ppt Maternal Newborn and Midwify Nursing 1_10 chapter

Hair tourniquet

• Bladder cavity : ความจกุ ระเพาะปัสสาวะเพ่มิ ข้นึ ความไวตอ่ แรงกดนอ้ ยลง มารดาไม่รสู้ กึ อยากถา่ ยปัสสาวะ • ประกอบกบั ขณะบตุ รผา่ นชอ่ งคลอด ทาใหบ้ าดเจบ็ ของทอ่ ปัสสาวะ + แผลฝีเยบ็ บวม + ถา้ ไดย้ าระงบั ความรสู้ กึ ทาใหไ้ ม่อยากถา่ ย ปัสสาวะ • 2-5 day : frequency urine :extravascular fluid (2- 3 Lits) (if residual urine >100 cc have to continue RFC

Anatomical and physiological change after Postpartum Endocrine system 1. Decrease Placenta hormone (HPL) within 24 hours 2. Estrogen : incase of mother who exclusive breastfeeding : level of Estrogen will be late in normal 3. Progesterone : secret during ovulation ***decrease of E&P : emotional change *** Ovulation and menstruation ในมารดาทเ่ี ลี้ยงลูกด้วยนมตนเอง จะมีการตกไข่ และไมม่ ปี ระจาเดือนหลังคลอดลา่ ชา้

Anatomical and physiological change after Postpartum • Cadio vascular disease ปรมิ าณของเลือด ในร่างกายจะเพ่มิ มาก ทนั ที หวั ใจเตน้ ชา้ ลง จะเขา้ สภู่ าวะปกติ ~ 2-4 สัปดาห์ • Hematocrit ระดบั ฮมี าโตครติ ลดลงถ้าเสยี เลอื ด 250 มล. (ลดลง ประมาณ 4 vol%) แต่อาจสงู ไดจ้ ากการขาดน้า • WBC เพ่ิมข้นึ ชว่ งหลงั คลอด 10-12 วัน เป็น 20,000 -30,000 ตอ่ ลบ.มม. ทาใหว้ ินิจฉยั การตดิ เช้อื ผดิ พลาดได้ • Fibrinogen ยังคงสงู อยใู่ นสปั ดาหแ์ รก เพ่ือปอ้ งกนั การตกเลอื ดหลงั คลอดทอี่ าจเกดิ ข้นึ ได้

Vital signs 1. Temperature Reactionary fever Milk fever 2. Pulse rate 3. Respiration rate 4. Blood pressure

น้ าหนักตวั

Be careful !! Orthostatic hypotension (systolic if decrease 20 mmHg) ppiaefrlBftuPas<cioh9ny0c:/am6rd0aiyambmepHoshogor+cPk

Breast engorgement

จิตสังคมหลงั คลอด หลังคลอด การเปลยี่ นแปลง ลักษณะมารดา การดแู ล (วัน) Taking in phase or นึกถงึ ตนเองมากกวา่ ทารก รับฟัง ดูแลกจิ วตั รประจาวนั 1-2 dependent phase พักผ่อน 3-10 Taking hold phase สนใจตวั เองนอ้ ยลง แนะนาการปรบั บทบาท or independent สนใจทารกมากข้นึ สอนทักษะการดแู ลทารก 10 วนั phase เป็นตน้ ไป ให้กาลงั ใจ Letting go phase or เร่ิมมีปฏสิ มั พนั ธก์ บั ให้ความมัน่ ใจ ให้ขอ้ มูล interdependent สังคม ต้องปรบั ตวั เม่ือ ครอบครวั เป็นกาลงั ใจ phase กลับไปสู่ครอบครวั

Psychological change Postpartum Blues Postpartum Depression Postpartum Psychosis เวลาทเ่ี ร่มิ เป็น 2 – 3 วัน 2 สปั ดาห-์ 6 เดือน 2 วนั -4 สปั ดาห์ หลงั คลอด อาการ อารมณเ์ ปลย่ี นแปลง อาการรนุ แรงข้นึ การรบั รผู้ ิดปกติ งา่ ย รบกวนความเป็นอยู่ หลงผิด ประสาท และการเลยี้ งดทู ารก หลอน เก่ียวกบั ทารก รอ้ งไหไ้ มท่ ราบ จะมีประวตั ิมอี าการ สาเหตุ เสยี ใจ กังวล เศรา้ หม่นหมอง ทางจติ มาก่อน เศรา้ โกรธ กระวน ร้องไหบ้ ่อย จุกแน่นใน กระวาย เหน่ือยลา้ ลาคอ/อก นอน นอนไม่หลับ หลับหรอื นอนหลับ ปวดศรี ษะ ไม่มี ตลอดเวลา สมาธิ ไมม่ ีคณุ คา่

12-13 B Postpartum Assessment 1. Background : อายุ รายได้ การศกึ ษา สุขนิสยั รวมถงึ ประวตั ิ การต้ังครรภ์ การคลอด Belief : ความเช่อื สังคม 2. Body condition : ภาวะซดี blood loss การลกุ จากเตยี ง การ พักผ่อน อาหาร ความสขุ สบาย น้าหนกั 3. BT & BP : Reaction fever vital sign ก 4. Breast : เต้านม 5. Belly& fundus : หนา้ ทอ้ ง ยอดมดลกู การหดตัว ตาแหน่ง การปวด 6. Bladder : การขบั ปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะเตม็

12-13 B Postpartum Assessment 7. Bowel movement : constipation 8. Bleeding : lochia characteristic, amount, volume 9. Bottom : episiotomy rectum 10. Bonding : rooming in, bonding attachment 11. Blue : postpartum blue 12. Baby : Reflex, physical examination,



บทที่ 10 การพยาบาล มารดาหลังคลอด ทีม่ ภี าวะเบีย่ งเบน ทางสุขภาพ Duangporn Pasuwan

Objective • อธิบายภาวะเบ่ียงเบนทางสุภาพมารดาหลังคลอดว่ามี ภาวะใดไดบ้ ้าง • อธิบายการใหก้ ารช่วยเหลอื แนะนามารดาหลังคลอด เมื่อเกดิ ภาวะเบีย่ งเบนทางสขุ ภาพ • อธบิ ายการพยาบาลมารดาหลังคลอด เม่อื เกิดภาวะ เบย่ี งเบนทางสุขภาพ

ภาวะเบีย่ งเบนทางสุขภาพของมารดาหลงั คลอด 1. Reactionary fever (ไข้หลงั คลอดใน 24ชม.) 2. After pain (ปวดมดลกู หลงั คลอด) 3. Episiotomy pain (เจ็บปวดแผลฝเึ ยบ็ ) 4. Hemorrhoid (ริดสดี วงทวาร) 5. Constipation (ทอ้ งผกู ) 6. Dysuria (ปสั สาวะ) 7. Milk fever (ไขจ้ ากการคดั ตงึ เต้านม) 8. Thrombophlebitis

Reactionary fever • เกดิ จากการสญู เสียน้า เลอื ด ระหวา่ งการ คลอด ไขไ้ ม่เกิน 38oC • เหนื่อยอ่อนเพลียระหว่างการคลอดซ่ึงรอ คลอดเปน็ ระยะเวลานาน การชว่ ยเหลือ และใหก้ ารพยาบาล • ให้สารน้า และอาหารอย่างเพียงพอ • เช็ดตัวลดไขเ้ พ่ือความสขุ สบาย • ให้ Para ได้

After pain • มดลดู หดรัดตวั หลังคลอดทาใหร้ สู้ กึ ปวด • ปวดมากขน้ึ ขณะลกู ดดู นม • G หลัง และครรภ์ใหญๆ่ จะปวดมากกว่า การชว่ ยเหลือ และใหก้ ารพยาบาล • อธบิ ายวา่ เปน็ เรื่องปกตชิ ว่ ยปอ้ งกัน PPH • จาก Hormone Oxytocin • ให้ Para ก่อนใหน้ ม

Episiotomy pain • เจบ็ ปวดแผลฝเี ยบ็ ต้องระวงั เรอ่ื ง Hematoma • REEDA : Red Edema Ecchymosis Discharge and Approximation การช่วยเหลือ และใหก้ ารพยาบาล • ให้สังเกต REEDA • ประเมิน pain score ระวงั Hematoma • ถ้ามีกอ้ นขนาด เสน้ ผา่ ศนู ย์กลาง 3*3cms ต้องพิจารณาทา Evacuation • ให้ Para ได้ นั่งหว่ งยาง (ห่วงวา่ ยน้า) ทา Kegel exercise

อบแผลใหแ้ ผลแหง้ เรว็ แตส่ มยั ปจั จบุ ัน ไม่ ค่อยพบแล้ว





Hemorrhoid • เป็นมากอ่ น หรอื อาจเป็นมากขน้ึ หลังคลอด การชว่ ยเหลือ และใหก้ ารพยาบาล • รบั ประทานอาหารท่ีมีกากใย ผัก ผลไม้ ธญั พืช ด่มื นา้ มากๆ • ประคบนา้ อุ่นช่วยลดอาการปวด • หลีกเลย่ี งการเบ่งอุจาระนานๆ

Dysuria (ปัสสาวะลาบาก) • หลังคลอดแล้ว กระเพาะปัสสาวะไมถ่ ูกกด • ความไวต่อแรงกดลดลง การชว่ ยเหลอื และให้การพยาบาล • เอาน้าราดบริเวณ Symphysis pubis • ถ้าปัสสาวะไม่ออกใน 4-6 ชม.หลงั คลอดให้ทา Intermittent Cath • รบั ประทานนา้ ใหม้ ากขนึ้ ถา้ ยงั แสบขัด และ ปัสสาวะกระปริบกระปรอยต้องรายงานแพทย์

Intermittent cath ระวงั !!! Contamination

Milk fever - ไข้จากการคัดตึงเตา้ นม เกดิ ประมาณวันท่ี 3 หลัง คลอด - ไข้ไม่เกนิ 38.5 - เต้านมคดั ตึง แม่บ่นเจ็บ คัดเตา้ นม

Hot & cold Compress

Hoffman’s maneuver

Breast pump & Breastfeeding หลงั คลอด

Breast pump หลงั คลอด

Exercise หลังคลอด



อยา่ ลมื สอนออกกาลังกาย ดว้ ยน้า

สรุป ภาวะเบย่ี งเบนทางสุขภาพของมารดาหลังคลอด 1. Reactionary fever (ไข้หลงั คลอดใน 24ชม.) 2. After pain (ปวดมดลูกหลังคลอด) 3. Episiotomy pain (เจบ็ ปวดแผลฝึเยบ็ ) 4. Hemorrhoid (ริดสดี วงทวาร) 5. Constipation (ทอ้ งผูก) 6. Dysuria (ปัสสาวะ) 7. Milk fever (ไขจ้ ากการคัดตึงเต้านม) 8. Thrombophlebitis

N ประเด็นจริยธรรมทีเ่ กย่ี วขอ้ ง กบั การพยาบาลมารดาทารก ดวงพร ผาสุวรรณ

บทนำ • จรยิ ธรรมและจรรยำบรรณของวิชำชีพในกำร ใหก้ ำรพยำบำลมำรดำทำรก และผดงุ ครรภ์ เป็นสิง่ ทพี่ ยำบำลควรจะมใี นจิตใจในกำร พยำบำลใหก้ ับผปู้ ่วย • เพอื่ ใหผ้ ูป้ ว่ ยไดร้ บั กำรดูแลทไี่ ด้รบั ควำมเอือ้ อำทรอย่ำงสงู สดุ เป็นไปตำมกำรมำตรฐำน กำรดูแล หำกเป็นไปตำมมำตรฐำนแลว้ จะเกิด ปัญหำตำมมำ ดงั ในบททจี่ ะได้นำมำสรุป

วัตถุประสงค์ • อธบิ ำยควำมหมำยของคำว่ำ จรยิ ธรรม วชิ ำชีพ ได้ • อธบิ ำยประเดน็ จรยิ ธรรม ทเี่ กีย่ วขอ้ งกับกำรพยำบำล มำรดำทำรก ว่ำมีประเด็นใดได้บำ้ ง • สำมำรถวิเครำะหป์ ระเด็นจรยิ ธรรมในกำรพยำบำล มำรดำทำรก และปอ้ งกันไม่ให้เกดิ กำรรอ้ งเรยี น ฟ้องรอ้ งได้

ethic • จริยธรรม หมายถงึ ธรรมที่เป็นขอ้ ควรประพฤติ ปฏิบัติ ศีลธรรม กฎศีลธรรม ซึ่งตรงกบั คาใน ภาษาอังกฤษวา่ “ethic” ซึง่ มีรากศพั ทม์ าจากคาวา่ “ethos” ในภาษากรีกซึ่งมคี วามหมายวา่ ขอ้ กาหนด หรือหลกั การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิอย่างถูกต้อง (Dictionary of Current, 1968)

profession • วชิ าชีพ หรือ “profession” : อาชพี ทีต่ อ้ งอาศัยความรู้ความชานาญ (พจนานุกรม พ.ศ. 2525) มีการศกึ ษาเพมิ่ เติมเป็นพิเศษจนมคี วามรู้ความ ชานาญในระดบั สงู • ตา่ งจากอาชีพ (career, occupation) ดงั นั้นบคุ คลสามัญท่ัวไปท่ปี ระกอบ อาชพี ปกตจิ ึงไมน่ ับวา่ เปน็ วชิ าชพี • คาวา่ “วชิ าชีพ” มีความหมายในตวั วา่ ตอ้ งใช้ “วิชา” เพ่อื เลีย้ งชีพ

profession ต้องมเี กณฑพ์ ิจารณาอ่ืน ๆ เช่น • มคี วามจงรักภกั ดี • มคี วามผูกพนั ต่อวชิ าชีพ • มกี ารอุทศิ ตนท่จี ะทาเพอื่ ประโยชน์ของ ประชาชน • ไดร้ ับการยอมรับนบั ถือจากสังคม • มกี ารจดั ตัง้ สมาคม หรือองคก์ รแหง่ วชิ าชีพเพอ่ื ควบคุมดแู ลสมาชกิ และมีการ ออกกฎหมายรับรองสถานภาพของ วชิ าชพี

จริยธรรมวชิ าชีพแพทยแ์ ละพยาบาล • หมายถงึ ประมวลความประพฤตทิ ผ่ี ้ปู ระกอบวชิ าชพี กาหนดขึ้น • รักษาและส่งเสริมเกียรตคิ ุณช่อื เสยี งและฐานะของสมาชกิ • เขยี นเปน็ ลายลกั ษณอ์ ักษรหรือไม่ก็ได้ • เป็นหลักแนวทางปฏิบตั ิท่ไี ม่มอี านาจทางกฎหมายบังคับใหผ้ ู้ถือจริยธรรม น้ันปฏิบตั ิตาม • แตเ่ ป็นสง่ิ ทค่ี วบคมุ ตนเอง • จึงต้องมกี ารสร้างแนวทาง หรือหลกั ปฏิบตั ทิ ี่ถกู ตอ้ งเหมาะสมเพื่อให้ผู้ ประกอบวชิ าชีพแพทย์และพยาบาลไดย้ ึดถอื เป็นแนวทางปฏบิ ัติ : พระราชบัญญัติวชิ าชีพการพยาบาลและการผดงุ ครรภช์ ้ัน 1

ต.ย. พระราชบญั ญัตวิ ชิ าชพี การผดงุ ครรภ์



หลักสาคัญของจริยธรรม 6 ประการ มดี งั น้ี 1) หลักประโยชนส์ งู สุดของผปู้ ่วย (Beneficence) 2) หลักไม่กอ่ ใหเ้ กดิ อันตรายต่อผ้ปู ่วย (Non- maleficence) 3) หลกั เคารพการตัดสินใจของผปู้ ่วย (Autonomy) 4) หลกั ความเป็นธรรม (Justice) 5) หลักการรักษาความลบั ของผปู้ ่วย (Confidentiality) 6) หลักความซื่อสัตย์ (Fidelity)

สิ สทิ ธิผ้ปู ว่ ย

ประเด็นกฏหมาย ทีเ่ ก่ียวข้องกบั วิชาฯ • กฏหมายการทาแท้ง • กฏหมายค่สู มรส • กฏหมายอมุ้ บญุ • กฏหมายบตุ รบญุ ธรรม • กฏหมาย พ.ร.บ นมผง • กฏหมายการฟ้องร้องทางสูตกิ รรม

ประเดน็ จริยธรรม ทเี่ กี่ยวขอ้ งกับวชิ าการ พยาบาลมารดาทารก และผดงุ ครรภ์ 1 • การตง้ั ครรภ์ การทาเดก็ หลอดแกว้ (IVF c Embryo transfer) • ประเดน็ การทาแทง้ • สิทธิของทารกในครรภ์ สิทธิของมารดา • การใช้เนอื้ เยอ่ื ของทารกเพอ่ื การวจิ ยั • การทา CPR (กูช้ พี )ในทารกควรใชเ้ วลานานเทา่ ใด? • การประเมินความเจบ็ ปวดของทารก • ความสมดุลระหว่างความก้าวหนา้ ทางเทคโนโลยกี บั คณุ ภาพชวี ติ • การดูแลใหก้ ารพยาบาลที่ไมเ่ ป็นไปตามความพงึ พอใจ หรือสทิ ธขิ อง ผู้ป่วยที่ควรจะไดร้ ับ • การฟ้องร้องการสูตกิ รรม