Hồ Chí Minh toàn tập - Tập 3

338 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 32 D¹ TóC LONG TUYÒN B¹ch thiªn “song m·” bÊt ®×nh ®Ò, D¹ v·n th−êng th−êng “ngò vÞ kª”; S¾t l·nh thõa c¬ lai gi¸p kÝch, C¸ch l©n h©n thÝnh hiÓu oanh ®Ò. §£M NGñ ë LONG TUYÒN1) Suèt ngµy “®«i ngùa”2) kh«ng ngõng vã, §ªm ®Õn, l¹i tõng nÕm mãn “gµ n¨m vÞ”3); RÖp vµ rÐt thõa c¬ x«ng vµo tËp kÝch, Mõng nghe xãm bªn, chim oanh hãt b¸o s¸ng. “§«i ngùa” ngµy ®i ch¼ng nghØ ch©n, Mãn “gµ n¨m vÞ”, tèi th−êng ¨n; Thõa c¬ rÐt, rÖp x«ng vµo ®¸nh, Oanh sím, mõng nghe hãt xãm gÇn. NAM TR¢N - HUÖ CHI dÞch _______________ 1) Long TuyÒn: tªn huyÖn, thuéc tØnh Qu¶ng T©y, mét ®Þa ®iÓm gi÷a Thiªn B¶o vµ §iÒn §«ng (ND). 2) §«i ngùa (song m·): xe cã hai ngùa kÐo mµ ng−êi quyÒn quý x−a kia th−êng dïng; ch÷ “®«i ngùa” ë ®©y dïng víi ý hµi h−íc ®Ó chØ ®«i ch©n t¸c gi¶ (ND). 3) Gµ n¨m vÞ (ngò vÞ kª): mãn ¨n sang, ë ®©y dïng víi ý hµi h−íc chØ ®«i ch©n bÞ xiÒng trÐo, gièng nh− ë hiÖu ¨n th−êng trÐo ch©n gµ ®Ó nÊu mãn “gµ n¨m vÞ” (ND).

nhËt ký trong tï 339 Bµi 33 §IÒN §«NG Mçi xan nhÊt uyÓn c«ng gia chóc, §ç tö th× th× t¹i th¸n hu; B¹ch ph¹n tam nguyªn bÊt c©u b·o, T©n nh− quÕ d· mÔ nh− ch©u. §IÒN §¤NG1) Mçi b÷a ®−îc mét b¸t ch¸o cña nhµ n−íc, C¸i bông lu«n lu«n than phiÒn; C¬m kh«ng ba ®ång ch¼ng ®ñ no, Cñi ®¾t nh− quÕ, g¹o nh− ch©u. Ch¸o tï mçi b÷a chia l−ng b¸t, C¸i bông lu«n lu«n rªn rØ sÇu; C¬m nh¹t ba ®ång ¨n ch¼ng ®ñ, Cñi th× nh− quÕ, g¹o nh− ch©u. NAM TR¢N HOµNG TRUNG TH¤NG dÞch _______________ 1) §iÒn §«ng: mét ®Þa ®iÓm trªn ®−êng bé tõ TÜnh T©y ®i Nam Ninh (ND).

340 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 34 S¬ §¸O THI£N B¶O NGôC NhËt hµnh ngò thËp tam c«ng lý, ThÊp tËn y quan, ph¸ tËn hµi; TriÖt d¹ hùu v« an thôy xø, XÝ khanh th−îng to¹ ®·i triªu lai. MíI §ÕN NHµ LAO THI£N B¶o1) Ngµy ®i n¨m m−¬i ba c©y sè, ¦ít hÕt mò ¸o, r¸ch hÕt giµy; Suèt ®ªm l¹i kh«ng cã chç ngñ yªn, Ngåi trªn hè xÝ ®îi trêi s¸ng. N¨m m−¬i ba dÆm, mét ngµy trêi, ¸o mò −ít ®Çm, dÐp t¶ t¬i; L¹i khæ th©u ®ªm kh«ng chèn ngñ, Ngåi trªn hè xÝ ®îi ban mai. HUÖ CHI dÞch _______________ 1) Kh«ng hiÓu sao bµi th¬ nµy l¹i xÕp sau bµi §iÒn §«ng, cã lÏ lµ håi øc vÒ qu·ng ®−êng ®i tõ TÜnh T©y ®Õn Thiªn B¶o (BT).

nhËt ký trong tï 341 B¶n dÞch kh¸c: Ngµy cuèc n¨m m−¬i ba cét sè, ¦ít ®Çm mò ¸o, r¸ch b−¬m giµy; Th©u ®ªm l¹i ch¼ng n¬i yªn giÊc, Ngåi trÊn cÇu tiªu, ®îi s¸ng ngµy. KH¦¥NG H÷U DôNG - NGUYÔN SÜ L¢M dÞch

342 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 35 N¹N H÷U CHI TH£ TH¸M GIAM Qu©n t¹i thiÕt song lý, ThiÕp t¹i thiÕt song tiÒn; T−¬ng cËn t¹i chØ xÝch, T−¬ng c¸ch tù thiªn uyªn; KhÈu bÊt n¨ng thuyÕt ®Ých, ChØ l¹i nh·n truyÒn nghiªn (ng«n); VÞ ng«n lÖ dÜ m·n, T×nh c¶nh ch©n kh¶ liªn! Vî NG¦êI B¹N Tï §ÕN NHµ LAO TH¡M CHåNG Chµng ë trong song s¾t, ThiÕp ë ngoµi song s¾t; GÇn nhau chØ tÊc gang, Mµ c¸ch nhau trêi vùc; MiÖng kh«ng thèt lªn lêi, ChuyÓn lêi nhê khoÐ m¾t; Ch−a nãi n−íc m¾t trµn, T×nh c¶nh thËt ®¸ng th−¬ng!

nhËt ký trong tï 343 Anh ë trong song s¾t, Em ë ngoµi song s¾t; GÇn nhau chØ tÊc gang, Mµ c¸ch nhau trêi vùc; MiÖng nãi ch¼ng nªn lêi, ChØ cßn nhê khoÐ m¾t; Ch−a nãi, lÖ tu«n trµn, C¶nh t×nh ®¸ng th−¬ng thËt! NAM TR¢N - HOµNG TRUNG TH¤NG dÞch

344 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 36 C¸C B¸O: HOAN NGH£NH UY KI §¹I HéI §ång thÞ Trung Quèc h÷u, §ång thÞ yÕu phã Du; Qu©n vi täa th−îng kh¸ch, Ng· vi giai h¹ tï; §ång thÞ ®¹i biÓu d·, §·i ngé hå huyÒn thï? Nh©n t×nh ph©n l·nh nhiÖt, Tù cæ thuû ®«ng l−u! C¸C B¸O §¡NG TIN: HéI HäP LíN HOAN NGH£NH UY Ki1) Cïng lµ b¹n Trung Hoa, Cïng ph¶i ®i Trïng Kh¸nh2); _______________ 1) Uy Ki: tøc Wendell Willkie, ®¹i biÓu Mü trong phe §ång minh chèng ph¸t xÝt, ®i th¨m Trïng Kh¸nh. Lóc «ng ®i qua §Ö tø chiÕn khu Qu¶ng T©y, nhµ ®−¬ng côc tæ chøc héi häp chiªu ®·i. BÊy giê t¸c gi¶ lµ ®¹i biÓu cña ViÖt Nam §éc lËp ®ång minh, còng lµ ®ång minh cña Trung Quèc chèng NhËt. Nh−ng giíi cÇm quyÒn ë Trïng Kh¸nh l¹i b¾t giam Ng−êi (BT). 2) Trïng Kh¸nh: cßn cã tªn lµ Du, mét phñ thuéc tØnh Tø Xuyªn, n¬i ChÝnh phñ Trung Hoa D©n quèc ®ãng thêi chèng NhËt (BT).

nhËt ký trong tï 345 Anh lµ kh¸ch ngåi trªn, T«i lµ tï d−íi thÒm; Cïng lµ ®¹i biÓu c¶, §èi ®·i sao qu¸ kh¸c biÖt? Thãi ®êi th−êng ph©n Êm l¹nh, Tõ x−a n−íc vÉn ch¶y vÒ ®«ng! Còng lµ ®i Trïng Kh¸nh, Còng lµ b¹n Trung Hoa; Anh, lµm kh¸ch trªn s¶nh, T«i, th©n tï d−íi nhµ; Cïng lµ ®¹i biÓu c¶, Khinh träng sao kh¸c xa? Thãi th−êng chia Êm l¹nh, VÒ ®«ng n−íc ch¶y mµ! NAM TR¢N dÞch

346 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 37 Tù MIÔN Mét h÷u ®«ng tµn tiÒu tôy c¶nh, T−¬ng v« xu©n no·n ®Ých huy hoµng; Tai −¬ng b¶ ng· lai ®oµn luyÖn, Sö ng· tinh thÇn c¸nh khÈn tr−¬ng. Tù KHUY£N M×NH Kh«ng cã c¶nh mïa ®«ng tiªu ®iÒu rÐt m−ít, SÏ kh«ng cã mïa xu©n Êm ¸p huy hoµng; Tai −¬ng rÌn luyÖn ta, KhiÕn cho tinh thÇn ta cµng thªm h¨ng h¸i. VÝ kh«ng cã c¶nh ®«ng tµn, Th× ®©u cã c¶nh huy hoµng ngµy xu©n; NghÜ m×nh trong b−íc gian tru©n, Tai −¬ng rÌn luyÖn tinh thÇn thªm h¨ng. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 347 Bµi 38 D· C¶NH Ng· lai chi th× hoµ th−îng thanh, HiÖn t¹i thu thu b¸n di thµnh; Xø xø n«ng d©n nhan ®íi tiÕu, §iÒn gian sung m·n x−íng ca thanh. C¶NH §åNG NéI Lóc ta ®Õn lóa cßn xanh, Nay vô gÆt ®· xong mét nöa; N¬i n¬i n«ng d©n mÆt mµy hín hë, Ruéng ®ång trµn ®Çy tiÕng ca h¸t. Tíi ®©y khi lóa cßn con g¸i, GÆt h¸i h«m nay qu¸ nöa råi; Kh¾p chèn n«ng d©n c−êi hín hë, §ång quª vang dËy tiÕng ca vui. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Khi ta míi ®Õn cßn xanh lóa, Vô gÆt b©y giê nöa ®· xong; Kh¾p chèn n«ng d©n c−êi hín hë, C©u ca tiÕng h¸t rén trªn ®ång. NGUYÔN SÜ L¢M dÞch

348 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 39 CHóC THAN Lé bµng thô ¶nh l−¬ng ©m h¹, NhÊt duyÖn mao l− thÞ “töu l©u”; L·nh chóc, b¹ch diªm cung thùc phæ, Hµnh nh©n qu¸ thö t¹m ®×nh l−u. HµNG CH¸O D−íi bãng c©y r©m m¸t bªn ®−êng, Mét tóp lÒu tranh: Êy lµ “tiÖm r−îu”; Ch¸o nguéi vµ muèi tr¾ng lµm thµnh thùc ®¬n, Kh¸ch ®i ®−êng qua ®©y t¹m dõng nghØ. Ven ®−êng nÊp d−íi bãng lïm c©y, Mét tóp lÒu tranh: “tiÖm r−îu” ®©y; Nµo mãn ch¸o hoa vµ muèi tr¾ng, §−êng xa, kh¸ch t¹m nghØ n¬i nµy. NAM TR¢N - HUÖ CHI dÞch

nhËt ký trong tï 349 Bµi 40 QU¶ §øC NGôC Giam phßng d· thÞ tiÓu gia ®×nh, Sµi, mÔ, du, diªm tù kû doanh; Mçi c¸ lung tiÒn nhÊt c¸ t¸o1), Thµnh thiªn chö ph¹n d÷ ®iÒu canh. NHµ LAO QU¶ §øC2) Phßng giam còng lµ mét gia ®×nh nhá, G¹o, cñi, dÇu, muèi, ®Òu tù m×nh lo s¾m; Tr−íc mçi phßng giam lµ mét bÕp, Suèt ngµy thæi c¬m vµ nÊu canh. Nhµ lao mµ gièng tiÓu gia ®×nh, G¹o, cñi, muèi, dÇu tù s¾m sanh; Tr−íc mçi phßng giam bµy mét bÕp, Suèt ngµy lôi hôi víi c¬m, canh. HUÖ CHI dÞch _______________ 1) Nguyªn b¶n lµ c¸o. Trong lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt, t¸c gi¶ ®· söa l¹i lµ t¸o (ND). 2) Qu¶ §øc: tªn huyÖn, thuéc tØnh Qu¶ng T©y, trªn l−u vùc s«ng H÷u Giang, mét ®Þa ®iÓm tiÕp sau §iÒn §«ng (ND).

350 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 41 LONG AN L−U Së TR−ëNG BiÖn sù nhËn ch©n L−u së tr−ëng, Nh©n nh©n t¸n tông nhÜ c«ng b×nh; V¨n tiÒn l¹p mÔ ®« c«ng bè, Can tÞnh tï lung h¶o vÖ sinh. Së TR¦ëNG LONG AN1) Hä L¦U Së tr−ëng hä L−u gi¶i quyÕt c«ng viÖc thËn träng, ®óng ®¾n, Mäi ng−êi ®Òu khen «ng c«ng b»ng; §ång tiÒn, h¹t g¹o ®Òu c«ng bè, Nhµ lao s¹ch sÏ hîp vÖ sinh. Lµm viÖc ®óng thay L−u së tr−ëng Ai ai còng b¶o b¸c c«ng b×nh; §ång tiÒn, b¸t g¹o ®Òu c«ng bè, S¹ch sÏ, lao tï rÊt vÖ sinh. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Long An: mét phñ thuéc tØnh Qu¶ng T©y, mét ®Þa ®iÓm trªn s«ng H÷u Giang. Tõ Qu¶ §øc, t¸c gi¶ bÞ gi¶i chÕch xuèng phÝa nam vµ däc theo s«ng H÷u Giang ®Õn Nam Ninh (ND).

nhËt ký trong tï 351 Bµi 42 - 43 T¶O GI¶I I NhÊt thø kª ®Ò d¹ vÞ lan, QuÇn tinh ñng nguyÖt th−íng thu san; Chinh nh©n dÜ t¹i chinh ®å th−îng, Nghªnh diÖn thu phong trËn trËn hµn. II §«ng ph−¬ng b¹ch s¾c dÜ thµnh hång, U ¸m tµn d− nhÊt t¶o kh«ng1); No·n khÝ bao la toµn vò trô, Hµnh nh©n thi høng hèt gia nång! _______________ 1) C©u nµy ch÷a l¹i theo nguyªn b¶n. Nh−ng chóng t«i vÉn ngê t¸c gi¶ viÕt nhÇm ch÷ t¶o lµ quÐt thµnh ch÷ t¶o lµ sím. Vµ c©u th¬ U ¸m tµn d− t¶o nhÊt kh«ng (bãng ®ªm cßn u ¸m ®· bÞ quÐt s¹ch) nh− b¶n in n¨m 1960 lµ ®óng v¨n ph¸p h¬n (BT).

352 Hå CHÝ MINH TOµN TËP GI¶I §I SíM I Gµ g¸y mét lÇn, ®ªm ch−a tµn, Chßm sao n©ng vÇng tr¨ng lªn ®Ønh nói mïa thu; Ng−êi ®i xa ®· cÊt b−íc trªn ®−êng xa, Giã thu t¸p mÆt tõng c¬n tõng c¬n l¹nh lÏo. II Ph−¬ng ®«ng mµu tr¾ng chuyÓn thµnh hång, Bãng ®ªm cßn r¬i rít sím ®· hÕt s¹ch; H¬i Êm bao la kh¾p vò trô, Ng−êi ®i thi høng bçng thªm nång. I Gµ g¸y mét lÇn ®ªm chöa tan, Chßm sao n©ng nguyÖt v−ît lªn ngµn; Ng−êi ®i cÊt b−íc trªn ®−êng th¼m, R¸t mÆt, ®ªm thu, trËn giã hµn. II Ph−¬ng ®«ng mµu tr¾ng chuyÓn sang hång Bãng tèi ®ªm tµn, sím s¹ch kh«ng; H¬i Êm bao la trïm vò trô, Ng−êi ®i, thi høng bçng thªm nång. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 353 Bµi 44 §åNG CHÝNH (ThËp nhÊt nguyÖt nhÞ nhËt) §ång ChÝnh chÝnh ®ång B×nh M· ngôc, Mçi xan nhÊt chóc ®ç kh«ng kh«ng; Thuû hoµ quang tuyÕn hÈn sung tóc, NhËt nhËt hoµn khai l−ìng thø lung. §åNG CHÝNH1) (Ngµy 2 th¸ng 11) Nhµ lao §ång ChÝnh gièng hÖt nhµ lao B×nh M·,2) Mçi b÷a mét b¸t ch¸o, bông th−êng rçng kh«ng; N−íc vµ ¸nh s¸ng th× ®Çy ®ñ, Mçi ngµy cßn hai lÇn më cöa buång giam. B×nh M· thÕ nµo §ång ChÝnh vËy, B÷a l−ng b¸t ch¸o bông cån cµo; N−íc vµ ¸nh s¸ng th× d− dËt, Ngµy l¹i hai lÇn më cöa lao. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) §ång ChÝnh: mét huyÖn thuéc tØnh Qu¶ng T©y, mét ®Þa ®iÓm trªn ®−êng tõ Long An ®i Nam Ninh däc theo s«ng H÷u Giang (BT). 2) B×nh M·: mét trÊn ë T©y bé Khu tù trÞ d©n téc Choang tØnh Qu¶ng T©y, bªn bê s«ng H÷u Giang, lµ n¬i ®ãng cña C¸ch mÖnh uû viªn héi §iÒn §«ng. Nay lµ huyÖn lþ §iÒn (BT).

354 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 45 N¹N H÷U §ÝCH CHØ BÞ Cùu quyÓn, t©n th− t−¬ng bæ xuyÕt, ChØ chiªn do no·n qu¸ v« chiªn; Ngäc sµng cÈm tr−íng nh©n tri phñ, Ngôc lý høa ®a nh©n bÊt miªn? CHIÕC CH¡N GIÊY CñA NG¦êI B¹N Tï QuyÓn cò, s¸ch míi cïng båi ch¾p l¹i, Ch¨n giÊy cßn Êm h¬n kh«ng cã ch¨n; Ng−êi trªn gi−êng ngäc tr−íng gÊm cã biÕt ch¨ng, Trong ngôc bao nhiªu ng−êi kh«ng ngñ? QuyÓn x−a, s¸ch míi båi thªm Êm, Ch¨n giÊy cßn h¬n ch¼ng cã ch¨n; Tr−íng gÊm, gi−êng ngµ, ai cã biÕt? Trong tï bao kÎ ngñ kh«ng an? NAM TR¢N - B¡NG THANH dÞch B¶n dÞch kh¸c: S¸ch x−a vë míi khÐo ®em båi, Ch¨n giÊy h¬n kh«ng ®· h¼n råi; Gi−êng ngäc mµn thªu ai cã thÊu, Trong lao kh«ng ngñ biÕt bao ng−êi. HOµNG NG¢N dÞch

nhËt ký trong tï 355 Bµi 46 D¹ L·NH Thu th©m v« nhôc diÖc v« chiªn, Sóc h×nh cung yªu bÊt kh¶ miªn; NguyÖt chiÕu ®×nh tiªu t¨ng l·nh khÝ, Khuy song B¾c §Èu dÜ hoµnh thiªn. §£M L¹NH §ªm cuèi thu kh«ng ®Öm còng kh«ng ch¨n, N»m co c¼ng cong l−ng vÉn kh«ng ngñ ®−îc; Tr¨ng soi khãm chuèi tr−íc s©n cµng t¨ng thªm khÝ l¹nh, Nhßm qua cöa sæ, sao B¾c §Èu ®· ngang trêi. §ªm thu kh«ng ®Öm còng kh«ng ch¨n, Gèi qu¾p, l−ng cßng, ngñ ch¼ng an; Khãm chuèi tr¨ng soi cµng thÊy l¹nh, Nhßm song, B¾c §Èu ®· n»m ngang. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Cuèi thu ch¨n ®Öm còng ®Òu kh«ng, Co qu¾p n»m mµ ngñ ch¼ng xong; S©n chuèi tr¨ng soi thªm l¹nh lÏo, Ngang trêi, B¾c §Èu hiÖn ngoµi song. TRÇN §¾C THä dÞch

356 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 47 BANG HØnh tý tr−êng long hoµn nhiÔu tr−íc, UyÓn nh− ngo¹i quèc vò hu©n quan; Hu©n quan ®Ých thÞ kim ti tuyÕn, Ng· ®Ých ma th»ng nhÊt ®¹i ®oan. D¢Y TRãI Rång dµi1) quÊn quanh c¼ng ch©n vµ c¸nh tay, Gièng hÖt d©y tua quan vâ n−íc ngoµi; D©y tua quan vâ lµ t¬ kim tuyÕn, Cßn cña ta lµ mét sîi thõng gai lín. Rång quÊn vßng quanh ch©n víi tay, Tr«ng nh− quan vâ ®ñ tua, ®ai; Tua ®ai quan vâ b»ng kim tuyÕn, Tua cña ta lµ mét cuén gai. NAM TR¢N - B¡NG THANH dÞch _______________ 1) Rång dµi: nguyªn v¨n lµ tr−êng long, tøc sîi d©y trãi, t¸c gi¶ gäi mét c¸ch hµi h−íc (ND).

nhËt ký trong tï 357 B¶n dÞch kh¸c: Rång dµi vßng quÊn kh¾p ch©n tay, Quan vâ n−íc ngoµi th¾ng bé ®©y; Quan vâ ®eo tua kim tuyÕn thËt, Cßn ta, quÊn mét cuén thõng ®ay! HUÖ CHI dÞch

358 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 48 L¹C LIÔU NHÊT CHÝCH NHA NhÜ ®Ých t©m t×nh ng¹nh th¶ c−¬ng, BÊt nh− l·o thiÖt nhuyÔn nhi tr−êng; Tßng lai d÷ nhÜ ®ång cam khæ, HiÖn t¹i ®«ng t©y c¸c nhÊt ph−¬ng. RôNG MÊT MéT CHIÕC R¡NG TÝnh t×nh anh r¾n rái vµ kiªn c−êng, Ch¼ng mÒm vµ dµi nh− l·o l−ìi; Tr−íc nay vÉn cïng anh chung ngät bïi, cay ®¾ng, B©y giê ph¶i xa nhau, ng−êi mét ph−¬ng. Cøng r¾n nh− anh ch¼ng kÐm ai, Ch¼ng nh− l·o l−ìi dÎo vµ dµi; Ngät bïi cay ®¾ng tõng chia sÎ, Nay kÎ ch©n m©y, kÎ cuèi trêi. TRÇN §¾C THä dÞch

nhËt ký trong tï 359 Bµi 49 LONG AN - §åNG CHÝNH1) Thö gian thæ ®Þa qu¶ng nhi bÇn, Së dÜ nh©n d©n kiÖm th¶ cÇn; ThÝnh thuyÕt kim xu©n phïng ®¹i h¹n, ThËp ph©n thu ho¹ch l−ìng tam ph©n. LONG AN - §åNG CHÝNH Vïng nµy ruéng ®Êt réng nh−ng c»n cçi, V× thÕ nh©n d©n tiÕt kiÖm vµ siªng n¨ng; Nghe nãi mïa xu©n n¨m nay gÆp ®¹i h¹n, M−êi phÇn chØ thu ho¹ch ®−îc vµi ba phÇn. Vïng ®©y tuy réng, ®Êt kh« c»n, V× thÕ nh©n d©n kiÖm l¹i cÇn; Nghe nãi xu©n nay trêi ®¹i h¹n, M−êi phÇn thu ho¹ch chØ ®«i phÇn. NAM TR¢N - B¡NG THANH dÞch _______________ 1) Bµi nµy trong c¸c lÇn in tr−íc xÕp trªn bµi §ång ChÝnh, lÇn nµy chuyÓn xuèng cho ®óng víi nguyªn b¶n vµ Long An - §ång ChÝnh lµ lêi nhËn xÐt cña t¸c gi¶ vÒ c¶ hai vïng Long An vµ §ång ChÝnh, chø kh«ng ph¶i trªn con ®−êng tõ Long An ®Õn §ång ChÝnh (BT).

360 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 50 NHAI TH−îNG Nhai th−îng nh©n tranh kh¸n H¸n gian, H¸n gian d÷ ng· b¶n v« can; V« can nh−ng thÞ hiÒm nghi ph¹m, Sö ng· t©m trung gi¸c ®iÓm hµn. TR£N §¦êNG PHè Trªn ®−êng phè mäi ng−êi tranh nhau xem H¸n gian, H¸n gian vèn ch¼ng liªn can g× víi ta; Nh−ng kh«ng liªn can mµ vÉn lµ ng−êi tï bÞ t×nh nghi, KhiÕn lßng ta c¶m thÊy cã chót ghª l¹nh. Ngoµi phè tranh nhau xem H¸n gian, H¸n gian, ta vèn thùc v« can; V« can vÉn bÞ nghi lµ cã, Thùc khiÕn lßng ta l¹nh tíi gan. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 361 Bµi 51 Lé TH−îNG HÜnh tý tuy nhiªn bÞ khÈn bang, M·n s¬n ®iÓu ng÷ d÷ hoa h−¬ng; Tù do l·m th−ëng v« nh©n cÊm, L¹i thö chinh ®å gi¶m tÞch l−¬ng. TR£N §¦êNG MÆc dï ch©n tay bÞ trãi chÆt, Nh−ng ®Çy nói chim hãt vµ hoa th¬m; Tù do th−ëng ngo¹n, kh«ng ai cÊm ®−îc, Nhê thÕ, ®−êng xa còng bít qu¹nh hiu. MÆc dï bÞ trãi ch©n tay, Chim ca rén nói, h−¬ng bay ng¸t rõng; Vui say, ai cÊm ta dõng, §−êng xa, ©u còng bít chõng qu¹nh hiu. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: DÉu trãi ch©n tay ®Õn ngÆt nghÌo, Kh¾p rõng h−¬ng ng¸t víi chim kªu; Tù do th−ëng ngo¹n, ai ng¨n ®−îc, C« qu¹nh ®−êng xa, vîi Ýt nhiÒu. HUÖ CHI dÞch

362 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 52 TR−NG BINH GIA QUYÕN Lang qu©n nhÊt khø bÊt håi ®Çu, Sö thiÕp khuª trung ®éc b·o sÇu; §−¬ng côc kh¶ liªn d− tÞch mÞch, ThØnh d− lai t¹m tró lao tï. GIA QUYÕN NG¦êI BÞ B¾T LÝNH1) Chµng ra ®i kh«ng trë vÒ, §Ó thiÕp chèn buång the mét m×nh «m sÇu; Nhµ ®−¬ng côc ý h¼n th−¬ng thiÕp c« qu¹nh, Nªn mêi thiÕp ®Õn ë t¹m nhµ tï. BiÒn biÖt anh ®i kh«ng trë l¹i, Buång the tr¬ träi, thiÕp «m sÇu; Quan trªn xãt nçi em c« qu¹nh, Nªn l¹i mêi em t¹m ë tï! NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Trong bµi nµy, t¸c gi¶ ch©m biÕm viÖc b¾t lÝnh cña chÝnh quyÒn T−ëng Giíi Th¹ch. Tuy gäi lµ “®i lÝnh cøu n−íc”, nh−ng thùc chÊt chØ lµ ®Ó b¶o vÖ nhµ cÇm quyÒn, nªn phÇn ®«ng nh©n d©n bá trèn kh«ng chÞu ®i. §Ó ®èi phã l¹i, chÝnh quyÒn ®· dïng thñ ®o¹n b¾t vî vµo ngåi tï thay (BT).

nhËt ký trong tï 363 Bµi 53 GI¶I TRµo NgËt c«ng gia ph¹n, tró c«ng phßng, Qu©n c¶nh lu©n ban khø hé tßng; Ngo¹n thuû du s¬n tuú së thÝch, Nam nhi ®¸o thö diÖc hµo hïng!1) PHA TRß ¡n c¬m nhµ n−íc, ë nhµ c«ng, LÝnh qu©n c¶nh thay phiªn nhau ®i hé vÖ; D¹o nói ch¬i s«ng tuú ý thÝch, Lµm trai ®Õn thÕ còng hµo hïng! ¡n c¬m nhµ n−íc, ë nhµ c«ng, LÝnh tr¸ng thay phiªn ®Õn hé tßng; Non n−íc d¹o ch¬i tïy së thÝch, Lµm trai nh− thÕ còng hµo hïng! V¡N TRùC - V¡N PHôNG dÞch _______________ 1) C©u cuèi bµi nµy lÊy tõ c©u th¬ cuèi bµi th¬ NgÉu thµnh cña nhµ th¬ vµ nhµ triÕt häc Nho gi¸o Tr×nh H¹o ®êi Tèng: Phó quý bÊt d©m, bÇn tiÖn l¹c, Nam nhi ®¸o thö diÖc hµo hïng. NghÜa lµ: Giµu sang kh«ng ham muèn, nghÌo hÌn vÉn vui, Lµm trai ®Õn thÕ còng hµo hïng (ND).

364 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 54 V·NG NAM NINH ThiÕt th»ng ng¹nh thÕ ma th»ng nhuyÔn, Bé bé ®inh ®ang ho·n béi thanh; Tuy thÞ hiÒm nghi gi¸n ®iÖp ph¹m, Nghi dung kh−íc t−îng cùu c«ng khanh. §I NAM NINH XÝch s¾t cøng ®· thay thõng gai mÒm, B−íc mçi b−íc leng keng nh− tiÕng ngäc; Tuy lµ ng−êi tï bÞ t×nh nghi gi¸n ®iÖp, Nh−ng bé d¹ng l¹i gièng vÞ c«ng khanh ngµy tr−íc. H«m nay xiÒng s¾t thay d©y trãi, Mçi b−íc leng keng tiÕng ngäc rung; Tuy bÞ t×nh nghi lµ gi¸n ®iÖp, Mµ nh− khanh t−íng vÎ ung dung. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 365 Bµi 55 - 56 C¶NH BINH §¶M TR− §åNG HµNH I C¶nh sÜ ®¶m tr− ®ång lé tÈu, Tr− do nh©n ®¶m, ng· nh©n khiªn; Nh©n nhi ph¶n tiÖn − tr− tö, Nh©n vÞ nh©n v« tù chñ quyÒn! II ThÕ th−îng thiªn t©n hoµ v¹n khæ, M¹c nh− thÊt kh−íc tù do quyÒn! NhÊt ng«n nhÊt ®éng bÊt tù chñ, Nh− ng−u, nh− m·, nhËm nh©n khiªn.

366 Hå CHÝ MINH TOµN TËP C¶NH BINH KHI£NG LîN CïNG §I I C¶nh binh khiªng lîn ®i cïng ®−êng, Lîn th× ng−êi khiªng, ta ng−êi d¾t; Ng−êi l¹i bÞ coi rÎ h¬n lîn, ChØ v× ng−êi kh«ng cã quyÒn tù chñ. II Trªn ®êi ngh×n v¹n ®iÒu cay ®¾ng, Kh«ng g× cay ®¾ng b»ng mÊt quyÒn tù do; Mçi lêi nãi, mçi hµnh ®éng ®Òu kh«ng ®−îc tù chñ, MÆc cho ng−êi d¾t nh− tr©u, nh− ngùa. I Khiªng lîn, lÝnh cïng ®i mét lèi, Ta th× ng−êi d¾t, lîn ng−êi khiªng; Con ng−êi coi rÎ h¬n con lîn, ChØ t¹i ng−êi kh«ng cã chñ quyÒn! II Trªn ®êi ngh×n v¹n ®iÒu cay ®¾ng, Cay ®¾ng chi b»ng mÊt tù do? Mçi viÖc mçi lêi kh«ng tù chñ, §Ó cho ng−êi d¾t tùa tr©u bß! NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 367 Bµi 57 §IÖT L¹C D¹ nh−ng h¾c ¸m dÜ ®¨ng tr×nh, Lé hùu kú khu thËm bÊt b×nh; §iÖt nhËp th©m khanh nguy hiÓm thËm, H¹nh n¨ng d−îc xuÊt liÔu th©m khanh1). HôT CH¢N NG· §ªm cßn tèi mÞt ®· ph¶i lªn ®−êng, §−êng l¹i gå ghÒ, kh«ng chót b»ng ph¼ng; Hôt ch©n thôt xuèng hè s©u, nguy hiÓm qu¸, May sao ®· nh¶y ®−îc ra khái hè. Cßn tèi nh− b−ng ®· ph¶i ®i, §−êng ®i khóc khuûu l¹i gå ghÒ; Tr−ît ch©n nhì b−íc sa vµo hè, May nh¶y ra ngoµi suýt n÷a nguy! NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Nguyªn b¶n lµ tr×nh, trong lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt, t¸c gi¶ ®· söa l¹i lµ khanh (BT).

368 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 58 B¸N Lé TH¸P THUYÒN PHã UNG Thõa chu thuËn thuû v·ng Ung Ninh, HÜnh ®iÕu thuyÒn lan tù gi¶o h×nh; L−ìng ng¹n h−¬ng th«n trï mËt thËm, Giang t©m ng− phñ ®iÕu thuyÒn khinh. GI÷A §¦êNG §¸P THUYÒN §I UNG NINH1) §¸p thuyÒn xu«i dßng ®i Ung Ninh, Ch©n bÞ treo lªn giµn thuyÒn nh− téi h×nh treo cæ; Lµng xãm hai bªn s«ng thËt lµ ®«ng ®óc, Gi÷a lßng s«ng, thuyÒn c©u cña «ng chµi l−ít nhÑ. §¸p thuyÒn th¼ng xuèng huyÖn Ung Ninh, Lñng l¼ng ch©n treo tùa gi¶o h×nh; Lµng xãm ven s«ng ®«ng ®óc thÕ, ThuyÒn c©u rÏ sãng nhÑ thªnh thªnh. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Ung Ninh: tøc Nam Ninh, mét huyÖn thuéc tØnh Qu¶ng T©y, cã thÞ trÊn Nam Ninh (BT).

nhËt ký trong tï 369 Bµi 59 NAM NINH NGôC Giam phßng kiÕn tróc ®Ýnh “ma ®¨ng”, TriÖt d¹ huy hoµng chiÕu ®iÖn ®¨ng; Nh©n vÞ mçi xan duy h÷u chóc, Sö nh©n ®ç tö chiÕn c¨ng c¨ng. NHµ NGôC NAM NINH Nhµ lao x©y dùng rÊt “m«®Ðc”1), Suèt ®ªm ®Ìn ®iÖn s¸ng rùc; Nh−ng v× b÷a ¨n nµo còng chØ cã ch¸o, KhiÕn cho bông ng−êi ta cø run bÇn bËt. Nhµ lao x©y dùng kiÓu t©n thêi, §Ìn ®iÖn th©u ®ªm s¸ng rùc trêi; Nh−ng mçi b÷a ¨n l−ng b¸t ch¸o, Cho nªn c¸i bông cø rung hoµi. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) M«®Ðc (“ma ®¨ng”): tèi t©n, hiÖn ®¹i, t¸c gi¶ dïng víi ý hµi h−íc (BT).

370 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 60 N¹P MUéN Hoµn cÇu chiÕn ho¶ th−íc th−¬ng thiªn, Tr¸ng sÜ t−¬ng tranh phã trËn tiÒn; Ngôc lý nhµn nh©n nhµn yÕu mÖnh, Hïng t©m bÊt trÞ nhÊt v¨n tiÒn. BUåN BùC Löa chiÕn tranh trªn hoµn cÇu nãng ch¶y c¶ trêi xanh, Tr¸ng sÜ ®ua nhau ra mÆt trËn; Trong tï, ng−êi nhµn l¹i nhµn qu¸ ®çi, ChÝ lín mµ kh«ng ®¸ng gi¸ mét ®ång tiÒn. Tr¸ng sÜ ®ua nhau ra mÆt trËn, Hoµn cÇu löa bèc rùc trêi xanh; Trong ngôc ng−êi nhµn nhµn qu¸ ®çi, ChÝ cao mµ ch¼ng ®¸ng ®ång trinh. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 371 Bµi 61 THÝNH K£ MINH NhÜ chØ b×nh th−êng nhÊt chÝch kª, Triªu triªu b¸o hiÓu ®¹i thanh ®Ò; NhÊt thanh ho¸n tØnh quÇn lª méng, NhÜ ®Ých c«ng lao d· bÊt ®ª. NGHE Gµ G¸Y Ng−¬i chØ lµ mét chó gµ b×nh th−êng, Mçi sím, lín tiÕng g¸y ®Ó b¸o s¸ng; Mét tiÕng th«i mµ gäi tØnh giÊc méng cña d©n chóng, C«ng lao ng−¬i ch¼ng ph¶i lµ xoµng. Ng−¬i tuy chØ mét chó gµ th−êng, B¸o s¸ng, ngµy ngµy tiÕng g¸y vang; Mét tiÕng, toµn d©n bõng tØnh méng, C«ng ng−¬i ®©u cã ph¶i lµ xoµng. NAM TR¢N dÞch

372 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 62 NHÊT C¸ §æ PH¹M “NG¹NH” LIÔU Tha th©n chØ h÷u cèt bao b×, Thèng khæ c¬ hµn bÊt kh¶ chi; T¹c d¹ tha nh−ng thôy ng· tr¾c, Kim triªu tha dÜ cöu tuyÒn quy. MéT NG¦êI Tï Cê B¹C “CHÕT CøNG” Th©n h×nh anh Êy chØ cßn da bäc x−¬ng, Khæ ®au, ®ãi rÐt, kh«ng chèng ®ì næi; §ªm qua anh cßn n»m ngñ c¹nh t«i, S¸ng nay ®· vÒ chÝn suèi. Th©n anh da bäc lÊy x−¬ng, Khæ ®au, ®ãi rÐt hÕt ph−¬ng sèng råi; §ªm qua cßn ngñ bªn t«i, S¸ng nay anh ®· vÒ n¬i suèi vµng! NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Anh chØ lµn da bäc dóm x−¬ng, Khæ ®au, ®ãi rÐt søc kh«n ®−¬ng; §ªm qua cßn ngñ bªn t«i ®ã, Mµ s¸ng h«m nay ®· suèi vµng. NGUYÔN SÜ L¢M dÞch

nhËt ký trong tï 373 Bµi 63 HùU NHÊT C¸... Di, TÒ bÊt thùc Chu triÒu tóc, §æ ph¹m bÊt ngËt c«ng gia chóc; Di, TÒ ng· tö Thó D−¬ng1) s¬n, §æ ph¹m ng· tö c«ng gia ngôc. L¹I MéT NG¦êI N÷A... B¸ Di, Thóc TÒ2) kh«ng ¨n thãc nhµ Chu, Ng−êi tï cê b¹c kh«ng ¨n ch¸o nhµ n−íc; B¸ Di, Thóc TÒ chÕt ®ãi trªn nói Thó D−¬ng, Ng−êi tï cê b¹c chÕt ®ãi trong ngôc nhµ n−íc. Di, TÒ ch¼ng ¨n g¹o nhµ Chu, Tï b¹c ch¼ng ¨n ch¸o nhµ n−íc; Di, TÒ chÕt ®ãi ngµn Thó D−¬ng, Tï b¹c chÕt ®ãi trong nhµ ngôc. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Nguyªn b¶n lµ Thñ D−¬ng, trong lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt t¸c gi¶ ch÷a l¹i lµ Thó D−¬ng. Thó D−¬ng lµ tªn mét ngän nói thuéc tØnh Hµ Nam, Trung Quèc (BT). 2) B¸ Di, Thóc TÒ: con vua n−íc C« Tróc ®êi nhµ ¢n (1401 - 1122 Tr. CN), Trung Quèc. Khi Vò V−¬ng chiÕm ng«i nhµ ¢n lËp nªn nhµ Chu, B¸ Di, Thóc TÒ kh«ng chÞu ¨n g¹o nhµ Chu lªn nói Thó D−¬ng ë Èn, ¨n rau vi, råi chÕt ®ãi ë ®ã (BT).

374 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 64 CÊM Y£N (ChØ yªn ®Ých) Yªn cÊm thö gian hÈn lÖ h¹i, NhÜ yªn kiÓu nhËp tha yªn bao; §−¬ng nhiªn tha kh¶ xuy yªn ®Èu, NhÜ nh−îc xuy yªn, ph¹t thñ liªu. (Tha: ngôc ®inh d·) CÊM HóT THUèC (Thuèc l¸) ë ®©y lÖnh cÊm hót thuèc rÊt g¾t gao, Thuèc cña anh ph¶i nép vµo tói thuèc cña nã; §−¬ng nhiªn, nã cã thÓ hót thuèc b»ng tÈu, Nh−ng nÕu anh hót, bÞ ph¹t cßng tay. (Nã: lÝnh ngôc) Hót thuèc n¬i nµy cÊm g¾t gao, Thuèc anh nã tÞch, bá vµo bao; Nã th× kÐo tÈu tha hå hót, Anh hót, cßng ®©y, tay ghÐ vµo. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 375 Bµi 65 D¹ B¸N V¡N KHèC PHU ¤ h« phu qu©n, hÒ phu qu©n! Hµ cè phu qu©n cù khÝ trÇn? Sö thiÕp tßng kim hµ xø kiÕn, ThËp phÇn t©m hîp ý ®Çu nh©n. NöA §£M NGHE TIÕNG KHãC CHåNG Than «i! Chµng hìi chµng! Cí sao chµng véi l×a bá câi ®êi? KhiÕn cho thiÕp tõ nay biÕt t×m ®©u thÊy, Ng−êi b¹n ®êi m−êi phÇn t©m ®Çu ý hîp! Hìi «i, chµng hìi, hìi chµng ¬i! C¬ sù v× sao véi l¸nh ®êi? §Ó thiÕp tõ nay ®©u thÊy ®−îc, Con ng−êi t©m ý hîp m−êi m−¬i. NGUYÔN SÜ L¢M dÞch

376 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 66 HOµNG H«N Phong nh− lîi kiÕm ma s¬n th¹ch, Hµn tù tiªm phong thÝch thô chi; ViÔn tù chung thanh th«i kh¸ch bé, Môc ®ång xuy ®Þch dÉn ng−u quy. HOµNG H¤N Giã nh− g−¬m s¾c mµi ®¸ nói, RÐt nh− gi¸o nhän chÝch cµnh c©y; TiÕng chu«ng chïa xa giôc b−íc ch©n kh¸ch, TrÎ ch¨n tr©u thæi s¸o dÉn tr©u vÒ. Giã s¾c tùa g−¬m mµi ®¸ nói, RÐt nh− dïi nhän chÝch cµnh c©y; Chïa xa chu«ng giôc ng−êi nhanh b−íc, TrÎ dÉn tr©u vÒ tiÕng s¸o bay. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 377 Bµi 67 C«NG KIM Chö nhÊt oa ph¹n lôc mao tiÒn, NhÊt bån khai thuû ng©n nhÊt nguyªn; NhÊt nguyªn m·i vËt ®¾c lôc gi¸c, Ngôc trung gi¸ c¸ch ®Þnh chiªu nhiªn. TIÒN C¤NG Thæi mét nåi c¬m ph¶i s¸u hµo, Mét chËu n−íc s«i mét ®ång b¹c; Mét ®ång mua hµng chØ ®¸ng gi¸ s¸u hµo, Gi¸ c¶ trong tï ®Þnh râ nh− thÕ! Thæi mét nåi c¬m, tr¶ s¸u hµo, N−íc s«i mçi chËu, mét ®ång trao; Mét ®ång cña ®¸ng s¸u hµo chØ, Gi¸ c¶ trong tï ®Þnh râ sao! NAM TR¢N dÞch

378 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 68 THôy BÊT TR−íC NhÊt canh... nhÞ canh... hùu tam canh, TriÓn chuyÓn, båi håi, thôy bÊt thµnh; Tø, ngò canh th× tµi hîp nh·n, Méng hån hoµn nhiÔu ngò tiªm tinh. NGñ KH¤NG §¦îC Canh mét... canh hai... l¹i canh ba, Tr»n träc b¨n kho¨n kh«ng ngñ ®−îc; Canh t−, canh n¨m võa chîp m¾t, Hån méng ®· quÈn quanh n¬i ng«i sao n¨m c¸nh. Mét canh... hai canh... l¹i ba canh, Tr»n träc b¨n kho¨n, giÊc ch¼ng thµnh; Canh bèn, canh n¨m võa chîp m¾t, Sao vµng n¨m c¸nh méng hån quanh. NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: Canh mét... canh hai... l¹i canh ba, Tr»n träc, b¨n kho¨n, khã ngñ mµ; Canh bèn, canh n¨m võa chîp m¾t, Sao vµng n¨m c¸nh quyÖn hån ta. XU¢N THUû dÞch

nhËt ký trong tï 379 Bµi 69 øC H÷U TÝch qu©n tèng ng· chÝ giang t©n, VÊn ng· quy kú, chØ cèc t©n; HiÖn t¹i t©n ®iÒn dÜ lª h¶o, Tha h−¬ng ng· t¸c ngôc trung nh©n. NHí B¹N Ngµy nµo anh tiÔn t«i ®Õn bÕn s«ng, Hái t«i ngµy vÒ, trá mïa lóa míi; §Õn nay ruéng l¹i ®· cµy xong hÕt råi, N¬i ®Êt kh¸ch, t«i thµnh ng−êi trong tï. Ngµy ®i b¹n tiÔn ®Õn bªn s«ng, HÑn b¹n vÒ khi lóa ®á ®ång; Nay gÆt ®· xong, cµy ®· kh¾p, Quª ng−êi, t«i vÉn chèn lao lung. NAM TR¢N dÞch

380 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 70 THÕ N¹N H÷U MÉN T¶ B¸O C¸O §ång chu céng tÕ nghÜa nan tõ, ThÕ h÷u biªn tu b¸o c¸o th−; “Phông thö”, “®¼ng nh©n” kim thuû häc, §a ®a b¸c ®¾c c¶m ©n tõ. VIÕT Hé B¸O C¸O CHO C¸C B¹N Tï Cïng héi cïng thuyÒn gióp nhau, lÏ kh«n tõ chèi, ViÕt b¸o c¸o thay cho b¹n; Nh÷ng ch÷ “thõa lÖnh”, “chiÓu theo” nay ®Òu míi häc, ThÕ mµ ®· ®−îc nhiÒu lêi c¶m t¹. Cïng héi cïng thuyÒn nªn ph¶i gióp, ViÕt thay b¸o c¸o d¸m tõ nan; “ChiÓu theo”, “thõa lÖnh” nay võa häc, §· ®−îc bao lêi b¹n c¶m ¬n. NAM TR¢N dÞch

nhËt ký trong tï 381 Bµi 71 L¹I SANG M·n th©n hång lôc nh− xuyªn cÈm, Thµnh nhËt lao tao tùa cæ cÇm; Xuyªn cÈm, tï trung ®å quý kh¸ch, Cæ cÇm, n¹n h÷u tËn tri ©m. GHÎ Lë Xanh ®á ®Çy ng−êi nh− ¸o gÊm, Suèt ngµy sét so¹t tù g¶y ®µn; MÆc gÊm trong tï ®Òu lµ kh¸ch quý, G¶y ®µn, b¹n tï ®Òu lµ tri ©m. §Çy m×nh ®á tÝm nh− hoa gÊm, Sét so¹t lu«n tay tùa g¶y ®µn; MÆc gÊm, b¹n tï ®Òu kh¸ch quý, G¶y ®µn, trong ngôc th¶y tri ©m. V¡N TRùC - V¡N PHôNG dÞch

382 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 72 V¡N THUNG MÔ THANH MÔ bÞ thung th×, hÈn thèng khæ, Ký thung chi hËu, b¹ch nh− miªn; Nh©n sinh t¹i thÕ d· gi¸ d¹ng, Khèn n¹n thÞ nhÜ ngäc thµnh thiªn. NGHE TIÕNG GI· G¹O G¹o lóc ®ang gi·, rÊt ®au ®ín, Lóc gi· xong råi, tr¾ng tùa b«ng; Ng−êi sèng trªn ®êi còng nh− vËy, Gian nan lµ dÞp rÌn giòa m×nh thµnh ngäc. G¹o ®em vµo gi· bao ®au ®ín, G¹o gi· xong råi, tr¾ng tùa b«ng; Sèng ë trªn ®êi ng−êi còng vËy, Gian nan rÌn luyÖn míi thµnh c«ng. V¡N TRùC - V¡N PHôNG dÞch

nhËt ký trong tï 383 Bµi 73 - 74 - 75 SONG THËP NHÊT I Tßng tiÒn mçi ®¸o Song thËp nhÊt, Kû niÖm ¢u ch©u b·i chiÕn kú; Kim nhËt ngò ch©u ®ång huyÕt chiÕn, Téi kh«i tùu thÞ ¸c Nadi. II Trung Hoa kh¸ng chiÕn t−¬ng lôc t¶i, LiÖt liÖt oanh oanh cö thÕ tri; Th¾ng lîi tuy nhiªn h÷u b¶ ¸c, Nh−ng tu nç lùc ph¶n c«ng th×. III Kh¸ng NhËt tinh kú m·n ¸ ch©u, Tinh kú ®¹i tiÓu h÷u sai thï; Tinh kú ®¹i ®Ých cè tu h÷u, TiÓu ®Ých tinh kú bÊt kh¶ v«.

384 Hå CHÝ MINH TOµN TËP NGµY 11 TH¸NG 111) I Tr−íc kia, cø ®Õn 11 th¸ng 11 Lµ kû niÖm ngµy ®×nh chiÕn ë ch©u ¢u; Ngµy nay n¨m ch©u cïng huyÕt chiÕn, Téi ph¹m ®Çu sá chÝnh lµ bän Nadi2) hung ¸c. II Trung Hoa kh¸ng chiÕn ®· gÇn s¸u n¨m, Oanh liÖt vang lõng, kh¾p n¬i ®Òu biÕt; Th¾ng lîi tuy r»ng ®· n¾m ch¾c, Nh−ng vÉn ph¶i g¾ng søc lóc ph¶n c«ng. III Cê kh¸ng NhËt dËy kh¾p ch©u ¸, Cê lín, cê nhá cã kh¸c nhau; Cê lín cè nhiªn ph¶i cã, Nh−ng cê nhá còng kh«ng thÓ kh«ng cã. _______________ 1) Ngµy 11-11 (song thËp nhÊt): ngµy kû niÖm chÊm døt ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914-1918) (ND). 2) Nadi: chØ bän §øc quèc x· (ND).

nhËt ký trong tï 385 I Thuë tr−íc n¬i n¬i ®Òu kû niÖm, Mõng ngµy ®×nh chiÕn ë ch©u ¢u; N¨m ch©u nay l¹i ®ang tu«n m¸u, Bän quû Nadi téi ®øng ®Çu. II Trung Hoa kh¸ng chiÕn s¸u n¨m chÇy1) Oanh liÖt, vang lõng kh¾p ®ã ®©y; §Õn lóc ph¶n c«ng nªn cè g¾ng, MÆc dÇu th¾ng lîi n¾m trong tay. III Kh¸ng NhËt, cê bay kh¾p ¸ ch©u, Cê to, cê nhá ch¼ng ®Òu nhau; Cê to ®· h¼n lµ nªn cã, Cê nhá dï sao, thiÕu ®−îc ®©u. NAM TR¢N dÞch _______________ 1) Nguyªn v¨n: gÇn 6 n¨m. Nh©n d©n Trung Quèc b¾t ®Çu chèng cuéc x©m l−îc cña ph¸t xÝt NhËt tõ ngµy 7-7-1937 ®Õn cuèi n¨m 1942 lµ gÇn 6 n¨m (ND).

386 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bµi 76 C¶NH B¸O (ThËp nhÊt nguyÖt thËp nhÞ nhËt) §Þch c¬ h¹o ®·ng ®¸o thiªn trung, Tþ tËp nh©n d©n bµo nhÊt kh«ng; Ng· mÉn xuÊt lung tþ kh«ng tËp, Nh©n nh©n hoan hØ ®¾c xuÊt lung. B¸O §éNG (Ngµy 12 th¸ng 11) Trªn trêi m¸y bay ®Þch rÇm ré kÐo tíi, Tr¸nh oanh t¹c, nh©n d©n bá ch¹y hÕt s¹ch; Chóng t«i còng ra khái lao ®Ó tr¸nh m¸y bay, Ai nÊy mõng rì ®−îc ra ngoµi lao.

nhËt ký trong tï 387 M¸y bay ®Þch bçng ®Õn µo µo TÊt c¶ nh©n d©n ch¹y xuèng hµo, Cöa më cho tï ra l¸nh n¹n, Sæ lång, ai nÊy kho¸i lµm sao! NAM TR¢N dÞch B¶n dÞch kh¸c: M¸y bay ®Þch bçng rén kh«ng trung, Trèn nÊp, nh©n d©n ch¹y s¹ch kh«ng; Tï ph¹m còng t×m n¬i Èn nÊp, §−îc ra ngoµi ngôc, kho¸i v« cïng. HUÖ CHI dÞch