The 3rd International Joint Conference on Korean Studies and Thai Studies

154และวัฒนธรรมจากสุภาษิตเกาหลี ไดกลาวถึงคานิยมเกี่ยวกับผูหญิงไววา ตามแนวความคิดลัทธิขงจ้ือน้ันจะใหความเคารพยกยองในบุรุษเพศ เพราะถอื วาผชู ายคอื ผทู ีท่ าํ งานหนกั นอกบา น มหี นา ที่คอยดแู ลปกปองผหู ญิงเพศที่ออ นแอ และยังเปนการกระทําพธิ เี ซน ไหวใหแ กบ รรพบรุ ุษทลี่ วงลบั ไปแลว จากการศึกษาพบวาแมจะมีสุภาษิตที่เก่ียวขอ งกบั ผหู ญงิ เปนจํานวนมากกวา สภุ าษติ ท่เี กี่ยวขอ งกับผูชาย แตโดยมากมักกลาวถึงในแงลบ มโนทัศนของชาวเกาหลที ี่เกี่ยวกบั ผหู ญงิ แสดงใหวา ผูหญิงเปน ผูทโี่ งเ ขลา นาราํ คาญ เต็มไปดวยความอจิ ฉาริษยา จากลกั ษณะท่ีกลาวมาขางตน เหน็ ไดวาผูหญงิ เกาหลตี กเปนผอู ยูภ ายใตการปกครองและอยูใ นภาวะพึ่งพิงผูชาย สงผลตออุปนิสัยและพฤติกรรมใหผูหญิงขาดความม่ันใจในตนเอง จะตองอาศัยการตัดสินใจจากผูชายในขณะท่เี พศชายนนั้ อยใู นฐานะผูน ํา มีความแข็งแกรง สามารถปกปองผอู ืน่ ได และเปน ผมู ีอํานาจ การแสดงออกในบทบาทท่แี ตกตางกันของทั้งสองเพศนี้จึงพบไดในการกระทําพฤติกรรมทางภาษาดวยโดยเฉพาะอยางยง่ิ ในภาษาโฆษณา ซ่ึงถอื เปน สอ่ื ท่มี อี ิทธพิ ลอยา งสูงตอ การโนมนา วใจและการตัดสินใจของผูค นในสังคมปจ จุบัน จึงนาสนใจวา ภาษาโฆษณายังคงสะทอนหรือตอกย้ําความแตกตางระหวางเพศชายและเพศหญิงหรือไมอยา งไร บทความนมี้ ีวตั ถปุ ระสงคเ พ่ือศึกษาถึงความแตกตางระหวางเพศชายและเพศหญิงใน 4 ประเด็น ไดแก1. หนาท่กี ารงาน 2. รปู ลักษณภายนอก 3. พฤติกรรม 4. การกลาวเชิงลบตอ เพศหญิง โดยการวเิ คราะหข อ มูลจากภาษาโฆษณา ซ่ึงเปนโฆษณาโทรทัศนในป พ.ศ.2558-2559 โดยเก็บขอมลู จากเว็บไซต www.tvcf.co.kr คัดเลือกเฉพาะโฆษณาทีเ่ กยี่ วกับเครือ่ งสําอาง อาหารและเคร่ืองด่ืม รถยนต เครื่องใชไฟฟา และการส่ือสาร ดวยการสุมตวั อยา งอยา งงาย รวมทง้ั สิน้ จํานวน 49 โฆษณา1. ความสมั พนั ธร ะหวางหนา ทก่ี ารงานกับความแตกตางระหวางเพศ ความแตกตางระหวา งเพศในดา นหนา ทก่ี ารงานท่ปี รากฏในโฆษณาทางโทรทศั นสวนใหญเ พศชายเปนผูที่ปฏบิ ตั งิ านในบริษทั ทํางานนอกบานทาํ หนา ที่ในบทบาท ผูจ ัดการ พนกั งานบรษิ ัท หมอ และอาจารย เปนตน ซ่ึงปฏิบัติงานที่มีความเช่ียวชาญ ขณะที่เพศหญิงจะใชภาษาในบริบทของครอบครัวภายในบานและการไดดูแลปรนนบิ ัติสมาชกิ ในครอบครวั ซ่งึ จะดาํ รงบทบาทเปน แมบานหรือเปนภรรยาแบบดง้ั เดิม3ตัวอยา งท่ี 1 남 : 엄마 여: 왔어? 아들 : 네, 어휴, 땀 냄새. 딸 : 또 농구했구나. 아들 : 깔끔하게 한 판 이겼지. 여: 엄마도 깔끔하게 한 판 했지. 딸 -여: 오늘도 기분이 좋다. <생활용품/페브리즈> 3 ภรรยาแบบด้งั เดมิ คือ ผหู ญงิ เมื่อแตงงานแลวจะตองอยดู ูแลบา น ดูแลสมาชิกครอบครัว มหี นา ทที่ ํางานบา น

155 ตัวอยางที่ 1 “깔끔하게 한 판” เปน คําพูดทเ่ี ด็กผชู ายและผหู ญงิ ใชเหมือนกนั แตม นี ยั ทางความหมายในบรบิ ทท่แี ตกตา งกัน กลาวคือ เมื่อผูชายพูดแสดงถงึ สถานการณทผ่ี ชู ายออกไปแขงขนั บาสเกตบอลท่ีขางนอกถอ ยคาํ ในบทโฆษณาทีใ่ ชจ ึงมีความหมายวาเกง และไดร บั ชยั ชนะ ดงั น้นั คาํ พดู นจี้ งึ มคี วามหมายถึงการแขง ขันการใชกาํ ลงั ตอ สู ซงึ่ เปน บคุ ลกิ ของผูชาย เมื่อผูหญิงใชค าํ กลา วนี้ “깔끔하게 한 판 했지”กลบั มนี ัยความหมายวาการทาํ งานบา น การดแู ลบาน การทําความสะอาด ซึง่ สะทอ นถึงลกั ษณะอารมณของแตล ะเพศที่ตา งกนัจากโฆษณาขางตน นี้จงึ เห็นไดวา สถานท่ีทผ่ี ชู ายปรากฏคือ นอกบาน สวนผหู ญงิ ปรากฏในบานตวั อยาง 2남1: 많은 빨래 슈퍼타이로 간단히 해결하세요. 빨래 집합!여2: 빨래.남: 또 빨래.여3: 빨래.음악 : 걱정 말고 맡기세요. 많은 빨래 문제없이.여1: 많은 빨래 문제없어요. <생활용품/수퍼타이> ตัวอยางที่ 2 หลังจากท่ีผูหญิงไดซักผาและตากผาที่ซักแลวก็รูสึกดีและดีใจอยางมาก “많은 빨래문제없어요”(เสื้อผาท่ีไมไดซักจํานวนมากจะไมมีปญหาอีกแลว) เปนคํากลาวของผูหญิง จึงสะทอนใหเห็นถึงบทบาทของผหู ญิงวา จะตอ งทํางานบา นตางๆ ไมว า จะเปนการซักผาหรืองานอ่ืนๆ จากตัวอยางขางตนนี้แสดงใหเหน็ วา สถานท่ีทีป่ รากฏของผหู ญงิ คอื บาน จงึ กลา วไดว า ผูห ญิงเปนผูที่ตองอยูบา นและมบี ทบาทเปน แมบ า นหรอืผทู าํ งานบาน ในขณะที่ผูช ายเปน ผูที่ทํางานนอกบานหรือมีบทบาทนอกบานตัวอยา งท่ี 3 여 : 애들 건 엄마가 직접 골라줘야 안심이 잖아요. 여아 : 엄마. 여 1 : 그래서 전 카프리 썬. 내-여 : 무탄산 무색소 여 1 : 엄마 마음 그대로 카프리 써. <음료/카프리썬> ตวั อยา งที่ 3 เปนโฆษณาทเ่ี ดก็ ๆ กาํ ลังดื่มเครื่องดมื่ คาํ กลาวที่วา “애들 건 엄마가 직접 골라줘야안심이잖아요”(ของลกู ๆ แมจ ะตองเปนคนเลือกเอง) ซง่ึ เปน คาํ กลา วของผหู ญงิ คนหนึ่ง คํากลาวนีส้ ะทอ นใหเ ห็นถึงบทบาทของผหู ญิงทที่ ําหนาทีเ่ ปน แมว า เปน ผูทจ่ี ะตองดแู ลลูกๆ การดูแลเล้ยี งดลู กู เปนหนาท่ีทผี่ ูห ญิงจะตองทาํการเอาใจใสส ุขภาพของคนในครอบครวั เปน สงิ่ ทผ่ี หู ญงิ จะตอ งทําคํานาม “안심”(ความวางใจ) เปนคาํ ที่มีความหมายแฝงใหเหน็ ถึงบทบาทของผพู ดู ไดวา ตนเองมบี ทบาทหนา ท่นี ั้นๆ

156ตวั อยางที่ 4 남 : 어머니, 우유를 사실 땐 사랑하는 얼굴을 생각해 주세요.우유에도 차이가 있습니다. 내-남 : 우유에도 차이가 있습니다. DHA 는 날마다 꾸준히 섭취하면 좋습니다. 여 : 작은 것까지 챙겨주는 게 사랑이죠. 내-남 : 아인슈타인으로 바꾸는 가정이 점점 늘고 있습니다. <음료/아인슈타인> ตัวอยางที่ 4 เปน โฆษณานม “어머니, 우유를 사실 땐”(คุณแม, เม่อื ซอื้ นม) คาํ กลา วน้ีเริ่มตน ประโยคโดยกลาวถงึ ประธานของประโยค คอื “แม” ซงึ่ สามารถเชือ่ มโยงภาพของบทบาทของผหู ญงิ ไดว า เปนผทู จี่ ะตอ งดูแลอาหารการกินของคนในครอบครวั และ “사랑하는 얼굴을 생각해 주세요”เปน รปู ประโยคทเี่ ปนประโยคการสัง่ซ่ึงเปน การสง่ั ใหคิดถงึ ใบหนาของสมาชกิ ในครอบครัวแลวเลอื กซ้อื นม จึงกลา วไดวา การเลอื กซื้อสง่ิ ของใหแ กครอบครวั เปน บทบาทของแมห รอื ผหู ญงิ และบทบาทการปฏิบตั ิดูแลสมาชกิ ในครอบครวั กเ็ ปน บทบาทของผหู ญิงเชนกันตวั อยา งท่ี 5 내-여 : 아이들에게는 엄마의 사람이 전부입니다. 아이들의 이야기를 귀 기울여 주시고 간식 하나라도 꼭 영양가를 살펴부세요. 여아 : 엄마, 난 엄마가 참 좋아 여 : 엄마두, 내-여 : 엄마의 사랑만큼 영양이 가득한 계란 과자. <제과 /계란과자> ตัวอยางที่ 5 เปนโฆษณาขนมสําหรับเด็ก “아이들의 이야기를 귀 기울여 주시고 간식 하나라도 꼭영양가를 살펴보세요” (ใสใ จเรือ่ งตางๆ ของเด็ก แมแตของวางของเด็กก็ตองนึกถึงโภชนาการใหดี) ซ่ึงเปนคํากลาวทีส่ ะทอ นใหเ ห็นถงึ บทบาทของแมทจ่ี ะตอ งดูแลสขุ ภาพของลกู ๆ การเลย้ี งดูแลลูก ผูเปนแมจะตองเอาใจใสทกุ ๆ ดาน ดังนั้นโฆษณานีจ้ ึงแสดงใหเห็นถงึ บทบาทของแมว า เปน ผูด แู ลลกู เล้ยี งดลู ูกตวั อยางที่ 6 여: 저인 집에만 오면 늘 저 모양이니… 남 : 집에서만이라도 쉬어야지. 여 : 주부들은 퇴근 시간만 기다리며 하루를 보낸다구요. 남 : 내 아니이가 있잖아. 내가 항우장 산가? 여 : 그 나이에 벌써, 좋아요. 여: 주부 여러분, 갱년기를 잡읍시다. 남: 가뿐한데. 여: 주부에겐 더욱 좋아요. <제약/그랑페를>

157 ตัวอยา งโฆษณาท่ี 6 เปน ภาพทีผ่ ูช ายนงั่ พักเหน่ือยอยใู นหอ งนง่ั เลน สวนผหู ญิงซึง่ เปนภรรยาเม่ือเห็นสามีก็กลาววา “저인 집에만 오면 늘 저 모양이니…” (คนนั้น ถากลับมาบานก็จะอยูในทานั้นเสมอๆ) คํากลาวนี้แสดงใหเหน็ วา ผูชายเม่ือกลับถึงบานจะไมทํางานบาน และจะน่ังพักผอน รอเวลารับประทานอาหาร โฆษณาน้ีสะทอนใหเห็นวาผูชายมีหนาที่ทํางานนอกบาน สวนผูหญิงตองทํางานบาน “주부들은 퇴근 시간만 기다리며하루를 보낸다구요”(แมบ า นทั้งหลายมกั จะรอเวลาการเลิกงาน(ของสาม)ี เปน การใชชวี ติ ในแตล ะวันๆ) คํากลา วน้ีตองการแสดงใหเ หน็ วาผูหญิงจะตอ งอยูท่ีบาน การใชชีวิตในแตละวันๆ ก็คือการใชชีวิตอยูแตในบาน สวนผูชายทํางานนอกบานตวั อยา งที่ 7 남: 제가 남자임에도 불구하고 이렇게 주방에 들어 올 수밖에 없덨던 이유는 바로 요겁니다. 남: 한 가지 더 놀라운 사실은 껍질 채 그냥 드신다는 거에요. 소세지는 고기가 꽉 차야 좋은 거 아니에요? <식품/스모키> ตัวอยางท่ี 7 โฆษณานี้เปนโฆษณาที่ผูชายคนหนึ่งเขาไปในครัวเพ่ือกินไสกรอกที่อรอย คํากลาวที่วา“남자임에도 불구하고 주방에 들어왔다”(แมว าจะเปน ผูช ายแตก ็ยังเขามาในครวั ) เปน คาํ กลา วที่บงช้ีนยั วาผูชายไมใชคนทีจ่ ะตอ งอยใู นครวั แตผ หู ญิงเทานน้ั ท่จี ะตอ งอยใู นครวั จากทก่ี ลาวมาขา งตน จงึ กลาวไดวา โฆษณาไดน ําเสนอบทบาททางสงั คมของเพศชายและหญิงที่แบงแยกกนั คอนขางชดั เจนตามแบบแผนเดมิ ที่สบื ทอดกันมาของสงั คมเกาหลี โดยยงั คงถายทอดการทําหนาท่ีของผูชายท่ีเปน ผนู าํ ครอบครวั ตองออกไปทาํ งานนอกบา น ขณะท่ผี ูห ญิงคอื ผทู าํ หนาท่ีดูแลความเรียบรอยของบาน ซึ่งบริบทการใชภาษาของทั้งสองเพศจึงสอดคลอ งกับบทบาททก่ี ระทาํ2. รูปลักษณภายนอกของผูหญิง คาํ วา “รปู ลักษณภ ายนอก” คอื รปู รา งลกั ษณะทป่ี รากฏภายนอกของผหู ญงิ เชน ทรวดทรง การแตง กายทว งทา ฯลฯ เมอ่ื โฆษณากลา วถึงรูปลักษณภายนอกของเพศหญงิ จะแสดงใหเ หน็ ถงึ ลกั ษณะทางเพศอยางใดอยา งหน่ึงและตองการใหร สู กึ ถงึ เสนห ทางเพศ ซ่งึ อาจจะปรากฏไดทง้ั ทางตรงและทางออม หรืออาจจะกลา วเปน กลางๆไดเ ชน กันตัวอยางที่ 8 여: 청순하거나 세시하거나 여자는 어느 하나 놓치고 싶지 않다. 내-여: 두피도 머릿결도 카라시스로 관리해 보세요. <화장품/카라시스> ตวั อยางโฆษณาขา งตน ผพู ูดเปนเพศหญิง กลาววา “청순하거나 섹시하거나 여자는 어느 하나놓치고 싶지 않다”คาํ วา “청순”(ความไรเดยี งสา)เปน คําท่ีใชกบั ผหู ญิงเทานน้ั ซงึ่ มีความหมายแฝงวา “มีกริยาน่ิมนวล มีแนวคดิ ความเปน ผูอายุนอ ยอยูเ สมอๆ” สว นคาํ วา “섹시” (เซก็ ซ)่ี เปน คําทสี่ ามารถใชไ ดกบั ทง้ั ผูห ญงิและผชู าย แตน ยิ มใชกบั ผหู ญงิ มากกวา มคี วามหมายวา “รปู รา งดี มเี สนห  เปน ท่ดี ึงดดู ใจของเพศชายไดดังนน้ั จงึ กลาวไดวา ผหู ญงิ จะใหค วามสําคัญกบั รูปรา งภายนอกมาก

158ตัวอยางที่ 9 남: 이름, 나이, 나이! 탱탱하고 하얗다. 몇 살이지? 여: 피부로 나이를 속이다. 탱탱 코엔자임 큐텐 화이트닝. 남: 탱탱하게 하얗게. <화장품/큐텐 화이트닝> ตวั อยางท่ี 9 เปนโฆษณาเกย่ี วกับผิวพรรณของผหู ญิง “피부로 나이를 속이다” (ผิวพรรณซอ นอายุไว)เปนคาํ กลาวท่สี ะทอ นใหเ หน็ ถงึ การใหค วามสําคัญกบั ผิวพรรณของผหู ญงิ โฆษณานี้ เปนโฆษณาท่ตี องการถามถงึอายขุ องผหู ญงิ ผานสายตาของผชู าย แตเน่อื งจากผูหญงิ มีผวิ พรรณทเี่ ตงตงึ และขาวใส ทาํ ใหไ มสามารถจะทราบอายุจรงิ ไดชดั เจน ผชู ายจงึ ถามอายุจากผหู ญิง และบทโฆษณากใ็ ชถอ ยคาํ วา “ผหู ญิงซอนอายไุ วท ีบ่ นใบหนา”การกลาวเชน นีท้ าํ ใหผ ูหญิงรูสึกพึงพอใจ สง ผลตอการโนม นา วใจใหเ ห็นวา หากใชเ ครอื่ งสาํ อางน้ีแลว จะทําใหผ ิวเตง ตึงและขาวใส “탱탱하게 하얗게” (ผิวเตง ตึงและขาวใส) เปน คํากลาวทสี่ ะทอนใหเหน็ วา ผหู ญิงใหค วามสาํ คญักับรปู ลกั ษณภ ายนอกและการเปนผอู ายุนอ ยทจ่ี ะตอ งไดร ับการเอาใจใสเ สมอๆตัวอยา งท่ี 10 내-여: 살구는 여자의 표정. 살구 마사지 비누. 살구 씨가 들어 있는 여자의 비누죠. 피부로 만나는 이 부드러움. 살구 마사지는 여자를 가꾸는 비누예요. <화장품/살구마사지> ตวั อยางที่ 10 คํากลาวทวี่ า “피부로 만나는 이 부드러움” (ความน่ิมนวลทส่ี ัมผสั ผิว) เปน การกลา ววาผูหญิงมผี วิ พรรณท่ีนวลเนยี น ออ นนุม ซงึ่ สะทอ นใหเ หน็ ถงึ แนวความคดิ การใหค วามสาํ คัญกบั รปู รา ง รูปลกั ษณภายนอก และผวิ พรรณนาของผูห ญิงจะตอ งมคี วามออนนมุ อยูเสมอๆตัวอยา งที่ 11 내-여 : 여자의 피부, 아름다움으로 유혹한다. 아모레 미로 시선을 흔드는 그 맑고 투명함, 오! 미로. 내-남: 유해 산소로부터 피부를 보호히는 아모레 미로 <화장품/미로> ตัวอยางท่ี 11 ในโฆษณานี้มีคํากลาวที่วา “여자의 피부, 아름다움으로 유혹한다”(ผิวของผูหญิงเปนเสนห ข องความงดงาม) คํากลาวนี้สะทอ นใหเห็นถงึ ความใสใจของผวิ พรรณ และผวิ พรรณผหู ญิงเปน สิง่ ทที่ ําใหเกิดความหลงใหลในความงดงามไดซ งึ่ เปนการยํ้าถงึ คณุ คาของผหู ญิงวา ตอ งมีผิวพรรณที่งดงาม และความงดงามนน้ั ทาํใหผูชายหลงใหลได คําวา “유혹하다”(หลงใหล) เปนคําท่ีมีความหมายที่แสดงใหเห็นถึงอิทธิพลของสิ่งน้ัน ๆกลาวคือ อทิ ธพิ ลของผิวพรรณนาดี น่ันเอง จงึ กลาวไดว า รูปลักษณภายนอกของผหู ญิงคือผวิ พรรณท่ดี ี

159ตัวอยา งที่ 12 내-여: 봄이 오면 여자는 17 세 나드리 예스비 쓰리레몬 황품. 상큼한 레몬이 피부의 긴 잠을 깨운다. 여자의 봄은 몸도 마음도 17 세. <화장품/나드리레몬> ตวั อยางที่ 12 เปนโฆษณาเครอื่ งสาํ อาง จากประโยคทวี่ า “여자의 봄은 몸도 17 세” มีความหมายวาผูห ญิงทงั้ กายและใจก็ตอ งออนวยั ใหเ หมอื นกบั ผหู ญงิ วัย 17 ป สง่ิ ที่ปรากฏในโฆษณาน้ี คือ “봄”(ฤดใู บไมผ ล)ิ ในฤดใู บไมผ ลถิ อื วาเปนฤดูท่มี คี วามงดงาม เนื่องจากมีดอกไมห ลากหลายสีสนั และฤดนู ้ถี อื วา เปน ฤดขู องหนมุ สาวสว นคําวา “몸도 17 세”(รางกายอายุ 17ป) ผหู ญิงที่มีอายุ 17 ปถ อื วาเปนผูทม่ี รี ปู ราง ทรวดทรง ทสี่ มบรู ณ และในสมยั โบราณถือวาเปน ผูทบ่ี รรลวุ ฒุ ิภาวะแลว สามารถทจี่ ะตอ งแตงงานไดแ ลว ดงั นั้นโฆษณานต้ี อ งการสอื่ วา การใชเคร่ืองสําอางนี้จะทําใหเปนสาวสวยทอ่ี ายุ 17 ป ซึ่งเปนชวงอายทุ ่ีมีความสวยงามทสี่ ุดตวั อยา งท่ี 13 내-남: 여자는 20 대에 전 인생을 승부한다. 20 대 여성의 자기주장. <패션/마쉐리> ตวั อยา งที่ 13 เปนโฆษณาแสดงถงึ หญิงสาวคนหนง่ึ กําลงั เปลย่ี นเส้อื ทวี่ างอยูดา นขา ง และกลาววา“여자는 20 대에 전 인생을 승부한다” (ผหู ญงิ น้ันจะชนะท้งั หมดตอนอายุชวง 20-29) โฆษณาน้ีเปนโฆษณาแฟช่ัน ที่ผูหญงิ ยืนใสเ สอื้ ยหี่ อ หนึง่ และกลา ววา “여자는 20 대에 전 인생을 승부한다” โดยใชคาํ วา “여자…”เปนคาํ เรมิ่ ตน ในการโฆษณา และถอ ยคําดังกลาวมีความหมายบงช้ีวาชีวติ ของผหู ญงิ จะดหี รอื ไมด ขี น้ึ อยกู บัรปู ลักษณภ ายนอกตอนอายุ 20-29 ป กลาวคือ ผูหญงิ อายุ 20-29 ปจะมชี ีวิตที่เปลี่ยนไปหรอื ไมข้นึ อยูกบัรปู ลกั ษณภายนอกไมใ ชการกลา วถงึ เรื่องของความสามารถหรอื ทักษะชีวติ อน่ืตัวอยางที่ 14 여: 타고 났다고 하면 솔직히 화나죠. 제가 얼마나 노력하는데요. 제일 무서운 거? 체중계? 진짜 마시는 거 하나 함부로 못한다니깐요. 여: 나를 위한 거니까. <음료수/17 차> ตวั อยางโฆษณาขา งตน นี้ ตวั อยา งท่ี 14 ไดก ลาวถึงรูปรา งและนํา้ หนักของผหู ญงิ เปนถอ ยคาํ โฆษณาทใ่ี ชประกอบกบั ภาพของผูห ญิงคนหนงึ่ ใสช ุดออกกําลงั กายทแ่ี นบสนิทกับรา งกายและกําลงั ออกกาํ ลงั กายอยู และพูดถงึ นํา้ หนักตวั ดว ยประโยควา “타고 났다고 하면 솔직히 화나요. 제가 얼마나 노력하는데요. 제일무서운 거? 체중계?” (ถา บอกวา เปนมาแตกาํ เนดิ จะโกรธจรงิ ๆ นะ ฉันพยายามไมรวู า สกั เทา ไรแลว สง่ิ ที่นา กลัวที่สุด เคร่อื งชง่ั น้ําหนกั ) คํากลา วนมี้ หี มายความวา ผหู ญิงจะหนักและอว นไมไ ด ในขณะที่พดู ถงึ นา้ํ หนกั น้ัน ผหู ญงิ ก็ออกกําลงั กายไปดว ย และกลา วตอ วา จะสรางรปู รา งของรางกายดวยความพยายามของตน จงึ สะทอ นใหเหน็ วาผูห ญงิ ใหค วามสนใจกบั นํ้าหนกั และรูปรา ง

160ตวั อยางที่ 15 내-여: 갖고 싶은 에스라인이 있다. 마시고 실은 섬유질이 있다. 날씬한 기분. <음료/미에로 화이바> ตัวอยา งที่ 15 เปนโฆษณาท่ีกลา วถึงรปู รางของผูห ญงิ โดยใหผหู ญิงคนหนงึ่ สวมเสอื้ ผารัดรูป เพอ่ื จะแสดงถงึ ความเพรยี วบางกระชับ และใชถอ ยคาํ ประกอบวา “갖고 싶은 에스라인이 있다” (มหี นุ เพรยี มตามตอ งการ)ซึ่งเปนคํากลา วทก่ี ลาวถึงรปู ราง และคําวา “날씬한 기분” (อารมณทร่ี ปู รางทรวดทรงด)ี เปน การกลา วถงึ รูปทรงรปู ลักษณภ ายนอกของผหู ญงิ นัน่ คอื ผูหญิงจะตอ งมีรปู รา งดีตัวอยา งที่ 16 여 1: 잰 뭘 먹는 거야? 여 20: 컵누들이잖아. 여 3: 어, 맛있겠다. 여 1: 우와~진짜 가벼운가 봐 내-여: 120 킬로리. <식품/컵누들> ตวั อยา งท่ี 16 เปนโฆษณาท่ีผูหญงิ ที่สวมชดุ บลั เลย ก าํ ลังกนิ บะหมก่ี ึ่งสําเร็จรูปอยหู นา พดั ลม และผหู ญิงคนนนั้ กถ็ อยหลงั ไปเรอื่ ยๆ ดว ยแรงลม ในขณะทผี่ หู ญิงทยี่ ืนอยหู นา พดั ลมคนอืน่ ๆ จอ งมองเหตกุ ารณดังกลาวอยูผหู ญิงคนหนง่ึ กลา วคําวา “맛있겠다” (นา จะอรอ ยนะ) พรอ มกับมองการเคล่อื นไหวของผูหญิงท่ีกําลงั กินบะหม่ีก่ึงสาํ เรจ็ รปู และมผี หู ญงิ อีกคนกลาววา “우와~ 진짜 가벼운가 봐” (วา ว ดูเหมอื นจะเบาจริง ๆ เลยนะ) เปน คาํกลา วท่ตี องการแสดงใหเ ห็นวา ผูหญิงจะตอ งมนี ํา้ หนักตวั นอ ย ไมอ ว น จงึ กลา วไดวา โฆษณานเี้ ปน โฆษณาที่มุงสรางคณุ คาของเพศหญงิ ผา นรูปลกั ษณใ นดา นน้ําหนกั ตัวตัวอยา งที่ 17 내-여: 메마른 메이크업 바람과 함께 사라지다. 남: 넌 내가 적셔 줄게.(화장품/라끄베르> ตัวอยา งที่ 17 เปน บทโฆษณาเครื่องสําอาง โดยใชภาพโฆษณาท่ีผูชายเขาไปโอบกอดผูหญิงท่ีเอว พรอมกับพูดวา “넌 내가 적셔 줄게” (เธอ ฉันจะใหความชุมชื่นเอง) เปนคํากลาวท่ีแสดงใหเห็นวา ผูหญิงจะตองมีผวิ พรรณท่ีดี ผวิ พรรณตอ งไมมคี วามหมายวามีสวนผสมท่ีไมทําใหผิวแหง ขณะเดียวกันก็สะทอนใหเห็นบทบาทของผูชายเชน กันวา เปนผทู ี่จะตองใหค วามคมุ ครองกับผหู ญิง จากตวั อยางโฆษณาขา งตน จะเหน็ ไดว า บทโฆษณามีสว นทสี่ รา งคณุ คาของเพศหญงิ ผา นรูปลกั ษณภายนอกเปนสําคญั ทงั้ ในดา นผิวพรรณ ทรวดทรง และรปู รา ง ซึง่ รปู ลกั ษณเ หลานี้สว นใหญถกู จอ งมองผานสายตาของเพศชาย ดว ยเหตนุ ี้ ผูห ญิงจึงตกอยูในฐานะของสิง่ ท่ถี ูกกระทาํ ความมคี ุณคา ดงั กลาวจงึ เปน เพยี งคณุ คาทถี่ กูกําหนดเพอื่ ตอบสนองเพศชายนน่ั เอง

1613. ความแตกตางระหวา งพฤตกิ รรมและอปุ นสิ ยั ระหวา งเพศชายและเพศหญิง บทโฆษณาทางโทรทศั นส ว นใหญแสดงใหเห็นวา ผูห ญิงก็ตอ งแสดงออกถงึ ความเปนสตรเี พศและผูชายตอ งแสดงออกถงึ ความเปน บรุ ุษเพศ เชน เพศหญงิ ตองมคี วามออ นแอและเปน ผูทีจ่ ะตองไดร บั การดูแล ในขณะทเี่ พศชายเปน ผมู กี าํ ลงั มีความกลาหาญ และมีความองอาจ แข็งแรง เปน ตน ดังน้ันลักษณะทางเพศของผหู ญงิ จงึ เปนคนใจนอ ยเปน ผูต ามพฤติกรรมท่ีแสดงออกของผูหญิงจะระมดั ระวงั กริ ยิ าอาการตาง ๆ และเปนคนชา งพดู สว นพฤติกรรมของเพศชายแสดงออกถงึ ความกลา หาญ เปนผนู ํา และไมคอยระมดั ระวังกริ ิยาอาการเหมอื นกบั ผหู ญงิตัวอยางท่ี 20 남: 어어어. 여: 왜 그래? 남: 남자가 차도 쪽으로 걸어야지. 사랑하는 여잘 지켜주잖아. 여: 오늘 친한 친구 하나를 잃었습니다. <음료/레쓰비> ตัวอยางท่ี 20 เปน โฆษณาที่แสดงถึงความสัมพันธข องผูช ายกับแฟนสาวซง่ึ กาํ ลังเดนิ ไปดวยกันบนทางเทาแลวผชู ายก็ผลกั ใหผหู ญิงไปเดินริมถนน สวนตนเองเดินฝงที่มีรถวิ่ง ผูหญิงก็สงสัยวาทําไมจึงใหตนเองไปเดินริมถนนสวนผูชายเดินทางรถว่ิง ผูชายจึงตอบวา “남자가 차도 쪽으로 걸어야지. 사랑하는 여잘 지켜주잖아”(ผูช ายจะตองเดนิ ดานรถวิ่งสิ เปน การปกปองผหู ญิงท่เี รารกั ไงละ) บทโฆษณาน้จี งึ สะทอ นใหเหน็ วา ผูหญิงเปนเพศออนแอและจะตองไดรับการคุมครองปกปอง สวนผูชายเปนเพศท่ีมีความกลาหาญและจะตองปกปองผูหญิงไวยากรณ “ ...어야지” เปน การแสดงใหเ หน็ ถึงส่ิงท่จี ะตอ งทํา น่นั คือ สง่ิ ทผี่ ูชายจะตองทาํ คอื การปกปองผูหญงิ การทผ่ี ชู ายกลา วา “남자가 차도 쪽으로 걸어야지” (ผชู ายจะตอ งเดินฝง รถวิง่ ) มคี วามหมายแฝงวา “ผูชายเปนเพศทมี่ ีความเส่ยี ง เปนเพศทจี่ ะตองตองปกปอ งเพศหญงิ ซ่ึงถกู มองวาเปน เพศทอ่ี อนแอตวั อยา งที่ 21 함께: 이거 입어 이걸루. 여: 음, 이왕이면 뱅뱅으로 하겠어요. 남: 으흐, 추워. <패션/뱅뱅> ตัวอยา งที่ 21 เปน โฆษณาเสื้อกนั หนาว ซึ่งเปนฉากที่ใหผชู ายทุกคนพรอมกนั ถอดเส้ือกนั หนาวของตนเองใหแกผหู ญงิ คนหน่ึงซงึ่ ยืนหนาวอยู ผหู ญงิ ก็ไดเลือกเสอ้ื กนั หนาวมาตวั หนึง่ ขณะทฉ่ี ากสุดทาย ผชู ายกต็ อ งยนื เผชญิความหนาว “이거 입어 이걸루” (สวมตวั นี้ส)ิ ความหมายทแี่ ฝงอยเู ปนการเสียสละ และยึดอยใู นแนวคิดวาเพศหญงิ จะตอ งไดรบั การคุมครองปกปอ ง และเพศชายเปนเพศท่จี ะตองเสยี สละใหกับเพศหญิง พฤตกิ รรมที่แสดงออกจึงไดถ อดเสื้อหนาวใหกบั ผหู ญงิ จงึ กลา วไดวา โฆษณานยี้ ังคงถา ยทอดผานแนวคิดวาผหู ญงิ เปน เพศท่ีจะตอ งไดร บั การปกปอ งคมุ ครอง

162ตวั อยางท่ี 22 여: 밤 샜어? 남 1: 밤? 눈 뜨니까 해가 떴더라. 해가 떳어. 여: 엉? 오빠만 믿었는데. 어떡해? 남 2: 야야야야 좀 조용히 해. 나 장학금 받아야 해. 남 1: 어 왔어? 남 3: 어, 일찍들 왔네. 남 1: 야, 책이 하얗다, 수업 시간에 뭐했냐? 남 1: 야! 너 공부 좀 했구나. <제약/박카스> ตัวอยา งท่ี 22 เปนบทสนทนาของนกั ศึกษาสองคนในหอ งเรยี นทกี่ าํ ลงั จะสอบ นกั ศึกษาผหู ญงิ ไดถามรนุ พ่ีผูชายวา อา นหนังสอื ทั้งคืนเลยหรอื ไม นักเรียนชายไดต อบวา ไมไดอานหนงั สอื สอบเลย และนกั เรียนหญงิ พูดตอ วา“오빠만 믿었는데” เม่ือสอบผหู ญิงคนนน้ั ไมไดอ านหนงั สอื แตห วังพึ่งพาผชู าย เพราะคิดวา ผชู ายจะขยันอานหนงั สอื และหากผชู ายไดอ านหนงั สอื สอบ คําบงชช้ี ว ย “만” (เทาน้นั ) เปนคําบง ชที้ ่ีสะทอนความหมายวา ผูหญงิยกยองผชู าย และผูชายเปน ผทู ต่ี นเองสามารถพ่งึ พงึ ได4 และตอนทา ยผหู ญิงไดพ ูดเปน คาํ ถามวา “어떡해?” (ทํายงั ไงด)ี เปน การถามเพอื่ ตอ งการความเห็นจากผูชาย และมคี วามหมายแฝงวาวา เพอื่ ตอ งการใหผ ชู ายชวยแกป ญหาใหแกตนเอง จงึ กลา วไดว า บทโฆษณานไ้ี ดส ะทอนใหเ หน็ แนวคิดทว่ี าผูห ญงิ จะตอ งพง่ึ พิงผูชาย ผหู ญงิจะตอ งยกยองผูชายตัวอยางท่ี 23 여 1 : 우리 오늘 삼겹살 먹으러 가자. 아님 아구찜에다가…크~ 아니다. 아니다. 목포집 가자. 여 2 : 또? 우리 둘이? 여 1 : 그럼, 누굴 부를까? (전화) 어, 오빠 어디야 우리 목포집 갈라구. 여 2 : 목포집은 무슨? 아항~아구찜, 아구찜. 여 1 : 아, 네, 오빠, 그럼, 산낙진 어때요? 여 2 : 아구찜 먹자니까. 내-여: 자주 만날 수록 컨디션이 좋습니다. <제약/컨디션> ตวั อยางที่ 23 เปนโฆษณาที่ผูหญิงสองคนกําลังปรึกษากันวาจะไปรับประทานอาหารอะไรดี ในขณะท่ีกําลงั กังวลวาจะกินหมูสามชัน้ ดี ผดั เผด็ ปลาแองเลอรดี และตัดสินใจวาจะไปรับประทานผัดเผ็ดปลาแองเลอรที่รา นมกโพ “또?우리 둘이?” (เราสองคนอกี แลวหรือ) ความหมายแฝงที่ปรากฏในคํากลาวน้ี คือ ผูหญิงตองการความเปนพวกพอง เน่ืองจากผูหญิงมีแนวคิดท่ีวาผูหญิงเปนเพศท่ีจะตองพึ่งพึงเพศชายและไมสามารถอยูตามลาํ พังได และบทสนทนาตอ มาผหู ญงิ คนหนง่ึ จึงเสนอใหช วนเพื่อนอีกคนไปกินดวยกันและโทรศัพทไปชวนเพ่ือน 4 สอดคลองกบั แนวคดิ ของขงจื้อท่ีวา ผหู ญิงจะตองพ่งึ พาผูชายตลอดชวี ิต

163ผูชาย ถงึ แมว า เพือ่ นผหู ญิงคนหนง่ึ จะบอกวา ไปกินท่รี านผัดเผ็ดปลา แตเ น่อื งจากเพ่ือนผชู ายไมชอบกินผดั เผด็ ปลาผูหญิงคนนน้ั จึงตดั สนิ ใจทจ่ี ะไปรานทเ่ี พอื่ นผูชายอยากจะไป “오빠, 그럼, 산낙진 어때요?” (พชี่ าย, ง้นั ปลาหมึกสด เปน ยงั ไงบา ง) ซ่ึงคํากลาวนี้ถึงแมวาผูหญิงทั้งสองจะตัดสินใจแลวก็ตาม แตเม่ือรุนพ่ีไมเห็นดวยจึงเปลี่ยนใจและผูหญงิ ใชคํากลาว “어때요?” เปนคําถามทายประโยคเพื่อตองการขอความคิดเห็น ซ่ึงเปนรูปแบบการพูดที่ผูหญงิ ใชม ากกวา ผชู าย เนอ่ื งจากขาดความม่ันใจ และถอื วาการตัดสินใจเปนอํานาจของผูชาย จึงเห็นวาโฆษณานี้ไดส ะทอ นใหเห็นวาผหู ญิงจะตองพงึ่ พงิ ผูชายและไมไ ดก ระทําตามความตองการของตนเองตวั อยางท่ี 24 여: 선배님 잘 지내셨어요? 남 1: 뭐 그렇지 뭐. 남자 때문이다. 여: 그런 건 아니구요. 남:걸어봐 여: 걸어요? 남 2: 응, 무슨 일이야? 여: 어, 안데, 귀 좀 보여 주라. 남 2: 귀? 이렇게? 여: 이마도 보여줘. 남 2: 이마두? 여: 선배님, 어때요? 남 1: 아주 좋다, 꽉 집아. 여: 감사합니다. 감사합니다. 남 1: 좋댄다 <기업/LG> ตวั อยา งท่ี 24 เปนโฆษณาท่ีแสดงใหเ ห็นวา ผหู ญงิ ตองอาศยั การตัดสนิ ใจจาก(รุน พ)ี่ ผชู าย “선배님,어때요?”(รุนพี่ คดิ เห็นยงั ไงบา ง) จากโฆษณาขางตนนที้ ง้ั ๆ ทเ่ี ปนการตดั สินใจในเร่อื งสว นตัวทเ่ี ก่ยี วกบั ความรสู กึตอคนรกั บทโฆษณาไดแ สดงใหเ หน็ ถึงลกั ษณะของเพศหญงิ ท่ีขาดความมั่นใจในตนเอง ตอ งพึง่ พาเพศชาย ไมกลาตดั สินใจ ดว ยการใชถอยคําสนทนาแสดงความลงั เลและคาํ ถามหอยทา ย (Question tag)ตวั อยา งท่ี 25 내-여: ‘조금 늦을지 몰라’ 그 한마디가 사랑의 기쁨을 느끼게 합니다. <기타/신세게> ตวั อยางท่ี 25 เปนโฆษณาทวี่ าหลงั จากท่ีภรรยาไดทมุ เทแรงกายแรงใจทาํ อาหารและน่ังรอสามีกลบั มาบา น แตส ามกี ไ็ มไดกลบั มาแมวาเวลาจะผา นไปหลายชั่วโมงจนรสู กึ โกรธ แตกย็ งั คงน่งั จอ งมองโทรศัพทท ี่ไมม เี สยี งโทรศพั ทดงั เขา มา และราํ พงึ กับตวั เองวา “늦을지 몰라. 그 한마디가 사랑의 기쁨을 느끼게 합니다” (“อาจจะสายไปสกั หนอย” หากเขาพูดคํานกี้ ็จะทาํ ใหร สู กึ พอใจตอความรกั ได) จงึ สะทอ นใหเ หน็ ถงึ พฤติกรรมของผหู ญงิ ใน

164โฆษณานว้ี า จะตอ งการไดรบั การดแู ลเอาใจใสจากผูชาย โดยผหู ญงิ อยูในฐานะทีไ่ มอ าจเรียกรองหรือรบกวนบทบาทของผชู ายในการทาํ หนา ท่ีอยูนอกบา นได4. การกลา วดถู กู เพศหญงิ และมองเชิงลบ การกลาวทเ่ี ปน การลบหลเู พศหญงิ สามารถแบงออกไดเ ปน การกลาวถงึ ความไมเทาเทียมกันระหวา งเพศหรอื การเปน ผโู ชครา ยของสตรเี พศหรอื การกลา วเชงิ ลบเก่ียวกับรูปลกั ษณภายนอกหรือความสามารถของเพศหญิงการกลาวเชงิ ลบในดานความสามารถแมว า จะเปน งานชนดิ เดียวกันแตส ําหรบั เพศชายจะเปนการแสดงถึงความสามารถ แตส าํ หรับเพศหญงิ จะถอื วา เปน การดูถูกหรอื ตาํ หนิตวั อยา งท่ี 26 우리 오빠의 열정 여: 우리 오빠가요? 우리 오빠가 개발한 기술이 그렇게 대단한 거예요? 자: 조성건(제어 부품 개발팀) 남 1: 이곳이 지엠의 새로운 기술이 탄생하는 곳입니다. 바로 우리의 연구소죠. 남 2: 우리의 열정으로 함께: 채워야 합니다. <기업/지엠대우>ตวั อยางที่ 27 여자 친구의 열정으로 남 1: 두 번만 신차 개발했다간 얼굴 까먹겠어. 만날 수가 있어야지, 만날 수가. 자: 김유경(디자인 센터) 여: 디자인에 한 번, 성능에 또 한 번, 두 번 놀라실 거예요. 남 2: 우리의 열정으로. 함께: 채워야 합니다. <기업/지엠대우> ตวั อยางขา งตน เปนโฆษณาของบรษิ ัทแดวู ซง่ึ เปน โฆษณาในชุด “우리 오빠가 개발한 기술이 그렇게대단한 거예요?” ทแี่ บง โฆษณาออกเปน 2 เร่ืองตามตัวละครเพศหญงิ และเพศชายซ่ึงปฏบิ ัตงิ านในลักษณะเดียวกันของบรษิ ัทแดวู โดยโฆษณาชุดนี้ตอ งการสอื่ ถงึ ความสามารถทเ่ี ทา เทยี มของเพศชายและหญิงทีส่ ามารถทํางานในโรงงานอตุ สาหกรรมทเ่ี กยี่ วของกบั เครื่องจักรกลและเทคโนโลยีไดอยา งไรก็ดี ภาษาในบทโฆษณาท่ีใชเ มอื่พูดถงึ การทํางานดา นเทคโนโลยีของผูชายในตวั อยางท่ี 26 จะมีนาํ้ เสยี งทีย่ กยอ ง ชื่นชมในความสามารถ ดงั ปรากฏในคําวา “대단한” ขณะทเี่ มอื่ พูดถงึ ผหู ญิงในตวั อยางท่ี 27 การเลือกใชภ าษาโฆษณาไดแ สดงอุปนสิ ัยเชงิ ลบของเพศหญงิ ในทาํ นองวา เปลีย่ นใจงาย ไมม่ันคง ดงั ปรากฏใชค าํ วา “얼굴 까먹겠어” ทั้งยังมีนัยความหมายวาการทาํ งานของผหู ญงิ ตองคอยกาํ กับควบคุมโดยผูชายในบทโฆษณาท่ีวา “만날 수가 있어야지, 만날 수가”ดังนนั้ มมุ มองแฝงทมี ตี อเพศหญงิ จงึ แตกตา งและยังคงเปน รองเพศชาย

165ตวั อยา งที่ 28 우리 딸의 열정 남 1: 우리 딸내미가 보통 깍쟁이가 아니에요. 제대로 만들었으니까 자기 있게 말하는 거 아니겠어요? 여: 택시가 좋은 거요? 택시 기사 여러분들이 먼저 아세요. 남 2: 우리의 열정으로. 함께: 초대합니다. <기업/지엠대우>ตวั อยางที่ 29 우리 아들의 열정 여: 우리 아들의 완전히 엔진에 미쳤어요. 공기 오염도 덜 시킨대요. 자: 이민호(군산공장 엔진부) 남 1: 환경까지 생각하는 디젤 엔진, 누군가는 만들어야 하잖아요. 남 2: 우리의 열정으로 함께: 채워야 합니다. <기업/지엠대우> ตัวอยา งโฆษณาที่ 28 และ 29 เปน โฆษณาชุด “우리 딸의 열정” และ “우리 아들의 열정” ทแี่ บง การนาํ เสนอถงึ เพศชายและเพศหญงิ เปน 2 เร่ืองเชนกนั โดยเนอ้ื หาโฆษณาท่ี 28 นาํ เสนอวา พอไดพ ดู ถงึ ลกู สาวของตนวา ไมใชคนมีนสิ ัยหยาบคาย “깍쟁이” ซ่งึ เปน การพูดถึงอปุ นิสัยโดยตรง ขณะท่ีโฆษณาท่ี 29ลูกชายถกู กลาวถึงวา หมกมนุ อยูกบั เครอ่ื งจกั รกลการใชถอ ยคาํ ลกั ษณะนเี้ ม่ือพูดถึงเพศชายจะมีความหมายแฝงถึงทักษะและความสามารถเกย่ี วกบั เทคโนโลยี พฤตกิ รรมทน่ี า ตําหนทิ ีป่ รากฏของทัง้ ผชู ายและผหู ญงิ จงึ มีนัยท่ีตางกัน กลา วคอืความบกพรองของพฤติกรรมผหู ญงิ เปน สง่ิ ทเ่ี กิดขึ้นจากพ้ืนฐานตัวตนของเพศหญงิ สว นความบกพรองเพศชายเปนสง่ิ ทเี่ กิดจากบทบาทหนา ทห่ี รือการทํางานตวั อยา งท่ี 30 내-여: 이름만 보고 밥솥을 샀다. 두번 실수하지 않겠다. 이제 머리고 골라라. 여: 기대하세요. 똑똑한 밥솥. (주부가 즐구운 흠) 여: 좋은 엄마 되세요. <전기/리홈> ตวั อยางโฆษณาที่ 30 เปน โฆษณาท่ปี รากฏตวั ละครทัง้ เพศหญงิ และเพศชาย ซ่งึ สว นใหญจ ะเปนสามีและภรรยา ซึง่ รปู แบบการแสดงความสุภาพทีใ่ ชในการสนทนานี้ สามจี ะใชร ปู แบบประโยคท่ไี มไ ดแ สดงความสุภาพเนอ่ื งจากแนวคิดทว่ี าผชู ายเปน ใหญ เปน ผนู าํ และผหู ญิงเปน ผตู าม จึงไมตอ งใชร ปู แบบการแสดงความสภุ าพทตี่ อ งแสดงความเคารพ ในขณะท่ีเพศหญงิ ใชก ารแสดงความสุภาพในรูปของ “-요” เปน รปู แบบการแสดงความสภุ าพท่ีไมเปน ทางการ และรปู แบบ “합쇼체” ซง่ึ การแสดงความสภุ าพที่เปนทางการทส่ี ภุ าพทสี่ ดุ

166ตวั อยางที่ 31 남 1: 어서 오십시오, 또 오셨군요. 여: 미스 미스터 정말 좋더라고요. 남 2: 맘에 들어? 여: 네, 가격 보담 없죠. 품질 좋죠. 남 1: 자 이 구두는 어떻습니까? 여: 어디 봐요. 여: 어때요? 저한테 잘 어울리는 것 같아요? 남: 좋은데. <페션/미스미스터> ตัวอยางท่ี 31 เปน โฆษณาที่ผูห ญงิ และผูชายเปน แขกไปซื้อรองเทา ทีร่ า นรองเทาแหง หนงึ่ ผูชายถามผูหญงิ วา “마음에 들어?” (ถูกใจไหม) ซ่งึ เปน คําถามทีใ่ ชวิธกี ารแสดงความสุภาพขัน้ สุภาพนอ ยที่สดุ หรือไมไ ดแสดงความสุภาพ แตใ นขณะท่ีผหู ญิงตอบวา “네, 가격 부담 없죠, 품질 좋죠” (คะ, ราคาไมสงู เกนิ ไปคะ,คณุ ภาพดีดว ยคะ) เปน การใชร ปู แบบการแสดงความสภุ าพท่ตี อ งการยกยอ งผูชายและใหค วามเคารพผูช ายและเมอ่ื ผูช ายพดู ตอวา “좋은데” ซ่ึงเปนรูปแบบการแสดงความสุภาพทีข่ ้ันนอ ยทสี่ ดุตวั อยางที่ 32 남: 어디 보자, 젖 뗄 모렵 육아 상식이라… 여보, 균형 있게 키우래. 여: 그러니까 점프 에이죠. 남: 젖 땔 무렵 유아 상식. 여: 균형 있게 키우세요. 남 요즘은 균형 있게 키워야 쑥쑥이 아빠래요. <식품/점프 A> ตัวอยา งที่ 32 เปน ความสมั พันธร ะหวา งสามแี ละภรรยา เมอ่ื ผูชายเรียกภรรยาวา “여보” และกลา วตอไปวา “균형 있게 키우래” (เลีย้ งอยางเหมาะสม) เปน การส่งั ในรูปทส่ี ภุ าพนอ ยทส่ี ุด ในขณะทผ่ี หู ญงิ กลาววา “점프에이죠” ซ่ึงเปนการใชรูปสุภาพมากท่สี ดุ จงึ กลาวไดว า จากรปู แบบการแสดงความสภุ าพท่ีปรากฏ ผหู ญงิ ในสงั คมเกาหลจี ะใหค วามเคารพและยกยอ งผูชาย ในขณะที่ผชู ายมที ัศนคตวิ า ผหู ญงิ เปนผูทอี่ ยูภายใตก ารปกครองของตนเองสงทา ย การใชภาษาโฆษณาในประเด็นที่นําเสนอมาแลวขางตน จะเห็นไดวา มีสวนในการตอกย้ําและสืบทอดขนบความคิดของสังคมดั้งเดิมเกาหลีที่ไดรับอิทธิพลของแนวคิดขงจื้อ ความแตกตางระหวางเพศจึงปรากฏในหลายดาน และสะทอ นผานภาษาท่ใี ชใ นเหตุการณตา ง ๆ ตามเน้อื หาท่โี ฆษณานาํ เสนอ ผลการศึกษาท่พี บคร้ังนี้ อาจสรุปในภาพกวา งไดเ ปน 2 ลกั ษณะ คอื ลักษณะทพ่ี ึงประสงค และลกั ษณะท่ีไมพ ึงประสงค โดยในสว นเพศชายจะพบการใชภาษาทส่ี ะทอนเฉพาะลกั ษณะท่ีพึงประสงคตามแนวคิดเดิม คือ มีความเปนผูนํา เขมแข็ง และตอ งไดรับความเคารพใหเ กยี รติ ขณะทเ่ี พศหญงิ พบการใชภ าษาที่สะทอ นทงั้ ลกั ษณะที่

167พึงประสงคและไมพึงประสงค ในดานท่ีพึงประสงค คือ การทําหนาท่ีของแมและภรรยาท่ีดูแลปรนนิบัติคนในครอบครัว รวมทง้ั รูปลกั ษณทีส่ วยงามเยา ยวน สว นในดา นที่ไมพ งึ ประสงค คอื การมีนา้ํ หนกั เกิน รูปรางอวน และความไมส ามารถทาํ หนา ที่เชงิ วิชาชีพทเี่ ชยี่ วชาญได ทง้ั น้ีมีขอ นา สังเกตวา การพูดถึงรูปลักษณท่ีงดงามและออนเยาวของเพศหญิงถูกใชเปนเคร่ืองบงชี้การพฒั นาของผูหญิง ท้ังท่ีจริงแลวความชราเปนสภาพธรรมชาติของมนุษยและเปนสัญลักษณสําคัญอยางหนึ่งในสงั คมเกาหลี นั่นคอื ความอาวโุ ส แตรูปภาษาทีป่ รากฏในโฆษณาไมไ ดม ุงเนนความงามตามวัยของเพศหญิงอยางที่ควรเปนตามธรรมชาติ แตแสดงออกในลักษณะตรงขาม กลาวคือคุณสมบัติความอาวุโสที่มีเกียรติและพึงไดรับความเคารพนนั้ มุงประเด็นแตค ุณสมบัติของเพศชายเทาน้ัน ซึ่งสอดคลอ งกบั ความสุภาพในภาษาทป่ี รากฏจะใชกบัเพศชายในทุกบริบทโดยไมคํานึงวาคูสนทนาเพศหญิงและเพศชายจะอยูในความสัมพันธท่ีเทาเทียมกันหรอื ไมก ็ตาม บรรณานกุ รม민현식. (1997). 국어 남녀 언어의 사회언어학적 특성 연구. 사회언어학 5-2 한국사회언어학회.박영순. (2002). 한국문화교육론. 교려대학교.박영준 외. (2005). 광고언어 연구. 박이정.박은하. (2009). 광고속의 성차별. 소통.박창원. (1983). 언어와 여성의 사회적 위치. 태학사.서은아. (2003). 신문광고와 언어. 역락.서상준. (1996). 현대국어의 상대높임법. 전남대학교.신인섭. (1992). 우리나라 광고 언어의 변천사. 새국어생활 2. 국립국어연구원.최기용 외. (2004). 언어와 사회–언어와 사회의 유쾌한 춤사위를 위하여-. 한국문화.최 철호. (2005). “대중매체에 나타난 한국어의 모습”. 한국의 언어문화. 경북대학교.최기호. (1987). 방송언어의 어제와 오늘. 방송심의. 방송심의위원회.

168Love Metaphors in Modern Korean and Thai Songs: A Study in Cognitive Linguistics 한국 대중음악 가사에 나타난 ‘사랑’의 은유 표현 연구 Titiwat Angkula*Abstract The purposes of this research are to study the metaphorical expressions of ‘LOVE(SARANG)’ in Korean popular songs. This analysis is based on conceptual metaphor theory(Lakoff; & Johnson. 1980), which is characterized by a mapping of a source domain onto a targetdomain. The study reveals 10 categories of conceptual metaphors. They are 1. [LOVE IS WAR]2. [LOVE IS A THING] 3. [LOVE IS JOURNEY] 4. [LOVE IS PLANT] 5. [LOVE IS FLUID] 6. [LOVE IS FIRE]7. [LOVE IS ILLNESS] 8. [LOVE IS FOOD] 9. [LOVE IS HUMAN] 10. [LOVE IS NATURE]. It shows thatan abstract concept [LOVE (SARANG)] can be examined by several concrete concepts. Koreanpopular songs have the strong tendencies highlighting the positive aspects of love. Love metaphors based on everyday culture life show us how emotions like [LOVE(SARANG)] reflect the culture. As a consequence, the paper can be part of academic effortsrevealing correlation between ‘language, thought, and culture.’Keywords: cognitive linguistics, Conceptual Metaphor, love, mapping, Source domain, target domain* Lecturer, Srinakharinwirot University

169들머리 1.1 연구대상과 목적 인지언어학에서는 감정의 분석이 ‘언어사용이 우리의 일상적 경험에 그 태도를 두고있으며, 이성과 의미가 우리의 신체 경험에 의해 직접 발생한다.’는 인지언어학의 한 핵적주장을 뒷받침한다고 믿기 때문에 감정을 중요한 연구 영역으로 감주하고 있다(Casad 1996:1; Lakoff 1987: xv). 인지언어학자들은 다양한 감정이 은유적으로 어떻게 개념화되고있는지에 대하여 연구의 초점을 맞추었다. 그 결과 여러 표현의 기저에 반영되어 있는 개념적은유의 존재가 드러났다. 이러한 인지언어학적의 주장에 근거하여, 이 글에서는 한국 대중음악의 노랫말에서 가장 흔한 주제인 ‘사랑’의 은유적 표현에 대하여 분석하고자 한다. 물론 사랑 감정에 대한 은유적 표현들을 음악뿐만 아니라 우리의 일상생활에서 행해지는대화나 영화, 연극에서도 찾아 볼 수 있으나, 한국 대중음악에 국한한 이유는 한국 영화, 드라마, 노래들이 라디오, TV 등 다앙한 매체들을 통하여 우리의 귀에 더 자주 들려오고 있다. 또한 그들의 노래 속에는 고전이나 시에서 이야기하는 사랑과 삶에 관한 은유적 표현들이 많이포함되어 있음을 알 수 있었다. 이에 이 글은 한국어의 감정적 ‘사랑’에 관련된 표현 방식을 인지언어학의 개념적 은유로 분석하는데 목적이 있다. 한국의 대중음악 가사에 나타나는 ‘사랑’ 확장된 의미 체계와 양상을 살피고,특정한 감정적 ‘사랑’ 전이의 유형을 밝히는 데 있다. 또한 추상적 감정, 정서를물리적인 개념에 비유하여 은유 표현을 살펴본 뒤에 한국어의 ‘사랑’ 감정표현의 확장된 의미를 분석하고자 한다. 1.2 선행 연구 이 글에서 수행하는 한국어의 감정적 ‘사랑’에 관련된 표현에 대한 연구를 각각살펴보기로 한다. 한국어에서 개념적 은유로 ‘사랑’을 연구한 대표적인 학자로는 나익주(2000),김향숙(2003), 임지룡(2005) 등이 있다.나익주(2000)는 [사랑은 두 물체의 결합체]를 중심적인 은유로 두고 ‘사랑’의 대상을 ‘음식’, ‘새’, ‘주인’,‘물리적인 힘의 소유자’로 분석했고, ‘사랑’ 자체에 대해서는 그릇속의 ‘액체’, ‘불’, ‘무아경’, ‘꽃/나무가꾸기’로 분석했다. 1. 사랑은 귀중함 2. 사랑은 신체적 밀착 3. 사랑은 체온의 증가 4. 사랑은 불 5. 사랑은 가슴의 두근거림 6. 사랑은 지각상의 장애 7. 사랑은 두 물건의 결합체 8. 사랑은 그릇속의 액체 9. 사랑은 무아경 10. 사랑은 꽃/나무 가꾸기

170 김향숙 (2003) 은 연구 대상을 관용어4) 중에서 감정을 나타내는 관용어에 한정시켜 연구를진행하였으며, ‘사랑’에 대한 개념적 은유를 ‘보물’, ‘설렘’, ‘그리움’,‘용서’로 분석하였고, 사랑 표현 신체관용어는 체외기관(눈, 귀)과 체내기관(가슴, 심장)의 비율이 76%이며, 사랑표현의 근원이 되는 신체어는72%가 ‘눈’이라했다. 또한, 사랑표현에만 쓰이는 신체어는 따로 없다고 밝혔다. 1. 사랑은 보물, 귀중함, 수용 2. 사랑은 설렘 3. 사랑은 그리움 4. 사랑은 용서 임지룡(2005)는 인지언어학의 체험주의와 민간 모형5)의 원리를 이용하여 ‘사랑’을 환유적양상과 은유적 양상으로 나누어서 설명했다. 환유적 양상에서는 신체외부 12개, 신체외부 7개가 출현한예문을 들어 설명했고, 은유적 양상에서는 ‘그릇속의 액체’, ‘적’, ‘물건’, ‘식물’, ‘음식’, ‘물’, ‘술’, ‘바닷물’,‘불’, ‘끈’, ‘풍선’,‘건축물’ 12가지로 제시하고 있다. 1. 사랑은 그릇속의 액체 2. 사랑은 적 3. 사랑은 물건 4. 사랑은 식물 5. 사랑은 음식 6. 사랑은 바닷물 7. 사랑은 불 8. 사랑은 끈 9. 사랑은 풍선 10. 사랑은 건축물 11. 사랑은 물 12. 사랑은 술 백경숙(2009)은 인지언어학의 은유 이론을 토대로 한국과 영국ㆍ미국의 대중음악 가사에 나타나는 ‘사랑/LOVE’의 사회문화적인 의미 차이를 비교 분석하였다. ‘사랑/LOVE’의 은유적양상을 비교ㆍ분석하여 두 언어에서 공통으로 나타나는 은유적 양상과 특징적으로 나타나는 은유적양상, 빈도수에 차이를 연구하였는데, 그 중에서 빈도수가 높은 순위의 개념적 은유 11개를 선택하여빈도수가 높으면서도 선행 연구에서 연구되지 않았던 근원영역을 추가시켜 분석했다. 이처럼 한국에서는감정표현에 대한 연구가 활발히 진행되고 있으며, 다양한 연구가 진행 중이다. 1.3 연구 방법 한국 대중음악 가사에 나타난 ‘사랑’의 은유적 표현들은 엠넷 연간 차트 (MNET)에서 순위가가장 높은 노래가 100개를 수집한다. 2010년부터 2015년까지 노래 500 개를 추출한 후 분석한다. 첫째, 선행 연구를 바탕으로 10 개의 근원영역을 제시하고, 각각을 다시 내용에 따라세분하여 정리한다. 둘째, 한국 대중음악의 가사(2010-2015년)에서는 어떠한 ‘사랑’ 은유가 주로 사용되고

171있는지를 대중음악 가사의 구절을 통하여 살펴볼 것이다. 셋째, 연구를 위한 자료로 ‘A is B’ 또는 ‘A is like B’와 같은 직접적인 은유표현을 한국 대중음악의 가사에서 ………구절의 ‘사랑’에 관한 은유표현을 수집하여 분석한다. 이 글에서의 구성을 보면 1장은 연구 목적과 연구 대상 및 방법 등을 제시하고, 2장에서는 이론적 배경으로 전통적인 관점과 인지언어학적 관점으로 은유를 살펴보고, 3장에서는선행 연구들을 살펴본후 선행 연구된 개념적 은유를 바탕으로 설정한다. 4장은 긍정적인 은유와 부정적인 은유로 재분류하여 분석할 것이다. 5장은 이 글의 결과를 요약, 정리할 것이다.인지 의미론의 이론적 배경 인지 의미론의 이론은 ‘개념적 은유’, ‘영상도식’, ‘개념적 혼성’, ‘개념적 환유’등 크게 네 가지로분류 할 수 있는데, 본고에서는 ‘사랑’에 대한 은유 표현을 연구 주제로 삼았기 때문에 본 연구와의연관성에 따라, 본장에서는 개념적 은유 이론과 기타 인지 이론으로 나누어 설명한다. M. Reddy (1979)의 ‘도관 은유 (conduit metaphor)’를 출발점으로 하여 인지 의미론에서 은유에관한 연구가 시작되었다고 할 수 있다. 이후 Lakoff & Johnson (1980) 의 책 Metaphors We LiveBy(삶으로서의 은유)에서 개념적 은유(Conceptual metaphor) 이론이 제안되었으며, 많은 연구들의 기본서로 활용되고 있다. 개념적 은유는근원영역 (source domain) 과 목표영역 (target domain) 으로 구성되어 있으며, 구체적 영역인근원영역으로 추상적 영역인 목표영역을 비유한다. 경험의 측면에서 살펴보면 ‘근원영역’과 ‘목표영역’은대조적이며 비대칭적인 개념이라 할 수 있다. ‘근원영역’은 우리의 일상 경험에서부터 나온 것이므로구체적, 물리적, 감각 운동적이며, 명확하게 윤곽이 주어지고 구조화된 경험인 반면에, ‘목표영역’은표현하려는 영역으로서 추상적, 심리적, 주관적이며 그 윤곽이 불명확하고 구조화되지 않은 경험이다. 즉,개념적 은유는 ‘인생은 여행이다’와 같이 ‘A is B’라는 도식적 형태로 표현된다. 예를 들면 근원영역인‘여행’이란 개념으로 목표영역인 ‘인생’ 개념을 설명하는 것이다. 이처럼 ‘인생’의 개념과 ‘여행’이라는개념 사이에서 이해되는 두 개념 영역과의 대응관계 즉, 근원영역에서 목표영역으로의 개념적 전이를사상 (mapping) 이라고 한다. 따라서 개념적 은유란 우리에게 익숙한 근원영역으로써 낯선 목표영역을개념화하는 인지전략이라 말할 수 있다. 인지 의미론적 관점에서는 은유를 언어 자체만의 문제가 아니라우리가 사고하는 개념과 관련된 문제로 보고 있다. 이는 기존에 다루어졌던 이론들과 확연한 차이를보여주는 부분이다. Lakoff & Johnson은 인지적 기능에 따라 구조적은유 (structural metaphor),방향적 은유 (orientational metaphor), 존재론적 은유(ontological metaphor)의 세 가지로 나누어설명하고 있다. 다음은 세 가지 은유에 대한 설명이다.

172 2.1 개념적 은유 이론 M. Reddy (1979) 의 ‘도관 은유 (conduit metaphor) ’를 출발점으로 하여 인지의미론에서 은유에 관한 연구가 시작되었다고 할 수 있다. 이후 Lakoff & Johnson (1980) 의 책Metaphors We Live By (삶으로서의 은유)에서 개념적 은유(conceptual metaphor)이론이 제안되었으며, 많은 연구들의 기본서로 활용되고 있다. 개념적 은유는근원영역(source domain)과 목표영역 (target domain) 으로 구성되어 있으며, 구체적 영역인근원영역으로 추상적 영역인 목표영역을 비유한다. 경험의 측면에서 살펴보면 ‘근원영역’과 ‘목표영역’은대조적이며 비대 칭적인 개념이라 할 수 있다. ‘근원영역’은 우리의 일상 경험에서부터 나온 것이므로구체적, 물리적, 감각 운동적이며, 명확하게 윤곽이 주어지고 구조화된 경험인 반면에, ‘목표영역’은표현하려는 영역으로서 추상적, 심리적, 주관적이며그 윤곽이 불명확하고 구조화되지 않은 경험이다. 즉,개념적 은유는 ‘인생은 여행이다’와 같이 ‘A is B’라는 도식적 형태로 표현된다. 예를 들면 근원영역인‘여행’이란 개념으로 목표영역인 ‘인생’ 개념을 설명하는 것이다. 이처럼 ‘인생’의 개념과 ‘여행’이라는개념 사이에서 이해되는 두 개념영 역 과 의 대 응 관 계 즉 , 근 원 영 역 에 서 목 표 영 역 으 로 의 개 념 적 전 이 를사상 (mapping) 이라고한다. 따라서 개념적 은유란 우리에게 익숙한 근원영역으로써 낯선 목표영역을 개념화하는 인지전략이라말할 수 있다. 인지 의미론적 관점에서는 은유를 언어 자체만의 문제가 아니라 우리가 사고하는 개념과관련된 문제로 보고 있다. 이는 기존에 다루어졌던 이론들과 확연한 차이를 보여주는 부분이다. Lakoff &Johnson 은 인지적 기능에 따라 구조적 은유 (structural metaphor), 방향적 은유(orientationalmetaphor), 존재론적 은유 (ontological metaphor) 의 세 가지로 나누어 설명하고 있다. 다음은 세 가지은유에 대한 설명이다. 2.1.1 구조적 은유 구조적 은유(structural metaphor)는 근원영역이 목표영역에 대하여 상대적으로 풍부한지식 구조를 제공함으로써 추상적인 목표영역이 근원영역의 수준으로 구조화 되는 것을 말한다. 즉, ‘한개념이 다른 개념의 관점에서 구조화 되는 은유’를 말한다. 구조화한다는 것이 무엇을 의미하는지알아보기 위해Lakoff & Johnson(1980)에서 제시하는 [ARGUMENT IS WAR] 즉, [논쟁은전쟁이다]은유에 해당하는 다음의 예를 보자.(1) a. He shot down all of my arguments.(그는 나의 모든 논증을 격파했다.)b. I’ve never won an argument with him.(나는 그와의 논쟁에서 한 번도 이긴 적이 없다.)

173 위 예문은 ‘전쟁’ 용어를 통하여 개념화 시키고 있다. 우리가 논쟁을 할 때 행 해지는많은 부분들이 부분적으로 전쟁이라는 개념에 의해 구조화된다. 실질적으로 물리적 싸움은 아니지만,언어적인 싸움이 있으며, 공격, 방어 등 논쟁의구조 안에 언어적 싸움이 있다는 사실을 반영한다. 2.1.2 방향적 은유 어떤 개념을 다른 개념의 관점에서 구조화하는 것이 아니라, 상호 관련 속에서 개념들의전체 체계를 조직하는 은유적 개념을 방향적 은유 (Orientational metaphor) 라 한다. 방향적 은유는공간적 방향과 관련하여 하나의 전체적 개념 구조를 이루는 것을 말하는데 ‘위-아래’, ‘안-밖’, ‘앞-뒤’,‘깊음-얕음’, ‘중심-주변’ 등의 공간적 지향성과 관련이 있기 때문에 방향적 은유라고 부른다. 방향적은유성은 자의적(arbitrary)인 것이 아니라, 우리의 물리적·문화적 경험에 뿌리를 두고 있다. ‘위-아래’, ‘안-밖’ 등과 같은 대립은 물리적이지만, 이런 방향적 은유는 문화에 따라 다르게 나타난다. 이는 우리가지금과 같은 신체를 가지고 있으며, 신체를 활용하여 물리적 환경의 경험을 어떻게 인식하는지를보여주는 것이다. Lakoff & Johnson (1980)에서 제시하는 [GOOD IS UP; BAD ISDOWN]즉, [좋음은 위/나쁨은 아래]의 예를 살펴보자.(3) a. Things are looking up. (만사가 잘 되어간다.)b. Things are at an all-time low. (상황이 최저 상태이다.) Lakoff & Johnson 에 따르면 개인의 행복의 물리적 근거인 행복과 건강, 삶,통제처럼 주로 사람에게 좋은 것을 특징짓는 것은 모두 위이다. 2.1.3 존재론적 은유 존재론적 은유(ontological metaphor)는 추상적인 목표영역에 대하여 사건, 활동, 정서,생각 등을 구체적인 물건이나 물질로 이해하고 개념화 하는 방식이다.존재론적 은유는 구조적 은유에 비하여 목표영역이 충분히 구조화되지 않음으로써 목표영역에 대해많은 것을 이해 할 수 없다. 따라서 목표영역에 대하여 구체적인 층위가 아니라, 일반적인 층위에서 사물,실체, 그릇으로 그 지위가 주어진다. 예를 들어, [사랑은 그릇속의 액체]라는 개념적 은유를 통해서목표영역‘사랑’을 개념화 할 수 있다. 아래의 예문을 살펴보자.(2) a. 사람은 그렇게 단번에 사랑에 빠지는 게 아니야. (KAIST)b. 동반자적 사랑은 시간이 갈수록 오히려 깊어지죠. (KAIST) 위의 예문처럼 사물의 경계나 구분이 명확하지 않을 때 우리는 그것들을 경계나 구분이 분명한것으로 범주화 시킨다. ‘그릇’은 ‘경계선’을 중심으로 ‘안’과 ‘밖’의 영역을 가지며, ‘내용물’을 담을 수 있는물체이기 때문에, 추상적인 개념인 ‘사랑’을 ‘그릇’을 이용하여 경계 지음으로서 이해 할 수 있는 것이다.

174즉, 우리의 경험을 대상이나 물질로 식별할 수 있다면 우리는 그것을 지시할 수 있고,범주화할 수 있고,분류할 수 있으며, 양화할 수 있다.‘사랑’의 은유표현 ‘사랑’에 관하여 한국과 중국의 여러 사전에서 내리고 있는, 사전적 정의를 살펴보면다음과 같다.(3) 국립 국어원(1999)1. 상대에게 성적으로 끌려 열렬히 좋아하는 마음. 또는 그 마음의 상태.2. 부모가 자식을, 스승이 제자를, 신이 인간을 아끼는 것처럼 상위 존재가 하위 존재를소중히 여기는 마음.3. 남을 돕고 이해하려는 마음.4. 어떤 사물이나 대상을 몹시 아끼고 귀중히 여기는 마음.(4) 고려대 한국어 대사전(2009)1. 이성을 애틋하게 그리워하고 열렬히 좋아하는 마음. 또는 그런 관계나 사람.2. 다른 사람을 아끼고 위하며 소중히 여기는 마음. 또는 그런 마음을 베푸는 일.3. 어떤 대상을 매우 좋아해서 아끼고 즐기는 마음4. 하느님이 사람을 불쌍히 여겨 구원과 행복을 베푸는 일.(5) 한글학회 우리말 큰사전(1991)1. 아끼고 위하는 정성스런 마음. 또는 그러한 마음을 베푸는 일.2. 남녀가 서로 정을 들이어 애틋하게 그리는 마음. 또는 그러한 일.3. 정을 들이어 애틋하게 그리워하는 상대자4. 어떤 사물을 몹시 즐기거나 좋아하는 마음. 또는 그러한 일.5. 하느님이 사람을 불쌍히 여겨 구원과 행복을 베푸는 일. 사전적 정의를 살펴보면, 사랑의 대상은 ‘남녀 사이, 부모와 자식, 스승과 제자, 신과 인간,윗사람과 아랫사람, 사물’로 나타나고 있다. 다시 말해 사람 또는 사물을 아끼고 소중히 여기는 것을‘사랑’이라 정의하고 있다. 하지만, 누군가 ‘사랑이란 무엇입니까’라고 질문을 던졌을 때, 위와 같은 정의는‘사랑’에 대한 막연한 정보를 제공할 뿐 구체적이며 분명하게 설명을 하지 못하고 있다. 이런 현상이발생하는 이유는 앞서 언급하였듯이 ‘사랑’이란 직접적으로 눈에 보이지 않고, 손으로 잡을 수 있는실체가 있는 대상이 아니라 추상적이고 상징적인 개념이기 때문이다. 일반적으로 우리는 추상적 개념인‘사랑’을 이해할 때 위와 같은 정의를 통해서가 아니라, 우리가 일상생활에서 느끼고, 신체적으로 경험한축적된 개념들을 가지고 이해하게 되는데 이러한 방식 중에 하나가 바로 은유이다. 즉, 개념적 은유를활용하여 사랑의 개념 영역이 다른 구체적인 영역으로 사상되어 여러 가지 다양한 은유적 표현들을생산함으로써, 추상적 개념인‘사랑’을 이해하게 되는 것이다.

175 3.1 은유 표현의 근원영역 본 연구에서 설정한 연구 범위의 자료를 중심으로 분석하면, ‘사랑’에 대한 은유적 표현을10가지로 세분할 수 있는데, 각각에 대한 설명은 다음과 같다. 3.1.1 사랑은 전쟁 근원영역(Source domain): 전쟁 목표영역(Target domain): 사랑 전쟁에는 아군과 적군, 공격과 방어, 포위, 점령, 승자와 패자가 존재한다. 승자는상대방의 것을 빼앗는 것으로 전쟁의 과정이 종료된다. 전쟁의 이런 개념과 사랑의 개념은 전혀 연관성이없다고 생각되지만, 우리가 인지하지 못할 뿐, 일상 적 언어사용에서 사랑은 전쟁이라는 틀을 이용해흔하게 표현되고 있는데, 이것을 정리하면 다음과 같다.(6) Bubble Love (03:39) 서인영, MC몽붕붕 뜨게 I'll be keepin` it up계속 배워가고 있어 사랑 지키는 법내 사랑은 투명한 bubble bubble love내 사랑은 투명한 bubble bubble love love(7) 내꺼하자 (03:24) 인피니트지켜봐 왔잖아 니 사랑을 긴 이별을늘 상처받을 바엔 나인 게 나아똑바로 봐 우는게 싫어서 그래(8) 사랑은 Move (03:20) 시크릿네가 쉽게 볼 여자가 아닌걸 (No No No)사랑은 원래 지키는 게 어려워 (Love Love Love)아 정말 미치겠어 왜 졸졸 따라와(9) 사랑은 Move (03:20) 시크릿달라도 너무 달라 매달릴 땐 언제고영화보고 밥만 먹고 헤어져 (No No No)노력이 없는 사랑이 난 지겨워 (Love Love Love) 자신의 영토 또는 이익을 지켜 내거나 상대방의 것을 얻기 위해서 적과 싸워 이겨야한다. 그러기위해서 한쪽은 공격을 해야 하고 다른 한쪽은 방어를 해야한다. ‘사랑’도 자신의 사랑을 얻기 위해 다른

176사람을 공격하며, 다른 사람에게 사랑을 빼앗기지 않기 위해 자신이 사랑하는 사람을 보호하고 지켜야한다.(10) 원더우먼 (03:37) 다비치, 씨야 (SeeYa), 티아라 (T-ara) 보람)사랑은 유행가보다 더해 빠르게 변하잖아 사랑에 실패해도 우리들만 있으면 괜찮아 전쟁에서 비기는 경우는 존재하지 않으며, 오로지 이기고 지는 승패만이 존재한다. ‘사랑’도사랑을 얻느냐 얻지 못하느냐가 존재할 뿐이며, ‘승리’, ‘승리자’,‘승부’, ‘이겼다’ 등과 같이 표현된다. 3.1.2 사랑은 물건 근원영역(Source domain): 물건 목표영역(Target domain): 사랑 물건의 사용과 경제적 교환은 인류가 몸으로 습득하게 된 이른 시기의 경험들이다.우리는 이런 경험을 바탕으로 [사랑은 물건] 은유에 대한 사용을 어렵지 않게 관찰할 수 있는데, 이를정리하면 다음과 같다.(11) 사랑은 없다 (03:47) 거미사랑은 없는 거야 어디에도 없는 거야사랑해라는 그 말 믿지는 마(12) 꺼져 줄게 잘 살아(Feat. 용준형 of 비스트) (03:33) 지나(G.NA)네가 버린 사랑 네가 가져가 남김없이 가져가 ‘사랑’은 물건처럼 ‘남아있지 않아요’, ‘없이는’와 같은 표현을 사용하여 상대방에 대한 ‘사랑’이존재하는지를 알려준다.(13) 그여자 (04:34) 백지영난 사랑받고 싶어그대여 매일 속으로만 가슴 속으로만 인류가 가장 이른 시기부터 해 온 경험중의 하나로 서로에게 물건을 주고받는 경험이 있을것이다. 이런 경험은 인류의 인식 속에 깊이 내재되어 있어, 위의 예문처럼 ‘사랑’도 물건처럼‘주고받다’라는 구체적인 행동처럼 개념화 된다.

177(14) 나란 놈은 답은 너다(Feat. 하림) (03:57) 리쌍 (LeeSSang)내 자신이 너무나 싫어이런 싸움 끝엔 언제나 사랑을 잃어남잔 바람도 필 줄 알아야 돼 사랑하던 사람과의 이별에 대해 물건을 잃어버렸던 감정이 그대로 사상되어 ‘잃어버린’,‘없어져버렸는데’와 같은 표현이 쓰인다. 3.1.3 사랑은 여행 근원영역 (Source domain): 여행 목표영역 (Target domain): 사랑 ‘여행’에는 ‘여행자’, ‘여행 수단(자동차, 기차, 버스 등)’, ‘출발지와 목적지와의 거리’, ‘여행도중에 부딪치는 상황(장애물)’ 등의 개념들이 함께 따라다닌다. 이것을 바탕으로 ‘사랑’이란 목표영역이‘여행’이란 근본영역으로도 사상될 수 있다.(15) 가슴이 뭉클 (03:38) 씨야 (SeeYa)어쩐지 사랑은 어려워 난 아직 서툴러사실은 지금껏 슬픔과 더 친해 사랑은 먼듯해 목적지까지의 거리는 ‘가까움-멂’의 영상도식으로 그려진다. 이처럼 가까움-멂 영상도식을 통해사랑하는 사람과의 거리를 알 수 있다.(16) 가슴으로 운다(Feat. 아이린, 윤미) (03:34) 디셈버(December), 제이세라(J-Cera)내사랑 그대여 거기 멈춰서요나지금 그대에게 가고 있어요그대없이 난 이제 단 하루도 살지 못해서(17) 사랑 빛 (03:12) CNBLUE바보처럼 자꾸만 그래아마 내게 사랑이 온 건 가봐(18) 여자라서 (03:28) 아이유(IU)여자라서 여자라서 붙잡고 싶지만사랑이 지나간 패여 버린 가슴에언제쯤 새살이 상처위에 돋아 날까요

178 여행의 도식구조는 ‘출발점, 목적지, 경로, 방향’으로 이루어지며, 이 도식의 기본 논리는출발점에서 경로를 따라 목적지로 향할 때 그 경로에 있는 지역을 통과하게 되며 여행 기간에 따라시간이 흐르게 된다. 3.1.4 사랑은 식물 근원영역(Source domain): 식물 목표영역(Target domain): 사랑 우리는 주위에서 식물이 자라는 광경을 자연스럽게 본 경험이 있을 것이다. 식물은뿌리가 내리고, 싹이 트며, 꽃이 피고, 꽃이 지거나열매를 맺는 과정을 겪는다.사랑 또한 식물과 비슷한 부분이 있어서 식물을 이용해 표현되어 진다.(19) 흩어져 (03:44) 먼데이 키즈아파요 우리사랑은 말라버린 선인장처럼가시만 남은채로 또 굳어가이렇게 울다가 비가 오면 답답한 가슴만(20) 술 한잔 해요 (03:29) 지아(Zia)괜찮다면 나와요 우리의 사랑이 뜨겁던우리의 사랑을 키웠던 식물은 보살핌과 양분을 통하여 잘 성장할 수 있는데, 성장 과정 중에 자연적 피해를 입거나, 병이 들어말라 죽을 수도 있다. 3.1.5 사랑은 액체 근원영역(Source domain): 그릇 속의 액체 목표영역(Target domain): 사랑 우리 자신의 몸에 대한 우리의 경험은 매우 다양한 은유의 근거를 제공한다.한국어에서는 용기내의 액체는 사랑 그 자체로 개념화 되어, ‘사랑에 빠지다’라는 표현을 쓰고 있다.(21) 사랑해 U (03:17) 서인국이런 내 사랑에 녹아든널 알어 넌 달어 넌 달러(22) 술 한잔 해요 (03:29) 지아(Zia)괜찮다면 나와요 우리의 사랑이 뜨겁던우리의 사랑을 키웠던

179 그릇 속의 액체는 외부에서 가해지는 요인에 의해 온도가 상승하여 뜨거워질 수도 있고, 반대로뜨거운 것이 식을 수도 있는데, ‘뜨거워지고 식어지는 사랑’은 상대방에 대한 ‘사랑의 정도’로 여겨진다. 3.1.6 사랑은 불 근원영역(Source domain): 불 목표영역(Target domain): 사랑 모든 사람들은 일상생활에서 불을 다뤄 본 경험이 있을 것이다. 불은 사용에 편리함을가져다주지만, 때로는 잘못 사용했을 경우에 화상을 입거나, 집과 산을 불태우는 등 화재로 인해 피해를보는 경우도발생한다. 사랑은 불과 같은 특성을 가지고 있기 때문에, 사람들은 이런 경험을 바탕으로사랑을 불로 개념화 할 수 있게 된다.(23) 내꺼하자 (03:24) 인피니트나는 달 처럼 니 주윌 돌고 돌아불이 꺼져 버린 니 사랑은 놓고 날 봐깊이 패여 버린 상처 덮어줄게 웃게할게 내걸로 만들게 불은 붙어서 타는 상태를 유지하다가 연료가 다하여 꺼지게 되거나 또는 다른 외부 힘의 의해꺼지게 된다. ‘사랑’도 불이 붙어 뜨겁게 활활 타오르다가 그 관계가 나빠지거나 헤어지는 경우가 있는데,이를 ‘불이 꺼지는 것’으로 구체화시켜 표현한다. 3.1.7 사랑은 질병 근원영역(Source domain): 질병 목표영역(Target domain): 사랑 사람은 병에 걸리면 육체적으로 아픔을 느끼게 되며, 정신적으로도 그 고통과괴로움은 말로 표현 할 수 없을 정도로 심하다. 개념적 은유 [사랑은 병]에서는 직접적으로 신체가 아픈사람보다는 ‘사랑’에 실패 하거나 상처를 받아서, 정신적인 충격을 받아 힘들어 하는 표현들이 많이나타난다.(24) 사랑이라 쓰고 아픔이라 부른다 (04:36) 서인영사랑 기쁜거라며, 사랑 좋은거라며,누가 거짓말을 했어. Oh Baby아픔과 사랑이 같은 말인 걸내눈물이 말하고 있어.(25) 외톨이야 (03:37) CNBLUE사랑에 아파하고 사랑을 기다리는 외톨이

180(26) Better Together (03:38) 세븐(SE7EN)너에겐 사랑은 game 나에게 사랑은 pain내 눈을 바라봐 feel me feel me now 우리가 다쳤을 때의 통증은 정도에 따라 다른데, 사랑도 역시 다투거나 헤어져서 받는 심적, 정신적 고통은 정도에 따라 ‘아픔’, ‘견딜 수 없는’, ‘뼈아픈’과 같이 다양하게 표현된다. 3.1.8 사랑은 음식 근원영역(Source domain): 음식 목표영역(Target domain): 사랑 인류가 생존을 위해서는 먹지 않고서는 살 수 없으며, 인간의 생활과 음식은떨어질 수 없는 매우 중요한 부분이다. 사랑의 은유적 표현들이 나타나는 부분은 대부분 인류가 먹고,맛보는 행위에 집중되어 있다.(27) 사랑이라 쓰고 아픔이라 부른다 (04:36) 서인영사랑이라 쓰고 아픔이라 부른다 음식을 섭취하여 맛을 보게 되면 오감에 따라 ‘단맛, 쓴맛, 신맛, 짠맛, 매운맛’ 등을 느끼게 된다.사랑도 오감으로 표현하는 경우가 많은데, 관계가 좋을 때는 ‘달콤한 사랑’이라 표현하며, 관계가악화되거나 헤어졌을 경우는 ‘쓴 맛’을 느꼈을 때 느낌을 떠올려 ‘쓰다, 씁쓸하다’ 라 표현한다. 3.1.9 사랑은 사람 근원영역(Source domain): 사람 목표영역(Target domain): 사랑 Lakoff & Johson은 ‘Metaphors We Live By’에서 ‘가장 명백한 존재론적 은유는 물리적대상을 사람으로 구체화하는 은유일 것이다’라고 말하였다. 이는 사람이 아닌 개체에 대한 넓고 다양한경험을 인간의 동기화나 특성, 활동의 관점에서 이해하도록 해 주는데, 이를 정리하면 다음과 같다.(28) Breathe (03:32) miss A니가 돌아설 때 마다 슬픔이 나를 덮쳐 (흑흑)내 마음속에 갇혀 있는 이 사랑을주고 싶어 미쳐 받아줘 catcher(29) 외톨이야 (03:37) CNBLUE사랑이 가네 사랑이 떠나네

181(30) 이별이 온다 (03:28) 에이트(8Eight)사랑이 간다 내 사랑이 떠난다내겐 하나뿐인 사랑 그녀가 날 버린다 위의 예문을 살펴보면 다양하게 사람으로 의인화한 표현들을 볼 수 있다. 의인화는 단일하게통합된 일반적 과정이 아니라, 사람의 어떤 측면이 선택되는가에 따라서 각각 다르게 나타나기 때문에매우 많은 표현들이 사용되고 있다. 3.1.10 사랑은 자연 근원영역(Source domain): 자연 목표영역(Target domain): 사랑 ‘사랑’을 ‘별’, ‘바람’, ‘소나기’, ‘수평선’, ‘무지개’ 등으로 표현 하고 있다.(31) 그여자 (04:34) 백지영얼마나 얼마나 더 너를 이렇게 바라만 보며 혼자이 바람같은 사랑 이 거지같은 사랑 사랑이 바람처럼 빠르게 지나가 버리가도 하여 잡고 싶어도 잡을 수 없다.마무리 본고는 인지언어학의 관점에서 한국의 ‘사랑’ 은유가 어떻게 표현되고 있으며, 그 표현들을분석하고자 연구를 진행하였다. 근원영역을 13가지로 세분할 수 있는데 ‘전쟁’, ‘물건’, ‘여행’, ‘식물’, ‘그릇속의 액체’, ‘불’, ‘질병’, ‘음식’, ‘자연’이 그것이다. 한국어에서 자주 사용되는 근원영역을 순서대로 살펴보면 ‘그릇 속의 액체’, ‘물건’, ‘전쟁’, ‘질병’,‘식물’, ‘여행’, ‘음식’, ‘불’, ‘사람’, ‘자연’ 순서로 사용되고 있다 본고에서는 연구 범위에 제한을 두어 진행했기 때문에 ‘사랑’에 대한 은유 표현은 더욱더 다양할 것으로 보이며, 이 부분에 대하여서는 앞으로도 더 많은 연구가 필요하다.【참고문헌】 1. 사전류고려대학교민족문화연구원(2009), 『한국어대사전』, 고려대학교 민족문화연구원국립국어연구원(1999), 『표준국어대사전』, 두산동아사한글학회(1991), 『한글학회 우리말 큰사전』, 어문각 2. 단행본류 및 논문류

182 [국외]Aristotle. (1954). Rhetoric and Poetics. New York: The Modern Library.Black, M. (1962). Models and Metaphors. Ithaca, NY: Cornell University Press.Black, M. (1981). Metaphor, In Johnson, ed., 63-82. Cambridge Advanced Learner’s Dictionary.Black, M. (1993). More about Metaphor. In Andrew Ortony (ed.). Metaphor and Thought (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.Kövecses, Z. (2000). Metaphor and Emotion, Cambridge, Cambridge University Press.Kövecses, Z. (2002). Metaphor: A Practical Introduction, Oxford, Oxford University Press.Kövecses, Z. (2006). Language, mind, and culture. A Practical Introduction, Oxford: Oxford University Press.Lakoff.G & Johnson. M. (1980). Metaphors We Live By, Chicago: The University of Chicago Press.Lakoff, G. (1993). The Contempory theory of metaphor, In Andrew Ortony ed., Metaphor and Thought, 2nd ed., Cambridge, Cambridge University Press.Lee, D. (2001). Cognitive Linguistics: An Introduction, Oxford: Oxford University Press.Wierzbicka, A. (1992). Semantics, Culture and Cognition: Universal Human Concepts in Culture-Specific Configurations, Oxford, Oxford University Press.Wierzbicka, A. (1999). Emotions Across Languages and Cultures: Diversity and Universals, Cambridge University Press.

183 [국내]고려대학교 민족문화연구원. (2009). 고려대 한국어대사전, 고려대학교 민족문화연구원.국립국어연구원. (1999). 표준국어대사전, 두산동아.김동환. (2005). 인지언어학과 의미 , 태학사.김정태. (1977). 흘러간 팝송 , 삼호뮤직.김향숙. (2003). 한국어 감정표현 관용어 연구 ,한국문화사.김현곤. (2007). 사랑해 , 도서출판 청연.나익주. (2000). 개념적 은유: ‘사랑’, 한국문화사.나익주. (2000). 인지언어학 , 한국문화사나익주. (2003). 한국어에서의 성욕의 은유적 개념화 , ｢담화와 인지｣ 10-1, 담화․인지언어학회, 79-104.노양진·나익주. (2011). 삶으로서의 은유(수정판) 박이징.성강환. (1987). 추억의 팝송 대백과,아름출판사.성강환. (1999). 한국대중 음악 대전집 , 아름출판사.성강환. (2001). 팝송 대전집 ,아름출판사.연세대학교 언어정보개발연구원. (1998/2003). 연세 한국어사전, 두산동아.임지룡. (2005). 사랑의 개념화 양상, 어문학 87 호,201-233.임지룡. (1997). 인지 의미론, 탑출판사.임지룡. (1998). 인지 의미론, 박이정, 35-64.임지룡. (1999). 감정의 생리적 반응에 대한 언어화 양상, ｢담화와 인지｣ 6-2, 담화․인지언어학회, 89-117.임지룡. (2000). “‘화’의 개념화 양상”, ｢언어｣ 25-4, 한국언어학회, 693-721.임지룡. (2001a), “‘두려움’의 개념화 양상”, ｢한글｣ 252, 한글학회, 109-143.임지룡. (2001b). “‘기쁨’과 ‘슬픔’의 개념화 양상”, ｢國語學｣ 37, 國語學會, 109-143.임지룡. (2001c). “‘미움’의 개념화 양상”, ｢語文學｣ 73, 한국어문학회, 173-201.임지룡. (2001d). “‘긴장’의 개념화 양상”, ｢담화와 인지｣ 8-2, 담화․인지언어학회, 205-227.임지룡. (2002). “기본 감정 표현의 은유화 양상 연구”, ｢한국어학｣ 17, 한국어학회, 135-162.임지룡. (2003). “Aspects of the Metaphorical Conceptualisation of Basic Emotions in Korean”, ｢ 현대문법연구｣ 32, 현대문법학회, 141-167.임지룡. (2003). “감정 표현의 관용성과 그 생리적 반응의 상관성 연구”, ｢기호학 연구｣ 14, 한국기호학회, 53-94임지룡. (2010). 국어의미론, 탑출판사.

184 The Study of Korean Series Synopsis Structure: Discourse Analysis Umaporn Sungkaman1Abstract This article focuses on the structure of Korean series synopses which are both narrative andpersuasive texts. Their structure differs from general narration. The data are from kodhit.com, series-fc.com and Likeseries.com. There are 92 stories and 131 texts analyzed by applying from the GenericStructure Potential (GSP) of Halliday and Hasan (1989). The finding reveals that Korean series synopses are composed of 8 generic stages. Theyareintroduction, placement, initiation, sequence, reason, example, summary, and persuasion. They areall optional. The result also shows that contextual configuration may not apply to Korean series synopsis inThai. As the result of the competitive of series website are rapidity and amenity.Keywords: Discourse analysis, Structure, Synopsis, Korean seriesIntroduction A series synopsis is a brief summary of the major points of a series. It is a written text whichfunctions as a preview text of the series. Korean series fans always read the synopses before watchingthe series. Therefore, a synopsis is an interesting written text which is both the narrative andpersuasive text. A narrative discourse is a discourse that accounts the past events and describes a series ofevents that in general, are composed of exposition, inciting moment, developing conflict, climaxdenouement, final suspense and conclusion or resolution (www.sil.org). Some examples of narrativediscourse are historical events, personal events, folk tales, and mythology. However, a synopsis doesnot complete those component partsof a narrative discourse. From the pilot project found that thelast part of narration is always omitted.The synopsis also is a persuasive discourse because its functionis to persuade the readers to watch the series. As Umaporn Sungkaman (2014: 173) mentioned that Korean series is a part of Korean wave orHallyu which is influenced to language and culture of other speech communities. The synopsis is animportant text that influences to thedrama viewers. The competition among the series websites is 1 Kasetsart University

185high. It is possible that websites which serve free Korean dramas online have an intense competition.Therefore, synopses must be interesting and able to persuade the viewers. Halliday's functional theory proposed the relationship between language structure and thelanguage functions in social life. The structure of the synopsis must consist of the importantinformation. Language use in the text must be interesting. Because of this interest, the objective of this study is to analyze the structure of Koreanseries synopses. 1. Theoretical Orientation in structure Natural use of language is orderly. The types of texts must be influence their structure.It isbecause of their difference in order and characteristics. The sources in discourse analysis are both textand conversation. The structural studies also divided into two types as the following. 1.1 Textual structure A synopsis is a monologue text as a narration. It often comes in the form of a continuousomniscient and chronological third person narrative. Halliday and Hasan, (1989) pointed that thestructure is an overall structure of the message form. They also proposed three terms that refer toaspects of social situations. They are field, tenor and mode which are called contextual configurationor CC. Halliday and Matthiessen (2014: 42-43) pointed that a text is organized as a semantic unit inthe situation. Therefore, the structure of the situation is realized by the semantic patterns which aredistinctive lexicogrammartical patterns. As in the narrative structure illustrated its generic structurepotential.The criterion for the text structure is meaning. 1.2 Conversational structure Although synopsis is not a dialogue, Most of them are not formal and also a casual speech asspoken conversation in our everyday life. However, some of them are formal, for example, the courtconversation, public speaking, etc.Both formal and informal organizations are the fixed set of rules ofintra-organization procedures and structures. Levinson (1983) explained the three basic findings inconversation that there are Turn-taking, Adjacency pair and Overall organization. He pointed out thatoverall organization consists of three sections, opening, topics and closing. The criterion for theconversational structure is function. These approaches to analyze the structure of the text and conversation are different.Nevertheless, they are different dimensions. 2. Methods The methodologyis divided into three steps. They are the resource selecting, the dataselecting, and the dataanalyzing as the following. 2.1 The resource selecting

186 The resources were searched by the word “Korean series” from Google which is the mostfamous search engines website. The top three websites which are shown in the results are the sourcefor collecting the data.These three websites are also the free Korean series on the internet. Therefore,www.kodhit.com,www.series8-fc.com and www.likeseries.com were selected for this study. 2.2 The data selecting This step has three minor steps: surveying the data, collecting the data, and selecting thedata. 2.2.1 Surveying the data from the selected websites is found that there are many seriesin a year. Therefore, there are many synopses in each website. Although there are the sameseriessynopses which have been written in all three websites, their language use and forms differ from eachother. Therefore, all the data which are the same series are also selected. 2.2.2 Collecting the datais the step that criticizes from the criteria as follows. a) The data are collected from three selected websites from January 2015 toFebruary 2016. b) The data are only collected in Thai language. From the first criteria, 92 Korean series and 135 texts are collected. The secondcriteria, there are 4 English synopses.Therefore, there are the 131 texts for the analysis. 2.3 The data analyzing The selected data are analyzed in 4 steps. The first step is dividing the text in main parts. Thesecond step is analyzing the internal structure of each part. The third step is analyzing the rules of theinternal structure of the texts. The last step is generalizing these rules. The analysis is based on theapplication of approaches of Halliday and Hasan (1989).3. The structure of Korean series synopses The analysis ofthe structure of 131 Korean series synopsesarecomposed of 8 genericelements- introduction, placement, initiation, sequence, reasoning, example, summary, andpersuasion as show in the figure 1. (introduction) ⋅[ (placement)˄(initiation) ]˄[ [ (sequence)⋅ (reason)(example)] ˄(summary)˄⋅(persuasion) ]Figure 1 Show the general structure potential of Korean series synopsis

187The symbols used in the figure 1 are: ( ) round bracket: enclose optional elements [ ] square bracket: enclose the boundaries of the mobile elements ˄ carat sign: indicate relative sequences ⋅dot sign: indicate the order of the elements  arrow sign: indicate the repetition of the elements These symbols for generic structure potential adapted from PattamaPatpong (2013). From the figure 1, the information of all 9 elements can be orderly organized as thefollowing. i. Introduction Introduction is the first element of synopsis’s structure that can be omitted. Itfunctions as an opening section of the synopses. It also shows the background or historical brief of thestory, and the types of series as shown in the following examples.(1)       story from webtoon that famous from writer     Soon Ggi that publish down in Naver online when date    seven July 2010‘The story is from the famous webtoon of the writer Soon Ggi, published in Naver onlineon July 7th 2010.’(Cheese in the Trap, www.kodhit.com) The example (1) shows that the introductory event gives the information about the story’shistory. Its background, writer and the publishing date of this story is added in this section to open thesynopsis. “ ” which means ‘from’, “ ” which means ‘at’ and “ ” which means ‘when’ arethe conjunctionsthat link the clause together. However, the introductory event also shows a brief of the story in one sentence as show in thefollowing example.(2)    drama CL this be story PREP vampire ‘This drama is the vampire story.’ (Blood, www.kodhit.com)