r_00001_ElKitap_TRready

["b) Ba\u015fl\u0131ca kaza sebepleri: Yap\u0131lan istatistikler tamir, bak\u0131m ve onar\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 esnas\u0131nda, \u00e7ok fazla say\u0131da kazalar\u0131n meydana geldi\u011fini g\u00f6stermektedir. Bu kazalar, tamir ve bak\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n yeterli emniyet tedbiri al\u0131nmadan yap\u0131lm\u0131\u015f olmas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Bak\u0131m ve onar\u0131m i\u015flerindeki kazalar en \u00e7ok, i\u015fe ba\u015flamadan \u00f6nce ve i\u015fin bitiminde meydana gelmektedir. Olas\u0131 sebepler a\u015fa\u011f\u0131da s\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r: \u2022 Sistemin enerjisinin kesilmemi\u015f olmas\u0131ndan, \u2022 Ortam\u0131n \u00e7ok iletken bir ortam olmas\u0131ndan, \u2022 Kullan\u0131lan seyyar elektrikli cihazlar\u0131n izolasyonunun uygun olmamas\u0131ndan, \u2022 Seyyar ayd\u0131nlatma lambalar\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fck gerilimli olmamas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Di\u011fer nedenler a\u015fa\u011f\u0131da s\u0131ralanm\u0131\u015ft\u0131r: \u2022 Tam kilitleme\/etiketleme (lockout\/tagout) yap\u0131lmamas\u0131, \u2022 \u0130stenilmeyen ve ka\u00e7ak gerilim olmas\u0131, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fma yap\u0131lan yerde uygun havaland\u0131rma yap\u0131lmamas\u0131 veya yeterli olmamas\u0131, \u2022 Bak\u0131m onar\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 yap\u0131laca\u011f\u0131 ortamlarda \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bozabilecek veya zehir ve bo\u011fucu etki g\u00f6sterebilecek gaz, toz, dumanlar\u0131n bulunmas\u0131, ortamdaki gaz, toz duman \u00f6l\u00e7\u00fcmleri yap\u0131lmadan bu t\u00fcr ortamlara girilmesi. \u2022 Ekip \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 yap\u0131lmamas\u0131. \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n e\u011fitimsiz olmas\u0131. \u2022 Y\u00fcksekte yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalarda uygun platform, iskele ve g\u00fcvenlik a\u011f\u0131 vb. kullan\u0131lmamas\u0131ndan veya bunlar\u0131n yeterli korkuluklar\u0131 olmamas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. \u2022 D\u00fc\u015fmeyi \u00f6nleyici emniyet kemeri, g\u00fcvenlik halatlar\u0131n\u0131n vb. bulunmamas\u0131 veya kullan\u0131lmamas\u0131, \u2022 Parlama, patlama yanma ihtimali bulunan i\u015flerde, sistemlerde ve i\u015fyerlerinde \u00e7al\u0131\u015fmaya ba\u015flamadan \u00f6nce gerekli \u00f6nlemlerin al\u0131nmamas\u0131, \u2022 Baret, eldiven, emniyet ayakkab\u0131s\u0131, emniyet kemeri, temiz hava maskesi gibi ki\u015fisel koruyucu malzemelerin kullan\u0131lmamas\u0131. c) Uyulmas\u0131 zaruri kurallar: \u2022 Ortamdan kaynaklanan emniyetsiz durumlar ortadan kald\u0131rmadan ve emniyet tedbirlerini almadan bak\u0131m onar\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131na ba\u015flanmayacakt\u0131r. \u2022 Yap\u0131lacak i\u015fe g\u00f6re planlama yap\u0131larak i\u015f g\u00fcvenli\u011fi \u00f6nlemlerinin de belirlenmesi gerekmektedir. \u2022 Yetkinli\u011fi olmayan ki\u015filerin ortama girmesi engellenmelidir. \u2022 T\u00fcm \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n ve ziyaret\u00e7inin, uygun \u00f6nlemler almadan, bak\u0131m onar\u0131m alan\u0131na girmesi engellenmelidir. \u2022 Birden \u00e7ok bak\u0131m onar\u0131m personelinin bulunmas\u0131 halinde kilitleme sistemleri ve uyar\u0131 tabelalar\u0131yla \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 zorunludur. \u2022 Enerji kesilerek bak\u0131m onar\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 Kaynak i\u015fleri yap\u0131lan i\u015fyerlerindeki gaz t\u00fcpleri, borular, elektrik kablolar\u0131 ve benzeri malzeme; ezilmeyecek, devrilmeyecek veya d\u00fc\u015fmeleri veya \u00e7arpmalar\u0131 \u00f6nlenecek \u015fekilde yerle\u015ftirilmi\u015f olacak ve elektrik kayna\u011f\u0131 yap\u0131lan yerlerde, uygun paravana veya b\u00f6lmeler bulundurulacakt\u0131r. \u2022 Bak\u0131m ve onar\u0131m i\u015flerinde uygun ve yeterli bir ayd\u0131nlatma sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. Rutubetli ve iletken ortamlarda d\u00fc\u015f\u00fck gerilimli (24 volt) ayd\u0131nlatma cihazlar\u0131 kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 Y\u00fcksekte yap\u0131lan bak\u0131m-onar\u0131m i\u015flerinde duruma g\u00f6re, platform veya iskele kurulmas\u0131 istenecek, emniyet kemeri ve baret kullan\u0131lacakt\u0131r. Kullan\u0131lan seyyar kablolar\u0131n izoleleri sa\u011flam olacakt\u0131r. \u2022 Bak\u0131m onar\u0131m yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u0131rada bak\u0131m\u0131 yap\u0131lan d\u00fczene\u011fin a\u00e7ma-\u00e7al\u0131\u015ft\u0131rma butonuna (d\u00fc\u011fmesine) ve elektrik verme \u015falter veya fi\u015fin oldu\u011fu yere D\u0130KKAT BAKIM VAR levhas\u0131 as\u0131lacakt\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 69","KONU 6 \u0130SG KAPSAMINDA \u0130\u015e KAZASI VE Y\u00d6NET\u0130M\u0130 6.1. \u0130\u015e KAZALARI VE NEDENLER\u0130 \u00d6nceden planlanmam\u0131\u015f, bilinmeyen ve kontrol alt\u0131na al\u0131nmam\u0131\u015f olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar olarak tan\u0131mlanan i\u015f kazalar\u0131n\u0131n olu\u015fmas\u0131nda; kullan\u0131lan teknoloji, kullan\u0131lan ara\u00e7lar, \u00e7evre ko\u015fullar\u0131n\u0131n yan\u0131nda sosyolojik, psikolojik, fizyolojik bir\u00e7ok etken rol oynamaktad\u0131r. Ancak, i\u015f kazalar\u0131n\u0131n olu\u015fmas\u0131na neden olan etkenlerin t\u00fcm\u00fc temel iki etkene indirgenebilir. Bunlar i\u015fyerlerindeki g\u00fcvensiz durumlar ile \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 g\u00fcvensiz davran\u0131\u015flard\u0131r. G\u00fcvensiz Davran\u0131\u015flar: G\u00fcvensiz Durumlar: \u0130\u015fi bilin\u00e7siz yapmak, G\u00fcvensiz \u00e7al\u0131\u015fma y\u00f6ntemi, Dalg\u0131nl\u0131k ve dikkatsizlik, G\u00fcvensiz ve sa\u011fl\u0131ks\u0131z \u00e7evre ko\u015fullar\u0131, El aleti\/makine koruyucular\u0131n\u0131 \u00e7\u0131karmak, Topraklanmam\u0131\u015f elektrik aletleri, Tehlikeli h\u0131zla \u00e7al\u0131\u015fmak, \u0130\u015fe uygun olmayan el aletleri, Tehlikeli y\u00fckseklikte emniyetsiz \u00e7al\u0131\u015fma, Kontrol ve testleri yap\u0131lmam\u0131\u015f bas\u0131n\u00e7l\u0131 kaplar, G\u00f6revi ve yetkisi d\u0131\u015f\u0131nda i\u015f yapmak, Tehlikeli ve emniyetsiz istifleme, \u0130\u015f disipline uymamak, Kapat\u0131lmam\u0131\u015f bo\u015fluklar, \u00e7ukur ve kuyular \u0130\u015fe uygun te\u00e7hizat kullanmamak, \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131 d\u00fczensizli\u011fi, Koruyucusuz makine, el aletleri kullanmamak, Ki\u015fisel Koruyucu Donan\u0131m kullanmamak, Tehlikeli h\u0131zda ara\u00e7 kullanmak, Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli b\u00f6lgede bulunmak. a) \u0130\u015f kazalar\u0131na yol a\u00e7an ki\u015fisel, fizyolojik ve psikolojik fakt\u00f6rler: \u2022 Ki\u015fisel \u00f6zellikler: Ya\u015f, Cinsiyet, Medeni durum, Stat\u00fc, K\u0131dem, E\u011fitim d\u00fczeyi. \u2022 Fizyolojik fakt\u00f6rler: Fiziksel yetersizlikler, Fiziksel uyumsuzluk, Uykusuzluk, Yorgunluk. \u2022 Psikolojik fakt\u00f6rler: Zihinsel yetenek, Duygusal yap\u0131, Sakarl\u0131k, Duygusal uyumsuzluk (tatminsizlik), A\u015f\u0131r\u0131 g\u00fcven duygusu, Stres, Yap\u0131lan i\u015fe ve ortama uyum (konsantrasyon) sorunu, \u0130hmalk\u00e2rl\u0131k. b) \u0130\u015f kazalar\u0131na yol a\u00e7an fiziksel, mekanik ve \u00e7evre ko\u015fullar\u0131na ba\u011fl\u0131 fakt\u00f6rler: \u2022 Makinelerin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 kazalar \u2022 \u00dcretim organizasyonunun yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 kazalar, \u2022 \u00c7evresel fakt\u00f6rlerin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 kazalar. 6.2. \u0130\u015e KAZALARINA KAR\u015eI ALINMASI GEREKEN \u00d6NLEMLER Toplumun bir\u00e7ok kesiminin i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131na ili\u015fkin do\u011frudan ve dolayl\u0131 olarak sorumlulu\u011fu bulunmaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya bulunulan i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi sorunu toplumsal bir sorundur. Bu konuya ili\u015fkin ba\u015fta i\u015fverenler olmak \u00fczere i\u015f\u00e7ilere, sendikalara ve devlete \u00f6nemli g\u00f6revler d\u00fc\u015fmektedir. MOD\u00dcL 2 - 70","a) \u0130\u015f Kazalar\u0131n\u0131n \u00d6nlenmesinde \u0130\u015fverenlerin Rol\u00fc \u0130\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fverenlerin konuya yakla\u015f\u0131mlar\u0131 son derece \u00f6nemlidir. \u0130\u015fverenlerin ister insanc\u0131l nedenlerle isterse ekonomik nedenlerle olsun i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusuna yapacaklar\u0131 her t\u00fcrl\u00fc yat\u0131r\u0131m, \u00fcretimin ve verimlili\u011fin artmas\u0131 \u015feklinde i\u015fletmeye geri d\u00f6necektir. Bu ama\u00e7la yap\u0131lacak \u00e7al\u0131\u015fmalar, i\u015fyerinin kurulu\u015fundan itibaren ba\u015flamaktad\u0131r. \u0130\u015fveren, binan\u0131n yap\u0131m\u0131ndan makine ve tesisat se\u00e7ilmesine ve kurulmas\u0131na kadar ge\u00e7en s\u00fcre\u00e7te i\u015f kazalar\u0131n\u0131 \u00f6nlemek ve i\u015f\u00e7ilerin sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in gerekli her t\u00fcrl\u00fc \u00f6nlemi almak durumundad\u0131r. Bunun yan\u0131 s\u0131ra i\u015fyeri \u00fcretime ge\u00e7tikten sonra da s\u00fcrekli olarak \u00f6nlem almaya devam edecektir. \u0130\u015fverenin a\u015fa\u011f\u0131da belirtilen \u00f6nlemleri almas\u0131 i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n en aza indirilmesinde \u00f6nemli katk\u0131lar sa\u011flayacakt\u0131r: \u2022 G\u00fcvenli \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131n\u0131 sa\u011flayacak her t\u00fcrl\u00fc \u00f6nlemi almas\u0131, \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fine y\u00f6nelik ara\u00e7-gere\u00e7leri noksans\u0131z bulundurmas\u0131, \u2022 \u00d6zellikle makine koruyucularda herhangi bir sorun olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 denetlemesi, \u2022 \u0130\u015f\u00e7ilerin ki\u015fisel koruyucu donan\u0131mlar\u0131n kullanmas\u0131n\u0131n sa\u011flanmas\u0131, \u2022 \u0130\u015f\u00e7ilere d\u00fczenli olarak i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi e\u011fitimleri vermesi, \u2022 \u0130\u015f\u00e7ilerin g\u00fcvenli davran\u0131\u015flar i\u00e7inde bulunup bulunmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 denetlemesi, \u2022 \u0130\u015f kazalar\u0131nda, acil m\u00fcdahale ve ilk yard\u0131m i\u00e7in uygun bir sistem kurmas\u0131, \u2022 \u0130\u015f kazalar\u0131na ili\u015fkin kay\u0131tlar\u0131 tutmas\u0131 ve tutulan kay\u0131tlar\u0131 de\u011ferlendirmesi, \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi alan\u0131nda inceleme ve ara\u015ft\u0131rmalar yapan bilimsel kurum ve kurulu\u015flar\u0131 desteklemesi, \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi mevzuat\u0131n\u0131 titizlikle uygulamas\u0131, \u2022 \u0130\u015f\u00e7ilerin sorunlar\u0131yla ilgilenecek bir \u00e7al\u0131\u015fma psikolo\u011funun bulundurulmas\u0131, b) \u0130\u015f Kazalar\u0131n\u0131n \u00d6nlenmesinde \u0130\u015f\u00e7ilerin Rol\u00fc \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusu i\u015f\u00e7iler taraf\u0131ndan benimsenmez ve desteklenmezse istenilen sonu\u00e7lar\u0131n al\u0131nmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u0130\u015f\u00e7ilerin i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesi bak\u0131m\u0131ndan \u00fczerlerine d\u00fc\u015fen en \u00f6nemli y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi \u00f6nlemlerine uymakt\u0131r. \u0130\u015f\u00e7iler, aniden \u00e7\u0131kabilecek tehlikelerden kendilerini sak\u0131nacak \u015fekilde dikkatli \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131, kulland\u0131klar\u0131 alet ve makinalar hakk\u0131nda \u00f6nceden yeterli bilgi sahibi olmaya \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131, teredd\u00fctleri varsa bunlar\u0131 sorarak \u00f6\u011frenmeli ve bunlar\u0131 kullanma talimatlar\u0131na uygun olarak kullanmal\u0131d\u0131rlar. Yap\u0131lan e\u011fitim \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n \u00f6nce kendi yararlar\u0131na oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnerek e\u011fitim \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131ndan olabildi\u011fince \u00e7ok yararlanmaya \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131d\u0131rlar. Ki\u015fisel koruyucular\u0131n kullan\u0131m\u0131nda asla ihmalk\u00e2r davranmamal\u0131 ve bunlar\u0131 kullanmamalar\u0131 halinde do\u011fabilecek tehlikelerin ve u\u011frayabilecekleri zarar\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc hi\u00e7bir zaman unutmamal\u0131d\u0131rlar. c) \u0130\u015f Kazalar\u0131n\u0131n \u00d6nlenmesinde Sendikalar\u0131n Rol\u00fc \u0130\u015f\u00e7i sendikalar\u0131n\u0131n i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda yapabilecekleri pek \u00e7ok katk\u0131 vard\u0131r. Sendikalar, her \u015feyden \u00f6nce \u00fcyelerinin kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fine ili\u015fkin sorunlar\u0131n takip\u00e7isi olarak ve \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcne yard\u0131mc\u0131 olarak katk\u0131 sa\u011flayabileceklerdir. Bunun yan\u0131nda sendikalar, toplu i\u015f s\u00f6zle\u015fmelerine i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fine ili\u015fkin h\u00fck\u00fcmler koyarak i\u015f\u00e7ileri koruyabileceklerdir. Ayr\u0131ca i\u015fyerlerindeki sendika temsilcileri ile i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi kurullar\u0131nda aktif olarak yer alarak katk\u0131 verebileceklerdir. Sendikalar, toplu i\u015f s\u00f6zle\u015fmeleri d\u0131\u015f\u0131nda \u00f6zel s\u00f6zle\u015fmelerle de i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi ko\u015fullar\u0131n\u0131n geli\u015ftirilmesine yard\u0131mc\u0131 olabileceklerdir. Kendi \u00fcyeleri i\u00e7in i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi e\u011fitimlerini her d\u00fczeyde ger\u00e7ekle\u015ftirebilirler. \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi inceleme ve ara\u015ft\u0131rma kurulu\u015flar\u0131n\u0131n \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 destekleyebilirler. Sendikalar, bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda konuya ili\u015fkin kanun ve t\u00fcz\u00fcklerin haz\u0131rl\u0131klar\u0131na kat\u0131labilirler ve konu ile ilgili g\u00f6r\u00fc\u015f a\u00e7\u0131klayabilirler. Demokratik birer bask\u0131 grubu olarak konuya ili\u015fkin mevzuat\u0131n uygulanmas\u0131n\u0131 \u00fcyelerinin duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 sa\u011flayarak yak\u0131ndan izleyebilir ve denetleyebilirler. d) \u0130\u015f Kazalar\u0131n\u0131n \u00d6nlenmesinde Devletin Rol\u00fc \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011finin geli\u015fim s\u00fcreci i\u00e7inde devletin rol\u00fc de zaman i\u00e7inde geli\u015ferek de\u011fi\u015fikli\u011fe u\u011fram\u0131\u015ft\u0131r. Ba\u015flang\u0131\u00e7ta, devlet zorunlu m\u00fcdahalelerle \u00e7al\u0131\u015fma hayat\u0131n\u0131n i\u00e7inde bulunmu\u015f, takip eden MOD\u00dcL 2 - 71","d\u00f6nemlerde yol g\u00f6sterici ve te\u015fvik edici bir \u015fekilde \u00e7al\u0131\u015fma hayat\u0131nda yer alm\u0131\u015ft\u0131r. Yak\u0131n zamanlarda ise d\u00fczenleyici, g\u00f6zlemci, ayd\u0131nlat\u0131c\u0131, te\u015fvik edici faaliyetlerine inceleme, ara\u015ft\u0131rma, e\u011fitim kurulu\u015flar\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla sorunlar\u0131n bilimsel yoldan \u00e7\u00f6z\u00fcmlenmesine \u00f6nc\u00fcl\u00fck fonksiyonunu da eklemi\u015ftir. Devletin i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusundaki en \u00f6nemli fonksiyonu ve g\u00f6revi, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fine ili\u015fkin mevzuat\u0131 d\u00fczenlemektir. Devletin i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusundaki ikinci bir \u00f6nemli g\u00f6revi de denetimdir. \u00c7\u00fcnk\u00fc mevzuat ne kadar iyi haz\u0131rlanm\u0131\u015f olursa olsun uygulanmamas\u0131 durumunda bir yarar sa\u011flamayacakt\u0131r. Bu bak\u0131mdan, mevzuat\u0131n uygulanmas\u0131n\u0131 denetimlerle izlemek devletin bir fonksiyonudur. Devletin bir di\u011fer fonksiyonu da mevzuat\u0131 ihlal edenlere ba\u011f\u0131ms\u0131z mahkemeler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile gerekli yapt\u0131r\u0131mlar\u0131 uygulamakt\u0131r. Bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda devlet, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda ara\u015ft\u0131rma ve e\u011fitim yapan birimler olu\u015fturarak bunlar\u0131n faaliyetlerini y\u00f6nlendirmektedir. \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda belki de yap\u0131lacak en \u00f6nemli i\u015f, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011finin bir devlet politikas\u0131 haline getirilmesidir. B\u00fct\u00fcn toplum kesimlerinin ve sosyal taraflar\u0131n i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusuna dikkatinin \u00e7ekilerek i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi bilincinin olu\u015fturulmas\u0131, i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesinin ilk ad\u0131m\u0131 olacakt\u0131r. Ayr\u0131ca, bir\u00e7ok geli\u015fmi\u015f \u00fclkede oldu\u011fu gibi i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konular\u0131 okul \u00f6ncesi d\u00f6nemden itibaren \u00e7ocuklar\u0131n d\u00fczeyine uygun \u015fekilde verilmelidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc i\u015f g\u00fcvenli\u011fi bilinci, k\u00fc\u00e7\u00fck ya\u015flardan itibaren verildi\u011finde etkili olmaktad\u0131r. Devletin, teknolojideki h\u0131zl\u0131 de\u011fi\u015fim nedeniyle i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusundaki mevzuat\u0131 s\u0131k s\u0131k g\u00f6zden ge\u00e7irerek g\u00fcncellemesi gerekmektedir. Bunun yan\u0131nda, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi alan\u0131ndaki ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 zenginle\u015ftirerek uygulamaya d\u00f6n\u00fc\u015fmelerini sa\u011flamal\u0131d\u0131r. Teknolojik geli\u015fmelerin \u00e7ok h\u0131zl\u0131 olmas\u0131, mevzuat\u0131 k\u0131sa s\u00fcrede yetersiz hale getirebilmektedir. Devlet, ayr\u0131ca kaza say\u0131s\u0131 d\u00fc\u015f\u00fck i\u015fletmeleri \u00f6d\u00fcllendirerek te\u015fvik edilmelerini sa\u011flamal\u0131d\u0131r. Devlet taraf\u0131ndan hem maddi hem de manevi alanda sa\u011flanan te\u015fvikler di\u011fer i\u015fletmeleri de olumlu y\u00f6nde etkileyecektir. ANAHTAR NOT 6: \u0130\u015e SA\u011eLI\u011eI VE G\u00dcVENL\u0130\u011e\u0130 S\u0130STEM\u0130 KURULUMUNUN \u0130\u015eVEREN A\u00c7ISINDAN \u00d6NEM\u0130 VE GEREKL\u0130L\u0130KLER\u0130 \u0130\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131ndan korunman\u0131n yolu i\u015fyerinde, sa\u011fl\u0131kl\u0131 i\u015fleyen bir i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi sistemi kurmaktan ge\u00e7mektedir. Bu sistemin kurulmas\u0131nda da birbirini tamamlayan uygulanmas\u0131 gereken d\u00f6rt ayr\u0131 y\u00f6ntem vard\u0131r: a) Risk de\u011ferlendirmesi: \u0130\u015fyerinde var olan ya da d\u0131\u015far\u0131dan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske d\u00f6n\u00fc\u015fmesine yol a\u00e7an fakt\u00f6rler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 amac\u0131yla yap\u0131lmas\u0131 gerekli \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ifade eder. Risk de\u011ferlendirmesi birbirini takip eden be\u015f a\u015famadan olu\u015fmaktad\u0131r. Risk de\u011ferlendirmesi \u00e7er\u00e7evesinde birinci a\u015famada, i\u015fyeri ile ilgili bilgi toplanmal\u0131d\u0131r. Bunlar i\u015fyerinde \u00e7al\u0131\u015fan i\u015f\u00e7ilerin ve i\u015f ekipmanlar\u0131n\u0131n \u00f6zellikleri, i\u015fyerindeki tehlikelerin potansiyel sonu\u00e7lar\u0131, tan\u0131mlanm\u0131\u015f olan tehlikeli davran\u0131\u015flar, al\u0131nm\u0131\u015f olan tedbirler gibi bilgiler olabilir. \u0130kinci a\u015famada, tehlikeler belirlenmelidir. Genel kontrol listesinden \u201cEvet\u201d, \u201cHay\u0131r\u201d i\u015faretlenerek tehlikenin var olup olmad\u0131\u011f\u0131 tespit edilmelidir. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc a\u015famada, tehlikeden kaynaklanan riskler belirlenmelidir. Tehlikeyi meydana gelme ihtimalini g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurarak d\u00fc\u015f\u00fck, orta d\u00fczey ve y\u00fcksek \u015feklinde s\u0131n\u0131fland\u0131rarak, tehlikenin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n \u015fiddetini ise hafif, orta ve b\u00fcy\u00fck \u015feklinde s\u0131n\u0131fland\u0131rarak de\u011ferlendirme yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Yap\u0131lan de\u011ferlendirme sonucunda k\u00fc\u00e7\u00fck ve orta d\u00fczey riskler kabul edilebilir, b\u00fcy\u00fck riskler ise kabul edilemeyen ve \u00f6nlem al\u0131nmas\u0131 gereken riskler olarak belirlenmelidir. D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc a\u015famada, s\u00f6z konusu tehlikeden kaynaklanan riskin ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131 ya da azalt\u0131lmas\u0131na y\u00f6nelik faaliyetlerin planlanmas\u0131 bulunmaktad\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 72","Be\u015finci a\u015famada ise \u201cRisk De\u011ferlendirme Formu\u201d kullan\u0131larak risk de\u011ferlendirmesinin belgelendirilmesi gerekmektedir. b) \u0130nand\u0131rma ve \u00f6zendirme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131: \u0130nand\u0131rma ve \u00f6zendirme tamamlay\u0131c\u0131 bir tedbirdir. Risklerin de\u011ferlendirilmesi \u00f6nemli olmakla beraber hi\u00e7bir zaman i\u015f kazalar\u0131n\u0131 \u00f6nlemede tek ba\u015f\u0131na yeterli de\u011fildir. \u00d6nemli olan insanlar\u0131 inand\u0131rarak veya \u00f6zendirerek daha tedbirli davranmaya te\u015fvik edebilmektir. Bilindi\u011fi gibi ihmal ve dalg\u0131nl\u0131k gibi ki\u015fisel \u00f6zellikler her insanda g\u00f6r\u00fclebilir ve bazen tek ba\u015f\u0131na bazen de di\u011fer fakt\u00f6rlerle birlikte kaza nedeni olabilir. Bu nedenle, \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n bilin\u00e7lendirilerek daha dikkatli, tedbirli ve \u00f6zenli davranmalar\u0131 sa\u011flanabilir. Ancak, i\u015f kazalar\u0131n\u0131n azalt\u0131labilmesi \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n ikna edilmeleri ve inand\u0131r\u0131lmalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olabilir. Bu ama\u00e7la, her d\u00fczeydeki okullara i\u015f g\u00fcvenli\u011fi bilinci yaratacak dersler konmas\u0131 faydal\u0131 olacakt\u0131r. Ayr\u0131ca i\u015f g\u00fcvenli\u011fi yay\u0131nlar\u0131 yap\u0131lmas\u0131, \u00e7e\u015fitli yar\u0131\u015fmalar d\u00fczenlenmesi, uyar\u0131 afi\u015fleri haz\u0131rlanmas\u0131, propaganda ve \u00f6d\u00fcllendirme yollar\u0131na gidilmesi de etkili olabilecek \u00f6nlemler aras\u0131nda g\u00f6sterilmektedir. c) \u0130\u015fe uygun i\u015f\u00e7i se\u00e7me: \u0130\u015f kazalar\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesinde etkili olan uygulamalardan biridir. Bug\u00fcn ergonomi (i\u015f bilim) ad\u0131 verilen bilim dal\u0131 i\u015f\u00e7ilerin fizik yeteneklerine g\u00f6re makine, donan\u0131m ve ara\u00e7-gere\u00e7 geli\u015ftirme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 yapmaktad\u0131r. \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011finin sa\u011flanmas\u0131nda, i\u015f kazalar\u0131n\u0131n ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesinde ergonomi \u00f6nemli bir uygulama konusudur. \u0130\u015f\u00e7ileri i\u015fe al\u0131rken yetenek testi yap\u0131lmas\u0131, s\u0131k kaza yapan i\u015f\u00e7ilerin saptanmas\u0131, bedeni yeteneklerine uygun i\u015f de\u011fi\u015ftirme olanaklar\u0131n\u0131n ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 da ergonominin ilgi alan\u0131na girmektedir. Buradan elde edilen bilgilerle i\u015f kazalar\u0131n\u0131n azalt\u0131lmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olabilecektir. d) \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi disiplininin sa\u011flanmas\u0131 \u0130\u015f kazalar\u0131n\u0131 azaltabilecek \u00f6nlemlerden biridir. Ancak i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda risk de\u011ferlendirme, inand\u0131rma ve \u00f6zendirme, i\u015fe uygun i\u015f\u00e7i se\u00e7imi gibi di\u011fer \u00f6nlemlerden sonu\u00e7 al\u0131namamas\u0131 durumunda disiplin tedbirlerine son \u00e7are olarak ba\u015fvurulmaktad\u0131r. Di\u011fer bir ifadeyle, i\u015f\u00e7ileri dikkatli olmaya y\u00f6nlendirmeden, inand\u0131rma ve \u00f6zendirme yollar\u0131 denenmeden i\u015f\u00e7ilerin i\u015flerini veya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerleri de\u011fi\u015ftirmeden, ergonomik incelemeler yapmadan i\u015f\u00e7ilere ceza verilmesi do\u011fru bir yakla\u015f\u0131m olmayacakt\u0131r. Bu nedenle, disiplin tedbirleri son \u00e7are olarak d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmelidir. \u0130htar, \u00fccret kesintisi veya i\u015fe son verme g\u00fcn\u00fcm\u00fczde uygulanan disiplin tedbirlerinden baz\u0131lar\u0131d\u0131r. Anahtar not sonu 6.3. \u0130\u015e KAZASI SONRASI YAPILMASI GEREKENLER \u0130\u015f kazas\u0131 sonras\u0131nda, KAZA RAPORU a\u015fa\u011f\u0131da belirtilen kurallar \u00e7er\u00e7evesinde eksiksiz bir bi\u00e7imde doldurulacakt\u0131r: \u2022 Kazazedenin yaraland\u0131\u011f\u0131 b\u00f6l\u00fcmler grafik \u00fczerinde belirtilmeli, yaralanmaya ili\u015fkin bilgiler uygun bi\u00e7imde tan\u0131mlanmal\u0131d\u0131r, \u2022 Kazaya neden olan unsurlar, belirtilmelidir, \u2022 Kaza tarifi ve kazaya neden olan k\u00f6k nedenler belirtilirken \u00e7ok dikkatli hareket edilmeli, kaza iyi soru\u015fturulmal\u0131, yanl\u0131\u015f anla\u015f\u0131labilecek ifadelerin kullan\u0131lmamas\u0131na dikkat edilmelidir, \u2022 Kazaya tan\u0131k olan 2 personel, Kaza Raporu i\u00e7inde tan\u0131mlanmal\u0131d\u0131r, \u2022 Kazaya tan\u0131k olan personel say\u0131s\u0131n\u0131n 2\u2019 den fazla olmas\u0131 halinde, kazay\u0131 uygun bi\u00e7imde tarif edebilecek, tarafs\u0131z personellerin se\u00e7imine \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmal\u0131d\u0131r, \u2022 Tan\u0131klar\u0131n KAZA TUTANA\u011eI imzalamalar\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r, \u2022 Olay yeri foto\u011fraflar\u0131, kazazede foto\u011fraflar\u0131, kazaya neden olan cihaz, ekipman vb. objelerin foto\u011fraflar\u0131 vb. objektif kan\u0131tlar sa\u011flanmal\u0131 ve Rapora ili\u015ftirilmelidir. Foto\u011fraflar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n fazla olmas\u0131 halinde, \u00f6nemli g\u00f6r\u00fclen foto\u011fraflar bu b\u00f6l\u00fcmde belirtilmeli, di\u011fer foto\u011fraflar raporun ekinde tutulmal\u0131d\u0131r. Kaza esnas\u0131nda personelin kulland\u0131\u011f\u0131 KKD\u2019ler belirtilmelidir. Bu b\u00f6l\u00fcmde personele teslim edilen de\u011fil, personel taraf\u0131ndan bizzat kullan\u0131lan KKD\u2019lerin tan\u0131mlanmas\u0131na \u00f6zen MOD\u00dcL 2 - 73","g\u00f6sterilmelidir. Personele teslim edilen KKD\u2019lere ili\u015fkin tutanak Kaza Raporunun ekinde verilecektir, \u2022 Kazan\u0131n hemen sonras\u0131nda al\u0131nacak \u00f6nlemler ve kazan\u0131n tekrarlanmamas\u0131 i\u00e7in al\u0131nmas\u0131 gereken \u00f6nlemler ayr\u0131 ayr\u0131 belirtilecektir, \u2022 Kaza tutana\u011f\u0131n\u0131n m\u00fcmk\u00fcnse, bizzat kazaya u\u011frayan personel taraf\u0131ndan doldurulmas\u0131 sa\u011flanacakt\u0131r. Bunun m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131 durumlarda, rapor i\u00e7inde belirtilen tan\u0131klar i\u00e7inden se\u00e7ilen bir personel, kaza tan\u0131\u011f\u0131n\u0131n olmamas\u0131 halinde ise i\u015fveren, i\u015fveren vekillerinin bu b\u00f6l\u00fcm\u00fc kendi el yaz\u0131lar\u0131 ile doldurmalar\u0131 talep edilecektir, \u2022 Haz\u0131rlanan rapor \u0130SG Uzman\u0131, \u0130\u015fyeri Hekimi, \u0130\u015fveren\/\u0130\u015fveren vekili taraf\u0131ndan imzalanmal\u0131d\u0131r, Haz\u0131rlanan Kaza Raporunun ekinde a\u015fa\u011f\u0131da belirtilen evraklar\u0131n bulunmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r: \u2022 KKD Teslim Tutana\u011f\u0131, \u2022 Kaza tarihine kadar verilen e\u011fitimlere ili\u015fkin kat\u0131l\u0131m formlar\u0131 ve sertifikalar, \u2022 Oryantasyon e\u011fitim formu, \u2022 Mesleki yeterlili\u011fe ili\u015fkin sertifika, diplomalar, \u2022 \u0130\u015fe uygunlu\u011fu g\u00f6sterir Sa\u011fl\u0131k Raporu, \u2022 Fazla \u00e7al\u0131\u015fma onay formu (Kazan\u0131n mesai saatleri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi halinde), \u2022 Olmas\u0131 Halinde kaza \u00f6ncesi haz\u0131rlanm\u0131\u015f ihtar yaz\u0131lar\u0131 (Kazaya neden olan hususla ilgili ise), \u2022 \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi konusunda d\u00fczenlenmi\u015f tutanaklar, \u2022 SGK i\u015f kazas\u0131 bildirim tutana\u011f\u0131, \u2022 Kaza sonras\u0131 temin edilen sa\u011fl\u0131k raporu, \u2022 Hekim taraf\u0131ndan d\u00fczenlenmi\u015f i\u015f g\u00f6remezlik raporu, \u2022 Sigortal\u0131 i\u015fe giri\u015f bildirgesi, \u2022 Kaza tarihinden \u00f6nceki 4 aya ait \u00fccret hesap pusulalar\u0131, \u00d6NEML\u0130 NOT: \u0130\u015f kazalar\u0131n\u0131n ne kadar \u00f6nlem al\u0131n\u0131rsa al\u0131ns\u0131n ya\u015fanabilece\u011fi unutulmamal\u0131d\u0131r. Kaza esnas\u0131nda ve sonras\u0131nda so\u011fukkanl\u0131 hareket edilmesi hem kazazede hem de i\u015fletme i\u00e7in \u00f6nemlidir. Bu nedenle \u0130\u015e KAZALARI\/YARALI KURTARMA tatbikatlar\u0131n\u0131n 6 ayda bir ciddiyetle ger\u00e7ekle\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. Kaza sonras\u0131 \u00f6nlemler; acil olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilmesi gereken d\u00fczeltmeler ve kazaya neden olan K\u00d6K nedenin ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131na y\u00f6nelik d\u00fczeltmeler \u015feklinde iki ayr\u0131 kategoride de\u011ferlendirilmelidir. \u0130\u015f kazas\u0131 sonras\u0131 kazaya neden olan unsurlar\u0131n, tekrarlanmayacak \u015fekilde ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131 esast\u0131r. 6.4. \u0130\u015e KAZASI SONRASI D\u0130KKAT ED\u0130LMES\u0130 GEREKEN HUSUSLAR Yaral\u0131y\u0131 hastaneye g\u00f6t\u00fcren ki\u015filer; hastanede ifadelerinin al\u0131nmas\u0131 halinde kulaktan dolma, eksik ve yanl\u0131\u015f anla\u015f\u0131labilecek ifadelerden uzak durmalar\u0131, sadece olaya \u015fahit olan tan\u0131klar\u0131n, yorum yapmadan g\u00f6rd\u00fcklerini anlatmalar\u0131 hususunda uyar\u0131lacakt\u0131r. Tefti\u015f a\u015famas\u0131nda, olay yerine gelen m\u00fcfetti\u015flere kolayl\u0131k sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in sahada gereken d\u00fczenlemeler yap\u0131lacak, kazazedeye ili\u015fkin her t\u00fcrl\u00fc bilgi ve belge haz\u0131rda bulundurulacakt\u0131r. M\u00fcfetti\u015f taraf\u0131ndan talep edilen bilgi ve belgelere eri\u015fim s\u00fcresinin \u00f6nem arz etti\u011fi unutulmamal\u0131d\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki hususlara dikkate edilmelidir: \u2022 SGK kaza bildiriminin kaza tarihi itibari ile azami 3 g\u00fcn i\u00e7inde yap\u0131lacakt\u0131r (Vizite ka\u011f\u0131d\u0131 ile birlikte) \u2022 Olmas\u0131 halinde kazaya neden olan makine ve ekipman\u0131n kontrol raporlar\u0131 ile d\u00fczenli bak\u0131m kartlar\u0131 da incelemeler i\u00e7in kaza raporu ekinde tutulacakt\u0131r. \u2022 Kaza Raporu ekinde tutulan evraklar\u0131n tamam\u0131 kopya olacakt\u0131r. Ancak m\u00fcfetti\u015flerin talep etmesi halinde orijinal evraklara k\u0131sa s\u00fcrede eri\u015fim sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in gereken haz\u0131rl\u0131k yap\u0131lacakt\u0131r \u2022 Kaza sonras\u0131 \u00f6l\u00fcm ya da ciddi yaralanma durumu s\u00f6z konusu ise derhal polis\/jandarma bilgilendirilecektir. Kolluk kuvvetlerinin olay mahalline eri\u015fimine kadar \u0130\u015f G\u00fcvenli\u011fi Uzman\u0131n da sahaya gelmesi i\u00e7in gayret sarf edilecektir. MOD\u00dcL 2 - 74","6.5 \u0130\u015e KAZASINDA YAPILACAK \u0130DAR\u0130 \u0130\u015eLEMLER \u0130\u015f kazas\u0131na u\u011frayan personele derhal i\u015f yeri hekimi ya da ilk yard\u0131m ekibinde yer alan ki\u015filerce ilk yard\u0131m uygulan\u0131r. Uzuv kayb\u0131 veya \u00f6l\u00fcml\u00fc bir kaza ise derhal jandarmaya veya polise bildirilir. G\u00f6rg\u00fc tan\u0131klar\u0131n\u0131n ifadesi al\u0131narak i\u015fverence olay detayl\u0131 bir \u015fekilde tutana\u011fa ge\u00e7irilir. Tutanak i\u015fveren veya vekili ile g\u00f6rg\u00fc tan\u0131klar\u0131nca imzalan\u0131r. \u0130\u015f yeri kaza raporu d\u00fczenlenir. Kaza ilgili Sosyal G\u00fcvenlik Kurumuna en ge\u00e7 \u00fc\u00e7 i\u015f g\u00fcn\u00fc i\u00e7inde bildirilir. MOD\u00dcL 2 - 75","KONU 7 ISG KAPSAMINDA MESLEK HASTALIKLARI VE Y\u00d6NET\u0130M\u0130 7.1. MESLEK HASTALIKLARI VE NEDENLER\u0130 Meslek hastal\u0131\u011f\u0131, \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 i\u015fin niteli\u011finden dolay\u0131 tekrarlanan bir sebeple veya i\u015fin y\u00fcr\u00fct\u00fclme ko\u015fullar\u0131 y\u00fcz\u00fcnden u\u011frad\u0131\u011f\u0131 ge\u00e7ici veya s\u00fcrekli hastal\u0131k, bedensel veya ruhsal \u00f6z\u00fcrl\u00fcl\u00fck halleridir. Ofis \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131nda ve \u00f6zellikle uzun s\u00fcreli oturarak ekranl\u0131 cihazlarla yap\u0131lacak \u00e7al\u0131\u015fmalarda g\u00f6r\u00fclebilecek olas\u0131 meslek hastal\u0131klar\u0131 Kas \u0130skelet Sistemi Hastal\u0131klar\u0131, G\u00f6z Hastal\u0131klar\u0131 ile Sinir Sistemi, Dola\u015f\u0131m Sistemi, Psikolojik ve Sindirim Sistemi bozukluklar\u0131d\u0131r. Meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 sanayideki geli\u015fmelere paralel olarak yeni teknolojik olanaklar\u0131n ve yeni maddelerin \u00fcretimde kullan\u0131lmas\u0131 sonucu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. Bu bak\u0131mdan, \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 ile ilgili yeniliklerin s\u00fcrekli takip edilerek meslek hastal\u0131klar\u0131na neden olabilecek fakt\u00f6rleri tespit edip bunlara kar\u015f\u0131 \u00f6nlem al\u0131nmas\u0131 gerekmektedir. Meslek hastal\u0131klar\u0131na neden olan ba\u015fl\u0131ca fakt\u00f6rler kimya sallar, tozlar, mikroorganizmalar ve fiziksel fakt\u00f6rlerdir. a) Kimyasallar Kimyasal maddeler, i\u015f\u00e7ilerin sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 etkileyen fakt\u00f6rlerin ba\u015f\u0131nda gelmektedir. Kimyasal fakt\u00f6rler de kendi i\u00e7inde madenler, \u00e7\u00f6z\u00fcc\u00fcler (solventler), zehirli gazlar, asit, boyalar, pestisitler (ha\u015fere \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fcler) ve plastik maddeler olmak \u00fczere s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. b) Tozlar Tozlar, \u00fclkemizde meslek hastal\u0131klar\u0131na yol a\u00e7an fakt\u00f6rlerden bir di\u011feridir. G\u00fcnl\u00fck hayat\u0131m\u0131zda her zaman kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z bir sorun olan toz, sanayide baz\u0131 i\u015fkollar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fan i\u015f\u00e7ilerin sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 olumsuz etkilemektedir. Toz, solunum yollar\u0131 ile v\u00fccuda girmekte ve tozun cinsine, ortamdaki yo\u011funlu\u011funa, ki\u015filerin duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131na ve soluduklar\u0131 miktara ba\u011fl\u0131 olarak basit bir tahri\u015ften, bron\u015fite, mesleki akci\u011fer hastal\u0131klar\u0131na ve hatta kansere kadar de\u011fi\u015fen etkiler g\u00f6sterebilmektedir. Madencilikte k\u00f6m\u00fcr, c\u0131va, krom, bak\u0131r, demir, asbest ocaklar\u0131nda delme, kazma, y\u00fckleme, la\u011f\u0131m atma ve benzeri i\u015flerde toz olu\u015ftu\u011fu gibi \u00e7\u0131kar\u0131lan cevherin i\u015flenmesi, y\u0131kanmas\u0131, elenmesi, zenginle\u015ftirilmesi i\u015flemlerinde de tozlar ortama yay\u0131labilmektedir. Sanayide, d\u00f6k\u00fcmhanelerde, toprak, seramik i\u015flerinde \u00e7imento asbestli malzeme \u00fcretimi, \u00e7\u0131r\u00e7\u0131r ve pamuklu dokuma end\u00fcstrisinde de tozlar meslek hastal\u0131\u011f\u0131 yapabilmektedir. \u0130nsan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na etkileri bak\u0131m\u0131ndan bunlar \u00e7e\u015fitli gruplara ayr\u0131labilir. Silis, k\u00f6m\u00fcr, asbest, talk akci\u011fer dokusunda bozulmalara yol a\u00e7makta, kur\u015fun, kadmiyum, krom, mangan akci\u011ferden kana ge\u00e7erek \u00e7e\u015fitli organlarda zehirlenme yapmakta, asbest, arsenik, kromatlar, nikel kansere neden olmakta, uranyum, toryum, radyum tuzlar\u0131 radyoaktif etki yapmakta, pamuk, kendir, saman, y\u00fcn alerji yapmaktad\u0131r. Demir oksitler, barit, kire\u00e7 ta\u015f\u0131 gibi tozlarda akci\u011ferde birikmekte ve hastal\u0131\u011fa neden olmaktad\u0131r. c) Mikroorganizmalar Mikroorganizmalar, mesleki bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131klara yol a\u00e7an biyolojik fakt\u00f6rlerdir. Bunlar kendi aralar\u0131nda vir\u00fcsler, bakteriler, parazitler ve mantarlar olmak \u00fczere t\u00fcrlere ayr\u0131lmaktad\u0131r. Biyolojik fakt\u00f6rler, genellikle i\u015f\u00e7ilere bula\u015fmakta ve enfeksiyona yol a\u00e7maktad\u0131r. Mikroorganizmalar\u0131n yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 mesleki bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131klar hayvanlardan insanlara ge\u00e7en mesleki bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131klar, \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndan (toprak, su, hava) bula\u015fan mesleki hastal\u0131klar ve vir\u00fctik mesleki enfeksiyon hastal\u0131klar\u0131 olmak \u00fczere \u00fc\u00e7 ba\u015fl\u0131kta ele al\u0131nabilir. Hayvanlardan insanlara ge\u00e7en mesleki hastal\u0131klar\u0131n ba\u015fl\u0131calar\u0131 \u015farbon, brusella, domuz y\u0131lanc\u0131\u011f\u0131, kuduz ve veremdir. \u015earbon, genelde ot yiyen hayvanlarda g\u00f6r\u00fclen ve bu hayvanlarla temas ya da bunlar\u0131n besin olarak t\u00fcketilmesiyle insana bula\u015fan, bakterilerin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 bir hastal\u0131kt\u0131r. Solunum yoluyla da bula\u015fabilmektedir. \u00d6zellikle tar\u0131m i\u015f\u00e7ilerinde, tabakhane i\u015f\u00e7ilerinde, kasaplarda, veterinerlerde ve y\u00fcn i\u015f\u00e7ilerinde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Akci\u011ferleri ve sindirim sistemini olumsuz etkilemektedir. MOD\u00dcL 2 - 76","Brusella da hayvanlardan insanlara ge\u00e7en meslek hastal\u0131klar\u0131ndan biridir. Malta hummas\u0131 ad\u0131 da verilen bu hastal\u0131k, hayvanlarla do\u011frudan temas veya koyun, ke\u00e7i, s\u0131\u011f\u0131r, manda gibi hayvanlar\u0131n etleri, s\u00fct ve idrar gibi v\u00fccut s\u0131v\u0131lar\u0131, enfekte s\u00fct ile haz\u0131rlanan s\u00fct \u00fcr\u00fcnleri arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile insanlara bula\u015fmaktad\u0131r. Solunum yoluyla da bula\u015fabilmektedir. Titreme ile y\u00fckselen ate\u015f, kas ve b\u00fcy\u00fck eklem a\u011fr\u0131lar\u0131 ile seyreden bir hastal\u0131kt\u0131r. Bu hastal\u0131k da daha \u00e7ok \u00e7ift\u00e7iler, hayvan bak\u0131c\u0131lar\u0131, veterinerler ve mezbahalarda \u00e7al\u0131\u015fanlar ile kasaplarda g\u00f6r\u00fclmektedir. Domuz y\u0131lanc\u0131\u011f\u0131 hayvanlardan insanlara ge\u00e7en bir deri hastal\u0131\u011f\u0131d\u0131r. Genellikle derideki k\u00fc\u00e7\u00fck bir s\u0131yr\u0131k, yara, \u00e7\u0131ban, egzama gibi derinin b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn bozuldu\u011fu ve y\u0131prand\u0131\u011f\u0131 durumlarda hastal\u0131\u011fa neden olan organizmalar deriden girip v\u00fccuda yerle\u015fmekte ve deride hasta b\u00f6lgede a\u011fr\u0131 ve k\u0131rm\u0131z\u0131, gergin bir \u015fi\u015fkinli\u011fe neden olmaktad\u0131r. Hastal\u0131\u011f\u0131n belirtileri aras\u0131nda a\u011fr\u0131, ate\u015f, titreme bulunmaktad\u0131r. \u00dclkemizdeki y\u0131lanc\u0131\u011f\u0131n en \u00e7ok yerle\u015fti\u011fi b\u00f6lge, bacaklar\u0131n dizden a\u015fa\u011f\u0131 k\u0131sm\u0131d\u0131r. Kuduz da hayvanlardan insanlara bula\u015fan bir hastal\u0131kt\u0131r. Hayvanlar\u0131n salyas\u0131nda bulunan ve genellikle \u0131s\u0131rma suretiyle bula\u015fan kuduz hastal\u0131\u011f\u0131nda sinir u\u00e7lar\u0131ndan i\u00e7eri giren vir\u00fcs, sinir yolunu takip ederek merkezi sinir sistemine ula\u015fmaktad\u0131r. Beyinde hemen sadece gri cevherde \u00e7o\u011falan vir\u00fcs yeniden otonom sinirler yolu ile t\u00fck\u00fcr\u00fck bezleri, b\u00f6brek \u00fcst\u00fc bezi, b\u00f6brek, akci\u011fer, karaci\u011fer, kaslar, deri ve kalp gibi di\u011fer organlara ula\u015fmakta ve bu organlar\u0131 etkileyerek \u00f6l\u00fcmc\u00fcl sa\u011fl\u0131k sorunlar\u0131na neden olmaktad\u0131r. Verem, hem hayvandan insana hem de insandan insana ge\u00e7en ve solunum yoluyla bula\u015fan bir hastal\u0131kt\u0131r. T\u0131p literat\u00fcr\u00fcndeki ad\u0131 ile t\u00fcberk\u00fclozdur. Bilinen en eski hastal\u0131klardan biri olmas\u0131na ve 50 y\u0131ld\u0131r tedavisinin m\u00fcmk\u00fcn olmas\u0131na ra\u011fmen hala d\u00fcnyada en yayg\u0131n ve \u00f6l\u00fcmc\u00fcl bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131klar\u0131n ba\u015f\u0131nda gelmektedir. \u00d6ks\u00fcr\u00fck ve balgam \u00e7\u0131karma, en \u00e7ok g\u00f6r\u00fclen belirtilerdendir. Bununla birlikte ate\u015f, yorgunluk ve halsizlik, kilo kayb\u0131 ile i\u015ftahs\u0131zl\u0131k ve haz\u0131ms\u0131zl\u0131k gibi belirtileri de vard\u0131r. \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndan bula\u015fan mesleki hastal\u0131klar\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131calar\u0131 tetanoz, parazitler ve mantar hastal\u0131klar\u0131d\u0131r. Tetanoz, topraktaki bakterinin derideki bir yara ve \u00e7izik gibi yollarla organizmaya girmesinden kaynaklanan bula\u015f\u0131c\u0131 bir hastal\u0131kt\u0131r. Merkezi sinir sistemini etkileyen hastal\u0131kta \u00f6nce \u00e7ene kaslar\u0131nda g\u00f6r\u00fclen a\u011fr\u0131l\u0131 kas\u0131lmalar (\u00e7ene kilitlenmesi) daha sonra b\u00fct\u00fcn v\u00fccuda yay\u0131lmaktad\u0131r. Tedavi edilmezse \u00e7ok a\u011fr\u0131l\u0131 kas\u0131lma n\u00f6betleriyle s\u00fcrmekte ve \u00f6l\u00fcmle sonu\u00e7lanmaktad\u0131r. Parazitler de \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndan bulunan mikroorganizmalard\u0131r. Bit, pire, kene ve tahtakurusu gibi parazitlerin yan\u0131 s\u0131ra ba\u011f\u0131rsaklara yerle\u015fen tenya (\u015ferit) gibi parazitler bulunmaktad\u0131r. Bunlar, bir canl\u0131ya ba\u011f\u0131ml\u0131 olarak ya\u015fayabilen ve \u00fczerinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 canl\u0131ya zarar veren mikroorganizmalard\u0131r. Bu canl\u0131lardan baz\u0131lar\u0131 \u00e7ok b\u00fcy\u00fck boyutlara ula\u015fabilecek kadar erginle\u015febilir. Bir parazit \u00fczerinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 canl\u0131n\u0131n besinine ortak olarak ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmekte ve besinine ortak olmas\u0131 nedeniyle \u00fczerinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 canl\u0131n\u0131n zay\u0131f d\u00fc\u015fmesine ve hastalanmas\u0131na yol a\u00e7maktad\u0131r. Bit, pire, kene gibi parazitler el, ayak ve deride lezyonlara neden olmaktad\u0131r. Tenya ise sindirim sistemi hastal\u0131klar\u0131na neden olmaktad\u0131r. Parazitler kar\u0131n a\u011fr\u0131s\u0131, ishal, kans\u0131zl\u0131k, ba\u011f\u0131rsak t\u0131kanmas\u0131, b\u00fcy\u00fcmede gecikme, karaci\u011fer-dalak b\u00fcy\u00fcmeleri, deri d\u00f6k\u00fcnt\u00fcleri hatta a\u011f\u0131r organ hasarlar\u0131na bile yol a\u00e7abilmektedirler. Mantarlar, v\u00fccut y\u00fczeyinde cildin \u00fcst tabakas\u0131, t\u0131rnak ve sa\u00e7 gibi yerlerde hastal\u0131\u011fa neden olan fakt\u00f6rlerdir. Mantar hastal\u0131klar\u0131n\u0131n \u00e7ok s\u0131k g\u00f6r\u00fclmesi ve son derece bula\u015f\u0131c\u0131 olmas\u0131 nedeniyle deri hastal\u0131klar\u0131 i\u00e7inde \u00f6nemli bir yeri vard\u0131r. Genelde insandan insana veya hayvandan insana ge\u00e7ebilir. Mantarlar, etkilenen b\u00f6lgede ka\u015f\u0131nt\u0131, cilt lezyonlar\u0131 ve k\u0131zar\u0131kl\u0131k, koyu veya a\u00e7\u0131k renkli de\u011fi\u015fik alanlar gibi belirti ve \u015fik\u00e2yetlere neden olabilmektedirler. Vir\u00fctik mesleki enfeksiyon hastal\u0131klar\u0131n\u0131n en \u00f6nemlileri viral hepatitler ve AIDS\u2019dir. Viral hepatitler, sa\u011fl\u0131k personelinin s\u0131kl\u0131kla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 viral hastal\u0131klar\u0131n ba\u015f\u0131nda gelmektedir. Karaci\u011fer iltihab\u0131 anlam\u0131na gelen hepatit, vir\u00fcslere ba\u011fl\u0131 olarak geli\u015fmektedir. Genellikle karaci\u011ferde b\u00fcy\u00fcmeye ve bazen kal\u0131c\u0131 hasar olu\u015fmas\u0131na neden olmaktad\u0131r. Hepatit, vir\u00fcsler d\u0131\u015f\u0131nda \u00e7e\u015fitli kimyasal maddeler, ila\u00e7lar ve alkol kullan\u0131m\u0131 nedeniyle de olu\u015fabilir. Viral hepatit, en s\u0131k g\u00f6r\u00fclen bula\u015f\u0131c\u0131 hastal\u0131kt\u0131r. \u00d6zellikle Hepatit B vir\u00fcs\u00fc enfeksiyonu gerek T\u00fcrkiye\u2019de gerekse d\u00fcnyada yayg\u0131n ve ciddi MOD\u00dcL 2 - 77","sa\u011fl\u0131k sorunlar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131nda gelmektedir. Sadece Hepatit B de\u011fil ba\u015fta A ve C olmak \u00fczere t\u00fcm hepatit \u00e7e\u015fitleri insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan tehdit olu\u015fturmaktad\u0131r. AIDS, ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k sistemine yava\u015f yava\u015f n\u00fcfuz ederek v\u00fccudun enfeksiyonlara kar\u015f\u0131 direncini yok eden, bireyi \u00e7e\u015fitli rahats\u0131zl\u0131klara kar\u015f\u0131 korunmas\u0131z hale getiren ve sonunda \u00f6l\u00fcm\u00fcne neden olan viral bir hastal\u0131kt\u0131r. Kan ve kan \u00fcr\u00fcnleri, sperm veya di\u011fer cinsel s\u0131v\u0131lar \u00fczerinden insandan insana bula\u015fmaktad\u0131r. Hayvandan insana da ge\u00e7ebilmektedir. Ayr\u0131ca, plasenta ya da s\u00fct yoluyla anneden bebe\u011fe de ge\u00e7mektedir. Hastal\u0131\u011fa neden olan vir\u00fcs\u00fcn \u00f6ks\u00fcr\u00fckle, hap\u015f\u0131r\u0131kla ya da el s\u0131k\u0131\u015fmak gibi ola\u011fan temaslarla bula\u015fmad\u0131\u011f\u0131 bilinmektedir. d) Fiziksel Fakt\u00f6rler Meslek hastal\u0131klar\u0131na neden olan ba\u015fl\u0131ca fiziksel fakt\u00f6rler elektromanyetik radyasyonun t\u00fcrleri olan iyonize olan radyasyon ve iyonize olmayan radyasyon ile g\u00fcr\u00fclt\u00fc ve titre\u015fimdir. \u0130yonize olan radyasyon, meslek hastal\u0131\u011f\u0131na neden olan fiziksel bir fakt\u00f6rd\u00fcr. Genel olarak elektromanyetik, ses ve par\u00e7ac\u0131k olmak \u00fczere \u00fc\u00e7 t\u00fcr radyasyon bi\u00e7imi vard\u0131r. Radyasyon t\u00fcrleri aras\u0131nda yer alan elektromanyetik radyasyonun iki t\u00fcr\u00fc vard\u0131r. Bunlar, iyonize olan radyasyon ve iyonize olmayan radyasyondur. \u0130yonize olan radyasyon, radyasyonun en tehlikeli t\u00fcr\u00fcd\u00fcr. R\u00f6ntgen, gamma \u0131\u015f\u0131nlar\u0131, radyoizotoplar ve n\u00f6tron iyonize radyasyondur. \u0130yonize olan radyasyon, insan v\u00fccudundan kolayl\u0131kla ge\u00e7erek v\u00fccudun yap\u0131 ta\u015flar\u0131 olan h\u00fccrelere hasar vermekte ve \u00e7e\u015fitli kanser t\u00fcrlerine, genetik hasarlara, anemiye, do\u011fumsal bozukluklara neden olmakta, \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na olumsuz etkilemekte ve genetik bozukluklara neden olmaktad\u0131r. \u0130yonize radyasyonun kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131nda r\u00f6ntgen (t\u0131bbi te\u015fhis ve tedavide) gelmektedir. Ayr\u0131ca sanayi r\u00f6ntgenografisi, sondaj ve yer saptama gere\u00e7leri, l\u00fcminizan boyalar, radyoaktif minerallerin \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131, elde edilmesi, ta\u015f\u0131nmas\u0131, ara\u015ft\u0131rma laboratuvarlar\u0131 gibi alanlarda da r\u00f6ntgenden yararlan\u0131lmaktad\u0131r. \u0130yonize olmayan radyasyon ise sanayide yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaktad\u0131r ve daha zarars\u0131z olarak nitelendirilmektedir. Bunlar radyo dalgalar\u0131, mikro dalgalar, k\u0131z\u0131l \u00f6tesi \u0131\u015f\u0131n, g\u00f6r\u00fcn\u00fcr \u0131\u015f\u0131k, mor \u00f6tesi \u0131\u015f\u0131k ve lazerlerdir. Ancak, yine de bu t\u00fcr radyoaktif maddelerin dikkatli kullan\u0131lmas\u0131 tavsiye edilmektedir. \u0130yonize olmayan radyasyon, g\u00f6zde katarakt gibi hastal\u0131klara ve hasarlara, deride yan\u0131klara ve hastal\u0131klara neden olmakta, \u00fcreme sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve hamilelik \u00fczerinde olumuz etkiler yapmakta, yorgunlu\u011fa, halsizli\u011fe ve strese neden olmaktad\u0131r. \u0130yonize olmayan bir t\u00fcr radyasyon olan k\u0131z\u0131l \u00f6tesi \u0131\u015f\u0131nlar cam sanayi, d\u00f6k\u00fcmhaneler, haddehaneler, sac yap\u0131m\u0131, karpit yap\u0131m\u0131, ergitme f\u0131r\u0131nlar\u0131 ve potalar\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r. G\u00fcr\u00fclt\u00fc, istenmeyen sestir. Haval\u0131 \u00e7eki\u00e7ler, per\u00e7in i\u015fleri, baz\u0131 testere ve planya makinalar\u0131, k\u0131rma de\u011firmenleri, titre\u015fimli elekler, ta\u015f kesme, gaz t\u00fcrbinleri, kompres\u00f6rler, aspirat\u00f6rler, \u015fahmerdanlar, buldozerler, ekskavat\u00f6rler, motor test at\u00f6lyeleri, dizel motor makina daireleri sanayide kullan\u0131lan, g\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc \u00e7al\u0131\u015fan makinelerdir. Ses d\u00fczeyi, 85-95 dB(A) \u00fczerinde ve s\u00fcrekli g\u00fcr\u00fclt\u00fc olan i\u015fyerlerinde g\u00fcr\u00fclt\u00fcye ba\u011fl\u0131 i\u015fitme kay\u0131plar\u0131 ve di\u011fer rahats\u0131zl\u0131klar ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. G\u00fcr\u00fclt\u00fcn\u00fcn insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 \u00fczerindeki etkileri, iki grupta ele al\u0131nabilir. Bunlardan ilki, i\u015fitme organ\u0131na verdi\u011fi zararlar, ikincisi ise v\u00fccudun i\u015fitme organ\u0131 d\u0131\u015f\u0131ndaki k\u0131s\u0131mlar\u0131na verdi\u011fi zararlard\u0131r. G\u00fcr\u00fclt\u00fcn\u00fcn i\u015fitme organ\u0131na verdi\u011fi zararlar, ge\u00e7ici i\u015fitme kay\u0131plar\u0131 ve s\u00fcrekli i\u015fitme kay\u0131plar\u0131d\u0131r. Ge\u00e7ici i\u015fitme kay\u0131plar\u0131, birka\u00e7 saat boyunca \u015fiddetli g\u00fcr\u00fclt\u00fcye maruz kalan ki\u015filerde g\u00f6r\u00fclmektedir. Bu t\u00fcr kay\u0131plar\u0131n ne zaman d\u00fczelece\u011fi maruz kalan ki\u015finin fizyolojik \u00f6zelliklerine, ya\u015f\u0131na, g\u00fcr\u00fclt\u00fcye maruz kalma s\u00fcresine, nas\u0131l bir g\u00fcr\u00fclt\u00fcye maruz kald\u0131\u011f\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak de\u011fi\u015fmektedir. S\u00fcrekli i\u015fitme kayb\u0131 ise g\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc ortamlarda uzun s\u00fcre \u00e7al\u0131\u015fma nedeniyle i\u00e7 kulaktaki t\u00fcy h\u00fccrelerinin tahrip olmas\u0131ndan dolay\u0131 kal\u0131c\u0131 olarak ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Titre\u015fim (vibrasyon), genellikle kat\u0131 ortamlarda yay\u0131lan dokunma duyusu ile alg\u0131lanan al\u00e7ak ve y\u00fcksek frekansl\u0131 bir enerji yay\u0131l\u0131m\u0131d\u0131r. Titre\u015fimin frekans\u0131 saniyedeki titre\u015fim say\u0131s\u0131 olarak ve Hertz (Hz) birimi ile \u00f6l\u00e7\u00fclmektedir. Titre\u015fim, istenmeyen bir hareket olup istenmeyen ses ve g\u00fcr\u00fclt\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u00d6rne\u011fin, motorlar, elektrik motorlar\u0131 ya da herhangi bir makinenin \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131ras\u0131ndaki hareketi istenmeyen titre\u015fimler \u00fcretmektedir. Titre\u015fim v\u00fccuda, v\u00fccudun titre\u015fimle temas etti\u011fi yerden girmekte MOD\u00dcL 2 - 78","ve titre\u015fime maruz kalan ki\u015filerde kas-iskelet, kalp-damar, mide-ba\u011f\u0131rsak sistemlerinde hastal\u0131klara neden olmaktad\u0131r. Titre\u015fimin \u00e7al\u0131\u015fanlar \u00fczerindeki etkisi, el-kol titre\u015fimi ve b\u00fct\u00fcn v\u00fccut titre\u015fimi olmak \u00fczere iki k\u0131s\u0131mda de\u011ferlendirilmektedir. El-kol titre\u015fimi damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklar\u0131na yol a\u00e7makta, b\u00fct\u00fcn v\u00fccut titre\u015fimi ise \u00f6zellikle bel b\u00f6lgesinde rahats\u0131zl\u0131k ve omurgada travmaya yol a\u00e7maktad\u0131r. 2013 y\u0131l\u0131nda y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe giren \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n Titre\u015fimle \u0130lgili Risklerden Korunmalar\u0131na Dair Y\u00f6netmelik\u2019e g\u00f6re, \u00fclkemizde g\u00fcnl\u00fck 8 saatlik bir i\u015fte el-kol titre\u015fimi i\u00e7in g\u00fcnl\u00fck maruz kalma s\u0131n\u0131r de\u011feri 5 m\/s olarak b\u00fct\u00fcn v\u00fccut titre\u015fimi i\u00e7in ise g\u00fcnl\u00fck maruz kalma s\u0131n\u0131r de\u011feri 1,15 m\/s olarak belirlenmi\u015ftir. 7.2. MESLEK HASTALIKLARININ T\u00dcRLER\u0130 a) Kas \/ \u0130skelet Sistemi Hastal\u0131klar\u0131 Karpal T\u00fcnel Sendromu Bel F\u0131t\u0131\u011f\u0131 Boyun \/ Omurilik Problemleri Parmak Sendromu S\u0131rt \/ G\u00f6\u011f\u00fcs A\u011fr\u0131s\u0131 b) Sinir Sistemi Bozukluklar\u0131 Stres, Gerginlik Anti Tepkisel Hareketler c) Dola\u015f\u0131m Sistemi Bozukluklar\u0131 Varisler d) Psikolojik Bozukluklar\u0131 Uykusuzluk Zihin Bozukluklar\u0131 e) Sinir Sistemi Bozukluklar\u0131 Kab\u0131zl\u0131k \u015ei\u015fkinlik 7.3. MESLEK HASTALIKLARININ AZALTILMASI VE \u00d6NLENMES\u0130 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n rahatl\u0131\u011f\u0131 ve yap\u0131lan i\u015fe uygunlu\u011fu, yani ofis ergonomisi; \u00e7al\u0131\u015fma verimini artt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 gibi \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n psikolojisine ve genel sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na olumlu etki ederek motivasyon artt\u0131ran, b\u0131kk\u0131nl\u0131k ve yorgunluk hissini azaltan, meslek hastal\u0131klar\u0131 \u015fikayetlerini ve i\u015f kazalar\u0131n\u0131 azaltan bir etki yarat\u0131r. \u00d6rne\u011fin sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 20\u00b0C- 26\u00b0C aras\u0131nda de\u011fi\u015fmeli, nem ise %45 \u2013 60 aras\u0131nda bir de\u011ferde olmal\u0131d\u0131r. A\u015f\u0131r\u0131 so\u011fuk ya da a\u015f\u0131r\u0131 s\u0131cak ortamlar hem sa\u011fl\u0131k a\u00e7\u0131s\u0131ndan hem de \u00e7al\u0131\u015fma performans\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan olumsuz etki yarat\u0131r. Klima kullan\u0131m\u0131nda cihaz\u0131n \u00fcfledi\u011fi hava direkt v\u00fccuda vurmamal\u0131d\u0131r. Kliman\u0131n hava ak\u0131m y\u00f6n\u00fc ve \u015fiddeti ayarlanmal\u0131d\u0131r. G\u00fcn i\u00e7erisinde en az bir kez oda temiz hava alacak \u015fekilde pencere a\u00e7\u0131larak havaland\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Uzun s\u00fcre havaland\u0131r\u0131lmayan ortamlarda hem oksijen azal\u0131r hem de yap\u0131sal malzemelerden kaynaklanan radon gaz\u0131ndan ya da elektrikli cihazlardan kaynaklanan manyetik alandan dolay\u0131 hava kirlili\u011fi olu\u015fur. Di\u011fer hususlar a\u015fa\u011f\u0131da \u00f6zetlemi\u015ftir. 7.3.1. Kas-iskelet hastal\u0131klar\u0131ndan korunma a) Ofis Koltu\u011funda Oturma ile ilgili Hususlar: Ofis koltu\u011funda otururken ve ekranl\u0131 cihaz kullan\u0131rken, oturma \u015feklimiz ve yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u015fe g\u00f6re oturu\u015f \u015feklimizi her an de\u011fi\u015ftirmemiz, omurga disklerine a\u011f\u0131rl\u0131k verme veya hafifletme etkileri yarat\u0131r. Yanl\u0131\u015f ve uzun s\u00fcreli hareketsiz oturma \u015fekilleri zaman i\u00e7erisinde v\u00fccudumuzda belirli kas ve iskelet sistemi rahats\u0131zl\u0131klar\u0131na ve hatta kal\u0131c\u0131 MOD\u00dcL 2 - 79","sakatl\u0131klara neden olabilir. Bu t\u00fcr sorunlar\u0131n temel \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc, do\u011fru oturma \u015fekli ve zaman\u0131nda mola vererek dinlenme ve hareket etmek olarak \u00f6zetlenebilir. \u2022 Sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve do\u011fru oturma pozisyonunun sa\u011flanabilmesi i\u00e7in; s\u0131rt, bel bo\u015flu\u011fu ve kal\u00e7an\u0131z\u0131n koltuk arkal\u0131\u011f\u0131na de\u011fecek \u015fekilde koltu\u011fa oturup, kol ve dirseklerinizi kol\u00e7ak ile desteklemeli ve ayaklar\u0131n\u0131zla yere tam basarak, bacaklar 90\u00b0 veya 110\u00b0 duracak \u015fekilde oturma y\u00fcksekli\u011finizi ayarlad\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan emin olun! \u2022 Yere tam de\u011fmeyen ayaklar ve sarkan bacaklar omurgay\u0131 zorlamakla kalmaz, bacaklarda dola\u015f\u0131m bozuklu\u011funa ve a\u011fr\u0131ya neden olur. Bu nedenle gerekirse ayaklar\u0131n\u0131z alt\u0131na 15-20 cm y\u00fcksekli\u011finde destek koyun! \u2022 Hafif arkaya yaslanarak olu\u015fan oturma pozisyonu, dik oturu\u015fa g\u00f6re omurga disklerine daha az y\u00fck bindirmektedir. Omurga \u00fczerine binecek y\u00fck\u00fc azaltacak \u015fekilde oturma bi\u00e7imlerini tercih edin! \u2022 Dik oturun, kolunuzu g\u00f6z seviyenizde uzat\u0131n, parmak ucunuz monit\u00f6r\u00fcn\u00fcz\u00fcn \u00fcst\u00fcne dokunuyorsa, monit\u00f6r\u00fcn\u00fcz do\u011fru yerdedir! \u2022 Karpal t\u00fcnel sendromu olarak bilinen el-bilek e\u011frili\u011fi rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 engellemek i\u00e7in mouse kullan\u0131rken bile\u011finizi d\u00fcz tutmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131n! b) A\u011f\u0131r Y\u00fck Kald\u0131rma ile \u0130lgili Hususlar: A\u011f\u0131r y\u00fck kald\u0131r\u0131rken veya bir i\u015f i\u00e7in yere e\u011filirken, v\u00fccudu belden b\u00fckerek de\u011fil, yere \u00e7\u00f6kerek nesneye uzanmal\u0131 ve a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 bele de\u011fil dizlere vererek do\u011frulmal\u0131s\u0131n\u0131z. Bu tedbir omurgaya binen y\u00fck\u00fcn dengeli bir bi\u00e7imde da\u011f\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacak, omurgan\u0131n ve \u00f6zellikle belin sakatlanmas\u0131n\u0131 \u00f6nleyecektir. Bu kurallara dikkat edilmemesi, bel ve s\u0131rt a\u011fr\u0131lar\u0131 ile omurgada f\u0131t\u0131k olu\u015fumuna kadar giden ve ameliyat gerektiren ciddi rahats\u0131zl\u0131klara sebep olabilmektedir. F\u0131t\u0131k, kuvvetli bacak a\u011fr\u0131s\u0131 ve bacakta k\u0131smi g\u00fc\u00e7 kayb\u0131 gibi belirtiler g\u00f6stermektedir. Omurgay\u0131 zorlayan benzer durum, y\u00fcksekte bir yere uzan\u0131rken de olabilir. c) Bili\u015fim Ara\u00e7lar\u0131n\u0131n Kullan\u0131m\u0131 ile \u0130lgili Hususlar: Hayat\u0131m\u0131z\u0131 kolayla\u015ft\u0131ran ak\u0131ll\u0131 telefonlar\u0131n ve tabletlerin yayg\u0131n kullan\u0131m\u0131, el ve kol kaslar\u0131m\u0131zda a\u011fr\u0131lara, kal\u0131c\u0131 hasarlara sebep olmaktad\u0131r. Mesajla\u015fman\u0131n, dokunmatik ekran kullan\u0131m\u0131n\u0131n ve parmak hareketlerinin s\u00fcrekli tekrarlanmas\u0131n\u0131n getirece\u011fi s\u0131k\u0131nt\u0131lar basit egzersizlerle \u00f6nlenebilir. \u00d6rne\u011fin klavye ve mouse kullan\u0131l\u0131rken el \u2013bilek \u2013 kol d\u00fcz ve rahat bir konumda tutulmal\u0131d\u0131r. Elin bilekten sa\u011fa veya sola ya da yukar\u0131 veya a\u015fa\u011f\u0131 konumda, b\u00fck\u00fck ve zorlay\u0131c\u0131 bir \u015fekilde uzun s\u00fcreli kullan\u0131lmas\u0131 \u201cKarpal T\u00fcnel Sendromu\u201d yani \u201cel bile\u011finde sinir s\u0131k\u0131\u015fmas\u0131\u201d denilen sa\u011fl\u0131k sorununa yol a\u00e7maktad\u0131r. S\u0131k\u0131\u015fan sinirler zamanla sinir tahribat\u0131na yol a\u00e7arak elin \u2013 kolun tutmamas\u0131na neden olabilir. Bu rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131n belirtileri el- kol uyu\u015fmas\u0131, elde kolda g\u00fc\u00e7s\u00fczl\u00fck hissi, geceleri ellerden kola do\u011fru yay\u0131lan kuvvetli a\u011fr\u0131lard\u0131r. Hastal\u0131k ameliyat gerektirecek kadar ilerleyebilece\u011finden ve i\u015f \u2013 g\u00fc\u00e7 kayb\u0131na neden olabilece\u011finden, bu tarz belirtiler ya\u015fayanlar\u0131n mutlaka tedbir almas\u0131 gerekir. Eczanelerde sat\u0131lan el-bilek hatta bazen dirsekten itibaren kol destekleyici \u00fcr\u00fcnlerin kullan\u0131m\u0131, el ve bile\u011fin d\u00fcz durmas\u0131na, b\u00fck\u00fclmemesine destek vererek sinir s\u0131k\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 engellemektedir. Ayarlanabilir aparatl\u0131 klavyeler veya \u00f6zel formlu mouse\u2019lar da faydal\u0131 olabilir. Bu sa\u011fl\u0131k sorunu sadece bilgisayar kullananlarda de\u011fil, cep telefonunda uzun s\u00fcreli ekrana bakarak i\u015flem yapanlarda, eli belli bir pozisyonda s\u00fcrekli tutanlarda, el \u2013 kol kuvveti gerektiren i\u015fleri yapanlarda, \u00f6rne\u011fin a\u011f\u0131r y\u00fck ta\u015f\u0131yanlar MOD\u00dcL 2 - 80","veya temizlik i\u015fi yapanlarda, s\u00fcrekli ele- bile\u011fe verilen kuvvetin fazla olmas\u0131 durumunda da g\u00f6r\u00fclmektedir. Ayr\u0131ca bilgisayarla \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131ras\u0131nda ekran\u0131n y\u00fcksekli\u011fi ve uzakl\u0131\u011f\u0131, boyun ve g\u00f6z sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Ekranl\u0131 ara\u00e7larla \u00e7al\u0131\u015fmalar s\u0131rt a\u011fr\u0131lar\u0131na yol a\u00e7abilir veya mevcut s\u0131rt a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 daha da k\u00f6t\u00fcle\u015ftirebilir. \u00d6zellikle oturma pozisyonu zay\u0131f veya k\u00f6t\u00fc ayarlanm\u0131\u015fsa, \u00e7al\u0131\u015fma merkezi yetersiz alana sahipse veya k\u00f6t\u00fc tasarland\u0131ysa, \u00e7al\u0131\u015fanlar oturma pozisyonunda de\u011fi\u015fiklik yapmadan \u00e7ok uzun s\u00fcre oturursa ya da ayakta uzun s\u00fcre ayn\u0131 duru\u015f \u015feklinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131rsa bu a\u011fr\u0131lar artabilir. A\u015fa\u011f\u0131daki \u00f6nlemlerin al\u0131nmas\u0131 hastal\u0131k riskini azaltan fakt\u00f6rler aras\u0131ndad\u0131r: \u2022 Uzun s\u00fcreli \u00e7al\u0131\u015fmalarda d\u00fczenli aral\u0131klarla, aya\u011fa kalk, esne eklemlerini hareket ettir. \u2022 Belirli s\u00fcre sonra otur ve \u00e7al\u0131\u015fmaya devam aral\u0131klarla \u00e7al\u0131\u015fma merkezinden ayr\u0131larak, m\u00fcmk\u00fcnse farkl\u0131 bir i\u015f yap, dola\u015f. \u2022 Ekranl\u0131 ara\u00e7larla \u00e7al\u0131\u015fmalar s\u0131rt a\u011fr\u0131lar\u0131na yol a\u00e7abilir veya mevcut s\u0131rt a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 daha da k\u00f6t\u00fcle\u015ftirebilir. \u2022 \u00d6zellikle oturma pozisyonu zay\u0131f veya k\u00f6t\u00fc ayarlanm\u0131\u015fsa, \u00e7al\u0131\u015fma merkezi Ofis, koridor vb. alanlarda dola\u015f. \u2022 Ekran\u0131n tepe noktas\u0131, g\u00f6z seviyesinden daha a\u015fa\u011f\u0131da olmal\u0131d\u0131r. Bilgisayar ekran\u0131 ve g\u00f6z aras\u0131ndaki mesafe, en az kol uzunlu\u011fu kadar, 60-70 cm. olmal\u0131d\u0131r. \u2022 Ekran kalitesinde d\u00fc\u015f\u00fckl\u00fck, bozuk renkler, titreme ve yans\u0131ma g\u00f6z sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 olumsuz etkiler. \u2022 Ekrandaki yaz\u0131lar\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc rahat okunacak \u015fekilde ayarlanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Ekran \u00fczerine d\u00fc\u015fen yans\u0131malar, ekran e\u011fim a\u00e7\u0131s\u0131 de\u011fi\u015ftirilerek \u00f6nlenmelidir. \u2022 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndaki ses seviyesi, g\u00fcr\u00fclt\u00fc d\u00fczeyinde rahats\u0131z edici olmamal\u0131d\u0131r. 85 dB \u00fczeri olu\u015fan g\u00fcr\u00fclt\u00fcde kulak koruyucu kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. 7.3.2. G\u00f6z hastal\u0131klar\u0131ndan korunma: Sekiz saat s\u00fcren ekranl\u0131 cihazlarla \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131ras\u0131nda ekran, klavye ve dok\u00fcman aras\u0131nda yakla\u015f\u0131k 30 bin g\u00f6z hareketi yap\u0131lmaktad\u0131r. Bunun sonucunda g\u00f6z s\u0131v\u0131s\u0131 kurumakta, g\u00f6zde yanma ve sulanma gibi \u015fik\u00e2yetler ortaya \u00e7\u0131kabilmektedir. Ekranl\u0131 cihaz kullan\u0131rken ortam ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ile ekran\u0131n ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131n denk olmas\u0131 g\u00f6z hastal\u0131klar\u0131na yakalanma riskini ortadan kald\u0131r\u0131r. Ekranl\u0131 cihaz kullan\u0131rken g\u00f6z\u00fcm\u00fcz\u00fc etkileyen fakt\u00f6rler \u015funlard\u0131r: \u2022 Ekran\u0131n \u00f6zelli\u011fi \u2022 Kullan\u0131c\u0131n\u0131n pozisyonu \u2022 Ortam\u0131n ayd\u0131nlatmas\u0131 \u2022 Ekrandaki \u0131\u015f\u0131k yans\u0131malar\u0131 \u2022 G\u00f6rme kusuru nedeni ile g\u00f6zl\u00fck\/lens kullan\u0131m\u0131 MOD\u00dcL 2 - 81","G\u00f6z kurulu\u011fu, g\u00f6zde yanma, batma ve sulanma ile g\u00f6rme bozukluklar\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek ve g\u00f6zde kal\u0131c\u0131 hasarlar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 engellemek i\u00e7in: \u2022 G\u00f6z- ekran uzakl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ortalama 46-76 cm olacak \u015fekilde ayarlay\u0131n! \u2022 Ekrandaki yans\u0131malar\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in monit\u00f6r\u00fcn e\u011fim a\u00e7\u0131s\u0131 de\u011fi\u015ftirin! \u2022 Uzun s\u00fcre ekrana bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda g\u00f6z nemlili\u011fini kaybeder ve kurumaya ba\u015flar. Bu nedenle, g\u00f6z\u00fcn\u00fcz\u00fc ara ara dinlendirin, g\u00f6rme odak noktan\u0131z\u0131 de\u011fi\u015ftirin ve s\u0131k s\u0131k g\u00f6z k\u0131rpma hareketi yap\u0131n! \u2022 G\u00f6z kaslar\u0131n\u0131z\u0131 dinlendirmek i\u00e7in her 20 dakikada bir, 20 saniye s\u00fcreyle 6,5 m (20 feet) uza\u011fa bakarak 20\/20\/20 kural\u0131 uygulay\u0131n! G\u00f6zlerin korunmas\u0131 i\u00e7in ekranl\u0131 ara\u00e7larla \u00e7al\u0131\u015fmaya ba\u015flamadan \u00f6nce yap\u0131lan risk de\u011ferlendirmesi sonu\u00e7lar\u0131na g\u00f6re i\u015fyeri hekimince belirlenecek d\u00fczenli aral\u0131klarla ve ekranl\u0131 ara\u00e7la \u00e7al\u0131\u015fmalardan kaynaklanacak g\u00f6z rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131 oldu\u011funda, \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n g\u00f6z muayeneleri yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Muayene sonu\u00e7lar\u0131na g\u00f6re gerekiyorsa \u00e7al\u0131\u015fanlara yapt\u0131klar\u0131 i\u015fe uygun ara\u00e7 ve gere\u00e7 verilmelidir. G\u00f6zlerin korunmas\u0131 i\u00e7in al\u0131nacak di\u011fer \u00f6nlemler a\u015fa\u011f\u0131da yer almaktad\u0131r: \u2022 G\u00f6zlerin korunmas\u0131 i\u00e7in, g\u00f6zleri en az yoran yaz\u0131 karakterleri ile renkler se\u00e7ilmeli ve g\u00f6zlerin dinlendirilmesi i\u00e7in d\u00fczenli molalar verilmelidir. \u2022 Belirli aral\u0131klarla ofisten veya pencereden d\u0131\u015far\u0131 bakarak g\u00f6zler i\u00e7in egzersiz yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Bu basit, yeniden odaklama egzersizi g\u00f6z yorgunlu\u011funu \u00f6nlemeye yard\u0131mc\u0131 olur. \u2022 Ekranda, a\u00e7\u0131k renk zemin \u00fczerine koyu renk ve uygun b\u00fcy\u00fckl\u00fckte yaz\u0131 karakterleri kullan\u0131n. \u2022 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda, g\u00fcn \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131ndan yeterince yararlan\u0131lamayan durumlarda, suni \u0131\u015f\u0131kla uygun ve yeterli ayd\u0131nlatma sa\u011flay\u0131n. \u2022 Ayd\u0131nlatma ortamda, e\u015fit da\u011f\u0131l\u0131ml\u0131, titre\u015fimsiz, g\u00f6z kama\u015fmas\u0131 yapmayacak \u015fekilde olmal\u0131d\u0131r. \u00c7al\u0131\u015f\u0131lan y\u00fczeye g\u00f6lge d\u00fc\u015fmemelidir. 7.3.3. COVID-19 salg\u0131n\u0131ndan korunma \u0130\u015fyerinde Covid-19 salg\u0131n\u0131 s\u00fcresince hem ki\u015fisel hem de i\u015f yerlerinde toplu koruma \u00f6nlemleri almak gerekmektedir. Bu sayede bula\u015fma h\u0131z\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrmek ve \u015fiddetini azaltmak m\u00fcmk\u00fcn olacakt\u0131r. COVID- 19, hasta ki\u015filerin \u00f6ks\u00fcrme, hap\u015f\u0131rma veya konu\u015fmayla ortaya sa\u00e7t\u0131\u011f\u0131 damlac\u0131klar\u0131n ortamdaki di\u011fer bireyler taraf\u0131ndan solunmas\u0131, damlac\u0131klar\u0131n yap\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 y\u00fczeylere dokunduktan sonra ellerin a\u011f\u0131z, burun veya g\u00f6ze g\u00f6t\u00fcr\u00fclmesiyle bula\u015f\u0131r. Akut solunum yolu enfeksiyonlar\u0131n\u0131n bula\u015fma riskini azaltmaya\/\u00f6nlemeye y\u00f6nelik \u00f6neriler, COVID-19 i\u00e7in de ge\u00e7erlidir. Covid-19 ile m\u00fccadele i\u00e7in temel olarak yap\u0131lmas\u0131 gerekenlere a\u015fa\u011f\u0131da yer verilmi\u015ftir. \u2022 Ki\u015filer aras\u0131 sosyal mesafenin korunmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Kapal\u0131 mekanlarda ve sosyal mesafenin korunamad\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131k alanlarda mutlaka maske ile durulmal\u0131, maske nemlendik\u00e7e de\u011fi\u015ftirilmeli ve maskenin d\u0131\u015f y\u00fczeyine dokunulmamal\u0131d\u0131r. \u2022 El hijyenine \u00f6nem verilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla y\u0131kanmal\u0131, sabun ve suyun olmad\u0131\u011f\u0131 durumlarda alkol i\u00e7erikli el antisepti\u011fi kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 Eller y\u0131kanmadan a\u011f\u0131z, burun ve g\u00f6zlere dokunulmamal\u0131d\u0131r. \u2022 Hasta insanlarla temastan ka\u00e7\u0131n\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 \u00d6zellikle hasta insanlarla veya bu insanlar\u0131n \u00e7evreleriyle do\u011frudan temas ettikten sonra eller y\u0131kanmal\u0131d\u0131r. \u2022 \u00d6ks\u00fcrme ve hap\u015f\u0131rma s\u0131ras\u0131nda maske \u00e7\u0131kar\u0131lmamal\u0131 ve sonras\u0131nda maske uygun el hijyeni sa\u011flanarak de\u011fi\u015ftirilmelidir. \u0130\u015fyerinde Covid-19 pozitif vaka tespitinde ise a\u015fa\u011f\u0131daki \u00f6nlemler al\u0131nmal\u0131d\u0131r: \u2022 Hemen sa\u011fl\u0131k birimleriyle irtibata ge\u00e7ilmelidir. \u2022 Sonras\u0131nda, pozitif vakan\u0131n bulundu\u011fu ortam dezenfekte edilmeden ve havaland\u0131r\u0131lmadan \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmamal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 82","\u2022 Temasl\u0131 olan personelin ise PCR testi yapt\u0131r\u0131l\u0131r, negatif \u00e7\u0131kmas\u0131 durumunda i\u015f ba\u015f\u0131 yapabilir. Negatif sonu\u00e7 \u00e7\u0131kmas\u0131na ra\u011fmen bulant\u0131, kusma, ishal, ate\u015f, \u00f6ks\u00fcr\u00fck, nefes darl\u0131\u011f\u0131 veya halsizlik gibi temel semptomlar varl\u0131\u011f\u0131nda, sa\u011fl\u0131k birimiyle tekrar ileti\u015fime ge\u00e7ilmelidir. \u2022 Temasl\u0131 personelin pozitif sonucu \u00e7\u0131kmas\u0131 durumunda tekrar sa\u011fl\u0131k kurumuyla irtibata ge\u00e7ilmelidir ve s\u00fcre\u00e7 tekrardan ele al\u0131nmal\u0131d\u0131r. \u2022 Her durumda i\u015fveren veya vekili bilgilendirilmelidir. 7.3.4. Hijyen uygulamalar\u0131 ile korunma T\u00fcm i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131 \u00f6nlenebilir. Bunlar\u0131 \u00f6nleyebilecek en \u00f6nemli ki\u015fi sizsiniz. Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi korumak i\u00e7in belirtilen kurallara eksiksiz uyunuz. Kurallara isteyerek ve yeterince uyulmad\u0131\u011f\u0131 takdirde i\u015fyeri \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda bulunabilecek zararl\u0131 ve zehirli, gaz, toz ve duman \u015feklindeki kimyasal maddelerden etkilenebilirsiniz. \u0130yi bir hijyen (temizlik, sa\u011fl\u0131k bilgisi) daima gereklidir. \u0130\u015fyerindeki lavabolar\u0131, du\u015flar\u0131, tuvaletleri, soyunma odalar\u0131n\u0131 en iyi \u015fekilde kullanmak her bir \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n sorumlulu\u011fudur. Zehirli kimyasal maddelerle, s\u0131cakta ve kirli i\u015flerde \u00e7al\u0131\u015fan i\u015f\u00e7ileri i\u00e7in iyi bir hijyen (temizlik) temel \u015fartt\u0131r. \u0130yi bir ki\u015fisel hijyen uygulamas\u0131 i\u00e7in, a\u015fa\u011f\u0131daki hususlara dikkat edilmelidir: \u2022 Temiz, i\u00e7ilebilir suyu i\u00e7in. \u2022 Soyunma odas\u0131nda, tuvaletlerde veya tehlikeli maddelerin kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yerlerde asla bir \u015fey yemeyin. \u2022 Ellerinizi ve v\u00fccudunuzun kimyasal maddelere maruz kalan b\u00f6l\u00fcmlerini d\u00fczenli olarak y\u0131kay\u0131n ve g\u00fcnl\u00fck du\u015flar\u0131n\u0131z\u0131 yap\u0131n. \u2022 Di\u015flerinizi ve a\u011fz\u0131n\u0131z\u0131 her g\u00fcn temizleyin ve d\u00fczenli (periyodik) olarak di\u015flerinizi di\u015f hekimine kontrol ettirin. \u2022 Uygun i\u015f elbisesi ve i\u015f ayakkab\u0131s\u0131 giyin. \u2022 \u0130\u015f elbisenizi ve i\u015f d\u0131\u015f\u0131nda giydi\u011finiz elbiseleri birbirine temas ettirmeyin. \u2022 \u0130\u015f elbiselerini, havlular\u0131 vb. \u00f6zellikle zehirli ve\/veya zararl\u0131 maddelerle kirlenmi\u015fse (\u00f6zel olarak di\u011fer \u00e7ama\u015f\u0131rlarla kar\u0131\u015ft\u0131rmadan) temizlettirin. \u2022 Koruyucu maskeleri, g\u00f6zl\u00fckleri, eldivenleri, kulak koruyucular\u0131n\u0131, vb. uygun \u015fekilde kullan\u0131n. \u2022 D\u00fczenli eksersizlerle fiziksel sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 koruyun. \u2022 Tehlikeli tozlarla \u00e7al\u0131\u015fanlar, i\u015ften sonra du\u015f almal\u0131 ve sa\u00e7lar\u0131n\u0131 da y\u0131kamal\u0131d\u0131r. Kirli i\u015f elbiseleri d\u00fczenli olarak de\u011fi\u015ftirilmelidir (temizletilmelidir). \u0130\u015fte ve i\u015f d\u0131\u015f\u0131nda farkl\u0131 elbiseler giyilmelidir. \u2022 Tuvaletler, lavabolar, du\u015flar vb. d\u00fczenli olarak temizlenmelidir. Bunlar\u0131n temiz bulundurulmas\u0131 elbette t\u00fcm \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n i\u015fbirli\u011fi, dikkat ve \u00f6zenli kullanmas\u0131n\u0131 gerektirir. Grip ve ba\u011f\u0131rsak \u015fik\u00e2yetleri bir i\u015f\u00e7iden di\u011ferine h\u0131zla yay\u0131labilir. Grip olanlar, kuvvetli (akut) ba\u011f\u0131rsak \u015fik\u00e2yetleri olanlar veya bula\u015f\u0131c\u0131 bir rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131 olanlar derhal i\u015fyeri hekimine durumu bildirmelidir. \u2022 \u0130yi bir personel hijyeninin en \u00f6nemli b\u00f6l\u00fcm\u00fc en az\u0131ndan herhangi bir \u015feyi yemeye oturmadan \u00f6nce, tuvaleti kulland\u0131ktan sonra ve yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u015fi tamamlay\u0131nca ellerini y\u0131kamal\u0131d\u0131r. \u2022 \u00c7\u00f6z\u00fcc\u00fcler, tinerler, alkaliler veya makine ya\u011flar\u0131 gibi maddeleri asla cildinizi temizlemek i\u00e7in kullanmay\u0131n. MOD\u00dcL 2 - 83","KONU 8 \u00c7EVRE KORUMA ESASLARINA G\u0130R\u0130\u015e 8.1. \u0130L\u0130\u015eK\u0130L\u0130 TANIMLAR \u00c7evre: Canl\u0131lar\u0131n ya\u015famlar\u0131 boyunca ili\u015fkilerini s\u00fcrd\u00fcrd\u00fckleri ve kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 olarak etkile\u015fim i\u00e7inde bulunduklar\u0131 biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve k\u00fclt\u00fcrel ortam\u0131, \u00c7evre korunmas\u0131: \u00c7evresel de\u011ferlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmas\u0131n\u0131 ve yok olmas\u0131n\u0131 \u00f6nlemeye, mevcut bozulmalar\u0131 gidermeye, \u00e7evreyi iyile\u015ftirmeye ve geli\u015ftirmeye, \u00e7evre kirlili\u011fini \u00f6nlemeye y\u00f6nelik \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fc, \u00c7evre kirlili\u011fi: \u00c7evrede meydana gelen ve canl\u0131lar\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131, \u00e7evresel de\u011ferleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her t\u00fcrl\u00fc olumsuz etkiyi, Al\u0131c\u0131 ortam: Hava, su, toprak ortamlar\u0131 ile bu ortamlarla ili\u015fkili ekosistemleri, Do\u011fal varl\u0131k: B\u00fct\u00fcn bitki, hayvan, mikroorganizmalar ile bunlar\u0131n ya\u015fama ortamlar\u0131n\u0131, Do\u011fal kaynak: Hava, su, toprak ve do\u011fada bulunan cans\u0131z varl\u0131klar\u0131, Kirleten: Faaliyetleri s\u0131ras\u0131nda veya sonras\u0131nda do\u011frudan veya dolayl\u0131 olarak \u00e7evre kirlili\u011fine, ekolojik dengenin ve \u00e7evrenin bozulmas\u0131na neden olan ger\u00e7ek ve t\u00fczel ki\u015fileri, Ekosistem: Canl\u0131lar\u0131n kendi aralar\u0131nda ve cans\u0131z \u00e7evreleriyle ili\u015fkilerini bir d\u00fczen i\u00e7inde y\u00fcr\u00fctt\u00fckleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi, Ekolojik denge: \u0130nsan ve di\u011fer canl\u0131lar\u0131n varl\u0131k ve geli\u015fmelerini do\u011fal yap\u0131lar\u0131na uygun bir \u015fekilde s\u00fcrd\u00fcrebilmeleri i\u00e7in gerekli olan \u015fartlar\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fc, At\u0131k: Herhangi bir faaliyet sonucunda olu\u015fan, \u00e7evreye at\u0131lan veya b\u0131rak\u0131lan her t\u00fcrl\u00fc maddeyi, Kat\u0131 at\u0131k: \u00dcreticisi taraf\u0131ndan at\u0131lmak istenen ve toplumun huzuru ile \u00f6zellikle \u00e7evrenin korunmas\u0131 bak\u0131m\u0131ndan, d\u00fczenli bir \u015fekilde bertaraf edilmesi gereken kat\u0131 at\u0131k maddeleri, Evsel kat\u0131 at\u0131k: Tehlikeli ve zararl\u0131 at\u0131k kapsam\u0131na girmeyen konut, sanayi, i\u015fyeri, piknik alanlar\u0131 gibi yerlerden gelen kat\u0131 at\u0131klar\u0131, Tehlikeli at\u0131k: Fiziksel, kimyasal ve\/veya biyolojik y\u00f6nden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve di\u011fer canl\u0131lar\u0131n do\u011fal yap\u0131lar\u0131n\u0131n bozulmas\u0131na neden olan at\u0131klar ve bu at\u0131klarla kirlenmi\u015f maddeleri, Tehlikeli kimyasallar: Fiziksel, kimyasal ve\/veya biyolojik y\u00f6nden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve di\u011fer canl\u0131lar\u0131n do\u011fal yap\u0131lar\u0131n\u0131n bozulmas\u0131na neden olan her t\u00fcrl\u00fc kimyasal madde ve \u00fcr\u00fcnleri, \u00c7evresel etki de\u011ferlendirmesi: Ger\u00e7ekle\u015ftirilmesi pl\u00e2nlanan projelerin \u00e7evreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz y\u00f6ndeki etkilerin \u00f6nlenmesi ya da \u00e7evreye zarar vermeyecek \u00f6l\u00e7\u00fcde en aza indirilmesi i\u00e7in al\u0131nacak \u00f6nlemlerin, se\u00e7ilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek de\u011ferlendirilmesinde ve projelerin uygulanmas\u0131n\u0131n izlenmesi ve kontrol\u00fcnde s\u00fcrd\u00fcr\u00fclecek \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131, ifade eder. Ayr\u0131ca \u00e7evre kirlili\u011fi dendi\u011finde ilk akla gelen; hava kirlili\u011fi, su kirlili\u011fi, toprak kirlili\u011fi, at\u0131klardan kaynaklanan kirlilik, g\u00f6r\u00fcnt\u00fc ve g\u00fcr\u00fclt\u00fc kirlili\u011fidir. Bu kavramlara ili\u015fkin tan\u0131m ve a\u00e7\u0131klamalar ise a\u015fa\u011f\u0131da verilmi\u015ftir: Hava kirlili\u011fi: havada \u00f6zellikle s\u00fclf\u00fcrdioksit ve par\u00e7ac\u0131klar\u0131n\u0131n yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 kirliliktir. Bunu \u00e7o\u011funlukla azot oksitler, karbonmonoksitler, kur\u015fun ve benzeri gazlar izlemektedir. Bu gazlar konut, i\u015fyeri ve kamusal binalar\u0131n \u0131s\u0131nmas\u0131 ve end\u00fcstri, enerji \u00fcretiminden ve motorlu ara\u00e7lar\u0131ndan yay\u0131lmaktad\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 84","Su kirlili\u011fi: ar\u0131t\u0131lmam\u0131\u015f evsel at\u0131k sular, ar\u0131t\u0131lmam\u0131\u015f end\u00fcstriyel at\u0131k sular olarak akar sular\u0131 (y\u00fczey sular\u0131), denizleri ve yer alt\u0131 sular\u0131n\u0131 kirletmesinden ileri gelmektedir. Toprak kirlili\u011fi: Kent ya\u015fam\u0131 ve end\u00fcstriyel faaliyetler sonucu topra\u011fa ge\u00e7en kirliliktir. Geli\u015fmi\u015f kanalizasyon ve onu tamamlayan ar\u0131tma tesislerinin olmamas\u0131, ev ve end\u00fcstri at\u0131k sular\u0131n\u0131n fosseptik \u00e7ukurlarda depolanmas\u0131n\u0131 zorunlu hale getirmekte, bu durum ise yer alt\u0131 sular\u0131n\u0131 (kullanma ve i\u00e7me sular\u0131n\u0131) kirletti\u011fi gibi topra\u011f\u0131 da uzun d\u00f6nemde kirletmekte, hidrokarbonlar, kur\u015fun ve klor bile\u015fikleri gibi maddeler topra\u011f\u0131 kirletmekte, bitkileri zehirleyebilmektedir. At\u0131k su ar\u0131tma tesislerinin sonu\u00e7ta topra\u011fa bo\u015faltt\u0131klar\u0131 kirletici i\u00e7eren \u00e7amurlar kirlili\u011fin nedeni olmaktad\u0131r. At\u0131klardan do\u011fan kirlilik: Kentsel (evsel) ve end\u00fcstriyel kat\u0131 at\u0131klar bu kirlili\u011fi do\u011furmaktad\u0131r. \u00c7\u00f6plerin, geli\u015fmi\u015f \u00fclkelerde oldu\u011fu gibi yeniden kullan\u0131m d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc i\u00e7in metal, cam, plastik, ka\u011f\u0131t gibi gruplara ayr\u0131lmamas\u0131, geli\u015fig\u00fczel toplanmas\u0131 ve d\u00fczensiz stoklanmas\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck yerle\u015fim yerlerinde bile \u00e7\u00f6p tepeleri yapmaya yetmektedir (ger\u00e7i \u00e7\u00f6pler bir\u00e7ok ki\u015filer taraf\u0131ndan kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p, metal, plastik, ka\u011f\u0131t ve camlar al\u0131n\u0131yor ise de bu evlerde ve i\u015fyerlerinde sistematik \u015fekilde yap\u0131landan hayli farkl\u0131 olmaktad\u0131r). G\u00fcr\u00fclt\u00fc kirlili\u011fi: Konutlar, kontrol edilmeyen e\u011flence yerleri, karayolu, demiryolu, havayolu trafi\u011fi, in\u015faat i\u015fleri ve end\u00fcstriyel faaliyetlerden do\u011fmaktad\u0131r. Bu kirlilik ya\u015fam konforunu etkiledi\u011fi gibi, insanlar\u0131n (ku\u015flar, bal\u0131klar ve do\u011fal ya\u015fam\u0131n di\u011fer \u00fcyelerinin) beden ve ruh sa\u011fl\u0131\u011f\u0131nda ciddi bozukluklara neden olabilmektedir. G\u00f6r\u00fcnt\u00fc kirlili\u011fi: Do\u011fay\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 tahrip eden, insanlar\u0131n estetik standartlar\u0131n\u0131 ve g\u00f6z zevkini etkileyecek \u00e7irkin ve k\u00f6t\u00fc yap\u0131la\u015fma, elveri\u015fsiz mimari, uyumsuz renk harmonisi gibi bir kapsam\u0131 ifade eder. \u00d6rne\u011fin; toprak, ta\u015f, maden end\u00fcstrisi kurulu\u015flar\u0131n\u0131n, do\u011fay\u0131, da\u011flar\u0131 \u00e7ok \u00e7irkin bir \u015fekilde oymalar\u0131 gibi uygulamalar\u0131, yine bir\u00e7ok gecekondu t\u00fcr\u00fc civar\u0131 yap\u0131la\u015fmalar. 8.2. \u00c7EVRE KORUMA TAL\u0130MATLARI VE \u0130\u015e S\u00dcRE\u00c7LER\u0130NDE UYGULANMASI a) Toprak kirlili\u011finin \u00f6nlenmesi ile ilgili s\u00fcre\u00e7 y\u00f6netimi: \u2022 Toprak kirlili\u011finin kayna\u011f\u0131nda \u00f6nlenmesi esast\u0131r. \u2022 Her t\u00fcrl\u00fc at\u0131k ve art\u0131\u011f\u0131 topra\u011fa zarar verecek \u015fekilde, \u00c7evre Kanunu ve ilgili mevzuatta belirlenen standartlara ve y\u00f6ntemlere ayk\u0131r\u0131 olarak do\u011frudan ve dolayl\u0131 bi\u00e7imde topra\u011fa vermek, depolamak gibi faaliyetlerde bulunmak yasakt\u0131r. \u2022 Kirli toprak temiz toprak ile kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lamaz. \u2022 Tehlikeli maddelerin kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131, depoland\u0131\u011f\u0131, \u00fcretildi\u011fi faaliyetler ya da tesisler ile at\u0131klar\u0131n \u00fcretildi\u011fi, bertaraf veya geri kazan\u0131m\u0131n\u0131n yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 tesislerde kaza ihtimali g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak toprak kirlenmesine engel olacak tedbirler al\u0131n\u0131r. b) Su kirlili\u011finin \u00f6nlenmesi ile ilgili s\u00fcre\u00e7 y\u00f6netimi: Suyun ya\u015fam\u0131n devam\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan ne denli \u00f6nemli bir kaynak oldu\u011fu bilinciyle bizden sonra gelecek ku\u015faklara sa\u011fl\u0131kl\u0131 i\u00e7me suyu ve ya\u015fanabilir bir \u00e7evre b\u0131rakmam\u0131z gerekti\u011fi konusunda b\u00fcy\u00fck g\u00f6rev d\u00fc\u015fmektedir. \u2022 Y\u00fczeysel sularda ve yer alt\u0131 sular\u0131nda kirlenmelere neden olabilecek kat\u0131 at\u0131klar \u00e7e\u015fitli y\u00f6ntemlerle yok edilmelidir. \u2022 Tesis i\u00e7erisinde ve \u00e7evresinde uygulanacak proseslerde (panel temizli\u011fi vb.) do\u011faya zarar vermeyecek maddeler kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 At\u0131k ila\u00e7, pil, yan\u0131k ya\u011f gibi maddelerin geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcme g\u00f6nderilmesi hususunda at\u0131k y\u00f6netimi dikkatlice uygulanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Fark\u0131ndal\u0131k e\u011fitimleri ile personellerin periyodik olarak s\u00fcre\u00e7 y\u00f6netimi konusunda bilgilendirilmesi ile su kirlili\u011finin \u00f6nlenmesine dair faaliyetler y\u00fcr\u00fct\u00fclebilir. MOD\u00dcL 2 - 85","c) At\u0131klardan do\u011fan kirlili\u011fin \u00f6nlenmesi ile ilgili s\u00fcre\u00e7 y\u00f6netimi: \u0130lgili konu b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde at\u0131k y\u00f6netimi ile ilgili anlat\u0131lan durum \u00fczerine at\u0131klar\u0131n \u00e7evreye zarar vermemesi ve mevzuata uygun olarak geri kazan\u0131ma ve\/veya bertaraf edilmesine kadar olan s\u00fcre\u00e7te herkes \u00fczerine d\u00fc\u015fen sorumlulu\u011fu eksiksiz yerine getirmelidir. At\u0131k y\u00f6netimini sorunsuz olarak yapabilmek \u015firket i\u00e7i e\u011fitimler verilmektir, at\u0131k y\u00f6netimi ve \u00e7evre g\u00fcvenli\u011fi i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131da bulunan kurallara riayet edilmesi gerekmektedir. d) Hava Kirlili\u011fini \u00d6nleme \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131 \u2022 Sanayi tesislerinin bacalar\u0131na filtre tak\u0131lmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Evleri \u0131s\u0131tmak i\u00e7in y\u00fcksek kalorili k\u00f6m\u00fcrler kullan\u0131lmal\u0131, her y\u0131l bacalar ve soba borular\u0131 temizlenmelidir. \u2022 Pencere, kap\u0131 ve \u00e7at\u0131lar\u0131n yal\u0131t\u0131m\u0131na \u00f6nem verilmelidir. \u2022 Kullan\u0131lan sobalar\u0131n TSE belgeli olmas\u0131na dikkat edilmelidir. \u2022 Do\u011fal gaz kullan\u0131m\u0131 yayg\u0131nla\u015ft\u0131r\u0131larak \u00f6zendirilmelidir. \u2022 Kalorisi d\u00fc\u015f\u00fck olan ve havay\u0131 daha \u00e7ok kirleten ka\u00e7ak k\u00f6m\u00fcr kullan\u0131m\u0131 engellenmelidir. \u2022 Kalorifer ve do\u011fal gaz kazanlar\u0131n\u0131n periyodik olarak bak\u0131m\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 Kalorifercilerin ate\u015f\u00e7i kurslar\u0131na kat\u0131l\u0131m\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Yeni yerle\u015fim yerlerinde merkezi \u0131s\u0131tma sistemleri kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 Ye\u015fil alanlar artt\u0131r\u0131lmal\u0131, imar planlar\u0131ndaki hava kirlili\u011fini azalt\u0131c\u0131 tedbirler uygulamaya konulmal\u0131d\u0131r. \u2022 Toplu ta\u015f\u0131ma ara\u00e7lar\u0131 yayg\u0131nla\u015ft\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. 8.3. \u00c7EVRESEL TEHL\u0130KE VE R\u0130SKLER \u0130LE ALINACAK \u00d6NLEMLER 8.3.1. Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemlerinin \u0130n\u015faat A\u015famalar\u0131nda Meydana Gelen \u00c7evresel Etkiler ve Bu Etkileri Azalt\u0131c\u0131 \u00d6nlemler a) Toprak ve Jeoloji \u2022 Bitkisel \u00fcst toprak tabakas\u0131n\u0131n s\u0131y\u0131r\u0131lmas\u0131 ve ge\u00e7ici depolamas\u0131n\u0131n uygun \u015fartlarda yap\u0131lmamas\u0131 nedeniyle, topra\u011f\u0131n organik madde i\u00e7eri\u011finin azalmas\u0131, \u2022 Tesviye, kaz\u0131 ve dolgu i\u015flemleri, i\u015f makinelerinin \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ve sahadaki ara\u00e7 ve yaya trafi\u011fi nedeni ile topra\u011f\u0131n s\u0131k\u0131\u015fmas\u0131, \u2022 Toprak erozyonu ve ya\u011f\u0131\u015flar sonucu toprak kayb\u0131, \u2022 Ara\u00e7 ve ekipmanlar\u0131n kullan\u0131m\u0131 ve bak\u0131m\u0131nda kullan\u0131lan hidro-karbonlar\u0131n (ya\u011flar, ya\u011flay\u0131c\u0131lar) ve yak\u0131t ikmal i\u015flemlerinde kullan\u0131lan yak\u0131tlar\u0131n \u015fantiye alan\u0131nda kontrols\u00fcz veya kazara d\u00f6k\u00fclmesinin bir sonucu olarak kirletici maddelerin topra\u011fa yay\u0131lmas\u0131 ve s\u0131zmas\u0131; \u2022 At\u0131klar\u0131n ve kimyasal malzemelerinin tedbir almadan depolanmas\u0131ndan kaynaklanan s\u0131z\u0131nt\u0131 suyunun topra\u011fa n\u00fcfuz etmesi b) G\u00fcr\u00fclt\u00fc ve titre\u015fim \u2022 Ge\u00e7ici trafik y\u00fck\u00fcnden kaynaklanan g\u00fcr\u00fclt\u00fc, \u2022 \u00d6zellikle g\u00fcne\u015f panellerinin ayaklar\u0131n\u0131n zemine \u00e7ak\u0131lmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda ve di\u011fer in\u015faat \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131nda kullan\u0131lacak ara\u00e7 ve ekipmanlardan kaynaklanan g\u00fcr\u00fclt\u00fc, \u2022 Patlatma, ta\u015f ve kaya \u00e7\u0131karma, yap\u0131 temellerinin olu\u015fturulmas\u0131, kaz\u0131k \u00e7akma ve \u00f6zellikle bozuk zemin \u00fczerindeki kamyon trafi\u011fi gibi faaliyetlerin neden oldu\u011fu titre\u015fim etkileri (binalarda y\u00fczeysel ve\/veya yap\u0131sal hasarlar, insanlar \u00fczerinde rahats\u0131z edici etki) MOD\u00dcL 2 - 86","c) Hava kirlili\u011fi \u2022 Toprak hafriyat\u0131 (toprak s\u0131y\u0131rma, tesviye, kaz\u0131-dolgu) ve in\u015faat faaliyetleri kaynakl\u0131 toz emisyonlar\u0131, \u2022 Saha i\u00e7inde toprak s\u0131yr\u0131lan y\u00fczeylerde ara\u00e7 trafi\u011fi kaynakl\u0131 toz emisyonlar\u0131, \u2022 Trafik ara\u00e7lar\u0131 ve saha makine ve ekipman\u0131ndan egzoz emisyonlar\u0131 (proje boyutuna ba\u011fl\u0131, genelde s\u0131n\u0131rl\u0131 d\u00fczeyde) d) \u0130nsanlar \u00fczerine etkileri \u2022 Yerle\u015fimler aras\u0131 ula\u015f\u0131m yollar\u0131n\u0131n ge\u00e7ici olarak bloke olmas\u0131, \u2022 Trafik ara\u00e7lar\u0131n\u0131n yollarda ve g\u00fczergah \u00fczerindeki binalarda tahribata neden olmas\u0131, \u2022 \u0130n\u015faat ve i\u015fletme a\u015famalar\u0131nda g\u00fcr\u00fclt\u00fc ve titre\u015fim ve hava kirlili\u011finden kaynakl\u0131 rahats\u0131zl\u0131k ve hava yoluyla olu\u015fan hastal\u0131klar (ast\u0131m, alerji vb.), \u2022 Y\u00fcksek h\u0131zlara imk\u00e2n tan\u0131yan iyile\u015ftirilmi\u015f yollardan dolay\u0131 kaza riskinin artmas\u0131 \/ ya da daha ak\u0131c\u0131 ve g\u00fcvenli yollar\u0131n in\u015fas\u0131ndan dolay\u0131 trafik kazalar\u0131ndaki azalma \u2022 Yol g\u00fczerg\u00e2h\u0131n\u0131n yerle\u015fim alanlar\u0131 d\u0131\u015f\u0131na kayd\u0131r\u0131lmas\u0131ndan dolay\u0131 iyile\u015fen hava kalitesi ve g\u00fcr\u00fclt\u00fc seviyesinde azalma e) Y\u00fczey ve yeralt\u0131 suyuna etkileri \u0130n\u015faat ve i\u015fletme a\u015famalar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015facak personel say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 nedeniyle evsel at\u0131k sular\u0131n s\u0131zd\u0131rmas\u0131z fosseptiklerde ge\u00e7ici olarak depoland\u0131ktan sonra vidanj\u00f6rler yard\u0131m\u0131 ile uzakla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 s\u00f6z konusu olacakt\u0131r. Bu nedenle GES alan\u0131 yak\u0131n\u0131ndaki y\u00fczey ve yeralt\u0131 su kaynaklar\u0131n\u0131n kalitesi \u00fczerinde etki edebilecek bir at\u0131k su de\u015farj\u0131 olmayacakt\u0131r. Kullan\u0131lan teknolojiye g\u00f6re farkl\u0131l\u0131klar olmakla birlikte, fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde bak\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 kapsam\u0131nda panel y\u00fczeylerinin y\u0131lda ortalama 2 kez temizlenmesine ihtiya\u00e7 duyulabilmektedir. Panel temizli\u011fi sulu y\u0131kama ya da hava ile yap\u0131labilmektedir. Y\u0131kama suyunun temiz ve mineral i\u00e7eri\u011finin d\u00fc\u015f\u00fck olmas\u0131 genellikle tercih edilen bir uygulamad\u0131r. Panel temizli\u011fi ile ilgili su kullan\u0131m\u0131n\u0131n y\u00fczey ve yeralt\u0131 sular\u0131 \u00fczerinde bir etkisi beklenmemektedir. Y\u0131kama suyunun temini i\u00e7in su safla\u015ft\u0131rma \u00fcnitesi kurulmas\u0131 durumunda a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kacak re jenerasyon sular\u0131 Su Kirlili\u011fi Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi (SKKY) h\u00fck\u00fcmlerine uygun bir \u015fekilde bertaraf edilmelidir. Drenaj kanallar\u0131 yap\u0131larak panel y\u0131kamas\u0131ndan d\u00f6nen sular\u0131n \u00e7evredeki yerle\u015fimlere ak\u0131\u015f\u0131 engellenmelidir. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin tersine yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f g\u00fcne\u015f enerji santrallerinde so\u011futma ihtiyac\u0131 olmaktad\u0131r. Bu nedenle so\u011futmada kullan\u0131lmak \u00fczere su ihtiyac\u0131 fazla olmaktad\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla bu t\u00fcr tesisler kurak b\u00f6lgelerde tercih edilmemelidir. Su ihtiyac\u0131n\u0131 azaltmak \u00fczere hava ile \u00e7al\u0131\u015fan kuru sistemleri kullanarak so\u011futma yapmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. f) Bitkiler ve hayvanlar, ekosistemler, korunan alanlar ve peyzaj \u00fczerine etkileri GES\u2019lerin kaplad\u0131\u011f\u0131 alan \u00fczerinde devam eden in\u015faat faaliyetleri, mevcut bitki \u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn \u00f6zelliklerine, topografik \u00f6zelliklere ve su yollar\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak vah\u015fi ya\u015fam alanlar\u0131n\u0131 olumsuz y\u00f6nde etkileyebilir. Bu faaliyetlerden kaynakl\u0131 ya\u015fam alan\u0131 de\u011fi\u015fikli\u011fi \u00f6rnekleri \u015funlar\u0131 i\u00e7erir: \u2022 Ormanl\u0131k ya\u015fam alanlar\u0131n\u0131n par\u00e7alanmas\u0131, \u2022 Nadir, tehdit alt\u0131nda veya nesli t\u00fckenmekte olan t\u00fcrlerin yuvalama yerlerinin ve\/veya y\u00fcksek biyo\u00e7e\u015fitlili\u011fin\/hassas ya\u015fam alanlar\u0131n\u0131n kaybedilmesi, \u2022 Yaban hayat\u0131 hareketinin \u00f6n\u00fcne engeller konmas\u0131 \u2022 Makine, in\u015faat i\u015f\u00e7ileri ve bunlarla ilgili ekipmanlar\u0131n mevcudiyeti nedeniyle g\u00f6rsel ve i\u015fitsel rahats\u0131zl\u0131k. Buna ek olarak, in\u015faat faaliyetlerinin ve ya\u011fmur suyu ak\u0131\u015f\u0131n\u0131n neden oldu\u011fu \u00e7\u00f6kelti ve erozyon, y\u00fczey sular\u0131n\u0131n bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 art\u0131rabilir. Karayolu in\u015faat\u0131 yaln\u0131zca ormanl\u0131k ya\u015fam alanlar\u0131n\u0131n de\u011fil ayn\u0131 zamanda peyzaj alanlar\u0131n\u0131n da par\u00e7alanmas\u0131n\u0131n \u00f6nemli bir fakt\u00f6r\u00fc olarak g\u00f6r\u00fclebilir. Kara ve su ya\u015fam MOD\u00dcL 2 - 87","alanlar\u0131 ile ilgili etkileri \u00f6nlemek ve kontrol etmek \u00fczere ger\u00e7ekle\u015ftirilecek y\u00f6netim uygulamalar\u0131 \u015funlar\u0131 i\u00e7ermektedir: \u2022 M\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca mevcut ula\u015f\u0131m koridorlar\u0131ndan yararlan\u0131larak, yollar\u0131n ve ilave tesislerin kritik kara ve su ya\u015fam alanlar\u0131ndan (do\u011fal ya\u015fl\u0131 ormanlar, sulak alanlar ve bal\u0131k yumurtlama habitatlar\u0131, vb.) ka\u00e7\u0131n\u0131lacak \u015fekilde konumland\u0131r\u0131lmas\u0131; \u2022 S\u00fcr\u00fcc\u00fc g\u00fcvenli\u011fi ve mevcut t\u00fcrlerin davran\u0131\u015f\u0131 ve yayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 dikkate al\u0131narak, vah\u015fi ya\u015fam eri\u015fiminin ya\u015fam alan\u0131n\u0131n par\u00e7alanmas\u0131n\u0131 \u00f6nleyecek veya en aza indirecek \u015fekilde tasarlanmas\u0131 ve yap\u0131m\u0131. \u2022 Karasal t\u00fcrlere y\u00f6nelik olas\u0131 teknikler \u015funlar\u0131 i\u00e7erebilir: yaban hayat\u0131 yeralt\u0131 ge\u00e7itleri, \u00fcst ge\u00e7itler, k\u00f6pr\u00fc uzant\u0131lar\u0131, viyad\u00fckler, geni\u015fletilmi\u015f menfezler ve \u00e7it duvar\u0131. \u2022 Sucul t\u00fcrlere y\u00f6nelik olas\u0131 teknikler ise \u015funlar\u0131 i\u00e7erebilir: k\u00f6pr\u00fcler, dere ge\u00e7itleri, a\u00e7\u0131k tabanl\u0131 veya kemer menfezler, kutu ve b\u00fcz menfezler; \u2022 Potansiyel olarak olumsuz etkileri hesaba katmak i\u00e7in \u00fcreme mevsimi ve di\u011fer hassas mevsimler veya g\u00fcn\u00fcn baz\u0131 saatlerinde in\u015faat faaliyetlerinin \u00f6nlenmesi veya de\u011fi\u015ftirilmesi; \u2022 Nehir k\u0131y\u0131s\u0131 bitki \u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn temizlenmesini ve bozulmas\u0131n\u0131 en aza indirerek; a\u015f\u0131nma ve erozyona kar\u015f\u0131 yeterli koruma sa\u011flayarak ve in\u015faat program\u0131na g\u00f6re ya\u011f\u0131\u015fl\u0131 mevsimin ba\u015flang\u0131c\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurarak su ya\u015fam alanlar\u0131n\u0131n kalitesine y\u00f6nelik k\u0131sa ve uzun vadeli etkilerin \u00f6nlenmesi; \u2022 Yerli bitki t\u00fcrlerinin s\u00f6k\u00fclmesinin en aza indirilmesi ve bozulan alanlara yerli bitki t\u00fcrlerinin yeniden dikilmesi; \u2022 Yarasa yuvalar\u0131n\u0131n k\u00f6pr\u00fc alt\u0131na yerle\u015ftirilmesi ve yerli t\u00fcrlerin korunmas\u0131 veya yeniden canland\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in ot bi\u00e7me i\u015fleminin azalt\u0131lmas\u0131 gibi uygulamalar ile ya\u015fam alan\u0131n\u0131 geli\u015ftirme olanaklar\u0131n\u0131n ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131. g) At\u0131klar \u00fczerine etkileri Haz\u0131rl\u0131k ve in\u015faat a\u015famas\u0131ndaki faaliyetler; bitkisel toprak s\u0131y\u0131rma, tesviye, \u015fantiye alan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131, santral binas\u0131, ofis ve yard\u0131mc\u0131 tesislerin in\u015faat ve montaj\u0131, trafo ve \u015falt ekipmanlar\u0131n\u0131n yerle\u015ftirilmesi, panellerin kurulumu ve kablolar\u0131n d\u00f6\u015fenmesi gibi i\u015flemler ger\u00e7ekle\u015ftirilecektir. Bu faaliyetlerden kaynakl\u0131 at\u0131klar \u015funlar\u0131 i\u00e7erir: \u2022 Evsel at\u0131klar (belediye at\u0131klar\u0131), \u2022 Panellere ve di\u011fer sistem ekipmanlar\u0131na ait ambalaj ve paketleme at\u0131klar\u0131 (tahta, karton, plastik, vb.), \u2022 Tehlikeli at\u0131klar (boya ve \u00e7\u00f6z\u00fcc\u00fcler gibi kimyasal maddeler ve bunlar\u0131n kaplar\u0131, ya\u011fl\u0131 ambalaj ve bezler, vb.) \u2022 \u00d6zel at\u0131klar (at\u0131k ya\u011flar, ak\u00fc ve piller, filtreler, vb.) \u2022 Hafriyat ve in\u015faat (\u00f6r: hurda metal, ah\u015fap, beton at\u0131k vd.) at\u0131klar\u0131 \u2022 At\u0131k sistem ekipmanlar\u0131n\u0131 (paneller, kablolar, elektronik aksam vd.) h) \u0130n\u015faat a\u015famas\u0131 i\u00e7in etki azalt\u0131c\u0131 \u00f6nlemler: \u2022 Biyolojik olarak bozunabilir yemek art\u0131klar\u0131 gibi organik at\u0131klardan olu\u015fan evsel nitelikli at\u0131klar di\u011fer at\u0131klardan ayr\u0131 olarak \u00fcst\u00fc kapal\u0131 bir \u015fekilde ge\u00e7ici olarak konteyn\u0131rlarda biriktirilmeli ve ilgili belediye taraf\u0131ndan d\u00fczenli olarak toplanmas\u0131 ve d\u00fczenli depolama alan\u0131nda bertaraf\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r, \u2022 Malzeme, par\u00e7a ve ekipmanlardan kaynaklanacak tehlikesiz nitelikteki ambalaj at\u0131klar\u0131 di\u011fer at\u0131klardan ayr\u0131 olarak toplanarak saha i\u00e7inde ayr\u0131lm\u0131\u015f ge\u00e7ici bir alanda biriktirilmeli, Ambalaj At\u0131klar\u0131n\u0131n Kontrol Y\u00f6netmeli\u011fi h\u00fck\u00fcmlerine uygun \u015fekilde T.C. \u00c7evre ve \u015eehircilik Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019ndan lisans\u0131 bulunan yetkilendirilmi\u015f kurulu\u015f\/firmalar taraf\u0131ndan toplanmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 At\u0131k Y\u00f6netimi Y\u00f6netmeli\u011fi eklerine g\u00f6re tehlikeli at\u0131k olarak de\u011ferlendirilen s\u0131n\u0131rl\u0131 miktardaki at\u0131klar saha i\u00e7inde olu\u015fturulacak ge\u00e7ici depolama alan\u0131nda tehlikesiz at\u0131klardan ayr\u0131 olarak toplanmal\u0131 ve At\u0131k Y\u00f6netimi Y\u00f6netmeli\u011fi h\u00fck\u00fcmlerine uygun \u015fekilde lisans\u0131 bulunan ara\u00e7larla al\u0131narak lisansl\u0131 tesislerde geri kazan\u0131lmas\u0131 ya da bertaraf edilmesi sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 88","8.4. FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEMLER\u0130N\u0130N \u0130\u015eLETME A\u015eAMASINDA MEYDANA GELEN \u00c7EVRESEL ETK\u0130LER VE BU ETK\u0130LER\u0130 AZALTICI \u00d6NLEMLER a) Toprak ve Jeoloji \u2022 Bitkisel \u00fcst toprak tabakas\u0131n\u0131n geri kullan\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 durumlarda kal\u0131c\u0131 toprak kayb\u0131, \u2022 Bak\u0131m ama\u00e7l\u0131 alanda depolanan kimyasallar\u0131n d\u00f6k\u00fclmesi s\u0131z\u0131nt\u0131lar\u0131n toprak b\u00fcnyesine ge\u00e7mesi. Yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f g\u00fc\u00e7 sistemlerinde kullan\u0131lan birka\u00e7 tehlikeli madde s\u00f6z konusudur: sentetik ve organik \u0131s\u0131 transfer s\u0131v\u0131lar\u0131, bifenil- bifenil eter kar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131, vb. Bu maddeler d\u00f6k\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde toprak kirlili\u011fine neden olur ve kirlenen toprak tehlikeli at\u0131k olarak bertaraf edilmeli, d\u00f6k\u00fclen alan\u0131n restorasyonu sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. Etki azalt\u0131c\u0131 baz\u0131 \u00f6nlemler \u015funlard\u0131r: \u2022 S\u0131yr\u0131lan bitkisel topraklar\u0131n restorasyon ve peyzaj ama\u00e7l\u0131 olarak tekrar kullan\u0131lmak \u00fczere ge\u00e7ici olarak di\u011fer malzemelerden ayr\u0131 bir \u015fekilde depolanmas\u0131 ve organik i\u00e7eri\u011fini koruma \u00fczere korunmas\u0131 (sulama, vb.), \u2022 Saha kullan\u0131m plan\u0131 haz\u0131rlayarak i\u015f makineleri, ara\u00e7lar ve yayalar\u0131n hareket edece\u011fi alanlar\u0131n s\u0131n\u0131rlanarak toprakta s\u0131k\u0131\u015fman\u0131n \u00f6nlenmesi, \u2022 Drenaj sistemi olu\u015fturularak sahadaki olas\u0131 bir kirlili\u011fin ya\u011f\u0131\u015f yoluyla \u00e7evre alanlara ve y\u00fczey sular\u0131na yay\u0131lmas\u0131n\u0131n \u00f6nlenmesi, \u2022 Kat\u0131 ve s\u0131v\u0131 at\u0131klar\u0131n ve kimyasallar\u0131n y\u00f6netmeliklere uygun olarak depolanarak kirlilik riskinin \u00f6nlenmesi; saha i\u00e7i at\u0131k y\u00f6netim plan\u0131 ve tehlikeli madde y\u00f6netim plan\u0131 haz\u0131rlanmas\u0131; \u2022 Sahada yak\u0131t dolum faaliyetlerinden ka\u00e7\u0131n\u0131lmas\u0131, ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz durumlarda ise Acil Durum Haz\u0131rl\u0131k ve M\u00fcdahale Plan\u0131 kapsam\u0131nda s\u0131zd\u0131rmazl\u0131k tedbirlerinin ve d\u00f6k\u00fclmelere kar\u015f\u0131 tedbirlerin al\u0131nmas\u0131 b) G\u00fcr\u00fclt\u00fc ve titre\u015fim GES projelerinin i\u015fletme a\u015famas\u0131nda g\u00fcr\u00fclt\u00fc etkisine neden olabilecek bir faaliyet bulunmamaktad\u0131r. c) Hava Kalitesi \u00dczerinde Etkiler GES projelerinin i\u015fletme a\u015famas\u0131nda hava kirlili\u011fine neden olabilecek bir faaliyet bulunmamaktad\u0131r. d) At\u0131klar \u0130\u015fletme a\u015famas\u0131nda kimyasal kullan\u0131m\u0131 olmay\u0131p bak\u0131m i\u015flemleri s\u0131n\u0131rl\u0131 oldu\u011fundan dolay\u0131 sahada \u00e7al\u0131\u015facak personel kaynakl\u0131 olu\u015facak d\u00fc\u015f\u00fck miktarda belediye at\u0131\u011f\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda, bak\u0131m faaliyetleri s\u0131ras\u0131nda s\u0131n\u0131rl\u0131 miktarda elektrikli ve elektronik ekipman at\u0131klar\u0131, at\u0131k pil ve ak\u00fcm\u00fclat\u00f6rler ve at\u0131k ya\u011flar a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kabilmektedir. e) \u0130\u015fletme A\u015famas\u0131nda Etki Azaltma Tedbirleri \u0130\u015fletme a\u015famas\u0131nda bak\u0131m faaliyetleri s\u0131ras\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kabilecek s\u0131n\u0131rl\u0131 miktardaki elektrikli ve elektronik ekipman at\u0131klar\u0131, at\u0131k pil ve ak\u00fcm\u00fclat\u00f6rler ve at\u0131k ya\u011flar i\u00e7in al\u0131nmas\u0131 gerekli tedbirler \u015funlard\u0131r: \u2022 At\u0131k Elektrikli ve Elektronik E\u015fyalar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi kapsam\u0131nda kalan at\u0131klar, \u00f6ncelikle saha i\u00e7indeki ge\u00e7ici depolama alan\u0131nda di\u011fer at\u0131klardan ayr\u0131 olarak depolanmal\u0131 ve y\u00f6netmelik h\u00fck\u00fcmleri uyar\u0131nca T.C. \u00c7evre ve \u015eehircilik Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019nda lisansl\u0131 isleme tesislerinde de\u011ferlendirilmek \u00fczere ta\u015f\u0131ma lisans\u0131 bulunan ara\u00e7larla tesisten al\u0131nmal\u0131d\u0131r; \u2022 At\u0131k pil ve ak\u00fcm\u00fclat\u00f6rler, \u00f6ncelikle saha i\u00e7indeki ge\u00e7ici depolama alan\u0131nda di\u011fer at\u0131klardan ayr\u0131 olarak depolanmal\u0131 ve At\u0131k Pil ve Ak\u00fcm\u00fclat\u00f6rlerin Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi h\u00fck\u00fcmleri uyar\u0131nca ta\u015f\u0131ma lisans\u0131 bulunan ara\u00e7larla tesisten al\u0131nmal\u0131d\u0131r; \u2022 Ya\u011fl\u0131 tip trafo kullan\u0131lan sahalarda ya\u011f\u0306 de\u011fi\u015fimi sonucu ortaya \u00e7\u0131kabilecek at\u0131k ya\u011flar, At\u0131k Ya\u011flar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi kapsam\u0131nda yetkilendirilmi\u015f laboratuvarlarda yap\u0131lacak analizlerle kategorileri belirlenmeli ve kategorilerine g\u00f6re saha i\u00e7indeki ge\u00e7ici depolama alan\u0131nda di\u011fer at\u0131klardan ayr\u0131 olarak \u00f6zel ayr\u0131lm\u0131\u015f tank\/konteynerlerde herhangi bir kar\u0131\u015ft\u0131rma i\u015flemi yapmadan ge\u00e7ici olarak depolanmal\u0131 ve ilgili y\u00f6netmelik h\u00fck\u00fcmleri uyar\u0131nca kategorilerine uygun bir \u015fekilde MOD\u00dcL 2 - 89","ta\u015f\u0131ma lisans\u0131na sahip ara\u00e7lar ile sahadan uzakla\u015ft\u0131r\u0131larak lisansl\u0131 geri kazan\u0131m tesislerinde ya da bunun m\u00fcmk\u00fcn olmamas\u0131 halinde lisansl\u0131 tehlikeli at\u0131k bertaraf tesislerinde de\u011ferlendirilmesi sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. 8.5. FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEMLER\u0130 TES\u0130S\u0130S\u0130 \u0130\u015eLETMEYE KAPANDIKTAN SONRA MEYDANA GELEN \u00c7EVRESEL ETK\u0130LER VE BU ETK\u0130LER\u0130 AZALTICI \u00d6NLEMLER FV g\u00fcne\u015f santrallerin \u00f6mr\u00fc mevcut teknolojilere g\u00f6re 25-30 y\u0131l civar\u0131nda olmaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki \u00e7evresel etkiler, santralin \u00f6mr\u00fcn\u00fc doldurdu\u011funda kapat\u0131lmas\u0131 s\u00fcreci planlan\u0131rken g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurulmal\u0131d\u0131r: a) G\u00fcr\u00fclt\u00fc ve titre\u015fim \u2022 GES bile\u015fenlerinin s\u00f6k\u00fcm\u00fc s\u0131ras\u0131nda kaz\u0131 i\u015flemlerinde kullan\u0131lan makinelerden gelen g\u00fcr\u00fclt\u00fc \u2022 S\u00f6k\u00fcm i\u015flemleri ile ilgili ara\u00e7 trafi\u011finden kaynakl\u0131 g\u00fcr\u00fclt\u00fc \u2022 S\u00f6k\u00fcm i\u00e7in kullan\u0131lan makinelerden gelen titre\u015fim b) Hava kalitesi \u2022 Toprak kapl\u0131 zeminlerin, r\u00fczg\u00e2ra ve\/veya hizmetten \u00e7\u0131karma ile ilgili trafi\u011fe maruz kalmas\u0131n\u0131n bir sonucu olarak ka\u00e7ak toz emisyonu \u2022 S\u00f6k\u00fcm i\u015flemleri i\u00e7in kullan\u0131lan makinelerin neden oldu\u011fu kirleticilerin emisyonlar\u0131 Toz emisyonlar\u0131n\u0131n yarataca\u011f\u0131 ge\u00e7ici s\u00fcrede su p\u00fcsk\u00fcrtme uygulanmal\u0131d\u0131r. Projenin b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne ba\u011fl\u0131 olarak trafik kaynakl\u0131 emisyonlar\u0131n \u00f6nemi de\u011ferlendirilmeli; bu ba\u011flamda gerekli g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc takdirde kapatma i\u015flemleri bir trafik y\u00f6netim plan\u0131 dahilinde uygulanmal\u0131d\u0131r. Trafik y\u00f6netim plan\u0131; ara\u00e7 trafi\u011fine ili\u015fkin g\u00fczergah, zamanlama, h\u0131z limitleri, s\u00fcr\u00fcc\u00fc e\u011fitimi, ara\u00e7 bak\u0131m standartlar\u0131 ve yak\u0131t ikmal prosed\u00fcrleri gibi konular\u0131 i\u00e7ermelidir. c) At\u0131klar Kapatma a\u015famas\u0131nda FV paneller, yeralt\u0131 kablolar\u0131, evirici kabinleri gibi bile\u015fenler at\u0131k olarak a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kacakt\u0131r. FV paneller elektronik at\u0131k olarak de\u011ferlendirilecektir, bu nedenle At\u0131k Elektrikli ve Elektronik E\u015fyalar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi\u2019ne g\u00f6re bertaraf edilmesi sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. Bu ba\u011flamda panel \u00fcretici firma ile bertaraf a\u015famas\u0131na y\u00f6nelik olas\u0131l\u0131klar ba\u015flang\u0131\u00e7 a\u015famas\u0131nda ele al\u0131narak bir bertaraf planlamas\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Kullan\u0131labilir mod\u00fcller yeniden kullan\u0131m i\u00e7in de\u011ferlendirilmelidir. Di\u011fer at\u0131klar \u201ctehlikeli at\u0131k\u201d nitelikleri olup olmad\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re de\u011ferlendirilmeli ve ilgili mevzuat h\u00fck\u00fcmleri uygulanmal\u0131d\u0131r. Beton uygulamas\u0131 yap\u0131lan sahalarda Hafriyat Topra\u011f\u0131, \u0130n\u015faat ve Y\u0131k\u0131nt\u0131 At\u0131klar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi kapsam\u0131nda y\u0131k\u0131nt\u0131 at\u0131klar\u0131n\u0131n sahadan uzakla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. d) Su kirlili\u011fi S\u00f6k\u00fcm i\u015flemleri s\u0131ras\u0131nda kurulacak ge\u00e7ici \u015fantiyeden kaynaklanacak evsel at\u0131k su \u00f6nemli bir etki olarak de\u011ferlendirilmemektedir. e) Yans\u0131ma ve Kama\u015fma Etkisi LES\u2019lerin bir etkisi de panellerin \u00fczerinde direk g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 ya da parlak bir g\u00f6ky\u00fcz\u00fcn\u00fcn olu\u015fturdu\u011fu g\u00f6r\u00fcnt\u00fc ya da \u0131\u015f\u0131k sonucunda olu\u015fan yans\u0131ma ve kama\u015fma etkisidir. Parlama ve kama\u015fma etkisinin \u015fiddeti temelde y\u0131l\u0131n d\u00f6nemine ve santralin co\u011frafi konumuna g\u00f6re de\u011fi\u015fmekle birlikte etki \u00f6nemi potansiyel al\u0131c\u0131 noktalar (etki alan\u0131ndaki yerle\u015fimler, ula\u015f\u0131m yollar\u0131, havalimanlar\u0131, vb.) gibi de\u011fi\u015fkenlere ba\u011fl\u0131d\u0131r. Fotovoltaik paneller g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131 absorbe etti\u011fi i\u00e7in FV tipi sistemlerde parlama ve kama\u015fma etkisi, di\u011fer g\u00fcne\u015f enerjisi teknolojilerini kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 sistemlere g\u00f6re daha d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr. Olas\u0131 yans\u0131ma ve parlama etkisine kar\u015f\u0131, yans\u0131ma riski olu\u015fan noktalar belirlenmeli ve i\u015fletmenin ilk y\u0131l\u0131nda g\u00f6rsel izlemeler ve yak\u0131n civardaki yerle\u015fimlerden gelebilecek \u015fik\u00e2yetlere g\u00f6re gerekli noktalarda bitkisel ya da yapay g\u00f6r\u00fcnt\u00fc perdeleri uygulanabilir. Yans\u0131ma etki alan\u0131nda sulak alanlar gibi ku\u015f alan\u0131 varsa etkileri izlenmeli, \u00f6nemli etkilerin belirlenmesi durumunda gerekli tedbirler al\u0131nmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 90","f) Toprak \u2022 Mod\u00fcllerin kald\u0131r\u0131lmas\u0131yla a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kacak su ve toprak erozyona maruz toprak y\u00fczeyleri \u2022 Kaza veya makine ar\u0131zas\u0131n\u0131n bir sonucu olarak topra\u011f\u0131n kirlenmesi S\u00f6k\u00fcm ve y\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131n bertaraf s\u00fcre\u00e7lerini takiben alan\u0131n restorasyonu sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. Santral alan\u0131, proje \u00f6ncesindeki durum ve \u00e7evre arazi kullan\u0131mlar\u0131 ve peyzaj \u00f6zellikleri ile uyumlu olacak \u015fekilde terk edilmelidir. g) \u0130lgili etki hesaplama y\u00f6ntemleri G\u00fcne\u015f enerjisi santralleri ile ilgili \u00c7ED s\u00fcre\u00e7lerinde sekt\u00f6re \u00f6zel bir etki hesaplama y\u00f6ntemi bulunmamaktad\u0131r. h) Halk sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 etkileri de dahil genel sosyoekonomik etkiler G\u00fcne\u015f santrallerinin halk sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 \u00fczerinde olumsuz bir etkisi bulunmamaktad\u0131r. i) Kaynak talepleri G\u00fcne\u015f santralleri su ya da enerji yo\u011funluklu projeler de\u011fillerdir. G\u00fcne\u015f santralleri i\u00e7in geni\u015f araziler gereklidir. ANAHTAR NOT 7: KAYNAKLARIN TASARRUFLU KULLANMA Y\u00d6NTEMLER\u0130 Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri \u0130n\u015fas\u0131 kapsam\u0131nda \u00e7evre ve sosyal eylem planlar\u0131n\u0131n olu\u015fturulmas\u0131 a\u015famas\u0131nda kaynaklar\u0131n verimli kullan\u0131m\u0131na y\u00f6nelik incelemelerin ve haz\u0131rl\u0131klar\u0131n yap\u0131lmas\u0131 gereklidir. Bu duruma y\u00f6nelik \u00f6rnek bir plan a\u015fa\u011f\u0131da verilmi\u015ftir. KONU EYLEM GEREK\u00c7E KAYNAK Hava Kalitesi \u2022 Hava kalitesini korumak VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, \u2022 Ulusal mevzuat ve K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N \u2022 Toz etkilerini azaltmak (kuru mevsimlerde \u00d6NLENMES\u0130 sulama yapmak, vb.) Uluslararas\u0131 standartlarda VE verilen limitler i\u00e7erisinde KONTROL\u00dc \u2022 Ara\u00e7lardan ve in\u015faat ekipmanlar\u0131ndan \u00e7al\u0131\u015fmak kaynaklanan emisyonlar\u0131 minimum d\u00fczeye \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu KAYNAK indirmek (h\u0131z s\u0131n\u0131rlamas\u0131 getirmek, bak\u0131ml\u0131 sa\u011flamak VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, ara\u00e7lar kullanmak, vb.) K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N \u2022 Toprak ve yer alt\u0131 suyunun \u00d6NLENMES\u0130 \u2022 \u015eantiye faaliyetlerinin hava kalitesine kalitesini korumak VE KONTROL\u00dc etkisini minimuma indirmek \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 limitlerine \u2022 \u0130n\u015faat \u00f6ncesi proje alan\u0131na en yak\u0131n hassas uymak al\u0131c\u0131larda toz (PM10) \u00f6l\u00e7\u00fcmlerini akredite laboratuvara yapt\u0131rmak \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu Toprak ve Yeralt\u0131 Suyu sa\u011flamak \u2022 Topra\u011f\u0131 ve yer alt\u0131 suyunu benzin, yak\u0131t ve kimyasal kirliliklerinden korumak \u2022 S\u0131z\u0131nt\u0131-d\u00f6k\u00fcnt\u00fc m\u00fcdahale ekibini kurmak ve e\u011fitim vermek \u2022 S\u0131z\u0131nt\u0131-d\u00f6k\u00fcnt\u00fc m\u00fcdahale ekipman\u0131n\u0131 haz\u0131r bulundurmak \u2022 Do\u011fal kaynak t\u00fcketimini kay\u0131t alt\u0131na almak ve izlemek MOD\u00dcL 2 - 91","KAYNAK Y\u00fczey Sular\u0131 \u2022 Al\u0131c\u0131 ortam\u0131 ve ekolojisini VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, \u2022 Kirlenmi\u015f suyun direkt olarak al\u0131c\u0131 ortama kirlilikten korumak K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N \u00d6NLENMES\u0130 de\u015farj\u0131n\u0131 engellemek \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 limitlerine uymak VE KONTROL\u00dc \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu sa\u011flamak KAYNAK Kat\u0131 At\u0131k \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N \u2022 At\u0131klar\u0131 minimize etmek gerekliliklerini yerine \u00d6NLENMES\u0130 \u2022 VE KONTROL\u00dc Kat\u0131 at\u0131klar\u0131 tekrar kullanmak ve geri getirmek \u2022 d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fc sa\u011flamak i\u00e7in toplamak ve ay\u0131rmak \u2022 Yang\u0131n riskini minimize At\u0131k ayr\u0131\u015ft\u0131rma i\u00e7in uygun kaplar temin etmek. etmek ve personeli bu konuda e\u011fitmek \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu Evsel at\u0131klar ile geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilen at\u0131klar\u0131 birbirine kar\u0131\u015ft\u0131rmadan ay\u0131rmak, sa\u011flamak depolamak ve lisansl\u0131 tesise g\u00f6ndermek \u2022 G\u00fcr\u00fclt\u00fc KAYNAK G\u00fcr\u00fclt\u00fc yayan makine ve ekipmanlar\u0131n \u2022 Sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve g\u00fcvenli \u00e7al\u0131\u015fma d\u00fczenli olarak bak\u0131m\u0131n\u0131 yapmak ortam\u0131 sa\u011flamak VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, \u2022 K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N G\u00fcr\u00fclt\u00fc koruyucu te\u00e7hizat\u0131 sa\u011flamak \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 limitlerine uymak \u00d6NLENMES\u0130 VE \u2022 \u0130n\u015faat \u00f6ncesi proje alan\u0131na en yak\u0131n hassas KONTROL\u00dc yerle\u015fimlerde g\u00fcr\u00fclt\u00fc \u00f6l\u00e7\u00fcmlerini akredite \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu \u2022 laboratuvara yapt\u0131rmak sa\u011flamak \u2022 En yak\u0131n yerle\u015fim yerine yay\u0131lan g\u00fcr\u00fclt\u00fcy\u00fc tespit etmek ve gerekirse g\u00fcr\u00fclt\u00fc \u00f6nleyici KAYNAK tedbir almak (susturucu, g\u00fcr\u00fclt\u00fc engelleyici \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 paneller vb.) VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, \u2022 At\u0131ksu gerekliliklerini yerine K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N S\u0131zd\u0131rmas\u0131z fosseptik yaparak vidanj\u00f6r getirmek \u00d6NLENMES\u0130 VE \u2022 hizmeti almak, KONTROL\u00dc \u2022 PR3 ve PS3 ile uyumu Vidanj\u00f6r kay\u0131tlar\u0131n\u0131 saklamak \u2022 sa\u011flamak S\u0131z\u0131nt\u0131 \u2013d\u00f6k\u00fcnt\u00fc kontrol plan\u0131na uygun \u2022 hareket etmek ve Kirlili\u011fin azalt\u0131lmas\u0131 i\u00e7in gerekli \u00f6nlemleri almak KAYNAK \u2022 \u2022 \u00c7evre Mevzuat\u0131 Betonlama s\u0131ras\u0131nda mikserlerin sahada VER\u0130ML\u0130L\u0130\u011e\u0130, \u2022 y\u0131kanmas\u0131na izin verilmemesi gerekliliklerine uymak PR3 K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130N Enerji ve su tasarrufu yap\u0131lmas\u0131 ve PS3 ile uyumu sa\u011flamak \u00d6NLENMES\u0130 VE Yak\u0131t, elektrik ve su t\u00fcketimlerinin kay\u0131t alt\u0131na al\u0131nmas\u0131 KONTROL\u00dc Anahtar not sonu MOD\u00dcL 2 - 92","KONU 9 \u00c7EVRE KORUMA KAPSAMINDA ATIKLAR VE ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 9.1. ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 At\u0131k Y\u00f6netiminin \u00f6ncelikli ama\u00e7lar\u0131 \u015funlard\u0131r: \u2022 Uluslararas\u0131 ve yerel d\u00fczenlemelerle tan\u0131mlanm\u0131\u015f, farkl\u0131 at\u0131k tiplerini belirlemek; \u2022 Ay\u0131rma metotlar\u0131n\u0131 tan\u0131mlamak; \u2022 At\u0131k ta\u015f\u0131ma ve bertaraf izinlerinin al\u0131nmas\u0131nda temel kaynak olmak; \u2022 \u00c7al\u0131\u015fmalar esnas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilecek, herhangi bir \u00e7evresel etki ya da kirlili\u011fi \u00f6nlemek ya da en aza indirmek i\u00e7in gerekli olan genel kriterleri olu\u015fturmak ve izlemek; \u2022 Kay\u0131t, g\u00f6zlem ve at\u0131k izleme talimatlar\u0131n\u0131 tan\u0131mlamak; \u2022 \u0130n\u015faat faaliyetlerinden kaynaklanabilecek potansiyel kirletici maddeleri, d\u00f6k\u00fclmeleri vb. kazalar\u0131 tahmin etmek, etkilerini belirlemek ve g\u00fcvenlik kontrolleri i\u00e7in uygun d\u00fczenlemeler geli\u015ftirmek; \u2022 Uygun bertaraf\u0131 da i\u00e7eren at\u0131k y\u00f6netimini ve sorumluluklar\u0131 tan\u0131mlamak. At\u0131klar\u0131n \u00e7evreye zarar vermemesi ve mevzuata uygun olarak geri kazan\u0131ma ve\/veya bertaraf edilmesine kadar olan s\u00fcre\u00e7te herkes \u00fczerine d\u00fc\u015fen sorumlulu\u011fu eksiksiz yerine getirmelidir. At\u0131k y\u00f6netimini sorunsuz olarak yapabilmek i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131da bulunan kurallara riayet edilmesi gerekmektedir: \u2022 \u00c7evre g\u00fcvenli\u011fi a\u00e7\u0131s\u0131ndan do\u011fal hayata sayg\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde hareket edilmelidir. \u2022 \u015eirket faaliyetleri y\u00fcr\u00fct\u00fcl\u00fcrken, yaban hayat\u0131n etkilenmemesi ve zarar g\u00f6rmemesi sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. M\u00fcdahale gereken durumlarda \u00fcst amire dan\u0131\u015f\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 \u00d6nceden olu\u015fturulmu\u015f ve onaylanm\u0131\u015f olan \u015eirket At\u0131k Plan\u0131na uygun hareket edilmesi gereklidir. \u2022 At\u0131klar cinslerine g\u00f6re ayr\u0131lm\u0131\u015f olan alana ve b\u00f6lmelere konulmal\u0131d\u0131r. \u2022 Biriken at\u0131klar, \u00e7evre mevzuat\u0131na uygun olarak izin\/\u00e7evre lisans\u0131 alm\u0131\u015f at\u0131k i\u015fleme tesislerine g\u00f6nderilecektir. \u2022 Evsel nitelikli kat\u0131 at\u0131klar, \u00fcretildi\u011fi yerlerde \u00e7evre ve insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bozmayacak \u015fekilde kapal\u0131 olarak muhafaza edilerek, toplamaya haz\u0131r bulundurulacakt\u0131r. \u2022 Sahada bulunan kimyasal at\u0131klar\u0131n d\u00f6k\u00fclmesi durumunda, spill kit, tala\u015f veya kum kullan\u0131larak at\u0131k toplanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Olu\u015fan geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcml\u00fc at\u0131klar\u0131n miktar\u0131 istifleme alan\u0131n\u0131 ge\u00e7meden \u00f6nce, at\u0131k toplama firmas\u0131yla ileti\u015fime ge\u00e7ilmelidir. \u2022 Yemek ya\u011f\u0131 at\u0131klar\u0131 haz\u0131r bulundurulan at\u0131k ambalajlar\u0131nda istif edilecektir. \u2022 Herhangi bir at\u0131k sahada bertaraf edilmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmamal\u0131d\u0131r. At\u0131k maddeler ile ate\u015f yakmak yasakt\u0131r. \u2022 T\u00fcm personel at\u0131k y\u00f6netimi ile ilgili e\u011fitimden ge\u00e7melidir. \u2022 Tehlikeli at\u0131klar\u0131n mevzuat \u00e7er\u00e7evesinde belirtilen depolama alanlar\u0131 ve \u015fartlar\u0131nda depolanmas\u0131 gereklidir. S\u0131z\u0131nt\u0131ya kar\u015f\u0131 \u00f6nlemi al\u0131nm\u0131\u015f olmal\u0131d\u0131r. \u2022 Yak\u0131tlar(mazot-benzin) g\u00fcnl\u00fck kullan\u0131m\u0131 kadar temin edilmeli ve depolanmal\u0131d\u0131r. At\u0131k y\u00f6netim uygulamalar\u0131, a\u015fa\u011f\u0131dakileri i\u00e7eren hiyerar\u015fik bir yolla ger\u00e7ekle\u015ftirecektir. \u2022 \u00d6nleme; \u2022 At\u0131k azaltma; \u2022 Tekrar kullanma; \u2022 Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm; \u2022 \u0130yile\u015ftirme; \u2022 \u0130\u015flemden ge\u00e7irme ve \u2022 Uygun bertaraf. MOD\u00dcL 2 - 93","9.2. ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI EVSEL ATIK TEHL\u0130KES\u0130Z ATIK AMBALAJ ATI\u011eI TEHL\u0130KEL\u0130 ATIK \u2022YEMEK \u2022ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 ARTIKLARININ Y\u00d6NETMEL\u0130\u011e\u0130 EK- \u2022\u00dcRET\u0130M ARTIKLARI \u2022\u00c7EVRE VE \u0130NSAN TAMAMI EVSEL 4\u2019TE ALTI HANEL\u0130 HAR\u0130\u00c7, \u00dcR\u00dcNLER\u0130N \u0130\u00c7\u0130N TEHL\u0130KE ARZ ATIK ATIK KODUNUN VEYA HERHANG\u0130 B\u0130R EDEN YANICI, KAPSAMINDADIR. YANINDA YILDIZ () MALZEMEN\u0130N YAKICI, \u0130\u015eARET\u0130 T\u00dcKET\u0130C\u0130YE YA DA KANSEROJEN, BULUNMAYAN N\u0130HA\u0130 KULLANICIYA PATLAYICI, TAHR\u0130\u015e ATIKLARIN ULA\u015eTIRILMASI ED\u0130C\u0130 VE ZEH\u0130RL\u0130 TAMAMI A\u015eAMASINDA ATIKLARIN T\u00dcM\u00dcNE TEHL\u0130KES\u0130Z \u00dcR\u00dcN\u00dcN SUNUMU VER\u0130LEN GENEL B\u0130R ATIKTIR. \u0130\u00c7\u0130N KULLANILAN VE \u0130S\u0130MD\u0130R. \u00dcR\u00dcN\u00dcN KULLANILMASINDAN SONRA OLU\u015eAN \u2022AYRICA ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 KULLANIM \u00d6MR\u00dc Y\u00d6NETMEL\u0130\u011e\u0130 EK- DOLMU\u015e TEKRAR KULLANILAB\u0130L\u0130R 4\u2019TE ALTI HANEL\u0130 ATIK KODUNUN AMBALAJLAR DA YANINDA YILDIZ () D\u00c2H\u0130L \u00c7EVREYE ATILAN VEYA \u0130\u015eARET\u0130 BULUNAN VE A\u00c7IKLAMA BIRAKILAN SATI\u015e, KISMINDA \u201cA\u201d \u0130K\u0130NC\u0130L VE NAKL\u0130YE AMBALAJLARININ GE\u00c7EN ATIKLARIN TAMAMI TEHL\u0130KEL\u0130 ATIKLARIDIR. ATIKTIR* *Tehlikeli At\u0131klar ile ilgili a\u00e7\u0131klamalar a\u015fa\u011f\u0131da \u00f6zetlenmi\u015ftir: Y\u0131ld\u0131z () i\u015fareti: Alt\u0131 haneli at\u0131k kodunun yan\u0131nda y\u0131ld\u0131z () i\u015fareti bulunan at\u0131klar tehlikeli at\u0131klard\u0131r. (A) i\u015fareti: Alt\u0131 haneli at\u0131k kodu hizas\u0131nda \u201cA\u00e7\u0131klama\u201d s\u00fctununda yer alan i\u015faret at\u0131\u011f\u0131n kesin tehlikeli at\u0131k oldu\u011funu belirtir. Bu \u015fekilde i\u015faretlenmi\u015f olan at\u0131klar analiz yap\u0131lmaks\u0131z\u0131n kesin tehlikeli olarak s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131l\u0131r. (M) i\u015fareti: Alt\u0131 haneli at\u0131k kodu hizas\u0131nda \u201cA\u00e7\u0131klama\u201d s\u00fctununda yer alan i\u015faret at\u0131\u011f\u0131n muhtemel tehlikeli at\u0131k oldu\u011funu belirtir. Bu \u015fekilde i\u015faretlenmi\u015f olan at\u0131klar\u0131n tehlikeli olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131n belirlenmesi i\u00e7in tek yetkili Kurum olan T\u00dcB\u0130TAK MARMARA ARA\u015eTIRMA MERKEZ\u0130NE g\u00f6nderilerek At\u0131k Y\u00f6netimi Y\u00f6netmeli\u011fi Ek-3\/A ve Ek-3\/B analizleri yapt\u0131r\u0131l\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 94","9.3. ATIK KAPLARI a) Tehlikeli At\u0131k kaplar\u0131 b) Ambalaj At\u0131k kaplar\u0131 c) Evsel at\u0131k kaplar\u0131 At\u0131k Pil Kaplar\u0131 Bitkisel At\u0131k Ya\u011f kaplar\u0131 MOD\u00dcL 2 - 95","9.4. ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 \u0130\u015e AKI\u015e \u015eEMASI GE\u00c7\u0130C\u0130 ATIK DEPOSU 3 YILLIK ATIK Y\u00d6NET\u0130M PLANI YAPILMASI HAZIRLANMASI ! YETER\u0130 KADAR ATIK KAPLARININ TEM\u0130N ED\u0130LMES\u0130 ONL\u0130NE \u00c7EVRE S\u0130STEM\u0130NE KAYDED\u0130LMES\u0130 TANIMLAM! ALAR VE LEVHALARIN ASILMASI TEHKL\u0130KEL\u0130 ATIK G\u00d6NDER\u0130LMES\u0130 (MOTAT ! S\u0130STEM\u0130 KULLANARAK ATIK ALANI SORUMLUSUNUN L\u0130SANSLI ARA\u00c7 \u0130LE L\u0130SANSLI TES\u0130SE G\u00d6NDER\u0130LECEKT\u0130R) BEL\u0130RLENMES\u0130 ! TEHL\u0130KEL\u0130 ATIK ZORUNLU TEHL\u0130KES\u0130Z ATIK MAL\u0130 S\u0130GORTASININ G\u00d6NDER\u0130LMES\u0130 (ATIK YAPILMASI G\u00d6NDERME FORMU \u0130LE L\u0130SANSLI TES\u0130SE BELED\u0130YE VE L\u0130SANSLI G\u00d6NDER\u0130LECEKT\u0130R) TES\u0130SLER \u0130LE PROTOKOLLER\u0130N ! YAPILMASI HESR\u0130SYTILEMO\u0130NNLE\u0130NAET! I\u00c7KEBVERYEABN\u0130LI G\u0130 GE\u00c7\u0130C\u0130 ATIK ALANINA G\u0130REN- YAPILMASI (OCAK-MART \u00c7IKAN ATIKLARIN AYILARI \u0130\u00c7ER\u0130S\u0130NDE B\u0130R KAYDED\u0130LMES\u0130 \u00d6NCEK\u0130 YILA A\u0130T BEYANLAR ! G\u0130R\u0130L\u0130R) ATIK AYRI\u015eTIRMANIN YAPILMASI ! 9.5. ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 \u0130LE \u0130LG\u0130L\u0130 Y\u00d6NETMEL\u0130K VE TEBL\u0130\u011eLER ATIK Y\u00d6NET\u0130M\u0130 RESM\u0130 GAZETE Tarih\/No At\u0131k Y\u00f6netimi Y\u00f6netmeli\u011fi 02.04.2015\/29314 Ambalaj At\u0131klar\u0131n\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 24.08.2011\/28035 At\u0131k Ya\u011flar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 30.07.2008\/26952 At\u0131k Pil ve Ak\u00fcm\u00fclat\u00f6rlerin Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 31.08.2004\/25569 At\u0131k Elektrikli ve Elektronik E\u015fyalar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 22.05.2012\/28300 \u00d6mr\u00fcn\u00fc Tamamlam\u0131\u015f Ara\u00e7lar\u0131n Kontrol\u00fc Hakk\u0131nda Y\u00f6netmelik 30.12.2009\/27448 \u00d6mr\u00fcn\u00fc Tamamlam\u0131\u015f Lastiklerin Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 25.11.2006\/26357 MOD\u00dcL 2 - 96","T\u0131bbi At\u0131klar\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 22.07.2005\/25883 At\u0131ktan T\u00fcretilmi\u015f Yak\u0131t, Ek Yak\u0131t ve Alternatif Hammadde Tebli\u011f 20.06.2014\/29036 At\u0131k Getirme Merkezi Tebli\u011f 31.12.2014\/29222 Tehlikeli Maddeler \u0130\u00e7in Yapt\u0131r\u0131lacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalar\u0131na 09.05.2010\/27576 \u0130li\u015fkin Tarife Ve Talimat At\u0131klar\u0131n Karayolunda Ta\u015f\u0131nmas\u0131na \u0130li\u015fkin Tebli\u011f 18.01.2013\/28532 Hafriyat Topra\u011f\u0131, \u0130n\u015faat ve Y\u0131k\u0131nt\u0131 At\u0131klar\u0131n\u0131n Kontrol\u00fc Y\u00f6netmeli\u011fi 18.03.2004\/25406 Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Ta\u015f\u0131nmas\u0131 Hakk\u0131nda Y\u00f6netmelik 24.10.2013\/28801 Hafriyat Topra\u011f\u0131, \u0130n\u015faat ve Y\u0131k\u0131nt\u0131 At\u0131klar\u0131n\u0131n Kontrol\u00fc Genelgesi (2004\/5) 2004 9.6. GER\u0130 KAZANILAB\u0130L\u0130R\/D\u00d6N\u00dc\u015eT\u00dcR\u00dcLEB\u0130L\u0130R ATIKLAR Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm terim olarak, kullan\u0131m d\u0131\u015f\u0131 kalan geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir at\u0131k malzemelerin \u00e7e\u015fitli geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm y\u00f6ntemleri ile ham madde olarak tekrar imalat s\u00fcre\u00e7lerine kazand\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. T\u00fcketilen maddelerin yeniden geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm halkas\u0131 i\u00e7ine kat\u0131labilmesi ile \u00f6ncelikle ham madde ihtiyac\u0131 azal\u0131r. B\u00f6ylece insan n\u00fcfusunun art\u0131\u015f\u0131 ile paralel olarak artan t\u00fcketimin do\u011fal dengeyi bozmas\u0131 ve do\u011faya verilen zarar engellenmi\u015f olur. Bununla birlikte yeniden d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilen maddelerin tekrar ham madde olarak kullan\u0131lmas\u0131 b\u00fcy\u00fck miktarda enerji tasarrufunu m\u00fcmk\u00fcn k\u0131lar. At\u0131k malzemelerin ham madde olarak kullan\u0131lmas\u0131 \u00e7evre kirlili\u011finin engellenmesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da \u00f6nemlidir. Kullan\u0131lm\u0131\u015f k\u00e2\u011f\u0131d\u0131n tekrar k\u00e2\u011f\u0131t imalat\u0131nda kullan\u0131lmas\u0131 hava kirlili\u011fini %74-94, su kirlili\u011fini %35, su kullan\u0131m\u0131n\u0131 %45 azaltabilmektedir. \u00d6rne\u011fin bir ton at\u0131k k\u00e2\u011f\u0131d\u0131n k\u00e2\u011f\u0131t hamuruna kat\u0131lmas\u0131yla 8 a\u011fac\u0131n kesilmesi \u00f6nlenebilmektedir. Geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrme metotlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da a\u00e7\u0131kland\u0131\u011f\u0131 \u00fczere her malzeme i\u00e7in farkl\u0131l\u0131k g\u00f6stermektedir: Al\u00fcminyum: At\u0131k al\u00fcminyum k\u00fc\u00e7\u00fck par\u00e7ac\u0131klar h\u00e2linde do\u011fran\u0131r. Daha sonra bu par\u00e7alar b\u00fcy\u00fck ocaklarda eritilerek, d\u00f6kme al\u00fcminyum \u00fcretilir. Bu sayede at\u0131k al\u00fcminyum, saf al\u00fcminyum ile neredeyse ayn\u0131 h\u00e2le gelir ve \u00fcretimde kullan\u0131labilir. 1 ton metal at\u0131\u011f\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesi sonucunda 1300 kg ham madde tasarrufu sa\u011flan\u0131r. \u00d6rne\u011fin; T\u00fcrkiye'de y\u0131ll\u0131k olarak toplam 2 milyon tona ula\u015fmaktad\u0131r. Beton: Beton par\u00e7alar, y\u0131k\u0131m alanlar\u0131ndan toplanarak k\u0131rma makinalar\u0131n\u0131n bulundu\u011fu yerlere getirilir. K\u0131rma i\u015fleminden sonra ufak par\u00e7alar, yeni i\u015flerde \u00e7ak\u0131l olarak kullan\u0131l\u0131r. Par\u00e7alanm\u0131\u015f beton, e\u011fer i\u00e7eri\u011finde katk\u0131 maddeleri yoksa yeni beton i\u00e7in kuru har\u00e7 olarak da kullan\u0131labilir. K\u00e2\u011f\u0131t: K\u00e2\u011f\u0131t \u00f6ncelikle k\u00e2\u011f\u0131t hamuru haz\u0131rlamak i\u00e7in su i\u00e7erisinde liflerine ayr\u0131l\u0131r. E\u011fer gerekirse i\u00e7indeki lif olmayan yabanc\u0131 maddeler i\u00e7in temizleme i\u015flemine tabi tutulur. M\u00fcrekkep ay\u0131r\u0131c\u0131 olarak, sodyum hidroksit veya sodyum karbonat kullan\u0131l\u0131r. Daha sonra haz\u0131r olan k\u00e2\u011f\u0131t lifleri, geri d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015f k\u00e2\u011f\u0131t \u00fcretiminde kullan\u0131l\u0131r. 1 ton kullan\u0131lm\u0131\u015f k\u00e2\u011f\u0131t at\u0131\u011f\u0131n\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc sonucunda, 16 adet yeti\u015fmi\u015f \u00e7am a\u011fac\u0131 ve 85 metrekarelik ormanl\u0131k alan tahrip edilmeyecektir. \u00d6rne\u011fin; T\u00fcrkiye genelinde y\u0131lda 80 milyon \u00e7am a\u011fac\u0131 ve 40.000 hektar ormanl\u0131k arazi korunmu\u015f olabilecektir. Plastik: Plastik at\u0131klar \u00f6ncelikle cinslerine g\u00f6re ayr\u0131larak geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm i\u015flemine tabi tutulur. Cinslerine g\u00f6re ayr\u0131lan geri d\u00f6n\u00fc\u015febilir plastik at\u0131klar, k\u0131rma makinelerinde k\u0131r\u0131l\u0131p k\u00fc\u00e7\u00fck par\u00e7alara ayr\u0131l\u0131r. \u0130\u015fletmeler bu par\u00e7alar\u0131 do\u011frudan belli oranlarda, orijinal ham madde ile kar\u0131\u015ft\u0131rarak \u00fcretim i\u015fleminde kullanabildi\u011fi gibi; tekrar eritip katk\u0131 maddeleri katarak ikinci s\u0131n\u0131f ham madde olarak da kullanabilir. MOD\u00dcL 2 - 97","1 ton plastik ambalaj at\u0131\u011f\u0131n\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc sonucunda 14000 kWh enerji tasarrufu sa\u011flanm\u0131\u015f olur. \u00d6rne\u011fin; T\u00fcrkiye genelinde tasarruf edilebilecek enerji miktar\u0131 y\u0131ll\u0131k 4 Milyon Megawatt saattir (MWh). Cam: Cam at\u0131klar (\u015fi\u015fe, kavanoz vb.) toplama kutular\u0131nda toplan\u0131r ve bu at\u0131klar renklerine g\u00f6re ayr\u0131larak geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm tesislerine verilir. Burada at\u0131k ve katk\u0131 maddelerinden ayr\u0131l\u0131r. Burada cam k\u0131r\u0131l\u0131r ve ham madde kar\u0131\u015f\u0131m\u0131na kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131larak eritme ocaklar\u0131na d\u00f6k\u00fcl\u00fcr. Bu \u015fekilde tekrar cam olarak kullan\u0131ma ge\u00e7er. K\u0131r\u0131lan cam, beton katk\u0131s\u0131 ve cam asfalt olarak da kullan\u0131lmaktad\u0131r. Cam asfalta %30 civar\u0131nda geri d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015f cam kat\u0131lmaktad\u0131r. Cam bu \u015fekilde sonsuz bir d\u00f6ng\u00fc i\u00e7inde geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir, yap\u0131s\u0131nda bozulma olmaz. 1 ton cam at\u0131\u011f\u0131n\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc sonucu 100 litre benzin tasarrufu sa\u011flanmaktad\u0131r. \u00d6rne\u011fin; T\u00fcrkiye genelindeki cam at\u0131klar\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesinden y\u0131ll\u0131k 15 milyon litre benzin tasarruf edilebilecektir. Solvent Bazl\u0131 At\u0131klar: Solvent bazl\u0131 at\u0131klar kaynama noktalar\u0131 fark\u0131ndan yararlan\u0131larak geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmleri sa\u011flanmaktad\u0131r. Kirletici maddelerden solventi temizlemek i\u00e7in kaynama noktas\u0131na kadar solvent i\u00e7eren kirleticili madde \u0131s\u0131t\u0131larak solvent buharla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r ve buhar tekrar so\u011futularak s\u0131v\u0131 h\u00e2le getirilir. Bu sayede solvent kirletici di\u011fer maddelerden temizlenmi\u015f olur. \u0130malat s\u0131ras\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kan bu at\u0131k solventlerin geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc sonsuz bir \u015fekilde devam etmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ar\u0131t\u0131l\u0131p temizlenen solventler eski \u00f6zelliklerinden ayr\u0131lmadan tekrar saf h\u00e2llerine geri d\u00f6nmektedirler. Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm sembolleri ve kodlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da g\u00f6sterilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 2 - 98","KONU 10 KAL\u0130TE Y\u00d6NET\u0130M\u0130 VE GEREKL\u0130L\u0130KLER\u0130 10.1. \u0130\u015e S\u00dcRE\u00c7LER\u0130NDE KAL\u0130TE GEREKL\u0130L\u0130KLER\u0130 Kalite, anlam itibariyle \u00e7e\u015fitli yorumlamalara a\u00e7\u0131k olan bir kavramd\u0131r. En basit anlam\u0131yla m\u00fc\u015fterinin isteklerine cevap verebilmektedir. Bu noktada standartlara ve \u015fartnamelere uygun i\u015f ve \u00fcr\u00fcn ortaya koymak olarak yorumlanabilir. Kalite y\u00f6netimi \u00fcr\u00fcn veya hizmet sunan bir kurumda hedeflenen kaliteye ula\u015fmak i\u00e7in ger\u00e7ekle\u015ftirilen sistematik \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n t\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Kalite y\u00f6netimi; bir kurulu\u015fta hizmet veya \u00fcr\u00fcn\u00fcn, sunma a\u015famas\u0131na gelene kadar ge\u00e7en s\u00fcre\u00e7lerin ve kaynaklar\u0131n geli\u015ftirilerek, maliyetinin d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclerek, t\u00fcketici taraf\u0131ndan beklentilerinin kar\u015f\u0131lanmas\u0131n\u0131 ama\u00e7layan y\u00f6ntemler b\u00fct\u00fcn\u00fcd\u00fcr. Kalite y\u00f6netiminde de\u011fi\u015fim m\u00fc\u015fterilerin ihtiya\u00e7lar\u0131na g\u00f6re yap\u0131lmaktad\u0131r. Sadece \u00fcretilen mal\u0131n \u00f6zelliklerine de\u011fil, \u00fcretim a\u015famalar\u0131n t\u00fcm\u00fc baz al\u0131narak analizler yap\u0131lmaktad\u0131r. Sorunlar\u0131n kayna\u011f\u0131n\u0131 ararken bireylere de\u011fil, sisteme bakmak gerekir. M\u00fc\u015fteri sadece sat\u0131n alan de\u011fil, ayn\u0131 zamanda sistemin i\u00e7inde yer alan bir \u00e7al\u0131\u015fand\u0131r. Toplam Kalite Y\u00f6netimi m\u00fc\u015fteriye g\u00f6re tan\u0131mlanan kaliteye \u00f6ncelik verilerek, verimlili\u011fi art\u0131rmay\u0131, \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n bilgilenmesini ve tak\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131yla s\u00fcre\u00e7lerde s\u00fcrekli iyile\u015ftirmeyi hedefleyen bir y\u00f6netim sistemidir Firmalar\u0131n toplam kalite y\u00f6netim anlay\u0131\u015f\u0131n\u0131 kazanarak ba\u015far\u0131 g\u00f6stermeleri i\u00e7in s\u00fcrd\u00fcrebilir \u00e7al\u0131\u015fmalar yapmas\u0131 kapsam\u0131nda sistemin tam olarak oturmas\u0131yla elde edilebilecek neticeler a\u015fa\u011f\u0131daki gibi s\u0131ralanabilir: \u2022 Personel tatmininin artmas\u0131, \u2022 K\u00e2r maksimizasyonu sa\u011flanmas\u0131, \u2022 Artan rekabet avantaj\u0131, \u2022 A\u015famalar\u0131n iyile\u015ftirilmesi, \u2022 Maliyetlerin d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclmesi, \u2022 Artan Pazar pay\u0131, \u2022 Mal niteli\u011finin artmas\u0131, \u2022 Kaynaklar\u0131n \u00fcretken de\u011ferlendirilmesi, \u2022 M\u00fc\u015fteri Memnuniyeti ve sadakatinin artt\u0131r\u0131lmas\u0131. 10.2. TOPLAM KAL\u0130TE Y\u00d6NET\u0130M\u0130N\u0130N \u0130LKELER\u0130 \u2022 \u00d6nce Kalite: \u0130lk kez yaparken ve her seferinde yaparken do\u011fru \u015fekilde yap, zira kusuru gidermenin maliyeti \u00e7ok daha fazla olmaktad\u0131r. \u2022 M\u00fc\u015fteri Odakl\u0131l\u0131k: M\u00fc\u015fterinin isteklerine uygun olarak \u00fcr\u00fcn ve hizmet \u00fcretme a\u015famalar\u0131n\u0131 yap. \u2022 \u00d6l\u00e7me, Verilerle ve \u0130statistiksel Y\u00f6ntemlerle \u00c7al\u0131\u015fma: \u00dcr\u00fcn ve Hizmet \u00fcretme a\u015famalar\u0131nda bilimsel \u00f6l\u00e7\u00fcm, test, muayene gibi ara\u00e7lar\u0131 etkin kullan. \u2022 Tam Kat\u0131l\u0131m: \u00dcr\u00fcn ve hizmet \u00fcretim a\u015famalar\u0131nda ekip\/tak\u0131m olarak hareket et. \u2022 \u00d6nleyici Yakla\u015f\u0131m (S\u0131f\u0131r Hata): S\u0131f\u0131r hataya, hatan\u0131n meydana gelmesini engelleyen, \u00fcretim s\u00fcrecinin b\u00fct\u00fcn a\u015famalar\u0131n\u0131n bilincinde olan, bilgi sahibi ki\u015filerle ula\u015f\u0131labilmektedir. S\u00fcre\u00e7lerin geli\u015fimini sa\u011flayabilecek, hatas\u0131z \u00e7al\u0131\u015fmay\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirebilecek bireylere geli\u015fen metotlarla ilgili devaml\u0131 e\u011fitim verilmesi ihtiya\u00e7t\u0131r. \u2022 S\u00fcrekli \u0130yile\u015ftirme: \u0130\u015flerin planlamas\u0131, planlama d\u00e2hilinde i\u015flerin yap\u0131lmas\u0131, s\u00fcre\u00e7 i\u00e7erisinde kontrol ad\u0131mlar\u0131n\u0131n ger\u00e7ekle\u015ftirilmesi, kontrol sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n analizi ile beraber iyile\u015ftirme ad\u0131mlar\u0131n\u0131n hayata ge\u00e7irilmesi olarak bir y\u00f6netim anlay\u0131\u015f\u0131 benimsemek \u00f6nemlidir. \u2022 Liderlik: Toplam Kalite Y\u00f6netimi m\u00fckemmeli arayan uzun ve zahmetli bir yolculuk olarak tan\u0131mland\u0131\u011f\u0131nda, t\u00fcm \u00e7al\u0131\u015fanlara yol g\u00f6sterecek liderler bulunmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n MOD\u00dcL 2 - 99","motivasyonlar\u0131n\u0131 yitirmemeleri, cesaretlerini kaybetmemeleri ancak y\u00f6netimin s\u00fcrekli ve etkin liderli\u011fi ile olur. \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n arkalar\u0131nda hissedecekleri bu s\u00fcrekli destek; onlar\u0131 motive eder, tatmini sa\u011flar. 10.3. \u0130\u015e S\u00dcRE\u00c7LER\u0130N\u0130N KAL\u0130TE \u015eARTLARI\/GEREKL\u0130L\u0130KLER\u0130NE G\u00d6RE GER\u00c7EKLE\u015eT\u0130R\u0130LMES\u0130 Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 santrallerinde malzeme ve i\u015f\u00e7ilik alanlar\u0131nda uyulmas\u0131 ve uygulanmas\u0131 gereken baz\u0131 standart ve y\u00f6netmelikler a\u015fa\u011f\u0131daki gibidir: \u2022 TS EN 60904-1: Fotovoltaik Elemanlar\u0131 B\u00f6l\u00fcm 1: Fotovoltaik Ak\u0131m- Gerilim Karakteristiklerinin \u00d6l\u00e7\u00fclmesi \u2022 TS EN 60904-2: Fotovoltaik Elemanlar \u2013 B\u00f6l\u00fcm 2: Referans G\u00fcne\u015f Elemanlar\u0131 ile \u0130lgili Kurallar \u2022 TS EN 60904-3: Fotovoltaik Elemanlar B\u00f6l\u00fcm 3: Spektruma Ait I\u015f\u0131nlama Yo\u011funlu\u011fu Bilgileri Referans Al\u0131narak Yery\u00fcz\u00fcnde Kullan\u0131lan Fotovoltaik (FV) G\u00fcne\u015f Elemanlar\u0131n\u0131n \u00d6l\u00e7\u00fclmesi \u0130le \u0130lgili Genel Kurallar \u2022 TS EN 60904-4: Referans g\u00fcne\u015f enerjisi cihazlar\u0131- Kalibrasyon izlenebilirli\u011fini sa\u011flamak i\u00e7in prosed\u00fcrler \u2022 TS EN 60904-5: Fotovoltaik Elemanlar-B\u00f6l\u00fcm 5: A\u00e7\u0131k Devre Gerilim Metodu Fotovoltaik Elemanlar\u0131n E\u015fde\u011fer H\u00fccre S\u0131cakl\u0131\u011f\u0131n\u0131n Belirlenmesi \u2022 TS EN 60904-6: Referans g\u00fcne\u015f mod\u00fclleri i\u00e7in kurallar \u2022 TS EN 60904-7: Fotovoltaik cihaz \u00f6l\u00e7\u00fcmlerinde spektral uyumsuzluk d\u00fczeltmesinin hesaplanmas\u0131 \u2022 TS EN 60904-8: Fotovoltaik cihaz spektral duyarl\u0131l\u0131k \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc \u2022 TS EN 60904-9: G\u00fcne\u015f sim\u00fclat\u00f6r\u00fc performans kurallar\u0131 \u2022 TS EN 60904-10: Fotovoltaik cihazlar-B\u00f6l\u00fcm 10: Do\u011frusall\u0131k \u00f6l\u00e7\u00fcm metotlar\u0131 \u2022 TS EN 61730-1: Fotovoltaik (FV) mod\u00fcl g\u00fcvenlik niteli\u011fi- B\u00f6l\u00fcm 1- Yap\u0131m \u00f6zellikleri \u2022 TS EN 61730-2: Fotovoltaik (FV) mod\u00fcl g\u00fcvenlik niteli\u011fi- B\u00f6l\u00fcm 2- Deney \u00f6zellikleri \u2022 TS EN 61345: Fotovoltaik (FV) \u00fcnitelerin UV (ultraviyole) deneyi \u2022 IEC 61215: Kristaline, silikon karasal Fotovoltaik (FV) mod\u00fcller-tasar\u0131m de\u011ferlendirmesi ve tip kabul\u00fc \u2022 TS EN 61701: Fotovoltaik (FV) mod\u00fcllerinin tuz bu\u011fusu korozyon deneyi \u2022 IEC60068-2-68: Fotovoltaik (FV) mod\u00fcllerinin \u00e7evresel (Toz ve kum) dayan\u0131m deneyi \u2022 IEC 62548: Fotovoltaik (FV) diziler \u2013 Dizayn gereklilikleri \u2022 IEC TS 62738: Yere montaj fotovoltaik enerji santralleri- Tasar\u0131m y\u00f6nergeleri ve \u00f6neriler \u2022 TS EN 61724: Fotovoltaik sistem performans izleme-\u00d6l\u00e7\u00fcm, veri de\u011fi\u015fimi ve analiz i\u00e7in k\u0131lavuz \u2022 TS EN 62446: \u015eebeke ba\u011flant\u0131l\u0131 fotovoltaik sistemler \u2013 Sistem dok\u00fcmantasyonu, devreye alma deneyleri ve muayene i\u00e7in asgari kurallar \u2022 TS EN 62109-1: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde kullan\u0131m i\u00e7in g\u00fc\u00e7 \u00e7eviricilerinin g\u00fcvenli\u011fi- B\u00f6l\u00fcm 1: Genel kurallar \u2022 TS EN 62109-2: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde kullan\u0131m i\u00e7in g\u00fc\u00e7 \u00e7eviricilerinin g\u00fcvenli\u011fi- B\u00f6l\u00fcm 2: D\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcc\u00fcler i\u00e7in belirli kurallar \u2022 UL 1703: D\u00fcz Tablal\u0131 FV Mod\u00fcl ve Paneller MOD\u00dcL 2 - 100","\u2022 UL 1741: Da\u011f\u0131t\u0131k Enerji Kaynaklar\u0131 ile Kullan\u0131lacak Eviriciler, \u00c7eviriciler, Denetleyiciler ve Ba\u011flant\u0131 Sistem Bile\u015fenleri \u2022 TS EN 62817: Fotovoltaik sistemler- G\u00fcne\u015f Enerjisi \u0130zleyicilerin Tasar\u0131m Yeterlili\u011fi \u2022 IEC 62727: Fotovoltaik sistemler \u2013 g\u00fcne\u015f izleyicilere y\u00f6nelik \u00f6zellikler \u2022 TS EN 62759-1: Fotovoltaik Mod\u00fcller-Nakliye Deneyleri-B\u00f6l\u00fcm 1- Mod\u00fcl ambalaj birimlerinin nakliyesi ve kargosu \u2022 IEC 62093:2005: Fotovoltaik sistemler i\u00e7in sistem bile\u015fenlerinin dengesi- Do\u011fal ortamlar\u0131n tasar\u0131m yeterlili\u011fi \u2022 IEC TS 63049:2017: FV santrallerinin kurulumu, i\u015fletme ve bak\u0131m\u0131nda kalite g\u00fcvence s\u00fcre\u00e7leri \u2022 5346 say\u0131l\u0131 Yenilenebilir Enerji Kaynaklar\u0131n\u0131n Elektrik Enerjisi \u00dcretimi Ama\u00e7l\u0131 Kullan\u0131m\u0131na \u0130li\u015fkin Kanun, \u2022 6446 Elektrik Piyasas\u0131 Kanunu, \u2022 Yenilenebilir Enerji Kaynaklar\u0131n\u0131n Belgelendirilmesi ve Desteklenmesi Hakk\u0131ndaki Y\u00f6netmelik \u2022 Elektrik Piyasas\u0131 Lisans Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 Elektrik Piyasas\u0131 Da\u011f\u0131t\u0131m Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 Elektrik Kuvvetli Ak\u0131m Tesisleri Y\u00f6netmeli\u011fi, \u2022 Elektrik Tesisleri Proje Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 Elektrik Tesislerinde, Kabul, Proje, \u0130\u00e7 Tesisat ve Topraklama Y\u00f6netmeli\u011fi, Deprem Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 2942 ve 4650 say\u0131l\u0131 Kamula\u015ft\u0131rma Kanunu \u2022 \u0130mar Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 \u00c7evresel Etki ve De\u011ferlendirmesi Y\u00f6netmeli\u011fi, \u2022 TE\u0130A\u015e ve TEDA\u015e mevzuatlar\u0131, \u015eartnameleri, Y\u00f6netmelikleri, Genelgeleri, Uygulama ve Usulleri \u2022 Elektrik Piyasas\u0131 \u015eebeke Y\u00f6netmeli\u011fi \u2013 Ek-18 R\u00fczg\u00e2r ve G\u00fcne\u015f Enerjisine Dayal\u0131 Fotovoltaik \u00dcretim Tesislerinin \u015eebeke Ba\u011flant\u0131 Kriterleri \u0130n\u015faat i\u015fleri ile ilgili y\u00f6netmelik ve standartlar: \u2022 T\u00fcrkiye Bina Deprem Y\u00f6netmeli\u011fi \u2022 TS 500: Betonarme yap\u0131 elemanlar\u0131 ve yap\u0131lar\u0131n kullan\u0131m ama\u00e7 ve s\u00fcresine uygun g\u00fcvenlikte tasarlanmas\u0131 hesaplanmas\u0131, boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131 ve yap\u0131m\u0131 ile ilgili kural ve ko\u015fullar \u2022 TS 498: Yap\u0131 elemanlar\u0131n\u0131n boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131nda al\u0131nacak y\u00fcklerin hesap de\u011ferleri \u2022 TS 648: \u00c7elik yap\u0131lar\u0131n hesap ve yap\u0131m kurallar\u0131 \u2022 TSE K 506: Arazi tipi g\u00fcne\u015f enerjisi santralleri i\u00e7in metal konstr\u00fcksiyonlar \u2022 TS EN 1991-1-3: Binalar\u0131n yap\u0131sal tasar\u0131m\u0131 ve in\u015faat m\u00fchendisli\u011fi uygulamalar\u0131nda dikkate al\u0131nacak kar y\u00fck\u00fcn\u00fcn belirlenmesi \u2022 TS EN 1991-1-4: Binalar\u0131n ve in\u015faat m\u00fchendisli\u011fi i\u015flerinin yap\u0131sal tasar\u0131m\u0131nda do\u011fal r\u00fczg\u00e2r etkilerinin tayini \u2022 AASHTO EC: Eurocodes 0,1,2,3,4,7,8 : Yap\u0131sal Tasar\u0131m\u0131n Temeli \u2022 EN 1090 series: \u00c7elik yap\u0131lar ve al\u00fcminyum yap\u0131lar\u0131n uygulanmas\u0131 MOD\u00dcL 2 - 101","\u2022 TS EN 206: Yerinde d\u00f6k\u00fcm ve \u00f6n yap\u0131ml\u0131 (prefabrik) yap\u0131lar ile binalar\u0131n ve in\u015faat m\u00fchendisli\u011fi alan\u0131na giren yap\u0131lar\u0131n \u00f6n yap\u0131ml\u0131 yap\u0131sal elemanlar\u0131nda kullan\u0131lan betonlar \u2022 TS EN 197-1: Genel \u00e7imento s\u0131n\u0131flar\u0131n\u0131n bile\u015fimini, \u00f6zelliklerini ve uygunluk kriterleri \u2022 TS 647: Masif ah\u015fap ve kontrplaklar\u0131n ayr\u0131 ayr\u0131 veya birlikte kullan\u0131mlar\u0131 ile olu\u015fturulan ah\u015fap yap\u0131lar\u0131n hesap ve yap\u0131m kurallar\u0131 \u2022 TS 708: Dairesel kesitli ve d\u00fcz y\u00fczeyli; nerv\u00fcrl\u00fc veya y\u00fczeyi profilli beton \u00e7elik \u00e7ubuklar, \u00d6n gerilmeli betonda kullan\u0131lan y\u00fcksek dayan\u0131ml\u0131 beton \u00e7elik \u00e7ubuklar\u0131 ve telleri \u2022 TS EN 1461: Bu standart, (baz\u0131 d\u00f6k\u00fcmler d\u00e2hil) demir ve \u00e7elikten imal edilmi\u015f malzemelerin (%2\u2019den fazla di\u011fer metal i\u00e7ermeyen) bir \u00e7inko eriyi\u011fine dald\u0131r\u0131lmas\u0131 suretiyle yap\u0131lan kaplamalar\u0131n genel \u00f6zelliklerini ve deney metotlar\u0131n\u0131 kapsar. \u2022 DIN EN 12350-1, DIN EN 12350-6: S\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f taze betonun yo\u011funlu\u011funun, laboratuvar ve \u015fantiyede tayini y\u00f6ntemi \u2022 TS 2940: \u015eantiyede kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f veya kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131larak \u00e7e\u015fitli ta\u015f\u0131ma sistemleri ile \u015fantiyeye getirilmi\u015f olan taze beton ile laboratuvarda kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f olan taze betondan gerekli beton \u00f6zelliklerini tayin etmek amac\u0131 ile numunelerin nas\u0131l elde edildi\u011fini belirleyen metotlar\u0131 kapsar \u2022 TS 3068: \u015ei\u015fleme veya vibrasyon ile s\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131labilen betonlardan laboratuvarda, hassas bir \u015fekilde kontrol edilmi\u015f \u015fartlar alt\u0131nda, deney numunelerinin nas\u0131l bak\u0131ma tabi tutulaca\u011f\u0131n\u0131 belirten bir metodu kapsar. \u2022 TS 12390: Sertle\u015fmi\u015f beton deney numunelerinde bas\u0131n\u00e7 dayan\u0131m\u0131 tayini i\u00e7in uygulanacak deney metodunu kapsar. \u2022 TS 1247: \u0130stenen k\u0131vam, i\u015flenebilme \u00f6zelli\u011fi, dayan\u0131m ve dayan\u0131kl\u0131l\u0131k beton yapabilmek i\u00e7in normal hava ko\u015fullar\u0131nda uyulmas\u0131 gereken yap\u0131m, d\u00f6k\u00fcm ve bak\u0131m kurallar\u0131n\u0131 kapsar. \u2022 TS 1248: \u0130stenen k\u0131vam ve i\u015flenebilme \u00f6zelli\u011finde yeterli dayan\u0131m ve dayan\u0131kl\u0131l\u0131kta beton yapabilmek i\u00e7in betonun haz\u0131rlanmas\u0131, d\u00f6k\u00fcm\u00fc ve bak\u0131m\u0131nda anormal hava \u015fartlar\u0131nda uyulmas\u0131 gereken kurallar\u0131 kapsar. ANAHTAR NOT 8: KAL\u0130TE GEREKL\u0130L\u0130KLER\u0130 KAPSAMINDA KKD T\u0130P VE STANDARTLARI L\u0130STES\u0130 EN 166:2001 K\u0130\u015e\u0130SEL G\u00d6Z KORUMASI (Bu standart, farkl\u0131 tipteki ki\u015fisel g\u00f6z koruyucular\u0131na ait fonksiyonla ilgili \u00f6zellikleri kapsar.) EN 397:2012+A1:2012 END\u00dcSTR\u0130YEL EMN\u0130YET BARETLER\u0130 MOD\u00dcL 2 - 102","EN 352-1:2002 \u0130\u015e\u0130TME KORUYUCULARI- GENEL KURALLAR- B\u00d6L\u00dcM 1: KULAK KAPATICILAR (Bu standart, kulak kapat\u0131c\u0131lar\u0131n\u0131n yap\u0131m, tasar\u0131m, performans, i\u015faretleme ve kullan\u0131c\u0131 bilgilerine ait kurallar\u0131 kapsar.) EN 352-2:2002 \u0130\u015e\u0130TME KORUYUCULARI- GENEL KURALLAR- B\u00d6L\u00dcM 2: KULAK TIKA\u00c7LARI (Bu standart, kulak t\u0131ka\u00e7lar\u0131n\u0131n yap\u0131m, tasar\u0131m, performans, i\u015faretleme ve kullan\u0131c\u0131 bilgilerine ait kurallar\u0131 kapsar.) EN 388:2003 MEKAN\u0130K R\u0130SKLERE KAR\u015eI KORUYUCU ELD\u0130VENLER (Bu standart, a\u015f\u0131nma, b\u0131\u00e7akla kesilme, y\u0131rt\u0131lma ve delinme gibi mekanik risklere kar\u015f\u0131 koruyucu eldivenlere ili\u015fkin \u00f6zellikleri, kapsar.) EN 374-1:2003 KORUYUCU ELD\u0130VENLER- K\u0130MYASAL MADDELER VE M\u0130KROORGAN\u0130ZMALARA KAR\u015eI (Bu standart, eldiven kullanacak ki\u015fileri, kimyasal maddelere ve\/veya mikroorganizmalara kar\u015f\u0131 korumak i\u00e7in gerekli kurallar\u0131 kapsar ve kullan\u0131lacak terimleri tarif eder.) EN 60903:2003 ELD\u0130VENLER- YALITKAN MALZEMEDEN- GER\u0130L\u0130M ALTINDA \u00c7ALI\u015eMA (Bu standart, Mekanik koruma sa\u011flamak i\u00e7in normal olarak yal\u0131tkan eldivenlerin \u00fczerine giyilen deri koruyucu eldivenlerle birlikte kullan\u0131lmas\u0131 gereken yal\u0131tkan eldiven ve torba eldivenleri, - Mekanik koruma i\u00e7in \u00fcst eldivenleri olmaks\u0131z\u0131n kullan\u0131labilen yal\u0131tkan eldiven ve torba eldivenleri kapsar.) EN 407:2004 ISIL R\u0130SKLERE (ISI VE\/VEYA ATE\u015e) KAR\u015eI KORUYUCU ELD\u0130VENLER (Bu standart, \u0131s\u0131 ve\/veya ate\u015fe kar\u015f\u0131 koruyucu eldivenlerin \u00f6zelliklerini, deney metotlar\u0131n\u0131, temin edilmesi gerekli bilgileri ve i\u015faretlemeyi kapsar.) EN 361:2002 BEL\u0130RL\u0130 B\u0130R Y\u00dcKSEKL\u0130KTEN D\u00dc\u015eMEYE KAR\u015eI- TAM V\u00dcCUT KEMER S\u0130STEMLER\u0130 (Bu standart, tam v\u00fccut kemer sistemleri i\u00e7in imalat\u00e7\u0131 taraf\u0131ndan temin edilen \u00f6zellikler, deney metotlar\u0131, i\u015faretleme, bilgi ve ambalajlama \u00f6zelliklerini kapsar.) EN 362:2004 Y\u00dcKSEKTEN D\u00dc\u015eMEYE KAR\u015eI K\u0130\u015e\u0130SEL KORUYUCU DONANIM- BA\u011eLAYICILAR (Bu standart, ba\u011flay\u0131c\u0131lar i\u00e7in imalat\u00e7\u0131 taraf\u0131ndan sa\u011flanan kurallar\u0131, deney metotlar\u0131n\u0131, i\u015faretleme ve gerekli bilgiyi kapsar.) MOD\u00dcL 2 - 103","EN 175:1997 PERSONEL KORUYUCULARI-KAYNAK VE BENZER\u0130 \u0130\u015eLEMLER SIRASINDA G\u00d6Z\u00dc VE Y\u00dcZ\u00dc KORUMA TE\u00c7H\u0130ZATI (Genellikle kaynak, kesme veya benzeri i\u015flemler s\u0131ras\u0131nda olu\u015facak zararl\u0131 optik \u0131\u015f\u0131ma ve di\u011fer belirli tehlikelere kar\u015f\u0131 operat\u00f6r\u00fcn g\u00f6zlerini ve y\u00fcz\u00fcn\u00fc korumak i\u00e7in kullan\u0131lan ki\u015fisel koruma te\u00e7hizatlar\u0131na ait g\u00fcvenlik kurallar\u0131n\u0131 ve deney metotlar\u0131n\u0131 kapsar.) EN 379:2009+A1:2009 K\u0130\u015e\u0130SEL G\u00d6Z KORUMASI- OTOMAT\u0130K KAYNAK F\u0130LTRELER\u0130 EN 140:1998+AC:1999 SOLUNUMLA \u0130LG\u0130L\u0130 KORUYUCU C\u0130HAZLAR- YARIM MASKELER VE \u00c7EYREK MASKELER- \u00d6ZELL\u0130KLER, DENEYLER, \u0130\u015eARETLEME (Solunumla ilgili koruyucu cihazlar\u0131n bir par\u00e7as\u0131 olarak kullan\u0131lan yar\u0131m maskeler ve \u00e7eyrek maskelere ait en az \u00f6zellikleri kapsar.) EN 12941:1998 SOLUNUMLA \u0130LG\u0130L\u0130 KORUYUCU C\u0130HAZLAR- KASK VEYA BA\u015eLIKLA KULLANILAN G\u00dc\u00c7LEND\u0130R\u0130LM\u0130\u015e F\u0130LTREL\u0130 C\u0130HAZLAR- (Bu standart, solunumla ilgili koruma i\u00e7in gazl\u0131 bir kask veya ba\u015fl\u0131kla birlikte verilen par\u00e7ac\u0131k veya birle\u015ftirilmemi\u015f filtrelere sahip g\u00fc\u00e7lendirilmi\u015f filtre cihazlar\u0131na ait asgari \u00f6zellikleri kapsar. Oksijen azl\u0131\u011f\u0131n\u0131n (%17 hacimden daha az) oldu\u011fu veya olabilece\u011fi yerlerdeki \u015fartlarda kullan\u0131ma ait tasar\u0131mlanan cihazlar, bu standard\u0131n kapsam\u0131 d\u0131\u015f\u0131ndad\u0131r. Ka\u00e7ma amac\u0131 i\u00e7in tasar\u0131mlanm\u0131\u015f solunumla ilgili koruyucu cihazlar da bu standard\u0131n kapsam\u0131 d\u0131\u015f\u0131ndad\u0131r.) EN ISO 20345:2011 K\u0130\u015e\u0130SEL KORUYUCU DONANIM- EMN\u0130YET AYAK G\u0130YECEKLER\u0130 EN ISO 20346:2004 K\u0130\u015e\u0130SEL KORUYUCU DONANIM- KORUYUCU AYAK G\u0130YECEKLER\u0130 (Bu standart, koruyucu ayak giyecekleri i\u00e7in temel ve ilave (iste\u011fe ba\u011fl\u0131) \u00f6zellikleri kapsar.) EN ISO 20347:2012 K\u0130\u015e\u0130SEL KORUYUCU DONANIM- EMN\u0130YET AYAK G\u0130YECEKLER\u0130 (Burun darbe dayan\u0131m\u0131 olmayan i\u015f ayakkab\u0131s\u0131) Anahtar not sonu MOD\u00dcL 2 - 104","KONU 11 \u0130\u015e ORGAN\u0130ZASYONU 11.1. \u00c7ALI\u015eMA ORTAMI KO\u015eULLARINA G\u00d6RE \u00d6NG\u00d6R\u00dcLEN R\u0130SKLER Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi Personeli, fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin montaj\u0131 ve bak\u0131m onar\u0131m\u0131 a\u015famas\u0131nda genellikle a\u00e7\u0131k alanda, \u00e7at\u0131, bina sath\u0131 gibi y\u00fcksek yerlerde, gemi ve benzeri deniz ta\u015f\u0131tlar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131 fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemin kurulaca\u011f\u0131 veya bulundu\u011fu yere g\u00f6re ada veya da\u011fl\u0131k b\u00f6lgeler gibi eri\u015fimi g\u00fc\u00e7 ve elektrik \u015febekesinin ula\u015fmad\u0131\u011f\u0131 \u00fccra yerler olabilir. Bu nedenlerle \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 genellikle a\u00e7\u0131k hava ko\u015fullar\u0131ndan etkilenen, g\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc, tozlu, y\u00fcksek ve \u00e7ok say\u0131da elektriksel ve mekanik bile\u015fenin ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n oldu\u011fu yerlerdir. Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi Personeli, \u00e7al\u0131\u015fmalar s\u0131ras\u0131nda, \u00e7elik kaynak\u00e7\u0131s\u0131, al\u00fcminyum kaynak\u00e7\u0131s\u0131, elektrik\u00e7i, nakliyeci ve in\u015faat eleman\u0131 gibi di\u011fer meslek elemanlar\u0131 ile etkile\u015fimli ve d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcml\u00fc \u00e7al\u0131\u015fmalar yapar. Hafta sonu veya resm\u00ee tatil g\u00fcnlerinde ve seyahat gerekti\u011finde \u00f6nceden belirlenmi\u015f \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131, s\u00f6zle\u015fme, i\u015f akdi ve ilgili kanunlar do\u011frultusunda \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Mesle\u011fin icras\u0131 esnas\u0131nda, yapt\u0131\u011f\u0131 i\u015fin ve \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 alan\u0131n \u00f6zellikleri nedeniyle i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi \u00f6nlemlerinin al\u0131nmas\u0131n\u0131 gerektiren kaza, meslek hastal\u0131\u011f\u0131, yaralanma ve psiko-sosyal sorunlar olu\u015fma riskleri bulunmaktad\u0131r. Mesle\u011fe y\u00f6nelik olarak ortaya \u00e7\u0131kabilecek risklerle kayna\u011f\u0131nda m\u00fccadele edilir. Risklerin tamamen bertaraf edilmesi ve \u00f6nlenebilmesi i\u00e7in i\u015fveren taraf\u0131ndan gerekli \u00f6nlemler al\u0131n\u0131r. Risklerin tamamen ortadan kald\u0131r\u0131lamad\u0131\u011f\u0131 durumlarda i\u015fveren taraf\u0131ndan sa\u011flanan uygun ki\u015fisel koruyucu donan\u0131m\u0131 kullanarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bu kapsamda i\u015fveren taraf\u0131ndan risklerin de\u011ferlendirilmesi ve bertaraf edilmesi sa\u011flan\u0131r. \u00d6te yandan mesle\u011fin icra edildi\u011fi ko\u015fullar, stres alt\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fma ile psikolojik ve fiziksel y\u0131pranma risklerini de i\u00e7erir. \u00c7al\u0131\u015fma ortamlar\u0131nda i\u015fe ba\u015flan\u0131lmadan \u00f6nce, \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n risk analizlerinin yap\u0131larak gerekli kontrollerin sa\u011flanmas\u0131 b\u00fcy\u00fck \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r. \u00d6zellikle y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma faaliyetleri \u00f6ncesi \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131 ile ilgili \u00f6ng\u00f6r\u00fclebilecek riskler ve bunlara kar\u015f\u0131 al\u0131nm\u0131\u015f \/ al\u0131nmam\u0131\u015f \u00f6nlemlerin g\u00fcnl\u00fck olarak kontrol\u00fc gereklidir. \u00d6NG\u00d6R\u00dcLEN R\u0130SKLER (yap\u0131lacak i\u015flem s\u0131ras\u0131nda ve \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda) Evet Hay\u0131r K\u00f6t\u00fc hava \u015fartlar\u0131 sonucu d\u00fc\u015fme, yaralanma Y\u00fcksekten d\u00fc\u015fme sonucu yaralanma\/\u00f6l\u00fcm Malzeme d\u00fc\u015fmesi\/ f\u0131rlamas\u0131 sonucu yaralanma Yetersiz ayd\u0131nlatma sonucu d\u00fc\u015fme, yaralanma vb. \u0130\u015f makinas\u0131 ve yard\u0131mc\u0131 ekipman kaynakl\u0131 yaralanma \u00c7\u00f6kme, devrilme sonucu yaralanma \/\u00f6l\u00fcm Eri\u015fim ara\u00e7lar\u0131n\u0131n \u00e7arpmas\u0131 \/ devrilmesi sonucu yaralanma\/\u00f6l\u00fcm Elektrik \u00e7arpmas\u0131 sonucu yaralanma\/\u00f6l\u00fcm Mekanik aksamlardan dolay\u0131 kesilme, s\u0131k\u0131\u015fma, ezilme, kopma vb. Ani makine hareketi sonucu organ s\u0131k\u0131\u015fmas\u0131, ezilmesi, kopmas\u0131 Yang\u0131n sonucu yaralanma veya \u00f6l\u00fcm\/ maddi hasar Gaz, buhar, ya\u011f, elektrik ka\u00e7aklar\u0131 sonucu yaralanma A\u011f\u0131r malzeme kald\u0131rma sebepli kas\/iskelet hastal\u0131klar\u0131 Eksik ki\u015fisel koruyucu kullan\u0131m sonucunda yaralanma \/ \u00f6l\u00fcm MOD\u00dcL 2 - 105","11.2. \u00c7ALI\u015eMA ORTAM KO\u015eULLARINA G\u00d6RE G\u00dcNL\u00dcK \u0130\u015eLER\u0130N PLANLAMASI VE KONTROL\u00dc Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemlerinde \u00e7al\u0131\u015fma ortam ko\u015fullar\u0131 \u00e7at\u0131 ve yer kurulum tiplerine g\u00f6re ayr\u0131m yapmaks\u0131z\u0131n g\u00fcnl\u00fck olarak \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131nda \u00f6ng\u00f6r\u00fclen risklere kar\u015f\u0131n kontrol edilmesi gereken bir\u00e7ok nokta bulunmaktad\u0131r. \u00d6zellikle \u00e7at\u0131 kurulumlar\u0131 konusunda \u00e7al\u0131\u015fan personeller s\u0131k s\u0131k \u00e7at\u0131 ve\/veya cephenin u\u00e7 k\u0131s\u0131mlar\u0131ndan, bo\u015fluklardan, iskele-platform \u00fczerinden ya da kenarl\u0131k veya sa\u00e7aklardan d\u00fc\u015fme tehlikesi ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmektedirler. Bu durum \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n dikkatsizli\u011finden meydana gelebilece\u011fi gibi \u00e7al\u0131\u015fma ortam ko\u015fullar\u0131nda risk te\u015fkil eden yap\u0131, malzeme, ekipman vb. durumlardan kaynaklanabilmektedir. \u00c7at\u0131 ve cephe i\u015flerinin yap\u0131m\u0131 esnas\u0131nda personellerin \u00e7al\u0131\u015fma yapmak istediklerini noktalara ula\u015f\u0131m\u0131n\u0131n g\u00fcvenilir bir bi\u00e7imde yapamamas\u0131, \u00e7at\u0131da yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n devam etti\u011fi b\u00f6lgenin alt\u0131ndaki ve etraf\u0131ndaki tehlike olu\u015fturan noktalara i\u015fin ehli olmayan \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n girmemesine y\u00f6nelik tedbirlerin al\u0131nmamas\u0131, \u00e7al\u0131\u015fmalar s\u0131ras\u0131nda d\u00fc\u015fen malzemelerden meydana gelebilecek yaralanmalar\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek i\u00e7in uygun \u00f6nlemlerin al\u0131nmamas\u0131, malzemelerin indirilmesi esnas\u0131nda \u00e7\u00f6p bacas\u0131, y\u00fck asans\u00f6r\u00fc veya vin\u00e7 gibi uygun ekipmanlar\u0131n kullan\u0131lmamas\u0131, \u00e7at\u0131 ve cephe kaplamalar\u0131n\u0131n imalat\u0131 s\u0131ras\u0131nda malzemelerin d\u00fc\u015febilecek b\u00f6lgelerde birikmesine izin verilmesi, uygun depolanmamas\u0131 bu t\u00fcr kazalara sebep olabilmektedir. Yer sistemlerinde, arazi yap\u0131s\u0131ndaki bozukluklar, \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131 trafik y\u00f6netimi, \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131na giren i\u015f makinalar\u0131n\u0131n d\u00fczensiz ve kontrols\u00fcz i\u015f yapmas\u0131, \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131nda geli\u015fig\u00fczel yer alan malzeme, ekipman, cihaz vb. kaynakl\u0131 bir\u00e7ok olumsuz durum meydana gelebilmektedir. Bu noktada \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131nda i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda sorun \u2013 kaza ya\u015fanmamas\u0131 ad\u0131na g\u00fcnl\u00fck olarak kontrol noktalar\u0131n\u0131n ve ad\u0131mlar\u0131n\u0131n planlanarak yap\u0131lmas\u0131 b\u00fcy\u00fck \u00f6nem arz etmektedir. KONTROL KR\u0130TERLER\u0130 EVET HAYIR BEL\u0130RT\u0130N\u0130Z 1- Hava ko\u015fullar\u0131 yap\u0131lacak \u00e7al\u0131\u015fma i\u00e7in uygun mu? 2- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmaya uygun mu? 3- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda gerekli \u00f6nlemler al\u0131nm\u0131\u015f m\u0131? 4- \u00c7at\u0131 zemini \u00e7al\u0131\u015fmaya uygun mu? 5- Korkuluk- parapet sistemleri uygun mu? 6- \u00c7at\u0131 ayd\u0131nlatma pencereleri var ise gerekli \u00f6nlemler al\u0131nm\u0131\u015f m\u0131? 7- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda veya yak\u0131n\u0131nda d\u00fc\u015fmeye sebep olabilecek bo\u015fluk, merdiven vb. sebep var m\u0131? 8- \u0130\u015f izini gerektiren durumlar var m\u0131? 9- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131n\u0131n tertip ve d\u00fczeni sa\u011flanm\u0131\u015f m\u0131? 10- \u00c7al\u0131\u015f\u0131lacak alanda gerekli g\u00fcvenlik levhalar\u0131 as\u0131l\u0131 m\u0131d\u0131r? 11- Zeminde tak\u0131l\u0131p d\u00fc\u015fmese sebep olacak herhangi bir malzeme var m\u0131? 12- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131na giri\u015f ve \u00e7\u0131k\u0131\u015f kontrol alt\u0131nda m\u0131? 13- \u00c7al\u0131\u015fanlar, \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131na g\u00fcvenli bir \u015fekilde ula\u015fabiliyor mu? 14- \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n \u0130SG e\u011fitimleri var m\u0131? 15- \u00c7al\u0131\u015f\u0131lacak ortam\u0131n ayd\u0131nlatmas\u0131 yeterli ve g\u00fcvenilir mi? 16- \u00c7al\u0131\u015facak personelin mesleki yeterlili\u011fi var m\u0131d\u0131r? 17- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda g\u00f6revli personelin ki\u015fisel koruyucular\u0131 yeterli mi ve yap\u0131lan i\u015fe uygun mu? 18-\u00c7al\u0131\u015fanlar d\u0131\u015f\u0131ndaki ki\u015filerin ya da g\u00f6revlilerin \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131na girmelerini engelleyecek \u00f6nlemler al\u0131nd\u0131 m\u0131? MOD\u00dcL 2 - 106","19- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda yeni i\u015f ba\u015f\u0131 yapan personel var m\u0131? 20- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda birisi g\u00f6zlemci olmak \u00fczere en az iki personel bulunuyor mu? 21- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda gerekli ileti\u015fim cihazlar\u0131 yeterli mi? 22- \u00c7al\u0131\u015f\u0131lacak ortamda havaland\u0131rma yeterli mi? 23- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda risk te\u015fkil edecek bas\u0131n\u00e7l\u0131 kap vb. var m\u0131? 24-\u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda farkl\u0131 bir firma faaliyeti var m\u0131? 25-\u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda farkl\u0131 bir ekip g\u00f6rev yapmakta m\u0131d\u0131r? 26-\u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda yan\u0131c\u0131 \/ parlay\u0131c\u0131 kimyasallar var m\u0131? Uygun mesafede gerekli \u00f6nlemler al\u0131nd\u0131 m\u0131? 27- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda hareketli i\u015f makinalar\u0131 var m\u0131? 28- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015f\u0131lacak alan \u00f6n kontrol\u00fc yap\u0131ld\u0131 m\u0131? 29- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015f\u0131lacak alana ula\u015f\u0131m ara\u00e7lar\u0131 kontrol\u00fc yap\u0131ld\u0131 m\u0131? 30- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fmada kullan\u0131lacak yard\u0131mc\u0131 ara\u00e7lar\u0131n kontrol\u00fc yap\u0131ld\u0131 m\u0131? 31- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015facak personellerin y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma e\u011fitimi var m\u0131? 32- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015facak personellerin ki\u015fisel koruyucular\u0131 i\u015fe uygun mu? 33- Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015facak personele \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131nda ki riskler belirtildi mi? 34- Kullan\u0131lacak ara\u00e7 veya makine i\u00e7in periyodik test uygunluk raporu ve muayene bilgileri var m\u0131? 35- \u0130\u015f makinas\u0131 kullanacak olan personelin etraftaki risklerden ve \u00e7al\u0131\u015fanlardan haberi var m\u0131? 36- \u0130\u015f makinas\u0131 kullanacak olan personelin operat\u00f6rl\u00fck belgesi var m\u0131? 37- \u0130\u015f makinas\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 \u00f6ncesinde gerekli \u00f6nlemler al\u0131nd\u0131 m\u0131? 38- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda enerji var m\u0131? Var ise gerekli \u00f6nlem al\u0131nd\u0131 m\u0131? 39- Elektrik kazalar\u0131 i\u00e7in yeterli ikaz levhas\u0131 var m\u0131? 40- Elektrik besleme kablolar\u0131 sa\u011flam ve g\u00fcvenilir mi? 41- Elektrik panolar\u0131nda ka\u00e7ak ak\u0131m r\u00f6lesi ve yal\u0131tkan paspas var m\u0131? 42- Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma i\u00e7in gerekli \u00f6nlemler var m\u0131? 43- Sosyal imkanlar yeterli mi? Kullan\u0131m s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131 var m\u0131d\u0131r? 44- \u00c7al\u0131\u015fmalar esnas\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131 kontrol ve g\u00f6zlemi ediliyor mu? 45- Yeterli say\u0131da at\u0131k kutular\u0131 mevcut mu? 46- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda kullan\u0131lacak el aletleri uygun mu? 47- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda bulunan el aletlerinin koruyucular\u0131 mevcut mu? 48- Risk analizleri ve acil durum eylem planlar\u0131 haz\u0131rlanm\u0131\u015f m\u0131? 49-Acil durum plan\u0131 t\u00fcm personele anlat\u0131lm\u0131\u015f m\u0131? 50- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda destek ekipleri belirlenmi\u015f mi? 51- Yeterli say\u0131da ilk yard\u0131mc\u0131 personel var m\u0131? 52- Yeterli say\u0131da ilk yard\u0131m ekipman\u0131 var m\u0131? 53- \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda yeterli say\u0131da yang\u0131n t\u00fcp\u00fc var m\u0131? MOD\u00dcL 2 - 107","54- \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda bulunan yang\u0131n t\u00fcplerinin kontrol\u00fc yap\u0131ld\u0131 m\u0131? 55- G\u00fcnl\u00fck toolbox e\u011fitimleri verildi mi? 56- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda daha \u00f6nce i\u015f kazas\u0131 ya\u015fanm\u0131\u015f m\u0131? Ya\u015fanm\u0131\u015f ise bilgi al\u0131nd\u0131 m\u0131? 57- \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda daha \u00f6nce ramak kala ya\u015fanm\u0131\u015f m\u0131? Ya\u015fand\u0131 ise bilgi al\u0131nd\u0131 m\u0131? 58- \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131nda fazla \u00e7al\u0131\u015fma ya da fazla s\u00fcrelerle \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131lacak m\u0131? 59- Yap\u0131lacak olan i\u015f ile ilgili yetkililere bilgi verildi mi? 11.3. \u0130\u015e S\u00dcRE\u00c7LER\u0130N\u0130N AKI\u015eI VE \u0130ZLENMES\u0130, B\u0130LG\u0130 AKTARIMI \u0130LE BERABER G\u00d6REV VE SORUMLULUKLAR a) Proje\/ Operasyon Y\u00f6neticisinin G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015fveren ad\u0131na, projenin \u0130SG-\u00c7 kapsam\u0131nda Kontrol Hiyerar\u015fisine g\u00f6re haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131 planlamak, organizasyonunu yapmak ve uygulamalar\u0131n\u0131 denetleyip kontrol etmek. \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n i\u015fle ilgili sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenli\u011fine y\u00f6nelik, tehlike ve risklerin tespit edilerek, gerekli \u00f6nlemlerin al\u0131nmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak. \u2022 Risklerin \u00f6nlenmesi kapsam\u0131nda, projeye \u00f6zel tedbirlerin al\u0131nmas\u0131, organizasyonun yap\u0131lmas\u0131, gerekli ara\u00e7 ve gere\u00e7lerin sa\u011flanmas\u0131, sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik tedbirlerinin de\u011fi\u015fen \u015fartlara uygun hale getirilmesi i\u00e7in gerekli koordinasyonu sa\u011flamak. MOD\u00dcL 2 - 108","\u2022 Proje \u00f6zelinde i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi tedbirlerine uyulup uyulmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 denetlemek ve uygunsuzluklar\u0131n giderilmesini sa\u011flamak. \u2022 Risk de\u011ferlendirmesi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na kat\u0131larak, projeye \u00f6zel yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, uygunlu\u011funu ve g\u00fcncelli\u011fini kontrol etmek. \u2022 Yeterli bilgi ve talimat verilenler d\u0131\u015f\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n, hayati ve \u00f6zel tehlike bulunan yerlere girmemesi i\u00e7in gerekli tedbirleri almak veya ald\u0131rmak. \u2022 \u00c7e\u015fitli malzemeler ve \u00f6zellikle tehlikeli malzeme ve maddeler i\u00e7in uygun depolama alanlar\u0131 ve bu alanlar\u0131n uygunlu\u011funu sa\u011flamak. \u2022 \u00c7e\u015fitli i\u015fler veya i\u015fin a\u015famalar\u0131 i\u00e7in \u00f6ng\u00f6r\u00fclen s\u00fcrelerin, yap\u0131 alan\u0131ndaki i\u015fin durumuna g\u00f6re yeniden belirlenmesini sa\u011flamak. \u2022 Proje \u00f6zelinde, g\u00fcvenli bir \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in \u00f6ncelikle toplu koruma \u00f6nlemlerini te\u015fkil etmek, kullan\u0131lacak her t\u00fcrl\u00fc KKD\u2019nin verilerek kullan\u0131lmas\u0131n\u0131 koordine ve kontrol etmek. \u2022 Sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlikle ilgili konularda sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik koordinat\u00f6r\u00fcn\u00fcn uyar\u0131, tespit ve tavsiyelerini dikkate almak. \u2022 \u015eantiye sorumlusu veya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n \u0130SG-\u00c7 ye y\u00f6nelik g\u00f6rev ve sorumluluklar\u0131n\u0131n yerine getirilmesini sa\u011flamak ve kontrol etmek. b) \u015eantiye \u015eefi G\u00f6rev ve Sorumluluklar \u2022 \u0130\u015fveren ad\u0131na projenin haz\u0131rlanmas\u0131, uygulanmas\u0131 ve uygulaman\u0131n kontrol\u00fcn\u00fc yapmak, \u2022 Sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik konular\u0131nda bir veya daha fazla \u0130SG Uzman\u0131 veya sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik koordinat\u00f6r\u00fc g\u00f6revlendirmek, \u2022 Yap\u0131 i\u015fine ba\u015flamadan \u00f6nce projenin haz\u0131rl\u0131k a\u015famas\u0131nda, sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik plan\u0131n\u0131 haz\u0131rlamak veya haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u2022 Yap\u0131 \u0130\u015flerinde \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi Y\u00f6netmeli\u011fi kapsam\u0131nda bildirim yap\u0131lmas\u0131 gereken i\u015flerde bildirimde bulunmak, \u2022 Sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik koordinat\u00f6rlerinin uyar\u0131 ve talimatlar\u0131n\u0131 dikkate almak, \u2022 \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi Kanununun \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n ve i\u015fverenlerin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini d\u00fczenleyen 5 ve 19 uncu maddelerine uygun olarak hareket etmek, \u2022 \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi Kanunu\u2019nun i\u015f birli\u011fi, koordinasyon ve bilgilendirme hususlar\u0131 ile ilgili 23. maddesine uygun olarak hareket etmek, \u2022 Yap\u0131 \u0130\u015flerinde Sa\u011fl\u0131k ve G\u00fcvenlik Y\u00f6netmeli\u011fi\u2019nin \u201cYap\u0131 Alanlar\u0131 \u0130\u00e7in Asgari Sa\u011fl\u0131k ve G\u00fcvenlik \u015eartlar\u0131\u201d ba\u015fl\u0131kl\u0131 Ek-4\u2019\u00fcne uygun olarak hareket etmek, \u2022 \u0130\u015f Ekipmanlar\u0131n\u0131n Kullan\u0131m\u0131nda Sa\u011fl\u0131k ve G\u00fcvenlik \u015eartlar\u0131 Y\u00f6netmeli\u011fi\u2019nin \u201c\u0130\u015f Ekipman\u0131 ile \u0130lgili Kurallar\u201d ba\u015fl\u0131kl\u0131 6. maddesine uygun olarak hareket etmek, \u2022 \u0130\u015f Ekipmanlar\u0131n\u0131n Kullan\u0131m\u0131nda Sa\u011fl\u0131k ve G\u00fcvenlik \u015eartlar\u0131 Y\u00f6netmeli\u011fi\u2019nin eklerinde belirtilen ilgili h\u00fck\u00fcmlere, Ki\u015fisel Koruyucu Donan\u0131mlar\u0131n \u0130\u015fyerlerinde Kullan\u0131lmas\u0131 Hakk\u0131nda Y\u00f6netmeli\u011fin i\u015fveren y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini i\u00e7eren 5. maddesi, 6. maddesinin birinci f\u0131kras\u0131n\u0131n (a), (\u00e7) ve (\u011f) bentleri ile 7. maddesine uygun olarak hareket etmek, \u2022 Yap\u0131 i\u015finin, ayn\u0131 anda veya birbiri ard\u0131na ger\u00e7ekle\u015fen farkl\u0131 unsur ve a\u015famalar\u0131n\u0131 planlamak amac\u0131yla mimari, teknik ve organizasyonel konulara ili\u015fkin karar al\u0131rken ve i\u015fin ya da i\u015f a\u015famalar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131 i\u00e7in ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate al\u0131narak gereken s\u00fcreyi hesaplarken, \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi Kanununun 5. maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerini g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmak. c) Sa\u011fl\u0131k ve G\u00fcvenlik Koordinat\u00f6r\u00fc\/\u0130SG Uzman\u0131 G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 MOD\u00dcL 2 - 109","\u2022 G\u00f6rev ald\u0131\u011f\u0131 i\u015fyerinde g\u00f6reviyle ilgili mevzuat ve teknik geli\u015fmeleri g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurarak i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi ile ilgili eksiklik ve aksakl\u0131klar\u0131, tedbir ve tavsiyeleri belirlemek ve i\u015fverene yaz\u0131l\u0131 olarak bildirmek, \u2022 Bildirilen eksiklik ve aksakl\u0131klar\u0131n acil durdurmay\u0131 gerektirmesi veya yang\u0131n, patlama, g\u00f6\u00e7me, kimyasal s\u0131z\u0131nt\u0131 ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastal\u0131\u011f\u0131na sebep olabilecek ortamlar\u0131n bulunmas\u0131na ra\u011fmen i\u015fveren taraf\u0131ndan gerekli tedbirlerin al\u0131nmamas\u0131 h\u00e2linde, bu durumu Bakanl\u0131\u011f\u0131n yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa \u00e7al\u0131\u015fan temsilcisine bildirmek, \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi hizmetlerini ihmale mahal vermeden y\u00fcr\u00fct\u00fcm\u00fcn\u00fc sa\u011flamak. d) Rehberlik Birimi G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015fyerinde yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar ve yap\u0131lacak de\u011fi\u015fikliklerle ilgili olarak tasar\u0131m, makine ve di\u011fer te\u00e7hizat\u0131n durumu, bak\u0131m\u0131, se\u00e7imi ve kullan\u0131lan maddeler de d\u00e2hil olmak \u00fczere i\u015fin planlanmas\u0131, organizasyonu ve uygulanmas\u0131, ki\u015fisel koruyucu donan\u0131mlar\u0131n se\u00e7imi, temini, kullan\u0131m\u0131, bak\u0131m\u0131, muhafazas\u0131 ve test edilmesi konular\u0131n\u0131n, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi mevzuat\u0131na ve genel i\u015f g\u00fcvenli\u011fi kurallar\u0131na uygun olarak s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmesini sa\u011flamak i\u00e7in i\u015fverene \u00f6nerilerde bulunmak, \u2022 \u0130\u015fyerinde meydana gelen i\u015f kazas\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131n\u0131n nedenlerinin ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 ve tekrarlanmamas\u0131 i\u00e7in al\u0131nacak \u00f6nlemler konusunda \u00e7al\u0131\u015fmalar yaparak i\u015fverene \u00f6nerilerde bulunmak, \u2022 \u0130\u015fyerinde meydana gelen ancak \u00f6l\u00fcm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak \u00e7al\u0131\u015fana, ekipmana veya i\u015fyerine zarar verme potansiyeli olan olaylar\u0131n nedenlerinin ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 konusunda \u00e7al\u0131\u015fma yapmak ve i\u015fverene \u00f6nerilerde bulunmak. e) Risk De\u011ferlendirmesi Birimi G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi y\u00f6n\u00fcnden risk de\u011ferlendirmesi yap\u0131lmas\u0131yla ilgili \u00e7al\u0131\u015fmalara ve uygulanmas\u0131na kat\u0131lmak, risk de\u011ferlendirmesi sonucunda al\u0131nmas\u0131 gereken sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik \u00f6nlemleri konusunda i\u015fverene \u00f6nerilerde bulunmak ve takibini yapmak. Risk de\u011ferlendirme ekibine e\u011fitim vermek ve y\u00f6nlendirmek. f) \u00c7al\u0131\u015fma Ortam\u0131 G\u00f6zetimi Birimi G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n g\u00f6zetiminin yap\u0131lmas\u0131, i\u015fyerinde i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi mevzuat\u0131 gere\u011fi yap\u0131lmas\u0131 gereken periyodik bak\u0131m, kontrol ve \u00f6l\u00e7\u00fcmleri planlamak ve uygulamalar\u0131n\u0131 kontrol etmek, \u2022 \u0130\u015fyerinde kaza, yang\u0131n veya patlamalar\u0131n \u00f6nlenmesi i\u00e7in yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalara kat\u0131lmak, bu konuda i\u015fverene \u00f6nerilerde bulunmak, uygulamalar\u0131 takip etmek; do\u011fal afet, kaza, yang\u0131n veya patlama gibi durumlar i\u00e7in acil durum planlar\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na kat\u0131lmak, ilgili periyodik e\u011fitimlerin ve tatbikatlar\u0131n yap\u0131lmas\u0131n\u0131 ve acil durum plan\u0131 do\u011frultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek. Alt i\u015fveren \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n kontrol\u00fc ve raporland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131n takibini yapmak. g) E\u011fitim, Bilgilendirme ve Kay\u0131t Birimi G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi e\u011fitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanmas\u0131 konusunda \u00e7al\u0131\u015fma yaparak i\u015fverenin onay\u0131na sunmak ve uygulamas\u0131n\u0131 kontrol etmek, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131yla ilgili i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ve \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 g\u00f6zetim sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n kaydedildi\u011fi y\u0131ll\u0131k de\u011ferlendirme raporunu, i\u015fyeri hekimi ile i\u015f birli\u011fi halinde EK-2\u2019deki \u00f6rne\u011fine uygun olarak haz\u0131rlamak, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlara y\u00f6nelik bilgilendirme faaliyetlerini d\u00fczenleyerek i\u015fverenin onay\u0131na sunmak ve uygulamas\u0131n\u0131 kontrol etmek, MOD\u00dcL 2 - 110","\u2022 Gerekli yerlerde kullan\u0131lmak amac\u0131yla i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi talimatlar\u0131 ile \u00e7al\u0131\u015fma izin prosed\u00fcrlerini haz\u0131rlayarak i\u015fverenin onay\u0131na sunmak ve uygulamas\u0131n\u0131 kontrol etmek, \u2022 Bakanl\u0131k\u00e7a belirlenecek i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, \u0130SG KAT\u0130P\u2019e bildirmek. \u2022 Alt \u0130\u015fveren personelinin \u0130SG e\u011fitim ve kay\u0131tlar\u0131n\u0131n incelenip uygunlu\u011funun kontrol edilmesini sa\u011flamak. h) \u0130\u015f Birli\u011fi Birimi G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015fyeri hekimiyle birlikte i\u015f kazalar\u0131 ve meslek hastal\u0131klar\u0131yla ilgili de\u011ferlendirme yapmak, tehlikeli olay\u0131n tekrarlanmamas\u0131 i\u00e7in inceleme ve ara\u015ft\u0131rma yaparak gerekli \u00f6nleyici faaliyet planlar\u0131n\u0131 haz\u0131rlamak ve uygulamalar\u0131n takibini yapmak, \u2022 Bir sonraki y\u0131lda ger\u00e7ekle\u015ftirilecek i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fiyle ilgili faaliyetlerin yer ald\u0131\u011f\u0131 y\u0131ll\u0131k \u00e7al\u0131\u015fma plan\u0131n\u0131 i\u015fyeri hekimiyle birlikte haz\u0131rlamak, \u2022 Bulunmas\u0131 halinde \u00fcyesi oldu\u011fu i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi kuruluyla i\u015f birli\u011fi i\u00e7inde \u00e7al\u0131\u015fmak, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fan temsilcisi ve destek elemanlar\u0131n\u0131n \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na destek sa\u011flamak ve bu ki\u015filerle i\u015f birli\u011fi yapmak i) Ortak Sa\u011fl\u0131k G\u00fcvenlik Birimi (OSGB) G\u00f6rev ve Sorumluluklar \u2022 OSGB\u2019ler, i\u015fyerlerinde sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve g\u00fcvenli bir \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 olu\u015fturulmas\u0131na katk\u0131da bulunulmas\u0131 amac\u0131yla; \u2022 OSGB\u2019ler i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi hizmetlerinin sunulmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda i\u015fin normal ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 aksatmamaya \u00f6zen g\u00f6sterirler. \u2022 \u0130\u015fyerinde sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik risklerine kar\u015f\u0131 y\u00fcr\u00fct\u00fclecek her t\u00fcrl\u00fc koruyucu, \u00f6nleyici ve d\u00fczeltici faaliyeti kapsayacak \u015fekilde, \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131 g\u00f6zetimi konusunda i\u015fverene rehberlik yap\u0131lmas\u0131ndan ve \u00f6neriler haz\u0131rlayarak onay\u0131na sunulmas\u0131ndan, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumak ve geli\u015ftirmek amac\u0131 ile yap\u0131lacak sa\u011fl\u0131k g\u00f6zetiminin uygulanmas\u0131ndan, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi e\u011fitimleri ve bilgilendirilmeleri konusunda planlama yap\u0131larak i\u015fverenin onay\u0131na sunulmas\u0131ndan, \u2022 \u0130\u015fyerinde kaza, yang\u0131n, do\u011fal afet ve bunun gibi acil m\u00fcdahale gerektiren durumlar\u0131n belirlenmesi, acil durum plan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131, ilkyard\u0131m ve acil m\u00fcdahale bak\u0131m\u0131ndan yap\u0131lmas\u0131 gereken uygulamalar\u0131n organizasyonu ile ilgili di\u011fer birim, kurum ve kurulu\u015flarla i\u015fbirli\u011fi yap\u0131lmas\u0131ndan, \u2022 Y\u0131ll\u0131k \u00e7al\u0131\u015fma plan\u0131, y\u0131ll\u0131k de\u011ferlendirme raporu, \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n g\u00f6zetimi, \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n sa\u011fl\u0131k g\u00f6zetimi, i\u015f kazas\u0131 ve meslek hastal\u0131\u011f\u0131 ile i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fine ili\u015fkin bilgilerin ve \u00e7al\u0131\u015fma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n kay\u0131t alt\u0131na al\u0131nmas\u0131ndan, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc i\u015fler, i\u015fyerinde yap\u0131lan risk de\u011ferlendirmesi sonu\u00e7lar\u0131 ve maruziyet bilgileri ile i\u015fe giri\u015f ve periyodik sa\u011fl\u0131k muayenesi sonu\u00e7lar\u0131, i\u015f kazalar\u0131 ile meslek hastal\u0131klar\u0131 kay\u0131tlar\u0131n\u0131n, i\u015fyerindeki ki\u015fisel sa\u011fl\u0131k dosyalar\u0131nda gizlilik ilkesine uyularak saklanmas\u0131ndan, \u2022 \u0130\u015fyeri hekimi ve di\u011fer sa\u011fl\u0131k personelinin g\u00f6rev, yetki, sorumluluk ve e\u011fitimleri ile ilgili y\u00f6netmelik ile \u0130\u015f G\u00fcvenli\u011fi Uzmanlar\u0131n\u0131n G\u00f6rev, Yetki, Sorumluluk ve E\u011fitimleri Hakk\u0131nda Y\u00f6netmelik kapsam\u0131nda hizmet verdikleri alanlarda belirtilen g\u00f6revlerin yerine getirilip getirilmedi\u011finin izlenmesinden, sorumludurlar. j) \u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve G\u00fcvenli\u011fi Uzman\u0131 G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzmanlar\u0131, a\u015fa\u011f\u0131da belirtilen g\u00f6revleri yerine getirmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr: MOD\u00dcL 2 - 111","\u2022 Rehberlik, Risk de\u011ferlendirmesi, \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131 g\u00f6zetimi, E\u011fitim, bilgilendirme ve kay\u0131t, \u0130lgili birimlerle i\u015f birli\u011fi yapmak ile y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzman\u0131n\u0131n yetkileri a\u015fa\u011f\u0131da belirtilmi\u015ftir: \u2022 \u0130\u015fyerinde belirledi\u011fi hayati tehlikenin ciddi ve \u00f6nlenemez olmas\u0131 ve bu hususun acil m\u00fcdahale gerektirmesi halinde i\u015fin durdurulmas\u0131 i\u00e7in i\u015fverene ba\u015fvurmak. \u2022 G\u00f6revi gere\u011fi i\u015fyerinin b\u00fct\u00fcn b\u00f6l\u00fcmlerinde i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda inceleme ve ara\u015ft\u0131rma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ula\u015fmak ve \u00e7al\u0131\u015fanlarla g\u00f6r\u00fc\u015fmek. \u2022 G\u00f6revinin gerektirdi\u011fi konularda i\u015fverenin bilgisi d\u00e2hilinde ilgili kurum ve kurulu\u015flarla i\u015fyerinin i\u00e7 d\u00fczenlemelerine uygun olarak i\u015f birli\u011fi yapmak. \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzmanlar\u0131, Y\u00f6netmelikte belirtilen g\u00f6revlerini yaparken, i\u015fin normal ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu kadar aksatmamak ve verimli bir \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n sa\u011flanmas\u0131na katk\u0131da bulunmak, i\u015fverenin ve i\u015fyerinin meslek s\u0131rlar\u0131, ekonomik ve ticari durumlar\u0131 ile ilgili bilgileri gizli tutmakla y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcrler. \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzmanlar\u0131, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi hizmetlerinin y\u00fcr\u00fct\u00fclmesindeki ihmallerinden dolay\u0131, hizmet sunduklar\u0131 i\u015fverene kar\u015f\u0131 sorumludur. \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzman\u0131, i\u015fverene yaz\u0131l\u0131 olarak bildirilen i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fiyle ilgili al\u0131nmas\u0131 gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yang\u0131n, patlama, g\u00f6\u00e7me, kimyasal s\u0131z\u0131nt\u0131 gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir s\u00fcre i\u00e7inde i\u015fveren taraf\u0131ndan yerine getirilmemesi h\u00e2linde, i\u015fyerinin ba\u011fl\u0131 bulundu\u011fu \u00e7al\u0131\u015fma ve i\u015f kurumu il m\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcne yaz\u0131l\u0131 olarak bildirmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcrler. \u2022 \u0130\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzman\u0131, g\u00f6revlendirildi\u011fi i\u015fyerinde yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalara ili\u015fkin tespit ve tavsiyeleri ile 9 uncu maddede belirtilen hususlara ait faaliyetlerini, i\u015fyeri hekimi ile birlikte yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ve gerekli g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer hususlar\u0131 onayl\u0131 deftere yazar. k) \u0130\u015fyeri Hekimi ve Di\u011fer Sa\u011fl\u0131k Personeli G\u00f6rev ve Sorumluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015fyeri hekimi, i\u015fyerinde bulunmas\u0131 halinde di\u011fer sa\u011fl\u0131k personeli ile birlikte \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. \u0130\u015fyeri hekimleri, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi hizmetleri kapsam\u0131nda a\u015fa\u011f\u0131daki g\u00f6revleri yapmakla y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr: \u2022 Rehberlik, Risk de\u011ferlendirmesi, Sa\u011fl\u0131k g\u00f6zetimi, E\u011fitim, bilgilendirme ve kay\u0131t, \u0130lgili birimlerle i\u015f birli\u011fi yap\u0131lmas\u0131 ile y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. \u2022 \u0130\u015fyeri hekiminin yetkileri a\u015fa\u011f\u0131da belirtilmi\u015ftir: \u2022 \u0130\u015fyerinde belirledi\u011fi hayati tehlikenin ciddi ve \u00f6nlenemez olmas\u0131 ve bu hususun acil m\u00fcdahale gerektirmesi halinde i\u015fin durdurulmas\u0131 i\u00e7in i\u015fverene ba\u015fvurmak, \u2022 G\u00f6revi gere\u011fi i\u015fyerinin b\u00fct\u00fcn b\u00f6l\u00fcmlerinde i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi konusunda inceleme ve ara\u015ft\u0131rma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ula\u015fmak ve \u00e7al\u0131\u015fanlarla g\u00f6r\u00fc\u015fmek, \u2022 G\u00f6revinin gerektirdi\u011fi konularda i\u015fverenin bilgisi d\u00e2hilinde ilgili kurum ve kurulu\u015flarla i\u015fyerinin i\u00e7 d\u00fczenlemelerine uygun olarak i\u015f birli\u011fi yapmak ile yetkilidir. \u2022 \u0130\u015fyeri hekimleri, Y\u00f6netmelikte belirtilen g\u00f6revlerini yaparken, i\u015fin normal ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu kadar aksatmamak ve verimli bir \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131n\u0131n sa\u011flanmas\u0131na katk\u0131da bulunmak, i\u015fverenin ve i\u015fyerinin meslek s\u0131rlar\u0131, ekonomik ve ticari durumlar\u0131 hakk\u0131ndaki bilgiler ile \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n ki\u015fisel sa\u011fl\u0131k dosyas\u0131ndaki bilgileri gizli tutmakla y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcrler. \u2022 \u0130\u015fyeri hekimleri, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi hizmetlerinin y\u00fcr\u00fct\u00fclmesindeki ihmallerinden dolay\u0131, hizmet sunduklar\u0131 i\u015fverene kar\u015f\u0131 sorumludur. \u2022 \u0130\u015fyeri hekimi, g\u00f6revlendirildi\u011fi i\u015fyerinde yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalara ili\u015fkin tespit ve tavsiyeleri ile i\u015fyeri hekiminin g\u00f6revleri ba\u015fl\u0131kl\u0131 dokuzuncu maddede belirtilen hususlara ait \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131, i\u015f g\u00fcvenli\u011fi uzman\u0131 ile birlikte yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ve gerekli g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer hususlar\u0131 onayl\u0131 deftere yazar. MOD\u00dcL 2 - 112","\u2022 \u0130\u015fyeri hekimi, meslek hastal\u0131\u011f\u0131 \u00f6n tan\u0131s\u0131 koydu\u011fu vakalar\u0131, Sosyal G\u00fcvenlik Kurumu taraf\u0131ndan yetkilendirilen sa\u011fl\u0131k hizmeti sunucular\u0131na sevk eder. l) \u00c7al\u0131\u015fan\u0131n G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u0130\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi ile ilgili ald\u0131klar\u0131 e\u011fitim ve i\u015fverenin bu konudaki talimatlar\u0131 do\u011frultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yapt\u0131klar\u0131 i\u015ften etkilenen di\u011fer \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenliklerini tehlikeye d\u00fc\u015f\u00fcrmeyecek \u015fekilde \u00e7al\u0131\u015fmak, \u2022 \u0130\u015fyerindeki makine, cihaz, ara\u00e7, gere\u00e7, tehlikeli madde, ta\u015f\u0131ma ekipman\u0131 ve di\u011fer \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131n\u0131 kurallara uygun \u015fekilde kullanmak, bunlar\u0131n g\u00fcvenlik donan\u0131mlar\u0131n\u0131 do\u011fru olarak kullanmak, keyfi olarak \u00e7\u0131karmamak ve de\u011fi\u015ftirmemek, \u2022 Kendilerine sa\u011flanan ki\u015fisel koruyucu donan\u0131m\u0131 do\u011fru kullanmak ve korumak, \u2022 \u0130\u015fyerindeki makine, cihaz, ara\u00e7, gere\u00e7, tesis ve binalarda sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik y\u00f6n\u00fcnden ciddi ve yak\u0131n bir tehlike ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131nda ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik g\u00f6rd\u00fcklerinde, i\u015fverene veya \u00e7al\u0131\u015fan temsilcisine derhal haber vermek, \u2022 Tefti\u015fe yetkili makam taraf\u0131ndan i\u015fyerinde tespit edilen noksanl\u0131k ve mevzuata ayk\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131n giderilmesi konusunda, i\u015fveren ve \u00e7al\u0131\u015fan temsilcisi ile i\u015f birli\u011fi yapmak, \u2022 Kendi g\u00f6rev alan\u0131nda, i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011finin sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in i\u015fveren ve \u00e7al\u0131\u015fan temsilcisi ile i\u015f birli\u011fi yapmak. m) Alt \u0130\u015fverenin G\u00f6rev ve Sorumluluklar\u0131 \u2022 \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n i\u015fle ilgili sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenli\u011fini sa\u011flamak, \u2022 Mesleki risklerin \u00f6nlenmesi, e\u011fitim ve bilgi verilmesi d\u00e2hil her t\u00fcrl\u00fc tedbirin al\u0131nmas\u0131, organizasyonun yap\u0131lmas\u0131, gerekli ara\u00e7 ve gere\u00e7lerin sa\u011flanmas\u0131, sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik tedbirlerinin de\u011fi\u015fen \u015fartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyile\u015ftirilmesi i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fmalar yapmak, \u2022 \u0130\u015fyerinde al\u0131nan i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi tedbirlerine uyulup uyulmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 izlemek, denetlemek ve uygunsuzluklar\u0131n giderilmesini sa\u011flamak, \u2022 Risk de\u011ferlendirmesi yapmak veya yapt\u0131rmak, \u2022 \u00c7al\u0131\u015fana g\u00f6rev verirken, \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenlik y\u00f6n\u00fcnden i\u015fe uygunlu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcne almak, \u2022 Yeterli bilgi ve talimat verilenler d\u0131\u015f\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n hayati ve \u00f6zel tehlike bulunan yerlere girmemesi i\u00e7in gerekli tedbirleri almak, \u2022 Yap\u0131 alan\u0131n\u0131n d\u00fczenli tutulmas\u0131n\u0131 ve yeterli temizlikte olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u2022 Yap\u0131 alan\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fma yerlerinin se\u00e7iminde; buralara ula\u015f\u0131m\u0131n nas\u0131l sa\u011flanaca\u011f\u0131n\u0131n ve ekipman hareket ve ge\u00e7i\u015fler i\u00e7in alan veya yollar\u0131n belirlenmesini sa\u011flamak, \u2022 Malzemenin kullan\u0131m ve ta\u015f\u0131ma \u015fartlar\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesini sa\u011flamak, \u2022 Tesis ve ekipman\u0131n kullan\u0131lmaya ba\u015flamadan \u00f6nce ve periyodik olarak teknik bak\u0131m ve kontrollerinin yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u2022 \u00c7e\u015fitli malzemeler ve \u00f6zellikle tehlikeli malzeme ve maddeler i\u00e7in uygun depolama alanlar\u0131 ayr\u0131lmas\u0131n\u0131 ve bu alanlar\u0131n s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131n belirlenmesini sa\u011flamak, \u2022 Tehlikeli malzemelerin kullan\u0131m\u0131 ile uzakla\u015ft\u0131r\u0131lma ko\u015fullar\u0131n\u0131n d\u00fczenlenmesini sa\u011flamak, \u2022 At\u0131k ve art\u0131klar\u0131n depolanmas\u0131n\u0131, at\u0131lmas\u0131n\u0131 veya uzakla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u2022 \u00c7e\u015fitli i\u015fler veya i\u015fin a\u015famalar\u0131 i\u00e7in \u00f6ng\u00f6r\u00fclen s\u00fcrelerin yap\u0131 alan\u0131ndaki i\u015fin durumuna g\u00f6re yeniden belirlenmesini sa\u011flamak, \u2022 As\u0131l i\u015fveren, di\u011fer alt i\u015fverenler ve kendi nam ve hesab\u0131na \u00e7al\u0131\u015fanlar ile i\u015f birli\u011fi halinde \u00e7al\u0131\u015fmak, MOD\u00dcL 2 - 113","\u2022 Yap\u0131 alan\u0131ndaki veya yak\u0131n\u0131ndaki end\u00fcstriyel faaliyetler ile etkile\u015fimin dikkate al\u0131nmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u2022 Ki\u015fisel Koruyucu Donan\u0131mlar\u0131n \u0130\u015fyerlerinde Kullan\u0131lmas\u0131 Hakk\u0131nda Y\u00f6netmeli\u011fe ve uyumla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f ulusal standartlara uygun ki\u015fisel koruyucu donan\u0131mlar\u0131n bulundurulmas\u0131n\u0131 ve \u00e7al\u0131\u015fanlar taraf\u0131ndan kullan\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak, \u0130\u015f s\u00fcre\u00e7lerinde, organizasyon birimi i\u00e7erisinde yer alan her bir sorumlu, i\u015f organizasyonda ya\u015fanacak geli\u015fmeleri, aksakl\u0131klar\u0131, raporlamalar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da \u00f6rnek olarak g\u00f6sterilen organizasyon i\u015f ak\u0131\u015f \u015femas\u0131na uygun bir bi\u00e7imde ve bir silsile halinde sa\u011flamal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 114","KONU 12 UYGULAMA FAAL\u0130YETLER\u0130 Her bir mod\u00fcldeki uygulama faaliyetlerinin; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Performansa Dayal\u0131 S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBeceriler ve Yetkinlikler\u201d kontrol listesine g\u00f6re planlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Beceri ve yetkinlikler kontrol listesinde aday taraf\u0131ndan ba\u015far\u0131lmas\u0131 zorunlu kritik ad\u0131mlar\u0131 i\u00e7erecek uygulamalara mutlaka yer verilmelidir. E\u011fer mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir Yeterlilik Birimi yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3) Yeterlilik Birimi i\u00e7in Performans S\u0131nav\u0131 uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 2), bu durumdaki uygulama faaliyetlerinin mesleki geli\u015fime katk\u0131 sa\u011flayacak \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. Uygulamalar; e\u011fitimin verilece\u011fi \u00fcniversitelerin laboratuvar olanaklar\u0131 ve saha gezisi i\u00e7in elveri\u015fli tesislerin olanaklar\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde geli\u015ftirilmelidir. \u00d6zellikle kapal\u0131 alan laboratuvar altyap\u0131s\u0131 g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00fcniversiteler taraf\u0131ndan verilecek e\u011fitimlerde; ba\u015fta M\u00fchendis kat\u0131l\u0131mc\u0131lar olmak \u00fczere, t\u00fcm teknik bran\u015flardan kat\u0131l\u0131mc\u0131lar i\u00e7in \u2018Laboratuvar Uygulamalar\u0131 Rehberi\/F\u00f6y\u00fc\u2019 niteli\u011findeki ek bir materyalin haz\u0131rlanmas\u0131, e\u011fitimin meslekte geli\u015fim ve rekabet\u00e7ilik y\u00f6n\u00fcyle \u00f6ne \u00e7\u0131kmas\u0131na katk\u0131 sa\u011flayabilecektir. Mod\u00fcl 2 \u0130\u00e7in \u00d6rnek Uygulama Faaliyetleri Listesi: 1-Y\u00fcksekte \u00c7al\u0131\u015fma uygulama alanlar\u0131n\u0131 inceleyiniz ve gerekli olan ki\u015fisel koruyucu donan\u0131mlar\u0131 belirtiniz. 2- Yang\u0131n S\u00f6nd\u00fcr\u00fcc\u00fclerin \u00e7e\u015fitleri ve Uygulama Faaliyet alanlar\u0131n\u0131 inceleyiniz. Kuru Tip Kimyevi yang\u0131n s\u00f6nd\u00fcr\u00fcc\u00fcyle bir uygulama faaliyeti ger\u00e7ekle\u015ftiriniz. 3-Ki\u015fisel Koruyucu Donan\u0131mlar\u0131 inceleyiniz ve para\u015f\u00fct tipi emniyet kemeri giyilmesine dair bir uygulama ger\u00e7ekle\u015ftiriniz. 4-Fotovoltaik GES Mekanik montaj\u0131 yapan bir firmaya dair \u00f6rnek bir \u00e7at\u0131 tipi ges uygulamas\u0131na dair risk de\u011ferlendirme analizi yap\u0131n\u0131z ve sonu\u00e7lar\u0131 de\u011ferlendiriniz. 5-Fotovoltaik GES santrallerinde i\u015fletme ve bak\u0131m onar\u0131m s\u00fcre\u00e7lerinde ortaya \u00e7\u0131kabilecek at\u0131klar\u0131 s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131n\u0131z ve geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir at\u0131klara dair analiz ger\u00e7ekle\u015ftiriniz. 6- Arazi tipi GES uygulamas\u0131nda depreme ili\u015fkin \u00f6nleyici ve s\u0131n\u0131rlay\u0131c\u0131 eylemlere dair ara\u015ft\u0131rma yap\u0131n\u0131z ve sonu\u00e7lar\u0131 s\u0131ralay\u0131n\u0131z. 7- S\u00f6zl\u00fc ve G\u00f6rsel \u0130leti\u015fimin Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi kurulumunda kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bir \u00f6rnekleme \u00fczerinden ger\u00e7ekle\u015ftiriniz (Y\u00fck kald\u0131rma \u2013 ta\u015f\u0131ma ve indirme uygulamas\u0131 vb.). MOD\u00dcL 2 - 115","KONU 13 \u00d6L\u00c7ME VE DE\u011eERLEND\u0130RME Her bir mod\u00fcldeki \u00f6l\u00e7me-de\u011ferlendirme k\u0131sm\u0131nda; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Teorik S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBilgi (BG)\u201d kontrol listesine g\u00f6re test sorular\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. E\u011fer mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir teorik s\u0131nav uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3 i\u00e7in), bu durumdaki test sorular\u0131n\u0131n sadece mevcut mod\u00fcl i\u00e7in listelenmi\u015f \u00f6\u011frenme kazan\u0131mlar\u0131n\u0131 \u00f6l\u00e7ecek \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. \u00d6RNEK TEST SORULARI 14.1. ALT \u00d6\u011eRENME KAZANIMI-1.1 KAPSAMINDAK\u0130 TEST BG.1 \u00c7al\u0131\u015fmalar esnas\u0131nda i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi i\u00e7in gerekli olan ki\u015fisel koruyucu donan\u0131mlar\u0131 ve bunlar\u0131n kullan\u0131m\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. Soru 1: \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026. \u00c7al\u0131\u015fan\u0131, y\u00fcr\u00fct\u00fclen i\u015ften kaynaklanan, sa\u011fl\u0131k ve g\u00fcvenli\u011fi etkileyen bir veya birden fazla riske kar\u015f\u0131 koruyan, \u00e7al\u0131\u015fan taraf\u0131ndan giyilen, tak\u0131lan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasar\u0131m\u0131 yap\u0131lm\u0131\u015f t\u00fcm alet, ara\u00e7, gere\u00e7 ve cihazlara denir. Soru 2: \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda di\u011fer \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n ya da i\u015f makinesi operat\u00f6rlerinin sizi fark edebilmesi ve hayati bir kazaya mahal vermemek i\u00e7in \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026kullan! Soru 3: A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi el ve ayak koruyucular\u0131ndan de\u011fildir? A) Bot B) \u00c7izme C) Eldiven D) Baret BG.2 Uyar\u0131 i\u015faret ve levhalar\u0131n\u0131n anlamlar\u0131n\u0131 ve \u00e7al\u0131\u015fma ortam\u0131nda uygun yerlerde bulundurulmas\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. Soru 4: \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026. Daire bi\u00e7iminde, Beyaz zemin \u00fczerine siyah piktogram, k\u0131rm\u0131z\u0131 \u00e7er\u00e7eve ve diyagonal \u00e7izgi bulunan i\u015faretlerdir. Soru 5: ,, yan tarafta \u00f6rnekleri verilen ve bir tehlike kayna\u011f\u0131 veya tehlike hakk\u0131nda bildirimde bulunan i\u015faretlere \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026.. denir. Soru 6: Yan tarafta verilen emredici i\u015faretin anlam\u0131 a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisidir? A) Yaya Yolunu Kullan B) Uygun Ad\u0131m Mar\u015f C) Emniyet Yolundan Y\u00fcr\u00fc D) Emniyet Kemeri Kullan MOD\u00dcL 2 - 116","BG.3 G\u00f6rev alan\u0131 ile ilgili i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011fi ile ilgili mevzuat ve talimatlar\u0131 a\u00e7\u0131klar. BG.4 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndaki tehlike ve riskleri a\u00e7\u0131klar. Soru 7: A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi arazi tipi fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde kar\u015f\u0131la\u015f\u0131labilecek tehlikeli durumlardan de\u011fildir? A) Y\u00fcksekten d\u00fc\u015fme B) \u0130\u015f makinas\u0131n\u0131n devrilmesi C) Ara\u00e7 kazas\u0131 D) Buz sark\u0131tlar\u0131n\u0131n olmas\u0131 Soru 8: \u2026\u2026\u2026.. kaz\u0131 alan\u0131n\u0131n kenar\u0131nda bulunan topra\u011f\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcl\u00fcp gev\u015femesi sonucu aniden kaz\u0131 alan\u0131na kaymas\u0131 veya devrilmesi olarak tan\u0131mlanmaktad\u0131r. Soru 9:\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026. genellikle k\u0131sa s\u00fcreli olarak iletkenler aras\u0131nda veya iletkenlerle toprak aras\u0131nda olu\u015fan, i\u015fletme geriliminin izin verilen en b\u00fcy\u00fck s\u00fcrekli de\u011ferini a\u015fan, fakat i\u015fletme frekans\u0131nda olmayan bir gerilimdir. BG.5 \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131ndaki tehlike ve risklere y\u00f6nelik olarak uygulamas\u0131 gereken \u00f6nlemleri a\u00e7\u0131klar. Soru 10: Merdiven ile yap\u0131lacak i\u015flerde merdiveni yaslad\u0131\u011f\u0131n\u0131zda her \u2026\u2026\u2026 birim y\u00fckseklik i\u00e7in \u2026\u2026\u2026 birim geni\u015flik olmas\u0131na \u00f6zen g\u00f6steriniz. Soru 11: A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n kaz\u0131 alan\u0131na d\u00fc\u015fmesi tehlikelerine kar\u015f\u0131 al\u0131nan \u00f6nlemlerden de\u011fildir? A: \u0130kaz ve uyar\u0131 i\u00e7in gerekli levhalar\u0131n as\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan emin ol! B: \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131na giri\u015f ve \u00e7\u0131k\u0131\u015f i\u00e7in sa\u011flanan g\u00fcvenli yollar\u0131 kullan! C: Kaz\u0131 alan\u0131n\u0131 t\u00fcm ziyaret\u00e7ilerin g\u00f6rmesini sa\u011fla! D: Kaz\u0131ya ini\u015f \u00e7\u0131k\u0131\u015flar i\u00e7in uygun ekipman kullan! Soru 12: A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131ndaki trafik y\u00f6netiminden kaynakl\u0131 tehlike i\u00e7eren bir durumu g\u00f6stermektedir? A: Sahada yer alan trafik levhalar\u0131na ve uyar\u0131 ikaz levhalar\u0131na uy! B: \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131nda \u00f6zellikle g\u00fcn \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 olmayan saatlerde elektrik tasarrufu i\u00e7in ayd\u0131nlatmalar\u0131n b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapal\u0131 tut! C: Yaya ge\u00e7i\u015f yollar\u0131n\u0131 kullan! D: Sahadaki h\u0131z limitlerine uy! BG.6 Risk de\u011ferlendirmesi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ile ilgili yapmas\u0131 gerekenleri a\u00e7\u0131klar. Soru 13: \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026 i\u015fyerinde var olan ya da d\u0131\u015far\u0131dan gelebilecek tehlikelerin \u00e7al\u0131\u015fanlara, i\u015fyeri ve \u00e7evresine verebilece\u011fi zararlar\u0131n ve bunlara kar\u015f\u0131 al\u0131nacak \u00f6nlemlerin belirlenmesi amac\u0131yla yap\u0131lmas\u0131 gereken \u00e7al\u0131\u015fmalard\u0131r. MOD\u00dcL 2 - 117","Soru 14: Yap\u0131lm\u0131\u015f olan risk de\u011ferlendirmesi \u00e7ok tehlikeli i\u015fyerlerinde en ge\u00e7 \u2026\u2026\u2026 y\u0131lda bir yenilenir. Soru 15: Risk de\u011ferlendirmesinin ger\u00e7ekle\u015ftirilmi\u015f olmas\u0131; i\u015fverenin, i\u015fyerinde i\u015f sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fcvenli\u011finin sa\u011flanmas\u0131 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ortadan kald\u0131r\u0131r. (Do\u011fru? \/ Yanl\u0131\u015f? ) BG.7 Y\u00fcksekte g\u00fcvenli \u00e7al\u0131\u015fma kurallar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. Soru 16: Seviye fark\u0131 bulunan ve d\u00fc\u015fme sonucu yaralanma ihtimalinin olu\u015fabilece\u011fi her t\u00fcrl\u00fc alanda yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fma, \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026 olarak kabul edilir. Soru 17: I: Kaygan veya engebeli zemin, II: Ani hareketlerden ka\u00e7\u0131nmak III: Koruyucu ekipman kullan\u0131lmamas\u0131, IV: Tutunacak noktalar\u0131n fazlal\u0131\u011f\u0131 Yukar\u0131dakilerden hangisi y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma esnas\u0131nda d\u00fc\u015fme, \u00e7arpma veya malzeme d\u00fc\u015fmesi gibi yaralanmal\u0131 ya da \u00f6l\u00fcml\u00fc i\u015f kazalar\u0131na sebep olan etkenleri i\u00e7ermektedir. A: I ve III B- Yaln\u0131z IV C: I, III ve IV D: II, III ve IV Soru 18: Merdivenden d\u00fc\u015ferek olu\u015fan yaralanmalar \/ kazalar , y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma kapsam\u0131na girmez. (Do\u011fru? \/ Yanl\u0131\u015f? ) BG.8 Elektrikle g\u00fcvenli \u00e7al\u0131\u015fma kurallar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. Soru 19: \u2026\u2026\u2026\u2026.. i\u015fletme bak\u0131m\u0131ndan birbirine kar\u015f\u0131 gerilim alt\u0131nda olan iletkenler veya aktif b\u00f6l\u00fcmler aras\u0131nda bir ar\u0131za sonucunda meydana gelen iletken ba\u011flant\u0131d\u0131r. Soru 20: \u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026 etkin de\u011feri 1000 volt ya da 1000 voltun alt\u0131nda olan fazlar aras\u0131 gerilimdir. Soru 21: Elektrik devresinde yeterli yal\u0131t\u0131m\u0131n olamamas\u0131, ya da d\u0131\u015f etkenlerle zamanla yal\u0131tma \u00f6zelli\u011fini kaybetmesi elektrik kazalar\u0131na sebebiyet veren bir unsurdur. (Do\u011fru? \/ Yanl\u0131\u015f? ) 14.2.ALT \u00d6\u011eRENME KAZANIMI-1.2 KAPSAMINDAK\u0130 TEST SORULARI BG.9 \u0130\u015f kazas\u0131 durumunda uygulanacak prosed\u00fcrleri a\u00e7\u0131klar. Soru 22: A\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi tehlikeli davran\u0131\u015flara yol a\u00e7an fiziksel \u00f6zelliklerden de\u011fildir? A) Ya\u015f B) Duygusal Yap\u0131 C) Medeni Durum D) E\u011fitim D\u00fczeyi MOD\u00dcL 2 - 118"]