01การงานอาชีพ ม.1 thonglom m.1

329 ๓๔๒ 343 ใบใคบวคาวมำมรร้ทู ู้ที่ ๒่ี ๒๑๒เเรรอื่ ื่องง กกาำรประดษิ ฐ์ภำาพพปปะะตติดดิ จจำากกเศเศษษผผ้ำา้ หนว่ หยนท่ว่ี ย๓ท่ีเ๓ร่ือเงรือ่ ปงรปะดระษิ ดฐษิ ์ขฐอ์ขงอสงสววยยชชว่ ยตกกแแตตง่ ง่ ดด้วยว้ วยสั วดัสุในดทุในอ้ ทงถ้อนิ่ งถน่ิ แผแนผกนากรำจรดัจกดั การำเรรเรยี ียนนรรทู้ ู้ที่ ๕ี่ ๕เเรร่ือ่ืองง คควาำมรู้พน้ืนฐฐำานนเกเกีย่ ยี่ ววกกบั ับงำงนานปประรดะิษดฐษิ ์ ฐ์ รารยำวยิชวาิชำกากรำงรางนำนออาำชชพี พี รรหหัสสั งง๒๒๑๑๑๑๐๐๑๑ ภภำาคคเเรรยี ียนนทที่ ี่๒๒ชชัน้ ั้นมมัธยัธมยมศกึศษึกำษปาีทป่ี ที๑ี่ ๑ การประดษิ ฐภ์ าพปะติดจากเศษผา้ งานประดิษฐ์ ภาพปะติดจากเศษผ้าเป็นการประดิษฐ์ของตกแต่ง เพ่ือสร้างสมาธิให้แก่ ผ้ปู ระดิษฐ์โดยเลือกรปู ภาพท่ีชอบ และใช้วัสดุเหลือใช้คือเศษผ้า นามาทาการประดิษฐ์เปน็ ช้ินงาน โดยต้องใช้ ความละเอียด ประณีต ในการทางานและมีสมาธิเพ่ือให้ช้ินงานมีความสวยงาม โดยนักเรียนจะเกิดความ ภาคภมู ิใจต่อผลงานของตนเองและยังเป็นการฝกึ ใหน้ ักเรยี นมีความรอบคอบ มองเหน็ คณุ ค่าของวสั ดุเหลอื ใช้ งานประดิษฐ์ภาพปะตดิ จากเศษผ้า วสั ดอุ ุปกรณ์ ๒. กรรไกร ๑. แผน่ ฟวิ เจอรบ์ อรด์ ภาพที่ ๑ แผน่ ฟิวเจอร์บอรด์ ภาพท่ี ๒ กรรไกร ๓. กาวลาเทก็ ซ์ ๔. ดนิ สอดา ภาพที่ ๓ กาวลาเทก็ ซ์ ภาพท่ี ๔ ดินสอดา

330 ๓๔๓ 344 ๕. ไม้จิ้มฟัน ๖. ไหมพรมเส้นเลก็ ภาพท่ี ๕ ไม้จิม้ ฟนั ภาพที่ ๖ ไหมพรมเสน้ เลก็ ๗. แบบภาพ ๘. เศษผ้าสตี า่ งๆ ภาพที่ ๗ แบบภาพ ภาพท่ี ๘ เศษผ้าสีต่างๆ ๙. กรอบภาพจิ๊กซอว์ ๑๐. กระดาษขาว ภาพท่ี ๙ กรอบภาพจิ๊กซอว์ ภาพที่ ๑๐ กระดาษขาว

331 ๓๔๔ 345 ขัน้ ตอนการปฏบิ ตั ิงาน ๑. ออกแบบลายท่จี ะทาแลว้ วาดลายลงในกระดาษขาว ๒. กาหนดสใี นแบบทว่ี าดไว้แลว้ เลอื กแผน่ ฟวิ เจอร์บอร์ดใหส้ ตี ัดกันกับสสี ่วนใหญใ่ นภาพเพ่ือความโดดเด่น ของภาพ ๓. วาดภาพลงในแผ่นฟิวเจอร์บอร์ดใหข้ นาดของภาพพอดี เหลือสว่ นขอบไว้ใส่ กรอบภาพจกิ๊ ซอว์

332 ๓๔๕ 346 ๔. ตัดเศษผา้ ขนาด ๐.๕5 ตารางเซนติเมตร แยกตามสี ใสภ่ าชนะไว้ ๕. ใช้ไมจ้ ม้ิ ฟัน ๒ อนั มือขวาใช้จ้ิมกาวลาเทก็ ซ์ ทาตรงบรเิ วณที่จะตดิ ผ้าจากซา้ ยไปขวาพอประมาณ แลว้ ใชไ้ มอ้ นั เดมิ จิ้มผ้ามาวาง กดด้วยไมม้ อื ซ้าย ใหต้ ิดทับกัน จากซา้ ยไปขวาและจากล่างขนึ้ บนในส่วนสีท่ี กาหนด ผา้ ท่ตี ดิ จะทบั กนั พอประมาณไม่ใหเ้ ห็นส่วนทเี่ ปน็ พ้ืนฟวิ เจอร์บอรด์ ๖. เมือ่ ติดเศษผ้าครบทุกส่วนของภาพแล้วใชไ้ หมพรมเดนิ เส้นขอบของภาพโดย ทากาวลาเท็กซใ์ หร้ อบรูปแล้วใชไ้ หมพรมเส้นเล็กตดิ ลงไป

333 ๓๔๖ 347 ๑.7.นากรอบภาพจ๊กิ ซอวม์มาใาสใส่ให่ใหเ้ รเ้ ยีรบียบรอ้รยอ้ ย ผลสาเร็จของงาน ประโยชน์ของงาน ๑. นาเศษผ้ามาใช้ประโยชน์ไดอ้ ีกคร้งั ๒. ใชต้ กแตง่ บ้านไดส้ วยงาม ๓. ทาจาหนา่ ยเปน็ อาชีพได้ และสามารถทาเปน็ รายไดเ้ สรมิ

334 ๓๔๗ 348 แบบบนั ทกึ การประเมินผเู้ รียนด้านความรู้ หน่วยท่ี ๓ เรอื่ ง ประดิษฐ์ของสวย ช่วยตกแต่ง ด้วยวสั ดุในทอ้ งถนิ่ แผนกำรจดั กำรเรยี นรู้ที่ ๕ เรื่อง งานประดิษฐภ์ าพปะติดจากเศษผา้ รำยวิชำ กำรงำนอำชพี รหสั ง๒๑๑๐๑ ภำคเรยี นท่ี ๒ ชัน้ มัธยมศกึ ษำปีท่ี ๑ ชอ่ื ......................................................................................................ช้ัน............... ......เลขท.ี่ ................. คะแนนเตม็ รายการ ดีมำก ดี พอใช้ ปรบั ปรงุ คะแนน ข้นั เตรยี ม ๔ ๓๒ ๑ ๘ ๑. เขำ้ ปฏิบัตงิ ำนตรงเวลำ ๔ ๓๒ ๑ ๒๐ ๒.กำรจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ ขั้นการปฏิบัติ ๔ ๓๒ ๑ ๑๒ ๑.วัสดุ อปุ กรณ์ ครบ รวมคะแนนทีไ่ ด้ ๒.ปฏิบตั งิ ำนด้วยควำมต้งั ใจ ๓.ปฏิบตั ิงำนตำมแผน ๔.มีควำมคิดสรำ้ งสรรค์ ๕.ประหยดั พลังงำน รักษำทรัพยำกรและสง่ิ แวดล้อม ชิน้ ผลงานสาเรจ็ ๑.ควำมสมบรู ณข์ องงำนที่ประดษิ ฐ์ ๒.ควำมประณตี สวยงำมของงำนที่ประดิษฐ์ ๓.กำรปฏบิ ัตงิ ำนเสรจ็ ตำมเวลำทก่ี ำหนดใน กำรปฏิบตั งิ ำน คะแนนเตม็ ๔๐ คะแนน ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมนิ ( …………………………………………….) วันท่ี ...... เดอื น ................................. พ.ศ. .............

๓๔๘ แบบบนั ทกึ การสงั เกตพฤตกิ รรมผูเ้ รยี นด้านทักษะและกระบวนการ หนว่ ยท่ี ๓ เรอ่ื ง ประดิษฐ์ของสวย ชว่ ยตกแตง่ ดว้ ยวัสดุในทอ้ งถิน่ แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ที่ ๕ เรอื่ ง งานประดิษฐภ์ าพปะตดิ จากเศษผา้ รำยวิชำ กำรงำนอำชพี รหสั ง๒๑๑๐๑ ภำคเรียนที่ ๒ ช้ันมธั ยมศึกษำปีท่ี ๑ รายการประเมิน สรปุ รวม ระดับ เลขท่ี ชื่อ-สกลุ ทักษะการ ทกั ษะการ ทกั ษะกระบวนกำร ทักษะในกำร คะแนน คุณภาพ ผา่ น ไม่ผา่ น เช่ือมโยง วเิ คราะห์ ทำงำนกลุม่ แกป้ ัญหำในกำร ทำงำน ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๑๖ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ฯลฯ เกณฑ์การวัดใหค้ ะแนนระดับคณุ ภาพของแตล่ ะพฤติกรรม ดังนี้ ๘-๑๐ คะแนน ระดบั ๒ พอใช้ ต่ากวา่ ๘ คะแนน ระดับ ๑ ปรับปรุง ๑๖ คะแนน ระดับ ๔ ดมี าก ๑๒-๑๔ คะแนน ระดับ ๓ ดี เกณฑ์การผ่านระดับ ๒ ข้ึนไป ลงชอ่ื .....................................................ผู้ประเมนิ ( ……..……………….……………………) 335 349

๓๔๙ แบบบันทึกการสงั เกตพฤติกรรมผ้เู รียนด้านคุณลักษณะ หนว่ ยที่ ๓ เร่อื ง ประดษิ ฐข์ องสวย ชว่ ยตกแต่ง ดว้ ยวัสดุในทอ้ งถน่ิ แผนกำรจดั กำรเรยี นรู้ท่ี ๕ เรื่อง งานประดษิ ฐ์ภาพปะตดิ จากเศษผา้ รำยวชิ ำ กำรงำนอำชพี รหสั ง๒๑๑๐๑ ภำคเรยี นที่ ๒ ช้ันมัธยมศกึ ษำปที ่ี ๑ รำยกำรประเมิน สรปุ เลขท่ี ช่อื -สกลุ มุ่งม่นั ในกำร รวม ระดับ ผ่ำน ไมผ่ ำ่ น มวี ินัย ใฝ่เรยี นรู้ ทำงำน คะแนน คณุ ภำพ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๑๒ ๒ ๓ ๔ ๕ ฯลฯ เกณฑ์กำรวดั ใหค้ ะแนนระดบั คุณภำพของแตล่ ะพฤติกรรม ดงั น้ี ตำ่ กวำ่ ๖ คะแนน ระดับ ๑ ปรบั ปรงุ ๑๐ - ๑๒ คะแนน ระดบั ๔ ดมี ำก ๘ - ๙ คะแนน ระดับ ๓ ดี ๖ - ๗ คะแนน ระดบั ๒ พอใช้ เกณฑ์กำรผำ่ นระดับ ๒ ข้นึ ไป ลงช่อื .....................................................ผู้ประเมนิ ( ……..……………….……………………) 336 350

337 ๓๕๐ 351 หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ ๔ ชือ่ หน่วยการเรียนรู้ อาหารกบั การดารงชวี ิต รหัสวชิ า ง๒๑๑๐๑ รายวชิ า การงานอาชีพ กลุ่มสาระการเรียนร้กู ารงานอาชพี และเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี ๑ ภาคเรยี นที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๑ รวมจานวน ๘ ชัว่ โมง ๑. มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวช้วี ดั สาระที่ ๑ การดารงชีวติ และครอบครัว มาตรฐานการเรยี นรู้ มาตรฐาน ง ๑.๑ เขา้ ใจการทางาน มคี วามคิดสร้างสรรค์ มมที ที กั ักษษะกะรกะรบะวบนวกนากรทารา� ทงาานงาทนกั ษทะกั าษระจกดั ากราร ทจกัดษกะารกระบทวนักกษาะรกแรกะป้ บญั วหนากาทรกั แษกะ้ปกัญารหทาา� งทานักรษว่ ะมกกานั รทแลาะงาทนกั รษ่วะมกกาันรแสลวะงทหักาษคะวากมารู้แมสคี วณุ งธหรารคมวแามละรู้ลมกั คี ษุณณธะรนรสิ มยั กแาลระทลา� กั งษานณมะนจี ิตสสัย�าในกึ ใานรกทาารงใาชนพ้ ลมงัีจงติ าสนาทนรึกพัในยกาการใสช่ิง้พแวลดังลงา้อนม เทพร่ือัพกยาราดก�ารรแงลชะวี สิต่งิ แวดล้อม เพ่อื การดารงชวี ติ ตัวชวี้ ดั ง ๑.๑ ม.๑/๑ วิเคราะหข์ ้ันตอนการทางานตามกระบวนการทางาน ง ๑.๑ ม.๑/๒ ใชก้ ระบวนการกล่มุ ในการทางานด้วยความเสียสละ ง ๑.๑ ม.๑/๓ ตดั สนิ ใจแกป้ ัญหาการทางานออยยา่ ่างงมมีเหีเหตตผุ ุผลล ๒. สาระสาคญั /ความคดิ รวบยอด ทกั ษะกระบวนการทางานและการทางานรว่ มกนั ((กกา�าหหนนดดบบทบาทหน้าที่สมาชิกกกลลุ่มมุ่ กก�าาหหนนดดเปเป้า้าหหมมาายย วางแผน แบง่ งานตามความสามารถ ปฏบิ ัติตามบทบาทหน้าทป่ี ระเมนิ ผล และปรับปรงุ งาน) ภายใต้ความ เสียสละและการตัดสนิ ใจแก้ปัญหาอยา่ งมีเหตผุ ล ตามขนั้ ตอนการทางานโดยฝึกปฏิบตั เิ ก่ียวกับอาหารกับการ ดารงชวี ิต เชน่ คณุ ค่าของอาหารกบั การดารงชีวิต การเลือกซอ้ื อาหาร การเตรียมการประกอบอาหารใน ครอบครวั การจดั ตกแต่ง และการบริการอาหารและเครอื่ งดื่ม ๓. สาระการเรียนรู้ ความรู้ ๑. อธิบายคุณคา่ ของอาหารกับการดารงชีวิตได้ ๒. อธบิ ายวิธีการเลอื กซอ้ื อาหารสดได้ ๓. อธบิ ายวธิ ีการเลือกซอื้ อาหารแห้งและอาหารกระป๋องได้ ๔. วเิ คราะหข์ นั้ ตอนการทางานตามกระบวนการทางานเกย่ี วกบั การเตรยี มประกอบอาหารใน ครอบครวั การจัดตกแต่งอาหาร การบริการอาหาร และเคร่ืองดมื่ ได้ ๕๔. ปฏิบตั งิ านท่ใี ชก้ ระบวนการกล่มุ เช่น การเลือกหวั หนา้ กลุ่ม การกาหนดเปา้ หมายกล่มุ การวางแผนการแบ่งงานตามความสามารถ การประเมินผลงาน นาเสนอผลงานและการปรับปรุงงาน ท่ี เก่ยี วข้องกบั อาหารกับการดารงชีวิตได้ ๖๕. สามารถแกป้ ญั หาจากสถานการณต์ ่าง ๆ เช่น ปัญหาสภาพแวดลอ้ มจากการปฏิบัตงิ านทเ่ี ก่ยี วกบั อาหารกับการดารงชีวติ ได้ ทักษะ/กระบวนการ ๑. ทักษะการแสวงหาความรู้ ๒. ทกั ษะการคดิ วเิ คราะห์

338 ๓๕๑ 352 ๓. ทักษะกระบวนการทางานรว่ มกัน ๔. ทักษะการประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้ ๕. ทักษะการนาความรู้ไปใช้ ๖. ทักษะการนาเสนอผลงาน เจตคติ ๑. มที ัศนคตทิ ีด่ ีต่อการทางานกลุม่ ๒. ทางานอย่างมีความสุข และมีความเสียสละ ๔. สมรรถนะสาคัญของผ้เู รียน ๑. ความสามารถการแกป้ ัญหา ๒. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ ๕. คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ๑. มวี ินยั ๒. ใฝเ่ รียนรู้ ๓. มงุ่ มั่นในการทางาน ๔. รักความเป็นไทย ๖. การประเมินผลรวบยอด ชิน้ชง้ินางนานหรอื ภาระงาน ๑-. ใบงาน และผลส�าาเเรร็จ็จชขอองงงงาานน ๒-.สสมมุดุดจจดดงงาาน ภาระงาน ๑. ศกึ ษาใบความรู้ ๒. ตอบคาถามใบงาน ๓. ปฏบิ ัติงาน ๔. แผนท่คี วามคิด ๕. บนั ทึกการปฏบิ ตั ิงาน ๗. การวัดและประเมินผล การวดั และประเมนิ ก่อนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ๑.ใชค้ าถาม และแสดงความคิดเห็น การวดั และประเมินผลระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ๑.การตอบคาถามจากใบงาน ๒.การปฏบิ ตั ิงาน ๓. แผนท่ีความคดิ ๔. แบบบันทึกการปฏบิ ัติงาน ๕.การสังเกตพฤตกิ รรมกระบวนการทางานรว่ มกัน

339 ๓๕๒ 353 ๖.สงั เกตคุณลักษณะอันพึงประสงค์ การวดั และการประเมนิ ผลเมื่อส้ินสดุ กิจกรรมการเรียนรขู้ องหน่วยการเรียนรู้ ๑. การนาเสนอผลงาน ๒. ผลสาเรจ็ ของงาน ๓. แผนท่ีความคิด ๔. แบบบนั ทึกการปฏบิ ัติงาน เกณฑก์ ารประเมินผลชน้ิ งานหรือภาระงาน เกณฑ์การผ่าน ระดบั ๒ ขึ้นไป ประเด็นการประเมิน ระดับคุณภาพ ๔ (ดมี าก) ๓ (ดี) ๒ (พอใช)้ ๑ (ปรับปรงุ ) เกณฑ์การประเมนิ ดา้ นความรู้ ๑. ตอบคาถามจากใบงาน คะแนนการตอบ คะแนนการตอบคาถาม คะแนนการตอบ คะแนนการตอบ คาถามด้านความรู้ได้ ด้านความรู้เทา่ กบั คาถามด้านความรู้ได้ คาถามดา้ นความรูต้ ่า เท่ากับ ๑๑-๑๓ คะแนน เท่ากับ ๘-๑๐ คะแนน กว่า ๘ คะแนน ๑๔-๑๕ คะแนน ๒.บันทกึ ผลการปฏิบตั ิงาน คะแนนการปฏบิ ัติงาน คะแนนการปฏบิ ัตงิ าน คะแนนการปฏบิ ตั งิ าน คะแนนการปฏบิ ัตงิ าน อาหารจานเดยี วประเภท อาหารจานเดียว อาหารจานเดยี วประเภท อาหารจานเดียว อาหารจานเดยี ว ขา้ วผัด ประเภทขา้ วผัดเท่ากับ ข้าวผดั เท่ากับ ประเภทข้าวผดั เทา่ กับ ประเภทขา้ วผัดเท่ากับ ๙-๑๐ คะแนน ๗-๘ คะแนน เทา่ กบั ๕-๖ คะแนน ตา่ กวา่ ๕ คะแนน ๓.ประเมนิ แผนทีค่ วามคดิ คะแนนการประเมิน คะแนนการประเมินแผน คะแนนการประเมิน คะแนนการประเมนิ การบริการอาหารและ แผนที่ความคดิ การ ท่คี วามคดิ การบรกิ าร แผนท่คี วามคิดการ แผนทค่ี วามคดิ การ เครอ่ื งด่ืม บริการอาหารและ อาหารและเครอ่ื งดม่ื บริการอาหารและ บรกิ ารอาหารและ เครื่องดื่ม เท่ากบั เท่ากบั เคร่ืองดื่ม เทา่ กับ ๕-๖ เคร่ืองด่ืม ๙-๑๐ คะแนน ๗-๘ คะแนน คะแนน ตา่ กว่า ๕ คะแนน เกณฑ์การประเมนิ ด้านทักษะและกระบวนการ ๔.ทักษะการแสวงหา ศกึ ษาและสืบคน้ ศกึ ษาและสบื คน้ ขอ้ มลู ศกึ ษาและสืบคน้ ขอ้ มูล ศึกษาและสบื คน้ ข้อมูล ความรู้ / การศึกษาและ ขอ้ มูลไดต้ รงประเด็น ได้ตรงประเด็นตามที่ ได้ตรงประเด็นตามที่ ไมต่ รงประเดน็ ไม่ สืบค้นข้อมลู ตามท่กี าหนด เน้อื หา กาหนด เนือ้ หาถกู ต้อง กาหนด เน้ือหาถกู ต้อง ถูกต้องและไม่ครบถ้วน ถกู ต้องและครบถ้วน และครบถ้วน ไม่มีแหลง่ แตไ่ ม่ครบถว้ น ไมร่ ะบุ ไมร่ ะบุแหลง่ อ้างองิ มแี หล่งอา้ งองิ อา้ งอิง แหล่งอา้ งองิ

340 ๓๕๓ 354 ประเดน็ การประเมนิ ๔ (ดมี าก) ๓ (ด)ี ระดบั คุณภาพ ๒ (พอใช)้ ๑ (ปรบั ปรงุ ) ๕.ทักษะการแสวงหา เขียนสรปุ สาระสาคัญ เขียนสรปุ สาระสาคญั ได้ เขยี นสรปุ สาระสาคัญ เขียนสรปุ สาระสาคญั ได้ครบและตรง ครบและตรงประเดน็ ไดต้ รงประเดน็ ได้ไมต่ รงประเด็น ความรู้ / การเขียนสรปุ ประเดน็ เขียนมเี หตผุ ล เขียนมีเหตุผลประกอบ เขยี นมีเหตุผลประกอบ ใชภ้ าษาในการเขียนไม่ สาระสาคัญ ประกอบอยา่ ง อย่างเหมาะสม อย่างเหมาะสม เหมาะสม เขียนถกู บ้าง เหมาะสม ใช้ภาษาใน ใช้ภาษาในการเขียนได้ ใช้ภาษาในการเขียนได้ ผดิ บ้างเป็นบางคา การเขียนได้เหมาะสม เหมาะสม เขยี นคา เขยี นคาถูกต้อง เหมาะสม เขียนถูกเป็น ลายมือสวย อ่านงา่ ย ถกู ต้อง ส่วนใหญ่ มคี วามคิดสรา้ งสรรค์ ๖. ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ วเิ คราะหข์ ัน้ ตอน วิเคราะหข์ นั้ ตอน วเิ คราะห์ข้ันตอน วเิ คราะหข์ ้ันตอน กระบวนการทางาน กระบวนการทางานท่ี กระบวนการทางานท่ี กระบวนการทางานท่ี ท่เี ลือกไดถ้ ูกต้อง เลือกไดถ้ กู ตอ้ งและ เลือกไดถ้ กู ต้อง เลือกไมไ่ ด้ และครบถว้ น ตาม ครบถว้ น ขน้ั ตอน ๗. ทกั ษะกระบวนการ ร้จู ักบทบาทหนา้ ที่ รู้จักบทบาทหน้าที่ รูจ้ ักบทบาทหนา้ ท่ี รู้จักบทบาทหน้าที่ ทางานร่วมกนั ภายในกลุม่ ปฏิบตั ิ ภายในกล่มุ ปฏบิ ตั ิตาม ภายในกลมุ่ ปฏบิ ัติ ภายในกลมุ่ ปฏบิ ตั ิ ตามบทบาทได้ บทบาทได้เหมาะสมเป็น ตามบทบาทได้ ตามบทบาทได้ เหมาะสมทุกคน มีการ ส่วนใหญ่ มีการทางาน เหมาะสมเป็นบางคร้ัง รบั ผิดชอบร่วมกนั ได้ ทางานเปน็ ทีมทดี่ ี เป็นทมี ทีด่ รี บั ผิดชอบ รบั ผิดชอบรว่ มกัน เปน็ บางครั้ง รับผดิ ชอบรว่ มกัน ร่วมกนั เปน็ ผูพ้ ดู และ เป็นผ้พู ดู และผู้ฟงั ทด่ี ี ไม่ค่อยมีคณุ ธรรมใน เปน็ ผพู้ ูดและผู้ฟังทีด่ ี ผฟู้ ังทดี่ ี มีคณุ ธรรมใน มีคุณธรรมในการ การทางาน มคี ณุ ธรรมในการ การทางาน ทางาน ทางาน ๘. ทักษะการนาเสนอ นาเสนอกระบวนการ นาเสนอกระบวนการ นาเสนอกระบวนการ นาเสนอกระบวนการ ผลงาน ทางานทีเ่ ลือกได้ ทางานทเ่ี ลือกไดถ้ ูกตอ้ ง ทางานทเ่ี ลือกได้ ทางานท่ีเลือกไมไ่ ด้ ถูกต้อง และครบถ้วน และครบถว้ น ถูกต้อง ตามข้นั ตอน

341 ๓๕๔ 355 ประเดน็ การประเมนิ ๔ (ดีมาก) ระดับคุณภาพ ๑ (ปรับปรงุ ) ๙.ทักษะในการ ทบทวนขอ้ มลู หรือ ๓ (ดี) ๒ (พอใช้) ไม่มีการทบทวนข้อมูล ประยุกต์ใช้ความรู้ ความรทู้ ม่ี ีเขา้ กบั ทบทวนข้อมูลหรือ ทบทวนข้อมลู หรือ หรอื ความรใู้ หเ้ ขา้ กบั สถานการณ์ใหม่ มี สถานการณ์ใหม่ ๑๐.ทักษะการนาความรู้ ความเป็นเหตเุ ป็นผล ความรูท้ ีม่ เี ขา้ กับ ความร้ทู ม่ี เี ขา้ กับ ไปใช้ หรอื ความเหมาะสม ไม่มีการทบทวนความรู้ ระหวา่ งข้อมูลกับ สถานการณ์ใหม่ มีความ สถานการณ์ใหม่ ทีม่ ีกบั สถานการณใ์ หม่ สถานการณ์ เป็นเหตุเป็นผล ทบทวนความร้ทู ี่มี มองเห็นความ ทบทวนความรู้ท่ีมี ทบทวนความรู้ที่มี เหมอื นกนั ของ มองเหน็ ความเหมือนกนั และรบั รู้ความรูใ้ หม่ สถานการณ์ใหมก่ ับ ของสถานการณ์ใหม่กับ สถานการณเ์ ดิม นา สถานการณ์เดิม ความร้ทู ีม่ ีไปใช้ใน สถานการณ์ใหม่ เกณฑ์การประเมนิ ดา้ นคณุ ลกั ษณะ ๑๑. มีวนิ ยั ปฏบิ ตั ิตามกฎระเบียบ ปฏิบัตติ ามกฎระเบียบ ปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บ ไมค่ ่อยปฏิบัตติ าม ๑๒. ใฝ่เรียนรู้ กตกิ า ของโรงเรียน กติกา ของโรงเรียน ของ กติกา ของโรงเรยี น กฎระเบยี บ กติกา ของ ของห้องเรยี น ของ หอ้ งเรียน ของกลมุ่ ไม่ ของห้องเรยี น ของ โรงเรยี น ของห้องเรยี น กลุ่ม ดว้ ยความเต็มใจ ก่อกวนความราคาญให้ กลมุ่ ไดเ้ ป็นสว่ นใหญ่ ของกลมุ่ ก่อกวนความ ไม่ก่อกวนความ ครูและเพ่ือนใน ไม่ก่อกวนความราคาญ ราคาญให้ครูและเพอ่ื น ราคาญใหค้ รูและ หอ้ งเรียน ใหค้ รแู ละเพือ่ นใน ในหอ้ งเรยี น เพ่ือนในห้องเรยี น ห้องเรยี น เปน็ บางครงั้ มีความกระตือรอื รน้ มคี วามกระตือรือรน้ มคี วามกระตือรอื รน้ ไมม่ ีความกระตือรือรน้ อดทน เพยี รพยายาม อดทน มุง่ ม่ัน รู้จกั อดทน มงุ่ ม่ัน ใน อดทน มงุ่ มน่ั ไม่รู้จัก มุง่ มน่ั รจู้ กั แสวงหา แสวงหาความรู้จาก บางคร้ัง รูจ้ ักแสวงหา แสวงหาความรู้จาก ความร้จู ากแหล่ง แหล่งเรียนรู้อื่น ๆ ความรจู้ ากแหล่ง แหลง่ เรยี นรอู้ ่ืน ๆ เรียนรู้อืน่ ๆ อยเู่ สมอๆ อยู่เสมอ ๆ เรียนรอู้ น่ื ๆ

342 ๓๕๕ 356 ประเดน็ การประเมนิ ระดบั คุณภาพ ๑ (ปรับปรงุ ) ๑๓. ม่งุ ม่ันในการทางาน ๔ (ดมี าก) ๓ (ดี) ๒ (พอใช้) ทางานที่ไดร้ บั ทางานที่ไดร้ ับ ทางานท่ีได้รบั มอบหมาย ทางานท่ีไดร้ บั มอบหมายไม่เสรจ็ ตาม ๑๔. ความสามารถในการ มอบหมายเสร็จตาม เสรจ็ ตามกาหนดเวลา มอบหมายเสรจ็ ตาม กาหนดเวลา ผลงาน แกป้ ญั หา กาหนดเวลา ผลงาน ผลงานมคี วามถูกตอ้ ง กาหนดเวลา เปน็ ไมม่ ีความเรียบรอ้ ย ๑๕. ความสามารถในการ มคี วามถูกตอ้ ง เรียบรอ้ ย บางสว่ นผลงานมีความ ไมส่ ามารถแก้ปัญหา ใชท้ กั ษะชวี ิต ละเอยี ด ประณีต ถกู ต้อง เรียบร้อยเปน็ ระหวา่ งการปฏบิ ตั ิงาน เรยี บร้อย บางรายการ ได้ เกณฑ์การประเมินด้านสมรรถนะ ไมส่ ามารถเลอื กใชว้ ัสดุ แกป้ ญั หาในระหว่าง แก้ปญั หาในระหว่างการ แก้ปัญหาในระหวา่ ง อุปกรณ์และปฏบิ ตั งิ าน การปฏิบตั งิ านได้ตาม ปฏบิ ตั ิงานไดต้ าม การปฏิบตั งิ านได้ตาม ได้ตามกระบวนการ สถานการณ์ เกิดผลดี สถานการณ์ เกดิ ผลดีตอ่ สถานการณ์ ทางานในแตล่ ะ ต่อการปฏิบตั ิงาน การปฏบิ ตั งิ าน ประเภทของงาน ไดร้ ับการยอมรบั จาก เพือ่ นร่วมงาน เลอื กใช้วสั ดอุ ปุ กรณ์ เลอื กใช้วสั ดุอุปกรณ์และ เลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ และปฏบิ ัตงิ านไดต้ าม ปฏบิ ตั ิงานไดต้ าม และปฏิบัตงิ านไดต้ าม กระบวนการทางานใน กระบวนการทางานใน กระบวนการทางานใน แต่ละประเภทของงาน แตล่ ะประเภทของงาน แต่ละประเภทของงาน ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง เพื่อน ได้อยา่ งถูกต้อง รว่ มงานให้การยอมรบั เกณฑ์การตัดสิน คะแนน ๘๐ – ๑๐๐ หมายถึง ดมี าก คะแนน ๖๕ – ๗๙ หมายถึง ดี คะแนน ๕๐ – ๖๔ หมายถงึ พอใช้ คะแนนต่ากวา่ ๕๐ หมายถงึ ปรบั ปรุง เกณฑ์การผา่ น ต้ังแตร่ ะดับ พอใช้

๓๕๖ หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๔ อาหารกับการดารงชีวติ แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ ๑ เวลา ๑ ชั่วโมง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี เร่อื ง คุณคา่ ของอาหารกบั การดารงชวี ิต มัธยมศกึ ษาปีที่ ๑ รายวิชา การงานอาชพี ขอบเขตเน้อื หา กิจกรรมการเรยี นรู้ แหล่งเรียนรู้ ๑. ความหมายความสาคัญของอาหารและ ข้ันนา _ โภชนาการที่มผี ลต่อสุขภาพ 1. นักเรียนสังเกตภาพอาหารชนิดต่าง ๆ เช่น ไก่ทอด ๒ . หหลกัลกั การกเลาอื รกเบลรื โิอภกคอบารหิ าโรภในคชอวี ติาปหราะจรา� ใวนั มันฝร่ังทอด ส้มตา ข้าวมันไก่ ข้าวต้มหมู ผัดผักรวม สอ่ื จชุดวี ปติ ประรสะงจคา์กวันารเรียนรู้ ปลานึ่ง บะหม่ีก่ึงสาเร็จรูป จากน้ัน ครูและนักเรียน 1. ภาพอาหาร ดจาุ้ดนปครวะาสมงรคู้ ์การเรยี นรู้ ร่วมกันสนทนา ในประเดน็ ดงั น้ี ๒. ใบความรู้ท่ี ๒๒ เร่ือง คุณค่าของอาหารกับ ๑ด.้าบนอคกวหามารยู้ ความส�าคัญของอาหารและ - จากภาพอาหารดังกล่าวนักเรียนชอบรับประทาน การดารงชวี ติ โ๑ภ.ชบนอากาหรมท่มีาผียลคตว่อาสมุขสภาพคไัญด้ของอาหารและ อาหารชนิดใด เพราะเหตุใด 3. ใบงานที่ ๒๐ เรื่องคุณค่าของอาหารกับการ ๒โภ. ชเลนอื ากกบาริโทภม่ี คผี อลาตห่อาสรใขุ นภชาวี พติ ไปดร้ ะจ�าวันได้ - อาหารที่นักเรียนชอบมีประโยชน์ต่อร่างกกาายหรอื ไไมม่ ่ ดารงชีวติ ด๒า้ .นเลทือกั กษบะรแิโลภะคกอราะหบาวรนใกนาชรีวิตประจาวันได้ อย่างไร ๔. ๑ด.้าทนกัทษักะษกะาแรลแะสกวรงหะบาคววนากมารรู้ 2. ครูแจ้งวัตถปุ ระสงค์การเรียนรู้ให้นกั เรยี นทราบ ภาระงาน/ช้ินงาน ๒๑. ททกั กั ษษะะกกาารรคแดิ สววิเงคหราะคหว์ามรู้ ข้นั สอน 1. ใบงานที่ ๒๐ เรอ่ื งคุณคา่ ของอาหารกบั การ ด๒้า.นทคกั ณุ ษละักษารณคะดิ วเิ คราะห์ ๓. ครูแจกใบความรู้เร่ือง คุณค่าของอาหารกับการ ดารงชีวติ ๑ด.้ามนวีคนิ ุณยั ลกั ษณะ ดารงชีวิตให้นักเรียนศึกษา และครูอธิบายเน้ือหา ๒1..มใฝีวเ่ินรัยยี นรู้ ประกอบกบั ใบความรู้ ๓๒..ใมฝุ่ง่เมรีย่ันนในรกู้ ารท�างาน ๔. นักเรียนทาใบงานท่ี ๒๐ เร่ืองคุณค่าของอาหารกับ ๓.มุ่งมน่ั ในการทางาน การดารงชีวิต ๕. นักเรียนตรวจคาตอบจากเฉลยและประเมินผลการ เรียนรู้ ขน้ั สรุป ๖. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปองค์ความรู้เรื่อง คณุ ค่าของอาหารกับการดารงชวี ติ 343 357

344 ๓๕๗ 358 การวดั และการประเมินผล สงิ่ ที่ต้องการวัด/ประเมิน วธิ ีการ เครอื่ งมอื ท่ใี ช้ เกณฑ์ ด้านความรู้ 1. บอกความหมาย ความสาคญั ของอาหารและ -ตอบคาถามตามใบงาน -แบบประเมนิ การตอบ คะแนนร้อยละ ๕๐ ขึน้ ไป โภชนาการท่ีมผี ลต่อสุขภาพได้ คาถามตามใบงานท่ี ๒๐ ๒. เลอื กบรโิ ภคอาหารใน ท่ี ๒๐ เร่อื งคณุ ค่าของ เรื่องคุณค่าของอาหารกับ อาหารกบั การดารงชวี ิต การดารงชวี ติ ชวี ติ ประจาวันได้ ดา้ นทกั ษะและกระบวนการ สังเกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ระดับพฤตกิ รรมที่แสดงออก ๑. ทกั ษะการแสวงหาความรู้ /การเขยี นสรปุ สาระสาคญั ทักษะการแสวงหาความรู้ การแสวงหาความรู้ 4 ระดบั โดยใชเ้ กณฑ์ ๒. ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ ดา้ นคณุ ลกั ษณะ ทักษะการคดิ วิเคราะห์ ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ rubric 1. มีวินยั ๒. ใฝ่เรียนรู้ การผา่ นอยใู่ นระดับคุณภาพ ๓. มงุ่ ม่ันในการทางาน “พอใช้” ข้นึ ไป สังเกตพฤตกิ รรมการมีวินยั แบบสงั เกตการณ์มีวินัย ระดบั พฤตกิ รรมทแี่ สดงออก ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมนั่ ในการ ใฝเ่ รยี นรู้ ม่งุ มนั่ ในการ 4 ระดบั โดยใชเ้ กณฑ์ ทางาน ทางาน และจติ สาธารณะ rubric การผ่านอยู่ในระดบั คณุ ภาพ “พอใช้” ขึ้นไป

345 ๓๕๘ 359 เกณฑ์การประเมินผลชิ้นงานหรือภาระงาน ประเด็นการประเมนิ ระดบั คุณภาพ 4 (ดมี าก) 3 (ด)ี 2 (พอใช)้ 1 (ปรบั ปรงุ ) เกณฑ์ประเมนิ ดา้ นความรู้ คะแนนการตอบ ๑. ตอบคาถามจากใบ คะแนนการตอบคาถาม คะแนนการตอบคาถาม คะแนนการตอบ คาถามด้านความร้ตู า่ กวา่ ๘๖ คะแนน งานท๒ี่ ๐เรอื่ งอาหาร ด้านความร้เู ท่ากับ ๑๓- ด้านความรเู้ ทา่ กับ ๑๐- คาถามด้านความรู้ กบั การดารงชีวติ ๑๔๕-๑ค๕ะแคนะนแนน ๑๑๒-๑ค๓ะแคนะนแนน เทา่ กับ๘๗--๑๙๐คคะะแแนนนน เกณฑ์การประเมินด้านทักษะและกระบวนการ เขยี นสรุปสาระสาคญั ๒.ทกั ษะการแสวงหา เขยี นสรปุ สาระสาคัญได้ เขยี นสรปุ สาระสาคัญได้ เขยี นสรปุ สาระสาคญั ไดไ้ ม่ตรงประเดน็ ความรู้ /การเขยี นสรุป ใช้ภาษาในการเขียนไม่ สาระสาคญั ครบและตรงประเดน็ ครบและตรงประเด็น ไดต้ รงประเดน็ เหมาะสม เขยี นถูกบ้าง ๓. ทกั ษะการคดิ ผิดบ้างเปน็ บางคา วิเคราะห์ เขียนมเี หตผุ ลประกอบ เขียนมเี หตุผลประกอบ เขยี นมเี หตุผลประกอบ วเิ คราะหข์ ้นั ตอน อยา่ งเหมาะสม อย่างเหมาะสม อย่างเหมาะสม กระบวนการทางานที่ เลือกไมไ่ ด้ ใชภ้ าษาในการเขียนได้ ใชภ้ าษาในการเขยี นได้ ใชภ้ าษาในการเขยี นได้ เหมาะสม เขียนคา เหมาะสม เขยี นคา เหมาะสม เขียนถูกเป็น ถูกต้อง ลายมือสวย อ่าน ถกู ต้อง สว่ นใหญ่ ง่าย มคี วามคิดสร้างสรรค์ วเิ คราะห์ขั้นตอน วิเคราะหข์ น้ั ตอน วิเคราะหข์ นั้ ตอน กระบวนการทางาน กระบวนการทางานท่ี กระบวนการทางานที่ ท่เี ลือกได้ถูกต้อง เลือกไดถ้ ูกต้องและ เลือกได้ถกู ต้อง และครบถว้ น ตาม ครบถ้วน ข้ันตอน

346 ๓๕๙ 360 ประเดน็ การประเมิน ระดบั คุณภาพ ๔. มีวนิ ัย 4 (ดมี าก) 3 (ด)ี 2 (พอใช้) 1 (ปรับปรงุ ) ๕. ใฝเ่ รยี นรู้ ๖. มงุ่ มน่ั ในการทางาน เกณฑป์ ระเมนิ ด้านคุณลักษณะ ปฏิบตั ิตามกฎระเบียบ ปฏิบัติตามกฎระเบยี บ ปฏิบัติตามกฎระเบียบ ไม่ค่อยปฏบิ ตั ติ าม กติกา ของโรงเรยี น ของ กตกิ า ของโรงเรยี น ของ กตกิ า ของโรงเรียน กฎระเบียบ กติกา ของ ห้องเรียน ของกลมุ่ ด้วย ห้องเรียน ของกลมุ่ ไม่ ของห้องเรียน ของกลุ่ม โรงเรยี น ของหอ้ งเรียน ความเต็มใจ ไมก่ ่อกวน ไกมอ่ ่กก่อวกนวสนรส้ารงา้ คงวคาวมาม ไดเ้ ป็นส่วนใหญ่ ของกลมุ่ ก่อกวนสร้าง สรา้ งความราคาญให้ครู ราคาญใหค้ รูและเพอื่ น ไม่ก่อกวนความราคาญ ความราคาญใหค้ รูและ และเพ่ือนในห้องเรียน ในหอ้ งเรียน ให้ครแู ละเพ่อื นใน เพือ่ นในห้องเรียน หอ้ งเรยี น เป็นบางคร้งั มีความกระตือรอื ร้น มคี วามกระตือรอื รน้ มคี วามกระตือรือรน้ ไม่มีความกระตอื รือรน้ อดทน เพียรพยายาม อดทน มงุ่ มั่น รู้จกั อดทน มุ่งมนั่ ใน อดทน มุ่งมัน่ ไม่รู้จัก มุ่งม่นั ร้จู กั แสวงหา แสวงหาความรจู้ าก ใบนาบงาคงรค้ังรงั้ รรจู้ จู้ักักแแสสววงงหหาา ไแมสแ่ วสงวหงาหคาวคาวมารมจู้ ราจู้ กาก ความร้จู ากแหล่งเรยี นรู้ แหลง่ เรียนรูอ้ ่ืน ๆ ความรู้จากแหล่งเรยี นรู้ แหล่งเรยี นรอู้ น่ื ๆ อ่นื ๆ อยเู่ สมอ ๆ อยู่เสมอ ๆ อ่ืน ๆ ทางานที่ได้รับมอบหมาย ทางานที่ได้รบั มอบหมาย ทางานท่ีไดร้ ับ ทางานท่ีได้รับ เสรจ็ ตามกาหนดเวลา เสร็จตามกาหนดเวลา มอบหมายเสร็จตาม มอบหมายไมเ่ สรจ็ ตาม ผลงานมีความถูกต้อง ผลงานมคี วามถูกต้อง กาหนดเวลา เปน็ กาหนดเวลา ผลงาน ละเอยี ด ประณีต เรียบร้อย เบปาน็ งบสา่วงนสผ่วลนงผาลนงมาคีนวมาี ม ไม่มีความเรยี บรอ้ ย คถวกู าตม้อถงกู เตร้อียงบเรรอ้ ยี ยบเรปอ้ น็ ย เรียบร้อย เบปาน็ งบราายงรกาายรการ

347 ๓๖๐ 361 บนั ทึกผลหลังการสอน ผลการเรยี นรู้ .................................................................................................................................... .......................................... .............................................................................................................................................................................. ปญั หาและอปุ สรรค ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................ ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแก้ไข ............................................................................................................................................................ .................. ................................................................................................................ .............................................................. ลงชือ่ ......................................ผู้สอน (........................................................) วนั ที.่ ........เดือน....................พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผบู้ ริหารหรอื ผู้ทไี่ ดร้ บั มอบหมาย ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................... ....................................... ลงชอ่ื ......................................ผูต้ รวจ (........................................................) วันที.่ ........เดือน....................พ.ศ..........

348 ๓๖๑ 362 รายแวผชิ นารกากยาแารวผรจิชงนัดาากกนกาาอารรราจเงรชัดาียีพกนนาอหรรราหเู้ทนรชัส่ี่วียพี๑ตยนงวัทรร๒อ่ีหู้ท๔๑ยเสัี่ รต๑๑า่ เ่ือัวงงร๐๒งภอื่อ๑คงย๑าเุณพา่ร๑ภองอ่ื อค๐าาภงหาค่า๑คาหขาเพณุรรภาออียกครางานบัค่าอหทขกเาราอห่ีายีร๒รงานดอรชท�าากั้นร่ีหบั๒งมากชรัธชาีวกย้ันรติับมดมกศาธั ากึรยรงษมดชศาา� ีวปึกริตงษที ชาี่ วี๑ปติ ที ี่ ๑

349 ๓๖๒ 363 ใบความรทู้ ร่ีา๒ยแ๒วผิชนเรราากือ่ ยกางวรแาคิชจรผุณงาัดนาคกกกนใา่าาาบอขรรรคเาจองรชวาดังยี นาีพอกนมอาาหรรรารหทู้นูท้หเชาร่ีว่่ีัสีพร๑ีย๒ยกนง๒ทรับร๒หี่ กู้ทเ๔๑ัสเราี่รือ่๑๑รเ่ืองรงด๐๒งคือ่เาร๑๑ณุงคร่อื อ๑งณุงคภา๐ชา่าหคคีว๑ขคาุณ่าิตอเรขภรคงกอหียาอา่ับงคนนขากอเหว่ทอราายางยีี่รห๒รอทนดากา�า่ีทรชบัห๔ร่ีกั้นกงา๒บัเชรมารกกชรีวธัือ่ ดบัาติน้ัยงร�ากมมอดราัธาศงารยหึกชรดมาษวีง�าศรชติรากึกงวีปับษชิตที กวีา่ี ปิตา๑รีทด่ี ๑ารงชวี ิต ความหมายของอาหาร อาหาร หหมมาายยถถึงงึ สส่ิงทงิ่ ที่มน่ีมุนษุษย์กยนิก์ ิน ดม่ื ดื่มหรอื หรรบั ือเขร้าบั เข้า รา่ งกายโดยไม่มพี ิษ แต่มปี ระโยชน์แกร่ า่ งกายชว่ ยซอ่ มแซมอวยั วะ ทีส่ ึกหรอและทาให้กระบวนการต่าง ๆ ในร่างกายดาเนนิ ไปอยา่ ง ปกติ ซ่ึงรวมถงึ น้าดว้ ยอาหารแตล่ ะอย่างเมื่อนามาวิเคราะห์ดูแลว้ มี สว่ นประกอบที่แตกตต่า่างงกกนั นั แแลละใะหใหป้ ป้ระรโะยโชยนชน์ต่อ์ตรอ่ ่ารงา่ กงากยาตย่าตงา่ กงนั กนั ดังนน้ั ้นออาหาหาราปรรปะรจะาจวำ�นั วขันอขงมอนงมษุ นยุษ์จงึยจ์จาึงเปจน็ำ�เตป้อ็นงตป้อระงกปอรบะดก้วอยบด้วย อาหารหลาย ๆ อยา่ ง เพื่อร่างกายจะได้รับสารอาหารทจี่ าเป็นต่อ รา่ งกายครบถว้ น อาหารอาจเปน็ ได้ทงั้ ของแข็ง ของเหลว หรือ กา๊ ซ เชน่ อากกาาศศททเี่ ่ีเรราาหหาายยใใจจเขเข้า้าไปไป เลเลืออืดดนน้าเ้ำ� กเลกอืลอื หรหอื รยอื ายฉาดี ฉีด ทแ่ี พทย์จัดให้ผู้ทมี่ รี ่างกายท่ีอย่ใู นภาวะผดิ ปกตกิ ็นับว่าเป็นอาหาร ด้วย โภชนาการ หมายถงึ ความต้องการสารอาหาร การเปลีย่ นแปลงของอาหารในร่างกาย และ แร่าลงะกรา่ ยงกนาายสนา�ารสอาารหอาารหไาปรใไชป้อใะชไอ้ ระบไา้รงบ้างตตลลออดดจจนยถถึงึงกกาารรย่อย กากราดรดู ซูดึมซมึ แลแะกลาะรกขาับรถข่าับยถ่าย ความสาคัญของอาหารและโภชนาการทม่ี ผี ลตอ่ สขุ ภาพ สขุ ภาพ หหมมายายถถงึ ึงสภาสวภะาทว่ีสะมทบ่สี ูรมณบข์ รู อณงข์รา่องงกรา่ ยงแกลายะจแิตลใะจจทติ ่ปี ใจราทศ่ปี จราากศโจรคากแโลระคสแาลมะาสรถามดารงถด�ำรง ชีวติ อย่ใู นสังคมไดอ้ ย่างมีความสุขสาเหตขุ องความเปล่ียนแปลงในร่างกายของคนเราอาจเกิดจากการบรโิ ภค อาหารท่ีไม่ถูกหลกั โภชนาการซงึ่ เกิดไดท้ ัง้ การบริโภคอาหารทนี่ ้อยหรอื มากเกินไป ภาวะโภชนาการทด่ี ี คอื สภาพของรา่ งกายและจติ ใจอันเปน็ ผลจากการรบั ประทานอาหารซึ่งมี ปรมิ าณเพยียงงพพออกกับบั คคววาามมตต้ออ้ งงกกาารรขขอองรงา่รง่ากงกายาแยลแะลมะีอมาีอหาาหราครรคบรถบว้ ถนว้ จนาจกาทกุกทหุกมหู่ มู่ มสี มดั สี ว่ดั นสตว่ านมตทา่รีมา่ ทง่ีรกา่ งยกาย ตอ้ งการรวมทง้ั การที่รา่ งกายสามารถใช้อาหารเหลา่ น้ันให้เป็นประโยชน์ตอ่ ร่างกายได้อย่างเต็มท่ี ผลกค็ ือทา ให้รา่ งกายแข็งแรง ผิวพรรณดี อารมณ์แจม่ ใส ซง่ึ ลกั ษณะดังกลา่ วถือได้วา่ เป็นลกั ษณะทีแ่ สดงถึงภาวะทาง โภชนาการท่ีด

350 ๓๖๓ 364 ภาวะโภชนาการที่ไม่ดีหรือทุพโภชนาการ คอื สภาพของร่างกายไมด่ ีอันเป็นผลจากการ “กนิ ไม่ ด”ี หมายถึง รบั ประทานอาหารไมค่ รบตามความตอ้ งการของรา่ งกาย หรือครบทุกอย่างแต่มีสัดสว่ นไม่ ถกู ต้อง เชน่ รับประทานข้าวมาก แตร่ บั ประทานพวกเนื้อสตั วแ์ ละผักน้อยจนเกินไปหรือไม่รบั ประทานเลย หรือการท่รี ่างกายใช้อาหารท่ีรับประทานเข้าไปแล้วทาให้ระบบการย่อยการดูดซึมไม่ดี ซง่ึ มีผลทาให้รา่ งกาย ไมเ่ จรญิ เตบิ โตและแข็งแรงเท่าท่คี วร ท้งั ยังทาใหผ้ ิวพรรณซีดเซียว ใบหน้าไมเ่ บิกบานแจ่มใส ฉะนน้ั เราจงึ ควรที่จะรู้จักเลือกอาหารให้ได้ครบท้ัง 5 หม่ทู กุ วนั ในปรมิ าณท่ีพอเหมาะกบั วัยและเพียงพอกบั ความตอ้ งการของรา่ งกาย นอกจากนี้อาหารท่ีรบั ประทานจะต้องปรงุ ใหส้ ุก สะอาดและปราศจากเชอ้ื โรค ปรงุ อยา่ งสงวนคุณค่าไว้ให้มากทส่ี ดุ เชน่ ล้างผักก่อนห่ัน ถ้านงึ่ ได้ กค็ วรนงึ่ ถ้าจะต้มควรตม้ ทง้ั ชน้ิ ใหญ่ หุงต้มด้วยวธิ ใี ช้นา้ น้อย ไฟแรง ระยะเวลาส้นั เปน็ ต้น อาหารจงึ เปน็ ส่วนสาคญั ท่ีชว่ ยให้มนษุ ย์มรี ่างกายแขง็ แรงสมบูรณ์ มสี ุขภาพอนามยั ดีและ สามารถชว่ ยให้ผู้ท่รี า่ งกายไม่แขง็ แรง สขุ ภาพไม่ดี ใหด้ ีข้ึนได้ ทงั้ นีย้ ังชว่ ยปอ้ งกันและตา้ นทานโรค ได้อีกด้วย

351 การเลอื กบริโภคอาหารในชีวติ ประจำวนั การบริโภคอาหารตามหลกั โภชนาการสำหรับวัยต่าง ๆ ขขอ้ อ้ ปปฏฏบิ ิบัตัตกิ ิกาารรรับับปปรระะททานานออาหาหาราเรพเพื่อสือ่ ุขสภุขภาพาพทีด่ทขีด่ อขี งอคงนคไนทไยทยตาตมาคมำ�คแำนแะนนะำ�นขำอขงอกองกงโอภงชโภนชากนารกรมอนามัย การระกทรมวองสนาาธมายัรณกสระขุ ทจัดรวทงำ�สขาึน้ ธาเรณยี กสวขุ ่าจัดโภทชำขน้ึนบญั เรญียัตกิว๙า่ โภปชระนกบาญั รญทตั ้งั ิน๙ี้เพปรราะะกปารระชทาัง้ ชนนี้เพจำ�รนาะวปนรมะาชกาทช่ตี นอ้ งการมี จสำุขนภวานพมดาี กแทต่ีตไมอ้ ่รง้วู ก่าาจระมรสี ับุขปภราะพทดาีนแอตา่ไหมาร่ รู้วอ่าะจไะรรับในปปรระิมทาาณนมอากหนาร้ออยะเพไรียงใในดปรจิมึงาจณะไมดาส้ กานรอ้ ายหเพารยี คงรใดบและเพยี งพอ จกงึับจคะวไาดม้สตาอ้รงอกาาหราขรอคงรรบ่างแกลาะยเพดยี ังงนพ้ันอเพกบัื่อใคหวง้า่ามยตต้อ่องกกาารรรขับอปงระา่ ทงกานายอาดหงั านรั้นกเพออ่ืงโใภหชง้ น่ายาตกอ่ารกไาดรจ้ รัดับทปำ�รแะผท่นาพนับอแานหะานรำ� กอารงเโลภือชกนราับกปาระไดท้จาดันทอาำหแผาร่นเพับ่ือใแหน้มะีสนุขำภกาพรเดลี อืเรกยี รกบั วปา่ รขะ้อทปาฏนบิอัตาหกิ ารเกพินอ่ื อใหาห้มาีสรุขเภพาอ่ื พสดขุ ีภเราพียกทวีด่ า่ ีขอขง้อคปนฏไบิทัตยกิ ๙ารข้อ กหนิรอื เารหียากรสเน้ัพ่อื ๆสวขุ า่ภาโภพชทน่ีดบขี ัญองญคตั นิ ไ๙ทปยร๙ะกขาอ้ ร หรือเรียกสัน้ ๆ วา่ โภชนบัญญตั ิ ๙ ประการ โดยปฏิบตั ิตามหลักตอ่ ไปนี้ ๑. กนิ อาหารครบ ๕ หมู่ แตล่ ะหมู่ให้หลากหลาย และหมนั่ ดูแลนำ้ หนักตวั เนเนอ่ื อื่ งงจจาากกรรา่ ่างงกกาายยตตอ้ อ้ งงกกาารรสารอาหารต่าง ๆ ทม่ี อี ยใู่ นอาหาร ไดแ้ ก่ โปรตนี คารโ์ บไฮเดรต ไขมนั แรธ่ าตุ วติ ามนิ รวมทง้ั น้ำ� และใยอาหารร แต่ไมม่ อี าหารชนดิ ใดชนดิ ิดเเดดยี ยี ววททใี่ ใี่หห้ส้สาารรออาาหหาารรตต่าา่งง ๆๆ ครบในปรมิ าณทรี่ ่างกายต้องการ ทจงึรี่ จา่ �งำเกปา็นยตอ้ งกนิาอราจหึงาจรำใเหปค้ ็นรตบ้อง๕กนิ หอมาู่ หแาลระใกหนิ้คแรบตล่ ๕ะหหมมใู่ ู่หแห้ ลละากกินหแลตาล่ยะจหึงจมะใู่ หไดห้ ้สลาารกอหาหลารยจตึง่าจงะไๆด้สคารบอถาห้วนารและ ตเพ่ายีงงๆพอครบถ้วนและเพยี งพอ ๑.๑ กนิ อาหารครบ ๕ หมู่ แต่ละหมใู่ หห้ ลากหลาย กนิ อาหารครบ ๕ หมู่ แต่ละหม่ใู หห้ ลากหลาย คอื การกนิ อ๑า.ห๑ารกหินลอาายหๆารคชรนบดิ ๕ เหพม่ือู่ ใแหต้ร่ลาะงกหามย่ใู ไหดห้ ้รลับาสกาหรอลาหยากรติน่าองาๆหารคครรบบใน๕ปรหิมมาู่ ณแตท่ลีเพะยีหงมพใู่ หอกห้ ับลคากวาหมลตา้อยงกคาือร กถา้ รกกินนิออาหาหาราไรมหค่ ลราบยทๆ้ังช๕นดิ หมเพู่ ห่ือใรหือ้รกา่ นิ งอกาาหยาไรดซร้ �ำ้บั ซสาากรเอพาียหงาบราตง่าชงนๆดิ ทคกุรบวนัในอปารจิมทา�ณำใหทไ้เ่ี พด้รยี ับงพสาอรกอับาคหวาารมบตางอ้ ปงรกะาเรภท ถไมา้ ่เกพินียองาพหอาหรรไอืมมค่ ารกบเทก้ังนิ ไ๕ปหอมาหู่ หารอืแกตินล่ ะอชานหิดารปซรำ้ะซกาอกบเดพว้ ียยงบสางรชอนาหดิ าทรุกหวลนั ายอปารจะทเำภใทห้ได้รแบักส่ โาปรรอตานี หคาราบร์โาบงไฮเดรต ปไขรมะันเภทแไรมธ่ ่เาพตียุ งวพติ อามหินรือนม�ำ้าแกลเกะนิ ยไังปมี อสาาหราอรนื่ แๆตล่ เะชช่นนิดใยปอราะหกาอรบซด่งึ ม้วปียรสะาโรยอชานห์ตา่อรรห่าลงกาายยปรทะ�เำภใหทอ้ ไวดัยแ้วกะ่ตโา่ปงรๆตนี ของ ครา่ งรก์โบายไฮทเด�ำรงาตนไไขดม้ตนัามแปรก่ธตาิต“ุ ภวิตาวาะมโินภชนนำ้ าแกลาะรยดงั ”ี มีอสาาหราอรื่นหๆลกั เช๕น่ หใยมอู่ มาีดหงัานรซ้ี ึง่ มีประโยชน์ตอ่ ร่างกาย ทำใหอ้ วยั วะตา่ งๆ ของรา่ งกาย ทำงานได้ตามปกติ “ภาวะโภชนาการดี” อาหารหลัก ๕ หมู่ มีดังน้ี

352 ๓๖๕ 366 หมู่ที่ ๑ นม ไข่ เน้ือสัตวต์ า่ งๆ ถวั่ เมลด็ แหง้ และงา ซึ่งจะช่วยใหร้ า่ งกายเจรญิ เตบิ โต แข็งแรง และชว่ ย ซ่อมแซม สว่ นที่สกึ หรอ หมู่ที่ ๒ ขา้ ว แป้ง เผอื กมัน น้าตาล ใหพ้ ลงั งานแกร่ ่างกาย หมู่ที่ ๓ พืชผัก ตา่ งๆ เพอื่ เสริมสรา้ งการทางานของร่างกายใหเ้ ปน็ ปกติ

353 ๓๖๖ 367 หม่ทู ่ี ๔ ผลไมต้ า่ งๆ ใหป้ ระโยชน์ เช่นเดยี วกับหมู่ที่ ๓ หมู่ท่ี ๕ น้ำามนั และไขมันจากพชื และสัตว์ ซึง่ จะให้พลงั งานและความอบอุ่นแก่รา่ งกาย ๑.๒ หมั่นดแู ลน้ำหนกั ตวั ๑.๒ หมนั่ “ดนแู้�ำลหนนา้กั หตนัว”กั ตใใชวั ช้เ้เปปน็ น็ เเคครรอ่ื อื่ งงบบง่ ่งชช้ีสีส้ �ำำคคญั ญั ททบี่ บ่ี ออกกถถึงภึงภาวาะวสะสขุ ภขุ ภาพาพขอขงอคงนคเนรเารวา่าวด่าีหดรหี ือรไอืมไ่ มเพ่ เรพาระาแะตแล่ ตะ่ลคะนคน จะตอ้ งมนี ำ้� หนักตัวที่เหมาะสมตามวยั และไดส้ ัดส่วนกกบับคคววาามมสสูงงู ขขอองงตตวั ัวเเอองงดดงั งั นน้นั ้ันกกาารรรรกั ักษษาานนำ้ ้ำ� หหนนักักตตัวัว “ในห้า้อหยน่ใู นักเตกัวณ”ฑใ์ชโเ้ดปยน็ กเาครรกื่อินงบอา่งหช้ีสาราใคหญั ้เหทมบ่ี าอะกสถมึงภคาววบะคสู่ไุขปภกาบั พกขาอรงอคอนกเกรำาลวา่งั กดาหี ยรทือ่ีเไหมม่ เาพะรสามะอแยตา่ล่ งะสคมนำ่ จเสะมตอ้องมี นจา้ ึงหมนคี กัวตามวั สทำ่เีคหัญมแาะลสะมจตำาเมปว็นยั อยแ่าลงะยไ่งิดส้ถดัา้ นส่ว้ำหนนกับกั ตควัวตามำ่ กสวูงข่าเอกงณตัวฑเป์อกงตดิหังรนอื น้ั ผกอามรไรปักจษะาทนำา้ใหหร้น่าักงตกัวายใอห่อ้อนยแใู่ นอเกณฑ์ โเดจยบ็ กปาว่รยกงินา่ อยาแหลาะรปใปหรระ้เะหสสิทมทิ าธธะิภภิสาามพพคกวาบรรเเครรไู่ยี ียปนนกแบั แลกละาะกรกาอารอรทกทา�ำกง�ำาางนลานดังดกอ้ดอ้ ายอ้ยยลยลทงลงกีเ่ กงหวกวม่าา่วปาปา่ ะกปกสตกตมิ ใติ อนใินยใทนทา่ างทางสตงามตรง่างรตขเงรสขา้งมมา้ขอม้าหหมจาาึงกหกมมามคีนี กีนว้า�ม้ำาหนีหมนำ้�สนักหาักคนัญักและ จมาาเกปกก็นววอา่ า่ยปป่ากกงตยตหิ ง่ิหิ รรถอื อืา้ อน้วนว้้านหไปไนจปกั ะจตจมะัวะีคมตมวคี ่าาีควมกวาวามเา่สมเีย่เกสงณีย่สงูฑสสต์ปงู งู่อกตกต่อาิกรหเากรริดอื เกโผรดิอคโมหรไัวคปใหจัวจแใะลจทะแแหาลลใละหะอหหร้ดล่าลเอหงอกดลดาเอื เลยดลอือือเดอ่บดนาเบเหแบาวอาหาหนเวจวา็บคนาวนปาค่วมควยดาวงมนัาา่ ดมโยลนัดแกโันลหลโะตหลิสตหูงสติ งู สูง ปแรละะสโทิรคธิภมะาะพเเรรง็ก็งบบาารางเงรชชียนนนดิ ิดนแนนั้ลัน้ ะเกปเปา็นรน็ สทสาาาเหงเาหตนตุกดกุา้อรายตรลตายงากใยนวใล่านปำลดก�ำับตดหิับในนหง่ึทนขา่งึ องขงตอครงนงคขไนทา้ ไมยทหกยาากรกรามักรนี รษา้ ักาหษนน้ำาักหนมน้�ำาหักกนตกวักวใตา่ หปัว้อกใยหตู่ใอ้หินยรใู่อื นอว้ นไป จเะกมณคี ฑว์ปามกตเสโิ ดยี่ ยงกสาูงรตก่อินกอาารหเการิดใโหรค้ถกูหหัวใลจักแโลภะชหนลาอกดารเลแือลดะอเบอกาหกวำลานงั กคาวยาอมยดา่ ันงเโหลมหาติ ะสสูงมแจละะชโรว่ คยมใหะ้สเรุขง็ ภบาาพงชดนี ดิ นั้น เมปีชน็ ีวสติ ายเืนหยตาุกวาแรลตะาเยปน็ในสลุขาดกับารหทนี่จึ่งะขปอรงะคเนมไนิ ทวย่านกำ้�าหรรนักกั ษตาัวนอ้ายหู่ในนนเกัเกกตณณวั ฑใฑหป์ ์ปอ้ กกยตตู่ใหินหิ รเรกอื อื ณไไมมฑน่ น่ ์ปน้ั น้ั กททตำ�ิำไโไดดด้หยห้ ลกลาาายรยวกวธินิิธี ีอแแาตตหว่ ่วาิธิธรี ี ให้ถกู หแทลต่ีงัก่าวโยธิ ภแที ชลลีง่ นะา่ะาดยดกแที ที าลส่ี ีส่ระุดดุ ดแคทีลคือะส่ีือุดใอนใอนคเดกือเ็กดกใก็าในใลชเชค้งัด้คกา่ก็ า่นในยช�า้ ห�ำ้คอหนา่ ยนักา่ ตำ้กังหาเตหมนามเักมาตเณะกาสฑณมมอ์เฑกาจ์อณยะาุหฑชยร่วอ์หุอื ยาครใยา่อืหุหนค้สร�้า่าุขือหนภคน�ำ้า่าักหพนตนดำ้ากัีหมมตนเีชกาักีวณมตติ เฑายกมส์ืนณเ่วยกฑนาณส์วูงฑ่วแเน์สปลส่วระนยีูงเบสปเูงทร็นเปียสรบขุ ยี เทบกยีาเทรบทยี บีจ่ ะ ปกรบั ะเกมณนิ วฑ่าอ์ น้าง้าอหิงนใักนตผวั ใู้ หอญยู่ในชเ้ดกชั ณนฑมี ์วปลกตาิหยเรปอื ็นไมเกน่ ณนั้ ฑทต์าไดั ดส้หินลโาดยยวคธิ ำี นแวตณว่ ิธจที าง่ีกา่ สยตู แรละดดังนที ้ี่สดุ คอื ในเด็ก ใชค้ ่า นา้ หนกั ตามเกณฑอ์ ายุหรือคา่ น้าหนักตามเกณฑ์สว่ นสูงเปรียบเทยี บกบั เกณฑ์อา้ งอิง ในผู้ใหญ่ ใช้ดชั นีมวลกาย เปน็ เกณฑ์ ตดั สินโดยคานวณจากสตู ร ดังนี้ ดัชนมี วลกาย = น้าหนัก (กโิ ลกรมั ) / สว่ นสูง ยกกาลัง ๒ (เมตร) น้�ำาหนกักททอี่ ่อี ยยู่ใู่ในนเกเกณณฑฑ์ปป์กกตติมคีิม่าีคอ่ายอู่รยะู่รหะวห่าวงา่ ๑ง๘๑.๕๘.–๕๒–๔๒.๕๔ก.๕โิ ลกโิรลัมก/รตัมา/ราตงาเมราตงรเม(กตกร./(ตกากร.า/งตเามรตารง)เมถา้ตนร้อ) ยถก้าวนา่ ้อยกว่า ๑๘.๕ กก.//ตตาารราางงเเมมตตรรแแสสดดงงวว่าา่ผผออมมหหรือรอืนน้าห้าหนนกั ตัก่าตกา่ วกา่ วเา่กเณกณฑ์ฑถ์า้ ถม้าคี มา่ คี อ่ายอูร่ ยะรู่หะวห่างวา่ ๒ง๕๒–๕๒–๙๒.๙๙ก.๙ก.ก/กต.า/รตาางราง เมตร แสดงวา่ นา้ หนักเกิน ถา้ มีคา่ ต้งั แต่ ๓๐ กก./ ตารางเมตร ข้นึ ไป แสดงว่าเปน็ โรคอ้วน

354 ๒. กนิ ขา้ วเปน็ อาหารหลกั สลบั กบั อาหารประเภทแป้ง เป็นบางม้ือ ข้าวเป็นนออาาหหาารรหหลลกั ักขขอองคงนคไนทไยทยเปเน็ ปแ็นหแลห่งลอา่งหอารหทาีใ่รหทพ้ ่ีใลหัง้พงาลนังงสานรอสาาหราอราทหี่มามี ราทกี่มใีมนขากา้ วในไขด้แาวก่ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โดยเฉพาะข้าวกลอ้ ง หหรรอื ือขขา้ ้าววซซ้ออ้ มมมมอื อื ซซ่ึงึง่เปเปน็ น็ ขข้า้าววทที่ขข่ี ดั ดั สสแี ีแตตน่ ่น้ออ้ ยยนนั้นน้ั ถถืออื วว่าา่เปเป็น็นขขา้ า้ววททีม่ มี่ ปี ีปรระะโยโยชชนน์ ์ มากกวา่ ท่ีขดั สีจนขาว เนือ่ งจากมสี ารอาหารโคารโ์ บไฮเดรต ไขมัน ใใยยออาาหหาารร แแรรธ่ ่ธาาตตุ ุแแลละะววิตติ าามมนิ ินใในนปปรรมิ ิมาาณณ ท่ีสูงกวา่ เรากนิ ขา้ วควบคู่ไปกบั อาหารอ่นื ๆ ซ่งึ ประกอบดว้ ยเน้ือสัตว์ ไไขข่ ่ถถว่ั ั่วเมเมลลด็ ด็ แแหห้ง้งผผกั กั ผลผไลมไมแ้ ลแ้ ะลไะขไมขมนั นั จากสตั วจ์ ึงท�ำใหห้ร้ร่าา่ งงกกาายยมมโี โีออกกาาสสไไดดร้ ้รับับสสาารรออาาหหาารรออ่ืนน่ื ๆๆเพเพมิ่ ่ิมเตเติมิมแแลละะหหลลาากกหหลลายายในในแแตต่ละล่ มะ้อืมผ้อื ลผิตลภิตณัภัณฑ์จฑาจ์ กาขก้าขว้าว และธญั พืชชออน่ื ืน่ ๆๆมมมี มี าากกมมาายยเเชช่นน่ กก๋วว๋ ยยเตเตยี๋ ยี๋ ววขขนนมมจจนี นี บบะะหหมม่เี ป่ีเปน็ ็นแหแลห่งลอง่ าอหาาหราทรี่ใทหี่ใ้พหล้พังลงางั นงาเชนน่เชเด่นียเดวกียันวกแนั ลแะละ สามารถจจัดดั ใใหหบ้ ้บรริกิกาารรออาาหหาารรออยยา่ ง่ารงวรดวเดรเ็วร็วซงึ่ ซเปึ่งเ็นปอน็ าอหาาหราจราจนาดนว่ ดนว่หนรอืหอราอื หอารหจาารนจเาดนยี เวดแยี บวบแไบทบยๆไททยงั้ๆยทังม้ังยใี ยังอมาใี ยหอาราหาร จทา้งั กยผังักมปใี ยรอะาเภหทาตรจา่ งาๆกผกั ประเภทตา่ งๆ ๓. กนิ พืชผักให้มาก และกินผลไม้เป็นประจำ พชื ผกั และผลไม้นอกจากใหว้ ิตามิน แแรรธ่ ธ่ าาตตุ ุแแลละะใใยยออาาหหาารรแแลล้ว้วยยงั ังมมสี สี าารรออ่นื ื่นๆๆททชี่ ช่ีวยว่ ยปปอ้ ้องกงกนั นัไมไมใ่ หใ่ ห้ไข้ไมขมนั นั ไปเกาะตามผนังหลอดเลอื ด และชว่ ยทำ�ำใหเ้ ย่ือบุของเซลล์และอวัยวะต่างๆ แขง็ แรงอีกด้วย พืชผกั ผลไม้เปน็ แหล่งส�ำำคัญของวิตามินและแร่ธาตุ รวมท้ังสารอ่ืนๆ ซงึ่ ล้วนแต่มีความจ�ำำเป็นต่อรา่ งกาย ที่นำ�ำไปสู่สขุ ภาพที่ดี เช่น ใยอาหารชว่ ยในการรขขับบั ถถา่ า่ ยยแแลละะนนำ�ำโโคคเเลลสสเเตตออรรออลลแแลละะสสาารรพพิษิษททก่ี ีก่ อ่ อ่ โรโรคคมมะะเรเรง็ บง็ บางาชงชนนิดดิอออกกจาจการกา่รงา่ กงากยาย ทำ�ำให้ลลดดกกาารรสสะะสสมมสสาารพรพษิ ิษเหเหล่าลน่าน้ั ้ันนอนกอจกาจกานกน้ั นพั้นืชพผืชักผลักไผมลห้ ไลมา้หยลอายยา่ องใยห่า้พงใลหังง้พาลนังตง่ำานดตังน่�ำ้นั ดหังานก้ันกหนิ าใหก้กินให้ หลากหลายเป็นประจ�ำำจะไม่กอ่ ใหเ้ กดิ โรคอ้วนและไขมันอุดตันในเสน้ เลือด ในทาางงตตรรงงขขา้ ้ามมกกลลับบั ลลดดคคววาามมเเสสี่ยย่ี งง ตอ่ การเกดิ โรคมะเรง็ และโรคหวั ใจ จจาากกผผลลกกาารรววจิ จิ ัยยั ลลา่ ่าสสดุ ุดพพบบว่าวส่าสาราแรแคคโรโทรทนี ีนแลแะลวะิตวาติ มานิ มซินใี ซนีใพนชืพผืชกั ผผกั ลผไลมไ้มมี ม้ ี ผลป้องกันไมใ่ ห้ไขมันไปเกาะท่ีผนงั หลอดเลอื ด แแลละะปปอ้ ้องงกกนั ันมมะะเรเรง็ ็งบบาางงปปรระะเภเภททปรปะรเะทเศทไศทไยทมยผี มกั ผี แักลแะลผะลผไลมไ้ ม้ ตลอดทั้งงปปี ีจจึงึงคคววรรสส่ง่งเสเสริมริมใหให้กิน้กเินปเ็นปป็นรปะรจะำจท�กุำทๆุกวๆนั วโันดยโเดฉยพเาฉะพใานะกใลนุม่ กเลดุ็ก่มวเดัย็กเรวยี ัยนเแรียละนวแยั ลระ่นุ วทัยีร่ รา่ ุ่นงทกา่ีรย่างกาย ต้องการวติ ามนิ และะแแรร่ธ่ธาาตตุ ุเเพพื่ออื่ ใใชชใ้ ้ในนกกาารรเจเจรริญญิ เตเตบิ บิ โตโตแแลละะเสเสรริมิมสสร้ารงา้ ใงหใหร้ า่ร้ งา่ กงากยาทยทุกรกุ ะรบะบทบำทง�าำงนาไนดไ้เดป้เน็ปปน็ กปตกิ ติ พชื ผักมีหลายประเภทและกินได้แทบทกุ สว่ น ปปรระะเเภภททผผักกั กกนิ ินใใบบยยออดดแแลละะกก้า้านนเชเชน่ น่ กกรระะถถนิ นิ ผผักกับบุ้งงุ้ต�ตำลำึงลึงคะคนะา้น้า สายยบบวั ัวบบออนนผกัผกักดู กูดผกั ผแักวน่แวป่นระปเภรทะกเภนิ ทดอกกินดเชอน่ กดเอชก่นกรดะอเจกยี กวรดะอเจกียกวะหดลอ่ำกดกอะกหโสลน�่ำ ดดออกกแโคสน ดอกแค ประเภทกนิ ผล เช่น บวบ ฟกั ทอง ถัว่ ฝักยาว มะเขือเทศ มะเขอื ยาว มมะะเเขขอื ือเเปปรราาะะ กกรระะเเจจีย๊ ๊ียบบปปรระะเเภภททกกินินรราากก เช่น หวั ผผักกั กกาาดดแแคครรออททกกรระะชชายายขมขนิ้มขนิ้ าขวาวขิงขอิง่ออนอ่ นพืชพผชื กั ผตกั ่าตงๆ่างโๆดยโดเฉยพเฉาะพาผะกั สผีเักขสียีเวขเยี ปวน็ เแปห็นลแ่งหวิตลาง่ มวนิตามนิ หลายชนนดิ ดิ โโดดยยเเฉฉพพาาะะกกลลุม่ ุ่มวิตวิตามาินมซินีซวีิตวาติ มาินมเนิอเอแรแ่ธราต่ธาุ แตลุ แะใลยะอใายหอาารหผารลไผมล้นไั้นม้นมนั้ที ง้ั มทีทก่ ั้งินทดก่ีิบนิแดละบิ กแินลสะกุกินสกุ มีรสหวานและเปรี้ยว ซ่งึ ใหป้ ระโยชน์แตกต่างกันไป ผผลลไไมมท้ ้ท่ี ี่กกินินดดิบบิ เชเช่น่นฝฝรรั่งงั่ มมะะมมว่ ว่งมงมนั ันชชมมพพู่ กู่ กล้วลย้วยสับสปบั ะประดรด สม้ เขยี วหวาน สม้ โอ ซึง่ มวี ิตามิน โดยเฉพาะวิตามินซสี งู ผลไม้ท่ีกกนิ ินสสกุ กุ ทท่มี มี่ สี ีสเหีเหลลอื ืองงเชเ่นชน่ มะมละะลกะอกอมะมมะว่ มง่วสงุกสกุ มวี ิตามินเออสสงู งู สสำ�ำหหรรับบั ผผมู้ มู้ ีภภี าาววะะโภโภชชนนากาการาเรกเกินินควครวจรำจก�ำัดกปดั รปิมราิมณาณกากรากรนิ กผินลผไมล้ทไมมี่ ้ทรี ่ีมสีรหสวหานวจานัดจเดัช่นเชท่นุเรทียเุนรยี น ละมดุ ลำ�ำไยย แแลละะขขนนนุ นุ เเพพรราาะะมมีนีน้ำำ�้ตตาาลลสสงู ูงเพเพื่ออ่ืกการามรมีสุขีสภุขาภพาทพ่สีทม่ีสบมูรบณูร์ณแ์ลแะลแะขแง็ ขแง็รแงจรงึ คจวึงครกวินรกพนิ ชื พผักชื ทผักุ มท้อืุกมือ้ ให้หลากกหหลลาายยชชนนดิ ิดสสลลับับกกันนั ไปไปสส่วน่วนผลผไลมไ้คมว้ครวกรนิ กเนิปเ็นปปน็ รปะรจะำจส�มำสำ่ มเส�่ำมเสอมโอดยโเดฉยพเาฉะพหาละังหกลนิ งั อกานิ หอาารหแตารล่ แะตม่ลือ้ ะมอ้ื และกินเปน็ อาหารวา่ งและควรกนิ พืชผกั ผลไม้ตามฤดูกาล

355 ๔. กินปลา เนือ้ สัตวไ์ มต่ ดิ มนั ไขแ่ ละถว่ั เมลด็ แห้ง เป็นประจำ ปปลลาาเเนนื้อสัตว์ไม่ต่ติดิดมมันันไขไขแ่ ่แลละถะ่วัถเั่วมเลมด็ ลแ็ดหแง้ หเ้งปน็เปแ็นหลแง่หลโป่งรโตปีนรทต่ีดีนี โทปี่ดรีตโนีปเรปตน็ ีนสเาปร็นอาสหาารรอทาี่รห่าางรกทายี่ร่าจงา� กเปายน็ ตจ้อำงเปได็น้รับตอ้อยง่าไงดเพ้รียับงพออยท่า้งั งคเพุณียภงาพแอลทะปั้งคริมุณาณภาเพอื่ แนล�าะไปปเสรริมมิ าสณร้าเงพรา่ื่องนกาำยไปใหเ้เสจรริมญสเตรบิ้างโตรแ่าลงะกซาอ่ยมใหแซ้เจมรเนิญ้ือเตยิือ่บโซตง่ึ เแสลื่อะมซส่อลมาแยใซหม้อเนยูใ่ื้อนเยสภื่อาซพึ่งปเสกื่อตมเิ ปสน็ ลสา่วยนใปหร้อะยกู่ใอนบสขภอางพสาปรสกรตา้ ิเงปภ็นมู สคิ ่วมุ้ นกปันรโะรคกตอดิบเชขือ้ องแสลาะรใสหร้พ้าลงงัภงูมานิคแุ้มก่รัน่างโกรคายตแิดหเชลื้อ่ง อแาลหะาใรหท้พี่ใลหงั โ้ งปารนตแีนกทร่ ี่สา่ �างคกญั ายแหล่งอาหาร ทีใ่ ห้ โปรตนี ทสี่ ำคัญ ๕. ดืม่ นมให้เหมาะสมตามวยั นมท่ีมีโปรตีน วิตามินบี และแคลเซียมซ่งึ สำคัญต่อการเจริญเติบโตและ เสรมิ สร้างความแขง็ แรงให้กระดูกและฟัน จึงเป็นอาหารท่ีเหมาะสมกบั บุคคล ทุกวัยในคนอ้วนควรด่มื นมพร่องมันเนย ๖. กนิ อาหารที่มไี ขมันแต่พอควร ไขมันให้พลังงานและความอบอุ่นแกร่ า่ งกายทั้งช่วยดดู ซมึ วิตามนิ เอ ดี อี เค แต่ไม่ควรกนิ มากไป จะทำใหอ้ ้วนและเกดิ โรคอน่ื ๆ ตามมา การไดร้ ับไขมันอิ่มตวั จากสัตว์และอาหารทม่ี โี คเลสเตอรอลในเลือดสงู และเส่ยี งตอ่ การเป็นโรคหวั ใจควรกินอาหารประเภท ต้ม น่งึ ยา่ ง อบ จะชว่ ยลดปรมิ าณไขมนั ในอาหารได้ ๗. หลีกเลีย่ งการกินอาหารรสหวานจัดและเคม็ จดั การกินอาหารรสจัดมากจนเป็นนิสัย ให้โทษแก่ร่างกาย รสหวานจัดทำให้ได้ พลังงานเพ่ิมทำให้อว้ น รสเค็มจัดเสี่ยงต่อภาวะความดันโลหิตสูง การกินอาหาร กราสรจกัดินจอนาเหปาน็ รนริสยัจจัดะจเนกดิเปโท็นษนแสิ กัยร่จ่าะงเกกาิดยโทโดษยแเกฉ่รพ่าางะกราสยหวโดานยเจฉัดพแาละะรเคสม็หจวดัานจัด และเค็มจัด ๘. กินอาหารที่สะอาดปราศจากการปนเปอ้ื น อาหารท่ีสะอาดปรุงสกุ ใหม่ ๆ มกี ารปกปดิ ปอ้ งกนั เชื้อโรค แมลงวัน และบรรจุในภาชนะท่สี ะอาด มอี ุปกรณห์ ยบิ จับทถ่ี กู ตอ้ งย่อมทำใหป้ ลอดภยั จากการเจ็บปว่ ยและร่างกายไดร้ ับ ประโยชนจ์ ากอาหาร อย่างเตม็ ที่

356 ๙. หลีกเลีย่ งเครือ่ งดื่มทม่ี ีแอลกอฮอล์ การดื่มเครอ่ื งด่ืมที่มีแอลกอฮอลเ์ ป็นประจำเป็นโทษแกร่ า่ งกาย ทำให้สมรรถภาพการทำงานลดลง ขาดสติ ทำให้เกิดอุบัตเิ หตุไดง้ ่าย สญู เสยี ทรัพย์สินเงนิ ทอง ตลอดจน ชวี ติ เสย่ี งตอ่ การเป็นโรคตบั แข็ง แผลใน กระเพาะอาหารและลำไส้ มะเร็งหลอดอาหาร และโรคขาดสารอาหารจงึ ควรหลีกเล่ยี งเคร่ืองดื่มทม่ี ี แอลกอฮอล์ ทม่ี า : https://krunanumon.wordpress.com/.../อาหารกับการดำรงชวี ิต/การเลอื กบรโิ ภคอาหาร เข้าถึง วนั ที่ ๙ ม.ิ ย.๒๕๖๑

357 ใบงานท่ี ๒๒ เร่อื งคณุ คา่ ของอาหารกับการด�ารงชวี ิต ใบงานท่ี ๒๐ เร่ืองคุณค่าของอาหหนาร่วกยบัทกี่ ๔ารเดรำอ่ื รงงอชาีวหิตารหกนับว่ กยาทรี่ ด๔�ารเรง่ือชงวี อิตาหารกบั การดำรงชีวิต แผนกแาผรนจกดั ากราจรดั เรกยีานรเรรู้ทยี ่ีน๑ร้ทูเรี่ ่ือ๑งคเรุณ่ืองคคา่ ุณขอคง่าอขาอหงาอรากหบั ากรากรับดกำารรงดชา�วี รติ งชีวติ รายวริชาายวกิชารางกานารองาาชนพี อารชหพีสั รง๒หสั๑๑ง๐๒๑๑๑ภ๐า๑คเภรยีานคเทร่ียี ๒นทชน้ัี่ ๒มัธชยน้ั มมศธั ึกยษมาศปกึ ที ษี่ า๑ปที ่ี ๑ คำช้แี จง ตอนท่ี ๑ นกั เรียนพิจารณาขอ้ ความที่กำหนดให้แลว้ ทำเครื่องหมาย P หน้าข้อความที่กล่าวถูกต้อง และทำเครือ่ งหมาย O หน้าข้อความท่กี ล่าวไม่ถกู ต้อง (๖ คะแนน) PO ๑. สง่ิ ท่มี นษุ ย์รับประทาน ดม่ื หรอื รบั เขา้ สูร่ ่างกายแลว้ ก่อให้เกิดประโยชน์ ไม่ก่อโทษ คือ อาหาร ๒. เครอ่ื งดม่ื น้ำอัดลม จัดเปน็ อาหารที่มปี ระโยชนเ์ พราะช่วยให้ร่างกาย มีพลงั งาน ๓. น้ำเกลือ ไมจ่ ัดว่าเปน็ อาหาร ๔. โภชนาการ หมายถงึ ความตอ้ งการสารอาหาร ตลอดจนการเปลย่ี นแปลง ของอาหารในร่างกาย ๕. สภาวะความสมบูรณข์ องรา่ งกายเกิดจากการรบั ประทานอาหารในปริมาณท่ี เพียงพอ ๖. ผู้ที่มรี ่างกายแขง็ แรง ผวิ พรรณดี อารมณแ์ จ่มใส เกิดจากการรับประทานอาหารใน ปริมาณทีม่ าก

358 ตอนท่ี ๒ ความหมายและความสำคัญของอาหารและโภชนาการ คำช้แี จง ให้นกั เรียนนำคำท่ีกำหนดให้ เขียนลงในช่องว่างแตล่ ะข้อให้มคี วามหมายถกู ต้อง (๕ คะแนน) อาหาร โภชนาการ ภาวะโภชนาการทด่ี ี ภาวะทพุ โภชนาการ ๑. .......................................................... ก. หงุ ตม้ อยา่ งถกู วธิ ี ข. บริโภคอาหารได้สดั สว่ น ค. บริโภคอาหารในปริมาณทีเ่ พยี งพอ ง. สารอาหารครบถว้ นตามความตอ้ งการของร่างกาย ๒. ............................................................ ก. ผิวพรรณดี ข. รา่ งกายแขง็ แรง ค. อารมณ์แจ่มใส ง. สรา้ งภมู ิตา้ นทานโรค ๓. ........................................................... ก. ชนิดของสารอาหาร ข. ความต้องการอาหาร ค. การเปล่ียนของอาหารในรา่ งกาย ง. วิทยาศาสตรป์ ระยกุ ต์ท่วี ่าดว้ ยเร่ืองของอาหาร ๔. ........................................................... ก. เลือด ข. น้ำเกลอื ค. อากาศทีเ่ ราหายใจเข้าไป ง. ส่งิ ที่มนุษยร์ ับเข้ารา่ งกายโดยไมม่ พี ิษ ๕. ........................................................... ก. โรคอว้ น ข. โรคคอพอก ค. โรคโลหติ จาง ง. โรคขาดโปรตนี

359 ตอนที่ ๓ เร่ือง การเลือกบริโภคอาหาร คำช้ีแจง นักเรียนรว่ มกนั สำรวจวเิ คราะห์อาหารท่ีนักเรยี นรับประทานในชีวิตประจำวนั วา่ มคี วามเหมาะสม เพียงใด มปี ระโยชน์ตอ่ สุขภาพหรือไม่ อาหารชนิดใดมปี ระโยชน์ไม่มีประโยชน์เพราะเหตใุ ด (๔ คะแนน) ตวั อย่าง ดงั น้ี เหมาะสมกับการรบั ประทานอย่างมาก เนื่องจากได้ คุณค่าทางโภชนาการครบถว้ น เช่น เน้ือหมู อยู่ใน หมู่ ที่ ๑ มีสารอาหาร คือ โปรตีน เส้นกว๋ ยเตี๋ยว อยู่ในหมู่ท่ี ๒ มีสารอาหาร คือ คาร์โบไฮเดรท ผักคะน้า อยู่ในหมู่ท่ี ๓ มีสารอาหารคือ วิตามินและเกลือแร่ น้ำมันพืช อยู่ใน หมทู่ ี่ ๕ มีสารอาหาร คือ ไขมัน นอกจากน้ียังมีน้ำเป็น ส่วนประกอบ มีสารอาหาร คือ น้ำ .

360 เฉลยใบงานรทารี่ ย๒าวย๐แิชวแผาิชผนเารกนกเอ่ื ากฉากงรารลาคงรจรยาุณงดัจนาใคกัดอบนา่ากาองรขาหชาาเอรรพีนนชเงียร่วทพีอรนยีย่ีาห๒นรทรหสั้ทูหร๒่ีา๔ทู้ี่สัรง๑เ่ีก๒ร๑เงรอื่บัเ๑๒รอ่ืงเก๑๑ื่อรงคา่อื๐อง๑ณุรคงา๑๐ดคคุณหำ๑ุณา่ภารคขรงาภค่าอกชคขาา่ ับงวีเคขอรอติกเงอียาราองหนหียราอนทานดหารว่�าี่ทหา๒กรยี่ราับง๒ทกรชชก่ีบักัน้ช๔วีาับกมิตัน้รากเดธัมรรายา�ธั่อืดรรมยงดำงศอมรา�ชึกาศงรีวหชษงกึ ติ วีชาษาติรปวี ากิตทีปบั ่ีีทก๑ี่ า๑รดำรงชวี ิต ตอนท่ี ๑ P ๑. O ๒. O ๓. P ๔. P ๕. O ๖.

361 ตอนท่ี ๒ ๑. ภาวะโภชนาการทีด่ ี ๒. ภาวะโภชนาการทด่ี ี ๓. โภชนาการ ๔. อาหาร ๕. ภาวะทุพโภชนาการ ตอนที่๓ นกั เรยี นรว่ มกนั สำรวจวเิ คราะห์ อาหารที่นกั เรยี นรับประทานในชวี ิตประจำวันว่ามีความเหมาะสม เพียงใด มีประโยชน์ต่อสุขภาพหรอื ไม่ อาหารชนิดใดมปี ระโยชน์ไมม่ ีประโยชน์เพราะเหตุใด บันทกึ ลงใน ใบงานท่ี ๒ เรือ่ การเลอื กบรโิ ภคอาหาร ตวั อย่าง ดงั นี้ เหมาะสมกบั การรรรับับปปรระะททาานนออยยา่ า่งงมมาากกเนเนือ่ อ่ืงจงจากากไดไ้คดณุค้ ณุ คา่คท่าาทงาโงภโชภนชานกาากราครรคบรถบว้ ถน้วเนช่นเชเนน่ ื้อเหนม้อื ู หอยมใู่ นอยใู่ น หมทู่ ่ี ๑ มีสาารรออาาหหาารรคคอื ือโโปปรรตตีนีนเสเสน้ ้นกกว๋ ๋วยยเตเต๋ีย๋ียววออยยใู่ นูใ่ นหหมมทู่ ู่ที ๒ี่ ๒มสีมาสี ราอราอหาาหรารคอื คือคาครา์โรบโ์ไบฮไเดฮรเดทรทผักผคกั ะคนะ้าน้า อยู่ใในนหหมมทู่ ู่ที่ ๓่ี ๓มมีสีสาราอราอหาาหราครอื คืวอิตวาิตมินามแินละแเลกะลเือกแลรือ่ แนรำ้ ่มนนั �้ำพมืชันพอยืช่ใู นอหยมู่ในูท่ หี่ ๕มู่ทมสี่ ๕ารมอาีสหาารรอาคหือาไรขมคันือ ไขมัน นอกจากน้ยี ังมนี ำ้� เป็นสว่ นประกอบ มสี ารอาหาร คอื น�้ำ

362 แนวคำตอบ ขนมชนดิ น้ีไม่เหมาะสมในการรบั ประทาน เน่อื งจากคุณคา่ ทางโภชนาการนอ้ ย มีแป้งและไขมัน โดยเฉพาะไขมันทรานส์ เป็นสาเหตุทีท่ ำใหเ้ กิดโรคอ้วน เบาหวาน และไขมนั อดุ ตันในหลอดเลือดเป็นต้น ผัก น้ำพริกกะปิ เหมาะสมกบั การรับประทานอย่างมาก เน่ืองจากได้คณุ ค่าทางโภชนาเหมาะสมต่อ ร่างกาย เช่น ปลาทูทอด อยูใ่ น หม่ทู ่ี ๑ มสี ารอาหาร คอื โปรตนี ผักตา่ ง ๆ อย่ใู นหมทู่ ี่ ๓ มสี ารอาหารคือ วิตามนิ และเกลอื แร่ อีกทั้งยงั ได้กากใยท่ชี ่วยในการขับถา่ ย นอกจากนี้กะปิมที ั้งโปรตนี และแรธ่ าตตุ ่าง ๆ มากมาย ข้าวเหนยี วมะมว่ ง เหมาะสมกับการรับประทานเนื่องจากได้คุณคา่ ทางโภชนาเหมาะสมต่อรา่ งกาย เชน่ ขา้ วเหนยี วและน้ำตาล อยใู่ น หมู่ที่ ๒ มสี ารอาหารคารโ์ บไฮเดรท มะม่วง อยู่ในหมู่ที่ ๔ มีสารอาหาร วิตามนิ และเกลือแร่ กะทิ อย่ใู นหม่ทู ่ี ๕ มสี ารอาหาร คือ ไขมนั แตไ่ ม่ควรรับประทานในปริมาณทีม่ าก จนเกนิ ไป เนอ่ื งจากมีปรมิ าณแคลอรสี ูง อาจเป็นสาเหตุทีท่ ำให้เกิดโรคอ้วนและโรคเบาหวาน

363 ขนมชนิดนี้ไม่เหมาะสมในการรับประทาน เนื่องจากคุณค่าทางโภชนาการน้อย มีแป้งและไขมัน โดยเฉพาะไขมันทรานส์ อาจจะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคอ้วน เบาหวาน และไขมันอุดตันในหลอดเลือด นอกจากน้มี ีสว่ นประกอบของสารโมโนโซเดียมกลตู าเมตในปริมาณมากอาจเป็นสาเหตุทำใหเ้ กิดโรคไต ขนมชนิดนี้ไม่เหมาะสมในการรับประทาน เนื่องจากคุณค่าทางโภชนาการน้อย มีแคลอรีสูง โดยมักประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรท ไขมันและโซเดียมในปริมาณมาก เช่น น้ำอัดลม อาหารทอด ขนมขบเคี้ยว ขนมปัง หากรับประทานบ่อยครั้งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพและเป็นปัจจัยก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ตามมา เชน่ โรคอ้วน โรคหวั ใจ โรคเบาหวาน โรคซมึ เศรา้ และไขมนั อดุ ตันในหลอดเลอื ด หมโู สรง่ เหมาะสมกับการรบั ประทานอยา่ งมาก เนือ่ งจากได้คุณค่าทางโภชนาเหมาะสมตอ่ รา่ งกาย เช่น หมู อยใู่ น หมู่ที่ ๑ มีสารอาหาร คือ โปรตีน ผกั กาดหอม แตงกวา หอม อยใู่ นหมทู่ ่ี ๓ มสี ารอาหารคือ วติ ามินและเกลือแร่ อีกทงั้ ยงั ได้กากใยท่ชี ว่ ยในการขับถา่ ย

แบบบนั ทกึ การประเมินผเู้ รยี นดา้ นความรู้ หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี ๔ แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี ๑ เรื่อง คุณคา่ ของอาหารกบั การดำรงชวี ิต รายวิชา การงานอาชีพ รหสั วิชา รหสั ง ๒๑๑๐๑ ภาคเรยี นท่ี ๒ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ ๑ เลขที่ ชอ่ื -สกุล รายการประเมนิ รายการประเมิน รายการประเมนิ รวม ระดับคุณ สรปุ ผล ตอนที่ ๑ ความหมาย ตอนท่ี ๒ ความหมาย ตอนที่ ๓ คะแนน ภาพ ความสำคญั ของอาหาร ความสำคญั ของอาหารและกโาภรชเลนอืากบารโิ ภคอาหาร (๑๕) และโภชนาการ ๑๒ ๓ ๔๕๖ ๑ ๒๓ ๔ ๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ผา่ น ไม่ผ่าน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ฯลฯ เกณฑ์การวัดใหค้ ะแนนระดับคุณภาพดา้ นความรู้ ดังน้ี ตำ่ กว่า ๘ คะแนน ระดับ ๑ ปรับปรงุ ๑๔-๑๕ คะแนน ระดบั ๔ ดีมาก ๑๑-๑๓ คะแนน ระดบั ๓ ดี ๘-๑๐ คะแนน ระดับ ๒ พอใช้ เกณฑก์ ารผา่ นระดบั ๒ ขน้ึ ไป ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมนิ ( …………………………………………….) 364

๓๗๘ แบบบนั ทึกการสังเกตพฤตกิ รรมผเู้ รยี นด้านทกั ษะกระบวนการ หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี ๔ แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ ๑ เร่อื ง อาหารกบั การดารงชวี ติ รายวชิ า การงานอาชีพ รหสั วิชา รหัส ง ๒๑๑๐๑ ภาคเรยี นท่ี ๒ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๑ รายการประเมนิ คะแนน ระดบั สรปุ ผล ทักษะในการแสวงหา ทกั ษะกระบวนการคดิ รวม คณุ ภาพ ไม่ เลขที่ ชื่อ - สกลุ ผ่าน ผ่าน ความรู้ วิเคราะห์ ๑๒๓๔๑๒๓๔ ๘ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ฯลฯ เกณฑ์การวัดให้คะแนนระดบั คุณภาพของแตล่ ะพฤติกรรม ดังน้ี ๘ คะแนน ระดบั ๔ ดมี าก ๖ – ๗ คะแนน ระดบั ๓ ดี ๔ – ๕ คะแนน ระดับ ๒ พอใช้ ต่ากว่า ๔ คะแนน ระดับ ๑ ปรบั ปรุง เกณฑ์การผ่านระดบั ๒ ขน้ึ ไป ลงชือ่ ...................................................ผปู้ ระเมนิ ( …………………………………………….) 365 379

๓๗๙ แบบบันทึกการสงั เกตพฤติกรรมผูเ้ รยี นด้านคณุ ลกั ษณะ หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๔ แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่ ๑ เรือ่ ง อาหารกับการดารงชวี ติ รายวชิ า การงานอาชพี รหัสวิชา รหสั ง ๒๑๑๐๑ ภาคเรยี นท่ี ๒ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๑ รายการประเมิน คะแนน ระดับ สรุปผล ม่งุ ม่ันในการ รวม คุณภาพ ไม่ เลขท่ี ชือ่ - สกุล มวี นิ ัย ใฝเ่ รยี นรู้ ทางาน ผ่าน ผา่ น ๑ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑๒ ๒ ๓ ๔ ๕ ฯลฯ เกณฑ์การวดั ให้คะแนนระดับคุณภาพของแตล่ ะพฤติกรรม ดังน้ี ๑๑ – ๑๒ คะแนน ระดับ ๔ ดมี าก ๘ - ๑๐ คะแนน ระดับ ๓ ดี ๖ – ๗ คะแนน ระดับ ๒ พอใช้ ตา่ กวา่ ๖ คะแนน ระดับ ๑ ปรับปรงุ เกณฑ์การผา่ นระดับ ๒ ขึ้นไป ลงชอื่ ...................................................ผ้ปู ระเมิน ( …………………………………………….) 366 380

๓๘๐ หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ ๔ อาหารกับการดารงชวี ติ แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี ๒ เรอื่ ง วธิ ีการเลอื กซ้อื อาหารสด เวลา ๑ ชวั่ โมง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี รายวิชา การงานอาชีพ ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๑ ขอบเขตเน้อื หา กจิ กรรมการเรยี นรู้ แหล่งเรียนรู้ การเลือกซอ้ื อาหารสด ขั้นนา ๑. อนิ เทอรเ์ น็ต จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑. ครูนาภาพอาหาร เช่น ไข่ ผกั สดผลไม้สด เนอื้ สัตว์ต่าง ๆ ๒. เอกสารทีเ่ ก่ยี วข้องกับ ดา้ นความรู้ ใหน้ ักเรียนดู วธิ ีการเลอื กซื้ออาหารสด อธบิ ายวธิ ีการเลอื กซอ้ื อาหารสดประเภทตา่ งๆได้ ๒. นกั เรยี นและครูรว่ มกนั สนทนาซักถาม โดยใชค้ าถาม สอ่ื ดา้ นทกั ษะและกระบวนการ กระต้นุ ดงั น้ี ๑. ภาพอาหาร เชน่ ไข่ ผักสดผลไม้ ๑. ทักษะการแสวงหาความรู้ -นกั เรียนเคยไปตลาดซอ้ื ผักสด ผลไมส้ ด เนือ้ สตั วต์ า่ ง ๆบ้าง เน้ือสัตวต์ ่าง ๆ ๒. ทักษะการคดิ วิเคราะห์ หรอื ไม่ ถ้าเคยซื้อ นักเรียนมวี ธิ ีการเลอื กซ้ืออย่างไรใหไ้ ด้ ๒. ใบความรู้ท่ี ๒๓ เรื่อง การเลือกซ้ือ ๓. ทักษะการทางานร่วมกัน อาหารสดใหม่ สะอาด ปราศจากสิง่ แปลกปลอม ผกั ๔. ทกั ษะการนาเสนอผลงาน ๓. ครูแจง้ วัตถปุ ระสงค์การเรียนร้ใู หน้ กั เรยี นทราบ ๓.ใบความร้ทู ี่ ๒๔ เร่ือง การเลือกซ้ือ ด้านคณุ ลักษณะ ขนั้ สอน ผลไม้ ๑.มีวินยั ๔. นักเรียนแบง่ กล่มุ ออกเป็น ๔ กลุ่ม เลอื กหัวหนา้ กลุ่ม ๔.ใบความรทู้ ี่ ๒๕ เรือ่ ง การเลือกซ้ือ ๒.ใฝ่เรยี นรู้ แบ่งหน้าทค่ี วามรับผิดชอบ แต่ละกลุ่มศึกษาใบความรู้เร่ือง เน้อื สตั วป์ ระเภทสตั ว์บก ๓.มุ่งม่นั ในการทางาน วธิ ีการเลือกซื้ออาหารสด ดังนี้ ๕.ใบความร้ทู ี่ ๒๖ เรื่อง การเลือกซ้ือ กลมุ่ ที่ 1 ศกึ ษาเรื่องการเลือกซอื้ ผกั สด เน้อื สตั วป์ ระเภทสัตว์น้า กลมุ่ ท่ี ๒ ศึกษาเรอ่ื งการเลือกซอื้ ผลไม้ ภาระงาน/ชน้ิ งาน กลุม่ ที่ ๓ ศกึ ษาเรื่องการเลือกซื้อเนื้อสตั ว์ประเภทสัตว์บก ๑. แผนทีค่ วามคิด กลุม่ ที่ ๔ ศกึ ษาเร่ืองการเลือกซ้อื เน้อื สตั ว์ประเภทสตั ว์น้า ๒. ผลนาเสนอผลงานหน้าชัน้ เรียน ๕. แตล่ ะกลมุ่ สรุปความรทู้ ี่ได้จากการศึกษา ทาแผนท่ี ความคดิ ลงในกระดาษฟรปิ ชาร์ต ๖. แตล่ ะกลมุ่ นาเสนอผลงานหนา้ ช้นั เรยี นกลุ่มละ ๕ นาที 367 381

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ ๒ ๓๘๑ หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๔ อาหารกบั การดารงชวี ติ เรือ่ ง วธิ ีการเลือกซือ้ อาหารสด เวลา ๑ ชัว่ โมง กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี รายวชิ า การงานอาชีพ ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๑ ๗. ครูสงั เกตการทางานของนักเรยี นและประเมินผลการ นาเสนอผลงานของนักเรยี น ขน้ั สรปุ ๘. ครแู ละนักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปองค์ความรูเ้ กย่ี วกบั วธิ ีการเลอื กซ้ืออาหาร 368

369 382 ๓๘๒383 การวดั และประเมนิ ผล วิธกี าร เครอื่ งมือทใ่ี ช้ เกณฑ์ สิง่ ทตี่ ้องการวัด/ประเมิน -ประเมนิ ผลจากแผนท่ี -แบบประเมินผลจากแผน คะแนนร้อยละ ๕๐ ข้นึ ไป ดา้ นความรู้ ความคดิ เร่ืองวิธกี ารเลอื ก ทค่ี วามคิดเรื่องวธิ ีการ วิธีการเลอื กซ้ืออาหารสด ซ้อื อาหารสด เลอื กซื้ออาหารสด ดา้ นทักษะและกระบวนการ สงั เกตพฤตกิ รรมทกั ษะ แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดบั พฤตกิ รรมท่แี สดงออก ๑. ทกั ษะการแสวงหาความรู้ ๒. ทกั ษะการคิดวิเคราะห์ การแสวงหาความรู้ ทกั ษะการแสวงหาความรู้ ๔ ระดบั โดยใช้เกณฑ์ ๓. ทกั ษะการทางานรว่ มกัน ๔. ทกั ษะการนาเสนอผลงาน ทกั ษะการคิดวเิ คราะห์ ทกั ษะการคดิ วเิ คราะห์ rubric ด้านคณุ ลกั ษณะ ๑. มวี ินยั ทักษะการทางานรว่ มกัน ทกั ษะกระบวนการ การผา่ นอยใู่ นระดบั คุณภาพ ๒. ใฝ่เรยี นรู้ ๓. มุ่งมั่นในการทางาน และการนาเสนอผลงาน ทางานร่วมกัน และการ “พอใช้” นาเสนอผลงาน ขน้ึ ไป สงั เกตพฤตกิ รรมการมีวนิ ยั แบบสังเกตการมีวินัย ระดบั พฤตกิ รรมท่แี สดงออก ใฝ่เรยี นรู้ ม่งุ ม่ันในการ ใฝ่เรยี นรู้ มงุ่ มนั่ ในการ ๔ ระดบั โดยใชเ้ กณฑ์ ทางาน ทางาน rubric การผ่านอยู่ในระดับคณุ ภาพ “พอใช้” ขึน้ ไป

370 ๓๘๓384 เกณฑก์ ารประเมินผลช้นิ งานหรอื ภาระงาน ประเด็นการประเมนิ ระดบั คุณภาพ ๑. Mind Mapping ๔ (ดีมาก) ๓ (ด)ี ๒ (พอใช)้ ๑ (ปรบั ปรงุ ) การเลอื กซือ้ อาหารสด เกณฑ์ประเมินด้านความรู้ เขยี นแผนท่ีความคดิ ที่ เขียนแผนท่คี วามคดิ ที่ เขียนแผนท่ีความคิดท่ี เขียนแผนที่ความคิดท่ี แสดงความคดิ รวบยอด แสดงความคดิ รวบยอด แสดงความคิดรวบ แสดงความคดิ รวบ หลักถกู ต้องตรงประเด็น หลักถกู ต้อง ขยาย ยอดหลักถูกต้อง ยอดหลักไม่ตรง ขยายความคิดย่อยได้ ความคดิ ย่อยได้ถูกต้อง ขยายความคิดยอ่ ยได้ ประเด็น ถูกต้อง ครบทุกประเดน็ แตไ่ ม่ครบทกุ ประเด็น มี ถกู ต้อง ขยายความคิดย่อยได้ เชือ่ มโยงความคิดรวบ จานวนมากประเด็น มจี านวนน้อยประเดน็ ไมถ่ ูกต้อง ยอดหลัก ความคดิ รอง เชื่อมโยงความคิดรวบ เช่ือมโยงความคิดรวบ ไม่เช่ือมโยงความคดิ ความคดิ ย่อยได้ชดั เจน ยอดหลัก ความคิดรอง ยอดหลัก ความคดิ รวบยอดหลัก มสี สี วยงาม ประณตี ความคดิ ย่อยได้ รองความคดิ ย่อย ความคิดรองความคิด แยกประเด็นหลกั ประเดน็ มสี สี วยงาม แยก มีสสี วยงาม ยอ่ ย มสี ไี ม่สวยงาม รอง ประเดน็ ย่อยได้ ประเด็นหลักประเดน็ ไมส่ ามารถแยก ไม่สามารถแยก ชดั เจน รอง ประเด็นย่อยได้ ประเด็นหลัก ประเดน็ ประเดน็ หลกั ประเด็น รอง ประเด็นย่อย รอง ประเด็นย่อย เกณฑ์ประเมินดา้ นทักษะและกระบวนการ ๒.ทกั ษะการแสวงหา เขียนสรุปสาระสาคัญได้ เขยี นสรุปสาระสาคญั ได้ เขียนสรุปสาระสาคญั เขียนสรปุ สาระสาคญั ความรู้ /การเขียนสรปุ ได้ไมต่ รงประเดน็ สาระสาคญั ครบและตรงประเดน็ ครบและตรงประเด็น ไดต้ รงประเดน็ ใชภ้ าษาในการเขียนไม่ เหมาะสม เขียนถูกบ้าง เขียนมเี หตผุ ลประกอบ เขียนมีเหตผุ ลประกอบ เขยี นมเี หตผุ ลประกอบ ผดิ บ้างเปน็ บางคา อย่างเหมาะสม อย่างเหมาะสม อย่างเหมาะสม ใช้ภาษาในการเขียนได้ ใชภ้ าษาในการเขียนได้ ใชภ้ าษาในการเขียนได้ เหมาะสม เขียนคา เหมาะสม เขียนคา เหมาะสม เขียนถกู เป็น ถกู ต้อง ลายมอื สวย ถูกต้อง ส่วนใหญ่ อา่ นงา่ ย มีความคิด สรา้ งสรรค์

371 ๓๘๔385 ประเด็นการประเมนิ ระดบั คุณภาพ ๓ (ด)ี ๒ (พอใช้) ๔ (ดมี าก) ๑ (ปรบั ปรงุ ) ๓. ทักษะการคิด วิเคราะหข์ ้ันตอน วิเคราะหข์ ัน้ ตอน วเิ คราะห์ขั้นตอน วเิ คราะหข์ ้นั ตอน วเิ คราะห์ กระบวนการทางาน กระบวนการทางานท่ี กระบวนการทางานท่ี กระบวนการทางานท่ี ทเ่ี ลือกได้ถูกต้อง เลือกไดถ้ กู ต้องและ เลือกไดถ้ ูกต้อง เลอื กไม่ได้ ๔. ทกั ษะกระบวนการ และครบถว้ น ตาม ครบถว้ น ทางานร่วมกนั ขนั้ ตอน รู้จักบทบาทหนา้ ที่ รจู้ กั บทบาทหนา้ ท่ี รจู้ ักบทบาทหนา้ ทภ่ี ายใน รู้จักบทบาทหน้าที่ ภายในกลุม่ ปฏบิ ตั ิ ภายในกล่มุ ปฏบิ ตั ิ กลมุ่ ปฏิบตั ติ ามบทบาท ภายในกล่มุ ปฏบิ ัติตาม ตามบทบาทได้ ตามบทบาทได้ ไดเ้ หมาะสมทุกคน มีการ บทบาทได้เหมาะสมเปน็ เหมาะสมเป็นบางคร้งั รบั ผิดชอบรว่ มกนั ได้ ทางานเป็นทีมทีด่ ี สว่ นใหญ่ มกี ารทางาน รับผิดชอบรว่ มกนั เปน็ บางครั้ง รับผดิ ชอบรว่ มกัน เป็นผู้ เปน็ ทมี ทด่ี รี บั ผดิ ชอบ เปน็ ผู้พดู และผู้ฟงั ท่ีดี ไม่ค่อยมีคณุ ธรรมใน พูดและผู้ฟงั ที่ดี มี รว่ มกัน เปน็ ผพู้ ูดและ มีคณุ ธรรมในการ การทางาน คณุ ธรรมในการทางาน ผู้ฟังที่ดี มีคุณธรรมใน ทางาน การทางาน ๕. ทกั ษะการนาเสนอ เนอ้ื หาการนาเสนอ เนือ้ หาการนาเสนอ เน้ือหาการนาเสนอ เน้อื หาการนาเสนอไม่ ผลงาน ครอบคลุมทุก ไม่ ครอบคลุมทกุ ประเด็น ครอบคลุมทกุ ประเดน็ ครอบคลุมทกุ ประเด็น ถูกต้องตามหลัก ๖. มวี ินัย วิชาการ ตอบขอ้ ถกู ต้องตามหลักวิชาการ ถกู ต้องตามหลักวชิ าการ ถกู ต้องตามหลัก คาถามได้ไม่ครบทุก ประเด็น นาเสนอไดไ้ ม่ นา่ เช่ือถอื ใช้คาพูด น่าเชอ่ื ถอื ใช้คาพูด วชิ าการ น่าเชอ่ื ถอื ตรงเวลาที่กาหนด นาเสนอได้เหมาะสม นาเสนอไดเ้ หมาะสม ตอบข้อคาถามได้ทุก ไมค่ ่อยปฏบิ ตั ติ าม กฎระเบยี บ กติกา ของ บุคลิกภาพดี ตอบข้อ ตอบข้อคาถามไดท้ ุก ประเด็น นาเสนอได้ คาถามได้ทุกประเดน็ ประเด็น นาเสนอได้ เหมาะสมตรงเวลาที่ นาเสนอไดเ้ หมาะสมตรง เหมาะสมตรงเวลาท่ี กาหนด เวลาท่กี าหนด กาหนด เกณฑ์ประเมนิ ด้านคุณลักษณะ ปฏบิ ัติตามกฎระเบยี บ ปฏิบตั ติ ามกฎระเบียบ ปฏิบตั ิตามกฎระเบยี บ กตกิ า ของโรงเรียน ของ กตกิ า ของโรงเรยี น ของ กตกิ า ของโรงเรยี น

372 ๓๘๕386 ประเดน็ การประเมนิ ระดบั คุณภาพ ๔ (ดมี าก) ๓ (ด)ี ๒ (พอใช้) ๑ (ปรับปรุง) ห้องเรียน ของกลุ่ม ดว้ ย ห้องเรียน ของกลุ่ม ไม่ ของห้องเรียน ของกลุ่ม โรงเรยี น ของหอ้ งเรยี น ความเต็มใจ ไมก่ ่อกวน ก่อกวนสรา้ งความ ไดเ้ ป็นสว่ นใหญ่ ของกลุ่ม ก่อกวนสรา้ ง สรา้ งความราคาญให้ครู ราคาญใหค้ รูและเพ่ือน ไมก่ ่อกวนความราคาญ ความราคาญใหค้ รแู ละ และเพื่อนในห้องเรยี น ในหอ้ งเรยี น ใหค้ รูและเพอื่ นใน เพื่อนในห้องเรยี น ห้องเรียน เป็นบางครั้ง ๗. ใฝเ่ รียนรู้ มคี วามกระตือรือรน้ มีความกระตือรอื รน้ มีความกระตือรอื ร้น ไมม่ ีความกระตอื รือรน้ อดทน เพียรพยายาม อดทน มุ่งมั่น รู้จัก อดทน มุง่ มัน่ ใน อดทน มงุ่ มน่ั ไม่ร้จู กั มุ่งมนั่ รู้จกั แสวงหา แสวงหาความรู้จาก บางครัง้ รจู้ ักแสวงหา แสวงหาความรจู้ าก ความร้จู ากแหลง่ เรยี นรู้ แหล่งเรยี นรู้อนื่ ๆ ความรจู้ ากแหลง่ เรยี นรู้ แหลง่ เรียนรอู้ น่ื ๆ อืน่ ๆ อย่เู สมอ ๆ อยู่เสมอ ๆ อนื่ ๆ ๘. ม่งุ มั่นในการทางาน ทางานท่ีได้รบั มอบหมาย ทางานที่ได้รบั มอบหมาย ทางานท่ีไดร้ บั ทางานท่ีไดร้ ับ เสรจ็ ตามกาหนดเวลา เสร็จตามกาหนดเวลา มอบหมายเสร็จตาม มอบหมายไมเ่ สร็จตาม ผลงานมคี วามถูกตอ้ ง ผลงานมคี วามถูกตอ้ ง กาหนดเวลาเปน็ กาหนดเวลา ผลงาน ละเอียด ประณีต เรยี บร้อย บางส่วนผลงานมคี วาม ไมม่ ีความเรียบรอ้ ย เรียบร้อย ถูกต้อง เรียบรอ้ ยเป็น บางรายการ

373 ๓๘๖387 บันทกึ ผลหลงั การสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ปัญหาและอปุ สรรค ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................ ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแก้ไข ..................................................................................................................................................... ......................... ......................................................................................................... ..................................................................... ลงชื่อ......................................ผสู้ อน (.......................................................) วนั ท่ี.........เดือน....................พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผ้บู ริหารหรอื ผู้ทไี่ ด้รบั มอบหมาย ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ลงชื่อ......................................ผูต้ รวจ (.......................................................) วนั ท.่ี ........เดือน....................พ.ศ..........

374 ๓๘๗388 รายรวาชิยาวชิ กาาตแรกผวั งาอนแารยนกผงา่านอาหงรนากภจนชอาาดั่วพีราพกยจชอาทรดัพี ารหก่ี หเ๓รัสารตาหรยี เัวรงเัสรนร๒อ่ือหรียงย๑งูท้นน๒า่อ๑่ีว่รง๑า๒๐ู้ยทภห๑๑ทาี่เา๐๒รพ่ีร่ือภ๓๑กอเงารับาวเคภ่ือรหกธิเา่อืงราากี ควงียรราธิอเนดรรกีาเ�าียทาหลรนี่รอืาง๒เทรชกลี่กชซวีือ๒ับติน้ัอื้กกชมอซาัน้าธัือ้ รหยมอดมาาัธารหยศรมึกางรชษศวีึกาิตปษทีาปี่ ๑ที ่ี ๑

375 ๓๘๘389 รรใาาบยยคววิชชิวาาาแมแกผกรผาานู้ทรนรกี่งงก๒าาาาร๓นนจรออจดัหกาาัดกนาชชการว่พี ใีพรเายบลเรทรรคือรเยีหร่ีวหก๔นยีสั าซัสรนมเงื้อู้ทรรงร๒ผ่อื่ี้ทู๒ทู้ ๒๑ักงี่ี่๑อ๑๒๒๑า๐๓หห๐เ๑นราก๑่วื่อเราภรยกงรภ่อืาทบัเวคางลกี่คิธเอื๔รวากีเกยีธิรราเซนดียีกรรื้อ�านทา่อืเลผรรงี่ทือง๒เักอี่ลชก๒าชือีวซหกติ้นัช้ือาซมอ้ันร้ือัธากมยหอับธั มาายกรหศมาสึการศดษรดกึ สาาษดปรางที ปชี่ ที๑ีวติี่ ๑ หลกั การเลอื กซือ้ ผัก ๑. การเลอื กซื้ออาหารประเภทผัก ผักท่ีใชเ้ ปน็ อาหาร ได้มาจากส่วนต่างๆๆ ของพชื ได้แก่ ใบ ราก ผล เมล็ด ดอก โดยมวี ิธีเลอื กซื้อผัก ดงั น้ี ๑.๑ เลอื กซ้ือตามฤฤดดกู ูกาาลลจะจไะดไผ้ดัก้ผทัก่มีทีคม่ ุณีคุณภาภพาดพีรดาีคราาถคูกาถูก ๑.๒ เลอื กซื้อจากสี ขนาด รูปรา่ ง ความอ่อนแก่ สด ไมช่ า้ ๑.๓ เลอื กซ้ือตามชนิดของผัก เช่น - ผกั ท่เี ป็นหัว ควรเลือกซื้อทมี่ นี ้าหนัก เน้ือแนน่ ไมม่ ตี าหนิ - ผักท่เี ปน็ ฝกั ควรเลือกฝักอ่อนๆๆเเชชน่ น่ ถวั่ ฝกั ยาว ตอ้ งสเี ขียวว แแนน่น่นไไมมพ่ ่พอองงออว้ ้วนน - ผักทีเ่ ป็นใบ ควรเลือกสเี ขียวสด ไม่เหีย่ ว ไม่มีรอยช้า ไม่มหี นอน ต้นใหญ่ อวบ ใบแน่นติดกบั โคน - ผักที่เปน็ ผล ควรเลอื กสีเขียวสด ไมเ่ หย่ี ว ไม่เสยี ตัวอยา่ งการเลือกซ้ือผักสดบางชนดิ - เผือก มนั เลอื กหวั ที่มนี ้าหนกั มาก เน้ือแนน่ ผิวเรยี บ ไม่มตี าหนิ - หัวไชเท้า เลอื กหัวที่ไมง่ อ ขขนนาาดดกกลลาางงยยังงัอออ่ ่อนนๆ มมผี ีผิวิวเเรรยี ยี บบ - กะหลา่ ปลี เลือกหัวแนน่ ๆๆ จะมนี า้ หนักมาก - ผักทเ่ี ป็นฝกั เช่น ถวั่ ฝกั ยาว ถ่ัวลันเตา เลือกฝกั อ่อนๆๆ สเี ขียว เนอ้ื แน่นไมฝ่ อ่ ฝกั แก่จะมีสขี าวนวล - ผกั ท่เี ป็นใบ เช่น ผักคะน้า ผกั กาดหอม ฯลฯ เลอื กต้นท่มี สี ีเขยี วสด ไมเ่ หี่ยว ไม่มรี อยช้า ตน้ ใหญ่ ใบตดิ โคน แนน่ - มะเขือเปราะ มะเขือยาว เลอื กขั้วตดิ แนน่ สสี ด น้าหนกั มาก ไม่เห่ียว - แตงร้าน เลือกลูกที่มนี ้าหนักมาก ลกู ยาว สเี ขยี วออ่ น ไม่มรี อยช้า ผวิ นวล - แตงกวา แตงกวาผิวเขียว ดกี วา่ ผิวขาวนวล ผิวเขยี วเนอ้ื หนาเมล็ดเล็ก เน้ือจะกรอบ กว่าผิวขาวนวล ซง่ึ มีเนอ้ื น้อยและเหนียว - มะนาว เลือกที่มเี ปลอื กบาง ผิวเรยี บไมเ่ หีย่ ว - ฟักทอง เลือกลกู ท่มี นี ้าหนักมาก ผิวเปลอื กขรขุ ระ เนื้อจะแน่น

376 ๓๘๙390 รใารบยาควยชิววาาิชแมากผรแานกู้ทรผกา่ีงน๒ราางรก๔นาจาอนดัหรกาอกจนาชาาัดร่วีพใรชเกยบลเีพาทรรคอื ียหร่ีวกร๔เนสั ราซหรมียเง้ือสัทู้รนร๒ผ่ือีู่ท้ รง๒๑ลง่ีูท้๒อ๑๒ไี่๑มา๐๓๒ห้๑เ๑ราก๐่ือหราภ๑กงรนเารบัเ่ววคภลอ่ื กยิธเอืางรากีทคกยีรวา่ีซเนดร๔ธิรอื้�าทเยีีกลผรเี่นารือง๒กั รทช่ือกเชี่งีวลซ๒อติัน้ือือ้ ามกอชหัธซาั้นายห้ือมรมาอกธั รศายับสึกหมกดษาศาารรึกปสดษดีทาาี่ร๑ปงทีชี่วี ๑ิต การเลือกซ้อื ผลไม้ มีวธิ ีการเลอื กซอ้ื ผลไม้ ดังนี้ ๑. ตอ้ งดูผิวสดใหม่ ๒. ข้ัวหรือกา้ นยงั เขียวและแข็ง ๓. เปลอื กไม่ช้า ดา ๔. ขนาดของผลสม่าเสมอ ๕. หากมมี ดขนึ้ ตามก่งิ และผล แสดงวา่ ไม่มีสารพิษตกค้าง หรอื มีไม่มากหรืออาจใช้สารละลายอย่างใด อย่างหน่งึ ลา้ ง ดังน้ี - น้ายาลา้ งผัก - นา้ ด่างทบั ทิม ประมาณ ๕ เกลด็ ใหญ่ต่อนา้ ๔ ลิตร - นา้ เกลอื ๔ ช้อนโต๊ะพนู ๆๆ ต่อนา้ ๔ ลติ ร - นา้ ซาวขา้ ว ใชข้ า้ วสาร ๒ กก. ต่อน้า ๔ ลิตร - นา้ สม้ สายชู โดยใช้นา้ สม้ คร่ึงถว้ ยต่อน้า ๔ ลิตร ตวั อย่างการเลอื กซอ้ื ผลไมบ้ างชนดิ - สม้ เขียวหวาน เลือกที่มีเปลอื กบาง มีสเี ขียวเหลอื ง น้าหนักพอสมควร - สบั ปะรด เลือกตาใหญ่ เปลือกสีเขียวอมเหลือง - มงั คุด เลอื กขนาดเล็ก ผวิ เรยี บ - ลางสาด เลือกผลยาวรี ผิวสีเหลืองนวล จบั ดูเนอ้ื นุม่ ใกล้ขั้วมีสเี หลอื งออกนา้ ตาล - เงาะ เลือกเงาะสดไมเ่ หยี่ ว - ชมพู่ ผิวเรียบไม่มแี มลงกัดกนิ ลกู ใหญ่ - องุ่น เลอื กท่ีเปน็ พวง ลูกใหญ่

377 ๓๙๐391 ใบความรู้ท่ี ๒๕ การเลือกซือ้ เน้อื สัตวป์ ระเภทสัตวบ์ ก หนว่ ยที่ ๔ เรือ่ งอาหารกับการดารงชวี ติ แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี ๒ เร่อื ง วธิ กี ารเลอื กซ้ืออาหารสด รายวิชา การงานอาชีพ รหัส ง๒๑๑๐๑ ภาคเรียนท่ี ๒ ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี ๑ การเลือกซ้ือเนื้อสัตว์ประเภทสตั ว์บก ๑. เน้อื ววั เนื้อวัวท่ีดีควรจะมีสีแดง ถ้าแดงเข้มเกินไปจะเป็นเน้ือควาย มันเนื้อวัวจะมีสีเหลืองอ่อน มันเน้ือ ควายสีขาว เนื้อควายกล่ินแรงกว่าเน้ือวัว เนื้อลูกวัวและเน้ือหมูจะออกสีชมพูไม่แดงสดเหมือนเน้ือวัว เนื้อวัวท่ีดี ควรแข็งแรงพอควรแตไ่ ม่แข็งกระดา้ ง การเลยี้ งววั ในประเทศไทยเป็นการเลีย้ งเพอ่ื ใช้งานหรือเล้ียงไปตามมีตามเกิด ส่วนเนอ้ื ควายเราเลี้ยงไว้เพ่ือใช้งานเป็นส่วนมาก เม่ือมีอายุแกเ่ กินใช้ ก็ขายเป็นอาหาร เน้ือควายจึงเหนียวหกวก่าว่า เนอ้ื วัว เนอื้ สตั ว์ทใี่ ช้งานตรากตรามากมกั มีสนี า้ ตาลคอ่ นขา้ งคลา้ มัดกลา้ มเนือ้ มกั จะแห้งและเหนยี วมาก การประกอบอาหารเน้ือววั นักโภชนาการแบง่ เนอ้ื วัวออกเปน็ ๓ ประเภท ตามคณุ ภาพ เน้อื ช้นั ที่ ๑ ไดแ้ ก่ เน้อื สันใน เน้ือสนั นอก และเนอื้ ตะโพก เนอ้ื ชั้นท่ี ๒ ไดแ้ ก่ เน้อื คอ เนอ้ื ไหล่ เนอื้ ขาหนา้ เน้อื ขาหลัง และเน้ือหน้าอก เนอ้ื ช้ันท่ี ๓ ไดแ้ ก่ เน้อื ตดิ ซโี่ ครง และเน้ือส่วนอ่ืน ๆ นอกจากทกี่ ล่าวมาแลว้ คาว่า “ คณุ ภาพ” ในที่น้ี หมายถึง ความนุ่มนวลของเนื้อ หรือความเป่อื ยมากเป่ือยนอ้ ย และการมีพงั ผืดแทรก อยู่ระหว่างเซลล์ของกลา้ มเนอื้ มากหรือน้อย สว่ นรสไมผ่ ดิ กนั มาก เพราะฉะน้ันการที่จะเลือกซ้อื เน้อื ชิ้นใด จึงต้อง คานึงถงึ ว่าจะทาอาหารใดด้วย แต่มีข้อคดิ อยู่ ๒ – ๓ อย่าง คือ ๑. เนื้อท่ีเหนียวและเคี้ยวกินไม่ได้อร่อย ๆ นั้น แม้ราคาถูกกว่าเน้ือท่ีเปื่อย ก็ต้องเสียแรงไฟ สาหรับทาเน้ือให้เปื่อยพอทีจ่ ะเค้ียวกนิ ได้ ในที่สดุ ราคากจ็ ะไมถ่ ูกกว่าเนื้อดี ๆ เท่าใดนกั ๒. เนื้อเหลวทมี่ ีพงั ผืดและเอน็ แทรกปนอยแู่ ละติดมันมากเกินไป กต็ ้องเอามาแลท่ ้ิงไมน่ ้อย ในท่สี ดุ จะเหลือเน้ือท่ีกินได้แท้ ๆ ไม่เทา่ ใด ราคาก็จะไมถ่ ูกกวา่ เน้ือดี ๆ เทา่ ใดนัก ๓. เน้ือดิบย่อยยากกว่าเน้ือสุก เนื้อป้ิงหรือย่างย่อยง่ายกว่าเน้ือทอด เนื้อต้มย่อยง่ายกว่าเน้ือทอด และเน้อื ต้มยังมีคุณค่าทางอาหารน้อยกวา่ เน้ือทาสกุ อ่ืน ๆ ดว้ ย ๒. เน้อื หมู การเลือกซือ้ เน้ือหมูใช้วธิ เี ดียวกับเนือ้ ววั เน้อื หมูติดซี่โครง อรอ่ ยกวา่ เนื้อส่วนอน่ื ๆ เนอ้ื สันหมูทตี่ ิดอยู่ กับซ่โี ครงก็มรี สอร่อยเหมือนกัน เนอ้ื ตะโพกใชท้ ากบั ข้าวแทนเน้ือสนั หมูได้ แตเ่ หนยี วและกระดา้ งกว่าและมีพังผืด ราคาก็ถูกกวา่ เนื้อสันหมู เน้ือตะโพกของหมู เหมาะจะใช้ทาเป็นแฮม ถ้าใช้เนื้อหมูทอด ป้ิง หรือย่าง ควรใช้สันหมูติดซ่ีโครง หรือหมูสามช้ันเพราะมีมันแทรกสลับกับเนื้อ และส่วนที่เป็นมันก็มมี ากกว่าสว่ นท่ีเป็นเน้ือสาหรบั อบควรใช้เนื้อสัน ส่วนเนือ้ สามชั้นพ้นื ท้องจะบางกวา่ และมีมันน้อยกวา่ เนอื้ สามช้ันในบริเวณอ่ืน ดังนั้นหนงั ท่ีตดิ อยู่กับเนื้อสามช้ันพื้น ท้องก็จะบางและอ่อนนุ่มกว่า จึงเหมาะสาหรับที่จะเอามาทาหมูย่างชนิดหนังกรอบหรือทาหมูหวาน และหมู เบคอน

378 ๓๙๑392 นอกจากจะพิจารณาคุณภาพของเนื้อหมูแล้ว ควรคานึงถึงพยาธิในตัวหมูด้วย หมูเป็น ๆ อาจเป็นโรค พยาธิที่เรียกว่า Trichinosis ตัวพยาธิมีช่ือว่า Trichinella spiralis จัดเป็นพยาธิตัวตืดชนิดหน่ึงจะพบเป็นปุ่ม ก้อนเนอ้ื เล็ก ๆ คล้ายเมด็ สาคู หรือท่ีเรียกว่า cyst ใน cyst น้ีมีตวั พยาธิรวมกันเป็นกระจุกเส้นผม พยาธชิ นิด น้ีมีอันตรายแต่คนอาจถึงตายได้ หมูท่ีเลี้ยงปล่อยปละชนิดให้หมูหาเศษอาหารกินเองตามกองขยะหรือการเทเศษ อาหารเหลือ ๆ ลงบนดินใหห้ มกู นิ หมูก็จะรบั เชือ้ Trichinella spiralis โดยที่เนื้อหมูเป็นสัตว์ท่ีมีเชื้อพยาธิมาก และคนไทยก็นิยมกินเน้ือหมูกันมากกว่าเนื้อสัตว์อ่ืน ๆ การ เลือกซ้ือเนื้อหมูก็ดี การทาอาหารด้วยเน้ือหมูก็ดี จะต้องกระทาอย่างพิถีพิถัน โดยที่เชื้อ Trichinella spiralis มักจะอยู่ในกล้ามเน้ือบังคับได้ เนื้อที่ขาหมูและตะโพกหมูจึงมีโอกาสท่ีจะมีพยาธิมากกว่าเนื้อสันหรือเนื้อสามชั้น ส่วนเครื่องในหมแู ทบจะไมม่ ีพยาธิเลย แตไ่ มค่ วรวางใจการทาอาหารดว้ ยเน้ือหมู จึงควรปรุงใหส้ ุก ๓. ประเภทสัตวป์ กี สัตว์ปกี ได้แก่ ไก่และเป็ด สมัยก่อนคนนิยมเล้ียงเป็ดไก่ เพื่อไว้กนิ ไข่ และใชเ้ น้อื รับประทานกันใน ใคนรคอรบอคบรควั รัวปจัปจั ุบจบุันันจดัจัดททาก�ากันันเปเปน็ ็นฟฟาารรม์ ม์ เลเลย้ี ย้ี งงสสตั ัตวว์ป์ปกี ีก เพ่ือสง่ ขายท้ังไข่และเนน้ือือ้ โดยท่ัวไปนิยมบริโภคไก่กันมาก เพราะประกอบอาหารได้หลายแบบ หลายประเภท ท้ังยังมีขายอยู่ ทั่วไป และหาซ้ือได้ง่ายด้วย ด้านคุณค่าทางโภชนาการของสัตว์ปีกก็คล้ายกับเนื้อสัตว์ชนิดอ่ืน คือ มีโปรตีนท่ีมี คุณภาพสูงอย่ใู นปรมิ าณมาก การเลอื กซ้ือสตั วป์ ีก การเลือกซ้ือสัตวป์ กี น้นั ข้ึนอยกู่ บั ความสด ราคา และจดุ ประสงคข์ องการหุงต้ม ปจั จุบนั การซ้ือขายไก่ อาจอยูใ่ นลักษณะซอื้ ขายทงั้ ตวั หรือตดั เป็นสว่ น ๆ เชน่ เน้อื อก ปกี เนอื้ นอ่ ง หลงั และคอ กระดูก ราคาของไกท่ ้ังตัวจะตา่ กวา่ ท่ีเขาตดั แล้ว ดังน้นั ในการเลือกซอื้ จาเป็นตอ้ งนามาพิจารณาดว้ ย สาหรบั เปด็ การซือ้ ขายยงั อยู่ในลักษณะทง้ั ตวั เพียงควกั ไส้หรือเครอ่ื งในออกเทา่ น้ัน เน่อื งจากไก่ทม่ี ีขายในตวั เมอื งของจังหวัดใหญ่ ส่วนมากเป็นไก่พนั ธุเ์ น้อื จากตา่ งประเทศ ซึ่งเป็นพันธุ์ ทโี่ ตเร็ว มไี ขมัน เนื้อนุ่ม ส่วนตามแถบชานเมืองยังมีไก่บา้ นขายกนั อยู่ ขนาดตัวจะเล็กกว่าเนอื้ น้อยกว่า และ ไขมนั ก็มนี ้อยกว่าด้วย การเลือกซื้อสัตว์ปีก ข้ึนอยู่กับจุดประสงค์ของการหุงต้ม เช่น ถ้าจะนามาทอด ย่าง อบ หรือทา บารบ์ ีคิว ควรเลอื กสัตว์ปีกท่ีมอี ายุ ๙ – ๑๒ สัปดาห์ เพราะเนอ้ื จะนุ่ม ถ้าจะทาซุป สตวู ์ แกง สลดั และอ่ืน ๆ ควรเลอื กทม่ี ีอายแุ กก่ วา่ จึงจะมปี ริมาณไขมนั มากกว่า และรสชาติดีกว่าด้วย ในการเลอื กซื้อเปด็ ไก่ทงั้ ตัว ใหส้ ังเกตดูจากลักษณะรูปรา่ ง และพิจารณาดูว่ามเี นือ้ มากหรอื ไม่ มี มปีปรมิริมาณาณไขไขมมนั นั มมาากกนน้ออ้ ยยแแคค่ไไ่หหนน นอกจากนี้ให้ดคู วามสสดด ซซ่ึงง่ึ จจะะมมลี ลี ักักษษณณะะดดังนังนี้ ี้ - ใต้ปีกไมเ่ หนยี ว ปลายปีกไม่มสี ีคล้า - หนงั บาง เต็ม ไมย่ น่ สไี ม่ซีด ดมดูท่ีก้น ไมม่ ีกล่นิ ตุ - ตาใส ไม่ลึกโบ๋ ไม่มรี อยเขยี วชา้ ตามทอ้ ง คอ และไม่มีเมือก - ถ้าเปน็ ไก่แก่ เดือยและหงอนจะยาว ปุ่มรูขนใหญ่ เมื่อกดทก่ี ระดูกปลายอก จะสังเกตได้ว่าถ้าเป็น ไก่ออ่ นจะนิม่