ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

101 #EF'AL-İ UMUMİYE: Жалпылама істер, əрнəрсемен қатысты істер, жалпы істер. #EF'AL-İ UMUMİYE-İ İLAHİYE: Аллаһқа (жж) тəн жалпы істер, Аллаһтың (жж) əрнəрсемен қатысты жалпы істері. #EF'AL-İ UMUMİYE-İ MUHİTA: Қоршаған жалпылама істер, əрнəрсені қоршаған қамтыған істер. #EFAZIL: Фазилетті жандар, адамдардың биік қасиеттері жəне жоғары ахлақты адамдары. #EFAZIL-I BENİ-ÂDEM: Адам баласының фазилетті (адамгершілігі мол) жандары, адамдардың биік қасиеттері жəне жоғары ахлақты адамдары. #EFAZIL-I BEŞER: Адам баласының фазилетті (адамгершілігі мол) жандары, адамдардың биік қасиеттері жəне жоғары ахлақты адамдары. #EFDAL: Ең фазилетті, ең жоғарғысы. #EFDALİYET: Ең жоғары фазилеттілік (адамгершіліктің ең жоғарғысы). #EFDALÜ'L-HALK: Жаратылғандардың ең биігі жəне ең абзалы. #EFGAN: Ыңырсып айқайлап жылау, айғай-сүрен. #EFHAM: Өте биік, өте жоғары. #EFHÂM: Түсініктер, көзқарастар, ұғыну. #EFKÂR: Пікірлер, ойлар. #EFKÂR-I ÂMME: Жалпының пікірі, халықтың көзқарасы, жалпы ой-пікір. #EFKÂR-I ÂMME-İ ÂLEM: Әлемнің жалпы пікірлері, дүнияның ортақ пікірлері мен көзқарастары, дүнияның қоғамдық пікірі. #EFKÂR-I ÂMME-İ İSLÂMİYE: Ислам дүниясындағы ортақ ой-пікір жəне көзқарастар, мұсылмандардың қоғамдық. #EFKÂR-I BÂTILA: Жалған, шындыққа жанаспайтын пікірлер, негізсіз ойдан шығарылған пікірлер. #EFKÂR-I HAZIRA: Қазіргі пікірлер, осы сəттегі ойлар. #EFKÂR-I MÜNAFIKANE: Мұнафықтық пікірлер. #EFKÂR-I SAİBE: Орынды, тауып айтылған ой пікірлер. #EFKÂR-I SİYASİYE: Саяси пікірлер, саясатпен қатысты пікірлер. #EFKÂR-I ULEMA: Ғұламаның пікірлері, үлкен дін ғалымсдарының көзқарастары. #EFLÂK: Аспандар, көктер, ғаламда. #EFLATUN: Платон.(Б.з.д.429-347) Ескі Грецияда өмір сүрген Аристотилдің ұстазы жəне Сократтың шəкірті рационалист философ. #EFRAD: Тұлғалар, кісілер, əскерлер. #EFRADEN: Жеке тұлға болып. #EFRAD-I AİLE: Отбасы мүшелері. #EFRAD-I AŞİRET: Тайпаның мүшелері, тайпаның адамдары. #EFRAD-I BEŞER: Адам тұлғалары. #EFRAD-I BEŞERİYE: Адами тұлғалар, адамдардың əр қайсысы. #EFRAD-I İNSANİYE: Адам тұлғалары, адамдар. #EFRAD-I KESÎRE: Көп тұлғалар, көп кісілір. #EFRAD-I MAHSUSA: Арнайы тұлғалар, ерекше таңдаулы тұлғалар. #EFRAD-I MİLLET: Халықтың тұлғалары, ұлттың индивиді. #EFRAD-I NÂMAHDUD: Сансыз тұлғалар. #EFRAD-I ÜMMET: Үмметтің мүшелері, Хз.Пайғамбарымызға (с.а.у.) сеніп еріп кеткендер. #EFRAD-I ZÎHAYATİYE: Тіршілік иесі болған тұлғалар, тірі жандар. #EFSAH-I FÜSEHA: Өте ашық, жүйелі жəне көркем сөйлеудің ең ашығы жəне ең көркемдісі. #EFSANE: Ертегі, ойдан шығарылған негізсіз хикая. #EFZÛN: Артық, көп. #EĞERÇİ: Егер де, қаншалықты...болса да, ...қайтсе де. #EĞİRDİR: Түркиядағы Испарта облысының бір ауданы.

102 #EĞLENCE-İ MASUMANE: Бейкүнə ойын-сауық, күнə емес жəне тыйым салынбаған ойын-сауық. #EĞLENCEPEREST: Ойын-сауыққа қатты берілген, сауықшыл. #EĞLENCE-PEREST: Ойын-сауыққа қатты берілген, сауықшыл. #EHAD: Жалғыз, бір. #EHAD-İ SAMED: Ахад жəне Самад болған Аллаһ (жж). Әрбір туындысында бүкіл есім сипаттарының бірлігін көрсеткен жəне əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болып өзі ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған Аллаһ (жж). #EHAD U SAMED: Ахад жəне Самад болған Аллаһ (жж). Әрбір туындысында бүкіл есім сипаттарының бірлігін көрсеткен жəне əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болып өзі ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған Аллаһ (жж). #EHAD VE SAMED: Ахад жəне Самад болған Аллаһ (жж). Әрбір туындысында бүкіл есім сипаттарының бірлігін көрсеткен жəне əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болып өзі ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған Аллаһ (жж). #EHADÎS: Хадистер, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) сөздері, қылықтары жəне жүріс-тұрыстары. #EHADÎS-İ KUDSİYE: Киелі хадистер, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) мүбарак қасиетті сөздері. #EHADÎS-İ MEŞHURE: Мəшһүр хадистер, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) көп таралған танымал болған сөздері. #EHADÎS-İ MÜTEŞABİHE: Мағыналары ашық түсінікті болмаған, сөздері мысалдап, жұмбақтап жеткізілген хадистер. #EHADÎS-İ NEBEVİYE: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) хадистері (сөздері). #EHADÎS-İ SAHİHA: Сахиқ хадистер, дұрыстығы күмəнсіз жəне нақтыланған Хз.Пайғамбарымыздың (асм) сөздері, жүріс-тұрыстары. #EHADÎS-İ ŞERİFE: Абыройы жоғары хадистер, Хз.Пайғамбарымыздың (с.а.у.) мүбарак сөздері. #EHADİYET: Жалғыз болу, бірлік. Аллаһтың (жж) есімдерінің көбісі бір тек нəрседен көрінуі. #EHAFF: Жеп-жеңіл. #EHAK: Әлдеқайда хақ, одан да дұрыс, ең дұрыс. #EHASS: Әлдеқайда ерекше, əлдеқайда таңдаулы жəне жоғары болған. #EHASS-I EMEL: Ең ерекше мүдде, тілек жəне үміттің ең жоғарғысы жəне таңдаулысы. #EHASS-I HAVASS: Таңдаулы жəне жоғарғы болғандардың ең жоғарғысы жəне қадірлісі. * Ерекшелердің ең ерекшесі. #EHAVAT: Бауырлар. #EHEMM: Өте маңызды, өте мəнді. #EHEMMİYET: Маңызды болу, қадірлілік, құндылық. #EHEMMİYET-İ AZÎME: Үлкен маңыздылық, үлкен құндылық. #EHEMMİYET-İ NÂMÜTENAHİYE: Шексіз маңыздылық (құн). #EHEMMİYET-İ SAN'AVİYE: Өнер жағынан маңыздылық. #EHEMMİYETKÂRANE: Маңыздылық беретіндей, өте маңыздылықпен. #EHİBBA: Достар, сүйіктілер. #EHİL: Сəйкес, лайық, жарасымды. * Білім жəне бейімді адам. * Халық. #EHL: Халық, қатысы барлар, иелер, иеленушілер. #EHLEN: Қош келдіңіз. #EHLEN SEHLEN: Қош келдіңіз, жақсы келдіңіз. #EHLÎ: Үйге үйренген, қолға үйретілген. #EHL-İ ADALET: Әділдік иелері, əділетті əрекет ететіндер. * Ақысы бардың ақысын, біреудің ақысын жегендерді де жазалаумен міндеттелінгендер. #EHL-İ ADAVET: Дұшпандық иелері, жаулық етушілер. #EHL-İ ÂHİRET: Ақірет иесі, ақіретті мақсат еткендер, о дүния үшін еңбек еткендер. #EHL-İ AKIL: Ақыл иелері. #EHL-İ AKL: Ақыл иелері.

103 #EHL-İ ARZ: Жер шары иесі, жердегілер. #EHL-İ AŞK: Ғашық иесі, Аллаһқа (жж) өте жоғары жəне терең сүйіспеншілікпен берілгендер, естен танатындай Аллаһқа (жж) ғашық болғандар. #EHL-İ AZAB: Азап иесі, жазаланатындар, азап шегетіндер. #EHL-İ BASİRET: Парасат иесі, болашақты болжағыш жəне ақиқаттарды жүрек көзімен сезініп түсінетіндер. #EHL-İ BÂTIN: Әһли Батын адамдары. Құран аяттарын жəне хадистерді ашық жəне белгілі мағыналарының тысында жасырын жəне құпия мағыналарын табу идеясымен жорым жасауға əрекеттенген адасқан топ. #EHL-İ BEKA: Әһли бека, мəңгі жəне өлімсіз болғандар, ақіретте үнемі жалғасымды өмір сүргендер. #EHL-İ BELÂGAT: Белағат иесі, жағдай жəне шарттардың керектірген ең ыңғайлы сөзді сөйлеу өнерінің маманы. #EHL-İ BEYT: Әхли Бəйт, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) қызы Хз.Фатимадан (ра) тараған мүбарак ұрпақтың аты. #EHL-İ BEYT-İ NEBEVÎ: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) мүбарак нəсілі(тегі).#EHL-İ BİAT-I RIDVAN: Құранның 48. Сүресі болған Фатих сүресінде ишарат етілген жəне Хз.Пайғамбарымызға (с.а.у.) шынайы берілгендіктерінің сөзін берген жəне Аллаһтың (жж) разылығымен сүйіншіленген 1400 ге жуық танымал сахабалар. #EHL-İ BİD'A: Дін қабылдамайтын, ойдан шығарылған түсінік пен жаңсақ əрекетті дінге енгізіп, дінді бұзуға əрекеттенгендер. #EHL-İ BİD'AT: Дін қабылдайтын, ойдан шығарылған түсінік пен жаңсақ əрекетті дінге енгізіп, дінді бұзуға əрекеттенгендер. #EHL-İ CEBR: Адам қалауын жəне емтихан үшін еріктігін жоққа шығарып тағдырға иман тақырыбында адасқан бір топ. #EHL-İ CEHENNEM: Жаһаннам иесі, жаһаннамдықтар. #EHL-İ CEZBE: Әхли жезб. Аллаһқа (жж) махаббаттан естен танатындай жағдайға келгендер. #EHL-İ DALAL: Адасу иесі. Құранның көрсеткен жолдан айырылғандар, иман жəне ислам жолынан адасқандар. #EHL-İ DALALET: Адасу иесі. Құранның көрсеткен жолдан айырылғандар, иман жəне ислам жолынан адасқандар. #EHL-İ DİKKAT: Қырағы адамдар, мəн беріп қараушылар, зерттеушілер. #EHL-İ DİN: Дін иелері, діндарлар, дінге кіргендер. #EHL-İ DİRAYET: Парасат иесі, білімді жəне білікті жəне жоғары тəжрибе иесі болғандар. #EHL-İ DİYANET: Дін иелері, діндарлар, дінге кіргендер. #EHL-İ DÜNYA: Дүнияқор, тек қана дүния тіршілігін қабыл етіп сол үшін ғана еңбек еткендер. #EHL-İ EBED: Мəңгілік иесі, мəңгі өмір сүретіндер. #EHL-İ EDYAN: Түрлі хақ дін иелері. #EHL-İ FAZİLET: Фазилет иесі, жоғары ахлақ жəне биік сипаттарға (ерекшеліктерге) ие болғандар. #EHL-İ FAZL: Фазилет иесі, жоғары ахлақ жəне биік сипаттарға (ерекшеліктерге) ие болғандар. #EHL-İ FELÂH: Фелақ иесі, құтылғандар, азаттыққа жеткендер. #EHL-İ FELSEFE: Пəлсəпа иесі, философтар, тек ақылмен ақиқатты табуға тырысқан жəне таба алатынына сенгендер. #EHL-İ FEN: Пəн иесі, пəн адамдары, ғылым жəне техникалық жетістіктермен шұғылданғандар. #EHL-İ FERASET: Парасат иесі, сезгіш жəне ұғынғыш тұлғалар. #EHL-İ FESAD: Фесад иесі, бұзғыншылық жəне бүлік шығарғандар.

104 #EHL-İ FETRET: Фетрет иесі. Хақ діннің түгел ұмытылған кезеңде өмір сүргендер. #EHL-İ FISK: Пасық адам, хақ жəне тура жолдан тайған күнəһарлар. #EHL-İ FİKİR: Пікір иесі, ойшыл ақыл иелері. #EHL-İ FİKR: Пікір иесі, ойшыл ақыл иелері. #EHL-İ GAFLET: Бейқамдар, Аллаһқа (жж) жəне ақіретке сенсе де бейқам қалғандар (əрекет етпегендер). #EHL-İ GARAZ: Арам ниетті қаскүнемшіл адамдар, жаман ниетті жəне кек сақтағыш дұшпандық иелері. #EHL-İ GAYRET: Талапты, ынталы, қажырлы адамдар, өте қайрат көрсеткендер. #EHL-İ GAZÂ: Ғазилер, дін үшін соғыс жасағандар. #EHL-İ GIYBET: Ғайбат еткендер, басқа біреудің артынан, естісе ренжитін түрде сөз сөйлегендер. #EHL-İ HADÎS: Хадис маманы, хадис ғалымдары. #EHL-İ HAK: Хақ иесі, иман, ислам жəне Құранның ақиқат жəне тура жолында болғандар. #EHL-İ HAK VE HAKİKAT: Хақ жəне ақиқат иесі, иман, ислам жəне Құранның ақиқат жəне тура жолында болғандар. #EHL-İ HAKİKAT: Ақиқат иесі, исламиеттің жəне Құранның білдірген ақиқаттарды қабыл етіп онымен өмір сүргендер. #EHL-İ HAL: 1. Илаһи ғашықтық себебімен кейбір рухани халдер жəне толқыныстарды бастан кешіргендер. 2. Өткен шақ пен келешектен тыс қазіргі шақта болғандар. #EHL-İ HALL Ü AKD: Мемлекеттік проблемаларды шешіп жəне нəтижесін шығарған мақамда отырғандар; мемлекет басшылары. #EHL-İ HAMİYET: Қайраткер жандар, дін үшін еңбек ету жəне дінді сақтау қайратын алып жүргендер. #EHL-İ HAYAT: Өмір иелері, жан иелері. #EHL-İ HAYRAT: Жақсылық иелері, Аллаһ жолында қайырлы жəне игі істер жасағандар. #EHL-İ HEVA: Нəфсінің өткенші қалауларына тəуелді болғандар. #EHL-İ HEVESAT: Нəфсінің бос жəне күнəлі қалауларына тұтқын болғандар. #EHL-İ HIFZ: Хафыздар, Құранды жаттағандар. #EHL-İ HIRS: Ашкөздік иелері, ашкөз жəне тойымсыз адамдар. #EHL-İ HİBRE: Маман, сарапшы, істің жəне ақиқаттың іш жүзін білгендер, пайғамбарлар мен əулиелер. #EHL-İ HİDAYET: Хидает иелері, Құранның көрсеткен тура жолда болғандар. #EHL-İ HİKMET: Хикмет иесі, табиғат ілімдерімен (пəндермен) шұғылданған ғылым адамдары, философтар. #EHL-İ HİMMET: Химмет иесі, дін үшін еңбек ету жəне дінді сақтау жігерін өз бойында жоғары деңгейде тасығандар. #EHL-İ HUZUR: Құзыр иесі, Аллаһтың (жж) мағынауи жақындығын сезінген (қол жеткізген) жəне Аллаһтың (жж) үнемі көз алдында болғандығын ұмытпағандар. #EHL-İ HÜKM: Үкім иесі. Шешім беруге өкілетті болғандар. #EHL-İ HÜKÛMET: Мемлекет басшылары, елді басқаратындар. #EHL-İ HÜKÜM: Үкім иесі. Шешім беруге өкілетті болғандар. #EHL-İ HÜRRİYET: Хуриетшілдер, еркіндікті қорғағандар. #EHL-İ İBADET: Аллаһ (жж) алдында құлдық міндетін атқарғандар. #EHL-İ İBRET: Ғибрат алғандар, мағына шығарып дəріс алғандар. #EHL-İ İÇTİHAD: Иштихад иелері, Құранның аяттарына жəне Пайғамбарымыздың (асм) хадистеріне сүйеніп жаңадан шыққан тақырыптарды (мəселелерді) шешкен ислам ғалымдары. #EHL-İ İDARE: Басқарушылар, билеушілер. #EHL-İ İDLÂL: Ислам жəне иман жолынан адастыруға тырысқандар.

105 #EHL-İ İFRAT: Ифрат еткендер, орта жəне тура жолдан тайғандар. #EHL-İ İHANET: Сатқындық еткендер, опасыздар. #EHL-İ İHTİSAS: Маман иелері, мамандар. #EHL-İ İLHAD: Діннен шыққан дінсіздер, діннен шыққандар, имансыздар. #EHL-İ İLİM: Ілім иелері. #EHL-İ İLM: Ілім иелері. #EHL-İ İLTİBAS: 1. Діни шабыт халінде сезгендерін ақиқаттармен шатастырғандар. 2. Бір-біріне ұқсайтын нəрселерді шатастырып ажырата алмағандар. #EHL-İ İMAN: Иман еткендер, имандылар. #EHL-İ İNAD: Қасарысқандар, айтқанға көнбейтіндер. #EHL-İ İNKÂR: Аллаһты (жж) теріске шығарушылар, хақты мойындамаушылар. #EHL-İ İNSAF: Ынсапты жандар, ынсаптылар, мейірімділік жəне əділдік өлшемдеріне гөре əрекет ететіндер. #EHL-İ İNSAN: Адамдар. #EHL-İ İNSAN VE İSLÂM: Адамдар мен мұсылмандар. #EHL-İ İRFAN: Құран жəне иман ақиқаттарын терең жақтарымен білген, парасаты қуатты адамдар. #EHL-İ İRŞAD: Иршад иесі, тураны жəне ақиқатты көрсеткендер, иман жəне ислам жəне Құран жолын көрсеткендер. #EHL-İ İSBAT: Дəлелдеушілер, дəлелдегендер. #EHL-İ İSPAT: Дəлелге сүйеніп ақиқатты дəлелдеушілер, дəлелдегендер. #EHL-İ İSLÂM: Мұсылмандар. #EHL-İ İSLÂMİYET: Ислам дініне кіргендер, Мұсылмандар. #EHL-İ İSRAF: Ысырап еткендер, керексіз жерге жəне ислам дінінің тыйым салған нəрселерге қаржы жұмсағандар. #EHL-İ İSTİDRAC: Истидрадж иелері; менмендік, тəкаппарлық, азғындық жəне адасуды арттыруға жол ашқан (осылайша Аллаһтың (жж) азабына одан сайын лайық болатын) түрде əдеттен тыс халдер көрсеткендер. #EHL-İ İSTİĞRAK: Аллаһтың (жж) махаббатына беріліп, есінен таңғандар. #EHL-İ İSTİKBAL: Келешектегілер. #EHL-İ İSYAN: Аллаһқа (жж) жəне əмірлеріне қарсы шыққандар. #EHL-İ İŞARAT: Құранда келешек замандарға қатысты кейбір жасырын ишараттар болғандығын қабылдағандар жəне үлгілерін көрсеткен дін ғалымдары. #EHL-İ İŞTİYAK: Өте ынталы болғандар, қатты сағыныш пен тілекші болғандар. #EHL-İ İTİZAL: Мүтезели мəзхабынан болғандар; адам өзінің қалауымен жасаған іс жəне əрекетерінің жаратушысы, яғни, шынайы иесі өзі, ал, Аллаһтың (жж) қалауы іске араласпайды, деген секілді көзқарасты ұстанғандар. #EHL-İ İTTİHAD: Исламда бірлік пен бірге болу үшін еңбек еткендер. #EHL-İ İZZET: Абыройлы жандар, жоғары намысты жəне абыройлы болғандар. #EHL-İ KALB: Жүрегі ояу, сезімтал жан, мағынауи ақиқаттарды өте тез ұғынғыш жандар. #EHL-İ KALEM: Жазу жазғандар, жазушылар. #EHL-İ KANAAT: Қанағат еткендер, ашкөзді болмаған жəне тойымсыздықпен басқаның затына көз тікпегендер. #EHL-İ KANUN: Заң шығарушылар, заңгерлер. #EHL-İ KELÂM: Келам ілімінің ғалымы, ислам дінінің иман негіздерін дəлелдеу жəне ашықтама жасау тұрғысында үлкен дін ғалымдары. #EHL-İ KEMAL: Жоғары дəрежеге жəне кемелдікке жеткендер. #EHL-İ KEMALÂT: Жоғары дəрежеге жəне мағынауи кемелдікке жеткендер. #EHL-İ KERAMET: Керемет иелері, өздерінде таңғажайып кемелді жағдайлар көрінген Аллаһтың (жж) достығына жеткендер. #EHL-İ KEREM: Икрам иелері, игілік жасайтын жомарт жандар.

106 #EHL-İ KEŞF: Кəшиф иелері, сыртқы сезімдермен білінбеген мағынауи əлемдерді жəне ішіндегілерді Аллаһтың (жж) рұқсатымен көріп білгендер. #EHL-İ KEŞFELKUBUR: Қабірдегі (мазарыстандағы) өлілердің жағдайын көргендер. #EHL-İ KEŞFE'L-KUBUR: Қабірдегі (мазарыстандағы) өлілердің жағдайын көргендер. #EHL-İ KEŞİF: Кəшиф иелері, сыртқы сезімдермен білінбеген мағынауи əлемдерді жəне ішіндегілерді Аллаһтың (жж) рұқсатымен көріп білгендер. #EHL-İ KIBLE: Құбылаға бет бұрған жан, Аллаһқа (жж) сенген бірақ əхли сүннет мəзхабына кірген мұсылман. #EHL-İ KIRAAT: Оқи алатындар. #EHL-İ KİN: Кек сақтағандар, іштей дұшпандық еткендер. #EHL-İ KİN VE ADAVET: Дұшпандық пен кек сақтағандар. #EHL-İ KİTAB: Аллаһ (жж) тарапынан пайғамбарларға келген киелі кітаптарда естіген тыңдаған қабылдаған жандар. (Йахудилер, Христиандар, Мұсылмандар.) #EHL-İ KUBUR: Қабірдегілер, мазарлардағы өлілер. #EHL-İ KUR'AN: Құранға сеніп, оның жолымен жүргендер. #EHL-İ KUSUR: Қате түсініп қате əрекет еткендер, кемшілікті кісілер. #EHL-İ KÜFR: Кəпірлер, Аллаға (жж) қасарысып сенбегендер. #EHL-İ KÜFÜR: Кəпірлер, Аллаға (жж)қасарысып сенбегендер. #EHL-İ KÜTÜB-Ü SAHİHA: Сахиқ хадис кітаптарының иелері, Пайғамбарымыздың (асм) сөздерін, жүріс-тұрыстарын толыққанды жан-жақты зерттеп, дұрыстығына əбден көз жеткізіп жазған, кітап түрінде шығарған ғалымдар. #EHL-İ MAARİF: Оқу-ағарту саласының қызметкерлері. #EHL-İ MAAŞ: 1. Жағдайы жақсы болған ауқаттылар. 2. Айлыққа еңбек еткендер. #EHL-İ MAKAMAT: Мақам иелері. #EHL-İ MARİFET: 1.Білімді адам. 2. Ұстаз, дін ағартушысы. 3.Аллаһты (жж) білген жəне шын жүрекпен берілген адамдар. #EHL-İ MEDENİYET: Мəдениет өмірімен өмір сүргендер. #EHL-İ MEDER VE MEDENİYET: Отырықшы үйлер мен қала тіршілігімен өмір сүргендер. #EHL-İ MEDRESE: Медреседе (жоғары діни оқуда) дін ілімдерімен шұғылданған мұғалімдер мен шəкірттер. #EHL-İ MEKTEB: Мектеп адамы, оқу орындарындарындағы мұғалімдер мен шəкірттер. #EHL-İ MESALİK: Мəслек иелері, Аллаһ (жж) ризасын табу жəне дінге қызмет ету үшін əр түрлі бағытта болған үлкен дін ғалымдары. #EHL-İ MEŞREB: Мəшрəб иесі. Жеке кісінің мінезінен туындаған жолмен (бағыт) жүру. #EHL-İ MUHABBET: Аллаһты (жж) жоғары деңгейде сүйгендер. #EHL-İ MÜNACAT: Аллаһқа (жж) жалбарынып дұға жасағандар. #EHL-İ NAKİL: Дəлел жəне жол көрсетуші ретінде Аллаһтың (жж) кітабын жəне Пайғамбарымыздың (асм) хадистерін негізге алғандар. #EHL-İ NAMUS: Намысты адамдар. #EHL-İ NÂR: Жаһаннам отына лайық болғандар, тозақтықтар. #EHL-İ NAZAR: Теориялық жолмен, яғни, ой арқылы ақиқатты табуға тырысқандар (келам ілімінің ғалымдары). #EHL-İ NECAT: Тозаққа түсуден құтылғандар, жəннəттықтар. #EHL-İ NEFİY: Жоққа шығарушылар, «жоқ» деушілер. #EHL-İ NEFY: Жоққа шығарушылар, «жоқ» деушілер. #EHL-İ NİFAK: Бөлінгендер, бұзғыншылық жасағандар; екі жүзділік жасағандар. #EHL-İ NUR: Құран жəне иман нұрына қол жеткізгендер. #EHL-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлар.

107 #EHL-İ RİSALET: Рəсулдер, пайғамбарлықты атқарушылар, Аллаһтың (жж) елшілері болған пайғамбарлар. #EHL-İ RİVAYET-İ SADIKA: Пайғамбарымызға (асм) қатысты сөз жəне оқиғаларды тура түрде хабар берген жəне бізге дейін жеткізгендер. #EHL-İ RİYAZAT: Нəфсілерін тəрбиелеу жəне жүректерін нұрландыру үшін жеу, ішу, ұйықтау секілді материалдық мұқтаждық жəне лəззаттарды ең азына түсіріп ілім, зікір, пікір жəне ғибадатпен шұғылданғандар. #EHL-İ RİYAZET: Нəфсілерін тəрбиелеу жəне жүректерін нұрландыру үшін жеу, ішу, ұйықтау секілді материалдық мұқтаждық жəне лəззаттарды ең азына түсіріп ілім, зікір, пікір жəне ғибадатпен шұғылданғандар. #EHL-İ SAADET: Жəннəттілік болу бақытына қол жеткізгендер, шынайы жəне мəңгі бақытты тапқандар. #EHL-İ SABIR: Сабырлылар, сабыр еткендер. #EHL-İ SADAKAT: Сөздерінде, достықта, адалдықтарында дұрыс жəне таза жүректі болғандар. #EHL-İ SAHİH: Дұрыс хадистерді жинап кітап халіне келтіргендер, үлкен хадис ғалымдары. #EHL-İ SAHV: Аллаһтың (жж) махаббатына шынайы берілген бірақ ақыл-саналары орында жəне ояулы болғандар. #EHL-İ SALAH: Салих құлдар, діндар жəне күнəлардан алыс тұрған Аллаһтың (жж) сүйікті немесе игі құлдары. #EHL-İ SALAHAT: Салих амалдар (игі жəне сауапты істер) жасаған Аллаһтың (жж) сүйікті немесе игі құлдары. #EHL-İ SALÂT: Намаз оқығандар. #EHL-İ SALİB: Кресшілер, христиандар. #EHL-İ SALTANAT: Үкімет адамдары, басқарушылар. #EHL-İ SAN'AT: Өнершілер, қол өнермен шұғылданғандар. #EHL-İ SEFAHET: Дүния лəззаттары мен ойын-сауықтарына беріліп ақіретті ойланбағандар. #EHL-İ SEHAVET: Жомарт адамдар. #EHL-İ SEKİR: Аллаһтың (жж) махаббатына мас болғандықтан ақыл естерін жоғалтқандар. #EHL-İ SEMA: Көкте өмір сүргендер, көктегілер (періштелер, руханилер). #EHL-İ SEMAVAT: Аспан иелері, көктегілер, көктерде өмір сүргендер. #EHL-İ SERVET: Байлар, ауқатты жандар. #EHL-İ SEVAB: Сауап иесі, сауапты, сауап тапқан жəне тура жолда болғандар. #EHL-İ SEVAHİL: Жағалауда (теңіз немесе көл жағасында) өмір сүргендер. #EHL-İ SIRAT-I MÜSTAKİM: Тура жолда болғандар (мұсылмандар). #EHL-İ SIYAM: Оразадағылар, ораза ұстағандар. #EHL-İ SİYASET: Саясаткерлер, саясатшылар, саясатпен (ел басқарумен) шұғылданғандар. #EHL-İ SİYER: Пайғамбарлар тарихын жəне пайғамбарлардың жəне Пайғамбарымыздың (асм) өмірін жазғандар. #EHL-İ SUFFA: Мəдинада Пайғамбарымыздың (асм) мешітіне тұтасып тұрған, үсті жабық, жан-жағы ашық мекенде өмір сүргендер. Пайғамбарымыздың (асм) жасаған алғашқы ислам ілім жəне тəрбие ошағының шəкірттері болған сахабалар. Пайғамбарымыздың (асм) жан-жаққа дін тарату жөніндегі негізгі мұғалімдері осы ошақтан өрбіген. #EHL-İ SUFFE: Мəдинада Пайғамбарымыздың (асм) мешітіне тұтасып тұрған, үсті жабық, жан-жағы ашық мекенде өмір сүргендер. Пайғамбарымыздың (асм) жасаған алғашқы ислам ілім жəне тəрбие ошағының шəкірттері болған сахабалар. Пайғамбарымыздың (асм) жан-жаққа дін таратын негізгі мұғалімдері осы ілім ошағынан өрбіген. #EHL-İ SÜLÛK: Тариқат жолдарымен жүргендер, тариқатшылдар. #EHL-İ SÜNNET: Хз.Мұхаммедтің (асм) сүннетіне адал болғандар.

108 #EHL-İ SÜNNET VE CEMAAT: Хз.Мұхаммедтің (асм) сүннетіне жəне сол көзқараста біріккен үлкен дін ғалымдарының үкімдеріне адал болғандар (Ханафи, Шафиғи, Ханбали жəне Малики мəзхабынан болғандардың барлығы). #EHL-İ ŞAKAVET: Аллаһтың (жж) əмірлеріне қарсы келгендер, бас көтергендер, күнəлармен өмір сүргендер. #EHL-İ ŞEKAVET: Аллаһтың (жж) əмірлеріне қарсы келгендер, бас көтергендер, күнəлармен өмір сүргендер. #EHL-İ ŞERİAT: Шариғат ғалымдары, діннің үкімдерін (əмір жəне тыйымдарын) білген жəне оларды жақсы меңгерген дін ғалымдары. #EHL-İ ŞEVK: (Құран жəне иман қызметі үшін) ынталы, ықыласты болғандар. #EHL-İ ŞÎA: Хз.Алиге (ра) шын берілгендік идеясымен қателіктерге ұрынып адасқан Шиеттер (Шиалар). #EHL-İ ŞİİR: Ақындар, өлең жазғандар. #EHL-İ ŞİRK: Аллаһқа (жж) ортақ қосқандар, болмыстарды жəне оқиғаларды Аллаһтан (жж) басқа нəрселерге сүйендіргендер. #EHL-İ ŞUHUD: Иман жəне рухани дүниямен қатысты ақиқаттарды жүрек көзімен көре алған əулиелер. #EHL-İ ŞUUR: Сана иелері, ақыл жəне ой иелері. #EHL-İ ŞÜKR: Шүкір етушілер, бүкіл нығметтерді Аллаһтан (жж) біліп шүкір еткендер. #EHL-İ TAAT: Итағат еткендер, Аллаһтың (жж) əмір жəне тыйым салғандарына мойынсұнғандар. #EHL-İ TABİAT: Табиғатшылдар, болмыстарды жəне оқиғаларды табиғатқа сүйендірген Аллаһты (жж) жоққа шығарушылар, табиғатты жаратушы деп қабылдағандар. #EHL-İ TAHKİK: (Дін жəне иман тақырыптарында) зерттеу жасаған жəне дəлелдеу үшін ортаға дəлелдерін шығарған үлкен дін ғалымдары. #EHL-İ TAKDİR: Баға берген жəне құндылығын білгендер. #EHL-İ TAKVA: Тақуалар, күнəлардан өзін мықтап сақтағандар, күнə жасаудан мықтап қорыққандар. #EHL-İ TARİH: Тарихшылар. #EHL-İ TARÎK: Тариқатқа кірген жан, тариқатшы. #EHL-İ TARÎKAT: Тариқатқа кірген жан, тариқатшы. #EHL-İ TARÎKAT VE HAKİKAT: Тариқат жолымен жүргендер жəне дін, иман жəне рухани дүниямен қатысты ақиқаттардың негізін білген əулие кісіліер. #EHL-İ TASAVVUF: Сопылар, тариқат жолында болғандар, жүрек жəне рухты жетілдіру жəне жаман қалаулардан жəне рухани науқастықтардан тазару үшін құрылған мағынауи тəрбие жолында болғандар. #EHL-İ TEDKİK: Зерттегендер, терең зерттеушілер. #EHL-İ TETKİK: Зерттегендер, терең зерттеушілер. #EHL-İ TEFEKKÜR: Таңғажайып өнер туындылары болған əлем жəне ішіндегі болмыстар жəне оқиғалар үстінде ойланған жəне Жаратушының бар екендігі, бірлігі жəне сипаттары туралы пікірлеуге əрекет жасағандар. #EHL-İ TEFRİT: Тефрит еткендер, өте қатты болымсыздыққа түскендер, тура жолға жетпей қалғандар. #EHL-İ TEFSİR: Құранның тəпсірін жазғандар, Құран аяттарыны кең түрде түсіндірген дін ғалымдары. #EHL-İ TEKYE: Діни дəрістер мен зікір орындары болған тəкиелерде жиналған тариқатшылдар. #EHL-İ TEMAŞA: Дəріс жəне ғибрат алу үшін қарап тамашалағандар. #EHL-İ TENKİD: Сын айтушылар, сыншылар, жақтырмай жамандағандар. #EHL-İ TESLİS: Үш құдайға яғни «Әке, бала, Киелі рух» түрінде сенген Христиандар. #EHL-İ TEŞEYYU': Шиалар, шиизм жолын қуушы. #EHL-İ TEVEKKÜL: Тəуекел иелері, қажетті шаралар мен себептерді жасап нəтижені Аллаһқа (жж) тапсырып Оған сенгендер.

109 #EHL-İ TEVHİD: Аллаһты (жж) бір деп сенгендер, Аллаһтың (жж) бірлігіне иман келтіргендер. #EHL-İ TİCARET: Саудагерлер, сауда ісімен шұғылданғандар. #EHL-İ TUĞYAN: Иман жəне ислам негіздерін жоққа шығарып, оны жоюға əрекет еткен шектен шыққан дінсіз. #EHL-İ TURUK: Тариқаттарға кіргендер. #EHL-İ UKÛL: Ақыл иелері, ақылдылар. #EHL-İ ULÛM: Ілім иелері. #EHL-İ ULÛM-U DİNİYE: Дін ілімен шұғылданғандар, дінге қатысты ілімдердің ғалымдары. #EHL-İ USÛLÜDDİN: Діннің негізгі ірге тасы болған сенім қағидаларын тереңнен зерттеп ашықтаған дін ғалымдары. #EHL-İ USÛLÜ'D-DİN: Діннің негізгі ірге тасы болған сенім қағидаларын тереңнен зерттеп ашықтаған дін ғалымдары. #EHL-İ USÛLÜ'L-FIKH: Ислам құқығының негізгі ірге тасы болған ережелерімен шұғылданған ғалымдар. #EHL-İ UZLET: Қоғамдық өмірден жəне адамдардан бөлініп жалғыздыққа кірген адам. #EHL-İ VAHDETÜ'L-VÜCUD: Тек қана бір ғана Аллаһ (жж) бар деген көзқарасты қабылдағандар. Аллаһтан (жж) басқа барлық (болмыс) жоқ, тек ол бар деген сопылар. #EHL-İ VAHDETÜ'Ş-ŞUHUD: Көрінген болмыстардың ақиқат болмағандығын жəне ақиқатта тек Аллаһ (жж) қана бар болғандығын сөйлеген сопылық жолдағылар. #EHL-İ VEBER VE BADİYETİN: Көшпелі өмір сүргендер (ehl-I veber) мен шөлдерде өмір сүргендердің. #EHL-İ VELAYET: Әулиелер. #EHL-İ VERASET-İ NÜBÜVVET: Пайғамбардың мұрагерлері, Пайғамбарымыздың (асм) жолын толық түрде ұстанған жəне əрбір жақтан пайғамбарымызды (асм) өзіне жетекші еткендер. #EHL-İ VİCDAN: Ар-ұждан иелері, адал ниеттілер. #EHL-İ VİFAK: Түсінісіп бірлікте болғандар, бір-бірімен үйлесімді болғандар. #EHL-İ VUKUF: Маман кісі, танымал маман сарапшы адам. #EHL-İ ZAHİR: Тəпсірде Құран аяттарының бірінші қарағанда түсінетін ашық мағынасын негізге алғандар. #EHL-İ ZENB: Күнəһар құлдар. #EHL-İ ZEVK: Рухани (иман жəне ислам негіздеріндегі) ақиқаттарды білудің рахатына жеткендер. #EHL-İ ZEVK VE KEŞF: Иман, ислам жəне Құранның жоғары мағынауи (рухани) ақиқаттарын сезініп, рахатына қол жеткізгендер. #EHL-İ ZİKİR: Зікір еткендер, Аллаһты (жж) еске алушылар. #EHL-İ ZİMME: Ислам мемлекетінің қамқорлығында болған, белгілі бір салық төлеп өмір сүрген мұсылман болмаған тұлғалар. #EHL-İ ZULM: Зұлымдық жасағандар, залымдар. #EHLİYET: Жетік білушілік, өкілеттілік. #EHLULLAH: Аллаһтың (жж) сүйікті əулие құлы. #EHRAM: Пирамида түріндегі перғауын мазарлары, Мысыр пирамидалары. #EHRİMAN: Бұрыңғы Иранның діні Зердұшт дініндегі жамандықтың құдайы, шайтан. #EHU'L-ACAİB: Ғажайып жəне əдеттен тыс қабілеттегі бауыр. #EHU'L-ACAYİP: Ғажайып жəне əдеттен тыс қабілеттегі бауыр. #EHVA: Нəфсінің қалаулары жəне əуестіктері. #EHVAL: Қорқыныштар, қауіпті халдер. #EHVAL-İ MUHAVVİFANE: Қауіпті қатерлер, қорқыныш беретін жағдайлар. #EHVEN: Ең оңай, ең арзан, ең төмен.

110 #EHVENÜ'Ş-ŞER: Жамандықтардың ішіндегі ең аз зияндысы, неғұрлым аз жаманы. #EİMME: Имамдар, жетекшілер, жол көрсеткендер, өте үлкен ислам ғалымдары. #EİMME-İ ÂL-İ BEYT: Әһли Бейттің имамдары, Пайғамбарымыздың (асм) тегінен шыққан үлкен дін жетекшілері. #EİMME-İ ÂLÎŞAN: Жоғары абыройлы имамдар, атақты имамдар, өте жоғары жəне қадірлі үлкен дін ғалымдары. #EİMME-İ EHL-İ BEYT: Пайғамбарымыздың (асм) тегінен шыққан имамдар (мұсылмандар үшін үлкен дін жеткекшілері). #EİMME-İ ERBAA: Төрт мəзхəб имамы (имам Ағзам, имам Шафи, имам Малик, имам Ахмет ибн Ханбали). #EİMME-İ HADÎS: Хадис имамдары, Пайғамбарымыздың (асм) сөздерін, қылықтарын жəне əрекеттерін айқындауда жəне түсінуде маманданған үлкен ислам ғалымдары. #EİMME-İ İSNA AŞER: Он екі имам. #EİMME-İ MÜÇTEHİDÎN: Мұштеһид имамдар, аят жəне хадистерден діндегі бүкіл əмір жəне тыйымдарды анықтай алатын жəне жаңадан шыққан проблемаларды шеше алатын үлкен ислам ғалымдары. #EİMME-İ VERESE: Мұрагер болған имамдар. Пайғамбарымызды (асм) əрбір жағымен де соңына еріп мұсылмандарға үлгі болған үлкен ислам ғалымдары, дін жетекшілері. #EJDER: Үлкен жыртқыш (айдаһар), үлкен жылан. #EJDERHA: Үлкен жыртқыш (айдаһар), үлкен жылан. #EKÂBİR: Ең үлкендер. #EKÂBİR-İ SAHABE: Сахабалардың ең үлкендері. #EKAL: Ең аз, əлдеқайда азы. #EKALL: Ең аз, əлдеқайда азы. #EKALL-İ KALİL: Аздың азы, аздың одан да азы. #EKALL-İ ZALİM: Залымдардың аз бөлігі. #EKALLİYET: Азшылық, аз болған. #EKALLİYET-İ MÜSRİFE: Ысырап еткен азшылық, керексіз жəне шектен шығатындай шығын жасаған аз адам. #EKBER: Ең үлкен, ең биік. #EKBERÜ'L-KEBAİR: Үлкен күнəлардың ең үлкені. #EKDAR: Қайғылар, уайымдар, қиналыстар. #EKL: Жеу. #EKL': Жеу. #EKL VE ŞÜRB: Жеу мен ішу. #EKMEL: Ең кемелді, ең кемшіліксіз. #EKMEL-İ ÂHİRZAMAN: Ақырзаманның мағынауи жақтан ең кемелдісі болған тұлға. #EKMEL-İ ÂHİR ZAMAN: Ақырзаманның мағынауи жақтан ең кемелдісі болған тұлға. Ақырзаманның мағынауи жақтан ең кемелдісі болған тұлға. #EKMEL-İ ENBİYA: Пайғамбарлардың ең жоғарғысы жəне кемелдісі. #EKMELİYET: Кемелділік, кемшіліксіздік. #EKMELÜ'L-HALK: Жаратылғандардың ең кемелдісі жəне биігі. #EKMELÜ'R-RUSÜL: Расулдердің ең кемелдісі, Аллаһтың (жж) өздеріне кітап түсірілген пайғамбарлардың ең кемелдісі. #EKRAD: Курд халықтары. #EKREM: Ең кəрім, ең жомарт, өте мырза жəне қолы ашық жан. #EKREM-İ ENBİYA: Пайғамбарлардың ең абыройлысы жəне ең жоғарғысы жəне ең жомарты. #EKREMÜ'L-EKREMÎN: Жомарттылардың ең жомарты; Ұлылардың ұлысы (Аллаһ ж.ж.). #EKSER: Көпшілік, көбі.

111 #EKSERÎ: Көпшілік, көбі. #EKSER-İ HÜKEMA: Философтардың көбісі. #EKSER-İ MUTLAK: Басым көпшілік, шексіз көптік, орасан көпшілік. #EKSERÎN-İ AVAM: Қарапайым халықтың көбісі, халықтың көпшілігі. #EKSERİYA: Көбінесі, көп жағдайда. #EKSERİYET: Көпшілік. #EKSERİYET-İ A'ZAMÎ: Басым көпшілік. #EKSERİYET-İ AZÎME: Басым көпшілік. #EKSERİYET-İ MASUM: Бейкүнə көпшілік, айып-күнəсі болмаған адамдардың көбісі. #EKSERİYET-İ MUTLAKA: Басым көпшілік, шексіз көптік, орасан көпшілік. #EKVAN: Әлем, болмыстар, жаратылғандар. #EKVANÎ: Жаратылған болмыстарға тəн, əлеммен қатысты. #EL-ADL: Шексіз əділдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #EL-AMAN: Аллаһым қолдай гөр! Жасаған ием, жəрдем ет! «Есірке, ая, рахым ет» мағыналарын мазмұндайды. #EL-ÂN: Қазір, осы сəт. #EL-AZAMETÜ LİLLAH: Шексіз ұлылық тек Аллаһқа (жж) тəн. #EL-AZAMETÜ LİLLAH VE'L-KUDRETÜ LİLLAH: Шексіз ұлылық жəне құдірет тек Аллаһқа (жж) тəн. #EL-AZİZ: Аллаһтың (жж) Құранда жəне хадисте айтылған есімдерінің бірі. Шексіз күш, жоғарылық жəне абырой иесі мағынасында. Құранда бұл есім жеке өзі айтылмайды. «Әл-Алим», «əл-Хамид», «əр-Рахим», «əл-Хаким», «əл-Қауи», «əл-Ғаффар» т.б.с.с. есімдермен бірге қолданылады. #EL-AZİZÜ'L-HAKÎM: Әрбір ісін хикметпен жасаған жəне шексіз ұлы жəне қуатты болған Аллаһ (жж). #ELBAB: Ақылдар. #ELBAKARA: Құранның 2-ші сүресінің аты. 286 аяттан тұратын ең ұзын сүре. #EL-BAKARA: Құранның 2-ші сүресінің аты. 286 аяттан тұратын ең ұзын сүре. #ELBÂKİ: Бақи болған Аллаһ (жж), мəңгі жəне шексіз болған Аллаһ (жж). #EL-BÂKİ: Бақи болған Аллаһ (жж), мəңгі жəне шексіз болған Аллаһ (жж). #EL-BÂKİ HÜVALLAH: Бақи болған ол Аллаһ (жж), мəңгі, үнемі жəне шексіз болған тек қана ол Аллаһ (жж). #ELBÂKİ HÜVE'L-BÂKİ: Бақи болған Аллаһ (жж), бақи тек қана Ол. Мəңгі өлмейтін жəне шексіз болған тек қана Ол Аллаһ (жж). #ELBÂKİ HÜVELBÂKİ: Бақи болған Аллаһ (жж), бақи тек қана Ол. Мəңгі өлмейтін жəне шексіз болған тек қана Ол Аллаһ (жж). #ELBİSE-İ FAHİRE: Қымбатты, өте əдемі киім. #ELBUĞZU FİLLAH: Аллаһ (жж) үшін ашулану, тек қана Аллаһ (жж) атынана дұшпандық ету. #EL-CENNETÜ HAKKUN: Жұмақ хақ, жəннəт күмəнсіз түрде бар, ақиқат, тура жəне өте қажет. #ELCEVAB: Жауабы мынау. #EL-EHRAM CERİDESİ: Әхрам газеті. Мысырда тараған газеттің аты. #ELEKTRİK-İ NEVVARE: Өте нұрлы электр, өте жарқыраған лампа. #ELEKTRİK-MİSAL: Электр секілді. #ELEKTRİZASYON: Электрендіру. #ELEM: Аянышты, дерт, қайғы. #ELEMAN: 1. Бір қоғамда міндет атқарған, еңбек еткен тұлға. 2. Мүше, негізгі бөлшек. #EL-EMAN: Аллаһым қолдай гөр! Жасаған ием, жəрдем ет! «Есірке, ая, рахым ет». #EL-EMEL: Үміт, үмітті болу, үміттену, дəмелену, күту, сену. Аллаһтың (жж) рахметінен күшті үміттену. #ELEM-İ ELÎM: Қасіретті қайғы, ауыр қайғы, өртейтін қайғы.

112 #ELEM-İ FİKRÎ: Қайғылы нəрсені ойлаудан туындаған (fikri) қайғы, қасірет, уайым. #ELEM-İ MANEVÎ: Мағынауи қайғы, рухани қасірет. #ELEM-İ MEVT: Өлім қайғысы, өлім қасіреті. #ELEM-İ RÎŞ-İ CEFA: Жапа (зұлымдық, қорлық) жарасының қайғысы. #ELEM-İ ŞEFKAT: Мейірімділіктен туындаған қайғы-қасірет. #ELEM-İ YE'S: Үмітсіздік қайғысы, үмітсіздік қасіреті. #ELEM-İ YEİS: Үмітсіздік қайғысы, үмітсіздік қасіреті. #ELEM-İ ZEVAL: Біту қайғысы, аяқталу қасіреті. #ELEMKÂRANE: Қайғылы, қайғы беретін түрде. #ELEMNÂK: Қайғы-қасірет беретін. #ELF: Мың саны, 1000. #EL-FAHRÜDDEVRANÎ: Дəуірдің мақтанышы, заманның абыройлысы. #EL-FAHRÜ'D-DEVRANÎ: Дəуірдің мақтанышы, заманның абыройлысы. #EL-FAKİR: Мұқтаж, пақыр, жоқтық. #EL-FATİHA: Фатиха сүресі. Құранның бірінші сүресі. #ELFATİHA: Фатиха сүресі. Құранның бірінші сүресі. #ELFAZ: Сөздер. #ELFAZ-I HADÎSİYE: Хадиске тəн сөздер. #ELFAZ-I İLAHİYE: Аллаһқа (жж) тəн сөздер. #ELFAZ-I KUDSİYE-İ İLAHİYE: Аллаһқа (жж) тəн киелі сөздер. #ELFAZ-I KUR'AN: Құранға тəн сөздері (сөйлемдері). #ELFAZ-I KUR'ANİYE: Құранға тəн сөздер, Құранның сөздері мен сөйлемдері. #ELFAZ-I KUR'ANİYE VE NEBEVİYE: Құранға жəне Пайғамбарымызға (асм) тəн мүбарак сөздер. #ELFAZ-I MÜBAREKE: Мүбарак сөздер, қасиетті құнды сөздер. #ELFAZ-I TAHMİDİYE: Аллаһқа (жж) тəн мадақтау сөздері, «əлхамдуллаһ» сөздер. #ELFAZ-I TA'ZİMİYE: Тағзым еткен сөздерім, құрметтеп айтқан сөздерім. #ELFÜN: Мың. #EL-HÂFIZ: Хадис ілімін жетік меңгерген ең аз дегенде жүз мың хадисті жаттап алған үлкен ислам ғалымдарына берілген мəртебе жəне атақ. #ELHAK: Шынымен, шынында да, расында. #EL-HAK: Бар болуы ешбір нəрсеге ұқсамаған əзəли жəне шексіз ақиқат; ғибадатқа лайық жəне əрбір хақтың иесі; хақ, əділдік жəне ақиқатты ортаға шығарған (Аллаһ ж.ж.). #EL-HAKEM: Дұрыс пен бұрысты айырған жəне үкіміне бас идірген Аллаһ (жж). #EL-HAKKU YA'LÛ: Хақ (ақиқат, тура) əр уақыт жоғары. #ELHAMDÜLİLLAH: Бүкіл хамдтер (шүкірлер) кім сөйлесе жəне кімге сөйлесе тек қана Аллаһқа (жж) тəн. #EL-HANNAS: Мүмкіндік тапқан сəтте зымияндықпен тиіскен. #ELHASIL: Қысқасы, тоқ етерін айтқанда, сөздің қортындысы. #ELHUBBU FİLLAH: Аллаһ (жж) үшін сүю, тек қана Аллаһ (жж) атынан сүю. #EL-HUBBU FİLLAH: Аллаһ (жж) үшін сүю, тек қана Аллаһ (жж) атынан сүю. #ELHÜCCETÜZZEHRA: Рисале-и Нұрдан Шұғалар атты кітаптың 15-ші бөлімі болған 15-ші Шұғаның есімі. \"Өте жарқын дəлел\" мағынасындағы есім. #EL-HÜCCETÜ'Z-ZEHRA: Рисале-и Нұрдан Шұғалар атты кітаптың 15-ші бөлімі болған 15-ші Шұғаның есімі. \"Өте жарқын дəлел\" мағынасындағы есім. #EL-HÜKMÜ LİL-EKSER: «Үкім (шешім) көпшілікке қарай беріледі» мағынасындағы бір сөз. #ELHÜKMÜ LİL-GALİB: Жеңгеннің үкімі көбінесе өтеді мағынасындағы бір сөз. #EL-HÜKMÜ LİL-GALİB: Жеңгеннің үкімі көбінесе өтеді мағынасындағы бір сөз.

113 #EL-HÜKMÜ Lİ'L-GALİB: Жеңгеннің үкімі көбінесе өтеді мағынасындағы бір сөз. #EL-HÜKMÜ LİLLAH: Үкім Аллаһтан (жж), шешімді Аллаһ (жж)береді. #EL-İ İSTİĞRAK: Жалпылықты баяндаған, «əрбір», «барлық» деген мағынаға да келетін жəне арапшада есімдердің басына келтірілетін \"əл\" (əлиф пен лам) септік жалғауы. #ELİF: Құран əліппесінің алғашқы əрпінің есімі. #ELİFBA: Құранды оқуды үйрену үшін алғашқы кітапша, əліппе. #ELİF-İ SÂKİNE: Оқылмайтын əлиф əрпі. #ELÎM: Қайғы, күйініш, уайым. #ELÎMANE: Қайғылы, қасірет шеккізетін түрде. #ELÎME: Қайғылы. #EL'İNSAF: «Ойлан, аясаңшы, құдайдан қорық» мағыналарында қолданылады. #EL'İYAZÜ BİLLAH: Аллаһ (жж) сақтасын, Аллаһқа (жж) сыйынамыз. #EL-MESNEVİYYÜ'L-ARABÎ MİN RİSALETİ'N-NUR: Рисале-и Нұрдан арапша Месневи кітабы. #ELMEVTÜ HAK: Өлім хақ, өлім анық түрде ақиқат. #EL-MEVTÜ HAK: Өлім хақ, өлім анық түрде ақиқат. #EL-MEVTÜ HAKKUN: Өлім хақ, өлім анық түрде ақиқат. #EL-MİNNETÜ LİLLAH: Қаншалықты борыштарлық бар болса жəне қай жерде болса да болсын ол борыштарлық тек Аллаһқа (жж) тəн. #EL PENÇE: Қол қусырып əмір күту. #ELSİNE: Тілдер. #ELSİNE-İ ÂLEM: Дүниядағы тілдер. #ELSİNE-İ ENAM: Халықтың тілдері. #ELSİNE-İ KÜLLİYE: Барлық болмыс түрлерінің тілдері. #ELSİNE-İ MAHSUSA: Арнайы тілдер, ерекше тілдер. #ELSİNE-İ SEMAVİYE: Аспандағы тілдер, көктергі (ұлы əлемдерде) болған періштелер, руханилер немесе басқа болмыстардың өздеріне тəн тілдері. #ELSİNE-İ TERKİBİYE VE TASRİFİYE: Құрастырмалы, етістік пен септігі болған тілдер, бір-біріне жалғау сөздермен сөйлейтін тілдер. #ELTAF: Ең латиф, өте хош жəне өте əдемі. * فاطلأ Жарылқаулар, игіліктер. #ELTAF-I İLAHİYE: Аллаһтың (жж) игіліктері мен жəрдемдері. #ELTAF-I RABBANİYE: Раббымыз болған Аллаһтың (жж) жарылқаулары, əр нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі, асыраушысы жəне қорғаушысы болған Аллаһтың (жж) жарылқаулары. #ELTAF-I SÜBHANİYE: Субхан болған Аллаһтың жарылқаулары жарылқаулары, əр түрлі кемшіліктер мен нұқсандықтардан пəк болған Аллаһтың (жж) игіліктері жəне жəрдемдері. #ELVAH: 1. Маңдайша жазу, жазуы бар тақтайша. 2. Плакат, сурет. #ELVAH-I KADERİYE: Тағдырдың жазу тақтасы, əр нəрсенің анықталған жағдайлары тіркелінген маңдайша жазулар. #ELVAH-I MAHFUZA: Аллаһтың (жж) сақтауы астындағы тағдырдың жазулары. #ELVAH-I MİSALİYE: (Бұл дүнияда болып кеткендердің тіркелінген) мағынауи жазу маңдайшалары (тақтайшалары). #ELVAH-I NUKUŞ-U KUDRET: Құдірет нақыштарының жазу маңдайшалары, Аллаһтың (жж) шексіз құдіретінің өнерлі жұмысының жəне нақыштарының жазу маңдайшалары (тақтайшалары). #ELVAN: Түстер, (ауысп.) түрлер. #ELVAN-I İBADET: (Түрлі болмыстардың) алуан түрлі ғибадаттары. #ELVAN-I SEB'A: (Күн жарығындағы) жеті түс: 1.Қызыл. 2.Қызғылт сары. 3.Сары. 4.Жасыл. 5.Көк, көгілдір. 6.Қою көк. 7.Күлгін түс. #ELVEDA: Қош бол, Аллаһқа (жж) аманат мағынасының орнына қолданылатын сөз. #ELYAK: Өте лайық, ең лайық.

114 #ELYEVM: Бүгін, əлі, осы уақытқа дейін. #ELZEM: Өте қажетті, ең керекті, əлдеқайда қажет. #ELZEM-İ ZÂD: Өте қажетті жол азығы, жол үшін ең керекті азық. #ELZEMİYET: Өте қажеттілік, əлдеқайда қажетті болу. #EMAM: Бір нəрсенің алдыңғы жағы, алды. #EMAN: 1. Қауіпсіздікте болу. 2. Жəрдем сұрау немесе кешірім сұрау. #EMANAT: Аманаттар. #EMANAT-I PEYGAMBERÎ: Хз. Пайғамбарымыздың (асм) аманаттары (иман жəне Құран ақиқаттары). #EMANETEN: Аманат ретінде. #EMANET-İ KÜBRA: Ең үлкен аманат, Аллаһ (жж) тарапынан берілген шектеулі қабілет жəне өнер мөлшерімен Аллаһтың (жж) шексіз сипат жəне есімдерін түсіну жəне танумен міндеттелінген жəне соған жауапты болған аманаты. #EMANET-İ TEBLİĞ: (Аллаһтың (жж) аманатын кемшіліксіз түрде) адамдарға естірту жəне жауапкершілігі. #EMANETULLAH: Аллаһтың (жж) аманаты. #EMANÎ: Ниеттер, қалаулар, мақсаттар. #EMARAT: Белгілер, нышандар, дəлелдер. #EMARAT-I HAŞRİYE: Хаширге (өлгеннен кейін о дүнияда қайта тірілуге) қатысты белгілер, ишараттар, дəлелдер. #EMARE: Белгі, айғақ. #EMARE-İ HADSİYE: Хадси белгі, ұзақ ойлануға керек қалдырмастан тікелей жəне лезде түсіне алған, қамти алған белгілер жəне ишараттар. #EMARE-İ İ'CAZ: (Құранға қатысты) мұғжизалы болу ишараты. #EMARE-İ KAVİYE: Қуатты белгі, қуатты ишарат жəне айғақ. #EMARE-İ TEVFİK-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) жəрдемінің ишараты. #EMEL: Үміт, қуатты қалау, үміттену. #EMEL-İ ÂCİZANE: Бейшара бір құлға жарасатын қалау жəне мақсат. #EMEL-İ HÂLİSANE: Шын көңілден туындаған қалау жəне ниет. #EMEVÎLER: Омейядтар мемлекетін құрған Омейядтар тегінен болғандар, Ұмайя балалары. * Омейядтар мемлекетінің билеушілері. * Омейядтарды жақтаушылар,халифалық Омейядтарға тиесілі деп білгендер (661-750)7 #EMEVÎLİK: Омейятдарды жақтаушылық, халифалық мəселесінде Омейядтардың жағына шығу. #EMEVİYE DEVLETİ: Төрт халифадан кейін, мемлекет билігі Ұмайя балдарына өтіп Хз.Муавия мен Мл.661-де басталған жəне барлығы 14 билеушімен Мл.750 жылына дейін жалғасқан ислам мемлекетінің аты. #EMİN: Аманат иесі, сенім артуға болатын. * Ең анық, сенімді, ең шын. #EMÎR: Басшы, төраға. #EMİRBER: Шабарман əскер, қолбасшының арнайы бұйрықтарын орындаумен міндетті əскер. #EMİRDAĞ: Афион облысының ауданы. #EMİRKULU: Алған əмірді орындауға міндетті. #EMİRNAME: Жазбаша бұйрық, жарлық. #EMİRNAME-İ ÂRİFANE: Ақиқаттарды терең білген ғалымға жарасатын түрдегі жазбаша əмір (орындалуы міндетті екенін білдірген хат). #EMMA BA'DÜ: Бұдан кейінгісіне келетін болсақ. #EMMARE: Әмір етуші, зорлаушы, итермелеуші. #EMN: Сенімділік, сенім. #EMN Ü ADALET: Қауіпсіздік жəне əділдік. #EMN Ü EMAN: Қауіпсіздік жəне тыныштық. #EMN VE EMAN: Қауіпсіздік жəне тыныштық. #EMN Ü EMANET: Сенімділік жəне аманат болып берілген қабілетті əрі жауапкершілікті міндеттеу. #EMN VE EMANET: Сенімділік жəне аманат болып берілген қабілетті əрі жауапкершілікті міндет етіп алу.

115 #EMNİYET: Сенімділік, сенім ішінде болу, қауіпсіздік, қатерсіз. #EMNİYET-İ DÂHİLİYE: Ішкі сенімділік, ішкі қауіпсіздік, елдің ішкі қауіпсіздігі. #EMNİYET-İ MUTLAKA: Толыққанды қауіпсіздік. #EMNİYET-İ MÜTEKABİLE: Бір біріне сенімділік, өзара сенім артушылық. #EMNİYET-İ TAMME: Толыққанды қауіпсіздік жəне сенімділік. #EMNİYET-İ UMUMÎ: Жалпы қауіпсіздік. #EMNİYET-İ UMUMİYE: Жалпы қауіпсіздік. #EMN-Ü EMAN: Қауіпсіздік жəне тыныштық. #EMN-Ü EMAN Ü EMNİYET: Тыныштық, бейбітшілік жəне қауіпсіздік; салауатты өмір, жайлылық жəне қатерсіз. #EMPERYALİST: Империалист, отарлаушы. #EMPERYALİZM: Империализм, отарлау мақсатымен басқа елдерді жаулап алу жəне территориясын кеңейту саясаты. #EMİR VE İRADE-İ İLAHİ: Аллаһтың (жж) əмірі жəне шексіз қалауы. #EMİR VE FERMAN: Әмір жəне жарлық. #EMRAZ: Науқастықтар. #EMRAZ-I ASABİYE: Жүйкесі тозған, жүйке науқастығы. #EMRAZ-I İÇTİMAİYE: Қоғамдағы бұғыншылықтар жəне жайсыздықтар. #EMRAZ-I KALB: (Рухани) жүрек науқастықтары; рухани өміріне қайшы қалау, сезім, ой жəне халдердің жүректе болуы, жүректің бұзылуы. #EMRAZ-I NEFSANİYE: Нəпсідегі бұзғыншылықтар, нəпсідегі рухани науқастықтар. #EMRAZ-I RUHANİYEDE VE AKLİYEDE VE KALBİYEDE: Рух, ақыл жəне жүректердегі бұзғыншылықтар жəне науқастықтар (дүнияға махаббат, дүнияның лəззаттары, рухани қиналыстар, үмітсіздіктер, түңілушілік, жаман мінез жəне əдеттер, күмəндар, уəсуасалар, қате түсініктер, керексіз мақсаттар жəне əуестіктер т.б.). #EMRÎ: Әмірмен қатысты, əмірмен болған. #EMR-İ ADEMÎ: Бір іс жəне əрекетті жасамаудан болатын оқиға немсе жағдай, бір істің болуы үшін керектіретін шарттың жасалынбауы. #EMR-İ ÂLÎ: Ұлы жарлық. #EMR-İ AZÎM: Өте үлкен жəне маңызды іс. #EMR-İ BÂTIL: Жалған іс, негізсіз жəне ойдан шығарылған нəрсе. #EMR-İ BÎEMANÎ: Қарсы тұра алмайтын бұйрық. #EMR-İ BİLMARUF: Исламда мұсылмандарға Аллаһтың (жж) бұйырған міндеті: «жақсылыққа бұйыру немесе үгіттеу». #EMR-İ Bİ'L-MARUF: Исламда мұсылмандарға Аллаһтың (жж) бұйырған міндеті: «жақсылыққа бұйыру немесе үгіттеу». #EMR-İ CEBRÎ: (Адамды) мəжбүрлейтін бұйрық. #EMR-İ CELİL: Ұлы бұйрық, ұлы əмір. #EMR-İ CELİL-İ NEBEVÎ: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) ұлық əмірі. #EMR-İ CÜZ'Î: Қарапайым іс. #EMR-İ DİN: Дін ісі, дін мəселесі. #EMR-İ EZELÎ: (Аллаһқа ж.ж. тəн) əзəли (басы жəне соңы болмаған) əмір. #EMR-İ GAYBÎ: Сезім мүшелерімен білінбеген іс жəне оқиға. #EMR-İ HAK: Аллаһтың (жж) əмірі. * Өлім. #EMR-İ HÂLIK: Жаратушы болған Аллаһтың (жж) əмірі. #EMR-İ HAS: Ерекше əмір, айрықша əмір. #EMR-İ HAYIR: Қайырлы жəне игі іс. #EMR-İ HAYR-I AZÎM: Үлкен қайырлы іс. #EMR-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) əмірі. #EMR-İ İSTİHBABÎ: (Дінде) мұстахаб (сауапты) немесе сүннет болғаны үшін жасалынған іс немемсе міндет. #EMR-İ İTİBARÎ VE ADEMȊ: Салыстырмалы болған, яғни, өз басымен бар болмай басқа бір нəрсеге гөре бар деп қабылданған оқиға (ойлағанға гөре

116 ой, сезгенге гөре сезім, айнаға гөре шағылыс, бір денеге гөре көлеңке алысқа гөре жақын, үлкенге гөре кішкентай секілді) жəне де бір іс жəне əрекет жасамаудан болатын оқиға немесе жағдай (emrȋ ademȋ). #EMR-İ KUR'AN: Құранның əмірі (бұйрығы). #EMR-İ KÜFRÎ: Күпірлікке қатысты іс жəне ой. #EMR-İ KÜN FEYEKÛN: Аллаһтың (жж) бір нəрсеге «бол» дегенде бірден оны бар еткен жаратушы əмірі. #EMR-İ MAAŞ: Күнелту ісі, өмір мұқтаждықтары. #EMR-İ MANEVÎ: 1. Мағынауи əмір, Аллаһтың (жж) қойған жаратылыс заңы. 2. Діни өмірмен қатысты əмір. #EMR-İ MARUF: Дінімізде игі болған іс жəне əрекет, əркімнің жақсы білген іс пен əрекет. #EMR-İ MÜHEYYİC: Қуатты сезімді ояндыратын оқиға, жағдай. #EMR-İ MÜHİMME: Маңызды іс. #EMR-İ NEBEVÎ: Пайғамбарымыздың (асм) бұйрығы. #EMR-İ NİSBÎ: Салыстырмалы болған, яғни, өз басымен бар болмай басқа бір нəрсеге гөре бар деп қабылданған оқиға (ойлағанға гөре ой, сезгенге гөре сезім, айнаға гөре шағылыс, бір денеге гөре көлеңке алысқа гөре жақын, үлкенге гөре кішкентай секілді). #EMR-İ PEYGAMBERÎ: Хз.Пайғамбардың (асм) əмірі. #EMR-İ RABBANÎ: Раббани əмір, əр нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) əмірі. #EMR-İ RAHMANÎ: Рахмани əмір, шексіз мейірімділік иесі болған Аллаһтың (жж) əмірі. #EMR-İ SABİT: Тұрақты іс, болған іс, шынайы түрде болған оқиға. #EMR-İ ŞER'Î: Шариғаттың əмірі, ислам дініне қатысты əмір. #EMR-İ TACİZÎ: Орындауда адамдарды əлсіз (күшсіз жəне шарасыз) қалдырған іс. #EMR-İ TEKLİF: Бір істі жəне міндетті жасаттыру үшін берілген əмір немесе іс. #EMR-İ TEKVİNÎ: 1. Болмыстардың жаратылысының керектіруі болып бағынған Илаһи əмір (заң) (су суықта қатады, от жағады; екі магнит жақындағанда ия тартады немесе тебеді; жандылар туады, өседі жəне өледі т.б.). 2. Аллаһтың (жж) құдірет, ілім жəне қалауымен бір нəрсені жасау немсе жарату үшін бергенжəне қалауымен «бол» деген əмірі. #EMR-İ ÜSTADANELERİ: Ұстазға жарасатын іс. #EMR-İ VAKİ': 1.Қабыл етуге мəжбүр етілген оқиға немесе жағдай; болды бітті, түріндегі іс немесе жағдай. 2.Күтпеген жəне əбігерге салатын іс. #EMR-İ VEHMÎ: Санада жобаланған (елестетілген) жəне сананың тысында болмысы болмаған іс немесе заң. #EMR-İ ZEKAT: Зекет əмірі, ислам дінінің бес шартынан бірі болған бір жыл уақыт өткен 90 грам алтынның немесе сол құндылықтағы ақша немесе сауда мүлкінен қырықтан бірін пақырларға беру əмірі. #EMSAL: Мысалдар; ұқсасы немесе теңі болғандар. * Хикаялар, мысалдар, дастандар. #EMSAL-İ KESÎRE: Көп санды үлгілер, көптеген мысалдар. #EMSAL-İ SAİRE: Басқа мысалдар, басқа үлгілер. #EMSİLE: Мысалдар, өрнектер. #EMTİA: Сауда заттары. #EMVAC: Толқындар. #EMVAC-I ZEVAL: Келіп кеткен, өліп көшіп кеткен толқындары (болмыстардың бірінен соң бірі дүнияға келіп кетушілерін еске түсіретін бір сөз). #EMVAL: Мүліктер, меншік заттар. #EMVAL-İ DÜNYEVİYE: Дүнияға қатысты мүліктер, дүниядағы күнелтуге қатысты мүліктер.

117 #EMVAL-İ MÎRİYE: Мемлекет мүлкі, мемлекетке тəн меншік. #EMVAL-İ NURİYE: Рисале-и Нұрға қатысты мүліктер. #EMVAL-İ UHREVİYE: Ақіретке қатысты мүліктер, о дүния тіршілігімен қатысты мүліктер. #EMVAT: Өлілер. #EMZİCE: Мінездер, ахлақтар. #ENAM: Барлық жаратылған болмыстар. #EN'AM: Құранның алтыншы сүресінің аты. * Осы сүре жəне басқа да сүрелер бірге жинақталып жазылған шағын кітапша. #ENANİYET: Менмендік, өзіне сүйену жəне өзіне сену. Адамның тұла-бойынан көрінген жақсы жəне əдемі сипаттарды өзінен деп білуі. #ENANİYET-İ İLMİYE: Ілімнен келген менмендік, білімнен туындаған менмендік, білгеніне сүйену. #ENANİYET-İ İNSANİYE: Адамға тəн менмендік, адамдағы мендік. #ENANİYET-İ NEFSİYE: Нəфсіге тəн менмендік, нəфсінің менмендігі. #ENANİYET-İ TAASSUBKÂRANE: Фанатиктік көрсететін менмендік, ешкімнің сөзіне құлақ аспайтын менмендік пен тəкəппарлық. #ENANİYET-İ TAASSUPKÂRANE: Фанатиктік көрсететін менмендік, ешкімнің сөзіне құлақ аспайтын менмендік пен тəкəппарлық. #ENBİYA: Пайғамбарлық. #ENBİYA U AHYAR: Пайғамбарлар мен қадірлі игі жақсылар. #ENBİYA-İ BENÎ-İSRAİL: Израйл ұрпақтарының пайғамбарлары, Яхуди халқына Аллаһтың (жж) жіберген пайғамбарлары. #ENBİYA-İ İZAM: Үлкен пайғамбарлар. #ENBİYA-İ SALİFE: Өткен пайғамбарлар. #ENBİYA-İ SÂLİFÎN: Өткен пайғамбарлар. #ENBİYA-YI İZAM: Үлкен пайғамбарлар. #ENBİYA-YI SÂBIKA: Өткен пайғамбарлар. #ENBİYA-YI SALİFE: Өткен пайғамбарлар. #ENCÜMEN: Мəжіліс, комиссия. #ENCÜMEN-İ ŞÛRA: Ақылдасу мəжілісі, кеңесу жəне танысу жиналысы. #ENCYCLOPEDİA: Энциклопедия. #ENDAD: Ұқсастар, тəріздес, теңдер, серіктестер. #ENDAHT: Ату. #ENDAM: Бой, дене, болмыс. #ENDER: Өте сирек. * ішінде. #ENDİŞE: Қорқу, алаңдау, уайым, қайғы, мазасыздану, елеңдеу. #ENDİŞEDAR: Мазасыз, тынышсыз, үрейлі. #ENDİŞE-İ HELÂKET: Пəлекет келу уайымы, жоқ болу жəне пəлеге ұшырау қайғысы. #ENDİŞE-İ İSTİKBAL: Болашақ уайымы, келешектің жағдайын жасау уайымы. #ENDİŞEKÂRANE: Мазасызданып, алаңдап, елеңдеп. #ENDONEZYA: Индонезия. #ENDÜLÜS: (М.756-1031) Мұсылмандардың Гибралтар бөгетінен өтіп қазіргі Португалия жəне Испанияда құрған Ислам мемлекеті. Европаның ілім, техника жəне мəдениеттің қайнары болған, үлгі болған мемлекет. #ENE: Мен, менмендік. #ENE ENE: Мен менмін. #ENE'L-ABD: Мен бір құлмын. #ENERJİ: Қуат, күш. #ENERJİK: Күш пен қуатқа толы. #ENFA': Өте пайдалы, өте көп пайдалы. #ENFAL: Құранның секізінші сүресі. * Олжалар, дұшпаннан қолға түскен мүліктер. #ENFAL-İ GANÎMET: Олжа заттар. #ENFAS: Дем алулар; тыныс алулар; дұғалар; жаухарлар.

118 #ENFAS-I MA'DUDE-İ HAYAT: Өмірдің санаулы демдері, ғұмырдың санаулы күндері. #ENFÜS: Нəфістер, жандар, рухтар, болмыстардың «өздері», мендері, менмендіктері. #ENFÜSÎ: Адамның ішкі дүниясына қатысты; тұлғалық (болмысы). #ENGİZİSYON: Орта ғасырда Католик шіркеуі жəне Католик королдары тарапынан құрылған, Католик сеніміне қайшы əрекет жасағандарды отпен өрттеу, азаптау секілді ауыр жаза берген арнайы сот. Осы түрдегі соттар яғни, Инквизиция соты 12–15 ғасырларда қатты шектен шығып өте мейірімсіз жазалар қолданды. Одан кейінгі жүзжыл сайын бұл соттар жаңадан құрылып, 19 ғасырда толығымен өз күшін жойды. #ENGİZİSYONANE: Инкивизиция түрінде. #ENHAR: Өзендер, дариялар. #ENHAR-I KEVSER: Кəусəр өзендері. #ENHAR-I NUR: Нұр өзендері. #ENÎN: Ыңылдау, ыңырсу. #ENÎNDAR: Ыңылдаған. #ENİS: Дос, жолдас. #ENÎS: Дос, жолдас. #ENKAZ: Қалдық, құлау, қирау, құлаған орын. #ENKAZ-I MADDİYE: Материалдық қалдық, материалдық заттық жынысынан қираған қалдықтар. #ENMUZEC: Үлгі, мысал, өрнек. #ENMUZEC-İ KEMAL: Кемелдік үлгісі, жетілгендік жəне жоғарылық өрнегі. #ENSAL: Нəсілдер, тектер, ұрпақтар, буындар. #ENSAL-İ ÂTİYE: Келешек нəсілдер. #ENSAR: Мəдиналық сахабалар. Меккеден Мəдинаға көшкен кезде Хз.Пайғамбарды (асм) жəне басқа Меккелік мұсылман сахабаларды жақсы қарсы алған, сый-құрмет көрсеткен, жəрдемші болған, қорғаған Мəдиналық мұсылман сахабалар. #ENSEB: Ең орынды, өте ыңғайлы, ең сайма-сай, дəлме-дəл. #ENTE: Сен. #ENTE ENTE: Сен сенсің. #ENTE'L-BÂKİ: Мəңгі болған сенсің, өлімсіз жəне шексіз болған сенсің. #ENTRİKA: Қастық, жауыздық іс-əрекет, интрига. #ENVA': Түрлер, сорттар. #ENVAEN: Әр түрлі, сан-қилы. #ENVA'-I ACAİB: Ғажайып түрлер, қайран қалдыратын түрлі нəрселер. #ENVA-I ACAYİP: Ғажайып түрлер, қайран қалдыратын түрлі нəрселер. #ENVA'-I ÂLEM: Әлемдегі əр түрлер түрлер (сорттар). #ENVA'-I CEMAL: Сұлулық түрлерін. #ENVA'-I CEVAHİR: Жаухарлардың түрлері, əр түрлі қымбатты тастар. #ENVA'-I DALALET: Адасу түрлері, иман жəне Құран жолынан жəне түсінігінен ауытқу, адасу түрлері. #ENVA'-I EHL-İ ŞİRK: Аллаһқа (жж)ортақ қосқандардың түрлері. #ENVA'-I ERZAK: Ризықтардың түрлері, əр түрлі ризықтар. #ENVA'-I EŞYA: Бұйымдардың түрлері, түрлі түрлі заттар. #ENVA-I HÂCAT: Мұқтаждықтардың түрлері, түрлі түрлі қажеттіліктер. #ENVA'-I HÂCAT: Мұқтаждықтардың түрлері, түрлі түрлі қажеттіліктер. #ENVA'-I HAKAİK: Ақиқаттардың түрлері, түрлі түрлі ақиқаттар. #ENVA'-I HAYAT: Өмір түрлері. #ENVA'-I HAYVANAT: Хайуандардың түрлері. #ENVA'-I HÜSÜN: Әдемілік түрлері. #ENVA'-I İBADAT: Ғибадат түрлері, құлшылық түрлері. #ENVA'-I İ'CAZ: Мұғжизаның түрлері.

119 #ENVA'-I İ'CAZ-I KUR'AN: Құранның шешендігінің көрсеткен мұғжизаларының əрбір түрі. #ENVA'-I İHSAN: Сыйлық түрлері, игілік жəне жəрдем түрлері. #ENVA'-I İHSANAT-I İLAHİYE: Аллаһтың (жж) сыйлықтарының (игілік пен жəрдемдерінің) түрлері. #ENVA'-I İLTİFAT: Ылтифат түрлері, жарылқау жəне игілік түрлері. #ENVA'-I İŞARAT-I GAYBİYE: Ғайыптан (Аллаһ ж.ж. тарапынан) келген түрлі ишараттар. #ENVA'-I KÂİNAT: Әлемдегі түрлі түрлі болмыстар. #ENVA'-I KEMALÂT: Кемелдіктің əрбір түрі, түрлі жоғары сипаттар. #ENVA'-I KERAMAT: Кереметтердің əрбір түрі. #ENVA'-I KESÎRE: Көп санды əртүрлі болмыс түрлері. #ENVA'-I KÜFÜR VE DALȂLET VE ŞER MEHȂLİK: Кəпірлік, тура жолдан адасу жəне адастыру (dalȃlet), жамандық (şer) жəне қауіпті істер (mehȃlik) түрлері. #ENVA'-I KÜLLİYE-İ MU'CİZAT: Көптеген оқиғалармен қатысты түрлі мұғжизалар. #ENVA'-I LEZAİZ: Түрлі зауықтар мен лəззəттар. #ENVA'-I LÜTUF VE İHSAN: Жарылқау жəне сыйлықтың əрбір түрі, игілік пен сыйлықтың алуан түрлісі. #ENVA'-I MAHLUKAT: Түрлі жаратылған болмыстардың əрбір түрі. #ENVA'-I MASNUAT: Түрлі өнерлі жаратылған болмыстар. #ENVA'-I MAT'UMAT: Түрлі тағамдар мен азық-түліктер. #ENVA'-I MAT'UMAT-I LEZİZİYE: Түрлі лəззəтті тағамдар. #ENVA'-I MEHALİK: Өлім қатері болған көп жерлер, түрлі өлім қатерлері. #ENVA'-I MEHASİN: Түрлі түрлі əдеміліктер. #ENVA'-I MERHAMET: Мейірімтің түрлері, Аллаһтың (жж) əртүрлі мейірімділігі. #ENVA'-I MEVCUDAT: Түрлі түрлі болмыстар. #ENVA'-I MEVT: Өлімдердің алуан түрі, түрлі болмыстардың алуан түрлі өлім түрлері. #ENVA'-I MU'CİZAT: Мұғжизалардың əрбір түрі. #ENVA'-I MU'CİZAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) түрлі мұғжизалары. #ENVA'-I MUHABBET: Махаббат түрлері, сүйіспеншілік түрлері. #ENVA'-I NAKIŞ: Нақыш түрлері. #ENVA'-I NÂMA'DUD: Сансыз түрлер, сан жетпейтін көп түрлер. #ENVA'-I NİAM: Нығметтердің түрлері, алуан түрлі нығметтер. #ENVA'-I NİAM-I İLAHİYE: Аллаһтың (жж) түрлі нығметтері. #ENVA'-I NİMET: Нығмет түрлері. #ENVA'-I RAHMET: Рахмет түрлері, мейірім жəне жан ашу түрлері. #ENVA'-I RİBA: Пайыздың алуан түрі. #ENVA'-I SAADET: Бақыттың алуан түрі. #ENVA'-I SAĞİRE: Кішкентай болмыс түрлер, ұсақ түрлер. #ENVA-I SAĞİRE: Кішкентай болмыс түрлер, ұсақ түрлер. #ENVA'-I SAN'AT: Өнердің əрбір түрі. #ENVA-I ŞAKAVET: 1.Әрбір түрлі азапты жəне жаман жағдай. 2. Әрбір түрлі күнə жəне баскөтеруге итермелейтін жағдай. #ENVA'-I ŞEKAVET: 1.Әрбір түрлі азапты жəне жаман жағдай. 2. Әрбір түрлі күнə жəне баскөтеруге итермелейтін жағдай. #ENVA'-I ŞİRK: Алуан түрлі Аллаһқа (жж) серік қосу түрлері, Аллаһтан (жж) басқа болмыстарға құдай деп танудың əрбір түрі. #ENVA'-I TESBİHAT-I RABBANİYE: Раббымыз үшін түрлі таспихтер. Әрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) əр түрлі кемшіліктерден жəне нұқсандықтардан алыс болғандығын əртүрлі белгілері. #ENVA'-I TEVHİD: Тəухид түрлері, Аллаһтың (жж) бірлігінің түрлері, алуан түрлі түрде Аллаһты (жж) бірлеу.

120 #ENVA'-I TÜRLÜ: Түрлі түрлі. #ENVA'-I ZEVİL-HAYAT: Өмір иелерінің түрлері, тірі жандылардың түрлері. #ENVA'-I ZÎHAYAT: Тірі жандылардың түрлері. #ENVA'-I ZÎNET: Әдемілік түрлері, түрлі түрлі əсемдік. #ENVA-I ZİYNET: Әдемілік түрлері, түрлі түрлі əсемдік. #ENVA'-I ZULM: Зұлымдық түрлері, түрлі түрлі озбырлықтар. #ENVÂR: Нұрлар, жарықтар, сəулелер. #ENVÂR-I AZÎME: Үлкен нұрлар. #ENVÂR-I BAHR-İ MUHİT: Мұқит секілді нұрлар. #ENVÂR-I BÎNİHAYE-İ KUR'ANİYE: Құранның шексіз нұрлары. #ENVÂR-I ESMAİYE: Есімдерге қатысты нұрлар, есімдердің нұрлары. #ENVÂR-I ESRAR: Сырлардың нұрлары, жасырын ақиқаттардың жарықтары. #ENVÂR-I HAKAİK: Ақиқаттардың нұрлары, шындықтың жарықтары. #ENVÂR-I HAKAİK-İ KİBRİYA: Үлкен ақиқаттардың нұрлары, жоғары шындықтардың нұрлары жəне жарықтары. #ENVÂR-I HİDAYET: Хидает нұрлары, тура жолдың жарықтары. #ENVÂR-I HÜSÜN: Әдемілік нұрлары. #ENVÂR-I HÜSÜN VE CEMAL: Игілік пен əдемілік нұрлары. #ENVÂR-I İCAD: Жарату нұрлары, жоқтан бар ету нұрлары, бар қылу жарықтары. #ENVÂR-I İMAN: Иман нұрлары. #ENVÂR-I İMANİYE: Иманға қатысты нұрлар, иманның жарықтары. #ENVÂR-I İSLÂMİYE: Исламға тəн нұрлар, ислам дінінің нұрлары. #ENVÂR-I İSLÂMİYET: Ислам нұрлары. #ENVÂR-I KUDSİYE-İ ESMA: Киелі есімдердің нұрлары. #ENVÂR-I KUDSİYE-İ ESMAİYE: Есімдерге қатысты нұрлар, есімдердің қасиетті нұрлары. #ENVÂR-I KUR'ANİYE: Құранға қатысты нұрлар, Құранның мағынауи жарықтары. #ENVÂR-I MARİFET: Аллаһты (жж) танытушы мағрифет нұрлары, Аллаһты (жж) танытқан жəне бұзылған жүректерді жəне ақылдарды нұрландырған ақиқаттар, білімдер, дəлелдер. #ENVÂR-I MARİFETULLAH: Мағрифетоллаһ нұрлары, Аллаһты (жж) танытқан, жүректерді жəне ақылдарды нұрландырған ақиқаттар, білімдер, дəлелдер. #ENVÂR-I MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) əкелген Құран жəне иман нұрлары (ақиқаттары). #ENVAR-I MUŞRIKA: Жарқын нұрлар, жарқыраған нұрлар. #ENVÂR-I NİMET: Нығмет нұрлары. #ENVÂR-I RAHÎMİYET VE ŞEFKAT: Рахымдылық жəне мейірімділік нұрлары; қамқорлыққа жəне жəрдемге мұқтаж болмыстардың дүнияларын нұрландырған Аллаһтың (жж) ұдайы болған мейірім жəне мейірімділігінің жарылқаулары, нығмет жəне жəрдемдері. #ENVÂR-I RESAİL: Нұр Рисалелері, Құранның жүректер мен ақылдарды нұрландырған ақиқаттарын дəріс берген Нұр кітаптары. #ENVÂR-I SİTTE: Алты нұр. #ENVÂR-I ŞERİAT: Шариғат нұрлары, ислам дінінің нұрлары (ілімдері). #ENVÂR-I TEVFİK-İ İLAHÎ: Илаһи жəрдем нұрлары, Аллаһтың (жж) жəрдемі болған нұрландырушы рухани ақиқаттар. #ENVÂR-I TEVHİD: Тəухид нұрлары, Аллаһтың (жж) бірлігіне қатысты нұрлар (дəлелдер). #ENVÂR-I VÜCUD: Барлық (болмыс) нұрлары, жоқтық қараңғылығының терісі болған болмыстар дүниясы. #ENVÂR-I VÜCUDİYE: Барлық (болмыс) нұрлары, жоқтық қараңғылығының терісі болған болмыстар дүниясы. #ENZAR: 1.Назарлар. 2.Ғибратпен тамашалаушылар. 3.Көзқарастар. #ENZAR-I ÂLEM: Бүкіл дүнияның назарлары жəне мұқият қараулары. #ENZAR-I ÂMME: Барлық адамдардың назарлары жəне мұқият қараулары.

121 #ENZAR-I CİHAN: Дүниядағылардың назарлары алдында. #ENZAR-I DİKKAT: Қырағы назарлар. #ENZAR-I HALK: Халықтың көз алды, халықтың назары. #ENZAR-I MAHLUKAT: Жаратылған болмыстардың ғибратпен қараулары. #ENZAR-I MELAİKE: Періштелердің ғибратпен қараулары. #ENZAR-I NÂS: Адамдардың ғибратпен қараулары. #ERAKK: Өте нəзік. #ERAKK-I HİSSİYAT: Сезімдердің ең нəзігі, нəзік өткір сезімдер. #ERBAA: Төрт. #ERBAB: Білікті, ұста, маман. * Құдайлар, теріс илаһтар. #ERBAB-I BELÂGAT: Әдебиет білгірлері, көркем жəне əсерлі сөз сөйлеу өнерінің мамандары. #ERBAB-I DENÂET: Арам жəне жаман ниетті адамдар. #ERBAB-I DİN: Дін адамы, дін саласында болғандар. #ERBAB-I FAZİLET: Фазилет иелері, үлкен ахлақ жəне ілім иелері. #ERBAB-I FESAHAT: Фесахат иелері, ашық жəне жүйелі сөз сөйлеу өнерінің адамдары. #ERBAB-I GAFLET: Бейқамдыққа берілгендер, бейқамдар. Иман жəне ислам ақиқаттарына сене тұра қызығушылық көрсетпеген жəне қажеттілік сезінбеген адамдар. #ERBAB-I İMAN: Иманды жандар, имандылар. #ERBAB-I İRFAN: Құран жəне иман ақиқаттарының терең жақтарын өте жақсы меңгерген адамдар. #ERBAB-I KİTABET: Жазу жазатындар. #ERBAB-I SİYER: Пайғамбарымыздың (асм) өмір тарихымен шұғылданғандар. #ERBAB-I TARÎKAT: Тариқат адамы, тариқатшылар. #ERBAB-I ULÛM: Ілім адамы. #ERBABÜ'L-ENVA: Түрлердің құдайлары, болмыс түрлері, тəрбиешісі жəне басқарушысы, əр түрдің бөлек бөлек құдайлары(иелері жəне тəрбиешілері) бар деп ойдан шығарылған жалған құдайлар. #ERBAÎN: \"Арапшада \"Қырық=40\" санының есімі болып, тариқатта қырық күн жалғыздыққа қамалып құлшылықпен жəне нəфіс тəрбиесімен шұғылдануға айтылады.\" #ERBAİYET: Төрт болу, төрттік. #ERCUZE: Хз. Али (ра) тарапынан жазылған жəне келешектен хабарлар берген атақты қасидасының (мадақтау өлең) аты. #EREK DAĞI: Ван қаласына жақын бір таудың аты. #ERHÂM: Нəресте құрсағы, ана қарны. * Жақын жуықтар, туысқандар. #ERHAM: Ең рахымды, ең мейірімті, өте көп мейірімді. #ERHAMERRÂHİMÎN: Мейірімділердің ең мейірімдісі болған Аллаһ (жж). #ERHAME'R-RÂHİMÎN: Мейірімділердің ең мейірімдісі болған Аллаһ (жж). #ERHAMÜRRÂHİMÎN: Мейірімділердің ең мейірімдісі болған Аллаһ (жж). #ERHAMÜ'R-RÂHİMÎN: Мейірімділердің ең мейірімдісі болған Аллаһ (жж). #ERKÂN: 1.Негіздер, тіректер, ірге тастары. 2.Негізгі заңдар. 3.Тəсілдер, жолдар жəне бағыттар. 4.Жоғары тұлғалар, негізгі тұлғалар. 5.Жоғарғы мəртелелі офицерлер. #ERKÂN-I ÂLEM: Әлемдегі негізгі болмыстар. #ERKÂN-I AZÎME: (Әлемдегі) негізгі үлкен болмыстар жəне бөліктер. #ERKÂN-I AZÎME-İ KÂİNAT: Әлемнің үлкен болмыстары. #ERKÂN-I HAMSE: Бес тірек, бес негіз, бес шарт. #ERKÂN-I HAMSE-İ İSLÂM: Ислам дінінің бес шарты. #ERKÂN-I HAMSE-İ İSLÂMİYE: Ислам дініне қатысты бес шарт. #ERKÂN-I HARB: Соғыс басшысы, соғыс командирлері, офицер. #ERKÂN-I HARBİYE-İ UMUMİYE REİSİ: Бас штаб офицері. #ERKÂN-I HÜKÛMET: Үкімет мүшелері, мемлекеттің негізгі тұлғалары. #ERKÂN-I İMAN: Иманның негіздері, иман шарттары.

122 #ERKÂN-I İMANİYE: Иманға қатысты негіздер, иманның шарттары. #ERKÂN-I İSLÂMÎ: Исламға қатысты негіздер, исламға тəн шарттар. #ERKÂN-I İSLÂMİYE: Исламның негіздері, исламның ірге тастары, ислам дінінің шарттары. #ERKÂN-I İSLÂMİYET: Ислам дінінің негіздері, ислам дінінің ірге тастары. #ERKÂN-I KÂİNAT: Әлемнің негіздері, қоршаған ортаның басты болмыс тіректері. #ERKÂN-I MÜHİMME: Маңызды тіректер, маңызды тұлғалар. #ERKÂN-I SEB'A: Жеті негіз, жеті шарт. #ERKÂN-I SİTTE: Алты негіз. #ERKÂN-I SİTTE-İ İMAN: Иманның алты негізі, иманның алты шарты. #ERKÂN-I SİTTE-İ İMANİYE: Иманға қатысты алты негіз, иманмен қатысты алты шарт. #ERMENEK: Қараман облысының ауданы. #ERRAHÎM: Мейірімге лайық болғандарға жан ашып мейірімділік еткен Аллаһ (жж). #ERRAHMANURRAHÎM: Рахман жəне рахим болған Аллаһ (жж), бүкіл болмыстарды ризықтандырған, игілік пен жəрдем еткен жəне лайық болғандарға жан ашып мейірімділік еткен Аллаһ (жж). #ER-RAHMANU'R-RAHÎM: Рахман жəне рахим болған Аллаһ (жж), бүкіл болмыстарды ризықтандырған, игілік пен жəрдем еткен жəне лайық болғандарға жан ашып мейірімділік еткен Аллаһ (жж). #ERVAH: Рухтар. #ERVAH-I ÂFİLÎN: Дүниядан көшіп кеткендердің рухтары, өлгендердің рухтары. #ERVAH-I ÂLİYE: Жоғары рухтар, Аллаһтың (жж) махаббатын жəне ризалығын таба алған рухтар. #ERVAH-I BÂKİYE: Бақи рухтар, мəңгі өмірге ие рухтар. #ERVAH-I EMVAT: Өлілердің рухтары. #ERVAH-I ENBİYA: Пайғамбарлардың рухтары. #ERVAH-I EVLİYA: Әулиелердің рухтары. #ERVAH-I GAYR-I TAYYİBE: Жақсы жəне таза болмаған рухтар. #ERVAH-I HABÎSE: Лас жəне жаман рухтар, Аллаһқа (жж) бас көтерген адамдардың рухтары жəне имансыз жын мен шайтандар. #ERVAH-I HÂRİKA: Таңғажайып рухтар. #ERVAH-I NEYYİRE: Өте нұрлы рухтар, мағынауи (рухани) кемелділікке жеткен өте жоғары рухтар. #ERVAH-I SAFİLE: Опасыз рухтар, жаман жəне оңбаған рухтар. #ERVAH-I SÂFİYE: Таза (күнəсіз) рухтар. #ERVAH-I TAYYİBE: Жақсы рухтар. #ERZAK: Ризықтар, жейтін жəне ішетін тағамдар, мұқтаж болған заттар. #ERZAK-I HAYVANİYE: Хайуандардың ризықтары, хайуандардың мұқтаждықтары болған жейтін жəне ішетін нəрселері. #ERZAK-I MADDİYE: Материалдық ризықтар (мұқтаждықтар). #ERZAK-I MANEVİYE: Мағынауи ризықтар, рухани мұқтаждықтарды толтырған нəрселер: иман, ақиқат, үміт, кешірім, мейірімділік, Аллаһқа (жж) жəне Пайғамбарына (асм) махаббат, ғибадат т.б. #ERZAK-I UMUMİYE: Жалпы ризықтар, қоғамның ризықтары. #ERZEL: Ең масқара, ең ұятты жəне өте төмен. #ES'ADEKÂLLAH: Аллаһ (жж) сені бақытты қылсын. #ESAHH: Ең тура, əлдеқайда тура. #ESALİB: Тəсілдер, əдістер, стильдер. #ESALİB-İ KUR'ANİYE: Құранның тəсілдері, Құранның түсіндіру əдістері. #ESAMMANE: Саңырауланып, меңіреу адамдай, естімейтіндей. #ESARET: Тұтқындық, құлдық.

123 #ESARET-İ HAYVANÎ: Хайуандыққа тұтқын болу, хайуани сезімдер мен əуестіктердің құлы болу. #ESAS: Іргетас, тамыр, шарт. #ESASAT: Негіздер, ірге тастар, тамырлар. #ESASAT-I ÂLİYE: Жоғары негіздер, жоғары іргелі шарттар, жоғары жəне құнды қағидалар. #ESASAT-I AZA: Негізгі мүшелер. #ESASAT-I DİNİYE: Діннің негіздері, діннің ірге тастары. #ESASAT-I FASİDE: Бұзғыншылық əкелетін қағидалар, бұзылған ережелер. #ESASAT-I İMANİYE: Иманға қатысты негіздер, иманның негізгі қағидалары. #ESASAT-I İSLÂMİYE: Исламға қатысты негіздер, ислам дінінің негізгі заңдары. #ESASAT-I KAT'İYYE: Нақты негіздер, кесімді жəне күмəнсіз негізгі қағидалар. #ESASAT-I KAT'İYE: Нақты негіздер, кесімді жəне күмəнсіз негізгі қағидалар. #ESASAT-I KUR'ANİYE: Құранға қатысты негіздер, Құранның негізгі заңдары. #ESASAT-I MÜHİMME: Маңызды негіздер, құнды қағидалар. #ESASAT-I SADIKA: Тура жəне хақ болған негізгі заңдар. #ESASAT-I SAN'AT: Өнердің негіздері, өнер жəне техниканың негіздері. #ESASAT-I SEMAVİYE: Аспани негіздер, Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген негізгі қағидалар. #ESASAT-I SÜNNET: Сүннеттің негіздері, Пайғамбарымыздың (асм) сөз, əрекет жəне мінез-құлықтарының негізгі ережелері. #ESASAT-I SÜNNET-İ SENİYE: Нұрлы сүннетінің негіздері, Пайғамбарымыздың (асм) жоғарғы жəне құнды сөз, əрекет жəне мінез-құлықтарындағы негізгі ережелер. #ESASAT-I ŞERİAT: Шариғаттың негіздері, ислам дінінің негізгі ережелері. #ESASAT-I TECHİZİYE: (Әскерлікте) негізгі жабдықпен қатысты ережелер, құрал-сайманмен қатысты негіздер. #ESASAT-I TEÇHİZİYE: (Әскерлікте) негізгі жабдықпен қатысты ережелер, құрал-сайманмен қатысты негіздер. #ESASEN: Негізінен, асылында, түптеп келгенде. #ESAS-I AKAİD: Ақида негізі, иман негізі, сенім негізі. #ESAS-I AZİMET: Азимет негізі, діннің əмір жəне тыйымдарын аса мұқиятты түрде ең жоғары денгейде орындау негізі. #ESAS-I BAHİRE: Ап-ашық негіз. #ESAS-I DİN: Діннің негізі, діннің ірге тасы. #ESAS-I FASİDE: Бұзғыншылық əкелетін қағидалар, бұзылған ережелер. #ESAS-I İ'CAZ: Құрандағы мұғжизалы сөз сөйлеудің негізі. #ESAS-I İSLÂMİYET: Исламиет негізі, ислам дінінің ірге тасы. #ESAS-I MÜHİM: Маңызды негіз, маңызды шарт. #ESAS-I TAKVA: Тақуалық қағидасы, күнəлардан алыс тұру принципі. #ESAS-I TARÎKAT: Тариқаттың негізі, тариқаттың өзегі жəне іргесі. #ESAS-I UBUDİYET: Құлшылық негізі, Аллаһқа (жж) деген құлдықтың негізі. #ESAS-I VELAYET: Әулиеліктің өзегі жəне іргесі. #ESASÎ: Негізге қатысты, ірге тас түрінде. #ESATÎR: Ойдан шығарылғандар, аңыздар. #ESBAB: Себептер. #ESBAB-I ADAVET: Дұшпандық себептері. #ESBAB-I ÂDİ: Кішкентай жəне маңызсыз себептер. #ESBAB-I ÂDİYE: Кішкентай жəне маңызсыз себептер. #ESBAB-I ÂLEM: Болмыс дүниясындағы себептер. #ESBAB-I BASİTA-İ CAMİDE-İ TABİİYE: Табиғаттағы жансыз (ақылсыз) жəне əрбір тарапқа жайылған себептер. #ESBAB-I CAMİDE: Жансыз, рухсыз, ақылсыз, санасыз себептер.

124 #ESBAB-I EMN: Сенімділікті жəне қауіпсіздікті қамтамасыз еткен себептер. #ESBAB-I FESAD: Фесад себептері, бұзғыншылық жəне бүлік себептері. #ESBAB-I HAKİKÎ: Хақиқи себептер, шынайы себептер. #ESBAB-I HİDAYET VE İSTİKAMET: Тура жолды жəне тура бағытты табуға жөн сілтейтін себептер. #ESBAB-I İFSAD: Бұзғыншылық себептері, бұзу жəне бүлдіру себептері. #ESBAB-I KABUL: Қабыл болатын себептер (шарттар). #ESBAB-I KÂİNAT: Әлемдегі себептер. #ESBAB-I KESÎRE: Көптеген себептер. #ESBAB-I MADDİYE: Материалдық себептер, көрінген себептер. #ESBAB-I MANİA: Кедергі жасаған себептер. #ESBAB-I MÛCİBE: Керектірген себептер. #ESBAB-I MUHABBET: Махаббат себептері, махаббатты оятқан себептер. #ESBAB-I MÜHİMME: Маңызды себептер. #ESBAB-I NÜZUL: (Аяттардың) түсу себептері. #ESBAB-I SÜFLİYE: Маңызсыз жəне əдеттегі себептер. #ESBAB-I TABİÎ: Табиғи себеп, табиғаттағы себептер. #ESBAB-I TABİİYE: Табиғаттағы себептер. #ESBAB-I TEFRİKA: Бөліну жəне ара-қатынастың бұзылу себептері. #ESBAB-I TEMZİC: Бірлесіп достасу себептері. #ESBAB-I ZAHİRÎ: Сыртқы себеп, сырттай көрінген себептер. #ESBAB-I ZAHİRİYE: Сыртқы себеп, сырттай көрінген себептер. #ESBAB-I ZAHİRİYE-İ SÜFLİYE: Құнсыз сыртқы себеп, сырттай көрінетін маңызсыз жəне құнсыз себептер. #ESBABPEREST: Себептерге табынған, Аллаһты (жж) ұмытып əрбір нəрсені себептер жасады деп санайтындар, себептерді жаратушы қылып көрушілер. #ESBAB-PEREST: Себептерге табынған, Аллаһты (жж) ұмытып əрбір нəрсені себептер жасады деп санайтындар, себептерді жаратушы қылып көрушілер. #ESBABPERESTÎ: Аллаһты (жж) ұмытып əрбір нəрсені себептер жасады деп санайтын ой ағымы. #ESBAB-PERESTÎ: Аллаһты (жж) ұмытып əрбір нəрсені себептер жасады деп санайтын ой ағымы. #ESBAK: Бұдан бұрынғы, алдыңғы, өткен. #ESDAF: Маржанмен көмкерілген, ішінде маржан болған құтылар. #ESDAF-I ÂYÂT: Аяттардың құтылары. Ішінде мағына маржандары болған Құран сөздері. #ESDAF-I ELFAZ: Сөздердің құтылары. #ESED: Арыстан. #ESEDULLAH: Аллаһтың арыстаны. #ESEF: Қайғы, мұң, шер, қасірет. #ESEFÂ: Өкінішті!, əттеген-ай, əттең!. #ESER-İ ACZ: Әлсіздіктің белгісі. #ESER-İ ÂLÎ: Ұлық шығарма, жоғары жəне асқақ туынды. #ESER-İ ÂLÎŞAN: Атақты ұлы шығарма. #ESER-İ ÂLÜ'L-ÂLÎ: Ұлылардың ұлысы болған шығарма, ұлылығы жоғары шығарма. #ESER-İ AZÎM: Үлкен шығарма. #ESER-İ BEDÎA: Теңдессіз шығарма. #ESER-İ BERGÜZİDE: Таңдаулы шығарма, ерекше шығарма. #ESER-İ CİHANKIYMET: Жаһан құндылығындағы шығарма, дүнияға татитын туынды. #ESER-İ CİHAN-KIYMET: Жаһан құндылығындағы шығарма, дүнияға татитын туынды. #ESER-İ DEST: Біреудің өз қолымен (күшімен) жасалынған туынды. #ESER-İ GİRANBAHA: Өте қымбатты жəне құнды шығарма. #ESER-İ GİRAN-BAHA: Өте қымбатты жəне құнды шығарма.

125 #ESER-İ HATA: Қателіктің нəтижесі, қате жасаудың ақыры. #ESER-İ HİDDET: Ашуланудың белгісі, өшігудің нышаны. #ESER-İ HİKMET: Хикмет нəтижесі, мақсат пен пайдаларға негізделіп жасалынған нəтиже. #ESER-İ HİMAYET: Қорғаудың белгісі, сақтаудың себебі. #ESER-İ HÜSN-Ü TEVECCÜH-Ü KERİMANE: Икрам жəне игілікпен құрмет көрсетіп жақсы қарсы алудың белгісі (нəтижесі). #ESER-İ İKRAM: Икрам белгісі, жарылқау мен жəрдем нəтижесі. #ESER-İ İKRAM-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) икрамының нəтижесі, Аллаһтың жарылқау жəне жəрдемінің белгісі. #ESER-İ İN'AM: Аллаһтың (жж) нығмет етіп беруінің нəтижесі. #ESER-İ İNAYET VE RAHMET: Аллаһтың (жж) жəрдемі жəне мейірімділігінің нəтижесі. #ESER-İ İNAYET-İ RABBANİYE: Әрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) игілік пен жəрдем белгісі. #ESER-İ İTAB: Ашу белгісі, сөгу нышаны. #ESER-İ İTKAN: Өнерлі жəне кемшіліксіз туынды. #ESER-İ İTKAN-I SAN'AT: Бүтіндей, кемшіліксіз жəне тиянақты өнер туындысы. #ESER-İ KASD: Әдейі жасау, əдейі қалап жəне біліп ойластырып жасауының белгісі. #ESER-İ KIYMETDAR: Құнды туынды, қымбатты шығарма. #ESER-İ KIYMETTAR: Құнды туынды, қымбатты шығарма. #ESER-İ MİNNET: Борыштарлық белгісі, игілік пен жəрдемдесу нышаны. #ESER-İ MU'CİZANE: Мұғжиза түріндегі туынды. #ESER-İ MU'CİZE: Мұғжиза нəтижесі. #ESER-İ MÜKEMMEL: Кемелді туынды. #ESER-İ NURANİ: Нұрлы шығарма. #ESER-İ PÜR-NUR: Өте нұрлы шығарма. #ESER-İ RAHMET: Рахмет нəтижесі, жан ашу жəне мейірімділік белгісі. #ESER-İ SAMEDANÎ: Самад болған Аллаһтың (жж) туындысы, ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмай əрбір нəрсе оған мұқтаж болған Аллаһтың (жж) туындысы. #ESER-İ SAN'AT: Өнер туындысы. #ESER-İ SUN': Өнер туындысы. #ESER-İ TASANNU' VE TEKELLÜF: Жасандылық пен еліктеушіліктің белгісі. #ESER-İ TEREDDÜD: Күмəн жəне шешімсіздіктің белгісі. #ESFEL: Ең төмен. #ESFEL-İ SAFİLÎN: Төмендердің ең төмені, жаһаннамның түбі. #ESFELÜ'S-SAFİLÎN: Төмендердің ең төмені, жаһаннамның түбі. #ESHEL: Өте оңай, ең жеңіл. #ES'İLE: Сауалдар, сұрақтар. #ES'İLE-İ SİTTE: Алты сұрақ, алты сауал. #ESÎR: Бүкіл əлемді қамтыған жəне əр жерге жайылған, сұйық, мөлдір, жұмсақ өте нəзік ең кішкентай бөлшек. #ESKAL: Ауырлық, ауыр жүктер. #ESLAF: Өтіп кеткендер, бұрыңғылар. #ESLAF-I İZAM: Өткен үлкен ислам ғалымдары. #ESLEM: Ең саламатты, ең сенімді жəне ең қауіпсіз. #ESLİHA: Қарулар. #ESMA: Есімдер. #ESMAÎ: Есімдермен қатысты, есімдермен байланысты. #ESMA-İ BÂKİYE: (Аллаһқа (жж) тəн) мəңгі есімдер. #ESMA-İ CEMALİYE VE KEMALİYE: Аллаһтың (жж) жамал жəне кемал сипаттарымен қатысты есімдер, Аллаһтың (жж) шексіз игілік пен көркемділіктерімен қатысты (cemaliye) жəне шексіз кемелділіктерімен

126 қатысты (kemaliye) есімдер, Аллаһқа (жж) тəн есімдер. Сұлулық жəне игілікпен қатысты Аллаһтың (жж) есімдері. #ESMA-İ FÂTIR: Жаратушының есімдері. Ұқсасы болмаған нəрселерді таңғажайып өнерімен жаратқан Аллаһтың (жж) есімдері. #ESMA-İ FİİLİYE: Аллаһтың (жж) жасаған істерімен қатысты есімдер (Ғаффар: кешіруші, Рəззақ: ризық беруші, Муһии: тірілтуші, өмір беруші, Мұхсин: игілік еткен, жомарт секілді). #ESMA-İ HÜSNA: Аллаһтың (жж) мүбарак жəне көркем есімдері. #ESMA-İ İLAHÎ: Аллаһқа (жж) тəн есімдер. #ESMA-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) тəн есімдер. #ESMA-İ KUDSİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) киелі есімдер. #ESMA-İ KUDSİYE-İ NURANİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) нұрлы киелі есімдер. #ESMA-İ KÜLLİYE: (Аллаһтың ж.ж. тəн) күлли есімдер, барлық болмыстарды қамтыған есімдер, барлық болмыстар дүниясында іс жəне туындыларымен өзін білдірген есімдер. #ESMA-İ MEŞHURE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) көншілік білетін есімдер (Аллаһ, Раб, Рахман, Рахим, Кəрим секілді). #ESMA-İ MEVSULE: Арапшада өзінен кейін келген сөйлемнің мағынасын атқарған жəне «ол мына нəрсе, ол анау кісі ғой» секілді мағыналармен тəржіме етуге болатын «Мə, мəн, Әллəзи» секілді сөздерге айтылады. #ESMA-İ MUKADDESE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) киелі есімдер. #ESMA-İ MÜBAREKE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) мүбарак есімдер. #ESMA-İ NEBEVÎ: Хз.Пайғамбарымызға (асм) тəн есімдер (Мұхаммад, Ахмад, Ахуад, Мұқтар, Мұстафа секілді). #ESMA-İ RABBANİYE: Раббани есімдер, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) есімдері. #ESMA-İ SİTTE: Алты есімдер. \"Фəрд, Хай, Қаюм, Хакем, Аділ, Құддыс\" есімдері. #ESMA-İ SİTTE-İ MEŞHURE: Атақты алты есімдер. \"Фəрд, Хай, Қаюм, Хакем, Аділ, Құддыс\" есімдері. #ESMA-İ ÜSTAD: Ұстаздың (Бəдиұззаман Сайд Нұрсидың) есімдері. #ESMAR: Жемістер, миуалар. #ESMAR-I BÎNİHAYE: Саны шексіз жемістер. #ESMAÜ'L-EZDAD: Бір-бірінің терісі болған есімдер. #ESMAÜ'L-HÜSNA: Аллаһтың (жж) мүбарак əдемі есімдері. #ESMA-YI HÜSNA: Аллаһтың (жж) мүбарак əдемі есімдері. #ESMA-YI KUDSİYE: Аллаһтың (жж) мүбарак қасиетті есімдері. #ESMER: Қоңыр сары, ақ сары бидай түс. #ESNA: Сəт, қатар, аралық, уақыт. #ESNAF: Сыныптар, түрлер. * Саудагерлер мен кəсіпкерлерге де айтылады. #ESNAF-I MAHLUKAT: Жаратылыс сыныптары, жаратылған болмыстардың түрлері. #ESNAF-I MASNUAT: Өнерлі жаратылған болмыстардың алуан түрлері. #ESNAF-I SÂLİHÎN: Салихтар тобы, діннің əмірлерін орындауды жəне тыйымдарынан алыс тұруды үнемі ұстанып, жоғары рухани дəрежеге шыққандардың тобы. #ESNAF-I TÂBİÎN: Табииғиндер тобы, Пайғамбарымызды (асм) көріп иман еткен сахабаларды көрген сабақ алған үлкен ислам ғалымдарының топтары. #ESNÂ-İ TARÎK: Жол сəті, жолаушылық кезі. #ESNAM: Пұттар, идолдар. #ESNA-YI DERS: Дəріс кезі, дəріс сəті. #ESNA-YI HAREKET: Әрекет мезеті. #ESNA-YI İRŞAD: Тура жолды көрсету сəті. #ESNA-YI SEFER: Сапар кезі. #ESRAR: Сырлар, жасырын мағыналар. #ESRARENGİZ: Сырларға толы, құпиялы, жасырын мағыналарға толы.

127 #ESRAR-I ACİBE: Ғажайып сырлар, таң қалушылықты оятқан жасырын мағыналар. #ESRAR-I BELÂGAT: Шешендік сырлары, жағдай жəне шарттарға гөре сөз сөйлеу шеберлігінің жан-жақты қырлары жəне сырлары. * Абдулқаһир-и Журжанидің бір шығармасының аты. #ESRAR-I CEHENNEM: Жаһаннам сырлары, жаһаннамның жасырын жəне терең ақиқаттары. #ESRAR-I DİN: Діннің сырлары, терең ақиқаттары. #ESRAR-I GAYB: Ғайыппен қатысты сырлар, көрінбейтін жəне білу қиын ақиқаттардың жəне оқиғалардың сырлары (құпиялары). #ESRAR-I GAYBİYE: Ғайыппен қатысты сырлар, көрінбейтін жəне білу қиын ақиқаттардың жəне оқиғалардың сырлары (құпиялары). #ESRAR-I GAYBİYE-İ KUR'ANİYE: Құранның ғайыпқа қатысты сырлары, Құранның ақылмен жəне сезімдермен жете алмайтын көрінбейтін əлемдермен жəне болмыстар жəне оқиғалармен қатысты сырлары. #ESRAR-I GÛNA-GÛN: Түрлітүрлі сырлар. #ESRAR-I GÛNAGÛN: Түрлі түрлі сырлар. #ESRAR-I HAK: Хақтың сырлары. #ESRAR-I HAKİKAT: Ақиқаттың сырлары. #ESRAR-I HURUF: (Құрандағы) əріптердің көпшілікке беймəлім жасырын сырлары, мағына мен ишараттары. #ESRAR-I HURUF-U KUR'ANİYE: Құран əріптерінің сырлары, Құранның əріптерінің жасырын ақиқаттары. #ESRAR-I İLMİYE:Ілімге қатысты сырлар, іліммен байланысты жасырын ақиқаттар. #ESRAR-I İMANİYE: Иманға қатысты сырлар, иманмен байланысты жасырын ақиқаттар. #ESRAR-I KADERİYE: Тағдырға қатысты сырлар, тағдырға иман шартының жасырын, терең ақиқаттары. #ESRAR-I KÂİNAT: Әлемге қатысты жасырын ақиқаттар. #ESRAR-I KELÂM: (Хз.Мұсаның Аллаһпен ж.ж. болған) сөйлеудегі жасырын қалған ақиқаттар. #ESRAR-I KİTABULLAH: Аллаһтың (жж) кітабындағы жасырын ақиқаттар. #ESRAR-I KUR'AN: Құрандағы жасырын ақиқаттар, жабық жəне жасырын қалған мағыналар жəне ақиқаттар. #ESRAR-I KUR'ANİYE: Құрандағы жасырын ақиқаттар, жабық жəне жасырын қалған мағыналар жəне ақиқаттар. #ESRAR-I MESTÛRE: Жабық жəне жасырын сырлар. #ESRAR-I MÜHİMME: Маңызды сырлар, маңызды жасырын ақиқаттар. #ESRAR-I RABBANİYE: Раббани сырлар, Аллаһтың (жж) əр нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болуының жасырын ақиқаттары. #ESRAR-I RAHMET: Рахметтің сырлары, Аллаһтың (жж) рахметінің жасырын ақиқаттары. #ESRAR-I RUBUBİYET: Рубубиеттің сырлары, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болуының жасырын ақиқаттары. #ESRAR-I SİTTE: Алты сыр; жабық, əркімге білінбеген алты жасырын ақиқат. 1.Шефафиет (мөлдірлік) сыры. 2.Мүкабеле (қарама қарсылық) сыры. 3.Мұвазене (тепе-теңдік) сыры. 4.Интизам (тəртіп) сыры. 5.Тежжерруд (далқылық) сыры. 6.Итағат (мойысұну) сыры. #ESRAR-I ŞEHADET: Көрінген болмыстардың жасырын жəне терең ақиқаттары. #ESRAR-I ŞERİAT: Шариғаттың сырлары, діннің əмір жəне тыйымдарындағы жасырын жəне терең ақиқаттар. #ESRAR-I TEVAFUKİYE: Тевафукпен қатысты сырлар, бір-біріне сəйкес жəне тең келудің жасырын жəне терең ақиқаттары.

128 #ESRARÜ'L-BELÂGAT: Шешендік сырлары, жағдай жəне шарттарға гөре сөз сөйлеу шеберлігінің жан-жақты қырлары жəне сырлары. * Абдулқаһир-и Журжанидің бір шығармасының аты. #ES-SEBEBÜ KE'L-FÂİL: Себеп болған жасаған секілді, бір нəрсеге себеп болған оны жасаған секілді. #ESSELÂMÜ ALEYKE YA EYYÜHEL ÜSTAD: «Ау, Ұстаз! Саған сəлем болсын». #ESSELÂMÜ ALEYKE YÂ EYYÜHE'L-ÜSTAD: «Ау, Ұстаз! Саған сəлем болсын». #ESSELÂMÜ ALEYKÜM: Сізге сəлем болсын, Аллаһтың (жж) сəлемі үстінізге болсын. #ESTAĞFİRULLAH: Аллаһ (жж) кемшілігімді кешірсін. #ESVAB: Киім-кешек, киімдер. #EŞ'AR: Поэзия, өлеңдер, шумақты жəне əдемі жазулар. #EŞ'ARÎ: Ашари мəзхəбынан болған. * Имам Ашари (мл: 874.936) Құран жəне хадистерге сүйеніп Аһли Сүннет мəзхабы болып білінген Ислам сенімдерін жинақтап біріктіріп түсіндірген сенім мəзхаб имамы. Мəзхабына Ашарилік делінеді. #EŞ'ARİYECE: Ашари мəзхəбына гөре. #EŞBAH: Ұқсастар. #EŞCAR: Ағаштар. #EŞEDD: Ең қатты, əлдеқайда қатты. #EŞEDD-İ İHTİYAÇ: Ең қатты қажеттілік, мұқтаждылықтың ең қуаттысы. #EŞEDD-İ İSTİBDAD: Ең аяусыз қатал əкімшілік (деспотизм), ең қатты саяси қысым жасаушылық. #EŞEDD-İ İSTİBDADAT: Қатал əкімшіліктің ең қаттысы (қаталы), қысым жасаудың ең қаттысы. #EŞEDD-İ ZULM: Ең қатты зұлымдық, зұлымдықтың ең қаттысы. #EŞEDD-İ ZULM-Ü NEMRUDANE: Немруттық қатал зұлымдық, Хз.Ибрахимді (ас) отқа тастаған аяусыз жəне залым Немрутқа ұқсайтындай жауыздықтың ең қаттылары. #EŞEDD-İ ZULÜM: Ең қатты зұлымдық, жауыздықтың ең қаттысы. #EŞEFF: Ең мөлдір, өте жарқын, ең тұнық, жарықты əлдеқайда жақсы өткізетін. #EŞHAS: Тұлғалар, кісілер. #EŞHAS-I ÂHİRZAMAN: Ақырзаманның (дүнияның соңғы уақыттарының) маңызды тұлғалары. #EŞHAS-I ÂHİR ZAMAN: Ақырзаманның (дүнияның соңғы уақыттарының) маңызды тұлғалары. #EŞHAS-I HÂRİKA: Таңғажайып тұлғалар, ұқсасы болмаған өте маңызды істерді жасайтын тұлғалар. #EŞHAS-I MUZIRRA: Зиянды тұлғалар, зиянкес адамдар. #EŞHAS-I MÜDHİŞE: Қорқынышты тұлғалар, өте қорқынышты жауыз адамдар. #EŞHAS-I MÜDHİŞE-İ MUZIRRA: Зиянды қоқынышты тұлғалар, зиянкес жəне өте қоқынышты жауыз тұлғалар. #EŞHAS-I MÜTHİŞE: Қорқынышты тұлғалар, өте қорқынышты жауыз адамдар. #EŞHAS-I MÜTHİŞE-İ MUZIRRA: Зиянды қоқынышты тұлғалар, зиянкес жəне өте қоқынышты жауыз тұлғалар. #EŞHEDÜ BİLLAH İLÂ ÂHİRİDDEVRAN: Заманның жəне дүнияның соңына дейін Аллаһқа (жж) шəһəдəд (куəлік) етемін. #EŞHEDÜ BİLLAH İLÂ ÂHİRİ'D-DEVRAN: Заманның жəне дүнияның соңына дейін Аллаһқа (жж) шəһəдəд (куəлік) етемін. #EŞHEDÜ EN LÂ İLAHE İLLALLAH: Аллаһтан (жж) басқа илаһ болмағандығына күмəнсіз куəлік етемін. #EŞHEDÜ ENNE MUHAMMEDERRESULULLAH: Хз. Мұхаммедтің (асм) Аллаһтың (жж) расулы (пайғамбары) болғандығына күмəнсіз түрде куəлік етемін.

129 #EŞ'İYA: Израйл балаларына Аллаһ (жж) тарапынан Пайғамбар болып жіберілген жəне ол заманның қырсық жəне дінсіз билеушілері тарапынан қол арамен кесіліп шаһид етілген.(б.з.д.759-700). #EŞKÂL: Пішіндер. #EŞKÂL-İ HABÎSE: Жексұрын кескіндері, оңбаған, сұмырай, жауыз, бұзғыншы, жаман кескіндері. #EŞKÂL-İ MUNTAZAMA: Тəртіпті (мінсіз) пішіндер. #EŞKIYA: Қарақшылар. Жол торушылар. Бағынбаушылар. #EŞMEL: Өте ауқымды, аясы өте кең, өте қамтушы. #EŞNE: Ең жаманы, өте ұсқынсызы жəне өте жексұрыны. #EŞRAF: Алдынғы қатардағылар, абыройлылар, игі жақсылар. #EŞRAR: Жауыздар, жамандар, жамандық жасағандар. #EŞRAR-I ARZÎN: Жердегілердің жамандары, жер жүзінде жамандық жасаушылары. #EŞRAT: Шарттар. Белгілер. Нышандар. #EŞRAT-I KIYAMET: Қиямет белгілері (шарттары, ишараттары). #EŞRAT-I SAAT: Қиямет белгілері. #EŞRATÜ'S-SAAT: Қиямет белгілері. #EŞREF: Ең абыройлы, өте беделдісі. #EŞREF-İ MAHLUKAT: Жаратылған болмыстардың ең абыройлысы. #EŞREFÜ'L-İNSAN: Ең абыройлы адам, адамдардың ең абыройлысы. #EŞŞEHÎR: Мəшһүр, атақты жəне абыройлы. #EŞ-ŞEHÎR: Мəшһүр, атақты жəне абыройлы. #EŞŞÜKRÜLİLLAH: Шүкір Аллаһқа (жж) болу керек, бүкіл шүкірлер тек қана Аллаһқа (жж) тəн. #EŞYA: Нəрселер, жанды-жансыз заттар. #EŞYA-İ DÜNYEVİYE: Бұл дүнияға қатысты нəрселер. #EŞYA-YI ÂHER: Басқа нəрселер. #EŞYA-YI CAMİDE: Жансыз нəрселер, жансыз болмыстар, жансыз заттар. #EŞYA-YI GAYBİYE: Ғайып нəрселер, көрінбеген жəне білінбеген нəрселер. #EŞYA-YI HÂRİKA: Таңғажайып нəрселер. #EŞYA-YI KESÎRE: Көп нəрселер, көп санды заттар. #EŞYA-YI MUNTAZAMA: Тəртіпті заттар, өте мінсіз нəрселер, мінсіз болмыстар. #EŞYA-YI SEYYALE: Қозғалмалы нəрселер, келіп кеткен жəне ағып өтетін нəрселер (болмыстар). #EŞYA-YI ŞEFFAFE: Мөлдір нəрсе, жылтыр заттар, тұнық болмыстар. #ETBA: Еруші болғандар, бағынушылар. #ETBA': Еруші болғандар, бағынушылар. #ETEM: Ең толық, ең кемелді. #ETEMM: Ең толық, ең кемелді. #ETFAL: Төлдер, балалар. #ETIBBA: Тəуіптер, дəрігерлер. #ET'İME: Азық-түліктер, қоректер. #ET'İME-İ LEZİZE: Дəмді тағамдар. #ETKIYA: Өте тақуалар, тыйымдардан, күнəлардан жəне күмəнді нəрселерден қатты қашқандар жəне Аллаһтан (жж) ең қатты қорыққандар. #ETKIYA-I ÜMMET: Үмметтің ең тақуалары, Пайғамбарымызға (асм) ергендердің ішінде ең көп күнəлардан сақтанған жəне Аллаһтан (жж) қорыққандар. #ETRAF-I ÂLEM: Дүнияның əрбір тарапы. #ETRAF-I ARZ: Жердің əрбір тарапы. #ETRAF-I ERBAA: Төрт тарап. #ETRAF-I FEZA: Ғарыштың əрбір тарапы, космостың əрбір тарапы. #ETRAK: Түріктер. #ET-TAHRİBÜ ESHEL: Қирату, жығу жəне бұзу өте оңай.

130 #ETVAR: 1.Мінез-құлықтар, жүріс-тұрыстар. 2.Халдер, жағдайлар: оқиғаның даму барысы, даму желісі. #ETVAR VE AKVAL: Мінез-құлықтар мен сөздері, іс-қылығы жəне сөздері. #ETVAR-I ÂLEM: Әлемнің жағдайлары, дүнияның түрлі түрлі халдері. #ETVAR-I GAFLET: Бейқамдық жағдайлар, Құран жəне иман ақиқаттарына жəне діннің əмір жəне тыйымдарына құрметсіздіктен жəне сезінбеушіліктен туындаған мінез-құлықтар жəне əрекеттер. #ETVAR-I HAYAT: Өмір ауыспалы жағдайлары. #ETVAR-I HAYATİYE: Өмір ауыспалы жағдайлары. #ETVAR-I MÜDAKKİKANE: Ақиқатты ең терең жеріне дейін зерттейтін жағдайлары. #EÛZÜ: Сыйынамын. #EÛZÜ BİLLAH: Аллаһқа (жж) сыйынамын. #EÛZÜ BİLLAHİ MİNEŞŞEYTANİ VESSİYASE: Саясаттан жəне шайтаннан Аллаһқа (жж) сыйынамын. #EÛZÜ BİLLAHİ MİNEŞŞEYTANİRRACÎM: Қуылған шайтаннан Аллаһқа (жж) сыйынамын. #EV KEMA KAL: Немесе айтқаны секілді. #EVÂİL: Әуелгілер, кіріспелер. #EVAMİR: 1.Әмірлер. 2. істер. 3. Жаратылыс заңдары. #EVAMİR-İ AHLÂKİYE: Ахлаққа қатысты əмірлер. #EVAMİR-İ HÂKİMANE: Әкімдігін көрсеткен əмірлер, үкім ететін əмірлерін. #EVAMİR-İ HÂSSA: Арнайы əмірлер, ерекше əмірлер. #EVAMİR-İ İCADİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) жаратуға қатысты əмірлер. #EVAMİR-İ İLAHÎ: 1.Аллаһтың (жж) əмірлері. 2.Аллаһтың (жж) əлемдегі немесе табиғаттағы (үнемі əмірлері делінген) заңдары. #EVAMİR-İ İLAHİYE: 1.Аллаһтың (жж) əмірлері. 2.Аллаһтың (жж) əлемдегі немесе табиғаттағы (үнемі əмірлері делінген) заңдары. #EVAMİR-İ KAT'Î: Кесімді жəне нақты əмірлер. #EVAMİR-İ KAT'İYYE: Кесімді жəне нақты əмірлер. #EVAMİR-İ KAT'İYE: Кесімді жəне нақты əмірлер. #EVAMİR-İ KUDSİYE: Қасиетті əмірлер. #EVAMİR-İ KUR'ANİYE: Құранның əмірлері. #EVAMİR-İ RABBANÎ: Раббымызға тəн əмірлер, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) əмірлері мен заңдары немесе Аллаһтың (жж) үнемі əмірлері делінген заңдары. #EVAMİR-İ RABBANİYE: Раббымызға тəн əмірлер, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) əмірлері мен заңдары немесе Аллаһтың (жж) үнемі əмірлері делінген заңдары. #EVAMİR-İ SÜBHANİYE: Барлық жағынан кемшіліксіз (sübhan) болған Аллаһтың (жж) əмірлері жəне заңдары. #EVAMİR-İ ŞER'İYE: Шариғаттың əмірлері, ислам дінінің əмірлері. #EVAMİR-İ TANZİFİYE: Тазалыққа қатысты əмірлер, тазалаумен байланысты əмірлер. #EVAMİR-İ TEKLİFİYE: Орындау орындамау мəселесінде ақыл иелеріне еркіндік берумен бірге жауапкершілік жүктеген (Аллаһқа ж.ж. тəн) əмірлер (Пайғамбарлар а.с. арқылы келген Аллаһтың ж.ж. əмірлері). #EVAMİR-İ TEKVİNİYE: (Аллаһтың ж.ж. қойған жəне оның үнемі əмірлері делінген) жаратылыс заңдары, жанды жəне жансыз болмыстардың жаратылысының қажеттілігі болған əрекеттері тəуелді заңдар. #EVAMİR-İ TEKVİNİYE-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) қойған жаратылыс заңдары. #EVAMİR-İ UMUMİYE-İ KÜLLİYE: Күлли жəне жалпы заңдар, барлық нəрсемен қатысты жалпы заңдар. #EVANİ: Ыдыстар. #EVC: Ең жоғары дəреже, ең биік нүкте, шың, ұш.

131 #EVCEDETHÜ'L-ESBAB: «Оны себептер жаратады, себептер жасайды» мағынасында табиғатшылдардың кəпірлік ойлары. #EVC-İ A'LÂ: Ең жоғары биік. #EVC-İ MEDENİYET: Мəдениеттің ең биік шыңына, өркеиеттің ең жоғары биігі. #EVFAK: Өте ыңғайлы, сайма-сай. #EVHAM: Негізсіз қорқулар, күдіктер, шүбəлар, сезіктену, болмағанды болған санау. #EVHAM U ŞÜBEHAT: Күдіктер мен шүбəлар. #EVHAM VE ŞÜBEHAT: Күдіктер мен шүбəлар. #EVHAM-ÂLÛD: Күмəндармен ластанған, қате жəне ақиқаттың тысындағы ойларға берілген. #EVHAM-I BÂTILA: Негізсіз күдіктер, ақиқат тысындағы негізсіз шүбəлар. #EVHAM-I FASİDE: Арандатушы күдіктер, жаман ой салатын жаңсақ күмəндар. #EVHAM-I KÜFRÎ: Кəпірлік күдік, Аллаһты (жж) жоққа шығару күмəні. #EVHAM-I SEYYİE: Жаман күдіктер, қате жəне бос күмəндар. #EVHAM-I ŞEYTANİYE: Шайтанның беретін шүбəлары мен күдіктері. #EVHAM-I ZAMANİYE: Заманға тəн күмəндар, өмір сүрген ортаның бос күдіктері. #EVHAM-SÂZ: Күдік берген, күдіктендіруші, күмəндарға ұшырататын. #EVHAMSÂZ: Күдік берген, күдіктендіруші, күмəндарға ұшырататын. #EVKAF: Вакыфтар, Аллаһ (жж) ризасы үшін адамдардың пайдасына үнемі берілетін ортақ зат немесе мүлік. Вакыфтар басқармасы. #EVKAT: Уақыттар. #EVKAT-I HAMSE: Бес уақыт. #EVKAT-I MAHSUSA: Арнайы уақыттар, ерекше уақыттар. #EVKAT-I MÜNASİB: Қолайлы уақыттар, ыңғайлы уақыттар. #EVKAT-I NÜZUL: Келу жəне түсу уақыттары. #EVLÂ: Әлдеқайда жақсы, өте жақсы. #EVLÂD: Балалар, сəбилер. #EVLÂD Ü İYAL: Бала-шаға, отбасы мүшелері. #EVLÂD-I BEŞER: Адам балалары, адамдар. #EVLÂD-I VATAN: Отан балалары, отанның ұлдары. #EVLÂD-I ZÜKÛR: Ер бала. #EVLEVİYET: 1.Әлдеқайда əуелгі. 2.Әлдеқайда орынды. #EVLİYA: Әулиелер, қасиетті кісілер, Аллаһтың (жж) досы болғандар. #EVLİYA-İ ÂRİFÎN: Ариф əулиелер, Құранның білдірген түрінде Аллаһты (жж) таныған жəне Оған Құран ақиқаттарына сай түрде құлдық жасап ризасынан жеткен тұлғалар. əулиелер. #EVLİYA-İ AZÎME: Үлкен əулиелер. #EVLİYA-İ EBDALİYE: Аллаһтың (жж) əулие құлдарынан «абдал» делінген тобына кірген əулиелер [абдал делінген əулие, дүниямен қатысты (заман, мекен, материалдық себептер секілді) жіптерден белгілі бір өлшемде ажыраған жəне бір сəтте бірден көп жерде болатын жəне бөлек бөлек көп істерді атқару секілді кереметтерге ие, Аллаһтың (жж) ризасына жəне жақындығына жеткен құлдар]. #EVLİYA-İ MEŞHURE: Мəшһүр əулиелер, əркімге танымал атақты қасиетті тұлғалар. #EVLİYAULLAH: Аллаһтың (жж) сүйікті құлдары, Аллаһқа (жж) дос болған қасиетті тұлғалар. #EVLİYA-YI AZÎME: Үлкен əулиелер. #EVLİYA-YI KÂMİLÎN: Кемелді əулиелер. #EVLİYA-YI ÜMMET: Хз.Пайғамбарымызға (асм) ерген мұсылмандардан əулие дəрежесіне жеткен Аллаһтың (жж) таңдаулы құлдары. #EVRAD: Үнемі (əрбір күн) жəне жиі жиі оқылған дұғалар.

132 #EVRAD-I BAHAİYE: Нахши тариқатын құрған Шейх Баһауаддин Нахшибендінің (кс) дұғалары. #EVRAD-I KUDSİYE-İ ŞAH-I NAKŞİBEND: Нахшыбенді Тариқатының басшысы жəне ең үлкен əулиесінің (Хз.Баһауаддиннің к.с.) қасиетті дұғалары. #EVRAD-I KUR'ANİYE: 1.Құраннан алынған дұғалар. 2.Хз.Осман (ра) тарапынан Құранның 114 сүресінен алынған мүбарак дұға жəне Аллаһқа (жж) жалбарыну. #EVRAD-I MAHSUSA: Үнемі (əрбір күн) жəне жиі жиі оқылатын арнайы дұғалар. #EVRAD-I MUNTAZAMA: Жүйелі түрде жалғасымды оқылған дұғалар. #EVRAD-I MÜHİMME: Маңызды дұғалар, жалғасымды үнемі оқылған маңызды дұғалар. #EVRAD-I ŞAH-I NAKŞİBENDÎ: Нахшыбенді Тариқатының басшысы жəне ең үлкен əулиесінің (Хз.Баһауаддиннің к.с.) қасиетті дұғалары. #EVRAD-I TARÎKAT: Тариқат дұғалары. #EVRAD-I TASAVVUF: Сопылық дұғалары, тариқат дұғалары. #EVRAK: Парақтар, беттер, құжаттар. #EVRAK-I MUZIRRA: Зиянды қағаздар, (дəптерлер, кітаптар). #EVRAK-I TAHKİKİYE: (Сотта) тергеу қағазы, зерттеу жəне тексеру іс-қағаздары. #EVRAK-I TEVKİFİYE: Тұтқындауға қатысты құжат. #EVRİDE: Күре тамыр (вена), лас қанды дененің əрбір тарапынан өкпеге тасыған тамырлар. #EVSAF: Сипаттар, ерекшеліктер, сапалар, қасиеттер. #EVSAF-I ÂDİYE: Әрбір уақыт əркімде кездесетін сипаттар, маңызсыз қабілеттер. #EVSAF-I ÂLİYE: Жоғары сипттар, жоғары жəне биік сипаттар. #EVSAF-I AZAMET VE CELȂL: Ұлылық жəне желал сипаттары; шексіз ұлылылық, шексіз құдіреттілік сипаттары. #EVSAF-I CELAL: (Аллаһқа (жж) тəн) шексіз ұлықтылық жəне шексіз құдіреттілік сипаттары. #EVSAF-I CELALİYE: (Аллаһқа (жж) тəн) шексіз ұлылық жəне шексіз құдіреттілікпен қатысты сипаттар. #EVSAF-I CEMAL: (Аллаһқа (жж) тəн) шексіз сұлулық сипаттары. #EVSAF-I HAKİKİYE: Хакики сипаттар, шынайы сипаттар. #EVSAF-I İLAHİYE: Аллаһқа (жж) тəн сипаттар. #EVSAF-I İSLÂMİYE: Ислам дініне тəн сипаттар, Мұсылмандықтың ерекшеліктері. #EVSAF-I KEMAL: 1.(Аллаһқа ж.ж. тəн) шексіз кемелділік, шексіз дəрежеде кемшіліксіздік жəне нұқсансыздықпен қатысты сипаттары. 2.(Адам қатысты) рухани кемелділік сипаттары (ерекшеліктері). #EVSAF-I KEMALİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) шексіз кемелділік, шексіз дəрежеде кемшіліксіздік жəне нұқсансыздықпен қатысты сипаттары. #EVSAF-I KUDSİYE: Қасиетті сипаттар, əр түрлі кемшілік жəне нұқсандықтан алыс сипаттар (ерешеліктер). #EVSAF-I MEBHUSE: Айтылған сипаттар. #EVSAF-I MUHAMMEDİYE:Хз.Мұхаммедке (асм) тəн жоғары сипаттар. #EVSAF-I MÜMTAZE: Ерекше сипаттар, жоғары жəне таңдаулы сипаттар. #EVSAF-I NEBEVİYE: Пайғамбарымызге (асм) тəн сипаттар (жоғары қасиеттер). #EVSAF-I NİSBİYE: Салыстырмалы сипаттар, бір-бірінсіз болмаған, бір-біріне байлаулы жəне бір-біріне гөре ортаға шыққан сипаттар (ерекшеліктер). #EVSAF-I RUBUBİYET: (Аллаһқа тəн) Рабтық сипаттары, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) сипаттары. #EVSAF-I SAHABE: Сахабалардың сипаттары.

133 #EVSAT: Орта, ортасы. #EVSATUHU MAĞFİRETÜN: (Рамазан айының) ортасы мағфирет (кешірім). Рамазан айының он бірінші күнінен жиырмасыншы күніне дейінгі ортасындағы он күні Аллаһтың (жж) күнəларды кешірім жасау уақыты. #EVTAD: Тіректер, қазықтар. #EVTAR: 1.Жұбы болмаған əріптер. 2.Ішектер (саз аспадындағы). 3.Мұқтаждықтар. #EVVELA: Әуелгі, бірінші болып. #EVVELÂ: Әуелгі, бірінші болып. #EVVEL-BABA: Бірінші əке, əуелгі ата. #EVVEL EMİR: Істің бастапқысы, істің басы. #EVVELEMİR: Істің бастапқысы, істің басы. #EVVELEN: Біріншісі, алғашқысы. #EVVEL-İ BAHAR: Алғашқы көктем, көктемнің бастамасы. #EVVEL-İ FITRAT: Жаратылыстың бастамасы, алғашқы жаратылыс. #EVVEL-İ HİLKAT: Жаратылыстың бастапқысы, жаратылыстың алғашқы дəуірі, алғашқы жаратылыс. #EVVELİYAT: Бастапқылар, алғашқы бастамалар. #EVVELÜHÜ RAHMETÜN: (Рамазан айының) «бастапқысы рахмет». Рамазан айының алғашқы он күні Аллаһтың (жж) мейірім, мейірімділік, игілік жəне сыйлығының мол мол көрінген кезеңі. #EYÂDİ-İ KESÎRE: Көп қолдар, көп себептер. #EYADİ-İ MANEVİYE: Мағынауи қолдар. #EYNİYE: Грам.: заман немесе мекен үстеуінде болу жағдайы. #EYTAM: Жетімдер, əкелері өлген балалар. #EYVAN: Зəулім сарай, вилла, жаздық үй. * Бұрыңғы Иран королдық сарайлары. #EYYAM: Күндер. * Дəуірлер. #EYYAM-I BAHAR: Көктем күндері. #EYYAM-I KUR'ANİYE: «Құранның күндері, Құранда «күн» деп аталған əр түрлі заман кезеңдері, Құрандағы «күн» мағыналары». #EYYAM-I MAHSUSA: Арнайы күндер, ерекше күндер. #EYYAM-I MALÛME-İ ARZİYE: Жердің мəлім күндері, жердің белгілі (24 сағаттық) күндері. #EYYAM-I MEŞHURE: Мəшһүр күндер. #EYYAM-I MÜBAREKE: Мүбарак күндер. #EYYAM-I RABBANİYE: Раббани күндер, əр нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) күндері. #EYYAM-I SAİRE: Басқа күндер. #EYYAM-I ŞEMSİYE: Күннің күндері (Күннің бір күні жердің күндерімен орта есеппен отыз күн). #EYYAM-I ŞER'İYE: Шариғи күндер, Құранда күн деп аталған əр түрлі уақыт кезеңдері. #EYYÜHEL AVAM: «Ей, бұқара халық!», «Ей, қарапайым қара халық!». #EYYÜHEL EŞRAF: «Ей, абыройлы жəне қадірлі тұлғалар!». #EYYÜHE'L-MÜNAFIK: «Ей, мұнафық!». #EYYÜHE'L-ÜSTAD: «Ей, Ұстаз!». #EYYÜHE'L-ÜSTADÜ'L-A'ZAM: «Ей, Ұлық Ұстаз!». #EYYÜHE'L-ÜSTADÜ'L-AZİZ: «Ей, Азиз Ұстаз!», «Ей сүйікті жəне қадірлі ұстаз!». #EYYÜHE'L-ÜSTADÜ'L-MUHTEREM: «Ей, Құрметті, Қадірменді Ұстаз!». #EYYÜHEL-AZİZ: «Ей, Азиз!», «Ей, дінін дүнияға құрал етпеген!». #EYYÜHENNÂS: «Ей, адамдар!». #EYYÜHEN-NEFS: «Ей, нəфсі!». #EYYÜHERRÜUS: «Ей, Биліктегілер!», «Ей, Басшылар!». #EYYÜHE'R-RÜUS: «Ей, Биліктегілер!», «Ей, Басшылар!».

134 #EYYÜHERRÜUS VERRÜESA: «Ей, Биліктегілер!», «Ей, Басшылар!». #EYYÜHE'R-RÜUS VE'R-RÜESA: «Ей, Биліктегілер!», «Ей, Басшылар!». #EYYÜHE'S-SAİD: «Ей, Сайд!». #EYZAN: Осылайша, осы секілді. #EZA: Қайғы, мұн, зұлымдық. #EZ'AF: Ең əлсіз, өте əлжуаз. #EZ'AFÜ'L-İBAD: Аллаһтың (жж) құлдарының ең əлсізі. #EZAHİR: Гүлдер. #EZAHİR-İ EFKÂR: Пікір гүлдері, ой гүлдері. #EZAN: Азан. #EZAN-I MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) сүннеті болған азан. #EZ-CAN U DİL: Шын көңілден. #EZCÜMLE: Осы сөйлемнен, мысалға, осы секілді; əуелгі. #EZDAD: Бір-біріне теріс болған нəрселер. #EZEL: Бастапқысы болмаған, бастапқысыз, əуелгісі болмастан əрбір заман бар болған, шексіз əуелі жоқ. #EZELÎ: Әзəлдегі, алды болмаған, əрбір уақыт бар болған, бастапқысы болмастан шексіз түрде бар болған. #EZELÎ EBEDÎ: Әзəли жəне əбəди, бастапқысыз жəне соңы болмаған түрде. #EZELİYET: Әзəлдегі, алды болмаған, əрбір уақыт бар болған, бастапқысы болмастан шексіз түрде бар болған. #EZELİYET-İ MADDE: Материалдың əзəлиеті, материал жаратылмай əзəлден бар болуы деген идея. #EZELİYET-İ RUH: Рухтың əзəлиеті, рухтың жаратылмастан əзəлден бері бар екендігі идеясы. #EZHAN: Саналар, түсініктер, ұғынулар. #EZHAN-I AVAM: Бұқара халықтың түсініктері, қарапайым халықтың саналары. #EZHAN-I NÂS: Адамдары саналары, адамдардың түсініктері. #EZHAR: Гүлдер. #EZHAR-I LATÎFE: Латиф гүлдер, хош жəне əдемі гүлдер. #EZHAR-I MÜZEYYENE-İ RAVZA-İ SAFAİYYE: Қуаныш жəне рахаттылық берген тап-таза бақшаның əдемі гүлдері. #EZHAR-I TEVAFUK: Тевафук гүлдері, кездейсоққа беру мүмкін емес түрдегі (Аллаһтың (жж) ынталандыруы жəне сыйлығы болып) көрінген сəйкестік ишараттары. #EZHARÜN MİNE'Ş-ŞEMS: Күннен де ашық жəне белгілі. #EZHERÎ ULEMASI: Мысырдың Каир қаласындағы Аль-Азхар университетінің ғалымдары. #EZKÂR: Зікірлер, Аллаһты (жж) есімдерімен жəне сипаттарымен еске алу. #EZKİYA: Озық дəрежедегі зейіндер, өткір зеректік. #EZKİYA-İ ÂLEM: Әлемнің өткір зерек тұлғалары, өте ақылдылары, дүнияның керемет жəне тамаша түсініктері. #EZLEM: Өте залым, ең жауыз. #EZMAN: Замандар, уақыттар. #EZMİNE: Замандар. #EZVAC: Жұбайлар, некелі ханымдар. #EZVAC-I TAHİRAT: Пайғамбарымыздың (асм) мүбарак, таза ханымдары. #EZVAK: Зауықтар, лəзаттар. #EZVAK U KERAMET: Кереметтің зауықтары, үлкен əулие кісілерден көрілген əдеттен тыс жағдайлардың берген лəззаттары. #EZVAK-I ÂRİFÎN: Аллаһты (жж) таныған жəне Құранның терең мағыналарын жəне ақиқаттарын түсінген əулиелердің рухани лəззаттары. #EZVAK-I DÜNYEVİYE: Дүния лəззаттары. #EZVAK-I FEVKALÂDE: Әдеттен тыс лəззаттар. #EZVAK-I HAYAT: Өмірдің лəззаттары.

135 #EZVAK-I İ'CAZİYE: Құранның мұғжизасын көрсеткен қызықты, лəззатты жағдайлар, лəззатты мұғжизалары. #EZVAK-I İMANİYE: Иманның беретін рухани лəззаттар. #EZVAK-I KERAMET: Кереметтердің беретін лəззəттары. #EZVAK-I LETAİF-İ ULYÂ: Рухани ұлы көркемдіктердің беретін лəззаттары. #EZVAK-I MAHSUSA: Арнайы лəзаттар мен зауықтар. #EZVAK-I MANEVİYE: Рухани лəззаттар. #EZVAK-I MECAZÎ: Өткінші жəне фəни нəрселермен қатысты лəззаттар. #EZVAK-I MEDENİYE: Мəдениеттің əкелген алдамшы лəззаттар. #EZVAK-I MÜTENEVVİA: Түрлі түрлі лəззаттар. #EZVAK-I NÂMÜTENAHİ: Шексіз лəззаттар. #EZVAK-I NÂMÜTENAHÎ: Шексіз лəззаттар. #EZVAK-I RUHANÎ: Рухани лəззаттар, мағынауи жəне рухтың лəззаттары. #EZYAL: Қосымшалар. #FA'AL: Өте еңбекқор, өте шапшаң қимылдайтын, еті тірі, қарқынды жұмыс жасайтын. #FA'ALANE: Үнемі еңбек ететін түрде, əрдайым жұмыс жасайтындай. #FA'AL-İ HALLAK: Әрбір нəрсені əрбір жағымен өте жақсы біліп үнемі іс жасаушы (Аллаһ ж.ж.). #FAAL: Өте еңбекқор, өте шапшаң қимылдайтын, еті тірі, қарқынды жұмыс жасайтын. #FA'ALANE: Үнемі еңбек ететін түрде, əрдайым жұмыс жасайтындай. #FAALANE: Үнемі еңбек ететін түрде, əрдайым жұмыс жасайтындай. #FAALİYET-İ HAKÎMANE: Бірнеше мақсат жəне пайдаларды көздеп жасалған істер. #FAALİYET-İ HAKÎMİYE: Бірнеше мақсат жəне пайдаларды көздеп істер жасау. #FAALİYET-İ HAYRETNÜMA: Қайран қалдыратын істер, жасалынған таңғалдыратын істер. #FAALİYET-İ HAYRET-NÜMA: Қайран қалдыратын істер, жасалынған таңғалдыратын істер. #FAALİYET-İ İLAHİYE: Илаһи істер, Аллаһ (жж) тарапынан жасалынған жəне жүргізілген істер. #FAALİYET-İ KUDRET: Аллаһтың (жж) күш жəне құдіретімен жасалынған істер. #FAALİYET-İ MU'CİZNÜMA: Мұғжизалы істер, мұғжиза көрсеткен істер жəне жұмыстар. #FAALİYET-İ MU'CİZ-NÜMA: Мұғжизалы істер, мұғжиза көрсеткен істер жəне жұмыстар. #FAALİYET-İ MÜDHİŞE: Алпауыт істер, таңғалдыратын істер. #FAALİYET-İ MÜTHİŞE: Алпауыт істер, таңғалдыратын істер. #FAALİYET-İ MÜSTEVLİYE: Әрбір нəрсені қамтушы жəне əрбір тарапқа жайылу қабілетіндегі істердің жасалынып жүргізілуі. #FAALİYET-İ RABBANİYE: Раббани істер, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһ (жж) тарапынан жасалып жүргізілген істер. #FAALİYET-İ RUBUBİYET: Рубубиет істері, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі сипатымен Аллаһ (жж) тарапынан жасалып жүргізілген істер. #FA'ALÜN LİMÂ YÜRÎD: Әрбір сəт қалағанын қалағаны секілді жасаған Аллаһ (жж). #FABRİKA-İ ACİBE: Ғажайып фабрика, таң қалдыратын фабрика. #FABRİKA-İ DİMAĞİYE: Мидің фабрикасы, фабрика секілді өте күрделі жасалынған ми. #FABRİKA-İ KÂİNAT: Әлем фабрикасы, өте күрделі жəне өте үлкен көлемдегі фабрикаға ұқсаған əлем. #FACİA: Өте аянышты оқиға, үлкен бəле, апат. #FÂCİR: 1.Күнəһар. 2.Жаман мінезді, оңбаған.

136 #FADLUN KEBİR: Үлкен фазыл, үлкен сыйлық, сыяпат, икрам, жомарттық, игілік пен жəрдем. #FAHİR: 1.Дəріптелген. 2. Мадақтауға тұрарлық, мақтауға тұрады. 3.Жарқын, əдемі. #FAHİRE: Жылтыраған жəне жарқын, құнды жəне абыройлы. #FAHİŞE: Ахлақсыз, ұялмайтын жəне намыссыз əйел, жеңіл жүрісті əйел. #FAHİŞEHANE: Жезөкшелер болған үй. #FAHL: Асыл тұқымды еркек мал. #FAHM: Көмір. #FAHR: 1.Дəріптелген. 2. Мадақтауға тұрарлық, мақтауға тұрады. 3.Жарқын, əдемі. #FAHR-İ KÂİNAT: Әлемнің мақтаныш тұтқан жəне абыройлысы Хз.Мұхаммед(асм). #FAHRÎ: Қайтарымсыз, тегін ақысыз қызмет. #FAHR-İ ÂLEM: Әлемнің мақтаныш тұтқан жəне абыройлысы Хз.Мұхаммед(асм). #FAHR-İ BEŞER: Адамзаттың абыройлысы жəне мақтанышы Хз.Мұхаммед (асм). #FAHR-İ CİHAN: Жаһанның (дүнияның) абыройлы мақтанышы Хз.Мұхаммед (асм). #FAHR-İ KÂİNAT: Әлемнің абыройлы мақтанышы Хз.Мұхаммед (асм). #FAHR-İ RİSALET: Пайғамбарлықтың мақтанышы болған Хз.Мұхаммед (асм). #FAHR-İ RUSÜL: Пайғамбарлықтың мақтаныш тұтқан жəне абыройлысы Хз.Мұхаммед(асм). #FAHRÜDDEVERAN: Дəуірдің мақтанышы. #FAHRÜ'D-DEVERAN: Дəуірдің мақтанышы. #FAHRÜDDEVRANÎ: Дəуірдің мақтанышы. #FAHRÜ'D-DEVRANÎ: Дəуірдің мақтанышы. #FAHRÜ'L-ÂLEMÎN: Әлемдердің мақтаныш еткен Хз.Мұхаммед (асм). #FAHRÜ'L-MÜRSELÎN: Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген пайғамбарлардың мақтанышы болған Хз. Мұхаммет (асм). #FAİDE: Пайда, олжа. #FAYDA: Пайда, олжа. #FAİDEBAHŞ: Пайда берген. #FAİDE-İ HİLKAT: Жаратылыстың пайдасы. #FAİDE-İ MANEVÎ: Мағынауи пайда. #FAİDE-İ MANEVİYE: Мағынауи пайдасы. #FAİDE-İ ŞAHSİYE: Тұлғалық пайда, өзіне қатысты пайда. #FAİDE-İ UHREVİYE: Ақіреттік пайда, ақіретке қатысты пайда. #FAİDEMEND: Пайдалы, олжалы болды. #FAİK: Жоғары, биік. #FAİKİYET: Жоғарылылық, биіктік, құндылық. #FÂİL: Іс жасаған. #FÂİL-İ ASLÎ: Негізгі іс жасаған. #FÂİL-İ FERD-İ SAMED: Ешбір нəрсеге мұқтаж болмай əрбір нəрсенің əрбір сəт əрбір нəрсесінде мұқтаж болған жалғыз ғана жарату иесі жəне іс жасаушы (Аллаһ ж..ж.). #FÂİL-İ HAKÎM: Хикметті іс жасаушы, мақсатты жəне пайдалы іс жасаған Аллаһ (жж). #FÂİL-İ HAKÎM-İ RAHÎM: Рахим жəне хаким болған іс жасаушы, өте мейірімді жəне мақсатпен хикметті іс жасаған Аллаһ (жж). #FÂİL-İ KADÎR: Шексіз күш жəне құдіретімен іс жасаған Аллаһ (жж). #FÂİL-İ MUHTAR: Шексіз қалау иесі жəне əрбір қалағанын жасап жасамауда толығымен еркін жасаушы жəне жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #FÂİL-İ MÜESSİR: Әсерлі іс жасаушы, əсер иесінің іс жасауы. #FÂİL-İ MÜKEMMEL: Ешбір кемшілігі жəне нұқсаны болмаған іс жасаушы (Аллаһ ж.ж.). #FÂİL-İ TEŞKİL-İ ENVA': Болмыс түрлерін жасаған, жаратқан (Аллаһ ж.ж.).

137 #FÂİL-İ ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық, айбындылық жəне шексіз күш иесі іс жасаушы, жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #FÂİLİYET: Жасаушылық, іс жасаушы болу. #FAİZ: Пайыз. Құранда анық тыйым салынған харам іс. #FÂKAT: Жоқтық, мұқтаждық, жоқшылық. #FAKD: Жоғалту, таба алмау. #FAKDÜ'L-AHBAP: Достарды жоғалту, сүйіктілердің жоқтығы. #FAKÎH: Фиких ілімін білген, ислам құқығын білген. #FAKİHE: Жеміс, миуа. #FAKİR: Пақыр, кедей, мұқтаж жан. #FAKİRANE: 1. Пақырлықпен, мұқтаж түрде. 2. Әлсіздікпен, бейшаралықпен. #FAKİRHANE: 1.(Кішіпейілдіктің белгісі болып) пақырдың үйі, менің үйім деп таныту. 2. Кедейлер үйі, пақырлар жұрты. #FAKİR-İ MUTLAK: Толық пақыр, ешбір мұқтаждығын бар ете алмаған. #FAKİR-İ MÜSTAĞNİ: (Аллаһқа ж.ж. тəуеккел еткендігінен) рухани бай бірақ байлығы жағынан кедей. #FAKİR-İ PÜR-KUSUR: Басынан аяғына дейін кемшілікті жəне бейшара. #FAKİR-İ PÜR-TAKSİR: Басынан аяғына дейін кемшілікті жəне бейшара. #FAKİRÜ'L-HAL: Жағдайы пақыр. #FAKR: Пақырлық, жоқшылық, шексіз мұқтаждығын табуға мүмкіндігі жəне күші болмаған. #FAKR U ACZ: Пақырлық жəне əлсіздік, жоқшылық пен күшсіздік, шексіз қажеттіліктерді табуда шарасыздық жəне сансыз дұшпандар алдында күшсіздік. #FAKR U HÂCAT: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR VE HÂCAT: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR VE HÂCET: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR U HÂCET: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR U İHTİYAC: Пақырлық пен мұқтаждық. #FAKR VE İHTİYAC: Пақырлық пен мұқтаждық. #FAKR U İHTİYACAT: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR VE İHTİYACAT: Жоқшылық пен мұқтаждықтар. #FAKR U İHTİYAÇ: Пақырлық жəне мұқтаждық. #FAKR VE İHTİYAÇ: Пақырлық жəне мұқтаждық. #FAKR U İSTİĞNA: Пақырлық жəне истиғна, кедей бола тұра кедейлігін сездірмеу жəне ешкімнен еш нəрсе сұрамау. #FAKR VE İSTİĞNA: Пақырлық жəне истиғна, кедей бола тұра кедейлігін сездірмеу жəне ешкімнен еш нəрсе сұрамау. #FAKR U SEFALET: Пақырлық пен таршылық, жоқтық жəне қатты мұқтаж күйде таршылықта қалу. #FAKR VE SEFALET: Пақырлық пен таршылық, жоқтық жəне қатты мұқтаж күйде таршылықта қалу. #FAKR U ZARURET: Пақырлық пен зəрулік, жоқшылық жəне қиналыс əрі таршылық. #FAKR VE ZARÛRET: Пақырлық пен зəрулік, жоқшылық жəне қиналыс əрі таршылық. #FAKR U ZARURET-İ MAİŞET: Кедейлік жəне күнкөріс қажеттілігі, жоқшылық пен күнелту ауыртпалығы. #FAKR VE ACZ: Кедейлік пен əлсіздік, жоқшылық пен күшсіздік, шексіз мұқтаждықтар алдында шарасыздық жəне сансыз дұшпандар алдында əлсіздік. #FAKR-I HAL: Кедейлік жағдай, жоқшылық халі. #FAKR-I İNSANÎ: Адамның пақырлығы, пенденің сансыз жəне соңы жоқ мұқтаждықтарының болуы. #FAKR-I MUTLAK: Шексіз дəрежедегі кедейлік, шексіз жəне сансыз таршылық, есепсіз мұқтаждықтары болып ешбіреуін қолға түсіре алмай Аллаһтың (жж) шексіз байлығына шексіз мұқтаж болу жағдайы.

138 #FAKR-PİŞE: Кедейлікте, мұқтаждық ішінде шырмалу. #FAKTÖR: Әсер ету, нəтижеге апаратын себеп. #FAKÜLTE: Университет факультеттері. #FAL: 1.Жақсылықтың белгісі, жақсылық нышаны. 2.Кейбір кездескен нəрселерді жақсылыққа жору. 3.Келешекте болатын нəрселермен немесе білінбеген нəрселермен қатысты білімді қолға түсіру үшін бір үміт жəне ықтимал түрінде жүгінілген жол (жамандыққа қолданылғаны жəне үмітсіздік жəне күдікке апарғаны дінімізде харам). #FALAKA: Таяқпен жазаландыру үшін қолданылған бұрыңғы жаза құралы. #FÂL-İ HAYIR: Жақсылықтың белгісі, қайыр мен игіліктің ишараты. #FÂL-İ HAYR: Жақсылықтың белгісі, қайыр мен игіліктің ишараты. #FÂLİKU'L-HABBİ VE'N-NEVA: Тұқым, дəн жəне жұмыртқаларды ашқан жəне шығарған тіршілік иелерін өсірген (Аллаһ ж.ж.). #FÂNİ: Фəни, өткенші, келіп кетуші, жоғалған. #FÂNİYAT: Фəнилер, келіп кетуші болғандар, көзден таса болғандар (жоғалғандар). #FANTAZİYE: Фантазиялар, Аллаһты (жж) жəне ақіретті ұмыттырған көңіл аулайтын нəрселер, мода деп аталып адамдарды соңынан ертіп кететін қажетсіз шұғылдандыратын нəрселер. #FANTEZİYE: Фантазиялар, Аллаһты (жж) жəне ақіретті ұмыттырған көңіл аулайтын нəрселер, мода деп аталып адамдарды соңынан ертіп кететін қажетсіз шұғылдандыратын нəрселер. #FARAKLİT: Пайғамбарымыздың (асм) Інжілдегі аты. \"Хақ пен жалғанды, шындықты пен негізсіз ойдан шығарылған жалғандардан ажыратқан\" мағынасында. #FÂRAN: Мекке тауларының інжілдегі аты. #FARAZA: Мысалға, солай санайық, солай қабылдайық. #FARAZÎ: Ойша бар деп санайық, бейне бір, шартты түрде қабылдайық. #FARAZİYE: Ойша бар, гипотеза, жорамал, болжам. #FARFARA: Апығу, қапылу, асығыс, жанталасу, жеңілжүріс жəне қызба болу. #FARİĞ: Ісін бітірген. #FARİKA: Айырықша ерекшелік, ажыраттырған. #FARİKUN BEYNE'L-HAKK-I VE'L-BÂTIL: Хақ пен жалғанның ара-жігін ажыратқан, тура мен жаңылысты айырған (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #FARİSÎ: Парсыша. #FARÎZA: 1. Парыз əмір, Аллаһтың (жж) ашық жəне нақты əмірі. 2.Борыш, міндет. 3.Өлген кісінің мүлкінен мирасшыларға түскен үлесі. #FARÎZA-İ CİHAD: Жихад парызы, Аллаһ (жж) жолында соғыс міндеті: 1.Парыз болған соғысқа қатысу міндеті. 2.парыз болған Құран жəне Исламға қызмет міндеті. #FARÎZA-İ FITRİYE: Фытри парыз, (айналаның əсерімен бұзылмаған) адамның жаратылысына сай міндет. #FARÎZA-İ HİLKAT: (Айналаның əсерімен бұзылмаған) адамның жаратылысына сай міндет. #FARÎZA-İ ÖMÜR: Берілу мақсатына сай түрде ғұмыр міндеті; өмір бойы орындау керек Аллаһтың (жж) əмірлері. #FARÎZA-İ ZİMMET: Жауапкершілікті керектірген жəне борыш болған парыз жəне міндет. #FARK-I ESASÎ: Негізгі айырмашылық, негізден ажыратылған айырмашылық. #FARMASON: Масон, дінсіз, имансыз; масондық ұйымға кірген тұлға. #FARS: Ирандық, парсы. #FART-I MERBUTİYET: Аса тым берілгендік. #FART-I MUHABBET: Шектен шыққан жақсы көрушілік. #FART-I ŞEFKAT: Шамадан тыс мейірімділік, өте қатты аяушылық. #FART-I ZEKÂ: Шектен шыққан ақылдылық.

139 #FARUK: Хз.Омардың (ра) атағы. \"Хақ пен жалғанды жəне дұрыс пен бұрысты ажыратуда өте қабілетті болған\" дегендік. #FARUK-U A'ZAM: Ең үлкен фарух. Хз.Омардың (ра) атағы. #FARZ: 1. Парыз. Аллаһтың (жж) нақты əмірі. 2.Орындалуы тиесілі міндет. 3.Бар санау, бейнебір бар секілді қабыл ету. #FARZETMEK: Бар санау, бейне бір бар секілді қабыл ету. #FARZ ETMEK: Бар санау, бейне бір бар секілді қабыл ету. #FARZ-I ADEM: Бар болған нəрсенің жоқ деп ойлау немесе қабыл ету. #FARZ-I AYN: Әркім өзі орындау керек болған Аллаһтың (жж) парыз қылған ашық аяттармен əмір еткен міндеттері. #FARZ-I KİFAYE: Мұсылмандардың бір бөлігі орынбаумен басқа мұсылмандардың жауапкершілігінен түсетін Аллаһтың (жж) ашық жəне нақты əмірлері. #FARZ-I KİFAYE-İ CİHADI: Парыз кифая болған жихад, мұсылмандардың бір бөлігі мойына алып орындауы жеткілікті болып басқалардың жауапкершілігінен түсетін парыз болған Аллаһ (жж) жолында соғысу. #FARZ-I MUHAL: Болмайтынды болатын санау, болуы мүмкін болмағанды бола алатын санау. #FARZİYET: Парыз болу, Аллаһтың (жж) ашық жəне нақты əмірінің болуы. #FARZÜ'L-KİFAYE: Парыз кифая болған жихад, мұсылмандардың бір бөлігі мойына алып орындауы жеткілікті болып басқалардың жауапкершілігінен түсетін парыз болған Аллаһ (жж) жолында соғысу. #FAS: Африка материгінің солтүстік батысындағы мұсылман елі. #FÂSIK: Пасық: 1.Діндегі парыздарды, харамдарды ескермей кездескен күнəларды істеген. 2.Тура жолдан адасқан немесе күнə жолын таңдаған Аллаһты (жж) мойындамаушы. #FÂSIK-I GAFİL: Бейқамдыққа түскен Аллаһты (жж) мойындамаушы; Аллаһ (жж), ақірет жəне дүнияға келу мақсатынан хабарсыз дінсіз. #FÂSIK-I HÂSİR: Зияннан басқа ешбір табысы болмаған жəне əр түрлі күнəларға кірген тұлға. #FÂSIK-I MAHRUM: Күнə істеуге ниетті жəне дайын бола тұра мүмкіндік жəне оңтайлы сəт таба алмаған күнəһар кісі. #FÂSIK-I MÜTECAHİR: Ашықтан ашық, ұялмастан күнə істеген; жасаған күнə істерімен мақтанған күнəһар. #FASIL: Бөлім. #FÂSIL: Бөлуші. #FÂSILA: Ара. #FASİD: Бұзық. #FASİDE: Бұзық. #FASİH: Ашық жəне қанық түсінікті, жүйелі жəне əдемі. #FASÎLE: Бір негізден айырылған жəне араларында аз айырылмашылықтары болған топтың əрбіреуі. #FASL: Айыру, айырып ашықтама. * Бөлім. Маусым. #FASL-I BAHAR: Көктем маусымы. #FASL-I NEVBAHAR: Алғашқы көктем маусымы. #FÂŞ: Ашықтама, ортаға шығару, ортаға қою. #FATIMA: Хз.Фатима (ра), Хз.Пайғамбарымыздың (асм) қызы. #FATIMATÜ'Z-ZEHRA: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Хз.Хадишадан туған қызы. Хз.Алимен (ра) үйленген. Хз.Хасан жəне Хүсейіннің (ра) аналары. Пайғамбарымыздың (асм) ұрпағы одан тарады. #FÂTIR: Жаратушы, жаратқан. #FÂTIR-I AKDES: Ең киелі жаратушы, бүкіл нұқсандықтардан алыс қасиетті жаратушы. #FÂTIR-I ALÎM: Шексіз ілім иесі жаратушы. #FÂTIR-I BÎMİSAL: Мысалсыз (ұқсасы болмаған) жаратушы.

140 #FÂTIR-I HAKÎM: Шексіз хикмет иесі жаратушы, əрбір нəрсені пайдалы жəне мақсатты жасаған жаратушы. #FÂTIR-I KADÎR: Шексіз күш жəне қуат иесі болған жаратушы. #FÂTIR-I KERİM: Кəрим болған жаратушы, шексіз жомарттылық, игіліктер мен сыйлықтар иесі болған жаратушы. #FÂTIR-I RAHÎM: Мейірім пен мейірімділігі көп болған жаратушы. #FÂTIR-I RAHMAN: Бүкіл болмыстарды нығметтендірген мейірімті жаратушы. #FÂTIR-I ZÜLCELAL: Шексіз ұлық жəне ұлы жаратушы. #FATİHA: Құранның алғашқы сүресі. #FATİHA-İ HAYAT-I İLMİYE: Ілім өмірінің фатихасы, іліммен қатысты өмірінің бастапқысы. #FATİHA-İ ŞERİF: Мүбарак Фатиха сүресі. #FATİHA-İ ŞERİFE: Мүбарак Фатиха сүресі. #FATİHANE: Жеңісті түрде, жеңістер жасайтындай. #FATÎNÜ'L-ASIR: Ғасырдың ең ақылдысы жəне ең зейіндісі. #FATÎNÜ'L-ASR: Ғасырдың ең ақылдысы жəне ең зейіндісі. #FÂ-YI ATF: Атыф «фə» əрпі, Екі сөйлемді немесе сөздерді арасын жалғайтын əріп «фə» əрпі. #FÂ-YI ATIF: Атыф «фə» əрпі, Екі сөйлемді немесе сөздерді арасын жалғайтын əріп «фə» əрпі. #FAYSAL: Айырушы, шешуші, дұрысты бұрыстан айырған. #FAYTON: Ат арба. #FÂZIL: Фазілетті, жоғары. #FAZİLET: Жоғары құндылық, жоғары ахлақ дəрежесі, діндегі жоғары сипат жəне ерекше қасиеттер. #FAZİLETFÜRUŞ: Өзінше «Мен жоғарымын» деушілік. #FAZİLET-FÜRUŞ: Өзінше «Мен жоғарымын» деушілік. #FAZİLET-İ A'MAL: Амалдардың фазилеті, ғибадат жəне қайырлы істердің құндысы жəне жоғарғысы. #FAZİLET-İ CÜZ'İYE: Жеке фазилет, жекелеген жақтан шағын артықшылықтар. #FAZİLET-İ İMANİYE: Иман фазилеті, иманмен қатысты артықшылықтар жəне жоғарғы ахлақ. #FAZİLET-İ KÜLLİYE: Күллі фазилет, барлық жақтан артықшылық. #FAZİLET-İ ŞEHADET: Шаһидтік фазилеті, шаһидтіктің жоғары құндылығы. #FAZİLET-İ UHREVİYE: Ақіреттік фазилет, ақіретке қатысты артықшылық жəне жоғары ахлақ. #FAZİLETKÂR: Фазілетті, жоғары ахлақ жəне ерекшеліктер иесі. #FAZİLETMEAB: Өте фазілетті, өте жоғары ахлақ жəне ерекшеліктер иесі. #FAZİLET-MEAB: Өте фазілетті, өте жоғары ахлақ жəне ерекшеліктер иесі. #FAZİLETMEND: Фазілетті, жоғары ахлақ жəне ерекшеліктер иесі. #FAZİLETPERVER: Фазілетті сүйген, жоғары ахлақты сүйген, жоғары ахлақты жəне ерекшеліктерді сүйген. #FAZİLET-PERVER: Фазілетті сүйген, жоғары ахлақты сүйген жəне жоғары ерекшеліктерді жақсы көрген. #FAZL: Ғалымдарға жарасатын кемелдік. * иман, жомарттық, ихсан, икрам, ілім, мағрифет, жоғарылық, өнер, жəрдем. #FAZL-I İHSAN: Игілік пен жомарттық, жəрдем мен икрам. #FAZL VE İN'AM: Нығметтендіру жəне игілік пен жəрдем. #FAZL VE İNAYET: Жомарттық пен икрам, игілік пен жəрдем. #FAZL VE KEMAL: Игілік жəне жоғарылық. #FAZL U KEREM: Икрам жəне жомарттық, игілік пен жəрдем. #FAZL VE KEREM: Икрам жəне жомарттық, игілік пен жəрдем. #FAZL VE RAHMET: Игілік жəне жəрдем, мейірім пен жан ашу. #FAZIL VE RAHMET: Игілік жəне жəрдем, мейірім пен жан ашу. #FAZL-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) игілігі, жəрдемі жəне икрамы. #FAZL-I KEREM: Икрам жəне жомарттықтың игілігі мен сыйлығы.

141 #FAZL-I RABBANÎ: Раббани фазыл, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) игілігі мен сыйлығы. #FAZL-I RAHMAN: Рахманның фазлы, бүкіл нығметтердің шын иесі болған жəне бүкіл жандылардың ризығын берген Аллаһтың (жж) игілігі мен икрамы. #FAZL-I RAHMANÎ: Бүкіл болмыстарды нығметтендірген Аллаһтың (жж) игілігі мен жəрдемі. #FAZLÎ: Икрам, игілік пен жəрдемі. #FAZL U TEVFİK: Жəрдем жəне игілік. #FEBİHA: Қандай керемет! Әлдеқайда жақсы, мақұл! #FEBİNÂEN ALÂ ZÂLİK: Міне осы себептен, осыған орай. #FE-BİNÂEN ALÂ ZÂLİK: Міне осы себептен, осыған орай. #FECAAT: Пəлекет, жаман жағдай. #FECET: Қиыншылық, бəлекет, дерт, бəле. #FECİ: Өте аянышты, өте қайғылы. #FECİR: Таң намазының басталу уақыты, таңның ағара бастауы, таң сəрі. #FECR: Таң намазының басталу уақыты, таңның ағара бастауы, таң сəрі. #FECR-İ HAŞİR: Хашір таңы, өлгеннен кейін қайтадан тірілу. #FECR-İ KÂZİB: \"Алғашқы таң, бір шамалы таң ағарып қайтадан жоғалған сəт. Осы ағаруға жалған таң дейді. («Жалған бостандық, шынайы болмаған айдындық» мағыналарында да қолданады). #FECR-İ SABAH: Таң шапағы. #FECR-İ SADIK: Шын таң. (\"Шынай бостандық, шынайы айдындыққа қауышу, шындықтың ортаға шығуы\" мағыналарында қолданады). #FEDA: Пида ету.* Құрбан. #FEDAİ: Әрбір нəрсесін пида еткен, пида жолында қаржысын жұмсау. #FEDAİ-Yİ İSLÂM: Ислам жанкештісі, ислам жолында əр нəрсесін пида еткен. #FEDAKÂR: Мақсаты жолында əр нəрсесін берген, мүддесі жолында əр нəрсесін қаржылаған. #FEDAKÂRANE: Жанкештілікпен, əр нəрсесін пида ететіндей. #FEDAKÂR-I İSLÂM: Ислам жанкештісі, ислам жолында əрбір жанкештілікті жасай алған. #FEDA-YI CAN: Жанын пида ету, жан беру. #FEDA-YI NEFS VE CAN: Өзін жəне жанын пида ету. #FEDA-YI NEFİS VE CAN: Өзін жəне жанын пида ету. #FEHİM: Түсінік, аңғару, ұғыну. #FEHİMTÜ: Түсіну. #FEHM: Түсінік. #FEHMETMEK: Түсіну. #FEHM-İ KÀSIR: Кем түсінік, шолақ жəне қысқа түсінік. #FEHM-İ ULUHİYET: Аллаһтың (жж) бар екенін түсіну. #FEHVA: Мағына, түсінік, ұғыну. #FELAH: Құтылу, саламаттылық, бақыттылық. #FELÂH: Құтылу, саламаттылық, бақыттылық. #FELAHAT: Егіншілік, диқаншылық. #FELÂKET: Бəлекет, қиыншылық, апат. #FELÂKET-İ MANEVİYE: Рухани бəлекет, рухани үлкен зиян жəне апат. #FELÂKET-İ MAZİ: Өткен шақтағы бəлекет, өткен шақтағы үлкен зиян жəне апат. #FELASİFE: Философтар, пəлсəпəшылар; дінге сүйенбеген тек ақыл жəне ой жолымен ақиқатты (негізгі шындықты) іздеп таба алатындықтарын идея еткен жəне осы жолмен адам, өмір жəне əлеммен қатысты көзқарастар шығарғандар. #FELASİFE-İ ABESİYYUN: Әбесиуун деп аталған философтар; яғни, адамның, өмірдің жəне əлемнің бар болуының мақсатсыз жəне мағынасыз болғандығын айтқан философтар, басқаша айтқанда, мағынасыздық философияны қорғаштаған философтар.

142 #FELEK: Көк, аспан қабаты. * Дəуір, шақ. * Дүния. * Бақытты. #FELEKİYAT: Аспан ілімі, астрономия. #FELEKİYYUN: Аспан ілімдері, аспан ілімімен шұғылданғандар, астрономдар. #FELEKZEDE: Бақытсыз, жолы болмаған. #FELETAT: Сүріншектер, істі шала жасайтындар, шалапайлар. #FELİLLAHİLHAMD: «Аллаһқа (жж) хамд болсын», «Аллаһқа (жж) шүкірлер болсын» мағынасындағы сөйленген сөз. #FELİLLAHİ'L-HAMD: «Аллаһқа (жж) хамд болсын», «Аллаһқа (жж) шүкірлер болсын» мағынасындағы сөйленген сөз. #FELİLLAHİLHAMDÜ VELMİNNETÜ: «Аллаһқа (жж) хамд жəне шүкірлер болсын» мағынасындағы сөйленген сөз. #FELİLLAHİ'L-HAMDÜ VE'L-MİNNETÜ: «Аллаһқа (жж) хамд жəне шүкірлер болсын» мағынасындағы сөйленген сөз. #FELS: Бақыр ақша, құнсыз ақша. #FELSEFE: Әрбір нəрсенің ішкі жағын (қалай пайда болған, неліктен жəне не үшін) секілді мақсаттарын ашықтауға жəне осы себептен пəндік зерттеулердің нəтижесінде заттардың жəне оқиғалардың ақиқатын анықтауға əрекет еткен көзарастар мен теориялардың жиынтығы. Бұл жолда ақылмен əрекет еткендерге де дəл осы есім берілуде. Сондай-ақ бұл атау ауқымды мағынасымен, кейде ғылым жəне пəн салаларының барлығын қамтып айтуға да қолданылады. #FELSEFE-İ AVRUPA: Европа пəлсəпасы (философиясы), батыстың көзқарасы, Европаның дінге мойынсұнбайтын көзқарас жүйесі. #FELSEFE-İ BEŞERİYE: Дінге мойынсұнбаған адамның ақылына жүгінген көзқарастар мен пікірлер. #FELSEFE-İ İNSANİYE: Дінге мойынсұнбаған адамның ақылына жүгінген көзқарастар мен пікірлер. #FELSEFE-İ MADDİYE: Материалдық философия, əр нəрсені материалға сүйендірген жəне материалды əзəли (бастапқысы болмаған соңы бітпейтін) деп қабылдаған кəпір философтар. #FELSEFE-İ SAKÎME: Сырқат пəлсəпа, науқас философия. #FELSEFE-İ SAKÎME-İ AVRUPAİYE: Европаның науқас пəлсəпасы, Европаның дінге мойынсұнбаған ақылға сүйенген сырқат жəне қате ой-пікір жүйесі. #FELSEFE-İ TABİİYE: Табиғат философиясы, заттар мен оқиғалардың болмысын табиғатқа сүйендірген пəлсəпа. #FELSEFÎ: Пəлсəпа ілімімен қатысты, дінге сүйенбеген ойлау жүйесімен қатысты. #FEM: Ауыз. #FEM-İ MÜBAREK: Мүбарак ауыз. #FEN: Пəн, болмыстарды зерттейтін ілім, білім. #FENA: 1.Фəнилік, жоқтық, жоқ болу, өткеншілік. 2. Жаман. 3. (сопыл.) Аллаһтың (жж) зікіріне жəне махаббатына беріліп жəне естен таңу халінде екен адамның өзінің бар екенін ұмытуы жəне Аллаһтан (жж) басқа барлық нəрсені ұмытуы, əрбір нəрсені бар болу жүйесінен шығарып тастауы. #FENA Fİ'L-İHVAN: Бір мұсылманның өзінің менменшіл сезімдерін ұмытып діндас бауырларының жəне қызметтес жолдастарының жақсы жəне жоғарғы сипаттарына жəне көркем мінездеріне бауыр басу түрінде өмір сүру жəне əрекет ету қағидасы. #FENA Fİ'L-MAKSAD: Мақсатта фəни болу, мақсатта өзін жоқ ету, бүкіл болмысымен мақсатына толық бет бұрып əрбір нəрсесімен ол мақсаттың ішіне кіру. #FENA FİLLAH: (Сопыл.) Аллаһтың (жж) рухани құзырында өзінің бар екенін толығымен ұмытуы жəне Аллаһтан (жж) басқа ешбір нəрсені ойламайтын халге келуі; құлдың өзінің жəне Аллаһтан (жж) басқа барлық нəрселердің бар болу алаңынан алынып тасталғанын көру секілді жағдай.

143 #FENA Fİ'R-RESUL: Хз.Пайғамбарға (асм) фəни болу, өз қалауларын жəне түсініктерін тастап Хз.Пайғамбардың (асм) өмірін жəне түсінігіне дағдыланып өз бойынан оны көру. #FENA Fİ'S-SAN'AT: Кəсіпке фəни болу, шұғылданған кəсібіне гөре бүкіл болмысымен оған бет бұру, кəсібіне өзін пида ету. #FENA Fİ'Ş-ŞEYH: Шейхқа фəни болу, өз түсінігінен жəне өмірлік көзқарасынан толық баз кешіп шейхтің өмірін жəне түсінігін қабылдау. #FENA-ENDER: Фəнилік ішінде, өткеншілік пен жоқтық ішінде. #FENA-İ DÜNYA: Дүнияның пəнилігі жəне жамандығы. #FENA-İ MUTLAK: Толық мағынасымен жоқ болу, толығымен жоқ болу. #FENA-İ NEFİS: Нəфсі деп аталған менмендікке қарайтын қалауларының өлімі, күнəға апаратын сезім жəне қалаулардың жоқ болуы. #FENA-İ NEFS: Нəфсі деп аталған менмендікке қарайтын қалауларының өлімі, күнəға апаратын сезім жəне қалаулардың жоқ болуы. #FENA-YI MUTLAK: Толық мағынасымен жоқ болу, толығымен жоқ болу. #FENER: Фанар. #FENİKE: Феникиндер. #FENNEN: Пəн жағынан, білім жағынан, пəн ретінде. #FENNÎ: Пəнмен қатысты, біліммен қатысты. #FENN-İ ÂDÂB: Жүріс-тұрыс жəне ахлақ білімі. #FENN-İ ASKERÎ: Әскерлік білімі. #FENN-İ ASKERİYE: Әскерлік ілімі. #FENN-İ BELÂGAT: Әдебиет ілімі, сөз сөйлегенде немесе жазу жазғанда тыңдаушы немесе оқушының жағдайына, тақырыпқа жəне көзделген мақсатқа ең үйлесімді жəне ең əсерлі сөз сөйлеу немесе жазу тəсілі жəне білімі. #FENN-İ BEYAN: Түсіндіру жəне баяндау ілімі. #FENN-İ ELEKTRİK: Электротехника ілімі. #FENN-İ HADÎS: Хадис ілімі. Хз.Пайғамбарымыздың (асм) сөздері, мінез-құлықтары жəне əрекеттерімен қатысты риуаттарды зерттейтін ілім. #FENN-İ HARB: Соғыс ілімі. #FENN-İ HAYVANAT: Зоология ілімі, жануарлар дүниясыны зерттейтін ілім. #FENN-İ HİKMET: 1.Философия ілімі. 2.Табиғат ілімі (физика, химия, биоллогия секілді табиғатты зерттейтін ілім). #FENN-İ HİKMET-ÜL EŞYA: Табиғаттағы жансыз болмыстарды зерттейтін ілім, табиғат туралы білім. #FENN-İ İAŞE: Тамақтану туралы ілім. #FENN-İ İLM-İ KELÂM: Келам (қалам) ілімі, Исламның тақырыптарын зерттеп түсіндіретін саласы. #FENN-İ KIRAAT: Оқу туралы ілім, оқу технологиясы, оқуды оңай жолмен үйрету тəсілі. #FENN-İ KİMYA: Химия ілімі. #FENN-İ KİTABET: Жазу туралы ілімі, түрлі жазу түрін үйрететін ілім. #FENN-İ MAKİNE: Машина жасау ілімі. #FENN-İ MANTIK: Логика ілімі. #FENN-İ MENAFİ'Ü'L-A'ZÂ: Анатомия ілімі. #FENN-İ MENAFİÜ'L-AZA: Анатомия ілімі. #FENN-İ NEBATAT: Биология ілімі, өсімдіктер дүниясын зерттейтін ілім. #FENN-İ RIZIK: Жейтін жəне ішетін нəрселерді зерттейтін ілім, аспаздық білімі. #FENN-İ SARF: Тіл білімі, морфология ілімі – грамматиканың сөз формаларын зерттейтін сала. #FENN-İ TIP: Медицина ілімі. #FENN-İ TİCARET: Сауда ілімі. #FENN-İ ZİRAAT: Егіншілік ілімі, ауыл шаруашылық ілімі. #FER': Тал, егжей-тегжей, жай-жапсар.

144 #FERAGAT: Қақысынан баз кешу, ешбір жауап күтпестен əр түрлі қақысынан бас тарту. #FERAGAT-İ NEFİS: Өзін пида ету, өзін еш ойламау, дүния пайдаларын тəрк ету. #FERAGAT-İ NEFS: Өзін пида ету, өзін еш ойламау, дүния пайдаларын тəрк ету. #FERAH: Іш рахаттылығы, қуаныш. #FERAH VE SÜRUR: Рахаттық жəне қуаныш. #FERAH-I KALB: Жүрек қуанышы, жүрек рахаттылығы. #FERAH-I SEHERÎ: Таң сəре қуанышы. Күннің айдындығының беретін қуанышы. #FERAHNÂK: Қуанышты, шаттық иесі. #FERAİZ: Парыздар, діндегі ашық əмірлер. #FERAİZ-İ DİNİYE: Діннің парыздары, ислам дініндегі парыз (ашық) əмірлер. #FERAİZ-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) парыз (міндетті түрде орындалу керек) əмірлері. #FERAİZ-İ ŞER'İYE: Шариғаттың парыздары, ислам дінінің міндетті орындалу керек əмірлер. #FERAMUŞ: Ұмыту, естен шығару. #FERASET: Жоғары түсінік, күшті сезгіштік қабілет. #FERC: Әйелдің жыныс мүшесі. #FERDEN FERDÂ: Ферт ферт, тек тек. #FERDÎ: Жалғыз басына, жалғыз басымен қатысты. #FERD-İ ÂHER: Басқа тұлға, бөтен біреу. #FERD-İ EKMEL: Ең кемелді тұлға (кісі). #FERD-İ FERÎD: Ұқсасы болмаған тұлға, теңдессіз тұлға. #FERD-İ FERÎD-İ DEVERAN: Дəуірдің ұқсасы болмаған тұлға, заманның теңдессіз адамы. #FERD-İ FEVKALÂDE: Таңғажайып тұлға, кемелді ғажайып кісі. #FERD-İ HASNÂ: Әдемі əйел. #FERD-İ HAYVANÎ: Хайуандардың əрбіреуі, əрбір тұлғасы. #FERD-İ İNSAN: Адам тұлғасы, адамдардың əрбіреуі. #FERD-İ MANEVÎ: Мағынауи тұлға, мағынауи кісі. #FERD-İ MÜKEMMEL: Кемелді тұлға, ең үстіңгі дəреже жəне мақамда болған. #FERD-İ MÜ'MİN: Мумин тұлға, иманды кісі. #FERD-İ MÜMTAZ: Таңдаулы кісі, ерекше адам. #FERD-İ MÜSTEHLİK: Нығметтерді қолданушы жəне тұтынушы жағдайында болған тұлға. #FERD-İ MÜTEDEYYİN: Діндар тұлға, дінге берік кісі. #FERD-İ NEFER: Әскер адамы. #FERD-İ SAMED: Самад сипатына ие жалғыз ұлы (Ferd), ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған жəне əрбір нəрсе əрбір сəт Оған мұқтаж жағдайда болған (Sȃmed) жалғыз ұлы Мəңгі (Аллаһ ж.ж.). #FERD-İ YEKTA: Жалғыз тұлға, теңдессіз адам. #FERD-İ ZÎHAYAT: Жанды тұлға, тіршілік иесі болған əрбір жанды. #FERDİYET: 1.Жалғыздық, бірлік. 2. Жалғыз, теңдессіз жəне ұқсасы болмау (Аллаһтың (жж) бір сипаты). #FERDİYET-İ RABBANİYE: Раббымыздың бірлігі, əрбір нəрсенің иесінің бірлігі, бір жəне жалғыз болуы (Аллаһтың ж.ж. бірлігі). #FEREC: Жеңіс, қиналыстан құтылу, шаттық, рахаттылық. #FEREC-İ UMUMÎ: Әркімнің қиналыстан құтылуы, əркімің қуанышқа бөленуі. #FERH: Балапан. #FER'İ: Екінші дəрежеде болған, бөлік, тал бұтақ. #FER'Î: Екінші дəрежеде болған, бөлік, тал бұтақ. #FERÎD: Ұқсасы болмаған, жалғыз, теңдессіз.

145 #FERÎD-İ ASRI'Z-ZAMAN: Ғасырдың теңдессізі, жүзжылдың бірден бір теңдессізі. #FERÎD-İ BEDÎÜZZAMAN: Заманның теңдессізі. #FERÎD-İ KEVN Ü ZAMAN: Дүниялар жəне уақыттар ішінде теңдессіз адам. #FERİK: Генерал. #FERİKİYET: Генералдық. #FERİŞTE: Періште. #FER'İYE: Негізгі қатысты болмаған, асылмен қатысы болмаған. #FERMAN: Бұйрық, əмір, жазылған əмір. #FERMANBER: Мойынсұнғыш, тəуелді, айтқанын жасайды. #FERMAN-I AHKEM: Ең сенімді, қуатты жəне өтімді бұйрық жəне жазбаша жарлық. #FERMAN-I ÂLÎ: Ұлы жарлық (бұйрық). #FERMAN-I ÂLÎŞAN: Абыройы ұлы жарлық (бұйрық). #FERMAN-I A'ZAM: Ең үлкен жарлық, ең ұлы жазбаша əмір. #FERMAN-I CELİL: Ұлық жарлық, ұлы жəне жоғары бұйрық. #FERMAN-I EBEDÎ: Мəңгі жарлық, өлімі жоқ жəне шексіздыққа жалғасатын бұйрық. #FERMAN-I ESASÎ: Негізгі жарлық, негізбен қатысты əмір жəне бұйрық. #FERMAN-I EZELÎ: Әзəли жарлық, əзəли бұйрық. #FERMAN-I HAŞR: Аллаһтың (жж) өлгендерді тірілтуші жəне есеп сұрау үшін бір жерге жинау бұйрығы. #FERMAN-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) əмірі жəне бұйрығы. #FERMAN-I KAT'Î: Үзілді-кесілді жарлық, қатаң жəне бұлтартпайтын əмір жəне бұйрық. #FERMAN-I KUDSÎ: Киелі жарлық. #FERMAN-I KUDSİYE: Киелі бұйрық. #FERMAN-I MÜBİN: Ап-ашық хақ пен жалғанды ажыратқан бұйрық. #FERMAN-I RABBANÎ: Раббани жарлық, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж) əмірі жəне бұйрығы. #FERMAN-I RAHMAN: Рахман болған Аллаһтың (жж) жарлығы, бүкіл нығметтердің иесі болған жəне бүкіл болмыстарды ризықтандырған Аллаһтың (жж) əмірі жəне бұйрықтары. #FERMAN-I RAHMANÎ: Бүкіл болмыстарды асыраған, игілік жəне мейірім еткен Аллаһқа (жж) тəн жарлық (əмір жəне бұйрық). #FERMAN-I RİSALET: Пайғамбарлық бұйрығы, Аллаһ (жж) тарапынан пайғамбарлықпен (Хз.Мұхаммед а.с.м.) міндеттілінгенін білдірген бұйрық. #FERMAN-I SÜBHANÎ: Субхан (əрбір жағынан кемшіліксіз) болған Аллаһтың (жж) бұйрығы. #FERMAN-I ŞAHANE: Падишах мақамының бұйрығы, падишах əмірі. #FERMAN-I ZÎŞAN: Даңқты жарлық, Аллаһтың (жж) ұлық əмірі жəне бұйрығы. #FERSAH: Фарсақ- бес километрлік ұзындық өлшемі. Теңіз фарсағы 5555 метр. Құрлық фарсағы 4444 метр. #FERSAH FERSAH: Едəуір, əлдеқайда көп. #FERŞ: Жер, дүния. * Жаю, төсеу. #FERYAD: Зар жылау, шыңғырып жылау, ойбай салып жылаған дауыс, бақырып өкіріп жылау, жылап жəрдем сұрау. #FERYAD U FİGAN: Зар жылау жəне күңіреніп ойбай салу. #FERYAD U FÎZÂR: Зар жылау жəне күңіреніп ойбай салу. #FERYAD-I MÂTEM: Қайғыланып жəне уайымдап жылау, қайғы жəне уайымнан жылау, зар жылау. #FERZENDANE: Перзенттік. #FES: Басқа киетін, мұсылмандардың киетін тақия түрі. #FESAD: Бұзғыншылық, бүлдірушілік, жамандық жəне бұзушылық, бұзықтық, бүлік. #FESADAT: Бұзықтықтар, бүліктер.

146 #FESAD-I BEŞERÎ: Адамзаттың бұзғынышы, адамдардың бұзғыншылығы жəне бүлігі. #FESAD-I ÜMMET: Үмметтің бұзғыншылығы, мұсылмандардың бұзықтығы жəне бүлігі. #FESAHAT: Ашық, жүйелі жəне əдемі сөз сөйлеу. #FESAHAT-İ HÂRİKA: Таңғажайып фесахат, теңдессіз дəрежеде ашықтық, ашық жəне қанық болуы. #FESAHAT-İ LAFZİYE: Сөзбен қатысты фасахат, сөздерінің ашық, түзу жəне түсінікті болуы. #FESÜBHANALLAH: «Аллаһ (жж) бүкіл жағымен кемшіліксіз, затында, сипатында, жасаған істерінде ешбір кемшілік жоқ» мағынасындағы бұл сөз Түрікшеде таң қалу жəне абдырап қалуды баяндау үшін қолданады. #FETANET: Сананың ашықтығы, тез түсіну. #FETEBÂREKELLAH: «Аллаһтың (жж) ісі қандай жақсы, қандай берекетті» мағынасындағы бұл сөз Аллаһтың (жж) ісі мен туындысына қайран қалуды баяндау үшін қолданылады. #FETH: Ашу, шешу. * Бір шаһар немесе елді мекенді дұшпан қолынан алу. #FETH-İ BÂB: Есік ашу. #FETH-İ BÂB-I RAHMET: Рахмет есігін ашу. #FETH-İ İSTANBUL: Истанбулды жеңіп алу. #FETH-İ KUDÜS: Құдысты жеңіп алу. #FETH-İ MEKKE: Меккені жеңіп алу. #FETH-İ SUVER: Суреттерді ашу, пішіндердің жəне жүздердің ашылуы. #FETH-İ ŞAM: Шам қаласыны жеңіп алу. #FETİH: Бір шаһар немесе елді мекенді дұшпан қолынан алу, жеңіп алу. * Ашу. #FETK: Айыру. #FETRET: 1.Бір пайғамбар дəуірінің бітіп жаңа бір пайғамбардың келмеген заманы. 2.Адамдардың Илаһи діннің рухани нұрынан алыс қалған, хақ діннің туралығын дəлелдеу мүмкіндігі жоғалған дəуір. #FETRET-İ MUTLAKA: Толық мағынасымен фітрет дəуірі; ешбір пайғамбардың келмеген жəне жер жүзінде Илаһи діннің білінбеген кезең, толық фітрет. #FETTAH: Бүкіл болмыстарды бүкіл əдемі пішімдерімен қарапайым материалдан ашып шығарған, жабық есіктерді ашқан Аллаһ (жж). #FETTAHİYET: Болмыстарға қарапайым жəне пішінсіз материалдардан ең əдемі түр жəне пішіндерді шығарып беру. #FETVA: Пəтуа, бір мəселенің дінге сəйкестігі хаққында маман кісілер жағынан берілген шешім. #FETVA-YI MAHZ: Толық пəтуа. #FEVAİD: Пайдалар. #FEVAİD-İ DÜNYEVİYE: Дүнияға қатысты пайдалар. #FEVAİD-İ TENVİRİYE: Нұрландырумен қатысты пайдалар. #FEVAİD-İ UHREVİYE: Ақіретке қатысты пайдалар. #FEVASIL: Үзілістер, тоқтау жерлері. #FEVATİH: Фатихалар, бастапқылар. #FEVC: Топ, бөлік, ұжым, команда. #FEVÇ: Топ, бөлік, ұжым, команда. #FEVERAN: Шабыттану, өте қатты құлшыну, буырқану, өршелену. #FEVK: Үсті. #FEVKA'L-KÜLL: Барлығының үстінде, бəрінен жоғары. #FEVKALÂDE: Әдеттен тыс, үйреншікті емес, қалыпты жағдайдан жоғары. #FEVKALGAYE: Шексіз дəреже басым, өте жоғары күшті. #FEVKA'L-GAYE: Шексіз дəреже басым, өте жоғары күшті. #FEVKALHAD: Шектен асу, шамадан артық. #FEVKA'L-HAD: Шектен асу, шамадан артық. #FEVKALKANUN: Заңның тысында, заңнан шығу.

147 #FEVKA'L-KANUN: Заңның тысында, заңнан шығу. #FEVKALME'MUL: Күткеннің жоғарғысында, күтпеген жағдайда. #FEVKA'L-ME'MUL: Күткеннің жоғарғысында, күтпеген жағдайда. #FEVKANİYET: Аса басымдылық, артықшылық. #FEVKAZZAMAN: Заманның жоғарғысында, заманның тысы. #FEVKA'Z-ZAMAN: Заманның жоғарғысында, заманның тысы. #FEVKİYET: Жоғарылық, үстіңгі жақ. #FEVT: Уақыты өту, бұзылу, өлу. #FEVZ: Бостандық, жеңіс, құтылу, табыс. #FEVZA: Анархия, тəртіпсіздік, жөнсіздік. #FEVZA-İ ÂRÂ: Пікір анархистігі, пікірдің тəртіпсіздігі. #FEVZ-Ü NECAT: Бостандық жəне саламаттылық. #FEYÂ: «Әй, сен!;...» мағынасында таң қалу жəне қайран қалуды баяндайды. #FEYÂ ACABA: «Ғажайып!», «Таң қаласың!» мағынасындағы сөз. #FEYÂ LİL'ACEB: «Ғажайып нəрсе!», «Таң қалдыратын нəрсе!» . #FEYÂ RABBÎ: «Ей, Раббым!» деген сөз. #FEYÂ SÜBHANALLAH: «Аллаһтың (жж) ісіне қара!... Аллаһтың (жж) ісі қандай кемшіліксіз жəне кемелді!...» секілді таң қалу мағынасында қолданатын сөз. #FEYEKÛN: Лезде болады, əп-сəтте болдыру. #FEYEZAN: Толып тасуда, шабыттану, молынан. #FEYEZAN-I HİKMET: Хикметтің молшылығы. #FEYİZ: Молшылық, берекет, мағынауи ризық. #FEYİZ VE İLHAM: Фейіз бен илхам, мағынауи берекет пен жүректен туған мағыналар. #FEYİZ VE İRŞAD: Фейіз бен тура жолды көрсету, берекет, молшылық жəне тура жолды көрсету. #FEYİZ VE TESİR: Әсер мен фейіз. #FEYİZ-ÂVER: 1.Молшылық əкелген 2.Ілім жəне рухани нұрды молайтқан. #FEYİZDAR: Фейіз иесі, мағынауи берекет иесі. #FEYİZKÂR: Фейізді (берекетті). #FEYİZYÂB: Фейізденген, фейіз тапқан, рухани жəне іліми ақиқаттармен нұрланған. #FEYLESOF: Философ, философиямен шұғылданған, пəлсəпашы. #FEYLESOFANE: Пəлсəпашы секілді, философтанған. #FEYYAZ: Көп фейіз берген, көп берекет жəне молшылық берген. #FEYYAZ-I MUTLAK: Шексіз фейіз иесі, материалдық жəне рухани мол нығмет жəне берекет сыйлаған (Аллаһ ж.ж.). #FEYYAZ-I MÜTEÂL: Шексіз ұлық болған (-müteȃl) жəне материалдық жəне рухани мол нығмет жəне берекет сыйлаған (Аллаһ ж.ж.). #FEYZ: Молшылық, берекет, мағынауи азық. #FEYZ VE İLHAM: Фейіз жəне илхам, мағынауи берекет жəне жүректен шыққан мағына. #FEYZ VE İRŞAD: Фейіз жəне тура жол көрсету, берекет жəне молшылық жəне тура жол көрсету. #FEYZÂVER: 1.Молшылық əкелген 2.Ілім жəне рухани нұрды молайтқан. #FEYZ-İ ENVÂR-I MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) əкелген нұрларының фейізі, нұрландырған ақиқаттарының берекеті мен нұры. #FEYZ-İ ENVÂR-I MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) əкелген нұрларының фейізі, нұрландырған ақиқаттарының берекеті мен нұры. #FEYZ-İ FAZL: Ихсан, икрам жəне сыйлықтың молшылығы. #FEYZ-İ İLAHÎ: 1.Аллаһтың сыйлығы болған ілім. 2.Аллаһтың (жж) мол нығметі жəне жарылқауы (игілігі). #FEYZ-İ İLİM: Ілім жарығы, мол жəне берекетті ілім. #FEYZ-İ İMAN: Иман жарығы, иманның берген берекеті жəне молшылығы. #FEYZ-İ İMANÎ: Иманға тəн мағынауи жарық, иманның берген мағынауи жарық. #FEYZ-İ KEMAL: Кемелдік сипаттардың кеңдігі, байлығы.

148 #FEYZ-İ KUR'AN: Құранның жарығы, Құранның жарықтандыратын ақиқаты. #FEYZ-İ KUR'ANÎ: Құранға тəн мағынауи жарық, Құрандағы жарықтандыратын ақиқат. #FEYZ-İ NUR: 1.Мағынауи жарықтың нұры. 2.Рисале-и Нұрдан алынған ілім мен нұр. #FEYZ-İ RAHMAN: 1.Шексіз мейірімділік иесі Аллаһтың (жж) сыйлығы болған ілім мен илхам. 2. Шексіз мейірімділік иесі Аллаһтың (жж) сыйлығы болған нығметі мен жарылқауы. #FEYZ-İ SOHBET-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық мақамындағы сұхбат жəне сөйлесулерден алынған ілім мен рухани нұрлану. #FEYZ-İ ULVÎ: Жоғары ілім, рухани жаңғыру мен илхамға сүйенген ілім. #FEZA: Ғарыш, көк жүзі. #FEZAİL: Фазилеттер, жоғары рухани құндылықтар. #FEZAİL-İ A'MAL: Амалдардың фазилеттері, жасалынған жақсы іс жəне ғибадаттардың сауаптары жəне артықшылықтары. #FEZAİL-İ İLMİYE: Ілім жағынан жоғары сипаттар. #FEZAİL-İ KELÂMİYE: 1.Сөз өнерімен қатысты жоғары сипаттар. 2.Сөзді көркем жəне бағалы қылған артықшылықтар. #FEZA-YI ÂLEM: Әлемнің кеңістігі, ғаламның ғарышы, аспан жүзі. #FEZA-YI GAYR-I MAHDUDE: Шексіз ғарыш, шексіз кеңістік. #FEZA-YI GAYR-I MÜTENAHÎ: Шексіз ғарыш. #FEZA-YI ITLAK: Шексіз жəне шектеусіз кең кеңістік. #FEZA-YI KÂİNAT: Әлемнің кеңістігі (космос). #FEZA-YI LATÎF: Әдемі жəне көркем көк жүзі. #FEZA-YI NAMÜTENAHÎ: Шексіз космос. #FEZA-YI ULVÎ: Ұлы кеңістік, жоғары ғарыш. #FEZA-YI VESÎA: Кең ғарыш. #FEZAYIH: Айыптар, масқаралықтар. #FEZE'-İ EKBER: Ең үлкен қорқыныш. #FEZE-İ EKBER: Ең үлкен қорқыныш. #FEZLEKE: Өзек, қортынды, нəтиже, соңы. #FEZLEKE-İ TEVHİD: Аллаһтың (жж) бірлігіні қортындылап білдірту. #FIKARAT: Параграфтар, жазбалар, мақалалар. * Қиссалар, хикаялар. #FIKDAN: Жоқтық, болмау, құрдым. #FIKDAN-I HİLE: Қулықтың жоқтығы, қулықсыздық. #FIKH-I EKBER: 1.Ең үлкен фикиһ ілімі; ең маңызды Ислами құқық ілімі. 2.Ең маңызды иман ілімі. 3.Ең жоғары ақыл жəне дұрыс ойлау ілімі. 4.Имам Ағзамның (ра) иман негіздері туралы танымал кітабы. #FIKHÜ'L-EKBER: 1.Ең үлкен фиких ілмі, иман негіздерін ашықтаған ілім тармағы. 2.Ислам фикхының теориялық негіздерін зерттеген ілім. #FIKIH: 1.Бір нəрсені ойланып жəне ақылмен білу, бір нəрсені себептерімен жəне нəтижелерімен толық түрде білу. 2.Үкім ету, ойлау, ақыл жүгірту, түсіну, аңғару. Үкім ету, ойлау, ақыл жүгірту, түсіну, аңғару. 3.Ислам құқығы. #FIKRA: Бөлім, парша, параграф, қысқа жазба. #FIKRA-İ ARABİYE: Арапша жазба. #FIKRA-İ GALİB: Ғалибтің жазғаны. #FIKRA-İ GAVSİYE: «Ғауыс Ағзам» атақпен танымал Абдулқадир Гейланидің (кс) сөздерінен алынған үзінді. #FIKRA-İ MANİDAR: Мағыналы сөздерден үзінді. #FIKRA-İ RA'NÂ: Әдемі жəне хош бір сөз немесе жазу. #FIRAK: 1.Топтар, партиялар, группалар. 2.Сүннетке мойынсұнғандардың жолы деп аталған Әхли Сүннет мəзхабынан бөлінген басқа мəзхабтар. #FIRAK-I DÂLLE: Тура жолдан адасқан топтар, бөліктер. #FIRAK-I DÂLLE-İ İSLÂMİYE: Ислам əлеміндегі тура жолдан адасқан топтар, бөліктер.

149 #FIRANCA EKMEĞİ: Ұзынша келген нанның түрі. #FIRANCALA: Әртүрлі пішінде жəне көбінесі кішкентай немесе ұзын жəне шағын таза нан. #FIRFIRA: Ойыншық аты. #FIRKA: Топ, партия, жиын, тобыр, көп адам. * Әскери бірлік, түмен–саны он мыңға жететін əскери бөлік. #FIRKACILIK: Партияшылдық. #FIRKA-İ AZÎME: Қалың топ. #FIRKA-İ DÂLLE: Адасу тобы, тура жолдан адасқан топ. #FIRKA-İ NACİYE-İ KÂMİLE: Толық жəне кемелді құтылу тобы, кемелді аман сақтау тобы, Құранға жəне сүннетке толық жəне мүлтіксіз байланған жəне Құран жəне сүннет жолын кемелді жалғастырған мұсылмандар. #FIRTINA-İ RUHİYE: Рухани күйзеліс жəне қиналыс. #FISK: 1.Шектен шығу, шектен асу. 2.Тура жолдан таю. 3.Күнə, күнəһарлық; Аллаһтың (жж) əмірлерін танымау, Аллаһқа (жж) бас көтеру. #FISK VE SEFAHET: Күнə жəне харам ойын-сауықтар. #FITRAT: 1.Жаратылыс. 2.Аллаһтың (жж) қойған жаратылыс заңдары. #FITRATEN: Жаратылыс жағынан, жаратылыстан, жаратылысынан. #FITRAT-I ACİBE: Қайран қалдыратын таңғажайып жаратылыс. #FITRAT-I ASLİYE: Асыл фытрат, негізгі жаратылыс. #FITRAT-I BEŞERİYE: Адамның жаратылысы жəне негізгі ерекшелігі, адамның ортаның жаман ықпалымен бұзылмаған рухани болмысы. #FITRAT-I EŞYA: Болмыстардың жаратылысы жəне негізгі ерекшелігі. #FITRAT-I HAYAT-I HAKİKİYE: Шынайы өмірдің жаратылыс ерекшелігі. #FITRAT-I İLAHİYE: Аллаһтың (жж) туындысы болған жаратылыс. #FITRAT-I İNSANİYE: Адамның жаратылысы жəне негізгі ерекшелігі, #FITRAT-I İNSANİYET: Адамдықтың жаратылысындағы негізгі ерекшелік. #FITRAT-I SELİME: Таза жəне бұзылмаған жаратылыс. #FITRAT-I ZÂTİYE: Тұлғаға қатысты жаратылыс жəне негізгі ерекшелік, жаратылыстағы негізгі болмыс. #FITRAT-I ZÎŞUUR: Ойлау жəне сезіну ерекшелігіне ие. #FITRÎ: 1.Жаратылыстан, туғаннан. 2.Жаратылыспен қатысты. 3.Жаратылыс заңдарына сай, жаратылысқа сай. #FİAT: Ақы. #FİYAT: Ақы. #FİDDA: Күміс. #FİDYE-İ NECAT: Азаттық ақысы, тұтқындықтан құтылу үшін берілген ақша. #FİGAN: Еңіреп жылау. #FÎHİ NAZARUN: «Бір қарау керек» мағынасында күмəнданған мəселелерге қолданылатын сөз. #FİHRİST: Ішіндегілер, бір кітаптың тақырыптарын көрсететін тізім. #FİHRİSTE: Кітаптың тақырыптарын көрсететін тізім. #FİHRİSTE-İ CÂMİA: Мазмұнды қортынды, көп нəрсені ішіне алған қортынды. #FİHRİSTE-İ CİHAZAT: Жабдықтарының қортындысы, құрал-саймандарының мазмұны. #FİHRİSTE-İ GÜLDESTE: Өте əдемі жинақталған мазмұндама. #FİHRİSTE-İ GÜL-DESTE: Өте əдемі жинақталған мазмұндама. #FİHRİSTE-İ HURUF: Әріптердің қортындысы (мазмұны). #FİHRİSTE-İ KEMALÂT: Кемелдік қортындысы, жетілген жəне жоғары ерекшеліктердің мазмұны жəне қортындысы. #FİHRİSTE-İ MEKTUBAT: Мектубат кітабының мазмұны. #FİHRİSTE-İ SAN'AT-I RABBANİYE: Әлем иесінің өнер тізімі. #FİHRİSTE-İ UMUMİYE: Жалпы қортынды, ауқымды тізім (намаз, яғни, адамның жəне түрлі болмыстардың ғибадаттарының қысқартылған түрі). #FİHRİSTE-İ VÜCUD: Болмыс (дене) бітімі, органдар мен функцияларының тізімі.

150 #FİHRİSTEVARİ: Қортынды секілді, қысқаша түйіні. #FİHRİSTİYET: Мазмұндылық, қортындылық. #FİİL: Іс, əрекет, іс жасау, жасалған іс. #FİİLEN: Іс жүзінде, шын мəнінде, іс жəне əрекетпен жүзеге асыру. #FİİLÎ: Іспен қатысты, іс əрекетке қатысты. #FİİLÎ DUA: Қаланған істің болуы үшін керекті істі жасау жəне нəтижесін Аллаһтан (жж) күту (бұл да дұғаның бір түрі). #FİİL-İ İCAD: Жарату ісі, жоқтан бар ету ісі. #FİİL-İ İCADÎ: Жаратумен қатысты іс, жоқтан бар ету істері. #FİİL-İ İLAHÎ: Аллаһқа (жж) тəн іс, əрекет. #FİİL-İ MAZİ: 1. Өткен шақта болып кеткен іс. 2.Өткен шақта болып кеткен істі білдірген сөз, өткен заманды білдірген етістік. #FİİL-İ MUZARİ: 1.Барлық замандарға жайылған (өткен, қазір жəне келешекті қамтыған) ішіне алған іс жəне əрекет. 2.(грам.) кең заманды ішіне алған істі білдірген сөз, қазіргі жəне келешек заманды білдірген етістік. #FİİL-İ RABBANÎ: Раббани іс, əрбір нəрсені жетістіріп тəрбиелеген əлем иесінің ісі. #FİİL-İ RABBANİYE: Раббани іс, əрбір нəрсені жетістіріп тəрбиелеген əлем иесінің ісі. #FİİL-İ RUBUBİYET: Рубубиет ісі, Аллаһтың (жж) Раб сипатымен жасаған ісі; яғни, əрбір нəрсенің иесі, жетістірушісі жəне тəрбиешісі сипатымен Аллаһтың (жж) жасаған іс. #FİİL-İ TANZİF: Тазалық ісі, тазарту жұмысы. #FİİL-İ TANZİM: Тəртіп ісі, тəртіп жəне жүйелеу істері. #FİİL-İ TERBİYE: Тəрбие ісі, тəрбиелеу жұмыстары. #FİİL-İ TEVZİN VE MİZAN: Тепе-теңдік сақтау жəне өлшемді іс жасау ісі. #FİİL-İ TEZYİN VE İHSAN: Безендіру жəне əдемілендірумен, игіліктермен жабдықтау ісі. #FİİLİYAT: Амалдар, істер, жасалынған істер. #FİKR: Ой, пікір. #FİKREN: Ойланып, ойлау жолымен; ой жағынан. #FİKRET: Ойлау. #FİKRÎ: Ой-пікірмен қатысты. #FİKR-İ ÂHİRET: Ақірет пікірі, о дүнияны ойлау. #FİKR-İ ÂLÎ: Жоғары пікір, ұлық ой. #FİKR-İ AVAM: Қарапайым халық пікірі, халық ойы. #FİKR-İ BÂTIL: Жалған пікір, негізсіз ойдан шығарылған ой. #FİKR-İ BEŞER: Адам пікірі, адам ойы. #FİKR-İ BEŞERÎ: Адами пікір, адамға тəн ой, адамның өзінің ақыл-ой жұмысымен шығарған пікірі. #FİKR-İ HİCİV: Мазақтау жəне келемеждеу ойы. #FİKR-İ İHTİLAL: Бүлік ойы, үкіметке бас көтеру пікірі. #FİKR-İ İNFİRADÎ: Жеке тұлға ретінде (жалғыз басына) əрекет ету ойы. #FİKR-İ İNSANÎ: Адамға тəн ой. #FİKR-İ İNTİKAM: Кек алу ниеті мен ойы. #FİKR-İ KÜFRÎ: Аллаһты (жж) танымаушылық жəне кəпірлік ойы. #FİKR-İ MEFSEDET: Бұзғыншылық пікірі, бүлік ойы. #FİKR-İ SİYASET: Саясат пікірі, политика ойы. #FİKR-İ SİYASÎ: Саяси пікір, политикалық ой. #FİKR-İ TABİAT: Табиғат пікірі, табиғатты жаратушы деп қабылдау ойы. #FİKR-İ UNSURİYET: Нəсілшілдік пікірі, нəсілдік теорияны жақтаушылық. #FİLCÜMLE: Дəл осы түрде, осыған ұқсас түрде, осы сияқты, бірен-сараңдап. #FİLHAKİKA: Ақиқатында, негізінде, асылында. #FİLLAH: Аллаһ (жж) үшін.