ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๔

ตำนานการเลกิ บอ่ นเบย้ี และเลกิ หวย ๕๒๓ รองจากเสมียนถึงพวกพนักงาน มักเป็นคนอยู่ประจำและฝึกหัดทำการติดต่อพ่อลูกหลานลงมา เปน็ พน้ื พนกั งานมี ๓ พวก คอื พนกั งานกองตรวจโพยมี ๖ กอง กองหนง่ึ มคี นดดี ลกู คดิ คน ๑ คนตตี ราคน ๑ พนักงานกองเตี๊ยมเถามี ๑๐ กอง กองหนึ่งมีคนบอกคน ๑ คนจดคน ๑ ในพวกพนักงาน เตย๊ี มเถาน้ี มคี นสำคญั ของขนุ บาลคน ๑ หรอื ๒ คน ซง่ึ ตอ้ งเปน็ คนทไ่ี วใ้ จไดจ้ รงิ ๆ สำหรบั รวมบญั ชี เตย๊ี มเถา คอื รวมยอดบญั ชวี า่ ในวนั นน้ั คนแทงหวยตวั ไหนเทา่ ไร ๆ รกู้ นั แตก่ บั ขนุ บาลสำหรบั กะตวั หวย ทจ่ี ะออกตอ่ ไป ทก่ี ลา่ วมาเปน็ พนกั งานประจำหนา้ ท่ี นอกจากนย้ี งั มพี นกั งานกลางสำหรบั ชว่ ยเหลอื ในหนา้ ท่ี ทั้งปวงตลอดจนคนทำครัว จึงรวมเบ็ดเสร็จประมาณ ๒๐๐ คน พนักงานในโรงหวยแบ่งกันเป็น ๒ พวก พวกพนกั งานการกลางวนั พวก ๑ พวกพนกั งานการกลางคนื พวก ๑ พนกั งานการกลางวนั มา ทำงานแต่เช้าไปจนบ่าย พนักงานการกลางคืนต้องมาถึงโรงหวยเวลา ๑๐ ล.ท. ได้กลับไปต่อเวลา สว่างเสมอทุกคืน ส่วนตัวขุนบาลนั้นต้องมาออกหวยเองทั้งโรงเช้าและโรงค่ำทุกวัน นอกจากนั้นก็มา ตรวจตราการในเวลาอน่ื บา้ ง ว่าด้วยลักษณะการออกหวย ถงึ เวลา ๕ ทมุ่ (๑๑ ล.ท.) ทโ่ี รงหวยตกี ลองสญั ญาเรยี กโพยยำ่ ๓ ลา เปน็ กำหนดใหแ้ ขวงเอา โพยหวยโรงเช้าไปส่ง แต่ชั้นก่อนตีกลองเรียกโพยหวยโรงเช้าแต่เวลายาม ๑ (๙ ล.ท.) ต่อมาขุนบาล ประสงค์จะให้มีเวลาสำหรับคนแทงหวยได้มากขึ้นจึงเลื่อนเวลาเรียกโพยออกไป ๒ ชั่วทุ่ม เมื่อตีกลอง เรียกโพยแล้ว พวกแขวงก็นำโพยไปยังโรงหวย ส่งใบนำให้ไปยังเสมียนคนที่ ๒ ส่วนโพยส่งไปยัง พนกั งานกองตรวจโพย พนักงานกองตรวจโพยแก้มัดเอาโพยออกตรวจ คน ๑ ประทับตราประจำวันของโรงหวยที่หลัง ใบโพยไปพลาง บอกยอดเงินที่เสมียนหวยเขียนไว้ที่หลังใบโพยไปพลาง อีกคน ๑ ก็ดีดลูกคิดรวมเงิน ตามไปจนสิ้นโพยแขวงหนึ่งก็จดยอดเงินส่งไปยังเสมียนคนที่ ๒ สำหรับสอบกับใบนำที่แขวงทำยื่น ทำดงั นไ้ี ปจนครบทกุ แขวง ในตอนหวยเรียกโพยนี้เป็นเวลาที่พวกแทงหวยหิ้งจะส่งโพยเข้าไปยังโรงหวย เสมียนที่ ๒ เป็นพนักงานรับโพยหวยหิ้ง และรับเงินเดิมพันจากผู้แทง แล้วทำใบรับให้เป็นสำคัญ ส่วนโพยนั้น

๕๒๔ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ส่งไปให้เสมียนกองตรวจโพยตีตราประจำวันแล้วก็เอาขึ้นแขวนไว้ใกล้ข้างหน้าโรง ส่วนโพยสามัญ เอาแขวนไวต้ อ่ เขา้ มาขา้ งใน เมื่อเสมียนคนที่ ๒ ตรวจยอดเงินที่พนักงานกองตรวจโพยส่งมา สอบกับใบนำของแขวงจน ครบทุกแขวงแล้ว จึงรวมยอดเงินขึ้นเสนอต่อขุนบาลว่า เดิมพันหวยโรงเช้าวันนั้นเป็นเงินเท่านั้น เมื่อเสร็จการตรวจดังกล่าวมานี้แล้วก็เป็นอันเสร็จ ขุนบาลจึงให้ตีกลองสัญญา ๓ ที เรียกว่าตีปุโหละ บอกวา่ จะไมร่ บั ใหแ้ ทงหวยแตเ่ วลานน้ั อกี ตอ่ ไป เปน็ อนั ถงึ เวลาทจ่ี ะออกหวย หลักที่ขุนบาลจะเลือกตัวหวยออกนั้น สิ่งสำคัญก็โพยเถา คือบัญชีคนแทงหวยวันก่อนๆ ที่ให้ ตรวจจดไว้ ว่าวันไหนคนแทงตัวใดมากน้อยอย่างไร ตรวจเทียบกันถอยหลังขึ้นไปตั้งเจ็ดวันแปดวัน คิดดูทางวิถีจิตของคนแทงหวยว่าจะเป็นอย่างไร แล้วคิดเลือกตัวหวยออก หลีกเลี่ยงอย่าให้แทงถูก โพยเถาของขนุ บาลเปน็ ของทต่ี อ้ งปกปดิ ซอ่ นเรน้ อยา่ งทส่ี ดุ เพราะถา้ นกั เลงไดไ้ ป จบั หลกั ทข่ี นุ บาลเลอื ก ตวั หวยไดแ้ ลว้ กอ็ าจจะแทงถกู ไดไ้ มย่ าก เล่ากันว่า แต่ก่อนขุนบาลเอาตัวหวยออกมาแขวนไว้ในเวลาให้คนแทง เหมือนอย่างเมื่อครั้ง เจ๊สัวหง แต่ถูกพวกในโรงหวยลักลอบดูตัวหวยบ้าง แม้ที่สุดจำตำหนิเชือกที่แขวนตัวหวยได้โดยความ สงั เกตบา้ ง บอกใหค้ นขา้ งนอกแทงถกู จงึ ตอ้ งเลกิ วธิ เี อาหวยออกแขวนกอ่ นนน้ั เสยี รอจนถงึ เวลาหา้ มแทง แลว้ ขนุ บาลจงึ เขา้ ไปหยบิ ตวั หวยใสถ่ งุ เอาออกมาแขวนทใ่ี นมณฑลกลางโรง แลว้ เปลอ้ื งถงุ ออกใหเ้ หน็ ตวั หวยในขณะนน้ั เปน็ ประเพณดี งั นม้ี าจนเลกิ หวย เมื่อขุนบาลออกหวยโรงเช้าแล้ว ลงมือจัดเรื่องโพยหิ้งก่อน ถ้าหวยกินเจ้าของก็คืนเอาโพยไป ถา้ หวยถกู กส็ ง่ โพยใหพ้ นกั งานแกโ้ พยออกตรวจ ตรวจโพยหวยหง้ิ แลว้ จงึ ตรวจโพยสามญั ลกั ษณะตรวจ โพยสามัญนั้น ต้องเรียกระดมคนทั้งพนักงานกองตรวจโพยและกองเตี๊ยมเถามาช่วยกันตรวจ แต่การที่ ตรวจชน้ั นป้ี ระสงคเ์ พยี งจะดวู า่ โพยแขวงไหนถกู กใ่ี บ แกใ้ บโพยออกดตู วั หวยทเ่ี ขยี นไวข้ า้ งในแลว้ กนั โพย ทม่ี หี วยถกู ไวพ้ วก ๑ กนั โพยทห่ี วยกนิ ไวพ้ วก ๑ ครน้ั กนั เสรจ็ แลว้ จงึ รวมโพยทห่ี วยถกู สง่ ไปยงั “กองนบั ตวั ถกู ” อกี กอง ๑ ซง่ึ เปน็ ผชู้ ำนาญ และมคี นไวใ้ จของขนุ บาลหรอื ตวั ขนุ บาลอยกู่ ำกบั ดว้ ย ตรวจดเู หน็ วา่ เป็นการถูกต้องก็ประทับตราประจำวันลงตรงตัวหวยที่ถูกทุกใบโพย ถ้าหากว่าเห็นวิปลาศ ดังขาด เครอ่ื งหมายตวั อกั ษรเชน่ ก ขาดไมไ้ ตค่ ู้ ๘ เปน็ ตน้ ขนุ บาลกต็ ดั สนิ “ตกี นิ ” คอื วา่ กนิ ใหป้ ระทบั ตราลง ทต่ี วั หวยนน้ั หลายดวง แลว้ ไมย่ อมใช้ เงนิ ให้

ตำนานการเลกิ บอ่ นเบย้ี และเลกิ หวย ๕๒๕ พอตรวจคิดจำนวนเงินรู้เป็นยุติว่าหวยหิ้งถูกเท่าใด ก็ใช้เงินให้ทันที ส่วนหวยสามัญแขวงใด มีหวยถูกเท่าใด เสมียนคนที่ ๒ ก็คิดบัญชีหักเงินกับแขวงให้เสร็จในขณะนั้น คือว่าหวยโรงเช้าวันนั้น เงนิ เดมิ พนั ของแขวงนน้ั เทา่ นน้ั ถกู เทา่ นน้ั กนิ เทา่ นน้ั หกั เดมิ พนั ทก่ี นิ ใชห้ วยทถ่ี กู เปน็ เงนิ เทา่ นน้ั เหลือเงินเดิมพันที่แขวงจะต้องนำส่งโรงหวยหรือถ้าถูกมาก ๆ โรงหวยจะต้องเพิ่มเงินให้แขวงเท่านั้น เป็นยุติกันทุกแขวง ในเวลาเมื่อขุนบาลตรวจโพยหวยถูกดังกล่าวมานี้ พวกพนักงานเตี๊ยมเถาก็ลงมือตรวจเตี๊ยมโพย ส่วนที่หวยกินพร้อมกัน การที่เตี๊ยมเถานั้นสำหรับจะให้ขุนบาลรู้ว่าหวยโรงเช้าวันนั้น ตัวไหนมีจำนวน คนแทงมากกวา่ กนั โดยลำดบั ลงมา เพอ่ื ขนุ บาลจะไดค้ ดิ ออกหวยโรงคำ่ หลกี เลย่ี งไมใ่ หถ้ กู แทงหู้ ลกั ษณะ เตี๊ยมนั้นแบ่งพนักงานออกเป็น ๑๐ กอง ประสงค์จะให้พนักงานเตี๊ยมรู้โพยเถาแต่คนละเล็กละน้อย ไม่ให้สามารถหาหลักฐานสำหรับแทงหวยได้ กองเตี๊ยมเถากอง ๑ มีคนขานโพยคน ๑ คนแต้มคน ๑ คนขานโพยอ่านแต่ชื่อตัวหวยที่มีในใบโพยไม่ต้องบอกเรือนเงิน ผู้แต้มมีกระดาษเขียนตัวหวยเรียงกันไว้ ในนั้น ผู้อ่านขานตัวไหนครั้ง ๑ ก็แต้มหมึกลงเป็นคะแนนที่ตัวหวยนั้นครั้ง ๑ พอหมดจำนวนโพยใน กองของตน ก็เขียนรวมยอดบอกจำนวนที่แทงว่าตัว ก มีคนแทงกี่คน ตัว ข มีคนแทงกี่คนเป็นต้น จนตลอดทกุ ตวั หวย แลว้ ไปสง่ ให้ “เตย๊ี มใน” อนั เปน็ คนสนทิ ของขนุ บาลทเ่ี ปน็ ผสู้ ำหรบั รวมยอดเตย๊ี มเถา ทกุ แขวงเสนอตอ่ ขนุ บาล ครน้ั เสรจ็ การเตย๊ี มเถาแลว้ กเ็ ปน็ เสรจ็ การสว่ นหวยโรงเชา้ ถงึ เวลาทจ่ี ะเตรยี มการ สำหรบั ออกโรงคำ่ ตอ่ ไป ลกั ษณะการออกหวยโรงคำ่ กเ็ ปน็ ทำนองเดยี วกนั กบั หวยโรงเชา้ หมดทกุ อยา่ งจะตอ้ งอธบิ ายแตเ่ รอ่ื ง เขียนโพยซึ่งแปลกออกไปสักเล็กน้อย เพราะเมื่อคนไปแทงหวยในตอนเย็น บอกเสมียนหวยไว้เสร็จว่า ให้แทงหวยโรงค่ำอย่างไร ๆ บางคนสั่งว่าหวยที่แทงวันนั้นถ้าโรงเช้ากินให้แทงตามโรงค่ำอีก ถ้าเช่นนี้ เสมียนก็เรียกเงินไว้เสร็จ และบางทีถึงเขียนโพยเตรียมไว้แต่เวลาหวยโรงเช้ายังไม่ออก แต่บางคนสั่งว่า ถา้ ถกู โรงเชา้ ใหแ้ ทงหู้ คอื เพม่ิ เงนิ แทงหวยตวั นน้ั ๆ โรงเยน็ ยกตวั อยา่ งดงั วา่ แทงตวั ก กบั ตวั ข ตวั ละ บาท ๑ แล้วสั่งไว้ว่าถ้าหวยโรงเช้าออกตัว ๑ ตัวใด ให้เอาเงินที่ขุนบาลใช้ให้แทงอีกตัว ๑ ในโรงค่ำทั้ง ๓๐ บาทก็ดี หรือแต่ ๒๐ บาทก็ดี อย่างนี้เรียกว่าแทงหู้ ลักษณะแทงหู้ต้องถูกเสียตัว ๑ ก่อนแล้ว จงึ แทงดว้ ยเงนิ กำไร เพราะฉะนน้ั การทจ่ี ะไดแ้ ทงหรอื ไมไ่ ดแ้ ทงจะรไู้ ดต้ อ่ เมอ่ื หวยโรงเชา้ ออกแลว้ ดว้ ยเหตนุ ้ี เสมียนหวยได้แต่จดคำสั่งไว้ในสมุดโผ ถ้าหวยโรงเช้าออกกินก็แล้วไป ถ้าถูกก็ต้องเขียนโพยแทงโรงค่ำ แทงใหเ้ ขา แตค่ นแทงมหี ลายรายมากดว้ ยกนั มกั ถกู บา้ ง กนิ บา้ ง เปน็ ปรกติ เสมยี นหวยจงึ ตอ้ งคอยฟงั

๕๒๖ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ หวยโรงเช้าออกทุก ๆ คืน พอหวยออกคนโรงหวยก็เที่ยวเดินร้องบอกว่าหวยออกตัวไหน เสมียนหวย รู้ว่าหวยออกตัวไรแล้วก็ลงมือเขียนโพยหวยค่ำไปส่งแขวงอีกครั้ง ๑ เหมือนกับที่ส่งโพยหวยโรงเช้า แตแ่ ขวงทอ่ี ยหู่ า่ งไกล เชน่ แขวงสามเสนหรอื ถนนตกเปน็ ตน้ ทเ่ี สมยี นจะรตู้ วั หวยออก และเขยี นโพยสง่ ให้ไม่ทัน แขวงมาส่งโพยหวยโรงเช้าต้องรับเอาโผของเสมียนหวยมาด้วย มาหาที่ตรวจโผเขียนโพยหวย โรงค่ำที่แห่งใดแห่ง ๑ ใกล้โรงหวย ให้ทันส่งเวลาเรียกโพย โพยหวยโรงค่ำน้อยกว่าโรงเช้า ตีกลอง เรยี กโพยเวลาราว ๓ นาฬกิ า ก.ท. พอ ๔ นาฬกิ าเศษ กต็ รวจโพยเสรจ็ ไดอ้ อกหวยโรงคำ่ เวลาออกหวยมีผิดปรกติปีละ ๒ คราว คือเมื่อออกพรรษาคราว ๑ เพราะคนตื่นกันเข้ามา เลน่ หวยมากกวา่ ปรกตหิ ลายเทา่ กวา่ จะไดอ้ อกหวยโรงเชา้ ตอ่ ราว ๔ นาฬกิ า ก.ท. หวยโรงคำ่ กต็ อ้ งเลอ่ื น มาออกจนเวลาเช้าถึง ๘ หรือ ๙ นาฬิกา ก.ท. ทั้ง ๓ วัน อีกคราว ๑ ก็ตรุษจีน นั่นขุนบาลประสงค์จะ ใหพ้ วกทท่ี ำงานในโรงหวยไดไ้ ปเลน่ ตรษุ รน่ เวลาเขา้ มาเรยี กโพยหวยโรงเชา้ แตบ่ า่ ย ๕ นาฬกิ า ออกหวย โรงเชา้ ราว ๘ นาฬกิ า หวยโรงคำ่ ออกราว ๑๑ นาฬกิ า พอเทย่ี งคนื กป็ ลอ่ ยใหค้ นกลบั ทง้ั ๓ วนั การออกหวยในส่วนแขวงหัวเมืองนั้น พอเช้าขึ้นรู้ว่าหวยโรงเช้าโรงค่ำเมื่อคืนที่ล่วงแล้วออกตัวไร แขวงกเ็ ปดิ กำปน่ั เอาสมดุ โผออกมาคดิ บญั ชกี นิ และถกู เหมอื นอยา่ งในโรงหวยทก่ี รงุ เทพ ฯ แลว้ มอบโผคนื ใหเ้ สมยี นหวยไปสำหรบั เขยี นหวยในวนั นน้ั ตอ่ ไป ลกั ษณะการออกหวยเปน็ ดงั แสดงมาน้ี ว่าด้วยเงินอากรหวย ในบรรดาการงานทใ่ี ชค้ นมาก เหน็ จะไมม่ กี ารอนั ใดทท่ี ำเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยยง่ิ ขน้ึ ไปกวา่ อากรหวย นับตั้งแต่วิธีจัดหน้าที่ต่าง ๆ ตลอดจนฝึกหัดผู้คนใช้สอยประจำการล้วนคล่องแคล่วชำนิชำนาญ ใครได้ ไปดูในโรงหวย เพียงเห็นแต่พวกเด็ก ๆ ที่เขาหัดให้ตรวจโพยก็ต้องเห็นเป็นอัศจรรย์ บางทีถึงนึกว่า นา่ เสยี ดาย การทท่ี ำไดเ้ รยี บรอ้ ยถงึ ปานนน้ั ไปเปน็ ปรปกั ษเ์ สยี กบั ความเจรญิ ของบา้ นเมอื ง หาไมก่ จ็ ะเปน็ ของ ควรอวดแขกบา้ นแขกเมอื งไดส้ กั อยา่ งหนง่ึ ขอ้ ทก่ี ารอากรหวยทำเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยไดน้ น้ั เพราะเหตทุ ่ี นายอากรเป็นผู้ที่จะได้จะเสียในวิธีที่ทำการ ถ้าทำดีก็รวย ถ้าทำพลาดก็ฉิบหาย เพราะฉะนั้นถึง นายอากรจะเปลย่ี นตวั กนั เปน็ ปี ๆ ความมงุ่ หมายของผเู้ ปน็ นายอากรทกุ คนยอ่ มเปน็ อยา่ งเดยี วกนั คอื คดิ อา่ น แต่จะให้การสะดวกดีอย่างที่สุด และให้เปลืองตัวน้อยที่สุดด้วยกันทั้ง ๒ สถาน เมื่อนายอากรคนใด เห็นว่าวิธีการทำอย่างใดดี ก็เอาเป็นแบบอย่างทำตามต่อกันมา วิธีการอย่างใดจะต้องแก้ไขหรือจะต้อง คดิ ขน้ึ ใหม่ กต็ อ้ งทำโดยความระมดั ระวงั ไมส่ มุ่ สส่ี มุ่ หา้ ครน้ั ไดว้ ธิ อี ยา่ งใดดี คนภายหลงั กต็ อ้ งเอาอยา่ งนน้ั

ตำนานการเลกิ บอ่ นเบย้ี และเลกิ หวย ๕๒๗ เปน็ แบบแผนทำตอ่ ๆ กนั มา ดว้ ยเหตนุ ก้ี ารในอากรหวยจงึ มแี บบแผนทำลงรปู เรยี บรอ้ ย จนแทบจะไมม่ ี ทางที่จะแก้ไขให้สะดวกดียิ่งขึ้นไปได้ เว้นอย่างเดียวแต่เรื่องรักษาความสะอาดในโรงหวย ส่วนพวกคน ทำการอากรหวยตง้ั แตเ่ สมยี นเขยี นหวยจนพนกั งานในโรงหวย เปน็ คนทำประจำทอ่ี ยโู่ ดยมาก ใครทำการ อยา่ งใดทำอยา่ งนน้ั เสมอทกุ ๆ วนั กช็ ำนชิ ำนาญ วา่ โดยยอ่ เพราะอากรหวยอาศยั ความคนุ้ เคยเปน็ หลกั ทำติดต่อกันมาช้านาน วิธีการจึงเป็นระเบียบเรียบร้อยถึงที่สุดที่จะเป็นได้ การอย่างอื่นในอากรหวยได้ อธบิ ายมาเสรจ็ แลว้ ในตอนนจ้ี ะกลา่ วถงึ การอนั เกย่ี วดว้ ยเรอ่ื งเงนิ ในอากรหวยตอ่ ไป ประเพณีในการอากรหวยถือเป็นหลักอย่าง ๑ ที่ต้องใช้เงินสดกันไม่ให้ติดค้าง ที่จำเป็นจะต้อง ติดค้างบ้างก็มีกำหนดแน่นอนไม่หละหลวม ยกตัวอย่างเหมือนดังการส่งเงินเดิมพันที่เสมียนหวยส่ง แขวงก็ดี ที่แขวงส่งขุนบาลก็ดี จะส่งเงินเดิมพันทุกวันพร้อมกับโพยหวยไม่ได้ ด้วยจะต้องมีเงินสำรอง ไวส้ ำหรบั ใชค้ นถกู หวย ทง้ั ทแ่ี ขวงและทร่ี า้ นเขยี นหวย เขาจงึ ตง้ั กำหนดเงนิ สำรอง เปน็ ตน้ วา่ เสมยี นหวย คน ๑ แขวงยอมให้เอาเงินเดิมพันไว้เป็นเงินสำรองได้เท่านั้น ๆ เป็นกำหนด ต่างกันตามที่เป็นร้านมี คนแทงมากหรือน้อย ถ้าเงินเดิมพันอยู่ในมือมากกว่ากำหนดเมื่อใดต้องส่งทันที ถ้าขืนเอาไว้แม้เกินไป จนบาท ๑ กป็ รบั สว่ นแขวง ขนุ บาลกก็ ำหนดเงนิ สำรองใหอ้ ยา่ งเดยี วกนั แตถ่ งึ เวลาหวยออก เมอ่ื คดิ บัญชีเงินได้เสียเป็นต้องสอบให้รู้กันทุกวัน ว่ามีตัวเงินสดของขุนบาลอยู่ที่แขวงใดเท่าใด และแขวงก็ สอบวา่ มตี วั เงนิ สดของแขวงอยทู่ เ่ี สมยี นหวยคนใดเทา่ ใดทกุ ๆ วนั ดงั นเ้ี ปน็ ตวั อยา่ ง สว่ นเงนิ อากรทข่ี นุ บาลตอ้ งสง่ พระคลงั นน้ั ไดย้ นิ วา่ เมอ่ื แรกตง้ั อากรหวยในรชั กาลท่ี ๓ เงนิ อากร หวยเพียงปีละ ๒๐,๐๐๐ บาท มาถึงรัชกาลที่ ๔ เงินอากรมากขึ้นเป็นปีละสองพันห้าร้อยชั่ง คือ ๒๐๐,๐๐๐ บาท* เงินอากรหวยขึ้นมากถึงที่สุดเมื่อรัตนโกสินทร์ศก ๑๓๐ ตรงกับปีกุน พ.ศ. ๒๔๕๔ ในรชั กาลปจั จบุ นั น้๑ี เปน็ เงนิ ปลี ะ ๓,๘๔๙,๖๐๐ บาท วธิ สี ง่ เงนิ อากรหวย รฐั บาลใหส้ ง่ เหมอื นกบั เงนิ ภาษอี ากรผกู ขาดอยา่ งอน่ื คอื นายอากรตอ้ งนำเงนิ สง่ พระคลงั ลว่ งหนา้ เทา่ อตั ราเงนิ งวด ๓ เดอื น รฐั บาล เอาไว้เป็นเงินประกัน ๒ เดือน เป็นเงินงวดสำหรับเดือนต้นเดือน ๑ ต่อไปพอขึ้นเดือนใหม่นายอากร ตอ้ งสง่ เงนิ งวดสำหรบั เดอื นนน้ั ลว่ งหนา้ ตง้ั แตเ่ ดอื นท่ี ๒ เปน็ ตน้ ไป จนถงึ เดอื นท่ี ๑๑ ท่ี ๑๒ รฐั บาลจงึ ยอมหกั เงนิ ประกนั ใหเ้ ปน็ เงนิ งวดตอ่ ไปจนสน้ิ ปี * ตามบัญชขี องสังฆราชปลั ควั มใี นหนงั สอื เซอร์ จอห์น เบาวริง ๑ รชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั

๕๒๘ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ เงินเดิมพันคนแทงหวยในตอนหลังนี้ ทราบว่าหวยโรงเช้าราว ๓๐,๐๐๐ บาท หวยโรงค่ำราว ๑๐,๐๐๐ บาท รวมกันราวคืนละ ๔๐,๐๐๐ บาท เป็นปานกลาง บางทีถึงเดือนละ ๕๐,๐๐๐ บาทก็มี เวลาตรุษจีนเดิมพันมากกว่าปรกติราวคืนละ ๒๐,๐๐๐ บาท แต่ออกพรรษาวันเดือน ๑๑ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ๒ คืนนี้เงินเดิมพันขึ้นไปถึงคืนละราว ๑๒๐,๐๐๐ บาท บางปีถึง ๑๔๐,๐๐๐ บาทก็มี โดยปรกติ ขุนบาลจะต้องออกหวยให้กินคืนหนึ่งราวสัก ๑๐,๐๐๐ บาท จึงจะไม่ขาดทุน เพราะเงิน อากรต้องส่งพระคลังมาก และค่าใช้สอยในการทำอากรหวยก็มาก และยังบางทีหวยตาย เขาแทงถูก ขนุ บาลตอ้ งใชเ้ ขามาก ๆ คนื ๑ ตง้ั ๑๐,๐๐๐ บาท บางทถี งึ ๓๐,๐๐๐ บาท กม็ กั มเี นอื ง ๆ ทกุ ปไี มข่ าด แตถ่ งึ กระนน้ั นายอากรกค็ งไดก้ ำไรมากบา้ งนอ้ ยบา้ งทกุ ปี ทจ่ี ะขาดทนุ นน้ั นอ้ ยนกั เคยไดย้ นิ วา่ นายอากร หวยขาดทุน ถึงรัฐบาลต้องให้คืนอากรกลางปีแต่ครั้งเดียว เหตุที่ขาดทุนครั้งนั้นเพราะไม่มีตัวเงินสด จะสำรองส่งเงินงวดของหลวง ด้วยธรรมดาการแทงหวยไม่เสมอกันตลอดปี ในตอนต้น ๆ ปีไปจนเข้า พรรษาเดมิ พนั หวยนอ้ ยกวา่ ตอนปลายปี นายอากรออกหวยกนิ ไมใ่ ครท่ ว่ มเงนิ งวดของหลวง ตอ้ งหาเงนิ จากที่อื่นมาสำรองไว้ส่งแทนเงินที่ขาด นายอากรคนนั้นหาเงินสำรองได้ไม่พอจึงต้องออกจากตำแหน่ง ขนุ บาล แตก่ ย็ งั มผี อู้ น่ื ทจ่ี ะรบั ทำอากรเปน็ อนั มาก จงึ ไดป้ ระมลู อากรหวยมามไิ ดข้ าด จนเมอ่ื ปที ส่ี ดุ บอ่ น ทจ่ี ะเลกิ เงนิ อากรหวยยงั สงู ถงึ ๓,๔๒๐,๐๐๐ บาท ว่าด้วยเลิกหวย เรื่องที่จะเลิกอากรหวย เมื่อในรัชกาลที่ ๕ เป็นข้อซึ่งทรงพระราชดำริตกลงแล้วว่าจะเลิกก็จริง แต่ยังหาได้มีความคิดเป็นยุติว่าจะเลิกเมื่อไรในครั้งนั้นไม่ ด้วยเงินผลประโยชน์แผ่นดินที่ได้จากอากร บ่อนเบี้ยกับอากรหวยรวมกัน เคยได้อยู่เป็นอย่างมากถึงปีละ ๙,๑๗๐,๖๓๕ บาท จะตัดขาดหมด ในทันที หรือแม้แต่ภายในน้อยปี เกรงผลประโยชน์สำหรับใช้ราชการแผ่นดินที่จะเกิดขึ้นทดแทนทาง อื่นจะขึ้นไม่ทันกัน ก็จะกลับเป็นเหตุติดขัดในการงานที่จะทรงจัดราชการบ้านเมืองเพราะเงินไม่พอจ่าย ดว้ ยเหตนุ ค้ี วามมงุ่ หมายในรชั กาลกอ่ น๑มอี ยเู่ พยี งจะผอ่ นลดบอ่ นเบย้ี ลงโดยลำดบั เมอ่ื เลกิ บอ่ นเบย้ี หมดแลว้ จงึ จะเลกิ อากรหวยตอ่ ทหี ลงั มาถงึ รชั กาลปจั จบุ นั ๒น้ี เมอ่ื โปรดใหเ้ ลกิ บอ่ นเบย้ี ตอ่ มาจนเหลอื อยแู่ ต่ ๕ ตำบล ความปรากฏ เพยี งวา่ มพี ระราชประสงคจ์ ะใหเ้ รง่ เลกิ บอ่ นเบย้ี และอากรหวยใหเ้ รว็ กวา่ แตก่ อ่ น ไดโ้ ปรดใหก้ ระทรวงพระคลงั ๑ รชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ๒ รชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั

ตำนานการเลกิ บอ่ นเบย้ี และเลกิ หวย ๕๒๙ รวบรวมเงินเหลือจ่ายประจำปีเตรียมไว้ทดแทนเงินที่จะตก คนทั้งหลายภายนอกยังเข้าใจกันอยู่ว่า กระทรวงพระคลงั คงจะเลกิ บอ่ นใหห้ มดกอ่ น แลว้ จงึ คดิ เลกิ อากรหวยตอ่ ไป เพราะเงนิ อากรทง้ั ๒ อยา่ ง รวมกนั แมเ้ มอ่ื เลกิ บอ่ นเบย้ี ไปเปน็ อนั มากแลว้ ในปเี ถาะ พ.ศ. ๒๔๕๘ เงนิ ยงั มากถงึ ปลี ะ ๖,๖๐๐,๐๐๐ บาท อีกประการหนึ่งการที่จะเลิกอากรหวยไม่มีทางที่จะผ่อนลดลงได้เหมือนกับบ่อนเบี้ย ต้องคงไว้ ทั้งนั้น หรือเลิกหมดในคราวเดียว ด้วยเหตุนี้คนภายนอกจึงไม่ได้คาดว่ากระทรวงพระคลังจะสามารถ เลกิ อากรหวยไดโ้ ดยเรว็ ไมม่ ใี ครรวู้ า่ พระเจา้ พย่ี าเธอ กรมพระจนั ทบรุ นี ฤนารถ เสนาบดกี ระทรวงพระคลงั ได้ทรงพยายามตระเตรียมการมาแล้วหลายปี ครั้นเห็นประกาศปรากฏว่าทรงพระกรุณาโปรดให้เลิก อากรและห้ามการเล่นหวย ตั้งแต่ปีมะโรง พ.ศ. ๒๔๕๙ ไป ก็เป็นการผิดคาดประหลาดใจของคน ทั้งหลาย เป็นเหตุให้บังเกิดความชื่นชมยินดีในพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทว่ั ไป อากรหวย ก.ข. แรกตง้ั ขน้ึ ในเมอื งไทยในรชั กาลท่ี ๓ เมอ่ื ปมี ะแม พ.ศ. ๒๓๗๘ เลกิ ในรชั กาลท่ี ๖ เมอ่ื ณ วนั ท่ี ๑ เมษายน ปมี ะโรง พระพทุ ธศกั ราช ๒๔๕๙ ประมวลเวลาอายขุ องอากรหวย ก.ข. ตง้ั แต่ เกดิ ขน้ึ ในเมอื งไทยจนกระทง่ั เลกิ ลบั ดบั สญู พอได้ ๘๑ ปี ว่าด้วยคุณและโทษของหวยและบ่อนเบี้ย จะกล่าวแถมท้ายถึงคุณและโทษของหวยและบ่อนเบี้ยต่อไปอีกสักหน่อย อากรทั้ง ๒ อย่างนั้น เป็นการค้าความชั่วก็จริง แต่จะค้นหาข้อที่เป็นคุณก็มีอยู่บ้าง จะว่าแต่ที่เป็นข้อสำคัญ คือ ที่เป็น อุบายการเก็บภาษีจากราษฎรอย่างหมดจด (ที่ว่าหมดจดนั้นไม่ได้หมายความว่าดี) ถ้าหากว่าประสงค์ แต่จะให้ได้เงินเป็นประมาณแล้ว ไม่มีวิธีเก็บภาษีอากรอย่างอื่นจะสะดวกยิ่งกว่าอากรหวยและบ่อนเบี้ย เพราะรัฐบาลไม่ต้องตั้งพิกัดอัตราเรียกเร่งรบกวนให้ราษฎรบ่นว่าเดือดร้อน ราษฎรก็พากันสมัครหาเงิน มาเสียให้รฐั บาล แม้สนิ้ เน้อื ประดาตวั ที่สุดถึงจะต้องขายสมบตั บิ ้านช่องตลอดจนขายตวั เอง ก็ยงั เต็มใจ ที่จะเสียภาษีโดยทางบ่อนเบี้ยและอากรหวย ไม่มีคนเสียคนใดที่จะบ่นว่าเดือดร้อนเพราะมีบ่อนเบี้ยหรือมี โรงหวยอยา่ งวา่ เวลาโทมนสั เมอ่ื เลน่ หวยเลน่ เบย้ี เสยี ทรพั ยม์ าก กโ็ ทษตวั เองวา่ เพราะคดิ ไมถ่ กู หรอื เคราะห์ ไม่ดี ที่จะโทษหวยและบ่อนเบี้ยนั้นหามีไม่ ส่วนคุณของหวยและบ่อนเบี้ยเห็นมีอยู่เท่านี้ แต่ส่วนโทษ นั้นมีเป็นอเนกปริยาย ว่าโดยย่อก็คือเป็นเหตุที่ทำให้ไพร่บ้านพลเมืองยากจน ไม่มีกำลังที่จะประกอบ การให้ตนเองและบ้านเมืองมีความเจริญประการหนึ่ง เป็นเหตุให้ไพร่บ้านพลเมืองเกิดนิสัยเป็นคนพาล

๕๓๐ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ สนั ดานชว่ั ประการ ๑ แตถ่ า้ จะพจิ ารณาตอ่ ไปวา่ หวยกบั บอ่ นเบย้ี ใหโ้ ทษผดิ กนั อยา่ งไร เหน็ วา่ บอ่ นเบย้ี ให้โทษแก่คนชั้นต่ำเป็นพื้น เพราะการเล่นเบี้ยต้องไปเล่นถึงบ่อน จึงมักไปเล่นแต่คนชั้นต่ำ คนชั้นสูงที่ไป เล่นเบี้ยถึงบ่อนโดยตรง หรือลักเล่นเบี้ยตามบ้านเรือนมีไม่มากมายเท่าใดนัก ส่วนหวยนั้นให้โทษแก่ คนชน้ั สงู มากกวา่ คนชน้ั ตำ่ เพราะอาจจะเลน่ ไดใ้ นทล่ี บั ไมต่ อ้ งออกหนา้ ไปแทงถงึ โรงหวย ผดู้ จี งึ ชอบเลน่ กระบวนทางไดเ้ สยี กผ็ ดิ กนั เลน่ เบย้ี นน้ั มที นุ ไปเลน่ เทา่ ใดกม็ กั เลน่ หมดพกในเวลาเดยี ว แตเ่ ลน่ หวยชกั ทนุ ทีละน้อยค่อยเล่นค่อยเปลืองไป ถ้าจะอุปมาว่าด้วยลักษณะที่เสีย คนเล่นเบี้ยเหมือนเป็นอหิวาตกโรค คนเล่นหวยเหมือนเป็นวัณโรค ใครลงได้เป็นแล้วก็มักตาย ผิดกันแต่อย่างหนึ่งตายเร็ว อีกอย่างหนึ่ง ตายช้า ที่นักเลงเล่นเบี้ยหรือเล่นหวยคนใดจะเล่นรวยจนถึงตั้งตัวได้เพราะการเล่นเบี้ยเล่นหวยนั้นยังไม่ เคยปรากฏตวั เลย กลา่ วกนั วา่ พระภาษเี ลก็ ตง้ั ตวั ไดจ้ นถงึ ไดส้ รา้ งวดั ดว้ ยเลน่ เบย้ี มอี ยคู่ น ๑ แตก่ ม็ ใิ ช่ รวยเพราะแทงถั่วโปหรือแทงหวย ที่ตั้งตัวได้เพราะรับผูกอากรบ่อนเบี้ยและทำภาษีอากรอย่างอื่นด้วยจึง ไดร้ วย จนไดส้ รา้ งวดั ภาวนาภริ ตาราม อนั ปรากฏอยใู่ นคลองบางกอกนอ้ ยนน้ั แตถ่ งึ จะมบี า้ งกไ็ มถ่ งึ หนง่ึ ใน หมื่นในแสนของจำนวนคนที่เสียทรัพย์เสียตัวป่นปี้ไปเพราะหลงเล่นเบี้ยและเล่นหวย เพราะฉะนั้นที่ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพยายามมาทั้ง ๒ รัชกาล จนได้เลิกหวยและบ่อนเบี้ยหมดสิ้นสยามประเทศนี้ ควรคนทง้ั หลายจะระลกึ ถงึ พระเดชพระคณุ เปน็ ลน้ เกลา้ ฯ ทว่ั กนั แต่อีกฝ่ายหนึ่ง ที่ใครจะหวนกลับไปติโทษรัฐบาลแต่ก่อน แม้แต่ครั้งกรุงเก่าในข้อที่ตั้งอากร บอ่ นเบย้ี และอากรหวยขน้ึ กด็ ี หรอื ในขอ้ ทย่ี อมใหอ้ ากรทง้ั ๒ นม้ี มี าเปน็ ชา้ นานกด็ ี กห็ าควรไม่ เพราะ รัฐบาลทั่วทุกประเทศจำต้องมีเงินสำหรับใช้สอยในการปกครองบ้านเมือง ก็ต้องขอเฉลี่ยเรี่ยไรมาจาก ราษฎร จึงต้องคิดวิธีเก็บภาษีอากร โดยประสงค์จะให้ได้เงินมาให้พอใช้ในการปกครองบ้านเมืองนั้น อย่างหนึ่ง จะเก็บแต่พอสมควรแก่กำลังที่ราษฎรจะเสียได้ คือใครมีน้อยก็ให้เสียแต่น้อย ใครมั่งมีมาก ก็ให้เสียมากขึ้นไปตามกำลังนั้นอย่างหนึ่ง ด้วยเหตุนี้รัฐบาลจึงต้องคิดวิธีเก็บภาษีอากรเป็นหลายอย่าง หลายประการ แต่เมื่อจะคิดเก็บภาษีอากรอย่างใด ย่อมคิดโดยตั้งใจจะมิให้ราษฎรได้ความเดือดร้อน และมใิ หเ้ ปน็ การเสอ่ื มเสยี แกบ่ า้ นเมอื ง กอ็ ากรบอ่ นเบย้ี กด็ ี อากรหวยกด็ ี มไิ ดเ้ ปน็ การบงั คบั เรยี กเอาเงนิ ทอง แล้วแต่ใครจะสมัครเล่นก็เล่น ไม่สมัครเล่นก็แล้วไป จึงนับว่าไม่เป็นการเดือดร้อนแก่ราษฎร ข้อที่เกรงว่า จะเป็นการเสื่อมเสียแก่บ้านเมืองนั้นเล่า ในชั้นแรกเมื่อคนยังเล่นกันน้อย ก็ยังไม่ปรากฏการเสื่อมเสีย อย่างใด ต่อนานมาเมื่อคนชอบเล่นกันแพร่หลายไปทั่วทั้งบ้านทั้งเมือง โทษที่เกิดแต่อากรบ่อนเบี้ยและ อากรหวยจึงปรากฏกระจ่างขึ้นโดยลำดับมา รัฐบาลเมื่อแลเห็นโทษของบ่อนเบี้ยและอากรหวย ประสงค์

ตำนานการเลกิ บอ่ นเบย้ี และเลกิ หวย ๕๓๑ จะเลิกก็ยังติดขัดด้วยเงินอากร ๒ อย่างเพิ่มพูนมาโดยลำดับ จนเป็นผลประโยชน์อย่างสำคัญในทาง ไดข้ องรฐั บาลสว่ น ๑ ซง่ึ ตดั ขาดในทนั ทจี ะเสยี ราชการบา้ นเมอื ง เพราะเหตนุ จ้ี งึ ยงั มอี ากรทง้ั ๒ อยา่ งนน้ั มาจนถงึ รชั กาลท่ี ๕ จงึ ไดเ้ รม่ิ จดั การทจ่ี ะเลกิ บอ่ นเบย้ี และอากรหวย ดงั แสดงมาในเรอ่ื งตำนาน

๕๓๒ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๓๓ รายนามคณะกรรมการ คณะกรรมการอำนวยการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ คณะกรรมการโครงการชำระและจัดพิมพ์เผยแพร่หนังสือชุดประชุมพงศาวดาร คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิชำระและจัดพิมพ์เผยแพร่หนังสือ ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๑-๕

๕๓๔ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๓๕ คำสง่ั สำนกั นายกรฐั มนตรี ท่ี ๑๖๙/๒๕๓๘ เรอ่ื ง แตง่ ตง้ั คณะกรรมการอำนวยการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี เนื่องในศุภวาระที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ใน วันที่ ๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๙ จึงนับเป็นมหามงคลสมัยอันพิเศษยิ่ง ยังความปลาบปลื้มปีติยินดีมาสู่ ประเทศชาติและประชาชนโดยถ้วนหน้า สมควรที่รัฐบาลจะได้จัดงานเฉลิมฉลองครั้งยิ่งใหญ่ถวายเป็น ราชสักการะและถวายชัยมงคล รวมทั้งเพื่อให้ประชาชนทั่วทั้งประเทศได้แสดงความกตัญญูกตเวที และแสดงความจงรักภักดีแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ได้ทรงสร้างคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติ และประชาชนอย่างอเนกอนันต์ คณะรัฐมนตรีในคราวประชุมปรึกษาเมื่อวันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๗ ได้มีมติให้แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ขึ้นและโดยที่ได้มี พระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ตั้งนายกรัฐมนตรีตามประกาศลงวันที่ ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๓๘ มีผลให้ คณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ ๒๗/๒๕๓๗ ลงวันที่ ๒๑ มีนาคม ๒๕๓๗ สิ้นสุดลง ดังนั้น เพื่อให้การจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง เรียบร้อยและ สมพระเกยี รติ อาศยั อำนาจตามพระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๓๔ มาตรา ๑๑ (๖) จึงให้แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี โดยมีองค์ประกอบและอำนาจ หนา้ ทด่ี งั ตอ่ ไปน้ี องคป์ ระกอบ ทป่ี รกึ ษา คณะทป่ี รกึ ษา ทป่ี รกึ ษา ๑. ประธานองคมนตรี ทป่ี รกึ ษา ๒. ประธานสภาผแู้ ทนราษฎร ทป่ี รกึ ษา ๓. ประธานศาลฎกี า ๔. ประธานวฒุ สิ ภา

๕๓๖ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ประธานกรรมการ รองประธานกรรมการ คณะกรรมการ กรรมการ ๑. นายกรฐั มนตรี กรรมการ ๒. รองนายกรฐั มนตรี (ทกุ ทา่ น) กรรมการ ๓. รฐั มนตรปี ระจำสำนกั นายกรฐั มนตรี (ทกุ ทา่ น) กรรมการ ๔. ปลดั กระทรวงกลาโหม กรรมการ ๕. ปลดั กระทรวงการคลงั กรรมการ ๖. ปลดั กระทรวงการตา่ งประเทศ กรรมการ ๗. ปลดั กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรรมการ ๘. ปลดั กระทรวงคมนาคม กรรมการ ๙. ปลดั กระทรวงพาณชิ ย์ กรรมการ ๑๐. ปลดั กระทรวงมหาดไทย กรรมการ ๑๑. ปลดั กระทรวงยตุ ธิ รรม ๑๒. ปลดั กระทรวงแรงงานและสวสั ดกิ ารสงั คม กรรมการ ๑๓. ปลดั กระทรวงวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี กรรมการ และสิ่งแวดล้อม กรรมการ ๑๔. ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กรรมการ ๑๕. ปลดั กระทรวงสาธารณสขุ กรรมการ ๑๖. ปลดั กระทรวงอตุ สาหกรรม กรรมการ ๑๗. ปลดั ทบวงมหาวทิ ยาลยั กรรมการ ๑๘. ราชเลขาธกิ าร กรรมการ ๑๙. เลขาธกิ ารพระราชวงั กรรมการ ๒๐. เลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี กรรมการ ๒๑. เลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรี กรรมการ ๒๒. ผอู้ ำนวยการสำนกั งบประมาณ กรรมการ ๒๓. เลขาธกิ ารราชบณั ฑติ ยสถาน ๒๔. ผบู้ ญั ชาการทหารสงู สดุ ๒๕. ผบู้ ญั ชาการทหารบก

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๓๗ ๒๖. ผบู้ ญั ชาการทหารเรอื กรรมการ ๒๗. ผบู้ ญั ชาการทหารอากาศ กรรมการ ๒๘. สมหุ ราชองครกั ษ์ กรรมการ ๒๙. อธบิ ดกี รมตำรวจ กรรมการ ๓๐. อธบิ ดกี รมประชาสมั พนั ธ์ กรรมการ ๓๑. อธบิ ดกี รมการศาสนา กรรมการ ๓๒. อธบิ ดกี รมศลิ ปากร กรรมการ ๓๓. เลขาธกิ ารคณะกรรมการวฒั นธรรมแหง่ ชาติ กรรมการ ๓๔. ผวู้ า่ ราชการกรงุ เทพมหานคร กรรมการ ๓๕. ผวู้ า่ การการทอ่ งเทย่ี วแหง่ ประเทศไทย กรรมการ ๓๖. เจา้ กรมกจิ การพลเรอื นทหารบก กรรมการ ๓๗. หมอ่ มเจา้ สภุ ทั รดศิ ดศิ กลุ กรรมการ ๓๘. ทา่ นผหู้ ญงิ สมโรจน์ สวสั ดกิ ลุ ณ อยธุ ยา กรรมการ ๓๙. นายเศวต ธนประดษิ ฐ์ กรรมการ ๔๐. ปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี กรรมการและเลขานกุ าร ๔๑. รองปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร (นายอาลยั องิ คะวณชิ ) กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร ๔๒. ผอู้ ำนวยการกองกลาง กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร สำนกั งานปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี ๔๓. ผอู้ ำนวยการกองวรรณคดแี ละประวตั ศิ าสตร์ กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร กรมศลิ ปากร ๔๔. ผแู้ ทนสำนกั งานปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี (นางวนั เพญ็ แกลว้ ทนงค)์ อำนาจหนา้ ท่ี ๑. กำหนดนโยบายการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี ๒. ให้มีอำนาจในการพิจารณาและให้ความเห็นชอบแผนงาน โครงการ และกิจกรรมการ จดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี

๕๓๘ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๓. ให้มีอำนาจแต่งตั้ง เพิ่มเติม หรือเปลี่ยนแปลงที่ปรึกษา กรรมการในคณะกรรมการ อำนวยการ ฯ ไดต้ ามทเ่ี หน็ สมควร ๔. ให้มีอำนาจแต่งตั้งคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทำงาน เพื่อช่วยเหลือการ ปฏบิ ตั งิ านไดต้ ามทเ่ี หน็ สมควร ๕. ดำเนนิ การอน่ื ๆ เพอ่ื ใหก้ ารจดั งานเปน็ ไปดว้ ยความเรยี บรอ้ ยและสมพระเกยี รติ ในการปฏิบัติตามคำสั่งนี้ ให้คณะกรรมการอำนวยการ คณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ ทค่ี ณะกรรมการอำนวยการแตง่ ตง้ั ไดร้ บั เบย้ี ประชมุ ตามพระราชกฤษฎกี าเบย้ี ประชมุ และคา่ ตอบแทนทป่ี รกึ ษา ซึ่งนายกรัฐมนตรีแต่งตั้ง พ.ศ. ๒๕๒๓ และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๓ โดยให้เบิกจ่าย เบย้ี ประชมุ จากสำนกั งานปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี ทง้ั น้ี ตง้ั แตบ่ ดั นเ้ี ปน็ ตน้ ไป สง่ั ณ วนั ท่ี ๘ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ (นายบรรหาร ศลิ ปอาชา) นายกรัฐมนตรี

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๓๙ คำสง่ั คณะกรรมการอำนวยการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี ท่ี ๓/๒๕๓๘ เรอ่ื ง แตง่ ตง้ั คณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ ตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ ๑๖๙/๒๕๓๘ ลงวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๓๘ แต่งตั้ง คณะกรรมการอำนวยการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี และใหค้ ณะกรรมการอำนวยการ ฯ มอี ำนาจ แตง่ ตง้ั คณะกรรมการฝา่ ยตา่ ง ๆ เพอ่ื ชว่ ยเหลอื การปฏบิ ตั งิ านไดต้ ามทเ่ี หน็ สมควร นน้ั เพอ่ื ใหก้ ารจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี ดำเนนิ ไปดว้ ยความเรยี บรอ้ ยและสมพระเกยี รติ จึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ โดยมีองค์ประกอบและอำนาจหน้าที่ ดงั ตอ่ ไปน้ี องคป์ ระกอบ ประธานกรรมการ ๑. รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงศกึ ษาธกิ าร รองประธานกรรมการ ๒. ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร รองประธานกรรมการ ๓. ปลดั กระทรวงมหาดไทย กรรมการ ๔. ราชเลขาธกิ าร กรรมการ ๕. ปลดั กระทรวงการตา่ งประเทศ กรรมการ ๖. ผตู้ รวจราชการสำนกั นายกรฐั มนตรี ประจำเขตตรวจราชการท่ี ๔ กรรมการ ๗. ผตู้ รวจราชการสำนกั นายกรฐั มนตรี ประจำเขตตรวจราชการท่ี ๘ กรรมการ ๘. อธบิ ดกี รมประชาสมั พนั ธ์ กรรมการ ๙. อธบิ ดกี รมการปกครอง

๕๔๐ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๑๐. อธบิ ดกี รมวชิ าการ กรรมการ ๑๑. อธบิ ดกี รมศลิ ปากร กรรมการ ๑๒. เลขาธกิ ารราชบณั ฑติ ยสถาน กรรมการ ๑๓. เลขาธกิ ารคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงาน กรรมการ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ กรรมการ ๑๔. เลขาธกิ ารคณะกรรมการวฒั นธรรมแหง่ ชาติ กรรมการ ๑๕. ผชู้ ว่ ยปลดั กระทรวงมหาดไทย กรรมการ ๑๖. กรรมการและเลขานกุ ารคณะกรรมการฝา่ ยพธิ ี กรรมการ ๑๗. กรรมการและเลขานกุ ารคณะกรรมการ กรรมการ ฝา่ ยโครงการและกจิ กรรม ๑๘. กรรมการและเลขานกุ ารคณะกรรมการ กรรมการ ฝา่ ยตดิ ตามและประเมนิ ผล กรรมการ ๑๙. กรรมการและเลขานกุ ารคณะกรรมการ กรรมการ ฝา่ ยประชาสมั พนั ธ์ ๒๐. กรรมการและเลขานกุ ารคณะกรรมการ กรรมการ ฝา่ ยเลขานกุ ารและประสานงาน กรรมการ ๒๑. ผอู้ ำนวยการสำนกั งานเสรมิ สรา้ งเอกลกั ษณข์ องชาติ กรรมการ สำนกั เลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี ๒๒. ผอู้ ำนวยการสำนกั งานคณะกรรมการสง่ เสรมิ กรรมการและเลขานกุ าร และประสานงานสตรแี หง่ ชาติ สำนกั งานปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี ๒๓. ผอู้ ำนวยการกองหอสมดุ แหง่ ชาติ กรมศลิ ปากร ๒๔. ผอู้ ำนวยการกองจดหมายเหตแุ หง่ ชาติ กรมศลิ ปากร ๒๕. รองอธบิ ดกี รมศลิ ปากร (ตามทก่ี รมศลิ ปากรมอบหมาย)

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๔๑ ๒๖. ผอู้ ำนวยการกองวรรณคดแี ละประวตั ศิ าสตร์ กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร กรมศลิ ปากร กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร ๒๗. ผเู้ ชย่ี วชาญดา้ นประวตั ศิ าสตร์ กรมศลิ ปากร กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร (นางสายไหม จบกลศกึ ) ๒๘. ผแู้ ทนกรมศลิ ปากร (นางสรุ ยี ร์ ตั น์ วงศเ์ สงย่ี ม) ๒๙. ผแู้ ทนสำนกั งานปลดั สำนกั นายกรฐั มนตรี (นางวนั เพญ็ แกลว้ ทนงค)์ อำนาจหนา้ ท่ี ๑. จัดพิมพ์หนังสือเนื่องในวโรกาสการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี และจัดทำ จดหมายเหตกุ ารเฉลมิ ฉลอง ๒. เสนอวงเงนิ งบประมาณการดำเนนิ งานตอ่ คณะกรรมการอำนวยการฯ ๓. รายงานผลการดำเนนิ งานใหค้ ณะกรรมการอำนวยการฯ ทราบเปน็ ระยะ ๆ ๔. ให้มีอำนาจแต่งตั้งคณะอนุกรรมการ หรือคณะทำงานเพื่อช่วยเหลือในการปฏิบัติงานได้ ตามความจำเปน็ ๕. ดำเนนิ การอน่ื ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ทง้ั น้ี ตง้ั แตบ่ ดั นเ้ี ปน็ ตน้ ไป สง่ั ณ วนั ท่ี ๒๕ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ (นายบรรหาร ศลิ ปอาชา) นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี

๕๔๒ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ คำสง่ั คณะกรรมการอำนวยการจดั งานฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๕๐ ปี ท่ี ๑/๒๕๓๙ เรอ่ื ง แตง่ ตง้ั รองประธานกรรมการและกรรมการ ในคณะกรรมการ ฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ เพม่ิ เตมิ ตามคำสั่งคณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ที่ ๓/๒๕๓๘ ลงวันที่ ๒๕ กนั ยายน ๒๕๓๘ เรอ่ื ง แตง่ ตง้ั คณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ นน้ั เพื่อให้การดำเนินงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและเหมาะสม อาศัยอำนาจตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ ๑๖๙/๒๕๓๘ ลงวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๓๘ จึงให้แต่งตั้ง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ร้อยตำรวจโท เชาวริน ลัทธศักดิ์ศิริ) เป็นรองประธานกรรมการ และเลขาธกิ ารพระราชวงั เปน็ กรรมการ ในคณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ เพม่ิ เตมิ ทง้ั น้ี ตง้ั แตบ่ ดั นเ้ี ปน็ ตน้ ไป สง่ั ณ วนั ท่ี ๑๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๙ (นายบรรหาร ศลิ ปอาชา) นายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๔๓ คณะกรรมการโครงการชำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ชดุ ประชมุ พงศาวดาร * องคป์ ระกอบ ประธานกรรมการ ๑. หมอ่ มเจา้ สภุ ทั รดศิ ดศิ กลุ รองประธานกรรมการ ๒. นายประเสรฐิ ณ นคร กรรมการ ๓. อธบิ ดกี รมศลิ ปากร กรรมการ ๔. นายกราชบณั ฑติ ยสถาน หรอื ผแู้ ทน กรรมการ ๕. อธบิ ดกี รมวชิ าการ หรอื ผแู้ ทน กรรมการ ๖. ทา่ นผหู้ ญงิ วรณุ ยพุ า สนทิ วงศ์ ณ อยธุ ยา กรรมการ ๗. คณุ หญงิ แมน้ มาส ชวลติ กรรมการ ๘. พลตรี หมอ่ มราชวงศศ์ ภุ วฒั ย์ เกษมศรี กรรมการ ๙. นายบรรเจดิ อนิ ทจุ นั ทรย์ ง กรรมการ ๑๐. นายวนิ ยั พงศศ์ รเี พยี ร กรรมการ ๑๑. นายธรี วตั ณ ปอ้ มเพชร กรรมการ ๑๒. นางประกอบ ลาภเกษร กรรมการ ๑๓. นายพเิ ศษ เจยี จนั ทรพ์ งษ์ กรรมการ ๑๔. นางสาวกอ่ งแกว้ วรี ะประจกั ษ์ กรรมการ ๑๕. นางสายไหม จบกลศกึ กรรมการและเลขานกุ าร ๑๖. ผอู้ ำนวยการกองวรรณกรรมและประวตั ศิ าสตร์ กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร ๑๗. นางสาววณี า โรจนราธา กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร ๑๘. นางสาวศริ นิ นั ท์ บญุ ศริ ิ * แตง่ ตง้ั ตามมตคิ ณะรฐั มนตรี เมอ่ื วนั ท่ี ๓ กนั ยายน ๒๕๓๙

๕๔๔ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ อำนาจหนา้ ท่ี ๑. ให้คำแนะนำเอกสารและหลักฐานข้อมูลอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อเพิ่มเติมเนื้อหาหนังสือ ชุดประชุมพงศาวดารที่พิมพ์เผยแพร่แล้วให้ถูกต้องสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ๒. ให้คำปรึกษา ตลอดจนวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาเกี่ยวกับการตรวจสอบชำระหนังสือชุด ประชมุ พงศาวดาร ๓. พิจารณาให้คำแนะนำ รวมทั้งควบคุมการรวบรวมจัดพิมพ์และเผยแพร่หนังสือชุดประชุม พงศาวดาร และการบนั ทกึ ลงแผน่ CD-ROM ๔. แตง่ ตง้ั คณะผทู้ รงคณุ วฒุ เิ พอ่ื ตรวจสอบชำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๑ – ๒๐

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๔๕ คำสง่ั คณะกรรมการโครงการชำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ชดุ ประชมุ พงศาวดาร ท่ี ๑/ ๒๕๔๐ เรอ่ื ง แตง่ ตง้ั คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพร่ หนงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๑–๕ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๓ กันยายน ๒๕๓๙ แต่งตั้งคณะกรรมการโครงการชำระและ จัดพิมพ์เผยแพร่หนังสือชุดประชุมพงศาวดารนั้น เพื่อให้การดำเนินงานตามโครงการบรรลุวัตถุประสงค์ อยา่ งรวดเรว็ ตามเปา้ หมาย ประธานกรรมการโครงการ ฯ จึงตั้งคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิชำระและจัดพิมพ์เผยแพร่หนังสือ ประชุมพงศาวดารขึ้นดำเนินงานในปีงบประมาณ ๒๕๔๐ นี้ รวม ๕ ชุด โดยมีองค์ประกอบและอำนาจ หนา้ ท่ี ดงั น้ี ๑. องคป์ ระกอบ คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๑ ๑. นายประเสรฐิ ณ นคร ประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๒. พลตรี ม.ร.ว.ศภุ วฒั ย์ เกษมศรี กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๓. นายธรี วตั ณ ปอ้ มเพชร กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๔. นางสมศรี เอย่ี มธรรม กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๕. นางสาวพมิ พพ์ รรณ ไพบลู ยห์ วงั เจรญิ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๖. นางสาววณี า โรจนราธา กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละเลขานกุ าร ๗. นางสาวธรี ตา ธรี เดช กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร

๕๔๖ ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๒ ๑. พลตรี ม.ร.ว.ศภุ วฒั ย์ เกษมศรี ประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๒. นายวนิ ยั พงศศ์ รเี พยี ร กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๓. นายธรี วตั ณ ปอ้ มเพชร กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๔. นางสาวนยิ ะดา ทาสคุ นธ์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๕. นางสาวกนกวลี ชชู ยั ยะ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๖. นางสาวศริ นิ นั ท์ บญุ ศริ ิ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละเลขานกุ าร ๗. นางสาวอรวรรณ ทรพั ยพ์ ลอย กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๓ ๑. นางสาวกอ่ งแกว้ วรี ะประจกั ษ์ ประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๒. นายเทมิ มเี ตม็ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๓. นางสาวนยิ ะดา ทาสคุ นธ์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๔. นายเกษยี ร มะปะโม กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๕. นางสาวกนกวลี ชชู ยั ยะ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๖. นางนชุ นารถ กจิ งาม กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละเลขานกุ าร ๗. นายธรี ะ แกว้ ประจนั ทร์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๔ ๑. นายบรรเจดิ อนิ ทจุ นั ทรย์ ง ประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๒. นางพรรณภิ า วฒั นานสุ ทิ ธ์ิ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๓. นางสาวจนั ทรฉ์ าย ภคั อธคิ ม กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๔. นางสาวจตพุ ร ศริ สิ มั พนั ธ์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๕. นางจฑุ าทพิ ย์ องั ศสุ งิ ห์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๖. นางสาวสทุ ธพิ นั ธ์ ขทุ รานนท์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละเลขานกุ าร ๗. นางสาววฒั นา อนุ่ ทรพั ย์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร

ประชมุ พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษก เลม่ ๔ ๕๔๗ คณะกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ชิ ำระและจดั พมิ พเ์ ผยแพรห่ นงั สอื ประชมุ พงศาวดาร เลม่ ๕ ๑. นายพเิ ศษ เจยี จนั ทรพ์ งษ์ ประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๒. พลตรี ม.ร.ว.ศภุ วฒั ย์ เกษมศรี กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๓. นายวรวชิ ญ เวชนเุ คราะห์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๔. นางสาววารณุ ี โอสถารมย์ กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๕. นายประทปี เพง็ ตะโก กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ๖. นางสาวบหุ ลง ศรกี นก กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละเลขานกุ าร ๗. นางศนั สนยี ์ วรี ะศลิ ปช์ ยั กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ แิ ละผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร ๒. อำนาจหนา้ ท่ี ๑. ให้ดำเนินการตรวจสอบชำระหนังสือประชุมพงศาวดารตามที่ได้รับมอบหมายและตาม หลกั เกณฑท์ ค่ี ณะกรรมการโครงการ ฯ กำหนด ๒. หากมปี ญั หาการดำเนนิ งาน ใหน้ ำเสนอคณะกรรมการโครงการฯ พจิ ารณาชข้ี าด ๓. ให้นำเสนอต้นฉบับที่ดำเนินการตรวจสอบชำระแล้ว ให้คณะกรรมการโครงการฯ พิจารณา อนมุ ตั จิ ดั พมิ พ์ ๔. ใหค้ วบคมุ การจดั พมิ พใ์ หแ้ ลว้ เสรจ็ ตามโครงการ คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ฯ ได้รับค่าสมนาคุณจากเงินงบประมาณโครงการ และคณะรัฐมนตรี อนมุ ตั ใิ นคราวแตง่ ตง้ั คณะกรรมการโครงการ ฯ ทง้ั น้ี ตง้ั แตบ่ ดั นเ้ี ปน็ ตน้ ไป สง่ั ณ วนั ท่ี ๒๔ มกราคม พ.ศ.๒๕๔๐ (หมอ่ มเจา้ สภุ ทั รดศิ ดศิ กลุ ) ประธานกรรมการโครงการชำระและจัดพิมพ์ เผยแพร่หนังสือชุดประชุมพงศาวดาร