมีการตรวจสอบและทบทวนคณุ ภาพภายในเก่ยี วกบั เร่ืองตอไปน้ี 5.1 วิสัยทศั น และภารกจิ ของสถานศึกษา เชน วิเคราะหดวู าวสิ ัยทศั นและภารกิจสอดคลองกับ มาตรฐานการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน / ปฐมวัย และสอดคลองกบั สภาวะปจ จุบนั หรอื ไม ควรปรับปรุงเปลยี่ น แปลงอะไรบาง จัดกจิ กรรมอยา งไรจึงจะเหมาะสม 5.2 แผนพฒั นาสถานศกึ ษา เชน แผนพฒั นาสะทอนความตอ งการของชุมชนจริงหรอื ไม มีการ รวบรวมและวเิ คราะหข อมูลตลอดจนนาํ ผลมาใชใ นการวางแผนครอบคลมุ ครบถว นหรอื ไมก จิ กรรมตาม แผนสัมพันธกันสอดรับกบั วสิ ยั ทัศนแ ละเปา หมายหรือไม แผนพฒั นาโดยรวมมคี วามชดั เจน เขาใจงา ย และ มที ิศทางการพฒั นาทช่ี ัดเจนหรือไม 5.3 การพัฒนาหลกั สตู รและกระบวนการเรียนรู เชน บรรยากาศ และสภาพแวดลอมสนบั สนุนการ เรียนรมู ากนอ ยเพยี งใด สะทอ นความสาํ เรจ็ ของผเู รียนอยางไร ครเู ลือกใชย ทุ ธศาสตรก ารสอนหลากหลาย และสอดคลองกับความตองการของผูเรยี นหรือไม ครูและผูเรยี นมปี ฎสิ ัมพนั ธที่สงผลตอ การเรียนของผู เรยี นอยา งไร การจดั กระบวนการเรียนรเู นน ใหผ ูเรียนไดม โี อกาสฝกแกป ญหา ฝก การคดิ สรางสรรคท ่ี สัมพนั ธก ับชีวิตจริงตลอดจนพฒั นานสิ ัยรักการเรียนหรอื ไม ผูเรยี นกลา คิดกลาแสดงออกหรอื ไม สถาน ศกึ ษามีกระบวนการพฒั นาหลักสูตรทสี่ อดคลองกบั มาตรฐานการศกึ ษาของชาตแิ ละมาตรฐานการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน / ปฐมวัย หรือไม 5.4 ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนของผูเรยี น เชน ผูเรียนประสบความสําเรจ็ จากการเรยี นรทู ่ีผูส อนเปนผู จัดกจิ กรรมการเรยี นการสอนหรอื ไม ผลงานของผเู รียนมคี วามหมาย บง บอกถงึ สิง่ ที่ผูเรยี นรู เขา ใจ และทํา ไดหรือไม ผลงานแสดงความคิดสรา งสรรคหรือไม และผูเรยี นไดมีโอกาสนาํ ความรูไปใชม ากนอยเพียงใด ผูสอนใชว ิธีการประเมินท่ีหลากหลายและสอดคลอ งกบั สภาพจรงิ เพียงใด มกี ารเปดโอกาสใหผ ูเรยี นและผู ปกครองมสี วนรวมในการกําหนดเกณฑการประเมนิ หรอื ไม สถานศกึ ษาจดั สง่ิ อํานวยความสะดวกเพอ่ื ใหผู เรียนสามารถทํางานรวมกนั ไดอ ยา งดหี รอื ไม 5.5 การพัฒนาองคกร เนอ่ื งจากสถานศึกษาเปนแหลง หรือศนู ยก ารเรยี นรทู ี่สาํ คญั ในชุมชน ฉะน้ัน นอกเหนอื จากการบริหารจดั การดานการพัฒนาหลกั สูตร และการเรียนการสอน การพฒั นาผูส อนและอน่ื ๆ ท่ีเก่ียวของแลว สถานศึกษาตองมุงเนนการพัฒนาสถานศกึ ษาโดยเฉพาะหองสมดุ ใหเ ปน แหลงเรียนรูของ ชุมชนไดเปนอยา งดี ดงั น้นั ประเดน็ ในการตรวจสอบและทบทวนคุณภาพภายใน จึงควรวิเคราะหดูวา ผู บรหิ ารอทุ ศิ ตนเพอื่ องคกร เพ่ือนรวมงาน และเพอ่ื การพัฒนาการศกึ ษาอยา งไร เปนผูนาํ ในการสรางสงั คม แหงการเรียนรู และสามารถแนะนาํ นวตั กรรมหรอื แหลงนวัตกรรมสาํ หรับผสู อนไดห รือไม มกี ารประชุม แลกเปล่ยี นความคิดเหน็ และเปดโอกาสใหผ ูสอน / คณะทํางานมสี ว นรวมในการตัดสนิ ใจเชิงบริหารหรอื ไม สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 389  คูมือเตรียมสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา มากนอ ยเพียงใด มีการสรางความสมั พนั ธทีด่ ตี อ ชมุ ชนและรว มกิจกรรมตาง ๆ กบั ชุมชนหรอื ไมมากนอย เพยี งใด มกี ารรวบรวมแหลงภมู ิปญญาชาวบานและเชงิ ปราชญชาวบา นมาเปนทปี่ รกึ ษาหรือใหความรหู รือ ไมม กี ารพบปะแลกเปลย่ี นประสบการณกับสถานศึกษาอน่ื ๆ เพ่อื เทยี บเคียงการพฒั นาหรือไมอยา งไร 5.6 การพฒั นาวิชาชีพครู เชน มีการใชแ หลงวิทยากรภายนอก (สถาบันอุดมศึกษาองคก รธรุ กจิ ภาครฐั และเอกชน) ชว ยใหค รูเกดิ การเรียนรอู ยางไรบา ง มีการเปด โอกาสใหค รูแลกเปลีย่ นประสบการณ และความคิดในการพัฒนาวชิ าชีพดวยวธิ กี ารใดบาง สนับสนนุ ใหครมู กี ารวจิ ยั คน ควา ความรใู หมเ ก่ยี วกับ การเรยี นการสอนและการประเมินผลบา งหรอื ไม บอ ยเพียงใด จดั หางบประมาณและสิง่ สนบั สนนุ มากก นอยเพียงใด สงเสริมใหมกี ารสมั มนาหรือพัฒนาวชิ าชพี ในรปู แบบอน่ื ใดหรอื ไม การตรวจสอบและทบทวนคณุ ภาพภายในสถานศึกษาทด่ี ําเนนิ การอยา งจริงจัง จะชวยใหส ถาน ศึกษามขี อมูลถกู ตอ ง และเพยี งพอในการวางแผนพฒั นาสถานศกึ ษาที่เนนคณุ ภาพการศึกษาในรอบปถดั ไป นอกจากนัน้ ผลจากากรตรวจสอบและทบทวนคุณภาพภายในสถานศึกษายงั มสี ว นชว ยกระตนุ ผทู ีเ่ ก่ยี วของ ทัง้ นักศึกษา ผปู กครอง และชมุ ชนใหต ระหนักถงึ การกําหนดนโยบายและทศิ ทางการพัฒนาในระดับทอง ถ่ิน หรือระดับชาติอกี ทางหน่งึ ดว ย 6. การประเมนิ คณุ ภาพการศึกษาตามมาตรฐานทีก่ ําหนด จากการตรวจสอบและทบทวนคุณภาพภายในสถานศึกษา ดงั ไดก ลา วไวข า งตนสถานศกึ ษาจะมี ขอมสู ารลสนเทศสาํ หรบั ประเมนิ คุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาทีก่ าํ หนดไวดว ย อยางไรกต็ าม สถานศกึ ษาทมี่ ีความพรอ ม อาจต้ังคณะทํางานขน้ึ ทาํ หนา ท่ปี ระเมินคุณภาพภายในสถานศกึ ษา กไ็ ด ซึ่งจะเปน การสรางระบบการประเมนิ ตนเองอกี ทางหน่งึ นาํ ผลจากการประเมนิ ไประบุไวในรายงาน การพฒั นาคุณภาพการศึกษาประจําปตอไป การประเมินคณุ ภาพกายในของสถานศึกษา ตองครอบคลุม มาตรฐานการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน / ปฐมวัย ท่กี าํ หนดไว นอกเหนือจากน้ี สถานศกึ ษาอาจทาํ การประเมินคุณภาพผูเ รยี นโดยรวมจาํ แนกตามกลมุ สาระการ เรยี นรู (ตามมาตรฐานการศึกษาขนั้ พ้นื ฐานขอ 5) เพอื่ เปรยี บเทยี บกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลีย่ ของ นักเรยี นเปน รายคน เปน การตรวจสอบและยนื ยนั คณุ ภาพผูเ รียนทางดา นวิชาการ โดยขอใชแบบทดสอบ จากองคก รทมี่ แี บบทดสอบที่ไดมาตรฐาน 7. การรายงานคณุ ภาพการศกึ ษาประจําป การจดั ทาํ รายงานการพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาประจาํ ป เปนหนา ที่ทีส่ ถานศึกษาตอ งปฏิบัตเิ พราะ การทํางานใด ๆ กต็ าม ตองมกี ารรายงานผลและนาํ ผลไปใชจ งึ จะเปนการทํางานท่มี ีประสิทธิภาพ อยา งไร กต็ าม เนื่องจากใดอดีตมกี ารละเลยกันมากจนทาํ ใหเ กิดจุดออ นเรอ่ื งระบบฐานขอมูลที่จาํ เปนตอการพัฒนา จงึ มีการตราไวในพระราชบญั ญตั กิ ารศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 18 ใหสถานศกึ ษาจดั ทาํ รายงาน ประจําป เสนอตอหนวยงานตน สังกัด หนวยงานทีเ่ กยี่ วของ และเปด เผยตอสาธารณชน และเพ่ือรองรบั การประกนั คณุ ภาพภายนอก สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 390  คมู ือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา ในการจัดทาํ รายงานการพฒั นาคุณภาพการศึกษาประจาํ ปข องสถานศึกษาหรือท่ีเรียกสั้น ๆ วา รายงานประจําป น้ัน สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน (สพฐ.) ไดใ หแนวทางไวเ ปนตวั อยาง ในเอกสารชอื่ “แนวทางการเขยี นรายงานการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาประจําปของสถานศึกษา” โดยเสนอ ใหแบงรายงานเปน 4 บท คอื บทที่ 1 สะทอ นสภาพทว่ั ไปของสถานศึกษา บทท่ี 2 ระบุเปาหมายการ พฒั นาของสถานศกึ ษา บทท่ี 3 ระบคุ วามสําเร็จของการพฒั นาตามมาตรฐานการศกึ ษาท่ีกาํ หนดไวในแผน พฒั นาสถานศกึ ษา บทท่ี 4 ระบจุ ุดเดน - จุดดอย และความตอ งการการชว ยเหลอื นอกจากนี้ ควรระบุ หลักฐานขอมลู ผลสัมฤทธ์ขิ องการประเมนิ ตามแผนพฒั นาคุณภาพสถานศกึ ษาไวด วย เม่ือจดั ทํารายงานการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาประจาํ ปเสรจ็ เรยี บรอ ยแลว สถานศกึ ษา สง รายงาน ตอ สํานักงานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษาตนสังกัดภายในเดอื นพฤษภาคมของทกุ ๆ ป และสง รายงานใหสํานกั งาน รับรองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพสถานศกึ ษา (สมศ.) เฉพาะในปที่เขารับการประเมนิ คุณภาพภายนอก ซงึ่ สาํ นักงานเขตพน้ื ที่การศึกษา จะนาํ รายงานของสถานศกึ ษาทง้ั หมดมาสงั เคราะหเ ปนภาพรวมระดบั เขต พน้ื ท่ี และเสนอตอ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน ภายในเดือนกรกฎาคมของทุก ๆ ป จาก นนั้ สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน จะไดน ํารายงานการพัฒนาคุณภาพการศึกษาระดบั เขต พื้นทีก่ ารศกึ ษามาสังเคราะหเปน ภาพรวมระดบั ประเทศ นาํ ผลที่ไดม ากําหนดเปน นโยบาย กลยุทธ และ ยทุ ธศ าสตรก ารพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาของประเทศตอ ไป ประโยชนสาํ คญั ของการจัดทํารายงานการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาประจําปข องสถานศึกษา ไมได อยูท่ีจดั ทาํ เพอ่ื รายงานใคร แตอยูท ี่นาํ ผลไปใชวางแผนปรับปรงุ งานตอ ๆ ไป ดังนนั้ สถานศึกษาตอง ตระหนักถงึ ความจําเปน ในการจดั ทาํ รายงานและนาํ ขอมลู ไปใชใหเ กดิ ประโยชนอยา งจรงิ จงั 8. การพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาอยางตอ เนื่อง ในการทาํ ใหค ณุ ภาพของสถานศกึ ษาดํารงอยูอยางยัง่ ยนื นัน้ สถานศึกษาควรตรวจสอบและทบ ทวนการดาํ เนนิ งานตามโครงการ / กิจกรรม อยเู สมอ โครงการ / กจิ กรรมที่ทาํ ตองคมุ คา และเกดิ ประโยชน สงผลถงึ ผูเ รียน การพจิ ารณาโครงการ / กิจกรรมท่จี ะทาํ ตอไปหรอื ไมน ้นั ควรพิจารณา ดงั น้ี 8.1 ถาเปนโครงการทดี่ ี สมควรดาํ เนนิ ตอไปกด็ ํารงโครงการนั้นไว 8.2 ถา เปนโครงการที่ดี แตย งั ดําเนนิ การไมส าํ เรจ็ หรอื ไมบรรลเุ ปา หมายเพราะมจี ุดบกพรอ ง ถา ปรับปรงุ แกไ ขสามารถบรรลผุ ลสําเร็จไดกด็ ําเนนิ การตอ ไปและทาํ ใหด ยี งิ่ ข้นึ 8.3 ถา เปน โครงการทม่ี คี วามกาวหนา ในการดําเนินงานอยตู ลอดเวลากพ็ ัฒนาดาํ เนินโครงการน้นั ตอ ไปอยา งไมหยุดยง้ั 8.4 หากมเี หตกุ ารณหรอื สง่ิ ท่ีสอเคา วาจะเกิดปญ หาตอ งหาทางปองกนั ไวก อ น ก็จําเปน ตอ งจัดทํา โครงการใหม ๆ ข้ึนเพ่ือปองกนั ปญ หา อยางไรก็ตาม ในการทําใหคณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศกึ ษาพฒั นาอยา งตอ เน่ืองน้ันสถานศึกษา ตอ งคาํ นึงถงึ สิง่ ตอ ไปน้ี สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 391  คมู อื เตรียมสอบผูบ รหิ ารสถานศึกษา 1) สรางจติ สํานกึ การพฒั นาใหเกิดข้ึนในหมคู รแู ละบุคลากรทกุ คนในสถานศึกษา 2) เนนย้าํ หรอื กาํ หนดเปนนโยบายการทํางานอยา งมีระบบ รวมทัง้ ตองทาํ งานอยา งมีเปาหมาย ทํางานเปน หมคู ณะ และตองทําอยา งตอ เนอื่ ง 3) พัฒนาสถานศกึ ษาใหเ ปนองคก รแหงการเรยี นรู (Learning Organization) การจะทําใหส ถาน ศกึ ษาเปน องคก รแหง การเรียนรไู ด ตองทาํ ใหบุคลากรทุกคนในสถานศึกษาเปน บุคคลแหงการเรียนรู คอื รูจ ักพัฒนาคนเอง ใฝร ู หม่ันแสวงหาความรูอยูเ สมอ มีการแลกเปลย่ี นเรยี นรแู บง ปน ความรูกนั ตลอดเวลา เกิดทมี ผเู ชยี่ วชาญในเรอื่ งตา ง ๆ หลากหลายจนไดร ับการยอมรรับจากผทู ่ีเกยี่ วของ มกี ารเผยแพรป ระชา สมั พันธและแลกเปลย่ี นความรูกับองคก รอน่ื ๆ สถานศึกษากจ็ ะเปนองคกรแหงการเรยี นรูทม่ี ีความเคลอ่ื น ไหวในการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษาอยูตลอดเวลา ผลผลติ ขององคก รแหง การเรียนรู เหน็ ไดจ าก 1) ผลสมั ฤทธขิ์ องงานสงู ข้ึน 2) เกิดการพฒั นาคน 3) มกี ารพัฒนาความรู และ 4) องคกรมศี ักยภาพสูงข้นึ 6) บทบาทหนว ยงานในการประกนั คุณภาพการศึกษา 1. สํานักงานเขตพ้ืนท่กี ารศึกษา - จดั กิจกรรมเพือ่ ใหส ถานศึกษาตระหนักถงึ ความสําคญั และประโยชนของระบบประกันคณุ ภาพ ภายในสถานศึกษา - ประชาสัมพันธใหสถานศกึ ษารบั ทราบถึงมาตรฐานการศกึ ษาของชาติ มาตรฐานการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน มาตรฐานการศกึ ษาขั้นปฐมวยั กําหนดมาตรการใหส ถานศกึ ษาใชมาตรฐานการศกึ ษาเปน เปา หมายการ พัฒนา - ดาํ เนินการตรวจสอบและทบทวนคุณภาพสถานศึกษาแตละแหงอยา งนอย 1 ครั้งภายในทุก 3 ป ตามกฎกระทรวงศกึ ษาธกิ าร - รวบรวมสรปุ ผลการพฒั นาคุณภาพการศกึ ษา จากรายงานการพัฒนาคุณภาพสถานศกึ ษาประจาํ ป เสนอใหสาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พื้นฐานทราบ - นําผลการวิเคราะหภาพรวมคุณภาพสถานศกึ ษาไปใชพ ัฒนาสถานศกึ ษาตอไป 2. สถานศึกษา - จัดการเรยี นการสอนโดยเนนผเู รียนเปนสําคัญอยา งจรงิ จัง - จัดการศกึ ษาในสถานศกึ ษาโดยใชแผนพฒั นาสถานศกึ ษาทมี่ งุ เนน การยกระดับคุณภาพทางวชิ า การ และใชร ะบบการประกนั คณุ ภาพภายในเปนกลไกในการขับเคลื่อนใหเกดิ คณุ ภาพการศึกษาตามมาตร ฐานการศกึ ษาทก่ี ําหนด - ดาํ เนนิ การประเมินคณุ ภาพภายในสถานศึกษาและนําผลการประเมินไปปรับปรุงและพัฒนาการจัด การศึกษาใหด ยี ่ิงขนึ้ ในปถัดไป - จดั ทาํ รายงานการพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาประจําปเสนอตอ สาํ นักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษา สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 392  คูมอื เตรียมสอบผูบ ริหารสถานศึกษา 13. การนเิ ทศการศึกษา 1) ความหมายของการนเิ ทศ กระบวนการนิเทศ (Process of Supervision) หมายถึง ขั้นตอนในการดําเนนิ งานและการปฏบิ ัติ งานการนเิ ทศอยางมีระบบ มีการประเมนิ สภาพการทาํ งาน การจัดลาํ ดบั งานท่ตี องทําการออกแบบงาน การประสานงาน ตลอดจนการอํานวยการใหงานลุลวงไป 2) กระบวนการนเิ ทศของแฮรสิ กระบวนการนิเทศทแี่ ฮริส กาํ หนดข้นึ มีความเหมาะสมกบั การนิเทศการศึกษาและเปนกระบวนการ ทมี่ ุง เนนการวางแผนการปฏิบตั ิงานมากกวาการควบคุมงาน เพ่อื กอใหเกิดการเปล่ยี นแปลงในการนิเทศ แฮริส (Harris, 1963) ไดเรยี กกระบวนการของเขาวา Haris’Polca ซงึ่ มอี ยู 5 ข้นั ตอน คือ 1. การประเมนิ สภาพการทาํ งาน (Assessing) เปน กระบวนการศกึ ษาถึงสภาพตาง ๆ เพ่ือใหไดขอมลู เพ่ือเปน ตวั กําหนดการเปลย่ี นแปลง ซง่ึ มีข้ันตอนยอยดังนี้ 1.1 การวเิ คราะหข อ มลู เพ่ือจะศึกษาถึงธรรมชาตแิ ละความสมั พนั ธข องเร่ืองตา ง ๆ 1.2 การสังเกตเปน การมองสิ่งรอบตัวดว ยความละเอียดถ่ถี วน 1.3 การทบทวนเปน การตรวจสอบสิ่งรอบตัวอยา งต้ังใจ 1.4 การวดั พฤติกรรมการทาํ งาน 1.5 การเปรียบเทยี บพฤติกรรมการทาํ งาน 2. การจดั ลําดับความสาํ คัญของงาน (Prioritizing) เปนกระบวนการกาํ หนดความสาํ คัญของงาน ตามเปาหมายวัตถุประสงคแ ละกจิ กรรมตามลาํ ดบั ความสําคัญ ซง่ึ ประกอบดวยงานตอ ไปนี้ 2.1 การกําหนดเปาหมาย 2.2 การกําหนดวัตถุประสงคเ ฉพาะ 2.3 การกําหนดทางเลอื ก 2.4 การจดั ลําดบั ความสําคัญของงาน 3. การออกแบบวธิ ีการทาํ งาน (Designing) เปนกระบวนการวางแผนหรือกําหนดโครงการตา ง ๆ เพอื่ ใหเกดิ การเปลี่ยนแปลง โดยประกอบดวยงานตอ ไปนี้ 3.1 การจัดสายงานเปน การจัดสวนประกอบตาง ๆ ของงานใหส ัมพนั ธกัน 3.2 การหาวธิ กี ารนําเอาทฤษฎี หรอื หลกั การไปสูการปฏบิ ตั ิ 3.3 การเตรยี มการตา ง ๆ ใหพรอ มทจ่ี ะทาํ งาน 3.4 การจดั ระบบการทํางาน 3.5 การกาํ หนดแผนในการทาํ งาน 4. การจดั สรรทรพั ยากร (Allocating Resources) เปน กระบวนการกําหนดทรพั ยากรตา ง ๆ ใหเกิดประโยชนสูงสุดในการทาํ งาน ซ่งึ ประกอบดว ยงานตอไปนี้ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 393  คูมือเตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 4.1 การกาํ หนดทรพั ยากร ท่ีตองใชค วามตองการของหนวยงานตาง ๆ 4.2 การจดั สรรทรพั ยากรไปใหหนวยงานตาง ๆ 4.3 การกาํ หนดทรัพยากรทจ่ี าํ เปนจะตอ งใชส ําหรบั ความมงุ หมายเฉพาะอยา ง 4.4 การมอบหมายบุคลากรใหท ํางานในแตละโครงการหรือแตล ะเปา หมาย 5. การประสานงาน (Coordination) เปน กระบวนการท่ีเกีย่ วของกับงาน เวลา วัสดุอุปกรณแ ละส่ิง อํานวยความสะดวกทุก ๆ อยาง เพ่ือใหก ารเปล่ียนแปลงบรรลุผล ซ่งึ ประกอบดว ยงานตอไปนี้ 5.1 การประสาการปฏิบตั ิงานในฝา ยตาง ๆ ใหด ําเนนิ การไปดวยความราบรน่ื 5.2 การสรางความกลมกลืนและความพรอ มเพรียงกนั 5.3 การปรับการทาํ งานในตา งๆ ใหม ปี ระสทิ ธภิ าพใหมากท่สี ุด 5.4 การกําหนดเวลาในการทํางานในแตล ะชวง 5.5 การสรา งความสมั พนั ธใ หเกิดขน้ึ 6. การอํานวยการ (Directing) เปน กระบวนการทีม่ ีอทิ ธิพลตอ การปฏิบตั ิ เพื่อใหเ กิดสภาพที่เหมาะ สมที่จะสามารถบรรลุผลแหงการเปลีย่ นแปลงใหม ากทส่ี ุด ไดแก งานตอไปนี้ 6.1 การแตง ต้งั บคุ ลากร 6.2 การกําหนดแนวทางหรอื กฎเกณฑในการทํางาน 6.3 การกาํ หนดระเบียบแบบแผนเก่ยี วกบั เวลา ปริมาณหรืออตั ราเรงในการทํางาน 6.4 การแนะนาํ การปฏบิ ตั ิงาน 6.5 การตัดสนิ ใจเก่ยี วกับการเลือกในการปฏิบัตงิ าน 3) เทคนคิ การนิเทศ เทคนคิ การนเิ ทศ หมายถงึ วธิ กี ารนาํ กิจกรรมตา ง ๆ ทางการนเิ ทศไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านอยา ง เหมาะสมกับบุคคล สถานท่ี เวลาหรือสถานการณนนั้ ๆ ในทนี่ ีข้ อนาํ เทคนิคทใ่ี ชแ ละไดผ ลดีมาเสนอเปน แนวทางใหเ ลอื กใชดังน้ี 1. เทคนิคการสอนแนะ (Coaching Techniques) เปนวิธกี ารพัฒนาบุคลากรใหสามารถปฏบิ ตั ิ งานไดอ ยา งมีประสทิ ธิภาพโดยการแนะนาํ หรอื เรียนรจู ากผูชํานาญการ (Coach) ในลกั ษณะทีไ่ ดร ับคําแนะ นําหรอื เรียนรูไปพรอ ม ๆ กบั การปฏิบตั ิงานเทคนคิ นผ้ี ูน ิเทศควรมีแนวทางดําเนินการ ดงั น้ี 1.1 สรางความไววางใจเพ่ือสมั พนั ธภาพทอ่ี บอนุ โดยศกึ ษาขอมลู ของผูรบั การนิเทศ จุดดี ผลงานเดน อัธยาศยั สง่ิ ทีค่ วรปรบั ปรุง ใหค าํ ชมเชยหรอื สรา งบรรยากาศ 1.2 ใชค าํ ถามที่เปนเชิงของความคดิ เหน็ ไมท ําใหผ ตู อบจนมุมหรอื เกิดความไมส บายใจ ในการตอบ 1.3 เสนอแนะแนวทางแกไขหรือการพฒั นางานในลกั ษณะการแลกเปล่ยี นเรยี นรรู ว มกัน สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 394  คูมือเตรียมสอบผูบริหารสถานศกึ ษา 1.4 นาํ ขอ เสนอหรือแนวทางทีร่ วมกันในขอ 1.3 ใหผ รู ับการนิเทศเปน ผปู ฏบิ ตั ิ ผูน ิเทศตอ ง แนะนําอยางใกลชิดหรอื อาจตองสาธิตใหดู 2. เทคนคิ การนิเทศแบบพาคิดพาทาํ เปนการพฒั นาบคุ ลากรโดยการใหมีสว นรว มคิดรว มทํางาน ตามกระบวนการและชน่ื ชมผลงานโดยยึดหลักการท่ีวา 2.1 การพัฒนางานไดด ี ตอ งมเี พ่ือนคูคิดทเ่ี ปนกัลยาณมิตร 2.2 การคิดรว มกัน ทาํ งานรว มกัน ทําใหการทํางานมีความสขุ และประสบผลสําเร็จ 2.3 การทํางานที่ยาก ถามีเพอ่ื นท่ีมคี วามชํานาญและมคี วามสามารถจะทําใหงานประสบ ความสําเร็จ เทคนคิ การนเิ ทศน้ี มีความจําเปนสําหรับการพัฒนาบุคลากรบางสวนท่ตี องการความชวย เหลอื เพ่อื สรางความม่นั ใจในการปฏิบตั ิงานหรือทีม่ ี ความเชอ่ื ม่ันตามประสบการณก ารเรียนรทู ่ีไดร บั มาแต เดมิ ความแมน ยาํ ในการปฏิบตั ิงาน จงึ เปน ไปตามทไ่ี ดเ รียนรู ดังน้ัน การสนบั สนุนใหค รู หรือบคุ ลากรใน หนวยงานปรบั เปลีย่ นวิธีการหรือพฤติกรรมการปฏบิ ัตงิ าน จึงควรเปนลกั ษณะท่ีตอ งพากนั คิดหรอื พาทําจริง จนประจักษใ นความสาํ เร็จของงาน 3. เทคนิค Jig Sow เปนวิธกี ารนิเทศพัฒนาครูเปนรายบุคคล โดยกลุมผูรบั การนิเทศเพอ่ื พฒั นา ความรู ความเขาใจแกครผู ูรบั การนเิ ทศ แนวดําเนนิ การคอื ผูนเิ ทศสํารวจความตอ งการเรื่องที่ ผรู บั การนิเทศ ตอ งการรูจ ัดทําแผนและดําเนนิ การพฒั นาตามแผน โดยการแบง กลุม ครง้ั ท่ี 1 แบง กลมุ ศึกษาตามบัตรงาน แบงกลมุ ครัง้ ที่ 2 แตล ะกลมุ นําความรูท ่ีไดจากการศึกษาครงั้ ท่ี 1 มาแลกเปล่ียนเรียนรูกันในกลมุ ใหญ ทกุ คนทดสอบความรูดวยตนเอง แตละคนสรุปเปนองคความรูของตนเอง 4. เทคนคิ การแลกเปล่ียนเรียนรู เปน การนิเทศเพือ่ พัฒนาครูในสภาวะการทํางานปกติอยางตอ เนือ่ งเพื่อพฒั นาการจัดการเรยี นรูตามแนวการปฏริ ปู กระบวนการเรียนรู มแี นวดําเนินการ คือ ผบู ริหารและ คณะครูในสถานศึกษา กําหนดขอตกลงรวมกันเก่ียวกับเร่ืองทจ่ี ะศึกษา ลงมือปฏิบตั จิ รงิ สรปุ แนวทางหรือ ความรูท ไี่ ดจากการศกึ ษา จัดการนเิ ทศ จดั เวทหี รอื บรรยากาศใหม กี ารแลกเปลยี่ นเรียนรู โดยใหแ ตล ะคน นาํ ขอสรุปแนวปฏบิ ัติของตนมาแลกเปล่ียนกบั ผอู นื่ ที่สนใจเรื่องเดยี วกัน สนทนาแลกเปล่ียนความคิดและ แลกเปลีย่ นผลงาน สรปุ แนวคดิ หรือองคค วามรทู ีไ่ ดจาการแลกเปลีย่ นเรยี นรู 5. เทคนคิ การรว มแรงรวมใจ เปนการนเิ ทศท่ีผนู เิ ทศ และผรู บั การนิเทศรวมมอื กัน เพื่อพฒั นา ครูผูสอนใหมคี วามรู ความเขา ใจและความสามารถในการจดั การเรยี นรู แนวดําเนนิ การคอื ผนู ิเทศ และ ผูรับการนิเทศดําเนนิ การวมกันตง้ั แตก ารวางแผนการปฏบิ ัติ การประเมินผล สรปุ และรายงานผลการพัฒนา โดยจัดทาํ เอกสารรายงานผลการพฒั นาและประชุมรว มกนั ระหวา งผูนเิ ทศและผูรบั การนิเทศ เพ่ือรบั ทราบ ผล การพัฒนาและใชเ ปน ขอมลู วางแผนพัฒนาตอไป 6. เทคนคิ การนิเทศแบบรวมพัฒนา เปน เทคนคิ การนเิ ทศทพ่ี ัฒนามาจากแนวคิดในการนเิ ทศ แบบคลินิกและการนเิ ทศเชิงเนน วัตถปุ ระสงค โดยมีจุดเนน มงุ หมายเดียวกันคือการพฒั นาคุณภาพการเรยี น การสอนดว ยวิธีการทเ่ี ปนระบบและมขี น้ั ตอนการดาํ เนนิ งานทช่ี ัดเจน ผูน เิ ทศและผรู บั การนิเทศเรียกวา สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 395  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา เปน คูสญั ญากนั ครูท่ีมีความสนใจตอ งการมสี ว นรว มแตย ังไมพรอ มจะเปน คสู ญั ญา สามารถรว มไดใ นบท บาทของ เพ่ือนรวมอดุ มการณ และมีเครอื ขายทีเ่ ปน บุคลากรจากภายนอก เชน ศกึ ษานิเทศก หรือ ครผู ู รว มนเิ ทศ ซึง่ จะมบี ทบาทเปนทีป่ รึกษา การปฎิบัติการนเิ ทศ ยึดหลกั การนเิ ทศแบบมสี ว นรวม คือท้งั ผู นิเทศและผรู บั การนิเทศจะทํางานรวมกนั ทง้ั กระบวนการ ตงั้ แตการหาความตองการจําเปนในการนิเทศ การกําหนดวัตถปุ ระสงค ในการนิเทศการวางแผนการนิเทศ การดําเนินการนิเทศ และการประเมนิ ผลการ นิเทศดว ยความเสมอภาคกนั ยอมรับยกยอง ใหเ กียรติซึง่ กนั และกนั ในฐานะผูร ว มอาชีพ 4) รูปแบบการนเิ ทศการศกึ ษา 4.1) รูแบบการนิเทศของแฮริส (Harris) แฮรสิ (Harris) ไดแ บง รูปแบบการนิเทศ เปน 2 ลกั ษณะ คือ 1. การนเิ ทศทเี่ นนการใหคาํ แนะนํา (Tractive Supervision) เปนการนเิ ทศที่ผูน ิเทศ เปน ผูใ ห ขอ แนะนาํ เชน การปฐมนเิ ทศ การจัดการฝก อบรม การประชุม 2. การนิเทศท่เี นนการใหเ กิดการไหวตัว (Dynamic Supervision) เปน การนเิ ทศที่ผูนิเทศ กระตนุ เรงเรา สง เสริมใหค รูเกิดความคิดและนาํ ความคิดนั้นไปปฏิบตั ิ 4.2) รูแบบการนิเทศของดี เทเนอร และแอล เทนเนอร ดี เทเนอร และแอล เทนเนอร (D.Taner and L. Tanner. 1987) ไดแบงรปู แบบของการนเิ ทศ ตามลกั ษณะของปรชั ญาและลกั ษณะของผนู เิ ทศเปน 4 รปู แบบ คอื 1. การนเิ ทศแบบตรวจตรา (Inspection Supervision) ผูน เิ ทศทาํ หนา ท่ีเปน ผูตรวจดแู ลการปฏิบตั ิ งานของโรงเรียนแตละแหง 2. การนิเทศแบบใหผลผลติ (Supervision as Production) โดยพจิ ารณาจากผลผลิต คอื คุณภาพของนกั เรียนเปน หลัก บางคร้ังกเ็ รยี กวา เปน การนเิ ทศแบบวทิ ยาศาสตร เปนการนําวิธีการ ทางวิทยา ศาสตรมาใชในการนเิ ทศ โดยการพิจารณาจากผลผลิตของการนเิ ทศเปน หลกั ผูน ิเทศจําเปน ตอ งมหี นา ท่ี หลายอยา ง ทจี่ ะทําใหการนิเทศแบบวทิ ยาศาสตรบรรลุเปา หมาย โดยเฉพาะการปรับปรุงการเรียนการสอน ผนู ิเทศทาํ หนาที่วิจยั ประเมินโครงการนิเทศ การปฏิบัติงานของครู วา เปน ไปตามท่ีวางวัตถุประสงคไ ว หรอื ไม ผนู เิ ทศตอ งมีความรแู ละไดร ับการฝก หัดมาอยางดี โดยสามารถนําครใู นดานการปรับปรุงการเรยี น การสอน การจดั ระบบงาน และการทาํ งานอยา งมีระบบและระเบยี บ 3. การนิเทศแบบคลนิ ิก (Clinical Supervision) คาํ วา คลินกิ เปน การยืมคาํ จากการแพทย มาใชซ ่ึง หมายถงึ การรกั ษาคนไขแ ละการดแู ลโดยการใหยาและการรักษาดว ยวิธีตา ง ๆ การนิเทศแบบคลนิ ิกนี้ เซอจิ โอวานนี และสตาเรต (Sergiovanni and Startt, 1983) ไดใหความหมายวา เปนระบบการออกแบบในหอ ง เรยี น เพือ่ ชว ยครูในดา นการเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมในการเรียนการสอน สอบครดู อทคอม

396  คมู ือเตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 4.3) การนเิ ทศแบบคลนิ กิ นพิ นธ ไทยพานิช ใหค วามหมายของการนิเทศแบบคลนิ กิ วา เปนการนเิ ทศแบบ สวนรว ม โดยแบงเปน 5 ขน้ั ตอน คือ 1. การประชมุ ปรกึ ษากอนการสงั เกตการสอน 2. การสังเกตการณสอน 3. วิเคราะหขอ มูลและกาํ หนดวิธีการประชมุ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 4. ประชุมนเิ ทศ 5. ประชมุ วิเคราะหพ ฤติกรรมการนเิ ทศ โคแกน (Cogan 1973) ไดแบงการนิเทศแบบคลนิ กิ โดยมีวงจรทัง้ หมด 8 ขนั้ ตอน คือ ขั้นท่ี 1 สรา งความสมั พันธร ะหวางครแู ละผูนิเทศ ขั้นท่ี 2 วางแผนรว มกับครู ข้นั ที่ 3 กาํ หนดวธิ ีการสังเกต ข้ันที่ 4 สงั เกตการณสอน ขน้ั ที่ 5 วิเคราะหก ระบวนการเรยี นการสอน ข้นั ที่ 6 กาํ หนดวิธีการปรกึ ษาหารือ ขั้นท่ี 7 ประชุมปรึกษาหารือ ขัน้ ท่ี 8 ปรับปรงุ แผน ขนั้ ท่ี 1 การสรางความสัมพนั ธระหวางครแู ละผนู ิเทศ โดยท่ัวไปครสู ว นมากมักมคี วามสงสยั ในดานการประเมนิ ผลของผทู ําหนา ที่นิเทศ ความ สาํ เรจ็ ของการนเิ ทศ คลินิกข้นึ อยกู บั ความสัมพนั ธอันดีระหวา งครกู ับผนู ิเทศ ในอันท่ีจะสรางความไววางใจ และสนบั สนุนซ่งึ กนั และกัน และครมู คี วามรับผดิ ชอบกิจกรรมทกุ ขนั้ ตอน ภารกจิ ดา นนี้ควรจะดาํ เนินไป ดว ยกอนท่กี ารสังเกตการณส อนในหองเรยี นจะเริม่ ขึ้น ข้ันท่ี 2 การวางแผนการสอนรว มกับครู ครูและผูนเิ ทศวางแผนการสอนรวมกันทัง้ แผนการสอนระยะสัน้ ระยะยาว (โครงการสอน) การวางแผน การสอนรวมท้งั การประเมนิ ผล วัตถุประสงค เนื้อหาวชิ า ยุทธศาสตรการสอน วสั ดอุ ปุ กรณ ประกอบการสอน กระบวนการเรยี นรู การคาดการณป ญหาลวงหนา และการจดั ดําเนนิ งานเก่ยี วกบั ขอ มูล ยอ นหลบั และการประเมินผล ขัน้ ที่ 3 ครูและผนู เิ ทศรว มกนั วางแผนยทุ ธศาสตรก ารสังเกตการณสอน ครูและผูนเิ ทศรวมกนั วางแผนและอภิปรายขอมลู ขอบขายในการสงั เกตการณส อน และวธิ กี ารที่จะใชเ พ่อื การสังเกตการสอน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 397  คมู อื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศึกษา ข้ันท่ี 4 การสังเกตการสอน หลงั จากการสรา งความสมั พันธแ ละการวางแผนรว มกันระหวางครูกบั ผนู ิเทศแลวขน้ั ตอ มา ก็คือการสังเกตการณสอน ข้ันที่ 5 วเิ คราะหก ระบวนการเรียนการสอน ท้ังครแู ละผูน ิเทศรว มกันวิเคราะหเหตุการณและพฤตกิ รรมท่เี กิดข้ึนในชั้นเรียน อาจจะแยก วิเคราะหก อ นแลวนาํ ผลการวิเคราะหอภิปรายรวมกัน เพอื่ หาจุดบกพรองแกไข ข้นั ท่ี 6 การวางแผนการประชมุ ผูน ิเทศกําหนดรา งวัตถุประสงคข องการประชมุ รวมท้งั วสั ดุอุปกรณต าง ๆ ทใ่ี ชในการ ประชุม การประชุมควรกาํ หนดนอกเวลาเรียน และควรมขี อบขายครอบคลมุ หนาทกี่ ารสอนในหองเรียน ท้งั หมด ขนั้ ที่ 7 การประชมุ รว มกนั การประชุมเปนโอกาสอนั ดที ี่ครแู ละผูนิเทศจะไดแ ลกเปลี่ยนขอมูลกัน รวมท้งั ปญ หา อนั เกดิ ขน้ึ ในขณะที่สอน ความสําเร็จของการประชมุ ขึ้นอยกู บั ความเขา ใจการประเมินผลและการปรบั ปรุง วิชาชีพ ข้นั ท่ี 8 การวางแผนการสอนตอเนอื่ ง ครแู ละผูนิเทศดําเนินการวางแผนการสอนสาํ หรบั บทเรียนตอไป โดยสามารถใชข อมูล จากการแลกเปลีย่ นเรียนรูและการประเมนิ ผลการสอนทผี่ านมาเปน แนวในการพัฒนาปรับปรงุ กิจกรรมการ เรียนรู ของผเู รียนใหดยี ิ่งขนึ้ บทบาทของผนู ิเทศเกยี่ วกับวฎั จกั รทง้ั 8 ประการดังกลาวน้มี ีอยู 2 ประการ คอื (1) ชวยครูใหเขา ใจและปรบั ปรุงวชิ าชีพการสอนใหด ขี ึ้น และ (2) ชวยครูใหเ รยี นรูมากยงิ่ ข้นึ เกีย่ วกับทักษะ การสอนและการวิเคราะหปญหาเก่ียวกบั การสอน การนิเทศแบบเดมิ ใชเ วลานอ ยในการนเิ ทศ และนาน ๆ จึงจะทาํ การนิเทศสักครงั้ หน่ึงสว นการนิเทศแบบคลนิ ิกครคู นหนึ่ง ๆ จะไดร ับการนเิ ทศ 2 หรอื 3 ช่วั โมง ตอสัปดาห อยางไรก็ดีวัฎจกั รการนเิ ทศแบบคลนิ กิ ทั้ง 8 ขน้ั ดังกลาวแลว อาจมกี ารลดข้นั ตอนไมจํา เปน ตองใชต ามลาํ ดับทุกขนั้ ท้งั นข้ี ้นึ อยกู ับความพรอ มของครแู ละการสรางความสัมพนั ธค วามเขาใจอนั ดี ระหวางครูและผทู าํ หนา ท่ใี นการนิเทศเปน สําคญั 4.4) การนิเทศเพ่ือพัฒนา (Developmental Supervision) การนเิ ทศแบบน้ีมองครูในฐานะเปน ผูแกป ญ หา และการนเิ ทศมงุ ที่กระบวนการเพื่อแกปญ หา กลคิ แมน (Glickman 1989) ไดใหแนวความคิดของการนเิ ทศเพื่อพัฒนา โดยมองตัวแปรท่ีครแู ละสถาน การณทเ่ี กิดขึ้น โดยขาแบง วิธีการนิเทศเพ่อื พัฒนาเปน 3 วิธี สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 398  คมู อื เตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 4.1 การนิเทศมุง วิธนี าํ (Directive Approach) ผนู ิเทศเปนผชู ้นี าํ เม่อื ครูมีความรูแ ละความ สามารถตา่ํ และยังขาดประสบการณ 4.2 การนเิ ทศมงุ วธิ ไี มน ํา (Nondirective Approach) วิธนี ีจ้ ะใชเมื่อครมู ีคุณภาพสูงมปี ระสบ การณและมคี วามสามารถ 4.3 การนิเทศมงุ วิธีใหความรวมมอื (Coorperative Approach) เปนวธิ ีการที่ผนู เิ ทศใชเมอื่ คุณภาพของครูมลี ักษณะผสมผสานระหวางสองแบบขางตน 5) การวางแผนการนิเทศเพอ่ื พัฒนาคุณภาพการศกึ ษา ความหมายแผนการนิเทศ การนเิ ทศการศึกษาเปนกระบวนการทต่ี องไดร ับความรวมมอื จากบุคลากรหลายฝาย และในการท ดําเนินงานจะตอ งใชก ระบวนการกลุมหรือการมสี วนรว ม จงึ จําเปนทีจ่ ะตองระดมความคิดและบุคลากรท่ี เก่ยี วของจดั ทําแผนการนเิ ทศและโครงการนิเทศรว มกัน เพื่อใหก ารปฏบิ ัติการนิเทศดําเนนิ ไปอยา งมีประ สิทธภิ าพ แผนการนิเทศ หมายถงึ การกาํ หนดแนวทางในการดําเนินการนเิ ทศเพอื่ พัฒนาคุณภาพการศึกษา โดยระบวุ ตั ถปุ ระสงค เปาหมาย วธิ ีดาํ เนนิ งาน (แผนงานหรือโครงการ) การใชทรพั ยากร และการประเมนิ ผลไวอยางชดั เจน แผนงานนเิ ทศ หมายถึง รายการนิเทศหรืองานนิเทศทีจ่ ะจดั ทาํ ตามแผนการนเิ ทศที่กําหนดไว โครงการนิเทศ หมายถึง การนาํ กจิ กรรมการนเิ ทศและวิธีการหรอื เทคนคิ การนเิ ทศตาง ๆ มาปฏิบตั ิ เพอ่ื ใหบรรลุผลตามแผนงานนเิ ทศ ความจาํ เปนในการวางแผนการนิเทศ 1. การวางแผนมคี วามจาํ เปนตอกิจกรรมทีม่ ีวัตถปุ ระสงคทั้งหลาย 2. การวางแผนทําใหเ กิดการศกึ ษาอยา งใกลชดิ ในเร่อื งของความตอ งการและทรพั ยากร 3. การวางแผนยวั่ ยใุ หเกิดความรวมมอื ทางวิชาชีพ 4. การวางแผนทําใหเห็นถึงอะไร (What) และทําไม (Why) ของกระบวนการทางการศึกษา 5. การวางแผนกอ ใหเกดิ ความมนั่ คงและความมั่นใจแกผ ปู ฏบิ ัตงิ าน 6. การวางแผนกอ ใหเ กิดหลักเกณฑในการประเมินผล จดุ มุงหมายของการวางแผนการนิเทศ 1. รวบรวมและผสมผสานความรว มมือทางการศึกษา 2. ปรบั ปรุงความรูและทักษะของครู 3. รวบรวมความรูใหม ๆ 4. ปรับปรุงสภาพการเรียนการสอน 5. สง เสรมิ ความสัมพนั ธอ ันดรี ะหวางผนู ิเทศกบั ผรู ว ม สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 399  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา ประโยชนของการวางแผนการนเิ ทศ 1. เปนการสาํ รวจปญหา รวบรวมสถติ ิขอมลู ในอดตี และปจจุบันหรือคาดการณใ นอนาคต 2. เปนการคิดเตรียมการลวงหนา อยางมีเหตผุ ล เพือ่ ใหม ขี น้ั ตอนในการดาํ เนนิ งาน ใหแ จม ชดั และ เปน รปู ธรรมอยา งเดนชัด 3. เปนการระดมทรัพยากรทกุ อยา งทีม่ อี ยูมาใชประโยชนและเปน ไปอยา งประหยัดรัดกมุ 4. กอ ใหเกดิ ความเขาใจในหมูคณะเพ่ือรวมมอื ประสานงานกนั และรับผดิ ชอบรว มกันไดดี 5. กจิ กรรมตามโครงการยอ มสง ผลสกู ารปฏบิ ัติของผเู รยี นไดด มี าก ยอ มเปนแนวทางในการ พัฒนาการเรยี นการสอนทส่ี งเสริมการปฏบิ ตั ิ (เพมิ่ ความสามารถ = ความรู + ทักษะ) ยอมชว ยเพ่มิ ประ สทิ ธิภาพในการเรียนการสอนอยา งดยี ่ิง 6. เปนเคร่อื งมือของผบู รหิ ารโรงเรยี น และผูนเิ ทศท่สี ามารถตดิ ตามประสานงานและควบคมุ ไดดมี ี ระบบการทํางานท่ีดี 7. หากเปนงานของหนวยงานใหญห รือของรัฐยอมชวยขจัดความซ้ําซอ นของงาน และยอ มสงผล ประหยัดงบประมาณและพลังบุคลากรไดอ ีกทางหน่งึ ดว ย แนวคิดในการวางแผนการนเิ ทศ ใชห ลกั การดงั น้ี 1. แผนการนเิ ทศจะตอ งสนองความตอ งการ ความสนใจของบคุ คล หนวยงานและสอดคลอ ง กับ วตั ถุประสงคข องการนเิ ทศ ตลอดจนไดร บั การสนับสนุนจากชมุ ชน 2. แผนการนิเทศทดี่ ีน้นั จะตองเปน ทเี่ ขาใจของคณะครู และบุคลากรทุกฝา ยทเี่ กยี่ วขอ ง 3. แผนการนเิ ทศการพฒั นาวชิ าการ ควรไดร ับความรวมมอื มีความคดิ เหน็ รวมกัน มี ผูป ระสานงานโดยใชว ธิ กี ารประชาธปิ ไตยเพอื่ กระตนุ ใหทกุ คนใหค วามรว มมอื กันอยางจริงจัง 4. เม่อื มีเหตกุ ารณห รอื สภาพปญ หาเกดิ ขึ้น จําเปน ตอ งเปลย่ี นแปลง กอ็ าจยดื หยุนแผนปฏิบัตกิ าร ใหเ หมาะสมกับงาน 5. ควรสง เสริมใหผรู วมงานมีโอกาสไดแ สดงความสามารถ ความถนดั ใหมากทสี่ ุดเทาทจี่ ะมากได 6. โครงการและแผนปฏิบตั ิงานทัง้ หลาย ตอ งเริม่ จากพ้นื ฐานความรแู ละประสบการณข องบคุ ลากร ผรู ว มงานทป่ี ฏบิ ตั งิ านอยู ทง้ั น้เี พื่อใหแผนงานและโครงการมีการปฏิบตั ิทเี่ ปน ไปได 7. แผนงาน และโครงการ จะตองจดั ทาํ ขนึ้ เพือ่ มงุ พฒั นาการศกึ ษาการเรียนการสอนและคุณภาพ ผูเรียน 8. การปฏิบัตติ ามแผนงาน โครงการและติดตามผล หรอื ควบคุมงานจะตอ งเปน การเสริมกาํ ลังใจ แนะทางใหเกิดการพฒั นาแกหมคู ณะ ผรุ วมงาน มงุ สรางความกาวหนาในงานและการพัฒนาคุณภาพการ ศกึ ษา 9. ลักษณะของแผนงานโครงการที่ดี ควรสงเสริมความรวมมือกับชมุ ชนและมสี วนรว มที่เอ้ือ ตอ การพฒั นาชุมชน คอื จะตอ งมกี ารประชาสัมพันธ สรางความสัมพันธกับชมุ ชนไดด ี สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 400  คูมอื เตรียมสอบผูบ รหิ ารสถานศกึ ษา 10.ลักษณะการดาํ เนนิ งานตามแผนงานหรอื โครงการ ควรมกี ารตดิ ตามผลเปน ระยะ ๆ และเปนไป อยางตอ เนอ่ื ง หากเกดิ ปญหาหรอื อุปสรรค ยอมดัดแปลงแกไขใหงานน้ันดําเนนิ ไปอยางสมํ่าเสมอ หลักการวางแผนการนเิ ทศของศึกษานเิ ทศก 1. สรางความเก่ียวของ คือ การทําใหผ เู กยี่ วขอ งในงานนิเทศท้งั หลายไดร วมรสู กึ ถึงความตองการ และปญหา ความรสู ึกนี้จะเรม่ิ ตน ใหม กี จิ กรรมการแกไ ขปญ หาตอ ไป 2. เลือกปญหาท่จี ะแก ไดแก การศกึ ษาและคนหาปญหาท่จี ะนาํ ไปวิเคราะหแ ละหาทางแกไขตอ ไปการเลอื กปญ หาทจ่ี ะแกไขนีค้ วรเปนปญหาทส่ี าํ คัญและมีวิธีการทจี่ ะแกไ ขได 3. หาหนทางหรือวธิ กี ารทจี่ ะแกป ญ หา ควรทาํ ดังนี้ 3.1 ใหคําจํากัดความปญ หาท่จี ะแก ขยายความหมายใหเขาใจ และกําหนดวา จะแกไ ขอะไร 3.2 จากขอมลู ทง้ั หลายทีม่ ีอยู หาทางแกห ลายวิธี และควรใหท กุ ๆ คนมีสวนในการเสนอ วธิ ีการแกไ ขปญหา 3.3 หาขอมลู ทีจ่ ะนาํ มาทดสอบกบั วิธีการแกปญ หา เชน รายงานการศึกษาวจิ ยั การประเมนิ งาน การสงั เกต ตลอดจนแหลง ขอมลู ทางวิชาการตาง ๆ 3.4 อยา เพ่มิ ตัดสินใจจนกวาจะไดข อ มลู ทัง้ หมดและอยาตดั สินใจวาเปน คาํ ตอบอันเดียวท่ีดีทีส่ ดุ ควรใหยดึ ถอื หลักของการทดลองดู 3.5 เม่ือไดต ดั สินใจเลอื กวิธีการแลว ก็ใหท ํารายละเอียดตอ ไปโดยใหท กุ ๆ คน ไดมสี วนรวม และนําไปปฏิบตั ติ อไป 4. ประเมินวธิ ีการและผลงาน ซึ่งจะเปน ขอ มูลสําหรบั ทดสอบหลกั เกณฑใ นงาน และใชใ นการ นําไปปรบั ปรงุ งานตอ ๆ ไป หลกั และวิธีการในการวางแผนการนิเทศ หลักท่ี 1 โครงการนิเทศการศกึ ษาควรเปน โครงการท่ีรว มกนั กบั ครู ศึกษานเิ ทศก ผบู ริหาร นักเรียน ตลอดจนสมาชิกของชุมชน ตามความจําเปนของเหตุการณ หลกั ที่ 2 โครงการนเิ ทศการศึกษาควรไดมาจากสภาพการเรียนการสอนและตามความจาํ เปน ของบคุ คลทีเ่ ก่ยี วของและตามสภาพของสง่ิ แวดลอ ม หลักที่ 3 โครงการนเิ ทศการศกึ ษาควรจะยืดหยุน หลกั ที่ 4 โครงการนเิ ทศการศกึ ษาควรไดก ําหนดวิธีการทดสอบและประเมนิ ผลงาน หลักท่ี 5 การประเมนิ ประสทิ ธิภาพของโครงการนิเทศการศกึ ษาควรไดทาํ ตามวตั ถุประสงคที่ ยอมรับกนั และมีวธิ ีการประเมินท่ีสามารถบอกไดวา ไดบ รรลคุ วามสําเร็จมากนอยเพยี งใด สอบครดู อทคอม

401  คูมอื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา กระบวนการวางแผนการนิเทศ การนเิ ทศตอ งมกี ารดาํ เนินการเปน ระบบตามขน้ั ตอน ดังนี้ 1. การเตรยี มการสาํ หรบั การวางแผน 2. การพฒั นาแผนงานหรือการจดั ทําแผนเพอื่ เร่ิมงาน 3. การจัดทาํ แผนเพอ่ื การปฏบิ ัติการ 4. การกําหนดดา นการตดิ ตามควบคุมกํากบั และประเมนิ 5. การปรบั แผน / หรือการจดั ทาํ แผนใหม ระบบการวางแผน (Planning) ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com การเตรียมการสาํ หรับ การปรบั แผน หรอื การวางแผน การจัดทําแผนใหม Preplan Planning Revision /Replan การพฒั นาแผนงาน การวางแผนติดตามควบคมุ (การจัดทําแผนเพอื่ เรมิ่ งาน) กํากบั และประเมนิ Plan Formulationor Plan Monitoring / Control And Development Evaluation Planning การจดั ทําแผนปฏบิ ตั ิการ Operational Planning สอบครูดอทคอม

402  คมู ือเตรียมสอบผูบ ริหารสถานศึกษา การวางแผนการนเิ ทศตอ งดําเนินการตามกระบวนการเพือ่ ใหแผนท่กี าํ หนดมีการปฏบิ ัตไิ ปสู เปา หมายดงั แผนภูมิกระบวนการนิเทศ ดงั นี้ การศกึ ษาสภาพปจ จุบันปญหาและความตอ งการ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.comการวางแผน ขอมูลปอนกลบั การดําเนนิ งานตามแผน การประเมนิ ผล นอกจากนัน้ การนิเทศการศกึ ษา ไดนาํ วงจรเดมมิง (Demming Circle) หรือทบ่ี คุ คลทว่ั ไปเรียกวา วงจร PDCA มาใชใ นการดาํ เนนิ การโดยมขี ้นั ตอนการวางแผนเปนขัน้ ตอนทสี่ ําคัญของวงจร เชนกัน PDCA ดงั นี้ การวางแผน (Plan) การปรบั ปรุงแกไข การปฏิบตั ติ ามแผน (Act) (Do) การตรวจสอบ/ประเมินผล (Check) สอบครูดอทคอม

403  คมู อื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา สาํ หรับกระบวนการนิเทศการศึกษา โดยใชก ระบวนการ PDCA ในการดําเนนิ การ มีข้นั ตอนการ วางแผนการนิเทศเปนสว นสําคัญเชน เดยี วกัน ดงั แผนภูมิ ผลการประเมนิ คุณภาพการศกึ ษา ผลการวจิ ัยและพฒั นาคุณภาพการศกึ ษา ปญ หาการดําเนินการนิเทศ ความตอ งการในการพฒั นา นโยบายจากหนวยงานเจา สงั กดั พรบ. การศกึ ษาแหงชาติ ้บานสอบค ูร www.sobkroo.comจดั ระบบขอ มลู สารสนเทศ กําหนดจดุ พัฒนาการนเิ ทศ จัดทาํ แผนการนิเทศ จัดทําโครงการนิเทศ 1. การวางแผน กระบวนการนิเทศ 2. การปฏิบัติงาน (แบบมีสว นรว ม) ตามแผน (Do) (Plan) 4. การนําผลการ 3. การตรวจสอบและ ประเมินมา ประเมินผล(Check) ปรบั ปรุง (Act) กาํ หนดกรอบการประเมนิ จัดหา/จัดทําเครอ่ื งมือ จัดทาํ รายงานผลการนิเทศ เกบ็ รวบรวมขอ มูล นําเสนอผลการนเิ ทศและเผยแพร เสนอผลการวเิ คราะหขอ มลู พัฒนาตอเนอื่ ง กรอบการดาํ เนินงานในระบบการวางแผนพฒั นาคุณภาพการศึกษา ข้ันท่ี 1 คณะกรรมการดําเนนิ การวางแผนและพัฒนา รวบรวมขอมูลทีจ่ ําเปนสาํ หรับการ วางแผนตรวจสอบสภาพปจ จบุ นั ปญหาของการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา ผลการ วจิ ยั และพัฒนาคุณภาพการศกึ ษา ตลอดจนแนวโนมความตองการทางการศึกษา แลว เสนอตอ คณะกรรมการวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา เพือ่ ใหพจิ ารณากําหนด นโยบายและทศิ ทางการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 404  คูมือเตรยี มสอบผบู ริหารสถานศึกษา ข้ันที่ 2 คณะกรรมการดาํ เนินการวางแผนและพฒั นาคุณภาพการศึกษา กําหนดเกณฑ ขอ กาํ หนดทสี่ ําคญั และจาํ เปนตอการวางแผน กําหนดวงเงนิ และทรัพยากรทีค่ าดวา จะสามารถหาสนบั สนุนการดาํ เนนิ นโยบายตา ง ๆ ได แลวเสนอตอ คณะกรรมการ ประสานงานวางแผนและพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา เพอ่ื พิจารณารว มกับนโยบายและ ทิศทางการพฒั นาคุณภาพการศึกษาโดยสวนรวมเพื่อใชเ ปนกรอบในการจัดทาํ แผน และโครงการเฉพาะระดบั ตอ ไป ขน้ั ที่ 3 คณะกรรมการประสานงานวางแผนและพฒั นาคุณภาพการศึกษาแตละฝา ยและแต ระดบั ทบทวนภารกิจ หนา ท่ีและขอบเขตความรบั ผดิ ชอบเฉพาะสวนงานของตน ประมวลปญ หาและความตอ งการในการพัฒนาเฉพาะสว นของตนใหชดั เจน พิจารณา ประกอบกับนโยบายสว นรวมในการพฒั นาคณุ ภาพการศึกษาและเกณฑส ําคญั ๆ ใน การวางแผนแลว ใหแตละระดับหรือกลุม งานเสนอโครงการเพ่อื ประมวลเปน รา งแผน พัฒนาของฝา ยหรือระดับเปนแผน 5 ป แผนประจําป หรือแผนระยะยาวตามที่ กาํ หนดแลวเสนอไปยังคณะกรรมการดาํ เนนิ การวางแผนและพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา ขน้ั ที่ 4 คณะกรรมการดําเนนิ การวางแผนและพัฒนาคุณภาพการศกึ ษา พิจารณาแผนงาน โครงการที่คณะกรรมการประสานงาน ฯ ของแตล ะฝายแตละระดบั เสนอมาประมวล เปน รางแผนรวมโดยคํานึงถงึ ความจาํ เปน ในการดาํ เนนิ งานตามแผนและพิจารณา โครงการของฝายตา ง ๆ โดยใหย ึดหลักความสอดคลองกับนโยบายและทศิ ทางใน การพฒั นาคุณภาพการศึกษาโดยสว นรวมเปนหลักสาํ คญั ใหขอ เสนอแนะตอ คณะกรรมการวางแผนและพฒั นาคณุ ภาพการศึกษา เพื่อพิจารณาประกอบในการ กําหนดแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา ขนั้ ที่ 5 คณะกรรมการดําเนินการฯ จดั รูปแบบแผนงานโครงการของฝายตาง ๆ ท่ีไดรับ อนมุ ัติแลวใหส อดคลอ งกบั วงจรการจดั งบประมาณ แลวใหคณะกรรมการ ประสานงานวางแผนฯ ของแตละฝาย แตล ะระดับจดั ทาํ แผนปฏบิ ัตกิ ารและแผน การตดิ ตามควบคมุ กาํ กบั และประเมนิ ผล และจัดทําแผนการเงินประจําชวงป งบประมาณสาํ หรับแตล ะป ขั้นท่ี 6 ใหแ ตละฝา ยหรือผรู บั ผิดชอบการปฏิบตั ิโครงการ ดาํ เนินงานตามแผนปฏบิ ัติการ แลว ใหผรู บั ผดิ ชอบการประสานงานการวางแผน และพฒั นาตดิ ตามผลการปฏบิ ัติ รายงานความกา วหนาในการปฏิบัติตามแผน ประมวลปญหา อปุ สรรคและขอ เสนอ แนะเสนอตอ คณะกรรมการดําเนนิ การวางแผนฯ เมอ่ื พจิ ารณาปรับแผนปฏิบตั ิหรอื แผนดําเนินการในชว งระยะตอ ไป จดั ทําแผนเพิ่มปท า ยตอจากแผนระยะ 5 ปเ ตม็ เดิม (เม่อื ดําเนินการตามแผนแตล ะปส ิ้นสุดลง) ทําใหม แี ผนระยะ 5 ป อยตู ลอดเวลา (หากระบบแผนงานพัฒนาไดสมบูรณย ิง่ ขน้ึ แลว) สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 405  คมู ือเตรยี มสอบผูบ รหิ ารสถานศกึ ษา ขนั้ ที่ 7 คณะกรรมการประสานงานวางแผนและพฒั นาของแตละฝาย นาํ แผนและโครงการที่ ปรับแลว ไปแปลงเปนแผนการเงินใหเขา กับวงจรการงบประมาณและดาํ เนินการตาม แผนปฏบิ ัตกิ ารในชวงปงบประมาณตอ ๆ ไป จนครบชวงแผนพัฒนาแตระยะ ขนั้ ท่ี 8 ผูรับผดิ ชอบการประสานงานการวางแผนพฒั นา ฯ ดําเนนิ การใหม ีการประเมนิ สมั ฤทธิ ของแผนในระยะครึ่งแผนหรอื ชว งแผนพฒั นาระยะ 5 ป เตรยี มการใหม กี ารวเิ คราะห ภารกิจ ทบทวนนโยบายและกาํ หนดทิศทางการพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาในชวงระยะ 5 ปต อ ไป โดยทบทวนรว มกบั แผนท่ีปรบั แลว และแผนดาํ เนนิ งานท่เี พ่ิมในชว งทา ย ของแตละป แลวเขา สูข ัน้ ตอนการวางแผนและแผนดาํ เนนิ งานที่เพิ่มขึ้นในชวงทายของ แตล ะป แลว เขาสขู น้ั ตอนการวางแผนพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา เพอื่ กําหนดแผนเรม่ิ งาน หรือพัฒนาระยะตอไป ข้ันท่ี 9 ถามีการเปลย่ี นแปลงทศิ ทางและนโยบายการพฒั นาท่ีสาํ คัญ ๆ อนั เปนผลมาจากการ เปลย่ี นแปลงในเรือ่ งตาง ๆ ที่มผี ลกระทบตอ การดาํ เนินงานโดยมิไดค าดคดิ มากอน การดาํ เนนิ การวางแผนจะเขา สวู งจรการวางแผนตั้งแตตนใหมต อ ไป 14. การวิจยั เพือ่ พฒั นาคุณภาพการศึกษา 1. การวจิ ัยทางการศึกษา 1. 1 ความหมายของการวจิ ัย การวจิ ัยทางการศึกษา หมายถึง กระบวนการเสาะแสวงหาความรูใหมๆ ที่เปน ความจริง เชิงตรรกะ (Logical) หรอื ความจรงิ เชิงประจกั ษ (Empirical) เพื่อตอบปญ หาทางการศกึ ษาอยา งมรี ะบบ และ มีวตั ถปุ ระสงคท แี่ นน อน โดยอาศยั วิธกี ารทางวทิ ยาศาสตรเ ปน หลัก 1.2 ลักษณะทส่ี าํ คญั ของการวจิ ัย ลกั ษณะท่สี ําคญั ของการวจิ ยั ดังนี้ 1. เปาหมายของการวิจยั มงุ ทีจ่ ะหาคําตอบตางๆ เพอื่ จะนํามาใชแกปญหาท่มี อี ยโู ดยพยายาม ท่จี ะศกึ ษาถงึ ความสมั พันธร ะหวา งตวั แปรในลกั ษณะความเปน เหตเุ ปนผลซ่ึงกนั และกนั 2. การวจิ ัยเนนถึงการพัฒนาขอ สรปุ หลกั เกณฑ หรอื ทฤษฎีตา งๆ เพอ่ื ทีจ่ ะเปนประโยชน ในการทาํ นายเหตกุ ารณต า งๆ ท่จี ะเกิดข้ึนในอนาคต เปา หมายของการวิจัยน้นั มิไดหยุดอยูเฉพาะกลุม ตวั อยาง ท่ีนาํ มาศึกษาเทา นน้ั แตข อสรปุ ทไี่ ดมงุ ท่ีจะอา งองิ ไปสูกลมุ ประชากร เปาหมาย 3. การวจิ ัยจะอาศยั ขอ มูล หรือเหตุการณตา งๆ ที่สามารถสังเกตไดรวบรวมได คําถามท่ี นา สนใจบางคําถามไมส ามารถทําการวิจัยได เพราะไมส ามารถรวบรวมขอมลู มาศึกษาได 4. การวิจัยตองการเคร่ืองมือและการรวบรวมขอมลู ท่แี มนยาํ เที่ยงตรง 5. การวจิ ัยจะเกยี่ วขอ งกับการรวบรวมขอมูลใหมๆ จากแหลง ปฐมภูมหิ รอื ใชขอมูลทีม่ ี อยูเดิมเพื่อหาคาํ ตอบของวตั ถุประสงคใหม สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 406  คมู ือเตรียมสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา 6. กจิ กรรมทใี่ ชในการวิจยั เปน กจิ กรรมทีก่ าํ หนดไวอ ยางมีระบบแบบแผน 7. การวจิ ยั ตองการผูรจู ริงในเนอ้ื หาท่ีจะทําการวิจยั 8. การวจิ ัยเปน กระบวนการทีม่ ีเหตุผล และมีความเปน ปรนยั สามารถท่จี ะทาํ การตรวจสอบ ความตรงของวิธกี ารท่ีใชข อมูลที่รวบรวมมา และขอสรุปท่ีได 9. สามารถทีจ่ ะทาํ ซ้าํ ได โดยใชวธิ เี ดยี วกนั หรอื วิธกี ารทีค่ ลายคลงึ กัน ถา มีการเปลีย่ นแปลง กลมุ ประชากร สถานการณ หรอื ระยะเวลา 10. การทาํ วจิ ยั น้นั จะตองมีความอดทนและรีบรอนไมไ ด นักวิจยั ควรจะเตรยี มใจไวดวย วา อาจจะตองมีความลําบากในบางเรื่อง ในบางกรณีที่จะแสวงหาคาํ ตอบของคาํ ถามท่ียากๆ 11. การเขยี นรายงานการวิจยั ควรจะทาํ อยางละเอยี ดรอบคอบ ศัพทเ ทคนิคที่ใชควรจะ บญั ญัตคิ วามหมายไว วิธีการทใี่ ชในการวจิ ัยอธบิ ายอยางละเอยี ด รายงายผลการวิจยั อยางตรงไปตรงมา โดยไมใชค วามคิดเห็นสวนตัว ไมบ ดิ เบอื นผลการวิจัย 1.3 จุดมงุ หมายและประโยชนข องการวิจยั 1) จุดมงุ หมายของการวจิ ัย จดุ มงุ หมายของการวิจยั เมอื่ พจิ ารณาตามเปา หมายในการวิจยั แบง ได 2 ประการคอื 1. เพ่อื เพ่ิมพูนความรูใหมๆ ทางวิชาการ เปน การแสวงหาความรู หรอื ความจริงเพ่อื สรางเปน กฎ สตู รทฤษฎี ในแตล ะสาขาวิชา ไมคํานึงถงึ เรื่องการนาํ ผลการวจิ ยั ไปใช เพราะการวิจยั แบบนม้ี จี ุดมงุ หมาย เพียงตอ งการรเู รือ่ งราวตางๆ เทานัน้ เชน การวิจยั เก่ยี วกบั ปรากฏการณธรรมชาติการโคจรของดาวหาง เปน ตน 2. เพ่อื นาํ ไปประยกุ ตห รอื ใชป ระโยชนใ นงานตา งๆ มีจดุ มุง หมายในการนําผลการวจิ ยั ไปใชใ น เชงิ ปฏิบัตโิ ดยตรง เชน การวจิ ยั แกปญ หาการจราจร การวจิ ยั ปญหาการเรยี นการสอน การวิจยั เพือ่ ศกึ ษาขวัญ และกาํ ลงั ใจในการทาํ งาน เปน ตน 2) ประโยชนข องการวจิ ัยทางการศึกษา โดยท่วั ไปการวจิ ยั มปี ระโยชน ดงั น้ี 1. ไดขอ ความรคู วามเขาใจในปรากฏการณตา งๆ ท่ีเกี่ยวของกับการจัดการศกึ ษา เชน ผลการวิจยั ทาํ ใหเ ราทราบวามนุษยแ ตล ะคนมคี วามถนัดในการเรียนวชิ าการสาขาตางๆ แตกตา งกนั ออกไป การศึกษา เก่ียวกบั เทคนิคการสอน ทําใหท ราบวาเทคนิคการสอนที่ตางกันนน้ั ทําใหผลสัมฤทธิท์ างการเรยี นของผเู รียน แตกตา งกันไปอยางไร 2. ชวยใหการจดั การศกึ ษามีประสิทธิภาพสงู สุดจากการไดค วามรแู ละ ความเขา ใจตางๆ ในสว นท่ี เก่ยี วของกบั การศึกษา ทาํ ใหน ักการศกึ ษาสามารถท่จี ะจัดการศึกษาใหม ีประสิทธภิ าพสงู สดุ ได 3. กอ ใหเกิดประดษิ ฐก รรมและนวตั กรรมใหมๆ ในการศึกษา ผลของการวจิ ยั ในทางการศกึ ษาสว น หนึง่ กอใหเ กิดแนวคิด วิธีการเครอ่ื งมอื ตลอดจนวธิ ีการใหมๆ ในการจัดการศึกษาใหดขี น้ึ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 407  คูมอื เตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 1.3 ประเภทของการวจิ ัย 1) แบงตามประโยชนท่ีไดร ับจากการวจิ ยั แบง ได 2 ประเภท คือ 1.1 การวิจยั พื้นฐานหรอื การวิจัยบริสทุ ธิ์ (Pure Research) เปนการวิจัยท่ีไมไดม งุ ท่จี ะนาํ ผล ของการวจิ ยั ไปใชใหเ ปนประโยชนทันทีในชีวติ จรงิ แตมคี วามตอ งการทจ่ี ะใหไ ดม าซง่ึ ความรใู หม ขอเทจ็ จรงิ พน้ื ฐานทางทฤษฎหี รือกฎทเ่ี กยี่ วขอ งกับการเกิดข้ึนของปรากฏการณทศี่ ึกษา เปนการแสวงหาความรู ใหมๆ เพ่อื สนองความอยากรูอยากเหน็ ของมนษุ ยเปนเปา หมายหลัก 1.2 การวจิ ัยประยกุ ต (Applied Research)เปนการวจิ ัยที่มุงนาํ ผลการวจิ ยั ไปใชใ หเ ปนประโยชน ในทางปฏิบตั ิ เชน เพ่ือนําไปแกปญ หา เพือ่ นาํ ไปประกอบการตัดสนิ ใจ เพอ่ื นาํ ไปพัฒนาโครงการ เปน ตน 2) แบง ตามลักษณะวธิ กี ารวเิ คราะหขอ มูลแบง ได 2 ประเภท คอื 2.1 การวิจัยเชงิ ปริมาณ (Quantitative Research) เปน การวจิ ัยที่มุงหาขอเท็จจรงิ และขอสรปุ เชิงปรมิ าณ เนนการใชข อ มลู ที่เปน ตัวเลขเปน หลกั ฐานยืนยนั ความถกู ตองของขอคน พบ และสรุปตางๆ มี การ ใชเคร่ืองมอื ท่ีมคี วามเปนปรนยั ในการเก็บรวบรวมขอมลู เชน แบบสอบถาม แบบทดสอบ การสังเกต การสมั ภาษณ การทดลอง เปนตน 2.2 การวจิ ัยเชิงคณุ ภาพ (Qualitative Research) เปน การวิจัยทน่ี กั วจิ ยั จะตอ งลงไปศึกษาและ สงั เกตกลมุ บคุ คลทีต่ องการศึกษาโดยละเอียดทุกดา นในลักษณะเจาะลกึ ใชว ธิ กี ารสังเกตแบบมีสว นรว ม และการสัมภาษณแบบไมเปนทางการเปน หลักในการเกบ็ รวบรวมขอมลู การวเิ คราะหขอ มูลจะใชก าร วเิ คราะหเ ชงิ เหตุผลไมไ ดม ุง เก็บเปน ตวั เลขมาทาํ การวเิ คราะห 3) แบง ตามประเภทของศาสตร แบงได2 ประเภท คือ 3.1 การวจิ ัยทางวิทยาศาสตร (Sciences Research) เปนการวิจยั ท่ีเนน ในเร่อื งของการทําความเขา ใจกับปรากฏการณท างธรรมชาตแิ ละวัตถตุ า งๆ รวมทง้ั มุง นําเอาความรทู ีไ่ ดมาใชใหเ กดิ ประโยชน เชน งาน วจิ ยั ทางดา นการแพทย อุตสาหกรรม เคมี ชีววทิ ยา เปนตน 3.2 การวิจัยทางสังคมศาสตร (Social Research) เปน การวิจยั ที่เนนในเร่อื งการศึกษาพฤติกรรม ของมนุษยร วมทงั้ สังคมและวฒั นธรรมของมนุษย เชน การวิจัยทางการศึกษา เศรษฐศาสตร รัฐศาสตร ศิลป วัฒนธรรม การเมอื งการปกครอง เปนตน 4) แบงตามระเบยี บวิธีวิจยั ระเบยี บวิธีวจิ ัย หมายถึง แบบแผนในการวิจยั ซงึ่ ประกอบดว ยการเก็บรวบ รวมขอมูล และการวเิ คราะหขอมลู เพอื่ ตอบปญ หาท่ีทําการวจิ ยั การแบง ประเภทของการวจิ ัยตามระเบยี บ วธิ ีวจิ ัยน้ีเปน ท่นี ยิ มใชก ันมากซ่ึงแบงได 3 ประเภท คือ 4.1 การวจิ ยั เชิงประวตั ิศาสตร (Historical Research) เปน การวจิ ยั ท่ีมงุ แสวงหาคําตอบใหกบั เรอ่ื ง ราวท่ีเกิดขน้ึ ในอดีตโดยศึกษาจากหลักฐานตา งๆ ที่ยงั หลงเหลือมาจนถึงปจจบุ นั ผวู ิจยั จะตองนาํ เอาขอมูลที่ เกยี่ วกับเหตุการณแนวคดิ ตางๆ ทค่ี นพบมาประมวล แปลความ วิเคราะห และสังเคราะห 4.2 การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) เปนการวจิ ัยท่ีคน หาความจรงิ โดยอาศัยการ ทดลองเพ่ือใหไ ดค าํ ตอบในเชิงเหตุผลวามสี งิ่ ใดเปนเหตุ ส่งิ ใดเปน ผลทเี่ กิดตามมา การวิจัยประเภทน้ีจะมี สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 408  คูมอื เตรยี มสอบผบู ริหารสถานศกึ ษา การควบคุมตวั แปรทีไ่ มเ กีย่ วขอ งกบั การทดลอง 4.3 การวิจัยเชิงบรรยาย (Descriptive Research) เปนการวิจยั ท่มี งุ คนหาคําตอบ คําอธิบาย ของ สภาพการณหรอื เรอื่ งราวใดๆ ที่อยูในชวงปจจบุ ันท่ีกําลังมกี ารวิจัยโดยชีใ้ หเหน็ วา ปรากฏการณนนั้ เปน อยาง ไร เชน เกดิ ขึน้ บอ ยคร้งั เพยี งใด มีลักษณะทีส่ ําคัญๆ อะไรบา ง สามารถแบง ออกไดเ ปน 3 ประเภทยอ ย คือ 4.3.1 การวิจัยเชิงสาํ รวจ (Survey Studies) เปน การศกึ ษาเพื่อที่จะรวบรวมขอ เท็จจรงิ ตา งๆ ของสงิ่ ใดสงิ่ หน่งึ ในชวงปจจบุ นั ทม่ี กี ารเกบ็ ขอมลู โดยนาํ ขอ มลู ทไ่ี ดมาเปน ขอ มูลพน้ื ฐานของหนวยงานใน การวางแผนหรอื ปรับปรุงสภาพท่ีเปนอยใู หดีขน้ั 4.3.2 การวิจยั เชิงความสมั พันธ (Correlational Studies) เปนการวจิ ัยท่ศี กึ ษาความสัมพันธ ระหวา งตัวแปรของปรากฏการณหรือพฤติกรรมตางๆ แบง เปน 3 แบบ คอื การศึกษาเฉพาะกรณี (Case studies) การศึกษาเปรยี บเทียบ(Causal comparative studies)การศึกษาเชิงสหสมั พันธ(Correlation studies) 4.3.3 การศกึ ษาพัฒนาการ (Developmental Studies) เปนการวจิ ัยในลกั ษณะเฝา ตดิ ตามดคู วาม เจรญิ เตบิ โตหรอื การเปล่ียนแปลงของส่ิงใดๆ ท่ีฝนแปรไปตามเวลา แบงเปน 2 แบบ คอื การศึกษาภาวะการ เจรญิ เตบิ โต (Growth studies) การศกึ ษาแนวโนม (Trend Studies) 1.4 ตวั แปรในการวิจัย ตวั แปร หมายถงึ คุณลักษณะของส่งิ ตา งๆ ท่ีสามารถแปรเปล่ยี นคา ได เชน เพศ แปรคา ไดเปน เพศ ชาย และเพศหญิง ระดับการศึกษาอาจแบง เปนระดับตํ่ากวาปริญญาตรี และระดบั ปริญญาตรีขน้ึ ไป เปน ตน สง่ิ ท่ี แปรเปลย่ี นคาไมไดไมถ ือวาเปนตวั แปร เชน คน แมว แตถา เปน เชือ้ ชาตขิ องคน สีของแมว จะกลายเปน สิง่ ที่แปรเปลี่ยนคา ไดจงึ จะถือวา เปน ตวั แปร ประเภทของตวั แปร เกณฑใ นการจาํ แนกประเภทของตวั แปรมี 4 ลกั ษณะ คอื 1. พจิ ารณาคณุ สมบตั ขิ องคา ที่แปรออกมาแบงเปน 2 ชนิด คือ 1.1 ตวั แปรเชงิ ปรมิ าณ (Quantitative Variables) เปนตัวแปรทแี่ ตกตางกันในระหวา งพวกเดียวกัน หรือคาท่ีแปรออกมาแตกตางกนั ออกไปตามความถ่ีจํานวนปรมิ าณมากนอยหรือลําดับที่ 1.2 ตัวแปรเชิงคณุ ภาพ (Qualitative Variables) เปน ตวั แปรทมี่ ีคณุ สมบัตแิ ตกตา งกนั ในแงข องชนดิ หรือประเภทโดยใชช ือ่ เปนภาษาท่แี สดงถงึ คณุ ลกั ษณะของส่ิงตา งๆ ในพวกนั้น 2. พิจารณาความตอ เนอื่ งตามธรรมชาติของตัวแปรแบงเปน 2 ชนิด คอื 2.1 ตัวแปรคา ตอ เนอื่ ง (Continuous Variables) เปน ตวั แปรที่มีคาตอเน่อื งกนั ตลอด เชน สว นสงู น้าํ หนกั คะแนนสอบ เปน ตน คาของตวั แปรเหลา นี้ไมจ าํ เปนตอ งเปน เลขเตม็ หนว ยพอดีอาจเปน ทศนยิ มหรอื เปน เศษสวนได 2.2 ตัวแปรคา ไมต อเนื่อง (Discrete Variables) ตวั แปรประเภทน้มี คี า เฉพาะตัวของมนั แยกออกจาก กันเดด็ ขาด วดั คา เปน จาํ นวนเต็ม เชน จํานวนหนังสอื เพศ (ชายแทนดวย 0, หญิงแทนดวย 1) เปนตน สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 409  คมู ือเตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา 3. พิจารณาความเปน ไปไดของผูว ิจยั ที่จะจดั กระทาํ กับตวั แปรแบงเปน 2 ชนดิ คือ 3.1 ตัวแปรที่กาํ หนดได (Active Variables) เปนตวั แปรที่ผวู จิ ัยสามารถกําหนดใหก ับผรู ับการ ทดลองได เชน วธิ สี อน การจัดสอนซอมเสรมิ การจัดสภาพหองเรียนและอืน่ ๆ เปน ตน 3.2 ตวั แปรท่จี ัดกระทาํ ข้ึนไมได (Attribute of Organismic Variables) เปนตวั แปรทย่ี ากจะกําหนด ใหผ รู บั การทดลองไดตวั แปรเหลา น้ีเปน ลักษณะของผรู บั การทดลอง เชน เพศ สภาพเศรษฐกจิ ความถนดั เปน ตน 4. พจิ ารณาถึงความสมั พันธร ะหวา งตัวแปรในเชิงเหตผุ ล 4.1 ตัวแปรอิสระหรือตัวแปรตน (Independent Variables) เปนตัวแปรท่จี ะทําใหเ กิดสิง่ อน่ื ตามมา เปน ตวั แปรท่ีเปนเหตุตัวแปรท่มี ากอน 4.2 ตัวแปรตาม (Dependent Variables) เปน ตวั แปรทเ่ี ปนผลมาจากตวั แปรตน 4.3 ตัวแปรแทรกซอน (Extraneous Variables) เปน ตัวแปรอน่ื ๆ ท่อี าจมผี ลตอตวั แปรตาม โดยผูวิจยั ไมตองการใหเกดิ เหตุการณนน้ั ขนึ้ โดยผูว จิ ัยตองพยายามควบคมุ ตัวแปรแทรกซอน เชน ควบคุมดว ยการ เลอื กกลมุ ตวั อยา งควบคมุ โดยวิธกี ารทางสถติ หิ รือ ผวู ิจัยอาจนาํ ตวั แปรแทรกซอนมาศกึ ษาเปน ตวั แปรอสิ ระ อีกตวั แปรหน่ึงไปเลย 1.5 ขน้ั ตอนของการวจิ ยั การดาํ เนนิ การวิจยั ยึดถือและปฏบิ ัติตามวิธกี ารทางวิทยาศาสตรเปนหลัก โดยทัว่ ไปการวจิ ัยมีลําดับข้ัน ของการทาํ วจิ ัย 5 ขัน้ ตอน ดังน้ี ขัน้ ที่ 1 การกาํ หนดปญ หา (Problem Identification) เม่ือตอ งการศกึ ษาเร่อื งใด ตองต้งั ปญ หาท่จี ะ ศึกษาใหช ัดเจนซง่ึ ในขัน้ นี้ผวู ิจัยจะตอ งตง้ั ช่อื เร่อื ง และนยิ ามปญ หาท่จี ะวิจัยวาในการศึกษาคนควาครงั้ น้มี ี จดุ มงุ หมายอยา งไรการท่ีจะนยิ ามปญหาไดชัดเจน ตอ งมีการศกึ ษาเอกสารทเ่ี กย่ี วกบั เรอื่ งนัน้ ๆ ขน้ั ท่ี 2 การตัง้ สมมุติฐาน (Formulation Hypothesis) การตั้งสมมุตฐิ านเปนการทาํ นายผลการวิจัย เปนการเดาวา เรื่องตางๆ ท่ศี กึ ษาน้นั เกดิ ขึน้ เพราะอะไร ขัน้ ที่ 3 การรวบรวมขอมลู (Collection of Data) ผูวจิ ัยจะตอ งวางแผนวา จะใชวธิ กี ารใดเก็บรวบรวม ขอ มลู และหาวิธีการเกบ็ รวบรวมขอมลู เพอ่ื ท่ีจะนําขอมูลมาใชใ นการตอบสมมุติฐานทีต่ ้ังไว ข้ันท่ี 4 การวเิ คราะหขอมูล (Data Analysis) ผวู จิ ยั จะตอ งใช วธิ กี ารทางสถิติ เพ่ือวเิ คราะหผ ลการวจิ ัย และแปลความหมายของขอ มลู ขนั้ ท่ี 5 การสรุปผล (Conclusion) เปนการสรุปผลวาการวจิ ัยคร้ังนไ้ี ดผลอยา งไรบาง พรอ มทง้ั อภิปรายผล และใหข อ เสนอแนะ แลว ทาํ เปนรายงานการวิจัย เพือ่ เปนเอกสารแสดงผลการศกึ ษาคน ควา สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 410  คมู ือเตรยี มสอบผูบ รหิ ารสถานศึกษา 2. การวิจยั ในชั้นเรยี น 2.1) ความหมายของการวจิ ัยในชน้ั เรียน การวจิ ัยในชนั้ เรยี น ก็คือ การวิจัยปฏิบัตกิ ารในชน้ั เรยี น (Classroom Action Research) เปน กระบวนการเสาะแสวงหาความรู เพือ่ ตอบคาํ ถาม (หาคําตอบ) หรือแกปญ หาที่เกิดข้ึนกบั นักเรยี นใน ชน้ั เรียนหรอื กลมุ สาระท่ีครูรับผดิ ชอบ โดยมีวตั ถุประสงคเพอ่ื พฒั นาการเรยี นการสอนทต่ี นรับผิดชอบ มขี ั้นตอนทเ่ี ปนระบบ ไดรบั การยอมรับและเชื่อถอื ได การวจิ ัยในชน้ั เรียน เปน บรู ณาการวิธกี ารปฏบิ ัตงิ าน (การจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน) ตามปกติ กับการพัฒนา องคค วามรูท ่เี กดิ จากการปฏบิ ตั งิ าน เขาดวยกนั น่นั คอื ไมแ ยกการวิจยั ออกจากการสอน 2.2) ลกั ษณะของการวจิ ยั ในชน้ั เรียน การวิจัยในชน้ั เรยี น เปน กระบวนการวิจัยท่นี ักวจิ ัยซง่ึ มีสว นเก่ยี วของทุกคนไดศึกษาวิเคราะหป ญหา ท่เี กิดจากกรปฏิบัตกิ ารเรียนการสอนในหนา ทรี่ ับผดิ ชอบของตน โดยใชหลักการและวิธีการวจิ ยั เพ่ือใหไ ด ผลการวิจยั ไปใชปรบั ปรุงและพฒั นาการเรียนการสอนในหนาท่ีรบั ผดิ ชอบของตนใหดียิ่งข้นึ ลกั ษณะท่ีสาํ คัญมีดงั ตอ ไปนี้ 1. ปญหาวิจัยตองเปนปญหาเก่ียวของโดยตรงกับงานในหนาท่ีรับผดิ ชอบ เพ่อื ท่วี าจะแกป ญหา ไดท นั เหตุการณ สามารถนาํ ผลการวิจัยไปใชป ระโยชนไดทนั ที และเกดิ การเรียนรู 2. ครแู ละผูบริหารโรงเรยี นผูประสบปญหาและตัง้ ปญหาวิจัยเอง เปน นกั วิจยั ทตี่ ั้งปญหาวจิ ยั ได เหมาะสม กวา ผทู ่ไี มไดเ กี่ยวขอ ง และหาวิธีแสวงหาความรแู กปญ หาไดด ีกวานักวิจัยท่ไี มไ ดส ัมผสั ปญ หา โดยตรง 3. เมือ่ ครูและผูบ รหิ ารไดท าํ การวจิ ยั ในชน้ั เรียนดวยตนเอง ตองสามารถมองเหน็ ลูทาง/แนวทาง ในการพฒั นาตนเอง และพัฒนาคณุ ภาพงานในหนา ทร่ี ับผดิ ชอบไดอยา งมปี ระสิทธิภาพ 4. การวจิ ัยในชน้ั เรยี นเปน การวิจัยทีต่ องมกี ารรวมมือรวมพลงั จากบุคลากรทเ่ี ก่ียวขอ งทุกกลุม 5. การวิจยั ในชน้ั เรยี นมิใชภาระงานใหม แตเ ปนงานเดยี วกบั งานในหนาท่ีความรับผดิ ชอบ ของครทู ที่ าํ เปนปกติ เปน งานเดยี วกับงานประกันคณุ ภาพกายในระดบั บุคคล และใชจงจร P-D-C-A ในการ ปฏิบัตงิ านได 6. การวิจยั ในช้นั เรียนมหี ลกั การและขน้ั ตอนดาํ เนินงานเปน แบบเดยี วกนั ใชว งจร P-A-O-R หรอื P-D-C-A ซ่ึงตองทาํ เปน วงจรตอเนอื่ งจนกวาจะสามารถตอบปญหาวิจยั ได แตระยะเวลาความหนัก แนน ทางวชิ าการมีลักษณะแตกตางกันไดหลากหลาย นกั วิจยั อาจทาํ การวจิ ัยปฏิบตั ิการในช้ันเรียนโดยไมมี การควบคุม เก็บขอมูลจากการเฝาสงั เกตงา ย ๆ ใชเวลาสน้ั ไดร ายงานวจิ ยั 1 – 5 หนา ก็ได หรอื อาจออก แบบการวิจัยใหมีการควบคุมปจ จัยที่ไมเก่ยี วของกบั ปญหาวจิ ยั จัดกลมุ ทดลองเปรยี บเทียบกบั กลมุ ควบคุม ดําเนนิ การวิจยั เปนเดือน เขยี นรายงานวิจัยเปนรอ ยหนา ก็ไดแ ละอาจเขียนรายงานแยกเปน 5 บท ตามแบบ วทิ ยานพิ นธกไ็ ด สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 411  คูม ือเตรยี มสอบผบู รหิ ารสถานศกึ ษา 7. การวิจยั ในชน้ั เรยี นมีประวตั ิความเปนมาเริ่มตน จากปญหาทเ่ี กดิ ขน้ึ ในชั้นเรียน แตน ักวิจัย อาจขยายขอบเขตการทาํ งานออกไปนอกหองเรยี น ไปถึงชุมชมได ตามปรชั ญาการศกึ ษาในยุคปฏิรูปการ ศึกษาท่ีไมท กี าํ แพงกัน้ อาณาเขตหองเรยี น เพราะกระบวนการเรียนรูทดี่ เี กิดขึน้ ตามสภาพธรรมชาติอนั เปน หองเรยี นธรรมชาติ 2.3) ลักษณะที่ไมใชงานวจิ ยั ในช้นั เรยี น 1. การทค่ี รูทําแผนการสอน ลงมือสอน และบนั ทึกผลการสอนแตละคาบ ไมใ ชก ารวจิ ยั ปฏบิ ัติ การในชนั้ เรียน เปน เพียงจุดตง้ั ตน ที่จะทําการวจิ ัยปฏิบัติการในช้นั เรยี นเทา น้นั เพราะกจิ กรรมดงั กลาวชวย ครไู ดทราบวา มปี ญ หาอะไรทสี่ ามารถนาํ มาวจิ ัยได 2. การท่ีครูปฏบิ ตั ิงานประสบปญ หา แลวครูแกป ญ หาได ยังมิใชก ารวจิ ยั ปฏบิ ัติการ จะเปนการ วิจัยปฏิบัตกิ ารตอ เมอ่ื ครตู ง้ั โจทยป ญ หาซึง่ มีเปา หมายทเี่ ปน การพัฒนางานไวกอน แลวแสวงหาวิธีการทีม่ ี ระบบในการแกป ญหา นํามาลองใช และศกึ ษาสังเกตผลท่เี กดิ ข้นึ ใหไ ดความรูกอนท่จี ะนําไปใชปฏิบัติจริง 3. การวจิ ัยในช้นั เรยี นมไิ ดห ยดุ ทก่ี ารสรปุ และตคี วามผลการทดสอบสมมุติฐาน แตต องเลยไป ถงึ การนําผลการวจิ ัยไปใชป ระโยชนใ นการแกไ ขปรับปรงุ งานดว ย 4. การวจิ ัยในชัน้ เรยี นมิใชเปน การวจิ ัยกลมุ ตัวอยางผใู หข อมลู แตเ ปน การวจิ ยั ผูเก่ียวของกับ งานของนักวิจัย ซึ่งนักวิจัยปฏบิ ัตกิ ารในชนั้ เรยี นตองใหเ กียรตใิ นฐานะผมู ีสวนรว มในการวจิ ัยมิใชเพยี งแต ผูใ หข อมลู น่นั คือ ในกรณีท่เี ปน การวิจัยกับนกั เรียน นกั วจิ ัยตองรับผังความคิดเห็นของนักเรยี นและนาํ มา ใชป ระโยชนดวย 5. เปาหมายสุดทายของการวิจัยในชนั้ เรยี น มิใชก ารไดร ายงานวิจัยไวนําเสนอหรือขอเลอ่ื น วิทยฐานะ รายงานวจิ ยั เปนเพยี งเครือ่ งมอื สําหรับเผยแพรค วามรใู หเพอ่ื นครไู ดเรียนรู แตเ ปา หมายสุดทา ย คอื การพฒั นาปรับปรงุ โดยใชผ ลงานวจิ ัย 2.4) ข้ันตอนการวิจัยในชน้ั เรียน การวิจัยปฏบิ ัตกิ ารมีสาระสาํ คัญอยูท ี่การแสวงหาความรูความจรงิ จากการปฏิบัตเิ พื่อเปา หมายใน การปรับปรุงการปฏบิ ตั งิ าน การดําเนินงานวจิ ัยปฏิบตั กิ ารเปน กระบวนการทตี่ องดําเนินการซ้ํากนั เปนวงจร การวจิ ยั (research cycle) ตอ เนอ่ื งกันไป จงจรการวจิ ัยในแตล ะวงจรมกี ารดาํ เนินการรวม 4 ขัน้ ตอน ดงั นี้ ข้นั ตอนที่ 1 การตรวจตราและการวางแผนงานท่วั ไป (Reconnaissance and General Plan) ขัน้ ตอนนีเ้ ปนขั้นตอนท่นี ักวิจัยรับรูปญ หา และสํารวจตรวจตราเพ่ือทาํ ความเขา ใจปญ หา ท่เี กดิ ข้ึน ในการปฏบิ ตั ิงานและวางแผนท่ีจะใชย ุทธวิธีตาง ๆ ในการแกป ญหา ขั้นตอนที่ 2 การปฏิบัตกิ าร (Action) ในข้ันตอนนนี้ ักวจิ ัยลงมือดาํ เนนิ การตามแผนงานท่กี าํ หนดไว โดยการใชยุทธวิธตี าง ๆ ที่นักวจิ ยั เช่อื วาจะแกปญหาไดในการดําเนินงาน ขน้ั ตอนการปฏบิ ตั ิการน้ีจงึ จัดวาเปนหัวใจสําคัญของการวจิ ัยปฏิบตั ิ การ และชื่อของการวิจยั ปฏิบตั ิการไดมาจากกจิ กรรมหลกั ในข้ันตอนน้ีน่นั เอง สอบครูดอทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 412  คูม ือเตรียมสอบผบู รหิ ารสถานศึกษา ขน้ั ตอนที่ 3 การติดตามกํากบั ผลการดาํ เนนิ งานโดยการสงั เกต (Monitoring the Implementation by Observation) ในขั้นตอนน้นี ักวจิ ัย สังเกตและบนั ทกึ ขอมูลเก่ยี วกับสภาพและผลการปฏิบัตงิ านระหวา งการ ดําเนนิ งานและหลังการดําเนนิ งานตามแผนงานทก่ี าํ หนดไวก ารดําเนนิ งานในขัน้ ตอนนตี้ องใชวิธี การรวบ รวมขอมูลโดยการสังเกตอยางมีระบบ ขั้นตอนท่ี 4 การคิดไตรตรองและการทบทวนแกไข (Reflection and Revision) ในขัน้ ตอนนี้นักวจิ ัยนาํ ผลการดาํ เนินงานท่ไี ดจากขั้นตอนที่สามมาพิจารณาไตรตรองหรือใชความ คดิ สะทอนหากผลการปฏิบตั ิงานยงั ไมบรรลเุ ปาหมาย นักวิจัยแสวงหาวธิ กี ารหรอื ยุทธวธิ ีใหม มาปรับปรุง การปฏบิ ัติงาน และเร่มิ ดําเนินงานตามวงจรการวิจยั ในรอบใหม ขนั้ ตอนท้ังสขี่ น้ั ตอนของวงจรการวจิ ยั ปฏิบัตกิ ารนใ้ี นปจ จุบันเปนที่รูจกั กนั ดีในชอ่ื วงจรการวิจัย P-A-O-R หมายถงึ Plan – Action – Observation – Reflection and Revision นกั วิจัยช่อื Kemis ไดนําเสนอ P-A-O-R สําหรับการวจิ ัยปฏิบตั ิการเปน วงจรการวจิ ยั ทตี่ อเนอื่ งกนั ไปดังแสดงในภาพที่ 1 ลักษณะการ ดาํ เนินงานของวงจรการวิจยั ปฏบิ ตั กิ ารจะเริ่มตนจากวงจรการวจิ ัยที่ 1 ซึง่ ประกอบดว ยขนั้ ตอนหลกั 4 ขน้ั ตอน คอื ขั้นการวางแผน (P) ข้นั ปฏบิ ัติการ (A) ขัน้ การสงั เกต (O) และขัน้ การคิดไตรตรองหรือ การคิดสะทอ น (R) จากนน้ั จะเริ่มเขาวงจรการวิจัยที่ 2 สบื เน่ืองตอกนั ไปจนกวา ปญ หาไดร บั การแกไข ปรบั ปรุงใหดีข้นึ ไดตามเปา หมายทีน่ ักวิจัยตามแนวคิดของ Eliott แสดงใหเ หน็ กจิ กรรมการดาํ เนนิ งานใน แตละวงจรซึ่งประกอบดว ยขนั้ ตอนหลกั 4 ขนั้ ตอน สว นภาพขวามอื เปน วงจรการวิจัย P-A-O-R ตามแนว คดิ ท่ีเสนอโดย Kemis วงจรการวิจัยของ Eliott นั้นใหภ าพท่ชี ัดเจนวา กจิ กรรมการดําเนนิ การตามวงจรการ วจิ ยั แตล ะวงจรนน้ั แตกตางกนั กจิ กรรมข้ันการวางแผนงานในวงจรการวจิ ัยที่ 1 เปนแผนงานท่วั ไปทมี่ ีการ ปฏบิ ตั ิตามแผนงาน แตใ นวงจรการวจิ ยั ที่ 2 กิจกรรมข้นั การวางแผนงานนนั้ เปนแผนงานท่มี ีการปรับปรงุ แกไ ข และกจิ กรรมข้นั การปฏิบตั กิ ารเปน การดาํ เนินงานตามยทุ ธวธิ ีทแ่ี ตกตางกันกบั การปฏิบัตกิ ารในวงจร มากวิจยั แรก Freeman อธบิ ายวา การวจิ ยั ปฏิบัติการมขี นั้ ตอนการดําเนนิ งาน รวม 6 ขน้ั ตอน เปน วงจรการวจิ ยั ไดแ ก ขัน้ ตอนแรกการตั้งขอสงสัย (Inquiry) เปน ขัน้ ตอนการเรมิ่ สนใจและตง้ั ตน กระบวนการวจิ ยั ขน้ั ตอนท่ีสอง การกาํ หนดคําถาม (Question) เปน ขัน้ ตอนของการทาํ ความเขาใจสงิ่ ที่เปนปญหา และจํากดั ขอบเขตของปญหาในรปู คาํ ถามทสี่ ามารถทําวจิ ยั ได ข้ันตอนทีส่ าม การราบรวมขอมูล (Data collection) เปน ขั้นตอนการรวบรวมขอ มูลสารสนเทศ ดวยวธิ กี ารทมี่ รี ะบบเกี่ยวกับคําถามวิจยั ขน้ั ตอนท่ีสี่ การวเิ คราะหขอมลู (Data analysis) เปน ขั้นตอนของการแยกแยะจัดระเบยี บหรือจดั หมวดหมขู อ มลู และสังเคราะหสรปุ ขอมลู (disassembling and reassembling data) เพอื่ ตอบคาํ ถามวจิ ยั สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 413  คูม อื เตรยี มสอบผูบริหารสถานศกึ ษา ขัน้ ตอนทีห่ า การทาํ ความเขาใจ (Understanding) ใหไดแงคิดและมมุ มองใหม ท่ีจะชวยแกป ญ หา และนําไปใชป ระโยชนได และข้ันตอนสุดทา ย การพมิ พเ ผยแพร (Publishing) ผลการวจิ ัยใหผเู กี่ยวขอ งไดทราบและใช ประโยชน วงจรการวจิ ัยของ Freeman มลี ักษณะพเิ ศษตรงทีม่ จี ดุ ตงั้ ตนของจงจรหลายจุด หมายความวาครู อาจเร่ิมทาํ การวิจยั ไดเกอื บทกุ ข้ันตอน เชน ครอู าจเริม่ ตนทขี่ ัน้ การรวบรวมขอมูลโดยกาํ หนดใหน กั เรียนทําบันทึกประจําวนั แลว นาํ บนั ทกึ มาสังเคราะหวา นกั เรียนมกี ารพัฒนาในเรือ่ งใด อยางไร จะเรงรัดการพัฒนาอยางไร ครอู าจเริ่มตน ที่ขน้ั การวิเคราะหขอ มลู โดยการนําการบานของนักเรยี นมาวิเคราะหว านักเรยี นทาํ ผิดอยางไร และอะไรเปน สาเหตุทําใหน กั เรียนทาํ ผดิ จากนั้นกว็ ิจัยเพือ่ แสวงหาแนวทางในทางแกไขตอไป วงจรการวจิ ัยของ Freeman ยงั มลี ักษณะพเิ ศษตรงทกี่ ิจกรรมในวงจรแสดงถึงลักษณะบทบาท ของครู นกั วจิ ัย 4 บทบาทคอื บทบาทในฐานะ นักปฏบิ ัติ (Activist) ทมี่ บี ทบาทในการทาํ (doing) ตามบทบาทนี้ครูนักวจิ ยั ตอ ง ปฏิบัติเพือ่ ใหรใู นส่งิ ท่ียงั ไมรูและตอ งปฏบิ ัตใิ นสงิ่ ทค่ี วรตอ งปฏิบตั ิ นัน้ คอื ครนู กั วจิ ัยทําการสอนและขณะ เดียวกันตอ งปฏบิ ัติการวิจัยเพื่อใหรูจักนกั เรียนเปนอยางดีเพือ่ ทจี่ ะสอนใหไดผ ลดีดว ย บทบาทในฐานะนกั มานุษยวทิ ยา (Anthropologist) ทมี่ บี ทบาทในการเฝาดู (seeing) บทบาทน้ีครู นักวิจยั ตอ งสงั เกตและทําความเขาใจปรากฏการณ/ พฤติกรรม/ความคิดเห็นทงั้ ท่ีสังเกตโดยตรงและท่ไี มอ าจ สงั เกตไดโ ดยตรงดวย นอกจากน้ยี ังตองตระหนักถงึ สงิ่ ที่ตนสงั เกตไดแ ละสง่ิ ท่ีผูอ่นื สังเกตได ซึ่งมีลักษณะ แตกตางกนั เพือ่ เรยี นรูจ ากกนั และกนั บทบาทในฐานะนกั เลาเรอ่ื ง (Storyteller) ท่ีมีบทบาทในการบอกเลา (telling) เพื่อใหอ งคความรู ทคี่ รูนักวิจัยไดเ รียนรูเ ผยแพรไ ปสูบคุ คลทเี่ กีย่ วของอนั จะชวยทําใหเ กิดการเรียนรใู นวงกวา ง Freeman กลา ววาหนาทขี่ องครู คือการปฏบิ ตั ิ แตห นาทขี่ องนกั วิจยั คือการบอกเลาผลการวิจยั ดว ย ตามหลักการวิจัย ปฏิบัติการของครู ครูนักวิจัยตองมีบทบาทในฐานะนักเลา เรอื่ งดว ยและสิ่งทบี่ อกเลามิใชอ งคค วามรเู ชงิ วิชา การอยางเดยี ว แตร วมถงึ องคค วามรทู ี่เกดิ จากความรูความเขาใจในการสอนและการวิจยั ทีไ่ ดปฏิบัติจริงดว ย บทบาทในฐานะ นักทฤษฎี (Theoretician) ท่ีมบี ทบาทในการกาํ หนดคณุ คา (valuing) ของผล การสอนและการวจิ ยั ท่ีจะเปนประโยชนต อชมุ ชนและสงั คมโดยสวนรวม วงจรการวิจยั ปฏบิ ตั ิการทีก่ ลา วมานี้มีหลกั การและข้นั ตอนคลายคลงึ กัน เปาหมายของการวิจัย ปฏิบตั กิ ารเนน ความสาํ คญั ของการปรบั ปรุงและพฒั นางานใหด ีขึ้น วงจรการวิจัยปฏิบัติการจงึ มลี ักษณะ เหมอื นกบั วงจรคุณภาพ P-D-C-A (Plan –Do-Check-Act) ของ Demming และครอู าจดาํ เนินการวจิ ัยใน ชัน้ เรยี นตามวงจร เปนงานเดยี วกับการพฒั นาการเรยี นการสอน หรอื การประกนั คณุ ภาพได กลา วโดย สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 414  คูมือเตรียมสอบผูบ ริหารสถานศกึ ษา สรุปการวิจัยในช้นั เรียนเปนเพียงเคร่อื งมอื หรือกลไกที่ชวยใหครสู ามารถปฏบิ ัตหิ นาทใ่ี นความรบั ผดิ ชอบ ใหมีคุณภาพดยี งิ่ ขึ้น โดยมีการประกันคณุ ภาพทุกขนั้ ตอนการดําเนินงาน 2.5) ลกั ษณะของแผนแบบการวจิ ยั ของครู การวิจัยปฏิบัตกิ ารท่ใี ชอยใู นวงการศึกษาของประเทศตา ง ๆ แมวา จะมีข้ันตอนการดําเนนิ งานเปน แบบเดยี วกนั แตค วามหนักแนน ในการดําเนินงานแตล ะขนั้ ตอนมีความแตกตางกนั จงึ ทําใหงาน วจิ ัยใน ช้ันเรียนมีลกั ษณะแตกตา งกนั แบง ไดหลายประเภท Freeman แบงประเภทของการวจิ ยั ปฏบิ ตั กิ ารออกเปน 4 ประเภท ตามแนวคดิ ของนักวิจยั การศึกษา ชอ่ื Leo van Lier ซึง่ เสนอหลกั การวิจยั วา โดยทว่ั ไปการวิจัย การศึกษาประกอบดว ยหลักการพ้นื ฐาน 2 หลกั การ คือ หลกั การจดั ระเบยี บ (organization) ซงึ่ แสดงถงึ ระดบั ความเขมของการจัดควบคุมผมู สี ว นรวมในการวิจยั และหลกั การปรับเปล่ยี นหรอื การแทรกแซง (intervention) ซ่งึ แสดงถึงระดับการแทรกแซงการสอนดวยกระบวนการวจิ ยั ของครู (Teacher research) 4 รูปแบบ ซ่งึ แตละรปู แบบมีประโยชนในสภาพการณท ่ีตางกัน ลักษณะของแผนแบบการวิจัยของครู ทั้ง 4 รปู แบบ แสดงดว ยตัวอยางงานวิจัย ดังน้ี 1) แผนแบบการวจิ ยั ที่ 1 แบบทกี ารควบคุม (Controlling) ครู Maya แบง นกั เรียนในหองเรยี นเปน 2 กลมุ โดยพยายามแบงใหนกั เรยี นทง้ั สองกลมุ มีลกั ษณะ คลายกนั ในดานความสามารถ และสัดสวนของนกั เรยี นชาย / หญงิ ครู Maya สง เด็กนักเรียนกลมุ หน่งึ ไป เรียนชว่ั โมงศลิ ปะ และสอนนักเรยี นอีกกลมุ หนึ่งเร่ืองทศิ ทาง ในวนั ตอมา ครู Maya ใหง านนกั เรียนทั้ง สองกลุมทํางานเกี่ยวกบั แผนที่และการระบทุ ิศทาง โดยมวี ัตถปุ ระสงคจ ะติดตามดูวาผลการทํางานของ นักเรยี นทงั้ สองกลุมตางกนั อยา งไร นักเรยี นกลุม ทไี่ ดร บั การเรียนเรือ่ งทศิ ทางไดน าํ ความรูมาใชห รอื ไม และ บันทกึ ผลการวิจยั โดยการบนั ทกึ วิดทิ ัศน แผนการวจิ ยั นมี้ ีการจดั ระเบยี บควบคุมผมู สี วนรว มการวจิ ัยโดยการ จดั ใหม กี ลุม ควบคุมเปน กลุมเปรียบเทยี บ และมกี ารแทรกแซงโดยการสอนเพิ่มพเิ ศษ ลักษณะแผนแบบการ วจิ ัยน้ี คอื แผนแบบการวิจยั เชงิ ทดลอง (experiment design) หรอื แผนแบบการวจิ ยั กงึ่ ทดลอง (quasi- experimental design) 2) แผนแบบการวิจยั ที่ 2 แบบมีการถามและทาํ (Asking and Doing) ครู Betty สนใจศึกษาวา นักเรยี นการศึกษาผใู หญระดบั ตน ในชัน้ เรยี นของเธอ จะเขา ใจคาํ ส่งั ในการทาํ กิจกรรมหรือไม และชอบการใชรูปแบบคาํ สง่ั ของครูแบบใดใน 3 แบบ คอื แบบการ ส่งั ดว ยวาจา แบบการสง่ั ดว ยวาจาและใหผ ูเ รียนทบทวนคาํ สัง่ และแบบการเขียนคําส่งั บนกระดานดาํ ครู Betty สอน โดยใชคาํ สงั่ แตละแบบเปน เวลาหนงึ่ สปั ดาห ตอนวนั สดุ ทายของสัปดาห ครู Betty สอบถามนักเรยี นวา ชอบการใชคําสงั่ แบบนัน้ ๆ หรอื ไม และใหผ เู รียนประมาณคาวา ชอบการใชคาํ สง่ั แตล ะแบบมากนอ ยเทา ไร โดยใชม าตรประมาณคา (rating scale) 3 ระดบั ชอบมากทีส่ ดุ ชอบ และไมชอบ แผนแบบการวิจยั นไ้ี มมี การจัดระเบียบหรอื การควบคุม แตม ีการแทรกแซงการสอนโดยการใชแ บบของคําส่ังที่แตกตางกัน ลกั ษณะ สอบครดู อทคอม

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 415  คูมอื เตรยี มสอบผูบรหิ ารสถานศกึ ษา แผนแบบการวจิ ัยน้ี คอื แผนแบบการวจิ ยั เชิงปฏบิ ตั กิ าร (action research) หรือ แผนแบบการวจิ ยั แบบรวม พลัง (collaborative research) 3) แผนแบบการวจิ ยั ท่ี 3 แบบการวัด (Measuring) ครู Vera มนี กั ศึกษาผูใ หญที่มีภมู ิหลงั แตกตา งกัน ในชัว่ โมงสอนภาษาอังกฤษเปน ภาษา ทีส่ องซ่งึ มกี ารสนทนา นักศึกษาบางคนรว มสนทนา แตหลายคนไมเขา รวมการสนทนา ครู Vera สงั เกต เห็นวา ระดับการเขา รวมกจิ กรรมของนกั ศกึ ษาข้ึนอยกู บั หวั เรือ่ งการสนทนา และตวั ผูน ําการสนทนา เพ่อื กระตนุ ใหนักศึกษาทกุ คนเขา รว มกิจกรรมมากขนึ้ ครู Vera จงึ ทําการสํารวจความคิดเหน็ ของนกั ศึกษา โดย ใหร ะบุภูมิหลงั ของนกั ศึกษาแตล ะคนวา อายุเทาไร เรยี นภาษาองั กฤษมานานเทาไรความสนใจในหวั ขอการ สนทนาท่ีมีอยูในเรอ่ื งใดบาง และใหน ักศกึ ษาระบุชอ่ื นกั ศกึ ษาทีต่ นอยากใหเปนผนู ําการสนทนามา 3 ช่ือ ขอ มลู ท่ไี ดชวยให ครู Vera จดั กจิ กรรมการสนทนาในชั้นเรียนไดดีข้ึน โดยนกั ศึกษาทุกคนมีสวนรวม ในกจิ กรรม แผนแบบการวิจัยนี้มกี ารจัดระเบียบกาํ หนดชดั เจน โดยการสอบถามขอมลู ดว ยวธิ กี ารสํารวจ แตไ มม กี ารสอนแทรกแซงเปนพิเศษลกั ษณะแผนแบบการวจิ ัยน้ี คือ แผนแบบการวจิ ยั เชงิ สาํ รวจ (survey research) 4) แผนแบบการวิจัยท่ี 4 แบบเฝาดู (Watching) ครู Joan ทําบันทกึ เหตกุ ารณป ระจําวนั (joumal) เก่ยี วกับการสอนนักเรยี นชน้ั ป.1 ท่เี รม่ิ เรียนอา น – เขียน โดยบนั ทึกเหตกุ ารณทุกวนั ตง้ั แตตอนเชาอันเปน ชวงเวลาทีน่ ักเรยี นใชเ วลาโดยอิสระ ตอ มาในชว่ั โมงดนตรี ครู Joan มีเวลา 20 นาที ทจี่ ะตรวจดูความกา วหนา ของนักเรียนแตล ะคน และไดพ บวานัก เรียนแตล ะคนมคี วามกา วหนา ในการเรยี นแตกตางกัน ครู Joan คิดอยางไตรตรอง และบนั ทกึ ความคิด สะทอน (reflective memo) โดยการต้งั คาํ ถามเปนแนวทางในการบนั ทึกดงั นี้ “ฉนั กําลังศกึ ษากระบวน การเรียนรขู องนักเรยี นอยางไร ศึกษาตามมุมมองของครูเพ่อื จะหาวิธีการชวยเหลอื สงเสรมิ ใหน กั เรียนรดู ีขึ้น หรอื ศกึ ษาตามมมุ มองของนกั วจิ ยั เพอื่ จะเกบ็ ขอมูลและทําความเขา ใจกระบวนการเรยี นรขู องนกั เรยี น?” ครู Joan บันทึกความคิดสะทอนแยกเปนสองคอลมั น คอลมั นความคิดในฐานะครู และคอลมั นความคิดใน ฐานะนกั วจิ ัย เมอ่ื เวลาผา นไป 2 สัปดาห ครู Joan ตัดสนิ ใจเฝา สังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียนเพยี ง 2 คน ทมี่ ีลกั ษณะแตกตางกนั มาก และเมือ่ บันทกึ เหตกุ ารณประจําวนั และบันทกึ ความคิดสะทอ นได 2 – 3 สัปดาห ครู Joan จะนําบันทกึ มาศึกษาทบทวน และเขยี นรายงานการวเิ คราะหเปรยี บเทียบวธิ กี ารเรยี นรู ของนักเรยี นทัง้ 2 คน แผนแบบการวิจยั นีไ้ มม กี ารควบคมุ และไมม ีการแทรกแซงแตอยา งใด ลกั ษณะแผน แบบการวิจยั นคี้ ือ แผนแบบการวจิ ยั รายกรณี (case study research) หรอื แผนแบบการวจิ ัยธรรมชาติ (naturalistic research) แผนแบบการวจิ ัยของครูทงั้ 4 แบบ ตามแนวคดิ ของ Freeman ทนี่ าํ เสนอขา งตน ลวนเปนงานวิจัยปฏิบตั ิการทง้ั สิ้น การแยกประเภทของแผนแบบการวจิ ัยปฏิบัติการออกเปน 4 แบบ น้ีมิใชเ ปนการแยกประเภทขาดจากกนั ความเปนจรงิ ลักษณะแผนแบบการวจิ ยั ปฏบิ ตั ิการยงั แตกตางกนั ตาม สอบครดู อทคอม