ธรรมะ

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา แม่ไก่ทีมีปัญญาและเมตตา ศนู ยว์ ิจยั เกียวกบั สตั วแ์ ห่งหนึงของยโุ รป มีอาจารยท์ า่ นหนึง รับผดิ ชอบเกียวกบั ไก่ เขาเอาใจใส่และเฝ้ าสงั เกตชีวติ ความ เป็นอยขู่ องไก่แต่ละชนิดอยา่ งละเอียด วนั หนึง เขาไดพ้ บไข่ของไก่ป่ าหลายฟองในป่ า เขาจึงพาไข่ของ ไก่ป่ านนั กลบั ไปพอดีมีแม่ไก่ตวั หนึงออกไข่มาหลายใบเขาจึง หยิบไข่ของแม่ไก่นนั ออกไปแลว้ หยิบไข่ของไก่ป่ าใส่แทนแม่ ไก่นนั เห็นแลว้ ก็ลงั เลสกั ครู่ แต่ก็รีบไปฟักไข่นนั อยา่ งเดมิ ดแู ลว้ อ่อนโยนและระมดั ระวงั ยงิ นกั เหมือนกบั กาํ ลงั ฟักไข่ของตนเอง ปานนนั ผา่ นไปอีกสกั ระยะหนึง ไก่ป่ านอ้ ยก็แตกออกมาจากไข่ แม่ไก่ก็ พาพวกเขาไปในป่ าใกลๆ้ ใชต้ ีนคยุ้ เขียดินใหร้ ่วนออกมา เพือหา หนอนทีอยใู่ ตร้ ากแลว้ ร้องเรียกให้ไก่ป่ านอ้ ยเหล่านนั มากิน หนา้ 401 จาก 401

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา นกั วิจยั นนั รู้สึกตกตะลงึ เพราะเมือก่อนนนั ลูกไก่ของแม่ไก่นีเคย กินแต่อาหารสตั วท์ ีคนนาํ มาให้กิน แต่ครังนีแม่ไก่กลบั รู้ว่าไก่ป่ า นอ้ ยไม่กินอาหารสตั วก์ ินแต่อาหารทีมีอยตู่ ามธรรมชาติ อีกครังหนึงทีนกั วิจยั นนั ทดลอง นาํ เอาไขเ่ ป็ดมาใหแ้ ม่ไก่นนั ฟัก แม่ไก่นนั ก็ยงั คงฟักไขอ่ อกมาอยา่ งระมดั ระวงั จนกลายเป็นลูก เป็ดนอ้ ยแลว้ ก็พาลูกเป็ดนอ้ ยนนั ไปทีริมสระ แลว้ ใหล้ กู เป็ด เหล่านนั ไดว้ ่ายนาํ สองเรืองราวเหล่านีทาํ ใหน้ กั วิจยั นนั เขา้ ใจถึงหลกั การทีคนเรา มกั จะนึกว่าสตั วน์ นั โง่เขลาเบาปัญญา ไม่มีความรู้สึก แต่จริงๆแลว้ สตั วก์ ม็ ีความรักความเมตตา และมีปัญญาอยใู่ นนนั ดว้ ย หนา้ 402 จาก 402

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา เจริญสติในชีวิตประจาํ วนั มกั จะมีผถู้ ามบ่อยๆว่า จะบาํ เพญ็ ภาวนาอยา่ งไร? และควรจะปฏิบตั ิธรรมวิธีไหน? แต่ไม่ค่อยมีใครรู้ว่าสามารถปฏิบตั ิธรรมในชีวิตประจาํ วนั ได้ ปฏิบตั ิในสิงแวดลอ้ มทีมีมายาและกิเลสได้ ลูกชายของคนทาํ ขนมปังคนหนึง เป็นคนมีนาํ ใจเอือเฟื อเผอื แผ่ และเนืองจากมีบา้ นอยใู่ กลว้ ดั จึงนาํ ขนมปัง 10 ลกู ไปถวายใหก้ บั พระอาจารยท์ ีวดั ทกุ วนั เมือพระอาจารยร์ ับประเคนแลว้ ก็จะเหลือลกู หนึงให้นาํ กลบั ไปทกุ ครงั และพดู กบั เขาว่า “ขา้ มอบใหก้ บั เจา้ ไวค้ ุม้ ครองลูกหลานของเจา้ ต่อไปในภายภาค หนา้ ” วนั หนึง ชายหนุ่มนนั คิดในใจว่า“ขา้ ส่งขนมปังไปให้ ทาํ ไมตอ้ ง ส่งกลบั คืนมาดว้ ยท่านอาจารยต์ อ้ งมีความนยั อะไรแอบแฝงอยู่ เป็นแน่”ดงั นนั ชายหนุ่มนนั จึงถามพระอาจารยถ์ ึงเรืองนี หนา้ 403 จาก 403

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา พระอาจารยต์ อบว่า “ขนมปังเป็นสิงทีเจา้ นาํ มาและขา้ กลบั มอบ คืนให้เจา้ ขา้ ทาํ ผิดตรงไหน?” ชายหนุ่มนนั เคยมีวาสนาต่อการปฏิบตั ิมาก่อนจึงเขา้ ใจ ไดท้ นั ทีว่า เหตุปัจจยั ทีตนเองสร้างมา ยอ่ มจะตอ้ งเป็นผรู้ ับผลอนั นนั คิดไดด้ งั นนั แลว้ จึงขอบวชกบั พระอาจารยน์ นั พระอาจารยพ์ ดู ต่อว่า“ในอดีตเจา้ เคยสร้างแต่บุญกศุ ล และตอนนียงั เชือฟังคาํ ของขา้ ต่อแต่นีไปใหเ้ รียนธรรมและอยู่ ปฏิบตั ิใกลช้ ิดกบั ขา้ ผา่ นไปอีกระยะหนึง วนั หนึง พระหนุ่มนนั นาํ เอาความสงสยั เรืองหนึงไปถาม พระอาจารยว์ ่า “หลงั จากทีศิษยบ์ วชเรียนมาจนถึงวนั นี ยงั ไม่เคย ไดร้ ับคาํ ชีแนะเคลด็ วิธีในการปฏิบตั ิปฏบิ ตั ิธรรมเลย” พระอาจารยต์ อบดว้ ยเสียงเรียบสงบว่า “ทาํ ไมจะไม่ไดส้ อน ธรรมะให้เจา้ เจา้ ยกนาํ ชามา ขา้ ก็รับไว้เจา้ ยกขา้ วมา ขา้ ก็กิน เมือ หนา้ 404 จาก 404

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา เจา้ แสดงความคารวะขา้ ก็พยกั หนา้ รับ ตรงไหนไม่ใช่เคลด็ วิธีใน การปฏิบตั ิธรรม? หากอยากจะเห็นจิตของตนเอง กจ็ ะเห็นไดท้ นั ที หากยาํ คิด จะเดินผดิ ทางทนั ที พระหนุ่มนนั เขา้ ใจถึงคาํ สอนไดใ้ นทนั ทีเหมือนกนั การปฏิบตั ิธรรมหนีไม่พน้ จากเรืองราวในชีวิตประจาํ วนั หากใหแ้ ยกออกจากชีวิตทีเป็นอยใู่ นแต่ละวนั จะรู้ธรรมไดย้ าก การเดิน ยืน นอน นงั การเคลือนไหวนิงเงียบ ไม่มีสิงไหนทีไม่ใช่เครืองมือทาํ สติเพียงแค่รู้อยใู่ นปัจจุบนั ขณะ ใชจ้ ิตรู้ไดท้ นั ท่วงที ทุกๆสิงคือหนทางแห่งมรรค หนา้ 405 จาก 405

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา รักตวั เองแลว้ ก็ทาํ ร้ายตนเอง คนทีเรารักทีสุดไม่มีใครเกินกว่ารักตวั เอง คนทีเราเกลยี ดทีสุด ก็คือตวั เอง ตงั แต่เลก็ จนโต คนส่วนใหญ่มกั จะทาํ อยเู่ รืองหนึงคอื ทาํ อยา่ งไรถึงจะใหต้ นเองพอใจ ตงั แต่วยั ทารก เมือผา้ ออ้ มเปี ยก ก็จะร้องไห้เพือจะบอกใหค้ นอืนรู้ เมือหิว ก็แสดงออกโดยการร้องไห้ เมือเจ็บป่ วยก็ร้องไห้อีก เมือผอู้ ืนทาํ ใหต้ นเองไม่พอใจก็ร้องอีก ส่วนใหญ่ก็ใชก้ ารร้องไห้ ร้อง ร้อง ร้อง จนผอู้ ืนทาํ ให้ตนเองพอใจจึงจะหยดุ เมืออยใู่ นวยั เดก็ จะกินอะไรตอ้ งกินใหไ้ ด้ จะเอาก็จะเอาใหไ้ ด้ จะทิ งกท็ ิ งเลยจะคลานก็คลาน ไม่สนใจผอู้ ืนว่าจะเป็นอยา่ งไร จะทาํ อะไรก็ทาํ เลย ก็คอื การทาํ ให้ตวั เองพอใจก็แลว้ กนั หนา้ 406 จาก 406

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา โตขึนมาอีกหน่อย คิดจะเล่น ก็เล่น เล่นของไปชิ นหนึงก็จะ เปลียนไปเป็นอีกชิ นหนึงประเดียวเล่นกบั คนนีเดียวก็ไปเล่นกบั คนโนน้ เล่นทงั วนั ตงั แต่เชา้ จนคาํ เหมือนกบั เล่นไดโ้ ดยไม่เหนด็ เหนือย ก็เพือสนองความตอ้ งการของตนเอง เมือเขา้ สู่วยั รุ่นรู้สึกสนใจเพือนต่างเพศ มกั จะมองครูอาจารยเ์ หมือนศตั รู แสดงการต่อตา้ นออกมาเพือแสดงถึงความไม่พอใจ แสดงกิริยาร้ายๆเพือเรียกร้องความสนใจ หรือปิ ดกนั ตวั เองเพือหลบหลีกปมดอ้ ยในใจของตนเอง ไม่ว่าจะใชว้ ิธีการอยา่ งไรหรือลกั ษณะอยา่ งไร ก็เป็นเพือเรียกร้อง ความเอาใจใส่และความสนใจจากคนอืน ใชก้ ารแสดงออกลกั ษณะนี ก็เพือสนองความพอใจของตนเอง วยั หนุ่มสาว ก็แยง่ ชิงสาวกบั เพศเดียวกนั ทีไม่ถูกกนั ก็กลา่ วโทษ กนั ไปมาแสวงหาความทา้ ทาย เสกสรรปันแต่งให้ตวั เอง แสวงหา ความรักเตม็ ไปดว้ ยความใฝ่ ฝัน เพือให้ตนเองกา้ วไปขา้ งหนา้ หนา้ 407 จาก 407

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา ไม่ว่าจะจมลงไปสู่สิงทีเลวหรือมุ่งขา้ งหนา้ ทงั สองสิงกเ็ ป็นไปเพอื สนองความพอใจของตนเอง เมือมาถึงวยั กลางคน ไม่ใช่เพือขยายกิจการใหใ้ หญ่โต ก็หลีกหนีไปจากโลกของตวั เอง กระโดดเขา้ ไปเล่นการเมือง ลงทุนกิจการต่างๆ เล่นบทนอกใจภรรยา ทาํ ตวั เป็นข่าว เพราะทีเป็นอยไู่ ม่เพยี งพอทีจะสนองความตอ้ งการของตนเอง ดงั นนั จึงไปสร้างกิเลสเพิมยิงขึนไปอีก เมือเขา้ สู่วยั ชรา หวงั จะใหล้ ูกหลานมาห่วงใย คู่ทกุ ขย์ ากยงั อยเู่ ป็น เพือนและจากโลกนีไปอยา่ งไม่เจบ็ ไขไ้ ดป้ ่ วย รําพึงรําพนั ถึงชีวิตทีผา่ นมาเพือปลอบประโลมใจใหก้ บั ตวั เอง ใชค้ วามนบั หนา้ ถือตาของผอู้ ืน มายนื ยนั ความความมนั ใจของ ตนเอง ไม่ว่าจะปิ ดบงั ซ่อนเร้นชีวิตทีผา่ นมาอยา่ งไร ก็ยงั ไม่สามารถทาํ ความพอใจให้กบั ตนเองได้ หนา้ 408 จาก 408

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ทกุ คนยอ่ มตอ้ งการให้ผอู้ ืนมาเติมเตม็ ให้ อ่อนขอ้ ให้ สร้างความ พอใจใหแ้ ต่...ผอู้ ืนก็มีความตอ้ งการเช่นนนั พอๆกบั เรา มีความหวงั ทีจะอยากไดส้ ิงต่างๆมาสนองความตอ้ งการ เหมือนกนั ความตอ้ งการและความหวงั จากผอู้ ืนเช่นทีว่านียอ่ มจะเป็นจริงได้ ยาก ดงั นนั เมือตา่ งฝ่ ายเริ มตน้ ทีจะอยากไดจ้ ากฝ่ ายตรงขา้ ม ยอ่ มเกิดความเคืองแคน้ ทงั คู่ จากเรืองของบุคคลตอ่ บคุ คล ก็กลายเป็นระหว่างกลุ่มระหว่างประเทศต่อประเทศต่อสูแ้ ยง่ ชิง กนั ไปมาก็เพือมาตอบสนองความพึงใจของตนเอง ของกลุ่ม ของ ประเทศ คนมีปัญญายอ่ มมีกิเลสนอ้ ย พอใจในสิงทตี นเองมี และสามารถ แบ่งปันใหผ้ อู้ ืนไดต้ ามสมควร แต่คนส่วนใหญ่มกั จะไม่พอใจใน สิงทีตนมีอยเู่ ลยตอ้ งใหผ้ อู้ ืนมาเติมเตม็ ให้กบั ความตอ้ งการของ ตวั เอง สุดทา้ ยก็มีแต่ความทกุ ขท์ ีตอ้ งแบก และกลายเป็นทาสของ กิเลสในทีสุด หนา้ 409 จาก 409

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา จติ ทสี ะอาดและสงบ สรรพสิงแต่ดงั เดิมมาลว้ นแต่สะอาดและบริสุทธิ จิตทีเป็นพทุ ธะกล็ ว้ นแต่สะอาดและบริสุทธิเช่นกนั แลว้ เหล่าเวไนยทาํ ไมถึงเกิดความวุ่นวายและกงั วล จนเป็นทกุ ขอ์ ยา่ งยากทีจะเอย่ ออกมา มีพระอาจารยท์ ่านหนึง เพือทีจะสอนศิษยท์ ีเบาปัญญาคนหนึง ใหร้ ู้ว่าจิตเดิมแทด้ งั เดิมสะอาดและบริสุทธิอยใู่ นตวั แลว้ จึงอดทนรอเพือใหเ้ กิดเหตปุ ัจจยั ทพี อเหมาะแลว้ จะชีแนะธรรม ให้ วนั หนึงขณะทีเดินไปตามทางกบั เหล่าลกู ศิษย์บงั เอิญขา้ งทาง มีกระดาษทีห่อนาํ หอม กบั เชือกทีมดั ปลาตายเสน้ หนึง เมือเห็นเป็นโอกาสทีประจวบเหมาะแลว้ จึงถามลูกศิษยว์ ่า “กระดาษนีหอมมาแต่แรกหรือเปล่า?” “ไม่ใช่ แต่หอมเพราะไดห้ ่อนาํ หอมไว”้ ลูกศิษยต์ อบ “เชือกนีเหมน็ มาตงั แต่แรกเลยหรือเปล่า?” หนา้ 410 จาก 410

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “ไม่ใช่ ทีเหมน็ เพราะไปผกู ปลาทีตายแลว้ ” พระอาจารยจ์ ึงแสดงธรรมให้ฟังว่า “จิตทีเป็นพทุ ธะของเหล่า เวไนยแต่ดงั เดิมมาก็สะอาดบริสุทธิไร้ราคี แต่มาเปรอะเปือน เพราะกิเลสต่างๆมารุมเร้า ทาํ ใหจ้ ิตทีสะอาดตอ้ งมากลายเป็น ความโลภ ความโกรธ ความหลงและถูกสิงเหล่านนั ครอบงาํ จน ไม่เห็นจิตเดิมแท้ เพียงแคร่ ักษาจิตทีสะอาดและสงบนีไว้ ก็จะสามารถขจดั ความโลภกลายเป็นจิตทีมีศีล ความโกรธก็จะกจ็ ะกลายเป็นจิตทีนิงสงบ ความหลงก็จะกลายเป็ นปัญญา ทาํ โลภ โกรธ หลง ให้กลายเป็น ศีล สมาธิ ปัญญา” หลงั จากเหล่าลูกศิษยเ์ มือฟังแลว้ ก็เริ มตน้ ใชแ้ นวทางทีทาํ ให้จิต สะอาดและสงบมาเป็นวิถที างแห่งการภาวนา เมือรู้ตน้ เหตทุ ีทาํ ให้เราทกุ ข์ รู้มูลเหตทุ ีทาํ ใหเ้ รามีความสุข หนา้ 411 จาก 411

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา เพียงแค่ห่างไกลไปจากเหตตุ น้ -ผลกรรมทีเป็นอกศุ ล เหตตุ น้ -ผลกรรมทเี ป็นกุศลก็จะปรากฏขึนมาเอง หนา้ 412 จาก 412

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา การเดนิ ทางของสายนํา มีธารนาํ เลก็ ๆสายหนึงไหลมาจากยอดเขาทีห่างไกลออกไป ผา่ นป่ าเขาหมู่บา้ นและผ่านในเมืองมาหลายแห่ง สุดทา้ ยมาถึงทะเลทรายแห่งหนึงสายนาํ คิดในใจว่า “เราก็ผา่ นอุปสรรคและสิงกีดขวางต่างๆนานามานบั ไม่ถว้ น ครังนีคงจะผา่ นทะเลทรายแห่งนีไปไดด้ ว้ ยดี” ขณะเมือสายนาํ มุ่งมนั จะผ่านทะเลทรายอยนู่ นั ก็รู้สึกว่านาํ ของ ตวั เองค่อยๆซึมหายไปในทรายเหล่านนั ยิงไหลผา่ นไปเรือยๆยงิ รู้สึกว่านาํ ก็ยิงหายไปเรือยๆจนรู้สึกทอ้ แท้“คิดในใจว่า นีคงจะ เป็นชะตาชีวิตของตนเองแลว้ และคงจะไม่มีทางทีจะไดไ้ หลไปสู่ ทะเลอนั กวา้ งใหญ่ไพศาลตามคาํ ทีเขาเล่าลือ เมือสายนาํ รําพึงรําพนั ดว้ ยความเสียใจอยนู่ นั ก็มีเสียงแว่วแผว่ กระซิบมาว่า “ถา้ หากสายลมสามารถพดั ผา่ นทะเลทรายได้ สายนาํ ก็จะไหล ผา่ นไปไดเ้ หมือนกนั ” หนา้ 413 จาก 413

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ทีแทเ้ สียงทีเหมือนกบั กระซิบมานนั เป็นเสียงของทะเลทรายเอง สายนาํ ตอบดว้ ยนาํ เสียงทีไม่ค่อยพอใจว่า“นนั เป็นเพราะลม สามารถบินขา้ มทะเลทรายไปได้ แต่ขา้ ทาํ ไม่ได”้ “เป็นเพราะเจา้ ยนื กรานทีจะเป็นสภาพเดิม ลมจึงไม่สามารถพดั พาเจา้ ขา้ มไปได้ เพียงแต่เจา้ ยอมปลย่ วางสภาพทเี ป็นอยเู่ ดียวนี ให้ ตวั เองกลายเป็นไอนาํ แลว้ หลอมรวมไปกบั สายลม” ทะเลทรายกล่าวตอ่ ดว้ ยเสียงอนั แผว่ เบา สายนาํ ไม่เคยรู้มาก่อนว่ามีเรืองแบบนีดว้ ยคิดในใจวา่ “ปล่อยวางสภาพทีเป็นอยขู่ ณะนี แลว้ สลายรวมไปในสายลม? ไม!่ ไม!่ “ สายนาํ ไม่ยอมรับคาํ เสนอแนะทีให้เป็นลกั ษณะนนั แลว้ ตวั เองก็ไม่เคยผา่ นประสบการณ์ลกั ษณะอยา่ งนนั มาก่อนจะ ใหป้ ล่อยวางลกั ษณะทีเป็นอยใู่ นปัจจุบนั ไม่เท่ากบั เป็นการ ทาํ ลายลา้ งตวั เองหรือ?” “แลว้ เราจะรู้ไดอ้ ยา่ งไรว่า นีเป็นความจริงหรือเปล่า?” สายนาํ ถาม หนา้ 414 จาก 414

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “สายลมสามารถนาํ ไอนาํ รวมเขา้ กบั ตวั เอง แลว้ พดั ผา่ น ทะเลทราย เมือไปประจวบกบั สภาพทีเหมาะสม ก็จะคายไอนาํ ออกมา แลว้ กลายเป็นฝน หลงั จากนนั นาํ ฝนก็จะกลายเป็นสายนาํ ไหลไปขา้ งหนา้ เรือยๆอีก” ทะเลทรายตอบ “แลว้ ขา้ จะยงั คงเป็นสายนาํ ดงั เดิมหรือเปล่า?” “จะบอกว่าใช่ก็ได้จะบอกว่าไม่ใช่ก็ได้และไม่ว่าเจา้ จะเป็น สายนาํ หรือเป็นไอนาํ ทีมองไม่เห็น แต่ความเป็นตวั ตนทีแทจ้ ริง ของตวั เองไม่เปลียนแปลงเจา้ ยนื กรานทีจะเป็นสายนาํ เพราะเจา้ ไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่าตวั ตนทีแทจ้ ริงของตวั เองคอื อะไร” ช่วงเวลานนั สายนาํ คลบั คลา้ ยคลบั คลาเหมือนกบั ว่าก่อนทีตวั เอง จะกลายเป็ น สายนาํ ก็เคยถกู ลมนาํ ตนเอง พดั พาผา่ นพืนดินไปยงั ยอดเขา แลว้ กลายเป็นฝน แลว้ กลายเป็นสายนาํ อยา่ งทุกวนั นี เมือคิดไดด้ งั นนั สายนาํ จึงรวบรวมแรงใจครังสุดทา้ ย กระโจนเขา้ ไปในออ้ มแขนทีอา้ ออกมารับของสายลม หนา้ 415 จาก 415

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา แลว้ หายไปในสายลมนนั ใหส้ ายลมนนั พดั พาผา่ นไปใน ชีวิตทกุ ขนั ตอนทีจะดาํ เนินไป ทุกขนั ตอนของชีวิตคนเราก็เหมือนกบั สายนาํ หากอยากจะฝ่ าฟันให้ผา่ นพน้ อุปสรรคขวากหนาม ก็จาํ จะตอ้ งปลอ่ ยวางตวั ตนทียึดมนั อยู่พร้อมกบั ใชป้ ัญญา และความกลา้ มุ่งหนา้ ไปสู่จุดมุ่งหมายทีตงั ไว้ ลองถามตวั เองดบู า้ งซีว่า ตวั ตนทีแทจ้ ริงของตวั เองคอื อะไร? และสิงทีกาํ ลงั ยึดมนั ถือมนั อยคู่ ืออะไร? สิงทีตอ้ งการคืออะไร? หนา้ 416 จาก 416

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ชีวติ คล้ายดงั ใบชา ใบชาถูกนาํ ร้อนถึงจะออกรสและกลินทีหอมกรุ่นนุ่มลึก ชีวิตก็ตอ้ งพบกบั อปุ สรรคครังแลว้ ครังเล่า ถึงจะเกิดความหอม กรุ่นของชีวิต มีชายหนุ่มทีพบกบั ความผิดหวงั คนหนึงมาทีวดั พบกบั พระ อาจารยแ์ ลว้ เล่าระบายทกุ ขใ์ หฟ้ ังว่า“เฉกเช่นคนอยา่ งขา้ พเจา้ ซึง ผดิ หวงั ครังแลว้ ครงั เล่ามีชีวิตก็เพียงแคอ่ ยไู่ ปวนั ๆ ไม่มีประโยชน์ อะไรเลย” พระอาจารยน์ งั นิงอยา่ งสงบและสาํ รวมฟังชายหนุ่มคนนนั รําพึง รําพนั และทอดถอนใจ ไม่ไดพ้ ดู อะไร ไดแ้ ต่สงั พระทีเป็น อุปัฏฐากว่า “ประสกท่านนีเดินทางมาแต่ไกล ไปหานาํ อุ่นมาสกั กาซิ” เมือพระนนั ยกกานาํ อุ่นมาให้ พระอาจารยจ์ ึงหยบิ ใบชามาใส่ไว้ ในแกว้ แลว้ รินนาํ อุ่นลงในแกว้ พลางยนื แกว้ นนั ให้กบั ชายหนุ่ม แลว้ พดู ว่า หนา้ 417 จาก 417

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “ประสก เชิญดืมชาก่อน” ชายหนุ่มก้มหนา้ ลงมองแกว้ ชานนั เห็นไอความร้องลอยออ้ ยอิง ออกมาเลก็ นอ้ ยมีใบชาลอยขึนมาอยนู่ ิงๆ ชายหนุ่มถามขึนอยา่ งๆไม่เขา้ ใจว่า “ทาํ ไมวดั นีถึงใชน้ าํ อุ่นชงชา?” พระอาจารยไ์ ม่พดู อะไร เพียงแต่แสดงทีท่าว่า “ดืมชาก่อนเถอะ” ชายหนุ่มนนั จึงจาํ ใจยกชาขึนมาจิบไปสองสามครัง” พระอาจารยถ์ ามว่า “ชานีคงจะหอมซินะ” ชายหนุ่มนนั จึงค่อยๆยกชาขึนมาจิบเพือลิ มรสอยา่ งชา้ ๆพลาง ส่ายหวั พดู ว่า “นีเป็นชาอะไรครับ ความหอมสกั นิดก็ไม่มี” พระอาจารยย์ ิ มพลางและพูดว่า “นีเป็นใบชาชือดงั ทีชือว่ากวนอิมเหลก็ ทาํ ไมถึงไมห่ อมล่ะ” ชายหนุ่มนนั เมือไดฟ้ ังว่าเป็นใบชารสเลิศทีชือกวนอิมเหลก็ หนา้ 418 จาก 418

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ก็รีบยกแกว้ ขึนมาแลว้ ใชล้ มเป่ าเศษใบชาทีลอยอยอู่ อก แลว้ ค่อยๆ จิบเพอื ลิ มรสชาติใหม่แลว้ วางแกว้ ลงพลางยนื ยนั อีกว่า “ไม่มีกลินชาแมแ้ ต่สกั นิดจริงๆ” พระอาจารยจ์ ึงสงั พระอีกรูปหนึง ให้เอานาํ เดือดมาอีกกา เมือกานาํ ร้อนมาแลว้ พระอาจารยจ์ ึงหยิบใบชาใส่ลงในแกว้ อีกใบ หนึงแลว้ เติมนาํ ร้อนลงไป แลว้ ยกไปวางไวข้ า้ งหนา้ ชายหนุ่ม ชายหนุ่มนนั ก้มหน้ามองไปทีแกว้ นาํ ใบนนั ก็เห็นใบชาในแกว้ ลอยขึนลงไปตามแรงวนของใบชา แลว้ สกั ครู่ก็ไดก้ ลินหอม อ่อนๆของใบชาลอยขึนมาแตะจมกู ชายหนุ่มนนั เผลอยกขึนมา สูดกลิ น พระอาจารยพ์ ดู ขึนมาว่า “ชา้ ก่อน พ่อหนุ่ม” พลางเติมนาํ ร้อนลงในแกว้ เพิมขึนอีกชายหนุ่มนนั ก้มหนา้ ลงมอง แกว้ นาํ ก็เห็นใบชาเหล่านนั ลอยขึนและจมลงหมุนวนคละไปทวั พร้อมกบั ไดก้ ลินหอมอ่อนของใบชาลอยอบอวลขึนมานอกแกว้ ชา พระอาจารยเ์ ติมนาํ ร้อนเพิมลงในแกว้ อกี หลายครัง จนนาํ เตม็ แกว้ พลางถามว่า หนา้ 419 จาก 419

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “ประสก ทาํ ไมใชใ้ บชาชนิดเดียวกนั ทาํ ไมกลินชาถึงแตกต่างกนั ?” “ใบหนึงใชน้ าํ อุ่นชง อีกใบหนึงใชน้ าํ เดือดชง เพราะใชน้ าํ ที แตกต่างกนั หนุ่มนนั ตอบ “ใชน้ าํ ทีต่างกนั การลอยของใบชาก็แตกต่างกนั ใบชาทีใชน้ าํ อุ่น ใบชาจะลอยเอือยๆ ไม่มีการลอยแลว้ จม แลว้ ใบชาจะแผก่ ระจาย ความหอมออกมาไดอ้ ยา่ งไร? แต่ใบชาทีชงกบั นาํ เดือด ผา่ นนาํ ร้อนครังแลว้ ครังเล่า ใบชาจม แลว้ ก็ลอยลอยแลว้ ก็จม ลอยๆจมๆใบชาก็จะแผข่ จายกลินหอม ของฝนทีรับมาจากฤดใู บไมผ้ ลิความร้อนจากแสงอาทิตยท์ ีไดใ้ น ฤดรู ้อน ความเยน็ สงบในหนา้ หนาว คนมากมายในโลกนี มีอะไรไม่เหมือนชาเล่า คนทีไม่เคยผา่ น ร้อนผา่ นหนาวใชช้ ีวิตใหผ้ า่ นไปวนั ๆไปเรือยๆ กเ็ หมือนกบั ใช้ นาํ อุ่นชงชาใบชาลอยไปเสมอกนั ไม่สามารถกลนั เอาความหอม และปัญญาออกมาได้ หนา้ 420 จาก 420

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา และคนทีตอ้ งพบกบั อปุ สรรคและทุกขล์ าํ เคญ็ อดมือกินมือ พบกบั ความโชคร้ายครังแลว้ ครังเล่า กเ็ หมือนใบชา ทีชงกบั นาํ ร้อนครังแลว้ ครงั เล่า พวกเขาผา่ นวนั เวลาฝ่ าลมฝนพายุ ทีขึนๆลงเสมอมา ทาํ ให้ชีวิตของพวกเขาค่อยๆกลนั ความหมาย ออกมาสวนกระแสขึนมาเหมือนใบชา แลว้ พวกเราทาํ ไมจะไม่ เหมือนชีวิตของชาชะตาชีวิตทาํ ไมจะไม่เหมือนกานาํ อุ่นหรือนาํ เดือด ใบชาเพราะถูกนาํ ร้อนจดั จึงคายความหอมทีบ่มเพาะอยใู่ นตวั ออกมาและชีวิตก็มีแต่พบอปุ สรรคและความยากลาํ บาก ถึงจะบ่มเพาะความหอมทีมีอยใู่ นตวั ออกมา หนา้ 421 จาก 421

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา แสงสว่างในดวงจติ มีพระอาจารยท์ ่านหนึง เมือเขา้ สู่วยั ชรา จึงคิดจะมอบบาตรและ จีวรเพือใหล้ ูกศิษยร์ ับตาํ แหน่งเป็นเจา้ อาวาสต่อไป แต่ในบรรดา ลกู ศิษยท์ งั หลายมีอยถู่ ึงสามคนทีค่อนขา้ งจะเขา้ ถึงธรรมมากทีสุด จึงค่อนขา้ งจะลาํ บากใจทีจะเลือกคนใดคนหนึง ช่วงเยน็ โพลเ้ พลใ้ กลค้ าํ ของวนั หนึง พระอาจารยพ์ อจะรู้ว่าอายขุ ยั ของตนเองใกลจ้ ะหมดแลว้ ควรจะถึงเวลาแลว้ ทีจะตดั สินให้คน ใดคนหนึงรับตาํ แหน่งต่อไป จึงเรียกลูกศิษยท์ งั สามมาแลว้ สงั ให้ ไปซืออะไรอยา่ งหนึง ดซู ิว่าใครจะสามารถซือของไดถ้ ูกและได้ มากจนเตม็ กฏุ ิ เมือศิษยท์ งั สามรับเงินจากพระอาจารยแ์ ลว้ มีสองคนทีเดิน ออกไปแต่มีอีกคนทีไม่ไป แลว้ ไปนงั สมาธิขา้ งๆพระอาจารย์ ไม่ไดข้ ยบั ไปไหน หนา้ 422 จาก 422

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ไม่นาน ศิษยค์ นหนึงเขา้ มารายงานว่า ไดซ้ ือหญา้ แห้งมาหลายคนั รถสามารถใส่ใหเ้ ตม็ กุฏินีได้ พระอาจารยฟ์ ้ งแลว้ รู้สึกผิดหวงั ยิง นกั และอีกรูปหนึงก็กลบั มาในเวลาใกลเ้ คยี ง มาถึงกห็ ยบิ เทียน เล่มหนึงออกมาจากแขนเสือ แลว้ ก็จุดให้สว่าง พระอาจารยเ์ ห็น แลว้ ก็รู้สึกพอใจยิงนกั แลว้ พระอาจารยก์ ็มองไปทีลกู ศิษยท์ ีนงั อยขู่ า้ งๆลกู ศิษยน์ นั ลกุ ขึนแลว้ คืนเงินให้พระอาจารย์ พนมมือแลว้ พดู ว่า “อาจารย์ สิงทีศิษยส์ งั ซือกาํ ลงั จะมาแลว้ ” พดู จบกเ็ ป่ าเทียนจนดบั ในหอ้ งจึงมีแต่ความมืด แลว้ ศิษยค์ นนนั ก็ชีไปทีนอกหนา้ ต่างแลว้ พูดว่า “อาจารย์ สิงทีลูกศิษยซ์ ือไดม้ าถึงแลว้ ” พระอาจารยม์ องออกไปทีนอกหนา้ ต่าง เห็นดวงจนั ทร์ลอยเด่น ส่องสว่างเตม็ ดวงอยกู่ ลางทอ้ งฟ้ า ความสว่างของดวงจนั ทร์ สาดส่องเขา้ มาในกุฏิ จนสว่างไปทวั หอ้ ง “เจา้ คิดวิธีนีไดอ้ ยา่ งไร?” พระอาจารยถ์ าม หนา้ 423 จาก 423

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “แมว้ ่าหญา้ แห้งจะนาํ มาใส่จนเตม็ กุฏิได้แต่ก็ทาํ ให้กฏุ ินีมืดและ สกปรกและเทียนก็ใหญเ่ พียงแค่นิ วมือไม่มีราคาค่างวด คนซือ เทียนก็ไม่เกิดปัญญาขึนมาได้แต่เมือดวงจนั ทร์ลอยเด่นขึนมา สามารถทาํ ให้สว่างไปทวั หอ้ งได้ เมือฟ้ าสว่างพืนดินก็ยอ่ มสว่าง ฟ้ าและดินสว่างจิตก็ยอ่ มสว่างตาม จิตเดิมแทส้ ่องสว่างขึนมาในดวงจิต โดยไม่ตอ้ งใชเ้ งินซือหาแต่ อยา่ งไร เพราะในจิตมีแสงสว่างของจิตเดิมแทอ้ ยแู่ ลว้ ” ลกู ศิษยต์ อบ เมือพระอาจารยไ์ ดฟ้ ังแลว้ กถ็ อดจีวรไปคลุมใหล้ กู ศิษยน์ นั และใหส้ ืบทอดเป็นเจา้ อาวาสต่อไปจาํ นวนครังทีลุกขึนมาสู้ คุณพ่อท่านหนึงเป็นกงั วลกบั ลกู ชายของตวั เองมาก เพราะอายถุ ึง สิบห้าสิบหก ปี แลว้ แต่รู้สึกว่าลูกชายไม่มีความเป็นลูกผชู้ ายแมแ้ ต่นิดเดียว เขาเลยไปหาพระาจารยเ์ พือใหอ้ บรมสงั สอนลูกชายของเขา พระอาจารยก์ ล่าวว่า หนา้ 424 จาก 424

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “ให้ลูกชายของท่านอยทู่ ีนีสกั สามเดือน ภายในสามเดือน นีหา้ มท่านมาเยียม ขา้ รับรองว่าจะสอนให้ลกู ของเจา้ ไดเ้ ป็น ลกู ผชู้ ายอยา่ งแทจ้ ริง” สามเดือนผา่ นไป พ่อของเดก็ นนั มารับลกู กลบั ไป พระอาจารยจ์ ึง จดั ให้มีการแข่งขนั ยโู ดเพอื ใหเ้ ห็นถึงผลการฝึกฝนของสามเดือน ทีผา่ นมา คนทีมาแข่งกบั ลูกชายของเขานนั เป็นครูผฝู้ ึกนนั เอง เมือครูฝึกจู่โจมมา เดก็ นนั ก็จะรับไม่ไดแ้ ลว้ ตอ้ งลม้ ลง แต่เมือลม้ ลงแลว้ เดก็ นนั จะลกุ ขึนมาตงั ท่ารับใหม่ทนั ที เป็นอยา่ งนีผา่ นไป ถึงสิบกว่าครัง พระอาจารยถ์ ามพ่อเดก็ นนั ว่า “เจา้ ว่าการกระทาํ ของลกู ท่าน พอจะเป็นลูกผชู้ ายแลว้ หรือยงั ?” “ขา้ พเจา้ รู้สึกอบั อายยงิ นกั คิดไม่ถึงว่าส่งลูกมาให้ท่านฝึกถึงสาม เดือนสุดทา้ ยผลทีขา้ พเจา้ เห็นคือ ลกู สูไ้ ม่เป็น เพียงเขาจู่โจมมาก็ ลม้ ลงทกุ ครัง” หนา้ 425 จาก 425

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา “ขา้ รู้สึกเสียใจยิงนกั ทีเห็นเจา้ มองเพียงแค่ผลชนะหรือแพ้เจา้ ไม่ เห็นความกลา้ และความเดด็ เดียวของลูกท่านทีลม้ ลงแลว้ ลกุ ขึนมา ทนั ทีนนั แหละถึงจะเป็นลกู ผชู้ ายตวั จริง เพียงแคจ่ าํ นวนครังทีลกุ ขึนมาสู้มากกว่าลม้ ลงไปหนึงครงั ก็นบั ว่าประสบผลสาํ เร็จแลว้ สมบรู ณ์แบบ เณรนอ้ ยรูปหนึงนงั ร้องไห้อยกู่ บั พืน และทีพืนมีกระดาษทีเขียน แลว้ ทิ งเตม็ ไปหมดพระอาจารยจ์ ึงถามว่า “เป็ นอะไรไปล่ะ?” “เขียนไดไ้ ม่ดี” พระอาจารยจ์ ึงหยบิ กระดาษขึนมาดู “เขียนไดไ้ ม่เลวนี ทาํ ไมถึงตอ้ งโยนทิ งแลว้ ร้องไหท้ าํ ไม” พระ อาจารยถ์ าม “ขา้ พเจา้ รู้สึกว่าเขียนไดไ้ ม่ค่อยด”ี เณรนอ้ ยยงั คงร้องต่อไป “ขา้ พเจา้ เป็นผทู้ ีชอบทาํ อะไรให้ดีพร้อม พลาดแมแ้ ต่นิดเดียวก็ ไม่ได”้ “ปัญหาก็คือ ผคู้ นในโลกนี มีใครทีจะไม่ผดิ แมแ้ ต่นิดเดียวล่ะ?” พระอาจารยต์ อบแลว้ ตบหลงั เณรนอ้ ยเบาๆ แลว้ พดู วา่ หนา้ 426 จาก 426

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “เจา้ ตอ้ งการแต่ความดีพร้อม พอพลาดอะไรเลก็ นอ้ ยก็รู้สึกเคือง ก็จะร้องไห้ ลกั ษณะอยา่ งนีก็ไม่ใช่ความดีพร้อมแลว้ ” หนา้ 427 จาก 427

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา รักสะอาด เณรนอ้ ยกม้ ลงเก็บกระดาษบนพืนขึนมาจนหมด แลว้ ก็ไปลา้ งมือ ส่องกระจก ลา้ งหนา้ ถอดจีวรมาซกั แลว้ ซกั อีก “เจา้ ทาํ อะไร? ซกั แลว้ ซกั อีก เสียเวลาไปตงั ครึงวนั แลว้ ” พระ อาจารยถ์ าม “ขา้ พเจา้ รักสะอาด ทนไม่ไดท้ ีจะมีสิงสกปรกแมแ้ ต่นิดเดียว พระอาจารยไ์ ม่ไดส้ งั เกตหรือว่า หลงั จากทีโยมๆทงั หลายกลบั ไป แลว้ ขา้ พเจา้ จะตอ้ งเชด็ เกา้ อีทีโยมๆนงั แลว้ ทกุ ตวั ” “อยา่ งนีเรียกว่ารักสะอาดหรือ? เจา้ คิดแต่จะตาํ หนิฟ้ าสกปรก ดินสกปรก คนสกปรก ภายนอกแมจ้ ะดสู ะอาด แต่ในจิตกลบั ผดิ ปกติ ไม่ใช่การรักความสะอาดแลว้ หนา้ 428 จาก 428

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา บณิ ฑบาต เมือเณรนอ้ ยจะออกบิณฑบาต ตงั ใจเลอื กสวมใส่จีวรทีเก่าและ ขาด “ทาํ ไมถึงเลือกชุดนี” พระอาจารยถ์ าม “ท่านเคยบอกว่าไม่ตอ้ งสนใจรูปลกั ษณ์ภายนอกไม่ใชห่ รือ? ดงั นนั ขา้ พเจา้ จึงเลอื กชุดทีเก่าและขาด และเพือจะไดใ้ ห้ญาติโยม เห็นใจ จะไดบ้ ริจาคเงินเยอะๆ” “เจา้ ไปบิณฑบาตหรือไปขอทาน เจา้ หวงั จะใหผ้ อู้ ืนสงสาร บริจาคทานหรือหวงั ให้ญาติโยมเห็นว่าปฏิบตั ิดีปฏบิ ตั ิชอบ หวงั จะใหท้ ่านเป็นเนือนาบญุ ” หนา้ 429 จาก 429

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา มชี ีวติ อยู่อย่างดี ในวนั ทีอากาศร้อน ดอกไมร้ อบๆบริเวณวดั โดนแดดจนแห้งเหียว ไปหมด “แยแ่ ลว้ ตอ้ งรีบรดนาํ แลว้ ”เณรนอ้ ยอทุ านแลว้ รีบยกถงั นาํ มา “อยา่ เพิงใจร้อนตอนนีพระอาทิตยก์ าํ ลงั ส่องแสงอยู่ เดียวเยน็ เดียวร้อน ตน้ ไมต้ ายแน่ตอ้ งรอใหเ้ ยน็ กว่านีถึงจะรดนาํ ได”้ ช่วงเยน็ ตน้ ไมเ้ หล่านนั เหมือนกบั ผกั ตากแห้ง เณรนอ้ ยเลยบ่น พึมพาํ ๆว่า “ป่ านนีคงตายหมดแลว้ รดนาํ ยงั ไงก็คงไม่รอด” “บ่นให้นอ้ ยหน่อย รดนาํ ไปเถิด “ พระอาจารยส์ งั ไม่นาน ตน้ ไมท้ ีดแู ห้งเหียว เหมือนกบั ฟื นชีพขึนมาใหม่ทีดสู ดใส กว่าเดิม “โอ้ พวกมนั นีเก่งจริงๆ อดกลนั คาํ อยตู่ รงนนั ไม่ยอมตาย” “เหลวไหล ไม่ใช่คาํ อยตู่ รงนนั ไม่ยอมตายแต่คือการมีชีวิตอยู่ อยา่ งดี” “แลว้ มนั จะต่างกนั อยา่ งไร” หนา้ 430 จาก 430

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา เณรนอ้ ยถาม “ไม่เหมือนกนั แน่นอน ขา้ ขอถามเจา้ ปี นีขา้ อายแุ ปดสิบกว่าแลว้ ขา้ คาํ ไวไ้ ม่ยอมตาย หรือว่ามีชีวิตอยอู่ ยา่ งด?ี ” หลงั จากทาํ วตั รเยน็ แลว้ พระอาจารยถ์ ามเณรนอ้ ยว่า “เป็นยงั ไง คิดตกลงยงั ?” “ยงั ครับ” พระอาจารยต์ บหลงั เณรนอ้ ยเบาๆแลว้ พูดว่า “เดก็ โง่ คนทีกลวั ตายตงั แต่เชา้ ยนั คาํ เป็นการคาํ ไวไ้ ม่ยอมตาย คนทีมองไปขา้ งหนา้ ทุกวนั เป็นการมีชีวิตอยอู่ ยา่ งดี มีชีวิตอยมู่ าอีกวนั ก็ใชช้ ีวิตหนึงวนั นนั อยา่ งคุม้ คา่ พวกทีมีชีวิตอยู่แต่เพราะกลวั ตายจึงไหวพ้ ระสวดมนต์ หวงั จะให้ตายแลว้ กลายเป็นพุทธะ ไม่มีทางไดเ้ ป็นพทุ ธะ” หนา้ 431 จาก 431

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา ฟ้ าดินกค็ อื วดั หลงั จากทีพระอาจารยม์ รณภาพแลว้ เณรนอ้ ยนนั ก็ไดก้ ลายเป็น เจา้ อาวาสท่านมกั จะครองจีวรอยา่ งเรียบร้อย ถือหีบยาแลว้ ไปใน ทีๆสกปรกและยากจนทีสุดเพือช่วยคนไขเ้ ชด็ แผลเปลียนยา แลว้ กลบั วดั ดว้ ยจีวรทีเปรอะเปื อนไปหมด ท่านมกั จะออกไปบิณฑบาตดว้ ยตนเอง แต่เมือมือขวารับเงิน บริจาคมามือซา้ ยท่านก็ส่งมอบไปช่วยเหลือคนยากไร้ ท่านมกั จะ ไม่ค่อยอยทู่ ีวดั แลว้ ก็ไม่เคยก่อสร้างวดั เพิมเติมแต่มีศาสนิกชน ศรัทธาเพิมขึนเรือยๆท่านกล่าวว่า “ขณะทีพระอาจารยม์ ีชีวิตอยู่ท่านสอนว่า อะไรคือสมบรู ณ์แบบ สมบรู ณ์แบบคือขอใหโ้ ลกนีดีพร้อม อะไรคือ รักสะอาด รักสะอาดคือช่วยเหลือคนทีไม่สะอาด ให้ สะอาดขึนมาท่านยงั ชีแนะเรืองการบิณฑบาต คือการช่วยให้คน จบั มือกนั ช่วยเหลือซึงกนั และกนั สร้างบญุ สมั พนั ธ์กบั เพือน มนุษยด์ ว้ ยกนั หนา้ 432 จาก 432

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา อะไรคอื วดั วดั ไม่จาํ เป็นตอ้ งอยบู่ นเขา แต่ควรอยใู่ นหมู่มนุษย์ ทิศเหนือใตอ้ อกตก กเ็ ป็นทีๆจะแสดงธรรมได้ ทีไหนๆก็เป็นวดั ของขา้ ” ครังหนึงนานมาแลว้ มีชาวนาคนหนึงมีธุระจะตอ้ งเดินทางไปอีก หมู่บา้ นหนึงขณะทีเดินทางรอนแรมอยกู่ ลางป่ าพบวา่ การจะไป อีกหมู่บา้ นหนึงนนั จะตอ้ งขา้ มแม่นาํ หรือไม่ก็ปี นขา้ มเขาสูงไป ขณะทีกาํ ลงั คิดว่าจะขา้ มแม่นาํ ไปดีหรือจะปี นเขาดี พลนั ก็เห็นตน้ ไมใ้ หญตน้ หนึง จึงใชข้ วานทีนาํ ติดตวั มาโค่น ตน้ ไมน้ นั ลงมา แลว้ ก็ทาํ เป็นเรือชาวนาคนนนั รู้สึกดีใจมาก และนึกชมเชยถึงความสามารถของตวั เองอยใู่ นใจ แลว้ ก็นงั เรือนนั ขา้ มฟากไป เมือขา้ มฝังไปได้ชาวนานนั รู้สึกว่าเรือนีมีประโยชน์มาก ถา้ หาก ทิ งไวท้ ีนีคงจะน่าเสียดาย และหากขา้ งหนา้ มีแม่นาํ อีก ก็คง หนา้ 433 จาก 433

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา จะตอ้ งตดั ตน้ ไมท้ าํ เรืออีก กว่าจะตอ่ เรือเสร็จ ตอ้ งเสียแรงและ เวลาอีกไม่นอ้ ย ชาวนานนั จึงตดั สินใจแบก เรือนนั ติดตวั ไปดว้ ย เผือจะไดใ้ ชย้ ามตอ้ งการ ชาวนาแบกเรือนนั ดว้ ยความเหนด็ เหนือยและมีเหงือท่วมตวั ทาํ ใหย้ ิงเดินยิงชา้ ลงเรือยๆเพราะเรือนนั หนกั เหลือเกิน และกดทบั ทบั เขาจนแทบจะหายใจไม่ออก ชาวนานนั เดินไปพกั ไป บางทีก็คิดจะทิ งเรือนนั ไปแต่อีกใจหนึง ก็รู้สึกเสียดายคิดในใจว่า “แบกมาตงั ไกลแลว้ แบกต่อไปเถิด บางทีถา้ เจอแม่นาํ อีก ก็จะได้ ใช้ และแลว้ ขณะทีแบกจนเหงือทว่ มตวั จนถึงใกลจ้ ะมดื คาํ เพิงจะ รู้สึกว่า หนทางทีเดินผา่ นมาเป็นทางทีราบเรียบ จนถงึ อีกหมู่บา้ น ก็ไม่เห็นมีแมน่ าํ อีก การแบกเรือมาดว้ ย ทาํ ให้เขาตอ้ งเสียเวลา เดินทางเพิ มขึนอีกเป็ นสามเท่า หนา้ 434 จาก 434

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา มนุษยเ์ ราไม่มีใครจะรู้ล่วงหนา้ ไดว้ ่าเส้นทางเดินของชีวิตตวั เอง จะเป็นทางทีราบเรียบ หรือขรุขระ หรือจะพบกระแสนาํ ทีไหล เชียวกราด หรือว่าจะตอ้ งปี นขึนไปบนภเู ขา แต่ไม่ว่าทางเดินชีวิต จะเป็นเช่นใด เราก็จาํ เป็นจะตอ้ งเลอื กวิธีที ทาํ ตวั ตามสบาย เดิน ไปอยา่ งมีความสุข หรือจะแบกเรืออนั หนกั อึงไปดว้ ย บางครังสภาวะจิตของเราทพี บกบั เหตกุ ารณ์ต่างๆ กเ็ หมือนกบั การแบกเรือลาํ หนึงไว้การแบกอยา่ งนนั ก็เหมือนกบั การผกู มดั เราจาํ เป็นตอ้ งวางลงเสียบา้ งเพอื ให้จิตไดพ้ บกบั ความเบิกบาน ความสบาย ความปลดปล่อย เดินไปบนทางเดินชีวิตอยา่ งสบาย ใจและมีความสุข หนา้ 435 จาก 435

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา แค่ความคดิ ช่วงหนึง วนั หนึงมีชายหนุ่มทีผดิ หวงั สองคนมาหาพระอาจารยพ์ ร้อมกนั “พระอาจารยค์ รับ พวกเราถูกคนในทีทาํ งานกลนั แกลง้ อยา่ งแสน สาหสั ขอท่านช่วยชีแนะหน่อยว่าพวกเราควรจะลาออกหรือไม่?” พระอาจารยป์ ิ ดตานิงอยนู่ านแลว้ จึงพดู ออกมาแค่ห้าคาํ ว่า“ก็แค่ ขา้ วชามเดียว” แลว้ โบกมือทาํ ท่าว่า ให้กลบั ไปไดแ้ ลว้ เมือกลบั ไปแลว้ คนหนึงก็ ไปลาออกทนั ที กลบั ไปทาํ ไร่นาอยทู่ ีบา้ นอีกคนหนึงก็ยงั คง ทาํ งานต่อไป วนั เวลาผา่ นไปอยา่ งรวดเร็วสิบปี ให้หลงั คนที กลบั ไปทาํ ไร่นา ใชว้ ิทยาการยคุ ใหม่ บวกกบั ความตงั ใจ อยา่ งมุ่งมนั กลายเป็นเกษตรกรมืออาชีพและมีชือเสียง อีกคนทียงั ทาํ งานอยทู่ ีบริษทั พยายามใชค้ วามอดทน ตงั หนา้ ตงั ตาทาํ งานต่อดว้ ยความมุ่งมนั ก็ค่อยๆไดร้ ับความสนใจ จากเจา้ นาย ในทีสุดก็ไดก้ ลายเป็นผจู้ ดั การของบริษทั หนา้ 436 จาก 436

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา วนั หนึง เมือทงั สองไดพ้ บกนั แลว้ คนทีเป็นเกษตรพดู ว่า “แปลกนะ พระอาจารยเ์ พียงชีแนะคาํ ว่า ”ก็แค่ขา้ วชามเดียว” ให้กบั เราสองคนเหมือนกนั คาํ หา้ คาํ นีขา้ ฟังทีเดียวก็เขา้ ใจ ก็แค่ ขา้ วชามเดียว ถึงกบั จะตอ้ งอะไรนกั หนาทาํ ไมตอ้ งไปนงั ทนอยู่ ในบริษทั ให้เขาโขกสบั ดงั นนั จึงคิดลาออก” “ตอนนนั ทาํ ไมเจา้ ไม่ฟังคาํ ของพระอาจารยล์ ่ะ” เกษตรถาม “ขา้ ฟังแลว้ คิดว่า อดทนอีกหน่อย เหนือยอีกหน่อย ก็เพือขา้ วชาม หนึงคนอืนจะแกลง้ อยา่ งไร กไ็ ม่คิดโกรธ ไม่เกียงงอน ก็ไดแ้ ลว้ พระอาจารยไ์ ม่ไดช้ ีแนะลกั ษณะนีหรือ?” ทงั สองเก็บความสงสยั ไปถามพระอาจารย์ พระอาจารยก์ ็ชราภาพ มากแลว้ ท่านก็ยงั คงปิ ดตานิงอยนู่ านตอบมาอีกหา้ คาํ เหมือนกนั “แค่ความคิดช่วงหนึง” แลว้ ก็โบกมือใหอ้ อกไปได้ หนา้ 437 จาก 437

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา สรรพสิงล้วนก่อเกดิ ขนึ จากทใี จ พระอาจารยแ์ ละลูกศิษยข์ ณะทีกาํ ลงั เดินทางไปในทีแห่งหนึงลกู ศิษยซ์ ึงตอ้ งแบกสมั ภาระและเครืองใชต้ ่างๆ เดินไปบ่นไป ว่า เหนือยและหนกั เดินไปสกั ประเดียวก็บ่นว่าเหนือยและจะขอแวะ พกั บ่อยๆ เมือเดินผา่ นเขา้ ไปทีหมู่บา้ นแห่งหนึง พอดีมีสาวนางหนึง เดิน ออกมาจากบา้ นพระอาจารยจ์ ึงเดินเขา้ ไปจบั สองมือของสาวนาง นนั สาวนนั ตกใจร้องช่วยดว้ ยเสียงดงั ลนั คนในบา้ นและชาวบา้ น ออกมาดู นึกว่าพระจะลวนลามหญิงสาวจึงพากนั ถืออาวุธแลว้ จะ วิงไล่ตีพระอาจารยจ์ ึงวิงหนีส่วนลกู ศิษยท์ ีถือสมั ภาระ อยกู่ ็วิงหนีตามอยา่ งไม่คิดชีวิตเหมือนกนั เมือกะว่าชาวบา้ นไม่ไล่ ตามมาแลว้ พระอาจารยจ์ ึงหยดุ พกั แลว้ ถามลูกศิษยว์ า่ “ยงั รู้สึกว่า หนกั หรือเปล่า?” ลูกศิษยร์ ู้สึกประหลาดใจ ทีเมือกีขณะทีเหตกุ ารณ์ชุลมนุ ทาํ ไมถึง ไม่รู้สึกว่า หนา้ 438 จาก 438

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา เหนือยและรู้สึกว่าสมั ภาระหนกั เลย จึงไดเ้ รียนรู้ขึนมาว่า “ สรรพสิงลว้ นก่อเกิดขึนมาจากทีใจ” หนา้ 439 จาก 439

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา หลักการของจกั รยานทดนํา พระอาจารยท์ ่านหนึงขณะทีกาํ ลงั เดินทางไปโปรดญาติโยม ตามทีต่างๆ ขณะทีผา่ นทีแห่งหนึง รู้สึกหิวนาํ จึงเดินตามหาแหล่ง นาํ บงั เอิญเห็นชายหนุ่มคนหนึงกาํ ลงั ปันจกั รยานนาํ เพือทดนาํ เขา้ นา จึงขอนาํ ดืมจากชายผูน้ นั เมือชายหนุ่มประเคนนาํ ดืมแลว้ พดู ขึนดว้ ยความเลือมใสศรัทธาว่า “พระอาจารยค์ รับ วนั หนึงถา้ ขา้ พเจา้ ปลงตกแลว้ จะออกบวช ศึกษาธรรมะเช่นเดียวกบั ท่าน แต่ว่าเมือขา้ พเจา้ ออกบวชแลว้ จะ ไม่ออกเทศนาโปรดญาติโยมไปทวั เหมือนเช่นท่านขา้ พเจา้ จะหา ทีทีสงบวิเวก ตงั หนา้ ตงั ตงั ตานงั สมาธิ วิปัสสนา ไม่ออกมาวุ่นวายกบั โลกภายนอก” พระอาจารยอ์ มยิ มแลว้ พูดขนึ ว่า “ แลว้ เมือไหร่เจา้ ถงึ จะปลงตกได้?” หนา้ 440 จาก 440

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา “ในหมู่บา้ นนี คนรุ่นเดียวกบั ขา้ พเจา้ ก็มีขา้ พเจา้ เพียงคนเดียว เท่านนั ทีเขา้ ใจวิธีการของจกั รยานนาํ ทีทดนาํ เขา้ นา ซึงคนทงั หมู่บา้ นก็ตอ้ งอาศยั แหล่งนาํ จากทีนี หากขา้ พเจา้ สามารถหาคน ทีมาทาํ งานแทนขา้ พเจา้ ไดแ้ ละเมือไม่มีภาระทีตอ้ งรบั ผิดชอบติด ตวั ขา้ พเจา้ ก็สามารถหาทางออกให้ตวั เองได้เมือนนั ขา้ พเจา้ ก็จะ สลดั ทกุ อยา่ งออกจากตวั แลว้ ออกบวช” ชายหนุ่มตอบ “เจา้ เป็นผทู้ ีเขา้ ใจเรืองจกั รยานนาํ มากทีสุด หากจกั ยานนาํ ทงั คนั จมอยใู่ นนาํ หรือรถทงั คนั พน้ จากนาํ แลว้ จะเป็นยงั ไง?” “หลกั การทีแทจ้ ริงคือตอ้ งใหค้ รึงหนึงของช่วงล่างจมอยใู่ นนาํ ครึงหนึงของดา้ นบนทวนกระแสนาํ แลว้ หมนุ ถา้ ให้จกั รยานทงั คนั จมอยใู่ นนาํ ไม่แต่ทาํ ให้ไม่หมุนแลว้ ยงั จะตอ้ งถกู กระแสนาํ พดั พาไปทงั คนั และในหลกั การเดียวกนั ถา้ ให้ทงั หมดอยพู่ น้ นาํ ก็ ไม่สามารถทดนาํ ขึนมาได”้ พระอาจารยก์ ล่าวตอ่ ว่า หนา้ 441 จาก 441

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา “ความเกียวขอ้ งของจกั รยานนาํ กบั กระแสนาํ ก็เหมือนกบั ความ เกียวพนั ของคนกบั โลกของเรา หากคนๆหนึงอยใู่ นโลกมนุษยท์ ี ยงั อยใู่ นเพศฆราวาส ยอ่ มหนีไม่พน้ ทีจะตอ้ งถกู กระแสแห่งกิเลส แบบโลกๆซดั พาไป และหากเขา้ มาอยใู่ นเพศบรรพชิต คิดจะใช้ ชีวิตสูงส่งใสสะอาดไม่ไปคลุกคลีไปมาหาสู่กบั คนในโลก ก็จะ ทาํ ใหช้ ีวิตล่องลอยไปเหมือนขาดราก หมนุ วนไปอยา่ งเปล่า ประโยชน์ เพราะเหตนุ ีคนทีจะปฏบิ ตั ิธรรม จะอยเู่ ป็นทีหรือจะออกไปโลก ภายนอกก็ไดต้ ามโอกาสจะตอ้ งไม่เป็นผนู้ ิงดดู ายหรือเขา้ ไปทุ่ม สุดตวั ตอ้ งใหท้ งั ฆราวาสและบรรพชิตต่างฝ่ ายต่างช่วยเหลือจุน เจือซึงกนั และกนั นีถึงจะเป็นการกระทาํ ทีถกู ตอ้ ง ทงั ต่อเพือน มนุษยแ์ ละต่อหนา้ ทีทีถกู ตอ้ งของผอู้ อกบวชฝึกปฏิบตั ิธรรม หนา้ 442 จาก 442

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา ดูคมั ภรี ์วนั ละคาํ วนั หนึง พระอาจารยท์ ่านหนึงถามศิษยว์ ่า “วนั หนึงเจา้ ดคู มั ภีร์กี เล่ม?” “เจ็ดแปดเล่ม บางทีก็สิบเล่ม” ลูกศิษยต์ อบ พระอาจารยพ์ ูดว่า “เจา้ ดูคมั ภีร์ไม่เป็น” ลกู ศิษยเ์ ลยถามว่า “แลว้ อาจารยด์ ูวนั ละกีเล่ม?” “วนั หนึงดหู นึงคาํ ” อาจารยต์ อบ คาํ พดู ของอาจารยท์ ีว่าวนั หนึงดูหนึงคาํ คือจิต จิตครอบคลุมสรรพสิงจิตคอื ธรรมะ จิตก่อใหเ้ กิดสรรพสิง จิตคือทุกอยา่ ง จิตคือพทุ ธะ ดตู าํ ราแมจ้ ะมีประโยชน์ เขา้ ใจผดิ ไปกลบั มีโทษ ตาํ ราอาจจะเป็นยา หรืออาจเป็นยาพิษ การใหย้ ากบั โรค ใหถ้ ูกโรคหาย ใหผ้ ิดอาจถึงตาย หนา้ 443 จาก 443

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คีตะธารา ดงั นนั การอ่านคมั ภีร์จะไม่ระมดั ระวงั ไม่ได้ ตาํ ราคมั ภีร์มีเป็นพนั ๆเล่ม ไม่รู้จะเริ มอ่านเล่มไหนก่อน ธรรมะแปดหมืนสีพนั ขอ้ สามารถเขา้ ถึงธรรมไดท้ ุกขอ้ เราอาจไม่รู้จะเริ มทีขอ้ ไหนก่อน แต่การดูจิตสามารถดูไดท้ กุ ทีทกุ เวลา จนมีผกู้ ล่าวว่า \"ตพู้ ระไตรปิ ฎกกอ็ ยใู่ นจิตของเรานนั เอง\" หนา้ 444 จาก 444

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา สะอาด ครังหนึงมีการจดั การปฏิบตั ิธรรมเจด็ วนั ทีวดั แห่งหนึง วนั นนั จะมีหวั ขอ้ บรรยายธรรมเรือง “ สะอาด ” ขณะทีพระอาจารยก์ าํ ลงั เริ มตน้ จะบรรยายธรรม มีเสียงคลา้ ยกบั จะถามคาํ ถามดงั มาจากหมู่ผปู้ ฏิบตั ิธรรม พระอาจารยจ์ ึงถามขึนว่า “ใคร ใครจะถามอะไร?” ปรากฏว่ามีเดก็ หญิงอายปุ ระมาณ 12-13 ปี ยกมือขึนมาว่าจะถาม พระอาจารยจ์ ึงเรียกให้เดก็ หญิงนนั เดินมาขา้ งหนา้ เดก็ หญิงนนั เดินมาขา้ งหน้าแลว้ พนมมือ ไหวพ้ ระอาจารย์ แลว้ พดู ว่า “พระอาจารย์ขา้ พเจา้ อาบนาํ ทกุ วนั สะอาดมากพอแลว้ ทาํ ไมยงั ตอ้ งสะอาดอีก” พระอาจารยจ์ ึงชีมือไปยงั บริเวณดา้ นนอก แลว้ บอกกบั เดก็ หญิงว่า “แถวนนั มีดอกกุหลาบแดงบานอยู่ สวยไม่สวย ชอบหรือไม่?” “สวยเจา้ ค่ะ ชอบค่ะ” “งนั ไป ไปเดด็ มา” หนา้ 445 จาก 445

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา เดก็ หญิงนนั ไปเดด็ แลว้ นาํ มาให้พระอาจารย์ พระอาจารยห์ ยบิ มาแลว้ ก็นาํ ไปปักไวใ้ นแจกนั ทีว่างใบหนึง แลว้ ถามว่า “แถวๆนนั ยงั มีกุหลาบอีกมากมาย จะเดด็ มาใหห้ มดหรือเปล่า?” “ไม่เดด็ เจา้ ค่ะ” เดก็ หญิงตอบ “ทาํ ไม” พระอาจารยถ์ าม “หากเดด็ จนหมด ดแู ลว้ ดว้ นๆ ไม่สวย ทาํ ลายดอกไมเ้ ยอะแยะ อยา่ งนนั ทาํ ไม?” “ในแจกนั ปักดอกกหุ ลาบเพียงดอกเดียว ดูแลว้ ไม่ยงิ น่าเกลียดไป กว่าหรือ?” “ไม่เจา้ ค่ะ หากเดด็ มาหมด ก็เป็นการโลภเกินไป” “โลภ ไม่ดีหรอกหรือ” พระอาจารยถ์ าม “ไม่ดี ไม่สะอาด” พระอาจารยจ์ ึงตอบว่า “นนั แหละ หากในจิตไม่โลภ ไม่หลง นนั แหละ หนา้ 446 จาก 446

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา คือ “สะอาด” เจา้ อยากจะมีจิตทีสะอาดไม่เปรอะเปื อนหรือเปล่า?” “อยากเจา้ ค่ะ” เดก็ หญิงตอบ หนา้ 447 จาก 447

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา หลักการให้การศึกษา มีอบุ าสกท่านหนึงเดินเล่นอยใู่ นสวนดอกไมข้ องวดั แห่งหนึง เห็นพระอาจารยท์ ่านหนึงกาํ ลงั สาละวนอยกู่ บั การตดั แต่งกิงทีมี ใบดกหนา สกั ประเดยี วกถ็ อนตน้ ขึนมาทงั ราก แลว้ ก็นาํ ไปปลูก ยงั กระถางอืน เดยี วกพ็ รวนดินใส่ป๋ ยุ ดแู ลว้ วุ่นวาย ไม่นอ้ ย อุบาสกนนั จึงถามขึนว่า “ท่านอาจารย์ทาํ ไมถึงตดั ใบดีๆทิ งแลว้ ที เหียวแห้งถึงรดนาํ ใส่ป๋ ยุ แลว้ บางตน้ ก็ดดู ีๆอยู่แต่ท่านก็ถอนขึน มาแลว้ นาํ ไปปลกู ในอีกกระถางหนึง และทีไม่มีพืชก็เห็นท่านใช้ จอบพรวนดิน สิงเหล่านีจาํ เป็นตอ้ งทาํ หรือ?” พระอาจารยต์ อบว่า “การดแู ลตน้ ไมใ้ บหญา้ ก็เหมือนกบั การให้ ความรู้แก่ศิษยศ์ ิษยต์ อ้ งการความรู้อยา่ งไร ตน้ ไมก้ ็จาํ เป็นตอ้ ง ไดร้ ับการดแู ลอยา่ งนนั ” “ตน้ ไมใ้ บหญา้ จะนาํ มาเปรียบเทียบกบั คนไดอ้ ยา่ งไร?” อุบาสก นนั ถาม หนา้ 448 จาก 448

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา “การดแู ลตน้ ไมก้ บั การให้ความรู้กบั คนมีหลายทีทเี หมือนกนั คือ ข้อหนึง ตน้ ไมท้ ีมองดขู ึนอยา่ งหนาแน่นแต่ก็ขึนอยา่ งเบียดเสียด และมกั มีเถาวลั ยม์ าพนั เกาะ จึงจาํ เป็นตอ้ งตดั ตกแต่งกิงให้นอ้ ยลง เพือจะไดไ้ ม่ตอ้ งถกู แยง่ สารอาหาร เมือตน้ นนั ออกดอกจะไดด้ อก ทีสวยงามและสมบรู ณ์กเ็ หมือนกบั การลิดรอนเอาความมทุ ะลุ วู่วาม ความเคยชินทีไม่ดีออกเสียบา้ งกท็ าํ ให้เขาไดเ้ ดนิ มาสู่ หนทางอนั ดีงาม ข้อสองการยา้ ยตน้ ขึนไปปลกู ในกระถางอืน ก็เพือใหพ้ ืชไดแ้ ยก ออกไปจากดินทีไม่อดุ มสมบูรณ์ให้ไดร้ ับดินดี กเ็ หมือนกบั การ ใหค้ นคนหนึงออกไปจากสิงแวดลอ้ มทีไม่ดีไปสู่สิงแวดลอ้ ม ใหม่ทีมีอาจารยด์ ีและกลั ยาณมิตรทีดี เพือจะไดเ้ พิมพนู ความรู้ให้ ยิ งๆขึนไป ข้อสาม การดูแลตน้ ไมท้ ีใกลจ้ ะเหียวเฉาทีมองดเู หมือนใกลต้ าย ให้มากเป็ นพิเศษ หนา้ 449 จาก 449

นิทานคติ และธรรมทศั นะ เรียบเรียงโดย คตี ะธารา เพราะ โดยเนือแทข้ องมนั ยงั มีโอกาสรอดอีกมากมาย และอยา่ ไป นึกว่าศิษยท์ ีไม่ดี จะไม่มียาขนานใดมาเยียวยาได้เลยปล่อยละเลย ไปไม่เหลียวแล ตอ้ งรู้ว่าโดยเนือแทธ้ รรมชาติดงั เดิมของคนเรา เป็นจิตทีบริสุทธิ เพียงแค่ขอมีจิตทีจะโอบอมุ้ และดแู ลให้ถกู วิธี ทีสุดก็จะกลบั กลายเป็นคนดีได้ ข้อสี การทีตอ้ งคอยพรวนดิน เพราะในดินยงั มีเมลด็ พนั ธุพ์ ืชที คอยจะแตกหน่อขึนมา ก็เหมือนกบั ศิษยท์ ียากจนแต่มีใจคิดใฝ่ กา้ วหนา้ หากเรายนื มือเขา้ ไปช่วยอีกแรง กจ็ ะทาํ ให้เขามีโอกาสที กา้ วเดินไปขา้ งหนา้ ได”้ หนา้ 450 จาก 450