เรื่องควรรู้ คู่มือนักปกครอง

กองการเจ้าหนา้ ท่ี สา� นักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย



กองการเจ้าหนา้ ท่ ี สา� นักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ความรบั ผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ขอ้ บังคบั คา� สัง่ ๑. มา มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ และแต ลงมา (ใ 1 พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ร ะ เ บี ย บ การบรหิ ารงานบุคคล ขา้ ราชการพลเรอื น พ.ศ. ๒๕๕๑ ๒. ผ ข้อเท็จจ เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 203 ๓. ม มีอ�านา หรอื ไมต่ แจ้งข้อ และหา ๔. ม คณะกร ชา� นาญ ๕. ม (ภาคทณั ชา� นาญ ๖. ม (ปลดอ ชา� นาญ

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการสงั่ การอนญุ าต การอนุมัต ิ แนวทางการปฏบิ ัต ิ หมายเหตุ หรอื ด�าเนินการอ่ืนของผ้วู า่ ราชการจงั หวดั าตรา ๕๗ (๑๑) ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั เปน็ ผมู้ อี า� นาจสง่ั บรรจุ ต่งตั้ง ย้าย โอน ข้าราชการต้ังแตร่ ะดบั ชา� นาญการพเิ ศษ ในราชการบรหิ ารสว่ นภมู ภิ าค) ผูว้ ่าราชการจังหวัดมอี �านาจแต่งตั้งคณะกรรมการสืบสวน จริง มาตรา ๙๒ หากผลการสบื สวนมมี ูล ผู้ว่าราชการจังหวดั าจแต่งต้ัง คณะกรรมการสอบสวนวินัยอย่างไม่ร้ายแรง ตอ้ งตงั้ คณะกรรมการสอบสวน ก็สั่งลงโทษได ้ เมอ่ื มีการ อกล่าวหาและสรุปพยานหลักฐานให้ผู้ถูกกล่าวหาทราบ ากไม่มีมูลก็สง่ั ยุตเิ ร่อื ง มาตรา ๙๓ ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอ�านาจแต่งต้ัง รรมการสอบสวนวนิ ยั อยา่ งรา้ ยแรงขา้ ราชการตงั้ แตร่ ะดบั ญการพเิ ศษลงมา (ในราชการบรหิ ารสว่ นภูมภิ าค) มาตรา ๙๖ ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอ�านาจส่ังลงโทษ ณฑ ์ ตดั เงนิ เดอื นหรอื ลดเงนิ เดอื น) ขา้ ราชการตงั้ แตร่ ะดบั ญการพเิ ศษลงมา (ในราชการบรหิ ารสว่ นภูมภิ าค) มาตรา ๙๗ ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอ�านาจสั่งลงโทษ ออกหรือไล่ออกจากราชการ) ข้าราชการตั้งแต่ระดับ ญการพิเศษลงมา (ในราชการบรหิ ารสว่ นภมู ิภาค)

204 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจ้าหนา้ ท ่ี สา� นกั งา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผิดชอบ อา� นาจ ลา� ดบั ข้อบงั คับ ค�าส่งั ๗. มาต มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ สั่งให้ออ พิจารณ 2 ระเบียบส�านักนายกรัฐมนตรีว่า การบรหิ ารงานบุคคล พิเศษล ด้วยพนักงานราชการ พ.ศ. ๒๕๔๗ ผู้ว่าร ราชกา 3 ประกาศคณะกรรมการบริหาร การบรหิ ารงานบคุ คล มหาดไ พนกั งานราชการ เรอ่ื ง หลกั เกณฑ์ มหาดไท วิธีการและเง่ือนไขการสรรหา มอบอ�า แ ล ะ ก า ร เ ลื อ ก ส ร ร พ นั ก ง า น ราชการและแบบสัญญาจ้างของ ผวู้ า่ ร พนกั งานราชการ พ.ศ. ๒๕๕๒ เลือกส และตอ่ การปฏ มกี ารตอ่ รายสิ้นส ให้เป็น เว็บไซต ส�าหร ตา�่ กวา่ ร

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการสง่ั การอนุญาต การอนมุ ตั ิ แนวทางการปฏิบัติ หมายเหตุ หรอื ด�าเนนิ การอ่นื ของผ้วู ่าราชการจังหวดั ตรา ๑๐๑ ผูว้ า่ ราชการจงั หวัดมีอา� นาจส่ังพกั ราชการหรือ อกจากราชการไว้ก่อน เพื่อรอฟังผลการสอบสวนหรือ ณา หรือผลแห่งคดี ข้าราชการต้ังแต่ระดับช�านาญการ ลงมา (ในราชการบริหารส่วนภมู ิภาค) ราชการจังหวัดมีอ�านาจด�าเนินการเกี่ยวกับพนักงาน ารในสังกัดส�านักงานจังหวัดได้ตามท่ีปลัดกระทรวง ไทยมอบอ�านาจให้ ตามค�าสั่งส�านักงานปลัดกระทรวง ทย ท ่ี 183/2556 ลงวนั ท ่ี 5 เมษายน 2556 เรอ่ื ง การ านาจการบริหารงานบคุ คลของพนกั งานราชการ ราชการจงั หวดั ทา� สญั ญาจา้ งกบั ผไู้ ดร้ บั การสรรหาหรอื การ สรรเป็นพนักงานราชการในสังกัดส�านักงานจังหวัด อสญั ญาจา้ งพนกั งานราชการรายเดมิ ทผี่ า่ นการประเมนิ ผล ฏบิ ตั งิ าน โดยสา� นกั งานปลดั กระทรวงมหาดไทยกา� หนดให้ อสญั ญาจา้ งทกุ ปี โดยใหส้ ัญญาจ้างพนกั งานราชการทุก สดุ ในวนั ท ่ี 30 กันยายน ของแตล่ ะปี ซ่งึ แบบสญั ญาจ้าง ไปตามท่ี คพร. ก�าหนด โดยสามารถดาวน์โหลดได้ท่ี ต์กองการเจ้าหนา้ ท่ ี สา� นักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย รับพนักงานราชการท่ีมีผลการประเมินการปฏิบัติงาน ระดับดีติดตอ่ กนั 2 รอบการประเมนิ ไม่ให้ต่อสัญญาจ้าง

กองการเจา้ หน้าท่ี ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ความรบั ผิดชอบ อา� นาจ ลา� ดบั ข้อบังคับ คา� สง่ั เมอ่ื ท มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ กลุ่มงา จากนั้น 4 ค�าสั่งส�านักงานปลัดกระทรวง การบริหารงานบุคคล หนว่ ยง มหาดไทย ท ่ี 183/2556 ลงวนั ท ่ี 5 เมษายน 2556 เร่ือง การ มอบ ม อ บ อ� า น า จ ก า ร บ ริ ห า ร ง า น ปลดั กร บุคคลของพนกั งานราชการ 1. ก เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 205 ราชการ 2. กา การท พนักงา พนักงา เวลากา 3. สิท 4. กา 5. กา 6. กา - กา ตามระ พ.ศ. 25

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการสงั่ การอนญุ าต การอนุมตั ิ แนวทางการปฏิบัต ิ หมายเหตุ หรอื ดา� เนนิ การอ่ืนของผู้ว่าราชการจังหวดั ทา� สญั ญาจา้ งเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ ใหส้ ง่ สา� เนาสญั ญาจา้ งให้ านบรรจุฯ กองการเจ้าหน้าท่ีตรวจสอบความถูกต้อง น กลุ่มงานบรรจุฯ กองการเจ้าหน้าที่ จะแจ้งเวียน งานท่เี กยี่ วข้องเพือ่ ดา� เนินการต่อไป บอ�านาจให้ผู้ว่าราชการจังหวัดปฏิบัติราชการแทน ระทรวงมหาดไทยในการบรหิ ารงานพนกั งานราชการ ดงั นี้ การสรรหาและการเลือกสรรบุคคลเพ่ือจ้างเป็นพนักงาน ร ารท�าสญั ญาจ้างพนักงานราชการ ท�าสัญญาจ้างกับผู้ได้รับการสรรหาหรือการเลือกสรรเป็น านราชการ ตามระเบียบส�านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วย านราชการ พ.ศ. 2547 ขอ้ 11 ยกเวน้ การก�าหนดระยะ ารจา้ งตามสัญญา ทธปิ ระโยชนข์ องพนกั งานราชการ ารประเมนิ ผลการปฏิบตั งิ าน ารดา� เนินการทางวินยั ารสนิ้ สุดสญั ญาจ้าง ารอนุญาตให้พนักงานราชการลาออกจากการปฏิบัติงาน ะเบียบส�านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยพนักงานราชการ 547 ข้อ 29

206 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจ้าหนา้ ที่ ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ความรบั ผิดชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คับ คา� สั่ง - กา มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ โดยไมต่ จากปล รฐั มนต ทั้งนี้ ทุกวนั ท 5 - ระเบียบสา� นกั นายกรฐั มนตรี พิจารณาอนุญาตการ ว่าด้วยการลาของข้าราชการ ลาของข้าราชการทุก พ.ศ. ๒๕๕๕ ป ร ะ เ ภ ท แ ล ะ ร ะ ดั บ - ค�าส่ังกระทรวงมหาดไทย ต� า แ ห น ่ ง ใ น สั ง กั ด ที่ 294/2555 ลงวันที่ 27 กระทรวงมหาดไทย ใน เมษายน 2555 ร า ช ก า ร บ ริ ห า ร ส ่ ว น ภูมิภาค ได้แก่ การลา ป่วย การลากิจส่วนตัว การลาอุปสมบทหรือ การลาไปประกอบพิธี ฮจั ย์

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการสั่ง การอนุญาต การอนมุ ตั ิ แนวทางการปฏบิ ัต ิ หมายเหตุ หรอื ดา� เนินการอน่ื ของผู้ว่าราชการจังหวดั ารบอกเลิกสัญญาจ้างก่อนครบก�าหนดตามสัญญาจ้าง ต้องบอกกล่าวลว่ งหน้า ท้งั น ้ี โดยตอ้ งไดร้ ับการเห็นชอบ ลัดกระทรวงมหาดไทยก่อน ตามระเบียบส�านักนายก ตรวี า่ ดว้ ยพนักงานราชการ พ.ศ. 2547 ข้อ 30 ให้รายงานผลการใช้อ�านาจต่อปลัดกระทรวงมหาดไทย ท่ี 15 ของเดือนเมษายนและตลุ าคม ๑. เมื่อได้อนุญาต การลา ให้รายงานปลัด กระทรวงมหาดไทย ทราบ เฉพาะการ อ นุ ญ า ต ก า ร ล า ข อ ง ข ้ า ร า ช ก า ร ผู ้ ด� า ร ง ตา� แหนง่ ประเภทบรหิ าร ระดับต้น ประเภท อ�านวยการ ระดับสูง ประเภทวิชาการ ระดับ เชย่ี วชาญและระดบั ทรง คณุ วุฒิ

กองการเจ้าหนา้ ที่ สา� นกั งา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผิดชอบ อา� นาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คบั คา� สัง่ มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ 6 ห นั ง สื อ ส� า นั ก ง า น ป ลั ด การบรหิ ารงานบุคคล ให้รายง กระทรวงมหาดไทย ท่ี มท การลาห 0202.4/ว 1883 ลงวนั ท่ี 27 ส�าหรับ เมษายน 2555 เรื่อง แนวทาง ประเภ ปฏิบัติเก่ียวกับการลาประเภท เชย่ี วชา เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 207 ต่างๆ ของกระทรวงมหาดไทย ข้าราชก

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการสง่ั การอนญุ าต การอนุมัต ิ แนวทางการปฏบิ ัต ิ หมายเหตุ หรอื ด�าเนินการอื่นของผ้วู า่ ราชการจังหวดั ๒. กรณีอนุญาตการลา ป่วยในส่วนที่เกิน 120 วนั ทา� การ และการลากจิ ในส่วนที่เกิน 45 วัน ท�าการแล้ว ให้รายงาน ก า ร อ นุ ญ า ต ใ ห ้ ป ลั ด กระทรวงมหาดไทย ทราบ ส�าหรับการลา ข อ ง ข ้ า ร า ช ก า ร ทุ ก ตา� แหน่งและทกุ ระดับ งานการอนุญาตให้ข้าราชการไปต่างประเทศในระหว่าง หรือวนั หยุดราชการ (ตามแบบฟอร์มท่ีกา� หนด) ทกุ เดอื น บข้าราชการท่ีด�ารงต�าแหน่งประเภทบริหาร ระดับต้น ภทอ�านวยการ ระดับสูง และประเภทวิชาการ ระดับ าญและระดบั ทรงคณุ วฒุ ิ และรายงานทกุ 6 เดอื น สา� หรบั การระดบั อืน่ ๆ ทน่ี อกเหนือจากที่กล่าวขา้ งต้น

208 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจ้าหนา้ ที่ สา� นกั งา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ข้อบังคับ คา� ส่งั ผวู้ า่ ราช มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ ผวู้ า่ ราช 7 ร ะ เ บี ย บ ว ่ า ด ้ ว ย ก า ร ข อ พระราชทานเหรียญราชการ ชายแดน สิทธิของผู้ได้รับ พระราชทาน และเรียกเหรียญ และบัตรราชการชายแดนคืน พ.ศ. 2511 1) คา� สง่ั กระทรวงมหาดไทย ท ี่ เจา้ พนักงานออกบัตร 245/2552 เร่ือง แต่งตั้งเจ้า พนักงานออกบัตรประจ�าตัวผู้ได้ รับพระราชทานเหรียญพิทักษ์ เสรีชน 2) ค�าสั่งกระทรวงมหาดไทย ที่ เจา้ พนักงานออกบตั ร 246/2552 เร่ือง แต่งต้ังเจ้า พนักงานออกบัตรประจ�าตัวผู้ได้ รับพระราชทานเหรียญราชการ ชายแดน

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการสงั่ การอนญุ าต การอนมุ ตั ิ แนวทางการปฏิบตั ิ หมายเหตุ หรอื ดา� เนินการอ่ืนของผู้ว่าราชการจงั หวดั ชการจงั หวดั เปน็ เจา้ พนกั งานออกบตั รในเขตพน้ื ทจ่ี งั หวดั ชการจงั หวดั เปน็ เจา้ พนกั งานออกบตั รในเขตพนื้ ทจ่ี งั หวดั

กองการเจา้ หน้าท ่ี สา� นกั งา กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ความรับผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คบั ค�าสงั่ มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ 8 พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการ เสนอขอพระราชทานเคร่ืองราช อิสริยาภรณ์อันเป็นท่ีสรรเสริญ ยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ พ.ศ.2538 และทแี่ กไ้ ขเพ่มิ เติม 1) ระเบียบส�านักนายก รับรองแสดงผลงาน กรณกี า รัฐมนตรีว่าด้วยแบบหนังสือ และรายการบริจาค จังหวัด รบั รองแสดงผลงาน (นร.1) และ ทรัพยส์ ิน รบั รอง แบบหนงั สอื แสดงรายการบรจิ าค ให้นายอ ทรัพย์สิน (นร.2) รบั รอง 9 การประเมินผลการปฏิบัติ ราชการประจา� ปขี องขา้ ราชการ เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 209 - หนงั สือเวียนส�านกั งาน ก.พ. ๑. การประกาศหลัก ๑. ก ที่ นร 1012/ว20 ลงวันท่ี 3 เ ก ณ ฑ ์ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ในแต่ล กันยายน 2552 หนังสือ ประเมินผลการปฏิบัติ ในประก ส�านกั งาน ก.พ.ท่ี นร 1008.1/ ราชการในแต่ละรอบ ให้ข้ารา ว12 ลงวันท่ี 30 สิงหาคม การประเมนิ ๒. ผวู้ 2555 สา� นกั งา

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการสงั่ การอนญุ าต การอนมุ ัติ แนวทางการปฏบิ ัติ หมายเหตุ หรือดา� เนนิ การอ่ืนของผูว้ ่าราชการจงั หวดั ารบรจิ าคทรพั ยส์ นิ ครงั้ ละเกนิ หา้ แสนบาท ใหผ้ วู้ า่ ราชการ ดแห่งท้องท่ีที่มีการบริจาคเป็นผู้ลงลายมือช่ือในหนังสือ เวน้ แตก่ ารบรจิ าคใหแ้ กอ่ งคก์ ารบรหิ ารสว่ นตา� บล (อบต.) อ�าเภอแห่งท้องที่ที่มีการบริจาคลงลายมือช่ือในหนังสือ ก่อนรอบการประเมินหรือในช่วงเริ่มรอบการประเมิน ละรอบการประเมิน ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ลงนาม กาศหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ริ าชการ าชการในจังหวัดทราบโดยทัว่ กนั วา่ ราชการจงั หวดั เปน็ ผมู้ หี นา้ ทป่ี ระเมนิ สา� หรบั ขา้ ราชการ านปลัดกระทรวงมหาดไทยในบงั คับบัญชาในจงั หวดั

210 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจา้ หนา้ ท่ี สา� นักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรับผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ข้อบงั คบั คา� สั่ง มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ - ประกาศส�านักงานปลัด ๓. ปล กระทรวงมหาดไทย เรื่อง ท่ีประเม หลักเกณฑ์และวิธีการประเมิน หวั หนา้ ผ ล ก า ร ป ฏิ บั ติ ร า ช ก า ร ข อ ง ข ้ า ร า ช ก า ร ส� า นั ก ง า น ป ลั ด ๔. ผวู้ กระทรวงมหาดไทย ลงวันท ่ี 24 ที่มาช่ว พฤศจกิ ายน 2552 ปฏบิ ตั ริ - แนวทางการประเมินผลการ การปฏ ปฏิบัติราชการของข้าราชการ สังกัดส�านักงานปลัดกระทรวง ๕. ผวู้ มหาดไทยฯ (จะประกาศ สา� นกั งา แ น ว ท า ง ฯ ใ น ทุ ก ร อ บ ก า ร วันท ่ี 1 ประเมิน) ๒. การจัดให้มีคณะ ผู้ว่าร กรรมการกลั่นกรอง รองผู้ว่า ผลการประเมินผลการ บคุ คลข ป ฏิ บั ติ ร า ช ก า ร ข อ ง ในราชก ข้าราชการพลเรือน เห็นสม สามญั ระดับจังหวดั หน่วยง

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการสงั่ การอนุญาต การอนมุ ัติ แนวทางการปฏิบตั ิ หมายเหตุ หรอื ด�าเนนิ การอื่นของผวู้ า่ ราชการจังหวัด ลดั กระทรวงมอบหมายใหผ้ วู้ า่ ราชการจงั หวดั เปน็ ผมู้ หี นา้ มิน ส�าหรับผู้ด�ารงต�าแหน่งรองผู้ว่าราชการจังหวัดและ าสา� นักงานจังหวดั วา่ ราชการจงั หวดั เปน็ ผมู้ หี นา้ ทปี่ ระเมนิ สา� หรบั ขา้ ราชการ วยราชการหรือปฏิบัติราชการในจังหวัดดังกล่าวหรือ ราชการในจงั หวดั เกนิ กวา่ กง่ึ หนง่ึ ของรอบการประเมนิ ผล ฏิบตั ิราชการ วา่ ราชการจงั หวดั เปน็ ผมู้ หี นา้ ทปี่ ระเมนิ สา� หรบั ขา้ ราชการ านปลัดกระทรวงมหาดไทยในจงั หวดั ท่โี อนหรอื ยา้ ยหลงั 1 มนี าคม หรอื วนั ที ่ 1 กันยายนดงั กลา่ ว ราชการจังหวัดแต่งตั้ง คณะกรรมการฯประกอบด้วย าราชการจังหวัดผู้รับผิดชอบด้านการบริหารทรัพยากร ของจงั หวดั เปน็ ประธานกรรมการ ขา้ ราชการพลเรอื นสามญั การบรหิ ารสว่ นภมู ภิ าคในจงั หวดั ตามทผี่ วู้ า่ ราชการจงั หวดั มควร ไม่น้อยกว่า 4 คน เป็นกรรมการ และหัวหน้า งานที่รับผิดชอบงานการเจ้าหน้าท่ีของจังหวัดเป็น

กองการเจ้าหนา้ ที ่ ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผิดชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คบั คา� ส่ัง มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ เลขานุก การปฏ ในราช รองผวู้ า่ สว่ นราช เหน็ ชอบ ๓. การให้ความเห็น ผู้ว่าร ชอบผลการประเมินผล ประเมิน การปฏบิ ตั ริ าชการ คณะกร ของข้าร 10 การบริหารวงเงินและการ เลอ่ื นเงินเดือนของข้าราชการ เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 211 - กฎ ก.พ. วา่ ดว้ ยการเลอ่ื นเงนิ ๑. อ�านาจในการบริหาร ผวู้ า่ ร เดอื น พ.ศ. 2552 และที่แก้ไข วงเงิน วชิ าการ เพม่ิ เติม (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2556 ปฏบิ ตั กิ หนังสอื สา� นกั งาน ก.พ. ท่ ี นร และระด 1008.1/ว28 ลงวันที่ 22 ตลุ าคม 2552

านปลัดกระทรวงมหาดไทย จในการส่งั การอนญุ าต การอนมุ ัต ิ แนวทางการปฏบิ ัติ หมายเหตุ หรอื ดา� เนนิ การอื่นของผู้วา่ ราชการจังหวัด การ มีหน้าท่ีเสนอความเห็นเกี่ยวกับผลการประเมินผล ฏบิ ตั ริ าชการของขา้ ราชการพลเรอื นสามญั ผดู้ า� รงตา� แหนง่ ชการบริหารส่วนภูมิภาคในจังหวัดน้ันๆ ยกเว้น าราชการจงั หวดั ปลดั จงั หวดั และผดู้ า� รงตา� แหนง่ หวั หนา้ ชการประจา� จงั หวดั กอ่ นนา� เสนอผวู้ า่ ราชการจงั หวดั เพอื่ บผลการประเมนิ ผลการปฏบิ ัตริ าชการ ราชการจังหวัดมีอ�านาจในการให้ความเห็นชอบผลการ นการปฏิบัติราชการ ที่ผ่านการพิจารณากล่ันกรองจาก รรมการกลั่นกรองผลการประเมินผลการปฏิบัติราชการ ราชการพลเรอื นสามญั ระดับจังหวัดแลว้ ราชการจงั หวดั เปน็ ผบู้ รหิ ารวงเงนิ สา� หรบั ตา� แหนง่ ประเภท ร ระดบั ชา� นาญการพเิ ศษ ระดับชา� นาญการ และระดับ การ ตา� แหนง่ ประเภททวั่ ไป ระดบั อาวโุ ส ระดบั ชา� นาญงาน ดบั ปฏบิ ตั ิงาน ในราชการบริหารส่วนภูมิภาค

212 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจา้ หน้าที ่ ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ความรบั ผิดชอบ อา� นาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คับ คา� ส่ัง มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ - หนงั สอื สา� นกั งาน ก.พ.ท่ี นร ๒. การกันวงเงินไว้เพื่อ กรณีท่ีม 1008.1/ว12 ลงวันท่ี 30 การบริหาร (ผู้ว่ารา สิงหาคม 2555 ก�าหนด ประกา เลอื่ นเง 3. การค�านวณวงเงิน ๑. จังห ในแต่ล ข้าราชก ระดับช ระดบั อ บริหาร ตามลา� ด ๒. ก มอบหม เกนิ กวา่ อตั ราเง เลื่อนเง จังหวดั ท พิจารณ เลอื่ นเง

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการสัง่ การอนญุ าต การอนุมัติ แนวทางการปฏบิ ัต ิ หมายเหตุ หรอื ดา� เนนิ การอน่ื ของผูว้ ่าราชการจงั หวัด มีการกันวงเงินไว้เพื่อการบริหาร ให้ผู้บริหารวงเงิน าชการจังหวัด) ก�าหนดวงเงินการเลื่อนเงินเดือนและ ดหลักเกณฑ์และเง่ือนไขการบริหารวงเงินท่ีกันไว้แล้ว าศให้ข้าราชการทราบเป็นการทั่วไปก่อนการมีค�าส่ัง งินเดือน หวัดได้รับการจัดสรรวงเงินส�าหรับการเลื่อนเงินเดือน ละครั้ง ภายในวงเงินร้อยละ 3 ของเงินเดือนที่จ่ายให้ การต�าแหน่งประเภทวิชาการ ระดับช�านาญการพิเศษ ช�านาญการ และระดับปฏบิ ตั กิ าร ตา� แหน่งประเภททัว่ ไป อาวโุ ส ระดบั ชา� นาญงาน และระดบั ปฏบิ ตั งิ าน ในราชการ รส่วนภูมิภาค ณ วันที่ 1 มีนาคม และ 1 กันยายน ดบั กรณีข้าราชการส�านักงานปลัดกระทรวงมหาดไทยผู้ได้รับ มายให้มาช่วยราชการหรือปฏิบัติราชการในจังหวัด ากงึ่ หนง่ึ ของรอบการประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ริ าชการ ใหน้ า� งนิ เดอื นของผนู้ นั้ มาคา� นวณไปคา� นวณรวมเปน็ วงเงนิ การ งินเดือนและการบริหารวงเงินการเลื่อนเงินเดือนของ ท่ีผู้นั้นมาชว่ ยราชการหรอื ปฏิบัติราชการ แล้วสง่ ผลการ ณาเลื่อนเงินเดือนดังกล่าวให้ผู้บังคับบัญชาผู้มีอ�านาจส่ัง งนิ เดือนเปน็ ผูอ้ อกคา� สง่ั เล่อื นเงนิ เดือน

กองการเจ้าหน้าท ่ี ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ขอ้ บงั คับ ค�าสงั่ มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ ๓. ก ในจังห 1 กันย ค�านวณ การเลื่อ เงินเดือ เปน็ ผูอ้ อ 11 การเลื่อนขั้นค่าจ้างลูกจ้าง ผู้มีอ�านาจสั่งเล่ือนข้ัน ปลัดก ประจ�า คา่ จา้ งลกู จา้ งประจา� ของ ปฏบิ ตั ริ - ระเบียบกระทรวงการคลัง สา� นกั งานปลดั กระทรวง ประจ�าป ว่าด้วยลูกจ้างประจ�าของส่วน มหาดไทยในจงั หวัด ประจ�า ราชการ พ.ศ. 2537 ศนู ย์เทค - ระเบียบกระทรวงการคลัง เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 213 วา่ ดว้ ยการเลอื่ นขนั้ คา่ จา้ งลกู จา้ ง ประจ�าของส่วนราชการ พ.ศ. 2544 - คา� สง่ั สา� นกั งานปลดั กระทรวง มหาดไทย ที่ 421/2554 ลงวันที่ 13 กันยายน 2554 เรอ่ื ง มอบอา� นาจเก่ียวกับลูกจ้าง ประจา�

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการส่ัง การอนญุ าต การอนมุ ัติ แนวทางการปฏบิ ตั ิ หมายเหตุ หรือดา� เนนิ การอื่นของผู้วา่ ราชการจังหวดั กรณีข้าราชการของส�านักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย หวัดซึ่งโอนหรือย้ายไปที่อื่นหลังวันที่ 1 มีนาคม หรือ ยายน ให้น�าอัตราเงินเดือนของข้าราชการดังกล่าวมา ณรวมเป็นวงเงินการเล่ือนเงินเดือนและการบริหารวงเงิน อนเงินเดือนในจังหวัด แล้วส่งผลการพิจารณาการเลื่อน อนดังกล่าวให้ผู้บังคับบัญชาผู้มีอ�านาจสั่งเลื่อนเงินเดือน อกคา� สั่งเลอ่ื นเงินเดือน กระทรวงมหาดไทยมอบอ�านาจให้ผู้ว่าราชการจังหวัด ราชการแทนปลดั กระทรวงมหาดไทยในการสง่ั เพม่ิ คา่ จา้ ง ปี (เลื่อนขั้นค่าจ้าง) ของลูกจ้างประจ�า ยกเว้น ลูกจ้าง าในสังกัดส่วนกลางท่ีหน่วยงานตั้งอยู่ในภูมิภาค เช่น คโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สารเขต เปน็ ตน้

214 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองการเจา้ หน้าท่ ี ส�านักงา กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ความรบั ผดิ ชอบ อ�านาจ ลา� ดบั ข้อบังคับ คา� ส่งั มตคิ ณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สงั่ การ - คา� สงั่ สา� นกั งานปลดั กระทรวง มหาดไทย ที่ 673/2555 ลงวันท ่ี 28 พฤศจิกายน 2555 เรอ่ื ง แกไ้ ขคา� สง่ั มอบอา� นาจเกย่ี ว กบั ลกู จา้ งประจ�า 12 การประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ าน ของพนกั งานราชการ - ระเบยี บสา� นักนายกรฐั มนตรี การประเมินผลการ ๑. ก ว ่ า ด ้ ว ย พ นั ก ง า น ร า ช ก า ร ปฏิบัติงานของพนักงาน ปฏบิ ตั งิ พ.ศ. 2547 ประกาศคณะ ราชการ ๒. ก ก ร ร ม ก า ร บ ริ ห า ร พ นั ก ง า น ดา� เนนิ ก ราชการ เร่ือง แนวทางการ พนักงา ประเมินผลการปฏิบัติงานของ ของพน พนักงานราชการ พ.ศ. 2554 ๓. ก - คา� สงั่ สา� นกั งานปลดั กระทรวง ประเมิน มหาดไทย ท่ ี 183/2556 เรือ่ ง ๔. ก การมอบอ�านาจการบริหารงาน มีคะแน บุคคลของพนักงานราชการ ท้ัง ลงวันที่ 5 เมษายน 2556 ของพน

านปลดั กระทรวงมหาดไทย จในการสั่ง การอนญุ าต การอนมุ ตั ิ แนวทางการปฏบิ ัต ิ หมายเหตุ หรอื ดา� เนินการอน่ื ของผวู้ า่ ราชการจังหวัด การแต่งตั้งคณะกรรมการกล่ันกรองการประเมินผลการ งาน การประเมินผลการปฏิบัติงานของพนักงานราชการโดย การตามวธิ กี ารทกี่ า� หนดในประกาศคณะกรรมการบรหิ าร านราชการ เรื่อง แนวทางการประเมินผลการปฏิบัติงาน นกั งานราชการ พ.ศ. 2554 การต่อสัญญาจ้างพนักงานราชการโดยพิจารณาผลการ นการปฏิบัติงาน การเลิกจ้างอันเน่ืองมาจากผลการประเมินการปฏิบัติงาน นนเฉลี่ย 2 คร้ังติดตอ่ กนั ต่า� กว่าระดบั ดี งน้ี ยกเว้น การพจิ ารณาและออกคา� สัง่ เลื่อนค่าตอบแทน นกั งานราชการ กองการเจ้าหน้าท่ ี สา� นกั งานปลัดกระทรวงมหาดไทย 0-2223-8790

ลักษณะของการบริหารงานบคุ คลภาครฐั ที่เป็นการกระทา� ที่ไมช่ อบด้วยกฎหมาย ทไี่ ด้จากคา� พพิ ากษาศาลปกครองสงู สุด _________________________ การใช้อ�านาจตามกฎหมายของส่วนราชการหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐในกระบวนการบริหาร งานบคุ คลของภาครฐั ในสว่ นทเ่ี กย่ี วกบั การเล่ือนตา� แหนง่ การย้ายข้าราชการ และการเลอื่ นเงนิ เดอื น มีกรณีพิพาทที่ศาลปกครองสูงสุดได้ตัดสินชี้ขาดแล้วว่า เป็นลักษณะของการกระท�าท่ีไม่ชอบด้วย กฎหมาย ส่วนราชการอาจเทียบเคียงความไม่ชอบด้วยกฎหมายของการกระท�ากับหลักกฏหมายจาก คา� วินจิ ฉยั ของศาลปกครองสงู สดุ กับกรณีที่เกีย่ วข้องกบั ตนเองได ้ ดงั น้ี ๑. หลกั กฎหมายจากค�าวนิ ิจฉยั ของศาลปกครองสงู สุดกรณเี กยี่ วกบั การเล่อื นต�าแหนง่ ๑.๑ การคดั เลอื กข้าราชการเพื่อแตง่ ตง้ั ให้ดา� รงตา� แหน่งในส่วนราชการตา่ งๆ ต้องถอื ปฏบิ ตั ิ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการท่ีองค์กรกลางบริหารงานบุคคลก�าหนดไว้โดยเคร่งครัด การด�าเนินการ คัดเลือกโดยไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการอันเป็นสาระส�าคัญท่ีก�าหนดไว้ย่อมมีผลท�าให้ค�าส่ัง แต่งตั้งผู้ได้รบั การคัดเลือกให้ดา� รงตา� แหนง่ นน้ั ไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย การใช้อ�านาจตามกฎหมายเพ่ือก�าหนดหลักเกณฑ์เก่ียวกับการบริหารงานบุคคลน้ัน องค์กรกลางในการบริหารงานบุคคล เช่น คณะกรรมการข้าราชการพลเรือนในฐานะที่เป็นเจ้าหน้าท่ี ของรัฐในรูปคณะกรรมการฝ่ายบริหาร มีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามนโยบายการบริหารงานบุคคลของ คณะรัฐมนตรี ซ่ึงเป็นองค์กรสูงสุดท่ีมีหน้าที่ในการบริหารราชการแผ่นดินตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญ การก�าหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลในเรื่องใดๆ ให้แตกต่างไปจากหลักการซึ่งเป็น สาระส�าคัญที่คณะรัฐมนตรีก�าหนดเป็นนโยบายไว้อันเป็นการกระท�าที่ไม่ชอบด้วยมติคณะรัฐมนตรี ยอ่ มเป็นหลักเกณฑ์ท่ีไม่ชอบด้วยกฎหมาย (ค�าพิพากษาศาลปกครองสงู สดุ ที่ อ. ๘๙/๒๕๔๙) ๑.๒ เมื่อกฎเกณฑ์เกี่ยวกับการเล่ือนและการแต่งตั้งข้าราชการให้ด�ารงต�าแหน่งที่สูงขึ้น กา� หนดใหก้ ระทา� ไดไ้ มก่ อ่ นวนั ทขี่ า้ ราชการผนู้ น้ั ผา่ นการประเมนิ ผลงาน จงึ ตอ้ งถอื วา่ ผผู้ า่ นการประเมนิ ผลงานเกิดสิทธิท่ีจะได้รับการเล่ือนและแต่งตั้งให้ด�ารงต�าแหน่งท่ีสูงข้ึน ต้ังแต่วันท่ีคณะกรรมการ ประเมินผลงานมีมติอนุมัติให้ผ่านการประเมินเป็นต้นไป เจ้าหน้าท่ีผู้มีอ�านาจจึงต้องใช้ดุลพินิจออก ค�าส่ังในทางที่ไม่ได้มีผลกระทบหรือเสียหายต่อสิทธิประโยชน์ของผู้ผ่านการประเมิน การใช้ดุลพินิจ ออกค�าส่งั เล่อื นและแต่งต้ังโดยให้ผลภายหลังจากวันทผ่ี ่านการประเมินหากเป็นการกระทบหรือเป็นที่ เสยี หายตอ่ สทิ ธเิ สรภี าพหรอื ประโยชนข์ องบคุ คลดงั กลา่ วยอ่ มเปน็ การใชด้ ลุ พนิ จิ ทมี่ ชิ อบดว้ ยกฎหมาย (คา� พิพากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ ี อ. ๕๙/๒๕๔๘) ๑.๓ การกา� หนดหลกั เกณฑก์ ารเลอ่ื นระดบั ของขา้ ราชการ เมอ่ื คณะกรรมการพนกั งานเทศบาล จังหวัดได้ออกประกาศเร่ืองหลักเกณฑ์เก่ียวกับการเล่ือนระดับและแต่งต้ังนักบริหารเทศบาล อันเป็น เรอ่ื งควรรู้ คมู่ อื นักปกครอง 215

บทบัญญัติท่ีมีผลบังคับแก่พนักงานเทศบาลในจังหวัดเป็นการท่ัวไป โดยไม่มุ่งหมายบังคับแก่กรณีใด หรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ จงึ มีสภาพเปน็ กฎตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตัง้ ศาลปกครองฯ ท่ีคณะกรรมการพนักงานเทศบาลจังหวัดต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ดังกล่าวจนกระท่ังมีการแก้ไข เปลยี่ นแปลง หรอื ยกเลกิ เพกิ ถอนหลกั เกณฑน์ นั้ คณะกรรมการพนกั งานเทศบาลจงั หวดั จงึ ไมส่ ามารถ ก�าหนดหลกั เกณฑเ์ พม่ิ เติมหรือนอกเหนือได้ (ค�าพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ท ่ี อ. ๔๑/๒๕๕๒) ๑.๔ การท่ปี ลัดกระทรวงมหาดไทยได้กา� หนดหลกั เกณฑ์ และมวี ธิ กี ารในการคัดเลอื กบุคคล เข้ารับการประเมินเพอ่ื แต่งตั้งให้ดา� รงต�าแหนง่ ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานทมี่ ีประสบการณ์ (ต�าแหนง่ ประเภทท่วั ไป) โดยอ้างว่ามีต�าแหน่งดังกล่าวว่างเพียงเล็กน้อย และเพื่อให้การคัดเลือกเป็นไปด้วยความเรียบร้อย โดยให้ค�านึงถึงประโยชน์ของทางราชการและความเป็นธรรม ซึ่งหากให้ด�าเนินการสรรหาโดยวิธี เปิดรับสมัครจะต้องใช้เวลาไม่น้อยกว่า ๓ เดือน อาจจะล่าช้าและมีผลกระทบต่อการปฏิบัติงานใน ภาพรวม จึงก�าหนดกรอบการคัดเลือกข้าราชการให้อยู่ในข่ายการพิจารณาในอัตราส่วน ๓ คนต่อ ๑ ต�าแหน่ง และก�าหนดหลกั เกณฑ์เพมิ่ เตมิ อันเปน็ เหตใุ ห้ผู้ฟ้องคดไี มไ่ ด้รบั การแต่งต้งั ซ่งึ หลกั เกณฑ์ และวิธีการท่ีก�าหนดเพิ่มเติมข้ึนมิได้สอดคล้องกับหลักเกณฑ์เดิมตามที่ก�าหนดไว้ในหนังสือส�านักงาน ก.พ. ท่ี นร ๐๗๐๘.๔/ว ๑๖ ลงวันที่ ๒๙ กันยายน ๒๕๓๘ โดยมิได้แจ้งให้ข้าราชการในสังกัด ทราบลว่ งหนา้ ตามทเี่ หน็ สมควร แมว้ า่ ก.พ. จะใหอ้ า� นาจปลดั กระทรวงมหาดไทยในการวางหลกั เกณฑ์ เพมิ่ เตมิ กต็ าม แตต่ อ้ งอยบู่ นพนื้ ฐานเดมิ โดยชอบดว้ ยกฎหมายและตอ้ งไมต่ า�่ กวา่ เกณฑม์ าตรฐานท ี่ ก.พ. ก�าหนด ข้อกล่าวอ้างของปลัดกระทรวงมหาดไทยดังกล่าวข้างต้น เป็นพฤติกรรมท่ีบ่งช้ีว่า มี ความมุ่งหมายที่ไม่เหมาะสม เพื่อเอ้ือประโยชน์ข้าราชการในสังกัดเฉพาะกลุ่มในเชิงอุปถัมภ์เป็นไป ตามอ�าเภอใจ ท่ีไม่สอดคล้องกับคุณธรรมในทางบริหาร จึงเป็นการกล่าวอ้างเพ่ือแสวงหาความชอบ ธรรมโดยไมไ่ ดอ้ ยบู่ นรากฐานของความสมเหตสุ มผล ทงั้ ๆ ทไ่ี มม่ อี า� นาจและเปน็ การฝา่ ฝนื ตอ่ กฎเกณฑ์ ที่ก�าหนดไว้เอง ฉะนั้นค�าส่ังแต่งตั้งข้าราชการในสังกัดให้ด�ารงต�าแหน่งผู้ปฏิบัติงานท่ีมีประสบการณ์ (ต�าแหนง่ ประเภททวั่ ไป) ตามหลักเกณฑท์ ก่ี า� หนดเพ่มิ เติมเปน็ การดา� เนินการทไ่ี มถ่ กู ต้องตามรูปแบบ และวิธีการอันเป็นสาระส�าคัญ และไม่ถูกต้องตากฎหมายและมีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็น ธรรม (คา� พิพากษาศาลปกครองสูงสุด ท่ี อ. ๗๑/๒๕๕๒) ๒. หลักกฎหมายจากค�าวนิ ิจฉยั ของศาลปกครองสูงสุดกรณี เก่ียวกบั การย้ายข้าราชการ ๒.๑ ผู้บังคับบัญชาต้องใช้ดุลพินิจโดยชอบด้วยกฎหมายในการออกค�าส่ังให้ข้าราชการ ในสังกัดไปปฏิบัติหน้าท่ี โดยต้องเป็นค�าส่ังท่ีสามารถด�าเนินการให้เจตนารมณ์ของกฎหมายบรรลุผล และมผี ลเปน็ การจา� กดั สทิ ธแิ ละเสรภี าพของขา้ ราชการเพยี งเทา่ ทจี่ า� เปน็ เพอื่ ใหก้ ารดา� เนนิ การเปน็ ไป ตามเจตนารมณ์ของกฎหมายและประชาชนต้องได้รับประโยชน์จากค�าส่ังดังกล่าวมากกว่า ความเสยี หายทข่ี ้าราชการผรู้ ับค�าส่ังไดร้ บั (ค�าพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ท ี่ อ. ๙๐/๒๕๔๗) 216 เรื่องควรรู้ คู่มือนักปกครอง

๒.๒ แม้ว่าการส่ังย้ายข้าราชการเป็นการใช้อ�านาจตามกฎหมายของผู้บังคับบัญชาในการ คัดสรรหรือจัดบุคลากรเพื่อปฏบิ ตั งิ านในต�าแหนง่ หน้าทไ่ี ด้ตามท่เี ห็นสมควร แต่การใช้อา� นาจดังกล่าว จะต้องค�านึงถึงเหตุผลความจ�าเป็น ความเหมาะสม และประโยชน์ของหน่วยงานเป็นส�าคัญ และ จะต้องไม่กระท�าโดยมีอคติหรือเจตนากลั่นแกล้งข้าราชการผู้ถูกย้ายให้ได้รับความเสียหาย จึงจะ ถอื ได้วา่ เป็นการใช้ดลุ พินิจโดยชอบด้วยกฎหมาย (คา� พพิ ากษาศาลปกครองสูงสุด ที ่ อ. ๑๑๒/๒๕๔๘) ๒.๓ การที่ผู้อ�านวยการโรงพยาบาลนาดีมีค�าส่ังให้ผู้ฟ้องคดี ปฏิบัติหน้าที่หัวหน้างาน ผู้ป่วยนอกเพ่ือให้การปฏิบัติงานของโรงพยาบาลนาดีเป็นไปด้วยความเรียบร้อย เป็นกรณีท่ี ผอู้ า� นวยการฯ ในฐานะผบู้ งั คบั บญั ชามอบหมายใหเ้ จา้ หนา้ ทผี่ ปู้ ฏบิ ตั งิ านตามความจา� เปน็ อยา่ งไรกต็ าม การมอบหมายงานดังกล่าวจะต้องมีความเหมาะสม มีเหตุผลและมีก�าหนดระยะเวลาตามสมควร เมอื่ ผอู้ า� นวยการฯ มคี า� สงั่ ใหผ้ ฟู้ อ้ งคด ี ไปปฏบิ ตั หิ นา้ ทใ่ี นตา� แหนง่ ทต่ี า�่ กวา่ ครอบครองอยโู่ ดยมไิ ดก้ า� หนด ระยะเวลาในการปฏิบัติหน้าที่ไว้และให้บุคคลอ่ืนมาปฏิบัติหน้าที่แทนผู้ฟ้องคดี ซ่ึงมาตรา ๕๒ วรรคหนงึ่ (๗) แหง่ พระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บขา้ ราชการพลเรอื น พ.ศ. ๒๕๓๕ การบรรจแุ ละแตง่ ตงั้ บคุ คล ใหด้ า� รงตา� แหนง่ ต้ังแต่ ระดับ ๗ ลงมาเป็นอ�านาจของผ้วู า่ ราชการจังหวัด ผอู้ า� นวยการฯ จงึ ไมม่ อี �านาจ บรรจแุ ตง่ ตงั้ บคุ คลใหด้ า� รงตา� แหนง่ ๗ ลงมา ฉะนน้ั คา� สงั่ แตง่ ตง้ั (ยา้ ย) ผฟู้ อ้ งคดจี งึ ไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย (ค�าพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ี อ. ๑๑๒/๒๕๕๒) ๓. หลักกฎหมายจากคา� วนิ จิ ฉัยของศาลปกครองสูงสุด กรณเี กีย่ วกบั การเลอื่ นเงนิ เดือน ๓.๑ เมอื่ มกี ฎหมายกา� หนดหลกั เกณฑ์และวธิ กี ารเพอ่ื เป็นกรอบในการใช้ดลุ พนิ จิ ของผบู้ ังคบั บญั ชาในการพจิ ารณาเลอื่ นขน้ั เงนิ เดอื น โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ใหผ้ บู้ งั คบั บญั ชาใชเ้ ปน็ เครอื่ งมอื ในการ พจิ ารณาเลอื่ นขน้ั เงนิ เดอื น หากผบู้ งั คบั บญั ชาไมป่ ฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารดงั กลา่ วยอ่ มเปน็ ผล ใหก้ ารดุลพนิ จิ ในการพจิ ารณาเล่อื นขน้ั เงนิ เดอื นไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย (คา� พิพากษาศาลปกครองสูงสุด ท่ี อ. ๔๑/๒๕๔๘) ๓.๒ หลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารในการแจง้ การประเมนิ และผลการประเมนิ เพอื่ พจิ ารณาเลอื่ นขน้ั เงินเดือน การท่ีคณะรัฐมนตรีมีมติก�าหนดหลักเกณฑ์และวิธีปฏิบัติในระบบเปิดในการพิจารณา เลอื่ นขนั้ เงนิ เดอื นขา้ ราชการมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ใหก้ ารพจิ ารณาเลอ่ื นขนั้ เงนิ เดอื นขา้ ราชการมคี วามเปน็ ธรรม โปร่งใส สามารถอธิบายและตรวจสอบได้ ผู้บังคับบัญชาช้ันต้นท่ีท�าการประเมินผลการ ปฏบิ ตั งิ านของขา้ ราชการจงึ ตอ้ งแจง้ การประเมนิ และผลการประเมนิ ใหข้ า้ ราชการทราบเปน็ รายบคุ คล เพ่ือให้มีโอกาสช้ีแจ้งหรือให้ความเห็นหรือขอค�าปรึกษาเกี่ยวกับการประเมินก่อนที่จะมีค�าส่ังเล่ือนข้ัน เงนิ เดือน (ค�าพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ท ี่ อ. ๑๐๓/๒๕๕๑) ๓.๓ การท่ีผู้บังคับบัญชาช้ันต้นประเมินผลการปฏิบัติงาน ของผู้ฟ้องคดีโดยมิได้แจ้ง การประเมินและผลการประเมินให้ผู้ฟ้องคดีทราบเป็นรายบุคคล เป็นการไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ และวิธีการปฏิบัติในระบบเปิด กรณีการพิจารณาเลื่อนข้ันเงินเดือนข้าราชการที่คณะรัฐมนตรีมีมติ เรอ่ื งควรรู้ คมู่ อื นักปกครอง 217

เห็นชอบ และ ก.พ. ได้มีหนังสือแจ้งให้ส่วนราชการต่างๆ ถือปฏิบัติแล้ว ดังนั้น ค�าส่ังของ ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั ในฐานะผไู้ ดร้ บั มอบหมายใหเ้ ปน็ ผสู้ ง่ั เลอื่ นขนั้ เงนิ เดอื น จงึ เปน็ คา� สง่ั ทไ่ี มถ่ กู ตอ้ งตาม วิธีการอันเป็นสาระ ส�าคัญท่ีก�าหนดไว้ส�าหรับการกระท�าน้ัน (ค�าพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ. ๘๑/๒๕๕๑ และ ที ่ อ. ๑๐๓/๒๕๕๑) ๓.๔ เมอ่ื คณะกรรมการขา้ ราชการองคก์ ารบรหิ ารสว่ นจังหวดั นครพนม อาศยั อ�านาจตาม มาตรา ๑๓ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ ออกประกาศ หลกั เกณฑ ์ และเงอ่ื นไขการบริหารงานบคุ คลขององค์การบรหิ ารสว่ นจงั หวดั โดยก�าหนดใหน้ า� ระบบ เปิดมาใช้ในการพิจารณาเล่ือนขั้นเงินเดือนตามมติคณะรัฐมนตรีการท่ีผู้บังคับบัญชาช้ันต้นได้ท�าการ ประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้ฟ้องคดีโดยมิได้มีการจัดท�าข้อตกลงเกี่ยวกับการปฏิบัติงานร่วมกัน ระหว่างผู้บังคบั บญั ชาชน้ั ตน้ และผู้ฟอ้ งคดีว่าผู้ฟอ้ งคดีตอ้ งปฏบิ ตั ิงานใด และมหี ลักเกณฑก์ ารประเมิน ผลการปฏบิ ัติงานดังกล่าวอยา่ งไร อกี ทัง้ เมอื่ ผู้บังคับบัญชาชัน้ ตน้ เหน็ ว่าผลงานของผฟู้ อ้ งคดไี ม่เปน็ ไป ตามเปา้ หมายของทางราชการ ขาดความตง้ั ใจในการทา� งาน ตอ้ งไดร้ บั การพฒั นาทกุ ดา้ น จงึ ไมส่ มควร เลอื่ นข้ันเงนิ เดือนให้แกผ่ ฟู้ ้องคดีโดยได้เสนอความเห็นไปยังผบู้ ังคับบญั ชาตามลา� ดับช้ัน โดยมิไดม้ กี าร แจ้งให้ผ้ฟู อ้ งคดีได้ช้ีแจงให้ความเห็น หรือขอคา� ปรกึ ษาเกย่ี วกบั การประเมนิ และผลการประเมนิ กอ่ นท่ี นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดจะมีค�าส่ังไม่เลื่อนขั้นเงินเดือนให้แก่ผู้ฟ้องคดีอันถือเป็นสาระส�าคัญ ของการประเมินเล่ือนข้ันเงินเดือนในระบบเปิด เนื่องจากท�าให้ผู้ประเมินและผู้ถูกประเมินมีโอกาส ท�าความเข้าใจเกี่ยวกับสาระส�าคัญของผลงานท่ีจะประเมินและหลักเกณฑ์ในการประเมินร่วมกัน อันจะกอ่ ให้เกดิ ความเขา้ ใจถูกตอ้ งตรงกนั และก่อให้เกิดความเป็นธรรมโปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ ค�าสั่งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่ไม่เลื่อนข้ันเงินเดือนให้แก่ผู้ฟ้องคดีจึงเป็นการด�าเนินการ ทไี่ มถ่ กู ตอ้ งตามรปู แบบขนั้ ตอนหรอื วธิ กี ารอนั เปน็ สาระสา� คญั ตาม ทกี่ า� หนดไวจ้ งึ ไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย (คา� พพิ ากษาศาลปกครองสงู สุด ท่ ี อ. ๔๐๙/๒๕๕๒) --------------------------------------------- ส�านักกฎหมาย สา� นกั งานปลัดกระทรวงมหาดไทย โทร. ๐-๒๒๒๒-๒๘๔๙ 218 เรอื่ งควรรู้ คมู่ อื นักปกครอง

การใชอ้ า� นาจทางปกครองและการดา� เนนิ กิจการทางปกครองไม่ชอบด้วยกฎหมาย ............................ รฐั หรอื เจ้าหนา้ ทข่ี องรัฐทัง้ หมดที่มีส่วนในการใชอ้ า� นาจมหาชนคอื ใชอ้ �านาจตามกฎหมาย หรือ มอี า� นาจหนา้ ทตี่ ามกฎหมาย หรอื มอี า� นาจหนา้ ทต่ี ามกฎหมายในการจดั ทา� บรกิ ารสาธารณะรวมเรยี กวา่ “ฝา่ ยปกครอง” โดยหลกั ใหญภ่ ารกจิ ทสี่ า� คญั ของฝา่ ยปกครองจะมอี ย ู่ ๒ ลกั ษณะ คอื การใชอ้ า� นาจทาง ปกครองหรอื การกระท�าทางปกครอง และภารกจิ ในการด�าเนินการทางปกครอง ๑. การใช้อ�านาจทางปกครองหรือ การกระท�าทางปกครอง เป็นภารกิจในการดูแลรักษา ประโยชน์ส่วนรวมของคนหมู่มากในสังคมหรือประโยชน์สาธารณะ ฝ่ายปกครองใช้อ�านาจมหาชน (อา� นาจตามกฎหมาย) บงั คบั เอกชนใหเ้ ปน็ ไปตามเจตนารมณ์แหง่ กฎหมายเพอ่ื ประโยชน์สาธารณะ ๒. การดา� เนนิ กจิ การทางปกครอง คอื การจดั ทา� บรหิ ารสาธารณะ ซง่ึ เปน็ กจิ กรรมทฝ่ี า่ ยปกครอง จดั ทา� ขนึ้ เพอ่ื วตั ถปุ ระสงคส์ าธารณะ หรอื สงิ่ ทร่ี ฐั จะทา� ใหป้ ระชาชนเปน็ การตอบแทนการเสยี ภาษอี ากร ของประชาชน ประเภทของบรกิ ารสาธารณะสามารถแบ่งเปน็ ประเภทใหญๆ่ ได ้ ๒ ประเภท คอื ๒.๑ บรกิ ารสาธารณะทมี่ ลี กั ษณะทางปกครอง ไดแ้ ก ่ กจิ กรรมทโี่ ดยสภาพเปน็ งาน ในหนา้ ที่ ของฝ่ายปกครองท่ีจะต้องท�าตามที่กฎหมายก�าหนดเพ่ือสนองตอบต่อความต้องการของประชาชน กิจกรรมเหล่าน้ีส่วนใหญ่จะเป็นเร่ืองการดูแลความปลอดภัยและความสงบสุของประชาชน และต้อง อาศัยอา� นาจมหาชน คือ อา� นาจตามกฎหมายท่ีเกีย่ วข้องกบั ภารกจิ นนั้ ๆ ๒.๒ บรกิ ารสาธารณะทมี่ ลี กั ษณะทางอตุ สาหกรรมและพาณชิ ยกรรมซึง่ มีวัตถุประสงค์แหง่ การบริการทางเศรษฐกิจ บริการทางสาธารณะประเภทน้ีอยู่ภายใต้หลักกฎหมายสองหลัก คือ หลกั กฎหมายมหาชนและหลกั กฎหมายเอกชน การจา� แนกประเภทของการกระท�าทางปกครอง การกระทา� ทางปกครอง คือ ผลผลติ ของการใชอ้ �านาจรัฐตามกฎหมายของฝ่ายปกครอง ๑. นติ กิ รรมทางปกครอง เปน็ การกระทา� ขององคก์ รของรฐั หรอื เจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ฝา่ ยปกครองทกี่ ระทา� โดยอาศยั อา� นาจ ตามพระราชบัญญตั เิ พอื่ แสดงเจตนาใหป้ รากฏตอ่ บคุ คล เจตนาทีแ่ สดงออกมานนั้ ต้องมุ่งหมายทจี่ ะให้ เกิดผลทางกฎหมายอย่างใดอย่างหน่ึง ผลทางกฎหมายที่มุ่งหมายจะให้เกิดขึ้นคือการสร้าง นติ สิ มั พนั ธข์ น้ึ ระหวา่ งบคุ คลสองฝา่ ย โดยฝา่ ยหนงึ่ มอี า� นาจหรอื สทิ ธเิ รยี กรอ้ งใหอ้ กี ฝา่ ยหนงึ่ กระทา� การ หรืองดเว้นการกระท�าอย่างหนึ่งอย่างใดซึ่งมีผลเป็นการ ก่อ เปลี่ยนแปลง โอน สงวน ระงับหรือมี ผลกระทบต่อสถานภาพของสิทธิหรือหน้าที่ของอีกฝ่ายหน่ึง นิติสัมพันธ์ดังกล่าวเกิดข้ึนโดยการ แสดงเจตนาฝ่ายเดยี วขององคก์ รของรฐั หรือเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ฝา่ ยปกครอง นติ กิ รรมทางปกครอง แยกไดอ้ อกเปน็ “กฎ” ซง่ึ เปน็ นติ กิ รรมทางปกครองทมี่ ผี ลบงั คบั เปน็ การ ท่ัวไปโดยไม่ได้มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใด หรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ “ค�าส่ังทางปกครอง” ซึ่งเป็นนิติกรรมทางปกครองที่มีผลบังคับเฉพาะแก่กรณีใดหรือบุคคลใดเท่าน้ัน และ “สัญญาทาง ปกครอง” เรอ่ื งควรรู้ คูม่ ือนกั ปกครอง 219

“กฎ” หมายความว่า พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ขอ้ บญั ญัตทิ ้องถิน่ ระเบยี บ ขอ้ บงั คับ หรือบทบัญญัตอิ ืน่ ทมี่ ีผลบงั คบั เปน็ การทัว่ ไป โดยไมม่ ุ่งหมายให้ใชบ้ ังคับ แกก่ รณใี ด หรอื บคุ คลใดเปน็ การเฉพาะ (มาตรา ๕ แหง่ พระราชบญั ญตั วิ ธิ ปี ฏบิ ตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัตจิ ดั ต้ังศาลปกครองและวิธพี จิ ารณาคดปี กครอง พ.ศ. ๒๕๔๒) “ค�าสั่งทางปกครอง” หมายความว่า การใช้อ�านาจตามกฎหมายของเจ้าหน้าท่ีที่มีผลเป็นการ สร้างนติ ิสมั พนั ธข์ ้ึนระหวา่ งบคุ คลในอันทจ่ี ะก่อ เปล่ียนแปลง โอน สงวน ระงับ หรอื มีผลกระทบตอ่ สถานภาพของสทิ ธหิ รอื หนา้ ทขี่ องบคุ คล ไมว่ า่ จะเปน็ การถาวรหรอื ชว่ั คราว เชน่ การสงั่ การ การอนญุ าต การอนมุ ัต ิ การวินจิ ฉยั อทุ ธรณ์ การรับรองและการรบั จดทะเบียนแต่ไมห่ มายความรวมถึงการออกกฎ (มาตรา ๕ แหง่ พระราชบัญญัตวิ ิธปี ฏบิ ัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙) “สัญญาทางปกครอง” หมายความรวมถึง สัญญาท่ีคู่สัญญาอย่างน้อยฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงเป็น หนว่ ยงานทางปกครองหรอื เปน็ บคุ คลซง่ึ กระทา� การแทนรฐั และมลี กั ษณะเปน็ สญั ญาสมั ปทาน สญั ญา ที่ให้จัดท�าบริการสาธารณะหรือจัดให้มีส่ิงสาธารณูปโภคหรือแสวงประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาต ิ (มาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญตั ิจัดตัง้ ศาลปกครองและวธิ ีพิจารณาคดปี กครอง พ.ศ. ๒๕๔๒) ฝ่ายปกครองมิได้มสี ทิ ธทิ จ่ี ะทา� สัญญาใดๆ กบั ผใู้ ดก็ได้เหมือนอย่างในกรณีของเอกชน การก่อ ใหเ้ กดิ สัญญาของฝา่ ยปกครองไม่ว่าจะเปน็ สัญญาทางปกครอง หรอื สญั ญาทางแพ่ง จะตอ้ งอยภู่ ายใต้ หลกั เกณฑท์ ่ีกฎหมายหรือระเบยี บข้อบงั คับของทางราชการก�าหนด ๒. ปฏบิ ัตกิ ารทางปกครอง เปน็ การกระท�าขององค์กรหรือเจ้าหนา้ ท่ขี องรัฐฝา่ ยปกครอง โดยอาศัยอ�านาจตามกฎหมาย ท�าลงแทนหน่วยงานของรัฐ และในนามของหน่วยงานดังกล่าวโดยท่ีการกระท�าน้ันไม่ใช่นิติกรรม ทางปกครอง แต่เป็นการกระท�าในทางข้อเท็จจริงหรือเป็นการกระท�าท่ีมุ่งผลให้เกิดผลในทางข้อเท็จ จริง เช่น การใชก้ �าลงั สลายผชู้ มุ นมุ หรือผ้บู ุกรุกป่าสงวน หลักความชอบดว้ ยกฎหมายของการกระทา� ทางปกครอง หลกั ความชอบดว้ ยกฎหมายของการกระท�าทางปกครอง หมายถึง ฝ่ายปกครองจะกระทา� การ ทางปกครองใดๆ อันเป็นการก้าวล่วงไปกระทบสทิ ธิเสรีภาพของปจั เจกชนไม่ได ้ เว้นแต่จะมกี ฎหมาย ท่ีรัฐสภาตราข้ึนให้อ�านาจไว้ ซึ่งสอดคล้องกับหลักกฎหมายเอกชนท่ัวไปท่ีว่า “เมื่อไม่มีกฎหมายให้ อา� นาจ (รัฐหรอื เจ้าหนา้ ท่ีของรฐั ) ไว ้ จะกระท�ามิได้ ฝา่ ยปกครองจะกระทา� ทางปกครองที่กระทบสทิ ธิ เสรีภาพของปัจเจกชนได้ก็ต่อเมื่อมีกฎหมายให้อ�านาจและการกระท�าทางปกครองท่ีออกนั้นต้อง สอดคล้องและไม่ขัดแย้งกับกฎหมายซ่ึงในนัยนี้จะเห็นว่ากฎหมายเป็นท้ังรากฐานที่มาของอ�านาจฝ่าย ปกครองในการออกการกระทา� ทางปกครองในขณะเดยี วกนั กฎหมายกเ็ ปน็ ขอบเขตของการกระทา� ทาง ปกครองดว้ ย หากการกระทา� ทางปกครองไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย ประชาชนยอ่ มมสี ทิ ธิที่จะท�าให้ความ ไมช่ อบดว้ ยกฎหมายน้ันหมดสนิ้ ไป เช่น การขอใหย้ กเลิกหรอื เพกิ ถอนคา� ส่งั ทางปกครอง 220 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง

เหตุแห่งความไม่ชอบด้วยกฎหมายของการกระท�าทางปกครอง ประเภทของเหตขุ องความไมช่ อบดว้ ยกฎหมายของการกระทา� ทางปกครอง ปรากฏตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๑) แห่งพระราชบญั ญตั ิจัดตง้ั ศาลปกครองและวธิ ีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ๑. กรณีหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระท�าการโดยไม่มีอ�านาจหรือนอกเหนือ อ�านาจหน้าที่ ตัวอย่างแนวทางปฏิบัติราชการที่ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยข้อพิพาทเกี่ยวกับการที่ หนว่ ยงานทางปกครองหรอื เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั กระทา� การโดยไมม่ อี า� นาจหรอื นอกเหนอื อา� นาจหนา้ ท ี่ ดงั น้ี “คณะกรรมการสรรหาบคุ คลเพอื่ ดา� รงตา� แหนง่ กรรมการผจู้ ดั การรฐั วสิ าหกจิ ตอ้ งใชอ้ า� นาจในการสรรหา ภายใต้กรอบของกฎหมายที่ใหอ้ �านาจเม่ือไมม่ บี ทกฎหมายใดใหอ้ �านาจคณะกรรมการสรรหาออกหลกั เกณฑ์อันมีลักษณะเป็นการจ�ากัดสิทธิของบุคคลผู้ที่มีความประสงค์จะเข้ารับการสรรหาเป็น กรรมการผจู้ ดั การรฐั วสิ าหกจิ ดงั กลา่ วเพมิ่ เตมิ ไปจากทกี่ ฎหมายกา� หนดไว ้ การทคี่ ณะกรรมการฯ กา� หนด เง่ือนไขเก่ียวกับคุณสมบัติของผู้สมัครคัดเลือกเพิ่มเติมให้นอกเหนือจากบทบัญญัติแห่งกฎหมาย อันเป็นการใชอ้ �านาจเกนิ กวา่ ที่กฎหมายก�าหนดไว ้ จึงเป็นข้อกา� หนดเพ่ิมเติมทีไ่ มช่ อบดว้ ยกฎหมาย ๒. กรณที ่ีหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าทข่ี องรัฐกระท�าการโดยไม่ถูกตอ้ ง ตามกฎหมาย ตวั อยา่ งแนวทางปฏบิ ตั ริ าชการทศ่ี าลปกครองสงู สดุ วนิ จิ ฉยั ขอ้ พพิ าทเกยี่ วกบั การทหี่ นว่ ยงาน ทางปกครองหรอื เจ้าหนา้ ท่ีของรฐั กระท�าโดยไม่ถกู ต้องตามกฎหมาย ดังนี้ “คกู่ รณใี นการออกคา� สง่ั ทางปกครองเปน็ บคุ คลทต่ี อ้ งหา้ มมใิ หท้ า� การพจิ ารณาทางปกครอง ในเร่อื งดงั กล่าวตามทีพ่ ระราชบญั ญัติวิธปี ฏิบัตริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ บญั ญัติ เวน้ แตจ่ ะมี กรณเี ขา้ ขอ้ ยกเวน้ ตามกฎหมาย ซง่ึ คา� สง่ั ใหท้ นุ หรอื ไมใ่ หท้ นุ การศกึ ษาเปน็ คา� สง่ั ทางปกครอง เมอื่ ปรากฏ ขอ้ เทจ็ จรงิ วา่ บคุ คลผเู้ ปน็ กรรมการคดั เลอื กบคุ คลผสู้ มควรไดร้ บั ทนุ การศกึ ษาเปน็ ผรู้ บั ทนุ การศกึ ษาดว้ ย มิได้ด�าเนินการตามที่กฎหมายบัญญัติไว้ ในกรณีท่ีปรากฏว่าตนมีสถานะหรือฐานะบางประการ ท่กี ระทบต่อความ ไม่เปน็ กลาง การพจิ ารณาออกคา� สัง่ ใหห้ รอื ไม่ให้ทุนการศกึ ษาดงั กลา่ วไม่ชอบและ เปน็ เหตใุ ห้ประกาศผลการเลือกสรรบคุ คลเพื่อรับทุนการศกึ ษาไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย” ๓. กรณีที่หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระท�าการโดยไม่ถูกต้องตามรูปแบบ ขัน้ ตอน หรือวธิ ีการอันเปน็ สาระสา� คัญทกี่ �าหนดไว้ส�าหรับการกระท�าน้นั ตัวอย่างแนวทางปฏิบัติราชการท่ีศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยข้อพิพาทเกี่ยวกับการท่ี หนว่ ยงานทางปกครองหรอื เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั กระทา� โดยไมถ่ กู ตอ้ งตามกฎหมายดงั น ี้ “ในการดา� เนนิ การ ของ ฝา่ ยปกครองทีอ่ าจมผี ลกระทบตอ่ สถานภาพ ของสทิ ธิหรอื หนา้ ที่ของบคุ คล ฝ่ายปกครองพงึ ต้อง คา� นงึ ถงึ หลกั การมสี ทิ ธใิ นการปกปอ้ งตนเองของประชาชน อนั เปน็ หลกั กฎหมายทวั่ ไปทปี่ ระกนั สทิ ธแิ ก่ บคุ คลในอนั ทจ่ี ะปกปอ้ งนติ ฐิ านะของตนจากการใช้อ�านาจตามอา� เภอใจของฝา่ ยปกครอง เพอื่ ปกป้อง สถานภาพของสทิ ธหิ รอื หนา้ ทห่ี รอื ประโยชนข์ องตนอยา่ งเตม็ ท ่ี หาไมแ่ ลว้ กรณอี าจเปน็ เหตใุ หก้ ารกระทา� ของฝ่ายปกครองดังกลา่ วไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย” เร่อื งควรรู้ ค่มู ือนกั ปกครอง 221

๔. กรณีท่ีหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระท�าการใดมีลักษณะเป็นการสร้าง ขั้นตอนโดยไมจ่ า� เป็นหรือสรา้ งภาระให้เกดิ กบั ประชาชนเกินสมควร ตัวอย่างแนวทางปฏิบัติราชการท่ีศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยข้อพิพาทเกี่ยวกับการที่ หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐสร้างขั้นตอนโดยไม่จ�าเป็น ดังน้ี “ในการจัดท�าบริการ สาธารณะของฝา่ ยปกครอง นอกจากจะต้องคา� นึงถงึ ประโยชน์สาธารณะเปน็ ส�าคัญแล้ว ยังตอ้ งคา� นึง ถึงผลกระทบต่อประชาชนด้วย โดยพึงเปิดโอกาสให้ผู้อาจได้รับผลกระทบมีโอกาสโต้แย้งคัดค้านเพ่ือ ปกปอ้ งสทิ ธขิ องตนอย่างเพียงพอ และท�าการวเิ คราะหผ์ ลดแี ละผลเสยี ใหร้ อบด้านกอ่ นเรม่ิ ด�าเนินการ หาไม่แล้วการด�าเนินการของฝ่ายปกครองดังกล่าวอาจขัดต่อวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองท่ีดี อันมี ผลให้ถือเปน็ การกระทา� ท่ีไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย ๕. กรณที ี่หน่วยงานทางปกครองหรอื เจ้าหน้าที่ของรฐั ใชด้ ลุ พนิ ิจโดยไมช่ อบ ตัวอย่างแนวทางปฏิบัติราชการที่ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยข้อพิพาทเก่ียวกับการท่ี หนว่ ยงานทางปกครองหรอื เจ้าหนา้ ที่ของรัฐใช้ดุลพินิจไมช่ อบ ตัวอย่างท่ี ๑ “ในการพิจารณามคี �าส่ัง ลงโทษทางวินัย แม้ว่าผู้ออกค�าส่ังจะเป็นผู้บังคับบัญชาผู้มีอ�านาจตามกฎหมายที่จะมีค�าสั่งลงโทษ ทางวนิ ยั แตก่ ารออกคา� สงั่ ลงโทษทางวนิ ยั ตอ้ งอยบู่ นฐานของขอ้ เทจ็ จรงิ ตามขอ้ กลา่ วหา ผบู้ งั คบั บญั ชา หาอาจนา� เอาขอ้ เทจ็ จรงิ อนื่ นอกเหนอื ไปจากขอ้ กลา่ วหาซงึ่ ผถู้ กู กลา่ วหามไิ ดม้ โี อกาสโตแ้ ยง้ แสดงพยาน หลกั ฐานของตนมาเปน็ เหตใุ นการมคี า� สง่ั ลงโทษเจา้ หนา้ ทผี่ ถู้ กู กลา่ วหาได ้ มฉิ ะนน้ั แลว้ กรณยี อ่ มเปน็ การ ใชด้ ุลพินิจในการออกค�าส่ังลงโทษทางวนิ ยั โดยไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย” ตวั อย่างท่ ี ๒ “การทห่ี นว่ ยงาน ของรฐั จะใชด้ ลุ พนิ จิ มคี า� สง่ั มใิ หเ้ ปดิ เผยขอ้ มลู ขา่ วสารจะตอ้ งคา� นงึ ถงึ การปฏบิ ตั หิ นา้ ทตี่ ามกฎหมายของ หน่วยงานของรฐั ประโยชนส์ าธารณะและประโยชน์ของเอกชนทีเ่ กีย่ วขอ้ งประกอบกัน และจะตอ้ งได้ ความว่าข้อมูลข่าวสารนั้นมีลักษณะอย่างหนึ่งอย่างใดตามมาตรา ๑๕ วรรคหน่ึง (๑) กับ (๗) แห่ง พระราชบญั ญัติขอ้ มลู ขา่ วสารของราชการ พ.ศ.๒๕๔๐ เท่านน้ั การทผี่ ้ถู ูกร้องเรยี นกล่าวหาขอตรวจดู และคัดเอกสารในส�านวนการสอบสวนเพื่อประโยชน์ในการด�าเนินคดีตามกฎหมายกับผู้ร้องเรียน ถือเป็นสิทธิอันชอบธรรมตามกฎหมายของผู้ถูกร้องเรียน อันมิอาจถือได้ว่าเป็นการไม่ชอบธรรมต่อ ผู้ร้องเรียน ดงั นัน้ การท่ีหน่วยงานของรฐั น�าเหตุดงั กล่าวมาพจิ ารณาตดั สทิ ธไิ ม่ใหไ้ ด้รบั ข้อมูลข่าวสาร โดยไม่มีข้อเท็จจริงใดเข้าเง่ือนไขตามท่ีกฎหมายบัญญัติข้างต้น อีกทั้งไม่ปรากฏว่าผู้ถูกร้องเรียนมี พฤติการณ์ข่มขู่ กล่ันแกล้งหรือท�าอันตรายต่อชีวิตและร่างกายผู้ร้องเรียนให้ต้องได้รับภัยแต่อย่างใด ค�าสั่งไม่เปิดเผยข้อมูลข่าวสารให้แก่ผู้ถูกร้องเรียนกล่าวหาดังกล่าวจึงเป็นการใช้ดุลพินิจมีค�าสั่ง โดยมิชอบด้วยกฎหมาย” ส�านกั กฎหมาย สา� นกั งานปลัดกระทรวงมหาดไทย 0-2222-2849 222 เรือ่ งควรรู้ คูม่ ือนกั ปกครอง

กองคลัง สา� นกั งานปลดั กระทรวงมหาดไทย



กองคลงั สา� นักงานปล ล�าดบั กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ข้อบังคบั ความรับผิดชอบ มติคณะรฐั มนตร ี หนงั สอื สง่ั การ 1 พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. อา� นาจในการอนมุ ตั ิ 2502 และท่แี ก้ไขเพิ่มเติม 2 ระเบียบว่าด้วยการบริหารงบประมาณ อา� นาจในการอนมุ ตั ิ พ.ศ.2548 และทแ่ี กไ้ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ท4่ี ) พ.ศ.2548 เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 225

ลัดกระทรวงมหาดไทย บ อา� นาจในการสง่ั การ การอนุญาต การอนมุ ตั ิ แนวทางปฏบิ ตั ิ หรอื ดา� เนนิ การอ่นื ของผู้วา่ ราชการจงั หวดั มาตรา 24 , 26 และ 27 ขอ้ 4 ค�านยิ าม “จังหวัด” หมายความว่า จังหวัดที่ได้รับจัดสรรงบประมาณ รายจ่ายตามพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจ�าปี หรือ พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพ่ิมเติม แต่ไม่รวมถึง กรุงเทพมหานคร หัวหน้าส่วนราชการเจ้าของงบประมาณปกติ (Function) หมายถงึ ปลดั กระทรวงมหาดไทย หัวหน้าส่วนราชการเจ้าของงบประมาณงบประมาณ กรมจงั หวดั หมายถึง ผู้ว่าราชการจงั หวัด หัวหน้าส่วนราชการเจ้าของงบประมาณปกติ (Function) หมายถงึ ปลดั กระทรวงมหาดไทย หัวหน้าส่วนราชการเจ้าของงบประมาณงบประมาณกรมจังหวัด หมายถึง ผวู้ า่ ราชการจงั หวัด ข้อ 18 ,21, 23, 24, 25, 26 ,27 และ 28

226 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง ก องคลัง สา� นักงา นปล ลา� ดบั พรกะสั ฎเดบมห ุ ียตพมบคิ า.ศสณย .�า2 ะปน5รรักฐั3ะนมก5 านา ยแตศกลร รระี ัฐหะทมเน่ีแบ นงักยี ตสไ้บขรอื ีวเสขพ่าั่ง้อดิ่มก บ้วเาตยังรมิคกบัาร คว ามรับผิด ชอบ การแต่งต งั้ ๓ การใหค้ ว ามเหน็ ช อบ การแต่งต ้งั การแต่งตง้ั การใหค้ วามเห็นชอบ การพิจารณาผล

ลดั ก ระทรว งมหาด ไทย (ไบ1มรอ)ิห่ ไ า�แดานตร้ทง่างตจ�าางั้ในหหนบหนรก ุครอื ้าาือคมรทดลอส่ีเ�ากบ่ังกเก�าหน่ียหาม ินวรนาก กยดกาับใ ารหใรกอหเ้ อจนื่า้มน า้ รขีหหญุพอนนังาสา้้าผตทดทู้ว ุค่ีใ่ีปกา่ น นาฏรรใสาิบดอชาัตคนกยิงนุมาางหรตันา นจิ เนแกงังึ่ ทหหนี่ย่ีรวววออืกัดทงหับคา ลงก์กาปายรรฏคกจบิ นัดลัต หาซ ิ างงึ่ บ ในฐ านะเจ้าห น้าทพี่ ัสด ุ หรอื หัว หนา้ เจ้าห น้าที่พสั ด ุ เ(จ2้า) ห ในห้า้คทวี่พาัสม ดเหุ ต็นาชมอขบ ้อเ ก2่ีย9วก ักบ ากราครัดรเาลย ืองกาผนู้มขีคอุณซ ื้อสหมรบือัตขิเ บอ้ือจง้าตง้ขนอใ นง การ ซอ้ื และก ารจ้างตา มข้อ 31 (3) แต่งต้ังค ณะกรรม การต่าง ๆ เพื่อ ปฏิบัติตา มระเบีย บ รวมท ้ัง ก�าห นดเวลา และขย ายเวลาใ นการด�า เนินงานข องคณะ กรรมกา ร ตามขอ้ 32 ข้อ 34 (4) แต่งตงั้ ผ้คู วบคมุ งาน ตามข้อ 37 (5) ให้ความเห็นชอบการซื้อหรือการจ้างโดยวิธีตกลงราคากรณี จ�าเป็นและเร่งด่วนที่ได้ด�าเนินการไปก่อน ตามระเบียบข้อ 39 วรรคสอง (6) พิจารณาผลการด�าเนินการจัดหาโดยวิธีสอบราคาตามข้อ 42 และขอ้ 43 วธิ ีประกวดราคาตามขอ้ 50 ขอ้ 51 และขอ้ 55 และ วิธพี ิเศษตามขอ้ 57 หรือขอ้ 58

กองคลัง สา� นักงานปล ลา� ดบั กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ข้อบังคับ ความรบั ผดิ ชอบ มติคณะรัฐมนตรี หนงั สือสั่งการ การเพมิ่ ลดรายการ ลดจ หรือเนือ้ งาน การสั่งยกเลิกการประ ราคา การส่งั ซอ้ื ส่งั จา้ ง เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 227

ลดั กระทรวงมหาดไทย บ อ�านาจในการส่ังการ การอนุญาต การอนมุ ัต ิ แนวทางปฏบิ ตั ิ หรอื ดา� เนินการอนื่ ของผ้วู า่ ราชการจังหวัด จา� นวน (7) ขอท�าความตกลงกับส�านักงบประมาณเพ่ือขอลดรายการ ลดจ�านวนหรือลดเน้ืองาน หรือขอเงินงบประมาณเพิ่มเติม ตาม ขอ้ 43 และขอ้ 50 ะกวด (8) สั่งยกเลิกการประกวดราคา กรณีมีผู้เสนอราคาหลายราย แต่เสนอถูกต้องเพยี งรายเดยี ว ตามขอ้ 51 หรอื ไม่มผี ู้เสนอราคาเลย ตามข้อ 52 ซึ่งจะต้องสั่งการให้ประกวดราคาใหม่ หรืออาจเลือก ส่ังการให้ด�าเนินการซื้อหรือจ้างโดยวิธีโดยวิธีพิเศษตามข้อ 23(8) หรือข้อ 24(6) รวมท้ังการส่ังยกเลิกการประกวดราคากรณีมี การแกไ้ ขเปลีย่ นแปลงรายการทเี่ ป็นสาระสา� คัญตามขอ้ 47 (9) การสั่งซอื้ สง่ั จา้ ง - วิธตี กลงราคา สอบราคา และประกวดราคา (ระเบียบฯ ขอ้ 65) ไมเ่ กิน 50 ลา้ นบาท - วิธีพิเศษ (ระเบยี บฯ ขอ้ 66) ไม่เกนิ 25 ลา้ นบาท - วิธกี รณีพิเศษโดยไม่จ�ากัดวงเงนิ (ระเบียบฯ ขอ้ 67) - การสั่งจา้ งทปี่ รกึ ษา(ระเบยี บฯ ขอ้ 91) ไมเ่ กนิ 50 ล้านบาท - การส่งั จ้างออกแบบและควบคมุ งาน (ระเบยี บฯขอ้ 114) ไม่เกิน 10 ลา้ นบาท

228 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองคลัง สา� นักงานปล ลา� ดบั กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ขอ้ บังคับ ความรบั ผิดชอบ มติคณะรัฐมนตร ี หนงั สือส่ังการ การเสนอความเห็นต่อ กระทรวงหรอื รัฐมนตรี การจ่ายเงนิ ล่วงหนา้ การลงนามในสัญญา การกา� หนดค่าปรบั การส่งั ใหต้ รวจรับงาน การแก้ไขเปล่ียนแปลงส

ลัดกระทรวงมหาดไทย บ อา� นาจในการสั่งการ การอนุญาต การอนมุ ัติ แนวทางปฏิบตั ิ หรือดา� เนินการอ่นื ของผวู้ ่าราชการจงั หวดั อปลัด (10) เสนอความเห็นต่อปลัดกระทรวงหรือรัฐมนตรีในกรณีการซื้อ หรอื จา้ ง เกินอ�านาจของหวั หน้าสว่ นราชการในการสั่งซ้ือสงั่ จา้ ง (11) พิจารณาการจ่ายเงินล่วงหน้าส�าหรับการซ้ือการจ้าง ตามข้อ 68 (12) ก�าหนดหลักประกันในการจัดหาที่เห็นว่ามีความส�าคัญพิเศษ สูงกวา่ ร้อยละ 5 ตามข้อ 142 (13) ลงนามในสัญญาหรือข้อตกลงในการจัดหาประเภทต่าง ๆ ตามข้อ 132 และขอ้ 133 (14) ก�าหนดคา่ ปรับในสญั ญาหรือขอ้ ตกลงตามข้อ 134 (15) สั่งการให้ตรวจรบั พสั ดุหรืองานจ้างท่มี กี รรมการตรวจรับพสั ดุ หรอื ตรวจงานจา้ งบางคนไมย่ อมรบั พสั ดหุ รอื งานจา้ งนนั้ โดยทา� ความ เหน็ แย้งไวต้ ามขอ้ 71 หรือข้อ 72 สญั ญา (16) พจิ ารณาการแกไ้ ขเปลยี่ นแปลงรายการในสญั ญาหรอื ขอ้ ตกลง ซงึ่ ไมต่ อ้ งเพม่ิ วงเงนิ หรอื เพม่ิ วงเงนิ แลว้ ยงั อยใู่ นอา� นาจการสง่ั ใหจ้ ดั หา ของหวั หนา้ สว่ นราชการตามข้อ 136

กองคลงั ส�านักงานปล ลา� ดบั กฎหมาย ประกาศ ระเบยี บ ขอ้ บงั คับ ความรบั ผดิ ชอบ มติคณะรฐั มนตรี หนงั สือสั่งการ การบอกเลกิ สญั ญา การงดหรอื ลดคา่ ปรบั เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 229 การส่งส�าเนาเอกสารส ให ้ สตง.และกรมสรรพา การชี้แจงเหตุผลความจ ต่อ กวพ. การเสนอให้เปน็ ผู้ท้งิ งาน

ลดั กระทรวงมหาดไทย บ อา� นาจในการส่ังการ การอนุญาต การอนุมตั ิ แนวทางปฏิบตั ิ หรอื ดา� เนินการอ่ืนของผู้วา่ ราชการจงั หวดั (17) สั่งการให้บอกเลกิ สัญญาตามขอ้ 137 หรอื ขอ้ 138 และส่ัง ใชส้ ทิ ธิตามเงือ่ นไขของสัญญาหรือขอ้ ตกลงหรอื ข้อกฎหมาย ตามขอ้ 140 (18) ส่ังการให้งดหรือลดค่าปรับให้แก่คู่สัญญา หรือให้ขยายเวลา ทา� การตามสญั ญาหรอื ขอ้ ตกลงภายในวงเงนิ ทมี่ อี า� นาจในการสงั่ การ ใหจ้ ดั หา ตามขอ้ 139 สัญญา (19) ส่งส�าเนาสัญญาหรือข้อตกลงซ่ึงมีมูลค่าตั้งแต่หนึ่งล้านบาท ากร ข้นึ ไป ใหส้ �านกั งานตรวจเงนิ แผ่นดินและกรมสรรพากร ภายใน 30 วัน นับแตว่ ันท�าสญั ญาหรอื ข้อตกลงตามขอ้ 135 จ�าเป็น (20) ท�ารายงานชี้แจงเหตุผลและความจ�าเป็นต่อคณะกรรมการ วา่ ดว้ ยการพสั ด ุ (กวพ.) ในการจา้ งทปี่ รกึ ษาโดยวธิ ตี กลงกรณเี รง่ ดว่ น น (21) เสนอความเห็นการเป็นผู้ท้ิงงานให้ปลัดกระทรวงเจ้าสังกัด พิจารณาตาม ขอ้ 15 ฉ ข้อ 15 สตั ต และข้อ 145

230 เรื่องควรรู้ ค่มู อื นักปกครอง กองคลงั ส�านักงานปล ลา� ดบั กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ขอ้ บังคับ ความรับผดิ ชอบ มติคณะรัฐมนตร ี หนังสอื ส่งั การ 4 ระเบียบส�านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการ การแต่งต้งั คณะกรรมกา พสั ด ุ ดว้ ยวิธกี ารทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ พ.ศ. 2549 การอนุมตั ริ ่าง TOR (ให้ใช้ในการจัดหาพัสดุของส่วนราชการ การอนุมัติให้ประกา รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน และหน่วย เว๊บไซต์ งานอื่นของรัฐ ส�าหรับการจัดหาของ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินให้อยู่ใน อา� นาจของกระทรวงมหาดไทย พจิ ารณา ด�าเนนิ การ โดยใชส้ �าหรบั การจดั หาพัสดุ ให้ความเห็นชอบ ท่ีมมี ูลค่าตง้ั แต ่ 2 ล้านบาทขึ้นไป เวน้ แต่ จะไดร้ บั อนุมัติจาก กวพ.อ. ใหจ้ ัดหาด้วย ตงั้ แต่งคณะกรรมการ วธิ อี นื่ ได ้ ทง้ั นไี้ มใ่ ชบ้ งั คบั การจา้ งทปี่ รกึ ษา การจ้างออกแบบ และควบคุมงาน การ ซือ้ /จา้ งโดยวธิ พี เิ ศษ และวธิ กี รณพี เิ ศษ) การยกเลิกการจดั ซือ้ จดั การพิจารณาผลอุทธรณ

ลัดกระทรวงมหาดไทย บ อ�านาจในการส่ังการ การอนุญาต การอนุมัติ แนวทางปฏบิ ตั ิ หรือดา� เนินการอ่นื ของผูว้ า่ ราชการจังหวัด าร (1) แต่งตง้ั คณะกรรมการกา� หนดรา่ งขอบเขตของงาน (TOR) และ ร่างเอกสารประกวดราคา (2) อนมุ ตั ริ า่ งขอบเขตของงาน (TOR) และรา่ งเอกสารประกวดราคา าศใน (3) อนมุ ตั ใิ หน้ า� สาระสา� คญั ทสี่ ามารถเผยแพรไ่ ดป้ ระกาศทางเวบ็ ไซต์ ของหน่วยงานและกรมบัญชีกลาง เป็นเวลาติดต่อกันไม่น้อยกว่า 3 วนั เพอื่ ใหส้ าธารณชนเสนอแนะ วจิ ารณ ์ หรอื ใหค้ วามเหน็ เปน็ ลาย ลกั ษณอ์ กั ษรหรอื ทางเวบ็ ไซตม์ ายงั หนว่ ยงานโดยเปิดเผยตัว (4) ให้ความเห็นชอบ น�าร่างขอบเขตของงาน (TOR) ที่ปรับปรุง ลงประกาศทางเว็บไซตข์ องหนว่ ยงานและกรมบญั ชีกลางอกี คร้ัง (6) แตง่ ตง้ั คณะกรรมการประกวดราคา (ตามแบบ บก.001-2 พรอ้ ม ค�าส่ังแต่งต้ัง ฯ) และคัดเลือกผู้ให้บริการตลาดกลางอิเล็กทรอนิกส ์ โดยจะแจ้งช่ือผู้ให้บริการตลาดกลาง ฯ และสถานท่ีจัดประมูล ฯ (ตามแบบ บก.002-2) ดจ้าง (7) พจิ ารณายกเลกิ การดา� เนนิ การจดั ซอ้ื จดั จา้ งแลว้ ใหด้ า� เนนิ การใหม ่ กรณีทมี่ ผี ูม้ สี ิทธิเขา้ เสนอราคาเพยี งราคาเดียว ณ์ (8) พิจารณาการอทุ ธรณผ์ ลการคดั เลือกเบอื้ งต้น ใหเ้ สรจ็ ภายใน 7 วนั

กองคลัง ส�านกั งานปล ลา� ดับ กฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ข้อบังคับ ความรบั ผิดชอบ มติคณะรัฐมนตร ี หนงั สือสัง่ การ 5 แนวทางปฏิบตั ิในการจัดหาพสั ด ุ ด้วยวิธี ตลาดอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Market : e - market) และ ด้วยวิธี ประกวดราคาอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ์ (Electronic Bidding: e - bidding) เร่อื งควรรู้ คู่มอื นกั ปกครอง 231