ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

701 #ZAMAN-I TEREDDÜD VE EVHAM: Шешімсіздік жəне күмəн заманы; дінге жəне Исламға қарсы күмəн, шешімсіздік жəне босқа қорқыныш уайымдарының көбейген заманы. #ZAMAN-I VÂHİD: Тек бір заман бөлігі. #ZAMAN-I VELADET: Дүнияға келу заманы, туу сəті. #ZAMAN-I ZUHUR: Көріну заманы, ортаға шығу заманы. #ZAMANÎ: Заманға қатысты, заманмен байланысты. #ZÂMİN: Кепілдік беруші, жауапты. #ZAMİR: Есімнің орнын ауыстырған сөз немесе əріп. Адамның есімінің орнына қолданылған сөз. Есімдік. #ZAMİR-İ CEM'İ: Көптік есімдігі, көптікті көрсеткен есімдік («біз»). #ZAMİR-İ HİTAB: Сөз айтылған адамның есімінің орнына қолданылған сөз («сен», «сіз» сияқты). #ZAMİR-İ MÜTEKELLİMİN: Сөйлескеннің жəне сөз сөйлегеннің есімінің орнына қолданылған есімдіктің («мен» сияқты). #ZAMİRÜ'L-FASL: Бөлек жазылған есімдіктер. Сөйлем ішінде басқа сөзге жалғанбай бөлек жазылған есімдіктер (Мен, сен, ол, біз, сіз,олар). #ZAMM: Қосу, үстеу, арттыру, көбейту. #ZAMMEDİLİNCE: Қосылғанда. #ZAMMEDİNCE: Қосқанда. #ZAMMEYİ: 1.Арабшада əріпті «уу» етіп оқу. 2.Қосу, жалғау. #ZAN: Ойлау, есептеу, санау. #ZANLAR: Ойлаулар, санаулар. #ZANNA: Ойлауға, күмəнге, санауға. #ZANNEDEN: Ойлаған. #ZANNEDER: Ойлайды. #ZANNI: Ойлауы, санауы. #ZANN-I FASİD: Бұзық жəне жаңылыс пікір. #ZANN-I GALİB: Басым ой, туралық ықтималы көп болған ой, күшті ой-пікір, шындыққа ең жақын ой. #ZANN-I GALİBÎ: Басым ой, ықтималы көп болған ой, күшті ой-пікір. #ZANN-I KABUL-Ü CUMHUR: Дінде өкілетті ғалымдардың көпшілігі қабылдаған көзқарас (ой). #ZANN-I ZARAR: Зиян деп ойлау, зиян деп есептеу. #ZANNÎ: Ойлаумен қатысты. #ZAPT: Қолға өткізу, басқаруына алу. * Қатты ұстау, мықтап ұстау. * Тіркеу, жазу. #ZAPTİYE NÂZIRI: Қауіпсіздік басқармасының басшысы. #ZÂR: Зарлаған, дауыстап жылаған. #ZÂR U ZÂRIZ: Мұңды қайғымен жылаймыз, тебіреніп жылаймыз. #ZARAFET: Нəзіктік, көркемдік, сыпайылық. #ZARARDÎDE: Зиян көрген, зиянға ұшыраған. #ZARARDÎDEYİZ: Зиян көріңіз, зиянға ұшыраңыз. #ZARAR-I DİNÎ: Дінге қатысты зиян. #ZARAR-I DÜNYEVÎ: Дүниялық зиян. #ZARAR-I MUTLAK: Толық зиян, нақты зиян. #ZARF: Қап, қабық, тыс. #ZARF-I ZİYA: Жарықты жасырған сырт қабығы, жарықтың бүркемесі. #ZARFINDA: Ішінде. #ZARFİYET: Сырты, тысы болу, ішінде болу. #ZÂRİ: Зарлауы, дауыстап жылауы, жылап-сықтауы. #ZARİF: Нəзік, көркем, əдемі. #ZARİFÜ'T-TAB: Сыпайы да əдепті мінезді, мінезі мен болмысы сыпайы да жұмсақ. #ZARURAT: Мəжбүрліктер, нақты керек болғандар, бас тартуға жəне тастауға болмайтындар.

702 #ZARURE-İ NÂŞİE: Бір нəрсенің өзінен шыққан, өзінің басты ерекшелігі болып одан бөлінуі мүмкін емес жəне онда болынуы міндетті болған. #ZARURET: Қажеттілік, амалсыздық, шарасыздық, қатты мұқтаждық. * Кедейлік, жоқшылдық. #ZARURETEN: Міндетті түрде, сөзсіз түрде. #ZARURET-İ AKLİYE: Ақыл тұрғысынан мəжбүрлік, ақылмен қатысты қажеттілік. #ZARURET-İ KAT'Î: Нақты мəжбүрлік, нақты қажеттілік. #ZARURET-İ KAT'İYYE: Нақты мəжбүрлік, нақты қажеттілік. #ZARURET-İ KAT'İYE: Нақты мəжбүрлік, нақты қажеттілік. #ZARURET-İ MAİŞET: Күнкөріс мұқтаждығы, тіршілік қиыншылығы. #ZARURET-İ ZİHNÎ: Ақыл жəне қисынмен қатысты мəжбүрлік. #ZARURET-İ ZİHNİYE: Ақыл жəне қисынмен қатысты мəжбүрлік. #ZARURÎ: Керекті, қажетті, мəжбүрлі, міндетті, амалсыздан жасалуы керекті. #ZARURİYAT: Қажетті, керекті болғандар, мəжбүрлі болғандар. #ZARURİYAT-I DİNÎ: Діннің міндетті басты қағидалары, діннің бас тартуға болмайтын негізгі қағидалары. #ZARURİYAT-I DİNİYE: Діннің міндетті басты қағидалары, діннің бас тартуға болмайтын негізгі қағидалары. #ZARURİYAT-I KAT'İYYE: Нақты да күмəнсіз қажетті болғандар. #ZARURİYE: Қажеттілік, мəжбүрлік. #ZARURİYET-İ NÂŞİE: Бір нəрсенің өзінен шығып одан бөлінуі мүмкін емес болған қажеттілігі. #ZÂT: Құрметке лайық біреу, сыйлы, қадірлі кісі. * Бір нəрсенің өзі, өз, негіз, өзі. #ZÂT U HAYATI: Өзі(мді) жəне өмірі(мді). #ZÂTEN: Негізінен, асылында, негіз болып, шынында. #ZÂT-I ADL Ü RAHÎM: Әр нəрсеге лайықты болған ақысын кемшіліксіз жəне нұқсансыз түрде берген өте мейірімді болған Аллаһ (жж). #ZAT-I ADL VE RAHÎM: Әр нəрсеге лайықты болған ақысын кемшіліксіз жəне нұқсансыз түрде берген өте мейірімді болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I ÂHER: Басқа кісі. #ZÂT-I AHMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) өзі. #ZÂT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) өзі. #ZÂT-I AKDES: Ешбір кемшілігі жəне нұқсандығы болмаған ең киелі Аллаһ (жж). #ZÂT-I AKDES-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) ешбір нұқсандығы болмаған, кемшіліксіз жəне киелі болған өз болмысы. #ZÂT-I AKDES-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) ешбір нұқсандығы болмаған, кемшіліксіз жəне киелі болған өз болмысы. #ZÂT-I ÂLÎ: Мəртебелі де қадірлі кісі. #ZÂT-I ÂLÎKADR: Қадірі жоғары кісі. #ZÂT-I ÂLÎLERİ: Мəртебелі жəне қадірлі сіздер. #ZÂT-I ALÎM: Шексіз ілім иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I ÂLÎNİZ: Мəртебелі де қадірлі тұлғаңыз. #ZÂT-I ÂLÎŞAN: Атақ-даңқы жоғары кісі. #ZAT-I ÂLİYE-İ FÂZILANELERİ: Қадірлі мəртебелі жəне жоғары болған сіздер. #ZÂT-I A'ZAM: Ең ұлы Аллаһ (жж). #ZÂT-I AZAMET-İ KİBRİYA: Шексіз ұлылық, айбындылық жəне күш иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I BÂKİ: Мəңгі болған Аллаһ (жж). #ZAT-I BÂKİ-İ HAYY-I KAYYUM: Жаратылыс атаулыны жаратып əрбір сəт болмыста ұстаған, шексіз жəне мəңгі өмір иесі болып, əрбір жандының өмірін берген, бастауы мен соңы болмай əрдайым бар болған Аллаһ (жж.)

703 #ZÂT-I BÂRİ': Әрбір нəрсені жүйелі, ретті, ыңғайлы түрде жалпы тəртіпке үйлесімді жаратқан Аллаһ (жж). #ZÂT-I CELİL: Шексіз ұлылықтың, айбындылық жəне құдіреттің иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I CELİL-İ ZÜLCEMAL: Шексіз əдеміліктердің, айбындылық жəне құдіреттің иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I CEMİL-İ ZÜLCELAL: Шексіз айбындылық пен құдіреттің жəне əдеміліктердің иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I CEMİL-İ ZÜLKEMAL: Шексіз кемелдіктердің жəне шексіз əдеміліктердің иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I CİSMANİYE: Денелік (мадди) болмыс иесі болған кісі; болмысы материалдан тұрған тұлға. #ZÂT-I DEVLETLERİNİ: Рухани жоғары мақамыңызды. #ZÂT-I EHAD: Ахад болған біреу; бір болған, теңі болмаған жəне ұқсассыз болған, бірлігін жəне ұқсассыздығын əлемдегі əрбір болмыспен білдірген Аллаһ (жж). #ZÂT-I EHAD U SAMED: Ахад жəне Самад болған біреу; бір, теңі болмаған жəне ұқсассыз болған; бірлігін жəне ұқсассыздығын əлемдегі əрбір болмыспен білдірген (Ehad) жəне ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмай, əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болған (Samed) Аллаһ (жж). #ZAT-I EHAD VE SAMED: Ахад жəне Самад болған біреу; бір, теңі болмаған жəне ұқсассыз болған; бірлігін жəне ұқсассыздығын əлемдегі əрбір болмыспен білдірген (Ehad) жəне ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмай, əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болған (Samed) Аллаһ (жж). #ZÂT-I EHADÎ: Бір жəне теңі, ұқсасы юолмаған біреу; бір жəне теңі жоқтығы жəне ұқсассыздығы əлемдегі əрбір болмыста, əрбір туындыда көрінген біреу [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I EHAD-İ SAMED: Ахад жəне Самад болған біреу; бір, теңі болмаған жəне ұқсассыз болған; бірлігін жəне ұқсассыздығын əлемдегі əрбір болмыспен білдірген (Ehad) жəне ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмай, əрбір нəрсе əрбір сəт өзіне мұқтаж болған (Samed) Аллаһ (жж). #ZÂT-I EHADİYE: Бір жəне теңі, ұқсасы юолмаған біреу; бір жəне теңі жоқтығы жəне ұқсассыздығы əлемдегі əрбір болмыста, əрбір туындыда көрінген біреу [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I EHADİYET: Бір жəне теңі, ұқсасы болмау сипатына ие біреу; бірлігі, теңсіздігі жəне ұқсассыздығы əлемдегі əлемдегі əрбір болмыста көрінген біреу [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I EKMELİNİZE: Ең жоғары кемелділікке ие тұлғаңызға. #ZÂT-I EKREM (a.s.m.): Игілік, жарылқау жəне жомарттықта ең жоғары тұлға [Хз.Мұхаммед (асм)]. #ZÂT-I EZELÎ: Әзəли біреу; бар болуы əзəли болған, бар болуының бастауы болмаған, əлем жоқ кезде де бар болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I EZELİYE: Әзəли біреу; бар болуы əзəли болған, бар болуының бастауы болмаған, əлем жоқ кезде де бар болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I FÂZILANELERİ: Рухани жəне ахлақи жоғары қасиеттерге (болған сіз). #ZÂT-I FERD: Теңі жəне ұқсасы болмаған жалғыз біреу Аллаһ (жж). #ZÂT-I FERD-İ VÂHİD: Фəрд жəне Уахид болған біреу; бір, теңдессіз, ұқсассыз (Ferd) жəне туындысы болған əлемдерде, түрлі болмыстар дүниясында көрсеткен (Vahid) болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I FERD-İ ZÜLCELAL: Желал иесі жəне Фəрд болған біреу; бір, теңдессіз, ұқсассыз (Ferd) жəне шексіз айбындылық, ұлылық иесі (Zülcelal) болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I FERD-İ ZÜLCEMAL: бір, теңдессіз, ұқсассыз (Ferd) жəне шексіз сұлулықтардың иесі (Zülcemal) болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I GANİYY-İ ALELITLAK: Әрбір нəрсеге ие болған жəне ешбір түрде ешкімге, ешбір нəрсеге ешбір уақыт мұқтаждығы болмаған Аллаһ (жж).

704 #ZAT-I GANİYY-İ ALE'L-ITLAK: Әрбір нəрсеге ие болған жəне ешбір түрде ешкімге, ешбір нəрсеге ешбір уақыт мұқтаждығы болмаған Аллаһ (жж). #ZÂT-I HAFÎZ: Әр нəрсені бүкіл ерекшелігімен жоқ болудан сақтаған Аллаһ (жж). #ZÂT-I HAFÎZ-İ BÎZEVAL: Мəңгі жəне шексіз түрде əрбір нəрсені бүкіл ерекшеліктерімен əрбір сəт сақтаған. #ZÂT-I HAKÎM: Шексіз хикмет иесі; əрбір жасағанын хикметпен жасаған; əрбір жасағанын біліп тұрып жəне көптеген мақсаттар жəне пайдалар көздеп, толық үйлесімді жəне толық орынды жасаған, ешбір нəрсені мақсатсыз, мағынасыз, орынсыз, керексіз, бекерге жəне пайдасыз жасамаған (Hakȋm) біреу [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I HAKÎMANELERİ: иман жəне Ислам ақиқаттарын терең білген жəне рухани кемелділікке ие (болған сіз). #ZÂT-I HAKÎM-İ HAFÎZ: Әрбір нəрсені бүкіл ерекшеліктерімен əрбір сəт сақтаған, ешбір нəрсені мақсатсыз жəне пайдасыз тастамай əрбір нəрседе сансыз мақсат пен пайдаларды көздеген Аллаһ (жж). #ZÂT-I HAKÎM-İ ZÜLCELAL: Соңсыз ұлылық пен күш иесі болып, ешбір нəрсені мақсатсыз жəне пайдасыз қалдырмай əр нəрседе сансыз мақсат пен пайдаларды көздеген Аллаһ (жж). #ZÂT-I HAYY: Әзəли, əбəди, шексіз өмір иесі болған жəне барлық өмір иелеріне жан немесе рух берген [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I HAYY VE MUHYÎ: Хай жəне Мүхии болған біреу; шексіз өмір иесі болған жəне барлық өмір иелеріне жан немесе рух берген (Hayy) жəне өлілерді тірілткен [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I HAYY-I KAYYUM: Хай жəне Қайюм болған біреу; шексіз өмір иесі болған жəне барлық өмір иелеріне жан немесе рух берген (Hayy) жəне ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) болған [Аллаһ (жж)]. #ZAT-I HAYY-I KAYYUM: Хай жəне Қайюм болған біреу; шексіз өмір иесі болған жəне барлық өмір иелеріне жан немесе рух берген (Hayy) жəне ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) болған [Аллаһ (жж)]. #ZAT-I HAYY-I KAYYUM-U ZÜLCELAL: Хай, Қайюм жəне желал иесі болған біреу; шексіз өмір иесі болған жəне барлық өмір иелеріне жан немесе рух берген (Hayy) жəне ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) жəне шексіз ұлылық пен күштің иесі болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KADÎR: Қалаған əрбір нəрсені жасай алған, шексіз күш пен құдірет иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I KADÎR-İ ALÎM: Қадир жəне Алим болған біреу; қалаған əрбір нəрсені жасай алған, шексіз күш пен құдірет иесі болған (Kadir); өткен жəне келешек əрбір нəрсені толық жəне нұқсансыз білетін, шексіз ілімімен əрбір нəрсені қамтыған (Alȋm) [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KADÎR-İ HAKÎM: Қадир жəне Наким болған; қалаған əрбір нəрсені жасай алған, шексіз күш пен құдірет иесі болған (Kadir) жəне əрбір жасағанын біліп тұрып жəне көптеген мақсаттар жəне пайдалар көздеп, толық үйлесімді жəне толық орынды жасаған, ешбір нəрсені мақсатсыз, мағынасыз, орынсыз, керексіз, бекерге жəне пайдасыз жасамаған (Hakȋm) [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KADÎR-İ ZÜLCELAL: Қадир жəне желал иесі; қалаған əрбір нəрсені жасай алған, шексіз күш пен құдірет иесі болған (Kadir) жəне шексіз айбындылық жəне ұлылық иесі (Zülcelal) болған Аллаһ (жж).

705 #ZÂT-I KAYYUM: Қайюм болған; ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KAYYUM-U EZELÎ: Әзəли жəне Қайюм болған; бар болуы əзəли болған, бар болуының бастауы болмаған, əлем жоқ кезде де бар болған (Ezelȋ) жəне ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KAYYUM-U ZÜLCELAL: Желал иесі жəне Қайюм болған; шексіз айбындылық жəне ұлылық иесі (Zülcelal) жəне ешбір болмыстың жəрдемі жəне қолдауы болмастан шексіз, əзəли жəне əбəди бар болған жəне барлық жаратқан болмыстарды əрбір сəт жоқ болудан қорғап аяқта ұстаған (Kayyum) болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KEREMKÂRLARINA: Игілік жасауды жəне жарылқауды жақсы көрген сипатқа ие тұлғаңызға. #ZÂT-I KERİM: Кəрім болған; сыйлығы, жарылқауы, нығмет жəне игіліктері өте көп болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KERİM-İ ZÜLCEMAL: Кəрим жəне жамал иесі; сыйлығы, жарылқауы, нығмет жəне игіліктері өте көп болған (Kerim) жəне шексіз сұлулықтар иесі (zülcemal) болған [Аллаһ (жж)]. #ZÂT-I KERİMÜ'S-SIFÂT: Жоғары сипаттарға ие тұлға. #ZAT-I KERÎMÜ'S-SIFAT: Жоғары сипаттарға ие тұлға. #ZAT-I KERÎMÜ'S-SIFÂT: Жоғары сипаттарға ие тұлға. #ZÂT-I KİBRİYA: Шексіз ұлылық, айбындылық жəне құдірет иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I KUDSÎ: Мүбарак тұлға [Хз. Мұхаммед (асм)]. #ZAT-I MEAL-İ SIFÂT-I ÂLÎLERİNİZE: Жоғары сипаттарға ие тұлғаңызға. #ZÂT-I MUALLÂ: Ұлы тұлға, ұлық тұлға. #ZÂT-I MUAZZAM: 1.Ұлы тұлға; (өзіне пайғамбарлық міндеті жəне мұғжизалар берілген) ұлы тұлға [Хз.Мұхаммед (асм)]. 2. əлемдегі əрбір ісі жəне туындысы мұғжиза болған, əрбір іс жəне туындыларымен ұлылығын көрсеткен [Аллаһ ж.ж.]. #ZÂT-I MU'CİZNÜMA: 1.[Аллаһ (жж) тарапынан соңғы пайғамбар болып жіберілген] мұғжизалар көрсеткен тұлға (Хз.Мұхаммед а.с.м.). 2.əлемдегі əрбір ісі жəне туындысы мұғжиза болған, əрбір іс жəне туындыларымен əркімге мұғжиза көрсеткен [Аллаһ ж.ж.]. #ZAT-I MU'CİZ-NÜMA: 1.[Аллаһ (жж) тарапынан соңғы пайғамбар болып жіберілген] мұғжизалар көрсеткен тұлға (Хз.Мұхаммед а.с.м.). 2.əлемдегі əрбір ісі жəне туындысы мұғжиза болған, əрбір іс жəне туындыларымен əркімге мұғжиза көрсеткен [Аллаһ ж.ж.]. #ZÂT-I MUHAKKİK: Зерттеуші кісі. #ZÂT-I MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) өзі. #ZÂT-I MUHAMMED-İ ARABÎ: Араб халқынан болған Хз.Мұхаммедтің (асм) өзі. #ZÂT-I MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) өзі. #ZÂT-I MUHTEREM: Қадірлі кісі. #ZÂT-I MUKADDES: Өте қасиетті болған; өз затында, сипаттарында жəне жасағандарында ешбір кемшілік жəне нұқсандығы болмаған Аллаһтың (жж) өз заты, өзі. #ZÂT-I MUKADDESE-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) киелі заты; өз затында, сипаттарында жəне жасағандарында ешбір кемшілік жəне нұқсандығы болмаған Аллаһтың (жж) өз заты, өзі. #ZÂT-I MÜBAREK: Мүбарак кісі. #ZÂT-I MÜRŞİD: Тура жол мен ақиқаттарды көрсеткен кісі. #ZÂT-I MÜRŞİDANENİZİN: Дұрыстық пен ақиқаттарды көрсеткен тұлғаңыздың. #ZÂT-I MÜŞAHHAS: Көзбен көрілген ақиқат тұлға.

706 #ZÂT-I NURANÎ: Нұрлы тұлға. #ZAT-I NURU'L-ENVAR: Нұрлардың нұры, əртүрлі жарықтың, нұрдың негізгі иесі жəне ең ұлысы болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I PÂK-İ RİSALET'İN: Хз.Мұхаммедтің (асм) пəк тұлғасы. #ZÂT-I PEYGAMBER: Пайғамбарымыздың (асм) тұлғасы. #ZÂT-I PEYGAMBERÎ: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) тұлғасы. #ZÂT-I RAHÎM: Рахим болған; сүйікті құлдарына жəне жаратқан болмыстарына жан ашып оларды қорғап бақылаған [Аллаһ ж.ж.]. #ZÂT-I RAHÎM-İ KERİM: Рахим жəне Кəрим болған; сүйген құлдарына жəне жаратқан болмыстарына жан ашып оларды қорғап бақылаған (Rahȋm) жəне сыйлығы, жарылқауы, нығмет жəне игіліктері өте көп болған (Kerim) болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I RAHMAN: Рахман болған; рахметі, мейірімі шексіз болған, мейірімі əрбір нəрсені қамтыған, барлық жаратылыстарды аяп мұқтаж болған нəрселерді жəне мүмкіндіктерді берген (Ra) Аса қамқор жəне өте мейірімді болған Аллаһ (жж) #ZÂT-I RAHMAN-I RAHÎM: Рахман жəне Рахим болған; мейірімі əрбір нəрсені қамтыған, барлық жаратылыстарды аяп мұқтаж болған нəрселерді жəне мүмкіндіктерді берген (Rahman) жəне сүйген құлдарына жəне жаратқан болмыстарына жан ашып оларды қорғап бақылаған (Rahȋm) Аллаһ (жж). #ZÂT-I RAHMANURRAHÎM: Рахман жəне Рахим болған; мейірімі əрбір нəрсені қамтыған, барлық жаратылыстарды аяп мұқтаж болған нəрселерді жəне мүмкіндіктерді берген (Rahman) жəне сүйген құлдарына жəне жаратқан болмыстарына жан ашып оларды қорғап бақылаған (Rahȋm) Аллаһ (жж). #ZAT-I RAHMANU'R-RAHÎM: Рахман жəне Рахим болған; мейірімі əрбір нəрсені қамтыған, барлық жаратылыстарды аяп мұқтаж болған нəрселерді жəне мүмкіндіктерді берген (Rahman) жəне сүйген құлдарына жəне жаратқан болмыстарына жан ашып оларды қорғап бақылаған (Rahȋm) Аллаһ (жж). #ZÂT-I REZZAK-I ŞÂFÎ: Рəззах жəне Шафи болған; жаратқан болмыстардың заттық жəне рухани мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратқан (Rezzak) жəне науқастықты емдейтін ем жəне мүмкіндіктерді берген (Şȃfi) Аллаһ (жж). #ZÂT-I RİSALET: Пайғамбар болған тұлға (Хз.Мұхаммед (асм)). #ZÂT-I RUŞENZAMİR: Жүрегі жəне рухы ақиқаттарға ашылған тұлға кісі. #ZAT-I RUŞEN-ZAMİR: Жүрегі жəне рухы ақиқаттарға ашылған тұлға кісі. #ZÂT-I SEMAVÎ: Аллаһ (жж) тарапынан міндет жүктелік жіберілген кісі. #ZÂT-I ŞERİAT: Шариғаттың өзі, ислам дінінің өзі. #ZÂT-I ÜSTADANELERİ: Ұстаздыққа лайық тұлғаңыз. #ZAT-I VÂCİBÜ'L-VÜCUD: Уажибул Ужуд; бар болуы өзінен болған, бар болуы үшін басқа бір нəрсеге мұқтаж болмаған, жоқ болуы мүмкін емес болған, бастапқысы жəне соңы болмаған (əзəли жəне əбəди болған) Аллаһ (жж). #ZÂT-I VÂHİD: Теңі, ұқсасы болмай тек жəне жалғыз (Vahid) болғандығын əлемнің тұтастығында көрсеткен Аллаһ (жж). #ZÂT-I VÂHİD-İ EHAD: Уахид жəне Ахад болған; теңі, ұқсасы болмай тек жəне жалғыз (Vahid) болғандығын əлемнің тұтастығында көрсеткен жəне жаратқан əрбір болмыста есім жəне сипаттарымен бірлігін танытқан (Ehad) Аллаһ(жж). #ZÂT-I ZÎFÜNUN: Ілімдер иесі болған кісі. #ZAT-I ZÎHAVÂRIK: Кереметтер иесі кісі. #ZÂT-I ZÎHAVÂRIK: Кереметтер иесі кісі. #ZÂT-I ZÎŞUUN: Қабілеттер иесі болған кісі. #ZÂT-I ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық пен құдіреттің иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I ZÜLCEMAL: Шексіз сұлулық пен көркемдік иесі болған Аллаһ (жж). #ZÂT-I ZÜLCENAHEYN: Екі қанатты тұлға. #ZÂT-I ZÜLKEMAL: Кемелдік иесі болған; шексіз кемелдіктің иесі болған Аллаһ (жж).

707 #ZÂTÎ: Өзімен қатысты. #ZÂTİYE: Өзімен қатысты. #ZAVİYE: Кішкентай зікірхана. * Бұрыш. #ZAVİYE-İ VAHŞET: Қорқынышты жəне шалғай көше. #ZAYIF: Күшсіз, қуатсыз. #ZAYIFÜ'L-İTİKAD: Сенімі қуатсыз. #ZAYIF-I KAVÎ: Қуатты болған күшсіз. #ZAYIF-I MUTLAK: Толық жəне мүлдем күшсіз. #ZAYİ': Жоғалған, қолдан шыққан, жоқ болған, шығын, зарар, зиян. #ZAYİAT: Зияндар, жоқ болғандар, қолдан шыққандар. #ZAYİAT-I MALİYE: Мүлікке қатысты зияндар, зарарлар. #ZAYİE: Жоқ болуға, зиянға. #ZEBAN: Тіл, диалект. #ZEBANEŞ: Оның тілі. #ZEBANİ: Жəһаннамдағы қызметші періште. #ZEBAN-İ YÂR-İ MEN TÜRKÎ VE MEN TÜRKÎ NEMÎDÂNEM: Мен түрік тілін өте ұнатамын жəне түрікше білмеймін. #ZEBED: Көбік, көпіршік. #ZEBER: Үсті. #ZEBH: Сою, бауыздау. #ZEBİB: Жүзім. #ZEBUN: Күшсіз, əлсіз. #ZEBUR: Зəбур, Хз.Дəуіт пайғамбарға (са) Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген киелі кітап. #ZECİR: Жеку, ескерту; күнə жəне жамандықтан қайтаруға мəжбүрлеу. * Тыйым салу, кедергі жасау. * Күш қолдану, қысым жасау, қыспақ беру. #ZECİRKÂRANE: Тыйым салу түрінде, тоқтатумен. * Қуу. #ZECR: Жеку; күнə жəне жамандықтан қайтаруға мəжбүрлеу. * Тыйым салу, кедергі жасау. * Күш қолдану, қысым жасау, қыспақ беру. #ZECR-İ KUR'ANÎ: Құранның тыйым салуы жəне сақтандыруы. #ZECR-İ ŞER'Î: Шариғаттың, ислам дінінің тыйым салуы жəне сақтандыруы. #ZEDE: Ұрылған, тап болған, ұшыраған, душар болған. #ZEFİR: Еңіреп, өксікпен тыныс беру. * Жылатып еңірету, қинау. #ZEHAB: Кету. #ZEHAB EDEN: Кеткен. #ZEHEB: Алтын. #ZEHEB-İ ZÂİB: Еріген алтын #ZEHÎ: Қандай əдемі, қандай жақсы, жарайсың, бəреқелді. #ZEHİR-ÂLÛD: У араласқан, у қосылған, улы. #ZEHİR-BAZ: У жасаған, у берген, улаған. #ZEHİRBAZ: У жасаған, у берген, улаған #ZEHR: У. #ZEHRA: Ай сияқты жарқыраған, өте жалтыраған. #ZEHR-İ KÀTİL: Өлтіретін у. #ZEKÂ: Тез аңғару жəне білу қабілеті, тез ұғу, түсіну қабілеті. Зеректік,зейінділік. #ZEKÂ-ENDER: Зеректік, зейінділік ішінде. #ZEKÂ-İ ÂLÎ: Жоғары зеректік, күшті зейінділік. #ZEKÂ-İ BEŞERÎ: Адамның зеректігі, адамның тез ұғыну қабілеті. #ZEKÂ-İ HÂRİKA: Ғажайып тез аңғару жəне ұғыну, түсіну қабілеті. #ZEKAT: Байлардың мал-мүліктерінің қырықтан бірін пақырларға беруі. Ислам дінінің бес шартының бірі болған парыз міндет. #ZEKÂT: Байлардың мал-мүліктерінің қырықтан бірін пақырларға беруі. Ислам дінінің бес шартының бірі болған парыз міндет. #ZEKAT-I ŞER'Î: Ислам дінінің парыз əмірі болған зекет (байдың мал-мүлкінің қырықтан бірін пақырға беруі).

708 #ZEKÂTÜ'L-ÖMR: Өмірінің зекеті. #ZEKÂVET: Зеректік, тез аңғару жəне түсіну, күшті ұғымталдық. #ZEKÂVET-İ BETRA: Берекетсіз жəне нəтижесіз зеректік. #ZEKİ: Зерек, тез түсінгіш, тез ұғымтал. #ZEKİ GABÎ: Зейіні таяз, топас, түсінуі мен ұғуы тез-түсінуі мен ұғуы баяу. #ZELÂKA: Оқылуында жəне айтылуында тілге əп-сетте жəне оңай келген əріптер. #ZELİL: Қор, сорлы, бейшара, байғұс, жəбірленген, қорланған, кемсітілген. #ZELİLANE: Бейшаралықпен, қорланған түрде, жəбірленгенін жəне қорланғанын түсінген түрде. #ZELZELE: Зілзала, жер сілкіну, теңселу, шайқалу. #ZELZELE-İ ARZ: Жер сілкінісі. #ZELZELE-İ AZÎME: Үлкен зілзала, үлкен шайқалу. #ZELZELE-İ BEŞERİYE: Адамзатқа қатысты шайқалу, адамзат дүниясінің дағдарысы. #ZELZELE-İ FİRAK: Айрылық сілкінісі. #ZELZELE-İ HERC Ü MERC: Астан-кестен қылған жердің сілкінісі. #ZELZELE-İ İÇTİMAÎ: Қоғаммен қатысты шайқалу, дағдарыс. #ZELZELE-İ KÜBRA: Ең үлкен зілзала, ең үлкен жер сілкінісі. #ZELZELE-İ MANEVİYE-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінің мағынауи шайқалуы. #ZELZELE-İ MUZIRRA: Зиянды зілзала. #ZELZELE-İ RAKSNÜMA: Билеген сияқты тербелу, тербетілгендей шайқалу. #ZELZELE-İ RAKS-NÜMA: Билеген сияқты тербелу, тербетілгендей шайқалу. #ZELZELE-İ SEKERAT: Өлім сəтіндегі жер сілкінісі. #ZELZELE-İ ZEVAL: Аяқталу зілзаласы, көшіп кету зілзаласы. #ZELZELE-İ ZEVAL VE FİRAK: Көшіп кету мен айрылысу зілзаласы. #ZELZELE-İ ZEVAL-İ DÜNYA: Дүнияның аяқталу жəне біту зілзаласы. #ZEM: Жамандау, ғайбаттау, даттау, өсектеу, айыптау. #ZEMAHŞERÎ: (Әбіл Қасым Махмуд ибн Омар) Түркістан өлкесіне қарайтын Хорезм ауданының Замахшар ауылында дүнияға келген (мил:1075-1144). Құран тəпсіршісі, философ, энциклопедисть ғалым. Фикихта Ханефи, сенімде Мүтезели мазхабын ұстанды. #ZEMBEREK: Пружина, рессор, солқылдақ серіппелі темір. #ZEMBEREKVARİ: Пружина сияқты, серіппе секілді. #ZEMBİL: Аузы кең қамыстан тоқылған сапты себет. #ZEMBİLLİ ALİ EFENDİ: (Алайеддин Али Жамали мырза) (?-1526) 16-шы ғасырларда Османлы мемлекетінің өркендеу кезеңінде өмір сүрген ұлы дін ғалымдарынан жəне ең атақты Шейіх-ул-Исламдардан бірі. Сұлтан 2-ші Баязит дəуірінде 9-жыл, Явуз Сұлтан Сəлим 8-жыл, Кануни Сұлтан Сүлейман дəуірінде 6-жыл болып, барлығы 23-жыл Шейіх-ул-Ислам қызметін жасаған. Өте турашыл, патшалардың көңілі қарай шариғатты бұрмаламайтын, əділдігімен танымал болған. #ZEMHERİR: Қыс маусымының ең қатты суық кезі. 12-желтоқсан мен 31-қаңтар арасындағы ең суық мезгіл. * Жəһаннамдағы суықтығымен жаққан бір оттың дəрежесі. #ZEMÎME: Ұнатылмаған жаман жағдай мен əрекет, жамандалған. #ZEMİN: Жер, жер жүзі. * Алаң, жазықтық. * Әдіс, тəсіл. #ZEMİN-İ ASYA: Азия құрлығы. #ZEMİN-İ HAYRET VE MUHABBET: Таң қалу мен махаббат жері. #ZEMİN-İ İCMALÎ: Қысқа жəне түйінді жағдай. #ZEMİN-İ MAARİF: Ілім-білім жері. #ZEMİN-İ MECAZÎ: Өтетін жермен қатысты алаң, жолға қатысты жер. #ZEMİN-İ MÜDARA: Дос сияқты көріну түрі, бетке күліп қарау түрі. #ZEMİN-İ PÜR-NÂZI: Зор ықыласпен назар аударатын жер (кеңістік).

709 #ZEMİN-İ ŞÛRE: Сортаң, құнарсыз жер. #ZEMİN-İ VAHŞETZÂR: Бөтен жəне құлазыған жер. #ZEMM: Жамандау, ғайбаттау, даттау, өсектеу, айыптау. #ZEMM-İ ZIMNÎ: Білдірмей жамандау, тұспалдап жамандау. #ZEMZEM: Зəмзəм. #ZEMZEME: Жағымды дауыс, үйлесімді əдемі дауыс. #ZEMZEME-İ AZÎME: Үлкен жəне өте мол зəмзəм суы. #ZEMZEME-İ BELÂGAT: Көзделген мақсатқа жəне тыңдаушылардың жағдайына үйлесімді, тура, өнерлі жəне əсерлі түрде сөйленген теңдессіз көркемдіктегі сөздер (Құран аяттары). #ZEMZEME-İ EZKÂR: Жағымды жəне көркем зікір дауыстары. #ZEMZEME-İ HAMD VE ŞÜKRAN: Жағымды мадақ пен шүкір дауыстары. #ZEMZEME-İ HAYVAN VE EŞCAR: Хайуан мен ағаштардың көркем дауыстары. #ZEMZEME-İ İ'CAZ: Тыңдаушылардың жағдайына үйлесімді, тура, əсерлі жəне мұғжиза дəрежесінде көркем дауыс. #ZEMZEME-İ KUR'AN: Құранның құлаққа жағымды жəне əдемі сөздері. #ZEMZEME-İ KUR'ANİYE: Құранның құлаққа жағымды жəне əдемі сөздері. #ZEMZEME-İ ŞÜKRAN: Аллаһқа (жж) шүкір етудің жағымды дауысы. #ZEMZEME-İ TEVHİD: Аллаһтың (жж) бірлігін білдірген жағымды да əдемі дауыстар. #ZEMZEM-İ TİRYAK: Өте күшті емдейтін қасиеті бар зəмзəм (мағынауи су). #ZENAV: Хауыз, көл, су жиналған жер. #ZENB: Кінə, жазықты болу, күнə, қылмыс. #ZENBEREĞİ: Пружинасы, рессоры, солқылдақ серіппелі темірі. #ZENBEREK: Пружина, рессор, солқылдақ серіппелі темір. #ZENBEREKVARİ: Пружина сияқты, серіппе секілді. #ZENBİ: Кінəні, күнəні. #ZENBİL: Аузы кең қамыстан тоқылған сапты себет. #ZENBİLLİ ALİ EFENDİ: (Алайеддин Али Жамали мырза) (?-1526) 16-шы ғасырларда Османлы мемлекетінің өркендеу кезеңінде өмір сүрген ұлы дін ғалымдарынан жəне ең атақты Шейіх-ул-Исламдардан бірі. Сұлтан 2-ші Баязит дəуірінде 9-жыл, Явуз Сұлтан Сəлим 8-жыл, Кануни Сұлтан Сүлейман дəуірінде 6-жыл болып, барлығы 23-жыл Шейіх-ул-Ислам қызметін жасаған. Өте турашыл, патшалардың көңілі қарай шариғатты бұрмаламайтын, əділдігімен танымал болған. #ZENEB: Құйрық. #ZENGÂR: Мыс сульфаты (мыстың тоты), қою көк түсті, кейбір көз, тері жəне өсімдік науқастықтарына дəрі ретінде қолданылған улы материал. #ZER': Егу. #ZERDALİ: Өріктің бір түрі, сары өрік. #ZER'EDİLEN: Егілген. #ZERK: Инемен дəрі егу, укол салу. #ZERKEDER: Инемен дəрі егеді, укол салады. #ZERRAT: Атомдар, молекулар, зəрелер, ең кішкентай бөлшектер. #ZERRAT-I ÂLEM: Әлемнің бөлшектері, атомдар, молекулалар. #ZERRAT-I ARZİYE: Жердің бөлшектер, дүнияның ең кішкентай бөлшектері. #ZERRAT-I ASLİYE: Негізгі бөлшектер, атомдар, молекулалар. #ZERRAT-I BEDENİYE: Дененің бөлшектері, дененің ең кішкентай атомдары. #ZERRAT-I CİSİM: Дененің бөлшектері, дененің ең кішкентай атомдары. #ZERRAT-I ESASİYE: Негізгі бөлшектер, атомдар, молекулалар. #ZERRAT-I GIDAİYE: Тағамның атомдары, бөлшектері, молекулалары. #ZERRAT-I HAVAİYE: Ауа атомдары, молекулары, бөлшектері. #ZERRAT-I HÜRRİYATININ: Еркіндіктің ең кішкентай бөліктерінің, жеке жеке тұлғалардың еркіндіктерінің. #ZERRAT-I KÂİNAT: Әлемнің бөлшектері, атомдар, молекулалар.

710 #ZERRAT-I MEVCUDAT: Жаратылыстың ең кішкентай бөлшектері (молекулалар, атомдар). #ZERRAT-I MÜTEHARRİKE: Қозғалатын ең кішкентай бөлшектер, қозғалмалы атомдар. #ZERRAT-I SAİRE: Қозғалмалы (əрекет еткен) бөлшектер, қозғалған атомдар жəне молекулалар. #ZERRAT-I TAAMİYE: Тағамның атомдары, бөлшектері, молекулалары. #ZERRAT-I VÜCUD: Дененің бөлшектері, дененің ең кішкентай атомдары. #ZERRAT-I VÜCUDİYE: Дененің бөлшектері, дененің ең кішкентай атомдары. #ZERRAT-I ZÜCACİYE: Әйнектегі атомдар, əйнектің ең кішкентай бөлшектері. #ZERRATİ'L-KÂİNAT: Әлемнің бөлшектері, атомдар, молекулалар. #ZERRE: Зəре, атом, молекула, ең кішкентай бөлшек. #ZERRE RİSALESİ: Рисале-и Нұр шығармаларындағы «Сөздер» кітабының 30-шы сөздің 2-ші бөлімі. #ZERRE-İ CAZİBE: Ең кішкентай материяның (атомның) тарту күші, тарту күшінің ең кішкентай бөлшегі. #ZERRE-İ HAVAÎ: Ауа атомы, ауа молекуласы, ауадағы ең кішкентай бөлшек. #ZERRE-İ HAVAİYE: Ауа атомы, ауа молекуласы, ауадағы ең кішкентай бөлшек. #ZERRE-İ NURU: Нұрдың атомы, ең кішкентай нұр бөлшегі. #ZERRE-İ ŞEFFAFE: Ең кішкентай мөлдір бөлшек, жарықты шағылыстырған ең кішкене молекула. #ZERRE-İ VÂHİDE: Бір ғана атом, материяның ең кішкентай түйірі, материялдың бір атомы. #ZERRE-MİSAL: Зəредей, титтей, бір атомдай. #ZERRE-MİSKAL: Зəредей, титтей, бір атом ауырлығындай. #ZERREVİYE: Атомға тəн; материяның ең кішкентай бөлшектеріне, молекулаға тəн. #ZERRÎN: Алтыннан жасалған. Алтын түсті. Алтындай жылтырақ. #ZEVAHİR: Көрініс, сыртқы түр. * Көзге оттай басылған жерлер, биік жерлер. #ZEVAHİR-İ ÂYÂT: Аяттардың алғаш қарағанда сөздік мағынасына гөре түсінілетін ашық мағынасы. #ZEVAHİR-İ DİNİYE: Діндегі кейбір тақырыптардың терең мағыналарына қарамастан, алғаш қарағанда жəне сыртқы көрініске гөре түсінілген жақтары. #ZEVAHİR-İ İSLÂMİYET: Ислам дініндегі кейбір тақырыптардың терең мағыналарына қарамастан, алғаш қарағанда жəне сыртқы көрініске гөре түсінілген жақтары. #ZEVAİD: Артық нəрселер, керексіз нəрселер. #ZEVAL: Соңы біту, аяқталу, көшіп кету, кету. * Өлім, өлу. * Түскі уақыт, тал түс. Күннің көтеріліп еңкейе бастаған кезі. #ZEVAL Ü FİRAK: Аяқталу жəне айрылу. #ZEVAL VE FİRAK: Аяқталу жəне айрылу. #ZEVAL-ÂLÛD: Аяқталумен аралас. #ZEVALÎ: Өлімнің есігінде, өмірдің соңғы сəттерінде. #ZEVALÎ BİR İHTİYAR: Өмірінің соңғы уақыттарындағы қарт. #ZEVAL-İ ELEM: Қайғының аяқталуы. #ZEVAL-İ GAFLET: Бейқамдылықтың аяқталуы; дүнияға келу мақсатыны, Аллаһты (жж) пен ақіретті ұмыту халінен айығу, ояну, құтылу; ақыл жəне рухтың оянып рухани жəне мəңгі ақиқаттарды көре бастауы. #ZEVAL-İ HAYAT: Өмірдің аяқталуы; өмірдің бітуі, өлім. #ZEVAL-İ İSMETİ: Адам құқығының аяқ асты болуы. #ZEVAL-İ LEZZET: Лəззатың бітуі, зауық алатын нəрсенің ортадан жойылуы. #ZEVAL-İ MEVCUDAT: Жаратылыстың аяқталуы, дүниядағы болмыстардың ортадан жойылуы, келіп кетуі.

711 #ZEVAL-İ NİMET: Нығметтің аяқталуы, Аллаһтың (жж) берген нығметінің бітуі, таусылуы, ортадан жойылуы (түріндегі ой). #ZEVAT: Тұлғалар, кісілер, əлдекімдер. #ZEVAT-I ÂLÎŞAN: Атақ-даңқы жоғары адамдар, жоғары абырой иесі кісілер. #ZEVAT-I ÂLİYE: Мəртебесі жоғары кісілер. #ZEVAT-I KİRAM: Абыройлы да құрметті кісілер. #ZEVAT-I KUDSİYE: Киелі тұлғалар, мүбарак кісілер. #ZEVAT-I MUHTEREME: Қадірлі кісілер. #ZEVAT-I MUKADDESE: Киелі тұлғалар, мүбарак кісілер. #ZEVAT-I MÜBAREKE: Мүбарак кісілер. #ZEVAT-I NURANİYE: Нұрлы кісілер. #ZEVAYA: 1.Кішкене теккелер, шағын зікірханалар, ұдайы зікір жəне құлшылық ету үшін арналған арнайы жерлер. 2.Бұрыштар, түкпірлер. 3. (геог.) Мүйістер. 4.Көзқарастар, бағыттар, түсінік түрлері. #ZEVC: Күйеу, еркек жұбай. #ZEVCE: Әйел, қатын, зайып. #ZEVİL-AKIL: Ақыл иелері, ақылдылар. #ZEVİ'L-AKIL: Ақыл иелері, ақылдылар. #ZEVİL-EFKÂR: Пікір иелері, ұғым жəне ой иелері, ойланушылар. #ZEVİ'L-EFKÂR: Пікір иелері, ұғым жəне ой иелері, ойланушылар. #ZEVİL-EHSAS: Сезім иелері, сезе алатындар. #ZEVİ'L-EHSAS: Сезім иелері, сезе алатындар. #ZEVİL-ELBAB: Ақыл иелері, ақылдылар. #ZEVİL-ERVAH: Рух иелері, жандылар. #ZEVİ'L-ERVAH: Рух иелері, жандылар. #ZEVİLHAL: Хал, жағдай иелері. #ZEVİL-HAYAT: Өмір иелері, жандылар. #ZEVİ'L-HAYAT: Өмір иелері, жандылар. #ZEVİL-İDRAK: Түсінік, ұғым иелері. #ZEVİ'L-İDRAK: Түсінік, ұғым иелері. #ZEVİ'L-UKÛL: Ақыл иелері, ақылдылар. #ZEVİL-UKÛL: Ақыл иелері, ақылдылар. #ZEVK: Зауық, лəззат алу, тату, лəззаттану. * Мағынауи ақиқаттарды бастан өткізуден сезілген лəззат, рахаттылық. #ZEVK VE LETAFET: Зауық пен ұнамдылық. #ZEVK U SAFA: Зауық пен рахаттылық. #ZEVK VE ŞEVK: Зауық пен құштарлық. #ZEVKEN: Зауықпен, зауық болып. #ZEVKÎ: Зауықпен қатысты. #ZEVK-İ BÂKİ: Мəңгі зауық, бітпейтін лəззат. #ZEVK-İ BELÂGAT: Шешендіктегі зауық, тақырыпқа жəне тыңдаушылардың жағдайына сай, тура, орынды жəне көркем сөз сөйлеу өнеріне тəн лəззат. #ZEVK-İ FASİD: Бұзылғанқ зауық. #ZEVK-İ HAKİKAT: Ақиқат лəззаты, ақиқатты табу жəне білу лəззаты (зауықы, қуанышы). #ZEVK-İ HAKİKÎ: Шынайы лəззат, жаңылыстырмайтын немесе бұзылмаған, рухтың мұқтаждығына жəне жаратылысына сай болған зауық. #ZEVK-İ HAYAT: Өмір лəззаты, өмірдің қызығы, тіршіліктің қуанышы. #ZEVK-İ İ'CAZ: Мұғжиза лəззаты, мұғжиза дəрежесінде қысқа, мəнді, тура жəне көркем сөйлеудің терең жақтарын түсінудің лəззаты. #ZEVK-İ İMANÎ: Имани зауық, иманның беретін лəззаты, қуанышы, қызығы. #ZEVK-İ MAÂLÎ: Жоғары жəне ұлы зауықтар. #ZEVK-İ MADDÎ: Денелік лəззат. #ZEVK-İ MAHSUS: Арнайы лəззат, жеке лəззат. #ZEVK-İ MAHSUSA: Арнайы лəззат, жеке лəззат.

712 #ZEVK-İ MANEVÎ: Мағынауи лəззат, ақыл, жүрек, рухани сезімдер жəне рухпен қатысты зауық, қуаныш жəне лəззат. #ZEVK-İ MECAZÎ: Уақытша зауық, дүния өміріндегі өткінші лəзат, алдамшы қуаныш. #ZEVK-İ NEFSANÎ: Нəпсани зауық, адамды күнəға итеретін лəззат, қуаныш, шаттық. #ZEVK-İ RIZKÎ: Ризықпен қатысты лəззат, тамақпен қатысты лəззат. #ZEVK-İ RUHANÎ: Рухани зауық, рухпен қатысты лəззат. #ZEVK-İ RUHÎ: Рухтың зауқы, рухпен қатысты лəззат. #ZEVK-İ SELİM: Таза жəне бұзылмаған зауық. #ZEVK-İ SÜFLÎ: Жаман жəне бос зауық. #ZEVK-İ ŞUHUDÎ: Көрумен қатысты зауық, көруден басталған лəззат. #ZEVK-İ TABİÎLERİ: Табиғи зауықтары, жаратылысқа сай лəззаттары. #ZEVK-İ TARÎKAT: Тариқаттың беретін зауқы; зікір жəне пікір арқылы нəпсі, жүрек жəне рухтың тазарынуы жəне рухани ақиқаттарға, нығметтерге жету жолымен қолға түсірілген рухани лəззат, қуаныш. #ZEVK-İ TEVHİDÎ: Тəухидтің лəззаты, Аллаһтың (жж) бірлігіне сенуге қатысты лəззат. #ZEVKİYAT: Зауықтар, лəззаттар. #ZEVKPEREST: Зауық құмар. #ZEVK-PEREST: Зауық құмар. #ZEVKYÂB: Зауық алған, лəззат алған. #ZEVZEK: Мылжың, əдепсіз. #ZEVZEKLİK: Мылжыңдық, əдепсіздік. #ZEYD: Зəйтүн майы, май. #ZEYİL: Қосымша. #ZEYL: Қосымша. #ZEYLÜ'L-HABBE: Хаббенің қосымшасы. Рисале-и Нұр шығармаларынан Мəснəуи Нұрие деген кітаптың бөлімі. #ZEYLÜ'L-HUBAB: Хубабтың қосымшасы. Рисале-и Нұр шығармаларынан Мəснəуи Нұрие деген кітаптың бөлімі. #ZEYLÜ'Z-ZEYL: Қосымшаның қосымшасы. #ZEYN-ÂB: Су бұлағы, хауыз. #ZEYNEB: Гүл. #ZEYNELÂBİDÎN: Пайғамбарымыздың (асм) немересі Хз.Хүсейіннің (ра) ортаншы баласы, \"он екі имамның\" төртіншісі. #ZID: Қарама-қайшы, қайшы, керағар, қарсы, керісінше, теріс. #ZIDD: Қарама-қайшы, қайшы, керағар, қарсы, керісінше, теріс. #ZIDDEYN: Екі керағар нəрсе, бір-біріне теріс болған екі нəрсе. #ZIDD-I MAKSUDA: Мақсатының терісіне, сұралғанының терісіне. #ZIDD-I NİYET: Ниетінің терісі. #ZIDDİYET: Қайшылық, керағарлы,терістік. #ZIHAR: «Күйеуінің əйеліне» «сен анам сияқтысың» деуі. Бұл жағдайда əйелі оған харам болады. #ZILAL: Көлеңкелер. #ZILDE: Көлеңкеде, перде артында. #ZILL: Көлеңке, перде. #ZILLDE: Көлеңкеде, перде артында. #ZILL-I ZAÎF: Әлсіз көлеңке. #ZILLÎ: Көлеңкемен қатысты. #ZILL-İ TECELLİSİNDEN: Өзін анық қылып көрсетуінің көлеңкесінен. #ZILL-İ ZALİL: Нағыз көлеңкелі жер, көлеңкенің көлеңкесі, көлеңкелі көлеңке, көлеңкеленген көлеңке. #ZILL-İ ZAYIF: Әлсіз көлеңке. #ZILLİYET: Көлеңкелік, көлеңке жағдайында болу. * Иелік, қорғаушылық. #ZIMNEN: Жасырын болып, іштей, тұспалдап, астыртын.

713 #ZIMNÎ: Жасырын, құпия, астыртын. #ZINDIK: Дінсіз, кəпір. #ZINDIKA: Дінсіздік, кəпірлік. #ZINDIKLIK: Дінсіздік, кəпірлік. #ZIVANASINDAN: Өлшемінен, бақылауынан. #ZÎ: \"Ие\".(Сөз басындағы қосымша, сол сөзге \"ие\" мағынасын қосады) #ZÎAKIL: Ақыл иесі. #ZÎAKLIN: Ақыл иесінің. #Zİ'B: Қасқыр, жыртқыш. #ZÎB: Сəнді, мінсіз, тəуір киім. #ZÎB Ü ZÎVERLE: Сəнді тəуір киіммен. #ZİBA: Әдемі, сəнді. #Zİ'B-İ MÜTEGANNİM: Қой терісін жамылған қасқыр, қой кейпінде көрінген жыртқыш. #ZÎCEMAL: Жəмал иесі, əдемілік пен жақсылық иесі. #ZÎCEVHER: Гəухар тас иесі, бағалы асыл тастар иесі. #ZİDERGÂH: Құзыр есігі. #ZİDERGÂHET: Құзыр есігі. #ZİDERGÂHET İLAHÎ: Аллаһтың (жж) мейірімділік есігінен. #ZİDERGÂH-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) мейірімділік есігінен. #ZÎFİKİR: Пікір иесі, ой иесі, ойлаған. #ZİFİRİ: Өте қою, еш нəрсе көрінбейтіндей қою. #ZÎFÜNUN: Пəн иесі, көп нəрселерді білген, білгір. #ZÎHÂSSA-İ MEŞHURE: Мəшһүр ерекшелік иесі, атақ-даңқы жайылған жоғары ерекшелік иесі. #ZÎHAŞMET: Ұлылық пен айбындылық иесі. #ZÎHAYAT: Тіршілік иесі, жанды, жаны бар. #ZÎHİMMET: Күш-жігер иесі. #ZİHİN: Аңғару, білу жəне еске алу қабілеті. Зейін. #ZİHN: Аңғару, білу жəне еске алу қабілеті. Зейін. #ZİHNEN: Оймен. #ZİHNÎ: Ойға, ақылға қатысты. #ZİHN-İ SAKÎM: Науқас сана, түйсіктің науқастығы. #ZİHNÎLİK: Зейінге қатысты болу. #ZİHNİYET: Ойлау, аңғару. #ZİHNİYET-İ İNHİSAR: Әрбір нəрсені өзінің шектеуінде болдыртатын түсінік жəне ой; тек қана менің білгенім дұрыс, хақ дейтін түсінік. #ZÎİDRAK: Түсінік иесі, танып-білу иесі. #ZÎİHSAN: Жақсылық пен жəрдем иесі. #ZÎİLİM: Ілім иесі, білгір. #ZÎİMAN: Иман иесі, иманды. #ZÎKALB: Жүрек иесі (Жүрек көзі ашылған). #ZÎKARAD: Мəдина мен Хайбар арасындағы Шам жолының бойындағы бір құдықтың аты. #ZÎKEMAL: Кемелдік иесі, жоғары сипат иесі, жоғары ерекшелік иесі. #ZÎKIYMET: Құрмет иесі, қадірлі, құрметті. #ZİKİR: Еске алу, еске түсіру, Аллаһты (жж) есімдерімен жəне сипаттарымен еске алу. #ZİKİRHANE: Зікірхана, Аллаһтың (жж) зікір қылынған жер. #ZİKİRHANE-İ A'ZAM: Ең үлкен зікірхана, Аллаһтың (жж) зікір қылынған ең үлкен жер. #ZİKİRHANE-İ RAHMAN: Өте мейірімді болған Аллаһтың (жж) зікір қылынған жер. #ZİKİRHANE-İ SÜBHANÎ: Әртүрлі нұқсандықтардан пəк жəне кемшіліксіз болған Аллаһтың (жж) зікір қылынған жер.

714 #ZİKR: Зікір ету, еске алу, Аллаһты (жж) есімдерімен жəне сипаттарымен еске алу, еске түсіру. #ZİKİR VE BEYAN: Зікір ету жəне баяндау, еске алу жəне түсіндіру. #ZİKR VE SEMAA: Аллаһты (жж) зікір қылып шыр айналуға, шыр айналып Аллаһты (жж) зікір қылуға. #ZİKİR VE SEMÂA: Аллаһты (жж) зікір қылып шыр айналуға, шыр айналып Аллаһты (жж) зікір қылуға. #ZİKİR VE TEKRAR: Зікір етіп қайталау, еске алып қайталау. #ZİKİR VE TESBİH: Зікір ету жəне тəсбих қылу, Аллаһты (жж) еске алу жəне кемшіліксіздігін білдіру. #ZİKRETMEK: Еске алу, еске түсіру. #ZİKR-İ AZAMET: Аллаһтың (жж) ұлылығын білдірген зікір. #ZİKR-İ CEHRÎ: Дауыстап қылынған зікір, Аллаһты (жж) жоғары дауыспен жəне анық түрде зікір ету. #ZİKR-İ EKVAN: Әлемдердің зікірі, ғаламның жəне жаратылыс атаулының зікірі. #ZİKR-İ HAFÎ: Жасырын зікір, Аллаһты (жж) үнсіз жəне жасырын зікір ету. #ZİKR-İ HAFİYY-İ KALB: Жүрекпен жасалған жасырын зікір. #ZİKR-İ HAZÎN: Мұңды зікір, қайғылы жəне аяныш туғызатын зікір. #ZİKR-İ İLAHÎ: Илаһи зікір, Аллаһтың (жж) зікір қылынылуы. #ZİKR-İ KALBÎ: Жүрекпен жасалған зікір, жүрекпен қатысты зікір. #ZİKR-İ KALBİ-Yİ HAFÎ: Жасырын түрде жүректен жасалған зікір. #ZİKR-İ LİSANÎ: Тілмен жасалған зікір. #ZİKRULLAH: Аллаһты (жж) зікір қылу, Аллаһты (жж) еске алу. #ZÎKUDRET: Құдірет иесі, күш пен қуат иесі. #ZİL-ECNİHA: Көп жақты, көп ерекшелігі болған. #ZÜL'ECNİHA: Көп жақты, көп ерекшелігі болған. #ZÜ'L-ECNİHA: Көп жақты, көп ерекшелігі болған. #ZİLHİCCE: Хижри жылының 12-ші айы. Бұл айда қажылық міндеті атқарылады жəне оныншы күні құрбан мейрамы. #ZİLKADE: Хижри жылының 11-ші айы. #ZİLLET: Төмендік, қорлық, сорлылық, бейшаралық, байғұстық. #ZİLYED: Қолында болған, пайдалануға құқылы, қолдануға өкілетті. #ZİMAM: Тізгін, ноқта. #ZİMAM-I İHTİYARI: Әрекет ету жəне таңдау еркіндігінің тізгіні. #ZÎMEDHAL: Кірілетін тарап иесі, кіретін жердің иесі. #ZİMMET: Жауапкершілік, жауаптылық, міндеттену. #ZİMMÎ: Мұсылман болмаса да келісіммен, түсіністікпен ислам елінде өмір сүрген жəне өмірі қорғау астында болған тұлға. #ZİNA: Ең үлкен жеті күнəнің бірі болған некесіз жыныстық қатынаста болу (некесіз қатынас). #ZÎNAZAR: Назар иесі, қарау иесі, көз иесі. #ZİNCİR-İ NURANÎ: Нұрлы шынжыр. #ZİNCİR-İ NURANİYE: Нұрлы шынжыр. #ZİNDAN: Қараңғылық. Жер асты түрмесі. Азапты жəне қараңғы жер. #ZİNDAN-I ATALET: Жалқаулық қараңғылығы, жалқаулық түрмесі. #ZİNDAN-I DÜNYA: Дүния зынданы. #ZİNDAN-I EBEDÎ: Мəңгі зындан (жəһаннам). #ZİNDAN-I ESARET: Тұтқындық зынданы, құлдық қараңғылығы. #ZİNDAN-I MEZARA: Қабір түрмесі. #ZİNDAN-I SEFALET: Пақырлық қараңғылығы, кедейшілік түрмесі. #ZÎNET: Сəнділік, көрік, əдемілік. #ZÎNET-İ SURET: Жүз, бет əдемілігі, түр мен көрініс əдемілігі. #ZÎNET-İ SURÎ: Сыртқы көрік, көріністегі əдемілік. #ZÎNET-İ ZAHİRİYE: Сыртқы көрік, көріністегі əдемілік. #ZİNHAR: Сақтан, абайла, байқа, ешқашан, нақты түрде.

715 #ZİNNUR: Нұр иесі, нұрлы. #ZİNNUREYN: Екі нұр иесі.(Хз.Османның (ра) лақап аты. Пайғамбарымыздың (асм) екі қызымен үйленгені үшін бұл ат берілген. #ZÎNUR: Нұр иесі, нұрлы. #ZÎR: Асты, астыңғы жақ, төмен, төменгі жақ. #ZÎR Ü ZEBER: Астан-кестен, быт-шыт, тас-талқан. #ZİRA: Өйткені, себебі, сондықтан. #ZİRA': Қол ұзындығы. Жиырма төрт бармақ ұзындығы. Аршын. * Бір қолдың шынтағынан ортаңғы бармақтың ұшына дейінгі ұзындық өлшемі. #ZİRAAT: Егіншілік, диқаншылық. #ZİRAAT-I ARZIN: Жердегі егіншілік, жердегі диқаншылық. #ZÎRUH: Рух иесі, жанды, жаны бар. #ZÎRÜTBE: Шен иесі, шенді. #ZİRVE: Шың, ұш, төбе, ең жоғарғы нүкте. #ZİRVE-İ BÂLÂ: Ең жоғарғы нүкте, жоғары мақам. #ZİRVE-İ KEMAL: Кемелдік пен жоғары сипаттардың ең соңғы мақамы. #ZİRVE-İ MÜNTEHA: Шеткі нүкте, шеткі шыңы, ұшы. #ZÎSAADET: Бақыт иесі, бахтиар. #ZÎŞAN: Атақ-даңқ иесі, абырой иесі, атақты. #ZÎŞUUN: Істердің иесі. #ZÎŞUUR: Сана иесі, түсінік иесі, саналы. #ZÎTEHEVVÜR: Қорықпайтын, ойланбастан қорықпай əрекет еткен. #ZÎVÜCUD: Болмыс иесі. #ZİYA: Жарық, сəуле, нұр. #ZİYA': Зиян, залал, шығын. #ZİYAA: Зиянға, шығынға, жоғалуға. #ZİYABAHŞ: Жарық берген. #ZİYADAR: Жарығы бар, нұрлы, жарқыраған. #ZİYADE: Артық, көп, мол. #ZİYAEDDİN: Діннің жарығы, діннің нұры. #ZİYAFET: Қонаққа жегізіп-ішкізу, қонақты сыйлау. Қонақасы. #ZİYAFETGÂH: Қонақасы жері, сый-сыяпат жері. #ZİYAFETGÂH-I EBEDÎ: Үздіксіз жəне соңсыз болған қонақасы, сый-сыяпат жері (жəннəт). #ZİYAFET-İ ÂMME: Жалпы қонақасы, əркімге ашық жəне əркім шақырылған қонақасы. #ZİYAFET-İ ÂMME-İ İLAHİYE: Илаһи жалпы қонақасы, Аллаһтың (жж) əркімге ашқан жəне əркімді шақырған қонақасысы. #ZİYAFET-İ DAİME: Мəңгілікке дейін жалғасатын бітпейтін қонақасы (жұмақ). #ZİYAFET-İ İLAHİYE: Илаһи қонақасы, Аллаһтың (жж) қонақасысы. #ZİYAFET-İ RAHMANİYE: Рахметімен, мейірімен əрбір нəрсені қамтыған (Рахман болған) Аллаһтың (жж) қонақасы, сый-сыяпаты. #ZİYAI: Зияны, шығыны, жоғалуы. #ZİYA-İ HAKİKAT: Ақиқат жарығы. #ZİYA-İ MANEVÎSİ: Мағынауи жарығы. #ZİYA-İ RAHMET: Рахмет сəулесі, мейірімділік, жақсылық жəне жəрдем сəулесі. #ZİYA-İ RAHMET-İ ÂLEM: Әлемге рахмет сəулесі, дүнияге мейірімділік, жақсылық жəне жəрдем жарығы. #ZİYA-İ RUHUMUZ: Рухымыздың жарығы. #ZİYA-İ SOHBETİYLE: Сұхбатының жарығымен. #ZİYA-İ ŞEMS: Күннің жарығы, сəулесі. #ZİYA-İ ŞU'LEFEŞAN: Жарқыл шашқан жарық, жарық шашқан сəуле. #ZİYALI: Жарығы бар, сəулелі. #ZİYAN: Зиян, шығын, жоғалту.

716 #ZİYARETGÂH: Зиярат орны. #ZİYARET-İ ÂLÎNİZE: Құнды зияратыңызға. #ZİYA-YI A'ZAM: Ең үлкен жарық, сəуле. #ZİYA-YI HAKİKAT: Ақиқат жарығы, сəулесі. #ZİYA-YI HİDAYET: Тура жолдың жарығы, адамдарға тура жол көрсеткен нұр. #ZİYA-YI HÜRRİYET: Еркіндік жарығы, ақиқатты көру жəне көрсету мүмкіндігін берген еркіндік. #ZİYA-YI İRADE: Қалаудың болмысын көрсеткен жарық (дəлел). #ZİYA-YI İRŞADÎ: Тура жолды көрсеткен жарық. #ZİYA-YI İSLÂMİYET: Ислам дінінің жарығы. #ZİYA-YI KALBSİZ: (иман деп аталған) жүректі жарық қылған сəуле болмастан. #ZİYA-YI KALPSİZ: (иман деп аталған) жүректі жарық қылған сəуле болмастан. #ZİYA-YI KUDSİYE: Киелі жарық, Аллаһтың (жж) ммүбарак есім жəне сипаттары. #ZİYA-YI MAARİF-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінің ілім жарығы. #ZİYA-YI MARİFET: Мағрифет жарығы. #ZİYA-YI ŞEMS: Күннің жарығы, сəулесі. #ZİYA-YI ŞERİAT-I BEYZA: Жарқыраған шариғаттың сəулесі. #ZİYA-YI TESELLİ: Жұбаныш нұры. #ZİYA-YI ULVİYET: Ұлылық жарығы. #ZİYA-YI VÜCUD: Болмыс жарығы. #ZİYNET: Сəнділік, көрік, əдемілік. #ZİYNET-İ SURET: Жүз, бет əдемілігі, түр мен көрініс əдемілігі. #ZİYNET-İ SURÎ: Сыртқы көрік, көріністегі əдемілік. #ZİYY: Сыртқы түр, кескін, киім. * Сыртқы көрініс. #ZUAFALAR: Әлсіздер, күшсіздер. #ZÛFÜNUN: Пəн иелері, түрлі салаларда ілім иесі. #ZUHR: Түс мезгілі. Түсте, түс кезінде. #ZUHR-İ YEVMİ'L-MEFER: Адамның қашатын жер іздейтін күнінің аздығы, жақындығы. #ZUHUR: Жарыққа шығу, пайда болу, көріну. #ZUHURAT: Жарыққа шығулар, көрінетін жағдайдағылар. * Бірден жүректе пайда болған мағыналар, бірден жүрекке келген мағыналар. #ZUHUR-U ETEM: Толық жарыққа шығу, толығымен көріну, еш нұқсансыз көріну. #ZUHUR-U HAK: Хақтың жарыққа шығуы, хақтың көрінуі. #ZULM: Зұлымдық, əділетсіздік. * Қысым, зорлық, қиянат, азап. #ZULMANÎ: Қараңғылыққа қатысты. #ZULMEN: Зұлымдық қылып, əділетсіз түрде. #ZULMET: Қараңғылық, түнек. * Қайғы, мұң, қиындық. #ZULMETDAR: Қараңғы. #ZULMETHANE-İ ADEM: Жоқтықтың қараңғылығы, жоқ болушылықтың қараңғылық үйі. #ZULMET-İ ADEM: Жоқтық қараңғылығы. #ZULMET-İ ÂLEM: Дүнияның қараңғылығы. #ZULMET-İ CEHİL VE GAFLET: Надандық пен бейқамдық қараңғылығы. #ZULMET-İ EVHAM: Уəсуəселердің қараңғылығы, күмəн, күдіктердің қыспағы, қинауы. #ZULMET-İ KALB: Жүрек қараңғылығы, жүректегі қайғы-мұң. #ZULMET-İ KESAFET: Қаттылық пен қоюлықтан шыққан қараңғылық. #ZULMET-İ KÜFRİYELERİNE: Күпірліктерінің қараңғылығына, жбққа шығарушылықтарының қараңғылығына. #ZULMET-İ KÜFÜR: Күпірлік қараңғылығы, имансыздық қараңғылығы. #ZULMET-İ MÜNEVVERE: Нұрлы қараңғылық, жарқыраған қараңғылық.

717 #ZULMET-İ MÜZEVVER: Жалған жəне өтірік білімнің қараңғылығы, дау-дамай мен өсек-аяңның қараңғылығы. #ZULMET-İ TEBAYÜN-Ü EFKÂR: Ой-пікірлердің үйлеспеуінің қараңғылығы, көзқарастар қайшылығының жəне керағарлығының қараңғылығы. #ZULMETKÂRANE: Қараңғылық, қараңғылық түрінде. #ZULMETTAR: Қараңғы болған. #ZULMÎ: Зұлымдыққа қатысты, əділетсіздікпен байланысты. #ZULM-Ü AZÎM: Үлкен зұлымдық, үлкен əділетсіздік. #ZULM-Ü BEŞER: Адам зұлымдығы, адамдардың əділетсіздік жасауы. #ZULM-Ü BEŞERÎ: Адам зұлымдығы, адамдардың жасаған əділетсіздігі. #ZULM-Ü CİNAYET-İ BEŞERİYE: Адамдардың қылмысы мен зұлымдығы. #ZULM-Ü KÂFİRANE: Кəпірлік зұлымдығы, имансызға тəн зұлымдық (əділетсіздік). #ZULM-Ü MUTLAK: Толық зұлымдық, шексіз жəне сансыз зұлымдық. #ZULM-Ü MÜTEHACCİR: Тас түріне айналғандегі зұлымдық, мүсін немесе сурет. #ZULM-Ü ŞEDİD: Қатты зұлымдық, өте қатты əділетсіздік. #ZULM-Ü ZULMET: Қара түнек зұлымдық (əділетсіздік). #ZULÜM: Зұлымдық, əділетсіздік. * Қысым, зорлық, қиянат, азап. #ZULÜMAT: Қараңғылықтар, түнектер. #ZULÜMAT-I ADEM: Жоқтық қараңғылықтары. #ZULÜMAT-I ADEM-ÂBÂD: Жоқтық толы қараңғылықтар. Үздіксіз болған жоқтық қараңғылықтары. #ZULÜMAT-I BERZAHiYE: Қабір өмірінің қараңғылығытары. #ZULÜMAT-I BERZAHİYE: Қабір өміріне қатысты қараңғылықтар. #ZULÜMAT-I BEŞERİYE: Адамзат қараңғылықтары. #ZULÜMAT-I EBEDÎ: Мəңгі жəне бітпейтін қараңғылықтар. #ZULÜMAT-I EBEDİYE: Мəңгі жəне бітпейтін қараңғылықтар. #ZULÜMAT-I GAFLET: Бейқамдық қараңғылықтары. #ZULÜMAT-I İSTİKBAL: Болашақтың қараңғылықтары. #ZULÜMAT-I KALBÎ: Жүректің қараңғылықтары, жүрекке қатысты қараңғылықтар. #ZULÜMAT-I KÜFRE: Күпірлік қараңғылығына, жоққа шығарушылық қараңғылығына. #ZULÜMAT-I RUHİYE: Рухпен қатысты қараңғылықтар. #ZULÜMAT-I ZULM: Зұлымдық қараңғылықтары, əділетсіздік қараңғылықтары. #ZULÜMKÂR: Зұлымдық қылушы, əділетсіздік жасаған. #ZULÜMKÂRANE: Зұлымдықпен, əділетсіздік жасаған түрде. #ZU'M: Қате ой. Күмəн. #ZUNÛN: Ойлар, есептеулер, санаулар. #ZUNÛN-U FASİDE: Бұзық жəне бұзғыншы ойлар. #ZUREFA: Сыпайы, əдепті кісілер. #ZÜBDE: Нəтиже, қорытынды, түйін, мəн. * Бір нəрсенің ең маңызды бөлігі, əр нəрсенің ең жақсысы. #ZÜBDE-İ BÜRHAN: Айғақтың ең алдыңғы дəрежесі, дəлелдің түйіні. #ZÜBDE-İ HAKİKİYE: Шын түйіні. #ZÜBDE-İ PÂKİ: Пəк өзегі, таза негізі. #ZÜBDETÜ'L-MEÂNİ: Мағыналардың түйіні. #ZÜBDETÜ'L-MEÂNİ TEFSİR-İ FURKAN: Құран аяттарын тəпсірлеген кітаптардың негізі. #ZÜBDETÜ'R-RESAİL: Хз.Мəулана Халидтің «Мектубат» жəне «Рисалелер» деп аталатын екі шығармасын қамтыған шығарма. #ZÜCACE: Шыны, əйнек. #ZÜHAL: Сатурн планетасы. Күн системінде күннен ұзақтық жағынан алтыншы планета.

718 #ZÜHD: Жүректің, дүниямен қатысты зауықтарынан, əуестіктерінен жəне мақсаттарынан алыс ұстауы, өзін олардан аман сақтауы. #ZÜHRE: Шолпан жұлдызы, таң жұлдызы деп те аталады. Күн системінде күннен қашықтық жағынан екінші планета. #ZÜHRE RİSALESİ: Рисала-и Нұрдан «Мəснəуи Нұрие» деген кітаптың бір бөлімі. #ZÜHRETÜNNUR: Рисала-и Нұрдан терілген кішкентай кітаптың аты. \"Нұрдың гүлі, нұрдың сəні, əшекейі\" деген мағынаға келеді. #ZÜHRETÜ'N-NUR: Рисала-и Нұрдан терілген кішкентай кітаптың аты. \"Нұрдың гүлі, нұрдың сəні, əшекейі\" деген мағынаға келеді. #ZÜKÛRET: Еркектік. #ZÜL-ACAİB: Ғажайып, таңқалдыратын нəрселердің иесі. #ZÜLÂL: Таза, мөлдір, дəмді жəне керемет салқын су. #ZÜLÂL-İ AYNİ'L-HAYAT-I ŞERİAT: Шариғат (ислам дінінің) өмірінің қайнар көзі, бұлағы. #ZÜLÂL-İ BELÂGAT: Шешендік бұлағы, бұлақ суындай дəмді болған шешендік өнері, тақырып жəне тыңдаушылардың жағдайына жəне заманның мұқтаждығына ең үйлесімді, көркем, əсерлі жəне тура сөз сөйлеу өнерінің лəззаты жəне жанға жайлығы. #ZÜLÂL-İ HAYAT: Өмір суы, өмір нəрі. #ZÜLÂL-İ HİDAYET: Хидает бұлағы, тура жол көрсеткен бұлақ (Хз.Мұхаммет (асм) əкелген иман жəне Ислам ақиқаттары). #ZÜLÂL-İ İSLÂMİYET: Исламиет суы, ислам діні. #ZÜLÂL-İ MANA: Мағына бұлағы, түсінгендерге зауық берген терең мағына. #ZÜLÂL-İ NİL: Ніл өзені. #ZÜLÂL-İ VİSAL: Сағынышынды басқан қауышу қуанышы. #ZÜLCELAL: Жəлал иесі, шексіз ұлылық пен күш иесі. #ZÜLCEMAL: Жəмал иесі, шексіз əдеміліктер мен жақсылықтар иесі. #ZÜLCENAHEYN: Екі қанатты, екі жақты. #ZÜLFİKAR: Зұлфикар: 1. Рисала-и Нұрдың бір кітабы. 2.Пайғамбарымыздың (асм) Хз.Әлиге (ра) Бəдір соғысында берген екі ұшты мəшһүр қылыш. #ZÜLFİKAR RİSALESİ: Зүлфикар рисалесі. #ZÜLFİKAR-I MU'CİZAT: Зүлфикар рисалесі. #ZÜLFİKAR-I RAHMET-İ ÂLEM: Зүлфикар атты қылыш секілді дінсіздердің күдік жəне күмəндарын өткір дəлелдермен шауып тастаған жəне оларды ақиқатқа мойынсұндырған шығарма. #ZÜLFİKAR-MİSAL: Зүлфикар сияқты. #ZÜLF-Ü PERİŞAN: Ұйпаланған шаш немесе сүйіктінің ұйпа-тұйпа шашы. #ZÜLKARNEYN: Құранда аты аталған, пайғамбар ма пайғамбар емес пе анық білдірілмеген, бірақ Аллаһтың (жж) бірлігіне сенген, Оның əмірлеріне гөре амал еткен патша. Зұлқарнайын сөзі бір түсінікте «екі мүйізді» деген. «Қарн» сөзі нəсіл, дəуір, заман секілді басқа мағыналар да бар. #ZÜLKARNEYN-MİSAL: Зұлқарнайын сияқты. #ZÜLKEMAL: Кемелділік иесі, шексіз кемелділіктер иесі. #ZÜLKERİM: Кəрим сипатының иесі; сыйлығы, игілігі, жарылқауы өте көп болған [Аллаһ (жж)]. #ZÜLKİFL: Зүлкифл (ас) , Құранда аты айтылған пайғамбар. Израйыл ұрпақтарына пайғамбар болып жіберілген. #ZÜLKİFL-İ İBADET: Хз.Зүлкифлдің (ас) ғибадаты. #ZÜLL: Қорлану, кемсіну. #ZÜLÜF: Екіге бөлініп өрілген шаштың өрімі. #ZÜLÜFVARİ: Екіге бөлініп өрілген шаштың өрімі сияқты. #ZÜMRE: Жамағат, көпшілік, қауым, топ, тобыр. #ZÜMRE-İ MUVAHHİDÎN: Аллаһтың (жж) бірлігіне сенгендер жамағаты, қауымы. #ZÜMRE-İ MÜBAREKE: Мүбарак жамағат, қауым. #ZÜMRE-İ NURİYE: Нұр жамағаты, Рисала-и Нұрға қатысты жамағат.

719 #ZÜMRE-İ SAFİYE: Таза, жақсы жамағат. #ZÜMRE-İ TAĞUT: Тағұтқа құл болғандар тобы, шайтанға ерген жəне Аллаһтан (жж) басқа нəрселерді өздеріне «раб» еткендер тобы. #ZÜMRE-İ TUĞYAN: Азғын топ, дінсіздік пен азғындық тобы. #ZÜMRÜD: Қымбат əшекей тас. Шыны сияқты жалтыраған жəне жасыл түсті əдемі мөлдір тас. Изумруд. #ZÜMRÜT: Қымбат əшекей тас. Шыны сияқты жалтыраған жəне жасыл түсті əдемі мөлдір тас. Изумруд. #ZÜMRÜT-MİSAL: Изумруд сияқты. #ZÜNNAR: Христиан дін адамдарының белдеріне байлаған жалпақ белдік, жалпақ белбеу. #ZÜNNAR-I İNKÂR: Имансыз белдік, (ауысп.) имансыздық белгісі. #ZÜNUB: Күнəлер, айыптар, жамандықтар. #ZÜNUB-U MEDENİYET: Батыс мəдениетінің күнəлары, жамандықтары. #ZÜREFA: Сыпайы, əдепті кісілер. #ZÜRRİYET: Тек, ұрпақ, нəсіл, буын.