Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Published by risalekz, 2024-05-31 09:52:26

Description: Ayhan Hocha

Search

Read the Text Version

["g\u00fcze\u015fte-g\u00e2n \n(f.s. g\u00fcze\u015fte'nin c.) ge\u00e7mi\u015fler, \u00f6nden gelmi\u015fler, (bkz: esl\u00e2f). \ng\u00fcze\u015fteg\u00e2n-\u0131 \u015fuar\u00e2 \n\u015f\u00e2irlerin ge\u00e7mi\u015f olanlar\u0131. \ng\u00fcz\u00eede \n(f.s.c. g\u00fcz\u00eede-g\u00e2n) 1. se\u00e7kin, se\u00e7ilmi\u015f, be\u011fenilmi\u015f, (bkz: \ng\u00fcz\u00een, m\u00fcntahab, nuhbe). 2. i. kad\u0131n ad\u0131. \ng\u00fcz\u00eede-g\u00e2n \n(f.s. g\u00fcz\u00eede'nin c.) se\u00e7kinler, se\u00e7ilmi\u015fler, be\u011fenilmi\u015fler. \ng\u00fcz\u00eede-suhen \n(f.s.) se\u00e7ilmi\u015f, be\u011fenilmi\u015f s\u00f6z s\u00f6yleyen. \ng\u00fcz\u00een \n(f.s.) 1. se\u00e7en, se\u00e7ilmi\u015f, se\u00e7kin, be\u011fenilmi\u015f. \n\u00e7ih\u00e2r (\u00e7\u00e2r)-i y\u00e2r-i g\u00fcz\u00een \nHz. Muhammed'in ba\u015fl\u0131ca d\u00f6rt dostu [Hz. Eb\u00fbbekir; Hz. \n\u00d6mer; Hz. Osman; Hz. Al\u00ee]. \nG\u00fb\u015fe-g\u00fcz\u00een-i uzlet \ntenhal\u0131k k\u00f6\u015fesini se\u00e7mi\u015f. \nHalvet-g\u00fcz\u00een \ntenhay\u0131 be\u011fenen, se\u00e7en. \nVahdet-g\u00fcz\u00een \ntek ba\u015f\u0131na kalmay\u0131 se\u00e7en, (bkz: g\u00fcz\u00eede, m\u00fcntahab, nuhbe, \npesend\u00eede). 2. kad\u0131n ad\u0131. \ng\u00fcz\u00eeni\u015f \n(f.i.) se\u00e7me, se\u00e7i\u015f. \ng\u00fcz\u00eer \n(f.i.) \u00e7\u00e2re, derman. \nn\u00e2-g\u00fcz\u00eer \n\u00e7aresiz. \nH \nh, ha \n(a.ha.) Osmanl\u0131 alfabesinin sekizinci harfi olup, \"ebced\" \nhesab\u0131nda sekiz say\u0131s\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131d\u0131r. \nh\u00e2-i m\u00fchmele, h\u00e2-i hutt\u00ee noktas\u0131z ha. [h\u00e2-i menkute, h\u00e2-i meft\u00fbha veya h\u00e2-i mu'ceme \n(noktal\u0131 ha) h\u0131 harfinin ad\u0131d\u0131r]. \nh\u00e2-y\u0131 zah\u00eer \neski yaz\u0131da e veya a okunmay\u0131p h okunan ha'ya denir. \n-h\u00e2[y] \n(f.s.) \"\u00e7i\u011fneyen\" m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelen kelimelere kat\u0131larak vasf\u0131 \nterk\u00eeb\u00ee (birle\u015fik kelime) yapar. \n\u015eeker-h\u00e2 \n(\u015feker \u00e7i\u011fneyen) tatl\u0131 s\u00f6yleyen, tatl\u0131 s\u00f6zl\u00fc. \nJ\u00e2j-h\u00e2 \nsa\u00e7ma sapan s\u00f6zler s\u00f6yleyen. \n-h\u00e2 \n(f.e.) 1. cemi (\u00e7o\u011ful) edat\u0131. \nEsb-h\u00e2 \natlar. \nKaz\u00e2-h\u00e2 \nkazalar. \nSeg-h\u00e2 \nk\u00f6pekler... gibi. 2. zm. O. \nh\u00e2-\u00e2t \n(a.ha. h\u0131'n\u0131n c.) h\u0131'lar. \nh\u00e2b \n(f.i.) uyku, r\u00fc'y\u00e2. \nh\u00e2b-\u0131 adem \n(yokluk) \u00f6l\u00fcm uykusu. \nh\u00e2b-\u0131 c\u00e2v\u00eed \n(ebed\u00ee uyku) \u00f6l\u00fcm. \nh\u00e2b-\u0131 ecel \n\u00f6l\u00fcm uykusu. \nh\u00e2b-\u0131 gaflet \ngaflet uykusu. \nh\u00e2b-\u0131 gir\u00e2n \na\u011f\u0131r uyku. \nh\u00e2b-\u0131 gur\u00fbr \ngurur uykusu; kendini b\u00fcy\u00fck sanma. \nh\u00e2b-\u0131 harg\u00fb\u015f \ntav\u015fan uykusu, hafif ve ku\u015fkulu uyku; h\u00eele, yalan. ","h\u00e2b-\u0131 n\u00e2z \nnaz uykusu, cilve ile kendini uykuda g\u00f6sterme h\u00e2li. \nh\u00e2b-\u0131 n\u00e2z-\u0131 y\u00e2r \nsevgilinin naz uykusu. \nh\u00e2b-\u0131 n\u00fb\u015f\u00een \ntatl\u0131 uyku. \nh\u00e2b-\u0131 per\u00ee\u015f\u00e2n \nda\u011f\u0131n\u0131k, rahats\u0131z uyku. \nh\u00e2b-\u0131 p\u00fcr-\u0131zt\u0131r\u00e2b \n\u0131st\u0131rapl\u0131 uyku. \nh\u00e2b-\u0131 r\u00e2h\u00e2t \ndinlenme uykusu. \nhab\u00e2b, hab\u00e2be \n(a.i.) su \u00fczerinde olan hava kabarc\u0131klar\u0131. \nhab\u00e2b\u00eer \n(a.i.c.) zool. toy ku\u015funun yavrular\u0131. \nhab\u00e2ib \n(a.s. hab\u00eebe'nin c.) sevgili kad\u0131nlar. \nhab\u00e2ik \n(a.s. hab\u00eeke'nin c.) 1. \u00e7izgiler. 2. saman yollar\u0131, kehke\u015fanlar. \nhab\u00e2il \n(a.i. hib\u00e2le'nin c.) ince ipten yap\u0131lm\u0131\u015f olan tuzaklar, a\u011flar. \nhab\u00e2il-i mevt \n\u00f6l\u00fcm\u00fcn sebepleri. \nhab\u00e2il-\u00fc\u015f-\u015feyt\u00e2n \n(\u015feytan tuzaklar\u0131) kad\u0131nlar. \nhab\u00e2ir \n(a.i. hab\u00e2ri'nin c.) zool. toy ku\u015flar\u0131. \nhab\u00e2is \n(a.i. hab\u00eese'nin c.) k\u00f6t\u00fc \u015feyler, k\u00f6t\u00fcl\u00fckler. \n\u00dcmm-\u00fcl-hab\u00e2is \n(k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin anas\u0131) \u015farap; i\u00e7ki. \nhabak \n(a.i.) bot. yarpuz veya narpuz da denilen ve nane cinsinden \nolan g\u00fczel kokulu, tad\u0131 i\u015ftih\u00e2 a\u00e7\u0131c\u0131 bir ot, l\u00e2t. mentha \npulegium. \nhab\u00e2k \n(f.i.) 1. d\u00f6rt yan\u0131 \u00e7evrilmi\u015f olan yer; avlu. 2. a\u011f\u0131l, mand\u0131ra. \nhab\u00e2l \n(a.i.) d\u00fczensizlik, bozulma; \u00fcz\u00fcnt\u00fc, s\u0131k\u0131nt\u0131. \nhab\u00e2l\u00e2 \n(a.i. hubl\u00e2'n\u0131n c.) gebeler. \nhab\u00e2ley\u00e2t \n(a.s. hubl\u00e2'n\u0131n c. olan hab\u00e2l\u00e2'n\u0131n c.) gebeler. \nh\u00e2b-\u00e2l\u00fbd, h\u00e2b-\u00e2l\u00fbde \n(f.b.s.) uykusu gelmi\u015f, uyku basm\u0131\u015f, (bkz: h\u00e2b-n\u00e2k). \nhab\u00e2r, hib\u00e2r \n(a.i.c. hab\u00e2r\u00e2t) 1. damga. 2. imza. \nhab\u00e2r\u00e2t \n(a.i. hab\u00e2r'\u0131n c.) 1. damgalar. 2. imzalar. \nhab\u00e2r\u00eer \n(a.i. hibr\u00eer'in c.) da\u011f \u00e7i\u00e7ekleri. \nhab\u00e2set \n(a.i.) habislik, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, al\u00e7akl\u0131k. \nhabat \n(a.i.) yara iyile\u015ftikten veya v\u00fcc\u00fbdun bir taraf\u0131na de\u011fnekle \nvurulduktan sonra kalan iz, ni\u015fane. \nh\u00e2b-\u00e2ver \n(f.b.s.) uyutan, uyutucu. \nhab\u00e2y\u00e2 \n(a.i. hab\u00eebe'nin c.) 1. gizli \u015feyler, gizli i\u015fler, (bkz: haf\u00e2y\u00e2). 2. \ndefineler. \nhabb \n(a.i.c. hub\u00fbb. c. c. hub\u00fbb\u00e2t) 1. tane, tohum, \u00e7ekirdek. 2. \nyutulacak yuvarlak il\u00e2\u00e7, hap. \nhabb \n(a.s.) h\u00eelek\u00e2r, aldat\u0131c\u0131, kurnaz, (bkz: hibb, hubb). \nhabb, hibb \n(a.i.) denizin dalgalanmas\u0131, kabarmas\u0131. \nhabb\u00e2l \n(a.i. habl'den) ip ve urgan satan kimse; ip\u00e7i, urganc\u0131. \nhabb\u00e2r \n(a.i.) 1. m\u00fcrekkep\u00e7i. 2. terzi. \nhabb\u00e2s \n(a.i.) hapseden, zindanc\u0131. \nhabb\u00e2t \n(a.i. habbe'nin c.) 1. habbeler. 2. haplar. \nhabb\u00e2z \n(a.i. hubz'dan. c. habb\u00e2z\u00e2n) ekmek\u00e7i. ","habb\u00e2z\u00ee \n(a.s.) ekmek\u00e7ilikle ilgili. \nhabb\u00e2z\u00een \n(a.i. habb\u00e2z'\u0131n c.) ekmek\u00e7iler. \nhabbe \n(a.i.c. habb\u00e2t, hubeb) bu\u011fday, arpa ve \u015f\u00e2ire gibi ufak ve \nyuvarlak olan \u015feyler, taneler. \nhabbe-i hadr\u00e2 \nbot. \u00e7itlenbik. \nhabbe-i sevd\u00e2, habbet-\u00fcs-sevd\u00e2 bot. \u00e7\u00f6rekotu. \nhabbe-i v\u00e2hide \ntek tane; -azl\u0131ktan kinaye olarak- hi\u00e7bir \u015fey. \nhabbet-\u00fcl-kalb \n(bkz: s\u00fcveyd\u00e2-\u00fcl-kalb). \nhabbev\u00ee \n(a.s.) bot. tanecikli. \nhabbez\u00e2 \n(a.zf.) \"ne sevimli, ne g\u00fczel\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda takdir edat\u0131, (bkz: \nh\u00f4\u015f\u00e2', zih\u00ee). \nhabb-\u00fcl-b\u00fcl\u00fbg \n(a.b.i.) erkek ve k\u0131z \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n al\u0131nlar\u0131nda ve y\u00fczlerinde \n\u00e7\u0131kan kabarc\u0131klar, ergenlik. \nhabb-\u00fcl-gam\u00e2m \n(a.b.i.) ya\u011fan dolu. \nhabb-\u00fcl-gur\u00e2b \n(a.b.i.) bot. kargab\u00fcken denilen zehirli bir a\u011fa\u00e7 ve bu a\u011fac\u0131n \nmeyvas\u0131, l\u00e2t. strychnos nox vomica. \nhabb-\u00fcl-lez\u00eez \n(a.b.i.) galat olarak abd\u00fclleziz denilen, Akdeniz b\u00f6lgesinde ve \nAfrika'da yeti\u015fen bir a\u011fac\u0131n dut kurusu \u015feklinde ve \nb\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcnde olan ya\u011fl\u0131 ve tatl\u0131 yemi\u015fi; buttum. \nh\u00e2b-c\u00e2me \n(f.b.i.) gecelik entarisi, pijama gibi uyku s\u0131ras\u0131nda giyilen \u015fey. \n(bkz: c\u00e2me-h\u00e2b). \nh\u00e2b-d\u00e2r \n(f.b.s.) uykulu. \nh\u00e2b-d\u00eede \n(f.b.s.) mec. \"r\u00fc'y\u00e2 g\u00f6rm\u00fc\u015f\" bul\u00fb\u011fa ermi\u015f, d\u00fc\u015f\u00fc azm\u0131\u015f [gen\u00e7]. \nh\u00e2b, h\u00e2be \n(a.i.) g\u00fcnah, su\u00e7. \nhabe \n(f.i.) bo\u011fulma, bunalma, s\u0131k\u0131lma. \nhabeb \n(a.i.) h\u00eele, aldatma, kurnazl\u0131k. \nhabek \n(f.i.) \u00fcz\u00fclme, s\u0131k\u0131lma. \nhabel \n(a.i.) 1. cen\u00een, ana karn\u0131ndaki \u00e7ocuk. 2. fels. musallat fikir, \ntak\u0131nak, fr. obsession. 3. gebelik; gebelik zaman\u0131. \nhaben \n(a.i.) hek. kar\u0131nda su toplanmas\u0131ndan ileri gelen bir hastal\u0131k, \nsiroz. \nhaben \n(a.i.) 1. kasma, k\u0131saltma. 2. ed. aruzda, \"f\u00e2il\u00e2t\u00fcn\" den \"\u00e2t\" \nhecesini atarak \"f\u00e2il\u00fcn\" veznine sokma. \nhaber \n(a.i.c. ahb\u00e2r) 1. son ve yeni havadis, bilgi. 2. a\u011f\u0131zdan a\u011f\u0131za \ndola\u015fan s\u00f6z. \nhaber-i k\u00e2zib \nyalan haber. \nhaber-i s\u00e2d\u0131k \ndo\u011fru haber. 3. had\u00ees, Peygamberimizin s\u00f6z\u00fc. \nhaber-i m\u00fctev\u00e2tir \nbir\u00e7oklar\u0131n\u0131n bir\u00e7oklar\u0131 vas\u0131tas\u0131yla rivayet ettikleri had\u00ees-i \n\u015ferifler. \nhaber-i me\u015fh\u00fbr \nbir veya birka\u00e7 ki\u015fiden bir\u00e7oklar\u0131na s\u00f6ylenerek b\u00f6ylece s\u00fcr\u00fcp \ngiden had\u00ees-i \u015ferif. \nhaber-i v\u00e2hid \nhaber-i m\u00fctev\u00e2tir ve haber-i me\u015fhur kadar yayg\u0131n olarak \ngelmi\u015f bulunan had\u00ees-i \u015ferif, [haber-i v\u00e2hid, bir ki\u015finin \nrivayet etti\u011fi haber demek de\u011fil, m\u00fctev\u00e2tirin mukabili olup, ","m\u00fctev\u00e2tir had\u00eesin r\u00e2v\u00eeleri ara\u015ft\u0131r\u0131lmaz.]. 4. gr. isim \nc\u00fcmlelerinde y\u00fcklem. \nhaber \n(a.i.) \u00e7\u00fcr\u00fcme, berelenme. \nhaber-d\u00e2r \n(a.zf.) haberli, (bkz: hab\u00eer, v\u00e2k\u0131f). \nhaber\u00ee, haberiyye \n(a.s.) l. haberle ilgili; haberden ibaret olan. 2. gr. y\u00fcklemle \nilgili. \nhaber-pij\u00fbh \n(a.f.b.s.) haber ara\u015ft\u0131ran, haber almaya \u00e7al\u0131\u015fan. \nhaber-\u015fin\u00e2s \n(a.f.b.s.) iyi haber alan. \nhabese \n(a.s. hab\u00ees'in c.) k\u00f6t\u00fcler, al\u00e7aklar, pisler, (bkz: hubes\u00e2). \nHabe\u015f \n(a.h.i.) Afrika'n\u0131n do\u011fusunda, Yemen'in kar\u015f\u0131 k\u0131y\u0131s\u0131nda \nbulunan ve halk\u0131n\u0131n \u00e7o\u011fu H\u0131ristiyan olan, Habe\u015fistan \nk\u0131tas\u0131nda ya\u015fayan yerli halk. \nHabe\u015fe \n(a.h.i.) 1. Habe\u015fistan. 2. Habe\u015f. \nHabe\u015f\u00ee \n(a.s. ve i.) Habe\u015fistan halk\u0131ndan olan kimse. \nhabe\u015f\u00ee \n(a.i.) 1. g\u00fczel sanatlarda kullan\u0131lan bir k\u00e2\u011f\u0131t cinsi, [tezhip, \nhat, minyat\u00fcr v.b.]. 2. s. \u00e7ok esmer. \nHabe\u015fist\u00e2n \n(a.h.i.) Habe\u015flerin vatan\u0131. \nh\u00e2b-g\u00e2h, h\u00e2b-geh \n(f.b. i.) uyunacak yer, yatak odas\u0131. \nh\u00e2b-g\u00fcz\u00e2r \n(f.b.s.) uyuyucu. (bkz: n\u00e2im). \nhabh\u00e2b \n(a.i.) 1. canbaz ayakl\u0131\u011f\u0131, f r. echasse. 2. takunye. \nhabh\u00e2b\u00ee \n(a.i.) i\u015fsiz g\u00fc\u00e7s\u00fcz dola\u015fan adam. \nh\u00e2b\u0131t \n(a.s. h\u00fcb\u00fbt'dan) hub\u00fbt eden, yukar\u0131dan a\u015fa\u011f\u0131 inen. \nTedr\u00eec-i h\u00e2b\u0131t \nderece derece k\u00fc\u00e7\u00fclen [top, t\u00fcfek, s\u00fcng\u00fc, t\u0131rnak..] gibi. \nhab\u00eeb \n(a.s. hubb'dan. c. ahibb\u00e2) 1. sevgili. 2. seven, dost. 3. erkek \nad\u0131. \nhab\u00eeb-i Hud\u00e2, hab\u00eeb-i kibriy\u00e2 \nhab\u00eeb-ull\u00e2h \n(Allah'\u0131n sevgilisi) Hz. Muhammed. [m\u00fcen. \"hab\u00eebe\" dir]. \nh\u00e2b\u00eede \n(f.s.c. h\u00e2b\u00eedeg\u00e2n) uyumu\u015f, uykuya dalm\u0131\u015f. \nh\u00e2b\u00eede-g\u00e2n \n(f.b.s. h\u00e2b\u00eede'nin c.), (bkz. h\u00e2b\u00eede). \nhab\u00eee \n(a.s.) g\u00f6r\u00fclmemi\u015f, ke\u015ffedilmemi\u015f; g\u00f6ze g\u00f6r\u00fclmeyen \u015fey. \nhab\u00eeke \n(a.i.c. hab\u00e2ik ) 1. \u00e7izgi. 2. Samanyolu, (bkz: kehke\u015f\u00e2n). \nh\u00e2bil \n(a.s.) b\u00fcy\u00fcc\u00fc, sihirbaz, efsuncu. \nhab\u00eel \n(a.i.) 1. tuzak. 2. yi\u011fit. \nH\u00e2b\u00eel \n(a.h.i.) Hz. Adem'in o\u011fullar\u0131ndan birinin ad\u0131, Kabil'in karde\u015fi. \nh\u00e2bile \n(a.s.) gebe, y\u00fckl\u00fc, (bkz: h\u00e2mile). \nhab\u00een \n(a.i.) 1. zakkum a\u011fac\u0131. 2. s. s\u0131ska, istiska. \nhab\u00eer \n(a.s.) 1. haberli, bilgili. 2. h. i. Cen\u00e2b\u0131hak. \nhab\u00eer \n(a.s.) taze; yeni, turfanda. \nhab\u00eer\u00e2ne \n(a.f.zf.) haberli, bilgili olana yak\u0131\u015facak surette. \nhab\u00ees \n(a.s.) paras\u0131z olarak verilen, ba\u011f\u0131\u015flanan \u015fey. \nh\u00e2bis \n(a.s.) hapseden, tutan. \nhab\u00ees \n(a.s. hubs'dan. c. habese, hab\u00ees\u00een, hab\u00ees\u00fbn, habes\u00e2) k\u00f6t\u00fc, \nal\u00e7ak, pis, soysuz. ","Erv\u00e2h-\u0131 hab\u00eese \nk\u00f6t\u00fc ruhlar. \nhab\u00ees, hab\u00eesa \n(a.i.) un helvas\u0131, (bkz: ber\u00eek, ber\u00eeke). \nhab\u00eese \n(a.i.c. hab\u00e2is) fena huy, fena hal, \u00e7irkin \u015fey, k\u00f6t\u00fc hareket. \nh\u00e2b-ist\u00e2n \n(f.b.i.) yatak odas\u0131, yatakhane, (bkz: h\u00e2b-g\u00e2h, h\u00e2b-geh). \nhabl \n(a.i.c. hib\u00e2l, hub\u00fbl) ip, urgan, halat, (bkz: rism\u00e2n). \nhabl-i met\u00een \n(sa\u011flam ip) isl\u00e2m d\u00eeni. \nhabl-i mevh\u00fbm \nolacak gibi g\u00f6r\u00fcn\u00fcp de gittik\u00e7e uzakla\u015fan gaye. \nhabl-i savt\u00ee \nanat. han\u00e7ere i\u00e7inde gerilmi\u015f olan ve sesin perdelerini \nd\u00fczenleyen ipler. \nhabl-i s\u00fcrrev\u00ee \nanat. ana rahmindeki \u00e7ocu\u011fu me\u015f\u00eeme denilen sona ba\u011flayan \nip, g\u00f6bek ba\u011f\u0131. \nhabl-i zahr\u00ee \nanat. s\u0131rt ipi, fr. corde dorsale. \nhabl-\u00fcl-mes\u00e2k\u00een \nbot. sarma\u015f\u0131k. \nhabliye \n(a.i.) zool. ipsiler. \nhabliye-i ibtid\u00e2iyye \nzool. ilk ipsiler, fr. protocordees. \nhabl-ullah \n(a.b.i.) 1. Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem. 2. \u0130sl\u00e2m d\u00eeni. \nhabl-\u00fcl-ver\u00eed \n(a.b.i.) anat. boyun damar\u0131, \u015fahdamar\u0131. \nh\u00e2b-n\u00e2-d\u00eede \n(f.b.s.) bul\u00fb\u011fa ermemi\u015f [\u00e7ocuk]. \nh\u00e2b-n\u00e2k \n(f.b.s.) uykulu, uykusu gelmi\u015f [kimse], (bkz: h\u00e2b-\u00e2l\u00fbd, h\u00e2b- \n\u00e2l\u00fbde). \nh\u00e2b-n\u00e2me \n(f.b.i.) r\u00fc'y\u00e2 kitab\u0131. \nh\u00e2b-n\u00fb\u015f \n(f.b.s.) uyumu\u015f, (bkz: h\u00e2b\u00eede). \nhabr \n(a.i.c. ahb\u00e2r, hub\u00fbr) 1. \u00e2lim, bilgin, fak\u00eeh, zek\u00ee, anlay\u0131\u015fl\u0131. 2. \n\u0130sr\u00e2ilo\u011fullan bilgini, (bkz: hibr). \nhabs \n(a.s.) 1. murdar, \u00e7irkin. 2. ay\u0131p. \nhabs \n(a.i.) 1. hapis, al\u0131koyma, bir yere kapama, sal\u0131vermeme, bir \nyere kapay\u0131p d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131karmama, hapishane. 2. tutma, \nzaptetme. \nhabs-i bevl \nidrar\u0131n\u0131 tutma. \nhabs-i d\u00fcm\u00fb' \ng\u00f6zya\u015flar\u0131n\u0131 zaptetme, metanet g\u00f6sterme. \nhabs-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) hapisevi, cezaevi, (bkz: habs-h\u00e2ne). \nhabs-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) hapsolunan yer, hapislerin bulundu\u011fu yer, hapis, \ncezaevi. \nhabt \n(a.i.) 1. ibt\u00e2l etme, bozma. 2. bir bahiste birini susturma, \na\u011fz\u0131n\u0131 kapama. \nhabt-i a'm\u00e2l \ndinden \u00e7\u0131kan bir kimsenin daha \u00f6nce yapm\u0131\u015f oldu\u011fu \nib\u00e2detlerin bo\u015fa gitmesi. [bu mesele, \"M\u00e2t\u00fcr\u00eediyye\" ile \n\"E\u015f'ariyye\" aras\u0131ndaki ihtil\u00e2f mevzular\u0131ndan biridir]. \nhabt \n(a.i.) yanl\u0131\u015f hareket etme, yan\u0131lma. \nhabt-\u0131 dim\u00e2g\u00ee \ndelilik. \nhabt \u00fc hat\u00e2, habt \u00fc halel yanl\u0131\u015f, d\u00fczensizlik. \nhab\u00fbk \n(a.i.) \u015farap [ak\u015fam \u00fczeri i\u00e7ilen], (bkz: bade, hander\u00ees, rahik, \nsahb\u00e2). ","h\u00e2c \n(f.i.) ha\u00e7, put. (bkz: sal\u00eeb, \u00e7el\u00eep\u00e2). \nh\u00e2c \n(a.i. h\u00e2cet'in c.) 1. (bkz: h\u00e2c\u00e2t, hav\u00e2yic). 2. bot. deve \ndikenleri, akdikenler. \nhac\u00e2let \n(o.i.) utanma, utanga\u00e7l\u0131kla \u015fa\u015f\u0131rma, (bkz: hacel, haclet.). \nh\u00e2c\u00e2let-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) utand\u0131r\u0131c\u0131. \nhac\u00e2met \n(a.i.) boynuz veya \u015fi\u015fe ile v\u00fccudun bir organ\u0131na kan\u0131 \ntoplad\u0131ktan sonra ni\u015fter ve mengene denilen \u00e2letlerle kan \nalma, hacamat, [kelimenin asl\u0131 \"hic\u00e2met\" dir]. \nh\u00e2c\u00e2t \n(a.i. h\u00e2cet'in c.) istekler, dilekler. \nKad\u00ee-y\u00fcl-h\u00e2c\u00e2t \nhacetleri, istekleri, dilekleri yerine getiren, Allah. \nhacb \n(a.i.) 1. menetme, mahrum etme. 2. birini mirastan menetme, \nmahrum etme. \nhacb-i hirm\u00e2n \nhuk mirastan tam\u00e2miyle menetme, mahrum etme. \nhacb-i noks\u00e2n \nhuk. mirastan k\u0131smen mahrum etme, miras hissesini azaltma. \nhacc \n(a.i.) isl\u00e2m'\u0131n be\u015f \u015fart\u0131ndan biri olan ve muayyen zamanda \nMekke'deki \"K\u00e2be-i \u015eerife\" yi ziyaret etmek \u00fczere yola \n\u00e7\u0131kma farizas\u0131, [kelimenin asl\u0131nda \"kasid\" ve \"tevecc\u00fch\" \nm\u00e2n\u00e2lar\u0131 vard\u0131r]. \nh\u00e2cc \n(a.s. ve i.c. h\u00fccc\u00e2c) hacca giden, Kabe'yi ziyaret eden, hac\u0131. \n[\u00e7ok zaman kelime \"el-h\u00e2cc\" \u015feklinde kullan\u0131l\u0131r ve \"hac\u0131\" \n\u015fekli daha yayg\u0131nd\u0131r], (bkz: h\u00e2c\u0131). \nh\u00e2cc-\u00fcl-haremeyn \nzaman\u0131nda \u015fer'\u00ee merasime uyarak Mekke-i M\u00fckerreme ile \nMed\u00eene-i M\u00fcnevvere'yi ziyaret eden kimse. \nHacc\u00e2c \n(a.h.i.) 1. Irak v\u00e2l\u00eesi olup, Hz. Muhammed soyuna ve \ntaraftarlar\u0131na eziyet eden Yusuf bin Sakaf\u00ee'nin unvan\u0131. 2. s. \ndel\u00eel ile galip olan. \nhacc\u00e2c-\u00e2ne \n(a.zf.) Hacc\u00e2c'a yak\u0131\u015facak surette zul\u00fcm. \nhacc\u00e2l \n(a.s.) g\u00f6steri\u015fli, \u015fatafatl\u0131. \nhacc\u00e2m \n(a.i.) hacamat eden, hacamat\u00e7\u0131. \nhacc\u00e2r \n(a.i.) ta\u015f\u00e7\u0131, ta\u015f i\u015f\u00e7isi. \nh\u00e2cce \n(a.i.c. h\u00e2cc) bot. bir \u00e7e\u015fit akdiken. \nh\u00e2cce \n(a.s.c. hav\u00e2cc) hacca giden, Kabe'yi ziyaret eden, hac\u0131. \n[kad\u0131n, k\u0131z]. \nhaccet-\u00fcl-ved\u00e2' \nHz. Muhammed'in son hacc\u0131. \nh\u00e2ce \n(f.i.c. h\u00e2ceg\u00e2n) 1. hoca, efendi, a\u011fa, \u00e7elebi, sahip, muallim, \nprofes\u00f6r, \"\u00f6\u011fretmen, m\u00fcderris, (bkz: hired-\u00e2m\u00fbz); molla, ev \nsahibi. 2. t\u00fcccar. \nh\u00e2ce-i \u00e2lem, h\u00e2ce-i d\u00fc ser\u00e2, h\u00e2ce-i k\u00e2in\u00e2t Peygamberimiz Hz. Muhammed. \nh\u00e2ce-i b\u00fczurg \ntar. ba\u015fvezir. \nh\u00e2ce-i evvel \n(ilk hoca) milletin ilmen ve fikren kalk\u0131nmas\u0131 i\u00e7in \u00e7e\u015fitli \nbilgileri basitle\u015ftirerek halk\u0131n kolayl\u0131kla anlayabilece\u011fi bir \ndille yayan kimse, [bu unvan, Tanzimat devrinde Ahmed \nMidhat Efendi'ye de verilmi\u015ftir]. \nh\u00e2ce \n(a.i.). (bkz. h\u00e2cet). \n\u0130nd-el-h\u00e2ce \ngerekti\u011fi zaman... gibi. ","haceb \n(a.i.) anat. g\u0131rtlak, fr. trachee \nhacebe \n(a.i. h\u00e2cib'in c.) kap\u0131c\u0131lar, perdeciler, (bkz: h\u00e2cib). \nh\u00e2ceg\u00e2n \n(f.b.i. h\u00e2ce'nin c.) 1. hocalar. 2. [eskiden] y\u00fczba\u015f\u0131 r\u00fctbesinin \nkar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan bir sivil r\u00fctbe. \nHatm-i h\u00e2ceg\u00e2n \nnak\u015f\u00ee tarikat\u0131n\u0131n \u00e2dab\u0131. \nh\u00e2ceg\u00e2n-\u0131 d\u00eev\u00e2n-\u0131 h\u00fcm\u00e2y\u00fbn \nh\u00e2ceg\u00ee \n(f.i.) 1. efendilik, hocal\u0131k. 2. t\u00fcccar. \nBedest\u00e2n h\u00e2ceg\u00eesi \nbedesten t\u00fcccarlar\u0131ndan. \nhacel \n(a.i.) utanma, utan\u0131p \u015fa\u015f\u0131rma, (bkz: hac\u00e2let, haclet). \nhacer \n(a.i.c. ahc\u00e2r) 1. ta\u015f. (bkz: seng). \nhacer-i b\u00fcrk\u00e2n\u00ee \njeol. volkan \u00e7ak\u0131l\u0131. \nhacer-i esved, -es'ad \nKabe'nin duvannda bulunan me\u015fhur kara ta\u015f. \nhacer-i fil \nyanmaz ta\u015f denilen bir m\u00e2den olup iplik gibi c\u00fcz\u00fc'leri \nbirbirinden ayr\u0131lmak hassas\u0131n\u0131 h\u00e2izdir. \nhacer-i kils\u00ee \nkire\u00e7ta\u015f\u0131. \nhacer-i m\u0131knat\u0131s\u00ee \nm\u0131knat\u0131s ta\u015f\u0131. \nhacer-i necm\u00ee \njeol. y\u0131ld\u0131zta\u015f\u0131, fr. aventurine. \nhacer-i sem\u00e2\u00ee \ng\u00f6kten d\u00fc\u015fen ta\u015f, g\u00f6kta\u015f\u0131, aerolit. \nhacer-\u00fcl-cev \nastr. g\u00f6kta\u015f\u0131, (bkz: hacer-i sem\u00e2v\u00ee). \nhacer \u015fecer makulesi \nehemmiyetsiz, derme \u00e7atma e\u015fya. \nhacer-\u00fcn-n\u00fbr \nk\u00fck\u00fcrt ile demir'in birle\u015fmesinden meydana gelen alt\u0131n \u015fans\u0131 \nrenginde bir cisim [hacer'in bir ba\u015fka cemi olan \"hic\u00e2re\" \nkullan\u0131lmaz]. 2. kad\u0131n ad\u0131. \nhacereyn \n(a.i.c.) \"iki ta\u015f\" alt\u0131n ile g\u00fcm\u00fc\u015f. \nhacer\u00ee \n(a.s.) ta\u015fla ilgili; ta\u015f gibi olan. \nhacer-p\u00e2re \n(a.f.b.i.) ta\u015f par\u00e7as\u0131. \nh\u00e2ce-ser\u00e2 \n(f.b.i.) had\u0131ma\u011fas\u0131, harema\u011fas\u0131. (bkz: h\u00e2dim ). \n2 \nh\u00e2cet \n(a.i.c. h\u00e2c\u00e2t, hav\u00e2yic) ihtiya\u00e7, l\u00fczum, gereklik, muhta\u00e7l\u0131k, \n(bkz: zar\u00fbret). \nDef'-i h\u00e2cet \nabdest bozma. \nArz-\u0131 h\u00e2cet \neksi\u011fini, iste\u011fini bildirme. \nh\u00e2cet ne \nne ihtiya\u00e7 var, ne l\u00fczum var. \nh\u00e2ce-t\u00e2\u015f \n(f.b.i.) [eskiden] bir efendinin k\u00f6lelerinden her biri, kap\u0131 \nyolda\u015f\u0131. \nh\u00e2cet-mend \n(f.b.s.c. h\u00e2cet-mend\u00e2n). ihtiya\u00e7l\u0131, muhta\u00e7. \nh\u00e2cet-mend\u00e2n \n(a.f.b.s. h\u00e2cet-mend'in c.) muhta\u00e7lar. \nh\u00e2cet-mend\u00e2ne \na.f.zf.) ihtiya\u00e7l\u0131 olarak, muhtaccas\u0131na. \nh\u00e2cet-mend\u00ee \n(a.f.b.i.) ihtiya\u00e7l\u0131 olma, muhta\u00e7l\u0131k. \nh\u00e2cet-rev\u00e2 \n(a.b.s.) ihtiy\u00e2c\u0131 g\u00f6ren, gideren. \nh\u00e2c\u0131 \n(a.s. ve i.c. h\u00fccc\u00e2c) hacca giden, K\u00e2'be'yi ziyaret eden, hac\u0131. \n(bkz: h\u00e2cc). \nhac\u0131 tehniyesi \nhacdan sa\u011f salim d\u00f6nenleri kutlamak \u00fczere yap\u0131lan toplant\u0131. \nh\u00e2c\u00ee \n(a.s. hicv'den) hicveden, hiciv yazan. ","h\u00e2cib \n(a.i. hic\u00e2b'dan. c. hacebe) 1. kap\u0131c\u0131, perdeci, [evvelce \nvezirlere, \u00e2mirlere denilirdi]. (bkz: bevv\u00e2b). 2. perde, h\u00e2il. 3. \n(c. hav\u00e2cib) ka\u015f. (bkz: ebr\u00fb). \nh\u00e2cib-i b\u00e2r\u00ee \nCebr\u00e2il. \nh\u00e2cib-i garb\u00ee \nastr. kutup y\u0131ld\u0131z\u0131 asl\u0131nda ephemerides denilen bir m\u00fcnhan\u00ee \n(*e\u011fri) \u00e7izerek hareket etmekte iken, bu e\u011fri, astronomlarca \npratik maksatlarla bir elips olarak kabul edilmi\u015ftir. Hak\u00eek\u00ee \n\u015fimal (p\u00f4le) bu elipsin b\u00fcy\u00fck ve k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7aplar\u0131n\u0131n kesi\u015fme \nnoktas\u0131ndad\u0131r. Polaris y\u00e2n\u00ee Kutup Y\u0131ld\u0131z\u0131 elipsin b\u00fcy\u00fck \n\u00e7ap\u0131n\u0131n solunda bulundu\u011fu anda m\u00fcr\u00fbr-i s\u00fcfl\u00e2'dad\u0131r. [elipsin \nb\u00fcy\u00fck \u00e7ap\u0131 Hatt-\u0131 istiva d\u00fczlemine paraleldir]. \nh\u00e2cib-i \u015fark\u00ee \nastr.kutup Y\u0131ld\u0131z\u0131 asl\u0131nda ephemerides denilen bir m\u00fcnhan\u00ee \n(*e\u011fri) \u00e7izerek hareket etmekte iken, bu e\u011fri astronom-larca \npratik maksatlarla bir elips olarak kabul edilmi\u015ftir. Hak\u00eek\u00ee \n\u015fimal (p\u00f6le) bu elipsin b\u00fcy\u00fck ve k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7aplar\u0131n\u0131n kesi\u015fme \nnoktas\u0131ndad\u0131r. Polaris, y\u00e2n\u00ee Kutup Y\u0131ld\u0131z\u0131 elipsin b\u00fcy\u00fck \n\u00e7ap\u0131n\u0131n sa\u011f\u0131nda bulundu\u011fu anda m\u00fcr\u00fbr-i s\u00fcfl\u00e2'dad\u0131r. [elipsin \nb\u00fcy\u00fck \u00e7ap\u0131 Hatt-\u0131 istiva d\u00fczlemine paraleldir]. \nh\u00e2cib-i yem\u00een \nsa\u011f ka\u015f. \nh\u00e2cib-i yes\u00e2r \nsol ka\u015f. \nh\u00e2cibeyn \n(a.c.i.) iki ka\u015f. \nBeyn-el-h\u00e2cibeyn \niki ka\u015f aras\u0131. \nhac\u00eef \n(a.i.) kar\u0131n gurultusu. \nhac\u00eel \n(a.s.) \u00fc\u00e7 aya\u011f\u0131 beyaz olan at. \nhac\u00eel \n(a.s.) utanm\u0131\u015f, utanc\u0131ndan y\u00fcz\u00fc k\u0131zarm\u0131\u015f. \nh\u00e2cim \n(a.s.) hacamat eden. \nh\u00e2cim \n(a.s.) h\u00fccum eden, sald\u0131ran. \nh\u00e2cir \n(a.s.) 1. hicret eden, bir yerden ba\u015fka bir yere g\u00f6\u00e7en. 2. \nsay\u0131klayan [hasta]. \nh\u00e2cire \n(a. i.c. h\u00e2cir\u00e2t) 1. terbiye s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 a\u015fan k\u00fcf\u00fcr. 2. (c. hev\u00e2cir) \ng\u00fcn\u00fcn en s\u0131cak zaman\u0131. \nh\u00e2cis \n(a.i.) 1. gam, tasa. 2. h\u00e2t\u0131ra. \nh\u00e2cise \n(a.i.c. hev\u00e2cis) g\u00f6n\u00fcle do\u011fan end\u00ee\u015fe, merak. \nh\u00e2ciy\u00e2n \n(a.i. h\u00e2c\u0131'n\u0131n c.) hac\u0131lar, Hicaz'a gitmi\u015f olanlar, (bkz: \nh\u00fccc\u00e2c). \nh\u00e2ciy\u00e2ne \n(a.f.zf.) hicveder gibi, hicveder \u015fekilde. \nh\u00e2ciz \n(a.s. hacz'den) 1. ay\u0131ran, b\u00f6len. \nHic\u00e2b-\u0131 h\u00e2ciz \nanat. g\u00f6\u011f\u00fcs bo\u015flu\u011fu ile kar\u0131n bo\u015flu\u011fu aras\u0131nda bulunan b\u00fcy\u00fck \nperde, zar, kar\u0131n zar\u0131, periton. 2. haczeden. \nhacle \n(a.i.) gelin odas\u0131, gerdek, [bu kelimede yer ad\u0131, esasen \nbulundu\u011fundan buna bir de \"-g\u00e2h\" mek\u00e2n edat\u0131 getirerek \n\"hacle-g\u00e2h\" \u015feklinde kullanmak do\u011fru de\u011fildir]. \nhacle-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) gelin odas\u0131, gerdek odas\u0131, [\"hacle\" kelimesinde \nesasen yer ad\u0131 bulundu\u011fundan, buna tekrar \"-gah\" mek\u00e2n eki ","getirerek \"hacle-g\u00e2h\" \u015feklinde kullanmak do\u011fru olmamakla \nberaber kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhaclet \n(a.i.) utanma, \u015fa\u015f\u0131rma, (bkz: hac\u00e2let, hacel). \nhaclet-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) utand\u0131r\u0131c\u0131, utan\u00e7 verici, (bkz: haclet-eng\u00eez). \nhaclet-eng\u00eez \n(a.f.b.s.) utand\u0131r\u0131c\u0131, (bkz: haclet-\u00e2ver). \nhacm \n(a.i.) 1. bir cismin kapsad\u0131\u011f\u0131 bo\u015fluk. 2. oylum. \nhacm-i isti\u00e2b\u00ee \nbir \u015feyin, i\u00e7ine alabildi\u011fi miktar. \nhacmen \n(a.zf.) hacim itibariyle, b\u00fcy\u00fckl\u00fck\u00e7e. \nhacr \n(a.i.) l. birini, mal\u0131n\u0131 kullanmaktan menetme, birine bir \u015feyi \nyasak etme. (bkz: hacz). 2. \u00e2gu\u015f, kucak, himaye, [\"h\" harfi, \nharekelerin \u00fc\u00e7\u00fcn\u00fc de kabul eder]. \nhacren \n(a.zf.) mal\u0131n\u0131 kullanmaktan menetme yoluyla. \nh\u00e2c-v\u00e2r\u00ee \n(f.s. ve zf.) ha\u00e7 bi\u00e7iminde yap\u0131lan, olan. \nhacz \n(a.i.) haciz, alaca\u011fa kar\u015f\u0131l\u0131k birinin mal\u0131n\u0131 veya paras\u0131n\u0131 \nzaptetme muamelesi. \nhacz-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) huk. alaca\u011fa kar\u015f\u0131l\u0131k birinin mal\u0131n\u0131 zaptetmek \u00fczere \no kimseye alacakl\u0131 taraf\u0131ndan g\u00f6nderilen resm\u00ee k\u00e2\u011f\u0131t. \nh\u00e2d \n(f.i.) zool. \u00e7aylak [ku\u015f]. \nhadaa \n(a.s. h\u00e2di'nin c.) dalavereciler, hileciler, aldat\u0131c\u0131lar. \nhad\u00e2i' \n(a.i. had\u00eea'n\u0131n c.) hileler, oyunlar, yalanlar, aldatmalar, dekler, \n[\"had\u00e2yi\" \u015fekli de kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r] \nhad\u00e2ic \n(a.i. hid\u00e2ce'nin c.) deve s\u0131rt\u0131na vurulan y\u00fckler, [\"had\u00e2yic\" \n\u015fekli de kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhad\u00e2id \n(a.i. had\u00eed, had\u00eede'nin c.) 1.demirden yap\u0131lma \u015feyler. 2. \nkeskin \n\u015feyler. \n3.sert \n\u015feyler, \n[\"had\u00e2yid\" \n\u015fekli \nde \nkullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhad\u00e2id\u00e2t \n(a.i. had\u00e2id'in c.) demir nesneler, [\"had\u00e2yid\u00e2t\" \u015fekli de \nkullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhad\u00e2ik \n(a.i. had\u00eeka'n\u0131n c.) bah\u00e7eler, ba\u011f ve bostanlar, [\"had\u00e2y\u0131k\" \n\u015fekli de kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhad\u00e2ik-i h\u00e2ssa \np\u00e2di\u015f\u00e2h, saray bah\u00e7eleri. \nHad\u00e2ik-\u00fcl-Hakaik fi-Tekm\u00eelet-i\u015f-\u015eakaik (\u015eakay\u0131k adl\u0131 eseri tamamlayan hak\u00eekatlar) \nNev'\u00ee-z\u00e2de At\u00e2\u00ee'nin (1585-1635), Ta\u015fk\u00f6pr\u00fcl\u00fcz\u00e2de'nin \u015eakaik- \ni N\u00fb'm\u00e2niyye f\u00ee Ulem\u00e2-\u00fcd-Devlet-il-Osm\u00e2niyye (Osmanl\u0131 \ndevleti bilginlerinin \u015eakaik adl\u0131 biyografi kitab\u0131)'sine yazd\u0131\u011f\u0131 \nzeyl. \nhadak \n(a.i.) patl\u0131can, (bkz: b\u00e2dinc\u00e2n). \nhad\u00e2let \n(a.i.) kol ve bald\u0131r\u0131 etli olma. \nhad\u00e2ret \n(a.i.) al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck. \nhad\u00e2ret \n(a.i.) ye\u015fillik. \nhad\u00e2set \n(a.i.) 1. evvel, iptida, \u00f6nce, ba\u015flang\u0131\u00e7. 2. tazelik, gen\u00e7lik. \nhad\u00e2ret-i sinn \nya\u015f k\u00fc\u00e7\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc. \nh\u00e2dd \n(a.s.) 1. keskin. 2. sivri. 3. dar. ","Z\u00e2viye-i h\u00e2dde \ngeo. dar a\u00e7\u0131. 4. sert, te'sirli. 5. ek\u015fi. 6. azg\u0131n ve iltihapl\u0131 \n[\u00e7\u0131ban, yara, hastal\u0131k]. 7. gergin. \nhadd \n(a.i.c. hud\u00fbd) 1. s\u0131n\u0131r, iki devlet topra\u011f\u0131n\u0131n birle\u015fti\u011fi yer, \nkenar. 2. derece. 3. ger\u00e7ek de\u011fer. 4. \u015fer\u00eeat\u00e7e verilen ceza. 5. \nmant. bir \u00f6nermede konu ile y\u00fcklemden her biri, terim. 6. \nmat. cebirde tenas\u00fcp ('oran) veya muadeleyi (denklem) \nmeydana getiren k\u0131s\u0131mlardan her biri. 7. bir \u015feyin nihayeti, \nsonu. \nhadd-i asgar \nmant. k\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6nerme. \nhadd-i asgar\u00ee te's\u00eer \npsik. uyar\u0131m e\u015fi\u011fi. \nhadd-i a'zam\u00ee \nen b\u00fcy\u00fck, en y\u00fcksek derece. \nhadd-i b\u00fcl\u00fb\u011f \nergenlik \u00e7a\u011f\u0131. \nhadd-i cen\u00fbb\u00ee \ntop. herhangi bir araz\u00ee \u00fczerinde \u00fc\u00e7 nirengi noktas\u0131n\u0131n te\u015fkil \netti\u011fi \u00fc\u00e7genin en cenubunda (g\u00fcney) bulunan re'si, y\u00e2n\u00ee \nnirengi noktas\u0131. \nhadd-i ekber \nmant. b\u00fcy\u00fck \u00f6nerme. \nhadd-i evvel \nmat. herhangi bir riy\u00e2z\u00ee d\u00fcsturda birbirinden zait nak\u0131s \ni\u015faretlerinden biriyle ayr\u0131lm\u0131\u015f par\u00e7alardan birincisi. \nhadd-i evsat \nmant. orta terim. \nhadd-i f\u00e2s\u0131l \niki b\u00f6lgeyi birbirinden ay\u0131ran s\u0131n\u0131r. \nhadd-i garb\u00ee \ntop. herhangi bir araz\u00ee \u00fczerinde \u00fc\u00e7 nirengi noktas\u0131n\u0131n te\u015fk\u00eel \netti\u011fi \u00fc\u00e7genin en garb\u0131nda (bat\u0131) bulunan re'si, y\u00e2n\u00ee n\u00eerengi \nnoktas\u0131. \nhadd-i hak\u00eek\u00ee \nmant. bir terimin esas tarifi. \nhadd-i ic\u00e2z \nfas\u00e2hat'in mucize derecesinde olan\u0131. \nhadd- imk\u00e2n \nm\u00fcmk\u00fcn olma hududu. \nhadd- isti\u00e2b\u00ee \nkapsam, i\u00e7ine alma, kapasite. \nhadd- i'tid\u00e2l \nm\u00e2kul, \u0131l\u0131ml\u0131 derece. \nhadd- ittis\u00e2l \nbiti\u015fme haddi, noktas\u0131. \nhadd-i kat'-i tar\u00eek \nhuk. [eskiden] yol kesicilikte bulunan bir \u015fah\u0131s veya bir \u00e7ok \ne\u015fhas hakk\u0131nda cinayetlerine g\u00f6re \u00eec\u00e2beden ukubet. \nhadd-i kazf \nhuk. [eskiden] bir muhsin veya muhsineye, y\u00e2n\u00ee m\u00fckellef \nh\u00fcr, m\u00fcslim, zinadan af\u00eef bir kimseye d\u00e2r-\u0131 isl\u00e2m'da zina \nisn\u00e2deden m\u00fckellef bir \u015fah\u0131s hakk\u0131nda \u00eec\u00e2beden ukubettir ki, \nmiktar\u0131 hadd-i \u015f\u00fcrb gibidir. \nhadd-i kem\u00e2l \nolgunluk h\u00e2li. \nhadd-i kif\u00e2ye \nyeterlik derecesi. \nhadd-i kusv\u00e2 \nson s\u0131n\u0131r. \nhadd-i lafz\u00ee \nkelime tarifi, kelime m\u00e2n\u00e2s\u0131. \nhadd-i l\u00e2y\u0131k \ntam derece, tam de\u011fer. \nhadd-i ma'r\u00fbf \nnormal kabul edilen bir s\u0131n\u0131r. \nhadd-i m\u00fcnteh\u00e2 \nson nokta. \nhadd-i m\u00fc\u015fterek \nortak derece. \nhadd-i resm\u00ee \ntam tarif. ","hadd-i s\u00e2lis \nmat. herhangi bir riyazi d\u00fcsturda birbirinden zait nak\u0131s \ni\u015faretlerinden biriyle ayr\u0131lm\u0131\u015f par\u00e7alardan \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc. \nhadd-i s\u00e2n\u00ee \nmat. herhangi bir riy\u00e2z\u00ee d\u00fcsturda birbirinden zait nak\u0131s \ni\u015faretlerinden biriyle ayr\u0131lm\u0131\u015f par\u00e7alardan ikincisi. \nhadd-i sekr \nhuk. [eskiden] hamirden ba\u015fka m\u00fcskir me\u015frubattan birinin \nbilihtiy\u00e2r i\u00e7ilmesinden m\u00fctevellit sarho\u015fluktan dolay\u0131 \n\u00eec\u00e2beden ukubettir ki, miktar\u0131 hadd-i \u015f\u00fcrb gibidir. \nhadd-i sirkat \nhuk. [eskiden] \u015feraitini c\u00e2m\u00ee bir sirkatten dolay\u0131 muayyen \nuzvun kesilmesi suretiyle tatbik edilen bir ceza. \nhadd-i \u015fark\u00ee \ntop. herhangi bir araz\u00ee \u00fczerinden \u00fc\u00e7 n\u00eerengi noktas\u0131n\u0131n te\u015fk\u00eel \netti\u011fi \u00fc\u00e7genin en do\u011fusunda bulunan re'si, y\u00e2n\u00ee n\u00eerengi \nnoktas\u0131. \nhadd-i \u015fer'\u00ee \n\u015fer\u00eeate uygun olarak verilen ceza. \nhadd-i \u015fimal\u00ee \ntop. herhangi bir araz\u00ee \u00fczerinde \u00fc\u00e7 n\u00eerengi noktas\u0131n\u0131n te\u015fk\u00eel \netti\u011fi \u00fc\u00e7genin en \u015fimalinde (kuzey) bulunan re'si, y\u00e2n\u00ee n\u00eerengi \nnoktas\u0131. \nhadd-i \u015f\u00fcrb \nhuk. [eskiden] az veya \u00e7ok miktarda bilihtiy\u00e2r \"hamr\" \ni\u00e7ilmesinden dolay\u0131 \u00eec\u00e2beden ukubet, [sekir vermi\u015f olsun \nolmas\u0131n bu ukubet h\u00fcr ve h\u00fcrre hakk\u0131nda seksen, k\u00f6le \nhakk\u0131nda k\u0131rk celdedir. (Celd, kam\u00e7\u0131 ile vurma veya derisine \ndokunmad\u0131r.)]. \nhadd-i ta'b\u00eer \ntasvir ve anlatma derecesi, g\u00fcc\u00fc. \nhadd-i te'd\u00eeb \n\u015feriata g\u00f6re ceza, dayak derecesi. \nhadd-i vasat \norta. \nhadd-i z\u00e2tinde \nz\u00e2ten, esasen, yarad\u0131l\u0131\u015fta, asl\u0131nda, olu\u015funda. 8. bir \u015feyin \nkeskin olan yeri, a\u011fz\u0131. \nhadd-i seyf \nk\u0131l\u0131c\u0131n keskin yeri, a\u011fz\u0131. \nB\u00ee-hadd \nhesaps\u0131z, s\u0131n\u0131rs\u0131z. \nFevk-al-hadd \npek \u00e7ok. \nSer-hadd \ns\u0131n\u0131r. \nhadd-i zin\u00e2 \nhuk. [eskiden] \u015feraiti d\u00e2hilinde v\u00e2ki ve sabit olan zinadan \ndolay\u0131 m\u00fcrtekibi hakk\u0131nda tatbik edilecek ukubettir ki, ya \nceld veya recim suretiyle olur. \nhadd \n(a.s.) 1. denizden gelen g\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc ses. 2. g\u00fcr\u00fclt\u00fc ile y\u0131k\u0131lan. 3. \ng\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc bir sesle \u00e7a\u011f\u0131ran. \nhadd \n(a.i.c. hud\u00fbd) 1. yanak. \nL\u00e2le-hadd \nl\u00e2le (al) yanakl\u0131, (bkz: iz\u00e2r, ruh). \nhadd-i azr\u00e2 \n(k\u0131z yana\u011f\u0131) K\u00fbfe \u015fehri. 2. yeri yarma, yeri kazma. \nhadd\u00e2' \n(a.s. hud'a'dan) dalavereci, aldat\u0131c\u0131, (bkz: h\u00e2d\u00ee', hayy\u00e2l, reng- \n\u00e2ver). \nhadd\u00e2 \n(a.i.) deve \u00e7oban\u0131, deve s\u00fcr\u00fcc\u00fcs\u00fc. \nhadd\u00e2d \n(a.s.) 1. demirci, demir i\u015fleri yapan, \u00e7ilingir. 2. kap\u0131c\u0131. 3. \ngardiyan, muhaf\u0131z. \nhadd\u00e2d\u00ee \n(a.i.) demircilik. \nhadd\u00e2m \n(a.s.) i\u015finde becerikli, \u00e7al\u0131\u015fkan, gayretli olan; hizmet\u00e7i. ","hadd\u00e2n \n(a.i. hadd'den. c.) iki yanak. \nhadd\u00e2s \n(a.s. hads'den) \u00e7abuk kavrayan, anlay\u0131\u015fl\u0131, kavray\u0131\u015fl\u0131. \nh\u00e2dde \n(a.s.) 1. erimi\u015f m\u00e2denden tel yapmak i\u00e7in kullan\u0131lan delikli \nm\u00e2den levha. 2. s. [\"h\u00e2dd\" in m\u00fcennesi] . (bkz: h\u00e2dd). \nh\u00e2dde-i tedk\u00eek \ndikkatle ara\u015ft\u0131rma. \nh\u00e2dde-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) 1. i\u00e7inde ham demir m\u00e2deninin eritildi\u011fi b\u00fcy\u00fck ocak, \nf\u0131nn. 2. [evvelce] i\u00e7inde \u00e7ocuklar\u0131n \u00e7al\u0131\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 tersanenin, \nameliyat okulu h\u00fckm\u00fcnde bulunan bir fabrikas\u0131, [bug\u00fcn \n\"Astsubay Okulu\" bu okulun yerine ge\u00e7mi\u015ftir]. \nhaddeyn \n(a.s.c.) iki had, iki \"terim. \nZ\u00fc-l-haddeyn \niki terimli. \nhadd-n\u00e2-\u015fin\u00e2s \n(a.f.b.s.) haddini bilmez, kendini bilmez; \u015f\u0131mar\u0131k, k\u00fcstah. \nhadd-n\u00e2-\u015fin\u00e2s\u00e2ne \n(a.f.zf.) haddini bilmezcesine. \nhadeb \n(a.i.) kanbur olma, kanburluk, yumrulu olma. (bkz: ham\u00eede). \nhadebe \n(a.i.) 1. v\u00fccuttaki kanburluk. 2. bot. yumru, kambur, (bkz: \nham\u00eede). \nhadebiyyet \n(a.i.) kanburluk, yumruluk. \nhadec \n(a.i.) bot. eb\u00fbcehil karpuzu. \nhaded \n(a.i.) m\u00e2n\u00ee, engel, set. \nhadeka \n(a.i.c. ahd\u00e2k, hid\u00e2k) g\u00f6z bebe\u011fi, g\u00f6z\u00fcn siyah\u0131. \nhadeka-yi ayn \ng\u00f6z\u00fcn bebe\u011fi. \nhadek\u00ee \n(a.s.) hek. g\u00f6z bebe\u011fi ile ilgili. \nhadem, hademe \n(a.i. h\u00e2d\u0131m'\u0131n c.) hizmet\u00e7iler, odac\u0131lar, (bkz: hudd\u00e2m). \nhademe-i b\u00e2b-\u0131 \u00e2s\u00e2f\u00ee \nOsmanl\u0131 devletinde kurulmu\u015f bir idarenin ad\u0131. \nhademe-i h\u00e2ssa, -\u015f\u00e2h\u00e2ne p\u00e2di\u015f\u00e2h saray\u0131nda vazifeli bulunanlar. \nhademe-i hayr\u00e2t \nkayy\u0131m, cami hademesi gibi kimselerin Diyanet \u0130\u015fleri'nde \nba\u011fl\u0131 bulundu\u011fu d\u00e2ire. \nhademe-i h\u00fcm\u00e2y\u00fbn \ntar. Osmanl\u0131 saray\u0131nda g\u00f6revli bulunan kimseler. \nhademe-i h\u00fcm\u00e2y\u00fbn fer\u00eeki tar. Osmanl\u0131 saray\u0131nda g\u00f6revli bulunanlar\u0131n ilerigelenleri. \nhademe-i rikab-\u0131 h\u00fcm\u00e2y\u00fbn-\u0131 hassa tar. p\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n gezisi s\u0131ras\u0131nda maiyetinde bulunanlar. \nhademe-i vakf \nimam, hatip, m\u00fcezzin, m\u00fcderris ve m\u00fctevelli gibi bir vak\u0131fta \ng\u00f6revli bulunan ve kendilerinden faydalan\u0131lan kimseler. \nhadem \u00fc ha\u015fem \nhizmet\u00e7ilerle maiyet halk\u0131. \nhadeng \n(f.i.) 1. kay\u0131n a\u011fac\u0131. 2. kay\u0131n a\u011fac\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f ok. \nhader \n(a.i.) uyu\u015fma. \nhader-i \u015fit\u00e2 \nk\u0131\u015f uyu\u015fuklu\u011fu, fr. hibernation. \nhader-i um\u00fbm\u00ee \nb\u00fct\u00fcn v\u00fcc\u00fbdu kaplayan uyu\u015fukluk. \nhader-\u00fcl-ben\u00e2n \nhek. parmak u\u00e7lar\u0131n\u0131n uyu\u015fmas\u0131. \nhades \n(a.i.c. ahd\u00e2s, hades\u00e2t) 1. yeni olma, yeni peyda olan \u015fey. 2. \nabdest ve gusl\u00fcn tazelenmesini gerektiren hal. 3. insan pisli\u011fi. \n(bkz. gait). 4. s. gen\u00e7, delikanl\u0131, (bkz: had\u00ees-\u00fcs-sinn). \nhades\u00e2n \n(a.i.) 1. talihsizlik. 2. kaza. \nhades\u00e2t \n(a.i. hades'in c.) hadesler. ","h\u00e2d\u0131r \n(a.s.) uyumu\u015f, tembel. \nh\u00e2di' \n(a.s. had\u00eea'dan) 1. h\u00eeleci, dolap\u00e7\u0131. (bkz. hadd\u00e2'). 2. fena, \nbozuk. \nh\u00e2d\u00ee \n(a.s.) 1. s\u0131rada ilk, birinci. 2. i. hayvanlar\u0131, en \u00e7ok develeri \n\u015fark\u0131 ile s\u00fcren kimse. 3. yenilene yard\u0131m eden, yard\u0131mc\u0131. \nh\u00e2d\u00ee a\u015fr \non birinci. \nh\u00e2d\u00ee v\u00fc i\u015frin \nyirmi birinci. \nh\u00e2d\u00ee \n(a.s. hid\u00e2yet'den. c. hev\u00e2d\u00ee, h\u00fcd\u00e2t) l. hid\u00e2yet eden, do\u011fru yolu \ng\u00f6steren. \nh\u00e2d\u00ee-\u00fct-tar\u00eek \ndo\u011fru yolu g\u00f6steren, Allah. 2. i. k\u0131lavuz, rehber. 3. \u00f6nde \ngiden [kimse]. \nh\u00e2d\u00ee-i sebil \nHz. Muhammed. 4. i. m\u0131zrak ucu. 5. i. erkek ad\u0131. \nhad\u00eea \n(a.i.c. had\u00e2yi') (ustal\u0131kl\u0131) h\u00eele, oyun, aldatma, [\"had\u00eeat\" \n\u015feklinde de kullan\u0131l\u0131r]. (bkz. hud'a). \nh\u00e2di-\u00e2ne \n(a.f.zf.) h\u00eele ile, dolapla. \nh\u00e2d\u00ee-a\u015fer \n(a.s.) on birinci. \nhad\u00eeb \n(a.s.) 1. boyanm\u0131\u015f, boyal\u0131. 2. k\u0131nalanm\u0131\u015f, k\u0131nal\u0131. \nhad\u00eec \n(a.i.) vakitsiz, erken do\u011fan o\u011flan \u00e7ocu\u011fu. \nhad\u00eece \n(a.i.) 1. vakitsiz, erken do\u011fan k\u0131z \u00e7ocu\u011fu. 2. kad\u0131n ad\u0131. \nHad\u00eece \n(a.h.i.) Hz. Muhammed'in ilk e\u015fi. \nhad\u00eed \n(a.s.) 1. \u00f6fkeli, hiddetli, \u015fiddetli, titiz. \nhad\u00eed-i \u015fems \nastr. yer y\u00f6r\u00fcngesinin g\u00fcne\u015fe en yak\u0131n noktas\u0131, *g\u00fcnberi, fr. \nperihelie. \nhad\u00eed-\u00fcl-miz\u00e2c \nsert tabiatl\u0131, asab\u00ee. 2. keskin. \nSeyf-i had\u00eed \nkeskin k\u0131l\u0131\u00e7. \nhad\u00eed-\u00fcl-basar \ng\u00f6z\u00fc keskin. 3. i. demir, (bkz: \u00e2hen). \nhad\u00eed-\u00fcn-nazar \ng\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc keskin. \nhad\u00eed\u00ee, had\u00eediyye \n(a.s.) demirle ilgili, demirden yap\u0131lm\u0131\u015f. \n\u00c2l\u00e2t-\u0131 had\u00eediyye \ndemirden yap\u0131lm\u0131\u015f \u00e2letler. \nHut\u00fbt-i had\u00eediyye \ndemiryollar\u0131. \nM\u00fcrekkeb\u00e2t-\u0131 had\u00eediyye demir kar\u0131\u015f\u0131klar\u0131. \nh\u00e2dife \n(a.i.) halktan bir k\u0131s\u0131m. \nhad\u00eeka \n(a.i.c. had\u00e2ik) 1. a\u011fa\u00e7l\u0131, suyu \u00e7ok bah\u00e7e; bostan; meyva \nbah\u00e7esi; etraf\u0131 duvarla \u00e7evrilmi\u015f bah\u00e7e. 2. A\u015fir Efendi \ntaraf\u0131ndan 1868-1873 y\u0131llar\u0131nda 56 kadar say\u0131s\u0131 istanbul'da \nyay\u0131mlanm\u0131\u015f olan T\u00fcrk\u00e7e gazete. \nhad\u00eeka-yi ferahfeza \ng\u00f6n\u00fcle ferahl\u0131k veren bah\u00e7e. \nHad\u00eeka-yi Ma\u00e2rif \nistanbul'da yay\u0131mlanm\u0131\u015f haftal\u0131k T\u00fcrk\u00e7e edeb\u00ee dergi (Kas\u0131m \n1881, l say\u0131) olup kurucusu, Ma\u00e2rif Nez\u00e2reti Te'lif ve \nTerc\u00fcme D\u00e2iresi'nden \u0130m\u00e2deddin Vasfi'dir. \nhad\u00eeka-yi r\u00fbh \nruhun bah\u00e7esi. \nHad\u00eekat-\u00fcl-Cev\u00e2m\u00ee' \n(camiler bah\u00e7esi) 1786 da \u00f6len H\u00fcseyin Ayvansar\u00e2y\u00ee'nin \nistanbul camilerini konu alan bir eseri. ","had\u00eekat-\u00fcl-erv\u00e2h \n(ruhlar\u0131n \nbah\u00e7esi) \nMevl\u00e2n\u00e2 \nderg\u00e2h\u0131ndaki \nkabristana \nmevlev\u00eelerce veriler bir ad. \nHad\u00eekat-\u00fcl-M\u00fcl\u00fbk \n(h\u00fck\u00fcmdarlar bah\u00e7esi) Osman Zade T\u00e2ib'in (1660-1724) \nOsmanl\u0131 h\u00fck\u00fcmdarlar\u0131ndan bahseden bir eseri. \nHad\u00eekat-\u00fcl-V\u00fczer\u00e2 \n(vezirler bah\u00e7esi) Osman Zade T\u00e2ib'in (1660 - 1724) \nzaman\u0131na kadar olan vezirlerden bahseden eseri. \nHad\u00eekat-\u00fcs-S\u00fced\u00e2 \n(mutlular\u0131n bah\u00e7esi) b\u00fcy\u00fck \u015f\u00e2ir Fuz\u00fbl\u00ee'nin \"Kerbel\u00e2 Facias\u0131\" \nn\u0131 konu alan \u00fcnl\u00fc eseri. \nh\u00e2dil \n(a.s. hadl'den) a\u015fa\u011f\u0131 sark\u0131t\u0131lm\u0131\u015f. \nh\u00e2dim \n(a.s. hidmet'den. c. hadem, hademe, hudd\u00e2m) 1. hizmet eden, \nyarayan. \nh\u00e2dim-i me'kel-i m\u00fcs\u00e2fir\u00een ve fukar\u00e2 fakirler ve misafirler i\u00e7in sofra hizmetinde bulunan \nkimse. \nh\u00e2dim-i p\u00eer \nastr. Zuhal (Sat\u00fcrn) gezegeni. \nh\u00e2dim-\u00fcl-fukar\u00e2 \nfakirlere hizmet eden. 2. i. harem a\u011fas\u0131, (h\u00e2ce-ser\u00e2). \nh\u00e2dim-\u00fcl-haremeyn-\u00fc\u015f-\u015fer\u00eefeyn (Mekke ve Med\u00eene gibi iki kutsal yere hizmet eden) \nOsmanl\u0131 p\u00e2di\u015f\u00e2hlar\u0131na verilen bir unvan. [Yavuz'dan sonra]. \nh\u00e2dim \n(a.s. hedm'den) hedmeden, y\u0131kan, y\u0131k\u0131c\u0131. \nh\u00e2dim-\u00fcl-lezz\u00e2t \n(lezzetleri y\u0131kan) Azrail, (bkz: Melek-\u00fcl-mevt). \nh\u00e2dime \n(a.i. h\u00e2dim'den) kad\u0131n hizmet\u00e7i. \nhad\u00een \n(a.i.c. huden\u00e2) vefal\u0131, s\u00e2d\u0131k dost. \nhad\u00een-i kad\u00eem \neski dost. \nh\u00e2dir \n(a.s.) 1. \u00f6ten [g\u00fcvercin], (bkz: ham\u00e2m, ham\u00e2me ). 2. \n1 \nki\u015fneyen [ayg\u0131r]. 3. k\u00fckreyen [arslan], b\u00f6\u011f\u00fcren [deve], an\u0131ran \n[e\u015fek]. \nh\u00e2dir \n(a.s.c. hadere) \u015fi\u015fen, yumrulanan [organ]. \nh\u00e2dir \n(a.s.) uyu\u015fuk, gev\u015fek, tembel. \nhad\u00ees \n(a.i.c. eh\u00e2d\u00ees) 1. Peygamberimizin kutsal s\u00f6z\u00fc. 2. had\u00eesten \nbahseden ilim. \nhad\u00ees-i erbain \n(k\u0131rk had\u00ees) Hz. Muhammed'in k\u0131rk kadar had\u00eesinin \nyorumlanmas\u0131n\u0131, incelenmesini, a\u00e7\u0131klanmas\u0131n\u0131 g\u00f6steren \nderlemelerin ad\u0131. \nhad\u00ees-i kuds\u00ee \nm\u00e2n\u00e2s\u0131 vahyedilen, kelimesi Peygamberimizden sudur eden \n(\u00e7\u0131kan) kutsal s\u00f6z. \nhad\u00ees-i mevz\u00fb' \nbir ba\u015fkas\u0131 taraf\u0131ndan s\u00f6ylenip, Peygamberimize isn\u00e2d olunan \ns\u00f6z. \nhad\u00ees-i m\u00fcrsel \nPeygamberimizden i\u015fitildi\u011fi s\u00f6ylenilen s\u00f6z. \nhad\u00ees-i nebev\u00ee \n(bkz. had\u00ees-i kuds\u00ee). \nhad\u00ees-i sah\u00eeh \ndo\u011fru ve adaletli bir r\u00e2viye dayanan had\u00ees-i \u015ferif. 3. s. yeni, \ntaze. \nhad\u00ees-\u00fcs-sinn \n(ya\u015f\u0131 taze) gen\u00e7, delikanl\u0131, (bkz: nev-civ\u00e2n, hades ). 4. haber, \n4 \nk\u0131ssa, s\u00f6z, s\u00f6ylenti. \nh\u00e2dis \n(a.s. hud\u00fbs'dan) 1. hud\u00fcs eden, \u00e7\u0131kan, meydana gelen. 2. yeni, \nyeni \u00e7\u0131kan. ","h\u00e2dis\u00e2t \n(a.i. h\u00e2dise'nin c.) 1. h\u00e2diseler, olaylar. 2. 1918 ve 1919 \ny\u0131llar\u0131nda mes'\u00fbl m\u00fcd\u00fcr\u00fc Ahmet Bey olan ve Cenab \n\u015eah\u00e2beddin ile S\u00fcleyman Nazif'in istanbul'da \u00e7\u0131kard\u0131klar\u0131 \ng\u00fcnl\u00fck T\u00fcrk\u00e7e bir gazete olup 173 say\u0131ya kadar gelinmi\u015ftir. \nh\u00e2dis\u00e2t-\u0131 fiz\u00eekiyye \nfizik olaylar\u0131. \nh\u00e2dis\u00e2t-\u0131 kimyeviyye \nkimya olaylar\u0131. \nh\u00e2dise \n(a.i.c. h\u00e2dis\u00e2t, hav\u00e2dis) vak\u0131a, yeni bir \u015fey, ilk defa \u00e7\u0131kan, \nmacera olan bir nitelik ve durum, [havadis kelimesi bug\u00fcn \n\"haber, vak\u0131a\" m\u00e2n\u00e2s\u0131na m\u00fcfret olarak kullan\u0131l\u0131r]. \nh\u00e2dis\u00ee \n(a.s.) h\u00e2dise ile ilgili, olaysal. \nh\u00e2disiyye \n(a.i.) fels. fenomenizm, fr. phenomenisme. \nhad\u00ee\u015f \n(f.i.) b\u00fcy\u00fck kad\u0131n, b\u00fcy\u00fck han\u0131m [evdeki]. \nh\u00e2diye \n(a.i.) 1. asa, de\u011fnek. 2. su i\u00e7inden sivrilerek y\u00fckselen kaya. 3. \nkad\u0131n ad\u0131. \nhadr\u00e2' \n(a.s.) 1. (daha, pek, \u00e7ok, en) ye\u015fil, [\"ahdar'\u0131n m\u00fcennesi]. 2. i. \nsebze, ye\u015fillik. 3. m\u00fcz. ad\u0131 \u015eerh-i Mevlana M\u00fcbarek \u015eah'da \nge\u00e7en makam. \nhadr\u00e2-yi dimen \n(s\u00fcpr\u00fcnt\u00fcl\u00fcklerde biten filiz) orta mal\u0131 olan g\u00fczel [kad\u0131n]. \nCez\u00eeret-\u00fcl-hadr\u00e2' \nFas'daki El-cez\u00eere. 3. h. i. H\u00fcsrev Perv\u00eez'in sekiz \nhaz\u00eenesinden birinin ad\u0131. (bkz: hazr\u00e2). \nhadrav\u00e2t \n(a.s. hadr\u00e2'n\u0131n c.), (bkz. hadr\u00e2, hazravat). \nhads \n(a.i.c. hadsiyy\u00e2t) 1. zan, tahmin. 2. sezgi, sezi\u015f, fr. intuition. \nhads\u00ee \n(a.s.) 1. zan ve tahminle ilgili. 2. sezgili. \nhadsiyy\u00e2t \n(a.i. hads'in c.) m\u00fcmk\u00fcn olan \u015feyler, (bkz: faraziyy\u00e2t, \nm\u00fcmkin\u00e2t, tahm\u00een\u00e2t). \nhad\u015fe \n(a.i.c. hade\u015f\u00e2t) manev\u00ee rahats\u0131zl\u0131k, vesvese, merak, \u00fcrk\u00fcnt\u00fc. \nhad\u015fe-i der\u00fbn \ni\u00e7 \u00fcz\u00fcnt\u00fcs\u00fc, g\u00f6n\u00fcl \u00fcz\u00fcnt\u00fcs\u00fc. \nhad\u015fe-\u00e2ver \n(a.f.b.s.) rahats\u0131zl\u0131k veren, insan gocunduran. \nhad\u015fe-nis\u00e2r \n(a.f.b.s.) gocunduran, vesvese, merak sa\u00e7an. \nhad\u00fb\u015f \n(a.i.) 1. sinek. 2. pire. \nhaf\u00e2' \n(a.i.) gizli olma, gizlilik, kapal\u0131l\u0131k. \nhaf\u00e2f\u00ee\u015f \n(a.i. huff\u00e2\u015f'\u0131n c.) yarasa ku\u015flar\u0131. \nhaf\u00e2-g\u00e2h \n(a.f.h.i.) gizlenilecek yer, gizlenme yeri. \nhaf\u00e2ir \n(a.i. haf\u00eer ve haf\u00eere'nin c.) \u00e7ukurlar, oyuklar, delikler. \nhafakan \n(a.i.) l. \u0131st\u0131rap, s\u0131k\u0131nt\u0131; \u00e7arpma, vurma. 2. y\u00fcrek oynamas\u0131. \nh\u00e2f\u00e2t \n(a.i. h\u00e2fe'nin c.) kenarlar, sahiller, k\u0131y\u0131lar, yanlar. \nhaf\u00e2y\u00e2 \n(a.i. hafiyy'in c.) s\u0131rlar, gizli \u015feyler. \nhaf\u00e2y\u00e2-yi um\u00fbr \ni\u015flerin gizli taraf\u0131. \nhafaza \n(a.s. h\u00e2f\u0131z'\u0131n c.) 1. insan\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 i\u015flerini yazmaya mahsus \nmelekler, [kelime \"h\u00e2f\u0131z\" in cemi olmakla beraber \"h\u00e2f\u0131zlar\" \nm\u00e2n\u00e2s\u0131na kullan\u0131lmaz]. 2. bek\u00e7iler. \nB\u00e2b-\u00fcl-hafaza \nen a\u015fa\u011f\u0131 cennet kat\u0131 yollar\u0131ndan birinin ad\u0131. (bkz: huff\u00e2z). \nhafazan-Allah \n(a.c\u00fc.) Allah saklas\u0131n, Allah korusun! \nhafazek-Allah \n(a.c\u00fc.) Allah seni korusun! ","h\u00e2fe \n(a.i.c. h\u00e2f\u00e2t) 1. kenar, sahil, k\u0131y\u0131. \nh\u00e2fe-i nehr \nnehir kenar\u0131. \nh\u00e2fe-i tar\u00eek \nyol kenar\u0131. 2. hek. iki veya daha \u00e7ok sath\u0131n (*d\u00fczey) bir \nzaviye (*a\u00e7\u0131) te\u015fkil ederek birle\u015fmesinden meydana gelen \nuzunlamas\u0131na keskinlik. \nh\u00e2fe-i halfiyye \nanat. bir organ\u0131n veya bir kemi\u011fin tab\u00ee\u00ee durumunda iken \narkaya rastlayan kenar\u0131. \nh\u00e2fe-i kudd\u00e2miyye \nanat. tab\u00ee\u00ee durumunda bulunan bir organ\u0131n veya kemi\u011fin \u00f6n \nkenar\u0131. \nh\u00e2fe-i s\u00fcfl\u00e2 \nanat. bir organ\u0131n veya kemi\u011fin tab\u00ee\u00ee durumunda iken a\u015fa\u011f\u0131 \ntesad\u00fcf eden kenar\u0131. \nh\u00e2fe-i uly\u00e2 \nanat. tab\u00ee\u00ee durumunda bulunan bir organ\u0131n veya kemi\u011fin \nyukar\u0131ya tesad\u00fcf eden kenar\u0131. \nh\u00e2fe-i \u00fcnsiyye \nanat.bir organ\u0131n, daha \u00e7ok bir kemi\u011fin tab\u00ee\u00ee durumda iken - \ninsan v\u00fcc\u00fbdunu yukar\u0131dan a\u015fa\u011f\u0131ya do\u011fru ikiye b\u00f6len- as\u0131l hat \ntaraf\u0131nda olan kenar\u0131. \nh\u00e2fe-i vah\u015fiyye \nanat. tab\u00ee\u00ee durumda bulunan bir organ\u0131n veya kemi\u011fin, orta \n\u00e7izgi denilen hayal\u00ee \u00e7izgiden en uzak olan kenar\u0131. \nhafet \n(a.i.) \u0131sl\u0131kl\u0131 y\u0131lan. \nhaff \n(a.i.) ayakkab\u0131. \nh\u00e2ff \n(a.s.) bir \u015feyin etraf\u0131n\u0131 dolanan. \nhaff\u00e2f \n(a.i.) kavaf, ayakkab\u0131, terlik ve saire yapan ve satan, kavaf, \n(bkz: haf\u00eef). \nhaffaf-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) haz\u0131r ayakkab\u0131 at\u00f6lyesi. \nhaff\u00e2r \n(a.s.) kazan, kaz\u0131c\u0131; mezar kaz\u0131c\u0131, (bkz: h\u00e2fir). \nh\u00e2f\u0131k \n(a.i.c. hav\u00e2f\u0131k) 1. do\u011fu veya bat\u0131 taraf\u0131. 2. ufkun sonu. 3. s. \nvuran, \u00e7arpan, \u00e7\u0131rp\u0131nan. \nh\u00e2f\u0131kan, h\u00e2f\u0131kayn \n(a.i.c.) do\u011fu ve bat\u0131 taraflar\u0131. \nh\u00e2f\u0131z \n(a.s.) a\u015fa\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcren, al\u00e7altan. [Allah'\u0131n adlar\u0131ndand\u0131r]. \nhaf\u0131z \n(a.s. h\u0131fz'dan. c. hafaza, huff\u00e2z) 1. h\u0131fzeden, saklayan, \nkoruyan, (bkz. haf\u00eez). 2. ezberleyen. 3. i. Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'i \nba\u015f\u0131ndan sonuna kadar ezberleyen, (bkz. h\u00e2f\u0131z-\u0131 Kur'an). \nh\u00e2f\u0131z-\u0131 hakiki, -mutlak \nAllah. \nh\u00e2f\u0131z-\u0131 Kur'\u00e2n \nKur'\u00e2n'\u0131 ba\u015f\u0131ndan sonuna kadar ezberleyen kimse. \nh\u00e2f\u0131z-\u0131 k\u00fct\u00fcb \nkitaplar\u0131 \nh\u0131fzeden, \nsaklayan, \nk\u00fct\u00fcphane \nme'muru, \nk\u00fct\u00fcphaneci. \nh\u00e2f\u0131za \n(a.i.) 1. Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'i ba\u015f\u0131ndan sonuna kadar ezberlemi\u015f \nbulunan [kad\u0131n, k\u0131z]. 2. hissedilen, bilinen, g\u00f6r\u00fclen \u015feyleri; \ni\u015fitilen, konu\u015fulan l\u00e2k\u0131rd\u0131lar\u0131; duyulan okunulan s\u00f6zleri, \nezberlenilen yaz\u0131lar\u0131, kitaplar\u0131 zihinde h\u0131fzeden, saklayan \nhassa, kuvvet, fr. memorie. \nh\u00e2f\u0131za-i en\u00e2m \nhalk\u0131n haf\u0131zas\u0131 \nh\u00e2f\u0131za kuvveti \nhaf\u0131zas\u0131 kuvvetli, (bkz: kuvvet-i h\u00e2f\u0131za). \nh\u00e2f\u0131za-i be\u015fer nisy\u00e2n ile ma'l\u00fbld\u00fcr insan haf\u0131zas\u0131nda unutma hastal\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. ","h\u00e2f\u0131za-p\u00eer\u00e2 \n(a.f.b.s.) 1. haf\u0131zay\u0131 s\u00fcsleyen. 2. u\u011fur say\u0131larak ezberlenen \n\u015fey. \nh\u00e2f\u0131zav\u00ee \n(a.s.) psik. belleksel, fr. mnemonique. (bkz: h\u0131fz\u00ee ). \n1 \nh\u00e2f\u00ee \n(a.s.) 1. \u00e7ok ikram eden, g\u00fcler y\u00fczle kar\u015f\u0131layan [adam]. 2. \nyal\u0131nayak y\u00fcr\u00fcyen, ko\u015fan [adam]. \nhaf\u00ee \n(a.s. haf\u00e2'dan. c. hafiyy\u00e2t) gizli, sakl\u0131. \nhaf\u00ee celse \ngizli oturum. \nhafiyy \u00fc cel\u00ee \ngizli ve a\u015fik\u00e2r. \nhafiyy-\u00fcl-har\u00e2re \nkim. \u0131s\u0131alan, fr. endothermique. \nhaf\u00eed \n(a.i.c. ahf\u00e2d) evl\u00e2t o\u011flu, torun. \nhaf\u00eed-\u00e2ne \n(a.f.zf.) toruna yak\u0131\u015f\u0131r yolda. \nhaf\u00eede \n(a.i.) k\u0131z torun [o\u011ful evl\u00e2ttan], (bkz: neb\u00eere). \nhaf\u00eef \n(a.i.) at ko\u015farken, ku\u015f u\u00e7arken, r\u00fczg\u00e2r eserken h\u00e2s\u0131l olan ses, \nh\u0131\u015flama, has\u0131rl\u0131, h\u0131\u015f\u0131rt\u0131. \nhaf\u00eef-i esb-i t\u00e2z\u00ee \nArap at\u0131n\u0131n ko\u015farken \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 ses. \nhaf\u00eef-i evrak-\u0131 e\u015fc\u00e2r \na\u011fa\u00e7 yapraklar\u0131n\u0131n h\u0131\u015f\u0131rt\u0131s\u0131. \nhaf\u00eef-i keb\u00fbter \ng\u00fcvercinin u\u00e7arken \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 ses. \nhaf\u00eef \n(a.i.). (bkz. haff\u00e2f). \nhaf\u00eef \n(a.s. hiffet'den) 1. a\u011f\u0131r olmayan, ye\u011fni. \nhaf\u00eef-\u00fcr-r\u00fbh \n(ruhu haf\u00eef olan) ho\u015fsohbet. \nhaf\u00eef-\u00fcl-miz\u00e2c \nhoppa, karars\u0131z, temkinsiz. 2. m\u00fcz. T\u00fcrk m\u00fczi\u011finin b\u00fcy\u00fck \nusullerinden-dir. 32 zamanl\u0131 ve 26 darpl\u0131d\u0131r (gene 32 zamanl\u0131 \nolarak 14 darpl\u0131 beref\u015f\u00e2n ve 22 darpl\u0131 muhammes vard\u0131r; \nhafif, beref\u015fandan fazla, fakat muhammesden daha az \nkullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r). 32\/2 lik a\u011f\u0131r hafif mertebesi de \u00e7ok \nkullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. 32\/8 lik y\u00fcr\u00fck hafif de g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Usul \nisminden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 \u00fczere y\u00fcr\u00fck eserlere yak\u0131\u015f\u0131r, oynak \nve hafiftir. Hafif ile k\u00e2r, beste (hususiyle ikinci besteler), \npe\u015frev, tev\u015f\u00eeh ve il\u00e2hiler \u00f6l\u00e7\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bilhassa beste formu \ni\u00e7in pek \u00e7ok kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Usul \u00fc\u00e7 muhtelif \u015fekilde dizilmi\u015f \n8 adet sofyandan m\u00fcrekkeptir. \nhaf\u00eefe \n(a.s.) [\"hafif\" kelimesinin m\u00fcen.]. (Bkz hafif). \nhafif me\u015freb \n(a.f.b.s.) serbest davran\u0131\uf002l\u0131, hoppa kad\u0131n. \nhafif tert\u00eeb \n\u015f\u00f6yle b\u00f6yle, a\u015f\u0131r\u0131l\u0131\u011fa ka\u00e7madan, biraz. \nh\u00e2fir \n(a.s. ve i. c. hav\u00e2fir) 1. hafreden, kazan, kaz\u0131c\u0131. \nh\u00e2fir-i bi'r \nkuyu kazan. \nh\u00e2fir-i kabr \nmezar kazan. 2. at gibi hayvanlar\u0131n t\u0131rna\u011f\u0131. \nhaf\u00eer, haf\u00eere \n(a.i.c. haf\u00e2ir) 1. derince kaz\u0131lm\u0131\u015f yer, yer \u00e7ukuru. 2. kabir, \nmezar. \nh\u00e2fiye \n(a.i.) gizli polis. \nh\u00e2fiyen \n(a.zf.) 1. yal\u0131nayak olarak. 2. ikram ederek. \nhafiyy\u00e2t \n(a.s. hafiyy'in c.) gizli, sakl\u0131 \u015feyler. \nAlim-\u00fcl-hafiyy\u00e2t \ngizli, sakl\u0131 i\u015fleri bilen, Allah. \nhafiyy\u00e2t-\u0131 um\u00fbr \ni\u015flerin gizli, sakl\u0131 taraflar\u0131. ","hafiyye \n(a.i.) 1. polis'in gizli me'muru, gizli polis. 2. s. gizli. \nS\u00fbret-i hafiyyede \ngizli olarak. \nUm\u00fbr-\u0131 hafiyye \ngizli i\u015fler. \nhafiyyen \n(a.zf.) gizliden, gizlice, sakl\u0131 olarak, a\u015fik\u00e2r olmayarak. \nhafiyyeten \n(a.zf.) gizli, sakl\u0131 olarak, gizlice. \nhaf\u00eez \n(a.s.) Allah'\u0131n adlar\u0131ndand\u0131r; muhafaza eden, saklayan, \nkoruyan m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelir, (bkz: haf\u0131z ). \n1 \nhafiz-Allah \n(a.c.) Allah saklas\u0131n, Allah korusun. \nhafl \n(a.i.) 1. kederlenme, tasalanma. 2. toplanma, toplant\u0131, (bkz: \nhafle). \nhafle \n(a.i.). (bkz. hafl ). \n2 \nhafr \n(a.i.) kazma, kaz\u0131lma [toprak], (bkz: haf\u015f). \nhafriyy\u00e2t \n(o.i.c.) kaz\u0131\u015flar, kaz\u0131lar; kaz\u0131. \nhafs \n(a.i.) biriktirme, toplama. \nHafsa \n(a.h.i.) Hz. Muhammed'in zevcelerinden biri ve Hz. \u00d6mer'in \nk\u0131z\u0131. \nhaf\u015f \n(a.i.) kazma, kaz\u0131lma, (bkz: hafr). \nhaf\u015f \n(a.i.) hek. \"tavuk karas\u0131\" denilen bir g\u00f6z hastal\u0131\u011f\u0131. \nhaft\u00e2n \n(a.i.) 1. kaftan. 2. sava\u015fta z\u0131rh \u00fczerine giyilen bir \u00e7e\u015fit \npamuklu elbise. \nhafz \n(a.i.) 1. bas\u0131kl\u0131k. 2. \u00eetid\u00e2l, a\u015f\u0131r\u0131 olmama h\u00e2li, \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fcl\u00fck. 3. \nArap gramerinde kesre [esre] i\u015fareti. \nhafz \u00fc takd\u00eer \ngr. kesik c\u00fcmle. \nh\u00e2g\u00eene \n(f.i.) kaygana. \n-h\u00e2h \n(f.s.) \"isteyen, ister\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda kelimelere tak\u0131l\u0131r. \nBed-h\u00e2h \nk\u00f6t\u00fcl\u00fck isteyen. \nHay\u0131r-h\u00e2h \niyilik isteyen. \nh\u00e2h\u00e2n \n(f.s.) istekli. \nh\u00e2her \n(f.i.) k\u0131zkarde\u015f, hem\u015f\u00eere. (bkz: duhter). \nh\u00e2her\u00ee \n(f.i.) k\u0131zkarde\u015flik, hem\u015firelik. \nh\u00e2her-z\u00e2de \n(f.b.i.) hem\u015f\u00eere-z\u00e2de, ye\u011fen. \nh\u00e2hi\u015f \n(f.i.) istek, arzu, isteyi\u015f. \nh\u00e2hi\u015f-k\u00e2r, -ker \n(f. b.s.c. h\u00e2hi\u015fker\u00e2n) isteyici, istekli. \nh\u00e2hi\u015f-ker\u00e2n \n(f.b.s. h\u00e2hi\u015fker'in c.) h\u00e2hi\u015fkerler, istekliler. \nh\u00e2hi\u015fker\u00ee \n(f.b.s.) isteklilik. \nh\u00e2h n\u00e2 h\u00e2h \n(f.zf.) ister istemez, (bkz: tav'an kerhen). \nh\u00e2ib \n(a.s. heybet'den) 1. korkan, korkak, (bkz: h\u00e2f) 2. utanga\u00e7. \nh\u00e2ib \n(a.s. haybet'den. c. h\u00e2ib\u00een) 1. mahrum, 2. \u00fcmitsiz, me'y\u00fbs, \nkederli. 3. zarar ve ziyana u\u011frayan. \nH\u00e2ib \u00fc h\u00e2s\u0131r \nhi\u00e7bir \u015fey elde edemeyen. \nh\u00e2iben \n(a.zf.) mahrum olarak, me'y\u00fbs olarak, zarar ve ziyana \nu\u011frayarak. ","h\u00e2ib\u00een \n(a.s. h\u00e2ib'in c.) mahrum olanlar; me'y\u00fbs olanlar; zarar ve \nziyana u\u011frayanlar. \nh\u00e2ic \n(a.s.) heyecanl\u0131, co\u015fkun, [\"h\u00e2yic\" \u015feklinde de ge\u00e7er]. \nh\u00e2id \n(a.s.) pi\u015fman, nadim, t\u00f6vbekar, [\"h\u00e2yid\" \u015feklinde de ge\u00e7er]. \nh\u00e2if \n(a.s. havf\u2018den) korkan, korkak, \u00f6dlek, (bkz: h\u00e2ib). \nh\u00e2if \n(a.s.) gadir ve sitem eden; zulmeden. \nEl-h\u00e2in\u00fc h\u00e2if \nh\u00e2in [kimse] zulmeder. \nh\u00e2if-\u00e2ne \n(a.zf.) h\u00e2ifcesine, korkak-cas\u0131na, \u00f6dlekcesine. \nh\u00e2ifen \n(a.zf.) korkakcas\u0131na, korkarak. \nh\u00e2ik \n(a.i.c. hayy\u00e2k) \u00e7ulha. \nh\u00e2il \n(a.s. havl'den) 1. iki \u015fey aras\u0131nda veya bir \u015fey \u00f6n\u00fcnde perde \nolan, man\u00ee olan, aray\u0131 kapayan, engel. 2. fiz. ekran. \nh\u00e2il \n(a.s. hevl'den) korkun\u00e7. \nMevt-i h\u00e2il \nkorkun\u00e7 \u00f6l\u00fcm. \nh\u00e2ile \n(a.i.) dram, trajedi, fr. tragedie. \nh\u00e2im \n(a.s.) 1. \u015fa\u015fk\u0131n, hayrette. 2. sevgiden dolay\u0131 \u015fa\u015fk\u0131na d\u00f6nm\u00fc\u015f, \n[\"h\u00e2yim\" \u015feklinde de ge\u00e7er]. \nh\u00e2in \n(a.i. h\u0131y\u00e2net'den) h\u0131yanet eden, nank\u00f6rl\u00fck eden, hay\u0131n. \nh\u00e2in-i vatan \nvatan h\u00e2ini. \nh\u00e2in-i n\u00e2n \u00fc nemek \n(ekmek ve tuz h\u00e2ini) nank\u00f6r. \nh\u00e2in-\u00e2ne \n(a.zf.) h\u00e2incesine. \nh\u00e2ir \n(a.s.) \u015fa\u015f\u0131rm\u0131\u015f, hayrette kalm\u0131\u015f, (bkz: m\u00fctehayyir). \nh\u00e2ir-i b\u00e2ir \nakl\u0131n\u0131 kaybederek ne yapaca\u011f\u0131n\u0131 bilmeyen, sap\u0131tan, \u015fa\u015fk\u0131n. \nh\u00e2ire \n(a.s.) [\"h\u00e2ir\" kelimesinin m\u00fcennesi]. (bkz: h\u00e2ir). \nh\u00e2it \n(a.i.c. h\u00eet\u00e2n) bir yeri \u00e7evreleyen duvar, tahta perde, \u00e7it gibi \n\u015feyler. \nh\u00e2iz \n(a.s.) m\u00e2lik, sahip; ta\u015f\u0131yan. \nh\u00e2iz-i ehemmiyet \nehemmiyetli, \u00f6nemli. \nh\u00e2iz \n(a.s.) 1. hayz\u0131n\u0131, \u00e2detini g\u00f6ren [kad\u0131n]. 2. namazs\u0131z kad\u0131n. \nhak \n(a.i.). (bkz. hakk). \nhak \n(a.i.). (bkz. hakk). \nh\u00e2k \n(a.s.) 1. vasat, orta. \nh\u00e2k-\u00fcl-edeme \nderinin orta kat\u0131. \nh\u00e2k-\u00fcl-varak \nbot. yaprak ortas\u0131, fr. mesophylle. 2. insaniyetli, mert ve yi\u011fit \nadam. \nh\u00e2k \n(f.i.) toprak. \nh\u00e2k-d\u00e2n-\u0131 fen\u00e2 \n(f\u00e2nilik topra\u011f\u0131) d\u00fcny\u00e2. \nh\u00e2k-i beden \nv\u00fccut topra\u011f\u0131. \nh\u00e2k-i bey\u00e2b\u00e2n \n\u00e7\u00f6l\u00fcn topra\u011f\u0131. \nhak-i b\u00eem\u00e2r \n(hasta toprak) mec. k\u0131rm\u0131z\u0131 alt\u0131n. \nh\u00e2k-i cen\u00e2b-\u0131 s\u00fcdde-i devletme\u00e2b p\u00e2di\u015fah\u0131n kap\u0131s\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcnde. \nh\u00e2k-i kadem \nayak topra\u011f\u0131. ","h\u00e2k-i mez\u00e2r \nmezar topra\u011f\u0131. \nh\u00e2k-i mezellet \nhorluk, d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck topra\u011f\u0131. \nh\u00e2k-i m\u00fcrde \n(\u00f6lm\u00fc\u015f toprak) verimsiz toprak. \nh\u00e2k-i p\u00e2k \ntemiz toprak. \nh\u00e2k-i p\u00e2y \nayak topra\u011f\u0131, tozu. \nh\u00e2k-i r\u00e2h \n(yolun topra\u011f\u0131) u\u011fur, kadem. \nh\u00e2k-i t\u00e2r\u00eek \n(karanl\u0131k toprak) mec. insan cesedi. \nh\u00e2k-i teng \nmezar, kabir, sin. \nh\u00e2k-i t\u00eere \n(karanl\u0131k, siyah toprak) mezar, sin. \nh\u00e2k-i vatan \nvatan topra\u011f\u0131. \nh\u00e2k-i za\u00eef \ninsan. \nhakaid \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. hakd'\u0131n c.) garezler, kinler. \nhakaik \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. hak\u00eekat'\u0131n c.) [do\u011frusu \"hakay\u0131k\" d\u0131r], \n(bkz: hakay\u0131k). \nh\u00e2kan \n(\"ka\" uzun okunur, t.i.) T\u00fcrk imparatorlar\u0131na verilen unvan. \n[Arap kaidesine g\u00f6re \"hav\u00e2kin\" \u015feklinde cemilendirilmi\u015ftir]. \nh\u00e2kan-\u0131 ma\u011ff\u00fbr \n\u00f6lm\u00fc\u015f h\u00fck\u00fcmdar. \nh\u00e2kan\u00ee \n(\"ka\" uzun okunur, s.) 1. hakan ile ilgili, hakana mensup. \nDefter-i h\u00e2kan\u00ee \n(bkz: defter). \nHud\u00fbd-i h\u00e2kan\u00ee \nOsmanl\u0131 imparatorlu\u011fu s\u0131n\u0131r\u0131. \nK\u00fbs-i h\u00e2kan\u00ee \ndeve \u00fczerinde ta\u015f\u0131nan en b\u00fcy\u00fck davul, k\u00f6s. 2. i. me\u015fhur bir \nT\u00fcrk \u015f\u00e2iri; me\u015fhur bir \u00eeran \u015fairi. \nhakaret \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) hakirlik, hor g\u00f6rme, incitme, k\u00fc\u00e7\u00fck \nd\u00fc\u015f\u00fcrme. \nhakaret-\u00e2m\u00eez \n(\"ka\" uzun okunur. a.f.b.s.) hakaretle kar\u0131\u015f\u0131k. \nhakay\u0131k \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. hak\u00eekat'\u0131n c.) do\u011fru olan as\u0131llar, \n\u015f\u00fcphesiz bulunan \u015feyler, hakikatler, ger\u00e7eklikler. \nhakay\u0131k-\u0131 e\u015fy\u00e2 \ntas. \u00eem\u00e2n\u0131 b\u00fct\u00fcn olan kimselere g\u00f6re bunun h\u00e2ri\u00e7te v\u00fccudu \nvard\u0131r, hi\u00e7 olmazsa bir k\u0131sm\u0131na insan\u0131n ilmi ve idr\u00e2ki taalluk \neder. \nHakay\u0131k-\u00fcl-vekayi' \n1) vak'alar\u0131n hakikatleri. 2) 2 Eyl\u00fcl 1870'den 4 Aral\u0131k 1873 e \nkadar 1381 say\u0131 yay\u0131mlanm\u0131\u015f olan T\u00fcrk\u00e7e siy\u00e2s\u00ee bir gazete. \nhak-b\u00een \n(a.f.b.s.) hak g\u00f6r\u00fcc\u00fc, hak verici. \nh\u00e2k-b\u00eez \n(a.f.i.) toprak kalburu. \nh\u00e2k-b\u00fbs \n(f.b.i.) yer \u00f6pme; b\u00fcy\u00fck bir z\u00e2t\u0131n ayaklar\u0131na var\u0131p \u00f6pme. \nh\u00e2k-d\u00e2n \n(f.b.i.) D\u00fcny\u00e2, yer. \nh\u00e2k-d\u00e2n-\u0131 fen\u00e2 \n(f\u00e2n\u00ee toprak) [bu] d\u00fcny\u00e2. \nh\u00e2k-d\u00e2n-\u0131 dev, h\u00e2k-d\u00e2n-\u0131 gur\u00fbr \nh\u00e2k-d\u00e2n\u00ee \n(f.s.) toprakla ilgili. \nhakem \n(a.i.) 1. iki has\u0131m taraf\u0131n, aralar\u0131ndaki anla\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 halletmek \n\u00fczere, h\u00e2kim olarak se\u00e7tikleri kimse. 2. futbol, g\u00fcre\u015f, boks ve \n\u015f\u00e2ir spor oyunlar\u0131n\u0131 ba\u015f\u0131ndan sonuna kadar idare eden kimse. ","hakemeyn \n(a.i. c.) 1. iki hakem. 2. S\u0131ff\u00een vakas\u0131nda Hazret-i Ali ile \nMu\u00e2viye aras\u0131nda hakem se\u00e7ilen Eb\u00fb M\u00fbse-l-E\u015f'ar\u00ee ile Amr \n\u00fcbn\u00fc-l-\u00c2s. \nh\u00e2kez\u00e2 \n(a.zf.) b\u00f6yle, bunun gibi, b\u00f6ylece, yine \u00f6yle. \nhak\u0131k\u0131yye \n(a.i.) ger\u00e7ek\u00e7ilik, fr. realisme. \nh\u00e2k\u00ee \n(a.s. hik\u00e2ye'den) hik\u00e2ye eden, anlatan. \nh\u00e2k\u00ee \n(f.s.c. h\u00e2kiy\u00e2n) toprak rengi, toprakla ilgili. \nhakik \n(a.s.) 1. hak sahibi olan, hakl\u0131. 2. l\u00e2y\u0131k, m\u00fcstahak. \nhakikat \n(a.i.) 1. bir \u015feyin asl\u0131 ve es\u00e2s\u0131, m\u00e2hiyeti. 2. ger\u00e7ek, do\u011fru; \nger\u00e7ekten, do\u011frusu. 3. sad\u00e2kat, do\u011fruluk, ba\u011fl\u0131l\u0131k, \nkadirbilirlik.. 4. s. mecaz kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131, esas olarak kullan\u0131lan \n[kelime]. 6. ed. bir kelime neyi anlatmak i\u00e7in konulmu\u015fsa, bu \nkelimenin o m\u00e2n\u00e2da kullan\u0131lmas\u0131 \"el\" kelimesinin, bilinen \nuzuv m\u00e2n\u00e2s\u0131nda kullan\u0131lmas\u0131 gibi. \nhakikat-\u0131 Muhammediyye tas. z\u00e2t-\u0131 ul\u00fbhiyyetin taayy\u00fcn-i evvel ve esm\u00e2-yi h\u00fcsn\u00e2 \nitibariyle mertebesi. \nhakikat-b\u00een \n(a.f.b.s.) hakikati, do\u011fruyu g\u00f6ren, do\u011fru g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc. \nhakikaten \n(a.zf.) hakikat olarak, do\u011frusu, ger\u00e7ekten. \nhakikat-g\u00fb \n(a.f.b.s.) do\u011fru s\u00f6yleyen, do\u011fru s\u00f6zl\u00fc, do\u011frucu. \nhakikat-n\u00fcm\u00e2 \n(a.f.b.s.) hakikati, ger\u00e7e\u011fi g\u00f6steren. \nhakikat-perest \n(a.f.b.s.) hakikati seven. \nhakikat-\u015fin\u00e2s \n(a.f.b.s.) hakikati, ger\u00e7e\u011fi tan\u0131yan, bilen, anlayan. \nhakikat-\u015fin\u00e2s\u00e2ne \n(a.f.zf.) hakikati, ger\u00e7e\u011fi tan\u0131yana yak\u0131\u015facak surette. \nhakikat-\u015fin\u00e2s\u00ee \n(a.f.b.i.) hakikati, ger\u00e7e\u011fi tan\u0131ma, bilme. \nhakik\u00ee, hakikiyye \n(a.s.) 1. hakikate mensup, ger\u00e7ek. 2. sahici. 3. do\u011fru, ger\u00e7ek; \nger\u00e7ekten; fr. realiste, \nhak\u00eek\u00ee m\u00e2liyyet \neko. istihsal veya iktisap maliyeti. \nhakik\u00ee masraf \neko. ger\u00e7ekle\u015fen masraflardan meydana gelen maliyet. \nhakik\u00ee \u00fccret \neko. sat\u0131lma g\u00fcc\u00fc bak\u0131m\u0131ndan d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclen ve paran\u0131n ger\u00e7ek \nde\u011ferine dayanan \u00fccret. \nhakik\u0131yy\u00fbn \n(a.i.c.) realistler, ger\u00e7ek\u00e7iler, fr. realistes. \nhak\u00eem \n(a.s.c. h\u00fckem\u00e2) \u00e2lim, 'bilgin, her\u015feyi bilen; tab\u00eeat\u0131 inceleyen; \nfelsefeci; tabip, doktor. [Allah adlar\u0131ndand\u0131r]. \nEmr-i hak\u00eem \nTanr\u0131 buyru\u011fu. \nhak\u00eem-i mutlak \nCen\u00e2b\u0131hak. \nKit\u00e2b-\u0131 hak\u00eem \nKur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem. \nh\u00e2kim \n(a.i.c. hakeme, h\u00e2kim\u00fbn, h\u00fckk\u00e2m) 1. her \u015feye h\u00fckmeden, \nTanr\u0131. \nAhkem-\u00fcl-h\u00e2kim\u00een, Hayr-\u00fcl-h\u00e2kim\u00een Allah. \nh\u00e2kim-i hakiki, h\u00e2kim-i lemyezel Allah. \nh\u00e2kim-i mutlak \n(Cen\u00e2b\u0131hak). 2. h\u00fckmeden, d\u00e2va yarg\u0131lama i\u015fine me'mur \nolan, yarg\u0131\u00e7. 3. s. \u00fcstte bulunan. 4. kad\u0131; vali; \u00e2mir; \nh\u00fck\u00fcmdar, em\u00eer. \nh\u00e2kim-i \u015fer' \nbir yerin kad\u0131s\u0131 ","hakim-i vakt \n(zaman\u0131n h\u00e2kimi) h\u00fck\u00fcmdar. \nh\u00e2kim-\u00fc\u015f-\u015fer' \n\u015fer\u00eeat h\u00e2kimi. \nhak\u00eem-\u00e2ne \n(a.f.zf.) hikmet sahibi, hak\u00eem olana yak\u0131\u015facak surette, \nhak\u00eemcesine. \nh\u00e2kim-\u00e2ne \n(a.f.zf.) h\u00e2kimcesine, h\u00fckmederek, amirlik tavr\u0131yla; h\u00e2kime \nl\u00e2y\u0131k ve yak\u0131\u015f\u0131r olan. \nh\u00e2kime \n(a.i.) h\u00e2kim'in m\u00fcennesi. \nHey'et-i h\u00e2kime \nyarg\u0131\u00e7lar kurulu. \nEvs\u00e2f-\u0131 h\u00e2kime \nmuayyen vas\u0131flar. \nh\u00e2kim\u00een \n(a.s.) h\u00fckmeden, yarl\u0131gayan. \nAhkem-\u00fcl-h\u00e2kim\u00een \nAllah. \nHayr-\u00fcl-h\u00e2kim\u00een \nAllah. \nh\u00e2kimiyyet \n(a.i.) h\u00e2kimlik, amirlik, \u00fcst\u00fcnl\u00fck, egemenlik. \nh\u00e2kimiyyet-i milliyye \n1. ulusal egemenlik. 2. istikl\u00e2l Sava\u015f\u0131 y\u0131llar\u0131nda kurucusu \nAtat\u00fcrk olan ve Ankara'da yay\u0131mlanan bir gazete [sonralar\u0131 \nad\u0131 \"Ulus\" olmu\u015ftu]. \nh\u00e2kimiyyet kanunu \nbiy. ba\u015fatl\u0131k yasas\u0131. \nh\u00e2kim\u00fbn \n(a.i. h\u00e2kim'in c.), (bkz. h\u00e2kim). \nh\u00e2k\u00ee-nih\u00e2d \n(f.b.s.) m\u00fctev\u00e2zi, al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fc. \nhakir \n(a.s.) itibars\u0131z, de\u011fersiz, a\u015fa\u011f\u0131, ad\u00ee, baya\u011f\u0131. \nhak\u00eer \n(a.i.) 1. kuma\u015f\u0131n parlak, ipek yollar\u0131. 2. yol yol ipekli kuma\u015f. \nhak\u00eer-\u00e2ne \n(a.f.zf.) hakir olana yak\u0131\u015facak surette, hak\u00eercesine. \nh\u00e2kister \n(f.i.) 1. k\u00fcl, ate\u015f k\u00fcl\u00fc. 2. mec. b\u00fclb\u00fcl. \nh\u00e2kister\u00ee \n(f.i.) k\u00fcle mensup, k\u00fcl gibi. (bkz: rem\u00e2d\u00ee). \nh\u00e2kiy\u00e2n \n(a.i. h\u00e2k\u00ee'nin c.) d\u00fcny\u00e2 halk\u0131, insanlar. \nhakk \n(a.i.c. hukuk) 1. Allah, tanr\u0131. 2. do\u011fruluk ve insaf: Hakdan \nayr\u0131lmamal\u0131. 3. bir insana ait olan \u015fey: Bu, benim hakk\u0131md\u0131r. \n4. d\u00e2va ve iddiada hakikate uygunluk; do\u011fruluk: Hak budur. \n5. ge\u00e7mi\u015f, harcanm\u0131\u015f emek: Baba hakk\u0131, Ana hakk\u0131. 6. pay, \nhisse: Makas hakk\u0131; Barut hakk\u0131. 7. s. do\u011fru ger\u00e7ek: Bu s\u00f6z \nhakd\u0131r. 8. l\u00e2y\u0131k, m\u00fcn\u00e2sip: Bu, sana hakt\u0131r. \nhakk-\u0131 \u00e2miriyyet \namirlik hakk\u0131. \nhakk-\u00e2\u015fin\u00e2 \nhakk\u0131, do\u011fruyu, ger\u00e7e\u011fi bilen, ay\u0131ran. \nhakk-\u0131 hay\u00e2t \nya\u015fama hakk\u0131. \nhakk-\u0131 h\u0131y\u00e2r \nhuk. se\u00e7me hakk\u0131. \nhakk-\u0131 huz\u00fbr \nbir i\u015f hususunda toplanan kurul \u00fcyelerine \u00f6denen para. \nhakk-\u0131 ib\u00e2d \nkul hakk\u0131. \nhakk-\u0131 intif\u00e2k \nhuk. bir gayrimenkulden birka\u00e7 ki\u015finin faydalanma hakk\u0131. \nhakk-\u0131 kadem \nayakbast\u0131 paras\u0131, oktruva. \nhakk-\u0131 kar\u00e2r \nhuk. on sene bil\u00e2niza tasarruf edilen araz\u00ee \u00fczerinde takarr\u00fcr \neden m\u00e2likiyyet hakk\u0131. \nhakk-\u0131 kaz\u00e2 \nyarg\u0131 hakk\u0131. ","hakk-\u0131 mecr\u00e2 \nhuk. ihtiyac\u0131 olan suyu getirmek i\u00e7in kom\u015fu gayrimenkulden \nsu yolu ge\u00e7irmek hakk\u0131. \nhakk-\u0131 mesil \nhuk. bir gayrimenkulden \u00e7\u0131kan sulan s\u0131n\u0131rlan d\u0131\u015f\u0131na ak\u0131tma \nhakk\u0131. \nhakk-\u0131 m\u00fcr\u00fbr \nbirinin gayrimenkul\u00fcnden ge\u00e7meyi sa\u011flayan hak. \nhakk-\u0131 n\u00e2n \u00fc nemek \n(ekmek ve tuz hakk\u0131) sadakat, ba\u011fl\u0131l\u0131k. \nhakk-\u0131 nefs \nya\u015famak i\u00e7in gerekli \u015fey. \nhakk-\u0131 ra'y \nhayvan otlatma hakk\u0131. \nhakk-\u0131 s\u00fckn\u00e2 \nhuk. bir kimseye bir binada veya bu binan\u0131n muayyen bir \nk\u0131sm\u0131nda oturma yetkisi veren hak. \nhakk-\u0131 s\u00fck\u00fbt \nhuk. sus pay\u0131, susmal\u0131k. \nhakk-\u0131 \u015fefe \nhuk. su i\u00e7me hakk\u0131. \nhakk-\u0131 \u015f\u00fcrb \nhuk. bir nehirden muayyen ve mal\u00fbm olan nasiptir ki tarla, \nba\u011f, bah\u00e7e ve hayvan sulamak i\u00e7in su ile intifa etme n\u00f6beti, \n[bir tarla sahibinin her g\u00fcn bir saat, yahut haftada bir g\u00fcn bir \nnehirden tarlas\u0131n\u0131 sulama hakk\u0131 gibi]. \nhakk-\u0131 te'lif \nte'lif \u00fccreti. \nhakk-\u0131 terceme \nterc\u00fcme hakk\u0131. \nhakk-\u0131 zamm \nvel\u00eelerin \u00e7ocu\u011fu yan\u0131nda bulundurma hakk\u0131. \nhakk \n(a.i.) 1. kaz\u0131ma, kaz\u0131nma, bir \u015feyin \u00fcst\u00fcn\u00fc \u00e7elik kalemle yaz\u0131, \nyahut resim olarak oyma. \nhakk-i m\u00fch\u00fcr \nm\u00fch\u00fcr kaz\u0131ma. 2. yaz\u0131y\u0131, yanl\u0131\u015f\u0131 kaz\u0131ma. \nhakk-i sehv \nyanl\u0131\u015f\u0131 kaz\u0131ma. \nh\u00e2kka \n(a.i.) 1. devaml\u0131 musibet, \u00e2fet, keder. 2. k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc. (bkz: \nr\u00fbz-i mah\u015fer). \nS\u00fbre-i h\u00e2kka \nKur'\u00e2n'\u0131n 69. s\u00fbresi. \nhakka \n(\"ka\" uzun okunur, a.zf.) do\u011frusu, (bkz: el-hakk, hakkan, \nhakikaten). \nhakkak \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) kutucu, hokkac\u0131. \nhakk\u00e2k \n(a.i. hakk'dan) hakkeden, m\u00fch\u00fcr ve s\u00e2ire kaz\u0131yan kimse. \nhakk\u00e2k\u00ee \n(a.i.) hakk\u00e2kl\u0131k, m\u00fch\u00fcr ve \u015f\u00e2ire kaz\u0131ma. \nhakkan \n(a.zf.) do\u011frusu, (bkz: el-hakk, hakka, hakikaten). \nhakkan\u00ee \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) hak ve adalete uygun, (bkz. \u00e2dil). \nhakkaniyyet \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) hak ve adalete uygunluk, hakka \nri\u00e2yet etme, do\u011fruluk, (bkz: ad\u00e2let, nasfet). \nhakk-b\u00een \n(a.f.b.s.) hak g\u00f6ren, hakk\u0131 tan\u0131yan. \nhakk-b\u00een\u00e2ne \n(a.f.zf.) hakk\u0131 tan\u0131yana g\u00f6re. \nhakk-b\u00een\u00ee \n(a.f.b.i.) hakk\u0131 g\u00f6rme, tan\u0131ma. \nhakk-c\u00fb \n(a.f.b.s.) hak arayan. \nhakk-el-yak\u00een \ntas. ahadiyyet makam\u0131nda Hakk'\u0131 m\u00fc\u015fahede. \nhakk-g\u00fb \n(a.f.b.s.) do\u011fru s\u00f6yleyen. \nhakk-g\u00fby\u00e2ne \n(a.f.zf.) do\u011fru s\u00f6yleyene yak\u0131\u015facak surette. \nhakk-g\u00fby\u00ee \n(a.f.b.i.) do\u011fru s\u00f6yleyicilik. ","hakk-g\u00fcz\u00e2r \n(a.f.b.s.) hakk\u0131 tan\u0131yan, haktan ayr\u0131lmayan. \nhakk\u0131nda \n(a.zf.) d\u00e2ir, m\u00fcteallik, ilgili. \nhakk-n\u00e2-\u015fin\u00e2s \n(a.f.b.s.) hak tan\u0131mayan, hak tan\u0131maz. \nhakk-perest \n(a.f.b.s.) hakka tap\u0131nan, do\u011fruluktan ayr\u0131lmayan, do\u011frulu\u011fu \nseven. \nhakk-perest\u00e2ne \n(a.f.zf.) hakka tapmana l\u00e2y\u0131k bir surette. \nhakk-\u015fin\u00e2s \n(a.f.b.s.) hakka ri\u00e2yet eden, hakk\u0131 tan\u0131yan. \nhakk-\u015fin\u00e2s\u00e2ne \n(a.f.zf.) hakk\u0131 tan\u0131yana yak\u0131\u015facak surette, hakk\u0131 tan\u0131yarak, \nhakka ri\u00e2yet ederek, (bkz: \u00e2dil-\u00e2ne). \nhakk-\u015fin\u00e2s\u00ee \n(a.f.b.i.) hak\u015finasl\u0131k, hakk\u0131 tan\u0131ma. \nh\u00e2k-nih\u00e2d \n(f.b.s.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fc, iyi huylu. \nh\u00e2k-ni\u015f\u00een \n(f.b.i.) fakir, dilenci, (bkz: s\u00e2il). \nh\u00e2k-ni\u015f\u00een\u00ee \n(f.b.i.) fakirlik, dilencilik, yoksulluk. \nh\u00e2k-p\u00e2[y] \n(f.b.i.) aya\u011f\u0131n topra\u011f\u0131, aya\u011f\u0131n tozu, aya\u011f\u0131n bast\u0131\u011f\u0131 toprak, \n[evvelce \"h\u00e2kp\u00e2yine gelmek\", \"h\u00e2kp\u00e2yine y\u00fcz s\u00fcrmek\" gibi, \n\u015ferefe dokunan t\u00e2birler, nez\u00e2ket \u00e7er\u00e7evesi i\u00e7erisinde kullan\u0131l\u0131r \nolmu\u015ftu.]. \nh\u00e2k-r\u00e2h \n(f.b.i.) yol topra\u011f\u0131. \nh\u00e2k-r\u00fbb \n(f.b.i.) s\u00fcp\u00fcrge, (bkz: \u00e7\u00e2r\u00fbb). \nh\u00e2k-s\u00e2r \n(f.b.s.) toz toprak i\u00e7inde kalm\u0131\u015f, h\u00e2li peri\u015fan. \nh\u00e2k-s\u00e2r\u00ee \n(f.b.i.) peri\u015fanl\u0131k, d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck. \nh\u00e2k-t\u0131ynet \n(f.a.b.s.) al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fc. \nhakud \n(\"ku\" uzun okunur, a.s.) pek kindar, \u00e7ok kin g\u00fcden. \nhakud-\u00e2ne \n(\"ku\" uzun okunur, a.f. zf.) kin g\u00fcdercesine, kin g\u00fcderlikle. \nhakk-ull\u00e2h \n(a.it.) tas. geziye \u00e7\u0131kacak Bekta\u015f\u00ee babas\u0131 veya m\u00fcridine di\u011fer \ndost ve sam\u00eemi tarikat arkada\u015flar\u0131 taraf\u0131ndan yap\u0131lan yard\u0131m. \nh\u00e2l \n(f.a.i.) v\u00fccutta husule gelen ben, nokta. \nh\u00e2l-i m\u00fc\u015fg\u00een \nmis kokulu ben. \nh\u00e2l-i siy\u00e2h \nkara ben. \nh\u00e2l \n(a.i.c. ahv\u00e2l) annenin erkek karde\u015fi, day\u0131. \nh\u00e2l \n(a.i.c. ahv\u00e2l) 1. \u015fimdiki zaman, ge\u00e7mi\u015f ve gelecek olmayan \nzaman. 2. olu\u015f, bulunu\u015f, suret, keyfiyet, durum. \nHer h\u00e2l \u00fc k\u00e2rda \nhangi durumda, hangi \u015fartlar alt\u0131nda olursa olsun. \nh\u00e2l-i h\u00e2z\u0131r \n\u015fimdiki durum. \nh\u00e2l-i h\u00e2z\u0131r k\u0131ymet \neko. gelecekteki bir hizmetin veya bir \u015feyin \u015fimdiki de\u011feri. \nh\u00e2l-i harb \nsava\u015f durumu, seferberlik. \nh\u00e2l-i ihtiz\u00e2r \ncan \u00e7eki\u015fme, \u00f6l\u00fcm h\u00e2li. \nh\u00e2l-i intiz\u00e2r \nbekleme h\u00e2li. \nh\u00e2l-i i\u015fb\u00e2' \ndoyma h\u00e2li, doymu\u015fluk h\u00e2li. \nh\u00e2l-i meden\u00ee \nmeden\u00ee durum. \nh\u00e2l-i m\u00fcstakbel \ngelecek zaman. \nh\u00e2l-i per\u00ee\u015f\u00e2n \nperi\u015fan, ac\u0131nacak durum. \nh\u00e2l-i p\u00fcr-mel\u00e2l \nkederli, keder verici bir durum. ","h\u00e2l-i s\u00e2b\u0131ka irc\u00e2' \neski durumuna sokma. \nh\u00e2l-i tab\u00ee\u00ee \nkim. do\u011fal hal. \nh\u00e2l-i tevell\u00fcd\u00ee \ndo\u011fu\u015f h\u00e2linde, ortaya \u00e7\u0131kmak \u00fczere olan. \nh\u00e2l \u00fc keyfiyyet \ndurum ve nitelik. 3. mecal, kuvvet, takat. 4. dervi\u015flerin, \nsofular\u0131n cezbesi, bayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131, co\u015fkunlu\u011fu. 5. dert, keder, \nelem, s\u0131k\u0131nt\u0131. 6. isim \u00e7ekimi \u015fekillerinden her biri evden den \nhali, soka\u011fa -e hali gibi. \nh\u00e2l-i sahv \nhuk. [eskiden] daim\u00ee veya ar\u0131z\u00ee bir sebepten dolay\u0131 \u015fuuru \nm\u00fcnselip bulunan bir \u015fahs\u0131n akl\u00ee melekelerini muvakkaten \niktis\u00e2betmesi, fr. intervalle lucide, moments de lucidite. \nhal' \n(a.i.) 1. soyma. 2. bo\u015fanma. 3. tahttan indirme. \nh\u00e2l\u00e2 \n(a.zf.) \u015fimdi, hen\u00fcz, (bkz: el'\u00e2n, h\u00e2len). \nh\u00e2la \n(a.i.c. h\u00e2l\u00e2t) hala, baban\u0131n k\u0131z karde\u015fi. \nhal\u00e2' \n(a.s.) 1. bo\u015f. (bkz: h\u00e2l\u00ee, teh\u00ee). 2. i. ayakyolu, (bkz. hal\u00e2c\u00e2). \nhal\u00e2at \n(a.i.) hay\u00e2s\u0131zl\u0131k, y\u00fczs\u00fczl\u00fck. \nhal\u00e2b \n(f.i.) \u00e7amur, batakl\u0131k; batakl\u0131k araz\u00ee. \nhal\u00e2c\u00e2 \n(f.i.) aptesh\u00e2ne. (bkz: hal\u00e2 ). \n2 \nhal\u00e2fet \n(a.i.) ahmakl\u0131k, budalal\u0131k, (bkz: ham\u00e2kat, humk). \nhal\u00e2hil \n(a.i. halhal'\u0131n c.) Arap kad\u0131nlar\u0131n\u0131n, s\u00fcs olarak, ayak \nbileklerine takt\u0131klar\u0131 g\u00fcm\u00fc\u015ften veya alt\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f \nhalkalar, ayak bilezikleri. \nhal\u00e2\u00ee \n(a.s.) bo\u015flukla ilgili. \nhal\u00e2if \n(a.i. hal\u00eefe'nin c.) hal\u00eefeler. \nhal\u00e2ik \n(a.i. hal\u00eeka'n\u0131n c.) 1. mahl\u00fbklar, yarat\u0131klar, insanlar. 2. \nhalay\u0131k, sat\u0131n al\u0131nan kad\u0131n hizmet\u00e7i. \nhal\u00e2il \n(a.i. hal\u00eele'nin c.) zevceler, nik\u00e2hl\u0131 kad\u0131nlar. \nhal\u00e2iyy\u00fbn \n(a.i.c. fels. bo\u015fluk\u00e7ular, fr. vacuistes. \nhal\u00e2k \n(a.i.) pay, hisse, nas\u00eep. \nhalak \n(a.i.) pa\u00e7avra, y\u0131pranm\u0131\u015f eski \u015fey. \nhalak \n(a.i. halka'n\u0131n c.) halkalar, (bkz: halakat). \nhalaka \n(a.i.). (bkz. halka). \nhalaka \n(a.i. h\u00e2lik'\u0131n c.) berberler. \nhalakat \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. halka'n\u0131n c.) halkalar, (bkz: halak). \nhal\u00e2kat \n(a.i.) 1. halukluk, iyi ahl\u00e2kl\u0131l\u0131k. 2. d\u00fcmd\u00fczl\u00fck, d\u00fczl\u00fck. \nhalak\u00ee \n(a.i.) pa\u00e7avrac\u0131. \nhal\u00e2kim \n(a.i. hulkum'un c.) bo\u011fazlar [insan ve hayvanlarda]. \nhal\u00e2l \n(a.i.) 1. dostluk. 2. iki nesne aras\u0131 a\u00e7\u0131k olma. \nhal\u00e2le \n(a.i.) kad\u0131n, e\u015f. (bkz: hal\u00eele, zevce). \nhal\u00e2let \n(a.i.) sam\u00eemi dostluk, (bkz: h\u0131l\u00e2let, hul\u00e2let). \nhal\u00e2l\u00fb\u015f \n(f.i.) kavga, g\u00fcr\u00fclt\u00fc, \u015famata, (bkz: hil\u00e2\u015f). \nhal\u00e2s \n(a.i.) kurtulma, kurtulu\u015f. \nhal\u00e2s-\u0131 me\u015fhur \nbe\u011fenilen, \u015f\u00fckredilen kurtulu\u015f. \nhal\u00e2s d\u00eede \n(a.f.b.s.) halas g\u00f6rm\u00fc\u015f, kurtulmu\u015f. ","hal\u00e2s-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) kurtar\u0131c\u0131. \nhal\u00e2\u015fe \n(f.i.) 1. \u00e7er\u00e7\u00f6p. 2. gemi d\u00fcmeni. \nh\u00e2l-\u00e2\u015fin\u00e2 \n(a.f.b.s.) halden anlar. \nh\u00e2l\u00e2t \n(a.i. halet'in c.) h\u00e2ller, suretler, keyfiyetler, nitelikler. \nh\u00e2l\u00e2t-\u0131 nevm \nuykuda u\u011fran\u0131lan haller. \nh\u00e2l\u00e2t-\u0131 sel\u00e2se kanunu \npsik. \u00fc\u00e7 hal kanunu, fr. loi des trois etats. \nh\u00e2l\u00e2t \n(a.i. hala'n\u0131n c.) halalar. \nhal\u00e2vet \n(a.i.) 1. tatl\u0131l\u0131k, \u015firinlik. 2. zevk. \nhal\u00e2vet-i kel\u00e2m \ns\u00f6z tatl\u0131l\u0131\u011f\u0131. \nhal\u00e2vet-i ta\u00e2m \nyeme\u011fin tad\u0131. \nhal\u00e2vet-bah\u015f \n(a.f.b.s.) tatl\u0131l\u0131k veren, zevk veren. \nhal\u00e2vet-y\u00e2b \n(a.f.b.s.) tatl\u0131l\u0131k bulan, zevk bulan. \nhalb \n(a.i.) s\u00fct sa\u011fma. \nhalb \n(a.i.) 1. pen\u00e7eleme, par\u00e7alama. 2. birinin akl\u0131n\u0131 ba\u015f\u0131ndan \nalma. \nhalb\u00e2 \n(a.s.) 1. \u015fa\u015fk\u0131n; ahmak. 2. h\u00eelek\u00e2r, aldat\u0131c\u0131, [kelime \"ahleb\" in \nm\u00fcennesi]. \nhalbe \n(a.i.c. hal\u00e2b\u00eeb) yar\u0131\u015f i\u00e7in veya yard\u0131m i\u00e7in toplanan atl\u0131lar \ngrupu. \nh\u00e2l-bu-ki \n(a.t.f.e.) \u00f6yle iken, hakikat \u015fudur ki, \u015fu kadar var ki. \nhalc \n(a.i.) y\u00fcn ve pamuk atma. \nhald \n(a.i.) devaml\u0131l\u0131k, s\u00fcreklilik. \nh\u00e2l-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) benli, benekli, (bkz: e\u015fyem). \nh\u00e2le \n(a.i.) b\u00e2zan Ay ve G\u00fcne\u015f'in etraf\u0131nda g\u00f6r\u00fclen parlak d\u00e2ire, ay \na\u011f\u0131l\u0131. \nh\u00e2le-i m\u00e2h \nay a\u011f\u0131l\u0131. \nh\u00e2le \n(a.i.c. h\u00e2l\u00e2t) l . teyze, annenin k\u0131z karde\u015fi, [bizde baban\u0131n k\u0131z \nkarde\u015fi, \"hala\" d\u0131r]. 2. kad\u0131n memesinin \u00e7evresinde bulunan \nkoyu renkli daire. \nhaleb \n(a.i.) 1. sa\u011f\u0131lm\u0131\u015f s\u00fct. 2. s\u00fct sa\u011fma. \nhalebe \n(a. s. h\u00e2lib'in c.) s\u00fct sa\u011fanlar. \nhalebe \n(a. s. h\u00e2lib'in c.) aldatanlar, kand\u0131ranlar. \nHaleb\u00ee \n(a.s.) Halepli, Halep halk\u0131ndan olan. \nhalec\u00e2n \n(a.i.) \u00e7arp\u0131nt\u0131, titreme. \nhalec\u00e2n-\u0131 kalb \ny\u00fcrek \u00e7arp\u0131nt\u0131s\u0131. \nh\u00e2le-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) haleli, h\u00e2lelenmi\u015f. \nhalef \n(a.i.) 1. babadan sonra kalan o\u011ful. 2. me'murlukta, birinden \nsonra gelip onun yerine ge\u00e7en kimse. \nHayr-\u00fcl-halef \nhay\u0131rl\u0131 o\u011ful, babas\u0131n\u0131 hay\u0131rla and\u0131racak olan o\u011ful. \nhalef \u00fc selef \n1) sonra gelen ve \u00f6nceki [kimse]; 2) baba ile o\u011ful. \nhalefen \n(a.zf.) arkadan gelerek. \nhalefen an selef \nseleften halefe ge\u00e7me yoluyla. \nhalefen ba'de halef \nbir \u00e7ok haleflerden sonra. ","halef\u00ee \n(a.s.) haleflikle ilgili. \nhalefiyyet \n(a.i.) haleflik, birinin yerine ge\u00e7mi\u015f olma. \nhalel \n(a.i.) 1. iki \u015fey aral\u0131\u011f\u0131, bo\u015fluk. 2. bozma, bozukluk, eksiklik. \nhalel-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) bozma, bozulma. [\"etmek\", \"olmak\" yard\u0131mc\u0131 \nfiilleriyle kullan\u0131l\u0131r]. \nhalel-pez\u00eer \n(a.f.b.s.) halel bulucu, bozulucu. \nhalem\u00e2t \n(a. i. halme'nin c.) meme ba\u015flar\u0131. \nhaleme \n(a.i) meme ucu. \nhalem\u00ee \n(a.s.) anat. mememsi. \nh\u00e2len \n(a.zf.) \u015fimdiki halde, \u015fu anda, daha, hen\u00fcz, bug\u00fcnk\u00fc g\u00fcnde, \n(bkz: h\u00e2l\u00e2). \nhalenciyye \n(a.i.) bot. fundagiller, fr. ericacees. \nh\u00e2let \n(a.i.c. h\u00e2l\u00e2t) h\u00e2l, suret, keyfiyet,, nitelik, [kelime, \"h\u00e2l\" \nkelimesinin e\u015fiti ve m\u00fcennesi olmakla beraber \"dikkate de\u011fer \nhal\" m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelir]. \nEl-h\u00e2let\u00fc h\u00e2zihi \n\u015fimdiki halde. \nh\u00e2let-i cerr \n(a.gr.) kelimenin cerr (kesreli) h\u00e2li. \nh\u00e2let-i ga\u015fy \nbayg\u0131nl\u0131k, kendini bilmezlik h\u00e2li. \nh\u00e2let-i nez' \ncan \u00e7eki\u015fme. \nh\u00e2let-i r\u00fbhiyye \nruh durumu, fr. etat d'\u00e2me. \nh\u00e2let-i \u015fu\u00fbriyye \n\u015fuur h\u00e2li. \nhalet-efz\u00e2 \n(a.f.b.i.) me\u015fhur bir \u00e7e\u015fit l\u00e2le. \nh\u00e2let-eng\u00eez \n(a.f.b.s.) insan\u0131 t\u00fcrl\u00fc hal ve \u015fekillere sokan vaziyet. \nhalev\u00e2t \n(a.i. hal\u00e2'n\u0131n c.) bo\u015fluklar, halvetler; yaln\u0131z bulunulacak \nyerler. \nh\u00e2le-v\u00e2r \n(a.f.b.s.) hil\u00e2l, ay \u015feklinde olan. \nh\u00e2le-z\u00e2de \n(a.f.b.i.) 1. hala k\u0131z\u0131. 2. hala o\u011flu, teyze o\u011flu. \nhalez\u00f4n \n(a.i.) l. kabuklu s\u00fcm\u00fckl\u00fcb\u00f6cek; s\u00fcm\u00fckl\u00fcb\u00f6cek kabu\u011fu. 2. \ngeo. helis. (bkz. helezon). \nhalez\u00f4n\u00ee \n(a.s.) helezonla ilgili; helisel. (bkz: helez\u00f4n\u00ee). \nhalf \n(a.i.) 1. yemin etme. (bkz: halfe). 2 . yemin, (bkz. kasem). \nhalf \n(a.i.) 1. art, arka. \nhalf-i im\u00e2m \nimam\u0131n arkas\u0131, ard\u0131. 2. s. k\u00f6t\u00fc evl\u00e2t. \nhalf\u00e2 \n(a.i.) bot. liflerinden ipek taklidi \u015feyler dokunan bir nev\u00ee \nbe\u015fparmak otu. \nhalfe \n(a.i.) yemin etme, andi\u00e7me. (bkz: half ). \n1 \nhalf\u00ee (a.s.) arka, art ile ilgili olan. \nhalh\u00e2l \n(a.i.c. hal\u00e2hil) Arap kad\u0131nlar\u0131n\u0131n s\u00fcs olarak bileklerine \ntakt\u0131klar\u0131 g\u00fcm\u00fc\u015ften veya alt\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f halka, ayak \nbilezi\u011fi. (bkz: ebrencen). \nhalhale \n(a.i.) elastikiyet, esneklik. \nh\u00e2l\u00ee \n(a.s.) 1. tenha, bo\u015f, sahipsiz yer. 2. a\u00e7\u0131k yer. \nAr\u00e2z\u00ee-i h\u00e2liye \nbo\u015f, tenha topraklar. ","Evkat-\u0131 h\u00e2liye \nbo\u015f vakitler. \nEyy\u00e2m-\u0131 h\u00e2liye \nbo\u015f g\u00fcnler. \nh\u00e2li-y\u00fcz-zihn \nzihni bo\u015f. [m\u00fcen. \"h\u00e2liye\"dir]. \nh\u00e2l\u00ee \n(a.s.) h\u00e2l'e mensup, \u015fimdiki. \nh\u00e2li' \n(a.s.) bo\u015fanm\u0131\u015f erkek. [m\u00fcen. \"h\u00e2lia\" d\u0131r]. \nhal\u00ee' \n(a.s.) 1. soyulmu\u015f. 2. kovulmu\u015f. \nhal\u00ee-\u00fcl-iz\u00e2r \n(y\u00fcz\u00fc y\u0131rt\u0131k) s\u0131yr\u0131k, edepsiz, aln\u0131n\u0131n damar\u0131 \u00e7atlam\u0131\u015f, (bkz: \nfers\u00fbde-p\u00ee\u015f\u00e2n\u00ee). \nhal\u00ee \n(a.s.) 1. gams\u0131z, gailesiz, kay\u0131ts\u0131z. 2. evlenmemi\u015f [erkek]. \nh\u00e2lia \n(a.i.) [\"h\u00e2li' \"in m\u00fcen.]. (bkz: h\u00e2li ). \n1 \nh\u00e2lib \n(a.i.) 1. s\u00fct\u00e7\u00fc. 2. sidik borusu. \nhal\u00eeb \n(a.i.) s\u00fct, taze s\u00fct. \nh\u00e2lib \n(a.s.c. halebe) h\u00eelek\u00e2r, aldat\u0131c\u0131. [m\u00fcen. \"h\u00e2libe\" dir]. \nh\u00e2lic, h\u00e2lice \n(a.s.) pamuk e\u011firen. \nh\u00e2lic, h\u00e2lice \n(a.s.) oynatma, sarsma; hareket ettirme. \nhal\u00eec \n(a.i.) denizin, b\u00fcy\u00fck \u0131rmak \u015feklinde, iki kara aras\u0131nda uzay\u0131p \ngitmi\u015f olan k\u0131sm\u0131. tabi\u00ee liman, bo\u011faz, kanal. \nHalic-i Ar\u00e2b \nBahr-i Ahmer. \nHal\u00eec-i Bahr-i Sef\u00eed \n\u00c7anakkale. \nHal\u00eec-i Bahr-i Siy\u00e2h \nBo\u011fazi\u00e7i. \nHal\u00eec-i Dersa\u00e2det \n\u0130stanbul Halici. \nHal\u00eec-i F\u00e2ris \nBasra K\u00f6rfezi. \nHal\u00eec-i \u0130stanbul \n\u0130stanbul Halici. \nh\u00e2lid \n(a.s.c. h\u00e2lid\u00fbn, h\u00e2lid\u00een) 1. sonsuz, d\u00e2im, ebed\u00ee. 2. bir y\u0131ldan \n\u00e7ok ya\u015fayan [ot, a\u011fa\u00e7]. \nE\u015fc\u00e2r-\u0131 h\u00e2lide \nbir y\u0131ldan fazla ya\u015fayan a\u011fa\u00e7lar. 3. erkek ad\u0131. [m\u00fcen. h\u00e2lide]. \nh\u00e2lid\u00e2t \n(a.i. h\u00e2lide'nin c.) s\u00fcr\u00fcp gidenler. \nCez\u00e2ir-i h\u00e2lid\u00e2t \nKanarya Adalar\u0131. \nh\u00e2lide \n(a.s.c. h\u00e2lid\u00e2t) 1. [\"h\u00e2lid\" in m\u00fcen.]. (bkz: h\u00e2lid). 2. i. kad\u0131n \nad\u0131. \nhal\u00eede \n(f.s.) d\u00fcrterek bast\u0131nlm\u0131\u015f, saplanm\u0131\u015f. \nHancer-i hal\u00eede \nsaplanm\u0131\u015f han\u00e7er. \nh\u00e2lid\u00een, h\u00e2lid\u00fbn \n(a.s. h\u00e2lid'in c.), (bkz. h\u00e2lid). \nH\u00e2lidiyye \n(a.i.) Nak\u015f-i Bend\u00ee tarikat\u0131 \u015fubelerinden biri. [Kurucusu Eb- \n\u00fcl-Bah\u00e2 E\u015f-\u015feyh Ziy\u00e2eddin Mevl\u00e2n\u00e2 H\u00e2lit bin Ahmet bin \nH\u00fcseyin-\u00fcl-Osm\u00e2n\u00ee-y\u00fc\u015f-\u015e\u00e2fi\u00ee-y\u00fc\u015f-\u015eehr-i Z\u00fbr\u00ee'dir]. \nh\u00e2lif \n(a.s.) yemin eden, and i\u00e7en. \nh\u00e2lif \n(a.s.) 1. pe\u015ften gelen. 2. birinin yerine ge\u00e7en. 3. \u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f, \nbozulmu\u015f, [m\u00fcen. \"h\u00e2life\"]. \nhal\u00eef \n(a.s.) yemin ederek birbiriyle s\u00f6zle\u015fen adamlardan herbiri. \nhal\u00eef \n(a.s.c. hulef\u00e2') arkadan gelen, sonradan gelen; birinin yerine \nge\u00e7en. ","hal\u00eefe \n(a.i.c. hulef\u00e2') 1. birinin yerine ge\u00e7en kimse. 2. Hz. \nMuhammed'in vefat\u0131ndan sonra \u00fcmmet id\u00e2resinin ba\u015f\u0131na \nge\u00e7en kimse. 3. p\u00e2di\u015f\u00e2h. 4. resm\u00ee d\u00e2irelerde kalem ba\u015f\u0131n\u0131n \nikincisi. 5. kalfa, ikinci usta. \nhal\u00eefe-i evvel \ndevlet dairelerindeki yaz\u0131 i\u015flerinde \u00e7al\u0131\u015fanlar. [Tanzimat'tan \n\u00f6nce kalem te\u015fkil\u00e2t\u0131 \"hal\u00eefe, hal\u00eefe-i s\u00e2n\u00ee, hal\u00eefe-i evvel\" \nolmak \u00fczere \u00fc\u00e7 derece idi]. \nhal\u00eefe-i m\u00fcslim\u00een \n(M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \nhal\u00eefesi) \nYavuz'dan \nsonra \nOsmanl\u0131 \nh\u00fck\u00fcmdarlan hakk\u0131nda kullan\u0131lan bir t\u00e2bir. \nhal\u00eefe-i r\u00fby-i zem\u00een \n(yery\u00fcz\u00fc hal\u00eefesi) Yavuz Sultan Selim'den sonra gelen \np\u00e2di\u015f\u00e2hlar i\u00e7in kullan\u0131lan bir unvan. \nhal\u00eefe-i s\u00e2n\u00ee \ndevlet dairelerindeki yaz\u0131 i\u015flerinde \u00e7al\u0131\u015fanlar. [Tanzimat'tan \n\u00f6nce kalem te\u015fkil\u00e2t\u0131 \"hal\u00eefe, hal\u00eefe-i s\u00e2n\u00ee, hal\u00eefe-i evvel\" \nolmak \u00fczere \u00fc\u00e7 derece idi]. \nH\u00e2lik \n(a. i. ve s.) yaratan, yoktan var eden, yarat\u0131c\u0131, Allah. \nh\u00e2lik-\u00fcl-ber\u00e2y\u00e2 \nyarat\u0131lm\u0131\u015f olanlar\u0131n yarat\u0131c\u0131s\u0131. \nh\u00e2lik \n(a.s. hel\u00e2k'den) ; helak olan, miskinlik i\u00e7inde \u00f6len. \nTur\u00e2b-\u0131 h\u00e2lik \narsenik. \nh\u00e2lik \n(a.i.c. halaka) ; berber, (bkz: hall\u00e2k). \nhal\u00eek \n(a.s.) 1. t\u0131ra\u015f edilmi\u015f. 2. tuvaletli [adam veya kad\u0131n]. \nhal\u00eeka \n(a.i.c. hal\u00e2ik) tab\u00eeat, nas. \nh\u00e2like \n(a.i.) \u00e7ok haris olan nefis. \nh\u00e2lik\u0131yyet \n(a.i.) h\u00e2likl\u0131k, yarat\u0131c\u0131l\u0131k. \nhal\u00eel \n(a.i.) zev\u00e7, koca. \nhal\u00eel \n(a.s.c. ahill\u00e2 ve hull\u00e2n) 1. samim\u00ee [dost]. 2. i. erkek ad\u0131. \nhal\u00eel-ullah; hal\u00eel-\u00fcr-rahm\u00e2n \nhal\u00eele \n(a.i.c. hal\u00e2il) 1. zevce, nik\u00e2hl\u0131 kad\u0131n, (bkz. harem ). 2. \n3 \nMevlev\u00eelerin \u00e2yinlerde \u00e7ald\u0131klar\u0131 bir musiki \u00e2leti. \nhal\u00eele-zen \n(a.f.b.i.) tekkelerde \u00e7al\u0131nan zilleri \u00e7alan. \nhal\u00eem \n(a.s.) 1. tabiat\u0131 yava\u015f olan, yumu\u015fak huylu. [Allah \nadlar\u0131ndand\u0131r]. [m\u00fcen. \"hal\u00eeme\" dir]. 2. i. erkek ad\u0131. \nhal\u00eem-\u00e2ne \n(a.f.zf.) yumu\u015fak huylu olana yak\u0131\u015facak surette. \nhal\u00eem sel\u00eem \n(a.b.s.) yumu\u015fak huylu ve do\u011fru kimse. \nh\u00e2lis \n(a.s.) 1. hilesiz, katk\u0131s\u0131z. 2. i. erkek ad\u0131. \nh\u00e2lis muhlis \nkat\u0131\u015f\u0131ks\u0131z, eksiksiz, tam. \nh\u00e2lis-\u00fcd-dem \nsaf kan, ar\u0131 kan. [m\u00fcen. \"h\u00e2lise\" dir]. \nh\u00e2lis-\u00e2ne \n(a.f.zf.) saf ve temiz olana yak\u0131\u015facak surette; temiz y\u00fcrekle, \ny\u00fcrek temizli\u011fi ile. \nh\u00e2lise \n(a.s.) [\"h\u00e2lis\" in m\u00fcen]. (bkz: h\u00e2lis). \nh\u00e2lisen \n(a.zf.) 1. h\u00e2lis oldu\u011fu halde. 2. hilesizce. \nh\u00e2liset \n(a.i.) ed. ibarenin saf, d\u00fczg\u00fcn ve ak\u0131c\u0131 olmas\u0131. \nh\u00e2lisiyye \n(a.i.) Kadiri tarikat\u0131 kollar\u0131ndan biri. (kurucusu Ziy\u00e2\u00fcddin \nAbdurrahman H\u00e2lis-\u00fct-T\u00e2lib\u00e2n\u00ee'dir]. \nh\u00e2lisiyyet \n(a.i.) h\u00e2lislik, do\u011fruluk, hilesizlik. ","h\u00e2l-ist\u00e2n \n(f.b.i.) v\u00fccutta, birka\u00e7 benin toplu bulundu\u011fu yer. \nhal\u00eet \n(a.i.) huk. su ve yol hakk\u0131 gibi araz\u00eenin hukukunda m\u00fc\u015f\u00e2rik \nolan kimse. \nhal\u00eeta \n(a.i.) birka\u00e7 \u015feyin kar\u0131\u015fmas\u0131ndan meydana gelen, karma; kim. \nala\u015f\u0131m. \nhal\u00ee'-\u00fcl-\u0131z\u00e2r \n(a.b.s.) k\u00f6t\u00fc, aln\u0131n\u0131n daman \u00e7atlam\u0131\u015f, y\u00fcz\u00fc y\u0131rt\u0131k kad\u0131n. \nh\u00e2liy\u00e2 \n(a.zf.). (bkz. h\u00e2liyen). [asl\u0131 \"h\u00e2liyya\" d\u0131r]. \nh\u00e2liye \n(a.s.) \"h\u00e2l\u00ee\" nin m\u00fcen.]. (bkz: h\u00e2l\u00ee). \nh\u00e2liyen \n(a.zf.) \u015fimdiki zamanda, \u015fimdiki halde. \nh\u00e2liyen \n(a.zf. h\u00e2l\u00ee'den) h\u00e2l\u00ee, bo\u015f oldu\u011fu halde, bo\u015f olarak. \nh\u00e2liyle \n(a.t.zf.) ister istemez, normal olarak. \nhaliyy\u00e2t \n(a.i. h\u00e2liyye'nin c.) bek\u00e2r kad\u0131nlar. \nhaliyye \n(a.i.c. haliyy\u00e2t) bek\u00e2r kad\u0131n. \nh\u00e2liyye \n(a.i.) ib\u00e2det esnas\u0131nda rakset-me, el \u015faklatma gibi \u015feyleri \nhel\u00e2l sayan bir tarikat. \nhalk \n(a.i.) 1. yaratma, yarat\u0131lma. \nhalk-\u0131 d\u00fc cih\u00e2n \n(iki cihan\u0131n halk\u0131) \u00f6l\u00fclerle diriler. 2. icat. 3. insanlar. 4. \ninsanlardan bir b\u00f6l\u00fck. \nhalk \n(a.i.) 1. bo\u011faz, (bkz: hulkum). \nHur\u00fbf-i halk \nleng. bo\u011faz harfleri, [ha, h\u0131, ayn, gayn, he] gibi. 2. t\u0131ra\u015f etme. \nhalka \n(a.i.) l. ortas\u0131 bo\u015f, yuvarlak \u015fekil, d\u00e2ire bi\u00e7iminde olan \u015fey. \nhalka-i \u00e2b-g\u00fbn \ng\u00f6ky\u00fcz\u00fc. \nhalka-i d\u00fcrr \ninci halkas\u0131, dizisi. \nhalka-i g\u00ees\u00fb-yi m\u00fc\u015fg-ef\u015f\u00e2n \nhalka-i gudr\u00fbfiyye \nanat. k\u0131k\u0131rdak halka. \nhalka-i havl-\u00fcl-mer\u00ee \nanat. yemek borusu gerdanl\u0131\u011f\u0131. \nhalka-i \u015feh-per \nb\u00fcy\u00fck kanat halkas\u0131. \nhalka-i tesbih \n(tespih halkas\u0131) dua eden, tespih \u00e7eken kimselerin \u00e7evresi. \nhalka-i tesl\u00eem \ndervi\u015flerin \nboyun \ne\u011fme \ni\u015fareti \nolarak \n\u00fczerlerinde \nbulundurduklar\u0131 halka. \nhalka-i zikr \nzikr, ib\u00e2det halkas\u0131, ib\u00e2det s\u0131ras\u0131nda meydana gelen halka. 2. \nbir \u00e7e\u015fit ufak, ya\u011fl\u0131 ve tuzlu simit, [kelime \"halaka\" \u015feklinde \nde kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhalka-be-g\u00fb\u015f \n(a.f.b.s.c. halka-be-g\u00fb\u015f\u00e2n) kula\u011f\u0131 halkal\u0131, k\u00fcpeli, mec. k\u00f6le. \nhalka-be-g\u00fb\u015f\u00e2n \n(a.f.b.s. halka-be-g\u00fb\u015f'un c.) kula\u011f\u0131 halkal\u0131lar, kula\u011f\u0131 k\u00fcpeliler, \nmec. k\u00f6leler. \nhalka-bend \n(a.f.b.i.) toplan\u0131p \u00e7epe\u00e7evre oturma. \nhalkan \n(a.zf.) yarad\u0131l\u0131\u015f\u00e7a. \nh\u00e2l-k\u00e2r \n(f.b.i.). (bkz: hall-k\u00e2r). \nh\u00e2l-k\u00e2r\u00ee \n(f.b.i.). (bkz: hall-k\u00e2r\u00ee). \nhalkav\u00ee \n(a.s.) halka \u015feklinde olan. \nhalkaviyye \n(a.i.) 1. bot. k\u00fcpe\u00e7i\u00e7e\u011figiller, f r. oenotheracees. 2. zool. \nhalkal\u0131lar, fr. annelees. ","halk\u0131yy\u00e2t \n(o.i.c.) folklor. \nhalk\u0131yye \n(a.fi.) ebediyyen, sonsuz. \nhall \n(a.i.) 1. \u00e7\u00f6zme, \u00e7\u00f6z\u00fclme, kar\u0131\u015f\u0131k bir meselenin i\u00e7inden \u00e7\u0131kma; \nkarar verip neticeye varma. \nhall-i mes'ele \nmeselenin halli, \u00e7\u00f6z\u00fclmesi. \nhall-i m\u00fc\u015fkil\u00e2t \nzorluklar\u0131n halli. 2. eritme. 3. tahlil, analiz, '\u00e7\u00f6z\u00fcmleme. \nhall \u00fc akd \ned. \"i\u015f bitirme\" bilmece \u015feklinde d\u00fczenleyip a\u00e7\u0131klama. \nhall \u00fc akd-i um\u00fbr \ni\u015flerin g\u00f6r\u00fcl\u00fcp, neticelenmesi. \nhail \u00fc fasl \nsona erdirme, m\u00fcspet bir neticeye ba\u011flama, a\u00e7\u0131klayarak \nbitirme. \nhall \n(a.i.) sirke. \nH\u00e2m\u0131z-\u0131 hall \nkim. sirke asidi. \nhall\u00e2b \n(a.s.) \u00e7ok yalanc\u0131, \u00e7ok h\u00eelek\u00e2r. \nhall\u00e2c \n(a.i.) pamuk, yatak, yorgan atan kimse. \nHall\u00e2c-\u0131 Mans\u00fbr \n922 y\u0131l\u0131nda as\u0131lmak suretiyle \u00f6ld\u00fcr\u00fclen ve Divan \nEdebiy\u00e2t\u0131'nda ad\u0131na s\u0131k s\u0131k rastlanan \u00fcnl\u00fc s\u00f4f\u00ee, ad\u0131 \nH\u00fcseyin'dir. \nhall\u00e2c\u00ee, hall\u00e2ciyye \n(a.s.) 1. halla\u00e7l\u0131kla ilgili olan. 2. Hall\u00e2c-\u0131 Mans\u00fbr tarikat\u0131. \nhall\u00e2f \n(a.s.) \u00e7ok yemin eden [kimse]. \nhall\u00e2k \n(a.i.) berber, (bkz: h\u00e2l\u0131k). \nhall\u00e2k \n(a.s. ve i.) halk edici, h\u00e2lik, yarat\u0131c\u0131, yaratan, vareden. \nhall\u00e2k-\u0131 ma\u00e2n\u00ee, hall\u00e2k-ul-ma\u00e2n\u00ee \nhall\u00e2l \n(a.s.) halleden, \u00e7\u00f6zen, \u00e7\u00e2re bulan \nhall\u00e2l-i m\u00fc\u015fkil\u00e2t \nm\u00fc\u015fk\u00fcl\u00fc halleden, zorluklar\u0131 yenen, \u00e7\u00f6zen [kimse], (bkz: \nukde-g\u00fc\u015f\u00e2). \nhall\u00e2l-\u00fcl-ukad \nb\u00fct\u00fcn d\u00fc\u011f\u00fcmleri \u00e7\u00f6zen, m\u00fc\u015fk\u00fclleri yenen, (bkz: ukde-g\u00fc\u015f\u00e2). \nmec. Cen\u00e2b\u0131hak. \nhall\u00e2l \n(a.i.) sirke yapan kimse. \nhall\u00e2s \n(a.s.) \u00e7ok tutan, yakalayan kimse. \nhall\u00e2t \n(a.s.) ortal\u0131\u011f\u0131 kar\u0131\u015ft\u0131ran, m\u00fcnasebetsiz, yersiz s\u00f6zler s\u00f6yleyen. \nhalled-Allah \n(a.n.c\u00fc.) Allah d\u00e2im ve baki eylesin! \nhallede \n(a.fi.) ebediyyen, sonsuz olarak muhafaza etsin, korusun! \nhall\u00ee \n(a.s.) halle mensup, tahl\u00eel ile olan, tahl\u00eel ile ilgili. \nh\u00e2lli \n(a.s.) 1. kuvvetli. 2. zengin. \nhall\u00ee, halliyye \n(a.s.) sirke ile ilgili, fr.aceteux, acetique. \nhalliyyet \n(a.i.) kim. sirke asidinin esanslardan biriyle kar\u0131\u015fmas\u0131ndan \nmeydana gelen tuz, fr. acetate. \nh\u00e2ll-k\u00e2r \n(f.b.i.) g\u00fczel yaz\u0131lm\u0131\u015f bir yaz\u0131y\u0131 veya sanatk\u00e2r\u00e2ne yap\u0131lm\u0131\u015f bir \nminyat\u00fcr\u00fc \u00e7evreleyen \u00e7i\u00e7ek motiflerinden, bilhassa, hat\u00e2y\u00ee \ncinsi kullan\u0131lmak suretiyle yap\u0131lan tezhip, s\u00fcsleme. \nhallk\u00e2r\u00ee \n(f.b.i.) 1. ince tel i\u015fleme. 2. g.s. halk\u00e2r tarz\u0131nda yap\u0131lm\u0131\u015f \ntezhip, s\u00fcsleme; alt\u0131nla s\u00fcsleme yapma sanat\u0131. \nhalme \n(a.i.c. halem\u00e2t) meme ba\u015f\u0131. ","halme-i s\u0131n\u00e2iyye \nemzik. \nhalt \n(a.i.) 1. kar\u0131\u015ft\u0131rma, (bkz: mezc). 2. fena, m\u00fcnasebetsiz s\u00f6z \ns\u00f6yleme. 3. nazlanma. \nhalt-\u0131 an\u00e2s\u0131r \nunsurlar\u0131, elemanlar\u0131 kar\u0131\u015ft\u0131rma. \nhalt-\u0131 kel\u00e2m \ns\u00f6z\u00fc, l\u00e2f\u0131 kar\u0131\u015ft\u0131rma, bozma. \nh\u00e2lta \n(a.i.) k\u00f6peklere tak\u0131lan b\u00fcy\u00fck halka, tasma. \nhalt\u0131yy\u00e2t \n(o.i.c.) m\u00fcnasebetsiz, yak\u0131\u015f\u0131k almayan s\u00f6zler. \nhalt\u00ee \n(a.s.) halta ait, haltla ilgili. \nh\u00e2l\u00fbk \n(a.i.) 1. s\u0131\u00e7an otu. 2. mercimek oca\u011f\u0131. \nhal\u00fbk \n(a.s.) 1. iyi huylu , insaniyetli, ge\u00e7im ehli olan. 2. erkek ad\u0131. \nhalvet \n(a.i.) 1. yaln\u0131z, tenha kalma, tenhaya \u00e7ekilme, tenhal\u0131k. 2. \ntenha yer. 3. hamam\u0131n s\u0131cak b\u00f6lmesi. \nhalvet-i f\u00e2side \nhuk. mukarenete man\u00ee bir \u015fey bulundu\u011fu halde kar\u0131 ve koca \naras\u0131nda vuku' bulan halvet. \nhalvet-i h\u00fcm\u00e2y\u00fbn sokaklar\u0131 \nhalvet-i sah\u00eeha \nhuk. mukarenete man\u00ee bir \u015fey bulunmad\u0131\u011f\u0131 halde kan koca \naras\u0131nda vuku' bulan halvet. \nhalvet-g\u00e2h, -geh \n(a.f.b. i.) halvet yeri, gizli g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fclecek yer, yaln\u0131z ba\u015f\u0131na \noturup ib\u00e2detle vakit ge\u00e7irilen yer. (bkz: halvet-sar\u00e2y). \nhalvet-g\u00fcz\u00eede, -g\u00fcz\u00een \n(a.f.b.s.) halveti, tenha bir yeri se\u00e7mi\u015f olan [kimse]. \nhalvet-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) dinlenme yeri; yaln\u0131z ba\u015f\u0131na oturulup ib\u00e2detle vakit \nge\u00e7irilen yer. \nhalvet\u00ee \n(a.s.) 1. halvetle ilgili. 2. i. ib\u00e2det ve t\u00f6renlerini tenhada \nyapan bir tarikat. 3. i. halvetiye tarikat\u0131ndan olan kimse. \n[m\u00fcen. \"halvetiyye\" dir). \nHalvetiyye \n(a.i.) tas. \u015eeyh Eb\u00ee Abdullah Sir\u00e2c\u00fcttin \u00d6mer ibn-i E\u015f\u015feyh \nEkme-l\u00fctt\u00een\u00fcl-Ehci taraf\u0131ndan kurulan tarikat. \nhalvet-ni\u015f\u00een \n(a.f.b.s.) halvette, yaln\u0131zl\u0131kta oturan. \nhalvet-ni\u015f\u00een\u00ee \n(a.f.b.i.) halvetni\u015finlik. \nhalvet-sar\u00e2y \n(a.f.b.i.) halvet yeri, bir h\u00fck\u00fcmdar\u0131n hus\u00fbs\u00ee d\u00e2iresi, (bkz: \nhalvet-g\u00e2h, halvet-geh). \nh\u00e2m \n(f.s.) 1. pi\u015fmemi\u015f, olmam\u0131\u015f, \u00e7i\u011f. 2. i\u015flenmemi\u015f, \u00fczerinde \n\u00e7al\u0131\u015f\u0131lmam\u0131\u015f. 3. bo\u015f, nafile, beyhude. \nHay\u00e2l-i h\u00e2m, \u00dcm\u00eed-i h\u00e2m bo\u015f hayal, bo\u015f \u00fcmit. 4. terbiye, tecr\u00fcbe g\u00f6rmemi\u015f, acemi \n[kimse]. \nham \n(f.s.) e\u011fri, b\u00fck\u00fclm\u00fc\u015f. \nKamet-i ham \ne\u011fri boy. \nEbr\u00fb-yi ham \ne\u011fri ka\u015f. \nham-\u0131 z\u00fclf \nz\u00fclf\u00fcn (sa\u00e7 l\u00fclesinin) k\u0131vr\u0131m\u0131, b\u00fckl\u00fcm\u00fc. \nham\u00e2id \n(a.i. ham\u00eede'nin c.) birinin medhe l\u00e2y\u0131k olan i\u015fleri. \nham\u00e2il \n(a.i. him\u00e2le ve ham\u00eele'nin c.) 1. k\u0131l\u0131\u00e7 ba\u011f\u0131, k\u0131l\u0131\u00e7 kay\u0131\u015f\u0131. 2. \nn\u00fcsha, muska, t\u0131ls\u0131m [kelimenin ikinci m\u00e2n\u00e2s\u0131 dilimizde \nm\u00fcfret \nolarak \nkullan\u0131lmaktad\u0131r, \n\"ham\u00e2yil\" \n\u015feklinde \nyaz\u0131lmamal\u0131d\u0131r]. ","ham\u00e2il\u00ee \n(a.s.) arkuru, \u00e7apraz. \nham\u00e2im \n(a.i. ham\u00e2me'nin c.) g\u00fcvercinler. [\"ham\u00e2yim\" \u015feklinde \nyaz\u0131lmamal\u0131d\u0131r]. \nham\u00e2kat \n(a.i.) ahmakl\u0131k, beyinsizlik, b\u00f6nl\u00fck, (bkz: hal\u00e2fet, humk, \nh\u00fctr). \nhamalet-\u00fcl-ar\u015f \n(bkz: hamele-i ar\u015f). \nham\u00e2m, ham\u00e2me \n(a.i.c. ham\u00e2im) l . g\u00fcvercin, (bkz: h\u00e2dir, keb\u00fbter). \nham\u00e2miye \n(a.i.) zool. g\u00fcvercinler fasilesi. 2. kumru. \nH\u00e2m\u00e2n \n(a.h.i.) Hz. Musa zaman\u0131ndaki M\u0131s\u0131r firaununun veziri. \nham\u00e2se \n(a.i.) ed. sava\u015f kahramanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 yans\u0131tan \u015fiir. \nham\u00e2set \n(a.i.) 1. cesaret, kahramanl\u0131k, yi\u011fitlik. 2. kahramanca \u015fiir. \nham\u00e2s\u00ee \n(a.i.) 1. hamasetle ilgili. 2. Frans\u0131zca \"epique\" kelimesinin \nkar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131. \nham\u00e2siyy\u00e2t \n(a.i.c.) kahramanl\u0131k destanlar\u0131. \nham-be-ham \n(f.zf.) b\u00fckl\u00fcm b\u00fckl\u00fcm, k\u0131vr\u0131m k\u0131vr\u0131m, (bkz: ham ender ham). \nhamd \n(a.i.) Tanr\u0131'ya olan \u015f\u00fckran duygular\u0131n\u0131 bildirme. \nhamdele \n(a.zf.) \"elhamd\u00fclillah\" c\u00fcmlesinin, Arap\u00e7ada naht denilen \nkaideye g\u00f6re mastar h\u00e2line getirilip k\u0131salt\u0131lmas\u0131. \nh\u00e2m-dest \n(f.b.s.) eli i\u015fe yatmayan, beceriksiz. \nh\u00e2me \n(f.i.) kalem. \nh\u00e2me-i edeb \nedebiyat kalemi. \nh\u00e2me-i ezel \nAllah'\u0131n kaderleri tesb\u00eet etti\u011fi kalem. \nh\u00e2me-i m\u00fby, -m\u00fby\u00ee, -m\u00fby\u00een \nh\u00e2me-i \u015feker-r\u00eez \n\u015feker sa\u00e7an kalem. \nh\u00e2me-i \u015fekv\u00e2 \n\u015fik\u00e2yet kalemi, \u015fik\u00e2yet yazan kalem. \nh\u00e2me v\u00fc \uf002em\uf002\u00eer \nkalem ve k\u0131l\u0131\u00e7. \nh\u00e2me \n(a.i.) ba\u015f\u0131n \u00fcst k\u0131sm\u0131, tepesi, kafatas\u0131. \nh\u00e2me-c\u00fcnb\u00e2n \n(f.b.s.) kalem oynatan, yazar \nh\u00e2me-d\u00e2n \n(f.b.i.) kalemlik, kalem kutusu. \nh\u00e2me-g\u00fcz\u00e2r (f.b.s.) kalemle yaz\u0131lm\u0131\u015f. \nh\u00e2me-ke\u015f \n(f.b.i. ve s.) yazan; yaz\u0131y\u0131 iptal eden, yaz\u0131n\u0131n \u00fcst\u00fcn\u00fc \u00e7izen. \nhamel \n(a.i.) 1. kuzu. 2. astr. sem\u00e2n\u0131n kuzey yar\u0131mk\u00fcresinde Sevr \nburcu ile S\u00fcreyya manzumesinin yak\u0131nlar\u0131nda bulunan bir \nbur\u00e7 ki, G\u00fcne\u015f buraya Mart\u0131n dokuzunda d\u00e2hil olur, l\u00e2t. \nLacerta; fr. Belier. \nhamel\u00e2t \n(a.i. hamle'nin c.) at\u0131l\u0131\u015flar, at\u0131lmalar, sald\u0131r\u0131\u015flar, sald\u0131rmalar. \nhamele \n(a.i. h\u00e2mil'in c.) ta\u015f\u0131yanlar, kald\u0131ranlar, h\u00e2mil olanlar. \nhamele-i Ar\u015f \nAr\u015f'\u0131 ense k\u00f6klerinde ta\u015f\u0131yan \u0130srafil, Cebrail, M\u00eek\u00e2il, Azrail \nadlar\u0131nda d\u00f6rt b\u00fcy\u00fck melek. \nhamele-i h\u00fcccet \nyaz\u0131, kay\u0131t melekleri. \nhamele-i Kur'\u00e2n \nKur'\u00e2n'\u0131 ezberleyip haf\u0131z olanlar. \nham-ender-ham \n(f.zf.) b\u00fckl\u00fcm b\u00fckl\u00fcm, k\u0131vr\u0131m k\u0131vr\u0131m. (bkz: ham-be-ham). \nh\u00e2me-r\u00e2n \n(f.b.s.) \"kalem y\u00fcr\u00fcten\" yazan. ","h\u00e2m-erv\u00e2h \n(f.a.b.s.) 1. kaba saba, hamhalat [kimse]. \nh\u00e2me-zen \n(f.b.i.) \u00fczerinde kalem kesilecek \u00e2let, makta'. \nham-ge\u015fte \n(f.b.s.).(bkz. ham-\u015f\u00fcde). \nhamhama \n(a.i.) s\u00f6z\u00fc genizden s\u00f6yleme, h\u0131mh\u0131ml\u0131k. \nh\u00e2m\u0131z \n(a.s.c. h\u00e2m\u0131z\u00e2t) 1. ek\u015fi ve sirke gibi olan, asit. 2. kekre. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 azot \nkim. nitrik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 bevl \nkim. \u00fcrik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 fahim \nkim. asit karbonik. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 had\u00eed \nkim. oksit do fer, demir asidi. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 hall \nkim. sirke asidi, saf asetik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 humm\u00e2s \nkim. oksalik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 karbon \nkim. asit karbonik. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 kibr\u00eet \nkim. s\u00fclf\u00fcrik. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 kiyanik \nkim. siyanik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 klor-i m\u00e2 \nkim. asit klorhidrik. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 neml \nkim. formik asit. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 pikrik \nkim. asit pikrik, trinitrofenol. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 safs\u00e2f \nkim. asetil-salisil asit, aspirin. \nh\u00e2m\u0131z-\u0131 t\u0131rt\u0131r \nkim. tartarik asit. \nh\u00e2m\u0131za \n(a.s.) [\"h\u00e2m\u0131z\"\u0131n m\u00fcen.]. (bkz. h\u00e2m\u0131z). \nh\u00e2m\u0131z\u00e2t \n(a.i. h\u00e2m\u0131z'\u0131n c.) 1. ek\u015fi ve sirke gibi olan \u015feyler, asitler. \nh\u00e2m\u0131z\u00e2t-\u0131 gayr-i uzviyye kim. inorganik asitler. \nh\u00e2m\u0131z\u00e2t-\u0131 \u015fahmiyye \nya\u011f asitleri. \nh\u00e2m\u0131z\u00e2t-\u0131 uzviyye \nkim. organik asitler. 2. kekreler. \nh\u00e2m\u0131z\u0131yyet \n(a.i.) 1. ek\u015filik. 2. kekrelik. \nh\u00e2m\u0131z\u00ee \n(a.s.) ham\u0131zla, asitle \"ilgili, asitli. \nh\u00e2m\u00ee \n(a.s.c. humat) 1. himaye eden, koruyan, koruyucu, sahip \n\u00e7\u0131kan, g\u00f6zeten; 2. i. erkek ad\u0131. [m\u00fcen. \"h\u00e2miye\" dir]. \nh\u00e2m\u00ee \n(f.i.) haml\u0131k, gev\u015feklik. \nh\u00e2mid \n(a.i.) koru s\u00f6nmedi\u011fi halde alevi s\u00f6nen ate\u015f. \nh\u00e2mid \n(a.s. hamd'den. c. h\u00e2mid\u00een, h\u00e2mid\u00fbn, humm\u00e2d) 1. hamdeden, \n\u015f\u00fckreden. \nAb-i h\u00e2mid \nhamdeden, \u015f\u00fckreden kul. 2. i. erkek ad\u0131. [hz. Muhammed'in \nl\u00e2kaplar\u0131ndand\u0131r]. \nham\u00eed \n(a.i. hamd'den) 1. Allah'\u0131n adlar\u0131ndand\u0131r. 2. \u00f6v\u00fclmeye de\u011fer. \nEvs\u00e2f-\u0131 ham\u00eede \n\u00f6v\u00fclmeye de\u011fer vas\u0131flar. 3. Abd\u00fclham\u00eed'den gelme erkek ad\u0131. \nham\u00eede \n(f.s.) e\u011frilmi\u015f, b\u00fck\u00fclm\u00fc\u015f; kanbur. (bkz. hadeb, hadebe). \nham\u00eede-kamet \niki b\u00fckl\u00fcm. \nham\u00eedeg\u00ee \n(f.i.) e\u011frilik, b\u00fc\u011fr\u00fcl\u00fck, kanburluk. \nh\u00e2mid\u00een \n(a.s. h\u00e2mid'in c.) hamdedenler. (bkz: h\u00e2mid\u00fbn). \nh\u00e2mid\u00fbn \n(a.s. h\u00e2mid'in c.) hamdedenler. (bkz: h\u00e2mid\u00een). ","h\u00e2mil \n(a.s.c. hamele) 1. y\u00fckl\u00fc. 2. gebe. 3. h\u00e2iz. 4. sahip, m\u00e2lik. S. \nta\u015f\u0131yan, g\u00f6t\u00fcren. 6. uhdesinde bir poli\u00e7e bulunan. \nh\u00e2mil-i b\u00e2r-\u0131 gir\u00e2n \na\u011f\u0131r y\u00fck y\u00fcklenen. \nh\u00e2mil-i Kur'\u00e2n \nKur'\u00e2n'\u0131 ezbere bilen, haf\u0131z. \nh\u00e2mil-i mu\u015ftiyye \nzool. tarakl\u0131lar, fr. ctenophores. \nh\u00e2mil-i \u00fcnb\u00fbbe \nkim. t\u00fcpl\u00fck, fr. portetube. \nh\u00e2mil-i vahy \nCebrail Aleyhissel\u00e2m. \nh\u00e2mil \n(a.s.) ad\u0131 k\u00f6t\u00fcye \u00e7\u0131km\u0131\u015f olan kimse. \nhamile \n(a.s.c. hav\u00e2mil) gebe [kad\u0131n]. (bkz. \u00e2bisten). \nham\u00eele \n(a.i.c. ham\u00e2il), (bkz: ham\u00e2il). \nh\u00e2milen \n(a.zf.) h\u00e2mil olarak, h\u00e2mil oldu\u011fu halde, ta\u015f\u0131yarak. \nh\u00e2milet-\u00fcs-spor \nbot. spor ta\u015f\u0131yan. \nham\u00eem \n(a.i.) 1. soy sop. 2. s. pek s\u0131cak, pek kaynar nesne. \nham\u00eer, ham\u00eere \n(a.i.) hamur. \nham\u00eer-i m\u00e2ye \nmayan\u0131n hamuru. \nham\u00eer-g\u00e2r \n(a.f.b.i.) hamur yo\u011furucu, hamurcu. \nham\u00ees \n(a.s.) 1. be\u015finci. \nYevm-\u00fcl-ham\u00ees \nhaftan\u0131n be\u015finci g\u00fcn\u00fc, per\u015fembe. 2. i. \u00f6nc\u00fc, art\u00e7\u0131 ve di\u011fer \nmerkezlerden meydana gelen b\u00fcy\u00fck ordu. \nh\u00e2mis \n(a.s.) be\u015finci, d\u00f6rd\u00fcnc\u00fcden sonra gelen say\u0131. (bkz: ham\u00ees). \nh\u00e2mise \n(a.i.) 1. be\u015finci r\u00fctbe, sivil me'murlar\u0131n ilk r\u00fctbeleri. 2. \n\"h\u00e2mis\" kelimesinin m\u00fcennesi. \nh\u00e2mise-i S\u00fcleym\u00e2niyye istanbul'daki \nS\u00fcleym\u00e2niye \nmedresesini \nolu\u015fturan \nmedreselerden biri. \nh\u00e2misen \n(a.zf.) be\u015finci olarak, be\u015fincisi. \nh\u00e2mi\u015f \n(a.i.) mektubun alt\u0131na il\u00e2ve edilen yaz\u0131. (bkz: h\u00e2\u015fiye). \nhamiyye \n(a.i.) [\"hamiyyet\" kelimesinin Arap\u00e7a terkiplerde ald\u0131\u011f\u0131 \n\u015fekil], (bkz: hamiyyet). \nhamiyyet \n(a.i.) 1. mill\u00ee onur ve haysiyet. 2. kad\u0131n ad\u0131. [kelime, bir aral\u0131k \ntaassup (fanatisme) kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak ileri s\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015fse de \ntutunamam\u0131\u015ft\u0131r]. \nhamiyyet-i c\u00e2hiliyye \nhakikate kar\u015f\u0131 harcanan emek. \nhamiyyet-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) hamiyetli, mill\u00ee onur ve haysiyet sahibi, (bkz: \nhamiyyet-mend). \nhamiyyet-mend \n(a.f.b.s.c. hamiyyet-mend\u00e2n) hamiyetli, (bkz: hamiyyet-k\u00e2r). \nhamiyyet-mend\u00e2n \n(a.f.b.s. hamiyyet-mend'in c.) hamiyetliler. \nhamiyyet-mend\u00e2ne \n(a.f.b.zf.) hamiyetli olana yak\u0131\u015facak surette, hamiyetlicesine. \nhamiyyet-mend\u00ee \n(a.f.b.i.) hamiyetlilik. \nhamka \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) ahmak, budala [kad\u0131n], [\"ahmak\" in \nm\u00fcen.]. \nhaml \n(a.i.) 1. ana karn\u0131ndaki \u00e7ocuk. 2. gebe olma, gebelik. \nM\u00fcddet-i haml \ngebelik zaman\u0131. \nVaz'-\u0131 haml \n\u00e7ocuk do\u011furma. 3. isnat, atf. 4. y\u00fck. 5. y\u00fcklenme. ","haml-i k\u00e2zib \nhek. kad\u0131n\u0131n gebe imi\u015f gibi karn\u0131n\u0131n \u015fi\u015fmesi. \nhaml\u00e2c \n(a.i.) 1. kuyumcu k\u00f6r\u00fc\u011f\u00fc. 2. kim. bir alevi \u00fcfleyip bir \u015fey \n\u00fczerine \u00e7evirmek i\u00e7in kullan\u0131lan ince m\u00e2den boru, *\u00fcfle\u00e7. \nhamle \n(a.i.c. hamel\u00e2t) at\u0131l\u0131\u015f, at\u0131lma, sald\u0131r\u0131\u015f, sald\u0131rma, (bkz: savlet). \nhaml\u00ee, hamliyye \n(a.s.) mant. *y\u00fcklemli, fr. predicatif. \nhamm \n(a.i.) \u015fiddetli hararet. \nhammadde \n(f.a.b.i.) genellikle maddelerin tab\u00ee\u00ee olarak i\u015flenmemi\u015f, \n\u00fczerinde bir de\u011fi\u015fiklik yap\u0131lmam\u0131\u015f durumu. \nhamm\u00e2l \n(a.i. haml'den) 1. para kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda, arkas\u0131yla, eliyle y\u00fck \nta\u015f\u0131yan adam, hamal. 2. s. mec. kaba ve terbiyesiz, [\"haml\" \nArap\u00e7ada \"y\u00fck\" m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelir]. \nhammal-\u00e2ne \n(a.f.zf.) hamala yak\u0131\u015facak surette, hamalcas\u0131na. \nhamm\u00e2liyye \n(a.i.) hamal \u00fccreti. \nhamm\u00e2m \n(a.i.) hamam, banyo. \nhamm\u00e2m-\u0131 harr \ns\u0131cakl\u0131k derecesi +25 - +37 ye kadar olan hamam. \nhamm\u00e2m-\u0131 mari \nkim. man banyosu, fr. bain-marie. \nhamm\u00e2m-\u0131 mu'tedil \ns\u0131cakl\u0131k derecesi +18 -+25 e kadar olan hamam. \nhamm\u00e2m-\u0131 tenn\u00fbr\u00ee-i r\u00e2t\u0131b s\u0131cakl\u0131k derecesi +40 - +45 olan ve su buhar\u0131yla \u0131s\u0131t\u0131lan \nhamam. \nhamm\u00e2m-\u0131 tenn\u00fbr\u00ee-i y\u00e2bis s\u0131cakl\u0131k derecesi +37 - +55 e kadar olan hamam. \nhamm\u00e2m-\u00e7e \n(a.f.b.i.) k\u00fc\u00e7\u00fck hamam. \nhamm\u00e2m\u00ee \n(a.i.) hamamc\u0131; hamam idare eden [adam veya kad\u0131n]. \nhamm\u00e2miyye \n(a.i.) ed. Divan Edebiyat\u0131nda giri\u015f k\u0131sm\u0131 hamam e\u011flencesi \ntasvirine tahs\u00ees olunan kas\u00eede ve \u015f\u00e2ire. [\u015e\u00e2ir Nedim'in \nhamm\u00e2miyesi me\u015fhurdur]. \nhamm\u00e2m-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) ed. (bkz: hamm\u00e2miyye). \nhamm\u00e2r \n(a.i. hamr'den) 1. \u015farap yapan veya satan, \u015farap\u00e7\u0131, meyhaneci. \nH\u00e2ne-i hamm\u00e2r \n\u015faraphane. 2. tas. mec. m\u00fcr\u015fit, k\u0131lavuz. \nh\u00e2mme \n(a.i. c. hev\u00e2mm) l. binek hayvan\u0131. 2. zararl\u0131 ha\u015ferat, b\u00f6cek. \nhamr \n(a.i.) \u015farap, (bkz: b\u00e2de, hab\u00fbk, hander\u00ees, rah\u00eek, sahb\u00e2). \nhamr\u00e2' \n(a.s.) (daha, en, pek, \u00e7ok) k\u0131rm\u0131z\u0131, k\u0131z\u0131l. \nEl-hamr\u00e2' \n\u0130spanya'da G\u0131rnata \u015fehrinde, Araplardan kalma me\u015fhur saray. \n[\"ahmer\"in m\u00fcen.]. \nhamr\u00ee \n(a.s.) \u015faraba ait, \u015farapla ilgili. \nhamriyye \n(a.i.) ed. \u015farab\u0131 \u00f6ven kas\u00eede ve \u015f\u00e2ire. \nhams, hamse \n(a.s.) be\u015f; d\u00f6rtten sonra gelen say\u0131. \nBil\u00e2d-\u0131 hamse \nbe\u015f \u015fehir. \nhamse \n(a.i.) ed. mesnev\u00ee \u015fekliyle yaz\u0131lm\u0131\u015f be\u015f kitaptan ibaret bir \ntak\u0131m, [\u00eeran edebiyat\u0131nda \"Hamse-i At\u00e2y\u00ee\", \"Hamse-i \nNiz\u00e2m\u00ee\" me\u015fhurdur]. \nhamse-i \u00e2l-i ab\u00e2 \n(bkz: \u00e2l-i ab\u00e2). \nhamse-i m\u00fctehayyire \nastr. Merih, Z\u00fchre, Utarit, M\u00fc\u015fteri ve Z\u00fchal'den olu\u015fan y\u0131ld\u0131z \nk\u00fcmesi. ","hamse-n\u00fcv\u00ees \n(f.b.i.) hamseci, hamse yazan, mesnev\u00ee \u015fekliyle be\u015f kitaptan \nibaret bir tak\u0131m yazan kimse. \nhams\u00een \n(a.s.) 1. elli; k\u0131rk dokuzdan sonra gelen say\u0131. 2. i. \"erba\u00een\" \ndenilen karak\u0131\u015ftan sonra gelen elli g\u00fcnl\u00fck k\u0131\u015f. \nhams\u00fbn \n(a.s.) elli say\u0131s\u0131, (bkz: hamsin, mer, penc\u00e2h). \nham-\u015f\u00fcde, ham-ge\u015fte \n(f.b.s.) e\u011frilmi\u015f, b\u00fck\u00fclm\u00fc\u015f. \nKamet-i ham-\u015f\u00fcde \ne\u011frilmi\u015f boy. \nK\u00e2k\u00fcl-i ham-ge\u015fte \nb\u00fck\u00fclm\u00fc\u015f k\u00e2hk\u00fcl. \nham\u00fbl \n(a.s. haml'den) tahamm\u00fcll\u00fc, sab\u0131rl\u0131, dayan\u0131kl\u0131 [kimse] \nham\u00fbl-\u00e2ne \n(a.f.zf.) tahamm\u00fcll\u00fc olana yak\u0131\u015facak surette. \nham\u00fble \n(a.i.) 1. y\u00fck. 2. gemi y\u00fck\u00fc. \nham\u00fbl\u00ee \n(a.i.) ham\u00fcll\u00fck, tahamm\u00fcll\u00fcl\u00fck, sab\u0131rl\u0131l\u0131k, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k, \nh\u00e2m\u00fbn \n(f.i.) b\u00fcy\u00fck sahra, d\u00fcz ova, bozk\u0131r. \nh\u00e2m\u00fbn-nevred \n(f.b.s.) k\u0131rda, ovada, \u00e7\u00f6lde dola\u015fan. \nh\u00e2m\u00fb\u015f \n(f.s.c. h\u00e2m\u00fb\u015f\u00e2n) 1. susmu\u015f, sessiz, (bkz: s\u00e2kit, s\u00e2mit). 2. \nMevl\u00e2n\u00e2'n\u0131n b\u00e2z\u0131 gazellerinde kulland\u0131\u011f\u0131 mahlas\u0131. [Div\u00e2n-\u0131 \nKeb\u00eer'inde \"h\u00e2m\u00fb\u015f, h\u00e2mu\u015f, ham\u00fb\u015f, hamu\u015f\" \u015fekillerini \nkullanm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhamu\u015f \n(f.s.). (bkz. ham\u00fb\u015f, h\u00e2mu\u015f). \nh\u00e2mu\u015f \n(f.s.). (bkz. ham\u00fb\u015f, hamu\u015f, h\u00e2m\u00fb\u015f). [Mevl\u00e2n\u00e2'n\u0131n \"D\u00eev\u00e2n-\u0131 \nKeb\u00eer\"inde kulland\u0131\u011f\u0131 kelimelerdendir]. \nham\u00fb\u015f \n(f.s.) \"h\u00e2m\u00fb\u015f\"un hafifletilmi\u015fi. (bkz: hamu\u015f). \nh\u00e2m\u00fb\u015f\u00e2n \n(f.s. h\u00e2m\u00fb\u015f'un c.) sessizler, susmu\u015flar. \nV\u00e2d\u00ee-i h\u00e2m\u00fb\u015f\u00e2n \n(susmu\u015flar\u0131n, sessizlerin yeri) kabristan. \nham\u00fb\u015f\u00e2ne \n(f.zf.) sessizce, sessizli\u011fi and\u0131r\u0131r, \u015fekilde. \nh\u00e2m\u00fb\u015f\u00ee \n(f.i.) sessizlik, susma, (bkz: samt, s\u00fck\u00fbnet, s\u00fck\u00fbt). \nh\u00e2m\u00fc\u015f \n(f.s.) [h\u00e2m\u00fb\u015f\" un hafifletilmi\u015fi]. (bkz: h\u00e2m\u00fb\u015f). \nhamy\u00e2ze \n(f.i.) 1. esneme, esnek. \nhamy\u00e2ze-i gayr-i ihtiy\u00e2r\u00ee fark\u0131nda olmadan esneme. \nhamy\u00e2ze-i resen \nipin, halat\u0131n esnemesi. 2. fena, k\u00f6t\u00fc hareket. \nhamy\u00e2ze-bah\u015f \n(f.b.s.) esneme getiren, gev\u015feklik veren. \nhamy\u00e2ze-ke\u015f \n(f.b.s.) esneyen, insan\u0131n ruhunu s\u0131kan. \nhamz \n(a.i.) ek\u015filik, kekrelik. \nHamza \n(a.h.i.) Abd\u00fclmuttalib'in o\u011flu ve Hz. Muhammed'in \namcas\u0131d\u0131r. \u00d6nce H\u00e2\u015fim\u00eelerin, do\u011fmakta olan isl\u00e2m d\u00eenine \nkar\u015f\u0131 g\u00f6sterdikleri d\u00fc\u015fmanl\u0131\u011fa i\u015ftirak etmi\u015f, fakat sonra Eb\u00fb \nCehl'in, muh\u00e2samada ileriye gitmi\u015f olmas\u0131na hiddetle ilk \nvahiy geli\u015finin ikinci, yahut alt\u0131nc\u0131 senesi Peygamberimize \n\u00eem\u00e2n ve iltihak etmi\u015ftir; Uhud Gaz\u00e2s\u0131'nda \u015fehit olmu\u015ftur. \nHamza-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) isl\u00e2m kahramanlar\u0131ndan Hz. Hamza'n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 ad\u0131 \nedilen i\u015flere d\u00e2ir yaz\u0131lan dest\u00e2n\u00ee kitab\u0131n ad\u0131. \nHamzaviyye \n(a.h.i.) tas. Hac\u0131 Bayr\u00e2m-\u0131 Vel\u00ee taraf\u0131ndan kurulan \nBayr\u00e2miyye tarikat\u0131 \u015fubelerinden biri. [kurucusu Bosna'l\u0131 \nHamza Bali'dir]. ","h\u00e2n \n(f.i.c. h\u00e2n\u00e2n) h\u00fck\u00fcmdar, hakan. \nh\u00e2n \n(f.i.c. h\u00e2n\u00e2t) 1. han, kervansaray, otel. 2. d\u00fckk\u00e2n, meyhane. \nh\u00e2n-\u0131 seb\u00eel \nfakir yolcular\u0131n bar\u0131nd\u0131klar\u0131 han. \nh\u00e2n \n(f.i.) 1. yemek sofras\u0131; \u00fcst\u00fcne yemek konulan tepsi, sini. 2. \nah\u00e7\u0131 d\u00fckk\u00e2n\u0131. 3. yemek, (bkz: taam). \nh\u00e2n-\u0131 ya\u011fm\u00e2 \n1) tabiat\u0131n ibzal etti\u011fi nimetler; 2) fakirlere, yoksullara \nda\u011f\u0131t\u0131lan yemek; 3) Tevfik Fikret'in me\u015fhur \u015fiiri. \n-h\u00e2n \n(f.s.) okuyan, okuyucu, \u00e7a\u011f\u0131ran. \nDu\u00e2-h\u00e2n \ndua eden. \nEbced-h\u00e2n \nebced okuyan. \nGazel-h\u00e2n \ngazel okuyan. \nMevlid-h\u00e2n \nmevlit okuyan. \nSal\u00e2-h\u00e2n \nsala veren, sala \u00e7a\u011f\u0131ran, [\"handen\" mastar\u0131ndan]. \nhan\u00e2bile \n(a.i. hanbel\u00ee'nin c.) hanbel\u00eeler, \u00eemam Ahmed b. Hanbel\u00ee'nin \nmezhebinden olan kimseler. \nhan\u00e2c\u0131r \n(a.i. hancere'nin c.) han\u00e7ereler, g\u0131rtlaklar. \nhan\u00e2d\u0131k \n(a.i. handek'in c.) hendekler. \nhan\u00e2d\u0131r \n(a.s.) g\u00f6rme kuvveti \u00e7ok olan. \nhan\u00e2fis \n(a.i. hunfes\u00e2'n\u0131n c.) bok b\u00f6cekleri, may\u0131s b\u00f6cekleri. \nhanak \n(a.i.c. h\u0131n\u00e2k) danlma, k\u0131zma, hiddetlenme. \nh\u00e2n\u00e2n \n(f.i. h\u00e2n'\u0131n c.) h\u00fck\u00fcmdarlar, hanlar. \nhan\u00e2n \n(a.i.) y\u00fcrek yufkal\u0131\u011f\u0131, ac\u0131ma, merhamet. \nh\u00e2n\u00e2t \n(a.i. h\u00e2n'\u0131n c.) d\u00fckk\u00e2nlar, meyhaneler. \nhan\u00e2z\u0131l \n(a.i. hanzal, hanzale'nin c.) eb\u00fbcehil karpuzlar\u0131. \nhan\u00e2z\u00eer \n(a.i. h\u0131nz\u00eer'in c.) domuzlar. \nHanbel\u00ee \n(a.i.) Ahmed ibni Hanbel'in kurdu\u011fu mezhep ve bu \nmezhepten olan kimse. \nh\u00e2n-bere \n(f.b.i.) hamel burcu, ko\u00e7 burcu. \nhancer \n(a.i.) ucu sivri, iki yan\u0131 keskin b\u0131\u00e7ak, han\u00e7er. \nhancer-i ebr\u00fb \nka\u015flar\u0131n han\u00e7eri, han\u00e7ere benzeyen ka\u015flar. \nhancer-i felek, hancer-i subh, hancer-i zer, hancer-i sim g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131. \nhancer-i m\u00fcjg\u00e2n \nkirpikler han\u00e7eri, han\u00e7ere benzeyen kirpikler. \nhancere \n(a.i.c. han\u00e2c\u0131r) han\u00e7ere, g\u0131rtlak. \nhancer\u00ee, hanceriyye \n(a. s.) 1. han\u00e7er \u015feklinde olan. 2. han\u00e7erle ilgili. 3. g\u0131rtla\u011fa ait. \nHur\u00fbf-i han\u00e7eriyye \ngr. g\u0131rtlaktan \u00e7\u0131kar\u0131lan harfler [\"e; ha; h\u0131; ayn; gayn; ne\"]. \nhancer\u00eey-y\u00fcl-lihye \nince, uzun sakall\u0131 [kimse]. \nh\u00e2n\u00e7e \n(f.i.) k\u00fc\u00e7\u00fck tepsi. \nh\u00e2n\u00e7e-i zer \n(k\u00fc\u00e7\u00fck alt\u0131n tepsi) G\u00fcne\u015f. \nhan\u00e7eriyye \n(a.i.) bot. l\u00e2tin\u00e7i\u00e7e\u011figiller, fr. tropeolacees. \nhand\u00e2 hand \n(f.b.i.) 1. s\u00fcrekli, devaml\u0131 g\u00fclme. 2. s. s\u00fcrekli, devaml\u0131 g\u00fclen. \nhand\u00e2n \n(f.s.) 1. g\u00fclen, g\u00fcl\u00fcc\u00fc, g\u00fcler; sevin\u00e7li. 2. kad\u0131n ad\u0131. \nhand\u00e2n hand\u00e2n \ng\u00fcle g\u00fcle, g\u00fclerek, (bkz: hande-k\u00fcn\u00e2n). ","hand\u00e2n-r\u00fb[y] \n(f.b.s.) g\u00fcler y\u00fczl\u00fc, g\u00fcle\u00e7, (bkz: be\u015fu\u015f). \nhande \n(f.i.) 1. g\u00fclme, g\u00fcl\u00fc\u015f. 2. Sedat Sim\u00e2v\u00ee taraf\u0131ndan istanbul'da \nyay\u0131mlanm\u0131\u015f edeb\u00ee, siy\u00e2s\u00ee bir mizah gazetesi. \nhande-i \u00e2ft\u00e2b \n(G\u00fcne\u015fin g\u00fclmesi) G\u00fcne\u015fin do\u011fmas\u0131. \nhande-i c\u00e2m \nkadehin i\u00e7ine i\u00e7ki konuldu\u011fu zaman meydana gelen sis, \nbu\u011fu; i\u00e7ki dolu kadehin parlakl\u0131\u011f\u0131, kadehin (insana) g\u00fclmesi. \nhande-i d\u00eer\u00eene \neski g\u00fcl\u00fc\u015f. \nhande-i g\u00fcl \ng\u00fcl\u00fcn a\u00e7mas\u0131. \nhande-i istihf\u00e2f \nalayl\u0131 g\u00fcl\u00fc\u015f, hafifseyerek g\u00fcl\u00fcmseme. \nhande-i zem\u00een \nyerin, topra\u011f\u0131n ye\u015fillenmesi, ye\u015fermesi. \nhande-bah\u015f\u00e2 \n(f.b.s.) g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, (bkz: hande-ferm\u00e2, hande-fez\u00e2). \nhande-b\u00e2r \n(f.b.s.) g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, (bkz: hande-bah\u015f\u00e2', hande-ferm\u00e2, hande- \nfez\u00e2, mudhik). \nhande-ferm\u00e2 \n(f.b.s.) g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, (bkz: hande-bah\u015f\u00e2, hande-b\u00e2r, hande-fez\u00e2, \nmudhik). \nhande-fe\u015f\u00e2n \n(f.b.s.) g\u00fclmeler, g\u00fcl\u00fcmsemeler sa\u00e7an. \nhande-fez\u00e2 \n(f.b.s.) g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc, (bkz: hande-bah\u015f\u00e2, hande-ferm\u00e2, mudhik). \nhande-har\u00ee\u015f \n(f.b.s.) birisine, alay yollu g\u00fclme. \nhandek \n(a.i.c. han\u00e2d\u0131k) 1. kale etraf\u0131na a\u00e7\u0131lan uzun \u00e7ukur, hendek. 2. \nbir\u00e7ok \u00f6l\u00fcn\u00fcn g\u00f6m\u00fclmesi i\u00e7in a\u00e7\u0131lan b\u00fcy\u00fck, geni\u015f \u00e7ukur. \nHandek Gazvesi \nHz. Muhammed'in, Hicret'in be\u015finci senesinde Medine'de, \n\u015fehrin etraf\u0131na sur kazd\u0131rarak yapt\u0131\u011f\u0131 sava\u015f. \nhande-k\u00e2r \n(f.b.s.) g\u00fclen, g\u00fcl\u00fcc\u00fc. \nhande-k\u00fcn\u00e2n \n(f.zf.) g\u00fclerek, g\u00fcle g\u00fcle. (bkz: hand\u00e2n hand\u00e2n). \nhande-me\u015fh\u00fbn \n(f.b.s.) \u00e7ok g\u00fclen, hep g\u00fclen. \nhande-mu't\u00e2d \n(f.a.b.s.) her zaman g\u00fclme itiyad\u0131nda olan. \nh\u00e2nden \n(f.fi.). (bkz. bkz: k\u0131r\u00e2at). \nhande-n\u00fcm\u00e2 \n(f.b.s.) g\u00fclen, (bkz: hande-zen) \nhander\u00ees (a.i.) \u015farap, y\u0131llanm\u0131\u015f \u015farap, (bkz. b\u00e2de, rah\u00eek, sahb\u00e2). \nhande-r\u00eez \n(f.b.s.) g\u00fcl\u00fcp duran, \nhande-r\u00fby \n(f.b.s.) g\u00fcler y\u00fczl\u00fc, \nhande-z\u00e2d \n(f.b.s.) g\u00fcl\u00fcmsemeden meydana gelen \u015fey. 2. sevin\u00e7le \ng\u00fcld\u00fcren, g\u00fcl\u00fcmseten. \nhande-zen \n(f.b.s.) g\u00fclen, (bkz: hande-n\u00fcm\u00e2). \nhandist\u00e2n \n(f.i.) 1. maskara ve soytar\u0131lar\u0131n derne\u011fi. 2. l\u00e2tife, \u015faka. \nh\u00e2ne \n(f.i.) 1. ev. (bkz: beyt, d\u00e2r, mesken). \nh\u00e2ne-i \u00e2fet-r\u00eez \n\"bel\u00e2 d\u00f6ken, sa\u00e7an ev\" mec. [bu] d\u00fcny\u00e2. \nh\u00e2ne-i av\u00e2r\u0131z \navar\u0131z ve bedel-i n\u00fczul ve emsali tek\u00e2lifin tevzii i\u00e7in tutulan \nesas (mikyas). \nh\u00e2ne-i \u00e2y\u00eene \nher yan\u0131 ayna olan oda, salon veya k\u00f6\u015fk. \nh\u00e2ne-i b\u00e2d \nastr. on iki bur\u00e7tan biri olan cevz\u00e2, m\u00eezan burcu. \nh\u00e2ne-i b\u00e2riy\u00e2n \np\u00e2di\u015f\u00e2h\u0131n \u015fik\u00e2r halk\u0131 denilen avc\u0131lar\u0131ndan bir s\u0131n\u0131f\u0131n bar\u0131nd\u0131\u011f\u0131 \nyer. ","h\u00e2ne-i dil \n(g\u00f6n\u00fcl evi) mec. k\u00e2be. \nh\u00e2ne-i ferd\u00e2 \n\u00e2hiret. \nh\u00e2ne-i g\u00fcl \n(bu) d\u00fcny\u00e2. \nh\u00e2ne-i zer \nl) G\u00fcne\u015f; 2) d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc g\u00f6k. \nh\u00e2ne-i zer\u00een \n1) G\u00fcne\u015f; 2) y\u0131ld\u0131zlar; 3) sekizinci g\u00f6k kat\u0131. \nh\u00e2ne-i z\u00fcnb\u00fbr \nar\u0131 kovan\u0131. 2. bir \u015feyin b\u00f6l\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc, ayr\u0131ld\u0131\u011f\u0131 k\u0131s\u0131mlardan \nherbiri. 3. mat. basamak. 4. hayal\u00ee me'v\u00e2. 5. m\u00fcz. T\u00fcrk \nm\u00fczi\u011finde bir m\u00fczik par\u00e7as\u0131n\u0131n te\u015fkil edilmi\u015f oldu\u011fu l\u00e2hn\u00ee \ntopluluklara verilen bir ad. 6. halk \u015f\u00e2irlerinin beyte verdikleri \nad. \nh\u00e2ne \n(a.i.c. h\u00e2n\u00e2t) meyhane, (bkz: h\u00e2n\u00fbt ). \n2 \nhaneb \n(a.i.) at\u0131n arka ayaklar\u0131n\u0131n ortas\u0131nda bulunan dirsek gibi d\u0131\u015far\u0131 \n\u00e7\u0131k\u0131k k\u0131sm\u0131. \nh\u00e2ne-b\u00e2z \n(f.b.s.) batas\u0131ya oynayan kumarbaz. \nh\u00e2ne-ber-d\u00fb\u015f \n(f.b.s.) \"evi omuzunda\" yersiz yurtsuz, serseri. \nh\u00e2ne-ber-end\u00e2z \n(f.b.s.) ev y\u0131k\u0131c\u0131. \nh\u00e2ne-ber-end\u00e2z\u00e2ne \n(f.b.zf.) h\u00e2ne, ev y\u0131k\u0131c\u0131ya yak\u0131\u015facak surette. \nh\u00e2ne-ber-end\u00e2z\u00ee \n(f.b.i.) ev y\u0131k\u0131c\u0131l\u0131k. \nhaned\u00e2n \n(f.i.) k\u00f6kten as\u00eel ve b\u00fcy\u00fck aile, ocak, f r. dynastie. \nh\u00e2ned\u00e2n-\u0131 \u00c2l-i Osm\u00e2n, h\u00e2ned\u00e2n-\u0131 Osm\u00e2n\u00ee Osmanl\u0131 hanedan\u0131. \nh\u00e2ned\u00e2n-\u0131 N\u00fcb\u00fcvvet \nHz. Muhammed'in ailesi. \nh\u00e2ne-d\u00e2r \n(f.b.i.) 1. aile reisi. 2. vekilhar\u00e7. \nhanef \n(a.i.) do\u011fruluk, istikamet. \nhanef\u00ee \n(a.s. ve i. c. hanefiyy\u00fbn) 1.\u0130m\u00e2m-\u0131 \u00c2zam Eb\u00fb Han\u00eefe'nin \nmezhebinden olan. 2. bu mezhep ve bu mezheple ilgili. \nHanefiyye \n(a.h.i.) tas. Sofiyenin b\u00fcy\u00fcklerinden Eb\u00fc-l-Hasan Al\u00ee y\u00fc\u015f- \n\u015e\u00e2zel\u00ee taraf\u0131ndan kurulan \u015e\u00e2zel\u00ee tarikat\u0131 \u015fubelerinden birinin \nad\u0131. [\u015eeyh \u015eems\u00fcdd\u00een Muhammed bin H\u00fcseyn-il-Hanef\u00ee \ntaraf\u0131ndan kuruldu\u011fu i\u00e7in bu ad\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r]. \nhanefiyy\u00fbn \n(a.i. Hanef\u00ee'nin c.) hanef\u00ee mezhebinden olanlar. \nh\u00e2ne-f\u00fcr\u00fb\u015f \n(f.b.i.) ev tell\u00e2l\u0131, ev komisyoncusu. \nh\u00e2ne-g\u00e2h \n(f.b.i.). (bkz. h\u00e2n-g\u00e2h). \nh\u00e2ne-g\u00ee \n(f.s.) hanede, evde bulunanlardan, evdeki. \nh\u00e2ne-g\u00eer \n(f.b.s.) bir yeri mek\u00e2n sayan [kimse]. \nh\u00e2ne-har\u00e2b \n(f.a.b.s.) 1. evi y\u0131k\u0131lm\u0131\u015f, evsiz barks\u0131z kalm\u0131\u015f, h\u00e2li peri\u015fan \nolmu\u015f [kimse. 2. c\u00e2hil. \nh\u00e2ne-hud\u00e2 \n(f.b.i.) ev sahibi, (bkz: rabb-\u00fcl-beyt). \nh\u00e2ne-hud\u00e2y\u00ee \n(f.b.i.) ev sahipli\u011fi. \nhanek \n(a.i.) anat. damak, a\u011f\u0131z tavan\u0131. \nh\u00e2ne-kah \n(\"ka\" uzun okunur, f.b.i.) ev. (bkz. h\u00e2ne). \nh\u00e2ne-ke\u015f \n(f.b.i.) av\u00e2r\u0131z ve bedel-i n\u00fcz\u00fbl gibi h\u00e2ne itibariyle tarh ve \ntevz\u00ee olunan tek\u00e2life tab\u00ee olan. \nhanek\u00ee \n(a.s.) anat. damakla ilgili, *damaksal. ","hanek\u00ee s\u00e2mit \ngr. damak sessizi. \nh\u00e2ne-k\u00fc\u015f \n(f.b.s.) sefih, mirasyedi. \nh\u00e2nende \n(f.i.c. h\u00e2endeg\u00e2n) \u015fark\u0131c\u0131, \u015fark\u0131 s\u00f6yleyen, (bkz: h\u00een\u00e2-ger, \nhuny\u00e2-ger). \nh\u00e2nende-g\u00e2n \n(f.b.i. h\u00e2nende'nin c.) \u015fark\u0131c\u0131lar, \u015fark\u0131 s\u00f6yleyenler. \nh\u00e2nendeg\u00ee \n(f.i.) hanendelik, \u015fark\u0131 s\u00f6yleyicilik. \nh\u00e2ne-ni\u015f\u00een \n(f.b.s.) evde oturan, evine ba\u011fl\u0131. \nh\u00e2ne-perd\u00e2z \n(f.b.s.) ev yapan, ev yap\u0131c\u0131. \nh\u00e2ne-perver \n(f.b.s.) evde b\u00fcy\u00fcm\u00fc\u015f, d\u00fcny\u00e2 g\u00f6rmemi\u015f [kimse]. \nh\u00e2ne-perverd \n(f.b.s.) evde b\u00fcy\u00fcm\u00fc\u015f, d\u00fcny\u00e2 g\u00f6rmemi\u015f, evde yeti\u015fmi\u015f. \nh\u00e2ne-perver\u00ee \n(f.b.i.) h\u00e2ne-perverlik, evde b\u00fcy\u00fcm\u00fc\u015f olma. \nh\u00e2ne-siy\u00e2h \n(f.b.s.) evi y\u0131k\u0131lm\u0131\u015f, evsiz barks\u0131z kalm\u0131\u015f, h\u00e2li peri\u015fan olmu\u015f \n[kimse]. \nh\u00e2ne-s\u00fbz \n(f.b.s.) \"ev yak\u0131c\u0131\" mec. ailesini d\u00fc\u015f\u00fcnmeyen, g\u00f6z\u00fc d\u0131\u015farda \nolan kimse. \nhane\u015fiyye \n(a.i.) zool. y\u0131lanlar, fr. ophidiens. \nh\u00e2ne-z\u00e2d \n(f.b.s.) efendisinin evinde do\u011fmu\u015f olan k\u00f6le veya c\u00e2riye \n\u00e7ocu\u011fu. \nh\u00e2n-g\u00e2h \n(f.b.i.) dervi\u015flerin evi, tekke, (bkz: h\u00e2n-k\u00e2h). \nh\u00e2n\u0131k \n(a.s. hunk'dan) ; bo\u011fan, bo\u011fucu. \nh\u00e2n\u0131k-\u00fcl-kelb \n(k\u00f6pek bo\u011fan) bot. \u00e7i\u011fdem, \nh\u00e2n\u0131k-\u00fcl-nemir, h\u00e2n\u0131k-\u00fcz-zeneb \nh\u00e2ni' \n(a.i.) kocas\u0131ndan bo\u015fanm\u0131\u015f kad\u0131n veya kar\u0131s\u0131n\u0131 bo\u015fam\u0131\u015f koca. \nh\u00e2nif \n(a.s.) 1. k\u00fcsk\u00fcn, darg\u0131n. 2. gururlu. \nhan\u00eef \n(a.s.c. hunef\u00e2) isl\u00e2m d\u00eenine s\u0131ms\u0131k\u0131 ba\u011fl\u0131 bulunan kimse. \nhan\u00een \n(a.i.) 1. \u015fevk, arzu, i\u015ftiyak, istek. 2. \u015fiddetli arzudan do\u011fan \nfery\u00e2d, inilti. \nhan\u00een-i h\u00e2zin \nac\u0131kl\u0131 s\u0131zlanma. \nhan\u00ees \n(a.s.) yemini bozup alt\u0131ndan \u00e7\u0131kmayan adam. \nh\u00e2nis \n(a.s.) etti\u011fi yemini yerine getirmeyen. [olmak mastar\u0131yla \nkullan\u0131l\u0131r]. \nh\u00e2niye \n(a. i.) \u015farap, (bkz: b\u00e2de, hab\u00fbk, hamr, mey, rah\u00eek, sahb\u00e2). \nhank \n(a.i.) bo\u011faz\u0131n\u0131 s\u0131k\u0131p bo\u011fma, bo\u011faz\u0131 s\u0131k\u0131l\u0131p bo\u011fulma, (bkz. \nihn\u00e2k). \nh\u00e2n-kah \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.c. hav\u00e2n\u0131k) tekke, (bkz: derg\u00e2h, \nz\u00e2viye, a\u00e7\u0131). \nh\u00e2n-kah-\u0131 mevlev\u00ee \nmevlev\u00ee tekkesi. \nhankan \n(a.zf.) bo\u011fmak suretiyle. \nh\u00e2nm\u00e2n \n(f.i.) ev bark, ocak. \nh\u00e2nm\u00e2n-ber-end\u00e2z \n(f.b.s.) h\u00e2n\u00fcman, ev bark, ocak mahvedici, eden. \nh\u00e2nm\u00e2n-s\u00fbz \n(f.b.s.) h\u00e2n\u00fcman, ev bark, ocak yak\u0131c\u0131, yakan, k\u00fcl eden. \nHar\u00eek-\u0131 h\u00e2nm\u00e2n-s\u00fbz \nevi k\u00fcl eden yang\u0131n. \nhann\u00e2k \n(a.s.) bo\u011fucu, bo\u011fan. ","hann\u00e2n \n(a.s.) \u00e7ok ac\u0131yan, \u00e7ok ac\u0131y\u0131c\u0131.[Allah'\u0131n adlar\u0131ndand\u0131r]. \nhann\u00e2s \n(a.i.) \u015feytan. \nhann\u00e2s\u00ee \n(a.s.) \u015feytanla ilgili. \nh\u00e2n-s\u00e2l\u00e2r \n(f.b.i.) sofrac\u0131ba\u015f\u0131, kilerci. \nh\u00e2n-s\u00e2r \n(f.b.i.) sofrac\u0131ba\u015f\u0131, ah\u00e7\u0131ba\u015f\u0131. (bkz: h\u00e2n-s\u00e2l\u00e2r). \nhan\u00fbme \n(a.i.) hek. m\u00eede ek\u015fili\u011fi. \nhan\u00fbt \n(a.i.) \u00f6l\u00fcy\u00fc tahn\u00eet etmekte kullan\u0131lan il\u00e2\u00e7. \nh\u00e2n\u00fbt \n(a.i.c. hav\u00e2n\u00eet) 1. d\u00fckk\u00e2n. 2. meyhane, (bkz. h\u00e2ne). \nh\u00e2n\u00fbt-i keb\u00eer \nb\u00fcy\u00fck d\u00fckk\u00e2n, b\u00fcy\u00fck meyhane. \nhanzal \n(a.i.c. han\u00e2z\u0131l) eb\u00fbcehil karpuzu da denilen, portakal \nb\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcndeki meyvas\u0131, \u00e7ok ac\u0131 ve i\u00e7 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcc\u00fc olan bir \nbitki. \nh\u00e2r \n(f.i.) diken. \nh\u00e2r-\u0131 f\u00fcrkat \nayr\u0131l\u0131k dikeni. \nh\u00e2r-\u0131 \u00fc\u015ft\u00fcr \nbot. devedikeni. \nh\u00e2r \u00fc has \not k\u0131r\u0131nt\u0131s\u0131, \u00e7al\u0131 \u00e7\u0131rp\u0131, \u00e7er\u00e7\u00f6p. (bkz. has ) . \nhar \n(f.i.) e\u015fek. (bkz: him\u00e2r, merkeb). \nhar-\u0131 de\u015ft\u00ee \nyaban e\u015fe\u011fi. \nhar-\u0131 d\u00fc-p\u00e2 \n(iki ayakl\u0131 e\u015fek) mec. aptal, sersem kimse. \nhar-\u0131 \u0130s\u00e2 \nis\u00e2'n\u0131n e\u015fe\u011fi. \nh\u00e2r \n(f.s.) 1. hor, hakir, a\u015fa\u011f\u0131, baya\u011f\u0131. 2. yiyici, yiyen. \nMerd\u00fcm-h\u00e2r \n(insan yiyen) yamyam. \nMey-h\u00e2r, Mey-h\u00f4r \ni\u00e7ki i\u00e7en, sarho\u015f. \n\u015e\u00eer-h\u00e2r \n(s\u00fct i\u00e7en) k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuk. \nGam-h\u00e2r \nkederli, s\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131. \nh\u00e2r \u00fc z\u00e2r \n(f.b.s.) hor, zavall\u0131. \nh\u00e2r \n(a.s.) y\u0131k\u0131lm\u0131\u015f, (bkz: m\u00fcnhedim). \nh\u00e2r\u00e2 \n(f.i.) 1. jeol. pek kat\u0131 ta\u015f, mermer. 2. \u00fczeri menevi\u015fli kuma\u015f, \n(bkz: h\u00e2re ). \n1'2 \nhar\u00e2b \n(a.s.) 1. y\u0131k\u0131k, viran. \nhar\u00e2b-\u0131 gam \ngam\u0131n harab\u0131, gamla har\u00e2bolan. \nhar\u00e2b-ender-har\u00e2b \nb\u00fcsb\u00fct\u00fcn bozulmu\u015f, y\u0131pranm\u0131\u015f. 2. ge\u00e7kin, sarho\u015f, [m\u00fcen. \n\"har\u00e2be\" dir]. \nh\u00e2r\u00e2b-\u00e2b\u00e2d \n(f.b.s.) harapl\u0131kla dolu yer, tam harabe. \nh\u00e2r\u00e2b\u00e2t \n(f.i. har\u00e2be'nin c.) 1. harabeler, viraneler. 2. meyhaneler. 3. \nZiya Pa\u015fa'n\u0131n me\u015fhur \u00fc\u00e7 ciltlik antolojisi, [birinci m\u00e2n\u00e2s\u0131 \nbizde kullan\u0131lmaz]. \nhar\u00e2b\u00e2t\u00ee \n(har\u00e2b\u00e2tiy\u00e2n). 1. h\u00e2r\u00e2bata mens\u00fbbolan, vaktini meyhanede \nge\u00e7iren. 2. s. s\u00fcfl\u00ee, pejm\u00fcrde [adam]. \nhar\u00e2b\u00e2tiy\u00e2n \n(f.b.i.) har\u00e2b\u00e2t\u00ee'nin c.) vaktini meyhanede ge\u00e7irenler, \nmeyhane adamlar\u0131. \nhar\u00e2b\u00e2tiy\u00e2ne \n(f.zf.) 1. vaktini meyhanede ge\u00e7irerek. 2. harabatilikle, \ns\u00fcfl\u00eelikle, pejm\u00fcrdelikle. ","har\u00e2be \n(a.s.) 1. eski binalar\u0131n y\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131. 2. \u00e7ok harap ev. (bkz: \nv\u00eer\u00e2ne). \nhar\u00e2be-ni\u015f\u00een \n(a.f.b.s.) harap yerlerde, viranede oturan. \nhar\u00e2be-z\u00e2r \n(a.f.b.i.) viranelik. \nhar\u00e2b\u00ee, har\u00e2biyyet \n(a.i.) 1. harapl\u0131k, viranl\u0131k, [\"har\u00e2biyyet\" kelimesi yanl\u0131\u015f \nolmakla beraber kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r]. 2. [birinci kelime] okun, \nni\u015fan\u0131n \u00f6n\u00fcne vurarak s\u0131\u00e7ray\u0131p ni\u015fana isabet etmesi. \nhar\u00e2c \n(a.i.) 1. vaktiyle M\u00fcsl\u00fcman olmayan teb'adan al\u0131nan vergi. 2. \nhara\u00e7 mezat sat\u0131l\u0131\u011fa \u00e7\u0131karma. \nhar\u00e2c-\u0131 mukaseme \nar\u00e2z\u00ee-i h\u00e2riciyye mahsullerinden onda birden yans\u0131na kadar \nal\u0131nan vergi. \nhar\u00e2c-\u0131 muvazzaf \nar\u00e2z\u00ee-i h\u00e2riciyye \u00fczerine yerin tahamm\u00fcl\u00fcne g\u00f6re, makt\u00fbiyet \nve\u00e7hile t\u00e2yin olunan vergi. \nhar\u00e2c-g\u00fcz\u00e2r \n(f.b.s.) hara\u00e7 verici. \nhar\u00e2hir \n(a.i. harhara'n\u0131n c.) 1. horlamalar [uykuda]. 2. hek. \nakci\u011ferden gelen h\u0131r\u0131lt\u0131lar. \nhar\u00e2ib \n(a.i. har\u00eebe'nin c.) bir kimsenin ge\u00e7inece\u011fi \u015feyler. \nhar\u00e2id \n(a.i. har\u00eede'nin c.) 1. k\u0131zo\u011flank\u0131zlar. 2. delirtmemi\u015f inciler. \nhar\u00e2if \n(a.i. har\u00eefe'nin c.) ev i\u00e7in g\u00fcz haz\u0131rl\u0131klar\u0131. \nhar\u00e2it \n(a.i. har\u00eeta'n\u0131n c.), (bkz. har\u00eeta). \nhar\u00e2m \n(a.s.) 1. \u015fer\u00eeat\u00e7e, dince yasak edilmi\u015f \u015fey. 2. tec\u00e2v\u00fcz edilmesi, \ndokunulmas\u0131 men' edilen, kutsal, m\u00fcbarek. \nBelde-i har\u00e2m \nMekke \u00e7evresi. \nBeyt-i har\u00e2m \nMekke'deki Kabe. \nMescid-i har\u00e2m \n(kutsal mescid) K\u00e2be-i M\u00fckerreme'nin bulundu\u011fu ib\u00e2detg\u00e2h. \n\u015eehr-i har\u00e2m \nharam ay\u0131. [\u0130sl\u00e2mdan \u00f6nceki zamanda, Araplar\u0131n, birbirleriyle \nsava\u015f\u0131 yasak olan ay, Muharrem ay\u0131]. \nhar\u00e2m\u00ee \n(a.s.) h\u0131rs\u0131z, haydut, yol kesen, (bkz: kutta-\u00fcl-tar\u00eek). \nhar\u00e2m-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) nik\u00e2hs\u0131z olarak cins\u00ee ili\u015fkide bulunan. \nhar\u00e2m-nemek \n(a.f.b.s.) 1. nank\u00f6r kimse. 2. tenbel (evl\u00e2t). \nhar\u00e2m-z\u00e2de \n(a.f.b.s.) 1. pi\u00e7 [\u00e7ocuk], (bkz: veled-i gayr-i me\u015fr\u00fb', veled-i \nzin\u00e2). 2. hileci, namussuz. \nh\u00e2r\u00e2n \n(f.s. h\u00e2r'\u0131n c.) yiyenler, yiyiciler. \nFodla-h\u00e2r\u00e2n \nfodla yiyenler. \nhar\u00e2ret \n(a.i.) 1. s\u0131cakl\u0131k, (bkz: germ\u00ee). \nhar\u00e2ret-i hev\u00e2 \nhavan\u0131n s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131. 2. susuzluk. 3.[hastal\u0131kta] ate\u015f, yanma, \nhumma, fiyevr, fr. fievre. \nhar\u00e2ret-i gar\u00eeziyye \nv\u00fcc\u00fbdun normal harareti. \nhar\u00e2ret-i ihtirak \nkim. yanma \u0131s\u0131s\u0131. \nhar\u00e2ret-i mahs\u00fbsa \nfiz. \u0131s\u0131nma \u0131s\u0131s\u0131. \nhar\u00e2ret-i muhtefiyye \nfiz. gizli \u0131s\u0131, fr. chaleur latente. \nhar\u00e2ret-i \u015fems \nco\u011fr. g\u00fcne\u015f \u0131s\u0131s\u0131. [Arap\u00e7a terkiplerde kelimenin yaz\u0131l\u0131\u015f \u015fekli \n\"har\u00e2re\"dir]. \nhar\u00e2ret-b\u00een \n(a.f.b.i.) hararet derecesini g\u00f6steren \u00e2let. ","har\u00e2s \n(f.i.) hayvanla d\u00f6nd\u00fcr\u00fclen de\u011firmen. \nhar\u00e2s-i har\u00e2b \n(harap de\u011firmen) d\u00fcny\u00e2. \nharas \n(a.i.) 1. dilsiz olma. 2. dilsizlik. \nhar\u00e2set \n(a.i.). (bkz. fil\u00e2hat, hir\u00e2set). \nhar\u00e2\u015f \n(f.i.) hayvan ile d\u00f6nd\u00fcr\u00fclen de\u011firmen. \nhar\u00e2\u015fe \n(a.i.) 1. tala\u015f. 2. terementi. \nhar\u00e2\u015fif \n(a.i. har\u015fefin c.) 1. pul pul olan \u015feyler, bal\u0131k pullan. 2. \nyapraklan bal\u0131k puluna benzeyen enginar gibi bitkiler, \nnebatlar. \nh\u00e2r\u00e2-\u015fik\u00e2f \n(f.b.s.) 1. mermer yar\u0131c\u0131, yaran. 2. \u00fczeri menevi\u015fli kuma\u015f. \nhar\u00e2t\u00een \n(a.i.) zool. so\u011fulcan. \nhar\u00e2t\u00een-i h\u00e2ssa \n(a.b.i.) tar. Topkap\u0131 Saray\u0131nda bir s\u0131n\u0131f sanatk\u00e2rlann ad\u0131. \n[a\u011fa\u00e7 ve demir e\u015fyay\u0131 tesviye ederlerdi; a\u015fa\u011f\u0131 yukar\u0131 \ntornac\u0131l\u0131kt\u0131r. Bileziklerden \u00e7arklara ve sil\u00e2h yivlerine kadar \nher \u015feyi yaparlard\u0131]. \nhar\u00e2t\u00eeniyye \n(a.s.) zool. halka bi\u00e7iminde, halka gibi olan, halkal\u0131lar, (bkz: \nhalkaviyye). \nhar\u00e2zet \n(a.i.) derdin, hastal\u0131\u011f\u0131n uzay\u0131p gitmesi, m\u00fczminle\u015fmesi, \nkronik bir hal almas\u0131. \nharb \n(a.i.c. hur\u00fbb) cenk, kavga, do\u011fu\u015f, sava\u015f. \nBil\u00e2-harb \nsava\u015fs\u0131z, sava\u015f a\u00e7madan. \nD\u00eev\u00e2n-\u0131 harb \n(harp d\u00eevan\u0131) asker\u00ee mahkeme. \nErk\u00e2n-\u0131 harb \nkurmay. \nFenn-i harb \nsava\u015f bilgisi, \ni'l\u00e2n-\u0131 harb \nsava\u015f a\u00e7ma. \nMeyd\u00e2n-\u0131 harb \nsava\u015f meydan\u0131. \nY\u00e2ver-i harb \nb\u00fcy\u00fck kumandan, emir subay\u0131. \nD\u00e2r-\u00fcl-harb \nsava\u015f yeri, isl\u00e2m elinde olmayan yerler, (bkz: cid\u00e2l, perh\u00e2\u015f). \nharb-i um\u00fbm\u00ee \n(genel sava\u015f) birinci cihan harbi (1914). \nharba \n(a.i.) g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131n bulutlara vurmas\u0131. \nharbak \n(a.i.) 1. bot. zanbak fasilesinden, beyaz ve siyah renklerde iki \nnevi bulunan bir bitki. 2. \u00e7\u00f6pleme. \nharbak-\u0131 ebyaz \nbot. ak \u00e7\u00f6pleme. \nharbak-\u0131 esved \nbot. kara \u00e7\u00f6pleme. \nhar-b\u00e2n \n(f.i.) e\u015fek\u00e7i. \nharbat \n(f.i.) 1. iri kaz. 2. s. ahmak. 3. s. kal\u0131b\u0131 k\u0131yafeti yerinde \noldu\u011fu halde akl\u0131 k\u0131t olan kimse. \nharb-c\u00fb \n(a.b.s.) sava\u015f arayan, kavga \u00e7\u0131karmaya istekli olan. \nharb-darb \n(a.b.i.) sava\u015f, sava\u015fma, m\u00fcc\u00e2dele. \nharbe \n(a.i.) 1. k\u0131sa m\u0131zrak, s\u00fcng\u00fc. 2. (bkz: harb\u00ee ). \n2 \nharbele \n(f.i.) kuyudan su \u00e7ekmeye mahsus dolap, bostan dolab\u0131. \nharben \n(a.zf.) harbetmek suretiyle, sava\u015farak, d\u00f6\u011f\u00fc\u015ferek. ","har-bende \n(f.b.i.) 1. e\u015fek, kat\u0131r gibi y\u00fck hayvanlar\u0131na bakan [kimse], \nseyis. 2. tar. saray kat\u0131rc\u0131lar\u0131. [Sel\u00e7\u00fbk\u00eelere ait t\u00e2rih\u00ee bir \nunvan], \nharb-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) harb yeri, sava\u015f meydan\u0131. \nharb\u00ee \n(a.s.) 1. harbe mensup, harble ilgili. 2. i. harbe, t\u00fcfek \ndoldurmaya, en \u00e7ok temizlemeye yarayan demirden veya \na\u011fa\u00e7tan yap\u0131lm\u0131\u015f \u00e7ubuk, [asl\u0131\"harbe\" dir]. \nharbiyye \n(a. s.) 1. harbe mensup, harble ilgili. \nF\u00fcn\u00fbn-i harbiyye \nsava\u015f bilgileri. 2. [eski] harb okulu. \nharbiyye nez\u00e2reti \nOsmanl\u0131 h\u00fck\u00fcmet erk\u00e2n\u0131 mey\u00e2n\u0131nda mill\u00ee m\u00fcd\u00e2faa vek\u00e2leti, \nsavunma bakanl\u0131\u011f\u0131. \nharb\u00fcz, harb\u00fcze \n(f.i.) kavun, karpuz. \nharb\u00fcze-i Hind\u00ee \nkarpuz \nharb\u00fcze-i R\u00fbbah \neb\u00fbcehil karpuzu, (bkz: hanzal). \nharb\u00fcze-fur\u00fb\u015f \nkavun karpuz satan adam. \nharb\u00fcze-z\u00e2r \n(f.b.i.) kavun karpuz bostan\u0131 \nharc \n(a.i.) 1. vergi. 2. sarf, gider, bir i\u015f i\u00e7in kullan\u0131lan madde. \nharc-\u0131 \u00e2lem, harc-\u0131 \u00e2mm herkese her keseye elveri\u015fli. \nharc-i r\u00e2h \nyol harc\u0131, yol masraf\u0131. \nhar\u00e7eng \n(f.i.) zool. yenge\u00e7. \nh\u00e2r-\u00e7\u00een \n(f.b.s.) diken toplayan, c\u0131mb\u0131z. \nhardal \n(a.i.) hardal, sofrada i\u015ftah a\u00e7mak i\u00e7in kullan\u0131lan m\u00e2cunumsu \nmadde. \nhardala \n(a.i.) hardal tanesi. \nh\u00e2re \n(f.i.) 1. sert ta\u015f, kaya. 2. menevi\u015f; menevi\u015fli kuma\u015f, (bkz. \nh\u00e2r\u00e2 ). \n1'2 \nh\u00e2re \n(f.i.) yiyecek, yiyinti. \nharek\u00e2t \n(a.i. hareket'in c.) 1. (bkz. hareket). \nharek\u00e2t ve seken\u00e2t \n(tav\u0131rlar ve hareketler) gidi\u015fat. 2. asker\u00ee manevra. \nharek\u00e2t-\u0131 harbiyye \nask. sava\u015f hareketleri. \nharek\u00e2t-\u0131 havliyye \nbiy. sa\u011f\u0131msal devinimler, fr. mouvements peristaltiques. \nharek\u00e2t-\u0131 m\u00fc\u015ftereke \nm\u00fc\u015fterek, beraber davran\u0131\u015flar. \nharek\u00e2t-\u0131 n\u00e2-pesend\u00e2ne \nho\u015fa gitmeyen hareketler. \nharek\u00e2t-\u0131 sel\u00e2se \ngr. hecelerin \u00fc\u00e7 hareke (e, i, o) ile okunu\u015fu. \nhareke \n(a.i.c. harek\u00e2t) gr. Arap\u00e7a ve osmanl\u0131ca bir harfin nas\u0131l \nokunaca\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steren ve \" \u00fcst\u00fcn fetha = e \" ; \" esre kesre = \u0131, i \n\"; \" \u00f6tre zamme = o, \u00f6, u, \u00fc\" denilen i\u015faretlerden herbiri, \nvokal. \nhareket \n(a.i.c. harek\u00e2t) 1. sars\u0131nt\u0131, deprem, (bkz: zelzele). \nhareket-i arz \nyer sars\u0131nt\u0131s\u0131, deprem. 2. k\u0131m\u0131ldama, oynama, yer de\u011fi\u015ftirme. \n3. i\u015f i\u015fleme, i\u015f g\u00f6rme, davranma. 4. tav\u0131r, tarz, muamele, \ngidi\u015f. 5. yola \u00e7\u0131kma, (bkz: az\u00eemet). 6. [eskiden] medreselerde \nbir derece. 7. muz. armonide sesten sese gitme. ","hareket-i an\u00eefe \nanat. d\u0131\u015f etkenlere kar\u015f\u0131 yabanc\u0131 maddeleri gidermek i\u00e7in \norganizman\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 \u00e7aba. \nhareket-i d\u00e2hil \ntar. \nKanun\u00ee \nzaman\u0131nda \nS\u00fcleym\u00e2niye \nMedresesi'nin \nbinas\u0131ndan sonra on ikiye \u00e7\u0131kanlan tar\u00eek-i tedr\u00ees (okutma \nyolu) silsilesinin d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc mertebesindeki m\u00fcderrislerine \nverilen bir unvan. \nhareket-i devr\u00e2niyye \nnoktalar\u0131n\u0131n hepsi d\u00fczeyleri sabit bir mihvere dikey d\u00e2ireler \n\u00e7izen cismin hareketi. \nhareket-i d\u00eed\u00e2n\u00ee \n(bkz: hareket-i d\u00fbdiyye). \nhareket-i d\u00fbdiyye \nzool. so\u011fulcan gibi hayvanlar\u0131n b\u00fcz\u00fclmesi h\u00e2li. (bkz: hareket- \ni d\u00eed\u00e2niyye). \nhareket-i gayr-i ihtiy\u00e2riyye, hareket-i gayr-i ir\u00e2diyye istemeyerek yap\u0131lan hareket. \nhareket-i gayr-i muntazama \nhareket-i hakik\u0131yye \nfiz. ger\u00e7ek hareket. \nhareket-i h\u00e2ric \ntar. \nKanun\u00ee \nzaman\u0131nda \nS\u00fcleym\u00e2niye \nMedresesi'nin \nbinas\u0131ndan sonra on ikiye \u00e7\u0131kanlan tar\u00eek-i tedr\u00ees (okutma \nyolu) silsilesinin ikinci mertebesindeki m\u00fcderrislere verilen \nbir unvan. \nhareket-i ihtil\u00e2f-i manzar astr. paralaktik hareket, fr. mouvement parallactique. \nhareket-i ihtiz\u00e2ziyye \nfiz. titre\u015fim hareketi. \nhareket-i kasriyye \nfiz. bir haric\u00ee sebep te'siriyle meydana gelen hareket, (bkz: \nhareket-i m\u00fcktesebe). \nhareket-i mer'iyye \nkoz. ger\u00e7ekte bulunmad\u0131\u011f\u0131 halde var imi\u015f gibi g\u00f6r\u00fcnen \nhareket, (bkz: hareket-i z\u00e2hiriyye). \nhareket-i muahhara \nfiz. yava\u015flayan hareket. \nhareket-i muntazama \nfiz. d\u00fczg\u00fcn hareket. \nhareket-i mutlaka \nfiz. hareketli noktan\u0131n hareketsiz noktalara g\u00f6re hareketi. \nhareket-i muttas\u0131la \nfiz. d\u00e2ima bir tarafa y\u00f6nelen cismin hareketi, [aksi olursa, \nhareket-i munfas\u0131la denir]. \nhareket-i m\u00fcktesebe \n(bkz: hareket-i kasriyye). \nhareket-i m\u00fcstakime \nfiz. do\u011fru bir \u00e7izgi \u00fczerinde olan hareket. \nhareket-i m\u00fcsted\u00eere \nfiz. bir m\u00fcnhan\u00ee (e\u011fri) yi takiben v\u00e2ki olan hareket, dairesel \nhareket, \nhareket-i m\u00fctehavvile \nfiz. t\u00fcrl\u00fc sebeplerden oolay\u0131 e\u015fit zamanlarda ald\u0131\u011f\u0131 \nmesafelerde \u00e7o\u011falan veya azalan noktan\u0131n hareketi. \nhareket-i m\u00fctehavvile-i muntazama fiz. d\u00fczg\u00fcn de\u011fi\u015fen hareket. \nhareket-i m\u00fctes\u00e2viye \nfiz. m\u00fcs\u00e2v\u00ee (e\u015fit), zamanlarda m\u00fcs\u00e2v\u00ee (e\u015fit) mesafe alan \nnoktan\u0131n hareketi, d\u00fczg\u00fcn de\u011fi\u015fen hareket, \nhareket-i seneviyye \nastr. y\u0131ll\u0131k hareket \nhareket-i yevmiyye \nastr. g\u00fcnl\u00fck hareket. \nhareket-i z\u00e2hiriyye \n(bkz: hareket-i mer'iyye). \nharek\u00ee \n(a.s.) fels. fr. cinetique. \nharek\u00ee elektrik \nfiz. devimli elektrik, fr. electr\u00fbdynamique. \nharekiyy\u00e2t \n(a.i.c.) fiz. kinematik, devinim bilimi, fr. cinematique. ","harem \n(a.i.) 1. herkesin girmesine m\u00fcs\u00e2ade edilmeyen, sayg\u0131de\u011fer \nve kutsal yer. 2. Hac zaman\u0131nda ihrama girilen yerden \n\u00eetib\u00e2ren Kabe'ye do\u011fru olan k\u0131s\u0131m, [aksi \"Hill\" dir.]. \n\u015eeyh-\u00fcl-harem \nMed\u00eene \n\u015fehri \nve \ncivar\u0131n\u0131n \nmuhaf\u0131z\u0131 \n[Osmanl\u0131 \nImparatorlu\u011fu'nda]. \nHarem-i \u015eerif \nKabe ve civar\u0131. 3. [evvelce] b\u00fcy\u00fck isl\u00e2m konaklar\u0131nda \nbulunan kad\u0131nlar d\u00e2iresi. \nharem-i h\u00fcm\u00e2y\u00fbn \np\u00e2di\u015f\u00e2h saray\u0131nda kad\u0131nlar d\u00e2iresi. 4. nik\u00e2hl\u0131 kad\u0131n, zevce, \n(bkz: hal\u00eele). \nharem-i y\u00e2r \nsevgilinin haremi, odas\u0131. \nharem \n(a.i.) ed. \"mef\u00e2il\u00fcn\" den \"me\"yi atarak \"f\u00e2il\u00fcn\" kelimesini \n\"mef \u00fbl\u00fcn\"e \u00e7evirme, (bkz: ahrem). \nHaremeyn \n(a.i.c.) 1. Mekke-i M\u00fckerreme ile Med\u00eene-i M\u00fcnevvere. \nharemeyn-i \u015fer\u00eefeyn \nMekke'deki Kabe ile Medine'deki \"Ravza-i Mutahhara\". 2. \n[eskiden] ilmiye s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131n M\u0131s\u0131r payesinden sonra, \u0130stanbul \npayesinden evvel nail olduklan b\u00fcy\u00fck r\u00fctbe. \nharem-g\u00e2h \n(a.f.b.i.) harem d\u00e2iresi. \nharem-ser\u00e2y \n(a.f.b.i.) 1. harem d\u00e2iresi. 2. cami i\u00e7i. \nhares \n(a.i.) dilsizlik, (bkz: ebkemiyyet). \nharf \n(a.i.c. hur\u00fbf) l. alfabeyi meydana getiren i\u015faretlerden her biri, \nbu i\u015faretlerden birini g\u00f6steren maden\u00ee k\u00fc\u00e7\u00fck matbaa kal\u0131b\u0131. 2. \ns\u00f6z, l\u00e2k\u0131rd\u0131. \nharf-i \u00e2b-d\u00e2r \ng\u00fczel ve man\u00e2l\u0131 s\u00f6z. \nharf-i \u00e2b\u00ee, harf-i m\u00e2\u00ee \ned. harflerinin her biri. \nharf-i \u00e2l\u00e2, harf-i n\u00fbran\u00ee \ned. harflerinin her biri. \nharf-i arz\u00ee, harf-i h\u00e2ki \ned.harflerinin herbiri. \nharf-i asl\u00ee \ngr. bir kelimenin k\u00f6k\u00fcnde bulunan esas harf. \nharf-i \u00e2te\u015f\u00ee, harf-i merfu' ed. harflerin her biri. \nharf-i atf \ngr. iki kelime veya c\u00fcmleyi bir h\u00fck\u00fcmde toplayan, birini \n\u00f6tekine ba\u011flayan. \nharf-i b\u00ee-magz \nm\u00e2n\u00e2s\u0131z bo\u015f s\u00f6z. \nharf-i cerr \ngr. isimleri kesreli, y\u00e2ni esreli okutan, \u015fu yirmi harf [b\u00e2, min, \nil\u00e2, an, lam, \u00e2l\u00e2, f\u00ee, kaf, hatt\u00e2, r\u00fcbbe, v\u00e2v-\u0131 kasem, t\u00e2-i kasem, \nh\u00e2\u015f\u00e2, muz, m\u00fcnz, \u00e2d\u00e2, key, levl\u00e2, hal\u00e2, lealle]. \nharf-i cev\u00e2b \ngr. cevap c\u00fcmlesinin ba\u015f\u0131na gelen harf. \nharf-i edn\u00e2, harf-i halk, harf-i zulm\u00e2n\u00ee ed. harflerinin her biri. \nharf-i g\u00fbl\u00fb-s\u00fbz \n1. sert s\u00f6z. 2. k\u0131l\u0131c\u0131n keskin taraf\u0131. \nharf-i h\u00e2t\u0131r-renc \nincitici s\u00f6z. \nharf-i Hind\u00ee \nArap\u00e7a rakamlar v.b. \nharf-i hu\u015fk \nkuru l\u00e2f, kuru s\u00f6z. \nharf-i illet \ngr. ( ) harfleri. \nharf-i inhir\u00e2f \ngr. ak\u0131c\u0131 \u00fcns\u00fcz ( ) harfleri. \nharf-i istidr\u00e2k \ngr. ay\u0131r\u0131c\u0131 ba\u011fla\u00e7 g\u00f6revi bulunan harf. \nharf-i istifh\u00e2m \ngr. soruyu belirtmek i\u00e7in kullan\u0131lan harf, edat. ","harf-i istisn\u00e2 \ngr. istisnay\u0131 belirtmekte kullan\u0131lan edat. \nharf-i istit\u00e2le \ngr. ( ) harfi. \nharf-i kalb \nbir \u00f6rne\u011fin orta harfi. \nharf-i kalkale, harf-i laklaka \nharf-i kamer\u00ee \ngr. kamer harfi, (bkz: hur\u00fbf-\u0131 kameriyye). \nharf-i kasr, harf-i maks\u00fbr, harf-i taks\u00eer gr. kelimenin sonuna gelen k\u0131sa ye ve elif \nharf-i magz-d\u00e2r \nde\u011ferli s\u00f6z. \nharf-i ma'n\u00e2 \ngr. fiil veya isim olmayan herhangi bir kelime. \nharf-i ma'r\u00fbf \ngr. uzun \" u \" olarak okunan \" j\" veya uzun \" i\" olarak okunan \n\" \" harfi. \nharf-i mech\u00fbl \ngr. \"o\" olarak okunan \" j\" ve \"e\" olarak okunan \" \". \nharf-i mecz\u00fbm, harf-i s\u00e2kin \nharf-i medd \nArap\u00e7ada uzun okunan harfler olup elif, vav ve ye'dir. \nharf-i mehm\u00fbs \ned. harflerinin her biri. \nharf-i mekt\u00fbb\u00ee, harf-i melb\u00fbb\u00ee \nharf-i melf\u00fbz\u00ee \ngr. \u00fc\u00e7 harfle yaz\u0131lan ve bu harflerin i\u00e7inde hi\u00e7 biri \ntekrarlanmayan on \u00fc\u00e7 harfin her biri. \nharf-i menkut, harf-i mu'cem \nharf-i merf\u00fb' \nnominatif h\u00e2linde bulunan kelimenin sonundaki \u00fcns\u00fcz. \nharf-i mesr\u00fbr\u00ee \ngr. ad\u0131 iki harfle yaz\u0131lan harf; j \u00f6 ' f harflerinin her biri. \nharf-i musavvat \ngr. belli bir \u00fcnl\u00fcy\u00fc belirten harf. \nharf-i mutbak \ngr. telaffuzda dili \u00fcst dama\u011fa dokunduran harf ( ) . \nharf-i m\u00fccerred, harf-i m\u00fchmel \nharf-i m\u00fcfred \ngr. \u015fekil bak\u0131m\u0131ndan b\u00fct\u00fcn harflerden ba\u015fka olan harf( j \u00e7 l). \nharf-i m\u00fcnfetih \ngr. . , . J Ji d\u0131\u015f\u0131nda bulunan b\u00fct\u00fcn harfler. \nharf-i m\u00fcselsel \nbirbiriyle ili\u015fi\u011fi olan bir ka\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fcnce \u00fczerine a\u00e7\u0131lan tart\u0131\u015fma. \nharf-i m\u00fcstakil \ngr. \"m\u00fcstali\" harflerin d\u0131\u015f\u0131nda bulunan harfler. \nharf-i m\u00fcstali \ngr. konu\u015fmada dilin y\u00fckselmesini gerektiren harf \nharf-i m\u00fctec\u00e2nis \ngr. ayni kategoriden olan iki harf (cj ve J ) gibi. \nharf-i m\u00fctekarib \ngr. telaffuz bak\u0131m\u0131ndan ayn\u0131 sesi veren iki harf ( j ve i ) gibi. \nharf-i m\u00fcte\u015f\u00e2bih, harf-i m\u00fctez\u00e2vic noktal\u0131 ve ba\u015fka harflerden ayr\u0131lm\u0131\u015f olan harf ( O i\u0131 \u0131- \n\u0131 ). \nharf-i n\u00e2s\u0131b \ngr. d\u00e2hil oldu\u011fu muz\u00e2r\u00ee fiilin nihayetini \u00fcst\u00fcn okutan d\u00f6rt \nharften herbiri. \nharf-i nefy \ngr. olumsuzluk edan. \nharf-i nev\u00e2\u00ee \ned. j harflerinin her biri. \nharf-i nid\u00e2' \ngr. seslenme edat\u0131. \nharf-i pehl\u00fb-d\u00e2r \ned. kinaye. \nharf-i rev\u00ee \ned. 1. kafiyenin esas \u00fcns\u00fcz\u00fc. 2. Iran edebiyat\u0131nda bir \nkafiyenin son harfi. \nharf-i saf\u00eer \n\u0131sl\u0131\u011f\u0131 and\u0131ran, \u0131sl\u0131\u011f\u0131ms\u0131 ses. \nharf-i s\u00e2it \nsesli harf, vokal. ","harf-i s\u00e2mit \nsessiz harf, ( . j . I) d\u0131\u015f\u0131ndaki \u00fcns\u00fczler. \nharf-i seb\u00fck, harf-i sehl m\u00e2n\u00e2s\u0131z bo\u015f s\u00f6z. \nharf-i serd \nsert s\u00f6z. \nharf-i \u015fed\u00eed \ngr. hece sonunda uzun okunmayan harf i\u0131r\u0131o\u0131*\u01311\u0131j|J\u0131l\u0131 \nharf-i \u015fefeh\u00ee, harf-i \u015fefev\u00ee gr. dudaks\u0131l, labiyal. \nharf-i \u015fems\u00ee \ngr. ba\u015f\u0131na \"el\" (harfi tarif) geldi\u011fi zaman bu harfi tariften \nsonra gelen kelimeyi \u015feddeli okutan harf, g\u00fcne\u015f harfi (bkz. \nhur\u00fbf-\u0131 \u015femsiyye) \nharf-i ta'r\u00eef \ngr. tan\u0131m edat\u0131. \nharf-i ta'r\u00eef-i gayr-i muayyen \nharf-i ta'r\u00eef-i muayyen \ngr. belirgin tan\u0131m edat\u0131. \nharf-i tenk\u00eer \ngr. belirsizlik edat\u0131. \nharf-i v\u00e2h\u00ee \nbo\u015f, sa\u00e7ma s\u00f6z. \nharf-i v\u00e2hid \nhi\u00e7bir harf, hi\u00e7bir s\u00f6z. \nharf-i varak-g\u00eer \nbir bo\u015flu\u011fu doldurmak i\u00e7in uzat\u0131lan harf. \nharf-i veted \ngr. bir s\u0131rada bulunan harflerin birinci, d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc, yedinci ve \nonuncusu. \nharf-i z\u00e2id \ngr. bir kelimede asl\u00ee harfler d\u0131\u015f\u0131nda fazla olarak g\u00f6r\u00fcnen \nharf(l . j &). \nharf \n(a.i.) yemi\u015f toplama. \nharf-\u00e2fer\u00een \n(a.f.b.s. ve i.) 1.Allah. 2. \u015f\u00e2ir; hatip. \nharf-\u00e2\u015fin\u00e2 \n(a.f.b.s.) 1. harfleri \u00e2birbirinden ay\u0131rabilen, harfleri tan\u0131yan. 2. \nl\u00e2f anlayan. \nharf be harf \n(a.zf.) oldu\u011fu gibi, aynen, asl\u0131ndan aynlmaks\u0131z\u0131n. \nharf-\u00e7\u00een \n(a.f.b.s.) birinin i\u015fine kar\u0131\u015fan. \nharf-end\u00e2z \n(a.f.b.s.) s\u00f6z atan, haysiyete dokunucu s\u00f6z s\u00f6yleyen, \nharf-end\u00e2z\u00ee \n(a.f.b.i.) s\u00f6z at\u0131c\u0131l\u0131k. \nharf-g\u00eer \n(a.f.b.s.) her i\u015fte ay\u0131p ve noksan arayan. \nharf-g\u00eer\u00ee \n(a.f.b.i.) her i\u015fte ay\u0131p ve noksan aray\u0131c\u0131l\u0131k. \nharfiyyen \n(a.zf.) harfi harfine, tastamam, t\u0131pat\u0131p, oldu\u011fu gibi. \nharf-ke\u015f \n(a.f.b.s.) 1. yaz\u0131 yazan, \u00e7izgi \u00e7eken. 2. sa\u00e7masapan konu\u015fup \ncan s\u0131kan. \nharf-peym\u00e2 \n(a.f.b.s.) \u00e7ok g\u00fczel konu\u015fan. \nharf-zen \n(a.f.b.s.) \u00e7al\u00e7ene, geveze. \nhar-g\u00e2h, har-geh \n(f.i.) b\u00fcy\u00fck \u00e7ad\u0131r, otak. \nharg\u00e2h-\u0131 m\u00e2h \nh\u00e2le, ay a\u011f\u0131l\u0131. \nh\u00e2r-g\u00e2r \n(f.b.s.) hakaret edici, eden.[m\u00fcen. \"h\u00e2r-g\u00e2re\" dir.] \nhar-ged\u00e2 \n(f.b.s.) zorla yard\u0131m isteyen. \nhar-gele \n(f.b.i.) 1. e\u015fek s\u00fcr\u00fcs\u00fc. 2. s.terbiyesiz, az\u0131l\u0131 kimse. [Fars\u00e7ada \n\"har=e\u015fek, gele=s\u00fcr\u00fc\"]. \nharg\u00fb\u015f \n(f.i.) tav\u015fan. \nH\u00e2b-\u0131 harg\u00fb\u015f\u00ee \ntav\u015fan uykusu, hafif uyku \nharg\u00fb\u015fek \n(f.i.) tav\u015fan yavrusu. ","h\u00e2rh\u00e2r \n(f.i.) 1. g\u00f6n\u00fcl \u00fcz\u00fcnt\u00fcs\u00fc, y\u00fcrek s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131. devaml\u0131 istek. 3. \ns\u00fcrekli ka\u015f\u0131nt\u0131. \nharhara \n(a.i.c. har\u00e2h\u00eer) 1. s\u00fcrekli horultu. 2. s\u00fcrekli h\u0131r\u0131lt\u0131. \nharhi\u015fe \n(f.i.) g\u00fcr\u00fclt\u00fc, pat\u0131rt\u0131, kavga. \nh\u00e2r\u0131k \n(a.s.) y\u0131rt\u0131c\u0131, y\u0131rtan. \nh\u00e2r\u0131k-\u0131 \u00e2de \n\u00e2deti y\u0131rtan, \u00e2detin d\u0131\u015far\u0131s\u0131nda, harikulade; yalanc\u0131. \nh\u00e2r\u0131k \n(a.s.) 1. yakan, yak\u0131c\u0131, (bkz: muhrik). 2. yanan, tutu\u015fmu\u015f. \nh\u00e2r\u0131s \n(a.s.) h\u0131rsl\u0131 olan. (bkz: har\u00ees). \nh\u00e2r\u0131sa \n(a.i.) insan\u0131n ba\u015f\u0131nda veya y\u00fcz\u00fcnde kan \u00e7\u0131kmayacak derecede \npeyda olan yara. \nhar\u00ee \n(a.s.) l\u00e2y\u0131k, m\u00fcstahak, [\"ahr\u00e2\" kelimesi daha \u00e7ok kullan\u0131l\u0131r], \n(bkz: berc\u00e2, \u00e7esp\u00e2n, \u015f\u00e2yeste). \nh\u00e2r\u00ee \n(f.i.) horluk, hakirlik. \nh\u00e2rib \n(a.s.) ka\u00e7an, firar eden. \nhar\u00eeb \n(a.s.) ya\u011fma olunmu\u015f, soyulmu\u015f, talan edilmi\u015f. \nh\u00e2rib \n(a.s. har\u00e2b'dan) 1. y\u0131kan, harabeden. 2. haydut, yol kesen. \nhar\u00eebe \n(a.i.c. har\u00e2ib) bir kimsenin ge\u00e7inece\u011fi \u015fey. \nh\u00e2ric \n(a.i.) 1. d\u0131\u015f, d\u0131\u015far\u0131. 2. d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131kan, d\u0131\u015farda, d\u0131\u015fta. 3. hi\u00e7 ilgisi \nolmayan kimse. \nHareket-i h\u00e2ric, \u0130btid\u00e2-i h\u00e2ric \nh\u00e2ric an-il-merkez \ngeo. d\u0131\u015fmerkezli. \nh\u00e2ri\u00e7 an-il-merkeziyyet \ngeo. d\u0131\u015fmerkezlik. \nh\u00e2ric an-il merkeziyyet hes\u00e2b\u0131 \nmerkeze irca metodu. \nh\u00e2ric ez memleket \nhuk. bir memlekette iken h\u00fckmen ba\u015fka bir memlekette \nsay\u0131lan. \nh\u00e2ric-i k\u0131smet \nmat. b\u00f6l\u00fcm, [b\u00f6lme i\u015fleminden sonra arta kalan say\u0131]. \nh\u00e2ric-i vatan \nvatan\u0131n d\u0131\u015f\u0131. \nh\u00e2ric \n(a.s.) su\u00e7lu, g\u00fcnah i\u015flemi\u015f. \nhar\u00eec \n(a.s.) 1. dar, ensiz. 2. ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f, (bkz: mahs\u00fbr). \nh\u00e2ricen \n(a.zf.) h\u00e2ri\u00e7ten, d\u0131\u015ftan, d\u0131\u015far\u0131dan. \nh\u00e2ricen mersum d\u00e2ire \ngeo.\u00e7okgenin k\u00f6\u015felerinden ge\u00e7en d\u00e2ire. \nh\u00e2ricen mersum mudall\u00e2 geo.*d\u0131\u015f\u00e7okgen. \nh\u00e2ricen m\u00fcm\u00e2s d\u00e2ire \ngeo. d\u0131\u015f te\u011fet d\u00e2ire. \nh\u00e2ricen m\u00fcteb\u00e2dil \ngeo. d\u0131\u015fters [a\u00e7\u0131]. \nh\u00e2ric\u00ee \n(a.s.) 1. h\u00e2rice, d\u0131\u015far\u0131ya mensup, h\u00e2ri\u00e7le ilgili. 2. tar. vaktiyle \nHz. Ali'ye isyan eden cem\u00e2at ferdlerinden herbiri. \nh\u00e2ric\u00ee ha\u015fefe-i neb\u00e2t \nbot. d\u0131\u015f y\u00f6nl\u00fc ba\u015f\u00e7\u0131k. \nh\u00e2ric\u00ee merkez \njeol. d\u0131\u015fmerkez, fr. epicentre. \nh\u00e2rici tufeyl\u00ee \nzool., bot. d\u0131\u015fasalak, fr.ectoparasite. \nh\u00e2ric\u00ee tufeyliyyet \nd\u0131\u015fasalakl\u0131k, fr. ectoparasitisme. \nh\u00e2riciyye \n(a.i.) 1. d\u0131\u015f siy\u00e2set i\u015fleri, d\u0131\u015fi\u015fleri. 2. ameliyatla tedavi edilen \nhastal\u0131klar, d\u0131\u015f hastal\u0131klar. 3. s. h\u00e2ri\u00e7le ilgili. "]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook