Hồ Chí Minh toàn tập - Tập 3

538 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Phe x©m l−îc gÇn ®Õn ngµy bÞ tiªu diÖt. C¸c §ång minh quèc s¾p tranh ®−îc sù th¾ng lîi cuèi cïng. C¬ héi cho d©n téc ta gi¶i phãng chØ ë trong mét n¨m hoÆc n¨m r−ìi n÷a. Thêi gian rÊt gÊp. Ta ph¶i lµm nhanh! T«i mong r»ng c¸c ®¶ng ph¸i vµ c¸c ®oµn thÓ ®Òu ra søc chuÈn bÞ cïng nhau th¶o luËn, ®Ó khai cuéc Toµn quèc ®¹i biÓu §¹i héi trong n¨m nay. Nh− vËy th× ngo¹i viÖn nhÊt ®Þnh cÇu ®−îc, cøu quèc nhÊt ®Þnh thµnh c«ng. Lêi chµo th©n ¸i Th¸ng 10 n¨m 1944 Hå CHÝ MINH In trong s¸ch V¨n kiÖn §¶ng, (tõ 25-1-1939 ®Õn 2-9-1945), Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1963, tr.446-447.

539 CHØ THÞ THµNH LËP §éI VIÖT NAM TUYªN TRUYÒN GI¶I PHãNG QU¢N37 1. Tªn §éI VIÖT NAM TUY£N TRUYÒN GI¶I PHãNG QU¢N nghÜa lµ chÝnh trÞ träng h¬n qu©n sù. Nã lµ ®éi tuyªn truyÒn. V× muèn hµnh ®éng cã kÕt qu¶ th× vÒ qu©n sù, nguyªn t¾c chÝnh lµ nguyªn t¾c tËp trung lùc l−îng, cho nªn, theo chØ thÞ míi cña §oµn thÓ, sÏ chän läc trong hµng ngò nh÷ng du kÝch Cao - B¾c - L¹ng sè c¸n bé vµ ®éi viªn kiªn quyÕt, h¨ng h¸i nhÊt vµ sÏ tËp trung mét phÇn lín vò khÝ ®Ó lËp ra ®éi chñ lùc. V× cuéc kh¸ng chiÕn cña ta lµ cuéc kh¸ng chiÕn cña toµn d©n cÇn ph¶i ®éng viªn toµn d©n, vò trang toµn d©n, cho nªn trong khi tËp trung lùc l−îng ®Ó lËp mét ®éi qu©n ®Çu tiªn, cÇn ph¶i duy tr× lùc l−îng vò trang trong c¸c ®Þa ph−¬ng cïng phèi hîp hµnh ®éng vµ gióp ®ì vÒ mäi ph−¬ng diÖn. §éi qu©n chñ lùc tr¸i l¹i cã nhiÖm vô d×u d¾t c¸n bé vò trang cña c¸c ®Þa ph−¬ng, gióp ®ì huÊn luyÖn, gióp ®ì vò khÝ nÕu cã thÓ ®−îc, lµm cho c¸c ®éi nµy tr−ëng thµnh m·i lªn. 2. §èi víi c¸c ®éi vò trang ®Þa ph−¬ng: ®−a c¸c c¸n bé ®Þa ph−¬ng vÒ huÊn luyÖn, tung c¸c c¸n bé ®· huÊn luyÖn ®i c¸c ®Þa ph−¬ng, trao ®æi kinh nghiÖm, liªn l¹c th«ng suèt, phèi hîp t¸c chiÕn. 3. VÒ chiÕn thuËt: vËn dông lèi ®¸nh du kÝch, bÝ mËt, nhanh chãng, tÝch cùc, nay §«ng mai T©y, lai v« ¶nh, khø v« tung. §éi ViÖt Nam Tuyªn truyÒn gi¶i phãng qu©n lµ ®éi qu©n ®µn anh, mong cho chãng cã nh÷ng ®éi ®µn em kh¸c.

540 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Tuy lóc ®Çu quy m« cña nã cßn nhá, nh−ng tiÒn ®å cña nã rÊt vÎ vang. Nã lµ khëi ®iÓm cña gi¶i phãng qu©n, nã cã thÓ ®i suèt tõ Nam chÝ B¾c, kh¾p ®Êt n−íc ViÖt Nam. Th¸ng 12 n¨m 1944 Hå CHÝ MINH In trong s¸ch V¨n kiÖn §¶ng, (tõ 25-1-1939 ®Õn 2-9-1945), Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1963, tr.459-460.

541 TÆNG CH¸U N¤NG THÞ TR¦NG Vë nµy ta tÆng ch¸u yªu ta, Tá chót lßng yªu ch¸u gäi lµ. Mong ch¸u ra c«ng mµ häc tËp, Mai sau ch¸u gióp n−íc non nhµ. N¨m 1944 In trong s¸ch Hå ChÝ Minh, Th¬, Nxb. V¨n häc, Hµ Néi, 1970, tr. 47.

542 Hå CHÝ MINH TOµN TËP

543 CHIÕN THUËT DU KÝCH QuyÓn IV Phßng ngù §¸nh ®uæi Rót lui Tæng bé ViÖt Minh xuÊt b¶n n¨m 1944 In theo s¸ch ViÖt Minh S¸ch l−u t¹i B¶o tµng C¸ch m¹ng xuÊt b¶n n¨m 1944. ViÖt Nam.

544 Hå CHÝ MINH TOµN TËP

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn IV 545 I CHIÕN THUËT PHßNG NGù §éi du kÝch kh¸ng NhËt, kh¸ng Ph¸p, v× nh÷ng sù khã kh¨n thùc tÕ, cho nªn vÒ mÆt chiÕn thuËt kh«ng thÓ dïng lèi phßng ngù lµm cèt yÕu. Th−êng ®éi du kÝch kh«ng chñ tr−¬ng gi÷ ®Õn chÕt mét n¬i nµo, v× nÕu chñ tr−¬ng nh− vËy th× víi vâ khÝ l¹c hËu cña m×nh, cã thÓ tù ®−a m×nh tíi chç bÞ ®¸nh b¹i. §éi du kÝch bao giê còng chñ tr−¬ng tranh lÊy chñ ®éng tiÕn ®¸nh qu©n ®Þch, ph¸ ho¹i ®−êng s¸, quÊy rèi qu©n ®Þch. Lóc cã thÓ ®¸nh th× trong gi©y l¸t tiªu diÖt chóng, lóc kh«ng thÓ ®¸nh th× trong gi©y l¸t cao ch¹y xa bay; quyÕt kh«ng ®øng vµo ®Þa vÞ bÞ ®éng, vµ hÕt søc tr¸nh kh«ng dïng chiÕn thuËt phßng ngù. Tuy vËy, kh«ng ph¶i ®éi du kÝch kh«ng bao giê dïng tíi chiÕn thuËt phßng ngù ®©u. Lóc th×nh l×nh bÞ qu©n ®Þch ®¸nh óp, lóc võa tiÕn c«ng xong, cÇn ph¶i phßng ngù ®Ó rót lui. NhÊt lµ lóc b¶o vÖ cho c¨n cø ®Þa kh¸ng Ph¸p, kh¸ng NhËt th× chiÕn thuËt phßng ngù l¹i cµng cÇn thiÕt l¾m. Nh−ng chóng ta ph¶i biÕt r»ng: chiÕn thuËt phßng ngù cña ®éi du kÝch rÊt lµ ®Æc biÖt, lóc nµo còng “dÜ c«ng vi thñ”, nghÜa lµ muèn gi÷, muèn phßng ngù tÊt ph¶i tiÕn ®¸nh qu©n ®Þch mét phÇn nµo. A. ChiÕn thuËt phßng ngù ngoµi n¬i c¨n cø chèng NhËt - Ph¸p §éi du kÝch nÕu nhanh nhÑn, bÝ mËt ®−îc d©n chóng ñng hé (sù ñng hé cña d©n chóng chÝnh lµ c¸i t−êng lòy che chë cho m×nh)

546 Hå CHÝ MINH TOµN TËP th× rÊt Ýt khi bÞ qu©n ®Þch ®¸nh óp. Tuy vËy, ®éi du kÝch lu«n lu«n ph¶i cÈn thËn míi tr¸nh khái m−u m« cña qu©n ®Þch. a) Ph¶i xÕp ®Æt do th¸m canh g¸c §éi du kÝch ph¶i ph¸i ®éi viªn th−êng, ¨n mÆc tr¸ h×nh ®i do th¸m chung quanh qu©n ®Þch. Dï lµ ®ãng tr¹i hay ®ang kÐo qu©n ®i, tr−íc m×nh, sau m×nh vµ trªn tÊt c¶ c¸c nÎo ®−êng qu©n ®Þch cã thÓ ®Õn, ®Òu ph¶i cã ®éi viªn canh g¸c; ngoµi vßng canh g¸c Êy, l¹i ph¶i cã ®éi viªn vâ trang, ¨n mÆc th−êng ®i do th¸m. Ph¶i hÕt søc chó ý liªn l¹c víi d©n chóng, nhê d©n chóng b¶o tin tøc cho, d©n chóng lµ kÎ do th¸m tinh nhÊt cña ®éi du kÝch. b) Ph¶i tr¸nh ®ãng qu©n ë nh÷ng chç kh«ng ch¾c ch¾n Lµng nµo m×nh kh«ng ®ñ søc gi÷ th× kh«ng nªn chiÕm ®ãng c¶ lµng, chØ nªn lÊy mét xãm mÊy nhµ vµ ®ãng qu©n ë ®Êy. NÕu d©n chóng bÞ ®Õ quèc lõa g¹t, ®èi víi du kÝch kh«ng cã c¶m t×nh, th× ®éi du kÝch ®õng ngÇn ng¹i, ph¶i ®èi phã ngay: hoÆc trõ bän ViÖt gian râ mÆt, hoÆc b¾t bän bÞ ngê lµm ViÖt gian gi÷ l¹i lµm con tin, hoÆc cÊm chØ trong ngoµi th«ng tin qua l¹i. NÕu t×nh h×nh g¨ng, th× ph¶i ph¸i ®éi viªn chiÕm mÆt trËn, c¾t ®éi viªn ¨n mÆc th−êng ®i do th¸m, ®Æt nh÷ng ng−êi phô tr¸ch viÖc liªn l¹c gi÷a ®éi du kÝch víi nhau hay gi÷a ®éi du kÝch víi d©n chóng c¶m t×nh. Ta nªn nh¾c l¹i mét lÇn n÷a: c¸ch phßng ngù tèt nhÊt lµ do th¸m, canh phßng cho kü cµng, cÈn thËn, ®Æng tr¸nh khái nh÷ng sù ®¸nh óp bÊt ngê. c) Ph¶i x©y ®¾p chiÕn luü phßng ngù Do th¸m ®Ò phßng nh− thÕ còng ch−a ®ñ, ®éi du kÝch cßn ph¶i chuÈn bÞ, nÕu bÞ th×nh l×nh ®¸nh óp th× øng phã thÕ nµo. §éi du kÝch lu«n lu«n ph¶i s½n sµng ®Ó tô häp, ph¶i cã n¬i nhÊt ®Þnh ®Ó tô häp. N¬i tô häp (th−êng th−êng lµ mét gian nhµ lín) cÇn ph¶i cã ng−êi ®øng ë n¬i quang ®·ng, cã thÓ tr«ng xa mµ canh g¸c, ®éi tr−ëng vµ c¸c ®éi viªn th«ng tin liªn l¹c ®Òu ë c¶

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn IV 547 ®Êy. Vâ khÝ vµ ®å dïng ph¶i s½n sµng lu«n lu«n, cÇn ®i lµ mang ®i ngay. DÊu hiÖu lóc bÞ ®¸nh óp, lóc tiÕn, lóc lui còng ph¶i dù bÞ cho ®Çy ®ñ s½n sµng. Nh÷ng con ®−êng ®i vµo n¬i tô häp, th× nªn dïng vËt ng¨n c¶n cã thÓ c¾t ®i ®−îc mµ chÆn phßng. Nh÷ng con ®−êng rót lui còng nªn ®¾p chç nÊp b¾n: hai bªn ®−êng. Nh÷ng con ®−êng kh«ng cÇn dïng ®Õn th× ph¶i chÆn nghÏn h¼n ®i. NÕu cã thÓ ®−îc th× ngoµi phßng tuyÕn thø nhÊt Êy ph¶i ®Æt thªm phßng tuyÕn thø hai. Ban ngµy, nÕu m¸y bay qu©n ®Þch tíi nÐm bom th× ®éi du kÝch ph¶i hÕt søc tæ chøc phßng bÞ, lîi dông ®Þa thÕ, nh÷ng hµo r·nh, hÇm hè ®Ó tr¸nh khái sù thiÖt h¹i. d) §ang ®i gÆp ®Þch NÕu ®ang kÐo qu©n ®i mµ gÆp qu©n ®Þch th× hoÆc s¾p ®Æt rÊt nhanh ®Ó ®¸nh óp chóng, hoÆc ra lÖnh th¸o lui ngay. Khi th¸o lui, trõ mét bé ®éi ë l¹i sau ®Ó che chë cho ®éi du kÝch th¸o lui, kh«ng cã sù hµnh ®éng phßng ngù g× kh¸c n÷a. NÕu bÞ ®¸nh óp ë n¬i ®ãng tr¹i, th× ®éi du kÝch ph¶i tá tinh thÇn chiÕn ®Êu cña m×nh vµ thùc hµnh ngay cuéc ph¶n c«ng x«ng ra chèng l¹i. B. ChiÕn thuËt phßng ngù nh÷ng n¬i c¨n cø chèng NhËt - Ph¸p N¬i c¨n cø chèng NhËt - Ph¸p do ®éi du kÝch mét m×nh lËp ra, hoÆc do ®éi du kÝch hîp søc víi qu©n chÝnh quy mµ lËp ra, kh«ng nh÷ng cã ChÝnh phñ c¸ch m¹ng mµ l¹i cã kho l−¬ng thùc, ®¹n d−îc vµ nhµ th−¬ng cña ®éi du kÝch n÷a. Nh÷ng n¬i c¨n cø Êy, cè nhiªn ®éi du kÝch kh«ng thÓ dÔ dµng bá mµ ®i, ph¶i hÕt søc b¶o vÖ lÊy nã. Tuy vËy, kh«ng ph¶i lµ dï sèng chÕt còng ph¶i kh− kh− gi÷ lÊy nã. Trong lóc phßng gi÷ còng ph¶i chia qu©n ra ®ãng tõng n¬i nhÊt ®Þnh mµ chäi víi ®¹i ®éi qu©n ®Þch. Chóng ta ph¶i nhí lu«n r»ng: lèi phßng gi÷ cña chóng ta lµ mét lèi riªng, nhanh nhÑn thay ®æi theo t×nh thÕ, kh«ng bao giê lµm cho ®éi du kÝch sa vµo ®Þa vÞ bÞ ®éng; kh«ng bao giê ®Ó qu©n ®Þch cã th× giê, cã c¬ héi tiªu diÖt ta.

548 Hå CHÝ MINH TOµN TËP ThÕ th× trong tr−êng hîp Êy, lèi phßng ngù cña chóng ta ph¶i thÕ nµo: a) Ph¶i dïng lèi phßng ngù nhanh nhÑn Trong khi qu©n ®Þch tiÕn ®¸nh n¬i c¨n cø cña ta, chóng ta còng cã thÓ cho mét sè Ýt ®éi viªn du kÝch ®i chiÕm lÊy nh÷ng n¬i yÕu hiÓm, x©y ®¾p chiÕn luü t¹m thêi, cïng qu©n ®Þch ®èi chiÕn. Nh−ng ®èi chiÕn nh− vËy, môc ®Ých kh«ng ph¶i lµ ta quyÕt gi÷ trËn ®Þa ®Õn chÕt, mµ lµ chØ ®Ó k×m h·m thÕ lùc qu©n ®Þch, lµm cho chóng kh«ng thÓ tiÕn mau, ®Ó trong lóc Êy qu©n chñ lùc cña ta cã dÞp mµ ®¸nh óp l¹i vµ tiªu diÖt chóng. Qu©n ®Þch tiÕn ®¸nh c¨n cø du kÝch th−êng dïng lèi chia ra nhiÒu ®−êng mµ tiÕn, hîp l¹i mét ®−êng mµ ®¸nh. Cho nªn, nÕu ®éi du kÝch m¹nh th× cã thÓ ®em hÕt søc ng¨n c¶n chóng, lµm cho chóng kh«ng thÓ tiÕn chãng nh− ý muèn, vµ tr−íc khi c¸c ®¹o qu©n cña chóng ®ang c¸ch xa nhau, ch−a tiÕp øng nhau ®−îc, th× ®éi du kÝch cø ®¸nh tõng ®¹o, tiªu diÖt tõng ®¹o. NÕu c¸c ®¹o qu©n ®Þch ®· tiÕn gÇn nhau, ®· tiÕp øng nhau ®−îc, th× ®éi du kÝch nªn nh»m xem n¬i nµo lµ n¬i yÕu cña qu©n ®Þch, ®¸nh t¹t ngang vµo, chia qu©n ®Þch ra nhiÒu ®o¹n, råi cø tõng ®o¹n mét mµ tiªu diÖt. Lèi ®¸nh nµy cÇn ph¶i cã lùc l−îng ®Çy ®ñ míi lµm ®−îc. NÕu lùc l−îng ta yÕu, th× ta chí nªn cè ®¸nh l¹i qu©n ®Þch ngay. Lóc qu©n ®Þch t×m ta th× ta nªn tr¸nh, ®îi lóc nµo chóng kh«ng ngê bÞ ®¸nh, ta h·y ®¸nh óp, nh− quyÓn “ChiÕn thuËt du kÝch sè II”1) ®· nãi. b) Ph¶i hÕt søc lîi dông h×nh thÕ ®Êt ®ai mµ ng¨n c¶n qu©n ®Þch tiÕn Ph¶i ph¸ hay chÆn ®−êng s¸. Ph¶i ph¸ cÇu cèng. NÕu cã thÓ ®−îc, l¹i ph¶i dÉn n−íc lµm ngËp ®−êng s¸. Lµm ®−îc nh− vËy th× _______________ 1) Xem ChiÕn thuËt du kÝch (quyÓn II), tr.285 (BT).

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn IV 549 ®éi c¬ giíi ho¸ cña qu©n ®Þch kh«ng thÓ tiÕn ®−îc, ®éi kþ binh cña chóng còng kh«ng thÓ tiÕn mau. Chóng chØ cã thÓ ph¸i bé binh tiÕn ®¸nh chóng ta. Chóng ta cã thÓ ®èi phã dÔ h¬n nhiÒu. c) Ph¶i thùc hµnh kÕ ho¹ch “V−ên kh«ng nhµ trèng” ë nh÷ng n¬i ®éi du kÝch söa so¹n rót lui th× nªn cæ ®éng d©n chóng thùc hµnh kÕ ho¹ch “V−ên kh«ng nhµ trèng”; lÊp giÕng n−íc hay bá chÊt ®éc xuèng; rót ngâng cèi xay, chë l−¬ng thùc, quÇn ¸o, mang nåi niªu, chÐn b¸t, d¾t sóc vËt ch¹y lªn nói. Qu©n ®Þch ®Õn võa ®ãi, võa kh¸t (Nh÷ng chç cã s«ng ngßi Ýt nhÊt lµ lµm cho qu©n lÝnh, lõa ngùa cña ®Þch kh«ng cã l−¬ng thùc); vËn l−¬ng khã kh¨n. Nh©n thÕ søc chiÕn ®Êu cña chóng bÞ gi¶m; bÞ ®¸nh lµ ph¶i bá ch¹y. d) Ph¶i cæ ®éng d©n chóng h¨ng h¸i tham gia chiÕn ®Êu Nh÷ng c«ng viÖc kÓ trªn kh«ng cã d©n chóng ñng hé, tÊt khã mµ thùc hµnh ®−îc. Chóng ta cÇn ph¶i cæ ®éng d©n chóng gióp ®éi du kÝch mét c¸ch h¨ng h¸i, tÝch cùc nh− do th¸m, ®−a ®−êng, ®−a th¬, gióp ®ì chuyªn chë, khiªng lÝnh bÞ th−¬ng, tù ®éng ph¸ cÇu, ph¸ ®−êng, v.v.. NÕu d©n chóng thËt lµ h¨ng h¸i, th× víi nh÷ng vâ khÝ l¹c hËu nh−: cung, ná, sóng kÝp, gi¸o, m¸c, rõu, bóa, gËy géc còng cã thÓ lµm ®−îc viÖc lín, nhÊt lµ trõng trÞ bän do th¸m cña qu©n ®Þch vµ bän ViÖt gian. Kinh nghiÖm Hoa B¾c d¹y ta r»ng: nÕu cã d©n chóng gióp vµo, th× sù b¶o vÖ c¸c c¨n cø du kÝch tuy khã, nh−ng kh«ng ph¶i kh«ng thÓ lµm ®−îc. ®) Ph¶i ho¹t ®éng phÝa sau qu©n ®Þch Trong khi chia ®éi viªn ®ãn ®¸nh qu©n ®Þch th× l¹i ph¶i ph¸i ®éi viªn quÊy rèi phÝa sau qu©n ®Þch, ®¸nh óp c¸c ®éi vËn t¶i, ph¸ tan liªn l¹c giao th«ng. Lµm ®−îc nh− vËy th× qu©n ®Þch sÏ bÞ thiÕu thèn vµ sÏ dÔ bÞ ta ®¸nh b¹i.

550 Hå CHÝ MINH TOµN TËP e) Dïng lèi ®¸nh “chim sΔ Tøc lµ lóc qu©n ®Þch kÐo vµo ®¸nh n¬i c¨n cø cña ta, chóng ta ph¸i ®éi viªn du kÝch t¶n m¸t ra nh− mét ®µn chim sÎ, nÊp hai bªn ®−êng, trªn c¸c mám nói, chç mét ng−êi, chç hai ng−êi, c¸ch nhau kh¸ xa. C¸c ®éi viªn Êy cø b¾n vµo hµng ngò qu©n ®Þch, tèt nhÊt lµ nh»m bän quan chØ huy mµ b¾n. Lèi ®¸nh “chim sΔ tuy kh«ng quyÕt ®Þnh ®−îc sù th¾ng lîi, song, hiÖu lùc rÊt lín. Qu©n ®Þch sinh ra rèi lo¹n, cø bÞ b¾n mµ t×m kh«ng thÊy kÎ thï, cã t¶n ra mµ ®¸nh ®uæi còng kh«ng biÕt theo h−íng nµo mµ ®¸nh ®uæi. Rèt cuéc, nhiÒu khi ch−a ®¸nh nhau, mµ ®· ph¶i rót lui. ë Hoa B¾c mét lÇn qu©n NhËt chia s¸u ®−êng, ®¸nh vµo phÝa Nam ®−êng ChÝnh Th¸i, bÞ ®éi du kÝch Tµu dïng lèi ®¸nh “chim sΔ mµ chèng l¹i. Rèt cuéc, ®¹i ®éi qu©n NhËt míi xung ®ét víi mét liªn du kÝch (100 ng−êi) mµ ®· mÊt c¶ chÝ chiÕn ®Êu, ph¶i tho¸i lui ngay.

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn IV 551 II CHIÕN THUËT §¸NH §UæI ChiÕn thuËt ®¸nh ®uæi qu©n ®Þch ph¶i chia lµm hai tr−êng hîp: ®uæi theo qu©n ®Þch bÞ ®éi du kÝch ®¸nh b¹i vµ ®uæi theo qu©n ®Þch bÞ qu©n chÝnh quy ®¸nh b¹i. A. §uæi ®¸nh qu©n ®Þch bÞ ®éi du kÝch ®¸nh b¹i Qu©n ®Þch ®· bÞ ®¸nh b¹i th× ®éi du kÝch ph¶i ®uæi theo, thõa lóc chóng bÞ khã kh¨n mµ kÕ tiÕp xung phong, tiªu diÖt lùc l−îng cña chóng. Tuy vËy kh«ng nªn ®uæi xa qu¸, v× ®uæi xa qu¸ tÊt cã thÓ gÆp viÖn binh qu©n ®Þch. Qu©n ®Þch bÞ ®¸nh tan råi, th× c¾t ra mét sè ®éi viªn xÕp dän chiÕn tr−êng: cøu kÎ bÞ th−¬ng, xö trÝ nh÷ng vËt liÖu lÊy ®−îc, xö trÝ tï binh, cßn ®¹i ®éi th× ph¶i ®i ngay, phßng khi m¸y bay ®Þch tíi nÐm bom. ChØ cã khi nµo thËt m−êi phÇn ch¾c ch¾n lµ viÖn binh qu©n ®Þch kh«ng ®Õn th× ®¹i ®éi du kÝch míi cã thÓ vµ míi nªn ë l¹i h¬i l©u, ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc kh¸c, nh− c«ng viÖc tuyªn truyÒn, tæ chøc quÇn chóng, v.v.. NÕu qu©n ®Þch bÞ ®¸nh b¹i ë gÇn n¬i c¨n cø chóng ta, th× chóng ta l¹i cµng cÇn ®uæi theo mµ tiªu diÖt. Trong tr−êng hîp nµy, cµng cÇn ®éng viªn d©n chóng gióp vµo. Víi nh÷ng vâ khÝ l¹c hËu, d©n chóng còng cã thÓ gióp ®éi du kÝch tiªu diÖt qu©n ®Þch, lµm cho chóng kh«ng mét tªn nµo lät khái l−íi m×nh.

552 Hå CHÝ MINH TOµN TËP B. §uæi ®¸nh qu©n ®Þch bÞ qu©n chÝnh quy ta ®¸nh b¹i Qu©n ®Þch bÞ b¹i tr−íc mÆt trËn th× chÝ chiÕn ®Êu kÐm l¾m, ®éi du kÝch tuy søc kh«ng m¹nh còng cã thÓ ®uæi ®¸nh. §uæi ®¸nh bé binh, th× môc ®Ých lµ tiªu diÖt binh lÝnh cña ®Þch, lµm cho chóng bá hµng ngò ch¹y tan, trong lóc bÞ c¶ ®éi du kÝch, c¶ d©n chóng hÕt søc b¾t hay giÕt; ®uæi ®¸nh ph¸o binh vµ ®éi vËn t¶i, th× môc ®Ých lµ lµm cho binh lÝnh ®Þch bá ch¹y, ®Ó chóng ta chiÕm lÊy sóng ®¹i b¸c, ®¹n d−îc, l−¬ng thùc. §éi du kÝch còng cã thÓ ®¸nh ®uæi theo lèi “®i ngang hµng” (b×nh hµnh) nghÜa lµ trong lóc qu©n ®Þch thua ch¹y, ®éi du kÝch kÐo ®i mét ®−êng kh¸c, cïng mét h−íng víi qu©n ®Þch, ®i thËt nhanh, lóc nµo ®i kÞp hay v−ît qu¸ qu©n ®Þch th× ®¸nh t¹t ngang vµo s−ên hoÆc mai phôc ®îi nã ®i qua sÏ ®¸nh óp.

chiÕn thuËt du kÝch - quyÓn IV 553 III CHIÕN THUËT RóT LUI Rót lui ®èi víi qu©n chÝnh quy lµ mét viÖc rÊt th−êng vµ Ýt khi cã lîi, v× qu©n chÝnh quy cã bÞ thua míi rót lui, hoÆc tiÕn qu¸ trín ph¶i rót lui ®Ó thu ng¾n bít mÆt trËn hay gi÷ v÷ng liªn l¹c víi mÆt sau. §èi víi ®éi du kÝch th× kh¸c h¼n. Kh«ng nh÷ng bÞ thua míi rót lui mµ sau mét trËn th¾ng còng ph¶i rót lui ®Ó tr¸nh viÖn binh cña ®Þch vµ nhiÒu khi ch−a ®¸nh ®· ph¶i rót lui ®Ó tr¸nh cho qu©n ®Þch khái ®¸nh óp. V× vËy chiÕn thuËt rót lui mµ dïng cho ®óng th× ®èi víi ®éi du kÝch kh«ng nh÷ng kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu xÊu hæ mµ tr¸i l¹i lµ mét viÖc cÇn thiÕt ®Ó cho ®éi du kÝch khái bÞ tiªu diÖt vµ cã thÓ chuÈn bÞ cuéc tiÕn c«ng cã lîi h¬n. §¸nh ®−îc råi rót lui th× th−êng th−êng ch¼ng cã g× lµ khã kh¨n. Cßn ®Õn lóc bÞ ®¸nh thua míi rót lui th× ®ã lµ mét viÖc nªn hÕt søc tr¸nh, nÕu ®éi tr−ëng ®éi du kÝch biÕt dß xÐt, ®o ®¾n cho cÈn thËn, cã ch¾c ®−îc míi tiÕn c«ng, th× ®¹i ®éi qu©n ®Þch ®Õn m×nh vÉn cã thÓ tr¸nh ®−îc. Nh−ng nÕu x¶y ra viÖc bÊt lîi: bÞ ®¸nh thua ph¶i rót lui hay nghe tin qu©n ®Þch m¹nh s¾p ®Õn mµ rót lui kh«ng kÞp, bÞ ®uæi theo, th× ph¶i ®èi phã thÕ nµo? Trong nh÷ng lóc khã kh¨n Êy, cã n¨m ®iÒu cÇn ph¶i chó ý: a) Mét lµ chän ra mét sè ®éi viªn chèng víi qu©n ®Þch ®Ó che chë cho sè ®«ng rót lui. Trong khi rót lui, trõ khi nµo bÊt ®¾c dÜ, cßn th× kh«ng nªn chia ra tõng bé phËn, v× chia nh− vËy rÊt dÔ lµm

554 Hå CHÝ MINH TOµN TËP cho ®éi viªn du kÝch mÊt tinh thÇn h¨ng h¸i. §iÒu ®ã nªn ®Æc biÖt chó ý. b) Hai lµ ®éi tr−ëng ph¶i tá tinh thÇn kiªn quyÕt cña m×nh, trong khi gÆp khã kh¨n hay nguy hiÓm gi÷a ®−êng ph¶i lµm g−¬ng can ®¶m cho ®éi viªn. Cã thÕ míi gi÷ ®−îc tinh thÇn c¶ ®éi h¨ng h¸i nh− tr−íc. c) Ba lµ lóc rót lui, tuy bÞ qu©n ®Þch theo ®uæi, nh−ng vÉn ph¶i hÕt søc gÇn gòi d©n chóng, cæ ®éng d©n chóng theo du kÝch hoÆc dÉn ®−êng, dÉn lèi vµ gióp du kÝch do th¸m tin tøc cña qu©n ®Þch. d) Bèn lµ rót lui ph¶i cã kÕ ho¹ch, ph¶i cã m−u mÑo. HÕt søc tr¸nh kh«ng ®Ó cho bé ®éi c¬ giíi ho¸ vµ ®éi kþ binh cña qu©n ®Þch ®uæi kÞp. HÕt søc lµm cho mÊt tung tÝch, qu©n ®Þch kh«ng thÓ t×m ra m×nh ®i nÎo nµo. Theo hoµn c¶nh, hoÆc ®i ®−êng t¾t, hoÆc chän chç kÝn Èn nÊp, råi tíi khuya sÏ kÐo ®i, hoÆc ®i quÆt l¹i, kÐo vÒ ph−¬ng h−íng tr¸i víi ph−¬ng h−íng qu©n ®Þch ®uæi, hoÆc c¶i trang ¨n mÆc quÇn ¸o th−êng hay quÇn ¸o gièng hÖt qu©n ®Þch, hoÆc kÐo qu©n ®i thËt nhanh, mçi ngµy ®i n¨m s¸u m−¬i c©y sè. ®) N¨m lµ lóc ®· tr¸nh khái bÞ ®uæi th× t×m ngay mét n¬i ch¾c ch¾n, hÕt søc cæ ®éng d©n chóng lËp ra mét chç ®øng ch©n, tæ chøc ®éi du kÝch l¹i cho v÷ng vµng h¬n vµ chuÈn bÞ tiÕn ®¸nh qu©n ®Þch. Trªn ®©y lµ nãi tr−êng hîp qu©n ®Þch qu¸ m¹nh. Cßn nÕu qu©n ®Þch yÕu, liÖu thÓ lµm ®−îc th× trong lóc rót lui nöa ®−êng nªn chän n¬i tèt, mai phôc ®îi chóng ®i qua ®¸nh óp cho chóng mét vè! Nhí ph¶i cÈn thËn l¾m míi ®−îc! Chí lµm liÒu mµ thÊt b¹i to! Cßn mét ®iÒu n÷a lµ trong lóc rót lui, nh÷ng ®éi viªn phô tr¸ch viÖc vÆt (t¹p vô) th−êng th−êng rÊt khã lßng gi÷ ®−îc trËt tù. V× vËy ngµy th−êng nªn chó träng huÊn luyÖn cho nh÷ng ®éi viªn Êy mét c¸ch kü cµng. Còng cã lóc ®· ph¸i mét sè ®éi viªn phô tr¸ch che chë cho sè ®«ng råi, nh−ng c¸c ®éi viªn Êy ch−a kÞp b¾n th× qu©n ®Þch ®· x«ng tíi; trong nh÷ng lóc nguy hiÓm Êy, ®éi viªn nµo còng ph¶i can ®¶m, ra ®øng mòi chÞu sµo chèng víi qu©n ®Þch, che chë cho anh em, kh«ng ®−îc bèi rèi.

555 PhÐp dïng binh cña «ng T«n Tö Tæng bé ViÖt Minh xuÊt b¶n In theo s¸ch ViÖt Minh th¸ng 2 n¨m 1945 xuÊt b¶n. S¸ch l−u t¹i B¶o tµng C¸ch m¹ng ViÖt Nam.

556 Hå CHÝ MINH TOµN TËP

557 PHÐP DïNG BINH CñA ¤NG T¤N Tö ¤ng T«n Tö lµ mét ng−êi qu©n sù cã tiÕng nhÊt ë Trung Quèc. ¤ng sinh h¬n 2.000 n¨m tr−íc. Ngµy nay ch¼ng nh÷ng tr−êng häc Trung Quèc, mµ nh÷ng tr−êng häc qu©n sù c¸c n−íc còng lÊy phÐp nµy lµm gèc vµ ra søc nghiªn cøu. V× phÐp «ng T«n Tö tuy ®· l©u ®êi nh−ng nguyªn t¾c ®Õn nay vÉn lµ rÊt ®óng. Nguyªn t¾c cña T«n Tö ch¼ng nh÷ng dïng vÒ qu©n sù ®óng, mµ dïng vÒ chÝnh trÞ còng rÊt hay. C¸ch «ng T«n Tö nãi rÊt gi¶n ®¬n v¾n t¾t, ch÷ Ýt mµ nghÜa nhiÒu. NÕu dÞch theo tõng c©u tõng ch÷ th× khã hiÓu l¾m. Cho nªn ®©y chØ dÞch theo ý nghÜa. Mong c¸c ®ång chÝ ra søc nghiªn cøu cho hiÓu râ nguyªn t¾c ®ã, vµ dïng nã trong c«ng t¸c chÝnh trÞ vµ qu©n sù cña m×nh. PhÐp dïng binh T«n Tö cã 13 ch−¬ng: 1- KÕ ho¹ch. 2- PhÐp chiÕn tranh. 3- §¸nh b»ng m−u. 4- Qu©n h×nh. 5- ThÕ cña binh. 6- Chç m¹nh vµ chç yÕu. 7- Qu©n tranh. 8- ChÝn dù biÕn. 9- PhÐp hµnh qu©n. 10- §Þa h×nh. 11- ChÝn thø ®Êt. 12- PhÐp ®¸nh b»ng löa. 13- Dïng trinh th¸m.

558 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG I KÕ HO¹CH Binh lµ viÖc lín cña n−íc. Ph¶i xÐt cho râ chç sèng chÕt, ®¹o mÊt cßn, ph¶i kinh qua n¨m viÖc, c©n nh¾c kÕ ho¹ch cña ta, xÐt râ t×nh h×nh ta víi ®Þch, n¨m viÖc lµ: 1 - Lµ ®¹o, nghÜa lµ tÊt c¶ d©n ®ång t×nh víi ta, cã thÓ cïng sèng chÕt mµ kh«ng sî nguy hiÓm. 2 - Lµ giêi, tøc lµ ngµy ®ªm, s¸ng tèi, rÐt Êm, giã lÆng n¾ng m−a. 3 - Lµ ®Êt, nghÜa lµ gÇn xa, réng hÑp, hiÓm b»ng sinh tö. 4 - Lµ t−íng, t−íng ph¶i cã m−u trÝ, ph¶i ®−îc ng−êi ta tin cËy, ph¶i tèt víi d©n vµ lÝnh, ph¶i gan gãc, ph¶i cã th¸i ®é nghiªm trang vµ kû luËt tÒ chØnh. T−íng ph¶i ®ñ: trÝ, tÝn, nh©n, dòng, nghiªm. 5 - Lµ ph¸p, nghÜa lµ c¸ch tæ chøc qu©n ®éi, qu©n phÝ, qu©n nhu, v.v.. Ng−êi lµm t−íng ph¶i râ n¨m ®iÒu ®ã, râ th× th¾ng, kh«ng râ th× b¹i. Ai ®−îc lßng d©n, ®−îc thiªn thêi ®Þa lîi, cã t−íng giái, theo ®óng phÐp dïng binh, qu©n ®éi m¹nh h¬n, binh lÝnh luyÖn tËp h¬n, th−ëng ph¹t c«ng b×nh h¬n - th× bªn Êy th¾ng. Ngµy nay cÇn cã ba ®iÒu n÷a: 1- Vµng b¹c ai ®Çy ®ñ h¬n. 2- Sinh s¶n ai nhiÒu h¬n.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 559 3- Ngo¹i giao ai thuËn lîi h¬n, th× th¾ng. Ng−êi t−íng theo kÕ ho¹ch ta, dïng nã ta ch¾c th¾ng, th× dïng nã. Ng−êi t−íng kh«ng theo kÕ ho¹ch ta, dïng nã ta ch¾c b¹i, th× chí dïng nã. KÕ ho¹ch khÐo, lóc thùc hµnh l¹i cÇn ph¶i biÕt tuú c¬ øng biÕn. Dïng binh lµ c¸ch lõa g¹t ®Þch nh©n. Cho nªn: 1) Ta hay, mµ lµm cho ®Þch t−ëng kh«ng hay. 2) Ta toan dïng binh mµ lµm cho ®Þch t−ëng ta kh«ng dïng. 3) Ta muèn ®¸nh n¬i xa, mµ lµm cho ®Þch t−ëng ta muèn ®¸nh n¬i gÇn. 4) Ta hy sinh chót lîi nhá mµ måi ®Þch. 5) Ph¸ ph¸ch nã, quÊy rèi nã, ®Ó thõa dÞp mµ lÊy nã. 6) §Þch cã chuÈn bÞ, th× ta ra søc ®Ò phßng. 7) §Þch m¹nh th× ta tr¸nh nã. 8) Ta lµm cho nã giËn d÷, ®Ó lµm rèi ãc nã. 9) Ta ra bé nh−êng nhÞn, ®Ó lµm cho nã kiªu ng¹o. 10) Nã thong th¶, th× ta quÊy rèi, lµm cho nã mÖt nhäc. 11) Ta chia rÏ nh÷ng ng−êi th©n thiÕt víi nã. 12) Ta ®¸nh n¬i nã kh«ng phßng bÞ, xa n¬i nã chó ý. §ã lµ phÐp dïng binh th¾ng lîi, ph¶i biÕt tuú c¬ øng biÕn kh«ng thÓ b¶o hÕt. Ch−a ®¸nh mµ ®· cã kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ th× th¾ng. KÕ ho¹ch kh«ng ®Çy ®ñ, th× kh«ng th¾ng. Huèng g×, kh«ng cã kÕ ho¹ch th× sao khái thÊt b¹i cho nªn xem ®ã th× ®ñ biÕt ai th¾ng ai b¹i. (C¸n bé lµ t−íng cña ®oµn thÓ. C¸n bé lµm ®óng kÕ ho¹ch cña ®oµn thÓ, cã m−u trÝ, ®−îc quÇn chóng tin yªu kiªn quyÕt, gan gãc, gi÷ ®óng kû luËt, biÕt lµm cho d©n chóng cïng ®oµn thÓ sèng chÕt mµ kh«ng sî nguy hiÓm nh− thÕ míi lµ t−íng giái cña ®oµn thÓ. Nh− thÕ th× c¸ch m¹ng nhÊt ®Þnh chãng thµnh c«ng).

560 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG II PHÐP CHIÕN TRANH (Ch−¬ng nµy chñ tr−¬ng ®¸nh mau, gi¶i quyÕt mau. §¸nh l©u th× hao qu©n tèn cña. L¹i chñ tr−¬ng lÊy l−¬ng thùc vµ khÝ giíi cña ®Þch cho qu©n ta ¨n vµ dïng. Vµ chñ tr−¬ng −u ®·i cïng lîi dông nh÷ng ng−êi ®Þch ta b¾t ®−îc). HÔ dïng binh, th× ngh×n chiÕc xe ngùa, ngh×n chiÕc xe bäc da, 10 v¹n binh, l−¬ng thùc chë rÊt xa, nµo tiªu dïng vÒ viÖc kh¸ch khøa, nµo tµi liÖu, nµo xe ngùa, phÝ tæn nµy kh¸c, ngµy h¬n ngh×n vµng. ChiÕn tranh quý th¾ng lîi chãng. §¸nh l©u th× hao binh mßn søc. Qu©n ®éi ë ngoµi l©u th× trong n−íc bÞ thiÕu thèn. Ta hao binh mßn søc, th× c¸c n−íc ch− hÇu sÏ nh©n dÞp næi lªn chèng ta. NÕu vËy, th× dï ng−êi kh«n ngoan mÊy còng kh«ng thÓ cøu v·n ®−îc. VËy nªn, dïng binh chãng lµ kh«n, ch−a bao giê cã dïng binh l©u mµ khÐo, còng ch−a bao giê cã dïng binh l©u mµ n−íc nhµ cã lîi. Cho nªn ai kh«ng biÕt hÕt nh÷ng sù tæn h¹i trong viÖc dïng binh, th× kh«ng biÕt hÕt nh÷ng sù Ých lîi trong viÖc dïng binh. Ng−êi khÐo dïng th× kh«ng ph¶i bæ sung binh lÝnh nhiÒu lÇn, kh«ng ph¶i chë l−¬ng thùc nhiÒu bËn. §Çu th× dïng cña ta, råi th× lÊy cña ®Þch mµ dïng. Nh− thÕ th× qu©n ta ®ñ l−¬ng thùc. NÕu ph¶i vËn t¶i xa, th× n−íc sÏ nghÌo vµ d©n sÏ khæ. N¬i gÇn qu©n ®éi th× vËt g× còng ®¾t ®á. §¾t ®á th× d©n ho¸ nghÌo ngÆt. D©n nghÌo nh−ng ChÝnh phñ ph¶i ®¸nh thuÕ thªm.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 561 Hao binh tèn cña th× 10 nhµ d©n nghÌo hÕt 7 nhµ. Xe ngùa sóng èng th× 10 phÇn háng mÊt 6. VËy nªn ng−êi t−íng giái cèt lÊy l−¬ng thùc cña ®Þch mµ dïng. 1 t¹ g¹o cña ®Þch b»ng 20 t¹ g¹o cña ta. Cho nªn muèn cho binh lÝnh ta h¨ng h¸i giÕt ®Þch, th× ph¶i lµm cho hä tøc giËn ®Þch. Muèn cho hä ra søc tranh lÊy cña ®Þch, th× th−ëng hä. ThÝ dô: b¾t ®−îc 10 chiÕc xe cña ®Þch, th× th−ëng ng−êi b¾t ®−îc chiÕc xe ®Çu hÕt. §em cê ta c¾m lªn xe ®Þch ph©n phèi nã lén víi xe ta. §èi tï binh th× ®·i hä tö tÕ cho hä theo vµo qu©n ®éi ta. ThÕ gäi lµ: ®¸nh th¾ng ®Þch th× ta cµng m¹nh thªm. Cho nªn dïng binh quý th¾ng lîi chãng. Kh«ng quý kÐo dµi. Mét ng−êi t−íng biÕt dïng binh lµ kÎ gi÷ g×n sinh mÖnh cña d©n, lµ ng−êi lµm chñ sù an nguy cña n−íc. N¨m lêi dÆn cña «ng T«n Tö: 1- Qu¶n lý ®«ng ng−êi còng ph¶i rµnh m¹ch nh− qu¶n lý Ýt ng−êi. 2- Lóc b×nh thêi còng ph¶i cÈn thËn nh− lóc cã ®Þch. 3- Lóc ra trËn th× kh«ng nghÜ ®Õn sù sèng cña m×nh. 4- §¸nh th¾ng trËn råi còng ph¶i cÈn thËn nh− khi míi ra trËn. 5- MÖnh lÖnh th× ph¶i râ rµng mµ l¹i v¾n t¾t.

562 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG III ®¸NH B»NG M¦U Ch−¬ng nµy chñ tr−¬ng b»ng m−u, kh«ng dïng ®Õn binh mµ th¾ng ®−îc ®Þch nh©n. Vµ nãi sù biÕt râ søc ta, biÕt râ søc ®Þch lµ mét ®iÒu rÊt quan träng. PhÐp dïng binh, gi÷ toµn n−íc ®Þch mµ ta th¾ng lîi lµ khÐo nhÊt. Ph¸ tan n−íc ®Þch chØ lµ khÐo thø hai. Gi÷ toµn qu©n ®éi ®Þch mµ ta th¾ng, lµ khÐo nhÊt. Ph¸ tan qu©n ®éi ®Þch mµ ta th¾ng, chØ lµ khÐo thø hai. Cho nªn ®¸nh h¬n tr¨m trËn, kh«ng ph¶i lµ giái nhÊt. Giái nhÊt lµ kh«ng ph¶i ®¸nh mµ qu©n ®Þch ph¶i thua. Cho nªn dïng binh giái nhÊt, lµ ®¸nh b»ng m−u. Thø hai lµ ®¸nh b»ng ngo¹i giao. Thø ba míi lµ ®¸nh b»ng binh. V©y thµnh mµ ®¸nh lµ kÐm nhÊt. V©y thµnh th× ph¶i chuÈn bÞ rÊt l©u, v©y ®¸nh nhiÒu ngµy, hao binh tæn søc, mµ cã khi kh«ng lÊy ®−îc thµnh. §ã lµ mét sù tai h¹i to. (Nh− qu©n §øc v©y thµnh Xtalingr¸t mµ kh«ng lÊy ®−îc mµ tõ ®ã bÞ thÊt b¹i ®Õn cïng). Cho nªn khÐo dïng binh th× th¾ng ®−îc qu©n ®Þch mµ kh«ng ph¶i ®¸nh. LÊy ®−îc thµnh ®Þch mµ kh«ng ph¶i v©y. Huû ®−îc n−íc ®Þch mµ kh«ng ph¶i ®¸nh l©u. VËy nªn kh«ng hao tèn binh lÝnh mµ th¾ng lîi hoµn toµn. §ã lµ phÐp ®¸nh b»ng m−u.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 563 Cho nªn phÐp dïng binh: lóc ®¸nh thµnh, søc ta gÊp 10 ®Þch, th× v©y nã, gÊp n¨m th× ®¸nh nã. GÊp hai th× chia hai mÆt ®¸nh nã. Lóc ®¸nh n¬i kh¸c: søc ngang nhau th× ®¸nh. Ta kÐm ®Þch th× gi÷. Ta kÐm qu¸, th× tr¸nh nã. Cho nªn, nÕu søc ta kÐm ®Þch mµ cø ®¸nh liÒu th× ch¾c thÊt b¹i. T−íng lµ kÎ gióp n−íc. T−íng giái (®ñ c¶: trÝ, tÝn, nh©n, dòng, nghiªm) th× n−íc m¹nh. T−íng xoµng th× n−íc hÌn. Cho nªn do n¨m ®iÒu mµ biÕt sù th¾ng lîi: 1- T−íng biÕt cã thÓ ®¸nh vµ kh«ng thÓ ®¸nh. 2- T−íng biÕt c¸ch dïng chñ lùc vµ bé phËn cña bé ®éi. 3- Trªn d−íi ®ång lßng. 4- Ta lu«n lu«n chuÈn bÞ ®Ó chê dÞp ®Þch kh«ng chuÈn bÞ. 5- T−íng giái mµ chóa cho t−íng réng quyÒn. Cho nªn: biÕt søc ta, biÕt søc ®Þch th× tr¨m trËn ®Òu th¾ng. BiÕt søc ta, mµ kh«ng biÕt søc ®Þch th× mét th¾ng mét b¹i. Kh«ng biÕt ta, kh«ng biÕt ®Þch th× trËn nµo còng thua.

564 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG IV QU¢N H×NH (H×nh trong lµ lý luËn. H×nh ngoµi lµ thùc hµnh). T−íng giái, th× tr−íc lµm cho ®Þch kh«ng thÓ th¾ng ta, kh«ng thÓ lµm ta nhÊt ®Þnh th¾ng ®−îc ®Þch. Cho nªn nãi r»ng: th¾ng lîi cã thÓ biÕt ®−îc mµ kh«ng thÓ lµm ®−îc. (V× dÞp tèt ch−a ®Õn, ta kh«ng thÓ kÐo nã ®Õn. §iÒu kiÖn ch−a muåi, ta kh«ng thÓ b¶o nã muåi). §Þch kh«ng thÓ th¾ng ta v× ta biÕt gi÷. Ta cã thÓ th¾ng ®Þch lµ v× ta biÕt ®¸nh. Søc ch−a ®ñ, th× gi÷. Søc cã thõa, th× ®¸nh. Gi÷ khÐo th× nh− giÊu kÝn d−íi 10 líp ®Êt. §¸nh giái th× nh− hµnh ®éng trªn chÝn tÇng giêi. Cho nªn gi÷ th× ch¾c, mµ ®¸nh th× th¾ng. Ta tr«ng thÊy sù th¾ng lîi mµ ai còng tr«ng thÊy ®−îc, thÕ ch−a ph¶i lµ tuyÖt giái. Ta th¾ng mµ ai còng cho lµ ®¸ng th¾ng, thÕ ch−a ph¶i lµ tuyÖt kh«n. V× kh«ng cÇn søc m¹nh míi nhÊc næi sîi l«ng. Kh«ng cÇn m¾t tá míi tr«ng thÊy mÆt trêi. Kh«ng cÇn tai nhanh míi nghe ®−îc tiÕng sÊm. Ng−êi t−íng giái th× th¾ng kÎ ®Þch nã ®· s½n dÔ th¾ng råi, cho nªn th¾ng mµ kh«ng cã tiÕng t¨m. Cho nªn th¾ng lµ v× kh«ng lÇm. KÎ kh«ng lÇm th× ch¾c th¾ng, v× hä th¾ng kÎ ®Þch nã ®· s½n b¹i råi. Cho nªn t−íng giái th× tr−íc ®øng vµo ®Þa vÞ kh«ng b¹i, mµ kh«ng bá qua dÞp mµ lµm cho ®Þch b¹i. Cho nªn, qu©n ®éi th¾ng lîi lµ v× hä ch¾c th¾ng råi hä míi ra ®¸nh. Qu©n ®éi thÊt b¹i th× ra ®¸nh råi míi cÇu th¾ng.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 565 Ng−êi t−íng giái th× lu«n lu«n gi÷ ®¹o ®øc, vµ lu«n lu«n chuÈn bÞ. Cho nªn hä cã thÓ ®Þnh sù th¾ng, b¹i. (§¹o ®øc lµ: ®ång cam ®ång khæ, tµi chÝnh c«ng khai, huÊn luyÖn kh«n khÐo, kû luËt nghiªm minh. Th−ëng ph¹t c«ng b×nh. ChuÈn bÞ lµ: bao giê binh bÞ còng chuÈn bÞ ®Çy ®ñ lu«n). Binh ph¸p cã: 1- Lµ ®o: (XÐt ®Þa h×nh hiÓm b»ng, gÇn xa ®Ó quyÕt ®Þnh c¸ch ®¸nh). 2- Lµ l−ìng: (XÐt mÆt trËn réng hÑp dµi v¾n ®Ó ph©n phèi c¸c thø binh). 3- §Õm: (Do ®Þa thÕ mµ ®Þnh sè binh nhiÒu hay Ýt). 4- Lµ c©n: (Do sù ®Õm mµ c©n nh¾c søc ta vµ søc ®Þch). 5- Lµ th¾ng: (Do 4 ®iÒu trªn mµ ®Æt kÕ ho¹ch ®Ó tranh lÊy th¾ng lîi). Cho nªn h×nh cña qu©n th¾ng lîi, nh− lÊy 1 t¹ mµ c©n víi 1 ®ång. H×nh qu©n thÊt b¹i, th× nh− lÊy 1 ®ång mµ c©n víi 1 t¹. Sù tiÕn c«ng cña mét ng−êi t−íng giái, th× nh− th¸o n−íc xuèng 1 c¸i th¸c cao mÊy ngh×n th−íc. §ã lµ qu©n h×nh.

566 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG V ThÕ cña binh (Ch−¬ng nµy nãi: ChiÕn ®Êu chØ cã hai phÝa. Kú binh lµ bé ®éi phô thuéc, chÝnh binh lµ bé ®éi chñ lùc. Ph¶i khÐo dïng hai phÝa ®ã, ®Ó ph¸t triÓn tµi n¨ng cña qu©n ta). ChØ huy ®«ng ng−êi, còng dÔ dµng nh− chØ huy Ýt ng−êi, ®ã lµ do ph©n sè, (ph©n sè lµ thø líp chiÕn ®Êu vµ c¸ch ph©n phèi qu©n ®éi. DÔ dµng lµ v× kÕ ho¹ch râ rµng, chiÕn thuËt gi¶n ®¬n). §¸nh víi ®«ng ng−êi còng nh− ®¸nh víi Ýt ng−êi, lµ do trèng cê (theo s¾c cê tiÕng trèng mµ tiÕn tho¸i). Cã thÓ khiÕn ba qu©n x«ng vµo trËn ®Þch mµ kh«ng thÊt b¹i, lµ do khÐo dïng kú binh vµ chÝnh binh. Qu©n ta ®Õn ®©u ®Òu nh− lÊy ®¸ chäi vµo trøng, lµ do søc m¹nh cña ta vµ søc yÕu cña ®Þch. §em chñ lùc mµ ®¸nh. Dïng kú binh mµ th¾ng. Cho nªn khÐo dïng kú binh, th× v« cïng nh− giêi ®Êt, kh«ng hÕt nh− s«ng ngßi, sau råi l¹i tr−íc nh− mÆt giêi mÆt gi¨ng, tö råi l¹i sinh nh− Xu©n H¹ Thu §«ng. TiÕng chØ cã n¨m thø, khÐo biÕn ho¸ th× nghe kh«ng biÕt mÊy m−¬i thø. S¾c chØ cã n¨m mÇu, khÐo biÕn ho¸ thµnh kh«ng biÕt mÊy m−¬i mÇu. Mïi chØ cã n¨m gièng, khÐo biÕn ho¸ th× nªn kh«ng biÕt mÊy m−¬i vÞ. ThÕ binh chØ cã ChÝnh (lµ trùc tiÕp) vµ Kú (lµ gi¸n tiÕp). KhÐo biÕn ho¸ th× v« cïng. Kú sinh chÝnh, chÝnh l¹i sinh kú, nh− tuÇn hoµn kh«ng cã chç hë, ai mµ lµm cho nã cïng ®−îc.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 567 N−íc ch¶y m¹nh th× ®¸ còng tr«i, ®ã lµ v× ®óng ThÕ. Chim diÒu, chim c¾t cã m−u, mµ lµm gÉy cæ gµ, cæ thá, lµ v× mæ ®óng TiÕt. Cho nªn ng−êi t−íng giái th× c¸i thÕ hiÓm, c¸i tiÕt nhanh. ThÕ, th× nh− cung d−¬ng. TiÕt, th× nh− nÈy cß. §¸nh lung tung mµ kh«ng rèi lo¹n. Xoay trßn chong chãng mµ kh«ng hë han. TrÞ mµ h÷ng hê th× sinh lo¹n. Gan mµ h÷ng hê th× sinh nh¸t. M¹nh mµ h÷ng hê th× sinh yÕu. TrÞ vµ lo¹n lµ sinh ra bëi ph©n sè. Gan vµ nh¸t lµ sinh ra bëi ThÕ. M¹nh vµ yÕu lµ do ®Þa h×nh vµ qu©n h×nh. Cho nªn kÎ khÐo måi ®Þch, th× hä tá h×nh g× ®Þch còng theo. Hä cho g× ®Þch còng lÊy. Hä lÊy lîi ®Ó måi ®Þch. Hä ®em binh ®Ó chê ®Þch. Cho nªn t−íng giái th× biÕt chän ng−êi mµ gi÷ ThÕ. V× vËy nªn hä chän ®−îc ThÕ tèt. §−îc ThÕ tèt, th× ®¸nh víi ®Þch nh− xoay gç víi ®¸. Gç víi ®¸ khi yªn th× nã tÜnh, khi nguy th× nã ®éng. Vu«ng th× n»m, trßn th× nã l¨n. Cho nªn lóc ®¸nh ®Þch, th× ThÕ nh− l¨n ®¸ trßn xuèng dèc nói cao mÊy ngh×n th−íc. §ã lµ binh ThÕ.

568 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG VI CHç M¹NH Vµ CHç YÕU Lóc chiÕn ®Êu, quý ®øng vµo ®Þa vÞ chñ ®éng ®¸nh vµo chç yÕu vµ tr¸nh chç m¹nh cña ®Þch, th× th¾ng. Ta ®Õn tr−íc mµ chê ®Þch th× khoÎ. §Õn sau mµ ra ®¸nh, th× mÖt. Cho nªn t−íng giái th× kÐo ®Þch ®Õn chø kh«ng ®Ó ®Þch kÐo ta ®Õn. Cã thÓ kÐo ®Þch ®Õn, lµ v× ta lÊy lîi måi nã. Cã thÓ khiÕn cho ®Þch kh«ng ®Õn, lµ v× ta lÊy h¹i däa nã. Cho nªn, ®Þch khoÎ mµ ta cã thÓ lµm cho nã mÖt. §Þch no, mµ ta cã thÓ lµm cho nã ®ãi. §Þch yªn mµ ta cã thÓ lµm cho nã ®éng. Ta ®ãn n¬i ®Þch ch¾c ®i qua. Ta ®i qua n¬i ®Þch kh«ng ®Ó ý. Ta ®i ngh×n dÆm mµ kh«ng mÖt, lµ v× ®i n¬i kh«ng cã ng−êi. Cho nªn ®¸nh mµ ch¾c lÊy ®−îc, v× ta ®¸nh chç ®Þch kh«ng gi÷. Gi÷ mµ gi÷ ®−îc bÒn, lµ v× ta gi÷ n¬i ®Þch kh«ng ®¸nh. Cho nªn ta khÐo ®¸nh, th× ®Þch kh«ng biÕt ®©u mµ gi÷. Ta khÐo gi÷ th× ®Þch kh«ng biÕt ®©u mµ ®¸nh. Ta ph¶i kh«n khÐo ®Õn nçi kh«ng h¬i kh«ng t¨m. Cho nªn ta cã thÓ cÇm m¹ng ®Þch trong tay ta. Ta tiÕn mµ ®Þch kh«ng chèng næi, v× ta x«ng vµo chç yÕu cña nã. Ta tho¸i mµ ®Þch kh«ng theo kÞp lµ v× ta ®i nhanh. Cho nªn lóc ta muèn ®¸nh, th× tuy ®Þch gi÷ trong thµnh cao hµo s©u, nã còng ph¶i ra ®¸nh, v× ta ®¸nh vµo chç nã cÇn ph¶i cøu. Khi ta kh«ng muèn ®¸nh, th× dï ta v¹ch ®Êt mµ gi÷, ®Þch còng kh«ng cã thÓ ®¸nh, v× nã kh«ng biÕt ta ë ®©u.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 569 Cho nªn, ta râ ®Þch mµ ®Þch kh«ng râ ta, th× ta chuyªn nhÊt mµ ®Þch ph©n t¸n. Ta chuyªn 1 chç, mµ ®Þch ph©n 10 n¬i, thÕ lµ ta 10 ®¸nh l¹i ®Þch 1, thÕ lµ ta nhiÒu ®¸nh l¹i ®Þch Ýt. Ta nhiÒu ®Þch Ýt, th× ta ch¾c th¾ng ®Þch ch¾c thua. Ta muèn ®¸nh n¬i nµo, ®Þch kh«ng biÕt: kh«ng biÕt th× ph¶i phßng bÞ nhiÒu n¬i. Nã phßng bÞ nhiÒu n¬i, th× ta cã thÓ ®¸nh vµo n¬i nã yÕu nhÊt. Cho nªn phßng bÞ phÝa tr−íc th× phÝa sau Ýt. Phßng bÞ phÝa sau, th× phÝa tr−íc Ýt. Phßng bÞ phÝa t¶, th× phÝa h÷u Ýt. Phßng bÞ phÝa h÷u, th× phÝa t¶ Ýt. N¬i nµo còng phßng bÞ th× n¬i nµo còng Ýt. §Þch Ýt lµ v× nã ph¶i phßng bÞ ta. Ta ®«ng lµ v× ta lµm cho ®Þch ph¶i phßng bÞ. Cho nªn, ta biÕt râ chç ta ®¸nh vµ ngµy ta ®¸nh, th× dï xa ngh×n dÆm, ta còng cã thÓ ®¸nh th¾ng. Kh«ng biÕt chç ®¸nh, kh«ng biÕt ngµy ®¸nh, th× t¶ kh«ng cøu ®−îc h÷u, h÷u kh«ng cøu ®−îc t¶, sau kh«ng cøu ®−îc tr−íc, tr−íc kh«ng cøu ®−îc sau. Huèng g× xa th× m−¬i dÆm, gÇn th× vµi dÆm, cøu lµm sao ®−îc. Cho nªn, nghiªn cøu t×nh h×nh ®Þch mµ biÕt kÕ ho¹ch ta ®óng hay kh«ng. Thö ®Þch mµ biÕt c¸i lý ®éng hay tÜnh. XÐt râ ®Þa thÕ mµ biÕt chç tö hay sinh. Xung ®ét nhá mµ thö søc ®Þch thõa hay thiÕu. Cho nªn binh h×nh khÐo tét bùc, ®Õn nçi kh«ng cã h×nh. Kh«ng cã h×nh tÝch, th× mËt th¸m giái còng dß kh«ng ra, ®Þch nh©n giái còng m−u kh«ng ®−îc. Do h×nh mµ ta ®em qu©n ®Õn chç th¾ng, mµ qu©n ta kh«ng biÕt. Ai còng biÕt c¸i h×nh ta th¾ng, song kh«ng ai biÕt c¸i h×nh v× ®ã mµ lµm nªn th¾ng. Cho nªn: c¸ch chiÕn th¾ng kh«ng nªn dïng ®i dïng l¹i 2, 3 lÇn. Song nh©n ®Þch mµ biÕn ho¸ th× v« cïng. H×nh cña binh còng nh− h×nh cña n−íc. N−íc bá chç cao mµ ch¶y vµo chç thÊp. Binh tr¸nh chç m¹nh mµ ®¸nh vµo chç hÌn. N−íc tuú h×nh ®Êt mµ ch¶y. Binh tuú thÕ ®Þch mµ th¾ng. Cho nªn binh kh«ng cã thÕ nhÊt ®Þnh, còng nh− n−íc kh«ng cã h×nh nhÊt ®Þnh.

570 Hå CHÝ MINH TOµN TËP BiÕt nh©n thÕ ®Þch, biÕn ho¸ ®Ó tranh lÊy th¾ng lîi, gäi lµ thÇn. Cho nªn, kim méc thuû ho¶ thæ, sinh nhau l¹i kh¾c nhau. Xu©n H¹ Thu §«ng th× lu«n lu«n thay ®æi. Ngµy cã khi dµi khi v¾n. Th¸ng cã th¸ng tö th¸ng sinh. C¸ch chiÕn ®Êu còng biÕn ho¸ v« cïng nh− vËy.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 571 CH¦¥NG VII QU¢N TRANH T−íng v©ng mÖnh chóa, tËp hîp qu©n ®éi, cïng ®Þch ®èi diÖn mµ ë, kh«ng g× khã b»ng qu©n tranh. Khã t¹i n¬i biÕt lÊy ®−êng quanh lµm ®−êng th¼ng, biÕt ®æi sù khã kh¨n thµnh sù Ých lîi. Cho nªn, ta ®i ®−êng quanh, lÊy lîi måi ®Þch. Ta ®i sau, mµ ®i ®Õn tr−íc. ThÕ lµ biÕt c¸ch quanh vµ th¼ng. Cho nªn, qu©n tranh cã lîi, mµ còng cã nguy. Nguy lµ kÐo c¶ qu©n mµ tranh lîi, th× kh«ng kÞp. Bá qu©n mµ tranh lîi, th× mÊt cña c¶i. (Tr× träng). NÕu ®i suèt ngµy ®ªm kh«ng nghØ, ®Ó ®Õn ngoµi tr¨m dÆm mµ tranh lîi, th× nhiÒu t−íng sÜ sÏ bÞ ®Þch cÇm tï; kÎ m¹nh ®i tr−íc, ng−êi yÕu ®i sau, th× 10 phÇn chØ mét phÇn ®Õn. §i 50 dÆm ®Ó tranh lîi, th× ng−êi th−îng t−íng sÏ bÞ vµ chØ nöa sè binh ®i ®Õn. §i 10 dÆm mµ tranh lîi, th× ba phÇn binh, chØ hai phÇn ®i ®Õn. VËy nªn qu©n ®éi kh«ng cã vËn t¶i th× chÕt. Kh«ng cã l−¬ng thùc th× chÕt. Kh«ng cã tÝch tr÷ th× chÕt. Lîi lµ: t−íng giái ph¶i lùa dÞp mµ lµm. Ch−a biÕt m−u m« cña c¸c n−íc, th× kh«ng thÓ ngo¹i giao. Kh«ng biÕt râ h×nh thÕ rõng nói s«ng ngßi th× kh«ng thÓ hµnh qu©n. Kh«ng cã ng−êi ®−a ®−êng th× kh«ng ®−îc ®Þa lîi. Cho nªn, viÖc binh cèt dïng m−u mÑo dèi tr¸ lµm gèc. LÊy lîi mµ ®éng. LÊy ph©n hîp lµm biÕn ho¸.

572 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Cho nªn khi mau th× nh− giã, lóc chËm th× nh− nói rõng. Khi ®¸nh th× nh− löa. Khi ®øng th× v÷ng nh− nói ®¸. BiÕn ho¸ th× nh− ngµy ®ªm. Khi ®éng th× nh− sÊm sÐt. BiÕt râ c¸i kÕ quanh th¼ng, th× th¾ng. §ã lµ phÐp qu©n tranh. Nãi kh«ng nghe kh¾p nªn ph¶i dïng kÌn trèng. Tr«ng kh«ng thÊy kh¾p nªn ph¶i dïng cê hiÖu. KÌn trèng vµ cê hiÖu lµ ®Ó thèng nhÊt sù nghe thÊy cña mäi ng−êi. Cho nªn ®¸nh ban ®ªm th× dïng nhiÒu löa vµ trèng, ®¸nh ban ngµy th× dïng nhiÒu cê hiÖu ®Ó lµm rèi lo¹n tai m¾t cña ®Þch. Cho nªn cã thÓ lµm dôt chÝ khÝ cña qu©n ®éi vµ lµm ng· lßng cña t−íng lÜnh bªn ®Þch. Cho nªn, buæi s¸ng th× khÝ s¾c s¶o, lóc tr−a th× khÝ mÖt nhäc, ban chiÒu th× khÝ buån rÇu. Ng−êi khÐo dïng binh th× tr¸nh khÝ s¾c s¶o cña ®Þch, mµ ®¸nh vµo khÝ mÖt nhäc vµ khÝ buån rÇu cña nã. §ã lµ phÐp trÞ khÝ. Ta gi÷ trËt tù, ®Ó chê ®Þch rèi lo¹n. Ta trÊn tÜnh, ®Ó chê ®Þch x«n xao. §ã lµ phÐp trÞ t©m. Ta ë gÇn chê ®Þch ë xa tíi. Ta khoÎ ®Ó chê ®Þch mÖt nhäc. Ta ¨n no, chê ®Þch ®ãi kh¸t. §ã lµ phÐp trÞ lùc. Chí xem khinh ngän cê chØnh tÒ cña ®Þch. Chí x«ng mÆt trËn ®−êng hoµng cña ®Þch. §ã lµ phÐp trÞ biÕn. Cho nªn phÐp dïng binh, ®Þch ®ãng trªn ®åi cao, th× ta chí g−îng trÌo. §Þch trë l−ng cho cån gß, th× ta chí g−îng ch¾n. §Þch gi¶ ®ß tho¸i, ta chí ®uæi theo. §Þch ®−¬ng søc h¨ng, ta chí véi ®¸nh. §Þch kÐo qu©n vÒ n−íc nã, ta chí ®ãn l¹i. Khi v©y qu©n ®Þch, ta nªn ®Ó hë mét phÝa. Khi ®Þch cïng ®−êng ta chí ®uæi riÕt nã. §ã lµ phÐp qu©n tranh.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 573 CH¦¥NG VIII CHÝN Sù BIÕN 1. Chí ®ãng dinh ë n¬i d¬ bÈn vµ n¬i khã ®i l¹i. 2. Chí ®¸nh trËn trong n−íc trung lËp. 3. Chí dõng l¹i n¬i tuyÖt ®Þa (lµ n¬i khã n−íc, khã l−¬ng thùc, khã giao th«ng). 4. Chç bÞ v©y th× ph¶i dïng m−u tr¸nh tho¸t. 5. Chç tö ®Þa th× ph¶i liÒu ®¸nh. 6. §−êng kh«ng nªn ®i th× chí ®i ®−êng ®ã. 7. Qu©n ®éi ®Þch cã khi kh«ng nªn ®¸nh, th× chí ®¸nh. 8. Thµnh cã khi kh«ng nªn v©y. §Êt cã khi kh«ng nªn tranh. 9. MÖnh lÖnh cña chóa cã khi kh«ng nªn theo. T−íng mµ biÕt chÝn ®iÒu biÕn ho¸ ®ã, tøc lµ biÕt dïng binh. NÕu kh«ng biÕt sù Ých lîi cña chÝn ®iÒu biÕn ho¸ ®ã, th× tuy biÕt ®Þa h×nh còng kh«ng dïng ®−îc ®Þa lîi, tuy biÕt ®Þa lîi còng kh«ng biÕt khÐo dïng binh. Cho nªn ng−êi t−íng kh«n khÐo ph¶i xÐt phÝa lîi vµ phÝa h¹i trong mét viÖc. BiÕt n¾m chÆt phÝa lîi trong sù h¹i, th× hoµn thµnh ®−îc nhiÖm vô. BiÕt tr¸nh khái phÇn h¹i trong sù lîi, th× khái gÆp sù khã kh¨n. Cho nªn lÊy sù h¹i mµ buéc ng−êi ph¶i phôc ta. LÊy sù lîi mµ buéc ng−êi ph¶i theo ta. Cho nªn phÐp dïng binh: chí ch¾c r»ng ®Þch kh«ng ®Õn, nh−ng ch¾c n¬i ta cã c¸ch ®Ò phßng nã. Chí ch¾c n¬i ®Þch kh«ng ®¸nh ta, nh−ng ch¾c n¬i ta lµm cho nã kh«ng thÓ ®¸nh.

574 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Cho nªn cã n¨m ®iÒu nguy hiÓm cho ng−êi lµm t−íng: 1- LiÒu, th× hay chÕt. 2- Nh¸t, th× hay bÞ ®Þch b¾t. 3- TÝnh nãng, th× hay bÞ ®Þch lõa. 4- Qu¸ liªm, th× cã khi bÞ ®Þch lµm nhôc. 5- Qu¸ yªu d©n, cã khi bÞ phiÒn. NÕu kh«ng cÈn thËn, th× n¨m ®iÒu ®ã cã thÓ lµm h− ng−êi t−íng vµ lµm háng viÖc dïng binh.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 575 CH¦¥NG IX PHÐP HµNH QU¢N §i ®−êng nói th× nªn ®i theo khe n−íc. Chç nói mµ giao th«ng dÔ, th× chiÕm n¬i cao mµ dµn trËn. §Þch ë n¬i cao th× chí trÌo mµ ®¸nh nã. §ã lµ phÐp hµnh qu©n miÒn nói. Qua s«ng th× qua cho mau. §Þch qua s«ng, ta chê nã qua nöa s«ng råi sÏ ®¸nh nã. Chí dµn trËn trªn bê s«ng. GÇn s«ng th× ph¶i t×m chç cao vµ giao th«ng dÔ mµ dµn trËn. Qua s«ng chí ®i ng−îc dßng s«ng. §ã lµ phÐp hµnh qu©n miÒn n−íc. Qua ®Çm ph¶i ®i qua mau. NÕu cÇn ph¶i ®¸nh víi ®Þch ë vïng ®Çm, th× dùa chç cã n−íc cã cá, mµ trë l−ng cho c©y cèi. §ã lµ phÐp hµnh qu©n ë vïng ®Çm. ë ®Êt b»ng, th× phÝa h÷u nªn dùa vµo ®åi, phÝa tr−íc th× khèng chÕ c¸c tö ®Þa (chç hiÓm, cã s«ng n−íc, nói dèc, ®Þch khã tiÕn lªn), phÝa sau cã sinh ®Þa lµ chç dÔ vËn ®éng, dÔ tho¸i. §ã lµ phÐp hµnh qu©n vïng ®Êt b»ng. KhÐo dïng bèn ®Þa lîi ®ã th× th¾ng. Qu©n ®éi −a chç cao, mµ ghÐt chç thÊp. Quý chç s¸ng mµ ghÐt chç tèi. ¡n no ë tèt, binh lÝnh m¹nh khoÎ, thÕ th× ch¾c th¾ng.

576 Hå CHÝ MINH TOµN TËP N¬i cån gß ®ª ®åi, th× ®ãng dinh vÒ phÝa §«ng Nam (mïa §«ng th× Êm, mïa H¹ th× m¸t). ThÕ lµ ®Þa thÕ gióp Ých cho qu©n ®éi. Trªn nguån cã m−a, n−íc ch¶y xo¸y xuèng, ph¶i chê n−íc ®øng, ta sÏ léi qua suèi. §Êt cã mÊy thø: 1- Dèc ®øng. 2- Lßng ch¶o (thung lòng). 3- Ngôc giêi (rõng nói bao bäc, dÔ vµo khã ra nh− c¸i nhµ ngôc). 4- L−íi giêi (gai gèc mÞt mï, khã ®i l¹i, nh− mét c¸i l−íi). 5- BÉy giêi (bïn lÇy, −ít ¸t, khã ®i l¹i, nh− giêi ®Æt bÉy). 6- Hang giêi (®−êng lèi chËt hÑp, hè s©u hang nhiÒu). Nh÷ng chç nh− thÕ, th× ta nªn tr¸nh. GÇn xung quanh qu©n ®éi ta, nÕu cã chç hiÓm trë, ao giÕng, lau l¸ch, rõng nói, th× ta ph¶i lïng xÐt rÊt cÈn thËn. §ã lµ nh÷ng n¬i bän gian hay nÊp. 32 c¸ch xÐt sù ®éng tÜnh cña ®Þch: 1- GÇn ta mµ ®Þch lÆng lÏ, lµ nã cËy cã chç hiÓm. 2- Xa ta mµ ®Þch ®Õn khiªu chiÕn, lµ nã muèn måi ta tiÕn lªn. 3- §Þch cè ý ë chç dÔ bÞ ta ®¸nh, lµ nã muèn lõa ta. 4- NhiÒu c©y cèi lay ®éng, lµ ®Þch ®i ®Õn. 5- NhiÒu cá l¸ phÊt ph¬, lµ ®Þch lµm nghi binh. 6- Chim bay lªn, lµ ®Þch ®Æt phôc binh. 7- NhiÒu con thó sî ch¹y, lµ ®Þch mß vµo. 8- §Êt bôi bay cao vµ nhän lµ xe ®Þch ®Õn. 9- Bay thÊp mµ réng lµ binh ®Þch. 10- Bay rêi r¹c tõng lèi lµ ®Þch ®i lÊy cñi. 11- Bay Ýt mµ khi qua khi l¹i, lµ ®Þch ®ãng dinh. 12- §Þch ®èi víi ta ngät ngµo, mµ ®ång thêi nã thªm chuÈn bÞ, lµ nã muèn tiÕn. 13- Nã ®èi víi ta hung h¨ng vµ lµm bé tiÕn tíi, lµ nã s¾p lui. 14- Khi kh«ng mµ nã xin hoµ, lµ nã dïng m−u. 15- Xe h¹ng nhÑ cña ®Þch ch¹y tr−íc ra hai bªn lµ nã s¾p dµn trËn.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 577 16- Xe võa ch¹y, võa thóc qu©n, lµ ®Þch chùc x«ng ®¸nh ta. 17- §Þch nöa tiÕn, nöa tho¸i lµ nã måi ta. 18- Qu©n ®Þch chèng gËy mµ ®øng, lµ nã ®ãi. 19- §i lÊy n−íc mµ thß ®Çu uèng tr−íc, lµ nã kh¸t. 20- ThÊy lîi mµ kh«ng biÕt tiÕn ®Õn, lµ nã mÖt. 21- Chç nhiÒu chim ®Ëu, lµ kh«ng cã ®Þch. 22- §i ®ªm mµ hß hÐt, lµ chóng nã sî. 23- Binh lÝnh x«n xao, lµ t−íng kh«ng nghiªm. 24- Cê xÝ lén xén, lµ trËt tù lo¹n. 25- T−íng lÜnh giËn d÷, lµ nã mÖt nhäc. 26- GiÕt ngùa mµ ¨n, lµ ®Þch hÕt l−¬ng. 27- Nåi ch¶o kh«ng ®em vµo nhµ, lµ ®Þch cïng tóng. 28- T−íng nãi ngon ngät víi binh, lµ binh kh«ng phôc t−íng. 29- Hay th−ëng qu¸, lµ t−íng ®· lËn quËn. 30- Hay ph¹t qu¸, lµ t−íng ®· khèn ®èn. 31- Tr−íc hung tîn mµ sau l¹i sî qu©n lÝnh m×nh, lµ t−íng khê d¹i. 32- §Þch uý l¹o hoÆc c¶m ¬n ta, lµ nã muèn nghØ ®¸nh. §Þch khiªu chiÕn, song m·i kh«ng ®¸nh tíi, mµ còng kh«ng kÐo lui, gÆp lóc nh− thÕ, ta ph¶i xÐt cÈn thËn. Cho nªn binh kh«ng cÇn nhiÒu l¾m nÕu biÕt hîp søc ®ång lßng vµ xÐt râ t×nh h×nh cña ®Þch, th× còng th¾ng ®−îc. NÕu kh«ng xem xÐt kü vµ khinh ®Þch th× binh nhiÒu còng thÊt b¹i. Binh ch−a th©n thiÕt theo m×nh, mµ ph¹t hä th× hä kh«ng phôc. Hä kh«ng phôc th× khã dïng. Binh ®· th©n thiÕt theo m×nh, mµ ph¹t hä kh«ng sî, th× kh«ng thÓ dïng. Cho nªn, lÊy lßng th©n ¸i lµm cho hä mÕn, lÊy kû luËt nghiªm lµm cho hä phôc, th× ch¾c dïng ®−îc. MÖnh lÖnh thi hµnh h¼n hoi ®Ó d¹y chóng, th× chóng phôc. MÖnh lÖnh thi hµnh kh«ng h¼n hoi, th× chóng kh«ng phôc. MÖnh lÖnh thi hµnh h¼n hoi lµ v× ®−îc lßng chóng.

578 Hå CHÝ MINH TOµN TËP CH¦¥NG X §ÞA H×NH §Þa h×nh cã 6 thø: 1 lµ th«ng, 2 lµ qu¶i, 3 lµ chi, 4 lµ ¶i, 5 lµ hiÓm, 6 lµ xa. 1- Ta cã thÓ qua, ®Þch cã thÓ l¹i, gäi lµ th«ng. GÆp chç nh− thÕ, ta tr−íc chiÕm chç cao, më ®−êng l−¬ng thùc, ®Ó mµ ®¸nh, th× th¾ng. 2- §i qua dÔ, trë l¹i khã, gäi lµ qu¶i. GÆp chç nh− thÕ, nÕu ®Þch kh«ng chuÈn bÞ, th× ta ®¸nh, nÕu ®Þch cã chuÈn bÞ th× ta chí ®¸nh. (V× tiÕn ®¸nh th× dÔ, mµ tho¸i lui th× khã). 3- Ta ra kh«ng lîi. §Þch ra còng kh«ng lîi, gäi lµ chi, gÆp chç nh− thÕ, dï ®Þch måi ta, ta còng chí ®¸nh. Ta ph¶i måi ®Þch ra nöa chõng mµ ®¸nh th× míi lîi cho ta. 4- NÕu ta tíi tr−íc chç ¶i, th× gi÷ c¸c nÎo ®−êng mµ chê ®Þch. NÕu ®Þch tíi tr−íc ¶i mµ gi÷ c¸c nÎo ®−êng, th× ta chí ®¸nh. NÕu ®Þch kh«ng gi÷ c¸c nÎo ®−êng, th× ta ®¸nh. 5- ë ®Êt hiÓm, ta tíi tr−íc, th× gi÷ chç cao mµ chê ®Þch. NÕu ®Þch ®Õn tr−íc, th× ta kÐo ®i, chí ®¸nh. 6- §Êt xa, lµ ®Þch víi ta c¸ch nhau xa, ®¸nh th× kh«ng lîi. Ng−êi lµm t−íng ph¶i xÐt râ 6 ®Þa h×nh ®ã. Cho nªn cã 6 sù b¹i ho¹i cã thÓ x¶y ra ë trong qu©n ®éi: 1 lµ ch¹y, 2 lµ kh«ng phôc tïng, 3 lµ r· rêi, 4 lµ tan n¸t, 5 lµ rèi lo¹n, 6 lµ thÊt b¹i. 1- Lùc l−îng ngang nhau, binh khÝ 1 phÇn ®¸nh l¹i 10 phÇn ®Þch, (ch¾c lµ thua ch¹y) gäi lµ ch¹y.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 579 2- Binh m¹nh quan yÕu, binh kh«ng phôc tïng mÖnh lÖnh quan. 3- Quan m¹nh binh yÕu, kh«ng cã søc ®¸nh gäi lµ r· rêi. 4- Quan binh hên giËn v× t−íng kh«ng biÕt tµi n¨ng m×nh, gÆp ®Þch hä cø ®¸nh liÒu mµ thua. ThÕ gäi lµ tan n¸t. 5- T−íng nhót nh¸t, kh«ng nghiªm trang, d¹y dç kh«ng khÐo, thay quan ®æi lÝnh lu«n lu«n, dµn binh lén xén, gäi lµ lo¹n. 6- §em binh Ýt, ®¸nh ®Þch nhiÒu, ®em søc yÕu ®¸nh ®Þch m¹nh, kh«ng biÕt lùa chän bé ®éi ®Õn nçi thÊt b¹i. BÞ mét trong s¸u ®iÒu ®ã, nhÊt ®Þnh thÊt b¹i. Ng−êi lµm t−íng ph¶i hÕt søc chó ý. (¤ng Ng« Tö nãi: trong n−íc kh«ng hoµ thuËn, th× kh«ng thÓ ph¸i qu©n ®éi. Trong qu©n ®éi kh«ng hoµ thuËn, th× kh«ng thÓ ra trËn. Trong trËn kh«ng hßa thuËn, th× kh«ng thÓ th¾ng lîi). §Þa h×nh lµ ®Ó gióp cho binh, cho nªn tr¸ch nhiÖm cña t−íng lµ: 1- Xem xÐt ®Þa h×nh hiÓm hay b»ng, gÇn hay xa, ®Ó c©n nh¾c søc ®Þch, mµ lµm cho ta th¾ng. BiÕt râ ®iÒu ®ã mµ ®¸nh, th× th¾ng. Kh«ng biÕt râ mµ ®¸nh, th× thua. Ng−êi lµm t−íng cèt lµm trän tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Cho nªn khi tiÕn còng kh«ng cÇu danh, khi tho¸i còng kh«ng tr¸nh téi. ChØ cèt lîi d©n lîi n−íc. ThÕ lµ mét ng−êi t−íng tèt cña n−íc nhµ. 2- MÕn binh ta nh− con trÎ, cho nªn cã thÓ cïng hä x«ng pha nguy hiÓm. Th−¬ng binh lÝnh ta nh− con yªu, cho nªn khiÕn hä cïng tö sinh. ë tèt víi binh, mµ kh«ng biÕt sai khiÕn hä, yªu hä mµ kh«ng biÕt mÖnh lÖnh hä, hä l«i th«i mµ kh«ng biÕt ng¨n c¶n hä, th× ho¸ ra nh− con mÊt d¹y. VËy th× kh«ng thÓ dïng hä. 3- BiÕt binh ta cã thÓ ®¸nh, nh−ng kh«ng biÕt ®Þch cã thÓ ®¸nh hay kh«ng. ThÕ th× chØ biÕt th¾ng cã mét nöa, biÕt ®Þch cã thÓ ®¸nh nh−ng kh«ng biÕt binh ta cã thÓ ®¸nh hay kh«ng, thÕ th× chØ biÕt th¾ng mét nöa. BiÕt cã thÓ ®¸nh ®−îc ®Þch nh−ng kh«ng râ ®Þa h×nh cã thÓ ®¸nh hay kh«ng, thÕ còng chØ biÕt th¾ng mét nöa.

580 Hå CHÝ MINH TOµN TËP 4- Cho nªn biÕt dïng binh, th× ®éng mµ kh«ng rèi, tÜnh mµ kh«ng cïng. Cho nªn nãi r»ng: biÕt ta biÕt ng−êi, th¾ng ch¾c phÇn m−êi. BiÕt giêi biÕt ®Êt, th¾ng lîi n¾m ch¾c. (BiÕt søc ta, biÕt søc ®Þch, lµ ph¶i biÕt dïng thiªn thêi ®Þa lîi, th× míi th¾ng. ¤ng Khæng Minh nãi: tr−íc nhÊt cèt lÊy lßng d©n, thø hai míi cèt lÊy thµnh tr× cña ®Þch).

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 581 CH¦¥NG XI CHÝN THø §ÊT Trong phÐp dïng binh cã chÝn thø ®Êt: t¸n ®Þa, khinh ®Þa, tranh ®Þa, giao ®Þa, cï ®Þa, träng ®Þa, kû ®Þa, vi ®Þa, tö ®Þa. 1- C¸c ch− hÇu tù ®¸nh nhau trong n−íc m×nh gäi lµ t¸n ®Þa. (V× lßng binh lÝnh t¶n m¹n, kh«ng chuyªn nhÊt). T¸n ®Þa th× chí ®¸nh. (Tr−íc ph¶i lµm cho qu©n ta chÝ khÝ chuyªn nhÊt). 2- Qu©n ta vµo ®Êt ng−êi, nh−ng ch−a vµo s©u gäi lµ khinh ®Þa. (V× qu©n ta gi¸c ngé ch−a s©u). Khinh ®Þa th× chí dõng l¹i. (Ph¶i lµm cho qu©n ta gi¸c ngé s©u h¬n). 3- Ta lÊy ®−îc chç ®ã th× ta lîi. §Þch lÊy ®−îc chç ®ã th× ®Þch lîi, gäi lµ tranh ®Þa. (Nh− nh÷ng n¬i träng yÕu, bªn nµo còng muèn tranh lÊy). Tranh ®Þa th× chí ®¸nh. Ta ph¶i bao v©y phÝa sau. 4- Ta cã thÓ qua, ®Þch cã thÓ l¹i, gäi lµ giao ®Þa. (V× giao th«ng dÔ dµng). Giao ®Þa th× chí tuyÖt. Ta ph¶i gi÷ cÈn thËn. 5- §Êt trung lËp, gi¸p giíi nhiÒu n−íc. Ai ®Õn tr−íc th× ®−îc d©n thiªn h¹, gäi lµ cï ®Þa. Cï ®Þa th× ta ngo¹i giao cho khÐo. 6- Vµo s©u ®Êt ng−êi, xung quanh nhiÒu thµnh thÞ lµng m¹c, gäi lµ träng ®Þa.

582 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Träng ®Þa th× mau tranh lÊy l−¬ng thùc. 7- Chç nhiÒu rõng nói ®Çm ao hiÓm trë, gäi lµ kû ®Þa. GÆp kû ®Þa th× kÐo ®i mau. 8- §−êng vµo th× hÑp, ®i quanh co míi ®Õn. §Þch Ýt ng−êi còng cã thÓ ®¸nh ta ng−êi ®«ng, gäi lµ vi ®Þa. (Rõng nói bao v©y, tiÕn tho¸i ®Òu khã). Vi ®Þa th× ph¶i dïng m−u. Ch¾n gi÷ nh÷ng nÎo ®−êng ra vµo. 9- Chç ®ã nÕu ®¸nh mau th× sèng, kh«ng ®¸nh mau th× chÕt, gäi lµ tö ®Þa. GÆp tö ®Þa th× ph¶i kiªn quyÕt ®¸nh. Cho nªn ng−êi t−íng giái ph¶i khiÕn cho ®Þch phÝa tr−íc, phÝa sau kh«ng gióp ®−îc nhau, chç ®«ng chç Ýt, kh«ng cøu ®−îc nhau, kÎ trªn kÎ d−íi kh«ng −a nhau, quan lÝnh kh«ng −a nhau, lÝnh tr¸ng kh«ng cïng nhau ®ång t©m hiÖp lùc. Lîi cho ta th× ta ®éng. Kh«ng lîi cho ta th× ta tÜnh. NÕu qu©n ®Þch mét c¸ch chØnh tÒ kÐo ®Õn, th× ta nªn t¹m tr¸nh chñ lùc cña nã. Ta nªn tr−íc - c−íp lÊy nh÷ng chç rÊt cÇn cho nã, (nh− nh÷ng n¬i nã ®Ó kho tµng, nh÷ng ®−êng giao th«ng cña nã...) th× nã ph¶i tho¸i. ViÖc binh quý mau chãng. Ta ®i theo con ®−êng ®Þch kh«ng ngê, ®¸nh vµo chç ®Þch kh«ng phßng bÞ. Qu©n ta vµo s©u ®Êt ng−êi, th× lßng hä chuyªn nhÊt. Ta lÊy l−¬ng thùc ë n−íc ®Þch, qu©n ®éi ta ¨n no. Ta cÈn thËn nu«i d−ìng hä chí b¾t hä lao khæ qu¸ ®Ó n©ng cao khÝ lùc cña hä. Ta ®Æt kÕ ho¹ch kh«n khÐo, th×nh l×nh ®¸nh vµo qu©n ®Þch. ThÕ th× qu©n ®éi ta ai còng kh«ng sî chÕt, ai còng hÕt søc ®¸nh. HÔ qu©n lÝnh ®· ®Õn chç xung quanh ®Òu ®Þch nh©n, th× lßng hä kiªn cè. Vµo s©u ®Êt ®Þch, tinh thÇn hä bÞ rµng buéc, th× hä nhÊt trÝ ra søc ®¸nh. Cho nªn qu©n ta kh«ng chê khuyªn r¨n, mµ hä tù gi÷. Kh«ng chê dÆn dß mµ hä tù nghe. Kh«ng chê d¹y b¶o mµ hä tù th©n thiÕt víi nhau. Kh«ng chê mÖnh lÖnh mµ hä tù tin.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 583 Ta ph¶i cÊm sù mª tÝn, vµ ®Ò phßng sù tuyªn truyÒn cña ®Þch. ThÕ th× dï chÕt qu©n ta còng kh«ng muèn tho¸i. Qu©n ta kh«ng ham thõa tiÒn, kh«ng ph¶i v× hä ghÐt cña. Hä kh«ng sî chÕt, kh«ng ph¶i v× hä ghÐt sèng l©u. (Nh−ng v× kh«ng bÞ sù ham muèn vËt chÊt bã buéc, th× chÝ khÝ cµng kiªn quyÕt). Khi cã lÖnh ra ®¸nh th× nh÷ng ng−êi ®−¬ng bÞ bÖnh, còng h¨ng h¸i khãc lãc muèn theo ra trËn. Cho nªn dïng binh khÐo th× nh− con r¾n: “thèt nhiªn”. Thèt nhiªn lµ mét thø r¾n ë Th−êng S¬n. §¸nh ®Çu nã th× ®u«i nã cøu, ®¸nh ®u«i nã th× ®Çu nã cøu. §¸nh l−ng nã th× ®Çu ®u«i nã ®Òu cøu. Thö hái, cã thÓ khiÕn cho qu©n ®éi nh− con r¾n thèt nhiªn kh«ng? Cã thÓ l¾m. Ng−êi n−íc Ng« vµ ng−êi n−íc ViÖt x−a nay vÉn kh«ng −a nhau. Nh−ng hä ®i chung mét chiÕc thuyÒn gÆp c¬n sãng giã th× hä còng hÕt lßng cøu nhau, nh− tay ph¶i cøu tay tr¸i. Bëi vËy cÇn ph¶i lµm cho ng−êi yÕu còng nhÊt trÝ víi ng−êi m¹nh. Ph¶i lîi dông ®Þa thÕ ®Êt cøng còng nh− ®Þa thÕ ®Êt mÒm. (Cøng mÒm lµ gÇn xa, réng hÑp, hiÓm b»ng, sinh tö). Ng−êi lµm t−íng ph¶i yªn tÜnh kh«ng ®Ó ai dß ®−îc m×nh. Ph¶i nghiªm chÝnh, lo xa vµ lµm viÖc cã hÖ thèng. Ph¶i b−ng bÝt tai m¾t binh lÝnh, kh«ng cho hä biÕt kÕ ho¹ch cña m×nh. (Ph¶i rÊt bÝ mËt). Ph¶i th−êng thay ®æi c¸ch lµm viÖc, thay ®æi c¸ch dïng m−u, lµm cho ng−êi ta kh«ng dß ®o¸n. Ph¶i th−êng ®æi chç ë, ®æi ®−êng ®i, lµm cho ng−êi ta kh«ng biÕt ®−îc. §em qu©n ra trËn, nh− trÌo lªn t−êng cao råi cÊt cÇu thang. §em qu©n vµo ®Êt ®Þch, th× nh− nÈy cß sóng, (nghÜa lµ kiªn quyÕt tiÕn tíi, kh«ng nghÜ ®Õn gië vÒ). Nh− lïa bÇy dª, ®em ®i th× ®i, ®em l¹i th× l¹i, hä kh«ng biÕt lµ ®i ®©u. §em qu©n ®Õn chç nguy hiÓm lµ viÖc cña t−íng. VËy nªn t−íng cÇn ph¶i hiÓu râ chÝn sù biÕn ®æi cña ®Þa thÕ, ph¶i hiÓu râ lóc nµo nªn tiÕn, lóc nµo nªn tho¸i. Ph¶i hiÓu râ t©m lý cña ng−êi. Qu©n

584 Hå CHÝ MINH TOµN TËP ®éi ta vµo ®Êt ng−êi vµo c¹n th× lßng hä rêi r¹c, vµo s©u th× lßng hä nhÊt trÝ. Cho nªn lóc bÞ v©y th× hä ra søc chèng cù, bÊt ®¾c dÜ th× hä ra søc ®¸nh, bÞ bøc th× hä liÒu. Qu©n ®éi giái, ®¸nh n−íc lín th× qu©n ®Þch kh«ng tËp trung ®−îc; ra oai víi ®Þch, th× bÇu b¹n nã kh«ng nhãm häp ®−îc. Cho nªn ta lÊy ®−îc thµnh vµ huû ®−îc n−íc ®Þch. Th¨ng th−ëng rÊt réng r·i, mÖnh lÖnh rÊt nghiªm ngÆt, chØ huy ba qu©n còng nh− sai khiÕn 1 ng−êi. B¶o hä lµm viÖc, chí nãi nhiÒu lêi. Cho hä biÕt lîi, chí nãi ®Õn h¹i. NÐm vµo chç mÊt, th× hä míi cßn. H·m vµo chç chÕt, th× hä míi sèng. §Èy vµo chç h¹i, hä míi lµm nªn th¾ng lîi. Cho nªn trong viÖc dïng binh, ta gi¶ ®ß theo ý cña ®Þch, nh−ng ta ra søc theo mét ph−¬ng h−íng, th× ta cã thÓ ngh×n dÆm ph¸ ®Þch. ThÕ th× gäi lµ khÐo lµm th× thµnh c«ng. VËy nªn khi ®· ®Þnh dïng binh, th× phong to¶ c¸c lèi giao th«ng, huû c¸c giÊy th«ng hµnh, kh«ng qua l¹i víi ®Þch n÷a, ta tù söa so¹n c«ng viÖc. §Þch më hÐ cöa ¶i, th× ta lËp tøc x«ng vµo. Tr−íc ta tranh lÊy nh÷ng n¬i quan träng cña ®Þch, (nh− cöa bÓ, thµnh tr×,...), mét mÆt th× ta lu«n lu«n dù bÞ cïng ®Þch quyÕt chiÕn. Cho nªn ban ®Çu th× lÆng lÏ nh− ng−êi con g¸i t¬. Khi ®Þch më cöa th× ta nhanh chãng nh− thá rõng, ®Þch kh«ng trë tay kÞp.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 585 CH¦¥NG XII PHÐP §¸NH B»NG LöA §¸nh b»ng löa cã n¨m c¸ch: 1- §èt ng−êi. 2- §èt n¬i ®Þch ®Ó ®å ®¹c. 3- §èt vËn t¶i cña ®Þch. 4- §èt kho tµng cña ®Þch. 5- §èt dinh tr¹i cña ®Þch. Dïng löa ph¶i theo thiªn thêi vµ ®Þa lý. §èt löa ph¶i cã m¸y mãc vµ tµi liÖu. Nhen löa ph¶i xem th× giê vµ ngµy th¸ng. Th× giê lµ lóc kh« r¸o. Ngµy, th¸ng lµ theo ng«i sao Kþ ë phÝa §«ng Nam, sao BÝch ë phÝa §«ng B¾c, sao Dùc, sao ChÈn ë T©y Nam. (Bèn ng«i sao Êy chØ râ ngµy nµo giã thæi ph−¬ng h−íng nµo). Ph¶i theo n¨m thø ho¶ c«ng biÕn ho¸ mµ tiÕp øng: 1- Löa ch¸y phÝa trong, th× ngoµi ph¶i tiÕp øng mau. 2- Löa ch¸y mµ qu©n ®Þch vÉn lÆng lÏ, th× ta ph¶i chê, chí ®¸nh véi. 3- Löa ch¸y rÊt m¹nh, ta xÐt cã thÓ ®¸nh th× ®¸nh, kh«ng thÓ ®¸nh th× chí ®¸nh. 4- NÕu cã thÓ ®èt dinh tr¹i phÝa ngoµi cña ®Þch th× ®èt, kh«ng cÇn chê cã néi øng. 5- Löa ch¸y trªn giã, ta chí tiÕn ®¸nh d−íi giã. Ban ngµy giã l©u. Ban ®ªm giã chãng.

586 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Qu©n ®éi ph¶i biÕt c¸ch biÕn ho¸ cña n¨m thø löa mµ gi÷ g×n. Cho nªn lÊy löa mµ ®¸nh th× s¸ng, lÊy n−íc mµ ®¸nh th× m¹nh. NÕu ®¸nh ®−îc trËn mµ kh«ng mau mau thu lÊy kÕt qu¶, th× kh«ng tèt. V× hao phÝ søc ng−êi, søc cña h− kh«ng. Cho nªn ng−êi lµm t−íng ph¶i tÝnh tr−íc. Kh«ng cã lîi th× ta chí ®éng. Kh«ng ch¾c th¾ng, th× chí dïng binh, kh«ng ®Õn nguy c¬, th× chí chiÕn tranh. Chóa kh«ng nªn v× giËn mµ ®éng viªn. T−íng kh«ng nªn v× c¨m khai chiÕn. Lîi cho n−íc th× ta hµnh ®éng. Kh«ng lîi cho n−íc th× th«i. GiËn cã khi l¹i vui. C¨m cã khi l¹i hoµ, nh−ng n−íc mÊt th× kh«ng l¹i cßn, ng−êi chÕt th× kh«ng l¹i sèng. Cho nªn chóa vµ t−íng ph¶i hÕt søc cÈn thËn. §ã lµ c¸ch yªn n−íc nhµ vµ toµn qu©n ®éi.

phÐp dïng binh cña «ng t«n tö 587 CH¦¥NG XIII DïNG TRINH TH¸M §em binh m−êi mu«n, ®i ®¸nh ngh×n dÆm, hao søc d©n, tèn cña n−íc, mçi ngµy mÊt ngh×n vµng. Trong ngoµi rén rÞp, ¨n giã n»m m−a, 70 v¹n gia ®×nh mÊt c«ng ¨n viÖc lµm. Gi÷ nhau mÊy n¨m ®Ó tranh th¾ng lîi trong mét ngµy. NÕu v× tiÕc tiÒn mµ kh«ng biÕt râ t×nh h×nh cña ®Þch, th× khê l¾m. NÕu vËy th× kh«ng ®¸ng lµm t−íng, kh«ng biÕt dïng binh, kh«ng bao giê th¾ng. Cho nªn chóa hiÒn t−íng giái, ®¸nh th× th¾ng lîi, thµnh c«ng h¬n ng−êi, lµ v× biÕt tr−íc. Muèn biÕt tr−íc kh«ng ph¶i nhê quû thÇn, kh«ng ph¶i do bãi to¸n. Muèn biÕt th× ph¶i cã ng−êi ®i do th¸m cho râ t×nh h×nh cña ®Þch. Cho nªn cã n¨m c¸ch dïng trinh th¸m: 1- H−¬ng th¸m lµ dïng ng−êi lµng lµm trinh th¸m. (Còng cã thÓ xÐt lêi chuyÖn trß vµ c¸ch cö ®éng cña d©n trong lµng mµ suy ®o¸n t×nh h×nh cña ®Þch). 2- Néi gi¸n lµ mua chuéc quan lÝnh cña ®Þch lµm trinh th¸m cho ta. 3- Ph¶n gi¸n lµ lîi dông bän trinh th¸m cña ®Þch. 4- Tö gi¸n lµ ta gi¶ lµm lé kÕ ho¹ch, khiÕn cho thÊu ®Õn tai ®Þch. 5- Sinh gi¸n lµ nh÷ng ng−êi trinh th¸m th−êng cña ta. Cho nªn, trong qu©n ®éi, kh«ng ai th©n b»ng trinh th¸m, kh«ng ai ®−îc th−ëng nhiÒu b»ng trinh th¸m, kh«ng viÖc g× bÝ mËt b»ng trinh th¸m.