\"อา๎ ว ! ถ๎าทาํ นฟังฉนั ไมอํ อกทาํ นก็ไมมํ ีวัฒนธรรมนํะซีจะ๏ \" พอํ เพ่ิมหันมาตอบ \"พุทโธํ ! คุณหลวงก็ เลกิ พูดเลนํ เสียทเี ถดิ เรอ่ื งราวเปน็ อยาํ งไรกนั ถงึ ได๎ตอ๎ งพดู กนั อยาํ งนี้ ฉนั อยากรน๎ู ัก\" พลอย พดู ตาออ๏ ดหวั เราะแลว๎ กเ็ ลาํ ใหฟ๎ งั วาํ \"นี่แหละภาษาใหมํทท่ี าํ นส่ังให๎คนไทยพดู กนั หนงั สือเดยี๋ วนก้ี ็เขยี นไมํเหมือนแตกํ ํอน ทํานตัดตวั หนังสอื ทิง้ ไปเสยี เปน็ หลายตัว แลว๎ กแ็ ก๎ตัวสะกดใหมํ อยาํ งคาํ วาํ 'ธง' เดี๋ยวนไี้ มํใชํ ธ ธง สะกด แตํใช๎ ท ทหาร สะกด แปลกดไี หม สํวนคําพดู ทอ่ี ๏อดพดู กับคุณลงุ นนั้ กอ็ ยาํ งที่ทํานส่งั ใหพ๎ ดู นํะแหละ\" \"แมพํ ูดไมํได๎หรอกออ๏ ด กระดากปากออกจะตายไป แตนํ ถ่ี ๎าเราไมํพูดจะถกู จับเหมอื นเร่อื งกนิ หมาก หรอื ไมํใสํ หมวกอกี หรือไม\"ํ พลอยถามอยาํ งไมํไว๎ใจ \"เห็นจะไมถํ งึ เพียงนัน้ หรอกแมํ แตใํ นหนงั สอื ราชการตอ๎ งใช๎ภาษาอยํางนีท้ ้งั นนั้ \" \"ทาํ นอยาํ เพิ่งประมาทไปนะจะ๏ \" พํอเพ่ิมพดู สอดข้ึนมา \"นานเขา๎ ทาํ นอาจสง่ั จบั ทาํ นก็ได๎ถา๎ ทาํ นไมพํ ูด ฉนั วําทําน ควรจะรบี ศึกษาเลําเรยี นเสยี ดีกวํา จะได๎มวี ฒั นธรรมสูงสมกบั ทเ่ี ป็นดอกไม๎ของชาติ แรกเรม่ิ กไ็ มํก่คี ําหรอกจ๎ะ ทีจ่ ะต๎องรู๎ เพียง ฉนั ทาํ น จะ๎ ไมํ ขอบใจ ขอโทษเทํานัน้ ไมํก่ีคาํ หรอก จาํ ไวใ๎ หด๎ ีนะจ๎ะ\" \"ว๎ยุ ! คุณหลวงกพ็ ูดเปน็ เด็กไมจํ บ ราํ คาญจริงๆ ทีเดียว\" พลอยร๎อง แลว๎ กถ็ ามด๎วยความสนใจตอํ ไปวาํ \"อะไรนะที่คุณหลวงวําฉันตอ๎ งทอํ ง... ฉนั ทํานจะ๎ ไมอํ ะไรนน่ั นะ ฟงั ดไู มํเปน็ ประสาเสียเลย\" ตาออ๏ ดหวั เราะแลว๎ กอ็ ธบิ ายแทนวาํ \"คําเหลาํ นน้ั คือคาํ เขากําหนดให๎ใช๎ เรยี กตวั เองวาํ ฉัน เรียกคนทเี่ รากําลังพูดอยูํด๎วยวํา ทําน ใช๎คาํ วาํ จะ๎ เปน็ คาํ รับและ ไมํ เป็นคําปฏเิ สธ สวํ น ขอบใจ กใ็ ช๎เวลาขอบใจและ ขอโทษ กใ็ ช๎สาํ หรับ ขอโทษ...\" \"นั่นสิ ! งาํ ยจะตายไป\" พอํ เพ่ิมวํา \"อยํางฉันจะถามแมพํ ลอยวํากินแลว๎ หรอื ยงั ฉนั กต็ อ๎ งถามวาํ ทํานรับประทาน ข๎าวหรอื ยงั ถา๎ แมพํ ลอยกนิ แลว๎ แมํพลอยก็ตอบวา 'จ๎ะฉันรับประทานแลว๎ ขอบใจ' ถ๎ายังกบ็ อกวํา 'ไมํฉันยงั ไมํได๎ รบั ประทาน !' เทําน้ันเอง\" \"แล๎วทว่ี ําใหพ๎ ดู นนั้ นะํ พดู กบั ใคร\" พลอยถาม \"พดู กบั ใครๆ ก็อยํางเดียวกนั หมด\" พอํ เพิ่มตอบ \"หมายความวาํ ฉัน ทาํ น จะ๏ จา๐ กนั ทัว่ ไปหมดอยาํ งน้นั หรือ\"
\"ก็อยาํ งนั้นซจี ๏ะทาํ น\" พํอเพมิ่ วาํ \"เด็กผูใ๎ หญอํ ะไรก็พดู กันอยาํ งนัน้ ทง้ั นนั้ หรือ\" พลอยซักอยาํ งไมยํ อมเชอื่ \"ก็วาํ กนั อยาํ งน้นั แหละแมํ\" ตาออ๏ ดยนื ยนั แลว๎ กห็ ัวเราะ \"อนจิ จฺ ํ ทกุ ขํ !\" พลอยปรารภขึ้นอยาํ งปลงตก \"ฉนั นีก่ ไ็ ดอ๎ ยมูํ าจนเหน็ อะไรแปลกๆ ถึงเพยี งนีเ้ ทียวหรอื \" \"ก็เหมือนกันทัง้ น้ันแหละแมํพลอย\" พอํ เพ่ิมพดู ตํอ \"ยิ่งแมํพลอยได๎เห็นหนังสอื วิธีใช๎ตวั สะกดการนั ต๑ ท่เี ขาเร่ิมใชก๎ ัน เดยี๋ วนแี้ ลว๎ จะยง่ิ ปลงอนิจฺจํไปใหญํ แตกํ อํ นฉันเคยนกึ วาํ ถงึ ฉันจะไมํมภี ูมิร๎อู ะไรหนักหนา แตสํ าํ หรบั เรอ่ื งหนังสอื ไทยฉันก็ พอจะอาํ นออกเขยี นได๎ แตํพอเหน็ หนงั สือสมัยนี้เข๎าแลว๎ ฉันก็หมดภมู ลิ งไปทเี ดยี ว อํานก็ไมอํ อกเขียนกไ็ มไํ ด๎ ตอนแรกทไี่ ด๎ เห็นหนังสอื แบบใหมํ ฉนั นึกวําเขาพิมพผ๑ ิดเสยี อีก ตํอคนเขาบอกให๎ฉันจึงได๎รู๎\" \"แล๎วคุณหลวงก็ยังนง่ั หวั เราะรวํ นอยํไู ด๎ ฉนั ไมํเห็นจะสนกุ ตรงไหนเลย นาํ กล๎มุ ออก\" พลอยวํา \"ก็ถา๎ จะไมํให๎ฉนั หวั เราะจะใหฉ๎ ันทาํ อยาํ งไร เร่ืองมันมากันถึงเพยี งน้ีแล๎วก็หวั เราะเป็นดีกวําอยํางอื่น เมือ่ ตอนเช๎า กํอนจะออกจากบ๎าน ฉันเรยี กแมอํ ีหนทู ี่บา๎ นใหม๎ าจบู สํงฉันท่ีหวั กระไดหนอํ ย ตามทเ่ี ขาแนะนาํ ให๎ทาํ แกโกรธแทบจะไลํตี ฉนั ตาย หาวําไปล๎อแกให๎เดก็ มันดถู กู เลํนได๎ คนไมํมีวัฒนธรรมละกเ็ ปน็ อยาํ งนแี้ หละ จะทง้ิ เสียกส็ งสาร อยํูกนั มานาน ตง้ั แตเํ ป็นดอกไม๎สดจนเปน็ ดอกไมแ๎ ห๎งไปแล๎ว\" \"อะไรนะไอเ๎ รอื่ งดอกไมๆ๎ น่ีนะํ ฉนั ได๎ยินคุณหลวงพดู หลายหนแล๎ว\" พลอยถาม \"ผ๎ูหญงิ \" พํอเพม่ิ อธบิ าย \"เด๋ยี วนีเ้ ขาชอบเรยี กผหู๎ ญิงวํา 'ดอกไมข๎ องชาติ' แมํพลอยเองก็ดอกหนึ่งเหมือนกัน เสยี แตํ ชักจะเหย่ี วๆ เสียแลว๎ เทาํ นนั้ เอง\" พูดแล๎วพํอเพ่มิ กห็ ัวเราะอีกอยํางชอบใจ ตง้ั แตตํ าออ๏ ดมาเยย่ี มบา๎ น พลอยกค็ อยโอกาสทจ่ี ะพดู กบั ตาออ๏ ดถงึ เรอ่ื งอนาคตของตาออ๏ ดอยเํู สมอ วนั หนง่ึ โอกาส น้ันมาถึง ตอนกลางวนั ขณะท่ีนั่งอยํดู ว๎ ยกันสองคน ตาออ๏ ดกเ็ หยยี ดตัวลงนอนอยาํ งสบายแลว๎ พูดวํา \"คนเราะนจ่ี ะอยํทู ่ไี หนไดส๎ บายเกินกวาํ ที่บ๎านไปเห็นจะไมํมี ท่ีอ่ืนถงึ จะสะดวกสบายอยํางไรก็ไมเํ หมือนบา๎ น เห็น จะเปน็ เพราะความรูส๎ ึกที่วาํ ไมํใชํบ๎านของเรานน่ั เอง\" \"นั่นนํะซีออ๏ ด\" พลอยรีบพูดขน้ึ \"เมือ่ ออ๏ ดเหน็ อยํางน้ันทาํ ไมอ๏อดไมํกลบั มาอยํเู สียท่บี ๎านใหต๎ ลอดไป แมํกเ็ ป็นหํวง คดิ ถึงอยูํเสมอ เมือ่ กอํ นออ๏ ดจะกลบั อนั้ เขาก็บนํ วําอยากให๎อ๏อดกลับมาอยํเู สียทบี่ ๎าน\" ตาออ๏ ดพลกิ ตวั นอนควาํ่ ไปกบั พน้ื แลว๎ กพ็ ดู วาํ \"พ่ีอั้นเขาก็พดู กับออ๏ ดแล๎วเหมอื นกนั เขาขอโทษขอโพยอ๏อดเสยี จนออ๏ ดอาย เพราะความจริงพี่อ้ันกไ็ มํไดท๎ าํ อะไร ผดิ \"
\"แล๎วออ๏ ดตอบเขาวําอยาํ งไร\" \"ออ๏ ดก็บอกวําออ๏ ดไมํเคยถอื โกรธพ่อี ้นั เลย และพ่ีอ้ันเสียอกี กลบั มคี ณุ ตอํ อ๏อด ทท่ี ําใหอ๎ อ๏ ดมีมานะออกจากบา๎ นไป ทําการงาน เดีย๋ วนอ้ี อ๏ ดรู๎จกั ตัวเองดกี วําแตกํ ํอน และรใ๎ู จวําตวั ตอ๎ งการอะไร\" \"แล๎วอ๏อดต๎องการอะไร\" พลอยถามเบาๆ \"อ๏อดต๎องการทาํ งาน ตอ๎ งการทาํ อะไรๆ ใหม๎ นั เกดิ ข้นึ จะเปน็ อะไรก็ขอใหม๎ ันมมี ากๆ ข้ึนเทาํ นน้ั อยํางเวลานีอ้ อ๏ ด ไปดูใหเ๎ ขาขุดแรํ รสู๎ ึกเหมอื นกับวําแรทํ ุกก๎อนทุกเมด็ ที่ขดุ ออกมานั้น อ๏อดมสี วํ นเกี่ยวขอ๎ งดว๎ ย แล๎วแรนํ น้ั กจ็ ะจําหนํายจาํ ย แจกไปมากขึน้ ทกุ ทีๆ ใหเ๎ ป็นประโยชนแ๑ กคํ นอนื่ ๆ ออ๏ ดกพ็ อใจทใ่ี นชีวิตนี้ ได๎มสี วํ นชํวยทําประโยชน๑ใหแ๎ กํคนอ่ืน ไมํได๎มาน่งั นอนอยเํู ปลําๆ ออ๏ ดไมใํ ชคํ นกอํ นนะแมํ แตํกอํ นนั่งๆ นอนๆ ให๎แมเํ ลี้ยงกไ็ มํรสู๎ ึกอะไร แตเํ ดี๋ยวนไี้ ดอ๎ อกไปข๎างนอก ไดไ๎ ปอยูํ คนเดียวมนั กเ็ ปลี่ยนไป\" \"ออ๏ ดพูดอยํางไรแมไํ มคํ ํอยเข๎าใจ\" พลอยพูดออกไปท้งั ทรี่ ู๎อยเํู ตม็ อกวํา ความหวงั ของตนที่จะใหต๎ าออ๏ ดอยบูํ า๎ นน้นั มนี ๎อยเต็มทเี สยี แลว๎ \"อ๏อดเองกไ็ มํคอํ ยเขา๎ ใจเหมอื นกนั แตรํ ูส๎ ึกวําเวลานีอ้ ยากทาํ อะไรให๎ได๎ผลมากที่สดุ ในเวลาเรว็ ร๎ูสึกวําชวี ิตคนเรา มันส้ันเหลอื ทจี่ ะสัน้ อยากทาํ อะไรๆ ไวใ๎ ห๎มากทส่ี ดุ ในเวลาเร็วทีส่ ดุ กอํ นทีม่ นั จะตาย... แตอํ ๏อดรูใ๎ จแมํดี แมํอยากใหอ๎ ๏อดอยูํ บา๎ นเหมอื นแตกํ ํอนใชํไหม\" เมอ่ื เหน็ พลอยพยกั หนา๎ รบั คาํ ตาออ๏ ดกเ็ สอื กตวั เอาหวั มาหนนุ บนตกั พลอยแลว๎ พดู วาํ \"ทูนหวั ของลกู ถา๎ รักลกู แล๎วอยําเพิง่ ออกปากขอเลย แมอํ อกปากขอลกู กจ็ าํ ต๎องทาํ ให๎ เพราะถ๎าไมใํ หก๎ ็จะเปน็ บาป เป็นกรรมติดตวั ไป ขอให๎แมํนกึ ดูให๎ดๆี เถิด ถา๎ แมขํ อใหล๎ ูกกลบั มาอยํลู ูกต็ ๎องมา แตํระหวํางน้ันลูกจะต๎องไมํสบายใจ เพราะ จะรูส๎ ึกวาํ การงานตอ๎ งทอดทิ้งไวย๎ งั ทาํ ไมเํ สร็จ และจะต๎องไมสํ บายใจอยาํ งน้ันตลอดไป แมกํ ค็ งไมํชอบอีก เพราะแมํคง อยากใหล๎ ูกทกุ คนสขุ กายสบายใจ แมคํ งอยากใหล๎ กู กลับมาอยูบํ ๎านเวลาทลี่ กู ปลอดโปรงํ ใจแล๎วมากกวาํ ลกู จึงอยากเป็น ฝา่ ยขอเสียกอํ น ขอให๎ลกู ไดก๎ ลับไปทาํ ธรุ ะของลูกใหเ๎ สร็จแล๎วลกู จะกลบั มาเอง ขอใหแ๎ มํอดใจรอสกั หนํอยเถิด\" \"แมจํ ะต๎องคอยนานไหมอ๏อด\" \"อ๏อดกบ็ อกไมํถูก ตอ๎ งดคู วามรสู๎ กึ ในใจของออ๏ ดกอํ นวําการงานที่ทาํ น้ันได๎ผลพอใจ พอท่ีจะวางมอื ได๎หรือยัง\" แตํ แลว๎ ตาออ๏ ดก็พูดตํอไปวาํ \"แตบํ างทกี ็จะไมนํ านกระมงั เพราะอ๏อดเปน็ คนเบอื่ อะไรงําย ไมํเบอ่ื อยอูํ ยาํ งเดยี วแตแํ มขํ องอ๏อด เทาํ นน้ั \" ระหวาํ งทพ่ี ดู กนั อยพํู อํ เพม่ิ กเ็ ดนิ เขา๎ มาในหอ๎ ง เหน็ ตาออ๏ ดนอนเอาหวั หนนุ ตกั พลอยอยกํู ร็ อ๎ งขน้ึ วาํ \"แหมนาํ เอน็ ดูจรงิ กาํ ลังฉอเลาะคณุ แมอํ ยูทํ ีเดียวนะพํออ๏อด\"
พลอยตอบแทนตาออ๏ ดวาํ \"อ๏อดเขากําลังพูดถงึ เรอื่ งทเ่ี ขาจะไปทาํ งานตํอทป่ี ักษใ๑ ตน๎ ะํ คุณหลวง\" \"ดแี ล๎ว ดีแล๎ว ปลํอยเขาไปเถิดแมพํ ลอย\" พอํ เพม่ิ วํา \"คนกําลังหนุํมกําลงั แนํน ต๎องใหเ๎ ขาไปทาํ การทาํ งาน ปะ เหมาะจะได๎เมยี ทางปกั ษ๑ใต๎สกั คนทเ่ี ขารวยๆ ลุงจะไดพ๎ ึง่ พาไดบ๎ า๎ ง\" คาํ พดู ของพอํ เพ่ิมทําให๎ตาอ๏อดหัวเราะ ลกุ ขน้ึ นง่ั \"คุณหลวงพดู ตรงกบั ที่ฉันนึกไว๎ทเี ดียว\" พลอยวาํ \"ฉนั คิดอยเูํ ม่ือเรว็ ๆ นว้ี ํา ลกู ผช๎ู ายของฉันไมมํ ีเหยา๎ มีเรอื นสักคน ถา๎ เป็นอยํางน้ีตํอไปฉันเห็นจะตายเสยี กํอนไมํไดเ๎ ลนํ กบั หลานเป็นแนํ ตาอ๎นนน้ั ก็ชาํ งเถิดเป็นคนมเี คราะห๑มีกรรม แตํตาอ๏ อดน่ีก็ยงั ไมํมี ตาอั้นมแี ลว๎ กเ็ ลกิ แล๎วก็ดเู งียบไปทีเดยี ว\" พอพลอยพดู ถงึ ตาอน้ั พอํ เพม่ิ กบั ตาออ๏ ดกม็ องหนา๎ กนั ยม้ิ อยเํู ปน็ นยั ทาํ ใหพ๎ ลอยเกดิ ความสงสยั ถามขน้ึ วาํ \"ทําไมเวลาฉันพดู ถึงตาอั้น คุณหลวงกบั ตาออ๏ ดตอ๎ งมองตากนั ยม้ิ \" \"เปลาํ นําแมพํ ลอย ไมมํ อี ะไรหรอก\" พํอเพมิ่ แก๎ตวั \"ไมจํ รงิ แล๎ว\" พลอยวํา \"ยง่ิ คณุ หลวงพูดด๎วยเสียงอยาํ งนี้ ฉันยิ่งรทู๎ เี ดียววาํ มอี ะไรที่ตอ๎ งปดิ ฉนั อกี แลว๎ \" ทนั ใดนน้ั พลอยกน็ กึ เฉลยี วใจขน้ึ มาทนั ที ถามออกไปวาํ \"หรือวาํ ตาอัน้ ไปมีอะไรไว๎\" \"แมํพลอย\" พํอเพ่มิ พดู \"แมพํ ลอยกบั พํออ้ันกเ็ ป็นแมํเป็นลูกกัน มีอะไรถามกนั เองดกี วํา อยําให๎ฉันพดู เลย\" บทที่ ๑๑ ตง้ั แตวํ นั ทพ่ี อํ เพม่ิ พดู เปน็ นยั ๆ เกย่ี วกบั ตาอน้ั เปน็ ตน๎ มา พลอยกใ็ หร๎ ส๎ู กึ สงสยั ในเรอ่ื งชวี ติ สวํ นตวั ของตาอน้ั เปน็ กาํ ลงั จะออกปากไตถํ ามตาอนั้ เปน็ สํวนตัวก็ยงั ไมํมีโอกาส ถามพอํ เพ่มิ ๆ ก็ไมยํ อมบอก อ๎างวาํ ใหไ๎ ปถามตาอนั้ เอาเอง ถาม ตาอ๏อดๆ กป็ ฏิเสธวาํ ไมรํ เู๎ ร่ืองอะไรทัง้ สิน้ เพราะเพ่ิงกลบั มาจากบา๎ นนอก และถึงแมว๎ าํ จะร๎ูเร่อื งอะไรบ๎างตาออ๏ ดกไ็ มํยอม บอก เพราะตาอ๏อดถือวาํ เปน็ เร่อื งสํวนตวั ของตาอ้ัน ที่คนอืน่ ไมคํ วรจะไปยุงํ เกยี่ ว แตใํ นระหวาํ งนน้ั พลอยกไ็ มมํ แี กใํ จทจ่ี ะไปคดิ ถงึ เรอ่ื งอะไรมากไปกวาํ เรอ่ื งของตาออ๏ ด เพราะพลอยรเ๎ู ปน็ ทแ่ี นนํ อน แล๎ววาํ ตาอ๏อดจะต๎องกลับไปปกั ษใ๑ ต๎อกี ระหวาํ งน้มี าอยบํู ๎านเปน็ การชัว่ คราวเทาํ น้นั เอง พลอยจึงอยากจะใชเ๎ วลาทัง้ หมด สําหรบั ลูกคนทจ่ี ะตอ๎ งจากไปอีกนาน จะนานเทําไรตนเองก็ไมสํ ามารถจะคาดหมายได๎ ตาอ๏อดเองกร็ ใู๎ จมารดา กลบั มา กรงุ เทพฯ คราวนต้ี าออ๏ ดกม็ ิได๎ไปไหน นอกจากมธี รุ ะจําเปน็ จริงๆ เวลาสํวนใหญํน้ันตาออ๏ ดก็มอบให๎แกํแมํ และเป็นของแมํ โดยเฉพาะ ตามปกตติ าอ๏อดจะตน่ื แตเํ ชา๎ แล๎วก็อยํกู บั แมํไปทงั้ วัน นัง่ พดู นงั่ คยุ ดว๎ ยจนกวําจะถึงเวลาไปนอน แมบ๎ างวันท่ี
ตาอ๏อดมกี จิ ธรุ ะต๎องออกจากบ๎าน ตาออ๏ ดกม็ กั จะรบี กลบั และมกั จะมีของติดมอื มาฝากมารดาของตนเลก็ ๆ น๎อยๆ เสมอ ซงึ่ ทงั้ หมดนย้ี อํ มจะทําให๎พลอยมีความสขุ ใจ อยํางเตม็ เปย่ี มโดยไมมํ ีปญั หาเลย แตกํ เ็ ปน็ ธรรมดาทร่ี ะยะเวลาอนั กอปรไปดว๎ ยสขุ นน้ั จะตอ๎ งผาํ นพน๎ ไปโดยรวดเรว็ ผดิ กบั ความทกุ ข๑ ซง่ึ จะผาํ นไป อยํางชา๎ ๆ ตาอ๏อดมาอยํูบา๎ นได๎รํวมสองเดอื น ก็เรม่ิ ตระเตรยี มตัวท่ีจะกลบั ไปปกั ษ๑ใต๎ พลอยรู๎ดวี ําตาอ๏อดตงั้ ใจแนวํ แนํเสีย แล๎วที่จะกลับไมยํ อมอยบูํ า๎ นตํอไป ดังทีพ่ ลอยปรารถนา ดงั นั้นถงึ ทัดทานไปก็ไรป๎ ระโยชน๑ และยง่ิ จะทาํ ให๎ตาํ งฝ่ายตํางตอ๎ ง เศร๎าหมองในใจหนกั ขนึ้ ไป พลอยจึงไดแ๎ ตํน่ิง และชํวยตาอ๏อดตระเตรยี มขา๎ วของที่จะเอาไปใช๎ เหน็ อะไรขาดเหลอื กค็ อย แนะนําตักเตือน เวลาทีผ่ ํานไปอยํางราบรน่ื จนถงึ เวลาท่ตี าอ๏อดเขา๎ มาลาออกจากบ๎านไป พร๎อมกับพูดปลอบใจอกี ประโยค หน่ึงวํา \"คราวหน๎าถา๎ ลูกกลบั บ๎านแลว๎ จะมาอยูํเลย ไมมํ าลาแมํใหต๎ ๎องใจหายอีก บางทคี ราวน้ีกจ็ ะเป็นการลาครั้งสดุ ทา๎ ย เพราะคราวหน๎าจะไมมํ ีการลาอกี ตอํ ไป\" ตาออ๏ ดจากไปแลว๎ พลอยกเ็ ซอ่ื งซมึ หงอยเหงาอยหํู ลายวนั ซง่ึ ตาอน้ั ผซ๎ู ง่ึ รใ๎ู จ ไดป๎ ลกี เวลามาอยเํู ปน็ เพอ่ื น มากกวาํ ท่ี เคยทาํ เมือ่ ตาอ๏อดมาอยูบํ ๎าน และวนั หนง่ึ ขณะท่ตี าอนั้ นั่งอยดํู ๎วยน้นั เอง พลอยก็นึกถึงเร่อื งที่พํอเพม่ิ พดู ไว๎เป็นนยั ๆ นน้ั ออก และลองถามลองใจตาอั้นขนึ้ มาวํา \"อั้น ! อัน้ กเ็ ลิกกบั เมียมานานแล๎ว เมือ่ ไรอ้นั จะคิดมเี หย๎ามเี รือนเปน็ ฝั่งเป็นฝาให๎แมํไดท๎ ันเห็นบา๎ ง\" ตาอน้ั นง่ิ อง้ึ อยนํู านเมอ่ื ไดย๎ นิ คาํ ถามน้ี แลว๎ กเ็ หลยี วมามองดหู นา๎ พลอยเหมอื นกบั จะสงั เกต วาํ พลอยมอี ะไรซอํ นเรน๎ อยูํเบื้องหลังคําพดู นนั้ หรอื ไมํ แตใํ นท่ีสุดตาอัน้ ก็พูดขน้ึ วาํ \"ผมยังไมไํ ดค๎ ิดหรอกคณุ แมํ อยํอู ยํางน้กี ส็ บายดีอยํูแลว๎ \" \"อน้ั กค็ วรจะคิดให๎ไกลๆ ไวบ๎ ๎าง\" พลอยตอบ \"อนั้ เป็นลกู คนใหญํของแมํ ควรจะมคี รอบมคี รัวไว๎เป็นหลกั เป็ฯฐาน มี ลูกมีเต๎าไวส๎ บื ตระกูล แมเํ องอยากมหี ลานเหมือนจะตายไป แตํอยํูมาจนบดั นแ้ี ล๎วกย็ งั ไมํมหี ลานสักคน ถงึ ยายประไพจะมี ลกู น่นั ก็จะเปน็ หลานยาย แตแํ มํกย็ ังอยากไดห๎ ลานยาํ อยูํนน่ั เอง เรือ่ งนี้จะไปหวงั พ่งึ ตาอ๏อดกเ็ ห็นจะไมไํ ด๎ เพราะยงั ไมเํ ปน็ โล๎เป็นพาย มวั แตํพูดเป็นเรื่องเลนํ ไปเสียหมด\" \"คุณแมํอยากให๎ผมมีเมยี อีกเพราะอยากมหี ลานเทาํ นน้ั หรอื \" ตาอน้ั ถามย้มิ ๆ \"ไมใํ ชํเทํานั้นหรอกอ้นั แมํอยากให๎อ้ันมคี รอบครวั มเี มียไว๎คอยดูแลปรนนิบัติ และเปน็ คคํู ิดอาํ นตอํ ไป คนเราอยํูไป คนเดียว ยิ่งเปน็ ผช๎ู ายก็ไมํส๎ูจะดนี ัก เพราะเหมือนกับเรอื ไมมํ หี างเสอื ถา๎ อ้นั มลี กู กับเมียเกาํ แมํก็จะไมวํ าํ อะไรหรอก แตํนี่ อัน้ กไ็ มมํ ี แมจํ งึ อยากใหอ๎ ั้นคิดดเู รอื่ งน้ใี ห๎ดๆี เผือ่ อยํางไรตํอไปแมจํ ะได๎นอนตาหลบั \"
\"ผมเคยทาํ ผิดมาหนหนง่ึ แลว๎ เมือ่ พาลซู ิลล๑เข๎ามา\" ตาอัน้ ปรารภ \"รู๎สึกวําทง้ั คุณพํอคุณแมอํ ึดอดั มาก ผมจงึ ไมํ อยากทําผิดอีกเปน็ คํารบสอง\" \"อั้นพูดอยาํ งไรแมํไมเํ ขา๎ ใจ\" พลอยวํา \"ลซู ลิ ลน๑ นั้ ก็เอาละวาํ เป็นแหมมํ เป็นหมัด พอํ แมํไมคํ ๎ุนเคยกับฝรงั่ มงั คํา ก็ ยอํ มจะตอ๎ งเหม็นนมเนยไปบา๎ งในตอนแรกๆ แตพํ อคน๎ุ กนั แล๎วแมกํ ไ็ มไํ ดว๎ าํ กระไร แตตํ อนท่ีอั้นพดู วํากลัวผดิ อกี เปน็ คาํ รบ สองนั้นแมไํ มํเข๎าใจ\" \"ผมเกรงไปวําผมไปไดใ๎ ครมาที่ไมถํ กู ใจคุณแมํ คุณแมกํ ็จะต๎องหนกั ใจมาก เพยี งลกู เขยคนหน่ึงก็ย่าํ แยอํ ยํแู ล๎ว ไป ไดล๎ กู สะใภ๎ที่ไมถํ กู ใจอีกคนหนง่ึ คุณแมํจะมิลําบากแยํหรอื \" \"อนั้ ก็ร๎วู าํ แมไํ มํใชคํ นอยาํ งน้ัน\" พลอยประทว๎ งขน้ึ \"จะเปน็ เขยเป็นสะใภ๎ ถา๎ หากวาํ ลูกของแมพํ อใจ แมกํ ็ยนิ ดที ่จี ะ รบั ทกุ คนไป ไมํเคยไปวาํ กลําวหรอื แสดงความไมํพอใจอยาํ งไรเลย\" \"ขอ๎ นกี้ จ็ รงิ \" ตาอนั้ ยอมรับ \"ดูๆ ไปแล๎วก็ดเู หมอื นจะเปน็ พวกลูกๆ ของแมยํ ํุงกันไปเองทง้ั นนั้ คณุ แมเํ สยี อีกเป็นคน คอยระงับความมิให๎ยํุง\" ตาอน้ั พดู แลว๎ กน็ ง่ิ อยนํู านแลว๎ พดู ขน้ึ วาํ \"คุณแมํอยากมหี ลานจริงๆ หรือ\" \"โธํ ! อ้ันกถ็ ามได๎ ใครบ๎างจะไมอํ ยากมี !\" พลอยร๎องทันใดนั้นกเ็ กิดความหวังขึ้นทันที ถามตาอัน้ วาํ \"อนั้ คิดอะไรไวบ๎ า๎ งหรือเปลํา มองใครเขาไวท๎ ไ่ี หนบา๎ งหรอื ยัง\" ตาอน้ั ทาํ อาการเหมอื นกบั จะตดั สนิ ใจบอกความจรงิ บางอยาํ งใหพ๎ ลอยร๎ู แตแํ ลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"ดไู ปกํอนเถิดคุณแมํ เอาไว๎วนั หลงั คอํ ยพดู กัน\" ตง้ั แตไํ ดพ๎ ดู กนั ในวนั นน้ั เปน็ ตน๎ มา พลอยกร็ ส๎ู กึ วาํ มบี างอยาํ งในสายตาของตาอน้ั ทพ่ี ลอยมไิ ดเ๎ คยสงั เกตเหน็ มาแตํ กํอน ตาอ้นั มักจะมองดูพลอยดว๎ ยสายตาที่ดเู หมอื นจะมบี างอยํางซอํ นเร๎นไว๎ และตาอั้นอยากจะบอกความลบั นัน้ ใหพ๎ ลอย ได๎ทราบ ตอํ มาอีกหลายวนั ตาอ้ันกพ็ ดู ขน้ึ ลอยๆ ในวนั หนง่ึ วาํ \"คุณแมํ เคยมใี ครเลาํ อะไรใหค๎ ุณแมฟํ ังเกย่ี วกบั ผมบ๎างหรือเปลํา\" \"เปลาํ เลยอนั้ ไมํเหน็ มีใครพูดอะไรเลย\" พลอยตอบ \"คุณลุงหรือตาอ๏อดไมํเคยพดู อะไรบ๎างหรือ\" \"เปลาํ ไมเํ คยเลยท้ังสองคน\"
ตาอน้ั นง่ิ อยคํู รหํู นง่ึ แลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"วันอาทติ ยห๑ นา๎ ตอนสายๆ คณุ แมมํ ธี รุ ะอะไรบา๎ งหรอื เปลาํ \" \"อ้นั ก็ร๎ดู วี ําแมํไมํมีธุระอะไร นอกจากการงานทางบ๎านเลก็ ๆ น๎อยๆ อ้นั จะใหแ๎ มํทาํ อะไรหรอื \" \"เปลําไมํมอี ะไรหรอก ผมอยากชวนคุณแมํขนึ้ รถไปเทย่ี วเลํนนอกบ๎านเทาํ นน้ั เอง\" ตาอ้ันตอบแลว๎ กห็ ลีกไปทางอนื่ ไมยํ อมให๎พลอยซักถามอะไรอกี ครน้ั ถงึ วนั อาทติ ยต๑ าอน้ั กม็ ายนื ยนั แตเํ ชา๎ ใหพ๎ ลอยออกไปนง่ั รถเทย่ี วกบั ตน พอตกสายอกี สกั หนอํ ย พลอยกข็ น้ึ รถมี ตาอัน้ เป็นคนขบั เอง ตาอัน้ พาพลอยขบั ไปที่ตาํ งๆ ในพระนครอยพํู ักใหญํ แล๎วตาอนั้ ก็เลยี้ วรถเขา๎ ซอยเล็กๆ ซอยหนง่ึ ไป จอดลงที่หนา๎ บ๎านหลังเล็กๆ มรี ั้วสงั กะสแี ละประตูบ๎านปิดมดิ ชิด \"คุณแมํแวะเขา๎ มานั่งเลนํ ในบา๎ นน้ีกบั ผมสกั ครูกํ ไ็ ด๎\" ตาอ้ันวาํ \"บ๎านใครน่ีอนั้ \" พลอยถามอยํางสงสัย \"บา๎ นเพอ่ื นผมเอง\" ตาอั้นพดู พลางเปิดประตูรถใหพ๎ ลอยแลว๎ พดู วํา \"เข๎ามาเถดิ คุณแมํ ผมจะแวะเยยี่ มเขาสัก หนํอย\" \"แมํคอยในรถก็ได๎\" พลอยพูดอยาํ งลงั เล \"ไมํต๎องหรอกคุณแมํ เข๎ามาเถดิ \" ตาอ้นั พูดแลว๎ ก็เออ้ื มมอื มารบั มอื พลอยให๎กา๎ วลงจากรถ ซง่ึ พลอยกต็ อ๎ งตามใจ ลูก และเดินตามตาอนั้ เขา๎ ไปในบ๎าน พลอยนกึ สงสยั ขน้ึ มาทนั ที เมอ่ื เหน็ ตาอน้ั ลว๎ งกญุ แจจากกระเปา๋ กางเกง แลว๎ เปดิ ประตหู นา๎ บา๎ นเดนิ เขา๎ ไปได๎ โดยไมํ ตอ๎ งเรยี กรอ๎ งใหใ๎ ครมาเปิดรบั บา๎ นนั้นมเี นื้อทเี่ ล็กมาก เพราะเม่อื พน๎ รั้วเข๎าไปเพียงเลก็ น๎อยกถ็ งึ ตวั เรือน ซึ่งเปน็ เรือนไม๎สอง ชั้นเล็กๆ รักษาสะอาดสะอา๎ นนําอยํู ตาอ้นั ชวนพลอยข้ึนไปทเี่ ฉลยี งเลก็ หนา๎ เรอื น เมือ่ บอกใหพ๎ ลอยน่งั แล๎วตาอ้นั ก็เดินหาย เข๎าไปหลงั บา๎ น เสยี งตาอน้ั พดู กบั ใครเบาๆ ท่หี ลังบ๎านครหํู นึ่งแลว๎ ตาอน้ั กเ็ ดนิ กลับออกมา มีเดก็ ผ๎ูหญงิ เล็กๆ อายุขนาดสี่ ห๎าขวบหนา๎ ตานําเอน็ ดู เดินนําหนา๎ ออกมาคนหนึง่ และตาอ้นั อม๎ุ เด็กชายอ๎วนนาํ รกั อายุประมาณขวบเศษออกมาอกี คน หนงึ่ ทันใดนั้นตาอน้ั กพ็ ดู กับเดก็ ผ๎หู ญงิ ตัวเล็กน้ันวาํ \"แอ๏ด ! ไปกราบคุณยําเสีย\" พลอยเขา๎ ใจเรอ่ื งไดต๎ ลอดทนั ที รวบตวั เดก็ ผห๎ู ญงิ ทม่ี ายนื เอยี งอายอยขํู า๎ งเกา๎ อม้ี ากอดไวแ๎ นนํ รไ๎ู ดท๎ นั ทวี าํ เดก็ สองคน นเี้ ปน็ ลกู ตาอัน้ ที่มาแอบมซี กุ ซอํ นเอาไว๎ เป็นเหตุใหพ๎ ํอเพ่ิมและตาออ๏ ดมองตากนั เป็นนยั เมอื่ พลอยพดู ถงึ เรื่องนขี้ น้ึ หนา๎ ตาของเดก็ คนทเ่ี ดนิ เขา๎ มาน้ัน พลอยมองดปู ราดเดยี วกร็ ู๎ไดว๎ ําเป็นลกู ตาอน้ั โดยมติ อ๎ งสงสยั พลอยกอดจูบหลาน พลางนกึ ในใจ ซ่ึงหูแวํวได๎ยินเหมือนกบั เปน็ เสียงตะโกนวํา
\"คุณเปรม ! คณุ เปรม ! ฉันโดนเขา๎ แบบนอ้ี ีกแล๎ว ! แล๎วคราวนีไ้ มใํ ชํคณุ เปรมแตํเปน็ ตาอน้ั ลูกของคณุ เปรม และ ไมใํ ชํมีแตํตาอน๎ คนเดยี วหรอก คุณเปรม มตี ้ังสองคน นํารกั นําเอ็นดเู หลือเกิน !\" ในใจหวนระลกึ ถงึ ความหลงั ทผ่ี าํ นมา ประกอบกบั ความปตี ทิ ไ่ี ดเ๎ หน็ หลาน ไดจ๎ บั ตอ๎ งเนอ้ื หนงั อนั อบอนํุ นมํุ นม่ิ ของ หลาน ทําใหพ๎ ลอยต๎องมองอะไรเห็นได๎ไมถํ นดั เพราะตาพราํ พรายไปด๎วยนํ้าตา พลอยไมเํ คยนกึ ฝนั เลยวําตาอ้นั จะมา เท่ยี วมลี ูกซกุ ซอํ นไว๎อยํางน้ี เหตุการณท๑ เ่ี คยได๎ประสบมาแลว๎ ครงั้ หน่งึ เม่อื แรกแตงํ งานกับคุณเปรม กลบั มาเกดิ ข้นึ แกตํ นอีก เมอ่ื ครงั้ นั้นพลอยยงั เปน็ สาว ไดข๎ มํ ใจขมํ ตนใหร๎ บั ตาอน๎ มาเลี้ยงเป็นลูกได๎ คราวนี้พลอยมีอายแุ ล๎ว ความร๎สู กึ ตํางๆ กช็ าลง ไปตามวยั และเดก็ สองคนน้เี ป็นหลานของพลอยแท๎ๆ โดยไมมํ ปี ญั หา พลอยจึงไดแ๎ ตคํ วามปตี ิดีใจ เหน็ ตาอ้ันทรุดตัวลงนั่ง เกา๎ อี้ข๎างๆ พลอยก็ร๎องขน้ึ วํา \"โธํ ! อ้นั !\" แลว๎ กร็ ับหลานอกี คนหน่งึ มานงั่ บนตึก กอดจูบไปพลาง \"ผมทําความผิดอีกเปน็ ครง้ั ทสี่ อง\" ตาอั้นเริ่มพดู \"คราวแรกจะแตงํ งานก็มไิ ดบ๎ อกใหค๎ ณุ แมรํ ู๎ แตํงเอาเองตามใจ คราวนีก้ อ็ กี ....\" ตาอน้ั หยดุ พดู ครหํู นง่ึ ยกมอื ลบู ผมเดก็ ผห๎ู ญงิ คนโตดว๎ ยความปรานแี ลว๎ กพ็ ดู ตอํ ไปวาํ \"ทแี รกผมกไ็ มํได๎คิดจะเลี้ยงดูแมํยายแอ๏ดนีจ่ รงิ จงั แตอํ ยํไู ปแอด๏ ก็เกดิ มา แลว๎ กค็ นเลก็ นอ่ี ีกคนหนง่ึ ...\" ตาอ้นั ชี้มือ ไปทางเดก็ ผ๎ชู ายท่นี งั่ อยบูํ นตักพลอยแล๎วกถ็ อนใจใหญํ ระหวาํ งทต่ี าอน้ั กาํ ลงั พยายามอธบิ ายเรอ่ื งราวดว๎ ยขอ๎ ความทข่ี าดๆ วน่ิ ๆ อยนํู น้ั เอง ความตน่ื เตน๎ ของพลอยทบ่ี งั เกดิ ขน้ึ ในข้ันแรกกเ็ ร่มิ เบาบางลงไป และเม่ือนึกอะไรออกขน้ึ มาอยาํ งหนึ่ง พลอยกพ็ ดู สอดข้ึนมาวาํ \"เด๋ียวกอํ นอั้น เร่ืองอะไรท่ีแลว๎ ไปแลว๎ เอาไว๎พูดกนั ทหี ลังก็ได๎ แมํของเดก็ ......แมํของหลานสองคนน้ีอยูทํ ไี่ หน\" ตาอน้ั เหลยี วหนา๎ เขา๎ ไปในหอ๎ งแลว๎ รอ๎ งเรยี กวาํ \"สมใจ สมใจ ออกมาหาคุณแมํข๎างนอกนี่เถดิ \" อีกสกั ครูํหน่ึงผหู๎ ญงิ สาวหน๎าตาคมขาํ รปู ราํ งดีคนหนงึ่ กโ็ ผลํประตู ออกมาอยาํ งประหมาํ พอเหน็ หน๎าพลอยหญงิ สาวคนน้ันก็ก๎มลงกราบกับพ้ืน แล๎วกน็ ่งั พับเพยี บกม๎ หน๎าอยูํท่ีตรงนน้ั \"ข้นึ นัง่ เสียบนเก๎าอ้เี ถอะลกู \" พลอยรบี พดู ข้นึ ทนั ที แตํเม่อื เหน็ หญงิ นนั้ ยังนั่งอยํูทพี่ ืน้ กพ็ ูดขึน้ วํา \"ขนึ้ นง่ั เสียข๎างบน เถอะแมํ......\" \"สมใจ\" ตาอัน้ พูดตอํ ใหเ๎ บาๆ \"ขน้ึ นัง่ เสยี ข๎างบนเถดิ แมสํ มใจ\" พลอยพดู ซํ้าด๎วยนา้ํ เสียงทปี่ รานที ําให๎สมใจคํอยหายประหมาํ ขยบั ตวั ข้นึ นง่ั บน เก๎าออ้ี ยํางเรียบร๎อย
พลอยรส๎ู กึ โลงํ ใจขน้ึ เปน็ กองทเ่ี หน็ วาํ แมขํ องเดก็ ทเ่ี ปน็ หลานทง้ั สองคนนย้ี งั อยํู มไิ ดห๎ ายสาบสญู ไป เหมอื นแมตํ าอน๎ สิ่งท่ีทาํ ใหพ๎ ลอยโลํงใจขน้ึ ไปอกี ก็คือหนา๎ ตาของสมใจลกู สะใภ๎นน้ั คมขํา ถงึ จะมิใชํเปน็ คนขาว แตผํ วิ เนอื้ ก็เปลงํ ปล่งั ดว๎ ยวัย สาวและความไรโ๎ รค \"บางทีตาอั้นจะมีเมียแหมํมเสยี จนเบอื่ คนขาวกระมงั \" พลอยนึกอยูใํ นใจ และใช๎ความสังเกตพจิ ารณา ดรู ูปรํางลกั ษณะสมใจตํอไปอยํางสนใจ สมใจเปน็ คนอายรุ ุํนราวคราวเดยี วกนั กับประไพ จะแกอํ อํ นกวาํ กนั กไ็ มํกป่ี ี มี บางอยาํ งในใบหนา๎ และสายตาของสมใจ ทบ่ี อกใหร๎ วู๎ าํ เจ๎าตวั มีความซ่อื สัตย๑สุจริต การแตงํ กายของสมใจนั้นเรียบๆ แบบ อยํูกบั บ๎าน มีรอํ งรอยแสดงให๎เห็นวําสมใจรบี จัดแจงแตงํ ตวั ให๎เรยี บรอ๎ ย เมือ่ รว๎ู ํามผี ู๎ใหญํมาหา พลอยรู๎สกึ โลํงใจขึ้นไปอีก เมื่อเห็นวาํ สมใจเพยี งแตผํ ัดหนา๎ เฉยๆ มิได๎มีเคร่ืองตกแตงํ ใดท่ีเกนิ ไปกวํานน้ั ผมทห่ี ยิกดว๎ ยเครอ่ื งตามสมยั นยิ มน้ันเป็น อยํางเดียวทีผ่ ิดจากธรรมชาติไป สํวนค้ิวนนั้ มิไดถ๎ อนและปากกม็ ไิ ด๎ทา สมใจนํงุ ผา๎ ถุงพบั หน๎ายาวๆ ผืนหนงึ่ มิใชํกระโปรง สั้นแบบยุโรปทพี่ ลอยเคยนึกรําคาญ และเส้ือที่ใสนํ นั้ ก็เปน็ เสื้อผา๎ มัสลินสขี าวเรยี บๆ มิดชิดดไี มํกวนประสาทของคนทอี่ ายุ ขนาดพลอย พลอยเหลยี วไปยม้ิ กบั ตาอน้ั เพอ่ื บอกใหร๎ ว๎ู าํ ตนพอใจในลกู สะใภ๎ แลว๎ กพ็ ดู กบั สมใจวาํ \"ลูกนํารกั ออกแมสํ มใจ เลีย้ งเองหรอื วํามีใครชํวย\" สมใจมองดตู าอน้ั เหมอื นกบั จะถามวาํ ใหท๎ าํ อยาํ งไร เมอ่ื เหน็ ตาอน้ั พยกั หนา๎ นอ๎ ยๆ สมใจกต็ อบดว๎ ยเสยี งเบาเกอื บจะ ไมไํ ด๎ยนิ วาํ \"เลยี้ งเองเจา๎ คะํ \" \"สมใจเขาเลี้ยงลูกและดูแลบา๎ นเอง มเี ด็กชํวยอกี คนหน่งึ เทาํ นั้น\" ตาอน้ั ชวํ ยอธบิ าย และสมใจก็หันไปยมิ้ กบั ตาอน้ั ดว๎ ยสายตาท่แี สดงความขอบใจ ขณะนน้ั หลานผช๎ู ายคนทน่ี ง่ั อยบํู นตกั กาํ ลงั ดน้ิ รนจะไปหาแมํ เพราะเหน็ แมมํ านง่ั อยใํู กลๆ๎ พลอยสงํ เดก็ ใหส๎ มใจแลว๎ ถามข้ึนวาํ \"คนโตนีช่ ื่อแอ๏ด คนนี้ชื่ออะไรยํายังไมํร๎ูเลย\" \"ผมเรยี กมันวําไอ๎แอว๏ \" ตาอ้นั บอก \"ช่ือเป็นตวั อ ทัง้ นนั้ เหมือนกบั ลกู คณุ แมํ แตชํ ือ่ จริงๆ ยังไมํมเี ลย ต๎องขอให๎คณุ ยําตง้ั ให๎\" \"แมตํ ั้งไมเํ ป็นหรอกอัน้ แตํไมเํ ปน็ ไร จดวันเดอื นปีเกิดมาทั้งสองคน แมํจะไปขอชอ่ื พระทํานให๎\" พดู ไดเ๎ ทาํ นน้ั เอง พลอยกด็ เู หมอื นจะหมดเรอ่ื งพดู ระยะตอํ ไปนน้ั กไ็ ดแ๎ ตนํ ง่ั มองกนั ไปและยม้ิ กนั มา อนั เปน็ ปกตวิ สิ ยั ของคนท่ีเพ่งิ ร๎จู กั กันในตอนแรก ยงั ไมคํ ๎นุ เคยกนั ชะรอยตาอ้นั จะรูส๎ ึกอดึ อดั ราํ คาญใจจงึ พูดขน้ึ วาํ
\"คุณแมํกลบั บา๎ นเสียกอํ นเถดิ ผมจะไปสงํ เด๋ียวจะสายไป\" แล๎วตาอ้นั กข็ ยบั ตัวลุกข้ึนยนื สมใจได๎ยินสามีพูดก็ลง จากเก๎าอกี้ ราบพลอย แลว๎ ก็บอกให๎ลูกสาวคนทร่ี ค๎ู วามกราบลาคุณยํา ฝา่ ยพลอยกไ็ ดแ๎ ตํออกปากลาและให๎ศีลใหพ๎ รพมึ พํา ไปตามประสาคนแกํ แลว๎ ก็เดินใจลอยตามตาอัน้ ไปขนึ้ รถ เมอ่ื รถออกวง่ิ มานน้ั พลอยรส๎ู กึ ตวั เหมอื นกบั วาํ เรอ่ื งทง้ั หมดนน้ั ไมจํ รงิ แตวํ าํ ไดฝ๎ นั ไปทง้ั เรอ่ื ง พลอยรวบรวมสตมิ าอยํู ในตวั ทัง้ หมดแล๎วก็พดู กับตาอน้ั ขึน้ วํา \"อ้นั แมไํ มอํ ยากจะพดู อะไรมาก เร่อื งหลงั ๆ มาจะเปน็ อยํางไรแมํไมํร๎ูเลย เพราะอั้นไมํไดบ๎ อกให๎แมํรู๎ แตํเดี๋ยวน้แี มํ กร็ แู๎ ลว๎ เมือ่ ร๎ูแล๎วอั้นก็อยาํ นึกวาํ แมจํ ะนิ่งดดู าย กลบั ไปน่ีแมํจะให๎เขาเตรยี มหอ๎ งหับทบี่ นตกึ อน้ั ต๎องไปรับลกู เมียมาอยํูด๎วย โดยเรว็ ที่สดุ แมํไมยํ อมให๎อยอํู ยํางนอ้ี กี ตํอไป\" \"ช๎าๆ กํอนคุณแมํ\" ตาอนั้ วาํ \"คณุ แมฟํ ังผมกํอน อยาํ เพ่งิ ตัดสินใจอะไรเร็วนกั \" \"จะให๎แมรํ อชักช๎าอะไรตํอไปเลาํ อ้ัน\" พลอยแยง๎ ขน้ึ \"อ้ันกร็ ด๎ู ีวําแมํอยากได๎หลาน แมํบอกมามิรจู๎ ักกห่ี นๆ แล๎ว เดย๋ี วน้ีอ้ันกห็ าหลานมาให๎แมํทเี ดียวถงึ สองคนพรอ๎ มๆ กัน ผ๎ูหญิงคนผชู๎ ายคนพอดบิ พอดี นํารกั นําเอน็ ดูจะตายไป\" พลอย พูดถึงหลานแล๎วก็อดย้มิ ด๎วยความพอใจมิได๎ \"อยํางน้ีแลว๎ อั้นจะใหแ๎ มรํ ออะไรตํอไปอกี \" พลอยพดู ขน้ึ ในที่สดุ \"ผมไมํเขา๎ ใจ\" ตาอั้นปรารถข้นึ มอื นัน้ ก็ถือพวงมาลยั รถและตากม็ องออกไปข๎างหนา๎ \"ผมไมํเข๎าใจเลยจรงิ ๆ\" ตาอ้ันพูดตํอไป \"ถ๎าเป็นพอํ แมอํ ืน่ ลูกเขาไปทาํ อยาํ งนก้ี ็คงจะตอ๎ งมตี ัดพอ๎ ตอํ วาํ หรือเสียอก เสียใจอะไรบ๎าง แตํคณุ แมกํ ลบั ไมมํ ีเลยเหมือนกบั วํา เรื่องอยาํ งนเ้ี ปน็ ของธรรมดาท่ีสดุ ผมเลยงงไปหมด ไมํร๎ูจะพดู อยํางไร ถูก\" \"อัน้ ก็ร๎ดู ีวําแมไํ มํใชคํ นชอบเอาเรือ่ งเอาราวกบั ใคร จนใครๆ เขาพากนั เห็นแปลกตงั้ แตแํ มํยังสาวๆ อยูํแลว๎ เรอื่ งอัน้ นี้ยงั ดี เพราะอน้ั โตเปน็ ผูใ๎ หญํแล๎ว แมํไมมํ ีอะไรทีจ่ ะไปวํากลาํ ว\" พลอยหยดุ พดู ระลกึ ถงึ ความหลังอยคูํ รูํหนึ่ง แล๎วก็พูดตํอไป วํา \"เร่อื งเกาํ ๆ ท่แี ล๎วมาหนักกวํานเี้ ปน็ กอง กระทบถงึ ตวั แมํโดยตรง และแมกํ ็มแี ตทํ างเสีย..... ไมเํ หมอื นคราวน้ีแมไํ ดห๎ ลาน ต้งั สองคน...... แมยํ ังไมเํ คยไปวํากลําวใครใหเ๎ จบ็ ชํา้ น้าํ ใจเลย\" เหน็ ตาอน้ั เหลยี วมามองหนา๎ ตน พลอยกร็ บี พดู ขน้ึ วาํ \"เปลําอนั้ .........อยาํ ไปนึกวาํ แมํเป็นคนวเิ ศษวิโสอะไรเลย ถูกใครเขาทําอะไรใหเ๎ ป็นทุกข๑ ใชํวาํ จะไมํทกุ ข๑ บางคร้ังก็ เลอื ดตาแทบจะกระเด็น ชว่ั แตวํ าํ ไมํร๎จู ะไปโทษใครหรือไปเกลียดไปโกรธใครอยํางคนอ่นื เขาเทาํ น้ัน จะวําแมํเป็นคนโงกํ ไ็ ด๎ เพราะดๆู ไปแล๎วกเ็ หมือนกบั วาํ ไมํมีจิตไมมํ ีใจ แมเํ องก็ไมํรูว๎ ําจะพดู วาํ อยํางไรถกู เหมือนกัน\" ตาอน้ั นง่ิ อยไํู มพํ ดู วาํ อะไรทง้ั สน้ิ แตขํ บั รถไปเรอ่ื ยๆ ไปจนถงึ บา๎ น ตาอน้ั จอดรถสงํ พลอยลงแลว๎ กข็ บั รถไปเขา๎ โรง พลอยขึ้นไปนัง่ รอตาอนั้ อยบํู นตกึ ตัง้ ใจแนํวแนวํ ําวนั นีต้ ๎องพูดกบั ตาอนั้ ใหเ๎ ดด็ ขาดไป และจะตอ๎ งตง้ั ใจบงั คบั ให๎เร่อื งราว
เป็นไปตามใจตนเองบ๎างในคราวน้ี ไมํปลอํ ยให๎เปน็ ไปตามบุญตามกรรม อยาํ งแตํกํอน พลอยนงั่ อยูคํ นเดยี วสักครูหํ นง่ึ ตา อั้นก็เดนิ ขนึ้ บนั ไดตกึ มา \"อนั้ มานก่ี ํอน\" พลอยเรยี กขนึ้ ในทันที และพอตาอั้นเดินเข๎ามานั่งเรยี บรอ๎ ยแล๎ว พลอยกพ็ ดู ข้ึนวํา \"เรอื่ งน้จี ะเอาอยํางไรกันแนํ บอกให๎แมรํ ๎ูบา๎ ง\" \"ผมวําจะเอายายแอด๏ มาให๎คณุ แมํเลย้ี ง เพราะคุณแมอํ ยากได๎หลาน และยายแอ๏ดแกรค๎ู วามแลว๎ สํวนตาแอว๏ คน เล็กพอรูค๎ วามก็จะรบั มาอยํทู ่ีนี่\" ตาอนั้ พดู เสียงอํอยๆ \"ไมเํ อาละอ้นั \" พลอยพดู เสียงแขง็ \"แมยํ อมไมไํ ด๎ ไมไํ ดเ๎ ป็นเด็ดขาด มีอยํางรจึ ะมาเกณฑใ๑ ห๎แมไํ ปเทีย่ วแยกลูกแยก แมํเขาไมํให๎อยูดํ ๎วยกัน เปน็ กรรมเวรอยาํ งหนกั แมแํ กํแลว๎ แมไํ มํยอม\" \"ถา๎ อยาํ งนนั้ กใ็ หอ๎ ยูํอยํางน้ีกแ็ ล๎วกัน\" ตาอน้ั พดู ด๎วยนาํ้ เสียงท่แี สดงความโลงํ ใจ \"สมใจเขากส็ บายดี ไมํเดือดร๎อน อะไร คุณแมกํ ็จะได๎ไมํตอ๎ งยุงํ คดิ ถึงหลานอยากเลํนกบั หลานผมกไ็ ปรับมาใหเ๎ ปน็ คร้งั เป็นคราวกไ็ ด๎\" \"อยาํ งนนั้ กไ็ มไํ ดอ๎ กี \" พลอยพดู ดว๎ ยเสยี งทเี่ กอื บจะกลายเป็นขนุํ \"อ้นั อยําทําตวั เปน็ คนมกั งําย เหน็ อะไรเปน็ ของ งาํ ยๆ ไปหมด แตกํ อํ นน้อี นั้ ปิดบงั แมํไว๎ไมใํ ห๎รเ๎ู รอ่ื งราวกช็ ํางเถิด แตเํ ดย๋ี วนแี้ มํร๎แู ลว๎ เมอื่ รูแ๎ ลว๎ แมกํ จ็ ะไมมํ ีวนั ยอมใหอ๎ ้นั ทาํ ลบั ๆ ลํอๆ อีกตํอไป อน้ั เปน็ ผูใ๎ หญํแล๎วไมใํ ชํเด็กๆ มลี กู มเี มียกต็ ๎องรับเขามาเลย้ี งดใู ห๎เปน็ หลกั เป็นฐาน แมํจะนอนตาไมํ หลบั จนกวาํ อ้นั จะตกลงไปรบั ลกู เมีย มาอยํูด๎วย คิดถงึ วําอัน้ เอาไปซกุ ซอํ นไวจ๎ นลูกโต แมํก็ยังไมํวายจะใจหายเลย\" \"ผมก็คดิ วาํ จะบอกคณุ แมเํ หมอื นกนั ต้งั แตํยายแอ๏ดเกดิ แตแํ ลว๎ กร็ ัง้ ๆ รอๆ ไปจนตาแอ๏วเกดิ มาอีกคน เห็นคณุ แมํ พูดเหมือนกับจะระแคะระคายร๎อู ยํู ผมกเ็ ลยบอกเสยี ใหโ๎ ลํงใจ เพราะผมก็หนักใจเหมอื นกนั ทม่ี ีอะไรต๎องปิดบงั คุณแมํ แตํ ตอนทจ่ี ะใหผ๎ มรบั มาอยบูํ า๎ นนี้ด๎วยกันหมด ผมยงั หนกั ใจอยูํ\" \"หนกั ใจเร่ืองอะไรอัน้ กลวั วําแมจํ ะไปขํมเหงลูกเมยี ของตวั อยาํ งนั้นหรือ ถา๎ คดิ อยํางนนั้ กเ็ ปน็ อันวาํ วางใจได๎ วําแมํ ไมํมวี นั จะทาํ มีแตํจะรกั มีแตจํ ะเอาใจ แตํก็เอาเถิดถงึ อน้ั จะไมํไวแ๎ มๆํ ก็ไมํวํา อนั จะออกจากบา๎ นไปมีเหย๎ามีเรือน ต้ัง ครอบครวั ใหมํกต็ ามใจ แมํขอให๎อน้ั ได๎อยูกํ ับลูกเมยี เหมือนเขาอื่น ไมํทําลับๆ ลอํ ๆ แอบไปมาหากนั อยาํ งนแ้ี มไํ มชํ อบ\" ตาอน้ั ถอนใจใหญแํ ลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"คุณแมํอยาํ พดู อยํางน้ัน ผมเสียใจเหลอื เกิน ผมเปน็ ลูกคนหน่ึงทร่ี ู๎จักใจคณุ แมํดีไมนํ ๎อยกวาํ ใครๆ ความไมํไว๎ใจ คุณแมํไมเํ คยผํานเข๎ามาในหัวใจผมเลย แตํท่ีผมไมอํ ยากพาสมใจและลูกๆ มาอยํบู ๎าน ก็เพราะกลวั วาํ คณุ แมจํ ะต๎อง ลาํ บากจะต๎องหนกั ใจ ผมทาํ ความผดิ ไปแลว๎ กอ็ ยากจะก๎มหนา๎ ใช๎ผดิ ไปแตตํ ัว ไมํอยากใหพ๎ อํ แมํเดอื นร๎อน\" \"อนั้ จะไปกม๎ หน๎ารับผิดทําไมเม่อื เรอ่ื งมนั ไมเํ ปน็ ผดิ \" พลอยวํา \"และการท่จี ะรับลูกเมยี มาอยูดํ ว๎ ย ก็ไมํเห็นจะทําให๎ แมเํ ดอื ดร๎อนทต่ี รงไหน กลับจะทําใหส๎ บายใจขึ้นเสยี อีก\"
\"เร่ืองน้ีแหละท่ผี มเป็นหวํ งเสียจรงิ \" ตาอั้นพดู \"คณุ แมกํ ม็ แี ตํความรัก มีแตคํ วามเมตตา เหน็ ใครก็อยากจะรกั จะ ชอบ เหน็ วําเขาดเี สียกอํ นเสมอไป สมใจน้ันคณุ แมํไมรํ ๎จู ักเขาเลย เพงิ่ ได๎เหน็ หน๎ากนั วันน้ี แล๎วคณุ แมจํ ะไปรบั เขามาอยูดํ ๎วย ถ๎ามาอยูดํ ว๎ ยกนั แลว๎ เกดิ ไมํชอบขน้ึ มา ผมมลิ ําบากแยหํ รือ เพราะขา๎ งหนง่ึ กแ็ มํ อีกข๎างหนึ่งกเ็ มยี \" \"แมเํ กิดมานานเต็มทแี ล๎วอน้ั \" พลอยบอก \"นานพอทีจ่ ะมองดูหนา๎ คนออกวาํ ใครคบไดเ๎ ลยี้ งได๎ ใครเล้ยี งไมํได๎ เทําท่ี แมํเหน็ หน๎าแมสํ มใจเมือ่ เช๎า แมกํ ็ถูกใจ แตอํ น้ั มเี หตุผลอะไรหรือท่ีคดิ ไปวําแมํอาจไมชํ อบเขา\" \"ผมขอพูดตรงๆ ดีกวํา\" ตาอั้นบอก \"สมใจเปน็ ลกู กาํ พร๎าเกดิ มาก็ยากจน ไมมํ ีสกุลรนุ ชาติ ไมเํ คยเขา๎ สมาคมในทสี่ งู ไมเํ คยเลําเรียนศึกษาอะไรท้ังสนิ้ ... ไหนๆ กจ็ ะพดู กันแล๎วผมพูดไมํอายหรอกวาํ เม่อื ได๎เขามาแตแํ รกนน้ั ไมํเคยคดิ จะเล้ียง เป็นลูกเป็นเมียจรงิ จังเลย เพราะร๎ูวําความเป็นอยูํคนละอยาํ ง และสมใจเขากค็ งรเู๎ ชนํ เดยี วกัน เขาจงึ ไมํเรียกรอ๎ งอะไร ผม เชําบา๎ นน้นั ให๎เขาอยูํ ไปมาหาสูบํ า๎ งเปน็ ครั้งเปน็ คราว เคยคิดไว๎วาํ จะใหเ๎ ขามลี ูกมผี วั ทีส่ มฐานะ แตํอยมํู าสมใจกม็ ีลูกผมก็ ไมรํ จู๎ ะทําอยํางไร เหน็ หนา๎ ลูก็สงสาร ผมก็พาเขาไปจดทะเบียนเป็นเมยี เงียบๆ ไมบํ อกให๎ใครร๎ู ทจี่ ดทะเบยี นนัน้ ก็เพ่ือเด็กที่ เป็นลูกผม ในใจจริงผมก็คดิ จะเลีย้ งดเู ขาตอํ ไปในฐานะเชนํ น้ี ทจ่ี ะให๎รบั มาไวท๎ ี่บา๎ นเล้ยี งดอู อกหนา๎ ออกตาน้ัน ผมไมํเห็น ดว๎ ย เพราะรงั แตจํ ะกอํ ให๎เกดิ ความราํ คาญใจ เพราะเม่อื สมใจแกเป็นแตคํ นเพยี งแคนํ ้ัน ถึงแกจะไมตํ ง้ั ใจทาํ ให๎เสยี หาย แตํ แกกอ็ าจพลาดพลั้งอยเูํ รือ่ ยๆ ดว๎ ยความรเู๎ ทําไมํถึงการณ๑ ถึงคุณแมจํ ะเจตนาดีสักเพียงไรก็ตาม คุณแมํกจ็ ะต๎องพลอยขาย หน๎าแทนเขาอยํูวันยังคา่ํ แลว๎ กจ็ ะเกิดความรําคาญใจ ใหมํๆ กค็ งจะทนได๎แตํนานไปอาจทนไมไํ หว ความราํ คาญใจกจ็ ะ กลายเป็นความเกลียดชังหมน่ั ไส๎ แลว๎ ในทสี่ ดุ กจ็ ะอยดูํ ว๎ ยกนั ไมํได๎\" พลอยถอนใจใหญํ เพราะคาํ พดู ของตาอน้ั ทาํ ใหพ๎ ลอยเหน็ ไดว๎ าํ ตาอน้ั เปน็ คนทม่ี คี วามคดิ แคบเสยี เตม็ ที พลอยตอบ ตาอั้นไปวาํ \"อ้นั ธรรมดาแมํเชอื่ ฟังอน้ั อยเํู สมอ เพราะถือวําอ้นั เป็นคนมีสติปญั ญาความรู๎ แตํคราวนี้อั้นพูดมาแมํฟงั ไมํได๎ เช่ือ ไมไํ ด๎เลย อนั้ พดู เข๎าตําราผงเข๎าตาตวั เองเสยี แลว๎ อนั บอกแมํเองวาํ อ้นั จดทะเบียนสมใจเปน็ เมยี เพราะอ้นั เหน็ แกลํ ูก แมํ เข๎าใจวําอ้นั คงจะกลัววําลูกโตขึน้ รค๎ู วาม จะตอ๎ งอบั อาย แตํแล๎วอ้นั ก็เอาแมขํ องลูกมาเลย้ี งกดไว๎เหมือนกนั ไมํใชํเมีย แมํไมํ เหน็ จะได๎ประโยชนอ๑ ะไรเลย ถา๎ เป็นอยูํอยาํ งนตี้ อํ ไปลูกโตข้ึนกจ็ ะไดอ๎ ายเทาํ กนั แมเํ หน็ วําอั้นคิดส้นั ไปหนอํ ย อั้นวําเมียของ อนั้ ไมํไดร๎ ่ําไดเ๎ รียน ไมเํ คยเข๎าสมาคมทดี่ ี แตํทาํ ไมอนั้ ไมคํ ิดแก๎ไข สมใจก็ไมใํ ชํคนแกเํ ฒําอะไรนกั หนา เอามาไว๎กับแมกํ ็ พอจะชวํ ยสอน ชวํ ยอบรมให๎ดไี ปได๎ อัน้ จะไมํตอ๎ งขายหนา๎ เขา แมํสงั เกตดหู นา๎ ตาทําทางเขากไ็ มํใชคํ นโงํ กิริยาทําทางหูตา เทําที่เหน็ กพ็ อจะไปได๎ ตลอดจนวิธกี ารแตงํ ตวั หรือจะลุกจะนงั่ กน็ ําดูไมํขวางลูกตา แมํกลับจะเหน็ วําเขาดีกวําทีเ่ รียกกนั วํา ลกู ผ๎ดู ีสมัยนเี้ สียอกี อั้นไปรับมาอยเูํ สียเถิด แมํรบั รองได๎วําอนั้ จะไมขํ ายหนา๎ ใครเลย แมํจะดูใหเ๎ อง\" \"แตคํ ุณแม.ํ .....\" ตาอนั้ ยังลงั เลใจ \"ผมบอกแล๎ววาํ สมใจไมใํ ชํคนท่มี สี กุลสูง พํอแมเํ ขาเป็นใครท่ีไหน ผมก็แทบจะไมํ รู๎จกั .....\"
\"นั่นแหละยิ่งดี\" พลอยตอบอยํางม่นั ใจ \"ถึงเขาจะเปน็ ใครมาแตกํ อํ นกต็ าม เดีย๋ วนี้เขาเปน็ เมียอัน้ เปน็ ลกู สะใภ๎ของ แมํและเปน็ แมขํ องหลาน ถา๎ อัน้ และแมจํ ะไปดูถูกเขาก็เทํากบั วําเราดถู ูกตวั เราเอง และเด็กสองคนน้ันตอํ ไปจะไมํยกโทษให๎ พอํ กับยําเลย เพราะเราไปดถู กู แมํเขาไว๎ ไมํได๎หรอกอัน้ แมตํ ๎องยกยํองเขาทกุ ทาง และต๎องขอให๎อัน้ ตามใจแมํด๎วย\" พลอย พดู ดว๎ ยสําเนยี งทแี่ นํนอนไมํมที างทจี่ ะผอํ นผัน ยอมตามใจตาอน้ั แม๎แตํนอ๎ ย \"และถา๎ จะวําไปจริงๆ ความจนกด็ ี ความ อาภพั ตํางๆ ในชาตกิ าํ เนิดอะไรเหลํานี้ ไมใํ ชํของทคี่ วรจะดูแคลนกันงํายๆ เพราะถงึ จะเกดิ มาเป็นอะไร กย็ งั เปน็ มนษุ ยต๑ า ดาํ ๆ ด๎วยกนั ทง้ั น้นั \" พลอยพดู ตํอไปด๎วยความมัน่ ใจวําตนเป็นฝา่ ยถกู \"ถึงคณุ แมํจะไมถํ อื กเ็ ถิด\" ตาอัน้ วาํ \"แตํคนอ่ืนเขาอาจจะถือทาํ ให๎คณุ แมํต๎องลําบากใจ\" \"ก็ให๎รก๎ู นั ไป\" พลอยตอบอยํางเด็ดขาด \"ถ๎าใครไมํนบั ถือลกู สะใภฉ๎ นั กแ็ ล๎วไป แปลวําไมตํ อ๎ งคบกัน\" \"เดย๋ี วกํอน...\" ตาอัน้ พูดเสยี งอํอนลงทุกที \"คนอ่นื กค็ งจะไมํส๎กู ระไรนกั ผมกก็ ังวลแตํน๎องๆ ตาอ๏อดกับประไพเขาจะ วาํ อยาํ งไรกันกไ็ มรํ ู๎\" \"ตาออ๏ ดไมตํ อ๎ งวิตก แมรํ ด๎ู วี ําตาอ๏อดไมเํ ปน็ อยาํ งนน้ั \" พลอยวาํ \"สาํ หรบั ยายประไพกอ็ ยาํ กงั วล ขนื มีทีทาํ ออกมา เม่ือไรฉนั จะรับมือเอง\" ตาอน้ั หวั เราะแลว๎ พดู วาํ \"ผมยอมแล๎วคุณแมํ ผมจะไปรบั ลูกเมยี มาอยูํดว๎ ย\" ตาอน้ั หยุดนงิ่ ครํูหนง่ึ แลว๎ พดู วาํ \"คณุ แมํ นบ่ี ทจะแข็งก็แข็งเปน็ เหล็กทีเดียว ผมเพ่ิงเคยเห็นวันน้ี\" \"น่นั สิ !\" พลอยพูดพลางยกผา๎ เชด็ หนา๎ ข้ึนซบั เหงื่อที่หน๎าผาก \"แมํเองกเ็ พิ่งร๎ตู ัวเหมอื นกัน\" บทที่ ๑๒ (หนา๎ ท่ี ๑) พลอยไดล๎ กู สะใภ๎ไดห๎ ลานมาอยไํู มทํ นั จะไดค๎ น๎ุ เคย หรอื ไดช๎ น่ื ชมใหส๎ มกบั ความปรารถนาอยาํ งไรเลย ความสงบสขุ ท้งั หลานทง้ั ปวง ทพ่ี ลอยนึกวาํ มกี แ็ ตกสลายไปทันที โดยพลอยไมํเคยร๎ตู ัวมากอํ น เมอ่ื แรกสงครามเกดิ ใหมๆํ นน้ั มเี ครอ่ื งบนิ ฝรง่ั เขา๎ มาทง้ิ ระเบดิ พระนครหนหนง่ึ หรอื สองหน คราวนน้ั ถงึ แมว๎ าํ พลอย จะตกใจมาก แตคํ วามตกใจนั้นกเ็ ปน็ เพียงสํวนหน่ึงของความตระหนกตกใจทเี่ กดิ ขึน้ ท่วั ๆ ไป ในความวุนํ วายของสงครามที่ เพง่ิ จะมาถงึ ตัว ในระยะนัน้ อะไรกด็ จู ะนาํ กลวั กํอใหเ๎ กดิ ความตระหนกตกใจไปหมด ไหนจะญีป่ ุ่นเข๎ามาเตม็ พระนคร ไหน จะความมืดอนั เกิดจากการพรางไฟ ไหนจะขําวลอื ท่ีสับสนอลหมําน จนแทบจะฟังไมไํ ดศ๎ ัพท๑ การทเี่ ครอ่ื งบินฝร่ังมาทิง้ ระเบิดครัง้ นั้น จึงกลายเปน็ ของธรรมดา ในขณะทีบ่ ๎านเมืองเขา๎ ยุคเข็ญถงึ ความอลเวง แตหํ ลงั จากน้นั มาเครอื่ งบินฝรง่ั ก็ หายไปไมํมารบกวนอีก ความยงุํ เหยงิ อลเวงตาํ งๆ กส็ งบลง ทุกคนในกรงุ เทพฯ รวมทงั้ พลอยก็คุน๎ เคยกับภาวะที่มที หาร ญป่ี ุ่น เข๎ามาอยใูํ นเมอื งเขา๎ ทลี ะน๎อยจนกลายเป็นของธรรมดา และสงครามนัน้ กด็ ไู กลตวั ออกไป เพราะไปรบพํงุ กันอยูํ ประเทศอนื่ อันตรายตาํ งๆ อันเกิดจากการสงครามนน้ั จงึ มิได๎มีใครนึกถงึ นํา้ ทวํ มไปแลว๎ จนลด ตาอ๏อดมาเย่ยี มบา๎ นแลว๎ ก็
กลับ พอตาออ๏ ดกลับไปไดไ๎ มํกีว่ นั ตาอน้ั กร็ บั สมใจภรรยากับลกู อีกสองคนมาอยูํบ๎าน พลอยจดั ห๎องหับให๎อยดํู ๎วยกนั บนตกึ ใหญํ บอกกับสมใจให๎ใช๎ของทุกอยํางบนนึกได๎เป็นของตัว ซ่ึงทําให๎สมใจก๎มลงกราบน้ําตาคลอ สําหรับพลอยนั้นร๎สู กึ ตนวํา เป็นคนแกจํ รงิ จงั เพราะมีหลานยํามาเป็นประจักษพ๑ ยานอยํู และความรสู๎ กึ วํามเี ดก็ เลก็ ๆ วิ่งอยํูในบา๎ น เปน็ เลอื ดเนอื้ เชอ้ื ไข ของตนเอง ประเดีย๋ วกห็ ัวเราะประเดย๋ี วก็รอ๎ งไห๎ตามประสาเดก็ และเปน็ เหตุใหต๎ อ๎ งคอยหํวงใยคอยนกึ ถึงน้ัน ทําใหพ๎ ลอย ร๎สู กึ วําบ๎านของตนอบอุํนนําอยูํ ไมอํ ๎างวา๎ งเงียบเหงาอยาํ งแตํกํอน แตกํ ารทไ่ี ดห๎ ลานมาถงึ สองคนโดยกะทนั หนั โดยมไิ ดร๎ ต๎ู วั ลวํ งหนา๎ นน้ั พลอยกย็ งั มไิ ดม๎ เี วลาหายใจเลย เพราะเพง่ิ มา อยํูได๎ไมํกี่วัน ความค๎นุ เคยสนิทสนมก็ยงั มิได๎เกดิ ข้ึน คนื วันหนงึ่ พลอยเขา๎ นอนแลว๎ แตยํ ังมไิ ดห๎ ลับดี เพราะคนื น้นั เดือน หงายแจํม อากาศหนาวเยน็ ตามฤดู พลอยเอาผ๎าหํมทับลงไปบนตัวเองหลายผืน หดเขําขึ้นมานอนคุดคเ๎ู พ่ือจะใหห๎ าย หนาว แตคํ วามหนาวเยอื กเยน็ กม็ ไิ ดห๎ ายไปจากตวั แสงเดือนสอํ งเข๎ามาทางหนา๎ ตาํ ง ทาํ ใหเ๎ ห็นทกุ อยาํ งในห๎องไดช๎ ดั เจน พลอยนอนนกึ ถงึ อะไรตอํ อะไรเพลินอยูํ สวํ นมากกเ็ ปน็ เร่ืองหลาน เสียงหลานคนเล็กร๎องออดแอดในยามหลบั อยํางทเ่ี ด็ก ออํ นชอบทาํ ทําใหพ๎ ลอยตอ๎ งนอนยิ้มอยูคํ นเดยี ว ในทนั ใดนนั้ เสียงหวูดสญั ญาณภัยทางอากาศ กด็ ังข้นึ สน่ันหวนั่ ไหว เหมือนกบั ใครมาเปดิ หวูดอยูํข๎างๆ ตวั และเสียงทีด่ งั เปน็ ระยะถ่ๆี นัน้ ก็ดูเหมือนจะทําใหพ๎ ลอยตกใจ ในภยั ทางอากาศที่ กําลงั จะมาปรากฏไมนํ อ๎ ยกวําคนอืน่ ๆ ทเ่ี พิง่ จะรตู๎ ัว พลอยลกุ ขน้ึ นง่ั ทนั ที และโดยมริ อชา๎ พลอยรบี วง่ิ ไปยงั หอ๎ งตาอน้ั นอนอยกํู บั ลกู เมยี เพราะในใจนน้ั จดจอํ อยทํู ห่ี ลาน สองคนมากกวําใครท้ังหมด ตาอัน้ เปดิ ประตูหอ๎ งออกมาดว๎ ยอาการตนื่ เต๎น พลอยหลีกเข๎าไปในห๎องทันที สมใจนัง่ งงๆ อยํู บนทีน่ อน มอื กอดลูกไวท๎ ง้ั สองคน เสยี งหลานร๎องไหว๎ ํนุ วาย ดว๎ ยความตกใจ \"แมํสมใจอุ๎มแอ๏ดลงไปข๎างลาํ ง\" พลอยพูดเบาๆ พยายามขํมเสียงมิใหส๎ นั่ \"สงํ ตาแอว๏ มานฉ่ี ันอุ๎มไปเอง\" คาํ พดู ของพลอยทาํ ใหส๎ มใจไดส๎ ติ กระปรก้ี ระเปราํ ขน้ึ สมใจสงํ ตาแอว๏ ใหพ๎ ลอย แลว๎ ตนเองกอ็ ม๎ุ ลกู สาวออกมานอก มุ๎ง ตาแอ๏วพอถงึ ตัวพลอยกก็ อดคอพลอยไว๎แนนํ พลอยก็ไดแ๎ ตํยืนปลอบหลาน มิให๎ขวัญเสียอยคํู รูํหนง่ึ ตาอัน้ เดนิ กลับมาท่ี พลอยยืนอยแํู ลว๎ พูดวาํ \"คุณแมํลงไปขา๎ งลํางกนั เถดิ อยูบํ นนไ้ี มดํ ี สงํ แอ๏วมาให๎ผม ผมอ๎มุ ไปเอง\" \"ไมํตอ๎ ง\" พลอยตอบหว๎ นๆ พลางกอดตาแอ๏วไว๎แนํนเหมือนกบั จะหวงหลานเสยี เตม็ ประดา \"แอว๏ อยํกู บั ยําไมํตอ๎ ง ตกใจ.....ไมํตอ๎ งตกใจ\" พลอยพูดพลางเอามือลบู หลังหลานชายอยไํู ปมา และตาแอ๏วกด็ ูเหมอื นจะหายตกใจ เพราะคลาย มือออกและไมตํ ัวสัน่ อยาํ งเม่อื กี้ พลอยอม๎ุ หลานตามตาอน้ั ลงไปขา๎ งลาํ ง มสี มใจเดนิ ตามลงมาตดิ ๆ กนั ประไพมานง่ั อยแํู ลว๎ ทร่ี มิ หนา๎ ตาํ ง ในหอ๎ งลาํ ง รอบๆ บรเิ วณตกึ และในหอ๎ งน้ันเอง พลอยแลเห็นเงาคนตะคํมุ ๆ ก็รว๎ู ําเดก็ ๆ และคนท่อี ยใํู นบ๎าน ตาํ งกพ็ ากันตน่ื และมา อาศัยตึกเปน็ ทกี่ าํ บงั จากภัยอันตราย ทต่ี ํางคนตํางก็ยงั ไมํรูว๎ ําจะมาถึงตวั หรือไมํ
เสยี งประไพหวั เราะดงั กก๊ี ๆ ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งหนั ไปดวุ าํ \"ประไพนก่ี ม็ านงั่ หัวเราะอะไรกไ็ มํรู๎ ไมเํ ห็นจะขบขันตรงไหน เลย คณุ เสวีไปไหน\" \"ยังไมกํ ลบั \" ประไพตอบด๎วยสาํ เนยี งท่บี อกใหพ๎ ลอยรวู๎ ําตกใจอยมํู ากเหมอื นกัน \"ไปไหนก็ไมรํ ๎ู เหน็ บอกวาํ จะไปกนิ เลี้ยงกบั ญปี่ นุ่ \" พลอยนง่ั เอาหลานวางไวบ๎ นตกั ไดไ๎ มนํ าน เสยี งเครอ่ื งบนิ กด็ งั กระหม่ึ ขน้ึ บนอากาศ เสยี งนน้ั ดงั ผดิ ไปจากเครอ่ื งบนิ ไทยหรือญีป่ ่นุ ที่เคยไดย๎ ินมา ทาํ ใหพ๎ ลอยขนลุกเกรยี วดว๎ ยความเสยี วไส๎ อกี ครูํหน่งึ เสยี งปืนตอํ สอู๎ ากาศยาน ทต่ี ้ังอยูํไมไํ กล จากบ๎านนักดังข้ึนเปรีย้ งใหญํ ทัง้ พลอยท้งั หลานสะดุ๎งตัวลอย กอดกนั เข๎าไว๎แนํน และตาแอว๏ กร็ ๎องไห๎ขน้ึ อกี จา๎ หนึง่ ตัวส่นั เทาไปดว๎ ยความตกใจ และดว๎ ยความกลัวของเดก็ ท่ียงั ไมํเดยี งสา เสยี งเครอ่ื งยนตข๑ องเครอ่ื งบนิ ดงั กระหม่ึ อยจํู ากทส่ี งู เสยี งปนื ตอํ สอ๎ู ากาศยานดงั อยเํู ปน็ ระยะๆ ใกลบ๎ า๎ งไกลบา๎ ง ทกุ ครั้งทําให๎พลอยและหลานชายตอ๎ งสะดุ๎งกอดกนั กลม ทุกคนท่อี ยเูํ ปน็ กลํมุ ในความมดื สลวั นนั้ เงยี บกริบ ไมมํ ใี ครพดู จาวํา กระไร มีแตํเสยี งหายใจจากพวกผ๎หู ญิงในบา๎ นบางคน ท่ดี ังเหมือนกบั หอบ พลอยมองออกไปทางหนา๎ ตําง เหน็ ไฟฉายพงํุ ขน้ึ สทํู ๎องฟาั เปน็ ทางยาวๆ บางครัง้ คนที่นัง่ อยํใู นหอ๎ งกอ็ อกเสียงเบาๆ ดว๎ ยความตน่ื เต๎น เม่อื ไฟฉายนนั้ จบั เคร่ืองบินไดเ๎ ต็ม ลาํ ทําใหแ๎ ลเหน็ เครอื่ งบนิ น้นั เป็นสีขาว บนิ วกวนไปมา เหมอื นกบั แมลงที่ไมมํ พี ษิ บางอยาํ ง ที่ชอบบินออกมาเลํนไฟในเวลา กลางคืน ไมนํ านนกั กม็ เี สยี งซแํู หวกอากาศลงมา ซง่ึ บางครง้ั กด็ งั หวดี หววิ ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งหลบั ตากลน้ั ใจ กอดหลานไวแ๎ นนํ แลว๎ ก็มเี สียงระเบดิ ทด่ี ังไมเํ ทาํ เสยี งปืน แตคํ วามกระเทือนสน่ั ไหวอยาํ งหนักๆ ทเ่ี กิดจะระเบิดนั้น ยิง่ นาํ กลัวนําสยดสยองไป กวํา \"สงครามเปน็ อยํางน้ีเอง\" พลอยนงั่ นกึ อยํแู ตใํ นใจ \"ฆํากันประหตั ประหารกนั โดยท่ตี าํ งฝ่ายตํางไมํรูจ๎ ักกนั ไมํเคยมี อรบิ าดหมางขนํุ เคืองกนั มากอํ นเลย แปลกเหลือเกินท่ีคนขา๎ งลํางกับคนทอี่ ยํบู นเครื่องบิน ไมมํ เี รอื่ งมรี าวกนั เลย แตํคนท่ีอยูํ ข๎างลาํ ง ถา๎ ไมํกําลังหลบซํอนตัว ก็กําลังพยายามยิงคนทอี่ ยํูข๎างบนให๎ตกลงมา คนทอ่ี ยบูํ นเคร่อื งบนิ เหน็ จะเป็นทหารอยใูํ น วัยฉกรรจ๑คนหนมํุ ๆ คราวลกู คราวหลาน ขนาดตาอ๏อดหรอื อยาํ งผใ๎ู หญกํ ข็ นาดตาอั้น ตํางคนกต็ ํางมีแมมํ เี มยี มีลกู หรอื พี่ น๎องคนรักทีจ่ ะตอ๎ งหวํ งใย ถ๎าตกลงมาตายกจ็ ะต๎องมคี วามทกุ ข๑ โธํเอย๐ !\" พลอยนกึ พลางมองออกไปทางหนา๎ ตําง เหน็ เคร่อื งบินอกี เครอ่ื งหนงึ่ บินอยูํ มีไฟฉายจากขา๎ งลํางจบั อยูเํ ตม็ ลาํ \"บินออกไปเสยี ใหพ๎ ๎นเถดิ พอํ คณุ !\" พลอยนึกในใจพลางภาวนาเอาใจชวํ ยให๎คนท่อี ยูํในเคร่อื งบินลาํ น้ัน รอดพ๎น อนั ตราย เสยี งระเบดิ แหวกอากาศดังลงมาอีกซํหู นึง่ คราวน้รี ส๎ู ึกวาํ ใกล๎จนมลี มแลนํ มากระทบตัวพลอย ทนี่ ่งั อยูํภายในห๎อง เสยี งอะไรดงั กราวเหมอื นกบั ใบพัดหมนุ แล๎วกม็ ีเสียงระเบิดและความกระเทอื น ท่ีทําให๎ตกึ แกวํงไกว พลอยผอํ นคลายลม หายใจทกี่ ลัน้ เอาไวอ๎ อกช๎าๆ เอามือลบู ไล๎ไปตามตัวหลาน เพื่อปลอบมใิ หส๎ ะดงุ๎ กลัว
\"ทุกคร้ังท่เี ราได๎ยนิ เสียงระเบิดคงจะตอ๎ งมีคนเจบ็ มีคนตาย\" พลอยนึกในใจตํอไป แลว๎ ก็มองออกไปทางหน๎าตาํ ง ตามขอบฟา้ เริ่มจะแดงเป็นหยํอมๆ ดว๎ ยไฟท่ีกําลังไหม๎หลังจากถกู ระเบดิ จดุ แหํงแสงสวาํ งตาํ งๆ นนั้ กาํ ลังขยายตวั กวา๎ ง ออก แสงเพลิงพวยพํงุ ขน้ึ สทูํ ๎องฟา้ มคี วันกลํุมดําๆ มหมึ าตามติดขนึ้ มา พลอยรส๎ู ึกวําในคอของตนนั้นแหง๎ ผาก ผิวหนังร๎ูสกึ วําหนาวเยือกเย็นเพยี งจะสน่ั จะออกปากวานใครขน้ึ ไปหยบิ ผ๎าหมํ จากตกึ ชน้ั บนลงมาใหก๎ ไ็ มํกล๎า เพราะร๎ูสกึ เกรงใจทกุ คน ท่ีกาํ ลังรํวมเสย่ี งอันตรายอยํดู ๎วยกนั ในเวลาเชํนนี้ไมมํ เี จา๎ ของบา๎ น ไมมํ ีคนใช๎ ไมมํ ีเด็ก ไมํมผี ๎ูใหญํ ไมมํ ีนายไมมํ ีบาํ ว ทกุ คน อยํูในอํานาจอันใหญหํ ลวงนาํ สพงึ กลวั เสมอเหมอื นกนั และเทําเทียมกัน อํานาจของพญามจั จุราช ซ่งี เมื่อมาถงึ เมือ่ ใดก็ ยอํ มจะบดบงั อํานาจวาสนา ตําแหนํงฐานะตาํ งๆ ทีม่ นุษยป๑ ัน้ ขึ้น เพอ่ื หลอกตัวเองนั้นใหห๎ มดสน้ิ ไป แสงไฟท่ีจับทอ๎ งฟา้ กําลงั แผํกว๎างออกไปทกุ ที \"ตายจรงิ ! ไฟไหม๎ใหญ\"ํ พลอยราํ พึงออกมาเบาๆ โดยไมมํ ีใครได๎ยนิ พลางนึกในใจตํอไปวํา คนทไ่ี มตํ ายก็จะตอ๎ ง ลําบาก บา๎ นชอํ งข๎าวของไหมเ๎ ปน็ จณุ วอดวายไป จะเกบ็ อะไรก็คงไมํมัน เพราะมวั แตกํ ลัวลูกระเบิด ถา๎ เป็นคนหนํมุ คนสาว กค็ งจะพอทําเนา แตํถ๎าเปน็ คนแกํอยํางเรา หรือเป็นเด็กอยาํ งหลานท่ีอ๎ุมนคี้ งจะลาํ บากมาก พลอยเอามอื ลบู ไลห๎ ลานทห่ี ลบั คาตกั อยไํู ปมา เสยี งยงุ มารอ๎ งใกลต๎ วั ทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งเอามอื คอยโบกไลยํ งุ มใิ หก๎ ดั หลาน ในใจนน้ั ก็ต้ืนตันไปด๎วยความสงสารเดก็ จับใจ \"เด็กเอย๐ เดก็ \" พลอยราํ พงึ อยใํู นใจ นํ้าตาเร่ิมซมึ ๆ ออกมาทีข่ อบตา \"เกดิ มาในเวลาท่บี ๎านเมอื งอยาํ งน้ี นับวาํ เป็น กรรมเปน็ เวรเหลอื เกนิ นี่ถา๎ เป็นไปในยามปรกติ กค็ งจะไดห๎ ลับนอนอยํางสบายไมรํ ูเ๎ ดียงสา ไมํตอ๎ งมานอนให๎ยํุงกัด ไมตํ ๎อง ตกใจผวาสะดงุ๎ ดว๎ ยเรือ่ งที่ไมรํ ไู๎ มเํ ขา๎ ใจ ใครเขารบกันท่ไี หน ด๎วยเร่ืองท่ีไมํใชํของตัวสักน๎อย แตกํ ็อาจพลอยเจ็บพลอยตาย ไปกับผใู๎ หญํ เร่อื งของเดก็ ควรจะมแี ตํจะกิน จะนอนจะเลํน มีผใ๎ู หญคํ อยดแู ลค๎ุมครองให๎มคี วามสุข ให๎พ๎นจากโพยภัย แตํ อนั ตรายอยํางน้ใี ครจะไปคุม๎ ครองได๎ สดุ แลว๎ แตํบุญแตํกรรม ยําเองก็ทําไมไํ ด๎ อยํางดีกข็ อใหไ๎ ด๎ตายด๎วยกนั หรอื ขอให๎ตัว ของยาํ ได๎ชํวยคม๎ุ กนั ลูกปนื ลูกระเบิดอยาํ ใหถ๎ กู หลาน\" พลอยกม๎ ตวั ลงบนตวั ของหลาน เมอ่ื ได๎ยินเสียงลกู ระเบดิ ทถี่ ูกโปรย ลงมาอีกชดุ หน่งึ \"คุณพระคณุ เจ๎าชวํ ยค๎ุมครองชวี ติ มนษุ ย๑ ชีวติ สตั วด๑ ๎วยเถดิ เจ๎าประคณุ \" พลอยนกึ ภาวนาอยํูในใจ ทงั้ ทร่ี อ๎ู ยูํวําคํา ภาวนาของตนที่ต้งั ขนึ้ ด๎วยกาํ ลังใจอยาํ งยงิ่ ยวดนั้น ไมํอาจบังเกดิ ผลคม๎ุ ครองอะไรได๎เลย พลอยนง่ั อยเํู ชนํ นน้ั นานเทาํ นาน มไิ ดส๎ งั เกตวาํ เวลาลวํ งเลยไปแลว๎ สกั เทาํ ไร หลานคนเลก็ หลบั อยคํู าตกั ดว๎ ยความ เหนื่อยอํอนของเด็กท่ีไรเ๎ ดียงสา และเม่ือหลับไปแลว๎ กห็ มดความตนื่ เต๎นหวาดเกรง ทีม่ อี ยํูในตอนแรก แม๎แตยํ งุ จะกัดตาม แขง๎ ขาและเนื้อตวั กม็ ิไดร๎ ส๎ู กึ พลอยเองกน็ งั่ ปลํอยตวั เขา๎ สูํภวังค๑ เพราะเสียงเครอ่ื งบิน เสยี งระเบิด และเสยี งปืนนัน้ เงียบ หายไปนานแล๎ว คงมีแตเํ สียงแมลงเสียงกบเขยี ด และเสียงนกทีอ่ อกหากินกลางคนื รอ๎ งอยตํู ามปรกติ เหมือนกบั วาํ มิไดม๎ ี อะไรทนี่ าํ สยดสยองเกิดขึน้ สิง่ ที่เปน็ พยานวาํ สงครามไดม๎ าถงึ ตัวคนในกรุงเทพฯ อยาํ งใกล๎ชดิ ก็คอื แสงสวาํ งที่จบั ทอ๎ งฟ้า เป็นทางยาว มีควนั สขี าวและสีดาํ ข้นึ ท่ีโนํนบา๎ งที่นบี่ ๎าง แสดงใหเ๎ หน็ วาํ ไฟทีไ่ หมอ๎ ยเํู ป็นหยอํ มๆ นนั้ บดั นีไ้ ดล๎ กุ ลามติดตอํ ถงึ
กนั เปน็ พืด บรเิ วณท่ไี ฟไหมจ๎ ะกวา๎ งขวางเพยี งใด และความเสยี หายจะมมี ากมายเพียงใด พลอยก็หมดปญั ญาไมสํ ามารถ จะคาดคะเนได๎ เสยี งหวดู สญั ญาณดงั สนน่ั ขน้ึ เปน็ เสยี งยาวอกี ครง้ั หนง่ึ ทาํ ใหพ๎ ลอยสะดง๎ุ ตวั ลอย เอาแขนโอบไปรอบตวั หลานอยาํ ง ระวงั ระไว แตํเสียงตาอน้ั พูดขน้ึ ใกล๎ๆ ตวั วํา \"ปลอดภยั แล๎วคณุ แมํ ขน้ึ เรอื นกันเถิด\" พลอยไดย๎ นิ ตาอน้ั พดู กล็ กุ ขน้ึ อยาํ งงงๆ พยายามเหยยี ดแขง๎ ขาทช่ี าเปน็ เหนบ็ ดว๎ ยความหนาวของอากาศ ในยามดกึ พลอยอม๎ุ หลานตามตาอัน้ ขึ้นไปข๎างบน ไปสํงหลาคนื ให๎แกํสมใจถงึ ในมง๎ุ แลว๎ กก็ ลบั มานอน แตํคนในวัยเชํนพลอย ตามปกตถิ งึ แม๎จะไมมํ ีอะไรรบกวนก็นอนไมคํ อํ ยจะหลับอยํแู ล๎ว ฉะนั้นตลอดคนื นนั้ ท้ังคนื ไปจนรํุงสวาํ ง พลอยก็ได๎แตนํ อน หลับตานิง่ ๆ เพ่ือพักผอํ นกาย สํวนใจน้นั จะไดร๎ ะงับหลบั ลงจริงๆ ก็หาไมํ รงํุ ขน้ึ อกี วนั หนง่ึ พอํ เพม่ิ กร็ บี มาเยย่ี มถามขาํ วแตเํ ชา๎ พอเหน็ หนา๎ พลอย พอํ เพม่ิ กร็ อ๎ งขน้ึ วาํ \"เหน็ หรือยงั แมพํ ลอย ฉนั วําไวแ๎ ล๎วประไร !\" \"เหน็ อะไรกนั คุณหลวง ถ๎าเปน็ อยาํ งเมอ่ื คนื น้บี อํ ยๆ ฉนั กเ็ หน็ จะตายแนํ ไมํอยากพบอยากเห็นอกี ตอํ ไป\" \"ไมใํ ช\"ํ พํอเพิม่ บอก \"ฉนั หมายถงึ เร่อื งทเ่ี คยพูดกันวาํ ฝรั่งจะแพ๎น่นั อยํางไรเลาํ คราวน้ีไดเ๎ หน็ กนั ละ เขาเรม่ิ ตกี ลบั แลว๎ \" \"จุ๏ ! จ๏ุ ! เบาๆ หนอํ ยคุณหลวง\" พลอยหา๎ ม \"ฉันก็ร๎ูแล๎ววําคุณหลวงไมกํ ลวั คกุ กลัวตะราง แตํคราวนอ้ี ยํางเพ่ิงเลย ถา๎ ตดิ จรงิ ฉันไปเยยี่ มไมํไหวหรอก ฉนั กลวั ลูกระเบดิ \" \"ไมํเปน็ ไรหรอกนาํ แมํพลอย\" พอํ เพิ่มพูดอยํางอารมณด๑ ี \"ถา๎ สงครามเปน็ ไปในรปู น้อี กี หนํอยกเ็ สรจ็ เม่ือสงคราม เสรจ็ แลว๎ ทกุ อยํางกจ็ ะเรยี บรอ๎ ยไมเํ หมือนเด๋ยี วน้ีหรอก\" พอํ เพม่ิ พดู เชนํ เดยี วกบั คนทพ่ี ลอยรจ๎ู กั อกี หลายคน ในขณะนน้ั ไมวํ าํ ใครจะพดู ขน้ึ ถงึ ความยากลาํ บาก ความขาด แคลน และความคับแค๎นในใจอยาํ งไรกต็ าม มักจะมผี ตู๎ อบเสมอวาํ เม่ือสงครามเสรจ็ ลงแล๎ว ความยากลําบากตํางๆ เหลําน้ีจะอันตรธานไปเอง มีแตคํ วามเรยี บรอ๎ ยความสบาย และความสมบรู ณ๑พนู สขุ เข๎ามาแทนท่ี ดว๎ ยความหวังที่ กลายเป็นความเช่ือถอื มั่นใจเชํนน้ี คนเป็นอนั มากจงึ ได๎สามารถอดทนความยากลําบากแรน๎ แคน๎ ในระหวํางสงครามได๎ หลายอยําง เพราะนึกเสยี วาํ เปน็ การชัว่ คราว เสร็จสงครามแล๎วกจ็ ะกลบั สบาย บางคนท่มี อี คตหิ นาๆ เชํนพอํ เพิม่ กน็ กึ เลย เถิดย่งิ ไปกวาํ นนั้ อีก คือนกึ ไปวาํ คนทีม่ ีบญุ หนกั ศกั ดใิ์ หญใํ นขณะน้นั หลายคน ที่พอํ เพ่มิ ไมํชอบไมถํ กู นสิ ัยน้นั จะต๎องมอี นั จะเปน็ ไปตาํ งๆ เมอื่ เสร็จสงครามแล๎วอาการท่ีจะมอี ันจะเป็นไปน้ัน ก็คงจะสาสมกบั ความโกรธความเกลยี ด ความไมํพอใจ ที่พอํ เพม่ิ พอกพนู สะสมไว๎ในใจ ระหวํงนั้นถ๎าพูดถึงเรือ่ งอะไรที่พอํ เพ่มิ ไมํพอใจ พํอเพม่ิ ก็มกั จะกดั เขีย้ วเค้ียวฟันแลว๎ พดู วํา
\"คอยดไู ปเถิด คอยดไู ปเถิดนํา อกี ไมนํ านหรอก\" ครง้ั หนึง่ ตาอน้ั บังเอญิ น่งั อยํูด๎วย ได๎ยนิ พอํ เพ่ิมวําคาถานี้ ก็อดไว๎ ไมไํ ด๎ ต๎องถามขน้ึ วาํ \"อะไรกนั ครบั คณุ ลงุ คอยดอู ะไรกัน\" \"คอยดูเมอื่ เสร็จสงครามแลว๎ จะตหี น๎าอยํางไรกนั \" พอํ เพ่ิมตอบห๎วนๆ \"ใคร ตหี นา๎ อยํางไร เม่ือไหรํ\" ตาอัน้ ถามอยาํ งสงสัย \"เฮํย ! กพ็ วกคนทีบุญบางคนนีแ่ หละ\" พํอเพ่ิมวํา \"คอยดไู ปเถิด พอฝรงั่ เขากลับเขา๎ มาได๎ เขาหายอมเสียไมหํ รอก\" \"ออ๐ !\" ตาอนั้ พดู อยํางเพง่ิ เข๎าใจแลว๎ กห็ วั เราะ \"อยาํ งนน้ั นะํ หรือคณุ ลงุ กค็ งจะมบี า๎ ง แตํคุณลุงอยําเพิ่งประมาทไป ความยํงุ ยากในบ๎านเมืองเราไมํเสร็จไปงํายๆ พรอ๎ มกบั สงครามหรอก ถึงอยํางไรเรากจ็ ะต๎องเปน็ ฝ่ายแพ๎ ใครเขาจะนาํ พา ถา๎ ลาํ บากก็คงจะลาํ บากด๎วยกนั ทุกคน\" \"อะ๏ ! อยาํ งน้นั กไ็ มํยุตธิ รรมซีพอํ อน้ั \" พํอเพิม่ วาํ \"พวกเราไมํไดไ๎ ปทาํ อะไรให๎เขาสกั หนํอย ทาํ ไมต๎องพลอยลาํ บาก ไปดว๎ ย\" \"จะไปหาความยุตธิ รรมอะไรจากสงครามเลาํ คณุ ลงุ สงครามสมัยนใี้ ครๆ ก็ต๎องลําบากทงั้ นนั้ ท้ังผ๎แู พผ๎ ู๎ชนะ ย่งิ คน ทไ่ี มรํ เู๎ รื่องรรู๎ าว ไมไํ ด๎เป็นต๎นเหตุนนั่ แหละ จะตอ๎ งยง่ิ ลําบากไปใหญํ\" ตาอั้นพูดแลว๎ ก็ถอนใจอยาํ งระอา อกี สองสามวนั ตอํ มา ตาอน้ั กอ็ าํ นวยการใหข๎ ดุ หลมุ หลบภัยใหญทํ ส่ี นามหนา๎ บา๎ น กะใหพ๎ อบรรจคุ นทง้ั หมดภายใน บา๎ นได๎ การสรา๎ งหลมุ หลบภัยนนั้ ตาอ้นั มาบนํ กบั พลอยวําแพงเตม็ ที เพราะราคาของทุกอยาํ งตลอดจนคําแรงข้ึนสูงลว่ิ แตํ พลอยก็ไดแ๎ ตํบอกวําอยาํ เสียดาย ถ๎าสิ่งใดคุ๎มครองชวี ติ มนษุ ยไ๑ ดใ๎ นยามนกี้ ค็ วรทํา พํอเพ่ิมดจู ะสนกุ ในการนม้ี ากกวาํ คนอืน่ เพราะพอํ เพิ่มเทียวไปเทยี วมา ดูการกํอสรา๎ งหลมุ หลบภัยท่บี า๎ นพลอย ด๎วยความสนใจเปน็ ทส่ี ุด และมกั จะมีความเห็นมา แนะนาํ ตาอัน้ ทุกเท่ียวที่มาดู พอหลมุ เสรจ็ ไดไ๎ มนํ านเทาํ ไร เครอ่ื งบนิ กม็ าทง้ิ ระเบดิ อกี และกม็ าอกี เฉพาะในเวลาทเ่ี ดอื นหงาย ศพั ทท๑ เ่ี รยี กกนั นน้ั ก็ ตดิ ปากวาํ หวอมา และขําวท่ีเลื่องลือกนั ทัว่ ไปก็เก่ยี วกับการระเบิดทาํ ลาย ใครเจ็บท่ไี หน ตายท่ีไหนดว๎ ยอาการที่นาํ กลวั อยํางไรบ๎าง พอํ เพมิ่ มีนยิ ายเลํามากกวาํ คนอื่นๆ เพราะแทนทพ่ี อํ เพ่ิมจะเห็นภัยอันตรายตาํ งๆ เป็นทกุ ขอ๑ ยาํ งที่พลอยเห็น พํอเพม่ิ กลบั เห็นเป็นของสนุก บางครง้ั พอํ เพิ่มก็โดนระเบดิ เขา๎ จรงิ ๆ มีนิยายมาเลาํ ให๎พลอยฟงั อยํางครกึ คร้ืน ครงั้ หนึง่ พอํ เพ่ิมหายไปหลายวนั พอมาถึงบ๎านกเ็ อยํ ขน้ึ วาํ \"ฉันซวยแท๎ๆ ทีเดยี วแมพํ ลอย ต๎องไปเท่ยี วรดน้ํามนต๑เสียเจ็ดวดั เจ็ดวา\" \"อา๎ ว ! ทําไมลํะคณุ หลวง\" พลอยถาม
\"เรอ่ื งมันอยํางนี้\" พอํ เพ่ิมเลํา \"คอื วันทลี่ ูกระเบดิ ตกใหญํทห่ี ัวลาํ โพง ฉันเผอิญไปกินเลี้ยงกบั เพ่ือนฝงู หลายคนที่ โฮเตล็ ตน๎ุ ก่ี\" \"คณุ หลวงนีก่ ช็ ํางไมยํ อมแกํสกั ที\" พลอยพูดอยํางออํ นใจ \"อา๎ วเด๋ียวซี น่นั มนั คนละเรอ่ื ง ฟังฉนั เลาํ กํอน\" พํอเพมิ่ พูดแล๎วกเ็ ลาํ ตํอไปวาํ \"พอกนิ เลย้ี งเสร็จเดนิ ออกมาแถวหนา๎ สถานี ก็พอดหี วอขน้ึ พวกพ๎องฉันเขาจะลงหลุม แตฉํ ันเหน็ วําให๎คนอืน่ เขา เข๎าดกี วํา พวกเราจะตายบ๎างกค็ งจะไมํเปน็ ไร จึงคอยหลบๆ กันอยแํู ถวนั้น พอดีไดย๎ นิ เสียงระเบดิ ลงมาดงั ซูํ ฉนั กล็ งนอน คว่ําอยขูํ ๎างถนน ตอนน้นั กไ็ มรํ ส๎ู กึ ตวั วําอะไรเป็นอะไร เพราะมีแตเํ สยี งระเบิดเปร้ียงปร๎าง และเศษอะไรมนั ปลิววอํ นไปหมด ฉนั นอนคว่ําหนา๎ อยตูํ ัง้ นาน เสยี งระเบิดกด็ ังอยูํเรอื่ ย นกึ ในใจวําคราวน้ีตัวคงไมรํ อด แตกํ ช็ าํ งมัน นานเตม็ ทจี งึ ไดส๎ งบลง ฉนั ก็นอนคิดวาํ ตวั เองมเี จ็บอะไรทไ่ี หนบ๎าง ดมู นั กไ็ มเํ หน็ มี ฉันจึงยนั ตัวลกุ ข้นึ ยนื มนั กย็ นื ได๎ ไมมํ เี จบ็ ไมขํ ัดไมํยอกท่ีไหน พอจะ เอํยปากวําตัวกนู ่ีเคราะหย๑ งั ดี เจา๎ เพ่ือนของฉนั คนหนง่ึ ทนี่ อนอยขูํ ๎างหลัง มนั รอ๎ งตะโกนวํา 'หลวงโว๎ย ! ทาํ ใจให๎ดีๆ ไวเ๎ ถอะ ถา๎ เอ็งจะไมรํ อดเสยี แล๎ว อะไรมนั ออกมาห๎อยอยขํู า๎ งหลังทง้ั พวง นั่นแนํ ! ' ฉันไดย๎ นิ ก็เหลยี วไปดู จริงของมันเทียวแมํพลอย ตบั ไตไส๎พุงออกมาแขวนอยขูํ า๎ งนอกหมด ฉันกค็ ํอยๆ กลับลงนอนใหมํ ต้งั ใจจะนอนตายใหส๎ บายๆ นอนอยํูตงั้ นาน มนั กไ็ มํ ยกั ตาย เจบ็ อะไรก็ไมํเจบ็ จนตาํ รวจคนหน่งึ เขามาเห็นเขา๎ ฉันกร็ ๎องเรยี กเขามาฝากผี บอกให๎เขาชํวยขนศพฉันใสรํ ถไป สํงคนื ใหเ๎ มียเขาด๎วย แตํเขามองๆ ดูแล๎วบางทเี ขาจะเหน็ อะไรผดิ สังเกต เขาก็มํชํวยพยงุ ฉนั ใหย๎ ินฉันกย็ นื ได๎อยํางสบายอีก จนตัวเองกเ็ อะใจ ตาํ รวจน่นั เขาหาไม๎มาเขยี่ ๆ ทีห่ ลัง ตับไตไส๎พงุ นนั่ มันกห็ ลดุ ออกมาทัง้ พวง ฉันเองก็ยงั ไมลํ ม๎ ลงตาย จงึ ร๎ู กันวาํ ฉันไมํไดเ๎ ปน็ อะไรเลย ของคนอื่นเขาปลวิ มาติดตาํ งหาก\" พลอยอดหวั เราะขนั พช่ี ายไมไํ ด๎ ทง้ั ทร่ี ายละเอยี ดทพ่ี อํ เพม่ิ เลาํ นน้ั ฟงั ดนู าํ กลวั นาํ ขยะแขยง พลอยหวั เราะพลางถาม ขน้ึ วาํ \"แลว๎ ตํารวจคนน้นั เขาวําอยาํ งไร\" \"ฉนั ไมํไดอ๎ ยํรู อฟงั หรอกแมพํ ลอย\" พํอเพม่ิ ตอบ \"พอรตู๎ ัววาํ ไมํใชขํ องฉนั ฉนั ออกได๎กว็ ง่ิ อ๎าวเข๎าไปในวดั หวั ลําโพง ไปตะโกนเรียกพระขอนํา้ มันตท๑ ํานรด ตงั้ แตํนั้นมากท็ อํ งเทยี่ วไปรดน้ํามนต๑จนไมรํ ูว๎ ํากสี่ บิ วดั เข๎าไปแลว๎ ซวยแท๎ๆ ทเี ดียว\" บทท่ี ๑๒ (หน๎าท่ี ๒) เครอ่ื งบนิ ฝรง่ั ในตอนนน้ั มาทง้ิ ระเบดิ บอํ ยๆ ในคนื ทเ่ี ดอื นหงาย เพราะเหตนุ น้ั พอถงึ เวลาขา๎ งขน้ึ เดอื นหงาย พลอยก็ เตรยี มตวั เป็นการใหญํทกุ คนื ไป จดั หีบหอํ เตรียมตวั สาํ หรบั ลงหลุม ในหบี นนั้ มีทงั้ หมากทั้งยาดม ยาแก๎ลม ยาแดงสําหรับ ใสบํ าดแผล ยาแก๎ปวดท๎อง ตลอดจนขนมแหง๎ ๆ สําหรบั แจกหลานและเดก็ ๆ ในบา๎ น ในหํอผา๎ อีกหอํ หนง่ึ กม็ เี สื้อกันหนาว
ของหลาน ผา๎ ผมํ กันหนาวสาํ หรบั ตน และผา๎ ผํอนเครื่องมอื จุกจิกอีกหลายอยําง ซ่ึงพลอยจะตอ๎ งสาํ รวจวํามอี ยํคู รบคนื ไป กอํ นท่ีจะเขา๎ นอน แตคํ นื วนั หนง่ึ เปน็ คนื เดอื นมดื พลอยเขา๎ นอนดว๎ ยความโลงํ ใจ มไิ ดต๎ ระเตรยี มสง่ิ ตาํ งๆ ไวเ๎ ชนํ เคย เพราะนกึ เสยี วาํ ถงึ จะอยาํ งไร เคร่อื งบนิ ฝรั่งกค็ งจะไมํมาในเวลาเดือนมืด เพราะพํอเพิ่มเคยอธิบายไวว๎ าํ ฝรง่ั เขาไมํตอ๎ งการท้ิงระเบิดเลอะ เทอะไมถํ กู เปา้ เขาอยากจะทิ้งระเบดิ เฉพาะทีๆ่ มคี วามสาํ คญั ในการสงคราม เชนํ ท่ีตัง้ ทหารญีป่ ่นุ หรือทเี่ ก็บนํ้ามนั ทาํ เรือ ทางรถไฟ และสะพานเทาํ นัน้ วัดวาอาราม และบ๎านคนน้นั เขาไมํอยากทงิ้ ระเบดิ เพราะกลวั คนทีไ่ มํรู๎เรอ่ื งจะเปน็ อนั ตราย เขาจงึ ต๎องมาเวลาเดอื นหงาย จะไดแ๎ ลเห็นท่ที างตํางๆ ไดส๎ ะดวก ทงิ้ ระเบิดไมํผิดพลาด แล๎วอีกอยํางหน่งึ พอํ เพ่มิ วําๆ เคร่ืองบินฝรั่งนั้น ถ๎าบนิ มาในเวลาเดอื นหงายแล๎ว ถงึ จะฉายไฟขึน้ ไปกแ็ ลเห็นไดย๎ าก เพราะทอ๎ งฟ้าสวาํ ง เหตผุ ลเหลาํ น้ี พลอยกเ็ ห็นจริงดว๎ ย จึงถอื เอาคนื เดือนมดื คร่ึงเดือนนนั้ เป็นเวลาพักผํอนได๎จริงจงั สํวนคืนเดอื นหงายนนั้ ก็ต๎องตระเตรยี ม ตัวไว๎รับภยั อนั ตรายตาํ งๆ เทําท่จี ะมีมา พลอยเขา๎ นอนอยาํ งไมรํ ะมดั ระวงั ในคนื นน้ั ตง้ั ใจวาํ จะนอนใหเ๎ ตม็ ตน่ื พลอยนอนไดไ๎ มนํ านและเรม่ิ จะงบี ไป \"หวอ\" สัญญาณภยั ก็ดังข้นึ สนนั่ พลอยตอ๎ งสะดง๎ุ ลกุ ขนึ้ นัง่ และรีบออกจากมง๎ุ อยาํ งเคย พอถงึ ประตูมอื ก็ควานหากระเปา๋ และหอํ ผ๎าซึง่ เคยวางไว๎เป็นปรกติ แตเํ มอ่ื มอื คลําไมพํ บ พลอยจงึ ร๎ตู ัววาํ คนื นีม้ ิได๎เตรยี มไว๎เพราะคนื เดอื นมดื และใหน๎ กึ ฉงนใจอยํู ครนั ๆ วําเมอื่ เดอื นมดื เครอ่ื งบินจะมาได๎อยาํ งไร พลอยเปดิ ประตกู า๎ วออกไปนอกหอ๎ ง แล๎วกพ็ บตาอั้นพอดี \"ถ๎าจะเหลวเสียแล๎วละคราวน้ี\" ตาอั้นพดู แล๎วกห็ ัวเราะ เพราะเคยมีหลายครัง้ แมแ๎ ตเํ วลาเดือนหงาย ท่มี ีสญั ญาณ ภัยข้นึ แตํไมปํ รากฏวํามเี ครื่องบนิ มาทงิ้ ระเบดิ \"ผมวําอยําลงหลุมกันดกี วาํ \" ตาอ้ันพูดตอํ \"เดอื นมืดอยํางนี้คงไมมํ อี ะไรมาหรอก คณุ แมกํ ลับไปนอนเสียเถิด\" พลอยยนื ลงั เลอยคํู รหํู นง่ึ ถงึ จะเหน็ จรงิ กบั ตาอน้ั พลอยกย็ งั อดนกึ หวํ งหลานไมไํ ด๎ \"แลว๎ หลานๆ.....\" พลอยถามข้ึนอยํางไมไํ วใ๎ จ \"นอนหลับอยํูทงั้ สองคนละครับคณุ แมํ\" ตาอน้ั ตอบ \"เสียงหวอก็ไมํได๎ยิน อยําไปกวนแกเลย\" พลอยกาํ ลงั เอามอื บดิ ลกู ประตจู ะเดนิ กลบั เขา๎ หอ๎ ง แตใํ นทนั ใดนน้ั กย็ นื หยดุ นง่ิ อยกํู บั ท่ี เพราะบนทอ๎ งฟา้ มเี สยี งคราง เบาๆ ซึ่งพลอยรู๎และจําได๎ดวี าํ เป็นเสียงเครอ่ื งบนิ ฝร่ัง \"อัน้ \" พลอยเรยี กขน้ึ เบาๆ \"อะไรครับคณุ แม\"ํ ตาอ้ันถาม พลอยหนั กลบั เดนิ ตรงไปยงั หอ๎ งตาอน้ั ทนั ทเี พอ่ื อม๎ุ หลานไปลงหลมุ ขณะทเ่ี ดนิ ขา๎ มทางเดนิ ระหวาํ งประตหู อ๎ งนน้ั ก็ พดู ข้ึนวาํ
\"อั้นไดย๎ นิ อะไรหรอื เปลํา เครอ่ื งบนิ มาแล๎ว ใครวําเขาจะไมํมาเวลาเดือนมืด\" ตาอน้ั เงย่ี หฟู งั แลว๎ กพ็ ดู ขน้ึ วาํ \"เอ ! เสียงดงั ชอบกล หรอื จะเปน็ เคร่อื งบนิ ญีป่ ุน่ \" \"ไมใชหํ รอกอั้น แมจํ ําเสยี งได๎ เรอื บนิ ญี่ปนุ่ ดงั เสียงเหมอื นกับเรอื ไอแทก๏ ซี่ ทมี่ าน่ขี องฝร่ังแนํ รีบลงขา๎ งลาํ งกนั เถิด\" พลอยพดู แล๎วก็รบี เปิดประตเู ดินเขา๎ ไปในหอ๎ งตาอัน้ บอกสมใจเบาๆ ใหช๎ วํ ยกันอม๎ุ เด็กไปลงหลมุ ขณะทพ่ี ลอยอม๎ุ หลานออกไปพน๎ ประตตู กึ และกาํ ลงั รบี เดนิ ขา๎ มสนามจะไปลงหลมุ นน้ั เอง มเี สยี งอะไรรวํ งจากฟา้ ลง มาดงั หววิ เหมอื นกบั เสียงลูกระเบดิ ทําให๎พลอยร๎สู ึกเสยี วไส๎ ขาแขง๎ เริ่มจะส่ัน และกา๎ วไมํคํอยออก ทนั ใดนน้ั ก็มเี สียงแตก ดังโป๊ะบนทอ๎ งฟา้ เหมือนกับพลทุ เ่ี ขาจดุ ในงานศพแตกออก เพยี งอึดใจเดยี วทุกอยาํ งกส็ วาํ งไปทั่ว มใิ ชสํ วํางเยอื กเย็นอยําง เวลาเดือนหงาย แตํสวาํ งจ๎าเพียงบาดตา มองเห็นทุกอยาํ งไดช๎ ัดเจน พลอยหยุดชะงักอยํูกบั ท่ี แหงนหนา๎ ข้ึนดูบนฟา้ ตรง ศีรษะข้นึ ไปมีไฟดวงหน่งึ ลอยอยูํ และกําลงั รํวงลงดนิ อยํางชา๎ ๆ ไฟดวงอืน่ ๆ กําลงั แตกออกในทีอ่ ่นื ๆ อีกสามสด่ี วง แตํละ ดวงเพ่ิมแสงสวํางทมี มี ากอยแํู ล๎วใหม๎ ากขน้ึ ไปอกี จนทว่ั บริเวณบา๎ นแลดูสวาํ งเหมือนกลางวนั แมแ๎ ตสํ ีเขียวของหญ๎าที่ สนามและสใี บไมบ๎ นต๎นไม๎ ก็เหน็ ได๎ถนดั ชดั เจน ตาอ้ันทีเ่ ดินมาข๎างหลงั เดินตามมาอยูํขา๎ งๆ แล๎วบอกพลอยเบาๆ วาํ \"พลุ คุณแมํ เขาทิ้งพลุ สวาํ งจนอาํ นหนังสอื ก็เห็น\" \"อั้นเอาแอ๏วตามไปฝากสมใจเขาไว๎ในหลุมกอํ น\" พลอยพดู พลางสํงหลานให๎ตาอ้ัน \"แลว๎ คุณแม.ํ ..\" \"แมยํ งั ไมลํ งละ จะเปน็ จะตายก็จะขอดูกอํ นคืนนี้ เกิดมาแมํไมํเคยเห็นสกั ที\" ตาอน้ั รบั ลกู แลว๎ กเ็ ดนิ ลงหลมุ หายไป และพลอยกน็ ง่ั ลงทาํ มกลางแสงสวาํ งทม่ี า๎ เหลก็ เลก็ ๆ ตวั หนง่ึ ทใ่ี ครเอามาตง้ั ไว๎ ที่ปากหลุม อกี สกั ครูํตาอน้ั ก็ออกมานง่ั ข๎างๆ ตัว พลางพูดวาํ \"ตํอไปนไ้ี มํมเี ดอื นมดื เดือนหงายอีกตํอไป เขานึกจะมาเมื่อไรกม็ าได๎\" \"นั่นสิอน้ั \" พลอยตอบ \"มเิ ปน็ อนั ไมไํ ดห๎ ลับไดน๎ อนกกนั หรือในเวลากลางคืน\" ตง้ั แตนํ น้ั มาเหตกุ ารณก๑ เ็ ปน็ ไปจรงิ ตามทพ่ี ลอยไดค๎ าดไว๎ คนในกรงุ เทพฯ ไมมํ เี วลาหลบั นอนในเวลาคาํ่ คนื เพราะ เครอ่ื งบนิ มาทิง้ ระเบิดโดยไมมํ กี ําหนดวําจะตอ๎ งเป็นเดือนมดื หรือเดอื นหงาย ขําวความเสียหายแกํทรัพย๑สนิ และชีวติ มนุษย๑ก็มีมากขึน้ ทกุ ที ขณะกเ็ รมิ่ มีความเคลื่อนไหวท่วั ไปทเ่ี รยี กวาํ การอพยพครอบครัวออกจากบ๎าน ไปหาท่ีอยํทู อี่ ืน่ ท่ีตน นกึ วาํ ปลอดภยั ในเขั้นแรกกอ็ พยพไปเพยี งใกล๎ๆ เป็นต๎นวาํ คนทอี่ ยํใู นกรุงเทพฯ อพยพไปอยํฝู ง่ั ธนบรุ ี คนที่อยูบํ างซ่ืออพยพ มาอยํคู ลองเตย และคนทอ่ี ยูแํ ถวคลองเตยก็อพยพไปอยูํแถวบางซื่อ ความตระหนกตกใจหรอื ความแตกต่ืนในภยั อันตราย เริ่มจะเกิดข้ึนในคนบางหมูํ แล๎วกเ็ ร่ิมแผกํ วา๎ งออกไป เสียงพูดกันด๎วยเร่อื งอพยพก็ไดย๎ นิ ไปท่วั ในขณะน้ันในกรงุ เทพฯ จะมี
ผ๎คู นเดินถนนอยํเู ฉพาะเวลากลางวัน พอตกคาํ่ ลงถนนหนทางก็เงียบราวกับเมืองร๎าง เพราะผู๎คนจะเขา๎ มาทําธรุ กจิ การงาน ของตน เฉพาะแตํในเวลากลางวนั เทํานั้น พอค่ําลงตํางคนกอ็ พยพแยกยา๎ ยกันหลบลีภ้ ัยไปอยูตํ ามชานเมือง ตาอน้ั เคยถามพลอยเรอ่ื งอพยพวาํ \"คณุ แมํไมํคิดอพยพบา๎ งหรือ\" \"แมจํ ะอพยพอยํางไรไหว ผคู๎ นในบา๎ นออกเปน็ กาํ ยเปน็ กอง จะไปหาที่อยํูท่ไี หนกันหมด ทงั้ เดก็ ทง้ั คนแกํ ขืนอพยพ ก็จะตอ๎ งลําบากลมํุ ๆ ดอนๆ อยูํกินกนั ไมเํ ป็นทเ่ี ปน็ ทาง\" \"คุณแมํก็ไมํจําเป็นจะต๎องหอบเอาไปท้งั บา๎ น จะไปแตํตวั แลว๎ เลือกเอาคนไปใชส๎ อยสักสองสามคนก็คงพอ\" \"ไมไํ ด๎หรอกอน้ั แมตํ ดั ชอํ งนอ๎ ยไปเฉพาะตวั ไมไํ ด๎ คนพวกนอี้ ยูํด๎วยกนั มานานหลายชัว่ คน เหน็ อกเห็นใจกันมามาก เปน็ ตายก็ต๎องเกาะกนั ไป แมทํ ้งิ ในยามนไ้ี มํได๎หรอก แล๎วอกี อยํางหน่งึ แมกํ ็เชื่อบุญเชื่อกรรม ถงึ คราวจะตายทไ่ี หนก็คงจะ ตายท้งั นั้น แตํเดชะบญุ ลกู ระเบดิ ก็ยงั ไมเํ คยมาตกลงแถวนี้ เหน็ จะยังไมํตอ๎ งตน่ื ตมู ไปกับเขาด๎วยกระมัง\" \"ผมเห็นคุณแมลํ ําบากเรื่องไมํได๎หลบั ไดน๎ อนต๎องว่งิ ลงหลมุ อยํูบอํ ยๆ ถ๎าไปอยํูเสียไกลๆ กจ็ ะได๎นอนเตม็ ต่นื \" ตาอ้ัน พยายามอธบิ าย \"รอไปกํอนเถิดอ้ัน\" พลอยตอบ \"ถา๎ แมํไปอยูํไกลแมกํ ค็ งนอนไมํหลับเทาํ กัน เพราะหํวงบ๎าน บ๎านนแ้ี มอํ ยูมํ านาน ร๎ูจักคุน๎ เคยใกลช๎ ิดกนั เหมือนกบั เพ่ือนเกาํ ท่ีอยํูมาดว๎ ยกนั จนแกเํ ฒํา ถงึ เวลาจะตอ๎ งตายก็อยากจะตายดว๎ ยกัน\" พอํ เพม่ิ เปน็ อกี คนหนง่ึ ทไ่ี มเํ หน็ ความจาํ เปน็ ของการอพยพ เมอ่ื พลอยเลาํ ใหฟ๎ งั ถงึ เรอ่ื งตาอน้ั มาแนะนาํ ใหอ๎ พยพ พอํ เพิม่ ก็พูดขน้ึ วํา \"อยําเลยแมํพลอย ลาํ บากเปลาํ ๆ ดไี มดํ ีไปเปน็ อะไรเข๎าระหวาํ งอพยพจะขายหนา๎ เขาดว๎ ย เราอยทํู บ่ี ๎านของเราจะ มภี ยั แตํลูกระเบดิ อพยพไปแล๎วไหนจะต๎องเสยี สตางค๑ ไหนจะตอ๎ งกนั ดาร ไหนจะโรคภัยไข๎เจบ็ บางทีกโ็ จรผรู๎ า๎ ย ไดไ๎ มํคมุ๎ ท่ี จะต๎องเสยี \" แตเํ มอ่ื พอํ เพม่ิ พดู ไปอยาํ งนน้ั แลว๎ ชะรอยจะเกดิ หวํ งนอ๎ งสาวขน้ึ มาหรอื อยาํ งไร พอํ เพม่ิ กเ็ รม่ิ หาเครอ่ื งคม๎ุ ภัยตาํ งๆ มาให๎ เป็นตน๎ วําเอาผา๎ ยนั ตแ๑ ดงมาผกู ให๎ทบ่ี า๎ น เอานาํ้ มนต๑มาพรม และเอาทรายที่พํอเพ่ิมรับรองวาํ เสกเปา่ มาแลว๎ ขลังนกั มาโปรยรอบบ๎านพรอ๎ มกบั อธบิ ายคุณภาพวํา ถ๎าลงไดท๎ าํ อยํางนแ้ี ลว๎ รับรองไดว๎ ําไมํมลี กู ระเบิดจะมาตกได๎เปน็ อนั ขาด รับรองด๎วยเกยี รติยศชอื่ เสยี งทเี ดยี ว สาํ หรับบคุ คลแตํละคนตั้งแตํพลอยจนกระท่งั ถงึ เดก็ ๆ ในบา๎ น พอํ เพ่ิมกม็ กี จะมขี องดี มาแจกบอํ ยๆ บางครงั้ ก็เปน็ เส้อื ผ๎ายนั ตแ๑ ดงเยบ็ สาํ เรจ็ รปู ตัวยนั ต๑นั้นลงไวบ๎ นผา๎ ด๎วยพมิ พ๑หิน บางทกี ็เป็นพระเครอ่ื งจากวดั โนน๎ บา๎ งวัดน้บี า๎ ง ตลอดจนตระกรดุ ลกู อม และเงินเหรียญบาทรัชกาลท่ี ๕ มพี ระบรมรปู อยํบู นนัน้ ซ่งึ พอํ เพม่ิ เอามายัด เยียดให๎พลอยแลว๎ บอกวํา ให๎รักษาไวใ๎ ห๎ดี หายากนกั ยากหนาทเี ดยี ว ท้งั หมดนี้พลอยรบั ไว๎จากพํอเพมิ่ ดว๎ ยความเหน็ ใจใน
เจตนาดี ถึงพลอยจะมิไดม๎ คี วามเช่ือถือในคาถาอาคม หรอื เครอ่ื งรางตาํ งๆ เทําไรนัก พลอยก็จําตอ๎ งเก็บของตาํ งๆ เหลาํ นนั้ ไว๎ใกล๎ตวั ดว๎ ยความเกรงใจพอํ เพมิ่ ทเี่ ชอ่ื ถอื เอาเปน็ จริงเป็นจัง ในท่สี ดุ ของดที ี่พํอเพม่ิ ใหก๎ ร็ วบรวมได๎เป็นกองโต ซึ่งพลอย ใสไํ วใ๎ นกระเป๋าสําหรับลงหลมุ บางครั้งพลอยกต็ ๎องถอนใจใหญํ เมอื่ ของดที ่ีพํอเพิม่ ใหน๎ ัน้ มากนิ ท่ีขนมสําหรับแจกหลานไป เป็นกอง ถา๎ หากวาํ ไมํมีของเหลําน้ี พลอยกพ็ อจะเอาขนมยัดเยยี ดใสํกระเป๋าลงไปได๎มากกวํา วนั หนง่ึ ตอนสายพลอยจาํ ไดด๎ เี พราะเปน็ วนั วสิ าขะ พลอยทาํ ของใหค๎ นเอาไปถวายพระทว่ี ดั แตเํ ชา๎ แลว๎ กน็ อนควาํ่ อยาํ งสบายอยูํหอ๎ งกลางบนตกึ คุยกบั คณุ เชยทม่ี าเย่ยี มในวันน้ัน สมใจนั่งเย็บเสอื้ ลกู อยหํู าํ งๆ และคุณเชยกําลังเปดิ กระเป๋าถือค๎นอะไรตอํ อะไรจุกๆ จิกๆ ออกมาใหต๎ าแอ๏วเลํน ทนั ใดนน้ั พลอยกน็ อนตวั แข็งอยูกํ บั ทด่ี ว๎ ยความตกใจ เพราะ เสยี งครางของเคร่อื งบนิ ท้ิงระเบิดทเ่ี คยได๎ยนิ กลางคืน ได๎ดังขนึ้ อยาํ งได๎ยนิ ถนดั \"คุณเชย\" พลอยเรยี กเบาๆ \"ชํวยฟังอีกคนหรือวําหูฉันไดย๎ ินไปเอง\" \"ฉนั ไดย๎ นิ แล๎วแมพํ ลอย\" คุณเชยตอบอยาํ งไมํต่นื เตน๎ \"วันนฉี้ นั ต๎องกลบั บา๎ นแตวํ ันละ ถ๎าเขามาบินตรวจอยาํ งน้ี กลางคืนเขามกั จะมาท้ิงหนกั ทุกที\" พอคณุ เชยพดู ขาดคาํ เสยี งลกู ระเบดิ รวํ งจากฟา้ กด็ งั ขน้ึ ดงั ซํู ลมทเ่ี กดิ จากการรวํ งของระเบดิ ตเี ขา๎ มาทางหนา๎ ตาํ ง ทาํ ใหบ๎ านหน๎าตาํ งสน่ั สะเทือนกระทบกนั พลอยนอนอยูใํ นทาํ เกํา อั้นใจจนมีเสียงระเบดิ ข้นึ อกี หลายครั้ง ตวั ตกึ ไหวเหมือนมี ใครมาจับเขยํา แสดงวาํ คราวนีร้ ะเบดิ ตกใกล๎บ๎านเขา๎ มามากทีเดยี ว พอสดุ เสยี งระเบดิ พลอยกล็ กุ ขน้ึ ควา๎ ตวั หลานชายออกสาวเทา๎ เดนิ โดยเรว็ พลางรอ๎ งวาํ \"แมํสมใจ....แอด๏ เร็ว....คณุ เชยห้ิวกระเปา๋ ขา๎ งประตูน่ันของฉันลงมาด๎วย\" เมอ่ื ลงไปนง่ั กนั อยใํู นหลมุ เรยี บรอ๎ ยแลว๎ พลอยกเ็ หลอื บตาดรู อบๆ ไมเํ หน็ ประไพและคณุ เสวี ตาอน้ั กห็ ายไปจงึ พดู ขน้ึ วํา \"แมสํ มใจอ้นั หายไปไหน\" \"คุณออกไปธรุ ะข๎างนอก บอกวําจะกลบั มารับประทานขา๎ วกลางวัน\" สมใจบอกแลว๎ กต็ หี นา๎ เหมือนจะร๎องไห๎ ด๎วย ความเป็นหวํ งสามี \"ไมํเป็นไร อยําหํวง\" พลอยทําใจแขง็ ตอบเมือ่ เห็นสมใจหนา๎ ไมดํ ี \"เขาเป็นผ๎ูชายหวั อกสามศอก ร๎ูจักรกั ษาตัวได๎ ดีกวําเราเสยี อกี \" เสยี งคณุ เชยถอนใจใหญอํ ยขํู า๎ งๆ ตวั และพดู ขน้ึ วาํ \"ตอนแรกก็นกึ วําจะมาแตคํ ืนเดอื นหงาย แลว๎ ก็มาทง้ั ข๎างขน้ึ ขา๎ งแรม...เอาละ เปน็ อันวาํ จะมาแตํกลางคืน แตํ เด๋ียวนี้กลางวันกม็ าได๎ แล๎วก็มาใสเํ สียโครมๆ....ฟงั สแิ มพํ ลอย\"
เสยี งระเบดิ และความกระเทอื นของระเบดิ ไดย๎ นิ ขน้ึ ชดั เจนหลายครง้ั ทาํ ใหท๎ กุ คนในหลมุ นน้ั เงยี บไปพกั หนง่ึ \"ฉันก็ไมํเคยนกึ วําจะไดอ๎ ยํูจนไดพ๎ บไดเ๎ ห็นถึงเพียงน้ี อยํมู าไดเ๎ ห็นอะไรตอํ อะไรเปลี่ยนแปลงไปก็ชาํ งเถดิ ถือเสียวํา เปน็ ของธรรมดา กาลสมัยเปลยี่ นไปทกุ อยาํ งก็ต๎องเปล่ียนไป แตํถงึ เพียงนี้....แมํพลอยเอย๐ ถา๎ ใครจะมาบอกฉนั แตกํ อํ น ฉัน คงไมํยอมเช่ือวําเราจะตอ๎ งอยํมู าจนได๎เหน็ ถึงเพยี งน้ี ลองคิดดูซีแมพํ ลอย ต้ังแตสํ มยั เรายังไวจ๎ ุกวิ่งเลนํ กนั อยํฟู ากขะโน๎น เรือบนิ กย็ งั ไมํมีใครรู๎จัก แตแํ ลว๎ เราก็ตอ๎ งมาว่ิงหนีเรือบิน ลงมานั่งในหลุมเหมือนคนรู นาํ กลวั ออกจะตายไป แนะํ ! เอาอีก แลว๎ \" เสยี งลกู ระเบดิ แหวกอากาศลงมาดงั ทส่ี ดุ ทพ่ี ลอยเคยไดย๎ นิ แสดงวาํ ระเบดิ ตกใกลม๎ าก หลมุ ทน่ี ง่ั อยนํู น้ั แกวงํ ไกวไป ทว่ั เหมือนเปล หรอื เรือทก่ี าํ ลังกระทบคล่ืนอยาํ งหนัก ฝนุ่ รํวงพรูลงมาจากเพดานหลมุ ทาํ ใหท๎ กุ คนทน่ี ง่ั อยํนู ้ันขาวไปท่วั ตวั และข่ือไม๎เหล่ียมอันหนง่ึ หลุดตกลงมา เดชะบุญมิไดถ๎ ูกใคร พลอยรสู๎ ึกหอู ื้อ นัยนต๑ าลาย กอดหลานคนเลก็ ไวแ๎ นนํ และเดก็ กม็ ไิ ดร๎ อ๎ ง จะเปน็ เพราะตกใจจนรอ๎ งไมํออกหรืออะไรกต็ ามที ทุกคนทอ่ี ยูใํ นหลุมจะนั่งอยนูํ านเทาํ ไร พลอยก็ไมํสามารถจะ กะไดถ๎ ูก ในใจน้นั ร๎สู ึกเหมอื นวํานานสักโกฏปิ ี อกี ครํูหน่ึงมีเสยี งระเบิดดังเบาๆ ไกลมาก ทําให๎รสู๎ ึกได๎วาํ เครอื่ งบนิ นน้ั ผํานไป ไกลแลว๎ คณุ เชยเปน็ คนแรกที่ขยับเขย้ือนตวั ลุกข้ึนยนื โคง๎ ตัวอยาํ งไมสํ ะดวกแล๎วพูดข้นึ วํา \"แมํพลอย ฉนั ขอออกไปขา๎ งนอกละ ถ๎าจะตายก็ขอตายขา๎ งนอกให๎มันหายใจออก ไดเ๎ หน็ เสยี งเดอื นแสงตะวนั สัก หนอํ ย ในนฉ้ี นั อยตูํ ํอไปไมไํ หวแล๎ว ขนื อยตํู อํ ไปอีกอดึ ใจเดยี ว ฉันเป็นลมนอนควาํ่ เอามือทบุ ดนิ ร๎องกรดี๊ ๆ เป็นแนํ\" วําแลว๎ คณุ เชยก็เดินออกไปนอกหลุม พลอยนัง่ อยูํตอํ ไปอีกครหํู นึง่ กไ็ ด๎ยินเสยี งคุณเชยมาร๎องเรยี กทป่ี ากหลมุ วาํ \"แมพํ ลอย ! แมพํ ลอย ! ออกมาเถิด เห็นจะไมํเปน็ ไรแล๎วละ\" พลอยเองกร็ ส๎ู กึ อดึ อดั ใจอยเํู หมอื นกนั และดทู าํ ในหลมุ เรม่ิ จะไมปํ ลอดภัย เพราะการกระเทอื นทถ่ี งึ กบั ทาํ ใหข๎ อ่ื หลดุ นนั้ เป็นเหตใุ หเ๎ ศษดินแห๎งๆ ยังรวํ งลงมาอยํูเรือ่ ยๆ พลอยหันไปพยกั หนา๎ กับสมใจและคนอ่นื ๆ อกี หลายคนที่อยใํู นหลุม แลว๎ กอ็ ุ๎มหลานเดนิ นําข้ึนไป คณุ เชยรออยํูท่ีปากหลมุ และกํอนทพ่ี ลอยจะโผลอํ อกไปคณุ เชยก็พดู วาํ \"ทําใจดีๆ ไว๎แมพํ ลอย ทําใจดๆี ไว๎ ทกุ อยํางเป็นของนอกกาย ทีเ่ รารอดตายกนั ทุกคน ไมํมใี ครเจ็บเลยกด็ ถี มไป แล๎ว ของอื่นหาเอาได๎ใหมํ\" ทางออกจากหลมุ นน้ั ตรงกบั ตวั ตกึ พอดี เมอ่ื ใครโผลอํ อกจากหลมุ กจ็ ะตอ๎ งเหน็ ตวั ตกึ กอํ นอน่ื ฉะนน้ั เมอ่ื พลอยอม๎ุ หลานออกจากหลมุ ภาพของตกึ ทีอ่ ยูตํ รงหน๎านัน้ ทําให๎พลอยขาอํอนหมดกําลงั ใจ ต๎องลงน่งั อยูทํ ีส่ นามหน๎าหลมุ นน้ั เอง ความรส๎ู กึ ของพลอยนน้ั บอกไมถํ กู วาํ จะเสยี ดายตกึ ในฐานะทเ่ี ปน็ ทอ่ี ยอํู าศยั หรอื ทรพั ยส๑ มบตั ทิ ม่ี รี าคานน้ั ไมใํ ชแํ นํ ถา๎ จะวําใหถ๎ ูกจะต๎องวาํ เปน็ ความเศร๎าใจ และความเวทนาท่อี อกมาจากสํวนลกึ ของหัวใจ เพราะตึกนี้พลอยได๎มาอยูํต้ังแตํ ยงั สาว เปน็ ท่ๆี ได๎เคยผํานมาท้งั สขุ ท้ังทุกข๑ ผวั ตายก็ต้งั ศพบนตึกนี้ ออกลกู ก่คี น และเลี้ยงลูกมาจนโตก็บนตึกน้ี ความดีใจ เสยี ใจ ความปรารถนา ความฝันตํางๆ ในชีวิตกม็ าเกดิ ข้นึ บนตกึ น้ีเปน็ สวํ นมาก ตกึ น้ีจึงเปน็ สัญญลักขณแ๑ หงํ สํวนใหญขํ อง
ชวี ิต ตง้ั อยํูในรูปวตั ถุจับตอ๎ งได๎ มคี วามหนกั แนนํ แขง็ แรง มีวญิ ญาณของมันเองเหมอื นกบั สิ่งมชี วี ติ สามารถเปน็ เพื่อนรวํ ม สขุ ในยามสขุ และเป็นเพอ่ื นปลอบประโลมในยามทกุ ข๑ ใหค๎ วามค๎ุมครองด๎วยฝาด๎วยหลังคา มใิ ห๎ภัยอันตรายตาํ งๆ ตลอดจนความไมํแนํนอนของโลกภายนอกมาถงึ ตวั พลอย บัดนตี้ กึ นัน้ ส้นิ ชวี ิตลงโดยกระทันหนั หลังคาเปดิ โลงํ กระเบอื้ ง ทุกแผํนปลวิ กระเด็นหายไป บานหน๎าตาํ งหลุดรํวงลงมาแล๎วบ๎าง บางบานกย็ งั ตดิ หอ๎ ยอยํูอยาํ งเกะกะ บางบานก็หักหายไป เหลอื เพียงครงึ่ เดียว ตามกําแพงตกึ มรี อยถกู สะเก็ดระเบิดมากมายหลายแหํง เป็นรอยใหญบํ ๎างเลก็ บ๎าง สะเก็ดระเบดิ ตดั ฝาตกึ เข๎าไปจนเหน็ อฐิ แดงๆ ชน้ั ใน เหมอื นกบั บาดแผลฉกรรจ๑ บนเนอ้ื หนงั มนุษย๑ ความอบอุํนความรมํ เยน็ ทีเ่ คยมนี น้ั หมด ส้นิ ไปแลว๎ และพลอยก็รว๎ู าํ ชีวิตและวิญญาณของตึกน้ัน ปราศนาการไปดว๎ ยระเบิดเพียงลกู เดยี ว ไมํมีวันจะกลบั ฟื้นข้ึนมา อีก ถงึ จะซํอมแซมให๎เข๎าอยูอํ าศยั ได๎ตอํ ไป ก็จะเป็นชีวติ เปน็ วญิ ญาณดวงใหมํ มิใชขํ องเดิมทีพ่ ลอยรูจ๎ ัก พลอยนง่ั อยทํู ป่ี ากหลมุ อกี นาน ในคอนน้ั แหง๎ ผาก แตยํ งั ไมแํ หง๎ เทาํ ความรส๎ู กึ ในใจ ระหวาํ งนน้ั มเี สยี งคนรอ๎ งอทุ าน เสยี งคนในบ๎านเดนิ ไปเดินมากันอยํสู ับสน เสียงตะโกนเรียกหากันโหวกเหวก เสยี งโจษจันกนั ตาํ งๆ แตพํ ลอยก็มไิ ดส๎ นใจ คงนั่งนิ่งมองออกไปข๎างหน๎า คํอยๆ ทําใจใหค๎ ุ๎นกับสภาพของบา๎ นเรอื นทีส่ ลายไปโดยมไิ ดค๎ าดไว๎กํอน เสียงสญั ญาณ ปลอดภยั ดังขน้ึ และอีกครูหํ น่งึ ตาอ้ันกม็ าถงึ รีบวิ่งมาข๎างๆ ตวั แลว๎ ถามข้นึ ดว๎ ยเสียงท่ียังกระหืดกระหอบวาํ \"คุณแมํ ! คณุ แมํ ! ผมไปตดิ อยเูํ จรญิ กรุง คุณแมํเป็นอะไรบา๎ งหรอื เปลํา ใครเป็นอะไรบ๎างไหม\" \"แมํไมํเป็นอะไรอนั้ \" พลอยตอบเหมอื นกับคนท่เี พง่ิ สะดุง๎ ตนื่ ข้ึน \"ลูกเมียอั้นอยูกํ บั แมํ ไมมํ ใี ครเป็นอะไร คนอ่ืนๆ ใน บา๎ นแมไํ มรํ ู๎.....ดเู อาเถิด ! แมํก็มวั แตํตกตะลงึ จังงงั อยูนํ านไมํได๎ถามไถเํ ขาเลย\" พลอยพดู เหมอื นกับพอ๎ ตวั เองท่ีบกพรอํ งใน หน๎าที่ แลว๎ ก็รีบร๎องถามคุณเชยทเ่ี ดินไปมาอยูํวาํ \"คุณเชย ! คณุ เชย ! มใี ครเปน็ อะไรบ๎างหรือเปลํา\" \"ไมํมีหรอกแมํพลอย\" คุณเชยร๎องตอบมาจากริมสนาม \"เดชะบญุ คุณพระชํวย ไมมํ ใี ครเป็นอะไรเลย แม๎แตถํ ลอกก็ ไมมํ ี แมํพลอยเป็นอยํางไรบ๎าง\" คณุ เชยพดู พลางเดนิ ตรงเข๎ามาหา \"ฉนั เองก็ได๎แตํตกใจวิ่งวุนํ ไปหมด ยังไมํได๎ถามอาการ แมํพลอยเลย\" \"ไมํเป็นไรดอกคุณเชย ฉันตกใจตะลึงไปครํหู น่ึงเทาํ นั้น หายเป็นปกตแิ ลว๎ \" วําแลว๎ พลอยกล็ ุกขึ้นยนื พลางต้งั ใจวาํ จะตอ๎ งดําเนินชวี ติ ตํอไป ท้งั ทีร่ ดู๎ วี าํ สํวนสาํ คัญของชวี ิตเบ้อื งหลงั นั้นขาดหายไปเสียแลว๎ พลอยเดนิ ดรู อบๆ ตกึ ตาอน้ั เดนิ อยขํู า๎ งๆ พลางเตอื นวาํ \"ระวังอยาํ เข๎าไปใกลน๎ กั คณุ แมํ จะยังมลี กู หลงอยํบู ๎างหรอื ไมกํ ็ไมํรู๎\" แตพํ ลอยกย็ งั เดนิ ชา๎ ๆ ตอํ ไป เหมอื นกบั จะไวอ๎ าลยั ตกึ เปน็ ครง้ั สดุ ทา๎ ย ตกึ นน้ั ถกู ระเบดิ พงั เสยี หายมาก ไมมํ ที างงทจ่ี ะ กลบั เขา๎ ไปอยํไู ด๎อีก ขา๎ วของผ๎าผอํ นกระเด็นรวํ งกระจยุ กระจายไปรอบ โตะ๏ เกา๎ อ้ีทีย่ ังมองเห็นก็หกั บา๎ งชํารดุ บ๎าง ทกุ อยาํ งมี ฝนุ่ หรอื เศษอฐิ ปูนคลมุ ไปทว่ั ตรงหน๎าพลอย บนทางเดินรมิ ตกึ มีกระดาษอะไรปลิวมาตกอยํูแผํนหน่ึง พลอยกม๎ ลงไปหยบิ
ขน้ึ มาดแู ลว๎ ก็ใจหาย เพราะอกี ด๎านหน่งึ เป็นรปู คณุ เปรม แตํงเครอื่ งแบบราชเสวกเตม็ ยศ ถาํ ยที่ร๎านถาํ ยรปู หลวงฉายานร สงิ ห๑ เมื่อครงั้ ยงั มบี รรดาศักด์ิเป็นพระ พลอยจําไดด๎ ีถึงวนั ทีค่ ุณเปรมออกไปถาํ ยรูป และวนั ทไ่ี ด๎รปู กลับมาอวดพลอยที่บา๎ น รปู น้ีคุณเปรมสั่งให๎ขยายใหญเํ ปน็ พเิ ศษ เพือ่ ติดท่ีห๎องกลางบนตกึ เปน็ รูปทค่ี ณุ เปรมชอบมากทสี่ ดุ แตเํ ดย๋ี วนีร้ ูปนน้ั ปลวิ ลง มาวางอยํูท่ดี ิน กรอบกระเด็นหายไปทางหนงึ่ และกลางรปู กม็ รี อยกระจกแตกบาดเอาเปน็ ทางยาว พลอยรบี เอารูปคุณ เปรมแนบไวก๎ ับอกและเดนิ ตอํ ไป พยายามกลน้ั น้าํ ตาแขง็ ใจไว๎ เพราะรปู นนั้ เปน็ สัญญลกั ขณข๑ องยุคหนง่ึ สมยั หน่ึง ที่พลอย เคยอยํเู คยมีสวํ นรํวม ยคุ สมยั ทีพ่ ลอยเคยเห็นวาํ มีความสขุ ความหวงั และความแนํนอน บดั น้ียุคนนั้ หมดไปแลว๎ ลบั ไปแลว๎ ไมํมวี นั จะกลับมาอีก เหมอื นกับรปู ถํายขาดๆ ท่พี ลอยกอดเอาไวไ๎ มมํ วี นั จะซํอมใหก๎ ลบั ดีไดเ๎ หมือนเดมิ พลอยไดย๎ นิ เสยี งตวั เองพดู ขน้ึ กบั ตาอน้ั วาํ \"อน้ั แมํจะไปอยูํคลองบางหลวง\" \"ก็ดเี หมือนกัน\" ตาอน้ั ตอบ \"อั้นต๎องไปอยกํู บั แมํ เอาลูกเอาเมียไปดว๎ ย\" \"ได๎ครบั คุณแม\"ํ ตาอั้นตอบ \"แตผํ มตอ๎ งขอเวลาให๎เขาไปจดั บา๎ นนั้นสักสี่หา๎ วัน ระหวาํ งน้นั ผมจะตอ๎ งอยดํู แู ล เกบ็ ขา๎ วเก็บของในตกึ น้ีกอํ น\" \"ถูกแล๎ว.....อน้ั ชํวยดูที....คืนน้ีแมจํ ะไปอาศัยประไพเขานอนสักคนื หนงึ่ \" \"แตผํ มเรียนแลว๎ วําอีกส่ีหา๎ วันจงึ จะข๎ามฟากไปได๎\" \"แมํได๎ยนิ แล๎ว แตแํ มอํ ยบํู ๎านนไี้ ด๎อกี เพยี งคืนเดยี ว พรุํงน้แี มจํ ะไปอยกํู ับป้าช๎อยทใี่ นวงั อ้ันจดั บ๎านเสรจ็ เมอื่ ไร ให๎ คนเข๎าไปตามแมกํ แ็ ล๎วกนั \" พดู แลว๎ พลอยกห็ นั หลงั ใหก๎ บั ตกึ อยาํ งตดั ใจ เดนิ กม๎ หนา๎ ขา๎ มสนามไปทเ่ี รอื นของประไพ โดยมไิ ดเ๎ หลยี วกลบั มาดตู กึ ซ่งึ เคยเป็นสวํ นหน่ึงของชีวติ ที่ผํานพน๎ ไปแลว๎ นน้ั เลย บทท่ี ๑๓ เมอ่ื พลอยพดู กบั ตาอน้ั วาํ จะไปคา๎ งกบั ชอ๎ ยในวงั กอํ นทจ่ี ะขา๎ มไปอยบํู า๎ นคลองบางหลวงนน้ั พลอยพดู ออกมาจาก หวั ใจ ถ๎าจะพลอยให๎อธบิ ายเหตผุ ลวาํ เพราะเหตุใดพลอยจงึ ต้ังใจเชนํ นน้ั พลอยกค็ งจะอธิบายไมํถกู ความร๎สู ึกในสวํ นลึก ของหวั ใจ บอกใหพ๎ ลอยรวู๎ าํ บ๎านที่เคยอยํูมากบั คณุ เปรม และอยูตํ อํ มาหลายสิบปีนั้น บัดน้กี ลายเป็นซากศพของชวี ิตหนง่ึ ท่ี ผาํ นไป พลอยไมํสามารถจะทนอยตูํ ํอไปอกี ได๎ เพราะทุกอยาํ งในบา๎ นกลายเปน็ เรือนราํ งทป่ี ราศจากชีวิต ปราศจาก ความหมาย วิญญาณและความรักที่เคยเรยี กรอ๎ ง เคยต๎อนรับพลอยอยํูในบ๎านนน้ั ไดส๎ ิ้นสุดลงเสียแล๎ว ไมํมที างปลกุ เสกให๎
กลับฟน้ื คืนขนึ้ มาใหมํได๎ เม่ือเกิดความรู๎สกึ เชํนน้ัน ความปรารถนาทร่ี อ๎ นแรงอีกอยํางหน่ึง กต็ ิดตามมาทนั ที คือความ ปรารถนาท่จี ะกลับบา๎ นเดมิ อนั เปน็ ท่ีเกิด ท้งั นเ้ี ป็นความต๎องการของคนทอี่ อกจากบา๎ นเดิมมานานแล๎วหนักหนา ใชช๎ วี ิต ทํองเท่ียวระหกระเหนิ ไปในท่ีตํางๆ และเพ่ิงมาร๎ูสกึ ตวั วาํ ถงึ เวลาแลว๎ ท่ตี นจะตอ๎ งกลับบา๎ น ไปใช๎บัน้ ปลายแหํงชีวติ ของตนท่ี นั่น รอจุดจบของชวี ิตดว๎ ยความสงบ แวดล๎อมไปดว๎ ยสง่ิ ตาํ งๆ ท่คี นุ๎ เคยมาแตแํ รกเกิด แตํขณะเดยี วกนั ก็มีเหตุผลบางอยําง ในใจของพลอยท่ีอธบิ ายไดย๎ าก กลําวคอื เม่ือออกจากบ๎านคลองหลวงมาเป็นครั้งแรกน้นั พลอยตรงมาอยูํในวัง ฉะน้นั ใน ตอนที่จะกลบั ไปอยูบํ า๎ นคลองบางหลวงเปน็ คร้ังสุดท๎าย พลอยก็เหน็ วาํ ควรจะกลบั ไปจากในวงั เหมือนกัน ดว๎ ยเหตนุ ้พี ลอย จึงไดบ๎ อกตาอ้ันวํา ตนตง้ั ในจะเขา๎ ไปค๎างกบั ชอ๎ ยทใ่ี นวงั ในระยะเวลาที่ตาอั้นจะเกบ็ ขา๎ วของท่ีตกเรย่ี เสียหายให๎เรยี บร๎อย และไปจดั บา๎ นที่คลองบางหลวงใหอ๎ ยูํในสภาพทอี่ ยไูํ ด๎ พอํ เพม่ิ มาเยย่ี มทนั ทที ไ่ี ดร๎ ข๎ู าํ ววาํ พลอยถกู ระเบดิ พอพบหนา๎ กนั พอํ เพม่ิ กพ็ ดู วาํ \"เห็นไหมลํะแมํพลอย เห็นไหมละํ ! เคราะหด๑ ที ่ฉี นั หาของดมี าแจกจํายกนั ไวพ๎ อแรง ไมํมีใครเปน็ อันตรายเลยท้ัง บา๎ น แมแ๎ ตรํ อยขดู ขดี ก็ไมํมี\" พลอยไดแ๎ ตยํ ม้ิ กบั พอํ เพม่ิ เพราะไมอํ ยากจะขดั คอวาํ ตวั ตกึ ทพ่ี งั ไปเปน็ กองนน้ั กม็ ที ง้ั ผา๎ ยนั ตแ๑ ละไดพ๎ รมนาํ้ มนต๑ ซดั ทรายของพอํ เพ่มิ ไวพ๎ อแรงเหมือนกนั แตํพํอเพมิ่ ดเู หมอื นจะทําลมื ๆ ขอ๎ นีเ้ สีย ได๎แตพํ ดู ปลอบอกปลอบใจพลอยไปตามเรอ่ื ง และเมือ่ รูว๎ ําพลอยจะกลับบ๎านเดิมทค่ี ลองบางหลวง พํอเพ่ิมกย็ นิ ดเี ห็นดว๎ ย รับรองแขง็ ขันวาํ ถ๎ามีเวลาวํางเม่อื ไร จะไปอยํู เปน็ เพื่อนมใิ ห๎พลอยตอ๎ งเหงา คนื นน้ั ทง้ั คนื พลอยนอนไมคํ อํ ยหลบั ไดแ๎ ตพํ ลกิ ไปมาและนกึ อศั จรรยใ๑ จวาํ เรอื นของประไพน้ี ถา๎ จะวาํ ไปกอ็ ยใํู น บรเิ วณบ๎านเดียวกนั แทๆ๎ แตเํ หตไุ ฉนเม่อื อาศยั นอนเพียงคืนเดยี ว กเ็ กดิ มคี วามร๎ูสกึ แปลกท่ีแปลกถ่นิ เหมือนกบั ไปนอนอยูํ ทบ่ี า๎ นอ่นื พลอยรีบลุกขน้ึ แตํเช๎าตรูํ และเม่ือได๎สั่งเสียประไพสองสามคาํ แล๎ว พลอยกใ็ ห๎เด็กคนใช๎เอาหบี เส้ือผ๎า ท่พี อจะเกบ็ จากตึกใหญไํ ด๎ขึ้นรถตาอน้ั และตวั เองกบั เดก็ อกี คนหนึ่งกข็ ้ึนตาม ตาอ้ันขบั รถออกจากบา๎ นไปสงํ ทีป่ ระตูวัง เมอื่ รถออกจาก บา๎ นน้ัน พลอยเหลียวหลงั ดูคร้ังหน่งึ เหมอื นกับจะรา่ํ ลา แตํก็ไมํมวี ิญญาณใดหรือวัตถุใดเหลืออยูใํ นท่นี ้ันท่ีพอจะรํา่ ลาได๎ พลอยจงึ เบอื นหน๎ากลบั มองตรงออกไปข๎างหนา๎ ไมํเหลยี วมาอีกเลย เมอ่ื พลอยไปถงึ ตาํ หนกั เสดจ็ ชอ๎ ยกาํ ลงั นง่ั อยคํู นเดยี ว ตดั ใบตองสาํ หรบั หอํ อะไรอยํู พอเหน็ พลอยชอ๎ ยกร็ อ๎ งขน้ึ วาํ \"โอ๎โฮ ! แมํพลอยไปไหนมาแตเํ ช๎าทีเดียว\" \"ฉันวําจะมาอาศยั ชอ๎ ยอยํูสักสหี่ า๎ วนั \" พลอยตอบ \"แหมดีจริง\" ชอ๎ ยวาํ \"อยูนํ านกวํานน้ั หนอํ ยไมํได๎หรือ จะไดค๎ ยุ กันให๎สบาย อยหูํ อ๎ งเดยี วกับทเ่ี ราเคยอยูดํ ว๎ ยกันแตํ กอํ นละนะแมํพลอย ถ๎าจะอยํหู ๎องอื่นกต็ อ๎ งเปิด ตอ๎ งกวาดข้คึ า๎ งคาว ผูค๎ นก็ไมํคํอยจะมลี ําบากเปลําๆ\"
\"ไมเํ ป็นไรหรอกช๎อย\" พลอยตอบ \"อยทูํ ไ่ี หนกไ็ ด๎ แตํชอ๎ ยไมเํ ห็นถามฉันบา๎ งเลยวาํ ฉันบา๎ นแตกสาแหรกขาดอยํางไร มา จึงต๎องมาอาศัยอยูํ\" \"น่นั ซี ฉันก็ลืมไป มวั แตํต่ืนเต๎นดใี จวําแมพํ ลอยจะมาอยูํด๎วย\" ช๎อยพูดแล๎วก็ถามตอํ ไปเป็นประโยคเดียวกันวํา \"แมํ พลอยเปน็ อะไรไป ลกู เขาไลํออกจากบ๎านหรอื \" พลอยยม้ิ ดว๎ ยความขนั ในคาํ ถามของชอ๎ ย ทไ่ี มนํ าํ จะเปน็ ไปไดแ๎ ลว๎ ตอบวาํ \"ไมใํ ชหํ รอกชอ๎ ย ลูกฉันเขาคงไมใํ จดําถึงเพียงน้ันหรอก แตํบา๎ นฉันถูกลกู ระเบดิ เม่อื วานนีเ้ อง\" ชอ๎ ยยกมอื ตบอกผลงุ แลว๎ รอ๎ งวาํ \"ตายจรงิ ! ทาํ ไมจึงถกู หวยเบอรอ๑ ยาํ งนั้นละํ ฉันกไ็ มเํ คยเห็นพลอยทําบาปทํากรรมอะไรเลย ไมนํ าํ จะโดนเขา๎ ถงึ เพยี งนนั้ \" \"ฉันกค็ ิดอยํางน้นั เหมือนกนั ช๎อย\" พลอยวาํ \"แตใํ ครจะไปรไู๎ ด๎ ชาตกิ ํอนฉันจะเคยทําอะไรไว๎กระมัง\" \"เฮอ๎ ! กรรมเวรจริงๆ\" ช๎อยอทุ านตอํ \"ใครเป็นอะไรหรอื เปลํา\" \"เดชะบุญ ไมํมใี ครเปน็ อะไรเลย\" \"คอํ ยยังชัวหนํอย\" ชอ๎ ยพูด \"แล๎วแมํพลอยจะทําอยํางไรตํอไป\" \"ฉันก็จะมาอยูกํ บั ช๎อยในวังสักสซ่ี ๎าหา๎ วัน พอเดก็ ๆ ทางบา๎ นเขาไปจดั บา๎ นคลองบางหลวงเสรจ็ ฉนั ก็จะขา๎ มไปอยํู ฟากขะโนน๎ ฉันต้งั ใจแล๎ววําจะไปอยทํู ่นี น่ั จนตาย\" \"พลอยยังดกี วําฉนั มาก\" ชอ๎ ยปรารภขน้ึ \"บ๎านนี้พงั ก็มีบ๎านโน๎นไปอยไํู ด๎ อยาํ งฉนั ถ๎าหากใครเขามาไลํออกจาก ตาํ หนักนี้ กไ็ มมํ ที ่จี ะไป\" \"บา๎ นฉันกย็ งั มีนช่ี อ๎ ย จะไปอยดํู ว๎ ยกันเมอ่ื ไรกไ็ ด๎ ฉนั พดู จรงิ ๆ นะ\" \"ชํางเถดิ พลอย ฉันร๎อู ยแํู ลว๎ เต็มอกวาํ ถ๎าฉันไปขออยดํู ๎วยคน พลอยก็ตอ๎ งดใี จเทํากบั ฉนั ดใี จวันนี้ แตไํ ปอยํูดว๎ ยกนั ไมมํ กี าํ หนดกลับ ฉนั ทาํ ไมํได๎หรอก เรารักชอบกันมาตง้ั แตํเดก็ ฉันกอ็ ยากจะตายจากไปอยํางนั้น ไปอยดํู ว๎ ยกนั โดนฉนั ทาํ ยายแกํป้าๆ เปอ๋ ๆ เข๎าหนํอย พลอยก็จะเบื่อหรือเกลียดขีห้ นา๎ ฉนั เสยี เปลําๆ\" ตอํ คาํ พดู เชนํ นพ้ี ลอยกไ็ ดแ๎ ตหํ วั เราะ แลว๎ ชอ๎ ยกช็ วนเขา๎ ไปจดั ทท่ี างสาํ หรบั ทจ่ี ะอยใํู หส๎ บายระหวาํ งทม่ี าพกั ชอ๎ ยยงั อยใํู นห๎องคณุ สายเดมิ นนั่ เอง เทาํ ที่พลอยสังเกตุเหน็ ระยะเวลาที่ผาํ นไปหลายสิบปี มิได๎ทําให๎หอ๎ งนน้ั เปลี่ยนแปลงไปก่ี มากน๎อย ของตาํ งๆ ก็คงตัง้ หรอื วางอยํใู นทีเ่ กําเป็นสํวนมาก และชอ๎ ยกร็ ักษาความสะอาดในห๎องนน้ั ไวเ๎ ชนํ เดียวกบั เมื่อครั้ง คุณสายยงั อยํู พลอยคงนัง่ ในห๎องกวาดตาดโู ดยรอบ แลว๎ กพ็ ดู ขึน้ วํา
\"เหน็ ห๎องนี้แลว๎ กใ็ จหาย เคยกนิ เคยนอนเคยเลนํ มา เสรจ็ แล๎วกต็ ํางคนตาํ งไป ล๎มหายตายจากันไปบา๎ งกม็ ี ฉนั เอง กอ็ อกไปอยํูข๎างนอกเสียนาน ร๎สู ึกเหมือนกับวาํ ตัง้ โกฏปี แตํพอกลับเข๎ามาในหอ๎ งนท้ี กุ อยาํ งก็เหมอื นเกํา ไมํมอี ะไร เปลยี่ นแปลง ดเู หมือนกบั วําออกไปจากหอ๎ งครูเํ ดยี วแล๎วกก็ ลับเขา๎ มาใหมํ พูดไปแล๎วก็คิดถงึ คุณป้าสาย\" \"นั่นสพิ ลอย\" ช๎อยพดู ขนึ้ บ๎าง \"ระหวาํ งท่ฉี นั อยํูคนเดียวไมํคํอยไดน๎ กึ ถงึ เธอเทาํ ไรหรอก แตพํ อมีพลอยกลับเข๎ามา น่งั ดว๎ ยอีกคน ก็เกดิ คิดถงึ เธอข้นึ มาทเี ดียว ดูเหมอื นกับวาํ ยังอยูพํ รอ๎ มกันเมือ่ วานซนื น้เี อง ทีไ่ หนได๎ นมนานเต็มทแี ลว๎ \" \"ชอ๎ ย\" พลอยพดู ขึ้นอยํางเพิ่งนกึ อะไรออก \"เมื่อฉันเขา๎ มาอยํูในวัง ทงั้ เสดจ็ ท้งั คณุ อาสายอายนุ ๎อยกวําเราเด๋ยี วน้ีอกี แตฉํ นั ชาํ งเหน็ ทํานแกํกันเสยี จริงๆ ทีเดียว ถึงตาเราแกํลงบ๎าง ถ๎าไมนํ ึกถงึ ไมรํ ๎ตู ัว\" \"เห็นจะเป็นอยํางนั้นทกุ คนแหละพลอย\" ชอ๎ ยตอบ \"ฉนั เองเวลาอยูํคนเดยี วก็พอทําเนา แตํพออยกํู ับพลอยก็เผลอ ตวั วาํ เปน็ เด็กไปบํอยๆ\" แตคํ วามคงทไ่ี มเํ ปลย่ี นแปลงนน้ั มอี ยแํู ตภํ ายในหอ๎ งทช่ี อ๎ ยอยเํู ทาํ นน้ั เอง ในสวํ นอน่ื ของตาํ หนกั นน้ั พลอยไดเ๎ หน็ วาํ จาํ นวนปีท่ีผํานไป ไดท๎ ําให๎มีอาการเกําแกํทรุดโทรมอยาํ งนาํ เวทนา ช๎อยยงั อาศยั อยทํู ่ตี าํ หนกั กับผห๎ู ญิงสองสามคนท่ีช๎อย บอกวํา ถึงจะเก่ียวข๎องเปน็ ญาตหิ าํ งๆ ก็เป็นคนอาศัยมากกวาํ เพราะเขานกึ จะอยูกํ อ็ ยูํ เขานึกจะไปเมอ่ื ไรก็ไป ระหวาํ งอยํู ดว๎ ยกัน กพ็ อจะอาศัยไหว๎วานกนั ไดบ๎ า๎ ง ด๎วยเหตทุ ตี่ ําหนกั มคี นอยเํู พียงสองสามคน ตําหนักนั้นจึงเงียบเชียบเพยี งตกึ รา๎ ง ห๎องทุกหอ๎ งท่ีเคยเปิดและมีคนคอยปัดกวาดใหส๎ ะอาดเรียบร๎อย บัดน้ีปดิ เงียบ มกี ลิ่นอบั ๆ ของความมืดและช้นื อยํูทวั่ ไป ตามบานหนา๎ ตาํ งประตมู ีหยากไยํใยแมลงมุมติดอยูํมาก มรี ํองรอยวําติดสลับซบั ซอ๎ นกนั หลายปี โดยไมมํ ใี ครสนใจปดั กวาด ทางเดินที่ทะลุกลางตาํ หนกั นั้น ตามปกติมแี สงสวาํ งน๎อยอยํูแล๎ว เมือ่ ห๎องตาํ งๆ ทัง้ สองขา๎ งถกู ปิดลง ทางเดนิ น้นั ก็มดื นาํ กลัว มีมูลค๎างคาวตกอยูํทั่ว และมเี สียงคา๎ งคาวรอ๎ ง แมจ๎ ะเดินผํานไปในเวลากลางวัน ค๎างคาวที่มาอาศัยนอนอยตูํ าม ผนังชดิ เพดาน กจ็ ะแตกต่ืนพากนั บนิ ขวกั ไขวไํ ปมา และสํงเสียงแหลมเล็กๆ เพมิ่ ความวังเวงขึ้นอกี ด๎านหลงั ตําหนกั ที่เคย รํมร่นื ดว๎ ยตน๎ ไม๎ และกระถางบวั ใสํนํา้ ใสสะอาดน้ัน บัดน้ีถูกปลอํ ยรกรุงรงั เป็นพงยํอมๆ หนิ ท่เี คยปไู ว๎ราบเรียบ บดั นถี้ อนตวั กระเดิดขน้ึ มาเปน็ บางแผนํ บางแผํนก็หายไป มีหญ๎ารกๆ ตน๎ สงู ๆ มาข้ึนแทนท่ี เศษกระดาษและใบตองแห๎งใบไม๎แห๎งตํางๆ ปลิววอํ นไป อํางมังกรบางใบแตกออกเปน็ เสีย่ งนํากลัว เม่อื แตกแล๎วก็ไมมํ ีใครมแี กใํ จจะร้ือขนเอาไปไว๎ท่อี ่ืน คงทิง้ ให๎กองอยูํ ตรงที่เดมิ มีเถาตําลงึ และไมเ๎ ล้ือยอื่นๆ ขึ้นปกคลมุ เหมอื นกับจะชํวยซํอนเรน๎ บนฝาตาํ หนักด๎านหน่ึงมตี ๎นไม๎ไปเกาะขึ้นอยํู ชะรอยจะถูกทงิ้ ให๎ขึ้นมาหลายปี เพราะขณะที่พลอยเห็นตน๎ โตเต็มทแี่ ล๎ว รากต๎นไมต๎ น๎ น้ี และรากตน๎ โพธ์ติ ๎นไทรทม่ี าข้ึน ตามชายคา ขยายเหยียดออกมาตามผนังตําหนัก เหมอื นกบั วาํ ตาํ หนักน้นั กาํ ลังถกู สัตวม๑ ีชีวิต ยนื่ แขนยน่ื น้วิ มอื มาบีบรดั เพอ่ื จะให๎สลายลง ชั้นบนของตําหนกั ท่ีเสด็จเคยประทบั ยิง่ เพิ่มความเศรา๎ ใจใหแ๎ มพํ ลอยมากขึน้ หอ๎ งบรรทมและหอ๎ งอน่ื ๆ ปิดเงียบ ในลักษณะเชํนเดียวกบั หอ๎ งตาํ งๆ ข๎างลาํ ง เฉลยี งทเี่ สดจ็ เคยประทบั น้นั บัดนีว้ าํ งเปลํา กระดานทเ่ี คยเช็ดถจู นเป็น มนั บัดน้ีขรขุ ระขาวซดี เปน็ บางตอนดว๎ ยความผพุ งั และดว๎ ยนาํ้ ฝนชะ ตรงไหนที่หลงั คารัว่ กจ็ ะมรี อยตะไครนํ า้ํ ข้ึนเขยี ว ตาม ฝาผนงั ฉากอันหนง่ึ ทพี่ ลอยจาํ ไดด๎ ยี งั ต้ังอยํู เสด็จได๎ทรงเอาพระบรมรูปเจา๎ นายใสํไว๎ในน้ันหลายรูปจนเต็มฉาก บัดน้พี ระ รูปตํงๆ หลดุ หายไปแล๎วก็มาก ทเ่ี หลอื ก็ซีดเซียวเห็นไดเ๎ พียงรางๆ เพราะถูกแดดถูกอากาศและเวลาน้ันลอกนาํ้ ยาให๎หมดไป
พระรูปของเสด็จยงั คงเหลอื ตกคา๎ งอยใูํ นฉากนั้นพระรปู หน่ึง ถึงแมว๎ าํ จะเปน็ สเี หลอื งดว๎ ยความเกาํ แกํ พระพกั ตร๑ทปี่ รากฏ ในรปู นน้ั ก็ยังเหน็ ไดช๎ ัดเจน พระเนตรทวี่ าววามทั้งคํจู ับตาพลอยท่กี ๎มลงดู พระโอษฐเ๑ ผยอยมิ้ น๎อยๆ เหมอื นกับจะรบั ส่ังด๎วย พลอยตอ๎ งเบือนหน๎าหนไี ปเสียโดยเร็วดว๎ ยความเศรา๎ ใจ ระหวาํ งทอ่ี ยกํู บั ชอ๎ ยในวงั พลอยกใ็ ชเ๎ วลาออกเดนิ ไปดทู ว่ั ๆ ในทๆ่ี เคยเหน็ เคยไป ถา๎ ในสมยั โนน๎ จะมใี ครมาบอกวาํ ในชวี ติ ของพลอยๆ จะได๎เหน็ วงั หลวงมีสภาพเป็นอยํางทุกวันน้ี พลอยจะไมํเช่อื เลย ทกุ แหงํ บอกให๎เห็นชัดถงึ ความรวํ งโรย ความเสือ่ มโทรมและความตาย อาํ นาจราชศักดิ์และความหรหู ราโออํ าํ หมดสน้ิ ไปแล๎ว ไมํมีเหลอื ให๎เหน็ ไดอ๎ ีกตํอไป ตําหนกั ทกุ ตําหนักปดิ เงียบ เพราะไมํมีใครอยํู คนทีเ่ หลืออาศยั อยูํก็อยํูอยํางแกนๆ ไมมํ ีแกใํ จ ไมํมีกาํ ลังใจทจี่ ะซํอมแซมรักษา บาง ตําหนักก็หายไปท้ังหลัง ไมํมรี อํ งรอยอะไรเหลอื อยเูํ ลย บางตาํ หนกั ก็มีแตกํ อ๎ นอฐิ มีเถาวัลย๑และไมเ๎ ลอ้ื ยตาํ งๆ ปกคลมุ ไป ทว่ั บางตําหนกั ก็ถกู ท้ิงรา๎ งเหมือนกบั หบี ไมห๎ รือตะกรา๎ เกาํ ๆ ต๎นกล๎วยตน๎ ตะขบขึน้ เปน็ ดงในท่ๆี แตํกํอนเคยมแี ตไํ มด๎ อกและ ไมด๎ ดั เป็นทร่ี ่ืนรมย๑ เสยี งพดู คุยกระซบิ กระซาบ เสยี งหัวเราะรกิ ร้ี ถอ๎ ยคําที่เคยโตต๎ อบอยํางเฉียบแหลม มีปฏิภาณแบบชาว วงั หายไปหมดแล๎ว คงเหลือแตํเสยี งบนํ พมึ พํา และเสียงไอเสยี งหอบของผ๎หู ญงิ คนแกํ ที่ไมสํ ามารถจะปลกี ตัวไปใหพ๎ ๎นได๎ นานๆ กม็ ีเสียงถอนหายใจเต็มไปด๎วยความเศร๎า ฟังดูเหมอื นกบั เสยี งของวญิ ญาณของคนที่เคยหัวเราะ เคยร่นื เรงิ อยูใํ นนั้น กลนิ่ อบกลิน่ ราํ่ ทเ่ี คยหอมกรุํนไปท้งั วงั น้นั ดูเหมือนจะระเหยจืดจางไปตามสายลม ทพ่ี ัดผาํ นไปแลว๎ หลายสิบปี คงเหลือแตํ กลิน่ อบั กลน่ิ สางของตึกเกําๆ และใบไม๎แห๎งผสมกับมูลค๎างคาวในยามราตรี แตํกอํ นพลอยยังนึกเหน็ ภาพในวงั ทส่ี วาํ งไสว ดว๎ ยแสงไฟแพรวพราว นานๆ กม็ ีเสียงขับร๎องเจ้อื ยแจว๎ และเสยี งดนตรีทหี่ ดั กันตามตาํ หนกั บัดน้คี งเหลอื แตํความมดื วงั เวง กวําในหลมุ ฝังศพ เสยี งที่ดังมากระทบหูเปน็ ครง้ั คราว คอื เสยี งนกเคา๎ แมวทรี่ ๎องเรียกหากัน เพราะนกเค๎าแมวในวงั ที่เคยมี มาแตกํ ํอนนัน้ บดั นี้ดจู ะออกลูกหลานอยํไู ดด๎ ว๎ ยความผาสกุ ยงิ่ ข้ึน เนอ่ื งด๎วยคนมนี อ๎ ย ถนนหนทางทกุ แหงํ วํางเปลําไมํคอํ ย มีใครเดนิ เพราะไมํรูว๎ ําจะเดนิ ไปหาใคร เสยี งทกั ทาย เสียงร๎องตะโกนทักถามทกุ ข๑สขุ กันน้ันเงยี บไปหมดแลว๎ ประตวู ังท่เี คย มคี นเดินเข๎าออกพลกุ พลาํ นนน้ั บัดนน้ี านๆ จะมคี นผาํ น พวกโขลนทพ่ี ลอยเคยรจ๎ู กั บัดน้กี ็แกํเฒําทรดุ โทรมจนหมดฤทธิ์ไมํ นาํ กลวั เกรงอกี ตอํ ไป พระทน่ี ง่ั หลายองคท๑ รดุ โทรมผพุ งั เพราะถกู ทอดทง้ิ มานาน สวนสวรรคท๑ ย่ี น่ื ออกมาจากทบ่ี น มสี ะพานยาวตดิ ตอํ ถงึ พระตาํ หนกั นั้นถูกรอื้ ไปหมดแลว๎ แม๎แตทํ ี่บนก็รวั่ และผุพังจนนํากลวั อนั ตราย สาํ หรับผ๎ทู ่ขี ึน้ ไปเดนิ หอ๎ งทองคงเหลือแตผํ นัง สามดา๎ น อกี ด๎านหนึง่ ระเบียงทลายหายไป เปดิ โลํงรบั แสงแดดและสายฝน ท่ีสาดเขา๎ มาตามฤดกู าล ลวดลายปนั้ ดว๎ ยปูน เปดิ ทองนน้ั ตกลงมากองอยูํรอบ เหมือนกับจะเปน็ สญั ญลักขณ๑ของการหลดุ รวํ งจากราชบังลงั ก๑ ของเจ๎านายตาํ งประเทศ หลายพระองค๑ ท่เี คยเสด็จเขา๎ มาในห๎องนี้ ทํามกลางการรับรองอยํางสมพระเกียรติยศ หอ๎ งเขียวอนั เคยเป็นทีป่ ระทับของ หัวใจของแผนํ ดิน บดั นีเ้ หลือแตคํ ราบนํ้าทไี่ หลลงมาจบั อยูตํ ามฝาผนัง พื้นบางแหํงยุบยวบอยาํ งนาํ กลัว ห๎องเหลืองห๎องนํา้ เงนิ คงมแี ตํตเู๎ กาํ ๆ และเขํงใสขํ องวางเปน็ ระนาว คนทเ่ี คยอยูเํ คยใช๎ห๎องเหลาํ นั้นตายไปเสยี นานหนักหนาแล๎ว พระรูป เจา๎ นายทตี่ ดิ อยูตํ ามฝาผนงั น้นั ยังคงอยูํ แตลํ ะพระองค๑ยังมองดูโลกภายนอก ดว๎ ยแววพระเนตรแหงํ ยุคอนื่ สมัยอืน่ ปราศจากความสนพระทัย หรือความเข๎าพระทยั ในสภาพปจั จุบัน ของสถานที่อันมีแตคํ วามผุพงั พลอยเทีย่ วเดินดไู ปทั่ววงั แล๎ว ก็ได๎แตํปลงอนจิ จังในความไมเํ ท่ยี งแท๎ของสงั ขาร สภาพในวงั เหมือนโครงกระดูกของสัตว๑ใหญํมหมึ านอนกล้งิ อยูํ สัตว๑
ท่ีเคยมชี ีวิตแขง็ แรงมคี วามมหมึ า ทั้งขนาดอํานาจและความงาม...... แตํบดั น้ไี มมํ อี ะไรเหลอื อยํเู ลย.... เวลาและการ เปล่ยี นแปลงทีไ่ มมํ ีใครย้ังหยดุ ได๎น้ัน มีอาํ นาจใหญยํ ิ่งกวําการกบฏจลาจล หรือข๎าศึกราชศตั รู เพราะส่งิ ที่ถกู ทําลายดว๎ ย เวลา ยํอมถกู ทาํ ลายโดยสิ้นเชงิ ทั้งในวตั ถุและวิญญาณ พลอยพดู ขน้ึ กบั ชอ๎ ยในตอนเยน็ วนั หนง่ึ วาํ \"ช๎อยทนอยใูํ นวังไดอ๎ ยํางไร ฉันนึกไมอํ อกเลย ถ๎าเป็นฉันๆ คงกลมุ๎ ใจตาย\" \"ทาํ ไมเลําพลอย\" ช๎อยถามอยาํ งไมรํ เู๎ รือ่ ง \"กม็ แี ตอํ ะไรผพุ งั ทรดุ โทรมไปรอบๆ ตัว นําเศรา๎ ใจออก ถ๎าฉันต๎องอยํใู นนเี้ หน็ จะต๎องตายเร็วแนํ\" ชอ๎ ยหวั เราะหๆึ แลว๎ กต็ อบวาํ \"กจ็ ริงอยาํ งพลอยพูด เพราะพลอยไปอยูํเสยี นอกวัง นานๆ เขา๎ มาทีก็สงั เกตเหน็ แตํฉนั อยใูํ นนี้ตลอด คํอยเห็นคํอย ไปจนคุ๎นไปเอง เหมอื นกับเราอยกํู บั ใครคนหนง่ึ เห็นหนา๎ กนั ทุกวัน คํอยๆ แกลํ งไปด๎วยกัน เลยไมํเหน็ วาํ แกํเทําไรนัก\" \"ช๎อยวํามาก็จริง\" พลอยยอมรบั แลว๎ กพ็ ูดตํอไปวํา \"ฉันดๆู ชอ๎ ยไปแลว๎ กเ็ ห็นแปลก ความจรงิ เมอื่ เด็กๆ ชอ๎ ยเป็นคน ผาดโผนกวาํ ฉันมาก ฉนั ยงั เคยคิดเลยวาํ ชอ๎ ยคงจะเปน็ ไปอยาํ งแปลกๆ ผาดโผนในชีวติ นี้ แตแํ ลว๎ ก็เปลํา ช๎อยอยูใํ นวัง ฉนั มาร๎ูจักชอ๎ ยกท็ ี่น่ี แล๎วฉันออกไปอยํูขา๎ งนอก ไปทําอะไรมารอ๎ ยสีพันอยําง มีผวั มีลูกจนมีหลายแล๎ว บา๎ นชอํ งถกู ระเบิดปน่ ปี้ แตํพอกลบั เข๎ามาในวัง ช๎อยกย็ ังคงอยูทํ ีน่ ี่ อยูํในห๎องเกาํ ที่เคยอยํมู าด๎วยกันแตํยงั เดก็ ๆ น่ันเอง ฉนั ไมเํ ขา๎ ใจ บางทฉี ันกลบั คดิ ไปวาํ ควรจะเปน็ ฉนั มากกวําที่นัง่ อยํูในน้ี\" ชอ๎ ยนง่ั นง่ิ อยนํู านมากทเี ดยี วเมอ่ื ไดย๎ นิ คาํ พดู ของพลอย ขณะทน่ี ง่ั คยุ กนั นน้ั ชอ๎ ยกาํ ลงั นง่ั จบี พลอู ยํู เมอ่ื พลอยพดู จบ แลว๎ ช๎อยกน็ ่งั ก๎มหน๎าจีบพลไู ปเงยี บๆ ไมเํ งยหนา๎ ข้ึนมองดูพลอยเลย แตํในท่สี ุดชอ๎ ยกถ็ อนใจใหญเํ บาๆ แล๎วก็พูดวาํ \"นน่ั สพิ ลอย บางทฉี ันกเ็ หน็ วําแปลกเหมอื นกนั เกดิ มากับเขาชาติหนง่ึ ก็นั่งอยํูทเ่ี ดยี วเหมอื นเกาํ ไมมํ ีผิด นงั่ ดอู ะไร ตํออะไรผาํ นไปเหมอื นกบั วําดหู นังดลู ะคอน เป็นของนอกกาย ไมมํ ีอะไรเกีย่ วขอ๎ งกับตัวฉันท้ังนัน้ วาํ แตพํ ลอยเถดิ พลอย ออกจากวังไปแลว๎ กไ็ ปเที่ยวทาํ อะไรตํออะไรร๎อยสีพันอยําง อยาํ งทพ่ี ลอยวํา ได๎รู๎ได๎เห็นได๎เกีย่ วข๎องกบั โลกมามาก แตํ เดย๋ี วน้พี ลอยกก็ ลบั เข๎ามาน่ังอยํูทเี่ กาํ แตกํ อํ นหลายสบิ ปีมาแลว๎ เราเคยเปน็ เด็กน่งั อยํดู ว๎ ยอยํูดว๎ ยกนั ในห๎องน้สี องคน ถกู เล้ยี งมาเหมอื นกันมีอะไรเทาํ กันทุกอยําง แลว๎ เรากจ็ ากกันไปนาน พลอยออกไปอยขํู า๎ งนอก ฉันคงน่ังอยใํู นน้ี เดย๋ี วน้ีกลบั เข๎ามานงั่ อยูํทเี่ ดมิ ด๎วยกันใหมํ เปน็ ยายแกํด๎วยกันท้งั สองคน ฉนั ถามพลอยจรงิ ๆ เถดิ พลอยมอี ะไรมากกวาํ ฉันบ๎างเวลานี้\" ถงึ ตาพลอยทจ่ี ะตอ๎ งนง่ิ เมอ่ื ไดย๎ นิ คาํ ถามของชอ๎ ย และพลอยกน็ ง่ิ อยนํู านพอๆ กนั แลว๎ พลอยกพ็ ดู ขน้ึ ดว๎ ยเสยี งออํ นๆ วาํ
\"ช๎อยพูดจริงทเี ดยี ว ฉนั คิดวําฉันมอี ะไรตอํ อะไรมาก แตํพอมาคดิ ดูเดีย๋ วน้ีเองก็เห็นวํา อะไรตํออะไรที่ฉนั เหน็ วาํ เปน็ ของฉนั น้นั เอาจรงิ มันกไ็ มใํ ชํของฉนั สักอยาํ งเดียว เราสองคนก็ยงั พอๆ กนั เหมือนแตกํ อํ นเทําน้นั เอง แตถํ ๎าจะวําไป จรงิ ๆ ชอ๎ ยกด็ จู ะมีภาษกี วาํ ฉันตรงทไ่ี มมํ ีหวํ งใยอะไรมาก เพราะตัวคนเดยี ว\" ชอ๎ ยหวั เราะเบาๆ แลว๎ ตอบวาํ \"อยําเพ่ิงพดู ไปพลอย.....อยําเพ่ิงแนํใจนกั ตวั คนเดียวนแ่ี หละย่งิ มีหวํ งมากละ เพราะคนเรามันต๎องหํวงอะไรอยําง หนึ่ง ถ๎าไมมํ ใี ครคนอน่ื จะตอ๎ งหวํ งเลยกต็ อ๎ งหํวงตัวเอง แล๎วก็เลยหวํ งเสียเป็นเร่ืองใหญํเรือ่ งโตทีเดียว อยํางฉันตอ๎ งน่งั ทาํ มา หากนิ อยํูทุกวันนี้ ก็เพราะเรอื่ งเปน็ หํวงตัวเองน่ันแหละ กลวั จะอดกลวั จะลําบาก\" \"ฉันนกึ ถึงช๎อยอยํเู สมอทีเดียวเร่ืองนี้\" พลอยวาํ \"จะออกปากถามก็เกรงใจ เด๋ียวนน้ี ํะชอ๎ ยอยํไู ด๎อยํางไร พอกนิ พอใช๎ บา๎ งไหม ฉันเห็นขา๎ วของมันแพงขึน้ ทุกวนั ก็หนกั ใจแทน\" \"เงนิ ทองเทาํ ทมี ีมาแตํกอํ นมนั กค็ วรจะพอ\" ชอ๎ ยพดู อยํางไมํแสดงวําทุกขร๑ ๎อนเทาํ ไรนัก \"ถ๎าหากวําของมันไมแํ พงขึน้ อยาํ งแตํกํอนเราพดู กนั เป็นอัฐเป็นฬส หรือเปน็ ไพเปน็ เฟอ้ื ง ก็เหน็ วาํ แพงเสียเต็มทีแลว๎ เสด็จโปรดขนึ้ มาประทานเงนิ ตาํ ลงึ เดียว ฉนั เคยดีใจแทบตาย เวลานัน้ รสู๎ กึ เหมือนกับวาํ จะใชเ๎ ทาํ ไรกค็ งไมหํ มด\" ชอ๎ ยหยุดหวั เราะแล๎วกพ็ ูดตอํ ไปวํา \"แตเํ ดย๋ี วน้ดี เู ถดิ พลอย อยาํ งคณุ อาสายถา๎ มีทางรู๎วําฉันใชเ๎ งินวนั ละเทําไรเดย๋ี วนี้ ก็คงผพี ลกิ แตํก็นนั่ แหละทถี่ าม วาํ พอหรือไมพํ อน้นั มนั อยทํู ตี่ วั เรามากกวําอยาํ งอืน่ ฉันเคยคิดค๎าคิดขายหาอัฐ แตํเด๋ียวนี้ก็ตอ๎ งเลิกเพราะมนั ไมํคมุ๎ เด๋ียวก็ ไดแ๎ ตํรบั จา๎ งเขาทําดอกไม๎บ๎างอะไรบ๎าง มันไดน๎ อ๎ ยก็จรงิ แตํเราก็ตอ๎ งใชม๎ นั ใหจ๎ นพอ\" \"โธเํ อ๐ย !\" พลอยอุทานด๎วยความสงสาร \"ฉันกร็ ๎ูวาํ ช๎อยลําบากแตไํ มรํ ว๎ู ําลําบากถึงเพยี งนี้ จะค๎าขายกต็ อ๎ งลงทนุ ลง รอน ฉนั ก็พอมี ถ๎าช๎อยจะตอ๎ งการกพ็ อหยิบยืมกนั ได๎ ฉนั พดู อยํางนีเ้ พราะฉันร๎ูวาํ ถึงฉันจะใหช๎ อ๎ ยก็คงไมเํ อา แลว๎ โกรธขึ้นมา ก็จะมาหาวําฉนั ดูถูก ฉนั ขี้เกียจฟงั \" ชอ๎ ยหวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"อยําดีกวําพลอย ถงึ ใหท๎ ุนรอนฉนั มาคา๎ ขายเทาํ ไรฉนั กม็ แี ตํขาดทนุ จนหมด อบน้าํ อบขายกแ็ ลว๎ ทาํ หมวกกแ็ ลว๎ จนถทึ าํ หอํ หมกจ๎างเดก็ ออกไปเดนิ ขายแถวทา๎ ยวงั ไปจนถงึ ทําเตียน แตแํ ลว๎ กต็ อ๎ งเลกิ เพราะขาดทุน\" \"ทาํ ไมเลาํ ช๎อย\" \"ท่เี ราเรียนมาแตเํ ด็กมันคนละอยําง\" ช๎อยอธบิ าย \"ผ๎ูใหญทํ ี่สอนให๎เราทาํ อะไรเป็น ทาํ นสอนให๎ทําเอาดี ไมไํ ด๎สอน ใหม๎ าทาํ หาสตางค๑มันกเ็ ลยตดิ จนเป็นนสิ ัย ทาํ อะไรกจ็ ะทาํ เอาดีวิเศษไปเสยี ทุกอยําง สตางค๑ก็เปลอื ง เหนอ่ื ยก็เหน่อื ย อยํางฉนั ทําหอํ หมกขายนน่ั ปะไร น่ังตัดใบตองเสียหลังขดหลังแขง็ เพราะจะเอาให๎สวย ทาํ หอํ หมกก็ตอ๎ งเลอื กปลา จะให๎ เขากนิ อรอํ ย เอาแตํเน้ือแตพํ งุ มีไขํปลาวางหนา๎ กระดูกปลากา๎ งปลาโยนทง้ิ ใบยอใสํรองลาํ งกต็ ๎องเลอื กใบอํอน ใสแํ ตํน๎อย
ไมํใสํเปน็ กําๆ อยํางคนอื่นเขาทาํ แล๎วมันจะไปขายแขํงกบั เขาอ่นื ได๎อยํางไร ถ๎าขายแพงกวําเขาคนเขาก็ไมซํ ้ือ ขายราคาเทํา เขาเรากข็ าดทนุ ลํมจม จะทาํ อยํางเขาบ๎างเราก็ทาํ ไมเํ ป็น เพราะเราไมํได๎เรียนมาหลอกคน ทําอะไรก็ไดแ๎ ตทํ ําให๎คนชมวาํ ดี ไมไํ ด๎หลอกทําหลอกให๎คนเชอื่ มนั พน๎ กาลพน๎ สมัยไปหมดละพลอย อยํเู ฉยๆ ดีกวํา มีน๎อยเราก็กนิ นอ๎ ย หมดเมื่อไรเราก็เลกิ กินเทาํ นั้นเอง อยําไปคดิ ถงึ มันให๎วนุํ วายหัวใจไปเลย\" \"ช๎อยนม่ี อี ะไรดอี ยูํอยาํ งน้ี\" พลอยพูดข้ึน \"ถึงจะยากลําบากอยํางไรก็บนํ ไมํเป็น ใครทไ่ี มรํ ๎ูจักไดย๎ นิ ช๎อยพูดเมื่อกี้ คง นึกวาํ ช๎อยเปน็ เศรษฐี\" \"ถา๎ จะวําไป ฉันกน็ ึกวาํ ฉันเป็นเศรษฐจี ริงๆ\" ช๎อยตอบแลว๎ ก็หัวเราะ \"เศรษฐกี วําพลอยท่มี ีเงนิ มที องเปน็ กํายเป็น กองเสยี อีก\" \"โอ๏ย ! ฉันไมํกล๎ามาแขงํ ม่ังแขํงมีกบั คุณหรอก\" พลอยพูดเยา๎ ให๎ \"อา๎ ว ! ฉันพูดจรงิ ๆ นะพลอย\" ช๎อยวํา \"คนเราจะเปน็ เศรษฐหี รอื ยาจกมนั อยทํู ่ีใจ อยาํ งฉนั มนั เกดิ มาเป็นเศรษฐี ตลอดชาติ ถงึ ไมคํ อํ ยมอี ฐั แตํมีความสบายใจ สวํ นคนบางคนเขารํา่ รวยเทาํ ไรๆ กไ็ มรํ ู๎จักพอ ตอ๎ งนง่ั หน๎านว่ิ ค้วิ ขมวด จะหา ให๎มนั มากยง่ิ ขึน้ ไปอีก กินไมไํ ดน๎ อนไมํหลบั ถึงจะมีเงนิ มากเทําไร กย็ งั มคี วามทุกขเ๑ ทาํ กับคนจนอยนํู ่นั เอง\" \"ช๎อยพูดจาลาํ้ ลกึ เกนิ ไปแลว๎ ละ\" พลอยพดู ตัดบท \"พูดอุปมาอปุ ไมยเสยี ฉันฟังไมเํ ขา๎ ใจ\" \"บางทฉี ันจะอยํคู นเดยี วมากไปเสียแลว๎ กไ็ มํรู๎\" ช๎อยพูดอยํางเห็นด๎วย \"นง่ั อยคํู นเดยี วทุกวันๆ ไมํมใี ครจะพดู จะคยุ ก็ เลยนัง่ นกึ อะไรตํออะไร พอเจอะคนท่จี ะพดู ดว๎ ยได๎ก็เลยพูดอะไรทเี่ หมอื นกบั นกึ ไว๎ในใจ ฟังดูก็เข๎าใจยากจริงๆ อยํางพลอย วํา พลอยอยํามาฟงั ฉนั เลย นกึ เสียวําฉันแกจํ นหลงแล๎วก็แล๎วกนั เดก็ ๆ ในน้เี ขาหาวําฉนั หลงแลว๎ ท้งั นั้นแหละ\" แลว๎ ชอ๎ ยก็ ชวนพลอยพูดเสียถงึ เรื่องอน่ื ๆ การทพ่ี ลอยไดเ๎ ขา๎ มาอยใํู นวงั กบั ชอ๎ ยคราวน้ี ทาํ ใหพ๎ ลอยไดร๎ ส๎ู กึ วาํ ชวี ติ ของตนไดเ๎ วยี นมาบรรจบครบรอบ ชวี ติ ทจ่ี ะมี ตํอไปนั้นจะตอ๎ งเปน็ กา๎ วใหมํ ขนึ้ รอบใหมจํ ะก๎าวไปสูทํ างใด เพอ่ื ใหถ๎ ึงอะไรนั้น พลอยร๎อู ยแํู ตคํ นเดยี ว แตํก็ดูจะไมํมปี ัญหา อะไรนัก เพราะก๎าวสดุ ท๎ายของชีวติ คนทุกๆ คน ก็ยอํ มจะยํางไปทางเดียวกนั ท้งั นน้ั ไมํมใี ครจะหลกี เล่ียงได๎ ระหวํางทอ่ี ยูใํ น วัง ตราบใดทพ่ี ลอยนั่งอยูใํ นหอ๎ งทเ่ี คยอยํมู าแตํเลก็ ความรสู๎ กึ เกาํ ๆ ทีเ่ คยมมี าเมื่อกํอน ก็กลับมาสตูํ วั ได๎บอํ ยๆ เพราะ สิง่ แวดล๎อมตาํ งๆ ตลอดจนกลนิ่ ไอไดถ๎ ูกเกบ็ รกั ษาไว๎ ให๎คงอยํูอยาํ งเกาํ ไมํมอี ะไรเปล่ียนแปลง บาเวลาขณะน่ังอยูเํ ฉยๆ หู ของพลอยกแ็ วํวได๎ยินเสยี งตํางๆ ทเ่ี คยไดย๎ ินมาในสมัยหน่งึ เม่อื คร้งั ตาํ หนกั นี้ยงั รํงุ เรือง เสียงคนเดิน เสียวหัวรอํ ตอํ กระซกิ กันเบาๆ แม๎แตํเสยี งออดแอดเหมอื นใครขดั ผาั นุํง บางเวลาก็มีความร๎ูสึกเหมอื นกบั เสด็จยังคงประทับอยูํบนตาํ หนัก ทําให๎ เผลอตัวคดิ จะขึ้นไปเฝา้ ทุกคร้ังทเ่ี ผลอไปเชํนน้ี พลอยก็จะตอ๎ งกลบั ร๎สู กึ ตวั ด๎วยความเศร๎าใจ ความรสู๎ ึกเชนํ น้ีพลอยมีอยํู เป็นครง้ั เป็นคราว แตทํ ุกครงั้ ทอี่ อกมานอกห๎อง ความร๎สู ึกนึกคิดท่จี ะเกดิ ข้ึนไดน๎ ั้น มแี ตํเพยี งอยํางเดยี ว คือความร๎สู ึกนึก คิดถึงความสน้ิ สดุ ทกุ อยาํ งแหงํ ยุคสมัยแหงํ สมยั ซึง่ เป็นสวํ นใหญขํ องชีวติ ของตน พลอยเองก็มิได๎ทราบวาํ เมื่อตนกลบั เขา๎ มาในวังตอนนี้ ตนปรารถนาอะไรแนํ แตเํ ม่อื ไดเ๎ ขา๎ มาแลว๎ กร็ ู๎วําตนไดอ๎ ะไรกลับไป สง่ิ ทีไ่ ดน๎ ้นั กค็ อื คาํ ลงเอยของบทกลอนท่ี
คอํ นข๎างจะยืดยาว หรือจุดขมวดตอนทา๎ ยของตะเข็บแหํงชวี ิต ท่ีพลอยได๎น่งั สอยมาช๎านาน ชีวิตทจี่ ะดาํ เนินตํอไปนน้ั พลอยไมรํ ส๎ู กึ วิตกเพราะมองดเู หมอื นกบั ชีวติ ของคนอ่นื ซงึ่ พลอยจะเปน็ แตเํ พยี งผ๎นู ่ังดูหํางๆ เทําน้ันเอง พลอยมาอยใํู นวงั ไดร๎ าวๆ หา๎ -หกวนั ตาอ้นั ก็ใหค๎ นเขา๎ มาบอกวาํ ไดไ๎ ปจดั ทางบ๎านคลองบางหลวง ไวเ๎ รยี บรอ๎ ยแล๎ว นัดวันให๎พลอยออกไป และตาอ้ันจะมารบั ไปลงเรอื ทไี่ ด๎เตรยี มไวใ๎ ห๎ ถงึ วนั นดั พลอยกร็ าํ่ ลาชอ๎ ยแลว๎ กอ็ อกจากวงั ไปลงเรอื ทท่ี าํ พระ ซง่ึ บดั นค้ี นเรยี กกนั ทว่ั ไปวาํ ทาํ ชา๎ งวงั หลวง เรอื ทต่ี าอน้ั จัดมาใหน๎ นั้ เปน็ เรือยนต๑ แลนํ ครูํเดยี วกม็ าจอดอยํูที่ตีนทําหน๎าบ๎าน พลอยเดินขึน้ บนั ไดทํานาํ้ และเดินเขา๎ สํบู า๎ นเดมิ ด๎วย ความโลํงใจ... บ๎านทเ่ี คยอยอูํ ํูทเี่ คยนอน ถึงจะไปอยูํทไ่ี หนๆ มามริ ๎ูจักกร่ี ๎อยยํานนํ้า พอไดก๎ ลบั คนื มาก็ตอ๎ งอุนํ ใจทุกครง้ั ไป พลอยมองไปทางบันไดที่ลงมาจากตึก เห็นพํอเพิ่มและคณุ เชย เดินลงบนั ได๎ย้มิ เข๎ามาหาตนทั้งสองคน \"คุณหลวง...คณุ เชย !\" พลอยเอยํ ปากถาม \"ไปไหนกนั มา อน้ั ไมํไดบ๎ อกฉนั เลยวํามารอกันอยูทํ ่นี ่ี\" \"คณุ หลวงนีแ่ หละไปฉุดฉันมาจนได๎ บอกใหฉ๎ ันมาคอยรบั แมํพลอยด๎วยกัน จะไดเ๎ หมือนเม่ือครงั้ เกาํ ๆ\" คณุ เชยพูด ขนึ้ กอํ น \"จะได๎ไหมแมํพลอย\" พอํ เพ่ิมพดู หัวเราะราํ \"แมํพลอยกลบั มาจากในวงั หนแรกคราวน้ัน ฉนั กบั คณุ เชยวงิ่ ไปรับทท่ี าํ น้ํา ดีใจกันแทบตาย คราวนแ้ี มพํ ลอยกลบั บา๎ นฉนั กอ็ ยากให๎เหมอื นครง้ั กระโนน๎ อกี \" \"ฮึ ! ดดั จริต !\" คณุ เชยพดู สอดขึน้ มา \"ราวกะวําจะบบี ตวั ลงไปใหเ๎ ปน็ เด็กๆ ได๎อีก ฉันก็พลอยไปดว๎ ย เคราะหย๑ งั ดีที่ คุณหลวงไมํจบั ฉนั ไว๎จกุ อยาํ งแตํกอํ นเสียดว๎ ยเทํานน้ั เอง\" แลว๎ คณุ เชยก็หัวเราะอยํางอารมณเ๑ ย็น แล๎วพดู กบั พลอยตํอไปวํา \"ขึ้นเรอื นกนั เถิดแมํพลอย อั้นเขามาจดั แจงไว๎กน็ าํ สบายหรอก บางทฉี นั ก็จะทงิ้ หลวงโอสถมาอาศยั อยูดํ ๎วยอกี สกั คน\" บทท่ี ๑๔ พลอยมาอยทํู บ่ี า๎ นคลองบางหลวงไดไ๎ มนํ านกไ็ ดข๎ าํ ววาํ ตาออ๏ ดเจบ็ โดยตาออ๏ ดเปน็ ผเ๎ู ขยี นมาบอกเองวาํ \"แมํทูนหัวของลูก ลกู เจบ็ เปน็ ไขไ๎ ปเสยี อกี แลว๎ หมอบอกวาํ เปน็ โรคเกาํ คอื ไขม๎ าเลเรยี ทล่ี กู เปน็ กอํ นไปกรงุ เทพฯ คราวทแ่ี ลว๎ ความจรงิ โรคน้ใี ครๆ เขากเ็ ปน็ กัน ยิง่ ลูกเองเกือบจะหลีกเล่ยี งไมไํ ด๎ เพราะต๎องออกทํางานในเหมือง ที่อยํใู นป่าในเขา แมํคงรด๎ู ีวําโรค น้ีมาจากยงุ และยงุ นั้นมนั อาจมากดั เอาเราเขา๎ เมอ่ื ไรกไ็ ด๎ แมํอาจคิดวาํ ลกู ไมํกางม๎ุงนอน แตถํ า๎ คดิ อยํางน้นั กเ็ ปน็ ความเขา๎ ในที่ผิด เพราะลูกกางมง๎ุ นอนอยํเู สมอ ถ๎าหากยงุ มันจะแอบมากัดในตอนทีล่ ูกนอกมงุ๎ ลกู กไ็ มํรูจ๎ ะไปป้องกนั มนั ไดอ๎ ยํางไร
เพราะตวั มันเล็ก ถ๎าหากวํายุงตัวโตเทาํ ไกํ หรอื อยาํ งเล็กท่สี ุดเทํานกกระจอก ลูกกค็ งจะวงิ่ หนีทัน แตนํ ีต่ วั มนั เลก็ เหลอื เกนิ กัดแลว๎ จงึ จะรู๎ ฉะน้ันลูกจึงคอยรักษาพิษยงุ เอาเม่ือเจบ็ แลว๎ ราํ คาญอยาํ งเดยี วท่ีมันเสียการงาน และหายายากเปน็ อยํางยง่ิ เทําน้ัน ถงึ จะแพงเทําไรลูกก็ไมํวาํ ข๎อสําคัญอยํูทม่ี ันหาไมํได๎ ย่งิ ทางใต๎นย้ี ่ิงหายากใหญํ แมํชํวยกรุณาเอาชอื่ ยาท่ลี ูกจดใสํ ซองมาพร๎อมกับจดหมายน้ใี ห๎พอี่ ้ัน แล๎ววานให๎เขาสํงมาให๎ลกู ด๎วย ลูกจะขอบใจแมํเปน็ ทส่ี ุด ลูกอยากหายเจ็บโดยดํวน จะ ได๎รีบทําการงานให๎เขาเสร็จไปเรว็ ๆ แลว๎ จะได๎กลบั มาอยูํกรุงเทพฯ กับแมํอยาํ งท่ไี ด๎พดู เอาไว๎\" ขาํ วคราวจากตาออ๏ ดทาํ ใหพ๎ ลอยตอ๎ งเปน็ หวํ งเปน็ อยาํ งยง่ิ รบี เรยี กตาอน้ั มาหา และสงํ กระดาษจดชอ่ื ยา ทต่ี าออ๏ ดสงํ มาให๎นัน้ ยนื่ ใหด๎ ๎วยมอื ไมอ๎ นั ส่นั พลางกาํ ชับแลว๎ กาํ ชบั อกี ให๎ตาอ้ันไปซื้อยาสํงใหจ๎ งได๎ ถึงจะถกู แพงอยาํ งไรกไ็ มวํ าํ ซ่ึงตา อัน้ รับคําวาํ จะรบี ทาํ ให๎โดยเรว็ ทาํ ใหพ๎ ลอยคลายใจลงไปไดบ๎ า๎ ง คาํ พูดของตาอน้ั ตอนหนง่ึ ทาํ ให๎พลอยไมํสบายใจนกั เพราะตาอ้นั บํนวาํ \"คุณแมรํ ๎ูหรือวําเปลําวาํ ยาเดีย๋ วนแ้ี พงเหลือเกิน และหาซอื้ ก็ยากเป็นท่สี ดุ \" \"อนั้ ! อยาํ ไปคิดเร่ืองถูกแพงเลย\" พลอยรอ๎ งบอกทนั ที \"อนั้ ต๎องถือเอาความเจ็บไขข๎ องนอ๎ งเปน็ ใหญํ ถกู แพงเทาํ ไร กต็ ๎องซ้อื สํงไป\" ตาอน้ั หวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"คณุ แมํพูดเหมอื นกบั วาํ ผมจะมัวเสยี ดายสตางค๑ จนปลํอยใหน๎ อ๎ งตาย...เปลํา ผมไมไํ ดห๎ มายความเชํนนน้ั ยาที่อ๏ อดสงั่ มานน้ั ถึงจะแพงก็ยังพอหาได๎ไมํส๎ูกระไร ผมวติ กถึงคนอื่นที่เขาไมมํ ีเงนิ จะซอ้ื ยา คงจะต๎องตายกันเสียมาก โรคบาง โรคแทบจะหายาแกไ๎ มไํ ดเ๎ ลย\" \"อะไร ! ถงึ เพียงน้นั เทียวหรอื อัน้ แมํก็ไมํคํอยเจ็บคอํ ยไขเ๎ ลยไมํร๎ูเรอื่ ง\" \"จริงๆ ครับผมคณุ แมํ\" ตาอน้ั ตอบ \"ผมวาํ สงครามคราวนีค้ นไทยตายด๎วยโรคภยั ไข๎เจ็บทีไ่ มมํ ยี ารักษา มากกวาํ ด๎วยอาวุธหรอื ระเบดิ \" \"โธํ ! นาํ สงสาร !\" พลอยวาํ \"แล๎วน่เี ขาไมมํ ีทางชวํ ยเหลอื อะไรบา๎ งเลยหรือ\" \"ถึงอยากจะชํวยก็คงชวํ ยไมํได๎\" ตาอัน้ พูด \"เพราะมนั สาํ คญั ทยี่ าตาํ งๆ ต๎องมาจากนอก พอยาเหลอื นอ๎ ย กม็ ีคน กวา๎ นซ้อื ไปกักตุน ระหวํางนค้ี นที่คา๎ ขายยากร็ วยกนั ไป คนทเี่ จ็บไขก๎ ็ตายกนั ไปทกุ วนั ไมรํ ๎จู ะไปสนิ้ สดุ กันลงเมื่อไร\" ตาอน้ั พดู แล๎วกถ็ อนใจใหญํ ขาํ วทพ่ี ลอยรจ๎ู ากตาอน้ั เรอ่ื งยาขาดแคลนนน้ั พลอยมาไดร๎ บั การยนื ยนั จากคณุ เชยภายหลงั วนั หนง่ึ คณุ เชยมาหา แล๎วพูดวาํ
\"ฉนั คิดวําจะอพยพหนีลูกระเบิดมาอยํูกบั แมพํ ลอยเหมอื นกัน แตํดูๆ ไปแล๎วก็ท้ิงหลวงโอสถไมํลง เพราะหมูนํ ีง้ าน มากเหลอื เกินจนนาํ สงสาร\" \"คนเจ็บมากกวาํ แตํกํอนหรือคุณเชย\" พลอยถาม \"คนเจ็บกค็ งเทาํ ๆ กบั แตกํ อํ นนน่ั แหละแมพํ ลอย\" คุณเชยวํา \"แตสํ มยั หน่งึ เขาไปนิยมใช๎ยาฝรัง่ หมอฝร่งั กนั อยูํพกั หน่ึง คุณหลวงของฉนั ก็เลยวาํ ง แตํเดยี๋ วน้ยี าฝรั่งมนั ขาด ตอ๎ งหันเข๎าหาหมอไทยยาไทยกันใหมํ คุณหลวงกเ็ ลยมีคนไขม๎ าก ข้นึ ตอ๎ งทาํ ทงั้ กลางวันกลางคืน ฉนั ทักเขาเขากบ็ อกวาํ อยาํ พูดเลย เวลานี้ตอ๎ งชํวยกันเอาบุญ อฐั ฬสกไ็ มไํ ดอ๎ ะไรกีม่ ากนอ๎ ย ต๎องเหน่ือยแรงเปลําๆ เทาํ นัน้ เอง\" คาํ บอกเลาํ ของคณุ เชยยง่ิ ทาํ ใหพ๎ ลอยรส๎ู กึ หวํ งใยตาออ๏ ดมากขน้ึ ไปอกี แตนํ อกจากจะสงํ หยกู ยาไปให๎ เทาํ ทส่ี ามารถ จะทาํ ไดแ๎ ลว๎ กด็ ูเหมอื นจะไมมํ ที างอืน่ ใดที่พลอยจะชํวยเหลือตาออ๏ ดได๎อกี หนทางทีจ่ ะตดิ ตํอถงึ กันได๎ในขณะนั้นก็ยากเขา๎ ทุกที เพราะทางรถไฟสายใต๎เร่ิมจะถูกระเบดิ ทาํ ลาย และรถไฟท่เี คยเดนิ เปน็ ขบวนทแ่ี นํนอนก็เรม่ิ จะขาดหาย เดนิ ไดบ๎ า๎ ง ไมํไดบ๎ ๎าง นานๆ จดหมายจากตาออ๏ ดจึงจะมมี าถึงสักครง้ั หนึ่ง และน้ําเสียงตาออ๏ ดทีพ่ ดู มาในจดหมายนน้ั กด็ อู ดิ โรยลงไป จะเปน็ เพราะความเจบ็ ไขห๎ รือเพราะอะไรก็สดุ ทจ่ี ะเดา สงครามยง่ิ ลวํ งไป เหตกุ ารณต๑ าํ งๆ กย็ ง่ิ รนุ แรงเขา๎ ทกุ ที อาหารการกนิ และของใชห๎ ลายอยาํ ง อตั คตั ขาดแคลนลงทกุ วัน ของทเ่ี คยมใี ช๎เปน็ ประจาํ เชนํ สบถูํ ตู วั และซกั ผ๎าก็กลบั กลายเปน็ ของหายาก คนไทยตอ๎ งใชค๎ วามสามารถในทางค๎นคว๎า ท่มี อี ยูใํ นตน หาของแปลกๆ มาใช๎แทน เป็นต๎นวาํ ซักผา๎ ดว๎ ยนํา้ ดํางขี้เถ๎า หรือเปลือกมนั เทศ ผา๎ ทุกชนิดกลายเป็นของหา ยากอยํางยง่ิ ยวด แมแ๎ ตํผ๎าทอพื้นเมืองซ่ึงแตํกํอนไมํมใี ครนิยมใช๎ กก็ ลายเปน็ ของทีพ่ งึ ปรารถนา ซ้อื ขายกันดว๎ ยราคาแพง พลอยเองรู๎สกึ วํา ตนมีภาระท่ีจะต๎องหาเสือ้ ผ๎าให๎แกํคนในบา๎ น ท่ีมีจํานวนหลายคนมิใหข๎ าดแคลนลงได๎ ด๎วยเหตนุ ผ้ี า๎ ผํอน เกาํ ๆ ท่เี กบ็ เอาไว๎ กถ็ กู ระบายออกมาจนหมดสนิ้ เพื่อดัดแปลงใช๎ไปตามมีตามได๎ ในท่สี ุดกถ็ ึงผา๎ ปนู อนและแม๎ผ๎าปูโต๏ะ ซึง่ ตอ๎ งถกู นาํ มาตดั เป็นเส้อื ผา๎ แจกจํายกันไป พลอยมารเ๎ู หน็ จรงิ จงั วาํ ราคาของขน้ึ สงู ไปอยาํ งไร เมอ่ื ตอนยา๎ ยบา๎ น ระยะเวลาหลายสบิ ปที พ่ี ลอยไดต๎ ง้ั ครอบครวั มา ได๎ ทาํ ใหข๎ ๎าวของท่สี ะสมอยกูํ องพะเนินเทินทกึ เมื่อบา๎ นชอํ งยงั มไิ ด๎พงั ลง พลอยก็มองไมํเห็น เพราะของเกาํ ของเหลือใชท๎ ี่ บุบสลายหรอื หักพังตาํ งๆ นนั้ มีวิธที จ่ี ะแอบแฝงตัวของมันเองอยํใู นบ๎านเกาํ ๆ โดยมใิ หใ๎ ครสังเกตเหน็ ได๎ แตํพอเกิดการบา๎ น แตกสาแหรกขาด ตาอั้นขนเอาขา๎ วของตาํ งๆ ทีย่ ังเหลือมิได๎สูญหายไปดว๎ ยแรงระเบดิ เอามาที่บา๎ นคลองบางหลวง พลอย เห็นแล๎วกต็ ๎องลูบอก มริ ๎วู ําขา๎ วของอะไรจงึ ไดม๎ ากถงึ เพยี งนั้น แตํละอยํางถ๎าดูจรงิ ๆ กจ็ ะได๎ดีวาํ ได๎มาเม่อื ไร เคยใชท๎ ํา อะไรบ๎าง แตํเดีย๋ วน้ีดจู ะปราศจากความหมายไรป๎ ระโยชน๑ พํอเพม่ิ เปน็ คนแนะนาํ ข้นึ วาํ \"แมํพลอย แมํพลอยจะไปเกบ็ เอาไวท๎ าํ ไมของเหลําน้ี รกบ๎านเปลาํ ๆ เราไมํมวี ันจะใชม๎ ันไดอ๎ ีกแล๎ว\" \"ฉนั ก็หมดปญั ญาเหมอื นกนั คุณหลวง\" พลอยตอบ \"จนช้นั ทจ่ี ะเกบ็ ก็ไมํมี นีฉ่ นั จะทาํ อยาํ งไรดี\"
\"ขายๆ มันเสียบ๎างก็แลว๎ กนั \" พํอเพิม่ วํา \"ไฮ๎ ! ฉนั ทาํ ไมํไดห๎ รอก อายเขา คนเขาจะวาํ ได๎\" พอํ เพม่ิ หวั เราะแลว๎ กพ็ ดู วาํ \"แมํพลอยนเ่ี หลอื เข็นจริง เปน็ ผดู๎ ีไมํร๎จู บ แมํพลอยไมํรดู๎ อกหรอื วํา อาชีพสาํ คัญของผ๎ูดีในสมัยนี้กค็ อื ขายของเกํา กนิ ใครไมมํ ีของเกาํ ขายก็แสดงวําไมํใชผํ ๎ูดีเกาํ ยง่ิ ขายไดม๎ ากเทําไรยิง่ โก๎เสียอกี \" แลว๎ พอํ เพม่ิ กไ็ ปตดิ ตอํ เรยี กเจก๏ คา๎ ของเกาํ มาตรวจของมาตรี าคาของตาํ งๆ ทพ่ี ลอยไมตํ อ๎ งการใชน๎ น้ั ใหเ๎ สรจ็ ทาํ ให๎ พลอยตอ๎ งอัศจรรย๑ใจในความรู๎ใหมทํ ไี่ ดร๎ ับน้ันเปน็ อันมาก เพราะของทเ่ี คยซอื้ ไว๎ไมกํ ีบ่ าท เก็บไวใ๎ ช๎ตง้ั หลายปจี นเกํา บดั นมี้ ี ราคาเพมิ่ ขึ้นกวาํ เกําต้งั หลายสบิ เทาํ ตัวกม็ ี ยง่ิ ของทท่ี ําด๎วยโลหะทุกชนดิ มีราคาสูงอยํางไมํนาํ เชื่อ พอํ เพิ่มเองกต็ ื่นเต๎น สนุกสนานในการขายของ เปน็ ผู๎ตํอรองราคากบั จนี ที่ซอ้ื อยํางเอกิ เกรกิ พลอยไดแ๎ ตเํ ปน็ ผูน๎ ง่ั ดู ของบางอยํางทพ่ี ลอยเหน็ วาํ จนี น้นั ให๎ราคาสมควรแล๎ว พอเอยํ ปากจะตกลงก็ถกู พํอเพ่มิ ดุวําใจเรว็ ดวํ นได๎ ในทส่ี ุดพลอยกไ็ ดแ๎ ตนํ ่งั นิ่ง ไมํกล๎าปริปากพดู วําอะไร เพราะเชอื่ เสยี แล๎ววาํ ความร๎ูในเรือ่ งคณุ คาํ ตาํ งๆ ทีเ่ ปน็ ของตนนนั้ พน๎ สมัยใช๎การไมไํ ด๎เสยี แลว๎ อยาํ วําแตํคุณคาํ ของของตํางๆ ท่มี ีความสาํ คัญเลย แม๎แตํราคาของของเกาํ ๆ ถ๎วยโถโอชามที่รา๎ วหรือบิ่น ถาดทองเหลือง ขันทองเหลอื ง เกาํ ๆ ผๆุ พลอยก็ไมํรร๎ู าคาเสียแลว๎ พลอยคาดหมายไมถํ กู วาํ ภาวะสงคราม และขอ๎ บงั คบั รดั รงึ ตวั ตาํ งๆ นน้ั จะสน้ิ สดุ ลงเมอ่ื ใด แตวํ นั หนง่ึ การ เปลีย่ นแปลงกเ็ กิดขึน้ เฉยๆ โดยมไิ ดค๎ าดหมายไว๎กอํ น ภาวะเชื่อและตามผนู๎ ํานั้นหยุดลง อยํางไมนํ ําเชอื่ พลอยไดย๎ นิ วํา รัฐบาลเกําลาออกไป รัฐบาลใหมเํ ข๎ามาแทนที่ พลอยได๎ยินเสยี งนายกรัฐมนตรคี นใหมปํ ราศยั ทางวทิ ยุ และเมอ่ื จบแล๎ว แทนทีจ่ ะมีเพลงปลุกใจแบบฝร่งั หรือท่ีเรยี กกนั วาํ เพลงสากลดงั ตุมๆ ต๎อมๆ อยาํ งทเี่ คยไดย๎ ิน กม็ ีเสยี งเพลงเขมรไทรโยค ดงั เยอื กเยน็ ออกมาทางวิทยุ ทําให๎พลอยต๎องเลกิ ค้วิ ดว๎ ยความพิศวง เพราะไมํได๎ยินเพลงไทยแทๆ๎ มาเสยี นาน และตั้งแตํ นัน้ มาใครจะเดินศีรษะเปลาํ เทา๎ เปลาํ หรอื จะกนิ หมากไมํกิน และจะเขียนหนงั สือแบบเดมิ ตลอดจนพูดจากนั ดว๎ ยคาํ สุภาพ แบบเกํา กไ็ มํมใี ครหา๎ ม การเปลย่ี นแปลงทางดา๎ นรฐั บาลทาํ ใหเ๎ กดิ ความหวงั ขน้ึ ไดบ๎ า๎ งวาํ ทกุ อยาํ งจะดขี น้ึ พอํ เพม่ิ เปน็ คนทต่ี น่ื เตน๎ ดใี จและ แสดงความหวังมากกวําใครๆ และอารมณ๑ของพอํ เพิ่มอาจรุนแรง พอทจี่ ะตดิ ตอํ ไปถงึ คนอืน่ เพราะตาอั้นเองบางคร้ังก็ ยอมรับวาํ เหตกุ ารณ๑บ๎านเมืองบางอยาํ งอาจดขี น้ึ ได๎ แตํในทส่ี ดุ ความหวงั ตํางๆ ก็กลายเป็นของเลือ่ นลอยไป เพราะระเบิด ยิง่ ตกหนกั ข้ึนไปกวําเกาํ ในอตั ราท่ีนาํ เกรงขามอยาํ งยงิ่ เครือ่ งบินมาโจมตีกรุงเทพฯ ทงั้ กลางวนั กลางคนื และฝัง่ ธนบรุ กี ็ถูก ระเบิดหลายคร้ังหลายหน จนพลอยคดิ ไปวาํ บา๎ นของตนท่ีคลองบางหลวง อาจไมํรอดพ๎นจากอันตรายกเ็ ปน็ ได๎ แตกํ ไ็ มํร๎ูวาํ จะทาํ อยํางไรได๎ ต๎องเสียงบุญเสยี่ งกรรมไปตามเพลง สํวนราคาของตาํ งๆ กย็ ังขนึ้ สงู ไปเร่อื ยๆ จนไมมํ ีใครสามารถ คาดการณล๑ วํ งหนา๎ ได๎วํา จะได๎ทีไ่ หนมากนิ มาใช๎ในเวลาตอํ ไป วนั หนง่ึ ตาอน้ั กม็ าถามขน้ึ วาํ
\"คุณแมํ มธี นบัตรใบละพนั เกบ็ ซุกซํอนไว๎ที่ไหนบ๎างหรอื เปลํา\" \"เอ ! ดูเหมือนแมจํ ะเกบ็ ไวใ๎ นหีบใบหนง่ึ หรอื สองใบไมแํ นํ ตอ๎ งขอดูกํอน อั้นจะทําไมหรอื \" \"รฐั บาลสง่ั เก็บใบละพนั ...\" ตาอ้นั ตอบยงั ไมทํ ันจบพลอยกร็ อ๎ งขึ้น \"อา๎ ว ! ทาํ ไมจะมารบิ ทรพั ยก๑ ันอยาํ งน้ันเลาํ อ้นั \" \"ไมใํ ชํ ไมใํ ชํ\" ตาอนั้ อธบิ าย \"เขาเก็บไปใวช๎ ่วั คราวแลว๎ จะใช๎ใหท๎ หี ลงั นยั วําๆ คนมีใบละพนั ใชซ๎ อื้ สนิ คา๎ กันมากและ งํายเกนิ ไป ของเลยแพงขึ้นทุกวนั เคราะห๑ดีผมเอาเงนิ คณุ แมฝํ ากแบงค๑หมด มแี ตํเงินของผมเองโดนใบละพนั เขา๎ สองใบ เหมือนกนั ซวยแท๎ๆ ทเี ดียว ใบอื่นๆ ก็หาใชย๎ ากเสยี ดว๎ ย คณุ แมลํ องค๎นของคุณแมํดใู หด๎ ๆี เผ่อื มีหลงอยํบู ๎าง ไดเ๎ ทาํ ไรก็เอา มาให๎ผมๆ จะไดไ๎ ปจดทะเบียนไว๎\" \"แมกํ ็ไมคํ ํอยร๎เู ร่ืองอะไรเลย ฟงั อัน้ พดู มาตง้ั นานก็ไมํเข๎าใจลาํ้ ลึกเกินไป มีใบละพนั ก็ต๎องเอาไปจดทะเบยี น ราวกบั เป็นรถเปน็ เรือ เคราะหด๑ ที ไ่ี มมํ ีมาก เก็บไปแลว๎ จะไดค๎ นื หรอื ไมไํ ด๎คนื ก็ไมรํ ู๎\" พลอยบํนแบบคนแกํ ตาอน้ั หวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"เหน็ จะไมํตอ๎ งกลวั สูญหรอกคณุ แมํ ความคดิ ของเขาก็เขา๎ ทีอยํู\" \"เข๎าทอี ยํางไร เทย่ี วเก็บของคนอน่ื เขา แมํไมํเห็นเขา๎ ทอี ะไรเลย\" \"เขาวาํ ถา๎ ทาํ อยํางนี้แลว๎ ของจะถกู ลง\" ตาอั้นบอก \"โฮย๎ ! อยํามาคยุ หนอํ ยเลย แมไํ มเํ ชือ่ อะไรเสยี แลว๎ เหน็ มแี ตแํ พงขน้ึ ทุกวนั ไมเํ ห็นวาํ เกบ็ ใบละพันแล๎ว มนั จะไปถกู ลงอยาํ งไรได๎ คนสมยั นีด้ ีแตหํ าเรอื่ งรอ๎ นใจมาใหแ๎ ปลกๆ เทําน้ันเอง\" พดู แลว๎ พลอยกร็ ส๎ู กึ เหมอื นกบั วาํ ตวั เองนน้ั เปน็ คนแกอํ ยคํู นเดยี วในบา๎ นเมอื ง คนอน่ื ทง้ั หลายทง้ั ปวงนน้ั เปน็ เดก็ ไป ส้ิน อกี เจด็ หรอื แปดวนั ตอํ มา พอํ เพม่ิ กเ็ ดนิ ยม้ิ แตข๎ น้ึ บนั ไดทาํ นาํ้ หนา๎ บา๎ นเขา๎ มาหา ในมอื ถอื หอํ ของกนิ พะรงุ พะรงั เปน็ หอํ โตๆ หลายหอํ พอํ เห็นหนา๎ พลอยพํอเพ่มิ ก็รอ๎ งขนึ้ วํา \"วนั น้ีฉนั ซือ้ ของมาเลี้ยงแมํพลอยหลายอยาํ ง เปด็ ยํางกม็ ี ไกํตอนก็มี แล๎วยงั อะไรตอํ อะไรอีกแยะ ตง้ั ใจจะมาชวน แมพํ ลอยกนิ ใหส๎ นุก\" \"อ๎าวน่นั นกึ ครึ้มอะไรขึน้ มาละํ คณุ หลวง อยํๆู ก็เกดิ เล้ยี งข้ึนมาเฉยๆ\" พลอยถามอยํางไมํรูเ๎ ร่ือง \"อยาํ เอะอะไปแมพํ ลอย\" พํอเพมิ่ ลดเสยี งลงเปน็ กระซิบ \"พูดดงั ไปฉันอายเด็กมัน วันนี้ฉันรวยโปบานตะไก๐ไปเลย\"
\"ตายจรงิ !\" พลอยอทุ านดว๎ ยเสียงกระซบิ กระซาบเชนํ เดียวกัน \"ดูคณุ หลวงซี ! ไปเท่ียวเลนํ โปเลนํ ถั่ว เดยี๋ วเขาจับ ได๎อายเขาตาย\" \"ไมํใชํอยํางนน้ั หรอกแมพํ ลอย\" พํอเพ่ิมวาํ \"ฉันแวะเขา๎ ไปดใู นคาซโิ นทีเ่ ขาเปดิ ใหมํ ลองแทงดูพอหอมปากหอมคอ เพราะไอเ๎ รามันมือเกําตงั้ แตํยงั มีโรงบํอนสมยั โน๎น เลยแทงถูกไดอ๎ ัฐมาตงั เปน็ กอง\" พอํ เพม่ิ มองเหน็ หนา๎ พลอยยงั สงสยั กอ็ ธบิ ายตอํ ไปวาํ \"เดี๋ยวนีร้ ฐั บาลอนญุ าตใหต๎ ดิ บอํ นได๎อีกแลว๎ เรียกวาํ คาซโิ น มหี มดถั่วโปจบั ย่กี ่ี และอ่นื ๆ อีกสารพดั คนแนํนไป ทุกๆ แหํง แทงกันเปรอะไปทเี ดียว\" \"อยํางน้นั หรือ\" พลอยพดู อยํางไมํเชอื่ หแู ล๎วกป็ รารภวํา \"คนเราน่กี แ็ ปลกนะคณุ หลวง ของอยาํ งเดียวกัน สมัยหน่งึ ก็ ไมมํ ีใครหา๎ มปราม แลว๎ กส็ ่งั เลกิ กวดขันใครทําเปน็ จับตัวไปเขา๎ คุกเข๎าตะราง แล๎วกป็ ลํอยใหม๎ ขี ้ึนใหมํ ฉนั ดๆู ไปแล๎วไมเํ ข๎า เลย ไมํรูว๎ าํ อะไรถูกอะไรผดิ เสยี แลว๎ เดย๋ี วนี้\" \"วฏั ฏะโกโลโกนะํ แมพํ ลอย อยาํ ไปคดิ ให๎มากไปเลย\" พํอเพิ่มวาํ \"กนิ เป็ดยาํ งกนั ดีกวาํ ฉนั รแู๎ ตํวําเจา๎ มอื สมัยนม้ี ัน ไมํได๎ขีไ้ ซสมยั เมื่อฉันยังหนํมุ ๆ ถา๎ เลนํ กันแบบนฉ้ี ันเปน็ เศรษฐคี ราวนเ้ี อง\" แตกํ ารเปลย่ี นแปลงซง่ึ พลอยยงั มองไมเํ หน็ สาระในครง้ั นน้ั ไดก๎ ลบั กลายเปน็ ผลกระทบหวั ใจพลอยโดยตรง ทาํ ใหห๎ วั ใจเต๎นแรงด๎วยความยินดี ทําให๎โลกนีน้ าํ อยูํข้ึนกวาํ แตกํ ํอน และความทกุ ขย๑ ากลําบากทงั้ หลาย ดจู ะเป็นของท่ไี มสํ ําคัญ พอ ทนทานได๎ทัง้ สิน้ วนั หน่งึ ขณะทพี่ ลอยนง่ั ทอดอารมณ๑อยูใํ นตอนบาํ ย ตาอ้ันกลับจากทาํ งานแล๎วกร็ ีบเดินสาวเทา๎ เขา๎ มาหา พอเดินมาถงึ ในระยะทพ่ี ดู กนั ไดย๎ ิน ตาอั้นกเ็ อํยขน้ึ วํา \"คณุ แมํ ผมมขี าํ วดีจะมาบอก รัฐบาลสัง่ ปลอํ ยนกั โทษการเมอื งหมดทุกรํุน !\" พลอยตอ๎ งรบี เอามอื ควา๎ แขนเกา๎ อท้ี น่ี ง่ั อยนํู น้ั ไวท๎ นั ที ความรส๎ู กึ เหมอื นกบั ตวั จะลอยพงํุ ขน้ึ สเํู บอ้ื งสงู ดว๎ ยความดใี จ เนอ้ื ตวั รอ๎ นผําววูบวาบไปทั่ว และมองดูหนา๎ ตาอน้ั เหมือนกับมีหลายคนมายนื อยํู เพราะพลอยนยั นต๑ าลายด๎วยความยนิ ดี \"อน้ั ...! อน๎ !\" พลอยร๎องออกมาไดเ๎ ทํานน้ั มริ ว๎ู ําจะพูดวาํ กระไรอีก \"ถกู แล๎วคุณแมํ พีอ่ ๎นกไ็ ดก๎ ลบั บา๎ นคราวนี้\" ตาอั้นตอบแลว๎ ก็หวั เราะ \"โธํ ! อัน้ จรงิ หรือน่ี....จริงหรอื น่ี !\" พลอยได๎แตพํ ดู ซํ้าซากอยํอู ยํางนน้ั \"อนั หลอกแมหํ รอื เปลาํ อยาํ หลอกให๎แมดํ ีใจ เลนํ เปลําๆ นะอ้ัน จริงหรอื นี่\" \"โธํเอย๐ ! ปา่ นนี้อน๎ ลูกแมํจะเป็นอยํางไรก็ไมรํ ๎ู ไมํได๎เหน็ หน๎ากันไมํรูว๎ ําก่ีปี เห็นหนา๎ กันคงแทบจํากันไมํได๎ จริงหรือ อน้ั อน้ั ไปได๎ยินมาจากไหน บอกใหแ๎ มฟํ ังใหช๎ น่ื ใจอีกที !\"
ตาอน้ั หวั เราะอยาํ งรน่ื เรงิ แลว๎ ตอบวาํ \"พุทโธํ ! คณุ แมกํ ็ ! ผมจะมาหลอกเลํนทําไม ใครๆ เขากร็ ๎กู ันท่ัวเมอื งไปแล๎ว มะรืนนี้พี่อ๎นจะมาถึงบ๎าน แตํแรกผมร๎ู ระแคะระคายผมยงั ไมกํ ลา๎ บอก เดยี๋ วไมจํ ริงคุณแมจํ ะเสยี ใจเปลาํ ๆ แตคํ ราวนีแ้ นนํ อนไมตํ ๎องสงสัยอีกตํอไป พอ่ี น๎ กลับมา แนํ คุณแมเํ ตรยี มรบั ไว๎ใหด๎ ีเถดิ \" \"มะรืนน้อี น๎ จะถงึ บา๎ น !\" พลอยพูดทวนคาํ พยายามบังคบั ใหส๎ ง่ิ ท่ไี ด๎ยินนนั้ แลํนเข๎าถึงหวั ใจ พยายามบงั คบั ใหใ๎ จ ตนนัน้ เชือ่ หมดความสงสยั \"ตายจรงิ ! มะรืนนแี้ ลว๎ แมยํ งั ไมไํ ดเ๎ ตรียมอะไรไว๎ใหเ๎ ลย ถูกเขาเอาไปปลํอยเกาะเสียนาน คงไมมํ ีสมบตั ติ ิดตัว หรอก แล๎วกค็ งอดๆ อยากๆ......อาหารการกนิ แมํจะต๎องทําไวใ๎ ห๎.......เสื้อผ๎าอกี ...... ตายแล๎ว ! พดู ถงึ เส้ือผ๎าแมํจะไปหามา ให๎จากไหน แพงยงั กะกรด แลว๎ กห็ ายากดว๎ ย !\" ตาอน้ั หวั เราะอยาํ งอารมณด๑ แี ลว๎ กพ็ ดู วาํ \"คณุ แมํกช็ ํางไปหาเร่อื งจุกๆ จกิ ๆ อะไรมาวิตกจนได๎ พีอ่ ๎นเขาโตแล๎ว เขามาถึงบา๎ นเขากห็ าของเขาเอง ระหวาํ งนี้ ขาดเหลือของผมกย็ งั มพี อใสไํ ด๎ คณุ แมํไมตํ อ๎ งทาํ อะไรทัง้ สน้ิ นัง่ เฉยๆ คอยรับพีอ่ ๎นกลับบา๎ นกแ็ ล๎วกัน ห๎องหับทหี่ ลับทน่ี อน ผมจะใหส๎ มใจเขาจดั การเอง\" \"จริงซอี น้ั \" พลอยพดู เหมือนคนสติลอย \"สมใจ.....ลกู สะใภ๎แมํกย็ งั มไี หว๎วานเขาได๎..... ชวํ ยกันคนละไมค๎ นละมอื ....\" พดู ไดเ๎ ทํานน้ั พลอยกเ็ ต็มต้นื ไปด๎วยความปตี ิ ที่ดูเหมอื นจะทวํ มหัวใจ ความปตี ิทล่ี ูกคนหน่ึงทต่ี ๎องประสบเคราะหก๑ รรม มาหลายปี จะไดก๎ ลับบา๎ น บวกกบั ความปตี ทิ ีเ่ ห็นลกู อกี คนหน่ึง ทเี่ คยบาดหมางกนั แสดงความยนิ ดี มนี ํ้าใจเผ่อื แผสํ มัคร จะชวํ ยเหลอื พช่ี ายเม่อื มาถึง กับรับปากวาํ จะส่งั ภรรยาของตน ใหต๎ ระเตรียมหอ๎ งหับที่หลบั นอน โดยปราศจากความ รงั เกียจ ความทกุ ข๑นั้นสามารถจะทบั ทํวมหวั ใจคนได๎ฉันใด ความสุขความปตี ิอันเกิดจากการไดเ๎ หน็ ส่ิงที่ตนปรารถนาจะ เห็น ก็สามารถทํวมทน๎ หวั ใจคนได๎ฉันน้ัน พลอยรูส๎ กึ วาํ มกี อ๎ นอะไรมาจุกอยูํในคอหอย นํ้าตาอนุํ ๆ ล๎นไหลออกจากเบา๎ ตาทง้ั สองข๎าง แลว๎ พลอยก็ซบหนา๎ ลงกบั ฝา่ มอื ร๎องไห๎ \"เอาอกี แลว๎ คณุ แมํ.....เอาอีกแลว๎ เสยี ใจกร็ อ๎ งไห๎ ดใี จก็รอ๎ งไห๎ แตคํ ราวนี้คณุ แมรํ ๎องไห๎ใหส๎ บายเถิด ผมไมหํ ๎าม !\" ระยะเวลาสามวนั ตอํ มา เปน็ เวลาทพ่ี ลอยตระเตรยี มรบั ตาอน๎ กลบั บา๎ นเปน็ การโกลาหล ถงึ ตาอน้ั และสมใจจะหา๎ ม ปราม เพราะเกรงวําจะเหน็ดเหน่อื ยโดยใชเํ หตุ พลอยกม็ ไิ ด๎ฟงั เพราะรสู๎ กึ วาํ ทางเดยี วทจี่ ะระงับความตื่นเตน๎ ดใี จ มิให๎ พลกุ พลํานจนเกนิ ไป ก็คือ หาอะไรทาํ เสียเรื่อยๆ มิให๎วํางลงได๎ แตถํ ึงกระนั้นระยะเวลาไมํกว่ี ันกอํ นทต่ี าอ๎นจะกลับบา๎ นน้นั ก็ดชู ๎าเสยี น่กี ระไร พอํ เพม่ิ เปน็ คนมากาํ หนดไวใ๎ หเ๎ สรจ็ วาํ ในวนั ทต่ี อน๎ จะกลบั มาถงึ นน้ั ตนกบั ตาอน้ั จะเปน็ ผไ๎ู ปรบั ทส่ี ถานรี ถไฟ แลว๎ พา ตัวกลบั มาบ๎าน พอํ เพ่ิมออกคําสั่งเป็นเดด็ ขาด มใิ ห๎พลอยไปรับถึงสถานี ดว๎ ยเหตผุ ลวํา
\"แมพํ ลอยคอยรับลกู ทีบ่ ๎านน่ีแหละ พอเจอะกนั เขา๎ จะกอดจะจูบ จะทําเพลงโอดรอ๎ งใหร๎ อ๎ งหมํ กันเทําไหรกํ ไ็ ด๎ตาม สบาย ไมมํ ีใครจะมาดมู าสนใจ แล๎วฉนั ไมํอยากใหแ๎ มพํ ลอยไปสถานีด๎วย เพราะอกี เหตหุ น่ึงคือวําถ๎ากาํ ลงั อยูํทส่ี ถานเี กิดมี หวอขึน้ มา ฉันกไ็ มํร๎ูวาํ จะพาแมพํ ลอยว่ิงไปทางไหน พํอเจา๎ ประคณุ ฝร่งั หมูํน้ีก็ชอบทิง้ ระเบดิ ทางรถไฟ ชอบทงิ้ สถานี ลําพงั ฉันเองก็ไมํสูก๎ ระไรหรอก เอะอะก็พอจะวิง่ ซอกซอนเอาตัวรอดไปได๎ แตํถา๎ มีแมํพลอยไปเปน็ ต่ิงหอ๎ ยทา๎ ยอีกคน ฉนั ก็ลาํ บาก ใจแยํเทาํ นนั้ เอง\" \"คุณหลวงกพ็ ดู มากเรอ่ื งไปได๎\" พลอยบํน \"ฉันยังไมไํ ด๎เอยํ ปากเลยวําฉนั จะไปรับตาอน๎ ทสี่ ถานี คณุ หลวงกม็ าน่ัง พูดเอาคนเดียวเปน็ ค๎ุงเป็นแคว ชกั แมนํ าํ้ ท้งั หา๎ เสยี จนฉันออํ นใจ\" \"อา๎ ว ! งั้นดอกเรอะ ฉนั ไมรํ ู๎นี่ นกึ วาํ แมํพลอยอยากไปรับถงึ สถานี....\" \"เอาเถอะคณุ หลวง เป็นอันวาํ ฉันไมไํ ป ฉนั จะนง่ั รอตาอ๎นอยทํู บี่ ๎านอยาํ งคุณหลวงวํา ขออยํางเดียวแตวํ ํา พอรบั ตวั ลงจากรถไฟมาแลว๎ กอ็ ยําพาไปไถลเสยี ทไี่ หนกแ็ ล๎วกนั \" \"ฮือ้ ! แมพํ ลอยนเี่ หน็ ฉันเปน็ เด็กเขา๎ ทกุ วัน\" พํอเพม่ิ ร๎องอทุ ธรณ๑ \"คุณหลวงอยําเอะอะไปเลย\" พลอยพดู พลางหัวเราะ \"ฉนั มเี ร่อื งอยากจะปรกึ ษาสักหนอํ ย ถา๎ ฉันเหน็ คุณหลวงเป็น เดก็ ฉนั คงไมปํ รกึ ษาหารอื หรอก\" \"เร่ืองอะไรหรือแมพํ ลอย\" พํอเพม่ิ ถามพลางตีหนา๎ เอางานขึ้นมาทนั ที \"เร่ืองตาอ๎นกับอั้น\" พลอยบอก \"แตกํ อํ นเคยบาดหมางกันมามาก ถงึ ไมํพูดไมจํ ากนั ตาอน๎ กลบั มาคราวน้ี จะเปน็ อยาํ งไรกไ็ มํร๎ู ฉนั ดทู างตาอัน้ กเ็ หน็ ไมํมอี ะไร ตาอ้ันเดย๋ี วนเี้ ปล่ียนไปมากไมเํ หมอื นแตํกอํ น ความคดิ ความเห็นกเ็ ปน็ ผู๎ใหญํ ขึน้ ไมรํ นุ แรงเหมือนคร้ังกระโนน๎ คราวนีร้ ๎ูวาํ พ่ชี ายจะไดก๎ ลับบา๎ นก็ดีใจอยํู แตํฉันไมรํ ู๎จริงๆ วาํ ตาอ๎นจะเปน็ อยํางไร ถ๎าเผื่อ ตาอน๎ ยังเหมอื นเม่อื กอํ น มาถึงแลว๎ ก็ไมํกนิ รอยกบั นอ๎ ง ฉันกเ็ ห็นจะอกแตกตายเสียแนํ\" \"เร่ืองมนั สบิ กวาํ ปีมาแล๎วนาแมพํ ลอย\" พอํ เพิม่ วาํ \"ทงั้ พอํ อ๎นและพอํ อ้ันกม็ อี ายุขึน้ ด๎วยกนั ท้งั สองคน ฉนั คิดวําคง ลงรอยกันไดไ๎ มํมีอะไรหรอก สาํ คญั ท่เี จอะกนั ตอนแรกเทาํ นัน้ เพราะคดิ อยํางนแี้ หละ ฉนั ถงึ ได๎ออกเต๎นไปรบั ถึงสถานี เพราะฉนั เปน็ คนกลาง สองคนน่ันกเ็ ป็นหลาน ถา๎ ฉันเหน็ วํายังมีอะไรขนํุ ๆ อยูํ ฉันจะได๎จัดการใหเ๎ รยี บรอ๎ ยเสยี แตแํ รก\" \"คณุ หลวงพดู อยํางนฉี้ ันเบาใจลงไปเป็นกอง ฉนั ขอฝากไวใ๎ ห๎กบั คณุ หลวงด๎วยเถดิ ชํวยดูแลพดู จาให๎หลานปอง ดองกันได๎ ฉันจะไมํลืมพระคณุ เลยทีเดยี ว\" \"พดู กนั อยํางน้กี ็คํอยยงั ชัว่ หนอํ ยนะ แมํพลอยมีพช่ี ายกับเขาอยํูคนหนึง่ กค็ วรจะอาศัยไหวว๎ านใหถ๎ ูกเร่อื ง\" พอํ เพ่ิม พดู อยาํ งภาคภูมิใจ
ถงึ วนั นดั พอํ เพม่ิ กบั ตาอน้ั กล็ งเรอื ออกจากบา๎ นไปแตเํ ชา๎ พลอยจะนง่ั คอยอยกํู บั ทก่ี ไ็ มไํ ด๎ เพราะความตน่ื เตน๎ ยนิ ดที ่ี จะไดพ๎ บหนา๎ ตาอน๎ หลงั จากทมี่ ิไดพ๎ บกนั มาหลายสบิ ปีนัน้ มมี ากเกนิ ไป พลอยเที่ยวเดนิ ตรวจดหู อ๎ งหับทีเ่ ตรียมไว๎ ให๎ตา อ๎นอยจํู นทั่ว ทกุ อยํางก็เรียบร๎อยดีไมมํ อี ะไรผิดปกติ พลอยเดินลงไปในครัวดูแลกับขา๎ วทีส่ งั่ ให๎หาไว๎ สําหรบั ตาอ๎นกินเมอ่ื หลับมาถงึ บ๎าน ซ๎อมความเข๎าใจแมํครัวซาํ้ ๆ ซากๆ ตนแมคํ รัวมองดูหน๎าอยาํ งสงสยั พลอยเองก็รสู๎ กึ ตวั วาํ ตนออกจะวุํนวาย มากไป จงึ เดินออกจากครัว เดนิ วนเวยี นไปมาอีกครํูหน่งึ แล๎วขาทงั้ คกูํ ด็ ูเหมือนกับมีอะไรดงึ ดดู ใหก๎ า๎ วพาตวั ไปนั่งอยทูํ ่ี ศาลาทํานา้ํ พลอยนง่ั อยทํู ศ่ี าลานานเทาํ ไรกจ็ าํ ไมไํ ด๎ รแ๎ู ตวํ าํ หวั ใจนน้ั เตน๎ แรง สายตาทอดมองออกไปไดแ๎ ตทํ างเดยี ว คอื ทางปาก คลอง คอยดเู รอื ทีจ่ ะมีตาอ๎นนัง่ อยูใํ นนัน้ แลํนเข๎ามาเทยี บที่หวั บันได ในทส่ี ดุ หวั ใจพลอยกเ็ ตน๎ แรงแทบไมเํ ปน็ จงั หวะ เพราะเรอื เลก็ ๆ ลาํ หนง่ึ แลนํ หลกี เรอื อน่ื ๆ มงํุ ตรงมา มพี อํ เพม่ิ นง่ั อยํู ตอนหัวเรอื อยํางแนํชัดไมมํ ผี ิดไปได๎ พลอยรีบชะเงอ๎ คอมองดูเพือ่ ให๎เหน็ เขา๎ ไปในเรอื อยากจะได๎เหน็ ตาอน๎ เปน็ คร้งั แรก หลังจากท่ีไมไํ ดพ๎ บมาเสยี นาน... นนั่ ใครนงั่ อยตํู อนกลางลํา มองเห็นไมถํ นดั ... พลอยชะโงกมองอกี ทนี กึ วําคนนัน้ เป็นตาอ๎น กเ็ ปลาํ ตาอัน้ เทํานัน้ เอง ตาอ้นั ไปกบั พอํ เพม่ิ สองคน แตแํ ลว๎ แทนท่จี ะกลบั มาสามคน กลับมาแตเํ พยี งสองคนเทาํ เกาํ \"อะไรกนั \" พลอยถามตวั เองอยใูํ นใจ \"อะไรกนั อีกเลาํ ผสี างเทวดาฟ้าดินชวํ ยบอกลูกดว๎ ยวาํ เมอ่ื ไรจะหมดเคราะห๑ กรรมสกั ที !\" พอํ เพม่ิ และตาอน้ั เดนิ หนา๎ แหง๎ ขน้ึ จากเรอื มาทศ่ี าลา พลอยไมยํ อมถามอะไรทง้ั สน้ิ โชคชะตาจะเปน็ อยาํ งไร กจ็ ะ ขอให๎คนอ่ืนพดู ออกมากอํ น ตาอ้ันเดินเขา๎ มาลูบมอื พลอยเบาๆ แลว๎ พูดวํา \"พี่อน๎ เขาฝากจดหมายน้มี ากบั คนอนื่ \" แลว๎ ตาอ้นั กส็ งํ กระดาษแผนํ เลก็ ๆ ยับยูํย่ใี หแ๎ กพํ ลอย ในกระดาษนั้นมี ข๎อความวาํ \"กราบเทา๎ คณุ แมํทเ่ี คารพ พอลกู ขา๎ มจากเกาะมาถงึ ฝง่ั มเี วลาอยวํู นั หนง่ึ กร็ บี ไปหาออ๏ ด พอพบจงึ ไดร๎ ว๎ู าํ ออ๏ ดเจบ็ มากเหลอื เกนิ ลกู ตอ๎ งขออยํู พยาบาลเขาไปกอํ น เพราะออ๏ ดเป็นผ๎ูมีพระคณุ ลูกท้งิ อ๏อดเข๎ามาในยามนี้ไมไํ ด๎ ลกู ไมํอยากปดิ บงั คุณแมํ จงึ ขอกราบเรยี น เข๎ามาคราวนีว้ ําออ๏ ดเจบ็ มาก จนนาํ กลวั อันตราย กราบเทา๎ ดว๎ ยความรกั จากลกู
อ๎น\" พลอยเดนิ กลบั ขน้ึ บนตกึ ดว๎ ยใจทเ่ี ลอ่ื นลอย คดิ อะไรไมอํ อก ตานน้ั กม็ องไมเํ หน็ อะไร ความรส๎ู กึ เหมอื นกบั วาํ มใี คร มากระซบิ อยํูข๎างๆ หตู ลอดเวลาวาํ \"อ๏อดเจบ็ หนกั ...อ๏อดเจบ็ หนักจนนํากลัวอนั ตราย...อ๎นกย็ ังไมํกลับบา๎ น อ๎นไมํกลับบา๎ น\" พอํ เพม่ิ เดนิ ขน้ึ มาเคยี งขา๎ งแลว๎ พดู เบาๆ วาํ \"ทาํ ใจดีๆ ไว๎แมํพลอย ทําใจให๎ดีๆ ไวก๎ อํ น เรอ่ื งมันยงั ไมํหนกั หนาอะไรถงึ เพยี งนัน้ พํอออ๏ ดแกก็เจบ็ ๆ หายๆ มา หลายหนแลว๎ บังเอิญพอํ อน๎ ออกมาพบเขา๎ ตอนกําลังเจ็บ พํออ๎นเขารักน๎อง เขาก็เลยอยูํรักษาพยาบาลกันกํอน ฉันวาํ ไมํ เป็นไรหรอกคอยดูไปเถดิ อีกหนํอยก็คงจะกลับมาบา๎ นทัง้ สองคน\" \"สมพรปากเถดิ คณุ หลวง สมพรปากเถิด\" พลอยพดู เบาๆ จนฟังเหมอื นกบั เสยี งหายใจมากกวําเสียงพูด บนั ไดที่ ขน้ึ สตูํ ึกแตลํ ะข้ันดชู ํางสงู ใหญเํ สียจรงิ กวาํ จะกา๎ วพ๎นไปดแ๎ ตลํ ะขนั้ กต็ อ๎ งออกแรงมาก เหน่อื ยจวนเจียนจะขาดใจ พลอยเพง่ิ สงั เกตเห็นความสูงใหญํของบันไดบ๎านคลองบางหลวงวนั นี้ กวําจะข้นึ ถงึ ชนั้ บนกห็ มดแรง ไมํอยากจะเหน็ หนา๎ ใคร ไมํ อยากจะพบ ไมํอยากจะพูดกับใคร โดยเฉพาะไมํอยากไดย๎ นิ ใครมาพดู มาปลอบโยน หรือเอาใจใสํ นํ้าตาของพลอยดู เหมอื นจะเคยชิน กบั ความทกุ ข๑เสยี แล๎วในชาตินี้ เพราะนาํ้ ตานัน้ จะหล่ังไหลออกมาไดแ๎ ตํในยามทปี่ ีตยิ นิ ดี พอถึงเวลาทม่ี ี ทกุ ขแ๑ สนสาหสั ปานหวั ใจจะแตกออกเป็นเสยี่ งๆ นํา้ ตากม็ ริ ๎ูวําหายไปไหนหมด ไมํหลั่งไหลออกมารดหัวใจ ท่ีแหง๎ จน แตกระแหงนัน้ ใหช๎ มุํ ชื่นขนึ้ มาบา๎ งเลย พลอยเดินเข๎าไปในห๎องนอน แล๎วกท็ อดตัวลงบนเตียงอยาํ งอํอนระโหยโรยแรง ใจ หวิวๆ เหมือนกบั จะหลุดลอยออกจากราํ ง นอกหงายดเู พดานมุง๎ รู๎สกึ เหมือนกบั วาํ เพดานม๎งุ น้นั ลอยสูงขนึ้ ทกุ ที ทําใหใ๎ จ หววิ ยง่ิ ข้นึ ตอ๎ งรบี หลับตา และตะแคงตวั หันหน๎าเขา๎ ฝา ตง้ั ใจวาํ จะนอนอยเํู ชนํ น้นั ใหน๎ านท่สี ุดทจ่ี ะนานได๎ ไมํอยากออกมา พบเหน็ โลกภายนอกอีกเลย พลอยเรม่ิ เจบ็ กระเสาะกระแสะตง้ั แตวํ นั นน้ั เปน็ ตน๎ มา เรม่ิ ดว๎ ยอาการนอนไมหํ ลบั เบอ่ื อาหาร และมอี าการเหนอ่ื ย ออํ นไปตํางๆ แตํพลอยกม็ ไิ ดม๎ ีกาํ ลังใจท่ีจะคิดถึงตวั หรอื คิดถึงโรคภัยไข๎เจบ็ เพราะใจน้ันหวํ งอยูแํ ตลํ กู สองคนท่ตี กอยูํท่ี ทางปกั ษ๑ใต๎ จดหมายท่มี มี าในระยะนั้น เป็นจดหมายทต่ี าอน๎ เขยี นแทนตาออ๏ ดทั้งส้นิ นานๆ กม็ ีถอ๎ ยคาํ ของตาอ๏อดฝากมา ในจดหมายบา๎ ง แตอํ าการของตาออ๏ ดมีแตํทรงกบั ทรุดตามที่ตาอน๎ บอกมาเป็นระยะๆ มิได๎ปิดบัง พํอเพมิ่ พลอย และตาอัน้ ตลอดจนคณุ เชย และหลวงโอสถ ไดพ๎ บปะประชุมปรึกษาหารือกนั ในเรอ่ื งนี้ และตกลงเปน็ นํ้าหนึ่งใจเดียวกนั ใหต๎ าอ๎น พยายามประคบั ประคองตัวตาออ๏ ดเข๎ามารักษาในกรงุ เทพฯ ใหไ๎ ด๎ แตกํ ไ็ ดร๎ บั คาํ ตอบมาจากตาอน๎ วาํ ไมสํ ามารถจะทาํ ได๎ ในระหวํางนี้ เพราะการคมนาคมระหวํางปกั ษใ๑ ต๎กับกรุงเทพฯ ดว๎ ยทางรถไฟ ถูกระเบิดเสียหายหลายแหงํ ถ๎าจะมาให๎ไดก๎ ็ ตอ๎ งกินเวลานาน และต๎องขนถํายทุลักทเุ ล อาการไข๎ของตาออ๏ ดหนักเกินไปทจี่ ะเดินทางในลักษณะเชํนน้ีได๎ ตาอ๎นไดแ๎ ตํผัด ไว๎วําหากตาอ๏อดมีอาการทุเลาลง แขง็ แรงพอทีจ่ ะเดินทางได๎ ตาอน๎ กจ็ ะพาตัวเข๎ามาทนั ที
ระหวาํ งนน้ั ความสงั หรณใ๑ นใจของพลอยกเ็ รม่ิ จะมขี น้ึ วาํ บางทตี าออ๏ ดอาจไมไํ ดก๎ ลบั มาบา๎ นอกี ตอํ ไป พลอย พยายามจะระงบั ความรู๎สกึ นกึ คดิ ในเรือ่ งน้เี พยี งใดก็ไมํสาํ เรจ็ ความร๎สู ึกเชํนน้บี างคนก็อาจถือวาํ เกดิ จากญาณอันใด อันหน่ึง หรือกระแสจิตท่ีคนเราสํงถงึ กนั ไดใ๎ นยามทกุ ข๑หนักหรือป่วยหนกั แตบํ างทคี วามรสู๎ ึกเชํนนอ้ี าจเกดิ ขน้ึ เพราะ ธรรมชาติ อนั เคลอื บคลมุ อยํูเหนอื ชีวติ มนษุ ย๑นน้ั บอกสญั ญาณอันตรายไวใ๎ ห๎มนุษยไ๑ ดท๎ ราบลํวงหนา๎ วาํ ทุกขอ๑ นั หนักกาํ ลงั จะมาถงึ เมอื่ มนษุ ยไ๑ ดร๎ บั สญั ญาณเชนํ น้ี หรอื ทเี่ รียกกนั วําสังหรณ๑บํอยคร้งั เข๎า มนษุ ย๑กพ็ อจะสามารถทนทานทุกข๑นนั้ ได๎ เมือ่ ทกุ ข๑นัน้ มาถึงตัวเข๎าจรงิ ๆ คนื วนั หนง่ึ พลอยนอนคดิ ถงึ ตาออ๏ ดอยจํู นหลบั ไปดว๎ ยความออํ นใจ และคนื นน้ั พลอยกฝ็ นั ไปวาํ ตนเองนง่ั เลนํ อยทํู ่ี สนามหน๎าบา๎ นในตอนบําย แตํแรกก็นัง่ อยคํู นเดียว แตํแล๎วตาอ๏อดกม็ านอนเอาหัวหนุกตักอยูํ โดยไมํรู๎ตวั ตาออ๏ ดหนา๎ ตา สบายดีไมเํ จบ็ ไข๎ และยมิ้ กบั พลอยด๎วยวธิ ีท่ตี าออ๏ ดยมิ้ กบั แมํไดค๎ นเดยี ว แลว๎ กพ็ ูดวํา \"ทนู หัวของลูก แมํบํนเสมอวําไมํอยากใหล๎ ูกไปจากบา๎ น เด๋ียวนล้ี กู กก็ ลบั มาแล๎ว และต้งั แตนํ ้ีไปลกู ไมํไปไหนอกี ลูกจะอยูกํ บั แมตํ ลอดไป\" เพยี งเทาํ นน้ั เองพลอยกร็ ส๎ู กึ ตวั ตกใจตน่ื เมอ่ื ใกลร๎ งํุ ฝนั นพ้ี ลอยไมกํ ลา๎ แกใ๎ หใ๎ ครฟงั เลย แตกํ ร็ ส๎ู กึ แนใํ จวาํ คราวนต้ี าอ๏ อดจะตอ๎ งตายแนํ อกี สห่ี า๎ วนั ตอํ มา ขณะทพ่ี ลอยนง่ั อยบํู นบา๎ นคนเดยี วในตอนกลางวนั ชายคนหนง่ึ กเ็ ดนิ ขน้ึ บนั ไดม๎ า ชายคนนน้ั รปู ราํ งผอมดําแกม๎ ตอบ และตาลึกกลวง นยั น๑ตานนั้ เปน็ สเี รื่อๆ แดงเหมือนกับคนอดนอน ผมบนศีรษะของชายคนนน้ั หงอก ประปราย แลเห็นได๎ถนัด พลอยเพงํ มองดูด๎วยความสงสัย คดิ วาํ ใครมาตดิ ตํอด๎วยเร่อื งธุระ แตํกร็ ส๎ู ึกวาํ จําหนา๎ ได๎ คลับคล๎ายคลับคลา ชายคนนัน้ เดนิ ใกล๎เขา๎ มาอกี และพอพลอยมองให๎แนใํ จอกี ทหี น่งึ กใ็ จหายวาบ ตัวเยน็ ชดื ไปทันที ตา อน๎ กลับมาเพียงคนเดยี ว ตาอน๎ กรากเขา๎ มากราบทเ่ี ทา๎ พลอย แลว๎ กฟ็ บุ หนา๎ รอ๎ งไหส๎ ะอกึ สะอน้ื อยตํู รงนน้ั พลอยลดตวั ลงจาเกา๎ อ้ี กอดตาอน๎ เข๎าไว๎ แลว๎ พดู ดว๎ ยเสียงท่ตี ัวเองกเ็ หมอื นจะจําไมไํ ด๎วํา \"อ๎น ! อ๎นลกู แม.ํ ..อน๎ ไมตํ ๎องบอก แมรํ แู๎ ลว๎ อ๏อดเขามาบอกแมํแล๎ว...\" \"คณุ แม.ํ ...คณุ แมํ !\" ตาอ๎นพดู ระหวาํ งเสียงสะอื้น \"ผมพยายามทกุ ทางแล๎วแตํไมเํ ป็นผล ออ๏ ดเจบ็ หนักเกินไป...... เพ๎อถงึ คณุ แมํจนหมดลม\" พดู แล๎วตาอ๎นก็กอดพลอยเข๎าไวแ๎ ลว๎ ร๎องไหเ๎ หมอื นเด็กๆ บทที่ ๑๕ (หนา๎ ที่ ๑) ตาออ๏ ดตายไปไดห๎ ลายเดอื นแลว๎ ศพตาออ๏ ดทฝ่ี ากไวป๎ กั ษใ๑ ตก๎ เ็ ผาเสรจ็ สน้ิ ไปแลว๎ โดยพน่ี อ๎ งลงไปดาํ เนนิ การ เหลอื แตํกระดูกเพยี งไมํก่ีช้ินกลบั บ๎าน พลอยพยายามจะทาํ ใจให๎เขา๎ กบั ขอ๎ เทจ็ จรงิ ที่เกดิ ขึน้ พยายามปลงใหต๎ กวาํ ความตายเป็น
ของธรรมดา ยอํ มเกิดข้นึ ได๎แกํทุกรปู ทกุ นาม ไมํจํากัดวยั จาํ กัดบุคคล แตพํ ลอยกท็ าํ ใจไมํได๎ ปลงไมตํ ก เมอ่ื เสด็จ สิน้ พระชนม๑ เม่อื เจ๎าคุณพอํ ถึงแกํกรรม จนแม๎เม่ือคณุ เปรมตายลงโดยกะทันหนั พลอยก็พอจะทาํ ใจได๎ และยอมให๎เวลาท่ี ลํวงเลยไปนนั้ ลบลา๎ งบาดแผลทเี่ กิดขึ้นในหวั ใจ แตถํ ึงคราวทต่ี าออ๏ ดตายลง พลอยไมํสามารถจะทําใจใหถ๎ กู ไมสํ ามารถจะ ปลงได๎วาํ ความตายเปน็ ของธรรมดาของตาอ๏อด ซ่งึ เกดิ มาจากกายของพลอยแทๆ๎ และมีชวี ติ เติบโตมาเป็นของตนเอง ตาอ๏ อดผูช๎ ํางพดู ชาํ งเลํนชํางหัวเราะ เอาใจแมเํ ป็นเพือ่ นแมไํ ดด๎ ีกวําคนอ่นื กลบั ตอ๎ งมาจากกนั ไปไมมํ วี นั กลับ พลอยรสู๎ ึก เหมอื นกับวําส่งิ ใดก็ตาม ทีม่ อี ิทธฤิ ทธ์ิ มอี าํ นาจคุม๎ ครองโลกน้ี มเี จตนาจะปองรา๎ ยพลอยเป็นสวํ นตัว ไมํยอมใหพ๎ ลอยมี ความสขุ สมบูรณ๑ ได๎แตสํ กั คร้ังเดยี ว พลอยนกึ ไปวําถา๎ หากวําตนเปน็ ผ๎ทู ี่เจบ็ ไข๎ถงึ แกํความตาย ความยตุ ิธรรมในโลกนี้ ดู เหมือนจะมีมากกวาํ เพราะตนเป็นผม๎ู ีอายุ ไดอ๎ ยูไํ ด๎เห็นโลกมามากจนเกินพอเสยี แล๎ว แตํตาอ๏อดผซ๎ู ง่ึ ยังเปน็ หนมํุ แนํน ยังมี อายใุ นวยั ควรจะเจริญเตบิ โตไปไดอ๎ ีกไกล กลบั เป็นผ๎ูต๎องมาตายลงกอํ น พลอยจงึ ไมํเขา๎ ใจ และไมํปรารถนาที่จะเขา๎ ใจ สง่ิ ท่ีนาํ เบ่อื หนํายท่ีสดุ ในขณะน้นั กค็ อื คําปลอบประโลมของคนอน่ื ท่ไี รค๎ วามหมายไรค๎ วามจริง ชอ๎ ยดเู หมอื นจะเขา๎ ใจพลอยไดด๎ กี วาํ คนอน่ื ทง้ั สน้ิ เพราะพอรข๎ู าํ ววาํ ตาออ๏ ดตายกร็ บี ขา๎ มฟากมาเยย่ี ม และพอเหน็ หนา๎ พลอยเข๎า ช๎อยซง่ึ ไมํเคยทกุ ข๑โศก เห็นทุกขเ๑ ป็นเรือ่ งขบขันไปหมด กร็ อ๎ งไหโ๎ ดยไมปํ ดิ บงั คนอื่นนนั้ ถึงแม๎จะรกั และอาลัย ตาอ๏อดสักเพยี งไร กพ็ ยายามซํอนน้ําตาตอํ หนา๎ พลอย เพราะเกรงไปวําจะเพิม่ ทกุ ข๑ ให๎แกํพลอยยงิ่ ข้นึ ไปอกี แตชํ อ๎ ยไมํมี อะไรจะปิดบงั เห็นหนา๎ พลอยน่ังอยเํู มือ่ ชอ๎ ยเดนิ ข้ึนบนั ไดบา๎ นมา ชอ๎ ยก็รอ๎ งโฮ และพลอยก็รส๎ู ึกขอบใจเหมือนกับวาํ ความ ทกุ ขข๑ องช๎อยน้ัน แบงํ เบาความทุกข๑ไปจากตน \"แมํพลอย ! แมพํ ลอย !\" ชอ๎ ยรอ๎ งไหพ๎ รรณนาไป \"ฉนั ไมํนึกเลยวําพํออ๏อดจะอายุส้นั ถึงเพยี งนี้ ในกระบวนลกู แมํ พลอย ฉันก็รกั คนนี้แหละมากกวําใครทงั้ หมด รักเหมือนหลานในไส๎จริงๆ ไมํนําเลย.... พอํ คณุ ยงั หนมํุ ยังแนนํ .... ไมนํ ําเลย\" แลว๎ ชอ๎ ยก็รอ๎ งไห๎ตอํ ไปอยํางไมสํ นใจตํอคนหลายคนทน่ี ง่ั อยดูํ ว๎ ยกนั ท่ีนั่น บางทภี าพทชี่ อ๎ ยมาร๎องให๎ครํ่าครวญ จะมี ประโยชน๑สาํ หรบั พลอยทนี่ ่งั อยดูํ ๎วยใบหน๎าท่เี กรียม และนัยนต๑ าอันแห๎งผากอยํูไมํนอ๎ ย เพราะพลอยเร่มิ ร๎องไหส๎ ะอกึ สะอ้นื ออกมาได๎บา๎ ง นํา้ ตาทกี ลัดอยขูํ ๎างในจนขุนํ ข๎น เหมอื นจะกลายเปน็ หนองเปน็ พษิ ในหัวใจ เรมิ่ จะไหลรินออกมาเปน็ ครงั้ แรก และการร๎องไห๎นั้นเมอ่ื ไดเ๎ ร่มิ แล๎ว ก็เปน็ ไปในขนาดหนกั สมควรแกเํ หตุ \"ดูแมํช๎อยซี\" เสียงคุณเชยผูซ๎ ึง่ รบี กระเถิบตัวเขา๎ ไปนั่งใกล๎กบั ชอ๎ ย กระซบิ ขนาดที่ไดย๎ นิ กันทั่ว \"มาถึงก็มาทําพิธีแตกหมด พวกฉนั ชวํ ยกันนั่งปลอบแมํพลอยมาแตํเม่อื วานจนสงบลงไดบ๎ า๎ งแลว๎ พอแมํช๎อยมานี่ เลยรอ๎ งไห๎ใหญํ เดี๋ยวก็กลบั เจบ็ ไขไ๎ ปหรอก\" \"ก็จะใหฉ๎ นั ทาํ อยาํ งไรเลาํ แมํเชย\" ชอ๎ ยตอบพลางสะอ้นื พลาง \"ลูกใครตายใครกต็ ๎องรอ๎ งให๎ แมํพลอยแกไมํใชคํ นใจ ไมไ๎ ส๎ระกํา จะไดไ๎ ปนั่งกลนั้ น้าํ ตาอยูํได๎\" แลว๎ ชอ๎ ยก็รอ๎ งไหด๎ งั ๆ ตอํ ไป \"ปา้ ช๎อยนย่ี ่ิงวําเหมือนยงิ่ ยุ\" พอํ เพมิ่ เขา๎ ไปชวํ ยกระซบิ ห๎ามปรามอีกคนหน่งึ \"แมํพลอยยงิ่ ไมํคอํ ยสบายอยแูํ ล๎ว มา ชวํ ยร๎องไหเ๎ ด๋ยี วกไ็ ปกนั ใหญํหรอก\"
\"โฮ ! ฮ่ือ...ฮอ่ื !\" ชอ๎ ยรอ๎ งไหเ๎ ป็นคาํ ตอบ ควกั ผา๎ เช็ดหนา๎ ผืนใหญจํ ากกระเป๋าถอื ออกมาส่ังนา้ํ มูก เปน็ การเอิกเกรกิ แล๎วกพ็ รรณนาตอํ ไปวาํ \"พอํ คณุ เอย๐ ! ยังหนมํุ ยงั แนนํ ไมํนําจะตายเรว็ เลย คนแกๆํ ถมไปไมรํ ๎ูจักตายๆ กนั เสียบ๎าง ไมรํ ๎ูจะอยไูํ ปทําไมกนั ปลอํ ยใหห๎ ลานฉนั ตายแตํคนเดียว ฉันจะรอ๎ งไห๎ก็มาห๎าม !\" \"อ๎าว ! แลว๎ กนั ! ปา้ ช๎อยน่ี......ฮ่อื !\" เสยี งพอํ เพิม่ กระซบิ แลว๎ ก็ลกุ เดนิ หนไี ปน่งั ท่อี ืน่ ชอ๎ ยรอ๎ งไหพ๎ รรณนาคณุ งามความดขี องตาออ๏ ดไปอกี มา ทาํ ใหพ๎ ลอยทง้ั เหน็ ใจและตน้ื ตนั ในนาํ้ ใจของชอ๎ ย ในฐานะ เพ่ือนรํวมทุกขไ๑ ด๎อยาํ งแทจ๎ รงิ หลังจากทีไ่ ดร๎ ๎องไหเ๎ ปน็ วรรคเป็นเวรแล๎วชอ๎ ยก็พูดข้ึนวํา \"แมพํ ลอย ฉันมาคราวน้ตี ้งั ใจจะอยูํด๎วยหลายๆ วัน คนทีร่ ๎จู กั กันมานานอยาํ งเรา จะเห็นใจกันกใ็ นยามทกุ ข๑อยํางนี้ ฉันเห็นใจแมํพลอยจริงๆ\" คาํ พดู ของชอ๎ ยทาํ ใหค๎ ณุ เชยถอนหายใจอยาํ งโลงํ อก เพราะคณุ เชยรด๎ู อี ยวํู าํ ในยามเชนํ น้ี ชอ๎ ยเปน็ คนๆ เดยี วทจ่ี ะทาํ ใหพ๎ ลอยคลายทุกข๑ลงได๎ \"นกึ แล๎วก็แปลก\" คุณเชยปรารภขน้ึ \"แมพํ ลอยน่ดี จู ะมเี คราะหก๑ รรมไมรํ ู๎จกั จบส้นิ แตํละครงั้ กด็ หู นกั เหลอื เกนิ สวํ น ฉันเสียอีกไมเํ หน็ คํอยมอี ะไร จนบางเวลาฉันนึกๆ ไปรสู๎ ึกเหมือนกบั วําตัวเองเอาเปรียบแมพํ ลอยเต็มที\" \"ฉันกว็ าํ อยํางนั้นเหมือนกนั แมเํ ชย ถงึ ได๎มานงั่ รอ๎ งไห๎อยํถู งึ นี่\" ช๎อยตอบ ระหวาํ งทล่ี กู ๆ เดนิ ทางไปปกั ษใ๑ ตพ๎ รอ๎ มกบั พอํ เพม่ิ เพอ่ื ปลงศพตาออ๏ ด คณุ เชยและชอ๎ ยอยเํู ปน็ เพอ่ื นมาตลอด และ ในระหวํางนัน้ คุณเชยกไ็ ดส๎ ังเกตเห็นอาการปว่ ยไข๎ของพลอยถนดั จนถงึ กับไปเรยี กหลวงโอสถมาตรวจดู หลวงโอสถ ตรวจดูแล๎วก็หายาหอมแบบไทยๆ มาท้งิ ไวใ๎ ห๎หลายขนาน พรอ๎ มกบั พดู วาํ \"ฉันบอกแมพํ ลอยตรงๆ ดกี วาํ เพราะเราพี่นอ๎ งกัน ฉันพอร๎วู ําแมํพลอยเจ็บมากเทําทีด่ ูอาการ แตจํ ะใหฉ๎ นั บอกลง ไปวาํ แมพํ ลอยเจ็บเป็นอะไรแนํฉันก็บอกไมํถูก เพราะฉันมนั หมอโบราณรกั ษาได๎แตโํ รคพืน้ ๆ ฉนั วาํ พอพอํ อน๎ เขากลับมาฉัน จะบอกเขา ให๎เขารับหมอแผนปัจจุบันมาตรวจใหแ๎ นนํ อนดกี วาํ ท้งิ ไว๎ก็จะลกุ ลามใหญโํ ตไป ระหวาํ งน้กี ็ขอใหแ๎ มํพลอยกนิ ยาที่ฉนั ให๎คุมๆ ไวก๎ อํ น พักผํอนให๎มากๆ อยาํ ทําอะไรใหเ๎ หน่อื ย เหน็ จะไมเํ ปน็ อะไรหรอก\" ซงึ่ ท้งั หมดนพ้ี ลอยกไ็ ดแ๎ ตรํ ับฟัง แล๎วกน็ งิ่ อยูํ เพราะกําลงั ใจท่ีจะดํารงชีวิตอยํตู ํอไปนัน้ เหลือน๎อยเต็มทีแลว๎ พลอยเพง่ิ จะมาสงั เกตตาอน๎ ไดถ๎ นดั ถน่ี เอาเมอ่ื ตอนตาอน๎ กลบั มาจากเผาศพตาออ๏ ด เวลาสบิ กวาํ ปใี นคกุ และใน เกาะทข่ี งั นกั โทษ ทําใหต๎ าอ๎นเปลี่ยนไปในลักษณะท่ีเป็นคนละคน ตาอน๎ ผอมดําผิดรูปราํ ง ผมหงอกประปรายทาํ ให๎ดแู กํ เกนิ วยั ตามเน้ือตวั มีรอยแผลเปน็ ใหญๆํ แสดงให๎เห็นวําเกดิ จากแผลเนาํ เป่อื ยบางชนิด ตาอ๎นไมยํ อมเอํยปากถึงเรื่อง กจิ การบา๎ นเมืองท่ีแลว๎ ๆ มาเลย และทีพ่ ลอยรส๎ู ึกเบาใจอยาํ งมากกค็ อื ตาอ๎นมคี วามสมั พันธ๑ฉนั ท๑พนี่ ๎องกับตาอ้นั เปน็ ปกติ
ไมมํ ีอาการสงสยั กนิ ใจกนั เหมอื นเม่ือกํอน ตาอ๎นใช๎เวลาเกอื บทั้งหมดอยกูํ บั พลอย เหมอื นกบั จะแสดงความจํานงทจี่ ะเปน็ ตวั ของตัวเอง และเป็นตวั ของตาอ๏อดพร๎อมๆ กนั แตํถงึ แมว๎ ําพลอยจะเห็นใจและเมตตาปรานตี าอ๎นสกั เทาํ ไรกต็ าม ตาอ๎นก็ ยังคงเปน็ ตาอ๎นมิใชตํ าอ๏อด พลอยนกึ น๎อยใจในโชคชะตาเสมอวาํ ตนไมํมโี อกาสท่จี ะได๎ลกู ทกุ คนมาอยูํพร๎อมหน๎ากันเลย เม่ือตาอ๏อดอยํู ตาอน๎ กต็ ๎องมีอันเปน็ ติดคุก แตํพอตาอน๎ กลับ ตาอ๏อด... พลอยนึกถึงเพียงเทาํ นกี้ ็ต๎องจงู ใจตวั เอง ใหว๎ ่ิงผละ หนจี ากข๎อเท็จจริงทห่ี วั ใจไมยํ อมรับ นึกถงึ วาํ ตาอ๏อดตายครงั้ ไร แสงสวาํ งในโลกนี้ กด็ เู หมอื นจะมดื มดิ ไปทั่ว วนั หน่ึงพลอย นงั่ พจิ ารณาดูสงั ขารที่ทรดุ โทรมเกินวัยของตาอ๎นแล๎วก็กลําวขน้ึ วาํ \"อน๎ แมไํ มํนกึ เลยวาํ อ๎นจะเปลีย่ นไปมากถงึ เพียงน้ี ใน...ในน้นั ลําบากมากหรือลูก\" ตาอน๎ หวั เราะแลว๎ กต็ อบวาํ \"เม่ืออยูบํ างขวางกไ็ มํเทาํ ไรหรอกคณุ แมํ ถ๎าถูกขงั อยํูท่ีนนั่ ตลอด ออกมาผมคงอ๎วน แตทํ ีผ่ อมไปน่ีเห็นจะเป็นเพราะ เกาะเตาํ มากกวําท่ีอนื่ \" \"ทําไมลกู \" \"เมอื่ อยทํู ีต่ ะระเตากอ็ ยาํ งน้ัน ถึงจะเจ็บไข๎ก็ไมสํ ๎กู ระไร เพราะที่น่ันเขายังไมํใช๎ให๎ทํางานหนกั พอมาถึงเกาะเตําก็ ต๎องถางปา่ ตดั ถนน ผมเร่ิมเป็นไขม๎ าแตตํ ะรเุ ตา พอมาโดนเกาะเตําเขา๎ กจ็ วนตายเหมือนกัน เคราะหด๑ ที ี่อ๏อดเขาสํงยาไปให๎ ยงั พอซกุ ซํอนไว๎ พอชํวยชีวติ รอดมาได๎ ยาแก๎ไขผ๎ มตอ๎ งใสกํ ระป๋องฝังไวใ๎ นป่า ไมใํ หใ๎ ครเหน็ \" \"อะไรถงึ เพยี งนนั้ เทยี วหรอื อน๎ \" พลอยถามอยาํ งไมํเช่อื หู \"ถ๎าไมทํ าํ อยํางนั้นคนอ่ืนก็กนิ หมด เพราะเจ็บดว๎ ยกนั ทกุ คน และยานั้นก็ไมพํ อที่จะแจกกนั ไป ถ๎าใจดแี จกไปกต็ าย เทาํ กนั แตถํ า๎ เกบ็ ไวผ๎ มเจ็บไขก๎ นิ คนเดียวกพ็ อมหี วังรอด มาคิดดเู ด๋ยี วนี้กเ็ ห็นวาํ ใจดําเหลอื เกนิ จนผมไมอํ ยากเลําให๎ใครฟัง แตํเวลาอยูํทน่ี น่ั ก็เห็นไปอกี อยํางหนง่ึ ชีวิตดูเหมอื นจะสําคัญกวาํ อะไรทั้งนน้ั \" \"แล๎วคนอื่นท่ีไมมํ ยี าทาํ อยาํ งไร\" \"ทต่ี ายไปบา๎ งกม็ \"ี ตาอน๎ ตอบเบาๆ พลอยไดแ๎ ตนํ ง่ิ ถอนใจใหญเํ มอ่ื ไดย๎ นิ ตาอน๎ พดู วาํ มคี นตาย คนทต่ี ายอาจเปน็ ลกู ใครหรอื ผวั ใครกไ็ ด๎ เมอ่ื ตายแลว๎ ก็ จะต๎องมีคนเศรา๎ โศกเสียใจ อยํางทีพ่ ลอยเป็นอยูํ ณ บัดนี้ \"อยําไปคดิ ถงึ เร่อื งท่ีแลว๎ ๆ มาเลยอ๎น\" พลอยพูดเสยี งเบาๆ \"อะไรทแี่ ล๎วๆ ไป ก็ขอใหแ๎ ล๎วไปเสียที แมเํ ห็นวาํ อน๎ ควร จะคิดถึงกาลข๎างหน๎ามากกวํา ระหวํางนีก้ ร็ ักษาเน้ือรกั ษาตวั ให๎หายเจ็บไข๎ เพราะแมเํ หน็ อน๎ ยังผาํ ยผอมอยูํ\" \"ผมกอ็ ยากจะทาํ อยํางคุณแมํวาํ .....อยากจะเรมิ่ ชวี ิตใหมํ ผมอยากจะลมื เรือ่ งทแี่ ลว๎ ๆ มาเสยี ให๎หมดสนิ้ ผมนงั่ คิด นอนคดิ มาหลายวันแล๎ววํา จะหาจดุ เริ่มชวี ิตใหมํทต่ี รงไหนดี เพราะเทาํ ที่เป็นมาแล๎ว ชวี ิตมันตํอเนอ่ื งมาตลอด ไมมํ อี ะไรมา
แบงํ แยกเกาํ กบั ใหมํใหเ๎ ด็ดขาดออกไป เมือ่ มนั แบํงออกจากกันไมํได๎ ผมกเ็ รม่ิ ไมถํ ูก ผมคิดมานานแล๎วคณุ แมํ คดิ มาตง้ั แตํ อยํเู กาะ แตผํ มก็คิดไมํคํอยออกเลย เพงิ่ มาเห็นทางแจมํ แจง๎ เมื่อคนื นี้ ผมรว๎ู ิธีท่ีจะทง้ิ เบือ้ งหลงั ให๎หมดสนิ้ และเร่มิ ชีวิตใหมไํ ด๎ แลว๎ \" ตาอ๎นพรรณนาเบาๆ ดว๎ ยน้าํ เสยี งแสดงความมน่ั ใจ \"ดแี ล๎วลกู \" พลอยตอบ \"แมํดใี จดว๎ ย แตํจะทําอะไร\" \"ผมขออนุญาตคณุ แมขํ อบวชสกั พกั หนงึ่ \" ตาอ๎นตอบเรยี บๆ พลอยยดึ ตวั ตรง หวั ใจทเ่ี ศรา๎ หมองอยนํู น้ั คอํ ยเบกิ บานขน้ึ มาเอง \"แหมดจี รงิ อ๎นลกู แมํ\" พลอยพดู ด๎วยน้ําเสยี งแสดงความปีติ \"แมกํ ม็ ลี ูกผู๎ชายหลายคน ยังไมมํ ีใครเคยบวชเรยี นให๎ แมไํ ดเ๎ ห็นชายผา๎ เหลอื งเลย แมอํ นโุ มทนาดว๎ ย...อน๎ ทําใหแ๎ มปํ ลืม้ ในมากวนั น้ี\" \"ผมนกึ แลว๎ วําคุณแมจํ ะต๎องดใี จ\" ตาอน๎ วาํ \"เพียงเทาํ น้ันก็พอแลว๎ ท่จี ะทําให๎ผมตัดสินใจออกบวช แตมํ นั ก็ยังมีเหตุ อืน่ ๆ อีกหลายอยาํ ง ผมอยากจะท้งิ โลกเสียพักหน่งึ กํอน เพื่อเรม่ิ ชีวิตใหมํอยาํ งท่ไี ด๎บอกไว๎แล๎วเมอื่ ก้ี แล๎วกย็ ังมอี ีกเหตุผล หนึ่ง ทีท่ ําใหผ๎ มเห็นวาํ ควรจะบวชเสยี ที\" \"อะไรอีกอน๎ \" \"ออ๏ ด\" ตาอ๎นตอบด๎วยเสียงแผํวเบาผิดปกติ \"ผมอยากบวชใหอ๎ ๏อด ทง้ั ท่ีผมไมแํ นํใจวาํ คนเราตายแล๎วไปไหน และ ไมํรเ๎ู ลยวําบญุ กุศลทีไ่ ด๎จากการบวชน้นั จะสงํ ถึงกนั ได๎หรือไมํ แตผํ มเช่ือวําถ๎าเราทําความดตี ํอใครคนหนึ่งทเ่ี ปน็ คนดี และ ทําความดตี ํอเรามาก ความดีทีเ่ ราทําน้ันหากเขารบั ร๎เู ข๎ากค็ งพอใจ\" \"อน๎ อยาํ สงสยั ไปเลย\" พลอยตอบอยาํ งแนใํ จ \"บญุ กุศลนนั้ ตอ๎ งถงึ กันแนํๆ ไมํวาํ น๎องจะอยทํู ี่ไหน ถงึ ใครเขาจะไมํ เช่ือในเรือ่ งนแี้ มกํ เ็ ชอื่ และเพราะแมํเชื่ออยาํ งน้ีจงึ ไดอ๎ ยํมู าได๎ เมอื่ เจา๎ คณุ พํอสิน้ บุญ เม่ือเสด็จของแมสํ ้นิ พระชมน๑ แมํก็ทกุ ข๑ ร๎อนเหลือเกนิ ร๎องไหเ๎ สยี จนแทบไมํมีนํา้ ตา แตํอาศยั ความเชอื่ ถือท่วี าํ พอจะทาํ บญุ สนองพระเดชพระคณุ ทํานได๎ ถึงแม๎วาํ ทาํ นจะส้นิ ไปแลว๎ ความทกุ ข๑ทง้ั หลายก็บรรเทาลงไป เมอื่ คุณพอํ ของอน๎ ตาย อน๎ กเ็ หน็ อยูํแล๎ววําแมทํ กุ ข๑เพียงไร และออ๏ ด มาตายลงอีกคนหนึ่ง แมํก็แทบจะทนทานไมํไหว แตทํ ีย่ ังครองตวั อยํูได๎ กเ็ พราะแมเํ ชอื่ บญุ กรรมน่แี หละ และยังเชอื่ วาํ บญุ กศุ ลน้นั สํงให๎กันสงํ ถึงกันได๎\" พลอยยกมอื ขน้ึ เชด็ นาํ้ ตา ซง่ึ ไหลออกมาเพราะความปตี ทิ ล่ี กู คนหนง่ึ จะบวช หรอื เพราะลกู อกี คนไดต๎ ายไปแลว๎ พลอยกไ็ มแํ นใํ จนกั แล๎วพลอยกพ็ ูดตํอไปวํา \"แมพํ ดู อยํางนีอ้ น๎ อาจเห็นวาํ แมเํ ป็นคนโบราณ เชือ่ ถืออะไรเลอะเทอะไปก็ได๎ แมํกอ็ าจเป็นจริงๆ แตํชวี ติ แมไํ ด๎เหตุ ทกุ ข๑มามาก...เหน็ มามากเหลอื เกนิ ไมํเคยมีความสุขอะไรทจี่ ะย่ังยืน ไดอ๎ ยํางหนงึ่ ก็ต๎องเสยี อยํางหน่งึ ทกุ คร้ังไป บางทีก็เสยี มากกวาํ ได๎ แตํแมํก็ครองตัวมาด๎วยความเชอื่ ถืออยาํ งนีแ้ หละ อน๎ เปน็ คนสมยั ใหมํก็เป็นธรรมดา ร๎ูอะไรกอ็ ยากจะรจ๎ู ริง ต๎อง
หาเหตุหาผลให๎เปน็ เรอื่ งเป็นราว จะเชอ่ื อะไรกต็ อ๎ งดูแล๎วดูอีกจนหมดเปลือกไมํมที ี่สงสยั แตแํ มไํ มมํ ีเวลาจะทําอยาํ งอน๎ ได๎ เพราะความทุกข๑มาถึงตัวแมบํ อํ ยเหลือเกิน ไดอ๎ ะไรท่ีจะชํวยใหค๎ วามทุกขเ๑ บาบางลงได๎ แมกํ ต็ ๎องคว๎าไวก๎ อํ น มัวแตํสงสยั อยูํ แมํก็อาจตายเสียกอํ นดว๎ ยความทุกข๑.... อน๎ คดิ ไว๎วาํ จะบวชเม่ือไร แมดํ ใี จเหลอื เกิน\" \"ผมเพิ่งตกลงใจเมือ่ คืนนเ้ี อง\" ตาอ๎นบอก \"เมอื่ ตกใจแลว๎ ก็ขออนุญาตคณุ แมํ ตํอไปนเี้ ตรยี มตัวเสรจ็ เมือ่ ไร ก็จะ บวช\" \"ดแี ลว๎ อน๎ \" พลอยวาํ \"แมํจะจัดใหเ๎ องไมํใหข๎ าดเหลือ\" งานอปุ สมบทตาอน๎ ทจ่ี ะตอ๎ งตระเตรยี มตอํ ไปนน้ั ทาํ ใหพ๎ ลอยมชี วี ติ ชวี าขน้ึ อยาํ งประหลาด ถา๎ หากตาอน๎ มไิ ดม๎ า แสดงความปรารถนาในวนั นัน้ วาํ จะบวช พลอยยงั ก็นึกไมํออกเหมอื นกันวาํ ความเศรา๎ โศก อนั เกดิ จากความตายของตาอ๏ อดจะทําใหต๎ าเป็นอยํางไร ขณะน้นั พลอยไมตํ อ๎ งการอะไรมาก ตอ๎ งการแตจํ ะใหม๎ ีอะไรทําทต่ี นเห็นวําสําคญั และมี ประโยชน๑ ขอแตเํ พียงอยาํ ให๎ตอ๎ งน่ังเฉยๆ ให๎ความทุกข๑เผาหัวใจไปตนกวําจะมอด พวกพอ๎ งและญาตมิ ติ รทกุ คนกด็ เู หมอื นจะรใ๎ู จพลอยในเรอ่ื งน้ี เพราะเมอ่ื ไดท๎ ราบขาํ วเรอ่ื งนเ้ี ขา๎ ตาํ งคนกอ็ นโุ มทนา และพูดเปน็ เสยี งเดยี วกนั วาํ งานอปุ สมบทตาอ๎นน้นั จะต๎องชวํ ยทําใหเ๎ ป็นการใหญํ ตํางคนตาํ งกม็ คี วามเห็นไปตํางๆ วํา ควรจะทาํ อยาํ งไรบา๎ ง พํอเพิม่ ลงความเห็นใหม๎ พี ิธีทําขวญั นาคแบบโบราณ แตํตาอน๎ ยับยั้งความเหน็ น้ันเสียดว๎ ยคาํ พดู วํา \"ผมขอเสียเถดิ คณุ ลุง อยําให๎เอกิ เกรกิ นกั เลย ผมมใิ ชวํ าํ จะบวชตอนเข๎าพรรษา และก็ไมํใชํนาคหนํุมๆ อายเุ พงิ่ ครบ จะทาํ เอิกเกรกิ ไปกอ็ ายเขา ระหวาํ งนขี้ า๎ วของกย็ งั แพง ทาํ ให๎มากเรอื่ งไปกห็ มดเปลืองเปลําๆ\" \"อา๎ ว ! งน้ั กห็ มดสนกุ ซพี อํ อน๎ พํอจะบวชจะเรียนทั้งทกี ค็ วรจะใหญ๎ าติโยมได๎ฉลองใหเ๎ ตม็ ศรัทธา\" ตาอน๎ เหลยี วดหู นา๎ พลอยเหมอื นกบั จะขอความชวํ ยเหลอื แลว๎ กพ็ ดู เสยี งออํ ยๆ วาํ \"กแ็ ล๎วแตํคณุ แมํ...\" \"ตามใจอน๎ เถิดแมํไมวํ าํ อน๎ จะบวชจะเรยี นก็ดถี มไปอยแํู ล๎ว ไมํต๎องทาํ ขวัญนาคก็ได๎ บวชแล๎วกค็ อํ ยทาํ บญุ ฉลอง พระก็แล๎วกัน\" พลอยรีบพดู ชํวยลกู เพราะเหน็ วําตาอน๎ อยากบวชอยํางเงยี บท่ีสุด \"ถ๎าอยํางนั้นกจ็ ัดกระบวนแหใํ หค๎ รกึ ครื้น\" พํอเพิ่มวาํ \"เอาอกี แลว๎ คณุ หลวง\" พลอยพูดอยํางออํ นใจ \"คุณหลวงก็รูแ๎ ลว๎ วาํ หลานอยากบวชเงยี บๆ จะมาแหแํ หนอะไรอกี อ๎นจะเอาอยาํ งไรลกู \" พลอยหันไปถามตาอ๎น \"ผมไมอํ ยากมีพิธรี ีตองอะไรเลย เป็นความสัตย๑จรงิ เพราะบวชคราวน้ผี มบวชด๎วยความสมคั รใจ บวชด๎วยความ เชอ่ื ถือเลอ่ื มใส ถงึ เวลาก็อยากนุงํ ขาวหํมขาวไปขอบรรพชา และอยากใหม๎ แี ตพํ ธิ ีสงฆ๑ เรือ่ งทําขวัญแหแํ หน ตลอดจนนงุํ ยก
ใสเํ ส้ือครุยอะไรเหลํานั้น ผมอยากจะขอใหย๎ กเสยี เพราะผิดเทศกาลและผมก็เปน็ ผใู๎ หญํแล๎ว ดูๆ ไปกเ็ หมือนเลํนละคอน กระดากใจอยาํ งไรก็ไมํร๎ู แตํถา๎ คุณแมํจะใหม๎ ีอะไรก็แล๎วแตํ\" \"แมํกว็ ําอยาํ งน้นั แหละอน๎ อ๎นพูดตรงใจดําของแมทํ ีเดยี ว น๎องกเ็ พิ่งตายไปใหมํๆ แมไํ มอํ ยากใหม๎ งี านเอกิ เกริก เพราะไมมํ ีใจ ที่อน๎ จะบวชคราวน้แี มกํ ็ปลื้มใจหนกั หนาแลว๎ \" พอํ เพม่ิ โดนคนไมเํ หน็ ดว๎ ยถงึ สองแรงเชนํ นก้ี ต็ อ๎ งเงยี บไป ไดแ๎ ตบํ นํ ตบุ ตบั วาํ \"จะบวชจะเรียนทั้งที ไอ๎เราก็อยากจะชวํ ยให๎เตม็ แรง แตํเขาไมเํ อาทัง้ แมํทัง้ ลกู \" \"โธํ ! คณุ ลุงอยาํ พดู อยํางนน้ั ซีครับ !\" ตาอน๎ พูดอยาํ งเสียใจ \"คณุ หลวง !\" พลอยพดู เสียงแข็ง \"อยําทาํ ใจนอ๎ ยไปหนํอยเลย แกจํ วนจะตายอยํูแลว๎ ฉันรู๎หรอกวาํ คณุ หลวงหา เรือ่ งจะสนุกเทาํ นน้ั เอง หาอะไรไมํได๎เขา๎ ก็จะมาสนุกตรงบวชหลาน จรงิ ไหม\" พอํ เพม่ิ หวั เราะแลว๎ ตอบวาํ \"แมพํ ลอยน่ีแกก็รใ๎ู จฉันไปเสียทุกอยาํ ง เอาอยาํ งนีก้ ็แล๎วกนั คืนวันกอํ นจะบวชน่ี เรามาชมุ นุมญาติพน่ี ๎องกนั สกั ที จะดีไหม ฉนั จะเปน็ คนรับเลย้ี งเอง\" \"อยํางนน้ั นะํ คงไมยํ ากหรอก\" พลอยวาํ \"เพราะคืนนัน้ ใครๆ ก็คงมาอยูทํ ี่นีก่ ันหมด ฉนั นดั ไว๎ให๎มาชวํ ยกันทาํ ดอกไม๎ ถา๎ คุณหลวงจะเลี้ยงกค็ งจะได๎ วําแตํไปรวยโปมาอกี หรือไร\" \"เปลาํ หรอกแมํพลอย\" พอํ เพ่ิมตอบ \"อยูๆํ เขาก็เลกิ คาสิโนเสยี เฉยๆ แตํหมูนํ ้ฉี นั กร็ วยอกี ฉันลองเซง็ ล้ีดูกบั เขาบ๎าง โซดาไฟกระปกุ เดียว ฉนั ซ้ือมาแลว๎ ก็ขายไป แลว๎ ก็ตามไปซอ้ื กลบั มาอีก แล๎วกข็ ายไปอีก ตั้งหลายสิบหน ไดก๎ ําไรทุกที มี อฐั ฬสพอจะเล้ียงดพู น่ี อ๎ งได๎เปน็ ครง้ั เป็นคราวกระมงั \" \"อยํางนห้ี รอื ท่ีเรยี กกันวําเซง็ ล้ี\" พลอยถาม \"นน่ั แหละแมพํ ลอย แล๎วกเ็ ซ็งลฮ้ี ๎อเสียดว๎ ย\" พอํ เพิม่ วํา บทที่ ๑๕ (หนา๎ ที่ ๒) ตง้ั แตนํ น้ั มากเ็ ปน็ อนั ตกลงกนั ไดว๎ าํ งานบวชตาอน๎ จะทาํ อยาํ งเงยี บทส่ี ดุ ตาอน๎ เลอื กวดั เลก็ ๆ ทอ่ี ยลํู กึ เขา๎ ไปในคลอง เพราะตอ๎ งการความสงบจริงๆ มใิ ห๎ใครไปรบกวน และในระหวาํ งเวลาสองสามอาทติ ย๑กอํ นจะบวช ตาอน๎ ก็ไปวัดแทบทุกวัน เพ่ือซักซอ๎ มขานนาค และกระทาํ ตนให๎คุน๎ เคยตอํ สมณเพศ ระหวาํ งน้นั พลอยก็ได๎แตํเตรียมขา๎ วของเคร่ืองอฏั ฐบริขารตาํ งๆ ไว๎ใหพ๎ รักพรอ๎ ม ส่ิงใดทจ่ี ะตอ๎ งเตรยี มไวก๎ ํอน เชํนที่นอนหมอนม๎ุง พลอยกท็ าํ ให๎เสร็จไปแตเํ นิน่ ๆ ของบางอยาํ งก็แพงจน
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 671
Pages:
