551 #SİNAN-I ÜMMİ: Синан Ұмми (Ұмми Синан) [хж. 1075, милад. 1551 ж. қайтыс болған], Халуати тариқатының Жігітбасы тармағының алдыңғы тұлғаларынан болған Түрік сопылық ақыны. #SİNE: Кеуде, омырау тұс, көкірек. *Жүрек, көңіл, жан дүния. #SÎNE: Кеуде, омырау тұс, көкірек. *Жүрек, көңіл, жан дүния. #SİNE-İ PÂK: Таза жүрек, пəк көңіл. #SİNE-İ SAF VE BERRAK: Таза жəне мөлдір жүрек, кіршіксіз таза (жамандықтардан жəне күнəлардан арылған) жүрек. #SİNEMA-İ RABBANİYE: Раббымыздың жаратқан киносы, түс. #SİNEMA-İ UHREVİYE: Ақіреттік кино, дүнияда болып кеткендердің жəне жасалынған əрбір іс жəне əрекеттің, періштелер тарапынан жазылып о дүнияда көрсетілуі. #SİNEMATOĞRAF: Кино. #SİNEMAVARİ: Кино секілді. #SİNN: Жас. #SİNNEN: Жас жағынан. #SİNN-İ BÜLUĞ: Балиғат жасы, ер жету, бой жету, балалық шақтан жастық шаққа өту, жобамен 12-15 жас аралық. #SİNN-İ KEMAL: Кемелдік жас, дене бітім жағынан жетілумен бірге сана-сезім тұрғысынан да қалыптасып толысқан шақ. Ерік-жігер жəне сезімталдықтың толық жетілген шағы жалпылама 20 жас болса да негізі 40 жас болып саналады. #SİNN-İ MÜKELLEFİYET: Міндет жүктелінетін жас; діннің əмір жəне тыйымдарына мойынсұнуға міндеттелу жəне жүктелу басталған жас. #SİNN-İ SABAVET: Сəбилік жас, орташа 12 немесе 15 жастан төмен жас. #SİNN-İ TEKEMMÜL VE KÜHÛLET: Даму жəне кемелдену жасы; адамзаттың дами дами алғашқы дəуірден кемелдік дəуірге жеткен шағы. Хз.Мұхаммед (асм) келген заманы. #SİNN-İ TEKLİF: Тəклиф жасы; Аллаһтың (жж) адамдарға пайғамбарлар жіберіп хақ дінге шақыруы жəне адамдардың ақыл жəне ерік қалауларын қолданып бұл шақыруға ерулерін ұсынуы жəне нəтижесінде жасағандарынан сұраққа тартылатын жас, балиғат жасы. #SİNN-İ TEMYİZ: Жақсы мен жаманды, дұрыс пен бұрысты айыру жасы. #SİNSİ: Зымян, сұрқия, жасырын жəне айлакерлікпен жамандықтарды жоспарлаған. * Жаймен жəне жасырынып келіп қауіпті нəтижелерге жол ашқан. #SİPEH-SÂLÂR-I ENBİYA: Пайғамбарлардың басшысы, бас қолбасшысы. #SİPER: Пана, қалқа, ықтасын жер. *Окоп, траншея. #SİRAC: Лампа, жарық, фонар, шырағдан, шам. #SİRAC-I HAKİKAT: Ақиқат жарығы, (ауысп.) ақылдарды жəне жүректерді нұрландырған ақиқат білім бұлағы. ақиқатты көрсеткен жарық. #SİRAC-I MUSAHHAR: Әмір астында қозғалған шырағдан; Аллаһтың (жж) əмір жəне заңдарына бағынып міндет атқарған жарық көзі (Күн). #SİRAC-I NURANÎ: Нұрлы лампа, жарық шашқан шырағдан. #SİRACÜ'L-GAFİLÎN: Бейқамдардың шырағы; дүнияға келу мақсатынан, Аллаһтан (жж) жəне ақіреттен хабарсыз (бейқам) қалғандар үшін ақыл жəне жүректерді нұрландырушы лампа, жарық көзі болған Жастар шырағы. #SİRACÜNNUR: Рисалей-Нұр, Ұстаз Бəдиүззаманның шығармалары. #SİRACÜSSÜRC: Хз. Әлидің (ра) Желжулете атты мінəжəтында (дұғасында) айтылған, лампалардың лампасы, ең жарқын лампа мағынасында сөз тіркесі, ең нұрлы шығарма (Рисалей-Нұрға ишарат еткен сөз). #SİRAYET: Науқастық таралу, жұқтыру. *(ауысп.) жайылу, таралу. #SÎRET: Ахлақ, мінез, жүріс-тұрыс. #SÎRETEN: Ахлақ жағынан, мінез-құлық тұрғысынан. #SİRKAT: Ұрлық. #SİTAYİŞ: Мақтау, мадақтау, мадақталған.
552 #SİTAYİŞKÂRANE: Мақтаныш тұтатындай, мадақтайтындай түрде, мақтанышпен. #SİTTE: Aлты. #SİTTE-İ SEVR: Халық аузында «Өгіздің алты күні» деп аталған сəуір айындағы боранды алты күн (sitte), өгіз жұлдыз зодиягымен (sevr) байланысты айтылған. #SİVA: Басқа, бөтен, сырт. #SİVASINDAN: Басқасынан, бөтеннен, сыртында. #SİVE'L-KÜFRİ VE'D-DALAL: Кəпірлік жəне адасушылықтан басқа, (Elhamdüllahi ala külli-i hal siv-el küfri ve-d dalal: кəпірлікке жəне адасуға түсуден басқа əрбір жағдай үшін Аллаһқа ж.ж. шүкір болсын!). #SİYADET: Сейіттік: * мырза болу, көсемдік, басшылық. * Хз.Мұхаммед (асм) немересі Хз.Хұсейн р.а. тегінен келіп Құран жəне сүннетке қызметкер болу. #SİYAK: Бір сөздің келесі сөзбен байланысы жəне бұл байланыс арқылы пайда болған мағына, сөздің түсіндіргісі келген мағына, сөзден кейінгісі. * Түсіндіру тəсілі, əдісі, тақырыпқа шамалас формасы. #SİYAK-I KELÂM: Сөздің соңы, сөздің бізге жеткізгісі келген мағына сөздің ағысы. #SİYAK VE SIBAK: Сөздің басы (sibak) жəне сөздің соңы (siyak). #SİYAK VEYA SIBAK KELAM: Сөздің кейінгісімен немесе алдыңғысымен болған байланысы. #SİYAK VE SIBAKA MÜLÂYEMET: Бір сөздің, алдыңғымен немесе кейінгімен логикалық байланысы. #SİYASAL BILGILER: Саяси ілімдер, мемлекет немесе қоғамдық басқарумен қатысты ілімдер, политика ғылымы. #SİYASÂT: Саясаттар, политикалар, мемлекет немесе қоғамдық басқарумен қатысты көзқарастар, ой-пікірлер, тəсілдер. #SİYASET: Политика, саясат, ел басқару өнері. #SİYASETDAŞ: Саяси жақтас, саяси бір көзқараста болғандар. #SİYASETEN: Саясат жағынан. #SİYASET-İ ÂLEM: Әлем саясаты; дүниядағы мемлекеттердің жəне елдердің бір-бірімен болымды немесе болымсыз қарым-қатынастары, бұл мəселеде ұстанымдары жəне басқарулары. #SİYASET-İ ÂLİYE-İ İSLÂMİYE: Жоғары Ислам саясаты; Ислам дүниясының бірлігі, дамуы жəне жоғарлауы үшін жасалу керек шарттар жəне басқару жолдары. #SİYASET-İ BEŞERİYE: Адамзат саясаты, адам ақылына сүйенген саясат. #SİYASET-İ DİNİYE: Дін сачсаты, саясат жолымен дін істерін жүргізу, дінді қолдау. #SİYASET-İ DÜNYA: Дүния саясаты. #SİYASET-İ DÜNYEVİYE: Дүниялық саясат; дүнияны негізге алған саясат. #SİYASET-İ HAZIRA: Қазіргі саясат, бүгінгі саясат. #SİYASET-İ HRİSTİYANİYE: Християн саясаты. #SİYASET-İ HÜKÛMET: Үкімет саясаты, мемлекетті басқару саясаты. #SİYASET-İ İÇTİMAİYE: Қоғамдық саясат; қоғамды басқару, бірлік пен тəртіпті сақтау. #SİYASET-İ İSLÂMİYE: Ислами саясат, Ислам дүниясының бірлігі, дамуы жəне жоғарлауы үшін жасалу керек шарттар жəне басқару жолдары. #SİYASET-İ MEDENÎ: Мəдени саясат, бүгінгі замандағы мəдениет саясаты. #SİYASET-İ OSMANİYE: Османлы саясаты, Осман мемлекетінің басқару формасы. #SİYASET-İ ŞAHSİYE, CEMAATIYE, MILLIYE: Жеке тұлға, əлеуметтік жəне ұлттық саясат. #SİYASET-İ ŞER'Î: Шариғатқа қатысты саясат, ислам діні заңдарымен басқару жүйесі. #SİYASETKÂRANE: Саясаткерлік, саясаткер секілді.
553 #SİYASETÜ'L-MEDENİYE: Мəдени саясат, қала мен өлкені басқару жүйесі. #SİYASETVARİ: Саясатқа ұқсайды, саясат секілді. #SİYASÎ: Саяси, саясатпен қатысты. #SİYASİYUN: Саясилер, саясаткерлер, политиктер, мемелекет басшылары. #SİYASİYYUN: Саясилер, саясаткерлер, политиктер, мемелекет басшылары #SİYER: Ішкі жан дүния; ахлақ, мінез жəне іс-əрекет. *Хз.Мұхаммед а.с.м. ахлақы, жүріс-тұрысы жəне өмірі туралы жазылған шығарма. #SİYER-İ NEBEVİYE: Хз.Мұхаммед а.с.м. ахлақы, жүріс-тұрысы жəне өмірі туралы жазылған шығарма. #SİYER-İ SENİYE: Хз.Мұхаммед а.с.м. ахлақы, жүріс-тұрысы жəне өмірі туралы жазылған шығарма. #SİYONİST: Синонистік ағымның жақтасы; яхуди мемлекетін жер жүзінде құруға əрекет еткен ұйымның мүшесі. #SİYONİZM: Синонизм ағымы; яхуди мемлекетін жер жүзінде құруға əрекет еткен ұйым. #SKOLASTİK: Орта ғасырдағы христиан мектептеріндегі оқу жүйесі. #SOFESTAÎ: Софистай, күдікшіл жəне Құдайды жоққа шығарған философ, əрбір нəрсені жəне өздерін жоққа шығарып ешбір нəрсе жоқ деген күпірлік көзқарас. #SOFİ: Сопы, тариқатшы, бір тариқатқа кірген адам. #SOFİ-MEŞREB: Жаратылысынан сопылыққа бейім адам. #SOFİYE: Сопылық жолы, нағыз бар болу тек Аллаһқа тəн болғандығын, Аллаһтан ж.ж. басқа əрбір нəрсе көлеңке екендігін (vahdet-I vücud) қорғайтын көзқарас. #SOFRA-İ ERZAK: Ризық дастарханы, мадди жəне мағынауи мұқтаждықтар қамтамасыз етілетін мүмкіндіктер мен нығметтер. #SOFRA-İ ERZAK-I UMUMİYE: Жалпылама ризық дастарханы, барлық тіршілік иелері үшін мадди жəне мағынауи мұқтаждықтар қамтамасыз етілетін мүмкіндіктер мен нығметтер. #SOFRA-İ İHSAN: Сыйлық дастарханы, Аллаһтың жарылқаған ризық жəне нығметтер. #SOFRA-İ İLAHİYE: Илаһи дастархан, Аллаһтың ж.ж. сыйлығы ретінде жіберілген дастархан: Құран, əртүрлі деңгейдегі адамдарға сенім жəне ғибадат, білім, өмірге тура жол табу т.б. қажеттіліктерді берген Илаһи кітап. #SOFRA-İ NİMET: Нығмет дастарханы. #SOFRA-İ RABBANİYE: Раббани дастархан, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың ж.ж. дастарханы. #SOFRA-İ RAHMAN: Рахман дастарханы, шексіз мейірімділік иесінің (Аллаһтың ж.ж.) мейіріміділігінің көрінісі жəне нығметтермен дастархан секілді əшекейленген жер (бұл дүния жəне жұмақ). #SOFRA-İ RAHMANÎ: Рахмани дастархан, шексіз мейірімділік иесінің (Аллаһтың ж.ж.) мейіріміділігінің көрінісі жəне нығметтермен дастархан секілді əшекейленген жер (бұл дүния жəне жұмақ). #SOFRA-İ RAHMANÜRRAHÎM: Рахман жəне Рахим болған Аллаһтың ж.ж. сыйлығы болған дастархан; мейірімділігі əрбір нəрсені қамтыған (Рахман) жəне сүйгендерін дүния жəне ақіретте қамқорлығына алған (Рахим) Аллаһтың ж.ж. мейіріміділігінің көрінісі жəне нығметтермен дастархан секілді əшекейленген жер (бұл дүния жəне жұмақ). #SOFRA-İ RAHMANU'R-RAHÎM: Рахман жəне Рахим болған Аллаһтың ж.ж. сыйлығы болған дастархан; мейірімділігі əрбір нəрсені қамтыған (Рахман) жəне сүйгендерін дүния жəне ақіретте қамқорлығына алған (Рахим) Аллаһтың ж.ж. мейіріміділігінің көрінісі жəне нығметтермен дастархан секілді əшекейленген жер (бұл дүния жəне жұмақ).
554 #SOFRA-İ RAHMET: Рахмет дастарханы, əрбір нəрсені қамтыған мейірімділігінің белгілері, нығмет жəне сыйлықтармен əшекейленген дастархан секілді болған бұл дүния. #SOFRA-İ RIZK-I UMUMÎ: Жалпылама ризық дастарханы, барлық жандыларға қатысты ішіліп-желінетін дастарханы. #SOFRA-YI NİMET: Нығмет дастарханы. #SOFRA-YI RAHMET: Рахмет дастарханы, əрбір нəрсені қамтыған мейірімділігінің белгілері, нығмет жəне сыйлықтармен əшекейленген дастархан секілді болған бұл дүния. #SOFTA: Діншіл фанатик, тар көзқарас, бір сенімге соқыр-соқырына еру. *білімі жəне тəжірибесі жеткіліксіз болса да өзін білімді санайтын жəне ақиқатты қабылдамауға қырсықтық көрсеткен. *Молда, медресе шəкірті. #SOFU: Діндар, өзін дінге берген адам. *Сопы, тариқатшы. #SOHBETEN: Сұхбатпен, сөйлесу жолымен. #SOHBET-İ BÂKİYE: Бақи сұқбат, мəңгілікке дейін жалғасатын сөйлесу. #SOHBET-İ DÜNYEVİYE-İ SİYASİYE: Дүниялық саяси əңгімелер мен сұқбаттар. #SOHBET-İ GÜL: Раушан гүл сұқбаты, раушан гүлінің иесіндей хош сұқбат (Рисалей-Нұр дəрістері). #SOHBET-İ HÂSSA: Ерекше достық; айырықша сырлас. #SOHBET-İ İMANİYE: Иманмен қатысты сұқбат, дəрістер жəне əңгімелер. #SOHBET-İ İRFANİYENİZDE: Ирфан сұқбаты, иман жəне Құран білімін жəне түсінігін дамыттыратын жəне тереңдететін сұқбат. #SOHBET-İ KUDSİYE: Киелі сұқбат, мүбарак сұқбат, жүректерді жəне рухтарды тазартушы, мағынауи сезімдерді жəне қабілеттерді дамытатын жəне жоғарылатын қасиетті (діни) сұқбат. #SOHBET-İ MAHSUSA: Ерекше сұқбат, айырықша достық. #SOHBET-İ MANEVÎ: Мағынауи сұқбат, бір шығарманы оқып шығарма иесімен рухани түрде көрісу жəне сөйлесу. #SOHBET-İ NEBEVÎ: Пайғамбарлық сипатпен жасалынған сұқбат; Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбар сипатымен жасаған көрісуі жəне сөйлесуі. #SOHBET-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық сипатпен жасалынған сұқбат; Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбар сипатымен жасаған көрісуі жəне сөйлесуі. #SOHBET-İ SURİYE: Сырттай сұқбат, бетпе-бет сұқбат. #SOKRAT: Сократ, ежелгі грек философы. #SOSYALİST: Социалист, жеке адамдардағы мал-мүлікті түгелімен мемлекет қолына жинауды көздеген, ахлақ жəне мағынауи құндылықтарды теріске шығарған дінсіздік бағыттағы жүйе. #SOSYALİZM: Социализм, жеке адамдардағы мал-мүлікті түгелімен мемлекет қолына жинауды көздеген, ахлақ жəне мағынауи құндылықтарды теріске шығарған дінсіздік бағыттағы жүйе. #SOSYOLOG: Социолог ғалым, əлеуметтік өмірді зерттеген, қоғамдық өмірдің шарттарын, топтарын ара-қатынастарын жəне қоғамдық оқиғалардың себептерін анықтаған ғалым. #SÖZLER MECMUASI: Рисалей-Нұр шығармаларының ішіне кіретін бір кітаптың аты. Рисалей-Нұр кітаптарының барлығының атауы ретінде де қолданады. #SÛ': Жаман, нашар. * Жамандық, нашарлық. * кемшілік, нұқсандық. * жаңылыс, қателік. * бұзық, бұзықтық. * қате, қисық. #SUAL: Сауал, сұрақ. * Қалау, тілек, өтініш. #SUAL-İ AZÎM: Өте маңызды сұрақ, маңыздылығы өте жоғары сауал. #SUAL-İ HÂCET: Қажеттілік өтініші, мұқтаждық тілегі. #SUAL-İ MANEVÎ: Мағынауи сұрақ, жүрекке илхаммен келген сұрақ. #SUAL-İ MUKADDER: Мүкаддер сұрақ, сұралуы мүмкін болған сұрақ, сұралуы мүмкін деп ойланылған сұрақ. #SUAL-İ MÜŞKİL: Мүшкіл сұрақ, қиын сұрақ, жауап беру қиын болған сұрақ. #SUAL-İ MÜŞKÜL: Мүшкіл сұрақ, қиын сұрақ, жауап беру қиын болған сұрақ. #SUAL-İ TAACCÜB: Таң қалып сұралған сұрақ.
555 #SUAL-İ UMUMÎ: Жалпылама сұрақ, қамтыған сұрақ, көп нəрселерге ішіне алған өте кең жəне негізгі сұрақ. #SUAL-İ VÂHİD: Бір ғана сұрақ. #SU'BAN: Үлкен жылан, айдаһар. #SUBH: Таң, таң уақыты. #SUBH-MİSAL: Таң секілді. #SUBH-U HAŞİR: Хашир таңы, (ауысп.) өлгендерді тірілтіп Аллаһтың ж.ж. құзырында есеп беру үшін жиналатын уақыттың бастамасы, қайта тірілу уақытының басталуы. #SUBH-U KIYAMET: Қиямет таңы, қайта тірілу таңы, (ауысп.) өлгендердің тірілу жəне аяққа тұру заманы. #SUBH-U MAHŞER: Махшар таңы, (ауысп.) өлгендерді тірілтіп Аллаһтың ж.ж. құзырында есеп беру үшін бір араға келуі жəне жиналу заманы. #SUDÛR: Шығу, пайда болу, ортағы көріну, бар болу. #SUDÛR-U GAYR-I İHTİYARÎ: Еріксіз шығу, қалаудан тыс болу, қаласа да қалмаса да пайда болу, қалауын араласпастан амалсыз шығу. #SUFFA: Хз.Мұхаммед а.с.м. тарапынан Құран жəне Мұсылмандық мектебі болып жасаттырылған, Хз.Пайғамбарымыздың а.с.м. мүбарак мешітіне қосылған бөлме түріндегі бөлек орын. Бұл жерде үнемі Пайғамбарымыздың (асм) дəрістеріне қатысатын үйленбеген сахабалар тұратын. #SUFÛF-U İBADINA: Құлдарының сапқа тұруларына, құлдық міндетін атқарғандардың саптарына (қатарларына). #SUĞRA: Кіші, кішкентай. * (лог.) Бір үкімнің немесе нəтиженің тақырыбы ішінде болған сөз. #SUHUF: Аллаһ ж.ж. тарапынан пайғамбарларға парақтар күйінде жіберілген киелі кітаптардың əрбіреуі. * жазулы парақтар, беттер. * дүния тіршілігінде адамдардың жасаған істерінің періштелер тарапынан мағынауи жазылуы жəне махшарда есеп күнінде иелеріне берілетін сауап-күнə парақтары болған кітап. #SUHUF-U ENBİYA: Бұрыңғы замандардағы Пайғамбарларға парақтар күйінде жіберілген киелі əрбір кітап. #SUHUF-U İBRAHİM: Хз.Ибрахимге (ас) парақтар күйінде жіберілген киелі кітап. #SUHUF-U SEMAVİYE: Самауи кітап, Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген киелі кітаптар. #SUHULET: Жеңілдік, оңайлық. #SUHULET-İ BEYAN: Жеңіл баяндау, түсіну оңай жəне тез ұғынықты болуы. #SUHULET-İ FEVKALÂDE: Аса жеңілдік, таң қаларлық оңайлық. #SUHULET-İ HÂRİKA: Таңғаларлық жеңілдік. #SUHULET-İ HAŞRİNE: Қайта тірілуінің оңайлығына, хашир күнінің жаратылуы Аллаһ (жж) үшін өте жеңіл екеніне. #SUHULET-İ İNTİŞAR: Таралуының оңайлығы, жан-жаққа жеңіл жайылу. #SUHULET-İ MUTLAK: Шексіз жеңілдік, əдеттен тыс оңайлық. #SUHULET-İ RIZIK: Ризықтарының жеңілдігі, азықтануының оңай болуы. #SÛ'-İ AHLÂK: Нашар мінез, мінезінің жаман болуы. #SÛ-İ ÂKIBET: Жаман нəтиже, өмірлерінің соңы өте жаман болуы. #SÛ'-İ EDEB: Жаман əдеп, əдепсіздік, тəрбиесіздік, көргенсіздік, ұятсыздық. #SÛ'-İ FEHİM: Шала түсінік, зеректігі аз, ой-өрісінің кемдігі, қисық түсінік. #SÛ'-İ FEHM: Шала түсінік, зеректігі аз, ой-өрісінің кемдігі, қисық түсінік. #SÛ'-İ HAL: Жаман жағдай, айыпты хал мен əрекет. #SÛ'-İ HULK: Нашар мінез бен ахлақ, жаман əдет пен əрекет.
556 #SÛ'-İ İHTİYAR: Ерік қалауды жамандыққа қолдану, таңдауда ағаттық жасау. #SÛ'-İ İSTİMAL: Жамандыққа қолдану, (бір ерік-жігерді, бір мүмкіндікті) дұрыс орынды қолданбау, жаңылыс жолға пайдалану. #SÛ'-İ İSTİMALÂT: Жамандыққа қолданулар, (бір ерік-жігерді, бір мүмкіндікті) дұрыс орынды қолданбаулар, жаңылыс жолға пайдаланулар. #SÛ'-İ İŞTİHAR: Жаман атақ, айыпты түрде танымал болу. #SÛ'-İ İTİYAD: Жаман əдеттену. #SÛ'-İ KASD: Қастандық жасаушы, қаскүнем, қатты зиянға ұшырататын айлакерлік пен іс-əрекет. #SÛ'-İ KESB: Қалауды жаманға қолдану; жаңсақ іс пен əрекет. #SÛ'-İ MAİŞET: Күнкөрістің қиыншылығы, таршылық, жетіспеушілік, күнелтудің ауыртпалығы. #SÛ'-İ MAKSAD: Жаман мақсат, жаман ниет. #SÛ'-İ MİZAC: Дене бітімнің зақымдануы, науқастық. *жаман мінез-құлық, нашар мінез, бұзық мінезді. #SÛ'-İ NAZAR: Жаман ниетті назар, харамға қарау. #SÛ'-İ NİYET: Жаман ниет. #SÛ'-İ ŞÖHRET: Жаман атақ, айыпты түрде танымал болу. #SÛ'-İ TEFEHHÜM: Жаңылыс баға беру, қате түсіну, жаңсақ түсінік. #SÛ'-İ TEFSİR: Қате жору, жаңсақ түсіну, жаңылыс мағына беру, дұрыс емес жорым немесе тəпсір. #SÛ'-İ TELAKKİ: Қате түсіну, теріс түсіну, қисық түсіну. #SÛ'-İ TESİR: Жаман əсер, кері əсер. #SÛ'-İ TEVEHHÜM: Қате жəне қисынсыз ойлау, жаман ойлау, шүбə. #SÛ'-İ VESVESE: Жаман уəсуəсə, қисынсыз қиял. #SÛ'-İ ZAN: Жаман ойлау, жаманға жору, шүбə. #SÛ'-İ KASD: Қастандық жасаушы, қаскүнем, қатты зиянға ұшырататын айлакерлік пен іс-əрекет. #SÛK-İ ASR: Ғасырдың базары, жүзжылдың немесе дəуірдің базары. #SÛKU: Базары, жəрмеңкесі. #SUKUT: Тұсу, құлау, төмендеу. #SUKUT-U AHLÂK: Ахлақтың төмендігі, мінез жағынан құлдырау, төмендеу; мінездің бұзылуы. #SUKUT-U İNSANİYET: Адамдықтан шығу, адамдықтан алыстау, адамды адам еткен қасиеттерден жұрдай болу. #SUKUT-U KUVVET: Қуаттан айырылу, күш жоғалту. #SUKUT-U MUSAMMEM: Нақты төңкеріс шешімі (жоспары) мен биліктен құлату, қарулы төңкеріс жасау жоспарымен биліктен құлату. #SUKUT-U MUTLAK: Қатты құлдырау, (ауысп.) барлық жағымен ахлақтық, рухани жəне адами құндылықтардан мүлдем алыстау, барлық адами жəне рухани құндылықтарды жоғалту. #SUKUT-U RUH: Руһтың құлдырауы, рухани жақтан хайуандық деңгейге түсу. #SULB-Ü HİLKAT: Жаратылыс сұлбасы, (ауысп.) жаратылыс дүниясы, табиғаттағы оқиғалар мен болмыстар дүниясы. #SULEHA: Салихтер; Аллаһтың (жж) əмірлеріне адал, өздерін күнəлардан сақтаған, Аллаһтың (жж) ықыласты құлдары. #SULEHA-YI ÜMMET: Үмметтің салихтері, Ислам жамағатындағы Аллаһтың (жж) ықыласты құлдары. #SULFATO: Сульфат, ащы дəрі. #SULH: Бейбітшілік, татулық. #SULHKÂRANE: Бейбітшіл, бейбітшілікті жақтайтын. #SULHPERVERLİK: Татулық сүйгіш, бейбітсүйгіштік, бейбітшіл, бейбітшілікті жақтайтын. #SULH-PERVERLİK: Татулық сүйгіш, бейбітсүйгіштік, бейбітшіл, бейбітшілікті жақтайтын.
557 #SULH-U HUDEYBİYE: Хүдайбейе келісім шарты. Хижреттің 6 жылында (мл.628) Пайғамбарымыз (асм) мен Меккелік кəпірлер арасында жасалынған келісім-шарт. #SULH-U UMUMÎ: Жалпы бейбітшілік, жалпыға ортақ келісімділік. #SULTAN: Билеуші, падишаһ. #SULTAN-I ÂDİL: Әділетті сұлтан; əрбір ісін əділдікпен жасаған, əділдікті сүйген жəне көздеген сұлтан. *Шексіз əділдік иесі, əрбір нəрсенің ақысын толық берген, əрбір жандының жəне əрбір нəрсенің толық жəне сай түрде сұрағанын берген, шексіз күш жəне əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I AZÎM: Ұлы сұлтан, ұлы падишаһ. #SULTAN-I CİHAN: Жаһан Сұлтаны, əлем сұлтаны, əлемнің жалғыз иесі, əлемді əмір жəне қалауы астында ұстаған, жалғыз жəне шексіз күш əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I EBEDÎ: Мəңгілік сұлтан, шексіздікке дейін əрбір нəрсенің жалғыз иесі, əрбір нəрсені əмір жəне қалауы астында ұстаған, жалғыз жəне шексіз күш əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I ERVAH: Рухтардың сұлтаны, адамзат рухтарын сүйіспеншілігімен жəне іс-əрекеттерімен ықпал етіп Аллаһ ж.ж. жолына бағыттаған ұлы жəне көсем тұлға (Хз.Мұхаммед асм). #SULTAN-I EVLİYA: Әулиелердің сұлтаны; қасиетті тұлғалардың жетекшісі, басшысы, көсемі (Абдулқадир Гейлани р.а.). #SULTAN-I EZEL: Әзəл Сұлтаны; бар болуы əзəли болған, заман жəне əлем жоқ кезде де бар болған жəне əзəлден бері шексіз күш жəне əкімдігі əрбір нəрсені ішіне алған, əрбір нəрсені əмір жəне қалауы астына алған (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I EZEL VE EBED: Әзəл жəне Әбəд сұлтаны; бастапқысы болмаған жəне шексіз түрде бар болған, жалғыз, шексіз күш жəне əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I EZELÎ: Әзəли Сұлтан; бар болуы əзəли болған, заман жəне əлем жоқ кезде де бар болған жəне əзəлден бері шексіз күш жəне əкімдігі əрбір нəрсені ішіне алған, əрбір нəрсені əмір жəне қалауы астына алған (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I HÜRRİYET-İ ŞER'İYE: Шариғи еркіндік сұлтаны; дінге адал, діннің əмір жəне тыйымдарының сыртына шықпаған, еркіндік деп аталған сұлтан. #SULTAN-I İ'CAZ: Мұғжиза сұлтаны, сөз өнерінде бірден-бір жəне теңдессіз болған, түсіндіру тəрізі мұғжиза дəрежесіне жеткен Құран. #SULTAN-I İNSANİYET: Адамдық сұлтаны, (ауысп.) адам рухы; ақыл, жүрек, ұждан, қиял секілді адамдықтың керектірген мағынауи күш, қабілет жəне сезімдер иесі, басқарушы жағдайда болған адам рухы. #SULTAN-I KÂİNAT: Әлем сұлтаны; шексіз күш жəне əкімдігімен əлемде əрбір нəрсені əр сəт əмір жəне қалауы астына алған (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I LEVLÂK: Аллаһтың ж.ж. өзі оған «Лəулəкə» яғни «Егер де сен болмағанда» деп айтқан сұлтан (Мұхаммед асм). «Егер де сен болмағанда мына əлемді жаратпас едім» деп Пайғамбарымызға (асм)айтылған сөзден қысқартылған. #SULTAN-I MAHLU'A: Тақтан түсірілген падишаһ (2 ші Абдулхамид хан). #SULTAN-I MANEVÎ: Мағынауи сұлтан; көзге көрінбейтін секілді ойланылған қиялдағы сұлтан, көзге көрінбес падишаһ. #SULTAN-I MAZLUM: Орынсыз айыпталған жəне əділетсіздікке ұшыраған сұлтан (2 ші Абдулхамид хан). #SULTAN-I MU'CİZEKÂR: Мұғжизалар көрсеткен сұлтан. #SULTAN-I MUTLAK: Әрбір нəрсені əрбір сəт əмір жəне қалауы астында алған, шексіз күш жəне əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I SÂBIK: Бұның алдындағы падишаһ (2 ші Абдулхамид хан).
558 #SULTAN-I SERMEDÎ: Сəрмəди сұлтан; бар болуы мəңгі, шексіз, өлімсіз (сəрмəди) болған, шексіз күш жəне əкімдік иесі (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I ZÎFÜNUN: Әртүрлі ілім, техника жəне қолөнерлерді білген басшы. *ілім мен өнер күші шексіз болған жəне шексіз құдірет жəне əкімдігі əрбір нəрсені қамтыған əлемнің падишахы (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I ZÎŞAN: Абыройы ұлы Сұлтан. *Шексіз жəне шексіз абырой иесі (зишан) болған жəне шексіз құдірет жəне əкімдігімен əрбір нəрсені қамтыған (Аллаһ ж.ж.). #SULTAN-I ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық жəне күш иесі (зұлжелал) болған, күш жəне əкімдігімен əрбір нəрсені қамтыған (Аллаһ ж.ж.). #SULTANÎ: Сұлтанға тəн, падишаһқа қатысты. #SULTANÜ'D-DEYYAN: Әрбір нақты хақ үкімін толық түрде білген жəне берген (Дайиан) жəне шексіз құдірет жəне əкімдігімен əрбір нəрсені қамтыған (Аллаһ ж.ж.). #SULTANÜ'L-ENBİYA: Пайғамбарлардың сұлтаны, пайғамбарлардың ең ұлысы, басшысы (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #SULTANÜ'L-ESER: Шығармалардың сұлтаны, ең ұлы шығарма (Рисалей-Нұр). #SULTANÜ'L-EVLİYA: Әулиелердің сұлтаны,əулиелердің ең ұлысы, басшысы, көсемі (Абдулқадир Гейлани). * барлық əулиелердің үлкен сүйіспеншілікпен мойынсұнған тұлға (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #SULTANÜ'L-ULEMA: Ғұламалардың сұлтаны, өз дəуіріндегі дін ғалымдарының ең үлкені болған Баһаддин Уəлидтің лахаб аты (Мəулана Желаладдин Румидің əкесі). #SUM'A: Ықылассыздықтан шыққан, естісін жəне білсін деп жасалынған іс, жасырын риякарлық. #SUN': Жасау, істеу, өнерлі жасау. #SUN'Î: Жасанды, табиғи емес, жалған. #SUN'U: Өнерлі жасау, көркем өнері. #SUR: Исрафилдың (ас) қиямет оқиғасын жүзеге асыруда қолданатын жəне қандай екені білінбеген керней (құралы). * Мүйізден жасалынған ысқырық. #SÛR: Исрафилдың (ас) қиямет оқиғасын жүзеге асыруда қолданатын жəне қандай екені білінбеген керней (құралы). * Мүйізден жасалынған ысқырық. #SUR': Исрафилдың (ас) қиямет оқиғасын жүзеге асыруда қолданатын жəне қандай екені білінбеген керней (құралы). *Мүйізден жасалынған ысқырық. #SURE: Құранның 114 бөлігінен əрбіреуіне берілген есім. #SURE-İ AHKAF: Аһкаф сүресі, Құранның 46 шы сүресі 35 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ AHZAB: Ахзап сүресі, Құранның 33 шы сүресі 73 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ ALAK: Ағлақ сүресі, Құранның 96 шы сүресі 19 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ÂL-İ İMRAN: Әли Ғымран сүресі, Құранның 3 ші сүресі 200 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ AMME: Әммə сүресі, Құранда Нəбə сүресі деп өтеді. Құранның 78 шы сүресіғ 40 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ANKEBUT: Анкибут сүресі, Құранның 29 шы сүресі 69 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ A'RAF: Ағраф сүресі, Құранның жетінші сүресі болып 206 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ AZÎME: Үлкен сүре (Бақара сүресі, Құранның 2 ші сүресі). #SURE-İ AZÎME-İ HÂRİKA: Маңыздылығы өте үлкен таңғажайып сүре (Фалақ сүресі, Құранның 113 сүресі). #SURE-İ BAKARA: Бақара сүресі, Құранның 2 ші сүресі болып 286 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ CASİYE: Жасие сүресі, Құранның 45 шы сүресі болып 37 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген.
559 #SURE-İ EL-BAKARA: Бақара сүресі, Құранның 2 ші сүресі болып 286 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ FÂTIR: Фатыр сүресі, Құранның Фатыр сүресі, Құранның 35 сүресі болып 45 аяты бар, Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ FETH: Фəтих сүресі, Құранның 48 ші сүресі болып 29 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ FETİH: Фəтих сүресі, Құранның 48 ші сүресі болып 29 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ FİL: Піл сүресі, Құранның 105 сүресі болып, 5 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ HACC: Қаж сүресі, Құранның 22 ші сүресі болып 78 аяты бар. 6 аяттан басқасы Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ HADÎD: Хадид сүресі, Құранның 57 ші сүресі болып 29 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ HAŞR: Хашир сүресі, Құранның 59 шы сүресі болып 24 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ HUD: Худ сүресі, Құранның 11 ші сүресі болып 123 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ İBRAHİM: Ибрахим сүресі, Құранның 14 ші сүресі болып 52 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ İHLAS: Ықылас сүресі, Құранның 112 ші сүресі болып 4 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ İSRA: Исра сүресі, Құранның 17 ші сүресі болып 111 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ İZA ZÜLZİLETİL-ARDU: Зилзəлə сүресі, Құранның 99 ші сүресі болып 8 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ KAF: Каф сүресі, Құранның 50 ші сүресі болып 45 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ KEHF: Кəһф сүресі, Құранның 18 ші сүресі болып 110 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ KEVSER: Кəусəр сүресі, Құранның 108 ші сүресі болып 3 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ KUDSİYE:Киелі сүре, қасиетті жəне мүбарак сүре. #SURE-İ KUL YA EYYÜHEL-KÂFİRÛN: Кафирун сүресі, Құранның 109 ші сүресі болып 6 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы сүре, Құран сүресі. #SURE-İ LOKMAN: Лұқпан сүресі, Құранның 31 ші сүресі болып 34 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ MAİDE: Майда сүресі, Құранның 5 ші сүресі болып 120 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ MEKKİYE: Меккеде түсірілген сүре. #SURE-İ MUHAMMED: Мұхаммед сүресі, Қытал сүресі деп те атайды. Құранның 47 ші сүресі болып 38 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ MÜ'MİN: Мумин сүресі, Гафир сүресі деп те атайды. Құранның 40 ші сүресі болып 85 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ MÜRSELÂT: Мұрсалат сүресі, Құранның 77 ші сүресі болып 50 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ NAHL: Нахл сүресі, Құранның 16 ші сүресі болып 128 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ NASR: Насыр сүресі, Құранның 110 шы сүресі болып 3 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ NECM: Нəжім сүресі, Құранның 53 ші сүресі болып 62 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген.
560 #SURE-İ NİSA: Ниса сүресі, Құранның 4 ші сүресі болып 176 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ NUR: Нұр сүресі, Құранның 24 ші сүресі болып 64 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ RAHMAN: Рахман сүресі, Құранның 55 ші сүресі болып 78 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ RUM: Рум сүресі, Құранның 30 шы сүресі болып 60 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ SAF: Саф сүресі, Құранның 61 шы сүресі болып 14 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мəдина өмірінде түсірілген. #SURE-İ SEBE: Сəбə сүресі, Құранның 34 ші сүресі болып 54 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ŞEMS: Шəмс сүресі, Құранның 91 ші сүресі болып 15 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ŞÛRA: Шұғара сүресі, Құранның 26 шы сүресі болып 227 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ TEVBE: Тəубə сүресі, Құранның 9 шы сүресі болып 129 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ VE'L-ASR: Аср сүресі, Құранның 103 ші сүресі болып 3 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ VEŞŞEMS: Шəмс сүресі, Құранның 91 ші сүресі болып 15 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ VE'Ş-ŞEMS: Шəмс сүресі, Құранның 91 ші сүресі болып 15 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ YÂSİN: Ясин сүресі, Құранның 36 шы сүресі болып 83 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ YUSUF: Юсуп сүресі, Құранның 12 ші сүресі болып 111 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ZUHRUF: Зухруф сүресі, Құранның 43 ші сүресі болып 89 аяты бар. Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURE-İ ZÜMER: Зумер сүресі, Құранның 39 ші сүресі болып 75 аяты бар. 3 аяттан басқасы Пайғамбарымыздың (асм) Мекке өмірінде түсірілген. #SURET: Сурет, кескін, мүсін, көрініс, түр-тұрпат. * Сырттан көрінген көрініс, бейне. * Әдіс, тəсіл, жол; манера, стиль. * жазу немесе суреттің көшірмесі, нұсқа. * жаратылыс, жаратылыстан туындайтын бітім, жаратылыс ерекшелігі. * хал, жағдай. *Құран сүресі. #SURETA: Көріністе, сырттай, бейне бір. #SURETEN: Сырттай, түр кескіні жағынан, сырттай қарағанда. * суретін, түр əлпетін. #SURET-İ ACİBE: Ғажайып, əдеттен тыс сурет. #SURET-İ BASİTANE VE ZAHİRANE: Ашық жəне қарапайым бейне, (əдеб.) ашық жəне əркім түсіне алатын түсіндіру тəсілі. #SURET-İ BASİTANE-İ ZAHİRANE: Ашық жəне қарапайым бейне, (əдеб.) ашық жəне əркім түсіне алатын түсіндіру тəсілі. #SURET-İ CÂMİA: Мазмұнды жаратылыс ерекшелігі; көптеген ерекшеліктерді, əртүрлі дəрежелерімен өз бойына жинақтаған дене бітім жəне жаратылыс ерекшелігі. #SURET-İ CİDDİYEDE: Салмақты түрде, қатаң түрде. #SURET-İ CİSMANİYE: Денелік сурет, материалдық болмыс бітімі, физикалық пішіні. #SURET-İ CÜZ'İYE: Шағын сурет, аз жəне маңызсыз түр, кескін, форма. #SURET-İ DAİME: Әрдайым сурет; өзгермеген, тұрақты жəне бір қалыпты формаға енген түр. #SURET-İ DIHYE'DE: {Хз.Пайғамбардың (асм) сахабасының бірі болған} Дыхияның түрі, кескіні.
561 #SURET-İ EMİR: Әмір еткендей бейне, бұйрық бергендей түр. #SURET-İ FÂNİYE: Өткінші бейне, (ауысп.) келіп кетуші материалдық нəрселер, материалдық бейне. #SURET-İ GARAZ: Араздық бейне, мақсат еткен немесе көздеген нəрсені ақыл мен ойда бейнелеу түрі, кескіні. #SURET-İ HAKİKÎ: Шын бейнесі, нағыз болмысы. #SURET-İ HAKÎMANE, BASÎRANE, RAHÎMANE(DE): Хикметті, толық ыңғайлы жəне орынды (hakîmane), əрбір нəрсені көретін түрде (basîrane) жəне мейірімділік көрсететін тəрізде (rahîmane). #SURET-İ HAYATİYE: Жанды бейне, тірі болмысы. #SURET-İ HİZMET: Қызмет ету тəсілінде, міндет беру жəне іс жүктеу формасы. #SURET-İ İCMALÎ: Қысқаша түрде, жинақтаған бейне, қамтыған түрде. #SURET-İ İFADE: Баяндау тəрізі, түсіндіру тəсілі. #SURET-İ İNSANİYE: Қалыпты адами түр-əлпет, (ауысп.) адамның қалыпты өмір сүру формасы жəне жағдайы. #SURET-İ İNTİŞAR: Жайылу түрі, таралу түрі. #SURET-İ İSTİMAL: Қолдану түрі, пайдалану тəсілі. #SURET-İ KAT'İYYEDE: Анық түрде, күмəнсіз түрде. #SURET-İ KAT'İYEDE: Анық түрде, күмəнсіз түрде. #SURET-İ LAFZ-I YÂSİN: «Ясин» сөзінің суреті. #SURET-İ LÂYIKASINI: Лайық суреті, өзіне сай бейнесі. #SURET-İ LİBAS: Киім суреті, (ауысп.) сыртқы түр кескіні. #SURET-İ MADDİYE: Мадди сурет, материалдық бейне, физикалық пішін. #SURET-İ MAHSUSA: Ерекше суреті, арнайы көшірме, ерекше болмыс бітімі. #SURET-İ MANA: Мағынаның сөздік формасы, мағынаны баяндау үшін қолданылған сөз, сөйлем. #SURET-İ MANEVİYE: Мағынауи суреті, мағынауи жоспар жəне програм, мағынауи сызба, жоба. #SURET-İ MES'ELE: Мəселенің кескіні, тақырып пен мəселенің түр пішіні. #SURET-İ MEVZUNE VE MÜZEYYENE VE MÜMTAZE: Айырықша жəне əсем жəне өлшемді сурет; өлшемді, үйлесімді (mevzun), өнерлі жəне көркем (müzeyyene), ұқсастарынан өзгеше, басқаша (mümtaz) түр бейне. #SURET-İ MİSALİYE: Мысали сурет, белгілі бір көрініске енген кескін, шынайы болмаған шағылысқан бейне. #SURET-İ MUAMELE: Жүріс-тұрыстары мен мінез-құлықтарының көрінісі. #SURET-İ MUNTAZAMA: Өлшемді жəне тəртіпті түр пішін. #SURET-İ MÜCAHEDE: Күресу тəсілі, Құран жəне иман жолында еңбек ету түрі. #SURET-İ MÜLEVVESE: Лас сурет, (санада пайда болған) лас жəне жиіркенішті ойлар, əдепсіз жаман ойлар. #SURET-İ MÜTEGAYYİRE: Ауыспалы бейне, өзгеретін түр пішін. #SURET-İ RAHMAN: Шексіз рахмет иесінін (Аллаһтың ж.ж.) рахметін көрсеткен жаратылыс пішіні. #SURET-İ SEHL VE BASİTADA: Оңай жəне қарапайым бейне, (əдеб.) түсінуі жеңіл, қарапайым жəне жай сөзбен баяндау түрі. #SURET-İ TAAYYÜŞ: Күнкөріс түрі, күнелту тəсілі. #SURET-İ TAGAYYÜR: Ауысу бейнесі, өзгеру пішіні. #SURET-İ TAHAKKUK: Ақиқатындағы түр əлпеті, шын мəніндегі бейнесі. #SURET-İ TEDRİS: Білім беру жəне үйрету тəсілі, дəріс беру формасы. #SURET-İ TELEBBÜS: Киіну əдісі, киім кию үлгісі. #SURET-İ TEMSİLİYE: Модель (үлгі) көрсету тəсілі, түсінуді жеңілдедетін үлгі жəне мысалдар көрсетіп түсіндіру жолы. #SURET-İ TERKİB: Сөйлемдегі сөдердің мағыналық жəне интонациялық тұтастығының түрі. #SURET-İ TERTİB: Тəртіп түрі, жүйелі пішіні.
562 #SURET-İ TEŞEKKÜL: Қалыптасу жолы, пайда болу бейнесі, құрылу түрі. #SURET-İ UMUMİYE: Жалпылама түрде, жалпы түрде, əркіммен қатысты жол мен тəсіл. #SURET-İ VAHŞİYANE VE EBLEHÂNE: Жабайылықпен жəне ақымақтықпен əрекет ету. #SURET-İ VEHMİYE: Қияли сурет, қиялда ойланылған ақиқатта болмаған бейне. #SURET-İ ZAHİREDE: Сыртқы көріністе, сырттай қарағанда. #SURET-İ ZAHİRÎ: Сыртқы көріністе, сырттай қарағанда, сыртқы бейнеде. #SURET-İ ZAÎFE-İ VÂHİYE: Құр бекер мағынасыз (vahî) жəне əлсіз, тұрақсыз жəне төзімсіз (zaif) бейне. #SURETPERESTLİK: Сурет жəне мүсін секілді нəрселерге əуестік, суреттерге қарап лəззəт алу құмарлығы. * Суретшілдік, сурет құмарлық. * Пұтқа табынушылық. #SURET-PERESTLİK: Сурет жəне мүсін секілді нəрселерге əуестік, суреттерге қарап лəззəт алу құмарлығы. * Суретшілдік, сурет құмарлық. * Пұтқа табынушылық. #SURETÜ'L-FELAK: Фалақ сүресі, Құранда 113 ші сүре, 5 аяттан тұрады. Пайғамбарымыздың Мекке өмірінде түсірілген. #SURETÜ'N-NÂS: Нас сүресі, Құранда 114 ші сүре, 6 аяттан тұрады. Пайғамбарымыздың Мəдина өмірінде түсірілген. #SURETÜ'N-NASR: Насыр сүресі, Құранда 110 ші сүре, 3 аяттан тұрады. Пайғамбарымыздың Мəдина өмірінде түсірілген. #SURETÜ'N-NUR: Нұр сүресі, Құранда 24 ші сүре, 64 аяттан тұрады. Пайғамбарымыздың Мəдина өмірінде түсірілген. #SURÎ: Сырттай ғана, сыртқы пішінге гөре, сыртқы көрініске қарай. * Алдамшы, жасанды, жаңылдыратын, шынайы болмаған. #SUR-U İSRAFİL: Исрафилдің а.с. сүрі, Исрафилдың (ас) қиямет оқиғасын жүзеге асыруда қолданатын жəне қандай екені білінбеген керней (құралы). #SÛS-Ü ATALET: Қамсыздық пен енжарлық мінезі. #SUTÛR: Жазылған сөз жолдары. *жазулар *əлемде кітап секілді жазушысын (Аллаһты ж.ж.) танытқан болмыстар. #SUTÛR-U BÎTENAHÎDİR: Бітпейтін жазу жолдары, мағыналары бітпейтін жазулар. #SUTÛR-U HÂDİSAT: Оқиға түріндегі жазу жолдары, кітап секілді жазушысын (Аллаһты ж.ж.) танытқан əлемдегі оқиғалар тізбегі. #SUTÛR-U HÂDİSAT-I DEHR: Әлемдегі оқиға түріндегі жазулы жолдар, кітап секілді жазушысын (Аллаһты ж.ж.) танытқан əлемдегі оқиғалар тізбегі. #SUTÛR-U HÂDİSAT-I DEHİR: Әлемдегі оқиға түріндегі жазулы жолдар, кітап секілді жазушысын (Аллаһты ж.ж.) танытқан əлемдегі оқиғалар тізбегі. #SUTÛR-U HİKMETİNİ: Хикмет жолдарыны, Аллаһтың ж.ж. əлемдегі əрбір іс жəне туындысында көптеген хикметтер болғандығын, əрбір нəрсені көп мақсаттар жəне пайдалар көздеп жасағандығын, ешбер нəрсені босқа жаратпағандығын (бір кітап секілді ап-ашық көрсеткен) оқиғалар мен болмыстар тізбегі. #SUTÛR-U KÂİNAT-I DEHR: Дəуірдің əлемдегі жазуы, заманның əлемдегі жазу жолдары. #SUUBET: Қиындық, қиыншылық. #SUUD: Жоғарылау, жоғары шығу. #SUVER: Суреттер, пішіндер, кескіндер. * (əдеб.) баяндау түрлері, суреттеу * ِ ر و س Сүрелер. #SUVER-İ HAYALİYE: Ойша суреттеу, қиялда бейнелеп көрсету. #SUVER-İ KUR'ANİYE: Құранның сүрелері. #SUVER-İ MAÂNÎ: Мағыналардың бейнелері болған баяндаулар, түсіндіру түрлері.
563 #SUVER-İ MEVCUDAT: Жаратылыстың суреттері, болмыстардың пішіндері. #SUVER-İ MİSALİYESİDİR: (Әдеб.) түсінуді жеңілдететін мысалдар (үлгілер), мысал ретінде айтылған баяндау түрі. #SUVER-İ MUHTELİFE: Әртүрлі бейне, бөлек бөлек суреттер. *Бөлек бөлек сүрелер. #SUVER-İ MÜLEVVESE: Лас жəне жеркенішті суреттер, (қиялда пайда болған) жаман жəне жиренішті ойлар. #SUVER-İ MÜTEADDİDE: Әртүрлі бейне, (əдеб.) түрлі баяндау түрлері, түсіндіру түрлері. #SUVER-İ MÜTEŞABİHEDEN: (əдеб.) бейнелеп баяндау түрі, бір нəрсеге ұқсатып түсіндіру тəсілі. #SUVER-İ ZİHNİYE: Санадағы сурет, санадағы түйсіктер, ұғымдар, ойлар, қиялдар. #SÛZÂN: Өртейді, жағады, тұтатқан. *Жанушы, жанған. #SÜEDA: Бақыттылар, құтты жəне берекетті жандар, Аллаһтың ж.ж. ризасына жеткендер. #SÜBHAN: Әртүрлі кемшілік, нұқсандық жəне жетіспеушіліктерден алыс болған (Аллаһ ж.ж.) * «Субхан Тауы» сөзінің қысқаша атауы. #SÜBHANALLAH: Субхан болған Аллаһ ж.ж.; əртүрлі кемшілік, нұқсандық жəне жетіспеушіліктерден алыс болған (Аллаһ ж.ж.) * Таң қалу! Субхан болған Аллаһтың ж.ж. мына ісіне қара! #SÜBHANEHU: Субхан болған Ол (Аллаһ ж.ж.); əртүрлі кемшілік, нұқсандық жəне жетіспеушіліктерден алыс болған Ол (Аллаһ ж.ж.). #SÜBHANÎ: Субхан болған Ол (Аллаһ ж.ж.); əртүрлі кемшілік, нұқсандық жəне жетіспеушіліктерден алыс болған Ол (Аллаһ ж.ж.). #SÜBJEKTİF: Жеке, өзіндік, жеке адамға тəн; жеке көзқарас, жеке адамның сенімі, көзқарасына тəн. #SÜBUT: Дəлелдену, дəлелдеу * мəлім болу, анықтық * шын екеніне көз жеткізу, дұрыстығын анықтау * тұрақты болу, өзгермеу * бар болу, барлық. #SÜBUTÎ: Бар екені анық, нағыз; бар екендігі күмəн келтірмейтін түрде. *дəлелді, дəлелге сүйенген, анықталған, айқындалған *тұрақты болған, əрдайым бар болған, өзгермей қаз-қалпында қалған, үздіксіз болған. #SÜBUT-U İLMÎ: Іліми түрде бар болу; ілім тұрғысында тұрақты жəне өзгермейтін мағынауи бар болушылық. Аллаһтың ж.ж. ілімінде бар болу. #SÜCUD: Сəждеге бару, Аллаһтың ж.ж. ұлылығы алдында өзінің күшсіздігін біліп, шексіз құрметпен жерге иіліп Оны тəспих ету. #SÜEDA: Бақыттылар, құтты жəне берекетті жандар, Аллаһтың ж.ж. ризасына жеткендер. #SÜFEHA: Азғындар, күнəларға батқан, дүнияның лəззаттарына жəне ойын-сауықтарына берілген *ойсыздар, ақылсыздар, ақылдарын қолданбағандар; опасыз, оңбаған, деңгейі төмен адамдар. #SÜFLİ: Ең төмен, ақылсыз, білімсіз, арам, жаман ниетті, пасық. #SÜFLÎ: Ең төмен, ақылсыз, білімсіз, арам, жаман ниетті, пасық. #SÜFLİYET: Төмендік, ақылсыз, білімсіз, арамдық, пасықтық. #SÜFYAN: Ақырзаман жақындағанда келетіні Хз.Пайғамбар (асм) тарапынан білдірілген, Мұсылмандарды алдап мұнафықтық ететін, ислам дінін бұзуға əрекет ететін екіжүзді басшы. #SÜFYANÎ: Суфиандық, Ислам тажалы. #SÜFYANİYET: Суфианиет, Ислам тажалы болған Суфианның ағымы, көрсеткен жолы. #SÜHA: Суһа жұлдызы, Үлкен Аю жұлдыз зодиягының ең əлсіз жанатын жұлдызы. #SÜKKÂN: Тұрғындар, мекендеушілер. #SÜKNA: Отырған жер, жайлы орын, мекен. #SÜKÛN: Тыныштық, дамыл, маза, тыным. #SÜKÛNET: Тыныштық, дамыл, маза, тыным.
564 #SÜKÛN-U MUTLAK: Мүлдем тоқтау, толық дамыл, мүлдем тоқырау. #SÜKÛT: Үндемеу, сөйлемеу, үнсіздік. #SÜKÛTÎ: Үндемеумен байланысты, сөйлемей үндемей қалумен қатысты. #SÜKÛT-U ECRAM: Аспан денелерінің (жұлдыздардың) үнсіздігі. #SÜKÛT-U HAL-İ MURAKABE: Мүракебе жағдайындағы үнсіздік, үнсіз зікір жəне терең ой халі. #SÜKÛT-U MESTÎ: Естен таңатындай үнсіздік, тұйықтық. #SÜKÛT-U MUTLAK: Мүлдем үні өшіп қалу, ауздарын аша алмау. #SÜLEYMAN-I KANUNÎ: Османлы мемлекетінің падишаһларынан Кануни Сұлтан Сүлеймен. #SÜLLEM: Баспалдақ, саты. * Дəреже. #SÜLÛK: Жолаушылық, жолға түсу, жолда жүру. * тариқат жолына кіру жəне бұл жолда даму. * иман жəне ахлақ жолында даму, мағынауи баспалдақтардан өтіп кемелдік жолға түсу. #SÜLÛK-U AKLÎ: Ақыл жолы, ой арқылы ақиқаттарға жету жолы. #SÜLÛK-U TARÎKAT: Тариқат жолы, тариқатқа кіріп иман жəне ахлақ жолында даму, мағынауи баспалдақтардан өтіп кемелдік жолға кіру. #SÜLÜS: Үштен бір, үш бөліктен бірі. #SÜLÜS-Ü KUR'AN: Құранның үштен бірі. #SÜLÜS-Ü MEKTUBAT: Мектубат атты кітаптың үштен бірі {Мектубат, Ұстаз Бəдиүззаманның (ра) бір шығармасы}. #SÜMME: Кейін, сосын. * Қайтадан, тағы; қайта-қайта. #SÜMMETTEDARİK: Кейіннен асығыс əкелініп жасалынған, соңғы сəтте ойға алынып жасалынған, шұғыл іс. #SÜMME'T-TEDARİK: Кейіннен асығыс əкелініп жасалынған, соңғы сəтте ойға алынып жасалынған, шұғыл іс. #SÜMÛM: Улар, (istibdât sümûmu: зорлықшыл үкіметтің улы ауасы, күнелту қиын орта). #SÜMÛM-U AĞRAZ: Кек жəне дұшпандық улары, жаман ниет улары, жаулық пен арам ниеттің аянышты жəне апат əкелетін зияны. #SÜNDÜSMİSAL: Алтын мен күміс жіпті нақышты жібек мата секілді. * (ауысп.) түрлі түсті, өте əдемі түсті. #SÜNDÜS-MİSAL: Алтын мен күміс жіпті нақышты жібек мата секілді. * (ауысп.) түрлі түсті, өте əдемі түсті. #SÜNEN: Сүннеттер. * Үлкен хадис кітабын жазушылардан Тирмизи, Әбу Дауіт, Несай жəне Ибн Мажаның хадис кітаптарының əрбіреуі. * Мұсылмандардың мойынсұну қажет болған құқық заңдарының бір жерге жинақтаған хадис кітабы. #SÜNEN-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) сүннеттері. #SÜNEN-İ SENİYE: Жоғары, құнды жəне мүбарак сүннет; жоғары ахлақ, хал мен əрекеті, өмір сүру тəрізі. #SÜNNET: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Мұсылмандарға үлгі-өнеге болған халдері, əрекеттері, сөз, іс жəне мінез-құлықтары жəне естеліктері, үгіт насихаттры жəне əмірлері. #SÜNNET-İ AHMEDİYE: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Мұсылмандарға үлгі-өнеге болған халдері, əрекеттері, сөз, іс жəне мінез-құлықтары жəне естеліктері, үгіт насихаттры жəне əмірлері. #SÜNNET-İ DAİMÎ: Әрдайым сүннет, үздіксіз қолданыстағы əрекет түрі, ұдайы қолданылған ереже, прнцип, қағида. #SÜNNET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) заңы. Табиғат жəне ішіндегі барлық болмыстар жəне оқиғалар тəуелді болған заң жүйесі. #SÜNNET-İ MÜEKKEDE: Бекітілген сүннет; Хз.Мұхаммедтің (асм) парыздардан басқа, ғибадат мақсатымен жасауды əдет еткен жəне өте аз тəрк еткен сүннет.
565 #SÜNNET-İ NEBEVİYE: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Мұсылмандарға үлгі-өнеге болған халдері, əрекеттері, сөз, іс жəне мінез-құлықтары жəне естеліктері, үгіт насихаттры жəне əмірлері. #SÜNNET-İ PEYGAMBERÎ: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Мұсылмандарға үлгі-өнеге болған халдері, əрекеттері, сөз, іс жəне мінез-құлықтары жəне естеліктері, үгіт насихаттры жəне əмірлері. #SÜNNET-İ SENİYE: Жоғары, құнды жəне мүбарак сүннет; жоғары ахлақ, хал мен əрекеті, өмір сүру тəрізі. #SÜNNET-İ SEYYİE: Жаман мінез-құлыққа əдеттену, жаман əдеттер. #SÜNNETULLAH: Аллаһтың (жж) сүннеті, табиғат жəне ішіндегі барлық болмыстар жəне оқиғалар тəуелді болған заң тəртібі, заңдар жүйесі. #SÜNNÎ: Хз.Мқхамметтің (асм) сүннеттеріне мойынсұнған, Оның ізінен жүрген, Оның барлық сүннеттеріне, үлгілі ахлақ, хал-əрекеттеріне, əмір жəне ережелеріне адал болған; Хз.Мұхаммедтің (асм) сүннетеріне адал Әхли Сүннет Мəзхəбтарын мойындаған тұлғаға да айтады. #SÜNUHAT: Жүректе пайда болған ойлар, мағыналар. #SÜNUHAT-I İLHAMİYE: Илхаммен келген ойлар, көзқарастар, мағыналар. #SÜNUHAT-I KALBİYE: Жүректен туған мағыналар, ойлар. #SÜNUHAT-I KUR'ANİYE: Құранның илхам еткен ақиқаттар, ойлар. #SÜRÂ: Түн жолаушылығы. #SÜR'AT: Жылдамдық, тездік, шапшандық. #SÜR'ATEN: Тез арада, жылдам түрде, лезде. #SÜR'AT-I RUH: Рух жылдамдығы, рух тездігі. #SÜR'AT-İ CEREYAN: Тез ағуына, жылдам өтуге, тез жүруіне. #SÜR'AT-İ EF'AL: Жасалынған істердің тездігі, жылдам түрде істерді жасап жүргізу. #SÜR'AT-İ HAREKÂT: Қозғалыстың жылдамдығы, тездігі. #SÜR'AT-İ HAREKET: Қозғалыстың жылдамдығы, тездігі. #SÜR'AT-İ HÂRİKA: Әдеттен тыс жылдамдық, таңғаларлық тездік. #SÜR'AT-İ İMTİSAL: Мойынсұну тездігі, лезде құлақ асуы. #SÜR'AT-İ İNTİKAL: Жағдайды тез түсініп нəтижеге бірден жету, тез түсіну жəне нəтижені лезде табу. *Тез жету, жылдам өтіп кету. #SÜR'AT-İ İNTİŞAR: Тез жайылу, жылдам таралу. #SÜR'AT-İ KALEM: Қаламмен тез жазу, жылдам жаза алу. #SÜR'AT-İ MUTLAKA: Шексіз тездік, шексіз дəрежеде жылдамдық. #SÜR'AT-İ SENEVİYE: Жылдық (орташа) жылдамдығы. #SÜR'AT-İ TEAVÜN: Жылдам жəрдемдесу, көмектесу үшін тез əрекеттену. #SÜR'AT-İ TEESSÜR: Тез көңілі босау, тез көзіне жас алу, тез толқу. #SÜR'AT-İ ZEVAL: Тез біту, жылдам аяқталу, лезде көзден таса болу. #SÜREYYA: Үлкер жұлдызы. Жеті жұлдыз шоғыры; Өгіз жұлдыз шоғыры. #SÜRUR: Қуаныш, шаттық. #SÜRUR VE SAADET: Бақыт пен қуаныш, шаттық пен бақыт. #SÜRUR-U MANEVÎ: Мағынауи қуаныш, рухани шаттану. #SÜRUR-U MES'UDİYETKÂRANE: Бақытты қуаныш, бақытты шаттық. #SÜRUR-U MUKADDES: Киелі қуаныш; ешбір жаратылысқа ұқсамаған, шексіз кемелді, Аллаһқа ж.ж. тəн қуаныш жəне ризалық. #SÜRUR-U NÂMÜTENAHÎ: Шексіз қуаныш. #SÜRUR-U RUH: Рух қуанышы, жан дүниянің шаттығы. #SÜRUR-U RUHÎ: Рухани қуаныш, рухта сезілген жəне бастан кешірілген шаттық. #SÜRYANÎ: Сурани, бұрыңғы Сирия халқы жəне сөйлеген тілі. Хз.Нұқтың (ас) ең үлкен ұлы Самның тегінен келген. Тілдері Суранише. #SÜTRE: Перде, бүркеме. * жасырыну жері, пана, қалқа. Окоп, траншея. #SÜTUN: Бағана; цилиндр түріндегі түзу тіреуіш. * (ауысп.) сүйеуші, қолдаушы, қамқоршы. * Газеттің бағаналық мəтіні. #SÜTUN-U ELMAS: Алмас тірек. * Өте құнды жəне мықты тірек.
566 #SÜTUN-U İMAN: Иман тірегі, сенім сүйеніші. #SÜVARİ: Атты əскерлер. #SÜVEYDA: Қаралық, қара нүкте, дара дақ. #SÜVEYDA-İ KALB: (көздегі көз қарашығы секілді) жүректегі қара нүкте, (ауысп.) мағынауи жүрек көзіндегі (рухтағы) ақиқатты көру жəне білу қабілеті. #SÜVEYŞ KANALI: Суэц каналы, Ақ теңізді Қызыл теңізге байланыстырған, ұзындығы 161 км, ені 80-150 метр болған канал. #SÜYUF: Қылыштар. #SÜYÛTÎ: Желаледдин Суйути (хиж: 849-911; мил: 1445-1505)6 Мысырдың Суйут қаласында дүнияге келгесін Суйуттік мағынасында Суйути лақабымен танымал үлкен ғалым, əулие, атақты хадис зерттеушісі. #ŞABAN-I MUAZZAM: Ұлы Шағбан айы, ай күнтізбесінде 8 ші ай, қасиетті айлардың екіншісі. #ŞABAN-I ŞERİF: Мүбарак (берекетті) шағбан айы. #ŞÂBB: Жас, бозбала. #ŞÂBB-I EMRED: Сақал-мұрты енді ғана шыққан бозбала. #ŞÂD: Шад-шадыман, қуанышты болған, мəз болған. #ŞÂD U İ'ZAZ: Шаттық пен құрмет, шаттандыру жəне сый-құрмет жасау. #ŞADIRVAN: Фонтан. #ŞÂDÜMAN: Шад-шадыман, қуанышты болған, мəз болған. #ŞAFAK: Шапақ, таң шапағы. #ŞÂFÎ: (Аллаһтың ж.ж. көркем жəне мүбарак есімдерінен) мадди жəне мағынауи науқастықтарға шипа берген, науқастықтарды емдеген; науқастықтарды жақсарту үшін қажетті шараларды жəне мүмкіндіктерде жаратқан. * Жеткілікті, жеткілікті болған. #ŞAFİÎ: Шафи мəзхабының адамы. Шафи мəзхабы. Имам Шафи осы мəзхапты құрушысы. Исламдағы төрт негізгі мəзхабтың бірі. #ŞÂFÎ-İ HAKİKÎ: Шынайы шипа беруші, науқастықтарды шынайы емдеуші; ауруды жақсартатын қажетті шараларды жəне мүмкіндіктердің негізгі жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #ŞÂFÎ-İ HAKÎM-İ ZÜLCELAL: Желал жəне хикмет иесі болған Шафи, шексіз ұлылық иесі (Zülcelal) жəне шексіз хикмет иесі, яғни, əрбір істі көп мақсаттар жəне пайдалар көздеп жəне себептерген байлап жасаған (Hakim), мадди жəне мағынауи науқастықтарға шипа берген (Аллаһ ж.ж.). #ŞÂFÎ-İ ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық иесі (Zülcelal) болған жəне мадди жəне мағынауи науқастықтарға шипа берген (Аллаһ ж.ж.). #ŞAFİİYY-İ SÂNİ: Шафи мəзхабының құрушы екі имамнан екіншісі, екінші жетекшісі. Имам Ибн Феврек (Фүрек) (941-1015 мл.). #ŞAFİİYYÜ'L-MEZHEP: Мəзхабы шафи болған, шафи мəзхабынан болған. #ŞAH: Шаһ, падишаһ, билеуші. * Көсем, жетекші, лидер; тариқат немесе жамағат басшысы. #ŞAHAB: Метеорит, дүния атмосферасына түскенде жарық шығарып жанып күл болған аспан тасы. * Жарық жұлдыз. * (ауысп.) жаза ретінде берілген тепкі. * (ауысп.) кəпірлік ойларды жағып өртеген, жоқ қылған Құран жəне иман ақиқаттары. #ŞAHAB-I ŞAŞAANİSAR: Жарық шашқан жарық жұлдыз, (ауысп.) ақыл мен жүректерді нұрландырушы шығармаларымен Құран жəне иман ақиқаттарын жайған (Ұстаз Бəдиүззаман). #ŞAHAB-I ŞAŞAA-NİSAR: Жарық шашқан жарық жұлдыз, (ауысп.) ақыл мен жүректерді нұрландырушы шығармаларымен Құран жəне иман ақиқаттарын жайған (Ұстаз Бəдиүззаман). #ŞAHANE: Шахқа, патшаға тəн, қатысты. * Керемет, өте əдемі, тамаша, ғажап.
567 #ŞÂHENŞÂH: Шахтардың шахы, падишахтардың падишахы, ең үлкен патша. #ŞAHESER: Шығармалардың ең жоғарғысы, ең жақсысы, ғажайып шығарма. Ең маңызды шығарма. #ŞAHESER-İ İSMET VE ISTIKAMET: Исмəт пен истиқаметті үлгілі біртуар, (ауысп.) күнəлардан сақтану, күнəларға кірмей таза қалу (ismet), шектен шығудан аулақ тура жол үстінде болу (istikamet) жағынан ең кемелді үлгі-өнеге. #ŞAHESER-İ TARÎKAT: Тариқат туралы керемет шығарма (Telvihat-ı Tisa, 29-шы Мектуб). #ŞAH-I CİHAN: Дүнияның билеушісі. #ŞAH-I EVLİYA: Әулиелердің шахы, əулиелер ең үлкені. #ŞAH-I GEYLANÎ: Төрт үлкен əулиеден бірі жəне ең жоғарғысы болған Абдулқадир Гейланидің бір аты. #ŞAH-I LEVLÂK: «Лəулəкə ...» сұлтаны, Хз.Мұхаммедтің (асм) бір аты. «Егер сен болмағанда сен болмағанда егер, (уа, Мұхаммед) бұл əлемдерді жаратпас едім» түрінде Аллаһтың өзі Оған айтқан əлемнің сұлтаны (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #ŞAH-I NAKŞİBEND: Нахшыбент тариқатының құрушысы жəне ең үлкені (Шейх Мұхаммед Бахауаддин (куд.сырр.)). #ŞAH-I VELAYET: Әулиелердің шахы, əулиелердің сұлтаны, əулиелердің жетекшісі. #ŞAHIS: Тұлға, адам, кісі, жеке адам. #ŞAHİD: Куəгерлік жасаған, куəгер. * Көрген; бір оқиғаны, бір жағдайды көрген жəне бастан кешірген. * қуатты иман иесі, күмəнсіз түрде сенген. * дəлел, дəлел үшін тірек. * ишарат, із, нышан, белгі. #ŞAHİD-İ ÂDİL: Әділ күəгер, туралықтан жəне əділдіктен таймаған күəгер, толық сенімділік берген күəгер. #ŞAHİD-İ ADL: Әділ күəгер, туралықтан жəне əділдіктен таймаған күəгер, толық сенімділік берген күəгер. #ŞAHİD-İ DAİMÎ VE EBEDÎ: Әрдайым жəне мəңгі күəгер, ұдайы жəне шексіздікке дейін күəгер болып қалған. #ŞAHİD-İ EZELÎ: Әзəли шаһид; бар болуы бастапқысыз болған (əзəли) жəне əрбір нəрсені көрген жəне толық түрде білген (Аллаһ ж.ж.). #ŞAHİD-İ GAYBÎ: Ғайби шаһид, көзбен көрінбейтін күəгер. #ŞAHİD-İ KÂFİ: Тураны көрсетуге жеткілікті күəгер, (ауысп.) күмəн қалдырмайтын түрде ақиқатты дəлелдеу үшін жеткілікті болған дəлел. #ŞAHİD-İ KÀTI': Анық дəлел, шын күəлік, нақты айғақ. #ŞAHİD-İ SADIK: Шындықты сөйлеген күəгер. * (ауысп.) ақиқатты көрсеткен жəне дəлелдеген айғақ. #ŞAHİD-İ TEVHİD: Аллаһтың ж.ж. бірлігінің күəгері; (ауысп.) Аллаһтың ж.ж. бірлігінің дəлелі. #ŞAHİD-İ VAHDANİYET: Аллаһтың ж.ж. бірлігінің күəгері; (ауысп.) Аллаһтың ж.ж. бірлігінің дəлелі. #ŞÂHİK: Жоғары, биік. #ŞÂHİKA: Шың, төбенің басы, (таудың) ең ұшар басы. *Жоғарғы саты, дəреже. #ŞÂHİKA-İ NUR: Рисалей-Нұр шығармаларының ең жоғары дəрежедегі дəрісі, (ауысп.) рухани нұрланудың ең биік дəрежесі. #ŞAHİN: Сұңқарға ұқсаған құс. Аң аулауға қолға үйретеді. #ŞAHLANAN: (Аттың аспанға) шапшығаны. #ŞAHM: Іш майы. #ŞAHM-PARE: Іш майының бөлігі. #ŞAHRAH: Даңғыл жол. Үлкен жол. #ŞAHRÂH-I KUR'AN: Құранның көрсеткен даңғылы, құран жолы. #ŞAHSEN: Тұлға ретінде, жеке адам жағынан. #ŞAHS-I ÂDEM: Хз. Адам а.с. тұлғасы, өзі.
568 #ŞAHS-I ÂHER: Басқа тұлға, бөтен кісі. #ŞAHS-I DECCAL: Тажалдың тұлғасы, тажалдың өз басы. #ŞAHS-I DENÎ: Жаман ниетті адам, нашар адам. #ŞAHS-I FARAZÎ: Ойша тұлға, ойда бар саналған кісі. #ŞAHS-I HAZIR: Осы сəтте бар болған тұлға. #ŞAHS-I İNSANÎ: Адами тұлға; адамның жеке тұлғалық болмысы. #ŞAHS-I İSA: Хз.Исаның (ас) өзі. #ŞAHS-I KÜLLÎ: Күлли тұлға, ортақ ерекшеліктерге ие тұлғалардың барлығы,(мат. жəне лог.) топ немесе тобыр халдегі болмыс (мысалға: «адам» делінген болмыс бір болмыс емес, жеке жеке барлық адамдарды да қамтитын болмыс). #ŞAHS-I MADDÎ: Мадди тұлға; түр кескіні болған, көзге көрінетін тұлға. #ŞAHS-I MA'HUD: Танымал тұлға, мəлім тұлға. #ŞAHS-I MANEVÎ: Мағынауи тұлға, бір қоғам, ұйым, одақ, сенім немесе ой-пікір ағымының бір кісі секілді елестетілген мағынауи болмысы. #ŞAHS-I MANEVÎ-İ ÂL-İ BEYT: Әхли Бəйіттің мағынауи тұлғасы, Хз.Мұхамметтің (асм) тегінен болып Оның əкелген Құранға жəне Исламға қайрат көрсеткен, Оның көрсеткен жолмен кеткендердің мағынауи тұлғасы, мағынауи құжаты. #ŞAHS-I MANEVÎ-İ DALALET: Адасудың (діннен шығушылардың) мағынауи тұлғасы, имансыздық пен адасудың ағымы. #ŞAHS-I MEÇHUL: Беймəлім тұлға, білінбеген тұлға. #ŞAHS-I MUHTERİS: Ашкөз, ашқарақ тұлға, шектен шыққан əуестіктеріне тəуелді тұлға. #ŞAHS-I SAİD'İ: Сайдтің жеке тұлғасы, пəс тұлғасы. #ŞAHS-I SURÎSİ: Көрінген тұлғасы, сыртқы кескіні. #ŞAHS-I VÂHİD: Біреу, тек тұлға. #ŞAHS-I VELİ: Әулие кісі. #ŞAHS-I ZAHİRÎSİNİN: Сыртқы тұлға, көрінетін бір денеге ие кісі. #ŞAHSÎ: Жеке, жеке адамға тəн, тұлғалық, тұлғаға қатысты. #ŞAHSİYAT: Жеке адамға қатысты болу, тұлғалық. * Адамның өзімен қатысты өзімшілдік сөздері. * Адамның өзіне қатысты сөздері. #ŞAHSİYE-İ İNSANİYE: Адамның жеке басы, жеке өмірі. #ŞAHSİYET: Тұлға, кісілік, тұлғалық, өзіндік ерекшеліктерге ие тұлғасы. #ŞAHSİYET-İ ÂDEMİYET: Адамдық сипаттарға (ерекшеліктерге) ие болмыс, адамдық тұлға. #ŞAHSİYET-İ ALELÂDE: Әдеттегі көрініп жүрген адам түрі. #ŞAHSİYET-İ BEŞERİYET: Адамдық сипаттарға (ерекшеліктерге) ие болмыс, адамдық тұлға. #ŞAHSİYET-İ İLAHİYE: Илаһи тұлғалық, Аллаһтың ж.ж. фердиеті, аһадиеті, Аллаһтың ж.ж. есім жəне сипаттарымен бір жəне ұқсассыз болған, теңі болмаған болмысы. #ŞAHSİYET-İ İNSANİYE: Пенделік тұлға, адамдық жеке тұлға. #ŞAHSİYET-İ İNSANİYET: Пенделік тұлға, адамдық жеке тұлға. #ŞAHSİYET-İ MANEVİYE: Мағынауи тұлға; іс, міндет, қабілет, мақам, дəреже секілді сипаттар (қабілеттер) жағынан мағынауи тұлғалық ерекшеліктері. #ŞAHSİYET-İ MANEVİYE-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) мағынауи тұлғасы. #ŞAHSİYET-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) жеке тұлғасы, Мұхаммеди (асм) тұлғасы. #ŞAHSİYET-İ MÜMTAZE: Айырықша тұлғалық, таңдаулы тұлғалық, өзіндік ерекшелікке ие тұлғалық. #ŞAHSİYET-İ ZAHİRÎ: Сыртқы тұлғасы, сырттай көрінген тұлғасы. #ŞAİBE: Шүбə. * із, əсер, белгі. * дақ, кір, айып, кемдік, нұқсандық, #ŞAİBE-İ AYB VE KUSUR: Кемшілік жəне айып кірі. #ŞAİBE-İ TAKLİD: Еліктеу кемшілігі, еліктеушілік айыбы.
569 #ŞAİBE-İ TEREDDÜD: Өз-өзіне сенбеушілік кемшілігі, тартыншақтық айыбы, жалтақтау белгісі, шешімсіздік əсері. #ŞAİBE-İ ZEVAL VE FENA: Өлу жəне жоғалу дағы, аяқталу жəне жоқ болу кемшілігі, біту мен көзден таса болу белгісі. #ŞAİKA: Тіршілік иелеріне санасының тысында белгілі мақсатқа əрекеттенуге немесе ыңғайлануға итермелейтін сезім, фытри илхам; Аллаһтың ж.ж. тарапынан жандылардың жаратылысындағы программасын жасауға ыңғайлануы үшін сездірген күшті икемділік, мұқтаждық жəне сезім. #ŞÂİR: Өлең шығарған немесе жазған, ақын. #ŞÂİRANE: Ақынша, ақын сияқтанып, ақынға ұқсап. #ŞÂİR-İ MEŞHUR: Мəшһүр ақын, атақты ақын, танымал ақын. #ŞÂİR-İ MISRÎ: Мысырлық ақын, «Мысырлық» атпен танымал ақын Ниязи Мысри. #ŞÂİR-İ SAHİR: Сиқыршы ақын. #ŞÂİRÜ'T-TAB': Ақындық табиғаты бар (кісі), ақындық жаратылыстағы (адам). #ŞAKAVET: Әр түрлі жамандықтар ішінде болу, бəле жəне қиыншылықтарға түсу. #ŞAKAVET-İ DAİME: Мəңгілік бақытсыздық, ұдайы жамандықтар ішінде болу, үнемі бəле жəне қиналыстарға тап болу. #ŞAKAVET-İ DÜNYEVİYE: Дүниялық бақытсыздық, дүнияның əртүрлі бəле жəне қиналыстарға түсу. #ŞAKAVET-İ EBEDİYE: Мəңгі бақытсыздық, ұдайы жəне шексіздікке жалғасатын бəле жəне қиналыстарға түсу. #ŞAKAVET-İ UHREVİYE: Ақіреттік бақытсыздық, ақіретпен қатысты əр түрлі бəле, жамандық жəне қиналыстарға түсу. #ŞAKİ: Қарақшы, тонаушы, барымташы. * Әртүрлі күнə жасаған. #ŞAKÎ: Қарақшы, тонаушы, барымташы. * Әртүрлі күнə жасаған. #ŞÂKİR: Шүкір етуші. #ŞÂKİRANE: Шүкір ететін тəрізде; шүкірлікпен. #ŞAKİRD: Шəкірт, үйренуші, оқушы. #ŞAKK: Жарылу, бөлу, паршалану, шытынау. #ŞAKK-I KAMER: Айдың екіге бөлінуі, айдың жарылуы. #ŞAKK-I ŞEFE: Ерін жыбырлату, аузын ашу, (ауысп.) сөйлеу. #ŞAKKTAN: Жарылмастан, екіге бөлінбестен. #ŞAKKU'L-ASÂ: (ауысп.) Ажырауға себеп болу, бөлінуге жол ашу. *Таяқты сындыру. #ŞAKTAN: Жарылмастан, екіге бөлінбестен. #ŞAKUL: Тіп-тік. #ŞAKULEN: Тіп-тік, тікесінен. #ŞAL: Жүн мата. *шарф, орама. #ŞALVAR: Шалбардан өте кең киім. #ŞAM: Шам. Сирияның астанасы Дамаск. * Сирияда Ефрат өзені мен Ақтеңіз арасында қалған, Лубнанды ішіне алған аймақ. #ŞAM-I ŞERİF: Мүбарак Шам қаласы. #ŞAMAR: Ашық алақанмен жүзге ұрылған шапалақ. Жұдырық * (ауысп.) бəле, соққы, жаза. * (ауысп.) Үнін өшіретін қатты қарсылық. #ŞÂMİL: Кең қамтыған, ішіне алған, қоршаған. #ŞÂMME: Иіс алу сезімі. #ŞAN: Абырой, атақ, данқ. #ŞÂN: Абырой, атақ, данқ. #ŞAN Ü ŞEREF: Атақ пен абырой. #ŞAN Ü ŞEREF-İ DÜNYEVİYE: Дүния өміріндегі атақ пен абырой. #ŞAN VE ŞEREF: Атақ пен абырой. #ŞAN VE ŞEREF-İ DÜNYEVİYE: Дүния өміріндегі атақ пен абырой. #ŞAN-I ADALETE: Әділдіктің абыройы жəне ұлылығы. * Әділдіктің талабы.
570 #ŞÂN-I ÜSTAD: Ұстазға (Бəдиүззаман Сайд Нұрсиге р.а.) жарасар іс. * Ұстаздың үлкендігі жəне абыройы. #ŞAP: Дəмі қышқыл сода тұзы секілді еритін материал. #ŞAPE: Көшкін, домаланған сайын үлкейетін кесек қар. #ŞARAB: Шарап, ішілуі харам етілген жəне үлкен күнə саналатын ішімдік. #ŞARAB-I CENNET: Мас қылмайтын Жұмақ шербеті, жəннат сусыны. #ŞARAB-I KEVSER: Кəусар шарабы, Жұмақта «Кəусəр» деп атпен аталған бұлақтан шыққан, мас қылмайтын, өте дəмді су немесе шербет. #ŞARAB-I MUHABBET: Махаббат шарабы, рухты жайлап алған терең Аллаһқа деген сүйіспеншілік. #ŞARAB-I SİYASET: Саясат шарабы; (ауысп.) адамды есерсоқ еткен, ақиқатты көре алмайтын немесе қабылдай алмайтын халге келген саясат əуестігі, саясатқа берілгендік. #ŞARAB-I TAHUR: Таза сусын, (шербет). #ŞA'RE: Шаш, қыл. #ŞÂRIK: Жарқыраған. *Шығыстан туған, шыққан. #ŞÂRİ': Заң жəне ереже қоюшы. *шариғаттың (діннің) иесі; дін ережелерінің, діндегі əмір жəне тыйымдарды тағайындаушы (Аллаһ ж.ж.) *діндегі сүннет заңдарының иесі (Мұхаммед а.с.м.) #ŞÂRİH: Шарық етуші, ашықтаушы, тəпсірлеуші, мағына беруші. #ŞÂRİİ: Заң жəне ереже қоюшы. * шариғаттың негізгі (діннің) иесі; дін ережелерінің, діндегі əмір жəне тыйымдарды негізгі тағайындаушы (Аллаһ ж.ж.) * діндегі сүннет заңдарының негізгі иесі (Мұхаммед а.с.м.) #ŞÂRİ-İ HAKİKÎ: Заң жəне ереже қоюшы. * шариғаттың негізгі (діннің) иесі; дін ережелерінің, діндегі əмір жəне тыйымдарды негізгі тағайындаушы (Аллаһ ж.ж.) * діндегі сүннет заңдарының негізгі иесі (Мұхаммед а.с.м.) #ŞARK: Шығыс. #ŞARK HUSÛMETI: Европалықтардың Ислам жəне Османлыға дұшпандығы. #ŞARK-I ŞİMALÎ: Солтүстік шығыс. #ŞARKÎ (YE): Шығыстағы, шығыста болған; шығыс. #ŞARKÎ ANADOLU: Шығыс Анадолы. Анадолы – Түркияның Азия құрлығындағы территориясына берілген атау. #ŞARKİYAT: Шығыстану ғылымы; Шығыс өлкелерінің тіл, дін, тарих, жағрафия, мəдениет жəне дəстүрлерін зерттеген ғылыми саланың барлығы. #ŞARLATAN: Жалған жаңсақ ілімдермен алдаған алаяқ жəне осылай біреулердің ақшасын немесе дүниясын қолынан алған алдаушы. #ŞART: Шарт. Бір нəрсенің болып болмауы оған қатысты болған нəрсе. #ŞART-I ADALET: Әділдіктің жүзеге асу шарты. #ŞART-I ÂDİ: Қарапайым жай шарт, қажетті бірақ нəтиже үшін жеткілікті болмаған шарт. * əрекеттену үшін ниет жəне шешім беру шарты. #ŞART-I EVVEL: Алғашқы шарт, ең бірінші болатын шарт, маңызды шарт. #ŞART-I VÜCUD-U KÜLL: Күлли болмыстың шарты, біртұтас болмыстың бар бола алуының шарты. («vücud-u cümle ecza, şart-ı vücûdu küllidür»): Барлық жеке жек паршалардың (бөліктердің) бар болуы, бүкілінің бар болуы үшін шарт. #ŞARTİYE: Шартты, шартқа байлаулы, шартпен қатысты. *Шартты шылау сөйлем. Арапшада шартты шылау екі сөйлемнен тұрады. Бірінші сөйлемнің басында оны шартты қылатын шылау болады. Ол шылауға шартты шылау деп аталады. Шарт шылауы болған сөйлемге «шартты сөйлем», бұл сөйлемді артынан келген екінші сөйлем болса «жауап сөйлемі» немесе «жаза» аты беріледі. Шартты сөйлем етістікті бір шартқа байлаған кезде жауап сөйлемі болса шарттың іске асуы үшін ортаға шығатын нəтижені білдіреді. Мысалға «Еңбек етсең емерсің» деген сөздің дұрыстығы еңбек ету шартына тəуелді. Арапша шарт қосымшалары; «ин», «ма», «əнна», «хайсума», «кайфема» қосымшалар немесе осы мағынаға келетін сөздер.
571 #ŞAŞAA-İ CEMAL: Сұлулық жарқылы, сұлулық салтанаты, таңғаларлық сұлулық. #ŞAŞAA-İ MEDENÎ: Мəдениет жылтырақтығы; Батыс мəдениетіне тəн жасандылық, сырттай бай қуатты жəне сəн-салтанатты болып көрінуі. #ŞAŞAA-İ RUBUBİYET: (Аллаһқа ж.ж. тəн) əрбір нəрсенің иесі, басқарушысы, тəрбиелеушісі жəне жетістірушісі болу (rububiyet) сипатының ұлылығы жəне жарқылы. #ŞAŞAA-İ SALTANAT: Ұлы жəне жарқын əкімдік. #ŞAŞAA-İ SALTANAT-I ULUHİYET: (Аллаһқа ж.ж. тəн) Илаһтық сипатындағы, яғни, құлшылық етуге лайық болған, əрбір əміріне иіліп мойынсұнылған тек біреу ғана болу (Uluhiyet) сипатындағы шексіз əкімдік күшінің ұлылығы жəне жарқындығы. #ŞAŞAA-İ SURÎ: Сырттай жылтырақ; алдамшы сəн-салтанат, сырт көзге керемет болып көріну. #ŞAŞAA-PAŞ: Сұлулық шашқан, жарқын əсемдікке толы. #ŞAŞAAPAŞ: Сұлулық шашқан, жарқын əсемдікке толы. #ŞATAHAT: (Сөз бен іс-əрекетте) шектен шығу, асыра сілтеу. * мағынауи мастық жəне естен таңу жағдайларында асыра сілтеп айтқан, дінге қайшы келетін сөздер, идеялар. #ŞAVK: Жарық, нұр, жарқырау. #ŞÂYAN: Лайықты, сай, жарасады, үйлеседі. #ŞÂYAN-I AF: Кешіруге лайық, кешірімге лайық. #ŞÂYAN-I AF VE MÜSAMAHA: Кешірім жəне түсіністікпен қарауға лайық. #ŞÂYAN-I AFV: Кешіруге лайық, кешірімге лайық. #ŞÂYAN-I AFV VE MÜSAMAHA: Кешірім жəне түсіністікпен қарауға лайық. #ŞÂYAN-I DİKKAT: Мəн беруге лайық, ден қоюға лайық, назарға алуға тұрарлық, көңіл бөлерлік. #ŞÂYAN-I ESEF: Қайғыруға жəне ренжуге тұрарлық. #ŞÂYAN-I GIBTA VE HAYRET: Қызығуға жəне таң қалуға лайық, құмарта жəне қайран қалып қарауға лайық. #ŞÂYAN-I GIPTA: Қызығуға тұрарлық, ынтық болуға лайық. #ŞÂYAN-I HAYRET: Қайран қалуға лайық, танғарарлық. #ŞÂYAN-I HÜRMET: Құрметке лайық, қадірлеуге лайық. #ŞÂYAN-I İHTİCAC VE İLTİFÂT: Дəлел ретінде қабылдауға жəне құндылық беруге лайық. #ŞÂYAN-I İHTİCAC VE İLTİFAT: Дəлел ретінде қабылдауға жəне құндылық беруге лайық. #ŞÂYAN-I İSTİĞRAB: Таңдана жəне қайран қалуға лайық, таңғаларлық жəне қайран қалдыратын. #ŞÂYAN-I İSTİMA': Тыңдауға, құлақ салуға лайық. #ŞÂYAN-I MENN Ü ŞÜKRAN: Алғысқа жəне ризашылыққа лайық. #ŞÂYAN-I MERHAMET: Мейірімділікке лайық, аяушылыққа лайық. #ŞÂYAN-I MİSAL: Үлгі-өнеге болуға лайық. #ŞÂYAN-I ŞÜKRAN: Ризашылыққа лайық *Аллаһқа ж.ж. шүкірлер болсын дегіздіруге лайық. #ŞÂYAN-I TAKDİR: Бағалауға лайық, баға беруге лайық. #ŞÂYAN-I TEBERRÜK: Мүбарак болсын жəне берекетті санауға лайық. #ŞÂYAN-I TEBRİK: Құттықтауға лайық. #ŞÂYAN-I TEBŞİR: Сүйіншілеуге лайық. #ŞÂYAN-I TEMAŞA: Тамашалауға лайық, көруге тұрарлық. #ŞAYESTE: Лайық, жарасатын, сай, орынды, ыңғайлы. #ŞAYET: Егер. #ŞAYİ': Жаю, естірту, хабарлау *жайылған, естілген, əркім естіген. #ŞÂYİ': Жаю, естірту, хабарлау *жайылған, естілген, əркім естіген. #ŞÂYİA: Қауесет, сыбыс.
572 #ŞAZELÎ: Сейіт Әбул-Хасен-Шазели 12 ғасырда өмір сүрген үлкен əулие. Лақаб аты Нүреддин. Африканың Тунус елінен шыққан. Шазели тариқатын құрушысы. #ŞEAİR: Ислам əдеттері, ислам белгілері, ислам дінін ұдайы еске салатын жəне көрсететін жəне барлық мұсылмандарға пайдасы тиетін əрбір нəрсе. #ŞEAİR-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммед (асм) əкелген ережелері, қағидалары; Хз.Мұхаммед (асм) Исламның белгісі секілді болып кеткен сүннеттері жəне заңдары, үлгілі істері. #ŞEAİR-İ DİNİYE: Діннің қоғамда көрілген əсерлері, белгілері (азан, жамағатпен намаз, Жұма жəне мейрам намаздары, қажылық, мешіттер, мұнаралар, Құран жазуы, Мұсылманша жерлеу, Бисмиллаһ айту, əйелдердің жабық киінуі, «Әлхамдулла» деп Аллаһқа ж.ж. шүкір айту секілді т.б.с.с.) Ислам белгілері. #ŞEAİR-İ İSLÂM: Ислам дінінің қоғамда көрілген əсерлері, белгілері (азан, жамағатпен намаз, Жұма жəне мейрам намаздары, қажылық, мешіттер, мұнаралар, Құран жазуы, Мұсылманша жерлеу, Бисмиллаһ айту, əйелдердің жабық киінуі, «Әлхамдулла» деп Аллаһқа ж.ж. шүкір айту секілді т.б.с.с.) Ислам белгілері. #ŞEAİR-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінің қоғамда көрілген əсерлері, белгілері (азан, жамағатпен намаз, Жұма жəне мейрам намаздары, қажылық, мешіттер, мұнаралар, Құран жазуы, Мұсылманша жерлеу, Бисмиллаһ айту, əйелдердің жабық киінуі, «Әлхамдулла» деп Аллаһқа ж.ж. шүкір айту секілді т.б.с.с.) Ислам белгілері. #ŞEAMET: Бақытсыздық; жамандық, сорлы болу, зиянда болу. #ŞEBAB: Жастық. #ŞEBABANE: Жастыққа сай, жастыққа жарасатын түрде. #ŞEBABET: Жастық. #ŞEBABÎ: Жастықпен қатысты. #ŞEBABİYET: Жастық. #ŞEBEKE: Ау секілді өрілген. * Жасырын ұйым (тыңшылық, қарақшылық тобы). *тамыр немесе жүйке жүйесі (zihin şebekesi: миындағы жүйке жүйесі, (ауысп.) ойлау жүйесі). #ŞEB-İ FİRKAT: Айрылық түні. #ŞEBİH: Ұқсайды, ұқсаған. #ŞEBİHİ: Ұқсасы. #ŞEBNEM: Шық, түн салқындылығында өсімдік жапырақтары үстінде жəне кейбір денелердің бетінде пайда болған мөлдір тамшы, түн ылғалы. #ŞECAAT: Батырлық, қаһармандық, жаугерлік, батылдық, жүректілік. #ŞECAAT-İ AKLİYE-İ MEDENİYET: Мəдениеттегі ақылға сүйенген батырлық. #ŞECAAT-İ FITRİYE: Жаратылысынан туындаған батырлық. #ŞECAAT-İ HÂRİKA: Әдеттен тыс батырлық. #ŞECAAT-İ İMANİYE: Иманға сүйенген батырлық. #ŞECAAT-İ İMANİYE VE AKLİYE VE FENNİYE: Иман, ақыл жəне пəнге (ғылыми техникалық ілімге) сүйенген батырлық. #ŞECAAT-İ KUDSİYE: Иман күшінен туындаған киелі (құтты) батырлық. #ŞECAAT-İ MADDİYE: Мадди батырлық, қару жəне дене күшіне сүйенген батырлық. #ŞECAAT-İ MİLLİYE-İ İSLÂMİYE: Бұлағы Исламнан жəне халықтан алған батырлық пен қаһармандық, Ислами жəне ұлттық батырлық. #ŞECAAT-İ MÜCESSEM: (ауысп.) Көзбен көрінетін түрге оранған батырлық, (ауысп.) батырлық пен қаһармандықтың үлгісі (Мұсылман əскерлер). #ŞECER: Ағаш. #ŞECERE: Ағаш. #ŞECERE-İ ÂLEM: Әлем деп аталған ағаш; əрбір тарапқа тал-бұтақ салған шексіз үлкендікте ағаш секілді болған əлем. #ŞECERE-İ ÂLİYE: Жоғары ағаш.
573 #ŞECERE-İ A'ZAM: Ең үлкен ағаш. #ŞECERE-İ AZÎME: Өте үлкен ағаш. #ŞECERE-İ BÂKİYE: Өлімсіз ағаш; жаратылыс мақсатына сай түрде өмір сүрген жəне кемелденсе жұмақ өміріне лайық халге келе алған адам. #ŞECERE-İ HAKAİK: Ақиқаттар ағашы, жемісі ақиқат болған ағаш. #ŞECERE-İ HAKİKAT: Ақиқат ағашы, жемісі ақиқат болған ағаш. #ŞECERE-İ HAYAT: Өмір ағашы. #ŞECERE-İ HAYRETNÜMA: Таңғаларлық ағаш; ағаштың жеміс бергені секілді мади, мағынауи шексіз нəтижелері болған, Илаһи бірнеше мақсаттарға қызмет еткен, Аллаһтың ж.ж. таң қалатын туындысы (Дүния). #ŞECERE-İ HAYRET-NÜMA: Таңғаларлық ағаш; ағаштың жеміс бергені секілді мади, мағынауи шексіз нəтижелері болған, Илаһи бірнеше мақсаттарға қызмет еткен, Аллаһтың ж.ж. таң қалатын туындысы (Дүния). #ŞECERE-İ HİLKAT: Жаратылыс ағашы; ағаштың жеміс бергені секілді көптеген жаратылыс мақсаттары жəне нəтижелері болған, Илаһи бірнеше мақсаттарға қызмет еткен, Аллаһтың ж.ж. таң қалатын туындысы (Дүния). #ŞECERE-İ İSLÂMİYET: Исламиет ағашы. #ŞECERE-İ KÂİNAT: Әлем ағашы. #ŞECERE-İ KELİMAT: Сөз ағашы, жемісі сөздер болған ағаш. #ŞECERE-İ KUDRET: Құдірет ағашы, Аллаһтың ж.ж. шексіз күшінің бір туындысы болған ағаш; ағаштың жеміс бергені секілді мади, мағынауи шексіз нəтижелері болған, Илаһи бірнеше мақсаттарға қызмет ету үшін жаратылған, шексіз күш жəне қуат иесі Аллаһтың (жж) туындысы (Дүния). #ŞECERE-İ KUDSİYE: Құтты жəне мүбарак ағаш; құтты жəне мүбарак ағаш секілді дүния жəне ақірет үшін өте əдемі жəне таусылмайтын, мəңгі нəтижелер берген, сыйлықтар тапқызған бұлақ (Құран жəне иман). #ŞECERE-İ KÜFRİYE: Кəпірлік ағашы; бір ағаш секілді адамдардың ақыл жəне жүректеріне дейін жайылып тамыр салған жəне əрі, дүнияда, əрі, ақіретте жаман нəтижелер тудырған имансыздық жəне кəпірлік ой-пікір ағымы. #ŞECERE-İ KÜLLİYE: Өте үлкен шежіресі; міндет немесе тек жағынан бірі-біріне тізбектілген əрбір замандағы үлкен тұлғалардың барлығының есімдерін көрсеткен тізім (шежіре). #ŞECERE-İ MANEVİYE: Мағынауи ағаш; жемісті ағаш секілді, бір-біріне байлаулы жəне бір-біріне қуат берген бір тұтастық ішінде көп мағына жəне ақиқаттарды ішіне алған мағынауи бұлақ (Құран жəне Құран аяттары). #ŞECERE-İ MEŞHURE: Мəшһүр ағаш; атақты ағаш: *Хз.Мұсаның (ас) Тур тауында, Тува қойнауында, жанатын секілді көрінген жасыл ағаш немесе бұта. * Хз.Мұсаның атақты таяғы. #ŞECERE-İ MEYLÜ'L-İSTİKMAL-İ ÂLEM: Дамуға жəне кемелділікке бейім əлем ағашы. #ŞECERE-İ MUHAMMEDİYE: Жемісті ағашқа ұқсатылған Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбарлығы, көрсеткен жолы жəне мағынауи тұлғасы. #ŞECERE-İ MÜBAREK: Мүбарак ағаш. #ŞECERE-İ NÂRİYE: От ағашы. #ŞECERE-İ NURANÎ: Нұрлы ағаш, нұрани ағаш. #ŞECERE-İ NURANİYE: Нұрани ағаш. #ŞECERE-İ NURANİYE-İ Mİ'RAC: Нұрлы ағаш секілді болған Миғраж мұғжизасы. #ŞECERE-İ ÖMR: Ғұмыр ағашы. #ŞECERE-İ RİSALE-İ NUR: Рисалей-Нұр ағашы. #ŞECERE-İ RİSALET: Пайғамбарлық ағашы. #ŞECERE-İ SEMAVÎ: Самауи (Илаһи) ағаш. #ŞECERE-İ TÛBÂ: Туба ағашы, сансыз нығметтер жəне əдеміліктермен əсемденген жұмақ ағашы. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ CENNET: Жұмақтағы Туба ағашы. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ HİLKAT: Жəннаттағы Туба ағашына ұқсаған жаратылыс ағашы.
574 #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ İSLÂMİYET: Жəннаттағы Туба ағашына ұқсаған Исламиет ағашы. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ KUR'ANİYE: Жəннаттағы Туба ағашына ұқсаған Құран. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ MANEVİYE: Мағынауи Туба ағашы. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ NUR: Нұр (жарық) халінде жұмақтағы Туба ағашы. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ NÜBÜVVET: Жəннаттағы туба ағашы секілді болған Пайғамбарлық. #ŞECERE-İ TÛBÂ-İ UBUDİYET: Туба ағашы секілді болған Аллаһқа (жж) құл болу жолы. #ŞECERE-İ UZMA: Ұлы ағаш. #ŞECERE-İ YAKTÎN: Уактин ағашы, жапырақтары жерге жайылған өсімдік тəріздес, Хз.Юнус (ас) балықтан шыққаннан кейін оның жапырағы астында паналаған. #ŞECERE-İ ZAKKUM: Заққум ағашы; жаһаннам кактусы. *(Ауысп.)жаһаннам жазасына апаратын кəпірлік ағымы, көзқарасы. #ŞECERE-İ ZAKKUM-U CEHENNEM: Жаһаннамдағы заққум ағашы; жаһаннам оты. #ŞECERE-İ ZÎHAYAT: Тірі ағаш. #ŞECİ': Қаһарман, батыр, қорықпайтын, жүректік. #ŞEDAİD: Қаттылық, қаталдық, мейірімсіздік. *ауыр жəне қиын жағдайлар, ауыртпалықтар., бəлелер, соққылар. Şedâid-ı hayat: Өмірдің ауыр соққылары. #ŞEDDAD: Нұх (ас) пайғамбардан кейін өмір сүрген Ад қаумының билеушісі, Аллаһтың (жж) бірлігіне жəне Хз.Худ (ас) пайғамбарға сенбеумен қырсыққан, пұтқа табынған залым патша. #ŞEDDE: Құранда əріптің екі рет оқылуын көрсеткен əріптің үстіне қойылатын ишарат #ŞEDD-İ RAHL: Жолаушылыққа шығу, тез арада жол дайындығын жасап жолға шығу. #ŞEDİD: Қатты, қуатты, қатаң. #ŞEDİDANE: Қатты түрде, құатты түрде. #ŞEDİDE: Қатты, қуатты. *Тығыз. *Күшті, қайратты. *Арапша қатты дауыссыз əріп (бə, тə, жим, дал, ты, каф, қаф). *(ауысп.) толық, кемшіліксіз, мықты, шайқалмайтын. #ŞEDİDÜ'Ş-ŞEKÎME: Қатты қырсыққан (қарсыласқан), қатты жəне ерегесумен қарсы шыққан. #ŞEFAAT: Шапағат, біреудің кешірімі үшін немесе тілегінің қабыл болуы үшін арашашы болу. * о дүнияда, есеп күні, кейбір кісілердің кешірілуі немесе тілектері қабыл болуы үшін Хз.Мұхаммедтің (асм) немесе Аллаһ (жж) тарапынан рұқсат етілгендердің жəне періштелердің Аллаһқа ж.ж. дұға етіп жалбарынулары. #ŞEFAAT-İ KUR'AN: Құранның шапағаты, Құранның өзіне мойынсұнғандарға ақіретте шапағатшы болуы. #ŞEFAAT-İ KÜBRA: Ең үлкен жəне кең шапағат, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) шапағаты, ақіретте үмметі үшін Аллаһқа (жж) дұғасы жəне жалбарынуы. #ŞEFAAT-İ NEBEVİYE: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) шапағаты, ақіретте үмметі үшін Аллаһқа (жж) дұғасы жəне жалбарынуы. #ŞEFAATKÂRANE: Шапағат тілейтін түрде, шапағат үшін дұға ететін түрде. #ŞEFE: Ерін. #ŞEFFAF: Жарықты шағылыстырған, айна секілді кескін берген. * жарқын. * Мөлдір, тұнық; жарықты өткізген, əйнек секілді қарсы тарапты көрсеткен. * тап-таза, мөлдір, саф, кіршіксіз. * (ауысп.) жабық жəне терең ақиқаттарды ашық түрде көрсеткен. #ŞEFFAFAT: Жарықты шағылыстырған, айна секілді кескін берген. * жарқын. * Мөлдір нəрселер, тұнық заттар; жарықты өткізген, əйнек секілді қарсы тарапты көрсеткен. * тап-таза, мөлдір, саф, кіршіксіз.
575 #ŞEFFAFE: Жарықты шағылыстырған, айна секілді кескін берген. * жарқын. * Мөлдір, тұнық; жарықты өткізген, əйнек секілді қарсы тарапты көрсеткен. * тап-таза, мөлдір, саф, кіршіксіз. * (ауысп.) жабық жəне терең ақиқаттарды ашық түрде көрсеткен. #ŞEFFAFİYET: Жарықты шағылыстырған, айна секілді кескін берген. * жарқын. * Мөлдір нəрселер, тұнық заттар; жарықты өткізген, əйнек секілді қарсы тарапты көрсеткен. * тап-таза, мөлдір, саф, кіршіксіз. #ŞEFİ': Шапағатшы, біреудің кешірімі үшін немесе тілегінің қабыл болуы үшін арашашы болу. *о дүнияда, есеп күні, кейбір кісілердің кешірілуі немесе тілектері қабыл болуы үшін Хз.Мұхаммедтің (асм) немесе Аллаһ (жж) тарапынан рұқсат етілгендердің жəне періштелердің Аллаһқа ж.ж. дұға етіп жалбарынулары. #ŞEFÎ-İ RÛZ-İ CEZA: Жаза күнінің шапағатшысы; қияметте махшарда есеп күнінде, Аллаһ (жж) тарапынан кешірілуі үшін муминдер үшін дұға етуші (Хз.Мұхаммед асм). #ŞEFİİM: Шапағатшым, кешірілуіме арашашы болушы. #ŞEFİİN: Шапағатшың, кешірілуіне жəрдемшің. #ŞEFÎİNİ: Шапағатшыны, кешірілуге жəрдемшіңді. #ŞEFİK: Мейірімді, аяушы, аяп қорғаушы. #ŞEFİKANE: Мейірімділік пен аяушылық көрсетіп, мейірімділік жəне аяушылықпен; аяушылық түрде. #ŞEFİK-İ HABİB: (Аллаһ ж.ж.) өте сүйген жəне өте сүйілген (Хабиб) жəне мейірімі жəне аяушылығы көп болған (Шефик). #ŞEFÎU'L-MAHŞER: Махшардағы шапағатшы, қияметте махшарда есеп күнінде, Аллаһ (жж) тарапынан кешірілуі үшін муминдер үшін дұға етуші (Хз.Мұхаммед асм). #ŞEFÎU'L-MÜZNİBÎN: Күнəһарлардың шапағатшысы; қияметте махшарда есеп күнінде, күнəһарлардың кешірілуі үшін дұға етуші (Хз.Мұхаммед асм). #ŞEFKAT: Мейірімділік, аяушылық, жан ашып қорғау, еш нəрсе күтпестен аяп жақсы көру жəне қамқор болу. #ŞEFKATEN: Аяушылығынан, аяушылықпен. #ŞEFKAT-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) мейірімділігі, Хз.Мұхаммедтің (асм) сүйіспеншілікпен жан ашып қамқор болуы. #ŞEFKAT-İ AKRABA: Туысқандық мейірімділік, адамның өз жақын-жуықтарына деген жақсы көрушілік, жан ашу жəне мейірімділігі. #ŞEFKAT-İ CİNSİYE: Өз тектесіне мейірімділік, өз түрінен болғандарға сезілген аяушылық сезім. #ŞEFKAT-İ FERZENDANE: Перзенттік мейірімділік, балаға жарасатын аяушылық сезім, баланың өз ата-анасына деген мейірімділігі жəне жан ашуы, перзенттік міндеті. #ŞEFKAT-İ FITRİYE: Фытри мейірімділік, жаратылыстан туындайтын рухтағы сүйіспеншілік, аяушылық жəне жанашырлық сезімі. #ŞEFKAT-İ İLAHİYE: Илаһи мейірімділік, Аллаһтың (жж) құлдарын жақсы көруі, аяуы жəне қамқорлығы. #ŞEFKAT-İ İMANİYE: Иманнан туындаған мейірімділік, иман иесі болудан пайда болатын жақсы көру, мейірімділік, жанашырлық, қамқорлық сезімдері. #ŞEFKAT-İ İNSANİYE: Адамдағы мейірімділік, адамдықтың керек еттірген адамда болатын жақсы көру, аяу жəне жанашу сезімі. #ŞEFKAT-İ MUKADDES: Қасиетті мейірімділік; ешбір болмысқа ұқсамаған, əртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтан алыс, Аллаһқа ж.ж. жарасар мейірімділік, аяу жəне қамқорлық ирадесі (қалауы). #ŞEFKAT-İ NEV'İYE: Тектестік мейірімділік, өз түрінен болған болмыстарға сезілген сүйіспеншілік, аяу жəне жанашу сезімі, адамгершілік сезімі. #ŞEFKAT-İ PEDERANE: Әкелік мейірімділік; əкеге жарасатын сүйіспеншілік, əкенің балаларына деген мейірімділік, жанашу жəне қамқорлық сезімі.
576 #ŞEFKAT-İ RAHÎMANE: Өте нəзік жəне сезімтал мейірімділіктен туындаған аяушылық; жақсы көру, мейірімділік, жанашу жəне қамқорлық сезімі. #ŞEFKAT-İ RUBUBİYET: Рабтың мейірімділігі; Аллаһтың (жж) мейірімі; əрбір нəрсенің иесі, тəрбиешісі жəне мұқтаждығын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы болу (рубубиет, раб болу) сипатымен Аллаһтың (жж) құлдарына жəне болмыстарға көрсеткен мейірім, аяу жəне қамқор болу ирадесі (қалауы). #ŞEFKAT-İ ULUHİYET: Аллаһтың (жж) мейірімі, құлшылыққа жəне əмірлеріне мойынсұнуға лайық шынайы илаһтық (улуһиет) сипатымен Аллаһтың (жж) құладырна жəне жаратқандарына көрсеткен мейірімділігі. #ŞEFKAT-İ VÂLİDE: Ана меірімі, аналық мейірімділік; анадағы балаларына деген сүйіспеншілік, жанашу жəне қамқорлық сезімі. #ŞEFKATKÂR: Мейірімді. #ŞEFKATKÂRANE: Мейірімді түрде; аяп мейірім ететіндей, қамқорлықпен жан ашитындай түрде. #ŞEFKATNAME: Мейірімге толы хат. #ŞEFKATPERVER: Мейірімді, үнемі меірімділікпен əрекет еткен, мейірім жасауды жақсы көрген. #ŞEFKAT-PERVER: Мейірімді, үнемі меірімділікпен əрекет еткен, мейірім жасауды жақсы көрген. #ŞEFKATPERVERANE: Мейірімді түрде, мейірім көрсетуді сүйетіндей түрде, жан ашып мейірім көрсетіп. #ŞEFKAT-PERVERANE: Мейірімді, үнемі меірімділікпен əрекет еткен, мейірім жасауды жақсы көрген. #ŞEHADAT: Куə болушылар, куəлік етушілер. #ŞEHADAT-I SADIKA: Шын куəліктер, (ауысп.) ақиқатты көрсеткен дəлелдеуші шынайы дəлелдер. #ŞEHADET: Куəгерлік, куə болушылық. * Шаһидтік, Аллаһ (жж) жолында өлу. #ŞEHADET-İ HAKİKİYE: Нағыз шаһидтік, таза жəне шынайы ниетпен Аллаһ (жж) жолында жанын пида ету, жан беру. #ŞEHADET-İ KAT'İYYE: Анық куə болуын. *ақиқат туралы нақты дəлел көрсету. #ŞEHADET-İ KAT'İYE: Анық куə болуын. * ақиқат туралы нақты дəлел көрсету. #ŞEHADET-İ SADIKA: Шынайы куə болушылық, ақиқатты дəлелдеген, ақиқатты көрсеткен шынайы дəлел. #ŞEHADET-İ TEVHİDİYE: Аллаһтың (жж) бір екенін көрсеткен куəлік, дəлел. #ŞEHADET-İ VÜCUD: Аллаһтың (жж) бар екнінің куəлігі, дəлелі. #ŞEHADET-İ VÜCUD VE TEVHİD: Аллаһтың (жж) бар екенін жəне бір екенін көрсеткен куəлік, дəлел. #ŞEHADETNAME: Диплом, құжат, аттестат, мамандық иесі болудың құжаты. #ŞEHADETNAME-İ HÜRRİYET: Еркіндік дипломы, еркін өмір сүрудің құқын көрсеткен белгі. #ŞEHAMET: Ақылға сүйенген батырлық, қаһармандық. * күштілік, күшті болу. #ŞEHAMET-İ FITRİYE: Фытри батырлық, жаратылысынан шыққан батырлық жəне жүректілік. #ŞEHAMET-İ İMANİYE: Иманнан туындаған батырлық, қайсарлық жəне өзіне сену сезімі. #ŞEHAMET-İ İSLÂMİYE: Исламнан туындаған ақылды батырлық жəне қайсарлық. #ŞEHBAL: Құс қанатының ең ұзын қауырсыны. #ŞEHBAZ: Ақ сұңқар, сұңқар. *(ауысп.) батыр, мəрт, қаһарман, жанкешті. #ŞEHBAZ U ŞEHNAZ: Биіктерге ұшқан сұңқар (шехбаз) жəне əдемілердің əдемісі (шехназ), (ауысп.) мағынауи мақамы өте жоғары жəне мағынауи əдеміліктері өте ұлы.
577 #ŞEHBAZ-I EDVAR-PERVAZ: Ғасырлар мен дəуірлердің биігінен асқан сұңқар, (ауысп.) замандардың үстінде болған, ғасырларды жоғарғысында жол көрсеткен (Құран). #ŞEHBAZ-I KALENDER: Календар есімді күрескер қаһарман дəуріш, Абдулқадир Гейланидің (кс) тəрбиесімен нұрланып, тура жол таңдаған жəне əулиелік мақамға жеткен атақты қаһарман тұлға. #ŞEHBAZİ: Батыр, мəрт, қаһарман, жанкешті. (Хз.Мұхаммед (асм)). #ŞEHD-İ ŞEHADET: Шəһəдат балы, (ауысп.) Аллаһтың ж.ж. бірлігіне иман етудің жəне дəлелдерəн шығарудың тəттілігі жəне əдемілігі. #ŞEHEVANÎ: Шаһуани, нəфсəни, жыныстық қатынасқа əуес. #ŞEHEVAT: Шаһуаттар, нəфсани əуестік, күнəға итермелейтін сезім. #ŞEHEVİYE: Нəфсінің қалауына қатысты, құмарлық сезім, жыныстық қатынастарға қатысты. #ŞEHİD: Шəһид, Аллаһ (жж) жолында өлген, дін жолында жанын берген. *Куə болған, куəгер. *Әрбір нəрсені барлық жағымен көрген жəне көргенінен ешбір нəрсе жасырына алмаған Аллаһ ж.ж. #ŞEHİDEN: Шəһид болып, Аллаһ ж.ж. жолында жанын пида етіп. #ŞEHİD-İ MANEVÎ: Мағынауи шəһид, шəһид болған секілді, шəһид сауабын жəне шəһидтік дəрежесін тапқан. #ŞEHİD-İ MAZLUM: Мазлұм шəһид, зұлымдық жəне қорлық көріп Аллаһ ж.ж. жолында жанын пида еткен. #ŞEHİK: Ыңылдау, ықылықтап өксіп жылау. #ŞEHİR: Қала, шаһар, кент. #ŞEHLÂ: Қой көзді. #ŞEHNAME: Дастан, жыр. Атақты тұлғалардың қаһармандық оқиғаларын жырлайтын шығарма. #ŞEHNAZ: Дүнияның сұлуы, сұлулардың сұлуы. #ŞEHNAZ-I ÇELKEZÎ: Қырық өрме шашпен танымал дүния сұлуы. #ŞEHR: Ай, 30 күндік уақыт. * Қала, шаһар, кент. #ŞEHRAH: Даңғыл жол. Үлкен жол. Жаңылыстырмайтын жəне адастырмайтын тура жол. #ŞEHRAYİN: Мереке, мейрам, шаттық. #ŞEHR-ÂYİN: Мереке, мейрам, шаттық. #ŞEHRÂYİN: Мереке, мейрам, шаттық. #ŞEHR-ÂYÎNE-İ RAHMAN: Әрбір нəрсені рахметімен құшақтаған Аллаһтың ж.ж. мерекелі шаһары (Дүния). #ŞEHRÂYİNE-İ RAHMAN: Әрбір нəрсені рахметімен құшақтаған Аллаһтың ж.ж. мерекелі шаһары (дүния). #ŞEHRÎ: Қаламен қатысты, * Мəдени. * Аймен қатысты, айдан айға, айлық. #ŞEHR-İ BÎ-LEZAİZ: Лəззəтсіз болған, ұнамды жағы жəне тартымдылығы болмаған қала. #ŞEHR-İ BÎLEZAİZ: Лəззəтсіз болған, ұнамды жағы жəне тартымдылығы болмаған қала. #ŞEHR-İ MUHTEŞEM: Өте үлкен жəне сəн-салтанатты қала, (ауысп.) əлем. #ŞEHR-İ MÜBAREK: Мүбарак ай, берекетті ай (Рамазан айы). #ŞEHR-İ PÜR-EMVAT: Өлілер қаласы, өлі шаһар, (ауысп.) жоқтық дүниясы, ештік əлемі. #ŞEHR-İ RAHMANÎ: Мейірімділік айы, əрбір нəрсені рахметімен құшақтаған Аллаһтың ж.ж. мол мейірім көрсеткен жəне құлдарының өте көп күнəларының кешірген айы (Рамазан айы). #ŞEHR-İ RAHMET: Рахмет айы, Аллаһтың ж.ж. мейірімділігінің көп көрінген ай. #ŞEHR-İ RAHMET VE MAĞFİRET: Рахмет жəне мағфирет айы, Аллаһтың ж.ж. рахметінің мол болған жəне құлдарының өте көп күнəларын кешірген ай (Рамазан айы). #ŞEHR-İ RAMAZAN: Рамазан айы.
578 #ŞEHR-İ VÂHİD: Бір ғана шаһар. #ŞEHRİSTAN: Шəһəрстан, үлкен қала, облыс. #ŞEHRİSTAN-I EBEDÜ'L-ÂBÂD: Әбəдул абат шəһəрстаны, ұшы-қиыры жоқ жəне мəңгілікке дейін жалғасатын үлкен шаһар, өлімсіздік жəне мəңгі өлке. #ŞEHRİSTAN-I İSTİKBAL: Болашақ шəһəрстаны, келешектің үлкен қаласы (елі). #ŞEHRİYAR: Билеуші, падишаһ. #ŞEHRİYAR-I ŞEHRİYAR: Билеушілердің билеушісі, патшалардың патшасы. #ŞEHVANÎ: Шаһуани, нəфсəни, жыныстық қатынасқа əуес. #ŞEHVET: Нəфсінің қалауы жəне сұранысы, жыныстық əуестікке əуес. #ŞEHVET-ENGİZ: Шəһуат ояндырған, шəһуат сезімдерін жандырған, жыныстық қатынасқа қатысты сезімдерді ояндырған. #ŞEHVET-İ MEDENİYE: Бүгінгі материалист мəдениеттің шектен шыққан нəфсани əуестігі, тəуелді болуы #ŞEK: Шəк, күмəн, күдік. #ŞEKAVET: Бақытсыздық, бейбақтық. * дерт, қиналыс, бəле, қауіп, зиян. * Баскөтерушілік, Аллаһқа ж.ж. қарсы келушілік, күнəһарлық, азғындық. * Қарақшылық, тонаушылық. #ŞEKAVET-İ DAİME: Мəңгі бақытсыздық, əрдайым бақытсыздық ішінде қалу (ақіреттегі жаһаннам өмірі). #ŞEKAVET-İ DÜNYEVİYE: Дүния өміріндегі бақытсыздық, қиналыс, дерт, аянышты халге түсу. #ŞEKAVET-İ EBEDİYE: Мəңгі бақытсыздық, шексіз бақытсыздыққа ұшырау (ақіреттегі жаһаннам өмірі). #ŞEKAVET-İ UHREVİYE: Ақіреттік (о дүния) өмірдегі бақытсыздық, қиналыс, аянышты жағдай. #ŞEKÎME: Қырсығу, қарсы тұру, қайтпау. #ŞEK: Шəк, күмəн, күдік. #ŞEKK: Шəк, күмəн, күдік. #ŞEKK-İ KÜFRÎ: Кəпірліктен туындаған күдік пен күмəн. #ŞEKLEN: Түр-пішін жағынан, кескін тұрғысынан, сыртқы бейне жағынан. #ŞEKL-İ GARİB: Әдеттен тыс кескін, ерекше бейне. #ŞEKL-İ HAKİKÎ: Шынайы бейнесі, ақиқаттағы түр-кескіні. #ŞEKL-İ HAZIR: Қазіргі бейне, бүгінгі түр-пішін. #ŞEKL-İ MAHSUS: Арнайы бет-бейне, ерекше түр-кескін. #ŞEKL-İ MANEVÎ: Мағынауи пішін. #ŞEKL-İ MUAYYEN: Белгілі пішіні, тағайындалған кескіні. #ŞEKL-İ UMUMÎ: Жалпы пішін. Жалпы тыс көрінісі. #ŞEKSPİR: Атақты ағылшын əдебиетшісі. Театр жанрларымен танымал. #ŞEKVA: Шағымдану, шағыну, арыздану. #ŞEKVANAME: Шағым арыз. #ŞEM'A: Нұр, жарық, шырағдан. #ŞEM'A-İ FEYZ-İ İLAHÎ: Илаһи фейіздің нұры, (ауысп.) Аллаһтың ж.ж. берген ілім жарығы. #ŞEMAİL-İ ŞERİFE: Хз.Пайғамбардың (асм) физикалық жəне мағынауи портреті (кескіні): *мүбарак сыртқы бейнесі, жүз жəне дене бітім ерекшелігі. *Хз.Пайғамбарымыздың (асм) мүбарак мінез, ахлақ жəне күнделікті жүріс-тұрысы; бұнымен қатысты жазылған шығарма. #ŞEMATET: Айғай-шу, у-шу, ың-жың. #ŞEMATETKÂRANE: Айқайға басып, шу шығарғандай. #ŞEM'Î: Жарық, нұр, шырағдан. #ŞEM'-İ İLAHÎ: Илаһи жарық, Аллаһ ж.ж. тарапынан жіберілген нұр (Құран). #ŞEM'İN: Жарықтың. #ŞEMM: Иіскеу, иіс сезу сезімі. #ŞEMME: Бір рет иіскеу. *Ұстаз Бəдиүззаманның (ра) Құранның мағынауи жұпар иісті ауасынан бір сəт (рет) иісін алу мағынасына келген шығармасы. «Меснеуи» атты кітаптың 9-шы бөлімі.
579 #ŞEMS: Күн. #ŞEMSEDDİN: Діннің күні. #ŞEMS-İ CEMAL: Жамал күні, сұлулықтар күні. *(ауысп.) дүния жəне ақіреттегі мадди мағынауи барлық əдеміліктердің иесі (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ EHADİYET: Аһадиет күні, əрбір жанды болмыста көп есім жəне сипаттармен өзінің бір екенін күн секілді көрсеткен ұлы жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ ENVÂR: Нұрлардың бұлағы болған күн; (ауысп.) ақыл мен жүректерді нұрландырушы иман жəне Құран ақиқаттарының қайнар көзі (Құран). #ŞEMS-İ EZEL: Әзəли күн, (ауысп.) бастапқысы болмаған жəне соңы болмаған əлемде жаратқан əрбір іс жəне туындысында жаратушы күшін, ілімін, хикметін, қалауын, мейірімін т.б. есім жəне сипаттарын күн секілді көрсеткен (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ EZEL VE EBED: Әзəл жəне əбəд күні, (ауысп.) бастапқысы болмаған жəне соңы болмаған, əлемде жаратқан əрбір іс жəне туындысында жаратушы күшін, ілімін, хикметін, қалауын, мейірімін т.б. есім жəне сипаттарын күн секілді көрсеткен (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ EZELÎ: Әзəл жəне əбəд күні, (ауысп.) бастапқысы болмаған жəне соңы болмаған, əлемде жаратқан əрбір іс жəне туындысында жаратушы күшін, ілімін, хикметін, қалауын, мейірімін т.б. есім жəне сипаттарын күн секілді көрсеткен (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ HAKİKAT: Ақиқат күні: (ауысп.) ақыл жəне жүректерді күн секілді жарқыратқан ақиқаттардың ұлы қайнар көзі. #ŞEMS-İ HİDAYET: Хидает күні; (ауысп.) тура жолды күн секілді ап-ашық көрсеткен ұлы қайнар көз (немесе жолбасшы). #ŞEMS-İ İSLÂMİYET: Исламиет күні; адамзат дүниясына жол көрсеткен жəне күн секілді нұрлы ақиқаттарды əкелген Ислам діні. #ŞEMS-İ KEMALÂT: Кемелділік күні; иман, ахлақ, əділдік, қоғамдық өмір секілді адамға қатысты мəселелерді күн секілді нұрландырған жəне жол көрсеткен ақиқаттардың қайнар көзі (Құран). #ŞEMS-İ KUR'AN: Құран күні; (ауысп.) əкелген ақиқаттармен адамзатты, ақылдарды жəне жүректерді нұрландырған Ұлы Құран. #ŞEMS-İ KUR'AN-I MU'CİZÜ'L-BEYAN: Баяндауы мұғжизалы Құран күні; түсіндіру тəрізі жəне ұғындыруымен мұғжизалар көрсеткен (muˈciz-ül beyan) жəне əкелген ақиқаттарымен адамзатқа жол көрсеткен, ақылдарды жəне жүректерді Күн секілді нұрландырған Ұлы Құран. #ŞEMS-İ MU'CİZBEYAN: Баяндау мұғжизасының күні; түсіну жəне білу қиын ақиқаттарды түсіндірумен мұғжиза көрсеткен (muˈciz beyan), əкелген ақиқаттармен адамзатты, ақылдарды жəне жүректерді нұрландырған ұлы қайнар көз (Құран). #ŞEMS-İ MU'CİZ-BEYAN: Баяндау мұғжизасының күні; түсіну жəне білу қиын ақиқаттарды түсіндірумен мұғжиза көрсеткен (muˈciz beyan), əкелген ақиқаттармен адамзатты, ақылдарды жəне жүректерді нұрландырған ұлы қайнар көз (Құран). #ŞEMS-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық күні; адамдықты, ақылдарды жəне жүректерді күн секілді нұрландырған, ең ұлы пайғамбар (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #ŞEMS-İ RİSALET: Пайғамбарлық күні; адамдықты, ақылдарды жəне жүректерді күн секілді нұрландырған, ең ұлы пайғамбар (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #ŞEMS-İ SAADET: Бақыт күні; (ауысп.) дүния жəне ақірет бақытына баратын жолды күн секілді жарқыратып көрсеткен ұлы қайнар көз (Ұлы Ислам діні немесе Хз.Пайғамбар а.с.м.). #ŞEMS-İ SERMED: Әзəли жəне əбəди күн; (ауысп.) бастапқысы болмаған жəне соңы болмаған, əлемде жаратқан əрбір іс жəне туындысында жаратушы күшін, ілімін, хикметін, қалауын, мейірімін т.б. есім жəне сипаттарын күн секілді көрсеткен (Аллаһ ж.ж.).
580 #ŞEMS-İ SERMEDÎ: Әзəли жəне əбəди күн; (ауысп.) бастапқысы болмаған жəне соңы болмаған, əлемде жаратқан əрбір іс жəне туындысында жаратушы күшін, ілімін, хикметін, қалауын, мейірімін т.б. есім жəне сипаттарын күн секілді көрсеткен (Аллаһ ж.ж.). #ŞEMS-İ ŞERİAT: Шариғат күні; (ауысп.) дүния жəне ақірет бақытын беретін, адамзат дүниясын нұрландырған, Ұлы Ислам діні, яғни, шариғат. #ŞEMS-İ ŞÜMUS: Күндердің күні, ең үлкен күн. #ŞEMS-İ TÂBÂN: Жарқыраған күн. #ŞEMS-İ TÂBÂN-I ZÜLCEMAL: Жарқыратушы Ұлы Күн, (ауысп.) барлық болмыстарды жоқтан бар етумен оларды жоқтық қараңғылықтарынан болмыстар дүниясының жарығына шығарған, əрбір іс жəне туындысымен күн секілді бар екенін сездірген. #ŞEMS-İ VÂHİD: Жалғыз ғана күн. #ŞEMS-MİSAL: Күн секілді. #ŞEMSÜŞŞÜMUS: Күндердің күні, ең үлкен күн. #ŞEMSÜ'Ş-ŞÜMUS: Күндердің күні, ең үлкен күн. #ŞE'N: Іс. * керектік, керек еттіру. * оқиға. * жағдай. * ие болған сипаттың керегін жасай алу күші; икемділік, қабілет. * абырой, бедел, үлкендік. #ŞENAAT: Жамандық, төмендік, оңбағандық. #ŞENAATLER: Жамандықтар, жауыздықтар, зұлымдықтар. #ŞENÎ': Жаман, нашар, жиеркеніш; оңбағандық, ұяттық. #ŞE'N-İ MERHAMET: Мейірім сипаты. * мейірімділік нені керек етсе оны жасай алу күші. #ŞE'N-İ RUBUBİYET: Рубубиет сипаты; əрбір болмыстың шынайы иесі болу сипатының керек еттірген күші, қабілеті жəне мүмкіндігі. #ŞE'N-İ ULUHİYET: Улуһиет сипаты; Илаһтық сипатының керегі; барлық əлем жəне болмыстардың құлдық ұрып мойын иген жаратушы болудың сипаты. #ŞE'N-İ ZÂTÎ: Затының сипаты; зати сипатының керек еттіргені. #ŞENİİ: Жаманы, нашары, жиеркеніштісі, ұяттысы. #ŞER: Жамандық, айып, жауыздық, қастық, Аллаһтың ж.ж. əмір жəне тыйымдарына мойынсұнбау. #ŞER': Шариғат, Аллаһтың ж.ж. заңдары, Ислам діні. #ŞER'A: Шариғатқа, Аллаһтың ж.ж. заңдарына, Ислам дініне. #ŞERAFET: Абыройлық, қадірлі жəне құрметті болу. *Шерифлік; Хз.Мұхаммедтің (асм) немересі Хз.Хасан (ра) тегінен тарағандар. #ŞERAFET-İ İLMİYE: Ілімнің абыройы жəне құрметі. #ŞERAİT: Шарттар; бір жағдай немесе оқиғаның ортаға шығуына жол ашқан шарттар жəне ықпал етуші (факторлар, себептер). #ŞERAİT-İ ÂDİYE-İ İTİBARİYE: Шынайы əсері жəне маңыздылығы болмаған қарапайым шарттар. #ŞERAİT-İ HAYAT: Өмір шарттары, өмір сүру үшін қажетті шарттар. #ŞERAİT-İ HAYAT-I DÜNYEVİYE: Дүниядағы өмір шарттары. #ŞERAİT-İ HAYAT-I ŞAHSİYE: Жеке адамның өмір сүру шарттары. #ŞERAİT-İ HAYATİYE: Өмірдің қажет еткен шарттары. #ŞERAİT-İ HİLAFET: Халифалық шарттар, ислам өлкелері мен барлық мұсылмандарды басқару шарттары. #ŞERAİT-İ İMAN: Иман шарттары. #ŞERAİT-İ KABUL: (бір нəрсенің) қабыл болу шарттары, қабылдану үшін керек еттіретін шарттар. #ŞERAİT-İ MAKBULİYET: Қабыл етілу шарттары, өтімді болу шарттары. #ŞER'AN: Шариғат жағынан, Ислам дініне жəне заңдарына қарай, заң жағынан. #ŞERARAT: Ұшқындар. * (ауысп.) ақиқат ұшқындары, ақыл мен жүректі нұрландырған қуатты жəне жарқын ақиқаттар.
581 #ŞERARAT-I NEYYİRANE: Нұрлы ұшқындар * (ауысп.) ақыл мен жүректі нұрландырған қуатты жəне жарқын ақиқат жарқылы. #ŞERARET: Жамандық, айып, жауыздық, қастық. #ŞERÂYİ': Шариғаттар, Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген хақ діндер. #ŞERAYİN: Күре тамырлар, таза қан жүретін тамырлар. #ŞERBET-İ SÂFİ: Таза шербет, шекерлі жеміс сусыны. #ŞEREF: Абыройлық, қадірлі жəне құрметті болу. #ŞEREFBAHŞ: Абырой берген, абыройландырған. #ŞEREF-BAHŞ: Абырой берген, абыройландырған. #ŞEREF-İ BENÎ-ÂDEM: Адам баласының абыройы, адамзат дүниясының мақтанышы (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #ŞEREF-İ DİNİYE: Діннің абыройы, діннің қадір-қасиеті жəне құндылығы. #ŞEREF-İ EHL-İ BEYT: Әһли Бəйіттің абыройы, Хз.Мұхаммед (асм) отбасы мүшелерінің абыройы. #ŞEREF-İ İMTİYAZ: Айырықша болу абыройы. #ŞEREF-İ İNSANİYET: Адамзат абыройы. #ŞEREF-İ İNTİSAB: Байланысты болу абыройы, (маңызды біреудің) тегіне немесе жолына байланыста болудың абыройы. #ŞEREF-İ İSLÂMİYE: Исламның абыройы, Исламның мағынауи құндылығы жəне асқақтығы. #ŞEREF-İ KERAMET: Аллаһтың ж.ж. сыйлығына жəне жарылқауына бөлену абыройы. #ŞEREF-İ MANEVÎ: Мағынауи абырой, мағынауи қадір-қасиет жəне абырой. #ŞEREF-İ MİLLİYEMİZE: Ұлттық абыройымызға, ұлт жағынан ие болған мағынауи құндылықтар мен қасиеттер. #ŞEREF-İ MÜLÂKİ: (Маңызды жəне үлкен тұлғамен) кездесу абыройы, қауышу бақыты. #ŞEREF-İ NEV'-İ İNSAN: Адам түрінің абыройы, адамзат дүниясының мақтаныш көзі, адамзат онымен мақтанышқа жеткен тұлға (Мұхаммед а.с.м.). #ŞEREF-İ SOHBETİNİZLE: Сұхбатыңызда болу абыройы, көрісіп сөйлесу абыройы. #ŞEREF-İ UZMA: Өте үлкен абырой. #ŞEREF-İ VÜRUDLARI: Келу абыройы, жету абыройы. #ŞEREF-ŞİAR: Абырой символы, абырой белгісі. #ŞEREFYÂB: Абырой тапқан, абыройланған. #ŞERH: Ашықтау, ашықтап түсіндіру. #ŞERHİ: Ашықтамасы, ашықтап түсіндіруі. #ŞERH-İ AHKÂM-I NÜBÜVVET: Пайғамбарлық үкімдердің ашықтамасы. #ŞERH-İ KİTAB-I HAK: Хақ кітаптың ашықтамасы. #ŞERH-İ SADR: Жүрек көзінің ашылуы. #ŞERH-İ SADIR: Жүрек көзінің ашылуы. #ŞERH-İ ŞEMSÎ: Әл-Кəзвинидің логикалық кітабы болған Шəмсие атты атты кітаптың ашықтамасы. #ŞERHÜ'L-MAKASID: Саадеддин Тəфтазанидің келам іліміне, яғни, Ислам сенімдерінің ашықтамасы тақырыбында жазған маңызды шығармасы. #ŞERHÜ'L-MEVAKIF: Үлкен Ислам ғалымдарынан Сейіт Шериф Журжанидің (мил.1340-1394) маңызды шығармасы. #ŞER'İ: Шариғаты, Аллаһтың ж.ж. заңдар жүйесі (системасы). #ŞER'Î: Шариғи, шариғатпен қатысты, ислам дінімен байланысты. #ŞER'-İ AHMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) əкелген шариғаты (ислам діні), Хз.Мұхаммедтің (асм) көрсеткен тура жол. #ŞER'-İ ENVERİ: Ең нұрлы шариғат, адамзатқа ең жарқын жолды көрсеткен Ислам діні. #ŞER'-İ İSLÂM: Ислам шариғаты, Ислам діні. #ŞER'-İ TEKVİNÎ: Жаратылыспен қатысты шариғат, жаратылыстағы заңдар жүйесі, барлық жаратылыстағы қозғалыстарды жəне оқиғаларды тəртіпке салған Аллаһтың (жж) заңдар жүйесі.
582 #ŞERİAT: Шариғат, Аллаһтың (жж) заңдары, Аллаһтың (жж) заңдар жүйесі, Аллаһтан (жж) келген əмірлер мен тыйымдарға қатысты заңдар жинағы. #ŞERİAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхамедтің (асм) көрсеткен тура жол, Ислам діні, Ислам дінінің ережелері. #ŞERİAT-I ÂLİYE: Ұлы жəне шоқтығы биік шариғат, ұлық дін жəне оған қатысты заңдар (Ислам діні жəне заңдары). #ŞERİAT-I FITRİYE: Фытри шариғат, жаратылыс заңдары; барлық жаратылыстағы қозғалыстарды жəне оқиғаларды тəртіпке салған Аллаһтың (жж) қойған заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I FITRİYE-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) фытри шариғаты, табиғаттағы барлық болмыстар мен оқиғалар тəуелді болған заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I FITRİYE-İ KÜBRA: Ең үлкен жəне барлық нəрсені қамтыған фытри шариғат; барлық жаратылыстағы қозғалыстарды жəне оқиғаларды тəртіпке салған Аллаһтың (жж) заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I FITRİYE-İ KÜBRA-YI İLAHİYE: Аллаһтың (жж) үлкен жəне əлемді қамтыған фытри шариғаты: табиғатқа тəртіп берген, барлық жаратылыстағы қозғалыстарды жəне оқиғаларды тəртіпке салған Аллаһтың (жж) заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I GARRA: Аллаһтың (жж) көрсеткен тура жəне нұрлы жолы; тура жəне жарқын жол болған Ислам діні. #ŞERİAT-I GARRA-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхамедтің (асм) əкелген тура жəне нұрлы жол, Исламиет. #ŞERİAT-I GARRA-YI MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхамедтің (асм) əкелген тура жəне нұрлы жол, Исламиет. #ŞERİAT-I HRİSTİYANİYE: Христиандық шариғат, Христиан дініне қатысты заңдар. #ŞERİAT-I İLAHÎ: Илаһи шариғат, Аллаһтың (жж) қойған заңдар мен ережелер жүйесі: 1.пайғамбарлармен жіберілген шариғат, хақ дін болған Исламдағы заң жүйесі 2.Аллаһтың (жж) əмір жəне қалауының ұдайы бейнесі болған табиғаттағы заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I İLAHİYE: Илаһи шариғат, Аллаһтың (жж) қойған заңдар мен ережелер жүйесі: 1.пайғамбарлармен жіберілген шариғат, хақ дін болған Исламдағы заң жүйесі 2.Аллаһтың (жж) əмір жəне қалауының ұдайы бейнесі болған табиғаттағы заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I İRADİYE: Илаһи шариғат, Аллаһтың (жж) қалау сипатынан келген заңдар мен ережелер жүйесі. #ŞERİAT-I İSEVİYE: Хз.Исаның (ас) əкелген шариғат, Хз.Исаның (ас) əкелген Христиан дініне қатысты заңдар. #ŞERİAT-I İSLÂMİYE: Ислам шариғаты, Ислам дінінің əмір жəне заңдары. #ŞERİAT-I KÜBRA: Үлкен шариғат, Аллаһтың (жж) өте үлкен, қамтыған заңдар жүйесі: 1.Ислам діні, Ислам дінінің əмірлері жəне заңдары 2.Аллаһтың (жж) қойған, əлемді қамтыған заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I KÜBRA-YI FITRİYE: Фытри жəне əрбір нəрсені қамтыған ең үлкен шариғат, барлық жаратылыстағы қозғалыстарды жəне оқиғаларды тəртіпке салған Аллаһтың (жж) заңдар жүйесі. #ŞERİAT-I KÜBRA-YI İLAHİYE: Аллаһтың (жж) ең үлкен жəне əрбір нəрсені қамтыған заңдары, заң жүйесі. #ŞERİAT-I KÜBRA-YI İSLÂMİYE: Үлкен жəне адамзат дүниясын қамтыған Ислам шариғаты, Исламның əкелген ең үлкен жəне қамтыған заңдар жəне қағидалар жүйесі. #ŞERİAT-I MEŞHURE: Мəшһүр шариғат, Аллаһтың (жж) пайғамбарлар арқылы жіберген дін жəне дінге қатысты əмір, заң жəне қағидалар жүйесі. #ŞERİAT-I MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммед (асм) əкелген шариғат, Ислам діні жəне заңдары. #ŞERİAT-I MUSEVİYE: Хз.Мұсаның (ас) əкелген шариғат, Мусеви дін жəне заңдары.
583 #ŞERİAT-I TEKVİNİYE: Тəкуани шариғат, жаратылыс заңдары жүйесі, табиғат жəне табиғаттағы барлық болмыстардың жəне оқиғалардың тəуелді болған Аллаһтың (жж) жаратушы күшінің, əмір жəне қалауының ұдайы бейнесі болғанзаңдар жүйесі. #ŞERİATŞİKENANE: Шариғатты (дінді) бұзатын жəне жығатын түрде. #ŞERİAT-ŞİKENANE: Шариғатты (дінді) бұзатын жəне жығатын түрде. #ŞERİF: Мүбарак, абыройлы, қасиетті. *Хз.Мұхаммедтің (асм) немересі Хз.Хасанның (ра) тегінен келген Исламиетке қызмет еткен тұлға. *Хз.Мұхаммедтің (асм) тегінен келген Мекке əміршісі. #ŞERİFEYN: Екі шерефлі (мүбарак, қасиетті) жер. #ŞERİK: Ортақ; қатысушы. Серік. #ŞERİKE: Ортаққа. #ŞERİK-İ SALTANAT: Биліктің серігі, ортағы. Әкімдік билікке ортақ. #ŞERİK-İ SALTANAT-I RUBUBİYET: Аллаһтың (жж) басқару билігіне ортақ; əрбір болмыстың бір ғана иесі (яғни, Раббы) болған Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені əмір, басқару жəне тəрбиесі астында болдырту күшіне (əкімдігіне) жəне істеріне ортақ. #ŞERİK-İ ULUHİYET: Илаһтылығына ортақ, Аллаһтың (жж) жаратушы шексіз күшіне, істеріне жəне əрбір нəрсенің мойынсұнып құлдығын көрсеткен Илаһтық (Улуһиет) күш жəне сипатына ортақ. #ŞERİK-İ ZÂTÎ: Затына тəн күш жəне сипатына ортақ, (Аллаһтың ж.ж.) өз затына жəне сипатына ортақ, өзіне тең жəне ұқсас болмыс. #ŞER'İN: Шариғаттың, Аллаһтың (жж) заңдар жүйесінің (системасының). #ŞERİR: Жамандық жасаушы, айыпты, жауыздық етуші, қастық қылушы, Аллаһтың ж.ж. əмір жəне тыйымдарына мойынсұнбаушы. #ŞERİRE: Жамандық жасаушы, айыпты, жауыздық етуші, қастық қылушы, Аллаһтың ж.ж. əмір жəне тыйымдарына мойынсұнбаушы. #ŞERR: Жамандық, айып, жауыздық, қастық, Аллаһтың ж.ж. əмір жəне тыйымдарына мойынсұнбау. #ŞERR-İ CÜZ'Î: Аз ғана жамандық, кішкене көлемдегі жамандық, өте аз жамандық. #ŞERR-İ HAZÎN: Мұңды жамандық, аянышты жəне қайғылы жауыздық. #ŞERR-İ KALİL: Аз ғана жамандық, кішкене көлемдегі жамандық. #ŞERR-İ KESÎR: Үлкен көлемдегі жамандық; көп санды жамандық. #ŞERR-İ MAHZ: Жамандықтың нағыз өзі, толық мағынасымен жамандық. #ŞERRİHÎ: Оның жамандығы, тағдырда белгілі болған жамандық. #ŞERRİYET: Жамандық. #ŞERÛR: Көп жамандық жасаған, əр түрлі жамандық жасауға жəне жасаттыруға дайын. #ŞEŞ: Алты (6). #ŞEŞ-BEŞ: Алты-бес (ойынның бір түрі). #ŞEŞBEŞ: Алты-бес (ойынның бір түрі). #ŞEŞHANE: Ұңғысы (оқпан-ствол) алты иірлі мылтық немесе зеңбірек. #ŞETİM: Балағат, былапыт сөз *боқтық, боғауыз сөз *жаман, дөрекі, жағымсыз қылық. #ŞETM: Балағат, былапыт сөз *боқтық, боғауыз сөз *жаман, дөрекі, жағымсыз қылық. #ŞETTA: Түрлі, бөлек-бөлек, алуан-түрлі. Өте көп жəне əртүрлі болған. #ŞEVAHİD: Куəгер, куəлік етуші, көргендер. * (ауысп.) ақиқатты көрсеткен дəлелдер, (дəлелдеу үшін) қолдаушылар. #ŞEVAHİD-İ KEVNIYE: Әлемдегі куəгерлер * (ауысп.) əлемдегі дəлелдер. #ŞEVAHİD-İ VAHDANİYET: 1.Аллаһтың (жж) бірлігінің куəгерлері 2.Аллаһтың (жж) бірлігінің дəлелдері. #ŞEVAHİK: Шыңдар, биік жерлер, ұшар бастары. #ŞEVK: Шабыт, ынта, құлшыну, жігерлілік, ынталылық, ықылас. *Қатты аңсары ауғандық.
584 #ŞEVK U CEZBE: Лəззат пен құлшыныс, шабыт жəне естен тану. #ŞEVK U GAYRET: Шабыт жəне қайрат, ынта-ықылас пен қайрат-жігер. #ŞEVK VE GAYRET: Шабыт жəне қайрат, ынта-ықылас пен қайрат-жігер. #ŞEVK U İŞTİYAK: Ынта мен құштарлық, ықылас пен шабыт, сағыныш пен құлшыныс. #ŞEVK U LEZZET: Ынта мен лəззат, шабыт пен зауық. #ŞEVK VE LEZZET: Ынта мен лəззат, шабыт пен зауық. #ŞEVK-ENGİZ: Ынта-ықылас беретін, шабыттандыратын, құштарлық оятын. #ŞEVK-ENGİZANE: Ынта-ықылас беретін түрде, шабыттандыратын түрде, құштарлық оятын түрде. #ŞEVKET: Ұлылық, үлкендік, айбындылық, күштілік, қуаттылық; құрмет пен қорқыныш беретін қуатты əкімдік күші. #ŞEVKET VE KEREM: Ұлылық пен жомарттық, айбындылық пен мырзалық. #ŞEVK-İ BAHARÎ: Көктем қуанышы, көктем шабыты. #ŞEVK-İ BEKA VE LIKA VE VISÂL: Мəңгілікке (beka), қауышуға (lika) жəне жетуге (visal) деген құштарлық. #ŞEVK-İ EBEDİYET: Мəңгілік (өлмеу) үшін сезілген терең құштарлық, ынта-ықылыас. #ŞEVK-İ İLİM: Ілімге құштарлық, ілім алуға ғашықтық. #ŞEVK-İ İTAAT: (Аллаһтың ж.ж. əміріне) мойынсұнуға қатты құштарлық, бағынуға жəне мойынсұнуға шабыт. #ŞEVK-İ KESB: Кəсіпке құштарлық, еңбекке деген ынта-жігер. #ŞEVK-İ MAÂLÎ: 1.Биік мақсаттарға жету, жоғары қызметтер жасау құштарлығы жəне шабыты 2.Жоғары мағынауи зауық пен шабыт. #ŞEVK-İ MUKADDES: Қасиетті құштарлық; ешбір болмыстарға ұқсамаған, əртүрлі мұқтаждық жəне кемшіліктерден пəк Аллаһқа ж.ж. тəн ризалық. #ŞEVK-İ MUTLAK: Шексіз қуаныш жəне (хəлінен) ризашылық. #ŞEVK-İ NEFSANÎ: Нəпсінің зауықы жəне əуестігі, күнəға итеретін сезім мен қалау. #ŞEVK-İ SA'Yİ: Еңбекке құштарлық, еңбек етуге құмарлық. #ŞEVK-İ TAKLİD: Електегісі келу, ұқсасын жасауға əуестік пен құмарлық. #ŞEVK-İ TENZİLÎ: Аллаһтың (жж) түсірген (Құранға) сай құштарлық пен шабыт. #ŞEVVAL: Ай календарында оныншы ай. Бұл ай Рамазан айынан кейін келеді. #ŞEVVAL-İ ŞERİF: Мүбарак шəууəл айы. #ŞEY: Нəрсе. Зат. Оқиға. Жағдай. #ŞEYATÎN: Шайтандар. #ŞEYATÎN-İ EVHAM: Күдік шайтандары, (ауысп.) шайтандар секілді əсер еткен бос ойлар. #ŞEYDA: Ғашық, есі ауған, диуана, махаббаттан ақыл-есі жоғалған. #ŞEY'EN: Жай, баяу, ақырын. #ŞEY'EN ŞEY'EN: Жайлап, жай-жай, асықпай-үсікпей, ақырындап. #ŞEY'EN FE-ŞEY'EN: Жайлап, жай-жай, асықпай-үсікпей, ақырындап. #ŞEYH: 1.Басшы, жетекші, көсем 2.тайпа басшысы 3.Тариқат пірі, тариқат жетекшісі, тариқат көсемі, тариқат құрушысы. 4.Қарт, ақсақал. #ŞEYHEYN: Екі шейх, екі басшы, екі жетекші: 1.алғашқы екі халифа, Пайғамбарымыздан (асм) кейін Ислам мемлекетінің əуелгі екі мемлекет басшысы, (Хз.Әбубəкір р.а. пен Хз.Омар р.а.) 2.Хадис кітаптарының екі жетекшісі «Бұқари» мен «Муслим». #ŞEYHEYN-İ MÜKERREMEYN: Құрметті екі мемлекет басшысы, екі халифа (Хз.Әбубəкір р.а. пен Хз.Омар р.а.). #ŞEYH-İ GEYLANÎ: Абдулқадир Гейлани р.а., Пайғамбарымыздың (асм) тегінен шыққан төрт үлкен əулиенің біріншісі. #ŞEYH-İ MEŞRUTİYET: Конституциялық басқару жүйесінің жетекшісі. #ŞEYH-İ RİSALE-İ NUR: Рисалей-Нұрдың жетекшісі, Ұстаз Бəдиүззаманның шығармаларының жетекшілігі, жол көрсетуі.
585 #ŞEYHUHET: Қарттық, жастың ұлғаюы. #ŞEYHÜLİSLÂM: Османлы мемлекетінде дін істерінің жоғарғы басшысы. #ŞEY-İ VÂHİD: Бір тек нəрсе, бір нəрсе. #ŞEY-İ ZÎHAYAT: Тірі нəрсе, жанды болмыс, өмір иесі. #ŞEYN: Кемшілік, айып, нұқсандық, қателік. #ŞEYN VE ŞENAAT: Кемшілік пен жамандық, айып пен төмендеу. #ŞEYN-İ TEMENNA: (ауысп.) Күштінің алдында төмендеу иілу кемшілігі. #ŞEYTAN: Шайтан, шектен шыққан жамандық жасайтын жаратылыс. Адамды Аллаһтың (жж) жолынан тайдыруға уəде алған болмыс. #ŞEYTANET: Шайтандық. *(ауысп.) айла, бұзғыншылық, қулық. #ŞEYTAN-I AHMAK: Ақымақ (ақылсыз) шайтан. #ŞEYTAN-I ALEYHİ MÂYESTEHIK: Лағнеті басына лайық болған шайтан. #ŞEYTAN-I CİNN VE İNS: Адам жəне жын шайтаны, көрінген адам түрінен шайтан жəне көрінбеген жын түрінен шайтан. #ŞEYTAN-I CİN VE İNS: Адам жəне жын шайтаны, көрінген адам түрінен шайтан жəне көрінбеген жын түрінен шайтан. #ŞEYTAN-I CİNNÎ: Жын түрінен шайтан, көрінбеген шайтан. #ŞEYTAN-I CİNNÎ VE İNSÎ: Адам жəне жын шайтаны, көрінген адам түрінен шайтан жəне көрінбеген жын түрінен шайтан. #ŞEYTAN-I HUSUSÎ: Жеке шайтан; біреудің жанынан айырылмаған жəне оған жеке өзі бақылау жасап аяғынан тайдыруға тырысқан шайтан. #ŞEYTAN-I İNS: Адам шайтан, көрінген адам түріндегі шайтан. #ŞEYTAN-I İNS VE CİNN: Адам жəне жын шайтаны, көрінген адам түрінен шайтан жəне көрінбеген жын түрінен шайтан. #ŞEYTAN-I İNSÎ: Адами шайтан, көрінген адам түріндегі шайтан. #ŞEYTAN-I İNSÎ VE CİNNÎ: Адам жəне жын шайтаны, көрінген адам түрінен шайтан жəне көрінбеген жын түрінен шайтан. #ŞEYTAN-I LAÎN: Лағнетті шайтан; лағнеттелген шайтан, Аллаһтың (жж) рахметінен мəңгі түрде мақырұм қалған шайтан. #ŞEYTAN-I RACÎM: Қуылған шайтан, лағнеттелген шайтан. #ŞEYTANÎ: Шайтанға тəн, шайтандық, шайтанға тəн, шайтани. #ŞEYTANKÂRANE: Шайтандықпен. #ŞIK: Бөлік, бөлім. * Тарап, жақ * бір тақырыпта таңдалуы мүмкін жол немесе алтернатиф шығатын жол *ықтимал, болуы мүмкін. #ŞIKK: Бөлік, бөлім. #ŞIKKA: Бөлікке, бөлімге. #ŞIKK-I MUHALİF: Қарсы тарап, қарсы жақ, қарсы тараптың көзқарасы. #ŞIKK-I ZAHİRÎ: Сырттай көрінген тарап, көрінген бөлік. #ŞIRA: Шира. #ŞIRINGA: Қуаттандырушы жəне көмектесуші екпе салу. #ŞIRINGA-İ RABBANİYE: Раббани егу, укол; (ауысп.) Аллаһтың (жж) адамға алдағы уақытта басына келетін қиыншылықтарға шыдау үшін берілетін қайғы қасіреттер беруі. #ŞÎA: Шиіттер; ирандықтар; Хз.Мұхаммед (асм) кейін халифа болу хақы тек Хз.Алиге (ра) жəне əйелі Хз.Фатиманың (ра) тегінен келгендерге ғана тиесілі деген көзқараста болғандар. #ŞÎA-İ HİLAFET: Халифалық мəселесінде Хз.Алиге (ра) тараптар. #ŞÎA-İ VELAYET: Хз.Алиге (ра) əулиелердің сұлтаны жəне көсемі (əулиелердің шахы) болғандығы көзқарасында болғандардың Хз.Алиге (ра) жақтастығы. #ŞİAR: Ишарат, нышан, символ, ажыратын ерекшелік, белгі. #ŞİAR-I İRFAN: Ирфан белгісі, нышан символы, жоғары мəдениет жəне терең түсінік жəне көзқарас нышаны. #ŞİAR-I İSLÂM: Ислам белгісі, ислам нышаны, ислам символы. #ŞİAR-I MEDENİYET VE IRFAN VE MÜNEVVERLIK: Мəдениет, ілім жəне зиялылық белгісі.
586 #ŞİAR-I RÂZ: Сырдың ишараты, құпия жəне жасырын белгісі. #ŞİDDET: Қаттылық, қуаттылық, қаталдық, беріктік, тығыздық, күшті. #ŞİDDET-İ ALÂKA: Қуатты байланыс, тығыз қарым-қатынас, жиі қатынас. #ŞİDDET-İ ATEŞİNİ: Оттың қызуын, ыстықтың қуаты, қатты ыстық. #ŞİDDET-İ BELÂGAT: Әдебиеттің қуаттылығы, шешендіктің күштілігі; тақырыпқа жəне тыңдаушылардың жағдайына сай əсерлі, əдемі жəне тура сөз сөйлеу өнерінде жоғарылық жəне қуаттылық. #ŞİDDET-İ BEYAN: Қатаң баяндау тəсілі, қатты жəне ауыр сөз айту. #ŞİDDET-İ BÜRUDET: Суықтықтың қаттылығы, қатты суықтық. #ŞİDDET-İ CÛ'UN: Күшті аштық, аштықтың қаттылығы. #ŞİDDET-İ FAKR: Пақырлықтың күштілігі, ауыр кедейлік. #ŞİDDET-İ FAKR U ZARURET: Кедейлік пен мұқтаждықтың күштілігі, шектен шығуы. Қатты тасқында, #ŞİDDET-İ GALEYAN: Қатты қозуда, мықты қайнауда. #ŞİDDET-İ GAZAB: Ашуының қаттылығы, жазасының ауырлығы, қатаңдығы. #ŞİDDET-İ HACALET: Ұяттың қаттылығы, мықты ұялу. #ŞİDDET-İ HAFÂ: Қатты жасырыну, қатты құпия. #ŞİDDET-İ HAMİYET-İ İSLÂMİYE: Ислам қайраткерлігінің күштілігі, ислам діні үшін қуатты еңбек ету қайраты жəне жігері. #ŞİDDET-İ HARARET: Ыстықтың қаттылығы, жоғары дəрежедегі ыстық. #ŞİDDET-İ HAREKET: Әрекет қуаттылығы, күшті жəне тез əрекет. #ŞİDDET-İ HAVF: Қорқыныш қаттылығы, қатты қорқыныш, мықты қорқу. #ŞİDDET-İ HIRS: Қатты ашкөздік, тойымсыз жəне шегі жоқ ашкөздік. #ŞİDDET-İ HİDDET: Ашудың қаттылығы; (ауысп.) берілетін жазасының ауырлығы. #ŞİDDET-İ HİZMET: Қызметтің көп жасалуы, қатты еңбек ету, үнемі еңбек етуді керек ететін қызмет. #ŞİDDET-İ HÜCUM: Шабуылдың қуаттылығы, (ауысп.) қатты сын тағу. #ŞİDDET-İ HÜKÜM: Үкімнің қатаңдығы, (ауысп.) қатаң жаза секілді. #ŞİDDET-İ İHATA: Қамтуының қуаттылығы, (ауысп.) көзқарас пен парасатының кеңдігі жəне тереңдігі. #ŞİDDET-İ İHTİYAC: Қатты мұқтаждылық, аса үлкен қажеттілік. #ŞİDDET-İ İHTİYAÇ: Қатты мұқтаждылық, аса үлкен қажеттілік. #ŞİDDET-İ İKTİSAD: Қатты үнемділік, үнемділікке үнемі жəне қатты мəн беру. #ŞİDDET-İ İLTİHAB: Алаулап жанудың қаттылығы, қатты алаулап жану. #ŞİDDET-İ İLTİZAM: Мықты жақтасу. #ŞİDDET-İ İMTİZAC VE ITTIHADDAN: Толық үндестік пен қуатты үйлесімділіктің күштілігінен. #ŞİDDET-İ İNAD: Қатты қырсықтығы, шектен шыққан қасарысу мен қайтпайтын ерегесу. #ŞİDDET-İ İSTİĞRAK: Истиғрақтың қуаттылығы, Аллаһты ж.ж. мықты жақсы көруден туындаған қатты естен тану. #ŞİDDET-İ İTTİSAL: Қуатты байланыс, толық үйлесімділік. #ŞİDDET-İ KUBH VE ÇİRKİNLİK: Шектен шыққан жамандық пен қатты ұсқынсыздық. #ŞİDDET-İ ME'YUSİYET VE MÂTEM: Қатты үмітсіздік пен үлкен аза (өлімге жылап-сықтау) тұту. #ŞİDDET-İ MUHABBET: Күшті махаббат, тым асыра жақсы көру. #ŞİDDET-İ MUHALEFET: Қатты айырмашылық, үлкен қарама-қайшылық. * Қатты түрде қарсы болу, қатты наразы болу. #ŞİDDET-İ NEFRET: Қатты жек көру, үлкен жəне терең жеркенушілік. #ŞİDDET-İ RABITA: Қуатты байланыс, мызғымас қарым-қатынас. #ŞİDDET-İ SEVK: Қатты жəне табанды түрде айдалу. #ŞİDDET-İ ŞEFKAT: Қатты мейірімділік, мықты жанашырлық, қатты жақсы көру мен қамқорлық сезімі.
587 #ŞİDDET-İ ŞEVK: Құлшыныстың күштілігі, ынта-ықыластың қуаттылығы. #ŞİDDET-İ TAKVA: Қуатты тақуалық, күнəлардан мықты сақтану. #ŞİDDET-İ TEESSÜR: Үлкен жəне терең қайғы, қатты қайғы-қасірет. #ŞİDDET-İ TEHDİD: Қатты жазамен қорқыту. #ŞİDDET-İ TESANÜD: Ынтымақ бірліктің қуатттылығы, мықты бір-біріне қуат беру. #ŞİDDET-İ TEVAGGUL: Қатты шұғылдану, бір іске мықтап берілу. #ŞİDDET-İ ZA'F: Қатты əлсіздік, мықты əлжуаздық. #ŞİDDET-İ ZAAF: Қатты əлсіздік, мықты əлжуаздық. #ŞİDDET-İ ZEKÂ: Қуатты ақылдылық, мықты ұғымталдық, өте парасаттылық. #ŞİDDET-İ ZUHUR: (Іс жəне өнерлерімен) өзін қатты көрсету, өте қуатты білдірту. #ŞİFA: Шипа, науқастықтан сауығу, жақсару; ем, айығу, жазылу. #ŞİFA-BAHŞ: Шипа беруші, сауықтырушы, жақсартушы. #ŞİFADAR: Шипалы. #ŞİFADARANE: Шипа беретін түрде, емдейтін түрде. #ŞİFAHANE: Шипагер орталығы, емдеу орталығы, емхана. #ŞİFAHANE-İ ECZA: Дəрімен емдеу орталығы; емхана. #ŞİFAHANE-İ HİKMET: (ауысп.) Құран жəне иман ақиқаттарымен ем жасайтын емхана. (ауысп.) мағынауи аурухана, денсаулық орталығы (Рисалей-нұр шығармалары). #ŞİFAHANE-İ KALB: Жүректегі емхана, (ауысп.) мағынауи науқастықтарды емдейтін ақиқаттардың илхам етілетін орны болған жүрек. #ŞİFAHANE-İ KUR'AN: Құран емханасы, (ауысп.) мағынауи науқастықтарды емдейтін болған Құран. #ŞİFAHEN: Сөзбе сөз, ауызша. #ŞİFAHÎ: Сөзбе сөз, ауызша. #ŞİFA-İ ÂCİL: Тез шипа, лезде емдейтін, тез арада сауықтырушы. #ŞİFA-İ ŞERİF: 1. Ибн Әбу Шəйбенің атақты бір шығармасы. 2.Танымал хадис ілімінің ғалымы Кади Иаздың бір шығармасы. #ŞİFARESAN: Шипа таратушы, шипа беруші, сауықтырушы, жақсартушы. #ŞİFA-RESAN: Шипа таратушы, шипа беруші, сауықтырушы, жақсартушы. #ŞİFAYAB: Шипа тапқан, сауыққан, емделген. *Шипа беруші, сауықтырушы, жақсартушы. #ŞİFA-YI ÂCİL: Тез арада емделу, тез сауығу, жылдам демделу. #ŞİFA-YI KUDSİYE: Қасиетті шипа, (ауысп.) Құранның көрсеткен азаттық шарасы. #ŞİFA-YI MANEVÎ: Мағынауи шипа, рухани сауығуға қол жеткізу шарасы; рухани сауығуға қол жеткізу жолын көрсететін ақиқат. #ŞİFRE: Шифр, код. Хабар беру немесе белгі беру үшін басқалар білмеу үшін мағынасын жұмбақтап жасырған сан, əріп, бейне. #ŞİFRE-İ İLAHİYE: Илаһи шифр, Аллаһ ж.ж. тарапынан қойылған шифр, басқалар түсінбейтін əріп, ишарат немесе жұмбақ. #ŞİFRE-MİSAL: Шифр секілді. #ŞİFREVARİ: Шифрге ұқсайтын, код секілді. #ŞİİR-İ DESTANÎ: Дастан түріндегі өлең. #ŞİKAK: Бөліну, айрылық; келіспеушілік, түсініспеушілік. #ŞİKAYAT-I KUR'ANİYE: Құранның шағымдары, (Аллаһ ж.ж. жəне Пайғамбарларына қарсы мойынсұнбаушылыққа қатысты) риза еместігін білдірген Құрандағы сөздер, аяттар. #ŞİKAYET: Дертке, науқастыққа, қиыншылыққа, əділетсіздікке т.б. ұнамсыз жағдайларға наразы сөз айту, шағымдану, реніш білдіру. #ŞİKEMPERVER: Тамақсау, қомағай, тамаққа тоймайтын, мешкей. #ŞİKEM-PERVER: Тамақсау, қомағай, тамаққа тоймайтын, мешкей. #ŞİKEN: Қырған, жойған, паршалаған мағыналарына сəйкес келеді жəне өзіне жалғанған сөздерге осы мағыналарды береді.
588 #ŞİMAL: Солтүстік. #ŞİMALÎ: Солтүстік тарапындағы, солтүстікке тəн. #ŞİMAL-İ GARBÎ: Солтүстік батыс. #ŞİMAL-İ ŞARK: Солтүстік шығыс. #ŞİMAL-İ ŞARKÎ: Солтүстік шығыс. #ŞİMENDİFER: Пойыз. #ŞİMENDİFER-İ KANUN-U ŞER'İYE-İ ESASİYE: Негізге қатысты шариғат заңы пойызы, негізгі заң жағдайындағы ислам дінінің заң пойызы. #ŞİMENDİFER-İ TERAKKİ: Даму пойызы, жетістік пойызы. #ŞİMŞEKVARİ: Найзағай секілді, (ауысп.) өте тез, жылдам. #ŞİNAS: Таныған, білген, түсінген мағыналарында жəне қосылған сөздерге сол мағыналарды береді. #ŞİNİK: Он литрлік ыдыс. #ŞİRA: Шира, ашытылмаған жүзім сусыны *Жемістердегі табиғи шырыны. #Şİ'RA: 1.Сириус жұлдызы, «Кіші аю» шоқжұлдызындағы ең жарық жұлдыз 2. «Құс жолы» галактикасында орын тепкен, Күннен де бірнеше есе үлкен басқа бір күн. #ŞİRÂ̓: Сатып алу. #ŞİRİN: Шырын, хош, тəтті, сүйкімді, жанға жайлы. #ŞİRK: Аллаһқа ж.ж. серік (ортақ) қосу. #ŞİRK-ÂLÛD: Серік қосу (ширк) араласқан, Аллаһқа ж.ж. серік қосу түсінігі кіріп кеткен. #ŞİRKET: Серіктестік, Аллаһтың (жж)іс жəне туындыларына жəне сипаттарына серік қосу, Аллаһтың (жж) істеріне жəне өнерлеріне араласу. *Серіктес болып ортақ бірігіп іс жасау. #ŞİRKET-İ MANEVÎ: Мағынауи серіктестік; Құран жəне иман жолында серіктесіп бірігіп ат салысу жəне қызмет ету. #ŞİRKET-İ MANEVİYE: Мағынауи серіктестік; Құран жəне иман жолында серіктесіп бірігіп ат салысу жəне қызмет ету. #ŞİRKET-İ MANEVİYE-İ DUAİYE: Дұғада мағынауи серіктестік; Құран жəне иман қызметінде ат салысқандардың \"мен\" сөзінің орнына «біз» сөзін қолданып бір-бірінің дұғаларына жəне рухани табыстарына серіктес болулары. #ŞİRKET-İ MANEVİYE-İ NURİYE: Рисалей-Нұрдағы мағынауи серіктестік, Рисалей-Нұр кітаптарын жаю, таныту, оқу, оқыту, дəріс қылу жəне дұғаларда «біз» деп бір-бірлеріне серіктес болу. #ŞİRKET-İ MANEVİYE-İ UHREVİYE: Ақіретке қатысты қызмет, дұға жəне табыста (дұғада) мағынауи серіктестік. #ŞİRK-İ AZÎME: Үлкен серік қосу; Аллаһтың ж.ж. ісін жəне туындыларын одан басқа біреуге болмысқа жүктеу, Аллаһтан ж.ж. басқаның ісі жəне туындысы етіп көрсету түріндегі серік қосу. #ŞİRK-İ HAFÎ: Жасырын серік қосу. #ŞİTAB: 1.Асығыстық, жеделдік, шұғылдық 2. Тез, жылдам, дереу, шұғыл, шапшаң, тез қимылдау, тыпыршу. #ŞİVE: Айтылым, айту не сөйлеу ерекшелігі; акцент. #ŞİVE-İ İFADE: Баяндау тəрізі, сөй леу тəсілі. #ŞÖHRET: Даңқ, атақ. Әркімге танымал болу, атақты тұлға, белгілі адам. #ŞÖHRETGÎR: Мəшһүр, атақты, танымал, даңқы жер жарған. #ŞÖHRETGİR-İ ÂLEM: Әлемге əйгілі болу, дүнияға танымал болу. #ŞÖHRET-İ KÂZİBE: Жалған атақ, өтірік даңқ. Алдайтын жəне уақытша атақ. #ŞÖHRETPEREST: Атаққұмар, даңққұмар, атақты болуға барын салған, атақты болу үшін жанын берген. #ŞÖHRET-PEREST: Атаққұмар, даңққұмар, атақты болуға барын салған, атақты болу үшін жанын берген. #ŞÖHRETPERVERANE: Атаққұмарлық, даңқсүйгіштік, атағы шыққанын ұнататын. #ŞÖHRET-PERVERANE: Атаққұмарлық, даңқсүйгіштік, атағы шыққанын ұнататын.
589 #ŞÖHRETŞİAR: Атақты, танымал, данқты, мəшһүр. #ŞÖHRET-ŞİAR: Атақты, танымал, данқты, мəшһүр. #ŞÖHRETŞİAR-I ÂLEM: Әлемге танымал, əлемге атағы жайылған. #ŞÖHRET-ŞİAR-I ÂLEM: Әлемге танымал, əлемге атағы жайылған. #ŞUÂ: Шуақ, нұр, сəуле, жарық тізбегі. *Рисалей-Нұр шығармаларынан «Шұғалар» атты кітаптың əрбір бөлімі. #ŞUÂ'A: Шуақ, жарық, нұр, сəуле. * Рисалей-Нұр шығармаларынан «Шұғалар» атты кітаптың əрбір бөлімі. #ŞUÂAT: Шуақтар, нұрлар, сəулелер. #ŞUÂAT-I AYNİYE: Көзге тəн шуақтар, көздің нұрлары. #ŞUÂAT-BÂRİKA-İ İMAN: Иман нұрының жарқын шуақтары, (ауысп.) иман нұрын тапқызған жарқын ақиқаттар. #ŞUÂAT-I MARİFETİ'N-NEBİ: Ұстаз Бəдиүззаман Сайд Нұрсидің «Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбарлығын танытып дəлелдеген жарқын дəлелдерден бір буда (букет)» мағынасындағы шығармасының аты. #ŞUÂAT-I MERHAMET-İ İLAHİYE: Илаһи мейірімділік шуақтары, Аллаһтың (жж) мейірімділігін көрсеткен нығметтер, ишараттар, өрнектер, дəлелдер. #ŞUÂAT-I RAHMET: Рахмет Шұғақтары, (ауысп.) Аллаһтың (жж) рахметін көрсеткен нығметтер, ишараттар, өрнектер, дəлелдер. #ŞUAB-I İMAN: Атақты хадис жəне фиких ғалымы Бейхакидің «иманның бөліктері» мағынасында болған шығармасының аты. #ŞUÂ-İ ELEKTRİK: Электр жарығы. #ŞUÂ-İ HAKİKAT: Ақиқат жарығы, (ауысп.) Құраннан жайылған нұрландырушы ақиқат. #ŞUÂ-I İ'CAZ: Мұғжиза шуасы, (ауысп.) мұғжизаның өрнегі; жарыққа шыққан ақиқаттар мен түсіндіру тəрізімен мұғжизаның жəне теңдессіздіктің жарқын үлгісі. #ŞUÂ-I KERAMET: Керемет шуағы, Аллаһтың (жж) сыйлығы жəне жарылқауы болып көрінген əдеттен тыс жағдайлардың үлгісі. #ŞUÂLAR: Рисалей-Нұр шығармаларынан болған кітаптың аты. #ŞUARA: Ақындар. #ŞUAYB: Шұғайып (ас), Хз.Мұсаның (ас) қайын атасы болған, Айке жəне Мəдиян халқына елші етіп жіберілген пайғамбар. Құранда аты аталған пайғамбарлардан. #ŞUAYB-I EMN Ü ADALET: Хз.Шұғайыптың сенімді сөзі жəне əділеті. #ŞUBE: Бөлім, бөлік, тармақ. * Түрлі, түр. * Тал, бұтақ. * Бір қоғамға немесе ұйымға қатысты іс жері, кеңсе. #ŞUBE-İ MÜSTEBİDANE: Үстемдікке негізделген, басқыншылық тəсілмен құрылған іс жері, кеңсе. #ŞUHUD: Көру, куəгер болу. #ŞUHUDEN: Рухани жүрек көзімен көрінген жəне білінгендер. #ŞUHUDÎ: Көрінгенге тəн, көруге сүйенген, көзбен көргендей қанағаттанатын білімдер. Жүрек жəне рухтың мағынауи ақиқаттарды ап-ашық көрулеріне сүйенген. #ŞUHUD-U KÂİNAT: Әлемде көрінген нəрселер, əлемде ақиқаттарды көрсеткен дəлелдер. #ŞUHUD-U KALBÎ: Мағынауи жүрек көзімен көрінген жіне білінгендер. #ŞUHUD-U KEVNİYELERİNE: Әлемде көзбен көргендеріне. #ŞUHUR: Айлар. #ŞUHUR-U MUHARREME: Мұхаррам айы; харам айлар, арабтарда соғыс харам етілген айлар: Зилқаде, Зилхадже, Мұхаррем жəне Ережеп айлары. #ŞUHUR-U MÜBAREKE: Мүбарак (қасиетті) айлар, мүбарак үш айлар (ережеп, шағбан, рамазан). #ŞUHUR-U SELÂSE: Үш айлар, мүбарак (құтты) үш айлар (Ережеп, Шағбан, Рамазан айлары).
590 #ŞUHUR-U SELÂSE-İ MÜBAREKE: Мүбарак үш айлар (Ережеп, Шағбан, Рамазан айлары). #ŞU'LE: Алау; алаулы от. #ŞU'LEDAR: Алаулы, жарқырауық. #ŞU'LEFEŞAN: Жарық шашқан. #ŞULE-FEŞAN: Жарық шашқан. #ŞU'LE-İ CEVVALE: Ұдайы қозғалып айналасына жарық шашқан жарқыл. *(ауысп.) Жарық жол болып көрінген ақиқат шуағы. #ŞU'LE-İ HAKİKAT: Ақиқат шуағы, жарқырататын ақиқат. #ŞU'LE-İ HİKMET: Хикмет жарығы, мақсаттар мен пайдалардың алауы мен Шуағы. #ŞU'LE-İ HÛD-U HİDAYET: Амандық пен тура жолды көрсеткен Пайғамбар Хз.Худтың (ас) Шуағы, нұрландыратын ілім мен ақылға сүйенген дағуаты. #ŞU'LE-İ İ'CAZ: Мұғжиза шуағы; ешкімнің шамасы келмейтін ақиқаттарды ешкім қол жеткізе алмайтын шеберлікпен, шешен тілмен жəне түсіндіру тəсілімен Құранның көрсеткен жарқын мұғжизасы. #ŞU'LE-İ İ'CAZ-I KUR'ANÎ: Құранның мұғжизасының шуағы; ешкімнің шамасы келмейтін ақиқаттарды ешкім қол жеткізе алмайтын шеберлікпен, шешен тілмен жəне түсіндіру тəсілімен Құранның көрсеткен жарқын мұғжизасы. #ŞU'LE-İ KERAMETİ: Керемет шуағы, (ауысп.) Аллаһтың (жж) сыйлығы болып берген əдеттен тыс жағдайдың өрнегі. #ŞU'LE-İ MAHİYET: (Бір нəрсенің) мəнісінің шуағы, (ауысп.) бір нəрсенің негізгі ерекшеліктерінен бір бөлігін өзінде шағылыстырып көрсетуі. #ŞU'LE-İ RAHMET-İ ÂLEM: Дүния үшін рахмет шуағы, адамзат əлеміне Аллаһтың ж.ж. рахметінен келген Шұғақтар жинағы (Рисалей-Нұр). #ŞU'MUYLA: Бақытсыздығымен. #ŞÛRA: Ақылдасу кеңесі, бір мəселеде білетін адамдармен бас қосып кеңесу, пікір алмасу. #ŞÛRA-YI ÂLİYE-İ İLMİYE: Жоғары іліми кеңес. Таңдаулы ілім адамдарынан құрылған жоғары ғылыми мəжіліс. #ŞÛRA-YI DEVLET: Мемлекет кеңесі, мемлекеттің ақылдасу мəжілісі. Мемлекеттік кеңес. #ŞÛRA-YI HAKİKİYE: Хакики шура; барлық салада маман, таңдаулы тұлғалардан құралған нағыз ақылдасу кеңесі немесе мəжілісі. #ŞÛRA-YI ŞER'Î: Шариғи шура; Исламның əмірі болған ақылдасу, қоғамға қатысты істердің мамандарынан құрылған ақылдасу мəжіліс, халық мəжілісі. #ŞÛREZÂR: Сортаң жерлер, құнарсыз топырақты ел. #ŞÛRİSTAN: Сортаң жерлер, құнарсыз топырақ. #ŞUÛB: Топтар, тайпалар, қоғамдық топтар, қауымдар. #ŞUUN: Істер, оқиғалар. * Дұрыстық, шындық. * халдер, жағдайлар. * ие болған сипаттың керектіруі болған қабілеттер, сипаттар, бейімділіктер. #ŞUUNAT: Істер, оқиғалар. * Дұрыстық, шындық. * халдер, жағдайлар. * ие болған сипаттың керектіруі болған қабілеттер, сипаттар, бейімділіктер. #ŞUUNAT-I ASKERİYE: Әскерлік істер. #ŞUUNAT-I AZÎME: Үлкен жүмыстар, орасан істер. #ŞUUNAT-I ESMA-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) мүбарак əсем есімдерінің керектіруі болған жəне бұл есімдерді көрсеткен істер. #ŞUUNAT-I HAKÎMANE: Хикметті істер жəне халдер; бостан босқа жəне мағынасыз болмаған, бірнеше мақсаттар жəне пайдалар көздеп жасалынған істер жəне пайда болған жағдайлар. #ŞUUNAT-I İLAHİYE: 1.Аллаһқа (жж) тəн істер 2.Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз сипаттары. #ŞUUNAT-I KESÎRE: Көп істер, көптеген жұмыстар.
591 #ŞUUNAT-I KUDSİYE: Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз күштері, қабілеттері. #ŞUUNAT-I MUKADDESE: Аллаһқа (жж) тəн, Оның киелі сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз киелі күштері, қабілеттері. #ŞUUNAT-I RABBANİYE: Раббани істер, барлық болмыстардың иесі, тəрбиелеушісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушы (Раб) сипатымен Аллаһтың (жж) Раб сипатына жарасатын қасиетті халдер жəне сипаттар, күштер. #ŞUUNAT-I RUBUBİYET: Рубубиет істері, барлық болмыстардың иесі, тəрбиелеушісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушы (Раб) сипатымен Аллаһтың (жж) Раб сипатына жарасатын қасиетті халдер жəне сипаттар, күштер. #ŞUUNAT-I SERMEDİYE: Мəңгілікке дейін жалғасушы жəне мəңгілік істері. #ŞUUNAT-I SEYYALE: 1.Өте тез жəне ағыс түрінде көрінген оқиғалар (жарық, электр тоғы, жер тартылысы, магниттік өріс, т.б.) 2. Жылдам өзгеріс ішінде болған халдер, істер, оқиғалар. #ŞUUNAT-I SÜBHANİYE: 1.Әртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтардан алыс (Субхан) болған Аллаһтың (жж) істері 2.Әртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтардан алыс (Субхан) болған Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз күштері, қабілеттері. #ŞUUNAT-I ULUHİYET: 1.Аллаһтың (жж) жасаған жəне жаратқан істері 2.Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз күштері, халдері, қабілеттері. #ŞUUNAT-I ZÂTİYE: Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз күштері, халдері, қабілеттері. #ŞUUN-U İLAHİYE: 1.Аллаһтың (жж) істері 2.Аллаһқа (жж) тəн, Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған кемшіліксіз, нұқсансыз күштері, халдері, қабілеттері. #ŞUUN-U MUKADDESE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) киелі қабілеттер, күштер; кемшіліксіз, нұқсансыз жəне жаратқандарының ешбіреуіне ұқсамаған, ойлағаннан басқасы болған қасиетті (киелі) қабілеттер, күштер. #ŞUUN-U MÜNEZZEH: Пəк жəне қасиетті қабілеттер, күштер; (Аллаһқа ж.ж. тəн) əртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтардан алыс, жаратқандарына еш ұқсамаған (münezzeh), шексіз қабілеттер, күштер. #ŞUUN-U ZÂTİYE: Аллаһтың (жж) өзіне тəн (zâtî), Оның сипаттарының керектіруі болған, жаратқандарына еш ұқсамаған, ойлағаннан басқа шексіз жəне кемшіліксіз қабілеттер жəне күштер. #ŞUUR: 1.Адамның өз болмысындағы халдерді жəне қылықтарды жəне айналасында болып жатқандарды жағдайларды түсінуі, білуі 2.Түсіну жəне аңғару күші, түсінік 3.Ақыл, сана; ойлау жəне білу күші. #ŞUURANE: Саналы түрде, барлық жақтарын біле тұра. #ŞUURDARANE: Ақылға сай түрде; саналы білетін түрде; білетін жəне түсінетін түрде. #ŞUUREN: Саналы түрде, біліп жасаған болса; түсініп, ұғынып жасаған болса. #ŞUURÎ: Саналы, білетін түрде. #ŞUURKÂRANE: Саналы түрде, білімге сүйенетін түрде, ақылға сай түрде. #ŞUUR-U İMAN: Иман санасы, иманның берген санасы жəне түсінігі. #ŞUUR-U İMANÎ: Имани сана, иманның берген санасы жəне түсінігі. #ŞUUR-U İNSANÎ: Адамдағы сана; адам ақылы; адамның ойлау жəне түсіну күші.
592 #ŞUUR-U KÂİNAT: Әлемнің санасы, ақылы; (ауысп.) жаратылған барлық болмыстар дүниясының Аллаһты (жж) танып Оған құлдығын көрсеткен жағдайы. #ŞUUR-U KÜLLÎ: Күлли сана; əрбір нəрсемен қатысты қамтыған сана-сезім жəне түсінік күші. #ŞÜBBAN-I VATAN: Отан жастары. #ŞÜBEH: Күдіктер, шүбəлар. #ŞÜBEHAT: Әртүрлі күмəндар, күдіктер. #ŞÜBEHAT-I ŞEYTANİYE: Шайтанның берген түрлі түрлі күдіктер. #ŞÜBEHAT-I UHREVİYE: Ақіретпен (о дүниямен) қатысты түрлі күдіктер. #ŞÜBHE-İ HAKİKÎ: Нағыз күмəндар, шын мəнінде сенбеушілік, тура жолмен қате жолдың арасында шешім шығара алмай дал болған. #ŞÜCÛN: 1.Талдар, бұтақтар 2.бөліктер, ұсақ-түйіктер. #ŞÜHEDA: 1.Шаһидтер-Аллаһ ж.ж. жолында жанын пида еткендер 2.Куəгерлер, көргендер, көріп білгендер, куə болушылар. #ŞÜHEDA-İ UHUD: Ухуд соғысының шаһидтері. #ŞÜHEDA-YI UHUD: Ухуд соғысының шаһидтері. #ŞÜHUD: 1.Куəгерлер, көргендер, көріп білгендер, куə болушылар. 2.(ауысп.) дəлелдер. 3.көзбен көру, көзбен көріп ақиқатқа қол жеткізу. #ŞÜKR: 1.Шүкір ету, Аллаһтың (жж) нығметтерінің құндылығын білу жəне ризашылығын білдіру, алғыс айту 2.жасалған игілік жəне берілген нығметтерді орынды жəне берілген мақсатына сай қолдану. #ŞÜKRAN: 1.Шүкір, алғыс 2.жақсылықты білу, жақсылыққа разы болу, борыштарлық. #ŞÜKRAN-I NİMET: 1.Нығметтің құндылығын білу, нығметте Аллаһтың (жж) жарылқауын жəне сыйлығын көріп Оның сыйлығы деп сүйсініп құн беру жəне мұқтаждарға да Аллаһ ж.ж. атынан беріп қуандыру. 2.шүкір міндетін атқару. #ŞÜKR-Ü FITRÎ: Фытри шүкір; жаратылысының керектіруі болған Аллаһтың (жж) берген ризығына жəне нығметіне мұқтаждық сезінуі жəне қалау сезімі жəне пайдаланғаннан лəззат алуы. #ŞÜKR-Ü HAKİKÎ: Хакики шүкір, нығметті Аллаһтан (жж) білу жəне Оған шүкір етіп, Аллаһтың ж.ж. оған аяп бергеніне жауап ретінде мұқтаждарға жан ашып олардың көмегіне жүгіру жəне берілген нығметті беру мақсатына дұрыс қолдану. #ŞÜKR-Ü KÜLLÎ: Күлли шүкір; Аллаһтың (жж) берген мадди мағынауи ризықтан пайдаланған барлық болмыстар атынан олардың қуаныштары мен ризашылықтарына бөлісу жəне олардың өкілі секілді Аллаһқа (жж) борыштарлық сезініп шүкір айту. #ŞÜKR-Ü MANEVÎ: Мағынауи шүкір; 1.шүкір мағынасына жататын хал мен əрекет 2.Аллаһтың (жж) қаншама нығмет бергенін жəне нығметтерді бергенді еске түсіру 3.нығметтерден сезілген лəззат жəне ризашылық халі. #ŞÜKR-Ü MUTLAK: Әр жағдайда Аллаһқа (жж) шүкір айту; жақсы жағдайда да, жаман жағдай да өзі үшін бір қайыр бар екенін ойлап, риза болу, шағымданбау жəне əрдайым шүкір ету. #ŞÜKR-Ü ÖRFÎ: Мұсылмандардың өмірінде əбден сіңіскен жақсы ғибадат болып, Аллаһтың (жж) берген нығметтерге жəне жақсы халдерге «Әлхамдуллаһ» деп Аллаһқа ж.ж. шүкір ету жəне риза болу. #ŞÜKÛF-MİSAL: Бүршік секілді, қауыз секілді. #ŞÜKÛK: Күмəндар, күдіктер. #ŞÜKÛKAT: Түрлі күмəндар, күдіктер. #ŞÜKÜR VE MİNNET: Шүкір жəне борыштарлық. #ŞÜMUL: 1.ішіне алу, қамту, қатыстыру 2.қамтушылық 3.(лог.)бір ұғымның мағынасымен қамтылған болмыстар. #ŞÜMUL-Ü HİKMET: 1.(Аллаһқа ж.ж. тəн) ілімнің əрбір нəрсені қамтуы 2.Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені бостан босқа жаратпауы, əрбір нəрсені
593 түрлі мақсаттар, пайдалар көздеп, əрбір нəрсені осы қағиданың (хикметтің) сыртына ұстамауы, əрбір нəрсені қамтуы. #ŞÜMUL-Ü HİTABINDAN: Сөйленген сөздің əркімге қамтылуынан. #ŞÜMUL-Ü İRADETİNİ: (Аллаһқа ж.ж. тəн) қалаудың шектеусіздігі жəне қамтуы, Аллаһтың (жж) қалағанын жасай алуы əрбір нəрсені ішіне алуы, шексіздігі. #ŞÜMUL-Ü KUDRETİNE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) күш пен құдіреттің қамтуы, əрбір нəрсені ішіне алуы. #ŞÜMUL-Ü RAHMET: Аллаһтың (жж) мейірімділігінің қамтылуы жəне əрбір нəрсені ішіне алуы. #ŞÜMUL-Ü TASARRUF: (Аллаһқа ж.ж. тəн) басқарудың қамтушылығы; Аллаһтың (жж) жасау, жүргізу жəне басқару астында болдырту істерінің əрбір нəрсені қамтуы, əрбір нəрсені ішіне алуы; ешбір нəрсені тысында қалмауы. #ŞÜMUL-Ü TASARRUFAT: (Аллаһқа ж.ж. тəн) басқарудың қамтушылығы; Аллаһтың (жж) жасау, жүргізу жəне басқару астында болдырту істерінің əрбір нəрсені қамтуы, əрбір нəрсені ішіне алуы; ешбір нəрсені тысында қалмауы. #ŞÜMUS: Шəмістер, күндер. #ŞÜMUS-U KUR'AN: Құрандағы күндер, (ауысп.) Құранның ақыл жəне рухтарды нұрландырған аяттары. #ŞÜMUS-U KUR'ANİYE: Құрандағы күндер, (ауысп.) Құранның ақыл жəне рухтарды нұрландырған аяттары. #ŞÜRB: Ішу, ішілу. #ŞÜREKA: Серіктер, ортақтар, ойдан шығарылған илаһтар. #ŞÜRÛ': Бастау, кірісу, бастама. #ŞÜRUR: Жамандықтар, бəлекеттер, шерлер. #ŞÜVAZ: Қызған от, аппақ болғанша қыздырылған от. #ŞÜYÛ': Жайылып естілу, əркімге естілу, əркімнің құлағына кіру. #ŞÜYUHAT: Шейіхтар.. #ŞÜZUZ: Қағида тысында, заңның сыртында болу. #ŞÜZUZAT: Қағида сыртында болғандар, заңның тысында қалғандар. #TAABBÜD: Ғибадат ету, құлдық міндетін орындау. #TAABBÜDÎ: 1.Ғибадатпен, құлдықпен байланысты 2.Ақылдың таразысында өлшенбестен тек Аллаһ (жж) əмір еткені үшін орындалатын құлдық міндеттер. #TAACCÜB: Таң қалу, қайран қалу, сасқалақтап қалу, абдырап қалу. #TAACCÜBÎ: Таң қалудан жəне бөтенсуден туындаған. #TAADDÜD: Көптік; сан жағынан бірден көп болу. #TAADDÜD-Ü ENBİYA: Пайғамбарлардың бірден көп санды болу. #TAADDÜD-Ü EZVAC: Көп əйел алу, үйленген əйелінің бірден көп болуы. #TAADDÜD-Ü GAYAT: Мақасаттардың (мүдделердің) көптігі, көзделген мақсаттар біреу емес, одан көп болуы. #TAADDÜD-Ü MERKEZ: Орталықтың көп санды болуы. #TAADDÜD-Ü ZEVCAT: Бір əйелден артық көп əйелге үйлену. #TAAFFÜN: Шіріп сасып кету. #TAAFFÜNAT: Шіріген жəне сасыған нəрселер. *лас жəне жаман иістер. #TAAHHÜD: Сөз беріп мойнына алу, уəде беріп кепілдік ету, жүктеп алу. #TAAHHÜD-Ü RABBANÎ: Раббани кепілі, əрбір болмыстың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы (Rab) сипатымен Аллаһтың (жж) берген кепілі (гарантиясы). #TAAKKUL: Еске түсіру, санасы жету, ақылмен ойлану, бар зейінін салып түсіну. #TAAKKULÎ: Ақылмен ойлануға қатысты, сананы шаршатып түсінумен қатысты. #TAALLUK: Байланысы болу, қатысы болу, байланысу, қатынасу. #TAALLUKAT: Бір-бірлерімен жақындық байланыстары болған тұлғалар, туысқандар; араласатын кісілер * бір нəрсенің бөліктері, кішкентай немесе ұсақ бөліктері * байланыс, қатынас жасалған нəрселер.
594 #TAALLUKAT-I İMANİYE: Имани байланыстар, иманмен қатысты қарым-қатынастар. #TAALLÜL: Себептерге сүйену, сылтау іздеу, сылтау табуға тырысу. #TAALLÜM: Үйрену, хабардар болу * ілімді болу, білімді болу. #TAAM: Тағам. #TAAMEN: Тағам ретінде. #TAAMMÜD: Біліп, əдейілеп, жоспарлап жасау *əдейі, қасақана, біле тұра * қастандықпен қылмыс жасау. #TAAMMÜL: Амал ету, еңбек ету, іс жасау. #TAAMMÜM: Жалпылану, кеңею, жайылу, орану, қамту. #TAANNÜD: Қырсығу, қасарысу. #TAARRUZ: Шабуыл, тиісу, бас салу. *келіспеушілік, бір-біріне кереғар келу, дауласу. #TAARRUZ-U EVHAM: Күмəндардың тиісуі, уəсуəсəның шабуылы, бос ойлардың араға кіруі. #TAARRÜF: Өзін таныттыру. #TAARRÜF-Ü RABBANÎ: Раббани таныттыруы; əрбір болмыстың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы (Rab) сипатымен Аллаһтың (жж) өзін жасаған іс жəне өнерлерімен таныттыруы. #TAÂRUZ: Шабуыл, тиісу, бас салу. *келіспеушілік, бір-біріне кереғар келу, дауласу. #TAÂRUZAN: Бір-бірімен қақтығысып, бір-бірімен шатасып, дауласып, бір-біріне тиісіп. #TAASSUB: 1.Бір көзқарасқа немесе сенімге соқырлықпен жабысу жəне басқа көзқарас жəне сенімдерге дұшпан болу 2.шектен шыққан жақтастық, фанатик болу 3.өз дін жəне сеніміне қатты байлану 4.қатты ұстану. #TAASSUBAT-I BÂRİDE: Суықтық беретін фанатик, ақылдың тысында жəне ұнамды жағы болмаған соқырлықпен жабысу, жақтасу. #TAASSUBAT-I KAVMİYE: Қауымдық фанатик, өз қауымына, тегіне шектен шығатындай жақтастық. #TAASSUBAT-I NÂ-BE-MAHAL: Орынсыз фанатиктік, орынсыз шектен шыққан жақтастық пен берілгендік. #TAASSUB-U BÂRİD: Суықтық беретін фанатик, ақылдың тысында жəне ұнамды жағы болмаған соқырлықпен жабысу, жақтасу. #TAASSUB-U DİNÎ: Діни фанатик, дінге шектен шыға берілу. #TAASSUB-U KAVMÎ: Қауымдық фанатик, өз қауымына, тегіне шектен шығатындай жақтастық. #TAASSUB-U MESLEKİYE: Ұстанған жолына жəне көзқарасына шектен шыға берілу жəне қатты жабысу. #TAASSUB-U MEZHEBÎ: Мəзхабты қатты ұстану, мəзхабқа шектен шыға берілу жəне жақтасу. #TAAŞŞUK: Ғашық болу, қатты жақсы көру. #TAAT: Ғибадат ету, мойынсұну, əмірлеріне бағыну, Аллаһтың (жж) бұйрықтарын орындау. #TAATEN: Итағат етіп, əмірлеріне мойынсұна отырып. #TAATTUF: Жан ашу, мейірімділік. * Сыйлық, жарылқау. #TAAYYÜN: Анықтау, айқындау *Өзін мəлім ету, өзін ашыққа шығару *белгілі сипаттармен (ерекшелктермен) біліну. #TAAYYÜNAT: Анықтамалар, белгілі ерекшеліктерге ие жағдайлар. #TAAYYÜNAT-I İTİBARİYE: Салыстырмалы анықтама, бір нəрсеге гөре белгілі болатын жағдайлар. #TAAYYÜŞ: Өмір сүру, тіршілік ету, қоректену. #TAAZZUM: Қадірлі жəне үлкен көріну. #TÂB: Жаратылыс, характер, болмыс. #TAB': Баспа, кітап басу, баспа ісі.
595 #TABAKA: Қабат, қатбар *Дəреже, мəртебе, деңгей; саты, баспалдақ. * Әлем, дүния. * Мекен, орын, қоныс, үй. * Күй, қалып, жағдай. * (қоғамда) топ, сынып. * Ұрпақ, нəсіл * Бөлік, бөлім. * Түр, сорт. #TABAKA-İ ÂHER: Басқа топ, басқа топтағы адам. #TABAKA-İ ARZ: Жер қабаты, жер қатбары, жердің астында болған белгілі бір алаң. * Жерде болған басқа бір əлем, басқа бір кеңістік. #TABAKA-İ AVAM: Қарапайым халық тобы, бұқара халық сыныбы. #TABAKA-İ AZÎME: Үлкен қабат, үлкен бөлік. #TABAKA-İ BEŞERİYE: Адамзат тобы, адамзат сыныбы, адамдардың бөліктері. #TABAKA-İ ESÎRİYE: Эфир (эсир) деп аталған жəне атомдардан да кішкентай бөлшектерден құралған, атомдардың олардан құралған ұсақ бөлшек қабаты. #TABAKA-İ FUKARA: Пақырлар тобы, кедейлер сыныбы. #TABAKA-İ HÂKİMİYET: Әкімдік мəртебесі; [Аллаһқа ж.ж. тəн] əрбір нəрсені əмір жəне басқаруы астына алу күшінің дəрежесі, мақамы. #TABAKA-İ HAVAS: Жоғарғы топ; 1.Қоғамда ілім, ахлақ жəне ғибадатта жоғарғы таңдаулы адамдар тобы 2.Қоғамдағы ауқатты тұлғалар, байлар тобы. #TABAKA-İ HAYAT: Өмір мəртебелері, өмірдің түрлі мəртебелері мен дəрежелері (өсімдік өмірі, хайуан өмірі, адам өмірі, мадди өмір, рухани өмір, рух өмірі, шəхидтер өмірі т.б.). #TABAKA-İ HÜKÛMET: Үкімет жүйесінің əртүрлі мəртелері, басқару деңгейлері, билік салалары. #TABAKA-İ İ'CAZ: Мұғжиза дəрежесі, мұғжиза деңгейі; Құранның əртүрлі қырларынан əр біреуінде көрсеткен мұғжиза болу дəлежесі. #TABAKA-İ İMANİYE: Иман мəртебесі; иманның орны болған жүрек пен рух дүниясы, адамның рухани болмысы. #TABAKA-İ İNSANİYE: 1.Адамзат тобы, адам бөлігі, адамзат сыныбы 2.адам делінген болмыс түрі. #TABAKA-İ İŞARİYE: (Құран аяттары жəне сөздеріндегі) ишарат түріндегі мағына түрі. #TABAKA-İ MAHLUKAT: Мақлұқат түрлері, жаратылыс түрлері. #TABAKA-İ MANA: Мағына мəртебесі, (Құранның аят жəне сөздерінде болған) мағына түрлері жəне дəрежелері. #TABAKA-İ MESTURİYET: Жабық мəртебесі, құпия дəрежесі, жасырын мəртебесі. #TABAKA-İ MUAZZAMA: Үлкен қабат, орасан бөлік. #TABAKA-İ NARİYE: От қабаты, оттың жабық мəртебесі. #TABAKA-İ NÂS: Адамзат тобы, адам сыныбы. #TABAKA-İ NEBATİYE: 1.Өсімдік мəртебесі, өсімдік өмір дəрежесі 2.Адам болмысында өсімдік өмірінің дəрежесі болған биологиялық процесс. #TABAKA-İ SEMAVAT: Аспан қабаты, көктер қабаты. #TABAKA-İ SEVABİT: Тұрақты жұлдыздар ұабаты. Күн жүйесінің тысында болған «Құс жолы» деп аталған жұлдыздар галактикасы секілді галактикалар жатады. #TABAKA-İ TÜRABİYE: Топырақ қабаты, жер шарын орған топырақ қабаты, қатпары. #TABAKA-İ ÛLÂ: Бірінші қабат, алғашқы қабат. #TABAKA-İ VÜCUD: Бар болу дəрежелері; материалдық жəне мағынауи болмыс түрлері. #TABAKAT: Қабаттар, қатпарлар * Дəрежелер, мəртебелер, деңгейлер; сатылар, баспалдақтар * Әлемдер, дүниялар * Мекендер, орындар, қоныс үйлер * Күйлер, қалыптар, жағдайдар * (қоғамда) топтар, сыныптар * Ұрпақтар, нəсілдер * Бөліктер, бөлімдер * Түрлер, сорттар. #TABAKAT-I ÂLİYE: Жоғарғы қабаттар, мағынауи жоғары құндылықтағы дəрежелер. #TABAKAT-I ARZ: Жер қабаттары, жердің қатпарлары.
596 #TABAKAT-I BEŞER: Адам топтары, адам қоғамындағы түрлі əлеуметтік топтар. #TABAKAT-I BEŞERİYE: Адам топтары, адам қоғамындағы түрлі əлеуметтік топтар. #TABAKAT-I CEMAL: Сұлулықтың барлық түрлері жəне дəрежелері. #TABAKAT-I EHL-İ KEMAL: Кемелді адамзат топтары, рухани дамуға жеткен, мағынауи мақамдары мен дəрежелері əр түрлі болған, Аллаһтың (жж) таңдаулы құлдары (əулиелер, асфиялар, мүштеһидтер, шəһидтер т.б.). #TABAKAT-I EVLİYA: Әулиелердің топтары; мағынауи мақамдары мен дəрежелері əр түрлі болған, қасиетті мүбарак тұлғалар, Аллаһтың таңдаулы құлдары, достары. #TABAKAT-I GAFLET: Ғафлет мəртебелері, бейқамдық түрлері мен деңгейлері; Аллаһтан (жж), Аллаһтың (жж) əмірлерінен, дүнияға келу мақсатынан, ақіреттен хабарсыз болудың (бейқамдықтың) түрлі дəрежелері. #TABAKAT-I HİTABİYE: (Құранда) сөйлеу дəрежелері; адамдарға қарай сөз сөйлеу түрлері, мақсаттары мен тəсілдері. #TABAKAT-I HÜKÛMET: Түрлі қызметтегі мемлекет кеңселері, үкіметтің басқару жəне атқару бөлімшелері. #TABAKAT-I HÜSÜN VE CEMAL VE FAZL VE KEMAL: Игілік (hüsün), сұлулық (cemal), ізгілік (fazl) жəне кемелдік (kemal) мəртебелері. #TABAKAT-I İNSANİYE: Адамзат топтары, адам қоғамындағы түрлі əлеуметтік топтар. #TABAKAT-I İŞARİYE: (Құран аяттары жəне сөздеріндегі) ишараттар түріндегі мағына түрлері. #TABAKAT-I KÂİNAT: Әлем түрлері, əлемдегі түрлі болмыс əлемдері, түрлі-түрлі тіршілік əлемдері. #TABAKAT-I KELÂMİYE: Сөз мəртебелері, (Құранда) қозғалған тақырыптар жəне көзделген мақсаттар жағынан сөйленген сөздердің түрлері жəне мақсаттары. #TABAKAT-I KEMAL VE MUHABBET: Кемелділік жəне махаббат мəртебелері, кемелдік жəне сүйіспеншілік дəрежелері. #TABAKAT-I KESRET: Көптік мəртебелері; көп жəне түрлі болмыстар (kesret) дүниясы. #TABAKAT-I KÜMMELÎN-İ İNSANİYE: Адамдық дүниясындағы кəміл адам топтары; мағынауи жетістікке жеткен, Аллаһтың (жж) таңдаулы құлдары (əулиелер, асфиялар, мүштеһидтер, шəһидтер т.б.). #TABAKAT-I MAHLUKAT: Мақлұқат түрлері, жаратылған түрлі болмыстар дүниясы. #TABAKAT-I MEŞHURE-İ SAHABE: Атақты сахабалар топтары; танымал сахабалардың ішіндегі алдыңғы топтағылар. #TABAKAT-I MEVCUDAT: Жаратылыс түрлері, түрлі болмыстар дүниясы, алуан түрлі тіршілік əлемі. #TABAKAT-I MEZKÛRE: Аталған топтар, айқындалған, аты аталған топтар. #TABAKAT-I NÂS: Адам топтары, адамзат сыныптары, адамның қоғамдық топтары. #TABAKAT-I ÖMR-Ü İNSAN: Адам құмырының мəртебелері, адам ғұмырының əртүрлі дəуірлері, түрлі кезеңдері (балалық, жастық, кемелдік, қарттық уақыттары). #TABAKAT-I RAHMETİNİ: Рахметінің мəртебелеріні, рахметінің дəрежелеріні, (ауысп.) Аллаһтың (жж) мейірімділігінің нəтижесі болған мадди жəне мағынауи нығметтеріні жəне ізгіліктеріні. #TABAKAT-I SAHABE: Сахаба топтары; Исламға кіру уақыттары, Исламға қызметтері жəне ізгіліктері жағынан өзгешіліктері болған сахаба топтары. #TABAKAT-I SEB'A: Жеті қабат. #TABAKAT-I SIFÂT: Сипаттарға қатысты мəртебелер, Аллаһтың (жж) өзін таныттырған сипаттарының (ақиқаттарының) түрлі дəрежелері.
597 #TABAKAT-I ULEMA: 1.Ілім адамдарының тобы 2.түрлі ғылым адамдарының өмірлерін түсіндірген кітаптар (биографиялары). #TABAKAT-I VÜCUD: Барлық мəртебелері, барлықтың түрлі пішіндері, түрлері; барлық əлемдері; [көрінетін барлық, көрінбейтін барлық, мадди барлық, мағынауи барлық т.б.]. #TABAKA-YI AVAM: Қарапайым халық тобы, бұқара халық сыныбы. #TABAKA-YI HAVAS: Жоғарғы топ; 1.Қоғамда ілім, ахлақ жəне ғибадатта жоғарғы таңдаулы адамдар тобы 2.Қоғамдағы ауқатты тұлғалар, байлар тобы. #TABAKA-YI SÜFLÂ: Төменгі топ, төменгі дəрежедегі адамдар. #TABAKA-YI ULYÂ: Ең жоғарғы топ, ең биік дəреже. #TABASBUS: Жалбақтау, жалтақтау, пайда (шығатын) күткен адамды асыра құрметтеу жəне бас июшілік көрсету, жағымпаздану. #TABASBUSAT: Жалбақтаушылық, жалтақтаушылық, жағымпаздық, екі жүзді көріну. #TABAYİ: 1.Жаратылыс ерекшеліктері, мінез құлықтар 2.табиғаттағы негізгі элементтер 3.Табиғаттар 4.табиғаттағы болмыстардың өзіндік жаратылысындағы ерекшеліктер. #TABAYİ'-İ BEŞERE: Адам табиғаттары, адамның жаратылыс ерекшеліктері. #TABAYİ-İ ESASİYE: Табиғаттағы негізігі материалдар, элементтер. #TABİ': Кітап басқан, басушы. Кітап бастырған. Баспаханашы. #TÂBİ': Берілген, ерген, мойынсұнған, соңына ерген, ізінен ерген. #TABİAT: Әлемдегі болмыстардың барлығы, материалдан жасалған болмыстардың бəрі, əлемдегі болмыстардың жəне оқиғалардың тəуелді болған заңдар жинағы. *Жаратылыс ерекшелігі, мінез құлқы. *Әдет, үйреншікті нəрсе. #TABİAT-I ÂLEM-İ İSLÂM: Ислам əлемінің табиғаты, Ислам дүниясының болмысы жəне характері. #TABİAT-I ARAB: Араптардың табиғаты, араптардың мінез-құлықтары. #TABİAT-I ARZI: Жер табиғаты, жердің негізгі бітімі. #TABİAT-I BELÂGAT: Әдебиеттің табиғаты, тақырыпқа жəне көзделген мақсатқа, тыңдаушылардың жағдайына жəне заманның шарттарына ең ыңғайлы түрде, орынды, əсерлі жəне көркем сөз сөйлеу өнерінің табиғаты. #TABİAT-I BEŞER: Адамзат табиғаты, адамның жаратылысынан ие болған дене жəне рух бітімі. #TABİAT-I HAYAL: Қиялдың табиғаты, қиялдың əдеттегі болмыс бітімі; адамдағы қиял күшінің жаратылысынан туындаған бітімі жəне ерекшелігі. #TABİAT-I HEVAİYE: Ауа секілді болған табиғат; түр пішіні болмаған жəне көзге көрілмеген (hevaî), бірақ қиялда бір барлық секілді ойланған табиғат (табиғат заңдары). #TABİAT-I İNSANÎ: Адамзат табиғаты, адамның жаратылысынан ие болған дене жəне рух бітімі. #TABİAT-I MANA: Сөздегі мағынаның табиғаты, əдеттегі бітімі; сөздің тасыған мағынаның өзегі. #TABİAT-I MASİYET: Күнəлардың табиғаты, Аллаһқа (жж) бағынбаушылықтың жəне күнəһар болушылықтың негізі. #TABİAT-I MEVHUME: Қияли табиғат, негізі болмаған жəне бар деп қабылданған табиғат. #TABİAT-I MÜESSİRE: (Дінсіздердің қиялдап ойлаған) жаратушы жəне жасаушы күшке ие секілді көрінген табиғат. #TABİAT-I SÂNİYE: Екінші табиғат; адам ой-пікір жəне іс- əрекеттерінің негізгі ерекшелік халіне келген адамдағы əдет. #TABİAT-I ZALİMANE: Залымдық табиғат, залымдарға тəн мінез жəне характер. #TABİATIYLA: Табиғатымен, жаратылыс ерекшелігімен. #TABİATPEREST: Табиғатқа табынған, əрбір нəрсені табиғат жаратты деген, Аллаһты (жж) жоққа шығарып табиғатты əрбір нəрсенің жаратушы болып көріп
598 жəне көрсеткен, табиғатшыл. #TABİAT-PEREST: Табиғатқа табынған, əрбір нəрсені табиғат жаратты деген, Аллаһты (жж) жоққа шығарып табиғатты əрбір нəрсенің жаратушы болып көріп жəне көрсеткен, табиғатшыл. #TABİB: Дəрігер. #TABİB-İ HÂZIK: Тəжірибелі дəрігер, маман дəрігер. #TABİB-İ KULÛB: Жүректердің дəрігері, сенім жəне ахлақпен қатысты науқастықтарды емдеуші. #TABİB-İ MANEVÎ: Мағынауи тəуіп, рухани дəрігер. #TABİÎ: Табиғи, табиғатынан туындаған, табиғатқа тəн *өзінен туындаған *шынайы, жасанды емес *əлбетте, күмəнсіз, анық. #TÂBİİ: Хз.Мұхаммед (асм) көрмеген, бірақ оның сахабаларын көрген жəне оларға еріп кеткен Ислам дінін, хадистерді жəне сүннеттерді жақсы ұстанған мұсылман. #TABİÎLİK: Табиғи, жаратылысқа сай, жасанды болмаған. #TÂBİÎN: Хз.Мұхаммед (асм) көрмеген, бірақ оның сахабаларын көрген жəне оларға еріп кеткен Ислам дінін, хадистерді жəне сүннеттерді жақсы ұстанған мұсылман. #TÂBİİYET: 1.Біреуге немесе бір нəрсеге берілгендік, еруші болу. 2.бір елге отансүйгіштікпен берілгендік, қаһармандық. #TABİİYUN: Табиғатшылдар; əлемдегі оқиғаларды жəне жаратылысты таиғат жаратты деп сенген дінсіздер. * табиғат философиясы немесе табиғат ілімімен шұғылданғандар. #TABİİYYUN: Табиғатшылдар; əлемдегі оқиғаларды жəне жаратылысты таиғат жаратты деп сенген дінсіздер *табиғат философиясы немесе табиғат ілімімен шұғылданғандар. #TABİR: Баяндау, сөз, ашықтау, түсіндіру. * Жорым, бір сөздің ашықталуы. * көрілген түстің ишарат еткен мағынаны шығару. #TABİRAT: Байымдаулар, түсіндірулер. #TABİRAT-I ÂLİYE: Жоғары баяндау тəрізіндегі түсіндірулер. #TABİRAT-I NEBEVİYE VE İLAHİYE: Хадистердегі Хз.Пайғамбарымызға (асм) қатысты баяндаулар мен түсіндірулер жəне Құранда Аллаһқа (жж) тəн сөздер мен түсіндірулер. #TABİR-İ ÂHER: Басқаша айтқанда, басқа сөзбен, басқа баяндаулар. #TABİR-İ ÂLÎNİZCE: Ас қадірлі тұлғаныз баяндау арқылы. #TABİR-İ DİĞERLE: Басқаша айтқанда, басқаша түсіндіргенде. #TABİR-İ HAKÎMANE: Даналық баяндауы, тура білімге сүйенген түсіндіру. #TABİR-İ KUR'ANLA: Құранның айтуымен, Құранның айтылған баяндаумен. #TABİR-İ SAMEDANÎ: Самад болған Аллаһтың (жж) (Құранда) түсіндіруімен; əрбір нəрсе əр сəт өзіне мұқтаж, бірақ өзі ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Samed) Аллаһтың (жж) (Құранда айтылған) баяндауы. #TABİR-İ SARFİYE: Тіл ілімінде (граматикада) қолданған термин. #TABİR-İ SENAİYE-İ NEBEVİYE: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) мақтау сөзі, мадақтау термині. #TABLA: Ыдыс, тамақ ұсынатын ыдыс, дастархан жаятын үстел. #TABLA-İ RAHMET: Рахмет ыдысы, Аллаһтың (жж) мейірімділігінің жəне рахметінің көрмесі. #TABLA-YI ERZAK: Ризық ыдыстары, тамақтар толы ыдыс, ризық дастарханы. #TABLA-YI NİMET: Нығмет дастарханы, нығмет көрмесі, тағам толы ыдыс. #TABUR: Батальон. #TABUR-MİSAL: Батальон секілді. #TABUTİYET: Табыт секілді, ішінде өлік салынған жəшік секілді. #TAC: Тəж, билеушілердің киетін бас киімі. * Сəлде. #TÂC: Тəж, билеушілердің киетін бас киімі. * Сəлде. #TÂC-I ZAFER: Жеңіс тəжі. #TÂC-I ZERRÎN: Алтын тəж. #TA'CİB: Таң қалу, абыржып қалу.
599 #TA'CİL: Асықтыру, тездету, жылдамдату. #TACİR: Саудагер, саудамен шұғылданған. #TACİR-İ YEMENÎ: Йемендік саудагер. #TACİZ: Жайсыздану, мазасыздану, қиналыс беру. #TA'DAD: Санау, бір бір санау. * Рет рет, қатар қою. * түсіндіру, бір бірлеп ашықтап түсіндіру. #TA'DİL: Түзету. *Әдеттегі халге келтіру. * Жұмсарту, жеңілдету, зиянсыз халге əкелу. *Өзгеріс жасау, өзгерту. #TA'DİLÂT: Түзетулер жасау. * Өзгерістер, өзгертулер. #TA'DİL-İ ERKÂN: Намазда əрбір əрекеттің жəне оқылудың толық ақысын бер, асықтырмау. #TA'DİL-İ MİZAC: Мінез-құлықтың қалыпты халге келуі, жұмсаруы, байсалды болуы, мінездің шектен шығуын түзету. #TADLİL: Тура жолдан шыққанын айту, адасқанын айту. #TADLİL-İ GAYR: Басқа біреуді тура жолдан таюмен (адасуға түсумен) айыптау. #TAFDİL: 1. (біреуді немесе бір нəрсені) əлдеқайда жоғары ұстау. 2. біреуді немесе бір нəрсені əлдеқайда жоғары дəрежеде болғандығын білдіртетін үстемдік сипатпен бейнелеу (Түрікшеде жəне қазақшада бұған «ең», «əлдеқайда» секілді сөздер қолданады: əлдеқайда жақсы, ең жақсы) #TAFRALIK: Менменсу, дандайсу; тəкаппарлану, паңдану, мұрнын шүйіру. #TAFSİL: Кең ашықтау, жан-жақты түсіндіру, егжей-тегжей, бүге-шүгесіне дейін айту. #TAFSİLAT: Кең түрде ашықтама жасау, жан-жақты түсіндіру, егжей-тегжей, бүге-шүгесіне дейін айту. #TAFSİLEN: Жан-жақты түрде, егжей-тегжейлі, бүге-шүгесіне дейін. #TAFSİLİ: Жан-жақты ашықтамасы, егжей-тегжейлі түсіндірмесі. #TAFSİLÎ: Жан-жақты ашықтамасы, егжей-тегжейлі түсіндірмесі. #TAFSİL-İ MAHİYETİNDE: Бір нəрсенің ішкі жағына, қасиеттеріне толық жан-жақты талқыға салу, жай-жапсарына ену. #TAGADDİ: Азықтану, қоректену. #TAGADDİ-İ HÜCEYRAT: Жасушалардың (клеткалардың) азықтануы, қоректенуі. #TAGALGUL: Бір іспен көп шұғылдану, жан-жақты кірісу. #TAGALLÜB: Зомбылық. #TAGAYYÜR: Өзгеру, ауысу, алмасу. #TAGAYYÜRAT: Өзгерістер, ауысулар, алмасулар. #TAGAYYÜRAT-I ÂLEM: Әлемнің өзгерістері, əлемдегі алмасулар, барлық болмыстар дүниясының өзгеріске ұшырауы, ауысуы. #TAGAYYÜRAT-I SURİYE: Болмыстардағы түр-пішін жағынан өзгерістер. #TÂĞÎ: Долданған, құтырған, өз қалауларының тысында ешбір сөз, əмір жəне қағида тыңдамайтын халге келген азғын. #TÂĞİYANE: Долданумен, азғындаумен, құтырумен. #TAĞLİB: (əдеб.) белгілі бір мағынада қолданылған бір сөзді əлдеқайда кең мағынада қолдану, қамту алаңын кеңейту, бір жағынан ғана қатысы бар басқа бір сөздің мағынасын қамтитын түрде өолдану. Мысалға, əйел жəне еркек орнына «адам» сөзін қолдану секілді. #TAĞUT: 1.Пұт. 2.азғын, шектен шыққан бас көтеруші. 3.Азғырушы, Аллаһқа (жж) бас көтеруге азғырушы. 4.шайтан. 5.пұтқа табынғандардың сиқыршысы жəне дін адамы 6.(ауысп.) халықты тура жолдан тайдыратын көсем, жетекші. #TAĞUTÎ: Пұтпен қатысты, пұтқа айналдырған. #TAĞLİT: 1.Жаңылдыру, шатастыру. 2.Бүлдіру. #TAĞLİT-I EZHAN: Саналарды шатастыру, ақылдарды жаңылдыру; ақылдан алжастыру. #TAĞYİR: Өзерту, басқа түрге енгізу. * Бұзу. #TAĞYİRAT: Өзгертулер, басқа түрге енгізулер. * Бұзулар. #TAHA: Құранның жиырмасыншы сүресі. Меккеде түсірілген.
600 #TÂHÂ: Құранның жиырмасыншы сүресі. Меккеде түсірілген. #TAHABBÜB: 1.Жақсы көру. 2.Өзін жақсы көргіздіру. 3.Достық жəне жақындық көрсету. #TAHABBÜB-Ü İLAHÎ: Аллаһтың (жж) игілік жəне нығметтерімен, іс жəне өнерлерімен өзін сүйдіртуі, өзін жақсы көргіздіріп танытуы. #TAHACCÜR: 1.Тас секілді жоңылу, тұлғаланып (айқындалып, қолға ұсталар, көзге көрінер) бейнеге сомдану. 2.(ауысп.) тас секілді қатты, сезімсіз жəне мейірімсіз халге келу. #TAHADDİ: Тайталасқа шақыру, бəсекелеске шақыру, жарысқа шақыру. #TAHADDÎ: Тайталасқа шақыру, бəсекелеске шақыру, жарысқа шақыру. #TAHADDÜS: Бар болу, жүзеге асу, ортаға шығу, болу. #TAHADDÜS-Ü VİSAL: Қауышудың жүзеге асуы. #TAHAFFUZ: Сақтық: өз-өзін қорғау. #TAHAKKUK: Жүзеге асу, айқындалу, бар болу, шын мəнінде бар болу, анықталу. *Ақиқат болу, дұрыс болу, дұрыстығы нақты дəлелдену. #TAHAKKUK-U VÜCUD: Бір нəрсенің барлығы шын мəнінде ортаға шығуы; ақиқатта бар болуы. #TAHAKKÜM: Күштеу, зомбылық астына алу; зорлықпен қалағанын жасату. 2.Қысым, қыспақ, зорлық, қиянат. 3.Үстемдік жасау жəне айтқанын істету. #TAHAKKÜMAT: Қысым көрсету, зомбылық жасау, үстемдік ету, қыспақ жасау. #TAHAKKÜMÎ: Күштеу түрінде; ақыл, логика жəне дəлелге сүйенбестен бос жəне қияли идеяға сүйену, соған адам ақылын мəжбүрлеу. #TAHAKKÜM-Ü ZAHİRÎ: Сырттан күштеу, көзге көрінетін материалдық қыспақ жасау жəне қысым көрсету. #TAHALLUK: Ахлақтану, мінез-құлқын жақсарту. #TAHALLÜF: 1.Кері қалу, артта қалу. 2.Өзгеру, өзгеріске ұшырау. 3.Қарама-қарсы, теріс болу, келіспеушілік. #TAHALLÜL: Араласу, қосылу, араға кіру. #TAHAMMUK: Ақымақтану. #TAHAMMÜL: Жүктеу, мойнына алу. * Шыдау, төзу, сабырлық ету. * Сабыр күші, шыдау күші. #TAHAMMÜL-SÛZ: Шыдау мүмкін емес, сабыр күшін жоятын, адам төзгісіз жағдай. #TAHAMMÜL-Ü BEŞER: Адамның шыдау күші, сабыр күші. #TAHANNÜN: Жан ашып жақсы көру жəне қамқорлық көрсету, мейірім мен аяушылық ету. #TAHARET: Тазалық. #TAHARRİ: Іздеу, іздестіру. * Зерттеу. #TAHARRİ-İ HAKİKAT: Ақиқатты (шындықты) іздеу. #TAHARRİYAT: Іздеулер, ізденістер, зерттеулер. #TAHARRİYAT-I AMÎKA: Терең ізденістер, тереңнен терең зерттеулер. #TAHARRÜF: Ауытқу, тура жолдан таю, адасу. #TAHARRÜK: 1.Әрекет ету, қимылдау. 2. сөйлегенде барлық дыбыс шығару мүшелерінің қимылдауы. #TAHASSUN: Паналау. #TAHASSUNGÂH: Паналайтын орын, бас сауғалайтын жер. #TAHASSUS: Жекешелену, əдейілеп бөліну, біреуге тиесілі нəрсенің анықталуы. *Ерекшелену, айрықша жағдайға ие болу. #TAHASSÜL: Пайда болу, көрініс беру, шығу, нəтижелену. #TAHASSÜR: Сағыну, зарығу, аңсау, жабырқау, көруге асығу. #TAHASSÜS: Көңілі босау, елжіреу, толқу. #TAHASSÜSAT: Көңіл босаңсулар, елжіреулер, толқыныстар. #TAHASUM: Бір-біріне дұшпандық ету, жау болу. #TAHATTUR: Еске түсіру, есіне түсу, ойына келу. *илхам (аян) түрінде келу. *іштен туындаған сезім жəне ой.
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682
- 683
- 684
- 685
- 686
- 687
- 688
- 689
- 690
- 691
- 692
- 693
- 694
- 695
- 696
- 697
- 698
- 699
- 700
- 701
- 702
- 703
- 704
- 705
- 706
- 707
- 708
- 709
- 710
- 711
- 712
- 713
- 714
- 715
- 716
- 717
- 718
- 719
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 700
- 701 - 719
Pages:
