tripitaka_05

พระวนิ ัยปฎ ก ภกิ ขนุ ีวภิ งั ค เลม ๓ - หนา ท่ี 151 ทรงสอบถาม พระผูมีพระภาคเจาทรงสอบถามภิกษทุ งั้ หลายวา ดูกอนภิกษุทง้ั หลายขาววา ภิกษุณที ั้งหลายไดใหเปลีย่ นกปั ปย ภัณฑทเ่ี ขาถวายไวเ พื่อเปน มลู คาปจ จัยอยา งหน่งึ อทุ ิศไวอยา งหนงึ่ ซ่งึ เขาต้ังใจถวายแกภ กิ ษณุ หี มูม าก มาเปน ปจจยั อยางอ่ืนไป จรงิ หรือ. ภิกษุทงั้ หลายกราบทลู วา จริง พระพทุ ธเจา ขา. ทรงตเิ ตียนแลวบญั ญัติสิกขาบท พระผมู พี ระภาคพทุ ธเจาทรงตเิ ตยี นวา ดูกอนภกิ ษุทั้งหลาย ไฉนภิกษณุ จี งึ ไดใ หเปลี่ยนกปั ปยภัณฑที่เขาถวายไวเ พือ่ เปนมลู คา ปจ จยั อยา งหน่งึอทุ ศิ ไวอ ยา งหนึง่ ซงึ่ เขาตั้งใจถวายแกภิกษุณหี มูมาก มาเปนปจ จยั อยา งอนื่ ไปเลา การกระทาํ ของพวกนางนัน่ ไมเ ปนไปเพอื่ ความเลือ่ มใสของชุมชนทีย่ งั ไมเลอ่ื มใส. . . ดูกอนภิกษทุ ง้ั หลาย กแ็ ลภกิ ษุณีทัง้ หลายจงยกสกิ ขาบทนีข้ ึ้นแสดงอยางนว้ี าดงั นี:้ - พระบัญญตั ิ ๓๓. ๘. อนง่ึ ภิกษณุ ีใด ใหเ ปล่ยี นซ่งึ ปจ จยั อยา งอนื่ ดวยกัปปยภณั ฑท เ่ี ขาถวายไวเพือ่ เปน มลู คา ปจจยั อยา งหนึง่ อุทศไวอยา งหนึง่ ซง่ึ เขาตั้งใจจะถวายแกภิกษุณหี มมู าก เปน นสิ สัคคิยปาจติ ตยี . เรอ่ื งภิกษุณีหลายรูป จบ

พระวินัยปฎ ก ภกิ ขนุ ีวภิ ังค เลม ๓ - หนา ที่ 152 สิกขาบทวิภังค [๑๒๗] บทวา อนึ่ง. . .ใด ความวา ผูใด คือ ผเู ชนใด . . . บทวา ภกิ ษณุ ี ความวา ทชี่ ่อื วา ภิกษณุ ี เพราะอรรถวา เปน ผูขอ. . . นี้ช่อื วา ภกิ ษุณี ท่ีทรงประสงคในอรรถน้.ี คําวา ดวยกัปปย ภณั ฑท ี่เขาถวายไวเ พ่ือเปน มลู คา ปจจยั อยา งหนึ่ง อุทศิ ไวอยางหนึง่ คอื เขาถวายไวเ พ่อื ประโยชนแกปจ จัยอยา งหนึ่ง. บทวา ซ่งึ เขาตัง้ ใจถวายแกภกิ ษุณีหมมู าก คอื เพอื่ ประโยชนแกค ณะไมใ ชส งฆ ไมใชภิกษณุ รี ปู เดียว. บทวา ใหเปล่ียนซึง่ ปจจยั อยางอน่ื ความวา ทายกถวายกัปปย -ภณั ฑไ วเ พอ่ื ประโยชนแ กป จ จัยใด เวนปจ จัยน้ัน ใหเปลย่ี นเปน ปจจยั อยางอื่นเปน ทกุ กฏในประโยค เปนนสิ สคั คยี ด ว ยไดป จ จัยน้ันมา ตองเสียสละแกส งฆคณะ ภกิ ษุณรี ูปหนึ่ง. ดกู อนภิกษทุ ัง้ หลาย ก็แลปจ จยั อยางอื่นที่ไดมานั้น อนั ภกิ ษณุ ีพงึ เสยีสละอยางน.้ี วิธเี สียสละ เสยี สละแกสงฆ ภิกษุณีรปู น้ันพงึ เขา ไปหาสงฆ . . . แมเ จา ปจ จยั อยา งอนื่ น้ขี องขาพเจาใหเปล่ยี นมาดวยกปั ปย ภัณฑที่เขาถวายไวเพอ่ื เปน มลู คา ปจจัยอยา งหน่งึ อทุ ศิไวอ ยางหนึง่ ซึ่งเขาต้งั ใจถวายแกภกิ ษุณหี มมู าก เปน ของจาํ จะสละ ขา พเจาสละปจ จยั อยา งอืน่ น้ีแกสงฆ . . . สงฆพงึ ใหปจจยั อยางอน่ื น้ีแกภ กิ ษณุ ีมีช่ือนี้ดังน้.ี

พระวินยั ปฎก ภิกขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนาที่ 153 เสยี สละแกค ณะ ภกิ ษณุ ีรูปนั้นพึงเขาไปหาภิกษณุ ีหลายรปู . . . แมเ จา ทั้งหลายพึงใหปจจัยอยางอ่นื นแ้ี กภิกษุณมี ีชอ่ื น้ี ดงั น.้ี เสยี สละแกภ กิ ษณุ รี ปู หนึง่ ภิกษณุ รี ปู นนั้ พงึ เขา ไปหาภิกษุณีรูปหนงึ่ . . . ขา พเจาใหป จจยั อยางอ่ืนนี้แกแมเ จา ดังน.้ี บทภาชนีย ติกะนิสสคั คิยปาจิตตีย [๑๒๘] กัปปย ภณั ฑท ่ีเขาถวายไวเ พื่อเปนมูลคาปจจัยอยางหนง่ึภกิ ษณุ ีสําคญั วา เขาถวายไวเ พื่อเปนมลู คา ปจ จัยอยางหนงึ่ ใหเ ปลีย่ นเปน ปจ จัยอยา งอ่นื เปนนิสสัคคยี  ตอ งอาบตั ปิ าจติ ตีย. กปั ปยภณั ฑท ี่เขาถวายไวเพอ่ื เปนมลู คาปจ จยั อยา งหน่งึ ภกิ ษุณีสงสยั ...ใหเปลี่ยนเปน ปจจยั อยา งอ่นื เปน นสิ สัคคีย ตองอาบตั ิปาจิตตยี . กปั ปยภณั ฑทเ่ี ขาถวายไวเ พ่ือเปน มูลคาปจจัยอยา งหนง่ึ ภิกษณุ ีสาํ คัญวาเขามไิ ดถ วายไวเพ่อื เปน มูลคาปจจยั อยา งหนึ่ง ใหเปลีย่ นเปน ปจ จัยอยางอ่ืนเปน นิสสัคคีย ตอ งอาบตั ปิ าจติ ตยี . ไดปจจัยทเี่ สยี สละแลว คืนมา พงึ นอ มไปในปจจัยตามทท่ี ายกถวายไวเดิม. ทุกะทกุ กฏ มิใชกัปปย ภณั ฑทเี่ ขาถวายไวเ พอื่ เปน มลู คา ปจจยั อยา งหนง่ึ ภิกษุณีสาํ คญั วา เขาถวายไวเพ่อื เปนมูลคาปจ จยั อยางหน่งึ ตองอาบตั ทิ กุ กฏ.

พระวนิ ยั ปฎก ภกิ ขุนวี ภิ งั ค เลม ๓ - หนา ท่ี 154 มิใชกปั ปย ภัณฑท่เี ขาถวายไวเพ่อื เปนมลู คา ปจ จัยอยางหนงึ่ ภิกษณุ ีสงสัย ตองอาบตั ทิ กุ กฏ. ไมตองอาบตั ิ มใิ ชก ปั ปยภัณฑท ่ีเขาถวายไวเ พอื่ เปน มูลคา ปจจยั อยา งหนง่ึ ภกิ ษุณีสําคัญวา เขามิไดถ วายไวเ พ่ือเปน มูลคา ปจจยั อยา งหนง่ึ ไมตอ งอาบตั .ิ อนาปต ติวาร [๑๒๙] นอ มกปั ปยภณั ฑท ีเ่ หลอื ไป ๑ ขออนุญาตตอเจาของแลวนอมไป ๑ มีอันตราย ๑ วกิ ลจริต ๑ อาทกิ มั มกิ า ๑ ไมต องอาบตั แิ ล. ปตตวรรค สกิ ขาบทที่ ๘ จบ อรรถกถาปต ตวรรค สิกขาบทที่ ๘ วินจิ ฉัยในสกิ ขาบทที่ ๘ พงึ ทราบดงั น้:ี - บทวา มหาชนเิ กน คือ ทีเ่ ขาตัง้ ใจถวายแกคณะ (แกภ กิ ษุณีหมมู าก)บทวา ท่เี ขาต้งั ใจถวายแกภ กิ ษณุ ีหมูมากน้ีแหละทาํ ใหต างกันในสกิ ขาบทน้ี. อรรถกถาปตตวรรค สิกขาบทที่ ๘ จบ

พระวนิ ัยปฎ ก ภิกขุนวี ภิ งั ค เลม ๓ - หนา ที่ 155 ปตตวรรค สิกขาบทที่ ๙ เรอ่ื งภกิ ษณุ หี ลายรปู [๑๓๐] โดยสมัยนั้น พระผมู พี ระภาคพทุ ธเจาประทับอยู ณ พระเชตวันอารามของอนาถบณิ ฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี ครัง้ น้ัน ภิกษณุ ที ัง้ หลายผูอาศยั อยูใ นบริเวณบานตําบลหนึ่ง อตั คัดดวยขา วยาคู ชาวบา นตาํ บลนน้ั จงึไดร วบรวมเครอื่ งใชส อยทเี่ ขาเตม็ ใจทาํ บญุ เพอื่ เปนมูลคาขาวยาคสู าํ หรบั ภกิ ษุณีท้ังหลายฝากไวท ่ีรานชาวตลาดคนหน่ึง แลว ไดเขาไปหาภิกษุณีทัง้ หลายกลาวคาํ นี้วา แมเ จาทง้ั หลาย เจา ขา กัปปย ภัณฑเ พือ่ เปน มลู คา ขา วยาคู พวกขา พเจาฝากไวทีร่ านชาวตลาดชอ่ื โนน ขอทา นทงั้ หลายจงใหไวยาวจั กรไปนําขา วสารจากรา นชาวตลาดนนั้ มาหุงตม ฉนั เถิด. ภกิ ษณุ ที ง้ั หลายไดขอใหเปลี่ยนกัปปยภณั ฑนัน้ แหละเปน เภสัชไปบริโภคเปนสว นตวั . ชาวบานตาํ บลน้ันทราบเรอ่ื งแลว พากนั เพง โทษ ตเิ ตียน โพนทะนาวา ไฉนภกิ ษณุ ที ั้งหลายจึงไดใ ห เปล่ียนกัปปยภณั ฑ ท่เี ขาถวายไวเ พื่อเปนมูลคาปจจยั อยา งหนง่ึ อทุ ศิ ไวอ ยางหนง่ึ ซึ่งเขาต้ังใจถวายแกภกิ ษุณหี มมู ากไปเปนปจจยั อยา งอนื่ ทง้ั ขอมาเปนสวนตัวดว ยเลา . ภิกษณุ ีทง้ั หลายไดยินชาวบานตาํ บลน้ันพากนั เพง โทษ ติเตียน โพน-ทะนาอยู บรรดาทเี่ ปน ผมู ักนอย. . . ตา งกเ็ พง โทษ ตเิ ตยี น โพนทะนาวาไฉนภกิ ษุณีทง้ั หลายจึงไดใ หเ ปลย่ี น กปั ปยภณั ฑทเ่ี ขาบรจิ าค ไวเพ่ือเปนมลู คา ปจจยั อยางหนึง่ อุทศิ ไวอ ยางหนึ่ง ซึง่ เขาต้งั ใจถวายแกภ กิ ษุณหี มมู าก ไปเปนปจ จัยอยางอ่นื ทั้งขอมาเปนสวนตัวดว ยเลา . . . แลวกราบทลู เรือ่ งน้ันแดพระผูมีพระภาคเจา.

พระวินัยปฎก ภิกขนุ วี ิภงั ค เลม ๓ - หนาท่ี 156 ทรงสอบถาม พระผูมีพระภาคเจาทรงสอบถามภิกษทุ ้งั หลายวา ดกู อนภกิ ษุทั้งหลายขาววาภิกษุณที ัง้ หลายใหเ ปลี่ยนกปั ปยภัณฑท เ่ี ขาถวายไวเ พ่ือเปน มูลคา ปจ จยัอยางหนึ่งอุทิศไวอ ยางหน่ึง ซึง่ เขาตง้ั ใจถวายแกภ ิกษุณหี มูมากไปเปนปจ จยัทง้ั ขอมาเปน สวนตัวดวย จรงิ หรอื . ภกิ ษุทัง้ หลายกราบทลู วา จริง พระพทุ ธเจาขา. ทรงตเิ ตียนแลวบัญญตั ิสกิ ขาบท พระผูมีพระภาคพทุ ธเจาทรงตเิ ตียนวา ดูกอนภกิ ษุท้งั หลาย ไฉนภิกษณุ ีทง้ั หลาย จงึ ไดใหเปล่ียนกัปปยภณั ฑทเี่ ขาถวายไวเ พอึ่ เปนมลู คา ปจ จัยอยา งหนี่งอทุ ศิ ไวอ ยางหนึ่ง ซึง่ เขาต้ังใจถวายแกภิกษุณีหมูมากไปเปน ปจ จัยอยางอ่นื ท้ังขอมาเปนสวนตวั ดว ยเลา การกระทาํ ของพวกนางนน่ั ไมเ ปนไปเพือ่ ความเล่ือมใสของชมุ ชนท่ยี ังไมเ ล่อื มใส . . . ดูกอนภกิ ษทุ ้ังหลาย กแ็ ลภิกษุณที ั้งหลายจงยกสกิ ขาบทนี้ข้นึ แสดงอยา งนีว้ า ดังน:ี้ - พระบัญญตั ๓๔. ๙. อนึง่ ภกิ ษุณีใด ใหเปลี่ยนซงึ่ ปจ จัยอยา งอ่ืน ดวยกัปปย ภณั ฑท ี่เขาถวายไวเ พอ่ื เปนมลู คาปจ จัยอยา งหนงึ่ อุทศิ ไวอยา งหน่ึง ซึง่ เขาต้งั ใจถวายภิกษุณีหมูมาก แตข อมาเปนสวนตวั เปนนิสสคั คิยปาจิตตยี . เร่ืองภิกษณุ ีหลายรูป จบ

พระวนิ ยั ปฎ ก ภกิ ขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ท่ี 157 สกิ ขาบทวภิ ังค [๑๓๑] บทวา อนึ่ง. . .ใด ความวา ผใู ด คือ ผูเชนใด. . . บทวา ภกิ ษุณี ความวา ท่ีชอื่ วา ภกิ ษณุ ี เพราะอรรถวาเปน ผูขอ. . . น้ชี อ่ื วา ภกิ ษุณี ทท่ี รงประสงคใ นอรรถนี้ . บทวา ดวยกปั ปยภณั ฑ ทีเ่ ขาถวายไวเ พ่อื เปน มลู คาปจจยัอยา งหนึ่ง อทุ ิศไวอยา งหนึ่ง นั้น คือ เขาถวายไวเพื่อประโยชนแกป จ จัยอยา งหนง่ึ . บทวา ซ่งึ เขาตง้ั ใจถวายภกิ ษณุ ีหมูมาก คือ เพอื่ ประโยชนแกคณะไมใชสงฆ ไมใชภกิ ษุณีรปู เดยี ว. บทวา ขอมาเปนสว นตัว คอื ขอรองเขาเอง. บทวา ใหเปลีย่ นซงึ่ ปจ จยั อยา งอ่ืน ความวา ทายกถวายกปั ปย -ภัณฑไ วเพื่อประโยชนแกปจจยั ใด เวน ปจจยั นน้ั ใหเ ปลย่ี นเปน ปจ จัยอยา งอน่ื เปน ทุกกฏในประโยค เปน นิสสคั คยี ดว ยไดป จจัยนน้ั มา ตอ งเสยี สละแกสงฆ คณะ หรอื ภกิ ษุณีรูปหน่งึ . ดกู อนภกิ ษุณที ง้ั หลาย ก็แลปจ จยั อื่นท่ไี ดมานั้น อันภกิ ษณุ พี งึ เสยีสละอยางน.้ี วิธีเสยี สละ เสยี สละแกส งฆ ภกิ ษุณรี ูปนน้ั พงึ เขาไปหาสงฆ . . . แมเ จา ปจ จัยอยางอื่นนี้ของขาพเจาใหเ ปลยี่ นมาดวยกปั ปย ภัณฑที่เขาถวายไวเ พือ่ เปน มลู คาปจจัยอยา งหนึง่ อุทิศไวอ ยา งหนึง่ ซ่งึ เขาตง้ั ใจถวายแกภิกษุณหี มมู าก แตข อมาเปนสวนตัว เปน

พระวนิ ัยปฎ ก ภกิ ขุนีวภิ ังค เลม ๓ - หนาท่ี 158ของจําจะสละ ขา พเจาสละปจจัยอยางอนื่ น้แี กสงฆ . . . สงฆพ งึ ใหป จ จยั อยา งอื่นน้ีแกภิกษณุ ีมชี อ่ื น้ี ดังน.้ี เสยี สละแกค ณะ ภิกษุณีรปู นัน้ พงึ เขาไปหาภิกษุณีหลายรปู . . . แมเจา ทงั้ หลายพึงใหปจ จยั อยางอ่นื นแ้ี กภกิ ษุณมี ีชอ่ื นี้ ดงั น้ี. เสยี สละแกภ กิ ษุณรี ูปหนึ่ง ภิกษุณรี ปู นั้นพงึ เขา ไปหาภกิ ษุณีรปู หนึ่ง. . . ขาพเจาใหป จ จยั อยา งอ่ืนนี้แกแมเ จา ดงั น้ี. บทภาชนีย ตกิ ะนิสสคั คยิ ปาจิตตีย [๑๓๒] กปั ปยภณั ฑท ี่เขาถวายไวเพ่อื เปนมูลคาปจ จัยอยางหนง่ึ ภกิ ษณุ ีสําคัญวา เขาถวายไวเพอ่ื เปน มูลคาปจจัยอยา งหนึ่ง ใหเ ปลยี่ นเปนปจ จัยอยา งอื่น เปน นิสสคั คีย ตอ งอาบัติปาจิตตีย. กปั ปย ภัณฑท ่ีเขาถวายไวเพอื่ เปนมลู คา ปจจัยอยางหนง่ึ ภกิ ษุณีสงสัยใหเ ปล่ียนเปน ปจ จยั อยางอื่น เปนนิสสัคคยี  ตอ งอาบัตปิ าจิตตยี . กปั ปยภัณฑท ีเ่ ขาถวายไวเพ่ือเปน มูลคา ปจ จัยอยา งหน่งึ ภกิ ษณุ ีสาํ คญัวา เขามิไดถวายไวเ พอ่ื เปนมลู คา ปจจยั อยา งหน่ึง ใหเปลย่ี นเปนปจ จยั อยา งอืน่เปน นิสสัคคีย ตอ งอาบัติปาจิตตีย. ไดป จ จัยท่ีเสียสละแลว คนื มา พึงนอมเขา ไปในปจจยั ตามทท่ี ายกถวายไวเ ดมิ .

พระวินยั ปฎ ก ภกิ ขุนวี ิภังค เลม ๓ - หนา ท่ี 159 ทุกะทุกกฏ มใิ ชก ปั ปย ภณั ฑท ่เี ขาถวายไวเ พอ่ื เปนมูลคาปจจยั อยางหนง่ึ ภิกษุณีสําคญั วา เขาถวายไวเ พอื่ เปน มูลคา ปจ จัยอยา งหนง่ึ ตอ งอาบตั ทิ ุกกฏ. มใิ ชก ัปปยภัณฑท เ่ี ขาถวายไวเพอื่ เปนมลู คาปจ จัยอยา งหนึง่ ภกิ ษณุ ีสงสยั ตอ งอาบตั ทิ กุ กฏ. ไมตอ งอาบัติ มใิ ชก ปั ปย ภณั ฑท ีเ่ ขาถวายไวเ พ่อื เปน มูลคาปจจัยอยา งหน่งึ ภิกษุณีสาํ คัญวา เขามไิ ดถ วายไวเ พือ่ เปนมลู คาปจ จยั อยางหนึง่ ไมต อ งอาบัต.ิ อนาปต ติวาร [๑๓๓] ภิกษณุ นี อ มกัปปยภัณฑท เ่ี หลอื ไป ๑ ขออนญุ าตตอเจาของแลวนอมไป ๑ มีอันตราย ๑ วกิ ลจรติ ๑ อาทกิ มั มกิ า ๑ ไมตอ งอาบตั ิแล. ปตตวรรค สกิ ขาบทท่ี ๙ จบ อรรถกถาปต ตวรรค สกิ ขาบทท่ี ๙ วนิ ิจฉัยในสิกขาบทที่ ๙ พงึ ทราบดงั น้ี :- บทวา สฺาจิเกน (ขอมาเปน สวนตวั ) น้ี เกินกวา บทวามหาชนเิ กน (ทเ่ี ขาต้งั ใจถวายแกภิกษุณหี มูมาก) นไี้ ป. อรรถกถาปตตวรรค สกิ ขาบทท่ี ๙ จบ

พระวนิ ัยปฎก ภิกขุนีวภิ ังค เลม ๓ - หนาที่ 160 ปตตวรรค สกิ ขาบทท่ี ๑๐ เรือ่ งภกิ ษณุ ีถลุ ลนนั ทา [๑๓๔] โดยสมยั นน้ั พระผมู ีพระภาคพทุ ธเจาประทบั อยู ณ พระ-เชตวัน อารามของอนาถบณิ ฑกิ คหบดี เขตพระนครสาวัตถี ครง้ั น้นั ภิกษณุ ีถลุ ลนนั ทาเปนพหูสตู ชางพูด องอาจ สามารถกลา วถอยคาํ มีหลักฐาน คนเปนอนั มากตางพากนั เขาไปสนทนาปราศรัยดวย ประจวบเวลาน้นั บรเิ วณของภิกษณุ ถี ุลลนันทาชํารุด ชาวบา นจงึ ถามภิกษณุ ถี ลุ ลนันทาวา แมเจา เพราะเหตไุ รแมเจาจึงปลอ ยใหบ ริเวณชาํ รดุ . นางตอบวา เพราะคนใหไมมี คนทําก็ไมมี. จงึ ชาวบา นพวกนั้นไดรวบรวมสง่ิ ของเครอ่ื งใชสอยทเ่ี ขาเตม็ ใจทาํ บญุเพ่อื เปนมลู คา บริเวณ แลว ถวายเปนกปั ปยภณั ฑไ วแ กภกิ ษณุ ถี ลุ ลนนั ทา ภิกษุณีถลุ ลนันทาไดข อใหเปลยี่ นกปั ปย ภัณฑนั้นแหละ เปนเภสชั แลวบรโิ ภคเปนสวนตัว. ชาวบา นเหลาน้นั ทราบเรอื่ งแลว พากันเพงโทษ ติเตยี น โพนทะนาวา ไฉนแมเ จา ถุลลนันทาจึงไดใ หเปล่ยี นกปั ปยภัณฑท ีเ่ ขาถวายไวเพอื่ เปน มลู คาปจ จยั อยางหนงึ่ อทุ ิศไวอยา งหนง่ึ ซง่ึ เขาท้ังใจถวายบคุ คล มาเปน ปจจัยอยางอ่ืนไป ทัง้ ขอมาเปนสวนตวั ดวยเลา. . . ทรงสอบถาม พระผมู ีพระภาคเจา ทรงสอบถามภิกษทุ ้งั หลายวา ดกู อนภิกษทุ ง้ั หลายขา ววา ภิกษณุ ถี ุลลนันทาไดใหเ ปล่ยี นกปั ปย ภัณฑท ่เี ขาถวายไวเ พอื่ เปนมูลคา

พระวนิ ัยปฎก ภกิ ขนุ วี ิภังค เลม ๓ - หนาท่ี 161ปจ จัยอยา งหนึ่ง อทุ ิศไวอยา งหน่งึ ซึ่งเขาต้ังใจถวายบุคคล มาเปน ปจจัยอยา งอืน่ ไป ทงั้ ขอมาเปนสวนตวั ดว ย จรงิ หรอื . ภิกษทุ ั้งหลายกราบทลู วา จรงิ พระพุทธเจา ขา. ทรงติเตยี นแลว บัญญตั ิสิกขาบท พระผูมพี ระภาคพุทธเจา ทรงติเตียนวา ดกู อนภิกษทุ ั้งหลาย ไฉนภิกษุณีถลุ ลนนั ทา จงึ ไดใ หเ ปลยี่ นกัปปยภัณฑท ่ีเขาถวายไวเพอ่ื เปน มูลคาปจจัยอยา งหนึ่ง อุทศิ ไวอ ยางหน่งึ ซ่งึ เขาตั้งใจถวายบุคคล มาเปน ปจจยั อยางอน่ืไป ท้ังขอมาเปน สว นตัวดวยเลา การกระทาํ ของนางนัน่ ไมเปน ไปเพื่อความเล่ือมใสของชุมชนทีย่ งั ไมเลือ่ มใส. . . ดูกอนภกิ ษทุ งั้ หลาย กแ็ ลภิกษณุ ที งั้ หลายจงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอยา งน้ี วา ดังนี้ :- พระบญั ญตั ิ ๓๕. ๑๐. อนง่ึ ภิกษุณีใด ใหเปล่ยี นซึ่งปจจยั อยางอื่น ดวยกปั ปยภณั ฑท ่ีเขาถวายไวเพ่อื เปนมลู คาปจจัยอยา งหนง่ึ อทุ ิศไวอ ยา งหน่ึง ซ่ึงเขาต้ังใจถวายบคุ คล แตขอมาเปนสวนตวั เปนนิสสคั คิย-ปาจติ ตีย. เรอ่ื งภกิ ษณุ ถี ลุ ลนนั ทา จบ สกิ ขาบทวิภงั ค [๑๓๕] บทวา อนึ่ง. . .ใด ความวา ผูใด คอื ผเู ชน ใด. . . บทวา ภิกษุณี ความวา ทช่ี ่ือวา ภิกษุณี เพราะอรรถวา เปน ผูขอ. . . นช้ี ือ่ วา ภิกษุณี ทที่ รงประสงคใ นอรรถนี้.

พระวนิ ัยปฎก ภกิ ขนุ วี ภิ ังค เลม ๓ - หนาที่ 162 บุทวา ดวยกปั ปยภณั ฑท่ีเขาถวายไวเพ่ือเปน มลู คา ปจ จัยอยางหนง่ึ อทุ ศิ ไวอ ยา งหนึ่ง คือ เขาถวายไวเพ่อื ประโยชนแ กปจจยั อยางหนึ่ง บทวา เขาตัง้ ใจถวายบคุ คล คอื เพ่อื ประโยชนแกภิกษณุ ีรปู เดยี วไมใ ชส งฆ ไมใชค ณะ. บทวา ขอมาเปน สว นตัว คือ ขอรอ งเขาเอง. บทวา ใหเปล่ียนซึ่งปจจยั อยา งอ่นื ความวา ทายกถวายกปั ปย -ภัณฑไ วเพ่ือประโยชนแ กปจ จัยใด เวน ปจจัยนน้ั ใหเปลยี่ นเปน ปจ จัยอยางอืน่เปนทุกกฏในประโยค เปน นิสสัคคยี  ดวยไดป จ จยั นัน้ มา ตอ งเสยี สละแกสงฆคณะ หรอื ภิกษุณีรปู หนง่ึ . ดกู อ นภิกษุทัง้ หลาย กแ็ ลปจ จยั อยางอน่ื ทีไ่ ดม าน้นั อนั ภกิ ษณุ ีพึงเสียสละอยางน.ี้ วิธเี สยี สละ เสียสละแกสงฆ ภิกษุณรี ปู น้ันพงึ เขาไปหาสงฆ . . . แมเจา ปจจัยอยา งอ่นื นี้ของขา พเจาใหเปลี่ยนมาดวยกัปปยภณั ฑท ี่เขาถวายไวเ พื่อเปนมูลคา ปจ จยั อยา งหนง่ึ อทุ ิศไวอ ยา งหน่ึง ซงึ่ เขาต้งั ใจถวายบคุ คล แตขอมาเปน สวนตัว เปนของจําจะสละขา พเจา สละปจจยั อยา งอน่ื น้แี กสงฆ . . . สงฆพ ึงใหป จ จยั อยา งอื่นนี้แกภกิ ษณุ มี ีช่อื นี้ ดงั นี.้ เสียสละแกคณะ ภกิ ษุณรี ปู นน้ั พงึ เขา ไปหาภิกษุณหี ลายรูป. . . แมเจา ท้ังหลายพึงใหปจ จัยอยา งอ่นื นแ้ี กภ ิกษณุ ีมีชือ่ นี้ ดงั น้ี .

พระวนิ ยั ปฎก ภิกขุนีวิภังค เลม ๓ - หนาที่ 163 เสยี สละแกภ ิกษณุ ีรูปหน่ึง ภกิ ษณุ ีรปู นน้ั พึงเขา ไปหาภกิ ษุณีรปู หนึง่ . . . ขา พเจา ใหปจ จยั อยางอ่นื น้ีแกแมเจา ดงั น.ี้ บทภาชนยี  ติกะนสิ สัคคิยปาจิตตีย [๑๓๖] กัปปยภัณฑทีเ่ ขาถวายไวเพื่อเปนมูลคา ปจ จยั อยา งหนึ่ง ภิกษุณีสาํ คญั วา เขาถวายไวเ พือ่ เปน มลู คา ปจจยั อยา งหนึ่ง ใหเปล่ยี นเปน ปจ จัยอยางอ่ืนอกี เปน นสิ สคั คยี  ตองอาบตั ปิ าจิตตยี . กัปปยภัณฑท ่เี ขาถวายไวเพือ่ เปนมลู คา ปจจัยอยางหนง่ึ ภิกษุณสี งสัยใหเ ปลย่ี นเปนปจ จัยอยา งอ่นื อีก เปน นสิ สคั คีย ตองอาบตั ปิ าจิตตยี . กัปปยภณั ฑท ่เี ขาถวายไวเ พื่อเปน มลู คา ปจจยั อยางหนึง่ ภกิ ษุณสี ําคัญวา เขามไิ ดถวายไวเพื่อเปนมูลคาปจ จัยอยา งหนึง่ ใหเปลี่ยนเปนปจจยั อยางอน่ื อกี เปน นสิ สัคคีย ตองอาบัติปาจติ ตยี . ไดป จ จยั ทเ่ี สยี สละแลวคืนมา พงึ นอ มเขา ไปในปจ จยั ตามที่ทายกถวายไวเดมิ . ทุกะทกุ กฏ มิใชก ปั ปยภณั ฑท่ีเขาถวายไว เพื่อเปนมูลคาปจ จยั อยา งหนึ่ง ภิกษณุ ีสําคัญวา เขาถวายไวเ พอื่ เปนมลู คา ปจ จัยอยา งหนงึ่ ตอ งอาบตั ิทุกกฏ. มิใชก ปั ปยภัณฑทีเ่ ขาถวายไวเ พื่อเปนมลู คาปจจัยอยา งหนึง่ ภิกษณุ ีสงสยั ตองอาบัติทุกกฏ.

พระวนิ ัยปฎก ภิกขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ท่ี 164 ไมตองอาบตั ิ มใิ ชก ปั ปย ภัณฑท่ีเขาถวายไว เพ่ือเปนมลู คา ปจจยั อยางหนึง่ ภิกษณุ ีสําคญั วา เขามไิ ดถวายไวเ พื่อเปน มูลคาปจ จยั อยา งหนงึ่ ไมต อ งอาบตั ิ. อนาปตติวาร [๑๓๗] นอ มกปั ปย ภัณฑที่เหลือไป ๑ ขออนุญาตจากเจา ของแลวนอ มไป ๑ มอี ันตราย ๑ วกิ ลจริต ๑ อาทกิ ัมมิกา ๑ ไมตองอาบัตแิ ล. ปตตวรรค สกิ ขาบทที่ ๑๐ จบ อรรถกถาปตตวรรค สกิ ขาบทท่ี ๑๐ วนิ จิ ฉัยในสกิ ขาบทท่ี ๑๐ พึงทราบดังนี้ :- สองบทวา ปรเิ วณ อทุ ทฺ รฺ ิยติ ไดแก บรเิ วณทรดุ โทรม. ความวากาํ ลังจะพงั ลง. ก็คํานีว้ า ทีเ่ ขาตงั้ ใจถวายบคุ คล แตขอมาเปน สวนตวั เพยี งเทานแ้ี หละทําใหตา งกนั . บทท่เี หลอื กเ็ ปนเชน กบั บทตน ๆ ทงั้ นั้นแล. อรรถกถาปต ตวรรค สิกขาบทที่ ๑๐ จบ

พระวนิ ัยปฎก ภิกขนุ วี ิภังค เลม ๓ - หนา ที่ 165 จีวรวรรค สกิ ขาบทที่ ๑ เรื่องภกิ ษุณถี ุลลนันทา [๑๓๘] โดยสมยั น้ัน พระผมู พี ระภาคพุทธเจาประทบั อยู ณ พระ-เชตวนั อารามของอนาถบิณฑกิ คหบดี เขตพระนครสาวตั ถี คร้ังนั้น ภกิ ษุณีถลุ ลนนั ทาเปน พหสู ูต เปน คนชา งพดู เปนผอู งอาจ สามารถกลา วถอยคํามีหลักฐาน คร้ันถงึ ฤดหู นาว พระเจาปเสนทโิ กศลทรงสะพักผากมั พลมคี า มากเสดจ็ เขา ไปหาภกิ ษุณถี ุลลนันทาถึงสาํ นกั ทรงอภิวาทภิกษุณถี ุลลนันทาแลวประทบั น่ัง ณ ทีค่ วรสว นขางหนึ่ง ภกิ ษณุ ถี ุลลนนั ทาทลู ชแี้ จงธรรมีกถาถวายใหทาวเธอทรงเหน็ แจงสมาทาน อาจหาญ รา เรงิ ครั้นทาวเธอทรงเห็นแจงสมาทาน อาจหาญ รา เรงิ ดว ยธรรมกี ถาของภกิ ษุณถี ุลลนนั ทาเเลว ไดท รงปวารณาภกิ ษณุ ถี ุลลนันทาดังนีว้ า ขา แตแ มเจา ขอทานไดโ ปรดบอกส่ิงทต่ี องประสงค. ภิกษณุ ถี ุลลนันทาทลู วา ขอถวายพระพร ถา มหาบพติ รมพี ระราช-ประสงคจ ะพระราชทานแกอ าตมภาพไซร ขอไดโ ปรดพระราชทานผา กมั พลผืนทีท่ รงน้ี. พระเจา ปเสนทโิ กศลทรงถวายผา กัมพลแกภิกษุณีถุลลนันทา ในทนั ใดนน้ั แล แลวเสด็จลุกจากที่ประทับ ทรงอภิวาทภกิ ษณุ ีถลุ ลนันทา กระทําปทกั ษิณแลวเสดจ็ กลบั . คนทง้ั หลายพากันเพง โทษ ติเตยี น โพนทะนาวา ภกิ ษุณเี หลา นั้นเปน คนมกั มาก ไมส นั โดษ ไฉนจึงไดท ูลขอผากัมพลทรงตอองคพ ระราชาเลา.

พระวินัยปฎก ภกิ ขุนวี ภิ งั ค เลม ๓ - หนา ที่ 166 ภกิ ษุณที ัง้ หลายไดยินคนพวกนน้ั เพง โทษ ติเตยี น โพนทะนาอยูบรรดาท่ีเปนผมู ักนอย. . . ตา งก็เพงโทษ ตเิ ตยี น โพนทะนาวา ไฉนแมเ จาถลุ ลนนั ทาจึงไดทูลขอผากมั พลทรงตอ องคพ ระราชาเลา . . . ทรงสอบถาม พระผมู พี ระภาคเจาทรงสอบถามภกิ ษทุ ง้ั หลายวา ดูกอนภกิ ษุทงั้ หลาย ขา ววาภกิ ษุณถี ุลลนันทาทูลขอผา กัมพลทรงตอ องคพระราชาจรงิหรอื . ภิกษทุ ้ังหลายกราบทลู วา จริง พระพทุ ธเจาขา . ทรงตเิ ตยี นแลว บญั ญัตสิ ิกขาบท พระผมู ีพระภาคพทุ ธเจาทรงตเิ ตียนวา ดูกอ นภกิ ษุทงั้ หลาย ไฉนภิกษณุ ถี ุลลนันทา จึงไดท ลู ขอผากมั พลทรงตอองคพระราชาเลา การกระทําของนางนั่น ไมเ ปนไปเพอ่ื ความเลอื่ มใสของชุมชนท่ียงั ไมเลอ่ื มใส. . . ดูกอนภกิ ษุท้งั หลาย กแ็ ลภิกษณุ ีทง้ั หลายจงยกสิขาบทนีข้ ึน้ แสดงอยางนว้ี า ดังน:้ี - พระบัญญัติ ๓๖. ๑. อนง่ึ ภกิ ษณุ ผี ูจะใหเ ขาจา ยผาหมหนัก พงึ ใหจายไดเพยี งราคา ๔ กงั สะเปนอยา งยิ่ง ถา ใหจ า ยย่งิ กวานั้นเปนนสิ สัคคิย-ปาจิตตยี . เรอ่ื งภิกษณุ ถี ุลลนันทา จบ

พระวนิ ยั ปฎ ก ภิกขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ที่ 167 สกิ ขาบทวภิ งั ค [๑๓๙] ที่ชื่อวา ผา หมหนัก ไดแ กผา ชนิดหนึ่งทส่ี าํ หนบั หม ในฤดูหนาว บทวา ผูจะใหจ าย คอื ผจู ะขอ. บทวา พึงใหจายไดเพียงราคา ๔ กังสะเปนอยางยง่ิ คือ ใหจายผามรี าคาเพยี ง ๖ กหาปนะได. คาํ วา ถา ใหจ า ยยงิ่ กวาน้ัน ความวา ขอผา มีราคาเกนิ กวา นน้ั เปนทกุ กฏในประโยค เปนนสิ สคั คียดวยไดผ า มา ตอ งเสยี สละแกส งฆ คณะ หรือภกิ ษณุ ีรปู หน่ึง. ดกู อ นภกิ ษุทั้งหลาย กแ็ ลผาเปนนิสสคั คยี น้ัน อันภกิ ษณุ พี ึงเสียสละอยา งน้ี. วธิ ีเสยี สละ เสยี สละแกสงฆ ภิกษณุ ีรูปนั้นพงึ เขา ไปหาสงฆ . . .แมเ จา ผา หม หนกั ผนื น้ีของขาพเจามีราคาสูงเกนิ ๔ กังสะ ขอไดม า เปน ของจาํ จะสละ ขา พเจา สละผา หม หนักผืนนีแ้ กสงฆ. . . สงฆพ งึ ใหผ าหมหนกั ผืนน้แี กภกิ ษณุ ชี ่ือน้ี ดังน.้ี เสียสละแกคณะ ภิกษุณรี ปู นน้ั พงึ เขา ไปหาภกิ ษณุ ีหลายรูป. . . แมเ จาทงั้ หลาย พงึ ใหผาหมหนกั ผนื นแ้ี กภิกษุณมี ชี อื่ น้ี ดงั น้.ี เสยี สละแกภกิ ษุรูปหนง่ึ ภกิ ษณุ รี ปู น้ันพงึ เขา ไปหาภิกษณุ รี ปู หน่ึง. . . ขาพเจา ใหผ า หม หนักผืนน้แี กแมเ จา ดังน.้ี

พระวินยั ปฎก ภิกขนุ ีวภิ ังค เลม ๓ - หนาที่ 168 บทภาชนยี  ตกิ ะนิสสัคคยิ ปาจติ ตยี  [๑๔๐] ผา หมหนกั มรี าคาเกนิ ๔ กงั สะ ภิกษุณีสาํ คัญวาเกิน ขอไดม าเปนนิสสคั คีย ตองอาบตั ิปาจติ ตีย. ผาหมหนกั มีราคาเกิน ๔ กังสะ ภกิ ษุณสี งสยั ขอไดม า เปน นิสสคั คยี ตอ งอาบตั ปิ าจิตตีย. ผา หม หนักมีราคาเกนิ ๔ กังสะ ภิกษุณสี าํ คัญวาหยอน ขอไดมา เปนนสิ สัคคีย ตองอาบัติปาจติ ตยี . ทกุ ะทุกกฏ ผา หม หนักราคาหยอน ๔ กงั สะ ภิกษณุ ีสําคญั วาเกิน ตอ งอาบัติทกุ กฏ. ผา หมหนกั มรี าคาหยอ น ๔ กงั สะ ภกิ ษุณีสงสยั ตอ งอาบัตทิ ุกกฏ. ไมตอ งอาบตั ิ ผา หม หนักมรี าคาหยอน ๔ กังสะ ภกิ ษณุ สี ําคัญวา หยอ น ไมต อ งอาบัต.ิ อนาปตตวิ าร [๑๔๑] ขอผาหมหนักมรี าคา ๔ กงั สะ เปนอยางยิ่ง ๑ ขอผา หมหนักมรี าคาหยอน ๔ กงั สะ ๑ ขอตอ ญาติ ๑ ขอตอคนปวารณา ๑ ขอเพื่อประโยชนของผอู ่ืน ๑ จายมาดว ยทรัพยข องตน ๑ ทายกประสงคใ หจ ายผาหม หนักมรี าคา

พระวนิ ัยปฎ ก ภิกขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ที่ 169แพง แตใ หจา ยผา หมหนักมรี าคาถกู ๑ วกิ ลจรติ ๑ อาทกิ งั มกิ า ๑ ไมต อ งอาบตั ิแล. จีวรวรรค สกิ ขาบท๑ ที่ ๑ จบ อรรถกถาจีวรวรรค สกิ ขาบทท่ี ๑๑ วนิ ิจฉัยในสกิ ขาบทที่ ๑๑ พึงทราบดงั นี:้ - บทวา ครปุ าปรุ ณ คอื ผา หมในฤดหู นาว. ชอ่ื วา กงั สะ ในบทวา จตุกกฺ  สปรม นี้ มรี าคา ๔ กหาปณะ; เพราะฉะน้ัน ในบทภาชนะพระผมู ีพระภาคเจา จงึ ตรสั วา มคี าเทากบั ๑๖ กหาปณะ. อรรถกถาจีวรวรรค สกิ ขาบท ท่ี ๑๑ จบ๑. อรรถกถาเปน สกิ ขาบทที่ ๑๑

พระวนิ ัยปฎก ภิกขุนวี ภิ ังค เลม ๓ - หนาที่ 170 จวี รวรรค สกิ ขาบท๑ ที่ ๒ เรอ่ื งภกิ ษณุ ถี ลุ ลนนั ทา [๑๔๒] โดยสมยั นน้ั พระผูมีพระภาคพุทธเจาประทบั อยู ณ พระ-เชตวนั อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี คร้ังน้ัน ภกิ ษุณีถุลลนันทาเปน พหูสตู เปน คนชางพูด เปน ผอู งอาจ สามารถกลา วถอยคํามีหลกั ฐาน ครน้ั ฤดูรอน พระเจา ปเสนทิโกศลทรงสะพักผาโขมพัสตรม ีคา มากเสดจ็ เขาไปหาภิกษุณีถุลลนันทาถงึ สํานัก ทรงอภิวาทภิกษณุ ถี ุลลนนั ทา แลวประทับนง่ั ณ ทสี่ มควรสวนขางหน่งึ เมอ่ื พระเจา ปเสนทิโกศลประทบั นั่ง ณ ที่สมควรสวนขา งหน่ึงแลว ภกิ ษณุ ถี ุลลนนั ทาทลู ช้แี จงธรรมกี ถา ถวายใหท าวเธอทรงเหน็ แจง สมาทาน อาจหาญ รา เริง ครัน้ ทา วเธอทรงเหน็ แจงสมาทาน อาจหาญ รา เรงิ ดว ยธรรมีกถาของภกิ ษุณีถลุ ลนันทาแลว ไดท รงปวารณาภกิ ษณุ ถี ลุ ลนนั ทาดงั นว้ี า ขาแตแมเจา ขอทา นไดโปรดบอกสง่ิ ท่ตี องประสงค. ภิกษณุ ถี ุลลนนั ทาทูลวา ขอถวายพระพร ถา มหาบพธิ มีพระราชประ-สงคจะพระราชทานแกอ าตมภาพไซร ขอไดโ ปรดพระราชทานผาโขมพสั ตรผืนที่ทรงน.้ี พระเจา ปเสนทโิ กศลทรงถวายผาโขมพสั ตรแกภ ิกษุณีถุลลนนั ทาในทันใดนัน้ แล แลวเสดจ็ ลกุ จากทีป่ ระทับ ทรงอภิวาทภกิ ษุณถี ลุ ลนนั ทา กระทําปทกั ษิณแลวเสด็จกลับ. คนทัง้ หลายพากันเพงโทษ ตเิ ตยี น โพนทะนาวา ภิกษุณีเหลา นีเ้ ปนคนมกั มาก ไมสันโดษ ไฉนจงึ ไดท ลู ขอผาโขมพัสตรทรงตอองคพระราชาเลา.๑. อรรถกถาเปน สิกขาบทท่ี ๑๒

พระวินัยปฎ ก ภกิ ขุนวี ิภงั ค เลม ๓ - หนา ที่ 171 ภิกษุณที งั้ หลายไดย นิ คนพวกนน้ั เพง โทษ ตเิ ตยี น โพนทะนาอยูบรรดาท่ีเปน ผมู ักนอย . . . ตา งกเ็ พงโทษ ตเิ ตียน โพนทะนาวา ไฉนแมเ จาถุลลนนั ทาจึงไดทลู ขอผา โขมพัสตรท รงตอ องคพ ระราชาเลา . . . ทรงสอบถาม พระผูมีพระภาคเจา ทรงสอบถามภิกษทุ ้งั หลายวา ดกู อนภกิ ษทุ ้ังหลายขา ววาภิกษุณถี ุลลนันทาทลู ขอผา โขมพัสตรท รงตอ องคพระราชา จริงหรือ. ภกิ ษุท้ังหลายกราบทูลวา จรงิ พระพุทธเจา ขา . ทรงติเตยี นแลวบญั ญตั สิ กิ ขาบท พระผูม พี ระภาคพทุ ธเจา ทรงติเตยี นวา ดกู อนภกิ ษทุ ัง้ หลาย ไฉนภกิ ษณุ ีถุลลนนั ทาจึงไดขอผาโขมพัสตรทรงตอองคพระราชา การกระทาํ ของนางน่นั ไม ไมเปนไปเพื่อความเล่อื มใสของชุมชนทย่ี งั ไมเ ล่ือมใส. . . ดกู อนภิกษุท้ังหลาย กแ็ ลภิกษณุ ที ัง้ หลายจงยกสิกขาบทนข้ี ้ึนแสดงอยางนี้วา ดังน:ี้ - พระบัญญตั ิ ๓๗. ๒. อนง่ึ ภิกษณุ ีผจู ะใหเ ขาจา ยผา หมเบา พึงใหจายไดเพยี งราคา ๒ กังสะกง่ึ เปนอยางย่งิ ถา ใหจ ายยงิ่ กวาน้นั เปนนสิ สัคคิยปาจิตตยี  . เร่อื งภกิ ษณุ ีถลุ ลนนั ทา จบ สกิ ขาบทวิภังค [๑๔๓] ท่ชี อ่ื วา ผา หม เบา ไดแก ผาชนิดใดชนดิ หน่งึ ทีส่ ําหรบัหม ในฤดรู อ น.

พระวินัยปฎ ก ภิกขนุ ีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ที่ 172 บทวา ผูจ ะใหจ าย คือ ผูจ ะขอ. บทวา พงึ ใหจา ยไดเพยี งราคา ๒ กงั สะกึ่งเปน อยางยง่ิ คือใหจายผา มรี าคาเพียง ๑๐ กหาปณะได. คาํ วา ถาใหจ า ยยง่ิ กวา นัน้ ความวา ขอผามีราคาเกนิ กวานัน้ เปนทุกกฏในประโยค เปนนิสสคั คียด ว ยไดผา มา ตองเสียสละแกส งฆ คณะ หรอืภิกษณุ รี ูปหนง่ึ . ดกู อ นภิกษทุ งั้ หลาย กแ็ ลผา เปน นสิ สัคคียน น้ั อนั ภกิ ษุณีพงึ เสียสละอยางนี้. วิธีเสยี สละ เสียสละแกสงฆ ภิกษณุ ีรปู น้ันพึงเขาไปหาสงฆ . . . แมเ จา ผา หมเบาผืนน้ขี องขา พเจามรี าคาสูงเกิน ๒ กังสะกงึ่ ขอไดมา เปน ของจาํ จะสละ ขาพเจาสละผาหม เบาผนื นี้แกสงฆ. . . สงฆพ งึ ใหผาหม เบาผนื นี้แกภ กิ ษุณมี ีชื่อน้ี ดงั น้.ี เสยี สละแกค ณะ ภิกษณุ ีรปู น้นั พึงเขาไปหาภกิ ษุณหี ลายรปู . . . แมเจาทั้งหลายพึงใหผ าหมเบาผืนน้ีแกภ กิ ษุณมี ีชอ่ื น้ี ดังน.้ี เสียสละแกภ กิ ษณุ รี ปู หน่งึ ภกิ ษุณรี ปู นัน้ พงึ เขา ไปหาภกิ ษณุ ีรปู หน่ึง . . . ขา พเจาใหผา หม เบาผืนนี้แกแ มเ จา ดงั นี้ .

พระวินยั ปฎก ภิกขุนีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ท่ี 173 บทภาชนยี  ติกะนสิ สคั คิยปาจิตตยี  [๑๔๔] ผาหม เบามีราคาเกนิ ๒ กังสะก่งึ ภกิ ษุณสี ําคัญวาเกนิ ขอไดมา เปนนิสสัคคยี  ตองอาบตั ปิ าจติ ตีย. ผา หม เบามรี าคาเกนิ ๒ กงั สะก่ึง ภกิ ษุณสี งสัย ขอไดม า เปนนิสสคั คียตอ งอาบตั ปิ าจติ ตยี . ผา หมเบามรี าคาเกิน ๒ ก่งึ สะกึ่ง ภิกษณุ สี าํ คัญวาหยอ น ขอไดมาเปน นิสสคั คยี  ตอ งอาบัติปาจิตตยี . ทกุ ะทกุ กฏ ผา หมเบามีราคาหยอน ๒ กังสะกึ่ง ภิกษณุ ีสาํ คญั วา เกิน ตองอาบตั ิทุกกฏ. ผาหมเบามรี าคาหยอน ๒ กังสะก่ึง ภิกษุณสี งสัย ตอ งอาบตั ิทกุ กฏ. ไมตองอาบัติ ผาหมเบามีราคาหยอ น ๒ กงั สะก่ึง ภกิ ษณุ ีสําคัญวา หยอน ไมตองอาบตั .ิ อนาปต ตวิ าร [๑๔๕] ขอผา หม เบามรี าคา ๒ กงั สะกึง่ เปนอยา งยงิ่ ๑ ขอผา หมเบามรี าคาหยอน ๒ กงั สะกง่ึ ๑ ขอตอญาติ ๑ ขอตอคนปวารณา ๑ ขอเพื่อประโยชนข องผอู ื่น ๑ จา ยมาดวยทรพั ยของตน ๑ ทายกประสงคใ หจ ายผา หมเบามรี าคาแพง แตใ หจา ยผา หม เบามรี าคาถูก ๑ วกิ ลจริต ๑ อาทิกัมมกิ า ๑ไมต อ งอาบัติแล.

พระวนิ ยั ปฎก ภกิ ขุนีวิภงั ค เลม ๓ - หนา ที่ 174 บทสรุป [๑๔๖] แมเ จาทั้งหลาย ธรรม คือ นิสสคั คยิ ปาจิตตยี  ๓๐ สกิ ขาบท๑ขาพเจา ยกข้นึ แสดงแลวแล ขาพเจา ขอถามแมเ จา ท้ังหลายในธรรมคือนสิ สคั คยิ -ปาจิตตยี  ๓๐ สิกขาบทเหลา น้ันวา ทา นทงั้ หลายเปนผบู ริสทุ ธ์ิ แลว หรอื ขา พเจาขอถามแมครง้ั ท่สี องวา ทานทัง้ หลายเปน ผบู ริสทุ ธิ์แลวหรอื ขาพเจา ขอถามแมค ร้ังท่สี ามวา ทานท้งั หลายเปนผูบ รสิ ุทธ์แิ ลว หรอื แมเจาท้ังหลายเปน ผูบริสุทธิ์แลวในธรรมคอื นสิ สัคคยิ ปาจิตตีย ๓๐ สิกขาบทเหลา น้ี เหตุนน้ั จึงน่งิขาพเจาทรงความนไ้ี วดวยอยา งนี้. นสิ สัคคยิ ปาจิตตีย จบ อรรถกถาจวี รวรรค สิกขาบทที่ ๑๒ วินิจฉยั ในสิกขาบทที่ ๑๒ พงึ ทราบดังน้:ี - บทวา ลหุปาปุรณ คือ ผาสําหรบั หมในฤดรู อ น. คําทเ่ี หลือตื้นทัง้ น้นั แมในสกิ ขาบททงั้ ๒. สกิ ขาบทนี้ มีสมุฏฐาน ๖ เปนกิริยา โนสญั ญาวิโมกข อจิตตกะปณณตั ตวิ ชั ชะ กายกรรม วจกี รรม มจี ติ ๓ มีเวทนา ๓ ฉะน้แี ล. อรรถกถาจีววรรค สิกขาบทที่ ๑๒ จบ๑. นิสสคั คยิ ปาจิตตยี  ๓๐ สกิ ขาบท คือ เอกโตบัญญัติ ๑๒ สิกขาบทเทานี้ กบั อภุ โตบัญญัติ๑๘สกิ ขาบท. สมนั ตปาสาทกิ า หนา ๕๓๒.

พระวนิ ยั ปฎก ภิกขุนีวภิ ังค เลม ๓ - หนา ท่ี 175 สรุปทายนิสสคั คิยปาจิตตีย ในคาํ วา อุทฺทฏิ  า โข เปนตน น้ี บณั ฑิตพึงเห็นใจความอยางนี้วา ในคาํ วา ขาแตแมเ จา ท้ังหลาย ธรรม คือ นสิ สคั คิยปาจิตตีย ๓๐ ขาพเจายกขนึ้ แสดงแลว แล น้ี ผูศึกษาพงึ ชกั ๒ สกิ ขาบท คอื โธวนสิกขาบทกบัปฏคิ คหณสกิ ขาบท ออกจากจวี รวรรคในมหาวิภังคแ ลว เพ่มิ ใหเต็มวรรคที่ ๑ดวยสกิ ขาบท คือ ภกิ ษุณีอธษิ ฐานอกาลจีวรวา เปน กาลจวี ร แลว แจกกนักับสิกขาบทวาดวยจีวรทภ่ี ิกษุณีแลกเปลย่ี นกันแลว ชิงคืนมา. ตอไปพึงชัก๗ สกิ ขาบทขา งตนแหง เอฬกโลมวรรคออกแลว เพิม่ อัญญทัตถิกสกิ ขาบท ๗สกิ ขาบทเขามาใหเ ตม็ วรรคท่ี ๒. ชกั ๓ สิกขาบท คือ ปฐมปต ตสกิ ขาบทวสั สกิ สาฎิกสกิ ขาบท และอารัญญกสกิ ขาบท ออกจากวรรคที่ ๓ แลวเพิม่วรรคที่ ๓ ใหเ ต็มดว ยปตตสนั นจิ ยสิกขาบท ครุปาปุรณสกิ ขาบท และลห-ุปาปุรณสกิ ขาบท. แมเจา ท้ังหลาย ธรรมคอื นิสสคั คยิ ปาจติ ตีย ๓๐ แมท้งั หมดอยา งนี้ คือ ๑๒ สิกขาบททีท่ รงบัญญัตไิ วแ กภ ิกษุณีทั้งหลายฝายเดียวอยา งน้ี กบั ๑๘ สกิ ขาบททีท่ รงบญั ญตั ิแกท้งั ๒ ฝา ย ขาพเจายกขน้ึ แสดงแลวแล ตามแนวทางปาฏิโมกขข ุทเทส.๑ บทที่เหลอื มนี ยั ดังกลา วแลว ท้ังนน้ั แล. ติงสกกณั ฑวรรณนาในภกิ ขนุ วี ภิ ังค ในอรรถกถาพระวินยั ชือ่ สมันตปาสาทิกา จบ๑. ปาฐะตรงน้ขี า งตนเปน ปาฏิโมกกฺขุทเฺ ทสมตฺเตน แตนี้ไปเปน ปาฏโิ มกฺขุทฺเทสมคฺ ฺเคน. ยุติอยางไร ควรพจิ ารณา. ม. ปาฏิโมกฺขทุ ฺเทสมคฺเคน