ppt Maternal Newborn and Midwify Nursing 1_10 chapter

นักศกึ ษา เปน็ สว่ น สาคญั ในการส่งเสรมิ นมแม่ ในอนาคต

สถติ ติ ่างๆ เกี่ยวกับ EBF • สถิติการให้นมแมท่ ัว่ โลกเพยี ง 43% • WHO พยายามชว่ ยกนั รณณรงคใ์ ห้นมแม่อย่างเดียว 6 เดือน (Exclusive breast feeding 6 months) ใหไ้ ด้ 50% ในปี 2025 • ในไทยสารวจเมอ่ื 2561 ให้นมแมอ่ ยา่ งเดียว 6 เดือนเพยี ง 23.1% • จัดได้ว่านอ้ ยมาก

Baby friendly hospital initiative:BFHI and exclusive breastfeeding : EBF • โรงพยาบาลสายสมั พนั ธแ์ มล่ ูก รพ.ใดบ้าง • ใหน้ มแมอ่ ยา่ งเดียว(ไมใ่ ห้นา หรอื อาหารอื่นๆ) • 1-6-2 หมายความวา่ ??? ใหน้ มแมใ่ น 1 ชม. ใหน้ มแม่อยา่ งเดียว 6 เดอื น จากนันร่วมกบั อาหารเสรมิ ตามวัยถึง 2 ปี

Why does must be breastfeeding ? • Benefit for mother • Benefit for baby • Benefit for country • For Quality children in the future

Ten step for success EBF 6 mo 1. มนี โยบายจากผบู้ ริหาร 2. อบรมบุคลาการใหม้ คี วามรใู้ นการใหน้ มแม่ 3. แจง้ ประโยชน์ให้แม่ทราบเกย่ี วกบั นมแม่ 4. เมือ่ คลอดใหล้ กู ดดู ภายใน 45 นาที ทา skin to skin contact 5. เจ้าหน้าทชี่ ่วยเหลอื แมใ่ นการใหน้ มลูก 6. ให้นมแม่อยา่ งเดียว 7. จดั แม่ลกู อยดู่ ว้ ยกนั rooming in 8. ใหน้ มตามความต้องการของลกู 9. หา้ มจุกยางปลอม 10. มแี หลง่ ชว่ ยเหลอื นมแม่

หวั นม (Nipples) • หัวนม ดูขนาด ความยาว (ปกติยาว 1 cm.) • หวั นมท่ีเลก็ เกินไปอาจทาใหเ้ ด็กดูดไมต่ ิดหรือใหญ่โตเกินไปจนคับปากเด็กดูด ไมไ่ ด้เปน็ ปัญหาสาหรับการให้นมลูกได้หัวนมแตกหรอื เปน็ รอยแยก (Cracked หรือfissure) • ถา้ แตกใหห้ ายก่อนเด็กดดู นมเพราะจะเป็นทางนาเชือโรคเข้าไปทาให้เกดิ การ อักเสบของเต้านมได้(ควรปรึกษาแพทยท์ A่ี NC, PP) หวั นมที่แบนหรอื บุ๋มลง (flat หรอื inverted nipple) เดก็ จะดูดนมไมไ่ ดเ้ พราะปากเดก็ จะจับหวั นม ไมต่ ิด ทดลองดูไดว้ ่าปากเดก็ จบั หัวนมได้หรือไมโ่ ดยทา Waller’s Test

Waller’s Test • Waller’s Test การวางมือบนเตา้ นมให้นิวหวั แม่มือและนวิ ชีวางราบไปกับผวิ หนังและใหน้ วิ ทงั สองนนั อยชู่ ิดหัวนมตรงรอยตอ่ ระหว่างหัวนมและลานหวั นมกดนวิ ทังสอง เขา้ หากันเช่นนเี ป็นการเลียนลกั ษณะของการดูดนมตามธรรมชาติของเด็กถ้า หาหัวนมนเี ด็กพอจะดูดไดน้ วิ มอื ทังสองขา้ งจะจับหัวนมไม่ตดิ แตถ่ ้าหวั นมแบน ราบเกินไปหรอื บุม๋ เกินไปจนเด็กไม่สามารถจะดูดได้หวั นมจะผลบุ ลงไประหวา่ ง นวิ มือทงั สองในขณะผตู้ รวจบบี เขา้ หากนั

การตรวจหัวนม โดยวธิ ี pinch test



การวัดความยาวหวั นม • Grade หวั นม (ปกติประมาณ 1 cm) Grade 0 = บอดสนทิ หรือบ๋มุ Grade 1+ = 0.1-0.3 cm หัวนมสัน Grade 2+ = 0.4-0.6 cm หวั นมสัน Grade 3+ = 0.7-1 cm หัวนมปกติ ลานนม Areola 5 grade

การประเมนิ ความยดื หยุ่นของลานนม (Areola) • ใชน้ ิวชีและหวั แมม่ ือจบั ฐานหัวนมดึงยืดขึนและปล่อยเป็นจังหวะ ถ้าหวั นมยืดตามแรง ได้ดี แสดงว่าลานนมมคี วามยืดหย่นุ ดี • ลานนมมที ังหมดก่เี กรด ?? • ลานนม Areola 5 grade Grade 0 = ลานหวั นมตึงมาก Grade 1+ = ลานหัวนมตึงค่อนขา้ งมาก Grade 2+ = ลานหวั นมตงึ ปานกลาง Grade 3+ = ลานหวั นมนุ่มดี Grade 4+ = ลานหวั นมเหลว เปน็ ถงุ กาแฟ ดงั นันควรระมดั ระวงั * เตา้ นมชนดิ นอี าจทาใหเ้ ด็กหายใจไมอ่ อก เนื่องจากลานนมปดิ กันจมูก

Breast exam

ทา Waller’s test

หลงั จากตรวจเต้านมแล้ว ตรวจลานนม แล้ววดั หัวนม

วธิ กี ารแก้ไขความผดิ ปกติของหัวนม • กรณีหัวนมไมส่ นั มาก สามารถให้ nipple rolling หรือHoffmann's maneuver ได้ แตถ่ า้ หากมกี ารหดรัดตวั ของมดลูกให้หยุดการแกไ้ ข ไม่ แนะนาในแม่มปี ระวัติ preterm หรอื มีความเสย่ี ง preterm labor • การเร่มิ แก้ไขหวั นมควรเริม่ เมื่ออายคุ รรภ์ 14 สัปดาห์ไปแลว้ เนื่องจากมกี าร กระตนุ้ Oxytocin ทาใหม้ ดลูกบีบตวั แท้งได้

การแกไ้ ขหวั นมดว้ ยวิธีตา่ งๆ • Nipple rolling โดยใชน้ ิวหวั แม่มอื และนวิ ชจี บั ด้านขา้ งของหัวนมทีต่ ิดกับ ลานนมยดื ขึนและค้างไวห้ รอื นวดคลึงเบาๆ ทาซา 10 ครังวนั ละ 2 ครงั • Hoffmann's maneuver โดยใหว้ างหวั แมม่ ือชดิ โคนหัวนม กดนิวพรอ้ มรดู จากฐานหวั นมในทศิ ทางซ้ายขวาออกเบาๆ เปลี่ยนเปน็ วางในทศิ บนล่างและ ดงึ ออกเบาๆ นบั เปน็ 1 ครัง ควรบรหิ ารขา้ งละ 30 ครงั หลงั อาบนา จะให้ ผลดใี นรายหวั นมบุ๋มเลก็ น้อย

การแก้ไขหัวนมดว้ ยวิธีตา่ งๆ (ต่อ) • การใชป้ ทุมแกว้ (Breast shells หรือ Breast cups) โดยจะใส่ไวใ้ ตย้ กทรง ในไตรมาสสดุ ทา้ ยของการตังครรภ์ เริ่มตน้ ดว้ ยใสว่ ันละ 2-3 ชว่ั โมง เมอ่ื คนุ้ เคยแล้วใหใ้ ส่เฉพาะกลางวัน เมอื่ คลอดลูกแลว้ ให้ใสก่ ่อนใหน้ มบตุ ร 30 นาทกี อ่ นให้ลกู ดดู นม • syringe puller โดยดงึ ลูกสบู ขึนประมาณ 1/3 ของกระบอก แล้วนาดา้ นท่มี ี ปกี มาครอบหัวนมใหส้ นทิ ดึงลกู สูบชา้ ๆจนเห็นหัวนมยืน่ ยาวออกมา • nipple puller ใช้นวิ มอื บีบกระเปาะยางแล้วไปครอบหวั นม ปลอ่ ยนวิ ท่บี ีบ กระเปาะเบาๆ

ทา Hoffman’s maneuver



การดแู ลเต้านม หัวนม • เริ่มตน้ ดแู ลเต้านมแมก่ ่อนคลอดด้วยวิธีงา่ ยๆ แบบธรรมชาติ คอื การรักษาความ สะอาดโดยการอาบนาตามปกติ และซบั เต้าใหแ้ หง้ เสมอ • ไม่จาเปน็ ต้องทาครีมหรอื โลชน่ั บริเวณหัวนม เพราะจะไปอดุ ตนั ตอ่ มนานมบนลานนม • หลกี เลย่ี งการขดั ถูแรง ๆ ท่ีหัวนม หรอื ดงึ เพ่ือกาจัดไขมันบนหวั นม เพราะอาจนาไปสู่ การเป็นแผล และการอกั เสบตดิ เชือได้ • ถ้าเต้านมคณุ แมใ่ หญ่หรอื มกี ารขยายใหญ่เพิม่ ขึน ควรสวมยกทรงทมี่ ีขนาดพอดีเพอ่ื ประคองเต้านมไว้ ยกทรงที่เหมาะสาหรับแม่ในขณะตงั ครรภ์ไมค่ วรหลวมหรือคับ แน่นจนเกินไป และไมค่ วรใชช้ นั ในแบบมีโครงลวดเหล็ก

Syringe puller

Nipple puller

Breast shell or breast cup (ประทมุ แกว้ )

การใส่ประทุมแก้ว (Breast shell or breast cup

การใหน้ มแมใ่ หส้ าเรจ็ จะต้องประกอบไปดว้ ยสง่ิ สาคัญๆ จากตัวแม่ที่ ตังครรภด์ งั ต่อไปนี ***ความตงั ใจ (Breastfeeding intention) แม่และครอบครวั มีความตงั ใจ ทีจ่ ะเลียงลกู ด้วยนมแม่อยา่ งเดียว 6 เดอื น ***การใหน้ มแมใ่ ห้เรว็ ทนั ทใี นชว่ งหลงั คลอด (Initial Breast feeding) ชว่ งหลงั คลอดใหม่ๆ ต้องให้นมแม่ทันที ให้ลูกดูดภายใน 1 ช่ัวโมง และมี Skin to skin contact ***การใหน้ มแม่อยา่ งต่อเนื่องเมื่อกลับบ้าน (Continuation breastfeeding) แม้วา่ จะมอี ุปสรรคปัญหาทเี่ กดิ ขึนต่างๆ ระหว่างการใหน้ มแม่ แมแ่ ละครอบครวั จะต้องคอยสง่ เสริม ช่วยเหลอื



CODE นม or milk code 12 ข้อ (พ.ร.บ. นมผง) • ห้ามโฆษณาใหเ้ ขา้ ใจว่าเปน็ อาหารเด็กเล็ก • หา้ มอา้ งอิงข้อมลู โภชนาการหรอื สุขภาพ • หา้ มแจกสว่ นลดขายพว่ งหรอื รางวัล • หา้ มแจกตวั อย่างสนิ ค้า (นมผง) • ห้ามใหส้ ินค้าแก่แม่เดก็ และครอบครวั • หา้ มแนะนาแม่เดก็ หรอื ครอบครัวใหใ้ ชส้ ินค้า

CODE นม or milk code 12 ขอ้ (พ.ร.บ. นมผง) (ตอ่ ) • หา้ มบรจิ าคสินค้าแกห่ น่วยบรกิ ารสาธารณสุข ยกเวน้ ผู้ป่วย • หา้ มมีโลโก้บนส่ิงของสิง่ ของบริจาคแก่หน่วยบรกิ ารสาธารณสขุ • หา้ มเสนอผลประโยชน์ใดๆ ใหแ้ กบ่ คุ ลากรสาธารณสขุ • ห้ามจดั อบรมสัมมนาวทิ ยากรเกีย่ วกับอาหารทารก และเดก็ เล็ก • ห้ามสาธิตใชส้ ินคา้ ในหนว่ ยในหนว่ ยบรกิ ารสาธารณสขุ เพ่ือการคา้ • หา้ มเผยแพร่ข้อมลู วชิ าการท่สี ง่ เสริมใหใ้ ชส้ นิ คา้

แลว้ มาฝึกงานทค่ี ลนิ ิกนมแมก่ นั คะ่ เพ่อื เดก็ ไทยมคี ณุ ภาพ

การสง่ เสรมิ สขุ ภาพของสตรแี ละทารกขณะ ตัง้ ครรภ์ Duangporn Pasuwan

Objective • อธิบายภาวะไมส่ ขุ สบายในสตรีตั้งครรภ์ได้ • อธบิ ายการส่งเสรมิ สขุ ภาพสตรใี นระยะตง้ั ครรภไ์ ด้ • อธบิ ายการกระตนุ้ พัฒนาการทารกในครรภไ์ ด้

การส่งเสริมสขุ ภาพของสตรตี ั้งครรภ์ » การรับประทานอาหาร » การสวมเส้ือผา้ และรองเทา้ » ยาบารุงเลือด » การมีเพศสัมพนั ธ์ » วคั ซนี ปอ้ งกนั บาดทะยกั » การเดินทาง » การพกั ผอ่ น นอนหลับ » การดแู ลความสะอาดร่างกาย

การรับประทานอาหาร โปรตนี » ถา้ ไดไ้ ข่ 1 ฟอง » ควรทานเพ่มิ ข้นึ เป็น 60 g + นม 3 แก้ว » เน้ือสตั ว์ ไม่ควรตดิ มนั /หนงั 2-3 ขดี + เน้ือสตั ว์ 1.5-2 ขีด/วัน » ไข่ 1 ฟอง/สปั ดาห์ » ถ้าไมไ่ ด้ ไข่และนม » นม 2-3 แก้ว/ วัน ให้ทานเน้ือสตั ว์ 3-3.5 ขีด/วนั » ถั่วเมลด็ แหง้ » เต้าหู้

คาร์โบไฮเดรต » ให้พลงั งานแก่รา่ งกาย ควรทานเทา่ เดมิ » ข้าว ก๋วยเตี๋ยว ขนมจนี » ไมค่ วรทานอาหารหวานมาก ขนมปัง ขนมหวาน ของทอด น้าหวาน น้าอัดลม กะทิ ครมี เนย

ไขมัน » ให้พลงั งานแก่ร่างกาย » ลดอาหารประเภท ทอด กะทิ ครมี เนย » ไมค่ วรทานมากเกนิ ไป ควรทานน้ามันพชื แทนน้ามนั สตั ว์

ผัก , ผลไม้ » ใหว้ ิตามนิ และเกลอื แร่ » ช่วยเพ่มิ กากใยอาหารชว่ ยการขับถา่ ย » ควรรบั ประทานผกั ใบเขยี ว ชว่ ยเพ่ิมธาตุเหลก็ และกรดโฟลิก » หลกี เลีย่ งผลไม้ ที่มรี สหวานจัด เชน่ ทุเรยี น

กรดโฟลกิ folic acid » ปอ้ งกันการเกดิ Neural tube defect » ช่วยในการสรา้ งเมด็ เลอื ด » วันละ 0.6-0.8 mg » มมี ากในผักใบเขียว เมล็ดข้าว ธญั พชื ถ่วั งา ผลไมร้ สเปร้ยี ว

Neural tube defect (NTD)

เหลก็ : iron » ช่วยสรา้ งเมด็ เลอื ดแดง ต้องการ 30 mg/day » ตบั ไข่แดง เน้ือสัตว์ทกุ ชนิด ผกั ใบเขียว ถัว่ ตา่ งๆ » ยาบารุงเลือด วนั ละ 1 เม็ด FBC, Nataral, Obimin AF ดดู ซึมไดด้ ีในสภาพกรด ทานพรอ้ มผลไมท้ ม่ี วี ติ ามนิ ซี เช่นสม้ ไมท่ านพรอ้ มนม หรือห่างกัน 2 ช่ัวโมง (Ca ขดั ขวางการดดู ซึม Fe) - รบกวนทางเดนิ อาหาร ปวดท้อง ควรทานหลังอาหารเยน็ - อจุ จาระมสี ดี า อาจท้องเสีย หรือทอ้ งผูกได้

แคลเซยี มและฟอสฟอรสั » ชว่ ยในการสร้างกระดกู และโครงรา่ งของเด็ก » นม ปลาเล็กปลานอ้ ย กงุ้ แหง้ กงุ้ ฝอย ปู ปลารา้ ยอดแค ผักสะเดา

ไอโอดนี » จาเป็นตอ่ การทางานขอตอ่ มไธรอยดช์ ว่ ยในการเผาผลาญ » อาหารทะเล อาทติ ย์ละ 2 คร้งั ปอ้ งกันโรคเออ๋ (Cretinism)



อาหารที่ควรงด » อาหารหมกั ดอง » อาหารสกุ ๆ ดบิ ๆ อาหารรสจดั หรอื เผด็ » ส่งิ เสพติด ไดแ้ ก่ กาแฟ บุหร่ี สรุ า » ไม่ควรซ้ือยามารับประทานเอง



การพกั ผ่อน นอนหลบั ควรนอนหลับวันละ 8-10 ชวั่ โมง และนอนพกั กลางวัน 1-2 ช่ัวโมง

การดแู ลความสะอาดร่างกาย » มีเหง่อื ออกมาก และมีตกขาวเพ่ิมข้นึ » ควรอาบน้าวนั ละ 2 ครั้ง » ไมค่ วรลงแช่ในแมน่ ้าลาคลอง » การทาความสะอาดอวัยวะสบื พันธุ์ ให้ลา้ งดว้ ยสบู่ ทาความสะอาดจากดา้ นหนา้ ไป ด้านหลัง และเชด็ ใหแ้ หง้ ไมค่ วรสวนล้างชอ่ ง คลอด

การมีเพศสมั พนั ธ์ (sexual intercourse) » สามารถมีเพศสมั พนั ธ์ไดต้ ามปกติ » แตค่ วรงดในชว่ ง 3 เดือนแรกเพ่อื ปอ้ งกนั การแทง้ » งดใน 2 เดือนสดุ ท้าย ปอ้ งกันการคลอดก่อนกาหนด » มปี ระวตั ิเคยแท้งในครรภ์กอ่ น ควรงดเพศสัมพันธ์ 3 เดอื นแรก » มีประวตั ิคลอดก่อนกาหนด ควรงดในชว่ ง 3 เดือนสดุ ทา้ ย » หรอื ถา้ มีประวตั ิเลอื ดออกขณะตั้งครรภ์ ควรงด เพศสัมพันธ์

การเดินทาง » ไม่ควรเดนิ ทางไกล โดยเฉพาะใน ไตรมาสสุดท้าย » พักทกุ 1-2 ช่วั โมง » เคร่ืองบิน หา้ มเม่อื GA > 28 wk

อิริยาบถตา่ งๆ Pelvic tilt » ทา่ ยืน » ปวดหลัง