Hồ Chí Minh toàn tập - Tập 1

KH¤NG Cã G× QUý H¥N §éC LËP, Tù DO !



Hå CHÝ MINH TOµN TËP XUÊT B¶N LÇN THø BA THEO quyÕt ®Þnh cñA BAN BÝ TH¦ TRUNG ¦¥NG §¶NG CéNG S¶N VIÖT NAM Sè 299-q®/TW, NGµY 6 TH¸NG 4 N¡M 2010.

Héi ®ång xuÊt b¶n Tr−¬ng TÊn Sang Chñ tÞch Héi ®ång T« Huy Røa Phã Chñ tÞch Héi ®ång Phan DiÔn Uû viªn Héi ®ång Lª V¨n Dòng Uû viªn Héi ®ång Lª H÷u NghÜa Uû viªn Héi ®ång §ç Hoµi Nam Uû viªn Héi ®ång NguyÔn Duy Hïng Uû viªn Héi ®ång Ban chØ ®¹o x©y dùng b¶n th¶o Lª H÷u NghÜa Tr−ëng ban Ph¹m Hång Ch−¬ng Phã Tr−ëng ban NguyÔn Kh¸nh BËt Uû viªn NguyÔn Duy Hïng Uû viªn nhãm x©y dùng b¶n th¶o tËp 1 NGUYÔN KH¸NH BËT Tr−ëng nhãm NGUYÔN THµNH ®ÆNG v¨n th¸I PHïNG ®øc th¾ng Lý ViÖt Quang

hå chÝ minh toµn tËp 1 1912 - 1924 XuÊt b¶n lÇn thø ba Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - Sù THËT Hµ Néi - 2011



vii Lêi Giíi thiÖu Bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp Thùc hiÖn chØ ®¹o cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (khãa X) theo C«ng v¨n sè 2551-CV/TW, ngµy 6-12-2004, vÒ viÖc tiÕn hµnh Ch−¬ng tr×nh s−u tÇm nh÷ng t¸c phÈm, bµi nãi, bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ch−a c«ng bè trong bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø hai, sau 5 n¨m khÈn tr−¬ng s−u tÇm, x¸c minh, thÈm ®Þnh, biªn tËp, th¸ng 11-2009, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh ®· tr×nh Héi ®ång xuÊt b¶n bé s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp nh÷ng t¸c phÈm bµi nãi, bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh míi s−u tÇm ®−îc. Th¸ng 2-2010, Héi ®ång xuÊt b¶n ®· tiÕn hµnh nghiÖm thu Ch−¬ng tr×nh. Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiÖm thu, Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 299-Q§/TW, ngµy 6-4-2010 vÒ viÖc thµnh lËp Héi ®ång xuÊt b¶n bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba vµ ®ång ý giao cho Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh phèi hîp víi Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n lÇn thø ba bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp, coi ®©y lµ c«ng tr×nh chµo mõng §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI cña §¶ng. * ** Bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt gåm 10 tËp víi kho¶ng 1.800 t¸c phÈm, bµi nãi, bµi viÕt, ®iÖn, th− (gäi chung lµ t¸c phÈm) cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø hai gåm 12 tËp víi h¬n 2.500 t¸c phÈm. Trong lÇn xuÊt b¶n thø ba, bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp ®−îc bæ sung thªm gÇn 800 t¸c phÈm míi s−u tÇm ®−îc tõ c¸c c¬ quan l−u tr÷ cña §¶ng, Nhµ n−íc ë Trung −¬ng, c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c c¬ quan l−u tr÷ ë n−íc ngoµi vµ ®−îc s¾p xÕp thµnh 15 tËp.

viii Hå CHÝ MINH TOµN TËP Bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba tËp hîp phÇn lín nh÷ng t¸c phÈm quan träng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõ n¨m 1912 ®Õn n¨m 1969 ®· ®−îc x¸c minh vµ thÈm ®Þnh. §©y lµ mét tµi s¶n tinh thÇn v« gi¸ cña toµn §¶ng, toµn d©n ta, lµ sù ph¶n ¸nh sinh ®éng, s©u s¾c qu¸ tr×nh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t×m ®−êng cøu n−íc, v¹ch ra ®−êng lèi chiÕn l−îc, s¸ch l−îc cña c¸ch m¹ng n−íc ta ®Ó tæ chøc, l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c. Lµ nhµ t− t−ëng vÜ ®¹i, nhµ lý luËn s¸ng t¹o cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nªu mét tÊm g−¬ng s¸ng trong viÖc kÕ thõa, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, tinh hoa cña nh©n lo¹i, tiÕp thu vµ vËn dông chñ nghÜa M¸c - Lªnin trªn tinh thÇn ®éc lËp, tù chñ vµ s¸ng t¹o phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tÕ n−íc ta. Trong khi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· gãp phÇn ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin trªn nhiÒu vÊn ®Ò quan träng, ®Æc biÖt lµ lý luËn vÒ c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë c¸c n−íc chËm ph¸t triÓn. T− t−ëng cña Ng−êi ®· vµ ®ang soi ®−êng cho cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta giµnh th¾ng lîi, trë thµnh nh÷ng gi¸ trÞ bÒn v÷ng cña d©n téc ViÖt Nam vµ lan táa ra thÕ giíi. §¹i héi VII cña §¶ng (1991) kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam cho hµnh ®éng cña §¶ng vµ c¸ch m¹ng n−íc ta, lµ mét b−íc ph¸t triÓn hÕt søc quan träng trong nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta. Ngµy nay, khi sù nghiÖp ®æi míi ë n−íc ta ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u, nh÷ng biÕn chuyÓn trªn thÕ giíi ngµy cµng nhanh chãng vµ phøc t¹p, c¸c vÊn ®Ò míi ®Æt ra trong ®êi sèng x· héi ngµy cµng nhiÒu, ®ßi hái ph¶i ®−îc gi¶i ®¸p, th× viÖc nghiªn cøu, vËn dông, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ cuéc sèng trë thµnh nhiÖm vô quan träng, cÊp b¸ch trong c«ng t¸c chÝnh trÞ, t− t−ëng, lý luËn cña toµn §¶ng, toµn d©n ta. Nh÷ng t− t−ëng lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®−îc ph¶n ¸nh trong bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp lµ mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm toµn diÖn vµ s©u s¾c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu sau ®©y:

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp ix ý chÝ ®éc lËp cho d©n téc vµ kh¸t väng tù do cho nh©n d©n lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh. §−îc nu«i d−ìng bëi nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña d©n téc hun ®óc qua hµng ngµn n¨m lÞch sö, nh−ng ph¶i chøng kiÕn sù thÊt b¹i cña c¸c phong trµo yªu n−íc bi hïng cña cha «ng chèng thùc d©n Ph¸p x©m l−îc vµ c¶nh lÇm than, cùc khæ cña nh©n d©n, Người ®· quyÕt chÝ ra ®i t×m ®−êng cøu n−íc, cøu d©n. Tr¶i qua cuéc sèng lao ®éng, häc tËp, nghiªn cøu lý luËn vµ nhÊt lµ qua thùc tiÔn ®Êu tranh c¸ch m¹ng phong phó ë nhiÒu n−íc ®· lµm giµu v¨n hãa, më réng tÇm nh×n vµ n©ng cao trÝ tuÖ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Ng−êi ®· nhËn thÊy vÊn ®Ò gi¶i phãng d©n téc vµ con ng−êi kh«ng chØ lµ nhu cÇu cÊp thiÕt cña d©n téc ViÖt Nam mµ lµ ®ßi hái cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa, phô thuéc vµ nh©n d©n bÞ ¸p bøc trªn toµn thÕ giíi. TiÕp thu thÕ giíi quan, ph−¬ng ph¸p luËn c¸ch m¹ng vµ khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, b»ng thiªn tµi trÝ tuÖ, nhËn thøc ®óng xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña loµi ng−êi vµ tÝnh chÊt cña thêi ®¹i míi, Ng−êi ®· kh¼ng ®Þnh: “Muèn cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc kh«ng cã con ®−êng nµo kh¸c con ®−êng c¸ch m¹ng v« s¶n”1. Víi tÇm nh×n thÕ giíi, nhËn râ tÝnh chÊt thêi ®¹i míi tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi Nga vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i, ®Æt c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë c¸c n−íc thuéc ®Þa vµ phô thuéc trong quü ®¹o cña c¸ch m¹ng v« s¶n vµ lµ mét bé phËn kh¨ng khÝt cña c¸ch m¹ng thÕ giíi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· t×m ra con ®−êng ®óng ®¾n cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §ã lµ con ®−êng c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n do §¶ng Céng s¶n, ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ d©n téc l·nh ®¹o nh»m ®¸nh ®æ ®Õ quèc vµ phong kiÕn tay sai, giµnh ®éc lËp d©n téc, thùc hiÖn ng−êi cµy cã ruéng, sau ®ã tiÕn lªn lµm c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n ë ViÖt Nam. §ã lµ ®−êng lèi gi−¬ng cao ngän cê ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, kÕt hîp chñ nghÜa yªu n−íc ch©n chÝnh víi chñ nghÜa quèc tÕ cña giai cÊp _______________ 1. Nh÷ng ch÷ trong ngoÆc kÐp ®Òu ®−îc trÝch dÉn trong Hå ChÝ Minh Toµn tËp (BT).

x Hå CHÝ MINH TOµN TËP c«ng nh©n, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i nh»m thùc hiÖn môc tiªu gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng x· héi vµ gi¶i phãng con ng−êi. T− t−ëng ®ã thÓ hiÖn tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn lÞch sö x· héi ViÖt Nam: “C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ph¶i ph¸t triÓn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th× míi giµnh ®−îc th¾ng lîi hoµn toµn”. §éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi, gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng x· héi ®Ó tiÕn tíi gi¶i phãng triÖt ®Ó con ng−êi, §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc lµ con ®−êng ph¸t triÓn, lµ môc tiªu, lµ b−íc ®i cña c¸ch m¹ng n−íc ta, lµ néi dung cèt lâi cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh, lµ triÕt lý ph¸t triÓn ViÖt Nam trong thêi ®¹i míi. T×m ra con ®−êng gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ®óng quy luËt, hîp lßng d©n, thuËn theo sù tiÕn hãa cña nh©n lo¹i lµ cèng hiÕn lý luËn s¸ng t¹o vµ lµ di s¶n t− t−ëng cã gi¸ trÞ vÜnh h»ng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®èi víi c¸ch m¹ng n−íc ta. Tõ ®iÓm trung t©m nµy, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· gi¶i quyÕt ®óng ®¾n, s¸ng t¹o vµ thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c vÊn ®Ò träng yÕu cña c¸ch m¹ng n−íc ta. §ã lµ viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ d©n téc vµ giai cÊp, d©n téc vµ quèc tÕ trong x©y dùng ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, ph−¬ng ph¸p còng nh− trong tæ chøc, x©y dùng lùc l−îng c¸ch m¹ng trong n−íc vµ ®oµn kÕt quèc tÕ. Trong c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ, ®ã lµ viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n, trong tõng giai ®o¹n, thêi ®iÓm cña c¸ch m¹ng, mèi quan hÖ gi÷a nhiÖm vô ph¶n ®Õ vµ nhiÖm vô ph¶n phong kiÕn, gi÷a môc tiªu ®¸nh ®uæi ®Õ quèc, thùc d©n x©m l−îc, giµnh ®éc lËp d©n téc vµ môc tiªu thùc hiÖn ng−êi cµy cã ruéng, ®em l¹i quyÒn lîi cho n«ng d©n, ®éi qu©n chñ lùc cña c¸ch m¹ng; x¸c ®Þnh ®óng kÎ thï chÝnh cña c¸ch m¹ng ®Ó c« lËp chóng triÖt ®Ó vµ më réng tèi ®a lùc l−îng c¸ch m¹ng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ, khi n−íc nhµ cßn bÞ ®Õ quèc x©m l−îc, ®« hé, nÕu kh«ng giµnh ®−îc ®éc lËp th× lîi Ých cña c¸c giai cÊp lao ®éng mu«n ®êi còng kh«ng thÓ m−u cÇu ®−îc. V× vËy, ph¶i tËp trung mòi nhän ®Êu tranh vµo bän ®Õ quèc x©m l−îc vµ lò tay sai b¸n n−íc; trong mét thêi gian dµi ch−a ®Æt ra hoÆc chØ ®Æt ra cã møc ®é néi dung vÒ c¸ch m¹ng ruéng ®Êt. Nh−ng Ng−êi kh«ng tuyÖt ®èi hãa ®iÒu nµy. Khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xi ®Õn giai ®o¹n quyÕt ®Þnh, nh©n d©n ta - mµ chñ lùc lµ n«ng d©n - ph¶i huy ®éng hÇu nh− toµn bé søc ng−êi, søc cña cho chiÕn th¾ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng, ®Õn lóc nµy kh«ng chØ dõng l¹i ë khÈu hiÖu gi¶m t«, gi¶m tøc mµ ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, “ph¶i gi¶i phãng n«ng d©n khái ¸ch phong kiÕn, ph¶i båi d−ìng cho n«ng d©n th× míi ®éng viªn ®Çy ®ñ lùc l−îng to lín ®ã, dèc vµo kh¸ng chiÕn ®Ó tranh th¾ng lîi”. Khi c¸ch m¹ng n−íc ta ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô chiÕn l−îc, chóng ta ph¶i xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c víi thùc hiÖn ®Êu tranh gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt n−íc nhµ, hoµn thµnh c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ trªn c¶ n−íc. Theo ®ã, x©y dùng miÒn B¾c chÝnh lµ x©y dùng hËu ph−¬ng v÷ng ch¾c ®Ó gi¶i phãng miÒn Nam nh−ng mäi chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch thùc hiÖn ë miÒn B¾c ph¶i chiÕu cè miÒn Nam. §−¬ng thêi, mÆc dï ch−a cã nhiÒu thêi gian ®Ó suy nghÜ vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa v× cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü ngµy cµng ¸c liÖt vµ ch¼ng bao l©u ®· lan réng ra c¶ n−íc, nh−ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· b−íc ®Çu nªu lªn nh÷ng t− t−ëng c¬ b¶n víi nh÷ng ®Þnh h−íng quan träng vÒ c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta. Ng−êi chØ râ, sau khi ®¸nh ®æ ®Õ quèc, phong kiÕn, c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ph¶i ph¸t triÓn thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, “v× cã tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi th× nh©n d©n m×nh mçi ngµy mét no Êm thªm, Tæ quèc mçi ngµy mét giµu m¹nh thªm”. Cã thÓ xem ®©y lµ b−íc ph¸t triÓn cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ môc tiªu §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh mét c¸ch dÔ hiÓu nh÷ng ®Æc tr−ng b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi lµ mét x· héi do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ, “mét x· héi kh«ng cã chÕ ®é ng−êi bãc lét ng−êi, mét x· héi b×nh ®¼ng, nghÜa lµ ai còng ph¶i lao ®éng vµ cã quyÒn lao ®éng, ai lµm nhiÒu th× h−ëng nhiÒu, lµm Ýt th× h−ëng Ýt, kh«ng lµm kh«ng h−ëng”, “ng−êi giµ yÕu hoÆc tµn tËt sÏ ®−îc nhµ n−íc gióp ®ì ch¨m nom”, “mçi ng−êi míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng riªng cña m×nh, ph¸t huy tÝnh c¸ch vµ së tr−êng riªng cña m×nh”. Theo Ng−êi, “Chñ nghÜa x· héi lµ lµm sao cho d©n giµu, n−íc m¹nh”, “x· héi ngµy cµng tiÕn, vËt chÊt ngµy cµng t¨ng,

xii Hå CHÝ MINH TOµN TËP tinh thÇn ngµy cµng tèt”. §ã còng lµ mét x· héi hoµn toµn míi mÎ, ®Çy tÝnh nh©n v¨n, “®−a quÇn chóng ®Õn mét cuéc sèng xøng ®¸ng, vÎ vang vµ ngµy cµng phån vinh, lµm cho mäi ng−êi lao ®éng cã mét Tæ quèc tù do, h¹nh phóc vµ hïng c−êng, h−íng tíi nh÷ng ch©n trêi t−¬i s¸ng”, ®ã lµ thùc hiÖn “n−íc ViÖt Nam hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp d©n chñ vµ giµu m¹nh”. X¸c ®Þnh môc tiªu “Chñ nghÜa x· héi lµ lµm sao cho d©n giµu, n−íc m¹nh”, cho nªn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh: “Trong qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i c¶i t¹o nÒn kinh tÕ cò vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ míi, mµ x©y dùng lµ nhiÖm vô chñ chèt vµ l©u dµi” vµ chØ râ “C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn khoa häc vµ kü thuËt, víi sù ph¸t triÓn v¨n hãa cña nh©n d©n”. Bëi vËy, ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi ba cuéc c¸ch m¹ng: “c¸ch m¹ng quan hÖ s¶n xuÊt, c¸ch m¹ng kü thuËt, c¸ch m¹ng v¨n hãa vµ t− t−ëng”. C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn, triÖt ®Ó vµ s©u s¾c trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, theo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, “§Ó giµnh th¾ng lîi trong cuéc chiÕn ®Êu khæng lå nµy cÇn ph¶i ®éng viªn toµn d©n, tæ chøc vµ gi¸o dôc toµn d©n, dùa vµo lùc l−îng vÜ ®¹i cña toµn d©n”, ph¶i “§em tµi d©n, søc d©n, cña d©n, lµm lîi cho d©n”... Ng−êi cßn chØ râ: “Muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ph¶i cã con ng−êi x· héi chñ nghÜa” vµ nhÊn m¹nh r»ng, “th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ t¸ch rêi th¾ng lîi cña cuéc ®Êu tranh trõ bá chñ nghÜa c¸ nh©n”. Nh−ng theo Ng−êi, “§Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng ph¶i lµ “giµy xÐo lªn lîi Ých c¸ nh©n””. V× “kh«ng cã chÕ ®é nµo t«n träng con ng−êi, chó ý xem xÐt nh÷ng lîi Ých c¸ nh©n ®óng ®¾n vµ ®¶m b¶o cho nã ®−îc tháa m·n b»ng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa”. Trong lÜnh vùc kinh tÕ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng ph¶i g¾n bã chÆt chÏ gi÷a n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp, v× ®ã lµ hai ch©n cña nÒn kinh tÕ vµ ®Ó cñng cè liªn minh c«ng n«ng. Tuy nhiªn, Ng−êi còng chØ râ: “C«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa vÉn lµ môc tiªu phÊn ®Êu chung, lµ con ®−êng no Êm thËt sù cña nh©n d©n ta”. Sím ®Ò ra chñ tr−¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng:

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xiii chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ph¶i nh»m thùc hiÖn bèn môc tiªu: c«ng t− ®Òu lîi, chñ thî ®Òu lîi, c«ng n«ng gióp nhau, l−u th«ng trong ngoµi, “Bèn chÝnh s¸ch Êy lµ mÊu chèt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña n−íc ta”... XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña n−íc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu vµ viÖc x©y dùng chñ nghÜa x· héi lµ mét nhiÖm vô míi mÎ, cïng víi viÖc qu¸n triÖt nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vÒ x©y dùng ®Êt n−íc trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lu«n c¨n dÆn: “Ph¶i thiÕt thùc ®i tõng b−íc, ph¶i tiÕn v÷ng ch¾c. Ph¶i n¾m v÷ng quy luËt ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng, ph¶i tÝnh to¸n cÈn thËn nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ, nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ. KÕ ho¹ch ph¶i ch¾c ch¾n, c©n ®èi. Chí ®em chñ quan cña m×nh thay thÕ cho ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Ph¶i chèng bÖnh chñ quan, t¸c phong quan liªu, ®¹i kh¸i. Ph¶i x©y dùng t¸c phong ®iÒu tra, nghiªn cøu trong mäi c«ng t¸c còng nh− trong khi ®Þnh ra mäi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc”. Ng−êi th−êng xuyªn nh¾c nhë ph¶i ®Ò phßng c¸ch lµm rËp khu«n, gi¸o ®iÒu; ph¶i tõ thùc tÕ ®Êt n−íc ®Ó t×m con ®−êng ®i riªng phï hîp víi t×nh h×nh ®Æc ®iÓm cña n−íc ta “bëi v× n−íc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña ta”... T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi ®· ph¸t huy t¸c dông vµ ®−îc kiÓm nghiÖm b»ng sù thµnh c«ng ë ViÖt Nam: tõ th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m ®Õn th¾ng lîi cña hai cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü x©m l−îc, thèng nhÊt Tæ quèc, ®−a c¶ n−íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi. §©y chÝnh lµ tæng hîp nh÷ng quan ®iÓm chiÕn l−îc chØ ®¹o toµn bé c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ vµ lý luËn, nhËn thøc vµ hµnh ®éng cña toµn §¶ng, toµn d©n ta trong tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ ®èi víi sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n−íc ta hiÖn nay vµ trong t−¬ng lai. N¾m ch¾c néi dung t− t−ëng vµ qu¸n triÖt ®óng nh÷ng nguyªn t¾c chiÕn l−îc Êy lµ c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn ®Ó hiÓu ®−îc con ®−êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®Ó kiªn tr× phÊn ®Êu, phÊn ®Êu th¾ng lîi theo con ®−êng ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· lùa chän.

xiv Hå CHÝ MINH TOµN TËP Cã t− t−ëng ®óng, ®−êng lèi ®óng, nh−ng muèn c¸ch m¹ng thµnh c«ng ph¶i cã lùc l−îng ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o vµ thùc hiÖn t− t−ëng, ®−êng lèi ®ã. Theo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®Ó tiÕn hµnh c¸ch m¹ng, “Tr−íc hÕt ph¶i cã §¶ng c¸ch mÖnh... §¶ng cã v÷ng c¸ch mÖnh míi thµnh c«ng”. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ §¶ng Céng s¶n, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn §¶ng ®· n¾m chÝnh quyÒn, lµ mét ®ãng gãp míi vµo lý luËn x©y dùng chÝnh ®¶ng kiÓu míi cña giai cÊp c«ng nh©n. VËn dông vµ lµm phong phó chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ x©y dùng ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n ë mét n−íc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, c«ng nghiÖp ch−a ph¸t triÓn, giai cÊp c«ng nh©n cßn nhá bÐ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chØ râ: “Chñ nghÜa M¸c - Lªnin kÕt hîp víi phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu n−íc ®· dÉn tíi viÖc thµnh lËp §¶ng”. VÒ b¶n chÊt giai cÊp cña §¶ng, Ng−êi x¸c ®Þnh: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n vµ b¶n chÊt Êy ®−îc thÓ hiÖn ë nÒn t¶ng t− t−ëng cña §¶ng lµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, ë môc tiªu, lý t−ëng cña §¶ng lµ ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, ë c¸c nguyªn t¾c tæ chøc, sinh ho¹t, ë sù trung thµnh víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n, kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng mäi biÓu hiÖn cña chñ nghÜa c¬ héi h÷u khuynh vµ \"t¶\" khuynh... Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh: “§¶ng kh«ng ph¶i chØ ®¹i biÓu lîi Ých cña ®¶ng viªn mµ ®¹i biÓu lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n, toµn thÓ d©n téc vµ loµi ng−êi”. V× vËy, “§¶ng Lao ®éng ViÖt Nam lµ §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng, cho nªn nã ph¶i lµ §¶ng cña d©n téc ViÖt Nam”. Ng−êi còng chØ râ: “§¶ng ta xøng ®¸ng lµ ®éi tiªn phong, lµ bé tham m−u cña giai cÊp v« s¶n, cña nh©n d©n lao ®éng vµ cña c¶ d©n téc” v× “chØ cã §¶ng ta toµn t©m toµn lùc phôc vô nh©n d©n, phông sù Tæ quèc”. §Ó §¶ng xøng ®¸ng lµ ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ d©n téc vµ trë thµnh “mét §¶ng to lín, m¹nh mÏ, ch¾c ch¾n, ch©n chÝnh, triÖt ®Ó c¸ch m¹ng”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lu«n lu«n nh¾c nhë “Mçi ®¶ng viªn vµ c¸n bé ph¶i thËt sù thÊm nhuÇn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, thËt sù cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t−. Ph¶i gi÷ g×n

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xv §¶ng ta thËt trong s¹ch, ph¶i xøng ®¸ng lµ ng−êi l·nh ®¹o, lµ ng−êi ®µy tí thËt trung thµnh cña nh©n d©n”. Do vËy, Ng−êi ®ßi hái toµn §¶ng ph¶i ra søc n©ng cao trÝ tuÖ cho ngang tÇm nhiÖm vô lÞch sö, ®ång thêi ph¶i trau dåi ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, kh«ng ngõng t¨ng c−êng mèi liªn hÖ m¸u thÞt víi nh©n d©n. ChØ ra r»ng, §¶ng ta kh«ng ph¶i trªn trêi sa xuèng mµ tõ trong x· héi sinh ra, nªn mçi ®¶ng viªn ®Òu cßn cã Ýt nhiÒu vÕt tÝch vÒ t− t−ëng vµ tËp qu¸n cña x· héi cò, do ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh yªu cÇu §¶ng cÇn ph¶i lu«n chØnh ®èn vÒ t− t−ëng vµ tæ chøc, “ph¶i tÈy trõ nh÷ng phÇn tö ®· hñ hãa ra khái §¶ng vµ c¬ quan chÝnh quyÒn, ®Ó gi÷ g×n tÝnh trong s¹ch cña §¶ng vµ cña chÝnh quyÒn”. C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng. §¶ng chØ cã thÓ hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh nÕu biÕt tËp hîp, ®oµn kÕt c¸c tÇng líp nh©n d©n trong MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt réng r·i chèng kÎ thï chung vµ x©y dùng ®Êt n−íc. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt: “§oµn kÕt, ®oµn kÕt, ®¹i ®oµn kÕt. Thµnh công, thµnh c«ng, ®¹i thµnh c«ng”. LuËn ®iÓm næi tiÕng nµy cña Ng−êi trë thµnh t− t−ëng chØ ®¹o chiÕn l−îc xuyªn suèt c¶ qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ViÖt Nam. T− t−ëng ®¹i ®oµn kÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng víi ®¹o ®øc, nh©n c¸ch v« cïng cao th−îng vµ trong s¸ng cña Ng−êi ®· quy tô ®−îc khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, ®Êu tranh v× th¾ng lîi cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng “hÔ lµ ng−êi ViÖt Nam th× ai còng cã lßng yªu n−íc, ghÐt giÆc”, nªn ngay sau khi thµnh lËp §¶ng, Ng−êi ®· ®Ò ra chñ tr−¬ng thµnh lËp Héi ph¶n ®Õ ®ång minh, mét h×nh thøc mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt réng r·i chèng ®Õ quèc. VÒ ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng thêi kú 1936-1939, Ng−êi chØ râ ph¶i x©y dùng MÆt trËn d©n téc d©n chñ réng r·i, kh«ng nh÷ng chØ cã nh©n d©n lao ®éng mµ gåm c¶ giai cÊp t− s¶n d©n téc vµ nh¾c nhë ph¶i tr¸nh hÕt søc ®Ó hä ë ngoµi MÆt trËn. N¨m 1941, ngay sau khi vÒ ®Õn Cao B»ng, Ng−êi ®· trùc tiÕp chØ ®¹o viÖc tæ chøc thÝ ®iÓm c¸c héi quÇn chóng ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp

xvi Hå CHÝ MINH TOµN TËP MÆt trËn ViÖt Minh. Sù ra ®êi cña MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng víi c¸c tªn gäi MÆt trËn ViÖt Minh, MÆt trËn Liªn - ViÖt, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, lµ th¾ng lîi râ rÖt nhÊt cña t− t−ëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh trong tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng ViÖt Nam. NhÊn m¹nh ý nghÜa cña ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ, ®oµn kÕt d©n téc võa lµ ®éng lùc, võa lµ môc tiªu, lµ nhiÖm vô chiÕn l−îc, ph¶i ®oµn kÕt thËt sù, l©u dµi vµ “®oµn kÕt d©n téc kh«ng ph¶i lµ thñ ®o¹n chÝnh trÞ”. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh: “§¹i ®oµn kÕt tøc lµ tr−íc hÕt ph¶i ®oµn kÕt ®¹i ®a sè nh©n d©n, mµ ®¹i ®a sè nh©n d©n ta lµ c«ng nh©n, n«ng d©n vµ c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng kh¸c”. Theo Ng−êi, “Lùc l−îng chñ yÕu trong khèi ®oµn kÕt d©n téc lµ c«ng n«ng, cho nªn liªn minh c«ng n«ng lµ nÒn t¶ng cña MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt” vµ “Muèn ®oµn kÕt réng r·i th× c¸i gèc ph¶i v÷ng, tøc lµ c«ng n«ng liªn minh cã v÷ng ch¾c míi ®oµn kÕt ®−îc c¸c giai cÊp kh¸c”. §Ó cã thÓ tËp hîp “tÊt c¶ nh÷ng ng−êi yªu n−íc kh«ng ph©n biÖt xu h−íng chÝnh trÞ, tÝn ng−ìng, t«n gi¸o”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chØ râ ®iÓm t−¬ng ®ång lµ: “BÊt kú ai mµ thËt thµ t¸n thµnh hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ, th× dï nh÷ng ng−êi ®ã tr−íc ®©y chèng chóng ta, b©y giê chóng ta còng thËt thµ ®oµn kÕt víi hä”. “Ai cã tµi, cã søc, cã ®øc, cã lßng phông sù Tæ quèc vµ phôc vô nh©n d©n th× ta ®oµn kÕt víi hä”... Theo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ph¶i trªn c¬ së lÊy lîi Ých tèi cao cña d©n téc vµ quyÒn lîi c¬ b¶n cña nh©n d©n lao ®éng lµm nÒn t¶ng, kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých tËp thÓ, bé phËn vµ toµn côc, giai cÊp vµ d©n téc, quèc gia vµ quèc tÕ. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ph¶i d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n vµ ®©y lµ mét nguyªn t¾c trong x©y dùng MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt. Tuy nhiªn, theo Ng−êi, “§¶ng kh«ng thÓ ®ßi hái MÆt trËn thõa nhËn quyÒn l·nh ®¹o cña m×nh, mµ ph¶i tá ra lµ mét bé phËn trung thµnh nhÊt, ho¹t ®éng nhÊt vµ ch©n thùc nhÊt. ChØ trong ®Êu tranh vµ c«ng t¸c hµng ngµy, khi quÇn chóng réng r·i thõa

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xvii nhËn chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ n¨ng lùc l·nh ®¹o cña §¶ng, th× §¶ng míi giµnh ®−îc ®Þa vÞ l·nh ®¹o”. Trong c«ng t¸c x©y dùng, cñng cè vµ ph¸t triÓn MÆt trËn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: §¶ng ph¶i lu«n lu«n ®Êu tranh trªn hai mÆt trËn chèng khuynh h−íng c« ®éc, hÑp hßi, coi nhÑ viÖc tranh thñ c¸c lùc l−îng cã thÓ tranh thñ ®−îc, ®ång thêi chèng khuynh h−íng ®oµn kÕt mét chiÒu, ®oµn kÕt mµ kh«ng cã ®Êu tranh ®óng møc trong néi bé MÆt trËn. Ng−êi kh¼ng ®Þnh, chØ cã “®Êu tranh trªn hai mÆt trËn nh− thÕ, th× vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng trong MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt míi ®−îc ®¶m b¶o, nÒn t¶ng c«ng n«ng cña MÆt trËn míi ®−îc v÷ng ch¾c, tÝnh chÊt réng r·i cña MÆt trËn míi ®−îc ph¸t huy ®Çy ®ñ”. MÆt kh¸c, vÒ ph−¬ng ph¸p, §¶ng ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c vËn ®éng, gi¸o dôc, thuyÕt phôc, nªu g−¬ng..., lÊy th¼ng th¾n ch©n thµnh ®Ó ®èi xö, lÊy tin yªu gióp ®ì ®Ó c¶m ho¸; tr©n träng ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc; h¹n chÕ, ®Èy lïi nh©n tè tiªu cùc, gióp cho mäi tæ chøc vµ c¸ nh©n ®Òu tiÕn bé vµ tr−ëng thµnh, ®ãng gãp cã hiÖu qu¶ vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng. Kh«ng chØ ch¨m lo x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n trong MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cßn rÊt quan t©m tíi viÖc thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn t×nh ®oµn kÕt, h÷u nghÞ gi÷a nh©n d©n ViÖt Nam víi c¸c lùc l−îng ®Êu tranh cho hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé trªn thÕ giíi. Ng−êi lµ hiÖn th©n tiªu biÓu cña sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a chñ nghÜa yªu n−íc ch©n chÝnh vµ chñ nghÜa quèc tÕ thñy chung, trong s¸ng cña giai cÊp c«ng nh©n, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i. Theo Ng−êi: “XÐt vÒ nguyªn t¾c, tiÕn bé chung phô thuéc vµo viÖc ph¸t triÓn chñ nghÜa quèc tÕ; vµ v¨n minh chØ cã lîi khi c¸c quan hÖ quèc tÕ ®−îc më réng vµ t¨ng c−êng”. Víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh: “c¸ch mÖnh An Nam còng lµ mét bé phËn trong c¸ch mÖnh thÕ giíi. Ai lµm c¸ch mÖnh trªn thÕ giíi ®Òu lµ ®ång chÝ cña d©n An Nam c¶”. Nªu cao tinh thÇn ®éc lËp tù chñ, tù lùc, tù c−êng “®em søc ta mµ tù gi¶i phãng cho ta”, ®ång thêi Ng−êi lu«n nh¾c nhë toµn §¶ng, toµn d©n “ph¶i cñng cè t×nh ®oµn kÕt h÷u nghÞ gi÷a nh©n d©n ta vµ nh©n d©n c¸c n−íc b¹n, nh©n d©n Ph¸p, nh©n d©n yªu chuéng hßa b×nh thÕ giíi”. Tæng kÕt nguyªn nh©n chñ yÕu ®−a c¸ch m¹ng ViÖt Nam

xviii Hå CHÝ MINH TOµN TËP ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt: “trong thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa, ë mét n−íc thuéc ®Þa nhá, víi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n vµ ®¶ng cña nã, dùa vµo quÇn chóng nh©n d©n réng r·i tr−íc hÕt lµ n«ng d©n vµ ®oµn kÕt ®−îc mäi tÇng líp nh©n d©n yªu n−íc trong mÆt trËn thèng nhÊt, víi sù ®ång t×nh vµ ñng hé cña phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi…, nh©n d©n n−íc ®ã nhÊt ®Þnh th¾ng lîi”. NhËn thøc s©u s¾c vÞ trÝ, vai trß cña khèi ®oµn kÕt trong §¶ng, ®oµn kÕt toµn d©n vµ ®oµn kÕt quèc tÕ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn: “chóng ta quý träng vµ ra søc b¶o vÖ sù ®oµn kÕt nhÊt trÝ - trong §¶ng vµ trong nh©n d©n ta còng nh− gi÷a c¸c §¶ng vµ gi÷a c¸c n−íc anh em - nh− gi÷ g×n con ng−¬i cña m¾t m×nh”. T− t−ëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh m·i m·i lµ mét søc m¹nh lµm nªn th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Lµ nhµ chÝnh trÞ thiªn tµi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®ång thêi lµ nhµ qu©n sù kiÖt xuÊt vµ ë Ng−êi lu«n cã sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a t− t−ëng chÝnh trÞ vµ t− t−ëng qu©n sù. T− t−ëng qu©n sù Hå ChÝ Minh lµ sù kÕ thõa, ph¸t triÓn truyÒn thèng qu©n sù oanh liÖt cña d©n téc ViÖt Nam víi häc thuyÕt qu©n sù M¸c - Lªnin vµ tinh hoa qu©n sù cña nh©n lo¹i. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: \"ChÕ ®é thùc d©n, tù b¶n th©n nã, ®· lµ mét hµnh ®éng b¹o lùc cña kÎ m¹nh ®èi víi kÎ yÕu\". Bëi vËy, \"Trong cuéc ®Êu tranh gian khæ chèng kÎ thï cña giai cÊp vµ d©n téc, cÇn dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n c¸ch m¹ng, giµnh lÊy chÝnh quyÒn vµ b¶o vÖ chÝnh quyÒn\". Víi th¾ng lîi vÜ ®¹i cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 vµ hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng x©m l−îc, trªn thùc tÕ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ §¶ng ta ®· n©ng nghÖ thuËt qu©n sù trong khëi nghÜa vò trang vµ chiÕn tranh nh©n d©n ë thêi ®¹i Hå ChÝ Minh lªn mét tÇm cao míi vµ ®Ó l¹i mét hÖ thèng quan ®iÓm vÒ qu©n sù hÕt søc quý gi¸. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: \"Tuú t×nh h×nh cô thÓ mµ quyÕt ®Þnh nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh c¸ch m¹ng thÝch hîp, sö dông ®óng vµ khÐo kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®Êu tranh vò trang vµ ®Êu tranh chÝnh trÞ ®Ó giµnh th¾ng lîi cho c¸ch m¹ng\". Tuy nhiªn, theo Ng−êi, qu©n sù ph¶i phôc tïng chÝnh trÞ, ph¶i h−íng vµo hoµn thµnh nhiÖm vô chÝnh trÞ. Ng−êi viÕt: “Qu©n sù mµ kh«ng cã chÝnh trÞ nh− c©y kh«ng cã gèc, v« dông l¹i cã h¹i”. NÐt ®Æc s¾c trong t− t−ëng qu©n sù Hå ChÝ Minh lµ x©y dùng lùc

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xix l−îng vò trang c¸ch m¹ng “tõ nh©n d©n mµ ra, v× nh©n d©n mµ chiÕn ®Êu”, ®−îc tæ chøc víi ba thø qu©n - bé ®éi chñ lùc, bé ®éi ®Þa ph−¬ng vµ d©n qu©n du kÝch; lµ x©y dùng c¨n cø ®Þa c¸ch m¹ng, khëi nghÜa toµn d©n vµ chiÕn tranh nh©n d©n. §Ó chèng l¹i nh÷ng kÎ thï cã søc m¹nh kinh tÕ vµ qu©n sù lín h¬n m×nh nhiÒu lÇn, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Ò ra ®−êng lèi kh¸ng chiÕn toµn d©n, toµn diÖn, tr−êng kú, dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh; chñ tr−¬ng võa kh¸ng chiÕn, võa kiÕn quèc, x©y dùng mèi quan hÖ gi÷a tiÒn tuyÕn vµ hËu ph−¬ng. D−íi ¸nh s¸ng t− t−ëng qu©n sù Hå ChÝ Minh vµ sù chØ ®¹o cña Ng−êi, trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ chèng ®Õ quèc Mü, nh©n d©n ta ®· lËp nªn nh÷ng chiÕn c«ng vang déi, ®−îc c¶ loµi ng−êi kh©m phôc vµ ca ngîi. Lµ ng−êi s¸ng lËp §¶ng, MÆt trËn, Qu©n ®éi, ®ång thêi còng lµ kiÕn tróc s−, ng−êi s¸ng lËp, tæ chøc x©y dùng Nhµ n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, trong gÇn mét phÇn t− thÕ kû, trªn c−¬ng vÞ ®øng ®Çu nhµ n−íc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Ó l¹i mét di s¶n to lín vÒ tæ chøc, x©y dùng nhµ n−íc d©n chñ míi ë n−íc ta. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng nhµ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n lµ sù vËn dông s¸ng t¹o häc thuyÕt vÒ nhµ n−íc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, chän läc, kÕ thõa nh÷ng tinh hoa trong x©y dùng nhµ n−íc ®· cã trong lÞch sö d©n téc vµ nh©n lo¹i. VÊn ®Ò c¬ b¶n cña nhµ n−íc lµ quyÒn lùc thuéc vÒ ai, phôc vô quyÒn lîi cña ai. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh: \"N−íc ta lµ n−íc d©n chñ. Bao nhiªu lîi Ých ®Òu v× d©n. Bao nhiªu quyÒn h¹n ®Òu cña d©n... ChÝnh quyÒn tõ x· ®Õn ChÝnh phñ trung −¬ng do d©n cö ra\", \"tÊt c¶ quyÒn lùc trong n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n\". Bëi vËy, theo Ng−êi, trong h×nh th¸i tæ chøc vµ thiÕt chÕ x· héi ®ã, khi “D©n lµ chñ th× ChÝnh phñ ph¶i lµ ®µy tí... NÕu ChÝnh phñ lµm h¹i d©n th× d©n cã quyÒn ®uæi ChÝnh phñ”. §ång thêi, Ng−êi còng chØ râ: “Mçi ng−êi c«ng d©n ph¶i hiÓu r»ng m×nh lµ ng−êi chñ cña n−íc nhµ, ph¶i lµm trßn nhiÖm vô cña ng−êi chñ”. Kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n vµ nhÊn m¹nh tÝnh d©n téc, tÝnh nh©n d©n s©u s¾c cña Nhµ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n ë n−íc ta, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: “Nhµ n−íc ta ph¸t huy d©n chñ

xx Hå CHÝ MINH TOµN TËP ®Õn cao ®é, ®ã lµ do tÝnh chÊt Nhµ n−íc ta lµ Nhµ n−íc cña nh©n d©n. Cã ph¸t huy d©n chñ ®Õn cao ®é th× míi ®éng viªn ®−îc tÊt c¶ lùc l−îng cña nh©n d©n ®−a c¸ch m¹ng tiÕn lªn. §ång thêi ph¶i tËp trung ®Õn cao ®é ®Ó thèng nhÊt l·nh ®¹o nh©n d©n x©y dùng chñ nghÜa x· héi”. Ng−êi cho r»ng, Nhµ n−íc ta ph¶i ph¸t huy d©n chñ, ph¶i lµm cho viÖc thùc hµnh d©n chñ ®−îc thÓ hiÖn vµ thÊm s©u vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi v× “thùc hµnh d©n chñ lµ c¸i ch×a khãa v¹n n¨ng cã thÓ gi¶i quyÕt mäi khã kh¨n”. Quan niÖm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ mét nhµ n−íc v÷ng m¹nh, cã hiÖu lùc ph¶i lµ mét nhµ n−íc ph¸p quyÒn “m¹nh mÏ vµ s¸ng suèt”. Ng−êi chØ râ r»ng: Nhµ n−íc ®ã “ph¶i dùa vµo nh©n d©n, liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, l¾ng nghe ý kiÕn vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña nh©n d©n”, ph¶i lµm cho mäi ng−êi d©n sèng vµ lµm viÖc theo HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã, bªn c¹nh viÖc x©y dùng mét thiÕt chÕ cña nhµ n−íc d©n chñ, mét trong nh÷ng mèi quan t©m cña Ng−êi lµ ®µo t¹o vµ båi d−ìng ®−îc mét ®éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn ®óng víi b¶n chÊt cña Nhµ n−íc ta, víi nh÷ng tiªu chuÈn chÆt chÏ, thÊm nhuÇn tinh thÇn “nh©n d©n lµ ng−êi chñ, mµ ChÝnh phñ lµ ng−êi ®µy tí trung thµnh cña nh©n d©n”. §Ò cao ph¸p quyÒn, nh−ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lu«n coi träng vai trß cña gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ cho r»ng, nhµ n−íc ph¸p quyÒn chØ ph¸t huy ®−îc ®Çy ®ñ hiÖu lùc khi nã biÕt coi träng kÕt hîp gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt trong qu¶n lý x· héi vµ nhµ n−íc. Cïng víi hÖ thèng c¸c quan ®iÓm ®óng ®¾n vÒ x©y dùng ®−êng lèi vµ lùc l−îng c¸ch m¹ng (§¶ng, MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, lùc l−îng vò trang nh©n d©n...), tæ chøc vµ x©y dùng chÕ ®é x· héi míi trªn c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, lµ hÖ thèng quan ®iÓm s¸ng t¹o cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng víi nhiÒu c¸ch thøc, biÖn ph¸p... nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng tõng b−íc c¸c môc tiªu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §ã lµ sù kÕ thõa cã chän läc, vËn dông ®óng ®¾n, s¸ng t¹o vµo ®iÒu kiÖn n−íc ta nh÷ng ph−¬ng ph¸p t− duy vµ hµnh ®éng cña c¸c nhµ t− t−ëng, chÝnh trÞ, qu©n sù ViÖt Nam vµ thÕ giíi trong lÞch sö, lµ sù tæng kÕt tõ thùc tiÔn c¸c phong trµo c¸ch m¹ng trong n−íc vµ quèc tÕ. Lµ mét hÖ thèng quan ®iÓm vÒ ph−¬ng ph¸p ®−îc thÓ hiÖn ®a d¹ng

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xxi vµ phong phó ë c¸c thêi kú, c¸c giai ®o¹n c¸ch m¹ng kh¸c nhau, víi tinh thÇn “dÜ bÊt biÕn øng v¹n biÕn”, trªn c¬ së gi÷ v÷ng môc tiªu lµ §éc lËp, Thèng nhÊt cña Tæ quèc, Tù do - H¹nh phóc cña nh©n d©n, ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh lµ sù vËn dông linh ho¹t, uyÓn chuyÓn nh÷ng c¸ch thøc, biÖn ph¸p kh¸c nhau phï hîp víi hoµn c¶nh lÞch sö vµ ®èi t−îng cô thÓ nh»m ®−a c¸ch m¹ng tõng b−íc ®i ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng. Ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a ph−¬ng ph¸p hßa b×nh víi sö dông b¹o lùc c¸ch m¹ng; kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lùc l−îng chÝnh trÞ cña quÇn chóng víi lùc l−îng vò trang cña nh©n d©n, gi÷a khëi nghÜa toµn d©n víi chiÕn tranh c¸ch m¹ng; kÕt hîp ®Êu tranh qu©n sù víi ®Êu tranh chÝnh trÞ vµ ®Êu tranh ngo¹i giao; lîi dông triÖt ®Ó nh÷ng m©u thuÉn néi bé cña ®Þch, ph©n ho¸ vµ c« lËp cao ®é kÎ thï, giµnh th¾ng lîi tõng b−íc, ®¸nh ®æ tõng bé phËn, cuèi cïng ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn. §iÓm ®Æc s¾c cña ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh lµ lÊy ®oµn kÕt lµm trung t©m, kÕt hîp chÆt chÏ ®oµn kÕt d©n téc víi ®oµn kÕt quèc tÕ, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i ®Ó t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp cña c¸ch m¹ng trong c¶ ®Êu tranh c¸ch m¹ng, trong b¶o vÖ vµ x©y dùng Tæ quèc... Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba cung cÊp nhiÒu tµi liÖu nªu lªn nh÷ng ®ãng gãp to lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi c¸ch m¹ng thÕ giíi vµ gãp phÇn lµm thÕ giíi ®æi thay b»ng sù cæ vò, ®oµn kÕt c¸c d©n téc thuéc ®Þa cïng nh©n d©n tiÕn bé trªn toµn thÕ giíi ®Êu tranh lo¹i bá khái ®êi sèng nh©n lo¹i sù thèng trÞ, ¸p bøc cña chÕ ®é thùc d©n d−íi mäi h×nh thøc, cèng hiÕn to lín vµo cuéc ®Êu tranh chung cña nh©n lo¹i v× hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi trªn hµnh tinh cña chóng ta. Lµ nhµ yªu n−íc vÜ ®¹i, nhµ quèc tÕ chñ nghÜa trong s¸ng, víi tÇm nh×n réng lín, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh coi vÊn ®Ò gi¶i phãng d©n téc vµ gi¶i phãng con ng−êi kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò cña ViÖt Nam mµ lµ vÊn ®Ò chung cña nh©n lo¹i. ChÝnh v× vËy, tr−íc khi trë thµnh l·nh tô cña nh©n d©n ViÖt Nam, Ng−êi ®· lµ mét chiÕn sÜ quèc tÕ nhiÖt thµnh, ®Êu tranh kh«ng mÖt mái vµ cã nhiÒu cèng hiÕn to lín cho tù do cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa

xxii Hå CHÝ MINH TOµN TËP vµ sù nghiÖp gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng bÞ ¸p bøc, bãc lét trªn toµn thÕ giíi. B»ng h×nh ¶nh chñ nghÜa ®Õ quèc lµ “con ®Øa hai vßi”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ ra r»ng, c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc muèn th¾ng lîi ph¶i thùc hiÖn liªn minh chiÕn ®Êu gi÷a giai cÊp v« s¶n ë thuéc ®Þa víi giai cÊp v« s¶n ë chÝnh quèc. V× bãc lét thuéc ®Þa lµ mét trong hai nguån sèng cña chñ nghÜa t− b¶n, cho nªn muèn ®¸nh ®æ chñ nghÜa ®Õ quèc, tr−íc hÕt “ph¶i t−íc hÕt thuéc ®Þa cña chóng”. Do ®ã, c¸ch m¹ng thuéc ®Þa kh«ng chØ tr«ng chê vµo kÕt qu¶ cña c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc, h¬n n÷a cÇn ph¶i chñ ®éng vµ cã thÓ giµnh th¾ng lîi tr−íc, vµ b»ng th¾ng lîi cña m×nh sÏ gãp phÇn vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng ë chÝnh quèc. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt: “Ngµy mµ hµng tr¨m triÖu nh©n d©n ch©u ¸ bÞ tµn s¸t vµ ¸p bøc thøc tØnh ®Ó g¹t bá sù bãc lét ®ª tiÖn cña mét bän thùc d©n lßng tham kh«ng ®¸y, hä sÏ h×nh thµnh mét lùc l−îng khæng lå, vµ trong khi thñ tiªu mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i cña chñ nghÜa t− b¶n lµ chñ nghÜa ®Õ quèc, hä cã thÓ gióp ®ì nh÷ng ng−êi anh em m×nh ë ph−¬ng T©y trong nhiÖm vô gi¶i phãng hoµn toµn”. Lµ hiÖn th©n cña t− t−ëng kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, ®oµn kÕt quèc tÕ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: “C¸ch mÖnh An Nam còng lµ mét bé phËn trong c¸ch mÖnh thÕ giíi” vµ “cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam lµ mét bé phËn kh¨ng khÝt cña cuéc ®Êu tranh vÜ ®¹i nh»m chèng chñ nghÜa ®Õ quèc vµ chñ nghÜa thùc d©n” cña nh©n d©n thÕ giíi. V× vËy, trong c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc còng nh− trong hßa b×nh x©y dùng ®Êt n−íc, mét mÆt, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh viÖc nªu cao tinh thÇn ®éc lËp, tù chñ, tù lùc, tù c−êng, nh−ng Ng−êi lu«n lu«n kªu gäi ph¶i t¨ng c−êng sù ®oµn kÕt vµ hîp t¸c quèc tÕ, ®ång thêi ph¶i ra søc ñng hé vµ gióp ®ì ®èi víi c¸c cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n c¸c n−íc v× hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi trªn thÕ giíi. Trªn ý nghÜa ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chÝnh lµ biÓu t−îng cña tinh thÇn \"bèn ph−¬ng v« s¶n ®Òu lµ anh em\". Nh÷ng quan ®iÓm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ ®−êng lèi ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam vµ vÒ quan hÖ quèc tÕ lµ mét trong nh÷ng ®ãng gãp to lín vµo kho tµng lý luËn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin.

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xxiii C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tuyªn bè: “n−íc ViÖt Nam s½n sµng thùc thi chÝnh s¸ch më cöa vµ hîp t¸c trong mäi lÜnh vùc” trªn c¬ së “toµn vÑn l·nh thæ cho Tæ quèc vµ ®éc lËp cho ®Êt n−íc”, “b×nh ®¼ng tuyÖt ®èi gi÷a c¸c n−íc cã chñ quyÒn”. Kh¼ng ®Þnh ViÖt Nam lµ mét “bé phËn trong phe hßa b×nh vµ d©n chñ thÕ giíi”, Ng−êi x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña n−íc ta lµ: “Lµm b¹n víi tÊt c¶ mäi n−íc d©n chñ vµ kh«ng g©y thï o¸n víi mét ai”, ®ång thêi nªu râ ''môc tiªu lµ x©y ®¾p nÒn hoµ b×nh thÕ giíi\" cña ViÖt Nam. Víi quan ®iÓm xuÊt ph¸t lµ “hoµ b×nh thËt sù kh«ng thÓ t¸ch khái ®éc lËp thËt sù ”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng x©y dùng mét nÒn hßa b×nh ch©n chÝnh trªn thÕ giíi, mét trËt tù thÕ giíi míi, ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c t«n träng quyÒn c¬ b¶n cña tÊt c¶ c¸c d©n téc vµ “c«ng b×nh vµ lý t−ëng d©n chñ ph¶i thay cho chiÕn tranh” trong quan hÖ quèc tÕ. C«ng b»ng vµ d©n chñ trªn thÕ giíi ph¶i ®−îc b¶o ®¶m cho mçi d©n téc tù quyÕt ®Þnh lÊy vËn mÖnh cña m×nh dùa trªn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc vµ t«n träng sù lùa chän con ®−êng ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. C¸c quèc gia ph¶i ®−îc b×nh ®¼ng trong viÖc tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ vµ hoµ b×nh thÕ giíi ph¶i ®−îc tÊt c¶ c¸c d©n téc quyÕt ®Þnh, kh«ng phô thuéc vµo mét nhãm cÇm quyÒn cña mét thiÓu sè c¸c n−íc lín. Nh÷ng quan ®iÓm trªn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµm s¸ng tá vÒ mét trËt tù quèc tÕ míi, ®ång thêi nªu cao ý nghÜa ch©n chÝnh cña c¸c cuéc ®Êu tranh v× ®éc lËp d©n téc, v× hßa b×nh, b×nh ®¼ng, d©n chñ trong quan hÖ quèc tÕ ®èi víi hßa b×nh thÕ giíi. Lµ ng−êi ñng hé c¸c nguyªn t¾c cïng tån t¹i hoµ b×nh gi÷a c¸c n−íc cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t«n träng viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a c¸c n−íc th«ng qua th−¬ng l−îng hoµ b×nh, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. Ng−êi nãi: “ThÕ giíi hoµ b×nh cã thÓ thùc hiÖn nÕu c¸c n−íc trªn thÕ giíi, nhÊt lµ nh÷ng n−íc lín, ®Òu s½n sµng gi¶i quyÕt nh÷ng xÝch mÝch gi÷a c¸c n−íc b»ng c¸ch th−¬ng l−îng”. Ngµy nay, viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quan hÖ quèc tÕ b»ng hßa b×nh th−¬ng l−îng lµ xu h−íng tÝch cùc trªn thÕ giíi, song ®iÒu l−u ý trªn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ.

xxiv Hå CHÝ MINH TOµN TËP §Ó x©y dùng mét thÕ giíi hßa b×nh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh tíi viÖc x©y dùng vµ duy tr× niÒm tin trong quan hÖ quèc tÕ th«ng qua viÖc t¨ng c−êng sù hiÓu biÕt vµ xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a nh©n d©n c¸c n−íc ®Ó cïng nhau hoµ b×nh gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn, xung ®ét. Ng−êi chØ râ, “víi mét sù tin cÈn lÉn nhau, nh÷ng d©n téc tù do vµ b×nh ®¼ng vÉn cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt”. HiÓu biÕt vµ tin cËy gi÷a c¸c d©n téc kh«ng chØ gióp ng¨n chÆn vµ xo¸ bá chiÕn tranh, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho sù hîp t¸c h÷u nghÞ bÒn v÷ng gi÷a c¸c n−íc trªn thÕ giíi. §Æc biÖt, ®Ó chñ ®éng ng¨n chÆn c¸c xung ®ét, kh«ng ®Ó cho giíi cÇm quyÒn hiÕu chiÕn lõa bÞp ®Èy c¸c quèc gia, d©n téc vµo lß löa chiÕn tranh v× lîi Ých cña chóng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng, nh©n d©n c¸c n−íc ph¶i “nhËn lÊy tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi”. Gi¸o dôc nh©n d©n m×nh vµ cïng nh©n d©n thÕ giíi x©y dùng lèi øng xö hoµ b×nh - v¨n minh chèng l¹i lèi øng xö chiÕn tranh - d· man trong quan hÖ quèc tÕ ®Ó ®¾p x©y mét nÒn v¨n ho¸ hoµ b×nh cña nh©n lo¹i lµ nh÷ng cèng hiÕn thùc tiÔn cùc kú to lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho v¨n ho¸ thÕ giíi, cho v¨n minh vµ hßa b×nh cña nh©n lo¹i. Ngµy nay, khi loµi ng−êi ph¶i ®èi diÖn víi qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò cã tÝnh toµn cÇu vµ nh÷ng vÊn ®Ò nµy chØ cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt b»ng sù hîp t¸c quèc tÕ (nh− b¶o vÖ m«i tr−êng sèng, chèng nghÌo ®ãi, dÞch bÖnh, chèng chiÕn tranh, chèng khñng bè quèc tÕ, b¶o vÖ hßa b×nh,...) th× nh÷ng quan ®iÓm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ x©y ®¾p mét trËt tù thÕ giíi míi víi lèi øng xö quèc tÕ v¨n minh vµ thiÕt lËp mét nÒn hoµ b×nh v÷ng bÒn trªn hµnh tinh cña chóng ta cµng cã ý nghÜa thùc tiÔn to lín. §ã lµ vÊn ®Ò trªn hÕt vµ tr−íc hÕt ®Ó c¸c d©n téc cã c¬ héi cïng nhau tËp trung mäi nguån lùc nh»m gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c vÊn ®Ò chung v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¶ loµi ng−êi. Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba cung cÊp nhiÒu t− liÖu lµm s¸ng tá sù nghiÖp, t− t−ëng thÊm ®Ëm gi¸ trÞ v¨n hãa cña nhµ v¨n hãa kiÖt xuÊt Hå ChÝ Minh bëi Ng−êi ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ®¸nh ®uæi giÆc ngo¹i x©m, giµnh l¹i cho nh©n d©n quyÒn sèng ®Ých thùc cña con ng−êi vµ gãp phÇn cïng loµi ng−êi lo¹i trõ chñ nghÜa thùc d©n - mét trë

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xxv lùc lín trªn con ®−êng tiÕn tíi v¨n minh, ®ãng gãp to lín vµo cuéc ®Êu tranh v× hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi cña nh©n lo¹i tiÕn bé. Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa cña sù nghiÖp gi¶i phãng con ng−êi ®ã cµng thªm s©u s¾c khi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chñ tr−¬ng b¾t ®Çu tõ sù gi¸c ngé nh©n d©n, lµm cho nh©n d©n hiÓu râ c¸c quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi, nhËn râ môc ®Ých ®Êu tranh vµ con ®−êng gi¶i phãng, tin ch¾c vµo sù th¾ng lîi mµ kiªn quyÕt tù ®øng lªn lµm c¸ch m¹ng vµ x©y dùng x· héi míi kh«ng cã ¸p bøc, bãc lét vµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn ®èi víi con ng−êi. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng: “Muèn gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp, muèn lµm cho d©n m¹nh n−íc giµu, mäi ng−êi ViÖt Nam ph¶i hiÓu biÕt quyÒn lîi cña m×nh, bæn phËn cña m×nh, ph¶i cã kiÕn thøc míi ®Ó cã thÓ tham gia vµo c«ng cuéc x©y dùng n−íc nhµ”. LÊy v¨n hãa soi ®−êng cho quèc d©n ®i, v× vËy, c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa d−íi sù dÉn d¾t cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ sù nghiÖp v¨n hãa vÜ ®¹i, trong ®ã kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a gi¶i phãng víi ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn con ng−êi. Gi¶i phãng con ng−êi lµ gi¸ trÞ v¨n hãa cao c¶ nhÊt, nh−ng sù s©u s¾c cña gi¸ trÞ v¨n hãa cao c¶ ®ã lµ lµm cho con ng−êi tù ®øng lªn gi¶i phãng b»ng chÝnh sù ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn cña m×nh. LÊy ®oµn kÕt toµn d©n ®Ó gi¶i phãng d©n téc, lµm cho nh©n d©n ®ång thuËn ®Ó x©y dùng x· héi míi, lÊy thèng nhÊt thay v× ®èi ®Çu, lo¹i trõ lµ ®−êng lèi vµ ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh. Gi¶i phãng con ng−êi ë tÇm cao v¨n hãa nh− thÕ ®· t¹o ra nguån n¨ng l−îng vµ ®éng lùc cùc kú m¹nh mÏ cña toµn d©n lµm nªn th¾ng lîi trong c¶ sù nghiÖp gi¶i phãng vµ x©y dùng Tæ quèc. §ã lµ bÝ quyÕt thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §ã lµ bÝ quyÕt v¨n hãa Hå ChÝ Minh. Bëi vËy, trong bÊt kú ®iÒu kiÖn nµo, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh còng lu«n chñ tr−¬ng ph¸t triÓn v¨n hãa, n©ng cao d©n trÝ, gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ n©ng cao nh©n c¸ch cho nh©n d©n. NÒn v¨n hãa mµ Ng−êi chñ tr−¬ng x©y dùng lµ sù kÕt hîp gi÷a kÕ thõa, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña v¨n hãa d©n téc víi tiÕp thu tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i, thÊm nhuÇn s©u s¾c chñ nghÜa

xxvi Hå CHÝ MINH TOµN TËP yªu n−íc - nh©n v¨n ViÖt Nam vµ chñ nghÜa quèc tÕ trong s¸ng, chèng l¹i mäi biÓu hiÖn cña chñ nghÜa kú thÞ - ®éc t«n vÒ v¨n ho¸. V¨n hãa ph¶i thÊm s©u vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. V¨n hãa ph¶i lo¹i trõ tham nhòng, l−êi biÕng, phï hoa xa xØ. V¨n hãa ph¶i lµm cho mäi ng−êi d©n ViÖt Nam, tõ giµ ®Õn trÎ, c¶ ®µn «ng vµ ®µn bµ, ai còng hiÓu nhiÖm vô cña m×nh vµ biÕt h−ëng h¹nh phóc mµ m×nh ®−îc h−ëng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®−îc loµi ng−êi tiÕn bé suy t«n lµ mét nhµ v¨n ho¸ lín cßn bëi nh÷ng thµnh tùu xuÊt s¾c cña Ng−êi trong lÜnh vùc ho¹t ®éng vµ s¸ng t¹o v¨n ho¸ vµ gi¸o dôc. Víi quan niÖm “Mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc yÕu”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng sù dèt n¸t còng lµ kÎ ®Þch ph¶i chèng. Ng−êi chñ tr−¬ng ph¶i ph¸t triÓn nÒn gi¸o dôc th× míi x©y dùng ®−îc chñ nghÜa x· héi, míi tiÕn kÞp ®−îc sù ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i. X¸c ®Þnh râ häc tËp ®Ó lµm viÖc, lµm ng−êi, ®Ó phông sù Tæ quèc, phôc vô nh©n d©n vµ nh©n lo¹i, Ng−êi th−êng xuyªn nhÊn m¹nh tíi nhiÖm vô gi¸o dôc lý t−ëng, gi¸o dôc ®¹o ®øc “cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng, v« t−” vµ chØ râ r»ng: “Mét d©n téc biÕt cÇn, kiÖm, biÕt liªm, lµ mét d©n téc giµu vÒ vËt chÊt, m¹nh vÒ tinh thÇn, lµ mét d©n téc v¨n minh tiÕn bé”. Lµ nhµ gi¸o dôc vÜ ®¹i, víi tinh thÇn “V× lîi Ých m−êi n¨m th× ph¶i trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m th× ph¶i trång ng−êi”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ r»ng viÖc “Båi d−ìng thÕ hÖ c¸ch m¹ng cho ®êi sau lµ mét viÖc rÊt quan träng vµ rÊt cÇn thiÕt”. Víi môc tiªu cña chiÕn l−îc “trång ng−êi” lµ “d¹y dç con em cña nh©n d©n thµnh ng−êi c«ng d©n tèt, ng−êi lao ®éng tèt, ng−êi chiÕn sÜ tèt, ng−êi c¸n bé tèt cña n−íc nhµ”, theo Ng−êi, ph¶i x©y dùng mét nÒn gi¸o dôc toµn diÖn ®Ó ®µo t¹o nh÷ng con ng−êi cã ®øc, cã tµi. NÒn gi¸o dôc ®ã ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a häc vµ hµnh, lý luËn g¾n liÒn víi thùc tiÔn, g¾n liÒn gi¸o dôc cña nhµ tr−êng víi gia ®×nh vµ x· héi, häc suèt ®êi, kÕt hîp tù häc víi häc trong nhµ tr−êng, häc trong s¸ch vë vµ häc trong cuéc sèng. V¨n hãa cã cèt lâi lµ ®¹o ®øc. §¹o ®øc mµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chñ tr−¬ng x©y dùng xuÊt ph¸t tõ chÝnh ý nghÜa v¨n hãa, ®¹o ®øc hÕt søc nh©n v¨n cña cuéc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Bëi vËy, Ng−êi ®ßi hái §¶ng c¸ch m¹ng ph¶i “lµ ®¹o ®øc, lµ v¨n minh”, ng−êi lµm c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, “muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ph¶i cã con ng−êi thÊm nhuÇn ®¹o ®øc x· héi chñ nghÜa”.

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xxvii Ng−êi nãi: “ViÖc n−íc lÊy §oµn thÓ lµm cèt c¸n. ViÖc §oµn thÓ lÊy c¸n bé lµm cèt c¸n. C¸n bé lÊy ®øc lµm cèt c¸n”. §ã lµ ®¹o ®øc lµm ng−êi, hoµn thiÖn con ng−êi, ®¹o ®øc v× th¾ng lîi cña sù nghiÖp vÜ ®¹i lµ gi¶i phãng con ng−êi vµ x©y dùng x· héi ®em l¹i tù do, h¹nh phóc cho con ng−êi. Còng chÝnh v× thÕ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh coi ®¹o ®øc lµ gèc, lµ ®¹o ®øc hµnh ®éng vµ Ng−êi kh«ng chØ ®Ó l¹i mét hÖ thèng quan ®iÓm vÒ ®¹o ®øc ®Ó häc tËp mµ cßn lµ mét tÊm g−¬ng, mét kiÓu mÉu vÒ thùc hµnh ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, vÒ sù nhÊt qu¸n gi÷a t− t−ëng vµ hµnh ®éng, sù thèng nhÊt gi÷a ®¹o ®øc víi chÝnh trÞ, ®¹o ®øc víi tµi n¨ng, gi÷a nãi vµ lµm, gi÷a ®¹o ®øc c¸ch m¹ng vµ ®¹o ®øc ®êi th−êng. Nh÷ng yªu cÇu ®¹o ®øc mµ Ng−êi nªu ra cho c¸n bé, ®¶ng viªn nay ®· trë thµnh hÖ chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n cña con ng−êi ViÖt Nam míi nh−: “QuyÕt t©m suèt ®êi ®Êu tranh cho §¶ng, cho c¸ch m¹ng”; “trung víi n−íc, hiÕu víi d©n”, “cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t−”, “ViÖc g× cã lîi cho d©n, ta ph¶i hÕt søc lµm. ViÖc g× h¹i ®Õn d©n, ta ph¶i hÕt søc tr¸nh”, ph¶i “lo tr−íc thiªn h¹, vui sau thiªn h¹”, biÕt yªu th−¬ng con ng−êi, cã t×nh c¶m quèc tÕ trong s¸ng... Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng, x©y dùng ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ph¶i g¾n chÆt víi chèng chñ nghÜa c¸ nh©n. Ng−êi chØ râ: c¸i g× tr¸i víi ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, víi chñ nghÜa tËp thÓ, víi chñ nghÜa x· héi lµ chñ nghÜa c¸ nh©n. Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa c¸ nh©n “lµ mÑ ®Î ra tÊt c¶ mäi tÝnh h− nÕt xÊu”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· sím c¶nh b¸o r»ng: “Mét d©n téc, mét ®¶ng vµ mçi con ng−êi, ngµy h«m qua lµ vÜ ®¹i, cã søc hÊp dÉn lín, kh«ng nhÊt ®Þnh h«m nay vµ ngµy mai vÉn ®−îc mäi ng−êi yªu mÕn vµ ca ngîi, nÕu lßng d¹ kh«ng trong s¸ng n÷a, nÕu sa vµo chñ nghÜa c¸ nh©n”. Tuy nhiªn, Ng−êi chØ râ: “§Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng ph¶i lµ “giµy xÐo lªn lîi Ých c¸ nh©n””. Chóng ta cßn t×m thÊy trong bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp nh÷ng ý kiÕn chØ dÉn thiÕt thùc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p x©y dùng nÒn ®¹o ®øc x· héi chñ nghÜa ë n−íc ta. Cã thÓ nãi, tÝnh hoµn chØnh cña t− t−ëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ mét b−íc ph¸t triÓn míi, mét cèng hiÕn ®Æc s¾c vµo sù ph¸t triÓn cña ®¹o ®øc häc M¸c - Lªnin vµ vÉn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ soi s¸ng cho chóng ta trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®¹o ®øc x· héi hiÖn nay. Ngµy nay, t− t−ëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh ®· trë thµnh mét bé phËn cña v¨n ho¸ d©n téc, thµnh vò

xxviii Hå CHÝ MINH TOµN TËP khÝ cña nh©n d©n trong cuéc ®Êu tranh chèng l¹i c¸c hiÖn t−îng tha ho¸ vÒ ®¹o ®øc cña x· héi. §¹o ®øc vµ v¨n hãa lµ néi dung quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh nh©n c¸ch vµ sù hoµn thiÖn cña ®¹o ®øc, v¨n hãa lµ nh©n tè c¨n b¶n hoµn thiÖn nh©n c¸ch. DÉn d¾t nh©n d©n ®i tíi sù gi¶i phãng vµ hoµn thiÖn con ng−êi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ hiÖn th©n cña sù toµn mü Êy: yªu ®ång bµo, yªu nh©n lo¹i; triÖt ®Ó c¸ch m¹ng vµ v« cïng nh©n tõ; uyªn b¸c mµ cùc kú khiªm tèn; nguyªn t¾c chiÕn l−îc nh−ng rÊt linh ho¹t vÒ s¸ch l−îc; nh×n xa tr«ng réng nh−ng rÊt thiÕt thùc, cô thÓ; vÜ ®¹i mµ rÊt mùc b×nh dÞ; nhµ th¬ trong ng−êi chiÕn sÜ gi¶i phãng. Ng−êi lµ h×nh mÉu nh©n c¸ch cao ®Ñp cña con ng−êi, cña nhµ l·nh ®¹o céng s¶n ®−îc nh©n d©n m·i m·i gäi lµ B¸c Hå. §ã lµ chuÈn mùc gi¸ trÞ con ng−êi cña d©n téc ViÖt Nam. Cïng víi t− t−ëng ®¹o ®øc, t− t−ëng nh©n v¨n Hå ChÝ Minh lµ mét ®ãng gãp rÊt cã gi¸ trÞ vµo triÕt häc vÒ con ng−êi cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: “T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n−íc ta ®−îc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®−îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n ¸o mÆc, ai còng ®−îc häc hµnh”. §ã lµ lý t−ëng chÝnh trÞ, lý t−ëng ®¹o ®øc vµ còng lµ lý t−ëng nh©n v¨n cña Ng−êi. §èi víi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, gi¶i phãng con ng−êi tr−íc hÕt lµ gi¶i phãng hä khái nh÷ng tai häa do c¸i ®ãi, c¸i rÐt, c¸i dèt g©y nªn. Cuéc chiÕn ®Êu ®ã kh«ng thÓ t¸ch rêi cuéc chiÕn ®Êu ®Ó gi¶i phãng d©n téc. ChØ cã tho¸t khái th©n phËn n« lÖ, mçi con ng−êi míi lÊy l¹i ®−îc phÈm gi¸ lµm ng−êi. H¬n n÷a, ®ã cßn lµ cuéc chiÕn ®Êu v× hoµ b×nh vµ t×nh h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc, v× sù gi¶i phãng cña toµn nh©n lo¹i. §ã chÝnh lµ gi¸ trÞ nh©n v¨n, mét chñ nghÜa nh©n v¨n hµnh ®éng, chñ nghÜa nh©n v¨n chiÕn ®Êu, chñ nghÜa nh©n ®¹o hiÖn thùc. Lµ kÕt tinh cña v¨n ho¸, t− t−ëng nh©n v¨n Hå ChÝ Minh ®−îc biÓu hiÖn v« cïng ®a d¹ng vµ phong phó, nã thÊm ®Ëm trong toµn bé cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña Ng−êi, ®−îc to¶ s¸ng trong tõng viÖc lµm, tõng cö chØ, tõng mèi quan t©m ©n cÇn ®èi víi mçi con ng−êi; tÊt c¶ ®Òu to¸t lªn t×nh yªu th−¬ng, sù t«n träng, th¸i ®é bao dung vµ niÒm tin vµo kh¶ n¨ng c¶i t¹o cña con ng−êi, dï cho hä cã nhÊt thêi lÇm l¹c. B»ng hµnh ®éng vµ øng xö cña m×nh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh truyÒn l¹i cho chóng ta mét ®¹o lý lµm ng−êi lµ ph¶i biÕt yªu th−¬ng vµ sèng víi nhau cã t×nh nghÜa.

LêI GIíI THIÖU bé hå chÝ minh toµn tËp xxix Víi Ng−êi, “HiÓu chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ ph¶i sèng víi nhau cã t×nh cã nghÜa. NÕu thuéc bao nhiªu s¸ch mµ sèng kh«ng cã t×nh cã nghÜa th× sao gäi lµ hiÓu chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®−îc”. T− t−ëng lín cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸ m·i lµ kim chØ nam cho chóng ta trong x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc ®ång thêi kh«ng ngõng më réng giao l−u v¨n ho¸ víi thÕ giíi. * ** Nh÷ng gi¸ trÞ phong phó vµ toµn diÖn nãi trªn ®· lµm cho bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba trë thµnh bé s¸ch kinh ®iÓn lín, cã gi¸ trÞ lý luËn vµ thùc tiÔn cao vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Bé s¸ch ®· ph¶n ¸nh thiªn tµi trÝ tuÖ cña vÞ l·nh tô - ng−êi thÇy cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, nhµ t− t−ëng m¸cxÝt vÜ ®¹i; ®· ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh lÞch sö ®Êu tranh anh dòng vµ th¾ng lîi vÎ vang cña nh©n d©n ta d−íi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. TÝnh khoa häc ®óng ®¾n vµ tÝnh c¸ch m¹ng s¸ng t¹o cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®−îc thùc tÕ lÞch sö kiÓm chøng ®· tá râ gi¸ trÞ, søc sèng m·nh liÖt vµ trë thµnh tinh hoa cña d©n téc, niÒm tù hµo v« h¹n cña mçi con ng−êi ViÖt Nam. D−íi ¸nh s¸ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh, toµn §¶ng, toµn d©n ta cµng v÷ng tin vµo th¾ng lîi cña sù nghiÖp ®æi míi do §¶ng ta khëi x−íng vµ l·nh ®¹o. Mçi ng−êi ViÖt Nam h·y häc tËp, vËn dông t− t−ëng Hå ChÝ Minh, ph¸t huy lßng yªu n−íc, ý chÝ quËt c−êng bÊt khuÊt cña d©n téc ®Ó x©y dùng mét n−íc ViÖt Nam míi, trong thêi ®¹i míi, s¸nh vai víi c¸c n−íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. * ** §−îc sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng, kÕ thõa nh÷ng kinh nghiÖm vµ thµnh tùu cña bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt vµ lÇn thø hai, bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba lµ mét c«ng tr×nh lao ®éng khoa häc nghiªm tóc cña mét tËp thÓ ®«ng ®¶o c¸c nhµ khoa häc, c¸n bé nghiªn cøu, l−u tr÷, biªn tËp, xuÊt b¶n thuéc nhiÒu c¬ quan §¶ng vµ Nhµ n−íc, ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng. §©y lµ c«ng tr×nh chµo mõng §¹i héi lÇn thø XI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.

xxx Hå CHÝ MINH TOµN TËP §èi víi nh÷ng t¸c phÈm míi s−u tÇm ®−îc, tr−íc khi ®−a vµo biªn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba ®Òu ®· qua thÈm ®Þnh, nghiÖm thu hai cÊp theo quy ®Þnh cña mét ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cÊp nhµ n−íc. Nh÷ng t¸c phÈm ®· in trong lÇn xuÊt b¶n thø hai còng ®−îc rµ so¸t, söa lçi kü thuËt. PhÇn chó thÝch vµ chØ dÉn tªn ng−êi ®−îc bæ sung, biªn tËp l¹i b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c vµ cËp nhËt th«ng tin. Nh÷ng t¸c phÈm viÕt chung vµ c¸c s¾c lÖnh, v¨n b¶n do Ng−êi ký ®−îc ®Ó ë phÇn Phô lôc. C¸c t¸c phÈm ch−a cã ®Çy ®ñ d÷ kiÖn khoa häc x¸c ®Þnh cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®−îc xÕp trong phÇn Nh÷ng t¸c phÈm cã thÓ lµ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o vµ gãp phÇn x¸c minh thªm. TÊt c¶ ®Òu nh»m n©ng cao chÊt l−îng vµ hoµn thiÖn thªm mét b−íc ®Ó gióp cho b¹n ®äc cã thÓ t×m hiÓu ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vÒ sù nghiÖp vµ t− t−ëng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®ång thêi còng ph¶n ¸nh ®−îc nh÷ng thµnh tùu nghiªn cøu vÒ t− t−ëng Hå ChÝ Minh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. §Ó hoµn thµnh bé s¸ch quan träng nµy, mÆc dï tËp thÓ ®éi ngò c¸n bé biªn tËp xuÊt b¶n ®· hÕt søc cè g¾ng, song khã tr¸nh khái cßn nh÷ng nh−îc ®iÓm vµ thiÕu sãt. Chóng t«i ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp x©y dùng cña b¹n ®äc. Nh©n dÞp bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp xuÊt b¶n lÇn thø ba ra m¾t b¹n ®äc, Héi ®ång xuÊt b¶n c¶m ¬n c¸c nhµ nghiªn cøu, c¸c céng t¸c viªn khoa häc, ®éi ngò c¸n bé biªn tËp xuÊt b¶n ®· tÝch cùc, khÈn tr−¬ng hoµn thµnh bé s¸ch. Mong r»ng, bé Hå ChÝ Minh Toµn tËp sÏ gãp phÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc nghiªn cøu, vËn dông vµ ph¸t triÓn s¸ng t¹o t− t−ëng Hå ChÝ Minh vµo sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n−íc, v× môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh. Héi ®ång xuÊt b¶n Hå CHÝ MINH TOµN TËP lÇn thø ba

XXXI Lêi giíi thiÖu tËp 1 TËp 1 cña bé s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø ba, bao gåm nh÷ng t¸c phÈm, bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõ n¨m 1912 ®Õn n¨m 1924. C¸c t¸c phÈm, bµi viÕt trong tËp 1 ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõ mét ng−êi yªu n−íc ®Õn víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin, trë thµnh ng−êi céng s¶n, h×nh thµnh t− t−ëng cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc duy nhÊt ®óng ®¾n cho d©n téc ViÖt Nam. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1 bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau ®©y: V¹ch trÇn b¶n chÊt xÊu xa, lªn ¸n téi ¸c cña chñ nghÜa thùc d©n ®Õ quèc ®èi víi c¸c d©n téc thuéc ®Þa Trong nhiÒu t¸c phÈm, bµi viÕt, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh v¹ch râ ©m m−u vµ sù tµn ¸c cña chñ nghÜa thùc d©n ®Õ quèc, d−íi chiªu bµi “khai hãa v¨n minh” ®· tiÕn hµnh x©m l−îc c¸c n−íc thuéc ®Þa vµ “§Ó che ®Ëy sù xÊu xa cña chÕ ®é bãc lét giÕt ng−êi, chñ nghÜa t− b¶n thùc d©n lu«n lu«n ®iÓm trang cho c¸i huy ch−¬ng môc n¸t cña nã b»ng nh÷ng ch©m ng«n lý t−ëng: B¸c ¸i, B×nh ®¼ng, v.v. ” (tr. 93). D−íi ngßi bót s¾c s¶o cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, thùc chÊt c«ng cuéc khai hãa v¨n minh cña chñ nghÜa thùc d©n ë c¸c ch©u lôc ®Òu bÞ ph¬i bµy. §èi víi ch©u lôc ®en, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã sù so s¸nh sinh ®éng. So s¸nh hµnh h×nh kiÓu Lins¬, dµnh cho ng−êi da ®en ë n−íc Mü, víi sù tµn b¹o cña nh÷ng nhµ \"khai hãa\" ch©u ¢u dµnh cho ch©u Phi thuéc ®Þa, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh viÕt: “NÕu lèi hµnh h×nh theo kiÓu Lins¬ cña nh÷ng bän ng−êi Mü hÌn h¹ ®èi víi nh÷ng ng−êi da ®en lµ mét hµnh ®éng v« nh©n ®¹o, th× t«i kh«ng cßn biÕt gäi viÖc nh÷ng ng−êi ¢u nh©n danh ®i khai hãa mµ giÕt hµng lo¹t nh÷ng ng−êi d©n ch©u Phi lµ c¸i g× n÷a” (tr. 346). Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nªu bËt nçi thèng khæ cña nh©n d©n §«ng D−¬ng, nh©n d©n ViÖt Nam d−íi sù “khai hãa” cña thùc d©n Ph¸p: “tÝnh mÖnh cña mét ng−êi An Nam bÞ xem nh− th©n con chã, kh«ng ®¸ng gi¸ mét ®ång trinh” (tr. 113). “§Ó hót ®Õn giät m¸u cuèi cïng cña ®Êt n−íc

XXXII Hå CHÝ MINH TOµN TËP khèn khæ chóng t«i, nghÒ ¨n c−íp thùc d©n nh− con b¹ch tuéc, ®ang xiÕt chÆt b»ng nhiÒu c¸i vßi hót ®éc quyÒn kh«ng biÕt ch¸n” (tr. 401). Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng: “ë trªn thÕ giíi, kh«ng cã d©n téc chiÕn b¹i nµo bÞ kÎ chiÕn th¾ng ng−îc ®·i hµnh h¹ b»ng d©n téc thuéc ®Þa” (tr. 387). Cã ¸p bøc giai cÊp, ¸p bøc d©n téc, tÊt yÕu xuÊt hiÖn ®Êu tranh giai cÊp, ®Êu tranh d©n téc. Cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc theo con ®−êng c¸ch m¹ng v« s¶n Tr−íc hÕt, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh truyÒn thèng yªu n−íc bÊt khuÊt cña d©n téc ViÖt Nam. Tr−íc c¸c thÕ lùc x©m l−îc d· man, tµn b¹o, «ng cha ta víi tinh thÇn ®éc lËp, tù t«n d©n téc ®· vïng lªn lËt ®æ ¸ch ngo¹i x©m. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: Gië sö ®Êt n−íc ta ra mµ xem, mäi ng−êi sÏ thÊy “tæ tiªn ta ®· treo bao tÊm g−¬ng ®¹o ®øc vµ dòng c¶m, chÝ khÝ vµ tù t«n” (tr. 97). Víi lßng mong muèn con ch¸u ngµy nay noi g−¬ng «ng cha ®øng lªn ®¸nh ®uæi thùc d©n Ph¸p giµnh tù do, ®éc lËp, Ng−êi viÕt: “ThËt lµ nhôc nh· thËm tÖ, thËt lµ ch¸n ng¸n ghª gím, thËt lµ cay ®¾ng ª chÒ xiÕt bao cho c¸c vÞ, nÕu tõ nh÷ng tÇng m©y, tæ tiªn mi ph¶i tr«ng thÊy d©n téc mµ c¸c vÞ ®· giµnh ®−îc tù do nay chÞu phËn n« lÖ, ®Êt n−íc ®· ®−îc c¸c vÞ gi¶i tho¸t nay l©m vµo c¶nh n« dÞch” (tr. 98). KÕ tôc truyÒn thèng chÝ khÝ vµ tù t«n cña «ng cha, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh quyÕt chÝ ra ®i t×m ®−êng gi¶i phãng d©n téc. Tõ mét ng−êi yªu n−íc, tiÕp thu chñ nghÜa M¸c - Lªnin, ®Æc biÖt lµ LuËn c−¬ng cña Lªnin vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ thuéc ®Þa, t− t−ëng cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ ng−êi cã nh÷ng ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ, ®óng ®¾n vÒ nh÷ng cèng hiÕn xuÊt s¾c cña Lªnin ®èi víi c¸ch m¹ng thÕ giíi vµ c¸ch m¹ng thuéc ®Þa. Ng−êi chØ râ, Lªnin lµ ng−êi ®−îc kÝnh träng ë c¶ ph−¬ng §«ng vµ ph−¬ng T©y: “NÕu giai cÊp v« s¶n ph−¬ng T©y coi Lªnin lµ mét thñ lÜnh, mét l·nh tô, mét ng−êi thÇy th× c¸c d©n téc ph−¬ng §«ng l¹i coi Lªnin lµ mét ng−êi con vÜ ®¹i h¬n n÷a, cao quý h¬n n÷a” (tr. 317). Thiªn tµi vµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng vÜ ®¹i, cao ®Ñp cña Lªnin ¶nh h−ëng lín lao tíi c¸c d©n téc ch©u ¸, lµm cho tr¸i tim, khèi ãc cña nh©n d©n ch©u ¸ h−íng vÒ Ng−êi kh«ng g× c−ìng l¹i næi. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i theo chØ dÉn cña Lªnin: “Khi cßn sèng, Ng−êi lµ ng−êi cha, thÇy häc, ®ång chÝ vµ cè vÊn cña chóng ta. Ngµy nay, Ng−êi lµ ng«i sao s¸ng chØ ®−êng cho chóng ta ®i tíi cuéc c¸ch m¹ng x· héi.

LêI GIíI THIÖU TËP 1 XXXIII Lªnin bÊt diÖt sÏ sèng m·i trong sù nghiÖp cña chóng ta” (tr. 257). Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1 c«ng bè nhiÒu bµi viÕt, bµi ph¸t biÓu cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ Quèc tÕ Céng s¶n - tæ chøc quèc tÕ do Lªnin s¸ng lËp n¨m 1919, vµ c¸c tæ chøc thuéc Quèc tÕ Céng s¶n nh− Quèc tÕ N«ng d©n, Ban Ph−¬ng ®«ng... Qua nh÷ng bµi viÕt, bµi ph¸t biÓu ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh c¸ch m¹ng thuéc ®Þa nãi chung, c¸ch m¹ng ViÖt Nam nãi riªng rÊt cÇn sù gióp ®ì cña Quèc tÕ Céng s¶n vÒ nhiÒu mÆt. Ng−êi viÕt: “Quèc tÕ Céng s¶n cÇn ph¶i gióp ®ì hä tæ chøc l¹i, cÇn ph¶i cung cÊp c¸n bé l·nh ®¹o cho hä vµ chØ cho hä con ®−êng ®i tíi c¸ch m¹ng vµ gi¶i phãng” (tr. 311) vµ yªu cÇu Quèc tÕ Céng s¶n ®Æc biÖt quan t©m gióp ®ì phong trµo c«ng nh©n vµ n«ng d©n - lùc l−îng c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ë c¸c n−íc thuéc ®Þa, trong ®ã cã ViÖt Nam. Theo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, d−íi ¸ch thèng trÞ cña chñ nghÜa thùc d©n, giai cÊp c«ng nh©n kh«ng kh¸c g× n« lÖ: ngµy lµm viÖc 12, 13 giê, kÓ c¶ ngµy lÔ, ngµy chñ nhËt, kh«ng cã b¶o hiÓm x· héi cho tuæi giµ, kh«ng cã trî cÊp khi ®au èm hoÆc tai n¹n lao ®éng. Tr−íc sù ¸p bøc, bãc lét Êy, “Giai cÊp v« s¶n kh«ng thÓ lµm g× ®Ó chèng l¹i c¸i hÖ thèng bãc lét ®ã, ch−a cã mét tæ chøc c«ng nh©n nµo c¶” (tr. 314). N¾m v÷ng sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n, tin t−ëng vµo t−¬ng lai cña d©n téc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: “t×nh c¶nh c«ng nh©n An Nam lµ nh− thÕ. §ã lµ mét t×nh c¶nh khñng khiÕp, nh−ng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã lèi tho¸t..., bëi v× víi sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc c¸ch m¹ng gÇn gòi víi Quèc tÕ C«ng héi ®á, chóng t«i quyÕt ®Ëp tan lùc l−îng cña chñ nghÜa ®Õ quèc ch©u ¢u ¸p bøc chóng t«i” (tr. 314-315). VÊn ®Ò n«ng d©n lu«n chiÕm vÞ trÝ quan träng trong suy nghÜ vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Ng−êi cho r»ng, ng−êi n«ng d©n trong c¸c thuéc ®Þa “bÞ hai tÇng bãc lét: võa nh− nh÷ng ng−êi v« s¶n, võa nh− nh÷ng ng−êi bÞ mÊt n−íc” (tr. 225), “lµ ng−êi An Nam, hä bÞ ¸p bøc; lµ ng−êi n«ng d©n, hä bÞ ng−êi ta ¨n c¾p, c−íp bãc, t−íc ®o¹t, lµm ph¸ s¶n” (tr. 247), “gièng nh− mét ng−êi bÞ trãi vµo mét chiÕc cét, ®Çu ng−îc xuèng ®Êt” (tr. 229). Tõ nçi thèng khæ cña giai cÊp n«ng d©n thuéc ®Þa, t¹i diÔn ®µn Quèc tÕ N«ng d©n, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: Quèc tÕ N«ng d©n chØ trë thµnh mét quèc tÕ thËt sù khi n«ng d©n ph−¬ng §«ng, ph−¬ng T©y, ®Æc biÖt lµ n«ng d©n c¸c n−íc thuéc ®Þa, nh÷ng ng−êi bÞ ¸p bøc, bãc lét nÆng nÒ nhÊt ®Òu tham gia vµo tæ chøc nµy. Qua nghiªn cøu phong trµo n«ng d©n thuéc ®Þa, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nhËn thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i x©y

XXXIV Hå CHÝ MINH TOµN TËP dùng liªn minh c«ng n«ng vµ x¸c ®Þnh sø mÖnh gi¶i phãng d©n téc cña giai cÊp c«ng nh©n. Ng−êi viÕt: “Ng−êi B¾c Phi sÏ biÕn khái mÆt ®Êt, nÕu giai cÊp v« s¶n gi¸c ngé kh«ng ®Õn cøu hä khái nÒn “v¨n minh” qu¸i vËt” (tr. 280). NhËn thÊy lùc l−îng to lín vµ tinh thÇn yªu n−íc nång nµn cña n«ng d©n thuéc ®Þa, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: trong c¸c n−íc thuéc ®Þa, n«ng d©n ®· nhiÒu lÇn næi dËy ®Êu tranh chèng chñ nghÜa thùc d©n nh−ng ®Òu thÊt b¹i v× thiÕu sù l·nh ®¹o vµ tæ chøc. Ng−êi yªu cÇu Quèc tÕ N«ng d©n: “Khi c¸c ®ång chÝ ®−îc tæ chøc l¹i, c¸c ®ång chÝ cÇn ph¶i nªu g−¬ng cho chóng t«i, gióp ®ì chóng t«i, dang réng c¸nh tay anh em ®ãn chóng t«i ®Ó chóng t«i còng cã thÓ b−íc vµo gia ®×nh v« s¶n quèc tÕ” (tr. 225). Môc tiªu “tÊt c¶ ruéng ®Êt vÒ tay n«ng d©n” chØ cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt th«ng qua c¸ch m¹ng, d−íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh«ng chØ nhÊn m¹nh vai trß cña hai giai cÊp chñ lùc lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n, mµ cßn rÊt quan t©m tíi thanh niªn, phô n÷, häc sinh, sinh viªn… trong ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Trong mét sè t¸c phÈm, bµi viÕt, Ng−êi ®· nªu lªn nh÷ng tÊm g−¬ng tiªu biÓu cña tuæi trÎ, phô n÷ trong ®Êu tranh ë ViÖt Nam vµ c¸c n−íc thuéc ®Þa, phô thuéc ®Ó nh©n d©n ta häc tËp, vËn dông vµ lµm theo. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1 giíi thiÖu quan ®iÓm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu vµ sù trong s¸ng cña t×nh h÷u ¸i v« s¶n, luËn gi¶i vÒ vÊn ®Ò ®oµn kÕt quèc tÕ, ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc thuéc ®Þa, gi÷a thuéc ®Þa vµ chÝnh quèc, gi÷a ph−¬ng §«ng vµ ph−¬ng T©y. Ng−êi viÕt: “dï mµu da cã kh¸c nhau, trªn ®êi nµy chØ cã hai gièng ng−êi: gièng ng−êi bãc lét vµ gièng ng−êi bÞ bãc lét. Mµ còng chØ cã mét mèi t×nh h÷u ¸i lµ thËt mµ th«i: t×nh h÷u ¸i v« s¶n” (tr. 287), vµ chØ râ: “XÐt vÒ nguyªn t¾c, tiÕn bé chung phô thuéc vµo viÖc ph¸t triÓn chñ nghÜa quèc tÕ; vµ v¨n minh chØ cã lîi khi c¸c quan hÖ quèc tÕ ®−îc më réng vµ t¨ng c−êng” (tr. 14). Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng, ph¶i cã sù phèi kÕt hîp gi÷a c¸ch m¹ng chÝnh quèc víi c¸ch m¹ng thuéc ®Þa bëi v× “Chñ nghÜa t− b¶n lµ mét con ®Øa cã mét c¸i vßi b¸m vµo giai cÊp v« s¶n ë chÝnh quèc vµ mét c¸i vßi kh¸c b¸m vµo giai cÊp v« s¶n ë c¸c thuéc ®Þa” (tr. 320). Muèn giÕt con vËt Êy, ng−êi ta ph¶i phèi hîp víi nhau, ®ång thêi c¾t c¶ hai vßi cña nã. NÕu chØ c¾t mét vßi th× c¸i vßi cßn l¹i tiÕp tôc hót m¸u cña giai cÊp v« s¶n, con vËt tiÕp tôc sèng vµ c¸i vßi bÞ c¾t sÏ l¹i mäc ra. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm xem nhÑ c¸ch

LêI GIíI THIÖU TËP 1 XXXV m¹ng thuéc ®Þa, thËm chÝ lµ khinh th−êng thuéc ®Þa tån t¹i trong mét sè §¶ng Céng s¶n ë chÝnh quèc. Ng−êi ph©n tÝch: “hiÖn nay näc ®éc vµ søc sèng cña con r¾n ®éc t− b¶n chñ nghÜa ®ang tËp trung ë c¸c thuéc ®Þa h¬n lµ ë chÝnh quèc” (tr. 296). V× vËy, xem th−êng thuéc ®Þa, chØ tËp trung chèng chñ nghÜa t− b¶n ë chÝnh quèc lµ “®¸nh chÕt r¾n ®»ng ®u«i”. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh: “vËn mÖnh cña giai cÊp v« s¶n thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ vËn mÖnh cña giai cÊp v« s¶n ë c¸c n−íc ®i x©m l−îc thuéc ®Þa g¾n chÆt víi vËn mÖnh cña giai cÊp bÞ ¸p bøc ë c¸c thuéc ®Þa” (tr. 295). Tõ quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin: Gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n lµ sù nghiÖp cña b¶n th©n giai cÊp c«ng nh©n, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng, viÖc gi¶i phãng c¸c d©n téc thuéc ®Þa lµ sù nghiÖp cña nh©n d©n thuéc ®Þa vµ ®· b−íc ®Çu ®−a ra nh÷ng dù ®o¸n vÒ kh¶ n¨ng c¸ch m¹ng thuéc ®Þa cã thÓ næ ra vµ giµnh th¾ng lîi tr−íc c¸ch m¹ng chÝnh quèc: “Ngµy mµ hµng tr¨m triÖu nh©n d©n ch©u ¸ bÞ tµn s¸t vµ ¸p bøc thøc tØnh ®Ó g¹t bá sù bãc lét ®ª tiÖn cña mét bän thùc d©n lßng tham kh«ng ®¸y, hä sÏ h×nh thµnh mét lùc l−îng khæng lå, vµ trong khi thñ tiªu mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i cña chñ nghÜa t− b¶n lµ chñ nghÜa ®Õ quèc, hä cã thÓ gióp ®ì nh÷ng ng−êi anh em m×nh ë ph−¬ng T©y trong nhiÖm vô gi¶i phãng hoµn toµn” (tr. 48). C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin cã nghÜa lµ ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi. Mét vÊn ®Ò lín ®Æt ra cho c¸c n−íc thuéc ®Þa ë ch©u ¸, trong ®ã cã ViÖt Nam lµ: “ChÕ ®é céng s¶n cã ¸p dông ®−îc ë ch©u ¸ nãi chung vµ ë §«ng D−¬ng nãi riªng kh«ng?” (tr. 45). Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ph©n tÝch vµ xem xÐt thÊu ®¸o “nh÷ng lý do lÞch sö cho phÐp chñ nghÜa céng s¶n th©m nhËp vµo ch©u ¸ dÔ dµng h¬n lµ ë ch©u ¢u” (tr. 47). Ng−êi kh¼ng ®Þnh: “ChØ cã chñ nghÜa céng s¶n míi cøu nh©n lo¹i, ®em l¹i cho mäi ng−êi kh«ng ph©n biÖt chñng téc vµ nguån gèc sù tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i, ®oµn kÕt, Êm no trªn qu¶ ®Êt, viÖc lµm cho mäi ng−êi vµ v× mäi ng−êi, niÒm vui, hßa b×nh, h¹nh phóc” (tr. 496). §©y lµ sù ph¸t triÓn s¸ng t¹o lý luËn vÒ chñ nghÜa x· héi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Ngoµi c¸c t¸c phÈm, bµi viÕt chøa ®ùng t− t−ëng chÝnh trÞ quan träng liªn quan ®Õn con ®−êng, nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn l−îc, s¸ch l−îc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1 cßn cã mét sè t¸c phÈm v¨n häc mang tÝnh ®¶ng s©u s¾c, tÝnh chiÕn ®Êu cao vµ tÝnh nghÖ thuËt ®Æc s¾c. Víi nh÷ng t¸c phÈm ®ã, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Æt c¬ së cho sù ra ®êi nÒn v¨n häc c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

XXXVI Hå CHÝ MINH TOµN TËP So víi lÇn xuÊt b¶n thø hai, Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1, xuÊt b¶n lÇn thø ba bæ sung thªm 13 t¸c phÈm, bµi viÕt míi s−u tÇm ®−îc. §Ó b¶o ®¶m tÝnh cËp nhËt vµ chÝnh x¸c cña tµi liÖu, trong lÇn xuÊt b¶n thø ba, nhãm x©y dùng b¶n th¶o ®· viÕt bæ sung phÇn chó thÝch vµ b¶n chØ dÉn tªn ng−êi. §èi víi nh÷ng t¸c phÈm, bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh in trong lÇn xuÊt b¶n thø hai, lÇn xuÊt b¶n nµy, nhãm x©y dùng b¶n th¶o ®· ®äc so¸t, hiÖu ®Ýnh cho ®óng víi b¶n gèc. §a sè c¸c t¸c phÈm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh in trong tËp 1 ®−îc Ng−êi viÕt b»ng tiÕng n−íc ngoµi, nhiÒu nhÊt lµ tiÕng Ph¸p. Trong qu¸ tr×nh lµm s¸ch, c«ng t¸c dÞch thuËt, hiÖu ®Ýnh ®−îc ®Æc biÖt chó träng. Tuy vËy, Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1 khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c ®ång chÝ vµ b¹n ®äc. héi ®ång xuÊt b¶n hå chÝ minh toµn tËp lÇn thø ba

1 TH¦ GöI Cô PHAN CHU TRINH Hy M·1) nghi b¸ §¹i nh¬n, C¸ch l©u kh«ng ®−îc t«n tÝn, kh«ng hay B¸c hµnh chØ thÕ nµo vµ sù thÓ bªn ta thÕ nµo? Vµ ch¸u muèn biÕt nh− ch¸u cã thÓ gÆp B¸c tr−íc lóc B¸c ®i2) hay kh«ng, v× ch¸u rÊt cÇn mét Ýt lêi t«n héi. Xin B¸c tr¶ lêi liÒn cho ch¸u, v× chõng nµo trong tuÇn lÔ ch¸u sÏ xuèng tµu ®i “ch−a biÕt ®i ®©u”. KÝnh chóc B¸c, Mr. Tr−êng3) vµ em DËt4) vµ c¸c ®ång bµo yªn h¶o. C. §. TÊt Thµnh5) 10. Orchard place. 10 Southampton England. ViÕt kho¶ng cuèi n¨m 1912. B¶n chôp bót tÝch, l−u t¹i B¶o tµng Hå ChÝ Minh. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006, t.1, tr. 50. _______________ 1) Hy M·: BiÖt hiÖu cña cô Phan Chu Trinh (BT). 2) ChØ viÖc Phan Chu Trinh ®ang bÞ ph¸i h÷u trong Bé Thuéc ®Þa Ðp ph¶i ®i khái Pari (BT). 3) Mr. Tr−êng: LuËt s− Phan V¨n Tr−êng (BT). 4) Em DËt: Phan Ch©u DËt, con trai «ng Phan Chu Trinh (BT). 5) C. §. TÊt Thµnh: Cuång ®iÖt (ng−êi ch¸u h¨ng say) TÊt Thµnh (BT).

2 Bµi th¬ göi cô Phan Chu Trinh Xuph¬rarÐt Chäc trêi khuÊy n−íc tiÕng ®ïng ®ïng, Ph¶i cã kiªn c−êng míi gäi hïng. Vai cøng long lanh ngoµi ¸ch tí, M¸ ®µo nãng n¶y giíi quyÒn chång. Lîi chung dÇu sÏ mua vÒ ®−îc, KiÕp mong chi nµi sù cã kh«ng. Ba hét ®¹n thÇm hai tÊc l−ìi, Sao cho Ých gièng mÊy cam lßng. Hy M· nghi b¸ §¹i nh©n thÊu1). Cuång ®iÖt: TÊt Thµnh ViÕt kho¶ng quý I n¨m 1913. In trong s¸ch Thêi thanh niªn cña B¸c Hå, Nxb. Thanh niªn, Hµ Néi, 1976, tr.26. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006, t.1, tr. 52. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp, (xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt), Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1980, t.1, tr.479. _______________ 1) Hy M· nghi b¸ §¹i nh©n thÊu: §Ó Phan Chu Trinh hiÓu râ. Trong b¶n gèc, t¸c gi¶ dïng c¶ §¹i nh©n vµ §¹i nh¬n (BT).

3 Th− Göi cô Phan Chu Trinh Hy M· nghi b¸ §¹i nh¬n, Ch¸u kÝnh chóc B¸c, em DËt vµ «ng Tr¹ng mÊy c¸c anh em ta ë Pari ®Òu m¹nh giái. Nay ch¸u ®· t×m ®−îc n¬i ®Ó häc tiÕng. MÊy 4 th¸ng r−ìi nay th× chØ lµm víi T©y, nãi tiÕng T©y lu«n lu«n. Tuy ë Anh song ch¼ng kh¸c g× ë Ph¸p vµ ngµy th¸ng luèng nh÷ng chØ lo lµm khái ®ãi, chí ch¼ng häc ®−îc bao nhiªu. Vµ ch¸u −íc ao r»ng 4, 5 th¸ng n÷a lóc gÆp B¸c th× sÏ nãi vµ hiÓu ®−îc tiÕng Anh nhiÒu nhiÒu. Bªn ta cã viÖc g× míi? Vµ nÕu B¸c dÞch mÊy håi sau1) xong råi xin B¸c göi cho ch¸u. ChuyÕn nµy B¸c sÏ ®i nghØ hÌ ®©u? Nay kÝnh Cuång ®iÖt: NguyÔn TÊt Thµnh ViÕt kho¶ng gi÷a n¨m 1913. In trong s¸ch Thêi thanh niªn cña B¸c Hå, Nxb. Thanh niªn, Hµ Néi, 1976, tr.23-24. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006, t.1, tr. 52-53. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp, (xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt), Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1980, t.1, tr.477. _______________ 1) ChØ t¸c phÈm Giai nh©n kú ngé diÔn ca do cô Phan Chu Trinh dÞch tõ tiÓu thuyÕt cña nhµ v¨n NhËt B¶n Sµi Tö Lang, xuÊt b¶n n¨m 1885, dùa theo b¶n dÞch H¸n v¨n cña L−¬ng Kh¶i Siªu thµnh 7.000 c©u th¬ lôc b¸t. S¸ch gåm 9 håi, håi thø 9 cßn dë dang. S¸ch ®Æt vÊn ®Ò vÒ quyÒn ®éc lËp, tù do, nh©n quyÒn ë c¸c n−íc thuéc ®Þa nh÷ng n¨m 50 thÕ kû XIX. N¨m 1926, Ng« §øc KÕ cho in lÇn ®Çu tiªn ë Hµ Néi, nh−ng ch−a kÞp ph¸t hµnh ®· bÞ tÞch thu (BT).

4 Th− göi cô Phan Chu Trinh B¸c kÝnh mÕn, TiÕng sóng ®ang rÒn vang. Th©y ng−êi ®ang phñ ®Êt. N¨m n−íc lín ®ang ®¸nh nhau. ChÝn n−íc ®· vµo vßng chiÕn. Ch¸u bçng nhí c¸ch ®©y vµi th¸ng, ch¸u ®· nãi víi B¸c vÒ c¬n gi«ng sÊm ®éng. Sè mÖnh sÏ cßn dµnh cho chóng ta nhiÒu bÊt ngê vµ kh«ng thÓ nãi tr−íc ®−îc ai sÏ th¾ng. C¸c n−íc trung lËp cßn ®ang l−ìng lù vµ c¸c n−íc tham chiÕn kh«ng thÓ ®o¸n biÕt ®−îc ý ®å cña hä. T×nh h×nh diÔn ra lµ ai thß mòi vµo th× chØ cã thÓ ®øng vÒ phe cña ®Þch thñ bªn nµy hoÆc ®Þch thñ bªn kia. Ng−êi NhËt B¶n h×nh nh− cã ý ®Þnh nhóng tay vµo. Ch¸u nghÜ trong ba hoÆc bèn th¸ng t×nh h×nh ch©u ¸ sÏ cã chuyÓn biÕn vµ sÏ cã nhiÒu chuyÓn biÕn. Xin göi lêi hái th¨m B¸c vµ em DËt. Mong B¸c tr¶ lêi sím vÒ ®Þa chØ sau ®©y: Göi NguyÔn TÊt Thµnh, sè nhµ 8, phè Xtªphen Tèttenham, Lu©n §«n. ViÕt th¸ng 8 n¨m 1914. B¸o Nh©n d©n, sè 7679, ngµy 13 th¸ng 5 n¨m 1975. In trong s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp, (xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt), Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1980, t.1, tr.478.

5 T©m ®Þa thùc d©n1 Ýt khi chóng t«i cã dÞp ®−îc ®äc b¸o thuéc ®Þa. H«m nay, chóng t«i nhËn ®−îc mét sè Courrier Colonial, ®Ò ngµy 27 th¸ng 6 võa qua, trªn ®Çu tê nµy cã ®¨ng mét bµi dµi hai cét, d−íi c¸i ®Çu ®Ò kÝch ®éng lµ \"Giê PHóT NGHI£M TRäNG\". C¸i ®Çu ®Ò kªu rçng Êy, kªu nh− mét lêi h« hµo cÇm vò khÝ, ®· khiÕn chóng t«i ph¶i ®äc tõ ®Çu chÝ cuèi bµi b¸o dµi nµy ®Ó biÕt râ lý do cña tiÕng kªu cÇu cøu ®ã lµ g×. Ch−a ®äc hÕt cét thø nhÊt, chóng t«i còng ®· gÇn thÊy ®−îc môc ®Ých cña t¸c gi¶, vµ cµng ®äc tiÕp - võa ®äc võa mØm c−êi - th× c¶m t−ëng ®Çu tiªn cña chóng t«i cµng v÷ng ch¾c l¹i. C¶m t−ëng cña chóng t«i tãm l¹i lµ: mét chµng thùc d©n ®· muèn dïng b¶n Yªu s¸ch cña nh©n d©n An Nam2 ®Ó më mét cuéc tÊn c«ng gi¸n tiÕp vµo chÝnh s¸ch cña «ng Anbe Xar«, Toµn quyÒn §«ng D−¬ng, mét cuéc tÊn c«ng mµ anh ta ®· chó ý t« ®iÓm b»ng nh÷ng lêi ph¶n ®èi cã tÝnh chÊt yªu n−íc, b»ng lßng yªu chuéng ch©n lý, b»ng tinh thÇn hy sinh vµ tËn tuþ v× lîi Ých chung, v©n v©n, v©n v©n. Ph©n tÝch mét vµi ®o¹n trong bµi b¸o, chóng ta sÏ thÊy ®−îc chµng ta hiÓu chñ nghÜa yªu n−íc, ch©n lý vµ lîi Ých chung cña n−íc Ph¸p nh− thÕ nµo. ¤ng Camil¬ §¬vila khao kh¸t c¸i danh hiÖu ng−êi yªu chuéng ch©n lý trong thÕ giíi nµy vµ trong thÕ giíi bªn kia. Lßng khao kh¸t Êy lµ chÝnh ®¸ng vµ hîp lý, chóng t«i vui lßng thõa nhËn nh− vËy. Nh−ng mong «ng cho phÐp chóng t«i chØ cho «ng

6 Hå CHÝ MINH TOµN TËP thÊy r»ng c¸i ch©n lý theo t©m ®Þa cña «ng, c¸i ch©n lý theo quan niÖm cña bän thùc d©n thï ghÐt d©n b¶n xø, kh«ng cã g× lµ gièng víi ch©n lý cña chóng t«i, ch©n lý mµ sau nµy chóng t«i sÏ nãi s¬ qua ®Õn, còng nh− kh«ng cã g× lµ gièng víi ch©n lý theo quan niÖm cña nh÷ng ng−êi Ph¸p tèt ë n−íc Ph¸p c¶. Së dÜ chóng t«i nhËn xÐt mét c¸ch lÞch sù nh− vËy, lµ nh»m tá th¸i ®é t«n träng quyÒn tù do ng«n luËn. Tr−íc hÕt, chóng t«i thÊy trong bµi b¸o nãi vÒ vÊn ®Ò ®ã, c¸i c©u ¸m chØ cã ¸c ý lµ \"ngay ngµy h«m sau «ng Anbe Xar« ®Æt ch©n trë vÒ ®Êt n−íc Ph¸p, th× nh÷ng nhµ ¸i quèc An Nam lËp tøc b¸c bá nh÷ng lêi tuyªn bè l¹c quan cña «ng\". Chóng t«i kh«ng ®−îc biÕt bµi diÔn v¨n mµ «ng §¬vila ®· ¸m chØ, chóng t«i kh«ng bµn vÒ bµi diÔn v¨n Êy. Nh−ng ngay tõ b©y giê chóng t«i còng cã thÓ nãi r»ng, dï sao ®i n÷a th× t¸m ®iÓm cña b¶n Yªu s¸ch cña nh©n d©n An Nam kh«ng nãi ng−îc l¹i chót nµo nh÷ng ý kiÕn cña «ng Anbe Xar«, ng−êi ®· tuyªn bè trong tÊt c¶ nh÷ng diÔn v¨n cña m×nh ®äc tr−íc nh÷ng ng−êi b¶n xø r»ng m×nh kiªn quyÕt muèn më ra cho hä mét kû nguyªn tù do vµ c«ng lý. V× nh÷ng lêi høa hÑn cña «ng phï hîp víi nh÷ng yªu s¸ch cña chóng t«i, nªn ngay khi ®−îc biÕt tin «ng trë vÒ Ph¸p chóng t«i véi v· göi ®Õn «ng b¶n ghi nh÷ng yªu s¸ch cña chóng t«i. Trong lóc chê xem chÝnh s¸ch cña «ng ®¸p øng ®−îc ®Õn møc ®é nµo nh÷ng nguyÖn väng cña chóng t«i, chóng t«i vui lßng thõa nhËn r»ng ®· nhiÒu lÇn «ng ta ph¸t biÓu ®Ó b¶o vÖ nh÷ng ng−êi b¶n xø, chèng l¹i sù ¸p bøc cña nh÷ng tªn thùc d©n ®éc ¸c vµ sù chuyªn chÕ cña nh÷ng tªn viªn chøc tµn b¹o, bÊt chÊp nh÷ng ®ßn c«ng kÝch cña mét chiÕn dÞch võa ®¸ng ghÐt võa nham hiÓm cña b¸o chÝ, mét chiÕn dÞch kh«ng giÊu kÝn ®−îc tÝnh ph¶n nghÞch cña nã b»ng nh÷ng lêi nguþ biÖn vÒ uy tÝn vµ b»ng nh÷ng lý lÏ gi¶ dèi vÒ lîi Ých chung. Chóng t«i ®· nhÊn m¹nh nh÷ng ch÷ nh÷ng tªn thùc d©n ®éc ¸c vµ nh÷ng viªn chøc tµn b¹o, v× chóng t«i biÕt r»ng cã nh÷ng

T©m ®Þa thùc d©n 7 ng−êi thùc d©n chÝnh trùc vµ nh÷ng viªn chøc c«ng b»ng. Khèn nçi, hä cßn l©u míi lµ ®a sè, thËm chÝ cßn ®ang sî r»ng hä lµ mét thiÓu sè rÊt nhá n÷a. Råi «ng §¬vila chÐp l¹i t¸m yªu s¸ch cña ng−êi An Nam, vµ kÌm theo yªu s¸ch thø ba - tù do b¸o chÝ vµ ng«n luËn - «ng ®−a ra nhËn xÐt nµy: mµ b¶n th©n chóng ta còng kh«ng ®−îc h−ëng, vµ kÌm theo yªu s¸ch thø b¶y - thay chÕ ®é s¾c lÖnh b»ng chÕ ®é luËt - «ng ®−a ra nhËn xÐt nµy: hÖt nh− ë n−íc ta. Còng vËy th«i, tÝnh gi¶ dèi còng kh«ng ®−îc che ®Ëy kÝn ®¸o g× h¬n. Chóng t«i xin phÐp hái «ng §¬vila r»ng ph¶i ch¨ng «ng coi ®éc gi¶ cña «ng lµ nh÷ng ng−êi qu¸ − ngu ngèc, khi «ng ®Þnh dïng c¸i lèi b×nh luËn quû quyÖt ®ã ®Ó lµm cho hä lÉn lén t×nh tr¹ng hoµn toµn vµ vÜnh viÔn kh«ng cã quyÒn tù do t− t−ëng víi sù kiÓm duyÖt, tøc lµ mét t×nh tr¹ng hoµn toµn cã tÝnh chÊt t¹m thêi vµ chØ nh»m mét vµi lo¹i tin tøc th«i. Cßn vÒ viÖc thay thÕ chÕ ®é s¾c lÖnh b»ng chÕ ®é luËt, th× chóng t«i kh«ng hiÓu t¹i sao «ng §¬vila l¹i sî viÖc Êy ®Õn thÕ, v× nh÷ng ng−êi trong s¹ch th× kh«ng viÖc g× ph¶i sî sù kiÓm so¸t cña ai c¶, ngay c¶ sù kiÓm so¸t cña nghÞ viÖn n÷a. Lêi tr¸ch cø nÆng nhÊt cña «ng §¬vila ®èi víi nh÷ng nhµ ¸i quèc An Nam lµ ®· ph¸t biÓu trùc tiÕp víi nh©n d©n Ph¸p vµ víi nÒn c«ng lý thÕ giíi cña tÊt c¶ c¸c c−êng quèc. Chóng t«i s½n sµng thõa nhËn víi «ng r»ng nh÷ng ng−êi An Nam ®· ®i vµo mét tr−êng hîp hoµn toµn ®¸ng xö gi¶o, khi kh«ng nhê ®Õn mét nhµ thùc d©n cì «ng lµm trung gian. Thõa nhËn nh− vËy råi, chóng t«i xin chÐp l¹i nguyªn v¨n c¸i c©u mµ «ng cho lµ khã hiÓu, c©u ®ã nh− sau: \"§−a ra nh÷ng yªu s¸ch trªn ®©y, nh©n d©n An Nam tr«ng cËy vµo chÝnh nghÜa thÕ giíi cña tÊt c¶ c¸c c−êng quèc vµ ®Æc biÖt tin vµo lßng réng l−îng cña nh©n d©n Ph¸p cao c¶, tøc lµ cña nh÷ng ng−êi ®ang n¾m vËn mÖnh cña nh©n d©n An Nam, cña nh÷ng ng−êi, do chç n−íc Ph¸p lµ mét n−íc céng hoµ, nªn ®−îc coi lµ nh÷ng ng−êi b¶o hé cho nh©n d©n An Nam\".

8 Hå CHÝ MINH TOµN TËP Chóng t«i kh«ng d¸m gi¶i thÝch cho «ng §¬vila r»ng, thÕ nµo lµ mét n−íc céng hoµ, v× m«n s− ph¹m kh«ng ph¶i lµ së tr−êng cña chóng t«i, nh−ng v× «ng t×m c¸ch bÎ quÑo mét c©u minh b¹ch nh− vËy, nªn chóng t«i tù hái kh«ng biÕt cã ph¶i «ng ®· cã danh dù ®−îc lµm båi bÕp trong mét nhµ bÕp nhµ vua nµo ®ã ch¨ng. Vµ b©y giê khi mµ «ng §¬vila tù hái r»ng tr¸ch nhiÖm ë ®©u, th× chóng t«i ph¶i nãi tr¾ng ra víi «ng r»ng cÇn t×m tr¸ch nhiÖm, kh«ng ph¶i ë chÝnh s¸ch cña «ng Xar« mµ ë t×nh h×nh th¶m h¹i mµ ng−êi ta ®· ®Ó l¹i cho «ng Xar«. NÕu sau mét nöa thÕ kû sèng d−íi sù thèng trÞ cña n−íc Ph¸p mµ nh©n d©n An Nam rót cuéc l¹i ph¶i ®i xin vµi b¶o ®¶m c¸ nh©n vµ vµi quyÒn tù do mµ tÊt c¶ nh÷ng n−íc l¸ng giÒng cña m×nh ®Òu ®−îc h−ëng, th× ®iÒu ®ã kh«ng ph¶i lµ t¹i «ng Xar« th©n d©n b¶n xø, mµ ®iÒu ®ã cã nguyªn nh©n s©u xa h¬n n÷a, ®ã lµ do chÝnh s¸ch bãc lét vµ ngu d©n mµ «ng §¬vila vµ bÌ ph¸i tuyªn truyÒn, chø kh«ng ph¶i cña «ng Xar«. A, b©y giê chóng t«i ®· n¾m ®−îc ®éng c¬ cña nh÷ng ®ßn c«ng kÝch «ng Xar« råi. ¤ng Xar« bÞ c«ng kÝch v× «ng th©n d©n b¶n xø. ¤ng §¬vila nh¾c nhë r»ng nh÷ng ng−êi ®· cã kinh nghiÖm ë §«ng D−¬ng ®· cè c«ng khuyªn «ng Xar«, nh−ng «ng Xar« kh«ng chÞu nghe hä. Theo ng«n ng÷ cña nh÷ng tªn thùc d©n ®éc ¸c, thø kinh nghiÖm ë §«ng D−¬ng cã nghÜa lµ kinh nghiÖm trong nghÖ thuËt bãc lét, c−íp bãc ng−êi b¶n xø, kinh nghiÖm sèng b»ng må h«i cña ng−êi b¶n xø. ¤ng Xar« ®· khinh bØ kh«ng thÌm nghe lêi bän cè vÊn vô lîi Êy, ®iÒu ®ã còng dÔ hiÓu. C¸i c©u trong tê Le Courrier d'Haiphong3 mµ «ng §¬vila dÉn ra vµ tuyªn bè r»ng, c©u ®ã lµ cã tÝnh chÊt tiªn tri (sic) x¸c nhËn tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu mµ chóng t«i võa nãi, nguyªn v¨n c©u ®ã nh− sau: \"ChÝnh s¸ch Êy (chÝnh s¸ch th©n d©n b¶n xø) cña «ng Xar« chØ cã thÓ tiÕn hµnh ®−îc b»ng c¸ch hy sinh lßng tù t«n vµ nh÷ng quyÒn lîi cña nh÷ng ng−êi ¢u ë n−íc nµy, v× chÝnh s¸ch ®ã chØ nh»m lµm cho nh÷ng d©n b¶n xø thµnh nh÷ng ng−êi b×nh ®¼ng víi chóng ta, råi nhanh chãng trë thµnh chñ chóng ta\".

T©m ®Þa thùc d©n 9 KÕt luËn: ®èi víi d©n b¶n xø, th× ph¶i gi÷ hä vÜnh viÔn trong c¶nh n« lÖ. Chóng t«i thiÕt t−ëng r»ng, nh÷ng ng−êi Ph¸p th«ng minh vµ ch©n thùc biÕt tá tÝnh −u viÖt tù nhiªn cña m×nh ë bÊt cø n¬i nµo m×nh sèng, th× kh«ng cÇn ph¶i sèng gi÷a nh÷ng ng−êi b¶n xø vÜnh viÔn bÞ kho¸ måm bÞt miÖng vµ bÞ xá mòi, míi cã thÓ gi÷ ®−îc tÝnh −u viÖt ®ã. Sau cïng, «ng §¬vila cho r»ng m×nh biÕt râ lµ mét ®¶ng ®éc lËp ®· xuÊt hiÖn vµ ®¶ng nµy ®· v−ît qua ®Çu «ng Xar« ®Ó ph¸t biÓu víi nh©n d©n Ph¸p vµ víi c¸c c−êng quèc mµ hä muèn nãi víi t− c¸ch b×nh ®¼ng víi nhau. ¤ng nãi thªm r»ng: ®©y lµ mét giÊc m¬ vµ tõ giÊc m¬ nµy «ng thÊy nguån gèc cña sai lÇm mµ «ng Anbe Xar« ph¹m ph¶i lµ n¨m 1913 «ng Anbe ®· d¹y cho ng−êi An Nam biÕt r»ng n−íc §øc ®· chiÕm And¸tx¬ - Loren cña n−íc Ph¸p n¨m 1871. NÕu cã mét ®¶ng ®éc lËp tån t¹i, th× ®¶ng nµy kh«ng ph¶i ®i ¨n xin mét vµi quyÒn tù do, mµ thiÕu nã th× con ng−êi lµ mét tªn n« lÖ khèn khæ. Chóng t«i thö lµm yªn lßng «ng §¬vila b»ng c¸ch nãi r»ng, §¶ng cña chóng t«i nãi víi nh©n d©n Ph¸p, còng lµ nãi c¶ víi «ng §¬vila. Cuèi cïng, «ng §¬vila kh«ng thÓ kh«ng biÕt vÒ mÆt quèc tÕ, khi ng−êi ta nãi b×nh ®¼ng víi nhau, ng−êi ta dïng con ®−êng ngo¹i giao, chø kh«ng ph¶i b»ng con ®−êng thØnh cÇu. VËy th× giÊc m¬ ®Ñp mµ ng−êi ta kiªu h·nh ®· t×m thÊy ch×a khãa, tù nã ®· tan tµnh. Chóng t«i ®Ó cho «ng §¬vila víi mét giÊc m¬ kh¸c, giÊc m¬ lµm cho d©n An Nam quªn ®i r»ng chØ víi nöa sè nh÷ng luËt d©n sù mµ tr−íc kia nh÷ng ng−êi And¸tx¬ - Loren cã ®−îc d−íi sù thèng trÞ cña §øc, th× d©n An Nam còng sÏ ®ì khæ h¬n rÊt nhiÒu. §óng vËy, theo ý nghÜa ®ã th× viÖc so s¸nh And¸tx¬ - Loren Phæ ho¸ víi §«ng D−¬ng Ph¸p hãa dÜ nhiªn lµ h¹i. NguyÔn ¸i Quèc Tµi liÖu ®¸nh m¸y, tiÕng Ph¸p. B¶n chôp l−u t¹i ViÖn LÞch sö §¶ng.

10 VÊn ®Ò d©n b¶n xø B¸o L'HumanitÐ4 ngµy 18-6 míi ®©y ®· ®¨ng v¨n b¶n thØnh cÇu cña nh÷ng ng−êi An Nam göi Héi nghÞ hoµ b×nh5 ®ßi ©n x¸ cho tÊt c¶ c¸c tï chÝnh trÞ ng−êi b¶n xø, ®ßi c¶i c¸ch ph¸p chÕ ë §«ng D−¬ng b»ng ban hµnh nh÷ng b¶o ®¶m cho ng−êi b¶n xø còng nh− cho ng−êi ¢u, ®ßi tù do b¸o chÝ, tù do héi häp vµ lËp héi, tù do d¹y häc, ®ßi thay thÕ chÕ ®é s¾c lÖnh b»ng chÕ ®é ph¸p luËt; vµ sau cïng, ®ßi cã mét ®oµn ®¹i biÓu th−êng trùc cña d©n b¶n xø, ®−îc bÇu vµo NghÞ viÖn Ph¸p. Chóng t«i chØ cã thÓ coi c¸c yªu s¸ch rÊt ®óng ®¾n ®ã còng lµ cña chÝnh m×nh, trong thêi ®¹i mµ ý muèn cña nh©n d©n lµ n¾m quyÒn tù quyÕt. N−íc Ph¸p ®· tõng b¾t ®Çu ®¸nh chiÕm §«ng D−¬ng gÇn nh− cïng thêi gian mµ n−íc NhËt ®i nh÷ng b−íc ®Çu tiªn trong cuéc c¶i c¸ch næi tiÕng n¨m 1868. Nh−ng trong kho¶ng mét nöa thÕ kû, n−íc NhËt ®· biÕt t¹o lËp ®−îc mét chÕ ®é ®−a nã vµo h¹ng nh÷ng c−êng quèc ®øng ®Çu thÕ giíi; cßn n−íc Ph¸p th× ph¶i nãi r»ng vÉn ®ang mß mÉm trong chÝnh s¸ch §«ng D−¬ng cña m×nh. ThËm chÝ cã thÓ tù hái ®· tõng cã mét chÝnh s¸ch §«ng D−¬ng bao giê ch¨ng? - V× lÏ tõ khi bÞ Ph¸p chiÕm, ®Êt n−íc chóng t«i hÇu nh− lu«n lu«n sèng lay l¾t ngµy nµy qua ngµy kh¸c, kh«ng hÒ biÕt chÝnh quyÒn muèn dÉn m×nh ®i ®Õn ®©u, - chÝnh quyÒn nµy khi th× nãi vÒ chÝnh s¸ch ®ång hãa, khi th× nãi vÒ chÝnh s¸ch liªn hiÖp hoÆc g× kh¸c n÷a, nh−ng thËt ra ch¼ng ¸p dông mét chÝnh s¸ch nµo c¶. T×nh h×nh ®Ých thùc lµ

VÊn ®Ò d©n b¶n xø 11 nh− sau: nay còng nh− tr−íc kia, kÎ chinh phôc vµ nh©n d©n bÞ chinh phôc ®Òu sèng mÆt ®èi mÆt, trong mét kh«ng khÝ nghi kþ lÉn nhau. Bøc tranh ¶m ®¹m nµy ®¸ng ®−îc quan t©m, ®−îc xÐt vÒ mét sè mÆt kh¸c nhau. VÒ t©m lý, ë phÝa kia lµ th¸i ®é hiÒm nghi vµ khinh miÖt; cßn ë phÝa nµy l¹i lµ t©m tr¹ng bùc däc vµ tuyÖt väng. C¸c Ên phÈm s¸ch b¸o thùc d©n ®Òu ®Çy rÉy nh÷ng ®ßn ®¶ kÝch hung b¹o ®¸nh vµo nh©n d©n bÞ chinh phôc, ®Òu trµn ngËp nh÷ng lêi chöi rña phun th¼ng vµo mÆt hä víi dòng khÝ cµng hung h¨ng v× t¸c gi¶ biÕt tr−íc r»ng hä kh«ng thÓ nµo tr¶ miÕng l¹i ®−îc vµ hä chØ ®µnh ph¶i nghiÕn r¨ng mµ nuèt lÊy. Ng−êi ta ®äc thÊy trong lo¹i Ên phÈm võa nªu nh÷ng ph¸n quyÕt nh− thÕ nµy ch¼ng h¹n: \"§èi víi c¸i gièng nßi AnnamÝt Êy, chØ cã mét c¸ch tèt ®Ó cai trÞ nã, - ®ã lµ ¸ch thèng trÞ b»ng søc m¹nh... TruyÒn häc vÊn cho bän AnnamÝt hoÆc cho phÐp chóng tù chóng cã häc vÊn, tøc lµ mét mÆt cung cÊp cho chóng nh÷ng sóng b¾n nhanh ®Ó chèng chóng ta, vµ mÆt kh¸c ®µo t¹o nh÷ng con chã th«ng th¸i g©y r¾c rèi h¬n lµ cã Ých...\". VÒ hµnh chÝnh vµ ph¸p lý: c¶ mét vùc th¼m c¸ch biÖt ng−êi ¢u víi ng−êi b¶n xø. Ng−êi ¢u h−ëng mäi tù do vµ ngù trÞ nh− ng−êi chñ tuyÖt ®èi; cßn ng−êi b¶n xø th× bÞ bÞt mâm vµ bÞ buéc d©y d¾t ®i, chØ cã quyÒn ph¶i phôc tïng, kh«ng ®−îc kªu ca; v× nÕu anh ta d¸m ph¶n ®èi th× anh ta liÒn bÞ tuyªn bè lµ kÎ ph¶n nghÞch hoÆc lµ mét tªn c¸ch m¹ng, vµ bÞ ®èi xö ®óng víi téi tr¹ng Êy. Cµng khèn khæ h¬n cho ng−êi b¶n xø nµo xuÊt ngo¹i ®Ó tho¸t khái c¸i chÕ ®é dÞu hiÒn Êy: gia quyÕn anh ta bÞ hµnh h¹; b¶n th©n anh ta, nÕu bÞ b¾t, th× bÞ tï khæ sai hoÆc bÞ ®Èy lªn m¸y chÐm. ThËm chÝ ®Ó ®i l¹i trong n−íc, tõ ®Þa ph−¬ng nµy ®Õn ®Þa ph−¬ng kh¸c theo luËt, ng−êi b¶n xø ph¶i mang theo giÊy phÐp. Cßn c«ng lý, ®èi víi ng−êi b¶n xø, nã tån t¹i nh− thÕ nµy ®©y: ng−êi ¢u nµo ®· giÕt chÕt, tµn s¸t hoÆc c−ìng d©m ng−êi b¶n xø, th× trong tr−êng hîp vô ¸n kh«ng thÓ ®−îc Øm hoµn toµn, anh ta ch¾c mÈm r»ng m×nh ®−îc toµ ¸n tha bæng, m×nh ra toµ ch¼ng

12 Hå CHÝ MINH TOµN TËP qua lµ chuyÖn h×nh thøc. §ã lµ viÖc ¸p dông nguyªn t¾c nh»m b¶o tån b»ng mäi c¸ch uy tÝn cña ng−êi da tr¾ng tr−íc bän da vµng. NghÞ viÖn Ph¸p cã biÕt chót ®Ønh vÒ viÖc võa nªu, qua mét sè ®iÒu tiÕt lé cña «ng nghÞ sÜ Vi«nlÐt trong mét b¶n b¸o c¸o vÒ ng©n s¸ch §«ng D−¬ng. Sù ngù trÞ cña b¹o chÝnh ë c¸c tØnh, ng−êi b¶n xø bÞ trãi tay trãi ch©n, ph¶i g¸nh chÞu thãi tuú høng, chuyªn quyÒn cña c¸c quan cai trÞ ng−êi Ph¸p vµ thãi tham tµn cña bän lµm t«i tí ngoan ngo·n cho chóng, bän quan l¹i, s¶n phÈm cña chÕ ®é míi! Êy lµ c«ng lý bÞ b¸n ®øt cho kÎ nµo mua ®¾t nhÊt, tr¶ gi¸ hêi nhÊt. X−a kia, ng−êi b¶n xø bao giê còng cã thÓ kªu lªn ®Õn tËn triÒu ®×nh nhµ vua; nh−ng nay th× anh chµng \"AnnamÝt\" khèn khæ ch¼ng biÕt cã th¸nh nh©n nµo ®Ó dùa, vµ cßn l¹i cho anh ta, chØ lµ c«ng lý cña Chóa trêi. Riªng ®èi víi nh÷ng ai mµ ng«n ng÷ thùc d©n gäi lµ bän quÊy rèi, th× nh÷ng phiªn häp ©m u, ®−îc t« ®iÓm thµnh toµ ®¹i h×nh, bÝ mËt quyÕt ®Þnh sè phËn cña hä - nh÷ng ng−êi b¶n xø chÝnh trùc mµ ®ång bµo cña hä ®Òu coi träng vµ tin yªu. Sù t−¬ng ph¶n cµng næi bËt kh«ng kÐm trong lÜnh vùc kinh tÕ. Mét bªn lµ nh÷ng ng−êi b¶n xø bÞ d×m trong c¶nh dèt n¸t vµ suy yÕu bëi mét hÖ thèng tinh kh«n nh»m nhåi sä, ®Çn ®én ho¸, kh«ng lÊp liÕm hÕt ®−îc d−íi mét d¹ng gi¸o dôc bÞp bîm: hä ph¶i ®æ må h«i s«i n−íc m¾t trong nh÷ng lao t¸c nÆng nhäc nhÊt vµ b¹c bÏo nhÊt ®Ó kiÕm sèng mét c¸ch chËt vËt, vµ hÇu nh− chØ b»ng søc cña hä th«i, ®Ó nu«i mäi ng©n quü cña chÝnh quyÒn. Mét bªn lµ nh÷ng ng−êi Ph¸p vµ ng−êi n−íc ngoµi: hä ®Òu ®i l¹i tù do, tù dµnh cho m×nh tÊt c¶ c¸c tµi nguyªn cña ®Êt n−íc, chiÕm ®o¹t toµn bé xuÊt nhËp khÈu vµ tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ bÐo bë nhÊt, bãc lét tr©ng tr¸o trong c¶nh dèt n¸t vµ nghÌo khèn cña nh©n d©n. Buéc ph¶i bÞ kiÒm chÕ bëi søc m¹nh, nh©n d©n An Nam, mµ lÞch sö ch©n chÝnh ®· khëi ®Çu tõ h¬n 3.000 n¨m, tõng lóc tõng

VÊn ®Ò d©n b¶n xø 13 lóc nh− cã nh÷ng ®ît cån cµo chèng ®èi, biÓu hiÖn b»ng nh÷ng m−u toan næi dËy réng kh¾p, hoÆc b»ng hµnh ®éng cña nh÷ng con ng−êi tuyÖt väng, nh− nh÷ng cuéc biÓu t×nh «n hoµ n¨m 1908 (xem Bulletin officiel de la Ligue des Droits de l'Homme, ngµy 31-10-1912), vµ nh− nh÷ng vô næ bom gÇn ®©y ë Nam Kú vµ ë B¾c Kú. Than «i! §ã lµ nh÷ng cuéc ph¶n kh¸ng v« hiÖu mµ mçi lÇn ®Òu ®em l¹i nh÷ng trËn ®µn ¸p ®Ém m¸u, vµ thªm n÷a ®· t¹o cí cho chÝnh quyÒn thÓ theo Nap«lª«ng trong vô chiÕc \"m¸y ma qu¸i\"1), mµ trõ khö mét c¸ch lÞch sù nh÷ng ng−êi An Nam kh«ng tá vÎ hoan h« thãi ®éc ®o¸n cña nã. Ng−êi ta biÕt r»ng trong chiÕn tranh2), §«ng D−¬ng ®· lµ n¬i diÔn ra nh÷ng sù kiÖn ®au lßng, dÉn ®Õn viÖc ban bè thiÕt qu©n luËt, vµ kÌm theo lµ nh÷ng vô tuyªn ¸n vµ hµnh quyÕt hµng lo¹t. Giê ®©y, c¸c nhµ tï khæ sai ë Guyan, ë T©n Calª®«ni, ë C«n §¶o, v.v., ®Òu ®Çy ¾p tï chÝnh trÞ ng−êi b¶n xø. Sóng liªn thanh vµ m¸y chÐm ®Òu chãng v¸nh buéc nh÷ng ai b−íng bØnh, nh÷ng ai ph¶n kh¸ng ph¶i im h¬i lÆng tiÕng. Sù c¹nh tranh cña NhËt B¶n T×nh h×nh mµ chóng t«i võa míi ph¸c ra mét sè nÐt lín, cã lÏ sÏ cã thÓ kÐo dµi v« tËn, nÕu cuéc chiÕn tranh - ®· ®¶o lén toµn bé ch©u ¢u - hiÖn nay kh«ng kÐo theo mét sù x× xµo míi vÒ vÊn ®Ò d©n b¶n xø. Qu¶ vËy, do chiÕn tranh, n−íc NhËt ®· tranh thñ ®−îc, tõ phÝa n−íc Ph¸p, nh÷ng quyÒn −u tiªn ®Æc biÖt ë §«ng D−¬ng. VËy ph¶i thÊy tr−íc r»ng ng−êi NhËt sÏ ®Õn lËp nghiÖp ngµy cµng nhiÒu trªn xø nµy vµ sÏ lµm ®ñ mäi nghÒ ë ®©y; kÕt qu¶ _______________ 1) Machine infernale: M¸y ma qu¸i næ cã thÓ g©y tö vong, ®· tõng ®−îc bè trÝ ®Ó ¸m s¸t B«nap¸c. May thay, B«nap¸c tho¸t n¹n vµ biÕt râ thñ ph¹m. Tuy vËy, «ng khÐo thõa c¬ h¹ lÖnh ®µy 138 ng−êi v« téi, cã hµnh vi kh«ng t¸n thµnh chÝnh s¸ch cña «ng (BT). 2) ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (BT).