r_00001_ElKitap_TRready

["\u015eekil 101. Destek monteli kurulum Duvara Monteli Kurulum \u2022 Matkap deliklerinin pozisyonlar\u0131n\u0131 montaj braketini kullanarak belirleyin. Bir kabarc\u0131k veya dijital seviye kullanarak montaj deliklerinin konumlar\u0131n\u0131 d\u00fczle\u015ftirin ve konumlar\u0131 bir i\u015faretleyici ile i\u015faretleyin (\u015eekil 102). \u2022 Darbeli matkapla delikleri delin ve d\u00fcbelli c\u0131vatalar\u0131 monte edin. \u2022 Duvara g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f su borular\u0131 ve g\u00fc\u00e7 kablolar\u0131nda delik olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131n\u0131n. \u2022 Montaj braketini sabitleyin. \u015eekil 102. Duvara monteli kurulum \u2022 Tozun solunmas\u0131n\u0131 veya g\u00f6zlerle temas\u0131n\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in, matkapla delikler a\u00e7arken toz \u00f6nleyici maske ve koruyucu g\u00f6zl\u00fck tak\u0131n. \u2022 Deliklerin i\u00e7inde veya etraf\u0131ndaki t\u00fcm tozu bir elektrikli s\u00fcp\u00fcrge ile temizleyin ve delikler aras\u0131ndaki mesafeyi \u00f6l\u00e7\u00fcn. Delikler yanl\u0131\u015f \u015fekilde konumland\u0131r\u0131lm\u0131\u015fsa, yeni bir dizi delik a\u00e7\u0131n. \u2022 C\u0131vata, yayl\u0131 pul ve d\u00fcz pulu s\u00f6kt\u00fckten sonra, genle\u015fme kovan\u0131n\u0131n ba\u015f k\u0131sm\u0131n\u0131 beton duvarla e\u015fit d\u00fczeye getirin. Aksi takdirde montaj braketi beton duvara g\u00fcvenli bir \u015fekilde monte olmayacakt\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 71","d) Eviricinin Kurulumu \u2022 Cihaz\u0131n hasar g\u00f6rmesini ve ki\u015fisel yaralanmalar\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in eviriciyi ta\u015f\u0131rken dikkatli olun. \u2022 Eviriciyi ta\u015f\u0131mak i\u00e7in birden fazla ki\u015fi veya bir transpalet gerekir. \u2022 Terminaller eviricinin a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yacak \u015fekilde tasarlanmad\u0131\u011f\u0131ndan, eviriciyi taban\u0131ndaki kablo terminalleri zeminle veya ba\u015fka cisimlerle temas edecek bi\u00e7imde yerle\u015ftirmeyin. \u2022 Evirici cihaz\u0131n\u0131 ge\u00e7ici olarak yere yerle\u015ftirmeniz gerekti\u011finde, kapa\u011f\u0131n\u0131n hasar g\u00f6rmesini \u00f6nlemek i\u00e7in k\u00f6p\u00fck, ka\u011f\u0131t veya ba\u015fka bir koruyucu malzeme kullan\u0131n. \u2022 Eviriciyi ambalaj kasas\u0131ndan tutarak kald\u0131r\u0131n ve kurulum pozisyonuna ta\u015f\u0131y\u0131n ve dik duruma getirin (\u015eekil 103). \u015eekil 103. Evirici kald\u0131rma \u015fekli MOD\u00dcL 4 - 72","\u2022 Kurulum konumu eviriciyi montaj braketine monte etmek i\u00e7in \u00e7ok y\u00fcksekse, eviriciyi iki kald\u0131rma g\u00f6z\u00fcnden ay\u0131racak kadar g\u00fc\u00e7l\u00fc bir ip ge\u00e7irin ve \u015eekil 104\u2019deki gibi eviriciyi kald\u0131r\u0131n. \u015eekil 104. Evirici vin\u00e7 kald\u0131rma pozisyonu \u2022 Eviriciyi montaj braketinin \u00fczerine monte edin ve eviricinin kasas\u0131n\u0131 montaj braketi ile hizalay\u0131n (\u015eekil 105). \u015eekil 105. Evirici montaj pozisyonu \u2022 Eviriciyi sabitleyin (\u015eekil 106). Marka ve modele g\u00f6re tork de\u011ferleri de\u011fi\u015fkenlik g\u00f6sterebilir. Kullan\u0131m k\u0131lavuzuna bak\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 4 - 73","\u015eekil 106. Evirici sabitleme \u015fartlar\u0131 4.3.1. Mikro Eviricilerin Montaj\u0131 Fotovoltaik panellere direkt olarak entegre edilebilen ve panel bazl\u0131 DC-AC d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn\u00fc sa\u011flayarak \u00e7\u0131k\u0131\u015f verebilen k\u00fc\u00e7\u00fck ve mod\u00fcler eviricilerdir. Bu sistem, do\u011fru ak\u0131m\u0131 (DC) alternatif ak\u0131ma (AC) d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcren ve onu kamu \u015febekesine besleyen bir grup mikroeviriciden olu\u015fur. Sistem, her bir fotovoltaik mod\u00fcl i\u00e7in bir mikroeviricinin dahil edilmesi i\u00e7in tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r. Her mikroevirici, her fotovoltaik mod\u00fcl\u00fcn maksimum g\u00fc\u00e7 \u00fcretimini garanti eden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bu kurulum, kullan\u0131c\u0131n\u0131n tek bir fotovoltaik mod\u00fcl\u00fcn \u00fcretimini do\u011frudan kontrol etmesini sa\u011flayarak sistemin esnekli\u011fini ve g\u00fcvenilirli\u011fini art\u0131r\u0131r. Mikro evirici montaj\u0131 \u00f6ncesi dize evirici montaj\u0131 \u00f6ncesi al\u0131nmas\u0131 gereken t\u00fcm emniyet tedbirleri mikroevirici montaj\u0131 \u00f6ncesi de al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Kurulum \u00f6ncesi A) Kurulum \u00d6nlemleri \u2022 L\u00fctfen mikroeviriciyi ve t\u00fcm DC ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 do\u011frudan g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131, ya\u011fmura maruz kalma, kar birikimi, UV vb. \u00f6nlemek i\u00e7in FV mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn alt\u0131na kurun (\u015eekil 107). \u015eekil 107. Mikroevirici kurulumu \u2022 L\u00fctfen mikroeviriciyi zeminden\/\u00e7at\u0131dan en az 500 mm yukar\u0131ya kurun. \u2022 Kurulum, ekipman\u0131n \u015febekeden ba\u011flant\u0131s\u0131 kesilmi\u015f (g\u00fc\u00e7 kesme anahtar\u0131 a\u00e7\u0131k) ve fotovoltaik mod\u00fcller g\u00f6lgeli veya izole edilmi\u015f olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilmelidir. MOD\u00dcL 4 - 74","\u2022 \u00c7evresel ko\u015fullar\u0131n mikroeviricinin gereksinimlerine (koruma derecesi, s\u0131cakl\u0131k, nem, y\u00fckseklik vb.) \u2022 Mikroeviricinin i\u00e7 s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131ndaki art\u0131\u015ftan dolay\u0131 g\u00fc\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc \u00f6nlemek i\u00e7in, onu do\u011frudan g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na maruz b\u0131rakmay\u0131n. \u2022 A\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nmay\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in eviricinin etraf\u0131ndaki hava ak\u0131\u015f\u0131n\u0131n engellenmedi\u011finden daima emin olun. \u2022 Gazlar\u0131n veya yan\u0131c\u0131 maddelerin bulunabilece\u011fi yerlere kurmay\u0131n. \u2022 Elektronik ekipman\u0131n do\u011fru \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 tehlikeye atabilecek elektromanyetik parazitlerden ka\u00e7\u0131n\u0131n. \u2022 Kurulum konumunu se\u00e7erken a\u015fa\u011f\u0131daki ko\u015fullara uyun: \u2022 Yaln\u0131zca fotovoltaik mod\u00fcller i\u00e7in \u00f6zel olarak tasarlanm\u0131\u015f yap\u0131lara kurun (kurulum teknisyenleri taraf\u0131ndan sa\u011flan\u0131r). \u2022 G\u00f6lgede \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131ndan emin olmak i\u00e7in mikroeviriciyi fotovoltaik mod\u00fcllerin alt\u0131na kurun. Bu ko\u015ful sa\u011flanamazsa, eviricinin \u00fcretiminin de\u011fer kaybetmesini tetikleyebilir. B) Mekanik Kurulum A\u015famalar\u0131 \u2022 Her panelin yakla\u015f\u0131k merkezini \u00e7er\u00e7eve \u00fczerinde i\u015faretleyin. \u2022 \u015eekil 108\u2019deki gibi mikroeviriciyi kurun. \u015eekil 108. Mikroeviricinin mekanik ba\u011flant\u0131 noktalar\u0131 \u2022 Viday\u0131 s\u0131k\u0131n ve eviriciyi \u00e7er\u00e7eveye sabitleyin \u2022 Her kablo b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde kurulum i\u00e7in izin verilen maksimum mikroevirici say\u0131s\u0131yla ilgili montaj k\u0131lavuzuna bak\u0131n\u0131z. \u2022 Mikroevirici, do\u011frudan g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na veya ya\u011fmura uzun s\u00fcre maruz kalmayacak \u015fekilde panelin alt\u0131nda olmal\u0131d\u0131r. \u2022 Birinci mikroeviricinin AC konekt\u00f6r\u00fcn\u00fc ikinci mikroeviricinin konekt\u00f6r\u00fcne tak\u0131n ve b\u00f6ylece geri kalan\u0131 i\u00e7in s\u00fcrekli bir AC dal devresi olu\u015fturun. \u2022 AC dal devresindeki son mikroeviricinin a\u00e7\u0131k AC konekt\u00f6r\u00fcne AC u\u00e7 kapa\u011f\u0131n\u0131 tak\u0131n. \u2022 AC U\u00e7 kablosunun yan\u0131ndaki AC di\u015fi konekt\u00f6r\u00fc biti\u015fik mikroeviricinin AC erkek konekt\u00f6r\u00fcne ba\u011flay\u0131n. \u2022 AC u\u00e7 kablosunun di\u011fer taraf\u0131n\u0131 da\u011f\u0131t\u0131m kutusuna ba\u011flay\u0131n ve yerel \u015febeke a\u011f\u0131na ba\u011flay\u0131n. Kablolama tamamland\u0131ktan sonra ba\u011flant\u0131 kutusunu kapat\u0131n. (\u015eekil 109) MOD\u00dcL 4 - 75","\u015eekil 109. Mikroeviricinin konekt\u00f6r ba\u011flant\u0131 noktalar\u0131 \u2022 FV panelleri mikroeviricilerin \u00fczerine monte edin. \u2022 FV panellerinin DC kablolar\u0131n\u0131 mikroeviricinin DC giri\u015f taraf\u0131na ba\u011flay\u0131n. (\u015eekil 110) \u015eekil 110. Mikroeviricinin panelle ba\u011flant\u0131s\u0131 MOD\u00dcL 4 - 76","KONU 5 D\u0130\u011eER B\u0130LE\u015eENLER\u0130N MEKAN\u0130K MONTAJI 5.1. PANO MONTAJI G\u00fcne\u015f Enerjisi santrallerinde santral b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne ba\u011fl\u0131 olarak al\u00e7ak gerilim veya y\u00fcksek gerilim panolar\u0131 kullan\u0131lmaktad\u0131r. Panolar \u00fcretici taraf\u0131ndan sistem tasar\u0131m\u0131na uygun olarak tasarlanmaktad\u0131r. \u0130\u00e7 montaj\u0131 haz\u0131r halde sahaya sevk edilmektedir. Santral sahas\u0131nda panonun kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131, pano topraklamas\u0131n\u0131n sa\u011flanmas\u0131 ve r\u00f6le ayarlar\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Pano kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131 pano i\u00e7erisindeki baralara kablo pabu\u00e7lar\u0131 vas\u0131tas\u0131yla yap\u0131lmaktad\u0131r. Kablo tipi bak\u0131r ise bak\u0131r pabu\u00e7, al\u00fcminyum ise bimetal pabu\u00e7 kullan\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Farkl\u0131 t\u00fcrde pabu\u00e7 kullan\u0131m\u0131 kablo ba\u011flant\u0131 noktas\u0131nda \u0131s\u0131nmalara sebep olmaktad\u0131r. 5.1.1. Panonun Sabitlenmesi G\u00fcne\u015f enerjisi santrallerinde elektrik panolar\u0131 sabitlenirken beton kaide \u00fczerine monte edilmelidir. Kaide d\u00fcz bir zeminde p\u00fcr\u00fczs\u00fcz olarak pano montaj\u0131na haz\u0131r olmal\u0131d\u0131r. Kaideler kablolar\u0131n ge\u00e7i\u015fini engellemeyecek \u015fekilde tasarlanmal\u0131d\u0131r. Pano kaideye yerle\u015ftirildikten sonra teraziye al\u0131narak d\u00fcbeller vas\u0131tas\u0131yla betona montajlanmal\u0131d\u0131r. \u00d6rnek bir GES panosu \u015eekil 111\u2019de verilmi\u015ftir. \u015eekil 111. \u00d6rnek GES orta gerilim panosu 5.1.2. Pano Kablo Ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 G\u00fcne\u015f enerjisi santrallerinde pano montaj\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 sonras\u0131nda pano i\u00e7 tesisat\u0131yla panoya gelen kablolar\u0131n ba\u011flanmas\u0131 gerekir. Panoya gelen y\u00fcksek gerilim kablolar\u0131n\u0131n kesit alanlar\u0131 300 mm\u00b2 ye kadar \u00e7\u0131kabilmektedir. B\u00fcy\u00fck kesitli kablolar\u0131n pano tesisat\u0131nda yer alan baralara monte edilebilmesi MOD\u00dcL 4 - 77","i\u00e7in kablo u\u00e7lar\u0131na pabu\u00e7 bas\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. B\u00fcy\u00fck \u00e7apl\u0131 kablolara pabu\u00e7 basma i\u015flemi hidrolik pabu\u00e7 basma makinesi ile yap\u0131labilir (\u015eekil 112). \u015eekil 112. Hidrolik pabu\u00e7 basma pensesi Hidrolik pabu\u00e7 basma pensesi kullan\u0131m talimatlar\u0131 \u015eekil 113\u2019de g\u00f6sterilmektedir. K\u0131saca: \u2022 Preslenecek ba\u011flant\u0131 i\u00e7in uygun pres kal\u0131plar\u0131n\u0131 se\u00e7in. \u2022 Pres kal\u0131plar\u0131n\u0131 alet kafas\u0131na yerle\u015ftirin. Bu modelde kullan\u0131labilen t\u00fcm pres kal\u0131plar\u0131, ayn\u0131 d\u0131\u015f \u00f6l\u00e7\u00fclere sahip iki par\u00e7adan yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r, b\u00f6ylece her ikisi de istenildi\u011fi zaman pistona veya kafaya tak\u0131labilir. \u2022 Pres kal\u0131plar\u0131n\u0131 yerle\u015ftirme prosed\u00fcr\u00fc, hem pistona hem de kafaya montaj i\u00e7in ayn\u0131d\u0131r. \u2022 Aleti \u00e7al\u0131\u015fma konumuna getirin. \u2022 \u0130letkeni konekt\u00f6re besleyin. \u2022 Konekt\u00f6r\u00fc iki pres kal\u0131b\u0131 aras\u0131na yerle\u015ftirin. \u2022 Aleti g\u00fcvenli bir \u015fekilde tutun ve hareketli kald\u0131ra\u00e7 koluna bast\u0131rarak pistonu pres kal\u0131plar\u0131 s\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131lacak konekt\u00f6rle bulu\u015fana kadar h\u0131zla ileri do\u011fru hareket ettirin. \u2022 Pres kal\u0131plar\u0131 konekt\u00f6rleri s\u0131k\u0131\u015ft\u0131rmaya ba\u015flar ba\u015flamaz, sistem otomatik olarak kapatma beslemesinden \u00e7al\u0131\u015fma beslemesine ge\u00e7er. \u2022 Bas\u0131n\u00e7 s\u0131n\u0131rlay\u0131c\u0131 duyuluncaya veya pres kal\u0131plar\u0131 bulu\u015fana ve pompan\u0131n hissedilir bir tahliyesi ger\u00e7ekle\u015fene kadar bas\u0131n. \u2022 Alet \u00fczerindeki serbest b\u0131rakma de\u011feri kolunu etkinle\u015ftirin, b\u00f6ylece piston otomatik olarak temel konuma veya istenen konuma geri d\u00f6ner. \u2022 Konekt\u00f6r veya kal\u0131p se\u00e7iminde bir hata yapt\u0131ysan\u0131z, bu i\u015flem s\u0131kma s\u0131ras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirilebilir. MOD\u00dcL 4 - 78","\u015eekil 113. Hidrolik pabu\u00e7 basma pensesi kullan\u0131m talimatlar\u0131 5.2. KABLO YOLLARI VE KABLO TAVASI MONTAJI G\u00fcne\u015f enerji santrallerinde santral tipine g\u00f6re kablo yollar\u0131 \u00e7e\u015fitli yollarla olu\u015fturulmaktad\u0131r. \u00c7at\u0131 veya cephe tipi g\u00fcne\u015f enerji santrallerinde kablo yollar\u0131 kablo tavalar\u0131 yard\u0131m\u0131yla olu\u015fturulurken arazi tipi g\u00fcne\u015f enerji santrallerinde kablo yollar\u0131 yer alt\u0131ndan ge\u00e7irilen borular yard\u0131m\u0131yla veya beton kanallar yard\u0131m\u0131yla olu\u015fturulmaktad\u0131r. \u00c7at\u0131 tipi g\u00fcne\u015f enerji santrallerinde kablolar kablo tavalar\u0131yla ta\u015f\u0131nmaktad\u0131r. Tavalar galvanizli veya pregalvanizli \u00e7elik olarak \u00fcretilmektedir. Dizelerden gelen DC kablolar tavalar yard\u0131m\u0131yla \u00e7at\u0131dan indirilerek evirici b\u00f6lgesine ta\u015f\u0131nmaktad\u0131r. Tavalar \u00e7at\u0131ya, duvara ve yere monte edilebilmektedir. \u00d6nce duvar konsollar\u0131n\u0131n monte edilece\u011fi yerler tespit edilmelidir. Konsollar, duvara \u00e7elik d\u00fcbeller (\u015eekil 114) kullan\u0131larak monte edilir. \u00c7elik d\u00fcbellerin i\u00e7 y\u00fczeyindeki teflon kapl\u0131 \u00f6zel klips sayesinde zahmetsiz ve \u00e7ok h\u0131zl\u0131 montaj m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Klips \u00fczerindeki t\u0131rnaklar, betona \u00e7abuk tutunmay\u0131 sa\u011flar. D\u00fcbel, yerine \u00e7ak\u0131ld\u0131ktan ve somunun bo\u015flu\u011fu al\u0131nd\u0131ktan sonra ortalama iki tur s\u0131kma ile azami mukavemete ula\u015f\u0131l\u0131r. Uzun di\u015f boyu, montajda esneklik sa\u011flar. MOD\u00dcL 4 - 79","\u015eekil 114. \u00c7elik d\u00fcbeller Konsollar, duvara \u015eekil 115\u2019de g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi do\u011frudan monte edilebilir. \u015eekil 115. Konsollar Y\u00fczey bas\u0131nc\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fck olmas\u0131 gerekti\u011finde konsollar\u0131n do\u011frudan duvara monte edilmesi sak\u0131ncal\u0131d\u0131r. Bu durumda konsollarla duvar aras\u0131ndaki bas\u0131nc\u0131 azaltmaya yarayan montaj raylar\u0131 kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. Konsollar, montaj raylar\u0131na somunlarla montaj ray\u0131 ise duvara, \u00e7elik d\u00fcbeller kullan\u0131larak monte edilir. \u015eekil 116\u2019de montaj ray\u0131 ve konsollar\u0131n montaj ray\u0131na monte edilmi\u015f h\u00e2lleri g\u00f6r\u00fclmektedir. \u015eekil 116. Montaj raylar\u0131n\u0131n konsollara ba\u011flanmas\u0131 Konsollar\u0131n duvara monte edilmesinden sonra kanallar\u0131n konsollara d\u00f6\u015fenmesine ge\u00e7ilir. Bu ama\u00e7la sacdan yap\u0131lm\u0131\u015f delikli kanallar (\u015eekil 117) veya galvanizli sacdan yap\u0131lm\u0131\u015f tel \u00f6rg\u00fc kanallar (\u015eekil 118) kullan\u0131l\u0131r. Ancak ne t\u00fcr kanal kullan\u0131l\u0131rsa kullan\u0131ls\u0131n kanal\u0131n delikli olmas\u0131 gerekir. Bu delikler, ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131lar\u0131n i\u00e7i ve kenarlar\u0131n\u0131 havaland\u0131rmay\u0131 sa\u011flamak ve ekleme elemanlar\u0131n\u0131 ba\u011flamak i\u00e7in a\u00e7\u0131lmaktad\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 80","\u015eekil 117. Galvanizli sac ve \u00e7elikten yap\u0131lm\u0131\u015f delikli sac tavas\u0131 \u015eekil 118. Galvanizli sacdan yap\u0131lm\u0131\u015f tel \u00f6rg\u00fc kablo kanal\u0131 Kablo kanallar\u0131n\u0131n konsollara monte edilmesinde \u015eekil 119\u2019da g\u00f6sterilen birle\u015ftirme elemanlar\u0131ndan yararlan\u0131l\u0131r. \u015eekil 119. Seviye de\u011fi\u015ftirme aksesuarlar\u0131 MOD\u00dcL 4 - 81","Kablo kanallar\u0131, konsollara \u015eekil 120\u2019de g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi c\u0131vata ve somunlarla monte edilmelidir. \u015eekil 120. Tava montaj elemanlar\u0131 \u015eekil 121\u2019de konsollar \u00fczerine d\u00f6\u015fenmi\u015f kablo kanal \u00f6rne\u011fi verilmi\u015ftir. \u015eekil 121. \u00d6rnek kablo kanal\u0131 5.2.1. Sacdan Yap\u0131lm\u0131\u015f Kablo Tavalar\u0131n\u0131n D\u00f6\u015fenmesi ve \u0130\u015flem S\u0131ras\u0131 Kuvvet tesisat\u0131n\u0131n tavandan d\u00f6\u015fenmesinde kullan\u0131lan sac kablo kanallar\u0131n\u0131n birbirine eklenmesinde \u015eekil 122\u2019de g\u00f6sterilen ek elemanlar\u0131 kullan\u0131l\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 82","\u015eekil 122. Kablo kanallar\u0131n\u0131n eklenmesinde kullan\u0131lan par\u00e7alar \u015eekil 123\u2019de ise ek eleman\u0131n\u0131n kablo kanal\u0131na vida ve somun kullan\u0131larak monte edilmi\u015f \u015fekli g\u00f6r\u00fclmektedir. \u015eekil 123. Kablo kanallar\u0131n\u0131n ek elemanlar\u0131n\u0131n montaj edilmesi Kablo kanallar\u0131n\u0131n k\u00f6\u015fe d\u00f6n\u00fc\u015flerinde \u015eekil 124\u2019de g\u00f6r\u00fclen \u00e7e\u015fitli k\u00f6\u015fe d\u00f6n\u00fc\u015f elemanlar\u0131 kullan\u0131l\u0131r. \u015eekil 124. K\u00f6\u015fe d\u00f6n\u00fc\u015fleri i\u00e7in kullan\u0131lan elemanlar Dikey seviye de\u011fi\u015fimleri i\u00e7in \u015eekil 125\u2019de verilen seviye de\u011fi\u015ftirme elemanlar\u0131 kullan\u0131l\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 83","\u015eekil 125. Dikey seviye de\u011fi\u015fimleri i\u00e7in kullan\u0131lan elemanlar 90\u02da\u2019lik dikey d\u00f6n\u00fc\u015fler i\u00e7in ise a\u015fa\u011f\u0131da g\u00f6r\u00fclen i\u00e7b\u00fckey ve d\u0131\u015fb\u00fckey ba\u011flant\u0131 elemanlar\u0131 kullan\u0131l\u0131r (\u015eekil 126). \u015eekil 126. Doksan derece dikey d\u00f6n\u00fc\u015fler i\u00e7in kullan\u0131lan elemanlar De\u011fi\u015fik geni\u015fli\u011fe sahip kablo kanallar\u0131n\u0131n birle\u015ftirilmesinde red\u00fcksiyon mod\u00fcl\u00fcnden faydalan\u0131l\u0131r. Red\u00fcksiyon mod\u00fclleri, istenilen kablo geni\u015flik \u00f6l\u00e7\u00fclerine g\u00f6re imal edilir. Uygun kanal i\u00e7erisine sokularak veya kanal d\u0131\u015f\u0131ndan vida ve somun yard\u0131m\u0131yla kablo kanallar\u0131 birle\u015ftirilir. \u015eekil 127\u2019de s\u0131ras\u0131yla sola red\u00fcksiyon, sa\u011fa red\u00fcksiyon ve ortadan red\u00fcksiyon elemanlar\u0131 g\u00f6sterilmektedir. \u015eekil 127. Red\u00fcksiyon mod\u00fclleri MOD\u00dcL 4 - 84","Red\u00fcksiyon mod\u00fclleri, kanal i\u00e7inden veya kanal d\u0131\u015f\u0131ndan vida ve somun yard\u0131m\u0131yla farkl\u0131 geni\u015fliklerdeki kablo kanallar\u0131na monte edilir. \u015eekil 128\u2019de sola, sa\u011fa ve ortadan red\u00fcksiyon uygulama \u00f6rnekleri verilmi\u015ftir. \u015eekil 128. Red\u00fcksiyon uygulama \u00f6rnekleri Kablo kanallar\u0131n\u0131n sonlar\u0131na ise sonland\u0131rma kapaklar\u0131 tak\u0131l\u0131r. Kablo kanal\u0131na vida ve somun yard\u0131m\u0131yla veya kablo ba\u011f\u0131yla birle\u015ftirilir. Kapak g\u00f6rselleri \u015eekil 129\u2019da verilmi\u015ftir. \u015eekil 129. Kablo kanal\u0131 sonland\u0131rma elemanlar\u0131 Kablo kanal\u0131n\u0131 birden fazla b\u00f6l\u00fcme ay\u0131rmak i\u00e7in \u015eekil 130\u2019da g\u00f6r\u00fclen seperat\u00f6r kullan\u0131l\u0131r. B\u00f6ylelikle farkl\u0131 kablolar birbirine kar\u0131\u015fmaz. \u015eekil 130. Seperat\u00f6rler Seperat\u00f6r, \u015eekil 131\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi kablo kanallar\u0131na vida ve somun yard\u0131m\u0131yla monte edilir. MOD\u00dcL 4 - 85","\u015eekil 131. Seperat\u00f6r montaj\u0131 Kablo tavalar\u0131n\u0131n birle\u015ftirme elemanlar\u0131 kullan\u0131larak yap\u0131lm\u0131\u015f tesisat uygulamas\u0131 \u015eekil 132\u2019de verilmi\u015ftir. \u015eekil 132. \u00d6rnek kablo tavas\u0131 montaj\u0131 Arazi GES uygulamalar\u0131nda eviriciye gelen DC kablo kanallar\u0131 kaz\u0131 yap\u0131larak a\u00e7\u0131lmakta, kablo kanallar\u0131 i\u00e7erisine koruge borular monte edilmektedir. DC kablolar k\u0131lavuzlarla koruge borulardan ge\u00e7irilerek eviricilere ta\u015f\u0131nmaktad\u0131r. Kablolar ta\u015f\u0131n\u0131rken mutlaka menhol kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. Menholler montaj ve bak\u0131m kolayl\u0131\u011f\u0131 sa\u011flar. Koruge borulardan kablolar ge\u00e7irildikten sonra menhol giri\u015f ve \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131na pay b\u0131rak\u0131lmal\u0131d\u0131r. Menhollerin etraf\u0131 \u00e7ukur olmayacak \u015fekilde menholler monte edilmelidir. AC kablolar\u0131n veya orta gerilim kablolar\u0131n\u0131n montaj\u0131nda TEDA\u015e \u015fartnameleri uygulanmaktad\u0131r. Standart kablo kanal\u0131n\u0131n derinli\u011fi 80cm olup, dip geni\u015f 40 cm, a\u011f\u0131z geni\u015fli\u011fi ise 60 cm dir (\u015eekil 133). TEDA\u015e projelerinde derinlik zorunlu durumlarda 60 cm ye kadar \u00e7ekilebilir. \u00c7ok daha zorunlu durumlarda koruyucu \u00f6nlemler ile 20 cm daha azalt\u0131labilir ancak zorunlu durum tutanak ile tespit edilmelidir. Zeminin uygun olmas\u0131 halinde a\u011f\u0131z geni\u015fli\u011fi dip geni\u015fli\u011fi ile ayn\u0131 tutulabilir, \u015fevsiz kaz\u0131 yap\u0131labilir. MOD\u00dcL 4 - 86","\u015eekil 133. \u00d6rnek arazi kablo kanal\u0131 Kanala serilecek kablolar\u0131n kanal ile aras\u0131 7cm den az olmamal\u0131d\u0131r. Kablo \u00e7aplar\u0131 7cm den b\u00fcy\u00fck ise bu a\u00e7\u0131kl\u0131klar kablo d\u0131\u015f \u00e7ap\u0131 kadar olacak \u015fekilde kanal zemin geni\u015fli\u011fi hesaplanmal\u0131d\u0131r. \u00d6rnek hesap \u015eekil 134\u2019de verilmi\u015ftir. \u015eekil 134. Kablo kanal\u0131 boyutland\u0131rma ko\u015fullar\u0131 5.2.2. Kablolar\u0131n \u00c7ekilmesi, Serilmesi ve Kanala Yerle\u015ftirilmesi \u2022 Kablo kanallar\u0131 yol ge\u00e7i\u015fleri ve kablo giri\u015flerinde birikebilecek sular tahliye edilerek buralar\u0131n kuru kalmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Kanal taban\u0131na yataklama malzemesi olarak tane b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc en fazla 4mm olan ince elenmi\u015f kum serilerek s\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Y\u0131kanm\u0131\u015f deniz kumu ve k\u0131rma ta\u015ftan imal edilen ufalanm\u0131\u015f ta\u015f kullan\u0131lmayacakt\u0131r. \u00c7amurla\u015fabilecek, keskin veya kabloya zarar verebilecek kum kullan\u0131lamaz. \u2022 AG ve OG kablolar\u0131n yan yana ve\/veya OG\/OG grup kablolar\u0131n\u0131n ayn\u0131 kanal i\u00e7erisinde yan yana d\u00f6\u015fenmesi halinde AG ve OG ve\/veya OG\/OG kablosu aras\u0131nda k\u0131l\u0131c\u0131na ve uzun taraf\u0131 kanal y\u00f6n\u00fcnde olmak \u00fczere en az 19X9X5 cm ebatlar\u0131nda aral\u0131ks\u0131z i\u00e7i dolu koruyucu elemanlar (tu\u011fla, eton, bimsblok vs.) dizilecektir. \u00dc\u00e7l\u00fc demet halindeki tek damarl\u0131 kablolu sistemlerde ise kablo demeti; aralar\u0131ndaki uzakl\u0131k 50cm den az 80 cm den fazla olmamak \u015fart\u0131 uzakl\u0131k \u00e7ap\u0131n\u0131n 20 \u2013 25 kat\u0131 kadar mesafede bir olmak \u00fczere paslanmaz malzemeden yap\u0131lm\u0131\u015f anti manyetik \u00f6zellikteki uygun metal kelep\u00e7e vb. uygun aparta ile kabloya kabloya zarar verilmeyecek \u015fekilde ba\u011f yap\u0131lacakt\u0131r. \u2022 Kablolar aras\u0131ndaki yan yana mesafelerin kanal boyunca d\u00fczenli bir \u015fekilde korunmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in en fazla 2 m de bir uygun malzeme (a\u011fa\u00e7, pvc, beton plaka vb.) kullan\u0131lacak olup, bu malzeme MOD\u00dcL 4 - 87","kanalda b\u0131rak\u0131lacakt\u0131r. Kablo d\u00f6n\u00fc\u015flerinde belirtilen ara mesafelerin korunmas\u0131 i\u00e7in dikkat edilecektir. Kablolar zaruret olamad\u0131k\u00e7a \u00fcst \u00fcste d\u00f6\u015fenmeyecek, ancak d\u00f6\u015fenmesi gerekiyorsa gerelim seviyesi en y\u00fcksek olan kablo kanal\u0131n en alt k\u0131sm\u0131na d\u00f6\u015fenecek \u015fekilde s\u0131ras\u0131yla y\u00fcksek gerilim seviyesinden d\u00fc\u015f\u00fck gerilim seviyesine g\u00f6re kanalda yukar\u0131 do\u011fru d\u00f6\u015fenecektir. \u2022 K\u0131vr\u0131lma B\u00fck\u00fclme; kablolar d\u00f6\u015fenirken d\u00f6n\u00fc\u015flerdeki b\u00fck\u00fclmeler (k\u0131vr\u0131lmalar) yar\u0131 \u00e7aplar\u0131 \u015eekil 135\u2019de verilmi\u015ftir. Kablolar d\u00f6n\u00fc\u015f yerlerinde d\u00f6\u015fenirken bir kerede ve dikkatlice d\u00f6\u015fenecektir. \u015eekil 135. Kablo k\u0131vr\u0131lma \u00e7ap\u0131n\u0131n hesaplanmas\u0131 \u2022 Tek damarl\u0131 kablolardan olu\u015fan birden fazla sistemin tek s\u0131ra halinde yan yana d\u00f6\u015fenmesinde fazlar L1 L2 L3 \u2013 L3 L2 L1 \u015feklinde, birden fazla katl\u0131 s\u0131ralar halinde d\u00f6\u015fenmesinde ise L1 L2 L3 \u2013 L1 L2 L3 \u015feklinde olacak ve katlar aras\u0131nda en az 20cm mesafe bulunacakt\u0131r. Ayn\u0131 fazlar L1 L1 L1 \u2013 L2 L2 L2 \u2013 L3 L3 L3 \u015feklinde asla yan yana getirilmeyecektir (\u015eekil 136). \u015eekil 136. Kablolar\u0131n faz t\u00fcr\u00fcne g\u00f6re montaj\u0131 \u2022 Kablo serildikten sonra \u00fczerine tekrar 10cm kal\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda kum d\u00f6\u015fenecektir. Son kum tabakas\u0131n\u0131n \u00fczerine arada bo\u015fluk kalmayacak ve her iki yandan kabloyu 5cm ge\u00e7ecek \u015fekilde enine olmak \u015fart\u0131yla koruyucu elemanlar dizilecektir. Koruyucu elemanlar\u0131n 20 cm \u00fczerine kanal boyunca ikaz band\u0131 serilecektir. Zorunlu hallerde kanal\u0131n derinli\u011finin azalt\u0131lmas\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak ikaz band\u0131 i\u00e7in \u00f6ng\u00f6r\u00fclen 20cm \u00f6l\u00e7\u00fc aranmaz. \u2022 Yatay sondaj y\u00f6ntemi ile zemin alt\u0131 delinerek (Zemin \u00fcst\u00fc bozulmadan) kablo ge\u00e7i\u015fleri; \u00e7elik boru, ilave tedbirler olmaks\u0131z\u0131n do\u011frudan topra\u011fa g\u00f6m\u00fclmesi ama\u00e7lanm\u0131\u015f metalik olmayan kablo muhafaza borular\u0131 (TEDA\u015e \u2013MYD\/2005 malzeme teknik \u015fartnamesindeki T\u0130P 450), Beton b\u00fcz veya e\u015fde\u011feri muhafaza vb. ile yap\u0131lacakt\u0131r. Bu ge\u00e7i\u015flerde kum, koruyucu elemanlar ile ikaz band\u0131 kullan\u0131lmayaca\u011f\u0131ndan, ge\u00e7i\u015fi belirleyici i\u015faret plakalar\u0131n\u0131n konulmas\u0131na \u00f6zellikle dikkat edilecektir. MOD\u00dcL 4 - 88","KONU 6 UYGULAMA FAAL\u0130YETLER\u0130 Her bir mod\u00fcldeki uygulama faaliyetlerinin; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Performansa Dayal\u0131 S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBeceriler ve Yetkinlikler\u201d kontrol listesine g\u00f6re planlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Beceri ve yetkinlikler kontrol listesinde aday taraf\u0131ndan ba\u015far\u0131lmas\u0131 zorunlu kritik ad\u0131mlar\u0131 i\u00e7erecek uygulamalara mutlaka yer verilmelidir. E\u011fer mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir Yeterlilik Birimi yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3) Yeterlilik Birimi i\u00e7in Performans S\u0131nav\u0131 uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 2), bu durumdaki uygulama faaliyetlerinin mesleki geli\u015fime katk\u0131 sa\u011flayacak \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. Uygulamalar; e\u011fitimin verilece\u011fi \u00fcniversitelerin laboratuvar olanaklar\u0131 ve saha gezisi i\u00e7in elveri\u015fli tesislerin olanaklar\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde geli\u015ftirilmelidir. \u00d6zellikle kapal\u0131 alan laboratuvar altyap\u0131s\u0131 g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00fcniversiteler taraf\u0131ndan verilecek e\u011fitimlerde; ba\u015fta M\u00fchendis kat\u0131l\u0131mc\u0131lar olmak \u00fczere, t\u00fcm teknik bran\u015flardan kat\u0131l\u0131mc\u0131lar i\u00e7in \u2018Laboratuvar Uygulamalar\u0131 Rehberi\/F\u00f6y\u00fc\u2019 niteli\u011findeki ek bir materyalin haz\u0131rlanmas\u0131, e\u011fitimin meslekte geli\u015fim ve rekabet\u00e7ilik y\u00f6n\u00fcyle \u00f6ne \u00e7\u0131kmas\u0131na katk\u0131 sa\u011flayabilecektir. Mod\u00fcl 4 \u0130\u00e7in \u00d6rnek Uygulama Faaliyetleri Listesi: UYGULAMA 1 E\u011fimli sandvi\u00e7 panele sahip bir y\u00fczey i\u00e7in par\u00e7al\u0131 profil konstr\u00fcksiyon montaj\u0131 yap\u0131n\u0131z. \u0130\u015flem Ad\u0131mlar\u0131 Dikkat Edilecek Hususlar Bile\u015fenlerin zarar g\u00f6rmemesini sa\u011flay\u0131n\u0131z. Sistem bile\u015fenlerini uygun bir yerde ay\u0131r\u0131n\u0131z. Montaj elemanlar\u0131n\u0131 haz\u0131rlay\u0131n\u0131z. Gerekli i\u015f g\u00fcvenli\u011fi tedbirlerini alarak ki\u015fisel Baret, i\u015f ayakkab\u0131s\u0131, reflekt\u00f6r yelek, koruyucu koruyucu donan\u0131m\u0131n\u0131z\u0131 giyiniz. g\u00f6zl\u00fck giyiniz Montaj raylar\u0131n\u0131 sistem tasar\u0131m\u0131na g\u00f6re monte Projeyi dikkatlice inceleyiniz. edece\u011finiz yerleri belirleyiniz. Panel yerle\u015fimine uygun olarak profillerin montaj\u0131n\u0131n EPDM band\u0131n montaj ray\u0131n\u0131n t\u00fcm y\u00fczeyine yap\u0131laca\u011f\u0131 hadve aral\u0131klar\u0131n\u0131 belirleyiniz. yap\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131ndan emin olunuz. S\u0131zd\u0131rmazl\u0131k i\u00e7in EPDM bantlar\u0131 montaj ray\u0131na\/profiline g\u00f6re kesip uygun \u00f6l\u00e7\u00fclere Uygun tork de\u011ferinde montaj yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan getiriniz. EPDM bantlar\u0131 vidan\u0131n gelece\u011fi emin olunuz. Tork anahtar\u0131 kullan\u0131n\u0131z. Contal\u0131 deli\u011fin alt\u0131na veya profilin oturaca\u011f\u0131 hadveye sivri u\u00e7lu vidalar hadveye denk gelen (panel montaj mesafesi de dikkate al\u0131narak) deliklerden dik olacak \u015fekilde \u00e7at\u0131ya deliklerin alt\u0131na gelecek \u015fekilde yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. montajlan\u0131r ve contan\u0131n a\u00e7\u0131ld\u0131\u011f\u0131 g\u00f6zlenmelidir. Profilleri panel montaj mesafesine uygun olacak Klemp boyutlar\u0131n\u0131n monte edilecek panele \u015fekilde hadveye yerle\u015ftiriniz. Montaj uygunlu\u011funun kontrol\u00fcn\u00fc yap\u0131n\u0131z. Orta ve raylar\u0131n\u0131\/profillerini sandvi\u00e7 panele monte sonland\u0131r\u0131c\u0131 klemp kullan\u0131m\u0131na dikkat ediniz. ediniz. Do\u011fru yerde do\u011fru klemp kullan\u0131n\u0131z. Profillerin do\u011fru yere monte edildi\u011finden emin Klempler (panel tutucular) profillere yerle\u015ftirilir. olunuz. Konstr\u00fcksiyonu panel montaj\u0131na uygun hale getiriniz. Konstr\u00fcksiyon montaj\u0131 tamamland\u0131ktan sonra proje ile uygulamay\u0131 kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 4 - 89","UYGULAMA 2 A\u015fa\u011f\u0131da mekanik \u00f6zellikleri verilen panelin Uygulama 1\u2019de verilen konstr\u00fcksiyona montaj\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiriniz. Panel G\u00fcc\u00fc: 455 W Panel Tipi: Halfcut monoperc, tek y\u00fczl\u00fc Panel \u00d6l\u00e7\u00fcleri: 2104 mm x 1040 mm x 40 mm Panel \u00c7er\u00e7evesi: Al\u00fcminyum \u0130\u015flem Ad\u0131mlar\u0131 Dikkat Edilecek Hususlar \u0130\u015flem \u00f6ncesi ki\u015fisel koruyucu donan\u0131m\u0131n\u0131z\u0131n tam Paneller g\u00fcn \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda DC elektrik oldu\u011fundan emin olunuz. verebilece\u011finden mutlaka izole eldiven kullan\u0131n\u0131z. Panellerin \u00e7at\u0131ya ta\u015f\u0131nmas\u0131nda uygun i\u015f makinesi Forklift veya vin\u00e7 kullan\u0131lmal\u0131, indirme kullan\u0131n\u0131z. Panelleri kutular\u0131ndan \u00e7\u0131kar\u0131p i\u015f talimatlar\u0131na uyulmal\u0131d\u0131r. Panelleri m\u00fcmk\u00fcn g\u00fcc\u00fcyle panelleri \u00e7at\u0131ya \u00e7\u0131karmay\u0131n\u0131z. oldu\u011funca d\u00fcz bir alana indiriniz. Paneller \u00e7at\u0131ya indirildikten sonra paletlerden Panelleri \u00e7\u0131kar\u0131rken birbirine \u00e7arpmadan cam panelleri teker teker \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131z. y\u00fczeyi koruyarak \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131z. Panelleri daha \u00f6nceden haz\u0131rlanm\u0131\u015f olan montaj Panel ta\u015f\u0131mas\u0131 esnas\u0131nda en az iki ki\u015fi ile ta\u015f\u0131ma profillerine yerle\u015ftiriniz. yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Panelleri montaj deliklerinden klemplere monte Panele kesinlikle delik a\u00e7maya \u00e7al\u0131\u015fmay\u0131n\u0131z. Bir ediniz. uyumsuzluk s\u00f6z konusu ise konstr\u00fcksiyon montaj\u0131n\u0131 kontrol ediniz. Klemp panel ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 uygun tork de\u011ferine Tork de\u011ferleri i\u00e7in montaj k\u0131lavuzuna bak\u0131n\u0131z. g\u00f6re yap\u0131n\u0131z. Tork anahtar\u0131 kullan\u0131n\u0131z. Panel montaj\u0131 yaparken kati suretle panellere Panellere bas\u0131lmas\u0131 cam y\u00fczeyde k\u0131lcal \u00e7atlaklara basmay\u0131n\u0131z. sebep olabilir. Topraklama ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 yap\u0131n\u0131z. Montaj k\u0131lavuzuna bak\u0131n\u0131z. Kontr\u00fcksiyon sistemi y\u00fcksekli\u011fi ayarlanabilir bir Projeyi inceleyiniz. sistem ise panel a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131 ve panel y\u00fcksekli\u011fini projeye g\u00f6re ayarlay\u0131p montaj\u0131 yap\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 4 - 90","UYGULAMA 3 Merkezi Evirici Bulunan Bir G\u00fcne\u015f Santralinde Montaj\u0131n \u0130ncelenmesi \u0130\u015flem Ad\u0131mlar\u0131 Dikkat Edilecek Hususlar \u0130nceleme \u00f6ncesi ki\u015fisel koruyucu donan\u0131m\u0131n\u0131z\u0131n Sistem enerjili oldu\u011fundan ekipmanlara enerji tam oldu\u011fundan emin olunuz. kesintisi yapmadan m\u00fcdahale etmeyiniz. Merkezi eviricinin monte edildi\u011fi temel yerle\u015fimini inceleyiniz. Merkezi eviricinin nas\u0131l toprakland\u0131\u011f\u0131n\u0131 Topraklama ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 kontrol ediniz. \u0130\u00e7 inceleyiniz. koruma topraklamas\u0131n\u0131 inceleyiniz. Eviriciye g\u00fcne\u015f dizelerinden gelen DC kablolar\u0131n DC kablolar\u0131n evirici baralar\u0131na ba\u011flan\u0131rken nas\u0131l monte edildi\u011fini inceleyiniz. kullan\u0131lan pabu\u00e7lar\u0131 inceleyin. Evirici trafo kablo ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 inceleyiniz. UYGULAMA 4 Dize Evirici Bulunan Bir G\u00fcne\u015f Santralinde Montaj\u0131n \u0130ncelenmesi \u0130\u015flem Ad\u0131mlar\u0131 Dikkat Edilecek Hususlar \u0130nceleme \u00f6ncesi ki\u015fisel koruyucu donan\u0131m\u0131n\u0131z\u0131n Sistem enerjili oldu\u011fundan ekipmanlara enerji tam oldu\u011fundan emin olunuz. kesintisi yapmadan m\u00fcdahale etmeyiniz. Dize eviricinin monte edildi\u011fi ask\u0131 sistemini Dize eviricinin dik ve uygun \u00f6l\u00e7\u00fclerde monte inceleyiniz. edilip edilmedi\u011fini kontrol ediniz. Montaj a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131 inceleyiniz. Dize eviricinin nas\u0131l toprakland\u0131\u011f\u0131n\u0131 inceleyiniz. Topraklama ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 kontrol ediniz. Dize g\u00fcne\u015f dizelerinden gelen DC kablolar\u0131n DC kablolar\u0131n eviriciye ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131n tork nas\u0131l monte edildi\u011fini inceleyiniz. de\u011ferlerini sorgulay\u0131n\u0131z Evirici trafo kablo ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 inceleyiniz. Uygulanan pabu\u00e7 \u00e7e\u015fidine dikkat ediniz. UYGULAMA 5. Uygulama 4\u2019te yap\u0131lan saha ziyaretinde piranometre, r\u00fczgar ve panel s\u0131cakl\u0131k sens\u00f6rlerinin montajlar\u0131n\u0131 inceleyiniz. MOD\u00dcL 4 - 91","KONU 7 \u00d6L\u00c7ME VE DE\u011eERLEND\u0130RME SORULARI Her bir mod\u00fcldeki \u00f6l\u00e7me-de\u011ferlendirme k\u0131sm\u0131nda; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Teorik S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBilgi (BG)\u201d kontrol listesine g\u00f6re test sorular\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. E\u011fer Ulusal Yeterlilik dosyas\u0131nda mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir teorik s\u0131nav uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3 i\u00e7in), bu durumdaki test sorular\u0131n\u0131n sadece mevcut mod\u00fcl i\u00e7in listelenmi\u015f \u00f6\u011frenme kazan\u0131mlar\u0131n\u0131 \u00f6l\u00e7ecek \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. MOD\u00dcL 4 \u0130\u00c7\u0130N \u00d6RNEK TEST SINAVI SORULARI Soru 1. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi mekanik montaj projesinde a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisine yer verilmesi beklenmez? A) Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistem mekanik kurulum \u015femas\u0131 B) Panellerin ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistem \u00fczerine kurulum \u015femas\u0131 C) Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 bile\u015fenlerinin istif edilme y\u00f6ntemleri D) Kablo yerle\u015fim g\u00fczergahlar\u0131n\u0131n g\u00f6sterimi Soru 2. Mekanik montajda kullan\u0131lacak malzemelerin istif etme y\u00f6ntemleri ile ilgili a\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerden hangisi do\u011frudur ? A) D\u00fcz \u00e7at\u0131 \u00fczerine GES uygulamas\u0131 yap\u0131lan bir proje sahas\u0131nda , paneller montaj alan\u0131nda herhangi bir g\u00fcvenlik \u00f6nlemi almaks\u0131z\u0131n istiflenebilir. B) GES uygulamas\u0131 yap\u0131lan bir proje sahas\u0131nda paneller montaj s\u0131ras\u0131 gelene kadar muhafazalar\u0131ndan \u00e7\u0131kart\u0131larak bekletilmelidir. C) \u00c7at\u0131 \u00fczerine GES uygulamas\u0131 yap\u0131lan bir proje sahas\u0131nda, paneller, \u00e7at\u0131da parapet olan k\u0131s\u0131mlara dayand\u0131r\u0131larak muhafaza edilmelidir. D) Arazi \u00fczerine GES uygulamas\u0131 yap\u0131lan bir proje sahas\u0131nda, paneller montaj \u00f6ncesi g\u00fcne\u015f g\u00f6rmeyecek bir \u015fekilde muhafaza edilmelidir. Soru 3. Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 Sistem elemanlar\u0131n\u0131n ba\u011flant\u0131 vidalar\u0131n\u0131n s\u0131kma i\u015fleminde a\u015fa\u011f\u0131daki elemanlardan hangisinin kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r? A) Tork Anahtar\u0131 B) \u0130ngiliz Anahtar\u0131 C) A\u00e7\u0131k U\u00e7lu Anahtar D) Kurba\u011fac\u0131k Anahtar MOD\u00dcL 4 - 92","Soru 4. Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 Sistem elemanlar\u0131ndan M12 ba\u011flant\u0131 vidas\u0131nda 90 Nm Tork ile s\u0131kma i\u015flemi yap\u0131lacak ise a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r? A) 200-800 Nm Tork Anahtar\u0131 B) 100-600 Nm Tork Anahtar\u0131 C) 5-33 Nm Tork Anahtar\u0131 D) 60-340 Nm Tork Anahtar\u0131 Soru 5. Arazi uygulamalar\u0131nda a\u015fa\u011f\u0131daki konstr\u00fcksiyon malzemelerinden hangisi kullan\u0131lmaz? A) \u00c7elik B) Al\u00fcminyum C) \u00c7elik+Al\u00fcminyum D) \u00c7elik+Bak\u0131r Soru 6. A\u015fa\u011f\u0131daki \u015fekilde verilen \u00e7at\u0131 tipi hangisidir? A) Sandvi\u00e7 Panel \u00c7at\u0131 B) Kenet \u00c7at\u0131 C) Onduline \u00c7at\u0131 D) Trapez \u00c7at\u0131 Soru 7. Her hadve aras\u0131 20 cm olan bir \u00e7at\u0131 GES konstr\u00fcksiyon sistemleri i\u00e7in ka\u00e7 hadveli bir \u00e7at\u0131 olarak ele al\u0131n\u0131r? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 MOD\u00dcL 4 - 93","Soru 8. \u015eekilde verilen 1 numaral\u0131 montaj eleman\u0131 a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisidir? A) Klemp B) Montaj Kancas\u0131 C) Montaj Ray\u0131 D) EPDM Bant Soru 9. A\u015fa\u011f\u0131da verilen talimatlardan hangisi fotovoltaik panel montaj\u0131 i\u00e7in yanl\u0131\u015f bir talimatt\u0131r? A) Panel ta\u015f\u0131n\u0131rken en az iki ki\u015fi ile ta\u015f\u0131y\u0131n\u0131z. B) Panel montaj\u0131 yaparken eri\u015femeyece\u011finiz noktalar olmas\u0131 halinde panel \u00e7er\u00e7evesine basarak montaj\u0131 yap\u0131n\u0131z. C) Panel konstr\u00fcksiyon ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 tork anahtar\u0131 ile s\u0131k\u0131n\u0131z. D) Panelleri montaj \u00f6ncesi m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca g\u00fcn \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na maruz b\u0131rakmay\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 4 - 94","MOD\u00dcL 4 - CEVAP ANAHTARI 1) C 2) D 3) A 4) D 5) D 6) A 7) C 8) B 9) B MOD\u00dcL 4 - 95","KONU 8 YETERL\u0130L\u0130K KONTROL L\u0130STES\u0130 Her bir mod\u00fcldeki yeterlilik kontrol k\u0131sm\u0131; Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Standart Dosyas\u0131nda Listelenen Ba\u015far\u0131m \u00d6l\u00e7\u00fctleri dikkate al\u0131narak haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. E\u011fitmenlerin ve \u00d6\u011frencilerin bu k\u0131s\u0131mda belirtilen kontrol listesine g\u00f6re e\u011fitim ve \u00f6\u011frenme yeterlili\u011fini de\u011ferlendirmeleri \u00f6nerilmektedir. 8.1. Yeterlilik Kontrol Listesi-1 (Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri montaj\u0131 i\u00e7in haz\u0131rl\u0131k i\u015flemlerini y\u00fcr\u00fctmek yapmak) C.1.1 Ba\u015far\u0131m \u00f6l\u00e7\u00fctleri Mesleki Bilgiler ve Uygulama C.1.2 Becerileri C.1.3 Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri montaj plan\u0131n\u0131 inceler. Montaj plan\u0131na g\u00f6re montaj yap\u0131lacak yerlerin 1. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin C.1.4 montaja uygunlu\u011funu kontrol eder. mekanik bile\u015fenleri C.1.5 Mekanik montaj plan\u0131 kapsam\u0131nda kullanmas\u0131 ve 2. Montaj plan\u0131 C.1.6 montaj\u0131n\u0131 yapmas\u0131 i\u00e7in gereken ekipmanlar\u0131n, 3. Montaj yeri uygunluk kontrolleri makine ve cihazlar\u0131n uygunlu\u011funu, fiziksel 4. Montaj plan\u0131 kapsam\u0131nda C.1.7 sa\u011flaml\u0131\u011f\u0131n\u0131, say\u0131s\u0131n\u0131 ve \u00e7al\u0131\u015f\u0131p \u00e7al\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 kullan\u0131lmas\u0131 ve montaj\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 kontrol eder. gereken ekipmanlar\u0131, makine ve Kontrol\u00fcn\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi makine ve cihazlar\u0131 tan\u0131ma ekipmanlar\u0131n da\u011f\u0131t\u0131m\u0131n\u0131 yapar. 5. Malzeme \u00e7e\u015fidi ve \u00f6zellikleri ile Malzemelerin ve par\u00e7alar\u0131n hasar g\u00f6rmemesi i\u00e7in malzeme koruma i\u015flemleri talimatta belirtilen \u00f6nlemlerin al\u0131nmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. 6. Alan t\u00fcr\u00fcne g\u00f6re malzeme istifi \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131n\u0131n durumuna g\u00f6re (arazi, \u00e7at\u0131, cephe yapma ve benzeri) malzeme ve par\u00e7alar\u0131n istiflenmesini 7. Ara\u00e7, gere\u00e7, ekipman, makine ve sa\u011flar. cihazlar\u0131n g\u00fcvenli kullan\u0131m\u0131 Yapt\u0131\u011f\u0131 kontrol sonu\u00e7lar\u0131na g\u00f6re kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 8. Fotovoltaik sistem elemanlar\u0131n\u0131 uygunsuzluklar\u0131 ilgili birimebildirerek temizleme uygunsuzlu\u011fun d\u00fczeltilmesini sa\u011flar. 9. Montaj \u00f6ncesi yap\u0131lan kontroller, tespit edilen uygunsuzluklar ve giderilme y\u00f6ntemleri 10. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin mekanik montaj i\u015flemleri ve i\u015flemler esnas\u0131nda dikkat edilecek unsurlar 11. Mekanik montaj i\u015flemleri esnas\u0131nda yap\u0131lan kontroller, tespit edilen uygunsuzluklar ve giderilme y\u00f6ntemleri 12. \u0130\u015f formlar\u0131 doldurma ve kay\u0131t tutma 13. Mekanik montaj kontrol i\u015flemleri, tespit edilen uygunsuzluklar ve giderilme y\u00f6ntemleri 14. Mekanik montaj kurulum i\u015flemleri 15. Genel matematik 16. Meslek\u00ee terim 17. S\u00f6zl\u00fc ve yaz\u0131l\u0131 ileti\u015fim MOD\u00dcL 4 - 96","8.2. Yeterlilik Kontrol Listesi-2 (Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin mekanik montaj\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak) C.2.1 Ba\u015far\u0131m \u00f6l\u00e7\u00fctleri Mesleki Bilgiler ve Uygulama Becerileri C.2.2 Uygulama alan\u0131nda, montaj plan\u0131na g\u00f6re ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 C.2.3 elemanlar\u0131n montaj\u0131 i\u00e7in belirlenen noktalar\u0131n 18. Talimat takibi C.2.4 i\u015faretlenmesini sa\u011flar. 19. Teknik \u00e7izim ve proje\/plan okuma \u0130\u015faretlenen noktalar\u0131n montaj plan\u0131na uygunlu\u011funu 20. Temel elektrik kontrol eder. 21. Temel in\u015faat teknikleri 22. Temel mekanik Kontrol sonucunda tespit edilen uygunsuzluklar\u0131n 23. Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma giderilmesini sa\u011flar. Montaj plan\u0131nda belirtilen izolasyon uygulamalar\u0131n\u0131n (\u00e7at\u0131, cephe ve benzeri uygulamalarda) talimata g\u00f6re yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. C.2.5 Montaj plan\u0131na g\u00f6re montaj\u0131 yap\u0131lacak ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 C.2.6 elemanlar\u0131n montaj alan\u0131na konumland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 C.2.7 sa\u011flar. C.2.8 Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 elemanlar\u0131n montaj\u0131n\u0131n montaj plan\u0131na g\u00f6re C.2.9 talimatta belirtilen tork de\u011ferinde s\u0131k\u0131larak C.2.10 yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Fotovoltaik sistem elemanlar\u0131n\u0131n (g\u00fcne\u015f paneli, evirici ve benzeri) montaj\u0131 i\u00e7in ba\u011flant\u0131 ekipmanlar\u0131n\u0131n montaj plan\u0131na g\u00f6re konumland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Uygulama alan\u0131n\u0131n g\u00fcne\u015f paneli yerle\u015ftirme a\u015famas\u0131 i\u00e7in temizlenmesini sa\u011flar. G\u00fcne\u015f panelinin montaj plan\u0131na g\u00f6re talimatta belirtilen \u00f6nlemleri alarak konumland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Konumland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 g\u00fcne\u015f panelini talimatta belirtilen tork de\u011ferinde s\u0131karak sabitlenmesini sa\u011flar. C.2.11 Elektrik kablo tavalar\u0131n\u0131n veya kanallar\u0131n\u0131n montaj\u0131n\u0131 montaj plan\u0131na g\u00f6re yap\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. 8.3. Yeterlilik Kontrol Listesi-3 (Mekanik montaj kontrol\u00fc yapmak) C.3.1 Ba\u015far\u0131m \u00f6l\u00e7\u00fctleri Mesleki Bilgiler ve Uygulama C.3.2 Becerileri Yap\u0131lan mekanik montaj\u0131n, montaj plan\u0131na uygunlu\u011funu montaj s\u00fcreci her ad\u0131m\u0131nda kontrol eder. 18. Talimat takibi 19. Teknik \u00e7izim ve proje\/plan Kontrol sonucuna g\u00f6re tespit etti\u011fi uygunsuzluklar\u0131n okuma giderilmesini sa\u011flar. 20. Temel elektrik 21. Temel in\u015faat teknikleri 22. Temel mekanik 23. Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma MOD\u00dcL 4 - 97","8.4. Yeterlilik Kontrol Listesi-4 (Mekanik montaj kurulum sonras\u0131 s\u00fcre\u00e7leri y\u00fcr\u00fctmek) C.4.1 Ba\u015far\u0131m \u00f6l\u00e7\u00fctleri Mesleki Bilgiler ve Uygulama C.4.2 Becerileri C.4.3 Talimatta belirtilen uyar\u0131 levhalar\u0131n\u0131n monte edilmesini sa\u011flar 18. Talimat takibi 19. Teknik \u00e7izim ve proje\/plan Kullan\u0131lan makine ve ekipmanlar\u0131n i\u015f bitiminde okuma toplanarak temizlenmesini sa\u011flar. 20. Temel elektrik 21. Temel in\u015faat teknikleri \u00c7al\u0131\u015fma alan\u0131n\u0131n temizlenerek sonraki i\u015flemler i\u00e7in 22. Temel mekanik uygun hale getirilmesini sa\u011flar. 23. Y\u00fcksekte \u00e7al\u0131\u015fma C.4.4 Mekanik montaj sonras\u0131 s\u00fcre\u00e7lerin y\u00fcr\u00fct\u00fclmesini sa\u011flamak i\u00e7in ilgili birimlere bilgi verir. MOD\u00dcL 4 - 98","FAYDALANILAN KAYNAKLAR Huawei T\u00fcrkiye evirici kullan\u0131m k\u0131lavuzu Jinkosolar kullan\u0131m k\u0131lavuzu Isotec solar konstr\u00fcksiyon montaj k\u0131lavuzlar\u0131 Fimer merkezi evicirici montaj k\u0131lavuzlar\u0131 http:\/\/www.megep.meb.gov.tr\/ MOD\u00dcL 4 - 99","Mod\u00fcl 4 Bu Sayfada Sonlanm\u0131\u015ft\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 100","MOD\u00dcL 5 FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEM\u0130 ELEKTR\u0130KSEL B\u0130LE\u015eENLER\u0130N\u0130N MONTAJI MOD\u00dcL 5 - 1","MOD\u00dcL K\u00dcNYES\u0130 Mod\u00fcl Ba\u015fl\u0131\u011f\u0131: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi elektriksel bile\u015fenlerinin montaj\u0131 Mod\u00fcl\u00fcn Amac\u0131: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi elektriksel bile\u015fenlerinin montaj\u0131 konusunda bilgi ve becerileri kazand\u0131rmak \u00d6\u011frenme Kazan\u0131mlar\u0131: \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 1: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi elektriksel bile\u015fenlerinin montaj\u0131n\u0131 yapar. 1.1: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri elektrik montaj\u0131 i\u00e7in haz\u0131rl\u0131k yapar. 1.2: Evirici montaj\u0131 \u00f6ncesi elektriksel bile\u015fenlerin montaj\u0131n\u0131 yapar. 1.3: Panel dizilerinin elektriksel de\u011ferini \u00f6l\u00e7er. 1.4: Evirici ve di\u011fer elektriksel bile\u015fenlerin montaj\u0131n\u0131 yapar. 1.5: Topraklama direncini \u00f6l\u00e7er. 1.6: Elektrik panolar\u0131n\u0131n ve eviricinin elektrik kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 yapar. 1.7: Elektriksel bile\u015fenlerin kurulumu tamamlar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 2: Elektriksel montaj s\u00fcrecinde \u0130SG, \u00e7evre ve kalite gerekliliklerini uygular. 2.1: Elektriksel montaj s\u00fcre\u00e7lerinde \u0130SG kurallar\u0131n\u0131 uygular. 2.2: Elektriksel montaj s\u00fcre\u00e7lerinde \u00e7evre koruma gerekliliklerini uygular. 2.3: Elektriksel montaj s\u00fcre\u00e7lerinde kalite gerekliliklerini uygular. \u00d6nerilen Teorik E\u011fitim S\u00fcresi (Saat): T: 26, M:26 \u00d6nerilen Uygulamal\u0131 E\u011fitim S\u00fcresi: T: 54, M:54 MOD\u00dcL 5 - 2","MOD\u00dcL \u0130\u00c7ER\u0130K TABLOSU Konu Konu Ba\u015fl\u0131klar\u0131 Sayfa No Kodu Konu 1 Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi Elektriksel Bile\u015fenlerinin Montaj\u0131 4 1.1. Kablo \u00e7e\u015fitleri 19 1.2. Kablo ba\u011flant\u0131 y\u00f6ntemleri 42 1.3. Kablo sabitleme y\u00f6ntemleri 51 1.4. Koruma te\u00e7hizatlar\u0131 ve y\u00f6ntemleri 67 1.5. Kablo izolasyon y\u00f6ntemleri 71 1.6. Elektrik \u2013 elektronik \u00f6l\u00e7\u00fcmler, \u00f6l\u00e7\u00fc aletlerinin kontrol\u00fc ve kullan\u0131m\u0131 85 1.7. Elektrik devre \u00e7e\u015fitleri ve \u015femalar\u0131 88 1.8. Topraklama \u00e7e\u015fitleri, y\u00f6ntemleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc 96 1.9. Enerji depolamal\u0131 sistemler 101 1.10. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemini devreye alma ve \u00e7al\u0131\u015fma kontrol\u00fc Konu 2 Elektriksel Bile\u015fenlerin Montaj S\u00fcre\u00e7lerinde \u0130SG, \u00c7evre ve Kalite 117 Gerekliliklerinin Uygulanmas\u0131 119 2.1. Montaj s\u00fcre\u00e7lerinde \u0130SG kurallar\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131 119 2.2. Montaj s\u00fcre\u00e7lerinde \u00e7evre koruma gerekliliklerinin uygulanmas\u0131 118 2.3. Montaj s\u00fcre\u00e7lerinde kalite gerekliliklerinin uygulanmas\u0131 127 Konu 3 Uygulama Faaliyetleri 139 Konu 4 \u00d6l\u00e7me ve De\u011ferlendirme Sorular\u0131 143 Konu 5 Yeterlilik Kontrol Listesi 144 Faydalan\u0131lan Kaynaklar Mod\u00fcl Sonu MOD\u00dcL 5 - 3","KONU 1 FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEM\u0130 ELEKTR\u0130KSEL B\u0130LE\u015eENLER\u0130N\u0130N MONTAJI 1.1. KABLO \u00c7E\u015e\u0130TLER\u0130 G\u00fcne\u015f enerjisi ile g\u00fcne\u015ften elektrik \u00fcretimi uygulamalar\u0131nda, g\u00fcne\u015f pili, g\u00fcne\u015f paneli, solar panel sistemlerinde verimlilik \u00e7ok \u00f6nemlidir. Enerji kayb\u0131n\u0131 asgari (minimum) seviyede tutmak i\u00e7in kullan\u0131lan elektrik kablosunun iletken kesit boyutuna azami dikkat edilmelidir. Aksi h\u00e2lde ciddi verim kayb\u0131 olu\u015facakt\u0131r. Uygun olmayan tasar\u0131mlarda \u0131s\u0131nma ve yang\u0131n tehlikesi bile olu\u015fabilir. Fotovoltaik sistem kurulumunda sistemin hesaplanmas\u0131 ve gereken \u00fcr\u00fcnlerin se\u00e7imi kolay de\u011fildir. Genelde ihmal edilen ve ihmal edilmemesi gereken ba\u011flant\u0131 \u00fcr\u00fcnlerinin \u00f6nemi fazlas\u0131yla y\u00fcksektir. Bir sistemin maliyetini inceledi\u011finiz zaman, ba\u011flant\u0131 par\u00e7alar\u0131n\u0131n de\u011feri ortalama ~%5 ile s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Fakat ba\u011flant\u0131 \u00fcr\u00fcnlerinde yanl\u0131\u015f se\u00e7im yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, yang\u0131n tehlikesi ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kalabilir, y\u00fcksek zarara u\u011frayabilirsiniz ve daha \u00f6nemlisi insan hayat\u0131 s\u00f6z konusu olabilir. Fotovoltaik uygulamalar i\u00e7in \u00f6zel olarak \u00fcretilen solar tip kablolar (\u015eekil 1) \u00fcst\u00fcn kaliteli ham maddeler ile \u00f6zel olarak \u00fcretilmektedir. Enerji iletiminin \u00f6zel bir \u00f6nem arz etti\u011fi fotovoltaik uygulamalarda normal kablolar\u0131n kullan\u0131m\u0131 hem sistem verimini d\u00fc\u015f\u00fcrmekte hem de gereken uzun \u00f6mre sahip olmamaktad\u0131r. \u00d6zellikle uzak mesafelerde enerji ta\u015f\u0131ma s\u00f6z konusu ise (20 m ve \u00fczeri) mutlaka fotovoltaik kablolar\u0131n kullan\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Bu kablolar fotovoltaik sistemlerin \u00f6nemli bir par\u00e7as\u0131d\u0131r. Fotovoltaik sistemlerin bina ve ayg\u0131t i\u00e7inde veya d\u0131\u015f\u0131nda ba\u011flant\u0131s\u0131, y\u00fcksek mekanik y\u0131pranma olu\u015fan ve a\u011f\u0131r hava \u015fartlar\u0131 olan b\u00f6lgeler i\u00e7in \u00f6zel tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r. Solar enerji sistemlerinde kullan\u0131lan kablolar\u0131n uzunlu\u011fu artt\u0131k\u00e7a, mesafeler uzad\u0131k\u00e7a veya kablodan ge\u00e7en ak\u0131m artt\u0131k\u00e7a, iletken olmas\u0131 gereken kablomuzun \u00fczerinde gerilim d\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc olur. Bir \u015fekilde diren\u00e7 olu\u015fmu\u015f olur. Bu noktada uygun kablo kesiti hesaplama ve yeterli \u00f6zellikteki kablo se\u00e7iminin \u00f6nemi ortaya \u00e7\u0131kar. \u015eekil 1: Solar kablo \u00f6rne\u011fi Yukar\u0131da a\u00e7\u0131klanan \u00fcst\u00fcn \u00f6zellikleri nedeniyle fotovoltaik sistemlerde bu sistemler i\u00e7in \u00fcst\u00fcn kaliteli ham maddeler ile \u00f6zel olarak haz\u0131rlanm\u0131\u015f solar (fotovoltaik) kablolar\u0131n kullan\u0131lmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Fotovoltaik kablolar VDE 0295 \/ IEC60228 s\u0131n\u0131f 5\u2019e uygun kalaylanm\u0131\u015f bak\u0131r iletken tel i\u00e7erir. Kablonun i\u00e7 k\u0131sm\u0131 ise elektronik ortamda \u0131\u015f\u0131nlar ile birle\u015ftirilmi\u015f \u00f6zel bir kopolimerden ve etraf\u0131n\u0131 saran ikinci bir polyolefine kopolimer tabakadan olu\u015fmaktad\u0131r. Solar kablolar\u0131n nominal kablo kesiti T\u00dcV taraf\u0131ndan onaylanm\u0131\u015f olmal\u0131d\u0131r. Yo\u011fun kablo \u00e7ap\u0131 olmal\u0131, fazla yer kaplamamal\u0131d\u0131r. Kesinlikle uzun \u00f6m\u00fcrl\u00fc ve mukavim (dayan\u0131kl\u0131) olmal\u0131d\u0131r. Genel olarak fotovoltaik kablolar\u0131n \u00f6zellikleri a\u015fa\u011f\u0131daki \u015fekilde s\u0131ralanabilir: \u2022 \u00d6zel elektron \u0131\u015f\u0131n dokulu izolasyon ve k\u0131l\u0131f olmal\u0131d\u0131r. \u2022 A\u015f\u0131r\u0131 s\u0131ca\u011fa ve so\u011fu\u011fa dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. \u2022 Ya\u011fa dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. \u2022 S\u00fcrt\u00fcnmelere kar\u015f\u0131 dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. \u2022 Ozona kar\u015f\u0131 dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. \u2022 Ultraviyole \u0131\u015f\u0131nlara kar\u015f\u0131 dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. \u2022 K\u00f6t\u00fc hava \u015fartlar\u0131na kar\u015f\u0131 dayan\u0131kl\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 5 - 4","\u2022 Fazla duman \u00fcretmeyece\u011fi ve yanmayaca\u011f\u0131ndan yang\u0131na kar\u015f\u0131 daha iyi korur. \u2022 Halojen i\u00e7ermez. \u2022 \u00c7ok esnektir. \u2022 \u0130zolasyonu kolay a\u00e7\u0131l\u0131r. \u2022 Az yer kaplar. \u2022 Mekanik dayan\u0131m\u0131 y\u00fcksektir. \u2022 S\u0131z\u0131nt\u0131 kay\u0131plar minimum seviyededir. \u2022 Uzun \u00f6m\u00fcrl\u00fcd\u00fcr. Solar sistem iki b\u00f6l\u00fcme ayr\u0131labilir: G\u00fcne\u015f panel sistemi-ak\u00fc ve ak\u00fc-t\u00fcketici b\u00f6l\u00fcmlerinden olu\u015fur. G\u00fcne\u015f panel sistemi-ak\u00fc b\u00f6l\u00fcm\u00fc DC (do\u011fru ak\u0131m) b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr ve genelde 12, 24 veya 48 V DC olarak kurulur. G\u00fcne\u015f panel sistemi-ak\u00fc b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde g\u00fcne\u015f panelleri sayesinde \u00fcretilen elektrik ak\u0131m\u0131, \u015farj reg\u00fclat\u00f6r\u00fc \u00fczerinden ak\u00fclere depolan\u0131r. Sistemim g\u00fcc\u00fc 1000 W olarak al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda ve sistem 12 V DC olarak kurulmu\u015f ise, Burada ak\u0131m, panel g\u00fcc\u00fcn\u00fcn panelde olu\u015fan ve \u015farj reg\u00fclat\u00f6r\u00fcnde d\u00fczeltilmemi\u015f gerilime (17 V) b\u00f6l\u00fcnmesiyle hesaplanm\u0131\u015ft\u0131r. Sistemde \u015farj reg\u00fclat\u00f6r\u00fc bulundurulmas\u0131n\u0131n temel sebebi de bu \u00e7\u0131k\u0131\u015f geriliminin reg\u00fcle edilerek ak\u00fcn\u00fcn nominal de\u011ferde (12 V) \u015farj olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Bu sistem i\u00e7in se\u00e7ilmesi gereken ba\u011flant\u0131 kablosunu en az 58 A ak\u0131m ta\u015f\u0131ma g\u00fcc\u00fcne sahip olmas\u0131 gerekmektedir. E\u011fer 5 m uzunlu\u011fundaki yere kablo \u00e7ekilmesi gerekiyorsa a\u015fa\u011f\u0131daki gibi hesap yap\u0131larak kablo kesiti bulunmal\u0131d\u0131r. Kablo kesitini hesaplamak i\u00e7in kullan\u0131lmas\u0131 gereken form\u00fcl: Ancak kablo tablosunda bu de\u011fere en yak\u0131n \u00fcst kablo kesiti olan 35 mm2 lik kablo kesiti kullan\u0131l\u0131r: \u2022S = \u0130letken kesiti (mm2) \u2022 fk [%] = Bak\u0131r i\u00e7in iletken kayb\u0131 (%3=0,03) \u2022 0,0175 = Bak\u0131r i\u00e7in spesifik diren\u00e7 (Ohm \u00d7 mm\u00b2 \/ m) \u2022L = Kablo uzunlu\u011fu (m) \u2022P = Kablo taraf\u0131ndan al\u0131nmas\u0131 gereken g\u00fc\u00e7 (W) \u2022U = G\u00fcne\u015f panel sistemi voltaj\u0131 (V) Verilen form\u00fcle g\u00f6re yap\u0131lacak hesaplamalarla kullan\u0131lacak kablo kesiti bulunabilir. Form\u00fclde kullan\u0131lan veriler bilgisayar ortam\u0131nda hesaplanarak pratik bir tablo olu\u015fturulmu\u015ftur. Tablo 1\u2019de 12 volt i\u00e7in \u00e7e\u015fitli amper ve kablo uzunluklar\u0131nda gereken ve standart olan kablo kesitleri sunulmu\u015ftur. Tablo 1'de g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi 58 A ak\u0131m ta\u015f\u0131ma g\u00fcc\u00fcne sahip olmas\u0131 gereken 1 kW g\u00fc\u00e7 \u00fcretecek \u015fekilde tasarlanan g\u00fcne\u015f paneli sistemi i\u00e7in 4 metreden uzun mesafeler i\u00e7in 35 mm2 kesitinde kablo kullan\u0131lmas\u0131 uygun g\u00f6r\u00fclmektedir. MOD\u00dcL 5 - 5","Tablo 1: Solar panel sistemlerinde kablo se\u00e7imi \u00f6rne\u011fi (12V i\u00e7in) Kablo, elektrik enerjisini, elektriksel i\u015faretleri, sinyalleri ileten, iki elektrik noktas\u0131n\u0131 birbirine ba\u011flayan, elektriksel olarak yal\u0131t\u0131lm\u0131\u015f veya \u00e7\u0131plak halde, tek veya \u00e7oklu damar yap\u0131s\u0131ndan meydana gelen, genellikle bak\u0131r \u2013 al\u00fcminyum ve ala\u015f\u0131m, g\u00fc\u00e7lendirilmi\u015f malzemelerle kombine edilen bir aktar\u0131m ve iletim arac\u0131d\u0131r. 1.1.1. Kablolar\u0131n s\u0131n\u0131fland\u0131rmas\u0131: \u2022 Malzeme Cinsine G\u00f6re: o Al\u00fcminyum (Al) \u0130letkenli Kablolar o Bak\u0131r (Cu) \u0130letkenli Kablolar \u2022 Yal\u0131tkanl\u0131k Seviyelerine G\u00f6re: o PVC (Polivinilklorid) Yal\u0131tkanl\u0131 Kablolar o PE(Polietilen) Yal\u0131tkanl\u0131 Kablolar o XLPE Yal\u0131tkanl\u0131 Kablolar o Ka\u011f\u0131t Yal\u0131tkanl\u0131 Kablolar o EPR (Etilen Propilen Kau\u00e7uk) o Silikon Yal\u0131t\u0131ml\u0131 Kablolar o Halojensiz Alev Geciktiricili Yal\u0131t\u0131ml\u0131 Kablolar \u2022 Kullan\u0131m Yerlerine \/ Ama\u00e7lar\u0131na g\u00f6re: o Kuvvetli Ak\u0131m Kablolar\u0131 o Zay\u0131f Ak\u0131m Kablolar\u0131 Al \u2013Cu Kablo Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmas\u0131: Al\u00fcminyum g\u00fcm\u00fc\u015f\u00fcms\u00fc bir renge sahip, yumu\u015fak ve hafif bir metaldir. Yer k\u00fcrenin yakla\u015f\u0131k %8 oran\u0131nda al\u00fcminyumdan meydana geldi\u011fi tahmin edilmektedir. Do\u011fada serbest olarak \u00e7ok nadir bulunur. \u00dcretim s\u00fcreci \u00e7ok karma\u015f\u0131kt\u0131r ve y\u00fcksek miktarda enerji gerektirir. Elektroliz sonucu %99,5 safl\u0131k seviyesinde al\u00fcminyum elde edilir. Al\u00fcminyumun i\u00e7erisinde yer alan yabanc\u0131 maddeler metalin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 azaltaca\u011f\u0131ndan, bunun \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek ve %99,9 oran\u0131nda saf al\u00fcminyum elde etmek i\u00e7in elektrolitik safla\u015ft\u0131rma metodu uygulan\u0131r. Bak\u0131r ise k\u0131z\u0131l bir renge sahip, do\u011fada serbest veya bile\u015fik olarak bulunan bir metaldir. Yap\u0131s\u0131n\u0131n yumu\u015fak olmas\u0131 ve kolay i\u015flenebilmesi sebebiyle eski \u00e7a\u011flardan bu yana d\u00fcnyada en \u00e7ok kullan\u0131lan metaller aras\u0131ndad\u0131r. Yer k\u00fcrede %0,01 oran\u0131nda olmas\u0131na kar\u015f\u0131n, madencilik firmalar\u0131n\u0131n \u00f6ncelikle MOD\u00dcL 5 - 6","tercih etti\u011fi maden t\u00fcr\u00fcd\u00fcr. Al\u00fcminyum ve bak\u0131r\u0131n teknik \u00f6zelliklerini k\u0131saca iki ana ba\u015fl\u0131k alt\u0131nda toplayabiliriz. \u2022 Fiziksel \u00f6zellikler \u2022 Elektriksel performans Bu iki ana ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeye al\u0131rken unutmamam\u0131z gereken en \u00f6nemli nokta, bu \u00f6zelliklerin birbirleri ile etkile\u015fim i\u00e7erisinde oldu\u011fudur. Her iki metali fiziksel olarak k\u0131yaslad\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, \u00f6ne \u00e7\u0131kan en \u00f6nemli nokta a\u011f\u0131rl\u0131klar\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc al\u00fcminyumun \u00f6zg\u00fcl a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, bak\u0131r\u0131n \u00f6zg\u00fcl a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131ndan daha d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr. Bu sebeple, kullan\u0131lmas\u0131 planlanan iletkenlerin fiziksel \u00f6zellikleri a\u011f\u0131rl\u0131k ve boyut olarak \u00f6nem kazan\u0131r. \u00d6zg\u00fcl a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fck olan al\u00fcminyum bak\u0131ra g\u00f6re yakla\u015f\u0131k olarak yar\u0131 yar\u0131ya daha hafiftir. Ancak iletkenlik \u00f6zellikleri ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda, bak\u0131r\u0131n iletkenli\u011finin al\u00fcminyuma g\u00f6re \u00e7ok daha iyi olmas\u0131 ya da al\u00fcminyumun direncinin bak\u0131ra g\u00f6re daha y\u00fcksek olmas\u0131, ayn\u0131 sistem i\u00e7in gerekli olan al\u00fcminyum iletkenin fiziksel yap\u0131s\u0131n\u0131n %15-25 oran\u0131nda daha fazla olmas\u0131 anlam\u0131na gelmektedir. Ayn\u0131 sistemde kullan\u0131labilen al\u00fcminyum iletkenli kablo kesitinin, bak\u0131r iletkenli kablo kesitinin yakla\u015f\u0131k olarak 1,6 kat\u0131 olmas\u0131 gerekmektedir. \u00d6te yandan, elektriksel performans olarak diren\u00e7 yap\u0131s\u0131 ile birlikte, dielektrik \u00f6zellikleri, empedans karakteristi\u011fi, k\u0131sa devre dayan\u0131m\u0131 gibi \u00f6zelliklere bak\u0131l\u0131rken, fiziksel performans olarak ise, s\u0131cakl\u0131k art\u0131\u015f\u0131na olan tepkisi, yang\u0131n dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 ve mekaniksel dayan\u0131m\u0131 gibi konular\u0131n ele al\u0131nmas\u0131 gerekmektedir. K\u0131sa devre an\u0131nda, bak\u0131r iletkenler al\u00fcminyum iletkenlere g\u00f6re mekanik mukavemetini daha iyi korurlar. Al\u00fcminyum kullan\u0131lmas\u0131, rijit iletkenlerde \u00e7ekme ve b\u00fck\u00fclmelere, esnek iletkenlerde ise b\u00fckme, gev\u015feme veya s\u0131k\u0131\u015ft\u0131rma gibi olaylara sebebiyet verebilir. Al\u00fcminyum iletkenler titre\u015fim, \u00e7atlama ve k\u0131r\u0131lmalara bak\u0131r iletkenler kadar dayan\u0131kl\u0131 de\u011fildir. Mekaniksel yorulma, tekrarlanan y\u00fckleme ve bo\u015faltma streslerine maruz kal\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kar ve mikroskobik \u00e7atlaklara sebep olabilir. Bu \u00e7atlaklar, zamanla kritik boyuta ula\u015fabilir ve b\u00fcy\u00fck kopmalara yol a\u00e7abilirler. Termal iletkenliklerini inceledi\u011fimizde ise, ak\u0131m alt\u0131nda olu\u015fan \u0131s\u0131, bak\u0131r iletken taraf\u0131ndan \u00e7ok daha h\u0131zl\u0131 da\u011f\u0131t\u0131l\u0131r. Bu durum, \u00f6rne\u011fin herhangi bir motorun a\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m \u00e7ekmesi s\u0131ras\u0131nda olu\u015fan \u0131s\u0131n\u0131n transferinde \u00f6nemli bir \u00f6zelliktir. \u0130letkenin daha k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7apl\u0131 olarak se\u00e7ilmesi, \u0131s\u0131n\u0131n y\u00fczeye daha k\u0131sa bir yoldan h\u0131zl\u0131 olarak aktar\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Bak\u0131r elementi, y\u00fcksek ergime s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 sayesinde termo- aktif s\u00fcre\u00e7lerde meydana gelen mekaniksel kuvvetlere (genle\u015fme, b\u00fcz\u00fc\u015fme vb.) mekanik \u00f6zelliklerini kaybetmeden dayanabilir. \u0130letken malzemelerin se\u00e7iminde \u00f6nemli etkenlerden birisi de ba\u011flant\u0131 ve eklerdir. Elektriksel ba\u011flant\u0131lar\u0131 etkileyen d\u00f6rt ana mekanizma vard\u0131r. Bunlar: \u2022 Oksitlenme \u2022 Galvanik etki \u2022 So\u011fuk ak\u0131\u015f \/ S\u00fcnme \u2022 Termal genle\u015fme MOD\u00dcL 5 - 7","Oksitlenme: Ba\u011flant\u0131 noktas\u0131nda metal-metal temas\u0131n\u0131n azalmas\u0131na veya temas direncinin artmas\u0131na sebep olan oksit, s\u00fclfit veya inorganik filmlerden meydana gelir. Bu etki temas y\u00fczeyinin \u0131s\u0131nmas\u0131na ve ba\u011flant\u0131 noktas\u0131ndaki s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131n artmas\u0131na neden olarak ar\u0131zalanmaya sebep olabilir. Al\u00fcminyumun aksine, bak\u0131r ba\u011flant\u0131lar nadiren a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131n\u0131r ve y\u00fczey haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 ya da oksit \u00f6nleyici bile\u015fiklerin kullan\u0131lmas\u0131 gerekmez. Galvanik etki: Al\u00fcminyum ve bak\u0131r birbirleri ile temasa ge\u00e7tiklerinde al\u00fcminyum, elektrolitik etki ile yap\u0131sal \u00f6zelli\u011fini fiziksel olarak kaybedebilir. Temas y\u00fczeyinin azalmas\u0131 veya korozyon gibi sebeplerle, ba\u011flant\u0131 noktas\u0131 hem mekaniksel hem de elektriksel olarak bozulur. Bu nedenle, kontak contalar\u0131, bimetal sonland\u0131rma veya \u00f6zel te\u00e7hizat kullan\u0131m\u0131 gibi ekipman ve aksesuarlar ile birlikte kullan\u0131lan al\u00fcminyum iletken bir dizi ekleme tekni\u011fine ihtiya\u00e7 duymaktad\u0131r. So\u011fuk ak\u0131\u015f \/ S\u00fcnme: \u0130yi bir ba\u011flant\u0131 yap\u0131s\u0131 olu\u015fturabilmek ve iletkenlerin y\u00fcksek temas sa\u011flamas\u0131 i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulan\u0131r. Bu i\u015flem, metalin \u201cakmas\u0131na\u201d yani deforme olmas\u0131na neden olabilir. Bu etki daha \u00e7ok al\u00fcminyum iletkenlerde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr iken, daha sert bir yap\u0131ya sahip bak\u0131r iletken i\u00e7in etkisi \u00f6nemli olmayacak kadar azd\u0131r. \u0130letken stres alt\u0131nda iken, stresin seviyesi, s\u00fcresi ve s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak olu\u015fan plastik deformasyonuna \u201cs\u00fcnme\u201d denir. Hem so\u011fuk ak\u0131\u015f hem de s\u00fcnme, temas bas\u0131nc\u0131nda azalmaya, artan ek direncine ve dolay\u0131s\u0131yla a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nmaya yol a\u00e7ar. Al\u00fcminyum, bak\u0131rdan daha fazla, daha h\u0131zl\u0131 ve daha d\u00fc\u015f\u00fck s\u0131cakl\u0131klarda s\u00fcner. Termal genle\u015fme: Y\u00fck alt\u0131nda \u0131s\u0131nmakta olan bak\u0131r-bak\u0131r, pirin\u00e7-bak\u0131r veya kablo pabucu ile yap\u0131lan ba\u011flant\u0131 noktalar\u0131nda gev\u015feme g\u00f6zlenmezken, al\u00fcminyum iletkenlerde termal genle\u015fmedeki y\u00fcksek farklar zaman i\u00e7erisinde gev\u015femeye sebep olabilir. Temas direncinin artmas\u0131, a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nmay\u0131 ve ark potansiyelinin artmas\u0131n\u0131, dolay\u0131s\u0131yla yang\u0131n riskini artt\u0131r\u0131r. Bak\u0131r ile yap\u0131lan ek ba\u011flant\u0131lar\u0131, al\u00fcminyum ek ba\u011flant\u0131lara g\u00f6re daha g\u00fc\u00e7l\u00fc, korozyona daha fazla dayan\u0131kl\u0131, so\u011fuk ak\u0131\u015fa ve termal etkilere daha az duyarl\u0131 olduklar\u0131 i\u00e7in daha g\u00fcvenilir ve uzun \u00f6m\u00fcrl\u00fcd\u00fcr. Zay\u0131f Ak\u0131m Tesisleri i\u00e7in Kablolar: Data-Lan veri ileti\u015fim kablolar\u0131, Koaksiyel Kablolar, Kontrol- Otomasyonel Kablolar ve CCTV kamera Kablolar\u0131 bu gruba girmektedir. Kuvvetli Ak\u0131m Tesisleri i\u00e7in Kablolar: Enerji Kablolar\u0131 bu gruba girmektedir. Not: Kuvvetli Ak\u0131m Tesisleri: \u0130nsanlar, di\u011fer canl\u0131lar, bitkiler ve e\u015fyalar i\u00e7in baz\u0131 durumlarda (yakla\u015fma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin \u00fcretilmesini, \u00f6zelli\u011finin de\u011fi\u015ftirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, da\u011f\u0131t\u0131lmas\u0131n\u0131 ve mekanik enerjiye, \u0131\u015f\u0131\u011fa, \u0131s\u0131ya vb. d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesini sa\u011flayan tesislerdir. Kablo kodlar\u0131: Kablolar\u0131n birbirinden kolayca ay\u0131rt edilmesi, kablo rumuzland\u0131rma standartlar\u0131 sayesinde m\u00fcmk\u00fcn hale gelmi\u015ftir. Di\u011fer bir ifadeyle, kablo rumuzland\u0131rma standartlar\u0131 kablo sekt\u00f6r\u00fcn\u00fcn alfabesidir. Rumuzland\u0131rma standartlar\u0131n\u0131n ortak amac\u0131; pazar\/m\u00fc\u015fteri\/\u00fcretici aras\u0131nda ortak dil olu\u015fturarak, kablo yap\u0131lar\u0131n\u0131n h\u0131zl\u0131ca anlamland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Kablo iletken yap\u0131s\u0131, iletken \u00fczerinde kullan\u0131lan izolasyon malzemesi (PVC, XLPE.), kablonun damar e\u011firme \u015fekli, ekranl\u0131\/z\u0131rhl\u0131 olup olmad\u0131\u011f\u0131, d\u0131\u015f k\u0131l\u0131f malzemesi (PVC, PE.) gibi bir\u00e7ok \u00f6nemli bilgi kablo rumuzlar\u0131 yard\u0131m\u0131yla tarif edilebilmektedir. Kablo yap\u0131s\u0131n\u0131n yan\u0131nda kablolar\u0131n isimlendirilmesi \u00fclke standartlar\u0131na g\u00f6re de farkl\u0131l\u0131k g\u00f6sterebilmektedir. K\u0131saca, farkl\u0131 rumuzlar, ayn\u0131 kabloyu tarif edebilmektedir. Tablo 2\u2019de TS HD 316.S3\u2019e g\u00f6re kablo kodlar\u0131 listelenmi\u015ftir. MOD\u00dcL 5 - 8","Tablo 2. TS HD 316.S3 standard\u0131na g\u00f6re kablo kodlar\u0131 MOD\u00dcL 5 - 9","G\u00fcne\u015f enerjisi tesislerinde kullan\u0131lan kablolardan \u00f6rnekler a\u015fa\u011f\u0131da Tablo 3 \u2013 Tablo 9 aras\u0131nda verilmi\u015ftir. Ortam ko\u015fullar\u0131, gerilim ve g\u00fc\u00e7 seviyelerine g\u00f6re uygun kablo kesitleri ve t\u00fcrleri GES projesinde belirtilir. Montaj s\u0131ras\u0131nda do\u011fru kabloyu kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan emin olunuz. Tablo 3. Solar Kablo- B\u00fck\u00fclgen Kalayl\u0131 Bak\u0131r \u0130letkenli, LSFOH izoleli, Tek Damarl\u0131 Solar Kablo MOD\u00dcL 5 - 10","Tablo 4. 0.6\/1kV NYY \u2013 YVV \u2013 PVC izoleli Tek Damarl\u0131 Bak\u0131r \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 11","Tablo 5. 0.6\/1kV NYY \u2013 YVV \u2013 PVC izoleli \u00c7ok Damarl\u0131 Bak\u0131r \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 12","Tablo 6. 0.6\/1kV NAYY \u2013 YAVV \u2013 PVC izoleli Tek Damarl\u0131 Al\u00fcminyum \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 13","Tablo 7. 0.6\/1kV NAYY \u2013 YAVV \u2013 PVC izoleli \u00c7ok Damarl\u0131 Al\u00fcminyum \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 14","Tablo 8. 0.6\/1kV N2XH: Halojensiz Alevi \u0130letmeyen Xlpe \u0130zoleli Tek Damarl\u0131 Bak\u0131r \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 15","Tablo 9. 0.6\/1kV N2XH: Halojensiz Alevi \u0130letmeyen Xlpe \u0130zoleli \u00c7ok Damarl\u0131 Bak\u0131r \u0130letkenli Kablo MOD\u00dcL 5 - 16","1.1.2 Kabloda izolasyon Kablo end\u00fcstrisinde kullan\u0131lan izolasyon malzemeleri ekstr\u00fczyon metodu ile kullan\u0131l\u0131r. Ekstr\u00fczyonda kullan\u0131lan makine, bir motor \u0131s\u0131t\u0131c\u0131 ile kaplanm\u0131\u015f bir kovan i\u00e7indeki viday\u0131 d\u00f6nd\u00fcrerek, s\u0131cakl\u0131k ve bas\u0131n\u00e7 alt\u0131nda plastik gran\u00fcllerin eriyik hale gelmesini sa\u011flar. Eriyik haldeki plastik, meme ve a\u011f\u0131zl\u0131k yard\u0131m\u0131 ile, genelde hortum bi\u00e7imiyle, istenen malzeme \u00fczerine bir \u00e7e\u015fit kaplama yap\u0131l\u0131r. So\u011fumas\u0131 i\u00e7in su kanal\u0131 i\u00e7ine girer. Kablo end\u00fcstrisinde kullan\u0131lan izolasyon malzemeleri; termoplastik, termoset, silikon ve ka\u011f\u0131t bazl\u0131 izolasyon malzemeleridir. Termoplastik izolasyonlar Termoplastik bile\u015fikler, \u0131s\u0131t\u0131ld\u0131klar\u0131nda yumu\u015fayabilen, so\u011futulduklar\u0131nda tekrar sertle\u015febilen plastikler grubudur. o PVC (Polivinil Klor\u00fcr); kabloda en yayg\u0131n olarak kullan\u0131lan termoplastik yal\u0131tkand\u0131r. PVC malzeme ucuz, dayan\u0131kl\u0131 ve yayg\u0131n olarak kullan\u0131labilir; ancak PVC\u2019de bulunan klor (halojen) yand\u0131\u011f\u0131nda kal\u0131n, zehirli ve siyah duman \u00fcretimine neden olur. Bu da duman yo\u011funlu\u011fu ve toksisitenin istenmedi\u011fi yerlerde (t\u00fcneller, insanlar\u0131n yo\u011fun ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 kapal\u0131 mekanlar gibi) ciddi sa\u011fl\u0131k tehditleri olu\u015fturur. Normal \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131cakl\u0131klar\u0131 (PVC t\u00fcr\u00fcne ba\u011fl\u0131 olarak) 70\u00b0C ve 105\u00b0C aras\u0131nda de\u011fi\u015fir. K\u0131sa devre s\u0131cakl\u0131k limiti, 160\u00b0C (<300 mm\u00b2) ve 140\u00b0C (>300mm\u00b2) aral\u0131klar\u0131ndad\u0131r. o PE (Polietilen); poliolefin olarak adland\u0131r\u0131lan polimer s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131n bir \u00fcyesidir. Polietilenin PVC\u2019den daha d\u00fc\u015f\u00fck dielektrik kay\u0131plar\u0131 vard\u0131r ve gerilim stresi alt\u0131nda neme kar\u015f\u0131 duyarl\u0131d\u0131r (\u00d6zellikle y\u00fcksek gerilimler i\u00e7in). Termoset izolasyonlar: Is\u0131t\u0131ld\u0131klar\u0131nda sertle\u015fen ve bu halini s\u00fcrekli koruyabilen bile\u015fiklerdir. Hem zincir i\u00e7inde hem de zincirler aras\u0131 kovalent ba\u011flara sahiptir. Is\u0131t\u0131l\u0131nca \u00f6nce yumu\u015far fakat yumu\u015farken ayn\u0131 anda cross- link (\u00e7apraz ba\u011flanma) olu\u015ftu\u011fu i\u00e7in sertle\u015fmeye ba\u015flar. Kovalent ba\u011flarla ba\u011fl\u0131 oldu\u011fundan, tekrar \u0131s\u0131t\u0131l\u0131nca yumu\u015fatmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7ok \u0131s\u0131t\u0131ld\u0131\u011f\u0131 durumda ise \u00e7apraz ba\u011flar kopar ve a\u015f\u0131r\u0131 derecede sertle\u015fir. Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmleri vard\u0131r, ancak \u00e7ok maliyetlidir. Bu nedenle tercih edilmez. o XLPE (\u00e7apraz ba\u011flanm\u0131\u015f polietilen); birbirine ba\u011flanm\u0131\u015f farkl\u0131 polietilen zincirleri y\u00fcksek s\u0131cakl\u0131klarda erimesini ya da ayr\u0131lmas\u0131n\u0131 \u00f6nlemeye yard\u0131mc\u0131 polimerlere (\u00e7apraz ba\u011flama) sahiptir. Bu nedenle XLPE y\u00fcksek s\u0131cakl\u0131k uygulamalar\u0131nda daha avantajl\u0131d\u0131r. XLPE\u2019nin PE\u2019ye oranla daha y\u00fcksek dielektrik kay\u0131plar\u0131 vard\u0131r; ancak di\u011fer yandan daha iyi ya\u015flanma \u00f6zelliklerine ve \u201cwater treeing\u201d (A\u011fa\u00e7lanma) direncine sahiptir. Normal \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131cakl\u0131klar\u0131 90\u00b0C ila 110\u00b0C aras\u0131ndad\u0131r. K\u0131sa devre s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 250\u00b0C\u2019dir. o EPR (Etilen Propilen Kau\u00e7uk); etilen ve propilenin bir kopolimeridir. EPR, PE ve XLPE den daha esnektir, ancak her ikisinden de daha y\u00fcksek dielektrik kay\u0131plar\u0131na sahiptir. Normal \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131cakl\u0131klar\u0131 genellikle 90 \u00b0C ila 110 \u00b0C aras\u0131ndad\u0131r. K\u0131sa devre s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 250\u00b0C\u2019dir. MOD\u00dcL 5 - 17","Silikon izolasyonlar Silikon, kau\u00e7uk-silikondan olu\u015fan bir elastomerdir (kau\u00e7uk-benzeri malzeme). Silikon kau\u00e7uklar, genellikle bir ya da iki par\u00e7al\u0131 polimerlerdir ve \u00f6zelliklerini geli\u015ftirmek ve maliyet d\u00fc\u015f\u00fcrmek i\u00e7in dolgu maddeleri de i\u00e7erebilirler. Genellikle -55\u00b0 C ila +300 \u00b0 C s\u0131cakl\u0131klarda, reaktif olmayan, istikrarl\u0131 ve dayan\u0131kl\u0131 malzemelerdir. Ka\u011f\u0131t bazl\u0131 izolasyon Ka\u011f\u0131t, enerji kablolar\u0131 yal\u0131t\u0131m\u0131 i\u00e7in eski bir y\u00f6ntemdir; ancak halen y\u00fcksek gerilim kablolar\u0131 i\u00e7in kullan\u0131labiliyor. Ka\u011f\u0131t izolasyon, dielektrik bir ak\u0131\u015fkan (\u00f6rne\u011fin ya\u011f ya da sentetik re\u00e7ine s\u0131v\u0131) ile emprenye edilir (emdirilir). Ka\u011f\u0131d\u0131n neme kar\u015f\u0131 hassas olmas\u0131ndan dolay\u0131, yal\u0131t\u0131ma su veya nem giri\u015fini engelleyebilme ad\u0131na yal\u0131t\u0131m\u0131n \u00fczerine kur\u015fun k\u0131l\u0131f uygulamas\u0131 yap\u0131l\u0131r. Elektriksel sistemlerde izolasyon Sistemlerin izolasyonuna \u201ciyi\u201d diyebilmek i\u00e7in, y\u00fcksek diren\u00e7 gereksinimlerini \u00f6l\u00e7mek ve bunu de\u011ferlendirebilmek gerekir. \u201c\u0130yi midir?\u201d sorusunun cevab\u0131; izolasyon direncinin \u00f6l\u00e7\u00fclmesinde gizlidir. Hi\u00e7bir izolasyon malzemesi, sonsuz diren\u00e7 sa\u011flamaz. \u0130zolasyonlar, pratik ama\u00e7lardan en kritik durumlara kadar kullanabilece\u011finden, toleranslar\u0131 belirlenmeli ve buna g\u00f6re de\u011ferlendirilmelidir. \u0130zolasyon direnci \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcn\u00fc anlaman\u0131n anahtar\u0131, Ohm kanunundad\u0131r. Diren\u00e7 de\u011feri hesaplanmas\u0131nda, \u015eekil 2\u2019de verilen izolasyon \u00f6l\u00e7\u00fcm devresi kurularak sisteme sabit bir gerilim uygulan\u0131r ve ak\u0131m de\u011feri \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. Uygulanan gerilim ve ak\u0131m\u0131n oranlar\u0131 izolasyon direncine ula\u015fmam\u0131z\u0131 sa\u011flar. Diren\u00e7 = Gerilim \/ Ak\u0131m = ! = ! \\\" \u015eekil 2. \u0130zolayon \u00d6l\u00e7\u00fcm Devresi MOD\u00dcL 5 - 18","\u0130zolasyonu k\u00f6t\u00fcle\u015ftiren etkenler \u0130zolasyon, zamanla etkile\u015fime girdi\u011fi di\u011fer etkenler nedeni ile yal\u0131t\u0131m kalitesini d\u00fc\u015f\u00fcrebilir. Bu etkenleri 5 madde halinde ele alabiliriz: o Elektriksel stres: \u0130zolasyon belirli bir uygulama i\u00e7in tasarlan\u0131r. A\u015f\u0131r\u0131 y\u00fcksek ve al\u00e7ak gerilimler, yal\u0131t\u0131m i\u00e7inde anormal streslenmeye yol a\u00e7ar ve bu olay izolasyonun \u00e7atlamas\u0131na ya da delaminasyonuna neden olabilir. o Mekanik stres: Kablo montaj\u0131 s\u0131ras\u0131nda olu\u015fan hasarlar, g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclebilir d\u00fczeyde olabilir. Di\u011fer yandan; makinalar\u0131n s\u0131k s\u0131k duru\u015f ve kalk\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00fcrekli vibrasyon alt\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131, izolasyon i\u00e7inde kusurlara neden olabilir. o Kimyasal etkenler: Bu etkenlerin ba\u015fl\u0131cas\u0131, a\u015f\u0131nd\u0131r\u0131c\u0131 buhard\u0131r. Ya\u011f ve hidro karbon gibi etkenler de izolasyonun kalitesini h\u0131zl\u0131ca d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcrler. o Termal stres: A\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nma ve so\u011fumalar\u0131n olu\u015fturdu\u011fu genle\u015fme ve b\u00fcz\u00fc\u015fmeler, izolasyon i\u00e7inde \u00e7atlamalar gibi kusurlara neden olabilir. Makine kullan\u0131mlar\u0131ndaki t\u00fcm kalk\u0131\u015f ve duru\u015flar, \u0131s\u0131l gerilmelerin en y\u00fcksek oldu\u011fu periyotlard\u0131r. Di\u011fer sistemlerde de kablonun y\u00fck alt\u0131na girmesi, \u00e7\u0131kmas\u0131 izolasyon ya\u015flanmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan olumsuzluk yaratacakt\u0131r. \u2022 \u00c7evresel kirlilik: Kemirgenler, ha\u015fereler ya da nem gibi etkenler, kablo izolasyonunda yal\u0131t\u0131m\u0131 etkileyecek hasarlar olu\u015fturabilirler ya da zamanla olu\u015fabilecek kusurlara zemin haz\u0131rlayabilir. \u0130zolasyon \u00fczerinde olu\u015fan kirlilik, y\u00fczeysel ka\u00e7ak ak\u0131mlar olu\u015fturur. Bu kuru ve temiz y\u00fczeylere k\u0131yasla daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr. Potansiyele g\u00f6re de\u011fi\u015fen ciddi hasarlara neden olabilirler. Tesislerde izolasyonlar periyodik olarak \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcp de\u011ferlendirilmelidir. Bu periyodik kontroller, do\u011fabilecek b\u00fcy\u00fck kay\u0131plar\u0131 engelleyebilir. Belki olumsuzlu\u011fun tespiti ile al\u0131nacak basit \u00f6nlemlerle, tesis \u00e7ok uzun y\u0131llar korunabilir. De\u011ferlendirmede tablolar olu\u015fturulabilece\u011fi gibi, bu kontrolleri sistematik tutabilen cihazlar\u0131 kullanmak da di\u011fer bir se\u00e7enek olacakt\u0131r. (Detaylar i\u00e7in Mod\u00fcl 6 \u2018ya bak\u0131n\u0131z.) 1.2. KABLO BA\u011eLANTI Y\u00d6NTEMLER\u0130 Fotovoltaik sistemlere \u00f6zel erkek ve di\u015fi konekt\u00f6rler \u00fcreticiler taraf\u0131ndan mod\u00fcllere mont edilmi\u015f halde gelir. Bu konekt\u00f6rler g\u00fcvenli, dayan\u0131kl\u0131 ve etkili elektriksel kontak sa\u011flarlar. Ayr\u0131ca montaj da bu konekt\u00f6rler sayesinde daha g\u00fcvenli ve basit hale gelir. Bir FV sistemde birlikte kullan\u0131lan erkek ve di\u015fi konekt\u00f6rler ayn\u0131 tipte ve TSE EN 50521 (IEC 50521)\u2019e uygun \u00fcretilmi\u015f olmal\u0131d\u0131r. Farkl\u0131 marka konekt\u00f6rler ancak her iki markan\u0131n da TSE EN 50521 (IEC 50521)\u2019e uygunlu\u011fu belgelendirilirse beraber kullan\u0131labilir. FV dizilerinde ve dizelerinde (ana) kullan\u0131lan konekt\u00f6rler projede hesaplanan minimum gerilim ve ak\u0131m anma de\u011ferlerine uyumlu olmal\u0131d\u0131r. Konekt\u00f6rlerin UV, IP ve s\u0131cakl\u0131k de\u011ferlerinin kullan\u0131m alanlar\u0131na uygun se\u00e7ilmesi ve ba\u011flant\u0131 yap\u0131lacak kabloyla uyumlu olmas\u0131 gerekir. Ki\u015filerin dola\u015f\u0131m\u0131na a\u00e7\u0131k yerlerde bulunan konekt\u00f6rlerin ancak bir el aletiyle ve iki farkl\u0131 hareketle a\u00e7\u0131labilecek \u015fekilde kilitli yap\u0131da \u00fcretilmi\u015f olmas\u0131 ve \u00fczerinde \u201cDC di\u015fi ve erkek konekt\u00f6rleri y\u00fck alt\u0131nda ay\u0131rmay\u0131n\u0131z\u201d uyar\u0131 yaz\u0131s\u0131n\u0131n bulunmas\u0131 gerekir. Kablo konekt\u00f6rleri meydana gelebilecek arklanman\u0131n kal\u0131c\u0131 zararlara yol a\u00e7mas\u0131 ihtimaline kar\u015f\u0131l\u0131k y\u00fck alt\u0131nda DC anahtarlama ve ay\u0131rma i\u00e7in kullan\u0131lmamal\u0131d\u0131r. Erkek Y konekt\u00f6rler ba\u011flant\u0131 kutusu yerine kullan\u0131labilir. MOD\u00dcL 5 - 19","Y konekt\u00f6rlerin ula\u015f\u0131labilir alanlara yerle\u015ftirilmesi ve gelecekteki problemlerde kolay ula\u015f\u0131lmas\u0131 i\u00e7in yerlerinin projelerde g\u00f6sterilmesi gerekir. Gerekmesi durumunda, konekt\u00f6rlerin s\u0131k\u0131lmas\u0131 i\u00e7in ba\u011flant\u0131lar\u0131n d\u00fczg\u00fcn ve g\u00fcvenilir bir \u015fekilde yap\u0131lmas\u0131 bak\u0131m\u0131ndan \u00f6zel aletler kullan\u0131l\u0131r. Do\u011fru aletlerin kullan\u0131lmamas\u0131 ya da aletlerin do\u011fru kullan\u0131lmamas\u0131 elektriksel ve mekanik olarak ba\u011flant\u0131lar\u0131n zay\u0131f kalmas\u0131na ve a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nma \/ yang\u0131n risklerinin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na sebep olur. G\u00fcne\u015f enerjisi sisteminde kullan\u0131lan konekt\u00f6r setleri sertifika ve bir\u00e7ok kalite standartlar\u0131na uygun olarak \u00fcretilmekte ve g\u00fcne\u015f enerji sisteminin temel ba\u011flant\u0131 elemanlar\u0131ndand\u0131r. \u2022 Solar konekt\u00f6rler ak\u0131m\u0131 kablolar aras\u0131nda aktar\u0131r ve g\u00fcne\u015f panellerinin birbiri ile ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 sa\u011flar \u2022 Kurulan sistemin \u00f6mr\u00fc uzat\u0131r, g\u00fcvenli\u011fini artt\u0131r\u0131r ve kurulumu kolayla\u015ft\u0131r\u0131r. \u2022 \u00d6zel emniyet kilitleme sistemi sayesinde sadece \u00f6zel montaj aleti ile a\u00e7\u0131labilir. \u2022 MC-Multiam teknolojisi ile tasarlanan konekt\u00f6rler uzun vadeli dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131 test edilmi\u015ftir. \u2022 MC4 konekt\u00f6r, di\u015fi ve erkek olmak \u00fczere 2'li set halinde bulunmaktad\u0131r Panel\/Dizi Kablo Ba\u011flant\u0131lar\u0131: B\u00fcy\u00fck g\u00fc\u00e7lerde elektrik \u00fcretmek i\u00e7in g\u00fcne\u015f panelleri birbirine ba\u011flanarak solar FV dizilerini meydana getirilir. G\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131 art\u0131rmak amac\u0131yla \u00e7ok say\u0131da g\u00fcne\u015f paneli birbirine paralel ya da seri ba\u011flan\u0131r. G\u00fcne\u015f panellerini birbirlerine ba\u011flarken bir \u00f6nceki konu olan g\u00fcne\u015f paneli kablo se\u00e7im kriterlerine uyan solar kablolar tercih edilmelidir. G\u00fcne\u015f panellerinin ba\u011flant\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131rken solar kablo ve konekt\u00f6rleri kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. G\u00fcne\u015f panellerinin birbirlerine ba\u011flant\u0131s\u0131 yap\u0131l\u0131rken panellerin \u00fczerindeki birle\u015fme kutular\u0131na (junction box), di\u015fi veya erkek konekt\u00f6rler ba\u011flan\u0131r (\u015eekil 3). G\u00fcne\u015f panelleri birbirleriyle paralel ba\u011flanaca\u011f\u0131 zaman paralel ba\u011flant\u0131 konekt\u00f6rleri ba\u011flant\u0131s\u0131 kullan\u0131l\u0131r. \u015eekil 3. Panellerde bulunan ba\u011flant\u0131 kutusu (junction box) ve konekt\u00f6rler \u015eekil 4\u2019te g\u00fcne\u015f panellerinin konekt\u00f6rler ile seri (solda)ve paralel (sa\u011fda) kablolamas\u0131n\u0131n uygulama \u00f6rnekleri g\u00f6sterilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 5 - 20"]