\"ถ๎าฉนั ได๎รบั ขาํ วนีเ้ วลาอืน่ ฉันกค็ งจะดีใจมากหรอกแมพํ ลอย แตํในยามน้ี...ฉนั ร๎ูสึกเหมอื นกบั วํา หวั ใจมนั แหง๎ ไมํ มอี ะไรท่ีจะมาทําให๎ร่นื เริงดีใจได๎ พระอาการในหลวงนาํ วติ กขน้ึ ทุกวัน เขาวําเป็นฝหี ัวควํา่ ในพระนาภี เมื่อวานนีเ้ อง มหาดเล็กเขาพดู วาํ มีมดขน้ึ พระบงั คนเบา ถา๎ เป็นจริงกแ็ ปลวําโรคเบาหวานเข๎ามาแทรก... เจ๎าประคุณเอ๐ย...ขอใหท๎ าํ นหาย วันหายคนื เถิด ฉนั รู๎ตัววําฉันมีรมํ โพธริ์ ํมไทรเหลืออยเํู พียงแผํนดนิ นี้... แตํหมํูนฉ้ี ันฝนั ร๎ายติดๆ กันมาหลายคนื แล๎ว ใจคอไมํ คอํ ยสบายเลย บนบานศาลกลําวไปทัว่ ทุกแหงํ แล๎ว จนชนั้ แตทํ ๎าวหิรญั ฮู เหน็ แกเคยคุยไว๎หนกั หนาวําแกถวายตวั ไวค๎ อย คม๎ุ ครองพระองคม๑ ิใหม๎ ีอันตราย ถ๎าคราวน้ที ํานเป็นอะไร ฉันกับอตี าหิรญั ฮนู ่ี เหน็ จะต๎องตัดญาติขาดมติ รเลิกนบั ถอื กัน ทเี ดยี ว\" พลอยเคยจาํ ไดว๎ าํ คณุ เปรมเลาํ ใหฟ๎ งั วาํ \"ท๎าวหิรัญฮ\"ู นน้ั เปน็ อมนษุ ย๑ตนหนึ่ง สงิ อยํูท่สี โุ ขทยั อันเปน็ ราชธานีโบราณ เมอ่ื พระเจา๎ อยหํู วั เสด็จสุโขทัยครงั้ เปน็ สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช ท๎าวหริ ญั ฮกู ็มาปรากฏ ในพระสุบิน กราบทลู ให๎ทรง ทราบชอ่ื เสียงและเรอ่ื งราวของตน แล๎วถวายตัวเป็นเทพารักษ๑ประจําพระองค๑ คอยคมุ๎ ครองป้องกนั อนั ตราย และจะตาม เสด็จไปทุกแหํง ครั้นบรรทมตืน่ จากพระสบุ ินแล๎ว จงึ โปรดใหส๎ รา๎ งรูปท๎าวหิรญั ฮตู าทที่ทรงจําได๎ และเชญิ รูปนนั้ ไปในทกุ ทๆี่ เสด็จไปประทบั ทพ่ี ญาไทก็มรี ูปใหญํ โปรดให๎ต้งั เคร่ืองเซํนเปน็ นจิ และมีรปู เลก็ อีกรปู หนง่ึ ตดิ รถยนต๑พระทีน่ ง่ั สวํ นพระองค๑ วนั หนง่ึ คณุ เปรมกลบั มาบา๎ นตอนเยน็ แลว๎ กพ็ ดู วาํ \"เจา๎ ฟัาประสตู แิ ล๎ว แมพํ ลอย\" \"เจา๎ ฟัาชายหรือ\" พลอยรีบถามข้ึนด๎วยความสนใจ \"เปลําเจา๎ ฟา้ หญงิ \" คณุ เปรมตอบอยาํ งออํ นใจ \"แล๎วทรงทราบหรอื ยัง\" \"ทรงทราบแลว๎ ต้งั แตํตอนประสตู ิเม่ือเชา๎ \" คณุ เปรมตอบ \"เพราะเสียงประโคมดงั เข๎าไปถงึ ในทีบ่ นจักรพรรดิ มีแตํ เสยี งปพ่ี าทย๑ ไมํมปี ระโคมแตรสงั ข๑ก็ทรงทราบได๎ทันที\" \"เป็นอันวาํ ...\" พลอยพูดไมทํ นั จบคณุ เปรมกพ็ ยักหนา๎ พดู สวนข้ึนมาวาํ \"เป็นอนั วํา แผนํ ดินตกแกพํ ระเจ๎าน๎องยาเธอ เพราะไมํมพี ระราชโอรส\" \"องคไ๑ หน คุณเปรม\" พลอยถาม \"เห็นจะทูลกระหมอํ มเอียดนอ๎ ย\" คุณเปรมตอบแล๎วกถ็ อนใจ เยน็ วนั นน้ั คณุ เปรมอาบนาํ้ แลว๎ กไ็ มยํ อมอยกํู นิ ขา๎ ว อา๎ งวาํ ไมมํ แี กใํ จ ถงึ กนิ กค็ งกนิ ไมลํ ง แลว๎ กร็ บี กลบั เขา๎ ไป นง่ั เฝา้ พระอาการ บอกวําจะกลบั พรงํุ น้บี าํ ยๆ กํอนจะเข๎าวังคณุ เปรมกเ็ ลําถึงเร่ืองทเี่ ขาเชิญเจา๎ ฟาั ประสตู ใิ หมํ เข๎าไปให๎พระ
เจ๎าอยหูํ ัวทอดพระเนตรข๎างพระที่ ได๎แตํเอาพระหัตถว๑ างบนพระองคเ๑ จ๎าฟ้าเบาๆ แลว๎ นาํ้ พระเนตรไหล มิไดต๎ รัสวาํ อยํางไร ทําใหพ๎ ลอยตอ๎ งนํ้าตาไหลออกมาโดยไมรํ สู๎ ึกตัว ด๎วยความสงสาร คนื นน้ั ทง้ั คนื พลอยนอนไมคํ อํ ยหลบั จติ ใจหดหผํู ดิ ปกติ นกึ สงสารพระเจา๎ อยหํู วั สงสารคณุ เปรม และรส๎ู กึ วงั เวงอยาํ ง บอกไมถํ กู เชา๎ วนั รุงํ ข้ึนพอพลอยตน่ื ล๎างหนา๎ ก็ได๎ยนิ เสยี งช๎อยเดนิ พูดข้นึ มาบนตกึ วํา \"พอประตูวงั เปดิ ฉนั ก็รีบออกมาทีเดยี ว\" แลว๎ ชอ๎ ยก็โผลํเขา๎ มาในหอ๎ ง แตงํ ดําทัง้ ตัว พอเห็นพลอยกพ็ ดู ขึ้นวํา \"สวรรคตเสียแล๎วแมพํ ลอย\" พลอยรบี ลา๎ งหนา๎ ดว๎ ยมอื อนั สน่ั เพราะความตกใจ ความเสยี ใจเปน็ สวํ นตวั อยาํ งทเ่ี คยรส๎ู กึ เมอ่ื แผนํ ดนิ กอํ นนน้ั มไิ ดบ๎ งั เกิดขน้ึ เพราะแผํนดินนี้พลอยขาดความใกล๎ชิด มีแตํความตกใจ และรสู๎ ึกใจหายในขาํ วสวรรคต และความรู๎สึกเหมอื นบ๎าน แตกสาแหรกขาดอีกครั้งหนึ่ง เพราะพลอยรโ๎ู ดยสัญชาตญาณวํา เหตุการณ๑คร้งั นจี้ ะต๎องกระทบกระเทือนชีวิตความเปน็ อยูํ ของตน และของคนทว่ั ไป \"สวรรคตเม่ือคืนน้ตี อนดึก\" ช๎อยเร่มิ เลาํ \"ฉนั ก็ไมํไดเ๎ หน็ อะไรหรอกเพราะอยํูหาํ ง แตํเทําท่ีเห็นก็ขนลุก ตอนนัน้ ฉัน นอกไมํหลบั ออกมาลูบตวั ข๎างนอก เหลือบมองไปทางพระทีน่ ่งั จกั รพรรดิ เหน็ ดาวตกดวงโตทเี ดียว เกือบเทาํ ลูกมะพร๎าว ตกใจแทบส้ินสติ พอดาวดวงน้ันจะลบั หลังคาพระท่นี ั่งไป ความสวํางของดาว ทําใหก๎ ระเบ้ืองเคลอื บมุงหลังคาพระท่ีนง่ั สวาํ งโรํ กระท๎อนกลับขน้ึ มาราวกับไฟไหม๎ อกี สักครูหํ นึ่งคนเขาก็วง่ิ มา บอกวาํ สวรรคตแลว๎ เขาเลําวําตอนทมี่ ีแสงสวาํ งน้ัน ขนุ นางท่เี ฝ้าอยูํขา๎ งหนา๎ ลกุ ฮือกันด๎วยความตกใจ บางคนวงิ่ ถลันเข๎ามาถึงประตูย่าํ คํา่ นกึ วําเกดิ อะไรข้นึ \" พลอยนง่ั คยุ กบั ชอ๎ ยเบาๆ อยบํู นตกึ รอใหค๎ ณุ เปรมกลบั บา๎ น แตกํ ต็ อ๎ งนง่ั รออยนํู านกวาํ ปกติ จนเกอื บบาํ ยโมงคณุ เปรมจงึ ไดม๎ าถงึ พอเห็นหนา๎ คุณเปรมพลอยกต็ ๎องสะดุง๎ เพราะคุณเปรมดูเหมอื นจะแกํลงไป หลายปภี ายในเวลาคนื เดียว ตาคณุ เปรมลึกกลวงแดง เหมอื นกบั รอ๎ งไหม๎ าจนสิ้นน้ําตาเสียแล๎ว ใบหนา๎ ซีดเผือด แก๎มตอบเข๎าไปจนกระดกู แกม๎ ขนึ้ เห็น ไดช๎ ดั คุณเปรมเดนิ ขน้ึ บ๎านอยาํ งอํอนระโหยโรยแรง เหน็ พลอยนั่งอยูกํ บั ชอ๎ ยก็มไิ ด๎พูดวาํ กระไร แตเํ ดนิ ผํานเลยเข๎าไปใน ห๎องพระ ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งรบี ลกุ ขึ้น และเดินตามเขา๎ ไปติดๆ ในหอ๎ งพระมพี ระบรมรปู องคใ๑ หญํ ของพระเจา๎ อยหํู วั รชั กาลที ๖ ต้ังอยูํ คุณเปรมเดนิ เข๎าไปถงึ ตรงหน๎า พระบรมรปู แล๎วกค็ อํ ยๆ คกุ เขําลงหมอบกราบถวายบงั คม... แลว๎ คณุ เปรมก็ซบหน๎าเป็นลมสนิ้ สติอยํูตรงนั้น ! จบแผนํ ดินที่สอง แผนํ ดินท่ี ๓
บทท่ี ๑ จะเปน็ เพราะหลกั ธรรมชาตทิ ว่ี าํ คนเราเมอ่ื อายสุ งู ขน้ึ จะตอ๎ งเหน็ วาํ เวลาผาํ นไปโดยรวดเรว็ หรอื จะเปน็ เพราะ เหตกุ ารณต๑ าํ งๆ ในยคุ ตํอๆ มานัน้ ผาํ นไปโดยรวดเร็วจริงๆ ตามสภาพ หรือจะเปน็ เพราะอะไรก็ตาม พลอยรูส๎ ึกวําวันหนงึ่ ๆ ในชีวิตนนั้ ผํานพน๎ ไปเร็วกวาํ แตกํ ํอน และถ๎าหากวาํ เผลอตัวไปแม๎แตนํ อ๎ ย วนั คนื น้ันกล็ ํวงเลยไปกลายเปน็ เดอื นปีโดยไมํ ร๎ตู วั และเหตุการณต๑ ํางๆ ท่ีเกิดขึน้ แกํตัวพลอยเอง นบั ตัง้ แตํผลัดแผนํ ดนิ ใหมํเป็นแผนํ ดินทีส่ ามในชวี ิต หรือรัชกาลที่ ๗ แหงํ กรงุ รตั นโกสินทรน๑ ้ัน ก็ดจู ะเกิดขนึ้ โดยรวดเร็วในลักษณะทีย่ ุงํ เหยิงสบั สนอลเวง จนบางคร้ังพลอยแทบจะไมสํ ามารถเลียง ลาํ ดับเหตกุ ารณน๑ ้นั ๆ ไดถ๎ กู ต๎อง หลงั จากวนั ทเ่ี ปน็ ลมลงในวนั สวรรคตของลน๎ เกลา๎ ฯ รชั กาลท่ี ๖ คุณเปรมก็เจบ็ กระเสาะกระแสะอยูํหลายวนั อาการ ป่วยน้นั กม็ ไิ ด๎มอี ะไรแนํนอน นอกจากวาํ เหน็ดเหนอื่ ยเกนิ กวําปกตมิ าระยะหนึง่ เมื่อความเหน็ดเหนือ่ ยนน้ั มากระทบกบั ความเศรา๎ โศกเสยี ใจอยาํ งแรง รํางกายของคณุ เปรมกล็ ม๎ เจ็บลง เปน็ ภาระของพลอยทจ่ี ะตอ๎ งรกั ษา พยาบาลอยํูนานวนั และแม๎เมอ่ื คุณเปรมจะหายเจบ็ แล๎ว พลอยก็ยังมิไดห๎ มดความวติ กกงั วล ตอ๎ งคอยระวงั ต๎องคอยมองตามคุณเปรมอยูํดว๎ ย สายตาทเ่ี ป็นหวํ ง นบั ตง้ั แตวํ นั สน้ิ แผนํ ดนิ เปน็ ตน๎ มา คณุ เปรมกด็ แู กลํ งไปถนดั ใจ เลกิ สนใจกบั ความเปน็ อยขํู องตวั เอง การกนิ อยกํู าร แตงํ ตัว แมแ๎ ตคํ วามสะอาดทางรํางกายเลก็ ๆ น๎อยๆ คุณเปรมกป็ ลํอยปละละเลย อาการเหลําน้ี พลอยรู๎ดีวาํ เป็นอาการอนั สบื เน่ืองมาจากการเปล่ียนแปลงทางจิตใจ เพราะใจของคุณเปรมนั้นหมดอาลับตายอยาก หมดความสนใจในสงิ่ แวดลอ๎ ม ทอี่ ยํูรอบๆ ตัว คุณเปรมเคยเปน็ ผ๎ูทสี่ นใจตอํ ชวี ติ ของตนเอง และชวี ติ ของคนอืน่ ๆ ท่ีร๎จู ักน้ันมาก การกระทําของคุณเปรมแตํ กํอนมานน้ั พลอยรส๎ู ึกวาํ เป็นไปโดยมคี วามปรารถนาท่ีจะรุํงเรืองกา๎ วหน๎า และความประสงค๑ท่ีจะแสดงตนเองออกให๎ ปรากฏนน้ั เปน็ เครื่องกาํ หนด ขณะเดยี วกนั คณุ เปรมกส็ นใจ ในเรอ่ื งของคนอ่นื วําใครทาํ อะไรทไ่ี หน ใครจะดีจะช่วั อยาํ งไร แล๎วก็นําเอาการกระทาํ และคุณสมบตั ิ และผลของการกระทาํ เหลําน้ัน มาเปรียบเทียบกบั การกระทาํ ผลการกระทาํ และ คณุ สมบตั ิของตนเอง ทัง้ หมดทาํ ให๎คณุ เปรมสนใจตํอชีวติ และความกระหายนัน้ ก็เปน็ กาํ ลงั ดนั ให๎ชีวติ ของคุณเปรมดําเนนิ ได๎ ตอํ ไปเรอื่ ยๆ แตํบดั น้คี วามกระหายน้ันมเี หลอื แตนํ ๎อย ตนเองจะเป็นอยาํ งไร คุณเปรมกม็ ไิ ด๎สนใจ คนอน่ื เปน็ อยํางไรคุณ เปรมกม็ ไิ ด๎สนใจเชํนเดยี วกัน แตํกํอนนค้ี ณุ เปรมอยูํในฐานะผ๎ชู ชี้ วนใหพ๎ ลอยดโู ลก และเป็นผู๎เลําให๎พลอยฟังถึงเหตกุ ารณท๑ ี่ เกิดขน้ึ รอบๆ ตวั พลอยอยูใํ นฐานะเปน็ ผ๎ูรับฟงั แตํโดยกะทนั หนั โดยทพ่ี ลอยมไิ ดร๎ ู๎เนื้อร๎ตู วั เลย ฐานะนัน้ ก็เปล่ยี นกลบั กันไป พลอยกลายเปน็ ผเู๎ ลํา เปน็ ผ๎ูชชี้ วนใหค๎ ุณเปรมมองเหตกุ ารณ๑ตาํ งๆ คณุ เปรมกลายเป็นผฟ๎ู ังแตํฟงั โดยไมํสนใจเทาํ ใดนัก คุณ เปรมเคยพูดมาตลอดรชั กาลท่ี ๖ วํา พระเจา๎ อยํหู ัวพระองคน๑ น้ั เป็นผ๎ทู ี่คุณเปรมมอบความรักความเคารพบชู า และชีวิต จติ ใจถวายไว๎จนส้ิน เมอื่ พลอยได๎ยนิ พลอยก็รู๎สกึ เชอ่ื เพยี งสํวนหนงึ่ อกี สวํ นหน่งึ ทส่ี งวนไว๎ในใจนัน้ เปน็ ความร๎ูสกึ ที่วําคณุ เปรมอาจพดู ไปเชนํ น้นั ด๎วยอารมณ๑และคารม แตํเม่อื พระเจา๎ อยหูํ วั สวรรคตแล๎ว พลอยจงึ ไดร๎ ว๎ู าํ คุณเปรมพูดพรรณามา ดว๎ ยความจริงใจ แตํสง่ิ ทีพ่ ลอยรูไ๎ มถํ งึ กค็ อื ความจรงิ อีกอยาํ งหนง่ึ ซงึ่ คุณเปรมเองก็ไมรํ ู๎ความจริงนนั้ กค็ อื เมื่อผลดั แผนํ ดิน จากรัชกาลที่ ๕ มาเปน็ รชั กาลที่ ๖ คณุ เปรมยงั เป็นคนหนมุํ อยูใํ นวยั ที่แข็งแรง เตม็ ไปด๎วยกาํ ลังใจกําลงั กายที่จะเริม่ ชวี ติ พรอ๎ มท่ีจะรบั บทเรยี นจากชวี ิต และนาํ บทเรยี นนนั้ ๆ มาใช๎ให๎เห็นประโยชนแ๑ กํชวี ิต แตํเน่ืองจากการอบรมท่ีคุณเปรม
ได๎รับแมแตกํ ํอน คณุ เปรมจึงนําชวี ิตนน้ั ผูกมัดไวก๎ บั องค๑พระมหากษตั รยิ ผ๑ ู๎ครองแผํนดนิ หนั ทางเดนิ ของชีวิตให๎เข๎ากับแนว พระราชประสงค๑ และพระราชนิยมทุกประการ ความเห็นและความปรารถนาสวํ นตัวนน้ั คณุ เปรมไมเํ คยคํานึงถงึ ด๎วยเหตุ น้เี ม่ือผลดั แผนํ ดนิ ใหมคํ รั้งหน่ึง คุณเปรมกถ็ อื วําชีวิตของตนเปล่ียนแนวทางไปคร้งั หนง่ึ จําตอ๎ งปรับปรุงบิดผนั หันชีวิตให๎ เข๎ากับแนวทถ่ี กู ตัง้ ขึ้นใหมํ เมอ่ื ผลัดแผนํ ดินใหมํ รชั กาลที่ ๕ ส้ินไปขน้ึ รัชกาลที่ ๖ คุณเปรมยังหนํมุ พอ และแข็งแรงพอทจี่ ะ เร่มิ การปรบั ปรงุ เขา๎ แนวใหมํ และเริม่ ชีวติ ใหมํ ระยะเวลา ๑๕ ปีของรชั กาลที่ ๖ เป็นระยะท่ีคณุ เปรมเหน็ วาํ ไดช๎ วี ติ มาอยาํ ง สมบรู ณ๑ พอใจในชีวิตน้ัน และยังอาลยั ไมอํ ยากใหเ๎ ปล่ยี นแปลงชีวติ น้นั เลย แตคํ ณุ เปรมก็รู๎ดวี าํ ถา๎ ตนจะบําเพ็ญชีวติ ตอํ ไป ในรัชกาลท่ี ๗ ใหถ๎ ูกตอ๎ ง ตนก็จะต๎องปรบั วิถีแหงํ ชีวิตใหเ๎ ข๎าหาระดับใหมํ ตอ๎ งรจู๎ กั คนใหมํๆ ต๎องศึกษาชีวติ ใหมํ ถ๎าจะพดู สั้นๆ ก็ตอ๎ งเรมิ่ ชวี ติ ใหมํทั้งอนั แตคํ ณุ เปรมกแ็ กเํ กนิ ไป และมกี าํ ลังน๎อยเกนิ ไปท่จี ะทําเชนํ นน้ั ได๎ สาํ หรับพระเจ๎าอยํูหัว พระองคใ๑ หมํ คุณเปรมกร็ ว๎ู ําตนมคี วามจงรกั ภักดมี ิไดเ๎ สอื่ มคลาย แตํกําลังใจ ที่จะสนองพระเดชพระคุณน้นั เสื่อมลงตามวัย แหํงสังขาร ในระยะนพ้ี ลอยตอ๎ งเปน็ ผค๎ู อยชกั ชวนใหค๎ ณุ เปรมสนใจในสง่ิ ตาํ งๆ อยเํู สมอ แตคํ วามพยายามของพลอย ไมสํ จ๎ู ะ ไดผ๎ ล เพราะคณุ เปรมไดแ๎ ตํนงิ่ ฟัง และถ๎าหากวาํ ถ๎อยคาํ ของพลอยบังเอญิ เก่ียวพันไปถึงเหตุการณบ๑ างอยาํ ง ในแผํนดนิ กอํ น คณุ เปรมก็เบอื นหนา๎ หนแี ล๎วถอนใจใหญํ เหมือนกบั ไมํอยากจะรื้อฟน้ื เอาเร่ืองเกําๆ มานึกคดิ อกี ตอํ ไป สิง่ ที่คุณเปรม ยงั สนใจเหมือนแตกํ อํ น หรอื จะดูเหมอื นจะมากกวําแตํกํอนนน้ั ยงั เหลืออยํเู พียงอยาํ งเดียว สง่ิ นนั้ คือการเลี้ยงมา๎ และการข่ี มา๎ วนั หนง่ึ ๆ เดย๋ี วน้ีคุณเปรมเขา๎ ไปในวังพอเปน็ พิธี เพราะพระบรมศพยังอยูทํ ่ีปราสาท แตํแล๎วคณุ เปรมกร็ บี กลับบา๎ นมา ขลุกอยูใํ นคอกมา๎ เช๎าเย็นคุณเปรมก็ข้ึนมา๎ ตวั โปรด ออกขไ่ี ปทางคลองเตย หรือทางสวนลุมพนิ ี ซึง่ ไดก๎ ะไว๎วําจะเปน็ ท่มี ีงาน ฉลองราชสมบัติพระเจ๎าอยหูํ วั รัชกาลที่ ๖ ครบ ๑๕ ปีเป็นงานใหญํ ถงึ กับได๎ลงมือปลูกส่ิงกํอสรา๎ งไปบา๎ งแลว๎ แตํบังเอญิ เสด็จสวรรคตเสียกอํ น งานนั้นจึงงดไป คุณเปรมชอบควบม๎าหายไปจากบา๎ นคนเดียว ไมชํ อบให๎ใครตาม กลบั มาถึงบา๎ นก็ เหงอื่ โซมตวั และเหงอื่ ของมา๎ ออกจับอยตูํ ามตวั ม๎าเป็นฟองขาว พลอยไมสํ บายใจนักในความสนใจเร่ืองม๎าทีย่ ังเหลืออยนูํ ี้ เพราะคณุ เปรมอายุมากขน้ึ เกรงวําจะพลาดพลัง้ เป็นอนั ตราย แตํพลอยก็ตอ๎ งน่งิ มกิ ลา๎ ตักเตอื น เพราะเห็นวําการขีม่ ๎าออก เท่ยี ว ยังเป็นสง่ิ เดียวทีค่ ณุ เปรมชอบ และทาํ ให๎คณุ เปรมสบายใจข้ึนไดบ๎ า๎ ง เพราะความตกใจฉกุ ละหกุ ในเรอ่ื งในหลวงสวรรคต เพราะความกงั วลในเรอ่ื งความเจบ็ ไขข๎ องคณุ เปรม พลอยมไิ ดม๎ ี เวลาที่จะคิดคํานงึ ถงึ ระยะเวลาที่ผํานไป เผลอตัวไปเพียงไมกํ ม่ี ากนอ๎ ย ตาอ๏อดกเ็ ดินทางกลบั จากอังกฤษเขา๎ มาถึง เมอื งไทย ตาออ๏ ดสํงขาํ วเขา๎ มาวาํ จะเดินทางด๎วยเรือไฟมาถงึ สิงคโปร๑ แล๎วจะลงเรือจากที่นน่ั ข้นึ รถไฟมาลงทสี่ ถานี บางกอกนอ๎ ยที่กรงุ เทพฯ เมอ่ื ถึงวนั เวลาท่ตี าออ๏ ดจะมาถึง พลอยก็ไปปรากฏตัว ท่ีสถานบี างกอกน๎อยพร๎อมดว๎ ยคุณเปรม และพ่นี ๎องทกุ คน ในลักษณะเหมอื นกับในฝนั ไปสะด๎ุงตน่ื จากฝนั เอาตอนท่ีรถไฟเขา๎ เทยี บชานชาลา และตาอ๏อดเผํนจาก รถไฟมากอดพลอยไว๎แนํน เสียงตาอ๏อดหัวเราะ และเสยี งคณุ เปรมและคนอ่ืนๆ หัวเราะและทกั ทายกนั ให๎ลน่ั ไป พลอยเงยหนา๎ ขน้ึ มองหนา๎ ลกู ทง้ั นาํ้ ตา ตาออ๏ ดเตบิ โตสงู ขน้ึ เปน็ หนกั หนา พลอยซง่ึ ยนื อยชํู ดิ ตวั ตอ๎ งแหงนหนา๎ ขน้ึ ดู จงึ จะแลเห็นหน๎าตาอ๏อดได๎ หน๎าตาอ๏อดดขู าวขึ้น เป็นผ๎ใู หญขํ น้ึ และมรี อํ งรอยของหนวดเคราข้ึนเขยี ว แตวํ ิธีจะพดู วธิ ีจะ หัวเราะตลอดจนสายตาที่มองดพู ลอย และดคู นอ่นื ๆ น้นั แสดงใหเ๎ หน็ วําตาอ๏อดยังเป็นตาอ๏อดลูกของพลอยคนเกํา
ระยะเวลารํวมสบิ ปี มิไดท๎ าํ ให๎ตาออ๏ ดเปลยี่ นแปลงไปเลยในสาระสาํ คัญ ตาอ๏อดรวบตัวพลอยไปกอดอีกทหี น่งึ แลว๎ กระซบิ วํา \"นงิ่ เสียเถิดแมํ ทําขีอ้ ๎อนไปได๎ ไมํอายคนเขาบ๎าง\" คาํ พดู ของตาออ๏ ดทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งหวั เราะ รบี เชด็ นาํ้ ตาใหแ๎ หง๎ สนทิ ตาออ๏ ดทกั ทายทกุ คนอยาํ งสนทิ สนม กราบไหว๎ คณุ เปรมอยํางนอบนอ๎ ม พดู เลนํ กับพํอเพม่ิ คุณเชยและหลวงโอสถ หนั หน๎าไปยิงฟันกบั ตาอนั้ และตาอน๎ กบั ประไพทม่ี ารับ แลว๎ เดินเข๎าไปเอยี งแก๎มจูบกับลูซลิ ล๑ แบบญาติทีด่ ขี องฝรัง่ วันน้เี ป็นวันทพ่ี ลอยเหน็ คุณเปรม เบกิ บานจรงิ ๆ เปน็ ครัง้ แรก เสียงคุณเปรมพูดดังดว๎ ยความดีใจเกินกวาํ ปกติวํา \"ออ๏ ดสูงกวาํ พอํ เปน็ กอง ไหนมายนื เทยี บกนั ดทู หี รอื จะสูงกวาํ กันเทําไร\" ตาออ๏ ดเขา๎ ไปยนื ขา๎ งๆ ตามทค่ี ณุ เปรมสง่ั และพลอยกม็ องดดู ว๎ ยความปลม้ื ใจ วาํ ตาออ๏ ดสงู กวาํ คณุ เปรม ประมาณ สักฝา่ มือหน่งึ เห็นจะได๎ ระหวํางทคี่ นใช๎ทีต่ ามไปชํวยขนของจากบา๎ น กาํ ลงั ยกของลงจากรถไฟ พลอยกอ็ ดเหลือบมองดู ทางประตรู ถไฟไมํไดว๎ ํา จะมใี ครตามตาออ๏ ดลงจากรถไฟอีกบา๎ งหรอื ไมํ มองคร้งั หนง่ึ กไ็ มเํ ห็นมีอะไร มองคร้ังที่สองทีส่ าม ตํอไป จนตาออ๏ ดสังเกตเห็นอาการกริ ิยาของพลอย และอมยม้ิ อยํูในใบหนา๎ ขนของลงจากรถไฟจนเสรจ็ แลว๎ ทกุ คนตาํ งเดนิ ไปลงเรอื ยนตท๑ ค่ี ณุ เปรมจดั มาเฉพาะ เพอ่ื ขา๎ มฟากกลบั บา๎ น ในเรอื น้ันไมํมใี ครนอกจากตาออ๏ ดและพลอย คุณเปรมและญาตพิ ี่นอ๎ งทไี่ ปรับ ตาอ๏อดผู๎ซ่งึ นั่งอยกูํ ับพลอย จึงไดถ๎ ามขน้ึ เบาๆ วาํ \"แมํพอใจหรอื ยังวําลกู กลบั มาคนเดียว ไมไํ ดเ๎ อาใครตามมาดว๎ ย\" พลอยหวั เราะดว๎ ยความโลงํ อก เออ้ื มมอื ไปบบี แขนตาออ๏ ดดวยความพอใจ เสยี งตาออ๏ ดพดู เบาๆ ตอํ ไปวาํ \"จุ๏ ! จ๏ุ ! อยําเอะอะไป พ่อี ั้นเขากาํ ลงั มองมาทางนี้ เดีย๋ วเขาจะโกรธเอา\" แตพํ ลอยกร็ ว๎ู าํ ถอ๎ ยคาํ ทพ่ี ดู นน้ั ไมมํ ใี ครจะไดย๎ นิ ได๎ เพราะเสยี งเครอ่ื งยนตใ๑ นเรอื ดงั กลบอยตํู ลอดเวลา ญาตพิ น่ี อ๎ งทกุ คนทไ่ี ปรบั ตาออ๏ ดวนั นน้ั ไมมํ ใี ครปลกี ตวั กลบั กอํ น พอํ เพม่ิ คณุ เชย และหลวงโอสถ ตาํ งรบั เชญิ จาก พลอยให๎มากินขา๎ วกลางวนั ด๎วยกนั ด๎วยความยินดี พอถงึ บา๎ นพลอยก็พาตาอ๏อดไปอาบนาํ้ ผลดั เครื่องแตํงตวั และ ความสุขของพลอยในวันน้นั ดูเหมอื นจะเตม็ เปย่ี มถงึ ขดี สดุ เพราะได๎ปฏบิ ตั ลิ ูก ไดด๎ ูแลลกู ซ่งึ เพ่ิงกลับมาถึงใหมํๆ ด๎วยตัว ของตวั เอง และดว๎ ยความรู๎สกึ ที่มสี ทิ ธอ์ิ ยํางสมบรู ณ๑ ไมมํ ใี ครมากดี กนั แกงํ แยงํ ตาอ๏อดอาบนาํ้ แลว๎ กแ็ ตงํ ตวั ด๎วยเสือ้ ผา๎ ปา่ น และกางเกงจนี ท่พี ลอยหาไว๎ให๎ กางเกงแพรน้ันสีดํา ดว๎ ยยังอยูใํ นระหวาํ งไว๎ทุกข๑พระบรมศพ เสร็จแลว๎ ตาอ๏อดก็มานง่ั กิน ข๎าว ซงึ่ พลอยหาไวใ๎ ห๎ดว๎ ยความหิวกระหาย ด๎วยความเอรด็ อรอํ ยสมกับท่ไี ด๎จากกับข๎าวไทยไปนาน ทาํ ใหพ๎ ลอยกินไมํลง ไดแ๎ ตํนงั่ อมยิ้มมองดอู ยาํ งอ่มิ ใจ หนกั เขา๎ ก็ร๎สู กึ ตัว จึงชําเลอื งไปดคู นอ่นื ที่นั่งกนิ ขา๎ วอยูดํ ๎วย เห็นคุณเชยหลวงโอสถและพํอ เพิ่มกน็ ั่งอมยิ้ม ดูตาออ๏ ดอยูดํ ๎วยความพอใจเชํนเดยี ว
ตาออ๏ ดกนิ ขา๎ วอม่ิ แลว๎ กป็ รารภขน้ึ วาํ \"ตงั้ แตวํ ันนี้เป็นตน๎ ไป อ๏อดจะไมํขอไปจากเมอื งไทยอกี จะขออยจูํ นตายไปท่ีน่ี เพราะจะหาบ๎านเมอื งไหน ทสี่ ุข สบายไปกวาํ นีอ้ กี กไ็ มมํ ีแล๎ว\" \"ก็ไหนเขาวาํ ทเี่ มืองนอกก็สุขสบายนกั ไมํใชํหรือพํออ๏อด\" พํอเพ่ิมถามข้นึ \"กค็ งสนุกสบายสาํ หรับคนท่ีไปเท่ยี วชั่วคราวเทําน้ันแหละครับคุณลงุ \" ตาออ๏ ดตอบ \"ถา๎ จะอยํูกนั จรงิ ๆ กส็ ข๎ู องเรา ไมไํ ด๎ ที่เมอื งนอกถงึ จะมีอะไรดี ก็จะตอ๎ งร๎ูตวั อยเํู สมอวาํ น่นั ไมใํ ชํของเรา แตเํ ปน็ ของคนอ่ืน พอมาถงึ เมอื งไทยเขา๎ กเ็ หน็ วาํ เป็นของเราไปหมด ดินฟา้ อากาศถงึ จะรอ๎ นเพียงไรก็เปน็ ของเรา กลน่ิ ไอทั่วไปถงึ จะเหมอื นบา๎ งอะไรบ๎าง ก็เปน็ เครอ่ื งบอก ใหร๎ ู๎วาํ เราถงึ บา๎ น บา๎ นเมอื งถนนหนทางไรนํ า ตลอดจนตน๎ หมากรากไม๎ ถึงจะรกบ๎างไมรํ กบ๎างก็เพราะเราเปน็ คนทาํ ถ๎าเรา ทาํ ให๎มันรกได๎เราก็ทาํ ให๎มนั หายรกได๎ รถไฟทผ่ี มน่งั มานน้ั แลนํ เข๎าเขตแดนไทยแตํตอนดกึ ผมไมํเปน็ อันหลบั อันนอน ได๎แตํ นงั่ ดูเมอื งไทยดแู ล๎วดอู ีก ดเู ทาํ ไรก็ไมํเบื่อ จนรถเข๎าถึงบางกอกนอ๎ ยไมรํ ๎ูตัว จะมองไปทางไหนมนั ก็เยน็ ตาสบายใจไป ทั้งหมด\" \"พํออ๏อดนี่เป็นเอามาก\" พํอเพ่มิ พูดขึ้นเบาๆ เหมอื นกบั จะพดู กับตวั เอง \"เป็นอะไรเอามากครับลุง\" ตาอ๏อดถาม \"เปลํา เป็นหลานของลุงเทํานัน้ เอง\" พํอเพม่ิ ตอบ \"ลุงก็คิดอยํางเดียวกันมานานแล๎ว อยูํเมอื งไทยมาแตอํ อ๎ นแตํออก จนแกปํ า่ นน้ี ยงั ไมํเคยนึกเบือ่ เลย น่ังดูอยูํไดท๎ ุกวัน แลว๎ ก็ยงั สนกุ อยทํู กุ วัน ใครเขามาเลาํ เรือ่ งเมอื งนอกวาํ ที่นี่ดอี ยาํ งนน้ั ที่ นน้ั ดอี ยํางน้ี ลุงไมํเคยเชือ่ คารมเขาเลย จะเถียงเขาไอเ๎ รากไ็ มํเคยไป ไดแ๎ ตนํ งิ่ ฟังเขาไปเทาํ นน้ั เอง ไหนพํออ๏อดลองเลําไปที หรือ เมอื งนอกเมืองไทยมันผิดกนั อยํางไรบ๎าง\" \"ถ๎าจะเลํากนั จรงิ ๆ ปีหนง่ึ ก็ไมํจบ\" ตาอ๏อดพูด \"แตเํ อายงั งีก้ ็แลว๎ กนั ผมจะเลําให๎ฟังแตเํ ร่ืองใหญํๆ ทผี่ ิดกนั เทําท่ีนึก ออกเดย๋ี วนี้ ทัง้ เมืองนอกและเมืองไทยนัน้ มที ง้ั คนมแี ละคนจน แตทํ ีเ่ มืองนอกน้นั คนมีเขามจี ริงๆ แตํคนจนเขากจ็ นกนั จรงิ ๆ สํวนเมืองไทยเราถงึ จะมีก็มีไมจํ ริงและจนก็จนไมํจริงอกี คนมงั่ มีทีเ่ มอื งนอกน้นั ถ๎าเขามาเหน็ คนมัง่ มีในเมอื งไทย เขาก็ จะตอ๎ งดถู กู วาํ เราจน เพราะไมํวําจะเปรียบกับเขาทางไหน เราเป็นแพ๎เขาไปทุกทาง บา๎ นชอํ งทีเ่ ราอยํูตลอดจนอาหารการ กนิ เราก็สูเ๎ ขาไมํได๎ ทรพั ยส๑ มบัติยิง่ แพเ๎ ขาใหญํ เพราะบา๎ นเราใครมีเงนิ แสนกเ็ รยี กวาํ รวย แตํของเขามีกนั เป็นสิบเปน็ ร๎อย ลา๎ น ทรพั ยส๑ มบัตขิ องเราตกทอดกนั ลงมา เพยี งไมํกช่ี วั่ คน ของเขาตกทอดกนั ลงมาเปน็ พันๆ ปี มนั กต็ ๎องมาก แตคํ นจนของ เขาน้นั ส๎ูคนจนของเราไมํได๎ แพ๎กนั หลดุ ลํุย เพราะของเรานนั้ ดินฟ้าอากาศชวํ ยให๎อยูํไดอ๎ ยาํ งคนมี อาหารการกินกห็ าไดง๎ ําย และทีส่ ําคัญนนั้ คอื อากาศ เพราะเราเป็นเมอื งรอ๎ น จนจรงิ ๆ จะนํุงผา๎ ขาวม๎าผนื เดยี วนอนศาลาวัดกอ็ ยูํได๎ และเย็นสบายดี เสยี อกี แตขํ องเขาทําเชํนน้ันไมํได๎ ถ๎าทําเขากถ็ งึ ตาย จึงตอ๎ งหาเสือ้ ผา๎ ใสกํ ันหนาวและหาไฟผิง บางทหี ๎องเลก็ นิดเดียวอยูํใต๎ ดินครงึ่ หนึ่ง คนจนก็ต๎องลงไปเชําอยูเํ บยี ดกันอยตูํ ั้งสบิ กวําคน หุงขา๎ วตม๎ แกง ซกั ผา๎ หลบั นอน และจะทําอะไรๆ ก็ทาํ อยํูใน
น้นั หนา๎ ตาํ งประตูจะเปิดก็ไมไํ ด๎เพราะกลัวหนาว ต๎องอบกนั อยอํู ยํางนน้ั น้าํ ทํากไ็ มํต๎องอาบเพราะแพงสตางค๑ พอเปิด ประตูเขา๎ ไป กลน่ิ ตวั คนและกลนิ่ อนื่ ๆ ท่ีหมกั หมมอยูมํ ันพลุํงออกมา ราวกบั ใครมาตหี นา๎ แงเราด๎วยไม๎พลอง\" \"แล๎วแกไปรูม๎ าไดย๎ ังไง\" คุณเปรมซ่ึงน่งั ฟังมานานถามขึน้ \"ผมกเ็ ท่ยี วไปดูไปครบั คุณพํอ\" ตาอ๏อดตอบ \"คุณพํอสงํ ผมไปเมอื งนอกทั้งที ก็อยากเห็นใหม๎ ันทวั่ \" \"ผูด๎ เี ขาอยํกู นั อยํางไรแกไดเ๎ ห็นบา๎ งหรือเปลํา\" คณุ เปรมถามอยาํ งสงสยั \"กเ็ หน็ อยมูํ ากเหมอื นกัน\" ตาออ๏ ดตอบยิม้ ๆ \"เพ่อื นฝงู ท่ีเปน็ ลกู ขุนนางอยํมู หาวทิ ยาลยั ด๎วยกนั เขาชวนไปอยบูํ า๎ น เวลามหาวทิ ยาลัยปิด เขาอยํกู นั อยํางวจิ ิตรพิสดาร จะเอาอะไรจะเรียกอะไรไดห๎ มดไมํมอี ้ัน ผูด๎ อี งั กฤษเขามบี า๎ นใหญํๆ อยูํ นอกกรุง เน้ือทีบ่ ๎านเขามองสดุ ลูกหูลกู ตา ตัวบา๎ นกร็ าวกับปราสาทราชวัง ถึงเวลาเขาอยูํบ๎านเขาก็เชญิ แขกทช่ี อบพอมาอยูํ ดว๎ ย อยูกํ ันไปก็เลยี้ งกันไป กลางคนื เปน็ ตอ๎ งแตํงราตรี ใสํเส้ือเช้ติ อกแขง็ กินข๎าวกันทุกคืน กลางวันก็เดนิ เลนํ บา๎ ง เลนํ กีฬา บา๎ ง ออกยงิ นกยงิ กระตํายหรอื ตกปลา หรอื มฉิ ะนั้นกอ็ อกขี่มา๎ ไลหํ มาจิ้งจอกบา๎ ง แล๎วแตฤํ ดู\" \"ทําไมจะต๎องไปข่ีม๎าไลํหมาจิง้ จอก\" คุณเปรมถามอยํางไมํเขา๎ ใจ \"เขาใชห๎ มาทเ่ี ล้ยี งไวเ๎ ป็นฝงู ๆ ออกไลํ คนน้ันข่ีมา๎ ตาม พอหมาไลํทนั ก็กดั หมาจ้งิ จอกตาย\" \"เขาวํามนั เทย่ี วลกั กินเป็ดกนิ ไกํ\" ตาออ๏ ดตอบอยาํ งลงั เล \"กย็ ิงเอาหรอื ดักเอาไมไํ ด๎หรอื \" คณุ เปรมถามอกี \"แล๎วกนั คณุ พํอ !\" ตาอ๏อดร๎อง \"ถา๎ ทําอยํางนนั้ กผ็ ิดวิสยั ผูด๎ ีอังกฤษ ใครไปทําเข๎า เขาเหน็ เป็นบาปกรรมใหญโํ ต โทษถึงไมมํ ใี ครคบทีเดียว\" \"อวุ ะ !\" คณุ เปรมร๎องข้ึน \"ผ๎ดู ีองั กฤษนย่ี ิงหมาตัวเดียวกถ็ ึงไมํคบกนั เทยี วหรอื \" \"เขาถือกันเอาเปน็ เอาตายเชยี วครบั \" ตาออ๏ ดอธิบาย \"เรือ่ งยิงนกตกปลาลําสตั ว๑ เขามีกฎมเี กณฑ๑กันท้งั นั้น อยําง นกพวกไกฟํ ้าพวกนกระทา เขากย็ ิงเปน็ ฤดไู มํได๎ยิงทง้ั ปี และจะยิงได๎เฉพาะแตนํ กที่กาํ ลังบินเทาํ นน้ั นกเดินอยูํบนดินหรือ เกาะอยํู เขาไมํยิงเป็นอันขาด บางทนี กมนั เชอื่ ง เพราะเขาซ้ือไขมํ าฟักเลยี้ งแตํยังเลก็ ๆ ตอ๎ งสํงคนเข๎าไปไลํใหม๎ ันบินก็มี\" \"ป่าสูงๆ ของเขาเหน็ จะมีมากกวําของเรานะพํออ๏อด เขาจงึ ไดล๎ าํ สัตวก๑ ันมาก\" พํอเพิม่ พดู ข้ึนอยาํ งสนใจ \"เปลําครับคณุ ลุง\" ตาออ๏ ดตอบ \"ป่าเมอื งฝรง่ั นัน้ ผมไปเห็นทแี รก เขาต๎องบอกจึงไดร๎ วู๎ ําเป็นป่า เหน็ เข๎านึกวาํ เปน็ สวนต๎นไม\"๎ \"แลว๎ ที่วําไปลําสตั ว๑กันนน้ั เขาไปลาํ ที่ไหนกนั ลํะ\" พอํ เพิม่ ซัก
\"ท่ีของใครๆ ก็ลาํ กันอยใํู นน้นั สัตวท๑ ุกตัว ไมวํ ําจะเปน็ นกเป็นปลามีเจา๎ ของไปหมด จะยงิ ไดเ๎ ฉพาะเจา๎ ของ หรือคน ทเ่ี ขาอนญุ าต สทิ ธิย์ งิ นกตกปลาในท่ดี นิ เขาขายกันแพงๆ พวกทีจ่ ะลําสัตว๑ไดก๎ ม็ ีแตํผ๎ดู มี เี งินเทาํ นน้ั \" \"แล๎วกนั !\" พอํ เพิ่มพูด \"แลว๎ พวกคนจนทําอยาํ งไรละํ \" \"คนจนอยากกินสตั วป๑ ่ากต็ ๎องแอบยิงแอบดกั เอา ปลาน้ําจืดก็แอบตก แตํถ๎าเขาจบั ได๎กถ็ ูกปรบั หรือติดตะราง เพราะมีกฎหมายหา๎ ม แตํกํอนเมอ่ื ไมํก่ีสิบปมี าน้ีเอง เขาวางโทษถงึ ประหารชีวติ \" พอํ เพม่ิ ยกมอื ทวํ มหวั แลว๎ พดู วาํ \"สาธุ ! ฉนั ไมํอยูํแล๎วเมอื งองั กฤษ เกิดชาติใดฉันใดก็ขออยํูเมอื งไทยเถดิ ไปอยทูํ โี่ นํน เปน็ เศรษฐีก็ดีไป ถา๎ ยากจนกค็ งลาํ บากแยํ\" \"ผู๎ดีเมืองนอกน่นี ะํ พํอออ๏ ด\" คุณเชยถามข้ึนบา๎ ง \"กริ ยิ ามารยาทเขาเหมอื นกับเราไหม หรือวาํ ผดิ กันมาก\" \"ถงึ จะผิดกันกแ็ ตใํ นรายละเอยี ดบางอยาํ งเทาํ นนั้ แหละครบั \" ตาออ๏ ดตอบ \"เป็นตน๎ วําเราไหวก๎ ราบกัน เขากจ็ ับมอื หรือคํานับ เราน่ังกบั พ้ืนเขานงั่ เกา๎ อ้ีอะไรอยาํ งนนั้ แตถํ ๎าจะพูดถงึ มารยาททว่ั ไปกเ็ หมอื นกนั ชั่วแตํวาํ คนองั กฤษเขาจะ สํารวมมากกวาํ เราสักหนํอยเทาํ น้ันเอง เม่ือผมไปถงึ ใหมๆํ นนั้ กริ ยิ ามารยาท ทคี่ ุณแมํหัดไปจากเมืองไทยใช๎ได๎ดีทเี ดียว\" พลอยแทบจะโดดเขา๎ กอดจบู ตาออ๏ ดดว๎ ยความดใี จ และความภูมใิ จ ไมเํ สยี ทเี ลยทอ่ี อ๏ ดเกดิ มาเปน็ ลกู แมํ ไดท๎ ะนุ ถนอมเลย้ี งดอู บรมมาทุกอยาํ ง ถงึ ลกู จะไปไหนไกลแสนไกลก็ไมํมลี ืมแมํ หรือลมื การอบรมที่แมํได๎ใหไ๎ ว๎ เสยี งคนอ่ืนๆ คยุ กบั ตาอ๏อดอยาํ งรน่ื เริงตอํ ไปอีกนาน แตพํ ลอยกไ็ ด๎แตนํ งั่ กอดจูบลูกดว๎ ยสายตาและด๎วยหัวใจ ตง้ั แตกํ ลบั มาอยบํู า๎ น ตาออ๏ ดเองกอ็ าจไมรํ ว๎ู าํ ตนไดน๎ าํ ความสขุ มาใหแ๎ มขํ องตนเทาํ ไร แตสํ าํ หรบั พลอยนน้ั รด๎ู วี าํ ตน ไดร๎ บั ความสุขความพอใจจนเต็มเปีย่ มประมาณไมถํ กู ทุกคร้ังทีต่ าอ๏อดว่ิงมาหาขอให๎โจงกระเบนใหบ๎ า๎ ง ขอให๎เปล่ียน กระดุมเส้อื ให๎บ๎าง ตลอดจนของของกนิ บางอยาํ งทอี่ ยากกนิ เมือ่ ตาออ๏ ดมาถึงเมอื งไทยได๎สกั หนํอย คุณเปรมก็พาตาออ๏ ด ออกเทยี่ วแสดงความเคารพตอํ ผ๎ูใหญํทคี่ ุณเปรมนบั ถอื แตแํ ล๎วกม็ ไิ ดท๎ ําอะไรตํอไปอกี ตาออ๏ ดคงอยูํตํอไปท่ีบา๎ น มิไดเ๎ ข๎า ทาํ งานท่ีไหน คุณเปรมกเ็ นอื ยๆ ไมสํ นใจ ฝ่ายตาออ๏ ดกม็ ไิ ด๎กระตือรอื ร๎น ร๎ูสกึ วาํ พอใจท่จี ะน่งั ๆ นอนๆ อยํูกับบา๎ น และได๎อยํู ใกล๎ๆ พลอยได๎พดู คุยกับพลอย มไิ ด๎คิดถึงกาลข๎างหนา๎ อยํางที่คนหนมุํ ทัง้ หลายควรจะคดิ พลอยหยิบเงนิ ใหอ๎ ๏อดใชเ๎ สมอที ละร๎อยสองรอ๎ ย ซ่งึ ตาออ๏ ดไมํเคยออกปากขอ พลอยใหเ๎ ทาํ ไรก็ใสไํ วใ๎ นกระเปา๋ เสือ้ พลอยจะรู๎ไดว๎ ําเงนิ ท่ใี หไ๎ ปนนั้ หมดหรือ ยงั ก็ดว๎ ยวิธที ี่ต๎องเดินดเู อาเอง ตาออ๏ ดดูเหมอื นจะไมํรจู๎ กั ความสาํ คัญของเงิน มีเทาํ ไหรกํ ็ใชเ๎ ทํานน้ั ความจรงิ รายจําย สวํ นตวั ของตาออ๏ ด ก็ไมํมอี ะไรมาก แตํถ๎ามใี ครทกุ ขร๑ อ๎ นมาขอ ไมํวําจะเป็นคนในบ๎านหรือมาจากทีอ่ ่นื ตาอ๏อดก็มักจะเท กระเปา๋ ให๎จนหมดทกุ ครั้งไป ถา๎ จะวาํ กนั ด๎วยใจจรงิ พลอยก็อยากจะให๎ตาออ๏ ดคงอยูํกับบ๎าน ไปอยาํ งนไี้ มํมีกาํ หนด เพราะ การที่มีลูกอยูใํ นบ๎านตลอดเวลา ไมํตอ๎ งมธี รุ ะการงานทีไ่ หนน้นั ทําให๎พลอยอนํุ ใจ สบายใจอยูมํ าก แตํพลอยเองกลบั ตอ๎ ง เปน็ คนเรมิ่ คดิ ถึงการงานท่ตี าออ๏ ดควรจะทาํ ตอํ ไป เพราะตาอ๏อดเองกไ็ มสํ นใจ และคณุ เปรมกด็ ูเหมอื นจะยงั มิได๎นึกถึงเรื่อง นี้ วันหนึ่งเหน็ คณุ เปรมอารมณ๑ดี พลอยกพ็ ดู ข้นึ วํา
\"คุณเปรม เรอ่ื งงานตาออ๏ ดคณุ เปรมคดิ ไวบ๎ ๎างหรอื ยงั จะใหท๎ ําทไี่ หน เราเคยพดู กนั ไว๎วาํ ตาอ๏อดกลบั มา คณุ เปรม จะเอาไปไว๎ด๎วยทกี่ ระทรวง\" คณุ เปรมถอนใจใหญแํ ลว๎ กพ็ ดู วาํ \"ปลอํ ยแกอยํูอยาํ งนไ้ี ปกอํ นเถิดแมํพลอย อยาํ งเพง่ิ ไปคดิ ถงึ มนั เลยเร่อื งการงาน ฉนั เองก็ยังไมํรวู๎ าํ อะไรเป็นอะไร และจะเปน็ อยํางไรตอํ ไปกไ็ มรํ ๎ู\" \"ฉันเองไมํวําอะไรหรอก\" พลอยพดู \"เพราะใจฉันก็อยากได๎ลกู ไวท๎ ่ีบ๎านสกั คน แตํฉนั เกรงไปวาํ ท้งิ ไวน๎ าน จะไมํดี อ๏อดยังหนํมุ ก็ควรจะได๎เขา๎ ทาํ การงาน มีหนา๎ มีตากับเขาบ๎าง\" \"แลว๎ ตัวเขาเองวาํ อยาํ งไรเลํา\" คณุ เปรมยอ๎ นถาม \"ฉันก็เห็นเขาเฉยๆ ฉนั ก็ยงั ไมํได๎ถามเขาเลย\" \"กล็ องถามอ๏อดเขาดู\" คณุ เปรมพูดเหมอื นกบั วาํ อยากจะผลักภาระใหพ๎ น๎ จากตวั \"ฟงั เสยี งเขากํอนวาํ จะวาํ อยาํ งไร บา๎ ง แตใํ จฉนั กลบั เห็นไปวําเงินทองเรากย็ ังพอมอี ยูํ จะพอเลยี้ งลูกไว๎เฉยๆ โดยไมตํ ๎องให๎ทําการงาน ไดส๎ กั คนกระมงั \" \"คณุ เปรมอยําคิดอยาํ งนน้ั ดีกวํา ถึงจะมเี งนิ มที องสกั เทาํ ไร ก็ควรจะหาการงานทาํ ไว๎ อยํูเปลาํ ๆ ถือวําพอํ แมํมีเงิน เล้ียงได๎นนั้ ในท่สี ุดกเ็ สยี คนไปทง้ั น้นั \" พลอยพดู แล๎วกร็ ส๎ู ึกแปลกใจวาํ ตนกลับเป็นฝ่าย สงั่ สอนคณุ เปรมไปเสยี แลว๎ แตคํ รน้ั เมอ่ื พลอยไปถามตาออ๏ ดเขา๎ จรงิ เรอ่ื งการงาน ตาออ๏ ดกห็ วั เราะตอบวาํ \"ก็แล๎วแตแํ มจํ ะเหน็ สมควร ลกู ทาํ ท่ีไหนกไ็ ด๎ ย่งิ ไมตํ ๎องทําเลยกย็ ิ่งดี\" \"โธํออ๏ ดก็ ! เลิกพูดเลนํ เสียทเี ถิด !\" พลอยวํา \"เรอ่ื งการเรื่องงานก็ตอ๎ งทํากันทกุ คน วชิ าทีล่ ูกเรียนมา จะใช๎ทําอะไร ได๎ ก็ควรจะบอกให๎แมํร๎ู จะไดช๎ ํวยกันคิดอาํ นได๎ถกู \" ตาออ๏ ดเปลย่ี นสหี นา๎ จากหวั เราะเปน็ เอาจรงิ เอาจงั แลว๎ กพ็ ดู วาํ \"แมทํ นู หวั ของลกู ลกู เองกไ็ มํร๎วู าํ จะไปทาํ อะไรจริงๆ วชิ าทเี่ รียนมากใ็ ชํวาํ จะไปทําอะไรได๎ ไมํเหมอื นกับพี่อน้ั ท่เี ขา เรียนกฎหมาย เพราะวชิ าที่ลกู เรยี นมานน้ั ทําให๎อํานหนังสอื เขา๎ ในมีรสมีชาติกวําคนอ่ืนๆ เทํานัน้ เอง จะวาํ เขา๎ ท่ีไหนไมํได๎ก็ เข๎าไมํไดส๎ กั แหํงเดียว แตถํ า๎ วําจะเขา๎ ไดแ๎ ลว๎ กค็ งเข๎าทําได๎ทุกแหํง\" \"โธํ ! เวรกรรมแท๎ๆ ทีเดียว\" พลอยบํน \"ออ๏ ดชอบพดู อะไรท่ีแมํไมํเข๎าใจเสมอ จะชํวยเป็นสติปญั ญาสกั นดิ ก็ไมมํ ี อยากไดอ๎ ะไรอยากทําอะไรทําไมไมบํ อกแมํ\" \"แมจํ ๐า\" ตาออ๏ ดพดู ขึน้ ใบหนา๎ เปลย่ี นไปเปน็ ยิ้ม \"ลกู ถูกสํงไปอยทํู ี่อ่ืนเสียนานหลายปี กลบั มาถงึ บา๎ น กอ็ ยากจะอยํู ท่บี ๎านกบั แมํใหอ๎ ่ิม ไมอํ ยากกังวลถึงอะไรทั้งนั้น อยากแตํเพยี งวําได๎อยํใู กล๎ๆ แมํ นอนใต๎หลังคาเดียวกับแมํเทํานน้ั ลูกก็เปน็
คนเล้ยี งงาํ ยไมสํ ิน้ เปลอื งเทาํ ไร แมจํ ะเล้ียงลกู ไวส๎ กั คนกอํ น ไมํไดเ๎ ทยี วหรอื สมมตุ ิวาํ ลกู ไปทํางานหาเงนิ เดือนไดม๎ าเทาํ ไร แมกํ ็คงไมไํ ด๎ไมดํ อี ะไรด๎วย ลูกกค็ งจะใชค๎ นเดียวหมด ถ๎าจะวําถึงชื่อเสียงมีหน๎ามตี าจากการงาน ลกู กไ็ มํอยากได๎ อยากแตํ จะเปน็ ลูกของแมํตลอดไป และชื่อเสียงเกียรตยิ ศนน้ั ถ๎าจะหากันจรงิ ๆ ก็คงจะมีเวลาอกี มาก ลูกกย็ งั ไมแํ กํเฒาํ เทาํ ไรนัก แมํ จะอดใจรอไปหนํอยไมํได๎เทยี วหรอื \" คาํ พดู ของตาออ๏ ดทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งนง่ิ เพราะไมรํ ว๎ู าํ จะโตต๎ อบอยาํ งไร และตาออ๏ ดกใ็ ชค๎ าํ พดู เขา๎ ไปสะกดิ ความในใจ ของพลอยหลายอยาํ ง ทาํ ใหพ๎ ลอยรูต๎ วั วําถงึ จะโต๎ตอบตอํ ไปก็จะไมํตรงตํอความรส๎ู กึ เพราะในใจจริง พลอยก็อยากเลีย้ ง ตาอ๏อดไวใ๎ ห๎อยํูสบายๆ ท่บี า๎ น ไมอํ ยากใหต๎ ๎องทาํ การงาน และตาอ๏อดก็ดเู หมอื นจะร๎ใู จพลอย เสยี แล๎วในข๎อน้ี ในทส่ี ดุ เรอ่ื งการเขา๎ ทาํ งานของตาออ๏ ด กเ็ ปน็ เรอ่ื งทต่ี อ๎ งรง้ั รอกนั ไป ในระหวาํ งนน้ั กม็ เี มรกุ ลางเมอื ง งานพระบรมศพ เปน็ เหตใุ หค๎ ุณเปรมต๎องมีงานชกุ ทํางานติดตอํ กันทัง้ กลางวนั กลางคนื อยูํนาน พองานพระเมรุเสรจ็ สน้ิ ไปแล๎ว คณุ เปรมก็ดู เหมอื นจะหายใจโลํงอก มเี วลาได๎พักผํอนและเริ่มมอี าการดีข้ึน แตํพองานพระเมรเุ สร็จไปแล๎วไมํเทําไร กม็ ีขําวพูดกันหนาหู ถงึ เร่ืองการเปลี่ยนแปลงในวงราชการ ซึ่งกาํ ลังเกิดมีขนึ้ เสนาบดกี ระทรวงตาํ งๆ นนั้ เปลีย่ นไปหลายกระทรวง และการ เปลยี่ นแปลงอยํางใหญกํ ็มอี ยูใํ นกระทรวงวัง อันเปน็ กระทรวงของคุณเปรมเอง คณุ เปรมเลาํ ใหพ๎ ลอยฟงั วาํ มหาดเลก็ รชั กาลกอํ น จะตอ๎ งออกจากราชการไปเปน็ สวํ นมาก โดยเฉพาะมหาดเลก็ หอ๎ ง พระบรรทม ดเู หมือนจะออกหมด สวํ นกรมกองตาํ งๆ ทีเ่ คยมมี าแตํรัชกาลกํอนนัน้ กไ็ ดท๎ ราบวาํ ยุบลงหลายกรม \"กเ็ ป็นธรรมดาหรอกแมํพลอย\" คณุ เปรมสรุปความ \"เม่ือผลัดแผนํ ดนิ ใหมํก็ต๎องเปลย่ี นแปลงเปน็ ธรรมดา ยิง่ มหาดเลก็ รบั ใชใ๎ กลช๎ ิดกต็ อ๎ งเปลยี่ นไปตามแผนํ ดนิ เป็นธรรมดาที่ทาํ นจะต๎องชบุ เล้ยี งมหาดเลก็ ขา๎ หลวงเดมิ ของทาํ น เพราะไวว๎ างพระทันกันมาแตกํ ํอน แตกํ รมกองอนื่ นสี่ ฉิ นั ใจหาย แตกํ ํอนน้เี คยเห็นคนมาก เคยอยดํู ๎วยกันครกึ คร้ืน เดยี๋ วนร้ี ู๎ แตวํ ําทํานจะตัดยบุ ลงไมรํ ว๎ู าํ ใครเป็นใคร ดูหน๎าแหง๎ ไปตามๆ กัน ใครท่เี ขามีหลกั ฐาน หรือมีที่อาศัยพง่ึ พิงฝากเนอื้ ฝากตัวได๎ ก็ไมสํ ู๎กระไรนัก แตํคนทไ่ี มํมสี ิออกจะลาํ บาก มหาดเล็กทีโ่ ปรดๆ บางคนเขาไมเํ ปน็ ไร เพราะในแผนํ ดนิ กอํ นกไ็ ด๎ พระราชทานไว๎พอตัว แถมยงั มพี ระราชพินยั กรรมเมอื่ สวรรคตแลว๎ อยํางเลวกไ็ ดก๎ นั คนละรอ๎ ยสองรอ๎ ยตอํ เดือนคดิ บํานาญ ด๎วย กจ็ ะพออยูํกินไปได๎อยาํ งสบาย ฉันสงสารแตํคนท่ไี มมํ ีอะไรเทาํ นนั้ \" จากนน้ั มาขาํ วตดั ทอนยบุ กรมกองและปลดขา๎ ราชการ กย็ ง่ิ ดงั หนาหขู น้ึ ทกุ ที ทกุ คนทพ่ี ลอยรจ๎ู กั กเ็ หมอื นจะพดู กนั ด๎วยเร่ืองนี้ บางคนกอ็ ธิบายให๎เหตผุ ลวาํ ความจาํ เปน็ ท่ตี ๎องปลดขา๎ ราชการนนั้ กเ็ พ่ือทาํ งบประมาณแผํนดนิ ใหเ๎ ขา๎ สํู 'ดลุ ภาพ' เพราะขณะน้บี ๎านเมืองเข๎าสภํู าวะทเ่ี รียกวําเศรษฐกิจตกต่าํ รัฐบาลเก็บภาษีอาการไมไํ ด๎มากเหมือนแตํกอํ น จงึ ต๎อง ตดั รายจํายลงไป ซง่ึ คําอธบิ ายเหลาํ นีก้ ระทบหู เหมือนกับกระทบแผนํ หนิ ผา มไิ ดเ๎ กิดความเข๎าใจขนึ้ แตํอยาํ งไรเลย ที่วาํ ๆ บา๎ นเมอื งเข๎าสํูภาวะเศรษฐกิจตกตาํ่ นน้ั พลอยเดาไมํออกวําเป็นอยํางไรกัน เพราะเมือ่ นึกถงึ ความเปน็ อยํู และการใช๎จาํ ย สวํ นตัวก็กลับเหน็ วาํ มีเงนเหลอื ใช๎ เก็บได๎มากกวาํ แตกํ อํ น เพราะข๎าวของของเคร่ืองใช๎แตํละอยํางมีราคาถูกลงไปอยํางมาก ตามความรส๎ู ึกของพลอย กลับเหน็ วําเปน็ ระยะบ๎านเมอื งดี ไมํนําจะมีใครตอ๎ งเดือดร๎อน ยิ่งคาํ อธบิ ายทว่ี ําๆ เงนิ แผนํ ดิน เฝอื ดเคอื ง ไมํพอจบั จํายใชส๎ อยนัน้ ยิ่งทําใหพ๎ ลอยงงงวยมืดแปดดา๎ นทีเดยี ว เพราะทรัพย๑สมบตั เิ งินทอง ในสิบสอง
ท๎องพระคลังนน้ั พลอยเชือ่ วาํ มากมายทส่ี ุดท่ีจะประมาณ จะหายไปไหนได๎หมด ยิง่ เด๋ียวน้มี ไิ ด๎ใชเ๎ งนพดด๎วงอยํางแตกํ อํ น เพียงแตํพิมพเ๑ งนกระดาษที่เรียกวําแบง๏ คข๑ นึ้ ใช๎ ก็ซอื้ ขา๎ วของได๎เทํากัน พลอยไมํเขา๎ ใจวํา เหตุไฉนทาํ นจึงไมํพมิ พแ๑ บง๏ ค๑ขึ้น มากๆ ซง่ึ ดจู ะเปน็ ของที่ทําไดง๎ าํ ย ไมนํ ําจะมีปญั หาอะไรเลย อยาํ งไรกต็ ามคาํ วาํ 'ดลุ ยภาพ' นนั้ เป็นคาํ ท่ีมีคนพูดถงึ กันอยูํไมํเวน๎ แตํละวนั จะไปทางไหน ก็ได๎ยนิ แตเํ สยี งคนพูดกัน เรื่อง ดลุ ยภาพ...ดลุ ยภาพ...ดลุ ยภาพ ในท่สี ดุ ก็มคี าํ ยอํ เกิดขึ้นมาวํา \"ถูกดลุ ย\"๑ เสยี งแตํพูดกันวําคนโนน๎ ถกู \"ดุลย\"๑ คนน้ีถกู \"ดุลย๑\" ให๎ออื้ ฉาวไป วนั หนง่ึ คณุ เปรมกลบั บา๎ นตอนบาํ ยตามปกติ อาบนาํ้ อาบทาํ แลว๎ กพ็ ดู กบั พลอยดว๎ ยเสยี งเรยี บวาํ \"แมํพลอย...ฉันถกู ดลุ ย๑เสยี แล๎ว\" ยงั ไมทํ นั ทพ่ี ลอยจะไดซ๎ กั ถามอะไร คณุ เปรมกเ็ ลาํ ตอํ ไปทนั ทวี าํ \"ทาํ นสั่งให๎ฉันตัดงบประมาณเงินเดอื นทีก่ รมฉนั ลงไป เดือนละเจ็ดรอ๎ ยหา๎ สบิ บาท ฉันจะไปปลดคนอืน่ ออก สัก สองสามคนกค็ งจะได๎ แตฉํ ันก็ทําไมลํ งเพราะสงสารผู๎น๎อย เงนิ เดอื นของฉันกบ็ ังเอญิ เจด็ ร๎อยห๎าสบิ บาทพอดี ฉันเลยยืน่ ใบลาออกวันนี้ งบประมาณเขา๎ สํูดลุ ยเ๑ ผงทีเดยี ว\" แล๎วคุณเปรมกห็ วั เราะแห๎งๆ บทท่ี ๒ (หน๎าท่ี ๑) ตง้ั แตคํ ณุ เปรมออกจากราชการมา ในระยะแรก พลอยรส๎ู กึ ยนิ ดที ไ่ี ดเ๎ หน็ คณุ เปรมสบายขน้ึ ทนั ที หนา๎ ตากห็ มดกงั วล ผํองในขน้ึ กวําแตกํ ํอน คุณเปรมกนิ ไดน๎ อนหลับ และบางวันก็นอนจนสาย ทัง้ หมดนี้ทาํ ใหพ๎ ลอยสบายใจสิ้นกังวลไปตาม แตํพลอยหาไดร๎ ไ๎ู มํวาํ อาการท้งั หมดของคณุ เปรม ทเ่ี ห็นได๎ด๎วยตาวําดีขน้ึ น้ัน เปน็ ของชวั่ ครํชู ั่วคราว จะอยยํู ง่ั ยนื ตลอดไป ไมไํ ด๎ เมอ่ื ออกจากราชการมาใหมๆํ คณุ เปรมกย็ อํ มรส๎ู กึ โลงํ ใจสน้ิ กงั วลเปน็ ธรรมดา ความวติ กความหวํ งใย และความไมํ แนํนอนในตําแหนํงฐานะ ท่มี ีอยเํู ม่อื ยังอยใํู นราชการ หลงั จากผลดั แผํนดินแล๎วนั้นหายไปเป็นปลดิ ท้ิง เหมอื นกบั คนที่ คะยนั้ คะยอเม่อื กํอนจะกระโดดนา้ํ หน๎าหนาว แตเํ มือ่ กระโดดโพลงํ ลงไปทงั้ ตวั แลว๎ กห็ มดความคะยั้นคะยอ เมอ่ื ความ สบายใจความโลงํ อกบังเกิดขนึ้ ภายใน และราํ งกายของคณุ เปรม ก็ไดพ๎ ักผอํ นจรงิ จัง หลังจากทไ่ี ด๎คราํ่ เครียดมานาน ระหวาํ งงานพระบรมศพ คุณเปรมจงึ ไดส๎ บายข้ึน อยาํ งทพ่ี ลอยสังเกต แตํถ๎าการที่คุณเปรมได๎อยํูบา๎ นพักผอํ นนัน้ เปน็ แตํ เพียงชวั่ ระยะเวลาสบิ ห๎าวนั หรือเดือนหนึง่ แล๎วกไ็ ด๎กลบั เขา๎ ทํางานตอํ ไป คุณเปรมกค็ งจะสบายใจไปตลอดอีกนาน แตกํ าร กห็ าไดเ๎ ปน็ เชํนน้นั ไมํ คณุ เปรมออกจากราชการคราวนี้ เปน็ การออกเพอื่ รบั บํานาญ คณุ เปรมยงั มองไมเํ หน็ โอกาส ทจ่ี ะเข๎า รับราชการได๎อกี ในชีวิตของตน การอยเํู ฉยๆ กับบา๎ นของคณุ เปรมน้นั เปน็ สิ่งทค่ี ุณเปรมจะต๎องทํา ไปจนตลอดชีวติ ฉะนนั้
หลังจากความโลํงใจและความสบายกาย อนั เกดิ จากการได๎พกั ผํอนในเบ้อื งแรก ไดผ๎ ํานไปแล๎ว คุณเปรมก็เร่มิ เบ่อื หนาํ ยใน ภาวะอนั อยํูเฉยๆ ของตน และเริม่ สาํ แดงอาการนั้นให๎ปรากฏ พลอยเหน็ คณุ เปรมมอี าการดอี ยชํู ว่ั ระยะเดอื นแรก แตพํ อเขา๎ เดอื นทส่ี องนบั จากวนั ทอ่ี อกจากราชการ คณุ เปรมกเ็ รม่ิ น่ังเหมอํ ตาลอย นานๆ กถ็ อนใจใหญํ วันหน่งึ ๆ คณุ เปรมกไ็ ด๎แตํเดนิ เข๎าเดนิ ออก ระหวาํ งในตึกและนอกตึก กินขา๎ วกลางวนั แลว๎ ก็เข๎านอน แตํพลอยก็ร๎ูวาํ คุณเปรมนอนไมหํ ลบั พอตกบาํ ยคณุ เปรมกล็ งคอกมา๎ และอีกสักครกูํ ข็ ่มี า๎ ควบขับออกจาก บา๎ น ยิ่งนานวันเขา๎ พลอยกย็ งิ่ เห็นคุณเปรมขี่มา๎ ด๎วยลักษณะที่โลดโผนเส่ียงอันตราย และขาดความระมดั ระวังย่งิ ขนึ้ ทุกวนั อารมณข๑ องคณุ เปรมมไิ ดด๎ เี หมอื นแตกํ อํ น แตกํ ลายเปน็ หงดุ หงดิ ฉนุ งาํ ยโกรธงาํ ย อะไรทไ่ี มพํ อใจเพยี งเลก็ นอ๎ ย ซง่ึ แตํกํอนคุณเปรมเคยนิ่งได๎ เดี๋ยวน้ีก็กลายเปน็ เร่ืองท่ีทาํ ใหค๎ ุณเปรมฉนุ ปงึ ปัง เกินกวาํ เหตุ ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งระมัดระวงั วาจา และการกระทําของตน และต๎องตักเตอื นคนอื่นๆ ในบ๎านให๎ระมัดระวงั ตน ย่งิ กวําแตํกอํ นเชํนเดียวกั น เพราะพลอยไมํ ต๎องการใหค๎ ุณเปรมตอ๎ งมีอารมณ๑ขํุนมวั โดยไมจํ าํ เป็น พลอยดอู าการของคณุ เปรมแลว๎ มาดพู อํ เพม่ิ พช่ี ายของตนกอ็ ดแปลกใจไมไํ ด๎ พอํ เพม่ิ ถกู ดลุ ยท๑ หี ลงั คณุ เปรม เพยี ง ไมํก่ีวนั แตํพํอเพ่มิ ก็มิไดแ๎ สดงอาการเบื่อหนํายฉนุ เฉียว หรอื เปล่ียนแปลงแตํอยาํ งไรเลย ถ๎าจะวําไป ก็ดเู หมือนพอํ เพ่มิ จะ ย่งิ มอี ารมณ๑ดกี วาํ เกําด๎วยซํ้าไป วันหนงึ่ พอํ เพิม่ มาเยี่ยมตามปกติ พลอยกถ็ ามข้ีนวาํ \"คณุ หลวงออกจากราชการแลว๎ เป็นอยาํ งไรบา๎ ง\" \"เอ๏ะ ! ก็ไมํเหน็ เปน็ อะไร ดกู ็สบายดนี ่ี แมพํ ลอยหมายถงึ อะไร\" พอํ เพ่มิ พูดอยาํ งไมเํ ข๎าใจคําถาม \"ฉันเองกไ็ มํรู๎\" พลอยตอบ \"ถามไปอยาํ งน้ัน เพราะฉนั ดๆู เห็นคุณหลวงสบายดี แตคํ ุณเปรมหมูนํ ้ี ดูหงุดหงิด อยาํ งไรชอบกล\" พอํ เพม่ิ นง่ิ คดิ อยคํู รหํู นง่ึ แลว๎ กพ็ ดู วาํ \"จะเอาเจ๎าคุณทาํ นมาเปรยี บกับฉันไมไํ ดห๎ รอกแมพํ ลอย เมอ่ื ทํานอยูํในราชการทํานเปน็ ใหญเํ ป็นโต สวํ นฉันมัน เปน็ แตํเพียงคนเล็กคนนอ๎ ย เม่ืออยํูในราชการยังผิดกนั ได๎ ออกจากราชการแล๎วก็ตอ๎ งผิดกันธรรมดา\" \"ฉันวํามอี ะไรเกินกวํานน้ั \" พลอยพดู \"เรื่องมนั อยํูที่คุณหลวงทําใจได๎ถูก คณุ หลวงจึงได๎สบาย ฉันจึงอยากรว๎ู ําคณุ หลวงทาํ ใจอยาํ งไร\" \"เอ ! พดู ยาก\" พอํ เพิ่มพดู ไปตรกึ ตรองไป \"ฉันเองฉันวําไมไํ ดอ๎ ยํทู ที่ ําใจเม่อื ออกจากราชการแล๎ว แตํอยํทู ี่ทาํ ใจมา อยาํ งไรแตดํ ัง้ เดิม จะเรียกวําเปน็ นิสยั กไ็ ด๎ ระหวํางทีฉ่ นั อยูํในราชการ ฉนั ก็ไมไํ ดห๎ มกมนํุ อยูแํ ตํราชการอยํางเดยี ว ฉนั มเี รื่อง อ่ืนๆ ทาํ อยเูํ สมอ ปลกู ต๎นไม๎บา๎ ง เล้ียงนกเขาบา๎ ง และอะไรตํออะไรท่แี มพํ ลอยร๎อู ยูํแลว๎ คนอ่ืนเขาถอื วาํ ของเหลาํ นีเ้ ปน็ ของ เลํนไมํสําคัญ แตํฉนั กลบั ถือวาํ เปน็ ของจริง เห็นมันสําคญั เปน็ หนักเปน็ หนา ราชการเสยี อกี ฉันกลับเหน็ เป็นของเลนํ เพรา
เหตุนี้จงึ ไมํได๎ไปไกลเทาํ ไหรใํ นราชการ แตํพอถึงตอนออกจากราชการ ฉนั ก็ไมทํ กุ ข๑ เพราะสาํ หรับฉนั กเ็ ทํากบั วาเ่ สยี ของเลนํ ไปอยํางหนง่ึ เทํานนั้ เอง ของจรงิ ของฉนั คอื พวกตน๎ ไม๎นกเขา และเพอ่ื นคุยเพื่อนเทยี่ วยังอยคูํ รบ ฉนั จะไปทกุ ข๑รอ๎ นอะไร ยิ่ง กลับจะสบายเสียอีก เพราะไมํมีหํวงต๎องไปทาํ ราชการ\" พลอยไดย๎ นิ พอํ เพม่ิ พดู กเ็ หน็ จรงิ วาํ พอํ เพม่ิ และคณุ เปรมแตกตาํ งหนั เปน็ หนกั หนา แตปํ ากนน้ั กพ็ ดู ไปวาํ \"คุณเปรมหมูํนเ้ี ปน็ อยาํ งไรกไ็ มํร๎ู ดหู งดุ หงิดอารมณไ๑ มํดี คณุ เป็นหลวงก็เป็นเพอื่ นฝงู กัน นาํ จะพดู อะไรกบั เธอได๎ บ๎าง ฉันเองนัน้ จนใจทาํ ไมถํ ูก\" \"ฉันเองก็ไมํรู๎จะตกั เตือนอยํางไร\" พํอเพ่ิมพูด \"เจา๎ คุณทํานก็เป็นผใู๎ หญํกวาํ ฉัน ถงึ จะเคยเปน็ เพื่อนกันมาแตํกอํ น ฐานะเด๋ยี วนก้ี ไ็ มํเหมือนกัน\" พลอยกเ็ หน็ จรงิ อยาํ งพอํ เพม่ิ วาํ แตกํ ย็ งั ขอรอ๎ งเปน็ ครง้ั สดุ ทา๎ ยวาํ \"ถงึ อยาํ งนั้นกเ็ ถดิ คณุ หลวงก็เคยเป็นเพอ่ื นกันมาแตกํ ํอน เดย๋ี วนเ้ี ปน็ ญาติ ฉันร๎สู กึ วําคณุ เปรมเหงา เพราะไมมํ ี อะไรจะทาํ ถ๎าคณุ หลวงจะมาชวนเธอคยุ ชวนเลํนอะไรใหส๎ นใจเสยี บา๎ ง บางทีก็จะดขี ึน้ มาก\" ตง้ั แตนํ น้ั มาพอํ เพม่ิ กม็ าทบ่ี า๎ นบอํ ยขน้ึ และมกั จะชวนคณุ เปรมพดู อยาํ งทพ่ี ลอยขอรอ๎ ง แตคํ วามพยายามของพอํ เพิ่มกม็ ไิ ด๎ทําใหค๎ ณุ เปรมดีขน้ึ คณุ เปรมเองเปน็ คนมาปรารภกบั พลอยวํา \"พํอเพ่ิมหมนํู ีเ้ ป็นยงั ไงกไ็ มํร๎ู ชอบมาชวนฉันเลนํ อะไรตอํ อะไรเหมอื นเดก็ ๆ น่ีเคราะหด๑ วี าํ ชอบพอนิสัยกันมาหลาย สบิ ปี ถ๎าเป็นคนอ่ืนฉันคงราํ คาญพิลกึ \" และพอํ เพม่ิ กม็ ารายงานกบั พลอยในทส่ี ดุ วาํ \"ท่ีแมพํ ลอยขอฉันไว๎เรอ่ื งเจา๎ คณุ นัน้ เหน็ จะไมํสาํ เรจ็ หรอก เพราะทาํ นชอบของคนละอยํางกับฉัน ฉนั จะมายงุํ กับ ทํานมากไปกก็ ลวั ทํานจะหาวําเสอื ก ฉนั กเ็ หน็ ทํานเปลย่ี นไปจริง ดูฉุนเฉียวโกรธงําย แลว๎ ก็มเี บอื่ ๆ อยาํ งทแ่ี มํพลอยวํา แตํ ลาํ พังฉันแก๎ไมํตกหรอก แมพํ ลอยตอ๎ งแก๎เอาเอง\" \"คุณหลวงจะใหฉ๎ นั แก๎อยาํ งไร\" พลอยถามดว๎ ยความสนใจ พอํ เพม่ิ เหลยี วซา๎ ยแลขวา เหมอื นกบั วาํ จะคบคดิ กบั นอ๎ งสาวทาํ ความผดิ รา๎ ยแรงอะไรสกั อยาํ ง เมอ่ื ดจู นทว่ั เหน็ วาํ ไมํ มีใครจะอยูํใกลพ๎ อท่จี ะได๎ยนิ แล๎ว พํอเพ่ิมกพ็ ูดขึน้ วํา \"ฉันวาํ แมพํ ลอยลองหานางเล็กๆ มาปรนนบิ ัติทาํ นสกั คนสองคนเปน็ ไง เผอ่ื วาํ จะกระชํุมกระชวยข้นึ บา๎ ง\" พลอยหวั เราะกก๊ิ ดว๎ ยความขบขนั รบี ตอบพอํ เพม่ิ วาํ
\"โธํ ! คุณหลวงก็ ฉนั นกึ วาํ เรอื่ งอะไรหนกั หนา ของอยํางนีฉ้ นั ทาํ ไมํได๎หรอก ฉนั กระดาก ถา๎ คุณเปรมเธอตอ๎ งการ เองหามาเอง ฉันจะไมํวาํ สักคาํ เดียว\" พอํ เพม่ิ มองหนา๎ นอ๎ งสาวแลว๎ กพ็ ดู วาํ \"หึงกระมงั แมพํ ลอย จะหงึ หวงไปทาํ ไมกัน เรากอ็ ายมุ ากด๎วยกันแล๎ว\" \"ฉนั ไมไํ ดห๎ ึงเลย ใหฉ๎ ันตายไปเถิด !\" พลอยหัวเราะ \"ชั่วแตํวําฉันไมํรว๎ู ําเขาทาํ กันยังไงเทําน้นั เอง\" \"ก็ไมเํ หน็ จะยากอะไรเลย\" พอํ เพ่มิ อธิบาย \"หาสาวๆ มาใช๎บนตกึ ให๎มนั คลานไปคลานมา แลว๎ เราก็ทําเฉยๆ เสยี ทาํ เผลอเสยี บ๎างอะไรเสยี บา๎ ง กลางคํา่ กลางคืนเวลาทํานนอนเรากส็ ํงเข๎าไปรบั ใช๎ เม่อื ทาํ นเม่อื ยเรากใ็ ห๎นวดให๎ทบุ แล๎วแมํ พลอยก็แยกไปนอนเสยี ห๎องอื่น แกล๎งทาํ บนํ วําร๎อนบ๎างอะไรบา๎ ง ตามแตํจะนึกได๎ อกี หนํอยก็ขี้เกียจจะกระปร้ีกระเปรําเสีย อีก\" \"ไมํเอาละคณุ หลวง\" พลอยตอบอยาํ งแนํใจ \"ฉนั กระดากอายทําไมไํ ด๎ ถ๎าคณุ เปรมเธออยากมีเมยี นอ๎ ย กไ็ ปมีทอ่ี ืน่ ฉนั ไมํวําจรงิ ๆ แตํจะให๎ฉันมาหาให๎ แล๎วกต็ ๎องคอยหลกี เลี่ยงให๎เธออยกํู บั เมยี นอ๎ ย ฉนั ไมทํ าํ ฟังดูคล๎ายๆ กับเป็นใจใหผ๎ ัวทาํ ความผิด ฉนั ยงั ปลงใจทําไมํสนิท\" \"เร่ืองมันก็หวงนน่ั แหละ\" พํอเพม่ิ พดู ยิ้มๆ \"แล๎วกป็ ากแข็งวําไมหํ งึ \" พลอยไมรํ ว๎ู าํ จะพดู กบั พอํ เพม่ิ อยาํ งไรได๎ เพราะวธิ แี กไ๎ ขของพอํ เพม่ิ ทจ่ี ะใหค๎ ณุ เปรมสขุ สบายขน้ึ นน้ั ดจู ะรนุ แรงไป หนอํ ยสําหรบั ใจพลอย ในทส่ี ดุ เมอ่ื หมดปญั ญาเขา๎ จรงิ ๆ พลอยกห็ นั เขา๎ หาตน๎ ตอแหงํ ความวติ ก คอื ตวั คณุ เปรมเอง โดยถามขน้ึ ตรงๆ วนั หนง่ึ วํา \"คุณเปรมฉันถามจรงิ ๆ เถิด หมูนํ ี้คณุ เปรมเป็นอะไรไป\" คณุ เปรมนง่ิ คดิ อยคํู รหํู นง่ึ แลว๎ กต็ อบวาํ \"ฉนั เองกไ็ มรํ ู๎เหมอื นกนั แมํพลอย ดูอะไรตอํ อะไรมนั วาํ งเปลาํ เหงาๆ ในใจอยํางไรก็ไมํรู๎ จะคดิ อะไรจะทําอะไรก็ จบั ๆ จดๆ ไมสํ ําเรจ็ ลุลํวงไปได๎ กลางคืนก็นอนไมหํ ลบั \" \"คุณเปรมลองปรกึ ษาหมอดบู ๎างไมํดหี รือ\" \"ก็ฉนั ไมํไดเ๎ จบ็ ไข๎เปน็ อะไรนแ่ี มํพลอย\" คณุ เปรมหัวเราะ \"จะไปหาหมอเร่อื งอะไรกนั \" \"ฉนั ก็เปน็ หวํ งเหน็ คณุ เปรมไมํสบาย\" พลอยตอบ \"คณุ เปรมอยากไดอ๎ ะไรอยากทาํ อะไรกท็ าํ เถดิ อยําเกรงใจฉนั เลย ฉันอยากให๎คุณเปรมสบายเทาํ น้ันเอง ฉันไมหํ ๎ามสักอยําง\"
\"เปน็ ต๎นวาํ อะไรบา๎ ง\" คณุ เปรมถามย้มิ ๆ \"ไมรํ .ู๎ .......\" พลอยตอบอึกอัก \"เผอ่ื คณุ เปรมอยากใช๎สอยใคร......\" คณุ เปรมหวั เราะลน่ั รอ๎ งวาํ \"น่ีแมพํ ลอยมาหนุนใหฉ๎ นั หาเมยี น๎อยละซี !\" แล๎วกพ็ ดู ตอํ ไปวํา \"แมํพลอยอยําวติ กไปเลย ฉนั ยังไมเํ จ็บถึงขนาดน้นั หรอก ถา๎ ถึงเม่อื ไรฉนั จะบอก คราวน้ฉี นั ซึมๆ ไปก็เพราะยังไมรํ จู๎ ะทาํ อะไร แตกํ อํ นเคยมงี านการทาํ ทุกวัน เดย๋ี วนก้ี ลายเป็น คนวาํ ง ยงั ทาํ ตวั ไมถํ กู ตํอไปกค็ งจะเคยเข๎าวนั หนึ่ง มีอยาํ งรึให๎หาเมียนอ๎ ย !\" คณุ เปรมหยดุ หวั เราะ \"ฉันทาํ จริงฉนั ก็จะตาย เรว็ เขา๎ อกี เทาํ นั้น\" ตง้ั แตนํ น้ั มาพลอยกไ็ มพํ ยายามไตถํ ามคณุ เปรมอกี ไดแ๎ ตคํ อยมองคณุ เปรมอยหํู าํ งๆ ตาออ๏ ดดเู หมอื นจะเปน็ ลกู คน เดยี วท่ีรใู๎ จพลอยวาํ เปน็ หวํ งพํอ เพราะตาออ๏ ดเคยพูดกับพลอยวาํ \"แมํรไ๎ู หม อยาํ งคณุ พอํ เวลานถี้ ๎ามอี ะไรทาํ ให๎สนใจไดท๎ ้ังวนั กจ็ ะดี\" \"นน่ั ซอี อ๏ ด\" พลอยตอบ \"แมกํ ็วิตกอยํเู หมอื นกนั แตํก็ไมํรจู๎ ะแนะนาํ อยํางไร ถา๎ ไปพูดเข๎ากจ็ ะหาวํายํุง เดีย๋ วนีเ้ ห็นยัง สนใจอยํกู ็เฉพาะเร่ืองมา๎ เทาํ นนั้ \" \"กย็ งั ดีกวําไมมํ ีอะไรเลย\" ตาอ๏อดวาํ \"เสยี อยาํ งเดยี วแตทํ าํ นข่ีมา๎ ราวกบั คนหนมํุ ๆ\" \"แมกํ ็เปน็ ทกุ ข๑เตม็ ที\" พลอยเหน็ ด๎วย \"อายกุ ็มากเข๎าทุกวนั ครัน้ จะขอใหเ๎ ลกิ กไ็ มไํ ด๎ เพราะจะไมํมีอะไรเหลอื อยาํ งอ๏ อดวํา อ๏อดนกึ อะไรออกทจี่ ะให๎คุณพอํ ทาํ ดีกวําข่ีมา๎ นี้ไดห๎ รือไมํ แมเํ องจนปัญญาเสียแล๎ว\" \"ลกู เคยชวนทาํ นคา๎ ขายทาํ การงานอยํางอน่ื แล๎ว ทาํ นวาํ ทํานไมเํ หน็ ดว๎ ย\" \"ทําไมลํะอ๏อด\" \"ทํานวําทาํ นเคยทําราชการมาแตหํ นุํมจนแกํ จะออกไปค๎าขายกไ็ มรํ ท๎ู ่ีจะจับอะไรถูก แลว๎ อกี อยํางหนง่ึ ทํานวาํ ไป ค๎าขายกบั ลูกทาํ นไมํทํา\" ตาอ๏อดพดู แล๎วกห็ วั เราะ \"ทําไม\" พลอยถามอีก \"ทํานวาํ ทาํ นกลัวฉิบหาย ทํานบอกวาํ คนอยํางลกู คา๎ ขายไมไํ ด๎ เพราะไมํมหี วั ทางน้นั อยบํู า๎ นไปเฉยๆ ดีกวํา พอมี กนิ มีใชไ๎ ปจนตาย ถ๎าไปริค๎าขายเขา๎ ก็จะหมดตวั เสียกํอน จะลาํ บากเปลําๆ\" \"แลว๎ ออ๏ ดวาํ อยาํ งไร\"
ตาออ๏ ดหวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"ลูกก็เห็นวาํ ทาํ นพูดถูก ความจริงลกู กไ็ มรํ จ๎ู ะทําอะไรเหมือนกนั เหน็ ทํานอยํูเปลําๆ กช็ วน ไปอยํางนั้น\" \"พอดีกนั ทง้ั พอํ ทง้ั ลกู \" พลอยนกึ อยํแู ตใํ นใจ ตํอไปน้จี ะตอ๎ งตกเป็นภาระของพลอย ท่ีจะตอ๎ งดูแลคนอยํูวํางๆ ถงึ สองคน ตาออ๏ ดคนหน่งึ และคุณเปรมอกี คนหนงึ่ ตัง้ แตอํ อกจากราชการมา คณุ เปรมดเู หมือนจะเป็นเด็กลงกวําเกํา สงิ่ ใดที่ เคยทาํ ได๎เองแตกํ ํอน ในระยะนก้ี ็ไมทํ ํา ปลํอยให๎เป็นหน๎าที่ของพลอย ต๎องคอยดูแลจัดทาํ ให๎ แม๎แตเํ สอ้ื ผ๎าที่ใสํอยํกู บั บ๎าน ถา๎ พลอยไมํคอยดูให๎เปลีย่ น คุณเปรมก็จะใสํซ้าํ อยอูํ ยํางน้นั โดยไมรํ ๎ตู ัว คุณเปรมเคยเปน็ ผ๎ูใหญํมาตลอดเพ่งิ จะกลบั เปน็ เด็กลง สวํ นตาออ๏ ดน้นั เปน็ เด็กตลอดมาโดยไมํเคยโตเปน็ ผใ๎ู หญํ และมที าํ วาํ จะไมยํ อมโตข้ึน ความรส๎ู กึ ของพลอย เกย่ี วกับ คนทั้งสองนีอ้ ธบิ ายไดย๎ าก ใจหนงึ่ ก็วิตกกังวล แตํอกี ใจหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนจะเป็นใจจริง กลับพอใจทีม่ ที ง้ั ลูกท้ังผวั มาเปน็ ภาระอยูใํ นมือ เมอ่ื คณุ เปรมยังอยูํในราชการน้ัน พลอยทง้ั รักและนับถอื ในสตปิ ญั ญาความรอบรูข๎ องคณุ เปรม และภมู ใิ จ ในยศวาสนาตําแหนํงหน๎าทที่ ่ีคุณเปรมได๎รับ แตํไมํเคยรู๎สึกวําตนมีกรรมสทิ ธิ์ในตวั คณุ เปรมเด็ดขาด แตํเดีย๋ วนี้รู๎สึกวาํ คณุ เปรมเปน็ กรรมสิทธข์ิ องตน โดยสมบรู ณ๑ ไมมํ ใี ครหรือส่งิ ใดท่ีจะมาแบงํ เอาตัวของคณุ เปรม และเวลาของคณุ เปรมไป ทําให๎ พลอยรูส๎ ึกท้ังรกั และสงสารทงั้ อม่ิ ใจ สํวนตาออ๏ ดก็เชํนเดียวกัน ใจหนึง่ ซง่ึ อาศยั เหตุผลผิดถกู เป็นมลู ฐาน ก็อยากใหต๎ าอ๏อด มีการงานทาํ เป็นหลักฐานตอํ ไป แตเํ มือ่ นกึ ถงึ ความหาํ งเหินซง่ึ จะติดตามมา เพราะการงานเปน็ ต๎นเหตุ อยํางทพ่ี ลอยไดเ๎ คย เหน็ มาแลว๎ ในกรณีของตาอน๎ และตาอั้น พลอยกท็ ๎อใจ อยากจะเกบ็ ตาอ๏อดไวใ๎ กลๆ๎ ตวั มากกวาํ เมอื่ ตาอ๏อดไมํกระตือรอื รน๎ ทจ่ี ะหางานทํา พลอยก็มิไดเ๎ รงํ เร๎า ความสมั พนั ธร๑ ะหวาํ งพลอยกบั ลซู ลิ ลล๑ กู สะใภ๎แหมมํ นน้ั ดเู หมอื นจะดขี น้ึ กวาํ แตกํ อํ น ถงึ จะไมสํ นทิ กนั นกั กย็ งั เรยี ก ไดว๎ าํ ไมํถงึ กบั อยํคู นละโลก เพราะลซู ิลล๑เป็นคนหัวไวจริงอยํางทตี่ าอ้ันพดู ไว๎แตํแรก พอมาอยเํู มืองไทยได๎เดือนหน่ึงหรือสอง เดือน ลูซิลล๑กห็ ดั พูดภาษาไทยไดห๎ ลายคํา และเม่อื มาอยไูํ ดส๎ ักสองปี ลูซลิ ล๑กพ็ ดู ภาษาไทยได๎ดีพอทจี่ ะทําความเข๎าใจกัน ได๎ ทาํ ให๎พลอยนกึ เอ็นดมู ากขน้ึ ท้งั ทีย่ งั ไมํเขา๎ ใจลูซลิ ลน๑ ัก ดว๎ ยความคดิ ความร๎สู ึกของลูซิลล๑ ทีแ่ สดงออกมาเป็นภาษาไทย ผดิ บ๎างถกู บ๎างน้ันกย็ งั เป็นความคดิ และความรสู๎ กึ ของฝรั่งอยํูน่นั เอง แตํก็มบี างคร้ังทลี่ ซู ิลล๑มาคุยดว๎ ยและเปิดเผยความใน ใจใหพ๎ ลอยฟงั ทาํ ให๎พลอยร๎สู ึกวาํ คนเรานน้ั ถึงจะเปน็ คนไทยหรือเป็นฝร่ัง กย็ งั เปน็ คนดว๎ ยกนั และถา๎ เปน็ ผห๎ู ญิงด๎วยกนั แล๎ว กย็ ังมคี วามร๎ูสกึ บางอยาํ งทผ่ี ๎หู ญงิ มีเหมือนกันทกุ ชาติทกุ ภาษา เวลาลซู ลิ ล๑บํนคิดถงึ บา๎ นตวั ทเี่ มืองนอก พลอยก็รูส๎ กึ เหน็ ใจและรว๎ู าํ ถ๎าเปน็ ตนเอง ตอ๎ งตามสามีไปอยูํหาํ งไกลจากบา๎ น กค็ งจะมคี วามรส๎ู กึ เชนํ เดียวกนั บางทลี ซู ลิ ลก๑ ค็ ุยถงึ ตา อ้นั ดว๎ ยความรักความภมู ิใจในความดี ความฉลาดเฉลียวของสามขี องตน ทาํ ใหพ๎ ลอยใจออํ น และเขา๎ ใจเห็นใจในหวั อก ลกู ผู๎หญิงท่รี ักผัวของตนทกุ อยําง แตบํ างเวลาลซู ิลลก๑ ็มเี รือ่ งเดอื ดร๎อนทีพ่ ลอยไมเํ ข๎าใจนกั ครง้ั หน่ลึ ซู ิลลม๑ าบนํ นอ๎ ยใจวาํ มี คนมาเชิญตาอนั้ ไปงานแตผํ ู๎เดยี วมไิ ดเ๎ ชญิ ตน ลูซิลล๑เห็นวาํ ผดิ บาปที่สดุ กต็ รงทีต่ าอน้ั รบั เชญิ นน้ั พลอยพยายามอธิบาย ใหล๎ ซู ิลลฟ๑ งั วาํ ไมคํ วรจะถือสา เพราะพลอยเองนานๆ จึงจะไปไหนกับคณุ เปรมสักทีหนงึ่ สํวนมากกใ็ ห๎คุณเปรมไปคนเดยี ว แตพํ ลอยก็ไดร๎ ับคาํ ตอบจากลซู ลิ ล๑วํา \"คุณแมเํ ปน็ คนละอยํางกับลซู ลิ ล๑ไมํเหมอื นกนั ผดิ กันมาก\" ทําใหพ๎ ลอยตอ๎ งนงั่ คดิ ไมํ แนํใจวําลกู สะใภ๎ดูถูกให๎ หรอื เพยี งแตํพดู ความจริง
บทท่ี ๒ (หน๎าท่ี ๒) พลอยสงั เกตดอู าการกริ ยิ าของลซู ลิ ลใ๑ นตอนแรกแลว๎ กใ็ หน๎ กึ ไปวาํ ชวี ติ สมรสระหวาํ งตาอน้ั กบ๎ ลซู ลิ ล๑ อาจจะไมลํ ง เอยอยาํ งที่ตาอ๏อดคาดไว๎ก็ได๎ เมอื่ กลับมาถึงเมอื งไทยใหมๆํ คนทงั้ สองก็ยังดรู กั ใครํกันดีอยํู และลซู ิลลย๑ ังมองเมอื งไทยด๎วย สายตาอนั รน่ื รมย๑ ทกุ อยํางทไี่ ดพ๎ บเหน็ ตัง้ แตํสงิ่ เลก็ น๎อยไปจนถึงส่งิ ใหญํ ทาํ ใหเ๎ กิดความสนใจตนื่ เตน๎ ทั้งนเ้ี ป็นไปเพยี งชวั่ ระยะหนึง่ ตํอมาเมอื่ ลูซิลลค๑ ุ๎นกบั เมืองไทยเขา๎ แล๎ว ลซู ิลลก๑ ็จะเริ่มเบื่อหนาํ ย และรสู ึกรําคาญในเร่อื งร๎อน ในเรอ่ื งยุงกัด และ ในเรอื่ งความไมสํ ะดวก และความสกปรกบางอยํางของเมอื งไทย สํวนตาอ้ันนนั้ ในขั้นแรกก็มิไดห๎ าํ งจากภรรยา ถงึ จะไป ทาํ งานก็รีบกลับแตวํ ัน และถ๎ามธี ุระหรือมโี อกาสจะออกไปนอกบ๎านกไ็ ปด๎วยกนั เสมอ ดูตาอน้ั พยายามทจ่ี ะทําใหล๎ ซู ลิ ล๑ นยิ มเมอื งไทย และให๎อยูํเมอื งไทยได๎อยาํ งเป็นสุข แตจํ ะเป็นเพราะอะไรกต็ าม การปฏิบัติตนของตาอั้นเชนํ นน้ั กเ็ ปน็ ไปได๎ ชัว่ พักหน่ึง ในระยะหลงั ๆ ตํอมา ตาอ้นั กด็ ูจะเนือยๆ ไป บางวันไปทาํ งานแลว๎ ก็หายไปไมกํ ลบั บ๎าน กวาํ จะกลบั กด็ กึ พลอย ไตํถามก็ได๎ความวาํ อยํทู ีส่ โมสรบ๎าง หรือมิฉะนั้นกเ็ พ่ือนฝงู ชวนไปเที่ยว บางวันถึงแมว๎ าํ ตาอ้นั จะกลับมาบ๎านแล๎ว แตํถา๎ เพอื่ นฝูงเอารถมารับ ตาอ้นั กผ็ ลนุ ผลันออกไปอกี และไปแตคํ นเดียวทงิ้ ลซู ลิ ลไ๑ ว๎ทางบ๎าน จนบางครั้งพลอยรูส๎ ึกสงสาร ความจรงิ ถ๎าตาอน้ั ได๎เมยี เป็นไทย และปฏบิ ตั ิตนเชนํ น้พี ลอยก็จะไมนํ ึกอะไรมาก และถึงแม๎วาํ เมยี ไทยจะไมชํ อบ พลอยก็คง จะมีทางพดู จาวาํ กลําวใหค๎ ลายความน๎อยใจลงไดบ๎ ๎าง แตํเมื่อลซู ิลล๑เปน็ แหมมํ พลอยกพ็ ดู ไมอํ อก เพราะประการแรก พลอยกไ็ มแํ นํใจวาํ ลซู ิลล๑จะเข๎าใจในคําพูดและเหตผุ ลของตน ประการที่สอง พลอยเห็นใจลซู ลิ ล๑อยคูํ รนั ๆ ทอี่ ตุ สําหท๑ งิ้ พํอ แมพํ ่ีนอ๎ งติดตามตาอั้นมาจนถึงเมืองไทย จะด๎วยความรกั หรือดว๎ ยความร๎ูสึกความเข๎าใจอยํางไรกต็ าม แตเํ มอ่ื ไดต๎ ามมา จนถงึ เมืองไทยแล๎ว ลซู ิลล๑ก็ยอํ มจะเหน็ วาํ ตาอ้ันเปน็ คนสาํ คัญที่สดุ และเปน็ คนๆ เดียวในเมอื งไทยท่ตี นจะพูดดว๎ ยได๎ เมื่อ ตาอน้ั หาํ งเหินไปแม๎แตํน๎อย ลูซลิ ล๑กย็ อํ มจะตอ๎ งรส๎ู ึกนอ๎ ยใจเสียใจ มากกวําคนไทยธรรมดา ท่ีอยํูบา๎ นเมอื งของตน พลอย เคยพดู กบั ตาอั้นในเรอ่ื งนเ้ี ป็นทาํ นองตักเตือน แตตํ าอ้นั ก็ตอบวํา \"ไมเํ ป็นไรหรอกคุณแมํ ผมกับลูซิลล๑เข๎าใจกนั ดี สําหรบั ผมเองนน้ั เพง่ิ เริ่มทาํ งานใหมํ และจากเมืองไทยเสยี นาน ผมกจ็ ําเปน็ ที่จะตอ๎ งหาเพ่ือนฝงู ร๎ูจักผค๎ู นไวบ๎ ๎าง มิฉะนั้นก็อาจไมไํ ปไกลในหนา๎ ทีก่ ารงาน เมอ่ื ผมจําเปน็ ตอ๎ งทําเชนํ น้ี บาง เวลาผมก็ตอ๎ งไปไหนมาไหนแตคํ นเดยี ว จะพาผูห๎ ญิงไปด๎วยกล็ าํ บาก เกรงใจคนอ่นื เขา เม่ือเมียคนอืน่ เขายนิ ดจี ะอยูํที่บา๎ น ไมํออกตามผัวไปทกุ แหํง ผมจะพาเมยี ผมไปแตคํ นเดียว กด็ กู ระไรอยํู\" \"อ้ันจะคบเพอ่ื นฝูงก็ควรจะดใู หด๎ ี อยําให๎เพ่ือนฝงู ชักนาํ ไปในทางท่ีผดิ \" พลอยเตือนอยํางแมํกับลกู \"พทุ โธํ คณุ แมํก็ !\" ตาอัน้ ตอบ \"ผมกโ็ ตแลว๎ ไมํใชํเด็กๆ พอจะรไู๎ ด๎วาํ อะไรผิดอะไรถูก\" คาํ ตอบของตาอน้ั ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งนง่ิ ลงทนั ที เพราะตาอน้ั ทาํ ตวั เปน็ ผใ๎ู หญเํ ตม็ ท่ี ซง่ึ ความจรงิ กค็ วรจะเปน็ เชนํ นน้ั พลอยดตู าอ้นั กบั ตาอ๏อดเปรยี บเทยี บกันแลว๎ กอ็ ัศจรรย๑ใจ ท่พี ีน่ ๎องคลานตามกันออกมาแท๎ๆ เหตไุ ฉนจึงผดิ แผกแตกตํางกนั ได๎มากถงึ เพียงน้นั ในสายตาของพลอยตาออ๏ ดเปน็ เด็กไมํรจู๎ บ แตํตาอัน้ เปน็ ผู๎ใหญํเสยี จนเกินตัว เชอื่ ในความคิดความเห็น ของตนเสยี จนแทบจะไมฟํ งั ใคร ตาอ๏อดนั้นดจู ะไมํมีความมักใหญํใฝ่สูง และดูจะไมํคาํ นงึ ถึงชวี ิตอนาคตของตนเสียเลย แตํ
ตาอั้นกลบั มกั ใหญใํ ฝ่สงู และกาํ หนดชีวิตอนาคตของตน ไวใ๎ นระดับท่ีพลอยต๎องตกใจ วันหน่งึ น่ังกินขา๎ วอยํูพร๎อมๆ กัน ตา อนั้ กบ็ นํ ขน้ึ วํา \"เมืองไทยเราเด๋ียวน้ี ถึงใครจะมคี วามร๎ูความสามารถกไ็ มมํ ปี ระโยชน๑ คนท่จี ะไดด๎ มี ตี ําแหนํงสูงๆ ถา๎ ไมใํ ชคํ นแกํ หวั โบราณ กต็ อ๎ งเปน็ ลูกทาํ นหลานเธอ อยํางเราๆ ถงึ จะมคี วามคิดอะไรกไ็ มํมีใครฟงั แล๎วก็ไมํเปดิ โอกาสใหไ๎ ดท๎ ํางาน สําคญั ๆ บ๎างเลย มีอยํางรปึ ัญหาเศรษฐกจิ นิดเดียวกแ็ กไ๎ มํตก ต๎องแก๎ดว๎ ยวธิ ีไลคํ นออกจากงานเปน็ พนั ๆ\" ตาออ๏ ดมองหนา๎ พช่ี ายยม้ิ ๆ แลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"พอ่ี น้ั เหน็ วาํ ใครจะแก๎ได๎\" \"ถมไป\" ตาอนั้ ตอบ \"คนหนํุมๆ ท่ีเขามหี ัวคิด มวี ิชาความรทู๎ ่จี ะแก๎ได๎กม็ หี ลายคน แตเํ ปน็ คนอยูวํ งนอก จงึ ทําอะไร ไมํได๎\" \"อยาํ งพ่ีอัน้ นพ้ี อจะแกป๎ ัญหาใหบ๎ ๎านเมืองได๎ไหม\" ตาอ๏อดชกั สนุก \"ทาํ ไมจะไมไํ ด๎ ไมเํ หน็ มันจะยากอะไรเลย\" ตาอ้นั ตอบเสยี งขุนํ ๆ \"แกย๎ ังไง ไหนวํามาให๎เราฟังทีรึ\" ตาออ๏ ดซักตํอ \"ปัญหาทุกอยาํ งมนั อยูํที่การปกครองเปน็ หลกั ใหญํ\" ตาอ้นั เร่ิมอธิบาย \"ปญั หาเศรษฐกิจทกุ วนั นน้ี มนั เป็นปญั หา ปจั จุบนั จะแกไ๎ ขได๎ ก็ด๎วยการปกครองแผนปัจจบุ ัน อ๏อดกร็ ูว๎ ําการปกครองของเราทุกวนั น้ี โบราณลา๎ สมัย ปกครองกันมา แบบนีก้ ี่พันปกี ็ยงั ปกครองกนั อยํูอยาํ งน้ัน ผลท่สี ดุ ก็เลยทาํ อะไรไมไํ ด๎ พาคนอนื่ ตอ๎ งเดอื นร๎อนไปดว๎ ย ถ๎าจะให๎แกป๎ ญั หา อน่ื ๆ ให๎สาํ เรจ็ กต็ อ๎ งแกท๎ ่กี ารปกครองกอํ น ให๎ถกู เวลาเหมือนของคนอน่ื เขา คนอ่ืนท่ีเขาดมี คี วามสามารถ จะได๎มโี อกาสเข๎า มาทาํ งานให๎แกบํ ๎านเมืองได๎\" \"พีอ่ น้ั เปน็ เอามาก\" ตาอ๏อดพดู เบาๆ และชวนคยุ เรื่องอนื่ คําพูดของตาอ้นั ทําใหพ๎ ลอยต๎องสะด๎ุงใจ เพราะฟงั ดู รุนแรงนัก ทค่ี าํ พดู ของตาอน้ั ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งสะดง๎ุ ใจ กเ็ พราะคาํ พดู เหลาํ นน้ั เปน็ คาํ พดู ทาํ นองเดยี วกนั กบั ทต่ี าอน้ั เคยเขยี นมา เมอื่ ยังเป็นเดก็ หนุมํ เรียนอยูเํ มืองนอก ในสมัยน้นั ถึงตาอนั้ จะพูดหนักไปเบาไป ก็ยงั เปน็ การพูดกบั พอํ แมไํ มํมีทางลวํ งร๎ไู ปถึง หคู นอื่น และถงึ อยํางไรตาอน้ั ในขณะนนั้ ก็ยังเปน็ เดก็ อยํใู นวนั ทพี่ อจะอภยั ใหไ๎ ด๎ แตํตาอั้นเดี๋ยวนเ้ี ป็นผู๎ใหญรํ ับราชการและ มีลูกมีเมียแล๎ว ควรจะอยใูํ นวัยท่พี น๎ จากความคดิ ฟงุ้ ซําน และยงิ่ กวาํ น้ัน ตาอ้นั ยังมเี พื่อนฝงู มาก จะไปเทีย่ วพูดกับใคร ทาํ นองนี้อกี พลอยก็ไมํร๎ไู ด๎ ถา๎ หากวาํ คาํ พดู และความคิดเห็นของตาอนั้ ลํวงร๎ูไปถงึ หูผูใ๎ หญํ หรือถงึ พรเนตรพระกรรณ เจ๎านาย ตาอน้ั กจ็ ะเป็นคนเสยี และจะไมํเสยี ถงึ ตาอน้ั เทาํ นัน้ จะเสียตลอดถงึ บดิ ามารดาและวงศาคณาญาติ
พลอยคดิ ถงึ ความเหน็ ของเดก็ ๆ ทเ่ี คยเปน็ ลกู หลานแลว๎ เตบิ โตขน้ึ นาํ เอาความคดิ เหน็ ตาํ งๆ นน้ั มาเทยี บกบั ความเห็นสมัยตนก็ใจหาย เพราะความแตกตํางกนั ไกลจนดูนํากลัวอันตราย แตใํ นกระบวนลกู ๆ แล๎ว ประไพดูเหมือนจะทาํ ใหพ๎ ลอยเวียนศีรษะย่งิ กวําคนอ่นื ประไพโตเปน็ สาวจบโรงเรียนแลว๎ กริ ิยาทาํ ทางนั้นเปลย่ี นแปลงไป จนพลอยรู๎ตวั วาํ ไมํ สามารถจะแกไ๎ ขได๎ เพราะเป็นเรือ่ งของกาลสมัย ลกู คนอนื่ ที่อายุรํุนราวคราวเดยี วกบั ประไพ กด็ ูเหมือนจะมีกิรยิ าทาํ ทาง แบบเดียวกันทั้งส้ิน เพราะประไพมเี พ่ือนสาวๆ รุนํ เดียวกนั เป็นฝงู ไปมาหาสูกํ นั และไปไหนมาไหนดว๎ ยกนั อยูเํ ปน็ นจิ การ แตํงตวั ของเด็กสาวๆ รุนํ น้ีเปน็ แบบเดยี วกันหมด คอื ตดั ผมบอบหยกิ ผม นงุํ ผา๎ ซิ่นสีเดยี วกันท้ังผืน ไมมํ ีเชงิ ไมมํ ีลาย เหมอื นกับผ๎าถุงของมอญ ใสเํ สอ้ื แบบฝรง่ั เปดิ จากหนังสอื แบบเสอื้ แบบตาํ งๆ กนั และสตี ํางๆ กัน เริม่ ตน๎ ด๎วยผา๎ ซน่ิ ยาว และเส้ือท่ยี งั มีแขนอยูํบ๎างกอํ น แตํนานวนั เขา๎ ผ๎าซนิ่ ท่ีนํงุ นน้ั ก็เรม่ิ จะหดส้นั เขา๎ ตามกระโปรงแหมมํ และสัน้ ขึน้ ทกุ วันจนนาํ กลวั อนั ตราย เวลาจะนง่ั ลกุ ในสายตาของพลอย สํวนเสอ้ื ท่ีนยิ มใสกํ ัน กก็ ลายเปน็ แบบฝรัง่ จากเมอื งนอกแท๎ คอื เสอื้ ไมมํ ี แขนไมํมีเอวปลอํ ยเปน็ รูปกระบอกหลวมๆ ยาวเลยตะโพกลงมาเล็กนอ๎ ย เมอื่ ใชก๎ บั ผา๎ ซนิ่ ทห่ี ดขึ้นไปหา กท็ าํ ให๎มองเห็น ผา๎ ซิ่นเป็นขอบเหลอื อยูํนดิ เดียว พลอยพยายามจะมองดูแบบการแตํงกายน้ใี หเ๎ ห็นสวย กไ็ มํสามารถจะมองเหน็ ทางนั้น เคยพดู กบั ประไพเร่อื งน้ี ประไพก็หัวเราะตอบวํา \"สมยั นี้เขาใสกํ ันอยํางน้ันทัง้ นนั้ แหละคณุ แมํ ถ๎าไมสํ วยใครจะไปใสํ เสอ้ื ของคณุ แมเํ สียอกี แบบเกาํ ไมํนําดู ไพจะ หามาให๎ใหมํ\" แลว๎ ประไพกไ็ ปหามาใหจ๎ รงิ ๆ ดว๎ ยเจตนาดี ทาํ ใหพ๎ ลอยพดู ไมอํ อก เพราะพลอยรด๎ู วี าํ ถา๎ จะพดู ถงึ ความรกั ฐานแมลํ กู ประไพก็ยงั รักตนไมํนอ๎ ยไปกวําลูกคนอน่ื ๆ แตกํ ารเปลี่ยนแปลงในตวั ประไพน้นั เปน็ ไปตามกาลสมยั มิใชเํ พราะประไพตง้ั ใจ ขดั เจตนาของพลอยโดยใชํเหตุ พลอยรดู๎ ีและยอมรับกบั ตัวเองวํา ถ๎าหากประไพทาํ ตวั ตามที่พลอยอยากเหน็ บางทีประไพ กจ็ ะต๎องอยูํคนเดียว หรืออยูํกบั คนแกๆํ เชนํ พลอย ไมํสามารถจะร๎จู กั คนรนํุ ราวคราวเดียวกนั หรอื คบเพ่ือนฝงู ได๎ พลอยรส๎ู กึ วาํ เปน็ หนา๎ ทข่ี องตน ทจ่ี ะเขา๎ ใหถ๎ งึ ในใจในความรส๎ู กึ ของลกู โดยเฉพาะประไพซง่ึ เปน็ ลกู สาว พลอย พยายามทจ่ี ะเข๎าใจประไพเสมอ ไมํวําจะเปน็ ในเรอื่ งใดๆ แตถํ ึงจะไดใ๎ ชค๎ วามพยายามอยาํ งมากแลว๎ ก็ตาม บางครง้ั พลอยก็ รสู๎ ึกวาํ ตนอยหูํ ํางไกลกบั ลูกคนละโลก ลาํ พังแตปํ ระไพคนเดียวก็ไมํสก๎ู ระไรนัก แตเํ วลาประไพ มีเพือ่ นฝูงมาหาทบ่ี า๎ น ซ่ึง สวํ นมากเป็นเพ่ือนนักเรยี นโรงเรียนเดยี วกัน พลอยก็รู๎วําเรอื่ งทีเ่ ดก็ รนํุ ใหมคํ ยุ กนั นัน้ ตนไมสํ ามารถจะเข๎าใจได๎ทีเดยี ว เพราะมักจะคุยกนั ถึงเหตกุ ารณ๑ท่ีพลอยมไิ ด๎ไปรํวมดว๎ ย และถงึ คนอ่ืนๆ ท่พี ลอยไมเํ คยรจ๎ู กั แมแ๎ ตชํ อื่ เสียง ทั้งหมดนที้ าํ ให๎ พลอยอายเพ่ือนฝูงของประไพ และตอ๎ งหลบหลีกไปนั่งเสยี ท่อี นื่ เวลาประไพมีเพ่อื นฝูงมาหา ชอ๎ ยยงั ไปมาหาสกํู บั พลอยอยเํู ปน็ นจิ และเปน็ คนทค่ี อยใหส๎ ตพิ ลอยในเรอ่ื งลกู เปน็ อยาํ งดี ถงึ ชอ๎ ยจะมอี ายมุ ากขน้ึ ก็ ยงั แข็งแรงกระฉับกระเฉงทนั ตอํ เหตกุ ารณ๑ เวลานช้ี อ๎ ยอยแํู ตคํ นเดียวในวงั ยงั คงอยูํทีต่ าํ หนกั เสด็จ คุณสายและแมํชนั้ มารดานน้ั ตายไปเสียแลว๎ ในระยะเวลาท่หี าํ งกันไมกํ ี่ปี เม่อื พลอยพูดถึงเรอื่ งประไพ และการเปลี่ยนแปลงในนิสัยใจคอ ตลอดจนกิรยิ าทําทางของเดก็ ผ๎ูหญงิ รุํนใหมํ ชอ๎ ยกต็ อบวาํ
\"พลอยนช่ี ํางไมํดูสังขารเสยี บา๎ งเลยทีเดียว อยาํ งเราน่มี นั แกํๆ ตามกันลงไปแล๎ว เด็กรํนุ ใหมเํ ขากาํ ลงั จะเติบโต ขน้ึ มา เขากต็ อ๎ งมีจิตมีใจ มที าํ มที างของเขาเอง จะใหเ๎ หมือนอยาํ งเราอยูตํ ลอดไปอยํางไรได๎\" \"ฉนั ก็ไมํไดว๎ ําอะไรหรอกช๎อย\" พลอยตอบแกต๎ ัว \"แตํบางทีฉันดมู ันออกจะเกินๆ ไปบ๎าง ดูเขากลา๎ กันนัก ไมสํ มกับ เป็นลกู ผู๎หญิง\" \"มันก็เหมือนกนั ทุกสมัยแหละพลอย\" ช๎อยพดู \"คนแกกํ ็ต๎องเหน็ คนสาวปราดเปรียวเกนิ ไป กลา๎ เกินไป พลอยลอง คิดถึงแตกํ อํ นบา๎ งสิ สมัยเมือ่ เรายังสาวๆ คณุ อาสายบํนปากเปียกปากแฉะ เรอื่ งแมพํ ลอยบา๎ ง เรอ่ื งฉนั บา๎ ง ทําอะไรก็ไมํ ถกู ใจไปท้ังนั้น แตเํ อาจรงิ เขา๎ เรากไ็ มเํ หน็ เป็นอะไร\" \"แตํสมัยกํอนผใ๎ู หญเํ ตือนเรายงั ฟังบ๎าง\" พลอยแยง๎ \"ก็ฟังไปอยาํ งน้นั แหละ\" ช๎อยวาํ \"ฉนั เองเกอื ยจะไมํไดฟ๎ งั เลย เพราะรว๎ู าํ ผ๎ูใหญํก็ตอ๎ งบํนไปวาํ ไป มาเด๋ยี วน้เี ปน็ ผู๎ใหญํเขา๎ เอง กย็ ังไมํลมื ความหลังแตกํ อํ น จะวําเด็กก็ยงั ตอ๎ งระวงั เสมอ กลัวเด็กจะหาวาํ ฟมุ่ เฟอื ยไป พลอยอยาํ ไปหํวง ประไพแกเลย คนเรามนั เกิดมาเป็นสาวหนเดียว ปลํอยเขาสนุกสบายตามเร่อื งเถิด เราไดอ๎ บรมมาพอแลว๎ ฉันเชอ่ื วาํ เขาคง รกั ษาตวั เขาได๎\" พลอยดชู อ๎ ยแลว๎ กอ็ ดราํ พงึ ออกมาดงั ๆ ไมไํ ดว๎ าํ \"ช๎อยน่ีแปลก ฉนั ร๎จู กั มาไมรํ ๎วู ํากสี่ ิบปี ตงั้ แตํเด็กดว๎ ยกันจนเป็นสาวแลว๎ แกํมาดว๎ ยกัน ฉันไมํเคยเหน็ ชอ๎ ยมีความ ทกุ ขค๑ วามวิตกเหมอื นคนอืน่ เขาเลย เคยเห็นแตโํ กรธ แตํกป็ ึงปังขน้ึ มาประเดี๋ยวเดยี ว แล๎วก็หาย แลว๎ ชอ๎ ยกส็ นุกได๎ตํอไปอีก ถา๎ ยังสาวอยํฉู นั กพ็ อจะเข๎าใจ แตนํ เ่ี ราก็อายุมากเขา๎ ดว๎ ยกันทงั้ สองคน ช๎อยทาํ อยํางไรนะจึงได๎ไมมํ ที ุกขก๑ ับใครเลย มอง อะไรดูมันงํายไปหมด\" \"คนเราเกิดมาแล๎วมนั กต็ อ๎ งแกตํ อ๎ งตายไปทุกคน\" ช๎อยตอบ \"ฉันรอู๎ ยาํ งน้นั กเ็ ลยต้ังใจวาํ จะสนุกเสียสักชาตหิ น่งึ เม่อื ยังสาวๆ อยกํู ็ยังสนกุ ได๎จรงิ อยาํ งทพ่ี ลอยเคยเหน็ แตํพอแกํลงชกั ใจไมดํ ีอยํูพกั หนง่ึ เหมือนกัน แตฉํ ันก็มาไดค๎ ดิ วํา ความ แกทํ ่ีเรยี กวาํ เป็นทุกขน๑ น้ั เพราะใจของเราแทๆ๎ ทีเดยี ว ราํ งกายของเรามนั ตอ๎ งแกดํ ว๎ ยกันทุกคน ไมมํ ีใครหา๎ มได๎ ความทุกข๑ มันอยทูํ ใ่ี จไมํยอมแกํ ถา๎ ใครเก็บใจไวใ๎ หส๎ าวเม่อื ตัวแกแํ ล๎ว จะตอ๎ งทกุ ขห๑ นักทีเดยี ว เพราะกายมนั ไมํยอมทําตามใจ เหมือนกบั คนที่ยงั เป็นสาวไปจบั ตัวคนแกํมาว่งิ แขํง คนแกํกต็ อ๎ งแพเ๎ พราะวิ่งไมํทัน กายกับใจกอ็ ยํางนนั้ เมื่อฉนั ได๎คิดอยาง นีฉ้ ันก็ทาํ ใจใหแ๎ กํไปตามตัว ไมหํ ๎ามปราม ไมํอบั อายและไมไํ ปรัง้ มนั ไว๎ พอใจกับกายมันเดนิ ทันกันตามประสาคนแกํ ดว๎ ยกนั เลยหมดทุกข๑ ยงั สนกุ อยํไู ดเ๎ รื่อยๆ ตามประสาคนแกํ นั่งดเู ดก็ ๆ ทาํ อะไรตอํ อะไรให๎เพลนิ ๆ ไปบ๎าง แลว๎ ก็เลนํ กบั ความแกํของตัวเอง เมื่อยขบบา๎ งหูหนวกไปนดิ หนงึ่ ตาบอดไปหนํอยหน่ึง ฉนั ก็จดจําเอาไว๎คุยอวดพวกแกํๆ ในวัง เป็นเร่อื ง สนุกสนานครึกครื้นทีเดียว เดี๋ยวนี้มีของเลํนใหมํ คือวันหนึง่ ๆ กแ็ ขงํ กันวาํ ใครจะแกกํ วําใคร ฉันเรยี กวาํ เลนํ ทาํ แกสํ นกุ ไป อยํางหน่ึง เมื่อยงั เดก็ ๆ นั้นก็นัง่ คอยวันคอยคนื อยากให๎ถึงเวลาได๎โกนจกุ เพราะอยากเป็นสาว เดย๋ี วนน้ี ัง่ คอยวันคอยคนื จะ
ให๎หกสบิ ลกู หลานจะได๎มารดนํ้า ฉันเองก็ยังบอกไมถํ ูกวํา เมื่อตอนเดก็ หรอื ตอนแกํนี้ ตอนไหนใจคอมันจะตืน่ เตน๎ มากกวํา กนั \" \"ชอ๎ ยกช็ าํ งหาอะไรมาพดู \" พลอยหัวเราะ \"ช้นั แตจํ ะแกํตัว กจ็ บั เอามาเปน็ เรอ่ื งเลนํ ไปจนได๎ ถ๎าจะวาํ ไปจริงๆ ฉนั ก็ เหน็ วาํ ตวั ยังไมแํ กํเทําไหรํ ดัดจรติ ทําแกไํ ปอยํางน้ันเอง คนอ่ืนเขาอายนุ ๎อยกวาํ ตัว แตํดูเขาแกกวํากม็ ีเป็นกอง\" \"ก็เหน็ จะจริง\" ชอ๎ ยวาํ \"เพราะยอมแกํเสียแล๎วและยิง่ เรงํ วนั ให๎มันแกํ เลยไมํคอํ ยจะแกเํ ทาํ ไรนกั เหมือนกับเมอื่ ยัง เด็กๆ ยงิ่ เรํงจะให๎เปน็ สาวก็ยิ่งดูเป็นสาวช๎าลงไป คนบางคนทเี่ ขาดแู กกํ วําอายุ กเ็ พราะเร่อื งอยากจะทําตัวใหส๎ าวอยํูเสมอน่ี แหละ อยํางฉันเป็นคนชอบทาํ แกํ จะแตํงเนอ้ื แตงํ ตัวก็ไมํคอํ ยจะกวดขนั เอาพอสบายๆ อยาํ งคนแกํ ใครเขากเ็ ห็นแตยํ าย ช๎อย ไมนํ ึกถงึ อายุวําจะแกหํ รือสาว เลยดไู มํแกํเทําไหรํ แตํคุณหญิงคณุ นายบางคนที่ฉันรจ๎ู กั เขาไมํอยากแกํเสยี เลย จะไป ไหนมาไหนก็แตงํ ตวั ไว๎ใหส๎ าวเกนิ ตัว ไอ๎เครอื่ งแตํงตวั นน้ั เอง มันกลบั รอ๎ งอทุ ธรณ๑ ตะโกนบอกให๎คนรูท๎ ่วั ท้งั เมอื งวํา \"เจ๎าขา๎ เอ๏ยมาดูยายแกทํ ําสาว\" ใครเขาเห็นเขาก็ต๎องร๎องวาํ แกํ เพราะเคร่อื งแตํงตวั มันคอยขับอยูํใหเ๎ หน็ อยาํ งนั้น เรอื่ งมนั กเ็ พราะ ใจไมํยอมแกอํ ยํางฉนั วํามานน่ั เอง\" ความจรงิ ถงึ ชอ๎ ยจะพดู เกย่ี วกบั เรอ่ื งทกุ เรอ่ื ง ไปในทาํ นองทเี ลนํ ทจี รงิ และตลกขบขนั แตคํ าํ พดู ของชอ๎ ย กม็ กั จะเปน็ เครือ่ งเตือนสติใหพ๎ ลอยไดค๎ ดิ เสมอ และคาํ พดู ของช๎อยน้นั ก็มผี ลกระทบทางใจ ทําให๎พลอยมองดกู ารกระทาํ และความ คดิ เหน็ ของลูกๆ ท่เี ติบโตขนึ้ นัน้ ดว๎ ยอารมณ๑ที่เป็นกลางมากกวาํ เกํา ถงึ จะมีบางสิง่ บางอยํางทผ่ี ิดหผู ดิ ตา พลอยก็มกั จะนึก ได๎วาํ เปน็ เรอ่ื งของคนตํางวัยตาํ งสมัย ไมํวติ กกงั วลจนเกนิ เหตุ วนั คนื ผาํ นไปนาํ เอาเหตกุ ารณต๑ าํ งๆ ซง่ึ พลอยมไิ ดค๎ าดฝนั ไวใ๎ หใ๎ กลต๎ วั เขา๎ มาเรอ่ื ยๆ วนั หนง่ึ คณุ เปรมออกไปขม่ี า๎ แตํ เช๎าตามปกติ พลอยก็มิได๎สนใจ เพราะในตอนน้คี ุณเปรมออกข่มี า๎ ตอนเชา๎ แทบทุกวนั เป็นประจาํ เมือ่ คุณเปรมออกจาก บ๎านไปแล๎ว พลอยกท็ ํางานบ๎านตํางๆ อยาํ งทเ่ี คยทํา จัดผา๎ ผํอนไวใ๎ ห๎คณุ เปรมผลัด หลงั จากกลบั มาจากข่ีม๎าและอาบนา้ํ แลว๎ และดแู ลอาหารเชา๎ เตรียมไวใ๎ ห๎คุณเปรม เพราะขณะนคี้ ุณเปรมต๎องการปรนนิบัตมิ ากกวําแตกํ ํอน ทํางานไปพลาง พลอยกน็ ึกอะไรตอํ อะไรไปพลาง เหลือบดนู าฬกิ ากเ็ ห็นรํวมสามโมงเช๎าเข๎าไปแลว๎ นึกแปลกใจอยูคํ รนั ๆ แตํก็ไมไํ ด๎นึกอะไร หนกั หนา อีกสกั ครูํหนึ่ง เสียงคนเดินสบั สนแรงๆ ท่ีชน้ั ลาํ งของตึก เสียงใครขึ้นบนั ไดมาอยํางรวดเร็ว ตาออ๏ ดมาทรุดตวั ลง น่ังขา๎ งๆ แล๎วพูดดว๎ ยสําเนยี งทไ่ี มํปกตินักวาํ \"เขาบอกวําคุณพอํ ตกม๎าอยํูแถวคลองเตย ลูกจะเอารถไปรับ\" แลว๎ ตาอ๏อดกร็ ีบกลับลงไป ไมํอยรํู อให๎พลอยได๎ ซักถามอะไรท้ังส้นิ แตถํ ึงตาออ๏ ดจะยงั ไมํไป พลอยกค็ งไมมํ ีปัญญาจะซกั ถามอะไรได๎ เพราะขณะนัน้ ร๎สู กึ วําตัวเย็นขึ้นมา ครึง่ ตัว แข๎งขาหมดความรสู๎ ึกกระดกิ กระเดีย้ ไมไํ หว ในสมองเหมอื นกับมีลมพายุมาพดั อยํางแรง จะคิดสง่ิ ใดกไ็ มํถูก จะ พดู จาวํากระไรกไ็ มไํ ดท๎ ้งั สนิ้ ตามผวิ หนงั นั้นประเดีย๋ วก็รอ๎ น ประเดี๋ยวกเ็ ยน็ มือหนึ่งกําลังหยิบก๎งุ แหง๎ ซ่ึงเตรยี มไว๎จะให๎เปน็ เคร่ืองข๎าวต๎มคณุ เปรม ก็ยงั วางพาดอยํทู ป่ี ากชาม เส้ือผ๎าคุณเปรมทจ่ี ัดใสํพานไวใ๎ หใ๎ นหอ๎ ง กย็ ังมองเห็นได๎จากประตทู ่เี ปิด ถึงกนั พลอยจะนงั่ อยูํนานเทาํ ไรกจ็ ําไมํได๎ เสยี งรถยนต๑แลํนออกจากบ๎านหายไปนาน แลว๎ กม็ ีเสียงรถยนต๑แลนํ กลับ เสยี ง คนกลํมุ หน่ึงข้ึนบันไดมาชา๎ ๆ ด๎วยฝเี ท๎าหนกั ๆ แลว๎ พลอยก็เห็นตาออ๏ ดกบั ผช๎ู ายอีกสามส่ีคน ชวํ ยกนั แบกรํางคณุ เปรมขึน้ มา
จากข๎างลาํ ง ตาออ๏ ดคํอยๆ บรรจงวางราํ งของพอํ ลงบนเกา๎ อี้ยาวทค่ี ณุ เปรมเคยนอนเลนํ พลอยกไ็ ดแ๎ ตตํ ะลงึ มอง ตาออ๏ ด หนั มาทางพลอยนํ้าตาไหลอาบหนา๎ แลว๎ ก็มาน่งั ชดิ ตวั พลอยกระซิบวาํ \"คณุ แมทํ าํ ใจใหด๎ ีๆ ลกู ยงั อยํู ไปถงึ เมื่อเมือ่ กแ้ี ก๎ไขไมํไดเ๎ สียแลว๎ คุณแมไํ มํถอื ไมํใชํหรือทลี่ ูกเอาทํานกลบั มาในบ๎าน ลกู ไมรํ จ๎ู ะเอาไปไว๎ที่ไหนจริงๆ\" แลว๎ ตาออ๏ ดก็เอือ้ มมือมาจบั พลอยไว๎ พลอยได๎ยินเสียงตัวเองพูดเหมือนกบั เสียงคนอน่ื วํา \"บ๎านนี้บ๎านของคณุ เปรม...เมอื่ เปน็ ๆ อยูํได๎ ทาํ ไมเมอื่ ตายแลว๎ จะกลับมาไมไํ ด๎\" พูดขาดคาํ กไ็ ดย๎ ินตาอ๏อดสะอื้น แตพํ ลอยก็ยังน่ังอยํูในทาํ ปกติ และดว๎ ยดวงตาทแ่ี ห๎ง เพราะจนบัดน้ี พลอยกย็ งั ไมํสามารถบังคบั ใจให๎เช่ืออยํางอืน่ ได๎ นอกจากอยํางเดียวคอื คุณเปรมออกไปขม่ี า๎ แล๎วยังไมกํ ลบั วนั นน้ั ทง้ั วนั พลอยรส๎ู กึ เหมอื นกบั วาํ ฝนั ไป พน่ี อ๎ งมาทบ่ี า๎ นกนั จนหมด แขกเหรอ่ื ชาํ งดมู ากเสยี จรงิ ๆ เขารดนาํ้ ศพแลว๎ กเ็ อาคณุ เปรมใสํหบี หลวงตัง้ ไว๎ พลอยกย็ ังน่ังอยํูในห๎องกลาง เบื้องหน๎าออกไปก็มหี ีบศพคุณเปรม และมพี ระกําลงั สวดพระ อภิธรรม เพราะเวลาน้ันคํา่ ลงแล๎ว พลอยปฏิบัติการไปท้งั วันเหมอื นกับตนเป็นเครื่องจักร คนทร่ี ๎จู กั หลายคนกระซิบกันวํา พลอยเป็นคนใจแขง็ ขํมสตไิ ด๎ แตคํ ณุ เชยกบั ช๎อยเหลียวตาดตู ากนั แลว๎ ก็ตกลงกนั วํา จะอยูเํ ป็นเพอื่ นพลอยกํอนทง้ั สองคน เวลาคาํ่ ลงทกุ ที ใครคนหนง่ึ โผเขา๎ มาทต่ี วั พลอยซบหนา๎ ลงกบั ตกั แลว๎ กร็ อ๎ งไห๎ พลอยลดสายตาลงดตู าอน๎ ตาอน๎ ลกู ของแมํ... พอํ ตายกไ็ มไํ ดเ๎ ห็นใจ เพราะมัวแตํอยูแํ ตํบา๎ นนอก น่ีใครคงจะบอกไป จึงไดร๎ บี มาแตคํ ืนน้ี พลอยยกมอื ขนึ้ ลบู ผม ตาอน้ั ดว๎ ยความเมตตา หูแววํ ไปไดย๎ นิ เหมอื นเสียงคณุ เปรมพดู วาํ \"ลกู ฉนั เอง แมพํ ลอย...อ๎ายอน๎ ...ฉนั ยกให๎ เห็นแมํพลอยอยากได๎ ฉนั ก็ยกให๎\" บทท่ี ๓ ถา๎ จะวาํ กนั ตามความจรงิ ระหวาํ งทศ่ี พคณุ เปรมยงั อยใํู นบา๎ น พลอยกม็ ไิ ดร๎ ส๎ู กึ วา๎ เหวเํ ทาํ ไรนกั ความรส๎ู กึ ทค่ี อํ ยๆ ซมึ เขา๎ สํจู ิตใจวาํ คณุ เปรมตายแล๎วนั้น ยังไมเํ ปน็ เดด็ ขาด เพราะตราบใดท่ศี พคุณเปรมยงั อยูํในบ๎าน พลอยก็มีการงานทีจ่ ะตอ๎ ง ทาํ มเี รอ่ื งจะต๎องคดิ ต๎องทําบญุ งานศพคุณเปรมทุกเจ็ดวนั ถงึ แม๎วาํ แตลํ ะเจ็ดวัน ลกู แตลํ ะคนและพ่ีน๎องทางคุณเปรมและ พลอย จะแบํงกนั เป็นเจ๎าภาพ พลอยก็ยงั ถือวําเป็นภาระต๎องคอยดแู ลอยนํู น่ั เอง ทาํ บุญเจด็ วันแล๎วก็ยงั มหี า๎ สิบวนั รอ๎ ยวัน ไปตามธรรมเนยี ม การอบรมทไี่ ดร๎ ับมาต้ังแตํอยํูในวงั นน้ั อํานวยประโยชน๑ใหท๎ งั้ ทางใจและงานการในยามนี้ เมอ่ื ยงั อยูใํ น วงั พลอยเคยไดเ๎ คยผาํ นงานพระศพเจา๎ นายมาหลายครง้ั ทุกครงั้ ก็มเี รอื่ งที่จะตอ๎ งทาํ โดยละเอยี ดถถ่ี ว๎ น มากมายหลาย อยําง เชํนทาํ ดอกไม๎ จดั ของถวายพระ จดั เคร่ืองกัณฑ๑เทศน๑ตลอดจนทาํ ของเลยี้ งแขก งานทีเ่ คยทํามานั้นมาชวํ ยรกั ษา จติ ใจ ให๎ยังอยใํู นระดับปกติไดบ๎ ๎าง เพราะพอรว๎ู ําแนวํ าํ คุณเปรมตาย ภาระตํางๆ ท่รี ต๎ู ัววาํ ต๎องทําก็เข๎ามาครอบงาํ ความร๎ูสกึ และภารกจิ และหน๎าที่เหลาํ น้ัน กเ็ ขา๎ มาแบงํ เอาเน้อื ทีใ่ นหัวใจ มิให๎ความโศกสลดนนั้ เข๎าครอบงาํ แตฝํ ่ายเดยี วจนสิ้นเชิง
พน่ี อ๎ งและมติ รสหายทกุ คนใหค๎ วามเหน็ ใจ และใหค๎ วามอปุ การะชวํ ยเหลอื ทกุ อยาํ ง ทาํ ใหพ๎ ลอยรส๎ู กึ เหน็ ใจ และตน้ื ตนั ในอปุ การคณุ ตํางๆ ทไี่ ด๎รับ ช๎อยและคณุ เชยมาค๎างทบ่ี ๎าน และนอนเปน็ เพ่อื นอยใูํ นหอ๎ งเดยี วกนั กับพลอย ทั้งสองคนรดู๎ ึ วาํ ความทุกข๑ของพลอยน้ัน มากเกินไปทจ่ี ะปลอบให๎หายได๎ แตทํ ้ังสองกม็ วี ิธที ่ีจะทาํ ใหค๎ วามทกุ ขข๑ องพลอยบรรเทาลงไป ดว๎ ยการหางเร่ืองอ่ืนๆ มาคยุ กนั เอง ชักจงู ความนึกคิดของพลอย ซ่งึ เป็นผ๎ูนง่ั ฟงั ให๎หนั เหไปทางอนื่ ได๎บา๎ งเปน็ ครง้ั คราว ชอ๎ ย และคุณเชยนัง่ คยุ กันอยไํู ดจ๎ นดกึ ๆ ทุกวนั ไมํปลอํ ยให๎พลอยตอ๎ งนอนคิดถงึ เรื่องราวตํางๆ แตผํ เู๎ ดียว และเวลากลางวันท้งั สองคนก็หาเรื่องเกย่ี วแกํงานศพมาคอยปรึกษา หรอื มีงานมาชวนใหพ๎ ลอยทาํ ไมํปลอํ ยใหอ๎ ยํูวํางได๎ ขณะทนี่ ่งั ทํางานชอ๎ ยก็ จะคุยอยํไู มํหยดุ ปาก ด๎วยถ๎อยคาํ ทตี่ ลกขบขนั และดว๎ ยความคดิ ท่ีแปลกประหลาดโลดโผน ทําใหพ๎ ลอยตอ๎ งยม้ิ ออกมาได๎ แม๎แตํกําลังทุกข๑ พํอเพม่ิ เองกท็ ิ้งบ๎านและลกู เมยี มานอนอยํูในหอ๎ งเดยี วกบั ตาอ๏อด และนานวนั เขา๎ พอํ เพม่ิ กช็ ักจะมคี าํ พูด ภาษาฝรง่ั แทรกแซงเวลาจะพดู จะคุย ทาํ ใหช๎ อ๎ ยและคุณเชยตอ๎ งสะกดิ กนั ทุกคร้งั ท่ีไดย๎ นิ หลวงโอสถนนั้ ถงึ แมจ๎ ะมาคา๎ ง ไมไํ ด๎ เพราะหํวงร๎านหวํ งคนไข๎ ก็มารวํ มกินขา๎ เยน็ อยดํู ว๎ ยทกุ วนั เป็นประจํา และอยปูํ ฏิบัติพระที่มาสวด และเลํนสกาเลนํ หมากรกุ ไปกับพอํ เพมิ่ จนพระลากลบั วดั จึงจะกลับดว๎ ยทกุ คืนไป ในกระบวนพน่ี อ๎ งทกุ คน คณุ อนํุ ดเู หมอื นจะรบั เอาความตายของคณุ เปรมไปใสใํ จมากกวาํ คนอน่ื พอรข๎ู าํ ววาํ คณุ เปรมตาย คณุ อนํุ กอ็ อกวง่ิ กระหบื กระหอบขนึ้ มาหาพลอย และเมอื่ เห็นศพคณุ เปรม คณุ อนุํ ก็ร๎องไหด๎ งั ๆ และคงร๎องไหอ๎ ยํู เร่ือยๆ ตลอดมาไมํเปน็ อันทาํ อะไรได๎ กับทกุ คนคุณอํนุ จะพดู ขนึ้ วํา \"ถ๎าเจา๎ คุณเจ็บไข๎อยํางธรรมดากไ็ ปอีกเรื่องหนงึ่ ฉันจะได๎ชวํ ยรกั ษาพยาบาลสนองคณุ ทําน แตนํ ีเ่ หน็ กนั อยหูํ ลดั ๆ แล๎วก็มามอี นั ให๎เป็นไป พระคณุ ทํานมีแกํฉนั มากมายเหลอื เกิน หาที่ไหนไมไํ ด๎อกี แล๎ว ได๎พ่ึงพาทาํ นมาตลอดแลว๎ กไ็ มํได๎ ทดแทนพระคุณทาํ น ฉนั จงึ ไดร๎ ๎องไห๎มากกวําคนอ่ืน แมพํ ลอยเขามคี ุณแกฉํ ันกจ็ ริง แตํเขาเปน็ นอ๎ ง สวํ นเจา๎ คณุ เทาํ นเป็น คนอ่ืนแท๎ๆ ยงั มีใจอปุ การะคนแกํอยํางฉัน ไมํเคยนกึ รงั เกียจ จะหารํมโพธ์ิรมํ ไทรอยาํ งนี้ไมไํ ดอ๎ ีกแล๎วเจา๎ ประคุณ\" แลว๎ คณุ อํุนก็รอ๎ งให๎ครา่ํ ครวญตอํ ไป ระหวาํ งท่พี ลอยนัง่ ทํางานอยูกํ ับชอ๎ ยและคณุ เชยท่ีหลงั ตึก พอคณุ อนุํ ขึน้ บนั ไดมา คณุ เชยก็จะ สะกิดช๎อยแล๎วกระซบิ วาํ \"นน่ั แนะํ นางร๎องไหม๎ าแล๎ว\" \"น่ันนะํ ซ\"ี ชอ๎ ยจะตอบ \"รอ๎ งเสียฉันออกจะสงสาร แทบจะร๎องตามเป็นลกู คูํไปด๎วยแลว๎ หลายครั้ง ตอ๎ งสะกดใจ ไมใํ หร๎ อ๎ งตามแทบตาย\" \"ว๎ยุ ! อยากร๎องก็รอ๎ งไปเถดิ ไมมํ ใี ครเขาวําหรอก\" คณุ เชยวํา \"ฉนั เองนานๆ กร็ ๎องเสยี ทเี หมือนกนั \" \"อา๎ ว ! อยาํ งคณุ เชยกบั คณุ อุนํ ไมํเหมือนฉนั น่ี\" ช๎อยแก๎ \"คณุ อุํนเธอแกํแล๎ว และเปน็ พ่เี มยี ร๎องเทําไรก็รอ๎ งได๎ อยําง คุณเชยก็อีก จะบีบนาํ้ ตารอ๎ งไหส๎ กั เทําไรกไ็ มํมีใครสงสัย เพราะมคี ณุ หลวงคอยค้าํ ประกันอยํู สวํ นแมพํ ลอยเขากเ็ ป็น ธรรมดา ถ๎าไมรํ ๎องกต็ ๎องตใี ห๎รอ๎ ง เพราะผวั เขาตาย ฉันคนเดียวเทาํ นน้ั ทลี่ ําบากกระอกั กระอวํ น เพราะฉนั ยงั เป็นสาวแลว๎ ก็ ตวั เปลาํ ขืนดดั จรติ ไปร๎องเข๎า คนเขาก็จะสงสยั วํายังไงๆ เสยี กระมงั้ !\"
\"แมํคูน๎ !\" คณุ เชยรอ๎ ง \"ฉนั ไมรํ ๎วู ําแมชํ าํ งไปเอาสตปิ ัญญามาจากไหน ชาํ งคดิ รอบคอบระวังเน้อื ระวังตวั ไปเสยี หมด แมแ๎ ตกํ ับคนตายแลว๎ \" \"กแ็ นํละซ\"ี ชอ๎ ยตอบ \"รกั ษาตวั เปน็ สาวมาหา๎ สบิ กวาํ ปี จะมาเสยี ชื่อตอนน้ีอยาํ งไรได๎ ถา๎ ถูกหาความเมอ่ื คณุ เปรม ยงั อยํกู ็จะไมสํ ๎ูกระไรหรอก เพราะเธอจะได๎ชํวยแกว๎ ําคนอยํางยายชอ๎ ยฉันไมํแตะ เด๋ยี วนี้เธอกช็ ํวยไมไํ ด๎ จงึ จนใจต๎องรักษา เอาเอง\" \"ฉันก็อยากรู๎เหมอื นกัน อยํางช๎อยนถ่ี ๎าเผอื่ มีเรอื นแล๎วผวั ตาย จะทําอยาํ งไร\" คณุ เชยปรารภข้ึน \"ฉนั กค็ งร๎องโอป๎ ีไ่ ปสกั สามวนั \" ชอ๎ ยตอบหน๎าเฉย \"เสรจ็ แล๎วฉันกน็ ่งั คิดมรดก จะได๎ร๎วู าํ ตวั เองเป็นแมมํ ํายธรรมดา หรือวําเปน็ แมมํ าํ ยทรงเครอ่ื ง\" ชอ๎ ยหยดุ นง่ิ มดั เทยี นทจ่ี ดั ไวส๎ าํ หรบั ถวายพระอยคํู รหํู นง่ึ แลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"เวลาฉนั คยุ บ๎าๆ บอๆ อยาํ งน้ี อดคดิ ถึงคุณอาสายไมํได๎สกั ที ถา๎ ยงั อยไํู ดย๎ ินเข๎าเปน็ ต๎องดขุ รมไปทเี ดยี ว\" คาํ พดู ของชอ๎ ยทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งอมยม้ิ เพราะในใจของพลอยกก็ าํ ลงั นกึ ถงึ คณุ สายอยเํู ชนํ เดยี วกนั \"เฮอ๎ ! เม่อื อยูกํ ็เตน๎ หรับๆ กันไป ประเดย๋ี วก็ดปี ระเดีย๋ วกโ็ กรธ เด๋ียวก็รัก เด๋ยี วกร็ ๎องไห๎ เสร็จแลว๎ กต็ ายดว๎ ยกนั ทกุ คน\" ช๎อยพูดขึน้ เป็นธรรมานสุ ติ \"อยาํ งฉันนก่ี ค็ งถงึ คราวเขา๎ วันหนงึ่ จะผิดกับคนอนื่ กต็ รงทว่ี ําเวลาฉนั ตายแลว๎ ใครพูดใคร นกึ ถงึ ก็คงหัวเราะ ไมรํ อ๎ งไหเ๎ หมือนกับคนอื่น เรือ่ งคนตายน่ฉี ันนกึ ๆ ดแู ล๎วกแ็ ปลก คณุ เชยจะเห็นด๎วยกันหรือไมํกไ็ มํรไ๎ู ด๎ ฉนั วําๆ คนทเ่ี รารกั มากๆ หรือคนุ๎ เคยมากๆ นัน้ ไมํมวี นั ตาย ถึงตวั จะตายไปแล๎วนานเทําไหรํ คนๆ นนั้ กย็ งั คงอยํูเหมอื นกับคน เปน็ ๆ ในหัวใจเราน่นั เอง อยาํ งเสด็จน้นั ทํานสิ้นพระชนม๑ไปแลว๎ ไมรํ ู๎วํากีป่ ่ี แตํเด๋ยี วน้ฉี นั กน็ กึ วาํ ทาํ นยงั อยํู เพราะฉันรดู๎ ีวํา ทํานโปรดอะไรไมํโปรดอะไร ถึงทํานจะสนิ้ พระชนม๑ไปแล๎ว ก็ยงั คิดจะทําใหถ๎ ูกพระทัยอยํนู ั่นเอง ตอ๎ งระวงั ตัวอยเูํ สมอ พํอ แมแํ ละคุณอาสายท่ตี ายไปแลว๎ กเ็ หมือนกนั อยาํ งคณุ อานย่ี ิ่งรา๎ ย เม่อื ยังเป็นๆ อยูํเราพอหลกี เลยี่ งหนไี ด๎เปน็ ครั้งเปน็ คราว พอตายแลว๎ ดูเหมอื นจะตามตดิ ตัวเที่ยวควบคุมไปทกุ อิริยาบถ ฉนั ก็นง่ั พดู ฟุ้งไปคนเดียว ใครจะเหน็ ฉนั เปน็ บา๎ ไปหมดแลว๎ ก็ ไมรํ \"๎ู ช๎อยสรุปความ ชอ๎ ยพดู ถกู ทเี ดยี ว พลอยนกึ อยแํู ตใํ นใจ และคาํ พดู ของชอ๎ ยทาํ ใหพ๎ ลอยอนํุ ใจขน้ึ มาก คณุ เปรมถงึ จะตายกต็ ายแตใํ น สายตาและความรสู๎ ึกนกึ คิดของคนอน่ื สาํ หรบั พลอยนั้นคุณเปรมยงั ไมํตายเลย ระยะเวลาหลายสิบปที ีอ่ ยํดู ว๎ ยกนั มา ทําให๎ พลอยรจ๎ู ักคุณเปรมดีกวาํ ใครทัง้ สิน้ คุณเปรมจะชอบสงิ่ ใดหรอื ไมชํ อบสงิ่ ใดพลอยก็ร๎ู เมอื่ เหตุการณอ๑ ันใดเกดิ ข้ึน เหตุการณ๑ น้ันจะกระทบใจคุณเปรม ทําให๎เกิดอารมณ๑ใดพลอยกร็ ด๎ู ี คณุ เปรมจะมองชวี ิตอยาํ งไร ตอ๎ งการอะไร ปรารถนาสิ่งใดพลอย ก็รู๎แกใํ จจนสน้ิ ถงึ ตวั คุณเปรมจะตายไปแลว๎ ความร๎ูสกึ อันใกลช๎ ิดทกุ อยาํ งเหลาํ นี้ ยงั ตดิ อยกํู บั ตัวพลอยเทํากับคณุ เปรมยัง อยํู และอยอํู ยาํ งใกลช๎ ดิ ท่ีสุด เพราะอยํใู นตวั พลอยในหวั ใจพลอยตลอดไป ไมมํ วี ันจะลมื เลอื นได๎ รํางกายสังขารของคุณ เปรมจะตอ๎ งเนาํ เปือ่ ยไป และในท่ีสดุ ก็จะถูกเผาไหมเ๎ ป็นเถ๎าถาํ น ไมํมอี ะไรเหลือ...แตํช๎ากอํ น ! จะวําไมมํ อี ะไรเหลืออยาํ งไร
ได๎ ลูกของคณุ เปรมยังอยูถํ งึ สี่คน ตาอน๎ ตาอน้ั ตาออ๏ ดและประไพกาํ ลังแขง็ แรง กาํ ลงั จะเริ่มชีวติ ตอํ ไปทกุ คน เหลาํ นีไ้ มํใชํ เลือดเน้อื เช้อื ไขของคุณเปรมดอกหรอื เมอื่ คุณเปรมยงั มีตวั อยูํ พลอยก็ไดม๎ อบตัวใหแ๎ กํคณุ เปรมจนส้นิ เชิง ตง้ั ใจวําจะ ปฏบิ ตั ติ ามใจคณุ เปรมไปจนตายจากกนั แตถํ งึ ขณะนี้เขา๎ จริงคุณเปรมกย็ ังไมํตาย ยงั อยํใู นตัวพลอย ยังอยํใู นลกู เปน็ หน๎าทข่ี องพลอยทีจ่ ะต๎องปฏิบัติตํอไป ตามความปรารถนาของคณุ เปรม ทําชวี ติ ของตวั เองและของลูกให๎เป็นไปตามทค่ี ุณ เปรมตอ๎ งการ เมอ่ื นกึ ถงึ ลกู พลอยกอ็ ดไมไํ ดท๎ จ่ี ะนกึ ถงึ ความเปน็ ไปของลกู แตลํ ะคน ตง้ั แตคํ ณุ เปรมตายไปแลว๎ ตาอน๎ นน้ั ทาํ ให๎ พลอยร๎ูสึกเมตตาสงสารมากทส่ี ดุ เพราะพลอยกร็ ู๎ดีวําตาอ๎นเกดิ มากม็ แี ตคํ ุณเปรมผู๎บดิ า และพลอยผซ๎ู ่ึงตาอน๎ รกั เปน็ แมํ สํวนแมํของตัวจรงิ ๆ น้นั ตาอ๎นไมํร๎ูจัก พอคณุ เปรมตายลง ตาอน๎ กแ็ สดงความเศร๎าโศกนานกวาํ ใครท้งั หมด และดูเหมอื นจะ ยึดถือพลอยเป็นคนสาํ คญั ในชีวิตของตน มากขน้ึ กวาํ แตํกํอน เมื่อคุณเปรมตายลงตาอ๎นลาราชการมาอยบํู ๎านได๎เจด็ วัน และตอํ จากน้ันกก็ ลับมาบ๎านทกุ ๆ เจ็ดวันและค๎างที่บา๎ นคืนหน่งึ ทุกครัง้ ทตี่ าอน๎ มาอยูบํ ๎าน ตาอ๎นกไ็ มหํ าํ งตวั พลอย คอย ดูแลรบั ใช๎และเอาใจอยํทู กุ ฝกี า๎ ว บางครงั้ พลอยเห็นหนา๎ ตาอ๎นกต็ อ๎ งรอ๎ งไห๎ เพราะการตายของคณุ เปรม ทาํ ใหต๎ าอ๎นเปน็ ลูก กาํ พรา๎ ลง และเม่อื พลอยรอ๎ งไห๎ ตาอ๎นก็รอ๎ งไหด๎ ว๎ ย ไมํพยายมปลอบโยนอยาํ งคนอ่ืน ทําให๎พลอยรู๎สึกวาํ เปน็ อนั หน่ึงอัน เดียวกบั ตาอน๎ โดยความทกุ ข๑ที่มีอยูํรวํ มกนั ตาออ๏ ดเปน็ คนทไ่ี ดเ๎ รอ่ื งมากทส่ี ดุ ในตอนแรกทค่ี ณุ เปรมตาย ระหวาํ งทพ่ี ลอยและคนอน่ื ยงั ตกใจสน้ิ สติ ไมรํ ท๎ู จ่ี ะทาํ อยํางไร ตาออ๏ ดเป็นคนที่ตระเตรยี มการงานทั้งหมดสาํ หรับวันน้นั งานรดนา้ํ ศพคุณเปรมกเ็ สร็จลงได๎ดว๎ ยตาออ๏ ด ตาอัน้ เข๎า ไปแจง๎ กระทรวงวังวาํ คุณเปรมตาย ก็เพราะตาอ๏อดเปน็ คนแนะบอกใหไ๎ ป ตลอดจนพ่นี อ๎ งและมติ รสหายได๎ร๎ูกนั ทั่วถงึ ก็ เพราะตาออ๏ ดเปน็ คนสํงคนออกเที่ยวบอก วันน้ันทง้ั วันตาอ๏อดที่เคยเปน็ เดก็ ไมํไดเ๎ รอื่ ง กลับกลายเป็นผใู๎ หญํบงั คบั บัญชา คนทงั้ บ๎าน และสง่ั เสยี การงานไดถ๎ กู ตอ๎ ง แม๎แตํตาอน้ั พชี่ ายซ่งึ ยังตะลงึ อยูํ ด๎วยความตายอยาํ งกระทนั หนั ของพอํ ก็เชอื่ ฟัง โดยดี เมอ่ื มาคิดดูภายหลงั พลอยก็รู๎วํา ตาออ๏ ดเปน็ คนทีค่ มุ สตไิ ดด๎ กี วําคนอน่ื และสามารถกระทาํ ตนเป็นผ๎ใู หญํไดท๎ นั ทใี น ยามฉกุ เฉนิ แตพํ อตํอมาอกี วันเดยี ว เม่ือตาอ้ันและพี่น๎องอ่ืนๆ มาพรอ๎ มกัน และหายตระหนกตกใจพอทจ่ี ะจัดการกับธรุ ะ ตํางๆ ได๎เปน็ ปกติแลว๎ ตาออ๏ ดกร็ ามอื กลบั ไปเป็นตาออ๏ ดคนเกํา พอํ เพ่มิ มาคา๎ งอยดํู ๎วยทบี่ า๎ น ตาอ๏อดก็ไดค๎ นทถ่ี กู ใจถกู คอ นัง่ คุยกับพอํ เพิ่มไดไ๎ มํมีจบสน้ิ นานๆ ตาอ๏อดก็มาปลอบเอาใจแมํเสียทหี นึ่ง และมาชวนคยุ เรือ่ งอื่นๆ พอใหพ๎ ลอยได๎คลาย ใจลงบ๎าง ประไพนน้ั พลอยสงั เกตเหน็ วาํ เปน็ ผใ๎ู หญขํ น้ึ มาก นบั ตง้ั แตคํ ณุ เปรมตายลง จะพดู จากบั พลอยหรอื คนอน่ื กพ็ ดู อยาํ ง ผใู๎ หญํ แตขํ ณะเดยี วกนั พลอยกส็ งั เกตเห็นวําประไพเป็นผู๎ใหญํอยาํ งไว๎ทํา เหน็ วําการทค่ี ณุ เปรมตายลงน้นั เปน็ เหตใุ หต๎ นมี อิสระเสรีทจ่ี ะทําตามใจชอบไดม๎ ากกวําแตกํ ํอน อกี อยํางหน่งึ ท่ีพลอยเห็นประไพทาํ แล๎วไมํชอบใจ กค็ อื ประไพจะรอ๎ งไห๎ แสดงความเศรา๎ โศก เฉพาะเวลาทมี่ แี ขกมางานศพคุณเปรม และกิริยาอาการทป่ี ระไพร๎องไหน๎ ้ันก็ดผู ดิ ธรรมดา เหมือนกับ วําได๎ซกั ซอ๎ มมากอํ นแล๎ววาํ จะวางทําอยํางไร จึงจะนาํ ดมู ากทส่ี ุด
ตาอน้ั ดเู หมอื นจะเปน็ ลกู คนเดยี วทเ่ี ปลย่ี นไปมากตง้ั แตพํ อํ ตาย เหตทุ ต่ี าอน้ั เปลย่ี นไปมากนน้ั อาจเปน็ เพราะตาอน้ั เหน็ วาํ ตนเองเปน็ บตุ รชายใหญขํ องคุณเปรมท่มี กี ับพลอยก็เป็นได๎ เมื่อคณุ เปรมตายลงโดยกระทนั หนั ตาอ้นั กด็ จู ะงงๆ อยูํ วนั หน่ึงหรือสองวนั ดเู หมอื นกบั ยังไมแํ นํใจวาํ จะทาํ ตนอยาํ งไรถกู แตใํ นทีส่ ุดตาอั้นกต็ ดั สินใจไดว๎ ําตํอไปน้นั ตนเปน็ ทายาท อันถกู ตอ๎ งของคุณเปรม มีหนา๎ ทีจ่ ะตอ๎ งบงั คับบญั ชาคนในบ๎านแทนบิดา ตาอ้ันกด็ าํ เนินการตํอไปตามน้นั ถงึ แมว๎ ําพลอย จะเหน็ วาํ ตาอัน้ เข๎าใจถกู แตํการกระทาํ ของตาอ้นั ในบางกรณี พลอยก็เห็นวาํ เกินไป เป็นต๎นวาํ ตาอ้ันจะมาสงั่ เสยี เอากบั ตวั พลอยเองในเร่ืองตาํ งๆ และเรมิ่ พูดจากับน๎องๆ ดว๎ ยน้าํ เสยี งท่ีเป็นคาํ สง่ั ไมพํ ูดจาแตโํ ดยดีเหมอื นเมือ่ กอํ น ท่พี ลอยกินใจเปน็ ทีส่ ดุ ก็คอื การปฏบิ ัตติ นของตาอ้ัน ตอํ ตาอ๎นผู๎เป็นพ่ี ตาอ้ันเร่มิ แสดงกิรยิ าวาจาใหเ๎ ห็นไดท๎ ่ัวกนั วาํ ตาอน๎ นนั้ ขาดความสําคัญ ถึงจะเปน็ พี่กเ็ ปน็ แตเํ พยี งพต่ี าํ งท๎อง มิไดท๎ าํ ใหต๎ าอน๎ อยใูํ นฐานะลูกชายใหญํ ผเู๎ ปน็ ทายาทคณุ เปรม เวลามงี านศพตาอน้ั ก็ จะเปน็ ผ๎อู อกหนา๎ ท้งิ ตาอน๎ ไว๎เบือ้ งหลัง ซง่ึ ตาอ๎นก็ยอมโดยดุษณี ทําให๎พลอยยิง่ รกั ยงิ่ สงสารตาอน๎ มากขน้ึ ความจรงิ พลอย ร๎ูสกึ ทัง้ ภมู ใิ จและดีใจ ที่เหน็ ตาอ้นั ตัดสนิ ใจพรอ๎ มทจี่ ะเข๎าสวมตาํ แหนํงของคณุ เปรม ในฐานะเปน็ หัวหน๎าครอบครัว แตํก็ รู๎สกึ หนักใจแทนตาอน๎ และตาอ๏อดอยใํู นขณะเดยี วกัน เพราะไมแํ นํใจวาํ ลูกผ๎ชู ายสามคนนี้ จะเกดิ ขดั ใจกันขึ้นมาเม่อื ไร สําหรับประไพนั้นพลอยไมํรสู๎ กึ หํวง เพราะรู๎อยวํู าํ ตาอ้ันรักและตามใจนอ๎ งสาว แตํก็ยงั ตอ๎ งวติ กอยูวํ าํ ความรักและการ ตามใจของตาอ้ัน อาจทาํ ใหป๎ ระไพเหลิงไปอกี ก็ได๎ ระหวาํ งทศ่ี พคณุ เปรมยงั อยใํู นบา๎ น พลอยกย็ งั รส๎ู กึ อนํุ หนาฝาคง่ั มาตลอด แตเํ มอ่ื ทาํ บญุ รอ๎ ยวนั เสรจ็ ไปแลว๎ กถ็ งึ เวลาเผาศพคุณเปรม กอํ นงานเผาศพคุณเปรมสักเดือนหนึ่ง ตลอดจนระหวํางทเี่ ปิดศพคุณเปรมทําบญุ กอํ นจะเผา และ แม๎แตํวันเผาพลอยกไ็ ด๎แตยํ ุงํ อยูกํ ับธุรกจิ การงาน เสียจนจําอะไรไมํคํอยจะได๎ จาํ ได๎แตวํ าํ ญาติพน่ี ๎องทางคุณเปรมทาํ พธิ ี กงเต๏กเปน็ การใหญํ มีหลวงจนี มาสวดเอกิ เกรกิ อยูํจนรํุงสวาํ ง คนท่ีสนใจงานกงเตก๏ จนกลายเป็นเรือ่ งสนุกกค็ อื พํอเพ่ิมและ ตาออ๏ ด ปรึกษากันอยํเู ปน็ วรรคเป็นเวรวาํ จะทาํ อะไรดว๎ ยกระดาษเผาสงํ ให๎คณุ เปรมดี ตาอ๏อดเปน็ คนคิดเรื่องทาํ บา๎ น ทํา เครอื่ งใช๎ ตลอดจนรถยนตท๑ ่จี ะเผาสงํ ไปให๎ ทั้งสองคนปรกึ ษากนั อยอํู ีกหอ๎ งหนึ่ง แตพํ ลอยซง่ึ นงั่ อยูขํ ๎างในก็ได๎ยนิ ชดั แจ๎ง เสียงพํอเพม่ิ พดู ขึน้ วํา \"อะไรๆ ก็สงํ ไปใหไ๎ ดห๎ มดแล๎ว ยังขาดอยูํอยํางเดยี วเทํานน้ั เอง\" \"อะไรเลาํ คุณลุง\" ตาอ๏อดถาม \"มา๎ \" พอํ เพ่ิมตอบ \"ตอ๎ งสง่ั ให๎เจ๏กมนั ทําสงํ ไปใหส๎ ักฝูงหนง่ึ มีอานมา๎ เคร่ืองมา๎ และโรงจนครบ\" \"ผมวาํ อยําดีกวาํ \" ตาออ๏ ดตอบ \"ป่านนี้คุณพอํ คงเขด็ ขม่ี ๎าแลว๎ ข๎อสําคญั ถา๎ สํงไปใหจ๎ ะโกรธเอาเสียดว๎ ย เพราะจะ หาวําเราลอ๎ \" \"จริงซี\" พอํ เพมิ่ พดู อยํางเชอ่ื ถือเหน็ ด๎วยกบั หลานชาย \"ว๎า ! ยากจรงิ ๆ จะสํงอะไรให๎อีกดี... ลองสงํ ของท่ีไมํเคยมไี ป ให๎จะดีไหม เผ่ือจะชอบบ๎าง\" \"อะไรอีกลํะคุณลงุ \" ตาอ๏อดถาม
คาํ ตอบของพอํ เพม่ิ ตอ๎ งทาํ ใหพ๎ ลอยซง่ึ นง่ั ฟงั อยขํู า๎ งในหอ๎ ง ตอ๎ งหวั เราะและรอ๎ งไหไ๎ ปพรอ๎ มๆ กนั เพราะพอํ เพม่ิ ตอบ ด๎วยเสยี งกระซบิ ท่ดี ังไดย๎ ินเข๎าไปถงึ ข๎างในวํา \"อเี ล็กๆ ! เจา๎ คณุ ทาํ นไมเํ คยมเี ลย ไปอยํูทางโนน๎ เดี๋ยวไมํมีใครปรนนบิ ตั ิ ลงุ จะให๎เจ๏กทาํ รูปกระดาษสวยๆ สกั สิบ ตัว เผาสํงไปให๎ ชาํ งปะไร\" ตาออ๏ ดหวั เราะงอหายแลว๎ พดู วาํ \"ผมไมํรูด๎ ๎วยนะคณุ ลุง เด๋ียวคุณแมํดุผมตาย !\" \"เฮํย ! ไมํเป็นไรหรอกนํา\" พอํ เพิม่ ตอบ \"ลงุ เคยถามเขาแลว๎ เขาบอกวําเขาไมํวาํ ลุงกลวั แตอํ ยํางเดยี วเทํานั้น...\" \"กลวั อะไรครบั \" ตาออ๏ ดซัก \"กลัวทํานจะไมรํ ับไว๎นะํ ซี เม่อื เป็นๆ ลงุ เคยแนะทาํ นใหล๎ องมีดบู ๎าง แตํทาํ นกลับบอกวาํ จะมาทาํ ให๎ทํานตายเรว็ เด๋ยี วน้ีทํานก็ตายแล๎ว เหน็ จะไมเํ ปน็ ไรกระมัง\" \"แล๎วเผอื่ สํงไปทาํ นก็ยังไมรํ บั คณุ ลุงจะทําอยํางไร\" ตาอ๏อดซักดว๎ ยความสนกุ \"ไมํเป็นไรหรอกพํออ๏อด\" พํอเพม่ิ พูดอยํางใจเยน็ \"ทํานไมํใช๎สอยก็เกบ็ เอาไวท๎ ่ีนน่ั อกี หนอํ ยลงุ ตามไปทวงคืนเอามา ใชเ๎ อง\" พอกอํ นจะเผาคณุ เปรมวนั หนง่ึ กม็ พี ธิ กี งเตก๏ ทบ่ี า๎ นตามทไ่ี ดก๎ าํ หนดไว๎ พลอยตอ๎ งออกไปรวํ มพธิ ี เพราะทง้ั ตาออ๏ ด และพอํ เพมิ่ มาเรงํ เรา๎ ขอให๎ออกไปให๎ได๎ ตาอนั้ น้ันบํนวําพธิ ีทั้งหมดเปน็ ของ \"ปา่ เถอื่ น\" แลว๎ ก็นั่งดูอยํูหาํ งๆ อีกทาง ไมํยอม รวํ มดว๎ ย พอพลอยออกไปถงึ กวาดตาดูทรัพยส๑ มบตั แิ ละเครื่องใชต๎ ํางๆ ท่ีทําดว๎ ยกระดาษ ซงึ่ วางเรยี งรายอยํหู น๎าศพคุณ เปรม สงิ่ ท่ีสะดดุ ตากค็ อื รูปผ๎หู ญงิ สาวๆ ทําดว๎ ยกระดาษตวั ยํอมกวําคนจริงๆ เลก็ นอ๎ ย ยืนอยสูํ บิ คนบรบิ รู ณ๑ ในมือนั้นถือ พัดบา๎ ง ถอื บุหรี่บ๎าง และถอื ถ๎วยแกว๎ น้ําหรอื ของใชอ๎ ื่นๆ ท่ีคอของรูปเหลาํ น้นั มีปา้ ยกระดาษแขวนไว๎ บอกช่อื จนครบทุกคน เพราะพอํ เพิ่มนัน้ เมือ่ ตกลงใจจะทาํ อะไร ก็ทาํ จนละเอยี ดละออไมมํ อี ะไรขาดเหลือ พลอยแลไปสบตาพอํ เพิ่มแลว๎ กต็ อ๎ งเมิน หนา๎ เพราะไมํอยากหวั เราะออกมาในยามเชนํ นัน้ พอดีได๎ยนิ เสยี งช๎อยกระซิบกับคณุ เชยขา๎ งหลังวาํ \"ฉนั ไมํร๎ูวําจะเผาสงํ ไปใหก๎ ันถงึ ขนาดน้ี ถ๎ารู๎ทนั ก็จะสงํ แปลกระดาษไปไว๎ใหใ๎ สํลกู อกี สกั สองสามอนั !\" พธิ รี ตี องและแขกเหรอ่ื ทม่ี าในงานศพของคณุ เปรม ทาํ ใหพ๎ ลอยไมมํ เี วลาจะนกึ ถงึ อะไรมากนกั เพราะมงํุ แตจํ ะ ทาํ งานใหล๎ ลุ ํวงไปโดยเรียบร๎อย จนกระท่ังเผาศพคณุ เปรมเสร็จไป และในตอนเช๎าข้นึ เก็บกระดกู คณุ เปรมกลับเขา๎ บา๎ น นําเอาโกษกระดูกคณุ เปรมไปตัง้ ไว๎ในทๆี่ จดั ไว๎แล๎ว พลอยจงึ ตามเข๎าไป และตอนนน้ั เองความว๎าเหวใํ นชวี ิต ก็ดูเหมือนจะ โถมเข๎าสํหู วั ใจของพลอยอยํางกระทันหนั และดว๎ ยกาํ ลังทแ่ี รง ถึงแม๎วําคณุ เปรมจะไดต๎ ายมาแล๎วหลายเดือน ศพคุณเปรม กย็ ังอยํใู นบา๎ นตลอดมา เปน็ เครอ่ื งหมายเตอื นความรูส๎ ึกวาํ คณุ เปรมยงั อยใูํ กล๎ มีภาระตํางๆ ที่จะต๎องทาํ ให๎จนช้ันกบั ข๎าว
ของกนิ ตาํ งๆ ที่คุณเปรมเคยชอบ ก็ยงั ต๎องจัดหาใสํสํารับไปตง้ั เซํนศพ แตขํ ณะนท้ี ุกอยาํ งดูวํางเปลาํ ไปสิ้น ผูค๎ นญาตพิ นี่ ๎อง ท่ีมาชํวยงานตาํ งคนกต็ ํางกลบั เพราะเสรจ็ งานศพคุณเปรมแลว๎ พลอยเองกต็ อ๎ งกลบั เขา๎ สํูชวี ิตปกติ ชีวติ ท่ไี มํมีคุณเปรม พลอยยังงงงวยมริ ๎ทู ี่จะกลบั เข๎าสํูชวี ิตนัน้ ได๎อยาํ งไร ยงั นกึ ไมอํ อกที่จะจบั ต๎นชนปลายทไี่ หนถกู คร้ังนี้เปน็ คร้ังแรกทพ่ี ลอย ร๎ูสึกวาํ คณุ เปรมนั้นจากไปนานนกั หนา มองหาอะไรที่จะเป็นเครือ่ งหมาย บอกใหร๎ ส๎ู ึกถึงคณุ เปรมกด็ จู ะไมํมีสกั อยํางเดยี ว คงเหลือแตโํ กษกระดกู แตํสิง่ นน้ั ก็ยงั เตือนใจใหร๎ ๎ูวํา คณุ เปรมตายไปแล๎วอยํางไมมํ ีวนั กลบั คงเหลือแตกํ ระดกู สองสามชนิ้ ไมมํ ีอะไรอีกเลย พลอยเหลยี วมองดรู อบๆ ตัว พบแตํความวาํ งเปลาํ พบแตเํ คร่ืองหมายของสงิ่ ตํางๆ ทผี่ าํ นพน๎ ไปแล๎ว พวง หรดี ดอกไม๎ แหง๎ ทีม่ ีคนเอามาคาํ นบั ศพคณุ เปรม ยงั หอ๎ ยประปรายอยํตู ามขา๎ งฝา ดอกไม๎ใบไมท๎ ี่ทํากระดาษน้นั ดูเหย่ี วแห๎ง สจี างและมีฝุ่นจับ อาสนสงฆท๑ ต่ี ง้ั ไว๎ตลอดงานก็ยังคงอยูํ แตกํ ็ดรู ๎างไมมํ ใี ครปดั กวาด เพราะไมมํ ีพระจะมานง่ั แจกันใบใหญํ ใบหนง่ึ วางอยตูํ รงมมุ ห๎อง ใสํไมเ๎ ท๎าตํางๆ ท่คี ณุ เปรมเคยถอื ไม๎เท๎าแตลํ ะอนั ไมขํ น้ึ เงาเหมือนแตกํ ํอน และหัวทเี่ ลี่ยมดว๎ ย โลหะตํางๆ น้นั ก็แลดดู า๎ นเพราะไมมํ ใี ครจบั ตอ๎ งเสียนาน พลอยทรดุ ตวั ลงน่ังอยาํ งช๎าๆ บนพรมท่ปี ูไวก๎ ลางห๎อง หันหน๎าไป ทางมา๎ หมูทํ ี่ตง้ั กระดูกคุณเปรมไว๎ สายตานัน้ มองเลยมา๎ หมํนู ั้นไป มองทะลฝุ าตึก และมองตํอไปอกี ไกล เห็นทํุงกว๎างใหญมํ ี นํ้าเจง่ิ และดอกบัวบานเต็ม เดก็ สาวๆ สองคนนงํุ หํมผ๎าสีสดกาํ ลังพายเรืออยูํอยาํ งรื่นเรงิ มีคนแกนํ ่งั กลาง พายไปจนถึงหน๎า วัดท่มี เี รือแพแนนํ คนหนมํุ ๆ อีกคนหนึ่งน่งั พายหวั เรอื แหวกฝูงเรอื เขา๎ มา มคี นบ๎านนอกเปน็ คนคัดท๎าย กลางลําเรือนั้นมี หม๎อไห ใสํเคร่ืองขนมจนี ไวเ๎ ตม็ ภาพทเ่ี ห็นอยูนํ ั้นเคยเกดิ ขึน้ จริงๆ นานนกั หนามาแลว๎ ...นานเหลือเกนิ ... จนดเู หมอื นกับวาํ จะไมํเคยเกดิ ขึน้ เลย และภาพน้นั ก็กําลงั พรําจางออกไปทุกที ดว๎ ยนาํ้ ตาที่กําลงั ทวํ มทน๎ ขึ้นมาในลกู ตาของพลอยท้งั สองขา๎ ง เสยี งใครพดู มาจากระยะทางทด่ี เู หมอื นจะไกลเตม็ ทวี าํ \"คุณแม.ํ ..คุณแมํมานัง่ อยคํู นเดยี ว...\" พลอยเหลยี วไปดทู างเบอ้ื งหลงั เหน็ ตาอน๎ เขา๎ มานง่ั อยใํู กลต๎ วั ตาอน๎ เดย๋ี วนเ้ี ปน็ หนมํุ ใหญแํ ขง็ แรง รปู ราํ งผอมเกรง็ ผวิ เน้อื สคี ลา้ํ เพราะไปอยํูบ๎านนอก ผดิ กับตาอ๎นเมื่อเดก็ ๆ นั้นไกล เพราะตาอน๎ เม่ือยงั เดก็ อว๎ นขาวนาํ รกั \"ผมจะต๎องลากลับรถเท่ียงวนั น้ี\" ตาอ๎นบอก \"จะเข๎ามากราบลาคณุ พํอ กพ็ อดีพบคุณแมอํ ยูํในนี้\" พลอยกวกั มอื เรยี กตาอน๎ ใหเ๎ ขา๎ มาชดิ ยกมอื ลบู ผมตาอน๎ แลว๎ พดู ทง้ั นาํ้ ตาวาํ \"อน๎ อยาํ เพิง่ ไปไมไํ ดห๎ รอื อยํูเป็นเพ่อื นแมํกอํ น เผาศพคุณพํอแลว๎ แมวํ า๎ เหวํอยํางไรชอบกล อยากใหล๎ ูกๆ ได๎อยูํท่ี บา๎ น\" ตาอน๎ อกึ อกั ตอบวาํ \"ผมลาเขามาได๎เทํานีเ้ อง จะขึน้ ไปสกั เจด็ วันก็จะรบี กลบั มาใหมํให๎ทนั ทาํ บุญกระดกู คุณพํอ\" \"เม่ือไรเขาจะใหอ๎ น๎ กลบั เข๎ามาอยํกู รงุ เทพ\" พลอยถาม \"อ๎นไปอยแํู ถวบ๎านนอกนานเต็มทีแล๎ว ไมหํ าทางคดิ กลบั เข๎า มาบ๎างหรอื \"
\"ผมกอ็ ยากกลบั เหมือนกัน\" ตาอน๎ มองดหู นา๎ พลอยแล๎วก็พดู เสียงส่ันๆ ตํอไปวาํ \"ยงิ่ เวลานย้ี ่งิ อยากกลับมากทสี่ ุด อยากมาอยูใํ กลๆ๎ คณุ แมํ แตํได๎ยนิ เขาวาํ กนั วําต๎องถึงปหี น๎าจึงจะย๎ายได๎\" พลอยถอนใจใหญํ หมดปญั ญาทจ่ี ะทดั ทานอยาํ งไรไดต๎ อํ ไป คนแกแํ ลว๎ กต็ อ๎ งแกไํ ป ตายแลว๎ กต็ อ๎ งตายไป คนทย่ี งั หนมํุ ก็มหี น๎าทกี่ ารงานที่จะตอ๎ งทาํ ตํอไป ไมมํ ใี ครห๎ามได๎ เมอ่ื ทาํ บญุ เจด็ วนั กระดกู คณุ เปรมแลว๎ พลอยกเ็ รม่ิ สาํ รวจดสู ถานการณร๑ อบๆ ตวั คณุ เปรมไปแลว๎ แตยํ งั ทง้ิ หนา๎ ท่ี ตาํ งๆ ไว๎มาก เก่ียวแกํหนุ๎ สํวนทรัพยส๑ นิ และรายไดต๎ าํ งๆ ซ่งึ รายไดท๎ ี่เกดิ ขึน้ นั้น พลอยเคยรับแตปํ ลายทาง แล๎วกน็ ํามา จบั จํายใชส๎ อยภายในบ๎าน เหลอื เทาํ ไรก็เก็บไวเ๎ ปน็ ตัวเงนิ ถา๎ หากคุณเปรมจะเรยี กใช๎สอยอยาํ งไร พลอยกม็ ีจาํ ยใหเ๎ สมอ พลอยไมเํ คยเกยี่ วข๎องเขา๎ ไปถึงกจิ การตาํ งๆ ของคณุ เปรมอันเป็นบอํ เกิดแหงํ รายได๎น้นั และไมแํ นํใจวําตนจะมกี าํ ลังใจ กําลงั กายเขา๎ ไปดูแลให๎ทว่ั ถงึ ได๎ ขณะเดียวกนั พลอยก็ร๎ดู วี ํากิจการตํางๆ ทคี่ ณุ เปรมท้ิงไว๎น้ันจําต๎องมคี นดแู ล ฉะนนั้ เมื่อ ทําบุญกระดกู คณุ เปรมเสร็จ พลอยก็ถอื โอกาสพดู ขึ้นในขณะทีล่ กู อยํูพร๎อมกนั ทุกคนวํา \"แมอํ ยากจะถามอะไรสกั หนอํ ย ธุระตาํ งๆ ของคุณพํอก็มอี ยูมํ าก จะท้ิงเสยี กไ็ มไํ ด๎เพราะเก่ียวแกํเงินทอง แมอํ ยาก ให๎ลูกๆ ดแู ลแทน เพราะตัวเองทาํ ไมไํ หวและกไ็ มเํ คยทํามาแตํกอํ น จึงอยากจะถามดูวาํ จะเอาอยํางไรกนั \" \"ก็คณุ แมดํ แู ลไปเองกแ็ ลว๎ กนั ไมเํ หน็ จะมีปญั หาอะไร\" ตาอ๏อดพูดข้นึ กํอน \"ใครอยากได๎อะไรก็บอกคุณแมํ ดู เหมือนจะดที ี่สดุ \" ลกู ทกุ คนนง่ิ ไมมํ ใี ครถกเถยี ง แตพํ ลอยกย็ งั ยนื ยนั ความคดิ เดมิ วาํ \"แมกํ ็บอกแลว๎ วาํ ดูไมํไหว เดี๋ยวน้กี ็แกํลงทุกวัน คุณพํอเสียแลว๎ ก็อยากจะหาความสบายบ๎าง จงึ อยากให๎ลูกทํา แทน จะมอบให๎ใครทาํ แตํคนเดยี วหรือจะชวํ ยกนั ทาํ หลายคนกไ็ ด๎\" \"ผมเองก็เหน็ จะชวํ ยไมไํ ด๎ เพราะตอ๎ งอยูํบา๎ นนอก\" ตาอน๎ ออกตวั แตแํ รก \"ถา๎ คณุ แมํจะให๎ลูกทาํ ผมกเ็ หน็ วาํ ควร มอบใหอ๎ ั้นเขาทาํ เพราะเขาเป็นหมอกฎหมายมีความร๎ทู างน้ดี ีกวําคนอื่น\" \"อ้นั วําอยาํ งไรลกู \" พลอยถาม \"ถา๎ คุณแมํให๎ผมทาํ กต็ อ๎ งทาํ \" ตาอัน้ ตอบ \"แตํผมเหน็ วาํ มรดกของคณุ พอํ ควรแบงํ กันเสียให๎เรยี บรอ๎ ย จะไดไ๎ มํมี ปัญหาทีหลงั \" \"คุณพํอตายทําพนิ ยั กรรมยกให๎คณุ แมํท้ังหมด\" ตาออ๏ ดพูดขึน้ แล๎วกเ็ งยหนา๎ มองดูเพดาน \"งนั้ เรอะ\" ตาอัน้ ถามอยาํ งไมรํ ๎ู \"ทําไมคณุ แมไํ มํบอกเร่ืองนีแ้ กํผมบา๎ ง\" ตาอัน้ หันหนา๎ มาถามพลอย อยํางเอาจริง เอาจงั เหมอื นกับซกั พยาน
\"แม.ํ ..แมกํ ไ็ มรํ ู๎\" พลอยตอบตะกุกตะกัก \"คุณพํอตายแลว๎ อ๏อดเขาบอกใหแ๎ มํค๎นดใู นต๎ู กไ็ ปพบเข๎า แมกํ ไ็ มเํ ห็น สําคัญอะไร เพราะถึงทรัพยส๑ มบัติจะตกเป็นของแมํ ก็เทํากบั เป็นของลูกๆ อํานแลว๎ กล็ ืมเสยี เพราะคุณพอํ เพ่ิงตาย มัวแตํ ตกใจเพ่งิ มานกึ ออกตอนทอ่ี อ๏ ดเขาพดู ข้นึ เด๋ียวนี้\" \"อ๎อ\" ตาอนั้ ดเู สยี งจะเบาลง \"ถ๎าอยาํ งน้ันคณุ แมจํ ะให๎ใครดแู ลแทน ก็ตอ๎ งแลว๎ แตํคณุ แมํเอง\" \"อ๎นเขาก็บอกแล๎ววําอน้ั ควรจะรบั ไปทาํ แมํกเ็ ห็นด๎วย\" พลอยพดู เหมือนกบั วิงวอน \"ถ๎าคณุ แมจํ ะให๎ผมทํา ผมก็ตอ๎ งทาํ ผมรบั ไดแ๎ คนํ ้ีกํอน สวํ นจะทําได๎แคํไหนก็ต๎องดกู ันไปกํอน\" ตาอ้ันตอบ \"แลว๎ แตอํ นั้ จะเหน็ ดเี ถิด\" พลอยพดู อยํางโลงํ อก \"อนั้ ก็เปน็ ผ๎ูใหญํ มีวชิ าความร๎แู มกํ ว็ างใจได๎ แตอํ อ๏ ดเวลานกี้ ็อยํู เปลาํ ๆ แมอํ ยากให๎เขาชํวยอน้ั อีกคน จะไดร๎ ๎ูเร่ืองทํามาหากนิ แมํอยากให๎อัน้ เอาน๎องไปทําด๎วย\" ตาอน้ั มองดหู นา๎ ออ๏ ดแลว๎ กพ็ ดู วาํ \"เร่ืองนก้ี ็ไมใํ ชใํ หญํโตอะไรหนกั หนา ทาํ คนเดยี วก็พอ ถา๎ ทําหลายคนก็จะยุงํ กนั เปลําๆ ถา๎ คณุ แมจํ ะให๎ผมทําก็ อยากทาํ คนเดยี ว สาํ หรบั อ๏อดผมเหน็ วําวํางงานมานานพอแล๎ว ควรจะหางานทําอยาํ งอนื่ ใหเ๎ ป็นหลกั เป็นฐานแนํนอน ดีกวํา\" ตาออ๏ ดมองดหู นา๎ พลอยแลว๎ กย็ ม้ิ ไมโํ ตต๎ อบวาํ กระไร ตาอน้ั พดู ตอํ ไปวาํ \"อ๏อดอยาํ โกรธเรานะ เราเจตนาดตี อํ ออ๏ ดจริงๆ อ๏อดกลับมานานแล๎ว งานการกย็ งั ไมํเหน็ ทาํ เราร๎ูสึกราํ คาญแทน วิชาความร๎ูของอ๏อดกม็ ี ทําไมไมํทาํ งานอยาํ งคนอื่นเขา มัวแตํนงั่ อยํกู ับบา๎ นเฉยๆ ไมํเหน็ จะดอี ะไรเลย แตกํ อํ นเรากไ็ มํอยาก พดู หรอกเพราะคณุ พอํ ยงั อยูํ เหน็ ทํานไมํวําอะไรเราไมกํ ลา๎ พดู แตนํ ี่คุณพํอเสยี แลว๎ เราก็เปน็ พ่ีของอ๏อด...\" \"พอ่ี ้นั กเ็ ลยจะเป็นคุณพอํ แทน\" ตาออ๏ ดตอํ ให๎เสร็จแล๎วหนั ไปถามพ่ชี ายอกี คนหนง่ึ วาํ \"พอ่ี น๎ ละํ วาํ อยํางไรบ๎าง\" \"พไ่ี มํวําอะไรหรอกอ๏อด\" ตาอ๎นหวั เราะตอบ \"อ๎าว ! ไมํชํวยกนั เปน็ คณุ พํอแทนบ๎างหรอื \" ตาอ๏อดถามเย๎าตํอไป \"ไมํได๎หรอกโตๆ ดว๎ ยกันแลว๎ \" ตาอ๎นตอบ \"อ๏อดร่ําเรยี นมาสงู กวาํ พี่เสียอกี ควรจะรด๎ู กี วําวาํ อะไรดีไมํดี พี่ร๎ูใจดวี ําถ๎า ขืนเตือนออ๏ ดกจ็ ะไปอีกทางหน่ึง ใหต๎ รงขา๎ มกบั ท่เี ตอื นเสียนั่นแหละมากกวาํ \" \"พีอ่ น๎ ก็เปน็ เสยี อยาํ งน้ี\" ตาอนั้ พดู ฉนุ ๆ \"จะชํวยกันพดู บา๎ งกไ็ มมํ ี ออ๏ ดอยาํ ถือดีไปนักเลย เชื่อเราเถิดรบี หางานทาํ เสีย บ๎านเมืองจะไมํอยอูํ ยาํ งนีต้ ลอดไป คงจะต๎องเปลยี่ นแปลงไปวันหนึ่ง คอยดไู ปเถดิ \"
ตาออ๏ ดหวั เราะชอบใจแลว๎ พดู ขน้ึ ดว๎ ยถอ๎ ยคาํ ทพ่ี ลอยฟงั ไมเํ ขา๎ ใจวาํ \"แลว๎ ใครจะเป็นคนไปเปลยี่ นมนั เข๎าลํะพีอ่ ั้น\" ตาอน้ั เหลยี วมาจอ๎ งดหู นา๎ ตาออ๏ ดอยาํ งเคอื ง แลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"ออ๏ ดอยําพูดนอกเรือ่ ง ของทกุ อยาํ งต๎องมีเปลี่ยนแปลงไป จะหยุดนิ่งอยํูคงทอ่ี ยาํ งไรได๎ บา๎ นเมอื งกเ็ หมอื นกัน ต๎อง หมนุ เวยี นไปเรื่อยๆ ใครอยากจะอยใํู ครก็ต๎องหมุนตามไปให๎ทนั ถ๎าใครไมยํ อมเดินไปข๎างหน๎า แตจํ ะยืนอยกูํ บั ท่ี คนนัน้ ก็ เปน็ คนโงํ\" พลอยไมอํ ยากจะเหน็ ลกู ๆ ทะเลาะกนั เลย แตเํ ดย๋ี วนด้ี จู ะมขี น้ึ บอํ ยๆ ตาอน้ั กบั ประไพเปน็ ฝา่ ยหนง่ึ และตาอน๎ กบั ตาอ๏ อดเปน็ อีกฝ่ายหนึ่ง เวลาจะปรกึ ษาหารืออะไรกนั ก็มกั จะพดู จากระทบกระแทกกนั อยํเู สมอ เพือ่ ระงับความเสีย พลอยจึง พดู ขน้ึ วาํ \"ออ๏ ดก็ดีแตจํ ะพูดเลนํ ! พีเ่ ขาจะตกั เตือนด๎วยเจตนาดี ออ๏ ดกเ็ ห็นเป็นเลํนไปหมด ควรจะฟังเขาให๎ดๆี พ่ีก็ตอ๎ งรัก น๎องอยํูเป็นธรรมดา เห็นอะไรไมํดกี ็ต๎องเตือน\" คาํ พดู ของพลอย ดเู หมอื นจะทาํ ใหต๎ าอน้ั คอํ ยคลายความโกรธลงไปไดบ๎ า๎ ง แตตํ าออ๏ ดกลบั หวั เราะ แลว๎ พดู ขน้ึ วาํ \"พรหมาจโลกา !\" \"อะไรกันออ๏ ด ! พูดไมเํ ปน็ เรอื่ ง !\" พลอยพดู ขึ้นอยํางไมเํ ขา๎ ใจ \"อา๎ ว ! ผมนึกวําคุณแมํอยากฟังพ่ีอนั้ เทศน๑ เลยต้งั ใจจะอาราธนาให๎\" ตาออ๏ ดตอบอยํางสนุก ตาอน๎ ซง่ึ กาํ ลงั ยกแกว๎ นาํ้ ดม่ื สาํ ลกั นาํ้ ดงั พรวดใหญํ แลว๎ รบี ลกุ หนจี ากโตะ๏ ไปยนื โผลหํ นา๎ ตาํ ง แตพํ ลอยกเ็ หน็ ไดจ๎ าก หลงั ตาอ๎นวาํ ตาอน๎ กําลงั หัวเราะอยูํอยาํ งท๎องคดั ทอ๎ งแขง็ ตาอน้ั มองดตู าอน๎ ทหี นง่ึ ดตู าออ๏ ดซง่ึ กาํ ลงั นง่ั อมยม้ิ อยอํู กี ทหี นง่ึ แลว๎ กล็ กุ ขน้ึ จากทน่ี ง่ั พดู ดว๎ ยเสยี งเรยี บๆ วาํ \"กเ็ หน็ จะไมํมีอะไรอกี แล๎ว ผมจะได๎เริม่ ไปทาํ ตามท่คี ุณแมํสงั่ ตํอไปนถ้ี า๎ คุณแมตํ อ๎ งการอะไร หรอื มีธุระอะไรกบ็ อก ผมคนเดียวดีกวํา จะไดไ๎ มตํ อ๎ งเสยี เวลา\" แล๎วตาอ้นั กเ็ ดินกลบั ไปเขา๎ หอ๎ ง ทิ้งพลอยใหน๎ ัง่ อยกํู ับประไพและตาออ๏ ดกับตาอน๎ พลอยถอนใจใหญแํ ลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"อั้นเดีย๋ วนี้โกรธงาํ ยไมเํ หมอื นแตกํ ํอน ออ๏ ดก็ไมคํ วรจะไปยัว่ เขานัก\" \"ไพเห็นใจพ่ีอัน้ เปน็ ทส่ี ุด\" ประไพพดู ขนึ้ บ๎าง \"พี่อนั้ เป็นคนชอบทําอะไรทาํ จรงิ ไมํทาํ เลํน เม่อื มาเจอะคนที่ดีแตํเลํน เข๎า กต็ อ๎ งเคืองเป็นธรรมดา\"
\"พก่ี ็เหน็ ใจพอี่ ้นั เหมือนกันแหละประไพ\" ตาออ๏ ดตอบอยํางอารมณ๑ดี \"แตํคนอยาํ งพี่อน้ั นัน้ มีคนเอาใจอยมูํ ากแล๎ว จะไปทางไหนกเ็ หน็ แตคํ นนบั ถือ นานๆ มีคนย่วั ให๎โกรธเสียบ๎างกด็ ี พี่ไดย๎ นิ เขาวาํ ความโกรธนัน้ เป็นประโยชน๑แกํไต มนั ชวํ ยให๎ไตทํางาน\" \"ไพไมเํ ห็นจะดอี ะไรเลย\" ประไพตอบ \"การที่มีคนนับถือพ่อี ้นั มาก กเ็ พราะพ่ีอั้นเป็นคนทาํ อะไรทาํ จริง มกี ารงานทาํ เปน็ หลักฐาน แลว๎ กเ็ ปน็ คนมจี ิตใจสงู คิดแตจํ ะทาํ ใหบ๎ ๎านเมอื งดขี นึ้ ไพเองก็รับตรงๆ วํานับถอื พ่ีอัน้ ยิ่งกวําใครท้ังหมด นับ ถอื มากกวาํ คนบางคนท่นี ่ังกนิ นอนกนิ อยกํู บั บ๎านเฉยๆ การงานไมเํ ห็นทํา\" ตาออ๏ ดหวั เราะอยาํ งรน่ื เรงิ แลว๎ กพ็ ดู วาํ \"ก็ใครวําอะไรเลาํ พอี่ ้ันเขามีคนนบั ถอื มากพ่กี ็ยินดีดว๎ ย อยากจะให๎คนนับถอื เขายงิ่ ๆ ขนึ้ ไปเสียอีก แตไํ พอยาํ ลมื วาํ คนไมํไดเ๎ รือ่ งไดร๎ าวอยาํ งพน่ี ้ี กม็ ปี ระโยชนอ๑ ยํมู ากเหมือนกนั \" \"มีประโยชน๑อยํางไร\" ประไพถาม \"อา๎ ว ! กพ็ ี่เป็นน๎องพี่อ้นั \" ตาอ๏อดตอบ \"ใครเขาดูพี่อ้นั แลว๎ เขาหนั มาดพู ี่ทกุ คร้ังไป พอเขาเหน็ พ่ไี มํไดเ๎ ร่ือง เขาก็ตอ๎ ง เห็นพีอ่ ้ันดขี น้ึ ไปอกี เหมอื นกบั เอาผ๎าสีเทามาวางเทยี บไว๎กบั ผา๎ สดี าํ ใครเหน็ ใครก็ตอ๎ งวาํ ผา๎ ผืนสีเทาเปน็ ผ๎าขาว เพราะสดี าํ มันชํวยขับใหข๎ าว ถ๎าพ่ีอั้นไมํมพี ่ไี วช๎ ํวยขับใหด๎ ูเดํน คนเขาก็คงจะไมนํ ับถอื เทาํ ไรนกั หรือถ๎าพเ่ี ปน็ คนดีอยาํ งพี่อน้ั คนเขาก็ คงไมํตื่นเต๎น อยํางดกี ็คงพดู กันวาํ ลูกของคณุ แมหํ รือลูกพระยาบทมาลยเ๑ ขาดที กุ คน รัศมพี อี่ น้ั ก็จะหมดไปแยะ\" ประไพลกุ ขน้ึ ยนื แลว๎ พดู วาํ \"พดู กับพอ่ี ๏อดเสียเวลาเปลําๆ ไพนัดกบั เพอื่ นๆ วาํ จะไปซ้ือผา๎ ตดั เส้ือ นก่ี ถ็ ึงเวลาแลว๎ \" แลว๎ ประไพก็เดินหลกี หายไป อกี คนหนึง่ ตาออ๏ ดเดนิ มาคกุ เขาํ ลงทต่ี รงหนา๎ เกา๎ อท้ี พ่ี ลอยนง่ั เอาแขนทง้ั สองขา๎ งโอบหวั เขาํ พลอยไว๎ แลว๎ พดู ขน้ึ วาํ \"แมํทูนหวั ของลกู แมํเหน็ ลกู เลวจรงิ ๆ อยํางคนอ่ืนเขาหรือเปลาํ \" พลอยตอ๎ งยกมอื ขน้ึ ลบู หวั ตาออ๏ ดดว๎ ยความเอน็ ดู แลว๎ พดู เบาๆ อยาํ งปรานวี าํ \"แมรํ ๎วู าํ อ๏อดลกู ของแมเํ ป็นคนดี ถา๎ ออ๏ ดอยากจะทําอะไรออ๏ ดก็ทาํ ไดด๎ ไี มํแพ๎คนอื่น ที่แมไํ มํเข๎าใจก็คือทําไมออ๏ ดไมํ ทํา\" ตาออ๏ ดเอาหนา๎ ซบลงกบั ตกั พลอยแลว๎ กต็ อบวาํ \"ลูกเองกไ็ มํร๎ู...ชวี ติ คนเรามนั ส้นั เหลือเกิน...สน้ั จนนาํ กลัว เวลาได๎อยูํใกลค๎ นท่ีรักอยํางแมํ ลกู ก็อยากจะเกาะไว๎ให๎ นานทีส่ ุด ไมํอยากจะไปหําง อยากอยูํใกลๆ๎ แมํอยาํ งน้ี...\"
พลอยใจหาย เมอ่ื ไดย๎ นิ คาํ พดู ทอ่ี อกมาจากหวั ใจของตาออ๏ ด เหลยี วหนา๎ ดตู าอน๎ กเ็ หน็ ตาอน๎ ยม้ิ อยาํ งเขา๎ ใจและเหน็ ใจ พลอยกไ็ ด๎แตนํ ่ังอยนูํ งิ่ ๆ มอื ลูบหัวตาอ๏อดอยํไู ปมา คนทอ่ี ยดํู ๎วยขณะนัน้ คนหนึ่งเป็นลกู ของตัวแทๆ๎ อกี คนหนึ่งไมํใชํ แตํ ทั้งสองคนดูเหมอื นจะรกั และเปน็ หวํ งพลอยยงิ่ กวําคนอืน่ ๆ ท่ีพลอยรูจ๎ ักทง้ั หมด และเป็นคนเพียงสองคนทีพ่ ลอยรูส๎ ึกวํา สามารถเข๎าถงึ ตัวไดใ๎ กล๎ชดิ ทกุ เวลา บทที่ ๔ ความจรงิ คาํ ทาํ นายเกาํ ๆ เกย่ี วกบั โชคชะตาของบา๎ นเมอื ง พลอยเคยไดย๎ นิ มาตง้ั แตยํ งั สาวๆ บา๎ งกอ็ า๎ งวาํ เปน็ พทุ ธ ทาํ นาย บ๎างกอ็ ๎างวาํ เป็นตาํ ทํานายของพระพทุ ธยอดฟา้ ฯ ผ๎เู ปน็ ปฐมวงศ๑ของราชวงศ๑ ที่ตงั้ กรุงรัตนโกสนิ ทร๑ แตเํ น้ือความ นั้นก็รบั กันวํา ตัง้ แตํสร๎างกรุงนน้ั จะมีพระมหากษัตรยิ เ๑ สวยราชย๑ตอํ เนื่องกันมาจนนบั ได๎ ๑๕๐ ปี เมอ่ื ครบ ๑๕๐ ปแี ล๎วก็ สน้ิ พระราชอํานาจ เมือ่ พลอยไดย๎ นิ คาํ ทํานายนีแ้ ตํแรก พลอยยงั เปน็ เดก็ รนุํ สาวอยํใู นวัง ผ๎เู ฒาํ ผ๎แู กํบางคนกระซบิ กระซาบ เลาํ ใหฟ๎ ัง เป็นเรอื่ งลึกลบั เสยี เปน็ หนกั หนา แตํเมื่อพลอยได๎ยินแตํแรกนนั้ กม็ ิได๎สนใจเทาํ ไรนกั เพราะประการหนง่ึ ถอื เสียวาํ เปน็ คําพดู ของคนแกํหรือคนโบราณ และประการทส่ี องขณะที่ไดย๎ นิ นั้น เวลาครบ ๑๕๐ ปขี องกรุงรตั นโกสนิ ทร๑ ดูยงั หํางไกลจนคาดไมํถึงวําจะเปน็ อยาํ งไรแนํ เหตกุ ารณ๑ทีจ่ ะพงึ เกิดพงึ มเี มอ่ื ถงึ เวลานัน้ จึงดเู ป็นอนาคตท่ีเลอื่ นลอย และไมํ นําสนใจนกั สาํ หรับพลอย แตพํ ลอยไดด๎ าํ รงชวี ติ มาจนใกลจ๎ ะถงึ ระยะเวลานน้ั และยง่ิ ใกลว๎ นั เขา๎ มา เสยี งเลาํ เสยี งลอื เกย่ี วกบั คาํ ทาํ นายนน้ั กด็ ู จะดังหนาหขู นึ้ มาอีก แตคํ ําทาํ นายทก่ี ลบั มาอกี หนหนง่ึ นัน้ กม็ ิได๎ทําให๎พลอยบงั เกดิ ความเชื่อถือมากไปกวาํ เกํา เพราะถ๎า จะดเู หตกุ ารณ๑บ๎านเมืองท่ัวไป กด็ ูเรียบร๎อยเป็นปกติ ไมํมีอาการใดๆ ท่ีจะสาํ แดงใหเ๎ หน็ วาํ จะเกดิ มีการกบฏจลาจล หรอื การร๎ายแรงอยาํ งใด ทุกอยาํ งดูจะตัง้ อยบูํ นรากฐานแหํงความแนํนอน และเมืองไทยน้ันก็กําลงั คืบคลานไปตามแนวทาง ท่ี เคยดาํ เนินมาแลว๎ มิร๎จู กั ก่พี นั ปี อันเป็นแนวทางทีพ่ ลอยรจู๎ กั และเคยชิน ถงึ แมพ๎ ลอยจะไมเํ ชอ่ื คาํ เลาํ ลอื ตาํ งๆ นน้ั กด็ ี พลอยกไ็ มสํ ามารถทจ่ี ะระงบั คาํ เลาํ ลอื ตาํ งๆ นน้ั มใิ หม๎ ากระทบหตู นได๎ แม๎แตพํ ่ีน๎องเพือ่ นฝงู ของพลอยเอง กพ็ ูดถงึ เร่อื งเหลํานอี้ ยบูํ อํ ยๆ วนั หน่ึงพลอยพูดกบั พอํ เพม่ิ วํา \"คณุ หลวง ทาํ ไมคนสมัยนเ้ี ขาจงึ ชอบพดู เร่ืองอะไรทไี่ มํคอํ ยเป็นมงคลเสยี เลย\" \"เรอ่ื งอะไรแมํพลอย\" พํอเพ่มิ ถาม \"ก็เรอ่ื งคําทํานาย ท่ีวําครบรอ๎ ยห๎าสิบปแี ลว๎ จะสน้ิ ราชวงศบ๑ า๎ ง จะเปลีย่ นราชวงศ๑บา๎ ง ในหลวงจะหมดอํานาจบ๎าง ฉนั ฟังๆ ดูแล๎วก็กล๎มุ ใจ ไมรํ ูจ๎ ะเช่อื ขา๎ งไหนถกู \" \"แมํพลอยกเ็ ชอ่ื กบั เขาเหมอื นกันหรอื \" พํอเพม่ิ ถามยม้ิ ๆ
\"ไมเํ ชื่อ\" พลอยตอบทันที \"ฉันเคยไดย๎ นิ คนแกํเลําเรอื่ งนใ้ี หฟ๎ งั ตง้ั แตํอยํูในวงั ฉันก็ไมเํ คยเชอ่ื เหน็ เปน็ คําคนแกํเลาํ ก็ นึกเสียวาํ ชาํ งเถอะ คนแกํก็ต๎องพดู ไปตามประสาคนแกํ แตเํ ดย๋ี วนี้พดู กันซุบซบิ ไปหมด แมแ๎ ตํคนหนํมุ คนสาว ฉันก็ไมํเหน็ อะไรผิดสงั เกต ยังมองไมํเหน็ ทางทคี่ าํ ทํานายนนั้ จะเปน็ ไปได๎เลย แตํทําไมเขาชอบพดู กนั นกั กไ็ มรํ ู๎\" \"ฉันเองกไ็ มํเช่ือถอื อะไรนกั \" พํอเพ่มิ ตอบ \"แตํกน็ ัน่ แหละปากคนกช็ อบพูดกันไป คนหนงึ่ พูดขนึ้ อกี คนหน่งึ ฟัง แล๎ว ก็พดู กันตํอๆ ไปอีก พดู กนั หลายคนฟงั กนั หลายคนเขา๎ ก็เลยกระซบิ กันจนแซไํ ปทัง้ เมอื ง แลว๎ กเ็ ลยชวนกันเช่อื คาํ พดู ของ ตวั เอง ของอยํางนีห้ า๎ มยาก คนอื่นๆ ทัว่ ไปจะพดู อะไรจะเชอ่ื อะไรก็ชํางเถดิ ทีฉ่ นั เห็นวําแปลกกค็ ือ คนที่ไมํนําจะเชื่อของ เหลาํ น้ี ทาํ นกย็ งั พลอยเชอื่ ไปดว๎ ย ตรงน้สี ชิ อบกล\" \"ใครกนั พอํ เพิ่ม\" พลอยถาม \"กเ็ จ๎านายนํะสิ\" พํอเพมิ่ ตอบ \"เรื่องเกีย่ วกบั ตวั ทาํ นเองในทางไมดํ ี ทําไมทํานเช่อื กไ็ มรํ ๎ู\" \"พอํ เพมิ่ ไปร๎ูอยํางไรวาํ ทํานเชอื่ \" พลอยถามอยํางไมํเข๎าใจ \"อ๎าว ! ก็ถา๎ ทาํ นไมํเชื่อทาํ นจะตอ๎ งลุกข้นึ ฉลองพระนครทําไมกนั ใหเ๎ ป็นการเอกิ เกริกมโหฬาร\" พอํ เพิม่ ยอ๎ นถาม พลอยรเ๎ู รอ่ื งการฉลองพระนครและเปดิ สะพานใหมขํ า๎ มแมนํ าํ้ เจา๎ พระยานน้ั ดี เพราะใครๆ กย็ อํ มจะร๎ู และรด๎ู ว๎ ยวาํ จะ เปน็ การฉลองท่ีมโหฬารทส่ี ดุ ทีเ่ คยประสบพบเห็น แตํพลอยกต็ อบไปวํา \"ฉนั ไมํเห็นจะเก่ียวอะไรกันนี่คุณหลวง กท็ าํ นจะฉลองพระนครของทํานครบร๎อยห๎าสบิ ปี ทาํ ไมจะไปเหมาวําทําน เชื่อ\" \"ทฉี่ ันนกึ อยํางนัน้ ก็เพราะจาํ นวนปที ท่ี าํ นจะฉลอง ทาํ ไมจึงตอ๎ งฉลองร๎อยห๎าสิบปี ครั้งแผํนดนิ พระพทุ ธเจ๎าหลวง เคยมฉี ลองรอ๎ ยปี แตนํ ั่นก็เข๎าใจเพราะร๎อยปนี น้ั จาํ นวนถ๎วนๆ ครบก็ควรจะฉลองอยํู แตํเดี๋ยวน้ีทาํ ไมตอ๎ งมาแบงํ ฉลองตอน รอ๎ ยห๎าสบิ ปี ทําไมทํานไมคํ อยให๎ครบสองร๎อยปี ดคู ลา๎ ยๆ กบั ทาํ นเช่อื อะไรๆ อยเํู หมอื นกัน ไมอํ ยาํ งน้ันก็มองไมํเห็นวาํ ทําไมทํานจะต๎องมาฉลองกนั ตอนน้ี ให๎สมกับคาํ คนพูด\" พอํ เพิ่มอธบิ ายความเหน็ ของตน \"ฉันกไ็ มเํ คยนึกไปถงึ เพียงนน้ั แตํคุณหลวงพูดมาก็จริง บางทีทาํ นจะฉลองสะเดาะพระเคราะหก๑ ระมัง\" พลอยตอบ \"กน็ ัน่ นะํ ซ\"ี พอํ เพ่มิ พดู อยาํ งแนใํ จวาํ ไดพ๎ สิ ูจน๑ความเห็นของตนแล๎ว \"ถา๎ ทํานไมํเชอ่ื วาํ ทํานมีเคราะห๑ ทํานจะต๎องไป สะเดาะทาํ ไมกนั \" ตง้ั แตพํ ลอยพดู กบั พอํ เพม่ิ คราวนน้ั แลว๎ กม็ ไิ ดส๎ นใจเรอ่ื งราวตาํ งๆ อกี เพราะมเี รอ่ื งอน่ื ทเ่ี ขา๎ แทรกแซง คอื เรอ่ื งความ ระหองระแหงระหวาํ งตาอั้นกับภรรยา ลซู ลิ ล๑บนํ บํอยครั้งขน้ึ วําถูกสามที อดทิง้ และพลอยสงั เกตเห็นหลายหนวาํ สามี ภรรยาคูํนี้มกี ารถกเถียงกันบอํ ยๆ ด๎วยถอ๎ ยคํารุนแรง ถึงแมว๎ าํ จะพูดกันด๎วยภาษาฝรั่ง พลอยกพ็ อจะจบั ได๎จากน้าํ เสียงและ กิริยาทําทางวํา คาํ พูดกันนนั้ พูดดว๎ ยเจตนาท่ีจะทาํ ใหอ๎ ีกฝา่ ยหน่งึ เจ็บชํ้าน้าํ ใจ ทั้งหมดน้ีพลอยไมสํ ามารถจะเขา๎ ไป
เกีย่ วข๎อง ระงบั ความอยํางใดได๎ เพราะไมํมีใครมาปรกึ ษาหารือ นานๆ ประไพก็มาบํนให๎ฟงั เสียทีหนึ่งวํา ลูซิลล๑พ่สี ะใภ๎นนั้ ชอบแตํเทยี่ วเตรกํ ับเพือ่ นฝูงทีเ่ ป็นฝรั่งดว๎ ยกัน และแสดงกิรยิ าดถู ูกเหยยี ดหยามคนไทย ซึ่งพลอยกฟ็ ังหไู ว๎หู เพราะเห็นใจลู ซิลลท๑ ถี่ ูกละเลยนัน้ เปน็ ประการหนึ่ง และรด๎ู ีวาํ ประไพรักและนับถอื พ่ชี ายของตน เสยี จนเขา๎ ลกั ษณะลมํุ หลงเปน็ ประการที่ สอง ถึงใครจะผิดจะถกู อยํางไร ประไพกต็ ๎องวําตาอ้ันพ่ชี ายของตนถูกไวก๎ อํ นเสมอไป ขณะน้นั ตาอั้นก็ดจู ะออกจากบา๎ น บํอยที่สดุ และกลบั บ๎านเอาเวลาดึกดนื่ เกอื บจะเป็นประจาํ วนั หนง่ึ พอํ เพม่ิ มาเยย่ี มทบ่ี า๎ น และหลงั จากทไ่ี ดไ๎ ตถํ ามทกุ ขส๑ ขุ กนั ตามปกตแิ ลว๎ พอํ เพม่ิ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"แมํพลอยจําเรือ่ งที่เราคุยกันไวห๎ นหน่งึ ไดไ๎ หม\" \"คณุ หลวงกบั ฉนั คุยกันไวห๎ ลายเรื่องเหลอื เกนิ \" พลอยตอบ \"เรอ่ื งไหนแนํกส็ ดุ ท่ีจะจดจาํ \" \"กเ็ รอ่ื งคําทํานายอะไรนั่นอยํางไรเลํา\" พอํ เพิม่ วํา \"ออ๐ ! เรือ่ งน้นั \" พลอยนึกออก \"แล๎วอยาํ งไร\" \"แมํพลอยกร็ ูด๎ ีวาํ ฉันคบคนมาก\" พอํ เพิม่ อธิบาย \"เที่ยวมีเพื่อนฝงู ซอกแซกไปทั่งทุกหวั ระแหง ฉนั มักไดย๎ ินอะไรตอํ อะไรเสมอ เดย๋ี วนี้ก็ไดย๎ ินมาวาํ เวลาน้กี ําลงั มีคนเขาคบคิดกนั จะลม๎ อาํ นาจพระเจ๎าแผํนดิน อยํูเหมือนกนั \" \"ไฮ๎ ! จะไปทาํ ได๎ยังไง\" พลอยรอ๎ ง \"ถงึ จะคดิ กนั สกั เทาํ ไร ฉันก็ไมํเชือ่ วาํ จะทาํ สาํ เรจ็ บญุ วาสนาของทํานกม็ ี ค๎มุ ครองอยํู คนท่ีเขา๎ ถือน้ําพระพพิ ัฒนส๑ ัตยากย็ ังอยูํทง้ั เมือง ใครเขาจะไปยอม\" \"ฉนั ก็วาํ อยาํ งนัน้ เหมอื นนํะแหละ\" พํอเพมิ่ ตอบ \"แตเํ ร่อื งอยางนีต้ ํางคนก็ตาํ งใจ อยาํ งเราๆ กไ็ มคํ ดิ แตใํ ครจะไปรู๎ ใจใครได๎ สํวนเขาจะทาํ สําเร็จหรอื ไมนํ น้ั ก็ไปอกี เรื่องหน่งึ ฉันคดิ ๆ ดแู ล๎วก็ไมํสบายใจ ไมํรูว๎ าํ เขาจะมาอที ําไหนกัน ถ๎าเขาทํา สาํ เร็จจะเป็นอยาํ งไรก็ไมํรู๎ แตถํ า๎ ทําไมสํ ําเร็จกไ็ มสํ บายใจอีก\" \"ใครท่คี ดิ อยาํ งนี้ ถ๎ามจี ริงอยาํ งคุณหลวงวําก็เป็นโทษกบฏ\" \"ก็นน่ั นํะสิ\" พอํ เพมิ่ ตอบลอยๆ \"กแ็ ลว๎ คุณหลวงทาํ ไมจะต๎องพลอยไมสํ บายใจกบั เขาไปดว๎ ย\" \"เฮอ๎ ! พูดยาก\" พอํ เพ่ิมถอนใจใหญแํ ล๎วกก็ ลําวตอํ ไปวํา \"แมพํ ลอย หมนํู พี้ ํออนั้ เขาเป็นอยํางไรบา๎ ง\" \"ฉนั ก็ไมเํ ห็นเขาเป็นอะไรนี่ คณุ หลวง\" พลอยตอบ \"มีแตํเร่อื งยงํุ ๆ กบั เมียนดิ ๆ หนอํ ยๆ แตฉํ นั กเ็ หน็ วาํ เป็นของ ธรรมดา ลนิ้ กบั ฟันตอ๎ งกระทบกนั อีกหนํอยคงเรียบรอ๎ ยไปเอง\" \"เขาไปไหนมาไหนอยาํ งไร แมํพลอยรูบ๎ า๎ งไหม\" พํอเพิ่มซกั ตอํ
\"ตาอัน้ เขาโตเป็นผใ๎ู หญํ รบั ราชการเป็นขุนน้ําขนุ นางแล๎วนะคุณหลวง\" พลอยท๎วง \"ฉนั ไมํมีหนา๎ ท่ีไปคอยถามเขา หรอก เดย๋ี วเขาจะหาวําฉันยํงุ ไมเํ ข๎าเรือ่ ง\" \"แมํพลอย\" พํอเพม่ิ พูดขนึ้ เบาๆ เหมือนกบั จะปลอบโยน \"ฉนั พูดอะไรไปกอ็ ยําเพิ่งเชื่อ แล๎วกอ็ ยําตกอกตกใจ แตฉํ นั ไดย๎ นิ มาวําพํออนั้ เขามีอะไรๆ อยํูเหมอื นกันคราวนี้\" \"มอี ะไรกันคุณหลวง ฉนั ไมํเข๎าใจ\" พลอยถามอยํางงงๆ \"ดูเหมือนเขาจะร๎ๆู กันอยูํกับพวกที่คิดการท่ีฉนั เลาํ ใหฟ๎ ังเม่อื ก้ี.....\" \"คณุ หลวงเอาอะไรมาพดู \" พลอยร๎องเสยี งหลง \"ฉันไมํเช่อื หรอก ทําอยํางไรฉันกเ็ ชอ่ื ไมไํ ด๎วาํ ลกู ฉันคดิ กบฏ มีอยาํ ง หรือลูกในไสข๎ องฉนั แทๆ๎ เลี้ยงมาเองแตํอ๎อนแตอํ อก จะเปน็ อยาํ งนน้ั ไปได๎อยํางไร\" พลอยเถยี เสยี งแขง็ รส๎ู กึ วาํ ตวั นน้ั รอ๎ นซไํู ปหมด ใจนกึ อยวํู าํ พอํ เพม่ิ เทย่ี วฟงั เรอ่ื งทไ่ี มเํ ปน็ มงคล แลว๎ เกบ็ เอามาพดู ถา๎ เร่อื งน้ีแพรงํ พรายตอํ ไปก็จะเสยี หายมาก แตํพอํ เพ่ิมก็ดเู หมือนจะรใ๎ู จ พดู ขน้ึ วํา \"อยําเพิ่งเอะอะไปแมพํ ลอย ใจเย็นๆ ไว๎กอํ น ถึงจะเปน็ ลูกของเราก็ตามที แตเํ มอื่ เขาโตแลว๎ เขาก็มจี ติ มใี จของเขา เอง แมพํ ลอยเองกร็ บั อยูวํ ําไมํไดเ๎ ที่ยวไปติดตามคอยดวู าํ เขาอยทํู ไ่ี หนทําอะไรบ๎าง ถา๎ คนทเ่ี ขามาบอกเขาเอยํ ชือ่ หลานคน อืน่ เชํนพํอออ๏ ดหรอื พอํ อ๎น ฉนั เองกค็ งไมํเช่ือ เพราะฉนั ร๎ูนสิ ยั หลานๆ ดี แตํพอํ อั้นเขาเป็นคนรนุ แรง มักจะมีความคิดแปลกๆ อยํางทค่ี นเชํนแมํพลอยหรือฉันไมเํ ขา๎ ใจ แตํก็น่ันแหละเรื่องทงั้ หมดอาจไมํจริงเลยกไ็ ด๎ เพราะฉันกบ็ อกแตแํ รกแล๎ววาํ เปน็ เพยี งขําวลือเทาํ นนั้ เอง\" ถงึ แมว๎ าํ ใจของพลอย จะรอ๎ งปฏิเสธไมยํ อมเชอ่ื คาํ พดู ของพอํ เพม่ิ อยกํู ต็ าม แตเํ หตผุ ลของพอํ เพม่ิ เมอ่ื พดู ถงึ ตาอน้ั ก็ ทาํ ใหพ๎ ลอยนกึ ลงั เลและสงสัยอยูคํ รันๆ การอบรมทไ่ี ด๎รบั ตกทอดกันมาแตํบรรพบรุ ษุ มิร๎จู ักกร่ี อ๎ ยปี ไหลทะลกั ทวํ มเขา๎ สํู หัวใจ การอบรมทท่ี าํ ให๎เกิดความจงรกั ภักดี การอบรมทีส่ อนไวว๎ ําการแตะต๎องละลาบละล๎วงพระราชอํานาจ แมเ๎ พียงสํวน ใดสวํ นหน่งึ นน้ั เป็นการคิดคดทรยศตอํ เจ๎า เปน็ คิดกบฏอนั ควรแกโํ ทษทีร่ ุนแรงท่ีสดุ ถา๎ เป็นแตํกอํ นกต็ อ๎ งริบราชบาทวต๑ ัด หวั เจ็ดชว่ั โคตร เป็นการกระทาํ ท่ีเสื่อมเสียมัวหมองไปทั้งวงศ๑ตระกลู ถ๎าจะวําไปตามจรงิ ถึงแมว๎ ําพลอยจะไดผ๎ าํ น เหตุการณ๑ตํางๆ ในชวี ิตมาแลว๎ มากก็ตาม แตํในเนอื้ หาด้ังเดิมในสวํ นลกึ ของหวั ใจพลอย กย็ งั เปน็ คนโบราณ ยงั ถอื วํา นํ้าพระพพิ ัฒน๑สตั ยา เป็นของขลังของศกั ดสิ์ ิทธิ์ ใครประพฤติผิดถอ๎ ยคําท่ีสาบานไว๎ แมด๎ ว๎ ยใจกอ็ าจประสบภยั อันตราย ตํางๆ ไมํมีสิรมิ งคลอีกตํอไป เหตกุ ารณบ๑ า๎ นเมอื งในขณะนัน้ จะเป็นอยาํ งไร พลอยมิได๎คาํ นงึ ถงึ และไมสํ นใจทจ่ี ะรู๎ ยึดเอา ความเชอ่ื ถอื และความจงรักภกั ดีของตนเปน็ ประมาณ คาํ พูดของพอํ เพ่ิมเก่ียวกบั ตาอ้ัน จงึ กํอให๎เกดิ ความวติ กวจิ ารณ๑ มากมายท่สี ุด เทําท่ีเคยร๎สู ึกมาในชวี ติ ถา๎ หากวําตาอ้นั จะลุขึ้น ทาํ อนั ตรายแกพํ ลอยเองผเ๎ู ป็นมารดาเสยี อกี พลอยอาจเหน็ วําไมํเป็นสง่ิ ท่พี ๎นวิสัย และไมรํ สู๎ ึกตระหนกตกใจเทาํ
พลอยถอนใจใหญํ แลว๎ พดู ขน้ึ เบาๆ ดว๎ ยเสยี งทส่ี น่ั วาํ \"คุณหลวง...คุณหลวง...นีฉ่ ันจะทาํ อยํางไรดี ใจหน่ึงฉันไมํเช่ือ จรงิ ๆ วําอนั้ จะเป็นไปไดถ๎ งึ เพียงน้นั แตํคุณหลวงก็เป็นของลงุ ของอัน้ แท๎ๆ ฉนั ก็ไมํเช่อื อกี วาํ คณุ หลวงจะมาใสํร๎ายหลายเลนํ เฉยๆ และท่ีคณุ หลวงพดู ถึงนสิ ยั อ้ันกจ็ รงิ ฉันดเู ขามีความคดิ ไมํเหมอื นกับเราๆ ...คุณหลวงชํวยฉันคดิ ดบู า๎ ง ฉนั จะทาํ อยํางไรดี\" พอํ เพม่ิ นง่ั ใชน๎ ว้ิ เคาะจงั หวะกบั กระดานตรองอะไรอยคํู รหํู นง่ึ แลว๎ พดู ขน้ึ ชา๎ ๆ วาํ \"เรอื่ งนี้เปน็ เร่อื งยากมาก แมํพลอย ใจฉันเองกไ็ มํอยากเช่ือ และจนบดั นก้ี ย็ งั ไมเํ ช่อื แตเํ มอื่ ไดย๎ นิ มาฉันกต็ อ๎ งพูด เพราะฉนั เปน็ ลงุ ของพอํ อน้ั อยาํ งท่ีแมํพลอยวาํ นั่นแหละ เมอ่ื เราร๎เู รอื่ งกนั แล๎ว เรากต็ อ๎ งคิดกนั ให๎ดๆี ต๎องทาํ ให๎ถูกกบั เร่ือง เพราะเราเปน็ ผ๎ใู หญดํ ๎วยกนั แลว๎ \" พอํ เพิ่มหยุดนิง่ ครูหํ นง่ึ แลว๎ พดู ตอํ ไปวาํ \"ฉันเหน็ วําท่แี มพํ ลอยควรจะทาํ กค็ วรจะพูดกับเขา ดู แล๎วตักเตอื นเขาเสยี ในฐานทีแ่ มํพลอยเปน็ แมํ ถา๎ เรอื่ งไมจํ ริงก็แล๎วกนั ไป แตํถ๎าเขามอี ะไรอยูบํ ๎างจรงิ ป่านน้ีก็ยงั คงไมํ ถลําตวั เข๎าไปเทาํ ไรนกั เมอื่ แมํเขาพูดทง้ั ทเี ขาอาจได๎คดิ เปล่ียนความตง้ั ใจเสียได๎ ถา๎ เขาทําไดอ๎ ยาํ งนั้นก็เปน็ อันหมดเร่อื ง\" พอํ เพม่ิ แนะนาํ พลอยไดแ๎ ตเํ พยี งเทาํ นน้ั เอง แลว๎ พอํ เพม่ิ กล็ ากลบั บา๎ น ปลอํ ยใหพ๎ ลอยนง่ั ตรกึ ตรอง คดิ หาทางทจ่ี ะพดู กบั ตาอนั้ อยูคํ นเดยี ว แตํวนั แล๎ววนั เลําพลอยกม็ ไิ ดม๎ โี อกาสพูดกับตาอ้นั สองตอํ สอง ตามทีไ่ ดต๎ ัง้ ใจไว๎ ระหวาํ งนั้นพํอเพมิ่ ก็ ไปมาหาสูํอยูํเสมอ แตพํ อํ เพิ่มกม็ ิได๎ไตถํ ามหรือพูดถงึ เร่อื งนน้ั อกี เลย วนั หนง่ึ พลอยกส็ บชอํ งไดโ๎ อกาส หลงั จากทไ่ี ดค๎ อยมานาน ตาอน้ั มาหาตอนบาํ ยวนั หนง่ึ ขณะทพ่ี ลอยนง่ั อยคํู นเดยี ว เพอ่ื ปรกึ ษาเรอ่ื งบางอยํางเกี่ยวกบั ผลประโยชน๑ที่พลอยมอบให๎ดูแล เมือ่ พูดธุระกนั เสรจ็ แล๎ว พลอยก็ชวนตาอน้ั อยูคํ ุยตอํ ไป อีก แล๎วกถ็ ามขน้ึ ลอยๆ วาํ \"อ้นั หมูนํ ี้ลูกไปมาหาสูํเทยี่ วเตรกํ ับใครบ๎าง\" \"กพ็ วกเพ่อื นๆ ทีผ่ มรูจ๎ กั เทาํ นั้นแหละคณุ แมํ ไมมํ ีใครอื่น\" ตาอ้นั ตอบอยํางไมํสนใจเทาํ ไรนัก \"อยําหาวาํ แมํยงุํ ไมํเข๎าเรอ่ื งเลยอัน้ \" พลอยพดู ออกตัว \"แตํแมํอยากรูว๎ ําเพอ่ื นของลูกเปน็ ใครบา๎ ง\" \"กม็ ีคนทีเ่ คยเป็นนักเรยี นรนุํ เดียวกนั บ๎าง\" ตาอนั้ อธบิ าย \"คนทค่ี น๎ุ เคยกนั ท่เี มอื งนอกบ๎าง แลว๎ ก็คนที่มาร๎ูจักกนั ในนี้ ตอนหลงั โดยมากก็เปน็ ข๎าราชการรุนํ เดียวกนั ท้ังน้ัน คณุ แมํถามทําไมหรอื \" \"เปลําแมํไมํวาํ อะไรหรอก\" พลอยพดู \"แตํหมํนู ้แี มํไดย๎ นิ ขาํ วไมคํ อํ ยดี กอ็ ยากจะเตอื นใหอ๎ ้นั ระวังตวั เวลาคบเพื่อน ฝงู อยาํ ให๎เขาชกั นาํ ไปในทางทผี่ ดิ \" \"คุณแมํก็รูด๎ วี าํ ผมไมํใชคํ นชอบกินเหลา๎ เท่ียวผ๎ูหญิง\" ตาอนั้ พูดอยาํ งน๎อยใจ \"ทาํ ไมจงึ มาเตือนเอาเดย๋ี วน้ี หรือวาํ มี ใครมายุ\"
\"อน้ั อยําเพิง่ ดํวนคดิ มากไป แมไํ มํไดห๎ มายความวําอนั้ ไปเท่ยี วสาํ มะเลเทเมาหรอก แมรํ ๎ดู วี าํ ลูกของแมํไมํมี อบายมุข\" พลอยรีบพดู ปลอบ \"แตเํ ดยี๋ วนี้เขาลือกนั วํา มีคนเขาคดิ การใหญํ เกยี่ วกบั แผนํ ดนิ แผํนทราย แมกํ เ็ ป็นหวํ งเหน็ อัน้ รู๎จกั คนมาก อยากจะขอวาํ ถ๎ามใี ครเขามาชกั ชวน กข็ อใหอ๎ ้นั ยั้งคิดถงึ แมํ ถงึ คุณพอํ ถึงวงศ๑ตระกูลของเรา เราไมเํ คยคิดคด ทรยศตอํ ผม๎ู ีพระคณุ เจา๎ นายทาํ นทรงพระเมตตา เลีย้ งพวกเรามาไดห๎ ลายชว่ั คนอ้ันกค็ งร๎ู ทางข๎างแมํนั้นกร็ ับราชการตลอด กนั ลงมา ไมเํ คยมดี าํ งพร๎อย จนตวั แมํเองท่เี ปน็ ตัวมาก็เพราะทําน สํวนฝ่ายคณุ พํอนนั้ ตัง้ แตํทํานก๐งต๎นตระกูลลงเรือสําเภา มาจากเมืองจนี ก็ไดพ๎ ึ่งทาํ นเปน็ รํมโพธ์ิรํมไทร ทํานได๎ชุบเลี้ยงตงั้ เปน็ พระนํ้าพระยา ไดส๎ ืบวงศต๑ ระกูลกนั ลงมาจนถึงอ้ัน ขอใหอ๎ นั้ คิดดูให๎ดีๆ.....\" พลอยนกึ ไวว๎ าํ จะพดู ตอํ ไปอกี มาก เพราะไดเ๎ ตรยี มถอ๎ ยคาํ และเหตผุ ลไวใ๎ นใจอยาํ งยดื ยาว แตตํ าอน้ั กช็ งิ หวั เราะขน้ึ กอํ น แลว๎ พูดวาํ \"นี่คณุ แมํกลัวผมจะคิดกบฏหรอื \" \"เปลาํ ...ไมํ ใชํ...\" พลอยตอบตะกุกตะกัก ตาอน้ั ลกุ จากทน่ี ง่ั มาคกุ เขาํ อยตํู รงหนา๎ พลอย ครง้ั นเ้ี กอื บจะเรยี กไดว๎ าํ เปน็ ครง้ั แรกในระยะเวลานาน ทต่ี าอน้ั แสดง กริ ยิ านํารกั นาํ เอน็ ดูเปน็ กันเอง ตาอน้ั แหงนหน๎าขน้ึ มองดูพลอยอยาํ งพนิ จิ พิเคราะห๑ เหมอื นกับจะอํานความรสู๎ กึ ท่แี ทจ๎ รงิ แล๎วกถ็ ามข้ึนวํา \"ทําไมคุณแมํถึงคดิ อยาํ งนั้น\" \"แมเํ องกไ็ มํร๎ู\" พลอยตอบเบาๆ \"ไดย๎ ินแตคํ นเขาพดู ซบุ ซิบกัน แลว๎ เห็นอ้ันคบเพอ่ื นฝงู มาก แมํก็อยากเตือนไว๎เทาํ นน้ั เอง\" ตาอน้ั ยงั คงคกุ อยตํู รงหนา๎ และสายตายงั จบั อยทํู ใ่ี บหนา๎ ของพลอย แลว๎ ตาอน้ั กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"ผมร๎ดู วี ําคณุ แมรํ ักลกู ท่พี ดู มาก็ดว๎ ยความเปน็ หํวง ผมกไ็ มํรูจ๎ ะพดู อยาํ งไรใหค๎ ุณแมํคลายใจ เทือกเถาเหลาํ กอ ของพวกเราเปน็ มาอยาํ งไร คณุ แมํก็ได๎พดู ไว๎เองแล๎ว เทาํ น้ันกพ็ อจะเปน็ ประกนั ไดว๎ าํ เวลาผมทาํ อะไรผมกต็ ๎องมสี ติ มคี วาม ยง้ั คดิ ไมํยอมใหใ๎ ครมาชกั ชวนไปในทางท่ผี ดิ ไดง๎ ํายๆ อีกอยาํ งหนง่ึ ผมก็เป็นผใู๎ หญํแล๎วมใิ ชเํ ด็กๆ จะไดว๎ ูํวามไปตาม อารมณ๑\" \"แมรํ ๎ูแล๎ว\" พลอยตอบ \"ถา๎ จะพูดถึงความประพฤติและการไวต๎ วั แมํกพ็ อใจอ้นั ทกุ อยาํ ง ช่ัวแตํแมํเคยไดย๎ นิ อน้ั พูด ถึงเร่อื งบา๎ นเมืองอยบูํ ํอยๆ ก็เลยวติ กไปเอง\" \"เรอ่ื งความรกั ชาติบ๎านเมอื งนัน้ ผมมีอยํูมาก\" ตาอน้ั พูด \"แตํผมกจ็ งรักภักดีตํอพระเจ๎าอยูหํ ัว และคดิ ถึงพระ คุณทํานอยเูํ สมอไมเํ คยเสอื่ มคลาย เอาอยาํ งนก้ี แ็ ลว๎ กัน\" ตาอน้ั หยดุ พดู ครหูํ นง่ึ เหมอื นกับนึกอะไรออก กํอนทจ่ี ะพูดอะไร
ตอํ ไป ตาอัน้ ก็กม๎ ลงกราบลงบนตักพลอยครงั้ หนึ่ง แล๎วกพ็ ูดขึ้นชา๎ ๆ วาํ \"ผมขอสาบานไว๎ตอํ หนา๎ คุณแมํ ผู๎ซ่งึ ผมรกั และ เคารพยง่ิ กวําอะไรทงั้ หมดวํา ผมจะไมเํ ปน็ กบฏ ไมคํ ิดคดทรยศทาํ อนั ตรายตอํ พระเจ๎าอยํูหวั หรอื พระราชวงศ๑เลย ถ๎าผมไมํ ถือตามตาํ สาบานน้ี ขอให๎.....\" พลอยรบี ยกมอื ปดิ ปากตาอน้ั ไวก๎ อํ นทจ่ี ะกลาํ วคาํ สาปแชงํ ตวั เอง พลางรบี พดู วาํ \"อยํา !..... ไมํต๎องหรอกอนั้ ......... แมํเชอ่ื แลว๎ ไมตํ ๎องสาบาน\" ตาอ้ันลงกราบพลอยอกี หนหนงึ่ แลว๎ พดู อยาํ งตัง้ ใจ วํา \"ผมยงั พูดไมํจบ ผมอยากจะบําเพญ็ ชวี ติ ของผมให๎เป็นประโยชนต๑ ํอบา๎ นเมือง เพราะฉะน้นั ถา๎ ตราบใดท่ผี มยงั ซื่อสตั ย๑สุจรติ ตํอบ๎านเมือง ปรารถนาจะทําประโยชน๑นาํ ความเจรญิ มาใหแ๎ กํบา๎ นเมอื ง ผมกข็ อพรจากคณุ แมํ ขอให๎ผมมีแตํ ความสุขความเจริญ คดิ ส่ิงใดก็ขอให๎สําเร็จตามความปรารถนา\" พลอยยกมอื ลบู ผมตาอน้ั แลว๎ กพ็ ดู เบาๆ วาํ \"แมอํ วยพรให๎ลกู ขอให๎เปน็ ไปตามน้ันเถิด\" ตาอน้ั รวบมอื ของพลอยไปกาํ ไว๎ เอาหนา๎ ซบลงกบั มอื ของพลอยทหี นง่ึ แลว๎ กล็ กุ ขน้ึ ยนื หนั หลงั เดนิ เบาๆ ออกจาก ห๎องไป ไมพํ ูดจาวํากระไรอีก เมอ่ื ไดพ๎ ดู กบั ตาอน้ั แลว๎ พลอยกโ็ ลงํ ใจขน้ึ บา๎ ง เพราะไดพ๎ ดู สง่ิ ทต่ี ง้ั ใจไวว๎ าํ จะพดู ออกไปแลว๎ แตคํ าํ ตอบของตาอน้ั มไิ ด๎ ทาํ ให๎พลอยสบายใจข้นึ กวําเกาํ เทําไรนกั คําพดู ของตาอ้ันดจู ะมีควาหมายลกึ ซ้ึง เกนิ กวําทพี่ ลอยจะเขา๎ ใจได๎ เพราะถึงตา อ้นั จะปฏเิ สธขาํ วลือ ทพี่ ลอยไดย๎ ินมาจากพํอเพิ่มนน้ั ก็ตาม แตตํ าอั้นก็มไิ ด๎ปฏเิ สธแขง็ แรงเยี่ยงคนบริสทุ ธิ์ พลอยนึกในใจวาํ ถ๎าตาอ๎นถูกกลําวหาเชนํ นั้น ตาอน๎ ก็คงจะปฏเิ สธทนั ที พร๎อมกบั โกรธเปน็ ฟืนเปน็ ไฟวํา ถูกกลําวหาในเร่อื งที่ไมํจริงจงั และ เสียหายเป็นอกุ ฉกรรจ๑ และถา๎ เปน็ ตาอ๏อดถกู กลําวหาตาอ๏อดกค็ งหวั เราะงอหาย เหน็ เปน็ เร่อื งสนุก พอดพี อรา๎ ยตาออ๏ ดก็จะ รับสมอา๎ งวาํ เปน็ จรงิ ทาํ ให๎ผูท๎ ีก่ ลําวหานน้ั เองต๎องกระอักกระอวํ นใจ พลอยแนใํ จวําท้ังตาอ๎นและตาออ๏ ดต๎องทําอยาํ งที่ พลอยนึก แตํตาอั้นกลบั มที างออกไปอกี ทางหนึง่ ไมํตรงกบั ของใครเลย พลอยรด๎ู วี ําตาอน้ั เปน็ คนฉนุ เฉยี ว ถา๎ ถูกหาความ ในเร่ืองท่ีไมํเป็นจริง ตาอัน้ กม็ ักจะตโี พยตีพายโกรธเอามากๆ พลอยเคยเห็นตาอน้ั เป็นเชํนนีม้ าแตํเดก็ ฉะน้นั การทตี่ าอั้น ตอบคาํ ถามของพลอย ดว๎ ยอารมณเ๑ ยอื กเยน็ มไิ ด๎ยินดยี ินร๎ายแตอํ ยาํ งใด จึงทาํ ให๎พลอยอัศจรรย๑ใจอยูํครนั ๆ และคาํ ตอบ ของตาอ้นั จึงมิได๎ทาํ ให๎พลอยวางใจได๎สนิทนกั ตอํ จากนม้ี าอกี หลายวนั พอํ เพม่ิ กม็ าหาทบ่ี า๎ น พลอยจงึ พดู ขน้ึ วาํ \"คุณหลวง เรอื่ งท่ีคณุ หลวงบอก ฉนั พูดกบั อน้ั เขาแล๎วละ เขาบอกวําไมเํ คยเกยี่ วขอ๎ งกบั ใครทางน้นั จรงิ ๆ ถึงกับ สบถสาบานให๎ฉนั ฟงั \"
\"ฉนั ก็โลงํ ใจไปดว๎ ย\" พํอเพ่ิมตอบ \"พอํ อัน้ น้นั ถงึ ฉนั จะไมคํ นุ๎ เทําพํอออ๏ ด ก็รกั มากเพราะเป็นหลาน ไมํอยากให๎ต๎อง ยุํงเดอื ดร๎อน เม่ือเขาไมํเก่ียวขอ๎ งก็ดีไป แตํเรอ่ื งที่ฉนั ได๎ยินมาเลาํ ให๎แมํพลอยฟงั นั้น ฉนั เช่ือวํามจี ริงๆ เสยี แลว๎ เพราะคนที่ เขาบอกมาเปน็ คนท่ฉี ันเช่ือได๎ เขาไมเํ คยโกหกฉันเลย\" \"ตายจริง !\" พลอยพูดด๎วยความเปน็ หวํ ง \"แล๎วนี่จะไมํมใี ครคดิ ระงบั เรือ่ งกนั บา๎ งเลยหรือ หรือวําไมมํ ีใครรู๎\" \"เร่ืองนี้คนรน๎ู อ๎ ยจรงิ ๆ ฉนั เองถา๎ ไมใํ ชํแมํพลอยฉนั กไ็ มบํ อก เพราะไมใํ ชํเรือ่ งของเรา พดู ไปเขาอาจหาวําฉันบ๎ากไ็ ด๎ แตํฉนั สงสัยวาํ เรอ่ื งรูถ๎ ึงผูใ๎ หญบํ า๎ งแล๎วเหมือนกัน\" \"แลว๎ ทาํ ไมทาํ นไมํทําอะไร จะปลํอยให๎เปน็ ไปตามเรอื่ งตามคําทํานายอยาํ งน้นั หรือ\" พลอยถามอยํางไมเํ ขา๎ ใจ \"ฉันเองก็ไมํเข๎าใจเหมอื นกนั \" พํอเพิ่มตอบ \"เห็นดูเฉยๆ กนั อยูํ บางทที าํ นจะเช่ือบญุ เชอื่ วาสนา ของทํานกระมัง เวลานีไ้ มํวาํ จะไปทางไหน กเ็ ห็นแตํคนติดแหนบติดเหรยี ญพระนามเจ๎านายกนั ออกเตม็ ไป ไมํของพระองคโ๑ นน๎ ก็ของ พระองค๑น้ี บางคนตดิ เสียเต็มหน๎าอก มสี ายระโยงระยางราวกับรา๎ นตทู๎ อง ฉันสงสัยวําเจา๎ นายทํานก็จะเลยพลอยเชือ่ แหนบของทํานเองไปดว๎ ย\" \"ทํานจะเชอ่ื วําอยํางไร คณุ หลวง\" พลอยถาม \"อา๎ ว ! ก็เชอ่ื วาํ ใครตดิ แหนบของทาํ นก็เป็นมหาดเล็กไว๎วางพระทยั ไมมํ จี ะคิดทาํ อันตรายทํานได๎เลย อยํางไรเลาํ \" พํอเพม่ิ ตอบหน๎าขรมึ ๆ \"ใจคนเรานัน้ เช่อื ยาก\" พลอยพูดขึน้ เป็นเชงิ ปรารภ \"ฉนั เองกไ็ ดเ๎ หน็ มาแลว๎ หนักตํอหนกั เวลาใครมบี ญุ มวี าสนาก็ เข๎าประจบประแจง ถวายเน้อื ถวายตวั กนั ให๎วํนุ ไป พอหมดบุญลงเม่ือไร ก็ไมํมใี ครจะเหลยี วแล เรอ่ื งอยํางนีม้ ีอยเูํ สมอ\" \"เพราะคนอยาํ งแมํพลอยอยาํ งฉนั ไมเํ คยมีบุญหนักศกั ดใ์ิ หญํ เราจงึ มองเหน็ \" พอํ เพ่ิมวาํ \"แตํถ๎าเราเกดิ มาเคยมแี ตํ บุญวาสนา ก็คดิ ไปอีกอยาํ งหน่งึ เพราะบุญวาสนาน้ันถา๎ จะวําดีกด็ ี แตํคิดไปอีกทหี น่งึ ก็เปน็ เคร่อื งบดบังไมใํ หแ๎ ลเห็นความ จรงิ อะไรได๎มากทีเดยี ว\" \"ใจฉนั เปน็ อยํางไรก็ไมรํ ซู๎ ีคณุ หลวง\" พลอยพูดข้นึ \"ถ๎าจะใหฉ๎ ันพูดจรงิ ๆ ฉันกต็ อ๎ งบอกวําฉนั ไมเํ ชื่อเรอ่ื งที่คณุ หลวง เอามาพดู เหมือนกนั \" พอํ เพม่ิ หวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"อยาํ วําแตแํ มพํ ลอยเลย ฉันเองก็ไมํเชอื่ ! และยังนกึ อยูเํ สมอวาํ บางทเี ร่ืองท่ีลอื ๆ กันอยูํ ก็จะเงียบหายไปเฉยๆ เหมอื นกบั เรือ่ งอ่ืนๆ เพราะเหตนุ ีแ้ หละ ฉนั จงึ ไมํยอมพดู ใหใ๎ ครฟัง นอกจากแมพํ ลอยคนเดียว\" ตง้ั แตนํ น้ั มาพลอยกม็ ไิ ดส๎ นใจกบั เรอ่ื งราวตอํ ไปอกี ระหวาํ งนน้ั การตระเตรยี มงานฉลองพระนคร ดาํ เนนิ ไปเรอ่ื ยๆ เพราะงานนัน้ ใกลเ๎ ข๎ามาทกุ ที คนท่ตี ื่นเต๎นมากกค็ ือประไพ ผูซ๎ ึง่ พดู ถงึ เรื่องเทยี่ วงานอยไูํ มหยุดปาก ประไพเรมิ่ ลงมอื เย็บ
เสื้อไวเ๎ ปน็ หลายชุด เพื่อใสเํ ที่ยวงาน และเทาํ ทพี่ ลอยทราบ ประไพกม็ นี ัดไวก๎ บั เพื่อนฝงู วําจะตอ๎ งออกเทย่ี วงานทกุ วัน จนกวําจะเสร็จ พลอยยง่ิ ดปู ระไพแลว๎ กย็ ง่ิ รส๎ู กึ ตวั วาํ เขา๎ ใจลกู สาวนอ๎ ยลงทกุ ที เพราะเดย๋ี วน้ี ประไพเรม่ิ จะสนใจในเพอ่ื นผช๎ู าย และ สนใจจนออกนอกหน๎า จริงอยปํู ระไพมไิ ด๎ประพฤตติ นให๎เสยี หายแตํอยาํ งใด และถึงแมป๎ ระไพจะไดม๎ โี อกาสไดพ๎ บปะกับ ผู๎ชายหนํมุ ๆ ท่เี ป็นพี่น๎องของเพ่อื นฝูงตามบา๎ นของคนเหลาํ นน้ั ประไพกย็ งั มิได๎เคยสนิทสนมกับใครถึงกบั ไปมาหาสกูํ นั ถึง บา๎ น แตบํ างครงั้ วิธีท่ปี ระไพจะพูดถงึ เพอื่ นฝูง ทเ่ี ปน็ ผูช๎ าย ทาํ ให๎พลอยตอ๎ งเลกิ ค้วิ มองดูลูกสาวอยาํ งฉงน เพราะประไพจะ ไมพํ ดู ถึงผูช๎ ายในฐานะเพอื่ นฝงู หรอื คนรจู๎ ักอกี ตํอไป แตถํ ๎าพดู ถึงผูช๎ ายทีไร ประไพก็จะพดู ไปในแงํพจิ ารณาเลือกเฟ้น ใน ทาํ นองวําคนน้นั คนน้จี ะมีคณุ สมบัติดไี มํดีอยาํ งไร พอที่ประไพจะแตงํ งานดว๎ ยได๎หรอื ไมํ ไมวํ ําจะพูดถงึ ผ๎ูชายคนใด ประไพ จะต๎องพดู ในแงํนนั้ ทุกคร้งั และผู๎ชายคนใดท่มี ีเมยี แล๎ว ประไพมักจะไมํพดู ถงึ เลย นอกจากจะมีเรอ่ื งเกีย่ วขอ๎ งตอ๎ งพดู ถงึ จรงิ ๆ พลอยเอาความคดิ ของประไพ มาเทยี บดกู บั ความรส๎ู กึ นกึ คดิ ของตนเองเมอ่ื ยงั สาวๆ กร็ ท๎ู นั ทวี าํ แตกตาํ งกนั มาก เมอ่ื พลอยยังสาวๆ น้นั ไมํวาํ จะพดู หรอื จะคดิ ถงึ ผู๎ชาย พลอยก็มักจะเอาผชู๎ ายน้นั ต้งั ไวใ๎ หห๎ าํ งตัวทีส่ ดุ ท่ีจะหํางได๎ เรือ่ งที่จะไป คดิ ถึงกบั วําจะเอามาเปน็ ลูกเปน็ ผวั นั้น เปน็ อนั ไมํมีอยํางเดด็ ขาด แตํเม่อื ได๎ยนิ วธิ พี ดู ของประไพ พลอยก็ไมํเขา๎ ใจวาํ กาล สมัยน้ัน สามารถทําใหล๎ กู สาวของตนแท๎ๆ นั้นแตกตาํ งหาํ งไกลกบั ตนไปได๎ถงึ เพยี งนัน้ พลอยเคยเตอื นประไพใหร๎ ะวงั วาจา แตปํ ระไพกม็ กั จะหวั เราะ แลว๎ อธบิ ายใหฟ๎ งั วาํ ในใจจรงิ นน้ั ประไพยงั ไมเํ คยนกึ จะแตงํ งานจริงๆ เลย ทัง้ หมดที่พลอยได๎ยนิ เปน็ เพยี งวิธีพูด มิไดห๎ มายความวาํ ประไพจะต๎องไปแตงํ งานกบั ใครจรงิ ๆ ตามที่ พูด เวลาประไพอธิบายใหฟ๎ ัง พลอยกพ็ อจะเขา๎ ใจได๎รางๆ และสังเกตดใู บหนา๎ และแววตาของประไพเวลาทีอ่ ธบิ าย พลอย กร็ ว๎ู าํ ประไพพูดความจริงอยํางเปดิ เผย มไิ ด๎มอี ะไรซอํ นเรน๎ ปดิ บัง ในทส่ี ดุ งานฉลองพระนครอยาํ งมโหฬารกม็ าถงึ มกี ารตามประทปี โคมไฟและงานฉลองตาํ งๆ ซง่ึ สวํ นมากพลอยกไ็ ด๎ ยินจากปากคําบอกเลํา เพราะตวั เองนั้นไมมํ ีแกใํ จจะออกไปเทย่ี วเตรํ เหมือนเมื่อครงั้ ยังเป็นสาว ตาออ๏ ดชวนพลอยขึ้นรถ แลนํ ผาํ นไปทางบรเิ วณทม่ี งี านครงั้ หนง่ึ แตเํ ม่อื เหน็ ฝูงคนทมี่ าเท่ยี วกันมดื ฟา้ มวั ดนิ พลอยก็เวยี นศรี ษะแทบจะเป็นลมไมํ กลา๎ ลงจากรถ และในท่สี ุดก็ต๎องกลับบา๎ น ปลํอยให๎แตลํ ูกๆ และคนในบ๎านไปเทีย่ วงาน พลอยนกึ อจิ ฉาชอ๎ ยและพอํ เพ่ิมอยูํ ครนั ๆ เมอ่ื ทั้งสองคนนน้ั มาเลําใหฟ๎ ังภายหลงั วําได๎เท่ียวงานสนกุ อยาํ งไรบ๎าง เมือ่ ช๎อยมาเลาํ ถงึ ขบวนแหใํ นวันเปดิ สะพาน ซึ่งชอ๎ ยออกไปดูด๎วยตนเอง พลอยกป็ รารภข้ึนวาํ \"ช๎อยน่เี กํงสาหสั อายจุ นปา่ นนีแ้ ล๎วยังกระเยอ๎ กระแยํงไปดูแหํกบั เขาจนได๎\" \"รีบดูๆ เสยี กอํ นทม่ี นั จะตาย สนกุ ออก\" ช๎อยตอบ \"ฉนั ไมํกล๎าไป\" พลอยพูด \"คนมากมายเหลือเกนิ ไมรํ ๎จู ะไปเบยี ดคนอยํางไรไหว\"
\"แกแํ ลว๎ เบียดคนจะเปน็ ไร\" ชอ๎ ยวาํ \"ถ๎ายงั สาวๆ เสยี อกี จะนํากลัวอยํูบา๎ ง อยาํ งฉนั ออกไปเดินเทย่ี ว เด็กหนํุมๆ มัน เห็นกลบั หลกี ทางใหเ๎ สยี อีก เพราะเราเปน็ ยายแกํ เลยเท่ียวได๎สบาย\" งานฉลองพระนครสน้ิ สดุ ลง และอายพุ ระนครกไ็ ดผ๎ าํ นมาครบรอ๎ ยหา๎ สบิ ปบี รบิ รู ณ๑ มไิ ดม๎ เี หตกุ ารณอ๑ นั ใดเกดิ ขน้ึ ตาม คําทํานาย ซึ่งทกุ คนรวมทง้ั พลอยไดพ๎ ากนั ลืมเสียแลว๎ อยาํ งสนิท บทที่ ๕ (หน๎าท่ี ๑) เดอื นเมษายนทร่ี อ๎ นแหง๎ แลง๎ ในตอนทา๎ ยนน้ั กผ็ าํ นไป ผท๎ู ส่ี ามารถไปตากอากาศได๎ ตาํ งพากนั ทยอยกลบั สกํู รงุ เทพฯ ในต๎นเดือนพฤษภาคม ฝนเริม่ จะลงประปรายบา๎ งแล๎ว และธรรมชาติทกุ อยําง พร๎อมดว๎ ยชวี ิตของคนในเมืองไทย กด็ ําเนนิ ไปอยํางปกติ ขณะนนั้ พระเจ๎าอยูํหัวเสดจ็ พระราชดาํ เนิน แปรพระราชฐานไปประทับยงั พระราชวังไกลกังวลหวั หิน และ เดือนมิถุนายนก็คบื คลานเขา๎ มา โดยมิได๎มีรอํ งรอย บอกเหตกุ ารณล๑ ํวงหนา๎ แตอํ ยํางใดเลย ในตอนปลายเดอื นพฤษภาคมปนี น้ั เอง ตาอน้ั มาหาพลอยวนั หนง่ึ แลว๎ พดู ขน้ึ วาํ \"คณุ แมํ ลูซิลล๑เขาอยากกลบั ไปเย่ียมบา๎ นท่ฝี ร่งั เศส ผมก็วําจะใหเ๎ ขาไป\" \"คดิ ดดู ีแล๎วหรือลกู \" พลอยพูดขน้ึ \"ธรรมดาผวั เมียไมํควรจะจากกันนาน ตั้งแตแํ มํแตํงงานกบั คุณพอํ ยงั ไมเํ คยจาก กนั เกินกวําเดือนหนึ่งเลย จะมบี ๎างก็เวลาคณุ พอํ ไปราชการ ไปซ๎อมรบเสอื ปา่ บา๎ ง ไปตามเสด็จบ๎าง แตํน่นั กเ็ ปน็ ธรรมดา ......\" \"เปลาํ ไมมํ ีอะไรหรอกครบั คุณแมํ\" ตาอั้นพดู แกต๎ ัว \"ลูซิลล๑เขาไมใํ ชคํ นไทย จากบ๎านมาหลายปี เขากต็ อ๎ งคิดถึงบา๎ น เขา ผมก็เกบ็ เงนิ ไว๎ใหเ๎ ขาไดพ๎ อเป็นคาํ เรือและคําใชจ๎ ํายเลก็ ๆ น๎อยๆ ไปถึงทางโน๎นแลว๎ เขาก็อยกํู บั พํอแมํเขา ไมํต๎องเสีย อะไรมาก กะวําจะให๎เขาไปอยูสํ กั หกเดือน แล๎วจึงจะกลบั \" \"หกเดอื นก็นานโขอยูํ\" พลอยพดู อยาํ งวติ ก \"แตถํ ๎าลูกคิดแล๎ว แมกํ ไ็ มวํ ํา ตามใจ\" \"ผมอยากจะขออะไรคุณแมํสักอยําง\" ตาอัน้ พูดตอํ ไป \"ระหวาํ งท่ีเขาไมอํ ยํูนี้ ถ๎าผมเปน็ อะไรไป ก็ขอใหค๎ ุณแมบํ อก ให๎ลูซลิ ล๑เขารด๎ู ว๎ ย ใหอ๎ ๏อดเขียนหนงั สอื ใหก๎ ็ได๎ และเงินทองที่เป็นของผมเลก็ ๆ นอ๎ ยๆ กข็ อให๎คุณแมํสํงใหเ๎ ขาดว๎ ย\" \"อัน้ พดู อะไรเป็นลาง !\" พลอยพูดขนึ้ อยํางตกใจ \"ยงั หนุมํ ยงั แนนํ อยํู ทําไมจงึ คิดไปถึงเพียงน้นั แมํไมอํ ยากให๎อัน้ พดู อยาํ งน้เี ลย !\" \"เปลําไมมํ อี ะไรหรอกครบั \" ตาอน้ั หวั เราะตอบ \"คุณแมตํ กใจไปได๎ ผมส่ังไวเ๎ พ่อื จะไดไ๎ มํประมาท ถ๎าลูซิลลเ๑ ขาไมํ ตอ๎ งไปไหนไกล ผมก็จะไมํพดู หรอก แตํน่ีเขาต๎องไปเยีย่ มบา๎ น ของอยํางนปี้ ระมาทไมไํ ด๎ ผมมันเรยี นกฎหมายมาแลว๎ กอ็ ยํู กบั กฎหมายวนั ยังคา่ํ จึงอยากทําอะไรใหเ๎ ปน็ ระเบียบ\"
\"แมกํ ย็ ังไมเํ หน็ จาํ เปน็ ที่อ้ันจะต๎องมาสง่ั เลย\" พลอยบํน \"ถงึ จะมอี ะไรขน้ึ จรงิ ๆ แมํก็อยํทู ้งั คน ใครจะไปทงิ้ เมียของ อนั้ ได๎\" ตง้ั แตตํ าอน้ั บอกไวว๎ นั นน้ั แลว๎ ลซู ลิ ลก๑ ม็ าคยุ ดว๎ ยในวนั ตอํ ไป และเทาํ ทพ่ี ลอยจบั คาํ ได๎ ลซู ลิ ลด๑ เู หมอื นจะคดิ วาํ จะจาก ไปนาน และทตี่ ๎องไปคราวน้ี ดเู หมอื นตาอ้ันจะเปน็ คนคาดคน้ั ใหไ๎ ป มากกวําทีล่ ูซิลลจ๑ ะสมคั รใจไปเอง \"ลูซลิ ล๑ไมอํ ยากไปมากนัก\" ลูซิลลบ๑ อกกับพลอย \"แตอํ ั้นบอกให๎ไป ลูซลิ ล๑กต็ อ๎ งไป\" \"อา๎ ว ! กไ็ หนอ้ันเขาบอกวําลูซลิ ล๑คดิ ถงึ บา๎ น\" พลอยวาํ \"จริงถูกแล๎วลซู ิลล๑คดิ ถงึ บ๎าน\" ลซู ิลลต๑ อบ \"แตคํ ดิ ถงึ กไ็ มตํ ๎องไป เพราะลซู ลิ ล๑แตํงงานกบั อั้น ต๎องอยูกํ ับอ้ัน แตํอั้น บอกใหไ๎ ปๆ ทกุ วนั ลซู ลิ ลก๑ ็ต๎องไป\" \"แมไํ มเํ ขา๎ ใจจริงๆ\" พลอยพูดอยาํ งอํอนใจ \"ลูซลิ ล๑พดู อยํางหนึง่ อ้นั พูดอยํางหนง่ึ ไมรํ จ๎ู ะฟงั ขา๎ งไหนถกู \" ลซู ลิ ลม๑ องหนา๎ พลอยแลว๎ ยม้ิ อยาํ งเหน็ ใจพดู ขน้ึ วาํ \"ลูซลิ ล๑เห็นใจคณุ แมํมาก คณุ แมํรกั อน้ั คณุ แมํรักลูซิลล๑ ลซู ลิ ล๑ไมํ อยากทาํ ให๎คณุ แมํเสยี ใจเลย ลซู ิลล๑ไปแล๎วจะคิดถึงคุณแมํมากกวําใครท้งั หมด\" \"อั้นเขาวําลูซลิ ล๑จะไปหกเดอื นเทาํ น้นั เอง แลว๎ กจ็ ะกลบั มาใหมํ\" พลอยพูดเพื่อเอาใจลกู สะใภ๎ ลซู ลิ ลย๑ ม้ิ เออ้ื มมอื มาจบั มอื พลอยบบี แลว๎ พดู วาํ \"บางท.ี ..บางทจี ะกลับมาเร็ว ถ๎าอ้นั ยงั ตอ๎ งการลซู ลิ ล๑\" ตง้ั แตนํ น้ั มาลซู ลิ ลก๑ เ็ ตรยี มเกบ็ ขา๎ วของ แตพํ ลอยกส็ งั เกตจากกริ ยิ าอาการและใบหนา๎ ทเ่ี ศรา๎ ๆ ของลซู ลิ ลไ๑ ดว๎ าํ ลซู ลิ ล๑ มิได๎เตม็ ใจท่จี ะไปนกั แตทํ ี่จาํ ต๎องไปก็เพ่อื ใหถ๎ ูกใจตาอ้นั พลอยดูๆ ลูซิลล๑แลว๎ ก็รส๎ู กึ สงสารจับใจ ทง้ั ที่ความแตกตาํ ง ระหวาํ งชาตภิ าษาคอยเปน็ อปุ สรรคก้นั กาง มใิ ห๎พลอยไดเ๎ ขา๎ ถึงตวั สนทิ สนมกบั ลซู ลิ ลน๑ กั แตํพลอยก็รส๎ู ึกดวี าํ ลูซิลลย๑ ัง อาลยั ตาอ้ันอกี มาก และเริม่ จะเหน็ จริงในคาํ พูดของตาออ๏ ดท่ีเคยพดู ไวว๎ าํ คนไทยทแี่ ตํงงานกับคนตาํ งชาตติ าํ งภาษานน้ั นอ๎ ยคํทู อ่ี ยํูกนั ได๎ยดื เพราะจะเร่มิ เบ่อื หนํายกันเอง ในกรณีนีพ้ ลอยเรม่ิ จะคิดวาํ ความเบื่อหนํายนัน้ มาจากตาอัน้ มากกวําลู ซลิ ล๑ ตอนตน๎ เดอื นมถิ นุ ายนตาอน้ั กพ็ าลซู ลิ ลเ๑ ขา๎ มาลาพลอย เพอ่ื จะออกจากบา๎ นไปลงเรอื ไปนอก พอเขา๎ มาถงึ ตวั พลอยลู ซลิ ล๑ก็ร๎องไห๎ และโผเข๎ามากอดพลอยไว๎ ครั้งน้ีเป็นครง้ั แรกทีพ่ ลอยยอมตัวใหล๎ ูซลิ ล๑กอด ด๎วยความสมคั รใจ และย่ิงกวํานน้ั พลอยยังใชแ๎ ขนท้ังสองข๎างโอบตัวลซู ลิ ลไ๑ วแ๎ นนํ ดว๎ ยความรกั และความสงสาร แตลํ ซู ลิ ล๑ก็ต๎องจากไปในทสี่ ุด เพราะตาอ้ัน เตือนขึ้นมาเบาๆ ทงิ้ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งน่งั ราํ พึงอยํูคนเดยี ว ในข๎อท่ีวําความรักลูกสะใภ๎ เพ่งิ จะมาเกดิ ขนึ้ จริงจงั ในวนั ท่ีลกู สะใภ๎ ออกจากบา๎ น ถา๎ หากวาํ พลอยรกั ลูซิลล๑ถงึ เพยี งนีม้ าแตํแรก บางทีลูซลิ ล๑ก็อาจไมตํ ๎องลาไปในวันน้ี
ตง้ั แตลํ ซู ลิ ลก๑ ลบั ไปแลว๎ ตาอน้ั ดเู หมอื นจะโลงํ ใจและสบายใจขน้ึ กริ ยิ าอาการของตาอน้ั กย็ ง่ิ ทาํ ใหพ๎ ลอยไดค๎ ดิ วาํ บางทีคาํ พูดของลซู ิลล๑จะถกู ในข๎อทว่ี ํา ตาอัน้ เปน็ คนอยากใหล๎ ซู ิลล๑กลบั บา๎ น มากกวาํ ที่ลซู ลิ ล๑อยากกลับไปเอง และต้ังแตลํ ู ซลิ ล๑ออกเดนิ ทางไป ตาอ้ันกด็ ูจะมีธรุ ะไปไหนมาไหนมากกวาํ แตกํ ํอน กลับบา๎ นดึกๆ แทบจะทกุ คืนจนพลอยเห็นเป็นของ ธรรมดา ขณะนี้พลอยได๎อาศยั แตตํ าอ๏อดเป็นเพ่ือนคยุ และเริ่มจะเห็นวําการที่ตาอ๏อดอยํกู ับบา๎ นเฉยๆ น้ันเป็นประโยชนต๑ ํอ ตนโดยตรง ถ๎าหากวําตาออ๏ ด เป็นคนเอางานเอาการอยาํ งตาอ้ันอีกคนหนึง่ พลอยจะตอ๎ งวา๎ เหวมํ าก เพราะจะไมํมใี ครใน บ๎าน ทจ่ี ะหันหนา๎ ไปพดู จาใหเ๎ ขา๎ ใจกนั ได๎ เชา๎ ตรวํู นั หนง่ึ ในเดอื นมถิ นุ ายน พลอยเพง่ิ ตน่ื แตยํ งั มไิ ดล๎ กุ จากทน่ี อน ยงั นอนหลบั ตานง่ิ ๆ คดิ อะไรตอํ อะไรอยํู ตง้ั ใจ วําอีกสกั ครํจู งึ จะลกุ ข้ึน เสียงเด็กคนใชเ๎ ร่ิมเปิดประตหู นา๎ ตํางตกึ อยาํ งเบาๆ และอกี สกั ครํูหนง่ึ ก็มเี สียงคนขนึ้ บนั ไดมาอยาํ ง รบี ร๎อน และเสยี งพํอเพิม่ มาเรียกอยูํหนา๎ หอ๎ งวาํ \"แมพํ ลอย ! แมํพลอย ! รีบลุกขนึ้ เถิด เกดิ เรื่องใหญแํ ลว๎ \" พลอยตกใจรบี ลกุ ขน้ึ นง่ั ทนั ที พอํ เพม่ิ ไมเํ คยมาแตเํ ชา๎ อยาํ งนน้ั และไมเํ คยมาเรยี กปลกุ พลอยใหต๎ น่ื ขน้ึ อยาํ งนเ้ี ลย เรื่องที่พํอเพม่ิ บอกวําเกดิ ขน้ึ นั้นจะตอ๎ งใหญจํ รงิ ๆ ดว๎ ยมือที่สน่ั เพราะความตกใจ พลอยรบี ถอดกลอนประตแู ละเปิดประตู ออกไป พํอเพ่ิมกาํ ลังเดนิ ไปเดินมาอยทูํ ่หี อ๎ งขา๎ งนอก สีหน๎าของพํอเพม่ิ และทําทางนั้น เตม็ ไปด๎วยความตืน่ เต๎นและหนักใจ \"อะไรกนั คณุ หลวง เกิดขึน้ อะไรกัน\" พลอยรบี ถามในทันทที ี่เหน็ ตัวพอํ เพ่ิม พอํ เพม่ิ หนั ขวบั มาทางพลอยแลว๎ กพ็ ดู วาํ \"เกดิ กบฏข้นึ แลว๎ \" \"ตายจริง !\" พลอยพดู ออกมาได๎เทาํ น้นั แลว๎ ก็ลงนัง่ อยหํู อ๎ งน้นั เองดว๎ ยความตกใจ พอํ เพ่มิ เดนิ มานั่งใกลๆ๎ แลว๎ ก็ ถอนใจใหญํ พดู ข้ึนวํา \"ฉนั กน็ กึ วําหมดเร่อื งหมดราวกนั ไปแล๎ว แตทํ ่ีไหนได๎ !\" \"จริงหรือน่คี ณุ หลวง ไปรู๎มาจากไหน\" พลอยถามข้ึนเพราะไมํรจู๎ ะพดู วําอะไร \"จริงซนี ํา\" พอํ เพม่ิ ตอบ \"ฉนั เหน็ มากบั ตา ทหารเต็มหนา๎ พระลานไปหมด แล๎วน่ียงั ไง\" พอํ เพ่มิ พดู พลางยืน่ กระดาษ แผํนเลก็ ๆ แผํนหนง่ึ ใหพ๎ ลอย \"ประกาศทเ่ี ขาแจกแตเํ ชา๎ แมพํ ลอยอํานเอาเองกแ็ ลว๎ กัน\" พลอยหยบิ กระดาษนน้ั มาอาํ นไดย๎ งั ไมทํ นั จบ กร็ ส๎ู กึ วาํ ตาพราํ จนแทบจะมองไมเํ หน็ ถอ๎ ยคาํ กระอบรมความเชอ่ื ถอื ตํางๆ ทีไ่ ด๎รบั มาตัง้ แตํเดก็ จนโตรอ๎ งก๎องอยใูํ นใจวํา \"ไมจํ รงิ ! ไมจํ รงิ ! อยําไปเช่อื ! ใครชํางคิดชาํ งเขยี นได๎เพยี งนี้ ไมํจรงิ เลย ! บาปกรรมอยําเชอื่ ! อยาํ เชอื่ !\"
\"ใครกันคณุ หลวง\" พลอยถามดว๎ ยเสียงท่ีแหบเครือ ตอ๎ งกลนื นํ้าลายคร้งั หนงึ่ แล๎วจงึ ถามตํอไปวํา \"คณะราษฎร น่นี ะํ ใคร มาจากไหน\" \"กพ็ วกทเี่ ขาคิดการคราวน้ีอยํางไรละํ ฉนั รู๎แตเํ พยี งคนสองคน ยังรไู๎ มํหมดวําเป็นใครบ๎าง\" แล๎วพํอเพ่มิ ก็เอยํ ช่อื คน สาํ คญั ในคณะราษฎรให๎พลอยฟงั แตชํ ่อื เหลํานน้ั ก็มิไดใ๎ หค๎ วามกระจาํ งแกํพลอย แตปํ ระการใด เพราะเปน็ ชือ่ ท่ีพลอยไมํ ร๎จู กั \"แล๎วเขาจะเอาอยํางไรกัน จะทําอยาํ งไรกับในหลวง จะฆําเจา๎ ใหห๎ มดหรือ\" พลอยถามตอํ \"ฉนั เองก็ไมรํ ู๎ และเวลานีฉ้ ันวาํ ไมํมีใครรท๎ู งั้ นั้นวาํ จะเป็นอยํางไรกนั ตํอไป ร๎ูแตคํ ราํ วๆ วําถ๎าสาํ เรจ็ เมอื งไทยจะ เปลี่ยนรปู การปกครองใหมํ มีคนสติตชู นั่ \" \"มีใครนะ\" พลอยถามเสยี งหลง เพราะต้ังแตํเกดิ มาก็ไมเํ คยได๎ยินช่อื ทแ่ี ปลกถึงเพยี งน้นั นึกในใจวาํ บางทีจะเลิกมี ในหลวง และเอาคนที่ช่ือแปลกๆ น้ันมาแทน \"ภาษาฝรงั่ \" พอํ เพ่มิ อธบิ าย \"ไมํใชํคน......เปน็ ภาษาฝรัง่ แปลวํา...อ๎า...เอ ! ฉันกไ็ มํรจ๎ู ะอธบิ ายยังไงถกู เหมือนกัน\" \"แลว๎ กัน !\" พลอยพดู \"แตํคณุ หลวงยังอธิบายไมถํ กู ฉนั จะไปเข๎าใจไดอ๎ ยํางไร อะไรกไ็ มรํ ๎ู ช่อื กเ็ รยี กยากเปน็ คนก็ ไมํใชํ เป็นอะไรกบ็ อกไมํถกู นาํ กล๎ุมจริงคณุ หลวง !\" \"เด๋ียวกอํ น\" พอํ เพมิ่ พยายามอีกหนหนงึ่ \"คือเรอื่ งมนั อยาํ งนี้ แตํกอํ นนี้ในหลวงทํานอยํูเหนอื กฎหมาย แตตํ ํอไปน้ี เขาจะให๎ในหลวงอยูํใต๎กฎหมาย\" \"แลว๎ มันผิดกันอยาํ งไร\" พลอยซกั \"แตํกอํ นฉันกไ็ มํเคยเหน็ ทาํ นทําอะไรผดิ กฎหมายสักที ฉันเคยรู๎แตํวําในหลวง ทาํ นออกกฎหมาย เม่ือทํานเป็นคนออกกฎหมาย แลว๎ จะเอาทาํ นมาอยํใู ตก๎ ฎหมายได๎อยํางไร\" \"ที่แมพํ ลอยวาํ ๆ ทํานไมเํ คยทาํ อะไรผิดกฎหมายก็ถูก แตถํ งึ ทาํ นจะทาํ ผดิ กไ็ มํมใี ครไปวาํ อะไรทาํ นได๎ แตํตอํ ไปนี้ แม๎แตํในหลวงก็ต๎องอยํใู ตก๎ ฎหมาย\" \"ก็เผ่อื ทํานไมํยอมเลาํ คณุ หลวง\" พลอยถามเอาตรงๆ \"ก็ถึงวําเถอะนา แมํพลอย !\" พํอเพิ่มพดู \"ปญั หามันอยทูํ ท่ี าํ นจะยอมหรือไมยํ อม ถ๎าทํานยอมเร่อื งกไ็ ปอยํางหน่ึง แตํถ๎าทํานไมํยอมก็ไปอีกรปู หนึ่ง ฉนั จงึ บอกไว๎แตํแรกแล๎ววํา เวลานย้ี งั ไมํมใี ครจะร๎ูวาํ เร่อื งจะไปยงั ไงกนั \" \"แล๎วเจา๎ นายพระองคอ๑ ่นื เปน็ อยํางไรบา๎ ง\" พลอยซักตอํ เพราะอยากรเ๎ู รอ่ื งให๎ละเอยี ด \"เขาจบั เอาไปขงั ไว๎หลายพระองค๑แลว๎ \" พํอเพมิ่ ตอบ
\"พุทโธเํ อย๐ !\" พลอยออกอุทานเพราะไมรํ วู๎ าํ จะพดู วําอยาํ งไร พลอยร๎ูดวี ําในระยะหลังๆ นี้ มคี นจํานวนไมํน๎อยท่ีไมํ พอใจในเจา๎ นายบางพระองค๑ และคนเหลาํ น้นั คงจะดีใจ เมือ่ รู๎วําเจา๎ นายท่ีตนไมํชอบ ต๎องประสบเคราะห๑กรรม แตํสําหรับ พลอยนน้ั มีแตคํ วามรส๎ู ึกสงสารและหํวงใย ถึงแมว๎ ําจะเปน็ ใครก็ตาม ถา๎ โชคร๎ายต๎องประสบเคราะห๑ พลอยกม็ กั จะสงสาร อยํแู ล๎วตามปกติ แตยํ ิง่ เป็นเจ๎านายทพี่ ลอยรจ๎ู ักดมี าแตํเกํากํอน เคยกราบไหวด๎ ๎วยความเคารพ เคยนกึ ถงึ ดว๎ ยความนับถือ เลื่อมใส เคราะหก๑ รรมที่เกิดขึ้นแกํเจ๎านาย จงึ ดจู ะมคี วามรุนแรงเหมือนกบั วําเกดิ ขนึ้ แกตํ วั พลอยเอง ขณะเดียวกนั ก็นกึ ปลง อนจิ จงั ในยศวาสนา เจา๎ นายทุกพระองค๑ทีพ่ อํ เพมิ่ บอกวาํ เขาจบั เอาไปขังเสยี แลว๎ น้ัน เพียงเม่ือวานน้เี องยงั มคี นเคารพยาํ เกรง เป็นอยาํ งที่สดุ แตํพอถงึ รงํุ ขน้ึ อีกวันหนงึ่ กก็ ลายเปน็ ผูต๎ ๎องขงั โชคชะตาข๎างหนา๎ จะเป็นอยํางไรตํอไป กไ็ มมํ คี วาม แนนํ อนไมมํ ีใครจะเดาได๎ \"ทาํ ไมถงึ รนุ แรงอยาํ งนี้ !\" พลอยปรารภขน้ึ ลอยๆ \"เรื่องอยํางนไี้ มมํ ีเบาได๎เสียละแมพํ ลอย\" พอํ เพมิ่ ตอบ \"การพลิกแผํนดินไมใํ ชํเร่อื งเลนํ เปน็ ของแรงทีเดียว เพราะฉะน้นั อะไรตอํ อะไรก็ตอ๎ งแรงตามไปหมด แมแ๎ ตคํ นอยาํ งเราก็เถดิ แตํน้ีไปจะต๎องระวังตัว อะไรมาทางไหนเรากร็ ๎ู ไมไํ ด๎\" คาํ พดู ของพอํ เพม่ิ ยง่ิ ทาํ ใหพ๎ ลอยไมสํ บายใจ เพราะชว่ั ชวี ติ นพ้ี ลอยกไ็ ดเ๎ คยหวน่ั เกรงตอํ ความไมแํ นนํ อนในอนาคต มาแล๎วหนกั ตอํ หนกั แตํความไมแํ นนํ อน ทงั้ หลายทั้งปวงทีเ่ คยผํานมาแลว๎ นั้น ดจู ะเบาทงั้ นาํ้ หนกั และน๎อยทง้ั ปรมิ าณ เม่ือ นํามาเทยี บกับความไมํแนํนอน อนั ใหญหํ ลวงท่เี กิดข้ึนคราวนี้ ตาออ๏ ดเดนิ เบาๆ เขา๎ มาในหอ๎ ง เหน็ พอํ เพม่ิ เขา๎ ตาออ๏ ดกย็ กมอื ไหว๎ แลว๎ กม็ านง่ั ลงขา๎ งๆ พอํ เพม่ิ ถามขน้ึ วาํ \"พํอออ๏ ดรูเ๎ รอ่ื งแล๎วหรอื ยัง\" \"รแ๎ู ล๎วครับคณุ ลงุ \" ตาออ๏ ดตอบ \"ผมรูม๎ านานแล๎วด๎วยซาํ้ ไป\" \"พํออ๏อดมากด็ ีแลว๎ \" พอํ เพ่ิมพดู ตํอ \"จะได๎อธบิ ายให๎แมํเขาฟังเรือ่ งคนสตติ ชู นั่ อะไรนนี่ ํะ ลุงจะอธิบายกพ็ ดู ไมเํ กงํ \" \"เหน็ จะยงั ไมตํ อ๎ งกไ็ ดจ๎ รงิ ไหมคุณแมํ ของอยํางน้สี อนกันครเํู ดยี วไมํรเู๎ รื่อง ผมวํารอดูเขาไปกอํ นดีกวาํ \" พอเหน็ หนา๎ ตาออ๏ ดพลอยกน็ กึ อะไรออกขน้ึ มาทนั ที และตวั เยน็ วาบไปหมด ตาอน้ั ! ตาอ้ันหายไปแตเํ มอื่ เยน็ วาน และไมไํ ด๎กลับบา๎ นตลอดคนื ป่านน้ีจะไปอยทํู ไี่ หนไปทาํ อะไรก็ไมรํ ู๎ พํอเพม่ิ ก็ดเู หมือนจะนกึ ถงึ ตาอ้ันออกขน้ึ มาเหมอื นกนั เมอ่ื เหน็ หน๎าตาออ๏ ด เพราะถามข้ึนลอยๆ วํา \"นพี่ ํออน้ั ไปไหน\" ตาออ๏ ดเหลยี วมามองหนา๎ พลอยยม้ิ ๆ แลว๎ กน็ ง่ิ ไมตํ อบ ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งตอบแทนขน้ึ วาํ \"อน้ั เขาอยาํ งน้ีแหละคณุ หลวง บางทีกไ็ ปเทีย่ วหาเพ่อื นฝูง แลว๎ ก็เลยค๎างเสยี ทบี่ ๎านเพือ่ น เขาทาํ อยํางนบี้ อํ ยๆ เม่อื คืนน้เี ขาก็คงไปกบั เพ่อื นและคงไปคา๎ งเสียทไ่ี หน เขายงั ไมกํ ลบั บา๎ นเลย\"
\"ออ๎ !\" พอํ เพ่มิ พดู ขึ้นคาํ เดยี ว แตคํ าํ วาํ \"ออ๎ !\" ของพอํ เพิ่มคําเดียวนน้ั ดูจะมคี วามหมายลึกซึ้ง \"น่นั สิ\" ตาอ๏อดผสมโรงพูดขนึ้ ด๎วย \"พ่อี น้ั เขาเพือ่ นมากปา่ นนค้ี งสนกุ ใหญแํ ล๎ว\" \"อ๏อดพูดอะไรแมไํ มเํ ข๎าใจ....\" พลอยพดู ข้ึนเปน็ ทาํ นองอยากจะเตือนตาออ๏ ดไมใํ หพ๎ ูดมาก แตํพํอเพ่ิมพอจับความ ได๎ พดู สวนมาทนั ทวี ํา \"พํออ๏อดหมายความวาํ .....!\" \"ครับ\" ตาอ๏อดตอบ \"หมายความวําอยํางน้นั \" \"ลุงกน็ กึ อยํแู ล๎วเหมือนกนั \" พอํ เพิม่ พดู แลว๎ กถ็ อนใจ \"คุณหลวง.....ตาอ๏อด ! นพี่ ูดเรื่องอะไรกนั \" พลอยพูดเน๎นเสยี ง เพราะถ๎อยคําพอํ เพิ่มและตาอ๏อดพูดกนั เปน็ นัยๆ ทําให๎พลอยรสู๎ ึกอึดอัดใจสุดทจี่ ะทนทาน ตาออ๏ ดกบั พอํ เพม่ิ มองดหู นา๎ กนั แลว๎ พอํ เพม่ิ กต็ อบเสยี งออํ ยๆ วาํ \"ก็เร่อื งทฉ่ี นั เคยพูดกบั แมพํ ลอยไว๎.....งํา.....วํา พอํ อ้นั เขามีอะไรๆ รเ๎ู รื่องอยํูกับพวกท่ีคดิ การวนั นีด้ ว๎ ย\" \"ฉนั ไมเํ ช่อื !\" พลอยร๎องเสียงหลง น้ําตาเริ่มจะกลบลูกตาขน้ึ มาทนั ที \"อั้นเขาสาบานกับฉันวาํ เขาไมเํ คยคดิ อะไร ! อ๏อด ! บอกแมํวาํ ไมจํ รงิ เดีย๋ วน้ี แมไํ มเํ ชือ่ \" \"อ๏อดกไ็ มรํ จู๎ ะพดู อยํางไรถูก\" ตาออ๏ ดพดู เบาๆ \"ถ๎าอ๏อดบอกวาํ ไมํจริงอ๏อดกต็ ๎องพดู โกหกกับแมํ เพราะออ๏ ดเขา๎ ใจวํา จรงิ \" พลอยเหลยี วมองดตู าออ๏ ด นาํ้ ตาเรม่ิ ไหลพรากจากลกู ตาทง้ั สองขา๎ ง พลางพดู ดว๎ ยเสยี งทส่ี น่ั ดว๎ ยความโมโหวาํ \"ตาอ๏อด ! แกรไ๎ู หมวําแกหาความพี่แกมากไปเสียแล๎ว ออ๏ ดจะลอ๎ เลียนหรือหาความอ่นื ๆ แมํกไ็ มวํ าํ หรอก เพราะ แมเํ หน็ เปน็ พีน่ ๎องกนั แตคํ ราวนี้ออ๏ ดเลนํ หนกั ไปเสยี แลว๎ ถึงกับหาวาํ พ่เี ปน็ กบฏ มีอยาํ งรึพ่ีน๎องคลานกันออกมาแทๆ๎ นําจะ รกั กนั นอี่ อ๏ ดกลับมาใสคํ วามพ่เี ขาอยํางร๎ายแรง แมไํ มํมวี ันเช่อื วําลกู ของแมจํ ะเปน็ กบฏได๎ ถ๎าอ้ันเป็นได๎อ๏อดกเ็ ปน็ ได๎ เหมือนกนั เพราะเปน็ พ่ีน๎องพอํ แมเํ ดยี วกันแท๎ๆ ทําไมอ๏อดถึงไมํคดิ ดบู ๎าง\" ตาออ๏ ดกม๎ หนา๎ นง่ิ ถอนใจใหญํ เพราะไมรํ ว๎ู าํ จะอธบิ ายใหแ๎ มขํ องตนเขา๎ ใจอยาํ งไรถกู พอํ เพม่ิ พดู ขน้ึ เบาๆ วาํ \"แมพํ ลอย แมํพลอย ทาํ ใจเยน็ ๆ ไวห๎ นํอย เรื่องไปยงั ไงมายังไงกนั ฉนั กบ็ อกแลว๎ วาํ ไมํมีใครรู๎ทั้งนน้ั ฉนั พูดอะไรผดิ พล้ังไปก็ยกใหฉ๎ นั เสยี เถิด ตอนนีไ้ มใํ ชํเวลาท่เี ราจะมาทะเลาะกนั \"
แลว๎ พอํ เพม่ิ กล็ ากลบั บอกวาํ จะออกไปดวู าํ มเี รอ่ื งอะไรเกดิ ขน้ึ อกี บา๎ ง วนั นน้ั ทง้ั วนั ผาํ นไปดว๎ ยความเงยี บเหงา พลอย อยํกู บั บา๎ นคนเดยี วทง้ั วนั และไมมํ ใี ครมาหา ทุกคนในพระนครดเู หมือนจะระวังตัวเก็บตวั อยํูกบั บา๎ น กรุงเทพฯ ในวันนนั้ เหมอื นกบั คนท่ีกาํ ลังอนั้ หายใจ รอเหตุการณ๑ทีจ่ ะเกิดขึน้ ตํอไป ทุกคนตาํ งตง้ั ตาคอยดวู ําอะไรจะเกดิ ข้ึนตํอไป ทกุ คนต้งั ตา คอยดวู าํ อะไรจะเกิดขึ้นตํอไป ไมมํ ใี ครกล๎าเดากล๎าทํานายวําสิงท่ีจะเกดิ ตอํ ไปนนั้ จะเปน็ อยาํ งไร หรือไปในทางใด พลอย ไดแ๎ ตํเฝ้าคอยให๎ตาอั้นกลบั บา๎ น เพราะแนํใจวาํ ตาอนั้ เป็นคนๆ เดยี วทีจ่ ะทําความสงสยั ตํางๆ ให๎หายไป ตาอัน้ เปน็ คนๆ เดยี วที่มีความรู๎ และเปน็ ความเป็นผ๎ใู หญํกว๎างขวางพอท่จี ะชี้แจงเรอ่ื งตํางๆ ทพ่ี ลอยสงสยั ใหเ๎ ข๎าใจได๎ พอํ เพ่ิมนน้ั สนใจแตํ รายละเอยี ดตาํ งๆ ที่ผดิ บา๎ งถกู บ๎าง แตํถ๎าจะให๎พอํ เพิ่มอธบิ ายเหตกุ ารณ๑ตาํ งๆ ของรายละเอยี ดเหลําน้นั พํอเพมิ่ กอ็ ธบิ าย ไมํได๎ สํวนตาอ๏อดนน้ั ก็เดก็ ไป เดก็ จนนาํ รําคาญ เอาเปน็ ท่พี ่งึ ไมไํ ด๎ พลอยแนใํ จวาํ ถึงอยาํ งไรตาอนั้ กจ็ ะตอ๎ งกลบั บ๎านวันน้ี เพราะตาอัน้ คงจะไมทํ งิ้ แมทํ ้งั คนในเวลาท่ีบ๎านเมอื งคบั ขนั แตํพลอยก็ต๎องผิดหวงั เพราะวันนน้ั ทั้งวันตาอ้ันกย็ ังไมํกลบั รุํง ขน้ึ อีกวนั หน่ึงตาอัน้ กย็ ังหายหน๎าไป และจนเข๎าคืนวันที่สามแลว๎ พลอยก็ยังมิไดพ๎ บหน๎าตาอ้นั ระหวํางวนั ทสี่ องนั้นขําวลือ ตาํ งๆ ก็เร่ิมจะเข๎าหพู ลอย ลว๎ นแลว๎ แตํเปน็ ขาํ วไมดํ ี พลอยฟังแลว๎ ก็เกิดความกระวนกระวายใจทั้งสิน้ บา๎ งกว็ าํ ในหลวงจะ ยกทหารหัวเมือง เข๎ามาปราบกบฏ จะตอ๎ งเกิดรบพุํงฆาํ ฟนั กนั เลือดนองแผนํ ดิน บ๎างก็วําพวกทค่ี ิดกบฎจะจบั เจา๎ นาย ท้งั หมด ใสเํ รอื ไปถวํ งน้าํ เสียกลางทะเล บ๎างกว็ าํ จะมีการรบิ ทรพั ยเ๑ จา๎ นายตลอดจนของคนมงั่ มี ขาํ วทุกขําวดเู หมอื นจะเกดิ จากความคดิ จากสมองของคน ทีม่ เี จตนาจะกํอใหเ๎ กิดความตระหนกตกใจ แกผํ ู๎ทีไ่ ดฟ๎ ังมากกวาํ อยํางอน่ื บทที่ ๕ (หนา๎ ท่ี ๒) ตง้ั แตถํ กู พลอยดตุ าออ๏ ดกห็ ลบๆ หนา๎ ถงึ จะพบกนั เวลากนิ ขา๎ ว ตาออ๏ ดกไ็ มพํ ดู ถงึ เรอ่ื งทก่ี าํ ลงั เกดิ ขน้ึ แตหํ าเรอ่ื งอน่ื มาคยุ เสยี จนพลอยอดรนทนไมํไหว ตอ๎ งถามขนึ้ เองในตอนกนิ ขา๎ วเย็นในวนั ที่สองหลงั จากเกดิ เหตวุ าํ \"ออ๏ ดรู๎บา๎ งไหมวําพ่ีอนั้ เขาอยูํทไ่ี หน\" \"อ๏อดพดู ไปเดยี๋ วคณุ แมํกจ็ ะดอุ ีก\" ตาออ๏ ดพูดทาํ นองเพอ๎ แตํในสายตานน้ั มไิ ดม๎ ีรํองรอยวําตาออ๏ ดจะโกรธเคอื ง หรือนอ๎ ยใจ ในการท่ีถกู พลอยดเุ ลย \"อ๏อดอยําถอื แมํหนอํ ยเลย\" พลอยตอบ \"กาํ ลงั ตกใจแมํก็เอะอะไปอยํางนั้น ถามจริงๆ เถดิ รบ๎ู า๎ งไหมวาํ พ่ีอ้นั เขาอยูํ ทีไ่ หน\" \"พี่อั้นไมใํ ชํคนทจ่ี ะไปเทย่ี วเลํนในยามน้ี ทพี่ อี่ ั้นเขายงั ไมํกลับบา๎ นนนั้ ก็แสดงวําพี่อ้นั ต๎องตดิ ธุระ หรือมกี ารงานท่ี จะตอ๎ งทาํ อยํู ลูกเหน็ วําคณุ แมไํ มคํ วรวิตก อกี หนํอยพอี่ น้ั กจ็ ะกลับมาเอง\" \"แมํอยากรวู๎ ําเขาอยูํท่ีไหนเทํานัน้ แหละ ถา๎ เผอ่ื ออ๏ ดรแ๎ู มกํ อ็ ยากให๎ไปถามขาํ วใหแ๎ นํ\"
\"ออ๏ ดไมรํ จู๎ รงิ ๆ วาํ พีอ่ น้ั เขาอยูทํ ี่ไหน\" ตาออ๏ ดตอบ \"เพราะไมํไดอ๎ อกจากบ๎านเลยในระหวาํ งนี้ แตํออ๏ ดพอจเดาได๎วาํ พ่อี ัน้ อยูํทไี่ หน ถ๎าเขาอยูทํ ี่นนั่ จริงลกู ก็คงจะเขา๎ ไปตามเขาไมํได๎\" พลอยกาํ ลงั จะตอํ วาํ ตาออ๏ ดวาํ ชอบพดู เปน็ ปรศิ นาจนฟงั ไมเํ ขา๎ ใจ กพ็ อดตี าอน้ั เดนิ เขา๎ มาในหอ๎ ง ตาอน้ั ตาโรยและหวั ยํุงเหมือนคนอดนอน แตํแววตาและใบหน๎าของตาอัน้ มรี อํ งรอยแหงํ ความปตี ิอิ่มเอิบ เหมอื นกับวาํ ตาอ้ันไดท๎ าํ งานอยาํ ง หนกั มาจนเหน็ดเหนอื่ ย แตงํ านน้ันบังเกิดผลสําเร็จเป็นทพี่ อใจ \"อนั้ มาพอดีทเี ดยี ว\" พลอยร๎องขน้ึ ด๎วยความดีใจ \"แมํกาํ ลงั พูดถงึ อยูกํ ับอ๏อดเดีย๋ วน้ีเอง\" ตาอน้ั ยม้ิ ตากวาดมองอาหารบนโตะ๏ แลว๎ พดู วาํ \"แหม ! หิวจัง มาถงึ พอดี ต๎องขอกนิ ข๎าวใหอ๎ ิม่ สกั มอ้ื !\" ระหวาํ งทพ่ี ลอยกาํ ลงั รบี ตกั ขา๎ วใหล๎ กู ดว๎ ยความดใี จนน้ั เอง ตาออ๏ ดกย็ ม้ิ กบั พช่ี ายแลว๎ พดู ขน้ึ วาํ \"ยนิ ดดี ว๎ ยพี่อน้ั \" \"ขอบใจอ๏อด ขอบใจ\" ตาอนั้ ตอบอยาํ งสบายใจ แลว๎ ลงน่ังที่โต๏ะ \"พี่นกึ แล๎ววาํ อ๏อดคงเขา๎ ใจและพอใจ เพราะคนทีม่ ี การศึกษาอยาํ งเรา จะตอ๎ งพอใจทกุ คน ตํอไปนเ้ี มืองไทยจะไมํมีวันเหลยี วหลงั กลับอกี เปน็ อนั ขาด ออ๏ ดก็มีวิชาความร๎ูตอ๎ ง เข๎ามาชํวยกันบ๎าง\" \"มขี ําวอะไรบ๎างไหมพีอ่ นั้ ทกุ อยาํ งคงเรยี บรอ๎ ยดี\" \"มขี ําวดีท่ีสุด\" ตาอนั้ ตอบอยาํ งภูมใิ จ \"ในหลวงตกลงยอมแลว๎ มพี ระราชโทรเลขมาวาํ ทรงเหน็ ดว๎ ยทจี่ ะมธี รรมนูญ ปกครองแผํนดนิ และทรงรบั เป็นพระมหากษตั รยิ ใ๑ ตธ๎ รรมนญู ตอํ ไป เป็นอนั วําฝ่ายเราถูกตลอดมา พ่โี ลํงใจมาก\" \"พี่อ้นั นึกวาํ ในหลวงทํานจะไมทํ รงยอมหรอื \" ตาออ๏ ดถาม \"ก็ไมแํ นํในตอนแรก ใครจะไปร๎ู\" ตาอ้นั ตอบ \"ออื ! แปลก\" ตาออ๏ ดราํ พงึ ขน้ึ มา \"เราคดิ ไว๎แตแํ รกวําทํานไมํทรงขดั ข๎องอยํางแนํนอน\" \"ทาํ ไมอ๏อด\" ตาอ้ันถามแลว๎ กต็ ักข๎าวใสํปาก \"ก็พ่ีอัน้ พูดเองวําคนท่มี ีการศกึ ษานน้ั จะต๎องเข๎าใจและพอใจ พีอ่ ัน้ ก็รด๎ู วี าํ ในหลวงทํานกท็ รงเปน็ คนมกี ารศกึ ษา และดเู หมอื นจะทรงมีการศึกษาดกี วาํ คนอยาํ งเราๆ เสยี อกี \" ตาอน้ั กม๎ หนา๎ ไมตํ อบ กนิ ขา๎ วเงยี บๆ ไปอกี สกั ครใํู หญแํ ลว๎ ขน้ึ แลว๎ วาํ \"ออ๏ ด ! พี่อยากจะเตือนอะไรสกั หนํอย เพราะเราก็พนี่ อ๎ งกนั \"
\"เตือนวําอะไรพี่อน้ั \" ตาอ๏อดถามโดยไมํเงยหนา๎ จากชามข๎าว \"พี่อยากจะเตอื นวําตํอไปนี้อ๏อดจะพูดอะไรก็ขอใหร๎ ะวงั ปากระวงั คอบ๎าง จะพูดอะไรตามใจตวั อยาํ งแตํกํอนไมํได๎ พ่ไี มํอยากใหอ๎ อ๏ ดต๎องลาํ บาก\" \"แลว๎ กัน ! พี่อ้ัน อ๏อดกอ็ ยากจะเตือนพอ่ี ั้นเหมือนกนั \" \"เตือนมาเถดิ อ๏อด พี่ยินดรี ับฟังเสมอ\" \"อ๏อดอยากจะเตอื นพอี่ น้ั วํา พี่อน้ั ควรจะระวงั อยาํ พดู อยํางนี้ให๎ใครได๎ยินอกี คนเขาจะหมดความเลื่อมใสเสยี \" \"ทําไม\" ตาอนั้ ถาม \"ก็เราเปลีย่ นจากการปกครองสมยั เกํามาเป็น Democracy ภาษาไทยจะเรียกกนั วําอะไรออ๏ ดก็ยังไมํร๎ู แตกํ าร ปกครองแบบใหมํนี้ เขารบั รอง Freedom of speech เสรีภาพในการพดู หรืออะไรนั่นแหละ สมยั กอํ นใครพดู ไมํดีทาํ นเอา มะพร๎าวห๎าวยดั ปาก สมัยนย้ี ังจะทําอยาํ งนั้นอีกหรอื ถา๎ เปล่ียนกันมาทัง้ ที แลว๎ ยังเทย่ี วเตือนไมใํ หค๎ นพดู ไดต๎ ามใจอยาํ งแตํ กอํ น กเ็ สยี หลักหมด กลายเปน็ ขดั คอตวั เอง จะดีหรือพีอ่ ้ัน\" แทนทต่ี าอน้ั จะโกรธ ตาอน้ั กลบั หวั เราะอยาํ งอารมณด๑ ี แลว๎ ตอบนอ๎ งชายวาํ \"อ๏อดอยาํ เพิง่ ใจเร็วเกนิ ไป ของทกุ อยาํ งจะตอ๎ งมาเองตามลาํ ดับ และโดยเรว็ ท่ีสุด แตอํ อ๏ ดอยําลืมวํา เราเพ่งิ เปล่ยี นมาไดย๎ งั ไมถํ งึ สามวันดี ยังอยํูในระหวํางหวั ตํอหัวเลีย้ ว กต็ อ๎ งระวังกันไปกอํ นเปน็ ธรรมดา\" พลอยนง่ั ฟงั อยทํู ห่ี วั โตะ๏ เกอื บจะไมรํ เ๎ู ลยวาํ ตาออ๏ ดและตาอน้ั พดู เรอ่ื งอะไรกนั ใจนน้ั นกึ อยแํู ตอํ ยาํ งเดยี ววาํ ตาอน้ั กลับบา๎ นมาแล๎วโดยปกติสมบรู ณ๑ ไมเํ จบ็ ไมํไข๎ จึงควรแกํการยนิ ดีมากกวาํ อยํางอ่นื ตาอ้ันจะไดไ๎ ปทําอะไรมาแล๎วก็ชาํ ง ตา อ้นั กับตาออ๏ ดจะพดู กนั ดว๎ ยเร่ืองอะไรกช็ าํ ง แตถํ า๎ พลอยไมํรบี ห๎ามเสยี สองคนนี้กจ็ ะต๎องเถียงกัน ในทส่ี ุดกลายเปน็ เรอ่ื ง บาดหมาง แทนท่ีจะเปน็ เรือ่ งดีใจ พลอยหวั เราะ แลว๎ ร๎องมาจากหัวโต๏ะวาํ \"เอาอกี แลว๎ ! เอาอีกแลว๎ ! สองคนพ่ีน๎องน่คี ุยกันทไี ร ตอ๎ งทะเลาะกันทกุ ที เปล่ยี นคยุ กันเร่ืองอ่นื เสียทเี ถิด\" ตาอน้ั และตาออ๏ ดหวั เราะขน้ึ พรอ๎ มๆ กนั ตาออ๏ ดเปน็ คนพดู ขน้ึ กอํ นวาํ \"ขอโทษเถิดพ่อี น้ั ออ๏ ดก็หนักเสรภี าพไปหนอํ ย\" \"ไมเํ ป็นไรหรอกอ๏อด\" ตาอนั้ หัวเราะตอบ \"พี่ดีใจเสียอีกทอี่ ๏อดสนใจ ตํอไปจะได๎ชวํ ยกนั ทาํ งาน ตอํ ไปน้ที ุกคนจะมี โอกาสทํางานให๎บ๎านเมืองได๎เตม็ ท่ี ไมํถอื วําใครเป็นลูกทาํ นหลานเธอกนั อกี ตอํ ไป ย่งิ คนทีม่ กี ารศึกษาอยาํ งออ๏ ด เราตอ๎ งยิ่ง ตอ๎ งการมาก อ๏อดลองคิดดูให๎ดีๆ ถา๎ เผอ่ื อยากเข๎าทํางานท่ีไหน พ่ีก็พอจะมีหนทางฝากฝังกบั เพอื่ นฝูงหรือผู๎ใหญํได๎\"
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 671
Pages:
