r_00001_ElKitap_TRready

["\u015eekil 4. Seri ve paralel kablolama \u00f6rnekleri A\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 5\u2019te d\u00f6rt adet g\u00fcne\u015f paneli birbirine di\u015fi ve erkek konekt\u00f6rler yard\u0131m\u0131 ile seri ba\u011flanm\u0131\u015ft\u0131r. \u015eekil 5. Seri ba\u011fl\u0131 d\u00f6rt adet g\u00fcne\u015f panelinin kablo konekt\u00f6r\u00fc ile kablolama \u00f6rne\u011fi 1.2.1 Solar Kablolara Konekt\u00f6rlerin Montaj\u0131 Konekt\u00f6rler g\u00fcne\u015f enerji santrallerinde mod\u00fclleri birbirine ba\u011flamak ve dize sonlar\u0131nda enerjinin ta\u015f\u0131nmas\u0131 amac\u0131yla kullan\u0131lmaktad\u0131r. Dizelerden gelen DC kablolar merkezi eviricilerde bir ba\u011flant\u0131 kutusuna, dize eviricilerde ise dize eviricilere konekt\u00f6rler yard\u0131m\u0131yla ba\u011flanmaktad\u0131r. Konekt\u00f6rler sistem gerilimine ba\u011fl\u0131 olarak 1000 V veya 1500 V olarak \u00fcretilmektedir. Sistem gerilimine g\u00f6re konekt\u00f6r se\u00e7imi yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Konekt\u00f6rler bir di\u015fi ve bir erkek olmak \u00fczere iki gruba ayr\u0131l\u0131r. MOD\u00dcL 5 - 21","Konekt\u00f6rler asgari IP65 (p\u00fcsk\u00fcrt\u00fclen suya dayan\u0131kl\u0131) izolasyon s\u0131n\u0131f\u0131na sahip olmal\u0131d\u0131r. Kullan\u0131lacak DC kablo \u00e7ap\u0131na g\u00f6re 2,5 mm\u2019den 10 mm \u00e7apa kadar konekt\u00f6r \u00e7e\u015fitleri bulunmaktad\u0131r (\u015eekil 6). Sistem gerilimine g\u00f6re konekt\u00f6r tipi belirlendikten sonra kullan\u0131lacak kablo \u00e7ap\u0131na g\u00f6re konekt\u00f6r se\u00e7imi yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Konekt\u00f6r tiplerine ili\u015fkin teknik bilgiler a\u015fa\u011f\u0131da Tablo 10\u2019da verilmi\u015ftir. \u015eekil 6. Konekt\u00f6r \u00f6rnekleri Tablo 10. Konekt\u00f6r ve kablo tablosu \u00f6rne\u011fi Montaj \u00d6ncesi Haz\u0131rl\u0131k \u2022 Kullan\u0131lacak konekt\u00f6r markas\u0131 ve modeline g\u00f6re \u00fcretici firman\u0131n montaj talimat\u0131 baz al\u0131nmas\u0131 \u00f6nerilmektedir. Tablo 11 ve Tablo 12\u2019de konekt\u00f6r t\u00fcrleri ve montaj ekipmanlar\u0131na dair \u00f6rnekler sunulmu\u015ftur. \u2022 Bu talimatta a\u015fa\u011f\u0131da \u015fekilde g\u00f6sterilen konekt\u00f6r bile\u015fenleri i\u00e7eren tipteki model i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 kaynak sa\u011flanmas\u0131 ama\u00e7lanm\u0131\u015ft\u0131r. \u2022 Montaj \u00f6ncesi gerekli \u0130SG kurallar\u0131n\u0131 g\u00f6zden ge\u00e7iriniz ve uygulay\u0131n\u0131z. \u2022 Montaj \u00f6ncesi, \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131lacak dizi kablosunda enerji olmad\u0131\u011f\u0131na emin olunuz. \u2022 Montaj \u00f6ncesi, dizi kablosunda ve\/veya konekt\u00f6r bile\u015fenlerinde izolasyonu zarar g\u00f6rm\u00fc\u015f durumlara kar\u015f\u0131n kontrolleri yap\u0131n\u0131z. Uygunsuzluk halinde ilgili talimatlar\u0131 izleyiniz. \u2022 Ba\u011flant\u0131 noktas\u0131 y\u00fck alt\u0131ndayken di\u015fi ve erkek konekt\u00f6rleri birle\u015ftirmeyiniz veya ay\u0131rmay\u0131n\u0131z. \u2022 Farkl\u0131 marka ve modeldeki erkek ve di\u015fi konekt\u00f6rleri birbirine ba\u011flamay\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 5 - 22","Tablo 11. Konekt\u00f6r t\u00fcrleri MOD\u00dcL 5 - 23","Tablo 12. Montajda kullan\u0131lacak ekipmanlar: Kablo S\u0131y\u0131rma Pensesi Kiti Montaj Tamamlama ve Kilit A\u00e7ma Kiti Kablo S\u0131kma Pensesi kiti Tork Seti Test Fi\u015fi MOD\u00dcL 5 - 24","A\u00e7\u0131k U\u00e7lu Anahtar 15mm Tork Anahtar\u0131 12mm Kablo Kesici Montaj Ad\u0131mlar\u0131 \u2022 DC kabloyu a\u00e7\u0131k pim pabu\u00e7lar\u0131na yerle\u015ftirmek \u00fczere uygun oranda kesiniz ve kabloyu s\u0131y\u0131r\u0131n\u0131z ve haz\u0131rda bekletiniz. \u2022 A\u00e7\u0131k pim konta\u011f\u0131n\u0131 s\u0131kmak i\u00e7in: Kelep\u00e7eyi (K) a\u00e7\u0131n ve tutun. Konta\u011f\u0131, kesit aral\u0131\u011f\u0131 uygun yere yerle\u015ftirin. S\u0131kma kanat\u00e7\u0131klar\u0131n\u0131 yukar\u0131 yerle\u015ftirin. Kelep\u00e7eyi (K) serbest b\u0131rak\u0131n. Konta\u011f\u0131n kilitlendi\u011finden emin olun. MOD\u00dcL 5 - 25","Konta\u011f\u0131, kesit aral\u0131\u011f\u0131 uygun yere yerle\u015ftirin. Konta\u011f\u0131n tam olarak do\u011fru \u015fekilde ilgili konumland\u0131r\u0131c\u0131ya tak\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan emin olunuz. MOD\u00dcL 5 - 26","Klips kanatlar\u0131n\u0131n s\u0131kma kal\u0131b\u0131 i\u00e7ine do\u011fru bir \u015fekilde yerle\u015fmesi i\u00e7in penseyi hafif\u00e7e s\u0131k\u0131n\u0131z. Soyulmu\u015f kabloyu yuvaya yerle\u015ftiriniz ve kablo demetlerinin klips yuvas\u0131 ile birle\u015fiminin d\u00fczg\u00fcn sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in kabloyu sonuna kadar itiniz. G\u00f6rsel Kontrol yaparak kablo, klips tutucu birle\u015fimini kontrol ediniz. Uygunsuzluk durumunda i\u015flemi yeni malzemeler ile tekrarlay\u0131n\u0131z. K\u0131vr\u0131ml\u0131 konta\u011f\u0131, erkek veya di\u015fi konekt\u00f6r yal\u0131tkan\u0131n\u0131n i\u00e7ine yerle\u015ftiriniz. Yerle\u015ftirmenin sonunda \u201cT\u0131k\u201d sesi duyacaks\u0131n\u0131z. Do\u011fru yerle\u015fimi kontrol etmek i\u00e7in kabloyu hafif\u00e7e kendinize do\u011fru \u00e7ekiniz ve b\u0131rak\u0131n\u0131z ve kontrol\u00fcn\u00fc sa\u011flay\u0131n\u0131z. MOD\u00dcL 5 - 27","Test fi\u015finin piminin ucunu erkek veya di\u015fi konekt\u00f6r\u00fcn ucundan i\u00e7eriye do\u011fru yerle\u015ftiriniz. E\u011fer do\u011fru bir klips tutucu yerle\u015fimi yap\u0131ld\u0131ysa, test kitinde beyazl\u0131\u011f\u0131 yandaki gibi g\u00f6receksinizdir. \u0130lgili el aletleri ile kablo rakorunun \u00f6n s\u0131k\u0131m\u0131n\u0131 yap\u0131n\u0131z. Konekt\u00f6r\u00fcn yal\u0131tkan taraf\u0131n\u0131 sabit tutarak el aletleri kullanarak rakor taraf\u0131n\u0131n s\u0131kma i\u015flemini tamamlay\u0131n\u0131z. Ba\u015fl\u0131kl\u0131 somunu dip noktaya kadar s\u0131kmay\u0131n\u0131z. Bir \\\"Klik\\\" sesi gelene kadar kablo kupl\u00f6r\u00fcn\u00fc e\u015fle\u015ftirin. Konekt\u00f6r\u00fc hafif\u00e7e \u00e7ekerek do\u011fru ba\u011flant\u0131y\u0131 kontrol edin (maksimum \u00e7ekme kuvveti: 20 N) MOD\u00dcL 5 - 28","Erkek \u2013Di\u015fi konekt\u00f6rlerin birle\u015fim yerinde bo\u015fluk b\u0131rak\u0131lmamal\u0131 ve tamamen sonland\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Konekt\u00f6r\u00fcn kilit a\u00e7ma pimlerini, konekt\u00f6r\u00fcn kilitleme klipslerine (X) itin. Soketin ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 ay\u0131r\u0131n. Bir \\\"Klik\\\" sesi gelene kadar kablo kupl\u00f6r\u00fcn\u00fc e\u015fle\u015ftirin. Konekt\u00f6r\u00fc hafif\u00e7e \u00e7ekerek do\u011fru ba\u011flant\u0131y\u0131 kontrol edin (maksimum \u00e7ekme kuvveti: 20 N) MOD\u00dcL 5 - 29","Ay\u0131rma i\u015flemi i\u00e7in aletin kilit a\u00e7ma pimlerini konekt\u00f6rde sa\u011flanan a\u00e7\u0131kl\u0131klara itin soketin ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 ay\u0131r\u0131n. Kablo \u00fcretici talimatlar\u0131na g\u00f6re de\u011fi\u015fmekle beraber konekt\u00f6r \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131ndaki k\u0131s\u0131mdaki kabloda stres ve zamanla \u0131s\u0131nma ya\u015fanmamas\u0131 i\u00e7in kablo ile 20 mm\u2019lik pay ile kablo \u00e7ekimi dik a\u00e7\u0131ya yakla\u015f\u0131k bir a\u00e7\u0131 ile pay b\u0131rak\u0131lmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 5 - 30","1.2.2 Evirici- Panel\/Dizi Kablo Ba\u011flant\u0131lar\u0131 Fotovoltaik uygulamalarda evirici i\u00e7in \u00f6zel olarak \u00fcretilen solar tip \u00e7evirici kablolar \u00fcst\u00fcn kaliteli ham maddeler ile \u00f6zel olarak \u00fcretilmektedir. Eviriciler i\u00e7in kullan\u0131lan kablolar VDE 0295 \/ IEC60228 s\u0131n\u0131f 5\u2019e uygun kalaylanm\u0131\u015f bak\u0131r iletken tel i\u00e7erir. Kablonun i\u00e7 k\u0131sm\u0131 ise elektronik ortamda \u0131\u015f\u0131nlar ile birle\u015ftirilmi\u015f \u00f6zel bir kopolimerden ve etraf\u0131n\u0131 saran ikinci bir poliolefin kopolimer tabakadan olu\u015fmaktad\u0131r. Solar kablolar\u0131n nominal kablo kesiti yetkili bir akreditasyon kurumu (\u00f6rn. T\u00dcV) taraf\u0131ndan onaylanm\u0131\u015f olmal\u0131d\u0131r. Yo\u011fun kablo \u00e7ap\u0131 olmal\u0131, fazla yer kaplamamal\u0131d\u0131r. Kesinlikle uzun \u00f6m\u00fcrl\u00fc ve mukavemeti y\u00fcksek olmal\u0131d\u0131r. Eviricilerin ba\u011flant\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131rken solar kablo ve konekt\u00f6rleri kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r (\u015eekil 7-8). \u015eekil 7. G\u00fcne\u015f enerjisi mod\u00fcllerinin eviriciye ba\u011flant\u0131s\u0131 i\u00e7in kullan\u0131lan konekt\u00f6rler (soketler) \u015eekil 8: Evirici (evirici) kablo ba\u011flant\u0131s\u0131 Evirici kablo ba\u011flant\u0131s\u0131 veya bak\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na ba\u015flamadan \u00f6nce \u015febeke gerilimini kapat\u0131n\u0131z ve en az 10 dakikal\u0131k bekleme s\u00fcresine uyunuz. Bu s\u00fcre, \u015febeke gerilimi kapat\u0131ld\u0131ktan sonra kondansat\u00f6rlerin tehlikesiz bir gerilim de\u011ferine de\u015farj olabilmeleri i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. P\/+ ve N\/\u2212 klemensleri aras\u0131ndaki gerilimi \u00f6l\u00e7\u00fc aletiyle \u00f6l\u00e7\u00fcn\u00fcz. Ba\u011flant\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 gerilimsiz durumda yap\u0131lmazsa elektrik \u00e7arpma tehlikesi vard\u0131r. Evirici kablo ba\u011flant\u0131s\u0131 yaparken g\u00fcr\u00fclt\u00fc sorunu ya\u015famamak i\u00e7in sinyal kablolar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7 kablolar\u0131n\u0131n 10 cm uza\u011f\u0131nda tutunuz. Kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131 bittikten sonra evirici i\u00e7inde kesik kablo par\u00e7alar\u0131 kalmamal\u0131d\u0131r. \u00d6rne\u011fin kesik kablo par\u00e7alar\u0131 alarm ya da ar\u0131zaya neden olabilir. Montaj deliklerini delerken tala\u015f ya da yabanc\u0131 maddelerin eviricinin i\u00e7ine girmesine izin vermeyiniz. Ak\u0131m\/gerilim giri\u015fi se\u00e7me anahtar\u0131n\u0131 do\u011fru \u015fekilde ayarlamaya dikkat ediniz. Eksik bir ayarlama hatal\u0131 fonksiyonlara neden olabilir. Ba\u011flant\u0131 vidalar\u0131n\u0131 belirtilen torklarda s\u0131k\u0131n\u0131z. Bir vidan\u0131n belirtilenden daha gev\u015fek s\u0131k\u0131lmas\u0131 durumunda k\u0131sa devreye ya da ar\u0131zaya neden olabilir. Bir vidan\u0131n belirtilenden daha g\u00fc\u00e7l\u00fc s\u0131k\u0131lmas\u0131 durumunda k\u0131sa devreye, ar\u0131zaya, \u00e7atlamaya ya da k\u0131r\u0131lmaya neden olabilir. Enerji giri\u015f ve motor ba\u011flant\u0131lar\u0131nda izoleli kablo y\u00fcks\u00fc\u011f\u00fc\/pabucu kullan\u0131n\u0131z. Uzun mesafeli kablo (\u00f6zellikle ekranl\u0131 motor kablosu) kullan\u0131lmas\u0131 durumunda kablolardaki kapasitans nedeniyle olu\u015fan \u015farj ak\u0131m\u0131ndan evirici etkilenebilir. Panellerin seri\/paralel devre ba\u011flant\u0131 \u015femalar\u0131nda g\u00f6re olu\u015fturulan diziler, eviricilere ba\u011flant\u0131lar\u0131 farkl\u0131 \u015fekillerde yap\u0131labilmektedir. MOD\u00dcL 5 - 31","Direkt olarak ba\u011flant\u0131 \u2013 Konekt\u00f6r ile: Dizi kablolar\u0131n\u0131n konekt\u00f6r ile evirici dc b\u00f6l\u00fcm\u00fcne ba\u011flanmas\u0131 ile olmaktad\u0131r. Evirici giri\u015f k\u0131sm\u0131ndaki konekt\u00f6r tipine g\u00f6re dizi kablosuna ayn\u0131 tipte konekt\u00f6r montaj\u0131 yap\u0131larak ba\u011flan\u0131r (\u015eekil 9). Genellikle evirici \u00fcreticiler, evirici ile beraber bu konekt\u00f6rleri set halinde g\u00f6ndermektedir. \u015eekil 9. Dizi Evirici Giri\u015f Konekt\u00f6r Ba\u011flant\u0131s\u0131 Direkt olarak ba\u011flant\u0131 \u2013 Klemens grubu ile: Bu tip ba\u011flant\u0131larda, evirici dc giri\u015f k\u0131sm\u0131 klemens gruplar\u0131ndan olu\u015fur. Dizi kablosu, klemens giri\u015fine uygun olarak ba\u011flan\u0131r (\u015eekil 10). \u0130htiya\u00e7 halinde y\u00fcks\u00fck\/ba\u015fl\u0131k bas\u0131larak, klemenslere giri\u015fi yap\u0131l\u0131r. \u015eekil 10. Dize Evirici Klemens Ba\u011flant\u0131 Dolayl\u0131 olarak ba\u011flant\u0131- Toplama Panosu \/ Sigorta Panosu ile: Bu tip ba\u011flant\u0131larda evirici giri\u015fi \u00f6ncesinde bir pano bulunmaktad\u0131r. Bu panolar amac\u0131na g\u00f6re sigorta koruma ve transfer panosu veya sigorta koruma ve toplama panosu olarak kullan\u0131labilmektedir. (\u015eekil 11) \u015eekil 11. Sigorta Panosu Ba\u011flant\u0131 ve \u00d6l\u00e7\u00fcm\u00fc Sigorta koruma ve transfer panosu olan sistemlerde, diziler bu panolarda sigorta koruma gruplar\u0131na ba\u011flanarak giri\u015f-\u00e7\u0131k\u0131\u015f yapar ve evirici giri\u015fine uygun tipte (konekt\u00f6r \/ klemens tip) ba\u011flan\u0131rlar. Bu tip MOD\u00dcL 5 - 32","panolarda sigorta giri\u015flerine klemens y\u00f6ntemiyle ba\u011flan\u0131rlar ve bunun i\u00e7in dizi kablolar\u0131na uygun y\u00fcz\u00fck aparat\u0131 montaj\u0131 yap\u0131l\u0131r ve sigorta giri\u015fine ba\u011flan\u0131r. Dolayl\u0131 olarak ba\u011flant\u0131 -Sigorta koruma ve Toplama Panosu ile: Bu panolarda evirici giri\u015f dizayn\u0131na g\u00f6re (tek dc kablo giri\u015fli) dizi kablolar\u0131 bir toplama panosuna gelerek \u201c+\u201d ve \u201c- \u201cu\u00e7lar\u0131 bir barada birle\u015ftirilir ve tek bir \u201c+\u201d kablo ve \u201c- \u201ckablo ile evirici dc giri\u015f sistemine ba\u011flan\u0131r (\u015eekil 12). Bu tip uygulamalar genellikle merkezi evirici tiplerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. \u015eekil 12. DC Toplama Panosu Genel G\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc 1.2.3. Evirici AC Ba\u011flant\u0131lar\u0131: Evirici AC kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131 i\u00e7in \u00f6ncelikle evirici kurulum k\u0131lavuzu talimatlar\u0131n\u0131n izlenmesi gerekmektedir. Proje ve dizaynda belirlenen kablolar ve ba\u011flant\u0131 \u015fekli ile evirici AC giri\u015f terminaline ba\u011flanacak kablolar\u0131n ba\u011flant\u0131 noktalar\u0131 \u015eekil 13\u2019te g\u00f6sterildi\u011fi gibi uygun \u015fekilde haz\u0131rlan\u0131r. \u015eekil 13. Kablo pabucu ba\u011flant\u0131 a\u015famalar\u0131 Kullan\u0131lan al\u00e7ak gerilim kablolar\u0131n\u0131n al\u00fcminyum olmas\u0131 durumunda, bak\u0131r ba\u011flant\u0131 noktas\u0131yla ile birle\u015fiminden \u00f6nce mutlaka bak\u0131r-al\u00fcminyum ba\u011flant\u0131 adapt\u00f6r\u00fcn\u00fcn kullan\u0131lmas\u0131 gerekmektedir (\u015eekil MOD\u00dcL 5 - 33","14). Bak\u0131r-al\u00fcminyum temaslar\u0131ndan dolay\u0131 elektrokimyasal korozyon meydana gelebilir ve bu durum sistem iletkenli\u011fini ve g\u00fcvenli\u011fi tehlikeye sokabilir. \u015eekil 14. Al\u00fcminyum kablo ile ba\u011flant\u0131 (No 1: Bimetal Pabu\u00e7, No 2: Ba\u011flant\u0131 vidas\u0131, No 3: Al Kablo) Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemindeki t\u00fcm ak\u0131m ta\u015f\u0131mayan metal par\u00e7alar ve cihaz muhafazalar\u0131, topraklanmal\u0131d\u0131r (\u015eekil 15). Sistemde yaln\u0131zca bir evirici oldu\u011funda, harici topraklama kablosunu yak\u0131n\u0131ndaki topraklama noktas\u0131na do\u011frudan, sistemde birden fazla evirici oldu\u011funda, t\u00fcm eviricilerin topraklama noktalar\u0131n\u0131 ba\u011flayarak ve fotovoltaik sistem i\u00e7erisinde bir e\u015f potansiyel \u00e7er\u00e7eve olu\u015fturup, oradan e\u015f potansiyel ortak toprak baras\u0131na \/ kablosuna ba\u011flanmas\u0131 \u00f6nemlidir. \u015eekil 15. Evirici g\u00f6vde topraklama kablo ba\u011flant\u0131s\u0131 Eviriciye ait faz-n\u00f6tr ve toprak kablolar\u0131n\u0131 ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131 y\u00fck alt\u0131nda olmadan kullan\u0131c\u0131 kurulum k\u0131lavuzu y\u00f6nergelerini takip ederek yap\u0131n\u0131z (\u015eekil 16). Kablolar\u0131n ba\u011flant\u0131 s\u0131k\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 yine kullan\u0131c\u0131 kurulum k\u0131lavuzunda belirtilen de\u011ferlerde s\u0131k\u0131n\u0131z (\u00f6rn. \u015eekil 17) MOD\u00dcL 5 - 34","\u015eekil 16. Evirici Faz-n\u00f6tr-toprak ba\u011flant\u0131lar\u0131 \u015eekil 17. Kablolar\u0131n pabu\u00e7 ba\u011flant\u0131s\u0131 i\u00e7in pay b\u0131rak\u0131lmas\u0131 gereken mesafe 1.2.3. PE (Koruma Topraklamas\u0131) Kablosunun Montaj\u0131 \u2022 D\u00fczg\u00fcn topraklama, a\u015f\u0131r\u0131 gerilimin etkisine direnmek ve elektromanyetik giri\u015fim (EMI) performans\u0131n\u0131 artt\u0131rmak i\u00e7in faydal\u0131d\u0131r. AC g\u00fc\u00e7 kablosunu, DC g\u00fc\u00e7 kablosunu ve ileti\u015fim kablosunu ba\u011flamadan \u00f6nce PE kablosunu PE noktas\u0131na ba\u011flay\u0131n. \u2022 Eviricinin PE kablosunun yak\u0131ndaki bir PE noktas\u0131na ba\u011flanmas\u0131 \u00f6nerilir. PE kablolar\u0131na e\u015f potansiyelli ba\u011flant\u0131lar sa\u011flamak i\u00e7in t\u00fcm eviricilerin PE noktalar\u0131n\u0131 ayn\u0131 diziye ba\u011flay\u0131n. \u2022 PE kablosunu PE noktas\u0131na (1) ba\u011flay\u0131n (\u015eekil 18). MOD\u00dcL 5 - 35","\u015eekil 18. PE kablosunun montaj\u0131 Topraklama terminalinin korozyon direncini art\u0131rmak i\u00e7in, PE kablosunu ba\u011flad\u0131ktan sonra terminale silika jel veya boya uygulay\u0131n. 1.2.4. AC \u00c7\u0131k\u0131\u015f\u0131 G\u00fc\u00e7 Kablosunun Montaj\u0131 \u2022 \u00dc\u00e7 fazl\u0131 bir AC anahtar\u0131n\u0131n eviricinin AC taraf\u0131nda kurulmas\u0131 gerekir. Bir istisna meydana geldi\u011finde eviricinin enerji nakil hatlar\u0131 \u015febekesinden g\u00fcvenli bir \u015fekilde ayr\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in, yerel g\u00fc\u00e7 da\u011f\u0131t\u0131m y\u00f6netmeliklerine uygun olarak uygun bir a\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m koruma cihaz\u0131 se\u00e7in. \u2022 AC \u00e7\u0131k\u0131\u015f g\u00fc\u00e7 kablosunu yerel enerji nakil hatlar\u0131 \u015febekesi operat\u00f6rleri taraf\u0131ndan belirtilen gereksinimlere g\u00f6re ba\u011flay\u0131n. \u2022 Evirici ve AC anahtar\u0131 aras\u0131na y\u00fck ba\u011flamay\u0131n. OT\/DT Terminali Gereklilikleri \u2022 Bak\u0131r kablo kullan\u0131l\u0131rsa, bak\u0131r kablo terminalleri kullan\u0131n. \u2022 Bak\u0131r kaplanm\u0131\u015f al\u00fcminyum kablo kullan\u0131l\u0131rsa, bak\u0131r kablo terminalleri kullan\u0131n. \u2022 Bir al\u00fcminyum ala\u015f\u0131ml\u0131 kablo kullan\u0131l\u0131yorsa, bak\u0131r-al\u00fcminyum ge\u00e7i\u015f kablo terminalleri veya bak\u0131r-al\u00fcminyum ge\u00e7i\u015f aralay\u0131c\u0131lar\u0131 ile birlikte al\u00fcminyum kablo terminallerini kullan\u0131n. \u2022 Al\u00fcminyum kablo terminallerini AC terminal blo\u011funa ba\u011flamay\u0131n. Aksi takdirde elektrokimyasal korozyon meydana gelir ve kablo ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n g\u00fcvenilirli\u011fini etkiler. \u2022 Bak\u0131r-al\u00fcminyum ge\u00e7i\u015f kablo terminalleri veya bak\u0131r-al\u00fcminyum ge\u00e7i\u015f aralay\u0131c\u0131lar\u0131 ile birlikte al\u00fcminyum kablo terminallerini kullan\u0131rken IEC61238-1 gereksinimlerine uyun olmal\u0131d\u0131r. \u2022 Bak\u0131r-al\u00fcminyum ge\u00e7i\u015f aralay\u0131c\u0131lar\u0131 kullan\u0131l\u0131yorsa, \u00f6n ve arka taraflara dikkat edin. \u2022 Aralay\u0131c\u0131lar\u0131n al\u00fcminyum kenarlar\u0131n\u0131n, al\u00fcminyum kablo terminalleri ile temas halinde oldu\u011fundan ve aralay\u0131c\u0131lar\u0131n bak\u0131r kenarlar\u0131n\u0131n AC terminal blo\u011fu ile temas halinde oldu\u011fundan emin olun. Gerekliliklere ili\u015fkin \u015fema a\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 19\u2019da verilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 5 - 36","\u015eekil 19. OT\/DT Terminali Gereklilikleri \u2022 S\u0131zd\u0131rmazl\u0131k somunu ve kau\u00e7uk astar\u0131 kablo rakorundan \u00e7\u0131kar\u0131n. \u2022 Kablo d\u0131\u015f \u00e7ap\u0131na g\u00f6re uygun bir kau\u00e7uk astar se\u00e7in. \u2022 Kabloyu ayarlay\u0131n ve OT\/DT terminalini s\u0131k\u0131n. \u2022 Kabloyu kablo rakorundan ge\u00e7irin. \u2022 AC \u00e7\u0131k\u0131\u015f g\u00fc\u00e7 kablosunu ve PE kablosunu sabitleyin. \u2022 Kablo rakorunu s\u0131k\u0131n. \u2022 AC \u00e7\u0131k\u0131\u015f g\u00fc\u00e7 kablosunun m\u00fccbir sebeplerden dolay\u0131 \u00e7ekme kuvveti ta\u015f\u0131mas\u0131 durumunda, kuvveti ta\u015f\u0131yan son kablonun PE kablosu oldu\u011fundan emin olmak i\u00e7in \u2022 PE kablosunda yeterli gev\u015feklik sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. \u2022 Kablo d\u0131\u015f \u00e7ap\u0131 kau\u00e7uk astara uymuyorsa, cihaz\u0131n IP de\u011feri etkilenebilir. \u2022 Astar\u0131n zarar g\u00f6rmesi ihtimaline kar\u015f\u0131n k\u0131vr\u0131lm\u0131\u015f OT \/ DT terminaline sahip kabloyu do\u011frudan kau\u00e7uk astar\u0131n i\u00e7inden ge\u00e7irmeyin. \u2022 Kablo k\u0131l\u0131f\u0131n\u0131n bak\u0131m b\u00f6lmesinde olmas\u0131na dikkat edin. \u2022 AC sonland\u0131rmalar\u0131n\u0131n g\u00fcvenli oldu\u011fundan emin olun. Bunun yap\u0131lmamas\u0131, SUN2000'in a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131nma gibi sorunlardan dolay\u0131 ar\u0131zalanmas\u0131na veya terminal blo\u011funa zarar vermesine neden olabilir. \u2022 S\u0131zd\u0131rmazl\u0131k somunu s\u0131k\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda kabloyu ayarlamay\u0131n. Aksi halde, kau\u00e7uk astar\u0131, cihaz\u0131n IP derecesini etkileyecek \u015fekilde de\u011fi\u015febilir. AC g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f kablosunun montaj\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 20\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Tork de\u011ferleri marka modele g\u00f6re de\u011fi\u015fkenlik g\u00f6sterebilir. Resimlerde g\u00f6r\u00fclen kablo renkleri sadece bilgi ama\u00e7l\u0131 verilmektedir. Yerel standartlara uygun kablo se\u00e7in. MOD\u00dcL 5 - 37","\u015eekil 20. Evirici AC \u00e7\u0131k\u0131\u015f taraf\u0131 montaj\u0131 1.2.5. DC Giri\u015f G\u00fc\u00e7 Kablosunun Montaj\u0131 \u2022 DC giri\u015f g\u00fcc\u00fc kablolar\u0131n\u0131 ba\u011flamadan \u00f6nce, DC gerilimin emniyetli aral\u0131kta olmas\u0131n\u0131 (60 V DC'nin alt\u0131nda) ve eviricinin \u00fczerindeki iki DC anahtar\u0131n\u0131n KAPALI (OFF) olarak ayarlanm\u0131\u015f olmas\u0131n\u0131 sa\u011flay\u0131n. Aksi takdirde elektrik \u00e7arpmalar\u0131na yol a\u00e7\u0131labilir. \u2022 Evirici \u015febeke ba\u011flant\u0131l\u0131 olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131ndan, bir FV dizisinde veya bir FV dizisinde bir FV mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn ba\u011flanmas\u0131 veya ayr\u0131lmas\u0131 gibi DC devresinde bak\u0131m veya i\u015flemler ger\u00e7ekle\u015ftirmeyin. Aksi halde elektrik \u00e7arpmas\u0131na veya arklanmaya sebep olabilir (bu, yang\u0131na da neden olabilir). A\u015fa\u011f\u0131daki ko\u015fullar\u0131n yerine getirilmesini sa\u011flay\u0131n. Aksi takdirde, evirici hasar g\u00f6rebilir, hatta yang\u0131na sebep olabilir. \u2022 Her FV dizisinin a\u00e7\u0131k devre gerilimi, her zaman 1500 V DC'ye e\u015fit veya alt\u0131nda olmal\u0131d\u0131r. \u2022 Elektrik ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n polariteleri DC giri\u015f taraf\u0131nda do\u011frudur. Bir FV mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn ilgili pozitif ve negatif terminalleri, s\u0131ras\u0131yla eviricinin pozitif ve negatif DC giri\u015f terminallerine ba\u011flan\u0131r. \u2022 FV mod\u00fcl \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131n topraklama yal\u0131t\u0131m\u0131n\u0131n iyi yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan emin olun. Ayn\u0131 MPPT devresine ba\u011flanan FV dizileri ayn\u0131 say\u0131da ayn\u0131 FV mod\u00fcl\u00fcn\u00fc i\u00e7ermelidir. \u2022 Evirici, FV dizileri i\u00e7in tam paralel ba\u011flant\u0131y\u0131 desteklemez (tam paralel ba\u011flant\u0131: FV dizileri, eviricinin d\u0131\u015f\u0131nda paralel olarak birbirlerine ba\u011flan\u0131rken, daha sonras\u0131nda eviriciye ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak ba\u011flan\u0131rlar. \u2022 G\u00fc\u00e7 kablosu do\u011fru \u015fekilde kurulmam\u0131\u015f veya y\u00f6nlendirilmemi\u015fse, FV dizilerinin ve eviricinin kurulumu s\u0131ras\u0131nda, FV dizilerin pozitif veya negatif terminalleri topra\u011fa k\u0131sa devre yapabilir. Bu durumda, bir AC veya DC k\u0131sa devre meydana gelebilir ve eviriciye hasar verebilir. \u015eimdi \u00f6rnek bir evirici modeli (SUN2000) \u00fczerinden montaj ad\u0131mlar\u0131 sunulacakt\u0131r. SUN 2000 iki DC anahtar\u0131 taraf\u0131ndan kontrol edilen 12 DC giri\u015f terminali sa\u011flar. DC SWITCH 1 DC giri\u015f terminalleri 1\u20136'y\u0131 (MPPT1\u20133) kontrol eder ve DC SWITCH 2 DC giri\u015f terminalleri 7\u201312'yi (MPPT4\u20136) kontrol eder. DC terminallerin g\u00f6sterimi a\u015fa\u011f\u0131 \u015eekil 21\u2019de verilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 5 - 38","\u015eekil 21. \u00d6rnek evirici terminalleri DC giri\u015fleri tam olarak yap\u0131land\u0131r\u0131lmad\u0131\u011f\u0131nda, giri\u015f terminalleri a\u015fa\u011f\u0131daki gereksinimleri kar\u015f\u0131lamal\u0131d\u0131r: \u2022 DC giri\u015f g\u00fc\u00e7 kablosunu iki DC anahtar\u0131 taraf\u0131ndan kontrol edilen DC giri\u015f terminallerine e\u015fit olarak da\u011f\u0131t\u0131n. \u2022 Ba\u011fl\u0131 MPPT devrelerinin say\u0131s\u0131n\u0131 en \u00fcst d\u00fczeye \u00e7\u0131kar\u0131n. \u00d6rne\u011fin, giri\u015f rotas\u0131n\u0131n numaras\u0131 1\u201311 ise \u00f6nerilen DC giri\u015f terminalleri Tablo 13\u2019teki gibidir: Tablo 13. Evirici DC giri\u015f tablosu 1.2.6. DC Kablo Gereksinimleri Z\u0131rhl\u0131 kablo gibi y\u00fcksek sertli\u011fe sahip kablolar, kablolar\u0131n b\u00fck\u00fclmesiyle zay\u0131f temasa neden olabilece\u011finden \u00f6nerilmez. \u2022 DC giri\u015f g\u00fc\u00e7 kablosunun yal\u0131t\u0131m katman\u0131n\u0131 bir kablo s\u0131y\u0131r\u0131c\u0131s\u0131 kullanarak uygun bir uzunlukta \u00e7\u0131kar\u0131n. \u2022 Pozitif ve negatif metal kontaklar\u0131 k\u0131v\u0131r\u0131n. \u2022 Kontaklar\u0131 ilgili pozitif ve negatif konekt\u00f6rlere tak\u0131n. \u2022 Pozitif ve negatif konekt\u00f6rlerdeki kilit somunlar\u0131n\u0131 s\u0131k\u0131n. \u2022 FV dizisinin pozitif ve negatif terminalleri aras\u0131ndaki gerilimi \u00f6l\u00e7mek i\u00e7in bir Multimetre kullan\u0131n\u0131z (\u00f6l\u00e7\u00fcm aral\u0131\u011f\u0131 en az 1500 V). Gerilim de\u011feri negatifse, DC giri\u015f polaritesi do\u011fru de\u011fildir ve d\u00fczeltilmeyi gerektirir. \u2022 Gerilim 1500 V'dan b\u00fcy\u00fckse, ayn\u0131 diziye \u00e7ok fazla FV mod\u00fcl\u00fc yap\u0131land\u0131r\u0131l\u0131r. Baz\u0131 FV mod\u00fcllerini kald\u0131r\u0131n. MOD\u00dcL 5 - 39","\u2022 Pozitif ve negatif konekt\u00f6rleri, SUN2000'in ilgili DC pozitif ve negatif giri\u015f terminallerine tak\u0131n. DC g\u00fc\u00e7 kablosunun montaj\u0131na ili\u015fkin \u00f6rnek \u015fema \u015eekil 22\u2019de verilmi\u015ftir. \u015eekil 22. DC g\u00fc\u00e7 giri\u015f kablosu montaj\u0131 \u2022 DC giri\u015f g\u00fc\u00e7 kablosu ters ba\u011flanm\u0131\u015fsa ve DC anahtarlar\u0131 A\u00c7IK olarak ayarlanm\u0131\u015fsa, DC anahtarlar\u0131n\u0131 hemen kapatmay\u0131n veya pozitif ve negatif konekt\u00f6rleri \u00e7\u0131kar\u0131n. \u2022 Talimatlara uymazsan\u0131z cihaz zarar g\u00f6rebilir. Solar \u0131\u015f\u0131n\u0131m azal\u0131ncaya ve FV dizi ak\u0131m\u0131 0,5 A'n\u0131n alt\u0131na d\u00fc\u015fene kadar bekleyin ve ard\u0131ndan iki DC anahtar\u0131n\u0131 kapat\u0131n ve pozitif ve negatif konekt\u00f6rleri \u00e7\u0131kar\u0131n. Dizeyi eviriciye yeniden ba\u011flamadan \u00f6nce dizi polaritesini d\u00fczeltin. 1.2.7. GES Al\u00e7ak Gerilim Panosu G\u00fcne\u015f enerjisi santrali (GES) panosu g\u00fc\u00e7 transferi, koruma ve \u00f6l\u00e7\u00fcm i\u015flemlerini y\u00fcr\u00fct\u00fcr. Transfer bara ba\u011flant\u0131s\u0131 ile; koruma: TM\u015e, KAK, r\u00f6le ile, \u00f6l\u00e7\u00fcm ise saya\u00e7, analiz\u00f6r tesisatlar\u0131 ile yerine getirilir. Bahsi ge\u00e7en ekipmanlar\u0131n yer ald\u0131\u011f\u0131 ve evirici ile \u015febeke ba\u011flant\u0131s\u0131 aras\u0131nda bulunan bu b\u00f6l\u00fcm GES panosu olarak adland\u0131r\u0131l\u0131r. Al\u00e7ak Gerilim Panolar\u0131: Fotovoltaik Sistemlerde Al\u00e7ak Gerilim Pano Uygulamalar\u0131 DC k\u0131s\u0131mda Dizi Toplama \/ Da\u011f\u0131t\u0131m Panosu (\u015eekil 23) \u2013 AC Toplama \/ Da\u011f\u0131t\u0131m Panosu (\u015eekil 24) olarak yer almaktad\u0131r. Da\u011f\u0131t\u0131m Panolar\u0131, elektrik hatlar\u0131n\u0131n koruma ekipmanlar\u0131na ba\u011fland\u0131\u011f\u0131, sigorta-parafudr-\u00f6l\u00e7\u00fc vb. sistemlerin yer ald\u0131\u011f\u0131 ilgili ba\u011flant\u0131 noktas\u0131na kontroll\u00fc ta\u015f\u0131n\u0131m\u0131n\u0131n yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 b\u00f6l\u00fcmlerdir. Da\u011f\u0131t\u0131m panolar\u0131, gelen elektrik hatt\u0131n\u0131n, koruma ve \u00f6l\u00e7\u00fc sistemleri \u00fczerinden ge\u00e7erek direkt olarak iletiminin MOD\u00dcL 5 - 40","sa\u011fland\u0131 veya elektrik hatlar\u0131n\u0131n toplanarak (paralellik) tek bir ana hat \u00fczerinden ilgili ba\u011flant\u0131 noktas\u0131na iletiminin yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 b\u00f6l\u00fcmlerdir. \u015eekil 23. Dizi ve Evirici Toplama Panolar\u0131 \u015eekil 24. Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi Al\u00e7ak Gerilim Panosu Al\u00e7ak Gerilim AC Panolar\u0131nda her bir fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi \u00f6zelliklerine ve dizayn\u0131na g\u00f6re koruma ekipmanlar\u0131, \u00f6l\u00e7\u00fc cihazlar\u0131 ve transfer \u00fcniteleri yer alabilmektedir. Al\u00e7ak Gerilim Panolar\u0131 i\u00e7erisindeki malzemelerin se\u00e7imleri, k\u0131sa devre ak\u0131m hesaplamalar\u0131, koruma seviyeleri ve te\u00e7hizat uygunluk hesaplamalar\u0131yla yap\u0131lmaktad\u0131r. Projesine g\u00f6re do\u011fru te\u00e7hizat se\u00e7imi ve kablolaman\u0131n yap\u0131l\u0131p yap\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 kontrol edilmelidir. Her bir te\u00e7hizat\u0131n etiket de\u011ferlerinin uygunlu\u011fu GES projesinde yer alan de\u011ferler ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Uyumsuzluk g\u00f6zlenmesi durumunda proje m\u00fchendisine bilgi verilmelidir. 1.3 KABLO SAB\u0130TLEME Y\u00d6NTEMLER\u0130 Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemlerinde kullan\u0131lan kablolar genel itibariyle 4 b\u00f6l\u00fcmde de\u011ferlendirilebilir. \u2022 DC Kablolar \u2022 AC Kablolar \u2022 Haberle\u015fme Kablolar\u0131 \u2022 Topraklama Kablolar\u0131 MOD\u00dcL 5 - 41","Yer ve \u00c7at\u0131 tipi sistemlerde kullan\u0131lan en y\u00fcksek yo\u011funlukta (metraj uzunlu\u011fu daha fazla olan) kablolar DC kablolard\u0131r. Dizilerden eviricilere gelen hatlar\u0131n uzunlu\u011fu 1000 kWp g\u00fcc\u00fcndeki sistemler i\u00e7in dizayn ve yerle\u015fime g\u00f6re toplamda 20.000-30.000 metre seviyelerine ula\u015fabilmektedir. Ayr\u0131ca damar say\u0131s\u0131 olarak bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman her bir dizi i\u00e7in 1 adet \u201c+\u201d ve 1 adet \u201c- \u201cpolarite i\u00e7in kablo hatt\u0131 oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcrse, 1000 kWp g\u00fc\u00e7 sistemlerinde ortalama dizi g\u00fcc\u00fc 10 kWp al\u0131n\u0131rsa, 100 adet dizi olaca\u011f\u0131 ve 200 adet dc kablo damar\u0131 olaca\u011f\u0131 \u00f6ng\u00f6r\u00fclebilir. Bir adet dizi kablo uzunlu\u011funun ortalama 100-150 metre aral\u0131\u011f\u0131nda oldu\u011fu kabul edilirse, 200 damardan olu\u015fan bu hatt\u0131n toplam metraj uzunlu\u011funun 20.000- 25.000 metre aral\u0131\u011f\u0131nda olmas\u0131 beklenir. Elbette yukar\u0131da verilen t\u00fcm rakamlar sistemde kullan\u0131lan panel g\u00fcc\u00fc, sistemin kapasitesi, sistem dizayn\u0131 ve yerle\u015fim planlar\u0131na g\u00f6re de\u011fi\u015fecektir. DC kablo hatlar\u0131n\u0131n sistem i\u00e7erisindeki kablolara g\u00f6re en uzun hatlar\u0131 olu\u015fturmas\u0131 ve sistem i\u00e7erisindeki en \u00f6nemli bile\u015fenler (Panel-Evirici) aras\u0131nda k\u00f6pr\u00fc olu\u015fturmas\u0131, kablolar\u0131n ta\u015f\u0131nmas\u0131, sabitlenmesi, yal\u0131t\u0131m\u0131 ve korunmas\u0131 y\u00f6n\u00fcnden \u00f6nem kazanmaktad\u0131r. 1.3.1. DC Kablolar\u0131n tava i\u00e7erisinde sabitlenmesi: Sistem yerle\u015fim plan\u0131na ve kablo ta\u015f\u0131ma hatlar\u0131na g\u00f6re yerle\u015ftirilen tavalar i\u00e7erisinden, dizilerin kablolar\u0131 evirici gruplar\u0131n\u0131n oldu\u011fu yere kadar tava i\u00e7erisinden ta\u015f\u0131nmas\u0131 esnas\u0131nda, ilk dizi \u00e7\u0131k\u0131\u015f noktas\u0131ndan tava i\u00e7erisine giri\u015f k\u0131sm\u0131nda kablo k\u0131l\u0131f\u0131n\u0131n zedelenmemesi i\u00e7in EPDM bant veya kablo koruma k\u0131l\u0131f\u0131 ile tava i\u00e7erisine al\u0131nmas\u0131 \u00f6nemlidir (\u015eekil 25). \u015eekil 25. EPDM bant ve kablo koruma k\u0131l\u0131f\u0131 Dizi kablolar\u0131n\u0131n tava i\u00e7erisine al\u0131nmas\u0131 noktas\u0131nda \u00f6zel rakor bulunamamas\u0131 halinde, UV dayan\u0131ml\u0131 spiral boru (\u015eekil 26) ile tava i\u00e7erisine al\u0131nmas\u0131 da bir y\u00f6ntem olarak kullan\u0131labilir. MOD\u00dcL 5 - 42",", \u015eekil 26. UV dayan\u0131ml\u0131 spiral boru Tava i\u00e7erisinde ta\u015f\u0131nan dc kablo damarlar\u0131n\u0131n her 1-2 metre aral\u0131\u011f\u0131nda UV dayan\u0131ml\u0131 klips ile demet halinde \u00e7ok fazla s\u0131k\u0131l\u0131k yaratmayacak \u015fekilde birle\u015ftirilmesi, kablolar\u0131n tava i\u00e7erisinde da\u011f\u0131n\u0131k bir \u015fekilde durmas\u0131n\u0131 engelleyecektir (\u015eekil 27). Ayr\u0131ca d\u0131\u015f etkilere maruz kalmas\u0131 y\u00f6n\u00fcnden, tavan\u0131n keskin kenarlar\u0131na \u00e7arpmas\u0131 ve k\u0131l\u0131f\u0131n\u0131n zarar g\u00f6rmemesi y\u00f6n\u00fcnden \u00f6nlem al\u0131nm\u0131\u015f olacakt\u0131r. \u015eekil 27. UV dayan\u0131ml\u0131 klips ile demet yap\u0131m\u0131 Tava i\u00e7erisindeki kablolar\u0131n birbiri aras\u0131nda gruplanmas\u0131 ve tava zeminine sabitlenmesi ile beraber tava i\u00e7erisinde olu\u015fabilecek hareketler s\u0131n\u0131rland\u0131r\u0131c\u0131 d\u00fczeye indirgenmi\u015f olacakt\u0131r.Tava i\u00e7erisinde, kablo ve dizi yerle\u015fim plan\u0131na uyularak, evirici gruplar\u0131na giden kablo damarlar\u0131n\u0131n bir arada g\u00f6t\u00fcr\u00fclmesi hem i\u015fletme hem de ar\u0131za durumlar\u0131nda m\u00fcdahale s\u00fcre\u00e7lerine \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde etkinlik kazand\u0131racakt\u0131r (\u015eekil 28). MOD\u00dcL 5 - 43","\u015eekil 28. Kablo grupland\u0131rmas\u0131 1.3.2. DC Kablolar\u0131n Kablo Kanal\u0131 ile Ta\u015f\u0131nmas\u0131: Genellikle yer tipi sistemlerde dizi-evirici aras\u0131 ya da dizi-dizi toplama panosu aras\u0131 kablo ta\u015f\u0131nmas\u0131 yer alt\u0131ndan boru i\u00e7erisinde yap\u0131lmaktad\u0131r. Kablo kanal uygulamalar\u0131 \u015fartname ve standartlara uygun olarak yap\u0131lmal\u0131 ve kanal i\u00e7erisinde dizi gruplar\u0131ndan evirici gruplar\u0131na do\u011fru giden hatlar koruge boru i\u00e7erisinde ta\u015f\u0131nmal\u0131d\u0131r (\u015eekil 29). Dizi toplama panosu ile evirici dc giri\u015fi aras\u0131nda dc ana kablolar\u0131n yine toprak alt\u0131 kanal i\u00e7erisinde \u015fartname ve standartlara uygun olarak \u00e7ekilmesi s\u0131ras\u0131nda boru i\u00e7erisinde veya \u00e7\u0131plak olarak yerle\u015fiminde hatlar aras\u0131ndaki mesafe paylar\u0131na g\u00f6re tu\u011fla-bims konulmas\u0131 gerekmektedir. \u015eekil 29. Yer alt\u0131 borular i\u00e7erisine kablo ta\u015f\u0131mas\u0131 Kablolar reglaj: Klips vb. malzemeler yard\u0131m\u0131yla kablolar\u0131n sarkan k\u0131s\u0131mlar\u0131n\u0131n toplanmas\u0131 ve sabitlenmesidir. Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde \u00f6zellikle tava i\u00e7lerinde ve yer sistemlerinde panel kablolar\u0131n\u0131n reglaj\u0131n\u0131n yap\u0131l\u0131p sabitlenmesi olu\u015fabilecek tehlikeli durumlara kar\u015f\u0131n yap\u0131lmas\u0131 gereken bir uygulamad\u0131r (\u015eekil 30). MOD\u00dcL 5 - 44","\u015eekil 30. Kablo reglaj\u0131 (sol: yap\u0131lmam\u0131\u015f, sa\u011f: yap\u0131lm\u0131\u015f) Genellikle yer tipi fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde panel \u00e7\u0131k\u0131\u015f kablolar\u0131 yatay konstr\u00fcksiyon profillerinin sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 do\u011fal bir kablo kanal\u0131 i\u00e7erisinden ta\u015f\u0131nmaktad\u0131r. Bu noktada panel \u00e7\u0131k\u0131\u015f kablolar\u0131n\u0131n a\u015fa\u011f\u0131 y\u00f6nl\u00fc olarak sarkamamas\u0131 i\u00e7in bu kanallar i\u00e7erisine al\u0131narak sabitlenmesi gerekmektedir. Panel \u00e7\u0131k\u0131\u015f kablolar\u0131n\u0131n sabitlenece\u011fi ve i\u00e7erisinden ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131 bir kablo kanal\u0131 yok ise kablolara S formu vermek ve sarmal olu\u015fturmak sureti ile fazlal\u0131k metraj toparlan\u0131r ve bir klips yard\u0131m\u0131yla kilitlenir. Bu \u015fekilde kablolar\u0131n fazla metrajlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131 sarkmas\u0131 engellenir. Bu \u00e7al\u0131\u015fmalarda kablolara zarar verecek kadar s\u0131kma yap\u0131lmamas\u0131, kablo i\u00e7erisindeki iletkenlerin yine zarar g\u00f6rmeyecek \u015fekilde sarmal yap\u0131ya dikkat edilmesi ve \u00f6zellikle ba\u011flant\u0131 kutusundan \u00e7\u0131kan kablo noktas\u0131n\u0131n gerginli\u011finin standartlarda veya panel \u00fcretici k\u0131lavuzlar\u0131nda verilen direktif ve uygulamalara g\u00f6re yap\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Panel \u00e7\u0131k\u0131\u015f noktas\u0131nda S formu verilecek kablonun b\u00fck\u00fclme noktas\u0131 ile konekt\u00f6r rakoru aras\u0131nda minimum 2 cm stres pay\u0131 b\u0131rak\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmektedir (\u015eekil 31) \u015eekil 31. Pay b\u0131rak\u0131lmam\u0131\u015f ve b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015f kablo \u00f6rnekleri MOD\u00dcL 5 - 45","A\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 32\u2019de, tava-kablo ta\u015f\u0131ma ve sabitleme \u00f6rnekleri g\u00f6rseller ile sunulmu\u015ftur. \u015eekil 32. Tava-Kablo Ta\u015f\u0131ma ve Sabitleme Uygulamalar\u0131 MOD\u00dcL 5 - 46","KABLOLARIN \u00c7EK\u0130LMES\u0130 VE D\u00d6\u015eENMES\u0130NDE D\u0130KKAT ED\u0130LECEK HUSUSLAR Tek damarl\u0131 sistemden olu\u015fan beslenmelerde tek s\u0131ra yerle\u015fme d\u00fczeninde damarlar, L1 L2 L3 L3 L2 L1 L1 L2 L3 L3 L2 L1 \u015feklinde, birden fazla katl\u0131 yerle\u015fmede, katlar aras\u0131nda en az 20 cm olmak ko\u015fuluyla 1. kat 2. kat L1 L2 L3 L3 L2 L1 L1 L2 L3 L3 L2 L1 L1 L2 L3 L3 L2 L1 \u015feklinde olmal\u0131d\u0131r. Bu beslemelerde ayn\u0131 faz kesinlikle yan yana tesis edilmemelidir, ba\u015fka bir deyi\u015fle L1 L1 L1, L2 L2 L2, L3 L3 L3 d\u00fczeni \u015feklinde yap\u0131lmamal\u0131d\u0131r. Sistemler aras\u0131nda en az bir kablo \u00e7ap\u0131 kadar aral\u0131k olmal\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca t\u00fcm sistemlerin uzunlu\u011fu yakla\u015f\u0131k e\u015fit olmal\u0131d\u0131r. (\u015eekil 33) \u015eekil 33. Tek damarl\u0131 kablo d\u00f6\u015feme mesafeleri MOD\u00dcL 5 - 47","Tek damarl\u0131 kablolar\u0131n ge\u00e7i\u015flerinde ise \u00e7elik boru kullan\u0131lmayacak antimanyetik metal boru kullan\u0131lacakt\u0131r. Mekanik zorlanmalar\u0131n olabilece\u011fi b\u00f6lgelerde ayr\u0131 3 faz \u00fc\u00e7gen demeti \u015feklinde \u00e7elik borunun i\u00e7inden ge\u00e7irilmelidir (\u015eekil 34). Bu durumda borunun i\u00e7 \u00e7ap\u0131 kablonun d\u0131\u015f \u00e7ap\u0131n\u0131n 3,1 kat\u0131 olmal\u0131d\u0131r. \u00c7ok damarl\u0131 kablolarda ise \u00e7elik borunun i\u00e7 \u00e7ap\u0131 kablonun d\u0131\u015f \u00e7ap\u0131n\u0131n veya birden \u00e7ok kabloda d\u0131\u015f \u00e7aplar\u0131n izd\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc uzunlu\u011funun 2 kat\u0131 olmal\u0131d\u0131r. \u015eekil 34. Birden fazla AG ve OF kablosunun d\u00f6\u015fenmesi \u2022 Kablolar\u0131n d\u00f6\u015fenmesi -5 oC\u2019den daha d\u00fc\u015f\u00fck s\u0131cakl\u0131kta yap\u0131lamaz. So\u011fuksa d\u00f6\u015fenmesi kesinlikle gerekiyorsa kablolar + 20 oC\u2019lik bir mekana 24 saat b\u0131rak\u0131larak d\u00f6\u015fenmelidir. \u2022 Kablolar asla ate\u015fe yakla\u015ft\u0131r\u0131larak \u0131s\u0131t\u0131lmamal\u0131d\u0131r. \u2022 Ek yerleri i\u00e7in 2 m\u2019lik S \u015feklinde yer pay b\u0131rak\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u2022 D\u00f6\u015feme boyunca tek par\u00e7a kablo kullan\u0131lmaya \u00f6zen g\u00f6sterilmelidir. \u2022 Dolgu malzemesindeki yerle\u015fmeler g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak kablo S bi\u00e7iminde d\u00f6\u015fenmelidir. MOD\u00dcL 5 - 48","B\u00fck\u00fclme yar\u0131\u00e7ap\u0131: Kablolar\u0131n d\u00f6\u015feme s\u0131ras\u0131nda m\u00fcsaade edilen en k\u00fc\u00e7\u00fck b\u00fck\u00fclme yar\u0131\u00e7aplar\u0131 \u015fu \u015fekilde verilmektedir: \u00c7ok damarl\u0131 kablolar \u2022 0.6\/1 kV : 12 D \u2022 0.6\/1 kV : 15 D \u2022 T\u00fcm tek damarl\u0131 kablolar : 15 D \u2022D : Kablo \u00e7ap\u0131 D\u00f6\u015feme s\u0131ras\u0131nda m\u00fcsaade edilen \u2022 en d\u00fc\u015f\u00fck \u00e7evre s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 : + 3 \u00b0C PVC kablolar : - 5 \u00b0C XLPE kablolar D\u00f6\u015feme s\u0131ras\u0131nda m\u00fcsaade edilen en y\u00fcksek \u00e7ekme kuvveti \u2022 Bak\u0131r iletkenli z\u0131rhs\u0131z kablolar i\u00e7in : a x 50 n\/mm\u00b2 (5 kg\/mm\u00b2) \u2022 Al\u00fcminyum iletkenli z\u0131rhs\u0131z kablolar i\u00e7in : a x 30 n\/mm\u00b2 (3 kg\/mm\u00b2) \u2022 \u00c7elik tel z\u0131rhl\u0131 b\u00fct\u00fcn kablolar i\u00e7in : d\u00b2 X 9 n\/mm\u00b2 (0.9 kg\/mm\u00b2) \u2022 \u00c7elik bant z\u0131rhl\u0131 b\u00fct\u00fcn kablolar i\u00e7in : d\u00b2 X 3 n\/mm\u00b2 (0.3 kg\/mm\u00b2) A: B\u00fct\u00fcn damarlar\u0131n toplam iletken kesiti (mm\u00b2) D : Kablo \u00e7ap\u0131 (mm) 1.4. KORUMA TE\u00c7H\u0130ZAT Y\u00d6NTEMLER\u0130 1.4.1 Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan Koruma Sistemleri Y\u0131ld\u0131r\u0131m olay\u0131 basit bir anlat\u0131m ile bulut ile yery\u00fcz\u00fc aras\u0131nda meydana gelen elektrik bo\u015falmas\u0131d\u0131r (\u015eekil 35). Bu elektrik bo\u015falmas\u0131 buluttan yere do\u011fru olabildi\u011fi gibi, yerden buluta do\u011fru da ger\u00e7ekle\u015febilmektedir. Y\u0131ld\u0131r\u0131m gerilim potansiyeli 10-100 milyon volt seviyesi aral\u0131\u011f\u0131nda olabilmekte, darbe ak\u0131m\u0131 30.000 A seviyesine ula\u015fabilmektedir. \u015eekil 35. Y\u0131ld\u0131r\u0131m d\u00fc\u015fme an\u0131 Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma y\u00f6ntemleri \/ sistemleri (YKS): Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma y\u00f6ntemleri olarak i\u00e7 y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi ve d\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi ba\u015fl\u0131klar\u0131n\u0131 ele almam\u0131z gerekmektedir. MOD\u00dcL 5 - 49","D\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi: Yakalama ucu, indirme iletkeni ve topraklama sistemlerinden olu\u015fmaktad\u0131r. \u0130\u00e7 Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan Korunma Sistemleri: Korunan hacmin i\u00e7inde, y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131n\u0131n elektromanyetik etkilerini azaltmak \u00fczere d\u0131\u015f YKS i\u00e7in verilenlere ek olarak al\u0131nacak t\u00fcm \u00f6nlemlerdir. Korunan hacim: Bir yap\u0131n\u0131n veya b\u00f6lgenin bu Y\u00f6netmelik kurallar\u0131na uygun olarak y\u0131ld\u0131r\u0131m etkilerine kar\u015f\u0131 korunmu\u015f b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Yakalama ucu sistemi: D\u0131\u015f YKS\u2019nin, y\u0131ld\u0131r\u0131m bo\u015falmas\u0131n\u0131 yakalamak i\u00e7in kullan\u0131lan b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr. \u0130ndirme iletkeni sistemi: D\u0131\u015f YKS\u2019nin, y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131n\u0131 yakalama ucu sisteminden, topraklama sistemine ge\u00e7irmek \u00fczere kullan\u0131lan b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Topraklama sistemi: D\u0131\u015f YKS\u2019nin, y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131n\u0131 topra\u011fa iletmek ve yaymak \u00fczere kullan\u0131lan b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Yakalama u\u00e7lar\u0131n\u0131n kullan\u0131m\u0131 ile d\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131ml\u0131k koruma y\u00f6ntemleri 3 \u015fekilde ele al\u0131nabilir. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi, yuvarlanan k\u00fcre metodu, kafes y\u00f6ntemi. Her \u00fc\u00e7 y\u00f6ntem beraber veya ayr\u0131 ayr\u0131 olarak y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemini olu\u015fturabilir. Korunacak hacmin yap\u0131sal \u00f6zelliklerine g\u00f6re korunma sisteminin \u00f6zellikleri ortaya konabilir. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi, basit yap\u0131lar i\u00e7in veya daha b\u00fcy\u00fck yap\u0131lar\u0131n k\u00fc\u00e7\u00fck b\u00f6l\u00fcmleri i\u00e7in uygundur. Bu y\u00f6ntem YKS\u2019nin se\u00e7ilmi\u015f koruma seviyesine kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fen yuvarlanan k\u00fcre yar\u0131\u00e7ap\u0131ndan daha y\u00fcksek yap\u0131lar i\u00e7in uygun de\u011fildir. Yuvarlanan k\u00fcre y\u00f6ntemi karma\u015f\u0131k geometrili yap\u0131lar i\u00e7in uygundur. Kafes y\u00f6ntemi genel ama\u00e7lar i\u00e7in olup \u00f6zellikle d\u00fcz y\u00fczeylerin korunmas\u0131 i\u00e7in uygundur. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi: Yakalama ucu iletkenleri, \u00e7ubuklar, direkler ve teller; korunacak yap\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn b\u00f6l\u00fcmleri, yakalama ucu iletkenlerinden her y\u00f6nde d\u00fc\u015feyle a a\u00e7\u0131s\u0131nda referans d\u00fczleme d\u00fc\u015fen noktalar taraf\u0131ndan yarat\u0131lan zarf\u0131n i\u00e7inde kalacak \u015fekilde konumland\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Tek bir u\u00e7, bir koni yarat\u0131r. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi uygulan\u0131rken \u015eekil 36 ve Tablo 14\u2019te verilen de\u011ferler dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. \u00d6rnek saha uygulamas\u0131 \u015eekil 37\u2019de g\u00f6sterilmektedir. \u015eekil 36. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi MOD\u00dcL 5 - 50","Tablo 14. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6nteminde yakalama ucunun yerle\u015ftirilmesi \u015eekil 37. Koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6ntemi uygulamalar\u0131 Yuvarlanan K\u00fcre Metodu: Tablo 14\u2019e g\u00f6re koruyucu a\u00e7\u0131 y\u00f6nteminin kullan\u0131lamad\u0131\u011f\u0131 durumlarda; bir yap\u0131 alan\u0131 ve b\u00f6l\u00fcmlerinin korundu\u011fu hacmi tan\u0131mlamak i\u00e7in yuvarlanan k\u00fcre y\u00f6ntemi kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. Bu y\u00f6ntemin uygulanmas\u0131nda, korunan hacmin hi\u00e7bir noktas\u0131; toprak \u00fczerinde, binan\u0131n \u00e7evresinde ve tepesinde m\u00fcmk\u00fcn olan her do\u011frultuda, yuvarlanan R yar\u0131\u00e7apl\u0131 bir k\u00fcreye temas etmiyorsa bir yakalama ucu sisteminin kullan\u0131lmas\u0131 uygundur. Yuvarlanan k\u00fcrenin yar\u0131\u00e7ap\u0131, Tablo 14\u2019e g\u00f6re YKS\u2019nin se\u00e7ilen koruma seviyesi ile uyumlu olmal\u0131d\u0131r. Tasar\u0131m s\u00fcrecinde \u015eekil 38 ve 39\u2019da verilen de\u011ferler dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 5 - 51","\u015eekil 38. Yuvarlanan k\u00fcre y\u00f6ntemi \u015eekil 39. Yuvarlanan k\u00fcre uygulamas\u0131 Kafes Y\u00f6ntemi (Faraday Kafesi): D\u00fcz y\u00fczeylerin korunmas\u0131 amac\u0131yla, a\u015fa\u011f\u0131daki ko\u015fullar yerine getirilirse, kafesin t\u00fcm y\u00fczeyi korudu\u011fu kabul edilir. Faraday kafesi uygulama \u00f6rnekleri \u015eekil 40 ve 41\u2019de verilmi\u015ftir. \u2022 Yakalama ucu iletkenleri: \u00c7at\u0131 kenar hatlar\u0131, \u00c7at\u0131 k\u0131vr\u0131mlar\u0131, \u00c7at\u0131n\u0131n e\u011fimi 1\/10\u2019u a\u015farsa, \u00e7at\u0131 mahyas\u0131 (s\u0131rt hatlar\u0131) \u00fczerine yerle\u015ftirilmi\u015f ise; \u2022 \u0130lgili yuvarlanan k\u00fcrenin yar\u0131\u00e7ap\u0131 de\u011ferinden (Tablo 14\u2019e bak\u0131n\u0131z.) daha y\u00fcksek seviyedeki yap\u0131 yan y\u00fczeyleri, yakalama u\u00e7lar\u0131 sistemi ile donat\u0131lm\u0131\u015f ise; \u2022 Yakalama u\u00e7lar\u0131 a\u011f\u0131n\u0131n kafes boyutlar\u0131 Tablo 14\u2019te verilen de\u011ferlerden daha b\u00fcy\u00fck de\u011fil ise; \u2022 Yakalama u\u00e7lar\u0131 sistemi a\u011f\u0131, y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131 daima en az iki farkl\u0131 metal yolla topraklamaya gidecek \u015fekilde yap\u0131lm\u0131\u015f ve yakalama ucu sistemi taraf\u0131ndan korunan hacim d\u0131\u015f\u0131na hi\u00e7bir metal tesisin ta\u015fmayaca\u011f\u0131 \u015fekilde d\u00fczenlenmi\u015f ise; \u2022 Yakalama ucu iletkenleri olabilecek en k\u0131sa ve d\u00fcz yollar\u0131 izliyor ise. MOD\u00dcL 5 - 52","\u015eekil 40. Faraday kafesi y\u00f6ntemi \u015eekil 41. Faraday kafesi uygulamalar\u0131 \u00c7at\u0131 tipi FV uygulamalarda y\u0131ld\u0131r\u0131mdan koruma Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan koruyucu cihaz\u0131n do\u011fru se\u00e7imi ve konumland\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in yap\u0131 veya sistem; konum, elektrik ve elektronik ekipman veya sistemlerin savunmas\u0131zl\u0131\u011f\u0131 ve ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131, kablo g\u00fczerg\u00e2hlar\u0131 vb. fakt\u00f6rlere g\u00f6re belirlenen farkl\u0131 b\u00f6lgelere b\u00f6l\u00fcn\u00fcr. Her b\u00f6lgenin a\u00e7\u0131klamas\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 42\u2019de g\u00f6sterilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 5 - 53","Cetvel Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan koruma b\u00f6lgesi Hava sonland\u0131rma sistemi Y\u0131ld\u0131r\u0131m e\u015f potansiyel Al\u00e7ak gerilim ku\u015faklama besleme sistemi Kalkanlama Y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131 yakalay\u0131c\u0131 BT (bili\u015fim (Tip 1) teknolojileri) sistemi Lokal e\u015f potansiyel Korumas\u0131z d\u0131\u015f alan veya yap\u0131lardaki sistemler. \u0130\u00e7 ku\u015faklama sistemler tam y\u0131ld\u0131r\u0131m darbe ak\u0131m\u0131na maruz kalabilirler. Parafudr (Tip 2\/3) ATB Ana topraklama baras\u0131 D\u0131\u015f b\u00f6lgeler: YKB 0 YKB 0A YKB 0B Do\u011frudan y\u0131ld\u0131r\u0131ma kar\u015f\u0131 korumal\u0131 d\u0131\u015f alanlardaki sistemler. \u0130\u00e7 sistemler k\u0131smi y\u0131ld\u0131r\u0131m darbe ak\u0131m\u0131na maruz kalabilirler. \u0130\u00e7 b\u00f6lgeler (do\u011frudan y\u0131ld\u0131r\u0131ma kar\u015f\u0131 korumal\u0131): YKB 1 Ak\u0131m payla\u015fma ve izolasyon m\u00fcdahaleleri ile ve\/veya parafudr (ani darbe korucu cihaz\u0131- ADKC) ile darbe ak\u0131m\u0131n\u0131n k\u0131s\u0131tland\u0131\u011f\u0131 b\u00f6lgeler. Mek\u00e2nsal kalkanlama, y\u0131ld\u0131r\u0131m elektromanyetik alan \u015fiddetini azaltabilir. MOD\u00dcL 5 - 54","YKB 2...n Ak\u0131m payla\u015f\u0131m\u0131, ek parafudr ve mek\u00e2nsal kalkanlama ile darbe ak\u0131m\u0131n\u0131n daha da k\u0131s\u0131tland\u0131\u011f\u0131 ilave b\u00f6lgeler. Y\u0131ld\u0131r\u0131m ak\u0131m\u0131 yakalay\u0131c\u0131 veya parafudr \u00f6zellikleri, b\u00f6lgeler aras\u0131 etkile\u015fim gerekliliklerine uygun \u015fekilde se\u00e7ilmelidir. \u015eekil 42. Y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma b\u00f6lgeleri Bir FV sistem tesis edilirken, d\u0131\u015f YKS olan ve olmayan binalar aras\u0131nda bir ay\u0131r\u0131m yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6rne\u011fin, \u015eekil 43\u2019te d\u0131\u015f YKS tesis edilmedi\u011finden Tip 2 parafudr gerekli olan bir \u00e7at\u0131 tipi FV sistemi g\u00f6r\u00fclmektedir. \u015eekil 44 ve \u015eekil 45\u2019te ise d\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi mevcut olan bir binada yeterli ayr\u0131m mesafesi bulunan ve bulunmayan durumlar i\u00e7in tasar\u0131m\u0131n nas\u0131l olmas\u0131 gerekti\u011fi \u015fematik olarak g\u00f6sterilmi\u015ftir. \u015eekil 43. D\u0131\u015f YKS olmayan ancak risk de\u011ferlendirmesi sonucu parafudr gerekli oldu\u011fu belirlenen bir bina MOD\u00dcL 5 - 55","\u015eekil 44. D\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi olan bir bina ve yeterli ayr\u0131m mesafesi MOD\u00dcL 5 - 56","\u015eekil 45. D\u0131\u015f y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma sistemi olan bir bina ve yetersiz ayr\u0131m mesafesi. Arazi tipi FV uygulamalarda y\u0131ld\u0131r\u0131mdan koruma YKS\u2019nin gerekli oldu\u011fu durumlarda, sistem tasar\u0131m\u0131 genelinde kullan\u0131lan farkl\u0131 topraklama sistemlerinin gereklilikleri veya k\u0131s\u0131tlamalar\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak ya ku\u015faklama yap\u0131lm\u0131\u015f veya izole edilmi\u015f d\u0131\u015f YKS tesis edilir. Gerekli y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma seviyesi risk de\u011ferlendirmesi sonucu belirlenir. Parafudrlar\u0131n konumu ve tipi b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fcde eviricinin konumu ve kurulum noktalar\u0131 aras\u0131ndaki kablo uzunluklar\u0131na ba\u011fl\u0131d\u0131r. YG\u2019ye ba\u011fl\u0131 sistemlerde y\u0131ld\u0131r\u0131mdan korunma d\u00fczenlemesi, YG sistem tasar\u0131m\u0131 ve ilgili topraklama d\u00fczeni ile yak\u0131n koordinasyon sonucu belirlenmelidir. Y\u0131ld\u0131r\u0131m riski de\u011ferlendirmesinin koruyucu \u00f6nlemler uygulanmas\u0131 gerekti\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi durumlarda, arazi tipi FV sistemleri i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 46 ve \u015eekil 47\u2019deki tipik uygulama \u00f6rnekleri tercih edilir. MOD\u00dcL 5 - 57","\u015eekil 46. Arazi tipi FV sistem: Dize evirici MOD\u00dcL 5 - 58","\u015eekil 47. Arazi tipi FV sistem: Merkezi evirici \u00f6rne\u011fi 1.4.2 Koruma Elemanlar\u0131: 1.4.2.1 Parafudrlar: Elektriksel sistemi \/ cihazlar\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 gerilim darbelerine kar\u015f\u0131 koruyan, devreye paralel olarak ba\u011flanan ve normal \u015fartlarda pasif \u00f6zellik g\u00f6steren, a\u015f\u0131r\u0131 gerilim durumlar\u0131 olu\u015fmad\u0131\u011f\u0131 zaman i\u00e7 direnci y\u00fcksek olan koruma elemanlar\u0131d\u0131r. \u015eekil 48\u2019de bir \u00f6rne\u011fi verilen parafudrlar normal i\u015fletme halinden yal\u0131tkand\u0131r ancak a\u015f\u0131r\u0131 gerilim veya ani gerilim darbesi geldi\u011finde iletken hale ge\u00e7erler ve ald\u0131klar\u0131 darbeyi topra\u011fa iletirler. Yap\u0131s\u0131 gere\u011fi normal gerilim alt\u0131nda y\u00fcksek diren\u00e7 etkisi g\u00f6sterirken, ani gerilim darbesi ile diren\u00e7 de\u011feri minimuma inerek, ilgili bozucu etkiyi topra\u011fa iletmek i\u00e7in en k\u0131sa yol haline d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcrler. Y\u0131ld\u0131r\u0131m MOD\u00dcL 5 - 59","darbelerine, i\u00e7 a\u015f\u0131r\u0131 gerilim darbelerine kar\u015f\u0131n koruma sa\u011flarlar ve bulunduklar\u0131 devre ve devre elemanlar\u0131n\u0131 bozucu etkilerden korurlar. \u015eekil 48. Parafudr \u00d6rne\u011fi Parafudrlar s\u00fcrekli a\u015f\u0131r\u0131 gerilimlere kar\u015f\u0131 de\u011fil, ani gerilim darbelerine kar\u015f\u0131n koruma yaparlar. S\u00fcrekli a\u015f\u0131r\u0131 gerilim alt\u0131nda, faz\/n\u00f6tr ters ba\u011flant\u0131lar\u0131nda, n\u00f6tr kopmas\u0131 gibi durumlar\u0131 k\u0131sa devre g\u00f6r\u00fcr ve ilgili devrede hasara sebebiyet verebilir. Bu sebeple parafudrlar\u0131 k\u0131sa devrelere kar\u015f\u0131n koruyacak bir devre kesici ile beraber kullan\u0131lmas\u0131 gerekir. Parafudr \u00f6ncesi kullan\u0131lacak kesicinin k\u0131sa devre dayan\u0131m\u0131, en az ilgili tesisat\u0131n k\u0131sa devre dayan\u0131m\u0131 kadar olmal\u0131d\u0131r. Parafudrlar\u0131n toprak ile ba\u011flant\u0131 hatt\u0131 en k\u0131sa yoldan ana toprak e\u015f potansiyel baras\u0131na ba\u011flanmal\u0131 ve olabildi\u011fince koruma \u00fcr\u00fcnlerinden ge\u00e7en besleme ve sinyal kablolar\u0131ndan uzak tutulmal\u0131d\u0131r. Parafudr Koruma S\u0131n\u0131flar\u0131: B s\u0131n\u0131f\u0131 (Tip I): E\u011fer sistemde ve sisteme 50 metre civar\u0131 yak\u0131nlarda y\u0131ld\u0131r\u0131ma kar\u015f\u0131n paratoner uygulamas\u0131 varsa, B s\u0131n\u0131f\u0131 parafudr se\u00e7imi yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. B s\u0131n\u0131f\u0131 parafudrlar, al\u00e7ak gerilim devresinin giri\u015f k\u0131sm\u0131na yak\u0131n bir yerde konumland\u0131r\u0131lmalar\u0131 gerekmektedir. Binalarda, binaya gelen besleme hatt\u0131n\u0131n, binaya girdi\u011fi en yak\u0131n noktada kullan\u0131mlar\u0131 buna \u00f6rnek verilebilir. C S\u0131n\u0131f\u0131 (Tip II): \u0130\u00e7 kaynaktan olu\u015fan a\u015f\u0131r\u0131 gerilimlere kar\u015f\u0131 koruma yapabilmek i\u00e7in tesisattaki her bir da\u011f\u0131t\u0131m panosuna ilave olarak C s\u0131n\u0131f\u0131 parafudr yerle\u015ftirilmelidir. Al\u00e7ak gerilim tesisleri i\u00e7in a\u015f\u0131r\u0131 gerilim s\u0131n\u0131rlay\u0131c\u0131s\u0131 olarak parafudrlar kullan\u0131l\u0131r. Binalarda elektrik sayac\u0131 sonras\u0131 kullan\u0131mlar \u00f6rnek verilebilir. MOD\u00dcL 5 - 60","D S\u0131n\u0131f\u0131 (Tip III): Elektronik ve hassas cihazlar\u0131n, i\u00e7 a\u015f\u0131r\u0131 gerilimlere kar\u015f\u0131 korunmas\u0131 i\u00e7in kullan\u0131l\u0131rlar. Hassas cihazlar\u0131n , Tip II parafudrlar\u0131n oldu\u011fu da\u011f\u0131t\u0131m panosuna uzakl\u0131\u011f\u0131 30 m\u2019yi a\u015fan durumlarda ek olarak Tip III uygulamas\u0131 yap\u0131l\u0131r. B+C S\u0131n\u0131f\u0131 (Tip I + Tip II): B ve C s\u0131n\u0131f\u0131 parafudrlar\u0131n bir kombinasyonu olan bu s\u0131n\u0131f ana da\u011f\u0131t\u0131m panosu ile tali da\u011f\u0131t\u0131m panosu aras\u0131 mesafenin 10 metreyi a\u015fmas\u0131 durumunda kullan\u0131lmas\u0131 tavsiye edilmektedir. Parafudrlar\u0131n paratoner bulunan ve bulunmayan durumlarda devre hat \u015femalar\u0131 s\u0131ras\u0131yla \u015eekil 49 ve \u015eekil 50\u2019de verilmi\u015ftir. \u015eekil 49. Parafudr devre hat \u015femas\u0131 (paratoner varsa) \u00d6zet olarak, e\u011fer binada paratoner uygulamas\u0131 varsa, binan\u0131n giri\u015finde Tip 1 ve Tip 2 parafudr, tali da\u011f\u0131t\u0131m panolar\u0131nda Tip 2 parafudr ve hassas y\u00fcklerin da\u011f\u0131t\u0131m panosuna uzakl\u0131\u011f\u0131 30 m\u2019 den fazla ise da\u011f\u0131t\u0131m\u0131n son noktas\u0131nda Tip 3 parafudr korumas\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u015eekil 50. Parafudr devre hat \u015femas\u0131 (paratoner yoksa) MOD\u00dcL 5 - 61","Parafudr Ba\u011flant\u0131 \u015eekilleri: Parafudrlar\u0131n koruma s\u0131n\u0131flar\u0131na g\u00f6re ba\u011flant\u0131lar\u0131 de\u011fi\u015fiklik g\u00f6sterirler. A\u015fa\u011f\u0131da \u015eekil 51\u2019de Tip I (B) ve Tip II (C) s\u0131n\u0131f\u0131 parafudrlar i\u00e7in, \u015eekil52\u2019de ise Tip I + Tip II ve Tip III s\u0131n\u0131f\u0131 parafudrlar i\u00e7in ba\u011flant\u0131 \u015femalar\u0131 verilmektedir. \u015eekil 51. Tip I ve Tip II Parafudr Ba\u011flant\u0131s\u0131 MOD\u00dcL 5 - 62","\u015eekil 52. Tip I + Tip II ve Tip III Parafudr ba\u011flant\u0131s\u0131 1.4.2.2 Termik Manyetik \u015ealter (TM\u015e): Devre kesici olarak kullan\u0131lmaktad\u0131rlar. Termik ve Manyetik Koruma sa\u011flarlar. Ba\u011fl\u0131 oldu\u011fu elektrik devresinden a\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m veya k\u0131sa devre olu\u015fmas\u0131 durumunda devreyi keserek sistemi korur. \u015eekil 53 ve \u015eekil 54\u2019te \u00f6rnek bir TM\u015e cihaz\u0131 ve panel devre \u015femas\u0131 g\u00f6sterilmektedir. Termik Koruma: Termik ortamdaki s\u0131cakl\u0131k de\u011fi\u015fimleri sebebiyle kontaklar\u0131n\u0131 a\u00e7an ya da kapatan bir r\u00f6le \u00e7e\u015fididir. A\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m durumlar\u0131nda bimetal olan ve s\u0131cakl\u0131k karakteristikleri farkl\u0131 iki metal, \u00fczerinden ge\u00e7en ak\u0131m miktar\u0131na g\u00f6re formunu de\u011fi\u015ftirerek devrenin a\u00e7\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. K\u0131sacas\u0131 termik r\u00f6le yard\u0131m\u0131yla TM\u015e kontaklar\u0131 a\u00e7arak devreyi keser. Manyetik Koruma: Sistemde ya\u015fanan k\u0131sa devre durumlar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan k\u0131sa devre ak\u0131mlar\u0131 TM\u015e i\u00e7erisinde manyetik alan olu\u015fturarak yine TM\u015e i\u00e7erisindeki bobin mekanizmas\u0131n\u0131n aktif olmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. K\u0131sa devre durumlar\u0131nda, ind\u00fcklenen manyetik ak\u0131 ve bobin sistemi yard\u0131m\u0131yla devre kesilmi\u015f olur. \u015eekil 53. Termik manyetik \u015falter (ABB) MOD\u00dcL 5 - 63","\u015eekil 54. Termik Manyetik \u015ealter pano devre \u015femas\u0131 1.4.2.3 Ka\u00e7ak Ak\u0131m Koruma Sigortas\u0131 (Ka\u00e7ak Ak\u0131m R\u00f6lesi): N\u00f6tr kullan\u0131lan sistemlerde ka\u00e7ak ak\u0131m\u0131n \u00f6l\u00e7\u00fclmesi ve sistemin\/cihaz\u0131n korumaya al\u0131nmas\u0131 b\u00fcy\u00fck \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Ka\u00e7ak Ak\u0131m R\u00f6lesi bu y\u00f6n\u00fcyle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri elektrik devrelerinde yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaktad\u0131r. \u00c7al\u0131\u015fma Yap\u0131s\u0131: Ka\u00e7ak Ak\u0131m\u0131n alg\u0131lanarak devre kesicilere sinyal g\u00f6nderilmesi mant\u0131\u011f\u0131yla \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131s\u0131na sahip olan bu cihazlarda, ka\u00e7ak ak\u0131m\u0131n alg\u0131lanmas\u0131 i\u00e7in toroid bir ak\u0131m trafosu i\u00e7erisinden ge\u00e7irilen faz ve n\u00f6tr kablolar\u0131 aras\u0131nda bir ak\u0131m fark\u0131 olu\u015fmas\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak ind\u00fcklenen manyetik ak\u0131 ile devre \u00fczerindeki kontaklar\u0131n a\u00e7mas\u0131 prensibi ile \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Ka\u00e7ak ak\u0131m ile ilgili \u00f6rnek devreler: Kirschoff Ak\u0131m kanunu baz al\u0131narak, referans y\u00f6nleri dikkate al\u0131narak elektrik devresindeki ak\u0131m yolunda bir d\u00fc\u011f\u00fcme giren ak\u0131m, d\u00fc\u011f\u00fcmden \u00e7\u0131kan ak\u0131ma e\u015fittir ya da d\u00fc\u011f\u00fcmler noktas\u0131na gelen ak\u0131mlar\u0131n toplam\u0131, d\u00fc\u011f\u00fcm noktas\u0131n\u0131 terk eden ak\u0131mlar toplam\u0131na e\u015fittir prensibiyle faz ve n\u00f6tr iletkenlerindeki toplam ak\u0131m\u0131n vekt\u00f6rel olarak s\u0131f\u0131ra e\u015fit olmas\u0131 beklenir ancak herhangi bir toprak ka\u00e7a\u011f\u0131 durumunda bu fark 0\u2019dan b\u00fcy\u00fck olacakt\u0131r. \u0130\u015fte bu fark\u0131n olu\u015fmas\u0131 ve alg\u0131lanmas\u0131 prensibiyle toroid ak\u0131m transformat\u00f6r\u00fc kullan\u0131larak, fark ak\u0131m\u0131n\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 manyetik ak\u0131 alg\u0131lama sarg\u0131s\u0131 \u00fczerinde bir ak\u0131m olu\u015fturur ve bu durum m\u0131knat\u0131slanma etkisi ile kontak b\u0131\u00e7a\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ekerek devreyi a\u00e7t\u0131r\u0131r (\u015eekil 55-57). MOD\u00dcL 5 - 64","\u015eekil 55. Ka\u00e7ak ak\u0131m olmayan bir devre \u015femas\u0131 \u015eekil 56. Ka\u00e7ak ak\u0131m olu\u015fmas\u0131 ile konta\u011f\u0131n ayr\u0131larak devreyi kesme durumu: \u015eekil 57. \u00dc\u00e7 fazl\u0131 devrelerde ka\u00e7ak ak\u0131m koruma MOD\u00dcL 5 - 65","ANAHTAR NOT 1: \u015eEBEKEDEN BA\u011eIMSIZ \u0130\u015eLET\u0130M \u0130\u00c7\u0130N \u0130ZOLASYON VE ANAHTARLAMA Bir sistemin \u015febekeden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak \u00e7al\u0131\u015facak \u015fekilde tasarland\u0131\u011f\u0131 ('ada modu') durumlarda, sistem tasar\u0131m\u0131n\u0131n, ada modunda \u00e7al\u0131\u015fma s\u0131ras\u0131nda \u015febeke ile sistem aras\u0131nda uygun bir izolasyon olmas\u0131n\u0131 ve uygun bir topraklama d\u00fczenlemesinin idame ettirilmesini garanti alt\u0131na almas\u0131 gerekir (\u015eekil 58) Bir sistemin ada modunda \u00e7al\u0131\u015facak \u015fekilde tasarland\u0131\u011f\u0131 durumlarda, a\u015fa\u011f\u0131daki hususlar\u0131 sa\u011flayacak bir ay\u0131r\u0131c\u0131 tesis edilmelidir: (a) Ada modu i\u015fletme ba\u015flamadan \u00f6nce \u015febekeyi izole eder, (b) T\u00fcm fazlar\u0131 ve n\u00f6tr\u00fc izole eder (c) N\u00f6tr-toprak anahtar\u0131 ile kilitli \u015fekilde \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bir sistemin ada modunda \u00e7al\u0131\u015facak \u015fekilde tasarland\u0131\u011f\u0131 durumlarda, yaln\u0131zca ada modunda \u00e7al\u0131\u015fma s\u00fcresince, n\u00f6trden topra\u011fa bir ku\u015fak olu\u015fturan bir n\u00f6tr-toprak anahtar\u0131 kurulmal\u0131d\u0131r. A\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m koruma cihazlar\u0131n\u0131n d\u00fczg\u00fcn \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 kolayla\u015ft\u0131rmak ve otomatik besleme ba\u011flant\u0131s\u0131n\u0131n kesilmesini (OBBK) sa\u011flamak i\u00e7in, tesisat\u0131n besleme noktas\u0131nda n\u00f6trden topra\u011fa bir ku\u015faklama sa\u011flan\u0131r. \u00c7oklu toprak-n\u00f6tr ku\u015faklamalar\u0131, OBBK\u2019n\u0131n do\u011fru i\u015flevini tehlikeye sokacakt\u0131r. Ada modu i\u015fletme i\u00e7in \u015febeke beslemesi izole edildi\u011finde, besleme \u00fczerindeki n\u00f6trden topra\u011fa ku\u015faklama kaybolur \u2013 bu nedenle ada moduna ge\u00e7me i\u015flemi s\u00fcresince ge\u00e7ici bir ku\u015faklama gereklili\u011fi do\u011far. \u015eekil 58. \u015eebekeden ba\u011f\u0131ms\u0131z i\u015fletim i\u00e7in devre \u015femas\u0131 \u00f6rne\u011fi Anahtar not sonu MOD\u00dcL 5 - 66","1.5 KABLO \u0130ZOLASYON Y\u00d6NTEMLER\u0130 DC ve AC kablolar\u0131n ta\u015f\u0131nmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda ta\u015f\u0131ma kanallar\u0131n\u0131n (toprak-tava-konstr\u00fcksiyon vb.) yap\u0131s\u0131 gere\u011fi, i\u015f\u00e7ilik kaynakl\u0131 ve \u00fcr\u00fcn kaynakl\u0131 olmak \u00fczere izolasyon d\u0131\u015f k\u0131l\u0131flar\u0131nda deformasyon ya\u015fanmas\u0131 muhtemeldir. Kablolar\u0131n d\u0131\u015f k\u0131l\u0131flar\u0131n\u0131n zedelenmesi, i\u015fletme esnas\u0131nda izolasyon problemlerine neden olacak, sistemde ka\u00e7ak olu\u015fmas\u0131na ve tehlikeli durumlar\u0131n ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na sebep olabilecektir. Bu tip durumlar\u0131n ortaya \u00e7\u0131kmamas\u0131 i\u00e7in kablolar\u0131n yerle\u015fimleri yap\u0131lmas\u0131 esnas\u0131nda d\u0131\u015f k\u0131l\u0131flar\u0131nda zede, kesik vb. deformasyon durumlar\u0131n\u0131n olmad\u0131\u011f\u0131na emin olunmas\u0131 gerekmektedir. \u00d6zellikle tava sistemlerinin kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 durumlarda panel ve\/veya dizi kablolar\u0131n\u0131n tava giri\u015flerinde korunakl\u0131 olarak yap\u0131lmas\u0131 ve tavan\u0131n keskin kenarlar\u0131n\u0131n kabloya zarar vermesinin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7ilmelidir. Dizi kablolar\u0131n\u0131n yap\u0131s\u0131 gere\u011fi kesit aral\u0131\u011f\u0131 4-10 mm2 aras\u0131nda oldu\u011fu i\u00e7in d\u0131\u015f k\u0131l\u0131flar\u0131n\u0131n ve ince yap\u0131s\u0131n\u0131n keskin kenarlara sahip ta\u015f\u0131ma yollar\u0131nda zarar alma ihtimalleri y\u00fcksektir. 1000V ve 1500V DC gerilim sistemlerinin kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 GES santrallerinde, dc kablolarda ortaya \u00e7\u0131kabilecek zay\u0131f izolasyon durumlar\u0131 hem panel hem evirici hatt\u0131na zarar verebilecek seviyelere ula\u015fabilmektedir. Bu noktada tava sistemlerine ilk giri\u015f noktas\u0131nda kabloyu bu giri\u015fte koruyacak rakor vb. aparatlar (\u015eekil 59), ya da UV dayan\u0131ml\u0131 spiral boru i\u00e7erisinde ge\u00e7i\u015fler kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r (\u015eekil 60). Ek olarak bu tava ge\u00e7i\u015flerinde ge\u00e7i\u015f noktas\u0131n\u0131n plastik bir malzeme ile kaplanarak veya buna uygun bir ge\u00e7i\u015f aparat\u0131 kullan\u0131larak, kablolara zarar verme ihtimalinin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7ilmi\u015f olacakt\u0131r. \u015eekil 59. Kablo ge\u00e7i\u015f rakoru kullan\u0131larak yap\u0131lan bir \u00f6rnek \u015eekil 60. Spiral boru yard\u0131m\u0131yla ge\u00e7i\u015f yap\u0131lan bir \u00f6rnek MOD\u00dcL 5 - 67","Kullan\u0131lan tavalar\u0131n \u201cformal\u0131\u201d olmas\u0131 tercih sebebi olmal\u0131d\u0131r (\u015eekil 61). Formal\u0131 tavalarda kablo kanallar\u0131n\u0131n \u00fcretimi a\u015famas\u0131nda kenar k\u0131s\u0131mlar\u0131na form verilmesi sonucu olu\u015fan bi\u00e7imden dolay\u0131 verilen isimdir. Kablo tavas\u0131 kal\u0131nl\u0131klar\u0131 ince oldu\u011fundan dolay\u0131 kenar k\u0131s\u0131mlar\u0131 kablolar\u0131 kesmeye son derece m\u00fcsait olurlar. Bunu engellemek i\u00e7in form ile kavis verilmi\u015f bi\u00e7im kullan\u0131lmas\u0131 \u00e7ok \u00f6nemlidir. Kablo kanal\u0131 \u00fcretiminde kenar k\u0131sm\u0131na form verilmez ise formas\u0131z kablo kanal\u0131 olarak isimlendirilir. \u015eekil 61. Formal\u0131 ve formas\u0131z kablo kanal\u0131 Tava i\u00e7erisinde \u00f6zellikle seviye indirici durumlarda veya d\u00f6n\u00fc\u015flerde kablolar\u0131n yine tavan\u0131n keskin kenarlar\u0131na gelebilecek yerleri \u015eekil 62\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi EPDM bant, kau\u00e7uk gibi yal\u0131t\u0131m sa\u011flay\u0131c\u0131 bir malzeme ile kaplanmal\u0131d\u0131r. \u015eekil 62. Yal\u0131t\u0131m sa\u011flay\u0131c\u0131 madde ile kaplama \u00f6rnekleri MOD\u00dcL 5 - 68","Tava veya Konstr\u00fcksiyon metal kanallar\u0131n keskin kenarlar\u0131nda \u015eekil 63\u2019te \u00f6rne\u011fi g\u00f6sterilen fitil uygulamalar\u0131 ile kablolar\u0131n bu noktalarda yapaca\u011f\u0131 temas ve ezilme durumlar\u0131ndan kaynaklanabilecek tehlikelere kar\u015f\u0131n korunmas\u0131 sa\u011flanacakt\u0131r. \u015eekil 63. Fitil uygulamas\u0131 \u00f6rnekleri Kablolar\u0131n kemirgenlerden korunmas\u0131na y\u00f6nelik uygulamalar fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde \u00f6zellikle dc kablolar ile haberle\u015fme kablolar\u0131nda b\u00fcy\u00fck \u00f6nem arz etmektedir. Kemirgenlere kar\u015f\u0131n kablolar\u0131n d\u0131\u015f izolasyon k\u0131l\u0131f\u0131n\u0131n antitermit ve kemirgen \u00f6nleyici malzeme ile kapl\u0131 olmas\u0131 kemirgenlerin kablolar\u0131n plastik k\u0131s\u0131mlar\u0131n\u0131 \u0131s\u0131rmas\u0131n\u0131 veya iletken k\u0131sma kadar kemirmesinin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7ebilmektedir (\u015eekil 64). \u015eekil 64. Kemirgen kablo hasar\u0131 \u00f6rnekleri MOD\u00dcL 5 - 69","\u00d6zellikle haberle\u015fme kablolar\u0131n\u0131n se\u00e7iminde z\u0131rhl\u0131 ve d\u0131\u015f k\u0131l\u0131f\u0131nda kimyasal katk\u0131l\u0131 uygulamalara sahip kablolar\u0131n tedarik edilmesi, kemirgen etkilerine kar\u015f\u0131n \u00f6nc\u00fcl bir koruma \u00f6nlemi sa\u011flamaktad\u0131r. Kesit alan\u0131 itibariyle yine kemirgenlerin itibar etti\u011fi di\u011fer bir sistem bile\u015feni kablo olan DC kablolar ile antitermit \u00f6zellikli yine d\u0131\u015f k\u0131l\u0131f\u0131nda kemirgen \u00f6nleyici kimyasal katk\u0131l\u0131 yap\u0131ya sahip kablolar\u0131n se\u00e7ilmesi i\u015fletme a\u015famas\u0131nda ya\u015fanabilecek kemirgen etkilerine kar\u015f\u0131n \u00f6nc\u00fcl bir koruma sa\u011flayacakt\u0131r. DC ve Haberle\u015fme kablolar\u0131n\u0131n d\u0131\u015f k\u0131l\u0131f\u0131nda deformasyon olmamas\u0131 ad\u0131na yap\u0131lacak \u00f6nlemlerden en \u00f6nemlisi kablolar\u0131 g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na direkt olarak maruz b\u0131rakmamakt\u0131r. \u00d6zellikle UV \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na direkt maruz kalan kablolar\u0131n d\u0131\u015f k\u0131l\u0131flar\u0131nda olu\u015fan deformasyonlar ve zay\u0131fl\u0131klar, izolasyon problemlerine sebebiyet verecek unsurlara kar\u015f\u0131n tehditlere a\u00e7\u0131k bir ortam sa\u011flamaktad\u0131r. Yer sistemlerinde \u00f6zellikle masa diye adland\u0131r\u0131lan 2 ayr\u0131 konstr\u00fcksiyon aras\u0131 ge\u00e7i\u015flerde, yine konstr\u00fcksiyon ve tava \u00fczerinden ta\u015f\u0131nan hatlarda, kablolar\u0131n direkt olarak UV \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131na maruz b\u0131rak\u0131lmamas\u0131 ad\u0131na gerekli uygulamalar\u0131n yap\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. Bu y\u00f6nde masalar aras\u0131 ge\u00e7i\u015flerde UV dayan\u0131ml\u0131 spiral boru i\u00e7erisinde (\u015eekil 65), tava ve a\u00e7\u0131k ak\u015famlarda giden hatlarda m\u00fcmk\u00fcnse tava kapaklar\u0131 ve \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 engelleyici kaplamalar ile korunmas\u0131 \u00f6nerilmektedir (\u015eekil 66). \u015eekil 65. Yer sistemleri ve masalar aras\u0131 ge\u00e7i\u015flerde uygulamalar MOD\u00dcL 5 - 70"]