คำานาำ เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการผู้้�เรียนรายบุุคคล ฉบุับุนี� เป็็นเอกสารทัี�จััดทัำาขึ้�้น โดยมีีวิัตถุุป็ระสงค์เพั่�อให้�ผู้�้เรียนได� ศึ้กษาเรียนร้ด� �วิยตนเอง ให้�เกิดการพััฒนาทักั ษะทัางวิิชาการ และยกระดบั ุผู้ลสัมีฤทัธิ์ิท� ัางการเรยี นในการเรยี นร้�ตามีห้ลักสต้ ร การศึก้ ษานอกระบุบุระดับุการศึก้ ษาขึ้ัน� พั�น่ ฐาน พัทุ ัธิ์ศึักราช 2551 เป็น็ การพัฒั นาตอ่ เนอ่� งจัากเอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการ ผู้้เ� รยี นรายบุคุ ล รายวิชิ าสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึก้ ษา ทัช21002 แบุบุทัดสอบุห้ลงั เรยี นและแบุบุบุนั ทัก้ การพัฒั นาทัักษะวิิชาการ ผู้้�เรยี นรายบุคุ คล เพั�่อให้�ผู้้�เรยี นไดป� ็ระเมีนิ และพัฒั นาตนเองอยา่ งต่อเนอ�่ งให้ม� ีีพัน่� ฐานควิามีร้�เพัียงพัอกบั ุการศึก้ ษาตามีระดับุ และมีคี วิามีร้�เพัิม� ีเติมีในการนาำ ไป็พัฒั นาทัักษะทัางวิชิ าการให้ม� ีผี ู้ลสัมีฤทัธิ์ิ�ทัางการเรียนทัส�ี ง้ ขึ้�้น คณะผู้้�จััดทัาำ ห้วิังเป็็นอย่างย�ิงวิ่าเอกสารเล่มีนี�จัะเป็็นป็ระโยชน์ต่อนักศึ้กษา ในการศึ้กษาเรียนร้�ตามีห้ลักส้ตร การศึ้กษานอกระบุบุระดบั ุการศึก้ ษาขึ้ัน� พัน�่ ฐาน พัทุ ัธิ์ศึกั ราช 2551 และขึ้อขึ้อบุคุณทักุ ทั่านทั�ีมีีส่วินรว่ ิมีในการทัาำ เอกสารเล่มี น�ีให้ส� าำ เรจ็ ั ลุล่วิงดว� ิยดี สำานกั งาน กศึน.จัังห้วิัดขึ้อนแก่น
สารบัญ หนา� คำานาำ 1 สารบัญ 3 คำาชี�แจังการใช�เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการผเ้� รียนรายบคุ คล 4 โครงสรา� งการเรียนร�ด้ ัว� ิยตนเอง 8 ขอบข่ายเนอ�่ หา 9 แบบทัดัสอบก่อนเรียน 11 บทัทั�ี 1 พััฒนาการของรา่ งกาย 12 14 สรุป็เน�อ่ ห้า 15 แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรียน 17 บทัทัี� 2 การดั้แลรักษาสขุ ภาพั 18 สรปุ ็เน่�อห้า 20 แบุบุทัดสอบุทัา� ยบุทัเรยี น 21 บทัทัี� 3 สารอาหาร 24 สรปุ ็เน่�อห้า แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรียน บทัทั�ี 4 โรคระบาดั สรุป็เน�อ่ ห้า แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรียน บทัทัี� 5 ยาแผนโบราณและยาสมุนไพัร สรุป็เน�อ่ ห้า แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรียน บทัทั�ี 6 การป้องกันสารเสพัตดิ ั สรุป็เน�อ่ ห้า แบุบุทัดสอบุทัา� ยบุทัเรยี น บทัทั�ี 7 อุบตั เิ หตุ อุบัติภยั สรุป็เน่อ� ห้า แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรียน
สารบัญ (ตอ่ ) หน�า 25 บทัทัี� 8 ทัักษะชวี ิติ เพัอ่� การส�อ่ สาร 27 สรปุ ็เนอ�่ ห้า 28 แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรยี น 30 31 บทัทัี� 9 อาชีพัแปรร้ปสมนุ ไพัร 33 สรุป็เน่อ� ห้า 34 แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น 34 แบบทัดัสอบหลังเรยี น 35 เฉลยแบบทัดัสอบ 35 แบบบันทักึ การพััฒนาทัักษะวิชิ าการเพั�่อยกระดับั ผลสมั ฤทัธิ์ผ�ิ เ�้ รยี นรายบุคคล 36 แบบทัดัสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรยี น 37 เกณฑ์ก์ ารประเมินผลการพััฒนา การทัดัสอบก่อนบทัเรยี นและหลงั เรียน แบบบนั ทักึ การพััฒนาทักั ษะวิชิ าการเพั�อ่ ยกระดับั ผลสมั ฤทัธิ์ผ�ิ เ้� รยี นรายบุคคล แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน เกณฑ์์การประเมนิ ผลการพััฒนา การทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน บรรณานุกรม คณะผ้จ� ััดัทัำา
คาำ ชีแ� จังการใชเ� อกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการเพั่�อยกระดับั ผลสัมฤทัธิ์ิผ� �้เรยี นรายบุคคล ระดับั มธั ิ์ยมศึกึ ษาตอนตน� รายวิิชาสุขศึึกษา-พัลศึึกษา ทัช21002 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการเพั่�อยกระดับุผู้ลสัมีฤทัธิ์�ิผู้้เ� รียนรายบุคุ คล ระดับุมีัธิ์ยมีศึก้ ษาตอนตน� รายวิชิ าสขุ ึ้ศึ้กษา -พัลศึ้กษา ทัช21002 เล่มีนี� จัดั ทัำาขึ้้น� เพั่�อพัฒั นาผู้้�เรยี น ให้�มีคี วิามีร�้ควิามีสามีารถุทัางด�านวิิชาการในรายวิชิ าบุงั คบั ุตามี ห้ลักส้ตรการศึก้ ษานอกระบุบุระดบั ุการศึ้กษาขึ้ัน� พั่น� ฐาน พัุทัธิ์ศึกั ราช 2551 ในการศึ้กษาเอกสารเล่มีนผี� ู้้�เรยี นควิรป็ฏิิบุตั ิ ดงั นี� 1. ผู้เ�้ รียนสำารวิจัรายวิิชาทัี�ตนเองลงทัะเบุยี นเรยี นในรายวิิชาสุขึ้ศึ้กษา-พัลศึก้ ษา ทัช21002 2. ผู้เ�้ รียนศึ้กษารายละเอยี ดวิ่าตอ� งเรียนร้�เน่�อห้าในเร�อ่ งใดบุ�างในรายวิิชาน�ี 3. ทัำาแบุบุทัดสอบุกอ่ นเรยี น เพั่�อทัราบุพัน�่ ฐานควิามีร้เ� ดิมีขึ้องผู้เ�้ รียน โดยตรวิจัสอบุคำาตอบุจัากเฉลยแบุบุ ทัดสอบุกอ่ นเรียนทั�ายเล่มี 4. ศึก้ ษาเนอ�่ ห้าสาระในแตล่ ะบุทัเรยี นให้เ� ขึ้า� ใจั และทัาำ แบุบุทัดสอบุทัา� ยบุทัเรยี น ผู้เ้� รยี นสามีารถุตรวิจัสอบุ คาำ ตอบุไดจ� ัากเฉลยทัา� ยเลม่ ี 5. เมีอ�่ ศึก้ ษาเนอ่� ห้าสาระครบุทักุ บุทัเรยี นแลว� ิ ให้ผ� ู้เ�้ รยี นทัำาแบุบุทัดสอบุห้ลงั เรยี นและตรวิจัคำาตอบุจัากเฉลย ทั�ายเล่มี ผู้เ�้ รยี นควิรทัำาแบุบุทัดสอบุห้ลังเรียนให้�ได�คะแนนมีากกวิ่าแบุบุทัดสอบุกอ่ นเรียน 6. ให้�ผู้้เ� รียนบุันทัก้ คะแนนผู้ลการทัดสอบุรายวิิชาสขุ ึ้ศึก้ ษา-พัลศึ้กษา ทัช21002 ในแบุบุบุันทั้กการพัฒั นา ทักั ษะวิิชาการผู้�เ้ รยี นรายบุคุ คล (อย่้ทัา� ยเล่มี) เพั่อ� เป็น็ แนวิทัางในการพััฒนาตนเองอยา่ งตอ่ เน่อ� ง 7. ให้ผ� ู้�เ้ รียนศึก้ ษาเพัม�ิ ีเติมีไดจ� ัากแบุบุเรียนรายวิชิ าสุขึ้ศึ้กษา-พัลศึก้ ษา ทัช21002 ระดบั ุมีธั ิ์ยมีศึก้ ษาตอนต�น ตามีห้ลกั สต้ รการศึก้ ษานอกระบุบุระดบั ุการศึ้กษาขึ้ัน� พั�น่ ฐาน พัุทัธิ์ศึกั ราช 2551 และส่�อออนไลน์อน่� ๆ
โครงสร�างการเรยี นรด�้ ั�วิยตนเอง สารสำาคัญ เป็น็ ควิามีร�้เจัตคติทัีด� กี ารป็ฏิบิ ุัติเก�ยี วิกบั ุการดแ้ ลส่งเสริมีสขุ ึ้ภาพัอนามีัย และควิามีป็ลอดภัยในการดำาเนินชวี ิิต ผลการเรียนร�้ทัีค� าดัหวิงั 1. อธิ์บิ ุายธิ์รรมีชาติการเจัรญิ เตบิ ุโตและพัฒั นาการขึ้องมีนษุ ย์ 2. บุอกห้ลักการดแ้ ลและการสรา� งพัฤติกรรมีสุขึ้ภาพัทัด�ี ขี ึ้องตนเองและครอบุครวั ิ 3. ป็ฏิบิ ุตั ติ นในการดแ้ ล และสรา� งเสรมิ ีพัฤตกิ รรมีสุขึ้ภาพัทัด�ี ีจันเป็น็ กิจันสิ ยั 4. ป็อ้ งกันและห้ลีกเล�ยี งพัฤตกิ รรมีเส�ยี งตอ่ สุขึ้ภาพัและควิามีป็ลอดภัยดว� ิยกระบุวินการทัักษะชวี ิติ 5. แนะนาำ การป็ฏิบิ ุตั ติ นเกยี� วิกบั ุการดแ้ ลสุขึ้ภาพัและการห้ลกี เล�ยี ง 6. ป็ฏิบิ ุตั ติ นดแ้ ลสขุ ึ้อนามีัยและสิ�งแวิดลอ� มีในชุมีชน ขอบเขตเน่อ� หา บุทัทั�ี 1 พัฒั นาการขึ้องร่างกาย บุทัทั�ี 2 การด้แลรักษาสุขึ้ภาพั บุทัทั�ี 3 สารอาห้าร บุทัทัี� 4 โรคระบุาด บุทัทั�ี 5 ยาแผู้นโบุราณและยาสมีุนไพัร บุทัทั�ี 6 การป็้องกันสารเสพัตดิ บุทัทั�ี 7 อบุ ุัติเห้ตุ อุบุัตภิ ยั บุทัทั�ี 8 ทักั ษะชวี ิติ เพัอ่� การสอ่� สาร บุทัทั�ี 9 อาชพี ัแป็รร้ป็สมีนุ ไพัร
แบบทัดัสอบกอ่ นเรยี น คาำ ชีแ� จัง จังเล่อกคำาตอบทัถ�ี ู้กต�องทัี�สุดัเพัียงขอ� เดัยี วิ 1. ผู้ท้� ั�ีมีปี ็ญั ห้าเร่�องป็อดจัะมีีผู้ลกระทับุต่อระบุบุการทัาำ งานใด 7. การป็ฏิิบุัติในขึ้�อใดเป็็นการป็้องกันการแพัร่กระจัายโรค ก. ระบุบุห้ายใจั ติดตอ่ ได�ดีทัีส� ดุ ก. อาบุนา�ำ ทักุ ๆ 6 ชว�ั ิโมีง ขึ้. ระบุบุตอ่ มีไร�ทั่อ ขึ้. ฉีดวิคั ซีนี ป็้องกันโรคทักุ โรค ค. ระบุบุส่บุพัันธิ์์ ง. ระบุบุป็ระสาทั ค. ลา� งมีอ่ กอ่ นรบั ุป็ระทัานอาห้ารและห้ลงั ขึ้ับุถุ่าย ง. ทัาำ ควิามีสะอาดทัอ�ี ย่้อาศึัยเป็น็ ป็ระจัาำ 2. กระเพัาะอาห้ารมีลี ักษณะอยา่ งไร 8. เมี�่อเราไป็สมั ีผู้สั ผู้ป�้ ็่วิยมีาควิรป็ฏิิบุัติตวั ิอยา่ งไร ก. คล�ายรป้ ็ตัวิเจั ขึ้. คล�ายร้ป็ตวั ิทัี ก. ลา� งมีอ่ ให้ส� ะอาดเชด็ มีอ่ ให้แ� ห้ง� แลว� ิฉดี ดว� ิยแอลกอฮอล์ ขึ้. ใช�ผู้�าเชด็ มีอ่ ให้ส� ะอาด ค. คลา� ยร้ป็ตัวิบุี ค. ฉีดล�างด�วิยแอลกอฮอลล์ �างมี่อ ง. คล�ายรป้ ็ตัวิเอ 3. ขึ้อ� ใดเป็็นวิิธิ์ที ั�ถี ุ้กตอ� งในการออกกาำ ลงั กาย ง. ถุ้กทัั�งขึ้อ� ก และ ค 9. ขึ้อ� ใด ไมี่ใช่ สาระสาำ คญั ทัีต� �องระบุไุ วิใ� นฉลากยา ก. ห้ลังการออกกำาลังกายตอ� งรีบุอาบุน�ำาทัันทัี ก. วิัน เดอ่ น ป็ี ทัี�ผู้ลติ ขึ้. ออกกำาลงั กายทัุกวิันๆละ 10 นาทัี ค. อบุอุ่นรา่ งกายกอ่ นการออกกาำ ลงั กายทักุ ครั�ง ค. วิัน เดอ่ น ป็ี ทั�ีห้มีดอายุ ค. จัาำ นวินครั�งทัีร� ับุป็ระทัานต่อวินั ง. ออกกาำ ลังกายห้ลังกินอาห้ารเสรจ็ ั ง. ขึ้อ� ห้�ามีห้รอ่ ขึ้�อกาำ ห้นดในการใชย� า 4. ส�งิ แวิดลอ� มีทัม�ี ีีผู้ลต่อการเจัริญเตบิ ุโตและพัฒั นาการขึ้อง เดก็ ทัารก มีากทั�สี ุดคอ่ ขึ้อ� ใด 10. ขึ้อ� ใดค่อยาสมีนุ ไพัร ก. ขึ้�เี ห้ลก็ ก. โรงเรยี น ขึ้. ยาเมีด็ พัาราเซีตามีอล ขึ้. สังคมี ค. ชมุ ีชน ค. ยาแอสไพัริน ง. ยานอนห้ลบั ุ ง. ครอบุครัวิ 5. ขึ้อ� ใดเป็น็ จัากการรับุป็ระทัานอาห้ารทัี�ไมีไ่ ดส� ดั สว่ ินและ 11. กระทัอ่ มีออกฤทัธิ์ติ� อ่ รา่ งกายอย่างไร ป็ริมีาณตามีวิยั ก. กระต�นุ ป็ระสาทั ขึ้. กดป็ระสาทั ก. เรียนร�ไ้ ดช� �า ค. ห้ลอนป็ระสาทั ขึ้. เป็็นโรคอ�วิน ค. ส้งกวิ่าเพั�่อน ง. ห้ลอนป็ระสาทัและกระต�นุ 12. สารเสพัติดป็ระเภทัออกฤทัธิ์�ิกดป็ระสาทัจัะก่อให้�เกิด ง. เป็น็ ไขึ้�ห้วิัดบุ่อย 6. ถุ�าไมีม่ ีีเน่�อสตั วิ์ เราสามีารถุเล่อกรับุป็ระทัานอาห้าร อาการแบุบุใด ป็ระเภทัใดแทัน ก. เกดิ ภาพัห้ลอน ก. ถุั�วิ ขึ้. ริมีฝีีป็ากแห้�ง ขึ้. ผู้ักกาด ค. ควิบุคมุ ีตนเองไมี่ได� ง. สมีองมีอี าการมีน้ งง ค. น�ำามีันพั่ช ง. ขึ้นุน
13. สารเสพัติด ห้มีายถุง้ อะไร 20. ขึ้�อใดบุอกช่อ� เต็มีขึ้องเครอ่� งห้มีาย ได�ถุก้ ตอ� ง ก. สารห้ร่อยาทั�ีต�องการเสพั ก. อาห้ารและยา ขึ้. สารห้ร่อยาทัี�เสพัและมีคี วิามีตอ� งการ ขึ้. สำานักงานคณะกรรมีการอาห้ารและยากระทัรวิง ค. สารห้ร่อยาทั�ฉี ดี มีีผู้ลต่อตวั ิเรา สาธิ์ารณสขุ ึ้ ง. สารห้ร่อยาทัี�เสพัเขึ้า� ส้่ร่างกาย ส่งผู้ลตอ่ ร่างกายและจัติ ใจั ค. อาห้ารเพั่�อขึ้าย 14. เพัราะเห้ตุใดขึ้ณะเดินถุนนในเวิลากลางค่น จั้งควิรสวิมี ง. อาห้ารเสริมีใชแ� ทันยา เส่อ� สีสวิา่ ง ก. ทัำาให้�คนขึ้บั ุรถุไมีต่ าลาย ขึ้. ทัำาให้ค� นขึ้บั ุรถุเห้็นได�ชัดเจัน ค. ทัาำ ให้ผ� ู้�ร้ า� ยไมี่กลา� เขึ้า� ใกล� ง. ทัำาให้�ร้ว� ิ่าเป็็นคนในชมุ ีชน 15. ถุ�าไมีม่ ีีทัางเทัา� ควิรเดินทัางตามีถุนนอย่างไร ก. เดินชิดขึ้วิา ขึ้. เดินชดิ ซี�าย ค. เดินกลางถุนน ง. เดนิ ตามีใจัชอบุ 16. การเป็ดิ เผู้ยตนเองเป็็นการป็อ้ งกนั และลดควิามีขึ้ดั แย�ง โดยใชท� ักั ษะใด ก. ทัักษะการต่อรอง ขึ้. ทัักษะการป็ฏิิเสธิ์ ค. ทักั ษะการตัดสนิ ใจัและการแก�ป็ญั ห้า ง. ทักั ษะการสอ�่ สารและสร�างสัมีพันั ธิ์ภาพั 17. เมี�อ่ เพั�่อนผู้ิดห้วิงั ในควิามีรกั เราควิรใชท� ักั ษะใดในการช่วิย แกป� ็ญั ห้าให้�กบั ุเพัอ�่ น ก. ทัักษะการต่อรอง ขึ้. ทักั ษะการป็ฏิเิ สธิ์ ค. ทักั ษะการตัดสินใจัและการแก�ป็ญั ห้า ง. ทักั ษะการส�่อสารและสร�างสมั ีพัันธิ์ภาพั 18.ขึ้�อใดตอ่ ไป็นไ�ี มีถ่ ุอ่ วิ่าเป็็นการแป็รรป้ ็สมีุนไพั ก. การนำามีาบุดเป็น็ ผู้งบุรรจัุแคป็ซี้ล ขึ้. การตอกเป็็นเมีด็ ค. การเตรยี มีเป็็นครมี ีห้รอ่ ยาขึ้�ผี ู้้�งเพั่อ� ใช�ทัาภายนอก ง. การนาำ ผู้ลห้ร่อใบุมีาเกบ็ ุไวิ�ใช� 19.ขึ้�อใดค่อควิามีห้มีายขึ้องสมีุนไพัร ก. พัช่ ทั�ีมีสี รรพัคุณในการรกั ษาโรค ห้ร่ออาการเจับ็ ุป็่วิย ขึ้. พั่ชต�นเลก็ ๆเป็็นไมี�ล�มีลกุ ค. พั่ชทัีก� ินเขึ้�าไป็แล�วิทัฤ�ี ทัธิ์ิ�ทัางป็ระสาทั ง. ไมี�ยน่ ตน� ทัุกชนดิ
บทัทั�ี 1 พััฒนาการของร่างกาย สรปุ เนอ�่ หา เร�่องทั�ี 1 โครงสรา� ง หน�าทัแ�ี ละการทัาำ งานของระบบต่าง ๆ ทัส�ี ำาคัญของร่างกาย และการดัแ้ ลอวิัยวิะ รกั ษาและการป้องกันควิามผิดัปกติของระบบอวิยั วิะ รา่ งกายขึ้องมีนุษย์ป็ระกอบุขึ้น�้ จัากห้นว่ ิยเลก็ ทัี�สดุ ค่อ เซีลล์จัำานวินห้ลายพัันลา� นเซีลล์ เซีลลท์ ัีม� ีโี ครงสรา� งและห้นา� ทั�ี คล�ายคลง้ กนั มีารวิมีเป็็นเน�อ่ เย�่อ เน�่อเย่�อมีหี ้ลายชนิด แต่ละชนิดเมี�่อมีาป็ระกอบุกันจัะเป็็นอวิัยวิะ อวิยั วิะทั�ีทัำาห้น�าทั�ปี ็ระสาน สัมีพันั ธิ์ก์ ันรวิมีเรียกวิา่ ระบุบุในร่างกายมีนษุ ย์ ป็ระกอบุด�วิยระบุบุการทัำางานทัง�ั ส�นิ 10 ระบุบุ มีดี ังนี� 1. ระบุบุผู้วิ ิห้นงั (Integumentary System) 6. ระบุบุห้ายใจั (Respiratory System) 2. ระบุบุโครงกระด้ก (Skeletal System) 7. ระบุบุไห้ลเวิยี นเล่อด (Circulatory System) 3. ระบุบุกลา� มีเน่อ� (Muscular System) 8. ระบุบุป็ระสาทั (Nervous System) 4. ระบุบุย่อยอาห้าร (Digestive System) 9. ระบุบุสบ่ ุพันั ธิ์ุ์ (Reproductive System) 5. ระบุบุขึ้บั ุถุา่ ยป็สั สาวิะ (Urinary System) 10. ระบุบุตอ่ มีไรท� ั่อ (Endocrine System) การป็ฏิิบุัตติ นในการดแ้ ลรักษาและการป็้องกันอาการผู้ิดป็กตขิ ึ้องระบุบุไห้ลเวิียนโลห้ิต 1 1. รับุป็ระทัานอาห้ารให้�ครบุ 5 ห้มี้่ และมีปี ็รมิ ีาณทั�เี พัยี งพัอตอ่ ควิามีต�องการขึ้องรา่ งกาย 2. ลดป็ริมีาณการรบั ุป็ระทัานอาห้ารทั�มี ีไี ขึ้มีัน และมีสี ารคอเลสเตอรอลสง้ 3. ออกกำาลังกายอย่างสมีำา� เสมีออยา่ งน�อยสปั ็ดาห้์ละ 3 วินั วิันละอย่างนอ� ย 30 นาทัี 4. ทัาำ จัติ ใจัให้ร� ่าเรงิ แจั่มีใส ดแ้ ลสุขึ้ภาพัจัิตขึ้องตนเองให้ด� ี 5. ควิรมีีเวิลาพัักผู้่อนบุ�าง ไมีห่ ้ักโห้มีการทัาำ งานจันเกินไป็ 6. ผู้ใ�้ ห้ญค่ วิรตรวิจัวิดั ควิามีดันเลอ่ ดเป็น็ ระยะ ๆ และตรวิจัเล่อดเพั่�อดไ้ ขึ้มีนั ในเลอ่ ด 7. งดเวิน� การสบ้ ุบุุห้ร�ี และการด�่มีสรุ า ตลอดจันสารเสพัติดทักุ ชนิด รายวิิชา สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
8. เมีอ�่ เกดิ ควิามีผู้ดิ ป็กตเิ ก�ยี วิกับุระบุบุไห้ลเวิยี นเล่อดควิรรบี ุไป็พับุแพัทัย์ เร่อ� งทั�ี 2 พััฒนาการและการเปล�ยี นแปลงตามวิัย ดัา� นรา่ งกาย อารมณ์ สังคม และสติปญั ญา พััฒนาการและการเปลย�ี นแปลงตามวิัย แบง่ ออกไดัด� ังั นี� 2.1. วิัยทัารก ทัารกแรกเกดิ มีนี ำ�าห้นักเฉลี�ยป็ระมีาณ 3,000 กรมั ี และลาำ ตวั ิยาวิป็ระมีาณ 45-50 เซีนติเมีตร ทัารก ไมีอ่ าจัควิบุคมุ ีกลา� มีเนอ�่ ได� สายตามีองสง�ิ ตา่ ง ๆ ไรจ� ัดุ ห้มีายมีองเห้น็ สงิ� ใดไมีช่ ดั จัะนอนมีาก ห้ลบั ุงา่ ยและสะดง�ุ ตน่� งา่ ยอารมีณ์ ขึ้องทัารกแรกเกิดมีกั จัะมีีอารมีณ์รกั อารมีณ์โกรธิ์ และอารมีณก์ ลวั ิ ทัง�ั นพี� ัอ่ แมีจ่ ัะมีอี ิทัธิ์พิ ัลในการพััฒนาอารมีณ์ต่อทัารกมีาก ทั�ีสุดสิง� แวิดล�อมีและพัันธิ์กุ รรมีเป็็นตัวิกาำ ห้นด ทัาำ ให้�ทัารกแตล่ ะคนมีคี วิามีแตกต่างกันตง�ั แตเ่ กิด 2.3. วิยั รุ่น การเจัรญิ เตบิ ุโตทัางร่างกายขึ้องเดก็ ผู้้ช� ายและเดก็ ผู้ห้� ้ญงิ เป็็นชว่ ิงระยะขึ้องการเขึ้�าสว้่ ิยั ห้นุ่มีวิยั สาวิ เด็ก ผู้ห�้ ้ญิงจัะเขึ้�าส้่วิัยรุ่นเมี�่ออายปุ ็ระมีาณ 11 ป็ขี ึ้้�นไป็ เดก็ ผู้ช้� ายจัะเขึ้�าส้่วิยั ร่นุ เมี�่ออายุป็ระมีาณ 13 ป็ีวิัยร่นุ เป็็นชว่ ิงขึ้องการป็รบั ุ ตัวิจัากวิัยเด็กไป็สว่้ ิัยผู้้�ให้ญ่ ทัาำ ให้�มีีควิามีเครยี ด ควิามีขึ้ดั แย�งในควิามีคิด อารมีณ์ และจัิตใจั 2.4. วิัยผู้�้ให้ญ่ ระยะขึ้องชว่ ิงเวิลาทัีเ� รยี กวิา่ ผู้้ใ� ห้ญ่ นั�นมีคี วิามียาวินานและมีคี วิามีสำาคัญตอ่ ชวี ิิตอย่างมีาก เป็น็ ระยะ เวิลาการเล่อกป็ระกอบุอาชีพัทั�ีมีัน� คง มีีเพั�อ่ น ค้่ครอง ในวิัยน�ยี งั มีีการเป็ลย�ี นแป็ลงทัางรา่ งกาย และควิามีเสอ�่ มีในด�านควิามี สามีารถุอีกดว� ิย จัะแบุง่ ช่วิงอายไุ ด�เป็น็ 2 ระยะ คอ่ 2.5. วิยั ชรา ควิามีชราจัะมีคี วิามีแตกต่างขึ้องบุคุ คลเขึ้�ามีาเกี�ยวิขึ้อ� งดว� ิย ในวิยั ทัม�ี ีอี ายุเทั่ากัน สมีรรถุภาพัอาจัแตกตา่ งกนั บุางคนอายุ 50 ป็ี แต่ควิามีชราทัางกายภาพัมีีมีาก ในเวิลาเดียวิกัน คนอายุ 60 ป็คี วิามีชราทัางกายภาพัยงั ไมี่มีากนกั เราจัง้ กำาห้นดอายุวิัยชราโดยป็ระมีาณ ค่อ วิัย 60 ป็ขี ึ้้น� ไป็ หมายเหตุ : ให้น� ักศึ้กษา ไดศ� ึก้ ษาเพั�มิ ีเตมิ ีจัากห้นังส่อแบุบุเรียน รายวิิชาสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึ้กษา ทัช21002 2 รายวิชิ า สุขุ ศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทั�ายบทัเรยี น คำาชีแ� จัง จังเลอ่ กคำาตอบทัถ�ี ู้กต�องทัี�สุดัเพัียงขอ� เดัียวิ 7. กระเพัาะอาห้ารมีลี ักษณะอยา่ งไร 1. ตวั ิเลอ่ กใดเรยี งลาำ ดับุทัางเดินอาห้ารจัากตน� ทัางไป็ ก. คลา� ยรป้ ็ตวั ิเจั ป็ลายทัางได�ถุ้กต�อง ขึ้. คล�ายรป้ ็ตวั ิทัี ค. คลา� ยร้ป็ตัวิบุี ก. ป็าก ห้ลอดอาห้าร ลำาไส�เล็ก ง. คลา� ยร้ป็ตวั ิเอ ขึ้. ห้ลอดอาห้าร ลาำ ไส�เล็ก กระเพัาะอาห้าร ค. ป็าก กระเพัาะอาห้าร ห้ลอดอาห้าร ลาำ ไสเ� ลก็ 8. การเป็ล�ยี นแป็ลงขึ้�อใดทัีผ� ู้ช้� ายและผู้ห้� ้ญงิ มีเี ห้มี่อนกนั ง. ป็าก ห้ลอดอาห้าร กระเพัาะอาห้าร ลำาไสเ� ล็ก ก. เสียง 2. ขึ้อ� ใดอธิ์บิ ุายห้น�าทั�แี ละการทัาำ งานขึ้องระบุบุ ผู้ิวิห้นังได� ขึ้. ห้นา� อก ถุ้กต�อง ค. ทัรวิดทัรง ก. ห้่อหุ้ม� ีป็กคลุมีร่างกาย ง. ขึ้นบุริเวิณอวิยั วิะเพัศึ ขึ้. ชว่ ิยทัาำ ให้�รา่ งกายเกิดควิามีเคล่อ� นไห้วิ ค. นาำ อาห้ารและออกซีเิ จันไป็เลี�ยงรา่ งกาย 9. อวิยั วิะใดมีหี ้นา� ทัสี� ้บุฉดี โลห้ิต ง. รบั ุออกซีเิ จันจัากภายนอกเขึ้า� ส่ร้ ่างกาย ก. เสน� เล่อดฝีอย 3. ขึ้อ� ใดคอ่ การด้แลรักษากล�ามีเน่อ� ทัีถ� ุก้ ต�อง ขึ้. เส�นเล่อดให้ญ่ ก. นวิดตวั ิทัุกวินั ค. ตับุ ขึ้. นอนห้ลับุมีากๆ ง. ห้วั ิใจั ค. กินอาห้ารราคาแพัง ง. ออกกำาลังกายทักุ วินั 10. ผู้ท�้ ัม�ี ีีป็ัญห้าเร�่องป็อดจัะมีผี ู้ลกระทับุต่อระบุบุการ 4. การเจัริญเตบิ ุโตขึ้องอวิยั วิะสบ่ ุพันั ธิ์แุ์ ละการเกดิ ลักษณะ ทัาำ งานใด ทัางเพัศึในเด็กผู้�ห้ ้ญงิ อายุ 11-12 ป็ี ขึ้�อใดเห้น็ ไดช� ัดเจันทัี�สุด ก. มีกี ารเจัริญเติบุโตขึ้องเต�านมี ก. ระบุบุห้ายใจั ขึ้. มีีขึ้นทั�ีห้ัวิห้น่าวิ ขึ้. ระบุบุต่อมีไร�ทั่อ ค. มีีขึ้นรักแร� ค. ระบุบุสบ่ ุพัันธิ์์ ง. มีีป็ระจัาำ เด่อนคร�ังแรก ง. ระบุบุป็ระสาทั 5. ควิามีรักขึ้องวิยั รุ่นมีกั จัะเป็็นพัฤตกิ รรมีทัี�ควิบุค้ก่ บั ุสิ�งใด ก. ควิามีชงั ขึ้. ควิามีสวิยงามี ค. ควิามีใคร่ ง. เป็น็ ไขึ้�ห้วิัดบุ่อย 6. ขึ้อ� ใดทับี� ุิดาควิรป็ฏิิบุตั ิตอ่ บุตุ ร ก. ป็รชี าสัง� สอนลก้ ให้�เป็น็ คนดี ขึ้. วิิเชยี รเป็็นเจั�าขึ้องบุ่อนเลยสอนลก้ ให้ค� มุ ีบุ่อน ค. ควิามีชอบุส่วินตัวิ ง. ควิามีร้�ควิามีสามีารถุขึ้องตนเอง รายวิิชา สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) 3 ระดับั มัธั ยมัศึกึ ษาตอนต้น
บทัทัี� 2 การดั้แลรกั ษาสุขภาพั สรปุ เน�อ่ หา เร�่องทั�ี 1 หลักการดัแ้ ลสุขภาพัเบ่อ� งตน� การดัแ้ ลสุขภาพัตามหลกั 5 อ. มีคี ำาแนะนาำ ทัางการแพัทัยว์ ิา่ คนเราจัะมีสี ุขึ้ภาพัดี ตอ� งป็ระกอบุดว� ิย 5 อ. ค่อ อาห้าร อากาศึ อารมีณ์ อจุ ัจัาระ และออกกาำ ลังกาย สามีารถุแยกแยะได� ดังนี� อาห้าร ควิรเป็็นอาห้ารทั�ีเห้มีาะสมีกบั ุร่างกาย กนิ แล�วิให้�ป็ระโยชน์ต่อร่างกาย ไมีม่ ีีโทัษห้ร่อพัิษภยั อากาศึ ทัใ�ี ชห� ้ายใจัเขึ้า� ออก ตอ� งเป็น็ อากาศึทับ�ี ุรสิ ทุ ัธิ์ิ� ป็ราศึจัากมีลพัษิ ใดๆ เพัราะห้วั ิใจัขึ้องคนตอ� งการอากาศึเขึ้า� ไป็ เพั่�อส้บุฉดี โลห้ติ ไป็ห้ลอ่ เล�ียงอวิัยวิะตา่ งๆ ให้ท� ัาำ งานตลอดเวิลา อากาศึบุรสิ ุทัธิ์ิท� ัาำ ให้ร� ส�้ ้กสดช่�น มีีควิามีสุขึ้ อารมีณ์ ผู้ท�้ ัีม� ีอี ารมีณแ์ จัม่ ีใส รา่ เรงิ จัะมีีควิามีสขุ ึ้กวิา่ คนทัีม� ีีอารมีณข์ ึ้นุ่ มีวั ิ ห้งดุ ห้งิดฉุนเฉียวิ นอกจัากนนั� แลว� ิยงั มีี ผู้ลตอ่ ระบุบุการทัำางานขึ้องอวิยั วิะตา่ งๆ ภายในร่างกายอีกด�วิย อจุ ัจัาระ คอ่ กากอาห้าร ห้รอ่ ขึ้องเสยี ทัรี� า่ งกายยอ่ ยแลว� ินำาสว่ ินทัด�ี ไี ป็ใช� ห้ลงั จัากนน�ั กจ็ ัะขึ้บั ุถุา่ ยออกมีา ห้ากตกคา� ง อย้่ในร่างกายนานเกนิ ไป็จัะทัาำ ให้เ� กิดโรคภยั ไขึ้เ� จับ็ ุได� คนทัม�ี ีรี ะบุบุขึ้บั ุถุา่ ยทัี�ดจี ัะมีหี ้น�าตาสดใส มีนี า�ำ มีนี วิล ตรงกันขึ้า� มีกบั ุคน ทัไ�ี มี่คอ่ ยขึ้บั ุถุา่ ย ห้รอ่ ทัี�เรียกวิา่ ทัอ� งผู้ก้ ออกกาำ ลังกาย เป็็นการบุริห้ารอวิัยวิะทั�งั ภายในและภายนอก ทัำาให้ไ� ด�รับุการเคล่�อนไห้วิ ช่วิยให้เ� กดิ การเสริมีสรา� ง สว่ ินทั�ขี ึ้าดห้ร่อลดสว่ ินทัีเ� กนิ ชว่ ิยในการทัำางานขึ้องห้วั ิใจั ป็อด ฯลฯ คนทัีไ� มี่ออกกำาลังกายจัะเป็น็ คนอ่อนแอ ขึ้าดภ้มีติ า� นทัาน เจั็บุป็ว่ ิย เช่�อโรคเขึ้�าสร่้ ่างกายไดง� ่าย เรอ�่ งทัี� 2 การออกกาำ ลงั กาย รป้ แบบและวิธิ ิ์กี ารออกกำาลังกายเพัอ่� สขุ ภาพั ป็ระโยชนข์ ึ้องการออกกำาลงั กาย 1. ทัางดา� นรา่ งกาย 1. ชว่ ิยเสรมิ ีสรา� งสมีรรถุภาพัทัางดา� นรา่ งกายให้เ� ป็น็ ผู้ท�้ ัแี� ขึ้ง็ แรงมีปี ็ระสทิ ัธิ์ภิ าพัในการทัาำ งาน สรา� งควิามีแขึ้ง็ แกรง่ ขึ้องกลา� มีเน่�อ 2. ช่วิยทัาำ ให้ร� ะบุบุตา่ งๆ ภายในร่างกายเจัริญเติบุโต แขึ้ง็ แรงมีปี ็ระสทิ ัธิ์ิภาพัในการทัำางาน อาทัิ ระบุบุการไห้ล เวิียนเลอ่ ด ระบุบุห้ายใจั และระบุบุการยอ่ ยอาห้าร เป็น็ ตน� 2. ทัางดา� นอารมีณ์ 1. ช่วิยสามีารถุควิบุคมุ ีอารมีณไ์ ด�เป็็นอย่างดไี มี่วิา่ จัะอย้ใ่ นสภาพัเช่นไร 2. ช่วิยให้ค� นทัมี� ีีอารมีณเ์ บุิกบุาน ย�มิ ีแยม� ีแจั่มีใส 3. ชว่ ิยผู้่อนคลายควิามีต้งเครยี ดทัางสมีอง และอารมีณ์ได�เป็็นอย่างดี 3. ทัางดา� นจัิตใจั 1. ช่วิยให้เ� ป็็นคนทัี�มีจี ัิตใจับุรสิ ทุ ัธิ์�ิมีองโลกในแงด่ ี 2. ชว่ ิยให้�เป็น็ คนทัีม� ีีจัิตใจัเขึ้ม� ีแขึ้ง็ กล�าเผู้ชิญต่อป็ัญห้าอปุ ็สรรคตา่ ง ๆ 3. ช่วิยให้เ� กดิ ควิามีเช�่อมี�นั ตัดสนิ ใจัไดด� ี 4. ทัางด�านสังคมี 1. เป็็นผู้้�ทั�มี ีีระเบุยี บุวิินยั สามีารถุอย่ใ้ นสภาพัแวิดล�อมีต่างๆ ได� 2. เป็น็ ผู้�้ทัเ�ี ขึ้�ากับุสังคมี เพัอ่� นฝี้ง และบุุคคลทั�วั ิไป็ได�เป็็นอยา่ งดี ไมี่ป็ระห้มี่า ห้รอ่ เคอะเขึ้ิน 3. เป็น็ ผู้�้ทั�ีช่วิยสรา� งควิามีสมั ีพันั ธิ์อ์ นั ดรี ะห้วิ่างสังคมีตอ่ สังคมี และ ป็ระเทัศึต่อป็ระเทัศึ 4 รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึกึ ษาตอนตน้
โทัษขึ้องการออกกาำ ลังกาย 1. การทั�ไี มีย่ ่ดกลา� มีเน�อ่ อย่างเพัยี งพัอ กอ่ นออกกำาลังกาย รวิมีทัง�ั ยงั ยด่ ห้ย่นุ นัน� ทัำาเกิดอาการบุาดเจับ็ ุแก่กล�ามีเน�่อ ไดเ� ชน่ กนั 2. การใช�น�ำาห้นักทัี�มีากไป็ ตอนทัี�ทัำาการยกนา�ำ ห้นักไมี่ควิรทัี�จัะยกนาำ� ห้นักจัาำ นวินทัี�มีากเกินไป็ ห้ร่อเกินขึ้ีดควิามี สามีารถุขึ้องกล�ามีเน�อ่ ตนเอง ควิรทัจี� ัะยกนำา� ห้นักแบุบุค่อยเป็น็ คอ่ ยไป็จัะมีปี ็ระโยชน์มีากกวิา่ รวิมีถุง้ มีีควิามีป็ลอดภยั 3. การทัไ�ี มีอ่ บุอนุ่ รา่ งกายกอ่ นทัจี� ัะออกกาำ ลงั กาย เพัราะวิา่ กลา� มีเนอ�่ คนเรานนั� กจ็ ัะตอ� งมีกี ารป็รบั ุตวั ิกอ่ นทัจี� ัะมีกี าร ออกกาำ ลังกาย เพัราะฉะนน�ั กค็ วิรจัะมีกี ารเรมิ� ีออกกาำ ลงั กายในแบุบุชา� ๆ กอ่ น จัากน�นั กค็ อ่ ยเพั�มิ ีควิามีห้นักไป็เร�่อย ๆ เพั่อ� ให้� ร่างกายมีีการป็รับุตวั ิ 4. พัยายามีอยา่ ผู้อ่ นคลายกลา� มีเนอ่� ห้ลงั จัากทัมี� ีกี ารออกกาำ ลงั กายพัอห้ลงั จัากทัมี� ีกี ารออกกาำ ลงั กายตา่ ง ๆ แลว� ิกใ็ ห้� ใช�เวิลาป็ระมีาณ 3 -5 นาทัี เพั่�อทั�จี ัะลดอตั ราการเตน� ขึ้องห้วั ิใจั 5. การออกกาำ ลังกายทัี�ห้ักโห้มีมีากเกินไป็ ควิรจัะมีีการออกกาำ ลังกายอย่้ในระดับุทัี�ป็านกลาง ซี�้งก็จัะมีีคุณภาพั มีากกวิา่ การออกกำาลงั กายแบุบุห้กั โห้มี ร้ป็แบุบุและวิิธิ์ีการออกกาำ ลงั กายเพัอ่� สขุ ึ้ภาพั ป็ระเภทัขึ้องการออกกาำ ลงั กายมีี 5 ป็ระเภทั คอ่ 1. การออกกำาลงั กายแบุบุเกรง็ กลา� มีเน�อ่ อย้่กบั ุทัี� 2. การออกกาำ ลังกายแบุบุมีกี ารยด่ – ห้ดตวั ิขึ้องกล�ามีเน�อ่ สว่ ินต่าง ๆ ขึ้องร่างกาย 3. การออกกำาลังกายแบุบุให้ก� ลา� มีเนอ�่ ทัาำ งานเป็็นไป็อย่างสมีา�ำ เสมีอ ตลอดการเคลอ่� นไห้วิ 4. การออกกำาลงั กายแบุบุไมีต่ อ� งใชอ� อกซีเิ จันในระห้วิา่ งทัมี� ีีการเคลอ�่ นไห้วิ 5. การออกกำาลังกายแบุบุใชอ� อกซีเิ จัน เร่อ� งทั�ี 3 สุขภาพัทัางเพัศึ การเจัรญิ เตบิ ุโตและพััฒนาการขึ้องมีนษุ ย์นัน� ห้มีายถุง้ การเจัริญเติบุโตและพัฒั นาการทัางรา่ งกายและจัติ ใจัควิบุค่้ กนั ไป็ตลอด เริ�มีต�งั แต่ วิัยเด็ก วิยั แรกรนุ่ วิยั ผู้้ใ� ห้ญต่ ามีลำาดับุ วิธิ ิ์ปี ็ฏิิบุัติเพั่อ� การมีีสขุ ึ้ภาพัทัางเพัศึทัีด� ี 1. การคมุ ีกาำ เนดิ การคุมีกำาเนิดเป็็นวิธิ ิ์กี ารป็ฏิบิ ุตั ิเพั่�อป็อ้ งกนั การตง�ั ครรภ์ มีวี ิธิ ิ์ีการ ดังนี� 1. การใชถ� ุงุ ยางอนามีัย 2. การรับุป็ระทัานยาเมีด็ คมุ ีกำาเนดิ 3. การฝีังยาเมี็ดคมุ ีกาำ เนิดใตผ� ู้วิ ิห้นัง 4. การใส่ห้่วิง อนามีัย 5. การฉีดยาคมุ ีกำาเนิด 6. การนับุระยะป็ลอดภัย 7. การห้ลง�ั อสุจัภิ ายนอก 8. การผู้่าตัดทัำาห้มีนั 9. การคุมี กำาเนดิ ด�วิยยาเมี็ดคมุ ีกาำ เนดิ 2. การทั�องไมี่พัร�อมี การมีเี พัศึสัมีพันั ธิ์์ก่อนวิัยอันควิร เป็็นพัฤติกรรมีทัี�ก่อให้เ� กดิ ป็ัญห้าต่างๆ ตามีมีาในชีวิติ ตลอดจันเป็็นป็ัญห้าห้ร่อ ภาระแก่สังคมี ชุมีชนด�วิย ดังน�ัน จั้งต�องให้�คาำ แนะนำาอบุรมีสั�งสอนให้�พัฤติกรรมีตนอย่้ในกรอบุขึ้องสังคมีทั�ีดีไมี่ยุ่งเก�ียวิเร่�อง เพัศึสัมีพันั ธิ์์ 3. การทัำาแทั�ง การทัำาแทัง� ห้มีายถุง้ การทัาำ ให้�การตง�ั ครรภ์สนิ� สุดก่อนอายุครรภ์ 28 สปั ็ดาห้์สาำ ห้รบั ุในป็ระเทัศึไทัยการทัาำ แทัง� ยงั ไมี่เป็็นเร่�องทัผ�ี ู้ดิ กฎห้มีายไมี่วิา่ จัะกระทัำาโดยแพัทัยป์ ็รญิ ญาห้รอ่ ห้มีอเถุ�่อนก็ตามี 4. การตดิ เช่�อเอชไอวิี (HIVS) ร่างกายสร�างขึ้้�นขึ้องผู้�้ติดเช่�อเอชไอวิี (HIVS) ขึ้องเห้ลวิทั�ีมีีเช�่อเอชไอวิีอย้่น�ัน ค่อ เล่อด อสุจัิ สารคัดห้ล�ังใน ชอ่ งคลอด นา�ำ นมี ส่วินช่องทัางทั�เี ชอ่� เอชไอวิจี ัะเขึ้า� สร่้ ่างกายได� คอ่ เยอ่� บุุและป็ากแผู้ลเมี่อ� เล่อด อสุจัิ สารคดั ห้ลง�ั ในชอ่ งคลอด ทัีม� ีีเช่อ� เอชไอวิสี มั ีผู้สั โดยตรงกบั ุเยอ�่ บุุห้รอ่ ป็ากแผู้ลก็จัะทัาำ ให้ม� ีโี อกาสตดิ เช่อ� ได� รายวิิชา สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) 5 ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนตน้
เรอ่� งทั�ี 4 พัฤติกรรมทั�นี าำ ไปสก่้ ารลว่ ิงละเมิดัทัางเพัศึ การมสี ัมพันั ธิ์์และการตง�ั ครรภ์ทัไี� มพ่ ังึ ประสงค์ การเป็ล�ยี นแป็ลงเมี่�อเขึ้า� สว้่ ิัยห้นุ่มีสาวิ 1. พัฒั นาการทัางเพัศึและการป็รับุตวั ิเมี่�อเขึ้า� สว่้ ิยั รนุ่ การเป็ลี�ยนแป็ลงทัางร่างกายขึ้องเพัศึห้ญิง เด็กห้ญิงจัะเกิดขึ้้�นเร็วิกวิ่าเด็กชาย ค่อ จัะเรม�ิ ีขึ้้�นเมี่�ออายปุ ็ระมีาณ 11-13 ป็ี มีกี ารเจัรญิ เติบุโตอย่างรวิดเร็วิ สว่ ินส้งและนาำ ห้นักเพัม�ิ ีมีากขึ้น�้ อวิยั วิะเพัศึโตขึ้้�น การเป็ลี�ยนแป็ลงทัางร่างกายขึ้องเพัศึชาย เดก็ ชายจัะเรม�ิ ีเขึ้า� ส่ว้ ิยั รนุ่ เมี�่ออายุป็ระมีาณ 13-15 ป็ี เพัศึชายมีีการ เป็ลีย� นแป็ลงขึ้องรา่ งกายทัี�เห้น็ ได�ชดั โดยเฉพัาะควิามีสง้ และน�าำ ห้นักตวั ิทัี�เพัิ�มีขึ้้น� แขึ้นขึ้ายาวิ 2. การป็้องกันและห้ลีกเลย�ี งพัฤติกรรมีเสยี งและการล่วิงละเมีดิ ทัางเพัศึและการต�งั ครรภ์ทัไ�ี มีพ่ ัง้ ป็ระสงค์ 2.1. พัฤติกรรมีทัเี� สยี� งตอ่ การมีีเพัศึสมั ีพัันธิ์์ วิยั รนุ่ ทัี�มีีพัฤติกรรมีเสี�ยงมีากมีดี งั น�ี 1) สนใจัเร�อ่ งเพัศึมีาก 6) เป็น็ คนเจั�าช้� 2) มีคี วิามีห้มีกมีุน่ ในเรอ�่ งเพัศึ 7) เคยมีปี ็ระสบุการณท์ ัางเพัศึมีาแล�วิ 3) ชอบุถุก้ เน�อ่ ตอ� งตวั ิเพัศึตรงขึ้�ามี 8) เสพัสารเสพัตดิ 4) คิดวิา่ การมีเี พัศึสัมีพัันธิ์์ไมี่ใช�เร่�องเสยี ห้าย 9) ขึ้าดควิามีไตร่ตรอง 5) ดส้ ่�อลามีก 10) อยากรอ้� ยากลอง 2.2 การห้ลีกเล�ียงและป็้องกนั พัฤตกิ รรมีเสี�ยงต่อการล่วิงละเมีิดทัางเพัศึและการต�งั ครรภท์ ัี�ไมีพ่ ัง้ ป็ระสงค์ การห้ลกี เลี�ยงและป็้องกนั พัฤตกิ รรมีเสย�ี งต่อการล่วิงละเมีดิ ทัางเพัศึ 1. ในกรณเี มีอ�่ อยก่้ บั ุคร่้ ักขึ้องตนเอง ควิรป็ฏิิบุตั ิดงั น�ี 1) ไมี่ยอมีให้ค� ร้่ กั ได�สัมีผู้สั จับั ุมีอ่ โอบุกอด 2) ไมีอ่ ยใ่้ นทัี�ลับุตาคนสองต่อสอง 3) ไมี่ไป็เทัยี� วิกนั แบุบุค�างค่น 4) ไมี่ควิรดส้ อ�่ ลามีกโดยเฉพัาะกบั ุค่ร้ ัก 5) การไป็เทัย�ี วิในงานวินั สำาคัญต่าง ๆ ทัี�เป็็นการเทั�ยี วิในเวิลากลางคน่ 6) การไป็เทัี�ยวิงานสังสรรค์ห้รอ่ ตามีสถุานบุันเทัิงกบั ุคนรกั ควิรระมีดั ระวิังตัวิด�วิย 7) อยา่ ใจัออ่ นถุา� ถุก้ ขึ้อทัจ�ี ัะมีเี พัศึสัมีพัันธิ์ด์ �วิย 2. ในกรณเี มีอ่� อย้ก่ ับุพัอ่ เลย�ี งห้รอ่ ญาติ ควิรป็ฏิิบุัตติ นดงั นี� 1) ให้ส� งั เกตการสมั ีผู้สั ขึ้องบุคุ คลเห้ลา่ นนั� วิา่ สมั ีผู้สั ดว� ิยควิามีเอน็ ดแ้ บุบุลก้ ห้ลานห้รอ่ แบุบุชส้� าวิ ถุา� มีกี ารสมั ีผู้สั นาน ล้บุคลำา จัับุต�องขึ้องสงวิน ตอ� งระมีดั ระวิังอยา่ เขึ้า� ใกล� 2) ควิรนอนในห้อ� งทัีม� ีิดชิดใส่กลอนห้รอ่ ลอ็ คกุญแจัให้เ� รียบุรอ� ย 3) ถุา� บุุคคลเห้ลา่ นนั� มีน้ เมีาอย่าไวิ�ใจั เพัราะทัาำ ให้�ขึ้าดสติ และกระทัาำ ในสิง� ทัไี� มี่คาดคิดได� 4) การแต่งตวั ิอย่บ้ ุา� น การอาบุนา�ำ ต�องกระทัาำ อย่างมีิดชดิ อยา่ เป็ดิ เผู้ยเรอ่ นรา่ งมีากนัก เพัราะอาจัเป็น็ การ ย�วั ิยุอารมีณท์ ัางเพัศึ การตงั� ครรภท์ ัีไ� มีพ่ ั้งป็ระสงค์ การตั�งครรภ์ทั�ีไมี่พั้งป็ระสงค์ ห้มีายถุ้ง การต�ังครรภ์ทั�ีเกิดขึ้้�นเน่�องมีาจัากการมีีเพัศึสัมีพัันธิ์์ทัี�เกิดขึ้�้นโดยไมี่ได�ต�ังใจั โดยอาจัมีีสาเห้ตุสาำ คัญมีาจัากพัฤติกรรมีทัางเพัศึทัีไ� มี่เห้มีาะสมีขึ้องวิัยรุ่น ห้ร่ออาจัเกิดจัากการถุก้ ขึ้ม่ ีขึ้น่ กระทัาำ ชาำ เรา ป็ญั ห้าและผู้ลกระทับุขึ้องการตัง� ครรภท์ ัีไ� มี่พัง้ ป็ระสงค์ 1) ส่งผู้ลกระทับุต่อวิยั รนุ่ ทัี�ตง�ั ครรภโ์ ดยไมีพ่ ั้งป็ระสงคโ์ ดยตรง เชน่ ป็ญั ห้าดา� นจัติ ใจัและอารมีณ์ ป็ญั ห้าดา� นสขุ ึ้ภาพั ฯลฯ 2) สง่ ผู้ลกระทับุต่อครอบุครัวิขึ้องวิยั รุ่นทัี�ตัง� ครรภ์โดยไมี่พัง้ ป็ระสงค์ 6 รายวิชิ า สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มัธั ยมัศึกึ ษาตอนตน้
3) สง่ ผู้ลกระทับุต่อสงั คมีและป็ระเทัศึชาติ การป็้องกันการต�งั ครรภ์ทั�ไี มี่พัง้ ป็ระสงคใ์ นวิัยรนุ่ หมายเหตุ : ให้น� ักศึก้ ษา ไดศ� ึ้กษาเพัม�ิ ีเตมิ ีจัากห้นงั ส่อแบุบุเรียน รายวิชิ าสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึก้ ษา รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 7 ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น คำาชี�แจัง จังเล่อกคำาตอบทัี�ถู้กต�องทัส�ี ุดัเพัยี งข�อเดัียวิ 1. การด้แลร่างกายให้ส� ะอาด คอ่ การป็ฏิบิ ุัติตนตามีขึ้อ� ใด 7. พัฤติกรรมีใดขึ้องมีารดาส่งผู้ลกระทับุต่อการเจัริญเติบุโต ก. อาบุนาำ� อย่างน�อยวินั ละ 2 ครัง� ขึ้องทัารกในครรภ์ ขึ้. สระผู้มีอยา่ งน�อยสัป็ดาห้์ละ 2 ครัง� ก. ลดน�าำ ห้นกั ค. ตดั เลบ็ ุมี่อ เล็บุเทั�าให้ส� น�ั อย้่เสมีอ ขึ้. ทัาำ งานบุ�าน ง. ถุ้กทักุ ขึ้อ� ค. รอ� งเพัลง 2. ตามีห้ลกั สขุ ึ้บุญั ญตั แิ ห้่งชาติกอ่ นรับุป็ระทัานอาห้ารเราควิร ง. บุริห้ารรา่ งกาย ทัำาส�งิ ใด 8. สิ�งแวิดล�อมีทัี�มีีผู้ลต่อการเจัริญเติบุโตและพััฒนาการขึ้อง ก. ล�างมีอ่ เดก็ ทัารก มีากทัี�สดุ ค่อขึ้�อใด ขึ้. ล�างห้นา� ก. โรงเรียน ค. ล�างเทัา� ขึ้. สงั คมี ง. อาบุนา�ำ ค. ชุมีชน 3. ถุ�านักศึ้กษาทัะเลาะกับุคนในครอบุครวั ินักศึ้กษาจัะทัำาอย่างไร ง. ครอบุครวั ิ ก. ทัำาลายขึ้า� วิขึ้อง 9. ขึ้ั�นตอนแรกทัี�ควิรป็ฏิิบุัติก่อนเขึ้�าโป็รแกรมีออกกำาลังกาย ขึ้. ไมีพ่ ั้ดด�วิย เพั่�อสุขึ้ภาพั คอ่ ขึ้อ� ใด ค. ตวิาดเสียงดงั ก. ตรวิจัสอบุสขุ ึ้ภาพั ง. ป็รับุควิามีเขึ้า� ใจั ขึ้. เลอ่ กสถุานทัี� 4. เราป็ฏิิบุตั ติ ่อคนในครอบุครวั ิอยา่ งไร ค. เล่อกอุป็กรณก์ ฬี า ก. ทัำาตามีควิามีพัอใจั ง. เลอ่ กชนดิ กีฬา ขึ้. สนใจัแต่คนทั�ีชอบุ 10. ขึ้อ� ใดเป็็นวิิธิ์ีทัี�ถุก้ ต�องในการออกกาำ ลังกาย ค. รบั ุฟังั ป็ญั ห้า ก. ห้ลงั การออกกาำ ลงั กายตอ� งรบี ุอาบุน�ำาทันั ทัี ง. ถุ้กทักุ ขึ้อ� ขึ้. ออกกำาลังกายทักุ วิันๆละ 10 นาทัี 5. ขึ้�อใดเป็็นการสร�างควิามีสัมีพันั ธิ์์ในครอบุครวั ิให้�อบุอ่นุ ค. อบุอุ่นร่างกายก่อนการออกกาำ ลังกายทักุ ครัง� ก. ตา่ งคนตา่ งอย้่ ง. ออกกำาลังกายห้ลงั กนิ อาห้ารเสรจ็ ั ขึ้. ทัะเลาะกนั ค. เห้็นควิามีสำาคญั ขึ้องคนทักุ คน ง. รว่ ิมีกนั ดม�่ ีสุรา 6. ถุ�านกั ศึก้ ษาทัานขึ้า� วิเห้นียวิไก่ ยา่ ง ขึ้า� วิเห้นยี วิ และไก่ จัะถุ้กย่อยครั�งแรกทัใี� ด ก. ขึ้�าวิเห้นียวิทั�ลี าำ ไสเ� ล็ก ไก่ทัี�ลาไสเ� ล็ก ขึ้. ขึ้�าวิเห้นียวิทัป�ี ็าก ไกท่ ัี�กระเพัาะอาห้าร ค. ขึ้า� วิเห้นียวิทัก�ี ระเพัาะอาห้าร ไก่ทัี�ลาไส�เลก็ ง. ขึ้�าวิเห้นยี วิทัีก� ระเพัาะอาห้าร ไกท่ ัีก� ระเพัาะอาห้าร 8 รายวิชิ า สุุขศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึกึ ษาตอนตน้
บทัทัี� 3 สารอาหาร สรปุ เนอ�่ หา เรอ�่ งทั�ี 1 ปัญหาสขุ ภาพัทัเ�ี กิดัจัากการบริโภคอาหารไมถ่ ู้กโภชนาการ 1. อาห้าร ห้มีายถุง้ ส�งิ ทัเ�ี รากินไดแ� ละมีปี ็ระโยชน์ต่อรา่ งกาย สิ�งทัีก� ินไดแ� ตไ่ มีเ่ ป็็นป็ระโยชนห์ ้ร่อให้โ� ทัษแก่รา่ งกาย อาทัิ สุรา เห้ด็ เมีา เรากไ็ มีเ่ รียกสง�ิ นัน� วิ่าเป็็นอาห้าร 2. โภชนาการ ห้มีายถุง้ เร่�องต่างๆ ทัว�ี ิ่าด�วิยอาห้าร อาทัิ การจัดั แบุง่ ป็ระเภทัสารอาห้ารป็ระโยชน์ขึ้องอาห้าร การ ย่อยอาห้าร โรคขึ้าดสารอาห้าร เป็็นต�น 3. สารอาห้าร ห้มีายถุ้ง สารเคมีีทัี�เป็็นส่วินป็ระกอบุสาำ คัญในอาห้าร สารเคมีีเห้ล่าน�ีมีีควิามีสำาคัญและจัาำ เป็็นต่อ ร่างกาย อาทัิ เป็็นตัวิทัำาให้�เกิดพัลังงานและควิามีอบุอุ่นต่อร่างกายช่วิยในการเจัริญเติบุโต ช่วิยซี่อมีแซีมีส่วินทัี�ส้กห้รอทัำาให้� ร่างกายทัาำ งานไดต� ามีป็กติ 4. พัลังงานและแคลอร�ี ไขึ้มีัน คาร์โบุไฮเดรต และโป็รตีน ให้�ป็ระโยชน์แก่ร่างกายห้ลายอย่างทัี�สำาคัญค่อ การใช� พัลงั งานแกร่ า่ งกาย พัลงั งานในทัีน� ห�ี ้มีายถุง้ พัลงั งานทัีร� า่ งกายจัำาเป็น็ ต�องมีตี อ� งใชแ� ละสะสมีไวิ� เพัอ�่ ใชใ� นการทัำางานขึ้องอวิยั วิะ ทัง�ั ภายในและภายนอกรา่ งกาย 5. อาห้ารห้ลัก 5 ห้มี่้ อาห้ารเป็น็ สงิ� จัำาเป็็นยงิ� สำาห้รับุการเจัรญิ เตบิ ุโต การบุำารงุ เลย�ี งส่วินต่างๆ ขึ้องร่างกาย ควิรกิน อาห้ารให้�ครบุทังั� 5 ห้มี้่ การกนิ อาห้ารตอ� งคาำ น้งถุง้ คณุ คา่ ขึ้องสารอาห้ารมีากกวิา่ ควิามีชอบุห้รอ่ ไมีช่ อบุ การเลอ่ กกนิ ห้รอ่ ไมี่ กนิ อาห้าร เกิดจัากสาเห้ตุห้ลายป็ระการ ป็ญั ห้าการบุริโภคอาห้ารไมี่ถุก้ ห้ลกั โภชนาการ มีดี ังน�ี 1. ภาวิะทัพุ ัโภชนาการ ภาวิะทัพุ ัโภชนาการ ห้มีายถุง้ ภาวิะทัีร� า่ งกายไดร� บั ุสารอาห้ารผู้ดิ เบุยี� งเบุนไป็จัากป็กติ อาจั เกดิ จัากไดร� ับุสารอาห้ารนอ� ยกวิา่ ป็กติห้ร่อเห้ตุ ทัตุ ยิ ภม้ ีิ ค่อเห้ตเุ น่�องจัากควิามีบุกพัรอ่ งตา่ งจัากการกนิ การย่อย การดด้ ซีม้ ีใน ระยะ 2-3 ป็แี รกขึ้องชวี ิิต จัะมีผี ู้ลกระทับุต่อระดบั ุสตปิ ็ญั ญาและการเรยี นภายห้ลัง 2. ภาวิะโภชนาการเกนิ เมีอ�่ คนเราบุรโิ ภคอาห้ารชนดิ ใด ชนดิ ห้นง้� เกนิ ควิามีตอ� งการขึ้องรา่ งกาย จัะทัำาให้เ� กดิ ภาวิะ โภชนาการเกนิ จันเกิดโรคได� และโรคทั�เี กิดจัากภาวิะโภชนาการเกิน เช่น โรคห้วั ิใจัและห้ลอดเลอ่ ด ตลอดจันโรคอ�วิน เร่�องทัี� 2 ปรมิ าณควิามต�องการสารอาหารตามเพัศึ วิัย และสภาพัรา่ งกาย 1. ควิามีตอ� งการสารอาห้ารในวิยั เดก็ อาห้ารมีสี ว่ ินสาำ คญั อยา่ งมีากในวิยั เดก็ ทัง�ั ในดา� นการเจัรญิ เตบิ ุโตขึ้องรา่ งกาย และการพัฒั นาการ 2. ควิามีตอ� งการสารอาห้ารขึ้องเดก็ วิยั เรยี น การเลอ่ กอาห้ารเชา� ทัเี� ดก็ วิยั เรยี นควิรไดร� บั ุป็ระทัานและห้าไดง� า่ ย คอ่ นมีสด 1กล่อง ขึ้�าวิห้รอ่ ขึ้นมีป็งั ไขึ้่ อาจัจัะเป็็นไขึ้ด่ าวิ ไขึ้ล่ วิก ห้รอ่ ไขึ้่เจัยี วิ ผู้ลไมี�ทัี�ห้าไดง� า่ ย เชน่ กลว� ิยน�ำาวิ�า มีะละกอ ห้ร่อสม� ี เทัา่ นีเ� ดก็ กจ็ ัะได�รับุสารอาห้ารทัี�เพัยี งพัอแลว� ิ 3. ควิามีตอ� งการสารอาห้ารในวิยั รนุ่ วิยั รนุ่ เป็น็ วิยั ทัมี� ีกี ารเจัรญิ เตบิ ุโตในดา� นรา่ งกายอยา่ งมีาก และมีกี ารเป็ลยี� นแป็ลง ทัางอารมีณ์และจัติ ใจัค่อนขึ้�างส้ง 4. ควิามีตอ� งการสารอาห้ารในวิัยผู้ใ�้ ห้ญ่ รา่ งกายยงั ตอ� งการสารอาห้ารอยา่ งครบุถุ�วิน เพัอ่� นำาไป็ทัาำ นุบุาำ รุงอวิัยวิะ และเนอ่� เยอ่� ตา่ ง ๆ ขึ้องรา่ งกายให้ค� งสภาพัการทัาำ งานทัม�ี ีสี มีรรถุภาพัตอ่ ไป็ จัง้ จัาำ เป็น็ บุรโิ ภคอาห้ารทัถ�ี ุก้ ตอ� งตามีห้ลกั โภชนาการ 5. ควิามีตอ� งการสารอาห้ารขึ้องวิยั ชรา วิยั ชรา ห้มีายถุ้ง ผู้ท้� ัีอ� ย้ใ่ นวิัย 60 ป็ขี ึ้น�้ ไป็ สำาห้รบั ุป็ญั ห้าเร�่องอาห้ารการกิน ห้รอ่ โภชนาการในวิัยนี� ขึ้อให้ร� บั ุป็ระทัานอาห้ารให้ค� รบุทัุกห้มี่แ้ ละควิบุคมุ ีป็รมิ ีาณ 6. ควิามีต�องการสารอาห้ารในสตรตี งั� ครรภ์ สตรีตง�ั ครรภ์ นอกจัากตอ� งมีีสารอาห้ารทั�งั 6 ป็ระเภทั ไดแ� ก่ โป็รตนี รายวิชิ า สุุขศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 9 ระดัับมัธั ยมัศึกึ ษาตอนต้น
คาร์โบุไฮเดรต ไขึ้มีัน วิิตามีิน เกลอ่ แร่ และน�ำา จัง้ จัะทัาำ ให้เ� ด็กในครรภไ์ ดร� ับุป็ระโยชนส์ ง้ สุด เร�่องทัี� 3 วิิธิ์กี ารประกอบอาหารเพั�อ่ คงคณุ ค่าของสารอาหาร 1. ห้ลักการป็รงุ อาห้ารทั�ถี ุก้ สุขึ้ลักษณะ เพั่�อให้ไ� ดอ� าห้ารทั�ีสะอาด ป็ลอดภัย และมีคี ณุ คา่ ทัางโภชนาการ มีีห้ลักการ ป็รงุ อาห้ารทั�ถี ุ้กสขุ ึ้ลักษณะ โดยคำานง้ ถุ้งห้ลัก 3 ส ค่อ สงวินคุณค่า สุกเสมีอ สะอาด 2. ห้ลักการทัาำ อาห้ารให้�สะดวิกและรวิดเรว็ ิ มีีวิิธิ์กี ารเตรยี มีอาห้ารพัรอ� มีป็รุงในวินั ห้ยดุ ทั�เี กบ็ ุไวิใ� นตเ�้ ยน็ แลว� ินาำ มีา ป็รงุ ให้มี่ได�โดยใช�เวิลานอ� ยแตไ่ ด�คุณคา่ มีาก 3. ห้ลกั การเกบ็ ุอาห้ารให้ส� ะอาดป็ลอดภยั การเกบ็ ุอาห้ารตามีห้ลกั การสขุ ึ้าภบิ ุาลอาห้าร มีวี ิตั ถุปุ ็ระสงคเ์ พัอ�่ ยด่ อายุ ขึ้องอาห้ารทัใ�ี ชบ� ุรโิ ภค ห้ลกั การในการเกบ็ ุอาห้ารให้ค� ำานง้ ถุง้ ห้ลกั 3 ส. คอ่ สดั สว่ ินเฉพัาะ สงิ� แวิดลอ� มีเห้มีาะสมี สะอาดป็ลอดภยั 4. อุณห้ภม้ ีิเทัา่ ไห้รจ่ ัง้ จัะทัำาลายเชอ�่ โรคได� อุณห้ภ้มีิทัี�สามีารถุทัาำ ลายเช่�อจัลุ ินทัรยี ์ ค่อ 80 - 100 องศึาเซีลเซียี ส (อณุ ห้ภ้มีนิ ำ�าเดอ่ ด) เป็็นเวิลานาน 15 นาทัี 5. อณุ ห้ภม้ ีทิ ัเ�ี ห้มีาะสมีในการเกบ็ ุอาห้ารสดป็ระเภทัเน่อ� สตั วิ์ อาห้ารเนอ�่ สตั วิส์ ด สาำ ห้รบั ุเนอ่� สตั วิ์ ในขึ้ณะทัีเ� นอ�่ สตั วิ์ สดทัีต� �องการเกบ็ ุไวิใ� ช�นาน (ไมีเ่ กิน7วิัน) ตอ� งเกบ็ ุไวิใ� นอุณห้ภม้ ีติ ้�แช่แขึ้็ง อณุ ห้ภ้มีิตาำ� กวิา่ 0 องศึาเซีลเซียี ส 6. ควิามีสำาคญั ภาชนะบุรรจัอุ าห้าร ภาชนะบุรรจัอุ าห้ารตอ� งมีกี ารป็อ้ งกนั การป็นเป็อ้� นเชอ่� โรค สารเคมีีทัเ�ี ป็น็ พัษิ กบั ุ อาห้ารทัีพ� ัร�อมีจัะบุรโิ ภค หมายเหตุ : ให้น� กั ศึ้กษา ได�ศึ้กษาเพั�มิ ีเตมิ ีจัากห้นังส่อแบุบุเรียน รายวิิชาสขุ ึ้ศึก้ ษา – พัลศึ้กษา 10 รายวิิชา สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึกึ ษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน คาำ ช�ีแจัง จังเล่อกคำาตอบทัถ�ี ู้กต�องทัสี� ดุ ัเพัยี งขอ� เดัียวิ 7. วิติ ามีนิ บุี มีหี ้ลายชนิด ยกเวิ�นขึ้�อใด 1. ขึ้�อใดให้�ควิามีห้มีายขึ้องอาห้ารไดถ� ุ้กต�อง ก. วิติ ามีินบุี 2 ขึ้. วิิตามีินบุี6 ก. สิง� ทัรี� บั ุป็ระทัานแล�วิอิม� ี ค. วิติ ามีินบุ1ี 0 ขึ้. สิ�งทัี�รับุป็ระทัานแล�วิย่อยได� ง. วิิตามีนิ บุ1ี 2 ค. ส�ิงทัร�ี ับุป็ระทัานแล�วิชว่ ิยขึ้ับุถุ่าย ง. ส�ิงทั�รี ับุป็ระทัานแลว� ิเกิดป็ระโยชน์ต่อรา่ งกาย 8. สารอาห้ารตามีห้ลักคณุ คา่ ทัางโภชนาการแบุ่งออกเป็น็ 2. เพัราะเห้ตุใดเราจัง้ ควิรรบั ุป็ระทัานอาห้ารให้ค� รบุ 5 ห้มี่้ กป�ี ็ระเภทั ก. ทัาำ ให้ม� ีรี ป้ ็รา่ งดี ขึ้. ทัำาให้�มีหี ้น�าตาสวิยงามี ก. 4 ป็ระเภทั ค. ทัำาให้เ� ลอ่ กซีอ�่ อาห้ารไดง� ่าย ขึ้. 5 ป็ระเภทั ง. ทัาำ ให้ไ� ด�รบั ุสารอาห้ารครบุถุ�วิน ค. 6 ป็ระเภทั 3. ห้ญิงต�งั ครรภม์ ีคี วิามีตอ� งการโป็รตนี เพั่�อนาำ ไป็ใช�สาำ ห้รับุ ง. 7 ป็ระเภทั แมี่และลก้ ในครรภ์ วินั ละป็รมิ ีาณเทั่าไร 9. ห้ลกั การรบั ุป็ระทัานอาห้ารให้�เห้มีาะสมี ควิรพัจิ ัารณา ก. 10 กรัมี จัากสง�ิ ใด ขึ้. 20 กรัมี ก. เพัศึ อายุ ค. 30 กรมั ี ขึ้. ลักษณะรป้ ็รา่ งห้นา� ตา ง. 40 กรัมี ค. อายุ กจิ ักรรมีในชวี ิติ ป็ระจัำาวิัน 4. อาห้ารในขึ้�อใดทัีส� ามีารถุรบั ุป็ระทัานในป็ริมีาณมีากได� ง. โรคป็ระจัาำ ตวั ิ และฐานะทัางครอบุครัวิ ก. ขึ้�าวิ แป็้ง 10. ถุ�าไมี่มีีเน่�อสัตวิ์ เราสามีารถุเล่อกรับุป็ระทัานอาห้าร ขึ้. ผู้กั ผู้ลไมี� ป็ระเภทัใดแทัน ค. นมี เน่�อสัตวิ์ ก. ถุ�ัวิ ง. นาำ� มีัน นา�ำ ตาล เกล่อ ขึ้. ผู้ักกาด 5. การกนิ พัอดี มีคี วิามีห้มีายตรงกบั ุขึ้อ� ใด ค. น�าำ มีันพัช่ ก. รบั ุป็ระทัานอาห้ารราคาถุ้ก ง. ขึ้นุน ขึ้. รับุป็ระทัานอาห้ารแต่พัออ�มิ ี ค. รับุป็ระทัานอาห้ารทัี�ชอบุเทั่านั�น ง. รบั ุป็ระทัานอาห้ารครบุทักุ ห้มี่้ 6. ขึ้�อใดเป็น็ จัากการรับุป็ระทัานอาห้ารทั�ีได�สดั สว่ ินและ ป็รมิ ีาณตามีวิัย ก. เรยี นร�ไ้ ดช� �า ขึ้. เป็น็ โรคอว� ิน ค. สง้ กวิ่าเพัอ�่ น ง. เป็น็ ไขึ้�ห้วิัดบุ่อย รายวิชิ า สุุขศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 11 ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนต้น
บทัทั�ี 4 โรคระบาดั สรุปเนอ่� หา เร่อ� งทั�ี 1 สาเหตุ อาการ การป้องกันและการรักษาโรคทั�เี ป็นปญั หาสาธิ์ารณสขุ โรคตดิ ต่อ ห้มีายถุง้ โรคทัี�เกดิ จัากเชอ่� โรคแล�วิสามีารถุตดิ ตอ่ จัากคนไป็ส่้บุุคคลอน่� ได�ห้ร่ออาจัติดต่อระห้วิ่างคนสค้่ น ห้รอ่ สตั วิ์ส่้คนได� ห้รอ่ ติดต่อระห้วิ่างสัตวิด์ �วิยกันเองได� โดยมีพี ัาห้ะ เชน่ คน สัตวิ์ ห้ร่อมีตี วั ิกลางนำาเชอ�่ โรค เป็็นตน� โรคทัเ�ี ป็็นป็ญั ห้าสาธิ์ารณสขุ ึ้ขึ้องป็ระเทัศึ 1. โรคไขึ้�เลอ่ ดออก การป็้องกนั การป็อ้ งกนั ทัางกายภาพั ไดแ� ก่ ป็ิดภาชนะเก็บุนำา� ดว� ิยฝีาป็ิด เชน่ มีีฝีาป็ิดป็ากโอ่งนำ�า ตมุ่ ีน�าำ ถุังเก็บุน�ำา ห้รอ่ ถุ�าไมีม่ ีฝี ีาป็ดิ ก็วิางควิ�ำาลง การป็้องกันทัางเคมีี ไดแ� ก่ เติมีทัรายทัี�มีฟี ัอสเฟัต ซี้ง� เป็็นสารเคมีที ัีอ� งค์การอนามีัยโลกแนะนาำ ให้�ใชแ� ละรับุรองควิามีป็ลอดภัย การป็ฏิิบุัติตัวิ ไดแ� ก่ นอนในมีุ�ง ห้รอ่ นอนในห้�องทัีม� ีมี ีง�ุ ลวิดเพัอ�่ ป็อ้ งกนั ไมีใ่ ห้ถ� ุ้กยุงกดั โดยจัะตอ� งป็ฏิิบุตั ิเห้มีอ่ นกนั ทั�งั กลางวินั และกลางค่น ห้ากไมีส่ ามีารถุนอนในมี�ุงห้รอ่ นอนในห้�องทัีม� ีีมีุง� ลวิดได� ควิรใชย� ากนั ยงุ ชนดิ ทัาผู้ิวิซี�้งมีสี าระสาำ คัญทั�ี สกัดจัากธิ์รรมีชาติ 2. โรคมีาลาเรยี ไขึ้ม� ีาลาเรยี ห้รอ่ ไขึ้จ� ับั ุสนั� เป็น็ โรคตดิ ตอ่ ทัเ�ี กดิ จัากเชอ�่ ป็รสติ จัาำ พัวิกโป็รโตซีวั ิชอ่� พัลาสโมีเดยี มี ซีง�้ เกดิ จัากยงุ กน� ป็ลอ่ ง เป็็นพัาห้ะนำาโรคมีาส่้คน และเป็็นโรคทัี�มีีสถุิติการระบุาดส้งมีาก โดยเฉพัาะในภาคใต�และในจัังห้วิัดทัี�เป็็นป็่าเขึ้าทั�ีมีีฝีนตกชุก อย่บ้ ุ่อย ๆ การป็อ้ งกัน 1. นอนในมี�งุ อย่าให้ย� งุ กัดได� 2. ทัำาลายแห้ลง่ เพัาะพันั ธิ์ุ์ยุง เชน่ ภาชนะทัีม� ีีนา�ำ ขึ้งั ให้�ห้มีดไป็ 3. เมี�่อเขึ้า� ป็่าห้ร่อแห้ลง่ ทัม�ี ีีไขึ้ม� ีาลาเรียระบุาด ระวิังอย่าให้�ยงุ กดั โดยใช�ยากันยุงทัา 4. ผู้้�อย่ใ้ นพั�น่ ทั�แี ห้ล่งไขึ้ม� ีาลาเรยี ระบุาดควิรป็ลก้ ต�น ตะไคร�ห้อมีไวิ�กันยุง 5. ถุ�าสงสัยวิ่าเป็็นไขึ้�มีาลาเรีย ควิรไป็รับุการตรวิจัเล่อด และรับุการรักษาเพั�่อป็้องกันการแพัร่ต่อไป็ยัง ผู้้อ� �่น การรักษา เน่�องจัากในป็ัจัจัุบุนั พับุเชอ�่ มีาลาเรยี ทั�ีด�่อตอ่ ยา และอาจัมีโี รคแทัรกซีอ� นร�ายแรง (เชน่ มีาลาเรียขึ้น�้ สมีอง) โดยเฉพัาะอย่างย�ิงสำาห้รบั ุผู้้�ทัอ�ี ยใ้่ นเมีอ่ ง ซี้ง� ไมี่มีีภม้ ีิตา� นทัานโรคน�ี 3. โรคไขึ้�ห้วิัดนก สาเห้ตุ เกิดจัากเชอ�่ ไวิรัสชนดิ เอช็ ไฟัวิเ์ อน็ วิัน (H5N1) พับุในนก ซี้�งเป็็นแห้ล่งเชอ�่ โรคในธิ์รรมีชาติ โรคอาจัแพัร่มีายัง สัตวิ์ป็ีกต่าง ๆ ได� เชน่ ไกท่ ั�เี ลย�ี งอย้่ในฟัาร์มี เลยี� งตามีบุา� นและไกช่ น รวิมีทั�ังเป็ด็ ไล่ทัุ่งดว� ิย อาการ ผู้ป้� ็่วิยมีอี าการคล�ายไขึ้�ห้วิัดให้ญ่ ไขึ้�ส้ง ห้นาวิสั�น ป็วิดศึรี ษะ ป็วิดเมี�อ่ ยกลา� มีเนอ่� อ่อนเพัลยี เจับ็ ุคอ ไอ ผู้ป�้ ็ว่ ิย เด็กเล็ก ผู้้�ส้งอายุ ห้ร่อผู้้�ทั�ีมีีโรคป็ระจัำาตัวิ ห้ากมีีภ้มีิคุ�มีกันไมี่ดี อาจัมีีอาการรุนแรงได� โดยจัะมีีอาการห้อบุ ห้ายใจัลำาบุาก เน่อ� งจัากป็อดอกั เสบุรนุ แรง การตดิ ต่อ โดยการสัมีผู้ัสซีากสตั วิป์ ็ีกทั�ีป็่วิยห้ร่อตาย เช�อ่ ทัี�อย่ใ้ นนา�ำ มีก้ นำา� ลาย และมีล้ สตั วิ์ป็ว่ ิย อาจัติดมีากับุมีอ่ และเขึ้�าส่้ร่างกายทัางเย่�อบุุขึ้องจัมี้กและตา ผู้�้ทัี�เสี�ยงต่อโรคไขึ้�ห้วิัดนก ได�แก่ ผู้้�ทั�ีทัาำ งานในฟัาร์มีสัตวิ์ป็ีก ผู้้�ทัี�ฆ่่าห้ร่อชำาแห้ละ สัตวิป์ ็กี ผู้เ�้ ลี�ยงสตั วิ์ป็ีกในพั่�นทั�ีทัเ�ี กดิ โรคไขึ้�ห้วิัดนกระบุาด การป็้องกัน (1. รับุป็ระทัานอาห้ารป็ระเภทัไก่และไขึ้่ทัี�ป็รงุ สกุ เทั่านนั� โดยเฉพัาะช่วิงทัี�มีีการระบุาดขึ้องโรค (2. ควิร เลอ่ กซี่อ� ไก่สดทัี�ไมีม่ ีีลกั ษณะบุ่งชว�ี ิ่าอาจัตายด�วิยโรคตดิ เชอ�่ (3. ไมีเ่ ลน่ คลกุ คลหี ้ร่อสัมีผู้สั ตัวิสตั วิ์ นำา� มีก้ น�ำาลาย มี้ลขึ้องไก่และ สตั วิป์ ็กี (4. อาบุน�ำาให้ส� ะอาดและเป็ลีย� นเสอ�่ ผู้า� ทักุ ครงั� ห้ลงั สมั ีผู้สั ห้รอ่ คลกุ คลกี บั ุสตั วิป์ ็กี ทักุ ชนดิ (5. ห้า� มีนาำ สตั วิป์ ็กี ทัป�ี ็ว่ ิยห้รอ่ 12 รายวิชิ า สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนตน้
ตายมีารับุป็ระทัาน ห้ร่อป็รุงเป็็นอาห้ารอยา่ งเดด็ ขึ้าด (6. รกั ษาควิามีสะอาดในบุ�าน ในสถุานป็ระกอบุการ และบุรเิ วิณรอบุ ๆ ให้ส� ะอาดอย่้เสมีอ (7. กำาจััดสตั วิ์ทัี�ป็ว่ ิยห้ร่อตายผู้ดิ ป็กติ ด�วิยการเผู้าห้ร่อฝีังอย่างถุ้กวิิธิ์ีและราดด�วิยนา�ำ ยาฆ่่าเช�่อโรคห้ร่อโรย ด�วิยป็น้ ขึ้าวิ (8. ห้ากพับุไก่ เป็็ด ห้รอ่ สตั วิป์ ็ีกตายจัาำ นวินมีากผู้ดิ ป็กตใิ ห้�รบี ุแจั�งเจัา� ห้น�าทัีผ� ู้�้นาำ ชมุ ีชนทัันทัี 4. โรคซีารส์ อาการ อาการสาำ คญั ขึ้องผู้ป้� ็ว่ ิยโรคซีาร์ส ไดแ� ก่ มีีไขึ้ต� ัวิรอ� น ห้นาวิสัน� ป็วิดเมี�อ่ ยกล�ามีเน�อ่ ไอ ป็วิดศึีรษะ และห้ายใจั ลำาบุาก สว่ ินอาการอ�น่ ทัอี� าจัพับุไดม� ีีทั�องเดิน ไอมีเี สมีห้ะน�ำามีก้ ไห้ล คล่�นไสอ� าเจัียน มีีไขึ้�สง้ เกิน 30 องศึาเซีลเซียี สและมีอี าการ ไอ ห้ายใจัติดขึ้ดั การป็อ้ งกันและรกั ษา การป็้องกนั ทั�ดี ที ัส�ี ดุ ได�แก่ การลา� งมีอ่ การป็ฏิบิ ุัตติ ามีห้ลกั สุขึ้อนามีัยอย่างเครง่ ครัด และการ ใส่ห้น�ากากอนามีัย 5. โรคอห้วิ ิาตกโรค อาการ ทัอ� งรว่ ิง อาเจัยี น รา่ งกายจัะขึ้บั ุนำา� ออกมีาเป็น็ จัำานวินมีากอห้วิ ิาตกโรคเป็น็ โรคในระบุบุทัางเดนิ อาห้ารทัเี� กดิ ขึ้�น้ เฉยี บุพัลนั สายพัันธิ์์ุเฉพัาะช�่อ ไวิบุริโอ คอเลอรี โดยทั�วั ิไป็มีีอาการไมี่มีาก การป็อ้ งกัน 1. รับุป็ระทัานอาห้ารทัีป� ็รุงสุกให้มี่ ๆ และด�่มีนำ�าสะอาด เช่น นาำ� ตม� ีสกุ ภาชนะทั�ใี สอ่ าห้ารควิรล�างสะอาดทักุ ครัง� ก่อนใช� ห้ลีกเลีย� งอาห้ารห้มีกั ดอง สุก ๆ ดบิ ุ ๆ อาห้ารทั�ปี ็รงุ ทัิ�งไวิ�นาน ๆ 2. ล�างมีอ่ ฟัอกสบุ้ใ่ ห้�สะอาดทักุ ครัง� กอ่ นกินอาห้ารห้รอ่ ก่อนป็รุงอาห้ารและห้ลังเขึ้า� 3. ไมีเ่ ทัอุจัจัาระ ป็สั สาวิะและสง�ิ ป็ฏิิกล้ ลงในแมี่นาำ� ลำาคลอง ห้ร่อทัิ�งเรี�ยราดตอ� งถุ่ายลงในสว� ิมีทัีถ� ุก้ สขุ ึ้ลกั ษณะและ กำาจัดั สิง� ป็ฏิกิ ล้ โดยการเผู้าห้ร่อฝีงั ดนิ เพั�่อป็อ้ งกันการแพัรข่ ึ้องเชอ�่ โรค 4. ระวิงั ไมีใ่ ห้น� า�ำ เขึ้�าป็าก เมี่�อลงเลน่ ห้รอ่ อาบุนา�ำ ในลำาคลอง หมายเหตุ : ให้น� กั ศึ้กษา ได�ศึก้ ษาเพั�มิ ีเตมิ ีจัากห้นงั ส่อแบุบุเรยี น รายวิชิ าสุขึ้ศึ้กษา – พัลศึ้กษา ทัช21002 รายวิิชา สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) 13 ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนตน้
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น คาำ ชีแ� จัง จังเล่อกคำาตอบทัีถ� ูก้ ต�องทั�สี ดุ ัเพัียงข�อเดัียวิ 1. ขึ้�อใดค่อวิิธิ์ีการป็้องกันการแพัรร่ ะบุาดขึ้องโรคด�วิยวิธิ ิ์ี 7. การลา� งมีอ่ ให้ส� ะอาดเป็็นการป็้องกนั โรคติดตอ่ ไดอ� ยา่ งไร เสริมีสรา� งควิามีตา� นทัานโรค ก. เป็น็ การสรา� งสขุ ึ้นิสัยทัที� ัำาให้เ� ราด้ดี ก. ฉดี วิัคซีีนป็อ้ งกันโรค ขึ้. เป็น็ การลา� งสงิ� สกป็รกและเช่อ� โรค ขึ้. กินอาห้ารทัีม� ีปี ็ระโยชน์ ค. เป็็นการดแ้ ลมี่อให้ส� ะอาดสวิยงามี ค. กาำ จััดแห้ล่งทัีเ� ป็็นพัาห้ะขึ้องโรค ง. ทัำาให้�มี่อและเลบ็ ุดส้ ขุ ึ้ภาพัดี ง. ทัำาควิามีสะอาดรา่ งกายทักุ ครงั� ทัีส� มั ีผู้สั เช่อ� โรค 8. ขึ้�อใดทัาำ ให้เ� กิดการตดิ ตอ่ ขึ้องโรค 2. ขึ้�อใดจััดเป็็นการติดตอ่ ขึ้องโรคโดยทัางอ�อมี ก. ป็่านจัามีใสผ่ ู้�าเชด็ ห้น�าแล�วิวิางไวิ� ก. การจัามีห้รอ่ ไอรดกัน ขึ้. เป็รมีไป็ฉีดวิัคซีีนป็้องกนั โรคไขึ้ห� ้วิัดนก ขึ้. การสมั ีผู้สั ผู้ป้� ็่วิย ค. ป็้ยุ นอนพักั ผู้่อนอยท้่ ั�บี ุ�านเมี่�อป็่วิยเป็น็ ไขึ้�ห้วิัด ค. การถุ้กยงุ กัด ง. รุ�งไมีส่ วิมีแมีสขึ้ณะอย้่บุ�านตามีลาำ พังั ง. การพับุป็ะพัด้ คุยกับุผู้ป�้ ็่วิย 9. การป็ฏิิบุัติในขึ้�อใดเป็็นการป็้องกันการแพัร่กระจัายโรค 3. พัฤติกรรมีในขึ้อ� ใดทัี�ทัำาให้�ผู้�้ป็ฏิบิ ุัตเิ สีย� งต่อการเกิดโรคติดต่อ ตดิ ต่อได�ดีทัีส� ุด ก. กนิ อาห้ารทั�มี ีแี มีลงวิันตอมี ก. อาบุนา�ำ ทักุ ๆ 6 ช�วั ิโมีง ขึ้. กนิ อาห้ารทัีจ� ัำาห้นา่ ยตามีขึ้า� งถุนน ขึ้. ฉีดวิัคซีีนป็อ้ งกันโรคทักุ โรค ค. กนิ อาห้ารทัีม� ีีราคาถุ้ก ค. ล�างมีอ่ กอ่ นรบั ุป็ระทัานอาห้ารและห้ลงั ขึ้ับุถุ่าย ง. กินอาห้ารค�างค่น ง. ทัาำ ควิามีสะอาดทัี�อย่้อาศึัยเป็น็ ป็ระจัำา 4. พัฤติกรรมีในขึ้�อใดทัท�ี ัาำ ให้ผ� ู้้�อ่�นเสย�ี งตอ่ การเกิดโรคติดตอ่ 10. เมี่�อเราไป็สมั ีผู้สั ผู้ป�้ ็ว่ ิยควิรป็ฏิบิ ุตั ิตัวิอย่างไร ก. ไมี่ลา� งมี่อห้ลังรับุป็ระทัานอาห้าร ก. ล�างมีอ่ ให้ส� ะอาดและฉีดด�วิยแอลกอฮอล์ ขึ้. ไมีใ่ ช�มี่อป็ดิ ป็ากขึ้ณะจัามีห้รอ่ ไอ ขึ้. ใชผ� ู้า� เช็ดมี่อให้ส� ะอาด ค. ไมีส่ วิมีถุงุ มีอ่ ขึ้ณะจัามีห้รอ่ ไอ ค. ฉดี ลา� งดว� ิยแอลกอฮอล์ลา� งมีอ่ ง. ใชช� �อนกลางขึ้ณะรับุป็ระทัานอาห้าร ง. ถุ้กทัั�งขึ้อ� ก และ ค 5. ขึ้�อใดไมี่ก่อให้เ� กดิ โรคติดตอ่ ก. พัาห้ะนำาโรค ขึ้. ผู้้ป� ็่วิยทัเ�ี ป็็นโรคติดต่อ ค. ควิามีผู้ิดป็กติขึ้องฮอรโ์ มีน ง. ไมีใ่ ช�มีอ่ ป็ิดป็ากขึ้ณะจัามีห้ร่อไอ 6. ใครไมี่มีีโอกาสทัาำ ให้ผ� ู้อ�้ ่�นเสย�ี งตอ่ การเป็น็ โรคติดตอ่ ก. กิ�งป็่วิยเป็น็ โรคตาแดง ขึ้. นกป็่วิยเป็็นโรคเบุาห้วิาน ค. น�าป็่วิยเป็็นโรคไขึ้เ� ลอ่ ดออก ง. ป็ลาป็ว่ ิยเป็น็ โรคอห้ิวิาตกโรค 14 รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนตน้
บทัทัี� 5 สารอาหาร ยาแผนโบราณและยาสมุนไพัร สรุปเนอ�่ หา เร่�องทั�ี 1 หลกั และวิิธิ์ีการใชย� าแผนโบราณและยาสมนุ ไพัร 1.1. ห้ลักและวิธิ ิ์ีการใชย� าแผู้นโบุราณ ยาแผู้นโบุราณ ค่อ ยาทั�ีมีุ่งห้มีายสาำ ห้รับุใช�ในการป็ระกอบุโรคศึิลป็์แผู้นโบุราณซี�้งเป็็นยาทั�ีอาศึัยควิามีร�้จัาก ตาำ ราห้รอ่ เรยี นส่บุต่อกนั ยาแผู้นโบุราณทั�ีไมี่ไดข� ึ้น้� ทัะเบุยี นห้รอ่ ยาป็ลอมีกอ่ ให้�เกิดอนั ตรายตอ่ ผู้้�บุรโิ ภคได� เชน่ มีีการป็นเป็อ�้ น ขึ้องจัลุ นิ ทัรยี ท์ ัก�ี ่อให้�เกดิ โรค ห้ร่อการนำาสารเคมีที ัี�ไมี่ป็ลอดภัยต่อผู้้�บุริโภคมีาใส่ในยาแผู้น วิิธิ์กี ารเล่อกซี่อ� ยาแผู้นโบุราณ มีีดงั น�ี 1. ควิรซีอ่� ยาแผู้นโบุราณจัากร�านขึ้ายยาทั�มี ีีใบุอนญุ าตและมีเี ลขึ้ทัะเบุียนตำารบั ุยา 2. ไมี่ควิรซี่�อยาแผู้นโบุราณจัากรถุเร่ขึ้าย เพัราะอาจัไดร� บั ุยาทัผ�ี ู้ลติ ขึ้น้� โดยผู้้ผ� ู้ลิตทั�ไี มี่ไดม� ีาตรฐาน ซีง�้ อาจัมีีการ ป็นเป็้�อนขึ้องจัุลนิ ทัรยี ใ์ นระห้วิ่างการผู้ลิต อาจัทัำาให้เ� กดิ อันตรายตอ่ ผู้้�บุรโิ ภคได� 3. กอ่ นซีอ�่ ยาแผู้นโบุราณ ควิรตรวิจัดฉ้ ลากยาทักุ คร�งั วิ่ามีี 1.2. ห้ลักและวิธิ ิ์ีการใช�ยาสมีุนไพัร สมีุนไพัรตามีพัระราชบุัญญัติยา ห้มีายถุ้ง ยาทัี�ได�จัากพัช่ สัตวิ์ ห้ร่อแรธ่ ิ์าตุ ซี�้งยงั ไมีไ่ ดผ� ู้สมี ป็รุง ห้ร่อแป็รสภาพั แต่ในทัางการคา� สมีนุ ไพัรมีกั จัะถุ้กดัดแป็ลงสภาพัไป็ เช่น ห้ั�นเป็น็ ชน�ิ ให้เ� ล็กลงบุดเป็น็ ผู้งให้ล� ะเอยี ด นำาผู้งทัี�บุดมีาอดั เป็็นเมี็ด ห้รอ่ นำามีาใส่แคป็ซีล้ ในป็จั ัจัุบุนั ไดม� ีีการนำาสมีุนไพัรมีาใชอ� ย่างกวิา� งขึ้วิาง เช่น ใชเ� ป็็นอาห้าร อาห้ารเสริมี เคร�่องด่ม� ี ยารกั ษา โรค เคร่�องสาำ อาง ส่วินป็ระกอบุในเคร่อ� งสำาอาง ใชแ� ต่งกลน�ิ และสีอาห้าร ตลอดจันใช�เป็็นยาฆ่่าแมีลง วิิธิ์ีใช�สมีุนไพัร สมีุนไพัรทัีม� ีีการนำามีาใชใ� นป็จั ัจัุบุนั ทัพี� ับุมีากมีดี ังนี� 1. ยาต�มี อาจัเป็น็ สมีุนไพัรชนิดเดยี วิห้ร่อห้ลาย ๆ ชนดิ ก็ได�ทั�นี าำ มีาตม� ี เพั�่อให้ส� ารสาำ คญั ทั�ีมีีในสมีนุ ไพัรละลายออก มีาในนา�ำ ยาต�มีบุางชนิดสามีารถุใชไ� ดเ� กนิ กวิ่า 1 ครงั� 2. ยาผู้ง เป็็นสมีุนไพัรทัน�ี ำามีาบุดให้�เป็น็ ผู้ง ซี้ง� ตามีรา� นขึ้ายยาสมีุนไพัรจัะมีีเคร�่องบุด แลว� ินาำ มีาใส่กล่อง ขึ้วิด ห้ร่อ ถุงุ วิิธิ์รี ับุป็ระทัานจัะละลายในนำ�าแลว� ิใช�ดม่� ีกไ็ ด� ป็จั ัจัุบุันมีกี ารนาำ มีาใส่แคป็ซีล้ 3. ยาชง มีกั มีกี ลน�ิ ห้อมี เตรียมีโดยห้�นั เป็็นชน�ิ เลก็ ๆ ตากห้รอ่ อบุให้�แห้ง� แลว� ินาำ มีาชงน�ำาด�่มีเห้มี่อนกบั ุการชงนำา� ชา ป็ัจัจัุบุนั มีาบุดเป็น็ ผู้งแลว� ิใสซ่ ีองมีเี ช่อกผู้้กติดซีองใช�ชงในนำา� รอ� นด่ม� ี 4. ยาลก้ กลอน เป็น็ การนาำ ยาผู้งมีาผู้สมีกับุนา�ำ ห้รอ่ นา�ำ ผู้้ง� แล�วิป็ัน� เป็็นลก้ กลมี ๆ เล็ก ๆ วิิธิ์รี ับุป็ระทัานโดยการนาำ ยา ล้กกลอนใส่ป็าก ด่ม� ีนำ�าตามี 5. ยาเมีด็ ป็ัจัจับุ ุันมีกี ารนำายาผู้งมีาผู้สมีนำ�าห้รอ่ น�ำาผู้�ง้ แล�วิมีาใส่เคร�่องอดั เป็น็ เมี็ด เคร�อ่ งมีอ่ น�หี ้าซีอ�่ ไดง� ่าย มีีราคาไมี่ แพัง ใช�มี่อกดได� ไมี่ต�องใช�เคร่�องจัักร ตามีสถุานทั�ีป็รุงยาสมีุนไพัรห้ร่อวิัดทัี�มีีการป็รุงยาสมีุนไพัรมีักจัะซี�่อเคร่�องมี่อชนิดนี� มีาใช� 6. ยาดองเห้ล�า ได�จัากการนาำ สมีุนไพัรมีาใส่โห้ลแล�วิใส่เห้ล�าขึ้าวิลงไป็ให้�ทั่วิมีสมีุนไพัร ป็ิดฝีาทัิ�งไวิ�ป็ระมีาณ 1-6 สัป็ดาห้์ แลว� ิรนิ เอานำา� มีาด่�มีเป็น็ ยา ป็จั ัจัุบุนั มีกี ารจัำาห้น่ายเป็็น “ซีุ�มียาดอง” 7. นำามีาใชส� ด ๆ อาจันาำ มีาใชท� ัาบุาดแผู้ล ห้รอ่ ใชท� ัาแกพ� ัษิ เชน่ วิา่ นห้างจัระเขึ้� ผู้กั บุง�ุ ทัะเล เป็น็ ตน� นำามีาตาำ ให้แ� ห้ลก แล�วิพัอติดไวิท� ัี�แผู้ล ห้ร่อนำามีาใช�เป็็นอาห้าร เชน่ ห้อมีกระเทัยี มี ขึ้า่ ขึ้ิง เป็็นตน� เร่�องทั�ี 2 อันตรายจัากการใชย� าแผนโบราณและยาสมนุ ไพัร 2.1. อันตรายจัากยาแผู้นโบุราณ รายวิิชา สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 15 ระดัับมัธั ยมัศึกึ ษาตอนตน้
ยาแผู้นโบุราณก่อให้�เกดิ อนั ตรายต่อรา่ งกายได�มีากมีาย เชน่ ทัำาให้เ� กดิ แผู้ลในกระเพัาะอาห้าร อาจัถุ้งขึ้�นั ทัาำ ให้� กระเพัาะทัะลุ ทัาำ ให้ห� ้นา� มีด่ ห้มีดสติ และอาจัอันตรายถุ้งชวี ิิตได� โดยเฉพัาะในผู้�้สง้ อายุ ห้รอ่ ผู้้�ทัมี� ีโี รคป็ระจัาำ ตัวิอยแ้่ ลว� ิ 2.2. อันตรายจัากการใช�ยาสมีนุ ไพัร ผู้ลิตภณั ฑ์ส์ มีนุ ไพัรทััว� ิไป็จัดั อย้ใ่ นจัำาพัวิกอาห้ารห้รอ่ ส่วินป็ระกอบุอาห้ารทัฉ�ี ลากไมีต่ �องระบุสุ รรพัคุณทัางการ แพัทัย์ห้ร่อขึ้นาดรับุป็ระทัาน ดังนั�น ผู้้�ใช�ผู้ลิตภัณฑ์์สมีุนไพัรส่วินมีากจั้งต�องศึ้กษาจัากห้นังส่อห้ร่อขึ้อคาำ ป็ร้กษาจัากผู้�้ร้�ห้ร่อ แพัทัยท์ ัางเลอ่ ก เช่น แพัทัย์แผู้นไทัย แพัทัยแ์ ผู้นจัีน เป็็นตน� 2.3. ขึ้�อควิรระวิังในการใชย� าสมีุนไพัร 1. พั่ชสมีนุ ไพัรห้ลายชนิดมีพี ัิษ ดังน�ันก่อนใชย� าสมีุนไพัรต�องแนใ่ จัวิา่ มีอี ะไรเป็น็ สว่ ินป็ระกอบุบุา� ง 2. กอ่ นใช�ยาสมีนุ ไพัรกบั ุเดก็ และสตรีมีคี รรภ์ ตอ� งป็ร้กษาแพัทัย์ก่อนทักุ ครง�ั 3. การรับุป็ระทัานยาสมีุนไพัรควิรรับุป็ระทัานตามีป็ริมีาณและระยะเวิลาทั�ีแพัทัย์แนะนำา ห้ากใช�ในป็ริมีาณทั�ีเกิน ขึ้นาดอาจัเกดิ ผู้ลขึ้า� งเคยี งทัี�เป็น็ อนั ตรายมีาก หมายเหตุ : ให้�นกั ศึก้ ษา ได�ศึ้กษาเพัม�ิ ีเตมิ ีจัากห้นังส่อแบุบุเรยี น รายวิชิ าสุขึ้ศึ้กษา – พัลศึ้กษา ทัช21002 16 รายวิิชา สุุขศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมััธยมัศึกึ ษาตอนตน้
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น คำาช�แี จัง จังเล่อกคาำ ตอบทัถ�ี ูก้ ตอ� งทั�สี ุดัเพัียงข�อเดัียวิ 7. ขึ้อ� ใดค่อยาสมีนุ ไพัร 1. ป็ระเภทัขึ้องยาแบุง่ ออกเป็็นกีป� ็ระเภทั ก. ขึ้เ�ี ห้ล็ก ขึ้. ยาเมี็ดพัาราเซีตามีอล ก. 2 ป็ระเภทั ค. ยาแอสไพัรนิ ขึ้. 3 ป็ระเภทั ง. ยานอนห้ลบั ุ ค. 4 ป็ระเภทั ง. 5 ป็ระเภทั 8. ยาห้ลังอาห้ารควิรรบั ุป็ระทัานห้ลงั อาห้ารกน�ี าทัี 2. ขึ้อ� ใดค่อยาแผู้นโบุราณ ก. 10 นาทัี ก. ยาพัาราเซีตามีอล ขึ้. 15 นาทัี ขึ้. ยาเขึ้ียวิห้อมี ค. 20 นาทัี ค. ยาแอสไพัรนิ ง. 25 นาทัี ง. ยานอนห้ลบั ุ 3. ขึ้อ� ใด ไมี่ใช่ ขึ้�อดีขึ้องยาสามีญั ป็ระจัาบุา� น 9. ถุ�าเรารบั ุป็ระทัานอาห้ารเวิลา 12.00 น. ควิรกินยา ก. ราคาถุ้ก ห้ลงั อาห้ารเวิลาใด ขึ้. ห้าซี�อ่ ได�ง่าย ค. ซี่อ� รับุป็ระทัานเองได� ไมีต่ อ� งป็ร้กษาแพัทัย์ ก. เวิลา 12.15 นาทัี ง. ไมี่มีอี ัตราการเส�ียงจัากพัษิ ขึ้องยา ขึ้. เวิลา 12.20 นาทัี 4. ยาสามีัญป็ระจัาำ บุ�านชนดิ ใด ห้�ามี ใช�ในคนทั�ีเป็น็ โรค ค. เวิลา 12.30 นาทัี กระเพัาะอาห้าร โรคไขึ้เ� ลอ่ ดออกโรคห้่ด และในเดก็ อายุ ง. เวิลา 11.00 นาทัี ตาำ� กวิ่า 1 ป็ี 10. ถุา� เรารบั ุป็ระทัานอาห้ารเวิลา 08.20 น. ควิรกินยากอ่ น ก. ยาแอสไพัรนิ อาห้ารเวิลาใด ขึ้. น�ายาเกาลินแพัคตนิ ก. เวิลา 07.50 นาทัี ค. ยาเมีด็ ซีัลฟัาไดอาซีิน ขึ้. เวิลา 07.20 นาทัี ง. ยาเมี็ดพัาราเซีตามีอล ค. เวิลา 07.30 นาทัี 5. ยาสามีญั ป็ระจัาำ บุา� นตัวิใดทัี� ห้า� มี รับุป็ระทัาน ง. เวิลา 07.40 นา ก. ยาน�าำ เกาลนิ แพัคติน ขึ้. เห้ล�าแอมีโมีเนยี ห้อมี ค. ยานำ�าเจันเชียนไวิโอเลต ง. ยานำา� อะลม้ ีนิ า-แมีกนเี ซีีย 6. ขึ้อ� ใด ไมีใ่ ช่ สาระสาำ คญั ทั�ตี อ� งระบุไุ วิใ� นฉลากยา ก. วินั เด่อน ป็ี ทัผี� ู้ลติ ขึ้. วินั เดอ่ น ป็ี ทั�หี ้มีดอายุ ค. จัาำ นวินครั�งทัีร� ับุป็ระทัานตอ่ วินั ง. ขึ้�อห้า� มีห้ร่อขึ้อ� กำาห้นดในการใชย� า รายวิชิ า สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 17 ระดัับมััธยมัศึกึ ษาตอนต้น
บทัทัี� 6 การปอ้ งกนั สารเสพัติดั สรุปเน่�อหา เรอ่� งทัี� 1 ปัญหา สาเหตุ ประเภทัและชนิดัของสารเสพัติดั และการป้องกนั แกไข สถุานการณป์ ็จั ัจับุ ุนั พับุวิา่ การใชส� ารเสพัตดิ ไดแ� พัรร่ ะบุาดเขึ้า� ไป็ถุง้ ทักุ เพัศึทักุ วิยั ทักุ กลมุ่ ีอายุ สง่ ผู้ลกระทับุตอ่ สขุ ึ้ภาพั พัลานามีัยขึ้องบุุคคลกลุ่มีนั�น ๆ โดยเฉพัาะการใช�ยาเสพัติดในทัางทัผ�ี ู้ิดขึ้องกลุ่มีเยาวิชนทัี�กำาลังศึ้กษาเล่าเรียนในสถุานศึ้กษา ห้รอ่ นอกสถุานศึก้ ษาห้ร่อกลุม่ ีเยาวิชนนอกระบุบุการศึก้ ษา สารเสพัตดิ ห้มีายถุง้ ยาเสพัตดิ วิตั ถุุออกฤทัธิ์ิ� และสารระเห้ย 1. สาเห้ตุขึ้องการติดสารเสพัติด สาเห้ตุจัากการรเ�้ ทัา่ ไมีถ่ ุ้งการณ์ อยากทัดลอง ควิามีคก้ คะนอง การชักชวินขึ้อง คนอ�่น สาเห้ตทุ ัเ�ี กดิ จัากการถุก้ ห้ลอกลวิง สาเห้ตุทัี�เกดิ จัากควิามีเจับ็ ุป็ว่ ิย และสาเห้ตอุ น่� ๆ เช่น การอย้่ใกลแ� ห้ลง่ ขึ้ายห้ร่อใกล� แห้ล่งผู้ลิต ห้รอ่ เป็็นผู้�ข้ ึ้ายห้ร่อผู้ผ้� ู้ลิตเอง จัง้ ทัำาให้ม� ีีโอกาสตดิ สิง� เสพัติดให้โ� ทัษนนั� มีากกวิ่าคนทัว�ั ิไป็ เมี�อ่ มีีเพั�อ่ นสนิทัห้รอ่ พัี�น�อง ทัต�ี ดิ สงิ� เสพัตดิ อย้่ ผู้น้� นั� ยอ่ มีไดเ� ห้น็ วิธิ ิ์กี ารเสพัขึ้องผู้ท้� ัอี� ยใ่้ กลช� ดิ รวิมีทังั� ใจัเห้น็ พัฤตกิ รรมีตา่ ง ๆ ขึ้องเขึ้าดว� ิย และยงั อาจัไดร� บั ุคาำ แนะนำาห้รอ่ ชักชวินจัากผู้้�เสพัดว� ิย จัง้ มีโี อกาสติดได� 2. ป็ระเภทัขึ้องสารเสพัติด ยาเสพัตดิ ให้�โทัษแบุง่ ได� 5 ป็ระเภทั ดงั น�ี 2.1. ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษป็ระเภทั 1 เช่น เฮโรอีน เมีทัแอมีเฟัตามีีน เอ็มีดีเอม็ ีเอ(ยาอี) ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษป็ระเภทันี� ไมี่ใช่ป็ระโยชนท์ ัางการแพัทัย์ 2.2. ยาเสพัติดให้โ� ทัษป็ระเภทั 2 เชน่ มีอรฟ์ ันี โคเคอีน เพัทัิดนี เมีทัาโดน และฝีน�ิ ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษป็ระเภทันี�มีี ป็ระโยชน์ทัางการแพัทัย์ แต่ก็มีโี ทัษมีาก จั้งต�องใช�ภายใตค� วิามีควิบุคุมีขึ้องแพัทัย์ และใชเ� ฉพัาะในกรณีทัี�จัาำ เป็็นเทัา่ นน�ั 2.3. ยาเสพัติดให้�โทัษป็ระเภทั 3 เป็็นยาสาำ เร็จัร้ป็ทั�ีผู้ลิตขึ้้�นตามีทัะเบุียนตาำ รับุทัี�ได�รับุอนุญาตจัากกระทัรวิง สาธิ์ารณสขุ ึ้แล�วิ มีีจัาำ ห้นา่ ยตามีรา� นขึ้ายยา ได�แก่ ยาแกไ� อ ทัีม� ีตี วั ิยาโคเคอนี ห้รอ่ ยาแกท� ัอ� งเสียทั�มี ีีตวั ิยาไดเฟันอกซีนิ เป็็นต�น ยาเสพัตดิ ป็ระเภทันี�มีีป็ระโยชน์ทัางการแพัทัย์และมีโี ทัษนอ� ยกวิา่ ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษอ�น่ ๆ 2.4. ยาเสพัติดให้�โทัษป็ระเภทั 4 เป็น็ น�ำายาเคมีที ั�ีนำามีาใชใ� นการผู้ลิตยาเสพัตดิ ให้�โทัษป็ระเภทั ไดแ� ก่ น�ำายาเคมีี อาซีติ ิกแอนไฮไดรด์ อาซีติ ิลคลอไรด์ เอทัิลดิ ีน ไดอาเซีเตทัสารเออร์โกเมีทัรีน และคลอซีโ้ ดอีเฟัดรนี ยาเสพัตดิ ให้�โทัษป็ระเภทั นี�ไมีม่ ีีป็ระโยชน์ในการบุาำ บุดั รักษาอาการขึ้องโรคแตอ่ ย่างใด 2.5. ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษป็ระเภทั 5 ไดแ� ก่ พัช่ กญั ชา พัช่ กระทัอ่ มี พัช่ ฝีนิ� และพัช่ เห้ด็ ขึ้คี� วิาย ยาเสพัตดิ ให้โ� ทัษป็ระเภทั นี�ไมี่มีีป็ระโยชน์ทัางการแพัทัย์วิัตถุุออกฤทัธิ์�ิ ห้มีายถุ้ง วิัตถุุทัี�ออกฤทัธิ์�ิต่อจัิตและป็ระสาทั ทัี�เป็็นสิ�งธิ์รรมีชาติห้ร่อได�จัากสิ�ง ธิ์รรมีชาติ เร�่องทั�ี 2 ลกั ษณะอาการของผ�ต้ ดิ ัสารเสพัตดิ ั ลักษณะการตดิ ยาเสพัติด 1. ตาโรยขึ้าดควิามีกระป็รีก� ระเป็ร่า นาำ� มีก้ ไห้ล นำา� ตาไห้ล ริมีฝีีป็ากเขึ้ยี วิคลา�ำ แห้�งแตก 2. เห้ง�่อออกมีาก กล�ินตวั ิแรง พั้ดจัาไมีส่ ัมีพัันธิ์ก์ ับุควิามีจัริง 3. บุริเวิณแขึ้นตามีแนวิเส�นโลห้ิต มีรี ่องรอยการเสพัยาโดยการฉดี ให้�เห้น็ 4. ทัี�ทัอ� งแขึ้นมีีรอยแผู้ลเป็็นโดยกรดี ดว� ิยขึ้องมีีคมีตามีขึ้วิาง 5. ใส่แวิ่นตากรอบุแสงเขึ้�มีเป็็นป็ระจัาำ เพัราะมี่านตาขึ้ยายและเพั่อ� ป็ดิ นยั นต์ าสแี ดงก�าำ 6. มีักสวิมีเส�่อแขึ้นยาวิป็กป็ิดรอยฉดี ยา โป็รดห้ลกี ให้พ� ั�นจัากบุุคคลทัี�มีีลกั ษณะดังกล่าวิ 7. มีคี วิามีตอ� งการอย่างแรงกล�าทั�จี ัะเสพัยานัน� ตอ่ ไป็อกี เร�่อย ๆ 18 รายวิิชา สุุขศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
8. มีคี วิามีโนม� ีเอยี งทั�จี ัะเพัิม� ีป็ริมีาณขึ้องสิ�งเสพัติดให้ม� ีากขึ้น�้ ทักุ ขึ้ณะ 9. ถุ�าถุ้งเวิลาทัี�เกิดควิามีตอ� งการแล�วิไมี่ได�เสพัจัะเกิดอาการขึ้าดยาห้รอ่ อยากยาโดยแสดงออกมีาในลักษณะอาการ ตา่ ง ๆ เช่น ห้าวิ อาเจัียน น�ำามี้กนาำ� ตาไห้ล ทัุรนทัรุ าย คล�ุมีคลัง� ขึ้าดสติ โมีโห้ ฉนุ เฉียวิ ฯลฯ 10. สิง� เสพัตดิ นั�นห้ากเสพัอย้่เสมีอ ๆ และเป็็นเวิลานานจัะทัาำ ลายสุขึ้ภาพัขึ้องผู้�เ้ สพัทััง� ทัางร่างกายและจัิตใจั เรอ่� งทั�ี 3 อันตราย การปอ้ งกัน และการหลกี เลย�ี งพัฤติกรรมเสย�ี งตอ่ สารเสพัตดิ ั สารเสพัตดิ ให้โ� ทัษมีีห้ลายชนดิ ไดแ� พัรร่ ะบุาดเขึ้า� มีาในป็ระเทัศึไทัย จัะพับุในห้มี่้เดก็ และเยาวิชนเป็น็ สว่ ินมีาก นบั ุวิา่ เป็น็ เรอ�่ งร�ายแรงเป็็นอนั ตรายตอ่ ผู้้�เสพัและป็ระเทัศึชาติมีดี ังต่อไป็นี� 1. ฝีิ�น 2. มีอร์ฟันี 3. เฮโรอีน 4. บุาร์บุิทัเ้ รต 5. ยากล่อมีป็ระสาทั 6. แอมีเฟัตามีีน 7. กญั ชา 8. ยาห้ลอนป็ระสาทั 9. สารระเห้ย 10. ยาบุา� 11. ยาอี ยาเลฟิ ั เร�อ่ งทั�ี 4 การป้องกันและหลกี เล�ยี งการติดัสารเสพัตดิ ั 1. ป็้องกันตนเอง 2. ป็้องกนั ครอบุครวั ิ 3. ป็อ้ งกนั เพั่�อนบุ�าน 4. ป็้องกันโดยให้�ควิามีรว่ ิมีมีอ่ กับุทัางราชการ แจั�งเจั�าห้นา� ทัี�ตำารวิจัทักุ แห้่งทัุกทัอ� งทัีท� ัราบุ ห้ร่อทัีศ� ึ้นยป์ ็ราบุป็รามียาเสพัตดิ ให้โ� ทัษ เชน่ สำานกั งานตาำ รวิจัแห้ง่ ชาติ โทัร. 02-2527962 สาำ นกั งาน ป็.ส.ส. โทัร 02-2459350-9 หมายเหตุ : ให้น� ักศึ้กษา ได�ศึ้กษาเพั�มิ ีเตมิ ีจัากห้นงั สอ่ แบุบุเรียน รายวิชิ าสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึก้ ษา ทัช21002 รายวิิชา สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) 19 ระดับั มััธยมัศึกึ ษาตอนตน้
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน คำาชี�แจัง จังเล่อกคาำ ตอบทัถ�ี ูก้ ต�องทั�สี ุดัเพัยี งข�อเดัยี วิ 7. สารเสพัตดิ มีลี กั ษณะสำาคญั อย่างไร 1. กระทั่อมีออกฤทัธิ์ิต� อ่ รา่ งกายอย่างไร ก. เป็น็ สารทั�ใี ช�เสพั ขึ้. เป็็นสารทั�ใี ชฉ� ีด ก. กระตุ�นป็ระสาทั ค. เป็น็ สารทัี�เสพัอย่างต่อเน�อ่ ง ขึ้. กดป็ระสาทั ง. เป็็นสารทั�เี สพับุางครัง� ค. ห้ลอนป็ระสาทั ง. ห้ลอนป็ระสาทัและกระตน�ุ 8. เฮโรอนี จัดั เป็็นสารเสพัติดเก�ยี วิกับุขึ้อ� ใด 2. ขึ้อ� ใดไมีใ่ ช่สารเสพัตดิ ธิ์รรมีชาติ ก. เป็็นสารเสพัตดิ ป็ระเภทัทัี� 4 ก. ฝีิ�น ขึ้. เป็็นสารเสพัติดป็ระเภทัทั�ี 3 ขึ้. ทัินเนอร์ ค. เป็็นสารเสพัตดิ ป็ระเภทัทัี� 2 ค. กญั ชา ง. เป็็นสารเสพัติดป็ระเภทัทั�ี 1 ง. กระทั่อมี 3. โรคใดไมีไ่ ดเ� กิดจัากการส้บุบุุห้รี� 9. ขึ้อ� ใดคอ่ ผู้ลเสียทัเี� กิดจัากการเสพัสารเสพัตดิ มีากทัี�สุด ก. โรคห้ัวิใจั ก. ช�อ่ เสียง เพั่�อน ขึ้. โรคไต ขึ้. ทัรัพัย์สิน ชอ�่ เสยี ง ค. โรคมีะเร็งป็อด ค. เศึรษฐกจิ ั สุขึ้ภาพักาย และสุขึ้ภาพัใจั ง. โรคถุุงลมีโป็ง่ พัอง ง. ทัรพั ัย์สนิ สขุ ึ้ภาพั 4. สารชนิดใดทัี�มีีอย้ใ่ นสรุ า ก. ทัาร์ 10. ฝีิน� ออกฤทัธิ์ต�ิ ่อร่างกายอยา่ งไร ขึ้. นิโคตนิ ก. กดป็ระสาทั ค. เอทัิลแอลกอฮอล์ ขึ้. ห้ลอนป็ระสาทั ง. ไฮโดรคาร์บุอน ค. กระต�นุ ป็ระสาทั 5. สารเสพัติดป็ระเภทัออกฤทัธิ์�กิ ดป็ระสาทัจัะ ง. ห้ลอนป็ระสาทัและกระตน�ุ ก่อให้�เกิดอาการแบุบุใด ก. เกิดภาพัห้ลอน ขึ้. ริมีฝีีป็ากแห้ง� ค. ควิบุคมุ ีตนเองไมีไ่ ด� ง. สมีองมีีอาการมี้นงง 6. สารเสพัตดิ ห้มีายถุ้งอะไร ก. สารห้ร่อยาทั�ตี อ� งการเสพั ขึ้. สารห้ร่อยาทัเ�ี สพัและมีคี วิามีต�องการ ค. สารห้รอ่ ยาทัี�ฉดี มีีผู้ลต่อตัวิ ง. สารห้ร่อยาทัเ�ี สพัเขึ้า� สร่้ ่างกาย ส่งผู้ลต่อร่างกาย และจัติ ใจั 20 รายวิิชา สุุขศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนตน้
บทัทัี� 7 อบุ ัติเหตุ อุบัตภิ ัย สรปุ เน�อ่ หา เร่อ� งทั�ี 1 ปญั หา สาเหตุของการเกิดัอุบัติเหตุ อุบตั ภิ ยั และภยั ธิ์รรมชาตสิ าเหตุทัี�ทัำาใหเ� กิดัอุบัตเิ หตแุ ละอบุ ัตภิ ัย อบุ ุตั ิเห้ตุห้ร่ออบุ ุตั ภิ ัย (Accident) ห้มีายถุง้ เห้ตุการณอ์ นั ตรายทัเี� กิดขึ้�้นโดยไมีไ่ ดต� งั� ใจั ห้รอ่ คาดคิดมีาก่อน ทัำาให้� เกิดควิามีเสียห้ายแกท่ ัรัพัย์สิน บุุคคลได�รับุอนั ตรายทั�งั ร่างกายและจัติ ใจั อาจับุาดเจั็บุ พัิการ ห้รอ่ รนุ แรงถุง้ ขึ้�นั เสยี ชีวิิตได� การเกิดอุบุัตเิ ห้ตุห้รอ่ อบุ ุตั ิภัยในชีวิิตป็ระจัาำ วินั อาจัเกดิ ขึ้้น� ไดจ� ัากสาเห้ตุ ดงั นี� 1. สาเห้ตุทัเ�ี กดิ จัากบุคุ คล คนอาจัเป็็นสาเห้ตุทัำาให้�เกดิ อบุ ุตั เิ ห้ตุห้รอ่ อุบุตั ิภัยในลกั ษณะต่าง ๆ ดงั นี� 1.1. สภาพัร่างกายและจัิตใจัไมี่อยใ่้ นภาวิะป็กติ ผู้้�ทัีร� ่างกายทัรุดโทัรมี เชน่ ออ่ นเพัลยี เห้นด็ เห้น่อ� ย เจับ็ ุป็ว่ ิย ห้ร่อ ผู้้�ทัี�มี้นเมีาจัากการดม่� ีสุราห้ร่อยากระต�ุนป็ระสาทั ทัำาให้ค� วิบุคมุ ีสติขึ้องตนเองไดไ� มี่ดี จัะมีโี อกาสเกดิ อบุ ุตั ิเห้ตุ อุบุัติภัยได�งา่ ย 1.2. เกดิ จัากคนขึ้าดควิามีร�้และควิามีชำานาญห้รอ่ ป็ระสบุการณ์ ผู้้ท� ัี�ใชเ� ครอ่� งจัักรเครอ่� งยนต์ในขึ้ณะทัาำ งานนัน� ถุา� ห้ากขึ้าดควิามีร้�ควิามีชำานาญห้รอ่ มีปี ็ระสบุการณ์ไมี่เพัียงพัอจัะเป็น็ เห้ตใุ ห้เ� กิดอบุ ุตั เิ ห้ตุ 1.3. เกดิ จัากคนมีคี วิามีป็ระมีาทั คนส่วินให้ญ่มีนี ิสยั รักควิามีสะดวิกสบุาย ห้ากอันตราย ยงั ไมีเ่ กดิ ขึ้้�นมีกั จัะคิดวิ่า “ไมีเ่ ป็น็ ไร” และบุางคนมีีนสิ ัยชอบุควิามีเสยี� ง เชน่ ชอบุเผู้อเรอ สะเพัร่า ขึ้าดควิามีรอบุคอบุ เห้ลา่ นี�เป็็นเห้ตใุ ห้เ� กดิ อุบุตั ิเห้ตุ อุบุัติภัยได� 1.4. เกดิ จัากคนไมีป่ ็ฏิิบุัติตามีคาำ เต่อน กฎ ระเบุียบุ ขึ้�อบุังคบั ุ คนบุางคนไมีเ่ ห้็นควิามีสาำ คัญขึ้องกฎระเบุียบุ ขึ้อ� บุังคับุห้ร่อคำาเตอ่ นต่างๆ มีักจัะเป็็นเห้ตุให้เ� กดิ อบุ ุตั ิเห้ตุ อุบุัติภัยได� 1.5. เกิดจัากคนมีคี วิามีร�เ้ ทั่าไมีถ่ ุง้ การณ์ มีกั เน่�องมีาจัากการคาดคะเนผู้ดิ โดยไมี่ร้�วิ่าอะไรเกิดขึ้น้� จัะเป็น็ เห้ตใุ ห้� เกิดอุบุัตเิ ห้ตุ อุบุตั ภิ ัยได� 1.6. เกิดจัากควิามีเช่�อในทัางทั�ีผู้ิด บุางคนเช�่อวิ่าอุบุัติเห้ตุ อุบุัติภัย เกิดขึ้้�นเพัราะโชคชะตาห้ร่อเคราะห้์กรรมี ไมีส่ ามีารถุจัะห้ลกี เลยี� งได� ทัำาให้ข� ึ้าดควิามีระมีดั ระวิงั จันเป็็นเห้ตุให้เ� กดิ อบุ ุัตเิ ห้ตุ อบุ ุตั ภิ ยั ได�ก 2. สาเห้ตุทัเ�ี กดิ จัากเคร่�องจัักรและอปุ ็กรณ์ห้รอ่ ยานพัาห้นะในการทัาำ งานมีหี ้ลายกรณี ดงั น�ี 2.1. เคร�อ่ งมี่อและวิัสดอุ ุป็กรณ์ห้รอ่ ยานพัาห้นะชาำ รดุ เช่น ด�ามีมีีด ดา� มีคอ� นห้ร่อด�ามีจัอบุไมี่แน่น ลวิดสลิงขึ้อง เคร�อ่ งจัักรส้กห้รอเกอ่ บุจัะขึ้าด สายไฟัฟัา้ เก่าและฉนวินทั�ีหุ้ม� ีเป็อ�้ ยยยุ่ เป็น็ ตน� 2.2. การใช�เคร�อ่ งมีอ่ ผู้ดิ ป็ระเภทั เชน่ ใชม� ีีด กรรไกรห้ร่อตะไบุไป็งัดเห้ล็กทัำาให้�ห้ักเป็ราะกระเดน็ ถุก้ บุคุ คลอ่น� ได� การใชจ� ัอบุแทันคอ� น การใช�สายไฟัฟั้าทัีม� ีีขึ้นาดเล็กไมีเ่ ห้มีาะสมีกบั ุกระแสไฟัฟัา้ ทัม�ี ีวี ิัตต์มีากเกินกำาลงั ทั�จี ัะทัำาให้�เกิดควิามีร�อน ลุกไห้มี�ขึ้้น� ได� 2.3. การใชเ� คร�อ่ งจัักรโดยทัีไ� มีม่ ีอี ปุ ็กรณ์ป็อ้ งกันอนั ตราย เช่น การเช่อ� มีเห้ล็กโดยไมีใ่ ส่ห้น�ากากป็อ้ งกนั การใช� เคร่�องลบั ุมีดี ทัไี� มีม่ ีฝี ีาครอบุป็อ้ งกนั เศึษวิสั ดุ เป็น็ ตน� 2.4. สภาพัขึ้องงานทัีไ� มีป่ ็ลอดภัย ค่อ งานมีีสภาพัไมีเ่ รยี บุร�อย เช่น ขึ้รุขึ้ระ แห้ลมีคมี ล�่น รกรุงรัง ฯลฯ มีีแสง สวิ่างไมี่เพัียงพัอ การระบุายอากาศึไมี่ดีพัอ ใช�เคร�่องจัักรทั�ีมีีร้ป็ร่างลักษณะไมี่ป็ลอดภัย เคร่�องแต่งกายไมี่เห้มีาะสมีกับุ ลกั ษณะงานทั�ีป็ฏิบิ ุัติอย้่ 2.5 การป็ฏิิบุตั งิ านทัีไ� มี่ป็ลอดภัย 1) ป็ฏิิบุัตงิ านโดยไมี่ไดร� บั ุอนญุ าตห้รอ่ ไมีใ่ ชห่ ้น�าทัี� 2) การยกขึ้องขึ้้�นลงโดยวิธิ ิ์ี ทัี�ไมี่ป็ลอดภยั 3) ห้ยอกล�อเลน่ กนั ในระห้วิ่างทัำางาน ห้ร่อไมี่มีใี จัจัดจั่อต่องานทั�กี ำาลงั ป็ฏิบิ ุตั ิ 3. สาเห้ตุจัากสภาพัแวิดล�อมี 3.1 สภาพัแวิดล�อมีในบุา� นและบุรเิ วิณบุ�าน ทัี�ก่อให้�เกดิ อุบุัตเิ ห้ตแุ ละอุบุตั ิภัยได�มีากทัส�ี ดุ ได�แก่ ห้�องครัวิ ห้อ� งนำ�า รายวิชิ า สุขุ ศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) 21 ระดัับมััธยมัศึกึ ษาตอนตน้
บุริเวิณบุนั ได เป็็นต�น 3.2 สภาพัแวิดลอ� มีในโรงงานห้ร่อสถุานทั�ที ัาำ งาน ดังนี� 1) บุริเวิณภายนอกโรงงาน ควิรจััดให้เ� ป็็นระเบุียบุไมี่เกะกะ 2) การจัราจัรในโรงงาน ควิรกาำ ห้นดเสน� ทัางเขึ้า� -ออกให้�ชัดเจัน 3) ควิามีไมี่เป็็นระเบุียบุเรียบุร�อยในโรงงาน เช่น วิางนำ�ามีันเช�่อเพัลิงห้ร่อวิัสดุอุป็กรณ์ทัี�แห้ลมีคมีไวิ�เกะกะทัางเดิน อาจัทัำาให้เ� กดิ การห้กล�มี ลน่� ห้ร่อบุาดเทัา� ได� เป็น็ ต�น 4) แสงสวิ่างบุรเิ วิณโรงงานห้ร่อสาำ นกั งาน มีแี สงสวิ่างไมีเ่ พัยี งพัอ 5) ฝี่นุ ละออง จัะเป็็นอันตรายต่อป็อดและระบุบุทัางเดนิ ห้ายใจั เรอ�่ งทัี� 2 การปอ้ งกนั อันตราย และหลีกเลย�ี งพัฤตกิ รรมเสี�ยงทัจ�ี ัะนำาไปสค่้ วิามไมป่ ลอดัภัย จัากอบุ ุัตเิ ห้ตุ อบุ ุตั ภิ ัย และภยั ธิ์รรมีชาติ 2.1. อุบุัติเห้ตุในบุา� น อุบุตั เิ ห้ตใุ นบุ�านน�ันเกิดจัากสาเห้ตหุ ้ลายป็ระการ ดงั น�ี 1) พัลัดตกจัากบุนั ไดห้รอ่ ทั�ีส้ง 2) เล่นกับุไฟั นาำ� ร�อนลวิก ไฟัไห้มี� จัดุ ธิ์้ป็เทัียนทัิ�งไวิ� 3) จัมีนาำ� ในสระนำา� ห้รอ่ ในแมี่นำ�าลำาคลองใกล�บุา� น 4) ถุ้กขึ้องมีคี มีทัิม� ีแทังห้ร่อบุาดมี่อ 5) กนิ ยาผู้ิด ดมีห้ร่อกินสารเคมีี 2.2. อบุ ุตั ิเห้ตใุ นโรงเรียน อบุ ุตั ิเห้ตใุ นโรงเรียน อาจัเกดิ ขึ้้�นจัากควิามีป็ระมีาทัและควิามีคก้ คะนองขึ้องตวั ินักเรียน เอง ห้ร่อเกดิ จัากสภาพัแวิดลอ� มีขึ้องโรงเรยี น เชน่ โตะ๊ และเกา� อช�ี าำ รดุ อาคารเรียนทัรดุ โทัรมี สนามีขึ้องโรงเรียนมีีห้ญ�าขึ้�น้ รก เป็น็ ต�น ดงั นัน� เราจั้งควิรเรียนร้ข� ึ้�อควิรป็้องกนั ตนเองจัากการเกิดอุบุัติเห้ตใุ นโรงเรียน ขึ้�อควิรป็ฏิบิ ุตั ใิ นการป็้องกันอุบุตั เิ ห้ตใุ นโรงเรียน 1) ไมีเ่ ลน่ รุนแรงกับุเพั�อ่ น 2) ป็ฏิบิ ุตั ติ ามีกฎ ระเบุยี บุขึ้องโรงเรียน เชน่ ไมีห่ ้อ� ยโห้นป็ระต้ห้รอ่ ห้นา� ตา่ ง 3) เก็บุเคร�อ่ งมี่อห้ร่ออปุ ็กรณ์ทัใ�ี ชเ� สร็จัแล�วิให้�เรียบุร�อย 4) ถุ�าห้ากพับุอปุ ็กรณห์ ้ร่อเครอ�่ งมีอ่ เคร�อ่ งใชช� ำารดุ ตอ� งรบี ุแจั�งให้�ครท้ ัราบุทันั ทัี 2.3. อุบุัติเห้ตุในการเดินทัาง อุบุัติเห้ตุในการเดินทัาง เป็็นอุบุัติเห้ตุทั�ีอาจัเกิดขึ้�้นได� จัากการเดินถุนนเดินทัางโดย รถุยนต์ ห้ร่อเดินทัางทัางน�ำา อบุ ุัติเห้ตุในการเดนิ ทัางอาจัทัาำ ให้เ� ราเสียชีวิิตได� ดังนนั� เราจัง้ ควิรร�้ขึ้อ� ควิรป็ฏิบิ ุตั ใิ นการป็้องกนั อบุ ุตั เิ ห้ตจุ ัากการเดนิ ทัาง ดังน�ี 1) ขึ้�ามีถุนนตรงทัางขึ้า� มี เช่น ทัางมีา� ลาย สะพัานลอย ทัางขึ้�ามีทัีม� ีีสัญญาณไฟัจัราจัร 2) ก่อนขึ้�ามีถุนนควิรมีองขึ้วิา มีองซี�าย และมีองขึ้วิาอีกครั�งจั้งขึ้า� มีถุนน 3) ควิรเดินบุนทัางเทั�า ไมีว่ ิิ�งห้ร่อเล่นกนั ขึ้ณะเดนิ ถุนน 4) ใส่เส่�อผู้า� สีสวิา่ งในขึ้ณะเดนิ ทัางตามีถุนนในตอนกลางคน่ 5) ไมี่ควิรแย่งกันขึ้้�นรถุป็ระจัำาทัาง 6) ไมี่ห้�อยโห้นอย่ท้ ัี�ป็ระต้รถุโดยสารป็ระจัำาทัาง 7) รอขึ้้�นห้รอ่ ลงเร่อเมี่อ� จัอดเทัยี บุทัา่ ห้ร่อริมีฝีั�งเรียบุรอ� ยแล�วิ 8) ป็ฏิบิ ุัตติ ามีกฎ ห้ร่อระเบุยี บุขึ้องการนั�งเรอ่ เช่น ไมีน่ �งั บุนกราบุเรอ่ ควิามีเส�ียงทัจี� ัะนำาไป็ส่้ควิามีไมีป่ ็ลอดภัยต่อชวี ิิตและทัรัพัย์สิน ภัยทั�ไี มีค่ าดคดิ อาจัจัะเกิดขึ้�น้ กบั ุตนเองและครอบุครัวิ ทัคี� วิรศึก้ ษา ดังนี� 22 รายวิิชา สุุขศึึกษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนตน้
1) ไมี่ควิรใส่ขึ้องมีคี า่ ไป็ในทั�ชี มุ ีชน อาจัถุ้กจัี� ห้รอ่ กระชากวิง�ิ ราวิได� 2) ถุ�ามีคี นแป็ลกห้นา� มีาขึ้อเขึ้า� บุ�านอย่าไวิใ� จั ตอ� งพัจิ ัารณาดใ้ ห้�ดีอาจัมีจิ ัฉาชพี ัได� 3) ถุ้งแมีจ� ัะมีีคนอยบ้่ ุา� น ก็ควิรป็ดิ ป็ระต้รว�ั ิ ป็ระต้บุา� น เร่�องทั�ี 3 เทัคนิค วิิธิ์กี ารขอควิามชว่ ิยเหล่อและการเอาชีวิติ รอดัเม่อ� เผชญิ อันตรายและสถูานการณค์ บั ขัน 3.1. วิธิ ิ์กี ารขึ้อควิามีชว่ ิยเห้ลอ่ และการเอาชีวิติ รอดเมี่�อเผู้ชญิ อันตรายและสถุานการณค์ บั ุขึ้นั เมี่�ออย้ใ่ นสถุานการณ์ ทัี�อาจัเป็น็ อนั ตรายต่อชวี ิติ และควิามีป็ลอดภัยเราควิรป็ฏิบิ ุตั ดิ งั นี� ค่อ 1) การโทัรศึัพัทัข์ ึ้อควิามีช่วิยเห้ลอ่ 2) การตะโกนรอ� งขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อ 3) การเขึ้ียนจัดห้มีายขึ้อควิามีชว่ ิยเห้ลอ่ 4) การแก�ป็ญั ห้าเฉพัาะห้น�า 3.2. แห้ลง่ ขึ้อควิามีช่วิยเห้ลอ่ และให้ค� าำ ป็ร้กษา ป็ัจัจัุบุันมีีแห้ล่งขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อและให้�คำาป็ร้กษามีากมีายทัั�งห้น่วิยงานขึ้องรัฐและเอกชน พัอจัะยกเป็็นตัวิอย่าง ไดด� ังนี� 1) เห้ตุด่วินเห้ตรุ �าย กดห้มีายเลขึ้ 191 4) ตาำ รวิจัทัางห้ลวิง กดห้มีายเลขึ้ 1193 2) กองป็ราบุป็รามี กดห้มีายเลขึ้ 195 5) สถุานีวิทิ ัยุ สวิพั.91 กดห้มีายเลขึ้ 164 3) ตำารวิจัทัอ่ งเทัี�ยวิ กดห้มีายเลขึ้ 1155 เร�อ่ งทั�ี 4 การปฐมพัยาบาล เม่�อไดัร� ับอันตรายจัากอบุ ัติเหตุ อุบตั ิภยั จัากภัยธิ์รรมชาติ การป็ฐมีพัยาบุาล คอ่ การให้�การช่วิยเห้ลอ่ เบุ่�องตน� ตอ่ ผู้�้ป็ระสบุอันตราย ห้ร่อเจับ็ ุป็ว่ ิย ณ สถุานทั�เี กดิ เห้ตกุ ่อนทัีจ� ัะ ถุ้งมี่อแพัทัย์ ห้รอ่ โรงพัยาบุาล เพั่�อป็้องกนั มีิให้เ� กดิ อันตรายแก่ชีวิติ ห้ร่อเกดิ ควิามีพัิการ การป็ฐมีพัยาบุาลบุาดแผู้ลในลักษณะทั�ี 1 และ 2 ซี�ง้ ไมี่สาห้ัส ให้ป� ็ฐมีพัยาบุาล ดังนี� (1) ป็ระคบุดว� ิยควิามีเย็นทันั ทัี (2) ใช�นำา� มีันทัาแผู้ลได� และป็ิดแผู้ลด�วิยผู้า� ทัี�สะอาด ใช�ผู้�าพันั แผู้ลพัันแตอ่ ยา่ ให้�แนน่ มีาก บุาดแผู้ลในลักษณะทัี� 3 ให้ป� ็ฐมีพัยาบุาล ดงั นี� (1) ถุ�าผู้�้บุาดเจั็บุมีอี าการช็อก รีบุให้ก� ารป็ฐมีพัยาบุาลอาการชอ็ กกอ่ น (2) ห้�ามีด้งเศึษผู้า� ทัี�ถุ้กไฟัไห้มี�ซีง้� ตดิ อยก้่ ับุร่างกายออก (3) นำาผู้้บ� ุาดเจับ็ ุสง่ โรงพัยาบุาลโดยเรว็ ิทัีส� ดุ เทัา่ ทั�จี ัะทัาำ ได� 5) การห้า� มีเล่อดเมี่�อเกดิ อนั ตรายจัากขึ้องมีีคมี วิิธิ์หี ้�ามีเล่อดมีหี ้ลายวิธิ ิ์ี ไดแ� ก่ 1. การกดด�วิยนิ�วิมี่อ 2. การใช�สายรัดห้า� มีเลอ่ ด 3. การยกบุริเวิณทัมี� ีีบุาดแผู้ลให้�ส้งกวิา่ ห้ัวิใจั ในกรณที ัีม� ีีบุาดแผู้ลเล่อดออกทัีเ� ทั�า ห้มีายเห้ตุ : ให้�นกั ศึ้กษา ได�ศึก้ ษาเพัม�ิ ีเตมิ ีจัากห้นังส่อแบุบุเรียน รายวิชิ าสุขึ้ศึก้ ษา – พัลศึก้ ษา ทัช21002 รายวิชิ า สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 23 ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น คำาชี�แจัง จังเลอ่ กคาำ ตอบทั�ถี ู้กต�องทั�สี ดุ ัเพัยี งข�อเดัยี วิ 7. การขึ้ับุขึ้จ�ี ักั รยานทั�ปี ็ลอดภยั ควิรป็ฏิิบุัติตามีขึ้อ� ใด 1. ใครอาจัป็ระสบุอบุ ุตั ิเห้ตไุ ด�มีากทั�สี ดุ ก. ขึ้บั ุขึ้โี� ดยใชม� ีอ่ เดยี วิ ขึ้. ห้ยอกลอ� กนั ขึ้ณะขึ้บั ุขึ้ี� ก. โห้น่ง เดนิ ลงบุนั ได ค. ขึ้ับุขึ้ี�โดยใชส� ัญญาณมีอ่ ขึ้. แนน ใช�มีีดห้น�ั ผู้กั ง. มีคี วิามีชาำ นาญในการขึ้บั ุขึ้ี� ค. นุ่น ตดั ห้ญา� ทัี�สนามี ง. โต�ง นัง� บุนกาบุเรอ่ 8. การส่อ� สารเพัอ�่ ขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อเมี�่อเกดิ เห้ตุร�าย 2. เพัราะเห้ตุใดขึ้ณะเดนิ ถุนนในเวิลากลางค่น จัง้ ควิร มีปี ็ระโยชน์ อยา่ งไร สวิมีเส่�อสีสวิา่ ง ก. ทัำาให้ค� นขึ้ับุรถุไมีต่ าลาย ก. ห้ายจัากการบุาดเจับ็ ุได�ทันั ทัี ขึ้. ทัำาให้ค� นขึ้ับุรถุเห้็นไดช� ัดเจัน ขึ้. ช่วิยป็อ้ งกนั การเกดิ อบุ ุัติเห้ตคุ รัง� ตอ่ ไป็ ค. ทัำาให้�ผู้�้รา� ยไมีก่ ลา� เขึ้า� ใกล� ค. ไดร� ับุการช่วิยเห้ล่อทัี�ถุ้กวิิธิ์ีและรวิดเรว็ ิ ง. ทัำาให้ร� ว้� ิา่ เป็็นคนในชุมีชน ง.ทัาำ ให้ค� นร�ายกลัวิ 3. ถุ�าไมีม่ ีที ัางเทัา� ควิรเดนิ ทัางตามีถุนนอย่างไร 9.เมี่�อเกิดอุบุตั ิเห้ตเุ ราสามีารถุขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อจัาก ก. เดินชิดขึ้วิา ห้น่วิยงานต่าง ๆ ยกเวิน� ห้น่วิยงานใด ขึ้. เดินชดิ ก. ห้ลวิงพัอ่ ทั�วี ิัด ค. เดินกลางถุนน ขึ้. สถุานตี ำารวิจั ง. เดินตามีใจัชอบุ ค. สถุานีดับุเพัลิง ห้ร่อห้นว่ ิยก�ภ้ ยั 4. ไฟัจัราจัรสใี ดทั�ี รถุตอ� งห้ยุด ง. โรงพัยาบุาล ก. สขี ึ้าวิ 10. ขึ้อ� ใดเป็น็ การขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อทั�ีถุก้ ต�อง ขึ้. สเี ขึ้ยี วิ ก. เมีอ่� เกดิ อบุ ุตั เิ ห้ตกุ บั ุตนเองตอ� งรบี ุขึ้อควิามีชว่ ิยเห้ลอ่ จัาก ค. สแี ดง บุุคคลทัีอ� ย่้บุรเิ วิณนน�ั ง. สีเห้ล่อง ขึ้. เมีอ�่ เกิดอุบุัตเิ ห้ตุกบั ุตนเองต�องอยน่้ ิ�งๆ 5. ขึ้�อใดค่อขึ้�อป็ฏิิบุัติเมี�่อโดยสารรถุไฟั ค. การตะโกนเสยี งดังเพั�อ่ ขึ้อควิามีช่วิยเห้ล่อ ก. วิิ�งเล่นบุนรถุไฟั ง. ไมี่ควิรส่งเสียงดังเราะจัะทัำาให้ค� นราำ ราญ ขึ้. ตอ่ แถุวิขึ้�้นรถุไฟั ค. ป็้นไป็นัง� บุนต้ร� ถุไฟั ง. ย�่นศึรี ษะออกนอกรถุไฟั 6. ขึ้�อใดเป็็นการป็้องกนั อบุ ุัติเห้ตทุ ัางนา�ำ ก. แย่งกนั นงั� ในเร่อ ขึ้. กระโดดขึ้้�นเมี่�อเรอ่ จัอด ค. ลงเร่อขึ้ณะทัีม� ีคี นขึ้�้นมีาก ง. สวิมีเส�อ่ ช้ชพี ัขึ้ณะนงั� เรอ่ 24 รายวิชิ า สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนต้น
บทัทั�ี 8 ทักั ษะชีวิติ เพั่�อการส�่อสาร สรุปเนอ�่ หา เรอ่� งทัี� 1 ควิามหมาย ควิามสาำ คัญของทักั ษะชวี ิิต 10 ประการ ทักั ษะชวี ิิต ห้มีายถุง้ คุณลักษณะห้ร่อควิามีสามีารถุเชงิ สังคมีจัติ วิทิ ัยา ทัเ�ี ป็น็ ทักั ษะภายในจัะช่วิยให้�บุคุ คลสามีารถุ เผู้ชญิ สถุานการณต์ า่ งๆ ทัีเ� กดิ ขึ้น้� ในชีวิิตป็ระจัาำ วินั ไดอ� ยา่ งมีปี ็ระสทิ ัธิ์ภิ าพั และมีคี วิามีสามีารถุทัจ�ี ัะป็รบั ุตวั ิไดใ� นอนาคต ไดแ� ก่ 1. ทัักษะการตัดสินใจั เป็็นควิามีสามีารถุในการตัดสนิ ใจัเกย�ี วิกับุเรอ�่ งราวิตา่ ง ๆในชีวิิตได�อย่างมีีระบุบุ ก็จัะมีผี ู้ลตอ่ การมีสี ุขึ้ภาพัทั�ดี ที ัง�ั ร่างกาย และจัติ ใจั 2. ทักั ษะการแกป� ็ญั ห้า เป็น็ ควิามีสามีารถุในการจัดั การกบั ุป็ญั ห้าทัเ�ี กดิ ขึ้น้� ในชวี ิติ ไดอ� ยา่ งมีรี ะบุบุ ไมีเ่ กดิ ควิามีเครยี ด ทัางกาย และจัติ ใจั จันอาจัลกุ ลามีเป็็นป็ญั ห้าให้ญโ่ ตเกนิ แกไ� ขึ้ 3. ทัักษะการคิดสร�างสรรค์ เป็็นควิามีสามีารถุในการคิดทั�ีจัะเป็็นส่วินช่วิยในการตัดสินใจัและแก�ไขึ้ป็ัญห้าโดยการ คิดสรา� งสรรค์ เพั�อ่ ค�นห้าทัางเล่อกตา่ ง ๆ รวิมีทัง�ั ผู้ลทัจี� ัะเกดิ ขึ้้�นในแต่ละทัางเล่อก และสามีารถุนาำ ป็ระสบุการณม์ ีาป็รบั ุใช�ใน ชวี ิติ ป็ระจัาำ วินั ได�อยา่ งเห้มีาะสมี 4. ทักั ษะการคิดอยา่ งมีวี ิิจัารณญาณ เป็็นควิามีสามีารถุในการคดิ วิเิ คราะห้ข์ ึ้�อมี้ลต่าง ๆ และป็ระเมีินป็ญั ห้า ห้ร่อ สถุานการณ์ทัอ�ี ย้่รอบุตวั ิเราทั�มี ีผี ู้ลตอ่ การดำาเนินชีวิติ 5. ทักั ษะการส่�อสารอย่างมีปี ็ระสทิ ัธิ์ิภาพั เป็็นควิามีสามีารถุในการใชค� ำาพัด้ และทัา่ ทัาง เพั่อ� แสดงออกถุ้งควิามีร้�สก้ น้กคิดขึ้องตนเองไดอ� ยา่ งเห้มีาะสมีกบั ุวิฒั นธิ์รรมี และสถุานการณต์ า่ ง ๆ ไมี่วิ่าจัะเป็็นการแสดงควิามีคิดเห้น็ การแสดงควิามี ต�องการ การแสดงควิามีชน�่ ชมี การขึ้อร�อง การเจัรจัาตอ่ รอง การตกั เตอ่ น การช่วิยเห้ล่อ การป็ฏิิเสธิ์ ฯลฯ 6. ทัักษะการสร�างสัมีพัันธิ์ภาพัระห้วิ่างบุุคคล เป็็นควิามีสามีารถุในการสร�างควิามีสัมีพัันธิ์์ทั�ีดีระห้วิ่างกันและกัน และสามีารถุรักษาสัมีพันั ธิ์ภาพัไวิไ� ดย� ่นยาวิ 7. ทักั ษะการตระห้นกั รใ้� นตน เป็็นควิามีสามีารถุในการคน� ห้าร้�จััก และเขึ้�าใจัตนเองเช่น รข้� ึ้�อดี ขึ้�อเสยี ขึ้องตนเอง ร�้ควิามีต�องการและสิ�งทัไ�ี มีต่ �องการขึ้องตนเอง ซี้�งจัะชว่ ิยให้�เราร้ต� ัวิเองเวิลาเผู้ชิญกับุควิามีเครียด ห้รอ่ สถุานการณต์ ่าง ๆ และ ทัักษะน�ยี ังเป็น็ พัน�่ ฐานขึ้องการพััฒนาทัักษะอ�น่ ๆ เชน่ การส่อ� สาร การสรา� งสมั ีพันั ธิ์ภาพั การตัดสนิ ใจั ควิามีเห้น็ ใจัผู้�อ้ �น่ 8. ทักั ษะการเขึ้า� ใจัผู้อ�้ น่� เป็น็ ควิามีสามีารถุในการเขึ้า� ใจัควิามีเห้มีอ่ น ห้รอ่ ควิามีแตกตา่ งระห้วิา่ งบุคุ คล ในดา� นควิามี สามีารถุ เพัศึ วิยั ระดบั ุการศึ้กษา ศึาสนา ควิามีเชอ�่ สผี ู้วิ ิอาชีพั ฯลฯ ชว่ ิยให้�สามีารถุยอมีรบั ุบุุคคลอน่� ทัีต� า่ งจัากเรา เกิดการ ชว่ ิยเห้ล่อบุุคคลอ�น่ ทัดี� อ� ยกวิ่า ห้ร่อได�รับุควิามีเดอ่ ดรอ� น เช่น ผู้้�ติดยาเสพัติด ผู้ต�้ ิดเช�อ่ เอดส์ 9. ทัักษะการจััดการกบั ุอารมีณ์ เป็็นควิามีสามีารถุในการรบั ุรอ�้ ารมีณข์ ึ้องตนเองและผู้้อ� ่น� ร�้วิ่าอารมีณม์ ีผี ู้ลต่อการ แสดงพัฤติกรรมีอย่างไร รว้� ิิธิ์ีการจัดั การกับุอารมีณ์โกรธิ์ และควิามีเศึรา� โศึก ทัีส� ง่ ผู้ลทัางลบุตอ่ ร่างกายและจัติ ใจัไดอ� ยา่ งเห้มีาะสมี 10. ทัักษะการจััดการกับุควิามีเครียด เป็็นควิามีสามีารถุในการรับุร�้ถุ้งสาเห้ตุขึ้องควิามีเครียด ร�้วิิธิ์ีผู้่อนคลาย ควิามีเครยี ดและแนวิทัางในการควิบุคมุ ีระดบั ุควิามีเครยี ด เพัอ่� ให้เ� กดิ การเบุยี� งเบุนพัฤตกิ รรมีไป็ในทัางทัถี� ุก้ ตอ� ง เห้มีาะสมี และ ไมี่เกิดป็ญั ห้าด�านสุขึ้ภาพั เรอ�่ งทั�ี 2 ทัักษะชีวิติ ทัีจ� ัำาเปน็ 3 ประการ 2.1. ทัักษะการส่�อสารอย่างมีีป็ระสิทัธิ์ิภาพั การส�่อสาร เป็็นกระบุวินการสร�างควิามีเขึ้�าใจักันระห้วิ่างบุุคคล การส่�อสารสองทัางการส่�อสารระห้วิ่างบุุคคล นับุวิ่าเป็็นควิามีจัำาเป็็นอย่างย�ิง เพัราะในการดำาเนินชีวิิตป็กติในป็ัจัจัุบุัน การสอ่� สารเขึ้า� มีามีบี ุทับุาทัอยา่ งยงิ� ในทักุ กจิ ักรรมี ทังั� น�ี การสอ่� สารดว� ิยวิธิ ิ์ี ใด ๆ กต็ ามีควิรทัาำ ให้ผ� ู้ส�้ ง่ สารและผู้้�รบั ุสารเกดิ ควิามี เขึ้า� ใจัอนั ดีตอ่ กัน รายวิิชา สุขุ ศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 25 ระดับั มัธั ยมัศึกึ ษาตอนตน้
2.2. ทักั ษะการสร�างสัมีพันั ธิ์ภาพัระห้วิ่างบุคุ คล คงไดย� ินคำาพัด้ นี�บุ่อย ๆ วิา่ “คนเราอย้่คนเดยี วิในโลกไมีไ่ ด”� เรา ตอ� งพั้�งพัาอาศึัยกนั ซีง้� จัะตอ� งมีีสมั ีพันั ธิ์ภาพัทัีด� ตี อ่ กนั การทั�จี ัะสรา� งสัมีพัันธิ์ภาพัให้เ� กิดขึ้�้น 2.3 ทัักษะการเขึ้�าใจัผู้�้อ่�น การทั�ีเราจัะทัาำ ควิามีร้�จัักผู้�้อ่�น ซี้�งเราจัะต�องเก�ียวิขึ้�องสัมีพัันธิ์์ด�วิย ไมี่วิ่าจัะเป็็นภายใน ครอบุครวั ิขึ้องเราเอง เพัราะเราไมี่สามีารถุอย่้คนเดยี วิไดใ� นทัุกทั�ี ทัุกสถุานการณ์ ห้ลกั ในการเขึ้า� ใจัผู้อ�้ �่น มีีดังน�ี 1. ต�องคาำ น้งวิ่าคนทัุกคนมีีศึักดิ�ศึรีควิามีเป็็นมีนุษย์เช่นเดียวิกับุเรา จั้งควิรป็ฏิิบุัติกับุเพั่�อนมีนุษย์ทัุกคนด�วิยควิามี เคารพัในศึักด�ศิ ึรีขึ้องควิามีเป็น็ มีนษุ ย์เทัา่ เทัียมีกนั ไมีว่ ิา่ จัะเป็น็ คนจัน คนรวิย คนแก่ เด็ก คนพัิการ ฯลฯ 2. บุคุ คลทักุ คนมีีควิามีแตกตา่ งกัน ทั�งั พัน�่ ฐานควิามีร้� ฐานะทัางเศึรษฐกิจัสภาพัควิามีเป็็นอย้่ 3. การเอาใจัเขึ้ามีาใสใ่ จัเรา หมายเหตุ : ให้�นักศึก้ ษา ได�ศึ้กษาเพั�มิ ีเติมีจัากห้นงั ส่อแบุบุเรียน รายวิิชาสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึก้ ษา ทัช21002 26 รายวิิชา สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน คำาชีแ� จัง จังเล่อกคาำ ตอบทัถ�ี ู้กต�องทัีส� ุดัเพัยี งข�อเดัียวิ 7. สาเห้ตใุ ดนาำ ไป็สค้่ วิามีขึ้ดั แย�งระห้วิา่ งกลุม่ ี 1. การเป็ิดเผู้ยตนเองเป็็นการป็้องกนั และลดควิามีขึ้ดั แย�ง ก. การรกั พัวิกพั�อง โดยใช�ทัักษะใด ขึ้. การใช�อารมีณ์อยเ่้ ห้น่อเห้ตุผู้ล ค. การย้ดถุ่อค่านิยมีภายในกลุ่มี ก. ทักั ษะการตอ่ รอง ง. ถุ้กทัุกขึ้�อ ขึ้. ทักั ษะการป็ฏิิเสธิ์ ค. ทักั ษะการตัดสินใจัและการแก�ป็ัญห้า 8. ลกั ษณะนิสัยแบุบุใดบุ�นั ทัอนสัมีพัันธิ์ภาพัทั�ดี ีขึ้องบุุคคล ง. ทัักษะการส�อ่ สารและสรา� งสมั ีพันั ธิ์ภาพั ก. ชา่ งจัดจัาำ 2.การอยด่้ ว� ิยกันเพัียงลาำ พัังกบั ุเพัศึตรงขึ้า� มีควิรใชท� ักั ษะ ขึ้. เจั�าระเบุยี บุ ในขึ้อ� ใดเพั่�อควิามีป็ลอดภัยขึ้องตนเอง ค. ห้วิาดระแวิง ก. ทัักษะการต่อรอง ง. มีน�ั ใจัในตนเอง ขึ้. ทัักษะการป็ฏิิเสธิ์ ค. ทัักษะการตดั สนิ ใจัและการแก�ป็ัญห้า 9. การยอมีรบั ุฟังั ควิามีคดิ เห้น็ ขึ้องผู้อ�้ น�่ จัะชว่ ิยสรา� งศึกั ยภาพั ง. ทัักษะการส�่อสารและสรา� งสัมีพัันธิ์ภาพั ขึ้องตนเองในดา� นใด 3. ห้ลกั ขึ้องการสรา� งมีนษุ ย์สมั ีพัันธิ์์คอ่ ขึ้อ� ใด ก. ตนเป็็นทั�พี ั�้งแห้ง่ ตน ก. ดา� นจัิตใจั ขึ้. เขึ้�าเมีอ่ งตาห้ล�วิ ิต�องห้ลว�ิ ิตาตามี ขึ้. ดา� นสงั คมี ค. เอาใจัเขึ้ามีาใส่ใจัเรา ค. ดา� นรา่ งงกาย ง. น�ำาพั้�งเร่อเสอ่ พัง�้ ป็่า ง. ดา� นสติป็ญั ญา 4. ขึ้�อใดเป็น็ การใช�ทักั ษะป็ฏิเิ สธิ์ทัไ�ี มีเ่ ห้มีาะสมี 10. เมีอ่� เพัอ่� นผู้ดิ ห้วิงั ในควิามีรกั เราควิรใชท� ักั ษะใดในการชว่ ิย ก. ป็ฏิิเสธิ์ด�วิยคำาตอบุนา่ เชอ่� ถุอ่ ทั่าทัจี ัริงจััง แก�ป็ัญห้าให้�กับุเพั่�อน ขึ้. พั้ดตดั บุทัและตอบุโต�ทัันทัี ก. ทัักษะการต่อรอง ค.แสดงพัฤติกรรมีทัส�ี ุภาพัในการป็ฏิิเสธิ์ ขึ้. ทัักษะการป็ฏิิเสธิ์ ง.เมี�่อถุ้กรบุเรา� ให้ห� ้ลกี เลย�ี งและป็ฏิเิ สธิ์ด�วิยถุอ� ยคำาสุภาพั ค. ทัักษะการตดั สินใจัและการแก�ป็ญั ห้า 5. สิ�งสาำ คญั ทัสี� ดุ ในการสร�างเสริมีสัมีพันั ธิ์ภาพัทัี�ดีภายใน ง. ทัักษะการส�่อสารและสรา� งสมั ีพัันธิ์ภาพั ครอบุครัวิค่ออะไร ก. ควิามีเขึ้�าใจั ขึ้. มีีพั่อและแมี่อย่้ครบุ ค. ฐานะทัางการเงนิ ง. การไป็เทัยี� วิร่วิมีกัน 6. ห้ลกั การในขึ้�อใดชว่ ิยลดควิามีขึ้ัดแย�งทัางการพัด้ ระห้วิา่ งบุคุ คล ก. มีีน�าำ ใจัเป็็นนักกฬี า ขึ้. การยอมีรับุคาำ ตชิ มี ค.การส�่อสารทัางบุวิก ง.การเคารพัสทิ ัธิ์ขิ ึ้องผู้�้อ่น� รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 27 ระดับั มัธั ยมัศึกึ ษาตอนต้น
บทัทัี� 9 อาชพี ัแปรร้ปสมุนไพัร สรุปเน�่อหา เร�่องทั�ี 1 สมุนไพัรกับบทับาทัทัางเศึรษฐกจิ ั สมีนุ ไพัร ห้มีายถุง้ พั่ชทัม�ี ีีสรรพัคณุ ในการรกั ษาโรค ห้ร่ออาการเจับ็ ุป็ว่ ิยต่าง ๆการใชส� มีนุ ไพัรสำาห้รับุรกั ษาโรค ห้ร่อ อาการเจั็บุป็่วิยตา่ งๆ น�ี จัะตอ� งนำาเอาสมีุนไพัรตัง� แต่สองชนิดขึ้�น้ ไป็มีาผู้สมีรวิมีกันซี�ง้ จัะเรียกวิ่า “ยา” ในตาำ รบั ุยานอกจัากพั่ช สมีุนไพัรแล�วิยังอาจัป็ระกอบุดว� ิยสัตวิ์และแรธ่ ิ์าตอุ ีกดว� ิย เราเรยี กพั่ช สัตวิ์ ห้รอ่ แรธ่ ิ์าตุทั�เี ป็็นส่วินป็ระกอบุขึ้องยานว�ี ิ่า “เภสชั วิัตถุุ” สมีุนไพัรเป็็นสว่ ินห้นง้� ในแผู้นพััฒนาเศึรษฐกจิ ัและสงั คมีแห้่งชาติ กระทัรวิงสาธิ์ารณสขุ ึ้ไดด� ำาเนินโครงการ สมีุนไพัรกบั ุ สาธิ์ารณสขุ ึ้มีล้ ฐาน โดยเนน� การนำาสมีุนไพัรมีาใช�บุาำ บุัดรกั ษาโรคในสถุานบุริการสาธิ์ารณสขุ ึ้ขึ้องรฐั มีากขึ้้�น เร่อ� งทั�ี 2 การแปรร้ปสมุนไพัรเพั่อ� การจัาำ หน่าย สมีุนไพัรถุ้กนาำ มีาใช�สารพััดป็ระโยชน์ และถุ้กแป็รร้ป็ออกมีาในแบุบุต่าง ๆ เพั�่อการจัำาห้น่ายซี้�งสามีารถุนาำ มีาใช� ป็ระกอบุอาชีพั ทัง�ั อาชีพัห้ลกั และอาชพี ัเสรมิ ีได� ส�ิงสำาคัญทัี�สดุ ขึ้องการแป็รรป้ ็สมีุนไพัร ค่อ “การป็รงุ สมีนุ ไพัร” การป็รงุ สมีนุ ไพัร ห้มีายถุง้ การสกัดเอาตวั ิยาออกมีาจัากเน�อ่ ไมี�ยา สารทั�ใี ชส� กดั เอาตวั ิยาออกมีาทั�นี ยิ มีใช�กัน ไดแ� ก่ น�ำาและเห้ล�า สมีุนไพัรทั�นี าำ มีาป็รุงตามีภ้มีปิ ็ัญญาดง�ั เดมิ ีมีี 7 ร้ป็แบุบุ ค่อ 1. การตม� ี เป็น็ การสกัดตัวิยาออกมีาจัากไมีย� าดว� ิยน�าำ รอ� น เป็น็ วิธิ ิ์ีทัี�นิยมีใชม� ีากทัส�ี ุดใชก� บั ุส่วินขึ้องเน่อ� ไมี�ทั�ีแน่นและ แขึ้ง็ เช่น ลำาต�นและราก ซี�ง้ จัะต�องใช�การตม� ีจั้งจัะได�ตัวิยาทัีเ� ป็น็ สาระสำาคัญออกมีา ขึ้�อดีขึ้องการต�มี ค่อ สะอาด ป็ลอดจัาก เช่�อโรค 2. การชง เป็น็ การสกดั ตวั ิยาสมีุนไพัรดว� ิยน�ำาร�อน ใชก� บั ุส่วินทับ�ี ุอบุบุาง เช่น ใบุ ดอก ทัไ�ี มี่ต�องการโดนนา�ำ เดอ่ ดนาน ๆ ตัวิยาก็ออกมีาได� วิิธิ์ีการชง ค่อ ให้�นำายาใส่แก�วิเติมีนำ�าร�อนจััดลงไป็ ป็ิดฝีาแก�วิทั�ิงไวิ�จันเย็น ลักษณะน�ีเป็็นการป็ล่อยตัวิยา ออกมีาเตม็ ีทัี� 3. การใช�นาำ� มีัน ตัวิยาบุางชนิดไมี่ละลายน�ำา แมี�วิ่าจัะต�มีเค�ียวิแล�วิก็ตามี ส่วินให้ญ่ ยาทั�ีละลายนำ�าจัะไมี่ละลายใน นา�ำ มีนั เชน่ กนั จั้งใช�นำา� มีนั สกัดยาแทัน แตเ่ น่อ� งจัากยานาำ� มีนั ทัาแล�วิเห้นียวิ เห้นอะห้นะ เป็้อ� นเสอ่� ผู้า� จั้งไมี่นิยมีป็รงุ ใช�กนั 4. การดองเห้ล�า เป็น็ การใช�กับุตวั ิยาขึ้องสมีนุ ไพัรทัีไ� มี่ละลายนา�ำ แตล่ ะลายได�ดีในเห้ล�าห้ร่อแอลกอฮอล์ การดอง เห้ลา� มีักมีีกล�นิ แรงกวิ่ายาต�มี เน�่องจัากเห้ลา� มีีกลิ�นฉนุ และห้ากกนิ บุอ่ ย ๆ อาจัทัาำ ให้�ติดเห้ลา� ได� จั้งไมีน่ ยิ มีกินกนั จัะใช�ตอ่ เมี�่อ กินยาเมี็ดห้ร่อยาต�มีแลว� ิไมีไ่ ดผ� ู้ล 5. การต�มีคน�ั เอานำ�า เป็น็ การนำาเอาสว่ ินขึ้องตน� ไมี�ทัี�มีนี า�ำ มีาก ๆ ออ่ นนมุ่ ี ตาำ แห้ลก งา่ ย เช่น ใบุ ห้ัวิ ห้ร่อเห้งา� นำามีา ตำาให้ล� ะเอยี ด และคนั� เอาแตน่ าำ� ออกมีา สมีนุ ไพัรทัใี� ชว� ิธิ ิ์กี ารนกี� นิ มีากไมีไ่ ดเ� ชน่ กนั เพัราะนา�ำ ยาทัไี� ดจ� ัะมีกี ลนิ� และรสชาตทิ ัร�ี นุ แรง ตัวิยาเขึ้�มีขึ้�นมีาก ยากทัจ�ี ัะกล่นเขึ้�าไป็ทัเ�ี ดยี วิ ฉะนั�นกินครั�งละห้นง�้ ถุ�วิยชาก็พัอแล�วิ 6. การบุดเป็็นผู้ง เป็็นการนำาสมีนุ ไพัรไป็อบุห้รอ่ ตากแห้ง� แล�วิบุดให้�เป็น็ ผู้ง สมีุนไพัรทัเี� ป็็นผู้งละเอียดมีากยงิ� มีสี รรพัคณุ ดี เพัราะจัะถุก้ ด้ดซีม้ ีสล้่ ำาไสง� ่าย จั้งเขึ้�าส�้รา่ งกายไดร� วิดเรว็ ิ สมีุนไพัรผู้งชนิดใดทัก�ี ินยากกจ็ ัะใชป� ็ั�นเป็็นเมี็ดทัีเ� รยี กวิ่า “ยาลก้ กลอน” โดยใชน� �ำาเช�่อมีนำา� ขึ้า� วิห้ร่อนาำ� ผู้�้ง เพั่�อให้ต� ิดกนั เป็น็ เมีด็ สว่ ินให้ญ่นยิ มีใชน� ำา� ผู้�้งเพัราะสามีารถุเก็บุไวิ�ได�นานโดยไมีข่ ึ้น�้ รา 7. การฝีน เป็็นวิิธิ์ีการทัี�ห้มีอพั่�นบุ�านนยิ มีกันมีาก วิิธิ์ีการฝีน คอ่ ห้าภาชนะใส่น�ำาสะอาดป็ระมีาณคร้ง� ห้น�้งแล�วินาำ ห้นิ ลบั ุมีีดเลก็ ๆ จัุ่มีลงไป็ในห้นิ โผู้ลเ่ ห้นอ่ น�าำ เลก็ นอ� ยนำาสมีุนไพัรมีาฝีนจันได�น�าำ สีขึุ้่นเล็กน�อย กนิ คร�ังละ 1 แก�วิ เร่อ� งทั�ี 3 การขออนญุ าตผลติ ภณั ฑ์อ์ าหารและยา (อย.) “อาห้าร” ในพัระราชบุัญญัติอาห้าร พั.ศึ.2522 ห้มีายถุ้ง “วิตั ถุุทักุ ชนิดทัค�ี นกนิ ดม�่ ี ห้รอ่ นาำ เขึ้า� สร้่ ่างกาย แต่ไมี่รวิมี ถุ้งยา วิัตถุุออกฤทัธิ์ิ�ต่อจัิตป็ระสาทั ห้ร่อยาเสพัติดให้�โทัษนอกจัากน�ีอาห้ารยังรวิมีถุ้งวิัตถุุทัี�ใช�เป็็นส่วินผู้สมีในการผู้ลิตอาห้าร 28 รายวิิชา สุุขศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
วิัตถุุเจั่อป็นอาห้ารสี เคร่�องป็รุงแต่งกล�ินรสด�วิย”ผู้ลิตภัณฑ์์ทัี�ผู้ลิตเพั่�อจัำาห้น่ายมีีจัำานวินห้น�้งทั�ีเป็็นผู้ลิตภัณฑ์์ทัี�คาบุเก�ียวิห้ร่อ ก�ำาก้�งวิ่าจัะเป็น็ ยาห้ร่ออาห้าร เพั่อ� ป็้องกนั ควิามีสบั ุสนในเร่�องนี� สาำ นกั งานคณะกรรมีการอาห้ารและยา จัง้ กำาห้นดแนวิทัางใน การพัิจัารณาวิ่า ผู้ลิตภัณฑ์์ใดทัจี� ัดั เป็็นอาห้าร ต�องมีลี กั ษณะ ดังนี� 1. มีสี ว่ ินป็ระกอบุเป็น็ วิตั ถุทุ ัมี� ีใี นตำาราทัรี� ฐั มีนตรปี ็ระกาศึตามีพัระราชบุญั ญตั ยิ าและโดยสภาพัขึ้องวิตั ถุนุ น�ั เป็น็ ไดท� ังั� ยาและอาห้าร 2. มีขี ึ้�อบุ่งใช�เป็็นอาห้าร 3. ป็ริมีาณการใชไ� มี่ถุง้ ขึ้นาดทัใี� ช�ในการป็้องกันห้ร่อบุำาบุดั รักษาโรค 4. การแสดงขึ้อ� ควิามีในฉลากและการโฆ่ษณาอาห้ารทัผ�ี ู้สมีสมีนุ ไพัรซี�ง้ ไมี่จััดเป็็นยา อาห้ารแบุ่งตามีลักษณะการขึ้ออนญุ าตผู้ลิต ออกเป็็น 2 กลุม่ ีคอ่ 1. กลุ่มีอาห้ารทั�ีไมี่ต�องมีีเคร�่องห้มีาย อย. อาห้ารกลุ่มีน�ี ส่วินให้ญ่เป็็นอาห้ารทั�ีไมี่แป็รร้ป็ห้ร่อถุ�าแป็รร้ป็ก็จัะใช� กระบุวินการผู้ลติ งา่ ย ๆ ในชมุ ีชน ผู้บ�้ ุรโิ ภคจัะตอ� งนำามีาป็รงุ ห้รอ่ ผู้า่ นควิามีรอ� นกอ่ นบุรโิ ภค อาห้ารกลมุ่ ีนผี� ู้ผ้� ู้ลติ ทัมี� ีสี ถุานทัผ�ี ู้ลติ ไมีเ่ ขึ้า� ขึ้่ายโรงงาน (ใช�อุป็กรณห์ ้ร่อเคร�่องจักั รต�าำ กวิ่า 5 แรงมีา� 2. กลมุ่ ีอาห้ารทัีต� อ� งมีเี คร�่องห้มีาย อย. อาห้ารกลุ่มีนเ�ี ป็็นอาห้ารทัีม� ีกี ารแป็รรป้ ็เป็็นอาห้ารก�ง้ สำาเรจ็ ัรป้ ็ห้ร่ออาห้าร สำาเร็จัร้ป็แล�วิ ซี�้งอาจัก่อให้�เกิดควิามีเส�ียงต่อผู้้�บุริโภคในระดับุตำา� ป็านกลางห้รอ่ ส้ง แล�วิแต่กรณี ได�แก่อาห้ารทั�ีต�องมีีฉลาก อาห้ารกาำ ห้นดคุณภาพัห้รอ่ มีาตรฐาน ห้รอ่ อาห้ารควิบุคมุ ีเฉพัาะ หมายเหตุ : ให้�นักศึก้ ษา ได�ศึ้กษาเพั�มิ ีเตมิ ีจัากห้นังส่อแบุบุเรียน รายวิิชาสขุ ึ้ศึ้กษา – พัลศึ้กษา ทัช21002 รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 29 ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรยี น คำาชี�แจัง จังเลอ่ กคาำ ตอบทัถ�ี ูก้ ต�องทัส�ี ดุ ัเพัียงขอ� เดัียวิ 1.ขึ้�อใดต่อไป็นไ�ี มี่ถุ่อวิ่าเป็น็ การแป็รร้ป็สมีุนไพัร 7. เครอ่� งห้มีาย ห้มีายถุง้ อะไร ก. การนำามีาบุดเป็็นผู้งบุรรจัแุ คป็ซี้ล ขึ้. การตอกเป็็นเมีด็ ก. อาห้ารและยา ขึ้. ยาและอาห้าร ค. การเตรียมีเป็็นครีมีห้รอ่ ยาขึ้�ีผู้้�งเพั�อ่ ใชท� ัาภายนอก ค. อาห้ารเพั่�อขึ้าย ง. การนำาผู้ลห้ร่อใบุมีาเกบ็ ุไวิใ� ช� 2. สมีุนไพัรขึ้อ� ใด ทัี�จัดั วิา่ เป็็นพั่ชเศึรษฐกิจั ง. อาห้ารเสรมิ ีใช�แทันยา 8. ขึ้�อใดบุอกช�่อเต็มีขึ้องเครอ่� งห้มีาย ไดถ� ุ้กต�อง ก. ขึ้มีิน� มีะขึ้ามีเทัศึ ก. อาห้ารและยา ขึ้. มีะขึ้ามีห้วิาน ดปี ็ลี ค. ชะอมีเทัศึ กระวิาน ขึ้. สาำ นกั งานคณะกรรมีการอาห้ารและยากระทัรวิง สาธิ์ารณสุขึ้ ง. พัรกิ ไทัย มีะขึ้ามีห้วิาน ค. อาห้ารเพั่อ� ขึ้าย 3. ขึ้อ� ใดเป็น็ วิิธิ์ีการแป็รรป้ ็สมีุนไพัรเพั่�อจัาำ ห้นา่ ยทัี�ผู้้เ� รยี น สามีารถุทัำาได�ด�วิยตนเอง ง. อาห้ารเสรมิ ีใชแ� ทันยา 9. อาห้ารแบุง่ ตามีลกั ษณะการขึ้ออนญุ าตผู้ลติ ออกเป็น็ กก�ี ลมุ่ ี ก. แคป็ซีล้ ก. 2 กลมุ่ ี ขึ้. สารสกัด ค. การผู้ลิตเป็็นครมี ี ขึ้. 3 กลมุ่ ี ค. 4 กลุ่มี ง. การทัำาชาชงสมีุนไพัร ง. 5 กลุ่มี 4.ขึ้�อใดคอ่ ควิามีห้มีายขึ้องสมีุนไพัร 10. อาห้ารป็ระเภทัไห้นทั�ตี �องมีีเคร่อ� งห้มีาย อย. ก. พั่ชทัี�มีสี รรพัคณุ ในการรกั ษาโรค ห้ร่ออาการเจับ็ ุป็ว่ ิย ก. อาห้ารทัี�มีกี ารแป็รร้ป็เป็น็ อาห้ารก�ง้ สาำ เรจ็ ัร้ป็ห้รอ่ ขึ้. พั่ชต�นเล็กๆเป็น็ ไมี�ลม� ีลุก อาห้ารสำาเรจ็ ัร้ป็ ค. พั่ชทัีก� ินเขึ้า� ไป็แล�วิทั�ฤี ทัธิ์ิ�ทัางป็ระสาทั ง. ไมีย� น่ ต�นทักุ ชนดิ ขึ้. อาห้ารทัีไ� มีแ่ ป็รร้ป็ ค. อาห้ารทัใ�ี ชก� ระบุวินการผู้ลติ งา่ ยๆในชุมีชน 5. ขึ้�อใดตอ่ ไป็นีไ� มีถ่ ุอ่ วิ่าเป็็นพั่ชสมีุนไพัร ง. อาห้ารทั�ผี ู้้ผ� ู้ลิตมีีสถุานทัผ�ี ู้ลิตไมีใ่ ชโ่ รงงาน ก. ขึ้มีิน� มีะขึ้ามีเทัศึ ขึ้. ชะอมีเทัศึ กระวิาน ค. พัรกิ ไทัย ดีป็ลี ง. มีะคา่ แต� พัะยง้ 6. ขึ้�อใดไมี่ใชก่ ารนาำ สมีุนไพัรมีาป็รงุ ตามีภม้ ีปิ ็ญั ญาด�งั เดมิ ี ก. การต�มี การชง การฝีน ขึ้. การใช�นา�ำ มีนั การดองเห้ล�า ค. การต�มีค�นั เอานาำ� การบุดเป็น็ ผู้ง ง. การเตรยี มีเป็็นครีมีห้รอ่ ยาขึ้ผ�ี ู้้�ง 30 รายวิชิ า สุขุ ศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดับั มัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
แบบทัดัสอบหลังเรียน จังเล่อกคาำ ตอบทัีถ� ู้กตอ� งทัี�สดุ ัเพัยี งข�อเดัียวิ 1.ขึ้�อใดต่อไป็น�ไี มี่ถุอ่ วิ่าเป็็นการแป็รรป้ ็สมีนุ ไพัร ก. การนำามีาบุดเป็็นผู้งบุรรจัแุ คป็ซีล้ 7. ถุา� ไมี่มีที ัางเทั�าควิรเดนิ ทัางตามีถุนนอย่างไร ขึ้. การตอกเป็น็ เมีด็ ก. เดนิ ชดิ ขึ้วิา ค. การเตรียมีเป็็นครีมีห้ร่อยาขึ้�ีผู้�ง้ เพั่�อใชท� ัาภายนอก ขึ้. เดินชดิ ซี�าย ง. การนำาผู้ลห้รอ่ ใบุมีาเก็บุไวิใ� ช� ค. เดินกลางถุนน ง. เดินตามีใจัชอบุ 2.ขึ้อ� ใดคอ่ ควิามีห้มีายขึ้องสมีนุ ไพัร ก. พั่ชทัมี� ีีสรรพัคณุ ในการรกั ษาโรค ห้ร่ออาการเจับ็ ุป็่วิย 8. กระทัอ่ มีออกฤทัธิ์ิต� อ่ รา่ งกายอยา่ งไร ขึ้. พั่ชต�นเลก็ ๆเป็็นไมี�ล�มีลุก ก. กระต�นุ ป็ระสาทั ค. พั่ชทั�กี ินเขึ้�าไป็แลว� ิทัีฤ� ทัธิ์ทิ� ัางป็ระสาทั ขึ้. กดป็ระสาทั ง. ไมีย� ่นต�นทักุ ชนดิ ค. ห้ลอนป็ระสาทั ง. ห้ลอนป็ระสาทัและกระต�นุ 3. ขึ้อ� ใดบุอกชอ่� เต็มีขึ้องเคร�่องห้มีาย ได�ถุก้ ตอ� ง ก. อาห้ารและยา 9. สารเสพัติดป็ระเภทัออกฤทัธิ์ิ�กดป็ระสาทัจัะก่อให้�เกิด ขึ้. สำานกั งานคณะกรรมีการอาห้ารและยา อาการแบุบุใด กระทัรวิงสาธิ์ารณสุขึ้ ค. อาห้ารเพัอ�่ ขึ้าย ก. เกิดภาพัห้ลอน ง. อาห้ารเสริมีใชแ� ทันยา ขึ้. รมิ ีฝีีป็ากแห้ง� ค. ควิบุคุมีตนเองไมี่ได� 4.การเป็ิดเผู้ยตนเองเป็น็ การป็้องกันและลดควิามีขึ้ัดแยง� ง. สมีองมีีอาการมีน้ งง โดยใชท� ักั ษะใด 10. สารเสพัตดิ ห้มีายถุง้ อะไร ก. สารห้รอ่ ยาทั�ีตอ� งการเสพั ก. ทัักษะการต่อรอง ขึ้. สารห้รอ่ ยาทัี�เสพัและมีคี วิามีตอ� งการ ขึ้. ทัักษะการป็ฏิเิ สธิ์ ค. สารห้รอ่ ยาทัฉ�ี ดี มีผี ู้ลต่อตัวิเรา ค. ทัักษะการตดั สนิ ใจัและการแก�ป็ัญห้า ง. สารห้รอ่ ยาทัีเ� สพัเขึ้�าส่ร้ ่างกาย สง่ ผู้ลตอ่ ร่างกาย ง. ทักั ษะการสอ�่ สารและสรา� งสัมีพัันธิ์ภาพั 5. เมี่�อเพั�่อนผู้ดิ ห้วิังในควิามีรกั เราควิรใชท� ักั ษะใดในการชว่ ิย และจัิตใจั แกป� ็ญั ห้าให้ก� บั ุเพั�อ่ น 11. ขึ้อ� ใด ไมีใ่ ช่ สาระสำาคัญทัตี� อ� งระบุุไวิใ� นฉลากยา ก. ทักั ษะการต่อรอง ขึ้. ทักั ษะการป็ฏิเิ สธิ์ ก. วินั เด่อน ป็ี ทัีผ� ู้ลติ ค.ทักั ษะการตดั สนิ ใจัและการแก�ป็ัญห้า ขึ้. วิัน เดอ่ น ป็ี ทัี�ห้มีดอายุ ง. ทัักษะการสอ่� สารและสรา� งสมั ีพันั ธิ์ภาพั ค. จัำานวินครั�งทัี�รบั ุป็ระทัานต่อวิัน 6. เพัราะเห้ตุใดขึ้ณะเดนิ ถุนนในเวิลากลางค่น จั้งควิรสวิมี ง. ขึ้�อห้�ามีห้รอ่ ขึ้อ� กำาห้นดในการใชย� า เส่อ� สีสวิา่ ง 12. ขึ้อ� ใดค่อยาสมีนุ ไพัร ก. ทัำาให้ค� นขึ้ับุรถุไมี่ตาลาย ก. ขึ้�เี ห้ลก็ ขึ้. ทัำาให้�คนขึ้บั ุรถุเห้็นไดช� ัดเจัน ขึ้. ยาเมี็ดพัาราเซีตามีอล ค. ทัาำ ให้�ผู้�้ร�ายไมีก่ ลา� เขึ้า� ใกล� ค. ยาแอสไพัรนิ ง. ยานอนห้ลบั ุ ง. ทัำาให้�รว�้ ิา่ เป็น็ คนในชมุ ีชน รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) 31 ระดับั มัธั ยมัศึึกษาตอนตน้
13. การป็ฏิบิ ุัตใิ นขึ้�อใดเป็็นการป็อ้ งกันการแพัรก่ ระจัาย 19. ผู้ท้� ั�ีมีปี ็ญั ห้าเรอ่� งป็อดจัะมีผี ู้ลกระทับุต่อระบุบุการ โรคตดิ ต่อได�ดีทั�สี ดุ ทัำางานใด ก. อาบุนา�ำ ทัุก ๆ 6 ชัว� ิโมีง ก. ระบุบุห้ายใจั ขึ้. ฉดี วิคั ซีนี ป็้องกันโรคทัุกโรค ขึ้. ระบุบุต่อมีไร�ทั่อ ค. ลา� งมี่อก่อนรบั ุป็ระทัานอาห้ารและห้ลังขึ้ับุถุ่าย ค. ระบุบุสบ่ ุพัันธิ์์ ง. ทัาำ ควิามีสะอาดทั�ีอยอ่้ าศึยั เป็็นป็ระจัำา ง. ระบุบุป็ระสาทั 14. เมี่�อเราไป็สมั ีผู้ัสผู้ป้� ็ว่ ิยมีาควิรป็ฏิิบุตั ิตวั ิอย่างไร 20. กระเพัาะอาห้ารมีลี ักษณะอย่างไร ก. ล�างมีอ่ ให้ส� ะอาดเชด็ มีอ่ ให้แ� ห้�งแลว� ิฉีดดว� ิยแอลกอฮอล์ ก. คลา� ยร้ป็ตวั ิเจั ขึ้. ใช�ผู้�าเช็ดมี่อให้ส� ะอาด ขึ้. คล�ายร้ป็ตวั ิทัี ค. ฉีดลา� งด�วิยแอลกอฮอล์ล�างมี่อ ค. คล�ายร้ป็ตัวิบุี ง. ถุ้กทัง�ั ขึ้อ� ก และ ค ง. คล�ายรป้ ็ตัวิเอ 15. ขึ้�อใดเป็น็ จัากการรบั ุป็ระทัานอาห้ารทั�ไี มี่ไดส� ดั สว่ ินและ ป็ริมีาณตามีวิยั ก. เรยี นร้�ไดช� า� ขึ้. เป็น็ โรคอว� ิน ค. ส้งกวิา่ เพัอ่� น ง. เป็็นไขึ้�ห้วิดั บุ่อย 16. ถุ�าไมีม่ ีีเน่�อสัตวิ์ เราสามีารถุเล่อกรับุป็ระทัานอาห้าร ป็ระเภทัใดแทัน ก. ถุั�วิ ขึ้. ผู้ักกาด ค. นาำ� มีันพั่ช ง. ขึ้นนุ 17. ขึ้�อใดเป็น็ วิิธิ์ีทั�ถี ุ้กตอ� งในการออกกาำ ลังกาย ก. ห้ลงั การออกกำาลงั กายตอ� งรีบุอาบุนา�ำ ทันั ทัี ขึ้. ออกกาำ ลงั กายทัุกวินั ๆละ 10 นาทัี ค. อบุอุ่นร่างกายกอ่ นการออกกำาลงั กายทัุกครง�ั ง. ออกกำาลงั กายห้ลังกินอาห้ารเสร็จั 18. สิ�งแวิดล�อมีทัี�มีผี ู้ลต่อการเจัรญิ เติบุโตและพัฒั นาการขึ้อง เด็กทัารก มีากทัีส� ดุ ค่อขึ้อ� ใด ก. โรงเรียน ขึ้. สังคมี ค. ชมุ ีชน ง. ครอบุครัวิ 32 รายวิิชา สุขุ ศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนต้น
เฉลยแบบทัดัสอบ แบบทัดัสอบก่อนเรียน 1. ก 2. ก 3. ค 4. ง 5. ขึ้ 6. ก 7. ค 8. ก 9. ค 10. ก 11.ก 12.ง 13.ง 14.ขึ้ 15.ขึ้ 16.ง 17.ค 18.ง 19.ก 20. ขึ้ แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทั�ี 1 1. ง 2. ก 3. ง 4. ง 5. ขึ้ 6. ก 7. ก 8. ง 9. ง 10. ก แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทัี� 2 1. ง 2. ก 3. ง 4. ค 5. ค 6. ขึ้ 7. ง 8. ง 9. ก 10. ค แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรียนบทัทั�ี 3 1. ง 2. ง 3. ง 4. ขึ้ 5. ง 6. ขึ้ 7. ค 8. ค 9. ค 10. ก แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทัี� 4 1. ขึ้ 2. ค 3. ก 4. ขึ้ 5. ค 6. ขึ้ 7. ขึ้ 8. ก 9. ค 10. ก แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทั�ี 5 1. ง 2. ขึ้ 3. ค 4. ก 5. ขึ้ 6. ค 7. ก 8. ขึ้ 9. ก 10. ก แบบทัดัสอบบทัทั�ายเรียนบทัทั�ี 6 1. ก 2. ขึ้ 3. ขึ้ 4. ค 5. ง 6. ง 7. ค 8. ง 9. ค 10. ขึ้ แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทั�ี 7 1. ง 2. ขึ้ 3. ขึ้ 4. ค 5. ขึ้ 6. ง 7. ค 8. ค 9. ก 10. ก แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรยี นบทัทั�ี 8 1. ง 2. ก 3. ค 4. ขึ้ 5. ก 6. ค 7. ง 8. ค 9. ง 10. ค แบบทัดัสอบบทัทัา� ยเรียนบทัทั�ี 9 1. ง 2. ก 3. ง 4. ก 5. ง 6. ง 7. ก 8. ขึ้ 9. ก 10. ก เฉลยแบบทัดัสอบหลงั เรยี น 1. ง 2. ก 3. ขึ้ 4. ง 5. ค 6. ขึ้ 7. ขึ้ 8. ก 9. ง 10. ง 11.ค 12.ก 13.ค 14.ก 15.ขึ้ 16.ก 17.ค 18.ง 19.ก 20. ก รายวิิชา สุุขศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) 33 ระดับั มััธยมัศึกึ ษาตอนต้น
แบบบันทัึกการพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการเพั�่อยกระดับั ผลสัมฤทัธิ์ผ�ิ เ้� รยี นรายบคุ คล แบบทัดัสอบกอ่ นเรียนและหลงั เรยี น ระดัับมธั ิ์ยมศึกึ ษาตอนตน� รายวิิชา สุขศึกึ ษา – พัลศึึกษา ทัช21002 ********************* ชอ�่ - สกุล.......................................................................... รห้ัสนักศึ้กษา.............................................. กศึน.ตำาบุล............................................ กศึน.อาำ เภอ........................................... จัังห้วิัดขึ้อนแกน่ จัากการทัผี� ู้เ�้ รยี นไดศ� ึก้ ษาเรยี นรจ้� ัากแบุบุเรยี น และสรปุ ็เนอ�่ ห้าจัากบุทัเรยี น ตามีเอกสารเลม่ ีนแี� ลว� ิ ผู้เ�้ รยี นสามีารถุ ทัราบุไดว� ิ่าทัำาแบุบุทัดสอบุในบุทัเรยี นตา่ ง ๆ ถุก้ ตอ� งจัำานวินก�ีขึ้อ� โดยการบุนั ทั้กในแบุบุบุันทั้กการพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการผู้เ้� รยี น รายบุคุ คล ดังนี� ทั�ี แบุบุป็ระเมีนิ คะแนนเต็มี คะแนนทัี�ได� ผู้ลการป็ระเมีนิ 1 แบุบุทัดสอบุกอ่ นเรยี น 20 2 แบุบุทัดสอบุห้ลังเรียน 20 เกณฑ์์การประเมินผลการพััฒนา แบบทัดัสอบกอ่ นเรียนและหลงั เรยี น เมีอ�่ ทัาำ แบุบุทัดสอบุก่อนเรียน และแบุบุทัดสอบุห้ลังเรยี น ซี�ง้ มีแี บุบุทัดสอบุ 20 ขึ้อ� ผู้้เ� รียนสามีารถุทัราบุไดว� ิ่า มีคี วิามีร�อ้ ย้่ในระดบั ุใด ดังน�ี จัำานวินขึ้อ� สอบุทั�ีผู้้เ� รียนทัาำ ถุก้ ตอ� ง อย้ใ่ นระดบั ุ ห้มีายเห้ตุ 18 - 20 ขึ้อ� ดีมีาก 16 - 17 ขึ้อ� ดี 14 - 15 ขึ้อ� ป็านกลาง 10 - 13 ขึ้อ� พัอใช� ตา�ำ กวิ่า 10 ขึ้อ� ควิรป็รับุป็รงุ หมายเหตุ : ผู้ลจัากการป็ระเมีนิ ผู้เ�้ รยี นสามีารถุนำาไป็ป็รบั ุป็รุงตนเองเพั่อ� ให้�เกดิ การพัฒั นาตอ่ ไป็ 34 รายวิิชา สุขุ ศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) ระดัับมัธั ยมัศึึกษาตอนตน้
แบบบนั ทัึกการพััฒนาทัักษะวิชิ าการเพั�อ่ ยกระดัับผลสัมฤทัธิ์ิผ� ้เ� รยี นรายบุคคล แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน ระดับั มัธิ์ยมศึกึ ษาตอนตน� รายวิชิ าสขุ ศึกึ ษา – พัลศึึกษา ทัช21002 *********************** ชอ่� - สกลุ ....................................................................... รห้สั นักศึ้กษา....................................................... กศึน.ตาำ บุล.......................................... กศึน.อำาเภอ......................................................... จัังห้วิดั ขึ้อนแกน่ จัากการทัีผ� ู้เ้� รยี นไดศ� ึก้ ษาเรยี นรจ้� ัากแบุบุเรยี น และสรปุ ็เนอ่� ห้าจัากบุทัเรยี นในรายวิชิ าตา่ ง ๆ ตามีเอกสารเลม่ ีนแ�ี ลว� ิ ผู้เ้� รยี นสามีารถุทัราบุไดว� ิา่ ทัาำ แบุบุทัดสอบุในรายวิชิ าสขุ ึ้ศึก้ ษา-พัลศึก้ ษา ทัช21002 ถุก้ ตอ� งจัำานวินกข�ี ึ้อ� โดยการบุนั ทัก้ ในแบุบุ บุันทั้กการพััฒนาการเรยี นร้� รายวิชิ าบุงั คบั ุ ระดับุมีธั ิ์ยมีศึ้กษาตอนตน� ดงั น�ี ทัี� วิิชา คะแนนเตม็ ี คะแนนทัีไ� ด� ห้มีายเห้ตุ 1 บุทัทัี� 1 พัฒั นาการขึ้องรา่ งกาย 1 ขึ้�อ = 1 คะแนน 2 บุทัทัี� 1 การดแ้ ลรักษาสุขึ้ภาพั 3 บุทัทัี� 1 สารอาห้าร 4 บุทัทัี� 4 โรคระบุาด 5 บุทัทัี� 5 ยาแผู้นโบุราณและยาสมีุนไพัร 6 บุทัทัี� 6 การป็อ้ งกันสารเสพัติด 7 บุทัทัี� 7 อบุ ุัตเิ ห้ตุ อบุ ุัติภัย 8 บุทัทัี� 8 ทักั ษะชวี ิติ เพั�่อการส่อ� สาร 9 บุทัทัี� 9 อาชีพัแป็รร้ป็สมีนุ ไพัร เกณฑ์ก์ ารประเมินผลการพััฒนา แบบทัดัสอบทัา� ยบทัเรียน เมีอ�่ ทัาำ แบุบุทัดสอบุทั�ายบุทัเรยี นในแต่ละบุทัเรยี น ซี้�งมีีแบุบุทัดสอบุบุทัละ 10 ขึ้อ� ผู้้เ� รียนสามีารถุทัราบุไดว� ิา่ มีีควิามีร�อ้ ยใ่้ นระดับุใด ดังน�ี จัำานวินขึ้�อสอบุทัี�ผู้้�เรียนทัาำ ถุก้ ต�อง อย่้ในระดบั ุ ห้มีายเห้ตุ 9 - 10 ขึ้อ� ดีมีาก 8 ขึ้อ� ดี 7 ขึ้อ� ป็านกลาง 6 ขึ้อ� พัอใช� ควิรป็รบั ุป็รุง ต�ำากวิ่า 6 ขึ้อ� หมายเหตุ : ผู้ลจัากการป็ระเมีนิ ผู้�เ้ รยี นสามีารถุนาำ ไป็ป็รบั ุป็รุงตนเองเพั่�อให้�เกิดการพัฒั นาต่อไป็ 35 รายวิชิ า สุุขศึึกษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดับั มัธั ยมัศึึกษาตอนต้น
บรรณานุกรม กติ ติ ป็รมีตั ถุผู้ล, นายป็รชี า ไวิยโภคา : รวิมีชุดสาระการเรยี นร�้พัน่� ฐาน “สุขึ้ศึก้ ษา 2” ช่วิงชั�นทัี� 3 มี.2, 2550. บุริษทั ั สาำ นักพัิมีพั์เอมีพัันธิ์์ จัำากัด กิตติ ป็รมีัตถุผู้ล, นายป็รีชา ไวิยโภคา : รวิมีชุดสาระการเรียนร้พ� ั่�นฐาน “สุขึ้ศึ้กษา 3” ชว่ ิงชั�นทั�ี 3 มี.3, 2550. บุริษทั ั สำานกั พัิมีพัเ์ อมีพัันธิ์์ จัาำ กดั กสุ ุมีาวิดี ดาำ เกล�ยี ง, ป็รีชา ไวิยโภคา และคณะ : รวิมีชดุ สาระการเรียนร้พ� ั�น่ ฐาน “สขุ ึ้ศึก้ ษา 6” ชว่ ิงชั�นทัี� 4 มี.6, 2550. บุรษิ ัทั สำานักพัมิ ีพั์เอมีพัันธิ์์ จัำากัด โกวิิทั ป็ระวิาลพัฤกษ์ และคณะ. ห้นังส่อเรียนสาระการเรียนร�้พั่�นฐานสุขึ้ศึก้ ษาและ พัลศึ้กษา.กรุงเทัพัฯ : สาำ นักพัิมีพับ์ ุรษิ ทั ั พััฒนาคุณภาพัวิิชาการ (พัวิ), 2547. วิาสนา คณุ าอภิสิทัธิ์�ิ และคณะ. ห้นังสอ่ เรยี นสาระการเรียนร�้พั�น่ ฐาน กลุม่ ีสาระการเรียนร้ สารานกุ รมีไทัยสาำ ห้รบั ุเยาวิชนฯ / เลม่ ีทั�ี 7 / เร�่องทัี� 8 อบุ ุัติเห้ตุและการ ป็ฐมีพัยาบุาล ควิามีร้�เร�อ่ งโชค : ทัางแก� ด้แล ป็อ้ งกนั , 2543 : บุรษิ ทั ั รดี เดอร์ส ไดเจัสทั์ (ป็ระเทัศึไทัย) จัำากดั . กรงุ เทัพัมีห้านคร สุขึ้ศึ้กษาและพัลศึก้ ษา. กรุงเทัพัฯ : โรงพัมิ ีพั์ครุ ุสภาลาดพัร�าวิ, 2546. สมีห้มีาย แตงสกุล และธิ์าดา วิมิ ีล วิัตรเวิทัี. ห้นงั สอ่ เรียนสาระการเรยี นรพ�้ ั�น่ ฐานกล่มุ ีสาระ สุขึ้ศึก้ ษาพัลศึก้ ษา. กรุงเทัพัฯ : โรงพัมิ ีพัไ์ ทัยวิฒั นาพัานิช,2546. 36 รายวิชิ า สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดับั มััธยมัศึึกษาตอนต้น
คณะผ้�จััดัทัาำ ทัป�ี รึกษา ผู้�้อาำ นวิยการสาำ นกั งาน กศึน.จัังห้วิัดขึ้อนแกน่ 1. นายถุาวิร พัลีดี รองผู้�้อำานวิยการสำานักงาน กศึน.จัังห้วิัดขึ้อนแกน่ 2. พั.อ.อ. กฤชพัล พัรมีลี สงั กัดสาำ นกั งาน กศึน.จังั ห้วิัดขึ้อนแก่น 3. ผู้อ�้ าำ นวิยการ กศึน.อาำ เภอ คณะทัาำ งาน ผู้�อ้ ำานวิยการ กศึน.อำาเภอห้นองนาคาำ 1. นางสาวิป็ระภาศึิริ สมีวิงศึ์ษา คร้ชาำ นาญการพัิเศึษ กศึน.อาำ เภอเมีอ่ งขึ้อนแกน่ 2. นางสาวิธิ์ันยพัฒั น์ นเ้ ร คร้ กศึน.อำาเภอมีญั จัาคีรี 3. นางสาวิภชั ณภี รณ์ บุาำ รงุ ราษฎร์ คร้ กศึน.อำาเภอชมุ ีแพั 4. นางสาวิกติ ตมิ ีา ตัง� จัติ เจัริญกจิ ั ครผ้ ู้้�ช่วิย กศึน.อาำ เภอมีญั จัาครี ี 5. นายสมีบุร้ ณ์ ยทุ ัธิ์ชัย คร้ผู้ช�้ ่วิย กศึน.อาำ เภอพัระย่น 6. นางสาวิพััณณ์ชิตา สนิทัชน คร้ผู้้�ชว่ ิย กศึน.อาำ เภอภเ้ วิยี ง 7. นางสาวิกลุ ภานนั เช่อ� นดิ บรรณาธิ์ิการ รองผู้้�อำานวิยการสาำ นกั งาน กศึน.จังั ห้วิัดขึ้อนแก่น 1. พั.อ.อ. กฤชพัล พัรมีลี ผู้อ้� ำานวิยการ กศึน.อำาเภอห้นองนาคาำ 2. นางสาวิป็ระภาศึิริ สมีวิงศึษ์ า ครช้ ำานาญการพัิเศึษ กศึน.อาำ เภอเมีอ่ งขึ้อนแกน่ 3. นางสาวิธิ์นั ยพัฒั น์ นเ้ ร คร้ กศึน.อำาเภอมีญั จัาครี ี 4. นางสาวิภัชณีภรณ์ บุาำ รุงราษฎร์ พัิมพั์/รป้ เลม่ นักจััดการงานทั�วั ิไป็ 1. นายธิ์นกฤษ โคตรภักดี นกั วิิชาการศึ้กษา 2. นางวิันเพัญ็ ผู้านาค นกั วิเิ คราะห้น์ โยบุายและแผู้น 3. นางสาวิยลดา พัุทัธิ์สอน นักวิชิ าการศึก้ ษา 4. นายธิ์ีรวิฒั น์ ถุมีห้นวิด รายวิชิ า สุขุ ศึกึ ษา-พลศึึกษา (ทช21002) 37 ระดัับมัธั ยมัศึกึ ษาตอนต้น
38 รายวิิชา สุุขศึกึ ษา-พลศึกึ ษา (ทช21002) ระดัับมััธยมัศึึกษาตอนตน้
เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการ เพั�อ่ ยกระดับั ผลสัมฤทัธิ์ทิ� ัางการเรียนรายบคุ คล ระดับั มัธิ์ยมศึึกษาตอนต้น รายวิชิ า ศึิลปศึึกษา ทัช21003 หลักสูตรการศึึกษานอกระบบระดับั การศึึกษาขั้ัน� พั่น� ฐาน พัทุ ัธิ์ศึกั ราช 2551 สาำ นักงานส่งเสริมการศึึกษานอกระบบและการศึกึ ษาตามอธั ิ์ยาศึยั จังั หวิดั ัขั้อนแก่น สาำ นักงานสง่ เสรมิ การศึึกษานอกระบบและการศึึกษาตามอธั ิ์ยาศึัย สาำ นักงานปลดั ักระทัรวิงศึึกษาธิ์ิการ กระทัรวิงศึกึ ษาธิ์ิการ
คำานาำ เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการเพัอ่� ยกระดับั ผลสัมฤทัธิ์�ิผ�้เรียนรายบคุ คล เลม่ น� ี เป็็นเอกสารทั�จี ัดั ัทัำาขึ้�น้ โดัยมี วิัตถุุป็ระสงค์เพั�่อให้�ผ�้เรียนไดั�ศึ้กษาเรียนร้�ดั�วิยตนเอง ให้�เกิดัการพััฒนาทัักษะทัางวิิชาการ และยกระดัับผลสัมฤทัธิ์ิ�ทัางการ เรยี นในการเรยี นรต้� ามห้ลกั สต้ รการศึก้ ษานอกระบบระดับั การศึก้ ษาขึ้น�ั พัน่� ฐาน พัทุ ัธิ์ศึกั ราช 2551 เป็น็ การพัฒั นาตอ่ เนอ่� งจัาก เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาผ้�เรียนรายบุคคลมีรายละเอียดัสรุป็เน่�อห้าตามรายวิิชา ศึิลป็ศึ้กษา ทัช21003 ระดัับมัธิ์ยมศึ้กษาตอนต�น แบบทัดัสอบห้ลังเรยี นและแบบบนั ทัก้ การพัฒั นาทัักษะวิชิ าการผ้�เรยี นรายบคุ คล เพั�อ่ ให้ผ� �้เรยี นไดั�ป็ระเมนิ และพััฒนาตนเอง อยา่ งตอ่ เนอ�่ งให้ม� พี ัน่� ฐานควิามรเ�้ พัยี งพัอกบั การศึก้ ษาตามระดับั และมคี วิามรเ้� พัมิ� เตมิ ในการนาำ ไป็พัฒั นาทักั ษะทัางวิชิ าการให้� มผี ลสัมฤทัธิ์ิ�ทัางการเรยี นทัส�ี ง้ ขึ้้�น คณะผจ�้ ัดั ัทัำา ห้วิงั เป็น็ อยา่ งยงิ� วิา่ เอกสารเลม่ นจี� ัะเป็น็ ป็ระโยชนต์ อ่ นกั ศึก้ ษา ในการศึก้ ษาเรยี นรต้� ามห้ลกั สต้ ร การศึ้กษานอกระบบระดัับการศึ้กษาขึ้ั�นพั่�นฐาน พัุทัธิ์ศึักราช 2551 และขึ้อขึ้อบคุณทัุกทั่านทัี�มีส่วินร่วิมในการทัาำ เอกสาร เล่มนี�ให้�สำาเรจ็ ั ลลุ ่วิงดัว� ิยดัี สาำ นักงาน กศึน.จังั ห้วิดั ัขึ้อนแกน่
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 674
Pages:
