หนังสือรางวัลยกย่องจุฬา 2564

รางวลั สภาวจิ ัยแหง่ ชาติ ๒๕๖๔ รางวลั ผลงานวจิ ัย ระดบั ดี สาขาวิทยาศาสตร์การแพทย์ ผลงาน การคน้ พบยีนก่อโรคใหม่ทเี่ ปน็ สาเหตขุ องโรคลมชกั และการเคลือ่ นไหวผิดปกติ จาก ส�ำนักงานการวิจยั แห่งชาติ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ภทั รา ย่ที อง ภาควชิ าพฤกษศาสตร์ คณะวทิ ยาศาสตร์ 350 ยกย่องเชดิ ชูเกียรตบิ ุคลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

สมองเป็นอวัยวะท่ีส�ำคัญท่ีสุดที่ท�ำให้มนุษย์ต่างจากส่ิงมีชีวิตอ่ืน วิวัฒนาการของสมองจากสัตว์เล้ียงลูก ด้วยนมอื่นมาเป็นสมองมนุษย์ เกิดข้ึนโดยการเปล่ียนแปลงโครงสร้างและจ�ำนวนของยีนที่แสดงออกในสมอง ยนี จำ� นวนมากเหล่านต้ี ้องทำ� งานประสานกันเป็นอยา่ งดี หากยนี ใดยนี หน่ึงท�ำงานมากหรือนอ้ ยไป กอ็ าจท�ำให้ เกิดโรคทีร่ นุ แรงได้ เช่น โรคลมชัก การศกึ ษาโรคของสมองเหล่านีจ้ ะท�ำใหเ้ ราเข้าใจการทำ� งานทปี่ กตขิ องสมอง ได้ดีขึ้น ทั้งน้ีโรคท่ียิ่งพบน้อย เช่น โรคลมชักแบบกระตุกและสั่นท่ีเร่ิมเป็นในวัยผู้ใหญ่ (Benign Adult Familial Myoclonic Epilepsy-BAFME) เป็นโรคท่มี กี ารถา่ ยทอดทางพนั ธุกรรมแบบยนี เด่น ผู้ปว่ ยจะเริ่มมี อาการสั่นและ/หรือชกั เมอื่ เขา้ สวู่ ัยผูใ้ หญ่ การวินจิ ฉัยโรคใชอ้ าการทางคลินกิ ร่วมกบั การตรวจเฉพาะทางระบบ ประสาท การรายงานคร้ังแรกในประเทศญ่ีปุ่นตั้งแต่คริสตศักราช ๑๙๙๐ และจนถึงปัจจุบันทั่วโลกมีรายงาน เพียง ๑๐๐ ครอบครวั จากหลายประเทศ ได้แก่ ญ่ปี นุ่ อติ าลี ฝรง่ั เศส ไทย จีน เป็นตน้ ซ่ึงอาจหมายความว่า ยีนท่ีเป็นสาเหตุเป็นยีนท่ีส�ำคัญมาก ธรรมชาติจึงมีกลไกที่จะพยายามท�ำให้เกิดความผิดพลาดน้อยที่สุด การศึกษาโรคพบน้อยเหล่านี้จึงอาจเป็นกุญแจส�ำคัญในการเข้าใจธรรมชาติ การศึกษาที่ผ่านมาพบว่าสาเหตุ ของโรคในผู้ป่วยแต่ละประเทศอยู่ต่างโครโมโซมกัน 8q23.3-q24.1, 2p11.1-q12.2, 5p, 3q26.32-q28, 16p21.1 และ 4q32.1 ซงึ่ เปน็ ตวั กำ� หนดชนดิ ของโรคซงึ่ ได้แก่ ชนิดท่ี ๑ ถงึ ๔, ๖ และ ๗ ตามล�ำดับ และ ต้ังแต่คริสตศักราช ๑๙๙๙ เป็นต้นมา มีความพยายามอย่างมากในการหายีนท่ีก่อโรค แต่อย่างไรก็ตามก็ยัง ไม่มีทีมวิจัยใดสามารถพบสาเหตุของโรคได้ จนถึงคริสตศักราช ๒๐๑๘ Ishiura et al. ประสบความส�ำเร็จ ในการหายีนที่ก่อโรคลมชักแบบกระตุกและสั่นที่เร่ิมเป็นในวัยผู้ใหญ่ชนิดที่ ๑ ในครอบครัวชาวญี่ปุ่นว่าเกิด จากการเพม่ิ ขนึ้ ของจำ� นวนซ้�ำชนดิ TTTCA ในอนิ ทรอนท่ี ๔ ของยนี SAMD12 คริสตศกั ราช ๒๐๑๓ หวั หน้า ผูว้ ิจัย Yeetong et al. รายงานผลการศกึ ษาลงิ คเ์ กจทั่วจโี นมในครอบครัวชาวไทยทีเ่ ป็นโรคลมชกั แบบกระตุก และสั่นที่เร่ิมเป็นในวัยผู้ใหญ่ท่ีมีสมาชิกท้ังหมด ๒๔ คน หลังจากได้รับการวินิจฉัยโดยแพทย์เฉพาะทาง ระบบประสาทพบว่าเป็นผู้ป่วยจ�ำนวน ๑๓ คน และพบสาเหตุของโรคอยู่บริเวณโครโมโซม 3q26.32-q28 ซึ่งเป็นครั้งแรกในโลกท่ีมีการรายงานโรคลมชักแบบกระตุกและสั่นที่เร่ิมเป็นในวัยผู้ใหญ่ชนิดที่ ๔ เพื่อค้นหา ยนี กอ่ โรคใหมท่ เี่ ปน็ สาเหตขุ องโรค ผวู้ จิ ยั ใชเ้ ทคนคิ การหาลำ� ดบั นวิ คลโี อไทดท์ ว่ั จโี นมดว้ ยเทคโนโลยี long-read sequencing รว่ มกับเทคนคิ Repeated-prime PCR และ Long-range PCR, Targeted resequencing, Whole exome sequencing, Whole genome sequencing และ Array comparative genomic hybridization และพบสาเหตุของโรคเกิดจากการเพิ่มข้ึนของการซ�้ำของนิวคลีโอไทด์ชนิด TTTCA ใน อินทรอนท่ี ๑ ของยีน YEATS2 จากผลการศึกษาน้ีท�ำให้แพทย์สามารถให้ค�ำปรึกษาแนะน�ำทางพันธุศาสตร์ ได้อย่างแม่นย�ำ สามารถตรวจทางพันธุกรรมเพ่ือพยากรณ์ให้กับสมาชิกครอบครัวที่ยังไม่ถึงวัยท่ีจะมีอาการ ของโรคว่าในอนาคตจะแสดงอาการของโรคหรือไม่เพื่อจะเป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์กับสมาชิกและนอกจากน้ี ยังได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานในวารสาร Brain ซ่ึงเป็นวารสารวิชาการระดับนานาชาติท่ีมี impact factor (2018/2019) เท่ากับ ๑๑.๘๑๔ และเปน็ วารสารทอี่ ยูใ่ น Tier 1 ของสาขา Medicine ยกย่องเชิดชูเกียรติบุคลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 351

รางวลั สภาวิจัยแห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดษิ ฐ์คดิ คน้ ระดับดมี าก ผลงาน ผลิตภัณฑ์แกอ้ าการผมร่วงชนดิ แอนโดรจินคิ -อโลเพเชยี จากสารสกัดแสมทะเล จาก ส�ำนกั งานการวจิ ัยแห่งชาติ ศาสตราจารย์ ดร.วันชัย ดเี อกนามกลู ภาควชิ าเภสชั เวทและเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ 352 ยกย่องเชิดชูเกียรตบิ ุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ผลงานทีไ่ ด้รับรางวลั สิง่ ประดิษฐค์ ดิ คน้ ประจ�ำปี ๒๕๖๔ มาจากโครงการวจิ ัยเรอ่ื ง “ผลติ ภัณฑแ์ ก้อาการผมร่วง ชนดิ แอนโดรจนิ คิ -อโลเพเชยี จากสารสกดั แสมทะเล” ซงึ่ เปน็ ผลงานทเี่ กดิ จากการศกึ ษาวจิ ยั ของนสิ ติ ปรญิ ญาเอก ๒ คน (Dr. Ruchy Jain และ ดร.วรอนงค์ พฤกษากจิ มี รองศาสตราจารย์ เภสัชกร ดร.ภาคภูมิ เตง็ อ�ำนวย เปน็ อาจารยท์ ี่ ปรกึ ษาร่วม) และนสิ ติ ปรญิ ญาโท ๑ คน (นางสาวสุกญั ญา น�ำสวัสด์)ิ โดยใช้ระยะเวลาการวิจัยและพฒั นากวา่ ๗ ปี มี ผลงานตีพมิ พ์ในวารสารวิชาการกวา่ ๕ เรื่อง และผลงานสทิ ธิบตั ร ๑ เรอ่ื ง โครงการนเี้ กิดจากองคค์ วามรูท้ ี่วา่ อาการผม รว่ งชนิดแอนโดรจนิ ิค-อโลเพเชีย (androgenic alopecia) ซึง่ เปน็ ภาวะทม่ี สี าเหตมุ าจากการที่เอนไซม์ steroid-5α- reductase (5α-R) มีการทำ� งานที่มากเกนิ ไป ท�ำใหเ้ ซลล์ dermal papilla ลดการผลิต growth factor ซง่ึ มีหนา้ ท่ี กระตุ้นการเจริญเติบโตของเส้นผม ส่งผลให้เกิดเป็นภาวะผมร่วงในท่ีสุด โครงการน้ีพบว่าสารสกัดจากแสมทะเล (Avicenia marina, AM) และสารบรสิ ทุ ธ์ิ Avicequinone C (AC) ท่แี ยกจากสารสกัดเดียวกนั สามารถออกฤทธ์ยิ ับยัง้ การท�ำงานของเอนไซม์ 5α-Rได้ นอกจากนี้ การศึกษาถึงระดับกลไกการออกฤทธิ์ของทั้งสารสกัด AM และสาร AC ยังพบว่าสามารถยับยั้งการเคล่ือนตัวของ androgen receptor-androgen complex เข้าสู่ nucleus ของเซลล์ได้ ซง่ึ สง่ ผลต่อการผลิต hair growth factors ๓ ชนิดที่จำ� เปน็ ต่อการงอกของเส้นผมอีกด้วย ผลการศึกษาในระดบั กลไกท่ี กล่าวมาน้ี ได้นำ� ไปส่กู ารพัฒนาเป็นสูตรตำ� รับท่ใี ชเ้ ฉพาะท่ี (topical formulation) แบบทาท่บี รเิ วณหนงั ศรษี ะ เพ่ือให้ สารออกฤทธิ์สามารถซมึ เข้าสรู่ เู สน้ ผมไปสูเ่ ซลล์ dermal papilla ที่บริเวณรากผมได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ เออ้ื ต่อความ คงตวั ของสารสกัด และสารออกฤทธ์ิ อีกท้ังผลการทดสอบกับอาสาสมคั ร ๒ คร้งั (จ�ำนวน ๕๐ คน และ ๘๐ คน เป็น ระยะเวลา ๓-๔ เดอื น ตามล�ำดับ) พบว่าสูตรต�ำรับของสารสกดั แสมทะเลท่ีพฒั นาข้นึ มปี ระสิทธภิ าพทส่ี ง่ ผลผลเชงิ บวก ในการตา้ นอาการผมรว่ ง/ผมบางอย่างค่อนข้างชดั เจน ดว้ ยเหตนุ ี้ บรษิ ทั เกร๊ทเตอร์ฟารม์ า่ จึงไดข้ ออนญาตใช้สิทธใ์ิ น ทรัพยส์ นิ ทางปญั ญาเพือ่ ทำ� การตอ่ ยอดผลงานวิจัยดงั กลา่ วไปสูก่ ารผลติ ในระตบั เชงิ พาณชิ ย์ตอ่ ไป คณะผู้รว่ มวจิ ยั รองศาสตราจารย์ เภสชั กร ดร.ภาคภูมิ เตง็ อำ� นวย ภาควชิ าภาควชิ าวทิ ยาการเภสชั กรรมและเภสัชอุตสาหกรรม คณะเภสัชศาสตร์ โทรศัพท/์ มอื ถือ ๐๘-๕๘๒๙-๑๕๑๔ E-mail: [email protected] เภสชั กรหญงิ ดร.วรอนงค์ พฤกษากจิ ภาควชิ าภาควิชาวทิ ยาการเภสชั กรรมและเภสัชอตุ สาหกรรม คณะเภสัชศาสตร์ โทรศพั ท์/มือถือ ๐๘-๙๙๐๐-๒๐๙๑ E-mail: [email protected] เภสชั กรหญงิ สกุ ัญญา น�ำสวัสดิ์ งานวิจยั พฒั นาระบบ สำ� นกั ยา (งานเช้อื ด้ือยาต้านจลุ ชีพ AMR) สำ� นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสขุ อ.เมืองนนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี โทรศพั ท์/มอื ถอื ๐๘-๒๑๘๘-๙๐๖๔ E-mail: [email protected] ยกยอ่ งเชดิ ชูเกยี รตบิ คุ ลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 353

รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดิษฐค์ ดิ ค้น ระดับดี สาขาเกษตรศาสตรแ์ ละชวี วทิ ยา ผลงาน ผลติ ภณั ฑก์ รีนการเ์ ดยี น สารเคลอื บนาโนเซลลูโลสเพอ่ื ยืดอายผุ ักและผลไม้สด จาก สำ� นกั งานการวจิ ัยแหง่ ชาติ ศาสตราจารย์ ดร.ดวงดาว อาจองค์ ภาควชิ าวัสดุศาสตร์ คณะวทิ ยาศาสตร์ 354 ยกย่องเชดิ ชเู กียรตบิ ุคลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

“กรีนการ์เดียน” ผลิตภัณฑ์สารเคลือบผิวนาโนเซลลูโลสจากกัญชง เพ่ือคงความสดของผักและผลไม้ หลังการเก็บเก่ียว สกัดจากสารธรรมชาติ ๑๐๐% และถูกผลิตโดยเทคโนโลยีสะอาด จึงสามารถรับประทาน และย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ มคี วามสามารถในการยบั ยั้งจลุ นิ ทรีย์ สกัดก้นั แกส๊ และกกั เก็บความชุ่มช้นื ของ เซลล์พชื ท�ำใหส้ ามารถชว่ ยยดื อายผุ กั และผลไมใ้ ห้นานขึน้ อยา่ งน้อย ๓๐% โดยไม่จ�ำเป็นต้องทำ� การเคลือบซ้ำ� เทคโนโลย/ี กระบวนการ “กรนี การเ์ ดียน” เกดิ จากการผนวกองค์ความรู้และเทคโนโลยจี ากสองสาขาวทิ ยาการ คอื วทิ ยาศาสตร์ สาขาวสั ดศุ าสตร์และสาขาพฤกษศาสตรด์ า้ นเทคโนโลยีหลังการเกบ็ เกี่ยวเข้าไวด้ ว้ ยกัน โดยเตรียมจากการสกดั เซลลูโลสและลดขนาดเส้นใยให้เข้าสู่ระดับนาโนเมตรโดยกรรมวิธีเชิงกลด้วยแรงเฉือนและแรงกระแทกภายใต้ แรงดนั สงู ท�ำให้ได้เสน้ ใยที่มเี สน้ ผ่านศนู ย์กลางอย่ใู นระดบั ๑๐-๕๐ นาโนเมตร แขวนลอยในตัวกลางของเหลว มีลักษณะโปร่งแสง เหมาะกับการใช้งานเป็นสารเคลือบผิวชนิดใสเพ่ือคงสภาพความสดและยืดอายุการใช้งาน ของพืชโดยใชห้ ลกั การ ๑) การลดการแลกเปลย่ี นแก๊สออกซเิ จนและคาร์บอนไดออกไซดซ์ งึ่ เกิดจากการหายใจ ของพืช ท�ำให้พืชมีการน�ำพลังงานไปใช้ในการหายใจน้อยลง สงวนพลังงานไว้ให้คงสภาพความสดได้นานข้ึน และ ๒) การเพิ่มศักยภาพการกักเก็บโมเลกุลน�้ำไว้ท่ีผิวและปากใบของพืชส่งผลให้พืชลดการสูญเสียน้�ำจาก การคายน้�ำ การน�ำไปใชป้ ระโยชน์ “กรีนการ์เดียน” ถูกคิดค้นขึ้นเพื่อรองรับปัญหาการขนส่งสินค้าในภาคการเกษตรท่ีเกิดจากการสูญเสีย ระหวา่ งการจดั เกบ็ และขนสง่ เหมาะกบั การขนสง่ ในระยะทางไกล ใชง้ านไดง้ า่ ยในภาคอตุ สาหกรรม หรอื แมแ้ ต่ ในครัวเรือน โดยวธิ ี ทา จุ่ม หรอื พ่นบนใบพืช ตอบโจทย์ผใู้ ช้งานทห่ี ลากหลาย อาทิ เกษตรกร โรงคัดบรรจุ หา้ งค้าปลีกขนาดใหญ่ ผู้บริโภคระดับครัวเรอื น และ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้สง่ ออก ผรู้ ว่ มประดิษฐ์คิดคน้ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.กนกวรรณ เสรภี าพ ภาควชิ าพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ อาจารย์ ดร.กมลวรรณ ภาคาผล ภาควชิ าเทคโนโลยีทางภาพและการพมิ พ์ คณะวทิ ยาศาสตร์ ยกย่องเชดิ ชเู กยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 355

รางวลั สภาวิจยั แหง่ ชาติ ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น ระดับดี สาขาวิทยาศาสตรก์ ายภาพและคณติ ศาสตร์ ผลงาน แนวปา่ ชายเลนประดิษฐ์ เพื่อลดผลกระทบของการเพิม่ ขึน้ ของระดบั น้ำ� ทะเลบรเิ วณอา่ วไทยตอนบน จาก ส�ำนกั งานการวจิ ยั แหง่ ชาติ ศาสตราจารย์ ดร.ธนวัฒน์ จารพุ งษส์ กุล ภาควชิ าธรณวี ิทยา คณะวทิ ยาศาสตร์ 356 ยกย่องเชิดชเู กียรติบคุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

การศึกษา ๒๕๒๗ ปรญิ ญาตรี วทบ. (ธรณีวทิ ยา) จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ๒๕๓๐ M.Sc. (Quaternary geology) มหาวทิ ยาลัยเกยี วโต ประเทศญ่ปี ุ่น ๒๕๓๓ Ph.D. (Environmental geology) มหาวิทยาลัยเกยี วโต ประเทศญ่ปี ุ่น การท�ำงานปัจจบุ ัน ๒๕๕๑-ปจั จุบัน ศาสตราจารย์ ภาควชิ าธรณีวิทยา คณะวทิ ยาศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ๒๕๕๙-ปจั จบุ ัน รองประธานกรรมการผทู้ รงคณุ วุฒิดา้ นทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ้ ม ของสภาวจิ ยั แห่งชาติ ๒๕๖๐-ปัจจุบัน ประธานกรรมการจัดทำ� ยุทธศาสตร์ดา้ นการสรา้ งการเติบโตบนคุณภาพชีวติ ท่ีเป็นมิตรต่อ สง่ิ แวดลอ้ ม ๒๕๖๐-ปัจจุบัน ประธานสถาบันโลกรอ้ นศึกษาประเทศไทย มลู นธิ ินภามติ ร ๒๕๖๐-ปจั จุบนั กรรมการสหวทิ ยาการเพื่อการวิจยั และพัฒนา ราชบณั ฑิตยสภา ๒๕๖๑-ปัจจบุ ัน กรรมการจัดท�ำพจนานุกรมศพั ทส์ งิ่ แวดลอ้ ม ราชบัณฑิต สำ� นกั วิทยาศาสตร์ ราชบัณฑติ ยสภา รางวลั ตา่ ง ๆ ทผ่ี ่านมา ๒๕๕๓ นกั วิจัยดเี ด่นแหง่ ชาตสิ าขาวิทยาศาสตร์กายภาพและคณติ ศาสตร์ จากคณะกรรมการสภาวิจัยแหง่ ชาติ ๒๕๕๑ รางวลั ลกู โลกสีเขยี ว ประเภทงานเขยี นดีเดน่ คณะกรรมการลูกโลกสีเขยี ว ๒๕๕๒ รางวัลจลุ มงกุฎ : เกยี รติภมู วิ ทิ ยาจากคณะวทิ ยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ๒๕๕๔ รางวัลจุลมงกฎุ : เกยี รติภมู ิวิทยาจากคณะวทิ ยาศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย ๒๕๕๕ รางวัลผลงานในการน�ำความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพ่ือสร้างสรรค์ประโยชน์ต่อสังคม อย่างเป็นรูปธรรมเป็นประจักษ์ของคณะกรรมธิการการวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี การสื่อสารและ โทรคมนาคมวุฒิสภาประจ�ำปี เร่ือง ขุนสมุทรจีน 49A2 ต้นแบบการแก้ไขปัญหาน้�ำทะเลกัดเซาะ หาดโคลน ๒๕๕๖ รางวลั ผลงานวจิ ัยเดน่ ประจ�ำปี ของสำ� นักงานกองทนุ สนบั สนุนการวิจัย งานวจิ ยั เรอื่ งบูรณาการเชงิ พน้ื ทเี่ พื่อแก้ไขปัญหาการกดั เซาะชายฝัง่ ทะเลจังหวัดสมุทรปราการทเี่ ปน็ ต้นแบบบรเิ วณหาดโคลน ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น ระดบั ดี สาขาวิทยาศาสตรก์ ายภาพและคณติ ศาสตร์ ยกย่องเชิดชเู กยี รตบิ คุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 357

รางวัลสภาวจิ ัยแหง่ ชาติ ๒๕๖๔ รางวลั ผลงานประดิษฐค์ ดิ ค้น ระดับดี สาขาวิทยาศาสตร์เคมแี ละเภสชั ผลงาน เซ็นเซอรท์ างชีวภาพชนิดใหม่จากเทคโนโลยจี อภาพเรืองแสงอเิ ลก็ โทรลมู ิเนสเซนซ์ แบบพมิ พส์ กรนี สาํ หรับการตรวจวดั โปรตีนซรี ีแอคทฟี จาก สำ� นกั งานการวจิ ยั แหง่ ชาติ รองศาสตราจารย์ ดร.นาตยา งามโรจนวณชิ ย์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ 358 ยกย่องเชดิ ชเู กยี รติบคุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

รองศาสตราจารย์ ดร.นาตยา งามโรจนวณิชย์ เป็นอาจารย์ประจ�ำภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และด�ำรงต�ำแหน่งผู้อ�ำนวยการสถาบันเทคโนโลยีชีวภาพและวิศวกรรมพันธุศาสตร์ โดยมุ่งเน้นที่จะพัฒนางานงานวิจัยรูปแบบใหม่ ที่บูรณาการความรู้ทางเคมีและเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ เข้าด้วยกัน เพ่ือสร้างนวัตกรรมท่ีเป็นประโยชน์ต่อสังคมและประเทศ ใน พ.ศ. ๒๕๖๔ กลุ่มวิจัยของ รองศาสตราจารย์ ดร.นาตยา งามโรจนวณิชย์ ได้น�ำเสนอเซ็นเซอร์ทางชีวภาพชนิดใหม่จากเทคโนโลยี จอภาพเรืองแสงอิเล็กโทรลูมิเนสเซนซ์แบบพิมพ์สกรีนส�ำหรับการตรวจวัดโปรตีนซีรีแอคทีฟ และได้รับรางวัล การวจิ ยั แหง่ ชาติ ประเภท รางวลั ผลงานประดิษฐค์ ดิ คน้ สาขาวิทยาศาสตรเ์ คมีและเภสชั ประจําปี ๒๕๖๔ ผลงานวิจัยจอภาพเรืองแสงอิเล็กโทรลูมิเนสเซนซ์ จัดท�ำขึ้นเพ่ือใช้เป็นเซ็นเซอร์ทางชีวภาพส�ำหรับ การตรวจวดั โปรตีนบง่ ชีซ้ รี ีแอคทีฟ (CRP) ซ่ึงสามารถบ่งบอกการอักเสบทเี่ กดิ ข้ึนในรา่ งกายและมักใชป้ ระกอบ การวินิจฉัยความเส่ียงในการเกิดโรคหัวใจ โดยหลักการตรวจวัดจะอาศัยการตรวจวัดอิมมูโนแอสเสย์แบบ แซนวชิ (sandwich immunoassay) ทีม่ ีความจ�ำเพาะเจาะจงสงู ตอ่ CRP โดยเมอ่ื นำ� เซรั่มของผ้ปู ว่ ยท่มี ี CRP มาทดสอบด้วยจอภาพเรืองแสงนี้ จะท�ำให้เกิดการเรืองแสงบนจอภาพข้ึนที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ระดับของ CRP ที่เพ่ิมข้ึนจะส่งผลให้ความเข้มแสงของจอภาพเรืองแสงเพ่ิมข้ึนด้วย และเมื่อใช้งานร่วมกับ สมาร์ทโฟน จะสามารถติดตามการเปล่งแสงที่เกิดขึ้นและแปรผลความเข้มแสงท่ีตรวจวัดได้เป็นปริมาณของ โปรตนี ไดอ้ ยา่ งง่ายดายโดยไม่จ�ำเป็นต้องอาศยั ผู้ทม่ี ีความเชยี่ วชาญเฉพาะในการวเิ คราะห์ นอกจากนี้ จอภาพ เรอื งแสงในงานวิจยั น้สี ามารถประดษิ ฐไ์ ด้จากการพมิ พส์ กรีน (screen-printing) หมึกของวัสดตุ ่าง ๆ ลงไปยัง ฐานอุปกรณ์ที่แตกต่างกันได้ (เช่นกระดาษ พลาสติก หรือผ้า) ซึ่งสามารถท�ำได้เองโดยไม่ต้องใช้เครื่องมือ ขนาดใหญ่ที่มีราคาแพง แตกต่างจากจอภาพเรืองแสงอิเล็กโทรลูมิเนสเซนซ์ท่ัวไปที่จะต้องใช้แผ่นฟิล์ม ขั้วไฟฟ้าโปร่งแสงของอินเดียมทินออกไซด์ที่มีราคาแพงและยังคงมีข้อจ�ำกัดการใช้งานบางประการ ในส่วน ของการตรวจวดั อปุ กรณด์ งั กลา่ วใช้สารตวั อยา่ งในปรมิ าณน้อย มชี ว่ งการตรวจวดั กว้าง (0.5 ถงึ 150 µg/mL) และสามารถตรวจวัดพร้อมกันในคราวเดียวได้มากถึง ๘ ตัวอย่าง จึงสามารถเพ่ิมผลผลิตในการตรวจวัด หรอื ลดเวลาท่ีใชก้ ารวเิ คราะหต์ ่อหนงึ่ ตัวอยา่ งลง ยกย่องเชดิ ชเู กยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 359

รางวลั สภาวิจัยแห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ระดบั ดี สาขาวทิ ยาศาสตรก์ ายภาพและคณติ ศาสตร์ ผลงาน เครือ่ งผลิตละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ส�ำหรบั ฆา่ เช้อื จาก ส�ำนกั งานการวิจยั แห่งชาติ และ รางวลั ผลงานวจิ ัยและนวตั กรรมเดน่ ตอบรับ ชวี ติ วิถใี หม่ (New Normal) และการปรับตวั อันเน่อื งมาจากภาวะวกิ ฤตโิ ควิด ๑๙ จาก กระทรวงการอดุ มศึกษา วิทยาศาสตร์ วจิ ัยและนวัตกรรม (อว.) ศาสตราจารย์ ดร.สนอง เอกสทิ ธิ์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ 360 ยกยอ่ งเชดิ ชูเกียรติบุคลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

เครื่องผลิตละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ส�ำหรับฆ่าเชื้อ ผลงานประดิษฐ์คิดค้นของศาสตราจารย์ ดร.สนอง เอกสิทธ์ิ รองผู้อ�ำนวยการหลักสูตรธุรกิจเทคโนโลยีและการจัดการนวัตกรรม บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมด้วย รองศาสตราจารย์ ดร.วิวัฒน์ วชิรวงศ์กวิน และทีมวิจัยจากหน่วยปฏิบัติการวิจัยอุปกรณ์รับรู้ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นเคร่ืองพ่นละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ VQ20 และ VQ20+HP35 สำ� หรบั ฆา่ เชอ้ื ไวรสั แบคทเี รยี เชอื้ รา และสปอรข์ องเชอ้ื รา ซง่ึ ชว่ ยปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื ของบคุ ลากร ทางการแพทย์ในภาวะวกิ ฤต COVID-19 ท่ีประเทศไทยประสบอย่ขู ณะนี้ ท้ังน้ี ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide, H2O2) มีศักยภาพในการก�ำจัดไวรัส แบคทีเรีย เช้อื รา และสปอร์ของเชื้อราไดอ้ ย่างมปี ระสิทธิภาพโดยการสรา้ ง Reactive Oxygen Species (ROS) ระหว่าง การสลายตัว โดย ROS จะไปท�ำลายพันธะเคมี และโครงสร้างโปรตนี ไขมนั และผนังเซลลข์ องไวรัส แบคทเี รีย เช้ือรา และสปอร์ของเช้ือรา โดยไม่ทิ้งสารเคมีตกค้างท่ีเป็นอันตราย การฆ่าเช้ือด้วยไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ จึงเป็นวิธีการมาตรฐานของการฆ่าเช้ือทางการแพทย์ การฆ่าเช้ือด้วยละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ สามารถ ก�ำจัดได้ทั้งเช้ือในอากาศ และเช้ือท่ีอยู่บนพื้นผิววัสดุ โดยไอหรือละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ที่ล่องลอยใน อากาศจะท�ำหน้าท่ีฆ่าเชื้อในอากาศ เมื่อไอระเหยสัมผัสกับผิวของวัสดุ ควบแน่นเป็นของเหลวที่ผิววัสดุ หรือ ละอองเกาะบนผวิ วัสดุ ก็จะทำ� หน้าท่ฆี า่ เช้อื ทเี่ กาะบนผิววัสดทุ นั ที ก่อนทีจ่ ะสลายตัวเป็นนำ�้ และกา๊ ซออกซเิ จน ตามกลไกการสลายตัว โลหะบางชนิด เช่น เหล็ก เงิน จะท�ำหน้าท่ีเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ท�ำให้ไฮโดรเจนเปอร์ ออกไซด์สลายตัวเร็วข้ึน การฆ่าเช้ือด้วยละอองไอไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ จะต้องท�ำให้บรรยากาศของการอบ ฆา่ เชอื้ มคี วามเขม้ ขน้ ทเี่ หมาะสมภายใตร้ ะยะเวลาการสมั ผสั ทก่ี ำ� หนด คณะผวู้ จิ ยั จงึ ไดอ้ อกแบบและพฒั นาเครอื่ ง พ่นละอองไอไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ VQ20 และเคร่ือง VQ20+HP35 ที่พ่นละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ขนาดเลก็ กวา่ ๕ ไมโครเมตร ทลี่ อ่ งลอยในอากาศไดน้ าน การระเหยของนำ�้ ทำ� ใหเ้ กดิ ละอองนาโนของไฮโดรเจน เปอร์ออกไซด์ และไอไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ ทำ� หนา้ ทฆ่ี า่ เชอื้ ในอากาศและบนพ้นื ผวิ ผลงานประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ดงั กลา่ วจงึ เหมาะสมกบั การนำ� มาใชใ้ นสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของ COVID-19 สามารถใช้ระบบการสรา้ งละอองไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ความเข้มขน้ ๓-๗% ด้วยเคร่ือง VQ20 เพอ่ื ฆา่ เชอ้ื ในรถพยาบาล ห้องผู้ป่วย ห้องกกั ตวั ผูป้ ่วย ห้องพักบคุ ลากรทางการแพทย์ รถเมล์ รถแท็กซ่ี รถไฟฟ้า ห้องเรียน หอ้ งนอน หอ้ งผา่ ตดั หอ้ งออกกำ� ลงั กาย/ฟติ เนส หอ้ งประชมุ หอ้ งทำ� งาน และสรา้ งละอองไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ ความเข้มข้น ๓-๗% ด้วยเครื่อง VQ20+HP35 เพ่ือฆ่าเช้ือบนเคร่ืองมือแพทย์ อุปกรณ์ทางการแพทย์ เช่น หน้ากากอนามัย N95 หน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield) ชุด PPE และรองเท้า ปจั จบุ นั คณะนกั วจิ ยั ไดต้ ดิ ตงั้ เครอ่ื ง VQ20 แลว้ ทฝี่ า่ ยวจิ ยั สำ� นกั งานตำ� รวจแหง่ ชาติ กรมสนบั สนนุ บรกิ าร สุขภาพ กองวิศวกรรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายประถม และติดตั้งเครื่อง VQ20+HP35 ที่แผนกโรคติดเช้ือ COVID-19 อาคารจงกลนี และแผนกเวชศาสตร์ฉุกเฉิน โรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ สภากาชาดไทย ยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รตบิ คุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 361

รางวลั สภาวิจัยแหง่ ชาติ ๒๕๖๔ รางวลั ผลงานประดิษฐค์ ดิ ค้น ระดับดี สาขาวิทยาศาสตรเ์ คมแี ละเภสัช ผลงาน เซ็นเซอร์ฐานกระดาษเรืองแสงส�ำหรบั การคดั กรองดีเอน็ เอของไวรสั ตบั อกั เสบซี จาก ส�ำนักงานการวิจยั แหง่ ชาติ ศาสตราจารย์ ดร.อรวรรณ ชยั ลภากุล ภาควิชาเคมี คณะวทิ ยาศาสตร์ 362 ยกย่องเชดิ ชเู กียรติบคุ ลากรแห่งจฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

แผ่นทดสอบตับอักเสบซี สามารถจับกบั สารพนั ธกุ รรมของไวรสั ตัวกอ่ โรคไดเ้ ปน็ อย่างดี แมจ้ ะมีปริมาณ น้อยมากในระดับพิโคโมล รู้ผลง่ายในทันทีด้วยการสังเกตสี จึงมีประสิทธิภาพส�ำหรับการคัดกรองโรคใน เบอ้ื งต้น แผ่นทดสอบประกอบด้วยตัวรับรู้ทางชีวภาพบนฐานกระดาษ ท่ีเรียกว่า โพรบไพโรลิดินิลพีเอ็นเอ ซ่ึงจับกับสารพันธุกรรมของไวรัสตับอักเสบชนิดซีได้อย่างแม่นย�ำ แม้จะมีปริมาณสารตัวอย่างในระดับต�่ำมาก ก็ตาม ท�ำให้ผู้ป่วยสามารถรู้ผลและเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที ก่อนท่ีจะเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ตับแข็ง มะเร็งตับ รวมถึงช่วยป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยแพร่กระจายไวรัสไปสู่ผู้อื่น เพราะโดยทั่วไปแล้วผู้ติดเชื้อมักไม่แสดง อาการหากยังไม่ป่วยถึงขั้นรุนแรง แผ่นทดสอบชนิดน้ีจึงช่วยตรวจคัดกรองโรคในเบื้องต้นได้ การวิเคราะห์ผล กง็ า่ ยและรวดเรว็ เพยี งแคส่ งั เกตการเปลย่ี นแปลงสดี ว้ ยตาเปลา่ หรอื รบั รายงานคา่ เปน็ ตวั เลขผา่ นแอปพลเิ คชนั โดยสแกนผลทดสอบด้วยสมารต์ โฟน นอกจากน้แี ผ่นทดสอบยงั มีราคาคุ้มคา่ แถมพกพาสะดวกอกี ด้วย  ยกย่องเชิดชูเกยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 363

รางวัลสภาวิจยั แห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวัลผลงานประดิษฐ์คดิ คน้ ระดบั ดี สาขาวทิ ยาศาสตร์เคมีและเภสัช ผลงาน เซ็นเซอรด์ เี อ็นเอเชิงสีฐานกระดาษท่ีท�ำงานร่วมกับสมารท์ โฟน ส�ำหรับการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปากมดลกู ” จาก สำ� นักงานการวจิ ัยแห่งชาติ ศาสตราจารย์ ดร.อรวรรณ ชัยลภากลุ ภาควชิ าเคมี คณะวิทยาศาสตร์ 364 ยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รติบคุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

การตรวจมะเร็งปากมดลูกด้วยชุดตรวจเซนเซอร์ฐานกระดาษเป็นการตรวจ DNA ของเชื้อไวรัส HPV โดยใช้ PNA (Peptide Nucleic Acid) ซึง่ เป็นสารสงั เคราะหเ์ ลยี นแบบ DNA ท่ีออกแบบใหม้ ีความจ�ำเพาะกับ เชือ้ ทีต่ ้องการตรวจ ซงึ่ สามารถระบุสายพนั ธไุ์ ด้ เนือ่ งจาก HPV มีหลายสายพนั ธุ์ แต่ไมใ่ ชท่ ุกสายพันธ์จุ ะก่อให้ เกิดมะเรง็ ปากมดลกู ทมี ผ้วู จิ ัยจึงออกแบบให้สารสงั เคราะหน์ ้ีระบุการติดเชือ้ HPV ด้วยวา่ เปน็ สายพันธุไ์ หน วิธีการใช้ชุดตรวจเซนเซอร์ฐานกระดาษเป็นรูปแบบท่ีคล้ายกับวิธีที่ผู้คนคุ้นเคยเป็นอย่างดี อย่างท่ีใช้กัน เสมอ ๆ ในการตรวจโควิด-๑๙ ดว้ ยชดุ ตรวจ ATK โดยจะนำ� ตัวอย่างปัสสาวะมาผสมกับสารละลาย แล้วน�ำมา หยดลงกระดาษ จากนนั้ กส็ งั เกตการเปลย่ี นแปลงของสสี ารละลาย โดยปกติ สารละลายทใี่ ชต้ รวจจะมสี แี ดงเขม้ แต่หากตัวอย่างปัสสาวะมีเช้ือไวรัสอยู่ สีของสารละลายจะอ่อนลง ซึ่งความเข้มและอ่อนของสีจะเชื่อมโยงกับ ปริมาณเชื้อไวรัสด้วย ทั้งนี้จะมีอุปกรณ์เสริมที่ช่วยท�ำให้สังเกตความเข้มของสีได้ชัดเจนข้ึน โดยท�ำงานร่วมกับ แอปพลเิ คชัน Colorimeter บนสมารท์ โฟน ชดุ ตรวจเซนเซอรฐ์ านกระดาษไดร้ บั การตรวจสอบแลว้ วา่ มคี า่ ความแมน่ ยำ� สงู ทงั้ คา่ ความไว (Sensitivity) ๘๕ เปอรเ์ ซน็ ต์ คา่ ความจำ� เพาะ (Specificity) 78 เปอรเ์ ซน็ ต์ และคา่ ความสามารถในการทำ� ซำ�้ (Reproducibility) ๑๐๐ เปอร์เซน็ ต์  ยกย่องเชดิ ชเู กียรติบุคลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 365

รางวัล ผลการประกวดผลงานนวตั กรรมสายอุดมศึกษา ประจ�ำปี ๒๕๖๓ ดา้ นการเกษตรและอตุ สาหกรรมการเกษตร ระดับดี ผลงาน เซ็นเซอรฐ์ านกระดาษแบบพกพาสำ� หรับตรวจวดั โลหะหนกั ในอาหารกระปอ๋ ง จากผลผลิตทางการเกษตร จาก ส�ำนกั งานการวิจยั แห่งชาติ ศาสตราจารย์ ดร.อรวรรณ ชยั ลภากุล ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ 366 ยกยอ่ งเชิดชเู กยี รติบุคลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

เซนเซอร์ฐานกระดาษท่ีมีขั้วไฟฟ้าพิมพ์สกรีนกราฟีนผสมอนุภาคขนาดนาโนของบิสมัทท่ีร่วมกับเครื่อง อา่ นสญั ญาณทางเคมไี ฟฟา้ แบบพกพา เปน็ เครอ่ื งมอื ทางเลอื กสำ� หรบั ตรวจวดั ปรมิ าณดบี กุ และตะกวั่ ทม่ี กั เจอื ปน ในอาหารกระป๋อง มีความว่องไวและความจ�ำเพาะสูง ผ่านการทดสอบความน่าเช่ือถือโดยเทียบผลจากเครื่อง มือมาตรฐานในการตรวจวัดโลหะหนัก อุปกรณ์น้ีสามารถตรวจวัดปริมาณสารโลหะทั้งสองชนิดได้ง่าย แม้ผู้ท่ี ไม่มีทักษะทางด้านเคมีวิเคราะห์ก็สามารถใช้งานได้ โรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กและขนาดใหญ่สามารถ เขา้ ถงึ เครอื่ งมอื เนอื่ งจากเครอื่ งมอื มรี าคาถกู จงึ ทำ� ใหม้ กี ารเพม่ิ ความถใ่ี นตรวจวดั ปรมิ าณโลหะหนกั เพอ่ื ควบคมุ คุณภาพในการผลิตและความปลอดภัยของผบู้ รโิ ภคได้อกี ด้วย   ยกยอ่ งเชิดชูเกยี รติบคุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 367

รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวลั ผลงานประดิษฐค์ ดิ ค้น ระดบั ดี (สาขาการศึกษา) ผลงาน Co Module : การประกอบโครงสรา้ งของเล่น เพอื่ สร้างแรงบนั ดาลใจสำ� หรับเดก็ ปฐมวยั จาก สำ� นักงานการวจิ ัยแห่งชาติ ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์พรเทพ เลิศเทวศริ ิ ภาควชิ าศลิ ปะ ดนตรีและนาฏศลิ ปศ์ กึ ษา คณะครศุ าสตร์ 368 ยกย่องเชดิ ชเู กียรตบิ คุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

Co Module เป็นของเล่นเด็ก ท่ีออกแบบระบบการเชื่อมต่อของเครื่องเล่นส�ำหรับเด็กก่อนวัยเรียน ท่ีเคล่ือนท่ีได้และสามารถปรับเปล่ียนโครงสร้างเป็นพาหนะได้หลายรูปแบบ และสามารถวาดภาพด้วยชอล์ก ตามจินตนาการของเด็กได้อย่างอิสระส�ำหรับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แก่เด็กปฐมวัย โดยการสร้าง บรรยากาศหอ้ งเรียนท่ีมพี ลวตั สรา้ งแรงบนั ดาลใจใหก้ ับผูเ้ รียนทเ่ี ป็นเดก็ ก่อนวยั เรียน ประโยชนท์ ี่ไดร้ ับ ดา้ นสงั คม การเลน่ ของเดก็ เลก็ จะเลน่ เปน็ กลมุ่ ของเลน่ Co Module ทสี่ ามารถปรบั รปู แบบยานพาหนะ ขับขี่ (ride on toys)ได้หลายแบบจึงส่งผลให้เกิดความสนุกและกระบวนการปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของเด็ก ดีข้ึน ตลอดจนสร้างจนิ ตนาการไปกบั การเล่นตามเรือ่ ง (story telling) และเขา้ อกเข้าใจ (empathy) การแบง่ ปันเล่นร่วมกันในรูปแบบสังคมจ�ำลองชีวิตจริง ซ่ึงเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่เด็กปฐมวัย ทุกเพศทุกวัย และทุกระดับช้ันของสังคม ดา้ นเศรษฐกจิ ดว้ ยเทคนคิ วิธีการออกแบบนวัตกรรมระบบ Slot Taper Joint และรูปแบบการใชง้ าน ดว้ ยวธิ กี ารประกอบแบบใหมท่ ไี่ มเ่ คยมมี ากอ่ นจะสรา้ งอปุ สงคใ์ นการขายไดอ้ ยา่ งนา่ สนใจ ดว้ ยกระบวนการผลติ ด้วยระบบ CNC Router ซ่ึงใช้ก�ำลังคนน้อยมาก จะส่งผลให้ต้นทุนต่�ำลงส่งผลให้ราคาขายถูกลง วิธีคิด การออกแบบเน้นท่ีกระบวนการผลิตท่ีมีข้ันตอนไม่ซับซ้อนจึงมีช่องทางในการผลิตระบบอุตสาหกรรม และ ต่อยอดในเชิงพาณิชย์ เพ่ือเป็นผลิตภัณฑ์ของเล่นท่ีสามารถส่งออกไปจ�ำหน่ายยังต่างประเทศ น�ำเงินตราเข้า ประเทศไทย ผลงานสง่ิ ประดษิ ฐ์ Co Module ไดร้ บั ทนุ อดุ หนนุ การวจิ ยั โครงการสง่ิ ประดษิ ฐ์ กองทนุ รชั ดาภเิ ษกสมโภช ประจำ� ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ภายใตผ้ ลงานวจิ ัยเรือ่ ง “ผลของระบบเชอื่ มตอ่ โครงสร้างด้วยวธิ กี ารเข้าไม้ เพ่อื การออกแบบของเล่น ในทศั นะของผู้เชยี่ วชาญ” งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาและหาแนวทางการออกแบบระบบเช่ือมต่อโครงสร้าง ด้วยวิธีการ เข้าไม้ด้วยวิธีการล็อกด้วยการเข้าไม้แบบต่าง ๆ ส�ำหรับประกอบชิ้นงานไม้แทนนอตหรือ สกรู โดยน�ำไปใช้ ประโยชน์ในการพัฒนาวิธีการเข้าไม้ เพ่ือใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมการผลิตของเล่น สร้างคุณลักษณะใหม่ ในการประกอบชนิ้ งานด้วยวิธกี ารลอ็ ก ผลการวจิ ยั พบว่า ๑) การเข้าไมด้ ว้ ย วธิ ีการลอ็ กแบบ Slot taper joint มคี ณุ ลักษณะส�ำคัญที่โดดเดน่ ในทุกด้าน คอื ด้านโครงสร้างมีความ เสถียรและไม่โคลงเคลง ด้านการใช้งานที่ ประกอบง่าย ดา้ นรูปปรากฏทม่ี คี วามงาม และดา้ นความ ยดื หยนุ่ ท่ีมีจ�ำนวนช้ินส่วนทีเ่ หมาะสมในการปรับใช้ กบั พน้ื ผวิ วัสดุอ่นื ๒) การเขา้ ไมด้ ้วยวธิ ีการลอ็ ก แบบ Slot clip joint มีคณุ ลักษณะส�ำคญั ในดา้ นรปู ปรากฏ ที่มีเอกลักษณ์ของการล็อกที่โดดเด่น ดูมี ราคา และมีมูลค่า และ ๓) การเข้าไม้ด้วยวิธีการล็อกแบบ Slot halved joint มีคุณลักษณะส�ำคัญใน ด้านความยืดหยุ่นที่มีจ�ำนวนช้ินท่ีเหมาะสม ตีพิมพ์ในวารสาร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยพี ระจอมเกลา้ ลาดกระบงั Vol33, No2 July-December 2021. (TCI Tier 1) ยกยอ่ งเชดิ ชูเกยี รติบคุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 369

รางวลั สภาวจิ ัยแห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวลั ผลงานประดษิ ฐ์คดิ ค้น ระดบั ดี สาขาเคมีและเภสชั ผลงาน อุปกรณ์ตัวรบั รู้แบบสวมใส่เพอื่ เฝ้าระวังภาวะเบาหวาน และกล้ามเนื้ออ่อนแรงโดยการตรวจวดั จากเหง่ือ จาก ส�ำนกั งานการวจิ ัยแหง่ ชาติ ดร.นาฏนัดดา รอดทองคำ� และคณะ สถาบนั วจิ ัยโลหะและวัสดุ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั 370 ยกย่องเชดิ ชเู กียรติบคุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

อปุ กรณต์ รวจวดั ปรมิ าณกลโู คสและแลคเตททใ่ี ชว้ ธิ ตี รวจวดั จากเหงอ่ื แทนการเจาะผา่ นผวิ หนงั มรี ปู แบบ คล้ายนาฬิกาข้อมือซึ่งผู้ใช้งานสามารถยืนยันผลการตรวจได้จากการท�ำงานของตัวรับรู้ ๒ เทคนิคพร้อมกัน คือ ตัวรับรู้เชิงสีที่สามารถอ่านค่าจากการเปลี่ยนสีได้ด้วยตาเปล่า และตัวรับรู้เชิงเคมีไฟฟ้าท่ีสามารถอ่านค่า ปริมาณสารเป็นตัวเลขได้โดยตรง ท�ำให้ผู้ใช้ม่ันใจในความถูกต้องของผลการตรวจมากย่ิงขึ้น จึงเป็นประโยชน์ ต่อการใช้เฝ้าระวัง ติดตามสุขภาพ จากความเส่ียงต่อภาวะเบาหวานและกล้ามเนื้ออ่อนแรงได้อย่างมี ประสทิ ธภิ าพ เทคโนโลยี อปุ กรณต์ วั รบั รแู้ บบสวมใส่ มลี กั ษณะคลา้ ยนาฬกิ าขอ้ มอื มหี ลกั การทำ� งานคอื เมอื่ เหงอื่ จากรา่ งกายสมั ผสั กบั ตวั รบั รเู้ ชงิ สแี ละตวั รบั รเู้ ชงิ เคมไี ฟฟา้ กลโู คสและแลคเตทซ่งึ เป็นสารบ่งชีท้ างชีวภาพท่ีอยูภ่ ายในเหงอ่ื จะท�ำ ปฏกิ ริ ยิ ากบั เอนไซมบ์ นตวั รบั รโู้ ดยเอนไซมจ์ ะยอ่ ยสารบง่ ชท้ี างชวี ภาพเกดิ ผลติ ภณั ฑเ์ ปน็ ไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ โดยกรณีของตัวรับรู้เชิงสีน้ันไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์จะท�ำปฏิกิริยากับสารที่ท�ำให้เกิดการเปล่ียนแปลงสี สำ� หรบั ตวั รบั รเู้ ชงิ เคมไี ฟฟา้ ไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซดจ์ ะทำ� ปฏกิ ริ ยิ าตอ่ ไปและเกดิ อเิ ลก็ ตรอนขน้ึ ในปฏกิ รยิ าทำ� ให้ มกี ารเปลย่ี นแปลงของกระแสไฟฟา้ จากนน้ั อปุ กรณจ์ ะทำ� การประมวลผลและแสดงผลการตรวจวดั ออกมาเปน็ ตัวเลข การน�ำไปใชป้ ระโยชน์ อุปกรณ์ตัวรับรู้นี้ถูกประดิษฐ์ขึ้นส�ำหรับใช้ประเมินภาวะเบาหวานและกล้ามเนื้ออ่อนแรงของผู้ใส่ได้ด้วย ตนเอง ซง่ึ ชว่ ยเฝา้ ระวงั และลดปจั จยั เสยี่ งทจ่ี ะนำ� ไปสรู่ ะยะทรี่ นุ แรงของโรค โดยผใู้ ชง้ านสามารถเกบ็ ผลการตรวจ ไว้เปน็ ขอ้ มลู สุขภาพของตนเอง เพอื่ ชว่ ยให้แพทยส์ ามารถวนิ จิ ฉยั และวางแผนการรกั ษาไดอ้ ยา่ งแมน่ ยำ� มากข้ึน จงึ เปน็ การลดความถใ่ี นการเดนิ ทางไปโรงพยาบาล และลดภาระคา่ ใชจ้ า่ ยทางดา้ นสาธารณสขุ ของประเทศดว้ ย ผรู้ ว่ มประดษิ ฐคดิ คน้ สถาบนั วจิ ยั โลหะและวสั ดุจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั สถาบนั วจิ ยั โลหะและวสั ดุจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ๑. ศาสตราจารย์ ดร.ประณัฐ โพธยิ ะราช สถาบนั วจิ ยั โลหะและวสั ดุจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ๒. นางสาวปราณี รตั นวลีดิโรจน์ สถาบนั วจิ ยั โลหะและวสั ดุจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ๓. ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.กฤษณา ศิรเลศิ มกุ ลุ สถาบนั วจิ ยั โลหะและวสั ดุจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ๔. ดร.นาฎตนิ ันทร์ พรหมเพชร สวทช. ๕. ดร.นิภาพรรณ โสตถยิ านนท์ ๖. ดร.ชูศกั ด์ิ ธนวัฒโน ยกยอ่ งเชิดชูเกยี รติบุคลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 371

รางวลั สภาวจิ ยั แห่งชาติ ๒๕๖๔ รางวัลวทิ ยานิพนธ์ ระดบั ดี สาขาวทิ ยาศาสตร์กายภาพและคณติ ศาสตร์ ผลงาน การศกึ ษาทางทฤษฎถี ึงผลของความไม่เป็นระเบยี บเชงิ โครงสร้าง ต่อความเสถียรเชิงอุณหพลศาสตรแ์ ละสมบตั ิทางกายภาพของสารประกอบโบรอน” จาก สำ� นักงานการวิจยั แห่งชาติ ดร.อรรณพ เอกธาราวงศ์ ภาควชิ าฟสิ ิกส์ คณะวทิ ยาศาสตร์ 372 ยกย่องเชดิ ชูเกยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

Disordered Icosahedral Boron-Rich Solids – A Theoretical Study of Thermodynamic Stability and Properties น�ำเสนอแบบจ�ำลองทางทฤษฎีรูปแบบใหม่ของโบรอนคาร์ไบด์และสารประกอบ โบรอนอนื่ ๆ ทมี่ โี ครงสรา้ งผลึกซับซ้อนแบบไอโคสะฮีดรอน โดยค�ำนึงถึงความไม่เปน็ ระเบียบเชิงโครงสร้างของ อะตอมในสารประกอบ จากการศกึ ษาแบบจำ� ลองรปู แบบใหมน่ ด้ี ว้ ยการคำ� นวณกลศาสตรค์ วอนตมั ซง่ึ ผนวกเขา้ กับทฤษฎีของโลหะผสมและทฤษฎีทางอุณหพลศาสตร์พบว่า ในกรณีของโบรอนคาร์ไบด์ อะตอมของโบรอน และคารบ์ อนจะเขา้ สคู่ วามไรร้ ะเบยี บเชงิ โครงสรา้ งเมอ่ื อณุ หภมู เิ พม่ิ ขนึ้ ซงึ่ เหนย่ี วนำ� ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงสมบตั ิ ทางกายภาพต่าง ๆ ของสารประกอบ เชน่ การเปลี่ยนแปลงสมบตั ิทางอิเล็กทรอนกิ ส์จาก โลหะท่อี ุณหภมู ิตำ�่ ไปสู่สารกึ่งตัวน�ำท่ีอุณหภูมิสูง รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยส�ำคัญของสมบัติเชิงกลของสารประกอบ นอกจากน้ีแบบจ�ำลองรูปแบบใหม่สามารถอธิบายและแก้ไขความไม่สอดคล้องกันระหว่างองค์ความรู้เก่ียวกับ สารประกอบทไี่ ดร้ บั จากแบบจำ� ลองแบบเดิมและการสงั เกตจากการทดลองในห้องปฏบิ ตั ิการ แบบจ�ำลองทางทฤษฎีของโบรอนคาร์ไบด์รูปแบบใหม่ที่สร้างขึ้นจากทฤษฎีของโลหะผสมสามารถ น�ำไปต่อยอดเพื่อออกแบบวัสดุท่ีเกิดจากการผสมสารประกอบโบรอนท่ีมีโครงสร้างผลึกแบบไอโคสะฮีดรอน ท่ีแตกต่างกันตั้งแต่สองชนิดขึ้นไปเพ่ือปรับปรุงและพัฒนาความเสถียรเชิงสถานะและสมบัติทางกายภาพของ สารประกอบกลมุ่ น้ีได้ เชน่ สารผสมที่เกดิ จากโบรอนคารไ์ บด์และโบรอนซับออกไซด์ สารผสมท่เี กดิ จากโบรอน ซับไนไตรด์สองชนิด หรอื สารผสมที่เกิดจากโบรอนซบั ฟอสไฟดแ์ ละโบรอนซบั อาร์เซไนด์ รวมไปถงึ การพฒั นา กระบวนการสังเคราะห์วัสดุกลุ่มน้ีให้มีคุณภาพเชิงผลึกท่ีดี เพื่อน�ำสารประกอบเหล่านั้นไปประยุกต์ใช้ในเชิง พาณิชย์หรือในเชิงสังคมร่วมกับอุตสาหกรรมด้านต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยค�ำนึงถึงผลจากปัจจัย ภายนอกอนื่ ๆ รว่ มดว้ ย อาทิ อณุ หภมู ิ ความดนั และองค์ประกอบทางเคมขี องสารประกอบ/สารผสม ยกยอ่ งเชดิ ชูเกยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 373

รางวลั ผลงานวิจัยดีเด่น ในการประชมุ ทางวิชาการ การวิจยั ทางการศกึ ษาระดบั ชาติ ครัง้ ที่ ๑๖ “นวตั กรรมการศกึ ษา : กลา้ เปลย่ี น สร้างสรรค์ ยกระดบั คุณภาพการศกึ ษาไทย” ผลงาน การพฒั นาหลักสตู รโลกศกึ ษาทเี่ สรมิ สร้างสรรถนะสากล สำ� หรบั นักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย จาก สำ� นกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา อาจารย์ ดร.กนก จันทรา โรงเรยี นสาธิตจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ฝา่ ยมธั ยม 374 ยกย่องเชดิ ชูเกยี รติบคุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

การวิจัยคร้ังน้ีมีความมุ่งหมายเพ่ือพัฒนาตัวบ่งช้ีองค์ประกอบของสมรรถนะสากลส�ำหรับนักเรียนระดับ มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย พฒั นาหลกั สตู รโลกศกึ ษาทเ่ี สรมิ สรา้ งสมรรถนะสากลสำ� หรบั นกั เรยี นระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอนปลายและประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผลของหลักสูตร การด�ำเนินการวิจัยและพัฒนาหลักสูตร ประกอบด้วย ๔ ขน้ั ตอน ไดแ้ ก่ ข้นั ตอนท่ี ๑ การพัฒนาตวั บง่ ชส้ี มรรถนะสากล ขนั้ ตอนท่ี ๒ การสรา้ งหลกั สตู ร และเอกสารประกอบหลักสูตรจากสมรรถนะสากลท่ีพัฒนาข้ึน ข้ันตอนท่ี ๓ การประเมินประสิทธิภาพโดย ผู้ทรงคุณวุฒิ และข้นั ตอนที่ ๔ การประเมินประสิทธผิ ลของหลกั สตู รโดยนำ� ไปทดลองใชเ้ ปน็ เวลา ๑๘ สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖ โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายมัธยมจ�ำนวน ๓๐ คน โดยเลือกวธิ กี ารแบบเจาะจง ผวู้ ิจัยวเิ คราะหข์ ้อมลู โดยใช้คา่ รอ้ ยละ ค่าเฉลีย่ ความเบย่ี งเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที (t-test) และการวิเคราะหแ์ ปรปรวนพหคุ ูณ (MANOVA) ซึง่ มีผลวจิ ัยดงั นี้ การพัฒนาตัวบ่งช้ีสมรรถนะสากลส�ำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย พบว่า ตัวบ่งชี้สมรรถนะ สากลประกอบด้วย ๓ องค์ประกอบ รวมทั้งหมด ๗๘ ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วยองค์ประกอบ ๑) ด้านความรู้ ๒๐ ตัวบ่งช้ี ได้แก่ สถานการณ์ปัจจุบันในศตวรรษที่ ๒๑ และความรู้เก่ียวกับโลก ๒) ด้านทักษะจ�ำนวน ๓๙ ตัวบ่งช้ี ได้แก่ การคิดเชิงระบบและการคิดเชิงอนาคต การคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ การคิดอย่างมี วิจารณญาณ การใช้เทคโนโลยีเพ่ือการสื่อสารและการรู้เท่าทันส่ือและสารสนเทศ และทักษะสังคมและ การท�ำงานแบบร่วมมือร่วมพลัง และ ๓) ด้านคุณลักษณะจ�ำนวน ๑๙ ตัวบ่งช้ี ได้แก่ การน�ำตนเองและ ความใฝร่ ู้ และการปฏบิ ตั ิตนในฐานะพลเมอื งโลก และพบวา่ ตัวบ่งชท้ี งั้ หมดไดร้ ับฉันทามติจากกลมุ่ ผูเ้ ช่ยี วชาญ โดยมีค่ามัธยฐานตั้งแต่ ๓.๐๐ ข้ึนไป มีค่าพิสัย ควอไทล์ไม่เกิน ๑.๕๐ และค่าสัมบูรณ์ของผลต่างระหว่าง ฐานนยิ มและมัธยฐานไม่เกิน ๑.๐๐ หลกั สตู รโลกศกึ ษาทเ่ี สรมิ สรา้ งสมรรถนะสากลสำ� หรบั นกั เรยี นระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย มอี งคป์ ระกอบ ๙ องค์ประกอบ ไดแ้ ก่ วิสัยทศั น์ หลกั การ จดุ มงุ่ หมาย ผลการเรียนรู้ หนว่ ยการเรียนรู้ โครงสร้างเวลาเรียน แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ แนวทางการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู้ และแหลง่ การเรยี นรู้ โครงสร้าง ของหลักสูตรพัฒนามาจากหลักการพัฒนาสมรรถนะสากลและการจัดการศึกษาโลกศึกษามีเนื้อหาออกเป็น ๖ หน่วยการเรยี นรู้ เวลาเรยี น ๑๘ ช่ัวโมง การประเมินประสิทธิภาพของหลักสูตรโดยผู้เชี่ยวชาญประเมินคุณภาพและเอกสารหลักสูตร พบว่ามี ผลการประเมินในระดับมาก การประเมินประสิทธิผลของหลักสูตร พบว่าคะแนนสมรรถนะสากลหลังการใช้หลักสูตรโลกศึกษา ทเี่ สรมิ สรา้ งสมรรถนะสากลสำ� หรบั นกั เรยี นระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลายสงู กวา่ กอ่ นใชห้ ลกั สตู รอยา่ งมนี ยั สำ� คญั ทางสถิติท่ีระดับ .๐๕ และความพึงพอใจของนักเรียนหลังการใช้หลักสูตรโลกศึกษาที่เสริมสร้างสมรรถนะ สากลส�ำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายมีค่าสูงกว่าเกณฑ์ท่ีก�ำหนดไว้อย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ ท่ีระดบั .๐๕ ยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 375

รางวลั ผลงานวิจัยดีเด่น ในการประชมุ ทางวชิ าการ การวจิ ยั ทางการศกึ ษา ระดบั ชาติ ครั้งที่ ๑๖ “นวตั กรรมการศึกษา : กล้าเปลย่ี น สรา้ งสรรค์ ยกระดับคุณภาพการศกึ ษาไทย” ผลงาน ผลของการจดั การเรียนการสอนโครงงานวทิ ยาศาสตร์โดยใช้กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ที่มีตอ่ ความสามารถในการแกป้ ัญหาเชิงสรา้ งสรรค์และคณุ ภาพผลงานเชิงสรา้ งสรรคข์ องนักเรียน ระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาตอนต้น สังกดั ส�ำนักงานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา จาก ส�ำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา สังกดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร อาจารยจ์ ักรกฤต ภชุ งค์ประเวศ กล่มุ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี โรงเรยี นสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ฝา่ ยมธั ยม 376 ยกย่องเชดิ ชเู กยี รติบุคลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) เปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียน กอ่ นเรยี น ระหวา่ งเรยี น และหลงั เรยี นโครงงานวทิ ยาศาสตรโ์ ดยใชก้ ระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม ๒) ศกึ ษา ความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียนหลังเรียนโครงงานวิทยาศาสตร์โดยใช้กระบวนการ ออกแบบเชิงวิศวกรรม ๓) ศึกษาคุณภาพผลงานเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียนหลังเรียนโครงงานวิทยาศาสตร์ โดยใช้กระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรม การวิจยั น้เี ป็นการวจิ ยั เชิงทดลองรปู แบบการทดลองกลมุ่ เดยี วแบบ วัดซ�้ำ กลุ่มเป้าหมาย คือ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ โรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง รวม ๔๘ คน มวี ิธกี ารเลือกแบบเจาะจง เครือ่ งมือทใี่ ชใ้ นการเกบ็ รวบรวมข้อมลู คอื ๑) แบบทดสอบความสามารถ ในการแก้ปญั หาเชิงสรา้ งสรรค์ทมี่ คี ่าความเทีย่ งเทา่ กับ .๘๑๗ ๒) แบบสอบถามความสามารถในการแกป้ ญั หา เชิงสร้างสรรค์ท่ีมีค่าความเท่ียงเท่ากับ .๙๓๑ และ ๓) แบบประเมินคุณภาพผลงานเชิงสร้างสรรค์ที่มี ค่าความเที่ยงเท่ากับ .๙๙๓ วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าเฉล่ียเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติ วเิ คราะห์ความแปรปรวนแบบวดั ซ้ำ� ผลการวิจยั สรุปได้ดงั นี้ ๑) ความสามารถในการแกป้ ญั หาเชงิ สรา้ งสรรคห์ ลงั เรยี นแตกตา่ งจากระหวา่ งเรยี นครงั้ ที่ ๒ ระหวา่ งเรยี น คร้ังท่ี ๑ และก่อนเรียนอย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ เม่ือวัดโดยใช้แบบทดสอบ และการรับรู้ ความสามารถในการแกป้ ัญหาเชิงสรา้ งสรรคห์ ลงั เรียนแตกต่างจากระหวา่ งเรยี นครัง้ ที่ ๑ และกอ่ นเรียนอยา่ งมี นยั ส�ำคญั ทางสถิตทิ ่รี ะดับ .๐๕ เมื่อวัดโดยใชแ้ บบสอบถาม ๒) ความสามารถในการแก้ปัญหาเชงิ สรา้ งสรรค์ของนกั เรยี นหลงั เรียนอยใู่ นระดับสงู ๓) คณุ ภาพผลงานเชงิ สร้างสรรค์ของนักเรียนหลงั เรียนอยู่ในระดบั ยกย่องเชดิ ชเู กยี รตบิ คุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 377

รางวัล Best Research Award ประจ�ำปี ๒๕๖๓ จาก ราชวิทยาลัยอายุรแพทยแ์ หง่ ประเทศไทย ศาสตราจารย์ นายแพทย์เถลงิ ศกั ดิ์ กาญจนบุษย์ ภาควชิ าอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ 378 ยกยอ่ งเชิดชูเกียรตบิ ุคลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ศาสตราจารย์ นายแพทย์เถลิงศักดิ์ กาญจนบุษย์ ปัจจุบันด�ำรงต�ำแหน่งหัวหน้าศูนย์วิจัยโรคไตจาก ความผิดปกตทิ างเมแทบอลิซมึ คณะแพทยศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ประธานอนกุ รรมการการลา้ งไต ทางชอ่ งทอ้ ง (PD) สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย, Representative Developing Nations of the Cross Regional Education and Exchange in Dialysis (CREED) Steering Committee และรองบรรณาธิการ ISPD-APC Newsletter ได้รับการยอมรับทางด้านวิชาการและงานวิจัยด้านการล้างไตทางช่องท้อง (PD) และพยาธิกำ� เนิดของโรคไตอกั เสบ โดยเปน็ ผู้แรกท่สี ามารถเพาะเลยี้ งเซลลไ์ ต podocyte และเซลลเ์ ย่ือบผุ นงั ชอ่ งทอ้ ง (mesothelial cell) ไดส้ ำ� เรจ็ เปน็ รายแรกในแถบอาเซยี น มคี วามสนใจและศกึ ษาคน้ ควา้ หาวธิ วี นิ จิ ฉยั ภาวะการติดเช้ือภายในช่องท้องและเฝ้าระวังการอุบัติใหม่ของเชื้อด้ือยาและเช้ือท่ีปนเปื้อนจากส่ิงแวดล้อม โดยได้รับรางวัลด้านงานวิจัยมากมาย อาทิ Young Investigator Award จากสมาพันธ์ล้างไตทางช่องท้อง นานาชาติ (ISPD) ณ ประเทศแคนาดา พ.ศ. ๒๕๔๔ และ ณ เขตปกครองพิเศษฮ่องกง พ.ศ. ๒๕๔๙, Asia PD College Award ณ ประเทศญป่ี นุ่ พ.ศ. ๒๕๔๙ และ Asia Pacific Congress of Nephrology Award ณ ประเทศเกาหลใี ต้ พ.ศ. ๒๕๕๓ รางวัลนักวจิ ยั รนุ่ เยาวแ์ หง่ จุฬาฯ พ.ศ. ๒๕๔๙ รางวัลชนะเลิศผลงานวิจัย จากสมาคมโรคไตฯ และ Jonas Bergstrom Award” ณ ประเทศเม็กซิโก พ.ศ. ๒๕๕๓ รางวัลและทุนเมธวี ิจยั จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจ�ำปี ๒๕๕๙ และรางวัลอายุรแพทย์รุ่นใหม่โดดเด่น จากราชวิทยาลัย อายรุ แพทยแ์ หง่ ประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ มผี ลงานข้ึนหนา้ ปกวารสาร American Journal of Physiology Endocrinology Metabolism ๒๐๐๖ และ Bulletins of the WHO ฉบบั เดอื นกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๕ ส�ำหรับผลงานวิจัยที่ได้รับรางวัล ชื่อ “Intraperitoneal Cefepime Monotherapy Versus Combination Therapy of Cefazolin Plus Ceftazidime for Empirical Treatment of CAPD-Associated Peritonitis: A Multicenter, Open-Label, Noninferiority, Randomized, Controlled Trial” ได้รับ การตพี มิ พใ์ นวารสารระดับนานาชาติ Am. J. Kidney Dis. (ระดับ T1, IF เทา่ กบั ๘.๙) พ.ศ. ๒๕๖๒ ไม่เพียง เปน็ งาน original article ผลลัพธ์ของงานนี้ ได้รับการผนวกเขา้ ไปในแนวปฏิบตั ิ PD ระดบั นานาชาติ (2022 ISPD Peritonitis Guidelines) ศกนี้ ยกยอ่ งเชดิ ชูเกยี รตบิ คุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 379

รางวลั ผลงานวจิ ัยดีเดน่ ระดบั ชาติ ด้านสงั คมศาสตร์ ประจำ� ปี ๒๕๖๔ “ระดับด”ี งานวจิ ัยเร่ือง State-Community Property-Rights Sharing in Forests and Its Contributions to Environmental Outcomes: Evidence from Thailand’s Community Forestry จาก สมาคมสังคมศาสตร์แหง่ ประเทศไทย รองศาสตราจารย์ ดร.ธนั ยพร จันทร์กระจา่ ง คณะเศรษฐศาสตร์ 380 ยกยอ่ งเชดิ ชเู กียรตบิ ุคลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ถึงแมท้ ฤษฎเี กม และหลกั ฐานเชงิ คุณภาพจากชุมชนในป่าต่างๆ จากหลากหลายประเทศแสดงให้เหน็ ว่า ในหลายครงั้ การใหช้ มุ ชนทอี่ าศยั อยใู่ นปา่ ไดม้ สี ทิ ธใิ นการเปน็ เจา้ ของในปา่ ทอ่ี าศยั และมสี ทิ ธใิ นการใชท้ รพั ยากร จากป่า โดยมีการกำ� หนดขอบเขตพ้ืนทท่ี ่แี นช่ ดั และกตกิ ารว่ มกนั ทีช่ ัดเจน ก่อใหเ้ กิดผลดตี อ่ ส่งิ แวดล้อมในป่า มากกว่าการให้รัฐเข้าไปจัดการดูแล ท้ังน้ีเป็นเพราะหากชุมชนเป็นเจ้าของทรัพยากร พวกเขาก็จะมีแรงจูงใจ ในการใชป้ ่าไม้อยา่ งย่ังยนื เพอ่ื ประโยชนใ์ นระยะยาว มากกวา่ รีบฉกฉวยประโยชนใ์ นระยะส้นั แลว้ ทง้ิ ไป อีกทั้ง คนในชุมชนที่อยู่ในพ้ืนท่ีสามารถตรวจสอบดูแลป่าไม้ได้ทั่วถึงกว่า ท�ำให้การป้องกันการบุกรุกจากคนต่างถิ่น ทำ� ได้อยา่ งมีประสิทธภิ าพ และยงั สามารถมกี ฎเพอื่ ลงโทษคนในชุมชนทลี่ ะเมิดและทำ� ลายทรพั ยากรได้อีกดว้ ย หลักฐานข้อมูลที่น�ำมาใช้ส่วนใหญ่เป็นข้อมูลจากชุมชนเล็ก ๆ ย่อย ๆ ไม่มากเพียงพอที่จะท�ำการทดสอบ ทางสถิติหรือเศรษฐมิติที่จริงจังได้ งานวิจัยน้ีจึงมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบของการมีป่าชุมชนต่อ สง่ิ แวดลอ้ มเชงิ ปริมาณโดยใชฐ้ านขอ้ มูลขนาดใหญ่ เพอ่ื ชว่ ยในการพิสจู นท์ ฤษฎแี ละศึกษากลไกทเ่ี กี่ยวข้อง ซ่ึง สามารถนำ� ไปสกู่ ารออกแบบรปู แบบความเปน็ เจา้ ของและสทิ ธใิ นทรพั ยากรธรรมชาตเิ พอ่ื การรกั ษาสงิ่ แวดลอ้ ม ตอ่ ไป แม้ว่าในประเทศไทยไม่มีป่าชุมชนเต็มรูปแบบที่มีกฎหมายรับรองให้สิทธิความเป็นเจ้าของป่าแก่ชุมชน อย่างเต็มที่ ใน ค.ศ. ๑๙๙๙ ได้มีการออกพระราชบญั ญัติใหช้ มุ ชนในเขตปา่ สงวนมาจดทะเบยี นกับกรมปา่ ไม้ได้ เพ่ือรับสิทธิตามกฎหมายในการ (๑) ใช้ทรัพยากรในป่า (use rights) (๒) จัดการบริหารทรัพยากรป่าไม้ใน เขตชมุ ชน เชน่ ปลกู ตน้ ไมเ้ พมิ่ ลาดตระเวน หรือแมก้ ระทัง่ สร้างแนวกันไฟป่า (management rights) และ (๓) กีดกันและปอ้ งปรามผอู้ ่ืนในการใช้พ้ืนทหี่ รือทรัพยากรป่าไม้ในเขตของชมุ ชน (exclusion rights) รว่ มกับ ภาครัฐ นับตั้งแต่น้ันมาจนถึงปัจจุบัน ได้มีชุมชนมาจดทะเบียนแล้วเป็นจ�ำนวนท้ังส้ิน ๑๑,๑๑๔ หมู่บ้าน ครอบคลุมเนื้อทป่ี ่าไม้ทีก่ �ำหนดขอบเขตชดั เจนถึงประมาณ ๖ ล้านไร่เศษ ซงึ่ ชุมชนเหลา่ น้ียังได้รบั งบประมาณ สนบั สนนุ จากกรมป่าไมใ้ นการท�ำกจิ กรรมดูแลรักษาและฟน้ื ฟูป่าไม้ด้วย งานวิจัยได้ใช้ข้อมูลทางภูมิสารสนเทศเพื่อสร้างหน่วยข้อมูลครอบคลุมป่าสงวนแห่งชาติ ๑,๑๙๗ แห่ง ในประเทศ จาก ค.ศ. ๒๐๐๐-๒๐๑๗ เพื่อทดสอบว่าในป่าท่ีมีสัดส่วนของการจดทะเบียนหมู่บ้านข้ึนเป็น ป่าชุมชนมากกว่า มีผลดีที่เกิดกับส่ิงแวดล้อมมากกว่าหรือไม่ จากการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ instrumental variables strategy พบว่า (๑) จากภาพถ่ายทางอากาศ ป่าสงวนท่ีมีสัดส่วนป่าชุมชนมากกว่า มีพ้ืนที่ป่า ที่สมบูรณ์มากกว่าอย่างมีนัยยะส�ำคัญทางสถิติ (๒) จากข้อมูลทางดาวเทียม ป่าสงวนท่ีมีสัดส่วนป่าชุมชน มากกว่า มีการเกิดไฟป่าน้อยกว่าอย่างมีนัยยะส�ำคัญทางสถิติ นอกจากน้ัน เขตเกษตรกรรมที่อยู่ใกล้เคียงกับ ป่าสงวนที่มีป่าชุมชนหนาแน่นกว่า ยังมีการลดลงของการใช้การเผาไฟในการเกษตรอีกด้วย จึงอาจสรุปได้ว่า การทย่ี ังมภี าครฐั ให้การสนบั สนุนในแง่ของเงินทนุ ในการบริหารดแู ลป่า ให้ความชว่ ยเหลอื ดา้ นความเชี่ยวชาญ จากเจา้ หนา้ ที่ และกำ� กบั ดแู ลกตกิ ารว่ มกนั อาจเปน็ สว่ นชว่ ยในการทำ� ใหป้ า่ ชมุ ชนในเขตปา่ สงวนในประเทศไทย ประสบความสำ� เรจ็ ในการรักษาสง่ิ แวดล้อม ยกย่องเชิดชเู กยี รติบคุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 381

รางวลั ผลงานวจิ ัยดเี ด่นระดบั ชาติ ดา้ นสงั คมศาสตร์ ประจ�ำปี ๒๕๖๔ “ระดับชมเชย” งานวิจยั เรื่อง Canals and Orchards: The Impact of Transport Network Access on Agricultural Productivity in Nineteenth-Century Bangkok จาก สมาคมสงั คมศาสตรแ์ หง่ ประเทศไทย ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.เจสสกิ า เวชบรรยงรตั น์ และ รองศาสตราจารย์ ดร.ธนั ยพร จนั ทรก์ ระจ่าง คณะเศรษฐศาสตร์ 382 ยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รตบิ คุ ลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

กรงุ เทพฯ ในสมยั กอ่ นถกู เปรยี บเปรยวา่ เปน็ เวนสิ ตะวนั ออก เพราะเปน็ เมอื งทเี่ ตม็ ไปดว้ ยเครอื ขา่ ยคลอง โดยเฉพาะอย่างย่ิงในฝั่งธนบุรีท่ีเคยอุดมไปด้วยสวนผลไม้ ถ้าพูดถึงความส�ำคัญของคลองต่อสวน ส่ิงแรกที่เรา นกึ ถงึ อาจเปน็ คลองในฐานะแหลง่ นำ�้ แตค่ ลองยงั ทำ� หนา้ ทสี่ ำ� คญั อกี อยา่ งกค็ อื เปน็ เสน้ ทางคมนาคม การเขา้ ถงึ เครือข่ายคมนาคมนั้น นักเศรษฐศาสตร์ถือว่ามีความส�ำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก เพราะช่วย ลดต้นทนุ ในการทำ� กิจกรรมทางเศรษฐกิจ จะขนสง่ สนิ ค้ากส็ ะดวก จะเขา้ ถงึ ตลาดกส็ ะดวกเช่นกนั ผปู้ ระกอบ การท่ีเช่ือมโยงกับเครือข่ายคมนาคม ย่อมมีแรงจูงใจทจ่ี ะเพิม่ การลงทนุ และผลิตภาพการผลิต คำ� ถามวจิ ยั ทว่ี า่ การขยายโครงสรา้ งพนื้ ฐานทางการคมนาคมมผี ลกระทบตอ่ การพฒั นาเศรษฐกจิ อยา่ งไร ได้ถูกเร่ิมถามในงานของนักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล Fogel (1964) ซึ่งท�ำให้ต่อมามีงานวิจัยเชิงประจักษ์ ทพ่ี ยายามใช้ขอ้ มูลทางประวัตศิ าสตร์เศรษฐกจิ จากหลากหลายประเทศ มาช่วยตอบคำ� ถามนี้ งานวจิ ยั ชน้ิ นไ้ี ด้ ทำ� การทดสอบสมมตฐิ านนี้ดว้ ยหลกั ฐานเชิงประจักษ์ โดยใช้ขอ้ มูลประวตั ศิ าสตร์เศรษฐกิจจากตน้ ข้ัวโฉนดสวน ๘,๔๘๙ ฉบับ จากสมัยรัชกาลที่ ๕ ท่ีเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์เชิงปริมาณในระดับครัวเรือนซึ่งถือว่า เกา่ แก่ท่สี ุดในประเทศไทยและในภมู ภิ าค เราพบว่าสวนทีอ่ ยู่ตดิ กับคลองที่สามารถใชเ้ ปน็ เสน้ ทางคมนาคม มผี ลผลิตสงู กว่าสวนท่ีไม่ไดอ้ ยตู่ ดิ คลอง อย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ ถึงประมาณร้อยละ ๑๐.๗ ซึ่งถึงแม้ว่าคลองเหล่าน้ันไม่ได้มีจุดประสงค์ในการสร้าง เพอื่ ประโยชนต์ ่อการปลูกผลไม้โดยตรง แตก่ ็ท�ำให้ลดค่าขนส่งในการเข้าถึงตลาด และเพม่ิ แรงจูงใจในการเพม่ิ ผลผลิต นอกจากน้ัน การที่มีคลองผ่านสวนยังมีผลต่อการเพ่ิมความกินดีอยู่ดีและคุณภาพชีวิตของครัวเรือน ชาวสวนอีกด้วย จากการหาค่าประมาณของผลของการเข้าถึงคลองต่อความกินดีอยู่ดีหรือคุณภาพชีวิตของ ครัวเรือนชาวสวน เราพบว่า ครัวเรือนที่ติดคลองมีผลก�ำไร ๓๒.๒๔ บาท หรือเทียบเท่ากับค่าจ้างแรงงาน ในสมัยนั้นเป็นเวลาถึงประมาณ ๔๓ วันมากกว่าครัวเรือนที่ไม่ติดคลอง และสามารถเลี้ยงดูผู้คนได้เพ่ิมขึ้นถึง ๔ คน ในแต่ละปเี ม่อื เทยี บกบั ครวั เรอื นที่ไมต่ ิดคลอง หลักฐานเชิงปริมาณระดับครัวเรือนนี้ยังช่วยตอบค�ำถามทางวิชาการ ท่ีข้อมูลระดับพื้นท่ี (aggregate data) จากประเทศตา่ ง ๆ จากงานวจิ ยั ทม่ี อี ยไู่ มส่ ามารถตอบได้ กลา่ วคอื ผลกระทบของการมเี ครอื ขา่ ยคมนาคม ในพ้นื ท่ตี ่อการพัฒนาเศรษฐกิจในแง่ต่าง ๆ ถูกขับเคลือ่ นจากผลของครวั เรอื นหรือกิจกรรมทางเศรษฐกจิ ที่อยู่ บนเส้นทางคมนาคมโดยตรงมากเพียงใด (spillover effect) งานของเรายังเป็นงานแรกที่วิเคราะห์ผลของ การเข้าถึงการคมนาคม โดยแยกให้เห็นประโยชน์ของการอยู่บนเส้นทางคมนาคมโดยตรง (individual household impact) ออกจากประโยชน์จากการอยู่ในพ้ืนท่ีที่มีเส้นทางคมนาคมตัดผ่าน (aggregate spillover impact) ยกยอ่ งเชิดชเู กยี รติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 383

รางวลั รางวลั ชนะเลิศ นวตั กรรมแห่งชาติ ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๓ ดา้ นการออกแบบผลิตภณั ฑแ์ ละบริการ ประเภทการออกแบบผลติ ภณั ฑ์ ผลงาน นวตั ปะการังประตมิ ากรรมแห่งเทคโนโลยเี พอ่ื ชวี ติ จาก สำ� นกั งานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) รองศาสตราจารย์ สตั วแพทยห์ ญงิ ดร.นนั ทรกิ า ชันซื่อ ศูนย์เช่ยี วชาญเฉพาะทางด้านการวจิ ัยโรคสตั วน์ ้ำ� ภาควิชาอายศุ าสตร์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ 384 ยกยอ่ งเชิดชเู กยี รติบคุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ปะการงั มคี วามสำ� คัญตอ่ ระบบนเิ วศใต้ท้องทะเล นอกจากเป็นแหล่งหลบภยั ฟกั ไข่ อนบุ าลสงิ่ มีชวี ติ แลว้ ปะการังยังเกิดผลทางอ้อมท�ำให้เศรษฐกิจชุมชนดีขึ้นจากการประกอบอาชีพประมง และการเกิดเป็นแหล่ง ท่องเท่ียว ในปัจจุบันอัตราความเสื่อมโทรมของแนวปะการังยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเน่ืองและรวดเร็ว จากการ ขยายขนาดของประชากรและจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น กิจกรรมการท่องเที่ยวทางทะเลต่าง ๆ การท้ิง สมอเรือ การปล่อยนำ�้ เสยี และขยะลงสทู่ ะเล รวมไปถึงปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาว หน่วยงานต่าง ๆ จงึ เกดิ แนวคิดการน�ำวัสดุ เชน่ ยางรถยนต์ แทง่ ปนู ทอ่ พวี ซี ี หรือวัสดเุ หลอื ใชอ้ ืน่ ๆ น�ำมาทำ� เปน็ ปะการังเทยี ม เพื่อ ทดแทนปะการงั ท่ถี กู ท�ำลาย “นวตั ปะการงั ” (Innovareef) เกดิ จากความรว่ มมอื ของศนู ยเ์ ชย่ี วชาญเฉพาะทางดา้ นการวจิ ยั โรคสตั วน์ ำ�้ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั บรษิ ัท เอสซีจี ซเี มนต์ จ�ำกัด และกรมทรัพยากรทางทะเล และชายฝง่ั ซงึ่ นวตั ปะการงั เปน็ การนำ� นวตั กรรมมาใชเ้ พอ่ื ออกแบบปะการงั เทยี มเพอ่ื เปลยี่ นแนวคดิ และวถิ กี าร อนรุ กั ษท์ อ้ งทะเลของโลกให้เกดิ ความสมดลุ ระบบนิเวศทางทะเล นวัตปะการงั เปน็ นวัตกรรมปะการังเทยี มรปู แบบใหม่ มีความสวยงามเสมือนจริงตามธรรมชาติทางทะเล ซ่ึงจะน�ำไปสู่การพัฒนาปะการังเทียมในอนาคต โครงสร้างด้านวัสดุของนวัตปะการังถูกปรับแต่งให้เข้ากันได้ดีและไม่เป็นพิษกับสภาพแวดล้อมทางทะเล โดย การขึ้นรูปด้วยเครื่องพิมพ์ซีเมนต์คอนกรีตแบบ ๓ มิติ ท�ำให้มีความแข็งแรงในการใช้งาน และความสามารถ ในการปรับแต่งรูปแบบลักษณะทางโครงสร้าง รวมทั้งความซับซ้อนของช่องว่าง แสง และเงาให้เข้ากับ สายพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่การติดตั้ง มีการปรับรูปร่างให้เข้ากันกับชนิดและแนวปะการัง บริเวณใกล้เคียงด้วยวัสดุที่ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม ช่วยให้สัตว์ยอมรับและเข้าไปอยู่อาศัยโดยไม่รู้สึกว่าเป็น สิ่งแปลกปลอม นวตั ปะการังถกู ออกแบบให้สามารถถอดประกอบและปรบั แตง่ โครงสร้างไดต้ ามความต้องการ ท�ำให้ขนย้ายได้ง่าย มีน้�ำหนักเบา สามารถถอดประกอบได้ เป็นการลดต้นทุนด้านค่าใช้จ่ายทางการขนส่ง และแรงงานในการติดตั้ง นอกจากน้ีนวัตปะการังสามารถเป็นศูนย์ข้อมูลด้านปะการังในรูปแบบ Smart Station โดยติดกลอ้ งและเคร่ืองวัดแสง-อุณหภูมแิ ละสามารถตอ่ ยอดเป็นแหล่งเพาะพนั ธ์ุปลาส�ำหรับผู้บรโิ ภค ชว่ ยเพมิ่ ศกั ยภาพในการผลติ อาหารทะเลเพราะสามารถควบคมุ ระบบนเิ วศเองได้ นำ� ไปสกู่ ารเพม่ิ ขนึ้ ของจำ� นวน ส่ิงมีชวี ติ และความหลากหลายของชนิดพนั ธุอ์ ย่างยั่งยนื ยกย่องเชดิ ชูเกียรตบิ คุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 385

รางวลั รองชนะเลิศอันดบั ๒ ประจ�ำปี ๒๕๖๓ ดา้ นสังคมและสง่ิ แวดล้อม ผลงาน นวตั กรรมวสั ดกุ ารแพทย์ขนั้ สูง ท่ีเคลอื บดว้ ยเทคโนโลยีเจิร์มการด์ จากสารสกัดเปลอื กมังคุด จาก ส�ำนกั งานนวตั กรรมแห่งชาติ (องคก์ ารมหาชน) ศาสตราจารย์ ดร.พชิ ญ์ ศภุ ผล วทิ ยาลยั ปิโตรเลยี มและปิโตรเคมี จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั 386 ยกย่องเชิดชเู กยี รตบิ คุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ศาสตราจารย์ ดร.พิชญ์ ศุภผล ศาสตราจารย์ด้านวิศวกรรมพอลิเมอร์ สาขาวิทยาศาสตร์พอลิเมอร์ มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในการพัฒนาวัสดุเพื่อการแพทย์ท่ีมีประสิทธิภาพสูงมานานกว่า ๑๐ ปี โดยอาศัยองค์ ความรู้ท่ีมีน�ำมาพัฒนาต่อยอดเป็นวัสดุทางการแพทย์ข้ันสูง จนประสบความส�ำเร็จในการพัฒนาเทคโนโลยี เจริ ม์ การ์ด “GermGuard” ซ่งึ ใช้สารสกัดจากเปลือกมังคดุ และสามารถน�ำเทคโนโลยดี ังกล่าวมาผลิต ที่ใชง้ าน ไดจ้ รงิ และนำ� ไปสู่การผลิตในระดบั อุตสาหกรรมได้ GermGuard นวัตกรรมทางการแพทย์ มังคุด ราชินีแห่งผลไม้ เปลือกมีฤทธ์ิฆ่าเช้ือโรคและลดการอักเสบ ต้านเชื้อแบคทีเรียที่ท�ำให้เกิดหนอง มสี รรพคณุ ทงั้ ทางการแพทยแ์ ละความงาม และมคี ณุ ทางการแพทยข์ องสารสกดั จากเปลอื กมงั คดุ ทผ่ี า่ นการสกดั ด้วยกระบวนการพิเศษ ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีการกับเก็บตัวยาระดับนาโน ทําให้ผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์ ท่ีใช้เทคโนโลยีเจิร์มการ์ด (GermGuard) เป็นผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์กลุ่มแรกของโลกท่ีใช้สารสกัดจาก สมุนไพร จากผลการทดสอบทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ท่ีผ่านมา ๑๐ ปี จะเห็นได้ชัดว่ากลุ่มผลิตภัณฑ์ เจริ ม์ การ์ดสามารถชว่ ยเพิม่ คณุ ภาพชวี ติ ของผ้ปู ว่ ยจํานวนมากในประเทศไทย ลักษณะเด่นของเทคโนโลยีเจิร์มการ์ด คือ คุณสมบัติในการต้านจุลชีพในวงกว้างซ่ึงมีการรับรองจาก สถาบันวิทยาศาสตร์ระดับชาติ ความสามารถในการรักษาแผลไฟไหม้ แผลเบาหวาน แผลติดเชื้อและระบบ ทางเดินหายใจ โดยน�ำสารสกัดจากเปลือกมังคุดท่ีมีความสามารถโดดเด่นในการฆ่าเช้ือแบคทีเรีย และฤทธ์ิ ทางตัวยาสูงกว่าผลไม้ชนิดอ่ืน ๆ มาสกัดและปรับปรุงด้วยกระบวนการทางเคมี และห่อหุ้มอนุภาคของ แซนโทน (nano-encapsulation) ด้วยโพลิเมอร์ทางการแพทย์ จึงมีความสามารถในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ก่อโรคร้ายแรง ท้ังชนิด แกรมบวกและแกรมลบ เช่น เชื้อก่อโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (H. influenzae) เชื้อ ก่อโรคปอดบวม (S. pneumoniae) รวมท้ังกลุ่มเช้ือก่อโรคที่พบมากและเป็นอันตรายในโรงพยาบาล อีกท้ัง ยังมีคุณสมบัติต้านการอักเสบได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดอาการติดเชื้อที่แผลและมีความสามารถในการท�ำให้ แผลหายเร็วข้ึน ปัจจุบันเทคโนโลยีนี้ได้นํามาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์ท่ีมีความจําเพาะเจาะจง กับลักษณะของบาดแผลหลายรูปแบบ อาทิ Xan+Foam วัสดุที่มีความสามารถในการฆ่าเช้ือโรคและดูดซับ ของเหลวระดับสูง เหมาะสําหรับใช้ในการดูดซับแผลท่ีมีสารคัดหลั่งปริมาณมาก เช่น แผลอักเสบ ติดเช้ือ มหี นอง เปน็ ตน้ Xan+Soft วัสดุทมี่ ีความนุม่ พเิ ศษสามารถกกั เก็บความชนื้ และเปลีย่ นแปลงรปู ทรงในรปู แบบ ตา่ ง ๆ ทแ่ี นบกบั แผลทเี่ ปน็ หลมุ หรอื โพรง เปน็ วสั ดชุ นดิ พเิ ศษทม่ี ลี กั ษณะเปน็ เขม็ ขนาดเลก็ จาํ นวนมาก สามารถ ปลดปล่อยยาใต้ช้ันผิวหนังโดยไม่ทําลายเนื้อเยื่อผิวหนังกําพร้าหรือรักษาสิว ซ่ึงมีประสิทธิภาพสูงกว่าหรือ เทียบเทา่ กับผลิตภณั ฑ์ทน่ี ำ� เข้าจากตา่ งประเทศ ยกยอ่ งเชิดชเู กยี รติบคุ ลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 387

รางวัล ต�ำราดเี ด่นดา้ นวิศวกรรมศาสตร์ กองทนุ เพอื่ การศกึ ษาและวิจยั ทางดา้ น วิศวกรรมศาสตร์ ในพระราชูปถัมภส์ มเด็จพระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ประจำ� ปี ๒๕๖๔ เรื่อง ไฟโบรอินไหม ชวี วสั ดุสำ� หรบั งานวศิ วกรรมชวี เวช จาก วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถมั ภ์ (วสท.) ศาสตราจารย์ ดร.ศิรพิ ร ดำ� รงค์ศักดิก์ ลุ ภาควิชาวิศวกรรมเคมี คณะวศิ วกรรมศาสตร์ 388 ยกย่องเชดิ ชูเกยี รตบิ คุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

หนังสือเรื่อง “ไฟโบรอินไหม : ชีววัสดุส�ำหรับงานวิศวกรรมชีวเวช” ซ่ึงได้รับรางวัลต�ำราดีเด่น ด้านวิศวกรรมศาสตร์ กองทุนเพื่อการศึกษาและวิจัยทางด้านวิศวกรรมศาสตร์ ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกมุ าร ประจำ� ปี ๒๕๖๔ นี้ เรยี บเรียงขน้ึ ด้วยความต้ังใจของศาสตราจารย์ ดร.ศิริพร ดำ� รงคศ์ กั ดกิ์ ลุ ท่ีอยากรวบรวมองค์ความรูเ้ ก่ียวกับไฟโบรอนิ ไหมต้งั แตต่ ้นนำ้� (แหล่งทมี่ า) กลางนำ�้ (เทคโนโลยใี นการพฒั นา) รวมถงึ ปลายนำ�้ (การประยกุ ตใ์ ชง้ านในดา้ นวศิ วกรรมชวี เวชในปจั จบุ นั และศกั ยภาพ ในอนาคต) ในฐานะวัสดุทางการแพทย์เชิงพาณิชย์ที่มีศักยภาพและได้รับความสนใจสูงมากในวงการวิชาการ โดยเป็นหนังสือภาษาไทยเล่มแรกที่น�ำเสนอความรู้เกี่ยวกับไฟโบรอินไหมที่ครอบคลุมข้อมูลจากรายงานวิจัย มากกว่า ๑๕๐ ฉบบั ที่ตีพิมพ์เผยแพร่ในชว่ งกว่า ๒๐ ปีที่ผา่ นมา รวมถึงผลงานวจิ ัยตพี ิมพ์ในระดับนานาชาติ ของศาสตราจารย์ ดร.ศริ พิ ร และทีมวิจยั มากกวา่ ๓๐ ฉบบั ในชว่ งกวา่ ๑๒ ปที ่ผี า่ นมา ซงึ่ ถือเปน็ ทีมผู้วจิ ัย รุ่นแรก ๆ ท่ีน�ำโปรตีนไฟโบรอินไหมจากรังไหมสายพันธุ์ไทย มาใช้ในการวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเน่ือง (โดย ความอนเุ คราะหแ์ ละรว่ มมอื กบั ศนู ยห์ มอ่ นไหมเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ ฯิ์ จงั หวดั นครราชสมี า) เพอื่ เปา้ หมายการประยกุ ตใ์ นงานดา้ นวศิ วกรรมเนอื้ เยอื่ และระบบควบคมุ การปลดปลอ่ ย ทง้ั นใ้ี นเนอื้ หาสว่ นการ ประยกุ ตใ์ ช้ในตำ� ราเล่มน้ี ได้มกี ารระบไุ วอ้ ยา่ งชัดเจนว่า เน้นเฉพาะรายงานการทดสอบไฟโบรอนิ ไหมในระดบั สัตว์ทดลองและระดับคลินิกเท่าน้ัน (ไม่ครอบคลุมถึงรายงานที่เก่ียวข้องกับความเข้ากันได้ทางชีวภาพและ พฤติกรรมของเซลล์ในระดับห้องปฏิบัติการ ซ่ึงเป็นการทดสอบสมบัติทางชีวภาพของวัสดุในข้ันต้น ท่ีมีการ รายงานเผยแพรอ่ ยา่ งมากมายในวงวิชาการนานาชาต)ิ หนังสือเล่มน้ีจึงเป็นประโยชน์ในวงกว้างส�ำหรับนักวิจัย นิสิตนักศึกษา ผู้สนใจ รวมถึงนักเรียนระดับ มัธยมศึกษา ท่ีต้องการศึกษาค้นคว้าข้อมูลไฟโบรอินไหมซึ่งเป็นชีววัสดุที่มีความโดดเด่นส�ำหรับงานสหศาสตร์ สาขาวศิ วกรรมเนื้อเยอื่ และระบบการนำ� สง่ และควบคมุ การปลดปลอ่ ย หนังสือเล่มน้ียังมีส่วนช่วยในการเผยแพร่สหศาสตร์วิศวกรรมชีวเวชให้เป็นที่รู้จักมากขึ้นในประเทศไทย เน่ืองจากเป็นสหศาสตร์ท่ีต้องอาศัยการพัฒนาและประยุกต์ใช้เทคโนโลยีและความรู้ทางวิศวกรรมศาสตร์ ร่วมกับความรดู้ า้ นวทิ ยาศาสตร์สุขภาพในการขับเคลอ่ื นเทคโนโลยีการแพทย์ในปัจจบุ นั และอนาคต ซึง่ จะเป็น รากฐานในการสง่ เสรมิ อุตสาหกรรมการแพทย์และคณุ ภาพชีวติ ของประชากรโลก ยกย่องเชิดชูเกียรติบุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 389

รางวัล ตำ� ราดเี ดน่ ด้านวศิ วกรรมศาสตร์ กองทุนเพ่ือการศึกษาและวจิ ยั ทางดา้ น วศิ วกรรมศาสตร์ ในพระราชูปถัมภส์ มเด็จพระบรมโอรสาธริ าชฯ สยาม มกุฎราชกมุ าร ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๓ เร่ือง เรซนิ อพี อ็ กซสี ำ� หรบั ชดุ ประกอบไมโครอิเล็กทรอนิกสบ์ นแผงวงจรยดื หยุ่น จาก วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชปู ถัมภ์ (วสท.) ศาสตราจารย์ ดร.อนงค์นาฏ สมหวงั ธนโรจน์ ภาควิชาวิศวกรรมเคมี คณะวศิ วกรรมศาสตร์ 390 ยกยอ่ งเชิดชูเกยี รติบคุ ลากรแหง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ศาสตราจารย์ ดร.อนงค์นาฏ สมหวังธนโรจน์ เป็นอาจารย์ประจ�ำภาควิชาวิศวกรรมเคมี คณะ วิศวกรรมศาสตร์ มีความเชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมพอลิเมอร์ โดยเน้นงานวิจัยในด้านการพัฒนาพอลิเมอร์ ให้มีสมบัติเหมาะสมส�ำหรับการใช้งานต่าง ๆ ดังน้ัน จึงท�ำงานร่วมกับภาคอุตสาหกรรมมาตลอด ๒๐ กว่าปี (ตงั้ แต่เรียนระดบั บณั ฑิตศกึ ษาท่ีมหาวิทยาลัยแห่งรัฐมชิ ิแกน สหรฐั อเมริกา) ส�ำหรับต�ำรา “เรซินอีพ็อกซีส�ำหรับชุดประกอบไมโครอิเล็กทรอนิกส์บนแผงวงจรยืดหยุ่น” ที่ได้รับ รางวัลต�ำราดีเด่นด้านวิศวกรรมศาสตร์ จากวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์น้ัน เป็น ต�ำราท่ีถ่ายทอดองค์ความรู้ท่ีผู้เขียนได้รับจากการท�ำงานวิจัยทางด้านสารยึดติดอิพ็อกซีส�ำหรับการประกอบ ชดุ ไมโครอเิ ลก็ ทรอนกิ สแ์ บบชปิ พลกิ ควำ�่ บนแผงวงจรยดื หยนุ่ มามากกวา่ ๑๐ ปี เนอื้ หาตำ� ราไดอ้ ธบิ ายครอบคลมุ ผลงานวิจัยของผู้เขียนทางด้านสารยึดติดอิพ็อกซีที่ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติและ สิทธิบัตรสหรัฐอเมริกา รวมถึงผลงานวิจัยของนักวิจัยท่านอื่น ๆ ท่ีเก่ียวข้อง ท้ังน้ีผลงานวิจัยท่ีน�ำมาใช้ใน การเขียนต�ำราเล่มน้ีครอบคลุมเน้ือหาหลักท่ีเก่ียวข้องกับการเลือกโครงสร้างโมเลกุลของส่วนประกอบต่าง ๆ ของสารยึดติด ปฏิกิริยาเคมีที่เกิดข้ึน การปรับปรุงพื้นผิวของสารตัวเติม การสังเคราะห์สารตัวเติม และควา เชอ่ื มโยงของสตู รโครงสรา้ งทางเคมกี บั สมบตั ทิ จ่ี ำ� เปน็ ในการใชง้ านของชดุ ไมโครอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ รวมถงึ แนวทาง การพัฒนาสูตรสารยึดติดอิพ็อกซีส�ำหรับการประกอบชุดไมโครอิเล็กทรอนิกส์แบบชิปพลิกคว�่ำบนแผงวงจร ยดื หยุ่น หนังสือเล่มนี้มีจุดเด่นคือเป็นหนังสือท่ีมีลักษณะเป็นสหศาสตร์ เชื่อมความรู้ทางด้านผลของโครงสร้าง ทางเคมีของพรีพอลิเมอร์อิพ็อกซี สารบ่ม สารตัวเติม และสารเติมแต่งต่อจลนพลศาสตร์การบ่มและสมบัติ เชงิ ฟสิ กิ สแ์ ละเชงิ เคมขี องสารยดึ ตดิ อพิ อ็ กซี กบั การประยกุ ตใ์ ชใ้ นกระบวนการประกอบชดุ ไมโครอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ส�ำหรับแผงวงจรยืดหยุ่น โดยสารยึดติดอิพ็อกซีท่ีใช้ในกระบวนการนี้ต้องมีสมบัติเฉพาะหลายประการท่ีต่าง จากสารยึดติดอิพ็อกซีในอุตสาหกรรมอื่น ๆ ด้วยเหตุนี้จ�ำเป็นท่ีจะต้องมีหนังสือที่เกี่ยวกับสารยึดติดอิพ็อกซี ทใ่ี ชใ้ นอตุ สาหกรรมชุดประกอบไมโครอิเล็กทรอนิกสบ์ นแผงวงจรยดื หยนุ่ ยกยอ่ งเชดิ ชูเกยี รตบิ ุคลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 391

รางวัล ชนะเลิศ การน�ำเสนอ Poster presentation กลุม่ วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ผลงาน องค์ประกอบทางเคมขี องน�้ำมันหอมระเหยจากรากอากาศของฟิโลเดนดรอนมรกตหยก จาก การประชุมวิชาการวจิ ยั ระดบั ชาติ ส�ำหรบั บคุ ลากรสายสนบั สนนุ วชิ าการในสถาบนั อุดมศึกษา คร้ังที่ ๑๒ “ธรรมรกั ษาวชิ าการ”: สงั คมปริวรรต พิพฒั น์อนาคต นางสุพจนา สทิ ธกิ ูล นักวิทยาศาสตร์ ช�ำนาญการ ภาควชิ าเภสัชเวทและเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ 392 ยกย่องเชิดชูเกียรติบุคลากรแห่งจุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

เม่ือสกัดรากอากาศของฟิโลเดนดรอนมรกตหยกด้วยเฮกเซน เอทิลอะซิเตต และเมทานอล ตามล�ำดับ แล้วน�ำสารสกัดเฮกเซนมาแยกต่อด้วยวิธีคอลัมน์โครมาโทกราฟีได้น้�ำมันหอมระเหยซ่ึงจากนั้นน�ำมาวิเคราะห์ องค์ประกอบทางเคมีด้วยแกสโครมาโทกราฟีแมสสเปคโทรมเิ ตอร์ (GC-MS) พบองคป์ ระกอบ ๒๒ ชนิด โดย สว่ นใหญเ่ ปน็ สารประกอบในกลมุ่ เซสควิ เทอรพ์ นี (๕๒.๐๐%) นอกจากนยี้ งั พบสารกลมุ่ โมโนเทอรพ์ นี (๓.๔๙%) กลมุ่ ออกซไิ ดซ์ไฮโดรคารบ์ อน (๑.๗๖%) และกลุ่มเฮมเิ ทอรพ์ ีน (๐.๕๓%) สารชนิดหลักในกลมุ่ เซสควเิ ทอร์พีน คือ β-caryophyllene (17.88%), (-)-spathulenol (16.22%) และ caryophyllene oxide (4.44%) ส่วนโมโนเทอร์พีนชนิดหลัก คือ 3,3,6-trimethyl-1,5-heptadien-4-one (3.49%) สารกลุ่มออกซิไดซ์ ไฮโดรคารบ์ อนและกลุม่ เฮมิเทอร์พนี ทีพ่ บในน้�ำมนั หอมระเหยนี้ คอื 3-hydroxy-3-methyl butanoic acid (1.76%) และ 1-methylpentyl hydroperoxide (0.53%) ตามล�ำดบั ผ้รู ว่ มวจิ ัย นายชุตโิ ชติ ปัทมดลิ ก เจา้ หนา้ ท่ีบริการวิทยาศาสตร์ เชีย่ วชาญระดบั ตน้ ภาควิชาเภสัชเวทและเภสชั พฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ ยกย่องเชิดชเู กยี รตบิ คุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย ประจำ� ปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 393

รางวัล ชนะเลิศ การน�ำเสนอ Poster presentation กลุ่มวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ผลงาน องคป์ ระกอบทางเคมี ฤทธิต์ า้ นออกซเิ ดชนั และฤทธิต์ ้านจลุ นิ ทรีย์ของดอกชะมวง จาก การประชมุ วชิ าการวจิ ัยระดบั ชาติ ส�ำหรบั บคุ ลากรสายสนับสนนุ วชิ าการในสถาบนั อดุ มศกึ ษา ครง้ั ท่ี ๑๓ “โมกวิชาการ’๖๔: พัฒนางานวจิ ยั จากงานประจ�ำเพื่อสรา้ งนวตั กรรมสู่ความเปน็ เลิศ” นายชตุ ิโชติ ปัทมดิลก เจา้ หน้าทบี่ รกิ ารวทิ ยาศาสตร์ เชีย่ วชาญระดับตน้ ภาควิชาเภสชั เวทและเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ 394 ยกย่องเชดิ ชูเกียรติบุคลากรแหง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ชะมวง (Garcinia cowa Roxb. ex DC.) เป็นพรรณไมใ้ นวงศ์ Guttiferae พบไดม้ ากทางภาคใตแ้ ละ ภาคตะวันออก ของไทย มีรายงานการวิจัยองค์ประกอบทางเคมีจากส่วนต่าง ๆ ของชะมวง เช่น ใบ ก่ิง เปลือกต้น มีฤทธ์ิทางชีวภาพท่ีน่าสนใจ ชะมวงจึงเป็นพืชท่ีมีศักยภาพท่ีจะศึกษาเชิงลึกต่อไป การวิจัยนี้มี วัตถุประสงค์เพื่อแยกสารบริสุทธิ์จากส่วนสกัดเฮกเซนและส่วนสกัดไดคลอโรมีเทนจากดอกชะมวงด้วยวิธี คอลัมน์โครมาโทกราฟี พิสูจน์โครงสร้างทางเคมีของสารบริสุทธ์ิที่แยกได้โดย NMR spectroscopy และ น�ำไปศึกษาฤทธิ์ต้านออกซิเดชันด้วยวิธี DPPH radical scavenging และฤทธิ์ต้านจุลินทรีย์ด้วยวิธี disc diffusion ผลการศึกษาสามารถแยกสารบริสุทธิ์ จ�ำนวน ๗ ชนิด ซ่ึงเป็นสารกลุ่ม xanthone ได้แก่ 6-O-methylmangostanin, mangostanin, garcinianone A, mangostanol, α-mangostin, cowanin และ cowanol การศกึ ษาฤทธ์ิต้านออกซิเดชัน พบว่า ท่คี วามเขม้ ข้น ๑๐๐ ไมโครกรัมต่อมลิ ลลิ ิตร cowanin มีฤทธ์กิ ำ� จัดอนมุ ลู อสิ ระ DPPH ดีทสี่ ดุ เท่ากบั ๖๒.๕๑±๐.๐๘ % รองลงมาคือ cowanol และ garcinianone A เท่ากับ ๔๙.๐๖±๐.๑๑ และ ๔๘.๙๘±๐.๑๐% ตามล�ำดับ ในขณะท่ี ascorbic acid และ quercetin ซ่ึงเป็น positive control มีฤทธ์ิก�ำจัดอนุมูลอิสระ DPPH เท่ากับ ๗๗.๗๘±๑๐ และ ๙๙.๖๐±๐๐% ตามล�ำดับ การศึกษาฤทธ์ิต้านจุลินทรีย์พบว่า α-mangostin สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของ Bacillus subtilis โดยมีขนาดเสน้ ผา่ น ศูนยก์ ลางของโซนยบั ยั้งเท่ากับ ๑๒.๕ มลิ ลเิ มตร และ cowanin สามารถยับยง้ั การเจริญเติบโตของเช้ือ Staphylococcus aureus และ B. subtilis โดยมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของ โซนยับยง้ั เทา่ กบั ๙.๕ และ ๙.๐ มลิ ลิเมตร ตามลำ� ดบั ผลจากการศกึ ษาน้ีสามารถใช้เป็นแนวทางในการวิจัย ในเชิงลึก เช่น การปรับเปล่ียนโครงสร้างด้วยกระบวนการทางเคมีเพ่ือให้ได้ตัวยาที่ออกฤทธ์ิได้เฉพาะเจาะจง และมีการแสดงฤทธิ์ท่ีดีข้ึน และเพ่ิมเติมข้อมูลสมุนไพรไทยที่มีศักยภาพในการพัฒนาไปเป็นยาต้านจุลินทรีย์ ยาหรอื ผลิตภณั ฑ์เสรมิ อาหารที่มฤี ทธ์ิในการตา้ นอนุมูลอสิ ระตอ่ ไป ผู้รว่ มวจิ ยั นางสุพจนา สิทธิกลู นกั วิทยาศาสตร์ ช�ำนาญการ ภาควิชาเภสัชเวทและเภสชั พฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ ยกย่องเชิดชเู กียรตบิ คุ ลากรแหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 395

รางวลั ยอดเยีย่ ม Poster Presentation ประเภทการพฒั นางานระบบหอ้ งปฏิบัติการ เร่อื ง การจดั ท�ำพกิ ัดยาไทยในพพิ ธิ ภณั ฑส์ มุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั จาก การประชมุ วชิ าการ ศคภท. คร้งั ที่ ๑๓ “นวัตกรรมคน นวัตกรรมงาน ตามสไตล์นวิ นอร์มอล” ศนู ยป์ ระสานงานเครือขา่ ยบคุ ลากรสายสนับสนนุ คณะเภสชั ศาสตร์ แห่งประเทศไทย (ศคภท) รว่ มกบั วทิ ยาลยั เภสชั ศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสติ นางสาววรกร ววิ ัชรากรกลุ ภาควิชาเภสัชเวทและเภสชั พฤกษศาสตร์ คณะเภสชั ศาสตร์ 396 ยกยอ่ งเชิดชูเกยี รตบิ ุคลากรแห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔

ประวัติการศกึ ษา ปรญิ ญาโท • วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (คหกรรมศาสตร)์ สาขาอาหารและโภชนาการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ปริญญาตรี • วทิ ยาศาสตรบณั ฑติ (อาหาร โภชนาการและการประยกุ ต์) มหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช • วิทยาศาสตรบณั ฑิต (ชวี วิทยา) มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ทร์ สมั ฤทธบิ ตั ร • เภสัชพฤกษศาสตร์ • วทิ ยาศาสตรใ์ นการแพทย์แผนไทย • จรรยาวชิ าชพี และกฎหมายเกยี่ วกับการแพทย์แผนไทย ผลงานวจิ ัย • Worakorn Wiwatcharakornkul, Jiranuch Mingmuang, Suchada Sukrong. HPTLC Fingerprint, Antioxidant Activity and Total Phenolic Content of The Five Flowers from Phikud – Kasorn. The 2nd Suan Sunandha National and International Academic Conference on Science and Technology; SsSci 2019. • Kannika Thongkhao, Pinidphon Prombutara, Thatree Phadungcharoen, Worakorn Wiwatcharakornkul, Chayapol Tungphatthong, Monchada Sukrong, Suchada Sukrong. Integrative approaches for unmasking hidden species in herbal dietary supplement products: What is in the capsule. Journal of Food Composition and Analysis, Volume 93, October 2020, 103616. • Kannika Thongkhao, Veerachai Pongkittiphan, Thatree Phadungcharoen, Chayapol Tungphatthong, Santhosh Kumar J. Urumarudappa, Thitima Pengsuparp, Narueporn Sutanthavibul, Worakorn Wiwatcharakornkul, Surapong Kengtong, Suchada Sukrong. Differentiation of Cyanthillium cinereum, a smoking cessation herb, from its adulterant Emilia sonchifolia using macroscopic and microscopic examination, HPTLC profiles and DNA barcodes. Scientific Reports | (2020) 10:14753. ยกยอ่ งเชิดชเู กียรตบิ คุ ลากรแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั ประจ�ำปี พ.ศ. ๒๕๖๔ 397

รางวลั ยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รตอิ าจารย์ ดา้ นการเรียนการสอน