ppt Maternal Newborn and Midwify Nursing 1_10 chapter

ประโยชน์ • กล้ามเนือ้ กระดกู เอน็ มคี วามแข็งแรงและยดื หยุ่น คลอดงา่ ย • บรรเทาความไม่สุขสบายในระยะตงั้ ครรภแ์ ละการคลอด • สุขภาพจติ ดี ผ่อนคลาย นอนหลับไดด้ ี • หลังคลอดร่างกายฟื้ นฟูและปรับสภาพเร็ว

• ออกกาลังกาย สัปดาหล์ ะ 3 วนั นาน 30 นาที ส่ิงทตี่ ้องระวัง • ถ้าเหนื่อยมากให้ หยุด • ผู้มภี าวะเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนระหว่างตงั้ ครรภ์ เช่น เคยมี ประวัตกิ ารตงั้ ครรภแ์ ละการคลอดผิดปกติ ผู้มโี รคความดนั โลหติ สูง ครรภแ์ ฝด เป็ นตน้ ไม่ควรออกกาลังกาย



ยกไหล่ • ป้องกนั ปวดหลงั หมุนไหล่ • ชาปลายนิว้ มือ • เพม่ิ ความจุของปอด • เพมิ่ ความแข็งแรงของ กล้ามเนื้อผยุงเต้านม • ลดอาการจุดเสียดแน่น หน้าอก แสบยอดอก ปวดชายโคลง

ช่วยให้หายใจโล่ง สะดวกขนึ้



• ป้องกนั และบรรเทาอาการปวดหลงั • เพม่ิ ความแขง็ แรงและยืดหย่นุ ให้อุ้งเชิงกราน ตะโพก ต้นขา เข่า และข้อเท้า • ช่วยให้มีการทรงตวั ท่ดี ี

• กล้ามเนื้อต้นขายืดขยาย • ลดความตึงตวั ของ กล้ามเนื้อหลงั ส่วนล่าง และตะโพก • ช่วยยืดขยายข้อต่ออุ้งเชิง กรานช่วยให้คลอดง่าย

• ส่วนล่างเลือดไหลเวยี นดี • ป้องกนั เส้นเลือดขอด • ลดอาการเท้าบวม

• กล้ามเนื้อพืน้ เชิงกราน ช่องคลอด และฝี เยบ็ ยืดหย่นุ แขง็ แรง • ลดการฉีกขาดของ ช่องทางคลอด



• เทคนิคการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ • การกดจุด • การลูบหน้าท้อง • การนวดหลงั • เทคนิคการหายใจ



ลูบขนึ้ ด้านข้าง ลูบลงตรงกลาง











หายใจลา้ งปอด หายใจล้างปอด มดลูกเริ่มหดรัดตัว มดลูกเร่ิมคลายตวั

สรปุ การบรรเทาความเจบ็ ปวดในระยะคลอด (ไม่ใช้ยา) 1.เทคนคิ การผ่อนคลาย (Relaxation Technique) 2. เทคนิคการหายใจ (Breathing Technique) 3.เทคนิคการลบู หน้าทอ้ ง (Effleurage) 4.การนวด (Massage) 5.ดนตรีบาบัด (Music Therapy) 6.เสาวคนธบาบดั (Aroma Therapy) 7.การสมั ผสั เพือ่ การรกั ษา (Therapeutic Touch) 8.การใช้จินตภาพ (Imagination) 9.การใชค้ วามร้อนและความเย็น (Heat and Cold) 10.ธารบาบดั (Hydrotherapy)

กลุม่ Analgesics หรอื Narcotic analgesics • Pethidine ออกฤทธภิ์ ายใน 20-30 นาที นาน 2-3 ช่ัวโมง • ขนาดยาทใ่ี ช้ 25-100 mg เปน็ ยาฉีดใหท้ างกล้ามเนือ้ และมกั • ให้รว่ มกบั Dramamine หรอื Phernergan • ยาสามารถผา่ นรกได้ และกดการหายใจของทารกเมื่อแรกคลอด • ควรให้กอ่ นคลอดอยา่ งน้อย 3 ช่วั โมง • ไมใ่ ห้ในรายทเ่ี ป็นโรคตบั • ควรระมดั ระวงั เรื่องอุบตั ิเหตใุ หแ้ ก่ผคู้ ลอด เนื่องจากทาให้เกิดอาการวิงเวยี น หน้า มดื และความดันโลหติ ต่า (Orthostatic hypotension) จึงควรให้ผคู้ ลอดนอน พกั บนเตียงกอ่ น

สรปุ เร่ืองการใช้ยา • สว่ นใหญใ่ ช้ pethidine 50 mg m • รว่ มกบั ยาแก้อาเจยี น dramamine • พิจารณาใหเ้ มื่อตอ้ งแน่ใจวา่ ไมค่ ลอดภายใน 4 ชม.หลงั การ ให้ยา • ข้อหา้ มใช้ดูในเรอื่ งยา กรณคี ลอดภายใน 4 ชม.ทารกไม่ หายใจ ใหย้ าแก้ฤทธ์ Anti dote “Naloxone” or “narcan”



• เจ็บครรภ์ถี่... และแต่ละคร้ังนานขนึ้ จังหวะสมา่ เสมอ • มมี ูก มูกเลือด เลือด ออกทางช่องคลอด • มนี า้ เดนิ เป็ นนา้ ใสๆ กล้นั ไม่อยู่

Case study • นางก. อายุ 32 ปี G2P1 GA39 wk เจบ็ ครรภม์ าจากบ้าน(เร่ิมเจบ็ 06.00 น.)รว่ มกับมีมูกเลือด ยังไมม่ นี ้าเดนิ ผลเลือดปกติ ใหป้ ระวตั คิ รรภ์แรกคลอด ยาก ต้องใช้คมี แรกเกิดบตุ รไมแ่ ข็งแรงต้องแกไ้ ข ครรภน์ กี้ ลัวคลอดยากอีก แพทยใ์ ห้ admit • VS BP 112/70 mmHg T=36.8 P=78 คร้งั /นาที R=22คร้ัง/นาที ตรวจ ครรภท์ า่ LOA, FHS=140 ครง้ั /นาที head engaged EFW=3000 gm. • จบั contraction duration 45-60 นาที interval 4-5 นาที severity 2+ • PV 8.00น. Cervix 2 cm. effacement 70% station -1

ควรแนะนานางก.ในเรือ่ งใดบ้าง 1. แนะนาอะไรบา้ งชว่ งแรกรับ 8.00น. 2. แนะนาการบรรเทาความเจบ็ ปวด ชว่ ง 8.00 น.

3. 11.00 น. PV Cervix 4 cm. effacement 80% station 0 รอ้ งเอะอะมาก ขอยาให้ได้ไหม ถ้าจะบรรเทาปวดทาอย่างไร (I 3-4’ D40-50” S 3+ VS BP 130/90 mmHg P=80 ครงั้ /นาที R=24คร้ัง/นาที ตรวจครรภท์ า่ LOA, FHS=150 ครง้ั /นาท)ี พยาบาลช่วยเหลอื อย่างไร 4. 12.00 น. PV Cervix 7 cm. effacement 100% station 0 ร้องเอะอะมาก ขอยาอกี ใหไ้ ดไ้ หม ถ้าจะบรรเทาปวดทาอย่างไร (I 3’ D45-50” S 3+ VS BP 134/80 mmHg P=84 ครั้ง/นาที R=24ครั้ง/นาที ตรวจครรภ์ท่า LOA, FHS=148 คร้งั /นาท)ี (แพทยเ์ ร่ิมสัง่ ให้ 5%D/N/2 1000cc+Synto 10u v drip for good UC) พยาบาลจะชว่ ยเหลืออย่างไรเพื่อบรรเทาปวด



บทที่ 9 Biochemical Assessment Biophysical Assessment Electro fetal monitoring Duangporn Pasuwan

Objective 1. อธิบายการประเมนิ สขุ ภาพมารดาทารกทางชวี เคมี (Biochemical Assessment)และแปลผลได้ 2. อธิบายการประเมินสุขภาพมารดาทารกทางกายภาพ (Biophysical Assessment) และบทบาทในการชว่ ยเหลอื แพทยใ์ นการทาหตั การตา่ งๆ 3. สามารถการประเมินสุขภาพมารดาทารกโดยใช้เคร่ืองอิเลคโทรนิค (Electro Fetal Monitoring) โดยการอ่านกราฟได้ 4. อธบิ ายขอ้ บ่งช้ีของการประเมนิ ภาวะสุขภาพของมารดาทารกในครรภ์ 5. อธบิ ายประโยชน์และความเส่ียงของการประเมนิ ภาวะสุขภาพมารดา ทารกในครรภด์ ว้ ยวธิ กี ารต่างๆ

Fetal well being 1. การประเมินสขุ ภาพมารดาทารกทางชีวเคมี (Biochemical Assessment) 2. การประเมินสุขภาพมารดาทารกทางกายภาพ (Biophysical Assessment) 3. การประเมนิ สขุ ภาพมารดาทารกโดยใช้เคร่อื งอิเลคโทรนิค (Electro Fetal Monitoring)

การประเมนิ สุขภาพมารดาทารกทางชวี เคมี (Biochemical Assessment) 1. การเจาะเลอื ดตรวจหา Alpha-fetoprotein (AFP) 2. การเจาะน้าคร่า (Amniocentensis) 3. การตดั ช้ินเนอ้ื รกตรวจ (Chorionic villus sampling) 4. เจาะเลือดสายสะดอื ทารก (Cordocentesis or Percutaneous umbilical blood sampling)

การเจาะเลอื ดตรวจหา Alpha- fetoprotein (AFP) • เปน็ Prenatal diagnosis ท่นี ิยมทา เพราะไม่ Invasive ตรวจเมื่ออายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์ • อ่านผล AFP ถ้าผลสูงมีโอกาสเปน็ spida bifida • ถ้าผลต่า มโี อกาสเป็น Down’s syndrome (Trisomy 21) • ถ้าผดิ ปกตอิ าจตอ้ งตรวจ Ultrasound เพ่อื ดคู วามผิดปกตทิ างกายภาพต่อ วา่ มบี วมตรงท่ี ใด มกี ้อนออกมาจากไขสันหลัง หรอื ความผดิ ปกตทิ ี่สามารถมองเห็นไดจ้ ากเคร่ืองเช่น หวั ใจผิดปกติ ปากแหวง่ เพดานโหว่ ฯลฯ





RBC ตรวจในผล CBC(complete blood count) RBC Morphology (รปู ร่างของเมด็ เลอื ดแดง) screening Thallassemia ถ้าตรวจความปกติกอ่ นคลอด (PND) จะ ตรวจหา AFP เพือ่ ดคู วามพกิ ารทางสมอง (Spida bifida)และ Trisomy 21 (Down’s syndrome)



Thallasemia face



การเจาะน้าครา่ (Amniocentesis) • เป็น Prenatal diagnosis (PND) ทนี่ ิยมทา แตเ่ ป็นแบบ Invasive ตรวจ เมอ่ื อายคุ รรภ์ 16-18 สัปดาห์เพราะเปน็ ชว่ งทนี่ า้ ครา่ มาก มีเซลล์ทารกหลุด ลอกในน้าครา่ พอจะตรวจ Chromosome ได้ ข้อบ่งชี้ในการทา - อายุมากกวา่ 35 ปขี น้ึ ไป - มปี ระวัติครอบครัวมโี รคพันธกุ รรม - มปี ระวัตแิ ม่ Rh –ve - มปี ระวตั แิ ทง้ โดยไมท่ ราบสาเหตุ - มภี าวะเส่ยี งได้ลูกทีจ่ ะเป็น Thallasemia

บทบาทในการชว่ ยเหลอื แพทย ์ ทา Amniocentesis • ตอ้ งเตรียมอุปกรณใ์ ห้ครบ เซ็นใบยนิ ยอม ชแ้ี จงมารดาบดิ า • เจ็บ ปวด เกร็ง บรเิ วณที่เจาะ • Infection จน sepsis (1:1000) • Preterm labor (1:200) • เฝ้าระวงั ในการเจาะมารดาทีม่ ี Rh –ve • การทา Amniocentesis ในไตรมาสแรก และไตรมาสสาม เนอื่ งจากข้อบง่ ช้ใี น การเจาะน้ันแตกต่างกัน

การวเิ คราะหผ์ ลน้าครา่ เพอื่ ดูความสมบูรณ์ ของปอด (Amniotic fluid analysis) • ดสู ีของน้าคร่า ไม่มสี ี หรืออาจจะเหลืองอ่อนๆใส ไม่ควรสขี นุ่ หรอื ขเ้ี ทาปน • Lecithin Sphingomyelin ratio (L/S ratio - 26 สปั ดาห์ แรกของการตัง้ ครรภ์ ค่า S > L - อายุครรภ์ 26-34 สปั ดาห์ ค่าL / S ratio = 1:1 - อายุครรภ์ 34-36 สปั ดาห์ คา่ L จะเพม่ิ มากขึ้นทาให้ ratio สงู ขึ้น - ถ้า L / S ratio > 2 แสดงว่าปอดทารกสมบูรณ์เตม็ ทไี่ ม่คอ่ ยเกดิ ภาวะ RDS (Respiratory distress syndrome : ภาวะหายใจลาบากจากการขาด surfactant ในปอด)

การตดั ชนิ้ เนือ้ รกตรวจ (Chorionic villus sampling)



RDS: Respiratory distress syndrome on Ventilator

การเจาะเลอื ดสายสะดอื ทารก (Cordocentesis)

การประเมนิ สุขภาพมารดาทารก ทางกายภาพ (Biophysical Assessment) 1. การทา Ultrasound เพือ่ ดูความผิดปกตติ ่างๆ ของทารก และดูสว่ นตา่ งๆในมดลกู 2. การตรวจ biophysical profile (BPP) อ่านผลคะแนน 5 ตวั ได้แก่ NST, การเคลอ่ื นไหวการหายใจทารก, การเคลอ่ื นไหวของ ทารก, ความแขง็ แรงของกล้ามเนื้อ และปริมาณนา้ ครา่ 3. การนับลูกดิ้น (Fetal movement count)

การทา Ultrasound

Fetal movement count (FMC) • วิธีที่นิยมได้แก่ Count to ten นบั การดิ้นของทารกในครรภใ์ ห้ครบ 10 ครั้ง ในช่วงเวลา 2 ชั่วโมงตอ่ กัน ในท่านอนตะแคง • Modified Count to ten นบั การดน้ิ ของทารกในครรภ์ให้ครบ 10 คร้งั ในช่วงเวลา 4 ช่วั โมงตอ่ กนั นิยมนับตงั้ แต่ 8-12 น. • การนบั ลูกดน้ิ 3 เวลาหลังมือ้ อาหาร ครง้ั ละ 1 ชม. ถา้ นอ้ ยกว่า 3 ครัง้ ตอ่ ช่วั โมง แปลว่า ผิดปกติ และถา้ นับตอ่ อกี 6-12 ชม.แลว้ ยงั น้อยกว่า 10 คร้ังให้รีบมาพบแพทย์