Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

Published by risalekz, 2022-10-03 06:50:39

Description: ЛҰҒАТ - LUGAT

Keywords: С?здік Л??ат

Search

Read the Text Version

151 #FİLVAKİ': Шынында болғанындай, шын жағдайға гөре. #FÎMÂBA'D: Бұдан кейін, осыдан кейін. #FİRAK: Айрылысу, бөлек кету. #FİRAK-I AHMEDÎ: Хз.Пайғамбарымыздың (асм) айырылысуы. #FİRAK-I EBEDÎ: Мəңгі айырылысу, өліммен басталған айырлық. #FİRAK-I EBEDİYE: Мəңгі айырылысу, өліммен басталған айырлық. #FİRAK-I ELÎM: Қайғылы айырылысу. #FİRAK-I ELÎMANE: Қайғылы айырылысу, қасірет беретін айырылысу. #FİRAKU'L-AHBAP: Достардың жəне сүйіктілердің бөлектенуі. #FİRAR: Қашу. #FİRARÎ: Қашқын. #FİRAŞ: Төсек. #FİRAVUN: Перғауын, ескі Мысырда өзін «Құдай» жариялаған, диктатор жəне залым басшыларға берілген ат. #FİRAVUNANE: Перғауын секілді. #FİRAVUNİYET: Перғауындық, имансыз, зорлықшыл жəне залым болу. #FİRAVUNMEŞREB: Перғауын секілді əрекет еткен, перғауындық мінез көрсеткен. #FİRAVUN-MEŞREB: Перғауын секілді əрекет еткен, перғауындық мінез көрсеткен. #FİRAVUN-MEŞREP: Перғауын секілді əрекет еткен, перғауындық мінез көрсеткен. #FİRDEVS: Фердауыс; жұмақтың алтыншы қабаты. #FİRDEVSÎ: Жəннəт секілді, фердауиси. #FİRDEVS-İ MANEVÎ: Мағынауи фердауыс, рухпен жəне жүрекпен сезілген əдемілік жəне тыныштық. #FİRENGÎ: Европаға тəн, батыспен қатысты. #FİRENGÎLİK: Европалық, батыстық. #FİRENGİSTAN: Европа, батыс елдері. #FİRENK: Европалық, батыстық. #FİRENKMEŞREB: Европаша ойлайтын жəне өмір сүрген, батыстықтардың жолынан жүрген. #FİRENK-MEŞREB: Европаша ойлайтын жəне өмір сүрген, батыстықтардың жолынан жүрген. #FİRENK-MEŞREBANE: Европалықтар секілді ойлайды жəне өмір сүретін түрде, Батыстықтардың жолымен жүретіндей. #FİRKAT: Айырлық, айырылысу. #FÎSEBİLİLLAH: Аллаһ (жж) жолында, Аллаһ (жж) үшін. #FİSTAN: Киім. #FİTNE: Адастырушы, зиянға түсіретін оқиға. #FİTNE-ENGİZ: Фитна шығарған, фитнаға араластырған, фитнаға себеп болған. #FİTNE-İ ÂHİRZAMAN: Ақырзаман фитнасі. Дүнияның соңғы замандарында ислам елдерін, мұсылмандарды жəне бүкіл адамдарды сенім жəне күнкөріс жағынан дағдарысқа салатын жəне ұқсасы бұрын-соңды көрілмеген зиянға түсіретін бұзғыншылықтар жəне бүліктер. #FİTNE-İ AZÎME: Үлкен фитна, үлкен бүліктер жəне соғыстар. #FİTNE-İ DİNİYE: Дінмен қатысты фитна, дін тіршілігін жəне ойын бұзатын Аллаһты (жж) жоққа шығаруға жəне күнəларға итермелеген бүліктер жəне азғындықтар. #FİTNE-İ MÜHİMME: Маңызды фитна, маңызды бүліктер. #FİTNEKÂR: Фитнашы, қоғамды бұзуға жəне бүлдіруге əрекеттенген. #FÎZÂR: Еңіреп жылау. #FÎZÂR-I İSTİMDADKÂRANE: Жəрдем сұрайтындай түрде жылау, жалбарыну. #FONOĞRAF: Дыбысты қабылдап қайта берген құрал, дауыс беретін құрал, магнитофон, патефон, граммофон.

152 #FORMÜL: Шешу жолы, шара, формула. #FOYA: Жасырын ойын, қулық, айлакер. #FRANCALA: Әртүрлі пішінде жəне көбінесі кішкентай немесе ұзын жəне шағын таза нан. #FRANCALA EKMEĞİ: Ұзынша келген нанның түрі. #FRENGÎ: Европаға тəн, батыспен қатысты. #FRENGÎLİK: Европалық, батыстық. #FRENGİSTAN: Европа, батыс елдері. юлбь#FRENK: Европалық, батыстық. #FRENK-MEŞREP: Европа секілді ойланған жəне олар секілді өмір сүрген, батысқа еліктеушілік жолына түскен. #FRENK-MEŞREBANE: Европа секілді ойланған жəне олар секілді өмір сүрген, батысқа еліктеушілік жолына түскен. #FUHŞ: Зина, жезөкшелік, некесіз қарым-қатынас (дінде харам болған жəне үлкен күнəлардан саналған). #FUHŞİYAT: Жезөкшелер, өте жаман іс жəне күнəлар, некесіз қарым-қатынас. #FUHÛL: Қатарластарынан жоғары болғандар, озық болғандар, алда жүргендер. #FUHÛL-Ü MÜFESSİRÎN: Құранның мағыналарын ашықтай алатын ғалымдардың алдыңғы қатарлысы. #FUHÛL-Ü ULEMA: Үлкен ғалымдардың алдыңғысы. #FUHUŞ: Зина, жезөкшелік, некесіз қарым-қатынас (дінде харам болған жəне үлкен күнəлардан саналған). #FUHUŞHANE: Жезөкшелер үйлері, некесіз қарым-қатынас жерлері. #FUKAHA: Факихтер, фиких ғалымдары, діндегі ғибадаттар (құлдық міндеттер), укубат (жазалар) жəне мумелатпен (қарым-қатынас жəне мінез-құлықтар) қатысты мəселелерде ең үлкен ғалымдар. #FUKARA: Пақырлар, кедейлер. #FUKARA-YI MUHACİRÎN: Мұхажир кедейлер, иман келтіргендіктерінен жəне діндарлықтарынан Меккеден кəпірлердің адам төзгісіз зұлымдықтарына жəне азаптарына қарсы бүкіл мал-мүлкін тастап Аллаһтың (жж) əмірі үшін Мəдинаға көшкен (хижрет еткен) Меккелік мұсылмандар. #FURKAN: Хақ пен жалғанды, шындық пен өтірікті, дұрыс пен бұрысты бір-бірінен ажыратып көрсеткен мағынасында Құранның бір есімі. #FURKAN-I CİSMANÎ: Денелік фурхан, ақиқаттарды көрсеткен денеге айналған Құран (ғалам). #FURKANÎ: Фурханға тəн, Құранға қатысты. #FUSTAT: Көшпенділердің қылдан жасалған шатыры, үлкен шатыр. #FUSUL: Маусымдар. #FUSUL-İ ERBAA: Төрт маусым. #FUSUS: Жүзік тастары. #FUZULİ: Пайдасыз, бос жерге, керексіз. #FUZULÎ: Пайдасыз, бос жерге, керексіз. #FUZULÎ-İ BAĞDADÎ: Бағдаттық ақын Физули (1495-1556). Негізгі аты Мехмет. Бағдатқа жақын ауыл Хиллада дүнияге келді. Бағдаттылық мағынасында Бағдади болып танылды. Лəйлə Мəжнун атты шығармасы т.б. шығармалармен танымал үлкен араб-парсы əдебиетінің ақыны. #FUZULİYANE: Пайдасыз, бостан босқа, керексіз. #FÜCCAR: Күнəһарлар, ашықтан ашық күнə істейтіндер. #FÜC'ETEN: Кенеттен, тосыннан, күтпеген жерден, байқаусызда. #FÜCUR: Күнə, зина, некесіз қарым-қатынас. Құмарлық сезімнің ифрат мəртебесі (шектен шығуы). #FÜLÛS: Бақыр, құнсыз ақшалар. #FÜNUN: Пəндер, ілімдер. #FÜNUN-U CEDİDE: Жаңа пəндер.

153 #FÜNUN-U EKVAN: Әлеммен жəне жаратылыспен қатысты пəндер. #FÜNUN-U HAFİYE: Жасырын пəндер, құпия ілімдер. #FÜNUN-U HAZIRA: Қазіргі пəндер, заманымыздың ілім мен техникалары. #FÜNUN-U KEVNİYE: Жаратылыс пəндері. #FÜNUN-U MEDENİYE: Мəдениет пəндері. #FÜNUN-U MÜSBETE: Дəлелге сүйенген ілімдер, теңеу мен зерттеуді негіз қылған ілімдер. #FÜNUN-U NÂFİA: Пайдалы ілімдер. #FÜNUN-U TABİİYE: Табиғатты зерттейтін пəндер. #FÜRCE: Кіретін жер, бостық, саңылау, тесік. #FÜRU': Тармақтар, бұтақтар, бөліктер. Ұсақ-түйек мəселелер. #FÜRUAT: Бұтақтар, тармақтар, егжей-тегжейіне жету. #FÜRUAT-I İSLÂMİYE: Ислам дінінің тармақтары, ислам дінінде негізгі мəселермен қатысты егжей-тегжей мəселелер. #FÜRUAT-I ŞERİAT: Шариғаттың тармақтары, ислам дінінің ашық жəне нақты ережелерінің жай-жапсары. #FÜRUAT-I ŞER'İYE: Шариғат тармақтары, сенім қағидаларының тысындағы тармақтар. #FÜRU'-U KESÎRE: Көп санды тармақтар, өте көп егжей-тегжей қаралатын мəселелер. #FÜSEHA: Ашық, жүйелі жəне əдемі шешен сөйлейтіндер. #FÜSEHA-İ ARAP: Араб шешендері. #FÜTUHAT: Жеңістер, жетістіктер, басымдылықтар. #FÜTUHAT-I AZÎME: Үлкен жеңістер. #FÜTUHAT-I İMANİYE: Имани жеңістер, имандылыққа қатысты жеңістер жəне басымдылықтар. #FÜTUHAT-I İSLÂMİYE: Ислами жеңістер, Исламның жетістіктері жəне жеңістері. #FÜTUHAT-I KUR'ANİYE: Құранның жəне Құран ақиқаттарының жеңісі, Құранның жоғарлығының жүзеге асуы жəне таралуы. #FÜTUHAT-I MEKKİYE: Мұхиддин-и Арабидің (кс) шығармасының аты. #FÜTUHAT-I NURİYE: Рисале-и Нұрдың жеңістері жəне адамдар арасында қабылданып, жайылуы. #FÜTUHU'L-GAYB: Абдулқадир-и Гейланидің (кс) кітабының аты. #FÜTUR: Енжарлық, селсоқтық. #FÜYUZ: Фейіздер, жақсылықтар, жəрдемдер, икрамдар. #FÜYUZAT: Фейіздер, мағынауи шағылыстар. #FÜYUZAT-I İLAHİYE: Илаһи фейіздер, Аллаһтан (жж) келген ілімдер, жəрдемдер жəне рухани нығметтер. #FÜYUZAT-I İLMİYE: Іліми фейіздер, ілім байлығы. #FÜYUZAT-I MANEVİYE: Мағынауи фейіздер, рухани табыстар мен байлықтар. #FÜYUZAT-I NİMET: Нығметтердің молшылығы. #FÜYUZAT-I ŞEM'-İ İLAHÎ: Илаһи жарықтың фейіздері, Құран жəне иман ақиқаттарының нұрлары жəне мағынауи жарықтары. #FÜZULÂT: Артылып қалғандар, қажетсіз жəне пайдасыз қалған нəрселер, артықтар. #GABAVET: Ақымақтық, зейінсіз, топастық, ақылы жетпеушілік. #GABİ: Ақымақ, зейінсіз, түсініп болмайтын. #GABÎT: Шұңқыр жер. #GADDAR: Қатыгез, оңбаған жəне залым. #GADDARANE: Қатыгездікпен, мейірімсіздікпен, залымдықпен жəне опасыздықпен. #GADİR: Әділетсіздік ету, мейірімсіздік, зұлымдық ету. #GADR: Мейірімсіздік, əділетсіздік, залымдық. #GADREN: Әділетсіздікпен, зұлымдықпен.

154 #GADR-I MUTLAK: Қатты əділетсіздік жəне мейірімсіздік, шексіз мейірімсіздік жəне шексіз зұлымдық. #GAFEREHULLAH: «Аллаһ (жж) оны кешірсін» мағынасындағы дұға. #GAFFAR: Өте кешірімді, күнəларды кешірген (Аллаһ ж.ж.). #GAFİL: 1.Хабарсыз, білімсіз. 2.Терең ойланбаған, ояулы болмаған, ойсыз. 3.Күнəға баратын лəззаттар соңына түскен. 4.Аллаһты (жж), ақіретті жəне дүнияға келу мақсатын ұмытқан. #GAFİLANE: Ғафылдықпен (бейқамдықпен), Аллаһты (жж), ақіретті жəне дүнияға келу мақсатын ұмытқан түрде. #GAFLET: 1.Бейқамдық, ұмыту, ойсыздық, ақылсыздық, келешегін ойламаушылық, мəн бермеушілік. 2. Аллаһты (жж), ақіретті жəне дүнияға келу мақсатын ұмытып дүния лəззаттарына жəне пайдаларына берілу. #GAFLET VE KESEL: Ғафлет жəне босаңдық, селсоқтық жəне жалқаулық, мəн бермеушілік жəне ойсыздық. #GAFLET Ü NİSYAN: Аллаһты (жж) жəне ақіретті ұмыту жəне ойланбау, Аллаһтың (жж) əмірлері мен тыйымдарына қызығушылықтың болмауы. #GAFLET-İ MUTLAK: Мүлдем ғафылдық, мүлдем Аллаһты (жж) жəне ақіретті ұмыту. Аллаһтың (жж) əмірлері мен тыйымдарына көңіл аудармаушылық. #GAFLET-İ UMUMİ: Жалпы ғафлет, қоғамдағы көпшіліктің басым бөлігі бейқамдыққа түсуі, Аллаһты (жж), ақіретті жəне дүнияға келу мақсатын ұмытып дүния лəззаттарына жəне пайдаларына берілуі. #GAFLETPÎŞE: Бейқамшыл, бейқамдық ішінде өмір сүруге үйреніскен. #GAFLET-PÎŞE: Бейқамшыл, бейқамдық ішінде өмір сүруге үйреніскен. #GAFUR: Өте кешіруші, күнə жəне кемшіліктерді кешіруші (Аллаһ ж.ж.). #GAFURU'R-RAHÎM: Рахим жəне Ғафур, өте мейірімді жəне кешіруші болған Аллаһ (жж). #GÂH: Кейде, анда-санда. #GÂH BÂ-GÂH: Мезгіл-мезгіл, кейде-кейде. #GAİB: Ғайып, көрінбейтін. Үшінші тұлға. #GAİBANE: Қарсысында болмау, көрместен. #GAİLE: Үлкен дерт жəне қиналыс берген іс (оқиға). #GAİT: Нəжис, адам ластығы. #GALÂ: Қымбатшылық, жоқшылық себебімен бағаның қымбаттауы. #GALAT: Қате, жаңылыс, жаңылысу. #GALATAT: Қателер, жаңылыстар. #GALAT-I HİS: Сезімнің жаңылысуы, иллюзия. #GALEBE: Жеңу, басым түсу, басымдылық. #GALEBE ÇALMA: Жеңу, басым түсу, басымдылық. #GALEBE-İ İ'CAZKÂRANE: Мұғжизаны көрсетер тəрізде жеңіске жету, мұғжизалығына жарасатын түрде басым келу. #GALEBE-İ KAT'İYYE: Анық жеңіс, анық басым түсу. #GALEBE-İ KAT'İYE: Анық жеңіс, анық басым түсу. #GALEBE-İ TAMME: Толық жеңу жəне үстем түсу. #GALEYAN: Тасу, қайнау. #GÂLÎ: Қымбатты, құнды, бағалы. #GALİB: Үстем, жеңген. #GALİBANE: Басым түсу, жеңіске жететіндей, үстем келетіндей. #GALİBEN: Көпшілікпен. #GALİBİYET: Үстемдік, жеңу, басым түсу. #GALİZ: Жаман, тұрпайы, ауыр, тəрбиесіз. #GAM: Дерт, қайғы, шер, уайым. #GAMGAMA: Айқайлау. Соғысқандардың айқай-шуы. #GAMGİN: Қайғылы, қасіретті. #GAMIZ: Түсінуі қиын, жабық, терең жəне жасырын. #GAMNÂK: Қайғылы, қапа көңіл. #GANEM: Қой.

155 #GANGREN: Гангрен, дененің белгілі бір бөлігінде жасушалардың өлуімен пайда болған науқастық. #GANİ: Бай, ешкімге мұқтаждығы болмаған. #GANÎMET: Олжа. Соғыста дұшпаннан қолынан түсірген мал-мүлік. #GANİYY-İ ALELITLAK: Шексіз байлықтың иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ ALEL-ITLAK: Шексіз байлықтың иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ ALE'L-ITLAK: Шексіз байлықтың иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ KERİM: Өте жомарт жəне кешіруші (kerim) жəне шексіз байлық иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ KERİM-İ RAHÎM: Өте мейірімді жəне өте жомарт, өте жарылқаушы болған жəне шексіз байлық иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ MUĞNÎ: Қалағанын бай қылушы (Muğni) болған өзі шексіз байлық иесі жəне ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ ж.ж.). #GANİYY-İ MUTLAK: Шексіз байлықтардың иесі жəне ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған Аллаһ (жж). #GANİYY-İ RAHÎM: Өте мейірімді жəне шексіз байлықтардың иесі болып ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған Аллаһ (жж). #GANJ NEHRİ: Үндістандағы өзен. #GÀR: Үңгір. #GARABET: 1.Таң қалдыратын, қайран қалатын. 2.Ешкімсіздік, жалғыздық. #GARAİB: Таң қалдыратын нəрселер, қайран қалуды оятатын нəрселер. #GARAİB-İ AHVAL: Халдердегі таң қалатын ерекшеліктер. #GARAİB-İ FEN: Ғылым жəне техникадағы қайран қалдыратын жаңалықтар. #GARAİBPEREST: Таң қалдыратын нəрселерді көруді қатты қызығатын. #GARAİB-PEREST: Таң қалдыратын нəрселерді көруді қатты қызығатын. #GARAT: Талау, тонаушылық. #GARAZ: Мақсат, əдейілік. * Жаман ниет, кек, қастандық, жек көрушілік, өшпенділік, өштік. #GARAZ-I KÜLLÎ: Күллі мақсат, негізгі жəне жалпы мүдде. #GARAZ-I SİYASÎ: 1.Саяси кек пен дұшпандық. 2.саяси мақсат. #GARAZ-I ŞAHSÎ: Тұлғалық кек пен дұшпандық. #GARAZKÂR: Дұшпандық еткен, кек сақтаған. #GARAZKÂRANE: Дұшпандық ететіндей, жаман ниетті түрде, өшренділікпен. #GARB: Батыс. #GARBÎ: Батыстық. #GARBLILAR: Батыстықтар, Европалықтар. #GARBLILAŞMAK: Батыстану, Европалану. #GARDİYAN: Түрме ішінде тəртіпке қараушы қызметкер тұлға. #GARET: Тонау, тонаушылық, талан-тараж етушілік. #GARETGİR: Тонаушы, шапқыншы. #GARETKÂR: Тонаушы, шапқыншы. #GAREYN: Ауыз. #GÀR-I HİRA: Хира үңгірі. #GARİB: Таң қалдырушы, қайран қалдыратын, оғаш. * Жалғыздықта болған, ешкімсіз. #GARİBANE: Жападан-жалғыз болып, бейшаралық, мүсəпірлік. #GARİBEM: Жалғызбым, мүсəпірмін, ешкімсізбін, жападан-жалғыздық. #GARİBÜZZAMAN: Заманын таң қалдырушысы, сол замандағыларға ұқсамаған ғажайыбы. #GARÎK: Суға батқан, тұншыққан. #GARK: Суға бату, тұншығу.

156 #GARPLILAR: Батыстықтар, Европалықтар. #GARPLILAŞMAK: Батысқа еліктеушілік, Европалану. #GARS: Тігу. #GASB: Күшпен тартып алу. #GASIBANE: Күшпен тартып алатындай, зорлықпен алғандай. #GASL: Жуу. #GAŞY: Естен тану. #GAVR: Түп, шұңқыр. * Бату. * Тереңдік. #GAVR-I İN'İDAM: Жоқтық шұңқыры секілді. #GAVS: Медет беруші, жəрдем етуші. Абдулқадир Гейланидің (ра) бір лақабы. #GAVS-I A'ZAM: Ең үлкен ғаус, əулиелердің үлкені. Абдулқадир Гейланидің (кс) бір аты. #GAVS-I FERÎD: Тек қана Құраннан дəріс алып басқа жол көрсетушіге тəуелді болмаған жəне ұқсасы аз болған ғауыс. #GAVS-I GEYLANÎ: Абдулқадир Гейлани (кс) хазреттерінің бір аты. #GAVSİYET: Ғаустық, əулиелердің басы болу. #GÂVUR: 1.Мұсылман болмаған. 2.Кəпір, дінсіз. 3.Залым, мейірімсіз. #GAVVAS: Сүңгуір, су түбінде жұмыс істейтін маман. #GAVVAS-I HAKİKAT: Ақиқатты (тураны) терең зерттеулермен іздеп тапқан. #GAYAT: Мақсаттар, көзделген нəтижелер. #GAYAT-I FITRAT: Жаратылыста көзделген мақсаттар. #GAYAT-I HAYATİYE: Өмірдің берілуінде көзделген мақсаттар, өмірге қатысты мақсаттар. #GAYAT-I HUDUD: Шекараларының ең соңғы нүктелері. #GAYAT-I İRŞAD: Тура жолды көрсетіп ескертулер жасауда көзделген мақсаттар. #GAYAT-I VÜCUD: Бар болу мақсаттары, бар болудағы мақсаттар мен пайдалар. #GAYATÜ'L-GAYAT: Мақсаттардың мақсаты, негізгі мақсат, негізгі мүдде. #GAYB: 1.Жасырын болған, көрінбейтін, адамның білім шекарасының сыртында қалған. 2.Білінбеген, өткен шақ жəне келешектегі оқиғалар мен ақиқаттар. #GAYB-AŞİNA: Ғайыпты білген, көрінбегенді жəне білінбегенді білген жəне сипаттаған, келешектен жəне көрінбейтін мағынауи əлемдерден хабары болған. #GAYBBÎN: Ғайыпты көрген, келешекті жəне мағынауи əлемдерді көрген. #GAYBET: 1.Жоғалу, ортада көрінбеу. 2.Бір нəрсенің бір нəрсенің ішінде жоғалуы, көрінбейтін болуы. 3.Ғайбат, біреудің артынан оған ұнамайтын сөздер айту. #GAYBÎ: Ғайыпқа қатысты, көрінбеген жəне білінбегенге қатысты, білінбеген өткен жəне келешекке қатысты. #GAYBİYANE: Ғайып түрде, адамның білімінің жете алмайтын түрде. #GAYBİYAT: Адамның өз білімінің күшімен жете алмаған өткен, келешек жəне мағынауи ақиқаттар мен оқиғалар. #GAYBUBET: 1.Көз алдында болмау, көзден алыс болу. 2. Білінбейтін жəне көрінбейтін болу. #GAYBÜ'L-GAYB: Жасырынның жасырыны, білінбейтіннің білінбейтіні, білінбеуденде бетер жасырын жəне білінбейтін болған, Аллаһтың (жж) ілімінде болған. #GAYE: Мақсат, нəтиже, нысана. #GAYE-İ AKSA: Ең ұлы мақсат, ең соңғы мақсат, ең соңғы нəтиже. #GAYE-İ CÜZ'İYE: Кішкентай жəне маңызсыз мақсат пен пайда. #GAYE-İ DÜNYA: Дүнияның жаратылу мақсаты. #GAYE-İ EMEL: Өте тілеген жəне қатты күтілген мақсат. #GAYE-İ FITRAT: Жаратылыс мақсаты. #GAYE-İ HAKİKÎ: Негізгі мақсат, өткінші болмаған мақсат.

157 #GAYE-İ HAKİKİYE: Негізгі мақсат, өткінші болмаған мақсат. #GAYE-İ HAREKET: Әрекет етуіндегі жəне еңбек етуіндегі мақсаты. #GAYE-İ HAYAL: Армандалған мақсат, идеял қылынған мақсат. #GAYE-İ HAYAT: Өмір сүрудегі мақсат. #GAYE-İ HİLKAT: Жаратылыстағы мақсаты. #GAYE-İ HİMMET: 1.Еңбектенуіндегі мақсат. 2.Жəрдемдесу жəне қайырымдылық жасаудағы мақсат. #GAYE-İ İBADET: Ғибадаттағы мақсат, ғибадатта көзделген мақсат. #GAYE-İ İDHAL: Орнықтыру жəне беру мақсаты. #GAYE-İ İLMİYE: Ілімдегі мақсат. #GAYE-İ İNSANİYET: Адамдық мақсаты, адамдық дүниясының негізгі мақсаты жəне мүддесі. #GAYE-İ MAKSAD: Негізгі жету керек болған мақсат. #GAYE-İ UBUDİYET: Құлдық пен ғибадаттағы мақсат. #GAYE-İ VÜCUD: Бар болудың мақсаты. #GAYE-İ YEGÂNE: Бірден-бір мақсат, жалғыз мақсат. #GAYET: 1.Көп, өте көп. 2.Соңғы дəреже. 3. Ақыры, соңы, нəтиже. #GAYETEN: Шексіз дəреже, шексіз. #GAYET-İ KEMAL: Кемелділіктің ең соңғы нəтижесі. #GAYETLE: Шексіз дəрежеде, шексіз дəреже. #GAYETÜ'L-GAYAT: Мақсаттардың мақсаты, ең жоғары мақсаты, ең биік нысана. #GAYETÜ'L-GAYE: Мақсаттың мақсаты, ең соңғы мақсат. #GAYR: 1.Басқа, өзге, басқасы. 2.Қайшы, теріс, керісінше, ...емес, ...сыз (болымсыз жалғау). #GAYRET: 1.Еңбек ету. 2.Қорғау жəне қамқорлық ету сезімі жəне қайраты. 3.Діни құндылықтарға шабуыл қарсысында оянған қайраткер сезім. #GAYRET-İ HUDAPESENDANE: Аллаһ (жж) ризасына сай қайрат, Аллаһ (жж) тарапынан ұнатылатын ықыласты еңбек ету жəне қайрат-жігер көрсету. #GAYRET-İ HUDÂ-PESENDANE: Аллаһ (жж) ризасына сай қайрат, Аллаһ (жж) тарапынан ұнатылатын ықыласты еңбек ету жəне қайрат-жігер көрсету. #GAYRET-İ VATANİYE: Отанды қорғау үшін еңбек ету. #GAYRETULLAHA DOKUNMAK: Ислам жəне мұсылмандарға қарсы аяусыз зұлымдық жасау себебінен, Аллаһтың (жж) Ислам жəне мұсылмандарды қорғау үшін жазалар жəне бəлелер жіберуіне себеп болу. #GAYR-I AHLÂKÎ: Ахлақсыз, ахлаққа теріс. #GAYR-I ÂKIL: Ақыл иесі болмаған, ақылсыз. #GAYR-I BELİĞ: Сөзге шебер болмаған. #GAYR-I FITRÎ: Жаратылысқа қайшы. #GAYR-I HAK: Хақ болмаған, жалған. #GAYR-I İHTİYARÎ: Қолында болмаған, ерік тысы, қаласан да қаламасан да. #GAYR-I İLMÎ: 1.Іліммен қатысы болмаған. 2. Ілім тысы, ілімге сəйкес келмеген, ілімге қайшы. #GAYR-I İNSANÎ: Адаммен қатысы болмаған, адамға жараспаған, адамдыққа теріс. #GAYR-I KABİL: Мүмкін еместік, мүмкіндік тысы, болуы мүмкін емес. #GAYR-I KABİL-İ İNKÂR: Жоққа шығарылмайды, жоққа шығара алатын түрден емес. #GAYR-I KABİL-İ TAHAMMÜL: Шыдау мүмкін емес, төзу мүмкін емес. #GAYR-I KÂMİL: Кемелсіз, кемшілікті жəне нұқсанды. #GAYR-I KANUNÎ: Заңға қайшы, заңнан тыс, заңсыз. #GAYR-I KASDÎ: Әдейі болмаған, қаламастан. #GAYR-I MA'DUD: Сансыз, есепсіз. #GAYR-I MAHDUD: Шексіз, шексіз, сансыз. #GAYR-I MAHSUR: Шексіз, шегі болмаған. #GAYR-I MAKUL: Ақылға қонымсыз, ақылсыз, мақұлданбайтын.

158 #GAYR-I MALÛM: Білінбеген. #GAYR-I MATBU': (Баспада) басылмаған. #GAYR-I MEKŞUF: Ашылмаған, табылмаған, ортаға шығарылмаған. #GAYR-I MELFUZ: Оқылмаған. #GAYR-I ME'LUF: Әдеттен тыс, үйренбеген, көзге жат. #GAYR-I MES'UL: Жауапқа тартылмайтын, сұраққа тартылмайтын. #GAYR-I MEŞHUR: Танылмаған, білінбеген. #GAYR-I MEŞRU: Харам, шариғатқа (дінге) қайшы, заңға қайшы. #GAYR-I MEŞ'UR: Парқына бармау, санасыз. #GAYR-I MEVCUD: Бар болмаған, болмыстың сыртында, жоқ. #GAYR-I MUAYYEN: Белгісіз, белгілі болмаған. #GAYR-I MUNTAZAM: Тəртіпсіз, жүйесіз. #GAYR-I MUTEBER: Беделсіз, қадірсіз, абыройсыз. #GAYR-I MUVAFIK: Сəйкес келмеген, тең келмеген. #GAYR-I MÜMKİN: Мүмкін болмаған, мүмкін емес. #GAYR-I MÜMKÜN: Мүмкін болмаған, мүмкін емес. #GAYR-I MÜNFEKK: Ажырамаған, бөлінбеген. #GAYR-I MÜNKATI': Үздіксіз, тұрақты, жалғасымды, тоқтаусыз. #GAYR-I MÜSLİM: Мұсылман болмаған. #GAYR-I MÜSTAKİM: Турадан адасқан, тура жолдан адасқан. #GAYR-I MÜTEHAVVİL: Өзгермеген, ауыспайтын, бір халден екінші халге өтпеген. #GAYR-I MÜTENAHİ: Шексіз. #GAYR-I NÂFİ': Пайдасыз, жарамсыз. #GAYR-I RESMÎ: Ресми болмаған, мемлекет жағынан жүзеге асырылған заң жəне қағидалар тысында. #GAYR-I SABİT: Тұрақты болмаған, өзгерген, қозғалмалы. #GAYR-I SARİH: Ашық болмаған, жабық. #GAYR-I ŞUURÎ: Ақылсыз, санасыз, ақыл жəне оймен байланысы болмаған. #GAYR-I UKALÂ: Ақылсыздар, ақылы болмаған. #GAYR-I VÂRİD: Жетпеген, жүзеге аспаған. #GAYR-I ZARURÎ: Зəрулік болмаған, аса қажет болмаған. #GAYRULLAH: Аллаһтан (жж) басқасы, Аллаһтан (жж) бөтені. #GAYYA: 1.Ішінен шыға алмайтын терең шұңқыр. 2.Жаһаннам шұңқыры. 3.Ішінен шығуы қиын қиын жағдай немесе іс. #GAYYA-İ CEHENNEM: Жаһаннам шұңқыры. #GAYYA-YI CEHL: Надандық құдығы, білімсіздіктің ең жаманы. #GAYYA-YI CEHİL: Надандық құдығы, білімсіздіктің ең жаманы. #GAYYUR: Өте қайратты, өте еңбекқор. #GAYZ: Ашу, ыза, қаһар, ашуға мінгендік, өшігу. #GAZÂ: Дін жолында жасалған күрес жəне соғыс. #GAZAB: Ашуға келу. Зияндарды қайтару қуаты. #GAZAB-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) ашуы. #GAZABİYE: 1.Ашумен қатысты. 2. Қатерлерге жəне дұшпандарға қарсы өзін қорғау сезіміне қатысты. #GAZALÎ: Имам Ғазали (1058-1111), үлкен Ислам ғалымы, мұжеддиді. Өмір сүрген ғасырында философадан келген шабуылдарды жəне күмəндарды Құраннан алған дəлелді дəрістерімен бетін қайтарып жойған ғалым. #GAZANFER: Қаһарман. #GAZAT-I MUZIRRA: Зиянды газдар. #GAZEVAT: Ғазауаттар, дін жолында жасалынған соғыстар. #GAZİ: Дін жолында соғысқан. #GAZVE: Дін жолында болған соғыс, дін жолында ұйымдастырылған сапар. #GAZVE-İ KÜBRA-YI BEDİR: Үлкен Бəдір соғысы. #GAZVE-İ GARRA-İ AHZAB: Жарқын Ахзаб соғысы. #GECE-İ RAMAZAN: Рамазан түні.

159 #GEDA: Пақыр, тіленші. #GER: Егер,егерде. #GERDAN: Мойынмен кеуде арасы. #GERDANLIK: Алқа, мойынға тағылатын əшекей. #GERDENBESTE-İ İNKIYAD: Бағынып бой ұсыну, бас ию. #GERDEN-BESTE-İ İNKIYAD: Бағынып бой ұсыну, бас ию. #GERDENDADE-İ İNKIYAD: Бағынып бой ұсыну, бас ию. #GERDEN-DÂDE-İ İNKIYAD: Бағынып бой ұсыну, бас ию. #GERDENDÂDE-İ TESLİM: Тəслим болып бас иген. #GERDEN-DÂDE-İ TESLİM: Тəслим болып бас иген. #GERDENDADE-İ TEVFİK: Жəрдемдесіп бас иген. #GERD-İ TERAKKİYAT: Ілгерілеу жəне жоғарылау бақыты. #GEREDE: Болы облысына қарайтын аудан. #GERZE: Синоп облысының ауданы. #GEVEN: Тікенекті шөптің бір түрі, тал-шілік, шілік, бұта. #GIBTA: Қызығу. #GIPTA: Қызығу. #GIBTAKÂRANE: Қызығушылық көрсететіндей. #GIPTAKÂRANE: Қызығушылық көрсететіндей. #GIDABAHŞ: Азық берген. #GIDAÎ: Азыққа қатысты, қорекке қатысты. #GIDA-İ KALB: Жүрек азығы. #GIDA-İ KUDSÎ: Киелі азық, қасиетті қорек. #GIDA-YI İNSANİYE: Адамдықтың қорегі, адамшершілік азығы. #GIDA-YI MANEVÎ: Мағынауи азық. #GIDA-YI RUHANÎ: Рухани қорек, рухтың азығы. #GILAF: Қабық. #GILAF-I LATÎF: Әдемі қабық, мағынауи киім. #GILL: Дұшпандық, кек жəне қызғаншылық. #GILL U GIŞ: Дұшпандық, қулық, алдау секілді зиянды сезім жəне ойлар. #GILMAN: Жұмақта қызмет еткен жас жігіттер. #GINA: Байлық. #GINA-İ MUTLAK: Шексіз байлық, жан-жақты бай. #GINA-İ RAHMET: Рахметтің байлығы, мейірімділік байлығы. #GINA-YI İLAHİYE: Аллаһтың (жж) байлығы. #GINA-YI KALB: Жүрекке тəн байлық, жүрек байлығы. #GINA-YI MUTLAK: Шексіз байлық, абсолюттік байлық. #GINA-YI RABBANİYE: Әрнəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) ешбір нəрсеге мұқтаждығы болмаған шексіз байлығы. #GIŞAVET: Перде, жапқыш, бүркеме. #GITÂ: Перде, жапқыш, бүркеме. #GIYABEN: Көрместен, жоқтығында, қасында емес. #GIYABÎ: 1.Болмаған халде, ортада жəне жанында болмастан. 2.Көрместен. #GIYASE'L-MÜSTAGÎSÎN: Жəрдем сұрағандарға жəрдем еткен Аллаһ (жж). #GIYBET: Ғайбат, біреудің артынан, ол естігінде ренжитін түрде сөз сөйлеу. #GİDİŞAT: Жұрыс-тұрыстар, істердің жүруі. #GİRAN: Қымбат, ауыр. #GİRANBAHA: Құндылығы жағынан салмақты, өте қымбат, өте құнды. #GİRAN-BAHA: Құндылығы жағынан салмақты, өте қымбат, өте құнды. #GİRDBAD-I İNKÂR: Кəпірлік иірімі, күпірлік құйыны. #GİRİBAN: Киім жағасы. #GİRİFT: Кіріптар болу, шырмалып қалу, шатасып қалу, бір-бірінің ішіне кіру. #GİRİFTAR: Тап болу, ұшырау, кіріптар болу, ұсталу.

160 #GİRÎVE: (Girve) Шықпайтын жол. Тұйық көше. * Ішінен шығылуы қиын жағдай. Дағдарыс, тұйыққа, тығырыққа тірелу. #GİRYAN: Жылаған, көз жасын төккен. #GRANİT: Гранит, өте қатты тастың түрі. #GUBAR: Шаң, тозаң. #GUFRAN: Аллаһтың (жж) күнəларды кешіруі. #GUL: 1.Тез алданған, аңқау. 2.Қорқынышты елес, тірі өлік (көрден тұрып келіп адамдарды қорқытатын), жын. #GULAM: Бозбала, жас жігіт. * Қызметші, құл. #GULAT: 1.Желігушілік етушілер, шектен шыққандар. 2.Дін жəне мəзхабта өте қатты берілгендік көрсеткендер. #GULAT-I ŞÎA: Шиіттер жолына қатты берілгендер. #GULYABANÎ: Қараңғы жəне қаңыраған жерлерде адамның алдына шығатындай саналған қорқынышты қиял, құбыжық. #GUMUM: (Gamm. C.) Қайғы-шерлер, уайымдар, мұңдар, дерттер. #GÛNA: Түрлі. #GÛNA-GÛN: Түрлі-түсті, алуан түрлі, түрлі түрлі. #GÛNAGÛN: Түрлі-түсті, алуан түрлі, түрлі түрлі. #GÛNA-GÛNA: Түрлі-түсті, алуан түрлі, түрлі түрлі. #GURABA: Мүсəпірлер. #GURBET: Жат жұрттық, бөтендік, жат ел. #GURBET-İ MUTLAKA: Мүлдем жат болу, толығымен жат болу. #GURBETZEDE: Елден жырақ қалу. #GUREMA: Алажақ адамдар. #GURUB: Бату, батыс, көзден таса болу. #GURUR: Тəккəппарлық, өзіне сену жəне сүйену, өзін жоғары ұстау. #GURURİYET: Тəккəппарлық, өркөкіректік. #GURURKÂRANE: Тəккəппарлықпен, өркөкіректеніп, өзін ұнатып жəне өзіне сенетіндей. #GURUR-U İLMÎ: Іліми тəкəппарлық, іліміне сену жəне сүйену, ілімнің берген тəккаппарлығы. #GURUR-U MİLLÎ: Ұлттық тəккаппарлық, ұлттық намыс. #GURUR-U MİLLİYE: Ұлттық тəккаппарлық, ұлттық намыс. #GUSL: Бой дəреті. #GUSN: Тал, бұтақ. #GUSN-U A'ZAM: Ең үлкен тал. #GUSSA: Қайғы, уайым, шер. #GUSSEDAR: Қайғылы, шерлі, мұңды. #GUSÛN: Талдар, бұтақтар, жас бұтақтар (өскін). #GUSÜL: Тазалау, бой дəреті. #GÛŞ: Құлақ. #GÛŞ-U KABUL: Қабыл етіп құлақ салу. #GÛŞ-U KABUL CÂN: Көңілден қабылдап тыңдау, жан құлағымен тыңдау. #GÛYEM: Айтамын. #GUYUB: Ғайыптар, көрінбей білінбегендер. #GÜL-ÂB: Раушан гүлінің суы. #GÜLDESTE: Гүл будасы, гүл дестесі, бір шоқ гүл. * Көптеген əдемі нəрселерден жасалған будасы. #GÜL-DESTE: Гүл будасы. #GÜLDESTE-İ MARİFET: Мағрифет дестесі, Аллаһты (жж) танытқан жəне білдірген білім дестесі. #GÜL GÜLİSTAN: Раушангүл бақшасы, гүлдер əлемі. #GÜLİSTAN: Раушангүл бақшасы. #GÜLİSTAN-I BAĞ-I CİNAN: Жұмақ бақшаларының раушангүл бақшасы. #GÜLİSTAN-I FERAHFEZA: Жүректің раушангүл бақшасы, қуандырушы жəне рахаттандырушы раушангүл бақшасы.

161 #GÜLİSTAN-I FERAH-FEZA: Жүректің раушангүл бақшасы, қуандырушы жəне рахаттандырушы раушангүл бақшасы. #GÜLLE: Зеңбірек оғы, оқ. #GÜLNAR: Анар гүлі. #GÜLŞEN: Раушангүл бақшасы, раушангүл көп өсетін жер. #GÜL-Ü HÂLİS: Шынайы гүл. #GÜL-Ü MUHAMMEDÎ: Қызыл түсті раушан гүлі. #GÜL-Ü TEVHİD: Аллаһтың (жж) бірлігіне сүйенген көркем иман жолы. #GÜLZAR: Гүл бағы, раушан гүлінің көп өсетін бақша. #GÜLZAR-I GÜLİSTAN: Гүл бағы, раушан гүлінің көп өсетін бақша. #GÜMAN: Күмəн, ой, шүбə. #GÜMRAH: Жолынан адасқан, тура жолдан адасқан. #GÜNAH-I KEBAİR: Үлкен күнəлар. #GÜNAH-I KEBİRE: Үлкен күнə. #GÜNAHKÂR: Күнə істеген, күнəлі. #GÜNEŞ-MİSAL: Күн секілді. #GÜRUH: Груп, ұжым, топ, бөлік. #GÜRUH-U HAZELE: Жаман ниеттілер тобы, алаяқтар тобы, оңбағандар ұжымы. #GÜRUH-U İSYAN: Бас көтерген топ. #GÜRUH-U MÜCAHİDÎN: Мұджахидтер тобы, дін жолында күрескен жəне соғысқан тобы. #GÜRÜLTÜHANE: Айқай-шу үйі, азан-қазан жер. #GÜRÜLTÜHANE-İ İNSAN: Адамның айқай-шу үйі, адамдардың шу шығарған үйі. #GÜVAH: Күəгер, көрген, білген. #GÜZERAN-I HAYAT: Өмірдің ағысы, өтуі. #GÜZİDE: Таңдалған, мақтаулы. #GÜZİDE-İ BENÎ-ÂDEM: Адам баласының таңдаулысы жəне мақтаулысы, адамдардың таңдаулысы жəне мақтаулысы. #HÂB: Ұйқы. #HABBE: Дəн, тұқым. #HABBE-İ KALB: Жүрек дəні, жүрек дəнегі. #HABBEYİ KUBBELER YAPMAK: Кішкентай нəрсені өте үлкейту, құнсыз нəрсеге аса құндылық беру, түймедейді түйедей ету, тарыдайды таудай ету. #HABER: Хабар: 1.Болып кеткен немесе болатын туралы алынған немесе берілген білім. 2.Хадис, яғни, Хз.Мұхамедке (асм) қатысты болып білдірілген сөз, іс пен əрекет. #HABER-İ BEŞARET: Сүйінші хабары. #HABER-İ GAYBÎ: Ғайби хабарлар; білінбеген өткен немесе келешек немесе көзбен көрілмеген бір бөлік ақиқаттарға қатысты хабар. #HABER-İ GAYBİYE: Ғайби хабарлар; білінбеген өткен немесе келешек немесе көзбен көрілмеген бір бөлік ақиқаттарға қатысты хабар. #HABER-İ KAT'Î: 1.Нақты жəне тура хадис, Хз.Мұхаммедке (асм) қатысты болғандығы анық болған сөз. 2.Нақты тура хабар. #HABER-İ SAHİH: 1.Нақты хадис, Хз.Мұхаммедтің (асм) сөзі екені анық. 2. Нақты тура хабар. #HABER-İ VÂHİD: Бір сахабадан, бір кісіден немесе бір тармақтан келген хадис. #HABEŞ MELİKİ: Африканың Қызыл теңіз жағасында болған бір елдің (Хабешистан) патшасы. #HÂB-I GAFLET: Бейқамдық ұйқысы, Аллаһты (жж), ақіретті жəне дүнияға келу мақсатын ұмытқандық хал. #HÂB-I HAYAL: Қиял ұйқысына ұқсаған дүниялық армандар мен мақсаттар. #HÂB-I RAHAT: Демалу ұйқысы, шаршағанды басатын ұйқы. #HABİB: Сүйікті, сүйілген, дос. #HABİB-İ A'ZAM: (Аллаһ ж.ж. тарапынан) ең көп сүйілген (құл) Хз.Мұхаммед (асм).

162 #HABİB-İ EKREM: Аллаһтың (жж) ең сүйікті құлы Хз.Мұхаммед (асм). #HABİB-İ HAKİKÎ: Шынайы мағынамен сүйілуге лайық болған (Аллаһ ж.ж.). #HABİB-İ HUDA: Аллаһ (жж) тарапынан ең көп сүйілген құл Хз.Мұхаммед (асм). #HABİB-İ RABBÜ'L-ÂLEMÎN: Әлемдердің Раббысының (Аллаһтың ж.ж.) өте сүйген құлы. #HABİB-İ RAHMAN: Әрбір нəрсені қамтыған шексіз мейірімділік иесінің (Аллаһтың ж.ж.) ең сүйікті құлы. #HABİB-İ RAHMANÎ: Әрбір нəрсені қамтыған шексіз мейірімділік иесінің (Аллаһтың ж.ж.) ең сүйікті құлы. #HABİB-İ YEZDAN: Аллаһтың (жж) ең сүйікті құлы Хз.Мұхаммед (асм). #HABİB-İ ZÎŞAN: Абыройы ұлы жəне (Аллаһ ж.ж. тарапынан) ең көп сүйілген құл Хз.Мұхаммед (асм). #HABİB-İ ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық иесінің (Аллаһтың ж.ж.) ең сүйікті құлы Хз.Мұхаммед (асм). #HABİBİYET: 1.Аллаһтың (жж) сүйікті құлы. 2.Сүйікті болу. #HABİBULLAH: Аллаһтың (жж) сүйікті құлы Хз.Мұхаммед (асм). #HABÎR-İ BASÎR: Әрбір нəрсені көрген (basȋr) жəне əрбір нəрсені білген жəне əрбір нəрседен хабардар болған (Аллаһ ж.ж.). #HABÎS: Лас, жаман, оңбағандық. #HABÎSAT: Ластықтар, жамандықтар, оңбағандар. #HABL: Жіп. Арқан. #HABL-İ METİN: Мықты, үзілмейтін жіп. #HABL-İ METİN-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) мықты үзілмейтін жібі (Құран жəне Құранның қуатты үкімдері). #HABLULLAH: Аллаһтың (жж) жібі (Құран жəне Исламның кілті). #HABLÜLMETİN: 1. Мықты, үзілмейтін жіп. 2.Құран жəне Ислам негіздері. #HABLÜ'L-METİN: 1. Мықты, үзілмейтін жіп. 2.Құран жəне Ислам негіздері. #HABRÜ'L-ÜMME: Үмметтің (мұсылмандардың) ең үлкен ғалымы. #HABT: 1.Тартыста қарсыласын дəлелдермен үнін өшіру. 2.Жаңылысу, қате. #HAC: Қажылық. Ислам дінінің бес шартының бірі. Қажетті шарттарға сай əрбір мұсылман өмірінде бір рет Меккеге барып Қағбаны жəне Арафатты ережелеріне гөре зиярат етуі. #HACALET: Ұялу, ұялшақтық. #HACALETÂVER: Ұялдыратын. #HACALET-ÂVER: Ұялдыратын, ұятқа қалдыратын. #HACALET-İ DAİMÎ: Әрдайым ұялу, үнемі ұятқа қалу. #HACAMAT: Денеден қан алдыру. #HÂCAT: Мұқтаждықтар. #HÂCAT-I BEŞERİYE: Адамның мұқтаждықтары, адамға тəн қажеттіліктер. #HÂCAT-I CİSMANİYE: Денелік қажеттіліктер, материалдық мұқтаждықтар. #HÂCAT-I DİNİYE: Діни мұқтаждықтар, дінді үйрену, үйрету, өмір сүру жəне өмір сүргіздіру секілді мұқтаждықтар. #HÂCAT-I EBEDİYE: Мəңгілік мұқтаждықтар, мəңгі өмірге қатысты қалаулар мен мұқтаждықтар. #HÂCAT-I FITRÎ: Жаратылыста бар болған ортақ мұқтаждықтар. #HÂCAT-I GAYR-I ZARURİYE: Зəрулік (аса қажет) болмаған мұқтаждықтар. #HÂCAT-I HAYATİYE: Өмірлік қажеттіліктер, тіршілікпен қатысты мұқтаждықтар. #HÂCAT-I HAYVANİYE: Тіршілік иелерінің жəне хайуандардың мұқтаждықтары. #HÂCAT-I İNSANİYE: Адамның мұқтаждықтары. #HÂCAT-I MADDİYE: Материалдық мұқтаждықтар. #HÂCAT-I MANEVİYE: Рухани мұқтаждықтар. #HÂCAT-I MANEVİYE-İ İNSANİYE: Адамның рухани мұқтаждықтары. #HÂCAT-I SÜFLİYE: Төменгі сатыда болған (материалдық жəне денелік) мұқтаждықтар.

163 #HÂCAT-I ZARURİYE: Зəрулік (өмір сүру үшін мəжбүр) болған мұқтаждықтар. #HÂCAT-I ZARURİYE-İ DİNİYE: Діндегі зəрури (орнын толтыруға мəжбүр) болған мұқтаждықтар. #HACC: Қажылық, Ислам дінінің бес шартының бірі. Қажетті шарттарға сай əрбір мұсылман өмірінде бір рет Меккеге барып Қағбаны жəне Арафатты ережелеріне гөре зиярат етуі. #HACCAC-I ZALİM: Залым Хаджаж. Омейядтар Мемлекетінің қатты зұлымдықтар жасаған билеушілерінің бірі. #HACC-I EKBER: Ең үлкен қажылық. Арафатта жиналу күні болған Арафа күнінің Жұмаға сəйкес келген қажылыққа айтылады. #HACCÜ'L-EKBER: Ең үлкен қажылық. Арафатта жиналу күні болған Арафа күнінің Жұмаға сəйкес келген қажылыққа айтылады. #HACER: Тас. #HACERÜ'L-ESVED: Қара тас мағынасында болып, Қағбаның шығыс бұрышында, жерден 1.5 метр биіктікте орналастырылған мүбарак тастың аты. (Риуаятқа гөре, пайғамбарларға уахи əкелген періште Жебрейіл (ас) тарапынан Хз.Ибрахимге (ас) келтірілген). #HÂCET: 1.Мұқтаждық, қажет нəрсе, керек. 2.Дұға, тілек. #HÂCET-İ ÂMME: Әркімнің мұқтаждығы. #HÂCET-İ HAYATİYE: Өмірге тəн мұқтаждықтар, күнкөріспен қатысты қажеттіліктер. #HÂCET-İ ZARURİYE: Өмір сүру үшін зəрулік мұқтаждықтар, мəжбүрлік қажеттіліктер. #HACI: Қажылық міндетін атқарған мұсылман, қажы. #HACİM: Бір дененің қамтыған алаң, үлкендік. #HACZ: 1.Алажаққа сүйеніп сот шешімімен борыштар кісінің қолындағы мүлікке немесе құқына қол сұғу. 2.Кедергі болу, тыю, кедергі жасау. #HAÇ: Христиандарға гөре Хз.Исаның дар ағашқа тағылғаның еске салатын бейне, крест. #HAD: 1.Шегара, шек, сызық. 2.Соңы, шеті, ұшы. 3.Мөлшер, дəреже. 4.Дінде кейбір қылмыстар үшін қойылған жаза. 5.(логика) салыстырудағы сөйлемдерде айтылған терминдердің əрбіреуі. #HADAİK: (Hadîka. C.) Бақшалар. #HADEKA: Көздің қаралығы, көз қарашығы. #HADD: 1.Шегара, шек, сызық. 2.Соңы, шеті, ұшы. 3.Мөлшер, дəреже. 4.Дінде кейбір қылмыстар үшін қойылған жаза. 5.(логика) салыстырудағы сөйлемдерде айтылған терминдердің əрбіреуі. #HADD Ü HESAB: Шектеу мен есептеу. #HADD Ü HUDUD: Шегі мен соңы. #HAD VE HUDUD: Шегі мен соңы. #HADD Ü NİHAYET: Шегі мен соңы. #HADD Ü PÂYAN: Шегара жəне соңы. #HADD-İ BÜLUĞ: Ержеткендік немесе бойжеткендік шегі, балалық шақтан шығу. #HADD-İ EVSAT: 1.Салыстыруда алғашқы екі сөйлемде өткен ортақ термин (сөз). (Мысалға: «Адам жаны тірі. Әрбір жаны тірі өледі. Олай болса адам өледі!» дəлелінде «адам» , «өледі» hadd-ı ekbar, «жаны тірі» hadd-ı evsat). 2.Екі тарапты бірлестіруші болған. #HADD-İ KEMAL: Кемелділіктің соңғы шегарасы, кемшіліксіздіктің соңғы дəрежесі. #HADD-İ KUSVA: Соңғы дəреже. #HADD-İ MARUF: Діннің рұқсат шегара. #HADD-İ MEŞRU: Діннің білдірген шегара, діннің қойған шегарасы. #HADD-İ MEVHUM: Негізі болмай бар сияқты ойланылған шегара. #HADD-İ MUAYYEN: Белгілі шегара, анықталған сызық.

164 #HADD-İ ŞER'Î: Ислам дінінің қойған шегара. * ислам дініне гөре жазаландыру. #HADD-İ ŞERİAT: Шариғат шегарасы, ислам дінінің қойған шегі. * ислам дініне гөре берілген жаза. #HADD-İ TEVATÜR: Тауатур деп аталған қуатты хабар (хадис) дəрежесі. #HADD-İ VASAT: Шектен шықпаған немесе негізіне жеткізбей де қалмаған орта жол, орта сызық, тура жол. #HADD-İ ZÂTINDA: Негізінде, расында. #HADDİZÂTINDA: Негізінде, расында. #HADEME: Қызметші. #HADES: Дəретті бұзатын жағдай. #HÂDİ': Алдаушы. #HÂDÎ: 1.Хидаетті–тура жолды көрсеткен, амандық жолын көрсеткен, жетекші, көсем. 2.Хидаетке (амандыққа) жеткізген (Аллаһ ж.ж.). #HADÎD: Темір, болат. #HADÎDÜ'L-MİZAÇ: Қатты мінез, ашуланшақ жəне қызба жан. #HADİKA: Бақша. #HÂDİM: Қызметші, қызмет еткен. #HÂDİM-İ FURKAN: Тура мен жаңылысты ажыратушы болған Құранға қызмет үшін еңбек еткен. #HÂDİM-İ HAK: Аллаһтың (жж) қызметкері. #HÂDİM-İ İSLÂM: Исламға қызмет еткен, өзін Исламның қызметіне құрбандық еткен Ислам қызметкері. #HÂDİM-İ KUR'AN: Құран қызметкері, өзін Құран қызметіне құрбандық еткен. #HÂDİM-İ KUR'ANÎ: Құран үшін қызмет еткен, өзін Құран қызметіне құрбандық еткен. #HÂDİMÜ'L-LEZZAT: (Өмірдегі) лəззəттарды тас-талқан еткен, лəззаттарын жойған (өлім). #HÂDİM-İ MEDENİYET: Мəдениетті жыққан, қиратқан, зиян берген. #HÂDİM-İ NEBEVÎ: Хз.Мұхаммедтің(асм) қызметкері, өзін Хз.Мұхаммедтің (асм) қызметіне құрбандық еткен. #HÂDİM-İ YEGÂNE: Бірден-бір (теңдессіз, бірегей) қызметкер. #HÂDİMÜ'L-FURKAN: Тура мен жаңылысты ажыратушы болған Құранға қызмет үшін еңбек еткен. #HÂDİMÜ'L-KUR'AN: Құран қызметкері, өзін Құран қызметіне құрбандық еткен. #HADÎS: Хз.Мұхаммедтің (асм) сөзі, əмірі жəне жұрыс-тұрысы. * Хабар. #HÂDİS: Жаңа. Кейіннен болған нəрсе. Заман жəне мекен ішінде болған, жаратылған. #HÂDİSAT: Оқиғалар, болған жайттар. #HÂDİSAT-I ACİBE: Ғажайып оқиғалар, қайран қалдыратын оқиғалар. #HÂDİSAT-I AHKÂM: (Құрандағы) əмір жəне тыйымдарымен қатысты аяттардың келуіне себеп болған оқиғалар. #HÂDİSAT-I ÂLEM: Дүниядағы оқиғалар, дүния жаңалықтары. #HÂDİSAT-I ARZİYE: Жер оқиғалары, жер шарымен қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I AZÎME: Үлкен оқиғалар. #HÂDİSAT-I BEREKET: Берекет оқиғалары. #HÂDİSAT-I CEVVİYE: Ауа-райына қатысты оқиғалар, атмесфера оқиғалары. #HÂDİSAT-I CÜZ'İYE: Шағын оқиғалар, белгілі бір жер жəне заманда болған оқиғалар. #HÂDİSAT-I DÜNYEVİYE: Дүниядағы оқиғалар, дүниялық жаңалықтар. #HÂDİSAT-I GAYBİYE: Ғайыптағы оқиғалар, көздердің алдында болмаған жəне білінбеген өткен жəне келешектегі оқиғалар. #HÂDİSAT-I HAYATİYE: Өмірге қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I İ'CAZİYE: Мұғжизамен қатысты оқиғалар, мұғжиза түріндегі оқиғалар. #HÂDİSAT-I İSLÂMİYE: Исламмен қатысты оқиғалар.

165 #HÂDİSAT-I İSTİKBALİYE: Келешекпен қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I İSTİKBALİYE-İ DÜNYEVİYE: Келешектегі дүния оқиғалары. #HÂDİSAT-I KÂİNAT: Әлем оқиғалары, əлемдегі оқиғалар. #HÂDİSAT-I KEVNİYE: Әлемдегі оқиғалар. #HÂDİSAT-I KEVNİYE-İ GAYBİYE: Әлемдегі ғайыптық (яғни, адамдардың білімінің тысында қалған жəне келешекте пайда болатын) оқиғалар. #HÂDİSAT-I MAZİYE: Өткен замандағы оқиғалар. #HÂDİSAT-I MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедпен (асм) қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I MÜDHİŞE: Қорқынышты оқиғалар, үрейлі жəне адам төзгісіз оқиғалар. #HÂDİSAT-I MÜTHİŞE: Қорқынышты оқиғалар, үрейлі жəне адам төзгісіз оқиғалар. #HÂDİSAT-I NECMİYE: Жұлдыздармен қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I RİSALET: Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбарлығымен қатысты оқиғалар. #HÂDİSAT-I SEMAVİYE: Көктегі оқиғалар. #HÂDİSAT-I TARİHİYE: Тарихта болған оқиғалар. #HÂDİSAT-I ÜMEM-İ SÂLİFE: Өткен замандардағы үмметтердің (адамзат қауымдарының) оқиғалары. #HÂDİSAT-I ZAMAN: Заманымыздағы оқиғалар. #HÂDİSAT-I ZAMANİYE: Заманымыздағы оқиғалар. #HÂDİSE: Оқиға. #HÂDİSE-İ ACİBE: Ғажайып оқиға, таң қалдыратын оқиға. #HÂDİSE-İ ACİBE-İ CEVVİYE: Ауа-райының таң қалдыратын оқиғасы, атмосферадағы қайран қалатын оқиғалар. #HÂDİSE-İ ADLİYE: Сотпен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ ÂHİRZAMAN: Ақырзаман оқиғасы, дүнияның жəне адамзат өмірінің соңғы кезеңдеріндегі оқиғалары. #HÂDİSE-İ ÂHİR ZAMAN: Ақырзаман оқиғасы, дүнияның жəне адамзат өмірінің соңғы кезеңдеріндегі оқиғалары. #HÂDİSE-İ ARZİYE: Жер шарында болатын (зілзəлə, апат секілді) оқиға. #HÂDİSE-İ AZÎME: Үлкен оқиға. #HÂDİSE-İ BEDENİYE: Денеге қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ BEREKET: Берекет оқиғасы. #HÂDİSE-İ CEVVİYE: Ауа-райы оқиғасы, атмосфера оқиғасы. #HÂDİSE-İ CÜZ'İYE: Белгілі бір жер жəне заманда болған оқиға. #HÂDİSE-İ DÜNYEVİYE: Дүнияда болған оқиға. #HÂDİSE-İ ELÎME: Қайғылы оқиға, аянышты оқиға. #HÂDİSE-İ EZELİYE: Әзəлдағы (бастапқысы жəне соңы болмаған замандағы) оқиға. #HÂDİSE-İ GAYBİYE: Адамдардың білімінің шегі жетпейтін оқиға. #HÂDİSE-İ HÂRİKA: Таңғажайып оқиға.* Мұғжиза оқиға. #HÂDİSE-İ HAZIRA: Қазіргі оқиға, жаңа ғана болған оқиға. #HÂDİSE-İ İHANET: Опасыздық оқиғасы. #HÂDİSE-İ İNAYET: Аллаһтан (жж) келген жəрдем оқиғасы. #HÂDİSE-İ İSTİKBALİYE: Келешекте келетіні хабар берілген оқиға. #HÂDİSE-İ KUDSİYE: Қасиетті оқиға, киелілік жұққан оқиға. #HÂDİSE-İ KUR'ANİYE: Құранмен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ KÜLLİYE: Белгілі бір жер жəне заманмен шектеліп қалмай түрлі жер жəне замандарда болатын оқиға. #HÂDİSE-İ MAĞLUBİYET: Жеңіліс оқиғасы, ұтылыс оқиғасы. #HÂDİSE-İ MAZLUME: Зұлымдыққа жол берілген оқиға. #HÂDİSE-İ MEŞHURE: Мəшһүр оқиға, əркімге естілген жəне білінген оқиға. #HÂDİSE-İ MİSALİYE: Мысал əлеміндегі оқиға (мысал əлемі: дүнияда болып кеткендердің жанды жазбалары тіркелінген əлем). #HÂDİSE-İ MU'CİZE: Мұғжиза оқиғасы.

166 #HÂDİSE-İ MU'CİZEKÂRANE: Мұғжиза түрінде кездескен оқиға. #HÂDİSE-İ MÜDHİŞE: Қорқынышты оқиға, үрейлі, жан түршіктіретін оқиға. #HÂDİSE-İ MÜTHİŞE: Қорқынышты оқиға, үрейлі, жан түршіктіретін оқиға. #HÂDİSE-İ MÜHİMME: Маңызды оқиға, мəнді оқиға. #HÂDİSE-İ NEVMİYE: Ұйқыда жатқанда түсте көрген оқиға. #HÂDİSE-İ NURİYE: Рисале-и Нұрмен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ RUBUBİYET: Рубубиет оқиғасы, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиешісі болғандығын көрсеткен оқиға. #HÂDİSE-İ RUHANİYE: Рухтар дүниясында болған оқиға. #HÂDİSE-İ RUHİYE: Рухани оқиға, адамның сезім жəне ой дүниясында көрген оқиғасы. #HÂDİSE-İ SEMAVİYE: Көктегі оқиға, көк жүзімен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ SİYASİYE: Саяси оқиға, саясатпен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ ŞAHSİYE: Жеке тұлғаға қатысты оқиға, жеке адамға тəн оқиға. #HÂDİSE-İ ŞER'İYE: Шариғатқа қатысты оқиға, діннің əмір жəне тыймдарымен қатысты оқиға. #HÂDİSE-İ TAARRUZİYE: Шабуыл оқиғасы. #HÂDİSE-İ TARİHİYE: Тарихи (тарихқа қатысты) оқиға. #HÂDİSE-İ UHRA: Басқа оқиға, өзге оқиға. #HÂDİSE-İ UMUMİYE: Жалпы оқиға, дүнияны жəне əркімді қатысты еткен оқиға. #HÂDİSE-İ VÂHİD: Бір ғана оқиға. #HÂDİSE-İ RUHANİYE: Рухтар дүниясында болған оқиға. #HADÎS-İ BİLMANA: Мағынасы қаз-қалпында қалған сөздері өзгерген хадис. #HADÎS-İ Bİ'L-MANA: Мағынасы қаз-қалпында қалған сөздері өзгерген хадис. #HADÎS-İ KAT'Î: Хз.Мұхаммедтен (асм) екені анық хадис. #HADÎS-İ KUDSÎ: Кудси хадис, мағынасы уахи жолымен Хз.Мұхаммедке (асм) білдірілген, сөздері болса өзінікі болған хадис. #HADÎS-İ MÜTEŞABİH: Мүтешабих хадистер, тұспалдап айтып, ишарамен сөйлеу (метонимия, метафора) секілді сөз өнерімен жеткізілгендігі үшін негізгі көзделген мағынасы əркімге түсінікті болмаған хадис. #HADÎS-İ NEBEVÎ: Хз.Мұхаммедке (асм) қатысты сөз. #HADÎS-İ SAHİH: Тура жəне сенімді хадис. #HADÎS-İ ŞERİF: 1.Хз.Мұхаммедтің (асм) мүбарак сөзі. 2.Мүбарак хадис кітабы. #HADÎS-İ ŞEYHEYN: Екі үлкен хадис ғалымының (Имам Бұқари жəне Имам Мүслимнің) жазған кітаптарында орын алған хадис. #HADRAVAT: Жасыл шөбі көп жер, жасылдық, көкөніс. #HADS: 1.(Ұзақ ойлануға қажет қалмастан) тікелей жəне бір сəтте бір ақиқатты түсіну. 2.Лезде жəне тікелей ақиқатты аңғару арқылы қолға түсірілген ілім. #HADSEN: Хадс арқылы, бірден жəне тікелей ақиқатты ап-ашық түсіну жолымен. #HADSÎ: Хадске қатысты, hads сөзіне қараңыз. #HADS-İ İMANÎ: Иман саясында ақиқатты ап-ашық, нақты, тікелей жəне бір сəтте аңғару жəне білу. #HADS-İ KALBÎ: Жүрек арқылы ақиқатты ап-ашық, нақты, тікелей жəне бір сəтте аңғару жəне білу. #HADS-İ KAT'Î: Анық хадс, ақиқатты ап-ашық, нақты, тікелей жəне бір сəтте аңғару жəне білу. #HADS-İ SADIK: Ақиқатты қатесіз бірден, ап-ашық жəне тура түрінде түсіну жəне білу. #HADS-İ YAKÎN: Ақиқатты тікелей жəне бірден, ап-ашық жəне тура түрінде түсіну жəне білу. #HADSİZ: Шексіз, сансыз. #HAFÂ: Жасырын. #HÂFIZ: Қорғаушы, қорғаған. * Бүкіл Құранды жаттап алған.

167 #HÂFIZA: Жаттау жəне жадында ұстау күші. #HÂFIZ-I HAKİKÎ: Шынайы қорғаушы, əрбір нəрсені толық қорғаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂFIZ-I KUR'AN: Құран хафызы, бүкіл Құранды жадынан оқыған. #HÂFIZ-I ŞİRAZÎ: (Мл.1193-1291) Гүлістан жəне Бостан атында атақты шығармалардың иесі жəне 30 жыл ілім, 30 жыл саяхат, 30 жыл да жалғыз басымен ғибадатпен өмір өткізген ислам ғалымы. #HAFÎ: Жасырын, құпия. #HAFİD: Немере ұл. * Ұл. #HAFİDE: Немере қыз. #HAFİYE: Тыңшы. Полиция. #HAFÎZ: Әрбір нəрсені толық сақтаған, əрбір нəрсені жоқ болудан қорғаған (Аллаһ ж.ж.). #HAFÎZANE: Ешбір нəрсені ұмытпаған тыс қалдырмастан сақтаған түрде. #HAFÎZ-İ ALÎM: Әрбір нəрсені толық білген жəне əрбір нəрсені толық түрде қорғаған (Аллаһ ж.ж.). #HAFÎZ-İ HAKÎM: Әрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы, өлшемді, үйлесімді жəне орынды) жасаған жəне əрбір нəрсені толық түрде қорғаған (Аллаһ ж.ж.). #HAFÎZ-İ RAHÎM: (Сүйікті құлдарына) өте мейірімті болған жəне əрбір нəрсені толық қорғаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂFIZİYET: 1.Сақтаушылық, қорғаушылық, жоқ болу жəне ұмытылуға жол бермеу ісі. 2.Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені сақтауы, Аллаһтың (жж) шексіз сақтаушылық сипаты. #HAFÎZİYET: Қорғаушылық, зиянды нəрселерден аман сақтау. #HAFRİYAT: Қазу, жер қазу, қопару. #HÂH NÂ-HÂH: Қаласа да қаламаса да, еріксіз. #HAHAMBAŞI: Хз.Мұсаның (ас) дінін ұстанған дінбасылары. #HÂHEM: Сұраймын. #HÂHİŞ: Мықты қалау, қатты сұрау. #HÂHİŞGER: Мықты қалау иесі, қатты қалайды. #HÂHİŞKÂR: Мықты қалау иесі, қатты қалайды. #HAİB: Үмітсіз, мақрұм. #HÂİF: Қорыққан, қорқынышқа түскен. #HAİL: Перде, тосқауыл, кедергі. #HÂİL: Қорқынышты, үрей салған. #HAİN: Қиянат жасаған, қиянатшыл. #HAİNANE: Қиянатшыл түрде. #HAİN-İ BÎDİN: Дінсіз қиянатшыл. #HAİN-İ DİN: Дінге қиянат (опасыздық) жасаған. #HAİN-İ MİLLET: Ұлтқа (халыққа) қиянат (сатқындық) жасаған. #HAİZ: Ие, иеленген. #HÂİZE: Ие, иеленген. #HAK: (1) Аллаһ (жж). #HAK: (2) 1.Тура, ақиқат. 2.Әділдік. 3.Жасалынған іс, міндет немесе қызметтің төлемі. 4.Үлес, пай. 5.Исламиет. 6.Құран. 7.Қиямет. #HÂK: Топырақ. #HÂK İLE YEKSAN: Жермен жексен. #HAKAİK: Ақиқаттар, шындықтар. #HAKAİK-AŞİNA: Ақиқаттарды таныған жəне білген. #HAKAİK-İ HAFİYE: Жасырын ақиқаттар, астыртын шындықтар. #HAKAİK-İ ACİBE: Ғажайып ақиқаттар, қайран қалдыратын ақиқаттар. #HAKAİK-İ AHVAL: Халдердің ақиқаттары, түрлі жағдайлардың астындағы ақиқаттар. #HAKAİK-İ ÂLEM: Әлемнің ақиқаттары, дүнияның ақиқаттары. #HAKAİK-İ ÂLİYE: Ұлы ақиқаттар. #HAKAİK-İ AZÎME: Үлкен ақиқаттар.

168 #HAKAİK-İ CEMİLE: Әдемі ақиқаттар. #HAKAİK-İ DAKİKA: Астарлы жəне терең ақиқаттар. #HAKAİK-İ DİNİYE: Діндегі ақиқаттар. #HAKAİK-İ ERKÂN-I İMANİYE: Негізгі иман шарттарына қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ ESASİYE: Негізгі ақиқаттар. #HAKAİK-İ ESASİYE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы негізгі ақиқаттар. #HAKAİK-İ ESMA: (Аллаһқа ж.ж. тəн) есімдердің баяндаған ақиқаттар. #HAKAİK-İ EŞYA: Жаратылған нəрселердің негізіндегі ақиқаттары. #HAKAİK-İ GAMIZA: Терең ақиқаттар. #HAKAİK-İ GAMIZA-İ İLAHİYE: Аллаһқа (жж) тəн (Аллаһты ж.ж. таныттыратын) терең ақиқаттар. #HAKAİK-İ GAYBİYE: Адамның білім шегарасының тысында қалан ақиқаттар. #HAKAİK-İ HAKİKİYE: Бізге немесе заман жəне жерге тəуелді болмаған (салыстырмалы болмаған) негізгі жəне мəңгі ақиқаттар. #HAKAİK-İ HAYAT: Өмір ақиқаттары, өмірмен пайда болған ақиқаттар. #HAKAİK-İ İ'CAZ: Мұғжизалы баяндау арқылы тілге кілтірілген ақиқаттар. #HAKAİK-İ İLAHİYE: Аллаһты (жж) таныттырушы ақиқаттар. #HAKAİK-İ İLMİYE: Ғылыми ақиқаттар, ілім арқылы пайда болған ақиқаттар. #HAKAİK-İ İMAN: Иманмен қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ İMANİYE VE KUR’ANİYE: Құрандағы иман ақиқаттары. #HAKAİK-İ İMANİYE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы иман ақиқаттары. #HAKAİK-İ İSLÂMİYE: Исламның негізі болған ақиқаттар. #HAKAİK-İ İTİKADİYE: Сеніммен қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ KÂİNAT: Жаратылыс ақиқаттары, жаратылыста болған ақиқаттар. #HAKAİK-İ KÀTIA-İ BAHİRE: Ап-ашық нақты ақиқаттар. #HAKAİK-İ KEVNİYE: Жаратылған болмыстар дүниясындағы ақиқаттар. #HAKAİK-İ KUDSİYE: Киелі ақиқаттар. #HAKAİK-İ KUDSİYE-İ İLAHİYE: Аллаһты (жж) таныттыратын киелі ақиқаттар. #HAKAİK-İ KUDSİYE-İ İMANİYE: Иманмен қатысты киелі ақиқаттар. #HAKAİK-İ KUR'AN: Құрандағы ақиқаттар. #HAKAİK-İ KUR'ANİYE: Құрандағы ақиқаттар. #HAKAİK-İ LATÎFE: Көркем ақиқаттар. #HAKAİK-İ MAÂNÎ: Мағыналардың баяндаған ақиқаттар. #HAKAİK-İ MANEVİYE: Рухани ақиқаттар, материал дүниясына қатысты болмаған ақиқаттар. #HAKAİK-İ MEVCUDAT: Болмыстардың негізгі ақиқаттары. #HAKAİK-İ Mİ'RACİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) миғраж мұғжизасымен қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ MÜBERHENE VE İLMİYE: Дəлелдерге сүйенген, дəлелденген іліми ақиқаттар. #HAKAİK-İ MÜCERREDE: Мұжерред ақиқаттар, сезім мүшелерімен танылып білінбеген, ақыл арқылы білінген ақиқаттар. #HAKAİK-İ MÜMKİNAT: Жаратылған немесе жаратылатын болмыстармен қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ NÂMÜTENAHİYE: Шексіз ақиқаттар, шегі жоқ сансыз ақиқаттар. #HAKAİK-İ NİSBİYE: Салыстырмалы ақиқаттар; заман, мекен жəне шарттарға немесе дүниядағы болмыстар арасындағы байланыстарға қарайтын ақиқаттар; салыстырып көру арқылы білінген ақиқаттар. #HAKAİK-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық арқылы білдірілген ақиқаттар. #HAKAİK-İ SABİTE: Өзгермейтін ақиқаттар (Аллаһтың ж.ж. қойған заңдар, қағидалар). #HAKAİK-İ SABİTE-İ KÂİNAT: Әлемнің өзгермейтін ақиқаттары (əлемдегі илаһи заңдар, негізгі ақиқаттар, ережелер). #HAKAİK-İ SEB'A: Жеті ақиқат. #HAKAİK-İ SEMAVAT: Жету өте қиын ұлық ақиқаттар. #HAKAİK-İ SEVABİYE: Сауаппен қатысты (хадистерде айтылған) ақиқаттар, білімдер.

169 #HAKAİK-İ ŞERİAT: Шариғатта (дінде) білдірілген ақиқаттар. #HAKAİK-İ TEFSİR: Тəпсір кітаптарымен ашықталған ақиқаттар. #HAKAİK-İ UHREVİYE: Ақыретпен (қияметтен кейінгі мəңгі өмірмен) қатысты ақиқаттар. #HAKAİK-İ ULVİYE: Жоғары жəне терең ақиқаттар. #HAKAİK-İ UZMA: Үлкен ақиқаттар. #HAKAİK-İ ZAHİRİYE-İ KUR'ANİYE: Құранда мағынасы ашық болып білдірілген ақиқаттар. #HAKAİK-İ ZEVKİYE: Жүрек жəне рух арқылы сезіліп түсінілген ақиқаттар. #HAKAİKNÜMA: Ақиқаттарды көрсеткен. #HAKAİK-NÜMA: Ақиқаттарды көрсеткен. #HAKAN: Түріктерде билеуші, патша, қаған. #HAKARET: Кішігірім, майда. * Қорлау, тіл тигізу, жəбірлеу. #HAKARET-İ ZAHİRİYE: Сырттай маңызсыз жəне кішкентай. #HAKARETKÂRANE: Қорлайтын түрде, төмендетіп. #HAKEM: Әлемдегі шексіз əкімдігін жəне бүкіл істерін хикмет жəне əділдікпен жүргізген (Аллаһ ж.ж.). #HAKENDİŞ: Хақ жəне туралық мəселесіне қатты мəн берген, хақ жəне туралық ой үстінде əрекет еткен. #HAK-ENDİŞ: Хақ жəне туралық мəселесіне қатты мəн берген, хақ жəне туралық ой үстінде əрекет еткен. #HÂKEZA: Сол сияқты, сол секілді. #HÂK-İ DER-İ ÂL-İ ABÂ: Әли абаның есігінің алдындағы топырақ. #HÂK-İ PÂY: Аяқтың басқан топырақ. #HÂKİDAN: Топырақ. Жер. #HAKİKAT: Ақиқат, шындық. #HAKİKATBÎN: Ақиқатты көрген жəне жақыннан таныған. #HAKİKAT-BÎN: Ақиқатты көрген жəне жақыннан таныған. #HAKİKATDAR: Өзінде ақиқат болған, ақиқатқа ие, ақиқатшыл. #HAKİKATTAR: Өзінде ақиқат болған, ақиқатқа ие, ақиқатшыл. #HAKİKATEN: Шынында, ақиқатында. #HAKİKAT-FEŞAN: Ақиқатты жайған. #HAKİKAT-İ ACİBE: Ғажайып ақиқат, таңдандырған ақиқат. #HAKİKAT-İ ADALET: Әділдіктің негізі жəне өзегі; əділдіктің шынайы мағынасы. #HAKİKAT-İ AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) Пайғамбарлығының негізі жəне шынайы мағынасы. #HAKİKAT-İ AKREBİYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) əркімге əрбір нəрседен де жақын болуының негізі жəне шынайы мағынасы. #HAKİKAT-İ ÂLİYE: Жоғары ақиқат. #HAKİKAT-İ ÂLİYE-İ NEFSÜ'L-EMRİYE: Істің өзегіне қатысты шынайы ақиқат. #HAKİKAT-İ ÂMİRİYET: Әмірліктің (яғни, əмір беру жəне əмірін орындаттыру күшіне ие болудың) негізі жəне шынайы ақиқаты. #HAKİKAT-İ ÂMME: Жалпы ақиқат, əрбір заман жəне əрбір жерде өтімді болған ақиқат. #HAKİKAT-İ ARŞİYE: 1.Аллаһтың (жж) ұлы мақамынан келген ақиқат. 2.Ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ A'ZAM: Ең ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ AZÎME: Ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ AZÎME-İ HÂKİMANE-İ ÂMİRANE: Әрбір нəрсені əкімдік жəне əмір астында болдырту түріндегі үлкен ақиқат. #HAKİKAT-İ BÂHİRE: Ашық ақиқат. #HAKİKAT-İ BÂKİYE: Мəңгі ақиқат. #HAKİKAT-İ BELÂGAT: Шешендіктің негізі жəне өзегі; тақырып, тыңдаушылардың жағдайы жəне мақсатқа ең сай түрде сөз сөйлеудің негізі жəне өзегі.

170 #HAKİKAT-İ CÂMİA: Мазмұнды ақиқат; кең қамтыған принцип, негіз жəне іргелі ақиқат. #HAKİKAT-İ CAZİBEDAR: Әрбір нəрсені өзіне тарту жəне байлау күшіне ие ақиқаты (шынайы сүйіспеншіліктің негізі жəне өзегі болған Аллаһтың (жж) шексіз сұлулығы). #HAKİKAT-İ CİSMANİYE: Дене болу ерекшелігінің негізі, өзегі жəне іргесі, дене болу ақиқаттылығы. #HAKİKAT-İ DAİME: Шексіз мəңгі болған ақиқат. #HAKİKAT-İ DİN: Діннің негізі, іргесі, өзегі. #HAKİKAT-İ DÜNYA: Дүнияның негізі, өзегі, шынайы мағынасы мен мəні. #HAKİKAT-İ EKBER: Ең үлкен ақиқат. #HAKİKAT-İ EKBER-İ HAŞRİYE: Ең үлкен хашир ақиқаты, қияметтен кейінгі қайта тірілу түріндегі ең үлкен ақиқат. #HAKİKAT-İ FITRİYE: Фытри ақиқат, жаратылыстағы негізгі ақиқат. #HAKİKAT-İ FURKANİYE: Тура мен жаңылысты айырған Құрандағы ақиқат, Құрандағы негізгі жəне іргелі ақиқат. #HAKİKAT-İ GURÛB: Күннің батуының шынайы мағынасы. #HAKİKAT-İ HADÎSİYE: Хадисте білдірілген ақиқат. #HAKİKAT-İ HAL: Шынайы жағдай. #HAKİKAT-İ HARİCİYE: Сыртқы ақиқат, жаратылған болмыстар дүниясына қатысты ақиқат (объективті ақиқат). #HAKİKAT-İ HAŞİR VE KIYAMET: Хашир жəне қиямет ақиқаты, дүнияның өмірі аяқталып жығылуы жəне о дүнияның құрылуы жəне өлгендердің жаңадан тірілуінің (қияметтің) жəне əркімнің жасаған істерінен Раббыларына есеп беру үшін жиналуының шынайы ақиқаты. #HAKİKAT-İ HAŞRİYE: Хаширдің ақиқаты, қияметтен кейін əркімнің жасаған істерінен Раббыларына есеп беру үшін жиналуының шынайы ақиқаты. #HAKİKAT-İ HAYAT: Өмір ақиқаты, өмірдің негізгі ақиқаты жəне негізгі мағынасы. #HAKİKAT-İ HAYATİYE: Өмірге қатысты ақиқат. #HAKİKAT-İ İÇTİMAİYE: Қоғамда қабылданған ақиқат. #HAKİKAT-İ İHLAS: Ықылас ақиқаты, ықыластың асылы жəне негізі, шынайы ықылас. #HAKİKAT-İ İLMİYE: Ілми ақиқат, ілімде қабылданған ақиқат. #HAKİKAT-İ İMAN: Иман ақиқаты, иманның асылы жəне негізі, иманның негізі болған ақиқат. #HAKİKAT-İ İMANİYE: Иман ақиқаты, иманның асылы жəне негізі, иманның негізі болған ақиқат. #HAKİKAT-İ İNSANİYE: Адамның негізгі ақиқаты, адамның рухани негізі, шынайы адамдық. #HAKİKAT-İ İSLÂM: Исламиеттің негізі жəне өзегі (иманның шарттары жəне ғибадаттың негізі болған Ислам шарттары). #HAKİKAT-İ İSLÂMİYE: Исламиеттің негізі жəне өзегі (иманның шарттары жəне ғибадаттың негізі болған Ислам шарттары). #HAKİKAT-İ İSLÂMİYET: Исламиеттің негізі жəне өзегі (иманның шарттары жəне ғибадаттың негізі болған Ислам шарттары). #HAKİKAT-İ KÂİNAT: Әлемнің негізі жəне өзегі, əлемнің жаратылысына негіз болған Аллаһтың (жж) есімдері жəне сипаттары. #HAKİKAT-İ KÀTIA: Өткір ақиқат, жаңылысты тамырынан кескен жарқын ақиқат. #HAKİKAT-İ KÀTIA-İ SÂTIA: Жарқын жəне өткір ақиқат, жаңылысты тамырынан кескен жарқын ақиқат. #HAKİKAT-İ KAT'İYYE: Өткір ақиқат. #HAKİKAT-İ KAT'İYE: Өткір ақиқат. #HAKİKAT-İ KEMALÂT: Кемелділіктің негізі жəне сүйенері.

171 #HAKİKAT-İ KERİMANE: Жомарттылықпен игілікте болу жəне ризықтандыру ақиқаты. #HAKİKAT-İ KERÎMANE: Жомарттылықпен игілікте болу жəне ризықтандыру ақиқаты. #HAKİKAT-İ KUDSİYE: Киелі ақиқат. #HAKİKAT-İ KUDSİYE-İ KUR'ANİYE: Құранның білдірген киелі ақиқат. #HAKİKAT-İ KUR'AN: Құранның білдірген ақиқат. #HAKİKAT-İ KUR'ANİYE: Құранның білдірген ақиқат. #HAKİKAT-İ KÜBRA: Ең үлкен ақиқат. #HAKİKAT-İ KÜFRİYE: Күпірліктің негізі жəне іргесі.#HAKİKAT-İ KÜLLÎ: Белгілі бір заман жəне жерге байлаулы болмаған кең жəне жалпы ақиқат. #HAKİKAT-İ KÜLLİYE: Белгілі бір заман жəне жерге байлаулы болмаған кең жəне жалпы ақиқат. #HAKİKAT-İ KÜLLİYE-İ DAİME: Белгілі бір заман жəне жерге байлаулы болмаған жалпы, кең жəне жалғасымды ақиқат. #HAKİKAT-İ MADDİYE: Материалдық ақиқат, материал дүниясына қатысты ақиқат. #HAKİKAT-İ MAHBUBE: Сүйілген (өте қаланған, қатты мұқтаждық сезілген) ақиқат. #HAKİKAT-İ MAHZ: Толық ақиқат, тек қана ақиқат. #HAKİKAT-İ MEÇHULE: Белгісіз ақиқат, беймəлім ақиқат. #HAKİKAT-MEDAR: Ақиқатқа апарған себеп. #HAKİKAT-İ MEVT: 1.Өлімнің ақиқаты, өлімнің шынайы болмысы. 2.Өлімнің шынайы жүзі жəне мағынасы.#HAKİKAT-İ MEVTİYE: 1.Өлімнің ақиқаты, өлімнің шынайы болмысы. 2.Өлімнің шынайы жүзі жəне мағынасы.#HAKİKAT-İ Mİ'RAC: 1.Миғраждың негізі жəне ішкі жүзі, шынайы мағынасы. 2.Миғраждың ақиқаты, Миғраж мұғжизасының шын мəнінде болуы. #HAKİKAT-İ MUAZZAMA: Үлкен ақиқат. #HAKİKAT-İ MUHİTA: Ауқымы шексіз кең болған ақиқат. #HAKİKAT-İ MUKARRERE: Нақтылығы қабылданған ақиқат. #HAKİKAT-İ MUTLAKA: Шегі жəне соңы болмаған ақиқат.#HAKİKAT-İ MÜHİMME: Маңызды ақиқат. #HAKİKAT-İ MÜMKİNAT: Жаратылған жəне жаратылатын барлық болмыстарға қатысты тура білімдер жəне ақиқаттар, негізі мен өзегі. #HAKİKAT-İ NAMAZ: Намаздың шынайы мағынасы жəне негізі. #HAKİKAT-İ NEFSÜ'L-EMRİYE: Істің жəне ақиқаттың негізі жəне өзегі.#HAKİKAT-İ NEV'İYE: Бірдей түрдегі болмыстардың негізгі жəне ортақ өзегі. #HAKİKAT-İ NEVİYE: Бірдей түрдегі болмыстардың негізгі жəне ортақ өзегі. #HAKİKAT-İ NEVMİYE: Түспен қатысты мағына жəне ақиқат. #HAKİKAT-İ NURANİYE: Нұрлы ақиқат. #HAKİKAT-İ NURİYE: Рисале-и Нұрдың ақиқаты, Рисале-и Нұрдың мысалдаған ақиқат. #HAKİKAT-İ ÖMR: Сүрілген ғұмырдың ақиқаты. #HAKİKAT-İ RAHMET: Аллаһтың (жж) мейірімділігінің ақиқаты, асылы жəне өзегі. #HAKİKAT-İ RAKİBANE: (Аллаһ ж.ж. тарапынан) əрбір нəрсенің бақылау астына ұстау ақиқаты.#HAKİKAT-İ RÂSİHA-İ ÂLİYE: Қуатты жоғары ақиқат. #HAKİKAT-İ REMZİYE: Жасырын ишарат түріндегі ақиқат. #HAKİKAT-İ RİSALET: Пайғамбарлық ақиқаты, Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбарлығының ақиқаты. #HAKİKAT-İ RUHİYE: Рухтық ақиқат, рухтың (өлімсіздігінің) ақиқаты. #HAKİKAT-İ RÜYA: Түс ақиқаты, көрілген түстің ишарат еткен ақиқат. #HAKİKAT-İ SABİTE: Тұрақты ақиқат, жалғасымды жəне тұрақты болған негіз, болмысы жалғасымды болған ақиқат.

172 #HAKİKAT-İ SALÂT: Намаздың шынайы мағынасы жəне негізі. #HAKİKAT-İ SEVAB: Сауаптың негізі жəне ақиқаты. #HAKİKAT-İ SEVAP: Сауаптың негізі жəне ақиқаты. #HAKİKAT-İ ŞÂHİKA: Жоғары жəне ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ ŞERİAT: Шариғаттың асылы, негізі, ақиқаты. #HAKİKAT-İ TARÎKAT: Тариқаттың асылы, негізі, негізгі мақсаты. #HAKİKAT-İ TEAVÜN: (Болмыстардың жаратылыстан байлаулы болған) бір-біріне жəрдемдесу жəне сүйенудің негізі, принципі, қағидасы. #HAKİKAT-İ TEVEKKÜL: Тəуекелдің асылы, шынайы мағынасы. #HAKİKAT-İ TEVHİD: Тəухид ақиқаты, Аллаһтың (жж) бірлігінің ақиқаты жəне асылы. #HAKİKAT-İ TEVHİDİYE: Тəухид ақиқаты, Аллаһтың (жж) бірлігінің ақиқаты жəне асылы. #HAKİKAT-İ UBUDİYET-İ AHMEDİYE: Хз. Мұхаммедтің (асм) құлдық жəне ғибадатының негізі, шынайы мағынасы жəне өзегі. #HAKİKAT-İ ULVİYE: Ұлы ақиқат, жоғары ақиқат. #HAKİKAT-İ ULYÂ: Жоғары, асқақ ақиқат. #HAKİKAT-İ UMUMİYE-İ UZMA: Жалпылық қасиетіндегі үлкен ақиқат; қамтыған ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ UZMA: Ұлы ақиқат. #HAKİKAT-İ VAHY: Уəхидың ақиқаты. #HAKİKAT-İ VAKIA: Болған оқиғаның ақиқаты. #HAKİKAT-İ VÜCUD: Болмыстың асылы, болмыстың шынайы негізі. #HAKİKAT-İ ZAMAN: Заманның ақиқаты, заманның асылы жəне шынайы мəнісі (өзегі). #HAKİKAT-İ ZARURİYE: Зəрури ақиқат, болмауы мүмкін емес ақиқат. #HAKİKAT-İ ZÎŞUUR: Сана иесінің өзегі, ақиқаты (адам рухы). #HAKİKATPEREST: Ақиқат сүйгіштік, ақиқатқа қатты жақтастық. #HAKİKAT-PEREST: Ақиқат сүйгіштік, ақиқатқа қатты жақтастық. #HAKİKATPERESTANE: Ақиқат қатты сүйетін түрде, ақиқатқа мықты жақтасқан түрде. #HAKİKAT-PERESTANE: Ақиқат қатты сүйетін түрде, ақиқатқа мықты жақтасқан түрде. #HAKİKATPERVER: Ақиқат сүйгіштік, ақиқатқа қатты жақтастық. #HAKİKAT-PERVER: Ақиқат сүйгіштік, ақиқатқа қатты жақтастық. #HAKİKATÜ'L-HAKAİK: Ақиқаттардың ақиқаты, іргелі жəне негізгі ақиқат, ақиқаттардың негізі болған ақиқат (мағрифатуллаһ, яғни, Аллаһты ж.ж.есім жəне сипаттарымен тура түрде тану). #HAKİKİ: Шынайы, асыл. #HAKÎM: (1) 1.Ғалым, ілім адамы. 2.Философ, философияда көзқарас иесі. 3.Дəрігер, тəуіп. #HAKÎM: (2) Шексіз хикмет иесі, əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM: Бүкіл əлемді шексіз түрде жалғыз өзі əмірі, қалауы жəне əкімдігі астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎMANE: Хикмет иесіне жарасатын түрде; белгілі мақсат жəне мүдделерді біліп тұрып, көздеп тұрып. #HÂKİMANE: 1.Әкімдігін көрсетіп, үкім ете отырып. 2.Әкімдік иесіне жарасатын түрде. #HÂKİM-İ ADALET-PÎŞE: Әділетті болуды қағида еткен басқарушы. #HÂKİM-İ ÂDİL: 1.Әділ басқарушы. 2.Әділ төреші, сот. #HAKÎM-İ ALÎM: Әрбір нəрсені білген жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ ARZ: Дүнияны əмірі жəне қалауынша басқарған билеуші (Аллаһ). #HÂKİM-İ ARZ VE SEMAVAT: Жер мен көктің билеушісі, жер мен көктегіні əмірі мен қалауы астына алған (Аллаһ ж.ж). #HÂKİM-İ A'ZAM: Ең үлкен басқарушы (əкім).

173 #HÂKİM-İ BİLHAK: Болмыстар дүниясында теңі жəне ұқсасы болмаған (bȋmisal) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ Bİ'L-HAK: Толық мағынасымен əрбір нəрсені əмірі жəне қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ BÎMİSAL: Болмыстар дүниясында теңі жəне ұқсасы болмаған (bȋmisal) жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ BÎMİSAL: Болмыстар дүниясында теңі жəне ұқсасы болмаған (bȋmisal) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ EZELÎ: Бар болуы əзəли болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ EZELÎ: Бар болуы əзəли болған жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ HAFÎZ: Әрбір нəрсені жоқ болудан сақтаған (hafȋz) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ HAKEM-İ HAKÎM-İ ZÜLCELAL-VEL-CEMAL: Шексіз ұлылық жəне сұлулық иесі (zülcelal ve zülcemal) əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (hakȋm), үкіміне жəне əділділдігіне сенілген (hakem) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (hȃkim)(Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ HAKÎM: Әрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) оған хикмет берген тұлға. #HAKÎM-İ KADÎR: Әрбір нəрсеге күші жеткен (kadir) жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ KADÎR: Әрбір нəрсеге күші жеткен (kadir) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ KALBÂN: Рухани науқастанған жүректердің емшісі, дəрігері. #HAKÎM-İ KERİM: Мол жарылқаушы жəне жомарт (kerim) жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ LÂYEZAL: Бар болуы мəңгі (lȃyezal) болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ LOKMAN: Лұқпан дəрігер, Құранда аты аталған медицина жəне жақсы мінезге қатысты ғыбратты əңгімелерімен танылған жəне Хазреті Дауд (ас) заманында өмір сүрген Аллаһтың (жж) ризалығына ие болған пайғамбар немесе əулие кісі.#HÂKİM-İ MU'CİZEKÂR: Мұғжизалы істер жасаған билеуші. #HAKÎM-İ MUTLAK: Шексіз хикмет иесі (яғни, əрбір нəрсені мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде, біліп жасаған) (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ MUTLAK: Әрбір нəрсені əмірі жəне қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ MÜDEBBİR: Әрбір нəрсенің шарасын алдын-ала жасаған (müdebbir) жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ MÜDEBBİR: Әрбір нəрсенің шарасын алдын-ала жасаған (müdebbir) жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ NAMDAR: Атақты басшы.#HAKÎM-İ PÜR-KEMAL: Шексіз кемелділіктер иесі болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.).

174 #HAKÎM-İ RAHÎM: Өте мейірімді болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ ZALİM: Залым басқарушы. #HÂKİM-İ ZÎŞAN: Атақты басқарушы. #HAKÎM-İ ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық иесі болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ ZÜLCELAL: Шексіз ұлылық иесі болған жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ ZÜLCEMAL: Шексіз сұлулықтар иесі болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎM-İ ZÜLKEMAL: Шексіз кемелділіктер иесі болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған (Аллаһ ж.ж.). #HÂKİM-İ ZÜLKEMAL: Шексіз кемелділіктер иесі болған жəне əрбір нəрсені əмірі мен қалауы астында болдырған (Аллаһ ж.ж.). #HAKÎMİYET: 1.(Аллаһ ж.ж. туралы) хикмет иесі болу, яғни, əрбір нəрсені мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде жасау. 2. Ілім жəне хикмет иесі болу, болмыстар мен оқиғалардың жаратылу себебі жəне мақсаттары туралы білім иесі болу. #HÂKİMİYET: 1. Әкімдікке ие болу, əмір мен ерік күшіне ие болу, басшылық. 2.(Аллаһ ж.ж. туралы) əрбір нəрсені əмірі қалауы астында ұстау. 3.Сотта істерге қарау, əділдік жасау міндеті, төрешілік. #HÂKİMİYET-İ ÂMME: Жалпы əкімдік, əркімді əмірі жəне қалауы астында болдырту күшіне ие болу. #HÂKİMİYET-İ DÜNYA: Дүния əкімдігі, дүнияға билік жүргізу жəне қалауымен басқару. #HÂKİMİYET-İ ESMA: (Аллаһқа ж.ж. тəн) мүбарак есімдердің, əрбір істе жəне əрбір болмысты билеуі, үкімін жүргізуі. #HAKÎMİYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) əрбір ісінде көрінген хикметтілік; Аллаһтың (жж) əрбір істі бірнеше мақсаттар жəне пайдалар көздеп жəне ең үйлесімді түрде жасауы. #HÂKİMİYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) əкімдігі, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені əмірі жəне қалауы астында болдыртуы. #HÂKİMİYET-İ İSLÂMİYE: Ислам басшылығы, басқару күшінің Исламиетте болуы, əкімдік жəне басымдылық Исламда жəне мұсылмандарда болуы. #HÂKİMİYET-İ KUDSİYE: Киелі басшылық, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені кемшіліксіз түрде əмірі жəне қалауы астында болдырту күші. #HÂKİMİYET-İ MUTLAKA: Шексіз жəне шектеусіз жəне шартсыз басқарушылық. #HÂKİMİYET-İ NEV'İYE: Бір болмыс түрін əмірі жəне тəртібі астында ұстау. #HÂKİMİYET-İ NURANİYE: Нұрани əкімдік, ілім жəне иманмен ақыл жəне жүректерді нұрландырушы жəне өзіне тартып байлаушы билік.#HÂKİMİYET-İ RUBUBİYET: Раб ретінде Аллаһтың (жж) əкімдігі; əрбір нəрсенің иесі, жетілдірушісі жəне тəрбиешісі сипатымен Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені əмірі жəне қалауы астында болдыртуы. #HÂKİMİYET-İ ULUHİYET: Аллаһтың (жж) шексіз əкімдігі, ғибадат етілуге (əмір жəне заңдарына мойынсұнуға) лайық болған Аллаһтың (жж) шексіз əкімдігі, шексіз түрде əрбір нəрсені əмірі жəне қалауы астында болдыртуы. #HÂKİMİYET-İ UMUMİYE: Жаппай əкімдік, əркімді əмір жəне қалауы астында болдырту күшіне ие болу. #HÂKİMLER: Соттар, қазылар, төрешілер. #HAKİR: Қор, сорлы, құнсыз, төмен. #HAKK: (1) Аллаһ (жж). #HAKK: (2) 1.Тура, ақиқат. 2.Әділдік. 3.Жасалынған іс, міндет немесе қызметтің төлемі. 4.Үлес, пай. 5.Исламиет. 6.Құран. 7.Қиямет.

175 #HAKKALYAKÎN: Ақиқатты өмірлік тəжірибемен білу, күмəн келтірмейтін түрде анық білу. #HAKKAN: Шынында да, ақиқатында. #HAKKANÎ: Ақиқатқа, шындыққа сай.#HAKKANİYET: 1.Туралыққа жəне ақиқатқа сай. 2.Туралық, шындық. 3. Әділдік. 4.Туралық жəне ақиқатпен əрекет. #HAKKANİYET-İ KUR'ANİYE: Құрандағы хаққаниет, Құранның көрсеткен туралық жəне əділдік. #HAKKETMEK: Бедерлеу, бедер салу, өрнектеу. #HAKK-I ÂCİZÎDE: (Мен) əлсіз туралы, (мен) пақыр үшін. #HAKK-I FAKİRANEMDE: (Мен) пақыр туралы, (мен) пақыр үшін. #HAKK-I HAYAT: Өмір сүру қақы. #HAKK-I KELÂM: Сөз қақы, сөйлеу қақы. #HAKK-I KEŞF: Жаңалық ашу қақы, табу қақы, жаңалық ашусының жаңалық ашумен қатысты қақысы. #HAKK-I SARİH: Ашық болған қақ, белгілі жəне білінген қақ. #HAKK-I TAKADDÜM: Алдында болу қақы, алдыңғы қатарға ие болу қақы. #HAKK-I VÜCUD: Бар болу қақы. #HAKKIYET: 1.Қақылық. 2.Туралық.#HAKNÜMA: Шындықты жəне тураны көрсеткен. #HAK-NÜMA: Шындықты жəне тураны көрсеткен. #HAKPEREST: Хаққа, ақиқатқа, əділдікке өте берілген; хақ, ақиқат жəне əділдік мəселесінде өте мұқият жəне сезімтал; тураны, ақиқатты қатты сүйген. #HAK-PEREST: Хаққа, ақиқатқа, əділдікке өте берілген; хақ, ақиқат жəне əділдік мəселесінде өте мұқият жəне сезімтал; тураны, ақиқатты қатты сүйген. #HAKPERESTANE: Хақ сүйгіштікпен; хаққа, тураға, ақиқатқа жəне əділдікке өте адал болу. #HAL': Билеушіні тақтан түсіру; босату, міндеттен алыстату.#HAL VE AHVAL: Хал-ахуал, жай-күй. #HAL Ü ETVAR: Хал-ахуал жəне жүріс-тұрыс. #HAL VE ETVAR: Хал-ахуал жəне жүріс-тұрыс. #HALÂİK: Мақұлықтар, жандылар, жаратылған болмыстар. #HALÂS: Құтылу, азат болу, аман-саулыққа жету. #HALASKÂR: Құтқарушы. #HALÂSKÂR: Құтқарушы. #HALAT: Кендір арқан, кемені кемежайға жəне жағалауға байлайтын арқан. #HÂLÂT: Халдер, жағдайлар, жай-күйлер. #HÂLÂT-I TABİİYE: Табиғи халдер, жаратылысқа қатысты қалыпты жағдайлар. #HÂLÂT-I TELAKKİ: Түсінікке əсер еткен халдер, түсінік жағдайлары. #HALÂVET: Тəттілік, хоштық жəне əдемілік. #HALÂYIK: Мақұлықтар, жандылар, жаратылған болмыстар. #HALAZADE: Жиен бала. #HALDAŞ: Бір халдың ішінде болғандар, бірдей жағдайға түскендер. #HÂLE: Ай жəне күннің айналасында кейде көрінетін жарқыраған шеңбер. Бір құйрықты жұлдыздың аты. #HALECAN: Дірілдеу, жүректің дүрсілдеп соғуы, толқу. #HALEDAR: Жарықпен шеңберленген жəне алқаланған. #HALEF: Мұрагер, мирасқор. #HALEL: Зақым, зиян, зардап. #HALELDAR: Зиян көрген, зардап шеккен. #HÂLELER: Жарқыраған алқалар (шеңберлер). #HALEN: Жаңа ғана, қазір ғана, əлгінде. #HÂLEN: Жаңа ғана, қазір ғана, əлгінде. #HALET: Хал, жағдай.

176 #HALET-İ AZÎME: Үлкен рухани хал (үлкен қуаныш халі). #HALET-İ CEHENNEM-NÜMUN: Жаһанам секілді хал, тозақ секілді қасірет берген өте қайғылы жағдай. #HALET-İ HAYALİYE: Қияли жағдай, қиялдаудан пайда болған хал. #HALET-İ İÇTİMAİYE: Қоғамдық жағдай, қоғамдық өмірдегі шарттардың əкелген қоғам психологиясындағы хал. #HALET-İ İSTİĞRAKIYE: Аллаһ (жж) махаббатымен естен танып қала жаздау, рухани жəне терең рухтық өмір ішінде өзін жоғалтып ала жаздау. #HALET-İ İSTİĞRAKKÂRANE: Аллаһ (жж) махаббатымен естен танып қалу түріндегі хал, рухани жəне терең рухтық өмір ішінде өзін жоғалтып алу түріндегі жағдай. #HALET-İ KUDSİYE: Киелі хал, (Аллаһ ж.ж.) тарапынан сүйікті құлына беретін киелі рухани жақындық халі. #HALET-İ MAHZUNANE: Қайғыда болу халі, мұңды жəне уайымдататын жағдай. #HALET-İ MÜDHİŞE: Қорқынышты хал, үрейлі жағдай. #HALET-İ MÜTHİŞE: Қорқынышты хал, үрейлі жағдай. #HALET-İ RUHANİYE: Рухани хал, рухқа қатысты жағдай, рухта болып жатқан хал. #HALET-İ RUHİYE: Рух халі, психологиялық жағдай. #HALET-İ SAHVE: Ояулы хал, естен танудан айығып есін жинаған жағдай, саналы хал. #HALET-İ ŞUHUD: Рухани дүнияның ақиқаттарын көру халі. #HALET-İ YAKAZA: Ояулы жағдай. #HALF: Арт жақ, арқа тұс. #HÂLIK: Жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I ÂLEM: Дүнияның (əлемнің) жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I ARZ: Жердің (дүнияның) жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I A'ZAM: Шексіз ұлық болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I AZÎM: Ұлы жаратушы (Аллаһ ж.ж.).#HÂLIK-I EF'AL: Жасалған іс жəне əрекеттердің жаратушысы. #HÂLIK-I FERD: Жалғыз жəне теңі ұқсасы болмаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I HAKİKÎ: Ақиқатында Жаратушы болған Аллаһ тағала. #HÂLIK-I HAKÎM: Шексіз хикмет иесі жаратушы, əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I HAKÎM-İ ALÎM: Әрбір нəрсені білген жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I HAKÎM-İ RAHÎM: Өте мейірімді болған жəне əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I HAYAT: Өмірдің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I HAYIR: Игіліктің құдайы, тек игілікті жəне игілерді жаратқан тəңір (бұрыңғы Ирандықтардың негізсіз сенімдеріне гөре екі құдайдың бірі игілік құдайы Йездан, бірі жамандық құдайы Әһриман). #HÂLIK-I KADÎM-İ KADÎR: Әрбір нəрсеге күші жеткен (kadȋr) жəне бар болуы əзəли (kadim) болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I KADÎR: Әрбір нəрсеге күші жеткен жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I KÂİNAT: Әлемнің жаратушысы, көрінген жəне көрінбеген барлық болмыстар дүниясының жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I KERİM: Өте жомарт жəне өте жарылқаушы болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I KÜLL-İ ŞEY: Әрбір нəрсенің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I KÜLLİ ŞEY: Әрбір нəрсенің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I LEMYEZEL: Бар болуы мəңгі жəне шексіз жаратушы болған (Аллаһ ж.ж.).

177 #HÂLIK-I MENNAN: Жарылқауы жəне нығметі мол болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I MEVT: Өлімнің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I MEVT VE HAYAT: Өлімнің жəне өмірдің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I MUTLAK: Жарату ісіне шектеу болмаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK VE MÜN'İM: Әрбір болмысты (материалдық жəне рухани жақтан) нығметтендірген жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I RAHÎM: Өте мейірімді болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I RAHMAN: Рахметі (мейірімділігі) əрбір нəрсені қамтыған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I RAHMAN-I RAHÎM: (Сүйікті құлдарына) өте мейірімді жəне рахметі əрбір нəрсені қамтыған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I RAHMANU'R-RAHÎM: (Сүйікті құлдарына) өте мейірімді жəне рахметі əрбір нəрсені қамтыған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I SEMAVAT: Көктердің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I ŞER: Жамандық құдайы, тек жамандықтарды жəне жамандарды жаратқан құдай (бұрыңғы ирандықтар сенген екі құдайдан бірі Әһриман). #HÂLIK-I TEÂLÂ: Ұлы жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I VÂCİBÜ'L-VÜCUD: Бар болуы əзəли, мəңгі жəне зəрури (болмауы мүмкін емес) болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIK-I VÂHİD: Теңі жəне ұқсасы болмаған, бір болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLIKIYET: Жаратушылық. #HÂLIKÎ: Менің жаратушым. #HÂLIKU'N-NUR: (Материалдық жəне рухани) нұрдың жаратушысы. #HÂLIKU'S-SEMAVAT: Көктердің жаратушысы (Аллаһ ж.ж.). #HÂLÎ: Бос, қаңыраған, елсіз жер. #HAL-İ AHMEDİYE: Хз. Мұхамметтің (асм) халі, мінез-құлқы, жұрыс-тұрысы. #HAL-İ ÂLEM: Дүнияның халі, дүнияның жағдайы. #HAL-İ ASIL: 1. Бастапқы жағдай, əуелгі хал. 2. Негізгі жағдай, түпкі хал. #HAL-İ ASL: 1. Бастапқы жағдай, алғашқы жағдай. 2. Негізгі жағдай, түпкі хал. #HAL-İ ASLÎMİZDE: Әуелгі халімізде, негізгі жағдайымызда. #HAL-İ FAALİYET: Іс-əрекет жағдайы, еңбек ету халі. #HAL-İ HÂŞİANE: Кемшіліктерін ойланып жəне қорқып Аллаһқа (жж) дұға жəне жалбарыну халі. #HAL-İ HAZIR: Қазіргі жағдай. #HAL-İ MÜESSİFE: Өкінішті хал, қайғыратын жəне уайымдайтын жағдай. #HAL-İ SABAVET: Сəбилік жағдайы, балалық жасындағы жағдай. #HAL-İ SEKİR: Мастық халі, есінен тану жəне ақылынан алжасу жағдайы. #HAL-İ TERAKKİ: Даму жағдайы. #HAL-İ ÜSTAD: Ұстаздың халі (жағдайы). #HALİÇE: Кілем, кілемше. #HALİF: Ант етіп сөз бергендердің əрбіреуі. #HALİFE: 1.Бір орын немесе мақамға, бір міндетке біреуден кейін өткен ізбасар, өкіл. 2. Хз.Мұхаммедтен (асм) кейін Оның орнына Ислам үкімдерін (əмір жəне тыймдарын) жүзеге асыру міндетін мойнына алған Ислам мемлекетінің басшысы. 3.Тариқат шейхінің өзінен кейін орнын басатындығы белгілі болған тұлға, шейхтің өкілі. #HALİFE-İ ARZ: Жер жүзінің халифасы, адам. #HALİFE-İ BİLHAK: Хақ халифа, міндетін шын мəнінде атқара алатын қабілетте болған халифа. #HALİFE-İ Bİ'L-HAK: Лайық халифа, міндетін шын мəнінде атқара алатын қабілетте болған халифа.

178 #HALİFE-İ MANEVÎ: Рухани халифа, жаратылыстан өзіне берілген қабілеттер жəне оған гөре жүктелген міндеттері жағынан бірінші дəрежеде жауапты өкіл, Аллаһтың (жж) қызметкері. #HALİFE-İ RESULULLAH: Расуллаһтың (асм) халифасы. #HALİFE-İ RÛY-İ ZEMİN: Жер жүзінің халифасы. #HALİFE-İ ŞAHSÎ: Жалғыз өзі мұсылмандарды басқарған халифа. #HALİFE-İ ZEMİN: Жер жүзінің халифасы. * Дүнияны Аллаһтың (жж) заңдарына гөре басқарумен міндетті жəне жауапты болған жаратылыс (адам). #HALİHAZIR: Қазіргі жағдай. #HALİL: Шынайы адал дос. #HALİLİYE: 1. Шынайы достық пен бауырластық. 2. Хз.Ибрахимның (ас) жолы. #HALİLULLAH: «Халил-ур Рахман» лақабымен де еске алынатын жəне «Аллаһтың досы» мағынасындағы Пайғамбар Хз.Ибрахим (ас). #HALİL-VEŞ: Халил секілді, шынайы дос сияқты. #HALÎM: Әл-Халим, айыптылардың жазаларын бірден бере алу күшіне ие бола тұра кейінге қалдырған жəне оларға түзелу жəне тəубе ету уақытын берген жəне осылайша жұмсақтық көрсеткен Аллаһтың (жж) мүбарак бір есімі. #HALÎM: Жұмсақ мінезді, адамдармен жақсы қарым-қатынас жасайтын жəне сыпайы жан. #HALÎMANE: Момын түрде, жұмсақ мінезді. #HALÎME-İ SA'DİYE: Пайғамбарымыздың (асм) сүт анасы. #HALÎM-İ ÂLÎHİMMET: Дін жолында жоғары қайрат-жігер иесі, жұмсақ жəне сыпайы мінезді жан. #HÂLİS: Шынайы таза, кіршіксіз, айласыз, арамдық ойламайтын. * Тек қана Аллаһ (жж) ризасынан басқа ештене ойламайтын жан. #HÂLİSANE: Шынайы жəне таза ниетпен, кіршіксіз көңілмен, шынайы түрде. #HÂLİSEN: Шынайы жəне таза ниетпен, кіршіксіз көңілмен, шынайы түрде. #HÂLİSEN LİLLAH: Аллаһ (жж) ризасын негіз етіп, тек қана Аллаһ (жж) үшін. #HÂLİSİYET: 1. Шынайылық, ықыласты болу, Аллаһ (жж) ризасын негіз ету. 2. Туралық, игі ниеттілік. 3. Айласыздық. #HALİTA: Қоспа, қосынды, аралас. #HALİTA-İ DİMAĞÎ: Санада əртүрлі ілімдердің араласуы. #HALK FIRKASI: Халық партиясы. #HALKA-İ DERS: Дəріс алқасы. #HALKA-İ DİN: Дін алқасы. #HALKA-İ ENVÂR: Нұрлар алқасы. #HALKA-İ İRŞAD: Иршад алқасы, тура жолды көрсететін дəріс алқасы. #HALKA-İ KÜBRA: (Біртұтас жəне жүйе халіндегі) үлкен зікір алқасы. #HALKA-İ KÜBRA-YI ZİKİR: (Біртұтас жəне жүйе халіндегі)үлкен зікір алқасы. #HALKA-İ TAHMİDAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтен (асм) үйретілген түрдегі хамд жəне шүкір дұғаларын жасағандардың шығарған алқасы жəне барлық жамағаты. #HALKA-İ TEDRİS: Дəріс алқасы, жүйелі дəріс берілген дəріс алқасы. #HALKA-İ TEVHİD: Тəухид алқасы, Аллаһтың (жж) бірлігіне сенген жəне Оған шынайы берілгендердің алқасы. #HALKA-İ ZİKİR: Зікір алқасы. #HALKA-İ ZİKR: Зікір алқасы. #HALKÇILAR: Халық партиясындағылар. #HALKETMEK: Жарату. #HALK ETMEK: Жарату. #HALKEYLEMEK: Жарату. #HALK-I CEDİD: Жаңадан жарату, алғашқы жаратылыс.

179 #HALK-I EF'AL: Істердің жаратылуы, «хайуан мен адамдардың іс-əрекетерінің жаратылуы өздерінен» деп Мұтезели имамдарының қате көзқарасы. Әлемдердің жаратылуы, #HALK-I EFLÂK: Әлемдердің жаратылуы, көктердің жаратылуы. #HALK-I EŞYA: Нəрселердің жаратылуы. #HALK-I EZDAD: (Бір болмыста) терістердің жаратылуы, бір—біріне теріс нəрселерді жарату. #HALK-I KÂİNAT: Әлемнің жаратылысы, əлемді жарату. #HALK-I ŞER: Жамандықтың жаратылысы, жамандықты жарату. #HALL: Шешу, нəтижелеу. #HALL Ü AKD: Шешу жəне сөз байлау. #HALL Ü FASL: Шешу жəне айыру. #HALL VE KEŞF: Шешу жəне ашу. #HALLAÇ: Мақта немесе жүнді бір құралмен лақтырып шашқан жəне қопсытқан тұлға. #HALLAK: Жаратушы, үнемі Жаратушы Аллаһ (жж). #HALLAK-I ÂLEM: Әлемнің (дүнияның) жаратушысы. #HALLAK-I ALÎM: Әрбір нəрсені білген жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I AZÎM: Ұлы Жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I BÂKİ: Өлімсіз жаратушы, бар болуы мəңгі жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I BÎMİSAL: Теңі жəне ұқсасы болмаған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I HAKÎM: Әрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатпен, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жаратқан жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I KÂİNAT: Әлемнің жаратушысы. #HALLAK-I KERİM: Өте жомарт жəне өте кешірімді жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAK-I LEMYEZEL: Өлімсіз жаратушы, бар болуы мəңгі болған жаратушы (Аллаһ ж.ж). #HALLAK-I RAHÎM: Өте мейірімді болған жаратушы (Аллаһ ж.ж.). #HALLAKIYET: Жаратушылық. #HALLAKIYET-İ DAİME: Толассыз, үнемі жаратушылық. #HALLAKIYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) үнемі жаратушылығы. #HALLAKIYET-İ KÜLLİYE: Кең жəне қамтушы сипатпен үнемі жаратушылық (Аллаһ ж.ж.). #HALLAKIYET-İ RABBANİYE: Раббани жаратушылық; əрбір нəрсенің иесі, тəрбиешісі, жетілдірушісі жəне кемелдендірушісі болған Аллаһтың (жж) жаратушылығы. #HALLAKIYET-İ UMUMİYE: Кең жəне қамтушы сипатпен үнемі жаратушылық (Аллаһ ж.ж.). #HALLETMEK: Шешу, нəтижелеу. #HALLÜSİNASYON: (Рухани науқастық себебімен) болмағанды бір нəрсені болған сияқты көру, есту, қабылдау. #HALÜSİNASYON: (Рухани науқастық себебімен) болмағанды бір нəрсені болған сияқты көру, есту, қабылдау. #HALT: 1. Бір нəрсені басқа бір нəрсемен шатастыру. 2. Қателесу. 3. Орынсыз жəне сəйкессіз сөз сөйлеу. 4. Орынсыз əрекет жасау. 5. Қателік жасау. #HALVET: 1. Жалғыздық: жалғыз қалу. 2. Ғибадат жəне зікір үшін оңаша жерге кіру. #HALVETHANE: Оңаша жəне жасырын жасалған ғибадат орны. #HALVET-İ MERGUBE: Өте қызығушылық көрсетілген оңаша ғибадат орны. #HAMAKAT: Ақымақтық. #HAMASET: Қаһармандық, ержүректік, батырлық. #HAMD: Хамд, шүкір, мадақ, мақтау. #HAMD Ü SENA: Шүкір мен мадақ. #HAMD Ü SİTAYİŞ: Шүкір мен мадақтау.

180 #HAMD VE ŞÜKR: Мадақ жəне шүкір. #HAMD Ü ŞÜKR Ü SENA EDEREK: Хамд пен шүкір жəне мадақ айтып. #HAMD VE ŞÜKÜR VE SENA EDEREK: Хамд пен шүкір жəне мадақ айтып. #HAMD Ü ŞÜKR: Хамд пен шүкір. #HAMD VE ŞÜKÜR: Хамд пен шүкір. #HAMDELE: «Әлхамдуллаһ» сөзінің қысқартылуы. #HAMDEN SÜMME HAMDEN: Шүкір, тағы бір шүкір; көп көп шүкірлер болсын. #HAMDEN LİLLAH: Аллаһқа (жж) шүкірлер болсын. #HAMD-İ BÎNİHAYE: Шексіз шүкір. #HAMD-İ VÂHİD: Тек бір шүкір. #HÂME-İ ZERRÎN-İ KUDRET: Құдіреттің алтын қаламы. #HAMELE: Тасушылар, жүкшілер. #HAMELE-İ ARŞ: Арышты арқалаушылар (төрт үлкен періште: Исрафил, Жебрайыл, Микайл, Әзрайыл а.с.) Аллаһтың (жж) құдірет жəне əкімдігін көрсеткен əмір жəне заңдарына бақылауға жəне жүзеге асыруға міндеттелінген жəне өкіл үлкен періштелер. #HAMELE-İ KUR'AN: Құранды келешек ұрпақтарға жеткізуге жəне қамқор болуға жауапты болғандар, хафыздар. #HÂMIZ-I KARBON: Көмір қышқыл газы. #HÂMİ: Қамқоршы, қорғаныш етуші. #HÂMİD: Хамд еткен, шүкір еткен. ﺪﻣاﺧ Өлі, өлген, сөнген. #HÂMİ-İ MEÇHUL: Беймəлім қамқоршы. #HÂMİL: Тасушы, тасыған, жүкші, арқалаушы. #HAMİLE: Екіқабат, жүкті; буаз. #HÂMİLE: Екіқабат, жүкті; буаз. #HÂMİL-İ EMANET: Аманатты арқалаушы. #HÂMİSEN: Бесінші, бесінші болып. #HÂMİŞ: Астыңғы тұсқа немесе жанына кейін жазылатын сілтеме, ескертпе, қосымша мəлімет. #HAMİYET: 1. Қайрат, жігер: Діни, ұлттық, ахлақтық, мағынауи, адами құндылықтарды қорғау қайраты, жігері. #HAMİYETEN: Қайраткерлік жағынан, қайрат-жігердің керектіруінен. #HAMİYETFÜRUŞ: Өзінің қайрат-жігерін көрсетуге тырысқан. #HAMİYET-FÜRUŞ: Өзінің қайрат-жігерін көрсетуге тырысқан. #HAMİYET-İ CAHİLİYE: Ислам дінінің тысындағы теріс сенімге, əдетке жəне ұлтқа (текке) жақтастық сезімі. #HAMİYET-İ DİNİYE: Діни қайраткерлік; дінді қорғау жəне қамқорлық жасау қайраты жəне сезімі. #HAMİYET-İ İSLÂMİYE: Ислами қайраткерлік; дінді қорғау жəне қамқорлық жасау қайраты жəне сезімі. #HAMİYET-İ MİLLİYE: Ұлттық қайраткерлік; ұлттың құқықтарын, ұлттық құндылықтарды қорғау жəне қамқорлық көрсету жігері. #HAMİYETKÂR: Қайраткер. #HAMİYETPERVER: Қайратшыл, елін сүйгіш. #HAMİYET-PERVER: Қайратшыл, елін сүйгіш. #HAML: Жүктеу. #HAMLE: Шабуыл, атака. #HAMLEDER: Жүктер. #HAMLEDEN: Жүктеген. #HAMLEDİP: Жүктеп. #HAMLETMEK: Жүктеу. #HAMLETTİĞİ: Жүктеген. #HAMLEDİLMEZ: Жүктелмейді. #HAMLETTİRE: Жүктете. #HAMLETTİRİYOR: Жүктейді.

181 #HAMLEDİYOR: Жүктеп алды. #HAMLETSİN: Жүктесін. #HAML-İ EMANET: Аманатты жүктеу, мендік, менмендік, ерік, жігер, ақыл секілді Аллаһтың (жж) аманаты болған қабілеттерді мақсаттарына сай қолдану жауапкершілігін жүктеу. #HAMMAL: Жүк тасушы. #HAMMALETE'L-HATAB: Отын тасыған, Жаһаннам отынын тасушы. #HAMRA: Қызыл. #HAMS: Бес. #HAMSE: Бес. #HAMSE-İ ÂL-İ ABÂ: Пайғамбарымыздың (асм) үстіңдегі шапанын жапқан бес кісі. (Хз. Али (ра), Хз. Фатима, Хз.Хасан, Хз.Хусейн мен Хз.Пайғамбар (асм)). #HAMUŞ: Сөзге сараң, тұйық. #HÂN: Оқыған, оқушы, шықырған мағыналарына сай келетін сөз соңындағы қосымша. #HANBELÎ: Имам Ахмад Бин Ханбалидің мазхабынан болған. #HANÇER: Қанжар, екі жағы өткір, ұшты, иілген қару ретінде қолданылатын пышақ түрі. #HANDAN: Күлген, күлуші. #HANE: Үй. #HANEDAN: Асыл текті əулет, ақсүйек. #HANEFÎ: Имам Ағзам Әбу Ханифа мазхабынан болған. #HANGÂH: Тəкке, зікірхана. #HANİF: Ислам дінінен бұрын Аллаһтың (жж) бірлігіне сенген жəне Хз.Ибрахим (ас) дінінен болғандарға берілген есім. #HANİFEN MÜSLİMEN: Ханиф жəне мұсылман болып. #HANÎN: Ыңылдау, зарығу, шер тарқату. #HANÎN-İ CİZ': Құрма ағашынан болған кепкен томардың Хз.Мұхаммедтен (асм) айырылғаннан ыңылдап жылауы. #HANÎNÜ'L-CİZ': Құрма ағашынан болған кепкен томардың Хз.Мұхаммедтен (асм) айырылғаннан ыңылдап жылауы. #HANNAN: Өте мейірімді, өте аяушы (Аллаһ ж.ж.). #HANZALE: Заққұм. * Апельсин көлемінде өте ащы жемісі болған əбу жаһилдің қарбызы деп аталған өсімдік. #HAPS-İ EBEDÎ: Мəңгі түрме жазасы. #HAPS-İ MÜNFERİD: Жалғыздық түрмесі. #HARAB: Бұзу, жығу, талқандау. #HARABE: Көнеден қалған, қираған, бүлінген қала я ғимарат, үй. * Құлаған, құлауға жақын үйдің я құрылыстың орны. #HARABEGÂH: Қираған, құлаған орын. #HARABEZAR: Қираған, құлаған орын. #HARABİYET: Құлау, бұзылу, қирау, паршаланып шашылу. * Төмендеген аянышты халге келу. #HARAM: Харам: 1. Дінде анық тыйым салынған нəрсе. 2. Қол тигізуге болмайтын киелі, қасиетті мүбарак саналған нəрселер. #HARAMİYET: Харам болу, харамдық сипатын алған. #HARARET: Ыстық, ыссы. #HARARET-İ GARİZİYE: Қалыпты дене ыстығы, жаратылыстан болатын қалыпты қызу. #HARB: Соғыс. #HARBÎ: Ислам өлкесінің тысында жəне бейбіт келісімі жасалмаған кəпір дұшпан. #HARBİYE NEZARETİ: (Османлы мемлекеті кезеңінде) Қорғаныс Министрлігі. #HARCIRAH: Іссапар шығыны, жол шығыны үшін берілетін ақы. #HARDAL: Қыша – өте кішкентай дəні бар өсімдік.

182 #HARDALE: Қыша – өте кішкентай дəні бар өсімдік. #HARDAL-MİSAL: Қыша дəні секілді өте кішкентай. #HAREC: Қиындық, қиыншылық, бөгет, кедергі. #HAREKÂT: Әрекеттер. #HAREKÂT VE SEKENAT: Қозғалыстар мен қозғалыссыздық, Жүріс-тұрыстар. #HAREKÂT-I CİHADİYE: (Құран жəне иман ақиқаттары үшін) үлкен қайрат жігер мен күрестер. #HAREKÂT-I ECRAM: Аспан денелерінің қозғалыстары. #HAREKÂT-I FİKRİYE: Пікір қозғалыстары, (дін, иман, Құран ақиқаттары тақырыптарында) ой жүгіртулер мен пікірлерді дамыттыру. #HAREKÂT-I GARİBE: Таң қалдыратын əрекеттер мен жетістіктер. #HAREKÂT-I İLMİYE: (Дін, иман, Құран тақырыптарында) ғылыми еңбектер. #HAREKÂT-I KALBİYE: Жүрек қозғалысымен иман жəне Құран ақиқаттарын тереңдеп түсіну жəне жаңалықтар ашу. #HAREKÂT-I MAZİYE: Өткен шақтағы əрекеттер, жүріс-тұрыстар жəне күнкөріс бейнелері. #HAREKÂT-I MİLLİYE: Ұлттық қозғалыстар, Бірінші дүнияжүзілік соғыстан кейінгі елімізді жаулап алған дұшпандарға қарсы отанды қорғау қозғалыстары. #HAREKÂT-I MUTTARİDE: Мұттарид қозғалыстар, жүйелі, өзгермейтін жəне дəл айнымайтын жағдайда жалғасқан əрекеттер мен дамулар. #HAREKÂT-I MÜSTAHSENE: Мұстахсин əрекеттер, əдемі жəне игі əрекеттер мен қозғалыстар. #HAREKÂT-I MÜTEHAVVİLE-İ HÂDİSE: Кейіннен пайда болып өзгерген жəне соңғы əрекеттер. #HAREKÂT-I NÂMEŞRUA: Мешру болмаған (заңсыз) əрекеттер, дінге қайшы əрекеттер мен амалдар. #HAREKÂT-I SÂBIKA: Жоғарыдағы əрекеттер мен қозғалыстар. #HAREKÂT-I SALÂTİYE: Намаздағы қозғалыстар мен қимылдар. #HAREKÂT-I UBUDİYET: Құлшылық əрекеттер, ғибадат амалдары. #HAREKÂT-I ZAHİRİYE: Сырттай көрінген əрекеттер. #HAREKÂT-I ZERRAT: Зəрелердің қозғалыстары, атомдардың əрекеттері. #HAREKE: Қареке, арапшада дауыссыз əріптерді дауысты етіп оқытатын əріп белгілері. * Әрекет. #HAREKE-İ HAKİKİYE: Шынайы əрекет. #HAREKE-İ MECAZİYE: Бізге гөре көрінген (күннің) орын ауыстыру қозғалысы, бағыт алу қозғалысы. #HAREKET VE CEVELAN: Қозғалу мен қыдыру. #HAREKET-İ ÂDİYE: Күнделікті іс-қимылы, əдеттегі жүріс-тұрысы. #HAREKET-İ ARZ: Жер сілкінуі, зілзала. #HAREKET-İ CEZBEKÂRANE: Тартымды түрдегі қозғалыстары, Аллаһқа (жж) махаббатпен тартымды түрдегі қозғалыстары. #HAREKET-İ DEVRİYE: Айналу қозғалысы, кезекпен əрекет. #HAREKET-İ FİKRİYE: Пікір қозғалысы; (дін, иман, Құран тақырыптарында) ойлану жəне ойды дамыттыруға əрекет. #HAREKET-İ İSLÂMİYE: Ислами əрекет, Исламға қызмет ету еңбектері. #HAREKET-İ KASDÎ: Белгілі бір мүдде мен мақсатпен жасалынған əрекет. #HAREKET-İ MEZBUHANE: Жан тəсілім сəтіндегі тыпырлау. #HAREKET-İ MİHVERİYE: Білік (ось) үстіндегі қозғалыс. #HAREKET-İ MİLLİYE: Ұлттық қозғалыстар, Бірінші дүнияжүзілік соғыстан кейінгі елімізді жаулап алған дұшпандарға қарсы отанды қорғау қозғалыстары. #HAREKET-İ MUNTAZAM: Мұнтазам (тəртіпті жəне жүйелі) қозғалыс. #HAREKET-İ MÜHİMME: Маңызды қозғалыс. #HAREKET-İ RUHANİYE: Рухқа қатысты мағынауи даму жəне жоғарылау үшін қайрат жəне еңбек.

183 #HAREKET-İ SENEVİYE: Жылдық əрекет, бір жылдық мерзімдегі қозғалыс. #HAREKET-İ ŞAHSİYE: Тұлғалық əрекет, жеке тұлғаның жеке өміріне қатысты əрекет. #HAREKET-İ ŞEDİDE: Қатты жəне күшті қозғалыс. #HAREKET-İ ŞEMS: Күннің қозғалысы. #HAREKET-İ ZİKRİYE: Зікір амалы, Аллаһты (жж) есім жəне сипаттарымен еске алу жағдайы мен амалы. #HAREM: 1. Тыйым салынған жер, əркімнің кіруіне рұқсат етілмеген жер; қасиетті жер. 2. Мұсылман үйлерінде əйелдер үшін арналған жер. 3. Әйел, ер адамның жұбайы, ханымы. #HAREMEYN-İ ŞERİFEYN: Мекке жəне Мəдинадағы екі үлкен мешітке делінеді. Кең мағынада Мекке жəне Мəдина қалалары үшін де айтылады. #HAREMGÂH: Харем жері, əркімнің кіре алмайтын жері, мақамы. #HAREMGÂH-I İLAHÎ: Аллаһ (жж) тарапынан əркім қабылданбайтын, тек қана Оның махаббатына жəне ризасына лайық болғандардың қабылданатын мағынауи мақам жəне дəреже. #HAREM-İ ŞERİF: Қасиетті тыйым салынған жер, қəпірлер мен Аллаһқа (жж) серік қосушылар кіруі тыйым салынған жəне тірі жандыны өлтіру харам болған киелі жер; қағба жəне айналасы. #HARF-İ ATF: Атыф əрпі, екі сөзді немесе сөйлемді бір-біріне байлайтын əріп. #HARF-İ KUR'AN: Құран əрпі. #HARF-İ KUR'ANÎ: Құрандағы əріп. #HARF-İ MANİDAR: Мағыналы əріп, мағыналы сөз немесе сөйлем. #HARF-İ RAHMANÎ: Шексіз мəрхамат иесі Аллаһқа (жж) тəн сөз, сөйлем, əріп. #HARF-İ TARİF: Таныттырушы əріп, белгілі жəне білінген бір нəрсені көрсеткен есімнің басына өтетін əлиф жəне лəм (əл) сөзі (əл-китабу: «белгілі жəне білінген кітап» үлгісіндегі «əл» əрпі немесе сөзі секілді. #HARFİYEN: Сөзбе-сөз, дəлме-дəл; бұлжытпай, ешбір өзгеріссіз, нақ сол қалпында. #HÂRIK: Таңғажайып, əдеттен тыс. #HARİC: Сырт. #HARİÇ: Сырт. #HARİCÎ: Сыртпен қатысты, сыртқа тəн, сыртқы, тыс. * Хз. Әли мен Хз. Муавия арасындағы келіспеушілікте екі тараптың сыртында қалған, екі тарапты да айыпы көрген, шектен шыққан жəне адасқан топтан болған кісі. #HARİC-İ AKIL: Ақылдан тыс. #HARİC-İ DAİRE-İ AKLİYE: Ақыл шеңберінің тысында. #HARİCÎLER: Хз. Әли мен Хз. Муавия арасындағы келіспеушілікте екі тараптың сыртында қалған, екі тарапты да айыпы көрген, шектен шыққан жəне адасқан топ. #HARİCİYAT: Сыртқы дүниямен қатысты нəрселер, тыс дүниямыздағы нəрселер. #HÂRİKA: Таңғажайып, ұқсасы көрілмеген таңғаларлық, таңқалыс беретін. #HÂRİKA-ÂSÂ: Таңғажайып секілді, таңғалдыратын, керемет. #HÂRİKA-İ BEŞERİYE: Адамзаттың ғылыми жетістіктері, адамның таңғаларлық үлкен дамулары. #HÂRİKA-İ HİKMET: (Аллаһқа ж.ж. тəн) хикмет ғажайыбы; əрбір нəрсені хикметпен (яғни, мақсатпен, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде) жасаған Аллаһтың (жж) таңғаларлық жəне қайран қалдыратын мұғжиза туындысы. #HÂRİKA-İ İLİM VE İRFAN: Ілім жəне ирфан ғажайыбы; терең жəне ауқымды ілім мен түсінікті жазылған, таң қалдыратын туынды. #HÂRİKA-İ İLMİYE: Іліми ғажайып, ілім тұрғысынан қайран қалдыратын. #HÂRİKA-İ KUDRET: Құдірет ғажайыбы, (Аллаһқа ж.ж. тəн) құдірет мұғжизасы. #HÂRİKA-İ SAN'AT: Өнер ғажайыбы, өнер мұғжизасы.

184 #HÂRİKA-İ SAN'AT-I HÂLIKANE: Жаратушылық ісіндегі өнер ғажайыбы. #HÂRİKA-İ ŞECAAT: Батырлық пен қаһармандықтың ғажайыбы. #HÂRİKA-İ ZAMAN: Заманның ғажайыбы. #HÂRİKA-İ ZAMANÎ: Заманның ғажайыбы. #HÂRİKANE: Таңғажайып түрде, қайран қаларлық пішінде, əдеттен тыс түрде. #HÂRİKANÜMA: Таңғажайып ерекшелік көрсеткен. #HÂRİKA-NÜMA: Таңғажайып ерекшелік көрсеткен. #HÂRİKA-PİŞE: Таңғажайып істер жасаған, істері əрдайым таңғажайып болған. #HÂRİKA-PİŞE: Таңғажайып істер жасаған, істері əрдайым таңғажайып болған. #HARÎK-I KEBİR: Үлкен өрт. * Үлкен Дүния жүзілік соғыс. #HÂRİKIYET-İ LAFZİYE: Сөз ғажайыптылығы, баяндаудағы ғажайыптылық. #HÂRİKULÂDE: Бұрын-соңды көрілмеген деңгейде теңдессіз, шексіз дəрежеде құнды, ғажайып. #HARÎM: Бөтендер кіруге тыйым салынған жер; қасиетті жер, сенімді жер. #HARÎM-İ İSLÂM: Исламның киелі болған, қорғалған жəне сенімді болған мекені, жері. #HARÎM-İ KUDSÎ: Қасиетті болып, қорғалған жəне сенімді болған ерекше жер. #HARÎS: Ашкөз, тойымсыз, азға қанағат етпеген, көзі тоймайтын. #HARÎSANE: Ашкөздікпен, тойымсыздықпен, жалмандаған түрде. #HARİTA-İ KUDSİYE: Қасиетті карта. #HARİTA-İ MANEVİYE: Мағынауи карта. #HARİTA-İ NURANİYE: Нұрани карта. #HARK: 1. Жағу, жану, өрт. * Жару, жырту, кесу, жою. * Арық, су каналы. #HARK U İLTİYAM: Жарылуға жəне жабысуға, айырылуға жəне бірлесуге. #HARK VE İLTİYAM: Жарылуға жəне жабысуға, айырылуға жəне бірлесуге. #HARK VE TAUN: Өрт пен оба науқастығы. #HARS: Мəдениет. #HARUN: Хз. Мұса Пайғамбардың (ас) туған ағасы жəне жəрдемшісі болған Пайғамбар. Әдемі жəне шешен сөйлейтін қабілет сыйланған. Перғауынды тура жолға шақыру міндетінде Хз.Мұса (ас), ағасы Хз.Харунның жəрдемші болып берілуі үшін Аллаһқа (жж) дұға еткен жəне дұғасы қабыл болған еді. #HASAİL: Қасиеттер, жақсы мінез жəне ахлақтардың ерекшеліктері. #HASAİL-İ GALİYE: Өте құнды қасиеттер, жоғары ахлақ жəне мінез-құлық ерекшеліктері. #HASAİS: Ерекшеліктер, өзшеліктер, біреуге немесе бір нəрсеге тəн ерекшеліктер. #HASAN-I BASRÎ: Басралы болғандықтан «Басри» лақап аты берілген. Сахабаларды көрген Исламды олардан үйренген, яғни, табиғинның ең үлкен фикх жəне хадис ғалымы. #HASANÜ'L-BENNA: Мысырда өмір сүрген Исламның қаһарманы жəне сол жерде қастандықпен шəхит қылынды. #HASARAT: Зияндар, зарарлар, шығынға ұшыраулар. #HASARAT-I AZÎME: Үлкен зияндар. #HASARET: Зиян, зарар, шығын. * Жолдан шығу, адасу. Далалетке (адасуға) түсу. #HASARET-İ AZÎME: Үлкен зиян. #HASARET-İ AZÎME-İ HARBİYE: Соғыстың үлкен шығындары мен зияндары. #HASARET-İ İNSANİYE: Адамзат дүниясының мадди жəне мағынауи зиянға тап болуы. #HASBE'L-BEŞERİYE: Адамзат жағдайының керектіруімен, адамдықтың керектіруі.

185 #HASBE'L-KADER: Тағдыр жағынан, тағдырдың керектіруі, тағдырдың айдауымен. #HASBETEN LİLLAH: Тек қана Аллаһ (жж) ризасы үшін, Аллаһ (жж) жолында. #HASBÎ: Ақысыз, Аллаһ (жж) ризасы үшін. #HASBİHAL: Жүздесу, көрісу, сырласу, əңгімелесу. #HASBİYALLAHÜ: «Аллаһ (жж) маған жеткілікті» мағынасында, хасбиналлаһ уа нығмал уəкил аятынан үзінді етіп алған. #HASBÜNALLAH: «Аллаһ (жж) маған жеткілікті» мағынасында, хасбиналлаһ уа нығмал уəкил аятынан үзінді етіп алған. #HASBÜNALLAHÜ VE Nİ'MELVEKİL: «Аллаһ (жж) маған жеткілікті» мағынасында, хасбиналлаһ уа нығмал уəкил аяты. #HASEB: Тектілік, құндылық, қасиет. #HASEBİYLE: Жанамалап, астыртын, тұспалдап. #HASED: Көреалмаушылық, қызғаншақтық. #HASEN: Әдемі, жақсы. #HASENAT: Жақсылықтар, сауаптар. #HASENAT-I İSTİKBALİYE: Келешектегі сауапты істер, игіліктер, қайырлар. #HASENAT-I MUZİE: Нұр жəне жарық берген сауапты істер жəне қайырлар. #HASENE: Игілік, Аллаһ (жж) ризасына сай іс. #HASF: 1. Айдың тұтылуы. 2. Жарықтың сөнуі, жарықтың кетуі. 3. Жерге бату, шөгу. #HASIL: Пайда болған, ортаға шыққан, айқындалған. * Нəтиже, өнім, қолға түскені. #HASILAT: Кірістер, өнімдер, табыстар. #HASILI: Сөздің қысқасы, қортындысы, нəтижесінде. #HASIL-I BİLMASDAR: 1. Шынайы себеп жəне ықпал етуден шыққан нəтиже. 2. (грам) Тұйық етістіктен шығу жолымен пайджа болған сөз, септік етістік. #HASIL-I BİL'MASDAR: 1. Шынайы себеп жəне ықпал етуден шыққан нəтиже. 2. (грам) Тұйық етістіктен шығу жолымен пайджа болған сөз, септік етістік. #HASIL-I Bİ'L-MASDAR: 1. Шынайы себеп жəне ықпал етуден шыққан нəтиже. 2. (грам) Тұйық етістіктен шығу жолымен пайджа болған сөз, септік етістік. #HASIL-I DARB: (Матем.) Сандарды көбейтуден туындаған нəтиже, көбейткенде шыққан сан. #HASIL-I KELÂM: Сөздің қысқасы, сөйлеген сөздің қортындысы, нəтижесі. #HASIM: 1. Дұшпан. 2. Қарсы тарап. 3. Бір тақырыпта қарсы жақ. #HÂSİD: Қызғанған, қызғанушы, көре алмаушылық еткен. #HÂSİR: Зиянға түскен, зиянға ұшыраушы. #HASİS: 1. Жаман мінез. 2. Пасық, надан ,топас, əдепсіз. 3. Сараң, қытымыр, қарынбай. #HÂSİYET: (Бір нəрсеге тəн) қасиет, ерекшелік. * Пайда. * Әсер. #HÂSİYET-İ AKL: Ақылдың ерекшелігі, қасиеті. #HÂSİYET-İ İSABET: (Көз тию) əсері, қасиеті. #HÂSİYET-İ MAHSUSA: (Бір нəрсеге тəн) ерекше қасиет, əсер ету қасиеті. #HÂSİYET-İ MÜMTAZE: Ерекше қасиет. #HÂSİYET-İ MÜMTAZİYE: Ерекше қасиет. #HASLET: Мінез-құлық, жаратылысынан ерекшелік. Әдемі мінез, жақсы қасиет. #HASLET-İ HAMRA: Ізгілік жолында жігері мен жанкештілігін азсынып ұялу ерекшелігі. #HASLET-İ HAMSE-İ ÂLİYE: Бес ұлы мінез. #HASLET-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінің беретін жақсы мінез-құлқы. #HASLET-İ MEMDUHA: Мақталған мінез-құлық. #HASLET-İ MUHAMMEDİYE: Хз. Мұхаммедтің (асм) жақсы мінез-құлқы.

186 #HASLET-İ REZİLE: Жаман мінез-құлық. #HASM: Дұшпан. #HASMANE: Дұшпандықпен. #HASM-I TABİAT-YILAN: Жылан мінезді дұшпан, жылан сияқты дұшпан. #HASNA: Әдемілік иесі, əдемі əйел. #HASNÂ: Әдемілік иесі, əдемі əйел. #HASR: Бөлу, арнау, беру, қатысты қылу. #HASRA GELMEZ: Санауға келмес, шектелмес. #HASRET: Сағыныш, зарығу, аңсау, қасырет #HASR-I FİKR: Бүкіл ой-пікірін арнау, беру. #HASR-I HAYAT: Бүкіл өмірін беру, арнау. #HASR-I İŞTİGAL: Тек бір нəрсемен шұғылдану. #HASR-I MUHABBET: Бүкіл махаббатын бір жерге топтау. #HASR-I NAZAR: Бүкіл назарын аудару. #HASR-I ÖRFÎ: Сөздегі кең мағынадан əркім білетін тек бір тұлғаны еске келтіру. «Хз.Пайғамбар» дегенде «Мұхаммед (асм)» еске келуі сияқты. #HASR-I VAKİT: Бүкіл уақытын бөлу, беру. #HASR-I VÜCUD: Бүкіл болмысын беру, арнау. #HASSA: Жалпы болмай жеке болғанға. #HÂSSA: 1.Ерекшелік, өзгешелік. 2.Алдыңғы қатардағы адамдар, таңдаулылар. 3.Қуат. 4.Әсер. #HÂSSA-İ CAZİBEDAR: Тартымды ерекшелік. #HÂSSA-İ FARİKA: Бөлекше ерекшелік. #HÂSSA-İ LÂZIME-İ ZARURİYE: Міндетті керек болған ерекшелік. #HÂSSA-İ MÜMEYYİZE: Ажырататын ерекшелік. #HÂSSA-İ MÜMTAZ: Айрықша ерекшелік, тез аңғаратын өзгешелік. #HÂSSA-İ MÜNHASIRA: Тек бір нəрсеге тəн ерекшелік. #HÂSSA-İ SOHBET: Сұхбат қуаты жəне əсері. #HÂSSA-İ ZÂTİYE: Затына тəн ерекшелік (қасиет). #HASSAS: 1.Сезгіш, сезімтал. 2.Мұқиятты, өткір есеп жəне өлшемдерге ие. 3.Әсерленгіш, нəзік, көңіліне алғыш. #HASSASE: 1.Әсерленгіш, нəзік, көңіліне алғыш. 2.Хабарларды (ескертпелерді) алған (жүйке, нерв, түйсік). #HASSASİYET: 1.Сезімталдық, сезгіш болу. 2.Айналадан келген əсерлерді жəне ескертулерді сезу (алу) қабілеті. 3.Мұқияттылық. #HASSASİYET-İ FEVKALÂDE: Әдеттен тыс сезімталдық, сезгіштік. #HASSASİYET-İ İLMİYE: Ілімнің тудырған мұқияттылық, ояулылық жəне сезгіштік. #HASSASİYET-İ KALBİYE: Жүректің сезімталдығы; бір бөлік рухани жəне терең ақиқаттарды жүректегі сезгіштік қасиетпен аңғару. #HÂSSATEN: Әсіресе, өте-мөте, айрықша, ерекше, #HÂSSE: Сезім мүшесі. #HASTAHANE-İ KÜBRA: Өте үлкен аурухана. #HASÛD: Қызғанған, көре алмаған, қызғаншақ. #HASUDANE: Қызғанышпен, қызғанып. #HÂŞÂ: Әсте мүмкін емес, ешқашан, олай емес, нақты, анық. #HAŞERAT: Әрбір көктемде тірілтілген немесе жаңадан жарылтылған шыбын-шіркей, құрт-құмырсқа сияқты насекомдар. #HAŞERAT-I MUZIRRA: Зиянды ұсақ жəндіктер, қоңыздар, шібін-шіркейлер. #HAŞHAŞ: Көкнəр тұқымдасы, көбіне шөптесін өсімдіктер, кейде бұта немесе аласа ағаштар. Тұқымдары сансыз көптеген ұсақ, кішкентай ұрығы жəне өте майлы эндоспремді. #HÂŞİMÎ: (Хз.Мұхаммедтің а.с.м. тегі болған) Хашимидтер əулетінен болғандар. #HAŞİN: Қатты, қатал, ызғарлы, оғаш, дөрекі. #HAŞİNANE: Қатал түрде, дөрекілік қылып.

187 #HAŞİR: 1.Жиналу, бір жерге келу. 2.Жинау, бір жерге əкелу. 3.Қияметте өлгендердің тірілтілуі жəне Аллаһқа (жж) есеп беру үшін жиналуы. 4.Қиямет. #HAŞİYE: Беттің жиегіне немесе астына жазылған түсініктеме беру. #HAŞMET: 1. (Қатты таңғалдыратын, құрмет пен үрей оятатын) ұлылық, айбындылық. 2.Сəнділік, көріктілік, көздің жауын алатын ерекшелік. 3.Ашу, ыза, қаһар. #HAŞMET-İ CELALİYE: Ұлылықтағы айбындылық, көріктілік, ұлылықтың құрмет жəне қорқу оятатын сипаты. #HAŞMET-İ HÂKİMİYET: Әкімдіктегі ұлылық, шексіз жəне қуатты əкімдіктің құрмет пен қорқу оятатын сипаты. #HAŞMET-İ HİLKAT: Жаратылыстағы ұлылық, əрбір нəрсені жаратудағы қорқу мен құрмет ояндырған ұлылық. #HAŞMET-İ İMANİYE: Имандағы айбындылық, имандағы қуат жəне ұлылық. #HAŞMET-İ MANEVİYE: Рухани айбындылық, рухани ұлылық пен күштілік. #HAŞMET-İ PADİŞAHÎ: Падишахтың айбындылығы. #HAŞMET-İ RUBUBİYET: Рубубиеттің ұлылығы; яғни, əрбір нəрсенің иесі болған жəне жетілдіріп тəрбиелеген Рабтың (жж) шексіз əкімдігі жəне ұлылығы. #HAŞMET-İ SALTANAT: Күш жəне əкімдіктегі ұлылық, əрбір нəрсені басқару жəне əмірі астында ұстау күшіндегі шексіз ұлылық. #HAŞMETKÂRANE: 1.Салатанатты түрде, өте үлкен таңғалуды оятатын түрде. 2. Айбынды түрде, ұлық түрде. 3.Таң қалыс беруші. #HAŞMETNÜMA: Салтанатты, айбынды, таң қалыс беруші. #HAŞMET-NÜMA: Салтанатты, айбынды, таң қалыс беруші. #HAŞR: 1.Жиналу, бір жерге келу. 2.Жинау, бір жерге əкелу. 3.Қияметте өлгендердің тірілтілуі жəне Аллаһқа (жж) есеп беру үшін жиналуы. 4.Қиямет. #HAŞR VE NEŞR: Хашир жəне нешир; өлгендердің қайтадан тірілтілуі (haşr) жəне дүниядағы жасағандарының жазылғандары қайтадан тірілткенде бірге ортаға шығарылуы (neşir). #HAŞİR VE NEŞR: Хашир жəне нешир; өлгендердің қайтадан тірілтілуі (haşr) жəне дүниядағы жасағандарының жазылғандары қайтадан тірілткенде бірге ортаға шығарылуы (neşir). #HAŞR U CEM: Тірілту жəне жинау. #HAŞR VE NEŞİR: Хашир жəне нешир; өлгендердің қайтадан тірілтілуі (haşr) жəне дүниядағы жасағандарының жазылғандары қайтадан тірілткенде бірге ортаға шығарылуы (neşir). #HAŞR VE NEŞR-İ İNSANÎ: Адамдардың қияметте қайтадан тірілуі жəне дүнияда жасағандарының жазылғандары қайтадан тірілгенде бірге ортаға шығуы. #HAŞİR VE NEŞR-İ İNSANÎ: Адамдардың қияметте қайтадан тірілуі жəне дүнияда жасағандарының жазылғандары қайтадан тірілгенде бірге ортаға шығуы. #HAŞR-İ A'ZAM: Ең ұлы хашир, қиямет күні бүкіл өлгендердің қайтадан тіріліп Аллаһқа (жж) есеп беру үшін жиналулары. #HAŞR-İ BAHARÎ: Көктем маусымында өсімдік пен хайуандардың тірілуі. #HAŞR-İ BEŞER: Адамның тірілуі, қияметте адамзаттың қайтадан тірілтілуі. #HAŞR-İ CİSMANÎ: Өлгендердің қияметте денелерімен бірге қайтадан тірілтілуі. #HAŞR-İ EKBER: Ең ұлы хашир, қиямет күні бүкіл өлгендердің қайтадан тіріліп Аллаһқа (жж) есеп беру үшін жиналулары. #HAŞR-İ İNSANÎ: Адамдардың хаширі, қияметте қайтадан тірілу. #HAŞR-İ NEBATÎ: Өсімдік хаширі, өлген өсімдіктердің маусымы келгенде қайтадан тірілтілуі.

188 #HAŞR-İ RUHANÎ: Рухани хашир, қияметте рухтардың қайтадан тірілтіліп денелерге кері қайтулары. #HAŞR-İ UMUMÎ: Жалпылама хашир, қияметте барлық өлгендердің қайтадан тірілтілуі. #HAŞYET: Үрей, қорқыныш, қорқу, #HAT: Сызық, сызу, шекара, шек. * Жазу. #HATLAR: Сызықтар, сызулар, шектер. #HATA: Жаңылыс, қате, жаңсақ, қателік, жаңсақтық. #HATAB: Отын. #HATADAR: Қателік жасаған, жаңылысқан. #HATA-ENDER: Қате ішінде, қателік ішінде. #HATA-İ BÎEDEBANE: Әдепсіздікпен жасалынған қателік. #HATA-İ EKSERİYET: Көпшіліктің қатесі, адамдардың басым көпшілігінің жасаған күнəсі, көпшіліктің жасаған жаңылыс істер. #HATA-İ İLMÎ: Ілми қателік, ілім жағынан жасалынған қателік. #HATAKÂR: Қателік жасаған, жаңылысқан. #HATAKÂRANE: Жаңылыс түрдегі. #HATAR: Қауіп-қатер, қауіп. #HATARAT: 1.Қатерлер. 2.Еске түскен ойлар. #HATAR-I AZÎM: Үлкен қауіп. #HATA-SAVAB: Жаңылыс пен тура, қате-дұрыс. #HATA-YI AZÎME: Үлкен қате. #HATA-YI BEŞERÎ: Адамзат қателігі. #HATA-YI MAHZ: Толық қате, толығымен қате. #HÂTEM: Мөр. #HÂTEM-İ DİVAN-I NÜBÜVVET: Пайғамбарлық мəжілісіне соңғы келген Мұхаммед (асм). #HÂTEM-İ EHADİYET: Аллаһтың (жж) бірлігін көрсеткен мөр, таңба (ишарат, белгі). #HÂTEM-İ HAS: Ерекше мөр, таңба. #HÂTEM-İ HİKMET: Хикмет əсері болғандығын білдіртетін мөр, таңба (нышан, белгі), яғни, мақсатты, пайдалы жəне ең үйлесімді түрде жасалғандығын көрсеткен нышан, ишарат. #HÂTEM-İ İCAZ: Мұғжизалы сөз таңбасы, мөр; яғни, Құранның мұғжиза сөздер болғандығын көрсететін нышан, ишарат. #HÂTEM-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) таңбасы, мөрі; яғни, Аллаһтың (жж) ісі жəне туындысы болғандығын көрсететін ерекшелік, ишарат. #HÂTEM-İ İNAYET: Аллаһтың (жж) жəрдем жəне игілікте болғандығын көрсеткен мөр; яғни, Аллаһтың (жж) жəрдемін көрсеткен ишарат жəне нышан. #HÂTEM-İ MAHSUS: Ерекше мөр. #HÂTEM-İ MU'CİZAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) мұғжизалар мөрі; яғни, Хз.Мұхаммедтің мұғжизаларын түсіндірген жəне білдірген шығарма. #HÂTEM-İ MU'CİZE: Мұғжиза мөрі; яғни, мұғжиза болу сипатын ортаға шығарған ишарат жəне нышан. #HÂTEM-İ NÜBÜVVET: Пайғамбарлық мөрі; яғни, Хз.Мұхаммедтің (асм) пайғамбарлығының ишараты, белгісі. #HÂTEM-İ RABBANÎ: Раббани мөр; яғни, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсенің иесі, жетілдірушісі жəне дамыттырушысы болғандығын ишарат, нышан немесе ерекшелік. #HÂTEM-İ RAHÎMİYET: Рахимиет мөрі, яғни, Аллаһтың (жж) өте мейірімді болғандығын көрсеткен ишарат, нышан; ерекшелік. #HÂTEM-İ RAHMANİYET: Рахманиет мөрі, яғни, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсені қамтыған рахмет жəне мейірімділігін көрсеткен ишарат, нышан, ерекшелік. #HÂTEM-İ RAHMET: Рахмет мөрі, яғни, өте мейірімді болғандығын көрсеткен ишарат, нышан; ерекшелік. #HÂTEM-İ RİSALET: Пайғамбарлықтың соңғысы, соңғы пайғамбар.

189 #HÂTEM-İ RUBUBİYET: Рубубиет мөрі, яғни, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсенің раббы, яғни, иесі, тəрбиешісі, жетілдірушісі жəне дамыттырушысы болғандығын көрсеткен ишарат, белгі. #HÂTEM-İ SAMEDİYET: Самедиет мөрі; яғни, Аллаһтың (жж) самад болғандығын, ешбір нəрсеге мұқтаж болмай, əрбір нəрсенің əрбір сəт өзіне мұқтаж болғандығын көрсеткен ишарат жəне белгі. #HÂTEM-İ TÂÎ: Арабыстандағы Тай тайпасының беделді тұлғасы, ақындығы жəне жомарттығымен мəшһүр болған дəулетті адам. Өте жомарт жəне қолы ашық мағынасында «хатем» деген лақап аты. Хз.Мұхаммедтің (асм) заманына жетсе де Оның пайғамбарлығынан бұрын дүнияден озған. #HÂTEM-İ TASDİK: Растау мөрі, растаушы ишарат, нышан. #HÂTEM-İ TEVHİD: Тəухид мөрі, Аллаһтың (жж) бірлігін көрсеткен ишарат жəне нышан. #HÂTEM-İ VAHDANİYET: Уахданиет мөрі; яғни, Аллаһтың (жж) бір болғандығын жəне əлемде Одан басқа ешбір нəрсенің шынайы күшке жəне əсерге ие болмағандығын көрсеткен ишарат, нышан. #HÂTEM-İ VAHDET: Уахдет мөрі, Аллаһтың (жж) бірлік мөрі; яғни, Аллаһтың (жж) бірлігін көрсеткен ишарат жəне нышан. #HÂTEM-İ VÂHİDİYET: Уахидиет мөрі, əлемнің жəне болмыстардың тұтастығында, көрілген Аллаһтың (жж) бірлігіне қатысты ишарат, нышан. #HÂTEM-İ VELAYET: Әулиелік мөрі, жоғары дəрежедегі рухани кемелділіктің ишараты, нышаны. #HÂTEMİYET: Соңғы жəне тəмамдап аяқтаушы болу. #HÂTEMÜL-ENBİYA: Пайғамбарлардың соңғысы жəне аяқтаушысы. #HATIRAT: 1.Естеліктер, ойда қалғандар. 2.Іштен келген ойлар, жүрек немесе ақылға келген ойлар. 3.Рухани ескерту арқылы келген ойлар. #HATIRAT-I GAYBİYE: Ғайыппен қатысты (илхам жəне рухани ескерту арқылы ақылға жəне жүрекке келген) ойлар. #HATIRAT-I İLMİYE: Іліммен қатысты ақылда сақталынған ойлар, ғылыми ойлар. #HATIRAT-I KALB: Жүрекке келген ойлар жəне мағыналар. #HATİAT: Қателер, жаңылыстар, күнəлар. #HATİB: 1.Сөз сөйлеген. 2.Қоғамға ықпал ететіндей əсерлі жəне көркем сөз өнерін білген тілмəр, шешен. 3.Мешітте жамағатқа уағыз жəне насихат айтумен міндеттелінген жауапты кісі. #HATİB-İ DEVR-İ ZAMAN: Заманымызды үлкен шешені, тілмəрі. #HATİB-İ ŞEHÎR: Атақты көсем сөз иесі. #HATİCE-İ KÜBRA: Хз.Мұхаммедтің (асм) алғашқы жұбайы жəне муминдердің ең үлкен анасы жəне ең үлкен мумин əйел. Хз.Пайғамбарымызға алғашқы болып Ол сенген жəне бірге болған жиырма төрт жыл бойы Оған жанкештілікпен қызметінде еткен, мадди жəне рухани əрдайым қолдаушы болған. #HATİCETÜL-KÜBRA: Хз.Мұхаммедтің (асм) алғашқы жұбайы жəне муминдердің ең үлкен анасы жəне ең үлкен мумин əйел. Хз.Пайғамбарымызға алғашқы болып Ол сенген жəне бірге болған жиырма төрт жыл бойы Оған жанкештілікпен қызметінде болған, мадди жəне рухани əрдайым қолдаушы болған. #HÂTİF: Даусы естіліп, өзі көрінбеген жын түрінен жаратылыс. #HÂTİF-İ CİNNÎ: Даусы естіліп, өзі көрінбеген жаратылыстар. #HATİM: Құранды басынан соңына дейін оқып бітіру. #HÂTİME: Соң, қорытынды, соңғы бөлім. #HÂTİME-İ KASİDE: Мақтау өлеңнің соңғы бөлімі. #HÂTİME-İ TAZARRU': Жалбарыну мен тілек тілеудің соңы. #HATME: Тариқаттағы топ болып жасалған зікір. #HATME-İ AHMEDİYE: Хз.Пайғамбардың (асм) кең зікір жəне тəсбих шеңбері. #HATME-İ HACEGÂN: Нақши тариқатына кіргендердің бір араға келіп, зікір мен дұғаларды бірге соңына дейін қылулары.

190 #HATME-İ KUR'ANİYE: Құранды басынан соңына дейін оқып бітіру. #HATME-İ KÜBRA: Маңызды жəне қалың топпен жиналып оқу. #HATME-İ MAHSUS: Жеке топталып оқу. #HATME-İ MUAZZAMA-İ MUHAMMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) зор, кең зікір жəне тəсбих шеңбері. #HATME-İ NAKŞİYE: Нақши тариқатына кіргендердің бір араға келіп топталып зікір, тəсбих жəне дұға қылулары. #HATM-İ KELÂM: Сөзді бітіру, сөзді соңына жеткізу. #HATM-İ KUR'AN: Құранды басынан соңына дейін оқу. #HATM-İ KUR'ANÎ: Құранның басынан соңына дейін оқылуы. #HATM-İ MEKAL: Сөзді бітіру, сөзді соңына жеткізу. #HATM-İ NAKŞİYE: Нақши тариқатына кіргендердің бір араға келіп топталып зікір, тəсбих жəне дұға қылулары. #HATT-I ARABÎ: Арапша жазу, арап əріптерімен жазу. #HATT-I ARABÎ-İ KUR'AN: Құранның арапша жазуы. #HATT-I ARABİYE: Арапша жазу. #HATT-I DEST: Қол жазуы. #HATT-I KADÎM: Ескі жазу. #HATT-I KUR'AN: Құран жазуы. #HATT-I MUVASALA: Біріктіретін сызық, ортақ нүкте, бір-біріне жақсы байланысты орнықтыратын кездесу шегарасы. #HATT-I MÜBAREK: Мүбарак жазу. #HATT-I MÜSTAKİM: Түзу сызық. * Тура жол. #HATT-I ŞERİF: Мүбарак жазу, қымбат жазу. #HATVE: Адым, қадам. #HATVE-ENDAZ: Адым аттаған, қадам басқан. #HAVADİS: Оқиғалар. #HAVADİS-İ YEVMİYE: Күнделікті оқиғалар, хабарлар. #HAVAÎ: Ауаға қатысты, ауа түрінен. #HAVA-İ NESÎM: Таза ауа, ауасы мол, ашық жəне таза ауа алатын жер. #HAVA-İ ZULMET: Қара түнек қараңғы аспан. #HAVAİC: Қажеттіліктер, мұқтаждықтар, керекті нəрселер. #HAVAİC-İ GAYR-I ZARURİYE: Өмір сүруге қажетті болмаған мұқтаждықтар. #HAVAİC-İ ZARURÎ: Қажетті мұқтаждықтар. #HAVAİC-İ ZARURİYE: Қажетті мұқтаждықтар. #HAVALİ: Айнала, төңірек, маңай, жан-жақ, аймақ. #HAVARİC: Харижилер. Хз.Әлиге (ра) қарсы шыққан адасқан топ. #HAVARİÇ: Харижилер. Хз.Әлиге (ра) қарсы шыққан адасқан топ. #HAVÂRIK: Таңғажайып, керемет, таңғалдырған ғажап нəрселер. #HAVÂRIK-I BEŞERİYE: Адамзаттың таңқаларлық жаңалық ашулары. #HAVÂRIK-I FITRAT: Жаратылыс ғажайыптары. #HAVÂRIK-I İKTİDAR: (Аллаһқа ж.ж. тəн) Құдірет ғажайыптары, (Аллаһқа ж.ж. тəн) күш жəне қуаттың таң қалыс оятатын іс пен туындылары. #HAVÂRIK-I KUDRET: (Аллаһқа ж.ж. тəн) Құдірет ғажайыптары, (Аллаһқа ж.ж. тəн) күш жəне қуаттың таң қалыс оятатын іс пен туындылары. #HAVÂRIK-I MEDENİYET: Мəдениет ғажайыптары, ғылым мен техникадағы жаңалықтар жəне жаңалық ашулар. #HAVÂRIK-I RAHMET: Рахмет ғажайыптары; (Аллаһқа ж.ж. тəн) кең мейірімділігінің таң қалыс оятатын іс пен туындылары. #HAVÂRIK-I SAN'AT: Өнер ғажайыптары. #HAVÂRIK-I SUN'İYE: Өнермен қатысты ғажайыптар; таң қалыс оятқан өнер туындылары. #HAVÂRIKU'L-ÂDÂT: Жаратылыс ғажайыптары; Аллаһтың (жж) қойған заң жəне ережелеріне гөре табиғатта қайталанып тұрған жаратылыстағы таңғажайып оқиғалар мен істер.

191 #HAVARİYYUN: Хауарилер. Хз.Исаға (ас) иман келтіріп жəрдемдескен 12 кісінің түгеліне бірдей берілген есім. #HAVAS: 1.Қоғамдағы жоғары топ, байлар. 2.Құран жəне иман тақырыптарында өте кең жəне терең білімге ие жəне рухани жоғары дəрежеге жеткен тұлғалар. 3.Қасиеттер, ерекшеліктер. #HAVASS: 1.Қоғамдағы жоғары топ, байлар. 2.Құран жəне иман тақырыптарында өте кең жəне терең білімге ие жəне рухани жоғары дəрежеге жеткен тұлғалар. 3.Қасиеттер, ерекшеліктер. #HAVÂS: Сезімдер, сезім мүшелері. #HAVÂSS: Сезімдер, сезім мүшелері. #HAVASI: Ауасы. #HAVASS-I BEŞERİYE: Дін жəне рухани салада таңдаулы адамдар, адамдардың таңдаулылары, жəне жоғары деңгейдегі адамдар. #HAVÂSS-I HAMSE: Бес түйсік немесе сезім. #HAVÂSS-I HAMSE-İ BÂTINA: Ішкі бес сезім. Бұлар: ақыл, жүрек, рух, ұждан, латифе сезімдері. #HAVÂSS-I HAMSE-İ ZAHİR: Сыртқы бес сезім. Бұлар: тию, тигізу сезімі, дəм алу сезімі, иіс алу сезімі, есту сезімі, көру сезімі. #HAVÂSS-I İNSANİYE: Адамға қатысты сезімдер. #HAVASS-I KERRÛBİYYUN: Аллаһқа (жж) ең жақын болған періштелердің ең жоғарғы тобы. #HAVASS-I MÜMEYYİZE: Ажыратып, айырып беретін ерекшеліктер. #HAVASS-I SELÂSE: Үш сезім (дəм тату, көру, иіскеу). #HAVÂSS-I ZAHİRE: Сыртқы сезімдер. Бұлар: көру, есту, дəм тату, иіскеу, тию сезімдері. #HAVÂSS-I ZAHİRE VE BÂTINA: Сыртқы жəне ішкі сезімдер. #HAVASS-I ZAHİRÎ: Сыртқы сезімдер. Бұлар: көру, есту, дəм тату, иіскеу, тию сезімдері. #HAVASSÜL-HAVAS: Таңдаулы адамдардың ең таңдаулылары, ілім жəне иманда дамығандардың ең жоғарғылары. #HAVASSÜL-HAMS-I ZAHİR: Сыртқы бес сезім. #HAVASSÜL-HAMS-I ZAHİRE VE BÂTINA: Денедегі ішкі жəне сыртқы бес сезім. Бұлар: көру,есту, дəм тату, иіскеу, тию жəне қиял, ойлау, күмəндену, есте сақтау, ортақ сезімдер. #HAVATIR: Еске келгендер, ойлар, ойға келген мағыналар. #HAVATIR-I ŞEYTANİYE: Шайтанның еске салулары, еске түсірулері. #HAVATİM: Соңғы сөздер, ақырғы сөздер. #HAVA-YI NESÎM: Таза ауа, ауасы мол, ашық жəне таза ауа алатын жер. #HAVF: Қорқу, үрей. #HAVF U RECA: Қорқу мен үміт. #HAVF VE RECA: Қорқу мен үміт. #HAVF-I FAKR: «Кедей болып қалмайын ба?!» деп қорқу. #HAVF-I MEMAT: Өлімнен қорқу. #HAVFULLAH: Аллаһтан (жж) қорқу. #HÂVİ: Ішіне алған, қамтыған. #HAVL: Күш, қуат. #HAVL VE KUVVET: Күш пен қуат. #HAVSALA: Түсінік, ұғым, ақыл, сана. #HAVZ: Хауыз. #HAVZ-I EKBER: Ең үлкен хауыз, өте үлкен хауыз. #HAVZ-I KEVSER: Кəусар хауызы. #HAVZ-I MÜŞTEREK: Ортақ хауызы. #HAY: Әзəли жəне мəңгі өмір иесі болған жəне өмір иелеріне өмір берген (Аллаһ ж.ж.). #HAYÂ: Ұялу, ұят, намыс, ар, əдеп, əдептілік. #HAYAL-ÂLÛD: Қиял аралас. #HAYALAT: Қиялдар, елестер.

192 #HAYALÂT: Қиялдар, елестер. #HAYALÂT-I ACEMANE: Ирандықтар тарапынан үлкейтілген қияли нəрселер жəне аңыздар. #HAYALAT-I MUHİTİYE: Айналадағылардың əсерімен болған қиялдар. #HAYALÂT-I RAKİKA: Нəзік сезім мен жан ашуды оятқан халдер мен ойлар. #HAYALEN: Қиялмен, қияли. #HAYALÎ: Қияли, қиялмен қатысты. #HAYAL-İ BÂTIL: Негізсіз жəне жалған қиял. #HAYAL-İ HÂİL: Қорқу мен үрей берген қиял. #HAYAL-İ MUHAL: Болуы мүмкін емес нəрсенің қиялы, болуы мүмкін емес нəрсені ойлау. #HAYAL-İ ŞAN: Атақ-даңқты қиялдау жəне ойлау. #HAYALİYYUN: Қиялшылдар, романтиктер, ақиқаттардан гөрі қиялдарға маңыздылық бергендер; қиялдарын ақиқат орнына қойғандар. #HAYALPEREST: Қиялшыл, қиялдауға құмар, қиялын ақиқаттың орнына қойған, ақиқатшыл болмаған. #HAYATDAR: Жанды, жаны бар, тірі. #HAYATTAR: Жанды, жаны бар, тірі. #HAYATDARANE: Жанды сияқты, жанды түрде, өміршең. #HAYATTARANE: Жанды сияқты, жанды түрде, өміршең. #HAYATEYN: Екі өмір, дүния жəне Ақірет өмірі. #HAYAT-FEŞAN: (Рухани) өмірді жандандырған. #HAYAT-I ÂHİRET: Ақірет өмірі, ана дүниядегі өмір. #HAYAT-I AİLE: Отбасы өмірі. #HAYAT-I AKDES: Ең киелі өмір; (əзəли жəне мəңгі болған, ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған, ешбір кемшілігі жəне нұқсандығы болмаған, шексіз кемелді болған) Аллаһқа (жж) тəн өмір. #HAYAT-I ÂMME: Жалпылық мағынасындағы өмір (өсімдік, хайуан, адам, жын, періште секілді өмір иесі болмыстарда ортақ болып кең таралған өмір дəрежесі). #HAYAT-I ASKERİYE: Әскерлік өмірі. #HAYAT-I BÂKİYE: Бақи өмір, мəңгі шексіз өмір (Ақірет өмірі). #HAYAT-I BERZAHİYE: Бəрзах өмірі, қабірдегілердің өмірі, өлген рухтардың қияметке дейінгі өмірі. #HAYAT-I BEŞER: Адам өмірі. #HAYAT-I BEŞERİYE-İ SEFİHANE: Күнəлардан сақтанбастан лəззат жəне ойын-сауық ішінде өткен адам өмірі. #HAYAT-I CÂMİA: Материалдық жəне рухани көп түрлі өмір дəрежелерін өзінде жинақтаған өмір. #HAYAT-I CİNSİYE: Бір жанды түріне тəн өмір, бір жанды түріндегі өмір. #HAYAT-I CİSMANİYE: Дененің тірлігіне қатысты өмір. #HAYAT-I DAİME: Жалғасымы болған өмір #HAYAT-I DİN: Дін өмірі. #HAYAT-I DİNİYE VE EBEDİYE VE UHREVİYE: Дінмен, мəңгілік жəне ақіретпен қатысты өмір. #HAYAT-I DÜNYA: Дүния өмірі. #HAYAT-I DÜNYEVÎ: Дүниядағы өмір, дүния өмірі. #HAYAT-I DÜNYEVİYECE: Дүния өмірі жағынан. #HAYAT-I DÜNYEVİYE VE SİYASİYE VE UHREVİYE: Дүния, саясат жəне ақіретпен қатысты өмір. #HAYAT-I EBEDÎ: Мəңгі шексіз өмір. #HAYAT-I EBEDİYE: Мəңгі шексіз өмір. #HAYAT-I EZELİYE: Әзəли өмір, бастапқысы болмай жалғасқан Аллаһқа (жж) тəн болған өмір. #HAYAT-I FÂNİYE: Фəни өмір, қысқа жəне өткінші болған дүния өмірі. #HAYAT-I HAKİKİYE: Шынайы мəңгі өмір.

193 #HAYAT-I HAYVANÎ: Хайуандардағы өмір, хайуани өмір. #HAYAT-I HAYVANİYE: Хайуандардағы өмір, хайуани өмір. #HAYAT-I HIZIRÎ: (Құран тəпсірлерінде аты аталған жəне біздің өмірімізден бөлекше өмір түрімен өмір сүрген) Хазреті Хызырдағы (ас) өмір. #HAYAT-I HUSUSİYE: Жеке өмір. #HAYAT-I İÇTİMAÎ: Қоғамдық өмір. #HAYAT-I İÇTİMAİYE: Қоғамдық өмір. #HAYAT-I İÇTİMAİYE-İ BEŞER: Адамның қоғамдық өмірі. #HAYAT-I İÇTİMAİYE-İ EHL-İ İMAN: Муминдердің қоғамдық өмірі. #HAYAT-I İÇTİMAİYE-İ İSLÂMİYE: Исламдағы қоғамдық өмір. #HAYAT-I İÇTİMAİYE-İ SİYASİYE-İ BEŞERİYE: Адамның саяси жəне қоғамдық өмір. #HAYAT-I İÇTİMAİYE-İ ÜMMET: Үмметтің (мұсылмандардың) қоғамдық өмірі. #HAYAT-I İHTİLAL: Бүліктің тірілуі, бүліктің пайда болуы. #HAYAT-I İLMİYE: Ілім өмірі, іліммен шұғылданып өткен өмір. #HAYAT-I İMANİYE: Саналы түрдегі имани өмір. #HAYAT-I KÂİNAT: Әлемнің бар болуының негізі жəне жаратылу мақсаты. #HAYAT-I KALBÎ: Жүрек өмірі, рухани өмір, рух өмірі. #HAYAT-I MADDİYE: 1.Материалдық өмір, дүния өмірі. 2.Заман, мекен, қоректену секілді шарттарға тəуелді болған өмір. #HAYAT-I MADDİYE-İ NEFSİYE: Нəпсінің материалдық өмірі; өмір дəрежелерінің ең төменгі сатысы болған адам менмендігіндегі мадди шарттарға тəуелді болған өмір. #HAYAT-I MASUMANE: Күнəлардан алыс қалатын түрде сүрілген өмір. #HAYAT-I MEDENİYE: Мəдени өмір; 1.Қала өмірі. 2.жоғары қоғамдық өмір. #HAYAT-I MES'UDANE: Бақытты өткен өмір. #HAYAT-I MUTLAKA: Ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған, шексіз (əзəли-əбəди) өмір (Аллаһқа ж.ж. тəн өмір). #HAYAT-I NÂMÜTENAHÎ: Шексіз өмір. #HAYAT-I NEBAT: Өсімдік өмірі. #HAYAT-I NEFSİYE VE RUHİYE: Нəпсіге жəне рухқа тəн өмір; өмір дəрежелерінің ең төменгі сатысы болған адам менмендігіндегіне тəн өмір жəне рух өмірі. #HAYAT-I NEV'İYE: Айнымайтын түрдегі болмыстарға тəн өмір. #HAYAT-I NURİYE: Рисале-и Нұр дəрістері жəне кітаптарымен дінге қызмет жолында өткен өмір. #HAYAT-I RİBA: Пайыздың жандануы, пайыздың жойылмауы. #HAYAT-I RUHANÎ: Рухқа тəн өмір, рухтың денеден өзгеше болған өмірі. #HAYAT-I RUHANİYE: Рухқа тəн өмір, рухтың денеден өзгеше болған өмірі. #HAYAT-I RUHİYE: Рухани өмір, рухпен қатысты өмір, рухтың түрлі қабілеттерінің дамуы. #HAYAT-I SÂNİYE: Екінші өмір. #HAYAT-I SÂRİYE: Әрбір жерде жəне əрбір нəрседе бар екенін сездірген өмір (илаһи өмір). #HAYAT-I SERMEDİYE: Өлімі жоқ жəне шексіз өмір. #HAYAT-I SİYASİYE: Саяси өмір, саясатпен қатысты өмір. #HAYAT-I ŞAHSİYE: Тұлғаның өмірі, кісінің өмірі. #HAYAT-I ŞEHRİYE: Қала өмірі, қалада сүрілген өмір, мəдени өмір. #HAYAT-I UHREVİYE: Ақірет өмірі, о дүниядегі өмір. #HAYAT-I UMUMİYE: Жалпылама өмір; өсімдік, хайуан, адам, жын , періште секілді мадди жəне рухани болмыстарда ортақ жақтары болған жалпылық мағынасындағы өмір. #HAYAT-I VÂCİBE: Әзəли жəне мəңгі болған, бар болуы үшін басқа ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған өмір, (Аллаһқа ж.ж. тəн өмір). #HAYAT-I ZAHİRÎ: Көріністегі өмір, көрінген дүния өмірі.

194 #HAYATÎ: Өмірге қатысты. #HAYATİYET: Жандылық, жаны барлық. #HAYATKÂRANE: Жанды түрде, өміршең. #HAYAT MEMAT: Өмір-өлім. #HAYATPEREST: Дүния өміріне аса құштар. #HAYAT-PEREST: Дүния өміріне аса құштар. #HAYATPERVERANE: Өмірді өте ұнатқан түрде. #HAYAT-PERVERANE: Өмірді өте ұнатқан түрде. #HAYATTAR: Жанды, жаны бар, тірі. #HAYBER: Мединеден 170 км солтүстігінде, бұрыннан Уахидилер өмір сүрген бір қала. #HAYBET: Мақрұм қалу, тілегені болмау, қалауына жете алмау. #HAYEVAN: Хайуан, тірлік иесі, жаны бар, жанды. #HAYFÂ: Өкінішті! Әттеген-ай! Қап, қап! Ай-ай! Ойбай!. #HAYIR: Қайыр, жақсылық, дінге сай пайдалы жəне сауапты іс. #HAYIRHAH: Жақсылық тілеген, қамқоршы. #HAYIRPERVER: Жақсылық жасауды ұнатқан. #HAYIZ: Әйелдердің етеккір жағдайы. #HAYLAZ: Тентек, сотқар. #HAYLULET: Араға кіру, перде болу. #HAYLULET-İ ARZ: Айдың тұтылуы, жердің күн мен айдың арасына кіріп айға перде болуы. #HAYME: Шатыр, киіз үй. #HAYME-NİŞİN: Киіз үйде тұрушы. #HAYR: Қайыр, жақсылық, дінге сай пайдалы жəне сауапты іс. #HAYR U ŞER: Жақсылық пен жамандық. #HAYRAN: Қайран қалған. Өте бағалаған. Ерекше ұнатқан. #HAYRAT: Қайырлар, жақсылықтар, Аллаһ (жж) ризасы үшін жасалған игі сауапты істер. #HAYRET-ÂLÛD: Таңғалу аралас. #HAYRETBAHŞ: Қайран қалдырған, таңдандырған. #HAYRET-BAHŞ: Қайран қалдырған, таңдандырған. #HAYRET-EFZA: Таң қалдырған, таңырқауды арттырған. #HAYRETENGİZ: Таң қалдырған, таңырқау ішінде қалдырған. #HAYRET-ENGİZ: Таң қалдырған, таңырқау ішінде қалдырған. #HAYRETFEZA: Таң қалдырған, таңырқауды арттырған. #HAYRET-FEZA: Таң қалдырған, таңырқауды арттырған. #HAYRETKÂR: Таңғалушы, таңырқаушы. #HAYRETKÂRANE: Тандана, таңғалып. #HAYRETNÜMA: Таңғалу көрсеткен, таңдандырған. #HAYRET-NÜMA: Таңғалу көрсеткен, таңдандырған. #HAYRET-NÜMUN: Таңғалу көрсеткен, таңдандырған. #HAYR-I AZÎM: Үлкен қайыр, үлкен жақсылық. #HAYR-I KESÎR: Көп қайыр, көп жақсылық. #HAYR-I MAHZ: Толық қайыр, түгелімен жақсылық. #HAYR-I MUTLAK: Толық жəне шексіз жақсылық. #HAYRİHÎ VE ŞERRİHÎ MİNALLAHİ TEÂLÂ: Жақсылық пен жамандық Аллаһ Тағаладан (жж). #HAYRİYET: Қайырлылық, жақсылыққа жəне бақытқа жету. #HAYRU'L-HALEF: Қайырлы ұрпақ, біреуінің кетуімен орнына келген қайырлы басқа біреу. #HAYSE BEYSE: Солай ма, осылай ма деген шешімсіздік. #HAYSİYET: Қадыр-қасиет, құндылық, абырай, ар, намыс, мəртебе. #HAYT: Жіп, бау, байланыс, қарым-қатынас, қатынас. #HAYT-I İTTİSAL: Бірлестірген бау. #HAYT-I MÜNASEBET: Байланыс жібі, қатынас бауы.

195 #HAYT-I NURANÎ: Нұрлы жіп, нұрани байланыс. #HAYT-I SEMAVÎ: Жіп; Аллаһтың (жж) қойған, жұлдыздар мен планеталарды бір-біріне байлаған тартылыс күші, тартылыс заңы. #HAYT-I ŞUÂ: Жарықтың жібі (рухани бау). #HAYT-I VASL: Қауышу бауы, жақындату жібі, бірлесу нүктесі. #HAYT-I VUSLAT: Қауышу бауы, жақындату жібі, бірлесу нүктесі. #HAYTU'L-EMEL: Үміт жібі, мақсатқа жету үміті. #HAYVAN: Хайуан. #HAYVANAT: Хайуандар. #HAYVANAT-I BAHRİYE: Теңіз хайуандары. #HAYVANAT-I EHLİYE: Үй хайуандары. #HAYVANAT-I MUZIRRA: Зиянды хайуандар. #HAYVANAT-I VAHŞİYE: Жабайы хайуандар. #HAYVANAT-I ZALİME: Жыртқыш хайуандар #HAYVAN-I NÂTIK: Ойлау жəне сөйлеу қабілетіне ие жанды. #HAYVAN-I ZAÎF: Әлсіз, дəрменсіз хайуан. #HAYVAN-I ZÎŞUUR: Саналы хайуан. #HAYVANİYET: Хайуандық. #HAYVAN-MİSAL: Хайуан сияқты. #HAYY: Әзəли жəне мəңгі өмір иесі болған жəне өмір иелеріне өмір берген (Аллаһ ж.ж.). #HAYYAL: Алаяқ, айлакер. #HAYY-I BÂKİ: Бар болуы əзəли жəне мəңгі болған өмір иесі (Аллаһ ж.ж.). #HAYY-I EZELÎ: Бар болуы əзəли болған өмір иесі (Аллаһ ж.ж.). #HAYY-I LÂYEMUT: Хай жəне Лəямут болған; əзəли-мəңгі, шексіз жəне өлімсіз өмір иесі (Аллаһ ж.ж.). #HAYY-I MEYYİT: Өлі тірі, өлі бола тұра тірі секілді адамға əсер еткен. #HAYY-I MURTABIT: Өзінің негізгі ерекшелігіне қарайтын жанды көрініс. #HAYY-I NÂTIK: Ойлаған жəне сөйлеген жанды. #HAYZ: Әйелдерге тəн жағдай, əйелдердегі етеккір жағдайы. #HAZ: Зауық, лəззат, қуаныш пен бақыттылық, үлес. #HÂZÂ: Бұл, бұ, осы, мына. #HÂZÂ KÂFİR: Бұл кəпір. #HÂZÂ MİN FADLİ RABBÎ: Бұл Раббымның фазылынан (жақсылық жəне сыйлығынан). #HAZAİN: Қазыналар. #HAZAİN-İ LÂ-TEFNA: Бітпейтін қазыналар. #HAZAİN-İ NÂMÜTENAHİYE: Шексіз қазыналар #HAZAKAT: Маман, өз ісіне жетік, шеберлік. #HAZAN: Күз. #HAZEFÂT: Шыны аяқ, балшықтан жасалып отқа күйдірілген ыдыстар. #HAZEFÂT-I SAFİLE: Балшықтан жасалған сапасыз, құнсыз ыдыстар. #HAZELE: Оңбағандар, арамзалар, алаяқтар. #HAZER: Тартыну, қашқақтау, қорғану, сақтану. #HAZERAT: Хазіреттер, құрметті тұлғалар. #HAZF: 1.Алып тастау, ортадан шығару, өшіру. 2.Жоқ ету, жою. 3.Сөйлемеу. #HÂZIK: Өз ісінің маманы, тəжірибелі. #HAZIM: Сіңдіру, тамақтарды сіңдіру, бойға тарату. #HAZIRANE: Алдында тұрғандай, көз алдында болғандай түрде. #HAZIRÛN: Ол жерде болғандар. #HAZÎN: Мұңды, қайғылы, аянышты. #HAZÎNANE: Мұңды түрде, аянышты болып. #HAZİNE: Құнды нəрселер сақталған сенімді жер, қазына. #HAZİNEDAR: Қазына қызметшісі,құнды нəрселерді қорғау қызметшісі. #HAZİNE-İ BÎNİHAYE: Шексіз қазына.

196 #HAZİNE-İ CÂMİA: Көп түрлі жəне құнды нəрселерді өз бойына жинақтаған қазына. #HAZİNE-İ CEVAHİR: Гаухарлар қазынасы, асыл тастар қазынасы. #HAZİNE-İ EBEDİYE: Мəңгі қазына, мəңгі өмірдің шексіз байлығы (жұмақ). #HAZİNE-İ ESRAR: Жасырын ақиқаттар қазынасы, əркім білмегені үшін жасырын қалған нəзік жəне терең ақиқаттар. #HAZİNE-İ İLM-İ TEVHİD: Тəухид іліміне қатысты қазына, Аллаһтың (жж) бірлігін түсіндірген жəне дəлелдеген бай ілім көзі. #HAZİNE-İ UZMA: Ең үлкен қазына . #HAZİNETÜL-HAYAL: Қиял қазынасы . #HAZLAR: Зауықтар, лəззаттар, қуаныш пен бақыттылық. #HAZM: 1.Қорыту, еріту,сіңіру, сіңдіру. 2. (ауысп.) Шыдау, төзу, ішінде қорыту, үндемей ашу көрсетпеу. #HAZM-I NEFS: Ішіне сіңдіру, шыдау, сабыр ету, ақиқат үшін көну, кемшілікті өзіне алу. #HAZM-I NEFİS: Ішіне сіңдіру, шыдау, сабыр ету, ақиқат үшін көну, кемшілікті өзіне алу. #HAZRET: Ұлы адамдарды еске алғанда есімдерінің алдына қосылатын құрмет пен қадірлеу сөзі. #HAZREVAT: Көкөністер. #HAZZ: Зауық, лəззат, қуаныш пен бақыттылық , үлес. #HAZZ-I MANEVÎ: Мағынауи зауық, лəззат . #HAZZ-I NEFİS: Нəпсінің лəззаты. #HAZZ-I NEFSÎ: Нəпсіге қатысты зауық, лəззат . #HAZZ-I RUHÎ: Рухқа қатысты зауық, лəззат. #HEBA: Бостан- босқа, пайдасыз, ысырап. #HEBAEN: Босқа, зая. #HEBA-ENDER: Пайдасыздық ішінде, зиян ішінде. #HEBAEN MENSUR: Бостан-босқа, пайдасыз болып. #HEBENNEKA: Ақымақтық əрекеттері ел аузында танымал болған адам. * Өзін өте ақылды жəне қабілетті санайтын ақымақ. #HECA: 1.Буын, ауыз жəне тілдің қозғалысымен шыққан дыбыс. 2.Әлиф-ба ретіне қарай тізілген əріптер. #HEDÂ: Тыныштық, рахаттылық, жайлылық. #HEDAYA: Сыйлықтар, игіліктер, жарылқаулар. #HEDER: Босына кету, пайдасыз кету. #HÊDİM: Құлатқан, қиратқан, бұзған. #HÊDİM-İ MEDENİYET: Мəденитті бұзған, талқандаған, зиян берген. #HEDM: Құлату, қирату, бұзу, сөгіп лақтыру. #HEDM VE İMHA: Бұзып жоқ қылу. #HEKİM: Дəрігер, доқтыр. #HEKİM-İ HÂZIK: Маман дəрігер, өз ісінің маман дəрігері. #HEL MİN MEZÎD: Тағы бар ма? #HELÂK: Өлу, біту, жоқ болу. #HELÂKET: Құрып кету, жоқ болып кету, пəлекет, қор болу . #HELÂKET-İ EBEDİYE: Мəңгі құрып кету, мəңгі тозақ азабын шегу. #HELÂK-İ EBEDÎ: Мəңгі құрып кету, мəңгі тозақ азабын шегу. #HÊLİK: Жоқ болған, өткінші болған, қираған. #HEMAN: Бірден, дереу, тез. #HEM-ASR: Ғасырлас, бір ғасырда өмір сүргендер. #HEMCİNS: Бір түрден, тектері бір болған . #HEMDEST: Бірлесіп, бірге. #HEME: Әр нəрсе, түгел, бəрі, барша, барлық. #HEME EZOST: Әр нəрсе Одан, барлығы Одан. #HEME OST: Әр нəрсе Ол, барлығы Ол. #HEMEC: Ақымақ, алаңғасар, anarşist.

197 #HEMFİKİR: Бір пікірде болған, пікірлес. #HEMFİKR: Бір пікірде болған, пікірлес. #HEMHEME: Желдің гуілі. #HEMHEME-İ HAVA: Желдің гуілі. #HEM-MATLA': 1.Күн немесе айдың тууын бір уақытта көрген мемлекеттер. 2.Күн немесе айдың туу орны бірдей болған өлкелер. #HEMŞEHRİ: Жерлес, бір қаладан болғандар. #HEMŞİRE: Апа, сіңлі, қарындас. #HEMŞİREZADE: Апаның, сіңлінің немесе қарындастың баласы. #HEMZE: Харакелі əлиф əрпі. #HEMZE-İ VASL: Арапшада есім тіркесі түрінде екі есім қатарынан бірлесіп оқылғанда екі есімнің де басында болған жəне оқылмаған (əлиф) əрпі. #HENDESE: Математикадағы сызу мен пішін білімі, геометрия, инженерлік. #HENDESEVARİ: Геометриялық , өлшемді жəне ретті сызулар мен пішіндер сияқты. #HENGÂM: Уақыт, заман, мезгіл, сəт. #HER DEM: Әр уақыт, əр сəт, əр мезгіл. #HERC Ü FESADAT: Бүлік пен бұзғыншылық. #HERC Ü MERC: Ретсіздік, шиеленіс, астан-кестен. #HERC Ü MERC-İ DÜNYEVİYE: Дүниядегі ретсіздік, шиеленіс. #HERCAÎ MENEKŞE: Бір түр шегір-гүл. #HERÇİ BÂD ÂBÂD: 1. Не болса о болсын. 2.қаласа да қаламаса да. #HERİF: Бейбақ, сорлы адам. #HERZE: Сандырақ сөз, бос сөз. #HERZEGÛ: Сандырақтаған, бос жəне орынсыз сөйлеген. #HERZEKÂRANE: Орынсыз сөйлеп. #HESABAT: Есептер. #HESAB-I CİFİR: Жифр есебі, арапша əріптердің əрбіреуінің сандық құндылығымен қатысты есептер. #HESAB-I CİFRÎ: Жифрге қатысты есеп, əріптердің сандық баламасымен қатысты есептер. #HESAB-I EBCED: Арапша əріптердің сандық баламасымен қатысты есептер. #HESAB-I EBCEDÎ: Әбжетпен қатысты есеп, əріптердің сандық баламасымен қатысты жасалған есептер. #HESAB-I TEVAFUKÎ: Тəуафықпен қатысты есеп, бір-біріне сəйкестікпен қатысты есептеулер. #HEVA: Бос қалау, өткінші əуестік, зиянды жəне күнəға итермелейтін қалау мен еліктеу. #HEVAÎ: 1.Бос, нəтижесіз, маңызсыз. 2.Нəпсінің қалауына еріп əрекет еткен. 3.Нəпсінің қалаулармен қатысты болған. 4.Салмақты болмаған. 5.Ауамен қатысты; ауа секілді жеңіл. #HEVA-İ NEFİS: Нəпсінің əуестігі, адам менмендігіндегі күнəға итеретін қалау мен лəззатына құмар. #HEVA-İ NEFS: Нəпсінің əуестігі, адам менмендігіндегі күнəға итеретін қалауға құмарлық. #HEVAİYE: Ауа сияқты жеңіл жəне жұмсақ ерекшелікте болған нəрселер. #HEVAM: Жəндіктер, шыбын-шіркейлер. #HEVAPERESTANE: Нəпсінің қалауына құмар түрде, Аллаһты (жж) ұмытып тек қана өз зауық жəне қалауларынан басқа нəрсе ойланбайтын түрде. #HEVA-PERESTANE: Нəпсінің қалауына құмар түрде, Аллаһты (жж) ұмытып тек қана өз зауық жəне қалауларынан басқа нəрсе ойланбайтын түрде. #HEVATİF: Хатифтер, көрінбеген жағдайда дауыстары естілген жын түріндегі жаратылыс. #HEVA-YI NEFS: Нəпсінің əуестігі, адам менмендігіндегі күнəға итеретін қалауға құмарлық. #HEVES: Әуестік, өткінші нəрсеге құмарлық.

198 #HEVESAT: Әуестіктер, күнəға итеретін құмарлық. #HEVESAT-I GAYR-I MEŞRUA: Харам əуестіктер, дінге қайшы жəне күнəға итеретін қалаулар. #HEVESAT-I HAYVANİYE: Хайуани қалаулар, нəпсəни əуестік жəне құмарлық. #HEVESAT-I MÜTEAFFİNE: Шіріп бұзылған күнəға итеретін əуестіктер. #HEVESAT-I NEFSANİYE: Нəпсіге ұнайтын күнəға итеретін əуестіктер. #HEVESAT-I REZİLE: Арсыз əуестіктер. #HEVESAT-I SÜFLİYE: Қор ететін опасыз қалаулар. #HEVESÎ: Әуестікке қатысты, құмарлыққа қатысты; нəпсіге ұнайтын. #HEVES-İ MÜTECESSİM: Денеге айналған əуестік, нəпсіге ұнайтын (күнəға итеретін) əуестерінің бейнеге жəне заттық күйге еніп көзге көрінетін халге келген түрі (сурет, мүсін секілді). #HEVES-İ NEFSANİYE: Нəпсіге ұнайтын күнəға итеретін əуестік. #HEVES-İ NEFSÎ: Нəпсіге ұнайтын күнəға итеретін əуестік. #HEVES-İ ŞEBABANE: Балалық əуестік. #HEVESKÂR: 1.Әуесқой. 2.Нəпсінің күнəға итеретін құмарының соңына түскен. #HEVESKÂRANE: Әуесқой түрде; нəпсіге ұнайтын жəне күнəға итерген құмарының соңына түсетін түрде. #HEVESPERVERANE: Әуестігіне құмар түрде, құмарлықтарының соңына түсетін түрде. #HEVES-PERVERANE: Әуестігіне құмар түрде, құмарлықтарының соңына түсетін түрде. #HEVHEVE-İ YAPRAK: Ағаш жапырақтарының желдің есуімен шығарған дыбысы, сыбдырлары. #HEY'AT: Бөліктер, бөлімдер. #HEYBE: Жүк тасу үшін жасалған дорба. #HEYBET: Ұлылық, айбындылық, құрмет пен қорқу сезімін ояндырған жағдай. #HEYBETNÜMA: Айбынды. #HEYBET-NÜMA: Айбынды. #HEYECAN-I KALBÎ: Жүрек толқуы, тебіренісі. #HEYET: Түр, сурет, көрініс, тұрыс. * Алқа, топ. #HEYET-İ ÂLÎ: Жоғары жəне қадірлі топ. #HEYET-İ ÂLİYE-İ İLMİYE: Жоғары ілім алқасы. #HEYET-İ FA'ALE: Көп еңбек еткен топ. #HEYET-İ FAALE: Көп еңбек еткен топ. #HEYET-İ HÂKİME: Соттағы қазылар алқасы. #HEYET-İ İÇTİMAİYE: Қоғамдық топ, қоғамдық құрылым. #HEYET-İ İÇTİMAİYE-İ BEŞERİYE: Адам қоғамы; адам қоғамындағы бірлік пен тұтастық. #HEYET-İ İÇTİMAİYE-İ İSLÂMİYE: Ислам қоғамы, Ислам қоғамындағы бірлік пен тұтастық. #HEYET-İ İDARE: Басқару тобы, басшылар, басқарушылар. #HEYET-İ İLMİYE: Ғылыми кеңес, дін ілімдерінде өкілетті болған алқа. #HEYET-İ İSLÂMİYE: Ислам қоғамы. #HEYET-İ MECMUA: Бүкіл, тұтастық, жиналған топ, бірлестік түріндегі алқа. #HEYET-İ MECMUA-İ İNSANİYE: Адам қоғамының бірлестігі, адамдардың барлығы. #HEYET-İ MÜŞAVERE: Ақылдасу кеңесі, кеңесу тобы. #HEYET-İ SIHHİYE: Денсаулық кеңесі. #HEYET-İ UMUMİYE: 1.Жалпы көрініс, жалпы бейне, жалпы жағдай. 2. Жалпы бірлестік. #HEYET-İ ULEMA: Дін ғалымдарының алқасы. #HEYET-İ VEKİLE: Министрлер кеңесі. #HEYET-İ VÜKELA: Министрлер кеңесі. #HEYET-İ ZABITA: Полиция, қауіпсіздік күштері (полиция жəне жандермия). #HEYHAT: Өкінішті, əттең, қайдан, жо-жоқ.

199 #HEYULA: 1.Ескі философияда бейнеге айналған зат, алғашқы материал. 2.Қорқынышты қиял, үркітетін нəрсе. #HEYYİN: Оңай, қолай. #HEZÂRÂN: Мыңдаған, сан мың. #HEZELİYAT: 1.Саңдырақтаған жəне қисынсыз сөздер. 2.Сықақ жəне əзіл сөздер. #HEZEYAN: Сандырақ, мылжындық, сандырақтау, оттау, мылжыңдап көп сөйлеу. #HEZEYAN-I FİKRÎ: Ойдың қисынсыздығы, ой-пікірдің саңдырағы жəне бұзықтығы. #HEZEYAN-I KÜFRÎ: Кəпірліктің сандырағы, Аллаһты (жж) жоққа шығару үшін сандырақ сөздер мен ойлдар. #HIFIZ: Қорғау, сақтау * Жаттау жəне есте сақтау. #HIFZ: Қорғау, сақтау * Жаттау жəне есте сақтау. #HIFZ U HİMAYE: Қорғау жəне сақтау. #HIFZ VE HİMAYE: Қорғау жəне сақтау. #HIFZ U HİMAYET: Қорғау жəне сақтау. #HIFZ VE HİMAYET: Қорғау жəне сақтау. #HIFZ U İNAYET: Қорғау жəне жəрдем. #HIFZ VE İNAYET: Қорғау жəне жəрдем. #HIFZ VE İNAYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) қорғауы , жақсылығы мен жəрдемі. #HIFZ U VİKAYE: Сақтап қорғау, қамқор болып қорғау. #HIFZ VE VİKAYE: Сақтап қорғау, қамқор болып қорғау. #HIFZ-I DİN: Дінді қорғау. #HIFZ-I GAYBÎ: Көзге көрінбейтін қорғаушының (Аллаһтың ж.ж.) қорғауы. #HIFZ-I HAYAT: Өмірді қорғау. #HIFZ-I HUDUD: Шекараларды қорғау. #HIFZ-I İLAHÎ: Аллаһтың (жж) қорғауы. #HIFZ-I İLAHİYE: Аллаһтың (жж) қорғауы. #HIFZ-I KUR'AN: Құранды жаттау жəне есте сақтау. #HIFZ-I KUR'ANÎ: Құранның жатталуы жəне есте сақталуы. #HIFZ-I RABBANÎ: Әрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж)қорғауы. #HIFZ-I ZÎNET: Әдеміліктің қорғалуы. #HIFZ-I ZİYNET: Әдеміліктің қорғалуы. #HIFZ-I İNAYET: Қорғау жəне жəрдем. #HIFZU'L-HAYAT: Өмірдің қорғалуы. #HILLET-İ İBRAHİMİYE: Хз.Ибраһимнің (ас) шын көңілден болған достығы. #HIMYE: Диета. #HINS-I YEMİN: Антын бұзу, серттен таю. #HINZIR: Доңыз, шошқа. #HIRKAT: Жану, күйік, өкініш. #HIRS VE TAMA': Аса құмарлық жəне ашкөздік. #HIRS-I CÂH: Мақам жəне мансап құмарлық. #HIRS-I DÜNYA: Дүния құмарлық, дүния пайдасына қатты құмарлық жəне ашкөздік. #HIRS-I HAKİKÎ: Дұрыс ашкөздік, жаратылыста берілу мақсатына сай ашкөздік, ақірет өмірін табуға бағытталған ашкөздік. #HIRS-I HAYAT: Өмірде қалу жəне өмір сүру үшін қатты құмарлық. #HIRS-I IRKÎ: Өз нəсіліне деген құштарлық. #HIRS-I MECAZÎ: Жаңылыс ашкөздік, өткінші жəне фəни өмірмен шектелген нəрселерге ашкөздік. #HIRS-I MUARAZA: Тайталасу ашкөздігі, қарсы шығу жəне жарысып асып түсу үшін ашкөздік. #HIRS-I SEVAB: Сауап табу ашкөздігі. #HIRS-I ŞÖHRET: Атақ-даңқ құмарлығы, танымалдыққа деген асыра құмарлық.

200 #HIRS-I VAHŞİYANE: Жабайы ашкөздік, мейірімсіз ашкөздік. #HIRZ-I CAN: Өзінің жанындай қорғау, бауырына басу. #HISAL: Мінез-құлықтар, мінездер, ахлақтар. #HISAS: Ғибратты дəрістер, ойландыратын жəне сақтандыратын дəрістер. #HISN-I HASÎN: Өте мықты қорған, өте қуатты жəне мықты қорғану жері. #HISSET: Сараңдық. * Оңбағандық. #HISSET-İ NEFİS: Нəпсінің оңбағандығы мен əдепсіздігі. #HIYANET: Сатқындық, опасыздық, қиянат, сөзінде тұрмай алдау. #HIYANET-İ VATANİYE: Отан сатқыны, отанға опасыздық қылу. #HIYAR: Қияр. #HIYATAT-I KÂMİLE-İ MUHİTA-İ SAN'AT: Барлық жанды болмыстардың əрбіреуіне үйлесімді түрде киім кидірген қамтушы жəне кемелді, кемшіліксіз болған тігіншілік жəне тігу өнері. #HIYATET-İ KÂMİLE-İ MUHİTA-İ SANAT: Барлық жанды болмыстардың əрбіреуіне үйлесімді түрде киім кидірген қамтушы жəне кемелді, кемшіліксіз болған тігіншілік жəне тігу өнері. #HIZAN: Қазына, көмбе. #HIZLAN: Жалғыз басты жəне жəрдемшісіз қалу, Аллаһтың (жж) рахметінен алыс қалу. #HİCAB: Ұялу, тартыну. * Перде, жамылғы, бүркеніш, жапқыш. *Кедергі. #HİCAB-I GAFLET: Ғафлет пердесі; Аллаһты (жж), дүнияға келу мақсатын жəне Ақіретті ұмытудан туындаған ақиқаттарды жəне тура жолды көруге кедергі жағдай. #HİCAZ: Арабстан түбегінде Мекке мен Медине қалалары болған аймақ. #HİCİV: Жамандау, келемеждеу, мазақтау, келекелеу. #HİCRAN: Айрылысу, айрылысу қайғысы. #HİCRAN-I EBEDÎ: Мəңгі айрылысу, шексіз айрылысу қайғысы. #HİCRAN-I LÂYEZALÎ: Мəңгі айрылысу, шексіз айрылық. #HİCRET: Көшу, мекен өзгерту. * Меккеліктердің ислам дініне жəне мұсылмандарға шектен тыс қысым қылғандықтан жəне тиіскендіктен Аллаһтың (жж) əмірімен Пайғамбарымыздың (асм) 622-жылы Меккеден Мединаға көшуі. #HİCRİ: Пайғамбарымыздың (асм) Меккеден Мединаға көшу уақытын бас кезі деп алынып, басталған дата, жыл басы. #HİCV: Жамандау, келемеждеу, мазақтау, келекелеу. #HİCV-İ ÂSİYANE, MÜFTERİYANE, NAMUSŞİKENANE: Бас көтеретіндей, жала жауып, намысты қорлайтындай жасалған жамандау, мазақ ету, келеке ету. #HİÇ ENDER HİÇ: Ештік ішінде ешпін, еш жоқ нəрсе секілдімін. #HİÇ-ENDER HİÇ: Ештік ішінде ешпін, еш жоқ нəрсе секілдімін. #HİÇÂHİÇ: Ештік, жоқтық, бостық. #HİDAYET: Туралық. Құранның көрсеткен тура жəне дұрыстық жолы . Иман келтіріп ислам жолына кіру. #HİDAYET-BAHŞ: Хидает берген, туралық пен дұрыс құтылу жолына жеткізген. #HİDAYET-İ HAK: Хақтың хидаеті, Аллаһтың (жж) туралық пен ақиқатты көрсетуі. #HİDAYET-İ İLAHÎ: Аллаһтың (жж) тура жолға салуы. #HİDAYET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) тура жолға салуы. #HİDAYET-İ KUR'AN: Құранның хидаеті, Құранның тура жолды көрсетуі. #HİDAYET-İ KUR'ANİYE: Құранның хидаеті, Құранның тура жолды көрсетуі. #HİDDET: 1.Ашу, ыза. 2.Қаттылық, қатаңдық. 3.(ауысп.) жаза, жазаландыру. 4.Өкпелеу. #HİDDET-İ RABBANİYE: Раббымыздың жазаландыруы; əрбір нəрсенің иесі, жетілдірушісі жəне тəрбиешісі болған Аллаһтың (жж) жаза беруі. #HİDEMAT: Қызметтер, міндеттер. #HİDEMAT-I HAYATİYE: Өмірдің бар болуы, қорғалуы жəне жалғасуы үшін жасалынған қызметтер. #HİDEMAT-I İMANİYE: Иман қызметтері.


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook