Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Published by risalekz, 2024-05-31 09:52:26

Description: Ayhan Hocha

Search

Read the Text Version

["h\u00fcseyn\u00ee-p\u00fbselik \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin bir ka\u00e7 as\u0131rl\u0131k m\u00fcrekkep \nmakamlanndand\u0131r, p\u00fbselik be\u015flisi veya makam\u0131 il\u00e2vesinden \nm\u00fcrekkeptir. P\u00fbselik ile d\u00fcg\u00e2h'da kal\u0131r. G\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc, -h\u00fcseyn\u00ee'nin \ng\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc olan-h\u00fcseyn\u00ee'dir. Donan\u0131m\u0131na h\u00fcseyn\u00ee gibi \"si\" koma \nbemol\u00fc ile \"fa\" bak\u0131yye diyezi konulur. P\u00fbselik i\u00e7in bu \nar\u0131zalar bekar yap\u0131l\u0131r ve \"sol\" diyez kullan\u0131l\u0131r. \nh\u00fcseyn\u00ee-reh\u00e2v\u00ee \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k m\u00fcrekkep \nmakamlar\u0131ndan olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r, [asl\u0131 \"h\u00fcseyn\u00ee \nruh\u00e2v\u00ee\" dir]. \nh\u00fcseyn\u00ee-sab\u00e2 \n(a.b.i.) m\u00fcz. h\u00e2len magrib (Fas, Cezayir, Tunus) de kulan\u0131lan \nbir T\u00fcrk m\u00fczi\u011fi makam\u0131d\u0131r; d\u00fcg\u00e2h perdesinde kal\u0131r. G\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc, \n-h\u00fcseyn\u00ee'nin g\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc olan- h\u00fcseyn\u00ee, ikinci derecede de -k\u00fcrd\u00ee \nd\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn ba\u015flad\u0131\u011f\u0131- nevad\u0131r. Donan\u0131m\u0131na h\u00fcseyn\u00ee gibi \"si\" \nkoma bemol\u00fc ile \"fa\" bak\u0131yye diyezi konulur ki k\u00fcrd\u00ee \nd\u00f6rtl\u00fcs\u00fc i\u00e7in de si bekan m\u00fcteakip \"si\" k\u00fc\u00e7\u00fck m\u00fccenneb \nbemol\u00fc kullan\u0131l\u0131r. \nh\u00fcseyn\u00ee-\u015fehn\u00e2z \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \nh\u00fcseyniyye \n(a.s.) [\"h\u00fcseyn\u00ee\" kelimesinin m\u00fcen.]. (bkz: h\u00fcseyn\u00ee). \nh\u00fcseyn\u00ee-zemzeme \n(a.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin m\u00fcrekkep makamlar\u0131ndand\u0131r. \nIII. Selim taraf\u0131ndan terk\u00eebedilmi\u015f ise de ayn\u0131 terkipte olan \nh\u00fcseyn\u00ee-k\u00fcrd\u00ee makam\u0131 XV. as\u0131r ba\u015flar\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \nZamanla (beyat\u00ee-araban'da oldu\u011fu gibi) unutularak yeniden \nIII. Selim taraf\u0131ndan meydana \u00e7\u0131kanld\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \nh\u00fcsn \n(a.s.) 1. g\u00fczel, iyi. 2. i. g\u00fczellik, iyilik. \nh\u00fcsn-i \u00e2d\u00e2b \ng\u00fczel terbiye, g\u00f6rg\u00fc. \nh\u00fcsn-i ahl\u00e2k \nahl\u00e2k g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i \u00e2kibet \nnetice g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i bey\u00e2n \ned. iyi, g\u00fczel anlat\u0131\u015f. \nh\u00fcsn-i c\u00eeret \niyi, g\u00fczel kom\u015fuluk. \nh\u00fcsn-i end\u00e2m \nendam, v\u00fccut g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i h\u00e2l \ndavran\u0131\u015f g\u00fczelli\u011fi, iyi hal; bir kimsenin ya\u015fant\u0131s\u0131nda k\u00f6t\u00fc bir \ndurum bulunmamas\u0131. \nh\u00fcsn-i hal k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \ntemiz k\u00e2\u011f\u0131d\u0131, iyi hal k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. \nh\u00fcsn-i hareket \niyi muamelede bulunma. \nh\u00fcsn-i hatt \n1) yaz\u0131 g\u00fczelli\u011fi; 2) g\u00fczel yaz\u0131 yazma sanan. \nh\u00fcsn-i his\u00e2l \nhuylar\u0131n iyili\u011fi. \nh\u00fcsn-i hit\u00e2m \niyi sona erme. \nh\u00fcsn-i hizmet \niyi i\u015f g\u00f6rme. \nh\u00fcsn-i hulk \ng\u00fczel huy, iyi karakter. \nh\u00fcsn-i ib\u00e2ret \ng\u00fczel ibare, g\u00fczel anlat\u0131lm\u0131\u015f metin. \nh\u00fcsn-i ibtid\u00e2' \ned. (bkz: ber\u00e2at-i istihl\u00e2l). \nh\u00fcsn-i id\u00e2re \niyi idare, iyi kullanma. \nh\u00fcsn-i imtiz\u00e2c \niyi ge\u00e7inme. ","h\u00fcsn-i in\u015f\u00e2d \n1) ed. g\u00fczel okuma, g\u00fczel konu\u015fma, fr. diction; 2) bir dili \ng\u00fczel tel\u00e2ffuz etme sanat\u0131. \nh\u00fcsn-i isti'm\u00e2l \niyi kullanma. \nh\u00fcsn-i i'tib\u00e2r \n\u00e7ok \u00eetib\u00e2r g\u00f6sterme, iltifat etme. \nh\u00fcsn-i i'tikad \ntam inan\u00e7. \nh\u00fcsn-i ittif\u00e2k \niyi anla\u015fma, uyu\u015fma, mutlu anla\u015fma. \nh\u00fcsn-i kab\u00fbl \niyi bir surette kabul etme, iyi y\u00fcz g\u00f6sterme. \nh\u00fcsn-i lika \ny\u00fcz g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i makal \ns\u00f6z g\u00fczelli\u011fi, g\u00fczel s\u00f6z. \nh\u00fcsn-i makta' \ned. bir gazelin makta' beytinden evvelki beyit. \nh\u00fcsn-i ma'nev\u00ee \ni\u00e7 g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i matla' \ned. bir gazelin ikinci beyti. \nh\u00fcsn-i matleb \nbir ricaya, bir arzuya iyi giri\u015f; nazik ve kibarca bir \u00f6ns\u00f6z. \nh\u00fcsn-i meyel\u00e2n \nmuhabbet iyili\u011fi. \nh\u00fcsn-i mu\u00e2mele \niyi muamele. \nh\u00fcsn-i mu\u00e2\u015feret \niyi, g\u00fczel davran\u0131\u015f. \nh\u00fcsn-i nazar \ntevecc\u00fch, iltifat. \nh\u00fcsn-i net\u00eece \niyi, g\u00fczel sonu\u00e7. \nh\u00fcsn-i niyyet \niyi niyet. \nh\u00fcsn-i re'y \ng\u00fczel, sa\u011flam ve k\u00f6kl\u00fc bir inan\u0131\u015f. \nh\u00fcsn-i sad\u00e2 \nses g\u00fczelli\u011fi, g\u00fczel ses. \nh\u00fcsn-i s\u00fbret \niyi bir surette. \nh\u00fcsn-i s\u00fbr\u00ee \ng\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fteki g\u00fczellik. \nh\u00fcsn-i s\u00fcl\u00fbk \ndo\u011fruluk, d\u00fcr\u00fcstl\u00fck, namusluluk. \nh\u00fcsn-i \u015f\u00f6hret \niyi \u015f\u00f6hret. \nh\u00fcsn-i tab\u00eeat \nzevk g\u00fczelli\u011fi. \nh\u00fcsn-i ta'b\u00eer \ns\u00f6yleyi\u015fin g\u00fczelli\u011fi, g\u00fczel if\u00e2de. \nh\u00fcsn-i tahallus, h\u00fcsn-i ta'l\u00eel \nh\u00fcsn-i takv\u00eem \nen g\u00fczel, en k\u0131vam\u0131nda olan do\u011fru yol ve d\u00fczen; mec. insan. \nH\u00fcsn-i tedb\u00eer \niyi, yerinde, yolunda tedbir. \nh\u00fcsn-i tefs\u00eer \ng\u00fczel, yerinde ve uygun yorum. \nh\u00fcsn-i tel\u00e2kk\u00ee \niyi kabul. \nh\u00fcsn-i tes\u00e2d\u00fcf \ng\u00fczel, mutlu bir rastlant\u0131. \nh\u00fcsn-i te's\u00eer \niyi etki. \nh\u00fcsn-i tevecc\u00fch \nsevgi ile kar\u0131\u015f\u0131k be\u011fenme. \nh\u00fcsn-i zann \niyi fikir besleme. \nh\u00fcsn \u00fc \u00e2n \n1) g\u00fczellik; 2) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az iki bu\u00e7uk \u00fc\u00e7 as\u0131rl\u0131k \nbir m\u00fcrekkep makam\u0131 olup, n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \nh\u00fcsn \u00fc a\u015fk \n1) g\u00fczellik ve sevgi; 2) \u015eeyh Galib'in me\u015fhur manzum \nhik\u00e2yesi. \nH\u00fcsn \u00fc Dil \n(g\u00fczellik ve g\u00f6n\u00fcl) Bursal\u0131 L\u00e2mi\u00ee'nin Fars\u00e7adan T\u00fcrk\u00e7eye \n\u00e7evirip Yavuz Sultan Sel\u00eem'e sundu\u011fu mesnev\u00eesi. ","h\u00fcsn \u00fc kubh \n1) g\u00fczellik ve \u00e7irkinlik; 2) Hanef\u00ee f\u0131kh\u0131n\u0131n en m\u00fchim \nbahislerinden biri. \nh\u00fcsn \u00fc let\u00e2fet \ng\u00fczellik ve ho\u015fluk. \nh\u00fcsn\u00e2 \n(a.s. ahsen'den) en (daha, pek, \u00e7ok) g\u00fczel, [\"ahsen\" in \nm\u00fcennesidir]. \nh\u00fcsn \u00e2m\u00eez \n(a.f.b.s.) 1. g\u00fczellikle yu\u011frulmu\u015f, \u00e7ok g\u00fczel. 2. i. bir \u00e7e\u015fit \nl\u00e2le. \nh\u00fcsn-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) g\u00fczellik art\u0131r\u0131c\u0131. \nh\u00fcsn\u00ee \n(a.i.c. h\u00fcsniyy\u00e2t) 1. g\u00fczelli\u011fe ait, g\u00fczellikle ilgili. 2. i. erkek \nad\u0131. [m\u00fcennesi \"h\u00fcsniyye\" dir]. \nh\u00fcsniyy\u00e2t \n(a.i. h\u00fcsn\u00ee'nin c.) g\u00fczel olan hususlar. \nh\u00fcsr \n(a.i.) zarar, ziyan, kay\u0131p. \nh\u00fcsr-\u00fcd-d\u00fcny\u00e2 ve-l-\u00e2hire d\u00fcny\u00e2 ve \u00e2hirette zararl\u0131, hi\u00e7 bir \u015fey elde edememek h\u00e2li; \nd\u00fcny\u00e2 ve \u00e2hiret g\u00fcme gitti. [Kur'an'da \"hasir-\u00fcd-d\u00fcny\u00e2 ve-l- \n\u00e2hire\" \u015feklinde ge\u00e7er]. \nh\u00fcsr\u00e2n \n(a.i.) 1. zarar, ziyan, (bkz: has\u00e2r, has\u00e2ret). 2. beklenilenin elde \nedilmemesi y\u00fcz\u00fcnden duyulan ac\u0131, yokluk, mahrumiyet ac\u0131s\u0131. \nH\u00fcsrev \n(f.h.i.) 1. eserlerini Fars\u00e7a yazm\u0131\u015f bir T\u00fcrk \u015f\u00e2iri ve ed\u00eebi olup \n651 (1253) de Hindistan'da do\u011fmu\u015ftur. (1253-1325). 2. \nH\u00fcsrev \u00fc \u015e\u00eer\u00een masal\u0131n\u0131n erkek kahraman\u0131. \nh\u00fcsrev \n(f.i.c. h\u00fcsrev\u00e2n) 1. p\u00e2di\u015f\u00e2h, h\u00fck\u00fcmdar, sultan. \nh\u00fcsrev-i enc\u00fcm, h\u00fcsrev-i seyy\u00e2re-g\u00e2n (y\u0131ld\u0131zlar\u0131n p\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131) meteor. G\u00fcne\u015f. 2. erkek ad\u0131. \nh\u00fcsrev-i h\u00fbb\u00e2n \ng\u00fczeller g\u00fczeli. \nh\u00fcsrev\u00e2n \n(f.i. h\u00fcsrev'in c.) p\u00e2di\u015f\u00e2hlar, h\u00fck\u00fcmdarlar, sultanlar. \nh\u00fcsrev-\u00e2ne \n(f.zf.) p\u00e2di\u015f\u00e2h\u00e2ne, h\u00fck\u00fcmdarca, h\u00fck\u00fcmdara yak\u0131\u015f\u0131r \u015fekilde. \nh\u00fcsrev\u00e2n\u00ee \n(f.s.) 1. h\u00fck\u00fcmdara l\u00e2y\u0131k. 2. \u00e7ok iyi, \u00e2l\u00e2, birinci derece. 3. i. \nbir \u00e7e\u015fit \u015farap. \nHum-i h\u00fcsrev\u00e2n\u00ee \nsultan\u00ee k\u00fcp, \u00e7ok b\u00fcy\u00fck \u015farap k\u00fcp\u00fc. \nh\u00fcsrev\u00ee \n(f.i.) h\u00fcsrevlik, padi\u015fahl\u0131k, h\u00fck\u00fcmdarl\u0131k, sultanl\u0131k. \nh\u00fc\u015fy\u00e2r \n(f.b.s.) akl\u0131 ba\u015f\u0131nda, ak\u0131ll\u0131 uslu. \nh\u00fc\u015fy\u00e2r-\u00e2ne \n(f.zf.) ak\u0131ll\u0131cas\u0131na. \nh\u00fc\u015fy\u00e2r\u00ee \n(f.i.) ak\u0131ll\u0131l\u0131k. \nh\u00fct\u00e2f \n(a.i.) seslenme, \u00e7a\u011f\u0131rma. \nh\u00fct\u00e2me \n(a.i.) k\u0131rp\u0131nt\u0131, kesinti. \nh\u00fctr \n(a.i.) ahmakl\u0131k, budalal\u0131k, (bkz: ham\u00e2kat). \nh\u00fctt\u00e2k \n(a.s. h\u00e2tik'in c.) 1. y\u0131rtanlar. 2. bozanlar. \nh\u00fct\u00fbl \n(a.i.) s\u00fcrekli ya\u011fmur ya\u011fma. (bkz. h\u00fct\u00fbn). \nh\u00fct\u00fbm \n(a.i.) (bkz: h\u00fct\u00fbl). \nh\u00fct\u00fbn \n(a.i.) s\u00fcrekli ya\u011fmur ya\u011fma. (bkz: h\u00fct\u00fbl). \nh\u00fcv\u00e2m \n(a.i.) hayranl\u0131k h\u00e2li. (bkz: hey\u00e2m). \nh\u00fcve \n(a.zm.) 1. \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc m\u00fcfret (tekil) \u015fah\u0131s zamiri o. 2. Allah, (bkz: \nH\u00fb ), \n1 \nh\u00fcve h\u00fcvesine \n(a.t.b.zf.) tam\u00e2m\u0131 tam\u00e2m\u0131na, elifi elifine. ","h\u00fcve-l-b\u00e2k\u00ee \n(a.c.) baki kalan O'dur. (Allah't\u0131r) \nh\u00fcveyd\u00e2 \n(f.s.) 1. a\u00e7\u0131k, apa\u00e7\u0131k, belli, besbelli, (bkz: \u00e2\u015fk\u00e2r, ay\u00e2n, z\u00e2hir). \n2. kad\u0131n ad\u0131. \nh\u00fcveyza \n(a.i.) hek. i\u00e7 s\u00fcrg\u00fcn\u00fc, ishal; kolera ishali. \nh\u00fcviyyet \n(a.i.) 1. m\u00e2hiyet, hakikat, as\u0131l. 2. m\u00fcz. bir makam\u0131n \ndizisindeki seslerden her birinin t\u00eez ve pest taraflar\u0131nda \nbulunan seslere nisbetiyle s\u0131n\u0131rlanm\u0131\u015f \u015fahsiyetidir. Mesel\u00e2 \n\u00e7arg\u00e2h makam\u0131ndaki p\u00fbselik perdesi d\u00fcg\u00e2htan bir tan\u00een\u00ee t\u00eez \nve \u00e7arg\u00e2htan bir bak\u0131yye pest olmak \u00fczere tahd\u00eededilmi\u015f \nbulunuyor ki, p\u00fbselik sesinin h\u00fcviyeti de budur. \nh\u00fcviyyet c\u00fczdan\u0131 \nkimlik belgesi. \nh\u00fcy\u00e2m \n(a.i.) azg\u0131nl\u0131k. \nh\u00fcy\u00e2m-i rahm \nkad\u0131nlarda \u015fehvet azg\u0131nl\u0131\u011f\u0131, fr. nymphomanie. \nh\u00fcyy\u00e2m \n(a.s. h\u00e2im'in c.) sevgiden \u015fa\u015f\u0131rm\u0131\u015f olanlar. \nh\u00fcz\u00e2l \n(a.i.) zay\u0131fl\u0131k, ar\u0131kl\u0131k, bitkinlik. \nh\u00fcz\u00e2l-i asab\u00ee \nhek. sinir bozuklu\u011fu y\u00fcz\u00fcnden v\u00fcc\u00fbda \u00e2r\u0131z olan titreklik. \nh\u00fczem\u00e2 \n(a.s. h\u00e2z\u0131m'\u0131n c.) ihtiyatl\u0131, ak\u0131ll\u0131, tedbirli kimseler. \nh\u00fcz\u00ee \n(a.i.) kedi yavrusu. \nh\u00fczn \n(a.i.c. ahz\u00e2n) gam, keder, s\u0131k\u0131nt\u0131. \nh\u00fczn-\u00e2l\u00fbd \n(a.f.b.s.) h\u00fcz\u00fcnl\u00fc, kederli, tasal\u0131, kayg\u0131l\u0131. \nh\u00fczn-\u00e2m\u00eez \n(a.f.b.s.) h\u00fcz\u00fcnle, gamla, kederle kar\u0131\u015f\u0131k, (bkz: h\u00fczn-\u00e2ver, \nh\u00fczn-efz\u00e2). \nh\u00fczn-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) h\u00fcz\u00fcn getiren, h\u00fcz\u00fcn veren, (bkz: h\u00fczn-eng\u00eez). \nh\u00fczn-efz\u00e2 \n(a.f.b.s.) h\u00fcz\u00fcn, gam, tasa, keder art\u0131ran. \nh\u00fczn-eng\u00eez \n(a.f.b.s.) h\u00fcz\u00fcn koparan, h\u00fcz\u00fcn kar\u0131\u015ft\u0131ran, h\u00fcz\u00fcn veren, gam, \ntasa veren, (bkz. h\u00fczn-\u00e2ver). \nh\u00fcz\u00fbl \n(a.i.) zay\u0131fl\u0131k, ar\u0131kl\u0131k, bitkinlik. \nh\u00fczz\u00e2m \n(i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin m\u00fcrekkep makamlar\u0131ndand\u0131r. En \neski m\u00fcrekkeplerden birisi olmakla beraber, bilhassa bir \nbu\u00e7uk iki as\u0131rd\u0131r pek \u00e7ok ra\u011fbet g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin \nkoyu h\u00fcz\u00fcn arzeden makamlar\u0131ndan biri olan bu makam, \ndizisi bir sekizli i\u00e7inde if\u00e2de edilebilen m\u00fcrekkep \nmakamlardand\u0131r. H\u00fczzam be\u015flisi ile segah d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcnden \nm\u00fcrekkeptir. Durak segah ve g\u00fc\u00e7l\u00fc -\u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc derece olan- \nnev\u00e2'd\u0131r. Dizisi inici-\u00e7\u0131k\u0131c\u0131 olup niseb-i \u015ferife say\u0131s\u0131 6 d\u0131r. \nDonan\u0131m\u0131na \"si\" koma, \"mi\" bak\u0131yye bemolleri ile \"fa\" \nbak\u0131yye diyezi konulur. Orta sekizlisindeki sesleri -pest'den \nt\u00eeze do\u011fru- \u015f\u00f6yledir segah, \u00e7arg\u00e2h, neva, hisar, evi\u00e7, \ngerdaniye, muhayyer ve t\u00eez segah. \nh\u00fczz\u00e2m-\u0131 ced\u00eed \nm\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin m\u00fcrekkep makamlanndand\u0131r. Tahminen \niki as\u0131r evvel terk\u00eebedilmi\u015ftir. Irak makam\u0131n\u0131n pest \nd\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn (y\u00e2n\u00ee \u0131rak perdesindeki segah d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn) \nseg\u00e2h'a il\u00e2vesinden r\u00fby-i \u0131rak, m\u00fcstear'a il\u00e2vesinden \nrevnakn\u00fcm\u00e2, h\u00fczz\u00e2m'a il\u00e2vesinden de h\u00fczz\u00e2m-\u0131 ced\u00eet \nmakamlar\u0131 te\u015fekk\u00fcl etmektedir. Makam, s\u00f6z\u00fc ge\u00e7en d\u00f6rtl\u00fc ile \n\u0131rak perdesinde kal\u0131r. G\u00fc\u00e7l\u00fcler birinci derecede h\u00fczz\u00e2m'\u0131n ","g\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc olan neva, ikinci derecede h\u00fczz\u00e2m'\u0131n dura\u011f\u0131 ve \nd\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn son sesi olan seg\u00e2h'd\u0131r. Donan\u0131m\u0131na \u0131rak gibi \"si\" \nkoma bemol\u00fc ile \"fa\" bak\u0131yye diyezi konulur ve h\u00fczz\u00e2m'\u0131n \n\"mi\" bak\u0131yye bemol\u00fc nota i\u00e7erisinde il\u00e2ve olunur. \nh\u00fczz\u00e2m-\u0131 kad\u00eem \nm\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az bir bu\u00e7uk iki as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \nh\u00fczz\u00e2m-\u0131 r\u00fbm\u00ee \nm\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az iki iki bu\u00e7uk as\u0131rl\u0131k m\u00fcrekkep \nmakamlar\u0131ndan olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \nI \n\u0131 \n(ha.) Osmanl\u0131 alfabesinde \"elif ve \"ay\u0131n\" harfleriyle ba\u015flayan \nve kal\u0131n esreli okunan kelimelerin sesini kar\u015f\u0131lar. \n\u0131bt, \u0131b\u0131t \n(a.i.) anat. omuzun i\u00e7 ve alt taraf\u0131, koltuk. \n\u0131btiyye \n(a.i.) anat. koltu\u011fa ait, koltukla ilgili. \nHufre-i \u0131btiyye \nhek. koltukalt\u0131 \u00e7ukuru. \n\u0131d\u00e2a \n(a.i.). (bkz. \u0131z\u00e2a). \n\u0131dh\u00e2k \n(a.i. dihk'den) g\u00fcld\u00fcrme, g\u00fcld\u00fcr\u00fclme. \n\u0131dl\u00e2l \n(a.i. dal\u00e2l'den) dal\u00e2lete d\u00fc\u015f\u00fcrme, do\u011fru yoldan \u00e7\u0131karma; \nazd\u0131rma. \nGir\u00eeve-i \u0131dl\u00e2l \nsap\u0131tkanl\u0131\u011f\u0131n, i\u00e7inden \u00e7\u0131k\u0131lmaz yolu. (bkz: \u0131zl\u00e2l). \n\u0131dl\u00e2liyy\u00e2t \n(a.i.c.) insan\u0131 azd\u0131racak, yoldan \u00e7\u0131karacak bahis ve \nd\u00fc\u015f\u00fcnceler. \n\u0131hlamur \n(a.i.) kerestesi makbul olan ve \u00e7ay gibi kurutularak i\u00e7ilme\u011fe \nelveri\u015fli g\u00fczel kokulu ve \u015fifal\u0131 \u00e7i\u00e7e\u011fi bulunan bir a\u011fa\u00e7. \n\u0131hn \n(a.i) boyal\u0131 sof [kuma\u015f], \n\u0131hn-\u0131 menf\u00fb\u015f \ndidilmi\u015f kuma\u015f. \n\u0131k'\u00e2d \n(a.i. ku\u00fbd'dan) 1. oturtma [bir nesneyi veya ki\u015fiyi]. 2. y\u00fcksek \nbir yere \u00e7\u0131karma, (bkz: icl\u00e2s). \n\u0131k\u00e2l \n(a.i.) deve aya\u011f\u0131na ba\u011flanan ba\u011f, k\u00f6stek. \n\u0131k'\u00e2r \n(a.i.) \nderinletmek, \nderinletilmek, \nderinle\u015ftirmek, \nderinle\u015ftirilmek. \n\u0131kb\u00e2n \n(a.i. uk\u00e2b'\u0131n c.) karaku\u015flar. \n\u0131kb\u00e2z \n(a.i. kabz'dan) elde tutturma, sat\u0131n ald\u0131rarak elde tutturma. \n\u0131kd \n(a.i.c. ukud) 1. gerdanl\u0131k. 2. inci dizme\u011fe mahsus iplik. 3. \ninci dizisi. 4. hurma salk\u0131m\u0131. \n\u0131kd-\u0131 mufassal \naral\u0131kl\u0131 \u015feylerle ayr\u0131lm\u0131\u015f gardanl\u0131k. \n\u0131kd-i S\u00fcreyy\u00e2 \nastr. \u00dclker denilen iki\u015fer iki\u015fer kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 y\u0131ld\u0131z k\u00fcmesi. \n\u0131kd-\u0131 \u015feb-efr\u00fbz \ny\u0131ld\u0131zlar. \n\u0131kd-\u0131 \u015feb \u00fc r\u00fbz \ng\u00fcnd\u00fcz\u00fcn geceyi takip etmesi. \n\u0131kf\u00e2l \n(a.i.) kilitleme[k]. \n\u0131kh\u00e2r \n(a.i.) kahr etme, olma, edilme; kahredilmi\u015f olma. ","\u0131kh\u00e2r-\u0131 d\u00fc\u015fmen \nd\u00fc\u015fman\u0131n kahrolmas\u0131. \n\u0131kl\u00e2b \n(a.i.) tersine \u00e7evirme, \u00e7evrilme; aksine d\u00f6nd\u00fcrme, \nd\u00f6nd\u00fcr\u00fclme, (bkz: takl\u00eeb). \n\u0131kl\u00e2l \n(a.i.) azaltma, azalt\u0131lma. \n\u0131kl\u00eed \n(a.i.c. akal\u00eed) anahtar. \n\u0131kl\u00eem \n(a.i.c. ekalim) 1. bir b\u00f6lgenin, ortalama hava \u015fartlar\u0131yla \nbeliren h\u00e2li. 2. memleket, diyar, \u00fclke. \n\u0131kl\u00eem-i bahr\u00ee \nco\u011fr. deniz iklimi. \n\u0131kl\u00eem-i berr\u00ee \nco\u011fr. kara iklimi. \nikl\u00eem\u00ee \n(a.s.) iklim ile 'ilgili, 'iklimsel, fr. climatique. \n\u0131km\u00e2' \n(a.i.) 1. birini a\u015fa\u011f\u0131lama. 2. gelen birisini geriye d\u00f6nd\u00fcrme. \n\u0131km\u00e2h \n(a.i.) kibir ve azametle kafa tutma. \n\u0131km\u00e2r \n(a.i.) ay\u0131n do\u011fmas\u0131n\u0131 bekleme. \n\u0131km\u00e2s \n(a.i.) suya dald\u0131np \u00e7\u0131karma. \n\u0131kn\u00e2s \n(a.i.) a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k bir kimse iken asalet, soyluluk iddias\u0131nda \nbulunma. \n\u0131kn\u00e2t \n(a.i.) 1. Allah'a dua etme, yalvarma. 2. inkisar etme. 3. \nnamazda k\u0131yam\u0131 uzatma ve hacce devam etme. \n\u0131ks\u00e2 \n(a.i.) uzakla\u015ft\u0131rma; uzakla\u015ft\u0131r\u0131lma. \n\u0131ks\u00e2-yi \u00e2m\u00e2l \nisteklerinden uzakla\u015ft\u0131rma. \n\u0131ks\u00e2m \n(a.i.) yemin etme, andi\u00e7me. \n\u0131ks\u00e2r \n(a.i.) elinden geldi\u011fi halde ihm\u00e2l etme, yapmama. \n\u0131ksat \n(a.i.) hakkaniyet, do\u011fruluk g\u00f6sterme. \n\u0131kt\u00e2' \n(a.i. kat'dan) 1. p\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n toprak ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131. 2. mat\u00fban ihale. \n3. delil g\u00f6stererek susturma. \n\u0131kt\u00e2\u00e2t \n(a.i. \u0131kt\u00e2'\u0131n c.), (bkz. \u0131kt\u00e2'). \n\u0131kt\u00e2\u00e2t-i mevkufe \n[\"ku\" uzun okunur] huk. [eskiden] \u00fcl\u00fclemr taraf\u0131ndan \nbeyt\u00fclmalde istihkak\u0131 olan bir z\u00e2te temlik suretiyle \u00eet\u00e2 veya \nbeyt\u00fclmalden m\u00fcsevvigat-\u0131 \u015fer'iyye'si d\u00e2iresinde i\u015ftira, yahut \n\u00fcl\u00fclemir'in m\u00fcsaadesiyle bervechi m\u00fclkiyet ihya edilmi\u015f olup \nm\u00e2liki canibinden bir cihete vakfedilen ar\u00e2zi. \n\u0131kt\u00e2r \n(a.i.) damlatma, damlat\u0131lma. \n\u0131kt\u0131d\u00e2' \n(a.i.) uyma, t\u00e2bi olma. \n\u0131kt\u0131d\u00e2en \n(a.zf.) \u0131kt\u0131d\u00e2 suretiyle, uyarak, t\u00e2bi olarak. \n\u0131ktif\u00e2' \n(a.i. kaf\u00e2'dan) uyma niyetiyle ard\u0131na d\u00fc\u015fme, arkas\u0131ndan \ngitme. \n\u0131ktif\u00e2en \n(a.zf.) \u00f6rnek tutarak, izinden giderek. \n\u0131kv\u00e2l \n(a.i.) birinin s\u00f6ylemedi\u011fi bir s\u00f6z\u00fc, s\u00f6yledi diye iddia etme. \n\u0131kv\u00e2liyy\u00e2t \n(a.i.c.) l\u00fczumsuz iddialar, s\u00f6zler, s\u00f6ylenmedi\u011fi halde, \ns\u00f6ylendi diye iddia edilen s\u00f6zler. \n\u0131nn\u00een \n(a.s.) iktidars\u0131z, k\u0131s\u0131r, g\u00fc\u00e7s\u00fcz, pulu\u00e7, fr. impuissant. \nIr\u00e2k \n(a.h.i.) Dicle nehrinden a\u015fa\u011f\u0131 Basra'ya kadar Sat Suyu'nun iki \ntaraf\u0131. ","Ir\u00e2k-\u0131 Arab \n(Arap Irak\u0131) F\u0131rat ve Dicle nehirleri aras\u0131nda kalan ve \nBa\u011fdat'\u0131n kuzeyine kadar uzanan araz\u00eeye Osmanl\u0131larca \nverilen bir ad. \nIr\u00e2k-\u0131 Acem \n(Acem Irak\u0131) Irak'\u0131n Dicle nehrinden itibaren Iran \nhududundaki y\u00fcksek da\u011fl\u0131k mmtakaya kadar uzanan \nb\u00f6lgesine Osmanl\u0131larca verilen bir ad. ikisine birden Ir\u00e2kayn \n(iki Irak) denir. \n\u0131r\u00e2k \n(a.i.) \nm\u00fcz. \nT\u00fcrk \nm\u00fczi\u011finin \nen \neski \nm\u00fcrekkep \nmakamlar\u0131ndand\u0131r. Eskiden en \u00e7ok kullan\u0131lan makamlardan \nolmas\u0131na ra\u011fmen, son as\u0131rda nadiren kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \nmakam, segah d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn \u0131rak perdesindeki \u015feddi ile bir \nu\u015f\u015fak d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn birle\u015fmesinden meydana gelmi\u015ftir; bunlara \nekseriya bir de neva perdesindeki p\u00fbselik d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc il\u00e2ve \nedilir. Makam segah d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc ile \u0131rak perdesinde kal\u0131r. \nG\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc birinci derecede d\u00fcg\u00e2h perdesidir. Donan\u0131m\u0131na \"si\" \nkoma bemol\u00fc ile \"fa\" bak\u0131yye diyezi konulur; p\u00fbselik \nd\u00f6rtl\u00fcs\u00fc kullan\u0131lan yerde \"fa\" sesi bekar yap\u0131l\u0131r. Irak, \u00e7\u0131k\u0131c\u0131 \nbir makamd\u0131r; inici \u015fekline evi\u00e7 denilir. B\u00fcnyesinde 3 adet \nd\u00f6rtl\u00fcn\u00fcn sesleri, pestten t\u00eeze do\u011fru \u015f\u00f6yledir \u0131rak, rast, d\u00fcg\u00e2h, \nsegah, (\u0131rak'da segah d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc), d\u00fcg\u00e2h, segah, \u00e7arg\u00e2h, neva \n(yerinde u\u015f\u015fak d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc), neva, h\u00fcseyn\u00ee, acem, gard\u00e2niye \n(nev\u00e2'dan p\u00fbselik d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc). \n\u0131r\u00e2k-gerd\u00e2niye \nm\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alo as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep makam\u0131 \nolup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2kan, \u0131r\u00e2keyn \n(a.i.c.) Irak'ta bulunan iki \u015fehir. Media, B\u00e2bil. \n\u0131r\u00e2k-geve\u015ft \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2k-\u0131 acem \nm\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep makam\u0131 \nolup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2k\u00ee, \u0131r\u00e2k\u0131yye \n(a.s.) Irakl\u0131 olan; Irak ile ilgili. \n\u0131r\u00e2k-m\u00e2ye \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2k-nevr\u00fbz \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2k-selmek \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131r\u00e2k-\u015fehn\u00e2z \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131rd\u00e2' \n(a.i.) s\u00fct emzirme, (bkz: \u0131rz\u00e2'). \n\u0131rgaf \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) h\u0131rsla bakma, h\u0131zla y\u00fcr\u00fcme. \n\u0131rk \n(a.i.c. ur\u00fbk) 1. k\u00f6k, as\u0131l. 2. damar. \n\u0131rk-\u0131 l\u00eef\u00ee \nanat. k\u0131lcal damar. \n\u0131rk-\u0131 nabz \nanat. atardamar. \n\u0131rk u g\u00fcher \ndamar ve maya. 3. nesil, z\u00fcrriyet, s\u00fcl\u00e2le, soy. \n\u0131rk-\u0131 ahmer \nk\u0131z\u0131l soy, k\u0131z\u0131l derili. \n\u0131rk-\u0131 asfer \nsar\u0131 soy, san derili. ","\u0131rk-\u0131 ebyaz \nak soy, beyaz derili. \n\u0131rk-\u0131 esved \nsiyah soy, siyah derili. \n\u0131rk-\u0131 gayret \nsoydan gelen hamiyet veya k\u0131skan\u00e7l\u0131k. \n\u0131rk-un-nes\u00e2 \nhek. siyatik, [do\u011frusu\"arak\u00fcn-nis\u00e2\"d\u0131r]. \n\u0131rk-us-s\u00fbs \nbot. meyan k\u00f6k\u00fc. \n\u0131rk-\u00fcz-zeheb \nbot. alt\u0131n k\u00f6k\u00fc denilen bir bitki. \n\u0131rk\u0131y, \u0131rk\u0131yye \n(a.s.) \u0131rka ait, \u0131rkla ilgili. \n\u0131rk\u0131yy\u00e2t \n(a.i.c.) etnoloji, fr. ethnologie. \n\u0131rs \n(a.i.) kar\u0131 ile kocadan herbiri. \n\u0131rz \n(a.i.c. a'r\u00e2z) 1. \u015fan ve \u015feref, namus, iffet. \nEhl-i \u0131rz \nnamuslu kimseler. 2. perde. \nHetk-i \u0131rz \nnamus perdesini y\u0131rtma. \n\u0131rza \n(a.i.) otu \u00e7ok olan yer, \u00e7ay\u0131rl\u0131k. \n\u0131rz\u00e2' \n(a.i.) emzirmek, emzirilmek. \n\u0131rz\u00e2-i etf\u00e2l \n\u00e7ocuklar\u0131n emzirilmesi. \n\u0131rz\u00e2-i gayr-i m\u00e2deri \n(\u00e7ocu\u011fu) hayvan s\u00fct\u00fcyle besleme. \n\u0131rz\u00e2-i m\u00e2der\u00ee \n(\u00e7ocu\u011fu) ana s\u00fct\u00fcyle besleme. \n\u0131rz\u00e2-i s\u0131n\u00e2\u00ee \n(\u00e7ocu\u011fu) emzikle besleme. \n\u0131s'\u00e2b \n(a.i. sa'b'dan) g\u00fc\u00e7 ve zor olma, g\u00fc\u00e7le\u015ftirme, g\u00fc\u00e7le\u015ftirilme. \n\u0131s\u00e2be \n(a.i.c. as\u00e2ib) 1. cem\u00e2at, topluluk. 2. ba\u015fa sar\u0131lan sank, t\u00fclbent. \n3. hek. yaralar\u0131 sard\u0131klar\u0131 ba\u011f, sarg\u0131 ba\u011f\u0131, bant. \n\u0131s'\u00e2d \n(a.i. su\u00fbd'dan) yukar\u0131 \u00e7\u0131karma, y\u00fckse\u011fe kald\u0131rma, kald\u0131r\u0131lma. \n\u0131s\u00e2ga \n(a.i.) 1. eritilmi\u015f \u015feyleri kal\u0131ba d\u00f6kme, kal\u0131ba d\u00f6k\u00fclme. 2. \nkuyumculuk etme. \n\u0131s\u00e2ha \n(a.i.) kulak tutup dinleme. \n\u0131s\u00e2m \n(a.i.) g\u00f6ze \u00e7ekilen s\u00fcrme. \n\u0131s'\u00e2r \n(a.i.) kibir ve gururla surat asma. \n\u0131s\u00e2re \n(a.i.) 1. \u00e7ad\u0131r ipi. 2. \u00e7ad\u0131r kaz\u0131\u011f\u0131. \n\u0131s\u00e2ta \n(a.i.) seslenme, ses \u00e7\u0131karma. \n\u0131sb\u00e2h \n(a.i.) sabah vakti, seher vakti. \nF\u00e2lik-\u00fcl-\u0131sb\u00e2h \nCen\u00e2b\u0131hak. (bkz: fecr-i s\u00e2d\u0131k). \n\u0131sb\u0131' \n(a.i.c. es\u00e2bi') parmak, (bkz: usbu'). [kelime Arap\u00e7ada \"\u0131sb\u0131', \nusbu', asba', asb\u0131' \" \u015feklinde de kullan\u0131l\u0131r]. \n\u0131sd\u00e2' \n(a.i. sad\u00e2'dan) yank\u0131, sesin bir yere \u00e7arp\u0131p geri d\u00f6nmesiyle \nduyulan ikinci ses. \n\u0131sd\u00e2-i cebel \nda\u011f\u0131n yank\u0131s\u0131, (bkz: aks-i savt). \n\u0131sd\u00e2k \n(a.i.) verilecek paray\u0131 kad\u0131n\u0131n nik\u00e2h\u0131nda kararla\u015ft\u0131rma. \n\u0131sd\u00e2r \n(a.i. sud\u00fbr'dan) sudur ettirme, ettirilme, \u00e7\u0131karma, \u00e7\u0131kar\u0131lma. \n\u0131sf\u00e2' \n(a.i.) se\u00e7ip ay\u0131klama; temiz bir duruma getirme. \n\u0131sfah\u00e2n \n(f.i.) \nm\u00fcz. \nT\u00fcrk \nm\u00fczi\u011finin \nen \neski \nm\u00fcrekkep \nmakamlanndandir. \nP\u00fbselik \nbe\u015flisi, \nd\u00fcg\u00e2h \nperdesine \nnakledilmi\u015f bir rast d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc ve beyat\u00ee makam\u0131ndan meydana \ngelmi\u015ftir. Beyat\u00ee'nin dura\u011f\u0131 ve \u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fc olan d\u00fcg\u00e2h ve neva ","perdeleri, \u0130sfahan'\u0131n da durak ve g\u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fcd\u00fcr (p\u00fbselik be\u015flisi \nile d\u00fcg\u00e2hda'ki rast d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn de esasen durak perdeleri \nd\u00fcg\u00e2ht\u0131r). \u0130sfahan'\u0131n dizisi inici-\u00e7\u0131k\u0131c\u0131d\u0131r. Donan\u0131m\u0131na beyat\u00ee \ngibi \"si\" koma bemol\u00fc konulur; p\u00fbselik be\u015flisi i\u00e7in \"si\" bekar \nve rast d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc i\u00e7in \"si\" bekar ile sol bak\u0131yye diyezi \nkullan\u0131l\u0131r. Eskiden beyat\u00ee makam\u0131na \"\u0131sfahan\" denilirken, \n\u0131sfah\u00e2nek makam\u0131n\u0131n terkibini m\u00fcteakip birka\u00e7 as\u0131danberi \n\u0131sfah\u00e2nek yerine \u0131sfahan denilmeye ba\u015flanm\u0131\u015f, beyat\u00ee yeni bir \nb\u00fcnyeye girmi\u015f, \u0131sfah\u00e2nek de \u0130sfahan'\u0131n k\u00fc\u00e7\u00fck bir fark \ng\u00f6steren \u015fekline kalbolmu\u015ftur. \n\u0131sfah\u00e2n ced\u00eed \n(f.a.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en eski m\u00fcrekkep \nmakam\u0131ndand\u0131r. Kantemir'in pe\u015frev ve saz sema\u00eesi numune \nolarak kalm\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2nek \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131d\u0131r. P\u00fbselik be\u015flisi ile ba\u015flamas\u0131 ve bu be\u015flide biraz \nfazlaca gezinmesinden ba\u015fka \u0131sfahan makam\u0131ndan hi\u00e7 bir \nfark\u0131 yoktur. Bin\u00e2enaleyh ba\u015fka bir makam \u00eetib\u00e2r etmek \nimk\u00e2ns\u0131zd\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2nek-i at\u00eek \nm\u00fcz. Nas\u0131r Abd\u00fclbaki'nin Tedkik ve Tahkik'inde ad\u0131 ge\u00e7en \nmakam. \n\u0131sfah\u00e2nek-i ced\u00eed \nm\u00fcz. Sultan III. Sel\u00eem'in buldu\u011fu \u0131sfah\u00e2nek'i eskisinden \nay\u0131rmak i\u00e7in verilen ad\u0131. \n\u0131sfah\u00e2n-gerd\u00e2niyye \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-geve\u015ft \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-\u0131r\u00e2k \n(f.a.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin eski m\u00fcrekkep makamlar\u0131ndan \nolup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-m\u00e2ye \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-nevr\u00fbz \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-selmek \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-\u015fehn\u00e2z \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. \n\u0131sfah\u00e2n-zemzeme \n(f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin en az alt\u0131 as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep \nmakam\u0131 olup n\u00fcmunesi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u00fcrd\u00ee d\u00f6rtl\u00fcs\u00fc ile \nd\u00fcg\u00e2h'da kalan \u0130sfahan'dan ibarettir. \n\u0131sfir\u00e2r \n(a.i. sufret'den) sar\u0131 olma, sararma. \n\u0131sfir\u00e2r-\u0131 ayn \ng\u00f6z\u00fcn sararmas\u0131. \n\u0131sfir\u00e2r-\u0131 evr\u00e2k \nyapraklar\u0131n sararmas\u0131. \n\u0131sga' \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) 1. kulak verip s\u00f6z dinleme. 2. \ns\u00f6ylenilen s\u00f6z\u00fc dinleyip kabul etme ve yerine getirme. \n\u0131sgar \n(\"ga\" uzun okunur, a.i. sag\u00eer'den) k\u00fc\u00e7\u00fcltme; hor ve hakir \ng\u00f6rme. ","\u0131sh\u00e2r \n(a.i. s\u0131hriyyet'den) s\u0131hriyet, akrabal\u0131k, h\u0131s\u0131ml\u0131k peyda etme; \ndamat olma; damat edinme. \n\u0131skat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. sukut'dan. c. \u0131skat\u00e2t) 1. d\u00fc\u015f\u00fcrme, \nd\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclme. \n\u0131skat-\u0131 cen\u00een \n\u00e7ocuk d\u00fc\u015f\u00fcrme. 2. yok etme. 3. h\u00fck\u00fcms\u00fcz b\u0131rakma. 4. \u00f6l\u00fcn\u00fcn \nazaps\u0131z kalmas\u0131 i\u00e7in da\u011f\u0131t\u0131lan sadaka. \n\u0131skat\u00e2t \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. \u0131skat'\u0131n c.), (bkz.\u0131skat). \n\u0131skat\u00e2t-\u0131 mahza \nhuk. [eskiden] tal\u00e2k, i'tak gibi s\u0131rf \u0131skat olunan \u015feyler. \n\u0131slah \n(a.i. sulh'den) iyi bir h\u00e2le koyma, iyile\u015ftirme, d\u00fczeltme. \n\u0131slah-\u0131 h\u00e2l \nkendi h\u00e2lini iyile\u015ftirme, d\u00fczeltme. \n\u0131slah-\u0131 z\u00e2t-\u00fcl-beyn \naralar\u0131ndaki so\u011fuklu\u011fu kald\u0131rarak iki ki\u015fiyi uzla\u015ft\u0131rma. \n\u0131slah\u00e2t \n(a.i. \u0131sl\u00e2h'\u0131n c.) d\u00fczeltme veya iyile\u015ftirme i\u015fleri. \n\u0131slah\u00e2t-\u0131 adliyye \nadl\u00ee \u0131slahat. \n\u0131slah\u00e2t-\u0131 askeriyye \naskerlikte yap\u0131lan yenilikler. \n\u0131slah\u00e2t-\u0131 ced\u00eede \nyeni d\u00fczenler, d\u00fczeltmeler. \n\u0131slah\u00e2t-\u0131 m\u00e2liyye \nm\u00e2liyede yap\u0131lan yenilikler, d\u00fczeltmeler. \n\u0131slah\u00e2t-\u0131 m\u00fclkiyye \nidarede yap\u0131lan yenilikler, d\u00fczeltmeler. \n\u0131slahen \n(a.zf.) \u0131sl\u00e2h ederek, d\u00fczelterek, \u0131slah yoluyla. \n\u0131slah-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) \u0131slahevi, su\u00e7lu \u00e7ocuklan \u0131slah ve e\u011fitme ve gerekirse \ncezaland\u0131rma maksad\u0131yla \u00e7al\u0131\u015fan kurum. \n\u0131slah\u00ee, \u0131slahiyye \n(a.s.) d\u00fczeltmeye, iyile\u015ftirmeye d\u00e2ir, d\u00fczeltme ile ilgili. \nTed\u00e2bir-i \u0131slahiyye \nd\u00fczeltme, iyile\u015ftirme tedbirleri. \n\u0131slah-pez\u00eer \n(a.f.b.s.) tamiri ve d\u00fczeltilmesi kabil olan. \n\u0131sm\u00e2m \n(a.i.) 1. sa\u011f\u0131rla\u015ft\u0131rma. 2. \u015fi\u015fenin a\u011fz\u0131n\u0131 t\u0131kama. \n\u0131sm\u00e2m-ud-du\u00e2 \nnasihat yollu veya s\u00f6ylenilen k\u00f6t\u00fc s\u00f6zlere ald\u0131r\u0131\u015f etmeyen \n[adam]. \n\u0131sm\u00e2t \n(a.i.) s\u00fck\u00fbt ettirme, susturma, susturulma. \n\u0131sn\u00e2' \n(a.i.) 1. yard\u0131m etme. 2. kal\u0131n-kafal\u0131 bir adam\u0131n gere\u011fi gibi \n\u00f6\u011frenmesi. \n\u0131sn\u00e2n \n(a.i.) 1. dar\u0131lma, g\u00fccenme. 2. \u0131srar etme, ayak direme. 3. \nkibirlenme. \n\u0131sr \n(a.i.) 1. kula\u011f\u0131n k\u00fcpe deli\u011fi. 2. ahd, yemin. \n\u0131sr\u00e2r \n(a.i.) ayak direme. \n\u0131sr\u00e2r-\u0131 mahc\u00fbb-\u00e2ne \nmahcup\u00e7as\u0131na \u0131srar. \n\u0131stabl \n(a.i.) ah\u0131r. \n\u0131stabl-i \u00e2mire \np\u00e2di\u015f\u00e2h saray\u0131n\u0131n ahin. \nistafl\u00een \n(a.i.) bot. havu\u00e7. \n\u0131stahar \n(a.h.i.) 1. iran'da bir \u015fehir ad\u0131. 2. su birikintisi; havuz, g\u00f6l. \n\u0131starah \n(a.i.). (bkz. \u0131stahar). \n\u0131st\u0131\u00e2d \n(a.i.) y\u00fckse\u011fe \u00e7\u0131kma, (bkz: su\u00fbd, tereff\u00fc'). \n\u0131st\u0131b\u00e2b \n(a.i.) 1. damardan kan f\u0131\u015fk\u0131rma. 2. d\u00f6k\u00fclme. \n\u0131st\u0131b\u00e2g \n(a.i.) boyanma. \n\u0131st\u0131b\u00e2r \n(a.i. sabr'dan) 1. sabretme, katlanma. 2. sebat etme, dayanma. ","ist\u0131d\u00e2m \n(a.i.) iki \u015feyin birbirine \u015fiddetle \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131. \nist\u0131f\u00e2' \n(a.i.) 1. bir \u015feyin h\u00e2lisini, temizini se\u00e7ip alma. 2. se\u00e7me, \nse\u00e7kinlik. 3. ay\u0131klama, ay\u0131klanma, fr. selection. [\"mustaf\u00e2\" \ns\u00f6z\u00fc bundan al\u0131nmad\u0131r]. \n\u0131st\u0131f\u00e2-i ten\u00e2s\u00fcl\u00ee \nbiy. e\u015feysel se\u00e7im, fr. selection sexuelle. \n\u0131st\u0131f\u00e2f \n(a.i.) saf ba\u011flama, dizilme, s\u0131ralanma. \n\u0131st\u0131h\u00e2b \n(a.i.) 1. musahabe etme, konu\u015fma; dostlukta bulunma. 2. \nsaklama. \n\u0131st\u0131l\u00e2 \n(a.i.) ate\u015fte \u0131s\u0131nma. \n\u0131st\u0131l\u00e2h \n(a.i. sulh'den c. \u0131st\u0131lah\u00e2t) ilim s\u00f6z\u00fc, t\u00e2bir, terim, fr. terme. \n\u0131st\u0131lah\u00e2t \n(a.i. \u0131st\u0131lah'\u0131n c.) ilim s\u00f6zleri, t\u00e2birleri, terimler, fr. termes. \nIst\u0131lah\u00e2t-\u0131 Edebiyye \nMuallim Naci'nin 1889'da bas\u0131lm\u0131\u015f edebiyat bilgilerine dair \neseri. \n\u0131st\u0131lah\u00ee, \u0131st\u0131lahiyye \n(a.s.) \u0131st\u0131laha mensup, \u0131st\u0131lahla ilgili. \n\u0131st\u0131lah-perd\u00e2z \n(a.f.b.s.) tuhaf ve kar\u0131\u015f\u0131k kelimeler kullanan, \u0131st\u0131lah paralayan \n[kimse], (bkz. mustal\u00e2h\u00ee, m\u00fcstelih). \n\u0131st\u0131lah-perd\u00e2z-\u00e2ne \n(a.f.zf .) \u0131st\u0131lah-perd\u00e2ze, tuhaf ve kar\u0131\u015f\u0131k kelimeler kullanan \nkimseye, \u0131st\u0131lah paralayana yak\u0131\u015facak surette. \n\u0131st\u0131lah-perd\u00e2z\u00ee \n(a.f.b.i.) \u0131st\u0131lah-perdazl\u0131k, \u0131st\u0131lah paralama. \n\u0131st\u0131lah-perver \n(a.f.b.s.). (bkz.\u0131st\u0131lah-perd\u00e2z). \n\u0131st\u0131lam \n(a.i.) 1. koparma, kesme; dibinden kesme. 2 . ekini so\u011fuk \nvurma. \n\u0131st\u0131n\u00e2' \n(a.i.) se\u00e7me; adam se\u00e7me. (bkz. intih\u00e2b). \n\u0131st\u0131n\u00e2-i s\u0131dd\u00eek \ns\u00e2d\u0131k dost se\u00e7me. \n\u0131st\u0131r\u00e2h \n(a.i.) yard\u0131m isteme. \n\u0131st\u0131r\u00e2m \n(a.i.) sayg\u0131 g\u00f6sterme. \n\u0131st\u0131y\u00e2d \n(a.i. sayd'dan) avlama, ava gitme, avlanma. \n\u0131st\u0131y\u00e2f \n(a.i.) bir yerde yazlamak, yaz\u0131 ge\u00e7irmek. \n\u0131sv\u00e2' \n(a.i.) kuruma, rutubeti kaybolma. \n\u0131\u015f\u00e2' \n(a.i.c. \u0131\u015f\u00e2y\u00e2) ak\u015fam ezan\u0131ndan yats\u0131 ezan\u0131na kadar ge\u00e7en \nzaman. \n\u0131\u015f\u00e2\u00e2n \n(a.i.c.) ak\u015fam ile yats\u0131. \n\u0131\u015f\u00e2y\u00e2 \n(a.i. \u0131\u015f\u00e2'n\u0131n c.) ak\u015fam ezan\u0131ndan yats\u0131 ezan\u0131na kadar ge\u00e7en \nzamanlar. \n\u0131\u015fk \n(a.i.). (bkz. a\u015fk). \n\u0131\u015fka \n(a.i.) bot. sarma\u015f\u0131k [ot], (bkz: b\u0131d\u0131sgan). \nI\u015fk-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) XIV. y\u00fczy\u0131l \u015f\u00e2irlerinden Mehmed'in 1398'de kaleme \nal\u0131p Y\u0131ld\u0131r\u0131m Bayezid'in o\u011flu S\u00fcleyman \u00c7elebi'ye sundu\u011fu ve \nH\u00fcma ile Ferruh aras\u0131nda ge\u00e7en a\u015fk\u0131 anlatan mesnevisi. \n\u0131t\u00e2m \n(a.i.) hek. idrar tutulmas\u0131, idrar zorlu\u011fu. \n\u0131t'\u00e2m \n(a.i. ta\u00e2m'dan). (bkz. it'\u00e2m). \n\u0131t'\u00e2m-\u0131 muht\u00e2c\u00een \nyoksullara yemek yedirme, yoksullar\u0131 doyurma. \n\u0131t'\u00e2miyye \n(a.i.) . (bkz. it'\u00e2miyye). ","\u0131t\u00e2re \n(a.i.) u\u00e7urma, u\u00e7urulma. \n\u0131t\u00e2ret \n(a.i.) attarl\u0131k, aktarl\u0131k. \n\u0131t\u00e2\u015f \n(a.s. at\u015f\u00e2n'\u0131n c.) susam\u0131\u015f olanlar. \n\u0131tb\u00e2k \n(a.i.) kapak peyda etme, kaplama. \n\u0131tb\u00e2k-\u00fcz-zeheb \nalt\u0131n kaplama. \n\u0131ter \n(a.i. \u0131tret'in c.) nesiller, z\u00fcrriyetler, akrabalar. \n\u0131tf\u00e2k \n(a.i.) maksad\u0131na eri\u015ftirme. \n\u0131tga \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) azd\u0131rma, azd\u0131r\u0131lma. \n\u0131tk \n(a.i.) k\u00f6le veya c\u00e2riye az\u00e2detme. \n\u0131tk ale-l-cu'l \nhuk. [eskiden] cins ve miktar\u0131 mal\u00fbm, m\u00fctekavvim bir mal \n\u00fczerine yap\u0131lan \u00eetakt\u0131r ki, meml\u00fbk bunu duyup bildi\u011fi \nmecliste kabul edilince derhal azat olur, velevki o mal\u0131 filhal \ntediye etmesin. \n\u0131tk ale-l-m\u00e2l \nbir k\u00f6lenin belirli bir mal kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda azat edilmesi. \n\u0131tk-\u0131 ba'z \nhuk. [eskiden] meml\u00fbk\u00fc k\u0131smen az\u00e2detme. [mesel\u00e2 mevl\u00e2n\u0131n \nk\u00f6lesine\"senin n\u0131sf\u0131n\u0131 az\u00e2dettim\" demesi gibi]. \n\u0131tk-\u0131 c\u00fcz. \n(bkz: \u0131tk-\u0131 ba'z). \n\u0131tk-\u0131 k\u00fcll \nhuk. [eskiden] meml\u00fbk\u00fc tamamen az\u00e2detme. \n\u0131tk-\u0131 muallak \nhuk. [eskiden] bir \u015fana talik suretiyle vuku bulan \u0131l\u0131kt\u0131r, [\"\u015fu \ni\u015fi yaparsan h\u00fcrs\u00fcn!\" denilmesi gibi]. \n\u0131tk-\u0131 muz\u00e2f \nhuk. [eskiden] bir zamana izafe edilmi\u015f olan \u0131t\u0131k. [\"sen \u015fu \nay\u0131n nih\u00e2yetinde h\u00fcrs\u00fcn\" denilmesi gibi]. \n\u0131tk-\u0131 m\u00fcbhem \nhuk. [eskiden] m\u00fcteaddit meml\u00fbklerden l\u00e2alett\u00e2yin birini \nveya birka\u00e7\u0131n\u0131 az\u00e2detme. [bir mevl\u00e2n\u0131n iki k\u00f6lesine \nhitaben\"sizden biriniz h\u00fcrs\u00fcn\u00fcz\" demesi gibi]. \n\u0131tk-\u0131 m\u00fcneccez \nhuk. [eskiden] bir \u015fartla muallak, bir zamana muz\u00e2f olmayan \n\u0131t\u0131k. [\"sen h\u00fcrs\u00fcn seni az\u00e2dettim\" diye yap\u0131lan mklar gibi ki, \nk\u00f6le veya c\u00e2riye derh\u00e2l azat olmu\u015f olur]. \n\u0131tk-\u0131 m\u00fc\u015fterek \nhuk. [eskiden] iki veya daha ziy\u00e2de kimsenin m\u00e2lik olduklar\u0131 \nbir k\u00f6le veya cariyeyi birlikte az\u00e2detmeleri. \n\u0131tk-un neseme \nhuk. [eskiden] az\u00e2dedilmek \u00fczere al\u0131nm\u0131\u015f olan k\u00f6leyi \naz\u00e2detme. [vas\u00eenin m\u00fcteveffa m\u00fbs\u00ee ad\u0131na bir k\u00f6le al\u0131p \naz\u00e2deylemesi]. \n\u0131tk-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) k\u00f6le veya c\u00e2riye az\u00e2d etmeyi tevsik eden yaz\u0131, azad, \nsal\u0131verme k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. \n\u0131tl\u00e2' \n(a.i.) 1. hava\u00ee \u015feylere heves etme. 2. bir \u015feyin \u00fcst\u00fcne bir \u015fey \ns\u00fcrme. \n\u0131tl\u00e2' \n(a.i. tul\u00fb'dan) bildirme, haberli k\u0131lma. \n\u0131tlak \n(a.i. talk'dan) 1. sal\u0131verme, koyuverme. \n\u0131tlak-\u0131 in\u00e2n \n(dizgini sal\u0131verme) ba\u015f\u0131 bo\u015f b\u0131rakma. \n\u0131tlak-\u0131 lis\u00e2n \na\u011fz\u0131na geleni s\u00f6yleme. \n\u0131tlak-\u0131 yed \nhay\u0131r i\u015fleme. 2. bo\u015fama\"zevcesini \u0131tlak etti\". 3. hapis ve \u015f\u00e2ir \ncezadan kurtarma, affetme. ","\u0131tl\u00e2l \n(a.i.) 1. zaman\u0131 heder etme, zaman\u0131 bo\u015funa ge\u00e7irme. 2. bir \n\u015fey \u00fczerine y\u00fcklenme, havale olma. \n\u0131tl\u0131h\u00e2h \n(a.i.) g\u00f6z ya\u015farma, g\u00f6zden ya\u015f akma. \n\u0131tl\u0131ns\u00e2' \n(a.i.) \u00e7ok terleme. \n\u0131tm\u00e2' \n(a.i. tama'dan. c. \u0131tm\u00e2\u00e2t) tamaa d\u00fc\u015f\u00fcrme, h\u0131rsland\u0131rma; \nk\u0131\u015fk\u0131rtma. \n\u0131tm\u00e2\u00e2t \n(a.i. \u0131tm\u00e2'\u0131n c.) tamaa d\u00fc\u015f\u00fcrmeler. \n\u0131tm\u00e2h \n(a.i.) g\u00f6z\u00fc yukar\u0131 dikme, yukar\u0131 bakma. \n\u0131tm\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i.c.) tamaa d\u00fc\u015f\u00fcrmek i\u00e7in s\u00f6ylenen s\u00f6zler. \n\u0131tm\u00e2l \n(a.i.) mahvetme. \n\u0131tmi'n\u00e2n \n(a.i.). (bkz: itm\u00een\u00e2n, tuma'n\u00eenet). \n\u0131tn\u00e2b \n(a.i.) s\u00f6z\u00fc uzatma, l\u00fczumsuz tafsil\u00e2t ile ha\u015fve bo\u011fma. \n\u0131tn\u00e2b-\u0131 makb\u00fbl \nbahsi iyice anlatmak gibi bir fayda d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclerek yap\u0131lan \u0131tnab. \n\u0131tn\u00e2b-\u0131 muhill \ned. fazlal\u0131klar y\u00fcz\u00fcnden istenilen m\u00e2n\u00e2y\u0131 vermeyen s\u00f6z. \n\u0131tn\u00e2b-\u0131 m\u00fcmill \ned. b\u0131kt\u0131racak, usan\u00e7 verecek kadar s\u00f6z\u00fc uzatma. \n\u0131tn\u00e2be \n(a.i.) 1. g\u00f6lgelik, (bkz: s\u00e2yeb\u00e2n, mazalle). 2. keman kiri\u015fi, \nteli. \n\u0131tn\u00e2n \n(a.i.) maden\u00ee bir ses \u00e7\u0131kartma, \u00e7\u0131nlatma. \n\u0131tr \n(a.i.) 1. g\u00fczel ve l\u00e2tif koku. 2. bot. sardunyagillerden, \nyapraklan t\u0131rt\u0131kl\u0131 ve g\u00fczel kokulu bir nebat, fr. geranium. \n\u0131tr-\u0131 m\u00fcselles\u00ee \nmiks, anber ve benzeri ho\u015f kokulu nesnelerden olma koku. \n\u0131tr-\u0131 \u015f\u00e2h\u00ee \nbot. g\u00fczel bir koku. \n\u0131tr\u00e2' \n(a.i. tar\u00e2vet'den) m\u00fcbal\u00e2\u011fal\u0131, a\u015f\u0131r\u0131 derecede medhetme, \u00f6vme. \n\u0131tr\u00e2b \n(a. i. tarab'dan) keyfe, \u015fevke getirme. \n\u0131tr\u00e2d \n(a.i.) biriyle bahse giri\u015fme. \n\u0131tr\u00e2f \n(a.i.) g\u00f6z yumma; evvelce verilmeyen bir \u015feyi verme. \n\u0131tr\u00e2h \n(a.i. tarh'dan) tarhetme, \u00e7\u0131karma, d\u0131\u015far\u0131 atma. \n\u0131tret \n(a.i.c. \u0131ter) nesil, z\u00fcrriyet. \n\u0131tret-\u00fcn-nebiyy \n(a. it.) Hz.Muhammed'in s\u00fcl\u00e2lesi. \n\u0131tr-fe\u015f\u00e2n, \u0131tr-ef\u015f\u00e2n \n(a.f.b.s.) g\u00fczel koku sa\u00e7an. \n\u0131tr\u00ee \n(a.s. ve i.) ayn\u0131 soydan gelen, soyda\u015f. \n\u0131tr\u00ee, \u0131triyye \n(a.s.) kokulu, g\u00fczel koku ile ilgili \nMev\u00e2dd-\u0131 \u0131triyye \ng\u00fczel kokulu maddeler. \n\u0131tr\u00eeh \n(a.i.) devenin y\u00fcksek, b\u00fcy\u00fck h\u00f6rg\u00fcc\u00fc. \n\u0131triyy\u00e2t \n(a.i.c.) g\u00fczel ve l\u00e2tif kokulu ya\u011flar, g\u00fczel kokulu esanslar; \nlavanta ve benzeri nesneler. \n\u0131tr-n\u00e2k \n(a.f.b.s.) g\u00fczel kokulu. \n\u0131tr-\u015f\u00e2h\u00ee \n(a.f.b.i.) bot. baklagillerden t\u0131rman\u0131c\u0131 bir s\u00fcs bitkisi. \n\u0131tt\u0131l\u00e2' \n(a.i.) kokulu \u015feyler s\u00fcr\u00fcnme. \n\u0131tt\u0131l\u00e2 \n(a.i. tul\u00fb'dan. c. \u0131tt\u0131la\u00e2t) \u00f6\u011frenme, tan\u0131ma, bilme, haberli \nolma. \n\u0131tt\u0131la\u00e2t \n(a.i. \u0131tt\u0131la'\u0131n c.) \u00f6\u011frenmeler, tan\u0131malar, bilmeler, haberli \nolmalar. ","\u0131tt\u0131lak \n(a.i.) in\u015firahl\u0131 olma. \n\u0131tt\u0131r\u00e2d \n(a.i. tard'dan) 1. birini t\u00e2k\u00eebetme; muntazam tarzda cereyan \netme. 2. fel s.bir \u00fcsl\u00fbpta giden, ritim. \n\u0131tt\u0131r\u00e2den-li-l-b\u00e2b \nb\u00e2b\u0131n kaidesine uygun gelmek i\u00e7in. \n\u0131tv\u00e2l \n(a.i.) uzatma, uzat\u0131lma. \n\u0131vazen \n(a.zf.) kar\u015f\u0131l\u0131k olarak, kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda. \n\u0131y\u00e2d \n(a.i.) ism\u00e2il\u00ee grupundan b\u00fcy\u00fck bir Arap kabilesinin ad\u0131. \n\u0131y\u00e2det \n(a.i.) 1. hat\u0131r sorma, ziyaretinde bulunma, gidip g\u00f6rme. 2. \nhasta ziyaret etme, hasta ziyareti. \n\u0131y\u00e2deten \n(a.zf.) hat\u0131r sorarak [hasta hakk\u0131nda]. \n\u0131y\u00e2fe \n(a.i.) ku\u015f ile fala bakma. \n\u0131y\u00e2l \n(a.i.) 1. bir kimsenin ge\u00e7indirmek zorunda oldu\u011fu kimseler. \n2. kad\u0131n, e\u015f. (bkz.zevce). \nEvl\u00e2d \u00fc \u0131y\u00e2l \n\u00e7oluk \u00e7ocuk. \nKes\u00eer-\u00fcl-\u0131y\u00e2l \nge\u00e7indirmek zorunda bulundu\u011fu kalabal\u0131k bir ailesi olan. \n(bkz. h\u00f4rende-g\u00e2n). \n\u0131y\u00e2r \n(a.i.). (bkz: ay\u00e2r). \n\u0131y\u00e2r-d\u00e2n \n(a.f.b.s.) \u00f6l\u00e7\u00fc, de\u011fer bilir. (bkz. ay\u00e2r-d\u00e2n). \n\u0131y\u00e2z \n(a.i.) s\u0131\u011f\u0131nma, (bkz: iltic\u00e2). \n\u0131y\u00e2zen \n(a.zf.) s\u0131\u011f\u0131narak. \n\u0131y\u00e2zen b'-ill\u00e2h \nTanr\u0131'ya s\u0131\u011f\u0131narak. \n\u0131yn \n(a.s. ayn\u00e2'n\u0131n c.), (bkz: \u00eeyn). \n\u0131za \n(a.i.) vaiz, nasihat, \u00f6\u011f\u00fct. (bkz: pend). \n\u0131z\u00e2a \n(a.i.) kaybetme, mahvetme, edilme. \n\u0131z'\u00e2f \n(a.i.) 1. zay\u0131flatma, zay\u0131flama. 2. bir \u015feyin \u00fczerine bir misli \nkoyma, koyulma. \n\u0131zam \n(a.i.) b\u00fcy\u00fckl\u00fck, b\u00fcy\u00fck boy, irilik. (bkz. uzm). \n\u0131z\u00e2m-\u0131 kas\u00eere \nanat. k\u0131sa kemikler. \n\u0131zc\u00e2' \n(a.i.) 1. y\u0131rtma. 2. yan \u00fcst\u00fcne yatma. \n\u0131zf\u00e2r \n(a.i.) birini t\u0131rnaklama; t\u0131rnaklanma. [biri taraf\u0131ndan]. \n\u0131zl\u00e2k \n(a.i.) s\u00fcr\u00e7t\u00fcr\u00fcp kayd\u0131rma, kayd\u0131r\u0131lma. \n\u0131zl\u00e2k-\u0131 akd\u00e2m \nayaklar\u0131n s\u00fcr\u00e7\u00fcp kaymas\u0131. \n\u0131zl\u00e2l \n(a.i.) g\u00f6lgelendirme, g\u00f6lgeli olma. \n\u0131zl\u00e2l \n(a.i.) dal\u00e2lete d\u00fc\u015f\u00fcrme, do\u011fru yoldan \u00e7\u0131karma, azd\u0131rma, (bkz: \n\u0131dl\u00e2l). \n\u0131zl\u00e2liyy\u00e2t \n(a.i.c.) \u0131zl\u00e2l ile ilgili bulunan bahis ve d\u00fc\u015f\u00fcnceler. \n\u0131zl\u00e2m \n(a.i.) 1. zulmette, karanl\u0131kta b\u0131rakma. 2. karanl\u0131k, (bkz. \nzulmet). \n\u0131zm\u00e2mm \n(a.i. zamm'dan) zammetme, \u00fczerine koyma, katma. \n\u0131zm\u00e2me \n(a.i.c. ez\u00e2m\u00eem) cemaat. \n\u0131zm\u00e2r \n(a.i.) g\u00f6nl\u00fcnde gizleme, saklama, g\u00f6zlenilme. \n\u0131zm\u00e2r-\u0131 gayz \nkin saklama. ","\u0131zm\u00e2r kabl-ez-zikr \ned. bir kelimenin zikrinden evvel ona ait zamir kullanma\"O \nda olmu\u015f vatanc\u00fcd\u00e2 seyyar \/ Ne hazin a\u011fl\u0131yor \u015fu ebr-i bahar\" \nda \"o\" zamirinin bahar bulutuna ait olmas\u0131 gibi. \n\u0131zn\u00e2n \n(a.i.) birini kabahatli bulma, kabahatli \u00e7\u0131karma. \n\u0131zr\u00e2f \n(a.i.) zarfa, kaba koyma. \n\u0131zr\u00e2m \n(a.i.) ate\u015fi alevlendirme, tutu\u015fturma. \n\u0131zr\u00e2r \n(a.i. zarar'dan) zarara sokma, ziyana u\u011fratma. \n\u0131zt\u0131b\u00e2' \n(a.i.) Hac esnas\u0131nda, usul\u00fcne uyarak ihrama sar\u0131nma. \n\u0131zt\u0131c\u00e2' \n(a.i.) 1. yan \u00fcst\u00fcne yatma. 2. namazda secde ederken \nkoltuklan s\u0131karak g\u00f6\u011f\u00fcs\u00fc yere de\u011fdirme. \n\u0131zt\u0131m\u00e2r \n(a.i.) 1. ince belli, kanns\u0131z olma. 2. at\u0131, idmanla yola \ndayanacak surette kuvvetlendirme. \n\u0131zt\u0131n\u00e2' \n(a.i.) utanma, s\u0131k\u0131lma. \n\u0131zt\u0131n\u00e2-yi nisv\u00e2n \nkad\u0131nlar\u0131n utanmas\u0131. \n\u0131zt\u0131r\u00e2b \n(a.i. darb'dan. c. \u0131zt\u0131r\u00e2b\u00e2t) ac\u0131, elem, azap, s\u0131k\u0131nt\u0131; vesvese. \n\u0131zt\u0131r\u00e2b\u00e2t \n(a.i. \u0131zt\u0131r\u00e2b'\u0131n c.) ac\u0131lar, elemler, azaplar, s\u0131k\u0131nt\u0131lar; \nvesveseler. \n\u0131zt\u0131r\u00e2b-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) \u0131zt\u0131rap veren. \n\u0131zt\u0131r\u00e2m \n(a.i.) 1. alevlenme. 2. sa\u00e7 ve sakala k\u0131r d\u00fc\u015fme. \n\u0131zt\u0131r\u00e2r \n(a.i. zar\u00fbret'den) mecburiyet, \u00e7aresizlik, ihtiya\u00e7. \n\u0131zt\u0131r\u00e2r\u00ee, \u0131zt\u0131r\u00e2riyye \n(a.s.c. \u0131zt\u0131r\u00e2riyy\u00e2t) mecbur\u00ee, [z\u0131dd\u0131 \"ihtiy\u00e2r\u00ee\"]. \n\u0131zt\u0131r\u00e2riyy\u00e2t \n(a.s. \u0131zt\u0131r\u00e2r\u00ee'nin c.) mecb\u00fbr\u00ee olarak yap\u0131lan \u015feyler, [z\u0131dd\u0131 \n\"ihtiy\u00e2riyy\u00e2t\"]. \n\u0130 \ni \n(ha.) Osmanl\u0131 alfabesinde \"elif ve \"ay\u0131n\" harfleriyle ba\u015flayan \nve ince esreli okunan kelimelerin sesini kar\u015f\u0131lar. \ni\u00e2de \n(a.i. avd'den) 1. geri g\u00f6nderme; g\u00f6nderilme, geri \u00e7evirme. 2. \neski h\u00e2line getirme. 3. kar\u015f\u0131l\u0131k yapma. 4. ed. birinci m\u0131sra\u0131n \nson kelimesini ikinci m\u0131sra\u0131n ba\u015f\u0131nda tekrarlayarak yaz\u0131lan \nmanzume. \ni\u00e2de-i \u00e2fiyet \niyile\u015fme [hastal\u0131ktan]. \ni\u00e2de-i i'tib\u00e2r \nkaybedilen \u00eetib\u00e2r\u0131 tekrar kazanma, ifl\u00e2stan kurtulma \n[tic\u00e2rette]. \ni\u00e2de-i muh\u00e2keme \nyeniden muhakeme. \ni\u00e2de-i m\u00fccrim\u00een \nsu\u00e7lular\u0131n kendi memleketlerine g\u00f6nderilmesi. \ni\u00e2de-i yem\u00een \nhasm\u0131n tekl\u00eef etti\u011fi yemini kendisine ettirme. \ni\u00e2de-i ziy\u00e2ret \nkar\u015f\u0131 ziyarette bulunma. \ni\u00e2deten \n(a.zf.) geri \u00e7evrilmek \u00fczere. \ni\u00e2le \n(a.i.) \u00e7oluk \u00e7ocu\u011fun nafakas\u0131n\u0131 ted\u00e2rik etme. \ni\u00e2n\u00e2t \n(a.i. i\u00e2ne'nin c.) yard\u0131m i\u00e7in toplanan paralar, yard\u0131m paralar\u0131. ","i\u00e2ne \n(a.i.c. i\u00e2n\u00e2t) yard\u0131m i\u00e7in toplanan para, yard\u0131m paras\u0131. \ni\u00e2net \n(a.i. avn'den) yard\u0131m. \ni\u00e2neten \n(a.zf.) i\u00e2ne, yard\u0131m suretiyle. \ni\u00e2r\u00e2t \n(a.i. i\u00e2re'nin c.) \u00f6d\u00fcn\u00e7 vermeler. \ni\u00e2re \n(a.i.) \u00f6d\u00fcn\u00e7 verme, (bkz: ikr\u00e2z). \ni\u00e2re-i mukayyede \nbir mal\u0131n, bir m\u00fclk\u00fcn, kay\u0131t ve \u015fartlarla birbirine \u00f6d\u00fcn\u00e7 \nolarak verilmesi. \ni\u00e2re-i mutlaka \nbir mal\u0131n, m\u00fclk\u00fcn sahibi taraf\u0131ndan hi\u00e7 bir kay\u0131t ve \u015fana ba\u011fl\u0131 \nkalmayarak birine \u00f6d\u00fcn\u00e7 verilmesi. \ni\u00e2reten \n(a.zf.) \u00f6d\u00fcn\u00e7 olarak. \ni\u00e2\u015fe \n(a.i ay\u015f'den) 1. ya\u015fatma. 2. ge\u00e7indirme, ge\u00e7indirilme, \nbesleme. \ni\u00e2\u015fe ve ib\u00e2te \nyedirme ve bar\u0131nd\u0131rma. \ni\u00e2za \n(a.i. ivaz'dan) bedel verme, kar\u015f\u0131l\u0131k verme. \nib\u00e2' \n(a.i.) 1. \u00e7ekinme, raz\u0131 olmama. 2. i\u011frenme, tiksinme. \n\u00eeb\u00e2 \n(a.i.) tiksindirme, tiksindirilme. \nib\u00e2be \n(a.i.). yol. (bkz: tar\u00eek). \nib\u00e2d \n(a.i. abd'in c.) 1. abidler, kullar. 2. ib\u00e2det edenler. 3. s. \u00e7ok \nbol, bereketli. 4. M\u00fcsl\u00fcmanl\u0131\u011f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndan \u00f6nce Irak'ta \nHira devletinde oturmu\u015f bulunan H\u0131ristiyanlar. \nib\u00e2d-ullah \n1) Tanr\u0131 kullar\u0131, insanlar; 2) s. pek bol, pek \u00e7ok. \nib'\u00e2d \n(a.i. bu'd'dan) 1. uzakla\u015ft\u0131rma, uzakla\u015ft\u0131r\u0131lma, (bkz: teb'\u00eed). 2. \ntard etme, kovma. \nib\u00e2d \n(a.i.) anat. bacaklarda, diz mafsal\u0131n\u0131n i\u00e7 taraf\u0131ndaki b\u00fcy\u00fck \ndamar. \nib\u00e2d\u00e2t \n(a.i. ib\u00e2det'in c.). \nib\u00e2det \n(a.i. c. ib\u00e2d\u00e2t) Allah'\u0131n emirlerini yerine getirme, tapma, \ntap\u0131nma, (bkz: ib\u00e2d\u00e2t). \nib\u00e2det-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) ib\u00e2det yeri, tap\u0131nak, (bkz: ib\u00e2det-h\u00e2ne, ma'bed). \nib\u00e2det-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) ib\u00e2det evi, ib\u00e2det yeri, tap\u0131nak, (bkz: ib\u00e2det-g\u00e2h, \nma'bed). \nib\u00e2det-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) ib\u00e2det eden, tap\u0131nan. \n\u0131b\u00e2diyye \n(a.i.) Hav\u00e2ri\u00e7 taifesi f\u0131rkalar\u0131ndan birinin ad\u0131. [Trablusgarb \nBerber\u00eelerinden Abdullah bin Ib\u00e2d-\u00fct-Tem\u00eem\u00ee taraf\u0131ndan \n(hicr\u00ee 140 [757]) ortaya at\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in onun ad\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \nf\u0131rka \"ib\u00e2z\" kelimesinden al\u0131narak \"ib\u00e2diyye\" ad\u0131 alt\u0131nda \nkurulan ve t\u00fcrl\u00fc t\u00fcrl\u00fc rez\u00e2letleriyle insanl\u0131\u011fa k\u00f6t\u00fcl\u00fckleri \ndokunmu\u015f olan bir kurulu\u015ftur]. \nib\u00e2et \n(a.i.) bir \u015feyi ba\u015fka bir \u015feye irca etme; k\u0131sas ile katil ile \nmaktul aras\u0131nda farks\u0131zl\u0131k meydana gelme. \nib\u00e2he \n(a.i.) ate\u015fi s\u00f6nd\u00fcrme, (bkz: itf\u00e2). \nib\u00e2he, ib\u00e2het \n(a.i.) mubah k\u0131lma, hel\u00e2l k\u0131lma, bir i\u015fin yap\u0131l\u0131p \nyap\u0131lmamas\u0131n\u0131 serbest k\u0131lma. \nib\u00e2h\u00ee \n(a.s.) her \u015feyi mubah sayan. ","ib\u00e2hiyye \n(a. i. c. ib\u00e2hiyy\u00fbn) haram \u015feylerin yap\u0131lmas\u0131n\u0131 mubah sayan \nb\u00e2t\u0131n\u00ee z\u00fcmre. \nib\u00e2hiyy\u00fbn \n(a.i.c.) her \u015feyi mubah sayan b\u00e2t\u0131n\u0131 z\u00fcmre. \nib\u00e2k \n(a.i.) bir esirin, bir k\u00f6lenin sebepsiz olarak, efendisini b\u0131rak\u0131p \nka\u00e7mas\u0131. \nib\u00e2le \n(a.i.) l . hayvanlar\u0131 muhafaza etme. 2. kuyu bilezi\u011fi. \nib\u00e2r \n(a.i.) 1. yanm\u0131\u015f, eritilmi\u015f kur\u015fun. 2. (ibre'nin c.) ibreler, \ni\u011fneler, (bkz: iber). \nib\u00e2r, ib\u00e2ret \n(a.i.) 1. a\u011fa\u00e7lar\u0131 ve ekinleri \u0131sl\u00e2h etme. 2. k\u00f6pe\u011fe ekmekle \ni\u011fne yutturma. \nib\u00e2r\u00e2t \n(a.i. ib\u00e2re'nin c.) c\u00fcmleler; paragraflar; bir metinden \n\u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f olan sat\u0131rlar. \nib\u00e2re \n(a.i.c. ib\u00e2r\u00e2t) 1. c\u00fcmle. 2. paragraf. 3. bir metinden \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f \nbir ka\u00e7 sat\u0131r. \nBi-ib\u00e2re-tih\u00e2 \nkendi ibaresinin ayniyle. \nib\u00e2re-senc \n(a.f.b.s.) fasih, a\u00e7\u0131k, d\u00fczg\u00fcn s\u00f6z s\u00f6yleyen. \nib\u00e2ret \n(a.i.) ... dan meydana gelmi\u015f; bir \u015feyin ayn\u0131; ba\u015fkas\u0131, ba\u015fka \nbir \u015fey de\u011fil. \nib'\u00e2s \n(a.i.) g\u00f6nderme, (bkz: ibti\u00e2s). \nib\u00e2se \n(a.i.) bahs, tetkik ve teft\u00ee\u015f etme. \nib\u00e2t \n(a.i. \u0131bt'dan) koltu\u011fa al\u0131nan \u015fey, boh\u00e7a; paket. \nib\u00e2te \n(a.i.) gece yat\u0131rma, bar\u0131nd\u0131rma. \nib\u00e2te ve i\u00e2\u015fe \nbar\u0131nd\u0131rma ve yedirme, besleme. \nib\u00e2vet \n(a.i.) bir \u00e7ocu\u011fa h\u00e2ri\u00e7ten bir adam\u0131n baba gibi olmas\u0131; \nyabanc\u0131 bir adam, ba\u015fkas\u0131n\u0131n \u00e7ocu\u011funa baba gibi olma. \nibb\u00e2n \n(a.i.) her\u015feyin mevsimi, vakti. \nibb\u00e2n-\u00fcl-f\u00e2kiha \nmeyva mevsimi. \nibc\u00e2l \n(a.i.) a\u011f\u0131rlama, ululama, (bkz: tebc\u00eel). \nibc\u00e2m \n(a.i.) rahats\u0131z etme, huzurunu bozma. \nibd\u00e2' \n(a.i.) 1. \u00f6rneksiz olarak bir \u015fey meydana getirme, yaratma, \n(bkz. ibtid\u00e2'). 2. ed. yeni ve g\u00fczel bir eser meydana getirme. \nibd\u00e2' \n(a.i.) yoktan ortaya koyma, \u00eecad. \nibd\u00e2' \n(a.i.) 1. bir kimsenin, k\u00e2r\u0131 tamamen kendisine ait olmak \n\u00fczere, bir ba\u015fkas\u0131na serm\u00e2ye vermesi, (bkz: ibz\u00e2'). 2. sorulan \n\u015feye g\u00fczel cevap verme; g\u00fczel s\u00f6z s\u00f6yleme. 3. kand\u0131rma, \n(bkz: ikn\u00e2'). \nibd\u00e2d \n(a.i.) 1. bir \u015fey uzatma, uzat\u0131lma. 2 . uzakla\u015ft\u0131rma. \nibd\u00e2iyye \n(a.i.) yarad\u0131l\u0131\u015f doktrini, fr. creationisme. \nibd\u00e2'-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) ibd\u00e2' yapabilen kimse, (bkz. m\u00fcbdi'). \nibd\u00e2l \n(a.i.) 1. birinin yerine di\u011ferini getirme. 2. ed. bir harfin yerine \ndi\u011ferini getirme, de\u011fi\u015ftirme. \nibd\u00e2n \n(a.i.) 1. c\u00e2riye. 2. k\u0131srak. \n\u00eebek \n(f.i.) put, ha\u00e7. (bkz: \u00e7el\u00eep\u00e2, sanem). \niber \n(a.i. ibret'in c.) ibretler, al\u0131nan k\u00f6t\u00fc dersler. ","iber \n(a.i. ibre'nin c.) i\u011fneler, m\u0131knat\u0131sl\u0131 i\u011fneler. (bkz: ib\u00e2r). \nibgaz \n(\"ga\" uzun okunur, a.i. bu\u011fz'dan) bu\u011fzetme, ho\u015flanmama, \nsevmeme. \nibh\u00e2 \n(a.i.) kesilme, (bkz: ink\u0131t\u00e2'). \nibh\u00e2c \n(a.i.) sevindirme, sevindirilme, sevin\u00e7 verme. \nibh\u00e2h \n(a.i.) sesini tutma, sesini bo\u011fuk \u00e7\u0131karma. \nibh\u00e2k \n(a.i.) k\u00f6r etme, g\u00f6z\u00fcn\u00fc \u00e7\u0131karma. \nibh\u00e2l \n(a.i.) sal\u0131verme, kendi h\u00e2line b\u0131rakma. \nibh\u00e2m \n(a.i.c.ibh\u00e2m\u00e2t) 1. kapal\u0131 b\u0131rakma, a\u00e7\u0131klamama, belli etmeme, \ngizli kapakl\u0131 tutma. 2. ed. s\u00f6z\u00fcn, anla\u015f\u0131lamayacak derecede \nkapal\u0131 olmas\u0131. 3 (c. eb\u00e2h\u00eem) el ve ayak ba\u015fparma\u011f\u0131. \nibh\u00e2m-\u0131 l\u00e2fz\u00ee \nmant. ikizlilik, fr. ambiguite. \nibh\u00e2m-\u0131 ma'nev\u00ee \nmant. ikizanlam, fr. amphibologie. \nibh\u00e2m\u00e2t \n(a.i. ibh\u00e2m'\u0131n c.) gizli kapakl\u0131 tutulan \u015feyler, a\u00e7\u0131klanmayan \n\u015feyler. \nibh\u00e2r \n(a.i.) deniz yolculu\u011fu etme. \nibh\u00eer\u00e2r \n(a.i.) gece yar\u0131s\u0131olma \nibil, ibl \n(a.i.c. \u00e2b\u00e2l) di\u015fi deve. \nibka' \n\"ka\" uzun okunur, a.i.) 1. baki, d\u00e2im, devaml\u0131, s\u00fcrekli k\u0131lma. \n2. yerinde, evvelki h\u00e2linde b\u0131rakma. 3. s\u0131n\u0131f ge\u00e7ememe. \nibka-\u0131 m\u00e2k\u00e2n al\u00e2 m\u00e2k\u00e2n her \u015feyi oldu\u011fu gibi b\u0131rakma. \nibka-yi nam \nad b\u0131rakma. \nibk\u00e2' \n(a.i.) a\u011flatma. \nibkaen \n(\"ka\" uzun okunur, a.zf.) ibka suretiyle. \nibkaen ta'y\u00een \ni\u015finden ayr\u0131lan bir me'muru tekrar eski i\u015fine getirme. \nibl\u00e2' \n(a.i.) bel'ettirme, yutturma. \nibl\u00e2\u011f \n(a.i.) 1. vard\u0131rma, vard\u0131r\u0131lma. 2. eri\u015ftirme, eri\u015ftirilme. 3. \nula\u015ft\u0131rma. 4. g\u00f6nderme. \nibl\u00e2n \n(a.i.c.) iki s\u00fcr\u00fc deve. [\"ibl \"in tesniyesi]. \nibl\u00ee \n(a.i.) deveci. \nibl\u00eem \n(a.i.) 1. bal. (bkz: asel). 2. anber. \nibl\u00ees \n(a.i.c. eb\u00e2l\u00ees, eb\u00e2lise) 1. \u015feytan. 2. s. h\u00eelek\u00e2r. \nibl\u00ees-\u00e2ne, ibl\u00ees-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.zf.) ibliscesine, \u015feytanca. \nibn \n(a.i.c. ben\u00fbn, ebn\u00e2) o\u011ful. \nibn-i arz \ngurbette bulunan, garip yolcu. \nibn-i hurre \nd\u00fcr\u00fcst, do\u011fru, namuslu. \nibn-il-cell\u00e2 \n\u00e7ok me\u015fhur, \u015fanl\u0131 adam. \nibn-il-harem \ngayri me\u015fru \u00e7ocuk, (bkz: veled-i zin\u00e2). \nibn-\u00fcl arab\u00ee, ibn-i arab\u00ee \nHz. Muhidd\u00een-i Arab\u00ee. \nibn-\u00fcl-vakt, ibn-i vakt \nvaktin uyar\u0131na giden, zamana uyan, vakte g\u00f6re hareket eden. \n\u00eebn-\u00fcl-hatt\u00e2b \n(bkz. \u00d6mer-el-F\u00e2r\u00fbk). \nibn-\u00fcs-seb\u00eel, ibn-i seb\u00eel \nyolcu, (bkz: reh-neverd). ","ibn-i \u00fcsb\u00fbayn \n1) ay\u0131n on d\u00f6rd\u00fc; 2) \u00e7ok g\u00fczel gen\u00e7. \nibn-\u00fcz-zem\u00e2n \nzamane \u00e7ocu\u011fu. \nibn-\u00fcz-zin\u00e2 \npi\u00e7. \nibne \n(a.i.) 1. k\u0131z \u00e7ocu\u011fu. 2. o. tay\u0131nc\u0131, verek. (bkz: me'b\u00fbn). \nibniyye \n(a.i.) fer. \u00f6lm\u00fc\u015f olan kimsenin o\u011flunun k\u0131z\u0131 veya o\u011flunun \no\u011flunun k\u0131z\u0131. \n\u0130bn\u00fc-S\u00een\u00e2 \n(a.h.i.) isl\u00e2m d\u00fcny\u00e2s\u0131n\u0131n en b\u00fcy\u00fck feylesoflar\u0131ndan biridir. \nBabas\u0131 Abdullah'd\u0131r. Aslen Belh'lidir. Garp Ortaca\u011f\u0131nda \nAvicenna diye tan\u0131nm\u0131\u015f idi. Fakat, yak\u0131n zamanlarda, \ngarpl\u0131larca da \u0130bn\u00fc S\u00een\u00e2 ad\u0131 kullan\u0131lmaya ba\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. (980- \n1037). \n\u0130bn\u00fc Teymiyye \n(a.h.i.) Heratl\u0131 me\u015fhur Hanbel\u00ee \u00e2lim. \nibr\u00e2 \n(a.i. ber'den) 1. ber\u00ee k\u0131lma, ber\u00e2et etme, temize \u00e7\u0131kar\u0131lma, \naklanma. \nibr\u00e2-i \u00e2mm \nhuk. b\u00fct\u00fcn d\u00e2valardan, birini temize \u00e7\u0131karma. \nibr\u00e2-i \u0131skat \nhuk. birisindeki hakk\u0131n\u0131 k\u0131smen veya tamamen terk etme, \nba\u011f\u0131\u015flama. \nibr\u00e2-i istif\u00e2 \nhuk. bir kimsedeki hakk\u0131n\u0131 ald\u0131\u011f\u0131na d\u00e2ir ikrar ve tasdik. \nibr\u00e2-i h\u00e2ss \nhuk. bir\u00e7ok hususlardan yaln\u0131z birine taall\u00fbk eden d\u00e2vadan \nbir kimseyi temize \u00e7\u0131karma. 2. hastay\u0131 iyi etme. \nibr\u00e2d \n(a.i.) 1. so\u011futma. 2. g\u00fccs\u00fczle\u015ftirme. \nibr\u00e2m \n(a.i.c. ibr\u00e2m\u00e2t) can s\u0131kacak derecede \u0131srar etme, \u00fcst\u00fcne \nd\u00fc\u015fme; zorlama. \nibr\u00e2m\u00e2t \n(a.i. ibr\u00e2m'\u0131n c.) \u0131srar etmeler, \u00fcst\u00fcne d\u00fc\u015fmeler; zorlamalar. \nibr\u00e2-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) ibra senedi, arada alacak verecek kalmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \ng\u00f6steren senet, k\u00e2\u011f\u0131t. \n\u0130br\u00e2n\u00ee \n(a.h.i.) 1. Yahudi kavminden olan kimse, (bkz. \u0130br\u00ee). 2. s. \nYahudi kavmiyle ilgili. \nibr\u00e2r \n(a.i.) yeminin do\u011frulu\u011fu tasdik edilme. \nibr\u00e2z \n(a.i. b\u00fcr\u00fbz'dan) meydana \u00e7\u0131karma, g\u00f6sterme. \nibr\u00e2z-\u0131 fazl u h\u00fcner \nh\u00fcner ve mal\u00fbmat g\u00f6sterme. \nibr\u00e2z-\u0131 \u015fec\u00e2at \nyi\u011fitlik g\u00f6sterme. \nibre \n(a.i.c. iber) 1. i\u011fne. 2. bot. \u00e7am, k\u00f6knar, sedir s\u0131n\u0131f\u0131na mensup \na\u011fa\u00e7lar\u0131n yapra\u011f\u0131. \nibre-i hayy\u00e2t, ibret-\u00fcl-hayy\u00e2t \nibre-i hev\u00e2mm \nakrep, ar\u0131ve benzeri b\u00f6ceklerin zehirli i\u011fnesi. \nibre-i l\u00e2m\u00ee \nb\u00fcy\u00fck i\u011fne. \nibre-i m\u0131knat\u00ees\u00ee \nf i z. \u015fimal (kuzey), cenup (g\u00fcney) taraflar\u0131n\u0131g\u00f6steren pusla \ni\u011fnesi. \nibre-i m\u0131knat\u0131siyye \nfiz. (bkz: m\u0131knat\u0131s\u00ee). \nibre-i r\u00e2iyye \nbot. \u0131t\u0131r \u00e7i\u00e7e\u011fi cinsinden ve \"d\u00f6nbaba\" denilen bir nebat \n(bitki). \nibret \n(a.i.c. iber) 1. k\u00f6t\u00fc bir h\u00e2diseden (olay) al\u0131nan ders. 2. acayip, \ntuhaf. 3. iskender Efendi taraf\u0131ndan, 31 May\u0131s 1870'den 5 ","Nisan 1873'e kadar \u0130stanbul'da yay\u0131mlanm\u0131\u015f olan g\u00fcnl\u00fck \nT\u00fcrk\u00e7e gazete. \nibret-i \u00e2lem i\u00e7in \n\u00e2leme, herkese ibret, g\u00f6zda\u011f\u0131 olsun diye. \nibret-i m\u00fcessire \nbirine tesir ederek onun ders almas\u0131n\u0131 sa\u011flayan. \nibret-\u00e2m\u00eez \n(a.f.b.s.) ibret veren. \nibret-\u00e2m\u00fbz \n(a.f.b.s.) ibret veren, ondan ders al\u0131nmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan. \nibret-bah\u015f \n(a.f.b.s.) ibret veren. \nibret-b\u00een \n(a.f.b.s.) ibret alm\u0131\u015f. \nibreten \n(a.zf.) ibret olsun diye. \nibreten li-s-s\u00e2ir\u00een \nba\u015fkalar\u0131na ibret olmak \u00fczere. \nibret-end\u00fbz \nibret almaya \u00f6rnek olan. \nibret-n\u00fcm\u00e2 \n(a.f.b.s.) ibret g\u00f6steren, ibret olan. (bkz: ibret-n\u00fcm\u00fbn). \nibret-n\u00fcm\u00fbn \n(a.f.b.s.) ibret g\u00f6steren, ibret olan. (bkz: ibret-n\u00fcm\u00e2). \nibret-end\u00fbz \nibret almaya \u00f6rnek olan. \nibrev\u00ee \n(a.s.) l. i\u011fne ile ilgili. 2. i\u011fne gibi. [do\u011frusu \"ibr\u00ee\" dir]. (bkz: \nibr\u00ee). \nibreviyye \n(a.i.) bot. sardunyagiller, [do\u011frusu\"ibriyye\" dir]. \nibr\u00ee \n(a.h.i.) ibran\u00ee, Yahudi, (bkz: ibran\u00ee ), [m\u00fcen. \"ibriyye\"]. \n1 \nibr\u00ee, ibriyye \n(a.s.) 1. ibresi, i\u011fnesi olan. 2. i. zool. i\u011fneliler, fr. styloide. 3. \ni\u011fne yapan, satan. \nibr\u00eec \n(a.i.) yay\u0131k [ayran yapan \u00e2let]. \nibr\u00eek \n(a.i.c. eb\u00e2rik, eb\u00e2rika) toprak veya m\u00e2denden yap\u0131lm\u0131\u015f, \nkulplu ve emzikli su kab\u0131. \nibr\u00eek-i mey \n\u015farap kab\u0131. \nibr\u00eek-d\u00e2r \n(a.f.b.i.) tar. eski saraylarda, konaklarda el ve y\u00fcz y\u0131kanaca\u011f\u0131 \nzaman ibrikle su d\u00f6ken veya ibrik i\u015flerine bakan kimse. \nibr\u00een \n(a.s.) y\u00fcz\u00fc parlak, g\u00fczel olan sevgili. \nibrin\u015f\u00e2k \n(a.i.) a\u011fa\u00e7ta \u00e7i\u00e7ek a\u00e7ma; a\u011fac\u0131n \u00e7i\u00e7e\u011fi tomurcu\u011funu yar\u0131p \n\u00e7\u0131kma. \nibr\u00ees\u00fcm \n(a.i.) ibri\u015fim. \nibriyy\u00fbn \n(a.h.i.c.) Ibr\u00e2n\u00eeler, Yahudiler. \nibr\u00eez, ibr\u00eez\u00ee \n(a.s.) h\u00e2lis, saf [alt\u0131n], (bkz: asced). \nibs\u00e2l \n(a.i.) 1. men'etme. 2. bir \u015feyi rehin ve sipari\u015f etme. \nibs\u00e2n \n(a.i.) insan\u0131n, y\u00fcz\u00fc veya huyu g\u00fczel olma. \nibs\u00e2r \n(a.i.) dikkatle bakma, fr. vision. \nibs\u00e2r\u00ee \n(a.s.) dikkatle bakma ile ilgili olan, fr. visuel. \nibs\u00e2s \n(a.i.) 1. da\u011f\u0131tma, yayma. 2. s\u0131rr\u0131ortaya koyma. \nibsi'r\u00e2r \n(a.i.) at yar\u0131s\u0131nda ko\u015fu\u015fma, (bkz. ibs\u00eer\u00e2r). \nibs\u00eer\u00e2r \n(a.i.). (bkz. ibsi'r\u00e2r). \nib\u015f\u00e2r \n(a.i. b\u00fc\u015fr'den. c. ib\u015f\u00e2r\u00e2t) m\u00fcjde verme, m\u00fcjdeleme, \nmu\u015ftulama, (bkz: teb\u015f\u00eer). \nib\u015f\u00e2r\u00e2t \n(a.i. ib\u015f\u00e2r'\u0131n c.) m\u00fcjdelemeler, m\u00fcjde vermeler, mu\u015ftulamalar, \n(bkz: teb\u015f\u00eer\u00e2t). ","ib\u015f\u00e2\u015f \n(a.i.) baz\u0131 \u00e7i\u00e7ek ve nebatlar\u0131n birbirine sar\u0131l\u0131p kar\u0131\u015fmas\u0131. \nibt\u00e2' \n(a.i.) a\u011f\u0131r hareket, davran\u0131\u015f; gecikme, geciktirme. \nibt\u00e2l \n(a.i.) 1. bo\u015f, h\u00fck\u00fcms\u00fcz b\u0131rakma, b\u0131rak\u0131lma, bozma; bo\u015fa \n\u00e7\u0131karma. 2. la\u011fvetme, feshetme. \nibt\u00e2l-i hiss \nhek. duyum yitimi, anestezi, uyu\u015fturma, duyarl\u0131\u011f\u0131 giderme. \nibt\u00e2le \n(a.i.) b\u00e2t\u0131l, bo\u015f, beyhude \u015fey. \nibt\u00e2liyy\u00e2t \n(a.i.c.) bo\u015f, bir i\u015fe yaramayan s\u00f6zler. \nibt\u00e2r \n(a.i.) 1. alabilece\u011finden fazla e\u015fya y\u00fckletme. 2. \u015fa\u015fma, \n\u015fa\u015fakalma. \nibt\u00e2r \n(a.i.) 1. esirgeme, mahrum etme. (bkz. dir\u00ee\u011f). 2. g\u00fcnd\u00fcz\u00fcn \nba\u015flang\u0131c\u0131, ku\u015fluk namaz\u0131. 3. par\u00e7alama. \nibt\u00e2\u015f \n(a.i.) \u015fiddetle kavrama, tutma. \nibt\u00e2t \n(a.i.) kesmek, (bkz: kat'). \nibti\u00e2r \n(a.i.) kuyu kazma, kazd\u0131rma, \nibti\u00e2s \n(a.i.) ba's etme, g\u00f6nderme. \nibtid\u00e2' \n(a.i. bed'den) 1. ba\u015flama. 2. ba\u015flang\u0131\u00e7. 3. zf. ilkin, en \u00f6nce, \nba\u015fta. \nibtid\u00e2-i d\u00e2hil \nmedreselerde orta tahsili verenler. \nibtid\u00e2-\u0131 h\u00e2ric \nmedreselerdeki \u00fc\u00e7 tahsil derecesinden ilki. \nibtid\u00e2-i semt \nastr. do\u011fuyu veya bat\u0131y\u0131 g\u00f6steren ufuk dairesi. \nibtid\u00e2-i c\u00fcl\u00fbs \ntahta \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n, h\u00fck\u00fcmdarl\u0131\u011f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131. \nibtid\u00e2' \n(a.i.). (bkz: ibd\u00e2 ). \n1 \nibtid\u00e2d \n(a.i.) iki ki\u015finin bir \u015feyi bir taraftan tutmas\u0131. \nibtid\u00e2en \n(a.zf.) ba\u015flang\u0131\u00e7 olarak, en \u00f6nceden. \nibtid\u00e2h \n(a.i.). (bkz. irtic\u00e2l). \nibtid\u00e2\u00ee \n(a.s.) l. ilk ile ilgili, ilke mensup, ilk derecede. \nMekteb-i ibtid\u00e2\u00ee \n*ilk okul. \nTedr\u00ees\u00e2t-\u0131 ibtid\u00e2iyye \nilk\u00f6\u011fretim. 2. ham, i\u015flenmemi\u015f. \nMev\u00e2dd-\u0131 ibtid\u00e2iyye \nham maddeler. \nibtid\u00e2\u00ee madde \nham madde. \nibtid\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i.c.) 1. ba\u015flang\u0131\u00e7ta olanlara \u00f6\u011fretilen bilgiler. 2. bu derslere \nait kitaplar. \nibtid\u00e2iyye \n(a.s.). [\"ibtid\u00e2\u00ee\"nin m\u00fcen.]. (bkz. ibtid\u00e2\u00ee). \n\u0130btid\u00e2-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) Mevl\u00e2n\u00e2Cel\u00e2l\u00fcdd\u00een-i R\u00fbm\u00ee'nin b\u00fcy\u00fck o\u011flu Sultan \nVeled'in, i\u00e7inde T\u00fcrk\u00e7e beyitler de bulunan Fars\u00e7a, d\u00een\u00ee, \ntasavvuf\u00ee ve ahl\u00e2k\u00ee manzum bir eseri, \nibtid\u00e2r \n(a.i.) bir i\u015fe s\u00fcr'atle, \u00e7abuklukla ba\u015flama. \nibtid\u00e2-\u015f\u00fcdeg\u00e2n \n(a.f.b.i.) stajiyer. \nibtiga' \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) 1.talep, arzu, istek. 2. maksat, gaye. \nibtiga-en-li-merz\u00e2t-illah Allah'\u0131n r\u0131z\u00e2s\u0131n\u0131 talep maksad\u0131yla. \nibtiga-yi te'v\u00eel \nte'vil maksad\u0131yla. \nibtih\u00e2c \n(a.i.) her \u015feyde bolluk, (bkz: mebz\u00fbliyyet). \nibtih\u00e2c \n(a.i.) sevin\u00e7, sevinme, g\u00f6nl\u00fc a\u00e7\u0131lma, (bkz: s\u00fcr\u00fbr). ","ibtih\u00e2l \n(a.i.) yalvar\u0131p yakarma, (bkz: niy\u00e2z, tazarru'). \nibtih\u00e2r \n(a.i.) ikiye b\u00f6l\u00fcnme, iki par\u00e7a olma. \nibtih\u00e2s \n(a.i.) bir \u015feyin do\u011fru olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenmek i\u00e7in sorup \nsoru\u015fturma. \nibtika' \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) rengin tab\u00ee\u00ee olarak de\u011fi\u015fmesi. \nibtik\u00e2' \n(a.i. b\u00fck\u00e2'dan) a\u011flama. \nibtik\u00e2r \n(a.i.); sabahleyin erken kalkma. \nibtil\u00e2' \n(a.i.) m\u00fcbtel\u00e2'l\u0131k, bir \u015feye d\u00fc\u015fk\u00fcn olma, d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck, tiryakilik. \nibtil\u00e2-yi \u015fed\u00eed \n\u015fiddetli d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck. \nibtil\u00e2' \n(a.i. bel'den) 1. zorlukla yutma. 2. gelini gerde\u011fe koyma. \nibtil\u00e2c \n(a.i.) g\u00f6r\u00fcnme; meydana \u00e7\u0131kma. \nibtil\u00e2l \n(a.i.) \u0131slanmak. \nibtil\u00e2z \n(a.i.) alma. \nibtin\u00e2' \n(a.i. bin\u00e2'dan) bir \u015feyin \u00fczerine bina etme, kurma, bir \u015feye \ndayanma [bahis ve d\u00e2vada]. \nibtin\u00e2en \n(a.zf.) m\u00fcbten\u00ee olarak, dayanarak. \nibtir\u00e2' \n(a.i.) a\u011fa\u00e7 yontma. \nibtir\u00e2d \n(a.i.) 1. serinlemek \u00fczere so\u011fuk su i\u00e7me. 2. so\u011fuk su \nd\u00f6k\u00fcnme, du\u015f. \nibtis\u00e2m \n(a.i.) tebess\u00fcm etme, hafif g\u00fclme, g\u00fcl\u00fcmseme. \nibtis\u00e2m\u00e2t \n(a.i. ibtis\u00e2m'\u0131n c.) hafif g\u00fclmeler, g\u00fcl\u00fcmsemeler. \nibtis\u00e2r \n(a.i.) bir \u015feye ba\u015flama, (bkz: ibtid\u00e2, ibtid\u00e2r). \nibtis\u00e2r \n(a.i. basar'dan) can ve g\u00f6n\u00fclden g\u00f6rme, g\u00f6r\u00fcp es\u00e2s\u0131na, \nhakikatine varma. \nibti\u015f\u00e2k \n(a.i.) 1. yalan s\u00f6yleme. 2. namusa, haysiyete dokunma. \nibtit\u00e2' \n(a.i.) kesilme, (bkz: ink\u0131t\u00e2'). \nibtit\u00e2r \n(a.i.) t\u00e2bi olma, uyma. \nibtiy\u00e2' \n(a.i.) m\u00fcb\u00e2yaa etme, sat\u0131n alma. \nihtiy\u00e2r \n(a.i.) 1. kavga etme. 2. g\u00fc\u00e7s\u00fcz, kuvvetsiz olma. 3. se\u00e7ip kabul \netme. \nibtiy\u00e2z \n(a.i.) biriktirip y\u0131\u011fma. \nibtiz\u00e2' \n(a.i.) bir \u015fey a\u00e7\u0131k, meydanda olma. \nibtiz\u00e2l \n(a.i. bezl'den) 1. bir \u015feyin hor kullan\u0131lmas\u0131. 2. bir \u015fey, \n\u00e7oklu\u011fundan dolay\u0131 de\u011ferini kaybetme, baya\u011f\u0131la\u015fma, aya\u011fa \nd\u00fc\u015fme. 3. bir \u015feyi s\u00fcrekli olarak kullanma. 4. ed. \numumile\u015fmi\u015f, a\u011f\u0131zdan a\u011f\u0131za d\u00fc\u015ferek m\u00fcptezel olmu\u015f s\u00f6zlerin \ngevelenmesi. \nibtiz\u00e2r \n(a.i.) cebir ve zor ile alma; soyma. \nibtiz\u00e2z \n(a.i.) ihtiya\u00e7 dolay\u0131s\u0131yla hakarete ve zillete katlanma. \nibyiz\u00e2z \n(a.i.) \u00e7ok a\u011farma, beyazlanma. \nibz\u00e2' \n(a.i.) birini son derece keder ve s\u0131k\u0131nt\u0131ya d\u00fc\u015f\u00fcrme, mahvetme. \nibz\u00e2' \n(a.i.) fena, k\u00f6t\u00fc s\u00f6yleme. \nibz\u00e2' \n(a.i.). (bkz: ibd\u00e2'). ","ibz\u00e2l \n(o.i.) esirgemeyip bol bol harcama ve bol kullanma. \nibz\u00e2l-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) bollukla, bol bol, bol olarak, bolca. \nibz\u00e2r \n(a.i.). (bkz: isr\u00e2f). \nibz\u00e2z \n(a.i.) semirme, ya\u011flanma. \nibz\u00e2z \n(a.i.) bir \u015feyi l\u00fczumundan veya istenilen mikdardan az verme. \nibz\u00eem, ibz\u00een \n(a.i.) m\u00e2denden yap\u0131lm\u0131\u015f kemer tokas\u0131. \n\u00eec\u00e2' \n(a.i. veca'dan) veca verme, verilme, a\u011fr\u0131tma, a\u011fr\u0131t\u0131lma. \nic\u00e2a \n(a.i. c\u00fb'dan) yiyecek, i\u00e7ecek vermeyerek a\u00e7 b\u0131rakma. \ni'c\u00e2b \n(a.i. ucb'dan) 1. taacc\u00fcbe d\u00fc\u015f\u00fcrme, \u015fa\u015f\u0131rtma. 2. kendini \nbe\u011fenmi\u015flik. [Arap\u00e7ada \"iyili\u011fe, g\u00fczelli\u011fe hayran etme\" \nm\u00e2n\u00e2s\u0131na gelir], \n\u00eec\u00e2b \n(a.i. v\u00fcc\u00fbb'dan. c. \u00eec\u00e2b\u00e2t) 1. l\u00e2z\u0131m gelme, gerek. 2. bir \ns\u00f6zle\u015fme i\u00e7in ilk s\u00f6ylenen s\u00f6z. 3. mant. olumlama, olumlu \nhalde bulunma, fr. affirmation. \n\u00eec\u00e2b-\u0131 h\u00e2l \ndurumun gere\u011fi. \n\u00eec\u00e2b-\u0131 maslahat \ni\u015fin gere\u011fi. \n\u00eecab ve kab\u00fbl \neko. ibraz edilen vesikan\u0131n, teklifin kabul\u00fc. \n\u00eec\u00e2b\u00e2t \n(a.i. \u00eec\u00e2b'\u0131n c.) \u00eecaplar. \n\u00eec\u00e2ben \n(a.zf.) ister istemez, gerekli olarak. \nic\u00e2bet \n(a.i.) 1. kabul etme, kabul edilme. 2. muvafakat etme, raz\u0131 \nolma, uyma \n\u00dcmmet-i ic\u00e2bet \nM\u00fcsl\u00fcmanlar. \nic\u00e2bet-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) kabul etme yeri. \nic\u00e2bet-g\u00e2h-\u0131 il\u00e2h\u00ee \nAllah'\u0131n dualar\u0131 kabul etti\u011fi yer. \n\u00eec\u00e2b\u00ee \n(a.s.) 1. \u00eecapla ilgili. 2. olumlu. \n\u00eec\u00e2biyye \n(a.i.) gerekircilik, fr. determinisme. \nic\u00e2d, \u00fcc\u00e2d \n(a.i.) pencere ve kap\u0131 \u00fcstlerinde bulunan kemer. \n\u00eec\u00e2d \n(a.i.) 1. v\u00fcc\u00fbda getirme, getirilme. 2. yeniden bir \u015fey \u00e7\u0131karma. \n\u00c2lem-i \u00eec\u00e2d \n(\u00eec\u00e2d \u00e2lemi) b\u00fct\u00fcn yarat\u0131lm\u0131\u015flar. \nNev-\u00eec\u00e2d \nyeni ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f. \n\u00eec\u00e2d-\u0131 akl-\u0131 ins\u00e2n\u00ee \ninsan akl\u0131n\u0131n \u00eec\u00e2d\u0131. \n\u00eec\u00e2d-\u0131 bed\u00e2yi' \ng\u00fczel \u015feyler yaratma. 3. ed. yeni bir fikri, yeni bir mevzuu \nzihinde bulma. \nic\u00e2de \n(a.i.) iyi yapma, yap\u0131lma, iyi i\u015fleme. \n\u00eec\u00e2d-gerde \n(a.f.b.s.) \u00eec\u00e2dedilmi\u015f, yeni ortaya konulmu\u015f. \ni'c\u00e2f \n(a.i.) hi\u00e7 durmadan hastaya bakma. \nic'\u00e2f \n(a.i.) y\u0131kma, yere d\u00fc\u015f\u00fcrme. \nic\u00e2h \n(a.i.) perde, \u00f6rt\u00fc. [\u00fc\u00e7 t\u00fcrl\u00fc harekesiyle de kullan\u0131labilir]. \ni'c\u00e2l \n(a.i.) 1. acele ettirme. 2. \u00f6ne ge\u00e7me. \nic\u00e2le \n(a.i.) cevel\u00e2n ettirme, dola\u015ft\u0131rma, dola\u015ft\u0131r\u0131lma. \nic\u00e2le-i esb \nat\u0131 dola\u015ft\u0131rma. \nic\u00e2le-i fikr \nderin derin d\u00fc\u015f\u00fcnme, d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp ta\u015f\u0131nma. ","ic\u00e2le-i kalem \nkalem dola\u015ft\u0131rma. \nic\u00e2let \n(a.i.) 1. acele ile yap\u0131lan i\u015f. 2. el kitab\u0131, fr. manuel. \n(bkz.uc\u00e2let). \nic\u00e2leten \n(a.zf.) acele olarak, acele olmak \u00fczere, (bkz. uc\u00e2leten). \nic\u00e2m \n(a.i. eceme'nin c.) 1. a\u011fa\u00e7l\u0131klar, \u00e7al\u0131l\u0131klar, kam\u0131\u015fl\u0131klar. 2. \narslan yataklar\u0131. \ni'c\u00e2m \n(a.i.) yaz\u0131y\u0131, harfleri noktalama, yaz\u0131ya nokta koyma. \nic\u00e2n \n(a.i.) 1. boyun, (bkz: unk). 2. anat. ap\u0131\u015f aras\u0131. \n\u00eec\u00e2r \n(a.i.) 1. kiraya verme, verilme. 2. kira paras\u0131. \nic\u00e2r\u00e2t \n(a.i. ic\u00e2re'nin c.) kiralar, \u00eeratlar, gelirler. \nic\u00e2re, ic\u00e2ret \n(a.i.c. ic\u00e2r\u00e2t) 1. kira, \u00eerat, gelir. \nKit\u00e2b-\u00fcl-ic\u00e2re \nMecelle'nin mevzuu k\u0131ra ve kiralamaya ait olan k\u0131sm\u0131. \nic\u00e2re-i akar \nev, arsa gibi \u015feylerin kiras\u0131. \nic\u00e2re-i f\u00e2side \nf\u0131k. ic\u00e2renin in'ikad \u015fartlar\u0131 bulunup da s\u0131hhat \u015fartlar\u0131ndan biri \nbulunmayan ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i hayv\u00e2n \nhayvan kiralama. \nic\u00e2re-i l\u00e2zime \nhuk. h\u0131y\u00e2r-\u0131 \u015fart, h\u0131y\u00e2r-\u0131 ayb ve h\u0131y\u00e2r-\u0131 r\u00fc'yet gibi h\u0131y\u00e2rattan \n\u00e2r\u00ee olan sahih ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i mevkufe \nhuk. [eskiden] gayr\u0131n hakk\u0131 taall\u00fbk eden ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i muaccele \npe\u015fin kira. \nic\u00e2re-i m\u00fbceze \nakit zaman\u0131ndan itibaren olan kira. \nic\u00e2re-i muz\u00e2fe \ngelece\u011fe ait, belli bir zamandan itibaren akdolunacak kira. \nic\u00e2re-i m\u00fceccele \nsonradan al\u0131nacak kira. \nic\u00e2re-i m\u00fcn'akide \nhuk. in'ikadeden, y\u00e2ni in'ikat \u015fartlar\u0131n\u0131 cami olan ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i m\u00fcs\u00e2nehe \nhuk. y\u0131ll\u0131k olarak yap\u0131lan bir \u00eec\u00e2r akdidir. \nic\u00e2re-i m\u00fc\u015f\u00e2here \nhuk. ayl\u0131k olarak yap\u0131lan \u00eec\u00e2r akdi. [bir akar\u0131, her ayl\u0131\u011f\u0131 elli \nliraya olmak \u00fczere kiraya vermek gibi]. \nic\u00e2re-i n\u00e2fize \nf\u0131k. gayr\u0131n hakk\u0131 taalluk etmeyen ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i sah\u00eeha \nhuk. z\u00e2ten ve vasfen me\u015fru olan, y\u00e2ni in'ikat \u015fartlar\u0131n\u0131 ve \ns\u0131hhati cami olan ic\u00e2re. \nic\u00e2re-i tav\u00eele \nhuk. uzun bir m\u00fcddetle vuku' bulan ic\u00e2re. [bir maslahata veya \n\u015fart-\u0131 v\u00e2k\u0131fa m\u00fcstenit olmad\u0131k\u00e7a bir vak\u0131f akar bir seneden, \nbir vak\u0131f araz\u00ee de \u00fc\u00e7 seneden ziy\u00e2de m\u00fcddetle ic\u00e2reye \nverilemez. Emv\u00e2l-i yetim hakk\u0131nda da h\u00fck\u00fcm b\u00f6yledir]. \nic\u00e2re-i ur\u00fbz \nf\u0131k. mal\u00fbm m\u00fcddet i\u00e7in mal\u00fbm bedel mukabilinde elbise ve \nmenkul e\u015fyan\u0131n kiralanmas\u0131. \nic\u00e2re-i v\u00e2hide \nvak\u0131f olan m\u00fcsakkaf\u00e2t\u0131n ve m\u00fcstegall\u00e2tin ay ve sene gibi k\u0131sa \nm\u00fcddetle \u00eec\u00e2r\u0131. \nic\u00e2reteyn \n(a.i.c.) hem derhal al\u0131nan hem ileride al\u0131nacak kiras\u0131 olan \nvak\u0131f bina, iki kiral\u0131 vak\u0131f. \n\u00eec\u00e2z \n(a.i.) 1. s\u00f6z\u00fc k\u0131sa s\u00f6yleme. 2. ed. az s\u00f6zle \u00e7ok m\u00e2n\u00e2 anlatma. \n\u00eecaz-\u0131 harf \ned. anlamda bir de\u011fi\u015fiklik yapmamak, anlam\u0131 bozmamak \n\u00fczere c\u00fcmleden bir kelime veya kelime grubunun \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131. \n\u00eecaz-\u0131 hasr \naz s\u00f6zle, \u00e7ok m\u00e2n\u00e2 anlatma. ","\u00eec\u00e2z-\u0131 kasr \ned. s\u00f6zde bir de\u011fi\u015fiklik olmad\u0131\u011f\u0131 halde m\u00e2n\u00e2n\u0131n zenginli\u011fi. \n\u00eec\u00e2z-\u0131 makb\u00fbl \ned. ba\u015fka bir s\u00f6z veya a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmeyen if\u00e2de; az \ns\u00f6zle \u00e7ok \u015fey anlatma. \n\u00eec\u00e2z-\u0131 muhill \ned. s\u00f6z\u00fc, m\u00e2n\u00e2s\u0131 anla\u015f\u0131lmayacak \u015fekilde k\u0131saltma. \n\u00eec\u00e2z-\u0131 takd\u00eer \ned. d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fck\u00e7e geni\u015f, etrafl\u0131 anlamlar \u00e7\u0131kan s\u00f6z. \n\u00eec\u00e2z-\u0131 tazammun \ned. s\u00f6z\u00fcn, hi\u00e7 bir d\u00fczeltmeye ve de\u011fi\u015fikli\u011fe yer vermeyecek \n\u015fekildeki m\u00fckemmelli\u011fi. \nic\u00e2z \n(a.i.) kad\u0131n ba\u015f\u00f6rt\u00fcs\u00fc. \ni'c\u00e2z \n(a.i.c. i'c\u00e2z\u00e2t) 1. \u00e2ciz b\u0131rakma, acze d\u00fc\u015f\u00fcrme. 2. \u015fa\u015f\u0131rtma. 3. \ned. mucize say\u0131lacak kadar d\u00fczg\u00fcn s\u00f6yleme. \nHadd-i i'c\u00e2z, derece-i i'c\u00e2z g\u00fczel s\u00f6ylemenin son haddi. 4. bir benzerini yapmada herkesi \nacze d\u00fc\u015f\u00fcrme. \n\u00eec\u00e2z\u00e2ne \n(a.f.zf.) icaz yoluyla, s\u00f6z\u00fc k\u0131saltarak. \nic\u00e2zet \n(a.i.) 1. izin, ruhsat. 2. diploma. 3. eski bir yaz\u0131 t\u00fcr\u00fc \nHatt-\u0131 ic\u00e2zet \nArap harfleriyle yaz\u0131lm\u0131\u015f bir yaz\u0131 t\u00fcr\u00fc, icazet yaz\u0131s\u0131. \nic\u00e2zet-i kavliyye \nhuk. bir kimsenin bir \u015fey hakk\u0131nda \"izin verdim\" demesi. \nic\u00e2zet-i k\u00fcll\u00ee \n[evvelce] Osmanl\u0131 serdarlar\u0131na ve sefirlerine mus\u00e2laha, \nmuahede akdi ve s\u00e2ir i\u015fler hakk\u0131nda verilen me'z\u00fbniyet. \nic\u00e2zet-i l\u00e2hika \nhuk. bir kimsenin \u00f6nce izni olmad\u0131\u011f\u0131 halde, yap\u0131ld\u0131ktan sonra \nbir \u015feyi kabul ve tasd\u00eek etmesi. \nic\u00e2zet-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) icazet k\u00e2\u011f\u0131d\u0131, \u015fahadetname, diploma, [evvelce \nmedreseden yeti\u015fenlere verilirdi]. \ni'caz-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) 1. herkesin yapamayaca\u011f\u0131 surette i\u015f g\u00f6ren. 2. s\u00f6z \ns\u00f6yleyen. \ni'cazk\u00e2r-\u00e2ne \n(a.f.zf.) herkesi, yar\u0131\u015fmada \u00e2ciz b\u0131rakacak yolda. \ni'c\u00e2z-n\u00fcm\u00e2 \n(a.f.b.s.) bir mu'cizeyi and\u0131racak kadar eser ve ustal\u0131k \ng\u00f6steren. \nicb\u00e2r \n(a.i.) cebretme, zorlama, zorlanma. \nicb\u00e2r-\u0131 nefs \nkendini zorlama, zorla kendini tutma. \nicc\u00e2ne \n(a.i.c. ec\u00e2c\u00een) le\u011fen; tekne. \nicc\u00e2r \n(a.i.c. ec\u00e2c\u00eer) ev \u00e7at\u0131s\u0131, dam. \nicc\u00e2s \n(a.i.) erik. [b\u00e2z\u0131 yerlerde zerd\u00e2li, armut]. \nicd\u00e2f \n(a.i.) ba\u011f\u0131r\u0131p \u00e7a\u011f\u0131rma. \nicd\u00e2n \n(a.i.) sonradan zengin olma. \nicf\u00e2r \n(a.i.) al\u0131\u015fkanl\u0131ktan vazge\u00e7me. \nicf\u00eel \n(a.s.) 1. korkak [adam]. 2. ya\u015fl\u0131 kad\u0131n. \nich\u00e2' \n(a.i.) ayaz \u00e7\u0131kma. \nich\u00e2-yi hev\u00e2 \nhavan\u0131n ayaz\u0131. \nich\u00e2d \n(a.i.) son derece, eleme, kedere, s\u0131k\u0131nt\u0131ya u\u011fratma, u\u011frat\u0131lma. \nich\u00e2r \n(a.i. cehr'den) 1. meydana koyma, meydana, onaya \u00e7\u0131karma. \n2. sesle okuma. \nic\u00ee \n(f.i.) 1. h\u00fck\u00fcmdar vez\u00eeri, vek\u00eeli. 2. atmaca. \nicl \n(a.i.) hek. boyun tutuklu\u011fu, boyun a\u011fr\u0131s\u0131, fr. torticolis. ","icl \n(a.i.) erkek buza\u011f\u0131, dana. \nicl-i S\u00e2mir\u00ee \nHz. Musa', T\u00fbr-i Sina'da, Allah'la konu\u015fmaya gitti\u011finde, \nS\u00e2mir\u00ee isminde birinin, buza\u011f\u0131 \u015feklinde topraktan yap\u0131p \"i\u015fte \nMusa'n\u0131n arad\u0131\u011f\u0131 Allah\" diye tapd\u0131rmaya kalk\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 heykel. \nicl\u00e2' \n(a.i. cil\u00e2'dan) 1. uzakla\u015ft\u0131rma, s\u00fcrme, (bkz: nefy, teb'\u00eed). \nicl\u00e2-yi vatan \nyurdundan s\u00fcrme. 2. cilalama, parlatma. \nicl\u00e2l \n(a.i. cel\u00e2l'den) 1. b\u00fcy\u00fcltme, sayg\u0131 g\u00f6sterme, ikram. 2. \nb\u00fcy\u00fckl\u00fck, kudret ve kuvvet. 3. kad\u0131n ad\u0131. \nicl\u00e2len \n(a.zf.) b\u00fcy\u00fckleyerek, b\u00fcy\u00fck sayarak, (bkz: ta'z\u00eemen). \nicl\u00e2l\u00ee \n(a.s.) icl\u00e2le mensup, icl\u00e2l ile ilgili. \n\u0130cl\u00e2s \n(a.i. c\u00fcl\u00fbs'dan) oturtma, oturtulma, (bkz: ik'\u00e2d). \nicle \n(a.i.) di\u015fi buza\u011f\u0131, d\u00fcve. \nicm\u00e2' \n(a.i. cem'den) da\u011f\u0131n\u0131k \u015feyleri bir araya getirme, toplama. \nicm\u00e2-i \u00fcmmet \nb\u00fcy\u00fck fak\u00eehlerin, dinle ilgili bir mevzuda birlik olmalar\u0131; \nmec. b\u00fct\u00fcn halk. \nicm\u00e2d \n(a.i.) dondurma, dondurulma. \nicm\u00e2d-\u0131 m\u00e2' \nsuyun dondurulmas\u0131. \nicm\u00e2en \n(a.zf.) icm\u00e2-i \u00fcmmet yoluyla. \nicm\u00e2\u00ee \n(a.s.) icm\u00e2 ile ilgili. \nicm\u00e2l \n(a.i.) 1. ihtisar etme, k\u0131saltma, \u00f6zetleme. 2. \u00f6z, \u00f6zet. (bkz: \nmuhtasar). 3. mat. cem, genel toplam. \nBer-vech-i icm\u00e2l \nicmal yoluyla, k\u0131saca. \nicm\u00e2len \n(a.zf.) icmal suretiyle, k\u0131saltarak, k\u0131saca, \u00f6zetleyerek, (bkz: \nmuhtasaran). \nicm\u00e2l\u00ee \n(a.s.) tafsilsiz, k\u0131sa, toplu. \nicm\u00e2liyye \n(a.s.) [\"icm\u00e2l\u00ee'nin m\u00fcen.]. (bkz: icm\u00e2l\u00ee). \nicm\u00e2m \n(a.i.) 1. at\u0131 dinlendirme. 2. biriktirme. \nicn\u00e2f \n(a.i.) do\u011fruluktan aynlma. \nicn\u00e2n \n(a.i.) 1. bir \u015feyi \u00f6rtme. 2. deli etme, eyleme. \nicne \n(a.i.) anat. yanak kemi\u011fi, [\u00fc\u00e7 t\u00fcrl\u00fc harekesiyle de okunur]. \nicn\u00ees \n(a.s.) tenbel [adam]. \nicr\u00e2' \n(a.i. cerey\u00e2n'dan. c. icr\u00e2\u00e2t) 1. ak\u0131tma, ak\u0131t\u0131lma. 2. yapma, \nyerine getirme, bir i\u015fi y\u00fcr\u00fctme. 3. bir m\u00fczik par\u00e7as\u0131n\u0131 \u00e7alarak \ng\u00f6sterme. 4. huk. bor\u00e7lunun, alacakl\u0131ya kar\u015f\u0131 \u00f6demekle \nm\u00fckellef bulundu\u011fu bir \u015feyi, adl\u00ee bir te\u015fekk\u00fcl vas\u0131tas\u0131yla \nte'm\u00een etme. \nicr\u00e2 hey'eti \ny\u00fcr\u00fctme kurulu. \nicr\u00e2 vekilleri hey'eti \nbakanlar kurulu. \nicr\u00e2-yi \u00eec\u00e2b\u00ee \ngereken muamelenin \u00eef\u00e2s\u0131. \nicr\u00e2\u00e2t \n(a.i. icr\u00e2'n\u0131n c.) i\u015f, i\u015fler, yap\u0131lan, tatbik edilen \u015feyler. \nicr\u00e2\u00ee, icr\u00e2iyye \n(a.s.) icraya ait, icra ile ilgili. \nicr\u00e2\u00ee kuvvet \ny\u00fcr\u00fctme g\u00fcc\u00fc. \nicr\u00e2m \n(a.i.) c\u00fcr\u00fcm i\u015fleme, kabahat i\u015fleme. ","ics\u00e2' \n(a.i.) \u00e7\u00f6kertme, diz\u00fcst\u00fc getirme. \nic\u015f\u00e2\u015f \n(a.i.) bir \u015feyi d\u00f6verek k\u00fc\u00e7\u00fcltme, ufaltma. \nictib\u00e2' \n(a.i. cib\u00e2yet'den) 1. intih\u00e2betme, se\u00e7me. 2. toplama; \ntahsildar\u0131n toplamas\u0131. \nictib\u00e2z \n(a.i.) kendine \u00e7ekme [m\u0131knat\u0131s ve kehlibardaki hassa]. \nictif\u00e2' \n(a.i.) k\u00f6k\u00fcnden koparma. \nictih\u00e2d \n(a.i. cehd'den) 1. g\u00fcc\u00fc, kuvveti yetti\u011fi kadar \u00e7al\u0131\u015fma. 2. \nf\u0131k\u0131h'da yedit\u00fbl\u00e2 sahibi b\u00fcy\u00fck din \u00e2limlerinin Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem \nve ah\u00e2dis-i nebeviyyeye m\u00fcsteniden vaz1 ettikleri \u015fer'\u00ee \nd\u00fcstur. 3. bir kimsenin, bir \u015feyden m\u00e2n\u00e2 ve h\u00fck\u00fcm \u00e7\u0131kararak, \no i\u015f hakk\u0131ndaki fikri, g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc. 4. sosy. inan. 5. Doktor \nAbdullah Cevdet taraf\u0131ndan 1904 de istanbul'da 15 g\u00fcnde bir \nT\u00fcrk\u00e7e Frans\u0131zca olarak yay\u0131mlanm\u0131\u015f olan edeb\u00ee ve iktisad\u00ee \ndergi. \nictih\u00e2d\u00e2t \n(a.i. ictih\u00e2d'\u0131n c.) i\u00e7tihatlar. \nictih\u00e2d\u00ee, ictih\u00e2diyye \n(a. s.) i\u00e7tihada ait, i\u00e7tihat ile ilgili, (bkz: ictih\u00e2d). \nictih\u00e2r \n(a.i.) 1. a\u015fik\u00e2r olma, meydanda olma. 2. askeri \u00e7o\u011faltma. \nictim\u00e2' \n(a.i. cem'den. c. ictim\u00e2\u00e2t) 1. toplanma, bir araya gelme. 2. \ntoplant\u0131. 3. y\u0131\u011f\u0131lma, birikme. 4. astr. kavu\u015fum. \nictim\u00e2-i a'zam \nastr. bir\u00e7ok seyyarelerin (gezegen) bur\u00e7 m\u0131ntakalar\u0131n\u0131n ayni \nnoktas\u0131na tesad\u00fcf etmi\u015f gibi g\u00f6r\u00fcnmeleri. \nictim\u00e2-i hakiki \nastr. y\u0131ld\u0131zlar\u0131n arz ve tulleri (geni\u015flik ve uzunluklar\u0131) \nbirbirlerine m\u00fcs\u00e2v\u00ee (e\u015fit) oldu\u011fu zamanda vuku bulan i\u00e7tim\u00e2. \nictim\u00e2-i k\u00fcll\u00ee \nastr. b\u00fct\u00fcn seyyarelerin (gezegen) hakiki i\u00e7tim\u00e2 h\u00e2linde \nbulunmas\u0131. \nictim\u00e2-i neyyireyn \nastr. Ay ile G\u00fcne\u015f'in bir do\u011fru \u00fczerine gelmeleri. \nictim\u00e2-i s\u00e2kineyn \ngr. iki sakin harfin bir araya gelmesi, mesel\u00e2 \"kevneyn = iki \n\u00e2lem, iki d\u00fcny\u00e2\" gibi. \nictim\u00e2-i servet \neko. bir memleketin m\u00e2lik oldu\u011fu madd\u00ee ve manev\u00ee servet. \ni\u00e7tim\u00e2-i s\u00fcfl\u00e2 \nastr. i\u00e7 gezengenlerin, yer-gezegen-G\u00fcne\u015f olmak \u00fczere ayn\u0131 \ndo\u011frultuda bulunmalar\u0131, altkavu\u015fum. fr. conjonction \ninferieure. \ni\u00e7tim\u00e2-i uly\u00e2 \nastr. i\u00e7 gezegenlerin, yer-G\u00fcne\u015f-gezegen olmak \u00fczere bir \ndo\u011frultuya gelmeleri, \u00fcstkavu\u015fum, fr. conjonction superieure. \nictim\u00e2-i z\u00e2hir\u00ee \nastr. yaln\u0131z tulleri (uzunluklar\u0131) m\u00fcs\u00e2v\u00ee (e\u015fit) ve arzlar\u0131 \n(geni\u015flikleri) de\u011fi\u015fik olan y\u0131ld\u0131zlar\u0131n i\u00e7tim\u00e2\u0131. \nictim\u00e2\u00e2t \n(a.i. ictim\u00e2'\u0131n c.) toplant\u0131lar, toplanmalar. \nictima\u00ee, ictim\u00e2iyye \n(a. s.) sosyal, fr. social. \nictim\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i.c.) sosyoloji, fr. sociologie. \nictim\u00e2iyy\u00fbn \n(a.i.c.) toplumbilimciler, sosyologlar. \nictim\u00e2r \n(a.i.) buhurlanma, t\u00fcts\u00fclenme. \nictin\u00e2' \n(a.i.) meyva toplama, dev\u015firme. \nictin\u00e2-i semer\u00e2t-\u0131 ul\u00fbm \nbilgi yemi\u015flerini toplama. \nictin\u00e2b \n(a.i.) sak\u0131nma, \u00e7ekinme, uzakla\u015fma, (bkz: ihtiraz, tevakk\u00ee). ","ictin\u00e2h \n(a.i.) 1. meyletme, e\u011filme. 2. secdede, ellerini yere koyup, \ndirseklerini a\u00e7arak kanat \u015fekline sokma. \nictir\u00e2' \n(a.i. c\u00fcr'et'den) c\u00fcr'etlenme, cesaret etme; yeltenme. \nictir\u00e2' \n(c\u00fcr'a'dan. a.i.) suyu -nefes almadan- birden i\u00e7me. \nictir\u00e2h \n(a.i.) el eme\u011fi kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kazan\u0131lan para ile ge\u00e7inme, \nge\u00e7inilme. \nictir\u00e2m \n(a.i.) c\u00fcr\u00fcm i\u015fleme, g\u00fcnah i\u015fleme. \nictir\u00e2r \n(a.i.) 1. gevi\u015f getirme, gevi\u015f getirilme. 2. ileri ve geri \u00e7ekme, \n\u00e7ekilme. \nictis\u00e2r \n(a.i. ces\u00e2ret'den) cesaretlenme [Arap\u00e7ada bu m\u00e2n\u00e2ya gelmez]. \nictis\u00e2s \n(a.i.) ara\u015ft\u0131rma. [Arap\u00e7ada hayvan\u0131n, a\u011fz\u0131 ile \u00e7ay\u0131n ara\u015ft\u0131rarak \notlamas\u0131]. \nictiv\u00e2' \n(a.i.) tiksinme, i\u011frenme. \nictiv\u00e2r \n(a.i.) civar, muhit yapma, kom\u015fu olma. \nictiy\u00e2l \n(a.i.) cevel\u00e2n etme, do\u011fru yoldan gitmeyip dola\u015fma. \nictiz\u00e2' \n(a.i.) a\u011fa\u00e7, dal kesme. \nictiz\u00e2b \n(a.i. cezb'den) \u00e7ekip uzatma. \nictiz\u00e2l \n(a.i.) sevinme. \nictiz\u00e2z \n(a.i.) l. ot bi\u00e7me, \u00e7ay\u0131r bi\u00e7me. 2. y\u00fcn k\u0131rkma. \nictiz\u00e2z-\u0131 agn\u00e2m \nkoyun k\u0131rkma. \niczal \n(a.i.) sevindirme, g\u00f6nl\u00fcn\u00fc ho\u015f etme. (bkz: ifr\u00e2h). \nicz\u00e2m \n(a.i.) kesme, (bkz: kat'). \n\u00eed \n(a.i.c. a'y\u00e2d) bayram. \n\u00eed-i adh\u00e2 \nkurban bayram\u0131. \n\u00eed-i be\u015f\u00e2ret \nHz. isa'n\u0131n do\u011fu\u015funu m\u00fcjdeleyen g\u00fcnde yap\u0131lan bayram. \n\u00eed-i c\u00e2n\u00e2n \nsevgilinin bayram\u0131. \n\u00eed-i ekber \narefesi cumaya rastlayan kurban bayram\u0131. \n\u00eed-i f\u0131tr \nramazan bayram\u0131. \n\u00eed-i sag\u00eer \n\u015feker bayram\u0131, ramazan bayram\u0131. \n\u00eed\u00e2' \n(a.i. ved\u00eea'dan) 1. em\u00e2net olarak verme. 2. mal\u0131n\u0131, korunmas\u0131 \ni\u00e7in ba\u015fka birine verme. \n\u00eed\u00e2b \n(a.i.) 1. do\u011frulu\u011fu herkese bildirme. 2. sofras\u0131 a\u00e7\u0131k olma, \nherkesi ziyafete \u00e7a\u011f\u0131rma. \nid\u00e2d \n(a.i.) say\u0131, hesap. \nB\u00ee-id\u00e2d \nsay\u0131s\u0131z, pek \u00e7ok. \nid\u00e2d, ided \n(a.i.) zor, kuvvet; zafer, \u00fcst\u00fcnl\u00fck. \ni'd\u00e2d \n(a.i. add'den) haz\u0131rlama, haz\u0131rlan\u0131lma, geli\u015ftirme, geli\u015ftirilme. \nid\u00e2de \n(a.i.) usturlab\u0131n s\u0131rt\u0131 \u00fczerine konulmu\u015f, mihver veya meyil \netraf\u0131nda d\u00f6nen bir ni\u015fan cetveli olup, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n y\u00fcksekli\u011fini \n\u00f6l\u00e7meye yarar, (bkz: iz\u00e2de). \nid\u00e2de \n(a.i.) kol ba\u011f\u0131. (bkz: b\u00e2z\u00fb-bend). \ni'd\u00e2d\u00ee \n(a.s.) haz\u0131rlamaya mahsus yer, haz\u0131rlama yeri. ","Mekteb-i i'd\u00e2d\u00ee \n[r\u00fc\u015ftiye denilen ortaokuldan sonra] y\u00fcksek okullara \nhaz\u0131rlay\u0131c\u0131 okul. \ni'd\u00e2diyye \n(a.i.) 1. i'd\u00e2di'nin m\u00fcen. 2. (bkz. mekteb-i i'd\u00e2d\u00ee). \ni'd\u00e2diyye-i t\u0131bbiyye \nt\u0131p lisesi. \nid\u00e2le \n(a.i.) tedav\u00fcle \u00e7\u0131karma, bir \u015fey elden ele ge\u00e7me, ge\u00e7irilme. \nid\u00e2m \n(a.i.) kat\u0131k, ekme\u011fe kat\u0131k edilen \u015fey. \nNan \u00fc id\u00e2m \nekmek ile kat\u0131k. \ni'd\u00e2m \n(a.i. adem'den) huk. bir kimseyi kanun gere\u011fince \u00f6ld\u00fcrme. \nsalben i'd\u00e2m \nbir kimseyi kanun gere\u011fince asarak \u00f6ld\u00fcrme. \ni'd\u00e2m-\u0131 nefs \nkendini \u00f6ld\u00fcrme, intihar. \nid\u00e2me, id\u00e2met \n(a.i. dev\u00e2m'dan) devaml\u0131, daim\u00ee k\u0131lma, devam ettirme, \ns\u00fcrd\u00fcrme. \nid\u00e2n \n(a.i. \u00fbd'un c.) . (bkz. \u00fbd). \nid\u00e2ne \n(a.i deyn'den) bor\u00e7, \u00f6d\u00fcn\u00e7 verme. \nid\u00e2neten \n(a.zf.) id\u00e2ne suretiyle, \u00f6d\u00fcn\u00e7 olarak. \nid\u00e2r\u00e2t \n(a.i.c.) gelirleri ve \u00f6denekleri belirten eski belgeler. \nid\u00e2re \n(a.i. devr'den) 1. d\u00f6nd\u00fcrme, d\u00f6nd\u00fcr\u00fclme, \u00e7evirme, \u00e7ekip \n\u00e7evirme, y\u00f6netme. 2. kullanma, becerme. 3. tutum, yerinde \nharcama. 4. yetme, yeter olma. 5. memleket i\u015flerinin \n\u00e7evrilmesi. 6. bir yeri \u00e7ekip \u00e7evirenlerin hepsi. 7. birinin bir \ni\u015fi \u00e7ekip \u00e7evirdi\u011fi yer. 8. \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 az olan k\u00fc\u00e7\u00fck l\u00e2mba. \nid\u00e2re-i akd\u00e2h \nkadeh kald\u0131rma [\u015ferefe]. \nid\u00e2re-i askeriyye \naskerlik i\u015fleriyle u\u011fra\u015fan idare; askerce idare. \nid\u00e2re-i beytiyye \nev idaresi. \nid\u00e2re-i hus\u00fbsiyye \nbelediyeler gibi b\u00fct\u00e7esi devletten ayr\u0131 olan \u00f6zel kurulu\u015f, \u00f6zel \nidare. \nid\u00e2re-i kel\u00e2m \ns\u00f6z\u00fc, birinin ho\u015funa gidecek \u015fekilde s\u00f6yleme. \nid\u00e2re-i mahs\u00fbsa \n[ilk ad\u0131 \"id\u00e2re-i Az\u00eeziyye\" idi] devlet vapur i\u015fletme idaresi, \n[son ad\u0131 \"Seyr-i Sef\u00e2in\" olmu\u015ftu]. \nid\u00e2re-i maslahat \n1) bir i\u015fi iyi k\u00f6t\u00fc yoluna koyma; 2) bir i\u015fi \u015f\u00f6yle b\u00f6yle g\u00f6rme. \nid\u00e2re-i me\u015fr\u00fbta \nme\u015fr\u00fbtiyet idaresi. \nid\u00e2re-i mutlaka \nbir h\u00fck\u00fcmdar\u0131n idaresi alt\u0131nda bulunan devlet. \nid\u00e2re-i m\u00fclkiyye \nsivil y\u00f6netim. \nid\u00e2re-i m\u00fcstebidde \nistibdad idaresi. \nid\u00e2re-i \u00f6rfiyye \n(\u00f6rf\u00ee idare) s\u0131k\u0131y\u00f6netim. \nid\u00e2re-i um\u00fbr \ni\u015flerin g\u00f6r\u00fclmesi. \nid\u00e2re hey'eti \nillerde v\u00e2l\u00ee, il\u00e7elerde kaymakamlar\u0131n ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda \nisti\u015f\u00e2r\u00ee, idar\u00ee ve kaz\u00e2\u00ee yetkileri bulunmak \u00fczere te\u015fekk\u00fcl eden \nkurullar. \nid\u00e2re-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) 1. gazete, dergi gibi yay\u0131nlar\u0131n yaz\u0131 i\u015flerine bak\u0131lan \nyer. 2. bir i\u015fe bakan heyetin toplu olarak i\u015f g\u00f6rd\u00fckleri yer, \nd\u00e2ire. \nid\u00e2reten \n(a.zf.) idare yoluyla, i\u015fi idare ederek. \nid\u00e2r\u00ee \n(a.s.) idare ile ilgili; idare. ","id\u00e2ve \n(a.i.c. ed\u00e2v\u00e2) asker matras\u0131, deriden yap\u0131lm\u0131\u015f su kab\u0131. \nidb\u00e2k \n(a.i.) yap\u0131\u015ft\u0131rma, yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131lma. \nidb\u00e2r \n(a.i.) talihsizlik, bahts\u0131zl\u0131k; d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck, i\u015flerin ters gitmesi \n\u0130kb\u00e2l \u00fc idb\u00e2r \ntalih ve talihsizlik. \nidc\u00e2n, idc\u00eec\u00e2n \n(a.i.) l. hava \u00e7ok sisli, dumanl\u0131 olma. 2. g\u00f6k ya\u011fmur \nbulutlar\u0131yla \u00f6rt\u00fclme. \niddet \n(a.i.) huk. [eskiden] kocas\u0131ndan ayr\u0131lan kad\u0131n\u0131n, tekrar \nba\u015fkas\u0131yla evlenebilmek zorunda bulundu\u011fu, y\u00e2ni \u00fc\u00e7 defa \nhayiz g\u00f6r\u00fcp temizleninceye kadar ge\u00e7ecek olan m\u00fcddet, \n[kocas\u0131ndan bo\u015fan\u0131rsa 100 g\u00fcn, kocas\u0131 \u00f6l\u00fcrse 130 g\u00fcn \nbeklenirdi]. \niddet-i e\u015fh\u00fcr \nhuk. [eskiden] ay hesab\u0131yla iddet bekleme, [akd-i sahih ile \nnik\u00e2hl\u0131 olup hakikaten veya h\u00fckmen meth\u00fbl-\u00fcn-bih\u00e2 olan \nveya z\u00e2t-\u0131 hayz olmayan kad\u0131nlar; bo\u015fanma t\u00e2rihinden \nitibaren h\u00fcr ise \u00fc\u00e7 ay, c\u00e2riye ise bir bu\u00e7uk ay iddet bekler]. \niddet-i haml \nhuk. [eskiden] \u00e7ocuk do\u011furmakla biten iddet. \niddet-i hayz \nhuk. [eskiden] hayz ile ikm\u00e2l olunan iddet. [tal\u00e2k veya fesih \nvukuunda z\u00e2t-i hayz olan h\u00fcr kad\u0131nlar tam \u00fc\u00e7 hayz ile ve \ncariyeler dah\u00ee tam iki hayz ile bu iddeti bitirmi\u015f olurlar]. \niddet-i vef\u00e2t \nhuk. [eskiden] \u00f6l\u00fcm ile l\u00e2z\u0131mgelen iddet. [kocas\u0131 vefat eden \nkad\u0131n h\u00fcr ise d\u00f6rt ay on g\u00fcn, c\u00e2riye ise iki ay be\u015f g\u00fcn iddet \nbekler]. \niddi\u00e2' \n(a.i. da'v\u00e2'dan) 1. hakl\u0131 haks\u0131z bir h\u00fck\u00fcmde ayak direme. 2. \nmahkemede bir hakk\u0131n sabit oldu\u011fu d\u00e2vas\u0131nda bulunma. 3. \ninat. \niddi\u00e2\u00ee \n(a.s.c. iddi\u00e2iyy\u00e2t) iddia ile ilgili, delilsiz, \u015fahitsiz \u015fuhutsuz. \niddi\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i. iddi\u00e2\u00ee'nin c.) iddia ile ilgili, \u015fahitsiz \u015fuhutsuz s\u00f6zler. \niddi\u00e2-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) m\u00fcdde-i um\u00fbm\u00ee'nin (savc\u0131), iddialar\u0131n\u0131 i\u00e7inde \ntoplam\u0131\u015f oldu\u011fu ve soru\u015fturma sonunda mahkemede okudu\u011fu \nyaz\u0131. \niddif\u00e2' \n(a.i.) \u0131s\u0131nma. \niddif\u00e2-yi m\u00e2' \nsuyun \u0131s\u0131nmas\u0131. \niddif\u00e2-yi ta\u00e2m \nyeme\u011fin \u0131s\u0131nmas\u0131. \niddih\u00e2l \n(a.i.) girme, (bkz: duh\u00fbl). \niddih\u00e2n \n(a.i.) g\u00fczel kokulu ya\u011f s\u00fcr\u00fcnme. \niddih\u00e2n \n(a.i.). (bkz. idh\u00e2n). \niddih\u00e2r \n(a.i.) 1. biriktirme, biriktirilme, toplay\u0131p saklama. 2. k\u0131tl\u0131kta \ny\u00fcksek fiatla satmak \u00fczere zah\u00eere toplay\u0131p saklama. \niddir\u00e2' \n(a.i.) h\u00eele ile aldatma. \niddis\u00e2r \n(a.i.) \u00e7ok mal-m\u00fclk sahibi olma. \niddiy\u00e2n \n(a.i. deyn'den) borca girme, bor\u00e7 alma, bor\u00e7lanma. \nidf\u00e2' \n(a.i.) \u0131s\u0131tt\u0131rma. \nidf\u00e2n \n(a.i.) g\u00f6mme, (bkz: defn, tedf\u00een). \n\u00eed-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) bayram yeri. ","idgam \n(\"ga\" uzun okunur, a.i. degam veya dagm'dan) a. gr. birbirine \nbenzeyen iki harfi bir yaz\u0131p \u015fedde ile okuma medede'den \n\"medd\" gibi. \n\u00eed-geh \n(a.f.b.i.). (bkz. \u00eed-g\u00e2h). \nidh\u00e2l \n(a.i. d\u00fch\u00fbl'dan. c. idh\u00e2l\u00e2t) 1. d\u00e2hil etme, i\u00e7eri sokma. 2. \nmemleket d\u0131\u015f\u0131ndan mal getirme, [\"ihr\u00e2c\" \u0131n z\u0131dd\u0131]. \nidh\u00e2l\u00e2t \n(a.i. idh\u00e2l'in c.) memleket d\u0131\u015f\u0131ndan getirilen mallar, fr. \nimportations. [ihr\u00e2c\u00e2t'\u0131n z\u0131dd\u0131]. \nidh\u00e2n \n(a.i. duh\u00e2n'dan) t\u00fctme, duman \u00e7\u0131karma. \nidh\u00e2r \n(a.i.) tahkir, hakir g\u00f6rme. \nidh\u00e2\u015f \n(a.i.) deh\u015fet verme, deh\u015fetlendirme, deh\u015fetlendirilme, (bkz: \ntedh\u00ee\u015f). \n\u00eed\u00ee \n(a.s.) bayramla ilgili. \n\u00eediyye \n(a.i.) bayraml\u0131k, bayram bah\u015fi\u015fi. \nKas\u00eede-i \u00eediyye \neski \u015f\u00e2irlerin b\u00fcy\u00fck kimselere, bayramda sunduklar\u0131 tebrik \nkasidesi, manzumesi. \nidl\u00e2l \n(a.i.) naz etme, nazlanma; a\u015f\u0131n derecede nazlanma. \nidm\u00e2' \n(a.i.) kan alma. (bkz: fasd). \nidm\u00e2c \n(a.i.) bir \u015feyi bir \u015feyin i\u00e7ine koyma, s\u0131k\u0131\u015ft\u0131rma, (bkz: idh\u00e2l ). \n1 \nidm\u00e2n \n(a.i.) 1. al\u0131\u015ft\u0131rma, al\u0131\u015fkanl\u0131k olmas\u0131 i\u00e7in bir \u015feyi bir\u00e7ok defa \ntekrarlama. 2. jimnastik, beden terbiyesi, \nidm\u00e2n-\u0131 beden \njimnastik. \nidr\u00e2' \n(a.i.) bildirme; bildirilme. \nidr\u00e2c \n(a.i. derc'den) dercetme, dercedilme, bir yaz\u0131y\u0131 (gazete, dergi \ngibi) bir yere koydurma; fels. subsumer. \nidr\u00e2k \n(a.i. derk'den. c. idr\u00e2k\u00e2t) 1. anlay\u0131\u015f, ak\u0131l erdirme. 2. yeti\u015fme, \neri\u015fme. 3. olgunla\u015fma. 4. fels. alg\u0131. \nidr\u00e2k-\u0131 dak\u00eek \nfels. ince idr\u00e2k, tamalg\u0131. \nidr\u00e2k\u00e2t \n(a.i. idr\u00e2k'in c.) anlay\u0131\u015flar, kavray\u0131\u015flar. \nidr\u00e2k\u00ee \n(a.s.) fels. idr\u00e2k ile, alg\u0131 ile ilgili. \nidr\u00e2kiyye \n(a. i.) fr. conceptionnisme, perceptionisme. \nidr\u00e2r \n(a.i.) sidik, (bkz: bevl). \nidr\u00e2r\u00e2t \n(a.i. derr'den c.) varidat ve tahsisat, gelirler. \n\u0130dr\u00eesiyye \n(a.h.i.) tas. \u015eeydi Ahmet bin \u0130dr\u00ees-il-F\u00e2s\u00ee'nin kurdu\u011fu tarikat \nkolu. [Seyd\u00ee Ahmet 1253 (1837) de Z\u00fcbeyde'de \u00f6lm\u00fc\u015ft\u00fcr]. \n\u00eef\u00e2 \n(a.i. vef\u00e2'dan) 1. \u00f6deme, yerine getirme. 2. bir i\u015fi yapma. 3. i\u015f \ng\u00f6rme. \n\u00eef\u00e2-yi vaz\u00eefe \nvazifesini yapma. \n\u00eef\u00e2d \n(a.i.) birini el\u00e7ilikle g\u00f6nderme. \nif\u00e2d\u00e2t \n(a.i. if\u00e2de'nin c.), (bkz. if\u00e2de). \nif\u00e2d\u00e2t-\u0131 l\u00e2zime \ngerekli if\u00e2deler. \nif\u00e2de \n(a.i.c. if\u00e2d\u00e2t) 1. anlatma, anlat\u0131\u015f. \nif\u00e2de-i cebriyye \nzoraki if\u00e2de. ","if\u00e2de-i mer\u00e2m \n1) meram\u0131n\u0131 anlatma; 2) kitaplara yaz\u0131lan \u00f6ns\u00f6z. \nif\u00e2de-i n\u00e2-ho\u015fn\u00fbd\u00ee \nho\u015fnutsuzluk if\u00e2desi. \nif\u00e2de-i \u015fif\u00e2hiyye \na\u011f\u0131zdan s\u00f6yleyerek, anlat\u0131\u015f. \nif\u00e2de-i tahr\u00eeriyye \nyaz\u0131 ile anlat\u0131\u015f. \nif\u00e2de-i z\u0131mniyye \n\u00fcst\u00fc kapal\u0131 ifade. \nif\u00e2de v\u00fc istif\u00e2de \nanlatma ve faydalanma. [\"if\u00e2de\" nin Arap\u00e7adaki m\u00e2n\u00e2s\u0131 \n\"faydalanmak\"d\u0131r]. 2. ders verme, (bkz. tedr\u00ees). \nif\u00e2d\u00ee, if\u00e2diyye \n(a.s.) ifade ile ilgili, anlatma ile ilgili. \nif\u00e2he \n(a.i.) 1. kaynatma. 2. kan f\u0131\u015fk\u0131rtma. \nif\u00e2kat \n(a.i. fevk'den) 1. hasta, iyi olma, iyili\u011fe d\u00f6nme. 2. \nsarho\u015fluktan veya bayg\u0131nl\u0131ktan ay\u0131lma. 3 . kad\u0131n ad\u0131. \nif\u00e2kat-pez\u00eer \n(a.f.b.s.) iyile\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn [hastal\u0131ktan]. \nif\u00e2kat-y\u00e2b \n(a.f.b.s.) if\u00e2kat bulucu, bulan, hastal\u0131ktan kalkan. \nif\u00e2te \n(a.i. fevt'den) fevt etme, kaybetme, elden \u00e7\u0131karma, \u00e7\u0131kar\u0131lma. \nif\u00e2te-i fursat \nf\u0131rsat\u0131 ka\u00e7\u0131rma. \nif\u00e2te-i vakt \nvakit kaybetme. \nif\u00e2te-i zam\u00e2n \nzaman kaybetme. \nif\u00e2za \n(a.i. feyz'den) 1. feyizlendirme, bereketlendirme. 2. kab\u0131, \nta\u015facak derecede doldurma; ta\u015f\u0131p yay\u0131lma, da\u011f\u0131lma. \nif\u00e2za-bah\u015f \n(a.f.b.s.) feyizlendiren, feyiz ald\u0131ran. \nif\u00e2ze \n(a.i.) feyzlendirme, maksada eri\u015ftirme. \nifc\u00e2c \n(a.i.) ku\u015f \u00f6tmesi, c\u0131v\u0131ldamas\u0131, c\u0131v\u0131lday\u0131\u015f. \nifc\u00e2c-\u0131 tuy\u00fbr \nku\u015flar\u0131n c\u0131v\u0131lday\u0131\u015f\u0131. \nifc\u00e2r \n(a.i.) 1. birini f\u00e2cir, fitne sayma. 2. birine g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k \ny\u00fckleme. 3. fecir zaman\u0131na girme. \nifc\u00e2s \n(a.i.) uygunsuz ve m\u00e2n\u00e2s\u0131z \u015feylerle b\u00f6b\u00fcrlenme. \nifd\u00e2h \n(a.i. fad\u00eeh'den) k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc, ay\u0131b\u0131, kusuru a\u00e7\u0131\u011fa vurma, (bkz: \nifz\u00e2h). \nifd\u00e2l \n(a.i. fadl'dan) l\u00fctuf ve ba\u011f\u0131\u015f, (bkz: ihs\u00e2n). \niffet \n(a.i.) 1. af\u00eeflik, temizlik. 2. namus. 3. kad\u0131n ad\u0131. \niffet an-iz-zin\u00e2 \n(a.b.i.) huk. [eskiden] bir kimsenin \u00f6mr\u00fcnde bir defa olsun \ngayri me\u015fru mukarenette bulunmam\u0131\u015f olmas\u0131. \niffet-f\u00fcr\u00fb\u015f \n(a.f.b.s.) namus taslayan, namus ve \u015fereften bahseden. \niffetli, iffetl\u00fc \n(a.s.) 1. iffet, namus sahibi kad\u0131n. 2. itibarl\u0131 kad\u0131nlar\u0131n l\u00e2kab\u0131. \nifg\u00e2r \n(f.s.) yaral\u0131, (bkz: mecr\u00fbh). \nifh\u00e2h \n(a.i.) \u00e2ciz k\u0131lma. \nifh\u00e2m \n(a.i. fuh\u00fbm'dan) 1. a\u011f\u0131z a\u00e7t\u0131rmama, susturma. 2. bir \nm\u00fcn\u00e2ka\u015fada, kar\u015f\u0131s\u0131ndakini cevap veremeyecek h\u00e2le getirme. \nifh\u00e2m \n(a.i. fehm'den) anlatma, anlat\u0131lma, bildirme, bildirilme. \nifh\u00e2r \n(a.i. fahr'den) fahirlendirme, \u015fereflendirme; \u015feref ve \nde\u011ferinden dolay\u0131, birini bir ba\u015fkas\u0131ndan \u00fcst\u00fcn tutma. \nifh\u00e2\u015f \n(a.i. fuh\u015f'dan) ; k\u00f6t\u00fc s\u00f6yleme. ","ifk \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) bir su\u00e7u birine y\u00fckleme, (bkz. \nb\u00fcht\u00e2n). \nifk-i m\u00fcb\u00een \ng\u00f6z g\u00f6re g\u00f6re yalan s\u00f6yleme. \nifkad \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) kaybettirme. \nifkah \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) \u00f6\u011fretme. \nifkar \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) fakirle\u015ftirme. \nifl\u00e2' \n(a.i.) memeden ay\u0131rma, s\u00fctten kesme, (bkz: ift\u00e2m). \nifl\u00e2h \n(a.i.) 1. kutlu, ba\u015far\u0131l\u0131 olma. 2. felah bulma, sel\u00e2mete \u00e7\u0131kma, \nk\u00f6t\u00fc bir durumdan kurtulup iyi bir duruma girme. \nifl\u00e2k \n(a.i.) m\u00e2n\u00e2, kelime \u00eec\u00e2detme. \nifl\u00e2s \n(a.i. feles'den) 1. t\u00fcccann, borcunu \u00f6deyemeyecek bir h\u00e2le \ngelmesi, top atma. 2. bitirme, t\u00fcketme, [mal, para, bilgi v.b.]. \nifn\u00e2' \n(a.i. fen\u00e2'dan) 1. yoketme, t\u00fcketme. 2. mal\u0131, yersiz sarfetme. \nifn\u00e2-yi beden \nv\u00fccudu yok etme. \nifn\u00e2-yi hay\u00e2t \n\u00f6mr\u00fcn\u00fc t\u00fcketme. \nifn\u00e2-yi m\u00e2l \nmal\u0131n\u0131 sarfetme. \nifr\u00e2c \n(a.i.) a\u00e7\u0131lma, ayr\u0131lma. \nifr\u00e2c-\u00fcl-b\u00e2hire \nvapurun, iskeleden, sahilden a\u00e7\u0131lmas\u0131. \nifr\u00e2d \n(a.i.) 1. m\u00fcfred, tek olarak s\u00f6yleme. 2. ay\u0131rma. 3. tek ba\u015f\u0131na \nhacca gitme. \nifr\u00e2\u011f \n(a.i. fer\u00e2\u011f'dan) 1. kal\u0131ba d\u00f6kme. 2. \u015fekillendirme, bir \u015fekle \nsokma. 3. biy. bo\u015falt\u0131m, fr. excretion. \nifr\u00e2h \n(a.i. ferah'dan) ferahland\u0131rma; sevindirme, memnun etme. \n(bkz: icz\u00e2l). \nifr\u00e2m \n(a.i.) doldurma, doldurulma. \nifr\u00e2m-\u0131 ibr\u00eek \nibri\u011fin doldurulmas\u0131. \nifr\u00e2r \n(a.i.) firara mecbur etme, ka\u00e7\u0131rma, ka\u00e7\u0131r\u0131lma. \nifr\u00e2\u015f \n(a.i.) tefri\u015f etme, serme, d\u00f6\u015feme. \nifr\u00e2t \n(a.i. fart'dan) a\u015f\u0131n gitme, pek ileri varma. \nifr\u00e2t-\u0131 hiss \na\u015f\u0131r\u0131duyu, fr. hyperesthesie. \nifr\u00e2t-\u0131 ne\u015f\u00e2t \nsevin\u00e7 co\u015fkunlu\u011fu. \nifr\u00e2t \u00fc tefr\u00eet \nbirbirine tamamen z\u0131t olan iki u\u00e7. \nifr\u00e2t-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) ifrata vard\u0131ran, a\u015f\u0131r\u0131 giden, a\u015f\u0131r\u0131 davranan. \nifr\u00e2t-k\u00e2r-\u00e2ne \n(a.f.zf.) ifrata vard\u0131rarak, a\u015f\u0131r\u0131 davranarak. \nifr\u00e2z \n(a.i.c. ifr\u00e2z\u00e2t) 1. bir b\u00fct\u00fcnden bir par\u00e7a ay\u0131rma; ay\u0131rma; \naynlma. 2. (c. ifr\u00e2z\u00e2t) biy. v\u00fccuttan, kan, cerahat, irin, ter .. \ngibi ayr\u0131l\u0131p \u00e7\u0131kan \u015fey, *salg\u0131; fr. secretion. \nifr\u00e2z\u00e2t \n(a.i. ifr\u00e2z'\u0131n c.) 1. bir b\u00fct\u00fcnden par\u00e7alar ay\u0131rmalar; ay\u0131rmalar; \nayr\u0131lmalar. 2. biy. v\u00fccuttan, kan cerahat, irin, ter .. gibi aynl\u0131p \n\u00e7\u0131kan \u015feyler, salg\u0131lar, fr. secretions. \nifr\u00e2z\u00e2t-\u0131 d\u00e2ime \nbiy. sidik gibi, uykuda bile beklemeyen ifrazat, *salg\u0131. \nifr\u00e2z\u00e2t-\u0131 cildiyye \n(cildin ifrazat\u0131) ter gibi cildin mesamelerinden \u00e7\u0131kan ifrazat. ","ifr\u00e2z\u00e2t-\u0131 munkat\u0131a \nmidenin ifrazat\u0131 gibi, yaln\u0131z vazife s\u0131ras\u0131nda harekette olan \nazan\u0131n ifrazat\u0131. \nifr\u00e2zciy\u00e2n \n(a.t.f.b.i.) darph\u00e2nede sikke (para) kesenler. \nifrinka' \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) [parmak] \u00e7\u0131t\u0131rdatma. \nifrinka-\u0131 es\u00e2bi' \nparmak \u00e7\u0131t\u0131rdatma. \nifr\u00eet \n(a.i.c. ef\u00e2r\u00eet) 1. zararl\u0131 ve korkun\u00e7 mitolojik mahl\u00fbk. 2. mec. \netraf\u0131 birbirine katan korkun\u00e7 insan. \nifr\u00eez \n(a.i.) dam sa\u00e7a\u011f\u0131, sundurma. \nifs\u00e2d \n(a.i. fes\u00e2d'dan) 1. fesada u\u011fratma, u\u011frat\u0131lma, bozma. \nifs\u00e2d-\u0131 mi'de \nmide bozma. 2. karga\u015fal\u0131k \u00e7\u0131karma, d\u00fczensizlik meydana \ngetirme. \nifs\u00e2d\u00e2t \n(a.i. \nifs\u00e2d'\u0131n \nc.) \nd\u00fczensizlik \nmeydana \ngetirmeler, \nkarga\u015fal\u0131klar. \nifs\u00e2d-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) fesade u\u011fratan, bozgun \u00e7\u0131karan, kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131. \nifs\u00e2h \n(a.i. fas\u00e2het'den) fesahatle konu\u015fma, a\u00e7\u0131k ve d\u00fczg\u00fcn s\u00f6z \ns\u00f6yleme. \nifs\u00e2h \n(a.i. f\u00fcshat'den) a\u00e7ma, geni\u015fletme. \nifs\u00e2h \n(a.i. fesh'den) ; unutma; ak\u0131ldan \u00e7\u0131karma; ihm\u00e2l etme. \nifs\u00e2m \n(a.i.) 1. ya\u011fmurdan sonra hava a\u00e7\u0131lma. 2. hastan\u0131n ate\u015fi \nd\u00fc\u015fme. 3. bitme, t\u00fckenme. \nif\u015f\u00e2' \n(a.i.c. if\u015f\u00e2\u00e2t) gizli bir \u015feyi yayma; ortaya d\u00f6kme, a\u00e7\u0131\u011fa \nvurma. \nif\u015f\u00e2-yi r\u00e2z \ns\u0131rr\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa vurma. \nif\u015f\u00e2\u00e2t \n(a.i. if\u015f\u00e2'n\u0131n c.) s\u0131rr\u0131 meydana atmalar, a\u00e7\u0131\u011fa vurmalar. \nift\u00e2' \n(a.i. fetv\u00e2'dan) fetva verme, bir i\u015fi fetva ile halletme. \nHizmet-i ift\u00e2', Makam-\u0131 ift\u00e2', Mans\u0131b-\u0131 ift\u00e2', Mesned-i ift\u00e2 \nift\u00e2h \n(a.i. feth'den) fethetme, a\u00e7ma. \nift\u00e2l \n(f.s.) 1. yar\u0131k, y\u0131rt\u0131k. 2. da\u011f\u0131n\u0131k. \nift\u00e2m \n(a.i.) memeden, s\u00fctten kesme. (bkz. ifl\u00e2'). \nift\u00e2n \n(a.i.) l. fitneye u\u011fratma. 2. ayartma, (bkz. iftit\u00e2n). \nift\u00e2r \n(a.i. f\u0131tr'dan) 1. oru\u00e7 a\u00e7ma. 2. ramazan ak\u015famlan verilen \nziyafet. \nift\u00e2riyye \n(a.i.) 1. iftarl\u0131k; iftar i\u00e7in haz\u0131rlanm\u0131\u015f \u00e7erez ve saire. 2. \n[eskiden] p\u00e2di\u015f\u00e2h saraylar\u0131nda, v\u00fczer\u00e2, ayan ve e\u015fraf \nkonaklannda, davetlilere iftardan sonra di\u015f kiras\u0131 ad\u0131 alt\u0131nda \nverilen bah\u015fi\u015f. \nifti\u00e2l \n(a.i.) 1. i\u015f edinme, i\u015f yapma. 2. a. gr. be\u015f harfli kelimelerin \nbirinci bab\u0131, ifti\u00e2l bab\u0131. \nifti\u00e2l \n(a.i.) fala bakma, fal tutma. \niftic\u00e2' \n(a.i.) apans\u0131z\u0131n, birdenbire olma. (bkz: f\u00fccceten). \niftid\u00e2h \n(a.i. fad\u00e2hat'den). (bkz: iftiz\u00e2h). \niftih\u00e2m \n(a.i. fehm'den) anlama, kavrama. \niftih\u00e2r \n(a.i. fahr'den) 1. \u00f6\u011f\u00fcnme; koltuk kabartma. 2. \u015feref, \u015fan. \niftih\u00e2r-\u00fcl-ulem\u00e2, iftih\u00e2r-\u00fcl-em\u00e2sil, iftih\u00e2r-\u00fc\u015f-\u015fuar\u00e2 ","iftih\u00e2riyy\u00e2t \n(a.i.c.) iftihar yolunda s\u00f6ylenen s\u00f6zler. \niftih\u00e2s \n(a.i.) ger\u00e7e\u011fi dikkatle ara\u015ft\u0131rma; ger\u00e7ek dikkatle ara\u015ft\u0131r\u0131lma. \niftikad \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) aray\u0131p sorma, aran\u0131p sorulma. \niftik\u00e2k \n(a.i. fekk'den) rehinden \u00e7\u0131karma, rehinden kurtarma. \niftik\u00e2l \n(a.i.) fazla \u00e7al\u0131\u015fma, bir i\u015fte \u00e7ok emek harcama. \niftikar \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. fakr'den) 1. fakirlik g\u00f6sterme. 2. \nb\u00fcy\u00fck, \u00e7ok ihtiy\u00e2c\u0131 olma. 3. al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck, (bkz: tev\u00e2zu'). \niftik\u00e2r\u00ee \n(a.s.) fels. d\u00fc\u015f\u00fcnce ile \"ilgili, d\u00fc\u015f\u00fcnce ve \"tasar\u0131mda bulunan, \nd\u00fc\u015f\u00fcnsel, fr. ideal. \niftik\u00e2riyye \n(a.i. fikr'den) \u00fclk\u00fcc\u00fcl\u00fck, fr. idealisme. \niftik\u00e2riyye-i t\u00e2rihiyye \ntarih\u00ee \u00fclk\u00fcc\u00fcl\u00fck, fr. idealisme historique. \niftik\u00e2riyyet \n(a.i.) fels. \"d\u00fc\u015f\u00fcncellik, fr. idealite. \niftil\u00e2l \n(a.i.) 1. sava\u015ftan y\u0131lma [asker]. 2. b\u00fck\u00fclme. \niftin\u00e2n \n(a.i.) birbirini tutmayan, d\u00fczensiz s\u00f6z s\u00f6yleme. \niftir\u00e2' \n(a.i.c. iftir\u00e2\u00e2t) birine asl\u0131 olmayan bir su\u00e7 y\u00fckleme, (bkz: \nb\u00fcht\u00e2n, ifk). \niftir\u00e2\u00e2t \n(a.i. iftir\u00e2'\u0131n c.) asl\u0131 olmayan su\u00e7 y\u00fcklemeler. \niftir\u00e2k \n(a.i. fark'dan) . 1. ayr\u0131lma, da\u011f\u0131lma; peri\u015fan olma. \niftir\u00e2k-\u0131 iz\u00e2m \nanat. kemiklerin da\u011f\u0131lmas\u0131. 2. ayr\u0131l\u0131k, hicran. \niftir\u00e2k-\u0131 ahb\u00e2b \ndostlardan, tan\u0131d\u0131klardan ayr\u0131lma. \niftir\u00e2s \n(a.i.) avlay\u0131p par\u00e7alama, y\u0131rt\u0131p paralama; zorla yere y\u0131kma. \niftir\u00e2z \n(a.i. farz'dan) farz k\u0131lma, zarur\u00ee, l\u00fczumlu, gerekli sayma. \niftis\u00e2d \n(a.i.) kan alma. \nMevsim-i iftis\u00e2d \n(kan alma mevsimi) may\u0131s, eyl\u00fcl aylar\u0131. \niftis\u00e2l \n(a.i.) 1. s\u00fctten kesilme. 2. fidan\u0131, k\u00f6k\u00fcyle \u00e7\u0131kar\u0131p, ba\u015fka yere \ndikme. \niftit\u00e2h \n(a.i. feth'den) 1. a\u00e7ma; a\u00e7\u0131lma. 2. ba\u015flama. \niftit\u00e2h-\u0131 kel\u00e2m \ns\u00f6z\u00fcn ba\u015flang\u0131c\u0131. \niftit\u00e2h tekb\u00eer\u00ee \nnamaza ba\u015flarken s\u00f6ylenen \"All\u00e2h\u00fc ekber\" s\u00f6z\u00fc. \niftit\u00e2h\u00ee \n(a.s.) a\u00e7ma, a\u00e7\u0131lma, ba\u015flama ile ilgili, a\u00e7maya, ba\u015flamaya ait. \niftit\u00e2n \n(a.i. fitne'den). (bkz. ift\u00e2n). \niftiy\u00e2l \n(a.i.) fal tutma. \niftiz\u00e2h \n(a.i. faz\u00e2hat'den) 1. rez\u00eel olma. 2. bir \u015feyi k\u0131rma, bir \u015feyi \nk\u0131rarak ufaltma. \niftiz\u00e2z \n(a.i.) 1. k\u0131z\u0131n, k\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bozma, (bkz: iz\u00e2le-i bikr). 2. dul \nkad\u0131n\u0131n, iddet zaman\u0131n\u0131 doldurmas\u0131. \nifz\u00e2h \n(a.i. faz\u00eeh'den) k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc, ay\u0131b\u0131, kusuru a\u00e7\u0131\u011fa vurma, (bkz: \nifd\u00e2h). \nifz\u00e2l \n(a.i. fazl'dan). (bkz: ifd\u00e2l). \n\u00eegal \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) 1. pek uza\u011fa gitme. 2. acele ile birini \nbir yere sokma. ","igare \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) 1. gece bask\u0131n\u0131 yapma. 2. \u00e7apul, \nya\u011fma etme [Arap\u00e7adaki m\u00e2n\u00e2s\u0131 \"gayrete d\u00fc\u015f\u00fcrme, \nte\u015fv\u00eeketme\" d\u00fcr]. \nigase \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) yard\u0131m etme. \nigaza \n(\"ga\" uzun okunur, a.i.) dar\u0131ltma, k\u0131zd\u0131rma. \ni\u011fbir\u00e2r \n(a.i. gub\u00e2r'dan) 1. gubarlanma, tozlanma. 2. k\u0131r\u0131lma, \ng\u00fccenme. \ni\u011fdi\u015f \n(f.s.) 1. melez. 2. burulmu\u015f, enenmi\u015f [at]. \ni\u011ff\u00e2l \n(a.i. gaflet'den) 1. gaflete d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcp, yan\u0131lt\u0131p yanl\u0131\u015f bir i\u015f \nyapt\u0131rma. 2. aldatma, aldat\u0131lma. \ni\u011ff\u00e2l\u00e2t \n(a.i. i\u011ff\u00e2l'in'c.) gaflete d\u00fc\u015f\u00fcrmeler, aldatmalar, aldat\u0131\u015flar. \ni\u011ff\u00e2l\u00ee \n(a.s.) i\u011ffala ait, i\u011ffal ile ilgili. \ni\u011ff\u00e2liyy\u00e2t \n(a.i.c.) gaflete d\u00fc\u015f\u00fcrmek, yan\u0131lt\u0131p aldatmak i\u00e7in s\u00f6ylenilen \ns\u00f6zler. \ni\u011ffalk\u00e2rane \n(a.f.zf.) i\u011ffal edene yak\u0131\u015facak yolda, i\u011ffal edercesine. \nigl\u00e2' \n(a.i. gal\u00e2'dan) 1. fiyat\u0131n\u0131 y\u00fckseltme, pahal\u0131land\u0131rma. 2. \nkaynatma, kaynat\u0131lma. \nigl\u00e2f \n(a.i. g\u0131l\u00e2fdan) g\u0131laf\u0131na, k\u0131l\u0131f\u0131na, k\u0131n\u0131na sokma, (bkz: igm\u00e2d). \ni\u011fl\u00e2k \n(a.i.) 1. kapama, (bkz: sedd). 2. (ed. c. i\u011fl\u00e2kat) s\u00f6z\u00fc mu\u011fl\u00e2k, \nkar\u0131\u015f\u0131k ve anla\u015f\u0131lmayacak \u015fekilde s\u00f6yleme. \ni\u011fl\u00e2k-\u0131 kel\u00e2m \ns\u00f6z\u00fc mu\u011fl\u00e2k, anla\u015f\u0131lmaz h\u00e2le sokma. \ni\u011fl\u00e2kat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. i\u011fl\u00e2k'\u0131n c.) mu\u011fl\u00e2k, kar\u0131\u015f\u0131k, \nanla\u015f\u0131lmaz s\u00f6zler. \ni\u011fl\u00e2l \n(a.i.) gallelenme, tarlada mahsul, ekin eri\u015fme. \nigl\u00e2t \n(a.i. gallat'dan) yanl\u0131\u015fa g\u00f6t\u00fcrme. \nigl\u00e2z \n(a.i. gal\u00eez'den. c. igl\u00e2z\u00e2t) gal\u00eez, kaba, fena s\u00f6z s\u00f6yleme. \nigl\u00e2z\u00e2t \n(a.i. igl\u00e2z'\u0131n c.) galiz, kaba s\u00f6zler. \nigm\u00e2' \n(a.i.) hek. bay\u0131lma, kendinden ge\u00e7me. \nigm\u00e2d \n(a.i.) 1. k\u0131n\u0131na, k\u0131l\u0131f\u0131na sokma, (bkz: igl\u00e2f). \nigm\u00e2d-\u0131 seyf \nk\u0131l\u0131c\u0131, k\u0131n\u0131na sokma. 2. bir\u00e7ok \u015feyleri bir yere t\u0131kma. \nigm\u00e2m \n(a.i.) gamland\u0131rma, kederlendirme, ac\u0131land\u0131rma. \ni\u011fm\u00e2z \n(a.i.) ay\u0131plama. \ni\u011fm\u00e2z \n(a.i.) g\u00f6z yumma, g\u00f6rmezlikten gelme. \ni\u011fm\u00e2z-\u0131 ayn \nkabahate, kusura g\u00f6z yumma. \nign\u00e2' \n(a.i. g\u0131n\u00e2'dan) 1. zengin etme, edilme. 2. ba\u015fka bir \u015feye \nihtiya\u00e7 b\u0131rakmama, muhta\u00e7 b\u0131rakmama. \ni\u011fr\u00e2' \n(a.i.) 1. ra\u011fbetlendirme. 2. h\u0131rs\u0131n\u0131 uyand\u0131rma. 3. te\u015fv\u00eeketme, \nazd\u0131rma, k\u0131\u015fk\u0131rtma. \nigr\u00e2b \n(a.i.) uzaklara yolculuk etme. \nigr\u00e2d \n(a.i.) g\u00fczel ve y\u00fcksek sesle \u015fark\u0131 s\u00f6yleme. \nigr\u00e2k \n(a.i.) 1. gark etme, suda bo\u011fma. 2. (ed. c. igr\u00e2kat) olmas\u0131, \nakla yak\u0131n geldi\u011fi halde, imk\u00e2ns\u0131z bulunan m\u00fcbal\u00e2\u011fa, \nb\u00fcy\u00fcltme. ","igr\u00e2kat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. igr\u00e2k'\u0131n c.) m\u00fcbal\u00e2\u011falar, a\u015f\u0131n \nb\u00fcy\u00fcltmeler. \nigr\u00e2k\u0131yy\u00e2t \n(a.i.c.) i\u011frak, m\u00fcbal\u00e2\u011fa suretiyle s\u00f6ylenen sa\u00e7ma sapan \ns\u00f6zler. \nigr\u00e2m \n(a.i.) bor\u00e7 \u00f6detme. \nigr\u00e2s \n(a.i.) 1. topra\u011fa dikme, dikilme. 2. a\u011fa\u00e7 dikme, (bkz: gars). \nigs\u00e2s \n(a.i.) g\u00fczel yemek yedirme, yedirilme. \nigs\u00e2s \n(a.i.) tazyik etme, s\u0131k\u0131\u015ft\u0131rma; bir yer halk\u0131n\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131ya \nd\u00fc\u015f\u00fcrme, d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclme. \nigs\u00fbn, egs\u00fbn \n(f.i.) b\u00fcy\u00fcklerin giydikleri s\u00fcsl\u00fc, de\u011ferli elbise. \nig\u015f\u00e2' \n(a.i.) \u00f6rtme, kapama. \nig\u015f\u00e2\u015f \n(a.i.) 1. k\u0131\u015fk\u0131rtma. 2. acele ettirme. \nigt\u00e2' \n(a.i.) 1. bir nesne uzanarak ba\u015fka bir nesneyi \u00f6rtme. 2. a\u011fac\u0131n \ndallar\u0131, uzayarak yerlere s\u00fcr\u00fcnme. 3. asma ye\u015ferme. \nigtid\u00e2' \n(a.i. g\u0131d\u00e2'dan) g\u0131d\u00e2lanma, yiyip i\u00e7me. (bkz. igtiz\u00e2'). \ni\u011ftil\u00e2' \n(a.i.) h\u0131zl\u0131, \u00e7abuk y\u00fcr\u00fcme. \ni\u011ftil\u00e2f \n(a.i.) g\u0131laflanma, k\u0131l\u0131f i\u00e7ine girme. \ni\u011ftil\u00e2f-\u0131 seyf \nk\u0131l\u0131c\u0131n k\u0131n\u0131na girmesi. \ni\u011ftil\u00e2l \n(a.i.) 1. i\u00e7me. 2. elbiseyi \u00fcst\u00fcste giyme. 3. hayvan\u0131n \u00e7ok \nsusamas\u0131. 4. iyi sa\u011f\u0131lmamas\u0131ndan dolay\u0131 koyun hastalanma. \ni\u011ftil\u00e2m \n(a.i.) h\u0131rs ve \u015fehvetin galip gelmesi. \nigtim\u00e2d \n(a.i. g\u0131m\u00e2'dan) 1. k\u0131l\u0131n\u00e7 k\u0131n\u0131na girme. 2. birisi geceye girme. \nigtim\u00e2m \n(a.i. gamm'dan) gamlanma, kederlenme. \nigtim\u00e2s \n(a.i.) suya dalma. \nigtim\u00e2z \n(a.i.) g\u00f6z\u00fcn\u00fc yumma. \nigtin\u00e2' \n(a.i. g\u0131n\u00e2'dan) zenginle\u015fme, zengin olma. \nigtin\u00e2m \n(a.i.) 1. ganimet suretiyle alma, ya\u011fma ve talan etme. 2. \nzahmetsiz bir kazan\u00e7 g\u00f6z\u00fcyle bakma. \ni\u011ftin\u00e2m-\u0131 fursat \nf\u0131rsat\u0131 ka\u00e7\u0131rmama, f\u0131rsattan faydalanma. \nigtir\u00e2b \n(a.i. gurbet'den) 1. gurbete \u00e7\u0131kma. 2. g\u00f6z \u00f6n\u00fcnden kaybolma. \n3. [G\u00fcne\u015f ve Ay gibi \u015feyler] batma, (bkz. gur\u00fbb). \nigtir\u00e2f \n(a.i.) eliyle su alma, avu\u00e7la su i\u00e7me. \nigtir\u00e2k \n(a.i. gark'dan) 1. gark olma, suda bo\u011fulma. 2. solu\u011fu kuvvetle \ni\u00e7e \u00e7ekme. \nigtiram \n(a.i.) bor\u00e7 verme, diyet verme;cereme verme. \nigtir\u00e2r \n(a.i. gur\u00fbr'dan) 1. ma\u011frur olma, gururlanma, g\u00fcvenilmeyecek \n\u015feye g\u00fcvenme. 2. aldanma. 3. gaflette bulunma. \nigtir\u00e2ren \n(a.zf.) ma\u011frur olarak, g\u00fcvenerek. \nigtis\u00e2b \n(a.i. gasb'dan. c. igtis\u00e2b\u00e2t) gasbetme, zorla alma. \nigtis\u00e2b\u00e2t \n(a.i. igtis\u00e2b'\u0131n c.) gasbetmeler, zorla almalar. \nigtis\u00e2l \n(a.i. gasl'den) gere\u011fine uygun olarak gusletme, y\u0131kanma. \ni\u011fti\u015f\u00e2\u015f \n(a.i. g\u0131\u015f'dan. c. i\u011fti\u015f\u00e2\u015f\u00e2t) 1. kan\u015f\u0131kl\u0131k. 2. durulu\u011fu, safl\u0131\u011f\u0131 \nkaybolma, bozulma. ","i\u011fti\u015f\u00e2\u015f\u00e2t \n(a.i. i\u011fti\u015f\u00e2\u015f'\u0131n c.) kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar, bozukluklar, fenal\u0131klar. \nigtit\u00e2' \n(a.i.) bir \u015feye sar\u0131nma, \u00f6rt\u00fcnme. \nigtiy\u00e2b \n(a.i. g\u0131y\u00e2b'dan) g\u0131ybet etme, arkadan zemmetme, yerme. \nigtiy\u00e2l \n(a.i.) birden bast\u0131r\u0131p yok etme. \nigtiy\u00e2 \n(a.i.) 1. faydalanma. 2. erzak edinme. \nigtiy\u00e2z \n(a.i.) gay\u0131zlanma, \u00f6fkelenme, k\u0131zma. \nigtiz\u00e2' \n(a.i. g\u0131z\u00e2'dan) g\u0131dalanma, yiyip i\u00e7ip beslenme, (bkz: igtid\u00e2'). \nigtiz\u00e2b \n(a.i.) gazebe gelme, k\u0131zma, dar\u0131lma. \nigv\u00e2' \n(a.i. gav\u00e2ye'den) azd\u0131rma, azd\u0131r\u0131lma, ba\u015ftan \u00e7\u0131karma, \n\u00e7\u0131kar\u0131lma, yolunu \u015fa\u015f\u0131rtma, ayartma, ayart\u0131lma. \nigz\u00e2' \n(a.i.) g\u00f6rmemezli\u011fe gelme. \nigz\u00e2' \n(a.i. gaz\u00e2'dan) gazaya, cenge, sava\u015fa g\u00f6nderme, g\u00f6nderilme. \nigz\u00e2b \n(a.i. gazab'dan) gazeplendirme, gazebe getirme, k\u0131zd\u0131rma, \nk\u0131zd\u0131nlma. \n\u00eeh\u00e2 \n(a.i.) g\u00f6nderme, sevketme. \nih\u00e2b \n(a.i.) ham deri. \n\u00eeh\u00e2b \n(a.i.) verme, (bkz: i't\u00e2). \nih\u00e2fe \n(a.i. havfden) korkutma, korkutulma, (bkz: tahv\u00eef, tehd\u00eed). \nih\u00e2ka \n(a.i.) 1. ku\u015fatma. 2. bir h\u00e2diseyi bir adama y\u00fckleme, birinin \n\u00fczerine atma. \nih\u00e2ke \n(a.i.) te's\u00eer etme. \nih\u00e2le \n(a.i. havl'den) birisi bir\u00e7ok isteklilerin aras\u0131ndan en uygun \ng\u00f6r\u00fclen \u015fartlarla kabul edene b\u0131rakma. \nih\u00e2leten \n(a.zf.) ihale suretiyle, ihale ederek. \n\u00eeh\u00e2m \n(a.i. vehm'den. c. \u00eeh\u00e2m\u00e2t) 1. vehme d\u00fc\u015f\u00fcrme. 2. ed. iki man\u00e2l\u0131 \nkelimelerden en az kullan\u0131lan m\u00e2n\u00e2y\u0131 bilerek kullanma. \n\u00eeh\u00e2m-\u0131 kab\u00eeh \nedep ve terbiye d\u0131\u015f\u0131 olan m\u00e2n\u00e2y\u0131 bilerek kullanma. \n\u00eeh\u00e2m-\u0131 tenas\u00fcb \ned. bir \u00e7ok m\u00e2n\u00e2s\u0131 olan bir s\u00f6z\u00fcn bir man\u00e2s\u0131yla di\u011fer bir \nkelimenin m\u00e2n\u00e2s\u0131 aras\u0131nda m\u00fcnasebet bulunmas\u0131, [mesel\u00e2 \nN\u00e2b\u00ee'nin \"Pek u\u00e7urma bildi\u011fim ku\u015ftur ben\u00fcm ey b\u00e2\u011fb\u00e2n \/ \nB\u00fclb\u00fcl\u00fcn g\u00fclz\u00e2r-\u0131 \u00e2lemde hez\u00e2r\u0131n g\u00f6rm\u00fc\u015f\u00fcz\" beytinde \n\"u\u00e7urma\" ile \"ku\u015f\" ve \"b\u00fclb\u00fcl\" ile \"hez\u00e2r\" kelimelerinin bir \narada bulundurulmas\u0131 gibi]. \n\u00eeh\u00e2m-\u0131 tez\u00e2d \ned. bir m\u00e2n\u00e2s\u0131, di\u011fer bir kelimenin man\u00e2s\u0131yla z\u0131t bir l\u00e2fz\u0131n o \nkelime ile birlikte s\u00f6ylenmesi, [mesel\u00e2 \"Eline ge\u00e7eni biraz da \nsakla \/ Ak ak\u00e7a kara g\u00fcn i\u00e7indir derler\" beytindeki \n(atas\u00f6z\u00fcndeki) \"ak\" ve \"kara\" kelimelerinin birlikte \ns\u00f6ylenmesi gibi]. \nih\u00e2me \n(a.i.) \u00e7ad\u0131r kurma. \n\u00eeh\u00e2n \n(a.i. \nvehn'den) \n1. \nbirini \nzay\u0131f, \nkuvvetsiz \ntutma; \ng\u00fc\u00e7s\u00fczlendirme. 2. birini tahkir etme, hor g\u00f6rme. \nihan \n(a.i. ihnet'in c.) gazaplar, \u00f6fkeler, hiddetler. \nih\u00e2ne, ih\u00e2net \n(a.i.) mahvetme. \nih\u00e2net \n(a.i, hevn'den) 1. haks\u0131zl\u0131k. 2. hay\u0131nl\u0131k, k\u00f6t\u00fcl\u00fck. ","ih\u00e2se \n(a.i.) topra\u011f\u0131 kaz\u0131p i\u00e7inde bir \u015fey arama. \n\u00eeh\u00e2\u015f \n(a.i.) bir kimsenin namusuna dokunma. \nih\u00e2\u015fe \n(a.i.) av\u0131, tuza\u011fa d\u00fc\u015f\u00fcrmek \u00fczere s\u00fcr\u00fcp g\u00f6t\u00fcrme. \nih\u00e2ta \n(a.i.) 1. bir \u015feyin etraf\u0131n\u0131 \u00e7evirme, sarma, ku\u015fatma, etraf\u0131 \n\u00e7evrilme, ku\u015fat\u0131lma, sar\u0131lma. 2. tam kavray\u0131\u015f, anlay\u0131\u015f, geni\u015f \nbilgi. \nih\u00e2ta-i nazar \ngeng\u00f6r\u00fc. \nih\u00e2ta-v\u00ee \n(a.s.) ihata edecek gibi, i\u00e7ine alacak \u015fekilde. \nih\u00e2ze \n(a.i.) 1. tar. h\u00fck\u00fcmdar\u0131n verdi\u011fi yer, timar. 2. kalkan\u0131n \ntutulacak yeri. \nihb\u00e2' \n(a.i. hab\u00e2'dan) 1. \u00f6rtme, gizleme. 2. ate\u015fi bas\u0131p s\u00f6nd\u00fcrme. \nihb\u00e2k \n(a.i.) yumu\u015fakl\u0131kla s\u00f6z dinleme, boyun e\u011fme. (bkz: ink\u0131y\u00e2d, \nmut\u00e2vaat). \nihb\u00e2l \n(a.i. habl'den) huk. gebe b\u0131rakma, [mecellenin 985. maddesi \nh\u00fckm\u00fcne g\u00f6re erkek \u00e7ocuk i\u00e7in ihtil\u00e2mla birlikte bulu\u011f \nal\u00e2meti say\u0131l\u0131rd\u0131]. \nihb\u00e2r \n(a.i. haber'den. c. ihb\u00e2r\u00e2t) haber verme, bildirme, anlatma, \n(bkz: inb\u00e2'). \nihbar tasr\u00eefi \ngr. basit zaman \u00e7ekimi, fr. indicatif. \nihb\u00e2r\u00e2t \n(a.i. ihb\u00e2r'\u0131n c.) haber vermeler, bildirmeler, anlatmalar. \nihb\u00e2r\u00e2t-\u0131 mahrem\u00e2ne \ngizli haber vermeler, gizli bildirmeler. \nihb\u00e2r\u00ee, ihb\u00e2riyye \n(a.s.) 1. habere ait, haberle ilgili. 2. i. gr. basit zaman. \nihb\u00e2riyy\u00e2t \n(a.i.c.) haberle ilgili c\u00fcmleler. \nihb\u00e2riyye \n(a.i.) 1. haber verme k\u00e2\u011f\u0131d\u0131, (bkz: ihb\u00e2rn\u00e2me). 2. haber verme \n\u00fccreti. \nihb\u00e2r-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) haber verme ka\u011f\u0131d\u0131, yaz\u0131 ile haber verme, bildirme. \nihb\u00e2s \n(a.i.) hay\u0131r i\u00e7in, iyilik i\u00e7in, sava\u015f i\u00e7in mal ve hayvan \nvakfetme. \nihb\u00e2s \n(a.i.) birinin hakk\u0131n\u0131 yok etme. \nihb\u00e2t \n(a.i.) 1. iptal etme. 2. i\u015fin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 verme. \nihc\u00e2c \n(a.i.) hac vazifesini yapmak i\u00e7in bedel g\u00f6nderme, g\u00f6nderilme. \nihc\u00e2f \n(a.i.) eksiklik, noksanl\u0131k. \nihc\u00e2l \n(a.i. hacl'den) utand\u0131rma, utand\u0131r\u0131lma. \n\u0130hc\u00e2m \n(a.i.) 1. bir \u015feyden korkup vaz ge\u00e7me, cayma. 2. men olunma. \nihd\u00e2 \n(a.s.) bir. [\"ahad\" in m\u00fcennesi]. \nihd\u00e2 a\u015fer \non bir. (bkz: y\u00e2z-deh). \nihd\u00e2' \n(a.i. hediyye'den) 1. hediye verme, hediye etme, hediye \ng\u00f6nderme, arma\u011fan yollama. 2. (hid\u00e2yet'den) do\u011fru yola \ng\u00f6t\u00fcrme. \nihd\u00e2d \n(a.i.) keskinle\u015ftirme. \nihd\u00e2f \n(a.i.) kar\u015f\u0131s\u0131na dikilip durma, hedef olma. \nihd\u00e2iyye \n(a.i.) hediye etme, arma\u011fan verme vesilesiyle yaz\u0131lan yaz\u0131. \nihd\u00e2l \n(a.i.) \u0131slatma, \u0131slat\u0131lma, (bkz: \u0131hz\u00e2l). ","ihd\u00e2r \n(a.i. hadr'dan) 1. bir uzvun, organ\u0131n hissini iptal etme, \nuyu\u015fturma, fr. anesthesie. 2. gen\u00e7 k\u0131z\u0131 ya\u015fmakland\u0131rma; \nferace giydirme. \nihd\u00e2r \n(a.i.) iptal etme, h\u00fck\u00fcms\u00fcz b\u0131rakma. \nihd\u00e2r-\u0131 dem \nhuk. maktul\u00fcn diyetini katilden ald\u0131rmamak. \nihd\u00e2s \n(a.i. hades'den) meydana getirme, ortaya \u00e7\u0131karma. \nihev\u00e2t \n(a.i. ihve'nin c.) 1. s\u00e2d\u0131k, sam\u00eem\u00ee, candan dostlar. 2. tarikat \narkada\u015flar\u0131. \nihf\u00e2' \n(a.i. haf\u00ee'den) gizleme, saklama, saklan\u0131lma. \nihf\u00e2f \n(a.i.) 1. hafifletme. 2. birinin izzeti nefsini k\u0131racak s\u00f6z \ns\u00f6yleme. \nihf\u00eek \n(a.i.) yer sars\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 \u00e7atlakl\u0131klar, yar\u0131klar. \nihf\u00eek-\u00fcl-arz \nyer yar\u0131g\u0131. \nihkab \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) arkas\u0131 kesilme. \nihkad \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) ba\u015fkas\u0131nda kin ve garaz uyand\u0131rma. \nihkak \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. hakk'dan) hakk\u0131 yerine getirme, hak, \nyerine, getirilme. \nihkak-\u0131 hakk \nbir hakk\u0131 us\u00fbl\u00fc d\u00e2iresinde yerine getirme, bir hakk\u0131 murafaa \nve muhakeme neticesinde ispat ve izh\u00e2r etme. [kelime, d\u00e2ima \n\"hakk\" kelimesiyle birlikte kullan\u0131l\u0131r]. \nihk\u00e2m \n(a.i. hakem ve tahk\u00eem'den) muhkem k\u0131lma, sa\u011flamla\u015ft\u0131rma, \n[\"ihk\u00e2m\" maneviyatta, \"tahkim\" maddiyatta kullan\u0131l\u0131r]. \ninkar \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) tahkir etme, rezil etme. \nihkar \n(a.i.) huk. bir yere bina yapmak veya a\u011fa\u00e7 dikmek i\u00e7in y\u0131ll\u0131k \nbelirli bir para ile ve \u00fczerinde kalmas\u0131 (beka) \u015fart\u0131yla o yeri \nkiralama. \nihl\u00e2' \n(a.i. hulv'den) tatl\u0131la\u015ft\u0131rma, tatl\u0131land\u0131rma. (bkz: hulv). \nihl\u00e2' \n(a.i.) h\u00e2l\u00ee, bo\u015f b\u0131rakma, bo\u015faltma. (bkz. tahliye). \nihl\u00e2-i seb\u00eel \nyolunu a\u00e7\u0131k b\u0131rakma. \nihl\u00e2f \n(a.i.) yemin ettirme, (bkz: kasem). \nihl\u00e2k \n(a.i. hel\u00e2k'den) 1. helak etme, \u00f6ld\u00fcrme, \u00f6ld\u00fcr\u00fclme, yok etme. \n2. harcama, t\u00fcketme. \nihl\u00e2l \n(a.i. halel'den) halel getirme, bozma, sakatlama. \nihl\u00e2l \n(a.i. mahall'den) yer g\u00f6sterme, yerle\u015ftirme, fr. localisalion. \nihl\u00e2s \n(a.i.) m\u00fc\u015fteriyi aldatma; ifl\u00e2s etme. \nihl\u00e2s \n(a.i. hul\u00fbs'dan. c. ihl\u00e2s\u00e2t) 1. h\u00e2lis, temiz, do\u011fru sevgi. 2. \ng\u00f6n\u00fclden gelen dostluk, samimiyet, do\u011fruluk, ba\u011fl\u0131l\u0131k. \nS\u00fbre-i ihl\u00e2s \n(ihl\u00e2s s\u00fbresi) Allah'\u0131n birli\u011fi akidesini bildirme ve Kur'\u00e2n-\u0131 \nKer\u00eem'in \"Kul h\u00fcvallah\u00fc ahad...\" \u00e2yetiyle ba\u015flayan 112\u2018nci \ns\u00fbresi. \nihl\u00e2s-mend \n(a.f.b.s.) temiz y\u00fcrekli. \nihl\u00e2s-mend\u00e2ne \n(a.f.zf.) temiz y\u00fcrekli olana yak\u0131\u015facak surette. \nihl\u00e2s-mend\u00ee \n(a.f.b.i.) temiz y\u00fcreklilik. \nihl\u00e2s-perver \n(a.f.b.s.) ihl\u00e2s sahibi, temiz y\u00fcrekli. ","ihl\u00e2s-perver\u00e2ne \n(a.f.zf.) ihl\u00e2s-perver, temiz y\u00fcrekli olana yak\u0131\u015facak surette. \nihl\u00e2s-perver\u00ee \n(a.f.b.i.) ihl\u00e2s sahibi, temiz y\u00fcrekli olma. \nihl\u00eel \n(a.i.c. eh\u00e2l\u00eel) anat. 1. erkeklik uzvunun, organ\u0131n\u0131n deli\u011fi; sidik \nyolu. 2. memedeki s\u00fct\u00fcn akt\u0131\u011f\u0131 yer. \nihl\u00eelec \n(a.i.) tohumlar\u0131 m\u00fcshil olarak kullan\u0131lan ve \"kara helile\" veya \n\"sar\u0131 helile\" denilen bir \u00e7e\u015fit il\u00e2\u00e7. \nihl\u00eeleci \n(a.s.) yumurta bi\u00e7iminde olan. (bkz. beyz\u00ee). \nihm\u00e2' \n(a.i.) bir \u015feyi ate\u015fte k\u0131zd\u0131rma. \nihm\u00e2d \n(a.i.) ate\u015fin alevini s\u00f6nd\u00fcrme, alev s\u00f6nd\u00fcr\u00fclme. \nihm\u00e2l \n(a.i.haml'den) y\u00fckletme, y\u00fckletilme. \nihm\u00e2l \n(a.i.) ehemmiyet vermeme, m\u00fc-himsememe, bo\u015flama, terk \netme; haliyle b\u0131rakma; savsaklama. \nihm\u00e2l-i k\u0131yem \nfels. adiaphorie. \nihm\u00e2l-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) ihmalci, i\u015fi savsaklayan. \nihmalk\u00e2r-\u00e2ne \n(a.f.zf.) ihmal-k\u00e2rcas\u0131na, savsaklayarak; ihmalciye yara\u015f\u0131r bir \nyolda. \nihm\u00e2m \n(a.i.) 1. mahzun etme, kederlendirme. 2. ya\u015fland\u0131rma, \nihtiyarlatma. \nihmir\u00e2r, ihm\u00eer\u00e2r \n(a.i.hamr'den) 1. k\u0131zarma, k\u0131z\u0131ll\u0131k. 2. hek. k\u0131z\u0131l hastal\u0131\u011f\u0131. \nihmir\u00e2r-\u0131 cild\u00ee \nhek. \u00fcrtiker. \nihn\u00e2' \n(a.i.) merhamet etme; ac\u0131ma. \nihn\u00e2c \n(a.i.) bir \u015feyi bir yana e\u011fme, bir \u015fey bir yana e\u011filme. \nihn\u00e2k \n(a.i. hunk'dan) 1. gazapland\u0131rma, kin ba\u011flama. 2. bo\u011fma. \nihnet \n(a.i. c. ihan) gazap, hiddet, \u00f6fke. (bkz. gayz, k\u00een). \nihr\u00e2' \n(a.i.) eksiltme, eksiltilme. \nihr\u00e2b \n(a.i.) har\u00e2betme, edilme. \nihr\u00e2b \n(a.i.) 1. azmetme. 2. ka\u00e7maya mecbur k\u0131lma. \nihr\u00e2b \n(a.i.) kavgay\u0131 k\u0131z\u0131\u015ft\u0131rma, harb k\u0131z\u0131\u015ft\u0131r\u0131lma. \nihr\u00e2c \n(a.i. hur\u00fbc'dan. c. ihr\u00e2c\u00e2t) 1. d\u0131\u015far\u0131 atma; \u00e7\u0131karma. 2. fazla \nmal\u0131, yurt d\u0131\u015f\u0131na g\u00f6nderme. \nihr\u00e2c\u00e2t \n(a.i. ihr\u00e2c'\u0131n c.) bir memleketten ba\u015fka memlekete mal satma, \n[\"idh\u00e2l\u00e2t\"\u0131n z\u0131dd\u0131], fr. exportation. \nihr\u00e2k \n(a.i.) d\u00f6kme, ak\u0131tma. \nihr\u00e2k-\u0131 dum\u00fb \ng\u00f6zya\u015f\u0131 d\u00f6kme. \nihr\u00e2k \n(a.i. hark'dan) 1. yakma, yak\u0131lma. (bkz: hark). \nihr\u00e2k bi-n-n\u00e2r \nate\u015fte yakma. 2. yang\u0131n. \nihr\u00e2kan \n(a.zf.) yakmak suretiyle. \nihr\u00e2k\u0131yye \n(a.i.) yedek olarak al\u0131nan yakacak. \nihr\u00e2m \n(a.i. harem'den) 1. hac\u0131lar\u0131n Kabe'yi tavaf i\u00e7in Mekke \nh\u00e2ricinde \u00f6rt\u00fcnme\u011fe mecbur olduklar\u0131 diki\u015fsiz burgu. 2. \nAraplar\u0131n b\u00fcr\u00fcnd\u00fckleri b\u00fcy\u00fck y\u00fcn \u00e7ar\u015faf. 3. sedire veya yere \nserilen y\u00fcn yayg\u0131. \nihr\u00e2z \n(a.i.) 1. alma, kazanma, elde etme. 2. eri\u015fme. ","ihr\u00eez \n(a.i.) k\u0131m\u0131ldanmaya h\u00e2li olmayan, dermans\u0131z, bitkin. \nihs\u00e2' \n(a.i.) hayvan teze\u011fi yakma. \nihs\u00e2' \n(a.i. has\u00e2'dan. c. ihs\u00e2iyy\u00e2t) sayma, say\u0131lma. \nN\u00e2-kabil-i ihs\u00e2 \nsay\u0131lamaz. \nihs\u00e2' \n(a.i.) 1. yaln\u0131z bir ilim ve sanat ile u\u011fra\u015f\u0131p onda geni\u015f bilgi \nelde etme. 2. husyelerini \u00e7\u0131karma, had\u0131m etme, i\u011fdi\u015f etme, \neneme. \nihs\u00e2b \n(a.i.) ucuzlama, ucuzlu\u011fa eri\u015fme. \nihs\u00e2d \n(a.i.) bi\u00e7me, bi\u00e7tirme [ekin, ot]. \nihs\u00e2\u00ee \n(a.s.) 1. say\u0131m ile, sayma ile ilgili. 2. sosy. say\u0131msal, fr. \nstatistique. \nihs\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i. ihs\u00e2'n\u0131n c.) istatistik, fr. statistique. \nihs\u00e2iyyet \n(a.i.) . (bkz. ihs\u00e2iyy\u00e2t). \nihs\u00e2iyy\u00fbn \n(a.i.c.) istatistik\u00e7iler, istatistik yapan uzmanlar. \nihs\u00e2n \n(a.i. h\u0131sn'dan) 1. bir yeri sa\u011flamla\u015ft\u0131rma. 2. iffetli ve namuslu \nolma. \nihs\u00e2n \n(a.i. hasen'den. c. ihs\u00e2nat) 1. iyilik etme. 2. ba\u011f\u0131\u015f, ba\u011f\u0131\u015flama. \n3. verilen, ba\u011f\u0131\u015flanan \u015fey. (bkz: atiyye). 4. l\u00fctuf, iyilik. \nEl-ihs\u00e2n\u00fc bi-t-tem\u00e2m \nbir \u015fey verilince tam verilmeli; bir iyilik edilince tam \nedilmeli. \nihs\u00e2n-\u0131 \u015f\u00e2h\u00e2ne \np\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n ihsan\u0131, lutfu, bah\u015fi\u015fi. \nihs\u00e2n ale-l-ihs\u00e2n \nihsan \u00fcst\u00fcne ihsan, katmerli ba\u011f\u0131\u015f. 5. erkek ve kad\u0131n ad\u0131. \nihs\u00e2n\u00e2t \n(a.i. ihs\u00e2n'\u0131n c.) ihsanlar, (bkz: ihs\u00e2n). \nihs\u00e2n-d\u00eede \n(a.f.b.s. c. ihs\u00e2n-dideg\u00e2n) ihsan, l\u00fctuf, iyilik g\u00f6rm\u00fc\u015f, bah\u015fi\u015f \nalm\u0131\u015f, minnetli olan, minnettar. \nihs\u00e2n-d\u00eedeg\u00e2n \n(a.f.b.s. ihs\u00e2n-d\u00eede'nin c.) ihsan, l\u00fctuf, iyilik g\u00f6rm\u00fc\u015fler, \nbah\u015fi\u015f alm\u0131\u015f olanlar, minnettar bulunanlar. \nihs\u00e2nen \n(a.zf.) ihsan suretiyle; iyilik ederek; ba\u011f\u0131\u015flayarak. \nihs\u00e2n\u00ee \n(a.s.) 1. ihsana ait, ihsan ile ilgili, ihsan yoluyla. 2. i. erkek \nad\u0131. \nihs\u00e2n-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) ed. iltifat ve tahs\u00eeni h\u00e2vi yaz\u0131lan mektup. \nihs\u00e2r \n(a.i. hasr'dan) 1. k\u0131salma; k\u0131saltma. [Arap\u00e7ada \"birini tazyik \netme\", \"i\u015finden al\u0131koyma\" m\u00e2n\u00e2lanndad\u0131r]. 2. ku\u015fatma, \nsarma. \nihs\u00e2s \n(a.i.) hisse verme, verilme, pay etme. \nihs\u00e2s-\u0131 gan\u00e2im \nganimetleri, d\u00fc\u015fmandan ele ge\u00e7irilen mallar\u0131 pay etme. \nihs\u00e2s \n(a.i.) kand\u0131rma, (bkz: terg\u00eeb). \nihs\u00e2s \n(a.i. hiss'den. c. ihs\u00e2s\u00e2t) 1. \u00fcst\u00fc kapal\u0131 anlatma, duyurma, \nsezdirme. 2. psik. duyum. \nihs\u00e2s-\u0131 k\u00e2zib \npsik. yalanc\u0131 duyum, s\u00f6zde duyum. \nihs\u00e2s-\u0131 muz\u00e2af \npsik. \u00e7ift duyum. \nihs\u00e2s-re'y \nfikrini, d\u00fc\u015f\u00fcncesini hissettirme, sezdirme, belirtme. \nihs\u00e2s\u00e2t \n(a.i. ihs\u00e2s'\u0131n c.) 1. \u00fcst\u00fc kapal\u0131 anlatmalar, duyurmalar, \nsezdirmeler. 2. duyumlar. ","ihs\u00e2s\u00ee \n(a.s.) psik. duyumsal. \nihs\u00e2siyye \n(a.s.) [\"ihs\u00e2s\u00ee\" nin m\u00fcen.]. (bkz: ihs\u00e2s\u00ee). \nih\u015f\u00e2d \n(a.i.) birikme, biriktirme [insan hakk\u0131nda]. \nih\u015f\u00e2m \n(a.i.) utand\u0131rma, k\u0131zd\u0131rma. \niht\u00e2' \n(a.i.) 1. hat\u00e2ya d\u00fc\u015f\u00fcrme, d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclme. 2. yan\u0131lma, yan\u0131lt\u0131lma. \niht\u00e2r \n(a.i. hut\u00fbr'dan. c. iht\u00e2r\u00e2t) 1. hat\u0131rlatma. 2. dikkatini \u00e7ekme; \ntenbih. \niht\u00e2r\u00e2t \n(a.i. iht\u00e2r'\u0131n c.) 1. hat\u0131rlatmalar. 2. dikkati \u00e7ekmeler; tenbihler. \nihtar-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) protesto. \nintib\u00e2' \n(a.i. hab\u00e2'dan) \u00f6zenerek saklay\u0131p gizleme, gizlenilme. \nihtib\u00e2k \n(a.i.) kuma\u015f dokuma, bez \u00f6rme; sarma denilen i\u015flemeyi \u00f6rme. \nihtib\u00e2l \n(a.i. habl'den) ip a\u011f\u0131 ile tuzak kurarak avlanma. \nihtib\u00e2r \n(a.i. haber'den) yoklama, deneme, s\u0131nama [bir kimseyi]. \nihtib\u00e2r\u00ee \n(a.s.) 1. yoklama, deneme, s\u0131nama ile ilgili, tedb\u00eeri, tecr\u00fcb\u00ee. 2. \nfels. ampirik, fr. empirique. \nihtib\u00e2riyye \n(a.i.) 1. deneyip, yoklay\u0131c\u0131; tedb\u00eeriyye; tecr\u00fcbiyye. 2. \nampirizm, f r. empirisme. \nihtib\u00e2s \n(a.i. habs'den) 1. tutulma, tutukluk. \nihtib\u00e2s-\u0131 bel \nhek. idrar tutuklu\u011fu, idrar zorlu\u011fu. \nihtib\u00e2s-\u0131 hayz \nhek. hayiz g\u00f6rememe, ayba\u015f\u0131 tutuklu\u011fu. 2. hapsetme, \nhapsolunma, kapan\u0131p kalma. \nihtic\u00e2' \n(a.i. hicv'den) biribirini kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131, hicvetme. \nihtic\u00e2b \n(a.i. hic\u00e2b'dan) 1. hicab, perde alt\u0131na girme, saklanma, \ngizlenme. 2. do\u011fumun, belli zaman\u0131ndan fazla uzamas\u0131. \nihtic\u00e2c \n(a.i. h\u00fcccet'den. c. ihtic\u00e2c\u00e2t) delil, ves\u00eeka, \u015fahit, tan\u0131k \ng\u00f6sterme. \nihtic\u00e2c\u00e2t \n(a.i. ihtic\u00e2c'\u0131n c.) delil, ves\u00eeka, \u015fahit g\u00f6stermeler. \nihtic\u00e2cen \n(a.zf.) ihtic\u00e2c, delil, \u015fahit g\u00f6sterme yoluyla. \nihtic\u00e2m \n(a.i. hac\u00e2met'den) 1. hacamat olma, kan ald\u0131rma, (bkz: fasd). \n2. hek. organlardan birinin vaz\u00eefesi \u015fiddetlenme. \nihtic\u00e2n \n(a.i.) bir yerin etraf\u0131na duvar veya \u00e7it \u00e7ekme. \nihtid\u00e2' \n(a.i. hada'dan) 1. hilek\u00e2rl\u0131k, h\u00eelecilik. 2. aldatma, oyun etme. \nihtid\u00e2' \n(a.i. hid\u00e2yet'den) do\u011fru yola girme, isl\u00e2m d\u00eenini kabul etme, \nM\u00fcsl\u00fcman olma. \nihtid\u00e2' \n(a.i.) tev\u00e2zu', g\u00f6n\u00fcl al\u00e7akl\u0131\u011f\u0131, (bkz: ihtiz\u00e2'). \nihtid\u00e2b \n(a.i.) 1. boyanma, renklenme. 2. k\u0131na ile sa\u00e7 ve sakal \nboyanma, (bkz: ihtiz\u00e2b). \nihtid\u00e2d \n(a.i.) 1. keskinle\u015fme. \nihtid\u00e2d-\u0131 seyf-i cih\u00e2d \nkutlu sava\u015f k\u0131l\u0131c\u0131n\u0131n keskinle\u015fmesi. 2. \u00e7ok hiddetlenme, \nk\u0131zma. 3. kan seyrinin h\u0131zlanmas\u0131. 4. hastal\u0131k a'r\u00e2z\u0131n\u0131n \nazmas\u0131. \nihtid\u00e2r \n(a.i.) perde tutma, \u00f6rt\u00fclenme. \nihtif\u00e2' \n(a.i. haf\u00ee'den) saklanma, gizlenme. ","ihtifa' \n(a.i.) \u00e7\u0131plak ayakla y\u00fcr\u00fcme. \nihtif\u00e2d \n(a.i.) s\u00fcr'atle i\u015fleme, acele yapma. \nihtif\u00e2f \n(a.i.) 1. y\u00fczdeki k\u0131llar\u0131 giderme. 2. ku\u015fatma. \nihtif\u00e2-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) bar\u0131nacak, saklanacak, gizlenecek yer. \nihtif\u00e2l \n(a.i.c. ihtif\u00e2l\u00e2t) b\u00fcy\u00fck bir kalabal\u0131kla yap\u0131lan merasim, t\u00f6ren \nyapma, anma t\u00f6reni. \nihtif\u00e2l\u00e2t \n(a.i. ihtif\u00e2l'in c.) merasimler, t\u00f6renler, anma t\u00f6renleri. \nihtif\u00e2r \n(a.i. hafr'dan) kazma, kaz\u0131lma. \nihtif\u00e2z \n(a.i.) 1. dar\u0131lma. 2. bir \u015feyi nefsine hasretme. \nihtik\u00e2' \n(a.i.) 1. dima\u011f heyecan\u0131. 2. bir \u015feyin sa\u011flaml\u0131\u011f\u0131. \nihtik\u00e2k \n(a.i. hikke'den) 1. s\u00fcr\u00fclme, biribirine s\u00fcr\u00fcnme, de\u011fme. 2. \nka\u015f\u0131nma. \nihtik\u00e2k-i him\u00e2r \ne\u015fe\u011fin s\u00fcrt\u00fcn\u00fcp ka\u015f\u0131nmas\u0131. \nihtikak \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) huk. iki taraftan her birinin \"hak \nbenimdir\" diye ayak diremesi. \nihtikan \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. hakn'dan) l. kan y\u00fcr\u00fcmesi, kan\u0131n bir \nyere toplanmas\u0131, birikmesi. 2. tenk\u0131ye yapma, \u015f\u0131r\u0131nga ile \ng\u00f6den ba\u011f\u0131rsa\u011f\u0131na su alma. \nihtikan-\u0131 dem \nhek. v\u00fcc\u00fbdun bir taraf\u0131na kan h\u00fccumu. \nihtikar \n(a.i. hak\u00e2ret'den) 1. hor, hakir g\u00f6rme. 2. hakarete katlanma, \nihtikar-\u0131 nefs \nnefsini hor g\u00f6rme. \nihtik\u00e2r \n(a.i.) halk\u0131n, yiyecek ve i\u00e7ecek gibi zarur\u00ee ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 ucuz \nucuz toplay\u0131p, f\u0131rsat bulunca pahal\u0131 pahal\u0131 satma, \nvurgunculuk, bo\u011funtu, madrabazl\u0131k. \nihtik\u00e2ren \n(a.zf.) ihtik\u00e2r suretiyle, vurgunculukla, bo\u011funtu ile, \nmadrabazl\u0131kla. \nihtil\u00e2' \n(a.i.) kad\u0131n, mehrinden vaz ge\u00e7ip veya \u00e7ok para verip \nkocas\u0131ndan bo\u015fanma, nik\u00e2h\u0131 bozdurma. \nihtil\u00e2' \n(a.i.) taze ot bi\u00e7me. \nihtil\u00e2b \n(a.i.) aldatma, aldat\u0131lma. \nihtil\u00e2b \n(a.i.) s\u00fct sa\u011fma. \nihtil\u00e2c \n(a.i.c. ihtil\u00e2c\u00e2t) 1. \u00e7arp\u0131nt\u0131, \u00e7arp\u0131nma. 2. se\u011firme. 3. etler \ngev\u015feyip b\u00fcz\u00fclme. 4. havale n\u00f6beti tutma. \nihtil\u00e2c-\u0131 ayn \ng\u00f6z se\u011firmesi. \nihtil\u00e2c-\u0131 kalb \nhek. y\u00fcrek \u00e7arp\u0131nt\u0131s\u0131. \nihtil\u00e2c\u00e2t \n(a.i. ihtil\u00e2c'\u0131n c.) ihtil\u00e2\u00e7lar, \u00e7arp\u0131nmalar, \u00e7arp\u0131nt\u0131lar, \nse\u011firmeler. \nihtil\u00e2c\u00e2t-\u0131 asabiyye \nasab\u00ee \u00e7arp\u0131nt\u0131lar. \nihtil\u00e2c-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) ed. y\u00fcz\u00fcn ve g\u00f6z\u00fcn seyirmesi hakk\u0131nda yaz\u0131lan bir \n\u00e7e\u015fit mensur falname, fal kitab\u0131. \nihtil\u00e2f \n(a.i. hil\u00e2fet'den. c. ihtil\u00e2f\u00e2t) ayr\u0131l\u0131k, uymay\u0131\u015f, uymama, \nanla\u015fmazl\u0131k, ayk\u0131r\u0131l\u0131k. \nihtil\u00e2f-i d\u00e2r \nm\u00fbris ile v\u00e2risten her birinin ba\u015fka ba\u015fka \u00fclkeler eh\u00e2l\u00eesinden \nolmas\u0131. ","ihtil\u00e2f-\u0131 kanun \nhuk. t\u00fcred\u0131\u015f\u0131. \nihtil\u00e2f-\u0131 man\u00e2z\u0131r \nastr. paralaks. \nihtil\u00e2f-\u0131 manzar \nastr. \u0131rakl\u0131k a\u00e7\u0131s\u0131. \nihtil\u00e2f-\u0131 re'y-i \u00fcmmet \nhalk\u0131n fikirlerinin ba\u015fka ba\u015fka olmas\u0131. \nihtil\u00e2f\u00e2t \n(a.i. ihtil\u00e2f\u2018\u0131n c.) ayr\u0131l\u0131klar, uymay\u0131\u015flar, uymamalar, \nanla\u015fmazl\u0131klar, ayk\u0131r\u0131l\u0131klar. \nihtil\u00e2f-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) huk. miras\u00e7\u0131 ile miras b\u0131rakan\u0131n, ba\u015fka ba\u015fka \nmemleketler halk\u0131ndan olmas\u0131. \nihtil\u00e2k \n(a.i.) t\u0131ra\u015f etme, t\u0131ra\u015f edilme. \nihtil\u00e2k \n(a.i.) yalan uydurma. \nihtil\u00e2ken \n(a.zf.) ihtil\u00e2k yoluyla, uydurarak. \nihtil\u00e2k\u0131yy\u00e2t \n(a.i.c.) yalanlar, uydurma olarak s\u00f6ylenilen s\u00f6zler. \nihtil\u00e2l \n(a.i. halel'den. c. ihtil\u00e2l\u00e2t) bozukluk, bozulma, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, \nd\u00fczensizlik, \nihtil\u00e2l-i dim\u00e2\u011f \nbeyin bozuklu\u011fu. \nihtil\u00e2l-i niz\u00e2m \nnizam bozuklu\u011fu, \nihtil\u00e2l-i nutuk \nkonu\u015fma bozuklu\u011fu. \nihtil\u00e2l-i um\u00fbr \ni\u015flerin bozuklu\u011fu. \nihtil\u00e2m \n(a.i. hulm'den) 1. d\u00fc\u015f azma. 2. bali\u011f olma, ergen olma. \nihtil\u00e2s \n(a.i.c. ihtil\u00e2s\u00e2t) 1. kapma, kap\u0131lma. 2. \u00e7alma [sirkat], para \n\u00e7alma, a\u015f\u0131rma. \nihtil\u00e2s-\u0131 vakt \ni\u015fler aras\u0131nda vakit bulabilme. \nihtil\u00e2s\u00e2t \n(a.i. ihtil\u00e2s'\u0131n c.) sirkatler, \u00e7almalar, kapmalar, a\u015f\u0131rmalar. \nihtil\u00e2s-k\u00e2r \n(a.f.b.s.c. ihtil\u00e2s-k\u00e2r\u00e2n) ihtilas eden, \u00e7alan, kapan, a\u015f\u0131ran. \nihtil\u00e2s-k\u00e2r\u00e2n \n(a.f.b.s. ihtil\u00e2s-k\u00e2r'\u0131n c.) ihtilas edenler, \u00e7alanlar, kapanlar, \na\u015f\u0131ranlar. \nihtil\u00e2s-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) ihtil\u00e2sk\u00e2ra, \u00e7alana, kapana, a\u015f\u0131rana yak\u0131\u015facak surette. \nihtil\u00e2t \n(o.i. halt'dan) 1. kar\u0131\u015fma, kat\u0131\u015fma. 2. kar\u015f\u0131la\u015f\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015fme. \nihtil\u00e2t-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) ihtil\u00e2l yeri. \nihtim\u00e2' \n(a.i. himye'den) 1. perhiz. 2. s\u0131\u011f\u0131nma. 3. ka\u00e7\u0131nma. \nihtim\u00e2l \n(a.i. haml'den. c. ihtim\u00e2l\u00e2t) 1. y\u00fcklenme, \u00e7ekme, (bkz: \ntahamm\u00fcl). 2. m\u00fcmk\u00fcn olma, m\u00fcmk\u00fcnl\u00fck, bir \u015feyin \nolabilmesi. 3. z f. belki. \nihtim\u00e2l-i ba\u00eed \nuzak bir ihtimal. \nihtim\u00e2l-i galib \nkuvvetli bir ihtimal. \nihtim\u00e2l\u00e2t \n(a.i. ihtim\u00e2l'in c.) olabilecek, olmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olan \u015feyler. \nihtim\u00e2l\u00e2t-\u0131 ba\u00eede \nuzak ihtimaller. \nihtim\u00e2l\u00e2t-\u0131 kar\u00eebe \nyak\u0131n ihtimaller. \nihtim\u00e2l\u00ee \n(a.s.) fels. belkili, olas\u0131l\u0131, fr. problematique. \nihtim\u00e2liyye \n(a.i.) fels. olas\u0131c\u0131l\u0131k, fr. probabilisme. \nihtim\u00e2m \n(a.i.) s\u00fcp\u00fcrme, s\u00fcpr\u00fclme. \nihtim\u00e2m-\u0131 beyt \nevi s\u00fcp\u00fcrme. \nihtim\u00e2m \n(a.i.) elemden, kederden dolay\u0131 uyuyamama. ","ihtim\u00e2m \n(a.i. hemm'den. c. ihtim\u00e2m\u00e2t) dikkatle, gayretle \u00e7al\u0131\u015fma, \n\u00f6zenle i\u015f g\u00f6rme. \nihtim\u00e2r \n(a.i. hamr'den) mayalanma, kendili\u011finden k\u00f6p\u00fcr\u00fcp kabarma, \nek\u015fiyip mayalanma. \nihtim\u00e2r-\u0131 k\u00fc\u00fbl\u00ee \nkim. alkol mayalanmas\u0131. \nihtin\u00e2c \n(a.i.) meyletme, bir \u015feye d\u00f6nme. \nihtin\u00e2k \n(a.i. hank'dan) bo\u011fulma, nefes alamayarak \u00f6lme. \nihtin\u00e2k-\u0131 rahm \nhek. isteri, fr. hysterie. \nihtin\u00e2n \n(a.i.) s\u00fcnnet olma. \nihtir\u00e2' \n(a.i.c. ihtir\u00e2\u00e2t) benzeri g\u00f6r\u00fclmemi\u015f bir \u015fey \u00eec\u00e2detme, v\u00fcc\u00fbda \ngetirme, getirilme. \nihtir\u00e2\u00e2t \n(a.i. ihtir\u00e2'\u0131n c.) ihtira olunan, yoktan meydana getirilen \n\u015feyler. \nihtir\u00e2b \n(a.i. harb'den) cenkle\u015fme, kavga etme. \nihtir\u00e2\u00ee \n(a.s.c. ihtir\u00e2iyy\u00e2t) ihtira ile ilgili, ihtira suretiyle v\u00fcc\u00fbda \ngetirilmi\u015f. \nihtir\u00e2iyy\u00e2t \n(a.i. ihtir\u00e2\u00ee'nin c.) ihtir\u00e2\u00ee, ihtira suretiyle v\u00fcc\u00fbda getirilmi\u015f \nolan \u015feyler. \nihtir\u00e2k \n(a.i. hark'dan) 1. tutu\u015fup yanma. 2. astr. bir gezegenin \nG\u00fcne\u015f'e yakla\u015fmas\u0131. \nihtir\u00e2k-\u0131 bat\u00ee \nkim. yava\u015f yanma. \nihtir\u00e2k-\u0131 teneff\u00fcs \nnefes al\u0131rken ci\u011ferlere giren oksijenin te's\u00eeriyle v\u00fccuttaki \nya\u011flar\u0131n yanmas\u0131. \nihtir\u00e2-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) 1. ihtira edene yak\u0131\u015f\u0131r surette. 2. s. ihtira ve \u00eec\u00e2d ile \nilgili veya buna muktedir. \nihtir\u00e2m \n(a.i. h\u00fcrmet'den. c. ihtir\u00e2m\u00e2t) sayg\u0131, h\u00fcrmet. \nV\u00e2cib-\u00fcl-ihtir\u00e2m \nsayg\u0131de\u011fer. \nihtir\u00e2m\u00e2t \n(a.i. ihtir\u00e2m'\u0131n c.) h\u00fcrmetler, sayg\u0131lar. \nihtir\u00e2m\u00e2t-\u0131 f\u00e2ika \n\u00fcst\u00fcn sayg\u0131lar. \nihtir\u00e2men \n(a.zf.) sayg\u0131 g\u00f6stererek, sayg\u0131 g\u00f6stermek \u00fczere. \nihtir\u00e2m-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) ihtiram, h\u00fcrmet g\u00f6steren, sayg\u0131l\u0131. \nihtir\u00e2s \n(a.i. hir\u00e2set'den) \u00e7ekinme, sak\u0131nma, korunma, (bkz: ihtir\u00e2z). \nihtir\u00e2s \n(a.i. h\u0131rs'dan. c. ihtir\u00e2s\u00e2t) 1. \u015fiddetli arzu, istek. 2. a\u015f\u0131r\u0131 heves. \nihtir\u00e2s\u00e2t \n(a.i. ihtir\u00e2s'\u0131n c.) a\u015f\u0131r\u0131 istekler, a\u015f\u0131r\u0131 tutkular. \nihtir\u00e2z \n(a.i. h\u0131rz'dan) 1. sak\u0131nma, \u00e7ekinme, (bkz: ictin\u00e2b). 2. korkma. \nihtir\u00e2zen \n(a.i.) sak\u0131nmak suretiyle, sak\u0131narak. \nihtir\u00e2z\u00ee \n(a.s.) sak\u0131nma, \u00e7ekinme ile ilgili, \u00e7ekinmeye ait. \nKayd-i ihtiraz\u00ee \nb\u00e2z\u0131 haklar\u0131 kullanabilme \u015fart\u0131, ilerisi i\u00e7in hesaba kat\u0131lan bir \nkay\u0131t. \nihtis\u00e2b \n(a.i. his\u00e2b'dan) 1. hesap sorma. 2. mes'\u00fbliyet, sorumluluk. 3. \n[eskiden] belediye me'm\u00fbrunun i\u015fi ve d\u00e2iresi. 4. intisap \nd\u00e2iresinin ald\u0131\u011f\u0131 vergi. \nihtis\u00e2biyye \n(a.s.) 1. [eskiden] ihtisapla, narh, tart\u0131 ve \u00f6l\u00e7\u00fc i\u015fleriyle ilgili. \n2. i. belediyece al\u0131nan vergi. ","ihtis\u00e2d \n(a.i.) bi\u00e7me, bi\u00e7ilme. \nihtis\u00e2d-\u0131 mezr\u00fb\u00e2t \nekinlerin bi\u00e7ilmesi. \nihtis\u00e2m \n(a.i.) hus\u00fbmet, d\u00fc\u015fmanl\u0131k etme. (bkz. muh\u00e2same). \nihtis\u00e2r \n(a.i. hasr'dan. c. ihtis\u00e2r\u00e2t) 1. k\u0131saltma; s\u00f6z\u00fc, yaz\u0131y\u0131 k\u0131saltma. \n2. mat. sadele\u015ftirme, basitle\u015ftirme, fr. simplification. \nihtis\u00e2r-\u0131 muhill \ned. bozucu k\u0131saltma. \nihtis\u00e2ren \n(a.zf.) ihtisar suretiyle, k\u0131saltarak, k\u0131saca. \nihtis\u00e2s \n(o.i. hiss'den. c. ihtis\u00e2s\u00e2t) 1. hissetme, duyma. 2. duygulanma. \n[Frans\u0131zcadaki \"sensation ve sentiment\" kelimelerini kar\u015f\u0131lar; \nyap\u0131ca yanl\u0131\u015f bir kelimedir]. \nihtis\u00e2s \n(a.i. hus\u00fbs'dan) bir ilim veya san'at \u00fczerinde fazla \u00e7al\u0131\u015farak \nonda derinle\u015fmi\u015f olma, uzmanl\u0131k, [ihtisas etmek kendine \nmahsus k\u0131lmak]. \nihtis\u00e2s\u00ee,ihtis\u00e2siyye \n(a.s.) ihtisasa, uzmanl\u0131\u011fa ait, bununla ilgili. \nihtis\u00e2siyye \n(a.i.) fels. duyumculuk, fr. sensualisme. \nihtis\u00e2siyy\u00fbn \n(a.i.c.) ihtisas sahibi olan kimseler, uzmanlar, (bkz: \nihs\u00e2iyy\u00fbn). \nihtis\u00e2t \n(a.i.) ra\u011fbet etme, \u00eetibar g\u00f6sterme. \nihti\u015f\u00e2' \n(a.i.). (bkz: tev\u00e2zu'). \nihti\u015f\u00e2d \n(a.i.) birikme, toplanma, y\u0131\u011f\u0131lma, (bkz: taha\u015f\u015f\u00fcd). \nihti\u015f\u00e2m \n(a.i. ha\u015fmet'den) tantana, debdebe, \u015fanl\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f. \nihti\u015f\u00e2r \n(a.i.) 1. kocaba\u015f, b\u00fcy\u00fck ba\u015fl\u0131 olma. 2. toplanma. \nihti\u015f\u00e2\u015f \n(a.i.) saman ve kuru ot biriktirme. \nihtit\u00e2b \n(a.i. hutbe'den) nik\u00e2hla isteme [bir k\u0131z veya kad\u0131n\u0131]. \nihtit\u00e2b \n(a.i. hatab'dan) odun toplama, odun kesme. \nHakk-\u0131 ihtit\u00e2b \norman civ\u00e2r\u0131ndaki k\u00f6y halk\u0131n\u0131n ihtiya\u00e7lar\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde \normandan paras\u0131z odun kesme hakk\u0131. \nihtit\u00e2f \n(a.i. hatf\u2018dan) 1. kapma, kap\u0131p g\u00f6t\u00fcrme. 2. g\u00f6z kama\u015fmas\u0131, \nkama\u015ft\u0131rma. \nihtit\u00e2l \n(a.i.) gizli konu\u015fulan\u0131, kulak kabart\u0131p dinleme. \nihtit\u00e2m \n(a. i. hatm'den) hitam bulma, bitme, sona erme. \nihtit\u00e2n \n(a.i. hit\u00e2n'dan) s\u00fcnnet ettirme. \nihtit\u00e2t \n(a.i.) hat \u00e7ekme, s\u0131n\u0131rland\u0131rma; s\u0131n\u0131r \u00e7ekilme. \nihtiv\u00e2' \n(a.i.) i\u00e7ine alma, i\u00e7inde bulundurma. \nihtiy\u00e2c \n(a.i.c. ihtiy\u00e2c\u00e2t) 1. muhta\u00e7l\u0131k, yokluk, yoksulluk. 2. \ngereklilik. 3. \u00e7aresiz kal\u0131p isteme. \nihtiy\u00e2c-\u0131 az\u00eem \nb\u00fcy\u00fck ihtiya\u00e7. \nihtiy\u00e2c-\u0131 r\u00fbh \nruh\u00ee, ruhsal ihtiya\u00e7. \nihtiy\u00e2c-\u0131 sevd\u00e2 \nsevme ihtiyac\u0131. \nihtiy\u00e2c-\u0131 tefekk\u00fcr \nd\u00fc\u015f\u00fcnme ihtiyac\u0131. \nihtiy\u00e2c\u00e2t \n(a.i. ihtiy\u00e2c'\u0131n c.) ihtiya\u00e7lar. \nihtiy\u00e2c\u00e2t-\u0131 siy\u00e2siyye \nsiy\u00e2s\u00ee ihtiya\u00e7lar. ","ihtiy\u00e2c\u00e2t-\u0131 zar\u00fbriyye \n(zarur\u00ee, gerekli ihtiya\u00e7lar, giderilmesi gerekli ihtiya\u00e7lar) ev, \nyeme i\u00e7me, giyinme, yakma. \nihtiy\u00e2l \n(a.i.) kibirlenme, gururlanma, b\u00fcy\u00fcklenme. \nihtiy\u00e2l \n(a.i. h\u00eele'den. c. ihtiy\u00e2l\u00e2t) h\u00eele yapma, d\u00fczen, oyun etme. \nihtiy\u00e2l \n(a.i.) korkma. \nihtiy\u00e2l\u00e2t \n(a.i. ihtiy\u00e2l'in c.) hileler, d\u00fczenler, dolaplar. \nihtiy\u00e2n \n(a.i.) h\u0131yanetlik etme, em\u00e2nete h\u0131yanet etme. \nihtiy\u00e2r \n(a.i.) 1. se\u00e7me, se\u00e7ilme. 2. katlanma. \nihtiy\u00e2r-\u0131 k\u00fclfet \nk\u00fclfete katlanma. 3. kendi arzusuyla hareket etme. 4. s. ya\u015fl\u0131 \n[kad\u0131n, erkek]. \nihtiy\u00e2r-\u0131 s\u00fck\u00fbt \nsusmay\u0131 tercih etme. \nihtiy\u00e2r-\u0131 zahmet \nzahmete katlanma. \nihtiy\u00e2r\u00e2t (a.i. ihtiy\u00e2r'\u0131n c.) yap\u0131lmas\u0131 veya yap\u0131lmamas\u0131, takvimlerde \ng\u00f6sterilen g\u00fcnlere g\u00f6re verilen h\u00fck\u00fcmler; astr. y\u0131ld\u0131zlar \nilminin bir \u015fubesi olup yedi seyyare (gezegen) nin \u00fczerindeki \nt\u00fcrl\u00fc vaziyetlerine g\u00f6re herhangi bir i\u015fin yap\u0131laca\u011f\u0131 ve \nte\u015febb\u00fcsten \u00e7ekinilece\u011fi zaman\u0131 t\u00e2yin imk\u00e2n\u0131n\u0131 belirtme. \nihtiy\u00e2ren \n(a.zf.) 1. kendi se\u00e7erek. 2 . g\u00f6n\u00fcll\u00fc olarak, kendi iste\u011fiyle. \nihtiy\u00e2r\u00ee, ihtiy\u00e2riyye \n(a.s.) red veya kabul\u00fc iste\u011fe ba\u011fl\u0131, b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015f olan, fr. \nfacultatif. \"mecbur\u00ee\" nin z\u0131dd\u0131. \nHey'et-i ihtiy\u00e2riyye \nya\u015fl\u0131lar hey'eti (kurulu). \nihtiy\u00e2riyy\u00e2t \n(a.i.c.) yap\u0131lmas\u0131 insan\u0131n elinde olan \u015feyler. \nihtiy\u00e2t \n(a.i.) 1. ilerisini d\u00fc\u015f\u00fcnerek, g\u00f6rerek davranma. 2. sak\u0131nma, \ntedbirli, tedarikli bulunma. 3. s. yedek. \nihtiyaten \n(a.zf.) ihtiyat olarak, ilerisini d\u00fc\u015f\u00fcnerek. \nihtiy\u00e2t\u00ee \n(a.zf.) ihtiyatla, ilerisini d\u00fc\u015f\u00fcnmek suretiyle. \nihtiy\u00e2t\u00ee hacz \nhuk. bir alaca\u011f\u0131 elde edebilmek i\u00e7in yetkili kurulu\u015flardan \nkarar al\u0131narak bor\u00e7lunun mal\u0131na el koydurma. \nihtiy\u00e2t\u00ee muh\u00e2tab \neko. ke\u015fideci ve ciranta taraf\u0131ndan poli\u00e7e \u00fczerinde muhatap \nt\u00e2yin edildikten sonra il\u00e2veten (l\u00fczumu h\u00e2linde falan \nkimseye) kayd\u0131 ile isim ve ikametg\u00e2h\u0131 g\u00f6sterilen \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \n\u015fah\u0131s. \nihtiy\u00e2tiyye \n(a.s.) [\"ihtiyat\u00ee\" nin m\u00fcen.] (bkz: ihtiyat\u00ee). \nihtiy\u00e2t-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) sak\u0131ngan. \nihtiy\u00e2t-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) sak\u0131nganl\u0131kla. \nihtiy\u00e2t-k\u00e2r\u00ee \n(a.f.i.) sak\u0131nganl\u0131k. \nihtiz\u00e2' \n(a.i.) ate\u015f yak\u0131p alevlendirme, e\u015feleme. \nihtiz\u00e2' \n(a.i.) numuneye, \u00f6rne\u011fe g\u00f6re i\u015f yapma. \nihtiz\u00e2' \n(a.i.) tevazu', g\u00f6n\u00fcl al\u00e7akl\u0131\u011f\u0131. (bkz. ihtid\u00e2'). \nihtiz\u00e2b \n(a.i.) 1. boyanma, renklenme. 2. k\u0131na ile sa\u00e7 ve sakal \nboyanma, (bkz: ihtid\u00e2b). \nihtiz\u00e2m \n(a.i.) ku\u015fak ba\u011flama, kemer takma, tak\u0131nma. \nihtiz\u00e2m-\u0131 ar\u00fbs \ngelinin kemer, ku\u015fak tak\u0131nmas\u0131. \nihtiz\u00e2n \n(a.i.) 1. \u00e7ocu\u011fu besleme. 2. i\u015finden al\u0131koyma [birini]. ","ihtiz\u00e2r (a.i. huz\u00fbr'dan) can \u00e7eki\u015fme, (bkz: h\u00e2let-i nez'). \nihtiz\u00e2r \n(a.i.) 1. sak\u0131nma, \u00e7ekinme, korunma. 2. korkma, (bkz: \nihtir\u00e2z). \nihtiz\u00e2z \n(a.i.) hazzetme, g\u00f6nl\u00fc ferahlama. \nihtiz\u00e2z \n(a.i.) kendini al\u00e7ak tutma, al\u00e7alma, (bkz tezell\u00fcl). \nihtiz\u00e2z \n(a.i.c. ihtiz\u00e2z\u00e2t) 1. titreme, deprenme. 2. s\u0131\u00e7ray\u0131p oynama; \nsallanma. \nihtiz\u00e2z-\u0131 arz\u00e2n\u00ee \njeol. enine sars\u0131nt\u0131, enine titre\u015fim. \nintiz\u00e2z-\u0131 h\u00e2sir \nziyanl\u0131 titreme, zarara u\u011framaktan ileri gelen titreme. \nihtiz\u00e2z-\u0131 pest \nal\u00e7ak titreyi\u015f. \nihtiz\u00e2z\u00e2t \n(a.i. ihtiz\u00e2z'\u0131n c.) 1. titremeler, 'titre\u015fimler; deprenmeler. 2. \ns\u0131\u00e7ray\u0131p oynamalar; sallanmalar. \nihtiz\u00e2z\u00ee, ihtiz\u00e2ziyye \n(a.s.) ihtizazla, titreme ile ilgili. \nihv\u00e2n \n(a.i. \u00e2h'\u0131n c.) 1. s\u00e2d\u0131k, sam\u00eem\u00ee, candan dostlar. 2 . bir tarikat \narkada\u015ftan. \nihv\u00e2n-\u0131 b\u00e2-sef\u00e2 \n1) Mevlev\u00ee tarikatinden olanlar. 2) saf, i\u00e7i temiz olan \nkarde\u015fler. \nihv\u00e2n-\u0131 d\u00een \nbir dinden olan kimseler. \nihvan-\u00fcs-saf\u00e2 ve hull\u00e2n-\u00fcl-vef\u00e2 \n\u015f\u00ee\u00ee te\u015fekk\u00fcl\u00fc, fr. le\u015f Freres de la joie. \nihv\u00e2niyyat \n(a.i.c.) arkada\u015f, e\u015f dost mektuplar\u0131. \nihve \n(a.i.c. ihev\u00e2t). (bkz: ihv\u00e2n). \nihve-i m\u00fcteferrik\u00een \nhuk. [eskiden] ana baba bir, yaln\u0131z baba bir ve yaln\u0131z ana bir \nerkek karde\u015fler. \nihy\u00e2' \n(a.i. hay\u00e2t'dan) 1. diriltme, diriltilme, canland\u0131rma. 2. taze can \nverircesine iyilik, l\u00fctfetme. 3. yeniden kuvvetlendirme. 4. \nuyand\u0131rma, canland\u0131rma, tazelik verme. \nihy\u00e2-yi leyl, -ley\u00e2l, -ley\u00e2l\u00ee geceyi, geceleri ib\u00e2detle ge\u00e7irerek zaman\u0131 de\u011ferlendirme. \nihy\u00e2-yi mev\u00e2t \ni\u015flenmemi\u015f topra\u011f\u0131, ekine elveri\u015fli bir h\u00e2le getirme, i\u015fleme. \nihy\u00e2-kerde \n(a.f.b.s.) ihya edilmi\u015f; meydana getirilmi\u015f, yapt\u0131r\u0131lm\u0131\u015f. \nihz\u00e2' \n(a.i.) 1. ayakkab\u0131 giydirme. 2. ganimetten pay ay\u0131rma. \nihz\u00e2' \n(a.i.) semirme, semirtme, semirtilme. \nihz\u00e2k \n(a.i.) \u00e7ok g\u00fclme, kahkaha ile g\u00fclme. \nihz\u00e2l \n(a.i.) \u0131slatma, \u0131slat\u0131lma, (bkz: ihd\u00e2l). \nihz\u00e2l \n(a.i.) alay ve \u015faka ile \u00e7ok u\u011fra\u015fma. \nihz\u00e2n \n(a.i. h\u00fczn'den) mahzun etme, kederlendirme. \nihz\u00e2r \n(a.i. huz\u00fbr'dan) 1. haz\u0131rlama, haz\u0131r etme, edilme. 2. huzura \ngetirme; birinin mahkemeye davet olunmas\u0131, (bkz. celb). \nihz\u00e2r \n(a.i.) gevezelik etme; sa\u00e7malama. \nihz\u00e2r\u00e2t \n(a.i. ihz\u00e2r'\u0131n c.) haz\u0131rlamalar, haz\u0131rl\u0131klar. \nihz\u00e2ren \n(a.zf.) 1. ihz\u00e2r ederek, haz\u0131rlayarak. 2. huzura getirerek; birini \nmahkemeye davet ederek. \nihz\u00e2r\u00ee \n(a.s.) haz\u0131rlay\u0131c\u0131, fr. preparatoire. ","S\u0131nf-\u0131 ihz\u00e2r\u00ee \nhaz\u0131rlay\u0131c\u0131, yeti\u015ftirici s\u0131n\u0131f. \nihz\u00e2riyye \n(a.i.) birinin mahkemeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in alman har\u00e7 ve \nyaz\u0131lan yaz\u0131. \nihz\u00e2z \n(a.i.) talihi a\u00e7\u0131k, nasibi \u00e7ok olma. \n\u00eejek \n(f.i.) k\u0131v\u0131lc\u0131m, (bkz: \u015fer\u00e2r, \u015fer\u00e2re). \n\u00eeka' \n(\"ka\" uzun okunur, vuku'dan) 1. yapma, yapt\u0131rma, oldurma; \nd\u00fc\u015f\u00fcrme. 2. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finde bir usul. \n\u00eek\u00e2' \n(a.i.) 1. dayanma. 2. dayanacak \u015fey verme. \nikab \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) eza, cef\u00e2, eziyet, azap. \n\u00cekad \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) yakma, yak\u0131lma. \n\u00eekad-\u0131 kan\u00e2d\u00eel \nkandillerin yak\u0131lmas\u0131. \n\u00eek\u00e2d \n(a.i.) sa\u011flam kalma. \nik'\u00e2d \n(a.i. ku\u00fbd'dan) 1. oturtma. 2. bir h\u00fck\u00fcmdar\u0131 tahta \u00e7\u0131karma, \ntahta oturtma, (bkz. icl\u00e2s). \nikae \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) kay ettirme, kusturma, kusturulma. \n\u00eekaf \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. vakfdan) l. bir mal\u0131 vakfetme, mal, \nvakfedilme. 2. durdurma, durdurulma. \nik\u00e2f \n(a.i.) palan. \nik\u00e2f-i him\u00e2r \ne\u015fek palan\u0131. \nikal \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) 1. ba\u011f. (bkz: bend).2. ayak ba\u011f\u0131, \nk\u00f6stek, (bkz: p\u00e2-bend). \nikale \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) huk. 1. iki taraf\u0131n iste\u011fiyle al\u0131\u015fveri\u015f \nmukavelesini bozma. 2. dememi\u015f iken \"dedin\" diye iddia \netme. \nikam \n(\"ka\" uzun okunur, a.s. akim'in c.) akamete u\u011frayanlar, \nk\u0131s\u0131rlar. \nikame \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. k\u0131y\u00e2m'dan) ; 1. oturma. 2. kald\u0131rma; \nayakta durdurma. 3. meydana koyma. \nikame-i da'v\u00e2 \nhuk. d\u00e2va a\u00e7ma. \nikame-i beyyine \n\u015f\u00e2hid getirme. \nikamet \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. k\u0131y\u00e2m'dan) 1. oturma. \nikamet-i h\u00fcccet \noturma belgesi. \nikamete memur (etmek) s\u00fcrg\u00fcne g\u00f6ndermek. \nikamet tezkeresi \nT\u00fcrkiye'de bir aydan fazla kalacak olan yabanc\u0131n\u0131n \nh\u00fck\u00fcmetten almakla y\u00fck\u00fcml\u00fc bulundu\u011fu belge. 2. cemaatle \nnamaza ba\u015flamadan \u00f6nce m\u00fcezzinin kamet getirmesi. \nikamet-i sal\u00e2t \nnamaza durma. \nikamet-g\u00e2h, ikamet-geh (\"ka\" lar uzun okunur, a.f.b.i.) ikamet olunan, oturulan yer. \n\u00eekan \n(\"ka\" uzun okunur. a.i. yak\u00een'den) sa\u011flam bili\u015f, bilme. \n\u00eekan\u00ee \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) fels. sa\u011flam ger\u00e7eklere ait, sa\u011flam \nger\u00e7eklerle ilgili olan. \n\u00eek\u00e2r \n(a.i.) doldurma, doldurulma. \nik'\u00e2r \n(a.i.) derinletme, derinletilme, derinle\u015ftirme, derinle\u015ftirilme. \nik'\u00e2r-\u0131 \u00e2b\u00e2r \nkuyulann derinle\u015ftirilmesi. "]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook