The 3rd International Joint Conference on Korean Studies and Thai Studies

89 จากการวเิ คราะหป รากฏวา ในประเดน็ แรก คอื ดานโครงสราง สามารถจาํ แนกออกไดเ ปนสองกลุม ไดแ กกลุมที่หน่งึ คอื กลุม ทนี่ าํ เสนอตวั อกั ษรท้ังชุดในคราวเดียว โดยเรียงลําดับตามหลักการของพจนานุกรม ซึ่งสอดคลอ งกับท่ี 김무림(2009) กลาววา ชื่อเรียกกับลําดับของตัวอักษรภาษาเกาหลี (ฮันกึล) มีความจําเปนอยางยิ่งโดยเฉพาะลาํ ดับของตัวอักษรนัน้ จะมีประโยชนในแงของการเรยี งลาํ ดับคําศพั ทในพจนานกุ รม และกลมุ ท่ีสอง คือกลุมท่มี กี ารจัดแบง ตวั อกั ษรและคอ ย ๆ นาํ เสนอเปน ขน้ั ตอน ซ่ึงผูวจิ ยั มองวาเหมาะสําหรบั ผเู รียนทตี่ องไดร บั ความชวยเหลือมากเปน พเิ ศษ เพราะโครงสรางในแบบทีส่ องนาจะทําใหก ารเขาถึงการเรียนรูเปนขน้ั ตอนและไมหนักจนเกินไป ซง่ึ จะกลาวถึงอีกคร้งั ในบทที่ 4 ในประเดน็ ดานเนือ้ หาน้ัน พบวามกี ารเทียบเคยี งกับระบบสทั อักษรสากล (IPA: International PhoneticAlphabet) การแสดงลาํ ดบั ขีดการเขียน และคําศพั ทท ่ใี ชสําหรับฝก อา นสวนใหญเ ปน คําศพั ทใ นภาษาเกาหลีทว่ั ไปรวมถึงคาํ ทับศัพทภ าษาตา งประเทศบา ง โดยไมค อยปรากฏรูปภาพประกอบ หรือกิจกรรมการเรียนรูอ่ืน ๆ นอกจากการฝกอานกบั กจิ กรรมการฟง และเลอื กคําศพั ทเทานั้น ซง่ึ รูปแบบกิจกรรมการเรียนรทู ่ขี าดความหลากหลายเชนน้ี สงผลกระทบหรือเปนอปุ สรรคอยา งมากตอการเรยี นรขู องผูเรยี นที่มีสมาธิสน้ั หรอื ขาดความสนใจในบทเรยี นผูวจิ ัยจึงเห็นวาควรจะพัฒนาใหหลากหลายและเกิดความนา สนใจมากยิ่งขนึ้ 3.2 การสอบถามความพึงพอใจของผูเรียนที่มีตอแบบฝกจาํ ตัวอกั ษร นอกจากการวเิ คราะหหนังสือเรียนแลว อีกขั้นตอนท่ีสําคัญก็คือการสอบถามความพึงพอใจของผูเรียนโดยตรงวา จากการทต่ี นไดเ รยี นตัวอักษรภาษาเกาหลผี า นแบบฝกจําไปแลวนัน้ เกิดความรูสกึ หรอื มคี วามพงึ พอใจมากนอยเพียงใด โดยการใชแบบสอบถามเพอื่ สอบถามความพึงพอใจของผูเรยี นท่ีมตี อแบบฝกจําตัวอักษรในหนังสอื เรียนภาษาเกาหลี และใชป ระชากรกลุม ตัวอยา งเปน นิสิตท่ีลงทะเบียนเรียนวิชาภาษาเกาหลี 1 ภาคเรียนที่ 2ปการศกึ ษา 2558 ของมหาวิทยาลยั ราชภัฏบา นสมเด็จเจา พระยา จาํ นวน 30 คน ซ่ึงผลการวิจัยปรากฏวา ระดับความพึงพอใจโดยรวมอยูที่ 2.77 จากระดับความพึงพอใจสูงสุด 5 คะแนน สะทอนใหเห็นถึงความไมเหมาะสมระหวางหนงั สอื เรยี นกบั ผูเรยี น โดยประเดน็ ทเ่ี ปนปญหามากท่ีสุด คือ จําตัวอักษรไมได สับสนในการเขียน และรสู กึ เบือ่ หนา ยในการเรยี น ซ่งึ ถอื เปนโจทยหลักของงานวิจัยชิน้ นที้ ่ตี อ งการหาแนวทางแกไข 3.3 การสาํ รวจคลงั คาํ ศพั ทเ ฉพาะในภาษาเกาหลีท่ผี เู รียนรบั รู หนง่ึ ในแนวทางแกไข คือ การเชื่อมโยงระหวางบทเรียนกับสิ่งท่ีผูเรียนรับรูเดิม โดยเฉพาะกลุมคําศัพทเฉพาะในภาษาเกาหลี เน่ืองจากหนึ่งในปจจัยที่ทําใหสังคมไทยรูจักสาธารณรัฐเกาหลีมากขึ้นก็คือการเผยแพรวัฒนธรรมเกาหลีในรูปแบบของ Korean Wave ท่ีแพรหลายไปสูประเทศตาง ๆ ท่ัวโลกในหลากหลายรูปแบบอาทิ เพลง ภาพยนตร ละคร รายการโทรทศั น สอื่ โฆษณา ฯลฯ สื่อบันเทงิ ตาง ๆ เหลาน้ีสงผลกระทบทั้งทางตรงและทางออมตอการรบั รขู องประชาชนชาวไทยเปนอยา งมากที่มาพรอ มกบั ภาษาเกาหลี ยกตัวอยางเชน หากถามผูเ รยี นวา “มะชดิ ตะ” แปลวา อะไร ผูเ รียนสวนใหญจะสามารถตอบไดโ ดยทนั ทวี าคําศัพทด ังกลาวแปลวา “อรอย”

90โดยที่ยังไมไดสอน แตผูเรียนรับรูความหมายจากสื่อโฆษณาขนมชนิดหน่ึง ซ่ึงการรับรูเดิมหรือความรูเดิมในลักษณะนส้ี ามารถตอยอดองคค วามรูในการสอนภาษาเกาหลีตอ ไปไดโดยงายและไมมีท่ีส้ินสุด ทั้งในดานของการออกเสยี ง การสรา งคาํ ศัพท และระบบโครงสรางไวยากรณ เปน ตน โดยเฉพาะในสวนของแบบฝกหัดจําตัวอักษรที่สามารถนําคําศัพทเฉพาะเหลานี้มาใชเช่ือมโยงใหผูเรียนจดจําไดดีย่ิงข้ึน อีกทั้งยังเพ่ิมความนาสนใจพรอมกับลดภาระในการจดจําคําศัพทในขั้นพ้ืนฐานของการเรียนขั้นตอนน้ีจึงเปนการรวบรวมคําศัพทเฉพาะในภาษาเกาหลีวาผูเรียนมีการรับรูเกี่ยวกับประเทศ ภาษา และวฒั นธรรมเกาหลีมากนอ ยเพยี งใด เนอ่ื งจากผูเรยี นและผูสอนตา งกม็ ีบริบททางสงั คมหรือการใชช วี ิตท่ีแตกตางกันจึงไมอาจนาํ เอาการรับรสู ว นตวั มาใชก ับผูอนื่ ได จึงจําเปนตองทําการสาํ รวจขอ มลู ดังกลา ว โดยใชก ลมุ ตัวอยางเปนนิสิตท่ีผา นการเรียนภาษาเกาหลีมาแลว ระดบั หนึ่ง ไดแ ก นิสิตทีล่ งทะเบยี นเรยี นวิชาภาษาเกาหลี 4 ภาคเรียนท่ี 2ปการศึกษา 2558 ท่ีคณะอักษรศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย จาํ นวนทง้ั สิ้น 45 คน โดยไดคลังคําศัพทเฉพาะภาษาเกาหลจี ํานวนมาก ในหลากหลายหมวดหมู ไดแก สํานวนทักทาย คําเรียกขาน สถานที่ทองเท่ียว ช่ือเมืองอาหารและเครอื่ งดื่ม ดารา นักรอง เพลง ภาพยนตร ละคร รายการโทรทัศน เครื่องสําอาง ยี่หอเคร่ืองใชไฟฟารถยนต การตูน เกม ฯลฯ และนําคําศัพทเหลาน้ีมาพัฒนาเปนสวนหน่ึงของแบบฝกจําและนําไปตรวจสอบกับผูเรยี นทีไ่ มเคยเรยี นภาษาเกาหลใี นขนั้ ตอนถดั ไป 3.4 การสอบถามเพ่ือตรวจสอบการรับรขู องผูเรยี น หลงั จากสํารวจคาํ ศัพทที่ผูเ รียนรับรูแ ลว ผูว จิ ยั ไดนาํ มาพัฒนาเปน สวนหน่ึงของแบบฝกจํา และแปลเปนภาษาไทย จากน้นั นาํ ไปสาํ รวจอีกคร้ังกบั นิสิตที่ไมเ คยเรยี นภาษาเกาหลีมากอ น เน่ืองจากจุดประสงคหลักคือการเชื่อมโยงระหวางความรูเ ดิมกับความรูใหม เพ่อื ใหก ารเรยี นมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ผูวิจัยจึงเลือกกลุมตัวอยางเปน นสิ ติ ช้นั ปท่ี 1 ทล่ี งทะเบยี นเรยี นในรายวชิ าภาษาอังกฤษเพือ่ การสือ่ สาร ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2558 ซ่ึงเปน รายวิชาศกึ ษาท่ัวไปของมหาวิทยาลัยราชภัฏบานสมเด็จเจาพระยา จํานวน 400 คน แบงเปนเพศชาย 162คน และเพศหญงิ 238 คน7 และใหต อบแบบสอบถามดังกลาวเพื่อคัดกรองคําศัพทอีกคร้ังหนึ่ง และนําไปใชเปนเนือ้ หาสาํ หรบั ทํากิจกรรมสงเสริมการเรียนรตู า ง ๆ ในแบบฝก จาํ4. ผลการวิจยั ผลท่ีไดจากงานวิจัยชนิ้ น้ี นอกจากจะไดส าํ รวจการรับรเู กี่ยวกับประเทศ ภาษา และวัฒนธรรมเกาหลีในหมูน ิสิตของมหาวิทยาลัยราชภฏั บานสมเดจ็ เจาพระยาแลว ยังไดพัฒนาแบบฝกจําตัวอักษรภาษาเกาหลีที่อาศัย 7 คาํ นวณกลุมตวั อยางประชากรโดยใชสูตรของทาโร ยามาเน (Taro Yamane) กําหนดคา ความคลาดเคลื่อนที่ 0.05โดยจํานวนนสิ ติ ของมหาวิทยาลยั ราชภัฏบานสมเด็จเจาพระยาทย่ี ังคงสภาพนิสติ นักศึกษาในปง บประมาณ 2558 มจี าํ นวน 23,923 คน แบงเปนเพศชาย 9,700 คน และเพศหญิง 14,223 คน (ขอ มูลจากสาํ นักสงเสรมิ วชิ าการและงานทะเบียนมหาวิทยาลัยราชภัฏบา นสมเดจ็ เจาพระยา)

91หลักการเชื่อมโยงกับความรูเดิมของผูเรียน ตามแนวคิดทฤษฎีการเรียนรูอยางมีความหมาย (the Theory ofMeaningful Learning) ของออซเู บล โดยแบง การนําเสนอผลการวจิ ัยออกเปนสองสว น คือ โครงสรา งแบบฝก จําตัวอักษรภาษาเกาหลี และการสรางเนอื้ หาท่ีเชอื่ มโยงกบั ความรูเดิมของผูเรียน 4.1 โครงสรา งแบบฝกจําตวั อกั ษรภาษาเกาหลี ดังทไ่ี ดก ลาวในเบ้อื งตน แลว วา “งานวจิ ัยนผี้ วู จิ ัยมุง เนนประสทิ ธผิ ลของแบบฝกจําในกลมุ ของผเู รยี นทข่ี าดทกั ษะการเรียนรภู าษาตา งประเทศ หรือขาดความเอาใจใสและความหมั่นเพียรในการจดจําตัวอักษร จึงจัดแบงโครงสรางในแตละหนวยการเรียนใหเลก็ ลงกวามาตรฐาน เพ่ือใหผูเรียนคอย ๆ เรียนรูและจดจําขอมูลทีละนอยเพ่ือใหเ กิดประสทิ ธิภาพในการจํามากยงิ่ ขน้ึ ” ผูวจิ ยั จงึ พยายามออกแบบโครงสรางใหแตละหนวยการเรียนมีเน้ือหาที่นอยกวาในงานวิจัยของ Khongpheng Sopha(2012) และ 김정숙 외(2011) และเพิ่มกิจกรรมในแตละหนว ยการเรียนใหห ลากหลายและมากขึน้ ดงั รายละเอยี ดในตารางท่ี 2 <ตารางท่ี 2> ตวั อยา งโครงสรางแบบฝก จาํ ตวั อกั ษรภาษาเกาหลีหนว ยเรยี น หวั ขอ เนือ้ หา 1 สระ 1 สระ 5 ตัว (ㅏ, ㅑ, ㅓ, ㅕ, ㅣ) และพยัญชนะ 1 ตัว (ㅇ) 2 พยญั ชนะ 1 พยญั ชนะ 5 ตัว (ㄱ, ㄴ, ㄷ, ㄹ, ㅁ) 3 สระ 2 สระ 5 ตวั (ㅗ, ㅛ, ㅜ, ㅠ, ㅡ) 4 พยญั ชนะ 4 ตวั (ㅂ, ㅅ, ㅈ, ㅎ) 5 พยัญชนะ 2 สระ 4 ตัว (ㅐ, ㅒ, ㅔ, ㅖ) 6 สระ 3 พยัญชนะ 4 ตวั (ㅋ, ㅌ, ㅍ, ㅊ) 7 สระ 7 ตัว (ㅘ, ㅚ, ㅙ, ㅝ, ㅟ, ㅞ, ㅢ) 8 พยญั ชนะ 3 พยญั ชนะ 5 ตวั (ㄲ, ㄸ, ㅃ, ㅆ, ㅉ) 9 สระ 4 เสยี งตวั สะกด เสยี ง (/k/, /n/, /t/, /l/, /m/, /p/, /ŋ/) 10 ทบทวนตัวอกั ษรทงั้ หมด พยญั ชนะ 4 ตวั สะกด แบบฝก หัดรวม 4.2 การสรา งเน้ือหาที่เช่ือมโยงกบั ความรเู ดมิ ของผูเ รียน เมื่อกําหนดโครงสรางแบบฝกจําเรียบรอยแลว ข้ันตอนท่ีสําคัญเชนกันคือ การสรางเนื้อหา รวมถึงกจิ กรรมตาง ๆ ทจ่ี ะเปน สะพานเชือ่ มระหวา งผเู รยี นกับเน้อื หาใหบรรลุวตั ถปุ ระสงค คอื สามารถในการจําตวั อักษรและการแยกแยะเสยี งได ผานทักษะดา นการส่อื สารทง้ั สี่ คอื การฟง การพูด การอาน และการเขยี น เทคนคิ การเชือ่ มโยงกบั ความรูเดิม ตามหลักทฤษฎีการเรียนรูอยางมีความหมายของออซูเบล ก็เปนอีกหนึ่งวิธที ่ีสามารถสรา งโครงขายความจาํ ใหผ เู รยี นมหี ลักยดึ ไดดกี วาการเรยี นรสู ง่ิ ใหมทัง้ หมดโดยไมไ ดใชค วามรเู ดิม

92เลย และเนื่องจากการศึกษาตวั อกั ษรเปน ข้นั ตอนแรกของการเรียนภาษาเกาหลี ซ่ึงแสดงวาผูเรียนยังไมสามารถอานภาษาเกาหลีได ความรูเดิมในบริบทนี้จึงสามารถใชรูปภาพ บริบทแวดลอมในภาษาไทยหรือคําทับศัพทภาษาตางประเทศ และยังหมายรวมถึงความรูเกี่ยวกับสาธารณรัฐเกาหลีดวย โดยในบทน้ีจะแสดงเนื้อหาท่ีเปนความรูเดิมของผูเรียนที่ยังไมเคยเรียนภาษาเกาหลีมากอน ไดแก ทํานองดนตรีหรือเนื้อเพลง รูปภาพและคําในภาษาไทย คาํ ทบั ศพั ทภาษาตางประเทศ คําศัพทภาษาเกาหลีท่ีเปนช่ือเฉพาะ และประโยคฝกพูดท่ีไมตองสนใจความหมาย กลาวคือ 4.2.1 การใชท าํ นองดนตรหี รือเนื้อเพลง เนอื่ งจากหนว ยการเรียนแรกคอื เนอื้ หาเก่ยี วกับสระเพียงอยา งเดียว โดยท่ีผูเรียนยังไมไดศึกษาพยัญชนะทําใหก ารเลือกเนื้อหาสําหรบั การทาํ กิจกรรมตาง ๆ มขี อจาํ กดั คอนขา งมาก ผูวิจยั จงึ เลือกกิจกรรมเสรมิ โดยการใชทาํ นองดนตรหี รือเนื้อเพลงทีผ่ เู รียนรจู กั ดมี าประยกุ ตใ ชกบั บทเรียน ดังตวั อยา งภาพที่ 2 ✿ จงอานทํานองหรอื เนอ้ื เพลงตอไปนี้ และทายวา คอื เพลงอะไร 1) 아-이-아-이-야 아-이-아-이-야 2) 오-오-오-오이 3) 아-아-아-아우 아-아우 아-아-아-아우 아-아우 ภาพท่ี 2 ตวั อยา งเนอ้ื หาโดยการใชท าํ นองดนตรหี รอื เนื้อเพลงเปนสื่อ จากตัวอยางเนื้อหากิจกรรมในภาพที่ 2 คอื การทายชอื่ เพลงไทยจากเนือ้ เพลงทีก่ าํ หนดให โดยคาํ เฉลยในขอ ที่ 1 คือ เพลงอาย (ศิลปน: สิงโต นําโชค อลั บ้มั : แจมจนั ทรโ ปรเจค) ซึง่ มีเนอื้ รองวา “...และฉันก็ ‘อาอิอาอิยาอาออิ าอิยา’ เหมือนเธอ แคเพยี งเทานี้เปนอนั เขาใจ...” สาํ หรับขอที่ 2 คือ เพลงโอะ โอย (ศิลปน: ทาทา ยงั อัลบมั้ :อมิตา ทาทา ยงั ) ซ่งึ มเี น้ือรอ งวา “...โอะ โอะ โอะ โอย นากลัวจังเลย...” และสุดทายขอท่ี 3 คือ เพลงฝากเลี้ยง(ศลิ ปน : เจ เจตรนิ อลั บั้ม: จ – เอะ – บ) ซึง่ มเี น้ือรองวา “อะอะ อะ อาว อะอาว อะอะอะ อาว อะอาว ใจเรานั้นชักจะยังไง มันลอย ๆ ไปอยูกับเธอ...” สิ่งท่ีผูเรียนจะไดฝกฝนจากกิจกรรมนี้ คือ การฝกอาน ซึ่งแตกตางจากหนังสือเรียนท่ัว ๆ ไป เพราะหนังสือเรยี นภาษาเกาหลสี วนใหญจะเสนอคําศัพทภาษาเกาหลี เชน 오이, 우유, 여유 เปนตน และใหผูเรียนฝกอานคําศัพทดังกลาว ซ่ึงอาจกอใหเกิดความเบื่อหนายหากตองอานทวนในลักษณะเชนน้ีเรื่อย ๆ แตกิจกรรมตัวอยางในภาพที่ 2 เปนการทายชื่อเพลง การที่ผูเรียนจะสามารถทายคําตอบไดจะตองมีการอานทวนซ้ําไปมาหลายครงั้ ซง่ึ เปนการปฏบิ ตั ดิ ว ยแรงจูงใจพิเศษเปนแรงเสริมโดยปราศจากการบังคับใด ๆ ท้ังส้ิน ทําใหผูเรียนไดฝกอา นไปพรอมกบั กิจกรรมหรือเกมทสี่ นุกสนาน

93 4.2.2 การใชร ูปภาพและคําในภาษาไทย ปญหาประการหนงึ่ ของการเรียนตัวอกั ษรในหมวดพยัญชนะ คอื ความคลา ยคลึงของตัวอักษร เน่ืองดวยพยัญชนะในภาษาเกาหลีมีรปู ทรงคลา ยรูปเรขาคณติ ทีอ่ าจกอ ใหเ กิดความสับสนแกผูเรยี นได ผูวจิ ัยจงึ นํารูปภาพที่เปน สื่อแทนเสยี งของพยัญชนะในภาษาไทยมาประยกุ ตใ ช เพือ่ ใหความรเู ดิมหรอื ภาพตาง ๆ เช่ือมโยงกบั เสียงและตวั อักษร ทําใหผูเรียนเกิดมโนทัศนขึ้นภายในสมองและสามารถเรียกคืนความจําไดโดยอัตโนมัติ ดังตัวอยางในภาพที่ 3✿ หนวยการเรียนท่ี 2 - พยัญชนะ 1 ㄷ ㄹㅁ ㄱㄴ ท รม คน ภาพท่ี 3 การนาํ เสนอพยญั ชนะภาษาเกาหลีโดยเชื่อมโยงกบั ชอื่ เรียกพยญั ชนะในภาษาไทย จากภาพดา นบนจะสังเกตไดวา มีการใชรปู ภาพซึ่งเปนสญั ลกั ษณแทนช่อื เรียกพยัญชนะไทยมาดัดแปลงใหมีรูปรางคลายกับพยัญชนะเกาหลี ยกตัวอยางเชน ‘ㄱ’ (คียอก) ท่ีออกเสียงใกลเคียงกับเสียง ‘ค’ (ควาย) ในภาษาไทย 8 ผวู จิ ัยจึงสื่อเปน ภาพของหัวควายกลับหัวและหันไปในตําแหนงเดยี วกันกับพยัญชนะ ‘ㄱ’ (คียอก) ซึ่งเปนการเชื่อมโยงกบั ความรูเ ดิมของผูเ รยี น แทนการสอนเสยี งพยัญชนะพรอ มกับช่ือเรียกตัวอักษรในภาษาเกาหลีสอดคลอ งกับงานวิจัยของ 양명희(2009) ที่กลาววา การสอนตวั อักษรภาษาเกาหลีน้ัน สามารถสอนดวยช่ือเรียกของตัวอักษรนั้น ๆ ได แตในเบื้องตนควรสอนโดยนําระบบ IPA(International Phonetic Alphabet) ซึ่งเปนสญั ลักษณแทนหนว ยเสียงในระดับสากลเขามาชว ย แตเ นอื่ งดวยผูเรียนเปนชาวไทยทั้งหมด การใชเสียงในภาษาไทยนา จะส่อื สารกับผเู รียนไดด ีกวาระบบ IPA ทีม่ ีสญั ลกั ษณบางตัวแตกตา งจากตวั อกั ษรโรมันในภาษาอังกฤษ 4.2.3 การใชคําทับศัพทภาษาตา งประเทศ เม่ือผูเรยี นไดเรียนรพู ยัญชนะและสระแลว กอ นที่จะเขาสูเน้ือหาของตัวสะกดในหนวยการเรียนที่ 9 ทําใหต อ งหาคาํ ศพั ทท่ไี มมีตัวสะกดเพ่อื ใหผเู รยี นไดฝก อา นและทาํ กจิ กรรมตาง ๆ คําศัพทกลุมหน่ึงท่ีไดจากการเก็บขอมูลแบบสอบถามเพ่ือตรวจสอบการรับรูของผูเรียนท่ีไดกลาวถึงในบทท่ี 3 ท่ีจะสามารถนํามาประยุกตใชใน 8 พยัญชนะภาษาเกาหลบี างตวั สามารถเทยี บเคยี งกับหลายเสยี งในภาษาไทย เชน อักษร ‘ㄱ’ เทียบเคยี งกับเสียง /ค/หรือ /ก/ อักษร ‘ㄷ’ เทยี บเคยี งกับเสยี ง /ท/ หรือ /ด/ อักษร ‘ㄹ’ เทียบเคยี งกับเสยี ง /ร/ หรือ /ล/ แตในแบบฝก จําจะนําเสนอเพียงเสียงเดยี วเทา นัน้ เพอ่ื ใหผูเรยี นสามารถจําเสียงแรกใหไ ดกอนแลวคอ ยเชื่อมโยงกบั เสียงตอไปภายหลัง

94หนว ยการเรียนนี้ได คือ หมวดคําศัพทที่เปนคําทับศัพทภาษาตางประเทศ โดยเฉพาะภาษาอังกฤษที่ผูเรียนสวนใหญม ีความรูเดิมอยแู ลว ในงานวจิ ัยนี้ไดทําการเกบ็ ขอมูลผานแบบสอบถาม ไดแก หมวดช่ือวงเกาหลีและหมวดเครื่องสาํ อางเกาหลี ประกอบกบั คําทบั ศพั ทภ าษาองั กฤษที่ใชบอยในบริบทภาษาเกาหลี จากหนังสือ “외국인을위한 한국어 외래어” (오미정 외, 2007) เพิ่มเติม โดยสามารถนําไปทํากิจกรรมไดมากมาย ดังเชนตัวอยางในภาพท่ี 4 – 6 ภาพท่ี 4 คาํ ทบั ศัพทช อ่ื วงเกาหลี ภาพท่ี 5 คําทับศัพทเครอื่ งสําอางเกาหลี________ ________ ________ ________ ________________ ________ ________ ________ ________ ภาพที่ 6 คําทับศพั ทชอื่ ประเทศ จากตัวอยางคาํ ทับศพั ทภ าษาตา งประเทศในภาพท่ี 4 – 6 ผูสอนสามารถนาํ คําศัพทต ัวอยา งไปประยกุ ตใ ชสาํ หรับทํากิจกรรมประกอบการเรยี นการสอนไดหลายรปู แบบ เชน การโยงเสนเช่ือมระหวางคําศัพทกับรูปภาพการดภู าพและเขยี นคําศัพท เปนตน นอกจากน้ียังมคี าํ ทับศพั ทภาษาอังกฤษที่ไมมีตัวสะกดอีกมากมายท่ีสามารถนํามาใชทาํ กจิ กรรมไดเ ชน กนั ยกตัวอยางกิจกรรมที่นาสนใจคือ ใหผูสอนพูดคําทับศัพทแบบเกาหลีใหผูเรียนฟง

95เชนคําวา “케이크 (เค – อี – คึ)” ซึ่งหมายถึง “เคก” และใหผูเรียนลองทายวาคําศัพทดังกลาวคือคําวาอะไรเนื่องจากการออกเสียงในภาษาท้งั สองมคี วามแตกตางกัน 4.2.4 การใชค าํ ศพั ทภาษาเกาหลีทเี่ ปนช่ือเฉพาะ ในหนวยการเรยี นสดุ ทา ย เมอื่ ผเู รียนศกึ ษาตัวอักษรภาษาเกาหลีทัง้ หมดแลว อนั หมายถงึ พยัญชนะ สระและตวั สะกด กจ็ ะเขา สกู ารทบทวนสิ่งท่ีเรียนมาทัง้ หมดในหนวยการเรียนท่ี 10 ‘แบบฝกหัดรวม’ ซ่ึงสามารถเลอื กเนื้อหาไดอยา งอสิ ระมากยิง่ ขึน้ เน่ืองจากไมมขี อ จํากัดในสง่ิ ทยี่ ังไมไดเ รียน และจากการสํารวจความรูเดิมเกี่ยวกับประเทศ ภาษา และวัฒนธรรมเกาหลี ในหลากหลายหมวด เชน สถานทีท่ องเท่ียว ช่ือเมือง อาหารและเคร่ืองด่ืมเปน ตน นอกเหนือจากกิจกรรมการฝกอานที่ปรากฏในหนังสือเรียนโดยทั่วไปแลว งานวิจัยน้ีมุงสรางกิจกรรมท่ีหลากหลายผานทกั ษะการส่ือสารทัง้ สป่ี ระการ คือ การฟง การพูด การอาน และการเขยี น ดงั เชนตัวอยางในภาพที่ 7 – 9 해은대과디신남대문제 맥행한인엠촌창덕궁주 강남강사지코엑스몰도 경주명동소주청계천홍 이태원광화문경복궁대 동남부압롯부가로수길 설악산구데하늘공원라 여의도정월녹동대문면 황에버랜드마광장시장 서울타워백을두남이섬 ภาพท่ี 7 กิจกรรมหาช่อื สถานที่ทอ งเทีย่ วในเกาหลี จากตัวอยางกิจกรรมในภาพที่ 7 คือ การเชื่อมโยงระหวางการอานตัวอักษรภาษาเกาหลีกับช่ือของสถานท่ที องเท่ียวในเกาหลีท่มี ชี ื่อเสียงในหมูคนไทย ซึ่งการรับรูเดิมอาจจะมีวิธีการออกเสียงในแบบภาษาไทยท่ีแตกตางกันออกไปบาง แตก็เปนฐานขอมูลเดิมที่ดีที่สามารถนํามาตอยอดในกิจกรรมนี้ได โดยใหผูเรียนดูภาพสถานทที่ อ งเที่ยวที่กาํ หนดใหและคนหาชือ่ สถานท่ีนน้ั ในตารางทางดา นซาย ในลกั ษณะคลายกับเกมทที่ ําใหผูเรยี น

96รูสึกสนุกสนานและผอนคลายแตยังคงไดฝกอานตามวัตถุประสงคหลักของกิจกรรม อีกทั้งผูสอนยังสามารถสอดแทรกความรูท างดานวฒั นธรรมตาง ๆ ในขณะท่ีผเู รยี นกาํ ลังคน หาคําศพั ทนน้ั ไดอ ีกดวย ภาพท่ี 8 กจิ กรรมเติมชือ่ เมอื งของเกาหลี จากการสํารวจความรูเดิมเก่ียวกับประเทศ ภาษา และวัฒนธรรมเกาหลีนั้น ปรากฏวาผูตอบแบบสอบถามสวนใหญรูจกั ชอ่ื เมืองในสาธารณรัฐเกาหลี โดยชอื่ ทม่ี ผี ตู อบแบบสอบถามมากทสี่ ดุ เรียงตามลาํ ดับ คอื กรุงโซลเชจู พซู าน อินช็อน ตามลาํ ดับซง่ึ เปน สิง่ ทีผ่ ูเรยี นควรทราบ ผูวจิ ยั จงึ นําความรเู ดมิ มาผนวกกบั ส่ิงใกลเ คียงท่ีผูเรียนยงั ไมร บั รูมาทําเปน กจิ กรรมการอานชื่อเมืองสําคัญและเขตตาง ๆ ของสาธารณรัฐเกาหลีดังตัวอยางในภาพที่ 8ดานบน และหลังจากการอานแลว ผูเรียนจะตองใชความจําเพ่ือนําชื่อตาง ๆ มาฝกเขียนในแผนที่เปลาทางดา นขวา ทาํ ใหผเู รยี นไดฝกทกั ษะทางดา นการอา นและการเขยี นไปพรอ มกัน ✿ จงนาํ ชื่ออาหาร ของหวาน และเครือ่ งด่มื ไปเติมในชอ งวางใหถูกตอ ง 라면 콜라비빔밥 김치 떡 본촌 닭갈비 빙수 소주 김밥 ภาพที่ 9 กิจกรรมเติมชื่ออาหาร ของหวาน และเครอ่ื งดมื่ ของเกาหลี อาจกลาวไดวาวฒั นธรรมเกี่ยวกบั อาหารการกินของชาวเกาหลไี ดเร่ิมเขา มามีอิทธิผลในประเทศไทยมากข้นึ เรื่อย ๆ ทาํ ใชค นไทยเรม่ิ รจู ักช่ือของอาหาร ของหวาน รวมถงึ เครอ่ื งดมื่ ตาง ๆ มากยิ่งขนึ้ ผวู ิจยั จึงไดร วบรวมชื่อท่ีมีผตู อบแบบสอบถามมากทสี่ ดุ มาสรางกิจกรรมตามตัวอยา งในภาพท่ี 9 ซึ่งเปนกจิ กรรมที่ใหผเู รยี นอานชอื่ อาหารของหวาน และเครือ่ งดืม่ ที่กําหนดใหและนาํ มาเขียนเตมิ ใหตรงหมวดหมใู นชองทางดา นขวา

97 4.2.5 ประโยคฝกพูดทไี่ มตอ งสนใจความหมาย นอกเหนือจากคําตาง ๆ ทผ่ี ูเรียนมคี วามรเู ดิมอยแู ลว การเลอื กใชเ นอ้ื หาประเภทคาํ ทไ่ี มตองการใหผ ูเรยี นทราบความหมายก็เปนอีกวิธีการหน่ึงท่ีจะทําใหผูเรียนไดฝกอานโดยไมเปนการเพ่ิมภาระในการจํามากจนเกิ นความสามารถหรือขีดจาํ กัดทผ่ี ูเ รียนจะรบั ได ผวู ิจัยจงึ ไดเ สนอตัวอยางคําในสองลักษณะ คือ 1) เสียงรองของสัตวหรอื เสียงตาง ๆ ที่ปรากฏในภาษาเกาหลี ซ่ึงแมวาจะเปนเสียงที่ปรากฏในภาษาไทยก็ตาม แตดวยวัฒนธรรมที่แตกตา งกันทาํ ใหค นท้งั สองชาติแปลงเสียงทตี่ นไดย นิ ออกมาไมเหมือนกนั ซ่ึงเปนจุดทีน่ า สนใจและสามารถกระตุนใหผเู รียนเกดิ ความอยากรูข ึ้นมาไดวาเสยี งเหลา นนั้ ตางจากความรเู ดมิ ทต่ี นมีมามากนอ ยเพียงใด ดังตัวอยางภาพท่ี10 ซ่ึงเปนกจิ กรรมตามหาเจา ของเสียงรอ ง โดยมเี สียงรองของสตั วม าใหแ ละใหผูเรยี นเลือกเขยี นเตมิ ลงในชองวา งวา สัตวตวั ไหนเปน เจาของเสยี งรองนนั้멍멍 개굴개굴 야옹 꿀꿀꽥꽥 음머 매 푸륵푸륵 푸히이잉___________ ___________ ___________ ______________________ ___________ ___________ ___________ ภาพที่ 10 ภาพกจิ กรรมตามหาเจาของเสียงรอ ง และ 2) ประโยคสําหรับฝกอา น ยกตวั อยางดงั เชน ในบริบทของภาษาไทย หากตอ งการที่จะฝกอานภาษาไทยหรือฝก การออกเสยี งภาษาไทย หน่ึงในวธิ กี ารอนั หลากหลายก็คอื การฝกอานประโยคท่ีมีเสียงที่เช่ือมโยงกันจนทําใหเกิดขอผิดพลาดหรือออกเสียงไดลําบาก ยกตัวอยางเชน “เชาฟาดผัดฟก เย็นฟาดฟกผัด” หรือ “ชาวเขียวควํ่าเชา ชามขาวคว่ําคํ่า” เปนตน ผูวิจัยจึงไดพยายามนําเอาประโยคฝกอานตาง ๆ เหลานี้มาเปนอีกหนึ่งกิจกรรมฝก การอานตัวอักษรในชนั้ เรยี น เพื่อใหผเู รียนเกิดความสนุกสนานในการฝก ฝน ยกตวั อยางเชน 간장공장

98หรือ공장장은 강공장장이고, 된장공장 공장장은 장공장장이다. 저기있는 저 분은 박 법학박사이고,여기있는 이 분은 백법학박사이다. เปน ตน บรรณานกุ รมกญุ ชลี คาขาย. (2544). จติ วทิ ยาเพ่อื การเรยี นร.ู กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร สถาบันราชภัฏสวนสนุ ันทา.จริ าภา เต็งไตรรตั น และคณะ. (2554). จติ วิทยาทั่วไป (พมิ พค รง้ั ที่ 7). กรงุ เทพฯ: สาํ นักพมิ พ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร.ทศิ นา แขมมณ.ี (2550). ศาสตรก ารสอน องคค วามรเู พ่อื การจัดกระบวนการการเรียนรทู ม่ี ปี ระสทิ ธิภาพ (พิมพครงั้ ที่ 5). กรงุ เทพฯ: สาํ นกั พมิ พแหง จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั .ไพบลู ย เทวรกั ษ. (2540). จิตวทิ ยา การเรยี นรู. กรงุ เทพฯ: เอส ดี เพรส การพมิ พ.Brown, H, D. (2010). 외국어 학습 · 교수의 원리 (이흥수 외 역) South Korea: Pearson Education.Khongpeng Sopha. (2012). 태국 고등학교 학습자를 위한 한국어 교재 개발 방안 연구. 고려대학교 대학원 석사학위논문.김무림. (2009). 말도 그릇에 담아야 한다. 한국어의 탐구와 이해 (55-70p.). 정경일 외. 서울: 도서출판 박이정.김주연. (2010). IS 연상법에 의한 한국인 일본어학습자의 히라가나 교육연구. 부산외국어대학교 대학원 박사학위논문.김지형. (2007). 훈민정음의 청제 원리를 활용한 한국어 자모 및 발음 교육 방안. 국어국문학, 147. 국어국문학회.김정숙 외. (2011). ‘세종학당용 초급 한국어 표준교재’ 개발을 위한 교수요목 설계 방안 연구. 이중언어학회, 46. 19-43.노명완. (2001). 한국어 교육을 위한 교재론: 외국인을 위한 한국어 교재. 한국어세계화추진위원회, 2, 한국어세계화 국제학술대회. 9-25.양명희. (2009). 외국인 학습자를 위한 한글 자모와 발음 교육 방법에 대하여. 어문논집, 4, 중앙어문학회.오미정 외. (2007). 외국인을 위한 한국어 외래어. 서울특별시: 도서출판 월인.타넷 사이짓보리숫. (2015). 태국 대학 대규모 학급에서의 한국어 표현능력 향상 연구 – 과제 확인서, 20동영상 프로젝트, 문자 채팅을 중심으로-. 제 회 한국어문학 국제학술대회 동남아시아에서의 한국어문학 연구·교육의 현황과 전망 (43-54 p.). 중국 사천외국어대학교.탓폰 시피탁끼앗. (2014). 태국 내 한국어 교재 비교 연구: 태국어로 출판된 독학용 초급 교재를 중심으로.한국외국어대학교 일반대학원 석사학위논문.

99 A Study on Teaching Method of The Korean Degree Adverb’s meaning for Thai Learner 태국인 한국어 학습자를 위한 한국어 정도부사의 의미 교육 방안 Natthawan Sinaroj1 Eun – Gyeong, Kim2Abstract The purpose of this study was to survey Thai students studying Korean with theunderstanding Korean Degree Adverb’s meaning. I found out Korean Degree Adverb’s meaningfrom the Korean standard Dictionary and Classified them to [Comparative], [Positive], [Negative],[Quantitative], and [Emphatic], however I was not really sure about their real meaning.Questionnaire details, I made 110 example sentences using Degree Adverb in Korean andsurveyed on the subject with 32 Burapha University’s Korean Major Sophomore year students.Most of the target having skill needed on Korean Language proficiency test (TOPIK)’s beginning– intermediate level. The result was 43.52 % of students chose wrong answer, 3.7 % ofStudents confused about the answers and 9.26% totally do not knew meaning of words.Keywords: Korean Degree Adverb , Korean , Thai learner1. 서론 1.1 연구의 필요성 및 목적 이 연구의 목적은 태국인 한국어 학습자가 어려워하는 정도부사의 의미를 분석해서 효과적으로교육하는 방안을 찾는 것이다. 일반적으로 부사는 문장의 중심에서 용언을 수식하는 기능을 가지고 문장의 의미를 더욱 명확하게 해주고 문장의 표현을 더욱 매끄럽고 풍부하게 해주며 화자의 태도나 의도를 나타내는 중요한 기능을 1 Korean Language Lecturer, Korean Section, Department of Oriental Languages, Faculty ofhumanities and Social Science , Burapha University 2 Korean Language Lecturer, Korean Section, Department of Oriental Languages, Faculty ofhumanities and Social Science , Burapha University

100한다. 특히 정도부사는 화자의 문장을 더욱 정확하고 강하거나 약하게 만들어 화자의 의도를 잘 나타내는 역할을 한다. 그런데 부사 중에서도 정도부사는 의미가 비슷한 단어가 많아 서로 대체되는 경우가 많으므로외국인 학습자가 의미를 구별하고 자연스럽게 사용하기가 어렵다. 이앗누이 깐짜나(2013)에서는 여러 부사 유의어의 종류 중에서 태국인 학습자들이 어려움을 겪고 있는 부사 중의 하나는 정도부사 유의어라고 보고 있다. 일반적으로 정도부사를 ‘정도성’의 의미를 바탕으로 지니고 있는 부사로 간주하고 의미론적 측면에서 대부분 연구자의 주관적 견해에 의해 높음이나낮음, 강조나 약화 등으로 등급화하기 때문에 정도부사에 속하는 어휘들의 의미와 자질이 잘 드러나지않는다고 했다. 비슷하거나 대체되는 정도부사의 객관적인 분석을 바탕으로 한국어 교육이 이루어진다면 외국인 학습자가 보다 정도부사를 보다 쉽게 이해할 수 있을 것이다. 그러므로 정도부사의 의미를 객관적으로 분석해서 효과적으로 교육하는 방안을 찾고자 한다. 1.2 선행연구 1.2.1 정도부사 목록 정도부사란 ‘용언 또는 용언형이나 다른 부사의 정도를 한정하는 부사’이다. 예를 들면, ‘철수는매우 멋있는 사람이다.’에서 ‘매우’, ‘정상은 너무 멀다.’의 ‘너무’ 따위이다. 서상규(1991)에서는 정도부사를 규정함에 있어 적어도 두 가지의 방법이 있을 수 있다고 했다.하나는 최현배(1937)나 서정수(1975:83) 등에서 대표되는 것과 같이, ‘형용사나 상태동사, 혹은 부사의 앞에서...’와 같은, 피수식어를 품사론적으로 한정하는 방법이다. 이러한 방법은, 용언의 큰 무리인 동사와형용사를, 양태부사와 정도부사가 각각 나누어 수식을 담당한다고 하는 원칙을 반영하는 것이라 할 수있으며, 많은 경우에 있어서는 그러한 경향이 사실인 것처럼 보인다. 그러나, 실제로는 정도부사가 그 본연의 수식대상으로 생각되어 온 형용사 이외에도 다양한 수식대상을 가지고 있을 뿐 아니라, 동일한 환경의 동일한 자리에 두 종류의 부사가 나타날 때, 우리는 단지 이들 부사가 결합하게(혹은, 수식하게) 되

101는 단어들을, 단순히 품사론적으로 칼로 물 벤 듯이 갈라서 설명하기가 매우 어렵다는 현실을 인식하게된다. 이처럼 품사론적으로 정도부사를 규정하기에는 한계가 있기 때문에, 본 연구에서는 정도부사를의미론적으로 분석하여 의미를 설정하고자 한다. 그동안의 연구에서 규정한 정도부사의 목록은 다음과 같다. (홍사만 2002:156) ㄱ. 최현배(1937/1985): 매우, 훨씬, 대단히, 퍽, 끔찍이, 심히, 극히, 가장, 자못, 너무, 전혀, 영영,아주, 꽤, 조금, 약간, 거의 등. ㄴ. 정철주(1982): 좀, 제법, 꽤, 퍽, 썩, 무척, 너무, 몹시, 되게, 상당히, 굉장히, 대단히, 가장, 제일. ㄷ. 박선자(1983): 가장, 한결, 참, 유난히, 유독, 워낙, 얼추, 아주, 제법, 제일, 실로, 순전히, 수없이,상당히, 무척, 못내 등. ㄹ. 김영희(1985): 극히, 아주, 정말, 진짜, 참, 정말, 겨우, 고작, 다만, 단, 단지, 오직, 거의, 거진, 근,대략, 약, 한, 곧, 꽤, 너무, 매우, 몹시, 무척, 보통, 사뭇, 썩, 여간, 자못, 되게, 가장, 제일, 더, 더욱, 덜, 한결,훨씬. ㅁ. 서상규(1991): 꽤, 퍽, 무척, 몹시, 매우, 아주, 제법, 더, 덜, 한결, 한층, 일층, 더욱, 훨씬, 비교적, 보다, 가장, 제일, 다소, 약간, 조금, 얼마간, 거의, 거진, 많이, 한껏, 잔뜩, 수없이, 겨우, 다만, 고작, 기껏, 꼭, 단, 딱, 무려, 불과, 한, 약, 근, 아주, 영, 사무, 썩, 뚝, 되게, 끔찍하게, 크게, 무지, 무지하게, 지독하게, 완전히, 월등히, 터무니없이, 정말, 참말, 참으로, 하도, 특히, 워낙, 유독, 대단히, 굉장히, 심히, 유난히,오죽, 아무리, 얼마, 여간, 도무지, 전혀, 과히, 별로, 그다지 등. ㅂ. 손남익(1995): 가우, 겨우, 고까지로, 고다지, 근근히, 불과, 너무, 너무나, 더군다나, 더더구나,더더군다나, 더더욱, 마구, 매, 매매, 매우, 몹시, 무척, 썩, 지지리, 훨씬, 가뜩이나, 꽤, 무장, 아주, 영판, 조금, 퍽이나, 가장, 극히, 그지없이, 더욱더, 더욱더욱, 덜, 보다, 더한층, 좀더. ㅅ. 손춘섭(2001): 몹시, 무척, 매우, 아주, 가장, 퍽, 썩, 훨씬, 한결, 꽤, 제법, 좀.

1022. 정도부사의 의미 정도부사는 정도부사의 범위 설정과 분류에 관한 논의를 살펴본다. 정도부사를 분류할때 대체로 통사적 특징과 의미적 자질을 중심으로 분류되었다. 서상규(1991) 정도부사에 관한 용어는 크게 세 가지로 볼 수 있다. 하나는 정도부사가나타내는 의미의 ‘양’ 혹은 ‘도’, ‘비교’, 어떤 것의 속성이 드러나는 ‘정도’ 의 정의로부터 한다. 이승문(2000)에서 정도부사가 다양한 범주를 수식할 수 있는 것은 피수식어가[상태성]이라는 공통된 의미 자질을 나타내기 때문이다. 모든 정도부사는 피수식어의 정도를강화하거나 약화하는 기능을 하지만 각각의 정도부사를 개별적인 의미 자질을 가진다.정도부사의 등급을 분류의 기준이 주관적이고 명확하지 않다는 문제점이 있다. 따라서 정도부사를등급으로 분류하는 방법보다는 의미특성에 따라 분류하는 것이 정도부사의 의미를 객관적으로분석하는 방법이라고 할 수 있다 . 정도부사는 절대적 개념을 나타내는 것이 아니라 문장 안에서화자의 주관이나 비교 기준에 따라 그 개념이 다르게 결정되는 것이다. 따라서 정도부사는개별적으로 의미 영역이 결정되는 것이 아니라 정도부사들의 상호관계 속에 의미가 정해진다.정도부사의 개별적 의미 자질을 [비교], [긍정], [부정], [양], [강조]로 하위 분류한다. 김수미 (2011). <표준국어대사전>의 부사를 대상으로 하여 정도부사의 범위를[+_ 비교대상]과 [+-높음]을 기준으로 해당 부사들을 분류하였다. 세부적으로 몇몇 정도부사가포함한 개별 의미 자질인 [부정], [긍정], [강조], [근접성], [제약성] 을 토대로 분류하였다. 정도부사는 [정도성]의 의미 자질을 포함하고 있으며 정도를 표현할 수 있는 [상태성] 의피수식어와 공기함을 밝혔다. 결론적으로 정도부사는 다양한 부류의 피수식어와 공기한다.그리고 그러한 피수식어들은 모두 [상태성]의 자질을 지니고 있는 것이다. 본고에서는 의미자질을 ‘비교, 긍정, 부정, 양, 강조’로 나누어 기존의 정도부사를 다음과 같이배치하였다.

103 비교 긍정 부정 양 강조서상규(1991) 훨씬, 가장, 제일, 꽤, 몹시, 무려, 그다지, 도무지, 매우, 아주, 많이, 한껏, 꼭, 끔찍하게, 무지, 더, 한결, 한층, 일층 완전히, 월등히, 다만, 아무리, 잔뜩, 수없이, 크게, 무지하게, 지독하게, 정말, 더욱, 비교적, 보다, 무척, 제법, 퍽. 과히, 별로, 전혀 얼마간, 거의, 거진, 약간, 참말, 참으로, 대단히, 덜, 다소, 썩. 겨우, 고작, 기껏, 조금, 한, 약, 근, 얼마, 굉장히, 심히, 유난히, 단, 여간. 딱, 되게, 하도, 특 히, 워낙, 불과, 영, 터무니없이, 유독. 오죽.손남익(1995) 더더욱, 훨씬, 꽤, 몹시, 무척. 고까지로, 마구, 매, 매우, 아주, 가뜩이나, 무장. 가장, 더욱더, 고다지, 근근히, 조금, 영판. 불과, 가우, 겨우, 더욱더욱, 더군다나, 보다, 더한층, 좀더, 너무, 너무나, 지지리,퍽이나, 더더구나, 극히, 그지없이, 더더군다나 ,썩. 덜.손춘섭(2001) 가장, 썩, 훨씬, 한결, 몹시, 무척, 퍽. 좀. 매우, 아주. 꽤, 제법.최현배(1937/19 가장, 꽤, 자못. 훨씬, 퍽. 너무, 거의, 전혀. 매우, 아주, 너무, 조금, 심히 , 대단히, 끔직이, 85): 약간, 영영. 극히.정철주(1982) 가장, 제일, 꽤, 제법, 퍽, 무척, 몹시. 너무, 좀. 굉장히, 대단히, 되게. 썩.박선자(1983) 가장, 제일, 제법, 무척. 뚝. 아주, 얼추, 수없이, 참, 유난히, 유독, 워낙, 한결. 못내 ,상당히. 실로, 순전히.김영희(1985) 가장, 제일, 꽤, 더, 무척, 몹시. 너무, 거의, 고작, 아주, 매우,자못, 영판, 정말, 진짜, 참, 되게, 오직, 더욱, 보통, 덜, 거진. 근, 곧, 매매, 겨우 다만, 극히. 여간, 썩, 한결, 훨씬. 단, 단지, 대략, 약, 한, 사뭇, 사무.

1043. 연구 조사 3.1 연구방법 본 연구에서는 초중급 한국어 학습자가 정도부사의 의미를 얼만큼 이해할 수 있는지 분석하고이해가 어려운 정도부사를 찾아 효과적인 정도부사를 교육하는 방안을 찾을 것이다. 선행연구를 통해 분석한 정도부사 목록 108 개와 정도부사를 이해할 수 있게 만든 예문을 통해태국인 한국어 학습자에게 보여주고 정도부사의 의미를 파악하게 하여 태국인 한국어 학습자가어려워하는 정도부사를 찾아 더 효과적으로 정도부사를 교육하는 방안을 찾고자 한다. 3.2 실험참여자 실험참여자는 태국 부라파 대학교 한국어 전공 2 학년 32 명이며, 태국어를 모어로 사용하는한국어 학습자이다. 한국어능력시험(TOPIK) 2 급 소지자로 초중급 수준의 학습자이다. 정도부사를 잘 숙지하고 있는 고급 학습자 보다는, 다양한 정도부사를 잘 모르는 초중급학습자를 선택하여 정도부사의 예문을 보고 어느정도 의미를 파악할 수 있는지, 학습자가 이해하기어려운 정도부사는 무엇인지 파악하고자 한다. 3.3 실험방법 및 절차 홍사만(2002)에서 정리한 정도부사의 목록 110 개를 실험 할 목록으로 정한다. 그리고 정도부사110 개를 ‘비교, 긍정, 부정, 양, 강조’ 5 개의 의미로 나눈다. 의미은 표준국어대사전의 정도부사의의미를 살펴보고 의미를 분석해서 의미자질을 설정한다. 그리고 학습자가 예문을 보고 의미를선택하게 하거나 혹은 ‘이해할 수 없다’를 선택하게 한다. 학습자는 약간의 정도부사만 알고 있는 초중급학습자이기 때문에 110 개 모든 정도부사를 알고 있지 않다. 그러므로 정도부사의 의미자질이 표현되는예문을 보고 어느정도 의미 파악이 가능한지 알아보고자 한다.

정도부사 목록 105 정도부사 의미 분석교육방안 결과분석 설문조사 3.4 실험도구 표준국어대사전에서 설명하는 정도부사의 의미를 분석하여 의미를 파악한 후 예문을 작성한다.예문은 의미자질의 파악을 도와주는 내용이며, 태국, 한국과 관련된 내용의 예문을 만들어 학습자의흥미를 유발하고자 했다. 예문 목록은 부록에 기재한다. 선정한 정도부사 목록 108 개의 의미를 표현할수 있는 예문을 만들고 예문을 한국어 학습자가 읽고 의미를 파악하게 한다. 의미자질은 다음과 같이‘비교, 긍정, 부정, 양, 강조’ 5 개 중에 선택하거나, ‘이해할 수 없다’를 선택할 수 있다.

106

107

1083.5 연구결과 태국인 한국어 학습자에게 정도부사 110 개의 예문을 보여주고 정도부사의 의미자질 ‘비교, 긍정,부정, 양, 강조’ 중 하나를 선택하거나, ‘이해할 수 없다’를 선택하게 한 설문조사의 결과는 다음과 같다. 설문을 진행한 전체 정도부사의 목록이 110 개이고, 설문 결과 태국인 한국어 학습자들이 오답을선택한 정도부사의 목록은 모두 47 개로 43.52 %이다. 또한, ‘얼추, 다만, 워낙, 더군다나’ 는 각각정답과 오답이 같은 비율로 나왔다. 이 4 개의 정도부사 목록은 3.70%로 학습자들이 헷갈려하는목록으로 볼 수 있다. 그리고 학습자가 ‘이해할 수 없다’를 선택한 목록은 10 개로 9.26%를 차지한다. 3.70% 헷갈려함 정도부사 목록 100 % 9.26% 이해할 수 없음43.52 % 얼추, 다만, 워낙, 더군다나. 정답43.52% 썩, 거진, 영, 사뭇, 사무, 고까지로, 고다지, 마구, 매매, 영판. 오답 매우, 훨씬, 대단히, 끔찍이, 심히, 전혀, 되게, 상당히, 굉장히, 참, 유난히, 유독, 순전히, 수없이, 못내, 정말, 진짜, 단, 오직, 근, 대략, 약, 한, 곧, 여간, 비교적, 보다, 약간, 얼마간, 많이, 잔뜩, 꼭, 딱, 한, 끔찍하게, 크게, 무지하게, 지독하게, 터무니없이, 참으로, 하도, 특히, 얼마, 도무지, 별로, 그다지, 더더군다나, 워낙, 얼추, 다만, 더군다나. 퍽, 극히, 가장, 자못, 너무, 영영, 아주, 꽤, 무척, 몹시, 한결, 제일, 실로, 좀더, 고작, 단지, 곧, 보통, 사뭇, 더, 더욱,덜,더한, 한층, 일층, 다소, 한껏, 겨우, 기껏, 무려, 불과, 뚝, 무지, 완전히, 월등히, 참말, 오죽, 아무리, 과히, 너무나, 더더구나, 더더욱, 퍽이나, 그지없이, 더욱더, 더욱더욱. 학습자가 정답을 선택한 목록은 제외하고, 43. 52 %의 오답을 선택한 정도부사와, 3.70%로헷갈려하는 정도부사와, 9.26% ‘이해할 수 없음’을 선택한 정도부사를 의미자질 별로 분석하면 다음과같다.의미자질 36.96% 오답률 비교 가장, 자못, 꽤, 한결, 제일, 좀더, 보통, 더, 더욱, 덜, 더한, 한층, 일층, 다소, 더더욱, 13.04% 긍정 28.26% 더욱더, 더욱더욱, 더군다나, 썩. 부정 퍽, 무척, 몹시, 무려, 완전히, 월등히. 13.04% 극히, 너무, 고작, 겨우, 기껏, 불과, 뚝, 오죽, 아무리, 과히, 너무나, 퍽이나, 그지없이, 양 8.7 % 강조 다만, 거진, 영, 고까지로, 고다지. 영영, 아주, 단지, 곧, 사뭇, 한껏, 얼추, 매매, 영판, 사뭇, 사무. 실로, 무지, 참말, 워낙.

109 정도부사 목록 중 비교가 36%로 가장 많았고, 부정 28%, 긍정 13%, 양 13%, 강조 8% 순서였다. 본고에서는 태국인 한국어 학습자가 어려워하는 정도부사 목록을 의미 별로 나누어서교육방안을 제시하고자 한다. 그러므로 학습자가 오답을 선택한 정도부사, ‘이해할 수 없음’을 선택한정도부사, 헷갈려하는 정도부사를 중심으로 살펴보고자 한다. 가장 오답률이 높았던 비교의 성격이 강한 정도부사 ‘가장, 자못, 꽤, 한결, 제일, 좀더, 보통, 더,더욱, 덜, 더한, 한층, 일층, 다소, 더더욱, 더욱더, 더욱더욱, 더군다나, 썩’은 많은 경우에 있어서 문장내에 표시되거나 아니면 앞뒤의 문맥 등에 의해서 파악되는 어떠한 기준에 대한 ‘비교’의 결과를나타내는 성격이 강한 것으로 생각되는 부사들이다. ㄱ. 낫타완 선생님이 가장 날씬하다. ㄴ. 좀더 싼 물건을 찾고 있어요. ㄷ. 성적이 보통 어느정도 나와요? ㄹ. 열대지방에 오니까 과일이 더더욱 달다. ㅁ. 도시로 갈수록 공기가 더욱더욱 더럽다. 위의 예문을 보면 문장내 혹은 전후문맥에 구체적으로 제시되는 대비의 대상으로서의 일이나사물에 비추어본 결과인 정도의 대소, 다소, 우열 등이 나타나고 있다. 그러므로 대비의 대상이 있는예문을 보여주면 학습자의 이해를 도울 수 있다. ‘더욱더욱’과 ‘더더욱’은 의미자질이 ‘비교’에 해당하여같은 쓰임을 보이고 있기 때문에 학습자가 차이를 인지하기 어렵다. 표준국어대사전에서는 ‘더더욱’은‘더욱의 강조’라고 하고 있고, ‘더욱더욱’은 ‘갈수록 더욱’이라고 하고 있다. 그러므로 이 둘의 차이는‘더욱더욱’이 시간이나 거리 등이 갈수록, 즉 시간이나 거리가 달라짐의 의미를 포함하고 있다고 볼 수있다. 이러한 의미를 보여줄 수 있는 예문을 만들어 학습자에게 보여주는 것이 중요하다. ㅁ의 예문처럼‘갈수록’을 넣어서 예문을 만들어 보여줄 수도 있다. 다음으로 부정의 성격이 강한 정도부사 ‘극히, 너무, 고작, 겨우, 기껏, 불과, 뚝, 오죽, 아무리,과히, 너무나, 퍽이나, 그지없이, 다만, 거진, 영, 고까지로, 고다지‘ 등은 주로 부정적인 내용의 문장 혹은좋지 않은 성질을 나타내는 말로 주로 쓰인다. 다음과 같이 부정적인 내용의 예문을 제시하면 쉽게이해할 수 있다. ㄱ. 겨우 이것 밖에 없어? ㄴ. 성적이 뚝 떨어졌다.

110 ㄷ. 기껏 빨래를 해 놓았더니 비가 와서 엉망이 되었다. ㄹ. 그림을 고까지로 그려서 어떻게 팔겠어? ㅁ. 고다지 잘하지는 않던데. 긍정의 성격이 강한 정도부사 ‘퍽, 무척, 몹시, 무려, 완전히, 월등히’ 등은 긍정적 피수식어와자연스럽게 공기한다. 역시 긍정적인 내용의 예문을 제시하면 쉽게 이해할 수 있다. ㄱ. 그는 무려 백만장자였다. ㄴ. 성능을 월등히 향상시키다. ㄷ. 무척 예쁘시니까요. 다음으로, 양의 성격이 강한 정도부사 ‘영영, 아주, 단지, 곧, 사뭇, 한껏, 얼추, 매매, 영판, 사뭇,사무’ 등은 결합할 수 있는 용언을 동사라든가 형용사라든가 하는 식의 정의로는 규정할 수 없으리만큼매우 생산적으로 쓰인다. ㄱ. 학생들에 대한 기대가 자못 큽니다. ㄴ. 영영 소식이 없다. ㄷ. 선물을 받고 못내 감격하였다. ㄹ. 지갑에는 단지 카드만 들어 있을 뿐이었다. ㅁ. 일이 끝나자마자 곧 그리로 가겠습니다. ㅂ. 말투가 사뭇(사무) 거칠어졌다. 위의 부사들은 각각 기대하는 마음의 크기, 기다린 시간, 변화된 정도의 크기 등을 나타내고있으며 이는 구체적인 수나 양으로 환산할 수 있는 것들은 아니다. 이것은 피수식어가 의미하는 내용이수나 양으로 분할할 수 없는 것이므로, 수나 양의 의미를 거의 느낄 수 없을만큼 추상화되어 버렸기때문이라고 할 수 있다. 그러므로 우리가 정도부사를 논할 때 ‘정도’라고 하는 것은 이와같은 구체적인수나 양으로는 분할 혹은 환원할 수 없는 것을 지칭하고 있는 것이다. 마지막으로, 강조의 성격이 강한 정도부사 ‘실로, 무지, 참말, 워낙‘ 등은 피수식어의 의미를강화시켜주는 것으로 이 자질은 정도부사를 수식할 때 가장 잘 나타난다. 정도부사가 정도부사를수식하는 것은 피수식어인 정도부사의 ‘정도성’을 수식, 한정하기 보다는 정도를 강조, 강화해주는것으로 봄이 옳기 때문이다.

111 ㄱ. 워낙 뛰어난 솜씨 ㄴ. 사람이 끔찍하게 {실로/무지/참말/워낙} 많다.4. 결론 이 연구의 목적은 태국인 한국어 학습자가 어려워하는 정도부사의 의미를 분석해서 효과적으로교육하는 방안을 찾는 것이다. 그동안의 연구에서 규정한 정도부사의 목록을 의미자질 5 가지 ‘비교, 양,긍정, 부정, 강조’로 나누었다. 정도부사 목록의 예문을 보고 태국인 한국어 학습자들에게 ‘비교, 양, 긍정,부정, 강조’ 중 의미를 선택하게 하였다. 설문을 진행한 전체 정도부사의 목록이 110 개이고, 설문 결과 태국인 한국어 학습자들이 오답을선택한 정도부사의 목록은 모두 47 개로 43%이다. 또한, ‘워낙, 얼추, 다만, 워낙, 더군다나’ 는 각각정답과 오답이 같은 비율로 나왔다. 이 5 개의 정도부사 목록은 4%로 학습자들이 헷갈려하는 목록으로볼 수 있다. 그리고 학습자가 ‘이해할 수 없다’를 선택한 목록은 10 개로 9%를 차지한다. 학습자가 오답을 선택한 정도부사 목록 중 비교가 36%로 가장 많았고, 부정 28%, 긍정 13%, 양13%, 강조 8% 순서였다. 본고에서는 태국인 한국어 학습자가 어려워하는 정도부사 목록을 의미자질 별로 나누어서교육방안을 제시하였다. 본고는 태국인 한국어 학습자들이 어려워하는 정도부사의 의미를 기존의 자료를 바탕으로설정하고 분류하였으며, 태국인 학습자들이 어려워하는 정도부사의 목록을 의미자질 별로 나누어서교육방안을 제시하였다.

112 참고문헌.국립국어연구원(편) (1999). 『표준국어대사전』.서울: 두산동아.서상규. (1991). 정도부사에 대한 국어학사적인 조명과 그 분류에 대해. 연세어문학, 23, 219 - 266홍사만. (2002). 국어 정도 부사의 피한정어 연구. 어문학 , 76, 153 - 175이승문. (2000). 국어 정도부사의 토사. 의미 연구. 석사학위논문, 경희대학교.김수미. (2011). 국어 정도부사와 상태성 피수식어 연구. 석사학위논문, 울산대학교이앗누이 깐짜나. (2013). 태국인 학습자를 위한 정도부사 유위어 교육 방안 연구. 석사학위논문, 숙명여자대학교대학원

113 부록 정도부사 의미 예문 및 표현가뜩이나 그러지 않아도 매우. 가뜩이나 말랐는데, 아이 키우느라 더 말랐구나.가장 여럿 가운데 어느 것보다 정도가 높거나 세게. 그 아이가 우리 반에서 가장 빠르다거의(거진) 어느 한도에 매우 가까운 정도로. 이 집에 이사 온 지도 거의 3 년이 되어 간다.겨우 - 어렵게 힘들여. - 기껏해야 고작. - 시험에 겨우 합격하다.고까지로 겨우 고만한 정도로. - 네 실력이 겨우 이 정도밖에 안 되니?고작 기껏 따져 보거나 헤아려 보아야. 아무리 좋고 크게 평가하려 하여도 별것 아니라는 뜻을 나타낼 때 쓴다 일을 고까지로 하는 데 사흘이나 걸렸어?과히 정도가 지나치게. 오랜만에 만난 친구에게 고작 그게 인사냐?/굉장히 - 아주 크고 훌륭하게. 너희 잘못이 아니니 과히 괴로워하지 마라.그다지 - 보통 이상으로 대단하게. - 집이 굉장히 좋은데그다지도 - 그러한 정도로는. 또는 그렇게까지는(뒤에 오는 ‘않다, - 굉장히 빠른 속도그지없이 못하다’ 따위의 부정어와 호응하여) - 그러한 정도로. 또는 그렇게까지.(주로 의문문에 쓰여) - 그다지 예쁘지는 않다극히 고러한 정도로. 또는 고렇게까지. ≒고리도.기껏 - 끝이나 한량이 없이. - 그 사람은 무슨 걱정이 그다지도 많은가꼭 -이루 다 말할 수 없이.꽤 더할 수 없는 정도로. 널 버리고 도망간 사람이 고다지도 보고 싶으냐? 힘이나 정도가 미치는 데까지. - 모든 부모는 자식을 그지없이 사랑한다. 어떤 일이 있어도 틀림없이. - 대학에 합격한 아들을 보니 그지없이 흐뭇하다 극히 어려운 일 - 보통보다 조금 더한 정도로. 기껏 세차를 해 놓았더니 비가 와서 소용이 없게 되었다 - 제법 괜찮을 정도로. 죽기 전에 고향에 꼭 가고 싶다끔찍이/끔찍 - 정도가 지나쳐 놀랍다. - 그곳까지는 꽤 멀다하게 - 진저리가 날 정도로 참혹하다. - 시골집치곤 꽤 갖추어 사는 살림이었다.≪전상국, 하늘 아래 - 정성이나 성의가 몹시 대단하고 극진하다. 그 자리≫너무 일정한 정도나 한계를 훨씬 넘어선 상태로. - 날씨가 끔찍하게 덥다.너무나 ‘너무’를 강조하여 이르는 말. - 끔찍한 살인 사건다만 그 이상은 아니지만 그 정도는. - 아들을 끔찍하게 위한다. - 선생님은 나를 끔찍이 귀여워하셨다다소 어느 정도로. 너무 크다단 다른 것이 아니라 바로 그것만 너무나 힘들다단지 다만 공부를 잘하려면 다만 책이라도 충분히 볼 수 있어야 할 것이대단히 - 매우 심한 정도로. 아닌가? - 몹시 크거나 많은 정도로. 그는 다소 과장된 목소리로 말했다더 - 출중하게 뛰어나게. 일금 삼만 원정. 단, 사전 1 권 대금으로 영수함. - 아주 중요하게. 형의 지갑에는 단지 차비만 들어 있을 뿐이었다.더군다나 - 계속하여. 또는 그 위에 보태어. - 고집이 대단히 세다더더군다나 - 어떤 기준보다 정도가 심하게. 또는 그 이상으로 - 물건이 대단히 많다. 더구나’를 강조하여 이르는 말. - 공부를 대단히 잘한다. 더군다나’를 강조하여 이르는 말. - 그 일이 대단히 의미 있는 것은 아니다.더더욱 ‘더욱’을 강조하여 이르는 말. - 조금 더 기다리자 - 날씨가 어제보다 더 춥다 나이도 많은데 더군다나 아이까지 딸렸다. 아무한테도 얘기하지 마. 더더군다나 삼촌한테는 절대로 안 돼. 날이 갈수록 그의 술주정은 더더욱 심해졌다.

114더욱 정도나 수준 따위가 한층 심하거나 높게. 더욱 붉어지는 노을더욱더 ‘더욱’을 강조하여 이르는 말. 건강이 더욱더 나빠지다더욱더욱 갈수록 더욱. 그 아이는 더욱더욱 강하게 자랐다더한층 이전보다 상태나 정도가 더하게. 그는 상황이 어려우면 어려울수록 더한층 열심히 일하는 사람이다덜 어떤 기준이나 정도가 약하게. 또는 그 이하로. 고구마가 덜 익다도무지 -아무리 해도 (주로 부정을 나타내는 말과 함께 쓰여) - 이러니저러니 할 것 없이 아주. - 그녀를 어디서 만났는지 도무지 생각이 안 난다되게 - 이 음식은 도무지 맛이 없어서 먹을 수가 없다.뚝 아주 몹시 사람이 되게 좋다마구 - 계속되던 것이 아주 갑자기 그치는 모양.많이 - 말이나 행동 따위를 매우 단호하게 하는 모양 - 울음을 뚝 그치다매 - 다 쓰고 아주 없는 모양 - 뚝 잘라 말하다매매 - 성적이나 순위 따위가 두드러지게 떨어지는 모양. - 월말이 되니 돈이 뚝 떨어졌다.매우 - 거리가 많이 떨어져 있는 모양. - 성적이 뚝 떨어지다몹시 - 학교는 우리 집에서 뚝 떨어져 있다./못내 몹시 세차게. 또는 아주 심하게.무려 수효나 분량, 정도 따위가 일정한 기준보다 넘게. 마구 때리다무장 보통 정도보다 훨씬 심하게. 밥을 너무 많이 먹어서 배가 부르다무지/ 지나칠 정도로 몹시 심하게. 벼를 매 찧어서 곱게 쓿었다.무지하게 보통 정도보다 훨씬 더 볏단을 매매 묶다무척 더할 수 없이 심하게. 그는 매우 착하다별로 이루 다 말할 수 없이. 몹시 추운 날씨 그 수가 예상보다 상당히 많음을 나타내는 말. 꽃다발을 받고 못내 감격하였다.보다 갈수록 더. 며칠 사이에 물가가 무려 갑절이나 올랐다불과 보통보다 훨씬 정도에 지나치게. 날씨가 무장 더워만 간다.불과 날씨가 무지 춥다비교적 다른 것과 견줄 수 없이.사뭇/사무 이렇다 하게 따로. 또는 그다지 다르게. (부정을 뜻하는 말과 이 소식을 듣고 어머니는 무척 기뻐하셨다 함께 쓰여) 할 말이 별로 없다상당히 어떤 수준에 비하여 한층 더. 그 수량에 지나지 아니한 상태임을 이르는 말. 보다 빠르게 뛰다수없이 그 수량에 지나지 아니한 상태임을 이르는 말. 그 사실을 아는 사람은 불과 몇 명뿐이었다.순전히 일정한 수준이나 보통 정도보다 꽤. 그 사실을 아는 사람은 불과 몇 명뿐이었다실로 우리 사무실은 도심에 위치하고 있어 비교적 교통이 편리하다.심히 - 거리낌 없이 마구.썩 - 내내 끝까지 - 그는 선생님 앞에서 사뭇 술을 마셨다 - 아주 딴판으로. - 이번 겨울 방학은 사뭇 바빴다아무리 -마음에 사무치도록 매우. - 사뭇 다르다아주 - 그녀의 마음에는 사뭇 슬픔이 밀려왔다 - 수준이나 실력이 꽤 높이. - 중학생에게는 상당히 어려운 수학 문제 - 어지간히 많이. 또는 적지 아니하게. - 음식이 상당히 남아 있다 헤아릴 수 없을 만큼 그 수가 많이. 순수하고 완전하게. 피서지에 많은 인파가 수없이 몰려들었다 참으로. 그가 너를 좋아할 거라는 건 순전히 착각이다 정도가 지나치게. 이것은 실로 어마어마한 분량이다. - 보통의 정도보다 훨씬 뛰어나게. 네가 하는 일을 보니 심히 염려가 된다 - 지체 없이 빨리 정도가 매우 심함을 나타내는 말. - 성적이 썩 좋아졌다. - 썩 나오지 못하고 - 보통 정도보다 훨씬 더 넘어선 상태로 - 어떤 행동이나 작용 또는 상태가 이미 완전히 이루어져 공부를 아무리 열심히 해도 성적이 오르지 않는다 - 아주 오랜 옛날 - 나는 그에게 돈을 아주 주었다.

115약간 달리 변경하거나 더 이상 어찌할 수 없는 상태에 있음을 고개를 약간 수그리다얼마 나타내는 말. 얼마든지 참을 수 있다.얼추 얼마 안 되게. 또는 얼마쯤. 정하지 아니한 수량이나 정도. - 얼추 비슷하다.여간 - 어지간한 정도로 대충. - 도착할 시간이 얼추 다 되었다.영 - 어떤 기준에 거의 가깝게. 그 상태가 보통으로 보아 넘길 만한 것임을 나타내는 말. 여자 혼자서 아이를 키운다는 게 여간 어려운 일이 아니다영영 - 전혀 또는 도무지.영판 - 아주 또는 대단히. - 영 가망이 없다오죽 영원히 언제까지나 - 기분이 영 고약하다오직 아주완전히 ‘얼마나’의 뜻을 나타내는 말 영영 소식이 없다워낙 여러 가지 가운데서 다른 것은 있을 수 없고 다만. - 필요한 것이 모두 갖추어져 모자람이나 흠이 없이.월등/ 집 안에 있어도 이렇게 추운데 밖은 오죽 춥겠니?월등히 - 두드러지게 아주. 오직 그녀만을 사랑한다유난히 - 본디부터. 그 일은 완전히 끝냈다유독 수준이 정도 이상으로 뛰어나게. - 워낙 급하다자못 - 어머니는 워낙 조용한 분이셨는데 연세가 드시면서 점점잔뜩 말이 많아지셨어요전혀 실력이 월등 뛰어나다정말 언행이나 상태가 보통과 아주 다르게. 또는 언행이 두드러지게 그 아이는 눈이 유난히 크다.제법제일 남과 달라 예측할 수 없게.조금/좀 많은 것 가운데 홀로 두드러지게. 오늘따라 바람이 유독 심하게 분다지독하게지지리 생각보다 매우 여러분에 대한 기대가 자못 큽니다진짜참 - 한도에 이를 때까지 가득. - 해결해야 할 서류가 책상 위에 잔뜩 쌓여 있다참말 - 힘이 닿는 데까지 한껏. - 잔뜩 벼르다 - 할 수 없이 심하게. - 화가 잔뜩 나다크게 ‘도무지’, ‘아주’, ‘완전히’의 뜻을 나타낸다((주로 부정하는 뜻을 전혀 쓸모없는 물건터무니없이특히 나타내는 낱말과 함께 쓰여))퍽하도 정말로. 너를 정말 사랑해 준이나 솜씨가 어느 정도에 이르렀음을 나타내는 말. 날씨가 제법 춥다. 여럿 가운데 가장. 세상에서 제일 무서운 이야기 - 정도나 분량이 적게. - 음식에 소금을 조금 넣어 먹어라. - 시간적으로 짧게. - 조금 있다가 오십시오 병 따위가 더할 수 없을 정도로 심하다. 지독한 감기 아주 몹시’ 또는 ‘지긋지긋하게’의 뜻을 나타내는 말. 지지리 가난한 사람들 진짜로. 영화가 진짜 지루하다 참으로. 참 경치가 좋다. 참말로. 두말하지 않고 그들에게 선뜻 결혼을 허락하여 준 것은 참말 뜻밖의 일이었다.≪박태원, 천변 풍경≫ - 범위를 넓힌다면’의 뜻으로 이르는 말. - 작게는 자기 자신을, 더 크게는 보다 근원적인 것을 건져 올리는 길임을 현세는 확신하고 싶었다.≪전상국, 고려장≫ - ‘대강’, ‘대충’의 뜻을 나타내는 말. - 크게 둘로 나누다 허황하여 전혀 근거가 없이. 물가가 터무니없이 올랐다 보통과 다르게. 특히 퇴근 시간에는 다른 때보다 차가 많이 밀린다 보통 정도를 훨씬 넘게 올해는 눈이 퍽 많이 내렸다. 정도가 매우 심하거나 큼을 강조하여 이르는 말. ‘아주’, ‘몹시’의 하도 기가 막혀서 말문이 막혔다 뜻을 나타낸다.

한결 전에 비하여서 한층 더. 116한껏 할 수 있는 데까지. 또는 한도에 이르는 데까지.한층/일층 일정한 정도에서 한 단계 더. 친구의 얼굴을 보니 마음이 한결 낫다훨씬 - 정도 이상으로 차이가 나게 한껏 먹다 - 정도 이상으로 넓게 벌어지거나 열린 모양. 한층 높아진 질서 의식 - 상대 팀은 예상보다 훨씬 강했다. - 문은 어서 들어오라고 손짓이나 하는 듯이 훨씬 열리었고….≪현진건, 무영탑≫