tripitaka_77

พระอภธิ รรมปฎก วิภังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 101อปรามัฏฐะ สัญญาขนั ธเปนอุปาทนิ นะ เปน อนปุ าทินนะ สญั ญาขันธเปนอุปาทานยิ ะ เปน อนปุ าทานยิ ะ สัญญาขันธเ ปน อุปาทานสมั ปยุต เปน อุปาทานวปิ ปยุต สญั ญาขันธเปน อปุ าทานวิปปยตุ ตอุปาทานยิ ะ เปนอปุ าทานวปิ ปยตุ ต-อนุปาทานยิ ะ สญั ญาขันธเ ปน สังกเิ ลสกิ ะ เปน อสังกเิ ลสกิ ะ สญั ญาขันธเปนสงั กลิ ิฏฐะ เปน อสงั กิลฏิ ฐะ สญั ญาขันธเปนกิเลสสัมปยตุ เปน กิเลสวปิ ปยตุสัญญาขันธเปนกเิ ลสวปิ ปยตุ ตสังกิเลสกิ ะ เปนกิเลสวิปปยตุ ตอสังกเิ ลสิกะ สัญญา-ขันธเปนทสั สนปหาตพั พะ เปนนทัสสนปหาตัพพะ สญั ญาขนั ธเ ปน ภาวนา-ปหาตพั พะ เปนนภาวนาปหาตัพพะ สญั ญาขนั ธเปน ทสั สนปหาตัพพเหตุกะเปนนทสั สนปหาตัพพเหตุกะ สญั ญาขันธเ ปนภาวนาปหาตัพพเหตุกะ เปนนภาวนาปหาตัพพเหตุกะ สัญญาขนั ธเปนสวติ ักกะ เปน อวติ กั กะ สัญญาขันธเปน สวจิ าระ เปน อวจิ าระ สัญญาขันธเปน สปั ปต กิ ะ เปนอปั ปติกะ สัญญาขันธเปนปติสหคตะ เปน นปต สิ หคตะ สัญญาขนั ธเ ปน สุขสหคตะ เปน นสุขสหคตะสัญญาขนั ธเปน อเุ ปกขาสหคตะ เปนนอเุ ปกขาสหคตะ สญั ญาขนั ธเปนกามาวจรเปน นกามาวจร สัญญาขนั ธเปน รปู าวจร เปนนรูปาวจร สัญญาขันธเ ปนอรปู าวจร เปน นอรปู าวจร สัญญาขันธเ ปน ปริยาปนนะ เปนอปรยิ าปน นะสัญญาขันธเปนนยิ ยานิกะ เปนอนยิ ยานิกะ สัญญาขนั ธเปน นิยตะ เปนอนิยตะสญั ญาขนั ธเปน สอตุ ตระ เปน อนุตตระ สญั ญาขนั ธเปนสรณะ เปน อรณะสญั ญาขันธห มวดละ ๓ คอื สญั ญาขันธเ ปน กุศล เปน อกศุ ล เปนอพั ยากฤตฯลฯ สัญญาขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี [๕๗] สญั ญาขันธห มวดละ ๑ คือ สัญญาขันธเปนผัสสสัมปยุต.สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สัญญาขนั ธเปน สรณะ เปนอรณะ. สัญญาขันธหมวดละ ๓ สัญญาขันธเ ปนสขุ เวทนาสมั ปยุต เปนทุกขเวทนาสมั ปยุต เปน

พระอภิธรรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ที่ 102อทกุ ขมสขุ เวทนาสมั ปยตุ ฯลฯ สญั ญาขันธเ ปน อัชฌัตตารมั มณะ เปน พหิทธา-รมั มณะ เปนอัชฌตั ตพหิทธารัมมณะ ฯลฯ สญั าญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.ี้ ทกุ มลู กวาร จบ [ติกมูลกวาร] [๕๘] สัญญาขันธหมวดละ ๑ คอื สัญญาขันธเ ปน ผัสสสมั ปยุต.สัญญาขนั ธห มวดละ ๒ คือ สญั ญาขนั ธเปน สเหตกุ ะ เปน อเหตกุ ะ สญั ญาขันธหมวดละ ๓ คอื สญั ญาขนั ธเ ปนกศุ ล เปน อกุศล เปนอพั ยากฤต ฯลฯสัญญาขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สญั ญาขนั ธห มวดละ ๑ คือ สัญญาขันธเ ปนผสั สสมั ปยุต. สัญญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขนั ธเปนสรณะ เปนอรณะ สัญญาขันธห มวดละ ๓คือ สัญญาขนั ธเ ปน ก็ศีล เปนอกุศล เปน อัพยากฤต ฯลฯ สัญญาขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สัญญาขันธหมวดละ ๑ คอื สญั ญาขนั ธเปนผัสสสัมปยตุ . สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขนั ธเปน สเหตกุ ะ เปน อเหตุกะ. สัญญาขันธห มวดละ๓ คือ สัญญาขนั ธเปนสขุ เวทนาสมั ปยุต เปนทุกขเวทนาสัมปยตุ เปน อทกุ ข-มสุขเวทนาสัมปยตุ ฯลฯ สญั ญาขันธเ ปนอชั ฌตั ตารัมมณะ เปน พหิทธารัมมณะเปนอัชฌตั ตพหทิ ธารมั มณะ ฯลฯ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้ สัญญาขนั ธห มวดละ ๑ คือ สัญญาขันธเ ปนผัสสสมั ปยตุ . สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขันธเปน สรณะ เปน อรณะ. สัญญาขันธห มวดละ ๓คือ สญั ญาขนั ธเปนสขุ เวทนาสมั ปยตุ เปน ทกุ ขเวทนาสัมปยตุ เปนอทกุ ขม-

พระอภธิ รรมปฎก วิภังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ที่ 103สุขเวทนาสัมปยุต ฯลฯ สัญญาขนั ธเ ปน อชั ฌัตตารัมมณะ เปนพหทิ ธารมั มณะเปนอัชฌตั ตพหทิ ธารัมมณะ ฯลฯ สัญญาขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.้ี ตกิ มลู กวาร จบ [อภุ โตวัฑฒกวาร] [๕๙] สัญญาขนั ธหมวดละ ๑ คือ สัญญาขันธเ ปนผัสสสัมปยุต.สัญญาขันธหมวดละ ๒ คือ สัญญาขนั ธเปนสเหตุกะ เปนอเหตกุ ะ สัญญาขนั ธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขันธเ ปนกศุ ล เปน อกุศล เปน อัพยากฤต ฯลฯสัญญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี สัญญาขันธห มวดละ ๑ คือ สญั ญาขันธเปนผสั สสัมปยตุ . สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขันธเปน เหตสุ ัมปยตุ เปน เหตวุ ปิ ปยุต. สัญญาขันธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเปนสุขเวทนาสัมปยตุ เปนทกุ ขเวทนาสัมปยุตเปน อทุกขมสขุ เวทนาสมั ปยตุ ฯลฯ สัญญาขนั ธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สัญญาขันธห มวดละ ๑ คอื สญั ญาขันธเปนผัสสสัมปยตุ สัญญาขันธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขนั ธเ ปนนเหตุสเหตุกะ เปนนเหตอุ เหตกุ ะ สัญญา-ขันธห มวดละ ๓ คือ สัญญาขันธเ ปนวิบาก เปนวปิ ากธัมมธรรม เปนเนว-วิปากนวปิ ากธัมมธรรม ฯลฯ สัญญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สญั ญาขันธหมวดละ ๑ คือ สญั ญาขันธเปนผัสสสมั ปยตุ . สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขันธเปนโลกยิ ะ เปนโลกตุ ระ. สัญญาขนั ธห มวดละ๓ คอื สัญญาขนั ธเปน อุปาทินนปุ าทานิยะ เปน อนปุ าทนิ นุปาทานิยะ เปนอนปุ าทนิ นานุปาทานิยะ ฯลฯ สญั ญาขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สัญญาขันธหมวดละ ๑ คือ สัญญาขนั ธเปนผัสสสัมปยตุ . สัญญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเ ปนเกนจิวญิ เญยยะ เปนเกนจินวิญเญยยะ.

พระอภธิ รรมปฎ ก วภิ งั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาท่ี 104สญั ญาขนั ธห มวดละ ๓ คือ สัญญาขนั ธเ ปนสงั กลิ ฏิ ฐสังกิเลสกิ ะ เปน อสังกลฏิ ฐ-สังกเิ ลสิกะ เปนอสงั กิลฏิ ฐาสังกเิ ลสิกะ ฯลฯ สัญญาขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สญั ญาขันธหมวดละ ๑ คือ สัญญาขนั ธเ ปนผัสสสัมปยตุ . สญั ญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเปน สาสวะ เปนอนาสวะ. สญั ญาขนั ธห มวดละ๓ คือ สญั ญาขันธเ ปน สวิตกั กสวิจาระ เปน อวิตักกวิจารมตั ตะ เปน อวติ กั กา-วจิ าระ ฯลฯ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้ สญั ญาขันธหมวดละ ๑ คือ สัญญาขนั ธเปน ผัสสสัมปยตุ . สญั ญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเ ปน อาสวสัมปยตุ เปน อาสววปิ ปยตุ . สัญญาขันธหมวดละ ๓ คือ สญั ญาขนั ธเปนปติสหคตะ เปน สุขสหคตะ เปนอุเปกขา-สหคตะ ฯลฯ สญั ญาขนั ธห มวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี สัญญาขนั ธห มวดละ ๑ คอื สญั ญาขันธเ ปน ผัสสสัมปยุต. สญั ญาขันธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขันธเ ปน อาสววปิ ปยุตตสาสวะ เปนอาสววปิ ปยุตต-อนาสวะ. สัญญาขนั ธหมวดละ ๓ คอื สญั ญาขันธเ ปน ทสั สนปหาตัพพะ เปนภาวนาปหาตัพพะ เปนเนวทสั สนนภาวนาปหาตพั พะ ฯลฯ สญั ญาขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้ สัญญาขนั ธหมวดละ ๑ คอื สญั ญาขนั ธเ ปน ผัสสสมั ปยตุ . สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คอื สัญญาขันธเปน สญั โญชนยิ ะ เปน อสัญโญชนิยะ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเ ปน ทสั สนปหาตพั พเหตกุ ะ เปนภาวนหาปตพั พา-เหตกุ ะ เปนเนวทสั สนนภาวนาปหาตพั พเหตุกะ ฯลฯ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๑๐ดว ยประการฉะน้ี สัญญาขันธห มวดละ ๑ คอื สญั ญาขันธเ ปนผัสสสมั ปยตุ . สัญญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเปนสัญโญชนสัมปยุต เปนสัญโญชนวปิ ปยุต.

พระอภิธรรมปฎก วภิ งั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 105สญั ญาขันธห มวดละ ๓ คือ สญั ญาขนั ธเ ปนอาจยคามี เปน อปจยคามี เปนเนวาจยคามินาปจยคามี ฯลฯ สัญญาขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สัญญาขันธหมวดละ ๑ คอื สัญญาขนั ธเ ปน ผสั สสมั ปยุต. สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขนั ธเปนสัญโญชนวิปปยุตตสญั โญชนยิ ะ เปน สัญโญชน-วปิ ปยตุ ตอสัญโญชนิยะ สญั ญาขันธห มวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเปน เสกขะเปน อเสกขะ เปนเนวเสกขนาเสกขะ ฯลฯ สญั ญาขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๑ คอื สัญญาขนั ธเปนผัสสสมั ปยตุ . สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สัญญาขนั ธเปน คันถนยิ ะ เปน อคันถนิยะ สัญญาขนั ธหมวดละ ๓ คือ สญั ญาขันธเปนปรติ ตะ เปน มหคั คตะ เปนอัปปมาณะ ฯลฯสัญญาขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้ สญั ญาขันธหมวดละ ๑ คือ สัญญาขันธเ ปนผสั สสัมปยุต. สัญญาขันธหมวดละ ๒ คอื สัญญาขันธเปน คันถสมั ปยตุ เปนคันถวปิ ปยตุ . สัญญาขนั ธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเ ปน ปรติ ตารัมมณะ เปน มหคั คตารมั มณะ เปนอปั ปมาณารัมมณะ ฯลฯ สัญญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี สัญญาขนั ธห มวดละ ๑ คือ สญั ญาขันธเปน ผัสสสมั ปยตุ . สญั ญาขันธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขนั ธเ ปน คันถวิปปยุตตคนั ถนยิ ะ เปน คนั ถวิปปยตุ ต-อคันถนิยะ. สญั ญาขนั ธห มวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเปน หนี ะ เปน มชั ฌมิ ะเปนปณตี ะ ฯลฯ สญั ญาขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้ สญั ญาขนั ธห มวดละ ๑ คอื สัญญาขันธเปน ผสั สสัมปยุต. สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คอื สัญญาขันธเปน โอฆนยิ ะ เปนอโนฆนยิ ะ. สัญญาขันธหมวดละ ๓ สัญญาขนั ธเ ปนมิจฉัตตนิยตะ เปนสมั มัตตนิยตะ เปนอนยิ ตะ ฯลฯสัญญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้

พระอภธิ รรมปฎก วิภังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาท่ี 106 สัญญาขนั ธหมวดละ ๑ คอื สญั ญาขนั ธเ ปนผสั สสมั ปยุต. สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขนั ธเ ปน โอฆสมั ปยุต เปน โอฆวิปปยตุ . สัญญาขันธหมวดละ ๓ คือ สญั ญาขนั ธเปนมัคคารมั มณะ เปนมัคคเหตกุ ะ เปนมัคคาธปิ ติฯลฯ สัญญาขนั ธห มวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้ สัญญาขนั ธห มวดละ ๑ คอื สัญญาขนั ธเ ปนผัสสสมั ปยุต. สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเ ปนโอฆวปิ ปยุตตโอฆนิยะ เปน โอฆวิปปุยตุ ต-อโนฆนิยะ สัญญาขนั ธห มวดละ ๓ คอื สัญญาขันธเปน อุปปนนะ เปน อนุป-ปนนะ เปน อุปปาที ฯลฯ สญั ญาขันธห มวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้ สญั ญาขันธห มวดละ ๑ คือ สัญญาขนั ธเปนผัสสสัมปยุต. สญั ญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สญั ญาขันธเ ปนโยคนิยะ เปน อโยคนยิ ะ สัญญาขนั ธห มวดละ๓ คือ สัญญาขนั ธเปนอดีต เปน อนาคต เปนปจ จุบนั ฯลฯ สัญญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี สัญญาขันธหมวดละ ๑ คือ สญั ญาขนั ธเปน ผสั สสัมปยตุ . สญั ญาขันธหมวดละ ๒ คอื สญั ญาขันธเปน โยคสัมปยตุ เปนโยควิปปยุต. สัญญาขนั ธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขันธเปนอตตี ารมั มณะ เปน อนาคตารัมมณะ เปนปจจุปปน นารัมมณะ ฯลฯ สญั ญาขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี สัญญาขนั ธหมวดละ ๑ คอื สัญญาขันธเปนผสั สสัมปยุต สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คือ สัญญาขนั ธเ ปน โยควิปปยุตตโยคนยิ ะ เปนโยควิปปยุตต-อโยคนิยะ สญั ญาขันธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขนั ธเ ปนอัชฌตั ตะ เปนพหทิ ธาเปนอัชฌัตตพหทิ ธา ฯลฯ สญั ญาขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้

พระอภิธรรมปฎ ก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ที่ 107 สัญญาขันธห มวดละ ๑ คอื สญั ญาขันธเปนผัสสสมั ปยตุ . สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ คอื สัญญาขนั ธเ ปนนวี รณยิ ะ. เปน อนีวรณยิ ะ. สญั ญาขันธหมวดละ ๓ คอื สัญญาขันธเปน อัชฌตั ตารัมมณะ เปน พหิทธารมั มณะ เปนอชั ฌัตตพหทิ ธารมั มณะ ฯลฯ สัญญาขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้. อภุ โตวฑั ฒกวาร จบ [พหวุ ิธวาร] [๖๐] สัญญาขันธหมวดละ ๗ คือ สญั ญาขนั ธเ ปน กศุ ล เปนอกุศลเปนอัพยกฤต เปน กามาวจร เปนรูปาวจร เปน อรปู าวจร เปนอปริยาปนนะสญั ญาขนั ธห มวดละ ๗ ดวยประการฉะน้ี สญั ญาขนั ธหมวดละ ๗ อกี อยางหน่ึง คอื สญั ญาขนั ธเปนสุขเวทนา-สมั ปยุต เปนทกุ ขเวทนาสมั ปยตุ เปน อทุกขมสุขเวทนาสมั ปยุต ฯสฯ สญั ญา-ขนั ธเ ปนอชั ฌัตตารัมมณะ เปน พหทิ ธารมั มณะ เปน อชั ฌัตตพหิทธารมั มณะเปนกามาวจร เปนรูปาวจร เปน อรูปาวจร เปน อปริยาปนนะ สญั ญาขันธหมวดละ ๗ ดวยประการฉะน้ี [๖๑] สัญญาขันธห มวดละ ๒๔ คอื สัญญาขันธเ พราะจกั ขุสมั ผสั เปนปจจยั เปนกศุ ล เปนอกศุ ล เปน อพั ยากฤต สัญญาขันธเพราะโสตสัมผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สัญญาขันธเ พราะฆานสัมผัสเปน ปจจัย ฯลฯ สญั ญาขนั ธเ พราะชวิ หาสัมผัสเปน ปจ จยั ฯลฯ สัญญาขันธเ พราะกายสัมผสั เปน ปจ จัย ฯลฯ สัญญา-

พระอภธิ รรมปฎ ก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาท่ี 108ขนั ธเ พราะมโนสมั ผัสเปนปจ จัย เปน กุศล เปนอกุศล เปนอัพยากฤต จกั ขุ-สัมผสั สชาสัญญา มโนสมั ผัสสชาสญั ญา ฆานสัมผัสสชาสัญญา ชวิ หาสัมผัสสชา-สญั ญา กายสัมผัสสชาสัญญา มโนสัมผัสสชาสญั ญา สญั ญาขันธหมวดละ ๒ดวยประการฉะน้ี สัญญาขนั ธหมวดละ ๒ อกี อยางหนงึ่ คือสัญญาขันธเพราะจกั ขุสัมผัสเปน ปจ จยั เปน สุขเวทนาสัมปยุต เปนทุกขเวทนาสัมปยุต เปน อทกุ ขมสุข-เวทนาสัมปยตุ ฯลฯ เปน อชั ฌัตตารัมมณะ เปนพหทิ ธารมั มณะ เปน อชั ฌตั ต-พหิทธารัมมณะ สญั ญาขันธเพราะโสตสมั ผสั เปนปจ จยั ฯลฯ สัญญาขันธเ พราะฆานสมั ผสั เปน ปจ จยั ฯลฯ สัญญาขนั ธเพราะชิวหาสมั ผัสเปน ปจ จยั ฯลฯสญั ญาขนั ธ เพราะกายสัมผสั เปน ปจจยั ฯลฯ สัญญาขันธเ พราะมโนสมั ผัสเปนปจจยั เปน อัชฌตั ตารัมมณะ เปน พหิทธารัมมณะ เปนอัชฌัตตพหทิ ธารมั มณะจักขุสัมผัสสชาสัญญา ฯลฯ มโนสมั ผสั สชาสัญญา สญั ญาขันธหมวดละ ๒๔ดวยประการฉะน้.ี [๖๒] สญั ญาขนั ธหมวดละ ๓๐ คอื สัญญาขันธเ พราะจักขสุ มั ผสั เปนปจจัย เปน กามาวจร เปน รูปาวจร เปน อรูปาวจร เปนอปริยาปน นะสัญญาขนั ธเ พราะโสตสัมผัสเปนปจจัย ฯลฯ สัญญาขันธเพราะฆานสัมผัสเปนปจจัย ฯลฯ สัญญาขันธเพราะชวิ หาสมั ผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สญั ญาขันธเพราะกายสมั ผัสเปนปจ จัย สัญญาขนั ธเ พราะมโนสมั ผสั เปนปจ จัย เปน กามาวจรเปน รปู าวจร เปนอรปู าวจร เปนอปรยิ าปน นะ จักขุสมั ผัสสชาสัญญา ฯลฯมโนสมั ผัสสชาสัญญา สญั ญาขันธห มวดละ ๓๐ ดวยประการฉะน้.ี

พระอภิธรรมปฎ ก วภิ งั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 109 [๖๓] สญั ญาขนั ธห มวดละมากอยา ง คอื สญั ญาขันธเ พราะจักขสุ มั ผสัเปนปจ จัย เปนกุศล เปน อกุศล เปนอพั ยากฤต เปนกามาวจร เปน รปู าวจรเปนอรูปาวจร เปนอปริยาปน นะ สญั ญาขันธเ พราะโสตสัมผัสเปน ปจจัย ฯลฯสัญญาขันธเพราะฆานสัมผัสเปน ปจ จัย ฯลฯ สญั ญาขนั ธเ พราะชิวหาสัมผสั เปนปจจัย ฯลฯ สัญญาขันธเ พราะกายสมั ผสั เปนปจ จยั ฯลฯ สัญญาขนั ธเพราะมโนสัมผัสเปน ปจจัย เปนกุศล เปนอกศุ ล เปนอัพยากฤต เปนกามาวจรเปนรูปาวจร เปน อรูปาวจร เปน อปริยาปน นะ จกั ขุสัมผสั สชาสญั ญา ฯลฯมโนสมั ผัสสชาสัญญา สญั ญาขันธหมวดละมากอยาง ดว ยประการฉะนี้. สญั ญาขนั ธหมวดละมากอยางอกี อยางหนึ่ง คอื สัญญาขนั ธเพราะจักขุสัมผัสเปนปจจัย เปนสุขเวทนาสมั ปยุต เปนทกุ ขเวทนาสมั ปยตุ เปนอทุกขมสขุ เวทนาสมั ปยุต ฯลฯ เปนอชั ฌตั ตารัมมณะ เปนพหทิ ธารัมมณะเปน อชั ฌตั ตพหิทธารมั มณะ เปน กามาวจร เปนรูปาวจร เปน อรูปาวจรเปน อปรยิ าปน นะ สัญญาขันธเพราะโสตสมั ผัสเปนปจจัย ฯลฯ สัญญาขนั ธเพราะฆานสัมผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สญั ญาขันธเ พราะชวิ หาสมั ผัสเปน ปจ จยั ฯลฯสัญญาขันธเพราะกายสัมผสั เปน ปจจยั ฯลฯ สญั ญาขันธเ พราะมโนสัมผัสเปนปจ จยั เปน อัชฌตั ตารมั มณะ เปนพหทิ ธารัมมณะ เปน อัชฌัตตพหิทธารมั มณะเปน กามาวจร เปน รปู าวจร เปนอรูปาวจร เปน อปริยาปนนะ จกั ขุสมั ผัสส-ชาสญั ญา ฯลฯ มโนสมั ผัสสชาสญั ญา สัญญาขันธห มวดละมากอยา ง ดวยประการฉะน้ี สภาวธรรมน้เี รยี กวา สญั ญาขันธ. พหุวธิ วาร จบ

พระอภิธรรมปฎ ก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 110 สังขารขนั ธ สงั ขารขันธ เปนไฉน ? [กุศลมลู กวาร] [๖๘] สังขารขนั ธหมวดละ ๑ คือ สังขารขนั ธเ ปน จิตตสัมปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขนั ธเปนเหตุ เปนนเหตุ. สังขารขันธห มวดละ ๓ คือ สงั ขารขนั ธเ ปน กศุ ล เปน อกศุ ล เปนอัพยากฤต. สงั ขารขนั ธห มวดละ ๔ คอื สังขารขนั ธเ ปน กามาวจร เปนรูปาวจรเปน อรูปาวจร เปน อปริยาปน นะ. สังขารขนั ธหมวดละ ๕ คอื สังขารขันธเ ปน สขุ นิ ทรยิ สมั ปยตุ เปนทกุ ขินทรยิ สัมปยตุ เปนโสมนสั สินทริยสัมปยตุ เปน โทมนสั สนิ ทรยิ สมั ปยตุเปน อเุ ปกขนิ ทริยสมั ปยุต. สังขารขนั ธหมวดละ ๖ คอื จกั ขุสัมผสั สชาเจตนา โสตสัมผสั สชา-เจตนา ฆานสัมผัสสชาเจตนา ชิวหาสัมผสั สชาเจตนา กายสมั ผัสสชาเจตนามโนสมั ผัสสชาเจตนา สังขารขันธห มวดละ ๖ ดวยประการฉะน้ี. สงั ขารขันธหมวดละ ๗ คอื จกั ขสุ ัมผัสสชาเจตนา ฯลฯ กายสมั ผัสสชา-เจตนา มโนธาตุสมั ผสั สชาเจตนา มโนวิญญาณธาตสุ ัมผัสสชาเจตนา สงั ขารขนั ธหมวดละ ๗ ดว ยประการฉะน.ี้ สังขารขันธหมวดละ ๘ คือ จกั ขุสัมผสั สชาเจตนา ฯลฯ สุขสหคตกาย-สมั ผสั สชาเจตนา ทุกขสหคตกายสัมผสั สชาเจตนา มโนธาตสุ มั ผัสสชาเจตนามโนวิญาณธาตสุ ัมผสั สชาเจตนา สังขารขันธหมวดละ ๘ ดวยประการฉะน.้ี

พระอภธิ รรมปฎ ก วิภังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 111 สังขารขนั ธห มวดละ ๙ คอื จกั ขุสัมผสั สชาเจตนา ฯลฯ มโนธาต-ุสัมผัสสชาเจตนา กสุ ลมโนวญิ ญาณธาตุสมั ผสั สชาเจตนา อกสุ ลมโนวิญญาณ-ธาตสุ ัมผสั สชาเจตนา อพั ยากตมโนวิญญาณธาตสุ มั ผัสสชาเจตนา สังขารขนั ธหมวดละ ๙ ดว ยประการฉะน.้ี สังขารขนั ธห มวดละ ๑๐ คือ จกั ขสุ มั ผัสสชาเจตนา ฯลฯ สุขสหคต-กายสมั ผสั สชาเจตนา ทุกขสหคตกายสมั ผสั สชาเจตนา มโนธาตสุ มั ผัสสชาเจตนากุสลมโนวญิ ญาณธาตุสมั ผสั สชาเจตนา อกสุ ลมโนวญิ ญาณธาตุสัมผสั สชาเจตนาอัพยากตมโนวญิ ญาณธาตุสัมผัสสชาเจตนา สงั ขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน.ี้ [๖๕] สงั ขารขนั ธหมวดละ ๑ คือ สังขารขนั ธเ ปน จติ ตสัมปยุต.สังขารขนั ธห มวดละ ๒ คอื สังขารขันธเปนเหตุ เปน นเหตุ. สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คือ สังขารขนั ธเ ปน สุขเวทนาสมั ปยตุ เปนทกุ ขเวทนาสมั ปยุตเปน อทุกขมสขุ เวทนาสัมปยุต สงั ขารขันธเ ปนวบิ าก เปนวปิ ากธมั มธรรมเปน เนววปิ ากนวปิ ากธัมมธรรม สังขารขันธเ ปน อุปาทินนุปาทานยิ ะ เปนอนปุ าทินนุปาทานิยะ เปน อนปุ าทนิ นานุปาทานิยะ สังขารขันธเปน สงั กิลิฏฐ-สงั กิเลสิกะ เปน อสงั กลิ ิฏฐสังกเิ ลสกิ ะ เปน อสงั กลิ ิฏฐาสงั กิเลสิกะ สงั ขารขันธเปนสวิตกั กสวจิ าระ เปนอวติ ักกวิจารมตั ตะ เปนอวติ ักกาวิจาระ สงั ขารขนั ธเปนปติสหคตะ เปน สขุ สหคตะ เปนอเุ ปกขาสหคตะ สงั ขารขันธเปน ทสั สน-ปหาตพั พะ เปนภาวนาปหาตัพพะ เปนเนวทสั สนนภาวนาปหาตพั พะ สังขารขันธเปน ทัสสนปหาตัพพเหตกุ ะ เปน ภาวหาปหาตพั พเหตุกะ เปน เนวทัสสนนภาว-นาปหาตัพพเหตกุ ะ สงั ขารขันธเ ปนอาจยคามี เปน อปยคามี เปน เนวาจยคาม-ินาปจยคามี สงั ขารขันธเ ปน เสกะ เปน อเสกขะ เปน เนวเสกขนาเสกขะ

พระอภธิ รรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาท่ี 112สงั ขารขันธเ ปน ปรติ ตะ เปน มหคั คตะ เปน อัปปมาณะ สงั ขารขนั ธเปนปรติ ตารัมมณะ เปน มหคั คตารัมมณะ เปน อัปปมาณารัมมณะ สงั ขารขันธเปนหนี ะเปนมัชฌมิ ะ เปนปณตี ะ สงั ขารขันธเปน มจิ ฉตั ตนยิ ตะ เปน สัมมตั ต-นยิ ตะ เปนอนยิ ตะ สงั ขารขนั ธเปน มัคคารัมมณะ เปน มัคคเหตุกะ เปนมคั คาธิปติ สงั ขารขันธเ ปนอุปปน นะ เปนอนปุ ปน นะ เปนอุปปาที สงั ขารขนั ธเปน อดีต เปนอนาคต เปนปจ จบุ นั สังขารขนั ธเ ปนอตีตารัมมณะ เปนอนาคตารมั มณะ เปนปจจุปปน นารมั มณะ สงั ขารขันธเปนอัชฌตั ตะ เปนพหทิ ธา เปนอัชฌัตตพหิทธา สงั ขารขนั ธเปนอัชฌตั ตารมั มณะ เปน พหทิ ธารมั มณะ เปนอัชฌตั ตพหิทธารัมมณะ ฯลฯ สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.ี้ [๖๖] สังขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สังขารขันธเ ปนจิตตสัมปยตุสังขารขนั ธห มวดละ ๒ คอื สงั ขารขนั ธเ ปนสเหตุกะ เปนอเหตุกะ สังขารขันธเปน เหตุสมั ปยตุ เปน เหตุวปิ ปยตุ สงั ขารขนั ธเปนเหตุสเหตกุ ะ เปนสเหตกุ -นเหตุ สังขารขันธเปนเหตเุ หตุสมั ปยตุ เปน เหตุสัมปยตุ ตนเหตุ สังขารขันธเปนนเหตุสเหตกุ ะ เปน นเหตอุ เหตกุ ะ สงั ขารขันธเปนโลกิยะ เปนโลกุตระสงั ขารขันธเ ปนเกนจิวิญเญยยะ เปนเกนจินวญิ เญยยะ สังขารขนั ธเ ปน อาสวะเปน โนอาสวะ สังขารขันธเ ปน สาสวะ เปน อนาสวะ สงั ขารขนั ธเ ปนอาสว-สัมปยตุ เปน อาสววิปปยตุ สงั ขารขันธเปนอาสวสาสวะ เปน สาสวโนอาสวะสังขารขนั ธเ ปนอาสวอาสวสมั ปยตุ เปน อาสวสมั ปยุตตโนอาสวะ สังขารขันธเปน อาสววิปปยตุ ตสาสวะ เปนอาสววิปปยตุ ตอนาสวะ สงั ขารขันธเ ปนสญั -โญชนะ เปน โนสัญโญชนะ สังขารขนั ธเปน สญั โญชนยิ ะ เปนอสัญโญชนิยะสังขารขันธเ ปนสัญโญชนสมั ปยุต เปน สัญโญชนวิปปยตุ สงั ขารขนั ธเ ปน

พระอภิธรรมปฎก วภิ ังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 113สญั โญชนสญั โญชนยิ ะ เปนสัญโญชนยิ โนสัญโญชนะ สงั ขารขนั ธเ ปนสัญโญ-ชนสญั โญชนสมั ปยตุ เปน สญั โญชนสมั ปยุตตโนสัญโญชนะ สงั ขารขนั ธเปนสัญโญชนวิปปยุตตสัญโญชนิยะ เปน สญั โญชนวิปปยุตตอสญั โญชนยิ ะ สังขาร-ชนเปน คนั ถะ เปนโนคันถะ สงั ขารขันธเ ปนคนั ถนิยะ เปน อคนั ถนิยะสงั ขารขนั ธเปนคันถสมั ปยตุ เปน คนั ถวปิ ปยุต สงั ขารขนั ธเ ปนคนั ถคันถนิยะเปนคนั ถนิยโนคันถะ สงั ขารขันธเปน คนั ถคันถสัมปยุต เปน คันถสมั ปยุตต-โนคนั ถะ สังขารขนั ธเ ปนคนั ถวปิ ปยุตตคนั ถนิยะ เปนคนั ถวิปปยตุ ตอคันถนยิ ะสังขารขันธเ ปนโอฆะ เปนโนโอฆะ สังขารขนั ธเปนโอฆนิยะ เปนอโนฆนยิ ะสงั ขารขนั ธเปน โอฆสมั ปยุต เปน โอฆวปิ ปยุต สังขารขนั ธเปนโอฆโอฆนิยะเปนโอฆนิยโนโอฆะ สงั ขารขันธเ ปน โอฆโอฆสัมปยุต เปน โอฆสัมปยตุ ตโน-โอฆะ สงั ขารขันธเ ปน โอฆวปิ ปยุตตโอฆนยิ ะ เปน โอฆวปิ ปยุตตอโนฆนยิ ะสังขารขนั ธเปน โยคะ เปนโนโยคะ สงั ขารขันธเปนโยคนิยะ เปนอโยคนยิ ะสังขารขนั ธเ ปน โยคสัมปยุต เปน โยควิปปยุต สังขารขันธเ ปนโยคโยคนิยะเปน โยคนยิ โนโยคะ สังขารขนั ธเปน โยคโยคสัมปยตุ เปนโยคสัมปยตุ ตโนโยคะสังขารขนั ธเปนโยควปิ ปยตุ ตโยคนิยะ เปนโยควิปปยุตตอโยคนยิ ะ สังขารขนั ธเปน นวี รณะ เปนโนนีวรณะ สงั ขารขันธเปนนีวรณยิ ะ เปนอนวี รณิยะสงั ขารขันธเปนนีวรณสัมปยุต เปนนวี รณวิปปุยุต สงั ขารขนั ธเ ปนนีวรณนวี ร-ณยิ ะ เปนนีวรณิยโนนวี รณะ สังขารขนั ธเ ปนนวี รณนีวรณสัมปยตุ เปนนีวรณสมั ปยตุ ตโนนวี รณะ สงั ขารขันธเปน นีวรณวิปปยุตตนวี รณิยะ เปนนีวรณวิปปยุตตอนีวรณิยะ สงั ขารขนั ธเปน ปรามาสะ เปน โนปรามาสะสงั ขารขันธเ ปน ปรามัฏฐะ เปนอปรามฏั ฐะ สังขารขันธเปนปรามาสสัมปยุตเปนปรามาสวปิ ปยตุ สงั ขารขันธเ ปนปรามาสปรามัฏฐะ เปน ปรามัฏฐโนปรา-

พระอภิธรรมปฎ ก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 114มาสะ สังขารขนั ธเ ปนปรามาสวปิ ปยตุ ตปรามัฏฐะ เปนปรามาสวิปปยตุ ตอปรา-มฏั ฐะ สงั ขารขันธเปนอุปาทนิ นะ เปน อนปุ าทินนะ สงั ขารขนั ธเปน อุปาทานะเปนโนอปุ าทานะ สังขารขนั ธเ ปน อุปาทานิยะ เปนอนปุ าทานยิ ะ สงั ขารขันธเปน อุปาทานสมั ปยตุ เปนอปุ าทานวิปปยุต สงั ขารขนั ธเ ปนอปุ าทานอปุ าทานิยะเปนอุปาทานิยโนอุปาทานะ สงั ขารขันธเปน อปุ าทานอุปาทานสัมปยุต เปนอปุ าทานสมั ปยตุ ตโนอุปาทานะ สงั ขารขันธเปน อุปาทานวปิ ปยุตตอุปาทานิยะเปนอุปาทานวิปปยุตตอนปุ าทานิยะ สงั ขารขันธเ ปน กเิ ลสะ เปน โนกิเลสะสังขารขันธเปนสังกเิ ลสิกะ เปน อสงั กเิ สสกิ ะ สังขารขนั ธเปน สังกลิ ฏิ ฐะ เปนอสงั กิลฏิ ฐะ สงั ขารขนั ธเปนกเิ ลสสมั ปยุต เปน กิเลสวปิ ปยตุ สังขารขันธเ ปนกิเลสสงั กเิ ลสิกะ เปน สงั กเิ ลสกิ โนกิเลสะ สังขารขนั ธเ ปนกิเลสสงั กิลิฏฐะ เปนสังกิลิฏฐโนกิเลสะ สงั ขารขนั ธเปนกเิ ลสกเิ ลสสัมปยุต เปน กิเลสสัมปยตุ ตโน-กเิ ลสะ สงั ขารขันธเปนกิเลสวปิ ปยตุ สังกเิ ลสกิ ะ เปนกิเลสวปิ ปยตุ ตอสงั กิเลสกิ ะสงั ขารขนั ธเ ปนทสั สนปหาตัพพะ เปนนทัสสหปหาตพั พะ. สงั ขารขนั ธเปนภาวนาปหาตพั พะ เปน นภาวนาปหาตัพพะ สงั ขารขันธเ ปนทัสสนปหาตัพพะเหตุกะ เปน นทสั สนปหาตัพพเหตุกะ สงั ขารขันธเปนภาวนาปหาตพั พเหตุกะเปน นภาวนปหตพั พเหตกุ ะ สังขารขันธเปน สวิตกั กะ เปน อวติ ักกะ สังขาร-ขันธเ ปนสวิจาระ เปนอวจิ าระ สังขารขนั ธเ ปนสปั ปติกะ เปนอัปปติกะสงั ขารขนั ธเ ปนปต ิสหคตะ เปน นปตสิ หคตะ สงั ขารขนั ธเ ปน สุขสหคตะเปนนสขุ สหคตะ สงั ขารขันธเปน อุเปกขาสหคตะ เปน นอุเปกขาสหคตะสังขารขันธเ ปนกามาวจร เปนนกามาวจร สังขารขนั ธเ ปนรูปาวจร เปนนรูปาวจร สงั ขารขนั ธเปน อรูปาวจร เปน นอรปู าวจร สงั ขารขันธเ ปนปริยาปนนะ เปน อปรยิ าปน นะ สังขารขันธเ ปนนยิ ยานิกะ เปน อนิยยานิกะ

พระอภธิ รรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 115สังขารขันธเปน นยิ ตะ เปนอนยิ ตะ สงั ขารขันธเปนสอุตตระ เปน อนุตตระสงั ขารขันธเปนสรณะ เปน อรณะ สงั ขารขันธห มวดละ ๓ คือ สงั ขารขันธเปนกุศล เปน อกุศล เปน อพั ยากฤต ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน.้ี [๖๗] สังขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สังขารขนั ธเ ปนจิตตสมั ปยุต.สังขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขนั ธเปนสรณะ เปน อรณะ สงั ขารขนั ธหมวดละ ๓ คือ สังขารขันธเ ปน สุขเวทนาสมั ปยุต เปน ทุกขเวทนาสมั ปยตุเปนอทกุ ขมสุขเวทนาสมั ปยุต ฯลฯ สงั ขารขันธเ ปน อัชฌตั ตารมั มณะ เปนพหทิ ธารมั มณะ เปน อชั ฌัตตพหิทธารมั มณะ ฯลฯ สงั ขารขันธห มวดละ ๑๐ดวยประการฉะน้.ี ทกุ มลู กวาร จบ [ตกิ มลู กวาร] [๖๘] สังขารขันธห มวดละ ๑ คอื สงั ขารขันธเ ปนจติ ตสมั ปยุต.สังขารขันธห มวดละ ๒ คอื สังขารขันธเ ปนเหตุ เปนนเหตุ. สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คอื สังขารขันธเ ปนกุศล เปน อกศุ ล เปนอพั ยากฤต ฯลฯสงั ขารขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี. สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สังขารขันธเปนจติ ตสัมปยตุ . สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขนั ธเ ปนสรณะ เปน อรณะ สังขารขันธห มวดละ ๓คอื สงั ขารขนั ธเปนกุศล เปน อกศุ ล เปน อพั ยากฤต ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๑ คอื สงั ขารขนั ธเปน จิตตสมั ปยตุ . สังขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขันธเ ปน เหตุ เปนนเหต.ุ สังขารขนั ธหมวดละ ๓

พระอภิธรรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 116คือ สงั ขารขันธเปน สขุ เวทนาสัมปยตุ เปน ทุกขเวทนาสมั ปยตุ เปนอทุกขม-สุขเวทนาสมั ปยตุ ฯลฯ สังขารขนั ธเปนอัชฌัตตารมั มณะ เปน พหทิ ธารมั มณะเปนอชั ฌตั ตพหิทธารัมมณะ ฯลฯ สังขารขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี. สังขารขนั ธหมวดละ ๑ คือ สังขารขนั ธเ ปน จิตตสัมปยุต. สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สังขารขันธเ ปน มรณะ เปนอรณะ. สังขารขนั ธห มวดละ ๓คอื สังขารขันธเ ปนสุขเวทนาสมั ปยตุ เปนทุกขเวทนาสัมปยตุ เปน อทุกขม-สขุ เวทนาสมั ปยุต ฯลฯ สังขารขนั ธเปนอชั ฌตั ตารัมมณะ เปนพหิทธารมั มณะเปน อชั ฌตั ตพหทิ ธารัมมณะ ฯลฯ สงั ขารขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี. ตกิ มลู กวาร จบ [อุภโตวฑั ฒกวาร] [๖๙] สงั ขารขันธหมวดละ ๑ คอื สงั ขารขนั ธเปนจติ ตสัมปยตุ .สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขันธเปน เหตุ เปนนเหตุ. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๓ คือ สงั ขารขันธเปนกุศล เปนอกุศล เปนอพั ยากฤต ฯลฯสงั ขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้. สังขารขนั ธหมวดละ ๑ คอื สงั ขารขนั ธเปนจิตตสมั ปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขนั ธเปน สเหตุกะ เปน อเหตกุ ะ. สังขารขนั ธหมวดละ๓ คือ สงั ขารขันธเ ปนสขุ เวทนาสมั ปยุต เปนทุกขเวทนาสัมปยตุ เปน อทกุ -ขมสุขเวทนาสมั ปยตุ ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี.้ สังขารขันธหมวดละ ๑ คอื สังขารขันธเ ปนจติ ตสมั ปยตุ . สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สังขารขนั ธเปน เหตสุ มั ปยตุ เปนเหตุวปิ ปยุต. สังขารขนั ธหมวดละ ๓ คอื สังขารขันธเ ปนวบิ าก เปน วิปากธมั มธรรม เปนเนววปิ าก-นวิปากธมั มธรรม ฯลฯ สงั ขารขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะนี้.

พระอภธิ รรมปฎ ก วภิ งั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ท่ี 117 สังขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปน จิตตสมั ปยตุ . สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขันธเปน เหตุสเหตกุ ะ เปน สเหตกุ นเหตุ. สังขารขนั ธหมวดละ ๓ คอื สงั ขารขันธเ ปนอปุ าทนิ นุปาทานิยะ เปนอนปุ าทนิ นปุ าทานยิ ะเปน อนปุ าทินนานุปาทานยิ ะ ฯลฯ สังขารขันธห มวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี. สงั ขารขันธห มวดละ ๑ คอื สังขารขนั ธเปน จิตตสมั ปยตุ . สังขารขันธหมวดละ ๒ คือ สังขารขนั ธเ ปน เหตเุ หตสุ มั ปยตุ เปน เหตุสัมปยตุ ตนเหต.ุสงั ขารขันธหมวดละ ๓ คือ สงั ขารขันธเปน สังกลิ ิฏฐสงั กิเลสิกะ เปน อสัง-กลิ ฏิ ฐสังกเิ ลสิกะ เปน อสงั กลิ ฏิ ฐาสังกิเลสิกะ ฯลฯ สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑๐ดวยประการฉะน.้ี สงั ขารขันธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปนจติ ตสัมปยุต. สังขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขนั ธเ ปน นเหตุสเหตกุ ะ เปน นเหตุอเหตกุ ะ. สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คอื สงั ขารขนั ธเปนสวิตกั กสวิจาระ เปนอวิตกั กวจิ ารมตั ตะเปนอวติ ักกาวจิ าระ ฯลฯ สังขารขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะนี้. สังขารขันธห มวดละ ๑ คอื สงั ขารขนั ธเปน จติ ตสัมปยตุ . สงั ขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขันธเ ปน โลกิยะ เปนโลกุตระ. สังขารขนั ธห มวดละ๓ คือ สังขารขันธเ ปนปต ิสหคตะ เปนสขุ สหคตะ เปนอุเปกขาสหคตะ ฯลฯสังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้.ี สงั ขารขนั ธห วดละ ๑ คอื สังขารขนั ธเ ปนจิตตสมั ปยุต. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขนั ธเปนเกนจิวิญเญยยะ เปน เกนจนิ วญิ เญยยะ.สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คือ สงั ขารขันธเ ปนทัสสนปหาตัพพะ เปน ภาวนา-ปหาตพั พะ เปนเนวทัสสนนภาวนาปหาตพั พะ ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ดวยประการฉะน้ี.

พระอภธิ รรมปฎ ก วภิ ังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ท่ี 118 สงั ขารขันธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขันธเ ปน จติ ตสัมปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขนั ธเปนอาสวะ เปนโนอาสวะ. สงั ขารขนั ธหมวดละ๓ คอื สังขารขันธเปน ทสั สนปหาตพั พเหตกะ เปน ภาวนาปหาตัพพเหตุกะเปน เนวทัสสนนภาวนาปหาตัพพเหตุกะ ฯลฯ สังขารขนั ธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้.ี สงั ขารขันธห มวดละ ๑ คือ สังขารขันธเปนจติ ตสัมปยุต. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขันธเปนสาสวะ เปนอนาสวะ. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๓คือ สงั ขารขันธเปนอาจยคามี เปน อปจยคามี เปนเนวาจยคามนี าปจยคามีฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.ี้ สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สังขารขันธเ ปน จติ ตสัมปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขันธเ ปน อาสวสมั ปยุต เปนอาสววปิ ปยตุ . สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คอื สงั ขารขนั ธเปน เสกขะ เปน อเสกขะ เปนเนวเสกขนาเสกขะฯลฯ สงั ขารขันธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.ี้ สังขารขันธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปน จิตตสมั ปยตุ . สังขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขนั ธเ ปน อาสวสาสวะ เปนสาสวโนอาสวะ. สังขารขนั ธหมวดละ ๓ คือ สังขารขันธเ ปนปรติ ตะ เปน มหัคคตะ เปนอปั ปมาณะ ฯลฯสงั ขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน.ี้ สงั ขารขนั ธหมวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปน จติ ตสมั ปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขันธเ ปน อาสวอาสวสมั ปยตุ เปน อาสวสมั ปยุตตโนอาสวะสงั ขารขนั ธห มวดละ ๓ คอื สังขารขันธเ ปนปรติ ตารัมมณะ เปน มหคั คตารัมมณะเปน อัปปมาณารมั มณะ ฯลฯ สงั ขารขนั ธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน.้ี สังขารขันธห มวดละ ๑ คอื สังขารขันธเ ปนจติ ตสมั ปยตุ . สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สงั ขารขันธเปนอาสววิปปยตุ ตสาสวะ เปนอาสววิปปยตุ ต-

พระอภธิ รรมปฎก วภิ งั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ที่ 119อนาสวะ. สังขารขันธห มวดละ ๓ คอื สงั ขารขันธเ ปน หนี ะ เปน มัชฌิมะเปนปณตี ะ ฯลฯ สงั ขารขันธห มวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี. สังขารขันธหมวดละ ๑ คอื สังขารขนั ธเ ปน จิตตสมั ปยุต. สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขันธเปนสญั โญชนะ เปนโนสัญโญชนะ. สังขารขนั ธหมวดละ ๓ คอื สังขารขนั ธเ ปนมิจฉตั ตนิยตะ เปนสมั มัตตนยิ ตะ เปน อนิยตะฯลฯ สังขารขนั ธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.้ี สงั ขารขันธหมวดละ ๑ คือ สังขารขันธเปนจติ ตสัมปยุต. สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขันธเ ปนสญั โญชนยิ ะ เปนอสญั โญชนยิ ะ สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คอื สงั ขารขันธเปนมัคคารมั มณะ เปนมัคคเหตกุ ะ เปนมัคคา-ธิปติ ฯลฯ สงั ขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.้ี สังขารขนั ธหมวดละ ๑ คือ สังขารขันธเ ปนจติ ตสัมปยุต. สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คือ สังขารขันธเปนสัญโญชนสัมปยตุ เปน สญั โญชนวิปปยุต.สังขารขันธหมวดละ ๓ คอื สังขารขันธเปน อปุ ปนนะ เปนอนปุ ปนนะ เปนอุปปาที ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้.ี สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปนจิตตสัมปยุต. สังขารขันธหมวดละ ๒ คือ สงั ขารขันธเ ปนสัญโญชนสัญโญชนิยะ เปน สญั โญชนิยโน-สญั โญชนะ สงั ขารขนั ธห มวดละ ๓ คือ สังขารขันธเปน อดตี เปนอนาคตเปนปจจบุ ัน ฯลฯ สังขารขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน้ี. สงั ขารขันธหมวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเ ปนจติ ตสัมปยตุ . สังขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สังขารขันธเ ปนสญั โญชนสัญโญชนสัมปยุต เปน สัญโญชน-สมั ปยุตตโนสัญโญชนะ. สังขารขันธห มวดละ ๓ คือ สงั ขารขนั ธเ ปน อตีตา-รัมมณะ เปนอนาคตารัมมณะ เปน ปจจุปปน นารัมมณะ ฯลฯ สงั ขารขันธหมวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน.้ี

พระอภธิ รรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ท่ี 120 สังขารขนั ธห มวดละ ๑ คือ สงั ขารขนั ธเปนจติ สัมปยุต. สงั ขารขนั ธหมวดละ ๒ คอื สังขารขนั ธเปนสญั โญชนวิปปยุตตสญั โญชนิยะ. เปนสญั โญชนวปิ ปยุตตอสัญโญชนยิ ะ. สงั ขารขันธหมวดละ ๓ คือ สังขารขันธเปน อัชฌัตตะ เปนพหทิ ธา เปน อัชฌัตตพหทิ ธา ฯลฯ สงั ขารขนั ธหมวดละ๑๐ ดวยประการฉะน้.ี สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑ คอื สังขารขนั ธเ ปน จติ ตสมั ปยตุ . สงั ขารขันธหมวดละ ๒ คอื สังขารขันธเปนคนั ถะ เปน โนคันถะ. สังขารขันธห มวดละ๓ คือ สงั ขารขนั ธเ ปน อชั ฌตั ตารัมมณะ เปน พหทิ ธารัมมณะ เปนอชั ฌตั ต-พหทิ ธารัมมณะ ฯลฯ สงั ขารขนั ธห มวดละ ๑๐ ดวยประการฉะน้ี. อภุ โตวฑั ฒกวาร จบ [พหวุ ิธวาร] [๗๐] สงั ขารขันธห มวดละ ๗ คอื สังขารขนั ธเปน กุศล เปนอกุศลเปน อัพยากฤต เปนกามาวจร เปนรปู าวจร เปน อรปู าวจร เปนอปรยิ าปน นะสังขารขันธห มวดละ ๗ ดว ยประการฉะนี.้ สังขารขนั ธห มวดละ ๗ อกี อยางหน่ึง คอื สงั ขารขันธเปนสขุ เวทนา-สมั ปยตุ เปนทุกขเวทนาสัมปยตุ เปน อทกุ ขมสุขเวทนาสัมปยุต ฯลฯสังขารขนั ธเปน อชั ฌตั ตารัมมณะ เปน พหิทธารมั มณะ เปน อัชฌตั ตพหทิ ธา-รัมมณะ เปน กามาวจร เปนรปู าวจร เปน อรปู าวจร เปน อปรยิ าปนนะสังขารขันธห มวดละ ๗ ดวยประการฉะน้ี. [๗๑] สงั ขารขนั ธห มวดละ ๒๔ คือ สังขารขนั ธเ พราะจกั ขุสมั ผสัเปนปจ จัย เปนกุศล เปน อกุศล เปนอัพยากฤต สังขารขันธเ พราะโสตสมั ผสัเปน ปจ จยั ฯลฯ สังขารขันธเพราะฆานสัมผัสเปนปจ จยั ฯลฯ สังขารขันธ

พระอภิธรรมปฎก วิภังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ท่ี 121เพราะชิวหาสมั ผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สังขารขนั ธเพราะกายสมั ผสั เปน ปจ จัย ฯลฯสังขารขนั ธเ พราะมโนสมั ผัสเปน ปจ จัย เปนกศุ ล เปนอกศุ ล เปนอพั ยากฤตจักขุสมั ผัสสชาเจตนา ฯลฯ มโนสัมผสั สชาเจตนา สังขารขันธห มวดละ ๒๔ดว ยประการฉะนี.้ สังขารขันธห มวดละ ๒๔ อีกอยางหนึง่ คือ สังขารขันธเพราะจกั ขุ-สมั ผัสเปน ปจ จัย เปน สุขเวทนาสัมปยตุ เปนทกุ ขเวทนาสมั ปยตุ เปนอทกุ -ขมสขุ เวทนาสมั ปยตุ ฯลฯ เปนอชั ฌัตตารัมมณะ เปน พหิทธารมั มณะ เปนอัชฌตั ตพหทิ ธารัมมณะ สงั ขารขันธเพราะโสตสัมผสั เปน ปจ จัย ฯลฯ สังขารขันธเพราะฆานสัมผัสเปน ปจ จัย ฯลฯ สังขารขนั ธเ พราะชิวหาสมั ผสั เปนปจจัย ฯลฯสังขารขนั ธเพราะกายสมั ผสั เปน ปจจัย ฯลฯ สังขารขันธเ พราะมโนสมั ผสั เปนปจจัย เปน อชั ฌตั ตารัมมณะ เปน พหทิ ธารัมมณะ เปน อชั ฌตั ตพหทิ ธารัมมณะจกั ขสุ มั ผัสสชาเจตนา ฯลฯ มโนสัมผสั สชาเจตนา สงั ขารขนั ธห มวดละ ๒๔ดวยประการฉะน้.ี [๗๒] สังขารขันธหมวดละ ๓๐ คือ สงั ขารขนั ธเพราะจกั ขุสมั ผสัเปน ปจ จยั เปน กามาวจร เปนรปู าวจร เปน อรปู าวจร เปน อปรยิ าปนนะสงั ขารขนั ธเ พราะโสตสัมผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สังขารขนั ธเ พราะฆานสมั ผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สังขารขนั ธเ พราะชิวหาสมั ผัสเปนปจจัย ฯลฯ สงั ขารขนั ธเ พราะกายสัมผสั เปน ปจ จัย ฯลฯ สังขารขันธเพราะมโนสัมผสั เปนปจ จยั เปน กามาวจรเปนรปู าวจร เปน อรูปาวจร เปน อปรยิ าปนนะ จักขุสมั ผสั สชาเจตนา ฯลฯมโนสัมผัสสชาเจตนา สงั ขารขันธหมวดละ ๓๐ ดวยประการฉะน้.ี

พระอภิธรรมปฎก วิภงั ค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาท่ี 122 [๗๓] สงั ขารขนั ธ หมวดละมากอยาง คอื สังขารขนั ธเ พราะจกั ขุสัมผัสเปน ปจจยั เปนกุศล เปนอกศุ ล เปนอัพยากฤต เปนกามาวจร เปน รปู าวจรเปน อรูปาวจร เปน อปริยาปนนะ สังขารขันธเพราะโสตสัมผสั เปน ปจ จยั ฯลฯสงั ขารขันธเพราะฆานสมั ผสั เปน ปจ จยั ฯลฯ สงั ขารขันธเ พราะชิวหาสมั ผัสเปนปจ จยั ฯลฯ สงั ขารขันธเพราะกายสมั ผัสเปนปจจัย ฯลฯ สงั ขารขันธเ พราะมโนสมั ผสั เปนปจ จยั เปนกุศล เปนอกศุ ล เปน อพั ยากฤต เปน กามาวจรเปน รูปาวจร เปนอรปู าวจร เปนอปรยิ าปนนะ จักขุสมั ผสั สชาเจตนา ฯลฯมโนสมั ผสั สชาเจตนา สังขารขนั ธห มวดละมากอยาง ดวยประการฉะนี้. สงั ขารขนั ธหมวดละมากอยา งอกี อยางหนง่ึ คือ สงั ขารขันธเพราะจกั ขสุ มั ผัสเปน ปจจัย เปน สุขเวทนาสัมปยุต เปนทุกขเวทนาสัมปยุต เปนอทกุ ขมสุขเวทนาสัมปยุต ฯลฯ เปนอชั ฌตั ตารมั มณะ เปน พหิทธารัมมณะเปน อัชฌตั ตพหิทธารัมมณะ เปนกามาวจร เปน รปู าวจร เปน อรูปาวจรเปน อปริยาปนนะ สังขารขันธเพราะโสตสมั ผัสเปน ปจจัย ฯลฯ สังขารขนั ธเพราะฆานสมั ผัสเปนปจจยั สังขารขันธเพราะชวิ หาสมั ผสั เปนปจ จยั ฯลฯสงั ขารขันธเพราะกายสัมผสั เปนปจ จัย ฯลฯ สังขารขนั ธเพราะมโนสัมผัสเปนปจจัย เปนอัชฌัตตารมั มณะ เปนพหทิ ธารัมมณะ เปน อัชฌตั ตพหิทธารัมมณะเปน กามาวจร เปน รูปาวจร เปนอรปู าวจร เปนอปรยิ าปน นะ จักขสุ ัมผสั -สชาเจตนา ฯลฯ มโนสมั ผัสสชาเจตนา สังขารขนั ธห มวดละมากอยาง ดว ยประการฉะน้ี. สภาวธรรมน้เี รยี กวา สงั ขารขนั ธ. พหวุ ิธวาร จบ

พระอภธิ รรมปฎก วภิ ังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนา ที่ 123 วญิ ญาณขนั ธ วญิ ญาณขนั ธ เปนไฉน ? [ทุกมลู กวาร] [๗๔] วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๑ คือ วิญญาณขนั ธเ ปน ผัสสสมั ปยุต. วิญญาณขันธห มวดละ ๒ คือ วญิ ญาณขนั ธเ ปน สเหตกุ ะ เปนอเหตกุ ะ. วญิ ญาณขนั ธหมวดละ ๓ คือ วิญญาณขนั ธเ ปน กุศล เปน อกุศลเปนอพั ยากฤต. วญิ ญาณขนั ธหมวดละ ๔ คือ วญิ ญาณขนั ธเปนกามาวจร เปนรูปาวจรเปนอรูปาวจร เปน อปรยิ าปน นะ. วิญญาณขนั ธห มวดละ ๕ คอื วญิ ญาณขันธเปน สุขินทรยิ สมั ปยุตเปนทกุ ขนิ ทริยสมั ปยุต เปนโสมนสั สนิ ทริยสัมปยตุ เปน โทมนสั สนิ ทรยิ สัมปยตุเปนอุเปกขนิ ทริยสมั ปยุต. วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๖ คอื จักขวุ ญิ ญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ วิญญาณขนั ธห มวดละ ๖ ดวยประการฉะน.้ี วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๗ คือ จกั ขวุ ญิ ญาณ ฯลฯ กายวญิ ญาณมโนธาตุ มโนวิญญาณธาตุ วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๗ ดว ยประการฉะน.้ี วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๘ คือ จักขุวิญญาณ ฯลฯ สุขสหคตกายวิญญาณทกุ ขสหคตกายวญิ ญาณ มโนธาตุ มโนวิญญาณธาตุ วญิ ญาณขันธหมวดละ ๘ดวยประการฉะน้.ี

พระอภธิ รรมปฎ ก วภิ ังค เลม ๒ ภาค ๑ - หนาที่ 124 วญิ ญาณขนั ธห มวดละ ๙ คือ จักขวุ ญิ ญาณ ฯลฯ กายวิญญาณมโนธาตุ กุสลมโนวญิ ญาณธาตุ อกุสลมโนวญิ ญาณธาตุ อพั ยากตมโนวญิ ญาณ-ธาตุ วิญญาณขนั ธหมวดละ ๙ ดวยประการฉะนี.้ วญิ ญาณขันธห มวดละ ๑๐ คือ จักขวุ ญิ ญาณ ฯลฯ สุขสหคตกาย-วญิ ญาณ ทกุ ขสหคตกายวิญญาณ มโนธาตุ กสุ ลมโนวิญญาณธาตุ อกุสล-มโนวิญญาณ อพั ยากตมโนวิญญาณธาตุ วิญญาณขันธหมวดละ ๑๐ ดว ยประการฉะน.ี้ [๗๕] วิญญาณขนั ธห มวดละ ๑ คอื วิญญาณขนั ธเปน ผสั สสัมปยตุ .วญิ ญาณขันธห มวดละ ๒ คอื วิญญาณขนั ธเ ปน สเหตุกะ เปน อเหตกุ ะ.วิญญาณขันธหมวดละ ๓ คือ วญิ ญาณขันธเ ปนสุขเวทนาสัมปยตุ เปนทกุ ข-เวทนาสัมปยุต เปนอทุกขมสขุ เวทนาสมั ปยตุ วญิ ญาณขันธเ ปนวิบาก เปนวิปากธมั มธรรม เปนเนววปิ ากนวิปากธมั มธรรม วิญญาณขนั ธเ ปนอปุ าทินน-ุปาทานิยะ เปนอนปุ าทนิ นุปาทานิยะ เปนอนปุ าทินนานปุ าทานยิ ะ วิญญาณขนั ธเปน สังกิลฎิ ฐสงั กิเลสกิ ะ เปน อสงั กิลฏิ ฐสังกเิ ลสกิ ะ เปน อสังกิลิฏฐาสงั กิเลสกิ ะวิญญาณขนั ธเปน สวิตกั กลวจิ าระ เปนอวิตักกวิจารมตั ตะ เปนอวิตักกาวจิ าระวิญญาณขนั ธเปนปตสิ หคตะ เปนสุขสหคตะ เปนอเุ ปกขาสหคตะ วญิ ญาณขันธเปนทัสสนปหาตัพพะ เปนภาวนาปหาตพั พะ เปน เนวทัสสนนภาวนาปหาตัพพะวิญญาณขันธเ ปน ทัสสนปหาตพั พเหตกุ ะ เปน ภาวนาปหาตัพพเหตุกะ เปนเนวทัสสนนภาวนาปหาตพั พเหตกุ ะ วิญญาณขนั ธเ ปนอาจยคามี เปน อปจยคามีเปน เนวาจยคามีนาปจยคามี วญิ ญาณขนั ธเ ปน เสกขะ เปนอเสกขะ เปน เนว-เสกขนาเสกขะ วิญญาณขนั ธเปนปรติ ตะ เปน มหัคคตะ. เปนอปั ปมาณะวิญญาณขันธเ ปน ปริตตารัมมณะ เปนมหคั คตารัมมณะ เปนอปั ปมาณารัมมณะ