ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

651 #TEŞEKKİYAT-I FİRAK: Айырылып қалудың шағымдары, айрылықтан туындаған наразылықтар. #TEŞEKKÜL: Пайда болу. * Құрылу, жасалу. * Бейнелену. #TEŞEKKÜLAT: Құралулар, жасалулар, қалыптасулар, пайда болулар. #TEŞEKKÜLAT-I ARZİYE: Жердің қалыптасуы, жер шарының пайда болуы, дүнияның жаратылысы. #TEŞEKKÜLAT-I KÂİNAT: Әлемнің қалыптасуы, əлемнің жаратылысы, əлемнің пайда болуы. #TEŞEKKÜLAT-I ZERREVİYE: Зерелердің қалыптасуы, атомдардың жаратылысы. #TEŞEKKÜL-Ü ENVA': Түрлердің қалыптасуы, болмыс түрлерінің эволюциясы, пайда болуы. #TEŞEKKÜL-Ü ERVAH: Рухтардың жаратылысы, рухтардың қалыптасуы, рухтардың пайда болуы. #TEŞEKKÜRAT: Алғыс айтулар. #TEŞEKKÜRAT-I RAHMANİYE: Рахмани алғыс айтулар, Рахман болған Аллаһқа (жж) жасалған шүкірлер. #TEŞEKKÜRAT-I VEFÎRE: Көп алғыстар, мол шүкірлер. #TEŞEKKÜREN: Шүкір айтып. #TEŞEKKÜRNAME: Алғыс хат. #TEŞERRÜB: Ішу, өзіне тарту. #TEŞERRÜF: Абыройлану, абырой сезіну, құндылыққа жету. #TEŞETTÜT: Шашыраңқылық, бытыраңқылық; ұйпалақтанған; шашылып жатқан, жиналмаған. * Аяныштылық, сорлылық, байғұстық. * Ретсіздік, тəртіпсіздік. #TEŞETTÜT-Ü ÂRÂ: Пікірлердің ретсіздігі, ойлардың шашыраңқылығы, көзқарастардың бытыраңқы болуы, пікірлердің тəртіпсіздігі. #TEŞETTÜT-Ü EFKÂR: Пікірлердің ретсіздігі, ойлардың шашыраңқылығы, көзқарастардың бытыраңқы болуы, пікірлердің тəртіпсіздігі. #TEŞETTÜT-Ü HALE: Халдің шашыраңқылығы, жағдайдың нашарлығы. #TEŞEVVÜŞ: Шым-шытырықта болу, шиеленіскендік, тəртіпсіздік. #TEŞEVVÜŞAT-I AKLİYE: Ақылдың шатасуы, ақыл ойлардың шиеленісу, ақыл ойдың ретсіздігі. #TEŞEVVÜŞ-Ü FİKRÎ: Пікірдің шатасуы, ой-пікірдің шиеленісуі, пікірдің тəртіпсіздігі. #TEŞHİR: Көрсету, жайып көрсету, көрмеге қою, жұртқа көрсету. * Халыққа естірту, халыққа тарату, жариялау, жария қылу. #TEŞHİRGÂH: Көрме жері, жайып көрсететін орын, жария жері. #TEŞHİRGÂH-I ARZ: Жер көрмесі, дүния көрме орны, дүния деп аталатын көрсететін орын. #TEŞHİRGÂH-I DÜNYA: Дүния көрме жері, дүния деп аталатын көрсететін орын. #TEŞHİRGÂH-I ENAM: Халықтың тамашалайтын жері, əркімнің тамашалай алатын жері. #TEŞHİR-İ SAN'AT: Өнер көрмесі, өнердің жариялануы, өнердің көздің алдында жайылуы. #TEŞHİS: Таңдау, іріктеу, анықтау, тану. * Диагноз. * (əдеб.) Кейіптеу, бейнелеу. #TEŞHİS-İ İLLET: Науқастықтың диагнозы, науқастықты анықтау. #TEŞKİK: Күмəнға салу, шүбаға қалдыру, күдіктендіру. #TEŞKİKAT: Шүбəлар, күмəндар, күдіктерге салу. #TEŞKİKAT-I VEHMİYE: Қияли күдіктерге салу, қияли күмəндардар. #TEŞKİL: Құру, жасау, жарыққа шығару, қалыптастыру. * Ұйымдастыру, құру, біріктіру. #TEŞKİLAT: Жасаулар, қалыптастырулар, салулар. * Ұйым. #TEŞKİLAT-I ESASİYE: Негізгі заңдар, Конституция. #TEŞKİLAT-I NURANİYE: Нұрани құрылымдар, нұрға (Рисале-и Нұр) қатысты ұйымдар. #TEŞKİL-İ CESED: Дененің қалыптасуы, дененің пайда болуы, дененің жаратылуы.

652 #TEŞKİL-İ CÜMLE ENVA': Барлық болмыс түрлерінің пайда болуы. #TEŞKİL-İ EŞYA: Заттардың қалыптасуы, болмыстардың пайда болуы, жаратылуы. #TEŞMİL: Қамту, жаю, кеңейту, ұлғайту. #TEŞNE: Шөлдеу, шөлеркеу, сусау. * Көксеу, аңсау, ынтығу. #TEŞRİ': Заң қою, заң жасау жəне жүргізу. #TEŞRİF: Құрмет көрсету, ізет қылу, сыпайылық жасау. * Бір жерге бұйыру, нəсіп болу. #TEŞRİFAT: Рəсім, салтанатты ресми қабылдау. * Құрметке лайық көру. #TEŞRİF-İ NEBEVÎ: Пайғамбарымыздың (асм) рəсімі, Мұхаммед (асм) салтанатты түрде қабылдануы. #TEŞRİH: Ашықтама, анықтама беру. #TEŞRİHAT: Ашықтамалар, анықтамалар беру. #TEŞRİHAT-I HİKEMİYE: Философиялық ашықтамалар, философиялық зерттеулер. #TEŞRİHAT-I SAİRE: Басқа ашықтамалар, басқа анықтамалар. #TEŞRİH-İ BEDEN-İ İNSANÎ: Адам денесінің барлық ағзаларын бөлек бөлек зерттеулер. #TEŞRİÎ: Шариғатқа қатысты, Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген заң жүйесімен қатысты, ислам дінінің əмір жəне тйымдарына қатысты. #TEŞRİK: Ортақ ету, ортақ жасау. #TEŞRİK-İ MESAÎ: Жұмыстарды ортақтасып жасау, істерді бірлесіп істеу. #TEŞRİKÜ'L-MESAİ: Жұмыстарды ортақтасып жасау, істерді бірлесіп істеу. #TEŞRİN: Османлы мемлекетінің қолданған Руми күнтізбесінде жылдың оныншы жəне онбірінші айларының ортақ есімі. #TEŞRİN-İ EVVEL: Қазан айы. (Руми күнтізбесі бойынша). #TEŞRİN-İ SÂNİ: Қараша айы. (Руми күнтізбесі бойынша). #TEŞT: Астау, күбі, үлкен су ыдысы. #TEŞVİK: Ынталандыру, қолдау. * Арандатушылық, əзəзілдік. #TEŞVİKAT: Ынталандырулар, қолдаулар. * Арандатушылықтар, əзəзілдіктер. #TEŞVİKKÂRANE: Ынталандыратын түрде, қолдау көрсететіндей. * Арандатушылық ететіндей, əзəзілдік жасайтындай. #TEŞVİŞ: Араластыру, сапырылыстыру, былықтыру. #TEŞYİ': Шығарып салу, сау-саламат айтып аттандыру. #TETABUK: Сəйкес келу, тура келу, сай болу. #TETABUKAT-I RİYAZİYE: Риязи сəйкестіктер, есеп ілімімен қатысты сəйкестіктер. #TETAHHUR: Тазарыну. #TETAVÜL: Ұзару, созу. #TETEBBU: Зерттеп анықтау, терең зерттеулер. #TETEBBUAT: Зерттеп анықтаулар, зерттеп білулер. #TETKİK: Зерттеу, зерттеу жүргізу, оқып білу. #TETKİKAT: Зерттеу, зерттеу жүргізу, оқып білу. #TETKİKAT-I ÂLİYE: Жоғары зерттеулер, жоғарғы деңгейде зерттеп жүргізулер. #TETKİKAT-I AMÎKA: Терең зерттеулер, терең терең зерттеу жүргізулер. #TETKİKAT-I FELSEFE: Философиялық зерттеулер, тек қана ақылға сүйеніп жасалған зерттеулер. #TETKİKAT-I FENNİYE: Пəндік зерттеулер, ғылыми зерттеу жүргізулер. #TETKİKAT-I İLMİYE: Ғылыми зерттеулер, ғылыми зерттеу жүргізулер. #TETKİKAT-I SÂİBE: Тура жəне мақсатқа сай зерттеулер жəне ізденістер. #TETKİKÎ: Зерттеуге қатысты. #TETKİK-İ İLMÎ: Іліми зерттеу, ғылыми ізденістер. #TETKİK-İ MESAHİF: Мусхаптарды (Құран парақтарын) зерттеу, Құран параларын зерттеу. #TETKİK-İ MÜELLEFAT-I ŞER'İYE: Шариғатпен қатысты жақылған кітаптарды зерттеу.

653 #TETİMMAT: Толықтырулар, қосымшалар. #TETİMME: Толықтыру, қосымша. #TETİMME-İ İTİRAZ: Наразылық қосымшасы, шағым үстемесі. #TETİMME-İ TARİF: Анықтама қосымшасы. #TEVABİ': Бағыныштылар, тəуелділер, тəуелді болғандар, мойысұнғандар. #TEVABİİ: Бағыныштылары, тəуелді болғандары, мойысұнғандары. #TEVAFUK: Бір-біріне сəйкестік, бір-біріне үйлесімділік, тең келу. #TEVAFUKAN: Сəйкестікпен, сəйкес түрде, үйлесімді болу, тең келген түрде. #TEVAFUKAT: Сəйкестіктер, үйлесімділіктер, бір-біріне сəйкес келулер. #TEVAFUKAT-I ACİBE: Ғажайып сəйкестіктер, таңғаларлық үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I ADEDİYE: Сандық сəйкестіктер, сан жағынан үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I BELÂGAT: Шешендік сəйкестіктері, əдеби үйлесімділіктер, жағдайға жəне шарттарға ең сай сөз сөйлеу үйлесімділіктері. #TEVAFUKAT-I GAYBİYE: Ғайби сəйкестіктер, көрінбеген жəне білінбеген жақтан туындаған үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I GAYBİYE-İ ACİBE: Ғажайып ғайби сəйкестіктер, көрінбеген жəне білінбеген жақтан туындаған таңғаларлық үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I HARFİYE: Әріппен қатысты сəйкестіктер, əріптердегі бір-біріне үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I HURUFİYE: Әріптермен қатысты сəйкестіктер, əріптердегі бір-біріне үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I KUR'ANİYE: Құранға тəн сəйкестіктер, Құрандағы сəйкестіктер жəне бір-біріне үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I LATÎFE: Хош жəне көркем сəйкестіктер, кездейсоқтыққа бере алмайтындай ұнамды үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I LATÎFE-İ İ'CAZİYE: Мұғжизалық хош жəне көркем сəйкестіктер, кездейсоқтыққа бере алмайтын мұғжизалық хош жəне көркем үйлесімділіктер. #TEVAFUKAT-I MÜTEŞABİHE: Құранның кейбір аят немесе сөздерінің, ұқсастық жағынан бір-біріне жақын жəне үйлесімді болулары. #TEVAFUKAT-I NURİYE: Рисалей-Нұр кітаптарында көрінген сəйкестіктер. #TEVAFUK-U ACİBE: Таңғарарлық сəйкестік; адамды қайран қалдыратын дəрежеде жəне кездейсоқтықпен түсіндіре алмайтын түрде пайда болған үйлесімділіктер. #TEVAFUK-U CİFRÎ: Жифр есебіне гөре пайда болған сəкестік; бір сөздің, ішінде өткен əріптердің «жифр» деп аталған санына гөре алған орнына қарай кездейсоқтыққа бере алмайтын дəрежеде басқа бір нəрсемен сəйкестігі. #TEVAFUK-U FEVKALÂDE: Әдеттен тыс сəйкестік; кездейсоқтықпен түсіндіре алмайтын таңғарарлық сəйкестік. #TEVAFUK-U HAKİKİYE: Хакики сəйкестік; кездейсоқтықпен түсіндіре алмайтын дəрежеде бір—бірімен шынайы үйлесімділік. #TEVAFUK-U HÂTIR: Ой жəне көзқараста сəйкестік. #TEVAFUK-U HESABÎ: Сан жағынан сəйкестік. #TEVAFUK-U KUR'ANİYE: Құрандағы сəйкестік. #TEVAFUK-U LATÎFE: Хош жəне көркем сəйкестік, кездейсоқтыққа бере алмайтындай ұнамды үйлесімділік. #TEVAFUK-U MANEVÎ: Мағынауи сəйкестік; мағына жағынан кездейсоқтыққа қатысы болмаған үйлесімділік. #TEVAFUK-U MUTLAK: Толық сəйкестік; кездейсоқтыққа бере алмайтын дəрежеде толық сəйкестік.

654 #TEVAFUK-U REMZÎ: Жасырын, жабық ишарат түрінде сəйкестік; жасырын, жабық ишарат түрінде жəне кездейсоқтықпен түсіндіре алмайтын дəрежеде (екі нəрсе арасында) бір-біріне сəйкестік. #TEVAGGUL: Бір іс немесе тақырыпқа қатты берілу, бір іс немесе тақырыптың үстінде қатты шұғылдану. #TEVAHHUŞ: Қорқу, үрку, қашу. #TEVAKKİ: Шегіну, тартқыншақтау, сақтану. #TEVAKKUF: Тұру, тоқтап қалу, кедеру, бөгелу, тоқтап тұру, күту. #TEVALİ: Жалғасу, созылып кету, созылу. #TEVARİH: Тарихтар; 1. Өткен жылдар, өткен замандар. 2. Тарих кітаптары. #TEVARİH-İ MUHTELİFE: Әртүрлі тарихтар, түрлі кезеңдер, түрлі жылдар. #TEVARİH-İ SAHİHA: Тура, негізіне сай жазылған тарих кітаптары. #TEVARÜS: Мирас жолымен алу, мирас жолымен өту. * Тегінен қалатын ерекшеліктер. #TEVATÜR: Қуатты хабар, жалған ықтималы болмаған қуатты хабар, тура сөзді топтың хабарына сүйенген жəне жалған ықтималы болмаған қуатты хабар. #TEVATÜREN: Тауатур ретінде, қоғам немесе топ болып бір-біріне сəйкес түрдегі берген хабар түрінде. #TEVATÜR-Ü BİLMANA: Мағына жағынан бір жəне сай болған қуатты хабар; бір топтың тұлғалары берген хабарлары сөзбе сөз дəл болмағанның өзінде, мағына жағынан бір жəне бір-бірімен сай түрде берілген нақты сенімді хабар. #TEVATÜR-Ü HAKİKÎ: Хакики хабар; шынайы қуатты хабар; бір топтың тұлғалары тарапынан бір-біріне сай түрде берілген шынайы жəне нақты сенімді хабар. #TEVATÜR-Ü MANEVÎ: Мағынауи тауатур; мағына жағынан қуатты жəне сенімді нақты болған хабар, бір топтың тұлғалары берген хабарлары сөзбе сөз дəл болмағанның өзінде, мағына жағынан бір жəне бір-бірімен сай түрде берілген нақты сенімді хабар. #TEVATÜR-Ü MANEVÎ-İ KAT'Î: Нақты мағынауи тауатур; мағына жағынан қуатты жəне сенімді нақты болған хабар, бір топтың тұлғалары берген хабарлары сөзбе сөз дəл болмағанның өзінде, мағына жағынан бір жəне бір-бірімен сай түрде берілген нақты сенімді хабар. #TEVAZU: Кішіпейілділік, өзін жақсы көруден алыс тұру. #TEVAZUKÂRANE: Кішіпейілділікпен, кішіпейілділік көрсететін түрде. #TEVAZUU: Кішіпейілділігі. #TEVAZU-U MUTLAK: Шексіз, толық кішіпейілділік, мүлдем өзін ұнатпау, толық кішіпейіл болу. #TEVAZU-U TÂMM: Толық кішіпейілділік, мүлдем өзін ұнатпау. #TEVAZÜN: Теңдік, тепе-теңдік, теңестіру. #TEVAZZU': Ортаға қою. #TEVBE: Тəубе, жасаған жамандықтан жəне істеген күнəдан қайтып, Аллаһтан (жж) кешірім сұрау. #TEVBİH: Сөгу, жер-жеріне жетіп ұрсу, жазғыру. #TEVCİH: Бағыттау, қайтару, (сөзді біреуге немесе біреулерге) бұру. * (міндет, мəртебе, мақам) беру. * Тəпсірлеу, ашықтама жасау, мағына беру. #TEVCİHAT: Тəпсірлер, ашықтамалар, түсіндірулер. * (міндет, мəртебе, мақам) берулер. #TEVCİH-İ HİTAB: (Біреулерге) сөз сөйлеу, (біреулерге бұрылып) сөйлеу. #TEVCİH-İ KELÂM: Сөзді бағыттау, (біреулерге) сөз сөйлеу. #TEVCİH-İ RUBUBİYET: Рубубиетін бағыттауы, Аллаһтың (жж) əрбір болмыстың шынайы иесі (жаратушысы) жəне тəрбиешісі жəне мұқтаждықтарын табатын мүмкіндіктерін жаратушысы сипатымен бет бұруы.

655 #TEVDİ: Аманат ету, аманат қалдыру. * Тапсыру, беру. * Қоштасу, қош айтысу, «Аллаһқа аманат», «сені Аллаһқа аманат еттім» деп кету. #TEVECCÜH: Бағыт алу, бет алу, беттеу, бұрылу. * жақындық, ілтипат жəне жақындық көрсету. #TEVECCÜHAT-I ÜSTADANE: Ұстаздық (жоғары ілім иесі) тарапынан (тарапыныздан) көрсетілген ілтипат пен құрмет. #TEVECCÜH-Ü ÂMME: Әркімнің құрмет көрсетуі, əркімнің ілтипат жасауы, халықтың сүйіспеншілігіне бөлену. #TEVECCÜH-Ü EHADİYET: Ахадиетінің бет бұруы, Аллаһтың (жж) ахадиет (бірлік) сипатымен əрбір болмысқа əрбір нəрседен бұрын жақындығы; Аллаһтың (жж) туындысы болған əрбір болмыста бірнеше есім жəне сипаттарымен бірлігін жəне əрбір нəрсеге əрбір нəрседен де артық жақындығын көрсетуі. #TEVECCÜH-Ü EMR-İ RABBANÎ: Әрбір нəрсенің иесі (Раббысы) болған Аллаһтың (жж) əмірін əрбір нəрсеге өткізуі, əмірімен əрбір нəрсені қамтуы. #TEVECCÜH-Ü FÂZILANE: Фазилет (жоғарғы сипаттар) иесі жарасатын ілтипат. #TEVECCÜH-Ü İLAHÎ: Илаһи бет бұрыс, Аллаһқа (жж) бет бұру. #TEVECCÜH-Ü NÂS: Адамдардың құрмет көрсетуі, адамдардың көрсеткен құрметтері жəне ілтипаттары. #TEVECCÜH-Ü RAHMET: Аллаһтың (жж) мəрхəмат көрсетуі, жанашуы. #TEVECCÜH-Ü UMUMÎ: Жалпының бет бұрысы, əркімнің оянуы жəне маңыздылық беруі. #TEVEDDÜD: Өзін сүйдірту жəне өз сүйіспеншілігін көрсету. #TEVEDDÜDAT: Тəуəддуттер, өзін сүйдіртулер жəне өзінің сүйіспеншілігін көрсетулері. #TEVEDDÜD-Ü İLAHÎ: Илаһи тəуəддут; Аллаһтың (жж) өзін сүйдіртуі жəне өз сүйіспеншілігін көрсетуі. #TEVEHHÜM: 1. Санау, ойлау. 2. Күмəндану, босқа қорқу жəне бекерге қайғыру; жүзеге асу ықтималы өте аз болған болымсыз (жағымсыз) нəрселерді анық жүзеге асады деп ойлап қайғыға салыну, қорқу. 3. Бос ойларға берілу, негізі жоқ ойларға шырмалу. #TEVEHHÜMKÂRANE: Бос жəне негізсіз күмəндарға шырмалатындай. #TEVEHHÜM-Ü BÂTIL: Жалған ой, ақиқаттан тыс, негізсіз, бос ой. #TEVEHHÜM-Ü BEKA: (Дүнияда) мəңгі тұрақты өмір сүретіндей өзін санау, ойлау. #TEVEHHÜM-Ü BEKAÎ: (Дүнияда) мəңгі тұрақты өмір сүремін деп санағандықтан туындаған ой. #TEVEHHÜM-Ü EBEDİYET: (Дүнияда) мəңгі тұрақты өмір сүретіндігін, шексіздікке дейін қала беретіндігін санау. #TEVEHHÜM-Ü KÜFÜR: Кəпірліктің себептерін, неге сүйеніп кəпірлікке түскендігін ойлау. #TEVEHHÜM-Ü MÜSADEMET VE MUHALEFET: Бір бөлік қарама-қайшылық жəне келіспеушілік бар деп ойлау. #TEVEHHÜM-Ü ZARAR: Зиянға ұшырағандығын ойлау. #TEVEKKELNA: Біз тəуекел еттік, біз сендік жəне сыйындық. #TEVEKKELNÂ ALALLAH: Аллаһқа (жж) тəуекел еттік, Аллаһқа (жж) сендік жəне сыйындық. #TEVEKKELTÜ: Мен тəуекел еттім, мен сендім жəне сыйындым. #TEVEKKELTÜ ALALLAH: Аллаһқа (жж) тəуекел еттім, Аллаһқа (жж) сендік жəне сыйындым. #TEVEKKÜL: Тəуекел; қолынан келгенше шараларын жасағаннан кейінгісін Аллаһқа тапсыру, істің нəтижесін Аллаһтан (жж) сұрау, күту. * Істі сенетін адамға тапсыру. #TEVEKKÜL Ü YAKÎNİ: Тəуекел мен сенімді, Аллаһқа (жж) тəуекел ету жəне мойынсұнуы жəне ақиқатты толыққанды білуі. #TEVEKKÜL-Ü İMANÎ: Иманнан туындаған тəуекел, қолынан келгенше шараларын жасағаннан кейінгісін толық иман жəне сеніммен Аллаһқа тапсыру, істің

656 нəтижесін Аллаһтан (жж) сұрау, күту жəне қандайда бір нəтиже болса да разы болу. #TEVEKKÜL-Ü ŞER'Î: Ислам дінінің өлшемдеріне сай тəуекел; қолынан келгенше шараларын жасағаннан кейінгісін толық иман жəне сеніммен Аллаһқа тапсыру, істің нəтижесін Аллаһтан (жж) сұрау, күту жəне қандайда бір нəтиже болса да разы болу. #TEVEKKÜL-Ü TENBELANE: Жалқаулық тəуекел; еріншектерге жағатын тəуекел, қолынан келгенін жасамастан, əртүрлі шаранын алдын алмастан істі Аллаһқа (жж) тапсыру, нəтижені одан күту. #TEVEKKÜLVARİ: Аллаһқа (жж) тəуекел ететін түрде. #TEVELLÜD: Туу, дүнияға келу. * Пайда болу, шығу. #TEVELLÜDAT: Туулар, дүнияге келулер, шығулар, пайда болулар. #TEVELLÜDAT-I HAYVANİYE VE İNSANİYE: Хайуандардың жəне адамдардың дүнияға келулері, туулары. #TEV'EM: Егіз. #TEVESSÜ: Кеңею, жайылу, ашылу. #TEVESSÜL: Себеп (дəнекер) қылу; мақсат немесе қалаған нəтижеге жеткізетін себеп, мүмкіндік немесе себеп санау. * Кіріспе, бастама. * Жабысу, жармасу, жүгіну. #TEVESSÜLEN: Жабысып. * Себеп жəне мүмкіндік санап. * Жүгініп. #TEVESSÜM: 1. (əдеб.) ишарат есімдігі. 2. Ишаратпен көрсету. #TEVESSÜÜ: Кеңеюі, жайылуы, ашылуы. #TEVESSÜ-Ü TESİRİ: Ықпалының таралуы, əсерінің жайылуы. #TEVFİK: Сəйкестік, үйлесімділік, үндестік. * Жəрдем, көмек, демеу. * Аллаһтың (жж) жəрдемі. #TEVFİKAN: Сəйкестеніп, үйлестіріп, үндесіп. #TEVFİKAT: Жəрдемдер. * Сəйкестіктер. #TEVFİKAT-I SAMEDANÎ: Өзі ешбір түрде ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған жəне əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болған (Самад болған) Аллаһтың (жж) жəрдемдері. #TEVFİKAT-I SÜBHANİYE: Әртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтардан алыс болған (Субхан болған) Аллаһтың (жж) жəрдемдері. #TEVFİK-İ HAREKET: Үйлесімді əрекет. #TEVFİK-İ HUDA: Аллаһтың (жж) жəрдемі. #TEVFİK-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) жəрдемі. #TEVFİK-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) жəрдемі. #TEVFİK-İ RABBANÎ: Әрбір нəрсенің иесі (Раббы) болған Аллаһтың (жж) жəрдемі, Раббымыздың көмегі. #TEVHİD: Біріктіру, бірлестіру, бір екенін қабылдау, Аллаһтың (жж) бірлігіне сену, Аллаһтың бір екендігі. #TEVHİDÎ: Тəухидке қатысты, Аллаһтың (жж) бірлігі жəне ортағы болмағандығына қатысты. #TEVHİD-İ ÂMİ: Білім алмаған адамдардың Аллаһтың (жж) бірлігіне қарапайым түрде сенуі; Аллаһтың (жж) бірлігін көрсеткен дəлелдерді жəне айғақтарды іздестірместен, ойланбастан, тек қана үйреткенді қайталап жəне соған еріп Аллаһтың (жж) бірлігіне сену түрі. #TEVHİD-İ A'ZAM: Ең кең, ең терең, ең қамтыған дəлелдерге сүйеніп Аллаһтың (жж) бірлігіне иман. #TEVHİD-İ CÂMİ': Аллаһтың (жж) заты (өзі), есімдері мен сипаттары, істері мен жасағандарымен теңі, ұқсасы болмағандығын көрсететін түрде Аллаһтың (жж) бірлігін білдіртіп, баяндауы. #TEVHİD-İ CELALÎ: Жəлəли тəухид; Аллаһтың (жж) шексіз ұлықтылық иесі (Жəлəл) болып бір жəне ұқсассыз болғандығының баяндамасы. #TEVHİD-İ HAKİKÎ: Хакики тəухид; Аллаһтың (жж) бірлігін дəлелдеген дəлелдерді, ақиқаттарды əрбір нəрседен көріп, Аллаһтың (жж) бірлігіне мықты жəне шайқалмайтындай қуатпен шынайы түрде сену.

657 #TEVHİD-İ HÂLIK: Әлемдегі əрбір болмыстың жаратушысының (Халик) бірлігіне иман ету, сену. #TEVHİD-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) бірлігіне сену. * Аллаһтың (жж) бірлігі. #TEVHİD-İ İMANÎ: Сенім бірлігі. #TEVHİD-İ KAYYUMİYET: Қаюмиеттің бірлігі; бар болу үшін ешбір түрде ешбір нəрсеге мұқтаж болмастан əзəли жəне əбəди түрде бар болған жəне əрбір нəрсені əрбір сəт аяқта ұстаған шексіз жаратушы күшінің бір жəне жалғыз болуы. #TEVHİD-İ KIBLE: Бір құбылаға бет бұру. * Тек біреуге байлану, біреуді ғана жетекші ету. #TEVHİD-İ KULÛB: Жүректердің бірлігі, бір-біріне дəл бірдей сүйіспеншілік жəне сеніммен жанқиярлық. #TEVHİD-İ MAHZ: Аллаһтың (жж) күмəнсіз бірлігі. #TEVHİD-İ MEDARİS: Медреселердің біріктірілуі, бір қолға жиналуы. #TEVHİD-İ MUAZZAM: Ең кең, ең терең, ең қамтыған дəлелдерге сүйеніп Аллаһтың (жж) бірлігіне иман. #TEVHİD-İ RAHMAN: Рахман болған (мейірімділігі əрбір нəрсені қамтыған) Аллаһтың (жж) бірлігіне иман. #TEVHİD-İ RUBUBİYET: Барлық болмыстардың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы сипатына ие болғанның (Аллаһтың ж.ж.) бірлігіне иман, сенім. #TEVHİD-İ SERMEDÎ: Әзəли жəне əбəди болған Аллаһтың (жж) бірлігіне иман, сенім. #TEVHİD-İ ŞUHUD: Бар болуының дəлелдерін əрбір нəрседен көріп Аллаһтың (жж) бірлігіне иман, сенім. #TEVHİD-İ ULUHİYET: Улухиеттің бір жəне жалғыз болғанына сену; əмірлеріне мойынсұнуға, құлдық жəне ғибадат етуге лайық Аллаһтың (жж) бірлігіне иман; Аллаһтың (жж) иман. #TEVHİD-İ ZAHİRÎ: Сырттай иман; Аллаһтың (жж) бірлігіне қарапайым түрде сену, «Аллаһ (жж) бір жəне əрбір нəрсенің иесі жəне жаратушысы Ол ғана» түрінде, көп терең зерттеместен, дəлелдерге сүйенбестен қарапайым түрде иман, сенім. #TEVHİD-İ ZEVKÎ: Зауықты тəухид; Аллаһтың (жж) бірлігіне ақыл жəне білім, дəлел жəне айғақ жолымен емес, өз басынан өткізіп, ішкі жан дүниясімен сезініп, махаббат жəне шабытпен өмір сүріп сезіну. #TEVHİDKÂRANE: Аллаһтың (жж) бірлігіне иманды баяндайтын түрде. #TEVHİŞ: Қорқыту, үркіту. #TEVİL: 1. Құран немесе хадисте өткен бір сөздің мағынасының астарында, мүмкін болған көп мағыналарының біреуін жору, айту. 2. Бір сөз немесе əрекетке басқа бір мағына беру, басқа бір жорым жасау. #TEVİLAT: Жорымдар: 1. Құран немесе хадисте өткен бір сөздің сыртқы мағынасының астарында, мүмкін болған көп мағыналарының біреуін жору, айту. 2. Бір сөз немесе əрекетке басқа бір мағыналар беру, басқа бір жорымдар жасау. #TEVİLAT-I FASİDE: Жаңылыстыратын жорымдар, қате мағыналарға апару. #TEVİLEN: Жорым жасап; сөздің сыртқы мағынасының тысында мүмкін болған көп мағыналардан біреуін жору. #TEVİL-İ ÂHER: Басқа бір жорым; сөздің сыртқы мағынасынан басқа астарында мүмкін болған көп мағыналардан біреуін жору. #TEVİL-İ ZAÎF: Әлсіз жорым; сөздің сыртқы мағынасынан басқа астарында мүмкін болған көп мағыналардан əлсіз қалған мағынасын жору, айту. #TEVİLKÂRANE: Жоритын түрде, басқа мағына шығаратындай. #TEVKİF: Тоқтату, кідірту, ұстау. * Қамау. #TEVKİFAT: Қамаулар, абақтыға қамау. #TEVKİFHANE: Абақты, түрме, қапасхана.

658 #TEVKİFNAME: Қамау үшін сот тарапынан берілген шешім қағазы. #TEVKİL: Өкілдік; біреуді өзіне өкіл ету, өз атынан іс жасау (немесе сөз сөйлеу) өкілеттілігін беру. #TEVKİR: Біреу туралы құрметтеп сөз сөйлеу; құрметін білтіру, көрсету. #TEVLİD: Туу, дүнияге келтіру. #TEVRAT: Хз. Мұса (ас) Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген қасиетті кітап. Бүгінгі күнгі Тəурат көп өзгерістерге ұшыраған. Алғашқы бұзылмаған Тəурат осыз да қазір жоқ. #TEVSİ': Кеңейту, жаю. Кең қамту, ауқымын кеңейту. #TEVSİ'-İ MALÛMAT: Мағлұматты кеңейту. #TEVSİ-İ ZİHİN: Сананы ашу, сананың ашылғандығына қол жеткізу; ақылды жанданған халге əкелу, ақылдың қуатын арттыру. #TEVSİT: Себеп (дəнекер) ретінде қолдану. #TEVZİ: Тарату, үлестіру. #TEVZİAT: Таратулар, үлестірулер. #TEVZİAT ME’MURU: Үлестіруші қызметкер, тарату қызметін жасаушы. #TEVZİİ: Таратылуы, үлестірілуі. #TEVZİN: Теңестіру, өлшеу, өлшеп тарту, өлшемдік. #TEVZİN-İ ADALET: Әділдікті орнату, əділдік өлшемдерін қорғау. #TEVZİNİYET: Өлшемділік. #TEYAKKUN: Нақты, күмəнсіз жəне жан-жақты түрде білу. #TEYAKKUZ: Ояулы болу, көз ашық болу, мұқият болу, ақиқаттарды көретін халге келу. #TEYAKKUZ-U ÂRİFANE: Білім иесіне жарасатын ояулы жəне мұқиятты болу. #TEYAKKUZ-U KÂMİL: Кəміл ояулы болу, (ауысп.) ақиқаттарды толыққанды көретін халге келу. #TEYAKKUZ-U TAM: Толыққанды ояулы болу, (ауысп.) ақиқаттарды толыққанды көретін халге келу. #TEYEMMÜN: Жақсылықтың белгісі санау, құт берекет ретінде қабылдау. #TEYİD: Қуаттау, қолдау, растау, туралығын қуаттау, мөр басу. #TEYİDEN: Қуаттай отырып: қолдау көрсетіп, туралығын бекітіп. #TEYSİR: Оңайлату, жеңілдету. #TEZAD: Терістік, қайшылық, кереғар. #TEZADÎ: Бір-біріне теріс болған, қайшы болған, кереғар болған. #TEZAHÜM: Бір-біріне қысым беру, бірбірін кедергі жасау, қақтығысу, бір-біріне қыспақ беру, қысылысу. #TEZAHÜR: Көріну, біліну, өзін көрсету, ортаға шығу, бірінен соң бірі шығу, қолдау көрсету. #TEZAHÜRAT: Көрінулер, білінулер, өзін көрсетулер, ортаға шығулар, қолдау көрсетулер. #TEZAHÜRAT-I CEMALİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) шексіз игіліктерінің, əдеміліктерінің, Аллаһтың (жж) іс жəне туындыларында өзін білдіртуі, көрсету түрлері. #TEZAHÜRAT-I HAYAT: Өмір көріністері; тіршілік иелерінің, өздеріне өмір берген Аллаһты (жж) өмірлеріндегі хал жəне əрекеттерімен, ие болған мадди жəне мағынауи таңғажайып жəне мұғжизалы өнер əдеміліктерімен тəспих етулері, хамд етулері, құлшылықтарын көрсетулері. #TEZAHÜRAT-I HAYATİYE: Өмір көріністері; тіршілік иелерінің, өздеріне өмір берген Аллаһты (жж) өмірлеріндегі хал жəне əрекеттерімен, ие болған мадди жəне мағынауи таңғажайып жəне мұғжизалы өнер əдеміліктерімен тəспих етулері, хамд етулері, құлшылықтарын көрсетулері. #TEZAHÜRAT-I MANEVİYE: Мағынауи көріністер; мағынауи білімдер, халдер арқылы өзін білдірту, көрсету түрлері. #TEZAHÜRAT-I RUBUBİYET: Рубубиет көріністері; Аллаһтың (жж) əрбір болмыстың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді

659 жаратушысы болу (rububiyet) сипатымен өзін көрсету жəне таныттыру түрлері. #TEZAHÜRİYET: Көріну; өзін көрсету жəне білдірту түрі. #TEZAHÜR-Ü RAHMET: Рахметтің көрінуі; Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені қамтыған мейірімділігінің көрінуі. #TEZAHÜR-Ü RUBUBİYET: Рубубиеттің көріністері; Аллаһтың (жж) əрбір болмыстың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы болу (rububiyet) сипатымен өзін көрсету жəне таныттыру түрлері. #TEZAHÜR-Ü RUBUBİYET-İ İLAHİYE: Илаһи Рубубиет көріністері; Аллаһтың (жж) əрбір болмыстың иесі, тəрбиешісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушысы болу (rububiyet) сипатымен өзін көрсету жəне таныттыру түрлері. #TEZAUF: Еселеніп арту, көбею, арту. #TEZAUF-U SEVAB: Сауабының еселеніп артуы, көбеюі. #TEZAYÜD: Арту, көбею. #TEZEBZÜB: 1. Шешімсіздік, тартыншақтық. 2. Қайшылық, тəртіпсіздік. #TEZEHHÜD: Тақуа болып өмір сүруге əлектену, дүнияның қызығын жəне рахатын тəрк етіп өзін дін өміріне арнауға əлі келмесе де тырысу. #TEZEKKİ: Мағынауи тазарыну, күнəдан, жамандық жəне жаман мінездерден арылу. #TEZEKKÜR: Еске алу, Аллаһты (жж) еске алу; Аллаһты (жж) есім жəне сипаттарымен жиі жиі еске алу. #TEZEKKÜR-Ü MEVT: Өлімді еске түсіру, өлімді ұмытпау. #TEZELLÜL: 1. Күшсізідігін, төмендігін көрсету. 2. Мойынсұну. 3. Адалдық көрсету. 4. Өзін кішірейту, төмен түсіру. 5. Шөгу, езілу #TEZELZÜL: Шайқалу, сілкіну, тербелу, дірілдеу. #TEZEMMÜL: Бүркену, орану, жабыну. #TEZEVVÜC: Үйлену; əйелді жар қылып алу. #TEZEVVÜCAT: Үйленулер; бір əйелден бастап көп əйел алу. #TEZEVVÜÇ: Үйлену; əйелді жар қылып алу. #TEZEYYÜN: Безену, əсемдену. #TEZGÂH: Шеберхана, ұстахана. Станок, станок қойылған үстел. Фабрика.#TEZGÂH-I A'ZAM: Ең үлкен шеберхана, ұстахана. Ең үлкен станок, станок қойылған үлкен үстел. Ең үлкен фабрика. #TEZKÂR: Зікір ету, еске алу, еске түсіру. #TEZKERE: Компас. * Рұқсат қағазы. #TEZKİR: Еске түсіру. #TEZKİRE: Еске түсіруге. #TEZKİR-İ MÜSELLEMAT: Мұсылмандарды ашық əмір жəне тыйымдарды, ережелерді, анық жақтарды (тақырыптарды) еске түсіру, қайталау. #TEZKİYE: Ақтау, қорғау; қылмыс жасамағанын немесе күнəсіздігін анықтау. * Растау, туралығын қабылдау. * Зекет алу немесе беру. #TEZKİYE-İ NEFİS: Нəпсіні ақтау, өзін ақтау, өзін кемшіліксіз санау. #TEZKİYE-İ NEFS: Нəпсіні ақтау, өзін ақтау, өзін кемшіліксіз санау. #TEZKİYETBAHŞ-I KULÛB-Ü MÜ'MİNÎN: Муминдердің жүректерінің тазалығын сыйлаушы; өзімшілдіктен, жамандықтардан, жаман мінездерден, күнəлардан арылуға жəрдемші. #TEZKİYET-BAHŞ-I KULÛB-Ü MÜ'MİNÎN: Муминдердің жүректерінің тазалығын сыйлаушы; өзімшілдіктен, жамандықтардан, жаман мінездерден, күнəлардан арылуға жəрдемші. #TEZLİL: Қор ету, кішірейту, төмендету, ұялтатын немесе езетін халге салу. #TEZNİB: Қосымша, үстеме.

660 #TEZVİR: Жалған сөйлеу, өтірік айту, өтірікшілдік, ара қатынасты бұзу. #TEZVİRAT: Жалған сөйлеулер, өтірік айтулар, өтірікшілдік, ара қатынасты бұзушылық. #TEZYİD: Арттыру, көбейту, еселеу. #TEZYİD-İ HÜSN: Әдемілікті арттыру. #TEZYİD-İ HÜSÜN: Әдемілікті арттыру. #TEZYİD-İ LEZZET: Зауық пен лəззатты арттыру. #TEZYİF: Мазақ ету, мазақтау. * Төмендету, қорлау, кішірейту. #TEZYİFKÂRANE: Мазақтайтындай, төмендететіндей, қорлайтындай. #TEZYİN: Безендіру, əсемдеу, əдемілеу. #TEZYİNAT: Безендірулер, əсемдеулер. * Өнер əдеміліктері, өнерлі əшекейлер. #TEZYİNAT-I ZAHİRÎ: Сырттай безендірулер, сыртқы көріністе əдемі болып көрінулер. #TEZYİNAT-I ZAHİRİYE: Сырттай безендірулер, сыртқы көріністе əдемі болып көрінулер. #TEZYİN-İ İNAYET: Игілік жəне əдеміліктермен, нығметтер жəне жарылқаулармен əшекейлену. #TEZYİN-İ MÜDDEA: Көтерілген мəселені (иманды жəне Исламды) əдемі суреттеу. #TIB: Медицина, дəрігерлік. #TIBB: Медицина, дəрігерлік. #TIBBEN: Медицина ілімі жағынан, дəрігерлік тұрғысынан, денсаулық жағынан. #TIBB-I RABBANÎ: Раббани медицина, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) сыйлығы болған медицина (дəрігерлік). #TIFL: Сəби. #TIFL-I NEVRESÎDE: Нəрісте бала. #TILSIM: Тылсым, білінбейтін сыр, жұмбақ, білінуі, түсінілуі қиын жасырын ақиқат, себеп, мақсат немесе мағына. #TILSIMAT-I KUR'ANİYE: Құранның тапқызған мағынауи жасырын күш, иман күші. #TILSIM-I ACİB: Ғажайып тылсым, таңғараларлық сыр, адамды таң қалдыратын түсінуі қиын күш жасырын ақиқат. #TILSIM-I A'ZAM: Ең үлкен тылсым, ең үлкен сыр, білінуі жəне түсінілуі қиын жасырын мағына. #TILSIM-I HAYRETFEZA: Таң қалдыратын тылсым, таңғаларлық жысырын жəне терең сыр. #TILSIM-I HAYRET-FEZA: Таң қалдыратын тылсым, таңғаларлық жысырын жəне терең сыр. #TILSIM-I KÂİNAT: Әлем тылсымы, əлем жұмбағы, əлемнің түсінуі қиын, жасырын жəне терең ақиқаттары. #TILSIM-I KUR'ANÎ: Құранның тапқызған мағынауи жасырын күш, иман күші. #TILSIM-I MUĞLAK: Түсінуі өте қиын тылсымдар (себеп, мақсат, мəн, мағына). #TILSIM-I MUĞLAK-I ÂLEM: Әлемнің жасырын тылсымы, əлемнің шешімі қиын өте жасырын жəне терең сыры (мағынасы жəне ақиқаттары). #TILSIM-I MÜŞKİLKÜŞA: Шешімі, ашықтамасы өте қиын сыр жəне жұмбақтардың кілті. #TILSIM-I MÜŞKÜL-KÜŞA: Шешімі, ашықтамасы өте қиын сыр жəне жұмбақтардың кілті. #TIMAR: Күтім, бап, жағдай. #TIMARHANE: Жындыхана. #TIYB-I NEFS: Өз көңілінің хоштығы. #TİBYAN: Баяндау, түсіндіру.

661 #TİCANÎ: Тижани тарихаты, Солтүстік Африкада хижри 1200 тарихында құрылған, Ахмед Тижани деген бастап құрған. #TİCARETGÂH: Сауда жері. #TİCARETHANE: Сауда жері. #TİCARET-İ AZÎME: Ең үлкен табыс, сауда. #TİCARET-İ HAFİYE: Жасырын сауда-саттық. #TİCARET-İ UHREVİYE: Ақірет өмірі үшін сауда, табыс. #TİCARÎ: Саудамен қатысты. #TÎG-İ ŞİFA: Науқастықты жақсартатын пышақ, ота пышағы. #TİLAMİZ: Шəкірттер, оқушылар. #TİLAVET: Оқу. #TİLAVET-İ KUR'AN: Құран оқу. #TİLKA: Тарап, жақ. * Көзқарас, назар, ой тəрізі. #TİLKA-İ NEFİS: Өзінің жеке көзқарасы. #TİLKA-YI NEFİS: Өзінің жеке көзқарасы. #TİLMİZ: Талебе, шəкірт. #TİLMİZ-İ AVRUPA: Европа шəкірті, білімдерін Европадан үйренген, олардың үйреткендерін, көзқарастарын жəне шығармаларын тура қабылдаған тұлға. #TİLMİZ-İ KUR'AN: Құран шəкірті, Құранды оқып түсінуге тырысқан, ақиқаттарарды Құраннан үйренген Мұсылман. #TİMSAL: Сурет, мысал, үлгі, өрнек; мадди жəне мағынауи ерекшеліктерді шағылыстырған, суреттеген мысал, өрнек, бейне. * Шағылыстырған көрініс. * Бір нəрсенің өзін немесе мағынасын жандандырған ишарат, белгі, символ, үлгі, өрнек. #TİMSAL-İ AKSİNİ: Шағылыс арқылы пайда болатын бейне, шағылысқан мысалы. #TİMSAL-İ BELÂGAT: Шешендіктің үлгісі; тақырыбына, тыңдағандардың (оқығандардың) сезім жəне ойларына, көзделген мақсатқа ең сай, ең əсерлі жəне əдемі сөз сөйлеу өнерінің ең жақсы өрнегі. #TİMSAL-İ MANEVÎ: Мағынауи мысал; мағынауи суреттеу, мысал үлгімен түсіндірілген мағына. #TİMSAL-İ MÜCESSEM: Көзге көрінген үлгі, ең жақсы өрнек. #TİMSAL-İ MÜNEVVER: Нұрлы өрнек, нұрани ақиқаттардың бұлағы болған мысал, үлгі. #TİMSAL-İ MÜŞAHHAS: Тұлғаланған үлгі мысал; көзге көрілетін өрнек, ең жақсы мысал. #TİMSAL-İ NURANÎ: Нұрани мысал, жарқын жəне нұрлы шағылыс, жарқын көрініс. #TİMSAL-İ RAHMET: Рахмет мысалы, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені қамтыған рахметінің үлгісі, ең жақсы өрнегі. #TİMSAL-İ SURETİ: Пішінін суреттеу, сызылған өрнек, мадди жəне мағынауи портрет, мадди жəне мағынауи ерекшеліктерді білдіргени жағдай (програм).#TİMSAL-İ ŞAHSİYETİDİR: Тұлғасындағы ерекшеліктерінің сыртқа шағылысқан түрі, көрінісі. #TİMSAL-İ ŞEMS: Күннің шағылыс арқылы пайда болған көрінісі. #TÎN: Інжір. #TİNNÎN: Үлкен жылан, айдаһар. #TİNNİNEYN: Екі үлкен жылан. #TİRMİZÎ: (Әбу Иса Мұхаммед бин Иса Тирмизи) (мл.:821-892) Үлкен хадис ғалымы. Ең сенімді деп қабылданған алты хадис кітабының бірінің есімі оның атымен аталады. #TİRYAK: Әрбір дертке ем болатын дəрі. #TİRYAK-I ACİB: Ғажайып дəрі, əрбір дертке жақсы əсер етумен адамды таң қалдырған дəрі (шара). #TİRYAK-I KUDSÎ: Қасиетті дəрі, ем-шипа.

662 #TİRYAK-I MARAZI'L-BİD'A: «Бидағат науқастығына қарсы ең жақсы дəрі (шара); дінде болмаған нəрселерді заманның қажеттілігі деп дінге кіргізу, дінді өзгертіп бұзу науқастығын (bid’a) үшін ең жақсы дəрі» мағынасындағы Ұстаз Бəдиүззаман Сайд Нұрси (ра) тарапынан жазылған шығарманың аты. Бұл шығарма «Лемалар» атты кітаптың ішінде Он бірінші Лема. #TİRYAKU MARAZI'L-BİD'A: «Бидағат науқастығына қарсы ең жақсы дəрі (шара); дінде болмаған нəрселерді заманның қажеттілігі деп дінге кіргізу, дінді өзгертіп бұзу науқастығын (bid’a) үшін ең жақсы дəрі» мағынасындағы Ұстаз Бəдиүззаман Сайд Нұрси (ра) тарапынан жазылған шығарманың аты. Бұл шығарма «Лемалар» атты кітаптың ішінде Он бірінші Лема. #TİRYAK-I NÂFİ': Ең пайдалы (ең тез жақсартатын) дəрі (шара). #TİRYAK-I ŞÂFÎ: Шипалы, пайдалы ең жақсы дəрі (шара). #TİRYAKİ: Құмар, əуеске берілген, тастай алмайтын дəрежеде əдеттенген, тəуелді. * Есірткіге, нашаға тəуелділік, рахат беретін нəрселерді қолдануға əдеттенген жəне тастай алмайтын жағдайға келген. #TİRYAKÎ: Құмар, əуеске берілген, тастай алмайтын дəрежеде əдеттенген, тəуелді. * Есірткіге, нашаға тəуелділік, рахат беретін нəрселерді қолдануға əдеттенген жəне тастай алмайтын жағдайға келген. #TİRYAKİLİK: Құмар, əуеске берілген, тастай алмайтын дəрежеде əдеттенген, тəуелді. * Есірткіге, нашаға тəуелділік, рахат беретін нəрселерді қолдануға əдеттенген жəне тастай алмайтын жағдайға келген. #TİRYAKMİSAL: Әрбір дертке, əрбір науқастықты жақсартатын дəрі секілді. #TİRYAK-MİSAL: Әрбір дертке, əрбір науқастықты жақсартатын дəрі секілді. #TİYATRO: Театр. #TOHUM-U FESAD: Бұзғыншылық тұқымы, бұзғыншылыққа жол ашқан істер мен ойлар. #TON: Тонна, мың килограмдық салмақ өлшемі. #TOPYEKÛN: Бүкіл, бүкілімен. #TÖVBEGÂH: Тəубе жері, тəубе есігі. #TÖVBEKÂR: Тəубе еткен, тəубелі, жасаған жамандық жəне істеген күнəдан қайтқан, өкінген жəне Аллаһтан (жж) кешірім тілеп қайтадан сол жағдайға түспеуге шешім берген. #TÛBÂ: Тамырлары жоғарыда, бұтақтары мен жемістері төменде жəне əркімнің қолы жететін əрбір жерде болған жұмақтағы бір ағаш, жұмақ ағашы. #TÛBÂ-İ CENNET: Жұмақ ағашы, жəннаттағы туба ағашы. #TÛBÂ-İ HİLKAT: Жаратылыс ағашы; дүнияда жəне ақіреттегі жаратылған жəне жаратылатын көрінген жəне көрінетін барлық болмыстар дүниясы. #TÛBÂ-YI HİLKAT: Жаратылыс ағашы; дүнияда жəне ақіреттегі жаратылған жəне жаратылатын көрінген жəне көрінетін барлық болмыстар дүниясы. #TUFAN: Топан, Барлық жаққа жайылған қатты жаңбыр жəне сел, қатты боран, жаңбыр жəне сел пəлекеті. #TUFAN-I GADR: Жауыздық топаны, мейірімсіздік жəне оңбағандық топаны. #TUFAN-I MAASİ: Күнə жəне Аллаһқа (жж) бас көтеру топаны. #TUFAN-I ŞEDİD: Қатты топан, өте қатты ағын су. #TUFEYLANE: Масыл түрде, басқасының есебінен күн көретіндей, арамтамақ секілді. #TUFEYLÎ: Масыл, басқасының есебінен күн көретін, арамтамақ, паразит. #TUFULİYET: Балалық, жетілмеген. #TUĞYAN: Азғындық, шектен шығу, Аллаһты (жж) жоққа шығаруда, зұлымдықта жəне күнə жасауда шектен шыққан. #TUHFE: Сыйлық, кəде. #TÛL: Ұзындық, ұзақтық. * Молдық, көптік.

663 #TÛL-İ EMEL: Бітпейтін, таусылмайтын, ұзаққа созылған, соңы жоқ армандар. Жүзеге асуы өте қиын армандар мен қиялдар, мақсаттар мен мүдделер. #TÛL-İ ZAMAN: Заманның ұзақтығы. #TULLAB: Талебелер, шəкірттер. #TULLAB-I NUR: Нұр талебелері, Рисалей-Нұр кітаптарын оқып, бірге дəріс қылып Құран жəне иман дəрістерін алған Мұсылмандар. #TULLAB-I NURANİYE: Нұр талебелері, Рисалей-Нұр кітаптарын оқып, бірге дəріс қылып Құран жəне иман дəрістерін алған Мұсылмандар. #TULÛ: Туу, дүнияге келу, пайда болу. #TULÛ': Туу, дүнияге келу, пайда болу. #TULÛA: (Күннің) тууына, (күннің) шығуына. #TULÛAT: Іштен шыққандар, илхамдар, дереу ойға келген мағыналар. * Бəдиүззаман Сайд Нұрсидің (ра) шағын кітапшасы. #TULÛAT-I KALBİYE: Жүрекке келген ойлар, жүрекке илхам жолымен мағыналар. #TULÛU: Тууы, дүнияге келуі, пайда болуы. #TULÛ'-U FECR: Фəжірдің тууы, таңның атуы, таңның ағаруы. #TÛL-Ü EMEL: Бітпейтін, таусылмайтын, ұзаққа созылған, соңы жоқ армандар. Жүзеге асуы өте қиын армандар мен қиялдар, мақсаттар мен мүдделер. #TÛL-Ü ÖMR: Ұзақ ғұмыр, ұзын ғұмыр мерзімі. #TÛL-Ü ÖMÜR: Ұзақ ғұмыр, ұзын ғұмыр мерзімі. #TUR: Тау. #TÛR: Тау. #TURAN: Орта Азиядағы түріктердің мекені. Бұрыңғы ирандықтар Түркістан жəне Татарыстан тараптарына берілген есім. #TURANCILIK: Дүниядағы барлық түркі халықтарының бір ғана отанда, бір ғана мемлекет халінде жəне бір ғана ту астында бірлесуді мақсат еткен нəсілшілдік сапада болған Түркі ұлтшылдық ағымы. #TÛR-İ SİNA: Сина тауы, Ақ теңіз бен Қызыл теңіздің арасындағы Сина Жарты аралындағы тау. #TURRA: Мөр. #TURRA-İ A'ZAM: Ең үлкен мөр, ең үлкен таңба. #TURRA-İ EHADİYET: Ахадиет таңбасы, Аллаһтың (жж) бірлігін көрсеткен мөр, Аллаһтың (жж) əрбір іс жəне туындысында, Аллаһтың (жж) бірлігін, бір бөлік есімдерін жəне сипаттарын көрсеткен дəлелдер, жаратылыс жəне өнер ерекшеліктері. #TURRA-İ FITRAT: Жаратылыс мөрі; əрбір болмыстың жаратылысында, жаратушының Аллаһ (жж) болғандығын көрсететін жаратылыс жəнеөнер ерекшеліктері. #TURRA-İ GARRA: Жарқын мөр, кімнің туындысы болғандығын ап-ашық көрсеткен мөр, таңба. #TURRA-İ SAMEDİYET: Самед болған Аллаһтың (жж) мөрі; Аллаһтың (жж) ешбір нəрсеге мұқтаж болмағандығын жəне əр нəрсенің Оған мұқтаж болғандығын көрсеткен мөр (ишарат). #TURRA-İ SERMEDİYE: Сəрмəди мөр, Шексіз түрде ұдайы жəне өлімсіз (Сəрмəди) бар болған Аллаһтың (жж) мөрі. #TURRA-İ VAHDANİYET: Уахданиет мөрі, Аллаһтың (жж) бір жəне теңдессіз, ұқсассыз болғандығын көрсеткен іс жəне туындыларындағы жаратылыс жəне өнер ерекшеліктер, дəлелдер. #TURRA-İ VAHDET: Уахдет мөрі, Аллаһтың (жж) бір жəне теңдессіз, ұқсассыз болғандығын көрсеткен мөр. #TÛR-U MUSA-İ ŞERİAT: Шариғат иесі пайғамбар Хз. Мұсаның (ас) киелі Тур тауы (секілді). #TURUK: Тариқаттар, жолдар; бағыттар, тəсілдер. #TURUK-U CEHRİYE: Зікірлерін ашық жəне дауыстап жасаған тариқаттар. #TURUK-U HAFİYE: Зікірлерін жасырын жасаған тариқаттар.

664 #TURUK-U MÜTEKELLİMÎN: Келам ілімінің ғалымдарының ұстанған жолдары, көзқарастары; Ислам дініндегі сенімдерді ашықтама жасау жəне дəлелдеумен шұғылданған ғалымдардың (mütekellimin) əртүрлі жолдары, көзқарастары. #TURUK-U VELAYET: Әулиелікке жеткізетін жолдар, тариқаттар. #TUTİ: Тоты құс, естіген сөздерді еліктеп жаттайтын тоты құс. #TUYUR: Құстар. #TUYUR-U SEMAVİYE: Самауи құстар, ғарышта ұшатын құстар секілді болмыстар (планеталар, жұлдыздар). #TÜCCAR: Саудагер, алып-сатарлар, саудамен шұғылданғандар. #TÜMEN: Түмен, саны он мыңға жететін əскери бірлік. #TÜNELVARİ: Тунел секілді. #TÜRAB: Топырақ, шаң-тозан. #TÜRAB-I HAFÂ: Жасырын жəне көрінбейтін топырақ, жасырын жəне көрінбейтін тозан. #TÜRABÎ: Топыраққа қатысты, топырақпен байланысты, топырақта болған, топырақтан жаратылған. #TÜRABİYE: Топыраққа қатысты, топырақпен байланысты, топырақта болған, топырақтан жаратылған. #TÜRAB-U AKDAMİ'L-ULEMA: Ислам ғалымдарының аяқтарының шаң-тозаны, Ислам ғалымдарының білімдері жəне өмірлерінің жанында шаң-тозандай болған (кісі). #TÜRABU AKDÂMİ'L-ULEMA: Ислам ғалымдарының аяқтарының шаң-тозаны, Ислам ғалымдарының білімдері жəне өмірлерінің жанында шаң-тозандай болған (кісі). #TÜRBEDAR: Қабір басындағы қызметкер, мола күзетшісі, моланың тазылығына жəне күтіміне қарайтын адам. #TÜRBEDAR-I NEBEVÎ: Пайғамбарымыздың (асм) мүбарак қабірінң қызметкері. #TÜRKÎ: Түрки, түрікке қатысты. #TÜSÜ': Тоғызда бір, 1/9. #TÜZÜK: Программа, жұмыс пен іс-əрекет жоспарын көрсеткен жүйе. #UBEYD: Кішкентай құл. #UBEYDULLAH: Аллаһтың (жж) кішкентай құлы. #UBUDİYET: Құлшылық, Аллаһқа (жж) құлшылық қылу, Аллаһтың (жж) əмір жəне тыйымдарына құлақ асу. #UBUDİYET-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (сау) Аллаһқа (жж) құлшылығы. #UBUDİYET-İ BEŞERİYE: Адамдардың Аллаһқа (жж) деген құлшылықтары. #UBUDİYET-İ EVLİYA: Әулиелердің құлшылығы, əулиелердің Аллаһқа (жж) ғибадаттары. #UBUDİYET-İ FITRİYE: Фытри құлшылық, Аллаһтың (жж) жаратудағы мақсатына гөре əрекет ету, жаратылыстан мақсат болған Аллаһтың (жж) əмірлеріне гөре əрекет ету. #UBUDİYET-İ FİİLİYE: Іс-əрекет жəне жағдаймен Аллаһтың (жж) əмірлеріне гөре əрекет ету. #UBUDİYET-İ FİKRİYE: Ой-пікір жолымен Аллаһқа (жж) құлшылық, ой-пікірдің Аллаһтың (жж) əмірі бағытында əрекет еттірілуі. #UBUDİYET-İ HÂLİSA: Шынайы жəне таза құлшылық, тек қана Аллаһ (жж) ризасы үшін жəне əмірі бағытында жасалған шынайы бір құлшылық. #UBUDİYET-İ HÂSSA: Нағыз құлшылық, ерекше түрдегі құлшылық міндеті. #UBUDİYET-İ İLAHİYE: Аллаһқа (жж) құлшылық, Аллаһтың (жж) əмір жəне тыйымдарына құлақ асу. #UBUDİYET-İ İNSANİYE: Адамға қатысты құлшылық, адамның Аллаһтың (жж) əмір мен тыйымдарына құлақ асуы. #UBUDİYET-İ KÂMİLE: Кəміл құлшылық, ең жоғары жəне кемелді түрде Аллаһқа (жж) құлшылық.

665 #UBUDİYET-İ KÜLLİYE: Күллі құлшылық, көп ғибадаттарды ішіне алып үлгісін көрсеткен ғибадат, бүкіл болмыс атаулының ғибадаттарын ішіне алаң өте кең ауқымды ғибадат. #UBUDİYET-İ KÜLLİYE-İ İNSANİYE: Адамның күллі құлшылығы, адамның бүкіл болмыс атаулының ғибадаттарын ішіне алған өте кең ауқымды ғибадаты. #UBUDİYET-İ MAHZA: Толық құлшылық, Аллаһқа (жж) толық жəне кемшіліксіз құлшылық. #UBUDİYET-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (сау) құлшылығы, Хз.Мұхаммедтің (сау) Аллаһқа (жж) қылған құлшылығы. #UBUDİYET-İ MÜTEMADİYE: Үнемі жəне тұрақты түрде Аллаһқа (жж) құлшылық. #UBUDİYET-İ SÜBHANİYE: Сүбхан болған Аллаһқа (жж) құлшылық, əр түрлі нұқсандықтардан ұзақ жəне кемшіліксіз болған Аллаһқа (жж) құлшылық. #UBUDİYETKÂRANE: Ғибадат қылған түрде, құлшылық жасаған түрде. #UBÛR: Өту, аттау. #UCB: Менмендік, тəкаппарлық, өзін жақсы көрушілік, жасаған жақсылықтарына сенім арту жəне арқа сүйеу. #UCUB: Менмендік, тəкаппарлық, өзін жақсы көрушілік, жасаған жақсылықтарына сенім арту жəне арқа сүйеу. #U'CUBE: Таңғалатын нəрсе, таңданатын нəрсе, таңғалдыратын. #UDDET: Дайындық. Маңызды құрал мен материалдар. * Қабілет. #UDÛL: Бас тарту, ауытқу, жолдан таю, безу, тастау. #UFK: Көкжиек, аспан мен жердің біріккен сияқты болып көрінген жері, көздің көре алған ең соңғы шегі. #UFKÎ: Көкжиекпен байланысты, көкжиек бойына, көлденең. #UFK-U EZEL: Әзəл тарабы; замандардың тысы, бастапқысы болмаған əлем. #UFK-U NAZAR: Көздің көру шеңбері, көздің көре алған ең соңғы шегі. #UFK-U TECELLİYAT: Аллаһтың (жж) есім жəне сипаттарымен өзін білдіріп таныттырған көптеген болмыс алаңдары. #UFUK: Аспан мен жердің біріккен сияқты болып көрінген жері, көздің көре алған ең соңғы шегі. #UFÛL: Бату, жоқ болу, ғайып болу. #UFUNET: Шіріп иістену, жаман иіс, сасық иіс. #UHDE: Жауапкершілік, міндетті болу, мойнына алу. #UHDUD: Ор, шұқыр, жарылған жер. #UHRÂ: Басқа, өзге, соңғы. * Ақірет, о дүния. #UHREVÎ: Ақіретке қатысты, о дүниямен байланысты. #UHREVİYE: Ақіретке қатысты, о дүниямен байланысты. #UHUD: Арабстанда Мəдина аймағына жақын екі шақырым солтүстігінде қызыл түсті мүбəрек таудың аты. Хижреттен екі жарым жылдан кейін Пайғамбарымыздың (сау) қолбасшылығында ислам ордасымен кəпір Құрайыш ордасы арасындағы маңызды бір соғыстың болған жер. #UHÛD: Анттар, серттер, уəделер, келісімдер, сөз байласулар. #UHÛD-U İLAHİYE: Илаһи уəделер, Аллаһқа қатысты келісімдер, Аллаһтың (жж) сөз байласулары. #UHUD-U TEVHİD: Ухуд тауы сияқты мықты жəне жоғары болған Аллаһтың (жж) бірлігінің сенімі. #UHUVVET: Бауырластық. #UHUVVET-İ DİNİYE: Діни бауырластық. #UHUVVET-İ HAKİKİYE: Нағыз бауырластық. #UHUVVET-İ İMANÎ: Иман бауырластығы. #UHUVVET-İ İMANİYE: Иманмен байланысты бауырластық. #UHUVVET-İ İSLÂMİYE: Ислам дініндегі бауырластық. #UHUVVET-İ MİLLİYE: Ұлттық бауырластық, бір ұлттан болудан бастау алған бауырластық. #UHUVVETKÂRANE: Бауырластық түрде, бауырластықпен. #UKAD-I HAYATİYE: Өмір түйіндері, мəселелері, жанды жер.

666 #UKALÂ: Ақылдылар, ақыл иелері. #UKALÂ-İ AKIL VE NAKİL: Ақыл мен ой-пікір саласында жəне діннің білдірген салаларда жоғары дəрежелі ақыл иелері. #UKALÂ-YI NÂS: Адамның ақылдылары. #UKBA: Ақірет, о дүния, мəңгі жəне соңсыз болған дүния. #UKDE: Түйін, бау. #UKDE-İ HAYAT: Өмір түйіні, мəселесі, жанды жер, өзек, (биологияда дəнде ұрық делінген жанды өзек). #UKKE: Торсық, мес, теріден жасалған ыдыс. #UKUK: Бағынбаушылық жəне сыйламаушылық, мойынсынып құрмет көрсетпеу, бас көтеріп озбырлық жəне құрметсіздік жасау. #UKUK-U VÂLİDEYN: Әке мен шешеге бағынбау жəне құрмет көрсетпеу, əке-шешені сыйламау жəне айтқанын тыңдамау. #UKÛL: Ақылдар. #UKÛL-Ü AŞERE: Он ақыл. Құранның көрсеткен жолдан ауытқыған бір бөлік философтардың, Аллаһтан (жж) бөлек аспан мен жерлердің басқарушысы бар қабылдап он ақыл деген мағынауи күш-қуат иесі болған жалған болмыстар. Бұл ұғым Аллаһқа (жж) серік қосу болады. #UKÛL-Ü BEŞER: Адамдардың ақылдары. #UKÛL-Ü BEŞERİYE: Адамдардың ақылдары. #UKÛL-Ü MÜNEVVERE: Нұрлы ақылдар, иман жəне Құранмен жарықтанған ақылдар. #UKÛL-Ü MÜSTAKİME: Тура жолдағы ақылдар, дұрыс ақылдар. #UKÛL-Ü NURANİYE: Нұрланған ақылдар, иман жəне Құранмен жарықтанған ақылдар. #UKÛL-Ü SELİME: Сау жəне бұзылмаған ақылдар. #ÛLÂ: Бірінші, алғашқы, əуелгі. #ULEMA: Ғұламалар, жоғары ілім иелері, діни ғалымдар. #ULEMA-İ BE-NAM: Мəшһүр ғұламалар, атақты белгілі ғұламалар. #ULEMA-İ BENÎ-İSRAİLİYE: Исраил ұрпақтары ғұламалары, Уаһиди ғұламалары. #ULEMA-İ DİN: Дін ғұламалары, ислам дін ғұламалары. #ULEMA-İ EHL-İ ZAHİR: Құранның аяттарын жəне хадистерді əуелгі түсінген айқын мағыналарына гөре білген жəне түсіндерген ғалымдар. #ULEMA-İ HAKİKAT: Ақиқат ғұламалары, Құрандағы басты тақырып, мəселерге тереңдей зерттеуге қол жеткізген жəне қызмет қылған нағыз ғұламалар. #ULEMA-İ HAKİKİ: Нағыз ғұламалар, нағыз ілім иелері. #ULEMA-İ İLM-İ HURUF: Құрандағы əріптерде болған терең мағыналар мəселесінде ілім иесі болғандар. #ULEMA-İ İLM-İ KELÂM: Ислам дінінің иман негіздері (сенім жүйесі) мəселесінде жоғары ілім иелері. #ULEMA-İ İSLÂM: Ислам ғұламалары, мұсылман дін ғалымдары. #ULEMA-İ MAĞRİB: Батыс ғалымдары. #ULEMA-İ MUHAKKİKÎN: Тақырып, мəселерді тереңдей зерттеп таныған ислам дін ғұламалары. #ULEMA-İ MÜTEAHHİRÎN: Соңғы уақыттарда жетілген үлкен ислам ғұламалары.#ULEMA-İ NASÂRA: Христиан ғұламалары. #ULEMA-İ SAHABE: Сахабалардың ғұламалары, Пайғамбарымызды (асм) көріп иман келтірген алғашқы мұслыман ғұламалары. #ULEMA-İ SÛ: Жаман ғалымдар, діндерін дүнияға құрал жəне баспалдақ жасаған, пайдасы үшін шындықты жасырған ғалымдар. #ULEMA-İ ŞERİAT: Шариғат ғұламалары, ислам діні ғұламалары, ислам құқық жүйесі ғұламалары. #ULEMA-İ USÛLÜ'L-FIKIH: Фиких ғұламалары, ислам дініндегі үкімдер, əмірлер мен тыйымдар мəселесінде маман болған ғұламалар. #ULEMA-İ YEHUD: Яһуди ғұламалары.

667 #ULEMA-İ ZAHİR: Құран аяттарының жəне хадистердің алғашқы аңғарылған айқын мағыналарын білген жəне сол түрде түсіндерген ғұламалар. #ULEMA-İ ZAHİRÎ: Аяттардың жəне хадистердің алғашқы аңғарылған сыртқы мағынасымен шұғылданған ғұламалар. #ULEMA-YI BÂTIN: Жасырын ілімдер ғұламалары, Құранның əркімге білінбеген мағыналарының жəне жасырын ілімдерінің ғұламалары. #ULEMAÜ'S-SÛ: Жаман ғұламалар, діндерін дүнияларына құрал жəне баспалдақ жасаған, пайдасы үшін шындықты жасырған ғалымдар. #ULEMA-YI ARABİYE: Араб тілінің ғалымдары. #ULEMA-YI BE-NAM: Мəшһүр ғұламалар, атақты, белгілі ғұламалар. #ULEMA-YI İSLÂM: Ислам ғұламалары, мұсылман дін ғұламалары. #ULEMA-YI İŞRAKİYYUN: Ислам философтарынан Сухреберді (мил.: 1153-1193) тарапынан құрылған Ишракие философиясына кірген ғалымдар жəне философта. Бұларға гөре рухани ақиқаттарды таза жəне тура түрде білу жолы жəне бұлағы сезім, илхам, бір сəтте жүрекке туған жарық деп біледі. Ақыл жəне логика ақиқаттарды аша алмайды. #ULEMA-YI SÛ: Жаман дін ғалымдары, діндерін дүнияларына құрал жəне баспалдақ жасаған, пайдасы үшін шындықты жасырған ғалымдар. #ULU: Ұлы, үлкен, биік. #ULUHİYET: Илаһтық, Аллаһтың (жж) ғибадат қылғызу сипаты, Аллаһтың (жж) ғаламдағы бүкіл болмыс атаулыны əмір жəне басқаруына алып өзіне құлшылық қылғызуы. #ULUHİYET-İ MUTLAKA: Толық Улухиет, шексіз жəне соңсыз илаһтық, Аллаһтың (жж) бүкіл болмыс атаулыны толықтай əмір мен басқаруына алып өзіне құлшылық қылдыртуы. #ULUHİYET-İ SÂRİYE: Аллаһқа (жж) қатысты ерекшеліктердің ғаламға мен болмыс атаулыға өтуі жəне берілуі. Аллаһтың (жж) сипат-есімдерімен ғаламда жəне болмыс атаулыда өзін көрсетуі. #ULÛM: Ілімдер. #ULÛM-U ÂDİYE: Жай ілімдер, əркімге білінген кəдімгі ілімдер. #ULÛM-U AKLİYE: Тек қана ақылға байланысты ілімдер. #ULÛM-U ÂLİYE-İ İLAHİYE VE UHREVİYE: Илаһи жəне ақіреттік жоғары ілімдер, Аллаһты (жж) жəне Ақіретті танытатын жоғары ілімдер. #ULÛM-U AN'ANE: Әдет-ғұрып жəне салт-дəстүр ілімдері, ислам дінінен келген, ғасырлар бойы жалғасып халыққа жақсылап кең таралып тамыр жайған əрекет пен мінез-құлық, жүріс-тұрыс ілімдері. #ULÛM-U ARABİYE: Арабша ілімдер. #ULÛM-U ARZİYE: Дүния ілімдері, адамға сүйенген жəне қайнар көзі адам болған ілімдер, адам ақылының нəтижесі болған ілімдер. #ULÛM-U BEDÎA: Көркем өнер ілімдері. #ULÛM-U BEŞERİYE: Адамның қолымен ортаға шыққан ілімдер, адам ақылының нəтижесі болған ілімдер. #ULÛM-U DİNİYE: Діни ілімдер, дінге қатысты ілімдер. #ULÛM-U ESASİYE: Асыл, негізгі ілімдер, басты ілімдер. #ULÛM-U EVVELÎN: Әуелгі уақыттардың ілімдері. #ULÛM-U EVVELÎN VE ÂHİRÎN: Әуелгі уақыттардың жəне кейінгі уақыттардың ілімдері, өткен шақ пен болашақтың ілімдері. #ULÛM-U FELSEFE: Философия ілімдері, дінге қатысы болмаған жəне адам ақылына сүйенген ілімдер. #ULÛM-U FELSEFİYE: Философиялық ілімдер, тек адамның ақылына сүйенген жəне діннің өлшемдеріне мəн бермеген ілімдер. #ULÛM-U HAFİYE: Жасырын ілімдер. #ULÛM-U HAKİKİYE: Нағыз ілімдер. #ULÛM-U İLAHÎ: Илаһи ілімдер, Аллаһпен (жж) байланысты ілімдер, Аллаһты (жж) танытатын ілімдер.

668 #ULÛM-U İLAHİYE: Илаһи ілімдер, Аллаһпен (жж) байланысты ілімдер, Аллаһты (жж) танытатын ілімдер. #ULÛM-U İMANİYE: Иманға қатысты ілімдер, иман ілімдері. #ULÛM-U İSLÂMİYE: Ислам ілімдері. #ULÛM-U KÂİNAT: Әлем (жаратылыс) ілімдері, табиғат ілімдері (пəндер). #ULÛM-U KESÎRE: Көптеген ілімдер. #ULÛM-U KEVNİYE: Ғаламмен байланысты ілімдер, табиғат ілімдері, жаратылысқа қатысты ілімдер (пəндер). #ULÛM-U MADDİYE: Мадди ілімдер, табиғат ілімдері (пəндер). #ULÛM-U MEDARİS: Медресе ілімдері, ислам дінінің білімі берілетін жерлерде оқытылатын ілімдер. #ULÛM-U MÜHİMME: Маңызды ілімдер. #ULÛM-U MÜSBETE: Дұрыстығы дəлелденген жəне əркім қабылдаған ілімдер (пəндер). #ULÛM-U MÜTEARİFE: Әркімге білінген жəне танылған ілімдер. #ULÛM-U MÜTENEVVİA: Әртүрлі ілімдер. #ULÛM-U NAKLİYE: Нақыл ілімдер, діннің білдірген ілімдер, киелі кітаптардың білдірген ілімдер. #ULÛM-U NAZARİYE: Теориялық ілімдер, жүзеге асыруға өтпеген көзқарас, пікір жағдайындағы ілімдер (теориялар). #ULÛM-U RİYAZİYE: Риязи ілімдер, математика ілімдері, амал жəне есеп ілімдері. #ULÛM-U TABİİYE: Табиғат ілімдері, жаратылыс дүниясімен қатысты ілімдер. #ULÜ'L-AZM: Жоғары ахлақ пен мінез-құлық иесі өте үлкен тұлғалар. #ULÜ'L-AZMANE: Жоғары ахлақ иесі үлкен кісілерге жарасатын түрде. #ULÜ'L-EMR: Әмірлікке жəне басқаруға қақылы адам. #ULÜ'L-EMİR: Әмірлікке жəне басқаруға қақылы адам. #ULÜVV: Үлкендік, ұлылық, ұлықтық, биіктік, жоғарылық. #ULÜVV-Ü HİMMET: Жоғары дəрежедегі күш-жігер, қажыр-қайрат. #ULÜVV-Ü MERTEBE: Мəртебе, дəреженің жоғарылығы. #ULÜVV-Ü AHLÂK: Ахлақтың жоғарлығы. #ULÜVV-Ü CENAB: Жоғары ахлақ, жақсылық жəне жомарттық иесі болу. #ULÜVV-Ü HİMMET: Жоғары дəрежелі күш-жігер, қажыр-қайрат. #ULÜVV-Ü KADRİNE: Құнының жоғарылығына, қадірінің жоғарылығына. #ULÜVV-Ü NAZM: Тəртіп пен өлшемнің жоғарылығы, жоғары дəрежелі тəртіп пен өлшем. #ULÜVV-Ü RÜTBE: Дəреже, мəртебе жоғарлығы. #ULÜVV-Ü ŞAN: Атақ пен абырой жоғарылығы, жоғары абырой. #ULÜVVÜCENAB: Жоғары ахлақ, жақсылық пен жомарттық иесі болу. #ULVÎ: Биік, жоғары, ұлы, үлкен. #ULVİ SÜFLÎ: Жоғары-төмен, жоғарыда-төменде, үлкен-жай. #ULVİYE: Биік, жоғары, ұлы, үлкен. #ULVİYET: Биіктік, жоғарылық, ұлылық, үлкендік. #ULVİYET-İ HİTAB: Сөз сөйлеудің ұлылығы. #ULVİYET-İ İ'CAZ: Мұғжизалықтың ұлылығы. #ULVİYET-İ İFADE: Баяндаудың, түсіндірудің ұлылығы. #ULVİYET-İ MAHİYET: Асыл жəне негізгі сипаттың ұлылығы. #ULVİYET-İ ÜSLÛB: Түсіндіру тəсілінің биіктігі. #ULYÂ: Өте үлкен, өте жоғары, көп үлкен. #UMDE: Принцип, сенілген басты қағида, негізгі пікір. * Басшы, басқарушы, бас қолбасшы. * Қадірлі жəне сенуге болатын. #UMDETÜ'L-VESAİL: Себептердің қағидасы. #UMMAN: Үлкен теңіз, мұхит. #UMMAN-I ADEM: Жоқтық теңізі, жоқтық мұхиты. * Ғарыш кеңістігінің шексіздігі. #UMMAN-I FEYİZ: Мағынауи пайдалар мен ілімдер мұхиты.

669 #UMMAN-I HAVA: Ауа мұхиты, атмосфер мұхиты. #UMMAN-I HİKMET: Хикмет мұхиты, мақсат пен пайдалар мұхиты. #UMMAN-I SEMA: Көк жүзі мұхиты, кеңістік мұхиты. #UMMAN-I VAHDET: Уахдет мұхиты, Аллаһтың (жж) бірлігінің мұхиты. #UMUM: Әркім, бəрі, баршасы, барлығы, бүкіл. #UMUMEN: Түгелдей, барлығы, жалпылай, баршасы. #UMUMÎ: Түгелімен қатысты, əркіммен байланысты, жалпы. #UMUMİYE: Түгелімен қатысты, əркіммен байланысты, жалпы. #UMUMİYET: Жалпы, жалпылық, жалпылай, əркімге қатысты болу. #UMUMİYET-İ HÂKİMİYET: Үстемдіктің əрбір жерді жəне əрбір нəрсені қамтуы, үстемдіктің жалпылығы. #UMUMİYET-İ İHVAN: Жалпы бауырлар, барлық бауырлар. #UMUMİYET-İ RUBUBİYET: Аллаһтың рубубиеттің жалпылығы, жаратылыстардың иесі, тəрбиелеушісі жəне мұқтаждықтарының берушісі болу сипатының бүкіл жаратылысты қамтуы. #UMUMÜ'L-BELVA: Бəленің əркімді қамтуы, қиыншылықтың жəне бейнеттің жалпылығы. #UMÛR: Істер, жағдайлар, мəселелер. #UMÛR-U ACİBE: Ғажайып істер, таңқалдыратын істер. #UMÛR-U AZÎME: Үлкен, зор істер. #UMÛR-U BÂTILA: Жалған істер, негізсіз ойдан шығарылған істер. #UMÛR-U DİNİYE: Дінге қатысты істер, дінмен байланысты істер. #UMÛR-U DÜNYA: Дүния істері. #UMÛR-U DÜNYEVİYE: Дүнияге қатысты істер, дүниямен байланысты істер. #UMÛR-U EBEDİYE: Мəңгі жалғасатын істер, үздіксіз жəне тұрақты істер. #UMÛR-U GAYBİYE: Өткенге жəне келешекк қатысты білінбеген, жасырын қалған істер жəне оқиғалар. #UMÛR-U GAYBİYE-İ İSTİKBALİYE: Келешекке қатысты білінбеген жəне көрінбеген істер. #UMÛR-U HAKİKİYE: (қили болмаған) шынайы болмысқа ие істер жəне оқиғалар. #UMÛR-U HASİSE: Жаман істер. #UMÛR-U HAYRİYE: Қайырлы істер, игі амалдар, жақсылық əкелген істер жəне оқиғалар, жағдайлар. #UMÛR-U İSTİKBALİYE: Болашаққа қатысты істер. #UMÛR-U İTİBARİYE: Итибари істер немесе оқиғалар, өз басына ақиқаты болмаған, болмысы санада ойланған немесе басқа бір нəрсеге тəуелді түрде бар секілді көрінген істер немесе оқиғалар. #UMÛR-U İZAFİYE: Изафи істер немесе оқиғалар; шарттарға тəуелді болған жəне басқа бір нəрсеге гөре құндылық алып білінген істер немесе оқиғалар. #UMÛR-U KEVNİYE: Жаратылыспен байланысты істер, ғаламмен жəне жаратылған болмыстармен қатысты істер. #UMÛR-U LÂZIME: Қажет болған істер, керекті істер, қажетті істер. #UMÛR-U MERMUZE-İ GAYR-I MESMUA: Құлаққа естілмейтін жанама түрдегі баяндаулар, ишарамен түсіндіре алатын жағдайлар, халдер. #UMÛR-U MUKARRERE: Шешілген істер, нақтылық тапқан істер. #UMÛR-U MÜTENASİBE: Бір-біріне үйлесімді болған істер, араларында үйлесімділік болған істер. #UMÛR-U NÂFİA: Пайдалы істер, тиімді істер. #UMÛR-U NÂS: Адамдардың істері. #UMÛR-U SELÂSE: Үш мəселе, үш жағдай. #UMÛR-U ŞERRİYE: Жаман істер, жамандық пен зұлымдыққа қатысты істер. #UMÛR-U UHREVİYE: Ақіреттік істер, о дүнияге қатысты істер. #UMÛR-U ZÂİLE: Келіп кететін істер, өткінші істер.

670 #UNSUR: Негізгі материал, басты нəрсе, елемент. * Негіз, өзек, түп. * Нəсіл, тек, бір тектен болған адамдар тобы. #UNSURCULUK: Нəсілшілдік, ұлтшылдық. #UNSURÎ: Нəсілге қатысты, ұлтқа, текке қатысты. #UNSURİYE: Химиялық нəрселермен байланысты, елементтермен қатысты. * Нəсілмен, текпен байланысты #UNSURİYET: Нəсілшілдік, ұлтшылдық. #UNSURİYET-PERVERLİK: Ұлтшылдыққа берілгендік, ұлтшылдықты асыра көксеушілік. #UNSUR-U AKİDE: Ислам сенімінің негізі, өзегі. #UNSUR-U BELÂGAT: Шешендіктің негізі, тірегі, өзегі. Құрандағы əдебиеттің негізі. #UNSUR-U HAKİKAT: Ақиқаттың негізі, іргесі, асылы. Құрандағы ақиқатты түсінудің негізі, өзегі. #UNSUR-U HAVA: Ауа элементі. #UNSUR-U HAVAÎ: Ауаға қатысты элемент, ауамен байланысты нəрсе. #UNSUR-U İSLÂMİYET: Ислам діні, ислам дінінің асылы мен өзегі. #UNSUR-U KESİF: Қою материал, қою нəрсе. #UNSUR-U MUHİT: Әрбір тарапты қоршаған материял түрі (ауа, топырақ, су). #UNSUR-U TÜRAB: Топырақтағы заттар. #UNSUR-U ZÎHAYATI: Жанды элемент; өмір иесінің өз болмысы, негізі (рух). #UNSURU'L-AKİDE: Ислам сенімінің негізі, өзегі. #UNSURU'L-BELÂGAT: Шешендіктің негізі, тірегі, өзегі. Құрандағы əдебиеттің негізі. #UNVAN: Лақап, есім, ат, атау * Алғы сөз, кіріспе. #UNVAN-I ÂLÎ: Жоғары жəне абыройлы есім, жоғары жəне қадірлі ат. #UNVAN-I A'ZAM: Ең үлкен есім. #UNVAN-I CELİL: Ең үлкен есім. #UNVAN-I İCMALÎ: Қысқа мазмұнды есім. #UNVAN-I İLAHÎ: Илаһи есім, Аллаһтың (жж) есімі. #UNVAN-I MAHSUS: Жеке есім, өзіне тəн ат. #UNVAN-I MANİDAR: Мағыналы есім. #UNVAN-I MUKADDESE: Киелі де кемшіліксіз есім. #UNVAN-I MÜLAHAZA: Еске салдыратын сипат.. #UNVAN-I SIFATINI: Сипаттарының атауын. #UNVAN-I VELAYETİDİR: Әулиелігінің сипаты. #UNVAN-I ZÎŞANINI: Абыройлы атақты. #UNZUR: Қара, көр. #UNZUR İLÂ MEN KÀLE: Қара! Кім сөйлеген. Кімнің сөйлегеніне қара. #UNZUR İLÂ MEN KÀLE VE LİMEN KÀLE VE LİMÂ KÀLE VE FİMÂ KÀLE: Кімнің сөйлегеніне жəне кім үшін сөйлегеніне жəне не үшін сөйлегеніне жəне не сөйлегеніне қара. #URBA: Киім, киім-кешек. #URBAN: Қауымдар, тайпалар, рулар, ұлттар. #URCUN: Қураған құрма бұтағы, құрма салқымының бұтағы. #URDUCA: Пакистан мен төңірегіндегі мұсылмандардың сөйлескен тілі. Арапша, парсыша, түрікше жəне үндішеден шыққан бір тіл. #UREFA: Арифтер, рухани ақиқатты білгендер. * Ақылды, білімді жəне көкрегі ояу тұлғалар. #URGAN: Жіп, арқан. #URUC: Көтерілу, жоғарылау, жоғары шығу. #URÛC: Көтерілу, жоғарылау, жоғары шығу. #URÛC-U KÜLLÎ: Жер жəне уақытпен шектелмеген көтерілу, бүкіл болмыс атаулымен, жерлерменен жəне бүкіл уақыттарменен қатысты болған көтерілу, жоғары шығу. #URÛC-U RUHANÎ: Рухани көтерілу, рухпен жоғары шығу. #URÛK: Тамырлар, түбірлер. #URUK-U HAYAT: Өмір тамырлары.

671 #URUK-U İNSANİYETKÂRANE: Адамшылыққа жарасатын мінез-құлықтар. #URVE: Тұтқа, сап, ұстайтын жер. #URVETÜ'L-VÜSKA: Мықты тұтқа, ең мықты ұстайтын жер. #USARE: Шырын. #USR: Қиыншылық, қиындық. * Ауыртпалық, тапшылық. #USRÜN: Қиыншылықтың, ауыртпалықтың. #USÛL: Асылдар, негіздер, тіректер. * Әдіс, тəсіл, жол, метод. #USÛLÎ: Асылдармен байланысты, негіздермен қатысты. #USÛLİYE: Негізбен қатысты. #USÛL-Ü BEY' U ŞİRA: Сауда-саттық қағидалары. #USÛL-Ü DAİMÎ: Жалғасты жəне тұрақты болған негіздер, бітпейтін жəне аяқталмайтын негіздер. #USÛL-Ü DİN: Діннің негізгі қағидалары. #USÛL-Ü DİNİYE: Дінге қатысты негізгі қағидалар, діннің басты қағидалары. #USÛL-Ü EDEBÎ: Әдеби қағидалар, əдебиет ережелері. #USÛL-Ü FIKIH: Фиких ілмінің негіздері, ислам дінінің əмір мен тыйымдарын тақырып қылған ілімнің басты қағидалары. #USÛL-Ü HAKAİK-İ DİNİYE: Ислам дініндегі басты ақиқаттардың қағидалары. #USÛL-Ü İMANÎ: Иманға қатысты негіздер, иманның басты ережелері. #USÛL-Ü İMANİYE: Иманға қатысты негіздер, иманның басты ережелері. #USÛL-Ü İSLÂMİYE: Ислам дінінің басты қағидалары. #USÛL-Ü KELÂMİYE: Келам ілімінің қағидалары, ислам дініндегі сенім мəселесін қолға алған ілімнің басты қағидалары. #USÛL-Ü MEDENİYET: Мəдениет жолы жəне методы, мəдениеттің басты қағидалары. #USÛL-Ü MUKARRERE: Нақтылық тапқан басты қағидалар. #USÛL-Ü MÜSELLEME: Әркім қабылдаған жəне дұрыстығы күмəнсіз болған басты қағидалар. #USÛL-Ü MÜTEADDİDE: Көптеген негіздер, саны көп қағидалар, түрлі негізгі ережелер. #USÛL-Ü NAHV: Граматика ілмінің ережелері. #USÛL-Ü ŞERİAT: Шариғат негіздері, ислам дінінің басты қағидалары. #USÛL-Ü TEDRİS: Дəріс беру əдісі, дəріс беру методы. #USÛL-Ü VAHŞİYANE: Дөрекі, мейірімсіз амал. #USÛLÜ'D-DİN: Діннің негіздері, діннің негіздерін зерттеген ілімнің басты қағидалары. #USÛLÜ'L-FIKH: Фиких негіздері, діннің əмір мен тыйымдарын зерттеген ілімнің басты қағидалары. #USÛLÜ'L-FIKIH: Фиких негіздері, діннің əмір мен тыйымдарын зерттеген ілімнің басты қағидалары. #USÛR: Ғасырлар. #UŞŞAK: Ғашықтар. #UTARİD: Меркури планетасы. #UYÛB: Айыптар, кінəлар, кемшіліктер. #UYÛN: Көздер. * Бұлақтар, көздер, қайнарлар. #UYÛN-U EHL-İ HAK: Хақ иелерінің көздері, діннің көрсеткен тура жолдан кеткендердің көздері. #UYÛN-U MÜ'MİNÎN: Мүминдердің көздері, сенушілердің көздері. #UZLET: Жалғыздық, адамдардан бөлініп бір жаққа кетіп жалғыз қалу. #UZLET-İ MAKBULE: Қабылданып хош көрінген жалғыздық. #UZMA: Үлкен. * Ең үлкен, өте үлкен. #UZUV: Орган, ағза, дене мүшесі. #UZV: Орган, ағза, дене мүшесі. #UZVÎ: Ағзаға қатысты. #UZV-U İNSANÎ: Адамның ағзасы, мүшесі.

672 #UZV-U NÂFİ': Пайдалы ағза, орган. #UZZA: Ислам дінінен бұрын Меккеде болған пұттардың біреуінің аты. #ÜCRA: Алыс, қашық, өте шет жерде. #ÜCRET: Қызметінің ақысы, еңбегінің төлемі. #ÜCRET-İ CÜZ'İYE: Кішкентай жəне азғана ақы. #ÜCRET-İ DÜNYEVİYE: Дүнияға қатысты ақы, дүниядағы төлемі. #ÜCRET-İ KEMAL: Кемелділік ақысы, даму мен жоғары дəреже табудың ақысы. #ÜCRET-İ MANEVİYE: Мағынауи ақы. #ÜCRET-İ MUACCELE: Күні бұрын берілген ақы. #ÜCRET-İ UHREVİYE: Ақіреттік ақы, о дүниямен қатысты ақы. #ÜDEBA: Әдебиетшілер. #ÜDEBÂ: Әдебиетшілер. #ÜDEBA-YI İSLÂMİYE: Мұсылман əдебиетшілері. #ÜFTADE: Ғашық, құштар. #ÜLFET: Әдеттену, дағдылану, əдет, дағды, машық. #ÜLKE-İ KİSRA: Кисра елі, иран. #ÜMEM: Үмметтер, халықтар, қауымдар. #ÜMEM-İ SALİFE: Бұрыңғы өткен үмметтер, халықтар. #ÜMERA: Мемлекет басшылары, басқарушылар. #ÜMERA-İ BELÂGAT: Жағдай мен шарттарға гөре ең үйлесімді түрде мінсіз жəне əдемі сөз сөйлеу өнерінде сөз иесі болған толық құқылы адамдар. #ÜMERA-YI ASKERİYE: Әскери басшылар, əскерлікте жоғары лауазымды офицерлер. #ÜMİD-İ MUTLAK: Толыққанды үміт. #ÜMİDKÂRANE: Үміт етіп. #ÜMİDVAR: Үмітті, үміттенген. #ÜMİT-İ MUTLAK: Толыққанды үміт. #ÜMİTKÂRANE: Үміт етіп. #ÜMİTVAR: Үмітті, үміттенген. #ÜMM: Ана, шеше. #ÜMME: Үммет, халық, қауым, қоғам. #ÜMMET: Халық, қауым, қоғам. #ÜMMETÎ: Үмметім, менің үмметім. #ÜMMET-İ AZÎME: Үлкен халық, үлкен қауым. #ÜMMET-İ İSLÂMİYE: Мұсылман халқы, мұсылман қауымы. #ÜMMET-İ MERHUME: Аллаһтың (жж) мейірімділігіне бөленген үммет (қауым, халық). #ÜMMET-İ MERHUME-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (сау) Аллаһтың (жж) мейірімділігіне бөленген үмметі (мұсылмандар қауымы). #ÜMMET-İ MUHAMMED: Хз.Мұхаммедтің (сау) үмметі, мұсылман халқы. #ÜMMET-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (сау) үмметі, Хз.Мұхаммедке (сау) сенген жəне ізінен жүрген мұсылман халқы. #ÜMMET-İ ÜMMİYE: Оқуы мен жазуы болмаған халық. #ÜMMİ: Оқу мен жазу білмеген. #ÜMMİYET: Оқу-жазу білмеушілік. #ÜMM-Ü CEMİL: Пайғамбарымыздың (сау) көкесі жəне ең үлкен дұшпандарының бірі болған Әбу Лəһабтың əйелінің аты. Құранда жəһəннəм отыншысы деп аталған. #ÜMM-Ü EYMEN: Пайғамбарымызды (сау) кішкентай кезінде баққан жəне қызмет қылған əйел. #ÜMM-Ü FADL: Пайғамбарымыздың (сау) көкесі Хз.Аббастың (ра) əйелінің аты. #ÜMM-Ü HARAM: Пайғамбарымыздың (сау) қызметіне он жасында кірген Әнес ибни Маликтің апасы. #ÜMM-Ü SELEME: Пайғамбарымыздың (сау) ең соңынан қайтыс болған жұбайы жəне мұсылмандардың анасы.

673 #ÜMM-Ü SÜLEYM: Әнес ибни Маликтің (ра) анасы. Ұлы он жасында екен алып келіп Пайғамбарымыздың (асм) қызметіне тапсырған. #ÜMMÜ'L-ENAM: Бүкіл жаратылыстың анасы. #ÜMMÜ'L-MÜ'MİNÎN: Мүминдердің анасы, имандылардың анасы. #ÜNSİYET: Әдеттену, достық, жора-жолдастық, үйренісіп қалу, таныстық, жақындық. #ÜNSİYETKÂR: Үйреніскен түрде, достарша #ÜNSİYETKÂRANE: Бір-біріне үйренісіп, достықпен. #ÜNÛSET: Ұрғашы, ұрғашылық. #ÜREN: Абалаған, үрген. #ÜRYAN: Жалаңаш, киімсіз. #ÜRYANİ: Өріктің бір түрі. #ÜRYANLIĞIYLA: Жалаңаштығымен. #ÜSERA: Тұтқындар. #ÜSLÛB: Әдіс, тəсіл, жол, амал, түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛBPERESTLİK: Түсіндіру тəсіліне аса мəн беру, ұғындыру амалына асыра əуестік. #ÜSLÛB-U ÂLÎ: Жоғары түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛB-U ÂLÎYE: Жоғары баяндау түрі, басым ұғындыру тəсілі. #ÜSLÛB-U ARABÎ: Арабша баяндау тəсілі, арабша түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U BEDÎ: Таңғалдыратын əдемі баяндау тəсілі, жап-жаңа жəне бұрын-соңды болмаған қайран қалдыратын түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U BEDÎ-İ PÜR-MAÂNÎ: Мағыналармен толы қайран қалдыратын бұрын-соңды болмаған баяндау тəсілі, көп мағыналы қайран қалдыратын бұрын-соңды болмаған түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U BELÂGAT: Шешендік əдісі, орынды, əдемі мінсіз түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U GARİB: Қайран қалдыратын түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U HAKÎMANE: Хикметті түрде баяндау тəсілі, мақсатты жəне пайдалы түрде түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U HASEN: Әдемі түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U İFADE: Түсіндіру əдісі. #ÜSLÛB-U KUR'AN: Құранның түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛB-U KUR'ANÎ: Құранның түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛB-U MUHAMMED: Хз.Мұхаммедтің (асм) түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛB-U MÜCERRED: Қарапайым түсіндіру тəсілі. Жаратылысқа үйлесімді, жатық, айқын, жеңіл, қысқа, мағына мен мақсатқа қабілетті болу ерекшеліктеріне ие түсіндіру тəсілі. #ÜSLÛB-U MÜZEYYEN: Әдемі де ашық, тамаша түсіндіру тəсілі. Қызықтыру, ынталандыру жəне сақтандыру ерекшеліктеріне ие түсіндіру тəсілі. #ÜSSÜLESAS: Негіздің негізі, ең маңызды жəне мықты негіз. #ÜSSÜ'L-ESAS: Негіздің негізі, ең маңызды жəне мықты негіз. #ÜSSÜ'L-ESAS-I SİYASET: Саясаттың ең маңызды жəне ең басты негізі. #ÜSSÜLESAS-I MESLEKİM: Жолымның ең маңызды негізгі қағидасы. #ÜSTAD: Ілім мен өнерде жоғары болған біреу. * Ұста, шебер. * Оқытушы, професор * Білімде, өнерде немесе еңбекте қабілетті біреу. #ÜSTADANE: Ұстазша, ұстазға жарасатын түрде. #ÜSTAD-I ÂLÎ: Жоғары, үлкен ұстаз. #ÜSTAD-I ÂLÎKADR: Қадірі жоғары ұстаз. #ÜSTAD-I ALÎM: Ілім иесі ұстаз, ілімді ұстаз. #ÜSTAD-I ÂLÎŞAN: Атағы зор ұстаз. #ÜSTAD-I A'ZAM: Ең үлкен ұстаз. #ÜSTAD-I AZİZİM: Құрметті ұстазым, қымбатты да сүйікті ұстазым. #ÜSTAD-I EKBER: Ең үлкен ұстаз. #ÜSTAD-I EKREM: Ең көп жақсылықтар мен мейірімділік иесі ұстаз. #ÜSTAD-I EZELÎ: Бастауы мен соңы болмаған мəңгі ұстаз (Аллаһ (жж)). #ÜSTAD-I EZELİYEM: Бастауы мен соңы болмаған мəңгі ұстазым.

674 #ÜSTAD-I HAKİKÎ: Негізгі ұстаз. #ÜSTAD-I İHTİYAÇ: Мұқтаждық деп аталған ұстаз. #ÜSTAD-I KADER: Тағдыр деген ұстаз. #ÜSTAD-I KEBİR: Үлкен ұстаз. #ÜSTAD-I KUDSÎ: Киелі ұстаз. #ÜSTAD-I KÜLL: Әрбір нəрсені толық білген ұстаз. #ÜSTAD-I MUALLİM: Үйретуші ұстаз. #ÜSTAD-I MUAZZAM: Ұлы ұстаз. #ÜSTAD-I MUHTEREM: Құрметті ұстаз. #ÜSTAD-I MUTLAK: Толық ұстаз. #ÜSTAD-I MÜBAREK: Мүбарак ұстаз. #ÜSTAD-I MÜBELLİĞ: Тəблиғ етуші ұстаз (Хз.Мұхаммед а.с.м.). #ÜSTAD-I SÂNİ: Екінші ұстаз. #ÜSTAD-I ZÜLCELAL: Жəлал иесі ұстаз, шексіз ұлылық иесі Аллаһ (жж). #ÜSTADİYET: Ұстаздық. #ÜSTADÜ'L-BEŞER: Бүкіл адамзаттың ұстазы. #ÜSTAZ-I A'ZAM: Ең үлкен ұстаз. #ÜVEYSE'L-KARANÎ: Йеменнің Қаран ауылында туып өскен, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) заманында өмір сүрген, бірақ, Хз.Пайғамбарымызды көрместен Оның пайғамбарлығына сенген жəне Оған ғашық дəрежесінде сүйген əулие кісі. Сыффын соғысында шахид болған. #ÜVEYSÎ: Хз.Уəйсəл Қарани (ра) сияқты көрместен жəне кездеспестен біреуден рухани фейіз алу, дəріс алу. #ÜVEYS-İ KARANÎ: Йеменнің Қаран ауылында туып өскен, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) заманында өмір сүрген, бірақ, Хз.Пайғамбарымызды көрместен Оның пайғамбарлығына сенген жəне Оған ғашық дəрежесінде сүйген əулие кісі. Сыффын соғысында шахид болған. #ÜZENGİ: Атқа мінер кезде аяқ басатын темір бөлігі. Үзеңгі. #ÜZEYR: Құранда аты аталған əулие адам. #ÜZRE: Үшін, мақсатында. #VAAD-İ İLAHÎ: Илəһи уəде, Аллаһтың (жж) сөз беруі. #VAAZ: Дінге қатысты мəселелер жөнінде сөйлесіп уағыз, насихат айту. #VAAZ U NASİHAT: Уағыз жəне насихат айту, діни тақырыптарда сөйлесу жəне уағыздау. #VÂBESTE: Байланысты, тəуелді, қатысты. #VÂCİB: «Болуы міндетті болып, болмауы мүмкін емес» деген мағынадағы Аллаһтың (жж) бір сипаты. * Діндегі парыз дəрежесіне жақын парыз бен сүннет арасындағы істер. #VÂCİBİYET: Уəжіптік, болуы міндетті жəне болмауы мүмкін емес болу. #VÂCİBÜ'L-EHAD: Тек біреу болған жəне бар болуы міндетті болып, ал болмауы мүмкін емес болған Аллаһ (жж.) #VÂCİBÜ'L-VÜCUD: Бар болуы міндетті болып, ал болмауы мүмкін емес Аллаһ (жж). #VÂCİD: Бар болған #VA'D: Уəде,сөз беру. #VA'D VE AHD: Сөз беру жəне ант ету, сөз беріп ант ету. #VAAD VE AHD: Сөз беру жəне ант ету, сөз беріп ант ету. #VAAD Ü VAÎD: Сөз беру жəне қорқыту, жақсы жəне əдемі ақысына сөз беріп, жаман жауап жəне жазалармен қорқыту. #VAADİ: Сөз беруі, уəдесі. #VÂDİ: Жыра жəне өзен арнасы, екі таудың арасындағы шұңқыр, сай * Әдіс, тəсіл, амал. #VA'D-İ İLAHÎ: Илаһи уəде, Аллаһтың (жж) сөз беруі. #VÂDİ-İ HÜSRAN: Қайғы-мұң мен зарар-зиян шұңқыры. #VÂESEFÂ: Әттең, қап, өкінішті, ойбай обал болды. #VÂ-ESEFÂ: Әттең, қап, өкінішті, ойбай обал болды.

675 #VÂFİ: Жеткілікті, толық. #VAH: Ой! Ой! Аһ! Өкінішті, əттеген-ай, əттең. #VÂH: Ой! Ой! Аһ! Өкінішті, əттеген-ай, əттең. #VÂ-HASRETÂ: Ой! Ой! Қандай обал, обал ғой. #VAHDANÎ: Аллаһтың (жж) бірлігімен байланысты, Аллаһтың (жж) бірлігіне қатысты. #VAHDANİYET: Бірлік, Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDANİYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDANİYET-İ RABBANİYE: Раббының бірлігі, əр нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDEHU: Ол (Аллаһ (cc)) біреу. #VAHDET: Бірлік, Аллаһқа (жж) қатысты бірлік. #VAHDET-İ BARİ': Жаратушының бірлігі, əрбір болмысты өз ішінде өлшемді жəне үйлесімді түрде жəне жалпының жүйесіне жəне жаратылыс мақсатына сай жаратқан жаратушы (Bari) болған Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDET-İ CİNSİYE: Бірдей жыныста көрінген бірлік, түр бірлігі. #VAHDET-İ EHADİYET: Ахадиеттің бірлігі, əр бір болмыспен бірлігін көрсеткен Аллаһтың (жж) ғаламда жəне бүкіл болмыс дүниясында көрсеткен бірлігі. #VAHDET-İ HAKİKİYE: Аллаһтың (жж) ақиқат болған бірлігі. #VAHDET-İ HÂLIK: Жаратушының (Аллаһтың (жж)) бірлігі. #VAHDET-İ İÇTİMAİYE: Қоғам бірлігі. #VAHDET-İ İDARE: Басқарудың бір болуы, басқару бірлігі. #VAHDET-İ İLAHİYE: Илаһи бірлік, Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDET-İ İSLÂM: Ислам бірлігі. #VAHDET-İ İSLÂMİYE: Исламның бірлігі. #VAHDET-İ İTİKAD: Сенім бірлігі. #VAHDET-İ KALEM: Қаламның біреу болуы. #VAHDET-İ KUDRET: Құдреттің бірлігі, күш пен қуаттың біреу жəне жалғыз ғана болуы. #VAHDET-İ MES'ELE: Мəселе бірлігі, тақырып бірлігі, іс бірлігі, оқиғаның дəл болуы. #VAHDET-İ MEVCUD: Әлемде бар болған əрбір нəрсенің бірлігі. #VAHDET-İ MEVCUD VE RÂHININ: «Аллаһтан (жж) басқа болмыс жоқ жəне бар болған тек қана Аллаһ (жж)» деген ұғымды алған тариқат жолының. #VAHDET-İ MUTLAKA: Толық бірлік, Аллаһтың (жж) ғаламдағы шексіз жəне соңсыз бірлігі мен жалғыздығы. #VAHDET-İ NEV'İYE: Түр бірлігі, бір түрден болғандардың бірлігі. #VAHDET-İ RABBANİYE: Раббани бірлік, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDET-İ RUBUBİYET: Рубубиеттегі бірлік, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болу сипатымен Аллаһтың (жж) бірлігі. #VAHDET-İ RUHİYE: Рухтағы бірлік жəне бірдейлік, кісінің өткізген əртүрлі жас ерекшеліктерінде рухының бір болуы жəне сол қалпында қалуы. #VAHDET-İ SÂKİ: (жұмақта) суды сыйлаушының бірлігі (Аллаһтың ж.ж.) бірлігі. #VAHDET-İ SALTANAT: Басқару мен биліктің бірлігі. #VAHDET-İ SÂNİ': Жаратқанның [Аллаһтың (жж)] бірлігі. #VAHDET-İ ŞAHSİYE: Тұлғаның (өз болмысының) бір жəне жалғыз болуы. #VAHDET-İ ŞUHUD: Көрінгендердің бірлігі. Сопылықта көрінген əрбір нəрседе Аллаһты (жж) көру. #VAHDET-İ TEDBİR: Пайдаларды қамтамасыз етуші жəне зияндарды тоқтатушы [Аллаһ (жж) тарапынан] жоспарланып басқару шараларының бірлігі. #VAHDET-İ VÜCUD: Болмыстың тек біреу болуы. \"Аллаһтан (жж) басқа болмыс жоқ жəне болмыс тек қана Аллаһқа (жж) қатысты \" деген ұғым.

676 #VAHDETÜ'L-MEVCUD: Бар болғанның бірлігі, бар болғанның тек біреу болуы, болмысы болған біреу болып басқа болмыстың болмауы деген ұғым. #VAHDETÜ'L-VÜCUD: Болмыстың тек біреу болуы. \"Аллаһтан (жж) басқа болмыс жоқ жəне болмыс тек қана Аллаһқа (жж) қатысты \" деген ұғым. #VAHDETÜ'Ş-ŞUHUD: Көрінгендердің бірлігі. Сопылықта көрінген əрбір нəрседе Аллаһты (жж) көру. #VÂHÎ: Мағынасыз, жөнсіз, мəнсіз, бос. #VÂHİB: Сыйға тартқан, берген, сыйлық қылған. #VÂHİB-İ HAYAT: Өмір берген, өмір сыйлаған. #VÂHİBÜ'L-A'MAL VEL-ÂMÂL: Амалдарды жəне арман-тілектерді нəсіп еткен; игі істерді жасау жəне жақсы мақсат жəне тілектерді жүзеге асыру мүмкіндігін берген, жарылқаған (Аллаһ ж.ж.). #VÂHİBÜ'L-A'MALİ VE'L-ÂMÂL: Амалдарды жəне арман-тілектерді нəсіп еткен; игі істерді жасау жəне жақсы мақсат жəне тілектерді жүзеге асыру мүмкіндігін берген, жарылқаған (Аллаһ ж.ж.). #VÂHİBÜ'L-HAYAT: Өмірді берген, өмірді сыйлаған. #VAHÎD: Жалғыз, біреу, тек. #VÂHİD: Жалғыз, біреу, тек. Серігі, теңдесі, ұқсасы, бөліктері жəне бөлшегі болмаған. #VÂHİD-İ EHAD: Ахад жəне Уахид болған Аллаһ (жж), əрбір болмыста жəне əрбір əлемде бірлігін көрсеткен Аллаһ (жж). Тек біреу болып ұқсасы болмаған Аллаһ (жж). #VÂHİD-İ EHAD-İ SAMED: Самад, Ахад жəне Уахид болған Аллаһ (жж), əр нəрсе əр сəт өзіне мұқтаж болып, өзі ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмаған жəне болмыс атаулынының бүкілінде жəне əрқайсысында бірлігін көрсеткен жəне тек біреу болып теңдесі мен ұқсасы болмаған Аллаһ (жж). #VÂHİD-İ FERD: Бөлінбейтін, паршаланбайтын, бөліктерге бөлінбейтін бір жəне жалғыз болған болмыс. #VÂHİD-İ HAKİKÎ: Шынайы жалғыз жəне тек біреу болған болмыс; өз негізгі болмысында (затында), сипаттарында, есімдерінде, істерінде ұқсасы, теңі, ортағы, серігі болмаған шынайы бір жəне жалғыз болмыс. #VÂHİD-İ İTİBARÎ: 1.Бар деп саналып қабылданған нəрсе. 2.Таразылауда жəне баға беруде негіз ретінде ойша қабылданған өлшем бірлік. #VÂHİD-İ KADÎR: Уахид жəне Қадир болған Аллаһ (жж); бір жəне теңі, ұқсасы, ортағы болмаған (Vȃhid); əрбір нəрсеге құдіреті жеткен (Kadȋr) (Аллаһ ж.ж.). #VÂHİD-İ KIYAS: Бір нəрсені өлшеу, баға беру немесе түсінуде негіз ретінде қабылданған шама, өлшем бірлік. #VÂHİD-İ KIYASÎ: Бір нəрсені өлшеу, баға беру немесе түсінуде негіз ретінде қабылданған шама, өлшем бірлік. #VÂHİD-İ VÂCİB: Уахид жəне Уажиб болған Аллаһ (жж); бір жəне теңі, ұқсасы, ортағы болмаған (Vȃhid); бар болуы əзəли жəне мəңгі болған, бар болуы үшін ешбір нəрсеге жəне тірекке мұқтаж болмаған, бар болмауы (ақыл есі дұрыс үшін) мүмкін емес жəне бар болуы міндетті болған (Аллаһ ж.ж.). #VÂHİD-İ ZÜLCELAL: Уахид жəне Зұлжелал болған Аллаһ (жж); бір жəне теңі, ұқсасы, ортағы болмаған (Vȃhid); шексіз ұлылық, айбындылық жəне шексіз құдірет иесі (Zülcelal) болған (Аллаһ ж.ж.). #VÂHİDİYET: Аллаһтың (жж) бірлігі; əлемді жəне əрбір нəрсені шексіз ілімі, құдіреті, қалауы, рахметі қысқаша есім жəне сипаттарымен қамтығандығын көрсеткен Аллаһтың (жж) бірлігі. #VÂHİDİYET-İ SALTANAT: Басқарудың (тəуелсіз, əмірі жəне əкімдігі астында ұстау құдіретінің) бірлігі жəне тұтастығы. #VÂHİDÜN: Бір, біреу, жалғыз. #VAHÎM: Қауыпты, қатерлі, қорқынышты, ауыр. #VÂHİM: Күдік берген, күмəн берген, шүбə берген. #VAHİY: Аллаһ (жж) тарапынан пайғамбарларға білдірілгендер. Уахилар.

677 #VÂHİYE: Мағынасыз болған, жөнсіз болған. #VAHŞET: Құлазыған жəне қорқынышты жер. * Қорқу, үрей. * Жалғыздық, қаңырап қалған, елсіз жер. * Жабайылық, тағылық. #VAHŞETÂBÂD: Құлазыған, қорқу мен үрей берген жер. #VAHŞET-ÂBÂD: Құлазыған, қорқу мен үрей берген жер. #VAHŞET-ENGİZ: Қорқынышты, үрейлі, қорқу мен үрей берген. #VAHŞETGÂH: Қорқынышты жəне үрейлі жер, құлазыған қорқынышты жер. #VAHŞET-İ MUTLAKA: Мүлдем қорқынышты жалғыздық жəне ешкімсіздік. #VAHŞETZÂR: Қорқынышты, құлазыған жер. #VAHŞİ: Жабайы, қолға үйретілмеген. * Мейірімсіз, рақымсыз, аяусыз. * Мəдени болмаған. * Үркек, қорқақ. #VAHŞİYANE: Жабайы түрде. #VAHY: Аллаһтың (жж) пайғамбарларға білдірген жəне жіберген хабарлар мен ілімдер. Уахилар. #VAHYEN: Уахи болып. #VAHY-İ İLAHÎ: Илаһи уахи, Аллаһтан (жж) келген уахи. #VAHY-İ KUR'AN: Құранның уахиі, Құранның Аллаһ (жж) тарапынан Пайғамбарымызға (асм) білдірілуі. #VAHY-İ KUR'ANÎ: Құранға қатысты уахи, Аллаһ (жж) тарапынан Хз.Мұхаммедке (асм) білдірілген Құран. #VAHY-İ MAHZ: Сөзі жəне мағынасымен толығымен Аллаһқа (жж) тəн болған негізгі уахи. #VAHY-İ MAHZ-I RABBANÎ: Сөзі жəне мағынасымен толығымен Раббымызға (Аллаһқа ж.ж.) тəн болған негізгі уахи. #VAHY-İ MEŞHUD: Көрінген уахи, йғамбарларға жіберілген жəне кітап халінде жазулы, көрілген, оқылған жəне тыңдалған түрдегі уахи. #VAHY-İ SARİHÎ: Сөзі жəне мағынасымен толығымен Аллаһқа (жж) тəн болған негізгі уахи. #VAHY-İ SEMAVÎ: Самауи уахи, Аллаһтан (жж) пайғамбарларға жіберілген уахи. #VAHY-İ ZIMNÎ: мағынасы Аллаһқа (жж) тəн, сөзі жəне түсіндірмесі Хз.Пайғамбарымызға (асм) тəн болған уахи. #VAÎD: Болатын жазаны алдын-ала хабар беру жəне ескерту. #VAÎD-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) беретін жазасын алдын-ала хабар беруі жəне ескертуі. #VAİZ: Уағызшы, дінмен қатысты тақырыпта уағыз айтушы. #VAİZ-İ UMUMÎ: Жалпы уағызшы, əр жерде жəне əркімге уағыз айтқан. #VAK'A: Оқиға. #VAK'A-İ ACİBE: Ғажайып оқиға, таңқалдыратын оқиға. #VAK'A-İ CEMEL: Түйе оқиғасы. Хз.Али (ра) мен Хз.Айша (ра), Хз.Талха (ра), Хз. Зүбейір (ра) арасында болған соғыстың аты. #VAK'A-İ CİĞERSÛZ: Жүректі қан жылататын оқиға. #VAK'A-İ FİL: Піл оқиғасы. #VAK'A-İ HAVARİÇ: Хауариж оқиғасы, Хз.Алиге (ра) қарсы болып əскерінен бөлек кеткендермен (харижилермен) Хз.Алидің (ра) əскерінің арасында болған соғыс оқиғасы. #VAK'A-İ SIFFÎN: Сыффын оқиғасы, Хз. Алидің (ра) халифалығы заманында хижреттің 37-жылында Хз.Алидің (ра) əскерімен Хз. Муавиенің (ра) əскері арасында Ефрат өзені жағасындағы Сыффын деген жерде болған соғыс оқиғасы. #VAK'A-NÜVİS: Тарихи оқиғаларды жазған, тарихшы. #VAKAR: Байсалдылық, салмақтылық, байыптылық, сұстылық. #VAKAR-I İLMİYE: Ілімнің жоғары құндылығына сай байыптылық. #VAKF: Беру, арнау. * Тұру, тоқтау, тоқтату. #VAKFE: Аялдама, тоқтату, үзіліс. #VAKFEN: Тоқтап, тоқтаумен. #VAKF-I MEVCUD: Болмысын арнау, барын беру.

678 #VAKF-I NAZAR: Назарын тігу, аудару, ой-көзқарасын қарату, көңіл бөлу. #VAKFİYE: Қайырымдылық жолға қолданумен қатысты. #VAKIA: Оқиға. * Болған оқиға. #VAKIÂ: Оқиға. * Болған оқиға. #VAKIA-I KALBİYE-İ HAYALİYE: Жүрек жəне қил əлемінде білінген оқиға. #VAKIA-İ BEREKET: Берекет оқиғасы, тамақтардың артып көбею оқиғасы. #VAKIA-İ CEMEL: Түйе оқиғасы, Хз.Али (ра) мен Хз.Айша (ра), Хз. Талһа (жж), Хз.Зүбеир (ра) арасында болған соғыс аты. Соғыс Хз.Айшаның (ра) мінген түйе төңірегінде көп болғандықтан «Түйе оқиғасы» деп аталған. #VAKIA-İ CÜZ'İYE: Белгілі бір жер жəне заманмен шектеулі оқиға. #VAKIA-İ EBEDİYE: Мəңгілік өмірдегі (о дүниядағы) оқиға. #VAKIA-İ HAYALİYE: Қияли əлемде білінген оқиға. #VAKIA-İ MİSALİYE: Мысал əлемінде білінген оқиға, бұл дүниядағы əрбір нəрсенің тіркеліп жазылған мағынауи əлемдегі оқиға. #VAKIA-İ RUHANİYE: Рухани оқиға, рухпен қатысты оқиға, жағдай. #VAKIA-İ SADIKA: Шын, дұрыс оқиға. #VAKIA-İ TEMSİLİYE: Мысалдағы оқиға. #VAKIAT: Оқиғалар, жағдайлар. #VAKIAT-I HAKİKİYE: Шынайы оқиғалар, шын болған жағдайлар. #VAKIAT-I HAYAT: Өмір оқиғалары. #VAKIAT-I İSTİKBALİYE: Болашаққа қатысты оқиғалар. #VAKIAT-I KAT'İYYE: Нақты да күмəнсіз оқиғалар. #VAKIAT-I KAT'İYE: Нақты да күмəнсіз оқиғалар. #VAKIAT-I KEVNİYE: Жаратылыстағы оқиғалар, əлеммен қатысты оқиғалар. #VAKIA-YI MEŞHURE: Мəшһүр оқиға, əркім білген оқиға. #VAKIF: Әркім пайдаланатын ортақ мүлік. * Тоқтау, үзіліс. * Алынбайтын, сатылмайтын жəне ауыстырылмайтын түрдегі Аллаһ (жж) үшін берілген мүлік. #VÂKIF: Білген, білім иесі, хабарлы, мəліметі бар. #VÂKIFANE: Білгенге жарасатын түрде, хабарлы түрде, білумен. #VÂKIF-I ESRAR-I SÜBHAN: Сүбхан (əртүрлі кемшіліктерден жəне қателерден алыс) болған Аллаһ (жж) пен қатысты терең жəне жасырын ақиқаттар туралы білетін ілім адамы. #VAKİ: Болған, жүзеге асқан, орындалған. #VAKİ': Болған, жүзеге асқан, орындалған. #VAKİT: Заман, уақыт, мезгіл. #VAKİT BE-VAKİT: Мезгіл мезгіл, уақыт уақыт. #VAKİÜ'L-HAL: Қазір де болған, қазір де жүзеге асқан, осы сəт орындалған. #VAKKAS: Садақ атушы, садақшы, жауынгер, əскер. #VAKT: Уақыт, заман. #VAKTA: Қай уақыт, қай кез. #VAKTÂ: Қай уақыт, қай кез. #VAKTÂ Kİ: Қай уақыт, қай кез, кезінде. #VAKTAKİ: Қай уақыт, қай кез, кезінде. #VAKTÂKİ: Қай уақыт, қай кез, кезінде. #VAKT-İ ECEL: Ажал уақыты, өлім уақыты. #VAKT-İ FECİR: Таңсəрі уақыты, таң намазының басталу уақыты. #VAKT-İ GAFLET: Ұйқы уақыты. #VAKT-İ HÂCET: Мұқтаждық уақыты. #VAKT-İ HASAD: Егін ору уақыты. #VAKT-İ ISFIRAR: Сарғаю уақыты, күннің батуға жақын көзді қарықтыратын түрде сарғаю уақыты. #VAKT-İ İHTİYAÇ: Мұқтаждық уақыты. #VAKT-İ KERAHET: Кəраһат уақыты, күн шыққан бастап шамамен 40-50 минуттай созылған уақыт. #VAKT-İ KIRAAT: Қырағат уақыты, оқу уақыты.

679 #VAKT-İ MUAYYEN: Белгілі уақыт, нақты уақыт. #VAKT-İ MÜNASİB: Ыңғайлы, қолайлы уақыт. #VAKT-İ NÜZUL: Жауу уақыты. #VAKT-İ SEHER: Сəре уақыты, таңға жақын болған түн мезгілі, ауыз бекітетін сəрі уақыты. #VAKT-İ ZUHUR: Зухур уақыты, көріну уақыты. #VAKTİ VAKTİNE: Уақытында, дəл мезгілінде. #VAKTİYE: Уақытпен қатысты, уақытпен шектелген. #VAKTÜ'Z-ZUHR: Зухур уақыты, бесін уақыты. #VAKUR: Байсалды, салмақты, намысты. #VÂLİD: Әке. #VÂLİDE: Шеше, ана. #VÂLİDEYN: Әке-шеше, ата-ана. #VÂLİDEYNLİK: Әке-шешелік, ата-аналық. #VÂLİH: Абдыраған, аң-таң қалған, сасып қалған. #VÂLİH Ü HAYRAN: Сасып қалған жəне аң-таң қалған. #VALLAH: Аллаһ үшін, Аллаһ хақы үшін, Аллаһқа ант етемін мағынасындағы ант беру сөзі. #VALLAHU A'LEM: Аллаһ (жж) ең қайырлысын біледі, ең қайырлысын білген Аллаһ (жж). #VARAKA: Парақ, құжат, қағаз. #VARAKPARE: Қағаздың бөлігі, кішкентай парақ, бір түйір парақ. #VARAK-PARE: Қағаздың бөлігі, кішкентай парақ, бір түйір парақ. #VARAKPARE-İ FÂZILANE: Үлкен ғалымның шағын қағазға жазған қысқа хаты. #VARAK-PARE-İ FÂZILANE: Үлкен ғалымның шағын қағазға жазған қысқа хаты. #VÂRESTE: Құтылған, құтқарылған, ұзақ, алыс, қатысы жоқ, қажетсіз жағдайда. #VÂRESTE-İ ARZ: Білдірудің қажеті жоқ. #VÂRESTE-İ RAYB VE ZUNÛN: Шүбə мен күдіктерден алыс тұрған. #VARİ: Соңына жалғанған сөздерге \"ұқсас, сияқты, тəрізді\" деген мағыналарды қосқан сөз соңындағы қосымша. #VÂRİD: Келген. #VÂRİDAT: Кіріс, түсім, табыс, пайда. #VÂRİDAT-I ZULMİYE: Зорлықпен қөлға түскен кіріс, заңсыз табыс. #VÂRİS: (Аллаһтың ж.ж. мүбарак есімдерінен) мал жəне мүліктің, болмыс атаулының шынайы иесі; өткінші емес, өлмейтін үнемі жəне мəңгі шынайы иесі. * Мұрагер, мұраға ие болған. #VÂRİS-İ HAKİKÎ: Шынайы мұрагер. #VÂRİS-İ İSTİDADISINIZ: Қабілетінің мұрагерісіңіз. #VÂRİS-İ MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) рухани мұрагері, аманаты болған Құран жəне сүннетке толық қамқор болған, танытып жəне сүйдірген. #VÂRİS-İ MUTLAK: Нағыз мұрагер, толық жəне шексіз мұрагер. #VÂRİS-İ NEBİ: Пайғамбардың мұрагері. #VARŞOVA: Польшаның астанасы. #VARTA: Құрдым, құтылу қиын болған жер, қауіп-қатер. #VARTA-İ HAYRET: Сасқалақтау, абдырау қатері. #VARTA-İ MEVT: Өлім қатері. #VARTA-İ MÜHİMME: Маңызды қатер. #VARTAKİS: Иттиһат-Теракки үкіметі (1908-1918) заманындағы армян депутаты. #VASAT: Орта, екі нəрсенің ортасы. #VASATÎ: Орташа. #VASF: Сипат, қасиет, сапа, өзінде болған ерекшелік. #VASFET: Сипатта, бейнеле. #VASFI: Сипаты, қасиеті, ерекшелігі. #VASF-I CÂRÎ: Қолданыстағы сипат (қасиет).

680 #VASF-I İRADE: Қалау сипаты, Аллаһтың (жж) шексіз еркін қалауға, əрбір қалағанын жасай алу күшіне ие болу сипаты. #VASF-I KELÂM: Кəлам сипаты, Аллаһтың (жж) сөз сөйлеу сипаты. #VASF-I KEMAL: Кəмал сипаты, Аллаһтың (жж) соңсыз кемелді жəне кемшіліксіз жоғарғы сипаты. #VASF-I MEZBUR: Аты айтылған сипат. #VASF-I MÜ'MİN: Мүминнің сипаты. #VASFİYET-İ ASLİYE: Асыл қасиет, негізгі ерекшелік. #VASIF: Сипат, қасиет, өзіне тəн ерекшелік. #VASIFANE: Сипаттаумен, бейнелеген түрде,білдірумен. #VÂSIK: Сенген, сенім артқан, иланған. #VÂSIL: Жеткен, қауышқан. #VASITA: Құрал, делдал, арадағы кісі, себеп, сылтау. #VASITA-İ CER: Ақша алуға құрал, пайда табу делдалы, табыс жинаусебебі. #VASITA-İ GALEBE: Басым болу құралы, жеңіліске ұшырату себебі. #VASITA-İ HALAS: Құтылу себебі. #VASITA-İ HAYRAT: Жақсылықты иелену себебі, Аллаһ (жж) үшін жасалған сауапты істердің жəне жақсылықтардың делдалы. #VASITA-İ İHLAS: Ықыласты табу себебі; əрбір игі іс жəне ғибадатты тек Аллаһ (жж) ризасы үшін жəне тек Аллаһ (жж) əмірі деп жасау, дүния тірлігімен ешбір пайда, ниет жəне ой ойламау түрінде Аллаһқа (жж) шынайы құл болу дəрежесіне табу себебі. #VASITA-İ İRSAL: Жіберу себебі (делдалы). #VASITA-İ İRTİBAT: Байланыс себебі (делдалы). #VASITA-İ İŞARET: Ишарат етіп көрсеткен құралы. #VASITA-İ MUHABERE: Хабарласу жолы (құралы). #VASITA-İ NAKL-İ HÜZÜN: Қайғы жəне мұң əкелген құрал (имансыз адамның ақылы). #VASITA-İ NAKLİYAT: Апару, тасымалдау істерінің құралы. #VASITA-İ NECAT: Құтылу себебі. #VASITA-İ NESİL: Өсіп-өну себебі. #VASITA-İ NEŞR: Жайылу жəне таралу құралы, себебі. #VASITA-İ NURANÎ: Ақиқатқа жеткізген нұр. #VASITA-İ NURÂNÎ: Ақиқатқа жеткізген нұр. #VASITA-İ NÜZUL: (аяттардың) түсу себебі, түсірген делдал (періште). #VASITA-İ RAHMET: Рахмет себебі; Аллаһтың (жж) рахметімен, мейірімен жіберілген жаңбырдың жаууына жол ашқан себеп (бұлт). #VASITA-İ RIZK: Ризық табуға себеп. #VASITA-İ RIZIK: Ризық табуға себеп. #VASITA-İ RIZK-I HELÂL: Халал ризық табу жолы. #VASITA-İ SAADET: Бақыт себебі, бақытқа жол ашқан себеп. #VASITA-İ SALTANAT: Басқару жəне билік себебі (құралы). #VASITA-İ SEYAHAT: Сапар, жол жүру көлігі. #VASITA-İ SEYR Ü SEYAHAT: Шарлау жəне саяхат құралы, жол жүру жəне сапарға шығу құралы. #VASITA-İ TAHAKKÜM: Озбырлық жасау, зорлық қылу себебі. #VASITA-İ TAHAKKÜM VE İSTİBDAD: Зорлық қылу жəне қысым жасау себебі. #VASITA-İ TAHAKKÜM VE TAGALLÜB: Зорлық қылу жəне қысым жасау себебі. #VASITA-İ TEKESSÜR VE TEAVÜN: Көбею жəне жəрдемдесу себебі. #VASITA-İ TESETTÜR: Бүркену себебі, сақтану себебі. #VASITA-İ TESMİM: Улау себебі, у беру себебі. #VASITA-İ TEŞVİK: Құштарландыру себебі, қызықтыру жəне құмарландыру себебі, шабыттандыру жəне ынталандыру себебі. #VASITA-İ VUSUL-Ü HAYAT: Өмірде табысқа жету себебі,тірлікте дегені болуының себебі. #VASITA-İ ZAHİRÎ: Көрінген себеп, көріністе болған делдал.

681 #VASITA-İ ZİLLET: Қорлану себебі. #VASITA-İ ZİRAAT: Егіншілік себебі (құралы), диқаншылық құралы. #VASİ: Кең, ауқымды, үлкен, мол, аса көп. #VÂSİ: Кең, ауқымды, үлкен, мол, аса көп. #VASİ': Кең, ауқымды, үлкен, мол, аса көп. #VÂSİ': Кең, ауқымды, үлкен, мол, аса көп. #VÂSİA: Кең болған, мол болған. #VASİATEN: Молынан, көп мөлшерде. #VÂSİATEN: Молынан, көп мөлшерде. #VASİYE: Қайтыс болғанның өсиетін орындауға міндетті адам. #VASİYET: Кісінің өлімінен кейін жасалуын өтінген нəрселері жазбаша немесе ауызша түрде білдіруі. Өсиет. #VASİYETNAME: Өсиет жазуы, жазбаша өсиет. #VASİYETNAME-İ PEYGAMBERÎ: Пайғамбарымыздың (асм) өсиеті. #VASL: Қосу, біріктіру. * Қауышу, кездесу, жету. #VASLETMEK: Қосу, біріктіру. #VASLINI: Қауышуды, қауышуын #VASSAF: Сипаттаушы, сипаттарын (қасиеттерін) санап мақтаушы, ерекшеліктерін білдіруші. #VATAN: Адамның туып өскен жері, атамекен, отан. #VATAN-I ASLÎ: Асыл отан, атамекен. #VATAN-I HUSUSİYE: Жеке отан, жеке мекен. #VATANÎ: Отанға қатысты. #VATANPERVER: Отанын сүюші, отанын өте жақсы көрген. #VATAN-PERVER: Отанын сүюші, отанын өте жақсы көрген. #VATANPERVERANE: Отанын сүюшіге жарасатын түрде, отанын өте жақсы көріп. #VATAN-PERVERANE: Отанын сүюшіге жарасатын түрде, отанын өте жақсы көріп. #VATİKAN: Ватикан, Христиандық дініндегі Католик мəзһабының басшысы. Папаның Римдегі отырған салтанатты сарайы. #VAV: Құран əліппесінде соңынан үшінші əріптің аты. #VAVEYLÂ: Шыңғыру, ойбайлау, бақырып-шақыру, өкіріп жылау. #VAVEYLÂ-İ FİRAK: Айрылудан болған ойбайлау мен шыңғыру. #VAVEYLÂ-İ RUHÎ: Рухтың ойбайлауы мен шыңғыруы. #VAVEYLÂ-YI RUHÎ: Рухтағы шыңғыру мен ойбайлау. #VAVEYLÂ-YI FİRAK: Айрылудан болған ойбайлау мен шыңғыру. #VAVEYLÂ-YI İNTİKAMÎ: Өш алумен қатысты шыңғыру мен ойбайлау, өш алу бақырып-шақыруы. #VAVEYLÂ-YI MEVTÎ: Өліммен қатысты өкіріп жылау мен ойбайлау. #VAVEYLÂ-YI RUHÎ: Рухтың ойбайлауы мен шыңғыруы, рухтағы шыңғыру мен ойбайлау. #VAV-I ATIF: Сөздерді немесе сөйлемдерді бір-біріне байланыстырған \"уау\" (v) əрпі. #VAV-I HALİYE: Хал-жағдайды білдірген бір зат есім сөйлемінің басында болған \"уау\" (v) əрпі. #VA'Z: Діни мəселелерде насихат айту, діндегі мəселелер жөнінде əңгімелесіп үгіт, уағыз айту. Діни уағыз. #VAZ': Қою,орналыстыру. #VA'Z VE İRŞAD: Діни тақырыптарда уағыз айтып тура жол көрсету. #VA'Z U NASİHAT: Діни тақырыптарда əңгімелесу жəне насихаттау. #VA'Z VE NASİHAT: Діни тақырыптарда əңгімелесу жəне насихаттау. #VAZ'EDEN: Қойған. #VAZ'EDİLEN: Қойылған. #VAZ'EDİLMİŞ: Қойылған. #VAZ'ETMİŞ: Қойған. #VÂZI': Қоюшы, қойған.

682 #VAZ'-I HASEN: Әдемі пішін, əдемі хал. #VAZ'-I MUNTAZAMA: Тəртіпті жəне ретті хал-жағдай. #VÂZIH: Ашық, ап-ашық, анық, айқын. #VÂZIHEN: Анық қылып, анық түрде. #VÂZII: Қоюшысы, қойғанды. #VÂZI-I ESARET: Құлдықты, күңдікті орнықтырған, қойған. #VÂZI-I KANUN: Заңды қойған, заң қоюшы. #VAZİFE: Міндет, жасалуы керек болған іс. #VAZİFEDAR: Міндет жүктелген, қызметкер, қызметші. #VAZİFEDARANE: Міндетті болып, қызметші түрде. #VAZİFE-İ AİLEVÎ: Отбасыға, үй-ішіне қатысты міндет. #VAZİFE-İ ÂLİYE: Жоғары міндет. #VAZİFE-İ ASLÎMİZDE: Асыл міндетімізде, басты міндетімізде. #VAZİFE-İ ASLİYE: Басты да негізгі міндет. #VAZİFE-İ ASLİYE-İ FITRİYE: Жаратылыс керектірген асыл міндет. #VAZİFE-İ BÂKİYE: Мəңгі өмірмен қатысты міндет. #VAZİFE-İ BEŞERİYE: Адамға қатысты міндет. #VAZİFE-İ BEŞERİYET: Адамзаттың міндеті. #VAZİFE-İ DEVRİYE: Айналу, дөңгелеумен қатысты міндет, қызмет. #VAZİFE-İ DİNİYE: Діни міндет, дінмен қатысты міндет. #VAZİFE-İ DİNİYE-İ UHREVİYE: Ақіреттік діни міндет. #VAZİFE-İ DÜNYEVİYE: Дүниялық міндет. #VAZİFE-İ FITRAT: Жаратылыстағы міндет. #VAZİFE-İ FITRİYE: Жаратылыспен қатысты міндет. #VAZİFE-İ FITRİYE-İ İLMİYE: Іліммен қатысты жаратылыс міндеті, жаратылыстағы іліммен қатысты міндет. #VAZİFE-İ FITRİYE-İ RABBANİYE: ӘрБІР нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһ (жж) тарапынан берілген жаратылыс міндеті. #VAZİFE-İ HAKİKİYE: Негізгі басты міндет. #VAZİFE-İ HÂKİMİYET: Билік жүргізу міндеті. #VAZİFE-İ HAYAT: Өмір міндеті. #VAZİFE-İ HAYATİYE: Өмірмен қатысты міндет. #VAZİFE-İ HIFZ: Сақтау жəне жаттап алу міндеті. #VAZİFE-İ HİLAFET: Халифалық міндеті, ислам мемлекетінің басшылық міндеті. #VAZİFE-İ HİLKAT: Жаратылыс міндеті. #VAZİFE-İ HİZMET: Қызмет міндеті. #VAZİFE-İ İBADET: Аллаһқа (жж) деген құлшылық міндеті. #VAZİFE-İ İÇTİMAİYE: Қоғаммен қатысты міндет. #VAZİFE-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) міндеті, қызметы. #VAZİFE-İ İLMİYE: Іліммен қатысты міндет. #VAZİFE-İ İLMİYE VE DİNİYE: Ілім жəне дінмен қатысты міндет. #VAZİFE-İ İMANİYE: Иманмен қатысты міндет, иман қызметі. #VAZİFE-İ İMANİYE VE KUR'ANİYE: Иман мен Құранға қатысты қызмет. #VAZİFE-İ İNSANİYE: Адамға қатысты міндет, адам болудың керектірген міндеті. #VAZİFE-İ İRSİYET: Мұрагерлік міндеті, жауапкершілігіне алып қорғау міндеті. #VAZİFE-İ KUDSİYE: Киелі міндет, қызмет. #VAZİFE-İ KUDSİYE-İ İMANİYE: Иманмен қатысты киелі міндет, қызмет. #VAZİFE-İ KUR'ANİYE: Құранмен қатысты қызмет. #VAZİFE-İ KÜLLİYE: Көп жақты ауқымды міндет. #VAZİFE-İ MANEVİYE: Мағынауи міндет, қызмет. #VAZİFE-İ MEMURE: Қызметкерлік міндеті. #VAZİFE-İ MEMURE-İ MANEVİYE: Мағынауи қызметкерлік міндеті. #VAZİFE-İ MEŞKÛRE-İ MANEVİYE: Мағынауи шүкір ету міндеті.

683 #VAZİFE-İ MİLLİYE: Халыққа қатысты міндет. #VAZİFE-İ MUKADDESE: Қастерлі міндет. #VAZİFE-İ MÜDAFAAT: Құқығын қорғау міндеті. #VAZİFE-İ NEŞR: Жаю, тарату міндеті, қызметі. #VAZİFE-İ NURİYE: Нұр қызметі, Рисале-и Нұр шығармаларымен қатысты қызмет. #VAZİFE-İ NURİYE-İ KUDSİYE: Рисале-и Нұр шығармаларымен қатысты қастерлі қызмет (міндет). #VAZİFE-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық міндет, қызмет. #VAZİFE-İ RABBANİYE: Әр нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһ (жж) тарапынан жүктелген міндет. #VAZİFE-İ RESMİYE: Ресми қызмет, мемлекеттік қызмет. #VAZİFE-İ RİSALET: Пайғамбарлық міндет, Аллаһтың (жж) елшісі болу міндеті. #VAZİFE-İ SADAKAT: Шынайы достық міндеті. #VAZİFE-İ SAKÎLE: Ауыр міндет. #VAZİFE-İ SEYYİE: Жаман жəне ұнамсыз міндет. #VAZİFE-İ ŞAHSİYE: Жеке міндет, жеке адамға қатысты міндет. #VAZİFE-İ ŞÜKR: Шүкір қызметі (міндеті). #VAZİFE-İ ŞÜKRANİYE: Шүкір ету міндеті. #VAZİFE-İ TAHKİKAT: Зерттеулер жүргізу қызметі. #VAZİFE-İ TASHİH: Түзету, дұрыстау қызметі. #VAZİFE-İ TEBLİĞ: Хабарлау, түсіндіру жəне білдіру міндеті. #VAZİFE-İ TECEDDÜD-Ü DİN: Дінді жаңғырту міндеті, діндегі басты мəселелерді жаңа түсіндірулер жəне айғақтармен дəлелдеп қорғай отырып, дін түсінігі мен сүйіспеншілігін мұсылмандарда жəне адамзат əлемінде жандандыру міндеті. #VAZİFE-İ TEFEKKÜR: Аллаһты (жж) ойлау міндеті, жаратылған болмыс атаулыдан Аллаһты (жж) ойлау міндеті. #VAZİFE-İ TEFEKKÜRİYE: Жаратылған болмыс атаулыдан Аллаһты (жж) ойлаумен қатысты міндет. #VAZİFE-İ TEFTİŞİYE: Байқау, тексерумен қатысты міндет. #VAZİFE-İ TENVİRİYE: Нұрландырумен қатысты міндет, жарықтандырумен қатысты міндет. #VAZİFE-İ TESBİHİYE: Тəсбихпен қатысты міндет, Аллаһтың (жж) əр түрлі нұқсандықтан пəк кемшіліксіз болғандығын білдіру міндеті. #VAZİFE-İ TESLİM: Толық мағынасымен Аллаһқа (жж) мойынсұну міндеті. #VAZİFE-İ TESLİM VE TEFVİZ: Толық мағынасымен Аллаһқа (жж) мойынсұну (teslim) жəне құл ретінде қолынан келгенді жəне керегін жасағаннан кейін істің нəтижесін Аллаһқа (жж) тапсыру жəне əрбір нəрсені Одан күту (tefviz) міндеті. #VAZİFE-İ TEŞEKKÜRİYE: [Аллаһқа (жж)] алғыс айту (шүкір) міндеті. #VAZİFE-İ UBUDİYET: Құлшылық міндеті, Аллаһқа (жж) құлшылық қылу міндеті, Аллаһтың (жж) əмірлерін орындап, тыйымдарынан қашу міндеті. #VAZİFE-İ UBUDİYET-İ DÜNYEVİYE: [Аллаһ (жж) үшін] дүниядағы құлдық міндеті. #VAZİFE-İ UMUMİYE: Жалпы міндет; пайдасы басқаларына да тиген жалпы жəне ауқымды міндет. #VAZİFE-İ UZMA: Ең үлкен жəне маңызды міндет. #VAZİFE-İ VATANİYE: Отандық міндет. #VAZİFE-İ VİCDANİYE: Ар-ұжданға қатысты міндет. #VAZİFE-İ ZARURİYE: Қажетті міндет. #VAZİFE-İ ZARURİYE-İ İNSANİYE: Адаммен қатысты қажетті міндет. #VAZİFE-İ ZİMMET: Жауапкершілікке алынған міндет, борышты жəне жауапты міндет. #VAZİFEPERVER: Міндетін ерекше сүйген.

684 #VAZİFE-PERVER: Міндетін ерекше сүйген #VAZİFEPERVERLİK: Міндетін ерекше сүйгендік. #VAZİFE-PERVERLİK: Міндетін ерекше сүйгендік. #VAZİFEŞİNAS: Міндетін мұқият жəне қуана-қуана жасаған. #VAZİFE-ŞİNAS: Міндетін мұқият жəне қуана-қуана жасаған. #VAZİFETEN: Міндеті жағынан, қызметі жағынан. #VAZİYET: Жағдай, хал, ахуал, жай-күй. #VAZİYET-İ ACİBE: Ғажайып жағдай. #VAZİYET-İ ARZİYE: Жердің жағдайы. #VAZİYET-İ BÎHUŞ: Естен тану жағдайы. #VAZİYET-İ DALALETKÂRANE: Адасу жағдайы, Құран көрсеткен жолдан адасқан жағдай, иман жəне ислам жолынан ауытқыған жағдай. #VAZİYET-İ ELÎMANE: Аянышты жағдай, қайғылы жағдай. #VAZİYET-İ FAKİRANE: Пақырлық жағдай. #VAZİYET-İ FERZENDANE: Перзенттік жағдай. #VAZİYET-İ FITRİYE: Жаратылысқа сай жағдай. #VAZİYET-İ HÂRİKA: Керемет, тамаша. #VAZİYET-İ HAYATİYE: Өмірдегі жағдай. #VAZİYET-İ HURUF: Әріптердің жағдайы. #VAZİYET-İ İNSANİYE: Адамға қатысты жағдай, адам болудың керектірген жағдайы. #VAZİYET-İ İTİBARİYE: Бар саналуға сүйенген жағдай, шын мəнінде болмай бейне бір солай болған секілді қабыл етілген жағдай. #VAZİYET-İ KANAATKÂRANE: Барына қанағат қылған жағдай. #VAZİYET-İ KUDSİYE: Киелі жағдай. #VAZİYET-İ KUR'ANİYE: Құранның теңдессіз ерекшеліктерін көрсеткен жағдай. #VAZİYET-İ MAHSUSA: Арнайы жағдай. #VAZİYET-İ MARZİYE: Аллаһтың (жж) ризашылығын тапқызған, Аллаһтың (жж) ризасына сай жағдай. #VAZİYET-İ MEVHUME: Ақиқаттың тысында ақыл жəне қиялда шын деп саналған жағдай. #VAZİYET-İ MEVHUME-İ CANHIRAŞANE: Ақиқаттың тысында ақыл жəне қиялда шын деп саналған аянышты жəне төбе шашты тік тұрғыздыратын қорқынышты жағдай. #VAZİYET-İ MEVHUME-İ CAN-HIRAŞANE: Ақиқаттың тысында ақыл жəне қиялда шын деп саналған аянышты жəне төбе шашты тік тұрғыздыратын қорқынышты жағдай. #VAZİYET-İ MUHTEMELE: Ықтимал жағдай, болуы мүмкін жағдай. #VAZİYET-İ MUNTAZAMA: Тəртіпті, ретті жағдай. #VAZİYET-İ MÜDHİŞE: Қорқынышты жағдай. #VAZİYET-İ MÜTHİŞE: Қорқынышты жағдай. #VAZİYET-İ MÜNZEVİYANE: Қоғамнан жəне адамдардан оқшауланып жеке қалу жағдайы. #VAZİYET-İ NAİMANE: Ұйқы сияқты жағдай, ұйқы түріндегі жағдай. #VAZİYET-İ NURANÎ: Нұрлы жағдай. #VAZİYET-İ SEMAVİYE: Аспанмен қатысты жағдай. #VAZİYET-İ SİYASİYE: Саясатпен қатысты жағдай. #VAZİYET-İ UBUDİYET: Аллаһқа (жж) құлшылық жағдайы. #VEBA: Оба ауруы, жұқпалы қорқынышты бір ауру. #VEBAL: Күнəлар, зияндар. #VEBA-YI AĞRAZ-I ŞAHSİYE: Жұқпалы қорқынышты оба сияқты адамдардың арасындағы жаман ниеттер жəне арам ойлар. #VECD: Аллаһқа (жж) махаббатпен деген шабыттану, үлкен тебірініске кіру, естен тану. #VECEDE: Табады.

685 #VECH: Жақ, бағыт, тарап. * Жүз, бет-əлпет, өң, түр, кескін, ұсқын * Пішім, форма. #VECHE: Жақ, бағыт, тарап. #VECHEHU: Оның жүзі. #VECH-İ ADALET: Әділет жағы. #VECH-İ ARZ: Жер жүзі, жер беті. #VECH-İ DELALET: Дəлел жағы. #VECH-İ HAKKA: Хақ тарапына (Аллаһқа (жж)). #VECH-İ İ'CAZ: Мұғжизалық жағы, мұғжиза болу жағы. #VECH-İ İHTİSASI: Ерекшелік алу жағы, өзгешелік жағы. #VECH-İ İN'İKAS: Шағылысу себебі, (ауысп.) баяндаудың кең мағынасынан логикалық нəтиже шығарылу жағдайы. #VECH-İ İRTİBAT: Байланыс жəне қатынас жағы. #VECH-İ İŞARET: Ишарат ету жағы. #VECH-İ MANASI: Мағына жағы. #VECH-İ MERHAMET: Мейірімділік жағы. #VECH-İ MUVAFAKAT: Сəйкестік жағы. #VECH-İ MÜBAREKİ: Мүбарак жүзі. #VECH-İ MÜNASEBET VE MÜŞABEHET: Байланыстылық пен ұқсастық себебі, байланыстылық пен ұқсастық жағы. #VECH-İ NAZIM: Реттелу себебі, жүйелену себебі. #VECH-İ NAZM: Реттелу себебі, жүйелену себебі. #VECH-İ NİSBET: Байланыстылық себебі. #VECH-İ PÂKİNDE: Пəк жүзінде, мүбəрəк таза жүзінде. #VECH-İ RAHMET: Рахмет жағы, мейірімділік жағы. #VECH-İ RIZA: Разылық жағы, риза болу жағы. #VECH-İ SAADET: Бақытты жүзі, бақыт шашқан мүбəрəк бет. #VECH-İ TAHSİS: Айрықша таңдалу себебі, ерекшелеу себебі. #VECH-İ TATBİK: Қолдану жағы. #VECH-İ TEVFİK: Сəйкестік жағы, үйлесімділік жағы. #VECHÜN-MÂ: Бір себептен болғандықтан. #VECİBE: Орындалуы керек болған міндет, борыш болған міндет. #VECİH: Жақ, тарап, жүз. #VECİZ: Қысқа, түйін, қысқаша, аз сөзбен көп мағына түсіндіру. #VECİZE: Мəнді, бейнелі сөз, ауқымды да көп мағыналы құнды сөз, мағынасы терең болған өте құнды қысқа сөз. #VECİZEN: Қысқа да нұсқа. #VEDA: Айрылысу, бөлектену * Қоштасуда \"Сау бол, қош бол\" деу. #VEDA-İ HAZÎNANE: Мұңды түрде қоштасу, қайғылы да мұңды айрылысу. #VEDANAME: Қоштасу хаты. #VE'D-İ BENAT: Қыздарды тірілей топыраққа көму. #VEDİA: Аманат. #VEDİAN: Аманатың. #VEDİATULLAH: Аллаһтың (жж) аманаты. #VEDUD: Өте жақсы көрілген Аллаһ (жж). #VEDUDİYET: Өте жақсы көрілген болу. #VEFA: Опа, өзінде тұру, жақсы көруде жəне достықта тұрақты болу. #VEFADAR: Опалы, сөзінде жəне достығында тұрақты болған. #VEFADARANE: Опалы түрде, сөзі мен достығында тұрған жəне жалғастырған түрде. #VEFA-ENDER: Опа ішінде, достықта жалғастыру, тұрақты болу. #VEFA-İ AHİD: Серттесуде сөзінде тұру, берілген сөзде тұру. #VEFAKÂR: Опалы, сөзінде тұрған жəне достығын жалғастырған. #VEFAKÂRANE: Опалы түрде, сөзінде тұрып жəне достығын жалғастырған түрде. #VEFAT: Өлім, өлу, қайтыс болу, Ақіретке көшу.

686 #VEFAT-I MUSA: Хз.Мұсаның қазасы (өлімі). #VEFAT-I NEBEVÎ: Пайғамбарымыздың Хз.Мұхаммедтің (асм) қазасы (өлімі). #VEFFAKAKELLAH: Аллаһ (жж) сені табысты қылсын мағынасындағы дұға сөзі. #VEFFEKAKÜMULLAH: Аллаһ (жж) сізді табысты қылсын. #VEFİKLER: Сəйкес болғандар. * Әсерлі дұғалар. #VEFÎRE: Көп, мол. #VEFİY: Сөзінде жəне достығында тұрақты болған. #VEFİYAT: Өлімдер. #VEFİYAT-I HAYVANİYE VE İNSANİYE: Адамдар мен хайуандардың өлімдері. #VEFK: Сəйкес келу. Сай болу. * Әсерлі дұға. #VEHBÎ: Аллаһтың сыйы, еңбектеніп қолға түспеген Аллаһтың (жж) сый қылуымен болған. #VEHHAB: Мол сыйлық берген Аллаһ (жж). #VEHHAB-I REZZAK: Бүкіл болмыс атаулының əр түрлі ризықтарын жəне мұқтаждықтарын мол қылып берген, көп сыйлық сыйлаған Аллаһ (жж). #VEHHABÎ: Уахабилік көзқараста болған. #VEHHABÎLİK: Мұхаммед б Абдулуахаб тарапынан Ханбали мазхабының өзгертілген түрі ретінде құрылған жəне Сауди əулеті иеленіп жаюға əрекеттенген, Сауди Арабыстан королдығын ресми жариялаған мазхаб. #VEHHABİYET: Көп сый берушілік жəне мол сый-сияпат көрсетуші. #VEHHAM: Артық күменданған, көп шүбəлəнуші жəне күмəнданушы, қатты күдікшіл. #VEHİM: Бос күдік, негізсіз жəне ақиқаты жоқ ой. #VEHM: Бос күдік, негізсіз жəне ақиқаты жоқ ой. #VEHM Ü HAYAL: Бос күдік, саяз ой мен қиял. #VEHİM VE HAYAL: Бос күдік, саяз ой мен қиял. #VEHMEN: Бос күдікпен, бар деп санап, саяз оймен. #VEHMÎ: Бос күдікпен қатысты, саяз оймен. #VEHM-İ BÂTIL: Ақиқаты болмаған күдік жəне саяз ой. #VEHM-İ MAHZ: Толық мағынасымен негізі жоқ саяз ой жəне бос күдік. #VEHM-İ SEYYİ: Жаман ой мен күдік. #VEHMİYAT: Бос күдіктер, саяз ойлар. #VEKAHET: Ұятсыз, əдепсіздік, арсыздық. #VEKALET: Уəкілдік. Біреудің атынан іс атқару, өз атынан іс атқару уəкілдігін басқаға беру. * Министрлік. #VEKALETEN: Уəкіл болып. #VEKALETNAME: Уəкіл тағайындау жазуы, өз атынан іс атқару уəкілдігін көрсеткен жазу. #VEKAYİ: Оқиғалар, жағдайлар. #VEKAYİ-İ ÂLEM: Әлемдегі оқиғалар. #VEKAYİ-İ MEZKÛRE: Жоғарыда айтылған оқиғалар, əңгіме болған оқиғалар. #VEKAYİ-İ MÜSBETE: Жақсы қуанышты оқиғалар. #VEKAYİ-İ RİSALETMEABİYE: Хз.Пайғамбармен (асм) қатысты оқиғалар (мұғжизалар). #VEKAYİ-İ RİSALET-MEABİYE: Хз.Пайғамбармен (асм) қатысты оқиғалар (мұғжизалар). #VEKİL: Басқаның ісін атқарған, біреудің орнына іс атқарған жəне əрекет ету уəкілдігінде болған адам. * Министр. #VEKİLHARÇ: Қаржы істері қызметкері. #VEKİL-İ DÂHİLİYE: Ішкі істер министрі. #VEKİL-İ DELİLİMİZ: Дəлел болған уəкіліміз, жол көрсетуші болған құқылы уəкіліміз жəне сөзімізді сөйлеуші. #VEKİL-İ FUZULÎ: Пайдасыз, керексіз уəкіл. #VEKİL-İ UMUMÎ: Жалпының уəкілі (сөзін сөйлеуші), əр тұрғыдан уəкіл. #VELÂ: Махаббат, сүйіспеншілік, жақындық. #VELADET: Туу, дүнияге келу.

687 #VELADET-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) тууы, дүнияге келуі. #VELADET-İ NEBEVÎ: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) дүнияге келуі. #VELADET-İ PEYGAMBERİYE: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) дүнияге келуі. #VELÂSINDAN: Махаббатынан, сүйіспеншілігінен, жақындығынан. #VELAYAT: Әулиеліктер. #VELAYET: Әулиелік, дінде үстін, жоғары дəрежеде мағынауи кемелдік. #VELAYET-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) əулиелігі. #VELAYET-İ KÂMİLE: Кəміл əулиелік. #VELAYET-İ KÜBRA: Ең үлкен жəне жоғары əулиелік дəрежесі. #VELAYET-İ MECZUBANE: Естен таңған жəне өзін жоғалтқан əулиелік. #VELAYET-İ SAİRE: Басқа əулиелік. #VELAYET-İ SUĞRA: Ең кішкентай əулиелік дəрежесі. #VELAYET-İ VUSTÂ: Орта əулиелік дəрежесі. #VELED: Бала, ер бала, ұл. #VELED-İ MANEVÎ: Мағынауи ұл, мағынауи бала. #VELED-İ NÂMEŞRUU: Діннің тиым салған жолдардан дүнияге келген бала (Зинадан туған бала, некесіз туған бала, көрдемше). #VELED-İ YAFES: Яфестің ұлы, Хз.Нұхтың (ас) ұлы Яфестің балалары (ұрпақтары) #VELEDİYET: Баласы болу, біреудің баласы болуы. #VELEDİYET AKİDESİ: Христиандықта Хз.Исаның (ас) \"Аллаһтың (жж) баласы\" деп қабылданған негізсіз жəне ақиқаттың тысындағы қате сенім. * Аллаһқа (жж) (құдай сақтасын) бала таңу түріндегі негізсіз жалған бір сенім. #VELEH-RESAN-I EFKÂR: Ой-пікірлерді таң қалдырған. #VELEH-RESAN-I UKÛL: Ақылдарды қайран қалдырған. #VELEV: Егер, тіпті, керек десе, мейлі, қаласа. #VELHAMDÜLİLLAH: Хамд (шүкір) тек Аллаһқа (жж) тəн, барлық шүкірлер жəне мақтаулар Аллаһқа (жж) қатысты, Оған жасалады. #VELHASIL: Сөздің қысқасы, сөздің түйіні, қысқашасы. #VELHÜKMÜ LİL-EKSER: Үкім көпшілікке көре, көпшіліктің жағдайына гөре беріледі. #VELİ: Аллаһтың (жж) сүйіспеншілігіне жəне достығына жеткен, дінде үстін, жоғары дəрежеде мағынауи кемелдік тапқан адам. #VELİAHD: Патшалықтан үміткер, патшадан кейін патша болатын адам. #VELİD: Жаңа туған бала. #VEL'İLMU İNDALLAH: Ілім Аллаһтың (жж) жанында (бұл мəселенің дұрыс мəліметі Аллаһтың (жж) жанында). #VEL'İLMÜ İNDALLAH: Ілім Аллаһтың (жж) жанында (бұл мəселенің дұрыс мəліметі Аллаһтың (жж) жанында). #VELÎME: Той дастарханы, той тамағы. Үйлену тойы. #VELİNİMET: Нығмет берген, нығметтендірген. #VELİYY-İ AZÎM: Үлкен əулие. #VELİYY-İ KÂMİL: Кəміл əулие, мағынауи кемелдікке жеткен əулие. #VELİYY-İ NİMET: Нығмет берген, нығметтендірген. #VELİYYULLAH: Аллаһтың (жж) əулие құлы, Аллаһтың (жж) сүйіспеншілігін жəне мағынауи жақындығын тапқан əулие кісі. #VELVELE: Абыр-дабыр, у-шу, азан-қазан, айқай-шу, дабыра. #VELVELE-ÂLÛD: Айқай-шу аралас, шулы. #VELVELE-İ GINA: Әннің у-шуы. #VELVELE-İ HAYRET: Таңғалу дабыры мен айқай-шуы. #VELVELE-İ İSTİĞRAB: Таңғалу мен таңырқаудың дабыры мен шуы. #VELVELE-İ İSTİHSAN: Ұнатудың жəне əдемі деп білудің дабыры мен айқайы, таңғалуын қатты дауыспен білдіру. #VELVELE-İ NÂZ U NİYAZ: Жалбарынудың жəне жалынудың абыр-дабыры мен қатты дауыстары.

688 #VELVELE-İ TAKDİR: Бағалаудың дабыры, бағалағандығын қатты дауыспен білдіру. #VELVELE-İ TEŞHİR: Көрмеге қойып көрсету дабыры, көз адына жайып көрсету жəне айту абыр-дабыры. #VELVELE-İ ZİKİR: Аллаһты (жж) еске алу азан-қазаны, жоғары дауыспен Аллаһты (жж) еске алу. #VELVELE-İ ZİKİR VE TESBİH: Аллаһты (жж) еске алу жəне түрлі нұқсандықтардан пəк кемшіліксіз болғандығын көрсетудің айқайы мен абыр-дабыры. #VEMA: Жəне не? #VENİZELOS: (1864-1936) Грецияның Премер-министрі. #VERA: Арғы жақ, басқа тарапы, арт жақ, арт. #VERA'-İ PERDE: Перденің арт жағы. #VERASET: Мұрагерлік, мирасқорлық. #VERASET-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) мұрагерлігі, Пайғамбарымыздың (жж) əкелген түсінік, көзқарас жəне өмір сүру үлгісін ұстанған. #VERASET-İ MUHAMMEDİYE: Хз. Мұхаммедтің (асм) мұрагерлігі. #VERASET-İ MUTLAKA: Толық мұрагерлік. #VERÂSET-İ NEBEVÎ: Пайғамбарымыздың (асм) мирасқоры болу, Пайғамбарымыздың (асм) мұрагері болу. #VERASET-İ NEBEVİYE: Пайғамбарымыздың (асм) мирасқоры болу, Пайғамбарымыздың (асм) мұрагері болу. #VERASET-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық мұрагерлігі (пайғамбардың мақсат қылған түсінік, көзқарас жəне өмір сүру үлгісін мақсат қылу). #VERD-İ MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) гүлі. #VERESE: Мұрагерлер, мирасқорлар, мирас алғандар. #VERESE-İ ENBİYA: Пайғамбарлардың мұрагерлері. #VERESE-İ HAKİKÎ: Нағыз мирасқорлар. #VERESE-İ NEBEVİYE: Пайғамбардың мирасқорлары. #VERESE-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық мирасқорлары. #VESAİL: Себептер. #VESAİL-İ İRTİBAT: Байланыс, қатынас себептері. #VESAİL-İ PÜR-SEYYAL: Өте жоғары дəреже жылдам қоғалатын, əсерлі жəне энергия күшін тасыған ағымдар (электр, жарық, тартылыс күші сияқты). #VESAİL-İ TERBİYE: Тəрбие құралдары. #VESAİR: жəне басқалары. #VESAİT: Амалдар, құралдар, делдалдар. #VESAİT-İ ESBAB: Себептер амалдары. #VESAİT-İ MUHABERE: Хабарласу құралдары. #VESAİT-İ NAKLİYE: Тасымал құралдары. #VESAİT-İ SEFAHET: Азғындық құралдары. #VESAİT-İ SURİYE: Сыртқы, көріністегі себептер. #VESAİT-İ TABİİYE-İ MÜNAKALE: Табиғи (Аллаһтың (жж) жаратқан) тасымал құралдары. #VESAİT-İ ZAHİRİYE: Сыртқы, көріністегі себептері. #VESAİT-İ ZÎ-MİSAL: Ұқсасы болған себептер. #VESAİT-İ ZÎMİSAL: Ұқсасы болған себептер. #VESATAT: Делдалдық жасау. #VESAYA: Өсиеттер, кеңестер, насихаттар, үгіттер. #VESAYET: Өсиет, кеңес, насихат, үгіт. #VESENÎ: Пұтқа табынған, жұлдызға табынған. #VESİA: Кең, байтақ. #VESİKA: Құжат, куəлік. #VESİKA-İ İTİKAD: Сенім құжаты. #VESİKA-İ KUR'ANİYE: Құранға қатысты құжат. #VESİKA-İ TARİHİYE: Тарихи құжат.

689 #VESİLE: Сылтау, себеп. * Құрал, амал, тəсіл, жол. #VESİLE-İ AZAB: Жазаға себеп. #VESİLE-İ BEREKET: Берекет, молшылық себебі. #VESİLE-İ CEBR VE TA'NİF: Күштеу жəне қатты жазғыру себебі. #VESİLE-İ DEF'-İ BELA: Бəлелердің кетуіне жəне алыстауына себеп. #VESİLE-İ DÜNYA: Дүнияге себеп, дүниянің жаратылуының себебі. #VESİLE-İ HAK: Хақтың себебі, дұрыстық пен ақиқатқа жету себебі. #VESİLE-İ HAMD VE ŞÜKRAN: Мадақ пен шүкір ету себебі. #VESİLE-İ HAYAT: Өмірдің, тірліктің себебі. #VESİLE-İ İCABE-İ DUA: Дұғаның қабыл болуы мен жауап берілуінің себебі. #VESİLE-İ İCAD: Жарату себебі. #VESİLE-İ İFTİHAR: Мақтаныш себебі. #VESİLE-İ İLTİCA: Жалбарыну, сыйыну себебі. #VESİLE-İ KABUL: Қабыл болу себебі. #VESİLE-İ KAT'İYE: Нақты қажетті себеп. #VESİLE-İ KAT'İYYE: Нақты қажетті себеп. #VESİLE-İ MAKASID: Мақсатты қолға түсіру себебі, мақсатқа жету себебі. #VESİLE-İ MUHABBET: Махаббат, сүйіспеншілік себебі. #VESİLE-İ NECAT: Құтылу, амандық себебі. #VESİLE-İ NURANİYE: Нұрлы жол жəне себеп. #VESİLE-İ RAHMET: Рахмет себебі, Аллаһтың (жж) мейірімділігін табу амалы жəне себебі. #VESİLE-İ RIZK: Ризыққа себеп. #VESİLE-İ RIZK-I HELÂL: Халал ризықтың себебі, діннің негізіне сай күнкөрістің амалы. #VESİLE-İ SAADET: Бақытты болу жолы мен бақытқа апаратын себеп. #VESİLE-İ SAADET-İ DÂREYN: Дүния мен Ақірет бақытының себебі мен құралы. #VESİLE-İ SALAVAT: Хз.Мұхаммедке (асм) салауат айтуға себеп , яғни, Ол үшін Аллаһтан (жж) рахмет тілегінде болуға жол ашқан себеп. #VESİLE-İ ŞEFAAT: Шапағат себебі, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) Аллаһтың (жж) рұқсатымен ақіретте жəрдем қолын созуға жол ашатын себеп. #VESİLE-İ ŞÖHRET VE ŞEKȂVET: Атақты болу жəне Аллаһқа (жж) қарсы бас көтеру жəне жамандық жасауда шектен шығуға жол ашқан себеп. #VESİLE-İ ŞÜKRAN: Шүкір ету себебі. #VESİLE-İ TEARÜF: Танысу себебі. #VESİLE-İ TESHİL VE TAKRȊB: Жеңілдікке жəне жақындауға жол ашқан себеп. #VESİLE-İ TESHİLAT: Бір бөлік жеңілдіктерге жол ашқан себеп. #VESİLE-İ TİCARET: Сауда-саттық себебі, (рухани) саудаға жол ашқан себеп. #VESİLE-İ VUSUL: Жетуге, баруға жол ашқан себеп. #VESSÂFFAT: Құранның 37-ші сүресі болған Саффат сүресі. Меккеде түскен. 182 аят. \"Сап (қатар) болғандар\" мағынасына келеді. #VE'S-SÂFFAT: Құранның 37-ші сүресі болған Саффат сүресі. Меккеде түскен. 182 аят. \"Сап (қатар) болғандар\" мағынасына келеді. #VESVAS: Уəсуəсе берген, шүбə мен күмəн берген. #VESVESE: Шүбə, күмəн, күдік. #VESVESE-İ MEDENİYET: Мəдениеттің уəсуəсесі, мəдениеттің алдамшы шүбəлері мен күмəндері. #VESVESE-İ SÂRIK: Ұры сияқты жасырын түрде ақыл мен жүрекке кірген күмəн жəне шүбə. #VESVESE-İ SİYASİYE: Саясатпен қатысты алдамшы ой мен күмəндар. #VESVESE-İ ŞEYATÎN: Шайтандардың алдамшы шүбəлері мен күмəндарі. #VESVESE-İ ŞEYTAN: Шайтанның шүбəсі мен күмəні. #VESVESE-İ ŞEYTANİYE: Шайтанның шүбəсі мен күмəні. #VEŞŞÜKRÜ-LİLLAH: шүкір Аллаһ (жж) үшін. #VEYL: Нендей өкініш, өкінішті.

690 #VEZAİF: Қызметтер, міндеттер, жұмыстар. #VEZAİF-İ ACİBE: Ғажайып қызметтер, таңғалдыратын міндеттер. #VEZAİF-İ ÂLİYE: Жоғары міндеттер. #VEZAİF-İ AZÎME: Үлкен міндеттер. #VEZAİF-İ AZÎME-İ İSLÂMİYET: Ислам дінінің үлкен міндеттері. #VEZAİF-İ DİNİYE: Дінге қатысты міндеттер. #VEZAİF-İ EŞYA: Болмыс атаулының міндеттері мен əрекеттері. #VEZAİF-İ HAYATİYE: Тірлікке қатысты міндеттер. #VEZAİF-İ İNSANİYE: Адамның міндеттері. #VEZAİF-İ İSLÂMİYET: Ислам дініндегі міндеттер. #VEZAİF-İ LATÎFE: Ұнамды да əдемі міндеттер. #VEZAİF-İ MEVCUDAT: Жаратылыс атаулының міндеттері. #VEZAİF-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық міндеттері. #VEZAİF-İ TELKÎH VE TEVLİD: Ұрықтану жəне көбею қызметтері. #VEZAİF-İ UBUDİYET: Аллаһқа (жж) құлшылық міндеттері. #VEZAİF-İ UBUDİYETKÂRANE: Құлшылықты міндеттер, Аллаһқа (жж) құлшылық қылған түрдегі міндеттер. #VEZAİF-İ UHREVİYE: Ақіретке қатысты міндеттер, о дүниямен қатысты міндеттер. #VEZİN: Өлшем, өлеңдегі буын өлшемі. #VEZİR: Патшаның уəзірі, патшаның жəрдемшісі. #VEZİRZADE: Уəзірұлы. #VEZN-İ KASDÎ: Біліп жасалған өлшеу мен есептеу. #VIFKIN: Әсерлі дұғаң. #VİCDAN: Адамда жақсылықты жамандықтан айырып білген, жақсылықтан лəззат алған, жамандықтан азап шеккен өте күшті жəне құңды мағынауи бір сезім. Ұждан, ар-ұждан. #VİCDANEN: Ұждан тұрғысынан, ұжданынан, ұжданмен. #VİCDAN-I BEŞER: Адамның ар-ұжданы. #VİCDAN-I İÇTİMAİYE: Қоғамның ар-ұжданы. #VİCDAN-I MUNSIFANE: Ынсапты түрдегі ар-ұждан, ынсапты ар-ұждан. #VİCDAN-I SELİM: Дұрыс кінəратсыз ар-ұждан. #VİCDAN-I ŞAHSİYE: Жеке бас ар-ұжданы. #VİCDAN-I UMUMÎ: Жалпының ар-ұжданы, əркімнің ар-ұжданы. #VİCDANÎ: Ар-ұжданға қатысты. #VİCDANİYAT: Ар-ұждандылық, ар-ұжданды болу. #VİCDAN-SÛZ: Ар-ұжданды күйдірген, ар-ұжданды қинаған, қайғы мен уайым берген. #VİCDANSÛZ: Ар-ұжданды күйдірген, ар-ұжданды қинаған, қайғы мен уайым берген. #VİFAK: Бірігу, түсінісу, татуласу, табысу, үйлесімділік. #VİKAYE: Қорғау, сақтау. #VİKTOR HÜGO: Виктор Гюго (1802-1885), атақты француз əдебиетшісі, жазушысы. #VİLADET: Туу, дүнияге келу. #VİLADET-İ PEYGAMBERİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) дүнияға келуі. #VİLAYAT: Аймақтар, аудандар, өлкелер. #VİLAYAT-I GARBİYE: Батыс аймақтар. #VİLAYAT-I ŞARKİYE: Шығыс аймақтар. #VİLAYET: Аймақ, өлке. #VİLAYET-İ ŞARKIYE: Шығыс өлкесі, шығыс аймақ. #VİLAYET-İ ŞARKİYE: Шығыс өлкесі, шығыс аймақ. #VİRAN: Қираған, бұзылған, бүлінген. #VİRANE: Қираған үй, үйінді. #VİRD: Тұрақты оқылған дұға. #VİRD-İ EKBER: Ең үлкен дұға.

691 #VİRD-İ HUSUSÎ: Жеке дұға, өзіне тəн дұға. #VİRD-İ SEHER: Таң сəріде жасалған дұға. #VİRD-İ ŞERİF: Құнды дұға. #VİRD-İ ÜMMET: Үмметтің дұғасы, мұсылман халқының тұрақты дұғасы. #VİRD-İ ZEBAN: Үнемі қайталанатын дұға, жиі жиі қайталанған дұға, əр сəт қайталанып айтылған дұға. #VİRDÜ'L-A'ZAM: Ең үлкен дұға. #VİRDÜ'L-A'ZAM-I KUR'ANÎ: Құранмен қатысты ең үлкен дұға. #VİRDÜ'L-EKBER: Ең үлкен дұға. #VİRDÜ'L-EKBER-İ NURİYE: Рисале-и Нұрдың ең үлкен дұғасы. #VİRDÜ'L-İŞÂ: Құптан дұғасы, құптан уақытында оқылатын дұға. #VİSAL: Қауышу, кездесу. #VİSAL-İ HAKİKİYE: Шынайы қауышу, енді ешқандай айырылық болмайтын қауышу. #VİYANA: Европадағы Австрия мемлекетінің астанасы. #VUHUŞ: Жабайылар. #VUKU: Болу, көріну, жүзеге асу. #VUKUA: Болуға, көрінуге, жүзеге асуға. #VUKUAT: Оқиғалар, болғандар, көрінгендер. #VUKUAT-I İSTİKBALİYE: Болашақпен қатысты оқиғалар. #VUKUAT-I MADDİYE: Көзге көрінетін кеңістіктегі оқиғалар. #VUKUAT-I MAZİYE: Өткен шақпен қатысты оқиғалар. #VUKUAT-I MEHDİYE VEYA SÜFYANİYE: Мəхди немесе сүфиянға қатысты оқиғалар. #VUKUAT-I SÜFYANİYE: Сүфиянға қатысты оқиғалар, дүнияның соңғы уақыттарында көрініп, ислам дінін бұзуға əрекеттенетін дінсіздік басшысына қатысты оқиғалар. #VUKUAT-I TARİHİYE: Тарихи оқиғалар, тарихпен қатысты оқиғалар. #VUKUAT-I ZAMANİYE: Заманға қатысты оқиғалар, заман ішінде жүзеге асатын оқиғалар. #VUKUAT-I ZEMİN: Жер бетіндегі оқиғалар. #VUKUF: Білу, білім, мəлімет. #VUKUFİYET: Білімділік, мəліметті болу. #VUKUFSUZ: Білімсіз, өз ісінің маманы болмаған. #VUKUF-U TAMME: Толық білім. #VUKUU: Болуы, көрінуі, жүзеге асуы. #VUKU-U MUAYYENE: Уақыттың белгілі болуына, белгілі бір уақытта болатынына. #VUSLAT: Қауышу, жету, жалғасу, жалғасқан. #VUSLAT-I LEYLA: (Ғашықтық дастанындағы басты кейіпкер) Лəйламен қауышу, (ауысп.) дүнияда ең сүйіктіңмен жүздесу. #VUSTÂ: Орта. #VUSUL: Жету, бару. #VUZUH: Айқындық, анықтық, түсінікті болу. #VUZUH-U DELALET: Дəлел жəне ишарат етудегі анықтылық, дəлелдеу үшін ап-ашық дəлел жəне ишарат. #VUZUH-U ETEM: Толық айқындық, ешқандай нұқсандығы болмаған ашықтық жəне түсініктілік. #VUZUH-U ETEMM: Толық айқындық, ешқандай нұқсандығы болмаған ашықтық жəне түсініктілік. #VUZUH-U İFADE: Баяндаудағы (түсіндірудегі) ашықтық. #VUZUH-U İFHAM: Түсіндіру, дəлелдермен қанағаттандыру жəне дəлелдеудегі анықтылық. #VÜCUB: Міндетті түрде болу, болмауы мүмкін емес болу, жаратылуы жəне жоқ болуы жөнінде ойламаудың болуы.

692 #VÜCUBÎ: Ужубқа қатысты, міндетті түрде болумен қатысты, болмауы мүмкін емес болумен қатысты. #VÜCUB-U KAT'Î: Нақты міндеттілік, қажеттілік. #VÜCUB-U SÂNİ': Шебер жаратушы болған Аллаһтың (жж) бар болуының міндеттілігі, қажеттілігі. #VÜCUB-U TEŞEBBÜS: Іске кірісудің керектігі. #VÜCUB-U VÜCUD: Бар болуының міндетті түрде болуы, болмауы мүмкін емес болған бар болу. #VÜCUB-U ZEKAT: Зекеттің міндеттілігі, зекеттің парыз болуы. #VÜCUD: Болмыс, бар болу, болу. * Дене. #VÜCUD U VAHDET: Барлық жəне бірлік, бар болу жəне бір болу. #VÜCUD VE VAHDET: Барлық жəне бірлік, бар болу жəне бір болу. #VÜCUD ADEM: Барлық-жоқтық. #VÜCUDEN: Дене тұрғысынан. #VÜCUDÎ: Болмыспен қатысты, бар болумен қатысты. #VÜCUDPEZİR: Бар болу, ортаға шығу. #VÜCUD-U AKDES: Ең киелі болмыстың ойға келген əртүрлі кемшілік жəне нұқсандықтардан шексіз түрде алыс болуы, Аллаһтың (жж) бар болуы. #VÜCUD-U ÂRIZÎ: Кейін жаратылған жəне өткінші болған болмыс. #VÜCUD-U BÂKİ: Мəңгі болмыс. #VÜCUD-U BEŞER: Адамның денесі. #VÜCUD-U CİSMANÎ: Дене түрінен болған болмыс, материалдық дене. #VÜCUD-U CÜMLE-ECZA: Әрбір бөліктің (немесе өте кішкентай бөлшектердің де) бар болуы. #VÜCUD-U CÜMLE ECZA: Әрбір бөліктің (немесе өте кішкентай бөлшектердің де) бар болуы. #VÜCUD-U DAİMÎ: Үнемі жəне өлімсіз болған болмыс дүниясы, о дүния. #VÜCUD-U EBTER: Келіп кететін, артта ізі қалмайтын болмыс. #VÜCUD-U EF'AL: Жасалған істердің бар болуы. #VÜCUD-U EŞYA: Жасалған нəрселердің бар болуы. #VÜCUD-U FÂNİ: 1.Өткінші болмыс. 2.Уақытша дене. #VÜCUD-U HAKİKATLARINA: (баяндаған) ақиқаттарының бар екендігіне. #VÜCUD-U HAKİKATLERİNE: (баяндаған) ақиқаттарының бар екендігіне. #VÜCUD-U HAKİKÎ: Шын мəнінде бар болу, уақытша болмай, бар болуы өзінен болған, басқаның бар болуына тəуелді болмаған бар болу. #VÜCUD-U HARİCÎ: Сырттай бар болмыс. #VÜCUD-U HAYATDAR: Жанды болмыс, жанды дене. #VÜCUD-U HİSSÎ: Сезімтал дене. #VÜCUD-U İLAHÎ: Аллаһтың (жж) бар екендігі. #VÜCUD-U İLMÎ: Іліми бар болу, бар болуы оны білгеніне қатысты болмыс, білгеннің ілімінен шығып шынайы болмысқа ие болмаған болмыс. #VÜCUD-U İNSAN: Адамның болмысы, адамның денесі. #VÜCUD-U İNSANİYET: Адамзат болмысы. #VÜCUD-U İSLÂMİYE: Ислам дінінің болмысы. #VÜCUD-U KASRIN: Сарайдың болмысы. #VÜCUD-U KIYMETDAR: Құнды болмыс. #VÜCUD-U MADENÎ: Пайдалы қазба (метал, минерал) болмыс. #VÜCUD-U MAHLUKAT: Мақлұқаттың болмысы. #VÜCUD-U MAHZ: Қоспасыз таза болмыс, нағыз болмыс. #VÜCUD-U MANEVÎ: Мағынауи болмыс, көзбен көрілмейтін болмыс. #VÜCUD-U MELAİKE: Періштелердің болмысы. #VÜCUD-U MES'UD: Бақытты болмыс. #VÜCUD-U MİSALÎ: Мысали болмыс, кескін, бейне түріндегі болмыс, бұл дүнияде болған əр нəрсенің кескін, бейнелері алынып сақталған рухани дүниямен қатысты болмыс. #VÜCUD-U MUHTEREM: Құрметті болмыс.

693 #VÜCUD-U MÜMKİNAT: Жаратылған жəне жаратылуы мүмкін жаратылыс атаулынының болмысы. #VÜCUD-U MÜNEVVER: Нұрланған болмыс. #VÜCUD-U MÜSTESNA: Өзгеше жəне жоғары болмыс. #VÜCUD-U MÜTEŞABİHAT VE MÜŞKİLÂT: (Құранда) мүтешабихат жəне мүшкіл аяттардың болуы; сөздердің шынайы мағыналарының тысында жанама немесе теңеу (ұқсату) түрінде қолданған жəне осы себептен əртүрлі мағыналар шығуы мүмкін аяттардың (müteşabihat) жəне қандай мағынада қолданғандығын түсіну қиын аяттардың (müşkilat) бар болуы. #VÜCUD-U NEBATÎ: Өсімдік өмірі. #VÜCUD-U NÜBÜVVET: Пайғамбарлықтың бар екендігі. #VÜCUD-U SÂNİ': Шебер жаратушы болған Аллаһтың (жж) бар екендігі. #VÜCUD-U SÂNİ'A: Шебер жаратушы болған Аллаһтың (жж) бар екендігіне. #VÜCUD-U SÂNİ'E: Шебер жаратушы болған Аллаһтың (жж) бар екендігіне. #VÜCUD-U SEHAB: (көкте) бұлттың болуы, көктің бұлтты болуы. #VÜCUD-U SURÎ: Сыртқы бейне, сыртқы көзге көрінген болмысы. #VÜCUD-U ŞAHSÎ: Тұлғалық болмысы, белгілі бір уақыт жəне мекенмен шектеулі болмысы. #VÜCUD-U ÜSTAD: Ұстаздың болуы. #VÜCUD-U VÂCİB: Уажибул Ужуддың (Аллаһтың ж.ж.) бар болуы; бар болуы өзінен болған, бар болуы үшін басқа бір нəрсеге мұқтаж болмаған, жоқ болуы мүмкін емес болған, бастапқысы жəне соңы болмаған (əзəли жəне əбəди болғанның) бар болуы [Аллаһтың (жж) бар болуы]. #VÜCUD-U VÂCİBÜ'L-VÜCUD: Уажибул Ужуддың (Аллаһтың ж.ж.) бар болуы; бар болуы өзінен болған, бар болуы үшін басқа бір нəрсеге мұқтаж болмаған, жоқ болуы мүмкін емес болған, бастапқысы жəне соңы болмағанның (əзəли жəне əбəди болғанның) бар болуы [Аллаһтың (жж) бар болуы]. #VÜCUD-U VÂHİD: Тек бір болмыс, бөлшектерге жəне бөліктерге бөлінбейтін болмыс. #VÜCUD-U VÜCUBÎ: Ужуб сипатына ие болмыс; бар болуы өзінен болған, бар болуы үшін басқа бір нəрсеге мұқтаж болмаған, жоқ болуы мүмкін емес болған, бастапқысы жəне соңы болмау сипаттарына (қабілеттеріне) ие болмыс. #VÜCUD-U ZAHİRÎ: Сырттай болмыс. #VÜCUD-U ZILLÎ: Көлеңке жағдайындағы болмыс. #VÜCUD-U ZİHNÎ: Ойда қабылданған болмыс, ойлау алаңында қабылданған болмыс. #VÜCUH: Жақтар, түрлер, пішіндер. #VÜCUH-U İBADAT VE TEFEKKÜRAT: Терең ойлану жəне құлшылық жақтары. #VÜCUH-U İ'CAZ: Мұғжиза жақтары. #VÜCUH-U İ'CAZİYE: Мұғжизалық жақтары. #VÜCUH-U İRŞADÎ: Тура жолды көрсету жəне ескерту жасау жақтары. #VÜCUH-U İRTİBAT: Байланыс жақтары. #VÜCUH-U KESÎRE: Көп түрлі жақтар. #VÜCUH-U KÜLLİYE-İ İ'CAZİYE: Мұғжизалықтың күллі жақтары, мұғжизалықтың кең ауқымды жақтары. #VÜCUH-U MUHTELİFE: Бөлек бөлек түрлер, басқа басқа жақтар. #VÜCUH-U MÜMKİNE: Мүмкін болу жақтары. #VÜCUH-U SAHİHA: Дұрыс жақтар. #VÜCUH-U SEB'A: Жеті түр, жеті жақ. #VÜCUH-U SELÂSE-İ MEZKÛRE: Айтылған үш жақ, аты айтылған үш түр. #VÜKELA: Министрлер. #VÜRUD: Келу, келіп жету. #VÜRÛD: Келу, келіп жету. #VÜS'AT:Кеңдік, көлемділік, ауқымдылық. #VÜS'AT-İ HALLAKIYET: Жаратушылықтың кеңдігі, ауқымдылығы.

694 #VÜS'AT-İ HİKMET: Хикметінің ауқымдылығы, көзделген мақсат пен пайдалардың ауқымдылығы, əр нəрседе мақсат пен пайдаларды көздеудің ауқымдылығы. #VÜS'AT-İ İMAN: Иманның кеңдігі. #VÜS'AT-İ İSTİDAD: Қабілет кеңдігі. #VÜS'AT-İ KARİHA: Ақыл-ой қабілетінің кеңдігі. #VÜS'AT-İ MUTLAKA: Толық кеңдік, нағыз жəне шексіз ауқымдылық. #VÜS'AT-İ RAHMET: Аллаһтың (жж) мейірімділігінің кеңдігі. #VÜS'AT-İ RAHMET-İ İLAHİYEYE: Аллаһтың (жж) мейірімділігінің кеңдігі. #VÜS'AT-İ ŞÜMULÜNE: Қамтуының кеңдігіне, ішіне алуының кеңдігіне. #VÜS'AT-İ UBUDİYETLERİNİ: Аллаһқа (жж) деген құлшылықтарының ауқымдылығын. #VÜSUK: Сену, илану, мықты сену, сенім арту. Мықтылық, беріктік. #VÜZERA: Уəзірлер, əміршінің уəкілдері, патшаның жəрдемшілері. #YA RABBİ: Уа Раббым! #YABANİ: Бөтен, бөгде, жат, жабайы. #YABANÎ: Бөтен, бөгде, жат, жабайы. #YABİS: Құрғақ, кеуіп қалған. #YÂBİS: Құрғақ, кеуіп қалған. #YÂD: Еске алу, еске түсіру. #YÂD VE TEZKÂR: Еске алып көз алдына келтіру. #YADİGÂR: Естелік, сыйлық, жəдігер. #YADİGÂR-I HARB: Соғыс жəдігері, соғыс естелігі. #YADİGÂR-I TAHATTUR: Еске түсіру естелігі. #YAFTA: Сəйкестендіру, мөрлеу, ат, есім. #YAĞIZ: Өте күшті, кісі шошынарлық, таңғалдыратын. #YAHUDİ: Хз.Яқубтың (ас) ұлдарынан Яхуданын тегінен шыққандарға берілген есім. Қарғыс алған ұрпақ, тек. #YAHUDİYET: Яхудилік. #YÂ-İ MÜŞEDDEDE: Күшейтілген \"иa\", шəдделі (екі рет) оқылған \"иa\". #YA-İ NİDAÎ: \"дауыстау, шақыру\" мағынасында қолданылған \"уа, о, иа\". #YAKAZA: Ояу, сергек. #YAKAZATEN: Ояу болып, ояу кезінде. #YAKÎN: Нақты, күмəнсіз, қуатты. #YAKÎNEN: Нақтылықпен, күмəнсіз түрде, еш күмəнсіз түрде. #YAKÎNÎ: Нақты, күмəнсіз, қуатты. #YAKÎN-İ HÜKMÎ: Дəлелге сүйенген нақтылық, қуаттылық. #YAKÎN-İ İLMÎYE: Дұрыстығы дəлелдерге сүйеніп дəлелденген ілімнің нақтылығы, қуаттылығы. #YAKÎN-İ İMANÎ: Иманның қуаттылығы, нақтылығы, шайқалмауы; дəлелдерге сүйенген иман. #YAKÎN-İ KAT'Î: Нақты сенім, қуатты иман. #YAKÎN-İ ŞUHUDÎ: Көзбен көріп қолмен ұстаған ілімдер секілді нақтылық, қуаттылық, сенімділік. #YAKÎNİYAT: Нақты да күмəнсіз түрде білінгендер. #YAKÎNİYET: Нақтылық, кесімділік жəне күмəнсіздік. #YAKÎNİYET-İ BÜRHANİYE: Дəлелге сүйенген нақтылық, қуаттылық. #YAKTÎN: Асқабақ, қарбыз сияқты кең жапырақты жəне кеудесі, бұтақтары жерде жайылған өсімдік. #YAKUT: Түстері түрлі болған қымбат əшекей тас. Жақұт. #YAKZAN: Ояу, сергек. #YALDIZ: Жарқыраған сары түспен жасалған əшекей. * Лак, жылтыратушы. #YALIN: Жалаң, жалаңаш. #YÂR: Дос, дос-жаран, жəрдемші. #YÂR U AĞYAR: Достар мен бөтендер, танитындар мен бейтаныстар. #YARABBİ: Уа Раббым, Ия Раббым! О Раббым!

695 #YÂRÂN: Достар, дос-жарандар, адал жолдастар, сүйіктілер. #YÂRE: Жара. #YÂR-I BÂKİ: Мəңгі жəне өлмейтін дос. #YÂR-I GÂR: Үңгірдегі дос. #YÂSİN: Құранның 36-сүресі. Меккеде түскен. #YÂSİN-İ ŞERİF: Мүбарак Ясин сүресі. #YA'SUB: Еркек ара. #YAVE: Жалған, айқай-шу, жөнсіз жалтарған сөз, бос сөз. #YAVER: Жəрдемші. * Ең жақын қызметші. #YAVER-İ ASKER: Ең жақын əскери қызметші. #YAVER-İ EKREM: Ең жақын жəне жоғары қызметші. #YAVUZ SULTAN SELİM: Османлы патшаларының тоғызыншысы. #YE'CÜC: Қысқа бойлы болатыны айтылған жəне Құранда айтылған, дүнияны бүлік пен анархияға батырған қауымның аты. #YED: Қол. * Күш, қуат. #YED': Қол * Күш, қуат. #YED-İ BEYZA: 1.Хз.Мұсаның (ас) перғауынға қарсы мұғжизалы жарық шашқан қолы. 2.(ауысп.) мұғжиза түріндегі күш жəне құдірет. #YED-İ BEYZA-İ İSLÂM: Исламның мұғжизалы күш жəне құдіреті. #YED-İ BEYZA-İ MU'CİZÜ'L-BEYAN: (Құрандағы) кемелді түсіндіру тəсілінің күші. #YED-İ BEYZA-İ MUSA: Хз.Мұсаның (ас) мұғжиза қылып көрсеткен ақ жəне жарқыраған қолы. #YED-İ BEYZA-YI İSLÂM: Исламның мұғжизалы күш жəне құдіреті. #YED-İ HİKMET: Хикмет қолы, [Аллаһқа (жж) тəн] əрбір нəрсені түрлі мақсаттар жəне пайдалар көздеп жасаған жоғары күш жəне құдірет. #YED-İ İHTİYAR: Қалаудың қолы, қалау күші, қалағанын жасап жасамау күші жəне еркіндігі. #YED-İ İSTİFADE: Пайда əкелетін қол, (ауысп.) пайдалану мүмкіндігі. #YED-İ KUDRET: Құдірет қолы, күш пен қуат, Аллаһтың (жж) шексіз күш жəне құдіреті. #YED-İ MUHSİN: Сыйлық жасайтын қол, игілік пен жəрдем қылушы қол, шексіз игілік жəне жарылқау иесі Аллаһтың (жж) күш жəне құдіреті. #YED-İ MÜBAREK: Мүбарак қол. #YED-İ RAHMET: Рахмет қолы, Аллаһтың (жж) шексіз мейірімділігі. #YED-İ ŞECAAT: Қаһармандық қолы, батырлық күші, қаһармандық. #YED-İ TASARRUF: Басқару қолы, басқару күші. #YED-İ TESHİR: Бағындырушы (сиқырлаушы) күш, (əрбір нəрсені) əмір жəне қалауына бағындыру күші жəне құдіреті. #YED-İ TÛLÂ: Ұзын қол (алысты кең қамтитын байланыс алаңы). #YED-İ VÂHİDE: Бір қолға, тек бір құдіретке, бір ғана жаратушыға (Аллаһ ж.ж.). #YED-İ ZABTINDADIR: Басқару уысында, бақылауы астында. #YED-İ ZAPTINDADIR: Басқару уысында, бақылауы астында. #YEGÂN: Жеке, біртіндеп. #YEGÂN YEGÂN: Жеке-жеке, бір-бірлеп. #YEGÂNE: Бірден бір, жалғыз ғана. #YEHUD: Яхуди. #YEİS: Үмітсіздік. #YEİS-İ MUTLAK: Мүлдем үмітсіздік. #YE'S-İ MUTLAK: Мүлдем үмітсіздік. #YEİS VE TEESSÜR: Үмітсіздік пен қайғы. #YEK: Бір, жалғыз. #YEK-ÇEŞM: Бір көзді. #YEKÇEŞM: Бір көзді. #YEKDİĞERİ: Бір-бірі, бір-біріне, өзді-өзі.

696 #YEKDİL: Бір жүрек, жан-дүниелері бір болған. #YEKNESAK: Біркелкі, бірыңғай, бір қалыпты. #YEKPARE: Бір тек бөлік, бір бүтіндік. #YEKSÂN: 1.Бір деңгейде, бір, тең. 2.тегіс, теп-тегіс. #YEKTA: Тек, жалғыз, дара. #YEKÛN: Жиынтық, барлығы, қорытынды, нəтиже. #YEKÛN-Ü AZÎM: Үлкен жиынтық. #YEKVÜCUD-U VAHDANÎ: Жалғыз бір болмыс, толық тұтастық халінде. #YEKZEBAN: Тілі бір; ой, сенім жəне сөздері бір. #YEL: Жел, самал. #YELKOVAN: 1.Минут тілі. 2.Желбаққыш, желдің бағытын анықтайтын аспап. #YELPAZE: Желпуіш, желпігіш, желпуіш тəрізді. #YELPEZ: Желпіндіруші, желпуіш құралы. #YEMAME: Арабстанның оңтүстік бөлігінде Иеменге көрші аймақтың аты. #YEMAME HARBİ: Хз.Әбубəкірдің (ра) халифалық заманында Иеменде жалған пайғамбар Мүсейлиме Кəззабтың əскерімен Халид бин Уалидтің қолбасшылығындағы ислам ордасының арасындағы соғыс. Ислам ордасының жеңісімен нəтижеленді. Мүсейлиме Вахши тарапында өлтірілді. #YEMEN: Арабстан түбегінің оңтүстігіндегі мемлекет. Мемлекеттің солтүстігі Арабстанмен, батысы Қызыл теңізбен, оңтүстігі мұхитпен, шығысы мұхитпен шектескен. #YEMİN: Ант, серт, Аллаһ (жж) атымен сөз беру. * Оң тарап, оң қол. #YEMÎN: Оң тарап. * Мүбарак. #YEMİN-İ BEYZA: Нұрлы, жарық қол; (Хз.Мұсанікі (ас) секілді) нұр шашқан мұғжизалы қол. #YEMİN-İ NURANÎ: Нұрлы қол. #YEMİN-İ YÜMN-Ü İMAN: Иманның берекелі жəне бақытты қолы. #YENABİ-İ ULÛM: Ілімдер көзі, бұлағы. #YENİ DÜNYA: Америка. #YENİ EZAN: Ғасырлардан бері арапша оқылған азанның орнына 1932-1950 жылдар арасында түрікше оқытылуын «жаңа азан» деп атаған. #YENİ HURUF: Ислам елдерінің ортақ əріптері, Османлы мемлекетінің жəне түркілердің де мың жылдан бері қолданған əріптері жойылып 1928 жылында орнына қолданылған латын əріптері. #YENİ SAİD: Ұстаз Бəдиүззаман Сайд Нұрсидің 1918-1923 жылдары арасында басынан өткізген мағынауи даму мен өзгерулердің нəтижесі болып бастаған жаңа өмір көрінісі жəне Құран қызметінің түрі. #YENİÇERİ: Османлы мемлекетіндегі тұрақты əскери топ. Христиан балаларының ислам дініне көре тəрбиеленіп үйретілгеннен кейін жалдамалы болып тағайындалған əскери топ. Әскерліктен басқа қызметтері жоқ. #YE'S: Үмітсіздік, күдер үзгендік. #YE'S VE TEESSÜF: Үмітсіздік пен уайым. #YESAR: Сол тарап, сол қол. #YESAR-I MUZLİMANE: Қараңғы сол тарап. #YETİM: Әкесі өлген бала. Жетім. #YETİMANE: Жетім құсап, жетім сияқты, ешкімі жоқ түрде. #YETİMÎ: Жетімге қатысты. #YETİM-İ EBU TALİB: Әбу Тəліптің жетімі (Хз.Мұхаммедке (асм) қатысты кəпір мүшріктердің мысқылдап қойған аты (Аллаһ сақтасын!)). #YETİMLİK: Жетімдік, ешкімі жоқтық. #YEVM: Күн * Кезең, уақыт, мезгіл, дəуір, заман. #YEVMEN FEYEVMEN: Күнбе-күн. #YEVMEN FE-YEVMEN: Күнбе-күн. #YEVMÎ: Күндік, күнделікті, күн сайынғы, күнге қатысты. #YEVM-İ FASL: Айырылу, бөлектену күні. #YEVM-İ HAŞİR: Хашир күні, қайтадан тірілу күні.

697 #YEVM-İ HESAB: Есеп күні. #YEVM-İ KIYAMET: Қиямет күні, дүниянің қирау күні. #YEVM-İ MAHSUS: Ерекше күн. #YEVM-İ MAHŞER: Махшар күні, өлілердің қайта тіріліп жиналу күні. #YEVM-İ MEV'UD: Уəде етілген күн, сөз берілген күн. #YEVM-İ ŞEK: Шек күні. Шағбан айының отызыншы күні. Рамазанның басы болуы мүмкін ықтималындағы бір күн. #YEVM-İ ZÎKARAD: Мəдина мен Хайбар арасында Зикарад деген жерде хижреттің алтыншы жылында (Ми.628'де) болған соғыстың күні. #YEVMİDDİN: Дін күні. #YEVMİ'D-DİN: Дін күні. #YEVMİ'L-KIYAM: Қиямет күні. #YEVMİYE: Күнделікті, əр күнгі, бір күндік жұмысының төлемі болған жалақысы. #YEVMÜ'L-HENDEK: Хандак күні. Хижреттің бесінші жылында дінсіз Құрайш əскерінің шабуылына қарсы Пайғамбарымыздың (асм) Мəдинаның төңірегінде ор қаздырып ислам əскерімен жасаған қорғану соғысы. Пайғамбарымыздың (асм) қолбасшылығындағы ислам əскерінің жеңісімен нəтижеленді. #YEZDAN: Жəнабы Хақ. * Мəжусилердің (отқа табынғандардың) қайыр мен жақсылықтардың жаратушысы деп қабылдаған илаһ. #YEZİD: Хз.Муавиенің (ра) ұлы, Әмəуи мемлекетінің екінші халифасы. Кербала оқиғасы (Хз.Хүсейіннің (ра) шəхид болу оқиғасы) оның заманында болған. #YILDIRIM-MİSAL: Найзағай сияқты. #YILDIZ-MİSAL: Жұлдыз сияқты. #YILDIZNAME: Жұлдыз хаты, жұлдыздармен қатысты жазу. #YILDIZVARİ: Жұлдыз сияқты. #YOLDAŞ-I HÜŞDAR: Ақылды жолдас. #YUDA: Хз.Исаның (ас) шəкірттерінің бірі болып кейін лағынеттелген. #YUHA: Тіл тигізу, сөгу, балағаттау сөзі. #YUHANNA: Хз.Исаның (ас) жолдастарының бірі. #YUNANÎ: Грек. #YUNUSVARİ: Хз. Юнус (ас) сияқты. #YUSUF-U KEN'AN: Кенандық Юсуп, Палестинада туып өскен Хз.Юсуп (ас). #YUŞA: Хз.Мұсадан (ас) кейін келген жəне яхуди халқын шөлден құтқарған пайғамбар. #YÜMN: Қуат, берекет. #YÜMİN: Қуат, берекет. #YÜMN-Ü İMAN: Иманның қуаты мен берекеті. #YÜMÜN: Қуат, берекет. #YÜSR: Жеңілдік, рахаттылқ. #YÜSR-Ü DİN: Діннің жеңілдігі, діндегі жеңілдік. #YÜSR-Ü VAHDET: Бірліктен туындайтын жеңілдік; бір жəне бір болғанға бағынудан, туындаған жеңілдік; бір заң, бір қағида, бір қол, бір жасаушы, бір жаратушыға бағынудан туындаған жеңілдік. #YÜTM: Жетімдік, ешкімсіздік. #ZABIT: Хаттамаға енгізу, хаттама жасау. #ZABIT KÂTİBİ: Хаттама жазушы. #ZABITA: Полиция. #ZABITA-İ AHLÂKİYE: Ахлақ полициясы, қоғамның ахлақын қорғаған тəртіп сақшысы. #ZABITNAME: Хаттама. #ZABİT: Офицер. #ZABİTAN: Офицерлер. #ZABT: Қолға өткізу, басқаруына алу. * Қатты ұстау, мықтап ұстау. * Тіркеу, жазу.

698 #ZABTİYE NÂZIRI: Қауіпсіздік Басқармасының басшысы. #ZÂD: Азық, жолда желінетін мен ішілетін, жолшылық дайындығы. #ZÂD U ZAHÎRE: Азық (қорек) жəне тамақ. #ZÂDE: Туған, ұрпақ, бала, ұл. #ZADE-İ TAB'I: Қабілетінен пайда болған, өзінен шыққан. #ZÂD-I ÂHİRET: Ақірет азығы, ақірет əзірлігі, о дүния жолшылығы үшін керек нəрселер. #ZÂD-I LEZİZ: Дəмді ас, тəтті тамақ. #ZAAF VE ACZ: Әлсіздік пен күшсіздік. #ZAAF VE FAKR: Әлсіздік пен пақырлық, қуатсыздық пен жарлылық. #ZAAFA: Әлсіздікке, күшсіздікке, қуатсыздыққа. #ZAAFI: Дəрменсіздігі, əлсіздігі. #ZAAF-I DİN: Діннің əлсіздігі. #ZAAF-I DİYANET: Діндарлық əлсіздігі, діннің əмір мен тыйымдарын жүзеге асырудағы əлсіздік. #ZAAF-I İMAN: Иман əлсіздігі. #ZAAF-I KALB: Жүректің əлсіздігі, сенім тұрғысынан жүректің мағынауи əлсіздігі. #ZAAF-I KALP: Жүректің əлсіздігі, сенім тұрғысынан жүректің мағынауи əлсіздігі. #ZAAF-I MİLLİYET: Үмметтің жəне ұлттың əлсіздігі, үммет немесе ұлтты аяқта ұстаған жəне қуаттаған құндылықтардың, сезімдердің əлсіздігі, енжарлығы. #ZAAF-I MUTLAK: Толық жəне шексіз əлсіздік. #ZAAFLAR: Әлсіздіктер, дəрменсіздіктер. #ZA'F: Әлсіздік, қуатсыздық, күшсіздік. #ZA'F VE ACZ: Әлсіздік пен күшсіздік. #ZA'F U FAKR: Әлсіздік пен пақырлық, қуатсыздық пен жарлылық. #ZA'F VE FAKR: Әлсіздік пен пақырлық, қуатсыздық пен жарлылық. #ZA'FA: Әлсіздікке, күшсіздікке, қуатсыздыққа. #ZAFER: Табысқа жету, жетістікке жету, қолға түсіру, иелену, мақсатына жету, жеңіске жету. #ZAFERYÂBIZ: Жеңіске жеткенбіз, басым түскенбіз, мақсатымызға жеткенбіз, жетістікке қол жеткіздік. #ZA'FI: Әлсіздігі, дəрменсіздігі. #ZA'F-I AKİDE: Ақида, сенім əлсіздігі. #ZA'F-I DİN: Дін əлсіздігі. #ZA'F-I DİYANET: Діндарлық əлсіздігі, діннің əмір мен тыйымдарын жүзеге асырудағы əлсіздік. #ZA'F-I İMAN: Иман əлсіздігі. #ZA'F-I İTTİSAL: 1.Құрылған байланыстың əлсіздігі, əлсіз байланыс. 2.(хадисте) риуаяттың əлсіздігі, хадис болып білдірілген сөздің Хз.Пайғамбарымыз (асм) тарапынан сөйленген ықтималының əлсіздігі. #ZA'F-I MİLLİYET: Үмметтің жəне ұлттың əлсіздігі, үммет немесе ұлтты аяқта ұстаған жəне қуаттаған құндылықтардың, сезімдердің əлсіздігі, енжарлығы. #ZA'F-I MUTLAK: Толық жəне шексіз əлсіздік. #ZA'FİYET: Әлсіздік, дəрменсіздік. #ZA'FLAR: Әлсіздіктер, дəрменсіздіктер. #ZÂHİB: Ойға берілген, ойлаған, есептеген, санаған. #ZÂHİBİM: Ойдамын, есептеймін, санаймын. #ZÂHİD: Аллаһтң (жж) ризашылығына жəне рухани жақындық жəне махаббатына кедергі болған дүния қызығы жəне нығметтерінен алыс тұрған, күнəлардан қатты сақтанған, күнə немесе харамға түсу ықтималы болған күмəнді нəрселерден қашқақтаған, дінге толық берілген тұлға.

699 #ZÂHİDANE: Аллаһтң (жж) ризашылығына жəне рухани жақындық жəне махаббатына кедергі болған дүния қызығы жəне нығметтерінен алыс тұрған түрде, күнəлардан қатты сақтанған түрде, күнə немесе харамға түсу ықтималы болған күмəнді нəрселерден қашқақтаған түрде. #ZAHİR: Анық, айқын, көрінетін, көрінген. * Сыртқы жақ, көрініс. #ZAHÎR: Жəрдемші, қолдаған, қамқоршы. #ZÂHİR: Анық, айқын, көрінетін, көрінген. * Сыртқы жақ, көрініс. #ZAHİRANE: Анық жəне түсінікті түрде, көзбен көрінгендерге қайшы келмейтін түрде. #ZAHÎRE: Азық, тамақ. #ZAHÎRE-İ ÂHİRET: Ақірет азығы, ақірет үшін керек нəрселер. #ZAHİREN: Сырттай қарағанда, сырт көзге, көрінгені сияқты, көрінгеніндей. #ZAHİRÎ: Көріністе болған, көрінген, сырт көрініспен қатысты. #ZAHİR-İ HADÎS: Пайғамбарымыздың (асм) сөзінің сыртқы көрінісі жəне алғашқы білінген мағынасы. #ZAHİR-İ Mİ'RAC: Миғраждың сырты. #ZAHİR-İ ŞERİAT: Шариғаттың сыртқы көрінісі, ислам дінінің анық та айқын болған əмір мен тыйымдары, ислам дінінің сыртқы көрінісі. #ZAHİRİYYUN: Сыртқы көрініске көре бағалап үкім бергендер, сыртқы көрінісін негіз деп алып шынайы іш жағына қарамай үкім бергендер. #ZAHİRPEREST: Көрініске соқырлықпен қадалған, сыртқы көрініске табынатындай түрде байланған. #ZAHİR-PEREST: Көрініске соқырлықпен қадалған, сыртқы көрініске табынатындай түрде байланған. #ZAHİRPERESTLİK: Көрініске байланып қалу ұғымы, сыртқы көрініске қарап бағалау ұғымы. #ZAHİR-PERESTLİK: Көрініске байланып қалу ұғымы, сыртқы көрініске қарап бағалау ұғымы. #ZAHMET: Қиындық, машақат. #ZAHMET-İ HAYAT: Өмірдің қиындығы, машақаты. #ZAHMET-İ MUHAFAZA: Сақтау, қорғау машақаты. #ZAHR: Қолдаушы, сүйеуші, жəрдемші, сүйеніш, тірек. #ZAHR-I KALB: Жаттау жəне есте сақтау күші. #ZAHRINA: Арқаңа. #ZAHRINDA: Сыртыңда, үстіңде. #ZAİD: Артық, көп. #ZÂİD: Артық, көп. #ZAİF: Әлсіз, күшсіз, қуатсыз. #ZAÎF: Әлсіз, күшсіз, қуатсыз. #ZAÎFELER: Әлсіздер, күшсіздер, қуатсыздар. #ZAÎFEM: Әлсізбін, күшсізбін, қуатсызбын. #ZAÎF-İ KAVÎ: Қуатты болған əлсіз. #ZAÎF-İ MUTLAK: Толық та шексіз əлсіз. #ZAÎFÜ'L-İTİKAD: Сенімі қуатсыз. #ZAİKA: Дəм алу, тату, дəм алу сезімі. #ZAİKA-İ LİSANİYE: Тілдегі дəм алу сезімі. #ZÂİL: Өткен, өткінші, біткен, жалғасты болмаған, жалғаспаған. #ZÂİLAT-I FÂNİYE: Келіп кетуші болғандар, көрінбей кеткендер. #ZÂKİR: Зікір еткен, зікірші, Аллаһты (жж) еске алған. #ZAKKUM: Жəһаннамдағы жемісі өте ащы бір өсімдік, жəһаннамдықтардың тамағы. #ZAKKUM-ŞECER: Заққұм ағашы, жемісі өте ащы бір жəһаннам ағашы. #ZAKKUM-U CEHENNEM: Жəһаннам заққұмы, жəһаннамдағы жəһаннамдықтардың тамағы болған жемісі өте ащы бір өсімдік. #ZALÂM: Қараңғылық, түнек.

700 #ZALEME: Залымдар, зұлымдық жасағандар, қиянат жасаған мейірімсіз жəне қатыгез адамдар. #ZÂLİK: Бұл, бұ, сол, ол, солай, осылай. #ZALİM: Залым, зұлымдық қылған, қиянат жасаған мейірімсіз жəне қатыгез адам. #ZALİMANE: Зұлымдықпен, қиянат жасау түрінде. #ZALİM-İ ALELKÜLL: Қатты залым, нағыз залым, əркім жөнінде қиянат жасаған. #ZALİM-İ ALE'L-KÜLL: Қатты залым, нағыз залым, əркім жөнінде қиянат жасаған. #ZALİMİYET: Зұлымдық, зұлымдық жасау, зұлымдық қылушылық. #ZALÛM: Өте залым, көп зұлымдық қылған. #ZALÛMİYET: Өте зұлымдық, көп зұлымдық қылушылық. #ZALÛM-U CEHÛL: Өте надан жəне өте залым, өте надандықпен көп зұлымдық қылған. #ZAM: Қосу, үстеу, арттыру, көбейту. #ZAMAİR: Іштер, ішкі жақтар. #ZAMANEN: Заман бойынша. #ZAMAN-I ÂDEM'DEN: Хз.Адам (ас) заманынан. #ZAMAN-I CAHİLİYET: Надандық заманы, білімсіздік заманы. #ZAMAN-I ELÎM: Қасіретті заман. #ZAMAN-I ESARET: Тұтқындық заманы. #ZAMAN-I FETRET: Фетрет заманы, пайғамбар жіберілмеген немесе келгендігі естілмеген заман. #ZAMAN-I HAL: Қазіргі заман. #ZAMAN-I HÂL: Қазіргі заман. #ZAMAN-I HAYAT: Өмір сүрілген заман, өмір мерзімі. #ZAMAN-I HAZIR: Қазіргі заман, осы сəттегі заман. #ZAMAN-I HİLAFET: Халифалық заманы, ислам мемлекетінің басшылық заманы. #ZAMAN-I İMTİHAN: Емтихан заманы, сынақ мерзімі. #ZAMAN-I İSA: Хз.Исаның (ас) заманы. #ZAMAN-I İSTİBDAD: Қысым, зорлық-зомбылық қолдану заманы. #ZAMAN-I İSTİKBAL: Болашақ заман. #ZAMAN-I İSTİMDAD: Медет тілеу заманы, жəрдем сұрау заманы. #ZAMAN-I İSYAN VE TUĞYAN VE KÜFRAN: Бүлік, азғындық жəне күпірлік заманы. #ZAMAN-I KASİR: Қысқа уақыт. #ZAMAN-I KASÎRE: Қысқа уақыт. #ZAMAN-I MAZİ: Өткен шақ заманы. #ZAMAN-I MEDENİYET: Мəдениет заманы. #ZAMAN-I Mİ'RAC: Миғраж кезеңі, Хз.Мұхаммедтің (асм) Аллаһтың құзырына көтерілу кезеңі. #ZAMAN-I MUSA: Хз.Мұсаның (ас) заманы. #ZAMAN-I MÜDHİŞE: Қорқынышты, үрейлі кезең. #ZAMAN-I MÜTHİŞE: Қорқынышты, үрейлі кезең. #ZAMAN-I MÜSTAKBEL: Болашақ заман. #ZAMAN-I NÜZUL: Түсу кезеңі. #ZAMAN-I SAADET: Бақыт заманы, адамзаттың бақыт заманы болған Пайғамбарымыздың (асм) заманы. #ZAMAN-I SABAVET: Балалық кезеңі. #ZAMAN-I SÂBIK: Өткен заман, бұрыңғы заман. #ZAMAN-I SAHABE: Сахаба заманы, Пайғамбарымызды (асм) көріп иман келтірген алғашқы мұсылмандар заманы. #ZAMAN-I SALİF: Алғашқы заман, өткен заман. #ZAMAN-I TE'LİF: Жазу заманы. #ZAMAN-I TERAKKİ: Даму заманы.