r_00001_ElKitap_TRready

["FV Mod\u00fcl Boyutlar\u0131: 1638 mm \u00d7 982 mm 1,638m \u00d7 0,982m = 1,6 metrekare 250W\/1,6 metrekare = 156W\/metrekare 156W\/1000W = 0,156 FV panel verimi: 0,156 \u00d7 %100 = %15,6 Kurulu alan x birim m2 ba\u015f\u0131na \u00fcretilen g\u00fc\u00e7=156W\/metrekare \u00d7 100 metrekare Kurulu g\u00fc\u00e7 = 15.600 W = 15,6 kW NOT: Ancak pratikte FV'yi genellikle her alana s\u0131\u011fd\u0131ramayaca\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in kenarlarda ve bacalarda fazladan bo\u015flu\u011fa ihtiyac\u0131m\u0131z olacakt\u0131r. Baz\u0131 tasar\u0131mc\u0131lar, \u00e7at\u0131 ge\u00e7i\u015fleri, y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f yollar\u0131 ve itfaiyeciler i\u00e7in alan b\u0131rakmak i\u00e7in 100W ila 120W\/m2 tahmin ediyor. Anahtar not sonu ANAHTAR NOT 6: FV PANEL ELEKTR\u0130KSEL KARAKTER\u0130ST\u0130KLER\u0130 (IV E\u011eR\u0130S\u0130N\u0130N) I\u015eINIM \u015e\u0130DDET\u0130 VE SICAKLIK \u0130LE DE\u011e\u0130\u015e\u0130M\u0130 \u2022 Parlakl\u0131k, daha fazla \u0131\u015f\u0131k (foton) vuran elektronlar\u0131 gev\u015fetir, bu da daha fazla ak\u0131ma (amper) d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr Parlak \u0131\u015f\u0131\u011fa artt\u0131r\u0131lm\u0131\u015f \u0131\u015f\u0131n\u0131m denir ve \u0131\u015f\u0131n\u0131m I harfi ile ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in ak\u0131m sembol\u00fc olan I'yi (ak\u0131m sembol\u00fc) artt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 hat\u0131rlamak kolayd\u0131r. G\u00fcne\u015fin Parlakl\u0131\u011f\u0131 = Daha Fazla Ak\u0131m \u2022 So\u011fuk ortamlar voltaj\u0131 artt\u0131r\u0131r. Silisyum gibi yar\u0131 iletkenler sadece so\u011fukta daha iyi \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bu nedenle bilgisayar\u0131n\u0131zda silisyumdan yap\u0131lm\u0131\u015f olan bilgisayar \u00e7ipini so\u011futan bir fan bulunur. So\u011fuk havalarda voltaj\u0131n artmas\u0131yla ilgili sorun, g\u00fcne\u015f pilleri i\u00e7in iyi olan g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131n, enerji \u00fcretimi i\u00e7in k\u00f6t\u00fc olan \u0131s\u0131ya neden olmas\u0131d\u0131r. So\u011fuk = Daha Fazla Voltaj Her iki durumu \u00f6zetleyen \u015fema \u015eekil 36\u2019da g\u00f6sterilmi\u015ftir: MOD\u00dcL 3- 41","\u015eekil 36. Voltaj ve ak\u0131m \u00fczerindeki s\u0131cakl\u0131k ve \u0131\u015f\u0131n\u0131m etkileri Di\u011fer taraftan sabit bir s\u0131cakl\u0131kta farkl\u0131 miktarlarda \u0131\u015f\u0131ma (\u0131\u015f\u0131k) i\u00e7eren IV e\u011frilerini g\u00f6steren diyagram \u015eekil 37\u2019de g\u00f6sterilmi\u015ftir (sa\u011fdaki grafik). Bu diyagramdan I (ak\u0131m) miktar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131n\u0131m ile ne kadar artt\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Benzer \u015fekilde \u015eekil 37\u2019de sol tarafta verilen diyagramdan s\u0131cakl\u0131k de\u011fi\u015fti\u011finde voltaj\u0131n nas\u0131l de\u011fi\u015fti\u011fini g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u015eekil 37. I-V e\u011frileri \u00fczerindeki \u0131\u015f\u0131ma ve s\u0131cakl\u0131k etkileri \u00d6zet: Daha so\u011fuk s\u0131cakl\u0131klarda daha y\u00fcksek voltajlara elde edilebilmesi nedeniyle fotovoltaik mod\u00fcller hava ak\u0131\u015f\u0131 olacak, \u0131s\u0131y\u0131 uzakla\u015ft\u0131racak \u015fekilde monte edilmelidir. Fotovoltaik mod\u00fcller g\u00fcne\u015fte \u00e7ok \u0131s\u0131nabilir. Ancak s\u0131cak ve g\u00fcne\u015fli bir g\u00fcn, so\u011fuk ve karanl\u0131k bir g\u00fcnden daha iyidir, \u00e7\u00fcnk\u00fc karanl\u0131kta, s\u0131caktan daha fazla g\u00fc\u00e7 kayb\u0131 olacakt\u0131r. Verim d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fc mono ve polikristal fotovoltaik h\u00fccrelerde ince tabaka (thin film) h\u00fccrelere g\u00f6re daha belirgindir. Bu nedenle kristal silisyum h\u00fccreli mod\u00fcllerin so\u011fuk tutulmas\u0131 i\u00e7in \u00e7aba harcanmal\u0131, \u00e7ok s\u0131cak \u015fartlar s\u00f6z konusu ise ince tabaka veya amorf silisyum h\u00fccreler tercih edilmelidir. Anahtar not sonu MOD\u00dcL 3- 42","8.2. EV\u0130R\u0130C\u0130 SE\u00c7\u0130M\u0130 Daha \u00f6nceki b\u00f6l\u00fcmlerde aktar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi farkl\u0131 evirici tipleri (merkezi, dizili ve mod\u00fcler) bulunmakta olup, tek bir evirici konsepti elektriksel tasar\u0131mdaki t\u00fcm durumlar i\u00e7in en iyi \u00e7\u00f6z\u00fcm anlam\u0131na gelmemektedir. Tasar\u0131m esnas\u0131nda yerel ko\u015fullar ve sistem bile\u015fenlerine ba\u011fl\u0131 olarak ayn\u0131 g\u00fc\u00e7 santralinde farkl\u0131 evirici tiplerinin kullan\u0131m\u0131 da m\u00fcmk\u00fcn olabilir. Bu nedenle, optimum performans ve kullan\u0131m \u00f6mr\u00fc sa\u011flamak i\u00e7in \u00f6zellikle FV panellerin ve eviricilerin entegrasyonuna \u00f6zen g\u00f6sterilmelidir. Bir eviriciyi se\u00e7erken a\u015fa\u011f\u0131daki temel hususlar\u0131 dikkate almak \u00f6nemlidir: Eviriciler i\u00e7in ana se\u00e7im kriterleri aras\u0131nda, finansal te\u015fvik plan\u0131 ve DC-AC d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm verimlili\u011fi, solar FV santralinin y\u0131ll\u0131k gelirini do\u011frudan etkileyen ana evirici se\u00e7im kriterleridir. Verimlili\u011fin bir dizi fakt\u00f6re g\u00f6re de\u011fi\u015fti\u011fini ak\u0131lda tutmak da \u00f6nemlidir. Bunlardan DC giri\u015f voltaj\u0131 ve y\u00fczde y\u00fck iki bask\u0131n fakt\u00f6rd\u00fcr. Saha s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131, \u00fcr\u00fcn g\u00fcvenilirli\u011fi, bak\u0131m kolayl\u0131\u011f\u0131, hizmet verebilirlik ve toplam ilk yat\u0131r\u0131m maliyeti dahil olmak \u00fczere di\u011fer birka\u00e7 fakt\u00f6r evirici se\u00e7imini belirlemelidir. En uygun maliyetli evirici se\u00e7ene\u011fini belirlemek i\u00e7in kapsaml\u0131 bir mali analiz gereklidir. Bu durumun daha iyi anla\u015f\u0131labilmesi amac\u0131yla \u00f6rnek bir evirici i\u00e7in teknik kataloglarda sunulan \u00f6zellikler Tablo 5\u2019de verilmi\u015ftir. Tablo 5. Evirici teknik \u00f6zellikleri Model XXX \u00dcretici XXX Tipi (dizi, merkezi, vb.) Dizi Maksimum g\u00fc\u00e7 21.2 kW DC MPPT aral\u0131\u011f\u0131 480\u2026800 V Maksimum voltaj 1000 V Maksimum ak\u0131m 41 A Anma g\u00fcc\u00fc 19.2 kW Maksimum g\u00fc\u00e7 19.2 kW \u015eebeke ba\u011flant\u0131s\u0131 3 AC 400 V + N, 50 \u2013 60 Hz Maksimum ak\u0131m 29 A AC Cos \u03c6 (DPF) 1 (\u00b10.9 y\u00fckte) THD <%2.5 Maksimum verimlilik %98.2 Avrupa verimlili\u011fi %97.8 Gece saatlerinde i\u00e7 t\u00fcketim <0.5 W Transformat\u00f6r mevcut Hay\u0131r So\u011futma Do\u011fal ta\u015f\u0131n\u0131m Boyutlar (GxYxD) 530 x 601 x 277 mm A\u011f\u0131rl\u0131k \u00c7al\u0131\u015fma ortam\u0131 41 kg IP derecelendirme -25\u2026+55\u00b0C, deniz seviyesinden 2000 m y\u00fcksekli\u011fe kadar Garanti (ASL) Standartlara Uygunluk EN 60259 uyar\u0131nca IP 65 Sertifikalar 3 y\u0131l (temel); 20 y\u0131la kadar uzat\u0131labilir EN 61000-6-4:2007, EN 61000-6-2:2005, DIN IEC 721-3-3, VDE 0126-1-1 CE, UL, CSA MOD\u00dcL 3- 43","FV dizisinin tepe de\u011feri, bir eviricinin kald\u0131rabilece\u011fi maksimum FV dizisi anma g\u00fcc\u00fc a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemlidir, evirici se\u00e7imi s\u0131ras\u0131nda bu hususa dikkate edilmelidir. T\u00fcm FV mod\u00fcllerinin ayn\u0131 e\u011fim a\u00e7\u0131s\u0131na ve y\u00f6n\u00fcne sahip olup olmad\u0131\u011f\u0131: mod\u00fcller farkl\u0131 e\u011fim a\u00e7\u0131lar\u0131nda olacaksa veya farkl\u0131 y\u00f6nlere bakacaksa, genellikle sistemi birka\u00e7 farkl\u0131 diziye b\u00f6lmek ve \u00e7ok dizili bir Evirici kullanmak veya her dizide tek dizi evirici daha iyidir. Tipik olarak bir b\u00fcy\u00fck evirici yerine birka\u00e7 k\u00fc\u00e7\u00fck evirici kullanmak daha pahal\u0131 olmas\u0131na ra\u011fmen sistemin sa\u011fl\u0131kl\u0131 \u00e7al\u0131\u015fabilmesi i\u00e7in faydal\u0131 olmaktad\u0131r. Eviricinin verimlili\u011fi \u00f6nemli bir fakt\u00f6rd\u00fcr. Modern eviricilerin \u00e7o\u011fu benzer verimliliklere sahiptir, ancak sistem tasar\u0131mc\u0131s\u0131n\u0131n se\u00e7imini etkileyebilir. Trafosuz eviriciler genellikle daha verimlidir ve g\u00fcn\u00fcm\u00fczde Avrupa ve Avustralya'da yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaktad\u0131r. Evirici teknik \u00f6zellikleri aras\u0131nda elektronik koruma s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131n kontrol edilmesi \u00f6nemlidir. D\u0131\u015f mekana kurulacak eviriciler su ve toz ge\u00e7irmez olmal\u0131d\u0131r. \u00d6rne\u011fin Elektronik Koruma derecesi 65 (IP65) veya Ulusal Elektrik \u00dcreticileri Birli\u011fi 3R (NEMA3R) gibi koruma s\u0131n\u0131f\u0131 standartlar\u0131nda bu \u00f6zellikler sa\u011flanmaktad\u0131r. Yukar\u0131da belirtilen t\u00fcm bu hususlar\u0131 da i\u00e7eren evirici se\u00e7im kriterleri Tablo 6\u2019da verilmi\u015ftir. 8.3. D\u0130\u011eER ELEKTR\u0130KSEL\/ELEKTRON\u0130K B\u0130LE\u015eENLER\u0130N SE\u00c7\u0130M\u0130 a) Kablolama Se\u00e7ilen kablonun bir FV sisteminde kullan\u0131ma uygun olmas\u0131 (yani d\u0131\u015f mekan kullan\u0131m\u0131 i\u00e7in UV'ye dayan\u0131kl\u0131) ve sistemin beklenen ak\u0131m ve gerilimlerine uygun boyutta olmas\u0131 \u00f6nemlidir. Kablo boyutland\u0131rmas\u0131, farkl\u0131 \u00fclkeler aras\u0131nda \u00e7ok fazla de\u011fi\u015fiklik oldu\u011fu i\u00e7in her zaman uyulmas\u0131 gereken yerel yasalar taraf\u0131ndan kapsaml\u0131 bir \u015fekilde ele al\u0131nmaktad\u0131r. Kablonun boyutu genellikle konumuna g\u00f6re de\u011fi\u015fir (yani, dizi (string) kablosunun boyutu s\u0131ra (array) kablosundan farkl\u0131 olabilir). Dizi ile evirici aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 voltaj d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fc (g\u00fc\u00e7 kayb\u0131) olmamas\u0131n\u0131 ve kablolar\u0131n ak\u0131m\u0131 iletmeye yetecek kadar b\u00fcy\u00fck olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in kurulumdaki kablolar do\u011fru boyutland\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. Kablolardan ge\u00e7en ak\u0131m, kablolar\u0131n ak\u0131m ta\u015f\u0131ma kapasitesinden fazla ise kablo a\u015f\u0131r\u0131 \u0131s\u0131narak devre bile\u015fenlerine zarar verebilir. Kablolar m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu kadar k\u0131sa tutulmal\u0131 ve ayr\u0131ca d\u00f6\u015fenecekleri s\u0131cakl\u0131k ve ortam (yani UV'ye dayan\u0131kl\u0131) i\u00e7in derecelendirilmelidir. Her kablonun bir maksimum voltaj derecesi olacakt\u0131r (\u00fcreticiden temin edilebilir) ve bu asla a\u015f\u0131lmamal\u0131d\u0131r. Boyutland\u0131rma standartlar\u0131 \u00fclkeler aras\u0131nda farkl\u0131l\u0131k g\u00f6stermektedir. Kablolar ayr\u0131ca g\u00fcvenli bir \u015fekilde a\u015f\u0131lamayacak bir maksimum ak\u0131m derecesine sahip olmal\u0131d\u0131r. b) Veri \u0130zleme Sistemi Evirici se\u00e7imi, m\u00fc\u015fterinin sistem performans\u0131n\u0131 izlemek i\u00e7in evin i\u00e7inde kullanabilece\u011fi bir kablosuz ekran veya b\u00fcy\u00fck bir tesiste birden fazla evirici kullanan bir sahadaki elektrik \u00fcretimini ve t\u00fcketimini izleme yetene\u011fi gibi olas\u0131 izleme se\u00e7eneklerini de i\u00e7erebilir. Bluetooth ayr\u0131ca baz\u0131 m\u00fc\u015fterilerin art\u0131k talep etti\u011fi bir \u00f6zelliktir ve bir bilgisayarda, PDA'da veya cep telefonunda kablosuz izlemeye olanak tan\u0131r. c) G\u00fcvenlik\/Koruma Sistemi Koruma sisteminin tasar\u0131m\u0131, FV sisteminin g\u00fcvenli \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in \u00f6nemlidir. Bir FV sisteminin ar\u0131zalanmas\u0131n\u0131n bir\u00e7ok potansiyel nedeni vard\u0131r. Y\u0131ld\u0131r\u0131m, sel veya g\u00fc\u00e7l\u00fc r\u00fczgarlar gibi do\u011fal tehditler, sistem bile\u015fenlerini tahrip edebilir veya sistemin tehlikeli \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131na neden olabilir. Ulusal yasalar, g\u00fcvenlik i\u00e7in FV sistemlerinde tipik olarak bir\u00e7ok koruma t\u00fcr\u00fc gerektirir; a\u015f\u0131r\u0131 ak\u0131m korumas\u0131, y\u0131ld\u0131r\u0131m ve a\u015f\u0131r\u0131 gerilim korumas\u0131 ve bir ba\u011flant\u0131 kesme y\u00f6ntemi, t\u00fcm ortak gereksinimlerdir. Hangi koruma \u00f6nlemlerinin gerekli oldu\u011funun ayr\u0131nt\u0131lar\u0131, her zaman uyulmas\u0131 gereken ulusal yasalarda belirtilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 3- 44","Kriter Tablo 6. Evirici se\u00e7im kriterleri Te\u015fvik plan\u0131 A\u00e7\u0131klama Proje boyutu Finansal te\u015fvik mekanizmalar\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fi evirici se\u00e7iminde etkili olabilir. \u00d6rne\u011fin, tarife garantisi (FiT) \u015femalar\u0131, s\u0131rayla evirici boyutunu etkileyebilecek farkl\u0131 tesis boyutlar\u0131 i\u00e7in kademeli olabilir. Boyut, evirici ba\u011flant\u0131 konseptini etkiler. Merkezi Eviriciler genellikle b\u00fcy\u00fck g\u00fcne\u015f FV tesislerinde kullan\u0131l\u0131r. Verim Y\u00fcksek verimli eviriciler aranmal\u0131d\u0131r. Ek verim genellikle daha y\u00fcksek ilk maliyeti telafi etmekten daha fazlad\u0131r. Verimlili\u011fin tan\u0131mlanma \u015fekli dikkatle de\u011ferlendirilmelidir. Verimlili\u011fin DC giri\u015f voltaj\u0131, y\u00fck y\u00fczdesi ve di\u011fer birka\u00e7 fakt\u00f6rle de\u011fi\u015fti\u011fi ger\u00e7e\u011fi de g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurulmal\u0131d\u0131r. MPP aral\u0131\u011f\u0131 Geni\u015f bir MPP aral\u0131\u011f\u0131 esneklik sa\u011flar ve tasar\u0131m\u0131 kolayla\u015ft\u0131r\u0131r. 3 fazl\u0131 veya tek fazl\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015f Ulusal elektrik y\u00f6netmelikleri, asimetrik bir y\u00fck olmas\u0131 durumunda fazlar aras\u0131ndaki maksimum g\u00fc\u00e7 fark\u0131na ili\u015fkin s\u0131n\u0131rlar belirleyebilir. \u00d6rne\u011fin Mod\u00fcl teknolojisi Alman y\u00f6netmeli\u011finde bu s\u0131n\u0131r 4,6 kVA'd\u0131r. Ulusal\/uluslararas\u0131 \u0130nce film mod\u00fcllerinin trafosuz eviricilerle uyumlulu\u011fu \u00fcreticilerle teyit d\u00fczenlemeler edilmelidir. \u015eebeke kodu Eviricinin DC ve AC taraflar\u0131 aras\u0131nda galvanik izolasyon gerekliyse bir trafolu evirici kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u015eebeke kodu evirici boyutunu ve teknolojisini etkiler. Ulusal \u015febeke y\u00f6netmeli\u011fi, eviricilerin reaktif g\u00fc\u00e7 kontrol\u00fc yapabilmesini gerektirebilir. Bu durumda, a\u015f\u0131r\u0131 boyutland\u0131rma eviricileri gerekli olabilir. \u015eebeke kodu ayn\u0131 zamanda eviricinin AC g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131nda izin verilen harmonik i\u00e7eri\u011fin seviyesi olan THD ile ilgili gereklilikleri de belirler. \u00dcr\u00fcn g\u00fcvenilirli\u011fi Y\u00fcksek evirici g\u00fcvenilirli\u011fi, d\u00fc\u015f\u00fck ar\u0131za s\u00fcresi ve bak\u0131m ve onar\u0131m maliyetleri sa\u011flar. Varsa, evirici ar\u0131zalar\u0131 aras\u0131ndaki ortalama s\u00fcre (MTBF) ve ge\u00e7mi\u015f performanslar\u0131 de\u011ferlendirilmelidir. Mod\u00fcl kayna\u011f\u0131 Farkl\u0131 \u00f6zelliklere sahip mod\u00fcller kullan\u0131lacaksa, uyumsuzluk kay\u0131plar\u0131n\u0131 en Bak\u0131m ve servis kolayl\u0131\u011f\u0131 aza indirmek i\u00e7in dizi veya \u00e7oklu dizi eviriciler \u00f6nerilir. Sistem kullan\u0131labilirli\u011fi Nitelikli servis ve bak\u0131m personeline eri\u015fim kolayl\u0131\u011f\u0131 ve par\u00e7alar\u0131n Mod\u00fclerlik mevcudiyeti evirici se\u00e7imi s\u0131ras\u0131nda dikkate al\u0131nmas\u0131 gereken \u00f6nemli bir boyuttur. Bu, belirli konumlarda dizi eviricilerini destekleyebilir. Bir dizi eviricide bir ar\u0131za meydana gelirse, tesis \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131n yaln\u0131zca k\u00fc\u00e7\u00fck bir k\u0131sm\u0131 kaybedilir. Yedek eviriciler yerel olarak tutulabilir ve uygun \u015fekilde e\u011fitilmi\u015f bir personel taraf\u0131ndan de\u011fi\u015ftirilebilir. Merkezi eviricilerde ise, bir yedek elde edilene kadar tesis \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 (\u00f6rne\u011fin, 100 kW) kaybedilecektir. Eviricileri se\u00e7erken sistem kapasitesini geni\u015fletme kolayl\u0131\u011f\u0131 ve tasar\u0131m esnekli\u011fi g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurulmal\u0131d\u0131r. G\u00f6lgeleme ko\u015fullar\u0131 Farkl\u0131 g\u00f6lgeleme ko\u015fullar\u0131na veya y\u00f6nlerine sahip siteler i\u00e7in dizi Eviricileri Y\u00fckleme konumu daha uygun olabilir. D\u0131\u015f\/i\u00e7 mekan yerle\u015fimi ve saha ortam ko\u015fullar\u0131, IP s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131 ve so\u011futma gereksinimlerini etkiler. \u0130zleme\/kay\u0131t\/telemetri Tesis izleme, veri kayd\u0131 ve uzaktan kontrol gereksinimleri, bir Evirici se\u00e7erken dikkate al\u0131nmas\u0131 gereken bir dizi kriter tan\u0131mlar. MOD\u00dcL 3- 45","8.4. FV PANELLER\u0130N ELEKTR\u0130KSEL BA\u011eLANTI ESASLARI Bir dizi, seri ve\/veya paralel olarak ba\u011flanm\u0131\u015f \u00e7oklu say\u0131da FV mod\u00fcl\u00fcnden olu\u015fur. Bir dizinin \u00e7\u0131k\u0131\u015f gerilimi ve \u00e7\u0131k\u0131\u015f ak\u0131m\u0131 kullan\u0131lan panellerin t\u00fcr\u00fc ve ba\u011flant\u0131 \u015fekline g\u00f6re belirlenir. Farkl\u0131 ba\u011flant\u0131 konfig\u00fcrasyonlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da \u00f6rneklerle a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r: a) \u00d6zde\u015f mod\u00fcllerin seri olarak ba\u011flanmas\u0131 \u015eekil 38\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi bir dizi olu\u015fturmak i\u00e7in \u00fc\u00e7 \u00f6zde\u015f mod\u00fcl seri ba\u011fland\u0131\u011f\u0131nda, voltajlar\u0131 toplan\u0131r ve toplam ak\u0131m, tek bir mod\u00fcl\u00fcnkidir. Dizinin g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131, P = I x V kullan\u0131larak hesaplan\u0131r. \u015eekil 38. \u00dc\u00e7 \u00f6zde\u015f mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn seri ba\u011flanmas\u0131 b) \u00d6zde\u015f olmayan mod\u00fcllerin seri olarak ba\u011flanmas\u0131 \u015eekil 39\u2019da g\u00f6sterildi\u011fi gibi \u00f6zde\u015f olmayan mod\u00fcller seri olarak ba\u011fland\u0131\u011f\u0131nda, gerilimler yine de artacakt\u0131r; ancak dizinin ak\u0131m\u0131 herhangi bir tek mod\u00fcl\u00fcn en d\u00fc\u015f\u00fck ak\u0131m\u0131 olacakt\u0131r (bu durumda 4A). Dizinin g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 daha sonra P = I x V kullan\u0131larak hesaplan\u0131r. \u015eekil 39. \u00d6zde\u015f olmayan \u00fc\u00e7 mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn seri ba\u011flanmas\u0131 c) \u00d6zde\u015f mod\u00fcllerin paralel olarak ba\u011flanmas\u0131 \u015eekil 40\u2019da g\u00f6sterildi\u011fi gibi \u00fc\u00e7 \u00f6zde\u015f mod\u00fcl paralel olarak ba\u011flanm\u0131\u015ft\u0131r; toplam ak\u0131m, her bir ak\u0131m\u0131n toplam\u0131d\u0131r, toplam voltaj ise tek bir mod\u00fcl\u00fcn voltaj\u0131d\u0131r. G\u00fc\u00e7 bir kez daha P = I x V kullan\u0131larak hesaplan\u0131r. MOD\u00dcL 3- 46","\u015eekil 40. \u00dc\u00e7 \u00f6zde\u015f mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn paralel ba\u011flanmas\u0131 d) \u00d6zde\u015f olmayan mod\u00fcllerin paralel olarak ba\u011flanmas\u0131 \u015eekil 41\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi \u00f6zde\u015f olmayan mod\u00fcller paralel ba\u011fland\u0131\u011f\u0131nda, \u00e7\u0131k\u0131\u015f voltaj\u0131 en d\u00fc\u015f\u00fck tek mod\u00fcl voltaj\u0131na e\u015fitken ak\u0131mlar eklenir. Mod\u00fcllerin g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 daha sonra P = I x V kullan\u0131larak hesaplan\u0131r. \u015eekil 41. \u00d6zde\u015f olmayan \u00fc\u00e7 mod\u00fcl\u00fcn\u00fcn paralel ba\u011flanmas\u0131 e) \u00c7oklu dizilerin g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131kt\u0131s\u0131n\u0131n hesaplanmas\u0131 \u015eekil 42\u2019de verilen gibi bir dizinin g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131 hesaplamak i\u00e7in \u00f6nce her bir dizinin \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 hesaplan\u0131r (daha \u00f6nce a\u00e7\u0131kland\u0131\u011f\u0131 gibi) ve ard\u0131ndan dizileri sanki mod\u00fcllermi\u015f gibi ele al\u0131p ve g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131 bunlar\u0131 paralel olarak toplayarak hesaplan\u0131r. \u015eekil 43'de ise FV panellerin IV karakteristiklerinin (dolay\u0131s\u0131yla \u00e7\u0131k\u0131\u015f g\u00fcc\u00fcn\u00fcn), seri ve paralel ba\u011flant\u0131larla nas\u0131l de\u011fi\u015fti\u011fini g\u00f6rebiliriz. Bu g\u00f6r\u00fcnt\u00fc, seri halinde \u00fc\u00e7 mod\u00fcl\u00fcn iki dizisini (FV kaynak devreleri) temsil etmektedir. Bu g\u00f6r\u00fcnt\u00fcden seri ba\u011flant\u0131larla voltaj\u0131n nas\u0131l artt\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rebiliriz (so\u011fuk bir g\u00fcnde bu voltaj daha da artacakt\u0131r). MOD\u00dcL 3- 47","\u015eekil 42. Bir dizi \u00f6rne\u011fi \u015eekil 43. 3 seri 2 FV kaynak devresi ile I- V e\u011frisi temsili (dizileri). 8.5. FV- EV\u0130R\u0130C\u0130 SE\u00c7\u0130M\u0130NDE UYUMLULUK ESASLARI FV sistemlerin elektriksel tasar\u0131m\u0131nda \u00f6ncelikli olarak panel ve evirici se\u00e7imi ger\u00e7ekle\u015ftirilir. Bu iki sistem bile\u015feninin uyum i\u00e7inde \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 gereklidir. Herhangi bir nedenle eviricinin kapat\u0131lmas\u0131 \/ kapanmas\u0131 durumunda, tekrar devreye girerken eviricide y\u00fcksek a\u00e7\u0131k devre gerilimi olu\u015fabilir. Bu durumda eviricinin zarar g\u00f6rmemesi i\u00e7in eviricideki maksimum DC giri\u015f gerilim de\u011feri, y\u00fcksek a\u00e7\u0131k devre geriliminden b\u00fcy\u00fck olmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 3- 48","B\u00f6ylece eviriciye ba\u011flanacak seri devredeki maksimum panel say\u0131s\u0131; a\u015fa\u011f\u0131daki denklem (Denklem 3) gere\u011fince maksimum giri\u015f geriliminin, minimum s\u0131cakl\u0131ktaki a\u00e7\u0131k devre gerilimine b\u00f6l\u00fcnmesi sonucu ile hesaplan\u0131r: ,$%&' = -()*$+!,-.\/.\u015f (3) -%1*23.4 Bu denklemde, ,M!\\\"# kullan\u0131labilecek maksimum FV panel say\u0131s\u0131n\u0131, -()*$+!,-.\/.\u015f eviricinin maksimum giri\u015f gerilimini, VAD\u2212Tmin ise minimum s\u0131cakl\u0131ktaki a\u00e7\u0131k devre gerilimini ifade etmektedir. Ortam\u0131n s\u0131cakl\u0131k de\u011ferlerinin y\u00fckselmesiyle birlikte, panel \u00e7\u0131k\u0131\u015f gerilim de\u011ferlerinde d\u00fc\u015f\u00fc\u015fler ya\u015fanabilir. Bunun sonucunda da paneller, eviricideki minimum giri\u015f gerilimi de\u011ferini a\u015famayabilir. Bu nedenle seri devrede bulunmas\u0131 gereken minimum panel say\u0131s\u0131n\u0131n hesaplanmas\u0131nda, eviricinin minimum giri\u015f geriliminin, a\u00e7\u0131k devre geriliminden daha d\u00fc\u015f\u00fck olan maksimum s\u0131cakl\u0131ktaki nominal gerilim de\u011ferine b\u00f6l\u00fcnerek hesaplanmas\u0131 gereklidir (Denklem 4). ,$\u01306 = -()*$.4-.\/.\u015f (4) -473*23+!, Bu denklemde, nM\u0130N kullan\u0131labilecek minimum FV panel say\u0131s\u0131n\u0131, -()*$.4-.\/.\u015f eviricinin minimum giri\u015f gerilimini, Vnom-Tmaks ise maksimum s\u0131cakl\u0131ktaki nominal gerilimini ifade etmektedir. Olu\u015fturulan bu seri dizilerden ka\u00e7 adet paralel ba\u011flant\u0131 yap\u0131labilece\u011fi ise, eviricinin maksimum giri\u015f ak\u0131m de\u011feri ile maksimum s\u0131cakl\u0131ktaki k\u0131sa devre ak\u0131m de\u011ferinin birbirine b\u00f6l\u00fcnmesi sonucu bulunur (Denklem (5)). ,$+!,*8+\/+9(9\t:.;. = .()*$+!,-.\/.\u015f (5) .&1*23+!, Bu denklemde, nMaks-paraleldizi kullan\u0131labilecek maksimum paralel dizi ba\u011flant\u0131 say\u0131s\u0131n\u0131, .()*$+!,-.\/.\u015f eviricinin maksimum giri\u015f ak\u0131m\u0131 de\u011ferini, IKD - Tmaks ise maksimum s\u0131cakl\u0131ktaki k\u0131sa devre ak\u0131m\u0131n\u0131 ifade etmektedir. FV panellerin \u00fcretici firmalar\u0131 taraf\u0131ndan katalog de\u011ferleri Standart Test Ko\u015fullar\u0131nda (25 \u00b0C) belirlenen de\u011ferleridir. Belirli s\u0131cakl\u0131klardaki de\u011ferleri bulmak i\u00e7in \u00fcr\u00fcn kataloglar\u0131ndaki \u00e7o\u011funlukla g\u00fc\u00e7, gerilim ve ak\u0131m de\u011ferleri i\u00e7in verilen s\u0131cakl\u0131k katsay\u0131lar\u0131 kullan\u0131l\u0131r. Buna g\u00f6re standart test ko\u015fullar\u0131nda verilen de\u011ferler, katsay\u0131lar kullan\u0131larak farkl\u0131 s\u0131cakl\u0131k de\u011ferleri i\u00e7in yeniden Denklem (6) ile hesaplan\u0131r ve hesaplanan bu de\u011ferlere g\u00f6re sistem tasar\u0131m\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirilir. - = V25\u00b0C \u2217 [1 + (25 \u2212 7) \u2217 9:;<=<>\t@ABCADECE] (6) MOD\u00dcL 3- 49","ANAHTAR NOT 7: FV-EV\u0130R\u0130C\u0130 UYUMUNUN SA\u011eLANMASINA Y\u00d6NEL\u0130K \u00d6RNEK UYGULAMA Bir FV sisteminde elektriksel de\u011ferleri Tablo 7\u2019de verilen pik g\u00fcc\u00fc 250 Wp olan polikristal h\u00fccre teknolojisine dayal\u0131 FV paneller ve de elektriksel de\u011ferleri Tablo 8\u2019de verilen dizi tipi 20 kW g\u00fcc\u00fcnde sahip eviriciler kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00f6lgenin uzun y\u0131llar en d\u00fc\u015f\u00fck d\u0131\u015f hava s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 -21,5\u00b0C olarak g\u00f6zlemlenmi\u015ftir. Se\u00e7ilen evirici ile mod\u00fcl sistemi uyumunu dikkate alarak i\u00e7in bir dizide en fazla ka\u00e7 panelin seri ba\u011flanabilece\u011fini hesaplay\u0131n. Tablo 7. Sistemde kullan\u0131lan fotovoltaik panele ait elektriksel \u00f6zellikler Panel G\u00fcc\u00fc Pnom 250 Wp A\u00e7\u0131k Devre Gerilimi VAD 37,70 V K\u0131sa Devre Ak\u0131m\u0131 IKD 8,79 A Nominal Gerilim Vnom 30,4 V Nominal Ak\u0131m Inom 8,23 A Gerilim i\u00e7in S\u0131cakl\u0131k Katsay\u0131s\u0131 - % -0,31 \/\u00b0C G\u00fc\u00e7 i\u00e7in S\u0131cakl\u0131k Katsay\u0131s\u0131 - % -0,43 \/\u00b0C Ak\u0131m i\u00e7in S\u0131cakl\u0131k Katsay\u0131s\u0131 - % +0,04 \/\u00b0C Tablo 8. Sistemde kullan\u0131lan eviriciye ait elektriksel \u00f6zellikler Evirici \u00d6zellikleri Maksimum Giri\u015f G\u00fcc\u00fc - 20450 W Maksimum Giri\u015f Gerilimi Vev-Max.Giri\u015f 1000 V Minimum Giri\u015f Gerilimi Vev-Min..Giri\u015f 570 V Maksimum Giri\u015f Ak\u0131m\u0131 IMPPT-1 36 A Maksimum \u00c7\u0131k\u0131\u015f Ak\u0131m\u0131 - 29 A Maksimum \u00c7\u0131k\u0131\u015f G\u00fcc\u00fc - 20000 W \u2022 B\u00f6lgenin en d\u00fc\u015f\u00fck s\u0131cakl\u0131k de\u011feri g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak 1 adet panelde olu\u015fabilecek maksimum gerilim Denklem 6 kullan\u0131larak a\u015fa\u011f\u0131daki gibi hesaplan\u0131r: -*<=,?\t\u00b0@ = 37,7 \u00d7 [1 + (\u221221,5 \u2212 \t25) \u00d7 % \u2212 0,31] MOD\u00dcL 3- 50","K*<=,?\t\u00b0@ = 43,134\tV \u2022 Her bir dizide bulunan seri ba\u011fl\u0131 FV mod\u00fcllerin toplam gerilimi, eviricinin zarar g\u00f6rmemesi i\u00e7in eviricinin maksimum giri\u015f geriliminden d\u00fc\u015f\u00fck olmal\u0131d\u0131r. ,$%&' = 1000\t- 43,134\t- ,$%&' = 23,183 \u2245 23 \u2022 Bir dizide seri ba\u011flanabilecek maksimum panel say\u0131s\u0131 23 olarak bulunmu\u015ftur. Her bir diziye 23 adet FV panel ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 zaman toplam gerilim ise; 23 x 43,134 = 992,1 V olmaktad\u0131r. 992,1 V <1000 V oldu\u011fu i\u00e7in her bir diziye 23 adet FV mod\u00fcl\u00fcn seri ba\u011flanmas\u0131 uygundur. Olu\u015fabilecek en d\u00fc\u015f\u00fck gerilim 70 oC\u2019deki panel nominal gerilimidir. Denklem (6) 1 adet FV mod\u00fclde olu\u015fabilecek minimum gerilim de\u011ferini g\u00f6stermektedir. -A\\\"\t\u00b0@ = 30,4 \u00d7 [1 + (70 \u2212 25) \u00d7 % \u2212 0,31] KA\\\"\t\u00b0@ = 26,16\tV \u2022 Her b i r d i z i d e b u l u n a n seri ba\u011fl\u0131 FV mod\u00fcllerin toplam gerilimi, eviricinin \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 i\u00e7in eviricinin minimum giri\u015f geriliminden y\u00fcksek olmal\u0131d\u0131r. ,$\u01306 = 570 26,16 ,$\u01306 = 21,79 \u2245 22 \u2022 Bir dizide seri ba\u011flanabilecek minimum FV mod\u00fcl say\u0131s\u0131 22 olarak hesaplanm\u0131\u015ft\u0131r. Her bir diziye 23 adet FV mod\u00fcl seri ba\u011fland\u0131\u011f\u0131nda; 23 x 26,16 = 601,66 V 601.66,1 V > 570 V oldu\u011fu i\u00e7in her bir diziye 23 adet FV mod\u00fcl\u00fcn seri ba\u011flanmas\u0131 uygundur. \u2022 1 adet FV mod\u00fclde olu\u015fabilecek en y\u00fcksek ak\u0131m ise 70 \u00b0C\u2019deki k\u0131sa devre ak\u0131m\u0131d\u0131r. I70\u00b0C = I25\u00b0C \u00d7 [1 + (7 \u2212 25) \u2217 Q@E>\t@ABCADECE] I70\u00b0C = 8,79 \u00d7 [1 + (70 \u2212 25) \u00d7 %0,04] I70\u00b0C = 8,95\tA MPPT-1 giri\u015fine 4 adet dizi ba\u011fland\u0131\u011f\u0131ndan 8,95 x 4 = 35,80 A MPPT giri\u015flerinin zarar g\u00f6rmemesi i\u00e7in; Maksimum Giri\u015f Ak\u0131m\u0131 (MPPT-1) \u2265 35.8 A olmal\u0131d\u0131r. 36 > 35.8 A oldu\u011fundan uygundur. NOT: Seri olarak farkl\u0131 FV mod\u00fclleri kullanmamak gerekmektedir. Bu, bir dize i\u00e7inde g\u00f6lgelendirme veya farkl\u0131 y\u00f6nlere yerle\u015ftirilmi\u015f panellerin sebep oldu\u011fu olumsuz verim d\u00fc\u015f\u00fc\u015flerine benzer bir etki olu\u015fturur. \u00c7\u00fcnk\u00fc FV paneller seri olarak ba\u011fland\u0131\u011f\u0131nda, bazen \\\"Noel \u0131\u015f\u0131k efekti\\\" olarak adland\u0131r\u0131lan durum ger\u00e7ekle\u015fmektedir. Bir mod\u00fcl daha az ak\u0131ma sahipse, t\u00fcm seri ba\u011fl\u0131 FV kaynak devresinden (dizi) ge\u00e7ecek ak\u0131m miktar\u0131n\u0131 s\u0131n\u0131rlayacakt\u0131r. FV mod\u00fcllerinde by-pass diyotlar\u0131 bulunmadan \u00f6nce, bir h\u00fccre g\u00f6lgelendi\u011finde di\u011fer t\u00fcm h\u00fccrelerden gelen ak\u0131m\u0131n tamam\u0131 ve mod\u00fcller g\u00f6lgeli h\u00fccreden ge\u00e7meye \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bu, \u0131s\u0131 (diren\u00e7ten) olu\u015fturur ve yang\u0131n tehlikesi olu\u015fturabilir. Ayr\u0131ca performans i\u00e7in k\u00f6t\u00fcd\u00fcr. \u015eekil 44\u2019de bu durum g\u00f6sterilmi\u015ftir. MOD\u00dcL 3- 51","\u015eekil 44. Mod\u00fcl Uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 Anahtar Not Sonu ANAHTAR NOT 8: FV PANELLERDE DEGREDASYON (BOZULMA) Fotovoltaik panellerin \u00e7evre ve g\u00fcne\u015f kayna\u011f\u0131ndan dolay\u0131 verimliliklerinin etkilenmesi yan\u0131 s\u0131ra performanslar\u0131 zaman i\u00e7erisinde azalacakt\u0131r. Degredasyon h\u0131z\u0131 tipik olarak ilk y\u0131l mod\u00fcl\u00fcn g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131n\u0131m\u0131na ilk kez maruz kalmas\u0131 nedeniyle daha y\u00fcksektir, sonraki y\u0131llarda sabitlenir. Degredasyonu etkileyen fakt\u00f6rler \u00fcretimde kullan\u0131lan malzemenin kalitesi, \u00fcretim s\u00fcreci, g\u00fcne\u015f h\u00fccrelerinin mod\u00fcle birle\u015ftirilme kalitesinin yan\u0131 s\u0131ra mod\u00fcl\u00fcn yerle\u015ftirildi\u011fi yerdeki bak\u0131m d\u00fczeyidir. D\u00fczenli bak\u0131m ve temizlik rejimleri degredasyon h\u0131z\u0131n\u0131 azaltabilir. Ancak temel etki kullan\u0131lan mod\u00fcl\u00fcn karakteristi\u011fidir. Bu nedenle itibarl\u0131 mod\u00fcl \u00fcreticileri se\u00e7ilmeli ve g\u00fc\u00e7 \u00fcretim garantisi g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Degredasyonun derecesi ve do\u011fas\u0131 mod\u00fcl teknolojilerine ba\u011fl\u0131 olarak de\u011fi\u015fkendir. Kristal mod\u00fcller h\u00fccreler geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc m\u00fcmk\u00fcn olmayan \u0131\u015f\u0131n\u0131m temelli degredasyona u\u011frayabilirler. Buna neden h\u00fccre \u00fcretiminde film bask\u0131s\u0131 ya da a\u015f\u0131nd\u0131rma i\u015flemlerinde geriye kalan boron, oksijen ya da di\u011fer kimyasallard\u0131r. Fotovoltaik mod\u00fcller uzun d\u00f6nemde g\u00fc\u00e7 \u00fcretiminde y\u0131ll\u0131k %0,3 ile %1 degredasyona u\u011frarlar. Kristalin mod\u00fcllerde genel olarak degredasyon h\u0131z\u0131 y\u0131ll\u0131k %0,5\u2019tir ve bu de\u011fer kabul edilebilir seviyededir. Genellikle iyi kalitede fotovoltaik mod\u00fcller 25-30 y\u0131l kullan\u0131m \u00f6mr\u00fcne sahiptir. Bundan sonra degredasyon h\u0131z\u0131nda art\u0131\u015f ihtimali y\u00fcksektir. Amorf silikon h\u00fccreler Staebler-Wronski etkisi denilen bir s\u00fcre\u00e7 ile degrade olurlar. Bu degredasyon mod\u00fcl\u00fcn g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131n\u0131m\u0131na maruz kald\u0131\u011f\u0131 ilk alt\u0131 ay i\u00e7inde g\u00fc\u00e7 \u00fcretiminde %10-30 azalmaya neden olur. Sonraki s\u00fcre\u00e7te degredasyon sabit \u015fekilde \u00e7ok daha az bir h\u0131zla ilerler. Genel olarak a-Si mod\u00fcller performanslar\u0131n\u0131n stabilize oldu\u011fu durum ile sat\u0131l\u0131rlar. Bu mod\u00fcllerdeki degredasyon k\u0131smen geri d\u00f6n\u00fc\u015febilir. Yaz aylar\u0131nda mod\u00fcllerin performans\u0131nda art\u0131\u015f g\u00f6zlenirken, k\u0131\u015f aylar\u0131nda tekrar d\u00fc\u015f\u00fc\u015f g\u00f6zlenir. Amorf ve kristalin teknoloji ile \u00fcretilmi\u015f mod\u00fcller i\u00e7in degredasyonu etkileyen di\u011fer fakt\u00f6rler: \u2022 Mod\u00fcl y\u00fczeyi \u00fczerine \u00e7evre etkisi (\u00f6rne\u011fin kirlenme) \u2022 Cam veya enkaps\u00fclasyon i\u00e7in kullan\u0131lan malzemenin puslanmas\u0131 veya renginin bozulmas\u0131 \u2022 Tabakala\u015fma kusurlar\u0131 \u2022 Mekanik gerilme ve ba\u011flant\u0131larda nem \u2022 H\u00fccre ba\u011flant\u0131lar\u0131nda bozulma \u2022 Kablo degredasyonu Anahtar Not Sonu MOD\u00dcL 3- 52","KONU 9 FOTOVOLTA\u0130K S\u0130STEMLERDE YAZILIM UYGULAMALARI 9.1. MEVCUT FV TASARIM YAZILIMLARI FV sistemlerinin tasar\u0131m\u0131na yard\u0131mc\u0131 olacak \u00e7e\u015fitli yaz\u0131l\u0131mlar mevcuttur. Bu yaz\u0131l\u0131mlar\u0131n \u00e7o\u011fu, FV mod\u00fclleri ve eviriciler dahil olmak \u00fczere ger\u00e7ek pazar \u00fcr\u00fcnleri hakk\u0131nda geni\u015f bir k\u00fct\u00fcphaneye sahiptir ve bunlara eri\u015ferek kullan\u0131c\u0131lara \u00fcretici ve modele g\u00f6re y\u00fczlerce farkl\u0131 se\u00e7enek sunarlar. Tasar\u0131mc\u0131lar, farkl\u0131 \u00fcr\u00fcnleri kullanarak farkl\u0131 sistemleri sim\u00fcle etmek i\u00e7in yaz\u0131l\u0131m kullanabilir ve en uygun sistemi se\u00e7mek i\u00e7in tasar\u0131m \u00f6zet \u00e7\u0131kt\u0131lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rabilir. Yaz\u0131l\u0131m daha sonra diziyi eviriciye g\u00f6re boyutland\u0131rmak i\u00e7in kullan\u0131labilir ve b\u00f6ylelikle karma\u015f\u0131k hesaplamalar yaparak harcanacak olan tasar\u0131mc\u0131n\u0131n zaman\u0131ndan tasarruf sa\u011flar. \u00c7o\u011fu yaz\u0131l\u0131m meteorolojik verilere eri\u015febilir ve bu nedenle sistemin konumunu hesaba kat\u0131larak sistem sim\u00fcle edilebilir. Alternatif olarak, kullan\u0131c\u0131lar yerel g\u00fcne\u015f kayna\u011f\u0131 ve g\u00f6lgeleme ile ilgili bilgileri de girebilirler. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde fotovoltaik sistemlerin tasar\u0131m\u0131 ve modellemesinde kullan\u0131lan yaz\u0131l\u0131mlar\u0131n ba\u015fl\u0131calar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da k\u0131saca a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r: a) CHETU CHETU, g\u00fcne\u015f enerjisi alan\u0131nda faaliyet g\u00f6steren uluslararas\u0131 bir yaz\u0131l\u0131m geli\u015ftirme \u015firketidir. CHETU uzmanlar\u0131 taraf\u0131ndan, fotovoltaik sistemlerinin tasar\u0131m\u0131n\u0131, yap\u0131m\u0131n\u0131 ve y\u00f6netimini iyile\u015ftirmek i\u00e7in g\u00fcne\u015f enerjisi yaz\u0131l\u0131mlar\u0131 olu\u015fturulmu\u015ftur. CHETU'nun g\u00fcne\u015f enerjisi yaz\u0131l\u0131m geli\u015ftirme ana \u00e7\u00f6z\u00fcmleri \u015funlard\u0131r: a) Fotovoltaik Yaz\u0131l\u0131m: G\u00f6lgeleme analizini de dikkate alarak FV sistem sahas\u0131n\u0131n boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131 ve tasar\u0131m\u0131, enerji \u00fcretim sim\u00fclasyonlar\u0131, panel performans izleme, bak\u0131m ve raporlama, uzaktan projeleri denetlemek i\u00e7in G\u00fcne\u015f Enerjisi Y\u00f6netimi, \u00fcretim modellemesi ve tahmini, enerji kayb\u0131 trendi g\u00f6r\u00fcnt\u00fcleme ve duru\u015f\/d\u00fc\u015f\u00fck performans takibi. b) Teklif Yaz\u0131l\u0131m\u0131: Krediler, kiralamalar, PPA'lar ve nakit \u00f6demeler i\u00e7in finansal getirileri hesaplamak i\u00e7in tasar\u0131mlar ve sim\u00fclasyonlar i\u00e7eren g\u00fcne\u015f teklif yaz\u0131l\u0131m \u00e7\u00f6z\u00fcmleri. G\u00fcne\u015f enerjisi sat\u0131\u015flar\u0131 i\u00e7in \u00f6zelle\u015ftirilmi\u015f \u015fablonlar. c) Solar Tasar\u0131m: 2B ve 3B tek hat \u00e7izimleri, ger\u00e7ek zamanl\u0131 haritalama ve entegre \u00e7\u00f6z\u00fcmler\/senaryo testi i\u00e7in CAD \u00f6zelliklerine sahip g\u00fcne\u015f tasar\u0131m yaz\u0131l\u0131m\u0131. Bile\u015fen ve ekipman veri tabanlar\u0131, malzeme listesi olu\u015fturma ve di\u011fer \u00f6zellikler. d) Sens\u00f6r ve \u0130zleme Yaz\u0131l\u0131m\u0131: G\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 kayb\u0131n\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in FV sistemleri ile kullan\u0131labilecek sens\u00f6r uygulamalar\u0131 ve izleme yaz\u0131l\u0131m\u0131. Veri kayd\u0131, otomasyon s\u00fcre\u00e7leri ve \u015febeke ara y\u00fczleri. e) Fatura Yaz\u0131l\u0131m\u0131: G\u00fcne\u015f enerjisi i\u015fletmeleri i\u00e7in faturalama \u00e7\u00f6z\u00fcmleri. Net \u00f6l\u00e7\u00fcm, br\u00fct \u00f6l\u00e7\u00fcm ve \u00f6z t\u00fcketim \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc dahil olmak \u00fczere \u00e7e\u015fitli \u00f6l\u00e7\u00fcm ve faturalama yaz\u0131l\u0131m \u00e7\u00f6z\u00fcmleri. Enerji kullan\u0131m\u0131 ve \u00fcretim verilerine dayal\u0131 faturaland\u0131rma i\u015f ak\u0131\u015flar\u0131n\u0131n otomasyonu. f) G\u00fcne\u015f Enerjisi Platformu: Ger\u00e7ek zamanl\u0131 veri ve bulut ba\u011flant\u0131s\u0131na sahip uzaktan y\u00f6netim ile bireysel evlerden g\u00fcne\u015f \u00e7iftliklerine kadar k\u00fc\u00e7\u00fckten b\u00fcy\u00fc\u011fe sistem tasar\u0131mlar\u0131 i\u00e7in g\u00fcne\u015f enerjisi platformlar\u0131n\u0131n olu\u015fturulmas\u0131. b) ETAP G\u00fcne\u015f enerjisi \u00e7iftliklerinin veya projelerinin elektrik \u015febekesi \u00fczerindeki etkisinin modellenmesi, analizi ve incelenmesi i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. Etap Solar yaz\u0131l\u0131m\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131ca \u00f6zellikleri \u015funlard\u0131r: \u2022 G\u00fcne\u015f \u00e7iftlikleri tasar\u0131m\u0131 ve analizi MOD\u00dcL 3- 53","\u2022 FV entegrasyonunun iletim \u015febekesi \u00fczerindeki etkisi \u2022 Da\u011f\u0131t\u0131lm\u0131\u015f enerji kayna\u011f\u0131 olarak da\u011f\u0131t\u0131m \u015eebekesi \u00fczerindeki FV etki \u2022 FV dizisi ve g\u00fcne\u015f paneli \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc \u2022 FV dizisi ve g\u00fcne\u015f paneli modellemesi \u2022 G\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131n\u0131m hesaplay\u0131c\u0131 \u2022 P-V ve I-V karakteristik e\u011fri tahmini \u2022 CEC listesinden geni\u015fletilmi\u015f fotovoltaik dizi kitapl\u0131\u011f\u0131 c) PV ROKET PV Rocket, AutoCAD'e bir eklentidir, bu yaz\u0131l\u0131m g\u00fcne\u015f fotovoltaik projeleri i\u00e7in otomatikle\u015ftirilmi\u015f yap\u0131m belgeleri sunar. PV Roket yaz\u0131l\u0131m\u0131, ticari m\u00fcteahhitler ve geli\u015ftirme \u015firketlerinin g\u00fcne\u015f FV Sistemlerini tasarlamas\u0131, planlamas\u0131, uygulamas\u0131 ve onaylamas\u0131 i\u00e7in planlar ve \u015femalar olu\u015fturmaya yard\u0131mc\u0131 olur. CAD'de geli\u015ftirilen PV Rocket yaz\u0131l\u0131m\u0131, \u00f6zellikle FV Sistemlerinin tasar\u0131m\u0131na yard\u0131mc\u0131 olmak i\u00e7in tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r. PV Rocket, mod\u00fcller, Eviriciler ve sistem ekipman\u0131n\u0131n dengesi aras\u0131ndaki mesafeleri otomatik olarak \u00f6l\u00e7er. Bu, AutoCAD ve elektronik tablolar aras\u0131ndaki ileri geri aktar\u0131m\u0131 ortadan kald\u0131r\u0131r. Temel \u00f6zellikleri ve faydalar\u0131: \u2022 Onay s\u00fcresini \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde azalt\u0131r \u2022 Yayg\u0131n hatalar\u0131 ortadan kald\u0131r\u0131r \u2022 Ekipman \u00f6zelliklerini ve maliyetlerini kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131r \u2022 Ekipman se\u00e7eneklerini art\u0131r\u0131r \u2022 B\u00fcy\u00fck ve k\u00fc\u00e7\u00fck projelere \u00f6l\u00e7eklenebilir \u2022 Proje maliyetlerini azalt\u0131r \u2022 Ger\u00e7ek otomasyon \u2022 Mesafe \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc \u2022 \u00c7oklu g\u00f6rev ihtiyac\u0131n\u0131 azalt\u0131r \u2022 Kullan\u0131m\u0131 kolay \u2022 Esnek \u2022 Ayr\u0131nt\u0131l\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcmler \u2022 Sahada test edilmi\u015ftir \u2022 H\u0131zl\u0131 ve g\u00fcvenlidir d) PVcase (Autodesk-autoCAD eklentisi) PVcase, fotovoltaik g\u00fcne\u015f enerjisi santrallerinin tasar\u0131m\u0131 i\u00e7in Autodesk (AutoCAD) i\u00e7in bir eklentidir. Ana \u00f6zellikleri \u015funlard\u0131r: \u2022 3D arazi tabanl\u0131 FV d\u00fczenleri \u2022 \u00d6zelle\u015ftirilebilir elektrik tasar\u0131m\u0131 \u2022 Otomatik topografik 3D kablolama \u2022 3D g\u00f6lgeleme sahnelerini FVSyst ve di\u011fer 3D olu\u015fturma yaz\u0131l\u0131mlar\u0131na aktarabilme MOD\u00dcL 3- 54","\u2022 Ayr\u0131nt\u0131l\u0131 malzeme listesi raporu e) BLUESOL DESIGN BlueSol Design, fotovoltaik sistemlerin tasar\u0131m\u0131 i\u00e7in profesyonel bir ara\u00e7t\u0131r. BlueSol Design, tasar\u0131m sorunlar\u0131n\u0131 \u00e7\u00f6zmek i\u00e7in basit ve kapsaml\u0131 bir yol arayan profesyoneller i\u00e7in bir \u00fcr\u00fcn olarak \u00f6nerilmektedir. BlueSol Design, fotovoltaik tesislerin tasar\u0131m\u0131n\u0131 basitle\u015ftirir, sistemin boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131ndan ba\u015flayarak dok\u00fcmantasyonun ger\u00e7ekle\u015ftirilmesine kadar tasar\u0131m\u0131n t\u00fcm a\u015famalar\u0131nda kullan\u0131c\u0131ya yard\u0131mc\u0131 olur. BlueSol Design, her t\u00fcr fotovoltaik sistemin (\u015eebekeye ba\u011fl\u0131 sistemler, Ba\u011f\u0131ms\u0131z sistemler, AC ba\u011flant\u0131l\u0131 pil depolamal\u0131 \u015febeke ba\u011flant\u0131l\u0131 sistemler, DC ba\u011flant\u0131l\u0131 pil depolamal\u0131 \u015febeke ba\u011flant\u0131l\u0131 sistemler) hem teknik hem de finansal olarak tasar\u0131m\u0131n\u0131 ve optimizasyonunu destekler: \u00d6n boyutland\u0131rma sihirbaz\u0131 ile bir fotovoltaik projenin h\u0131zl\u0131 bir \u015fekilde olu\u015fturulmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Ba\u015fl\u0131ca \u00f6zellikleri: \u2022 Harita \u00fczerinde yer se\u00e7imi ve interaktif tasar\u0131m \u2022 Alanlar\u0131n optimum \u015fekilde doldurulmas\u0131yla otomatik dizi yerle\u015ftirme \u2022 \u0130nverterlerin, panellerin, pillerin ve ba\u011flant\u0131 kablolar\u0131n\u0131n otomatik olarak tak\u0131lmas\u0131 \u2022 Elektrikli bile\u015fenlerin otomatik \u00f6n boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131 \u2022 \u00d6n boyutland\u0131rma sihirbaz\u0131, daha sonra herhangi bir olas\u0131 konfig\u00fcrasyonu elde etmek i\u00e7in her par\u00e7ada de\u011fi\u015ftirilebilen eksiksiz ve do\u011frulanm\u0131\u015f bir proje \u00fcretir. \u2022 Di\u011fer sihirbazlar, sistemin daha derinlemesine yap\u0131land\u0131r\u0131lmas\u0131na izin verir: \u2022 Kablolar\u0131n tan\u0131m\u0131 \u2022 Elektrik bile\u015fenlerinin boyutland\u0131r\u0131lmas\u0131 \u2022 BlueSol Design, yaz\u0131l\u0131m arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla FV sisteminin t\u00fcm bile\u015fenlerindeki davran\u0131\u015f\u0131n\u0131 sim\u00fcle eder. \u015eematik g\u00f6sterim, tasar\u0131mc\u0131n\u0131n i\u015flemin kesin bir g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fcne sahip olmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. \u2022 BlueSol Design, tek hatl\u0131 elektrik \u015femas\u0131n\u0131 otomatik olarak olu\u015fturan bir CAD sistemini entegre eder. \u2022 BlueSol Design, projenin sunulmas\u0131 i\u00e7in gerekli belgeleri olu\u015fturur: teknik rapor, mali rapor, nihai teknik rapor, tesis yerle\u015fimi, tek hat elektrik \u015femas\u0131. f) SKELION\/SKETCHUP uzant\u0131s\u0131 Skelion eklentisi Sketchup'a g\u00fcne\u015f panellerini \u00e7ok h\u0131zl\u0131 yerle\u015ftirme ve h\u0131zl\u0131 yenilenebilir g\u00fcne\u015f enerjisi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 yapma imkan\u0131 verir. G\u00f6lgeler projeksiyonu ve MAC OS ve Windows uyumludur. SketchUp i\u00e7in Skelion temel yetenekleri a\u015fa\u011f\u0131da listelenmi\u015ftir: \u2022 G\u00fcne\u015f enerjisi kurulumunun 3D modellerini ekleme \u2022 Enerji raporlar\u0131n\u0131 PVWatts (ABD'de) veya PVGis (AB'de) arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile otomatik olarak d\u0131\u015fa aktarma \u2022 FV Mod\u00fclleri veri taban\u0131n\u0131 kullanma veya kendi modelinizi ekleyebilme \u2022 Y\u0131l\u0131n herhangi bir saati i\u00e7in g\u00f6lgeleme a\u00e7\u0131lar\u0131n\u0131 kontrol etme \u2022 Ge\u00e7erli konumu Google Earth'ten y\u00fckleyebilme g) POLYSUN MOD\u00dcL 3- 55","G\u00fcne\u015f fotovoltaik sistemlerinin profesyonel boyutland\u0131rma ve sim\u00fclasyonu i\u00e7in kullan\u0131lan \u00fccretli bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. h) SOLERGO \u015eebekeye ba\u011fl\u0131 bir g\u00fcne\u015f FV sisteminin FV \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131 hesaplamak i\u00e7in Electro Graphics Srl taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen bir \u0130talyan yaz\u0131l\u0131m\u0131d\u0131r. Bu yaz\u0131l\u0131m\u0131n ger\u00e7ek bir avantaj\u0131, FV jenerat\u00f6r\u00fcn\u00fcn elektrik \u015febekesini (kablolar, SPD, koruma, Evirici) analiz etmek i\u00e7in Ampere Professional ve Elektrik a\u011f\u0131 hesaplay\u0131c\u0131s\u0131 ile birlikte \u00e7al\u0131\u015fabilirli\u011fidir. Ayr\u0131ca sistemin tam \u00e7izimi ve yap\u0131m detaylar\u0131 i\u00e7in CADelet, Eplus veya iDEA yaz\u0131l\u0131m\u0131yla aray\u00fcz olu\u015fturur. Ana fonksiyonlar\u0131 \u015funlard\u0131r: \u2022 Global ve tam sistem tan\u0131m\u0131 \u2022 G\u00f6lgeleme (yak\u0131n ve uzak) \u2022 Fotovoltaik jenerat\u00f6r \u2022 Evirici konfig\u00fcrasyonu \u2022 Veri taban\u0131 (Evirici, \u0131\u015f\u0131n\u0131m, FV mod\u00fclleri) \u2022 FV sistem d\u00fczeni \u2022 T\u00fcketim analizi \u2022 Kablo boyutland\u0131rma hesab\u0131 \u2022 Elektrik \u015femas\u0131 \u2022 Geri \u00f6deme \u2022 Kirletici emisyonlar \u2022 Ekonomik rapor i) PVSyst Cenevre \u00dcniversitesi taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen en eski fotovoltaik yaz\u0131l\u0131mlardan biri olan PVSyst, mimarlar, m\u00fchendisler ve ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar taraf\u0131ndan kullan\u0131lmak \u00fczere tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r. PVSyst, kullan\u0131lan prosed\u00fcrleri ve modelleri ayr\u0131nt\u0131l\u0131 olarak a\u00e7\u0131klayan ve bir projenin geli\u015ftirilmesinde k\u0131lavuzlu ergonomik bir yakla\u015f\u0131m sunan ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir ba\u011flamsal yard\u0131m i\u00e7erir. PVSyst, ki\u015fisel verilerin yan\u0131 s\u0131ra bir\u00e7ok farkl\u0131 kaynaktan hava durumu verilerini i\u00e7e aktarabilir. PVSyst, sonu\u00e7lar\u0131, belirli grafikler ve tablolar \u015feklinde tam bir rapor ve ayr\u0131ca di\u011fer yaz\u0131l\u0131mlarda kullan\u0131lmak \u00fczere veri aktar\u0131m\u0131 \u015feklinde sa\u011flar. Ana fonksiyonlar\u0131 \u015funlard\u0131r: \u2022 Uzak FV sistemlerinin tam tasar\u0131m\u0131 \u2022 \u015eebekeye ba\u011fl\u0131 FV sistemlerinin tam tasar\u0131m\u0131 \u2022 FV panelleri, eviriciler, meteorolojik verilerin eksiksiz veri taban\u0131 \u2022 Yak\u0131n g\u00f6lgelemeleri sim\u00fcle etmek i\u00e7in kullan\u0131\u015fl\u0131 3D uygulama \u2022 PVGIS, NASA veri tabanlar\u0131ndan radyasyon verilerinin i\u00e7e aktar\u0131lmas\u0131 \u2022 PHOTON INTERNATIONAL'dan FV mod\u00fcl verilerinin i\u00e7e aktar\u0131lmas\u0131 \u2022 Ekonomik de\u011ferlendirme ve geri \u00f6deme \u2022 Hesaplamalar\u0131n CSV dosyalar\u0131na aktar\u0131lmas\u0131 \u2022 FV mod\u00fcllerinin ve h\u00fccrelerin davran\u0131\u015f\u0131n\u0131 radyasyona, s\u0131cakl\u0131\u011fa, g\u00f6lgelemelere g\u00f6re sim\u00fcle etmek i\u00e7in bir\u00e7ok ara\u00e7 MOD\u00dcL 3- 56","j) HELIOS 3D Solarparkplanung HELIOS 3D, FV tesisleri i\u00e7in profesyonel bir planlama arac\u0131d\u0131r. FV dizilerinin herhangi bir co\u011frafi konumda ve herhangi bir tarih veya saatte dijital bir arazide g\u00f6lgesiz yerle\u015ftirilmesine izin verir. \u0130\u015f ak\u0131\u015f\u0131, proje s\u00fcrecinin t\u00fcm a\u015famalar\u0131n\u0131 destekler. Ana yetenekleri \u015funlard\u0131r: \u2022 Proje Geli\u015ftirme: Arazi analizi ve de\u011ferlendirmesi, verim oran\u0131 \u2022 Proje Yerle\u015fimi: Arazinin yap\u0131land\u0131r\u0131lmas\u0131, FV dizilerinin konumland\u0131r\u0131lmas\u0131, maksimum verim i\u00e7in konumland\u0131rman\u0131n optimize edilmesi \u2022 Proje M\u00fchendisli\u011fi: Elektrik d\u00fczeni, Malzeme listesi, GPS koordinatlar\u0131 listesi, kablo listeleri. k) PVscout 2.0 Premium PVscout, \u00fcreticiden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak \u015febekeye ba\u011fl\u0131 fotovoltaik sistemlerin planlanmas\u0131 ve hesaplanmas\u0131 i\u00e7in bir FV boyutland\u0131rma yaz\u0131l\u0131m\u0131d\u0131r. \u00d6zellikleri: \u2022 \u00c7oklu \u00e7at\u0131n\u0131n grafiksel g\u00f6sterimi ve dinamik ara ba\u011flant\u0131s\u0131. \u2022 \u00dcreticiden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak tam veri yelpazesi \u2022 Y\u00fcksek \u00e7\u00f6z\u00fcn\u00fcrl\u00fckl\u00fc ortalama dakika de\u011ferlerine dayal\u0131 g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131n\u0131m\u0131 verileri \u2022 Ekonomik verimlilik hesaplamalar\u0131 \u2022 Teknik detaylar, sipari\u015f, fiyat teklifi, elektrik devre \u015femas\u0131, DC ba\u011flant\u0131 \u00e7izimi, g\u00fcne\u015f enerjisi verimi ve ekonomik verimlili\u011fin bireysel olarak derlenmi\u015f sunumu l) PVcomplete PVcomplete, FV tasar\u0131mlar\u0131 enerji \u00fcretimi i\u00e7in Autocad ve System Advisor Model Modellerini kullanan bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. Ana yetenekleri \u015funlard\u0131r: \u2022 G\u00f6lge modelleme: Engellerin belirtilmesi ile yaz\u0131l\u0131m enlem, azimut ve nesne y\u00fcksekli\u011fine g\u00f6re g\u00f6lgeli alanlar\u0131 \u00e7izebilmektedir. \u2022 PVcomplete tam mod\u00fcl veri taban\u0131na sahiptir: Mod\u00fcl verileri do\u011frudan bulut veri taban\u0131ndan indirilebilmektedir. \u2022 Maliyet tahmini: Maliyetlendirilmi\u015f \u00fcr\u00fcn re\u00e7etesi olu\u015fturmak ve proje maliyetlerini do\u011fru bir \u015fekilde tahmin etmek i\u00e7in bir maliyet tablosu doldurulmas\u0131 gerekmektedir. m) Solarmapper Ger\u00e7ek zamanl\u0131 FV sistem sim\u00fclasyonu i\u00e7in fotovoltaik yaz\u0131l\u0131m. K\u00fcresel proje sim\u00fclasyonu, Sanal saha de\u011ferlendirmesi, Sistem tasar\u0131m\u0131 mod\u00fclleri mevcuttur. n) PV SOL Premium PV SOL, fotovoltaik sistemlerin hesaplanmas\u0131 i\u00e7in 3D g\u00f6rselle\u015ftirme ve ayr\u0131nt\u0131l\u0131 g\u00f6lgeleme analizine sahip dinamik bir sim\u00fclasyon program\u0131d\u0131r. FV sistem tasar\u0131mc\u0131lar\u0131, m\u00fchendisler, dan\u0131\u015fmanlar ve kurulumcular, FV sistemlerini profesyonel olarak tasarlamak ve boyutland\u0131rmak i\u00e7in yaz\u0131l\u0131m\u0131 kullanabilir. PV SOL yaz\u0131l\u0131m\u0131 ile FV sistemlerinin elektrik enerjisi \u00fcretim \u00e7\u0131kt\u0131s\u0131 hesaplanabilmekte, panel boyutland\u0131rmas\u0131 yap\u0131labilmekte ve sistemin ekonomik analizi ger\u00e7ekle\u015ftirilebilmektedir. FV sistemin boyutu ve y\u00f6n\u00fc, sistem bile\u015fenleri ve kullan\u0131m durumlar\u0131, yerel \u015febeke da\u011f\u0131l\u0131m\u0131, meteorolojik iklim verileri ve g\u00fcne\u015f radyasyonu gibi bir\u00e7ok parametre hesaplamalarda ve analizlerde g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131n\u0131r. PVSOL premium ile t\u00fcm \u00e7at\u0131ya entegre veya zemine monte edilmi\u015f sistemler 5.000'e kadar FV mod\u00fcl ile 3D olarak g\u00f6rselle\u015ftirebilir ve g\u00f6lgelemeler 3D nesneler temelinde hesaplanabilmektedir. Program\u0131n g\u00fcn\u00fcm\u00fczde kullan\u0131lan FV mod\u00fcl, Evirici ve batarya (ak\u00fc) olmak \u00fczere geni\u015f bir k\u00fct\u00fcphanesi olmakla birlikte, listede olmayan ekipmanlarda manuel olarak yaz\u0131l\u0131ma eklenebilmektedir. MOD\u00dcL 3- 57","Kat plan\u0131 \u00e7izimleri ve uydu haritalar\u0131 kullan\u0131larak binalar ve nesneler h\u0131zl\u0131 ve kolay bir \u015fekilde olu\u015fturulabilir. Sadece ilgili konturlar \u00e7izilmelidir ve daha sonra y\u00fckseklik girilerek bina ekstr\u00fcde edilebilir. Kapsaml\u0131 veri taban\u0131, otomatik g\u00fcncelleme fonksiyonu ile s\u00fcrekli g\u00fcncellenen ve geni\u015fletilen FV mod\u00fclleri, evirici veri setleri, ak\u00fc sistemleri ve ekonomik tarifeleri i\u00e7erir. Veriler do\u011frudan ilgili \u00fcreticiler taraf\u0131ndan \u00e7evrimi\u00e7i olarak tutulur. Veri taban\u0131, konut ve ticari t\u00fcketiciler i\u00e7in \u00e7ok say\u0131da ilgili y\u00fck profili i\u00e7erir. T\u00fcm y\u00fck profilleri, entegre y\u00fck profili d\u00fczenleyicisi kullan\u0131larak \u00f6zelle\u015ftirilebilir. PV*SOL, yeni y\u00fck profillerinin i\u00e7e aktar\u0131lmas\u0131na da olanak tan\u0131r. Proje raporu, hangi i\u00e7eri\u011fin g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenece\u011finin se\u00e7ilmesine izin vererek serbest\u00e7e yap\u0131land\u0131r\u0131labilir. \u00d6rne\u011fin m\u00fc\u015fteri sunumu veya proje dok\u00fcmantasyonu ama\u00e7lar\u0131 i\u00e7in \u00e7ok say\u0131da varyant ve \u015fablon mevcuttur. T\u00fcm sonu\u00e7lar Word veya PDF dosyas\u0131 olarak kolayca aktar\u0131lmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Diller: \u0130ngilizce, Frans\u0131zca, Almanca, \u0130talyanca, Leh\u00e7e, Portekizce, \u0130spanyolca (art\u0131 sonu\u00e7 sunumu i\u00e7in ek diller) o) INSEL INSEL Solar Electricity, piyasada bulunan t\u00fcm FV mod\u00fcllerinin ve eviricilerin sim\u00fclasyonu i\u00e7in parametreler sa\u011flar. INSEL\u00ae, t\u00fcm yenilenebilir enerji sekt\u00f6r\u00fcnden uygulamalar\u0131 programlamak i\u00e7in bir blok diyagram sim\u00fclasyon sistemidir. INSEL esas olarak m\u00fchendislik ve b\u00fcy\u00fck ve karma\u015f\u0131k enerji projelerinde \u00e7al\u0131\u015fan di\u011fer firmalar i\u00e7in tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r ve ara\u015ft\u0131rma ve e\u011fitimde kullan\u0131m i\u00e7in idealdir. p) PV Designer PV Designer yaz\u0131l\u0131m\u0131 mod\u00fcller, Eviriciler ve ge\u00e7mi\u015f hava durumu ile ilgili d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda kapsaml\u0131 veri tabanlar\u0131 i\u00e7erir. Yaz\u0131l\u0131m, konut ve k\u00fc\u00e7\u00fck ticari sistemler i\u00e7in tasarlanm\u0131\u015ft\u0131r. Yaz\u0131l\u0131m ile h\u0131zl\u0131 ve kolay bir \u015fekilde ger\u00e7ekle\u015ftirilebilecek i\u015flemler \u015funlard\u0131r: \u2022 Bir \u00e7at\u0131 tasla\u011f\u0131 \u00e7izme, \u2022 S\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 ve uzak b\u00f6lgeleri belirleme, \u2022 \u00c7at\u0131daki belirli konumlarda SunEye g\u00f6lge \u00f6l\u00e7\u00fcmlerini birle\u015ftirme, \u2022 S\u00fcr\u00fckle ve b\u0131rak mod\u00fclleri, \u2022 Boyut dizileri, Evirici s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 kontrol etme, ve \u2022 Sistemin AC enerji \u00fcretimini hesaplama. \u2022 En iyi tasar\u0131m\u0131 belirlemek i\u00e7in farkl\u0131 tasar\u0131m senaryolar\u0131 kolayca denenebilir ve AC kW-saat \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131 k\u0131yaslanabilir. \u2022 Sonu\u00e7lar bir PDF format\u0131nda d\u0131\u015fa aktar\u0131labilir ve yazd\u0131r\u0131labilir veya m\u00fc\u015fterilere e-posta ile g\u00f6nderilebilir. q) PV-Design-PRO PV-DesignPro v6.0, kullan\u0131c\u0131n\u0131n se\u00e7ti\u011fi iklim ve sistem tasar\u0131m\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak, bir y\u0131l boyunca saatlik olarak fotovoltaik enerji sisteminin \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 sim\u00fcle etmek i\u00e7in tasarlanm\u0131\u015f Windows uyumlu bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. Solar Design Studio CD-ROM'unda PV-DesignPro program\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7 versiyonu bulunur: \u2022 Batarya depolamal\u0131 ba\u011f\u0131ms\u0131z sistemler i\u00e7in \\\"PV-DesignPro-S\\\" \u2022 Batarya depolamas\u0131 olmayan \u015febekeye ba\u011fl\u0131 sistemler i\u00e7in \\\"PV-DesignPro-G\\\" \u2022 Su pompalama sistemleri i\u00e7in \\\"PV-DesignPro-P\\\". MOD\u00dcL 3- 58","r) PV F-CHART PV F-CHART, kapsaml\u0131 bir fotovoltaik sistem analiz ve tasar\u0131m program\u0131d\u0131r. Program, g\u00fcn\u00fcn her saati i\u00e7in ayl\u0131k ortalama performans tahminleri sa\u011flar. Hesaplamalar, radyasyonun ve y\u00fck\u00fcn istatistiksel varyasyonunu hesaba katmak i\u00e7in g\u00fcne\u015f radyasyonu kullan\u0131labilirli\u011fini kullanan Wisconsin \u00dcniversitesi'nde geli\u015ftirilen y\u00f6ntemlere dayanmaktad\u0131r. \u00d6zellikleri: \u2022 300'den fazla konum i\u00e7in hava durumu verileri \u2022 Hava durumu verileri eklenebilir \u2022 Son derece h\u0131zl\u0131 y\u00fcr\u00fctme \u2022 Her ay i\u00e7in saatlik y\u00fck profilleri \u2022 \u0130statistiksel y\u00fck de\u011fi\u015fimi \u2022 Al\u0131\u015f\/sat\u0131\u015f maliyeti farklar\u0131 \u2022 Al\u0131m\/sat\u0131m i\u00e7in g\u00fcn\u00fcn saati oranlar\u0131 \u2022 Nakit ak\u0131\u015f\u0131 ile ya\u015fam d\u00f6ng\u00fcs\u00fc ekonomisi \u2022 Ayl\u0131k parametre de\u011fi\u015fimi \u2022 \u0130ngilizce ve SI birimleri \u2022 Grafiksel ve say\u0131sal \u00e7\u0131kt\u0131 s) SOLARIUS PV Solarius-PV, solar fotovoltaik (\u015febekeye ba\u011fl\u0131) tasar\u0131m ve solar FV sistem verimlilik hesaplamas\u0131 i\u00e7in bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. Ana yetenekleri \u015funlard\u0131r: \u2022 Ad\u0131m ad\u0131m tasar\u0131ml\u0131 g\u00fcne\u015f FV hesaplay\u0131c\u0131s\u0131 \u2022 CAD'den de grafiksel giri\u015f \u2022 Solar FV sistem verimlilik oran\u0131n\u0131n hesaplanmas\u0131 \u2022 Bir foto\u011fraftan g\u00fcne\u015f paneli g\u00f6lgeleme analizi \u2022 FV paneller: otomatik boyutland\u0131rma ve konumland\u0131rma \u2022 FV Evirici: otomatik boyutland\u0131rma \u2022 FV Eviriciler: 3 fazl\u0131 Eviriciler, tek fazl\u0131 Eviriciler, \u00e7oklu MPPT Eviriciler. t) PLAN4SOLAR PV FV sistemlerinin basit ve h\u0131zl\u0131 planlanmas\u0131 i\u00e7in kullan\u0131lan bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131da belirtilen i\u015flemleri ger\u00e7ekle\u015ftirmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr: \u2022 Kapsaml\u0131 montaj ve ba\u011flant\u0131 plan\u0131, \u2022 Evirici tasar\u0131m\u0131, \u2022 Gelir tahmini, \u2022 Ki\u015fisel kullan\u0131m dikkate al\u0131narak karl\u0131l\u0131k hesaplamalar\u0131 gibi ilgili t\u00fcm hesaplamalar, \u2022 DIN 1055 ve Eurocode 1'e g\u00f6re r\u00fczgar ve kar y\u00fckleri hesaplamalar\u0131na g\u00f6re en uygun montaj sisteminin belirlenmesi veya benzerleri \u00fclkeye \u00f6zg\u00fc d\u00fczeyde h\u00fck\u00fcmler. MOD\u00dcL 3- 59","u) HOMER 2 \u0130lk olarak Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvar\u0131'nda geli\u015ftirilen ve HOMER Energy taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen ve da\u011f\u0131t\u0131lan HOMER (\u00c7oklu Enerji Kaynaklar\u0131 i\u00e7in Hibrit Optimizasyon Modeli) Pro\u00ae de\u011fi\u015fik enerji sistemlerinden olu\u015fan \u015febeke tasar\u0131m\u0131n\u0131 m\u00fchendislik ve ekonomi a\u00e7\u0131s\u0131ndan optimize etmek i\u00e7in kullan\u0131lan bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. Bu yaz\u0131l\u0131m sayesinde geleneksel olarak \u00fcretilen ve yenilenebilir enerji, depolama ve y\u00fck y\u00f6netimini birle\u015ftiren uygun maliyetli ve g\u00fcvenilir hibrit mikro \u015febeke ve \u015febekeye ba\u011fl\u0131 sistemler olu\u015fturman\u0131n karma\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131 giderilebilir. Homer Pro \u00f6z\u00fcnde bir sim\u00fclasyon modelidir. FV dahil bir\u00e7ok sistemi b\u00fcnyesinde bulundurmakta olup, istenilen t\u00fcm olas\u0131 ekipman kombinasyonlar\u0131 i\u00e7in uygulanabilir bir sistemi sim\u00fcle etmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Sistemin nas\u0131l kuruldu\u011funa ba\u011fl\u0131 olarak, HOMER y\u00fczlerce hatta binlerce sistemi bir dakikadan bir saate kadar zaman ad\u0131mlar\u0131nda, t\u00fcm bir y\u0131l boyunca hibrit bir mikro \u015febekenin \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 sim\u00fcle eder. v) SOLAR PRO SOLAR PRO, kurulum sahas\u0131n\u0131n enlem, boylam ve hava ko\u015fullar\u0131na g\u00f6re \u00fcretilen elektrik miktar\u0131n\u0131 hesaplanmas\u0131 ve sim\u00fclasyonu i\u00e7in kullan\u0131lan bir yaz\u0131l\u0131md\u0131r. \u00c7evredeki bina ve nesnelerin g\u00f6lge etkisini i\u00e7eren sim\u00fclasyon, kullan\u0131c\u0131lar\u0131n sistem kurulumundan \u00f6nce optimum ayarlar\u0131 ve mod\u00fcl tasar\u0131mlar\u0131n\u0131 kontrol etmelerini sa\u011flar. SOLARPRO ayr\u0131ca her \u00fcreticinin \u00fcr\u00fcn\u00fcn\u00fcn elektriksel \u00f6zelliklerine ba\u011fl\u0131 olarak g\u00fcne\u015f enerjisi mod\u00fcllerinin IV e\u011frisini do\u011fru ve h\u0131zl\u0131 bir \u015fekilde hesaplar. MOD\u00dcL 3- 60","KONU 10 UYGULAMA FAAL\u0130YETLER\u0130 Her bir mod\u00fcldeki uygulama faaliyetlerinin; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Performansa Dayal\u0131 S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBeceriler ve Yetkinlikler\u201d kontrol listesine g\u00f6re planlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. Beceri ve yetkinlikler kontrol listesinde aday taraf\u0131ndan ba\u015far\u0131lmas\u0131 zorunlu kritik ad\u0131mlar\u0131 i\u00e7erecek uygulamalara mutlaka yer verilmelidir. E\u011fer mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir Yeterlilik Birimi yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3) Yeterlilik Birimi i\u00e7in Performans S\u0131nav\u0131 uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 2), bu durumdaki uygulama faaliyetlerinin mesleki geli\u015fime katk\u0131 sa\u011flayacak \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. Uygulamalar; e\u011fitimin verilece\u011fi \u00fcniversitelerin laboratuvar olanaklar\u0131 ve saha gezisi i\u00e7in elveri\u015fli tesislerin olanaklar\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde geli\u015ftirilmelidir. \u00d6zellikle kapal\u0131 alan laboratuvar altyap\u0131s\u0131 g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00fcniversiteler taraf\u0131ndan verilecek e\u011fitimlerde; ba\u015fta M\u00fchendis kat\u0131l\u0131mc\u0131lar olmak \u00fczere, t\u00fcm teknik bran\u015flardan kat\u0131l\u0131mc\u0131lar i\u00e7in \u2018Laboratuvar Uygulamalar\u0131 Rehberi\/F\u00f6y\u00fc\u2019 niteli\u011findeki ek bir materyalin haz\u0131rlanmas\u0131, e\u011fitimin meslekte geli\u015fim ve rekabet\u00e7ilik y\u00f6n\u00fcyle \u00f6ne \u00e7\u0131kmas\u0131na katk\u0131 sa\u011flayabilecektir. Mod\u00fcl 3 \u0130\u00e7in \u00d6rnek Uygulama Faaliyetleri Listesi: \u2022 FV Sistem Laboratuvar Uygulamalar\u0131 (Performans Deneyleri) \u2022 FV Teknik Gezi-1: \u00c7at\u0131 Uygulamas\u0131 \u2022 FV Teknik Gezi-2: Arazi Uygulamas\u0131 MOD\u00dcL 3- 61","KONU 11 \u00d6L\u00c7ME VE DE\u011eERLEND\u0130RME Her bir mod\u00fcldeki \u00f6l\u00e7me-de\u011ferlendirme k\u0131sm\u0131nda; \u00f6ncelikle Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Yeterlili\u011fi Teorik S\u0131nav ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda belirlenmi\u015f \u201cBilgi (BG)\u201d kontrol listesine g\u00f6re test sorular\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131 gerekti\u011fi dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r. E\u011fer Ulusal Yeterlilik dosyas\u0131nda mevcut Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir teorik s\u0131nav uygulamas\u0131 yoksa (\u00f6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3 i\u00e7in), bu durumdaki test sorular\u0131n\u0131n sadece mevcut mod\u00fcl i\u00e7in listelenmi\u015f \u00f6\u011frenme kazan\u0131mlar\u0131n\u0131 \u00f6l\u00e7ecek \u015fekilde geli\u015ftirilmesi \u00f6nerilmektedir. Mod\u00fcl 3 i\u00e7in belirlenen \u00f6\u011frenme kazan\u0131mlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da listelenmi\u015ftir: \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 1: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerine ait g\u00fcncel mevzuat\u0131n fark\u0131ndad\u0131r. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 2: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerine ait proje dosya i\u00e7eriklerini bilir ve projeleri okuyabilir. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 3: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi \u00e7e\u015fitleri, bile\u015fenleri ve \u00e7al\u0131\u015fma \u015fartlar\u0131n\u0131 bilir. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 4: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri tasar\u0131m kriterlerinin fark\u0131ndad\u0131r. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 5: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde kullan\u0131lan yaz\u0131l\u0131mlar ve yetkinliklerinin fark\u0131ndad\u0131r. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 6: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinin performans\u0131n\u0131 etkileyen fakt\u00f6rleri a\u00e7\u0131klar. MOD\u00dcL 3 \u00d6RNEK TEST SINAVI SORULARI 1. \u00dczerine metrekare ba\u015f\u0131na 1000W ald\u0131\u011f\u0131nda 6 kWac \u00fcreten bir FV sistemi g\u00fcnde ortalama 5 pik g\u00fcne\u015f saati (PSH) alacak ve g\u00f6lgelemeden %15 kay\u0131p olacak bir yerdeyse, bir ayda yakla\u015f\u0131k ne kadar enerji \u00fcretebilir? a) 145 kWh b) 765 kWh c) 830 kWh d) 90 kWh 2. G\u00fcnde 4.6 Pik g\u00fcne\u015f saati olan bir yerde %15 kay\u0131pl\u0131 10kWdc FV sistem y\u0131lda ne kadar enerji \u00fcretir? 3. En yo\u011fun g\u00fcne\u015f ko\u015fullar\u0131nda 4kWac yapan bir FV sistemi g\u00fcnde 4.4 pik g\u00fcne\u015f saati olan bir yerdedir. Sistem bir ayda ne kadar enerji \u00fcretir? 4. 12V'luk bir pompa 3 saat boyunca 4A \u00e7ekerse, 12V'luk bir ak\u00fcden ne kadar enerji harcar ve ka\u00e7 amper saat al\u0131r? 5. \u015eebekeye ba\u011fl\u0131 Evirici boyutu esas al\u0131n\u0131r m\u0131? a) Y\u00fckler b) kW cinsinden FV dizi boyutu c) kWh cinsinden FV dizi boyutu d) \u015earj kontrol\u00f6r\u00fc MOD\u00dcL 3- 62","6. Bir ak\u00fc grubunun a\u015f\u0131r\u0131 boyutland\u0131rman\u0131n ana faydas\u0131 nedir? a) kWh dizisindeki art\u0131\u015f b) \u00d6zerklik g\u00fcnlerinin artmas\u0131 c) Dizi boyutunda azalma d) Azalt\u0131lm\u0131\u015f Evirici boyutu 7. 30 m2 b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcnde uygun \u00e7at\u0131 alan\u0131na ne kadar %12 verimli FV s\u0131\u011far? a) 3.60 MW b) 4 kW c) 3600W d) 55 kW 8. A\u015fa\u011f\u0131daki c\u00fcmlelerin ba\u015f\u0131nda bo\u015f b\u0131rak\u0131lan parantezlere, c\u00fcmlelerde verilen bilgiler do\u011fru ise D, yanl\u0131\u015f ise Y yaz\u0131n\u0131z. ( ) G\u00fcne\u015f (solar) h\u00fccreleri paralel veya seri ba\u011flanarak g\u00fcne\u015f mod\u00fcllerini olu\u015fturur. ( ) G\u00fcne\u015f panelleri g\u00fcne\u015f mod\u00fcllerinin birle\u015ftirilmesiyle olu\u015fur. ( ) Solar FV h\u00fccreleri b\u00fcy\u00fck miktarlarda elektrik \u00fcretmek i\u00e7in g\u00fcne\u015f panellerinin birbirine ba\u011flanmas\u0131 ile meydana getirilir. ( ) Verimlilik kapasitesi di\u011ferlerine g\u00f6re en y\u00fcksek olan g\u00fcne\u015f pili \u00e7e\u015fidi Monokristalin g\u00fcne\u015f pilleridir. ( ) Polikristalin g\u00fcne\u015f panellerinin verimlilik kapasitesi monokristalin g\u00fcne\u015f panellerine g\u00f6re daha y\u00fcksek olup yakla\u015f\u0131k %34-%36 aras\u0131ndad\u0131r. ( ) Seri ba\u011flama g\u00fcne\u015f panellerinin birinin (+) ucunu di\u011ferinin (-) ucuna birle\u015ftirilerek yap\u0131lan ba\u011flamaya denir. ( ) G\u00fcne\u015f panellerinin EMK\u2019leri paralel ba\u011flamada e\u015fit olmamal\u0131d\u0131r. 9. A\u015fa\u011f\u0131daki c\u00fcmlelerin ba\u015f\u0131nda bo\u015f b\u0131rak\u0131lan parantezlere, c\u00fcmlelerde verilen bilgiler do\u011fru ise D, yanl\u0131\u015f ise Y yaz\u0131n\u0131z. ( ) \u00d6zellikle k\u0131sa mesafelerde enerji ta\u015f\u0131ma s\u00f6z konusu ise mutlaka fotovoltaik kablolar\u0131n kullan\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. ( ) Solar enerji sistemlerinde kullan\u0131lan kablolar\u0131n uzunlu\u011fu artt\u0131k\u00e7a, mesafeler uzad\u0131k\u00e7a ve\/veya kablodan ge\u00e7en ak\u0131m artt\u0131k\u00e7a, iletken olmas\u0131 gereken kablo \u00fczerinde gerilim d\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc olur. ( ) Fotovoltaik kablolar a\u015f\u0131r\u0131 s\u0131ca\u011fa ve so\u011fu\u011fa dayan\u0131kl\u0131 olmal\u0131d\u0131r. ( ) G\u00fcne\u015f panellerinin ba\u011flant\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131rken solar kablo ve konekt\u00f6rleri kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. ( ) G\u00fcne\u015f panellerinin birbirlerine ba\u011flant\u0131s\u0131 yap\u0131l\u0131rken panellerin \u00fczerindeki birle\u015fme kutular\u0131na (junction box), di\u015fi veya erkek konekt\u00f6rler ba\u011flan\u0131r. MOD\u00dcL 3- 63","10. A\u015fa\u011f\u0131daki c\u00fcmlelerde bo\u015f b\u0131rak\u0131lan yerlere do\u011fru s\u00f6zc\u00fckleri yaz\u0131n\u0131z. A) G\u00fcne\u015f mod\u00fclleri birle\u015ferek g\u00fcne\u015f \u2026\u2026\u2026\u2026.. olu\u015fturur. B) \u2026\u2026\u2026. g\u00fcne\u015f pilleri verimlilik kapasitesi di\u011ferlerine g\u00f6re en y\u00fcksek olan g\u00fcne\u015f pili \u00e7e\u015fididir. C) G\u00fcne\u015f panellerinin birinin (+) ucunu di\u011ferinin (-) ucuna birle\u015ftirilerek yap\u0131lan ba\u011flamaya \u2026.. ba\u011flama denir. D) \u2026\u2026\u2026\u2026.. ba\u011flamada g\u00fcne\u015f panellerinin EMK\u2019leri e\u015fit olmal\u0131d\u0131r. E) G\u00fcne\u015f panellerinin ba\u011flant\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131rken solar kablo ve \u2026\u2026\u2026 kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. MOD\u00dcL 3- 64","MOD\u00dcL 3 \u2013 CEVAP ANAHTARI 1) 765 kWh A\u00e7\u0131klama: Sistem, metrekareye 1000W'l\u0131k \u201cen yo\u011fun (pik) g\u00fcne\u015f ko\u015fullar\u0131nda\u201d 6 kWac (evirici \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131) \u00fcretiyor. 5 tepe g\u00fcne\u015f saati g\u00fcne\u015flenme vard\u0131r, bu da g\u00fcne\u015f radyasyonunun metrekare ba\u015f\u0131na 5 saat 1000 Watt'a e\u015fde\u011fer oldu\u011fu anlam\u0131na gelir. Bu durum 5 saat \u00f6\u011flen olmu\u015f, g\u00fcn\u00fcn geri kalan\u0131 karanl\u0131km\u0131\u015f gibi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclebilir. %15 kay\u0131p, %15 kaybetmemiz ve \u00fcretimimizin %85'ini elimizde tutmam\u0131z anlam\u0131na gelir. Kay\u0131plar + elimizde kalanlar %100'e e\u015fit olmal\u0131d\u0131r. Y\u00fczdeler 2 basamak ta\u015f\u0131nan ondal\u0131k say\u0131lard\u0131r. %15\/100=0.15 ve %15 ile ayn\u0131d\u0131r. 1'den 0,15 \u00e7\u0131kar\u0131rsak, elimizde olan\u0131 elde ederiz, yani 0,85 veya %85. Sonra \u00e7arpar\u0131z: 6 kWac \u00d7 5PSH \u00d7 0.85 de\u011fer kayb\u0131 \u00d7 30 g\u00fcn\/ay = 765 kWh 2) 10kWdc \u00d7 0,85 de\u011fer kayb\u0131 \u00d7 4,6 PSH \u00d7 365 = y\u0131lda 14272 kWh 3) 4kWac \u00d7 4.4PSH \u00d7 30 g\u00fcn\/ay= 528 kWh\/ay 4) Enerji hesaplama 12V \u00d7 4A \u00d7 3 saat = 144 Wh Bu problem i\u00e7in Ah hesaplaman\u0131n farkl\u0131 yollar\u0131 vard\u0131r. 144Wh\/12V = 12Ah 4A \u00d7 3 saat = 12Ah Ah'\u0131n sadece Amper \u00d7 saat oldu\u011funu unutmay\u0131n 5) B A\u00e7\u0131klama: \u015eebekeye ba\u011fl\u0131 bir evirici, dizinin eviriciye g\u00fc\u00e7 sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 oranda DC'yi AC'ye \u00e7evirecektir. Evirici, diziye g\u00f6re boyutland\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r. \u00c7o\u011fu durumda, evirici diziden biraz daha k\u00fc\u00e7\u00fck boyutland\u0131r\u0131lacakt\u0131r. Bunun nedeni, dizinin dc STC Watt de\u011ferine sahip olmas\u0131 ve Eviricinin AC Watt de\u011ferine sahip olmas\u0131d\u0131r. \u015eebekeye ba\u011fl\u0131 evirici, kW cinsinden dizi boyutuna g\u00f6re boyutland\u0131r\u0131l\u0131r. 6) B A\u00e7\u0131klama: Ak\u00fc grubunun boyutunu art\u0131rmak, k\u00f6t\u00fc hava ko\u015fullar\u0131nda daha fazla zaman kazanman\u0131za olanak tan\u0131r. \u00d6zerklik g\u00fcnlerinizi art\u0131rmak, g\u00fcne\u015ften gelen girdi olmadan daha fazla g\u00fcn ge\u00e7irebilece\u011finiz anlam\u0131na gelir. \u00d6zerklik yaln\u0131z demektir. Bir ak\u00fc grubunu a\u015f\u0131r\u0131 boyutland\u0131rman\u0131n ana yarar\u0131, artan \u00f6zerklik g\u00fcnleridir. MOD\u00dcL 3- 65","7) C A\u00e7\u0131klama: Kurulan ortalama FV mod\u00fcl\u00fc yakla\u015f\u0131k %12 verimlidir. FV'yi test etti\u011fimizde giri\u015f 1000W\/m2'dir. Mod\u00fcl %12 verimliyse, \u015funlar\u0131 elde etmeyi bekleriz: 0.12 \u00d7 1000 W\/m2 = 120W\/ m2 120W\/ m2 \u00d7 30 m2 = 3600 W 8) D D Y D Y D Y 9) Y D D D D 10) Panellerini Monokristalin seri Paralel Konekt\u00f6rler MOD\u00dcL 3- 66","KONU 12 YETERL\u0130L\u0130K KONTROL L\u0130STES\u0130 Her bir mod\u00fcldeki yeterlilik kontrol k\u0131sm\u0131; Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Personeli (Seviye 5) Ulusal Standart Dosyas\u0131nda Listelenen Ba\u015far\u0131m \u00d6l\u00e7\u00fctleri dikkate al\u0131narak haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. E\u011fitmenlerin ve \u00d6\u011frencilerin bu k\u0131s\u0131mda belirtilen kontrol listesine g\u00f6re e\u011fitim ve \u00f6\u011frenme yeterlili\u011fini de\u011ferlendirmeleri \u00f6nerilmektedir. Mod\u00fcl i\u00e7eri\u011fine direkt hitap eden bir \u00f6l\u00e7\u00fct listesinin bulunmad\u0131\u011f\u0131 durumlar (\u00d6rne\u011fin Mod\u00fcl 1 ve Mod\u00fcl 3) i\u00e7in kapsaml\u0131 bir yeterlilik kontrol listesi haz\u0131rlanmam\u0131\u015ft\u0131r. Ancak Mod\u00fcl 3 kapsam\u0131nda verilen e\u011fitimin Ulusal Meslek Standard\u0131 Dosyas\u0131nda verilen a\u015fa\u011f\u0131daki Ba\u015far\u0131m \u00d6l\u00e7\u00fctleri ile k\u0131smen ili\u015fkilendirilmesi ve ba\u015far\u0131m\u0131n ne oranda sa\u011fland\u0131\u011f\u0131n\u0131n kontrol edilmesi m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr: Ba\u015far\u0131m \u00d6l\u00e7\u00fctleri Mesleki Bilgiler ve Uygulama Kod A\u00e7\u0131klama Becerileri F.1.1 Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri ile ilgili yeni 1. Mesle\u011fe ili\u015fkin yasal F.1.2 teknolojileri takip eder. d\u00fczenlemeler ve i\u015f F.2.1 Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri ile ilgili mesleki s\u00fcre\u00e7lerinde kullan\u0131lan e\u011fitimlere kat\u0131l\u0131r. prosed\u00fcrler F.2.2 Bilgi ve deneyimlerini birlikte \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 ki\u015filere aktar\u0131r. 2. Mesleki geli\u015fmeleri takip etme 3. Mesleki terminoloji Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri ile ilgili s\u0131n\u0131rl\u0131 4. \u00d6\u011frenme ve \u00f6\u011frendi\u011fini seviyede bilgilendirme ve e\u011fitimleri uygular. aktarma 5. S\u00f6zl\u00fc ve yaz\u0131l\u0131 ileti\u015fim MOD\u00dcL 3- 67","FAYDALANILAN KAYNAKLAR Ba\u015f, H. C. (2016). Fotovoltaik sistemlerin performans de\u011ferlendirmesi. Karab\u00fck \u00dcniversitesi M\u00fchendislik Fak\u00fcltesi Mekatronik M\u00fchendisli\u011fi, Lisans Tezi (Bas\u0131lmam\u0131\u015f), Karab\u00fck. FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEMLER\u0130 TASARIM HESAPLAMALARI \/ KR\u0130TERLER\u0130 VE TEDA\u015e MEVZUATINA UYGUN \u00d6RNEK \u00c7ATI UYGULAMALI B\u0130R FVGS TASARIMI EMO \u0130ZM\u0130R \u015eUBES\u0130, Mete \u00c7ubuk\u00e7u, http:\/\/docplayer.biz.tr\/218715248-Fotovoltaik-guc-sistemleri-tasarim- hesaplamalari-kriterleri-ve-tedas-mevzuatina-uygun-ornek-cati-uygulamali-bir-fvgs-tasarimi-emo- izmir-subesi.html L\u0130SANSSIZ ELEKTR\u0130K \u00dcRET\u0130M Y\u00d6NETMEL\u0130\u011e\u0130 KAPSAMINDA 10kW VE ALTI \u00c7ATI VE CEPHE UYGULAMALI G\u00dcNE\u015e ELEKTR\u0130K \u00dcRET\u0130M TES\u0130SLER\u0130 \u0130\u00c7\u0130N T\u0130P PROJE VE EKLER\u0130 TEDA\u015e, 2018, https:\/\/www.tedas.gov.tr\/uploads\/10kW%20VE%20ALTI%20%C3%87ATI%20VE%20CEPHE%20 UYGULAMALI%20G%C3%9CNE%C5%9E%20ELEKTR%C4%B0K%20%C3%9CRET%C4%B0 M%20TES%C4%B0SLER%C4%B0%20%C4%B0%C3%87%C4%B0N%20T%C4%B0P%20PROJE %20VE%20EKLER%C4%B0.pdf Akar, A. (2016). Bir G\u00fcne\u015f Enerji Santralinin Kurulumu ve Performans\u0131n\u0131n Analizi (Doctoral dissertation, Y\u00fcksek Lisans Tezi). Lityum ak\u00fc, https:\/\/isiklarled.com\/urun-kategorisi\/solar-urunler\/solar-akuler\/ \u00c7al\u0131ko\u011flu, S., \u00d6zdemir, E., & U\u00e7ar, M. \u015eEBEKE BA\u011eLANTILI FOTOVOLTA\u0130K ELEKTR\u0130K \u00dcRET\u0130M S\u0130STEMLER\u0130N\u0130N G\u00dc\u00c7 KAL\u0130TES\u0130NE ETK\u0130LER\u0130. https:\/\/www.emo.org.tr\/ekler\/c32d38f16f1aadb_ek.pdf https:\/\/entegro.com.tr\/geslerde-ag-den-baglanti-nedir-og-den-baglanti-nedir\/ Fidan, \u0130. LCL filtreli \u00fc\u00e7 fazl\u0131 eviricinin tasar\u0131m\u0131 (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstit\u00fcs\u00fc, D\u00fczce \u00dcniversitesi), 2022 https:\/\/docplayer.biz.tr\/51382231-Gunes-enerji-santralleri-proje-hazirlama-hazirlayan-azim-sahin- elektrik-muhendisi.html Fotovoltaik G\u00fcne\u015f Enerjisi Sistemlerinde Kullan\u0131lan Eviriciler ve Se\u00e7im Kriterleri Filiz BAKICI ([email protected]) - ABB Elektrik San. A.\u015e., https:\/\/www.emo.org.tr\/ekler\/5888457e79a36b4_ek.pdf https:\/\/www.scribd.com\/document\/379816746\/Fotovoltaik-Sistemlerin-Performans-Degerlendirmesi# BOYAR, A., & KABALCI, E. (2018). G\u00fcne\u015f panelleri i\u00e7in mikro evirici tasar\u0131m\u0131 ve analizi (Master's thesis, Nev\u015fehir Hac\u0131 Bekta\u015f Veli \u00dcniversitesi). https:\/\/entegro.com.tr\/cagri-mektubu-icin-hangi-belgeler-gereklidir-basvuru-nasil-yapilir\/ MOD\u00dcL 3- 68","TS 498 - 2021 Ahmet Top\u00e7u, Kar Y\u00fck\u00fc ve \u00c7\u00f6ken \u00c7at\u0131lar, Eski\u015fehir Osmangazi \u00dcniversitesi \u00c7at\u0131larda Kar Y\u00fck\u00fcn\u00fcn Belirlenmesi, \u0130MO Teknik Dergi https:\/\/www.sanalsantiye.com\/kar-yuku-hesabi-nasil-yapilir\/ https:\/\/www.chetu.com\/utilities\/solar.php https:\/\/etap.com\/product\/photovoltaic-array-solar-panel http:\/\/www.bluesolPV.com\/dnnsite\/default.aspx http:\/\/skelion.com\/ https:\/\/www.velasolaris.com\/?lang=en https:\/\/www.electrographics.it\/en\/index.php https:\/\/www.PVsyst.com\/ https:\/\/www.helios3d.com\/index.php\/en\/ https:\/\/www.solarschmiede.de\/en\/online-shop\/software-en\/PVscout-2-0-premium\/PVscout-20- premium https:\/\/PVcomplete.com\/ http:\/\/www.solarmapper.de\/ https:\/\/valentin-software.com\/produkte\/PVsol-premium\/ https:\/\/www.insel.eu\/en\/home_en.html https:\/\/www.solmetric.com\/ http:\/\/www.mauisolarsoftware.com\/ https:\/\/fchartsoftware.com\/PVfchart\/ https:\/\/www.accasoftware.com\/en\/solar-design-software https:\/\/www.plan4heat.at\/ https:\/\/www.homerenergy.com\/products\/pro\/index.html http:\/\/www.lapsys.co.jp\/english\/products\/pro.html http:\/\/www.kocsanenerji.com\/tr\/faydali_bilgiler-15\/gunes_panelleri_nasil_calisir_-66.html MOD\u00dcL 3- 69","Mod\u00fcl 3 Bu Sayfada Sonlanm\u0131\u015ft\u0131r. MOD\u00dcL 3- 70","MOD\u00dcL 4 FOTOVOLTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEMLER\u0130 MONTAJI","MOD\u00dcL K\u00dcNYES\u0130 Mod\u00fcl Ba\u015fl\u0131\u011f\u0131: Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Montaj\u0131 Mod\u00fcl\u00fcn Amac\u0131: Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemleri Mekanik, Elektrik Montajlar\u0131 Konusunda Bilgi Edinilmesini Sa\u011flamak \u00d6\u011frenme Kazan\u0131mlar\u0131: \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 1: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerini bile\u015fenleriyle a\u00e7\u0131klar \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 2: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemi montaj plan\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 3: Montaj plan\u0131na g\u00f6re montaj yap\u0131lacak yerler montaja uygunlu\u011funun kontrol s\u00fcrecini a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 4: \u00d6l\u00e7\u00fc aletlerinde kalibrasyonun gereklili\u011fini a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 5: \u00c7al\u0131\u015fma sahas\u0131n\u0131n durumuna g\u00f6re mekanik montajda ekipmanlar\u0131n istiflenme y\u00f6ntemlerini a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 6: Montaj alan\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine g\u00f6re uygulamas\u0131 gereken izolasyon y\u00f6ntemlerini a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 7: Montaj\u0131 yap\u0131lacak ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 elemanlar\u0131n konumland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 8: G\u00fcne\u015f panelini montaj plan\u0131na uygun olarak monte etmemesi durumunda kar\u015f\u0131la\u015f\u0131lacak problemleri \u00e7\u00f6z\u00fcm yollar\u0131yla a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 9: Mekanik montaj kontrol s\u00fcrecini a\u00e7\u0131klar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 10: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri montaj\u0131 i\u00e7in haz\u0131rl\u0131k yapar. \u00d6\u011frenme Kazan\u0131m\u0131 11: Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemleri montaj\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirir. \u00d6nerilen Teorik E\u011fitim S\u00fcresi (Saat): T:20, M:20 \u00d6nerilen Uygulamal\u0131 E\u011fitim S\u00fcresi: T:20, M:20 MOD\u00dcL 4 - 2","Konu MOD\u00dcL \u0130\u00c7ER\u0130K TABLOSU Sayfa No Kodu Konu 1 Konu Ba\u015fl\u0131klar\u0131 5 1.1. 5 1.2 Fotovoltaik G\u00fc\u00e7 Sistemi Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 Ekipman Montaj\u0131 5 1.2.1. Giri\u015f 7 1.2.2. Yer Sistemlerinde Kullan\u0131lan Ba\u015fl\u0131ca Konstr\u00fcksiyon Yap\u0131lar\u0131 7 1.2.3. Montaj \u00d6zelli\u011fine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar 8 1.3. Malzeme \u00d6zelli\u011fine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar 9 1.3.1. Kolon Tipine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar 11 1.3.2. \u00c7at\u0131 Sistemlerinde Kullan\u0131lan Ba\u015fl\u0131ca Konstr\u00fcksiyon Yap\u0131lar\u0131 29 1.4. D\u00fcz \u00c7at\u0131larda Konstr\u00fcksiyon \u00c7e\u015fitleri 29 E\u011fimli \u00c7at\u0131larda Kullan\u0131lan Konstr\u00fcksiyon \u00c7e\u015fitleri 41 1.4.1 Konstr\u00fcksiyon Montaj \u00d6rnekleri ve A\u015famalar\u0131 1.4.2 50 Konu 2 \u00c7ift Kolon Yer Sistemi Konstr\u00fcksiyon Montaji ve A\u015famalar\u0131 51 2.1. D\u00fcz \u00c7at\u0131larda Konstr\u00fcksiyon Montaj\u0131 ve A\u015famalar\u0131 52 2.2. Fotovoltaik Panellerin Mekanik Montaj\u0131 52 2.3. Montaj \u00d6ncesi Genel Bilgiler ve Uyar\u0131lar 53 2.4. Montaj \u00d6ncesi \u0130\u015f G\u00fcvenli\u011fi 54 2.4.1. Ta\u015f\u0131ma G\u00fcvenli\u011fi 2.4.2. Montaj\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 56 Konu 3 C\u0131vatalarla Montaj\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 56 3.1. Klemplerle Montaj\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 3.2. Fotovoltaik Panellerin Kablo Montaj\u0131 58 Konu 4 Giri\u015f 59 4.1. Topraklama Kablosu Montaj\u0131 64 4.1.1. Eviricilerin Mekanik Montaj\u0131 66 4.2. Merkezi Eviriciler 75 4.2.1. Merkezi Eviricilerin Montaj\u0131 4.3.1 Dize (String) Eviriciler 78 Konu 5 Dize Eviricilerin Montaj\u0131 78 5.1. Mikro (Panel) Eviricilerin Montaj\u0131 78 5.1.1. Di\u011fer Bile\u015fenlerin Mekanik Montaj\u0131 80 5.1.2. Pano Montaj\u0131 83 5.2. Panonun Sabitlenmesi 88 5.2.1. Pano Kablo Ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 5.2.2. Kablo Yollar\u0131 ve Kablo Tavas\u0131 Montaj\u0131 93 Konu 6 Sacdan Yap\u0131lm\u0131\u015f Kablo Tavalar\u0131n\u0131n D\u00f6\u015fenmesi ve \u0130\u015flem S\u0131ras\u0131 98 Konu 7 Kablolar\u0131n \u00c7ekilmesi, Serilmesi ve Kanala Yerle\u015ftirilmesi 99 Konu 8 Uygulama Faaliyetleri 100 \u00d6l\u00e7me ve De\u011ferlendirme Sorular\u0131 Yeterlilik Kontrol Listesi Faydalan\u0131lan Kaynaklar Mod\u00fcl Sonu MOD\u00dcL 4 - 3","KONU 1 FOTOVOTA\u0130K G\u00dc\u00c7 S\u0130STEM\u0130 TA\u015eIYICI EK\u0130PMAN MONTAJI 1.1. G\u0130R\u0130\u015e Fotovoltaik g\u00fc\u00e7 sistemlerinde konstr\u00fcksiyon yap\u0131lar kolon, kiri\u015f gibi ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 elemanlardan olu\u015fan ve fotovoltaik panellerin yerle\u015fimine altyap\u0131 olu\u015fturan genellikle al\u00fcminyum \u2013 \u00e7elik gibi hammaddelerden olu\u015fan sistemlerin b\u00fct\u00fcn\u00fc olarak adland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. Fotovoltaik panel sistemlerinin kurulum alanlar\u0131n\u0131n \u00e7e\u015fitlili\u011fine g\u00f6re uygun konstr\u00fcksiyon yap\u0131lar\u0131n\u0131n da \u00e7e\u015fitleri bulunmaktad\u0131r. Yer sistemlerinde tek kolon \u00fczerine veya \u00e7ift kolon \u00fczerine uygulamalar yap\u0131l\u0131rken, \u00e7at\u0131 platformlar\u0131nda \u00e7at\u0131n\u0131n tipine g\u00f6re trapez, d\u00fcz, e\u011fimli, sandvi\u00e7, kiremit vb.) konstr\u00fcksiyon yap\u0131s\u0131 da de\u011fi\u015febilmektedir. 1.2. YER S\u0130STEMLER\u0130NDE KULLANILAN BA\u015eLICA KONSTR\u00dcKS\u0130YON YAPILARI 1.2.1. Montaj \u00d6zelli\u011fine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar a) \u00c7ak\u0131m Tipi Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistemin kolonlar\u0131n\u0131 olu\u015fturan yap\u0131lar\u0131n\u0131n, ilgili zemine vibrasyon ve\/veya itme g\u00fcc\u00fc kullan\u0131larak, belirlenen oranda kolon yap\u0131s\u0131n\u0131n toprak i\u00e7erisine yerle\u015ftirilmesi i\u015flemi olarak tan\u0131mlanabilir. \u00c7akma y\u00f6ntemiyle yap\u0131lan kolon montajlar\u0131nda, zemin et\u00fcd\u00fc ile proje statik hesaplar\u0131 d\u00e2hilinde kolon boyunun ne kadar zemin i\u00e7erisinde yer alaca\u011f\u0131 \u00f6nceden belirlenir. Belirlenen metraj d\u00e2hilinde kullan\u0131lan yard\u0131mc\u0131 kaynak ile beraber (\u00c7ak\u0131m makinas\u0131) kolonlar\u0131n y\u00fczeysel b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc bozulmadan zemin i\u00e7erisine \u00e7ak\u0131m\u0131 yap\u0131l\u0131r (\u015eekil 1). \u015eekil 1. \u00c7ak\u0131m tipi sistemler b) \u00d6n Delgi, Beton Dolgulu Tip Zeminin sert oldu\u011fu yap\u0131larda, kolonlar\u0131n zemin i\u00e7erisinde kalmas\u0131 gereken mesafelere eri\u015filemedi\u011fi durumlarda, zeminde \u00f6n bir delgi i\u015flemi yap\u0131larak veya kolonlar\u0131n girebilece\u011fi minimum paylar dahilinde \u00e7ak\u0131m yap\u0131larak ard\u0131ndan enjeksiyon beton uygulamas\u0131 ile statik y\u00fck ve kuvvetler korunacak d\u00fczeyde beton dolgu uygulamas\u0131 yap\u0131lan sistemlerdir (\u015eekil 2). MOD\u00dcL 4 - 4","\u015eekil 2. Beton Dolgu Tipi Sistemler c) Betonarme Plaka \u00dczerine Montaj Tip Zemin yap\u0131s\u0131na g\u00f6re \u00e7ak\u0131m veya delme betonlama uygulamalar\u0131 yap\u0131lamayan zeminlerde, konstr\u00fcksiyon yap\u0131s\u0131n\u0131n alt temelini olu\u015fturan ve kolonlar\u0131n yerle\u015febilece\u011fi bir d\u00fczlem yaratmak amac\u0131yla zeminde beton blok \u00fczerinde kolon montaj\u0131 yap\u0131lan bir sistemdir (\u015eekil 3). Bu noktada yine ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistemin statik hesaplar\u0131 ile r\u00fczgar, deprem, kar vb. y\u00fcklerin olu\u015fturaca\u011f\u0131 kuvvetler hesaplanarak beton bloklar\u0131n en-boy-y\u00fckseklik hesaplar\u0131 ayr\u0131ca yap\u0131lmaktad\u0131r. \u015eekil 3. Betonarme Plaka \u00dczerine Sistemler d) Vidal\u0131 Tip Vidalama, zemin yap\u0131s\u0131nda b\u00fcy\u00fck miktarda ta\u015f, iri \u00e7ak\u0131l veya kaya par\u00e7alar\u0131 bulunan, engebeli, ula\u015f\u0131lmas\u0131 zor, r\u00fczg\u00e2r y\u00fcklerinin yo\u011fun ve y\u00fcksek oldu\u011fu, zeminin yumu\u015fak oldu\u011fu durumlarda tercih edilen bir montaj tipidir (\u015eekil 4). Zemin vidalar\u0131, d\u00fczensiz veya yumu\u015fak zeminler \u00fczerinde g\u00fc\u00e7l\u00fc ve s\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilir temeller sa\u011flayabilmektedir. \u00d6zellikle r\u00fczg\u00e2r y\u00fck\u00fcn\u00fcn fazla oldu\u011fu alanlarda, zemin i\u00e7erisinde sarmal bir yap\u0131da olmas\u0131yla \u00f6nemli mukavemet sa\u011flamas\u0131 y\u00f6n\u00fcnden, yer alt\u0131nda maruz kalaca\u011f\u0131 s\u00fcrt\u00fcnme kuvvetlerine kar\u015f\u0131n sarmal yap\u0131s\u0131 ile g\u00fc\u00e7l\u00fc, dayan\u0131kl\u0131 bir yap\u0131 sunmaktad\u0131r. Ancak \u00f6zel tasar\u0131m\u0131 ve maliyet y\u00f6n\u00fcyle T\u00fcrkiye\u2019de \u00e7ok kullan\u0131lmayan bir y\u00f6ntemdir. MOD\u00dcL 4 - 5","\u015eekil 4. Vida \u00c7ak\u0131m Tipi Sistemler 1.2.2. Malzeme \u00d6zelli\u011fine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar a) \u00c7elik yap\u0131 T\u00fcm ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 ve destek bile\u015fenlerin \u00e7elikten olu\u015ftu\u011fu yap\u0131lard\u0131r. b) Al\u00fcminyum Yap\u0131 T\u00fcm ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 ve destek bile\u015fenlerinin al\u00fcminyum malzemeden olu\u015ftu\u011fu yap\u0131d\u0131r. c) Hibrit Yap\u0131 (Al\u00fcminyum + \u00c7elik Yap\u0131) Genellikle ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistemlerin Kolon k\u0131s\u0131mlar\u0131n\u0131n \u00e7elik, panel ba\u011flant\u0131 bile\u015fenlerini olu\u015fturan k\u0131s\u0131mlar\u0131n al\u00fcminyum malzemeden olu\u015ftu\u011fu yap\u0131d\u0131r. 1.2.3. Kolon Tipine G\u00f6re Konstr\u00fcksiyonlar a) Tek Kolon \u00dczerine Montaj Tek kolonlu sistemler, sert zemin yap\u0131lar\u0131nda kolon say\u0131s\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrmek \u00fczere tercih edilmektedirler. Zemin et\u00fcd\u00fcn\u00fcn ve statik hesaplamalar\u0131n uygunluk verdi\u011fi \u00f6l\u00e7\u00fcde, mukavemeti eksiltmeden, r\u00fczg\u00e2r, deprem ve kar gibi y\u00fcklerin maruz b\u0131rakaca\u011f\u0131 etkiler g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak tercih edilmektedirler (\u015eekil 5a). Panellerin dikey veya yatay yerle\u015fimlerine uygundur. Destek ve ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 elemanlar \u00e7elik- \u00e7elik veya \u00e7elik-al\u00fcminyum yap\u0131da olabilmektedir. \u015eekil 5a. Tek Kolon (Ayak) \u00dczerine Montaj Sistemleri MOD\u00dcL 4 - 6","b) \u00c7ift Kolon \u00dczerine Montaj \u00c7ift kolonlu sistemler, genel olarak en \u00e7ok tercih edilen yap\u0131lard\u0131r (\u015eekil 5b). Her t\u00fcrl\u00fc zemin yap\u0131s\u0131na uygulanabilir. Y\u00fcksek mukavemetlere dayan\u0131ml\u0131d\u0131r. Panellerin yerle\u015fimi yatay veya dikey olarak yap\u0131labilir. Yine destek ve ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 bile\u015fenlerin malzeme t\u00fcrleri \u00e7elik-\u00e7elik veya \u00e7elik al\u00fcminyum se\u00e7ilebilir. \u015eekil 5b. \u00c7ift Kolon (Ayak) \u00dczerine Montaj Sistemleri 1.3. \u00c7ATI S\u0130STEMLER\u0130NDE KULLANILAN BA\u015eLICA KONSTR\u00dcKS\u0130YON YAPILARI \u00c7at\u0131 yap\u0131lar\u0131na g\u00f6re fotovoltaik panel ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistemleri \u00e7e\u015fitlendirebilmektedir. Bu noktada ilk etapta \u00e7at\u0131 sistemine etki eden d\u0131\u015f kuvvetler hesaba kat\u0131larak ve \u00e7at\u0131 platformunun, statik hesaplamalar d\u00e2hilinde \u00fczerine kurulumu ger\u00e7ekle\u015ftirilecek fotovoltaik sisteme uygunlu\u011fu \u00f6nemlidir. \u00c7at\u0131 kaplamas\u0131na ve \u00e7at\u0131 e\u011fimine g\u00f6re de\u011fi\u015fmekle beraber genellikle \u00fclkemizde fotovoltaik panel montaj\u0131 yap\u0131lan \u00e7at\u0131 tipleri a\u015fa\u011f\u0131daki gibidir. a) D\u00fcz \u00c7at\u0131 Y\u00fczey Tipleri o Beton \u00c7at\u0131 o \u00c7ak\u0131l \u00c7at\u0131 o Trapez \u00c7at\u0131 o Sandvi\u00e7 Panel \u00c7at\u0131 o Membran \u00c7at\u0131 (PVC\/TPO) b) E\u011fimli \u00c7at\u0131 Y\u00fczey Tipleri o Trapez Sacl\u0131 \u00c7at\u0131 (Oluklu Sac o Sandvi\u00e7 Panelli \u00c7at\u0131 o Kiremit \u00c7at\u0131 o Kenet \u00c7at\u0131 o Ond\u00fcline \u00c7at\u0131 o Shingle \u00c7at\u0131 Kullan\u0131lan kaplamaya g\u00f6re \u00e7at\u0131 tiplerinden baz\u0131lar\u0131 \u015eekil 6\u2019da g\u00f6sterilmektedir. MOD\u00dcL 4 - 7","\u015eekil 6. \u00c7at\u0131 kaplamas\u0131 tipleri 1.3.1. D\u00fcz \u00c7at\u0131larda Konstr\u00fcksiyon \u00c7e\u015fitleri a) Balastl\u0131 Sistemler D\u00fcz \u00e7at\u0131larda ve delme i\u015flemine izin verilmeyen y\u00fczeylerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. Sistemin alt\u0131na beton bloklar yerle\u015ftirilerek mukavemet ve denge sa\u011flan\u0131r. Panellerde ise istenen a\u00e7\u0131n\u0131n sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in \u00fc\u00e7gen formda \u00f6n ve arka ayak tasar\u0131m\u0131 yap\u0131l\u0131r (\u015eekil 7). \u015eekil 7. Balastl\u0131 tip konstr\u00fcksiyon MOD\u00dcL 4 - 8","b) Zemine Montaj Sistemler D\u00fcz \u00e7at\u0131 y\u00fczeylerinde zemine delme imkan\u0131 verilen durumlarda, ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 platformun zemine montaj\u0131 yap\u0131lan sistemlerdir (\u015eekil 8). Montaj yerine veya statik hesaplar d\u00e2hilinde mukavemeti g\u00fc\u00e7lendirmek ad\u0131na yine beton bloklar ile ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profiller desteklenebilmektedir. Paneller i\u00e7in projede belirtilen y\u00f6n a\u00e7\u0131lar\u0131na g\u00f6re profil ba\u011flant\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131r. \u015eekil 8. D\u00fcz zemine konstr\u00fcksiyon sistemleri c) \u00d6zel tasar\u0131mlar \u00c7at\u0131 y\u00fczeyinin d\u00fcz ancak \u00e7at\u0131 alan\u0131n dar oldu\u011fu durumlarda maksimum alan faydas\u0131 sa\u011flamak amac\u0131yla \u00f6zel tasar\u0131m konstr\u00fcksiyon sistemleri mevcuttur. Bu noktada tek y\u00f6nl\u00fc panel a\u00e7\u0131s\u0131 vermektense iki y\u00f6nl\u00fc panel yerle\u015fimi yap\u0131lacak \u015fekilde konstr\u00fcksiyon dizayn\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirilebilir. Kuzey yar\u0131m k\u00fcre i\u00e7in tek y\u00f6nl\u00fc sistemler g\u00fcney y\u00f6nl\u00fc montaj yap\u0131l\u0131rken \u00e7ift y\u00f6nl\u00fc sistemlerde do\u011fu bat\u0131 y\u00f6nl\u00fc montaj yap\u0131l\u0131r. D\u00fcz \u00e7at\u0131 sistemlerinde \u00fclkemiz i\u00e7in kurulum a\u00e7\u0131lar\u0131 10-20\u00b0 aras\u0131nda de\u011fi\u015fmektedir. Bu tip sistemlerde yine \u00e7at\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine ve iste\u011fe g\u00f6re ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profillerde delme uygulamas\u0131-\u00e7at\u0131 birle\u015fimi veya balast (denge a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131) bir a\u011f\u0131rl\u0131k y\u00fck\u00fc deste\u011fine g\u00f6re kurulum \u00f6zellikleri geli\u015ftirilebilir. \u015eekil 9. D\u00fcz zemine \u00f6zel tasar\u0131m konstr\u00fcksiyon sistemleri MOD\u00dcL 4 - 9","1.3.2. E\u011fimli \u00c7at\u0131larda kullan\u0131lan Konstr\u00fcksiyon \u00c7e\u015fitleri E\u011fimli \u00e7at\u0131larda \u00f6zellikle oluklu sac kullan\u0131lan \u00e7at\u0131 kaplamalar\u0131nda trapez, sandvi\u00e7 \u00e7at\u0131 tiplerinde montaj yap\u0131lacak olan alanlar, \u00e7at\u0131 kaplamas\u0131n\u0131n \u00f6zelliklerine g\u00f6re \u015fekil almaktad\u0131r. Bu noktada hadve kavram\u0131 \u00f6ne \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Hadve, sac plaka y\u00fczeyinde belirli bir oranda tekrar eden \u015fekle (Girinti-\u00e7\u0131k\u0131nt\u0131 vb.) verilen yerel bir isimdir. \u00d6zellikle trapez ve sandvi\u00e7 tip \u00e7at\u0131 kaplamalar\u0131nda oluklu sac y\u00fczeyinde \u00e7\u0131k\u0131nt\u0131 yapan ve tepe noktas\u0131 olu\u015fturan her bir \u015fekle hadve denilmektedir. \u015eekil 10\u2019da g\u00f6sterildi\u011fi \u00fczere 1 m\u2019lik bir alanda bu tekrar \u00e7\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131n say\u0131s\u0131na g\u00f6re \u00e7at\u0131 kaplamas\u0131 isimlendirilmesi hadve say\u0131s\u0131na g\u00f6re yap\u0131lmaktad\u0131r. \u00dclkemizde en \u00e7ok kullan\u0131lan ve hadve say\u0131s\u0131na g\u00f6re isimlendirilen \u00e7at\u0131 kaplamas\u0131 2,3,4,5 hadveli olarak kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. \u015eekil 10. Hadve say\u0131s\u0131n\u0131n belirlenmesi \u0130\u015fte bu tip \u00e7at\u0131 kaplamas\u0131na sahip e\u011fimli \u00e7at\u0131larda, ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistem montajlar\u0131n\u0131n \u00f6zellikleri ve kurulum \u00e7e\u015fitleri de\u011fi\u015fmektedir. Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistem dizayn\u0131 ve \u00fcreticisi konumda olan firmalar bu tip alanlar i\u00e7in \u00f6zel \u00e7\u00f6z\u00fcmler \u00fcretmektedir. \u00d6rnek montaj uygulamas\u0131 \u015eekil 11\u2019de g\u00f6sterilmi\u015ftir. Montaj yap\u0131l\u0131rken d\u00fcz \u00e7at\u0131 konstr\u00fcksiyon montaj\u0131nda belirtilen g\u00fcvenlik talimatlar\u0131na uyulmas\u0131 gerekmektedir. \u015eekil 11. E\u011fimli \u00e7at\u0131da \u00f6rnek konstr\u00fcksiyon montaj g\u00f6sterimi MOD\u00dcL 4 - 10","Bu tip \u00e7at\u0131 y\u00fczeylerinde hadve \u00fczerine montaj yap\u0131lacak ve panel tutucu elemanlar\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 olacak malzemelerin \u00e7e\u015fitlili\u011fi, statik hesaplamalar ve proje dahilinde se\u00e7ilmelidir. \u00d6rne\u011fin hadve \u00fczerine montaj yap\u0131lacak ve panel tutucular\u0131na ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 rol \u00fcstlenen boyutlar\u0131 farkl\u0131 baz\u0131 materyaller Tablo 1\u2019de verildi\u011fi gibidir. Tablo 1. Hadve \u00fczerine montajda kullan\u0131lacak baz\u0131 materyaller H Profil Optimize edilmi\u015f formu sayesinde kurulumu \u00d6nceden delinmi\u015f 24 adet delik ile farkl\u0131 \u00e7at\u0131 hadvelerine uyumlu Hammadde: Al\u00fcminyum EN-AW 6063 T66 Contal\u0131 Sivri U\u00e7lu Vida \u00d8 ETA belgeli ucu sertle\u015ftirilmi\u015f contal\u0131 sac vidas\u0131 \u00d8 Vidalamada \u00e7apak olu\u015fturmamal\u0131d\u0131r. \u00d8 S\u0131zd\u0131rmazl\u0131k garantili olmal\u0131d\u0131r. Hammadde: Bimetal EPDM Bant Profil ve \u00e7at\u0131 kaplamas\u0131 aras\u0131 suyun s\u0131zmas\u0131n\u0131 engellemek i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. Hammadde: EPDM Orta Klemp ve Kenar Klemp (H ve Z Klemp) \u00d6zel patentli al\u00fcminyum somun ve yayl\u0131 set halinde \u00f6n montaj\u0131 yap\u0131lm\u0131\u015f sevk edilir. Panel tutucular\u0131n ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 elemanlar\u0131 i\u00e7in projede belirtilen noktalara ve yine projede belirtilen \u00f6zellikte ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profil montaj\u0131 i\u00e7in ilgili hadve y\u00fczeyinde EPDM \u00f6zellikli contaya sahip sivri u\u00e7lu vida ile sabitleme montaj\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirilir. a) \u0130ki Hadve Aras\u0131na (Par\u00e7a Profilli Sistem) Montaj\u0131n Yap\u0131lmas\u0131 \u015eekil 12\u2019de iki hadve aras\u0131na konstr\u00fcksiyon montaj \u00f6rne\u011fi g\u00f6sterilmektedir. Montaj a\u015famalar\u0131: 1 Panel yerle\u015fimine uygun olarak profillerin montaj\u0131n\u0131n yap\u0131laca\u011f\u0131 hadve aral\u0131klar\u0131 belirlenir. 2 EPDM bantlar (3) vidan\u0131n gelece\u011fi deli\u011fin alt\u0131na veya profilin oturaca\u011f\u0131 hadveye (panel montaj mesafesi de dikkate al\u0131narak) deliklerin alt\u0131na gelecek \u015fekilde yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131r. 3 Profiller (1) panel montaj mesafesine uygun olacak \u015fekilde hadveye yerle\u015ftirilir. 4 Contal\u0131 sivri u\u00e7lu vidalar (2) hadveye denk gelen deliklerden dik olacak \u015fekilde \u00e7at\u0131ya montajlan\u0131r ve contan\u0131n a\u00e7\u0131ld\u0131\u011f\u0131 g\u00f6zlenmelidir. 5 Klempler (4) panel tutucular, Profillere (1) yerle\u015ftirilir. 6 Paneller Profillere (1) oturtulduktan sonra panel tutucularda (4) bulunan inbus c\u0131vata 14-17 Nm tork ile s\u0131k\u0131larak panel montaj\u0131 tamamlan\u0131r. MOD\u00dcL 4 - 11","\u015eekil 12. \u0130ki hadve aras\u0131na konstr\u00fcksiyon montaj g\u00f6sterimi Vida montaj\u0131 \u015eekil 13\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi olmal\u0131d\u0131r. \u015eekil 13. Uygun vida montaj\u0131 \u00c7at\u0131 yal\u0131t\u0131m \u00f6zelli\u011fini yitirmemesi i\u00e7in \u00e7at\u0131da yap\u0131lacak uygulamalarda ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profil altlar\u0131na EPDM bant ve vidalarda EPDM conta kullan\u0131m\u0131 b\u00fcy\u00fck \u00f6nem arz etmektedir. \u00c7at\u0131 izolasyonunun korunmamas\u0131 i\u015fletme d\u00f6neminde \u00f6nemli problemlere yol a\u00e7abilir. Bu montaj \u00e7e\u015fidinde hadveler aras\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profiller projede belirtilen noktalara uygun olarak yerle\u015fimi yap\u0131l\u0131r ve sabitlenir. \u015eekil 14\u2019de iki hadve aras\u0131na ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 H profil montaj\u0131 g\u00f6sterilmektedir. \u015eekil 14. \u0130ki hadve aras\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 H profil montaj\u0131 MOD\u00dcL 4 - 12","Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 H profillerin sabitlenmesinin ard\u0131ndan \u015eekil 15\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi panel tutucu materyallerin profil i\u00e7erisindeki alana yerle\u015fimi yap\u0131l\u0131r ve sabitlenir. \u015eekil 15. \u0130ki hadve aras\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 H profile klemp montaj\u0131 Panel tutucular\u0131n yerle\u015fiminin ard\u0131ndan projeye uygun olarak \u015eekil 16\u2019da g\u00f6sterildi\u011fi gibi panellerin yerle\u015fimi yap\u0131l\u0131r ve panel tutucular yard\u0131m\u0131yla paneller yerine sabitlenir. \u015eekil 16. \u0130ki hadve aras\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 H profile panelin yerle\u015ftirilmesi MOD\u00dcL 4 - 13","\u0130ki hadve aras\u0131na yap\u0131lan montaj\u0131n nihai sistem g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc \u015eekil 17\u2019deki gibidir. \u015eekil 17. Montaj sonras\u0131 sistem g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc b) Do\u011frudan Hadveye Montaj\u0131n Yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 Uygulamalar \u015eekil 18\u2019de do\u011frudan hadveye yap\u0131lan ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profil konstr\u00fcksiyon montaj \u00f6rne\u011fi g\u00f6sterilmektedir. \u015eekil 18. Do\u011frudan hadveye yap\u0131lan ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profil montaj\u0131 MOD\u00dcL 4 - 14","Hadve \u00fczerine sabitlenen ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 profil i\u00e7erisine \u015eekil 19\u2019da g\u00f6sterildi\u011fi gibi ilk panel tutucu (klemp) elemanlar yerle\u015ftirilir ve sabitlenir. \u015eekil 19. Klemp (Panel tutucu) montaj\u0131 Fotovoltaik paneli \u015eekil 20\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi tutucu elamanlar\u0131n oldu\u011fu b\u00f6l\u00fcme yerle\u015ftirilir ve tutucu elemanlar\u0131 panel \u00e7er\u00e7evesine sabitlenir, daha sonra alt k\u0131s\u0131mdaki ikinci tutucu elemanlar\u0131 panel yerle\u015fiminden sonra profil i\u00e7erisine yerle\u015ftirilir ve sabitlenip, panel \u00e7er\u00e7evesine yerle\u015ftirilir ve sabitlenir. \u015eekil 20. Do\u011frudan hadveye konstr\u00fcksiyonda panel montaj\u0131 MOD\u00dcL 4 - 15","Daha sonra \u015eekil 21\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi di\u011fer panel yerle\u015fimleri i\u00e7in yukar\u0131da bahsedilen ayn\u0131 ad\u0131mlar uygulan\u0131r. \u015eekil 21. Do\u011frudan hadveye konstr\u00fcksiyonda di\u011fer panellerin montaj\u0131 MOD\u00dcL 4 - 16","c) Tam Boy Rayl\u0131 Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 Sistemler Bu ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131s\u0131 sistem \u00e7e\u015fidinde 3-4-5 hadveli trapez ve sandvi\u00e7 kapl\u0131 \u00e7at\u0131 y\u00fczeylerinde uygulama kolayl\u0131\u011f\u0131 yarat\u0131r. Ayr\u0131ca tam boy profiller par\u00e7al\u0131 profillere g\u00f6re ilave mukavemet sa\u011flar. Dikey ve yatay yerle\u015fime olanak sa\u011flar (\u015eekil 22). \u015eekil 22. Tam boy konstr\u00fcksiyon montaj\u0131nda dikey ve yatay yerle\u015fim g\u00f6sterimi Raylar\u0131n montaj\u0131 s\u0131ras\u0131nda kullan\u0131lacak olan sivri u\u00e7lu vidalar, \u015eekil 23\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi hadve \u00fczerinde \u00e7apak olu\u015fturmayacak ve ucu sertle\u015ftirilmi\u015f olarak kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r. EPDM bant ve EPDM\u2019li conta kullan\u0131m\u0131 son derece \u00f6nemlidir. Bu tip uygulamalarda \u00e7apak vb. olu\u015fumlar korozyon ve \u00e7at\u0131 yal\u0131t\u0131m\u0131 sorunlar\u0131na sebep olabilmektedir (\u015eekil 24). \u015eekil 23. Raylar\u0131n montaj\u0131 s\u0131ras\u0131nda sivri u\u00e7lu vidalar\u0131n kullan\u0131m\u0131 MOD\u00dcL 4 - 17","\u015eekil 24. Vida montaj\u0131nda do\u011fru uygulama Projede belirlenen ilgili noktalara \u015eekil 25\u2019de g\u00f6sterildi\u011fi gibi montaj raylar\u0131 hadve \u00fczerine yerle\u015ftirilir ve sabitlenir. Ray\u0131n hadvelere sabitlenece\u011fi her noktada EPDM yal\u0131t\u0131m band\u0131 monte edilmelidir. EPDM bant \u00e7at\u0131 s\u0131zd\u0131rmazl\u0131\u011f\u0131 sa\u011flar. \u015eekil 25. EPDM bant ve ray sabitleme elemanlar\u0131n\u0131n montaj\u0131 Projede veya montaj k\u0131lavuzunda belirtilen aral\u0131klarla yerle\u015ftirilen profil tutucular\u0131n ard\u0131ndan boy profiller tutucu aparatlar\u0131n i\u00e7erisine yerle\u015ftirilerek sabitlenir (\u015eekil 26). MOD\u00dcL 4 - 18","\u015eekil 26. Raylar\u0131n montaj\u0131 Tam boy rayl\u0131 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131 sistemlerde kullan\u0131lan orta ve kenar panel tutucular (klemp) \u015eekil 27\u2019de g\u00f6sterilmektedir. (a) (b) \u015eekil 27. a) Orta Panel Tutucu ve b) Kenar Panel Tutucu Ard\u0131ndan paneller ray sistemine uygun bir \u015fekilde kenar ve orta panel tutucular (klempler) yard\u0131m\u0131yla yerle\u015ftirilir ve sabitlenir (\u015eekil 28). MOD\u00dcL 4 - 19","\u015eekil 28. Tam boy rayl\u0131 profil montaj uygulamas\u0131 Tam boy rayl\u0131 profil montaj\u0131n nihai sistem g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc \u015eekil 29\u2019daki gibidir. MOD\u00dcL 4 - 20"]