Hồ Chí Minh toàn tập - Tập 3

288 Hå CHÝ MINH TOµN TËP II Sù CHIÕN §ÊU CñA §éI DU KÝCH A. Nguyªn t¾c chiÕn ®Êu 1. Tr¸nh ®¸nh n¬i “kiªn cè” NÕu nh− ®Þch nh©n ®ãng cæng thµnh hoÆc ®ån tr¹i ®Ó tù vÖ, hoÆc ®ãng chiÕm n¬i hiÓm yÕu chèng l¹i, th× trõ khi chóng ta cã ®ñ ®iÒu kiÖn chiÕn th¾ng ra, rÊt kh«ng nªn tiÕn c«ng bªn ®Þch. V× tiÕn c«ng nh− vËy mÊt nhiÒu ngµy giê, sù thiÖt h¹i cña ta nhÊt ®Þnh nhiÒu h¬n bªn ®Þch. V¶ l¹i trong c¸c cuéc chiÕn tranh du kÝch, ph¸o binh cña ta ch−a cã ®Çy ®ñ, hoÆc ch−a cã n÷a lµ kh¸c, nh− vËy cø cè ®¸nh liÒu chØ tæ tiªu hao lùc l−îng cña m×nh th«i, v¶ l¹i, cÇn chó ý lµ kh«ng dÔ dµng bèn mÆt bao v©y ®Þch nh©n. VÊn ®Ò nµy cÇn suy xÐt cho kü, b»ng kh«ng th× ph¹m ph¶i téi “®¸nh liÒu”, hy sinh v« Ých. §Êy lµ mét viÖc rÊt quan träng mµ qu©n du kÝch ph¶i lu«n lu«n chó ý. 2. Kh«ng ®¸nh nh÷ng trËn gay g¾t khã kh¨n Kh«ng nªn ®¸nh nh÷ng trËn mµ ta kh«ng ch¾c ch¾n th¾ng lîi m−êi m−¬i. V× nÕu nh− ta tiªu diÖt ®−îc ®Þch nh©n mét ngh×n, ta mÊt 8 tr¨m, nh− vËy tøc kh«ng ®¸ng kÓ. V× sù bæ sung ng−êi vµ ®¹n d−îc cña ta hÕt søc khã kh¨n, nÕu nh− ®¸nh ®−îc vµi trËn mµ ta hao tæn qu©n lÝnh vµ ®¹n d−îc nhiÒu, sù th¾ng lîi kh«ng ®ñ bï vµo chç thiÖt h¹i, ®Êy tøc lµ ta thÊt b¹i. Ta mÊt mét ®−îc m−êi, ®−îc tr¨m ngh×n nh− thÕ míi gäi lµ th¾ng lîi.

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 289 3. Kh«ng râ ®Þch t×nh, kh«ng ®¸nh Qu©n ta ®ãng ë mét n¬i, ®ét nhiªn thÊy qu©n ®Þch tíi, nÕu kh«ng râ qu©n ®Þch cã bao nhiªu ng−êi, ë ®©u tíi th× kh«ng ®−îc ®¸nh, ph¶i mau mau rót ngay ®i n¬i kh¸c, ®i xa n¬i ®ã chõng 2, 3 chôc c©y sè g× ®ã... NÕu ®Þch nh©n ®Õn gÇn qu¸ råi, kh«ng thÓ tr¸nh khái sù xung ®ét n÷a, th× tèt h¬n lµ ph¸i mét Ýt qu©n mai phôc chèng l¹i ®Ó che chë cho ®¹i ®éi rót lui. V× qu©n ®Þch tíi tiÕn c«ng ta nhÊt ®Þnh binh lùc m¹nh h¬n vµ cã kÕ ho¹ch ®−êng hoµng, ta chí m¾c m−u. §Þch m¹nh, ta tho¸i, nh− thÕ cã lîi cho ta. NÕu ®Þch nh©n yÕu thÕ mµ ta tho¸i, ch¼ng qua chØ lµm cho qu©n sÜ mái mÖt mét Ýt th«i, ta quay l¹i ®¸nh chóng còng ch−a muén. 4. Liªn hiÖp d©n chóng ®Ó phong táa vµ ®¸nh óp ®Þch qu©n Khi ®Þch nh©n bña v©y ta, chóng ta cÇn ph¶i liªn l¹c víi d©n chóng c¸c n¬i, thùc hµnh ®o¹n tuyÖt1) c¸c ng¶ ®−êng giao th«ng cña bªn ®Þch, lµm cho ®Þch nh©n kh«ng biÕt qu©n ta ®· tíi gÇn s¸t, lîi dông lóc ban ®ªm hay tê mê s¸ng, ®¸nh lui ®Þch qu©n. HoÆc liªn l¹c d©n chóng, ®éi tù vÖ c¸c n¬i chõng 1, 2 tr¨m ng−êi hay 3, 4 tr¨m ng−êi chia lµm nhiÒu to¸n (nÕu Ýt 3, 4 chôc còng ®−îc) cÇm cê C.M2) ®Õn chiÕm c¸c ngän nói, c¸c lµng, c¸c chî, råi dïng thanh la, trèng, gi¸o m¸c, sóng kÝp háa mai, kÌn, ph¸o, v.v., khua chu«ng, gâ mâ, gµo thÐt Çm Ü, lµm vang déi kh¾p c¸c ngän nói, c¸c lµng..., lµm cho qu©n ®Þch hçn lo¹n vµ sî h·i, hay c¶ ngµy lÉn ®ªm b¾n sóng kh¾p bèn bªn, lµm cho qu©n ®Þch ho¶ng sî, tinh thÇn mái mÖt, råi sau ®ã, xuÊt kú bÊt ý dïng chñ lùc qu©n ®¸nh thèc vµo bªn s−ên ®Æng tiªu diÖt qu©n ®Þch. _______________ 1) C¾t ®øt (BT). 2) C¸ch m¹ng (BT).

290 Hå CHÝ MINH TOµN TËP 5. C¸ch ®¸nh óp cña ®éi du kÝch Trong cuéc chiÕn tranh, cã gi¸ trÞ nhÊt vµ lµm cho bªn ®Þch ®au ®ín nhÊt lµ c¸ch ®¸nh óp. V« luËn ë c¸ch ®Þch nh©n gÇn hay xa, nhÊt lµ lóc ®Þch nh©n ë c¸ch ta kho¶ng chõng 2, 3 chôc c©y sè ch¼ng h¹n, sù canh phßng nhÊt ®Þnh s¬ hë. Lóc bÊy giê, ta cã thÓ ®em mét ®éi qu©n nhá lîi dông ®ªm tèi, ®eo x¸ch nhÑ nhµng ®i thËt mau chãng, mét ®ªm hay mét ngµy tíi n¬i ®ã, xuÊt kú bÊt ý ®¸nh óp thËt mau ®Æng tiªu diÖt ®Þch qu©n, ®¸nh nh− thÕ rÊt cã lîi. 6. Tr¸nh chç r¾n, n¾n chç mÒm Qu©n ®Þch tíi ®¸nh ta, ta kh«ng nªn khai chiÕn víi chóng, tèt h¬n hÕt lµ dïng ph−¬ng ph¸p ®i vßng quanh, ®i sang phÝa kh«ng cã qu©n ®Þch ®ãng gi÷. Nªn t×m nh÷ng con ®−êng t¾t hÎo l¸nh mµ ®i, lµm cho ®Þch nh©n kh«ng biÕt lèi nµo mµ ®uæi ®−îc, ®ång thêi ®i ®Õn ®©u, ph¶i dïng ®ñ ph−¬ng ph¸p liªn l¹c víi d©n chóng, ®Ó quÇn chóng lµm nh÷ng viÖc trinh th¸m ë hËu ph−¬ng qu©n ta ®i qua ®Ó khái bÞ qu©n ®Þch ®»ng tr−íc, ®»ng sau v©y ®¸nh qu©n ta. NÕu nh− cã ®Þch nh©n ®uæi theo r¸o riÕt, tr−íc m¾t l¹i bÞ ng¨n c¶n (nh− s«ng ngßi hay lµ to¸n qu©n ®Þch ®uæi theo ta m¹nh), v× muèn tho¸t khái sù nguy hiÓm, cã thÓ ph¸i mét bé ®éi nhá ®i c¸ch xa ®Þch qu©n chõng ®é mét c©y sè ch¼ng h¹n, ®i th¼ng lªn ®−êng c¸i ®Ó bªn ®Þch thÊy thÕ ®uæi theo. Lóc b©y giê, qu©n chñ lùc ta theo con ®−êng t¾t ch¹y trèn; hoÆc chê khi ®¹i ®éi qu©n ®Þch ®i qua, ta ®¸nh thäc ngay vµo gi÷a lµm quÊy nhiÔu hËu ph−¬ng qu©n ®Þch, råi t×m c¸ch ®¸nh óp chóng; hoÆc ph¸i mét bé ®éi nhá cïng víi ®éi tù vÖ d©n chóng ®−êng hoµng kÐo ®i lµm cho ®Þch nh©n ®uæi theo. Lóc ®ã, qu©n chñ lùc ta nóp ë trong bôi ®¸nh ra, tr−íc sau cïng ®¸nh, bao v©y bèn bªn, ®¸nh cho qu©n ®Þch tan tµnh.

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 291 7. ChØ ph−¬ng §«ng, ®¸nh ph−¬ng T©y (Thanh §«ng, kÝch T©y) Lîi dông sù hçn hîp cña d©n vµ qu©n ®éi, cè ý hîp thµnh nh÷ng ®éi qu©n thËt lín, råi dïng m−u nµy kÕ kh¸c phao truyÒn sÏ ®¸nh vµo mÆt nµy mÆt nä, cè ý ®Æt ra gi¶o ng«n. Lóc ®ã, míi huy ®éng ®éi qu©n chñ lùc ®i sang mét bªn, hµnh ®éng cùc kú bÝ mËt, xuÊt kú bÊt ý ®¸nh óp mét trËn. HoÆc gi¶ qu©n ta muèn ®¸nh mét n¬i nµo ®ã, kh«ng nªn sõng s÷ng kÐo tíi, gi¶ vê ®i sang mét phÝa kh¸c, råi ®i ®−îc nöa ®−êng, quay trë l¹i thËt mau, dïng ph−¬ng ph¸p nhanh nh− c¾t ®¸nh mét trËn ®Æng tiªu diÖt qu©n ®Þch. 8. C¸ch ®¸nh mai phôc NÕu nh− ®Þch nh©n sõng s÷ng kÐo tíi, chóng ta kiÕm nh÷ng n¬i cã ®Þa h×nh hiÓm trë, råi phôc binh ë ®ã tíi khi ®Þch nh©n ®i qua, ®¸nh cho mét trËn kÞch liÖt, tiªu diÖt ®Þch qu©n. 9. C¸ch ®¸nh lÐn ngang ®−êng Khi do th¸m biÕt r»ng ®Þch nh©n thÕ nµo còng ®i qua n¬i Êy, thêi ph¸i mét bé ®éi nhá gåm cã nh÷ng tay thiÖn x¹ Èn nóp ë bªn nói cao, hay bªn vÖ ®−êng hiÓm yÕu, hay nóp trong bôi c©y rËm r¹p, chê tíi khi bé phËn träng yÕu bªn ®Þch ®i qua, th× l¨n ®¸ b¾n sóng xuèng, nh»m vµo nh÷ng viªn quan chØ huy qu©n ®Þch mµ b¾n. B. C¸ch ®èi phã víi ®Þch nh©n −u thÕ 1. §Þch tiÕn, ta tho¸i NÕu nh− binh lùc bªn ®Þch yÕu h¬n ta, th× kh«ng d¸m tiÕn ®¸nh ta. Bëi vËy, khi qu©n ®Þch tiÕn ®¸nh ta, ta cã thÓ ®o¸n tr−íc lµ qu©n ®Þch h¬n ta. Muèn chiÕm ®Þa vÞ chñ ®éng, cã chuÈn bÞ, cã

292 Hå CHÝ MINH TOµN TËP kÕ ho¹ch s½n sµng, th× ta nªn tr¸nh sù xung ®ét víi chóng. Ph¶i kÐo ®i tr−íc khi qu©n ®Þch kÐo tíi. NÕu nh− ®Õn nöa ®−êng gÆp qu©n ®Þch, kh«ng râ ®Þch t×nh hoÆc biÕt tr−íc lµ ®Þch nh©n h¬n ta, th× kh«ng cßn do dù g× n÷a, g×n gi÷ cho khÐo, råi th¸o lui mau chãng. Khi ta tho¸i lui, chí nªn ®i ®−êng c¸i kÐo ch¹y th¼ng mét m¹ch, ®Ó ®Þch qu©n cø theo ®uæi ®Õn cïng, cÇn ph¶i ®i vßng quanh gÇn ®Êy; qu©n ®Þch ë trªn nói, ta tho¸i xuèng nói; qu©n ®Þch ë ch©n nói, ta leo lªn ®Ønh nói; qu©n ®Þch ë gi÷a, ta ®i sang hai bªn; qu©n ®Þch ë bªn t¶ ng¹n s«ng, ta tho¸i ®i qua h÷u ng¹n, qu©n ®Þch ë h÷u ng¹n, ta tho¸i sang t¶ ng¹n. Khi tho¸i lui ë ng· ba ®−êng, con ®−êng mµ chóng ta kh«ng ®i, th× cè ý ®¸nh r¬i Ýt ®å ®¹c hay ph¸i mét bé ®éi nhá ®i qua ®ã dÉm thµnh nh÷ng lèi ch©n, hoÆc d¸n biÓu ng÷, khÈu hiÖu, cßn nh− ®−êng lèi mµ ta ®i, hÕt søc cÈn thËn, ®õng ®Ó cã vÕt tÝch g× tá ra lµ ta ®i qua con ®−êng ®ã, lµm cho ®Þch nh©n lÇm ®−êng, ®uæi theo mét c¸ch v« Ých. Lóc bÊy giê, tèt h¬n hÕt lµ ta ph¸i mét Ýt qu©n chia nhau tho¸i lui theo c¸c ng¶ ®−êng, lµm cho ®Þch nh©n kh«ng biÕt ®−êng nµo mµ ®uæi. Cßn ®¹i bé phËn qu©n ta cßn ë l¹i ®Êy, ®em hÕt quÇn ¸o, binh phôc vµ vâ khÝ ch«n cÊt kü cµng, råi hãa trang gi¶ lµm nh÷ng kÎ l¸i bu«n, thµy bãi ®i c¸c ng¶ ®−êng phao truyÒn tin nh¶m, hoÆc ®i trinh th¸m ®Þch qu©n, xem cã bao nhiªu ng−êi vµ ®Þnh lµm g×. HoÆc khi qu©n ®Þch c¾m tr¹i, th× ®i th¸m thÝnh biÕt chç ®ãng qu©n cña chóng, hay nh÷ng con ®−êng cã qu©n ®Þch canh phßng, thêi mau vÒ b¸o qu©n ta. Gi¶ thö qu©n ®Þch hái qu©n ta tho¸i ng¶ nµo, ®−êng nµo, th× §«ng nãi T©y, T©y nãi §«ng, cã Ýt xÝt nhiÒu, cã nhiÒu nãi Ýt, vµ phao truyÒn tin nh¶m, ®îi khi qu©n ta kÐo vÒ tiÕn c«ng, lóc bÊy giê, ¨n bËn quÇn ¸o cò vµo vµ ®eo khÝ giíi s½n sµng,

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 293 dù bÞ h−ëng øng qu©n ta ®¸nh cho qu©n ®Þch tan tµnh, kh«ng ®−êng ch¹y trèn. 2. §Þch tho¸i, ta tiÕn Qu©n ®Þch tho¸i lui, ta nªn thõa c¬ tiÕn diÖt v× lóc bÊy giê ®Þch nh©n tÊt nhiªn cã sù thay ®æi vÒ mÆt hµnh ®éng qu©n sù, cho nªn cã kÕ ho¹ch tho¸i lui. §· theo kÕ ho¹ch tho¸i lui, th× kh«ng cã ý muèn cïng ta quyÕt chiÕn n÷a. NÕu ta ®¸nh vµo ®»ng sau qu©n ®Þch, ®éi ®i sau cïng che chë bªn ®Þch, nhÊt ®Þnh sÏ kh«ng quyÕt t©m ®¸nh nhau víi ta, cßn ®éi qu©n ®Þch ®i tr−íc v× ph¶i theo kÕ ho¹ch cña chóng nªn rÊt khã quay trë l¹i ®¸nh nhau víi ta. Nh− ë nh÷ng n¬i rõng nói hiÓm trë, ®−êng nói quanh co, s«ng ngßi uèn khóc, cÇu cèng thËt nhiÒu, nÕu cã quay ®Çu trë l¹i ®−îc n÷a, ®éi qu©n ®i sau ®· bÞ qu©n ta tiªu diÖt råi, vâ khÝ còng ®· bÞ bãc lét hÕt råi. Lóc bÊy giê ta ph¶i kiÕm c¸ch ph¸ ho¹i cÇu cèng, c¾t ®øt d©y thÐp, v.v., tèt h¬n lµ ®îi mét bé ®éi lín bªn ®Þch ®· rót lui råi, cßn l¹i mét Ýt bé ®éi hËu vÖ sau cïng chèng cù víi qu©n ta, th× ta ph¶i chiÕm hÕt ®−êng lèi tho¸i lui cña chóng, lµm cho ®Þch nh©n muèn tho¸t còng kh«ng ®−îc, muèn cøu còng kh«ng xong. Nh−ng lóc bÊy giê, tr¸ch nhiÖm d©n chóng rÊt nÆng nÒ lµ ph¶i do th¸m cho râ ®−êng lèi vµ ph−¬ng h−íng tho¸i lui bªn ®Þch, xem cã phôc binh kh«ng, cã khi ®Þch qu©n gi¶ vê tho¸i, råi hai c¸nh qu©n tho¸i lui quay l¹i bao v©y qu©n ta, th× d©n chóng ph¶i lËp tøc b¸o c¸o cho qu©n ®éi ngay ®Ó cho qu©n ®éi ta yªn t©m theo ®uæi truy ®¸nh qu©n ®Þch. 3. §Þch nghØ, ta quÊy Qu©n ®Þch míi tíi vïng ta, ®Þa thÕ kh«ng th¹o, ng«n ng÷ kh¸c nhau, chç nµo còng cã tiÕng sóng, nhÊt ®Þnh lu«n lu«n canh phßng nghiªm ngÆt, kh«ng dµnh mét phót nghØ ng¬i. Bëi vËy, mét lµ, v× tinh thÇn còng nh− x¸c thÞt hÕt søc khæ së, ®Þch qu©n dï gan gãc,

294 Hå CHÝ MINH TOµN TËP liÒu lÜnh ®Õn mÊy ®i n÷a còng ph¶i lung lay vµ mái mÖt. §îi khi qu©n ®Þch tinh thÇn dao ®éng, th©n thÓ mái mÖt råi, lóc bÊy giê, qu©n ta hîp víi d©n chóng ®¸nh thèc vµo qu©n ®Þch, nhÊt ®Þnh sÏ th¾ng lîi. 4. §o¹n tuyÖt giao th«ng1) D©y thÐp nãi2) hay d©y thÐp tõ chç nµy qua chç kh¸c cÇn ph¶i kiÕm c¸ch c¾t ®øt ®i, ®−êng lèi, thuyÒn bÌ, xe cé cÇn ph¶i ph¸ ph¸ch ®i hoÆc chiÕm lÊy. Cßn nh− viÖc b¾t lÝnh giao th«ng bªn ®Þch còng rÊt cÇn, lµm cho bªn ®Þch kh«ng thÓ liªn l¹c ®−îc víi nhau vµ kh«ng tiÕp tÕ ®−îc. C. C¸ch xö trÝ víi ®Þch nh©n yÕu thÕ Trong cuéc chiÕn tranh gay g¾t víi qu©n thï ®Ó giµnh nÒn ®éc lËp cho Tæ quèc, ®Þch nh©n sÏ dïng ®ñ mäi thñ ®o¹n cùc d· man ®Ó ®èi phã l¹i víi chóng ta. Muèn ®¹t tíi nhiÖm vô cña ®éi qu©n du kÝch lµ tiªu diÖt søc phÊn ®Êu cña ®Þch, lµm phÊn khëi tinh thÇn anh dòng cña d©n chóng, ®èi víi ®Þch nh©n yÕu thÕ, cè nhiªn lµ kh«ng ngÇn ng¹i g× n÷a, ph¶i liªn l¹c d©n chóng ë ®ã bao v©y ®Þch nh©n, ®¸nh cho tiªu tan ®Æng tiªu diÖt chóng. D. Lµm thÕ nµo c«ng kÝch ®Þch nh©n 1. §¸nh lÐn Thõa lóc ®ªm tèi, trêi rÐt nh− c¾t, tuyÕt xuèng ®Çy ®ång, m−a sa b·o t¸p, s−¬ng mï phñ kÝn non s«ng, sù canh phßng cña qu©n ®Þch s¬ sµi, hoÆc ®Þch nh©n míi ®Õn c¾m tr¹i l¹ c¶nh l¹ ng−êi, ta ®¸nh thèc vµo mét c¸ch mau chãng, thÕ nµo còng th¾ng lîi. Cæ _______________ 1) C¾t ®øt liªn l¹c (BT). 2) D©y thÐp nãi: D©y ®iÖn tho¹i (BT).

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 295 nh©n cã c©u: “XuÊt kú bÊt ý, c«ng kú bÊt bÞ” (Thõa lóc ®Þch nh©n hí hªnh, ®¸nh chç ®Þch nh©n kh«ng ®Ò phßng). Khi ®¸nh lÐn, ®iÒu ®éng ®¹i bé ®éi nh»m ®¸nh vµo n¬i träng yÕu bªn ®Þch mét c¸ch m·nh liÖt, cßn mét bé ®éi kh¸c th× ®¸nh vµo bªn s−ên, còng cã khi dïng toµn lùc c«ng kÝch vµo mét n¬i hoÆc chia lµm nhiÒu to¸n, chia nhau tiÕn ®¸nh kh¾p mäi n¬i cïng mét lóc. Nh−ng cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch chu ®¸o ®Ó tr¸nh khái bé ®éi m×nh hçn lo¹n hay lÇm lÉn nhau. Bëi vËy, tr−íc khi ch−a thùc hµnh ®¸nh lÐn, cÇn ph¶i ®Æt ra tÝn hiÖu hay dÊu hiÖu. C«ng viÖc ®¸nh óp cÇn ph¶i im h¬i lÆng tiÕng, kh«ng nªn x«n xao, trß chuyÖn Çm Ü, b¾n sóng lung tung. Khi ch−a ®Õn gÇn ®−îc ®Þch nh©n hay ch−a cã dÞp tèt, kh«ng nªn v× nghe thÊy tiÕng sóng bªn ®Þch b¾n, råi lµ còng b¾n lung tung tr¶ l¹i. ChØ cã khi nµo cã dÞp tèt hay ®· lät ®−îc vµo trong vßng ®Êt ®ai bªn ®Þch råi, míi cã thÓ h« ho¸n tiÕn c«ng ®−îc. Nªn kÞch liÖt tiÕn c«ng vµo tr−íc mÆt, bªn s−ên; tr−íc khi ®Õn n¬i ta ®Þnh chiÕm, nÕu xÐt ra kh«ng thÓ nµo tr¸nh xung ®ét, th× ph¶i quyÕt t©m c«ng kÝch thËt mau chãng lµm cho ®Þch nh©n chuÈn bÞ kh«ng kÞp. NÕu biÕt tr−íc r»ng ®Þch nh©n cã chuÈn bÞ chu ®¸o, th× cÇn ph¶i thËn träng. Lóc ®i ®¸nh lÐn, ®· ®Õn tr−íc hËu ph−¬ng qu©n ®Þch råi, kh«ng nªn lµm lì c¬ héi, ph¶i nç lùc do th¸m cho biÕt kho sóng ®¹n, l−¬ng thùc... bªn ®Þch, råi kiÕm ®ñ mäi c¸ch thiªu ®èt ®i, dïng m×n, thuèc næ ph¸ ho¹i ph¸o ®µi, bãp g¸c vµ c¸c thø kiÕn tróc bªn ®Þch ®i. C«ng viÖc nµy cÇn ph¶i liªn l¹c mËt thiÕt víi d©n chóng míi cã thÓ ®¹t ®−îc môc ®Ých. Khi c«ng kÝch ®· ®¹t tíi môc ®Ých råi, ph¶i nhanh chãng rót lui. Lóc trë vÒ, cÇn ph¶i kiÕm con ®−êng t¾t mµ ®i tíi mét qu·ng ®−êng kh¸ xa nµo ®ã, råi sÏ quay trë l¹i n¬i m×nh ®Þnh tËp hîp, lµm cho ®Þch qu©n kh«ng tµi nµo th¸m thÝnh ®−îc tung tÝch cña qu©n ta.

296 Hå CHÝ MINH TOµN TËP 2. §¸nh mai phôc CÇn ph¶i do th¸m biÕt tr−íc con ®−êng mµ ®Þch qu©n sÏ ®i qua, ph¸i qu©n ra mai phôc ë hai bªn vÖ ®−êng, nóp ë qu·ng ®−êng hµnh qu©n khã kh¨n nhÊt (nh− trÌo ®Ìo, qua s«ng), ®îi khi c¸i ®Ých mµ ta cÇn ®¸nh nhÊt tíi n¬i (vÝ dô: chØ huy quan cao cÊp, ph¸o binh, hµnh lý, xe cé vËn t¶i, v.v.) th× ta cïng nhau nh»m b¾n kÞch liÖt. Cã mÊy ®iÒu cèt yÕu vÒ c¸ch phôc binh nh− d−íi: a) C¸ch thøc phôc binh v« luËn theo kiÓu ®¹i quy m« hay tiÓu quy m«, cÇn chän nh÷ng n¬i hiÓm yÕu qu©n ®Þch ®i qua rÊt khã kh¨n vµ nh÷ng qu·ng ®−êng hÎm, v.v., l¹i cßn ph¶i tÝnh tíi chç qu©n ta cã thÓ lÈn ®i mau chãng v« cïng. b) Nh»m b¾n ph¸o binh, kþ binh hay quan chØ huy, cÇn ph¶i t×m chç nµo Èn nóp ®Ó b¾n, vÝ nh−: hang ë gÇn ®−êng, bôi c©y, nhµ, nh÷ng m« ®Êt cao bªn kia s«ng ch¼ng h¹n. c) §èi víi ®éi ph¸o thñ, ®éi vËn t¶i bªn ®Þch, cÇn mai phôc ë trong rõng rËm, qu·ng ®−êng nhá hÑp trªn dèc, hay nóp ë nhµ d©n chóng. d) §èi víi ®éi qu©n nhá vµ ®éi trinh th¸m bªn ®Þch, cã thÓ nóp ë ngay hai bªn vÖ ®−êng còng ®−îc. e) Khi mai phôc, cÇn ph¶i nóp cho thËt kÝn vµ hÕt søc yªn lÆng, v« luËn ngµy ®ªm tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc nãi chuyÖn ®Ó ®Þch nh©n khái biÕt chç nóp cña ta. V¹n nhÊt ®Þch nh©n ®· biÕt ta råi, th× ph¶i lËp tøc kÐo ®i ngay hay thay ngay chç nóp. g) Khi mai phôc, muèn ph¸t ®éng th× ®îi tíi khi ®Þch nh©n ®· ®i qu¸ giµ nöa råi, cã khi c¸i ®Ých mµ ta ®Þnh b¾n (nh− viªn quan chØ huy) hoÆc lóc qu©n ®Þch ®i qua ®· ®Õn gi÷a s«ng, khi nghØ ng¬i, c¾m tr¹i, ¨n c¬m ch¼ng h¹n, thùc tÕ mai phôc mét c¸ch ®¹i quy m« th× nªn chia lµm mÊy n¬i: tr−íc, gi÷a vµ sau, råi cïng nhau ph¸t ®éng lµm cho qu©n ®Þch bÞ ®¸nh b»ng m−u, lµm cho chóng ®¹i b¹i. 3. §¸nh óp ban ®ªm Xem thÕ qu©n ®Þch h¬n ta vÒ lùc l−îng vµ binh khÝ mµ ta

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 297 kh«ng ®ñ søc chèng l¹i, th× ph¶i hãa chØnh vi linh, ph©n t¸n ®Ó Èn nóp thËt kÝn ®¸o ë c¸c lµng, rõng nói, ban ngµy kh«ng ®−îc ra ngoµi, ®îi ®Õn tèi, tø phÝa b¾n ®ïng ®oµng lµm cho qu©n ®Þch bèi rèi, hoang mang, ch−a t×m ®−îc c¸ch nµo ®Ó ®èi phã. Lóc bÊy giê, ta ph¶i biÕn linh vi chØnh, nghÜa lµ l¹i tËp hîp qu©n ta l¹i ®¸nh thèc vµo qu©n ®Þch ®Ó tiªu diÖt chóng. Nh−ng khi thi hµnh ph−¬ng ph¸p ®¸nh nh− thÕ, cÇn chó ý mÊy ®iÒu nµy: a) §iÒu ®éng cùc kú bÝ mËt Nh÷ng kÕ ho¹ch tr−íc khi ®−a ra vµ sau khi ra råi ph¶i gi÷ tuyÖt ®èi bÝ mËt v× r»ng: NÕu mét khi bªn ®Þch biÕt tr−íc råi, th× sù chuÈn bÞ hµnh ®éng cña ta v« hiÖu qu¶, v¶ l¹i cã khi thÊt b¹i lín n÷a lµ kh¸c. b) CÇn biÕt râ t×nh h×nh qu©n ®Þch (vÝ dô: biÕt râ ®Þch nh©n cã bao nhiªu ng−êi, søc chiÕn ®Êu m¹nh hay yÕu, c¸ch tæ chøc qu©n ®Þch vµ tinh thÇn qu©n sÜ ra sao?). c) CÇn th«ng th¹o ®Þa thÕ nh−: nói non, s«ng ngßi, rõng ró, ®ång b»ng, ®−êng lèi, v.v., chç nµo cã ®Þch nh©n canh phßng, chç nµo cã ®−êng t¾t, ®i tíi chç nµo, cã thÓ bao v©y ®Ó tiªu diÖt ®Þch qu©n ®−îc kh«ng? Nh÷ng ®iÒu cèt yÕu trªn ®©y cÇn ph¶i hiÓu mét c¸ch râ rµng. Sau ®ã míi tiÕn ®Õn mét n¬i gÇn qu©n ®Þch nhÊt ®Þnh, ®¸nh thèc vµo qu©n ®Þch ®Æng tiªu diÖt chóng. E. Lµm thÕ nµo do th¸m ®Þch nh©n 1. Muèn do th¸m c¸c thø qu©n ®éi bªn ®Þch, tr−íc hÕt cÇn biÕt râ cã nhiÒu thø binh kh¸c nhau ®·. Trõ cã bé binh, kþ binh, ph¸o binh, c«ng binh, ®éi qu©n vËn t¶i ra, l¹i cßn cã thªm lÝnh ®Æc biÖt n÷a, nh− d−íi: a) Bé binh: Bé binh NhËt ®eo sóng dµi vµ cã c¶ sóng liªn thanh h¹ng nÆng, cã ®«i khi cã c¶ sóng ca n«ng h¹ng nhÑ n÷a. LÝnh nµy cã mét miÕng huy hiÖu ®á ë cæ ¸o (lÝnh NhËt).

298 Hå CHÝ MINH TOµN TËP b) Kþ binh: LÝnh kþ m· c−ìi ngùa, ®eo sóng liªn thanh vµ mang ca n«ng h¹ng nhá, cã miÕng huy hiÖu xanh mµu l¸ m¹ ë cæ ¸o (lÝnh NhËt - qu©n Tµu: vµng). c) Ph¸o binh: Dïng lõa ngùa hay « t« kÐo ®¹i b¸c, ca n«ng, cßn nh− ®¹i b¸c h¹ng nÆng th× ph¶i dïng tíi xe « t« vËn t¶i hay 6 con ngùa kÐo míi ®−îc. §Êy lµ ®¹i b¸c h¹ng nÆng. Cßn nh− thÊy nßng sóng thËt dµi l¹i dùng ®øng, ®Êy lµ ®éi cao x¹. §éi lÝnh nµy cã huy hiÖu ë cæ ¸o mµu vµng (lÝnh NhËt - Tµu: mµu tr¾ng xanh). d) C«ng binh: LÝnh nµy mang c¸c khÝ cô nh− cuèc xÎng ®Ó lµm viÖc. Trong ®éi lÝnh nµy gåm cã: §éi b¾c cÇu, ®éi th«ng tin, ®éi ®Þa l«i, ®éi ®−êng s¾t. Huy hiÖu ë cæ ¸o mµu n©u (lÝnh NhËt - Tµu: mµu tr¾ng). e) §éi vËn t¶i: D¾t lõa ngùa kÐo xe hay dïng xe h¬i ®Ó vËn t¶i ®å ®¹c l−¬ng thùc, v.v.. Huy hiÖu ë cæ ¸o cña lÝnh nµy mµu tr¾ng (lÝnh NhËt - Tµu: mµu tÝm). g) Cßn c¸c lÝnh kh¸c: C¸c ®éi qu©n thiÕt gi¸p, ®éi kh«ng qu©n, hiÕn binh, ®éi vÖ binh còng dÔ nhËn. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng ®éi qu©n y kh«ng mÆc ¸o lÝnh. 2. Do th¸m xem cã bao nhiªu qu©n ®Þch CÇn ®Õm tõng hµng mét, råi nhÈm xem mét ®éi cã bao nhiªu, nh−ng v× thêi gian quan hÖ, ta kh«ng dÔ g× lµm ngay ®−îc nhiÖm vô Êy. C¸i c¸ch ®iÒu tra tiÖn h¬n, ®¹i kh¸i gåm cã: a) §¹i ®éi bé binh. Mét trung ®éi cña NhËt, Tµu gäi lµ “Liªn”, nh−ng mét Liªn kh«ng cã cê vµ cã 150 tªn lÝnh... Cø 4 trung ®éi th× cã mét ®éi sóng cèi xay (dïng ngùa kÐo) tøc lµ mét ®¹i ®éi, Tµu gäi lµ “Doanh”, cã chõng bÈy, t¸m tr¨m ng−êi mét ®¹i ®éi qu©n NhËt cã mét l¸ cê tr¾ng ë gi÷a cã nh÷ng vÖt ®en ®á. Cø ba ®¹i ®éi cã 1 ®éi sóng ca n«ng h¹ng nhÑ dïng ngùa kÐo tøc lµ mét liªn ®éi, cã l¸ cê vu«ng (lóc th−êng cuèn trßn l¹i). b) Kþ binh. VÒ kþ binh, th× ®Õm xem cã bao nhiªu ng−êi c−ìi ngùa lµ ®−îc.

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 299 c) Ph¸o binh. §Õm xem cã bao nhiªu nßng sóng ®¹i b¸c h¹ng nÆng, h¹ng nhÑ. d) C«ng binh. C«ng binh còng biªn chÕ gièng nh− bé binh. e) C¸c thø kh¸c. §©y lµ nh÷ng thø lÝnh ®Æc biÖt, phô thuéc, kh«ng quan träng mÊy, biÕt râ c¸c thø lÝnh lµ ®−îc råi. Nh−ng ®éi kh«ng qu©n, cÇn ph¶i ®iÒu tra xem cã bao nhiªu m¸y bay. 3. Do th¸m m−u m« bªn ®Þch §Êy lµ mét viÖc rÊt khã kh¨n, th−êng th−êng ng−êi ta dß la ®Þch nh©n ë ®©u ®Õn vµ ®Þnh ®i ®©u, còng cã thÓ do ®ã mµ ph¸n ®o¸n ®−îc ®«i phÇn. Nh−ng ®Êy ch−a ph¶i lµ ph−¬ng ph¸p ®óng ®¾n. Tèt h¬n lµ cÇn ph¶i: a) Gi¶ c¸ch hoan nghªnh ë n¬i mµ qu©n ®Þch kÐo qua hay sÏ ®Õn ®«ng, ta gi¶ lµm ra bé nhiÖt thµnh ra hoan nghªnh, s¨n sãc qu©n ®Þch. Nh©n ®ã, ta ®−îc gÇn gòi binh lÝnh, phu t¶i bªn ®Þch, råi cïng hä trß chuyÖn l©n la, dß la xem sÏ ®i ®©u vµ ®i lµm g×. NÕu nh− qu©n ®Þch kh«ng hiÓu tiÕng ta th× khã kh¨n ®Êy. Nh−ng trong bé ®éi qu©n ®Þch còng cã ng−êi m×nh bÞ chóng lîi dông lµm viÖc cho chóng. NÕu cÇn ph¸i bµ giµ hay trÎ con gÇn gòi hä, dß la còng cã thÓ biÕt ®−îc tin tøc. b) Gi¶ ®i lµm trinh th¸m cho ®Þch nh©n ®Ó th¸m thÝnh bªn ®Þch Muèn gi¶ ®i lµm trinh th¸m bªn ®Þch, thêi tr−íc hÕt ®em mét Ýt tin tøc qu©n ta b¸o cho qu©n ®Þch biÕt, nh−ng nh÷ng tin tøc Êy kh«ng quan hÖ g×, miÔn lµm cho ®Þch nh©n tin ta lµ ®−îc. Råi sau lÊy nh÷ng tin l¸o lÕu kh«ng thiÕt thùc lõa dèi ®Þch qu©n. §em nh÷ng tin tøc quan träng bªn ®Þch b¸o c¸o cho qu©n ta, ®Êy lµ mét ph−¬ng ph¸p rÊt tèt, nh−ng ph¶i kÐn chän lÊy nh÷ng ng−êi cã kÕ ho¹ch vµ gi¸c ngé kh¸ ®Ó khái bÞ ®Þch nh©n mua chuéc. §«i khi ph¸i Ýt ®µn bµ, con g¸i ®i gÇn gòi qu©n ®Þch, chÞu hy sinh c¶ x¸c thÞt lµm cho qu©n ®Þch khái ngê, råi dß la t×nh h×nh qu©n ®Þch, ®−a nh÷ng tin tøc quan träng b¸o c¸o cho qu©n ta biÕt. Lµm nh− vËy

300 Hå CHÝ MINH TOµN TËP c¸c chÞ ®µn bµ, con g¸i hÕt søc khæ t©m ®Êy, nh−ng v× quyÒn lîi quèc gia, d©n téc, hy sinh nh− vËy ¾t còng vui lßng. c) Dïng mü nh©n kÕ C«ng viÖc nµy còng lµ viÖc cña c¸c chÞ con g¸i cã nhan s¾c ®i b¾t chim viªn quan chØ huy hay binh sÜ còng ®−îc. Cã ®«i khi dïng c¸ch ly gi¸n qu©n ®Þch, hoÆc th¸m thÝnh tin tøc, hoÆc ¨n c¾p mÖnh lÖnh cïng ®Þa ®å bªn ®Þch. Dïng ®ñ mäi thñ ®o¹n ®Ó ®¹t môc ®Ých cña ta, cã ®«i khi ph¶i hy sinh x¸c thÞt còng ®µnh. NÕu nh− kh«ng cã thÓ dß la ®−îc tin tøc g× còng nh− kh«ng thÓ dïng c¸ch nµo ly gi¸n ®−îc, thêi t×m c¸ch ¸m s¸t viªn quan chØ huy bªn ®Þch ®i hoÆc ®èt c¬ quan träng yÕu ®i, liÒu cïng ®Þch nh©n mét chÕt còng cam t©m. 4. Trinh th¸m ®Þa h×nh §èi víi nh÷ng ®Þa h×nh ë gÇn qu©n ®Þch, nh− bÕn ®ß, ®−êng lèi, ph¶i dß la xem cã con ®−êng t¾t nµo ®i vßng quanh kh«ng? Qua bÕn ®ß ®i vÒ con ®−êng ®ã cã ®−îc kh«ng? CÇn dß la kü cµng th× hµnh ®éng qu©n ta míi ch¾c ch¾n th¾ng lîi. Ngoµi ra cßn ph¶i chó ý nh÷ng ®iÒu sau nµy: a) §i dß la mét n¬i nµo ph¶i cÇn chó ý ®Õn ®−êng lèi, ph−¬ng h−íng réng hay hÑp, ®Êt c¸t thÕ nµo. §ång thêi ph¶i xem xÐt cã tiÖn cho sù hµnh qu©n cña ph¸o binh, kþ binh, ®éi vËn t¶i vµ c¸c thø lÝnh kh¸c ®i qua kh«ng? b) Cã rõng nói lµng m¹c g× kh«ng? Vµ cÇn ph¶i chó ý xem nh÷ng rõng nói cïng lµng m¹c ®ã cã trï mËt l¾m kh«ng? DiÖn tÝch lµ bao nhiªu? NÕu ph¶i qua s«ng ngßi, cÇn chó ý xem réng hay hÑp, n−íc ch¶y tõ tõ hay ch¶y xiÕt, hai bªn bê cã ®ß kh«ng? Cã cÇu kh«ng? NÕu nh− cã cÇu, nãi kü xem ph¸o binh, ®éi qu©n vËn t¶i xe cé cã thÓ qua ®−îc kh«ng?

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn ii 301 5. Dß la t×nh h×nh bªn ®Þch §èi víi ý ®Þnh, binh lùc vµ c¸c thø qu©n lÝnh bªn ®Þch còng nh− trªn ®· nãi qua, nh−ng nh÷ng khi c¾m tr¹i vµ nh÷ng n¬i qu©n chñ lùc bªn ®Þch ®ãng, cïng nh÷ng n¬i trèng kh«ng vµ nh÷ng t×nh h×nh nµy kh¸c cÇn dß la cho kü cµng. Ph¶i chó ý mÊy ®iÓm sau nµy: a) ThÊy ®Þch nh©n ë n¬i nµo, h¹ng lÝnh g× cã bao nhiªu ng−êi? Xe t¨ng m¸y bay bªn ®Þch cã bao nhiªu vµ ®Ó ë chç nµo? b) PhÝa tr−íc vµ sau l−ng qu©n ®Þch, phè x¸ cïng nh÷ng n¬i phßng ngù, ph¸o ®µi, t×nh h×nh vµ dïng nh÷ng bé ®éi nµo gi÷ ë n¬i ®ã. c) VÞ trÝ binh tr¹m, c¸c kho sóng ®¹n, l−¬ng thùc ë ®©u? d) Trong khi ®¸nh nhau, cÇn ph¶i chó ý t×nh h×nh bªn ®Þch, qu©n trï bÞ hai bªn c¹nh s−ên. e) XÐt xem qu©n lÝnh bªn ®Þch cã muèn ®¸nh nhau hay kh«ng? Vµ xÐt xem binh lÝnh bªn ®Þch ®èi víi t−íng quan vµ nh©n d©n ra sao? Nh÷ng nh©n viªn phô tr¸ch c«ng viÖc do th¸m cÇn chó ý lîi dông vµ liªn l¹c víi d©n chóng trong vïng. Nh−ng chó ý: Hä gi¸c ngé, ®ång t×nh víi ta vµ muèn cïng ta hîp t¸c míi dïng ®−îc. Tr¸i l¹i, nÕu hä kh«ng gi¸c ngé, bÞ ®Þch nh©n lîi dông lµm chã s¨n, chim måi, ph¶i ®Ò phßng cÈn thËn. Trinh th¸m cèt yÕu lµ dß la xem cã nh÷ng tæ chøc nµo ®Þch ph¸ ta kh«ng? NÕu nh− cã, thêi h·y bµy m−u, lËp kÕ ph¸ ho¹i, hoÆc giÕt kÎ thñ lÜnh trong bän, xö tö ®i ®Ó lµm g−¬ng cho kÎ kh¸c.

302 Hå CHÝ MINH TOµN TËP

303 NHËT Ký TRONG Tï36 ViÕt b»ng ch÷ H¸n n¨m 1942-1943 Theo bµi in trong s¸ch Suy nghÜ B¶n dÞch cña ViÖn V¨n häc. míi vÒ NhËt ký trong tï. In trong s¸ch Suy nghÜ míi vÒ NhËt ký trong tï, Nxb. Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1993.

304 Hå CHÝ MINH TOµN TËP

nhËt ký trong tï 305 Bµi 1 Th©n thÓ t¹i ngôc trung, Tinh thÇn t¹i ngôc ngo¹i; Dôc thµnh ®¹i sù nghiÖp, Tinh thÇn c¸nh yÕu ®¹i1). Th©n thÓ ë trong ngôc, Tinh thÇn ë ngoµi ngôc; Muèn nªn sù nghiÖp lín, Tinh thÇn cµng ph¶i cao. Th©n thÓ ë trong lao, Tinh thÇn ë ngoµi lao; Muèn nªn sù nghiÖp lín, Tinh thÇn cµng ph¶i cao. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Trong nguyªn b¶n, bèn c©u th¬ nµy kh«ng cã ®Çu ®Ò, chÐp ë ngoµi b×a tËp Ngôc trung nhËt ký cïng h×nh vÏ hai tay bÞ xiÒng, cã lÏ ®−îc t¸c gi¶ coi nh− mét lêi ®Ò tõ cho toµn tËp (BT).

306 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 2 KHAI QUYÓN L·o phu nguyªn bÊt ¸i ng©m thi, Nh©n vÞ tï trung v« së vi; Liªu t¸ ng©m thi tiªu vÜnh nhËt, Th¶ ng©m th¶ ®·i tù do th×. Më §ÇU TËP NHËT Ký Giµ nµy vèn kh«ng thÝch ng©m th¬, Nh©n v× trong ngôc kh«ng cã g× lµm; H·y m−în viÖc ng©m th¬ cho qua ngµy dµi, Võa ng©m võa ®îi ngµy tù do. Ng©m th¬ ta vèn kh«ng ham, Nh−ng v× trong ngôc biÕt lµm chi ®©y; Ngµy dµi ng©m ngîi cho khu©y, Võa ng©m võa ®îi ®Õn ngµy tù do. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 307 Bµi 3 T¹I TóC VINH NHAI BÞ KHÊU L−U Tóc Vinh kh−íc sö d− m«ng nhôc, Cè ý tr× diªn ng· khø tr×nh; Gi¸n ®iÖp hiÒm nghi kh«ng niÕt t¹o, B¶ nh©n danh dù b¹ch hy sinh. BÞ B¾T GI÷ ë PHè TóC VINH1) Phè tªn Tóc Vinh mµ khiÕn ta mang nhôc2), Cè ý lµm chËm trÔ hµnh tr×nh cña ta; Bµy ®Æt ra trß t×nh nghi gi¸n ®iÖp, Kh«ng d−ng lµm mÊt danh dù cña ng−êi. Tóc Vinh mµ ®Ó ta mang nhôc, Cè ý d»ng dai, chËm b−íc m×nh; BÞa chuyÖn t×nh nghi lµ gi¸n ®iÖp, Cho ng−êi v« cí mÊt thanh danh. HUÖ CHI dÞch _______________ 1) Tóc Vinh: tªn mét phè ë thÞ trÊn huyÖn Thiªn B¶o, tØnh Qu¶ng T©y, Trung Quèc. T¸c gi¶ bÞ b¾t ë ®©y ngµy 29-8-1942 (BT). 2) Trong c©u th¬ nµy t¸c gi¶ cã dông ý ch¬i ch÷: lÊy m«ng nhôc (mang nhôc) ®èi lËp víi tóc vinh (®ñ vinh) ®Ó lµm t¨ng ý nghÜa mØa mai hµi h−íc cña bµi th¬, gi¸n tiÕp chÕ giÔu viÖc b¾t ng−êi v« lý cña nhµ cÇm quyÒn T−ëng Giíi Th¹ch (BT).

308 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 4 NHËP TÜNH T¢Y HUYÖN NGôC Ngôc trung cùu ph¹m nghªnh t©n ph¹m, Thiªn th−îng t×nh v©n trôc vò v©n; T×nh, vò, phï v©n phi khø liÔu, Ngôc trung l−u tró tù do nh©n. VµO NHµ NGôC HUYÖN TÜNH T¢y1) Trong ngôc tï cò ®ãn tï míi, Trªn trêi m©y t¹nh ®uæi m©y m−a; M©y t¹nh, m©y m−a, mÊy ®¸m m©y næi bay ®i hÕt, ChØ cßn l¹i ng−êi tù do trong ngôc. Trong lao tï cò ®ãn tï míi, Trªn trêi m©y t¹nh ®uæi m©y m−a; T¹nh, m−a, m©y næi bay ®i hÕt, Cßn l¹i trong tï kh¸ch tù do. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) TÜnh T©y: mét huyÖn thuéc tØnh Qu¶ng T©y, gÇn biªn giíi Trung - ViÖt. T¸c gi¶ bÞ b¾t ë thÞ trÊn Thiªn B¶o, qu¸ TÜnh T©y mÊy chôc kil«mÐt, nh−ng l¹i bÞ ®−a trë l¹i TÜnh T©y giam gi÷ (BT).

nhËt ký trong tï 309 Bµi 5 - 6 - 7 THÕ Lé NAN I TÈu biÕn cao s¬n d÷ tuÊn nham, Na tri b×nh lé c¸ch nan kham; Cao s¬n ngé hæ chung v« d¹ng, B×nh lé phïng nh©n kh−íc bÞ giam. II D− nguyªn ®¹i biÓu ViÖt Nam d©n, NghÜ ®¸o Trung Hoa kiÕn yÕu nh©n; V« n¹i phong ba b×nh ®Þa khëi, Tèng d− nhËp ngôc t¸c gia t©n. III Trung thµnh, ng· b¶n v« t©m cøu, Kh−íc bÞ hiÒm nghi tè H¸n gian; Xö thÕ nguyªn lai phi dÞ dÞ, Nhi kim xö thÕ c¸nh nan nan!

310 Hå CHÝ MINH TOµN TËP §−êNG §êI HIÓM TRë I §i kh¾p non cao vµ nói hiÓm, Nµo ngê ®−êng ph¼ng l¹i khã qua; Nói cao gÆp hæ rót côc vÉn kh«ng viÖc g×, §−êng ph¼ng gÆp ng−êi l¹i bÞ b¾t! II Ta vèn lµ ®¹i biÓu cña d©n ViÖt Nam, §Þnh ®Õn Trung Hoa gÆp nh©n vËt träng yÕu; Kh«ng d−ng ®Êt b»ng næi sãng giã, §−a ta vµo lµm “kh¸ch quý” trong tï. III Vèn trung thùc thµnh thËt, ta kh«ng cã ®iÒu g× thÑn víi lßng, ThÕ mµ bÞ t×nh nghi lµ H¸n gian; ViÖc xö thÕ vèn kh«ng ph¶i lµ dÔ, Lóc nµy, xö thÕ cµng khã kh¨n h¬n.

nhËt ký trong tï 311 I §i kh¾p ®Ìo cao, kh¾p nói cao, Ngê ®©u ®−êng ph¼ng l¹i lao ®ao! Nói cao gÆp hæ mµ v« sù, §−êng ph¼ng gÆp ng−êi bÞ tèng lao. II Ta lµ ®¹i biÓu d©n ViÖt Nam, T×m ®Õn Trung Hoa ®Ó héi ®µm; Ai ngì ®Êt b»ng g©y sãng giã, Ph¶i lµm “kh¸ch quý” t¹i nhµ giam! III Ta ng−êi ngay th¼ng, lßng trong tr¾ng, L¹i bÞ t×nh nghi lµ H¸n gian; Xö thÕ tõ x−a kh«ng ph¶i dÔ, Mµ nay, xö thÕ khã kh¨n h¬n. NAM TR¢N dÞch

312 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 8 - 9 T¶O I Th¸i d−¬ng mçi t¶o tßng t−êng th−îng, ChiÕu tr−íc lung m«n, m«n vÞ khai; Lung lý hiÖn thêi hoµn h¾c ¸m, Quang minh kh−íc dÜ diÖn tiÒn lai. II T¶o khëi nh©n nh©n tranh liÖp s¾t, B¸t chung h−ëng liÔu, t¶o xan khai; KhuyÕn qu©n th¶ ngËt nhÊt c¸ b·o, BÜ cùc chi th× tÊt th¸i lai.

nhËt ký trong tï 313 BUæI SíM I Mçi sím, mÆt trêi v−ît lªn khái ®Çu t−êng, ChiÕu tíi cöa nhµ lao, cöa ch−a më; Giê ®©y trong lao cßn ®en tèi, Nh−ng ¸nh s¸ng ®· bõng lªn phÝa tr−íc mÆt. II Sím dËy, mäi ng−êi ®ua nhau b¾t rËn, Chu«ng ®iÓm t¸m giê, b÷a c¬m s¸ng b¾t ®Çu; Khuyªn anh h·y cø ¨n no, Khæ ®Õn tét cïng, vui ¾t tíi. I §Çu t−êng sím sím vÇng d−¬ng mäc, ChiÕu cöa nhµ lao, cöa vÉn cµi; Trong ngôc giê ®©y cßn tèi mÞt, ¸nh hång tr−íc mÆt ®· bõng soi. NAM TR¢N dÞch II Sím dËy, ng−êi ng−êi ®ua b¾t rËn, T¸m giê chu«ng ®iÓm, b÷a ban mai; Khuyªn anh h·y g¾ng ¨n no bông, BÜ cùc råi ra ¾t th¸i lai. NAM TR¢N - XU¢N THUû dÞch

314 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 10 NGä Ngôc trung ngä thôy ch©n th− phôc, NhÊt thôy h«n h«n kû có chung; Méng kiÕn thõa long thiªn th−îng khø, TØnh th× tµi gi¸c ngäa lung trung. BUæI TR¦A Trong nhµ lao, giÊc ngñ tr−a thËt khoan kho¸i, Mét giÊc say s−a suèt mÊy tiÕng liÒn; M¬ thÊy c−ìi rång bay lªn trêi, Khi tØnh dËy míi biÕt m×nh vÉn n»m trong ngôc. Trong tï khoan kho¸i giÊc ban tr−a, Mét giÊc miªn man suèt mÊy giê; M¬ thÊy c−ìi rång lªn th−îng giíi, TØnh ra trong ngôc vÉn n»m tr¬. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 315 Bµi 11 VÊN THO¹I X· héi ®Ých l−ìng cùc, Ph¸p quan d÷ ph¹m nh©n; Quan viÕt: nhÜ h÷u téi, Ph¹m viÕt: ng· l−¬ng d©n; Quan viÕt: nhÜ thuyÕt gi¶, Ph¹m viÕt: ng· ng«n ch©n; Ph¸p quan tÝnh b¶n thiÖn, Gi¶ trang ¸c ng©n ng©n; YÕu nhËp nh©n − téi, Kh−íc gi¶ ý ©n cÇn; Gi¸ l−ìng cùc chi gian, LËp tr−íc c«ng lý thÇn.

316 Hå CHÝ MINH TOµN TËP LêI HáI Hai cùc cña x· héi, Quan toµ vµ ph¹m nh©n; Quan b¶o: anh cã téi, Ph¹m nh©n th−a: t«i d©n lµnh; Quan b¶o: anh nãi dèi, Ph¹m nh©n th−a: t«i nãi thËt; Quan toµ tÝnh vèn thiÖn, L¹i hÇm hÇm gi¶ lµm bé ¸c; Muèn khÐp ng−êi vµo téi, L¹i ra vÎ ©n cÇn; Gi÷a hai cùc nµy, Cã thÇn c«ng lý ®øng. Hai cùc trong x· héi, Quan toµ vµ ph¹m nh©n; Quan r»ng: anh cã téi, Ph¹m th−a: t«i l−¬ng d©n; Quan r»ng: anh nãi dèi, Ph¹m th−a: thùc tr¨m phÇn; Quan toµ tÝnh vèn thiÖn, Vê lµm bé d÷ d»n; Muèn khÐp ng−êi vµo téi, L¹i ra vÎ ©n cÇn; ë gi÷a hai cùc ®ã, C«ng lý ®øng lµm thÇn. HUÖ CHI - NGUYÔN SÜ L¢M dÞch

nhËt ký trong tï 317 Bµi 12 NGä HËU NhÞ ®iÓm khai lung ho¸n kh«ng khÝ, Nh©n nh©n ng−ìng kh¸n tù do thiªn; Tù do thiªn th−îng thÇn tiªn kh¸ch, Tri phñ lung trung d· h÷u tiªn? QU¸ TR¦A Hai giê chiÒu, nhµ lao më cöa ®æi kh«ng khÝ, Mäi ng−êi ngÈng lªn ng¾m trêi tù do; Kh¸ch thÇn tiªn trªn trêi tù do, BiÕt ch¨ng trong tï còng cã tiªn? Hai giê ngôc më th«ng h¬i, Tï nh©n ngÈng mÆt ng¾m trêi tù do; Tù do tiªn kh¸ch trªn trêi, BiÕt ch¨ng trong ngôc cã ng−êi kh¸ch tiªn? NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Hai giê ngôc më thay kh«ng khÝ, Ai nÊy nh×n lªn: trêi tù do! Tiªn kh¸ch tù do trªn th−îng giíi, BiÕt ch¨ng, tiªn còng ë trong tï? Vò HUY §éNG dÞch

318 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 13 V·N V·n xan ngËt liÔu, nhËt t©y trÇm, Xø xø s¬n ca d÷ nh¹c ©m; U ¸m TÜnh T©y cÊm bÕ thÊt, Hèt thµnh mü thuËt tiÓu hµn l©m. CHIÒU H¤M C¬m chiÒu xong, mÆt trêi lÆn vÒ t©y, Kh¾p n¬i, rén tiÕng ca d©n d· vµ tiÕng nh¹c; Nhµ ngôc u ¸m huyÖn TÜnh T©y, Bçng thµnh mét viÖn hµn l©m nghÖ thuËt nhá. C¬m xong, bãng ®· xuèng trÇm trÇm, Vang tiÕng ®µn ca, rén tiÕng ng©m; Nhµ ngôc TÜnh T©y mê mÞt tèi, Bçng thµnh nh¹c qu¸n viÖn hµn l©m. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 319 Bµi 14 Tï L−¬NG Mçi xan nhÊt uyÓn hång mÔ ph¹n, V« diªm, v« th¸i, hùu v« thang; H÷u nh©n tèng ph¹n, ngËt ®¾c b·o, Mét nh©n tèng ph¹n, h¸m gia n−¬ng. C¥M Tï Mçi b÷a mét b¸t c¬m g¹o ®á, Kh«ng muèi, kh«ng rau còng ch¼ng canh; Cã ng−êi ®em c¬m, ®−îc ¨n no, Kh«ng ng−êi ®em c¬m, ®ãi kªu cha kªu mÑ. Kh«ng rau, kh«ng muèi, canh kh«ng cã, Mçi b÷a l−ng c¬m ®á gäi lµ; Cã kÎ ®em c¬m cßn ch¾c d¹, Kh«ng ng−êi lo b÷a ®ãi kªu cha. NAM TR¢N - B¡NG THANH dÞch

320 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 15 N¹N H÷U XUY §ÞCH Ngôc trung hèt thÝnh t− h−¬ng khóc, Thanh chuyÓn thª l−¬ng ®iÖu chuyÓn sÇu; Thiªn lý quan hµ v« h¹n c¶m, Khuª nh©n c¸nh th−íng nhÊt t»ng l©u. NG¦êI B¹N Tï THæI S¸O Trong tï bçng nghe khóc nh¹c nhí quª h−¬ng, ¢m thanh trë nªn thª l−¬ng, t×nh ®iÖu trë nªn sÇu muén; N−íc non xa c¸ch ngh×n trïng, c¶m th−¬ng v« h¹n, Ng−êi chèn phßng khuª l¹i b−íc lªn mét tÇng lÇu.

nhËt ký trong tï 321 Bçng nghe trong ngôc s¸o vi vu, Khóc nh¹c t×nh quª chuyÓn ®iÖu sÇu; Mu«n dÆm quan hµ, kh«n xiÕt nçi, Lªn lÇu ai ®ã ngãng tr«ng nhau. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Trong lao v¼ng khóc nh¹c t×nh quª, ¢m chuyÓn sÇu th−¬ng, ®iÖu t¸i tª; Ngh×n dÆm quan hµ, kh«n xiÕt nçi, Lªn lÇu ai ®ã, chèn phßng khuª. HUÖ CHI dÞch

322 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 16-17 C−íC ¸P I Tranh ninh ng· khÈu tù hung thÇn, V·n v·n tr−¬ng khai b¶ c−íc th«n; C¸c nh©n bÞ th«n liÔu h÷u c−íc, ChØ thÆng t¶ c−íc n¨ng khuÊt th©n. II ThÕ gian c¸nh h÷u ly kú sù, Nh©n mÉn tranh tiªn th−îng c−íc kiÒm; Nh©n vÞ h÷u kiÒm tµi ®¾c thôy, V« kiÒm mét xø kh¶ an miªn. C¸I CïM I MiÖng ®ãi d÷ tîn nh− mét hung thÇn, §ªm ®ªm h¸ hèc nuèt ch©n ng−êi; Ng−êi nµo còng bÞ nuèt ch©n ph¶i, ChØ cßn ch©n tr¸i co duçi ®−îc th«i.

nhËt ký trong tï 323 II Trªn ®êi l¹i cã chuyÖn thËt lµ kú, Mäi ng−êi tranh nhau ®Õn tr−íc ®Ó cïm ch©n; V× cã cïm ch©n míi ®−îc ngñ, Kh«ng cïm ch©n th× kh«ng chç ngñ yªn. I D÷ tùa hung thÇn miÖng chùc nhai, §ªm ®ªm h¸ hèc nuèt ch©n ng−êi; Mäi ng−êi bÞ nuèt ch©n bªn ph¶i, Co duçi cßn ch©n bªn tr¸i th«i. II NghÜ viÖc trªn ®êi kú l¹ thËt, Cïm ch©n sau tr−íc còng tranh nhau; §−îc cïm ch©n míi yªn bÒ ngñ, Kh«ng ®−îc cïm ch©n biÕt ngñ ®©u? NAM TR¢N dÞch

324 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 18-19-20 HäC DÞCH Kú I BÕ to¹ v« liªu häc dÞch kú, Thiªn binh v¹n m· céng khu tr×; TÊn c«ng tho¸i thñ −ng thÇn tèc, Cao tµi tËt tóc tiªn ®¾c chi. II Nh·n quang −ng ®¹i t©m −ng tÕ, Kiªn quyÕt th× th× yÕu tÊn c«ng; Th¸c lé, song xa d· mét dông, Phïng thêi, nhÊt tèt kh¶ thµnh c«ng. III Song ph−¬ng thÕ lùc b¶n b×nh qu©n, Th¾ng lîi chung tu thuéc nhÊt nh©n; C«ng thñ vËn trï v« lËu to¸n, Tµi x−ng anh dòng ®¹i t−íng qu©n.

nhËt ký trong tï 325 HäC §¸NH Cê I Ngåi trong giam cÊm buån tªnh, häc ®¸nh cê, Ngh×n qu©n mu«n ngùa cïng rong ruæi; TÊn c«ng, lui gi÷ ®Òu ph¶i thÇn tèc, Tµi cao, ch©n nhanh míi ®−îc n−íc tr−íc. II TÇm nh×n ph¶i réng, suy nghÜ ph¶i s©u, Ph¶i kiªn quyÕt, lu«n lu«n tÊn c«ng; L¹c n−íc, hai xe còng thµnh v« dông, GÆp thêi, mét tèt cã thÓ thµnh c«ng. III ThÕ lùc hai bªn vèn ngang nhau, KÕt côc th¾ng lîi thuéc vÒ mét ng−êi; TÝnh kÕ ®¸nh hay gi÷ kh«ng s¬ hë, Míi xøng lµ bËc ®¹i t−íng anh dòng.

326 Hå CHÝ MINH TOµN TËP I Tï tóng ®em cê häc ®¸nh ch¬i, Thiªn binh v¹n m· ®uæi nhau hoµi; TÊn c«ng, tho¸i thñ nªn thÇn tèc, Ch©n lÑ, tµi cao ¾t th¾ng ng−êi. II Ph¶i nh×n cho réng, suy cho kü, Kiªn quyÕt, kh«ng ngõng thÕ tÊn c«ng; L¹c n−íc, hai xe ®µnh bá phÝ, GÆp thêi, mét tèt còng thµnh c«ng. III Vèn tr−íc hai bªn ngang thÕ lùc, Mµ sau th¾ng lîi mét bªn giµnh; TÊn c«ng, phßng thñ kh«ng s¬ hë, §¹i t−íng anh hïng míi xøng danh. V¡N TRùC - V¡N PHôNG dÞch

nhËt ký trong tï 327 Bµi 21 VäNG NGUYÖT Ngôc trung v« töu diÖc v« hoa, §èi thö l−¬ng tiªu n¹i nh−îc hµ? Nh©n h−íng song tiÒn kh¸n minh nguyÖt, NguyÖt tßng song khÝch kh¸n thi gia. NG¾M TR¡NG Trong tï kh«ng r−îu còng kh«ng hoa, Tr−íc c¶nh ®Ñp ®ªm nay biÕt lµm thÕ nµo? Ng−êi h−íng ra tr−íc song ng¾m tr¨ng s¸ng, Tõ ngoµi khe cöa, tr¨ng ng¾m nhµ th¬. Trong tï kh«ng r−îu còng kh«ng hoa, C¶nh ®Ñp ®ªm nay, khã h÷ng hê; Ng−êi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ, Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬. NAM TR¢N dÞch

328 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 22 PH¢N THUû Mçi nh©n ph©n ®¾c thuû b¸n bån, TÈy diÖn, phanh trµ c¸c tuú tiÖn; Thuú yÕu tÈy diÖn, vËt phanh trµ, Thuú yÕu phanh trµ, vËt tÈy diÖn. CHIA N¦íC Mçi ng−êi ®−îc chia nöa chËu n−íc, Röa mÆt hoÆc ®un trµ, tuú ý m×nh; Ai muèn röa mÆt, ®õng ®un trµ, Ai muèn ®un trµ, th«i röa mÆt. Mçi ng−êi phÇn n−íc võa l−ng chËu, Röa mÆt ®un trµ tù ý ta; Ai muèn ®un trµ, ®õng röa mÆt, Ai cÇn röa mÆt, chí ®un trµ. NAM TR¢N - TRÇN §¾C THä dÞch

nhËt ký trong tï 329 Bµi 23-24 TRUNG THU I Trung thu thu nguyÖt viªn nh− kÝnh, ChiÕu diÖu nh©n gian b¹ch tù ng©n; Gia lý ®oµn viªn ngËt thu tiÕt, BÊt vong ngôc lý ngËt sÇu nh©n. II Ngôc trung nh©n d· th−ëng trïng thu, Thu nguyÖt thu phong ®íi ®iÓm sÇu; BÊt ®¾c tù do th−ëng thu nguyÖt, T©m tuú thu nguyÖt céng du du! TRUNG THU I Tr¨ng trung thu trßn nh− g−¬ng, ChiÕu räi câi ®êi, ¸nh tr¨ng tr¾ng nh− b¹c; Nhµ ai sum häp ¨n tÕt trung thu, Ch¼ng quªn ng−êi trong ngôc nuèt sÇu.

330 Hå CHÝ MINH TOµN TËP II Ng−êi trong ngôc còng th−ëng thøc trung thu, Tr¨ng thu, giã thu ®Òu v−¬ng sÇu; Kh«ng ®−îc tù do ng¾m tr¨ng thu, Lßng theo cïng tr¨ng thu vêi vîi. I Trung thu vµnh v¹nh m¶nh g−¬ng thu, S¸ng kh¾p nh©n gian b¹c mét mµu; Sum häp nhµ ai ¨n tÕt ®ã, Ch¼ng quªn trong ngôc kÎ ¨n sÇu. II Trung thu ta còng tÕt trong tï, Tr¨ng giã ®ªm thu gîn vÎ sÇu; Ch¼ng ®−îc tù do mµ th−ëng nguyÖt, Lßng theo vêi vîi m¶nh tr¨ng thu. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 331 Bµi 25 §æ D©n gian ®æ b¸c bÞ quan l¹p, Ngôc lý ®æ b¸c kh¶ c«ng khai; BÞ l¹p ®æ ph¹m th−êng ta hèi: Hµ bÊt tiªn ®¸o gi¸ lý lai!? §¸NH B¹C Ngoµi d©n ®¸nh b¹c th× bÞ quan b¾t, Trong tï ®¸nh b¹c cã thÓ c«ng khai; Con b¹c bÞ tï th−êng hèi tiÕc: Sao kh«ng sím vµo qu¸ch chèn nµy!? §¸nh b¹c ë ngoµi quan b¾t téi, Trong tï ®¸nh b¹c ®−îc c«ng khai; BÞ tï, con b¹c ¨n n¨n m·i: Sao tr−íc kh«ng v« qu¸ch chèn nµy!? NAM TR¢N dÞch

332 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 26 §æ PH¹M C«ng gia bÊt cÊp ®æ ph¹m ph¹n, Dôc linh tha mÉn hèi tiÒn phi; “Ng¹ch” ph¹m hµo so¹n thiªn thiªn h÷u, Cïng ph¹m c¬ diªn céng lÖ thuú. Tï Cê B¹C Nhµ n−íc kh«ng ph¸t c¬m cho tï cê b¹c, Muèn cho hä hèi c¶i lçi tr−íc; Nh−ng bän tï sõng sá ngµy nµo còng cã c¬m thÞt, Cßn tï nghÌo, ®ãi ch¶y d·i cïng víi n−íc m¾t. Quan kh«ng cÊp b÷a cho tï b¹c, §Ó hä mau chõa téi cò h¬n; Tï “cøng” ngµy ngµy no r−îu thÞt, Tï nghÌo, d·i víi lÖ cïng tu«n. NAM TR¢N - HUÖ CHI dÞch

nhËt ký trong tï 333 Bµi 27 N¹N H÷U M¹C Mç Phó gia tö ®Ö, bÇn gia gi¸o, §æ ®¶m nh− thiªn, ®¶m tù ch©m; “Xa ®¹i ph¸o tµi”, ch©n vÜ ®¹i, T¹i tï nh−ng t−ëng ngËt nh©n s©m. B¹N Tï Hä M¹C Con c¸i nhµ giµu mµ nghÌo gi¸o dôc, Gan ®¸nh b¹c to nh− trêi mµ mËt th× nhá nh− c¸i kim; C¸i tµi huªnh hoang kho¸c l¸c1) thËt lµ vÜ ®¹i, ë tï nh−ng vÉn t¬ t−ëng ¨n nh©n s©m. Con nhµ giµu cã, nghÌo gia gi¸o, §¸nh b¹c gan trêi, mËt tùa kim; “Mét tÊc lªn m©y”, ghª gím thËt, Ngåi tï mµ vÉn −íc nh©n s©m. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Con nhµ giµu, gi¸o dôc nghÌo, To “gan ®¸nh b¹c”, bÐ teo “gan ng−êi”; Ba hoa kho¸c l¸c thËt tµi, ë tï mµ l¹i cø ®ßi ¨n s©m. KH¦¥NG H÷U DôNG dÞch _______________ 1) Nguyªn v¨n: xa ®¹i ph¸o tµi, mét thµnh ng÷ ë vïng Qu¶ng §«ng cã nghÜa nh− “mét tÊc ®Õn trêi” (BT).

334 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 28 N¹N H÷U NGUY£N CHñ NHIÖM L. Quèc gia träng th¸c trÊn biªn thuú, Hå n·i vong c«ng chØ cè ti (t−)? ThÕ kho¸ng th−êng tßng biªn giíi khø, Kim tiÒn l« lý chó tï thi. B¹N Tï L. NGUY£N Lµ CHñ NHIÖM Nhµ n−íc giao cho träng tr¸ch coi gi÷ biªn thuú, Sao l¹i quªn viÖc c«ng, chØ lo viÖc t−? QuÆng “¨ngtimoan” th−êng tuån qua biªn giíi, Bëi thÕ, lß ®óc tiÒn míi ®óc ra bµi th¬ tï. Quèc gia phã th¸c gi÷ biªn khu, Sao nh·ng viÖc c«ng, m¶i viÖc t−? QuÆng thiÕc tuån qua biªn giíi s¹ch, Nªn lß ®óc b¹c... ®óc th¬ tï. NAM TR¢N - HUÖ CHI dÞch

nhËt ký trong tï 335 Bµi 29 SONG THËP NHËT GI¶I V·NG THI£N B¶O Gia gia kÕt th¸i d÷ tr−¬ng ®¨ng, Quèc kh¸nh hoan thanh cö quèc ®»ng; Ng· kh−íc kim thiªn bÞ bang gi¶i, NghÞch phong h÷u ý trë phi b»ng. TÕT SONG THËP1) BÞ GI¶I §I THI£N B¶o2) Nhµ nµo nhµ Êy kÕt hoa vµ treo ®Ìn, C¶ n−íc reo vui, mõng ngµy quèc kh¸nh; ThÕ mµ h«m nay ta bÞ trãi gi¶i ®i, Ngän giã ng−îc cè ý c¶n ®«i c¸nh chim b»ng. Nhµ nhµ hoa kÕt víi ®Ìn gi¨ng, Quèc kh¸nh vui reo c¶ n−íc mõng; L¹i ®óng h«m nay ta bÞ gi¶i, O¸i o¨m giã c¶n c¸nh chim b»ng. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Song thËp: tøc ngµy 10-10, Quèc kh¸nh n−íc Trung Hoa D©n quèc tr−íc ®©y (BT). 2) T¸c gi¶ vèn bÞ b¾t ë thÞ trÊn Thiªn B¶o, sau ®ã, bÞ ®−a trë l¹i giam ë TÜnh T©y, nay l¹i bÞ gi¶i ®Õn Thiªn B¶o (BT).

336 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 30 TÈU Lé TÈu lé tµi tri tÈu lé nan, Trïng san chi ngo¹i hùu trïng san; Trïng san ®¨ng ®¸o cao phong hËu, V¹n lý d− ®å cè miÖn gian. §I §¦êNG Cã ®i ®−êng míi biÕt ®−êng ®i khã, HÕt líp nói nµy l¹i tiÕp ®Õn líp nói kh¸c; Khi ®· v−ît c¸c líp nói lªn ®Õn ®Ønh cao chãt, Th× mu«n dÆm n−íc non thu c¶ vµo tÇm m¾t. §i ®−êng míi biÕt gian lao, Nói cao råi l¹i nói cao trËp trïng; Nói cao lªn ®Õn tËn cïng, Thu vµo tÇm m¾t mu«n trïng n−íc non. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 337 Bµi 31 Mé QuyÖn ®iÓu quy l©m tÇm tóc thô, C« v©n m¹n m¹n ®é thiªn kh«ng; S¬n th«n thiÕu n÷ ma bao tóc, Bao tóc ma hoµn, l« dÜ hång. CHIÒU TèI Chim mái vÒ rõng t×m c©y ngñ, Chßm m©y lÎ tr«i l÷ng lê trªn tÇng kh«ng; ThiÕu n÷ xãm nói xay ng«, Ng« xay võa xong, lß than ®· ®á. Chim mái vÒ rõng t×m chèn ngñ, Chßm m©y tr«i nhÑ gi÷a tÇng kh«ng; C« em xãm nói xay ng« tèi, Xay hÕt, lß than ®· rùc hång. NAM TR¢N dÞch