Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Published by risalekz, 2024-05-31 09:52:26

Description: Ayhan Hocha

Search

Read the Text Version

["terh\u00eeben \n(a.zf.) korkutarak, korkutmak suretiyle. \nterh\u00eeb\u00ee, terh\u00eebiyye \n(a.s.) \u00e7ok korkmaya ait, \u00e7ok korkma ile ilgili, \u00e7ok korkutucu. \nM\u00fcc\u00e2z\u00e2t-\u0131 terh\u00eebiyye \n[\u00f6ld\u00fcrme, k\u00fcrek cezas\u0131, s\u00fcrg\u00fcn, me'murluktan \u00e7\u0131kar\u0131lma veya \nme'mur olmama, meden\u00ee haklardan uzakla\u015ft\u0131r\u0131lma gibi] a\u011f\u0131r \ncezalar. \nterh\u00eel \n( .i.) bir yerden bir yere g\u00f6\u00e7 ettirme, nakletme. \nA \nterh\u00eem \n(a.i. rahm, rahum ve rah\u00e2met'den) bir ismi k\u0131saltma, fr. \nabreviation Zeynel\u00e2bid\u00een'den \"Zeynel\" yapmak gibi. \nterh\u00eem \n(a.i. rahmet, merhamet, ruhm ve ruhum'dan. c. terh\u00eem\u00e2t) \n\"Allah rahmet eylesin!\" c\u00fcmlesini s\u00f6yleme. \nterh\u00eem\u00e2t \n(a.i. terh\u00eem'in c.) rahmetle y\u00e2detmeler, \"Allah rahmet \neylesin!\" demeler. \nterh\u00een \n(a.i. rehn'den) rehin olarak verme; em\u00e2net b\u0131rakma. \nterh\u00eene \n(f.i.) tarhana, (bkz: ter-h\u00e2ne). \nterh\u00ees \n(a.i. ruhsat'dan. c. terh\u00ees\u00e2t) l. ruhsat verme, izin verme. 2. \naskerlik g\u00f6revini bitirenleri koyuverme. \nterh\u00ees\u00e2t \n(a.i. terh\u00ees'in c.) terhisler. \nterh\u00fbn \n(f.i.) bot. m\u00fcrekkebe (bile\u015fikgiller) fasilesinden ek\u015fi us\u00e2reli \nbir nebat (bitki). \nter'\u00eeb \n(a.i.) \u00e7ok korkutma, (bkz: tahv\u00eef, terh\u00eeb). \nte'r\u00eek \n(a.i.) gece uykusuz b\u0131rakma, b\u0131rak\u0131lma. \nter\u00eeke \n(a.i.) 1. kal\u0131k, evlenme \u00e7a\u011f\u0131 ge\u00e7mi\u015f, evde kalm\u0131\u015f k\u0131z. 2. \nitfaiye askerlerinin ba\u015flar\u0131na giydikleri tas. \nterike \n(a.i.c. terik\u00e2t). [asl\u0131 \"terike\" olmakla beraber \"tereke\" \u015fekli \nkullan\u0131l\u0131r olmu\u015ftur], (bkz: tereke). \nter\u00een\u00e2n \n(f.i.). (bkz. terniy\u00e2n, tery\u00e2n). \nter'\u00ee\u015f \n(a.i. ra'\u015fe'den) titretme, titretilme. \nter\u00eet \n(f.i.) tirit, et suyuna ekmek do\u011frayarak yap\u0131lan bir yemek. \n[Arap\u00e7a \"ser\u00eed\" den bozma]. \nterk \n(a.i.) 1. b\u0131rakma, b\u0131rak\u0131lma, koyuverme, sal\u0131verme; \nvazge\u00e7me, vazge\u00e7ilme. 2. bo\u015fama, (bkz: tatl\u00eek). 3. ihm\u00e2l. \nterk-i \u00e2lem, terk-i cih\u00e2n d\u00fcny\u00e2y\u0131, cihan\u0131 terk etme, \u00f6lme. \nterk-i diy\u00e2r \nmemleketi terketme, gurbete \u00e7\u0131kma. \nterk-i d\u00fcny\u00e2 \nd\u00fcny\u00e2dan vaz ge\u00e7ip bir k\u00f6\u015feye \u00e7ekilme. \nterk-i edeb \nh\u00fcrmetsizlik, sayg\u0131s\u0131zl\u0131k. \nterk-i hay\u00e2t \n1) \u00f6l\u00fcm. (bkz: vef\u00e2t); 2) \u00f6lme. \nterk-i mevki \nyerini b\u0131rakma. \nterk-i vaz\u00eefe \nvazifesini, g\u00f6revini terk etme, b\u0131rakma. \nterk \u00fc terk \nnesi var nesi yok, her \u015feyini terkedip Allah'a y\u00f6nelme. \nterkend, terkende \n(f.i.) yalan; h\u00eele, dolap, (bkz: hud'a, kizb, d\u00fcr\u00fbg). \nterke\u015f \n(f.i.) sadak, ok kuburu, ok \u00e7antas\u0131, ok mahfazas\u0131, [\"t\u00eerke\u015f\" in \nhafifletilmi\u015fi]. \nterk\u00ee' \n(a.i. r\u0131k'a'dan) yamama, yamanma, yama vurma, yama \nvurulma. \nterkib \n(a.i. r\u00fck\u00fbb'dan. c. terk\u00eeb\u00e2t) 1. birka\u00e7 \u015feyi birle\u015ftirip kar\u0131\u015f\u0131k bir \n\u015fey meydana getirme. 2. (c. ter\u00e2k\u00eeb) birka\u00e7 \u015feyden meydana \ngetirilmi\u015f \u015fey. 3. gr. birle\u015ftirme, fr. composition. 4. tak\u0131m. \n5. kim. sentez. \nterk\u00eeb-i atf\u00ee \ngr. ba\u011fla\u00e7 grupu. ","terk\u00eeb-i bend \ned. kafiyeleri ba\u015fka ba\u015fka birka\u00e7 k\u0131s\u0131mdan meydana gelen ve \nher par\u00e7an\u0131n sonunda ayr\u0131 kafiyeli bir beyti bulunan bir naz\u0131m \n\u015fekli, (bkz: terc\u00ee-i bend). \nterk\u00eeb-i intikal \nm\u00fcz. pe\u015frev ve saz sema\u00eesinde haneye veya m\u00fcl\u00e2zimeye \ng\u00f6t\u00fcren m\u00fckerrer saz par\u00e7as\u0131. Ya m\u00fcl\u00e2zime ile ba\u011fl\u0131 oldu\u011fu \nhaneye rapteder veya m\u00fcl\u00e2zimenin sonu ile yeni haneyi ba\u011flar; \nikisi de bulunabilir veya ikisi de olmayabilir. Terk\u00eeb-i intikal, \numumiyetle her hanede ayn\u0131 olmakla beraber, bu ayniyet, \nm\u00fcl\u00e2zimedeki gibi mutlak olmay\u0131p, bir iki notada -haz\u0131rlay\u0131c\u0131 \nm\u00e2hiyette- tad\u00eel\u00e2t yap\u0131labilir. Terk\u00eeb-i intikal, bir ka\u00e7 notadan \nve \u00e7ok k\u0131sa bir na\u011fmecikten ibarettir. \nterk\u00eeb-i isnad\u00ee \ngr. bildirme c\u00fcmlesi. \nterk\u00eeb-i iz\u00e2f\u00ee \ngr. \nizafet \nterkibi \n(isim \ntamlamas\u0131), \n[muzaf \nve \nmuz\u00e2funileyhten meydana gelen bir terkip \"odan\u0131n tavan\u0131\" \ngibi]. \nterk\u00eeb-i kel\u00e2m \ngr. s\u00f6zdizimi. \nterk\u00eeb-i kimyev\u00ee \nkim. kimyasal birle\u015fim. \nterk\u00eeb-i sab\u00e2 \nm\u00fcz. K\u0131r\u015fehirli Yusuf\u2018un edvar\u0131nda (XV. yy.) 44. terkip \nolarak tan\u0131mlanan makam. \nterk\u00eeb-i sak\u00eem \ngr. kurala uymayan tamlama. \nterk\u00eeb-i tavsifi \ngr. s\u0131fat terkibi (s\u0131fat tamlamas\u0131), [bir s\u0131fat ve bir isimden \nmeydana gelen terkip \"beyaz kitap\" gibi]. \nterkib-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) ed. terk\u00eeb-i bend te\u015fkil eden bendlerden her biri. \nterk\u00eeb\u00ee \n(a.s.) 1. terkibe ait, terkip ile ilgili. 2. fels. birle\u015fimsel, f r. \nsynthetique. \nterkik \n( .i. rikkat'den) 1. inceltme; ince d\u00f6\u011fme. 2. yumu\u015fatma. 3. \nA \nnazik\u00e2ne anlatma. \nterk\u00eek \n(a.i.) zay\u0131flatma; dili veya ibareyi kusurlu, bozuk kullanma. \nterkim \n(a.i. rakm'dan) 1. rakam atma, at\u0131lma. 2. yarma. 3. yazma, \n(bkz: tahr\u00eer). \nTa'd\u00e2d ve terk\u00eem \nsayma ve yazma. \nterk\u00een \n(a.i.) l. boyama, yazma. 2. yaz\u0131l\u0131 bir \u015feyi bozma, \u00e7izme, \nsilme. \nterkin-i kayd \nkayd\u0131n\u0131 silme. \nterk\u00een \n( .i.) belli bir yerde ve saatte bulu\u015fma s\u00f6zle\u015fmesi, (bkz. m\u00eekat). \nA \nterkis \n( .i. raks'dan) raksettirme, oynatma, oynat\u0131lma, (bkz: tel'\u00eeb). \nA \nterki\u015f \n(a.i.c. terki\u015f\u00e2t) ed. kelimeyi s\u00fcsleme, g\u00fczelle\u015ftirme. \nterki\u015f\u00e2t \n(a.i. terki\u015f'in c.) ed. kelimeleri s\u00fcslemeler, g\u00fczelle\u015ftirmeler. \nterk\u00eez \n(a.i. rekz'den) dikme, (bkz: rekz). \nterkova \n( .i.) anat. k\u00f6pr\u00fcc\u00fck kemi\u011fi, fr. clavicule. \nA \nterm\u00eed \n(a.i. rem\u00e2d'dan) l. yakma, k\u00fcl h\u00e2line getirme. 2. nebat\u00ee \nmaddeleri ay\u0131rmak i\u00e7in uzv\u00ee bir cismi yakma. \nterm\u00eem \n(a.i. remm'den. c. term\u00eem\u00e2t) 1. tamir etme, onarma. 2. hek. \niyi etme [k\u0131r\u0131k kemi\u011fi-]. \nterm\u00eem\u00e2t \n(a.i. term\u00eem'in c.) 1. tamir etmeler, onarmalar. 2. hek. iyi \netmeler [k\u0131nk kemikleri-]. \nter-miz\u00e2c \n(f.a.b.s.) al\u0131ngan, pek \u00e7abuk al\u0131nan, buluttan nem kapan. \nterniy\u00e2n \n(f.i.) ince \u00e7it veya sazdan \u00f6rme sepet, (bkz: ter\u00een\u00e2n, tery\u00e2n). \nter-p\u00fb\u015f \n(t.f.b.i.) p\u00fcsk\u00fcll\u00fc, fese benzer bir \u00e7e\u015fit ba\u015fl\u0131k. \nterr\u00e2s \n(a.s.) kalkanc\u0131, kalkan kullanan. ","ters \n(f.i.) korku, (bkz: b\u00eem, havf, hir\u00e2s). \nters\u00e2 \n( .i.c. ters\u00e2y\u00e2n) H\u0131ristiyan, (bkz: \u00eesev\u00ee, Nasr\u00e2n\u00ee). \nF \nters\u00e2-be\u00e7e \n(f.b.i.c. ters\u00e2-be\u00e7eg\u00e2n) 1. H\u0131ristiyan \u00e7ocu\u011fu. 2. tas. m\u00fcr\u015fid-i \nk\u00e2mil. \nters\u00e2-be\u00e7eg\u00e2n \n(f.b.i. ters\u00e2-be\u00e7e'nin c.) H\u0131ristiyan \u00e7ocuklar\u0131. \nters\u00e2n \n(f.s.) korkan, korkak, (bkz: h\u00e2if). \nters\u00e2n ters\u00e2n \n(f.zf.) korka korka, korkarak. \nters\u00e2y\u00e2n \n(f.i. ters\u00e2'n\u0131n c.) H\u0131ristiyanlar. \nters-eng\u00eez \n(f.b.s.) korku veren, korkutan. \nters\u00ee' \n( .i.c. ters\u00ee\u00e2t) 1. m\u00fccevherler kakarak s\u00fcsleme; oymac\u0131l\u0131k, fr. \nA \nmarqueterie. 2. ed. iki f\u0131kran\u0131n kelimelerini vezin ve kafiyece \ndenk getirme \"M\u00fcnhas\u0131rd\u0131r s\u00f6zlerim evs\u00e2f\u0131na \/ Muntaz\u0131rd\u0131r \ng\u00f6zlerim elt\u00e2f\u0131na.\" gibi. \nters\u00eeb \n(a.i. r\u00fcs\u00fbb'dan. c. ters\u00eeb\u00e2t) tortuyu dibine \u00e7\u00f6kt\u00fcrme, tortusunu \ndurultma. \nters\u00eeb\u00e2t \n(a.i. ters\u00eeb'in c.) tortuyu dibine \u00e7\u00f6kt\u00fcrmeler, tortusunu \ndurultmalar. \nters\u00eel \n(a.i. resl'den). (bkz. tert\u00eel), gerek yaz\u0131, gerekse konu\u015fma \ndilinde a\u011f\u0131rba\u015fl\u0131 bir \u00fcslup kullanma. \nters\u00eem \n(a.i. resm'den. c. ters\u00eem\u00e2t) resmetme, resmedilme, resmini \nyapma, yap\u0131lma, resmini \u00e7izme, \u00e7izme. \nters\u00eem-i har\u00eeta \nharitas\u0131n\u0131 \u00e7izme. \nters\u00eem-bi-z-ziy\u00e2', ters\u00eem-bi-\u015f-\u015fems foto\u011fraf. \nters\u00eem\u00e2t \n(a.i. ters\u00eem'in c.) resmetmeler, resmedilmeler, resmini \nyapmalar, \u00e7izmeler. \nters\u00eem\u00ee \n(a.s.) \u00e7izmekle, resmini yapmakla ilgili, fels. \u00e7izgeli, fr. \ngraphique. \nters-n\u00e2k \n(f.b.s.) korkan, korkak, (bkz: h\u00e2if). \nter\u015f\u00eef \n(a.i. re\u015ff\u2018den) yudum yudum i\u00e7me, yudumlama. \nter\u015f\u00eeh \n(a.i. re\u015fh'den. c. ter\u015f\u00eeh\u00e2t) 1. s\u00fczme, s\u0131zd\u0131rma, (bkz: irti\u015f\u00e2h). 2. \nbesleyip terbiye etme. 3. ed. s\u00f6z\u00fc \u00f6zl\u00fc s\u00f6yleme san'at\u0131. \nter\u015f\u00ee\u015f \n(a.i. re\u015f\u015f'den) serpme, sa\u00e7ma. \ntert\u00eeb \n(a.i. r\u00fct\u00fbb'dan. c. tertibat) 1. dizme, s\u0131ralama, haz\u0131rlama, \nd\u00fczene koyma. 2. [matbaa i\u015flerinde] dizgi. 3. s\u0131ra, dizi, \nd\u00fczen. 4. re\u00e7ete. 5. top. geo. bir d\u00fczlem \u00fczerinde birbirine dik \nolarak tasavvur edilen kemiyy\u00e2t-\u0131 vaz'iyye (koordine \neksenleri, absis-ordine) mihverlerinden ufuk hatt\u0131na paralel \nolana ayn\u0131 d\u00fczlem \u00fczerindeki bir noktadan indirilmi\u015f dikmenin \nuzunlu\u011fu, [topografyada bu sistem 90 derece farkl\u0131 \noldu\u011fundan geometrinin tertibi topografyan\u0131n faslas\u0131 olur. \n(top. da, geom.nin aksine x. yerine y., y. yerine x. ekseni \nal\u0131n\u0131r)] fr. ordine. \ntert\u00eeb-i sehv\u00ee \nyanl\u0131\u015f dizgi [matbaac\u0131l\u0131kta]. 6. ed. fikrin ve if\u00e2denin \ns\u0131ralanmas\u0131, h\u00e2diselerin olu\u015f tarz\u0131na g\u00f6re anlat\u0131lmas\u0131. \ntert\u00eeb\u00e2t \n(a.i. tert\u00eeb'in c.) 1. d\u00fczen, d\u00fczenleme. 2. kar\u015f\u0131lay\u0131c\u0131 haz\u0131rl\u0131klar. \ntert\u00eebiyye \n(a.i.) harf dizme \u00fccreti [matbaac\u0131l\u0131kta-]. \ntert\u00eeb-kerde \n(a. f.b.s.) tert\u00eebedilmi\u015f, d\u00fczenlenmi\u015f. \ntert\u00eeb-s\u00e2z \n(a.f.b.s.) tert\u00eebeden, d\u00fczenleyen. \ntert\u00eeb-s\u00e2z\u00ee \n(a. f. b. i.) tert\u00eebedicilik, d\u00fczenleyicilik. \ntert\u00eel \n( .i.) yoluyla, usul\u00fcyle okuma. (bkz: ters\u00eel). \nA","tert\u00eel-i Furkan-\u0131 az\u00eem-\u00fc\u015f-\u015f\u00e2n Kur'\u00e2n-\u0131 ker\u00eem'i us\u00fbl\u00fcne, kaidesine g\u00f6re okuma. \nter \u00fc t\u00e2ze \n(f.b.s.) pek l\u00e2tif, pek k\u00f6rpe. \ntervend \n( .i.) turfanda meyve. \nF \nterv\u00eec \n(a.i. revac'dan. c. terv\u00eec\u00e2t) 1. k\u0131ymet ve itib\u00e2r\u0131n\u0131 art\u0131rma. 2. \nge\u00e7irme, (bkz: inf\u00e2z). 3. tutma, destekleme [bir fikri-]. \nterv\u00eec-i elf\u00e2z \ned. kullan\u0131lmayan bir kelimenin yeniden \u00f6ne s\u00fcr\u00fclmesi veya \nyeni bir kavrama kar\u015f\u0131l\u0131k olarak ortaya at\u0131lan bir kelimenin \nkullan\u0131lmas\u0131. \nterv\u00eec\u00e2t \n(a.i. terv\u00eec'in c.) 1. de\u011fer ve itib\u00e2r\u0131n\u0131 art\u0131rmalar. 2. ge\u00e7irmeler. \n3. tutmalar, desteklemeler [d\u00fc\u015f\u00fcnceleri-]. \nterv\u00eeh \n(a.i.c. terv\u00eeh\u00e2t) 1. r\u00e2yiha, koku verme, verilme, kokusunu \nart\u0131rma. 2. rahat-land\u0131rma, rahatland\u0131r\u0131lma. \nYevm-i terv\u00eeh \nZilhiccenin sekizinci g\u00fcn\u00fc olup arefeden bir g\u00fcn evveldir. O \ng\u00fcn hac\u0131lar M\u00een\u00e2'ya giderler. 3. muz. eskiden \u00e7al\u0131nan \nsazlardan biri. [Meragal\u0131 Abd\u00fclkadir'in o\u011flu Abd\u00fclaziz \ntaraf\u0131ndan \u00eec\u00e2dedilmi\u015f olan bu saz, birbiri arkas\u0131na konmu\u015f \niki kanundan m\u00fcte\u015fekkil idi]. \nTerv\u00eeh-\u00fcl-erv\u00e2h \n(ruhlar\u0131 rahatland\u0131rma) Ahmed\u00ee'nin t\u0131bba d\u00e2ir mesnev\u00ee \n\u015feklinde yaz\u0131lm\u0131\u015f bir eseri. \nterv\u00eeha \n(a.i.c. ter\u00e2v\u00eeh) teravih namaz\u0131n\u0131n her d\u00f6rt rek'at\u0131. \nterv\u00eeh\u00e2t \n(a.i. terv\u00eeh'in c.) 1. koku vermeler, verilmeler, kokusunu \nart\u0131rmalar. 2. rahatland\u0131rmalar, rahatland\u0131r\u0131lmalar. \ntervik \n(\"ki\" uzun okunur, a.i.) s\u00fczme, durultma, safla\u015ft\u0131rma. \nterviye \n(a.i. reyy, riyy ve riv\u00e2'dan) 1. iyiden iyiye, derin derin \nd\u00fc\u015f\u00fcnme. 2. suya kand\u0131rma. \nYevm-i terviye,Yevm-\u00fct-terviye \nZilhicce'nin sekizinci g\u00fcn\u00fc, arefeden evvelki g\u00fcn. \n[hac\u0131lar\u0131n o g\u00fcn suyu olmayan \"M\u00een\u00e2\"ya gittikleri g\u00fcn olup, \ngitmezden \u00f6nce nefisleriyle binek hayvanlar\u0131m suya \nkand\u0131rd\u0131klar\u0131 veya Hz. ibrahim'in kesilme r\u00fc'y\u00e2s\u0131n\u0131 o gece \ng\u00f6r\u00fcp, g\u00fcnd\u00fcz gere\u011fi gibi derin derin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckleri i\u00e7in bu ad \nverilmi\u015ftir]. \ntery\u00e2n \n(f.i.). (bkz. ter\u00een\u00e2n, terniy\u00e2n). \nter-zeb\u00e2n \n(f.b.s.) \"ya\u015f dilli\" 1. haz\u0131rcevap. 2. kalem. \nter-zeb\u00e2n\u00ee \n(f.b.i.) haz\u0131rcevapl\u0131k. \nterz\u00eek \n(a.i. r\u0131zk'dan) besleme, r\u0131z\u0131k verme. \nterz\u00eel \n(o.i. rez\u00e2let'den. c. terz\u00eel\u00e2t) rez\u00eel etme, edilme. \nterz\u00eeliyy\u00e2t \n(a.i. terz\u00eel'in c.) rez\u00eel etmek i\u00e7in s\u00f6ylenilen s\u00f6zler. \ntes\u00e2b\u00ee \n(a.i.) a\u015fk\u0131n\u0131 meydana vurma. \ntes\u00e2buk \n(a.i. sebk'den) yar\u0131\u015f etme. (bkz: m\u00fcs\u00e2baka). \ntes\u00e2b\u00fcr \n(a.i.) bir \u015feyi devaml\u0131 olarak yapma, bir \u015feye devam \u00fczere \n\u00e7al\u0131\u015fma. \ntes\u00e2d\u00fcf \n(a.i. sadef\u2018den. c. tes\u00e2d\u00fcf\u00e2t). rastgelme, aramadan bulma, \nrastlant\u0131. \nAle-t-tes\u00e2d\u00fcf \nrastlama \u00fczerine. \nBi-t-tes\u00e2d\u00fcf \nrastlayarak, aramadan. \ntes\u00e2d\u00fcf\u00e2t \n(a.i. tes\u00e2d\u00fcf\u2018\u00fcn c.) rastlamalar, rastlant\u0131lar, rastgelmeler, \naramadan bulmalar. \ntes\u00e2d\u00fcfen \n(a.zf.) rastgele. (bkz: tes\u00e2d\u00fcf\u00ee). \ntes\u00e2d\u00fcf\u00ee \n(a.s.) rastgele olan. (bkz: tes\u00e2d\u00fcfen). \ntes\u00e2d\u00fcfiyye \n(a.s.) [\"tes\u00e2d\u00fcfi\" nin m\u00fcen.]. (bkz: tes\u00e2d\u00fcf\u00ee). ","tes\u00e2d\u00fcm \n(a.i. sadm'dan) \u00e7arp\u0131\u015fma, toku\u015fma, (bkz: m\u00fcs\u00e2deme). \ntes\u00e2fuh (a.i.) elele tutu\u015fma, (bkz: mus\u00e2faha) \ntes\u00e2gur \n(a.i. s\u0131gar'dan) k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6r\u00fcnme, k\u00fc\u00e7\u00fclme. \ntesahhun \n(a.i. suh\u00fbnet'den. c. tesahhun\u00e2t) \u0131s\u0131nma, k\u0131zma. \ntesahhun\u00e2t \n(a.i. tesahhun'un c.) \u0131s\u0131nmalar, k\u0131zmalar. \ntesahhur \n(a.i. mashara'dan) 1. maskaralanma. 2. zevklenip alay etme. \n3. \u00e2leme g\u00fcl\u00fcn\u00e7 olma. \ntes\u00e2hub \n(a.i. s\u00e2hib'den. c. tes\u00e2hub\u00e2t) 1. arkada\u015fl\u0131k etme. 2. s\u00e2hib \n\u00e7\u0131kma, koruma. \ntes\u00e2hub\u00e2t \n(a.i. tes\u00e2hub'un c.) 1. arkada\u015fl\u0131klar. 2. s\u00e2hib olmalar, korumalar. \ntes\u00e2h\u00fcl \n(a.i. sehl'den. c. tes\u00e2h\u00fcl\u00e2t) 1. yumu\u015fak muamele etme. 2. \nkolay g\u00f6rerek ihm\u00e2l etme. \ntes\u00e2h\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tes\u00e2h\u00fcl'\u00fcn c.) yumu\u015fak muameleler; kolay g\u00f6r\u00fcp ihm\u00e2l \netmeler. \ntesakkub \n(a.i. sakb'dan. c. tesakkub\u00e2t) delinme; deliklenme. \ntesakkub-\u0131 l\u00fc'l\u00fc' \nincinin delinmesi. \ntesakkub\u00e2t \n(a.i.) hek. organizmada bulunan tab\u00ee\u00ee ve ar\u0131z\u00ee delikler. \ntesakkuf \n(a.i.) 1. bir H\u0131ristiyan\u0131n -tahsilini tamamlayarak- papaz olmas\u0131. \n2. binan\u0131n tavanlanmas\u0131. \ntes\u00e2kul \n(a.i.) 1. \u00fc\u015fenip a\u011f\u0131rla\u015fma, tenbellik etme. 2. sava\u015fa girmeye \nniyet etmi\u015fken oyalan\u0131p geri kalma. \ntes\u00e2kut \n(a.i.) birbiri ard\u0131na d\u00fc\u015fme, d\u00fc\u015f\u00fc\u015fme. \ntes\u00e2luh \n(a.i.). (bkz. mus\u00e2laha). \ntes\u00e2luh \n(a.i.) sa\u011f\u0131r gibi g\u00f6r\u00fcnme. \ntes\u00e2l\u00fcb \n(a.i sal\u00eeb'den) 1. iki \u015feyin -ha\u00e7 gibi- birbiri \u00fczerine binmesi. 2. \nhek. sinir ve damarlar\u0131n birbirinin \u00fczerinden \u00e7aprazv\u00e2ri ge\u00e7mesi. \ntes\u00e2l\u00fcb-i \u0131rk\u00ee \nzool. bir cinsin t\u00fcrl\u00fc nesillerini birle\u015ftirerek, hayvan \nyeti\u015ftiricilikte o cinsin \u0131slah\u0131na hizmet etme. \ntes\u00e2l\u00fcf \n(a.i. self\u2018den) iki erkek birbiriyle bacanak veya iki kad\u0131n \nbirbiriyle elti olma. \ntes\u00e2mu' \n(a.i. sem'den) i\u015fitme; kulaktan duyma. \ntes\u00e2muh \n(a.i. sem\u00e2hat'den. c. tes\u00e2muh\u00e2t) 1. m\u00fcsamaha etme, ho\u015f g\u00f6rme, \nho\u015fg\u00f6r\u00fc. 2. dikkatsiz, kay\u0131ts\u0131z davranma. \ntes\u00e2muh\u00e2t \n(a.i. tes\u00e2muh'un c.) 1. m\u00fcsamahalar, ho\u015f g\u00f6rmeler. 2. \ndikkatsizlikler, kay\u0131ts\u0131zl\u0131klar. \ntes\u00e2mum (a.i. sum'dan) sa\u011f\u0131rla\u015fma; sa\u011f\u0131r g\u00f6r\u00fcnme. \ntes\u00e2n\u00eef \n(a.i. tasnif\u2018in c.) kitaplar, eserler, (bkz: tasn\u00eef\u00e2t). \ntes\u00e2n\u00fcd \n(a.i. sened'den) sosy. dayan\u0131\u015fma, fr. solidarite. \ntes\u00e2n\u00fcdiyye \n(a.i.) fels. dayan\u0131\u015f\u00e7\u0131l\u0131k, fr. solidarisme. \ntes\u00e2r\u00eef \n(a.i. tasr\u00eef\u2018in c.) 1. Allah'\u0131n istedi\u011fi gibi h\u00fck\u00fcm ve ir\u00e2desi. \ntes\u00e2r\u00eef-i dehr \nd\u00fcny\u00e2 halleri. 2. gr. tasrifler, \u00e7ekimler. \ntes\u00e2ru' \n(a.i.) g\u00fcre\u015fme, (bkz: mus\u00e2raa). \ntes\u00e2ruf \n(a.i.) emir ve h\u00fckmetme. \ntes\u00e2ub \n(a.i.) inat etme; dikba\u015fl\u0131l\u0131k etme. \ntes\u00e2ud \n(a.i. su\u00fbd'dan. c. tes\u00e2ud\u00e2t) 1. yukar\u0131 \u00e7\u0131kma, a\u011fma. 2. fiz., kim. \ns\u00fcblimle\u015fme, buhar h\u00e2line getirilme, fr. sublimation. \ntes\u00e2ud\u00e2t \n(a.i. tes\u00e2ud'un c.) 1. yukar\u0131 \u00e7\u0131kmalar. 2. fiz., kim. \ns\u00fcblimle\u015fmeler, fr. sublimations. \ntes\u00e2ub \n(a.i.) 1. esneme. 2. gaflette bulunma. \ntes\u00e2\u00fcl \n(a.i. su\u00e2l'den) birbirine sorma, soru\u015fturma. ","tes\u00e2v\u00ee \n(a.i. sev\u00ee'den) 1. bir ve m\u00fcs\u00e2v\u00ee' (*e\u015fit) olma, beraber ve bir \nderecede bulunma. 2. sosy. e\u015fitlik. \ntes\u00e2v\u00ee-i kuv\u00e2 \niki kuvvetin bir raddede bulunu\u015fu, kuvvetlerin m\u00fcs\u00e2v\u00eeli\u011fi, \ne\u015fitli\u011fi. \ntes\u00e2v\u00ee-i leyl \u00fc neh\u00e2r \nastr. 21 Mart ve 23 Eyl\u00fclde gece ile g\u00fcnd\u00fcz\u00fcn birbirine e\u015fit \nolmas\u0131, g\u00fcn-t\u00fcn e\u015fitli\u011fi, fr. equinoxe. \ntes\u00e2v\u00ee-i n\u00e2kizeyn \nmant. \u00e7at\u0131\u015fk\u0131, fr. antinomie. \ntes\u00e2v\u00ee-i \u015fekl \nkim. e\u015fbi\u00e7imlik, fr. isomorphie. \ntes\u00e2v\u00ee-i terk\u00eeb \nkim. izomeri, f r. isomerie. \ntes\u00e2v\u00eer \n(a.i. tasv\u00eer'in c.) resimler, tasvirler, (bkz: tasav\u00eer). \ntes\u00e2y\u00fcf \n(a.i. seyfden) k\u0131l\u0131\u00e7la vuru\u015fma. (bkz: m\u00fcs\u00e2yefe). \ntesb\u00ee' \n(a.i. seb'den) 1. yedileme, yediye \u00e7\u0131karma. 2. ed. evvelden \ns\u00f6ylenmi\u015f bir manzumenin her beytinin -matla'da her iki m\u0131sra\u0131 \nile ayn\u0131 kafiyede olmak \u00fczere- be\u015f m\u0131sra il\u00e2ve edilerek yedi \nm\u0131sr\u00e2a \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131. \ntesb\u00eean \n(a.zf) yediye ay\u0131rarak, yediye ay\u0131rmak suretiyle. \ntesb\u00eeh \n(a.i. sebh'den) 1. (c. tesb\u00eeh\u00e2t) \"s\u00fcbh\u00e2nallah\" kelimesini \ns\u00f6yleyerek Allah'a ta'z\u00eem etme. 2. tespih, (bkz: s\u00fcbha). \ntesb\u00eeh\u00e2t \n(a.i. tesb\u00eeh'in c.) \"s\u00fcbh\u00e2nallah\" diyerek Allah'\u0131 kutsalla\u015ft\u0131rmalar. \ntesb\u00eehiyye \n(a.i.) bot. tespiha\u011fac\u0131giller, fr. meliacees, l\u00e2t. meliaceae. \ntesb\u00eek \n(a.i. sebk'den. c. tesb\u00eek\u00e2t) eritip kal\u0131ba d\u00f6kme, eritilip kal\u0131ba \nd\u00f6k\u00fclme. \ntesb\u00eek\u00e2t \n(a.i. tesb\u00eek'in c.) eritip kal\u0131ba d\u00f6kmeler, eritilip kal\u0131ba \nd\u00f6k\u00fclmeler. \ntesb\u00eel \n(a.i. seb\u00eel'den) 1. Allah yoluna ba\u011flama. 2. yola \u00e7\u0131karma, \nyolcu etme. [as\u0131l m\u00e2n\u00e2s\u0131 \"bir \u015feyi Allah i\u00e7in vakfetme ve mubah \nk\u0131lma\" d\u0131r]. \ntesb\u00eet \n(a.i. s\u00fcb\u00fbt'dan) 1. sa\u011flamca yerle\u015ftirme, yerinde oynamaz \nh\u00e2le sokma. 2. bir h\u00e2li \u015f\u00fcpheye yer b\u0131rakmayacak \u015fekilde g\u00f6r\u00fcp \ng\u00f6sterme. \ntesb\u00eet-i h\u00e2t\u0131r\u00e2t \npsik. ang\u0131lar\u0131n saptanmas\u0131, fr. fixation des souvenirs. \ntesc\u00ee' \n(a.i. sec'den. c. tesc\u00ee\u00e2t) ed. nesirde kafiye kullanma, \nc\u00fcmleleri kafiyelendirme. \ntesc\u00ee\u00e2t \n(a.i. tesc\u00ee'in c.) tesci'ler, nesirde kafiye kullanmalar, c\u00fcmleleri \nkaf\u0131yelendirmeler. \ntesc\u00eef \n(a.i.) bir \u015feyi \u00f6rtme. \ntesc\u00eel \n(a.i. sicill'den. c. tesc\u00eel\u00e2t) sicile ge\u00e7irme, k\u00fct\u00fc\u011fe ge\u00e7irme. \ntesc\u00eel\u00e2t \n(a.i. tesc\u00eel'in c.) sicile ge\u00e7irmeler, k\u00fct\u00fc\u011fe ge\u00e7irmeler. \ntesc\u00een \n(a.i. sicn'den) zindana koyma, hapsetme. \ntesc\u00eer \n(a.i.). (bkz. tefc\u00eer). \ntesciye \n(a.i. seciyye'den) seciyye (\u00fcst\u00fcn ahl\u00e2k) kazand\u0131rma. \ntesd\u00eed \n(a.i. sedd'den) 1. uzunlu\u011funa do\u011frultma, do\u011frultulma. 2. \nhay\u0131rl\u0131 i\u015fe do\u011fru y\u00f6neltme. \ntesd\u00ees \n(a.i. s\u00fcds'den. c. tesd\u00ees\u00e2t) 1. alt\u0131 k\u00f6\u015fe yapma [bir \u015fekli], alt\u0131ya \n\u00e7\u0131karma, alt\u0131lama. 2. ed. bir \u015fiirin beyitlerine ayn\u0131 vezin ve \nkafiyede d\u00f6rder m\u0131sra kat\u0131larak her beytin alt\u0131 m\u0131sr\u00e2a \n\u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131. \ntesd\u00ees\u00e2t \n(a.i. tesd\u00ees'in c.) tesd\u00eesler, alt\u0131ya \u00e7\u0131karmalar, alt\u0131lamalar. \ntesebb\u00fcb \n(a.i. sebeb'den) sebebolma. \ntesebb\u00fcben \n(a.zf.) sebebolmak suretiyle, sebeb olarak. ","tesebb\u00fcben cerh \nhuk. bir kimsenin, alelade yaralanmas\u0131na sebebolan i\u015fi ortaya \nkoymas\u0131, [mesel\u00e2 izinsiz kaz\u0131lan kuyuya birinin d\u00fc\u015fmesi... \ngibi]. \ntesebb\u00fcben katl \nhuk. bir insan\u0131n \u00f6lmesine sebebiyet verme, y\u00e2n\u00ee h\u00e2diselerin \ntabi\u00ee cereyanlar\u0131na g\u00f6re bir adam\u0131n \u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc int\u00e2c edecek bir fiili \nihdas etme. \ntesebb\u00fcben sirkat \nhuk. birka\u00e7 \u015fahs\u0131n birden mahfuz yere gizlice girip ald\u0131klar\u0131 \nmallan i\u00e7lerinden birine y\u00fckleterek h\u00e2rice \u00e7\u0131karmalar\u0131 ki, \u015feraiti \nmevcut olunca c\u00fcmlesi hakk\u0131nda had icra edilir. \ntesebb\u00fct \n(a.i. seb\u00e2t'dan) sebat g\u00f6sterme, sabretme, dayanma. \ntesecc\u00fcd \n(a.i. secde'den. c. tesecc\u00fcd\u00e2t) secde etme, secdeye kapan\u0131p \nAllah'\u0131 takd\u00ees etme. \ntesedd\u00fcd \n(a.i. sedd'den) hek. v\u00fccutta bulunan mayi veya kimyev\u00ee \ncisimlerin kat\u0131-la\u015farak tab\u00ee\u00ee mecralar\u0131ndan birini kapamas\u0131. \nteseff\u00fch \n( .i. sef\u00eeh'den) sef\u00eehle\u015fme. \nA \nteseff\u00fcl \n(a.i. sef\u00eel\u2018den) sefille\u015fme, baya\u011f\u0131la\u015fma, a\u015fa\u011f\u0131la\u015fma. \ntesehhur \n(a.i. mashara'dan) maskaraya alma, alay etme. \ntesehhur-k\u00e2r \n(a i.) maskara, (bkz: suhra). \ntesehhur-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) maskaraya yak\u0131\u015facak surette. \ntesehh\u00fcb \n(a.i.) bulutlanma, (bkz: tegayy\u00fcm). \ntesehhur \n(a.i. sehr'den) gece uyuyamama, uyan\u0131k kalma. \ntesekk\u00fcn \n(a.i. s\u00fck\u00fbn'dan) s\u00fck\u00fbn bulma, yat\u0131\u015fma. \ntesekk\u00fcn-i dery\u00e2 \ndenizin sakinle\u015fmesi. \ntesekk\u00fcn-i niz\u00e2' \nkavgan\u0131n yat\u0131\u015fmas\u0131. \ntesekk\u00fcr \n(a.i. sekr'den) 1. sarho\u015f olma. 2. (s\u00fckker'den) hek. \u015feker \nhastal\u0131\u011f\u0131na tutulma. 3. \u015feker hastal\u0131\u011f\u0131. \ntesell\u00e2 \n(a.i.). (bkz. tesell\u00ee). \ntesell\u00ee \n(a.i. sel\u00e2 veya s\u00fclv'den. c. teselliyy\u00e2t) avutma, avundurma. \ntesell\u00ee-\u00e2m\u00eez \n(a.f.b.s.) tesell\u00ee edici, avutucu, (bkz: tesell\u00ee-bah\u015f). \ntesell\u00ee-bah\u015f \n(a.f.b.s.) tesell\u00ee verici, avutucu, (bkz: teselli-\u00e2m\u00eez, tesliyet- \nbah\u015f). \ntesell\u00ee-n\u00e2-pez\u00eer \n(a.f.b.s.) avutulamaz. \ntesell\u00ee-pez\u00eer \n(a.f.b.s.) tesell\u00ee kabul edici, avutulabilir. \ntesell\u00ee-y\u00e2b \n(a.f.b.s.) tesell\u00ee bulucu, bulan, avunan. \nteselliyy\u00e2t \n(a.i. tesell\u00ee'nin c.) avutmalar, avundurmalar. \nteselluh \n(a.i. sil\u00e2h'dan) sil\u00e2hlanma, sil\u00e2h ku\u015fanma. \ntesell\u00fcb \n(a.i.) 1. soyunma. 2. kocas\u0131 \u00f6len kad\u0131n\u0131n matem elbisesi \ngiymesi. \ntesell\u00fcc \n(a.i. selc'den) fiz. su buhar\u0131n\u0131n kar h\u00e2line gelmesi. \ntesell\u00fcl \n(a.i. sell'den) 1. i\u00e7inden s\u0131yr\u0131l\u0131p \u00e7\u0131kma. 2. verem olma. \ntesell\u00fcm \n(a.i. s\u00fcl. seleme) 1. tesl\u00eem edilen, verilen bir \u015feyi alma. 2. \nisl\u00e2m d\u00eenini kabul etme, M\u00fcsl\u00fcman olma. \nTesl\u00eem ve tesell\u00fcm \nbir \u015feyi teslim etme ve o \u015fey teslim al\u0131nma. 3. m\u00fcz. fas\u0131l \nm\u00fczi\u011finde pe\u015frevin ve saz sema\u00eesinin her hanesi sonunda \ntekrarlanacak par\u00e7a. \ntesell\u00fcm \n(a.i. selm'den) di\u015f di\u015f, \u00e7entik \u00e7entik olma. \ntesels\u00fcl \n(a.i. silsile'den. c. tesels\u00fcl\u00e2t) 1. zincirleme, zincirleme gitme. \nKaide-i tesels\u00fcl \nme'murlar\u0131n s\u0131ra ile ilerileyebilmesi. 2. huk. birden \u00e7ok \nkimsenin bir bor\u00e7tan dolay\u0131 sorumlu olmas\u0131. \ntesels\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tesels\u00fcl'\u00fcn c.) zincirlemeler, zincirleme gitmeler. ","tesemm\u00ee \n(a.i. ism'den) adlanma, isimlenme. \ntesemm\u00fcm \n(o.i. semm'den. c. tesemm\u00fcm\u00e2t) zehirlenme. \ntesemm\u00fcm\u00e2t \n(a.i. tesemm\u00fcm'\u00fcn c.) zehirlenmeler. \ntesemm\u00fcn \n(a.i. semen'den) semirme, \u015fi\u015fmanlama. \ntesemm\u00fcr \n(a.i.) hek. bir uzvun ayn\u0131 cinsten ba\u015fka bir uzvun i\u00e7erisine bir \nmiktar girmesi ve cen\u00een (ana rahmindeki \u00e7ocuk) in havsala \nbo\u015fluklar\u0131ndan birinin derinli\u011fi i\u00e7ine girmesi. \ntesenn\u00ee \n(a.i.) e\u011filip b\u00fck\u00fclme, iki kat olma. \ntesenn\u00fch \n(a.i.) k\u00fcflenme. \ntesenn\u00fcn \n(a.i. sinn'den) di\u015f \u00e7\u0131karma. \nDevr-i tesenn\u00fcn \n\u00e7ocuklar\u0131n ve hayvanlar\u0131n di\u015f \u00e7\u0131kard\u0131klar\u0131 mevsim. \nteserr\u00ee \n(a.i. sery'den) f\u0131k. Odal\u0131k edinme, c\u00e2riye alma. \nteserru' \n(a.i. s\u00fcr'at'den) ko\u015fma, \u00e7abuk davranma. \ntesett\u00fcr \n(a.i. setr'den) \u00f6rt\u00fcnme, gizlenme, saklanma, kapanma [kad\u0131nlar \nhak.]. \ntesett\u00fcr-i nisv\u00e2n \nkad\u0131nlar\u0131n -erkeklerden-\u00f6rt\u00fcnmesi. \ntese'\u00fcl \n(a.i. su\u00e2l'den) dilenme, dilencilik etme. \ntesevv\u00ee \n(a.i. sevy'den) tesviye etme, d\u00fczeltme, d\u00fczleme, d\u00fczlenme. \ntesevv\u00ee-i ar\u00e2z\u00ee \ntopra\u011f\u0131 d\u00fczleme. \ntesevv\u00fcb \n(a.i. sev\u00e2b'dan) 1. sevaplar\u0131ma, sevap kazanma. 2. farz olan \nnamazdan sonra nafile namaz k\u0131l\u0131p sevap kazanma. \nteseyy\u00fcb \n(a.i. seyyib'den) dul kalma [kad\u0131n-]. \" \nteseyy\u00fcb \n(a.i.c. teseyy\u00fcb\u00e2t) kay\u0131ts\u0131zl\u0131k, ihmalcilik, \u00fc\u015fenme, tenbelik. \n(bkz: kes-l\u00e2n, tek\u00e2s\u00fcl). \nteseyy\u00fcb\u00e2t \n(a.i. teseyy\u00fcb'\u00fcn c.) kay\u0131ts\u0131zl\u0131klar, ihmalcilikler, \u00fc\u015fenmeler, \ntenbellikler. \ntesf\u00eed \n(a.i.) eti keb\u00e2betmek i\u00e7in \u015fi\u015fe dizme. \ntesf\u00eef \n(a.i.) d\u00f6v\u00fcp toz h\u00e2line getirme, getirilme. \ntesf\u00eeh \n(a.i. sef\u00e2hat'den) sefih g\u00f6rme, sefih sayma. \ntesf\u00eel \n(a.i. s\u00fcfl'den. c. tesf\u00eel\u00e2t) sefille\u015ftirme, baya\u011f\u0131la\u015ft\u0131rma, \nbaya\u011f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131lma, a\u015fa\u011f\u0131la\u015ft\u0131rma. \ntesf\u00eer \n(a.i. sefer'den) sefere g\u00f6nderme, g\u00f6nderilme. \ntesh\u00eek \n(a.i.) ezme, d\u00f6vme, d\u00f6v\u00fcp ezme. \ntesh\u00eel \n(a.i.) \u00f6ks\u00fcrtme. \ntesh\u00eel \n(a.i.sehl'den. c. tesh\u00eel\u00e2t) 1. kolayla\u015ft\u0131rma. 2. M\u00fcntehab-\u00fc\u015f-\u015fif\u00e2 \nsahibi Hac\u0131 Pa\u015fa'n\u0131n hekimli\u011fe d\u00e2ir olan bir \neseri. \ntesh\u00eel\u00e2t \n(o.i. tesh\u00eel'in c.) kolayl\u0131klar. \ntesh\u00eelen \n(a.zf.) kolayl\u0131k olmak \u00fczere, kolayla\u015ft\u0131rarak. \ntesh\u00een \n(a.i. sahn'den. c. tesh\u00een\u00e2t) \u0131s\u0131tma, \u0131s\u0131t\u0131lma, k\u0131zma, k\u0131zd\u0131r\u0131lma. \ntesh\u00een\u00e2t \n(a.i. tesh\u00een'in c.) \u0131s\u0131tmalar, k\u0131zd\u0131rmalar. \ntesh\u00eer \n(a.i. sihriyy'den) zapt ve ist\u00eel\u00e2 etme, ele ge\u00e7irme, elde etme. \ntesh\u00eer \n(a.i. sihr ve sehhar'dan. c. tesh\u00eer\u00e2t) b\u00fcy\u00fc yapma, b\u00fcy\u00fcleme, \naldatma, aldat\u0131lma, kendini ba\u011flama. \nteshir\u00e2t \n(a.i. tesh\u00eer'in c.) zapt ve ist\u00eel\u00e2 etmeler, ele ge\u00e7irmeler, elde \netmeler. \ntesh\u00eer\u00e2t \n(a.i. tesh\u00eer'in c.) b\u00fcy\u00fc yapmalar, b\u00fcy\u00fclemeler, aldatmalar, \naldat\u0131lmalar. \ntes'\u00eed \n(o.i. sa'd'den) tebrik etme, kutlama, (bkz: is'\u00e2d). \nte's\u00eem \n(a.i. ism'den) g\u00fcnahk\u00e2r sayma, birine \"g\u00fcnahk\u00e2r oldun!\" deme. ","tes'\u00eer \n(a.i. sa'r'den) 1. narh koyma, k\u0131ymet, de\u011fer koyma. 2. ate\u015fi \nyak\u0131p alevlendirme. \nte's\u00eer \n( .i. isr'den. c. te's\u00eer\u00e2t) 1. al\u00e2met, ni\u015fan b\u0131rakma. 2. i\u015fleme, \nA \ndokunma; i\u00e7e i\u015fleme. \nSer\u00ee-\u00fct-te's\u00eer \n\u00e7abuk te's\u00eer eden. \nte's\u00eer-i hev\u00e2 \nfiz. hava devinimi. \nte's\u00eer-i kimyev\u00ee \nkim. kimyasal etkinlik. \nte's\u00eer-i ziy\u00e2 \nkim. optik aktiflik. 3. kederlendirme. \nte's\u00eer\u00e2t \n(a.i te's\u00eer'in c.) te'sirler, etkiler. \nte's\u00eer\u00e2t-\u0131 d\u00e2hiliyye \nco\u011fr. i\u00e7etmenler, i\u00e7etkiler. \nte's\u00eer\u00e2t-\u0131 hasene \niyi te'sirler, iyi etkiler. \ntesirre \n(a.i.). (bkz. tesr\u00eer). \nte's\u00ees \n(a.i. \u00fcss'den. c. te's\u00ees\u00e2t) esas koma, temel atma, kurma; kurulu\u015f, \nkurum. \nte's\u00ees-i il\u00e2h\u00ee \nAllah'a ait yap\u0131. \nte's\u00ees\u00e2t \n(a.i. te's\u00ees'in c.) 1. kurmalar, kurulu\u015flar. 2. cemiyetler \n(kurumlar). 3. d\u00f6\u015fem, fr. installation.[elektrik te's\u00ees\u00e2t\u0131, su \nte's\u00ees\u00e2t\u0131.. gibi]. \nte's\u00eesen \n(a.zf.) te'sis ederek, kurarak. \nte'siye \n(a.i.) teselli verme, avutma. \ntesk\u0131ye \n(a.i. saky'den) 1. su i\u00e7irme, su verme. 2. sulama, sulan\u0131lma, \n(bkz: irv\u00e2, iska). \nteskib \n(a.i. sakb'dan) delme, delik a\u00e7ma. \nteskif \n(a.i. sakfdan) 1. birini H\u0131ristiyan\u0131 papaz yapma. 2. binaya \ntavan yapma, binaya tavan yap\u0131lma. \nteskil \n(a.i. sakl'den) a\u011f\u0131rla\u015ft\u0131rma, a\u011f\u0131rla\u015ft\u0131r\u0131lma; a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 art\u0131rma; \na\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 art\u0131r\u0131lma. \nteskim \n(a.i. sakm'dan) 1. hasta etme. 2. sak\u00eem, bozuk, yanl\u0131\u015f, eksik \nsayma. \ntesk\u00een \n(a.i. s\u00fck\u00fbn'dan) 1. sakin k\u0131lma, k\u0131l\u0131nma, yat\u0131\u015ft\u0131rma, \nyat\u0131\u015ft\u0131r\u0131lma. 2. a. gr. bir harfi sakin okuma emr, farz, gibi. \ntesk\u00eer \n(a.i. sekr'den) sarho\u015f etme. \ntesk\u00eet \n(a.i. s\u00fck\u00fbt'dan) susturma, (bkz: isk\u00e2t). \ntesl\u00eef \n(a.i.) kahvalt\u0131 etme. \ntesl\u00eeh \n(a.i. sil\u00e2h'dan. c. tesl\u00eeh\u00e2t) sil\u00e2hland\u0131rma, sil\u00e2hland\u0131r\u0131lma. \ntesl\u00eeh \n(a.i. selh'den) derisini y\u00fcz\u00fcp \u00e7\u0131karma, derisi y\u00fcz\u00fclme. \ntesl\u00eeh\u00e2t \n(a.i. tesl\u00eeh'in c.) sil\u00e2hland\u0131rmalar, sil\u00e2hland\u0131r\u0131lmalar. \nAdem-i tesl\u00eeh\u00e2t \nsil\u00e2hs\u0131zland\u0131rma. \ntesl\u00eeh\u00e2t-\u0131 askeriyye \naskerin silahland\u0131r\u0131lmas\u0131. \ntesl\u00eel \n(a.i. sell'den) 1. s\u0131y\u0131r\u0131p \u00e7ekme, s\u0131yr\u0131l\u0131p \u00e7ekilme. 2. verem etme. \ntesl\u00eem \n(a.i.) \u00e7entme, di\u015f di\u015f etme. \ntesl\u00eem \n(a.i. s\u00fcl. seleme, c. tesl\u00eem\u00e2t) 1. bir em\u00e2neti yerine verme. 2. \nbir \u015feyi yeni sahibine verme. 3. hakikat oldu\u011funu s\u00f6yleme. 4. \n(bkz: i'tir\u00e2f). 5. dayanamay\u0131p pes deme. 6. tas. kendini \nAllah'\u0131n kaderine b\u0131rakma. 7. m\u00fcz. bir saz eserinde, as\u0131l h\u00e2ne \nile m\u00fcl\u00e2zimeyi ba\u011flayan na\u011fmeler olup bu na\u011fmeler her \nhanede tekrar edilmekle beraber m\u00fcl\u00e2zimeye d\u00e2hil edilmez. \nEskiden buna \"terkib-i intikal\" de denilirdi. Fakat terkib-i \nintikal'in yaln\u0131z haneleri ba\u011flayan ve az \u00e7ok tad\u00eel\u00e2t ile tekrar \nedilen na\u011fmeciklere verilen bir ad olup m\u00fcl\u00e2zime ile h\u00e2ne ","aras\u0131ndaki na\u011fmeye tevs\u00ee edilmemi\u015f olmak ihtim\u00e2li de vard\u0131r. \n8. sel\u00e2m verme; sel\u00e2metle dua etme. 9. \u00e2fetten masun k\u0131lma. \ntesl\u00eem-i c\u00e2n, -\u0131 r\u00fbh \n\u00f6lme. \ntesl\u00eem ve tesell\u00fcm \nverme ve alma. \ntesl\u00eem\u00e2t \n(a.i. tesl\u00eem'in c.) tesl\u00eem edilen e\u015fya veya yat\u0131r\u0131lan para. \ntesl\u00eem-kerde \n(a.f.b.s.) teslim edilmi\u015f olan. \ntesl\u00eemiyyet \n(a.i.) tesl\u00eem olma, boyun e\u011fme. \ntesl\u00ees \n(a.i. s\u00fcls'den) 1. \u00fc\u00e7leme, \u00fc\u00e7e \u00e7\u0131karma. 2. \u015farab\u0131, \u00fc\u00e7te biri \nu\u00e7uncaya kadar kaynatma. 3. H\u0131ristiyanl\u0131kta Allah'\u0131n \u00fc\u00e7 \noldu\u011funa inanma. \nErb\u00e2b-\u0131 tesl\u00ees. Esh\u00e2b-\u0131 tesl\u00ees Allah'\u0131n \u00fc\u00e7 (baba, o\u011ful, mukaddes ruh) oldu\u011funa inananlar, \nH\u0131ristiyanlar. \ntesl\u00ees-i zev\u00e2y\u00e2 \nmat. bir zaviyeyi (*a\u00e7\u0131y\u0131) \u00fc\u00e7 m\u00fcs\u00e2v\u00ee (*e\u015fit) k\u0131sma b\u00f6lme. \ntesl\u00eet \n(a.i.). (bkz. tasl\u00eet). \ntesliye \n(a.i.) teselli verme, avutma. (bkz. tesliyet). \ntesliye-i h\u00e2t\u0131r \ng\u00f6n\u00fcl al\u0131nma. \ntesliyet \n(a.i.) teselli verme, verilme, avutma, avutulma, (bkz: tesliye). \ntesliyet-bah\u015f \n(a.f.b.s.) avutucu, avundurucu. (bkz: tesell\u00ee-\u00e2m\u00eez, tesell\u00ee- \nbah\u015f). \ntesliyet-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) avutucu, teselli edici. \ntesliyet-s\u00e2z \n(a.f.b.s.) teselli edici, avutucu. \ntesm\u00ee' \n(a.i. sem'den. c. tesm\u00ee\u00e2t) i\u015fittirme, i\u015fittirilme, duyurma. \ntesm\u00ee\u00e2t \n(a.i. tesm\u00ee'in c.) i\u015fittirmeler, i\u015fittirilmeler, duyurmalar. \ntesm\u00eem \n(o.i.) hek. mafsallar\u0131n y\u00fczlerini birbirinden ay\u0131rma i\u015fi; bir uzvu \nmafsal yerinden kesip atma. \ntesm\u00eem \n(a.i. semm'den) zehirleme, zehirlenme. \u201e * \ntesm\u00eemen \n(a.zf.) zehirlenerek; zehirleyerek. \ntesm\u00een \n(a.i. s\u00fcmn'den) 1. sekizleme, sekize \u00e7\u0131karma. 2. sekize b\u00f6lme. \n3. bir \u015feye baha bi\u00e7me, bi\u00e7tirme. \ntesm\u00een \n(a.i. semen'den) semirtme, semirtilme; ya\u011flatma. \ntesm\u00eer \n(a.i. semer'den) 1. a\u011fa\u00e7lar\u0131n -\u00e7i\u00e7eklerini d\u00f6k\u00fcp- yemi\u015f \nba\u011flamas\u0131. 2. [tasarrufla] mal\u0131n \u00e7o\u011falmas\u0131. \ntesm\u00eer \n(a.i.) \u00e7ivileme, \u00e7ivilenme, m\u0131hlama, m\u0131hlanma. \ntesm\u00eet \n(a.i.) aks\u0131ranlara \"yerh ham\u00fch Allah\" (= Allah sana merhamet \netsin; \u00e7ok ya\u015fa) deme. \ntesmiye \n(a.i. ism'den) 1. ad koyma, adland\u0131rma, isim verme. 2. \nbesmele \u00e7ekme. \nBa'de-t-tesmiye \n1) ad konduktan sonra; 2) besmele \u00e7ektikten sonra. \ntesn\u00eem \n(a.i.) est. kabartma, kubbeli yapma, yap\u0131lma. \nTesn\u00eem \n(a.h.i.) Cennet'teki \u0131rmaklardan birinin ad\u0131. \nM\u00e2-i Tesn\u00eem \nTesn\u00eem \u0131rma\u011f\u0131n\u0131n suyu, Cennet suyu. \ntesniye \n(a.i. isneyn'den) a. gr. ikilenen, ikilik cem'ini g\u00f6steren ve \nkelimenin sonuna \"-an\" veya \"-eyn\" getirilerek yap\u0131lan \nkelime. \nZ\u00e2viyet\u00e2n \niki zaviye. \nAhaveyn \niki karde\u015f. \nTarafeyn \niki taraf.. gibi. \ntesr\u00ee' \n(o.i. s\u00fcr'at'den. c. tesr\u00ee\u00e2t) h\u0131zland\u0131rma; h\u0131zland\u0131r\u0131lma; \n\u00e7abukla\u015ft\u0131rma. ","tesr\u00eean \n(a.zf.) h\u0131zland\u0131rarak, \u00e7abukla\u015ft\u0131rmak i\u00e7in, \u00e7abukla\u015ft\u0131rarak, h\u0131z \nvererek. \ntesr\u00ee\u00e2t \n(a.i. tesr\u00ee'in c.) h\u0131zland\u0131rmalar, \u00e7abukla\u015ft\u0131rmalar. \ntesr\u00eeb \n( .i.) 1. ay\u0131plama; dar\u0131lma. 2. ba\u015fa kakma. \nA \ntesr\u00eeb \n(a.i. s\u00fcr\u00fbb'dan) yollama, g\u00f6nderme, g\u00f6nderilme, [en \u00e7ok asker \nhak.]. \ntesr\u00eec \n(a.i. serc'den) [hayvana] eyer vurma. \ntesr\u00eec-i feres \nata eyer vurma. \ntesr\u00eeh \n(a.i.) 1. sal\u0131verme, b\u0131rakma. 2. bo\u015fama [e\u015fini-]. \ntesr\u00eeh-i lihye \nsakal sal\u0131verme. \ntesr\u00eek \n(a.i. sirkat'den c. tesr\u00eekat) birine h\u0131rs\u0131z deme, birini h\u0131rs\u0131zl\u0131kla \nsu\u00e7lama. \ntesr\u00eekat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tesr\u00eek'in c.) h\u0131rs\u0131z yapmalar, h\u0131rs\u0131zl\u0131kla \nsu\u00e7lamalar. \ntesr\u00eer \n(o.i. s\u00fcr\u00fbr'dan. c. tesr\u00eer\u00e2t) sevindirme, sevindirilme. \ntesr\u00eer\u00e2t \n(o.i. tesr\u00eer'in c.) sevindirmeler, sevindirilmeler. \ntesriye \n(a.i.) s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131, gam\u0131, kederi yok etme. \ntest\u00eeh \n(a.i.). (bkz. tast\u00eeh). \ntest\u00eer \n(a.i. setr'den) \u00f6rtme, gizleme. \ntesv\u00eeb \n( .i. sev\u00e2b'dan) m\u00fck\u00e2fat verme. \nA \ntesv\u00eed \n(a.i. sev\u00e2d'dan) 1. karartma, karart\u0131lma. 2. (c. tesv\u00eed\u00e2t) \nm\u00fcsvedde yapma; karalama yapma; m\u00fcsvedde. \ntesv\u00eed\u00e2t \n(a.i. tesv\u00eed nin c.) karalatesv\u00eed\u00e2t ol-malar, m\u00fcsveddeler. \n2 \ntesv\u00eef \n(a.i. sevf\u2018den. c. tesv\u00eef\u00e2t) [sebepsiz] geciktirme, atlatma, \n(bkz: te'h\u00eer). \ntesv\u00eef\u00e2t \n(a.i. tesv\u00eef\u2018in c.) [sebepsiz] geciktirmeler, atlatmalar. \ntesv\u00eeg \n(a.i.) mes\u00e2g g\u00f6sterme, cevaz verme, (bkz: tecv\u00eez). \ntesv\u00eek \n(a.i. sevk'den) s\u00fcrme, ileri gitme. \ntesv\u00eek \n(a.i. misv\u00e2k'den) misv\u00e2klenme; di\u015fleri misv\u00e2kleme. \ntesv\u00eel \n(a.i.c. tesv\u00eel\u00e2t) fena bir \u015feyi g\u00fczel g\u00f6stererek aldatma. \ntesv\u00eer \n(a.i.) 1. toz kald\u0131rma. 2. b\u00e2t\u0131n\u00ee m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rma. \ntesv\u00eel\u00e2t \n( .i. tesv\u00eel'in c.) fena bir \u015feyi g\u00fczel g\u00f6stererek aldatmalar. \nA \ntesv\u00eer-i mahm\u00fbl \n(a.it.) fels. fr. quantification du predicat. \ntesviye \n(a.i. sev\u00ee'den) 1. beraber etme, d\u00fcz etme, d\u00fczleme. \ntesviye-i turuk \nyol yapma fenni. \ntesviye-i t\u00fcr\u00e2biyye \ntopra\u011f\u0131n d\u00fczlenmesi. 2. \u00f6deme. \ntesviye-i deyn \nbor\u00e7 \u00f6deme. 3. h\u00fck\u00fcmet\u00e7e bir yere g\u00f6nderilen erlere bilet \nyerine ge\u00e7mek \u00fczere verilen k\u00e2\u011f\u0131t. 4. neticeye ba\u011flama. \nS\u00fbret-i tesviye \nuyla\u015fman\u0131n sebepleri. \ntesviye-i um\u00fbr \ni\u015flerin g\u00f6r\u00fcl\u00fcp net\u00eecelendirilmesi. \ntesviye m\u00fcnhan\u00eesi \nco\u011fr. e\u015fy\u00fckseklik e\u011frisi. \ntesviye r\u00fbhu \nfiz. hava kabarc\u0131kl\u0131 d\u00fcze\u00e7, kabarc\u0131kl\u0131 d\u00fcze\u00e7. \ntesy\u00e2r \n(a.i.) g\u00f6nderme, g\u00f6nderilme. \ntesy\u00eel \n(a.i. seyl'den) 1. sel gibi ak\u0131tma, ak\u0131t\u0131lma. 2. kim. sert bir \ncismi ak\u0131c\u0131 h\u00e2le getirme. \ntesy\u00eer \n(a.i. seyr'den) 1. y\u00fcr\u00fctme, y\u00fcr\u00fct\u00fclme. 2. g\u00f6nderme, \ng\u00f6nderilme, yollama, yollanma. \n-te\u015f \n(f.e.). (bkz. -t\u00e2\u015f). \nte\u015f\u00e2b\u00fch \n(a.i. \u015fibh'den. c. te\u015f\u00e2b\u00fch\u00e2t) 1. birbirine benzeme, benze\u015fme. \n2. fels. benzerlik. 3. mat. homologi. (bkz: m\u00fc\u015f\u00e2behet). ","te\u015f\u00e2b\u00fch-i etr\u00e2f \ned. m\u00fc\u015febbehin garip bir \u015feye benzetilmesi h\u00e2lidir ki \"istitr\u00e2f' \nda denir. Mesel\u00e2 \"B\u00fby-i g\u00fcl taktir olunmu\u015f, n\u00e2z\u0131n i\u015flenmi\u015f \nucu \/ Biri olmu\u015f hoy, birisi dest-m\u00e2l olmu\u015f sana\" (Nedim) \nbeytindeki \"n\u00e2z\" in dest-m\u00e2le (havluya) benzetilmesi gibi. \nte\u015f\u00e2b\u00fch\u00e2t \n(a.i. te\u015f\u00e2b\u00fch'\u00fcn c.) 1. birbirine benzemeler, benze\u015fmeler. 2. \nKur'\u00e2n\u0131 Ker\u00eem'in b\u00e2z\u0131 \u00e2yetlerinin mecaz\u00ee m\u00e2n\u00e2lar\u0131 olmas\u0131 \nhalleri. \nte\u015f\u00e2c\u00fcr \n(a.i. \u015fecer'den) sopalarla birbirine girme, d\u00f6v\u00fc\u015fme, (bkz: \nm\u00fc\u015f\u00e2cere). \nte\u015fadduk \n(a.i.) [avurt \u00e7atlatarak] konu\u015fma; l\u00fcgat paralama. \nte\u015fahhum \n(a.i. \u015fahm'dan) ya\u011flanma, ya\u011f ba\u011flama, semirme, \u015fi\u015fmanlama. \nte\u015fahhus \n(a.i. \u015fahs'dan. c. te\u015fahh-s\u00e2t) 1. \u015fah\u0131slanma. 2. birinin \u015fahs\u0131n\u0131 \nh\u00e2t\u0131ra getirme, birinin \u015fahs\u0131 h\u00e2t\u0131ra getirilme. 3. taayy\u00fcn etme, \ntan\u0131ma. \nte\u015fahhus\u00e2t \n(a.i. te\u015fahhus'un c.) 1. te\u015fahhuslar, \u015fah\u0131slanmalar. \nte\u015f\u00e2k\u00ee \n(a.i. \u015fekv\u00e2'dan) 1. birbirinden \u015fik\u00e2yet etme. 2. dertle\u015fme, \nhalle\u015fme. \nte\u015fakkuk \n(a.i. \u015fakk'dan) yar\u0131lma, ikiye ayr\u0131lma; par\u00e7a par\u00e7a olma. \nte\u015f\u00e2k\u00fcl \n(a.i. \u015fekl'den) \u015fekil ve suret\u00e7e bir olma, birbirine uyma, biri \n\u00f6tekinin \u015fekline, h\u00e2line girme. \nte\u015f\u00e2r\u00fck \n(a.i. \u015firk'den) ortak olma, ortakl\u0131k, fr. association. (bkz: \nm\u00fc\u015f\u00e2reket). \nte\u015f\u00e2r\u00fckiyye \n(o.i.) fels. \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131mc\u0131l\u0131k, fr. associationnisme. \nte\u015fa'\u015fu' \n(a.i. \u015fa'\u015faa'dan) \u015fa'\u015faalanma, par\u0131ldama. \nte\u015f\u00e2t\u00fcm \n(a.i. \u015fetm'den) s\u00f6v\u00fc\u015fme. \nte\u015fa'u' \n( .i.) fiz. \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n, merkezden etrafa do\u011fru dalgalanmas\u0131. \nA \nte\u015fa'ub \n(a.i. \u015fa'b'dan. c. te\u015fa'ub\u00e2t) \u015f\u00fbbelenme, dallanma, dal budak \npeyda etme, \u00e7atallanma. \nte\u015fa'ub\u00e2t \n(a.i. te\u015fa'ub'un c.) \u015f\u00fbbeler. \nte\u015fa'ul \n(a.i. \u015fu'l'den) parlama, tutu\u015fma. \nte\u015fa'ur \n(a.i. \u015fa'r'dan) k\u0131llanma, t\u00fcylenme. \nte\u015f\u00e2ur \n(a.i. \u015fi'r'den) \u015f\u00e2ir tavr\u0131 tak\u0131nma, \u015fairlik taslama. \nte\u015f\u00e2v\u00fcr \n(a.i. \u015f\u00fbr\u00e2'dan) birbirine dan\u0131\u015fma, (bkz: m\u00fc\u015f\u00e2vere). \nte\u015faytun \n(a.i. \u015feyt\u00e2n'dan) \u015feytanla\u015fma, \u015feytanca davranma. \nte\u015fb\u00ee' \n( .i.) karn\u0131n\u0131 doyurma, karn\u0131 doyurulma, (bkz: i\u015fba'). \nA \nte\u015fb\u00ee-i fukar\u00e2 \nyoksullar\u0131n kar\u0131nlar\u0131n\u0131n doyurulmas\u0131. \nte\u015fb\u00eeb \n(a.i. \u015feb\u00e2b'dan) 1. ate\u015f yakma. 2. ed. bir kad\u0131n\u0131n g\u00fczelli\u011fini \n\u015fiirle medhetme. 3. kasideye bir g\u00fczeli \u00f6verek ba\u015flama. 4. ed. \nkasidenin ba\u015f\u0131nda bulunan girizg\u00e2hdan \u00f6nce gelen b\u00f6l\u00fcm. \nte\u015fb\u00eeh \n(a.i. \u015fibh'den. c. te\u015fb\u00eeh\u00e2t) benzetme, benzetilme. \nL\u00e2-te\u015fb\u00eeh \nte\u015fbihsiz, benzetmeksizin, benzetme gibi olmas\u0131n. \nEd\u00e2t-\u0131 te\u015fbih \n(benzetme edat\u0131) \"gibi, \u00e2s\u00e2, misill\u00fc, m\u00e2nend, ve\u015f, g\u00fbne, g\u00fby\u00e2, \nsanki, me\u011fer ki, tek, t\u0131rak, nas\u0131l, nitekim..\" gibi. \nErk\u00e2n-\u0131 te\u015fbih \ned. \u015fu d\u00f6rt \u015feydir \"m\u00fc\u015febbeh, m\u00fc\u015febbeh\u00fcn-bih, vech-i \u015febeh, \ned\u00e2t-\u0131 te\u015fbih\". [\".. k\u00f6\u015fk\u00fc cennet gibidir\" terkibinde k\u00f6\u015fk = \nm\u00fc\u015febbeh, cennet = m\u00fc\u015febbeh\u00fcn-bih, gibidir = ed\u00e2t-\u0131 \nte\u015fbihdir]. \nte\u015fb\u00eeh-i bel\u00ee\u011f \ned. edat\u0131 hazfedilmi\u015f ve pek \u00e7ok parlak, g\u00f6z al\u0131c\u0131 olan te\u015fbih. \nMesel\u00e2 \"Az zaman i\u00e7re \u00e7ok i\u015f etmi\u015f idi \/ S\u00e2yesi olmu\u015f idi ","\u00e2lemg\u00eer \/ \u015eems-i asr idi asrda \u015femsin \/ Z\u0131ll\u0131 memd\u00fbd olur, \nzaman\u0131 kas\u00eer\" gibi. \nte\u015fb\u00eeh-i cem' \ned. benzetmeli\u011fi birden fazla olan te\u015fbih. \nte\u015fb\u00eeh-i makl\u00fbb \ned. uyartma amac\u0131yla benzetilenin niteliklerini \u00fcst\u00fcn \ng\u00f6sterme epi\u011fi, \u00e7evrik benzetme. \nte\u015fbih-i mefr\u00fbk \ned. benzetileni ve benzetmeli\u011fi yan yana s\u00f6ylenmi\u015f olan \nte\u015fbih, farkl\u0131 benzetme. Mesel\u00e2 \"Meyhane g\u00fclsitand\u0131r, pey- \nmane g\u00fclfe\u015fand\u0131r\" m\u0131sra\u0131nda oldu\u011fu gibi. \nte\u015fb\u00eeh-i melf\u00fbf \ned. benzetilen ile benzetmeli\u011fin birbirinin ard\u0131nca s\u00f6ylendi\u011fi \nte\u015fbih. \nte\u015fbih-i merd\u00fbd \ned be\u011fenilmeyen, iste\u011fi anlatmaya yetmeyen benzetme. \nte\u015fb\u00eeh-i m\u00fbcez \ned. en k\u0131sa kelimelerle geni\u015f m\u00e2n\u00e2ya gelmek suretiyle yap\u0131lan \nte\u015fbih, benzetme. Mis\u00e2l \"H\u00e2l k\u00e2fir, z\u00fclf k\u00e2fir, \u00e7e\u015fm k\u00e2fir, \nel'am\u00e2n \/ Serbeser ikl\u00eem-i h\u00fcsn'\u00fcn k\u00e2firistan oldu hep\" \nbeytindeki \"ikl\u00eem-i h\u00fcsn'n\u00fcn\" terkibi gibi. \nte\u015fb\u00eeh-i mufassal \ned. ayr\u0131nt\u0131l\u0131 benzetme, yani 4 unsurun da kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 te\u015fbih. \n\"T\u00fcrk askeri yi\u011fitlikte arslan gibidir\". \nte\u015fb\u00eeh-i m\u00fccmel \ned. k\u0131salt\u0131lm\u0131\u015f benzetme, yani benzetme y\u00f6n\u00fc s\u00f6ylenmeyen \nte\u015fbih. \"T\u00fcrk askeri arslan gibidir\". \nte\u015fb\u00eeh-i m\u00fcekked \ned. ed\u00e2t-\u0131 te\u015fbihi s\u00f6ylenmemi\u015f te\u015fbih \"T\u00fcrk askeri yi\u011fitlikte \nasland\u0131r\", (bkz: te\u015fb\u00eeh-i beli\u011f). \nte\u015fb\u00eeh-i m\u00fcrsel \ned. yaln\u0131z edat bulunmayan \u00f6zelli benzetme. Mesel\u00e2 \"Mehmet, \nyi\u011fitlikte arsland\u0131r\" gibi. \nte\u015fb\u00eeh-i tafd\u00eel\u00ee \ned. benzetilenin benzeyenden daha m\u00fcbala\u011fal\u0131 olarak \nanlat\u0131lmas\u0131. [\"Bu adam tilkiden daha kurnazd\u0131r\" gibi]. \nte\u015fb\u00eeh-i tesviye \ned. benzetileni birden fazla olan te\u015fbih. \nte\u015fb\u00eeh\u00e2t \n(a.i. te\u015fb\u00eeh'in c.) te\u015fbihler, benzetmeler, benzetilmeler. \nte\u015fb\u00eeh\u00ee \n(a.s. \u015fibh'den) te\u015fbihe, benzetmeye ait. te\u015fbihle ilgili. \nte\u015fb\u00eek \n(a.i. \u015febeke'den) \u015febekele\u015ftirme, a\u011f \u015fekline koyma, koyulma. \nte\u015fb\u00eer \n(a.i.) 1. kar\u0131\u015flama, kar\u0131\u015flanma. 2. end\u00e2ze ve s\u00e2ire ile \u00f6l\u00e7me. \nte\u015fc\u00ee' \n(a.i. \u015fec\u00e2at'den. c. te\u015fc\u00ee\u00e2t) \u015fec\u00e2atlendirme, \u015fecaat ve cesaret \nverme, verilme, gayrete getirme, getirilme. \nte\u015fc\u00ee\u00e2t \n( .i. te\u015fc\u00ee'in c.) \u015fecaat ve cesaret vermeler, gayretlendirmeler, \nA \ngayretlendirilmeler. \nte\u015fc\u00eer \n(a.i. \u015fecer'den) a\u011fa\u00e7land\u0131rma, a\u011fa\u00e7 dikme. \nte\u015fd\u00eed \n(a.i. \u015fiddet'den) 1. \u015feddetlendirme, \u015fiddetlendirilme, \u015fiddet \nve kuvvet verme, verilme. 2. \u015feddeleme, \u015feddelenme. 3. a. \ngr. bir harfi \u00e7ift okutan ve \u015fedde denilen i\u015faretin ad\u0131. \nte\u015febb\u00fcb \n( .i.) kim. \u015fapla\u015fma, \u015fap h\u00e2line girme. \nA \nte\u015febb\u00fch \n(a.i. \u015fibh'den. c. te\u015febb\u00fch\u00e2t) benzeme, and\u0131rma; kendini \nbenzetmeye \u00f6zenme, zorla benzemeye \u00e7al\u0131\u015fma. \nte\u015febb\u00fch\u00e2t \n(a.i. te\u015febb\u00fch'\u00fcn c.) benzemeler, and\u0131rmalar, kendini \nbenzetmeye \u00f6zenmeler, zorla benzemeye \u00e7al\u0131\u015fmalar. \nte\u015febb\u00fck \n(a.i.c. \u015febeke'den) \u015febekele\u015fme, a\u011f \u015feklini alma. \nte\u015feb\u00fck-i ags\u00e2n-\u0131 e\u015fc\u00e2r \na\u011fa\u00e7 dallar\u0131n\u0131n birbirine kar\u0131\u015fmas\u0131. \nte\u015febb\u00fcs \n( .i. \u015febs'den c. te\u015febb\u00fcs\u00e2t) 1. [i\u015fe] giri\u015fme, el atma. 2. \nA \ngiri\u015fkenlik. 3. \u00f6nce davran\u0131\u015f. \nte\u015febb\u00fcs-i c\u00fcrm \nbir su\u00e7 i\u015flemeye ba\u015flay\u0131p da -herhangi \u00e7\u0131kan bir m\u00e2ni ile- bu \nsu\u00e7u net\u00eecelendirememe. \nte\u015febb\u00fcs-i \u015fahs\u00ee \n\u015fahs\u00ee, ki\u015fisel le\u015febb\u00fcs, \u00f6zel te\u015febb\u00fcs. ","te\u015febb\u00fcs\u00e2t \n( .i. te\u015febb\u00fcs'\u00fcn c.) te\u015febb\u00fcsler, i\u015fe giri\u015fmeler, el atmalar; \nA \ngiri\u015fkenlikler,\u00f6nce davran\u0131\u015flar. \nte\u015fecc\u00fc' \n( .i. \u015fec\u00e2at'den) sahte \u015fecaat g\u00f6sterme, \u015fec\u00ee g\u00f6r\u00fcnme. \nA \nte\u015fecc\u00fcr \n(a.i.) 1. a\u011fa\u00e7la\u015fma, a\u011fa\u00e7lanma, (bkz: tegarr\u00fcs). 2. kim. billur \ncisimlerin a\u011fa\u00e7 \u015feklinde birle\u015fmesi. \nte\u015fedd\u00fcd \n(a.i. \u015fiddet'den) 1. \u015fiddetlenme. 2. keskinle\u015fme. \nte\u015fedd\u00fcd\u00e2t \n(a.i. te\u015fedd\u00fcd'\u00fcn c.) 1. \u015fiddetlenmeler, kuvvetli olmalar. 2. \nkeskinle\u015fmeler. \nte\u015feff\u00ee \n(a.i. \u015fif\u00e2'dan) 1. \u015fif\u00e2 bulma, iyi olma. 2. rahatlanma. 3. \n\u00f6calma. \nte\u015feff\u00ee-i sadr \n\u00f6cald\u0131ktan sonra g\u00f6nl\u00fcn rahatlamas\u0131. \nte\u015fehh\u00ee \n(a.i. i\u015fteh\u00e2'dan) 1. i\u015ftahlanma; h\u0131rsla isteme. 2. fels. \nappetition. \nte\u015fehh\u00fcb \n(a.i.) f\u0131z., kim. akkorluk, akkor h\u00e2line gelme, fr. \nincandescence. \nte\u015fehh\u00fcd \n( .i. \u015fah\u00e2det'den) namazda oturarak \"ettehiyy\u00e2t\u00fc\" duas\u0131n\u0131 \nA \nokuma. \nte\u015fehh\u00fcd mikd\u00e2r\u0131 \nettehiyy\u00e2t\u00fc okuyacak kadar zaman; gayet k\u0131sa bir zaman, az \nzaman. \nte\u015fekk\u00ee \n(a.i. \u015fekv\u00e2'dan) \u015fik\u00e2yet etme, s\u0131zlanma, (bkz: i\u015ftik\u00e2). \nte\u015fekk\u00fck \n( .i. \u015fekk'den) \u015f\u00fcphelenme, \u015f\u00fcpheye d\u00fc\u015fme. \nA \nte\u015fekk\u00fcl \n(a.i. \u015fekl'den. c. te\u015fekk\u00fcl\u00e2t) 1. \u015fekillenme. 2. kurulma, \nkurulu\u015f, meydana geli\u015f. 3. olu\u015fum, f r. formation. 4. 'yo\u011frum, \nf r. formation. 5. jeol. olu\u015f, fr. formation. \nte\u015fekk\u00fcl-i berr\u00ee \njeol. karasal olu\u015fuk, fr. formation continentale. \nte\u015fekk\u00fcl-i tabl\u00ee \nbiy. \u00f6nolu\u015f, fr. prefor-mation. 6. \u00f6rg\u00fct, topluluk. \nte\u015fekk\u00fcl\u00e2t \n( .i. te\u015fekk\u00fcl'\u00fcn c.) te\u015fekk\u00fcller. \nA \nte\u015fekk\u00fcl\u00e2ta-\u0131 bahriyye \njeol. denizel olu\u015fuk, fr. formation marine. \nte\u015fekk\u00fcr \n(a.i. \u015f\u00fckr'den. c. te\u015fekk\u00fcr\u00e2t) \u015f\u00fckr etme, yap\u0131lan bir iyilikten \nmemnun kal\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlatmak i\u00e7in \"sa\u011f ol!\", \"var ol!\", \n\"\u00f6mr\u00fcne bereket!\" gibi s\u00f6ylenen minnet s\u00f6zleri. \nte\u015fekk\u00fcr\u00e2t \n(a.i. te\u015fekk\u00fcr'\u00fcn c.) te\u015fekk\u00fcrler. \nte\u015fell\u00fcl \n(a.i. \u015fell\u00e2le'den) \u015fiddetle at\u0131larak akma. \nte\u015fel\u015f\u00fcl \n(a.i.c. te\u015fel\u015f\u00fcl\u00e2t) 1. at\u0131larak akma, suyun y\u00fcksek bir yerden \na\u015fa\u011f\u0131 \u015far\u0131lt\u0131 ile d\u00f6k\u00fclmesi, \u00e7a\u011flayan meydana getirmesi. 2. du\u015f \nyapma, so\u011fuk su banyosu yapma. \nte\u015fel\u015f\u00fcl\u00e2t \n( .i. te\u015fel\u015f\u00fcl'\u00fcn c.) 1. at\u0131larak, \u015far\u0131lt\u0131 ile d\u00f6k\u00fclmeler, akmalar. \nA \n2. du\u015f yapmalar. \nte\u015femm\u00fc' \n(a.i. \u015fem'den) mumla\u015fma, mum ba\u011flama, mu\u015famba gibi olma; \n\u00fczerine bal mumu s\u00fcr\u00fclme. \nte\u015femm\u00fc-i kebed \nhek. karaci\u011ferin mu\u015fam bala\u015fmas\u0131, siroz. \nte\u015femm\u00fcl \n(a.i.) ihr\u00e2ma b\u00fcr\u00fcnme. \nte\u015femm\u00fcm \n(a.i. \u015femm'den) koklama, \nte\u015femm\u00fcr \n(a.i.) i\u015fe haz\u0131rlanma, s\u0131vanma. \nte\u015femm\u00fcs \n(a.i. \u015fems'den) 1. g\u00fcne\u015fleme, g\u00fcne\u015f'e \u00e7\u0131kma. 2. hek. g\u00fcne\u015f \n\u00e7arpmas\u0131. \nte\u015fenn\u00fcc \n(a.i. \u015fenc'den. c. te\u015fenn\u00fcc\u00e2t) 1. buru\u015fma, buru\u015fuk olma. 2. \nhek. adalelerin kas\u0131lmas\u0131, gerilip b\u00fcz\u00fclmesi, ispazmoz, fr. \nspasme. \nte\u015fenn\u00fcc-i mizm\u00e2r \nanat. han\u00e7erinin b\u00fcz\u00fcl\u00fcp kapanmas\u0131. ","te\u015fenn\u00fcc\u00e2t \n(a.i. te\u015fenn\u00fcc'\u00fcn c.) te\u015fenn\u00fc\u00e7ler, b\u00fcz\u00fclmeler, kas\u0131lmalar, \nburu\u015fmalar. \nte\u015fenn\u00fcc\u00ee \n(a.s.) te\u015fenn\u00fcce, ispazmoza ait, bununla ilgili. \nte\u015fenn\u00fcf \n(a.i.) 1. k\u00fcpe tak\u0131nma. 2. s\u00fcslenme. \nte\u015ferru' \n(a.i. \u015fer'den) \u015feriat h\u00fck\u00fcmlerine g\u00f6re hareket etme. \nte\u015ferr\u00fcf \n(a.i. \u015ferefden. c. te\u015ferr\u00fcf\u00e2t) \u015fereflenme, \u015feref duyma, \u015feref \nbulma; sayg\u0131 g\u00f6sterme. \nte\u015ferr\u00fcf\u00e2t \n(a.i. te\u015ferr\u00fcf\u00fcn c.) \u015fereflenmeler, \u015feref duymalar, \u015feref \nbulmalar; sayg\u0131 g\u00f6stermeler. \nte\u015fett\u00ee \n(a.i. \u015fit\u00e2'dan) bir yerde k\u0131\u015flama, k\u0131\u015f\u0131 ge\u00e7irme. \nte\u015fett\u00fct \n( .i. \u015fett'den) bir \u00e7ok \u015fubelere ayr\u0131lma; \u00e7atalla\u015fma; da\u011f\u0131lma, \nA \nperi\u015fan olma. \nte\u015fe'\u00fcm \n(a.i. \u015fe\u00e2met'den) u\u011fursuz sayma, \u015fom g\u00f6rme. \nte\u015fevvuk \n(a.i. \u015fevk'den) \u015fevklenme; arzu etme, istek g\u00f6sterme, \nheveslenme. \nte\u015fevv\u00fc\u015f \n( .i. s\u00fcl. seve\u015fe. c. te\u015fevv\u00fc\u015f\u00e2t) kar\u0131\u015fma, karmakar\u0131\u015f\u0131k olma, \nA \nkar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k. \nte\u015fevv\u00fc\u015f-i h\u00e2f\u0131za \npsik. haf\u0131za, bellek kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131. \nte\u015fevv\u00fc\u015f-i kelim\u00e2t \npsik. kelime kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131, fr. paraphasie. \nte\u015fevv\u00fc\u015f-i tahattur \npsik. haf\u0131za (bellek) kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131, fr. paramnesie. \nte\u015fevv\u00fc\u015f-i teheyy\u00fcc\u00ee \npsik. heyecan \u00e7arp\u0131s\u0131, fr. ictus emotif. \nte\u015fevv\u00fc\u015f-i zihn\u00ee psik. zihin bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131, fr. confusion mentale, obnubilation \nn\u0131entale. \nte\u015fevv\u00fc\u015f\u00e2t \n(a.i. te\u015fevv\u00fc\u015f'\u00fcn c.) te\u015fevv\u00fc\u015fler, kar\u0131\u015fmalar, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar, \nkarmakar\u0131\u015f\u0131k olmalar. \nte\u015feyyu' \n(a.i. \u015f\u00eea'dan) \u015e\u00ee\u00eelik taslama, \u015e\u00ee\u00ee olma. \nte\u015feyy\u00fcb \n(a.i.c. te\u015feyy\u00fcb\u00e2t) kay\u0131ts\u0131zl\u0131k, ihmalcilik. \nte\u015feyy\u00fcb\u00e2t \n(a.i. te\u015feyy\u00fcb'\u00fcn c.) kay\u0131ts\u0131zl\u0131klar, ihmalcilikler. \nte\u015feyy\u00fcd \n(a.i.) 1. y\u00fckseltme. 2. sa\u011flam olma. \nte\u015feyy\u00fch \n(a.i. \u015feyh'den) 1. ihtiyarlama. 2. \u015feyhlik taslama. \nte\u015fezz\u00fcb \n(a.i.) da\u011f\u0131lma, da\u011f\u0131n\u0131k olma. \nte\u015ffiye \n(a.i. \u015fif\u00e2'dan) \u015fif\u00e2land\u0131rma, iyile\u015ftirme. \nte\u015ffiye-i sadr \ng\u00f6nl\u00fc rahatland\u0131rma. \nte\u015fh\u00eer \n(a.i. \n\u015f\u00f6hret'den. \nc. \nte\u015fh\u00eer\u00e2t) \n1. \n\u015f\u00f6hretlendirme, \n\u015f\u00f6hretlendirilme. 2. g\u00f6sterme. 3. sergiye koyup herkese \ng\u00f6sterme. 4. [bir mahk\u00fbmu] hakarete u\u011fratmak i\u00e7in halka \ng\u00f6sterme. 5. dillere d\u00fc\u015f\u00fcrme, ortal\u0131\u011fa duyurma. 6. \u00e7ekme, \n\u00e7ekilme. \nte\u015fh\u00eer-i sil\u00e2h \nsil\u00e2h \u00e7ekme. \nte\u015fh\u00eer\u00e2t \n(a.i. te\u015fh\u00eer'in c.) te\u015fhirler. \nte\u015fh\u00ees \n(a.i. \u015fahs'dan. c. te\u015fh\u00ees\u00e2t) 1. ay\u0131rma, se\u00e7me, farketme, tan\u0131ma. \n2. hek. hastal\u0131\u011f\u0131n hangi hastal\u0131k oldu\u011funu bilme. 3. e d. \ne\u015fyaya \u015fahsiyet verme, onlar\u0131 adam yerine koyma ve onlara \nhit\u00e2betme. \nte\u015fh\u00ees ve int\u00e2k \ned. duygusu, hareketi, konu\u015fmas\u0131 olmayan \u015feyleri, insan \ngibi duyar, hareket eder, konu\u015fur olarak anlatma, \ncanl\u0131la\u015ft\u0131rma. \nte\u015fh\u00ees-i tefr\u00eek\u00ee \nhek. birbirine benzeyen iki hastal\u0131\u011f\u0131 yekdi\u011ferinden ay\u0131rma. \nte\u015fh\u00ees\u00e2t \n(a.i. te\u015fh\u00ees'in c.) te\u015fhisler, tan\u0131malar. ","te\u015fh\u00eez \n(a.i. \u015fahz'dan. c. te\u015fh\u00eez\u00e2t) 1. sivriltme, keskinletme, \nkeskinlendirilme. 2. bileme, bilenme. 3. uyand\u0131rma, kuvvet \nve te'sirir art\u0131rma. \nte\u015fh\u00eez-i zihn \nzihin a\u00e7ma, zihne cila verme. \nte\u015fh\u00eez\u00e2t \n(a.i. te\u015fh\u00eez'\u0131n c.) te\u015fhizler. \nte\u015f'\u00eeb \n(a.i. \u015fa'b'dan c. te\u015f'\u00eeb\u00e2t) \u015f\u00fbbelendirme, \u015f\u00fbbelendirilme; \ndalland\u0131rma, dalland\u0131r\u0131lma. \nte\u015f'\u00eeb\u00e2t \n(a.i. \nte\u015f'\u00eeb'in \nc.) \n\u015f\u00fbbelendirmeler, \n\u015f\u00fbbelendirilmeler, \ndalland\u0131rmalar, dalland\u0131r\u0131lmalar. \nte\u015f'\u00eel \n(a.i. \u015fu'l'den) \u015f\u00fblelendirme, parlatma, tutu\u015fturma, alevlendirme, \n(bkz: i\u015f'\u00e2l). \nte\u015f'\u00eel-i kan\u00e2d\u00eel \nkandilleri yakma. \nte'\u015f\u00eer \n(a.i.) gedik etme. \nte\u015fkik \n(a.i. \u015fakk'dan) yarma, yar\u0131lma, ikiye ay\u0131rma; par\u00e7a par\u00e7a \nyarma. \nte\u015fk\u00eek \n(a.i. \u015fekk'den. c. te\u015fk\u00eek\u00e2t) \u015f\u00fcpheye d\u00fc\u015f\u00fcrme, d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclme; \n\u015f\u00fcphede b\u0131rakma, b\u0131rak\u0131lma. \nte\u015fk\u00eek\u00e2t \n(a.i. te\u015fk\u00eek'in c.) \u015f\u00fcpheye d\u00fc\u015f\u00fcrmeler, \u015f\u00fcphede b\u0131rakmalar. \nte\u015fk\u00eel \n(a.i. \u015fekl'den. c. te\u015fkil\u00e2t) 1. bir \u015feye \u015fekil, suret verme. 2. \nmeydana getirme. 3. yap\u0131m, kurulu\u015f, fr. formation. \nte\u015fk\u00eel l\u00e2hikas\u0131 \ngr. yap\u0131 eki. \nte\u015fk\u00eel\u00e2t \n(a.i. te\u015fk\u00eel'in c.) te\u015fkiller, kurulu\u015flar; \u00f6rg\u00fctler. \nte\u015fk\u00eel\u00e2t-\u0131 adliyye \nadl\u00ee te\u015fkil\u00e2t. \nte\u015fk\u00eel\u00e2t-\u0131 es\u00e2siyye \nanayasa. \nte\u015fk\u00eel\u00e2t-\u0131 mah\u00e2kim \nmahkemelerin te\u015fkilat\u0131. \nte\u015fm\u00ee' \n(a.i. \u015fem'den) balmumuna bat\u0131rma, bat\u0131r\u0131lma, mumlama. \nte\u015fm\u00eel \n(a.i.) 1. yayma, i\u00e7ine ald\u0131rma, kapsam\u0131na ald\u0131rma. 2. daha \numum\u00ee bir m\u00e2n\u00e2 verme. \nte\u015fm\u00eem \n(a.i. \u015femm'den) koklatma, koklat\u0131lma. \nte\u015fm\u00eer \n(a.i. \u015femr'den) s\u0131vama, s\u0131vanma. \nte\u015fm\u00eer-i s\u00e2id \nkollar\u0131 s\u0131vama, mec. bir i\u015fe adamak\u0131ll\u0131 giri\u015fme. \nte\u015fm\u00eer-i sak \npa\u00e7alar\u0131 s\u0131vama, mec. bir i\u015fe adamak\u0131ll\u0131 giri\u015fme. \nte\u015fm\u00ees \n(a.i. \u015fems'den) 1. g\u00fcne\u015fe serme, serilme, g\u00fcne\u015fe tutma, \ntutulma. 2. g\u00fcne\u015fe tutup hasta etme, edilme. \nte\u015fm\u00eet \n( .i.) aks\u0131ran kimseye \"Allah sana merhamet etsin!\" deme. \nA \nte\u015fne \n(f.s.c. te\u015fne-g\u00e2n) 1. susam\u0131\u015f. \nte\u015fne-i did\u00e2r \ny\u00fcze susam\u0131\u015f, bir g\u00fczel y\u00fcz\u00fc g\u00f6rmeye susam\u0131\u015f olan. 2. \u00e7ok \nistekli (bkz. atsan). \nte\u015fne-ciger \n(f.b.s.) dert dolu. \nte\u015fne-dil \n(f.b.s.) can ve g\u00f6n\u00fclden istekli. \nte\u015fne-dil\u00ee \n(f.b.i.) can ve g\u00f6n\u00fclden isteklilik. \nte\u015fne-g\u00e2n \n(f.s. te\u015fne'nin c.) 1. susam\u0131\u015flar. 2. istekliler. \nte\u015fneg\u00ee \n(f.i.) susama, (bkz: at\u015f). \nte\u015fne-leb \n( .b.s.) duda\u011f\u0131 kurumu\u015f, \u00e7ok susam\u0131\u015f; susuz, yan\u0131k. \nF \nte\u015fne-leb\u00ee \n(f.b.i.) duda\u011f\u0131 kurumu\u015fluk, \u00e7ok susam\u0131\u015fl\u0131k. \nte\u015fn\u00ee' \n(a.i. \u015fen\u00e2at'den. c. te\u015fn\u00ee\u00e2t) \u00e7ok ay\u0131p ve \u00e7irkin bulma; ay\u0131plama. \nte\u015fn\u00ee\u00e2t \n(a.i. te\u015fn\u00ee'in c.) \u00e7irkin bulmalar; ay\u0131plamalar. \nte\u015fn\u00eef \n(a.i.) 1. k\u00fcpe takma, tak\u0131nma. 2. k\u00fcpe ile s\u00fcsleme, s\u00fcslenme. \nte\u015fn\u00eef-s\u00e2z \n(a.s.) s\u00fcsleyici. ","te\u015fr\u00ee' \n(a.i. \u015fer'den) 1. Hz. Muhammed'in \u015feriata d\u00e2ir olan emirleri. \n2. kanun yapma. \nte\u015fr\u00eed \n( .i.) 1. \u00fcrk\u00fct\u00fcp ka\u00e7\u0131rma, \u00fcrk\u00fct\u00fcp ka\u00e7\u0131nlma. 2. kovup \nA \nuzakla\u015ft\u0131rma. \nte\u015fr\u00eef \n(a.i. \u015feref den) 1. \u015fereflendirme, \u015fereflendirilme, \u015feref verme, \nverilme. 2. gelmesiyle bir yere \u015feref verme, gelme; gitme. \nte\u015fr\u00eef\u00e2t \n(a.i. te\u015fr\u00eef\u2018in c.) protokol, b\u00fcy\u00fck, resm\u00ee olan ziyaretlerde, \nkabul resimlerinde ve t\u00f6renlerdeki uyulmas\u0131 gereken \u00e2detler, \nusuller. \nTe\u015fr\u00eef\u00e2t-\u0131 Kad\u00eeme \nvak'a-n\u00fcv\u00ees Esad Efendi'nin, imparatorluk devrindeki \u00e7e\u015fitli \nmerasimleri, resm\u00ee te\u015frifat\u0131 ve bu te\u015frifatlar\u0131n usul ve yollar\u0131n\u0131 \nt\u00fcrl\u00fc \u00f6rneklerle izah eden ve 1287 (1870) de \u0130stanbul'da \nbas\u0131lan m\u00fchim bir eseri. \nte\u015fr\u00eef\u00e2t-\u0131 m\u00fcl\u00fbk\u00e2ne \nbirini talt\u00eef i\u00e7in p\u00e2di\u015f\u00e2h taraf\u0131ndan g\u00f6nderilen hil'at ve \nhediyeler. \nte\u015fr\u00eef\u00e2t\u00ee \n(a.i.) te\u015frifat\u00e7\u0131, protokol me'muru. \nte\u015fr\u00eeh \n(a.i. \u015ferh'den. c. te\u015fr\u00eeh\u00e2t) 1. a\u00e7ma, yayma, etraf\u0131yla \u015ferhetme, \nedilme. 2. dilim dilim, par\u00e7a par\u00e7a kesme. 3. otopsi, bir \u00f6l\u00fc \ng\u00f6vdesini kesip par\u00e7alara ay\u0131rma. 4. anatomi. 5. iskelet. \nte\u015fr\u00eeh-i be\u015fer\u00ee \nhek. insan te\u015frihi, insan anatomisi ilmi. \nte\u015fr\u00eeh-i hayv\u00e2n\u00ee \nhek. hayvan anatomisi ilmi. \nte\u015fr\u00eeh-i maraz\u00ee \nhek. hasta organlar\u0131n te\u015frihini bildiren ilim, fr. anatomie \npathologi-que. \nte\u015fr\u00eeh-i neb\u00e2t\u00ee \nbot. botanik anatomisi ilmi. \nte\u015fr\u00eeh-i tatb\u00eek\u00ee \nanat. mukayeseli anatomi, t\u00fcrl\u00fc hayvanlar\u0131n veya nebatlar\u0131n \n(\"bitkilerin) b\u00fcnye ve dokular\u0131n\u0131n birbirleriyle olan mukayesesi \nilmi, f r. anatomie comparee. \nte\u015fr\u00eeh-i tavs\u00eef\u00ee \nanat. insan, hayvan ve nebatlar\u0131n (bitkilerin) tabi\u00ee hallerindeki \nte\u015frihi, anatomisi ilmi, fr. anatomie descriptive. \nte\u015fr\u00eehat \n(a.i. te\u015fr\u00eeh'in c.) te\u015frihler, te\u015frih etmeler, a\u00e7malar, a\u00e7\u0131klamalar. \nte\u015fr\u00eeh-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) otopsi salonu, anatomi dersi g\u00f6r\u00fclen yer. \nte\u015fr\u00eeh\u00ee \n(a.s.) te\u015frihe, anatomiye ait, te\u015frihle, anatomiyle 'ilgili, fr. \nanatomique. \nte\u015fr\u00ee\u00ee \n(a.s.) huk. kanun ile, kanun yapma ile ilgili. \nKuvve-i te\u015fr\u00eeiyye \n(kanun yapma kuvveti) millet meclisleri [meb'\u00fbsan, ayan]. \nte\u015fr\u00ee\u00ee mas\u00fbniyyet \nmilletvekilli\u011fi dokunulmazl\u0131\u011f\u0131, yasama dokunulmazl\u0131\u011f\u0131. (bkz: \nmas\u00fbniyyet-i te\u015fr\u00eeiyye). \nte\u015fr\u00ee\u00ee tefs\u00eer \nkanun yapma yetkisine sahip olan kimseler taraf\u0131ndan \nkanunlar\u0131n a\u00e7\u0131klanmas\u0131, yorumlanmas\u0131. \nte\u015fr\u00eek \n(a.i.) 1. (\u015fark'dan) past\u0131rman\u0131n g\u00fcne\u015fde kurutulmas\u0131. \nEyy\u00e2m-\u00fct-te\u015fr\u00eek \n\u00e7\u00f6l Araplar\u0131n\u0131n kurban etlerini kuruttuklar\u0131 zilhiccenin on, on \nbir, on iki ve on \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00fcnleri. 2. \u0131\u015f\u0131kland\u0131r\u0131p parlatma. \nTekb\u00eer-i te\u015frik \nte\u015frik g\u00fcnlerinde namazlar\u0131n farzlar\u0131ndan sonra v\u00e2cibolarak \ntekrarlanan \"All\u00e2h\u00fc ekber Allah\u00fc ekber la ilahe ill-All\u00e2h\u00fc \nv'Allah\u00fc ekber Allah\u00fc ekber ve l-ill\u00e2hi-l-hamd\". \nte\u015fr\u00eek \n(a.i. \u015firk'den) 1. \u015ferik etme, ortak etme. 2. Allah'a ortak \nko\u015fma. \nte\u015fr\u00eek-i mes\u00e2\u00ee \ni\u015fbirli\u011fi. \nte\u015frin \n(a.i.) eskiden y\u0131l\u0131n onuncu ve onbirinci aylar\u0131na verilen ortak \nad. ","te\u015fr\u00een-i evvel \nekim ay\u0131. \nte\u015fr\u00een-i s\u00e2n\u00ee \nkas\u0131m ay\u0131. [kelime sury\u00e2n\u00eece olup asl\u0131 \"ti\u015fr\u00een\" dir]. \nte\u015ft\u00eer \n( .i.) ed. murabba h\u00e2line getirilmek istenilen bir gazelin her \nA \nbeytinin m\u0131sralar\u0131 aras\u0131na iki\u015fer m\u0131sra' il\u00e2ve etme. [\u00fc\u00e7er m\u0131sra' \neklendi\u011fi de g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr]. \nte\u015ftit \n( .i.) da\u011f\u0131tma, da\u011f\u0131t\u0131lma; peri\u015fan etme, edilme. \nA \nte\u015ftiye \n(a.i. \u015fit\u00e2'dan) k\u0131\u015f\u0131n uyuyacak olan hayvanlar\u0131n uykusu. \nte\u015fv\u00eek \n(a.i. \u015fevk'den. c. te\u015fv\u00eekat) 1. \u015fevke ve gayrete getirme, \n\u015fevklendirme, isteklendirme. 2. k\u0131\u015fk\u0131rtma. \nte\u015fv\u00eekat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. te\u015fv\u00eek'in c.) \u015fevke getirmeler, \nisteklendirmeler; k\u0131\u015fk\u0131rtmalar. \nte\u015fvik-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) isteklendirici, \u00f6zendirici. \nte\u015fv\u00eer \n(a.i.) 1. sat\u0131l\u0131k hayvan\u0131 pazara \u00e7\u0131kanp g\u00f6steri\u015f yapma. 2. i\u00e7ine \nal\u0131p gizleme; i\u00e7inde bulunma, i\u00e7ine alma. (bkz: isti\u00e2b). \nte\u015fv\u00ee\u015f \n(a.i. s\u00fcl. \u015feve\u015fe. c. te\u015fv\u00ee\u015f\u00e2t) kar\u0131\u015ft\u0131rma, karmakar\u0131\u015f\u0131k etme. \nte\u015fv\u00ee\u015f\u00e2t \n(a.i. te\u015fv\u00ee\u015f'in c.) kar\u0131\u015ft\u0131rmalar, karmakar\u0131\u015f\u0131k etmeler. \nte\u015fy\u00ee \n(a.i. \u015fiy\u00e2'dan) 1. selametleme, u\u011furlama. 2. ramazandan sonra \nalt\u0131 g\u00fcn y\u00e2ni \u015fevvalin birinden alt\u0131s\u0131na kadar oru\u00e7 tutma. \nte\u015fy\u00eed \n(a.i.c. te\u015fy\u00eed\u00e2t) 1. y\u00fckseltme, y\u00fckseltilme. 2. sa\u011flamla\u015ft\u0131rma, \nsa\u011flamla\u015ft\u0131r\u0131lma. \nte\u015fy\u00eed\u00e2t \n(a.i. te\u015fy\u00eed'in c.) 1. y\u00fckseltmeler, y\u00fckseltilmeler. 2. \nsa\u011flamla\u015ft\u0131rmalar, sa\u011flamla\u015ft\u0131r\u0131lmalar. \nte\u015fz\u00eeb \n(a.i.) bot. 1. arza yak\u0131n olarak bir \u00e7ok fidan veren bir cins nebat. \n2. a\u011fac\u0131n kabuklar\u0131n\u0131 soyma ve fazla dallar\u0131n\u0131 budama. \ntetabbu' \n(a.i.c. tetabbu\u00e2t) tab\u00eeatlenme. \ntetabbub \n(a.i. t\u0131bb'dan) hekimlik etme [hekim olmad\u0131\u011f\u0131 halde], \ntet\u00e2bu' \n(a.i. teba'dan. c. tet\u00e2bu\u00e2t) aral\u0131ks\u0131z birbiri ard\u0131ndan gelme. \ntet\u00e2bu'-i iz\u00e2f\u00e2t \ngr. zincirleme isim tak\u0131m\u0131 ihtiz\u00e2z\u00e2t-\u0131 esv\u00e2t-\u0131 be\u015feriyye... gibi. \ntet\u00e2bu\u00e2t \n(a.i. tet\u00e2bu'un c.) tet\u00e2bu'lar, bir biri ard\u0131ndan gelmeler. \ntet\u00e2buk \n(a.i. t\u0131bk'dan. c. tet\u00e2bukat) uyma, uygun gelme, uygun \nd\u00fc\u015fme. \ntet\u00e2buk-\u0131 gayr-i m\u00fctev\u00e2f\u0131kajeol. uyumsuz katmanla\u015fma, ayk\u0131r\u0131 katmanla\u015fma, fr. \nstratification discordante. \ntet\u00e2buk-\u0131 m\u00fctev\u00e2f\u0131ka \njeol. uygun katmanla\u015fma, fr. stratification concordante. \ntet\u00e2bukat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tet\u00e2buk'un c.) uymalar, uygun \ngelmeler, uygun d\u00fc\u015fmeler. \ntetafful \n(a.i. tufl'dan) dalkavukluk, \u00e7anakyalay\u0131c\u0131l\u0131k. \ntetahhul \n(o.i.) hek. dalak \u015fi\u015fmesi. \ntetahhur \n(a.i. teh\u00e2ret, tuhr ve tuhur'den. c. tetahhur\u00e2t) temizlenme. \ntetahhur\u00e2t \n(a.i. tetahhur'un c.) temizlenmeler. \ntet\u00e2l\u00ee \n(a.i.). (bkz. tet\u00e2bu'). \ntetallu' \n(a.i.) boynunu uzat\u0131p ba\u015f\u0131n\u0131 kald\u0131rma. \nTet\u00e2r \n(a.i.) Tatar. \nTet\u00e2r\u00ee \n(f.s.) Tatarlara ait, onlarla ilgili, (bkz: T\u00e2t\u00e2r\u00ee). \nteta'um \n(a.i. ta'm'dan) tatma, tad\u0131lma, tad\u0131na bakma, bak\u0131lma. \ntet\u00e2v\u00fcl \n(a.i. t\u00fbl'den. c. tet\u00e2v\u00fcl\u00e2t) 1. uzanma, uzama, uzun olma. \ntet\u00e2v\u00fcl-i leyl \ngecenin uzamas\u0131. 2. hek. bir organda anormal olarak meydana \ngelen uzunluk. 3. hek. a\u011fr\u0131lar\u0131 dindirmek i\u00e7in sinirleri uzatma \nameliyat\u0131. 4. zul\u00fcm. ","tetavvu' \n(a.i.) farzolmayan ib\u00e2dette bulunma, [nafile namaz k\u0131lma, \nkurban bayram\u0131n\u0131n arefe g\u00fcn\u00fcnde oru\u00e7 tutma gibi]. \ntetavvuan \n(a.zf.) nafile olarak. \ntetavvuf \n(a.i. tav\u00e2f\u2018dan) tavaf etme, ziyaret maksad\u0131yla bir \u015feyin veya \nbir yerin etraf\u0131n\u0131 dolanma. \ntetavvuk \n(a.i. tavk'dan) boyuna gerdanl\u0131k gibi \u015feyler takma, tak\u0131nma, \ntak\u0131n\u0131lma. \ntetavvus \n(a.i. t\u00e2vus'dan) tavus gibi reng\u00e2renk elbise giyme. \ntet\u00e2y\u00fcr \n(a.i. tayer\u00e2n'dan) 1. u\u00e7ma, u\u00e7u\u015fma, u\u00e7u\u015fup da\u011f\u0131lma. 2. kim. \nm\u00e2yilerin (s\u0131v\u0131lar\u0131n) gaz h\u00e2line ge\u00e7mesi, fr. volatilisation. \ntetb\u00ee' \n(a.i.) 1. ard\u0131n\u0131 b\u0131rakmay\u0131p gere\u011fi gibi ara\u015ft\u0131rma. 2. tab\u00ee olma, \nuyma. \ntetb\u00eet \n(a.i.) zarar ve ziyan yapma. \ntetebbu' \n(a.i. teba'dan. c. tetebbu\u00e2t) bir \u015feyi etrafl\u0131ca tetkik etme, \nm\u00e2hiyetini anlamaya \u00e7al\u0131\u015fma, etrafl\u0131ca inceleme, bir \u015fey \nhakk\u0131nda geni\u015f bilgi edinme. \ntetebbu\u00e2t \n(a.i. tetebbu'un c.) tetebbu'lar, tetkikler, incelemeler, \nara\u015ft\u0131rmalar. \nteterr\u00fcb \n(a.i.) toza, topra\u011fa bulanma. \ntetevv\u00fcc \n(a.i. t\u00e2c'dan) ta\u00e7lanma, ta\u00e7 giyme. \nResm-i tetevv\u00fcc \nta\u00e7 giyme merasimi. \ntetimm\u00e2t \n(a.i. tetimme'nin c.) tetimmeler, eksi\u011fin tam olmas\u0131 i\u00e7in kat\u0131lan \n\u015feyler. \ntetimme \n(a.i. tem\u00e2m'dan. c. tetimm\u00e2t) bir eksi\u011fi tamamlamak \u00fczere \nkat\u0131lan \u015fey; bir \u015feyin tam olmas\u0131 i\u00e7in l\u00fczumlu \u015fey. \ntetimme-i h\u00e2t\u0131r\u00e2t kanunu psik. t\u00fcmceleme kanunu, fr. loi de redintegration. \ntetimme-i s\u00fckn\u00e2 \nhuk. k\u00f6ylerde, kasabalarda ev yapmak \u00fczere bo\u015f b\u0131rak\u0131lan arazi. \ntetimme medreseleri \ntar. medrese m\u00fc\u015ftemil\u00e2t\u0131ndan olan binalar. \ntetliye \n(a.i.) 1. nezretme. 2. farzdan sonra nafile namaz k\u0131lma. \ntetm\u00eem \n(a.i. tem\u00e2m'dan. c. tetm\u00eem\u00e2t) 1. tamamlama, bitirme, (bkz: \nikm\u00e2l). 2. ed. bir \u015fi'ri, bir if\u00e2deyi tamamlama. \ntetm\u00eem\u00e2t \n(a.i. tetm\u00eem'in c.) tamamlamalar, bitirmeler, (bkz: ikm\u00e2l\u00e2t). \ntetr\u00eeb \n(a.i. t\u00fcr\u00e2b'dan) toza, topra\u011fa bula\u015ft\u0131rma. \ntetv\u00eec \n(a.i. tac'dan. c. tetv\u00eec\u00e2t) ta\u00e7 giydirme, giydirilme. \ntetv\u00eec\u00e2t \n(a.i. tetv\u00eec'in c.) giydirmeler, giydirilmeler. \ntev\u00e2 \n(a.i.) huk. bir alaca\u011f\u0131 havalesinde, havale olunan \u015feyi, havaleyi \n\u00f6demek zorunda bulunan kimseden alamama, havale olunan\u0131n \nhavaleyi \u00f6dememesi. \ntev\u00e2bi' \n(a.i. t\u00e2bi'in c.) 1. bir kimsenin hizmetinde bulunanlar, birinin \nadamlar\u0131, (bkz: maiyyet). 2. bir kimsenin mesle\u011fini tutanlar, \nfikir bak\u0131m\u0131ndan ona ba\u011fl\u0131 olanlar. 3. u\u015faklar. 4. bir merkeze \nba\u011fl\u0131 olan yerler. 5. ast r. peykler, \"uydular. 6. a. gr. \nevvelindeki kelimeye g\u00f6re harekelenen kelimeler. Mesel\u00e2 \nke\u015ff-\u00fcz-z\u00fcn\u00fbn, kit\u00e2b\u00fc ke\u015ff-iz-z\u00fcn\u00fbn.. gibi. \ntev\u00e2bi'-i muttas\u0131la-i m\u00fcstak\u0131rref\u0131k. evin, yerli dolap, yerli k\u00fct\u00fcphane gibi ayr\u0131lmas\u0131 \nkabil olmayan k\u0131s\u0131mlar\u0131. \ntev\u00e2bi-i s\u00fckn\u00e2 \nf\u0131k. evin, mutfak, kiler gibi tamamlay\u0131c\u0131 k\u0131s\u0131mlar\u0131. \ntev\u00e2bil \n(a.i. t\u00e2bel ve t\u00e2bil'in c.) nane, biber, tar\u00e7\u0131n, karanfil gibi \n\u015feyler, baharat [yemeklere konulan-]. \ntev\u00e2b\u00eet \n(a.i. t\u00e2b\u00fbt'un c.) tabutlar; sand\u0131klar. ","tev\u00e2c\u00fcd \n(a.i. vecd'den) tas. Kendine vecid davet etme, vecd i\u00e7inde \nolabilmek i\u00e7in gayret sarfetme. \ntev\u00e2c\u00fch \n(a.i. vech'den) y\u00fcz y\u00fcze, kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelme, (bkz: muv\u00e2cehe). \ntev\u00e2du' \n(a.i.) iki taraf\u0131n d\u00fc\u015fmanl\u0131ktan vazge\u00e7erek bar\u0131\u015fmas\u0131. \ntevaffuk \n(a.i. vefk'den) muvaffak olma, ba\u015farma. \ntev\u00e2fuk \n(a.i. vefk'den. c. tev\u00e2fukat) uyma, uygun gelme. \ntev\u00e2fuk-\u0131 a'd\u00e2d \niki say\u0131dan birinin di\u011feri ile tamamen taksimi kabil \nolmamakla beraber her iki say\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc bir aded ile, -ki bu \nadede kas\u0131m-\u0131 m\u00fc\u015fterek (ortak b\u00f6len) denir-taks\u00eemi m\u00fcmk\u00fcn \nolmas\u0131, birbiriyle tam olarak b\u00f6l\u00fcnemeyen iki say\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \nbir ortak b\u00f6lenle b\u00f6l\u00fcnebilmesi. [mesel\u00e2 ortak b\u00f6len, 2 ise bu \niki say\u0131 aras\u0131nda muvafakat bin-n\u0131sf bulunur. 4 ile 10 gibi \nortak b\u00f6len 3 ile say\u0131lar aras\u0131nda muvafakat bis-s\u00fcl\u00fcs vard\u0131r, 62 \n9 gibi]. \ntev\u00e2fukat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tev\u00e2fuk'un c.) uymalar, uygun \ngelmeler. \ntev\u00e2f\u00fcr \n(a.i. vefret ve v\u00fcf\u00fbr'dan. c. tev\u00e2f\u00fcr\u00e2t) \u00e7o\u011falma, artma. \ntev\u00e2f\u00fcr\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2f\u00fcr'\u00fcn c.) \u00e7o\u011falmalar, artmalar. \ntevaggul \n(a.i. vagl'den. c. tevaggul\u00e2t) devaml\u0131 olarak u\u011fra\u015fma [bir i\u015fle-]. \ntevaggul\u00e2t \n(a.i. tevaggul'un c.) tevagg\u00fcller, devaml\u0131 olarak u\u011fra\u015fmalar. \ntevahhud \n( .i. vahdetden) tek olma. (bkz: teferr\u00fcd). \nA \ntevahhu\u015f \n(a.i. vah\u015fet'den) 1. yaln\u0131zl\u0131ktan korkma, \u00fcrkme. 2. vah\u015f\u00ee \nhayvanlar gibi korkma, \u00fcrkme; em\u00een olmayarak bakma. \ntev\u00e2ki' \n(a.i. tevki'in c.) 1. fermanlar. 2. fermanlara \u00e7ekilen ni\u015fanlar. \ntevakki \n(a.i. vikaye'den) sak\u0131nma, \u00e7ekinme, korunma, (bkz: ihtir\u00e2z). \ntevakku' \n(a.i. vuku'dan. c. tevakku\u00e2t) bekleme, umma, umulma; arzu \netme, isteme. \ntevakku\u00e2t \n(a.i. tevekku'un c.) beklemeler, ummalar, umulmalar; arzu \netmeler, istemeler. \ntevakkud \n(a.i.) tutu\u015fup yanma. \ntevakkuf \n(a.i. vukuf dan. c. tevakkuf\u00e2t) 1. durma, e\u011flenme, bekleme. \n2. (-e) ba\u011fl\u0131 olma. \nB\u00ee-tevakkuf \ndurmadan. \ntevakkuf\u00e2t \n(a.i. tevakkuf\u2018un c.) durmalar, e\u011flenmeler, beklemeler. \ntevakkur \n(a.i. vekar'dan) vakarlanma, vakar peyda etme. \ntev\u00e2k\u00fcl \n(a.i. vekl'den) birbirini vekil etme. \ntev\u00e2l\u00ee \n(a.i. vely'den) birbiri arkas\u0131ndan gelme, aras\u0131 kesilmeksizin \ndevam etme, s\u00fcrme. \nAle-t-tev\u00e2l\u00ee \ndurmadan birbiri ard\u0131nca, aras\u0131 kesilmeksizin, bir d\u00fczeye, (bkz: \nm\u00fctev\u00e2liyen). \ntev\u00e2l\u00fcd \n(a.i. veled'den) do\u011fma; do\u011furma, (bkz: ten\u00e2s\u00fcl). \ntev\u00e2n \n(f.i.). (bkz. t\u00fcv\u00e2n). \ntev\u00e2n\u00e2 \n(f.s.). (bkz. t\u00fcv\u00e2n\u00e2). \ntev\u00e2n-ger \n(f.b.s.). (bkz. t\u00fcv\u00e2n-ger). \ntev\u00e2n-ger\u00ee \n(f.b.i.). (bkz: t\u00fcv\u00e2n-ger\u00ee). \ntev\u00e2n\u00ee \n(a.i.) gev\u015feklik, gev\u015fek davranma; bir i\u015fte bezginlik g\u00f6sterme. \ntev\u00e2r\u00ee \n(a.i. ver\u00e2'dan) bir \u015feyin arkas\u0131na saklan\u0131p g\u00f6r\u00fcnmez olma, \ngizlenme. \ntev\u00e2r\u00eeh \n(a.i. t\u00e2rih'in c.) t\u00e2rihler. \nEhl-i tev\u00e2r\u00eeh \ntarih\u00e7iler. (bkz: m\u00fcverrihin). ","tev\u00e2r\u00eeh-i selef \nbizden \u00f6ncekilerin, dedelerimizin t\u00e2rihleri. \ntev\u00e2r\u00fcd \n(a.i. v\u00fcr\u00fbd'dan. c. tev\u00e2r\u00fcd\u00e2t). 1. arka arkaya gelme, her \nyandan gelip birikme. 2. e d. iki \u015f\u00e2irin, birbirlerinden habersiz \nolarak ayn\u0131 m\u0131sra veya beyit s\u00f6ylemeleri. \ntev\u00e2r\u00fcd\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2r\u00fcd'\u00fcn c.) tev\u00e2r\u00fctler. \ntev\u00e2r\u00fcs \n(a.i. ver\u00e2set'den. c. tev\u00e2r\u00fcs\u00e2t) 1. mirasa konma. 2. birinden, \ndi\u011ferine irsen ge\u00e7me. \ntev\u00e2r\u00fcs\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2r\u00fcs'\u00fcn c.) 1. mirasa konmalar. 2. irsen ge\u00e7meler. \ntev\u00e2s\u00ee \n(a.i. vasiyyet'den) birbirine tavsiye etme. \ntevassul \n(a.i. vasl'dan) ula\u015fma, kavu\u015fma, birle\u015fme, (bkz: tev\u00e2sul). \ntev\u00e2suk (a.i. v\u00fcs\u00fbk'dan) birbirine g\u00fcvenerek andla\u015fma. \ntev\u00e2sul \n(a.i. vasl'dan. c. tev\u00e2sul\u00e2t) kavu\u015fma, ula\u015fma, birle\u015fme. \ntev\u00e2sul\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2sul'un c.) kavu\u015fmalar, ula\u015fmalar, birle\u015fmeler. \ntev\u00e2s\u00fcb \n(a.i. vesb'den) birbiri \u00fczerine s\u0131\u00e7rama, birbiri \u00fczerine atlama. \ntev\u00e2t\u00fcr \n(a.i. vitr'den. c. tev\u00e2t\u00fcr\u00e2t) 1. bir haberin a\u011f\u0131zdan a\u011f\u0131za \ndola\u015farak yay\u0131lmas\u0131. 2. bir had\u00ees-i \u015ferifin bir cemaat \ntaraf\u0131ndan rivayet edilmesi h\u00e2li. \ntev\u00e2t\u00fcr\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2t\u00fcr'\u00fcn c.) a\u011f\u0131zdan a\u011f\u0131za yay\u0131lan haberler. \ntev\u00e2t\u00fcren \n( .zf.) a\u011f\u0131zdan a\u011f\u0131za yay\u0131larak [s\u00f6z, haber...]. \nA \ntev\u00e2\u00fcd \n(a.i. va'd'den) vaitle\u015fme, birbirine s\u00f6z verme. \ntev\u00e2\u00fcd\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2\u00fcd'\u00fcn c.) vaitle\u015f-meler, s\u00f6zle\u015fmeler, [bir biriyle-]. \ntev\u00e2z\u00ee \n(a.i. vezy'den) iki \u00e7izginin birbirine de\u011fmemek \u00fczere sonuna \nkadar yanyana uzan\u0131p gitmesi. \ntev\u00e2zu' \n(a.i. vaz'dan. c. tev\u00e2zu\u00e2t) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck g\u00f6sterme. \nEhl-i tev\u00e2zu' \nal\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcler. \ntev\u00e2zu\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2zu'un c.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fckler. \ntev\u00e2zuen \n( .zf.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fckle, kibirsiz olarak. \nA \ntev\u00e2zu'-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fc, (bkz: m\u00fctev\u00e2zi'). \ntev\u00e2zu'-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fckle. \ntev\u00e2zu'-k\u00e2r\u00ee \n(a.f.b.i.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck. \ntev\u00e2z\u00fcn \n(a.i. vezn'den. c. tev\u00e2z\u00fcn\u00e2t) tart\u0131da bir olma, vezinde bir gelme, \ndenk olma. \ntev\u00e2z\u00fcn\u00e2t \n(a.i. tev\u00e2z\u00fcn'\u00fcn c.) tart\u0131da bir olmalar, vezinde bir gelmeler, \ndenk olmalar. \ntev\u00e2z\u00fcniyyet \n(a.i.) fels., fiz. istatik, statik, fr. statique. \ntevazzu' \n(a.i.) konulma, konulu\u015f. \ntevazzuh \n(a.i. vuz\u00fbh'dan). (bkz. tavazzuh). \ntevbe \n(a.i.) t\u00f6vbe, i\u015flenmi\u015f bir g\u00fcnah veya su\u00e7un bir daha \ni\u015flenmeyece\u011fine d\u00e2ir verilen s\u00f6z. \ntevbe-i mey \n\u015farap t\u00f6vbesi. \ntevbe-i nas\u00fbh \nbir daha bozmamak \u00fczere edilen t\u00f6vbe. \ntevbe-i \u015fikeste \nbozulmu\u015f t\u00f6vbe. \ntevbe-g\u00fcz\u00e2r \n(a.f.b.s.) t\u00f6vbe eden. (bkz: tevbe-k\u00e2r). \ntevbe-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) t\u00f6vbe edici, t\u00f6vbe eden. (bkz: t\u00e2ib). \ntevbe-k\u00e2r\u00ee \n(a.f.b.i.) t\u00f6vbek\u00e2rl\u0131k, t\u00f6vbe edicilik. \ntevbe-\u015fiken \n(a.f.b.s.) 1. t\u00f6vbe bozan. 2. t\u00f6vbe bozduran. \ntevb\u00eeh \n(a.i.c. tevb\u00eeh\u00e2t) 1. tekdir, azarlama, paylama. 2. memurlara \nuygulanan bir disiplin cezas\u0131. \ntevb\u00eehan \n(a.zf.) tevbih suretiyle, tev-bih i\u00e7in, paylayarak, azarlayarak. \ntevb\u00eeh\u00e2t \n(a.i. tevb\u00eeh'in c.) azarlamalar, paylamalar. ","tevb\u00eeh\u00e2t-\u0131 \u015fed\u00eede \n\u015fiddetli tekdirler, azarlamalar. \ntevc\u00eeb \n(a.i. v\u00fcc\u00fbb'dan) vacip k\u0131lma, k\u0131l\u0131nma. \ntevc\u00eeh \n( .i. vech'den. c. tevc\u00eeh\u00e2t) 1. \u00e7evirme, y\u00f6neltme, d\u00f6nd\u00fcrme. \nA \n2. s\u00f6z atma, bakma [bir kimseye-]. 3. m\u00e2n\u00e2 verme, yorumlama, \n(bkz: tefsir, te'v\u00eel). 4. r\u00fctbe, mevki verme. 5. ed. iki m\u00e2n\u00e2ya \ngelebilen ve m\u00e2n\u00e2ca birbirinin z\u0131dd\u0131 olan kelime kullanma. \nMesel\u00e2 \"\u00e2b-\u0131 hayvand\u0131r efendim art\u0131\u011f\u0131n\" m\u0131sr\u00e2\u0131ndaki \u00e2b-\u0131 \nhayvan, hem \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t, hem de hayvan suyu m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 if\u00e2de \netti\u011finden m\u0131sra'\u0131n m\u00e2n\u00e2s\u0131 \"efendim senin art\u0131\u011f\u0131n hayvan \nsuyudur; y\u00e2ni sen hayvans\u0131n senden artan su da hayvan\u0131n \ni\u00e7ti\u011fi bir sudur\" demek olur. \ntevc\u00eeh\u00e2t \n(a.i. tevcihin c.) r\u00fctbe vermeler, verilmi\u015f r\u00fctbeler. \ntevc\u00eeh\u00e2t-\u0131 mu't\u00e2de \nher y\u0131l \u015fevval ay\u0131n\u0131n ilk haftas\u0131nda me'murlar aras\u0131nda \nyap\u0131lan de\u011fi\u015fiklik. \ntevc\u00eeh\u00e2t-\u0131 um\u00fbmiyye \ndevlet me'murlar\u0131n\u0131n t\u00e2yinlerine d\u00e2ir olan kararlar. \ntevd\u00ee' \n( .i. ved'den. c. tevdiat) 1. b\u0131rakma, em\u00e2net etme. 2. \nA \nvedala\u015fma. \ntevd\u00eean \n(a.zf.) b\u0131rakarak, vererek, em\u00e2net ve teslim ederek, em\u00e2net \nolarak vermek suretiyle. \ntevd\u00ee\u00e2t \n(a.i. tevd\u00ee'in c.) 1. yat\u0131rma, koma [bir bankaya], (bkz: \nteslimat). 2. em\u00e2net b\u0131rakma. 3. em\u00e2netler. \nteveccu' \n(a.i. veca'dan. c. teveccu\u00e2t) vec\u00e2lanma, a\u011fr\u0131ma. \nteveccu\u00e2t \n(a.i. teveccu'un c.) vec\u00e2lanmalar, a\u011fr\u0131malar. \ntevecc\u00fcd \n(a.i. vecd'den) vecde gelme, hallenme, co\u015fma. \ntevecc\u00fch \n(a.i. vech'den. c. tevecc\u00fch\u00e2t) 1. \u00e7evrilme, y\u00f6nelme, do\u011frulma. \n2. bir yere do\u011fru hareket etme. 3. g\u00fcler y\u00fcz g\u00f6sterme, \nyak\u0131nl\u0131k duyma; ho\u015flanma, sevgi. 4. nasip ve m\u00fcyesser olma. \ntevecc\u00fch-i \u015fems \nbot. g\u00fcney\u00f6nelim, *g\u00fcnedo\u011frulum, fr. heliotropisme. \ntevecc\u00fch ale-z-ziy\u00e2 \nbot. \u0131\u015f\u0131\u011fa do\u011frulum, fr. phototropisme. \ntevecc\u00fch ale-z-ziy\u00e2-i\u015f-\u015fems bot. G\u00fcne do\u011frulum, fr. heliotropisme. \ntevecc\u00fch\u00e2t \n(a.i. tevecc\u00fch'\u00fcn c.) tevecc\u00fchler. \ntevecc\u00fch\u00e2t-\u0131 kalbiyye \ng\u00f6n\u00fclden duyulan yak\u0131nl\u0131klar. \ntevecc\u00fch-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) g\u00f6n\u00fcl ok\u015fay\u0131c\u0131. \ntevedd\u00fcd \n(a.i. v\u00fcdd'den) sevi\u015fme, sevgi; dostluk etme. \nteveff\u00ee \n(a.i. vef\u00e2t'dan) \u00f6lme. \ntevehh\u00fcl \n(a.i. vehle'den) yan\u0131ltmaya \u00e7al\u0131\u015fma. \ntevehh\u00fcm \n(a.i. vehm'den. c. tevehh\u00fcm\u00e2t) kurma, kuruntuya d\u00fc\u015fme, \nvehimlenme. \ntevehh\u00fcm\u00e2t \n(a.i. tevehh\u00fcm'\u00fcn c.) kurmalar, kuruntuya d\u00fc\u015fmeler, \nvehimlenmeler. \ntevehh\u00fcs \n(a.i.) bir i\u015fe dikkatle koyulma. \ntevekan \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) istekli olma. \ntevekkel \n(o.s. tevekk\u00fcl'den) i\u015fi oluruna b\u0131rakan, kaderine raz\u0131 olan \n[kimse]. \ntevekkelt\u00fc al-All\u00e2h \ni\u015fimi Allah'a b\u0131rakt\u0131m. \ntevekk\u00fcl \n(a.i.) i\u015fi Allah'a b\u0131rak\u0131p kadere raz\u0131 olma. \ntevell\u00e2 \n(a.i.). (bkz. tevell\u00ee). \ntevell\u00ee \n(a.i. vely'den) 1. birine yana\u015fma, (bkz: takarr\u00fcb). 2. birini \ndost tutma. 3. tas. ehl-i beyt'i, Hz. Ali'yi sevme, onlardan \nmedet ve \u015fefaat isteme, kendilerine olan yak\u0131nl\u0131k, ba\u011fl\u0131l\u0131k. ","tevelliyy\u00e2t \n(a.i.c.). (bkz. vel\u00e2yet). \ntevellu' \n(a.i.) sevme, a\u015fk ve al\u00e2ka peyda etme. \ntevell\u00fcd \n(a.i. vil\u00e2det'den. c. tevell\u00fcd\u00e2t) 1. do\u011fma [madd\u00ee, manev\u00ee]. 2. \ndo\u011fum. \ntevell\u00fcd bi-nefsihi \nbir hayvan veya nebat\u0131n (bitki) kendi kendine do\u011fmas\u0131. \ntevell\u00fcd kabl-el-m\u00ee\u00e2d \nhek. vaktinden \u00f6nce do\u011fma. \ntevell\u00fcd\u00e2t \n(a.i. tevell\u00fcd'\u00fcn c.) 1. do\u011fmalar, n\u00fcfus miktar\u0131. 2. sosy. \ndo\u011farl\u0131k, do\u011fum, fr. natalite. \ntevell\u00fch \n(a.i. veleh'den. c. tevell\u00fch\u00e2t) \u015fa\u015fakalma. \ntevell\u00fch\u00e2t \n(a.i. tevell\u00fch'\u00fcn c.) \u015fa\u015fakalmalar. \ntevelv\u00fcl \n(a.i. velvele'den. c. tevelv\u00fcl\u00e2t) g\u00fcr\u00fclt\u00fc, pat\u0131rd\u0131 etme. (bkz: \nsahb). \ntevelv\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tevelv\u00fcl'\u00fcn c.) g\u00fcr\u00fclt\u00fcler, pat\u0131rt\u0131lar. \ntev'em \n(a.i.) 1. ikiz. 2. mec. e\u015f, benzer, (bkz: m\u00fcm\u00e2sil). 3. jeol. ikiz, \nfr. macle. \ntev'em-i muahhar \nastr. cevz\u00e2 burcunun en parlak y\u0131ld\u0131z\u0131, l\u00e2t. alpha geminus, \nPollux-alpha. \ntev'em-i mukaddem \nastr. Cevz\u00e2 burcunun ikinci dereceden parlak olan y\u0131ld\u0131z\u0131, \n(Castor Beta), l\u00e2t Beta Geminus. \ntev'em-i m\u00fcsenn\u00e2 \nbot. bir sap \u00fczerinde \u00e7i\u00e7eklerin iki\u015fer iki\u015fer dikilmesi. \ntev-em\u00e2n \n(a.i.c.) 1. [\u00e7ift] ikizler. 2. bir yaz\u0131 sitili. \ntev'eme \n(a.i.) ikiz k\u0131z. [tev'em'in m\u00fcennesi]. \ntev'em\u00ee \n(a.i.) ikizlik. \ntev'emiyyet \n(a.i.) 1. ikizlik, ikiz olu\u015f. 2. mec. e\u015f olma, benzer. \nteverru' \n(a.i. ver\u00e2'dan) din i\u015flerine ba\u011flanma, d\u00eenin yasak etti\u011fi \n\u015feylerden ka\u00e7\u0131nma, perhizk\u00e2r olma. \nteverruk \n(a.i. varak'dan. c. teverrukat) yapraklanma. \nteverrukat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. teverruk'un c.) yapraklanmalar. \nteverrut \n(a.i.) vartaya d\u00fc\u015fme, zor bir i\u015fe rastlama. \nteverr\u00fcd \n(a.i. verd'den) 1. v\u00e2ridolma, gelme. 2. o. g\u00fcl gibi k\u0131zarma. \nteverruk \n(a.i. verek'den) namazda kayna\u011f\u0131n\u0131 sa\u011f ayak \u00fczerine koyup \noturma; kaynaklar\u0131n birini veya ikisini yere koyma. \nteverr\u00fcm \n(a.i. verem'den) verem olma, vereme tutulma, [as\u0131l m\u00e2n\u00e2s\u0131 \n\"\u015fi\u015fmek\" dir]. \nteverr\u00fcs \n(a.i. ver\u00e2set'den) v\u00e2ris olma, miras\u00e7\u0131 olma. \ntevessuh \n(a.i. vesah'den) kirlenme, paslanma. \ntevessuk \n(a.i. sikat ve v\u00fcs\u00fbk'den) inanarak, g\u00fcvenerek dayanma. \ntevess\u00fc' \n( .i. v\u00fcs'et'den. c. tevess\u00fc\u00e2t) geni\u015fleme, yay\u0131lma. \nA \ntevess\u00fc-i mi'de \nm\u00eede geni\u015flemesi. \ntevess\u00fc\u00e2t \n(a.i. tevess\u00fc'\u00fcn c.) geni\u015flemeler, yay\u0131lmalar. \ntevess\u00fcb \n(a.i. vesb'den) s\u0131\u00e7rama, atlama, (bkz: v\u00fcs\u00fbb) \ntevess\u00fcd \n( .i. vis\u00e2de'den) 1. yast\u0131\u011fa dayanma. 2. dayanma, (bkz: \nA \nistin\u00e2d, ittika). \ntevess\u00fcen \n(a.zf.) geni\u015fleme suretiyle, yay\u0131larak. \ntevess\u00fcl \n(a.i. ves\u00eele'den. c. tevess\u00fcl\u00e2t) 1. sar\u0131lma. 2. inanma. 3. sebep \ntutma. 4. ba\u015fvurma, giri\u015fme. \ntevess\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tevess\u00fcl'\u00fcn c.) 1. tevess\u00fcller, sebep tutmalar. 2. \nba\u015fvurmalar, giri\u015fmeler. \ntevess\u00fclen \n(a.zf.) sebep tutarak; ba\u015fvurarak, giri\u015ferek. ","teve\u015f\u015fuh \n(a.i.c. teve\u015f\u015fuh\u00e2t) 1. kad\u0131n, gerdanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 takma. 2. tak\u0131p \ntak\u0131\u015ft\u0131rma, s\u00fcslenme. \nteve\u015f\u015fuh\u00e2t \n(a.i. teve\u015f\u015fuh'un c.) tak\u0131p tak\u0131\u015ft\u0131rmalar, s\u00fcslenmeler. \ntevett\u00fcr \n(a.i. vetr ve vitret'den) 1. gerilme, gerginle\u015fme. 2. fiz. gerilim, \ngerme. \ntevett\u00fcr-i a's\u00e2b \nhek. sinirlerin gerilmesi, [hastal\u0131k dolay\u0131s\u0131yla-]. \ntevett\u00fcr-i sath\u00ee \nfiz. y\u00fczey gerilimi. \nteveyy\u00fcl \n(a.i.c. teveyy\u00fcl\u00e2t) vaveyla etme, \u00e7\u0131\u011fl\u0131k koparma. \nteveyy\u00fcl\u00e2t \n(a.i. veyl'den. teveyy\u00fcl'\u00fcn c.) vaveyla etmeler, \u00e7\u0131\u011fl\u0131k \nkoparmalar. \ntevezz\u00fc' \n(a.i. vez'den) 1. da\u011f\u0131lma. 2. yer tutma. 3. co\u011fr. da\u011f\u0131l\u0131\u015f, fr. \nrepartition. \ntevezz\u00fc\u00ee \n(a.s.) fels. fr. distributif. \ntevf\u00eek \n(a.i. vefk'den. c. tevf\u00eekat) 1. uydurma, uydurulma, \nuygunla\u015ft\u0131rma. \ntevf\u00eek-i hareket \nhareketi uydurma, o surette hareket etme. \ntevf\u00eek-i \u00eem\u00e2n \n\u00eem\u00e2n uygunlu\u011fu. 2. Allah'\u0131n yard\u0131m\u0131na kavu\u015fma. \ntevf\u00eek-i H\u00fcd\u00e2 \nTanr\u0131'n\u0131n yard\u0131m\u0131. 3. hek. bir k\u0131r\u0131lmada k\u0131nlan par\u00e7alar\u0131 \nbirbirine tatbik etme. 4. erkek ad\u0131. 5. ed. tezat yapmadan, bir \nkelimenin hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka kelimeleri de ayn\u0131 ibarede \ns\u00f6yleme. \ntevf\u00eek \n(a.i.) el\u00e7ilikle yollama. \ntevf\u00eekan \n(a.zf.) uyarak, uygun olarak, (-e) g\u00f6re. \ntevf\u00eekat \n(a.i. tevf\u00eek'in c.) Allah'\u0131n yard\u0131m\u0131na kavu\u015fmalar. \ntevf\u00eek\u00e2t-\u0131 subh\u00e2niyye \nAllah taraf\u0131ndan g\u00f6sterilen do\u011fru yol. \ntevf\u00eer \n(a.i. vefret'den) \u00e7o\u011faltma, art\u0131rma; tasarrufla art\u0131rma. \ntevh\u00eed \n(a.i. vahdet'den. c. tevh\u00eed\u00e2t) 1. bir k\u0131lma, bir etme, birle\u015ftirme, \nbirle\u015ftirilme. 2. bir sayma, bir olarak bakma, birli\u011fine \ninanma. 3. Allah'\u0131n birli\u011fine inanma. 4. \"l\u00e2il\u00e2he-ill-Allah\" \ns\u00f6z\u00fcn\u00fc tekrarlama. \nEhl-i tevh\u00eed \nAllah'\u0131n birli\u011fine inananlar. \nKelime-i tevh\u00eed l\u00e2il\u00e2he-ill-Allah\" s\u00f6z\u00fc. (bkz: muvahhid\u00een). \ns\u00fbre-i tevh\u00eed \nKur'\u00e2n'\u0131n 112. s\u00fbresi (bkz: ihl\u00e2s). 5. ed. Allah'\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na ve birli\u011fine d\u00e2ir yaz\u0131lan \nmanzume. 6. m\u00fcz. kl\u00e2sik T\u00fcrk d\u00een\u00ee \u015fiir m\u00fczi\u011finde bir \u015fekildir. \nG\u00fcftesinin mevzuu Allah'\u0131n birli\u011fidir. Ayn\u0131 m\u00e2hiyetteki \nm\u00fcn\u00e2c\u00e2t'tan \u015fu fark ile aynl\u0131r ki m\u00fcn\u00e2c\u00e2t gibi Allah'a yalvar\u0131p \nyakar\u0131\u015f tarz\u0131nda olmay\u0131p, O'nun tevh\u00eed ve azameti \nhakk\u0131ndad\u0131r. Kl\u00e2sik \u015fiirde \u015fekil \u00eetib\u00e2riyle kasidedir; \u015fu kadar \nki memduh Allah olur. Cami m\u00fczi\u011finde de bu mevz\u00fbdaki \n\u015fiirler bestelenip a capella olarak okunur. \ntevh\u00eed-i d\u00fcy\u00fbn \nOsmanl\u0131 imparatorlu\u011funun \nson devirlerinde Avrupal\u0131 \nalacakl\u0131larla yap\u0131lan anla\u015fma. \ntevh\u00eed-i ictih\u00e2d \nhuk. Yarg\u0131tay'\u0131n iki d\u00e2iresi veya bir d\u00e2irenin iki karar\u0131 \naras\u0131nda ayn\u0131 meselede tezat ve m\u00fcb\u00e2yenet mevcut olmas\u0131 \nveya takarr\u00fcr etmi\u015f bir i\u00e7tihad\u0131n de\u011fi\u015ftirilmesine ihtiya\u00e7 \ng\u00f6r\u00fclmesi h\u00e2linde m\u00fcmasil h\u00e2diselerde tatbik edilmek, adl\u00ee \nkanunlar\u0131n tefsirini tazammun etmek \u00fczere verilen karar. \n[Yarg\u0131tay'\u0131n b\u00fct\u00fcn d\u00e2irelerinin i\u015ftirakiyle te\u015fk\u00eel olunan heyetin ","\u00fc\u00e7te ikisinin ittifakiyle ittih\u00e2z olunur. Temyiz dairelerince ayn\u0131 \nh\u00e2diselerde mis\u00e2l te\u015fk\u00eel eder; taraflara te's\u00eer etmez]. \ntevh\u00eed-i irf\u00e2n \nTanr\u0131'n\u0131n birli\u011fini kabulden gelen bilim. \ntevh\u00eed-i kuv\u00e2 \nkuvvetler, g\u00fc\u00e7ler birli\u011fi. \ntevh\u00eed-i mahrec \nmat. paydalar\u0131 e\u015fitleme, fr. reduire au meme denominateur. \ntevh\u00eed-i mes\u00e2\u00ee \n\u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 birle\u015ftirme. \ntevh\u00eed-i tedr\u00ees\u00e2t \n\u00f6\u011fretimin tek h\u00e2le getirilmesi. \ntevh\u00eed-i tedr\u00ees\u00e2t kanunu T\u00fcrkiye \nCumhuriyetindeki \nb\u00fct\u00fcn \nilim \nm\u00fcesseselerini \nl\u00e2ikle\u015ftirerek Mill\u00ee E\u011fitim Bakanl\u0131\u011f\u0131'na ba\u011flayan kanun, [bu \nkanun 3 Mart 1924'de y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girmi\u015ftir]. \ntevh\u00eed\u00e2t \n(a.i. tevh\u00eed'in c.) tevhidler. \ntevh\u00eeden \n(a.zf. vahdet'den) birle\u015ftirerek. \ntevh\u00eed-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) tas. b\u00e2z\u0131 tekkelerde sema\u00ee \u00e2yini yap\u0131lan yer. \n[Mevlevi t\u00e2birlerindendir] . \ntevh\u00eem \n(a.i. vehm'den. c. tevh\u00eem\u00e2t) vehme, kuruntuya d\u00fc\u015f\u00fcrme. \ntevh\u00eem\u00e2t \n(a.i. tevh\u00eem'in c.) kuruntuya d\u00fc\u015f\u00fcrmeler. \ntevh\u00een \n(a.i.c. tevh\u00een\u00e2t) zay\u0131f d\u00fc\u015f\u00fcrme, d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclme, zay\u0131flatma, \nzay\u0131flat\u0131lma. \ntevh\u00een\u00e2t \n(a.i. tevh\u00een'in c.) zay\u0131f d\u00fc\u015f\u00fcrmeler, d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclmeler, zay\u0131flatmalar, \nzay\u0131flat\u0131lmalar. \ntevh\u00ee\u015f \n(a.i. vah\u015fet'den. c. tevh\u00ee\u015f\u00e2t) \u00fcrk\u00fctme, \u00fcrk\u00fcp ka\u00e7mas\u0131na \nsebebolma. \ntevh\u00ee\u015f\u00e2t \n( .i. tevh\u00ee\u015f'in c.) \u00fcrk\u00fctmeler, \u00fcrk\u00fcp ka\u00e7mas\u0131na sebebolmalar. \nA \nte'v\u00eed \n( .i.) e\u011friltme, e\u011fritilme. \nA \ntev'\u00eed \n(a.i.c. tev'\u00eed\u00e2t) korkutma [s\u00f6zle-]\", (bkz: tahv\u00eef, tehd\u00eed). \ntev'\u00eed\u00e2t \n(a.i. tev'\u00eed'in c.) korkutmalar [s\u00f6zle-]. \nte'v\u00eel \n(a.i. me\u00e2l'den. c. te'v\u00eel\u00e2t) s\u00f6z\u00fc \u00e7evirme, s\u00f6ze ayr\u0131 m\u00e2n\u00e2 \nvermeye kalk\u0131\u015fma. \nte'v\u00eel-i akd \nf\u0131k. bilinmeden sat\u0131n al\u0131nan bir gasbedilmi\u015f mal\u0131n me\u015fru \nsahibi \u00e7\u0131karak geri almaya te\u015febb\u00fcs etmesi h\u00e2linde \u00f6nceden \ntasarruf edenin \u00fccret vermemek i\u00e7in \"bu mal\u0131 ben sat\u0131n ald\u0131m\" \ndemesi. \nte'v\u00eel-i milk \nf\u0131k. m\u00fbris (miras b\u0131rakan) taraf\u0131ndan sat\u0131n al\u0131nan bir \ngasbedilmi\u015f mal\u0131n sahibi \u00e7\u0131karak geri almaya te\u015febb\u00fcs etmesi \nh\u00e2linde, miras\u00e7\u0131n\u0131n \u00fccret vermemek i\u00e7in \"bu mal benim miras \nkalm\u0131\u015f mal\u0131md\u0131r\" demesi. \nte'v\u00eel-i Kur'\u00e2n \nKur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'e sarahatten h\u00e2ri\u00e7 m\u00e2n\u00e2 verme. \nte'v\u00eel\u00e2t \n( .i. te'v\u00eel'in c.) s\u00f6z\u00fc \u00e7evirmeler, ayr\u0131 m\u00e2n\u00e2 vermeye \nA \nkalk\u0131\u015fmalar. \nte'v\u00eel\u00e2t-\u0131 Kur'\u00e2niyye \nKur'\u00e2n'\u0131n \u00e2yetlerine sarahat h\u00e2ricinde verilen m\u00e2n\u00e2lar. \nte'v\u00eelen \n(a.zf. me\u00e2l'den) te'vil ederek, s\u00f6z\u00fc \u00e7evirerek. \nte'v\u00eel\u00ee \n(a.s. me\u00e2l'den) te'vil ile ilgili. \ntevki' \n(a.i. vuku'dan) 1. p\u00e2di\u015f\u00e2h buyruklar\u0131na \u00e7ekilen ni\u015fan. 2. \np\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n ni\u015fanl\u0131 buyru\u011fu. \ntevki-i ref\u00ee-i h\u00fcm\u00e2y\u00fbn \np\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n y\u00fcce buyru\u011fu. \ntevk\u00eed \n(a.i. ekd'den) sa\u011flamla\u015ft\u0131rma, (bkz: te'k\u00eed). \ntevkid \n(a.i.c. tevkid\u00e2t) tutu\u015fturup yakma, tutu\u015fturup yak\u0131lma. \ntevkid\u00e2t \n(a.i. tevkid'in c.) tutu\u015fturup yakmalar, tutu\u015fturup yak\u0131lmalar. \ntevki\u00ee \n(a.i.) tevki'ci, p\u00e2di\u015f\u00e2h buyruklar\u0131na ni\u015fan i\u015faretini yapan \nme'mur, tu\u011frake\u015f. ","tevki\u00ee-i d\u00eev\u00e2n-\u0131 h\u00fcm\u00e2y\u00fbn d\u00eev\u00e2n-\u0131 h\u00fcm\u00e2y\u00fbn'un ni\u015fan me'muru, fermanlara ni\u015fan i\u015faretini \nkoyan me'mur. \ntevkif \n( .i. vukufdan. c. tevkif\u00e2t) 1. durdurma, durdurulma. 2. \nA \nal\u0131koyma. 3. mevkuf (tutuklu) h\u00e2linde bekletme. \ntevkif m\u00fczekkeresi \nhuk. birinin tevkif edilmesi i\u00e7in m\u00fcddeium\u00fbmi (savc\u0131) \ntaraf\u0131ndan yaz\u0131lan resm\u00ee k\u00e2\u011f\u0131t. \ntevkif\u00e2t \n(a.i. tevkifin c.) 1. tevkif etmeler, tutuklamalar. 2. \ndurdurmalar. 3. kesinti[ler]. (para hakk\u0131nda). \ntevkif-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) tutuklu evi. \ntevk\u00eel \n(a.i. vek\u00e2let'den) vekil etme, edilme. \ntevkir \n(a.i. vekar'dan. c. tevkir\u00e2t) g\u00fczel kar\u015f\u0131lama, a\u011f\u0131rlama; ululama. \ntevkir\u00e2t \n(a.i. tevkir'in c.) sayg\u0131lar, ululamalar, (bkz: ta'z\u00eem\u00e2t). \ntevkir\u00e2t-\u0131 kalbiyye \ng\u00f6n\u00fclden sayg\u0131lar, ululamalar. \ntevkit \n(a.i. vakt'den) vakti, saati belli etme. \ntevl\u00eed \n(a.i. vil\u00e2det'den. c. tevl\u00eed\u00e2t) 1. do\u011furma, do\u011furulma; \ndo\u011furtma. 2. mec. meydana getirme, sebebolma. \ntevl\u00eed\u00e2t \n(a.i. tevl\u00eed'in c.) 1. do\u011furmalar, do\u011furulmalar; do\u011furtmalar. 2. \nsebebolmalar, meydana getirmeler. \ntevl\u00eeh \n(a.i. veleh'den) \u015fa\u015f\u0131rtma; sersemle\u015ftirme. \ntevliye \n(a.i.). (bkz. tevliyet). \ntevliyet \n(a.i.) 1. m\u00fctevellilik, vak\u0131f i\u015flerine bakma vazifesi. 2. y\u00fcz \n\u00e7evirme, y\u00fcz d\u00f6nd\u00fcrme. 3. f\u0131k. sahip olunan mal\u0131 pe\u015fin de\u011feri \nile ba\u015fkas\u0131na tevcih etme. \ntevliyet ber\u00e2t\u0131 \nvak\u0131flar\u0131 idare edecek olan m\u00fctevellilere verilen berat. \nTevr\u00e2t \n(a.h.i.) d\u00f6rt mukaddes kitaptan Hz. Musa'ya ineni. \ntevr\u00eeh \n(a.i. \u00eer\u00e2h'dan. c. tevr\u00eeh\u00e2t) t\u00e2rihleme, t\u00e2rih atma. \ntevr\u00eeh kabl-el-hul\u00fbl \nzaman\u0131 gelmeden t\u00e2rih atma. \ntevr\u00eeh\u00e2t \n(a.i. tevr\u00eeh'in c.) t\u00e2rihlemeler, t\u00e2rih atmalar. \ntevr\u00eek j \n(a.i. varak'dan. c. tevr\u00eekat) yaprakland\u0131rma, yaprakland\u0131r\u0131lma. \ntevr\u00eekat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tevr\u00eek'in c.) yaprakland\u0131rmalar, \nyaprakland\u0131nlmalar. \ntevr\u00eem \n(a.i. verem'den) 1. \u015fi\u015firme, \u015fi\u015fkinletme. 2. verem etme, verem \nedilme. \ntevr\u00ees \n(a.i. ver\u00e2set'den) miras b\u0131rakma. \ntevriye \n(a.i. ver\u00e2'dan) 1. meram\u0131n\u0131 gizleme. 2. ed. birka\u00e7 m\u00e2n\u00e2s\u0131 olan \nbir kelimenin en uzak m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 kasdetme. [mesel\u00e2 \"Savurur \nne varsa \u00e2hir; buna r\u00fczg\u00e2r derler\" beytindeki \"r\u00fczg\u00e2r\" \nkelimesinin yak\u0131n m\u00e2n\u00e2s\u0131 yel, maks\u00fbdolan uzak m\u00e2n\u00e2s\u0131 zaman \ndemektir]. \ntevsen \n(f.i.) ba\u015f\u0131 sert at; mec. s. dikba\u015fl\u0131 adam. \ntevsen-i z\u00eeb\u00e2 \ng\u00fczel, yak\u0131\u015f\u0131kl\u0131 at. \ntevs\u00ee' \n(a.i. v\u00fcs'at'den. c. tevs\u00ee\u00e2t) geni\u015fletme, geni\u015fletilme. \ntevs\u00ee-i hud\u00fbd \ns\u0131n\u0131r geni\u015fletme. \ntevs\u00ee-i intikal \nhuk. bir vak\u0131f mal\u0131n intikal hakk\u0131n\u0131 ve haddini b\u00fcy\u00fcltme, \ngeni\u015fletme. \ntevs\u00ee-i me'z\u00fbniyyet \nhuk. *yetki geni\u015fli\u011fi. \ntevs\u00ee-i tefsir \ngeni\u015fletici yorum. \ntevs\u00ee\u00e2t \n(a.i. tevs\u00ee'in c.) geni\u015fletmeler, geni\u015fletilmeler. \ntevs\u00eed \n(a.i.) 1. yast\u0131\u011fa dayand\u0131rma, yast\u0131\u011fa dayand\u0131r\u0131lma. 2. \ndayand\u0131rtma, dayatma. ","tevs\u00eeh \n(a.i. vesah'dan) 1. kirletme, pisletme. 2. pasland\u0131rma. \ntevs\u00eek \n(a.i. v\u00fcs\u00fbk'dan) 1. sa\u011flamla\u015ft\u0131rma, sa\u011flamla\u015ft\u0131r\u0131lma. 2. \nbelgeleme, bir \u015feyin, bir h\u00e2disenin do\u011frulu\u011funu ves\u00eeka (*belge) \nile ispat etme. \ntevs\u00eem \n(a.i. vesm'den. c. tevs\u00eem\u00e2t) l. tenin \u00fczerine barutla veya \nda\u011flayarak i\u015faret koyma. 2. adland\u0131rma, ad verme. 3. \nhac\u0131lar\u0131n hac zaman\u0131 toplanmalar\u0131, [\"bir mevsime yeti\u015fmek\" \nm\u00e2n\u00e2s\u0131 bizde kullan\u0131lmaz]. \ntevs\u00eem\u00e2t \n(a.i. tevs\u00eem'in c.) 1. barutla veya da\u011flayarak yap\u0131lan i\u015faretler. \n2. adland\u0131rmalar, ad vermeler. \ntev\u015f\u00ee' \n(a.i.) s\u00fcsleme. \ntev\u015f\u00eeh \n(a.i. vi\u015f\u00e2h'dan c. tev\u015f\u00eeh\u00e2t) 1. s\u00fcsleme, s\u00fcslendirme; s\u00fcsl\u00fc \nelbise giydirme. 2. ed. mukayyed kafiye ile \u015fiir yazma; \u00e7ifte \nkafiye. 3. Kur'\u00e2n-\u0131 usul, \u00e2d\u00e2b ve erk\u00e2n\u0131 ile okuma. 4. mevlid \nbahirleri aras\u0131nda d\u00een\u00ee ve tasavvuf\u00ee m\u00e2hiyette kas\u00eede ve beste \nokuma, [asl\u0131m\u00fccevheratl\u0131 ku\u015fak ku\u015fatmad\u0131r]. 5. m\u00fcz. T\u00fcrk \nd\u00een\u00ee m\u00fczi\u011finde bir \u015fekildir ki Na't-\u0131 Peygamber\u00ee'ye verilmi\u015f \nbir add\u0131r. Yaln\u0131z na't tekkelerde ve ba\u015fka yerlerde okundu\u011fu \nhalde tev\u015f\u00eeh denilenler mevlid ve mi'r\u00e2ciyye aras\u0131nda tegann\u00ee \nedilir. (Bin\u00e2enaleyh \"mevlid tev\u015f\u00eehi\" demek, hat\u00e2dan salim \nde\u011fildir, \u00e7\u00fcnk\u00fc mevlidde okunmas\u0131 \u00e2det olmam\u0131\u015f na'te sadece \nna't denilmi\u015ftir). Tev\u015f\u00eehler, T\u00fcrk m\u00fczi\u011finde pek \u00e7oktur; bir \nk\u00fclliyat \u015feklinde de tab' olunmu\u015ftur; durak evferi, devr-i kebir, \n\u00e7enber, zincir gibi b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fclerle \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcr. G\u00fcfte Fars\u00e7a ve \nArap\u00e7a da olur. M\u0131sralar m\u00fcteaddid olup istenildi\u011fi kadar \nuzat\u0131labilir. Mevzu bak\u0131m\u0131ndan da na't den hi\u00e7bir fark\u0131 yoktur \nve onun gibi peygamberimiz vasfindad\u0131r. Tev\u015f\u00eeh, muva\u015f\u015fah gibi \nkl\u00e2sik Arap m\u00fczi\u011finin en zengin \u015fekillerinden biri olup, h\u00e2len \nelimizde bu \u015fekilde y\u00fczlerce tev\u015f\u00eeh vard\u0131r. Fakat T\u00fcrk \nm\u00fczi\u011findeki gibi d\u00een\u00ee cami m\u00fczi\u011fine mahsus bir \u015fekil olmay\u0131p \nbeste forme'unun bir \u00e7e\u015fit mukabili mahiyetindedir. \ntev\u015f\u00eeh\u00e2t \n( .i. tev\u015f\u00eeh'in c.) 1. s\u00fcslemeler, s\u00fcslendirmeler. (bkz: \nA \ntezy\u00een\u00e2t). 2. \u00e7ifte kafiyeler. \ntev\u015f\u00eem \n(a.i. ve\u015fm'den. c. tev\u015f\u00eem\u00e2t) v\u00fccuda d\u00f6\u011fme yapma; i\u011fne ile yaz\u0131 \nyazma veya \u015fekil yapma. \ntev\u015f\u00eem\u00e2t \n(a.i. tev\u015f\u00eem'in c.) v\u00fccuda d\u00f6\u011fme yapmalar; i\u011fne ile yaz\u0131 \nyazmalar veya \u015fekil yapmalar. \ntevt\u00eed \n(a.i. veted'den) kaz\u0131k kakma. \ntevt\u00eer \n(a.i. vetr'den) 1. kaz\u0131k kakma. 2. yay gibi germe. \ntevv\u00e2b \n(a.i. tevbe'den) 1. kullar\u0131n\u0131n t\u00f6vbesini kabul eden Allah. 2. \u00e7ok \nt\u00f6vbe eden. \nTevv\u00e2b\u00een \n(a.h.i.) tas. Kerbel\u00e2 h\u00e2disesinde Hz. H\u00fcseyn\u2018e yard\u0131m \nedilmemesinden do\u011fan pi\u015fmanl\u0131k es\u00e2s\u0131na dayanarak kurulan \nf\u0131rka. [Eshaptan S\u00fcleyman b. Sadr-\u00fcl-Huza\u00ee, f\u0131rkan\u0131n ba\u015f\u0131na \nge\u00e7mi\u015fti]. \ntevy\u00eel \n( .i.c. tevy\u00eel\u00e2t) birisine (veyl\u00fcn leke yaz\u0131k sana!) deme; \nA \nbeddua etme, ilenme, Allah bel\u00e2s\u0131n\u0131 versin! deme. \ntevy\u00eel\u00e2t \n(a.i. tevy\u00eel'in c.) ilenmeler, beddua etmeler, Allah bel\u00e2s\u0131n\u0131 \nversin! demeler. ","tevz\u00ee' \n(a.i. vez'den. c. tevz\u00ee\u00e2t) 1. da\u011f\u0131tma, da\u011f\u0131t\u0131lma. 2. herkese \npay\u0131n\u0131 da\u011f\u0131tma, \u00fcle\u015ftirme. \ntevz\u00ee-i kuv\u00e2 \nkuvvetler ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131. \ntevz\u00ee\u00e2t \n(a.i. tevz\u00ee'in c.) 1. da\u011f\u0131tmalar, da\u011f\u0131t\u0131lmalar. 2. herkese pay\u0131n\u0131 \nda\u011f\u0131tmalar, \u00fcle\u015ftirmeler. \ntevz\u00ee\u00ee, tevz\u00eeiyye \n(a.s.) da\u011f\u0131tma, \u00fcle\u015ftirme ile ilgili. \nA'd\u00e2d-\u0131 tevz\u00eeiyye \n(da\u011f\u0131tma say\u0131lan) birer, iki\u015fer, \u00fc\u00e7er... gibi. \ntevzi\u00ee adalet \nsosy. \u00fcle\u015ftirimli adalet, fr. justice distributive. \ntevz\u00een \n(a.i. vezn'den) 1. tartma. 2. denkle\u015ftirme. \ntevz\u00een-i mes\u00e2\u00ee \nfels. fr. socialisation du travail. \nteyakkun \n(a.i. yakin'den. c. teyakkun\u00e2t) tam olarak, iyiden iyiye bilme; \niyi, tam bilinme. \nteyakkun\u00e2t \n(a.i. teyakkun'un c.) tam olarak, iyiden iyiye bilmeler; iyi, tam \nbilinmeler. \nteyakkuz \n(a.i. yakaza'dan. c. teyakkuz\u00e2t) l. uyanma, uykudan kalkma. \n2. mec. uyan\u0131kl\u0131k, a\u00e7\u0131kg\u00f6zl\u00fck, (bkz: intib\u00e2h). \nteyakkuz\u00e2t \n(a.i. teyakkuz'un c.) 1. uyanmalar, uykudan kalkmalar. 2. \nmec. uyan\u0131kl\u0131klar, a\u00e7\u0131kg\u00f6zl\u00fcl\u00fckler. \nteyb\u00ees \n(a.i.) kurutma, kurutulma, kurulama. \nteyebb\u00fcs \n(a.i. y\u00fcb\u00fbset'den. c. teyebb\u00fcs\u00e2t) kuruma, kuru olma. \nteyebb\u00fbs\u00e2t \n(a.i. teyebb\u00fcs'\u00fcn c.) kurumalar, kuru olmalar. \nteyemm\u00fcm \n(a.i. yemam'dan. c. teyemm\u00fcm\u00e2t) su bulunmayan yerlerde, su \nbulunmas\u0131na imk\u00e2n olmayan hallerde niyet ederek abdest \nveya gus\u00fcl yerine kaim olmak \u00fczere (kum, toprak, tu\u011fla gibi) \narz cinsinden bir \u015feye iki defa ellerin i\u00e7 k\u0131sm\u0131n\u0131 s\u00fcrerek fazla \ntozu silkeledikten sonra birinci defas\u0131nda y\u00fcz\u00fc, ikinci \ndefas\u0131nda sol elin i\u00e7iyle sa\u011f kolu, sa\u011f elin i\u00e7iyle de sol kolu \ns\u0131vama, [sa\u011fa, sola, ileriye, geriye d\u00f6rder bin ad\u0131ml\u0131k \nmesafede su bulunmad\u0131\u011f\u0131 takdirde teyemm\u00fcm caiz olur]. \nteyemm\u00fcm\u00e2t \n(a.i. teyemm\u00fcm'\u00fcn c.) teyemm\u00fcmler. \nteyemm\u00fcn \n(a.i. y\u00fcmn'den. c. teyemm\u00fcn\u00e2t) u\u011fur sayma, u\u011fur olarak \nkabul etme. \nteyemm\u00fcn\u00e2t \n(a.i. teyemm\u00fcn'\u00fcn c.) u\u011fur saymalar, u\u011fur olarak kabul etmeler. \nteyemm\u00fcnen \n(a.zf.) u\u011fur sayarak, u\u011fur kabul ederek. \nteyess\u00fcr \n(a.i. y\u00fcsr'den. c. teyess\u00fcr\u00e2t) 1. kolayla\u015fma, kolay olma. 2. \nbasan ile bitme. \nteyess\u00fcr\u00e2t \n(a.i. teyess\u00fcr'\u00fcn c.) 1. kolayla\u015fmalar, kolay olmalar. 2. basan \nile bitmeler. \nte'y\u00eed \n( .i.c. te'y\u00eed\u00e2t) 1. kuvvetlendirme, kuvvetlendirilme, \nA \nsa\u011flamla\u015ft\u0131rma. 2. do\u011fru \u00e7\u0131karma, do\u011frulama; destekleme. \nte'y\u00eed\u00e2t \n(a.i. te'y\u00eed'in c.) kuvvetlendirmeler, sa\u011flamla\u015ft\u0131rmalar. \nte'y\u00eed\u00e2t-\u0131 samed\u00e2niyye \nCen\u00e2b-\u0131 Hakk'\u0131n bir husus te'y\u00eedi z\u0131mn\u0131nda tazammun eden \ntecellileri. \nte'y\u00ees \n(a.i. ye's'den) ye'se d\u00fc\u015f\u00fcrme, me'y\u00fbs etme. \nteykin \n(a.i.c. teykin\u00e2t) tam olarak iyiden iyiye bildirme, bildirilme. \nteykin\u00e2t \n(a.i. teykin'in c.) tam olarak bildirmeler, bildirilmeler. \nteyk\u00eez \n(a.i.). (bkz. \u00eekaz). \nteym\u00eem \n(a.i.) teyemm\u00fcm ettirme, ettirilme. \nteym\u00een \n(a.i.) \"y\u00fcm\u00fcnl\u00fc, u\u011furlu olsun!\" deme[k]. \nteys \n(a.i.c. ety\u00e2s, tiyese, t\u00fcy\u00fbs) teke, erkek ke\u00e7i. (bkz: b\u00fcz). ","teys\u00eer \n(a.i. y\u00fcsr'den. c. teys\u00eer\u00e2t) kolayla\u015ft\u0131rma, kolayla\u015ft\u0131nlma. \nteys\u00eer\u00e2t \n(a.i. teys\u00eer'in c.) kolayla\u015ft\u0131rmalar, kolayla\u015ft\u0131nlmalar. \nteyy\u00e2r \n(a.i.c. teyy\u00e2r\u00e2t) 1. dalga, (bkz: mevc, mevce). 2.s. haz\u0131r, \ntam\u00e2m\u0131 bitmi\u015f [\u015fey], haz\u0131rlanm\u0131\u015f. \ntez\u00e2dd \n(a.i. z\u0131dd'dan) 1. birbirine z\u0131d olma, birbirinin aksine olma. 2. \ned. c\u00fcmlede birbirine z\u0131d iki m\u00e2n\u00e2 bulunma. 3. terslik, aksilik. \ntez\u00e2h\u00fcf \n(a.i.) sava\u015fta iki taraf askerlerinin \u00e7at\u0131\u015fmas\u0131, kar\u015f\u0131la\u015fmas\u0131. \ntez\u00e2h\u00fcm \n(a.i. zahm'den. c. tez\u00e2h\u00fcm\u00e2t) kalabal\u0131ktan s\u0131k\u0131\u015fma; toplanma, \ny\u0131\u011f\u0131lma, etraf\u0131n\u0131 kalabal\u0131kla \u00e7evirme, (bkz: izdih\u00e2m). \ntez\u00e2h\u00fcm\u00e2t \n(a.i. tez\u00e2h\u00fcm'\u00fcn c.) kalabal\u0131ktan s\u0131k\u0131\u015fmalar; toplanmalar, \ny\u0131\u011f\u0131lmalar, etraf\u0131n\u0131 kalabal\u0131kla \u00e7evirmeler. \ntez\u00e2h\u00fcr \n(a.i. zuh\u00fbr'dan. c. tezah\u00fcrat) 1. meydana \u00e7\u0131kma, belirme, \n[birbirine] g\u00f6r\u00fcn me, g\u00f6z\u00fckme. 2. belirti. 3. birbirine yard\u0131m \netme, arka verme. \ntez\u00e2h\u00fcr\u00e2t \n(o.i. tez\u00e2h\u00fcr'\u00fcn c.) 1. yard\u0131mlar. 2. g\u00f6steri, bir \u015fey hakk\u0131nda \ntoplu bir halde yap\u0131lan g\u00f6steri. 3. hek. hastal\u0131k belirtileri. \ntez\u00e2kir \n(a.i. tezkire'nin c.) tezkereler. \ntez\u00e2kir-i v\u00e2ride \ngelen tezkereler. \ntezakkum \n(a.i. zakk\u0131m'dan) lokmay\u0131 zahmetle yutma, yutulma, [hakaret \nolarak kullan\u0131l\u0131r]. \ntez\u00e2r\u00fcf \n(a.i.) zarif olmak isteme. \ntez\u00e2uf \n(a.i. z\u0131'fdan) iki kat olma, iki misli olma. \ntez\u00e2uf-i \u015fahsiyyet \npsik. benlik ikile\u015fmesi. \ntez\u00e2v\u00fcl \n(a.i.) bir \u015feyi meydana getirme. \ntez\u00e2v\u00fcr \n(a.i.c. tez\u00e2v\u00fcr\u00e2t) birbirini ziyaret etme. \ntez\u00e2v\u00fcr\u00e2t \n(a.i. tez\u00e2v\u00fcr'\u00fcn c.) birbirini ziyaret etmeler. \ntez\u00e2yuk \n(a.i. ziy\u00e2det'den. c. tez\u00e2y\u00fcd\u00e2t) artma, \u00e7o\u011falma, ziyadele\u015fme. \ntez\u00e2y\u00fcd \n(a.i.) 1. s\u0131k\u0131\u015fma. 2. \u00e7o\u011falma, artma. \ntez\u00e2y\u00fcd\u00e2t \n(a.i. tez\u00e2y\u00fcd'\u00fcn c.) artmalar, \u00e7o\u011falmalar, ziyadele\u015fmeler. \ntez\u00e2y\u00fcf \n(a.i.) fels. fr. connoter. \nteza'zu' \n(a.i.) 1. \u00f6nleme, engel olma. 2. deprenme. \ntezb\u00eeb \n( .i.) 1. ya\u015f meyvay\u0131 kurutma. 2. bir \u015feyin i\u00e7ine kuru \u00fcz\u00fcm \nA \nkoyma. \ntezb\u00eeh \n(a.i.). (bkz. zebh). \ntezb\u00eel \n( .i.) g\u00fcbreleme [topra\u011f\u0131-]. \nA \ntezb\u00eer \n(a.i. zebr'den. c. tezb\u00eer\u00e2t) yazma, yaz\u0131lma. \ntezb\u00eer\u00e2t \n(a.i. tezb\u00eer) yazmalar, yaz\u0131lmalar. \ntezebb\u00fcd \n( .i. zebed'den) 1. k\u00f6p\u00fcklerime, k\u00f6p\u00fcrme. 2. kaymak \nA \nba\u011flama, kaymaklanma. \ntezebb\u00fcd-i leben \ns\u00fct\u00fcn kaymaklanmas\u0131. \ntezebz\u00fcb \n(a.i. zebzebe'den. c. tezebz\u00fcb\u00e2t) l. karars\u0131zl\u0131k. 2. kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k. \ntezebz\u00fcb\u00e2t \n(a.i. tezebz\u00fcb'\u00fcn c.) 1. karars\u0131zl\u0131klar. 2. kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar. \ntezebz\u00fcb\u00e2t-\u0131 beytiye \nevin kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131. \ntezehhur \n(a.i.) denizin k\u00f6p\u00fcr\u00fcp ta\u015fmas\u0131. \ntezehh\u00fcd \n(a.i. z\u00fchd'den) z\u00e2hid olma, ib\u00e2dete dalma. \ntezehh\u00fcr \n(a.i. zehre'den. c. tezehh\u00fcr\u00e2t) 1. \u00e7i\u00e7eklenme. 2. kim. \n\u00e7i\u00e7eksime, tuzlanma, fr. efflorescence. 3. hek. \u00fcst derinin \n\u00fcst\u00fcnde g\u00f6r\u00fcnen ufak ufak kabarc\u0131klar. \ntezehh\u00fcr\u00e2t \n(a.i. tezehh\u00fcr'\u00fcn c.) tezehh\u00fcrler, \u00e7i\u00e7eklenmeler. \ntezekk\u00ee \n(a.i. tezkiye'den) temizlenme, temize \u00e7\u0131kma. ","tezekk\u00fcr \n(a.i. zikr'den. c. tezekk\u00fcrat) 1. hat\u0131ra getirme. 2. bir meseleyi \nkonu\u015fma, bir mesele konu\u015fulma. \ntezekk\u00fcr\u00e2t \n(a.i. tezekk\u00fcr'\u00fcn c.) tezekk\u00fcrler. \ntezekk\u00fcr\u00ee \n(a.s.) *oyla\u015f\u0131k, bir meseleyi konu\u015fmaya ait, konu\u015fma, \ng\u00f6r\u00fc\u015fme, m\u00fcz\u00e2kere ile ilgili, f r. deliberatif. \ntezelluk \n(a.i. zelk'den) kayma, s\u00fcr\u00e7me. \ntezelluk-\u0131 akd\u00e2m \nayaklar\u0131n kaymas\u0131. \ntezell\u00fcl \n(a.i. zillet'den. c. tezell\u00fcl\u00e2t) zillete katlanma, kendini hor ve \nhakir g\u00f6sterme, al\u00e7alma, k\u00fc\u00e7\u00fclme. \ntezell\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tezell\u00fcl'\u00fcn c.) tezell\u00fcller, zillete katlanmalar, al\u00e7almalar, \nk\u00fc\u00e7\u00fclmeler. \ntezelz\u00fcl \n(a.i. zelzele'den. c. tezelz\u00fcl\u00e2t) sars\u0131lma, sallanma, \u0131rgalanma. \ntezelz\u00fcl-i esn\u00e2n \ndi\u015flerin sallanmas\u0131. \ntezelz\u00fcl\u00e2t \n(a.i. tezelz\u00fcl'\u00fcn c.) sars\u0131lmalar, sallanmalar, \u0131rgalanmalar. \ntezelz\u00fcl\u00e2t-\u0131 arziyye \nyer sars\u0131nt\u0131lar\u0131. \ntezelz\u00fcl\u00ee \n(a.s.) depremsel, depreme ait, fr. seismique. \ntezemm\u00fcl \n(a.i. zeml'den) b\u00fcr\u00fcnme, sar\u0131nma, \u00f6rt\u00fcnme. \ntezemm\u00fcl-i nebev\u00ee \nHz. Muhammed'e Hira'da ilk vahy nazil olduktan sonra \ntitreyerek hanesine d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fc zaman, refikas\u0131 Had\u00eecet-\u00fcl-K\u00fcbr\u00e2 \ntaraf\u0131ndan \u00fczerinin \u00f6rt\u00fclm\u00fc\u015f olmas\u0131 keyfiyeti. \ntezenb\u00fcr \n(a.i.) kibirlenme, kurulma. \ntezenduk \n(a.i.) z\u0131nd\u0131kla\u015fma, hak yolundan ayr\u0131lma. \ntezerr\u00fcr \n(a.i.) hek. 1. polipler, halkaviyeler gibi hayvanlar\u0131n \nv\u00fccutlar\u0131nda meydana gelen tomurcu\u011fun yava\u015f yava\u015f \nb\u00fcy\u00fcyerek oldu\u011fu yerden ayr\u0131l\u0131p yeni bir hayvan\u0131n do\u011fmas\u0131. \n2. bot. bir tohumdan ba\u015fka bir tohumun \u00e7\u0131kmas\u0131. \ntezerr\u00fcr\u00ee \n(a.s.) 1. tezerr\u00fcre mensup, tezerr\u00fcrle ilgili. 2. tezerr\u00fcr \nsuretiyle. \nTen\u00e2s\u00fcl-i tezerr\u00fcr\u00ee \ntezerr\u00fcr yoluyla olan \u00fcreme, \u00fcretme. \ntezerv \n(f.i.) zool. s\u00fcl\u00fcn. \ntezerv-i zerr\u00een-per \nl) alt\u0131n kanatl\u0131 s\u00fcl\u00fcn; 2) mec. G\u00fcne\u015f. \ntezerv\u00ee \n(f.i.) zool. s\u00fcl\u00fcne ait, onunla ilgili. \ntezevvuk \n(a.i. zevk'den. c. tezevvukat) l. zevk alma, tad alma. 2. \ntatma. \ntezevvukat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tezevvuk'un c.) zevk almalar, tad \nalmalar. \ntezevv\u00fcc \n(a.i. zevc'den. c. tezevv\u00fcc\u00e2t) zevce edinme, edinilme, evlenme. \ntezevv\u00fcc\u00e2t \n(a.i. tezevv\u00fcc'\u00fcn c.) zevce edinmeler, evlenmeler. \ntezevv\u00fcd \n(a.i.) yol i\u00e7in yan\u0131na az\u0131k, yiyecek alma. \ntezeyy\u00fcn \n(a.i. zeyn'den. c. tezeyy\u00fcn\u00e2t) z\u00eenetlenme, s\u00fcsknme. \ntezeyy\u00fcn\u00e2t \n(a.i. tezeyy\u00fcn'\u00fcn c.) z\u00eenetlenmeler, s\u00fcslenmeler. \ntezf\u00eet \n(a.i. zift'den) ziftleme, ziftlenme, zift s\u00fcrme. \ntezh\u00eeb \n(a.i. zeheb'den. c. tezh\u00eeb\u00e2t) 1. alt\u0131n s\u00fcrme, s\u00fcr\u00fclme. 2. \nyald\u0131zlama, yald\u0131zlanma. 3. s\u00fcsleme. 4. hek. \u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f di\u015fleri \nalt\u0131nla doldurma, alt\u0131n dolgu yapma. \ntezh\u00eeb\u00e2t \n(a.i. tezh\u00eeb'in c.) tezh\u00eebler. \nte'z\u00een \n(a.i. ez\u00e2n'dan) ezan okutma. \ntezk\u00e2r \n(a.i.) hat\u0131rlama, anma, an\u0131lma, [\"tizk\u00e2r\" \u015fekli galatt\u0131r]. \ntezkere \n(a.i. zikr'den. c. tez\u00e2kir) 1. tezkere, pusula. 2. h\u00fck\u00fcmetten \nal\u0131nan izin k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. 3. baz\u0131 meslek sahibi kimseler i\u00e7in yaz\u0131lan ","biyografi. 4. askerlik g\u00f6revinin bitirildi\u011fini bildiren belge, [asl\u0131 \ntezkire'dir]. (bkz: tezkire). \ntezkere-i s\u00e2miye \nhuk. [eskiden] sad\u00e2ret makam\u0131ndan resm\u00ee olarak yaz\u0131lan \nvarakan\u0131n ad\u0131. \ntezk\u00eer \n(a.i. zikr'den. c. tezk\u00eer\u00e2t) 1. hat\u0131ra getirme, hat\u0131rlatma, \nhat\u0131rlat\u0131lma. 2. gr. bir kelimeyi m\u00fczekker (erkek) k\u0131lma. 3. \nvaaz ve nasihat etme. \ntezk\u00eer\u00e2t \n(a.i. tezk\u00eer'in c.) tezkirler. \ntezkire \n(a.i. zikr'den. c. tez\u00e2kir) 1. tezkere, pusula. 2. h\u00fck\u00fcmetten \nal\u0131nan izin k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. 3. b\u00e2z\u0131 meslek sahibi kimseler i\u00e7in yaz\u0131lan \nbiyografi. \ntezkire-i s\u00e2miyye \nsadrazaml\u0131k makam\u0131ndan yaz\u0131lan tezkere. \ntezkiret-\u00fcl-evliy\u00e2 \nvel\u00eelerden bir\u00e7o\u011funun biyografisinden bahseden kitab. \ntezkiret-\u00fc\u015f-\u015fuar\u00e2 \n\u015f\u00e2irlerden bir k\u0131sm\u0131n\u0131n biyografisini ve \u015fiirlerini i\u00e7ine alan \nkitap. 4. hat\u0131rlamaya ves\u00eele olan \u015fey. \ntezk\u00eer\u00ee \n(a.s.) bot. erkeklik organ\u0131yla ilgili. \ntezkiye \n(a.i. zek\u00e2t'dan) 1. temiz etme [kusurdan], temize \u00e7\u0131karma, \naklama. 2. soru\u015fturarak birinin iyi halli oldu\u011funu meydana \n\u00e7\u0131karma. \ntezkiye-i meyyit \n\u00f6l\u00fcy\u00fc kefenledikten sonra orada haz\u0131r bulunanlardan \ncenazenin ahv\u00e2lini sorma. \ntezkiye-i \u015fuh\u00fbd \nhuk. \u015fahitlerin adaletli ve makbul olup olmad\u0131klar\u0131n\u0131 tahkik \netme. 3. mal\u0131n zek\u00e2t\u0131n\u0131 verme. \ntezkiye-i nefs \ntas. insan nefsinin Allah sevgisi d\u0131\u015f\u0131nda kalan her t\u00fcrl\u00fc tutku \nve heveslerden ar\u0131nmas\u0131. \ntezkiye-i \u015f\u00fch\u00fbd \nhuk. \u015fahitlik yapanlar\u0131n do\u011fru kimseler olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \nmahkemenin ara\u015ft\u0131rmas\u0131. \ntezkiye varakas\u0131 \n*ar\u0131tlama \"belgesi. \ntezkiye-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) huk. bir \u015fahidin durumunu \u00f6\u011frenebilmek i\u00e7in \nmahkemelerden o \u015fahidin bulundu\u011fu yere veya muhtara \ng\u00f6nderilen yaz\u0131. \ntezl\u00eek \n(a.i.) kayd\u0131rma, kayd\u0131r\u0131lma, s\u00fcr\u00e7t\u00fcrme, s\u00fcr\u00e7t\u00fcr\u00fclme. \ntezl\u00eel \n(a.i. zillet'den. c. tezl\u00eel\u00e2t) zel\u00eel etme, edilme, tahkir etme, hor \nve hakir g\u00f6rme, g\u00f6r\u00fclme. \ntezl\u00eel\u00e2t \n(a.i. tezl\u00eel'in c.) zel\u00eel etmeler, edilmeler, tahkir etmeler, hor ve \nhakir g\u00f6rmeler, g\u00f6r\u00fclmeler. \ntezm\u00eel \n(a.i.) \u00f6rt\u00fc, sarg\u0131 i\u00e7ine sarma, sar\u0131lma. \ntezm\u00eem \n(a.i. z\u00eem\u00e2m'dan) yular takma. \ntezn\u00eeb \n(a.i. zeneb'den. c. tezn\u00eeb\u00e2t) 1. kuyruk takma. 2. ekleme, il\u00e2ve \netme. 3. ek. (bkz: il\u00e2ve, zeyl). \ntezn\u00eeb\u00e2t \n(a.i. tezn\u00eeb'in c.) 1. kuyruk takmalar; il\u00e2veler, eklemeler. 2. \nekler. \ntezn\u00eed \n(a.i. zend'den) \u00e7akmakla ate\u015f \u00e7akma. \ntezv\u00eeb \n(a.i. zeveb\u00e2n'dan. c. tezv\u00eeb\u00e2t) eritme, eritilme. \ntevz\u00eeb-bi-t-tahv\u00eel \nkim. k\u00fcl i\u00e7inde y\u0131kayarak kalev\u00ee tuzlan ay\u0131rmak. \ntezv\u00eeb\u00e2t \n(a.i. tezv\u00eeb'in c.) tezvibler, eritmeler, eritilmeler. \ntezv\u00eec \n(a.i. zevc'den. c. tezv\u00eec\u00e2t) 1. kocaya verme, evlendirme. 2. \nhuk. birine e\u015f olma, nikahlanma, e\u015f k\u0131lma. \ntezv\u00eec\u00e2t \n(a.i. tezv\u00eec'in c.) kocaya vermeler, evlendirmeler. \ntezv\u00eed \n(a.i.) yol i\u00e7in az\u0131k, yiyecek verme, az\u0131kland\u0131rma. ","tezv\u00eek \n(a.i. zevk'den) 1. zevk ald\u0131rma. 2. tatt\u0131rma, tatt\u0131r\u0131lma. \ntezv\u00eer \n(a.i. zevr'den. c. tezv\u00eer\u00e2t) 1. yalan dolan. 2. ara bozmak ve \nbilhassa fenal\u0131k kasd\u0131yla yap\u0131lan kovuculuk. \nEhl-i tezv\u00eer \nyalan s\u00f6yleyip ara bozanlar. \ntezv\u00eer\u00e2t \n(a.i. tezv\u00eer'in c.) tezvirler, yalan dolan \u015feyler, kovuculuklar. \ntezv\u00eeren \n(a.zf.) tezvir yoluyla. \ntezy\u00eed \n(a.i. ziy\u00e2de'den. c. tezy\u00eed\u00e2t) ziy\u00e2dele\u015ftirme, ziy\u00e2dele\u015ftirilme, \nartt\u0131rma, art\u0131r\u0131lma. \ntezy\u00eed-i gayret \ngayreti art\u0131rma. \ntezy\u00eed\u00e2t \n(a.i. tezyid'in c.) ziy\u00e2dele\u015ftirmeler, ziy\u00e2dele\u015ftirilmeler, \nart\u0131rmalar, art\u0131r\u0131lmalar. \ntezy\u00eef \n(a.i. zeyfden. c. tezy\u00eefat) 1. z\u00fcy\u00fbfa \u00e7\u0131karma, kalp, sahte, \nde\u011fersiz olarak g\u00f6sterme. 2. e\u011flenme, alay etme. \ntezy\u00eef\u00e2t \n(a.i. tezyifin c.) tezyif yollu s\u00f6zler. \ntezy\u00eel \n(a.i. zeyl'den. c. tezy\u00eel\u00e2t) 1. ekleme, katma, il\u00e2ve etme. 2. \nalt\u0131na devam etme, il\u00e2ve suretiyle yazma. \ntezy\u00een \n(a.i. z\u00eenet'den) z\u00eenetlendirme, s\u00fcsleme, s\u00fcslenme. \ntezy\u00een\u00e2t \n(a.i. tezy\u00een'in c.) s\u00fcs[ler], bezek[ler]. \ntezy\u00een\u00e2t-\u0131 mi'm\u00e2riyye \nm\u00eem\u00e2r\u00ee s\u00fcsler, nak\u0131\u015flar. \ntezy\u00een\u00ee \n(a.s.) s\u00fcsleme ile \"ilgili, bezeme \u00fczerine olan, \"bezeksel. \nt\u0131 \n(a.f.ha.) Osmanl\u0131 alfabesinin on dokuzuncu harfi olup \n\"ebced\" hesab\u0131nda dokuz say\u0131s\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131d\u0131r, t harfini \nkar\u015f\u0131lar. \nt\u0131b \n(a.i.). (bkz. t\u0131bb). \nt\u0131b\u00e2' \n(a.i. tab'\u0131n c.) tab\u00eeatler, yarad\u0131l\u0131\u015flar, \u00e2detler. \nt\u0131b\u00e2a, t\u0131b\u00e2at \n(a.i.) 1. k\u0131l\u0131\u00e7 yapma san'at\u0131. 2. kitap ve \u015f\u00e2ire basma i\u015fi. \nD\u00e2r-\u00fct-t\u0131b\u00e2a \nmatbaa, bas\u0131mevi. \nD\u00e2r-\u00fct-t\u0131b\u00e2at-il-\u00e2mire \ndevlet matbaas\u0131, [sonralar\u0131 \"matbaa-i \u00e2mire\" olmu\u015ftur]. \nt\u0131b\u00e2bet \n(a.i.) [asl\u0131 b\u00f6yle olmakla beraber bizde \"tab\u00e2bet\" \u015fekli \nkullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. (bkz. tab\u00e2bet). \nt\u0131b\u00e2hat \n(a.i.) [asl\u0131 b\u00f6yle olmakla beraber bizde \"tab\u00e2hat\" \u015fekli kullan\u0131l\u0131r \nolmu\u015ftur]. (bkz. tab\u00e2hat). \nt\u0131b\u00e2k \n(a.i.) 1. uygunluk, uyma. (bkz: mutabakat). 2. kat, tabaka. \nSipihr n\u00fch t\u0131b\u00e2 \ndokuz kat g\u00f6k. \nt\u0131b\u00e2k-\u0131 \u00eec\u00e2b \ned. aralar\u0131nda mutabakat olan kelimelerin \u00eecap m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 \nkapal\u0131 surette anlatma. Mesel\u00e2 \"G\u00fcller saf\u00e2da hurrem \u00fc \nhandan ve \u015f\u00e2dm\u00e2n \/ B\u00fclb\u00fcl bel\u00e2da bencileyin zar \u00fc b\u00ee-kar\u00e2r\". \nt\u0131b\u00e2k-\u0131 selb \ned. aralar\u0131nda mutabakat olan kelimelerin selb m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 \u00eem\u00e2 \netmesi. Mesel\u00e2 \"A\u00e7\u0131ld\u0131 gonceler b\u00e2\u011f-\u0131 cihanda \/ Neler oldu \na\u00e7\u0131lmaz oldu g\u00f6nl\u00fcm\". \nt\u0131bb \n(a.i.) hekimlik, tabiplik, doktorluk. \nilm-i t\u0131bb \nhekimlik ilmi. \nt\u0131bb-\u0131 adl\u00ee \nhuk. adl\u00ee t\u0131p, hukuk veya ceza mahkemelerinin ger\u00e7e\u011fi \nayd\u0131nlatmas\u0131n\u0131 kolayla\u015ft\u0131rmakla g\u00f6revli bulunan m\u00fcessese, t\u0131p \nkolu. \nt\u0131bben \n(a.zf.) hekimli\u011fe uygun olarak, hekimli\u011fin g\u00f6sterdi\u011fi yolda. \nt\u0131bb\u00ee \n(a.s.) 1. hekimli\u011fe, doktorlu\u011fa ait, hekimlikle, doktorlukla \nilgili. 2. hekimce. \nt\u0131bb-\u0131 nebev\u00ee \nHz. Muhammed'in emir buyurmu\u015f ve tatbik etmi\u015f olduklar\u0131 \ns\u0131hhat kaideleri. ","t\u0131bbiyye \n(a.i.) t\u0131b mektebi, t\u0131p okulu. \nT\u0131ph\u00e2ne-i \u00e2mire ve Cerrah-h\u00e2ne-i ma'-m\u00fbre(a.b.i.) [eskiden] t\u0131p tahsili i\u00e7in a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olan \nmektep. [II. Sultan Mahmud'un hekimba\u015f\u0131s\u0131 Mustafa Beh\u00e7et \nEfendi'nin g\u00f6sterdi\u011fi l\u00fczum ve verdi\u011fi takrir \u00fczerine 1242 \n(1827) de a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nt\u0131bk \n(a.i.) t\u0131pk\u0131, ayn\u0131. \nt\u0131bkan \n(a.zf.) aynen, benzeyerek. \nt\u0131fl \n(a.i.c. etf\u00e2l) k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuk, (bkz: g\u00fbdek). \nt\u0131fl-\u0131 b\u00ee-d\u00e2r \nuyumayan \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 b\u00ee-haber \nhi\u00e7 bir \u015feyden habersiz olan \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 c\u00e2n-r\u00fcb\u00e2 \ng\u00f6nl\u00fc alan \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 cihel-r\u00fbze \nHz. \u00c2dem. \nt\u0131fl-\u0131 ebced-h\u00e2n \n1) yeni okumaya ba\u015flayan \u00e7ocuk; 2) \u00e7ok az okumu\u015f. \nt\u0131fl-\u0131 Hind\u00ee \ng\u00f6zbebe\u011fi. \nt\u0131fl-\u0131 mahr\u00fbm \nyoksul \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 ma's\u00fbm \ng\u00fcnahs\u0131z \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 melek-\u00e7ihre \nmelek y\u00fczl\u00fc \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 muhabbet \nsevgi \u00e7ocu\u011fu. \nt\u0131fl-\u0131 n\u00e2d\u00e2n \ncahil, toy \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 n\u00e2-tuv\u00e2n \nzay\u0131f \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 nev-z\u00e2d \nyeni do\u011fmu\u015f \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 siri\u015fk \ng\u00f6zya\u015f\u0131 \u00e7ocu\u011fu, [ak\u0131t\u0131lan g\u00f6zya\u015flar\u0131n\u0131n \u00e7ocu\u011fa benzetilmesi]. \nt\u0131fl-\u0131 \u015f\u00eer-h\u00e2re \ns\u00fct emen \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 ury\u00e2n \n\u00e7\u0131plak \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 z\u00e2r \na\u011flayan \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u0131 zeb\u00e2n-d\u00e2n \nak\u0131ll\u0131 \u00e7ocuk. \nt\u0131fl-\u00e2ne \n(a.f.zf.) \u00e7ocuk\u00e7a, \u00e7ocuk gibi. \nt\u0131fliyyet \n(a.i.) \u00e7ocuk sapakl\u0131\u011f\u0131, k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuk h\u00e2linde kalma, fr. \ninfantilisme. \nt\u0131h\u00e2l \n(a.i.) hek. dalak. \nt\u0131hl \n(a.s.) 1. dala\u011f\u0131 b\u00fcy\u00fck adam. 2. hiddetli [adam], \nt\u0131ks\u00e2r \n(a.i.) halka \u015feklinde t\u00e2c. \nt\u0131l\u00e2' \n(a.i.) 1. s\u00fcr\u00fclecek \u015fey. 2. m\u00e2deni parlatacak mayi (s\u0131v\u0131) yald\u0131z. \n3. s\u00fcr\u00fclecek merhem, ya\u011f, il\u00e2\u00e7. 4. cila verecek boya. \nZer-i t\u0131l\u00e2' \nyald\u0131z alt\u0131n\u0131, (bkz: saykal). 5. alt\u0131n yald\u0131z. 6. s\u0131rma. 7. alt\u0131n \nyald\u0131zla s\u00fcsleme veya yaz\u0131 yazma. 8. saf alt\u0131n. \nt\u0131l\u00e2-d\u00fbz \n(a.f.b.s. ve i.) s\u0131rmac\u0131, alt\u0131n yald\u0131zla nak\u0131\u015f yapan. \nt\u0131l\u00e2-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) yald\u0131zl\u0131, (bkz: saykal-k\u00e2r; saykal-zen). \nt\u0131l\u00e2-k\u00e2r\u00ee \n(a.f.b.i.) yald\u0131zc\u0131l\u0131k, (bkz: saykal-k\u00e2r\u00ee, saykal-zen\u00ee). \nt\u0131lavet \n(a.i.) g\u00fczellik, sevimlilik. \nt\u0131l\u0131sm \n(a.i.c. tel\u00e2sim, t\u0131l\u0131sm\u00e2t) 1. t\u0131ls\u0131m, esrarl\u0131 bir kuvvet ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131na \ninan\u0131lan \u015fey, kimse. 2. \u00e7\u00e2re, tedbir. 3. sihir, b\u00fcy\u00fc. (bkz: efs\u00fbn, \nrukye). \nt\u0131l\u0131sm\u00e2t \n(a.i. t\u0131l\u0131sm'\u0131n c.) t\u0131ls\u0131mlar, (bkz: tel\u00e2sim). \nt\u0131m\u00e2r-h\u00e2ne \n( .b.i.). (bkz. tim\u00e2r-h\u00e2ne). \nF \nt\u0131n\u00e2b \n(a.i.c. tunub) kaz\u0131\u011fa ba\u011flanan \u00e7ad\u0131r ipi. \nt\u0131nnet \n(a.i.) \u00e7\u0131nlama. \nt\u0131r\u00e2d \n(a.i. tard'dan) 1. [sava\u015fta] ileri at\u0131lma, sald\u0131rma. 2. vah\u015f\u00ee \nhayvanlar\u0131 kovalayarak av yapma. 3. k\u0131sa m\u0131zrak, harbe. ","t\u0131r\u00e2z \n(a.i.) 1. ipek ve s\u0131rma ile i\u015fleme. 2. elbiselere nak\u0131\u015fla yap\u0131lan \ns\u00fcs. 3. s\u00fcs. 4. \u00fcsl\u00fbp, tutulan yol. 5. d\u00f6viz, fr. devise. \n-t\u0131r\u00e2z \n(f.s.) \"donatan, s\u00fcsleyen\" m\u00e2n\u00e2lar\u0131na gelerek birle\u015fik kelimeler \nyapar. \n\u015e\u00fck\u00fbfe-t\u0131r\u00e2z \n\u00e7i\u00e7ek s\u00fcsleyen. \nY\u00e2ve-t\u0131r\u00e2z \nyalanla s\u00fcsleyen., gibi. \nt\u0131r\u00e2zende \n(f.s.) s\u00fcsleyen, s\u00fcsleyici, donatan, donat\u0131c\u0131, bezeyici. \nt\u0131r\u00e2zende-i ar\u00fbs\u00e2n \ngelinleri s\u00fcsleyen. \nt\u0131rcih\u00e2le \n(a.i.) anat. Han\u00e7erenin yukar\u0131 ve arka taraf\u0131nda bulunan iki \nk\u00fc\u00e7\u00fck \nk\u0131k\u0131rda\u011f\u0131n herbiri. \nt\u0131rcih\u00e2l\u00ee, t\u0131rcih\u00e2liyye \n(a.s.) t\u0131rcih\u00e2leye mensup, bununla ilgili. \nt\u0131rr\u00eeh \n(a.i.) tuzlu bal\u0131k, sardalya. \nt\u0131rs \n(a.i.) \u00e2b\u00e2d\u00ee ve aharl\u0131 yaz\u0131 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. \nt\u0131v\u00e2l \n(a.s. tav\u00eel'in c.), (bkz: tav\u00eel). \nt\u0131yere \n(a.i.) u\u011fursuz say\u0131lan \u015fey. \nt\u0131yn \n(a.i.) \u00e7amur, bal\u00e7\u0131k. \nt\u0131yn-\u0131 ahmer \nk\u0131z\u0131l a\u015f\u0131boyas\u0131. \nt\u0131yn-\u0131 asfer \njeol. sar\u0131 a\u015f\u0131boyas\u0131. \nt\u0131yn-\u0131 ebyaz \ntebe\u015fir. \nt\u0131yn-\u0131 had\u00eed\u00ee \njeol. a\u015f\u0131boyas\u0131. \nt\u0131yn-\u0131 hikmet \ntebe\u015fir, [eskiden] hattatlar\u0131n verdi\u011fi bir ad. \nt\u0131ynet \n(a.i.) yarad\u0131l\u0131\u015f, miza\u00e7, maya. \nt\u0131ynet-i p\u00e2k \ntemiz yarad\u0131l\u0131\u015f; saf tab\u00eeat. \nt\u0131yn\u00ee \n(a.s.) 1. tab\u00ee\u00ee, yarad\u0131l\u0131\u015ftan. 2. \u00e7amurla, bal\u00e7\u0131kla ilgili. \nt\u0131yre \n(a.i.) 1. g\u00fccenme, dar\u0131lma. 2. g\u00fccenen, dar\u0131lan. \nt\u00eeb \n(a.i.c. ety\u00e2b) g\u00fczel koku, g\u00fczel kokulu nesne, g\u00fczel kokusu \ni\u00e7in s\u00fcr\u00fclen \u015fey. (bkz. galiye). \ntibn \n(a.i.c. etb\u00e2n) saman, (bkz: tebn). \ntibn\u00ee \n(a.s.) saman renkli, (bkz: tebn\u00ee). \ntibr \n(a.i.) 1. toz h\u00e2linde alt\u0131n, alt\u0131n tozu. 2. alt\u0131n k\u00fcl\u00e7esi. \ntiby\u00e2n \n(a.i.) a\u00e7\u0131k anlatma, bildirme. \nt\u00eec \n(a.i. t\u00e2c'\u0131n c.) ta\u00e7lar, (bkz: t\u00eec\u00e2n). \nt\u00eec\u00e2n \n(a.i. t\u00e2c'\u0131n c.) ta\u00e7lar, (bkz: t\u00eec). \nT\u00eec\u00e2n\u00ee \n(h.i.) 1. \u015fimal\u00ee (kuzey) Afrika'da geli\u015fen bir muahhar tarikat. \n2. Tic\u00e2n\u00ee tarikatine mensup kimse. 3. d\u00eene a\u015f\u0131r\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcde ba\u011fl\u0131 \nbulunan, yobaz kimse. \nTic\u00e2niyye \n(a.i.) Ahmed el-Tic\u00e2n\u00ee ad\u0131ndan al\u0131narak Halveti tarikat\u0131n\u0131n \nkollar\u0131ndan birine verilen bir ad. [bu tarikata \"Tar\u00eekat-\u0131 \nAhmediyye, Tar\u00eekat-\u0131 Muhammediyye, Tar\u00eekat-\u0131 \u0130br\u00e2himiyye-i \nHan\u00eefiyye\" de denilir]. \ntic\u00e2ret \n(a.i.) tic\u00e2ret, al\u0131m-sat\u0131m. \ntic\u00e2ret-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) tic\u00e2ret yeri, tic\u00e2rete elveri\u015fli olan yer. \ntic\u00e2ret-geh \n(a.f.b.i.). (bkz. tic\u00e2ret-g\u00e2h). \ntic\u00e2ret-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) tic\u00e2ret yeri, tic\u00e2ret edilen yer. \nticar\u00ee, tic\u00e2riyye \n(a.s.) tic\u00e2rete ait, tic\u00e2retle ilgili. \nt\u00eeg \n(f.i.) k\u0131l\u0131\u00e7, (bkz: hus\u00e2m, seyf). \nt\u00eeg-i abd\u00e2r \nsivri, keskin k\u0131l\u0131\u00e7. \nt\u00eeg-i \u00e2te\u015f-b\u00e2r \nate\u015f ya\u011fd\u0131ran, keskin k\u0131l\u0131\u00e7. \ntig-i b\u00e2t\u0131n \nkitap kenarlanna, ba\u015fl\u0131k \u00fczerlerine yap\u0131lan motifler, \u00e7izgiler. ","t\u00eeg-i bend \ntas. Bekta\u015fi tar\u00eekine girecek olan talibin intisap g\u00fcn\u00fc kurban \nedilmek \u00fczere g\u00f6nderdi\u011fi koyunun t\u00fcylerinden, mensup \nkad\u0131nlar, muhibbeler taraf\u0131ndan \u00f6r\u00fclm\u00fc\u015f ince ba\u011f. [Bekta\u015fi \nt\u00e2birlerindendir]. \nt\u00eeg-i b\u00fcrr\u00e2n \nkeskin k\u0131l\u0131\u00e7. \nt\u00eeg-i d\u00fbdest\u00ee \nkuvvetli \u0131\u015f\u0131k. \nt\u00eeg-i Efr\u00e2sy\u00e2b \n(Efrasy\u00e2b'\u0131n k\u0131l\u0131c\u0131) \u015farap k\u00e2sesinin par\u0131lt\u0131s\u0131. \nt\u00eeg-i g\u00fb\u015ft\u00een \n(etten k\u0131l\u0131\u00e7) dil. \nt\u00eeg-i Hind\u00ee \nHind \u00e7eli\u011finden yap\u0131lm\u0131\u015f k\u0131l\u0131\u00e7. \nt\u00eeg-i k\u00fbh \nda\u011f\u0131n tepesi. \nt\u00eeg-i sitem \nsitem, zul\u00fcm k\u0131l\u0131c\u0131. \nt\u00eeg-i teber \u015f\u00e2h-\u0131 merdan \nelinde, avucunda hi\u00e7 bir \u015fey kalmam\u0131\u015f olan, meteli\u011fe kur\u015fun \natan. \nt\u00eeg-i t\u00eez \n(bkz: t\u00eeg-i b\u00fcrr\u00e2n). \nt\u00eeg-i zeb\u00e2n \nyaralay\u0131c\u0131 s\u00f6z. \nt\u00eeg-bend \n(f.b.s.) k\u0131l\u0131\u00e7 ba\u011flayan, k\u0131l\u0131\u00e7 ku\u015fanan. \nt\u00eeg-d\u00e2r \n(f.b.s.) k\u0131l\u0131\u00e7l\u0131, k\u0131l\u0131\u00e7 ta\u015f\u0131yan. \nt\u00eeg-zeb\u00e2n \n(f.b.s.) dili k\u0131l\u0131\u00e7 gibi olan, te'sirli s\u00f6z s\u00f6yleyen. \nt\u00eeg-zen \n(f.b.s.c. t\u00eeg-zen\u00e2n) iyi k\u0131l\u0131\u00e7 kullanan. \nt\u00eeg-zen\u00e2n \n(f.b.s. t\u00eeg-zen'in c.) iyi k\u0131l\u0131\u00e7 kullananlar. \nt\u00eeh \n(a.i.c. ety\u00e2h. c. et\u00e2viye) 1. \u00e7\u00f6l. (bkz. bey\u00e2b\u00e2n). 2. (h.i.) M\u0131s\u0131r \nile \u015eam aras\u0131nda, S\u00een\u00e2 da\u011f\u0131n\u0131n bulundu\u011fu yar\u0131madada bir \u00e7\u00f6l. \n[Hz. Musa, M\u0131s\u0131r'dan \u00e7\u0131kt\u0131ktan sonra halk\u0131 ile birlikte bu \n\u00e7\u00f6lde k\u0131rk y\u0131l dola\u015fm\u0131\u015ft\u0131r]. 3. biy. dolamba\u00e7. \nTih\u00e2me \n(a.h.i.) Mekke-i M\u00fckerreme'nin bir ad\u0131. \nArz-\u0131 tih\u00e2me \nHicaz topra\u011f\u0131. \nt\u00eeh\u00fb \n( .i.) \u00e7il ku\u015fu. \nF \nt\u00eekan \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. tak'\u0131n c.) taklar, (bkz. t\u00e2kat). \ntil\u00e2l \n(a.i. tell'in c.) tepeler, k\u00fcmeler, y\u0131\u011f\u0131nlar. \ntil\u00e2m\u00eez \n(a.i. tilm\u00eez'in c.), (bkz: til\u00e2mize). \ntil\u00e2mize \n(a.i. tilm\u00eez'in c.) 1. talebeler, \u00f6\u011frenciler, (bkz: til\u00e2m\u00eez). 2. \n\u00e7\u0131raklar. \ntil\u00e2vet \n(a.i.) Kur'\u00e2n-\u0131, g\u00fczel sesle ve us\u00fbl\u00fcne g\u00f6re okuma, okunma. \ntilka' \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) 1. taraf, y\u00f6n; hiza. 2. g\u00f6r\u00fc\u015fme; \nbulu\u015fma. \ntille \n(a.i.) 1. basamak. 2. s\u0131rada\u011f. \ntille \n(f.i.) i\u015flenmemi\u015f alt\u0131n. \ntilmiz \n(a.i.c. tel\u00e2m\u00eez, tel\u00e2mize) 1. talebe (\u00f6\u011frenci). 2. \u00e7\u0131rak. \ntilm\u00eez-\u00e2ne \n(a.f.zf.) talebeye (\u00f6\u011frenciye) yak\u0131\u015facak yolda. \ntilm\u00eeziyyet \n(a.i.) talebelik (\u00f6\u011frencilik). \nt\u00eem\u00e2r \n(f.i.) 1. yara bak\u0131m\u0131. 2. a\u011fa\u00e7 bak\u0131m\u0131. 3. hayvan\u0131 temizleme, \nt\u0131mar. 4. tar. besledi\u011fi sipahilerle harbe giden beylere -\u00f6\u015fr\u00fcn\u00fc \nalmak \u00fczere- ayr\u0131lan araz\u00ee. \nt\u00eem\u00e2r-h\u00e2ne \n(f.b.i.) t\u0131marhane, ak\u0131l hastah\u00e2nesi. \ntims\u00e2h \n(a.i.c. tem\u00e2s\u00eeh) timsah. \ntims\u00e2hiyye \n(a.i.) zool. timsahlar, fr. crocodiliens. \ntims\u00e2l \n(a.i.c. tem\u00e2s\u00eel) 1. suret, resim. 2. sembol, simge. \ntims\u00e2l-i m\u00fccessem \n1) heykel; 2) \u00f6rnek. \ntims\u00e2l-i kehke\u015f\u00e2n-s\u00e2kin kehke\u015fanda oturan sembol. \ntims\u00e2l\u00ee \n(a.s.) sembolik. ","t\u00een \n(a.i.) incir. \nt\u00edn s\u00fbresi \n(bkz: s\u00fbre-i t\u00een). \ntinb\u00e2l \n(a.s.) k\u0131sa, bodur [kimse]. \ntinn\u00een \n(a.i.) 1. b\u00fcy\u00fck y\u0131lan, ejderh\u00e2. 2. astr. yedi bur\u00e7 boyunca \nuzanan hafif beyazl\u0131k. 3. astr. Ejderh\u00e2 burcu, sem\u00e2n\u0131n kuzey \nyar\u0131m k\u00fcresinde K\u00fc\u00e7\u00fckay\u0131 burcunu \u00e7epe\u00e7evre saran ve S gibi \nk\u0131vr\u0131l\u0131p bir y\u0131ld\u0131z d\u00f6rtgeniyle nihayet bulan zincirv\u00e2ri bir bur\u00e7, \nDraco; fr. Dragon, \ntinn\u00een-i felek \nastr. Samanyolu, (bkz: kehke\u015f\u00e2n). [bu ad, yanl\u0131\u015f olarak \nverilmi\u015ftir]. \nt\u00eer \n(f.i.) 1. ok. \nt\u00eer-i kaz\u00e2 \n[ok gibi gelen] kaza ve kader. \nt\u00eer-i m\u00e2h \nhaz\u00edran. \nt\u00eer-i seher, - -i seheri \nseher vakti \u00e7ekilen ah, edilen inkisar. \nt\u00eer-i ter\u00e2z\u00fb \nterazi kolu. \nt\u00eer \u00fc kem\u00e2n \nok ile yay [sevgilinin kirpi\u011fi ve bak\u0131\u015f\u0131]. 2. astr. Utarit \n(Merk\u00fcr, Arz\u0131tilek). \nt\u00eer\u00e2je \n(f.i.) g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131, ele\u011fimsa\u011fma. (bkz. \u00e2dyende, al\u00e2im-\u00fcs-sem\u00e2, \nkavs-i kuzah). \ntir\u00e2s \n( .i. t\u00fcrs'\u00fcn c.) ask. kalkanlar [\u00e2let], (bkz: etr\u00e2s, tir\u00e2se, t\u00fcr\u00fbs). \nA \ntir\u00e2se \n(a.i. t\u00fcrs'\u00fcn c.) ask. kalkanlar, (bkz: etr\u00e2s, tir\u00e2s, t\u00fcr\u00fbs). \ntir\u00e2\u015f \n(f.i.) 1. t\u0131ra\u015f. 2. \u00fcstten ve d\u00fcz olarak yontma. 3. s. \u00fcstten \nyontan ve yontarak d\u00fczelten. \nB\u00fct-tir\u00e2\u015f \nput yontan, put yapan. \nSer-tir\u00e2\u015f \nberber, (bkz: hall\u00e2k). \nSeng-tir\u00e2\u015f \nta\u015f yontucu [asl\u0131 \"teras\" d\u0131r]. \ntir\u00e2\u015f\u00e2n \n(f.s. tir\u00e2\u015f'\u0131n c.) t\u0131ra\u015f edenler, yontanlar. \nS\u00e2z-tir\u00e2\u015f\u00e2n \ntar. Osmanl\u0131 Saray\u0131nda saz \u00f6rg\u00fcs\u00fcyle has\u0131r e\u015fya yapan usta \ni\u015f\u00e7iler. \ntir\u00e2\u015fe \n(f.i.) yonga, tala\u015f, [asl\u0131 \"ter\u00e2\u015fe\"dir]. \ntir\u00e2\u015fende \n(f.s.) t\u0131ra\u015f edici, t\u0131ra\u015f eden. [asl\u0131 \"ter\u00e2\u015fende\" dir]. \ntir\u00e2\u015f\u00eede \n(f.s.) 1. t\u0131ra\u015f olmu\u015f, t\u0131ra\u015f edilmi\u015f, (bkz. mahl\u00fbk). 2. \nyontulmu\u015f. \nN\u00e2-t\u0131r\u00e2\u015f\u00eede \nyontulmam\u0131\u015f; mec. kaba saba (kimse), [asl\u0131 \"ter\u00e2\u015f\u00eede\" dir]. \ntirb\u00e2n \n(a.i. t\u00fcr\u00e2b'\u0131n c.) topraklar, (bkz: t\u00fcrb\u00e1n). \nt\u00eer-b\u00e2r\u00e2n \n(f.b.s.) ok ya\u011fd\u0131ran. \nt\u00eer-d\u00e2n \n(f.b.i.) sadak, ok m ahfazas\u0131, ok kab\u0131. (bkz: t\u00eer-ke\u015f). \nt\u00eere \n(f.s.) bulan\u0131k; kara; karanl\u0131k. \n\u015eeb-i t\u00eere \nkaranl\u0131k gece. \ntire-baht \n(f.b.s.) kara bahtl\u0131, talihsiz. \nt\u00eere-dil (f.b.s.) kalbi kara, fena kalbli. \nt\u00eere-dil\u00ee \n(f.b.i.) kara kalblilik. \nt\u00eereg\u00ee \n(f.i.) 1. bulan\u0131kl\u0131k. 2. karal\u0131k. \nt\u00eere-g\u00fbn \n(f.b.s.) rengi bulan\u0131k, bulan\u0131k renkli, kara renkli. \nt\u00eer-end\u00e2z \n(f.b.s.) 1. ok at\u0131c\u0131, ok atan. 2. me\u00e7. \u015f\u0131k giyinmi\u015f, g\u00fczel \ng\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fl\u00fc [kimse], t\u0131randaz. \nt\u00eer-end\u00e2z\u00e2n \n(f.b.s. ve i. t\u00eer-end\u00e2z'\u0131n c.) ok at\u0131c\u0131lar, ok atanlar. \nt\u00eer-end\u00e2z\u00ee \n(f.b.s.) ok\u00e7uluk, ok at\u0131c\u0131l\u0131k. \nt\u00eere-re'y \n( .a.b.s.) tedbirsiz. \nF \nt\u00eere-re'y\u00ee \n(f.a.b.i.) tedbirsizlik. ","t\u00eere-\u015feb \n(f.b.s.) karanl\u0131k gece. \nt\u00eere-ger \n(f.b.i.) ok yapan san'atk\u00e2r. \nt\u00eer-ger\u00e2n \n(f.b.i.) ok yapan sanatk\u00e2rlar. \nt\u00eer-ger\u00ee \nok yapma i\u015fi, ok yap\u0131c\u0131l\u0131k. \ntirh\u00e2l \n(a.i.) yola \u00e7\u0131kma; g\u00f6\u00e7 etme. \nt\u00eer\u00eez \n(f.i.) kal\u0131ba koyma, bi\u00e7im, \u015fekil verme. \nt\u00eer-ke\u015f \n(f.b.i.) 1. ok atan kimse, ok\u00e7u. 2. ok kab\u0131, okluk, kuburluk, \nsadak. (bkz. t\u00eer-d\u00e2n). \ntiry\u00e1k \n(a.i.c. tiry\u00e2kat) 1. zehirlenmeye ve b\u00e2z\u0131 hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 \nkullan\u0131lan macun. 2. panzehir. 3 . afyon. \ntiry\u00e2k-\u0131 fars\u00ee \npanzehir ta\u015f\u0131. \ntiry\u00e2k-\u0131 far\u00fbk, -\u0131 far\u00fbk\u00ee panzehir. \ntiry\u00e2k-\u0131 rustaiy\u00e2n \nbot. sarm\u0131sak. \ntiry\u00e2k-\u0131 T\u00fcrk\u00ee \nm\u00e2den zifti. \ntiry\u00e1k \n(f.i.). (bkz: tiry\u00e1k). \ntiry\u00e2kat \n(\"ka\" uzun okunur. a.i. tiry\u00e2k'\u0131n c.) 1. tiryaklar, zehirlenmeye \nve b\u00e2z\u0131 hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 kullan\u0131lan macunlar. 2. panzehirler. \n3 . afyonlar. \ntiry\u00e2k\u00ee \n(a.s.) 1. afyon d\u00fc\u015fk\u00fcn\u00fc. 2. keyif verici \u015feylerden birine \nd\u00fc\u015fk\u00fcn olan. 3. mec. huysuz, titiz, aksi [T\u00fcrk\u00e7e \u015fekli \n\"tiryaki\"]. \nt\u00eer-zen \n(f.b.s. ve i.c. t\u00eer-zen\u00e2n) ok vuran, ok\u00e7u. \nt\u00eer-zen\u00e2n \n(f.b.s.i. t\u00eer-zen'in c.) ok vuranlar, ok\u00e7ular. \ntis'a \n(a.s.) dokuz. \n\u00c2b\u00e2-i tis'a, Efl\u00e2k-i tis'a astr. G\u00fcne\u015f manzumesini meydana getiren seyyareler \n(gezegenler) ile Ay. \ntis'\u00een \n(a.s.) doksan 90. (bkz: neved, tis'\u00fbn). \ntis'\u00fbn \n(a.s.) doksan 90. (bkz: neved, tis'\u00een). \nt\u00ee\u015fe \n(f.i.) 1. balta, nacak, k\u00fcl\u00fcnk. 2. keser. \nt\u00ee\u015fe-i Ferh\u00e2d \nFerhad'\u0131n da\u011f a\u00e7mada kulland\u0131\u011f\u0131 k\u00fcl\u00fcng\u00fc. \ntiyese \n(a.i. teys'in c.) tekeler, erkek ke\u00e7iler. \ntiy\u00ees \n(o.i.) hek. kokan bir ke\u00e7i hastal\u0131\u011f\u0131. \nt\u00eez \n(f. s.) 1. tez, \u00e7abuk. 2. keskin. 3. s\u0131k. \nt\u00eez-\u00e2b \n(f.i.) kezzap. \nt\u00eez-b\u00een \n(f.b.s.) g\u00f6z\u00fc keskin, \u00e7ok iyi g\u00f6ren. \nt\u00eez-\u00e7e\u015fm \n(f.b.s.) g\u00f6z\u00fc keskin. \nt\u00eez-dest \n(f.b.s.) eline \u00e7abuk, \u00e7abuk i\u015f g\u00f6ren. \nt\u00eez-dest\u00ee \n(f.b.i.) eline \u00e7abuk olma, \u00e7abuk i\u015f g\u00f6rme. \nt\u00eez-fehm \n(f.a.b.s.) \u00e7abuk anlayan, \u00e7abuk kavrayan. \nt\u00eez\u00ee \n(f.i.) 1. keskinlik. 2. \u00e7abukluk. \nt\u00eez-intikal \n(\"ka\" uzun okunur, f.a.b.s.) \u00e7abuk sezen, ak\u0131ll\u0131, zek\u00ee. \nt\u00eez-me\u015freb \n(f.a.b.s.) titiz; aceleci. \nt\u00eez-miz\u00e2c \n(f.a.b.s.) titiz, sab\u0131rs\u0131z, aceleci. \nt\u00eezn\u00e2 \n(f.b.i.) b\u0131\u00e7ak, k\u0131l\u0131\u00e7 gibi \u015feylerin a\u011fz\u0131, keskin taraf\u0131. \nt\u00eez-p\u00e2[y] \n(f.b.s.) aya\u011f\u0131na \u00e7abuk. \nt\u00eez-per \n(f.b.s.) \u00e7abuk, h\u0131zl\u0131 u\u00e7an. \nt\u00eez-perv\u00e2z \n(f.b.s.) h\u0131zl\u0131 u\u00e7an. \nt\u00eez-reft\u00e2r \n(f.b.s.) \u00e7abuk y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015fl\u00fc, y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fc \u00e7abuk, (bkz: t\u00eez-rev). \nt\u00eez-rev \n(f.b.s.) y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fc \u00e7abuk, \u00e7abuk y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015fl\u00fc. (bkz: t\u00eez-reftar). \nt\u00eez-t\u00e2b \n(f.b.s.) can\u0131 tez, aceleci, sab\u0131rs\u0131z. ","t\u00eez-vir \n(f.b.s.) 1. zek\u00ee, \u00e7abuk sezen, kurnaz. 2. ser\u00ee, h\u0131zl\u0131. 3. keskin. \nt\u00eez-zeb\u00e2n \n(f.b.s.) g\u00fczel ve \u00e7abuk konu\u015fan. \nt\u00f6hem \n(a.i. t\u00f6hmet'in c.) t\u00f6hmetler, su\u00e7lar, kabahatler, (bkz: t\u00fchem). \nt\u00f6hmet \n(a.i. vehm'den. c. t\u00f6hem) birine isn\u00e2dolunan su\u00e7, i\u015flenildi\u011fi \nsan\u0131lan fakat ger\u00e7ekli\u011fi hen\u00fcz meydana \u00e7\u0131kmam\u0131\u015f olan su\u00e7, \nkabahat. \nisn\u00e2d-\u0131 t\u00f6hmet \nsu\u00e7lama. \nt\u00f6hmet-i z\u00e2hire \nhuk. ispat\u0131na l\u00fczum g\u00f6r\u00fclmeyecek kadar a\u015fik\u00e2r olan t\u00f6hmet, \nsu\u00e7. \nt\u00f6hmet-i zin\u00e2 \nhuk. zina \u015f\u00fcphesini uyand\u0131ran vaziyet. \nt\u00fb[y] \n(f.i.) kat, katmer. \nSad-t\u00fb[y] \ny\u00fcz katl\u0131, \u00e7ok katmerli. \ntuam \n(a.i. tu'me'nin c.) 1. yiyintiler, az\u0131klar. 2. tadlar, \u00e7e\u015fniler. \nt\u00fbb \n(a.i.) 1. tu\u011fla. 2. kiremit. \nt\u00fbb\u00e2 \n(a.i.) 1. g\u00fczellik, iyilik, ho\u015fluk. 2. rahatl\u0131k. \nt\u00fbb\u00e2-leke \nne mutlu sana! \nT\u00fbb\u00e2 \n(a.h.i.) Cennet'de Sidre'de bulunan ve dallar\u0131 b\u00fct\u00fcn Cenneti \ng\u00f6lgeleyen il\u00e2h\u00ee a\u011fa\u00e7. \ntub'\u00e2n \n(a.i.) m\u00fch\u00fcr mumu. \ntubba' \n(a.i.c. teb\u00e2bia) eski \u00e7a\u011flarda yemen k\u0131tas\u0131nda saltanat s\u00fcren \neski Arap h\u00fck\u00fcmdarlar\u0131n\u0131n unvan\u0131. \nt\u00fb-ber-t\u00fb \n(a.b.s.) kat kat. (bkz: t\u00fby-ber-t\u00fby). \ntub\u00fbl \n(a.i. tabl'in c.) 1. davullar. 2. trampetler. \nDarb-\u0131 tub\u00fbl \ndavul \u00e7alma, \u00e7al\u0131nma. \nt\u00fbde \n(f.i.) y\u0131\u011f\u0131n, k\u00fcme. \nt\u00fbde-ber-t\u00fbde \ny\u0131\u011f\u0131n y\u0131\u011f\u0131n \u00fcst\u00fcne. \nt\u00fbde-be-t\u00fbde \ny\u0131\u011f\u0131n y\u0131\u011f\u0131n. \nt\u00fbf \n(f.i.) akseden ses, seda; yank\u0131, fr. echo. (bkz: aks-i savt). \nt\u00fbf-i tesliyet \navunma aksisedas\u0131. \nT\u00faf\u00e1n \n(a.h.i.) 1. Hz. Nuh zaman\u0131nda yoldan \u00e7\u0131km\u0131\u015flar\u0131 ted\u00eebetmek \ni\u00e7in Allah taraf\u0131ndan hem g\u00f6kten ya\u011fd\u0131r\u0131lan, hem de yerden \nkaynayarak b\u00fct\u00fcn d\u00fcny\u00e2y\u0131 kaplayan su. [bunun neticesinde \nyer y\u00fcz\u00fcndeki b\u00fct\u00fcn canl\u0131lar yok olmu\u015f, ancak Hz. Nuh'un \ngemisine al\u0131nm\u0131\u015f olan \u00e7itflerden ikinci defa olarak canl\u0131lar \nt\u00fcremi\u015ftir]. \nBa'de-t-T\u00fbf\u00e2n \nNuh Tufan\u0131ndan sonraki zaman. \nKable-t-T\u00fbf\u00e2n \nNuh Tufan\u0131ndan \u00f6nceki zaman. 2. erkek ad\u0131. \nt\u00fbf\u00e2n-zede \n(a.f.b.s.) tufana tutulmu\u015f, tufan g\u00f6rm\u00fc\u015f. \ntufeyl \n(a.i.) 1. dalkavuk z\u00fcmresinin p\u00eeri say\u0131lan kimsenin ad\u0131. 2. \nk\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuk. 3. yeme\u011fe gelen misafir. \ntufeyl\u00e2niyyet \n(a.i.) ba\u015fkas\u0131n\u0131n s\u0131rt\u0131ndan ge\u00e7inme fr.commensalisme. \ntufeyl\u00e2t \n(a.i.c.). (bkz. tufeyliyy\u00e2t). \ntufeyl\u00ee \n(a.s.) 1. dalkavuk, \u00e7anakyalay\u0131c\u0131. (bkz: k\u00e2sel\u00ees). 2. ekti, \ns\u0131\u011f\u0131nt\u0131. 3. bot. asalak, parazit, fr. parasite. \ntufeyliyy\u00e2t \n(a.i.c.) kendi ba\u015flar\u0131na beslenemeyip ba\u015fkalar\u0131n\u0131n k\u00f6kleriyle \nveya kanlar\u0131yla beslenen nebatlar (bitkiler), hayvanlar, fr. \nparasitologie. \ntufeyliyy\u00e2t-\u0131 neb\u00e2tiyye \nbot. kara yosunlar\u0131. \ntufeyliyy\u00e2t-\u0131 hayv\u00e2niyye zool. kehle, uyuz b\u00f6ce\u011fi, solucan ve benzerleri gibi hayvanlar. \ntufeyliyye \n(a.s.) [\"tufeyl\u00ee\"nin m\u00fcen.]. (bkz. tufeyl\u00ee).\" ","tufeyliyye-i \u00fc\u015fne \nzool. yosun hayvanlar\u0131. \ntufeyliyyet \n(a.i.) asalakl\u0131k, fr.parasitisme. \ntuff\u00e2h \n(a.i.c. tef\u00e2f\u00eeh) elma. \ntuff\u00e2h-i L\u00fcbn\u00e1n \nCebel-i L\u00fcbnan'da yeti\u015fen\u00e7ok nefis bir elma. \ntuff\u00e2h-\u0131 \u00e2dem\u00ee \n\u00e2demelmas\u0131. \ntuff\u00e2h-\u00fcl-arz \nyerelmas\u0131. \ntuff\u00e2h\u00ee, tuff\u00e2hiyye \n(a.s.) elmaya ait; elma cinsine mensup, elma ile ilgili. \ntuff\u00e2hiyyet \n(a.i.) kim. tuff\u00e2h asidinin esaslardan biriyle birle\u015fmesinden \nmeydanagelen bir tuz. \ntuf\u00fb \n(f.n.) 1. \"tuh!\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda kullan\u0131l\u0131r. 2. i. t\u00fckr\u00fck. \ntuf\u00fb' \n(a.i.) ate\u015fin s\u00f6nmesi. \ntuf\u00fbh \n(a.i.) a\u011f\u0131z a\u011f\u0131za dolma [kab]. \ntuf\u00fbl \n(a.i.) g\u00fcne\u015fin guruba yakla\u015fmas\u0131. \ntuf\u00fbl \n(a.i. t\u0131fl'\u0131n c.) \u00e7ocuklar. \ntuf\u00fbl-\u00e2ne \n(a.f.zf.) \u00e7ocukcas\u0131na. (bkz: g\u00fbdek-\u00e2ne, t\u0131fl-\u00e2ne). \ntuf\u00fblet \n(a.i.) \u00e7ocukluk, k\u00fc\u00e7\u00fckl\u00fck, (bkz: tuf\u00fbliyyet). \ntuf\u00fbliyyet \n(a.i.) 1. \u00e7ocukluk, k\u00fc\u00e7\u00fckl\u00fck, (bkz: sab\u00e2vet). \ntuf\u00fbliyyet-i s\u00e2niye \n\u00e7ocu\u011fun bir bu\u00e7uk ya\u015f\u0131ndan on iki veya on be\u015f ya\u015f\u0131na kadar \nolan zaman\u0131. 2. tazelik, k\u00f6rpelik. \ntuf\u00fbliyyet-i \u00fbl\u00e2 \n\u00e7ocu\u011fun do\u011fduktan bir bu\u00e7uk ya\u015f\u0131na kadar olan zaman\u0131. \ntuf\u00fb-zen \n(f.b.s.) birisinin tu! diye y\u00fcz\u00fcne t\u00fck\u00fcren. \ntu\u011f \n(f.i.) tu\u011f. \nt\u00fbg-i \u015f\u00e2h\u00ee \nbir l\u00e2le \u00e7e\u015fidi. \ntugat \n(\"ga\" uzun okunur, a.i. t\u00e2g\u00ee'ninc.) \u00e2s\u00eeler, azg\u0131nlar, serke\u015fler, \n(bkz: t\u00e2gun). \ntu\u011fr\u00e2 \n(t.i.) tura. \ntu\u011fr\u00e2-yi garr\u00e2 \nparlak tu\u011fra. \ntu\u011fr\u00e2-yi h\u00fcm\u00e2y\u00fbn \np\u00e2di\u015f\u00e2h tu\u011fras\u0131. \ntu\u011fr\u00e2\u00ee \n(t.a.s.) 1. tu\u011fraya mahsus, tu\u011fra ile ilgili. 2. \"L\u00e2miyyet-\u00fcl- \nAcem\" diyean\u0131lan Arap\u00e7a kasideyi yazan T\u00fcrk \u015f\u00e2iri veveziri. \ntu\u011fr\u00e2-ke\u015f \n(t.f.b.i.) tu\u011fra i\u015faretiyapan me'mur; ni\u015fanc\u0131 vekili, sarayda \nresm\u00eek\u00e2\u011f\u0131tlara tu\u011fra \u00e7eken g\u00f6revli. \ntu\u011fra-n\u00fcv\u00ees \n(t.f.b.i.) beraat, ferman v.b. vesikalara tu\u011fra \u00e7eken me'mur. \ntu\u011fr\u00e2y\u00ee \n(a.i.) tu\u011fra i\u015fareti yapanme'mur. \ntu\u011fy\u00e2n \n(a.i.) ta\u015fma, ta\u015fk\u0131nl\u0131k; azg\u0131nl\u0131k, co\u015fkunluk. \nEhl-i tu\u011fy\u00e2n \nAllah'\u0131n emirlerine ayk\u0131r\u0131harekette bulunan g\u00fcnahk\u00e2rlar. \ntuhaf \n(a.i. tuhfe'nin c.) 1. hediyeler. 2. az bulunur, ho\u015fa giden \n\u015feyler. 3. garip i\u015f, \u015fey. 4. s. g\u00fcl\u00fcn\u00e7, e\u011flenceli. 5. s. \nm\u00fcnasebetsiz, ho\u015fa gitmeyen [hal]. 6. anla\u015f\u0131lmaz, anla\u015f\u0131lmas\u0131 \ng\u00fc\u00e7. \ntuhfe \n(a.i.c. tuhaf) 1. hediye, arma\u011fan. (bkz: berg\u00fcz\u00e2r). 2.- yeni \n\u00e7\u0131kma, ho\u015fa gider, g\u00fczel \u015fey. \nTuhfe-i \u00c2s\u0131m \n(As\u0131m'\u0131n arma\u011fan\u0131) M\u00fctercim \u00c2s\u0131m'\u0131n Arap\u00e7a'dan T\u00fcrk\u00e7e'ye \nmanzum s\u00f6zl\u00fc\u011f\u00fc. \nTuhfe-i Vehb\u00ee \n(Vehb\u00ee'nin arma\u011fan\u0131) S\u00fcnb\u00fclz\u00e2de Vehb\u00ee'nin Fars\u00e7a'dan \nT\u00fcrk\u00e7e'ye manzum s\u00f6zl\u00fc\u011f\u00fc. \nTuhfet-\u00fcI-Kib\u00e2r f\u00ee Esf\u00e2r-il-Bih\u00e2r (deniz seferlerinde b\u00fcy\u00fcklerin arma\u011fan\u0131) de\u011ferli bilgin \nK\u00e2tip \u00c7elebi'nin denizcili\u011fe d\u00e2ir eseri. \nTuhfet-\u00fcl-Let\u00e2if \nXV. as\u0131r bilginlerinden Abd\u00fclcebbar O\u011flu Ahmed ad\u0131nda bir \nz\u00e2t\u0131n eseridir; mevzuu, ahl\u00e2k ve mev'izeden ibarettir. ","tuhla \n(a.s.) g\u00f6k\u00e7il, boz ile kara aras\u0131ndaki renk. \ntuhm \n(f.i.) tohum. \ntuhm-i m\u00fcrg \nyumurta. \ntuhm-i \u00f6mr-i c\u00e2vid \nebed\u00ee hayat tohumu. \ntuhm-d\u00e2n \n(f.b.i.) tohum d\u00f6\u015fe\u011fi, fidan\u0131n ba\u015fka yere al\u0131nmazdan \u00f6nce ilk \ndikildi\u011fi yer. \ntuhme \n(a.i.) m\u00eede dolgunlu\u011fu, haz\u0131ms\u0131zl\u0131k. (bkz: imtil\u00e2-i mi'de). \ntuhr \n(a.i.) 1. temizlik, pakl\u0131k, (bkz: tah\u00e1ret). 2. huk. [eskiden] \nkad\u0131n\u0131n iki hay\u0131z aras\u0131ndaki temizlik devresi [en az 15 \ng\u00fcnd\u00fcr. En \u00e7o\u011fu i\u00e7in m\u00fcddet yoktur. \"Temizlik\" t\u00e2bir \nolunur]. \ntukye \n(a.i.) sak\u0131nma, (bkz: ihtir\u00e1z). \nt\u00fbl \n(a.i.) 1. uzunluk, boy. 2. zaman \u00e7oklu\u011fu, uzun m\u00fcddet. 3. \nastr. *boylam, fr. longitude. \nt\u00fbl-i belde \nastr. herhangi bir yerin \u00fcst\u00fcnden ge\u00e7en tul d\u00e2iresi. \nt\u00fbl-i belde ta'y\u00eeni \njeod. top. her hangi bir mahalde kronometrik \u00f6l\u00e7\u00fclere \ndayanan hesaplarla o mahallin t\u00fal\u00fcn\u00fcn t\u00e2yini. \nt\u00fbl-i emel \nh\u0131rs, tamah, t\u00fckenmez arzu. \nt\u00fbl-i garb\u00ee \n180 dereceye kadar olan bat\u0131daki yerlerin boylam\u0131. \nt\u00fbl-i hay\u00e2t \n\u00f6m\u00fcr uzunlu\u011fu. \nT\u00fbl-i mevc \na) fiz. dalga boyu; b) co\u011fr. tul derecesi \u00fczerinde olma h\u00e2li. \nt\u00fbl-i m\u00fcddet \nuzun zaman. \nt\u00fbl-i \u00f6mr \n\u00f6m\u00fcr uzunlu\u011fu. \nt\u00fbl-i rakkas \nfiz. sarkac\u0131n boyu. \nt\u00fbl d\u00e2iresi \nastr. meridyen. \nt\u00fbl saati \nkronometre. \nt\u00fbl\u00e2 \n(a.s.) daha (pek, \u00e7ok, en) uzun. [\"atvel\" in m\u00fcennesi]. \nYed-i t\u00fbl\u00e2 \ntam ihtisas ve vukuf, b\u00fcy\u00fck kudret. \ntul\u00e2' \n(a.i.) hek. ense k\u00f6k\u00fc. \nt\u00fbl\u00e2n\u00ee \n(a.s. t\u00fbl'den) boyuna, uzunlu\u011funa. \nt\u00fblen \n(a.zf.) 1. boyca, boyuna, uzunlu\u011funa. 2.co\u011fr. boylam \nbak\u0131m\u0131ndan,* boylamca. \ntul-h\u00e2ne \n(a.i.) s\u00fcth\u00e2ne, ya\u011fhane. \ntull\u00e2b \n(a.s. ve i. t\u00e2lib'in c.) 1. talipler. 2. \u00f6\u011frenciler. \ntulleb \n(a.s. t\u00e2lib'in c.) talipler, isteyenler, istekliler. \ntul\u00fb' \n(a.i.c. tul\u00fa\u00e1t) do\u011fma, do\u011fu\u015f. \ntul\u00fb-i fecr \ntan atmas\u0131, g\u00fcne\u015fin do\u011fmas\u0131. \ntul\u00fb-i g\u00e2ile \nhuk. [eskiden] vak\u0131f varidat\u0131n\u0131n husule gelmesi demek olup \nvakf\u0131na g\u00f6re de\u011fi\u015fir, [\u015f\u00f6yle ki mezr\u00fbattan olan gallenin tul\u00fbu \nzerin yeti\u015fip tane ba\u011flamas\u0131 veya m\u00fctekavvim bir h\u00e2le \ngelmesiyle olur]. \ntul\u00fb-i ha\u015fr \nk\u0131yametin do\u011fmas\u0131; k\u0131yamet kopmas\u0131. \ntul\u00fb-i kamer \nay\u0131n do\u011fu\u015fu. \ntul\u00fb-i \u015fems \ng\u00fcne\u015fin do\u011fu\u015fu. \ntul\u00fb-i zihn \nzihne, akla do\u011fma. \ntul\u00fb\u00e2t \n(a.i. tul\u00fb'un c.) 1. do\u011fmalar, do\u011fu\u015flar. 2. yaz\u0131l\u0131 olmay\u0131p ana \nhatlar\u0131 \u00f6nceden tespit edilmi\u015f ve sahnede oyuncular taraf\u0131ndan \nyap\u0131lan n\u00fckte ve taklitlerle tamamlanan oyun. \ntu'm \n(a.i.) 1. yiyinti; az\u0131k. 2. tad, \u00e7e\u015fni, (bkz: \u00e7\u00e2\u015fn\u00ee). ","tuma'n\u00eenet \n(a.i.) g\u00f6nl\u00fc rahat olma, em\u00een olma, inanma, (bkz: \u0131tmi'n\u00e2n, \nitm\u00een\u00e2n). \nt\u00fbm\u00e2r \n(a.i.c. tav\u00e2m\u00eer) tomar, durulmu\u015f nesne. \ntu'me \n(a.i.c. tuam) 1. yiyinti, az\u0131k. 2. tad, \u00e7e\u015fni. 3. lokma [bir]. \ntume\u00e2 \n(a.i. t\u00e2mi'in c.) tamahk\u00e2rlar. \ntumturak \n(f.i.) g\u00f6steri, debdebe; s\u00f6yleni\u015fi parlak g\u00f6r\u00fcnen [ibare]. \ntum\u00fbh \n(a.i.) y\u00fcksek bir \u015feye g\u00f6z dikip bakma. \ntum\u00fbm \n(a.i.) su bask\u0131n\u0131. \ntum\u00fbr \n(a.i.) g\u00f6z kapa\u011f\u0131 gibi uzuvlar\u0131n se\u011firmesi. \ntum\u00fbs \n(a.i.) bir \u015feyin mahvolmas\u0131. \ntunb\u00fbr \n(a.i.c. ten\u00e2b\u00eer) [kelimenin asl\u0131 bu oldu\u011fu halde, bizde \"tanbur\" \n\u015feklinde kullan\u0131l\u0131r]. (bkz: tanbur). \ntunb\u00fbr\u00ee \n(a.s.). (bkz. tanb\u00fbr\u00ee). \nt\u00fbn\u00ee \n(f.i.) 1. k\u00fclhanbeyi. 2. s. sefih, rezil, al\u00e7ak, (bkz: evb\u00e2\u015f). 3. \ns. h\u0131rs\u0131z, (bkz: s\u00e1r\u0131k). \ntunub \n(a.i. t\u0131n\u00e2b'\u0131n c.) \u00e7ad\u0131r ipleri. \nt\u00fbr \n(a.i.) 1. (bkz: cebel, k\u00fbh). \nT\u00fbr-\u0131 S\u00een\u00e2 \nS\u00een\u00e2 da\u011f\u0131. [S\u00een\u00e2 yar\u0131madas\u0131nda Allah'\u0131n tecell\u00ee ve Hz. Musa \nile tekell\u00fcm etti\u011fi da\u011f]. 2. Kur'\u00e2n'm 52. s\u00fbresi. 49 \u00e2yettir, \nMekke'de nazil olmu\u015ftur. \ntur\u00e2biyye \n(a.i.) zool. kara kaplumba\u011falar\u0131, fr. testudo. \nT\u00fbr\u00e2n \n(f.h.i.) 1. eski iranl\u0131lar taraf\u0131ndan T\u00fcrk diyar\u0131na verilen ad. 2. \nerkek ad\u0131. \nT\u00fbr\u00e2n\u00ee \n(f.h.i.) T\u00faranl\u0131, T\u00fcrk kavimlerinden birine mensup olan. \nturfe \n(a.s.) 1. turfa; g\u00f6r\u00fclmemi\u015f, yeni, tuhaf, \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. 2. \nYahudilerce yenmesi haram olan. 3. ka\u00e7\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken. \nturfe-g\u00ee \n(a.f.b.i.) 1. gariplik, tuhafl\u0131k. 2. az g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015fl\u00fck. \nturfe-g\u00fcz\u00e2r \n(a.f.b.s.) n\u00e2dir \u015feyler s\u00f6yleyen. \nturfe-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) garip, \u015fa\u015f\u0131lacak i\u015fler yapan. \nturfe-nev\u00e2 \n(a.f.b.s.) g\u00f6r\u00fclmemi\u015f, ahenkli [\u015fey], \nturre \n(a.i.) 1. al\u0131n sa\u00e7\u0131. 2. k\u0131v\u0131rc\u0131k sa\u00e7 l\u00fclesi, (bkz. ca'd). 3. kuma\u015f\u0131n \netraf\u0131na \u00e7ekilen k\u0131laptandan s\u00fcs. \ntur\u015f \n(f.s.) ek\u015fi. (bkz: h\u00e1m\u0131z, turu\u015f, t\u00fcr\u015f, t\u00fcr\u00fc\u015f). \nturuk \n(a.i. tar\u00eek'\u0131n c.) tar\u00eekler, yollar. \nturuk-i aliyye \nma'nev\u00ee yollar, tarikatlar. \nturuk-\u0131 ihtil\u00e2tiyye \nco\u011fr. eri\u015fim yolu. \nturunc \n(f.i.) bot. turun\u00e7. \nturunc\u00ee \n(f.s.) 1. turunca mensup, turun\u00e7la ilgili. \n\u00c7in turuncu \nmandalina. 2. turuncu renk. \nturunc\u00ee \u015feyh \nme\u015fhur bir \u00e7e\u015fit l\u00e2le. \nturunc\u00ee u\u015f\u015f\u00e2k\u00ee z\u00e2de \nme\u015fhur bir \u00e7e\u015fit l\u00e2le. \nturu\u015f \n( .s.) ek\u015fi. (bkz: h\u00e1m\u0131z, tur\u015f). \nF \nt\u00fbsen \n(f.s.) serke\u015f, sert, har\u0131n [at]. \nt\u00fb\u015fe \n(a.i.) \u00f6lmeyecek kadar yenecek \u015fey, az\u0131k. (bkz. kut-i l\u00e2- \nyem\u00fbt). \nt\u00fb\u015fe-i r\u00e2h \nyol yiyece\u011fi, yol az\u0131\u011f\u0131. \nt\u00fat \n(f.i.) dut. \nt\u00fbt-i \u015fevk\u00ee \nbot. b\u00f6\u011f\u00fcrtlen. \nt\u00fbt\u00ee \n(f.i.c. t\u00fbtiy\u00e2n) dudu, papa\u011fan cinsinden taklit yapan bir ku\u015f. \nt\u00fbt\u00ee-i g\u00fby\u00e2 \nkonu\u015fan papa\u011fan. ","t\u00fbt\u00ee-i mu'cize-g\u00fby \nmu'cize s\u00f6yleyen papa\u011fan. \nt\u00fbt\u00ee-i \u015fekker-h\u00e2 \n(\u015feker \u00e7i\u011fneyen papa\u011fan) g\u00fczel s\u00f6z s\u00f6yleyen sevgili. \nt\u00fbt\u00ee-n\u00e2me \n(f.b.i.) 1. t\u00fbt\u00ee hik\u00e2yelerinden bahseden manzum veya mensur \neser. 2. as\u0131ls\u0131z m\u00e2n\u00e2s\u0131z uydurma s\u00f6zler, hik\u00e2yeler. \nt\u00fbtiy\u00e2 \n( .i.) 1. kim. \u00e7inko. 2. kad\u0131nlar\u0131n g\u00f6zlerine \u00e7ektikleri s\u00fcrme. \nA \nt\u00fbtiy\u00e2n \n(f.i. t\u00fbt\u00ee'nin c.) dudular, papa\u011fanlar. \nt\u00fbtiyye \n(a.i.) bot. dutgiller. \ntutuk \n(a.i.) perde, \u00f6rt\u00fc, pe\u00e7e. (bkz: b\u00fcrka'). \ntu\u00fbm \n(a.i. ta'm'\u0131n c.) 1. yemeler. 2. tadlar, lezzetler, zevkler. \ntuveys \n(a.i.) k\u00fc\u00e7\u00fck tavus ku\u015fu. \nt\u00fby-ber-t\u00fby \n(f.b.s.) kat kat. (bkz: t\u00fb-ber-t\u00fb). \ntuy\u00fbf \n(a.i. tayf\u0131n c.) 1. uykuda g\u00f6r\u00fclen hayaller. 2. korkudan \nkaranl\u0131kta g\u00f6r\u00fcnen hayaletler. 3. f\u0131z. tayflar, fr. spectres. \ntuy\u00fbr \n(a.i. tayr'\u0131n c.) ku\u015flar, (bkz: m\u00fcrgan). \ntuy\u00fbr-\u0131 as\u00e2f\u00eer \n(f\u0131rkas\u0131) zool. \u00f6t\u00fcc\u00fc ku\u015flar. \ntuy\u00fbr-\u0131 c\u00e2riha-i leyliyye zool. gece y\u0131rt\u0131c\u0131lar\u0131. \nT\u00fcbbet \n(a.h.i.) Tibet \u00fclkesi. \nt\u00fcc\u00e2h, tec\u00e2h, tic\u00e2h \n(a.i.) kar\u015f\u0131 y\u00f6n, kar\u015f\u0131 taraf. \nt\u00fccc\u00e2r \n(a.i. t\u00e2cir'in c.) tacirler, sat\u0131c\u0131lar. \nt\u00fccc\u00e2r\u00e2n \n(a.i. t\u00fccc\u00e2r'\u0131n c. t\u00e2cir'in cc.) tacirler. \nt\u00fcfeng \n(i.) t\u00fcfek. \nt\u00fcfeng-end\u00e2z \n(f.b.s. ve i.) t\u00fcfek kullanan. \nt\u00fcfeng-h\u00e2ne \n(f.b.i.) sil\u00e2h deposu. \nt\u00fcff\u00e2h \n(a.i.c. tef\u00e2f\u00eeh). (bkz: tuff\u00e2h). \nt\u00fchem \n(a.i. t\u00f6hmet'in c.) t\u00f6hmetler, su\u00e7lar, kabahatler, (bkz: t\u00f6hem). \nt\u00fckme \n(f.i.) d\u00fc\u011fme. \nt\u00fcnb\u00e2n \n(f.i.) tuman, don, i\u00e7 donu. \nt\u00fcnbek \n(f.i.) d\u00fcmbelek; darbuka. \nt\u00fcnbek-zen \n(f.b.i.) darbukac\u0131. \nt\u00fcnd \n(f.s.) sert, \u015fiddetli, ha\u015fin. \nt\u00fcnd-b\u00e2d \n(f.b.i.) kas\u0131rga, sert r\u00fczg\u00e2r. \nt\u00fcnd-\u00e7ihre \n(f.b.s.) as\u0131k suratl\u0131, (bkz: t\u00fcnd-r\u00fb). \nt\u00fcnd-h\u00fb[y] \n(f.b.s.) sert huylu, titiz, (bkz: t\u00fcnd-me\u015freb, t\u00fcnd-miz\u00e2c). \nt\u00fcnd\u00ee \n(f.i.) sertlik, kat\u0131l\u0131k, hiddet ve \u015fiddet. \nt\u00fcnd-in\u00e2n \n(f.a.b.s.). (bkz. t\u00fcnd-reft\u00e2r). \nt\u00fcnd-lic\u00e2m \n(f.b.s.) ba\u015f\u0131 sert [hayvan], (bkz: t\u00fcnd-lig\u00e2m). \nt\u00fcnd-lig\u00e2m \n(f.b.s.) ba\u015f\u0131 sert [hayvan], (bkz: t\u00fcnd-lic\u00e2m). \nt\u00fcnd-me\u015freb \n(f.b.s.) sert tabiatl\u0131, titiz, (bkz: t\u00fcnd-h\u00fb[y], t\u00fcnd-miz\u00e2c). \nt\u00fcnd-miz\u00e2c \n(f.a.b.s.) sert huylu, (bkz: t\u00fcnd-h\u00fb, t\u00fcnd-me\u015freb). \nt\u00fcnd-reft\u00e2r \n(f.b.s.) \u00e7abuk giden. \nt\u00fcnd-rev \n(f.b.s.). (bkz. t\u00fcnd-reft\u00e2r). \nt\u00fcnd-r\u00fb[y] \n(f.b.s.) sert y\u00fczl\u00fc, y\u00fcz\u00fc g\u00fclmez, (bkz: t\u00fcnd-\u00e7ihre). \nt\u00fcnd-zeb\u00e2n \n(f.b.s.) d\u00fczg\u00fcn s\u00f6z s\u00f6yleyen. \nt\u00fcnte \n(f.i.) e\u015fek ar\u0131s\u0131. (bkz: z\u00fcnb\u00fbr). \nt\u00fcra' \n(a.i. tur'a'n\u0131n c.) 1. suyun ta\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerler. 2. kanallar, (bkz. \nt\u00fcr\u00fc\u00e2t). \nt\u00fcr'a \n(a.i.c. tura', t\u00fcr\u00fc\u00e2t) 1. suyun ta\u015ft\u0131\u011f\u0131 yer. 2. kanal. \nt\u00fcr\u00e2b \n(a.i.c. etribe, tirb\u00e2n) toprak. \nEb\u00fb-t\u00fcr\u00e2b \nHz. \u0130m\u00e2m-\u0131 Al\u00ee'nin l\u00e2kab\u0131. \nt\u00fcr\u00e2b-\u0131 neb\u00e2t\u00ee \nl)bot. humus; 2) bitkisel toprak. ","t\u00fcr\u00e2b\u00ee, t\u00fcr\u00e2biyye \n(a.s.) l. topra\u011fa mensup, toprakla ilgili. 2. topraktan. \nEv\u00e2n\u00ee-i t\u00fcr\u00e2biyye \ntopraktan yap\u0131lm\u0131\u015f kap, ka\u00e7ak. \nt\u00fcrb \n( .i.) turp. \nF \nt\u00fcrb \n(a.i.) (bkz. t\u00fcr\u00e2b). \nt\u00fcrb\u00e2n \n(a.i. t\u00fcr\u00e2b'\u0131n c.) topraklar, (bkz: tirb\u00e2n). \nt\u00fcrbe \n(a.i.) 1. mezar [genellikle \u00fcnl\u00fc bir kimse i\u00e7in yapt\u0131r\u0131lan]. 2. \nmezar \u00fczerine \u00e7at\u0131lm\u0131\u015f yap\u0131. \nt\u00fcrbe-d\u00e2r \n(a.f.b.i.) t\u00fcrbeyi bekleyen ve ona hizmet eden kimse. \nt\u00fcrbe-d\u00e2r\u00ee \n(a.f.b.i.) t\u00fcrbedarl\u0131k. \nt\u00fcrbet \n( .i.) t\u00fcrbe, [naz\u0131mda kullan\u0131l\u0131r]. \nF \nT\u00fcrk \n(t.h.i.) T\u00fcrk. [ bu kelime Araplara ve Parslara T\u00fcrk \n\u015feklinde ge\u00e7mi\u015f, Araplar, kelimeyi \"etr\u00e2k\", Farslar ise \n\"T\u00fcrk\u00e2n\" olarak cem\u00eelendirmi\u015flerdir ]. \nT\u00fcrk-i a\u015fkar \nastr. Mars gezegeni. \nT\u00fcrk-i \u00e7e\u015fm \ng\u00fczel s\u00f6z. \nT\u00fcrk-i \u00e7\u00een \nl) g\u00fcne\u015f; 2) g\u00f6z. \nT\u00fcrk-i n\u00eem-r\u00fbz \nastr. g\u00fcne\u015f. \nT\u00fcrk-i r\u00fcst\u00e2y\u00e2n \nbot. sarm\u0131sak. \nT\u00fcrk-i sult\u00e2n-\u015f\u00fck\u00fbh \nd\u00fcnyay\u0131 ayd\u0131nlatan g\u00fcne\u015f. \nT\u00fcrk-i t\u00e2ze \ngen\u00e7 ve g\u00fczel k\u0131z ve o\u011flan. \nT\u00fcrk\u00e2n \n(t.f.i. T\u00fcrk'\u00fcn c.) 1. T\u00fcrkler. 2. kad\u0131n ad\u0131. \nT\u00fcrk\u00e2n-i cerh \nastr. yedi gezegen. \nt\u00fcrk\u00e2n\u00ee \n(a.i.) [eskiden] T\u00fcrk kad\u0131nlar\u0131n\u0131n giydikleri bir \u00e7e\u015fit ferace. \nt\u00fcrkc\u00fb\u015f \n(f.b.s.) yar\u0131 pi\u015fmi\u015f et. \nT\u00fcrk\u00ee, T\u00fcrkiyye \n(t.f.s.) 1. T\u00fcrk'e mensup, T\u00fcrk'le ilgili. 2. T\u00fcrk\u00e7e yaz\u0131lm\u0131\u015f \n[eser, makale]. \nT\u00fcrk\u00ee-i bas\u00eet \n15. asr\u0131n sonlar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan ve Ayd\u0131nl\u0131 Vis\u00e2l\u00ee ile \nba\u015flayan, aruz vezniyle s\u00e2de dil kullanarak \u015fiir s\u00f6yleme ak\u0131m\u0131. \nt\u00fcrk\u00ee \nm\u00fcz. t\u00fcrk\u00fc. \nT\u00fcrk-ist\u00e2n \n(t.f.b.i.) T\u00fcrklerin anayurdu olan ve Ta\u015fkent, H\u00eeve, Fergana, \nSemerkand, Buhara, K\u0131rg\u0131z \u015fehirlerini i\u00e7ine alan b\u00fcy\u00fck \nb\u00f6lge. \nT\u00fcrkiyy\u00e2t \n(t.a.i.) t\u00fcrkoloji, T\u00fcrk k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fc (dil, edebiyat, t\u00e2rih ve \netnografyas\u0131n\u0131) tetkik eden ilim. \nT\u00fcrkm\u00e2n \n(t.f.h.i.) T\u00fcrkmen, T\u00fcrkistan'da da\u011f\u0131n\u0131k halde ya\u015fayan ve bir \nzamanlar Azerbaycan'da saltanat s\u00fcrm\u00fc\u015f olan bir T\u00fcrk boyu \nolup bir k\u0131sm\u0131 bug\u00fcn memleketimizin Toros hav\u00e2lisinde \ng\u00f6\u00e7ebe suretinde ya\u015farlar. \nT\u00fcrkm\u00e2n\u00ee \nm\u00fcz. \u00c7a\u011fatay ve Azer\u00ee halk m\u00fczi\u011fi \u015fekillerinden biri. \nt\u00fcrkt\u00e2z \n(t.f.i.) 1. ko\u015fup se\u011firterek ya\u011fma etme; ko\u015fma, h\u00fccum. 2. \u00e7apul, \n\u00e7apulcu. \nt\u00fcrkt\u00e2z\u00ed \n(t.f.i.) \u00e7apul, ya\u011fma i\u00e7in yap\u0131lan ans\u0131z\u0131n h\u00fccum, bask\u0131n. \nt\u00fcrm\u00fcs \n(a.i.) bot. ac\u0131 bakla. \nt\u00fcrreh\u00e2t \n(a.i. t\u00fcrrehe'nin c.) sa\u00e7masapan s\u00f6zler, (bkz: ter\u00e2r\u00eeh). \nt\u00fcrreh\u00e2t-\u0131 b\u00ee-ma'n\u00e2 \nm\u00e2n\u00e2s\u0131z, sa\u00e7ma s\u00f6zler. \nt\u00fcrrehe \n( .i.c. ter\u00e2r\u00eeh, t\u00fcrreh\u00e2t) sa\u00e7masapan s\u00f6z. \nA \nt\u00fcrs \n( .i.c. etr\u00e2s, tir\u00e2s, tir\u00e2se, t\u00fcr\u00fbs) ask. kalkan [\u00e2let]. \nA \nt\u00fcr\u015f\u00ee \n(a.i.) 1. ek\u015filik. 2. tur\u015fu. \nt\u00fcr\u00fbs \n(a.i. t\u00fcrs'\u00fcn c.) ask. Kalkanlar [\u00e2let], (bkz. etr\u00e2s, tir\u00e2s, \ntir\u00e2se, t\u00fcrs). ","t\u00fcr\u00fc\u00e2t \n(a.i. t\u00fcr'a'n\u0131n c.) 1. suyun ta\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerler. 2. kanallar, (bkz. \nt\u00fcr'a). \nt\u00fcr\u00fc\u015f \n(f.s.) ek\u015fi. (bkz: h\u00e1m\u0131z, tur\u015f, turus, t\u00fcr\u00fc\u015f). \nR\u00fby-i t\u00fcr\u00fc\u015f \nmec. ek\u015fi y\u00fcz, as\u0131k surat. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-b\u00e2 \n( .b.i.) limonlu veya sirkeli \u00e7orba. \nF \nt\u00fcr\u00fc\u015fe \n(f.i.) bot. kuzukula\u011f\u0131. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-miz\u00e2c \n(f.a.b.s.) \"ek\u015fi huylu\", ge\u00e7imsiz kimse. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-r\u00fb[y] \n(f.b.s.c. t\u00fcr\u00fc\u015f-r\u00fby\u00e2n) ek\u015fi y\u00fczl\u00fc, as\u0131k suratl\u0131, surat\u0131 as\u0131k. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-r\u00fby\u00e2n \n(f.b.s. t\u00fcr\u00fc\u015f-r\u00fb'nun c.) ek\u015fiy\u00fczl\u00fcler, surat\u0131 as\u0131klar, as\u0131k suratl\u0131lar. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-r\u00fby\u00ee \n(f.b.i.) ek\u015fi y\u00fczl\u00fcl\u00fck, as\u0131k suratl\u0131l\u0131k. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-\u015f\u00eer\u00een \n(f.b.s.) ek\u015fi tatl\u0131 kar\u0131\u015f\u0131k. \nt\u00fcr\u00fc\u015f-t\u00e2d ( .b.s.) tad\u0131 ek\u015fi olan. \nF \nt\u00fcs' \n(a.s.c. ets\u00e2') dokuzda bir 1\/9. \nt\u00fctuk \n(f.i.) \u00e7ad\u0131r, b\u00fcy\u00fck perde; \u00f6rt\u00fc. \nt\u00fcv\u00e2n \n(f.i.) g\u00fc\u00e7, takat. \nT\u00e2b \u00fc t\u00fcv\u00e2n \ng\u00fc\u00e7. \nN\u00e2-t\u00fcv\u00e2n \ng\u00fc\u00e7s\u00fcz, takatsiz. \nt\u00fcv\u00e2n\u00e2 \n(f.s.) g\u00fc\u00e7l\u00fc, kuvvetli, [\"tev\u00e2n\u00e2\" \u015feklide vard\u0131r]. \nt\u00fcv\u00e2n-fers\u00e2 \n(f.b.s.) yoran, g\u00fc\u00e7s\u00fcz, takatsiz b\u0131rakan. \nt\u00fcv\u00e2n-ger \n(f.b.s.) zengin, paral\u0131.[\"tev\u00e2n-ger\" \u015fekli de vard\u0131r]. \nt\u00fcv\u00e2n-ger \u00fc derv\u00ee\u015f \nzengin, fakir (herkes). \nt\u00fcv\u00e2n-ger\u00ee \n(f.b.i.) zenginlik, paral\u0131l\u0131k. [\"tev\u00e2n-ger\u00ee\" \u015fekli de vard\u0131r]. \nt\u00fcveyc \n(a.i.c. t\u00fcveyc\u00e2t) 1. k\u00fc\u00e7\u00fck ta\u00e7, tacc\u0131k. 2. bot. \u00e7i\u00e7ek tac\u0131, fr. \ncorolle. \nt\u00fcveyc-i ceres\u00ee \nbot. \u00e7an \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i c\u00fclc\u00fcl\u00ee \nbot. \u00e7\u0131ng\u0131rak \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i fir\u00e2\u015f\u00ee \nbot. sedir \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i kam'\u00ee \nbot. huni \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i karanf\u00fcl\u00ee \nbot. yapra\u011f\u0131n\u0131n u\u00e7lar\u0131 kertikli olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i mi\u011ffer\u00ee \nbot. mi\u011ffere benzeyen \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i munfas\u0131lat-\u00fcl-v\u00fcreykat bot. birbirinden ayr\u0131labilen iki veya daha \u00e7ok yaprak\u00e7\u0131\u011f\u0131 \nolan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i sal\u00eeb\u00ee \nbot. put \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nt\u00fcveyc-i \u015fefev\u00ee \nbot. birbirinden ayr\u0131 iki dudak \u015feklinde olan \u00e7i\u00e7ek tac\u0131. \nH\u00e2mil-\u00fct-t\u00fcveyc \nbot. t\u00fcveyci olan, ta\u00e7l\u0131. \nZ\u00e2t-\u00fct-t\u00fcveyc \nt\u00fcveyci olan. (bkz: h\u00e2mil-\u00fct-t\u00fcveyc). \nVah\u00eed-\u00fct-t\u00fcveyc \nbot. tek ta\u00e7 yaprakl\u0131. \nZ\u00e2t-\u00fcz-zehret-it-t\u00fcveyciyye bot. ta\u00e7yaprakl\u0131lar. \nt\u00fcveyc\u00e2t \n(a.i. t\u00fcveyc'in c.) t\u00fcvey\u00e7ler, \u00e7i\u00e7ek ta\u00e7lar\u0131 \nt\u00fcveyc\u00ee \n(a.s.) 1. t\u00fcveyce, \u00e7i\u00e7ek tac\u0131na mensup, t\u00fcveycle ilgili. 2. \nt\u00fcveyce, \u00e7i\u00e7ek tac\u0131na benzeyen. \nt\u00fcy\u00fbs \n(a.i. teys'in c.) tekeler, erkek ke\u00e7iler (bkz. ety\u00e2s, tiyese) \nU \nu \n(a.ha.) Osmanl\u0131 alfabesinin \"elif ve \"ay\u0131n\" ile ba\u015flayan \nkelimelerinden kal\u0131n zammelilerinin sesini verir. \nub\u00e2b \n( .s.) 1. pek ta\u015fk\u0131n, co\u015fkun. 2. pek ta\u015fk\u0131n sel suyu. \nA","\u00fbb\u00e2r \n(f.i.) inilti, a\u011flama. \nubeyd \n(a.i. abd'den). (bkz. \u00fcbeyd). \nubeyd\u00e2ne \n(a.f.zf.) kulca\u011f\u0131za, k\u00f6leye yak\u0131\u015f\u0131r yolda, (bkz: \u00fcbeyd\u00e2ne). \nub\u00fbd \n(a.i. ebed'in c.) ebedler, sonsuzluklar. \nub\u00fbdiyyet \n(a.i. abd'den) 1. kulluk, k\u00f6lelik. 2. a\u015f\u0131r\u0131 ba\u011fl\u0131l\u0131k [birine]. \nArz-\u0131 ub\u00fbdiyyet \nba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirme. \nub\u00fbr \n(a.i.) 1. bir suyun \u00f6te yakas\u0131na ge\u00e7me. 2. bir ba\u015fka tarafa \nge\u00e7me, ge\u00e7ilme, atlama. \nM\u00fcr\u00fbr \u00fc ub\u00fbr \ngelip ge\u00e7me. 3.astr. \"\u015ei'r\u00e2-yi yem\u00e2n\u00ee\" denilen \u00e7ok parlak bir \ny\u0131ld\u0131z. \nub\u00fbs \n(a.i.) y\u00fcz ek\u015fili\u011fi, \u00e7at\u0131k \u00e7at\u0131kl\u0131\u011f\u0131, somurtkanl\u0131k. \nub\u00fbset \n(a.i.) y\u00fcz ek\u015fili\u011fi, \u00e7ehre \u00e7at\u0131kl\u0131\u011f\u0131; somurtkanl\u0131k. \nuc\u00e2b, ucc\u00e2b \n(a.s. ucbe'den) \u00e7ok \u015fa\u015f\u0131lacak, fazla g\u00fcl\u00fcn\u00e7 \u015fey. \nuc\u00e2le \n(a.i.) 1. acele olarak yap\u0131lan \u015fey. 2. kolayca haz\u0131rlanm\u0131\u015f \nelkitab\u0131. (bkz: ucle, ic\u00e2let, uc\u00e2let). \nuc\u00e2let \n(a.i.). (bkz. ic\u00e2let, ucle). \nuc\u00e2leten \n(a.zf.) aceleyle, acele olarak, \u00e7abuk \u00e7abuk, (bkz: ic\u00e2leten). \nuc\u00e2m \n(a.i.) \u00e7ekirdek. \nucb \n(a.i.) kendini be\u011fenmi\u015flik. \nucbe \n(a.i.) \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. (bkz: ac\u00eeb). \nucle \n(a.i.) acele ile, \u00e7abucak yap\u0131lan i\u015f. (bkz: ic\u00e2let, uc\u00e2let). \nucm \n(a.s. acm\u00e2'\u0131n c.) dilinde tutukluk olanlar. \nucme \n(a.i.) dil tutuklu\u011fu; tutuk tutuk konu\u015fma. \nu'c\u00fbbe \n(a.i.c. e\u00e2c\u00eeb) pek acayip \u015fey, garip, \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. \nu'c\u00fbbet-\u00fcl-gar\u00e2ib \nAyasulu\u011f'da m\u00fcderris bulundu\u011fu s\u0131rada Malkaral\u0131 Bah\u00e2eddin \ntaraf\u0131ndan, Arap\u00e7a ve Fars\u00e7adan T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evrilmi\u015f 400 beyitlik \nmanzum bir l\u00fcgat kitab\u0131d\u0131r. \n\u00fbd \n(a.i.c. a'v\u00e2d, \u00eed\u00e2n) 1. a\u011fa\u00e7, odun. (bkz. ha\u015feb). 2. \u00f6da\u011fac\u0131. \n3. m\u00fcz. ut. \n\u00fbd-\u00fcl-karh \nhek. bir \u00e7e\u015fit yara. \nud\u00e2l \n(a.i.) 1. zorluk, \u00e7aresizlik. 2. hek. \u00e7aresiz, tedavi edilemeyen \n[hastal\u0131k]. \nD\u00e2-i ud\u00e2l, Derd-i ud\u00e2l \n\u00e7aresiz dert. \nudhiyye \n(a.i.c. ed\u00e2h\u00ee) 1. ku\u015fluk vakti kesilen kurban. 2. kurban. \n\u00eed-i udhiyye \nkurban bayram\u0131, (bkz: \u00eed-i adh\u00e2). \nudh\u00fbk, udh\u00fbke \n(a.i. dahk ve d\u0131hk'den) g\u00fcl\u00fcn\u00e7 \u015fey, g\u00fcl\u00fcnecek \u015fey, komedi. \nudh\u00fbke-perd\u00e2z \n(a.f.b.s.) g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, komik. \nudh\u00fbme \n(a.i.) boh\u00e7a, yast\u0131k, [eskiden b\u00e2z\u0131 kad\u0131nlar, bellerini ince \ng\u00f6stermek i\u00e7in k\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n \u00fczerine ba\u011flarlarm\u0131\u015f]. \n\u00fbd\u00ee \n(a.s.) 1. m\u00fcz. ut \u00e7alan. 2. bot. ut bi\u00e7iminde olan yapraklar, \nbitkiler. \nudl\u00fble \n(a.i.) do\u011fru yoldan sapma, sap\u0131tma [\"hid\u00e2yet\" in z\u0131dd\u0131]. \nud\u00fbl \n( .i.) 1. sapma, yoldan \u00e7\u0131kma. 2. geri d\u00f6nme, vazge\u00e7me, \nA \n(bkz: n\u00fck\u00fbl). 3. (\u00e2dil'in c.) \u00e2dil, adalet sahibi olanlar, hakdan \nayr\u0131lmayanlar, hakk\u0131 yerine getirenler. \nHey'et-i ud\u00fbl \nhuk. j\u00fcri. \nudv\u00e2n \n(a.i. ad\u00fcv'den) 1. d\u00fc\u015fmanl\u0131k. (bkz. ad\u00e2vet, zahl). 2. \nhaks\u0131zl\u0131k, zul\u00fcm. \nufka \n(a.i.) 1. ince deri. 2. s\u00fcnnet edilen deri. (bkz. gulfe). \nufk\u00ee \n(a.s.) yatay, bir satha muv\u00e2z\u00ee olan, fr. horizontal. ","ufk\u00ee zelzele \njeol. yatay deprem, fr.seisme horizontal. \nufk\u0131yye \n(a.s.) [\"ufk\u00ee\" nin m\u00fcen.]. (bkz: ufk\u00ee). \nufuk \n(a.i.) 1. ufuk. 2. astr., top. her hangi bir yerin \u015f\u00e2kul hatt\u0131na \namut (dikey) olan ve rasat \u00e2letinin \"objectif\" merkezi \nseviyesinde bulunan mevhum d\u00fczlemle ona paralel olan \nd\u00fczlemler. [Arap\u00e7adaki as\u0131l m\u00e2n\u00e2s\u0131\"nahiye, taraf d\u0131r]. \nufk-\u0131 a'l\u00e2 \ntas. ruh makam\u0131n\u0131n son mertebesi. [Hazret-i v\u00e2hidiyye ve \nHazret-i \u00fcl\u00fbhiyye'den ibarettir]. \nufk-\u0131 hak\u00eek\u00ee \nastr., top. Arz'\u0131n merkezinden ge\u00e7mek \u00fczere her hangi bir \nyerin \u015fakul\u00ee hatt\u0131na amut (dikey) d\u00fczlemin sem\u00e2 k\u00fcresi ile ara \nkesiti. \nufk-\u0131 hay\u00e2t \nhayat ufku, g\u00f6r\u00fc\u015f a\u00e7\u0131s\u0131. \nufk-\u0131 hiss\u00ee \nastr., top. r\u00e2s\u0131d\u0131n bulundu\u011fu noktadan Arz sath\u0131na \"tangente\" \nolarak ge\u00e7en ufuk d\u00fczleminin sem\u00e2 k\u00fcresi ile ara kesitidir. \nufk-\u0131 mer'\u00ee \nastr. r\u00e2s\u0131d\u0131n g\u00f6z\u00fcnden \u00e7\u0131kan \u0131\u015f\u0131k hatlar\u0131n\u0131n Arz sath\u0131yla temas \netti\u011fi noktalardan ge\u00e7ip \u015fakul\u00ee hatta amut (dikey) bulunan \nmevhum d\u00fczlemin sem\u00e2 k\u00fcresi ile ara kesiti. \nufk-\u0131 meserret \nsevin\u00e7 ufku. \nufk-\u0131 m\u00fcbhem \nbelirsiz ufuk. \nufk-\u0131 m\u00fcb\u00een \ntas. kalb makam\u0131n\u0131n son mertebesi. \nufk-\u0131 m\u00fcnevver \nparlak ufuk. \nufk-\u0131 sa\u00e2det \nmutluluk ufku. \nufk-\u0131 sevda \nsevgi ufku. \nufk-\u0131 \u015f\u00e2m \nak\u015fam\u0131n ufku. \nufk-\u0131 z\u00e2hir\u00ee \nastr. (bkz: ufk-\u0131 mer'i). \nuf\u00fbnet \n(a.i.) 1. pis koku. 2. iltihap,yang\u0131. \nuf\u00fbset \n(a.i.) kekrelik. \nugl\u00fbta \n(a.i. galat'dan. c. eg\u00e2l\u00eet, ugl\u00fbt\u00e2t) yan\u0131ltmaca, bilmece, \nbulmaca, (bkz: uhciyye, uhc\u00fcvve). \nugl\u00fbt\u00e2t \n(a.i. ugl\u00fbta'mn c.) yan\u0131ltmacalar, bilmeceler, bulmacalar, (bkz: \negal\u00eet). \nugniyye \n(a.i. g\u0131n\u00e2'dan. c. egan\u00ee) \u015fark\u0131, t\u00fcrk\u00fc; na\u011fme, il\u00e2hi. \nugniyyet-\u00fcl-egan\u00ee \n(\u015fark\u0131lar\u0131n \u015fark\u0131s\u0131) Hz.S\u00fcleyman'\u0131n kitab\u0131. \nu\u011ft\u00fbbe \n(a.i.) azar, tevbih, tekdir. \nugviye \n(a.i.) bel\u00e2, musibet, (bkz: beliyye, d\u00e2hiye). \nuhb\u00fb\u015fe \n(a.i.) t\u00fcrl\u00fc kabilelerden meydana gelen cemaat. \nuhciyye \n(a.i.) bilmece, yan\u0131ltmaca, (bkz: lugaz, ugl\u00fbta, uhc\u00fcvve). \nuhc\u00fcvve \n(a.i.) bilmece; yan\u0131ltmaca, (bkz: lugaz, ugl\u00fbta, uhciyye). \nuhde \n( .i. ahd'den) 1. s\u00f6z verme, bir i\u015fi \u00fczerine alma. (bkz: \nA \ntaahh\u00fcd, tekeff\u00fcl, va'd). 2. vazife, birinin \u00fczerinde bulunan i\u015f. \n3. yapma, becerme. 4. sorumluluk, (bkz: mes'\u00fbliyet). \nEl-uhdet\u00fc ale-r-rav\u00ee \ndo\u011fru olup olmamas\u0131 mes'uliyeti, rivayet edene aittir. \nuhd\u00fbd \n(a.i.) hendek, yar\u0131k, (bkz: uhkuk). \nuhd\u00fbse \n(a.i.) \u015fa\u015f\u0131lacak derecede uydurma haber. \nuhkuk \n(\"ku\" uzun okunur, a.i.) hendek, yar\u0131k, (bkz: uhd\u00fbd). \nuhr\u00e2 \n(a.s.) ba\u015fka, di\u011fer. [\"\u00e2har\"\u0131n m\u00fcennesi.]. \nMerreten ba'de uhr\u00e2 \nbirka\u00e7 defa, tekrar tekrar. \nNe\u015f'e-i uhr\u00e2 \n\u00e2hiret hayat\u0131, \u00f6b\u00fcr geli\u015f. \nZ\u00e2de fi-t-tunb\u00fbri na\u011fmeten uhr\u00e2 (tanburda bir na\u011fme daha artt\u0131) mec. yeni bir fikir daha \nkat\u0131ld\u0131. ","uhre \n(a.i.) 1. bir \u015feyin sonu. 2. g\u00f6zucu, g\u00f6z\u00fcn kuyru\u011fu. 3. e\u011ferin \narkas\u0131ndaki sivri ucu. \nuhrev\u00ee, uhreviyye \n(a.s. uhr\u00e2'dan) \u00e2hirete ait, \u00e2hiretle ilgili. \nuhreviyy\u00e2t \n(a.i.c.) \u00e2hiretle ilgili i\u015fler; \u00e2hiret bahsi. \nuhr\u00fbn \n(f.s.) k\u0131s\u0131r, do\u011furmayan [kad\u0131n veya hayvan], (bkz: ukre). \nuht \n(a.i.c. ahav\u00e2t) k\u0131zkarde\u015f. \nuht li-eb \nfer. \u00f6l\u00fcn\u00fcn baba bir k\u0131z karde\u015fi. \nuht li-\u00fcmm \nfer. ana bir k\u0131zkarde\u015f. \nuhteyn \n(a.i.c.) iki k\u0131zkarde\u015f. \nCem'-i uhteyn \nbiri \u00f6ld\u00fckten sonra di\u011ferini nikahlamak suretiyle iki k\u0131z \nkarde\u015fle evlenme. \nuh\u00fbd \n(a.i. ahd'\u0131n c.) ahidler; yeminler; anla\u015fmalar [a\u011f\u0131zdan veya \nyaz\u0131l\u0131-]. \nuh\u00fbd-i at\u00eeka \neski anla\u015fmalar. \nuh\u00fbd-i mer'iyye \ny\u00fcr\u00fcrl\u00fckteki anla\u015fmalar. \nuhuvvet \n(a.i.) 1. karde\u015flik. 2. mec. dostluk, ba\u011fl\u0131l\u0131k. \nuhuvvet-i efk\u00e2r \nfikir karde\u015fli\u011fi. \nuhuvvet-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) karde\u015f gibi davranan, karde\u015f gibi, dost\u00e7a. \nuhuvvet-k\u00e2r\u00e2ne \n(zf.) karde\u015f\u00e7esine. \nukab \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.c. akabe, \u0131kb\u00e2n) 1. karaku\u015f, kartal, \ntav\u015fanc\u0131l ku\u015fu. 2. Hz. Muhammed'in alem (bayrak, sancak) \nlerinden birinin ad\u0131. 3.astr. Nesir burcu, Kartal tak\u0131my\u0131ld\u0131z\u0131. \nukab-\u0131 \u00e2hen\u00een-minkar \n(demir gagal\u0131 kartal) mec. uzun sapl\u0131 balta. \nukab-\u0131 mel\u00e2 \n(\u00e7\u00f6l kartal\u0131) mec. k\u00f6t\u00fc kimse. \nuk\u00e2b \n(a.i.) toz, duman, (bkz: gub\u00e2r). \nukab\u00e2n \n(\"ka\" uzun okunur, a.f.b.i. ukab'\u0131n c.). \nukab\u00ee \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) kartala ait, kartalla ilgili; kartal gibi. \nukad \n(a.i. ukde'nin c.) 1. d\u00fc\u011f\u00fcmler. 2. anat. bezler. \nHall\u00e2l-\u00fcl-ukad \nb\u00fct\u00fcn d\u00fc\u011f\u00fcmleri \u00e7\u00f6zen, m\u00fc\u015fk\u00fclleri yenen. mec. Cen\u00e2b\u0131hak. \n3.Cen\u00e2b-\u0131 Hak. \nukad-\u0131 lenf\u00e2viyye \nhek. koyunda (s\u0131raca), koltuk alt\u0131nda (k\u00f6pek memesi), \nkas\u0131klarda (h\u0131yarc\u0131k) bulunan \u015fi\u015fler. \nukad\u00e2t \n(o.i. ukde'nin c.) 1.anat., biy. bo\u011fumlar, d\u00fc\u011f\u00fcmler. \nukad\u00e2t-\u0131 asabiyye \nanat. sinir bo\u011fumlan. \nukad\u00e2t-\u0131 ha\u015fviyye \nanat. i\u00e7organ sinir d\u00fc\u011f\u00fcmleri. \nukad\u00e2t-\u0131 lenf\u00e2viyye \nanat. lenf bo\u011fumlan. 2. bot. fiz. d\u00fc\u011f\u00fcmler. \nukad\u00e2t-\u0131 \u015fibh-muhiyye \nanat. beyinsi bo\u011fumlar. \nukal\u00e2' \n(a.i. \u00e2k\u0131l'in c.) 1. ak\u0131ll\u0131lar, ak\u0131ll\u0131 olanlar. 2. [bizde \"ukala \nd\u00fcnbele\u011fi\"nden kinaye olarak ve m\u00fcfret \u015feklinde, bir \u015fey \nbilmedi\u011fi halde\"ak\u0131ll\u0131l\u0131k, bilmi\u015flik taslayan, ak\u0131ll\u0131 ge\u00e7inmek \nisteyen\" m\u00e2n\u00e2lar\u0131nda kullan\u0131l\u0131r olmu\u015ftur]. \nukam \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) pek \u015fiddetli, \u00e7ok sert. \nukam\u00e2' \n(a.s. ak\u00eem'in c.) k\u0131s\u0131rlar, z\u00fcrriyeti olmayanlar. \nukar \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) 1. \u015farap, (bkz: b\u00e2de, hab\u00fbk, hander\u00ees, \nrah\u00eek, sahb\u00e2). 2. l\u00fcks mobilya. \nUk\u00e2z \n(a.h.i.) Mekke-i M\u00fckerreme'nin yak\u0131n\u0131nda bulunan ve Arap \ntaifesinin her y\u0131l bir ay kadar burada yiyip i\u00e7ip, al\u0131\u015fveri\u015ften \nsonra kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 \u015fiir okuduktan pazar yeri. [\"\u0130k\u00e2z\" okunu\u015fu da \nvard\u0131r]. \nukb\u00e2 \n(a.i.) 1. ceza. 2. \u00e2hiret, \u00f6b\u00fcr d\u00fcny\u00e2. ","D\u00e2r-\u0131 ukb\u00e2 \n\u00e2hiret. \nukde \n( .i.c. ukad) 1. d\u00fc\u011f\u00fcm, \nA \nukde-i a'r\u00e2s \nnik\u00e2h d\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc, \nukde-i hay\u00e2tiyye \nbot. yapraklar\u0131n sak (sap) \u00fczerinde \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 yer. 2. mec. zor, \nkar\u0131\u015f\u0131k i\u015f. 3. istenip de ula\u015f\u0131lamad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 i\u00e7e dert olan \n\u015fey. \nukde-i der\u00fbn \ng\u00f6n\u00fcl derdi. 4anat., biy. bez, bo\u011fum, \nukde-i nuh\u00e2-i \u015fevki \nanat. omurilik sinir d\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc. 5. astr. bir seyyare (gezegen) \nmahrekinin (y\u00f6r\u00fcngesinin) zodyak \u00fcst\u00fcndeki iki ucundan her \nbiri. \nukde-i re's \nastr. bir gezegenin Zodyak \u00fczerinde y\u00fckselme noktas\u0131, \nukde-i s\u00fcfl\u00e2 \nastr. bir gezegenin zodyak \u00fczerinde al\u00e7alma noktas\u0131. \nukde-g\u00eer \n(a.f.b.s.) 1. d\u00fc\u011f\u00fcml\u00fc. 2. m\u00fc\u015fk\u00fcl, zor. 3. \u015f\u00fcpheli. \nukde-g\u00fc\u015f\u00e2 \n( .f.b.s.) zorlu\u011fu yenen, (bkz: hall\u00e2l-i m\u00fc\u015fkil\u00e2t, hall\u00e2l-\u00fcl- \nA \nukad). \nukdet\u00e2n \n(a.i.c.). (bkz. ukdeteyn). \nukdeteyn \n(a.i.c.) astr. bir seyyarenin (gezegenin) zodyak \u00fcst\u00fcndeki \nmahrekinin (y\u00f6r\u00fcngesinin) iki ucu. [birine\"ukde-i re's\", \n\u00f6tekine\"zeneb\" denir]. \nukdev\u00ee \n(a.s.) ukde, d\u00fc\u011f\u00fcm, yumak bi\u00e7iminde olan. \nukdeviyye \n(a.s.) [\"ukdev\u00ee\" nin m\u00fcen.]. (bkz: ukdev\u00ee). \nukd\u00ee \n(a.s.) anat. beze mensup; bez gibi. \nukdiyy-\u00fc\u015f-\u015fekl \nbez \u015feklinde olan. \nukdiyye \n(a.s.) [\"ukd\u00ee\" nin m\u00fcen.]. (bkz: ukd'\u00ee). \nukeyd \n(a.i.) d\u00fc\u011f\u00fcmc\u00fck. \nukhuvan \n(a.i.) bot. papatya, l\u00e2t. anthemis nobilis. \n\u00fbk\u0131yye \n(a.i.) 1283 gr. l\u0131k eski bir a\u011f\u0131rl\u0131k \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc. \nukm \n(a.i.) 1. k\u0131s\u0131rl\u0131k, \u00e7ocuk yapmama. 2. verimsizlik. \nukne \n(a.i.) 1. ta\u015f oda veya kul\u00fcbe, k\u00fcmes. 2. da\u011f tepelerinde ta\u015ftan \nyap\u0131lm\u0131\u015f kilise. \nukn\u00fbm \n(a.i.c. ek\u00e2n\u00eem) as\u0131l, unsur, r\u00fck\u00fcn; H\u0131ristiyanl\u0131\u011f\u0131n bir arada \"\u00fc\u00e7 \nAllah\" inanc\u0131n\u0131n ayr\u0131 ayr\u0131 unsurlar\u0131 eb (baba), ibn (o\u011ful), r\u00fbh- \n\u00fcl-kud\u00fcs. [fels. fr. hypostase]. \nukr \n(a.i.) 1. k\u0131s\u0131rl\u0131k. 2. do\u011furmaz kad\u0131n\u0131n veya di\u015fi hayvan\u0131n h\u00e2li. \n3. mec. net\u00eece alamama. 4. ed. manzumenin en parlak olan \nbeyti. 5. huk. toprak sahibine, toprak gelirinden verilen \nmuayyen bir pay. \nukre \n(a.s.) k\u0131s\u0131r, do\u011furmayan [kad\u0131nveya hayvan], (bkz. uhr\u00fbn). \nuks\u00fbme \n(a.i. k\u0131smet'den. c. ekas\u00eem) k\u0131smet, hisse, nas\u00eep, pay. \nukt\u00fba \n(a.i. kat'dan) ilgiyi kesmek\u00fczere g\u00f6nderilen, verilen \u015fey. \nukub\u00e2t \n(\"ku\" uzun okunur, a. i. ukubet'in c.) 1. cezalar. 2. eziyetler, \ni\u015fkenceler, azaplar. \nukubet \n(\"ku\" uzun okunur, a.i.c. ukub\u00e2t) 1. ceza. 2. eziyet, i\u015fkence, \nazap. \nukud \n(\"ku\" uzun okunur, a.i. akd'in c.) akitler, ba\u011flar, \u015fartlar, \ntaraflarca yap\u0131lmas\u0131 kararla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p kabul edilen \u015feyler. \nS\u00fbre-i ukud \nKur'\u00e2n'\u0131n 5. s\u00fbresi. \nukud-i tic\u00e2riyye \nticar\u00ee akitler. \nukud-\u00fcl-cev\u00e2hir \nm\u00fccevher dizileri. \nUk\u00fbf \n(a.i.) bir \u015feye devam etmek \u00fczere ikbal g\u00f6sterme, g\u00f6steri\u015f. ","ukuk \n(\"ku\" uzun okunur, a.i.) anaya babaya \u00e2s\u00ee olma. (bkz. akk). \nukul \n(\"ku\" uzun okunur, a.i. akl'\u0131n c.) ak\u0131llar, zihinler, uslar. \nEhl-i ukul \nak\u0131ll\u0131lar. \nukul-i a\u015fere \nAristo taksimine g\u00f6re akl\u0131n on mertebesi. \nukul-i za\u00eefe erb\u00e2b\u0131, esh\u00e2b\u0131 ak\u0131lca zay\u0131f olanlar. \nuk\u00fbs \n(a.i. aks'in c.) akisler, \u00e7arpmalar, yank\u0131lar. \n\u00fbl\u00e2 \n(a.s.) birinci, ilk [evvelin m\u00fcennesi]. \nR\u00fctbe-i \u00fbl\u00e2 \nm\u00fclkiyede bir paye olup resm\u00ee unvan\u0131\"sa\u00e2detl\u00fc efendim \nhazretleri\" dir. \nul\u00e2 \n(a.s.) \u015fan ve \u015feref sahibi [kimse]. \nulbe \n(a.i.c. il\u00e2b, uleb) 1. b\u00fcy\u00fck kutu.2 . f\u0131\u00e7\u0131. 3. sand\u0131k. 4. k\u00e2seler, \nkablar. 5. bot.kaps\u00fcller. \nuleb \n(a.i. ulbe'nin c.) 1. b\u00fcy\u00fck kutular. 2. f\u0131\u00e7\u0131lar. 3. sand\u0131klar. \nulem\u00e2' \n(a.i. \u00e2lim'in c.) \u00e2limler, ilimsahipleri, bilginler, [evvelce \nm\u00fcderris, kad\u0131gibi ilmiye mensuplar\u0131na denirdi]. \nulem\u00e2-yi ull\u00e2m \nhuk. f\u0131k\u0131h \u00e2limleri, avukatlar. \nulem\u00e2-yi \u00e2mil\u00een \nilim, bilgisi gere\u011fincehareket eden bilgili kimseler. \nulguze \n(\"gu\" uzun okunur, a.i. lugaz'dan) kapal\u0131 s\u00f6z; bilmece, \nyan\u0131ltmaca, (bkz: u\u011fl\u00fbta, uhc\u00fcvve). \n\u00fbl\u00ee \n(a.i. z\u00fb'nun c.) sahip. \nul\u00fc-l-ebs\u00e2r \ng\u00f6r\u00fc\u015f kabiliyetinde olan kimseler. \nul\u00fc-l-emr \np\u00e2di\u015f\u00e2h, kanun v\u00e2z\u0131\u0131. \nulleyk \n(a.i.) bot. \u00e7it sarma\u015f\u0131\u011f\u0131, kahkaha \u00e7i\u00e7e\u011fi. \nul\u00fb \n(a.i. sahipler, (bkz. ul\u00ee). \nul\u00fc-l-emr \np\u00e2di\u015f\u00e2h, kanun v\u00e2z\u0131\u0131, buyruksahibi, h\u00fck\u00fcmdar. \nul\u00fc-l-elb\u00e2b \nak\u0131ll\u0131 kimseler. \nul\u00fc-l-azm \n(azim sahipleri) Allah'\u0131n verdi\u011fivazifeyi en iyi \u015fekilde yerine \ngetiren peygamberler. [Hz. Nuh, Hz. ibrahim, Hz. Musa, Hz. \n\u00ees\u00e2 ve Hz. Muhammed]. \nul\u00fc-l-ebs\u00e2r \ng\u00f6r\u00fc\u015f kabiliyetinde olan kimseler. \nFa'tebiru y\u00e2 uli-l-ebs\u00e2r \ney dikkatle g\u00f6renler, ibret al\u0131n! \nul\u00fc-n-n\u00fch\u00e2 \nak\u0131ll\u0131 kimseler. \nul\u00fcf \n(a.i. ul\u00fbfe'nin c.) 1. ulufeler, yemler. 2. sip\u00e2h\u00ee, yeni\u00e7eri \nmaa\u015flar\u0131. \nul\u00fbf \n(a.s. elfin c.) 1. binler. \n\u00c2h\u00e2d-i ul\u00fbf, A\u015fer\u00e2t-\u0131 ul\u00fbf, Mi\u00e2t-\u0131 ul\u00fbf \nmat. binler evinin birinci, ikinci, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \nrakamlar\u0131. 2. [Arap harflerinin ilki ve Allah kelimesinin ilk \nharfi olan \"elif in c.]birler, tekler. \nul\u00fbfe \n(a.i. alefden. c. al\u00e2if, ul\u00fcf) 1. hayvan yemi. 2. sipahilere, \nyeni\u00e7erilere (\u00fc\u00e7 ayda bir) verilen maa\u015f. \nul\u00fbfe defteri \ntar. kap\u0131kulu askerinin ve acemi oca\u011f\u0131nda bulunanlar\u0131n \nk\u00fcnyeleriyle, g\u00fcnl\u00fck ulufe miktarlar\u0131n\u0131n yaz\u0131ld\u0131\u011f\u0131 defter. ulufe \nd\u00eev\u00e2n\u0131 veya ulufe telhisitar. kap\u0131kulu askerine ulufelerin \nda\u011f\u0131t\u0131m\u0131 i\u00e7in sarayda yap\u0131lan t\u00f6ren. \nul\u00fbfeciy\u00e2n \n(a.i.) ul\u00fbfeciler. \nul\u00fbfeciy\u00e2n-\u0131 yem\u00een \n(a.f. b.i.) tar. kap\u0131kulu s\u00fcvarisini te\u015fk\u00eel eden atl\u0131 b\u00f6l\u00fc\u011f\u00fcn \n\"ul\u00fbfeciy\u00e2n\". denilen ikisinden ilkinin ad\u0131. \nul\u00fbfeciy\u00e2n-\u0131 yes\u00e2r \n(a.f. b.i.) tar. kap\u0131kulu s\u00fcvarisini te\u015fk\u00eel eden atl\u0131 b\u00f6l\u00fc\u011f\u00fcn \n\"ul\u00fbfeciy\u00e2n\" denilen ikisinden ikincisinin ad\u0131. \nul\u00fbfe-h\u00e2r \n(a.f.b.s.c. ul\u00fbfe-h\u00e2r\u00e2n) ul\u00fbfeci, ulufesi olan. ","ul\u00fbfe-h\u00e2r\u00e2n \n(a.f.b.s. ul\u00fbfe-h\u00e2r'\u0131n c.) ul\u00fbfeciler, ulufesi olanlar. \nul\u00fbhiyyet \n(a.i.) Allahl\u0131k s\u0131fat\u0131, Tanr\u0131l\u0131k vasf\u0131. \nul\u00fbm \n(a.i. ilm'in c.) ilimler, bilgiler. \nD\u00e2r-\u00fcl-ul\u00fbm \n(ilimler yurdu) medrese, mektep, dershane.. gibi yerler. \nul\u00fbm-i akliyye \ntab\u00eeat ve matematik gibi ak\u0131l es\u00e2s\u0131na dayanan bilgiler. \nul\u00fbm-i \u00e2liye \ngramer-sintaks gibi, ba\u015fka bilgilerin \u00f6\u011frenilmesine yarayan \nbilgiler. \nul\u00fbm-i \u00e2liye \ntefsir ve had\u00ees ilimleri. \nul\u00fbm-i ameliyye \ntarih, co\u011frafya, hendese, ilm-i n\u00fcc\u00fbm gibi ilimler. \nul\u00fbm-\u0131 c\u00fcz'iyye \nd\u00een\u00ee ilimlerden ayr\u0131lan k\u00fc\u00e7\u00fck kollar. \nul\u00fbm-i d\u00eeniyye \ndin bilgisi. \nul\u00fbm-\u0131 edebiyye \nedeb\u00ee ilimler, bilgiler. \nul\u00fbm-i gar\u00eebe \ngaybden haber verme, fala bakma gibi bilgiler. \nul\u00fbm-i hikemiyye \nahl\u00e2k ve e\u015fya hakikatini mevzu yapan bilgiler. \nul\u00fbm-\u0131 hikmet-i tab\u00eeiyye fiz. fizikbilimleri, fizikbilgileri. \nul\u00fbm-\u0131 hukukiyye \nhuk. kanunlarla ilgili ilimler, bilgiler. \nul\u00fbm-i k\u00fclliyye \nb\u00fct\u00fcn d\u00een\u00ee ilimler, d\u00een\u00ee bilgiler. \nul\u00fbm-i m\u00fcte\u00e2refe \nherkesin bildi\u011fi, tan\u0131nm\u0131\u015f bilgiler. \nul\u00fbm-\u0131 nakliyye \nhad\u00ees, tefsir, f\u0131k\u0131h gibi nakil ve rivayet \u00fczerine kurulmu\u015f olan \nbilgiler. \nul\u00fbm-i nefs\u00e2niye \nruh ilimleri, ruh\u00ee bilgiler. \nul\u00fbm-i riy\u00e2ziyye \nmatematik bilgiler. \nul\u00fbm-i siy\u00e2siyye \nsiy\u00e2s\u00ee ilimler. \nul\u00fbm-\u0131 \u015fer'iyye \n\u015feriat ilimleri, \u015feriat bilgileri. \nul\u00fbm-i tab\u00eeiyye \ntab\u00eeat bilgileri. \nul\u00fbm-\u0131 ta'l\u00eemiyye \nmatematik ilimleri. \nul\u00fbm-i t\u00e2liye \ni'd\u00e2d\u00ee mekteplerinde (bug\u00fcn liselerde) \u00f6\u011fretilen bilgiler. \nul\u00fbm-\u0131 z\u00e2hire \nmedrese ilimleri d\u0131\u015f\u0131nda kalan ilimler. \nul\u00fbm u f\u00fcn\u00fbn \nilimler ve fenler, teorik ve pratik bilgiler. \nu'l\u00fbme \n(a.i.c. e\u00e2l\u00eem) ni\u015fan, al\u00e2met, i\u015faret. \nul\u00fcf \n(a.i. ul\u00fbfe'nin c.) (bkz: ul\u00fbfe). \nul\u00fcvv \n(a.i.) y\u00fckseklik, b\u00fcy\u00fckl\u00fck, y\u00fccelik, (bkz: v\u00e2l\u00e2y\u00ee). \nul\u00fcvv-i cen\u00e2b \n\u00e2licenapl\u0131k, kerem, c\u00f6mertlik. \nul\u00fcvv-i himmet \ngayretin, himmetin b\u00fcy\u00fck \nul\u00fcvv-i neseb \nsoyu sopu y\u00fcksek. \nul\u00fcvv-i \uf002\u00e2n \n\u015fan ve \u015ferefin y\u00fcksek olmas\u0131. \nul\u00fcvv-i t\u00eenet \nyarad\u0131l\u0131\u015f y\u00fcksekli\u011fi. \nulv\u00e2n \n(a.i.) 1. \u00f6v\u00fcnme, (bkz: tef\u00e2h\u00fcr). 2. mektup ve yaz\u0131 ba\u015fl\u0131\u011f\u0131. \nulv\u00ee, ulviyye \n(a.s.) 1. y\u00fcksek, y\u00fcce. (bkz: \u00e2l\u00ee, b\u00fclend, ref\u00ee'). \nulv\u00ee nihad\u00e2n \ny\u00fcksek yarad\u0131l\u0131\u015fl\u0131lar. 2. g\u00f6\u011fe veya manev\u00ee \u00e2leme mensup. \n3.astr. G\u00fcne\u015f'ten uzakl\u0131klar\u0131, D\u00fcny\u00e2'n\u0131nkinden \u00e7ok olup devr- \ni mer'ilerinde b\u00fct\u00fcn g\u00f6ky\u00fcz\u00fcn\u00fc dola\u015f\u0131r gibi g\u00f6r\u00fcnen \ngezegenlerMerih ve M\u00fc\u015fteri gibi. 4. i. [birincisi] erkek, \n[ikincisi] kad\u0131n ad\u0131. \nulviyy\u00e2n \n(a.i. ulu\u00ee'den. c.) 1. b\u00fcy\u00fck mel\u00e2ikeler. 2. h.i. Erendiz, M\u00fc\u015fteri \n(J\u00fcpiter) ve Sekendiz, Zuhal (Sat\u00fcrn). \nulviyy\u00e2t \n(a.i. ulv\u00ee'den. ulviyye'nin c.) ma'nev\u00ee y\u00fckseklikler, \ny\u00fccelikler. \nulviyyet \n(a.i. ul\u00fcvv'den) y\u00fckseklik, y\u00fccelik, b\u00fcy\u00fckl\u00fck. \nuly\u00e2 \n(a.s.) pek (daha, en, \u00e7ok) y\u00fcce. "]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook