ОСМАНША-ҚАЗАҚША Сөздік

401 #MEZRAA-İ ÂHİRET: Ақірет алқабы, (ауысп.) жасалған жақсылық болсын немесе жамандық болсын қарымтасы о дүнияда берілетін орын (дүния). #MEZRAA-İ DÜNYA: Дүния деп аталған алқап; (ауысп.) жасалған жақсылық болсын немесе жамандық болсын қарымтасы о дүнияда берілетін орын (дүния). #MEZRAA-İ HUBUBAT: Дəнді дақылдар алқабы, егін алқабы. #MEZRAA-İ MASNUAT: Өнерлі жаратылған жаратылыс алқабы, (ауысп.) Аллаһ (жж) тарапынан əрбіреуі өнерлі түрде жаратылған болмыстардың өндірілуі жəне жасалуы үшін керекті материалдар (атомдар, элементтер). #MEZRAA-İ SEMAVİYE: Аспани алқап, иесі Аллаһ (жж) болған алқап, (ауысп.) дүния жəне ақірет үшін керек болған игіліктердің, жақсылықтардың, туралықтардың, сауапты істердің бұлғаы болған Аллаһтың (жж) кітабы (Құран). #MEZRUAT: 1.Егілетін жəне отырғызылатын нəрселер; егістік. #ME'ZUN: Рұқсат етілген, рұқсаты бар. #ME'ZUNİYET: Рұқсат. #MEZUN: Рұқсат етілген, рұқсаты бар. #MEZUNİYET: Рұқсат. #ME'ZUNİYET-İ HUSUSİYE: Жеке рұқсат. #ME'ZUNİYETSİZ: Рұқсатсыз #MIH: Шеге. #MIKNATIS: Магнит, темір, кобалт жəне никел сияқты материалдарды өзіне тарту қасиеті болған материал. #MINTIKA: Аймақ, өлке, аудан. #MINTIKA-İ HARRE: Ыстық аймақ. #MINTIKA-İ KÜBRA: Ең үлкен аймақ. #MINTIKATÜ'L-BURUC: Шоқжұлдыздар аймағы. #MISDÂK: Өлшем, өлшеуіш, критерий, туралық өлшемі. #MISRA: Өлең жолдары. #MISRÎ: Мысырлық, Мысыр өлкесімен байланысты. #MISRÎ-İ NİYAZİ: Ниязы Мысри. Милади 1618-1694 жылдары арасында өмір сүрген тасаууофшы жəне ғұлам ақын. Малатияда дүнияға келген. #MİDAD: Сия. #MİDAD-I AKLÂMI: Қаламның сиясы. #MİDE-İ HAYVANİYE: Хайуани асқазан. #MİDE-İ HAYVANİYE VE NEBATİYE: Өсімдік жəне хайуан асқазаны, (ауысп.) хайуан жəне өсімдіктерде бар болған мұқтаждықтарды жəне қалаулары берілуіне қатысты сезім, қабілет, күш немесе сипат (ерекшелік). #MİDE-İ İNSANİYE: Адам асқазаны, адамгершілік асқазаны. #MİDE-İ İNSANİYET: Адам асқазаны, адамгершілік асқазаны. #MİDE-İ KÜBRA: Ең үлкен асқазан. #MİDEVÎ: Асқазанға қатысты. #MİFTAH: Кілт. #MİFTAH-I BELÂGAT: Шешендік кілті; тура, орынды, əсерлі, тақырып жəне тыңдаушылардың жағдайына сөз сөйлеу өнері үшін кілт. #MİFTAH-I HAKİKÎ: Нағыз кілт, (ауысп.) қиыншылықтарды жəне проблемаларды шешетін нағыз ілім жəне түсіндірме. #MİFTAH-I KENZ: Қазына кілті, Аллаһтың (жж) туынды жəне істеріні, бұл туынды жəне істерінде өздерін көрсеткен Аллаһтың (жж) бірлігіні, киелі есім жəне сипаттарыны түсінуге қатысты себеп (ақыл). #MİFTAH-I KEREM VE İHSAN: Жомарттылық пен сыйлықтың кілті, (ауысп.) адамды Аллаһтың (жж) сыйлығына жəне игілігіне жеткізетін себеп немесе жол (тəубе, истиғфар). #MİFTAH-I SEKKAKÎ: Сəккакидің «Мифтахул улум» (Ілімідердің кілті) атты кітабы. #MİFTAHU'L-İMAN: Иман кілті, Бəдиүззаман Сайд Нұрсидің бір кітабының аты.

402 #MİFTAHU'N-NUSRET: Жəрдемнің кілті, (ауысп.) Рисале-и Нұр кітаптарын түсінуде жəрдемші кітап. #MİHAİL: Хз.Мұхаммедтің (асм) Аллаһ (жж) тарапынан пайғамбар болып жіберілетінін хабар берген жəне басқа бір есімі Мишайыл болған бұрыңғы заманда өмір сүрген пайғамбар. #MİHANİKİYETİ: Машина жүйесі, механизм жұмысы, машина тəртібі. #MİHEKİ: Сын тасын, мықтылықты сынайтын тасын. Өлшеу құралын. #MİHENG: Сын тасын, мықтылықты сынайтын тасын. Өлшеу құралы. #MİHENK: Сын тасын, мықтылықты сынайтын тасын. Өлшеу құралы. #MİHMANDAR: Қонақты сыйлаған,қонақжай. #MİHMANDAR-I KERİM: Өте жомарттықпен жақсылық жасауды жақсы көрумен қонақтарына сый көрсеткен Аллаһ (жж). #MİHMANDAR-I KERİM-İ ZÜLCELAL: Өте жомарттықпен жақсылық жасауды жақсы көрумен қонақтарына сый көрсеткен шексіз ұлылық иесі Аллаһ (жж). #MİHMANDAR-I NEBEVÎ: Хз. Пайғамбардың (асм) қонақ қылып сый көрсеткен. #MİHNET: Қиындық, машақат, зорлық, мехнат, дерт, бəле. #MİHRAB: Михраб - мешітте имам намаз оқитын жері. #MİHRAB-I FAZİLET: Фазылет михрабы, құнды жоғары қасиеттер мен ахлақтардың жетекшісі. #MİHRAK: Әрекет орталығы. #MİHVER: Білік, ось. #MİHVER-İ NİZAM: Тəртіп білігі, осі жəне орталығы. #MİHVER-İ SENEVÎ: Жылдық орбитасы (жол жүруі). #MİHVER-İ YEVMÎ: (жердің) күнделікті жол осі. #MİKÂİL: Төрт үлкен періштенің біреуі. Жер жүзіндегі бүкіл нығметтермен қатысты міндет жүктелген періште. Аллаһтың (жж) ризық беруші болғандығын ең жоғары дəрежеде көрсеткен, жерге міндеттелінген періште. #MİKDAR: Мөлшер, өлшем, сан, көлем, бөлік, дəреже. * Құн, баға. #MİKTAR: Мөлшер, өлшем, сан, көлем, бөлік, дəреже. * Құн, баға. #MİKDAR-I İLMÎ: Іліми өлшем, (Аллаһқа ж.ж. тəн) іліммен нақтыланған мөлшер. #MİKTAR-I İLMÎ: Іліми өлшем, (Аллаһқа ж.ж. тəн) іліммен нақтыланған мөлшер. #MİKDAR-I KADERÎ: Тағдырдағы өлшем, Аллаһтың (жж) шексіз ілімімен нақтыланған мөлшер. #MİKTAR-I KADERÎ: Тағдырдағы өлшем, Аллаһтың (жж) шексіз ілімімен нақтыланған мөлшер. #MİKDAR-I KÂFİ: Жеткілікті мөлшер, жеткілікті дəреже. #MİKTAR-I KÂFİ: Жеткілікті мөлшер, жеткілікті дəреже. #MİKDAR-I KAMETİNDE: Ұзындығының өлшемінде. #MİKTAR-I KAMETİNDE: Ұзындығының өлшемінде. #MİKDAR-I MANEVÎ: Мағынауи мөлшер. #MİKTAR-I MANEVÎ: Мағынауи мөлшер. #MİKDAR-I MUAYYEN: Белгіленген мөлшер (өлшем). #MİKTAR-I MUAYYEN: Белгіленген мөлшер (өлшем). #MİKDAR-I MUKABİL: Ақысының мөлшері, азғана ақысы. #MİKTAR-I MUKABİL: (аз да болса) ақысы бола алатын құн. #MİKDAR-I SURÎ: Сыртқы өлшем, көрінген көлем. #MİKTAR-I SURÎ: Сыртқы өлшем, көрінген көлем #MİKDAR-I ZARURET: Қажетті мөлшер. #MİKTAR-I ZARURET: Қажетті мөлшер. #MİKTAR-I MUAYYEN: Белгіленген мөлшер (өлшем). #MİKTAR-I MUKABİL: (аз да болса) ақысы бола алатын құн. #MİKTAR-I MUNTAZAM: Тəртіпті өлшем, жүйелі жəне нəзік мөлшер. #MİKYAS: Өлшем, өлшеу құралы. #MİKYAS-I AZAMET: Ұлылығының өлшемі.

403 #MİKYAS-I FAKR: Пақырлық өлшемі. #MİKYAS-I MARİFET: Білу жəне тану өлшемі. #MİKYASVARİ: Өлшем сияқты, өлшем құралы сияқты. #MİL: Білік, ось, қайрақтың, шарықтың осі. #MİLAD: 1.Туған күн. 2.Хз.Исаның (ас) туған күні, (Христиан əлемі Хз.Исаның туған күнін милади жыл санауының басы ретінде қабыл еткен. Хз.Исаның (ас) туғанынан алдыңғы заманға біздің заманға дейінгі жəне одан кейінгісін біздің заман деп қабылданған). #MİLADÎ: Хз. Исаның (ас) туған жылын біздің заман деп қабылдаған жыл санау. #MİLEL: Халықтар, ұлттар, қауымдар. #MİLEL-İ İNSANİYE: Адамзат қауымдары. #MİLEL-İ MAZLUME: Зұлымдыққа ұшыраған қауымдар, əділетсіздікке тап болған халықтар. #MİLEL-İ MÜTEMEDDİNE: Өркениетті қауымдар, мəдени халықтар. #MİLEL-İ SAİRE: Басқа ұлттар, халықтар. #MİLLET: Бір дінден болғандардың қауымы. Дін жəне тіл бірлігі болған адамдар қауым. #MİLLETDAŞ: Бір ұлттан болған. #MİLLETTAŞ: Бір ұлттан болған. #MİLLET-İ GÜNAHKÂR: Күнəһар халық. #MİLLET-İ HÂKİMESİ: Үкім жүргізген ұлт, билеп-төстеуші ұлт. #MİLLET-İ İBRAHİM: Ибраһим (ас) пайғамбардың қауымы. Аллаһтың (жж) бірлігіне сеніп толық мойынсұнған Хз.Ибраһимнің дінінде жəне жолында болғандар. #MİLLET-İ İBRAHİMİYE: Хз. Ибраһим қауымы, бір тек Аллаһқа (жж) сенімі болғандар. #MİLLET-İ İNSANİYE: Адамзат қауымы. #MİLLET-İ İSLÂM: Ислам қауымы, мұсылмандар, мұсылман халқы. #MİLLET-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінен болған қауым, мұсылман халқы. #MİLLET-İ KUDSİYE: Қасиетті халық. #MİLLET-İ KÜFRİYE: Кəпір халық. #MİLLET-İ MAZLUME: Әділетсіздікке жəне зұлымдыққа ұшыраған халық. #MİLLET-İ YEHUD: Яхуди, еврей ұлты. #MİLLETPERVER: Ұлтын сүюші, ұлтжанды. #MİLLET-PERVER: Ұлтын сүюші, ұлтжанды. #MİLLETPERVERLİK: Ұлтын сүюшілік, ұлтжандылық. #MİLLET-PERVERLİK: Ұлтын сүюшілік, ұлтжандылық. #MİLLÎ: Ұлттық, ұлтқа қатысты. #MİLLİYET: Халықтық, ұлт болу, бір ұлттан болу. Араларында тіл, дін жəне тарих бірлігі болған қауымдағы жағдай. #MİLLİYETÇİLER: Ұлтшылдар, өз ұлтынан болғандарды жоғары қойғандар. #MİLLİYETEN: Бір ұлттан болу тұрғысынан. #MİLLİYET-İ HAKİKİYE: Нағыз ұлтжандылық, шын ұлт. #MİLLİYET-İ HAKİKİYE-İ İSLÂMİYE: Ислам дінінің нағыз ұлты. #MİLLİYET-İ KUDSİYE: Киелі ұлтжандылық, киелі ұлт. #MİLLİYET-İ MENFİYE: Теріс ұлтшылдық, нəсілшілдік. #MİLLİYET-İ MUKADDESE: Киелі ұлт. #MİLLİYETPERVER: Өз ұлтынан болғандарды сүюші. #MİLLİYET-PERVER: Өз ұлтынан болғандарды сүюші. #MİLLİYETPERVERANE: Өз ұлтынан болғандарды жақсы көретін түрде. #MİLLİYET-PERVERANE: Өз ұлтынан болғандарды жақсы көретін түрде. #MİLLİYETPERVERLİK: Өз ұлтынан болғандарды сүюшілік. #MİLLİYET-PERVERLİK: Өз ұлтынан болғандарды сүюшілік. #MİM: Құран əліппесіндегі əріптің аты. #MİMARÎ:Сəулеткерлікке қатысты, сəулет өнерімен байланысты.

404 #MİMSİZ MEDENİYET: Мим əрпі болмаған мəдениет. Азғын, оңбаған мəдениет. (\"Мəдениет\" сөзінің алғашқы əрпі болған \"мим\" əрпі жойылғанда қалған \"дениет\" сөзі \"азғын,оңбаған\" мағынасына келеді). #MİMSİZ MEDENİYETPEREST: Азғын, оңбаған мəдениетті сүюшілер. (\"Мəдение\" сөзінен \"мим\" жойылғанда \"азғындық, оңбағандық\" мағынасына келетін \"дениет\" қалады. Бұл жағдайда сөз \"азғындық жəне оңбағандыққа табынатындай түрде құмар болғандар\" мағынасына келеді.) #MİMSİZ MEDENİYET-PEREST: Оңбағандық жəне азғындық мəдениетінің құмарлары. (\"Мəдение\" сөзінен \"мим\" жойылғанда \"азғындық, оңбағандық\" мағынасына келетін \"дениет\" қалады. Бұл жағдайда сөз \"азғындық жəне оңбағандыққа табынатындай түрде құмар болғандар\" мағынасына келеді.) #MİN: ...дан,...ден,...тан, ...тен,...нан,....нен. #MİN GAYR-İ HADDİN: Шамамның тысында, шамам болмай. #MİN HAYSÜ LÂ YEŞ'UR: Ойға келмеген жəне білінбеген жақтан. #MİNALLAHİTTEVFİK: Аллаһтың (жж) жəрдемімен. #MİNALLAHİ'T-TEVFİK: Аллаһтың (жж) жəрдемімен. #MİNARAT: Мұнаралар. #MİNBER: Мешітте құтба оқылатын жер. #MİNBER-İ ÂLÎ: Жоғары мінбер. #MİNBER-İ FAZL-I KEMALİDİR: Кемелділік фазілетінің (жоғары қасиеттердің) мінбері. #MİNBER-İ SAADET: Бақыт мінбері, (ауысп.) бақыт бұлағы болған уахидің тəблиғ мақамы, мүбарак пайғамбарлық мақамы. #MİNBER-İ ŞERİF: Мүбарак мінбер, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) құтпа оқыған мүбарак мінбер. #MİNE'L-EZELİ İLE-L EBED: Әзəлден əбəдке дейін. #MİNE'L-MÜHLİKÂT: Құлатып жоқ қылғандардан. #MİNEŞŞEYTANİ: Шайтаннан. #MİNEŞŞEYTANİRRACİM: Тас лақтырылған жəне лағынеттелген шайтаннан. #MİNHAC: Жол, бағыт. #MİNHAC-I HAKİKÎ: Тура жол, хақ жол. #MİNHAC-I İRŞAD: Тура жолды көрсету тəсілі. #MİNHAC-I KAVÎM-İ EHL-İ SUNNET: Әхли Сүннет қауымының жолы. #MİNHAC-I SÜNNET: Сүннет жолы. Пайғамбарымыздың (асм) ашқан жолы. #MİNHACÜ'S-SÜNNE: Сүннет жолы. Пайғамбарымыздың (асм) ашқан жолы. #MİNHACÜ'S-SÜNNET: Сүннет жолы. Пайғамбарымыздың(асм)ашқан жолы. #MİNİMİNİ: Кішкентай, титімдей, кіп-кішкене. #MİN İNDİLLAH: Аллаһ (жж) жанынан, Аллаһ (жж) тарапынан. #MİN KÜLLİ'L-VÜCUH: Бүкіл жақтан, жан-жақтан. #MİNNET: Борыштылық, қарыздарлық, жақсылықтың ақысы болып білінген риза болу сезімі, жақсылыққа деген шүкір ету сезімі. #MİNNETTAR: Борышты, қарыздар, жақсылықтардың ақысы болған шүкір сезімі ішінде болушы, жақсылықтардың ақысына ризашылық жəне алғыс айту сезімі ішінде болған. #MİNNETTARANE: Борышты болып, шүкір ету борышын сезініп, ризашылық жəне алғысын айту сезімі ішінде болып. #MİNNET-İ RUBUBİYET: Аллаһтың (жж) рубубиет сипатымен жарылқаған жақсылығы жəне жəрдемі. #MİNNET-İ UHREVÎ: Ақірет өмірі үшін игілік жəне жəрдем. #MİN TARAFİLLAH: Аллаһ (жж) тарапынан. #MİNVAL: Әдіс, тəсіл, амал, рет. #MÎR: Басшы, командир, басқарушы, жетекші. #Mİ'RAC: Хз.Мұхаммедтің (асм) мұғжиза болып бір түнде Меккеден Иерусалимге барып, ол жерден көкке көтеріліп, бүкіл ғаламды шарлап көргеннен кейін, жер мен уақыттың арғы жағында Аллаһтың (жж) хұзырына шығып кездесіп қайтып келу оқиғасы.

405 #Mİ'RAC GECESİ: Ережеп айының (хижри жыл санаудың 7-айы) 27-түні. #Mİ'RAC MERDİVENİ: Миғражға көтерген жəне шығарған баспалдақ. #Mİ'RAC RİSALESİ: Рисале-Нұр шығармасынан \"Сөздер\" деген кітаптың отыз бірінші бөлімі болған 31-сөз. #Mİ'RAC-I AHMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) миғражы. #Mİ'RAC-I ASGAR: Кішкентай миғраж, намаз оқу, əрбір мұсылманның Аллаһтың (жж) құзырына шығып сөйлесуі. #Mİ'RAC-I A'ZAM: Ең үлкен миғраж. #Mİ'RAC-I AZÎM: Үлкен мираж. #Mİ'RAC-I CÜZ'Î: Аллаһтың (жж) бір құлына тəн миғраж. #Mİ'RAC-I EKBER: Ең үлкен миғраж. #Mİ'RAC-I EKBER-İ MUHAMMEDÎ: Хз. Мұхаммедке (асм) қатысты ең үлкен миғраж. #Mİ'RAC-I İMAN: Иман миғражы, иман ақиқаттарына жеткізетін кітап. #Mİ'RAC-I İMANÎ: Иман миғражы, (ауысп.) өте жоғары жəне қуатты иман дəрежесіне тез жеткізетін əсерлі жол (тəфəккур жəне ізденіс жолы). #Mİ'RAC-I KUR'ANÎ: Құран баспалдағы, рухани ең жоғары ақиқаттарға тез жəне сенімді түрде жеткіздіретін Құран жолы. #Mİ'RAC-I MARİFET: Аллаһты (жж) тура түрде білу жəне танудың қысқа, тез жəне сенімді жолы, ізденіс жəне тəфəккур жолы. #Mİ'RAC-I MUHAMMEDÎ: Хз.Мұхаммедтің (асм) миғражы. #Mİ'RAC-I MÜ'MİN: Мүминнің миғражы, намаз, иманды мұсылманның намаз арқылы Аллаһтың (жж) құзырына шығуы. #Mİ'RAC-I MÜNEVVER: Нұрланған миғраж, нұрлы баспалдақ. #Mİ'RAC-I NEBEVÎ: Хз. Пайғамбарымыздың (асм) миғражы. #Mİ'RAC-I RUHANÎ: Рухани миғраж, денені дүнияға тастап, рухпен рухани əлемге көтерілу жолы. #Mİ'RAC-I SUUD: Көтерілу баспалдағы. #Mİ'RAC-I SUUD VE TERAKKİ: Көтерілу жəне даму баспалдағы. #Mİ'RAC-I ŞERİF: Мүбарак миғраж. #Mİ'RACÎ: Миғражға қатысты, миғражбен байланысты. #Mİ'RACİYE: Миғражға қатысты. #Mİ'RACİYE RİSALESİ: Миғраж туралы рисалесі, 31-ші сөз. #Mİ'RACVARİ: Миғраж сияқты. #MİRALAY: Полковник. #MÎRAN AŞİRETİ: Миран тайпасы. #MİRAS: Өлген адамнан жақын туыстарына қалған дүния мүлік. Мирас, мұра. #MİRASYEDİ: Дайын мұраға ие болу, еңбегі сіңбей бұрыңғылардың кейінгілерге қалдырғандарын иемденіп пайдаланып кеткендер. #MİR'AT: Айна. #MİR'AT-I HAK: Хақтың айнасы, Аллаһтың (жж) танытқан туынды, белгі. #MİR'AT-I MARİFET: Мағрифет айнасы, Аллаһты (жж) есім мен сипаттарымен Аллаһты (жж) танытқан туынды, белгі. #MİR'AT-I MUHAMMED: Айна секілді болған Хз.Мұхаммед (асм), (ауысп.) Илаһи жəне рухани ақиқаттарды айна секілді ап-ашық көрсеткен Хз.Мұхаммед (асм). #MİR'AT-I MUHAMMEDİYE: Айна секілді болған Хз.Мұхаммед (асм), (ауысп.) Илаһи жəне рухани ақиқаттарды айна секілді ап-ашық көрсеткен Хз.Мұхаммед (асм). #MİR'AT-I MÜCELLA: Жарқын айна, (ауысп.) (сөз тақырыбына қатысты) ақиқаттарды ап-ашық көрсеткен туынды немесе тұлға. #MİR'AT-I RAHMET-İ ÂLEM: Әлемге рахметтің айнасы, Аллаһтың (жж) əлемдерге рахметінің тамаша жəне жарқын үлгісі. #MİR'AT-I RUHUNA: Рухының айнасына. #MİR'AT-I ÜSTAD: Айна секілді болған Ұстаз, Құран ақиқаттарыны ап-ашық түрде кітаптарында түсіндіріп көрсеткен Бəдиүззаман Саид Нұрси.

406 #MİR'AT-I VÂCİBÜ'L-VÜCUD VE'L-MENNAN: Аллаһты (жж), Уажибул Ужуд жəне Мəннан ретінде көрсеткен айна. #MÎRÎ: Мемлекетке қатысты, мемлекеттің. #MİRKAT: Баспалдақ, басқыш, саты, дəреже, мəртебе. #MİRKAT-I CENNET: Жəннат мəртебесі. #MİRKAT-I İMAN: Иман мəртебесі #MİRKATÜ'L-FÜTUH: Ақиқаттардың ашылуына баспалдақ болған (Рисале-и Нұр). #MİRKATÜ'S-SÜNNE: Сүннет баспалдағы, Мұсылмандардың үлкен сауаптарға жəне рухани дəрежелерге жаймен жаймен, баспалдақ баспалдақ жеткізген Хз.Пайғамбарымыздың (асм) сүннеті. #MİRKATÜ'S-SÜNNET: Сүннет баспалдағы, Мұсылмандардың үлкен сауаптарға жəне рухани дəрежелерге жаймен жаймен, баспалдақ баспалдақ жеткізген Хз.Пайғамбарымыздың (асм) сүннеті. #MİRSAD: Бақылау жері, бақылау құралы (телескоп). #MİRSAD-I TEFEKKÜR: Тəфəккур дүрбісі, адамның түсіну жəне ойлану деңгейінен тыс болған Аллаһтың (жж) сипат жəне есімдерін шамалап болса да түсінуді жеңілдеткен, адамның ойлай алуына жақындатқан (mirsad) жəне дəлел бола алатын түрдегі сөздер, терминдер, баяндамалар, түсіндірулер. #MİRZA: Мырза, басшы, жетекші, төраға. #MİRZAZADE: Мырзаұлы. (Бəдиүззаманның əкесінің аты Мырза. Ислам салт-дəстүрінде əкенің аты тектің аты секілді қолданылатын). #MİSAFİR: 1.Қонақ, бір жерде немесе біреудің үйінде уақытша қалған жəне сый көрсетілген тұлға. 2.Сапарда болған, жолаушы. 3.Тұрақты болмаған, уақытша болған кісі. #MİSAFİRETEN: Қонақ болып. #MİSAFİRHANE: Қонақ түнейтін жер, қонақ үй, қонатын жер. #MİSAFİRHANE-İ ÂLEM: Әлем қонақ үйі, дүния қонақ үйі. #MİSAFİRHANE-İ ARZ: Жер жүзі қонақ үйі, дүния қонақ үйі #MİSAFİRHANE-İ ASKERÎ: Әскери қонақ үй. #MİSAFİRHANE-İ DÜNYA: Дүния қонақ үйі. #MİSAFİRHANE-İ RAHMAN: Рахманның қонақ үйі, өте мейірімді болған Аллаһтың (жж) қонақ үйі. #MİSAFİRHANE-İ RAHMANÎ: Рахман (өте мейірімді) болған Аллаһтың (жж) қонақ үйі. #MİSAFİRHANE-İ RAHMANİYE: Рахман (өте мейірімді) болған Аллаһтың (жж) қонақ үйі. #MİSAFİRHANE-İ TERBİYE: Тəрбие алу үшін қонақ болып қалатын жер. #MİSAFİR-İ AZİZ: Азиз қонақ, қадірлі жəне сүйікті қонақ. #MİSAFİR-İ RABBANÎ: Раббани қонақ, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж) қонағы. #MİSAFİR-İ RAHMAN: Рахманның қонағы, өте мейірімді болған Аллаһтың (жж) қонағы. #MİSAFİRPERVER: Қонақты жақсы көрген жəне сыйлаған, қонақжай. #MİSAFİRPERVERLİK: Қонақты жақсы көрушілік, қонақжайлық. #MİSAK: Келісу, уəделесу, сөз байласу, берілген сөз. #MİSAK-I EZELÎ: Бүкіл адамдардың рухтар əлемінде Аллаһқа (жж) \"иə, сен біздің раббымызсың\" деп сөз берулері. #MİSAL: Мысал, үлгі, көшірме, ұқсас. #MİSALÎ: Мысалға қатысты, үлгіге қатысты, мағынауи дүниямен байланысты. #MİSAL-İ HAŞİR: Хашир мысалы, қайтадан тірілудің үлгісі. #MİSAL-İ HAŞİR VE KIYAMET: Қайтадан тірілу мен қияметтің мысалы, үлгісі. #MİSAL-İ LATÎF: Ұнамды жəне əдемі мысал, үлгі. #MİSAL-İ MEŞRU: Ислам дініне сай үлгі. #MİSAL-İ MUHABBET: Махаббаттың үлгісі. #MİSAL-İ MUSAĞĞAR: Кішірейтілген үлгі. #MİSAL-İ MUSAĞĞAR-I KÂİNAT: Ғаламның кішірейтілген үлгісі.

407 #MİSAL-İ MÜHİMME: Маңызды болған мысал. #MİSAL-İ MÜŞAHHAS: Айқындалып көрінетін жағдайға келген үлгі. #MİSAL-İ RAHMET-İ ÂLEM: Әлемге болған рақметтің үлгісі, Хз.Мұхаммедтің (асм) əлемге рахмет болуының мысалы жəне үлгісі. #MİSALÎLER: Рухани дүнияға қатысты болғандар. #MİSALÎLER MECLİSİ: Дүнияда өмір сүрген əулие рухтардың мағынауи дүниядағы мəжілісі. #MİSALLER: Мысалдар, үлгілер. #MİSBAH: Лампы, шам. #MİSBAH-I İMAN: Иман шамы. #MİSBAH-I NEVVAR: Нұрлы шам. #MİSBAH-I NÜBÜVVET: Пайғамбарлық шамы. #MİSBAH-I VEHHAC: Жарқыраған жəне жалт-жұлт еткен шам. #MİSBAHU'L-İMAN: Иман шамы. #MİSFAT: Сүзгіш,сүзгі. #MİSFAT-I ŞERİAT: Шариғат сүзгіші, ислам дінінің сүзгісі. #MİSİL: Ұқсас, сəйкес, тəріздес, теңдес. #MİSİLLÜ: Сияқты, сықылды, тəріздес, ұқсас. #MİSİLSİZ: Теңдессіз, теңдесі жоқ, теңі жоқ. #MİSK: Өте əдемі иіс, иіс су, əтір. #MİSK Ü ANBER: Миск пен əтір. #MİSK Ü AMBER: Миск пен əтір. #MİSKAL: Төрт немесе төрт жарым грамдық салмақ өлшемі. #MİSKAL ZERRE: Өте титімдей бөлшек. #MİSK-İ AMBER: Миск пен əтір. #MİSK-İ ANBER: Миск пен əтір. #MİSKİN: Міскін, байғұс, сорлы, бейшара, ынжық. #MİSKİN-İ ZELİL: Қор болған сорлы. #MİSKİNLİK: Бейшаралық, сорлылық. #MİSL: Ұқсас, теңдес. #MİSLEYN: Екі ұқсас нəрсе, екі бірдей нəрсе, бір-бірінің ұқсасы болған екі нəрсе. #MİSL-İ İDRİS: Хз.Ідрис (ас) сияқты. #MİSL-İ LOKMAN: Хз.Лұқпан (ас) сияқты. #MİSL-İ YUNUS: Хз.Юнус (ас) сияқты. #MİSLİYET: Ұқсастық, бірдейлік. #MİSMAR: Шеге, темір қазық. #MİSTAR: Сызғыш. #MİSTAR-I HİKMET: Хикмет сызғышы, мақсатты жəне пайдалы жасалуды қамтамасыз еткен сызғыш, Аллаһтың (жж) мақсаттар мен пайдаларды көздеп жасаған істерінің кестесі жəне планы. #MİSTAR-I KADER: Тағдыр кестесі, тағдыр программасы. #MİSTER: Мырза. #MİSYONER: Христиан дінін жаюға міндеттелінген адам. #MİŞAİL: Басқа аты \"Михайыл\" болған Пайғамбардың аты. #Mİ'ŞAR: Онда бір (1/10). (Кейбіреулер мыңда бір (1/1000) деген) #MİŞKÂT: Шам тұратын жер, жарық жері, шырағдан. #MİŞKÂT-I MİSBAH: Шам тұратын жер, жарық жері. #MİŞVAR: Іс-əрекет, жүріс-тұрыс, мінез-құлық. #MİŞVAR-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) ұстанымы, іс-əрекеті. #MİTİNG: Митинг, əрқандай бір мақсат үшін жасалған үлкен жиналыс. #MİTRALYOZ: Пулемёт. #MİTRALYÖZ: Пулемёт. #MİYAR: Өлшем, құндылық өлшемі. #MİZAC: Мінез, мінез-құлық, болмыс. #MİZAC-I AKLININ: Ақылының дұрыстығы жəне өлшемі.

408 #MİZAC-I CİSMANÎ: Денелік болмысы. #MİZAC-I İ'CAZINDA: Иғжаздың (мұғжиза дəрежесіндегі сөз өнерінің) болмысында. #MİZAC-I İSLÂMİYET: Ислам дінінің ерекше негізі жəне қасиеті. #MİZAC-I MUTEDİLE-İ ADALET: Әділдіктің байсалды өлшемі. #MİZAC-I RUHLARINDA: Рухани болмысында. #MİZAÇ: Мінез, мінез-құлық, болмыс. #MİZAH: Әзіл, қалжың. #MİZAN: Өлшем, өлшеуіш, таразы, #MİZAN-I ACZ: (əлсіз екенін түсінудің жолы ретінде) əлсіздік өлшемі, əлсіздігінді өлшем ретінде алу. #MİZAN-I ADALET: Әділдік өлшемі, əділдіктің таразысы. #MİZAN-I ADALET-İ İLAHİYE: Аллаһтың (жж) əділдік таразысы. #MİZAN-I ÂDİL: Әділдік таразысы. #MİZAN-I ADL: Әділдік таразысы. #MİZAN-I A'ZAM: Ең үлкен таразы, хашир алаңындағы ең үлкен таразы. #MİZAN-I AZÎM-İ ADALET: Ең үлкен əділдік таразысы. #MİZAN-I EKBER: Ең үлкен таразы. #MİZAN-I HÂCET: Қажеттілік таразысы, қажеттілікке қарай өлшейтін таразы. #MİZAN-I HİKMET: Хикметке сүйенген өлшем, мағынасыз жəне орынсыз іс жасамау таразысы. #MİZAN-I İDRAK: Түсіну, ұғу, аңғару өлшемі. #MİZAN-I İLİM: Ілім өлшемі. #MİZAN-I İLMÎ: Ілми өлшем, ілімге қатысты өлшем. #MİZAN-I KAZA VE KADER: Қаза жəне тағдыр таразысы, Аллаһтың (жж) шексіз ілімімен əзəлден белгіленген (kader) жəне уақыты келгенде тағдырда жазылғанның жүзеге асуы (kaza) заңы жəне жүйесі. #MİZAN-I KEMALİ: Кемелділік таразысы. #MİZAN-I MAHSUS: Арнайы таразы, арнайы өлшемі, бір нəрсе үшін арнайы түрде таңдалған өлшем. #MİZAN-I NİZAM: Тəртіп өлшемі, тəртіп заңы. #MİZAN-I ŞA'RANÎ: Шаранидің «Мизан» атты кітабы (Шарани, Хижри 899-973, милади 1495-1565) төрт мəзхабтың бірлескен жерін жəне айырмашылығын түсіндірген кітаптың авторы, маңызды Ислам фиких ғұламасы. #MİZAN-I ŞERİAT: Шариғат таразысы, ислам дінінің өлшемі жəне таразысы. #MİZAN-I ZEMİN: Жер өлшемі, жер жүзі таразысы. #MİZANÎ: Өлшемге қатысты, өлшеулі. #MİZANÜ'L-HARARET: Ыстық өлшеу құралы, термометр. #MİZANÜ'L-HAVA: Ауа қысымын өлшеуші, барометр. #MİZANÜ'L-VÜCUD: Бар болу таразысы, бар болудың құндылығын өлшейтін таразы. #MİZANÜ'T-TA'DİL: Асыра сілтеуден алыс таразы, тепе-теңдік өлшемі. #MOĞOL: Моңғолия аймағында өмір сүрген халық немесе осы халықтың тегіне жататындар. #MOLLA: Үлкен ғалым, медресе шəкірті, ислам діни білімін жəне тəрбиесін алған оқушы. #MOSKOF: Комунист. #MÖSYÖ: Мырза. #MUACCEL: Алдын ала, бірден, дереу, шапшаң, тез. #MUACCİZ: Мазалаған, қинайтын, мезі қылатын. #MUADDEL: Түзетілген. #MUADDİL: Түзеткен. #MUADELET: Тепе-теңдік, бірдейлік, үйлесімділік, сəйкестік. #MUADİL: Тең. #MUAHAZE: Мінеу, сынау, сөгу, жазғыру, есепке тарту. #MUAHEDE: Келісу, уəделесу, сөз байласу. #MUAHEZ: Сыналған, мінелген, жазғырылған, есепке тартылған. #MUAHEZE: Мінеу, айыптау, сөгіс алу, жазғыру, есепке тарту.

409 #MUAHEZE-İ DÜNYEVİYE: Дүнияда айыптау жəне есепке тарту. #MUAHEZE-İ DÜNYEVİYE VE UHREVİYE: Дүнияде жəне Ақіретте айыптау жəне есепке тарту. #MUAHHAR: Кейінге қалдырылған. #MUAHİD: Келіскен, уəделескен. * Мұсылман болмаған жағдайда салық төлегені үшін ислам мемлекетінің қорғауына кірген адам. #MUAKİB: Артынан ерген, ізінен жүрген. #MUALECAT: Емдеу, ем, дəрілер. #MUALECE: Дəрі қолдану, дəрі беру, емдеу. * іске кірісу. #MUALLÂ: Жоғары, биік, ұлы. #MUALLAK: Ілулі, ілулі тұрған, асулы, аспалы, кеңестікте, бостықта. #MUALLAKA: Ілулі тұрғандар, асулы болғандар. #MUALLAKAT: Асулы болғандар, ілулі тұрғандар. #MUALLAKAT-I SEB'A: Жеті ілулі тұрғандар, Құраннан бұрын Қағбаның қабырғасына ілінген ең мəшһүр жеті өлең. #MUALLEM: Тəлім-тəрбие көрген, оқыған. #MUALLİM: Мұғалім, оқытушы, үйреткен, оқып-үйрететін. #MUALLİME: Мұғалима, əйел оқытушы. #MUALLİME-İ SEFAHET: Азғындық мұғалімі, күнəлі жəне харам ойын-сауықтардың үйретушісі. #MUALLİM-İ AHLÂK-I ÂLİYE: Жоғары ахлақтың (Ислам ахлақының) үйретушісі Хз.Мұхаммед (асм). #MUALLİM-İ EKBER: Ең үлкен мұғалім, ең үлкен үйретуші. #MUALLİM-İ EKMEL: Ең кемелді мұғалім, үйретуші. #MUALLİM-İ HAKAİK: Ақиқаттардың мұғалімі, шындықты, туралықты үйретуші. #MUALLİM-İ UKÛL: Ақылдардың мұғалімі, ақылдардың үйретушісі. #MUALLİMÎN: Мұғалімдер, оқытушылар, үйретушілер. #MUAMELÂT: Мəмілелер, істі орындау, іс-əрекеттер, қарым-қатынастар. #MUAMELÂT-I DÜNYEVİYE: Дүниялық іс-əрекеттер, қарым-қатынастар. #MUAMELÂT-I FITRİYE: Адам жаратылысының керектіруі болған істер жəне əрекеттер. #MUAMELÂT-I GALİYE: Өте құнды іс-əрекеттер мен қарым-қатынастар. #MUAMELÂT-I GAYBİYE: Адамдарға білінбейтін (өткен немесе келешекпен қатысты) істер, оқиғалар, əрекеттер. #MUAMELÂT-I ZAHİRİYE: Сыртқы көріністегі іс-əрекеттер жəне адаммен қарым-қатынастары. #MUAMELE: Әрекет, қозғалыс, іс, жұмыс. #MUAMELE-İ HÂLİSANE: Шынайы муамеле, ешбір пайда көздемеген шынайы əрекет пен қарым-қатынас. #MUAMELE-İ İMANÎ: Имани қарым-қатынас. #MUAMELE-İ KİMYEVİYE: Химиялық процесс. #MUAMELE-İ MÜHİMME: Маңызды іс-əрекет. #MUAMELE-İ ŞER'İYE: Шариғи қарым-қатынас, ислам дініне қатысты іс-əрекет. #MUAMELE-İ UBUDİYET: Құлшылыққа сай іс-əрекет. #MUAMELE-İ ZEVCİYE: Жұбайлардың қарым-қатынасы, отбасылық қарым-қатынас. #MUAMMA: 1.Жұмбақ, тылсым; адамның ақылы жетпейтін шешімі қиын проблема (мəселе, сұрақ). #MUAMMA-ÂLÛD: Жұмбаққа толы, түсініксіз. #MUAMMA-İ ACİBANE: Ғажайып жұмабақ. #MUAMMA-İ RUBUBİYET: Рубубиет жұмбағы, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болу сипатының білінбейтін жасырын ақиқаттары. #MUAMMA-YI ACİBANE: Ғажайып жұмбақтары. #MUAMMA-YI ACİBE: Ғажайып жұмбақтар. #MUAMMA-YI HAYRETNÜMA: Таңғажайып жұмбақ. #MUAMMA-YI HAYRET-NÜMA: Таңғажайып жұмбақ.

410 #MUAMMA-YI HİLKAT: Жаратылыс жұмбағы. #MUAMMA-YI MÜŞKİLKÜŞA: Шешімі өте қиын жұмбақ. #MUAMMA-YI MÜŞKÜL-KÜŞA: Шешімі өте қиын жұмбақ. #MUAMMA-YI TILSIM: Тылсым түріндегі жұмбақ, табылуы тылсымдарды шешуге əсер еткен жұмбақ. #MUAMMER: Өмірі ұзақ. #MUANAKA: Құшақтасу, орап алу. #MUAN'AN: (Құранмен қатысты ашықтама немесе хадистің немесе бір хабардың) кімнен кімге айтылып келгені белгілі болған, туралығы расталған. #MUANİD: Қасарысқан, қырсық, қыңыр. #MUANNİD: Қасарысқан, қырсық, қыңыр. #MUANNİDANE: Қасарысқан түрде, қырсығып, айтқанынан қайтпай. #MUANVEN: Атақты, аты шыққан, танымал. #MUARAZA: Қарсы шығу, қарсы келу, шайқасу. #MUARAZA-İ BİLHURUF: Сөзбен немесе жазумен қарсы келу жəне шайқасу. #MUARAZA-İ Bİ'L-HURUF: Сөз немесе жазумен қарсы келу жəне шайқасу. #MUAREFE: Кездесу жəне танысу. #MUAREFET: Танысқандық, кездесіп танысу. #MUARIZ: Қарсы шыққан, шайқасқан, қарсы келген. #MUARRA: Ұзақ, ада, жоғары, пəк, таза. #MUARREF: Білінген. Танылған. Мəлім. #MUARRİF: Түсіндіріп білдіруші, танытушы. #MUARRİF-İ HAKİKÎ: Нағыз танытушы. #MUASIR: Бір заманда өмір сүрген, замандас. #MUAŞAKA: Өзара махаббат пен сүйіспеншілік, бірін-бірі жақсы көру. #MUAŞERET: Байланыстар, қатынастар, қарым-қатынастар. #MUATEB: Сөгіс алған, сөз естіген, жазғырылған. #MUATTAL: Тəрк етілген, тасталған, қалдырылған. #MUATTAR: Иісті, əдемі иісі бар. #MUATTIL: Аллаһты (жж) немесе сипаттарының түгелін немесе кейбіреулерін қабылдамаған. #MUATTILA: Аллаһтың (жж) сипаттарын жоққа шығарған философтар (ойшылдар), жаратушыға сенбейтін. #MUAVENET: Жəрдем. #MUAVENETDAR: Жəрдемші. #MUAVENETDARANE: Жəрдемдескен түрде, жəрдемдесіп. #MUAVENETTAR: Жəрдемші. #MUAVENETTARANE: Жəрдемдескен түрде, жəрдемдесіп. #MUAVENETEN: Жəрдем болып, жəрдемшілік қылып. #MUAVENET-İ GAYBİYE: Ғайби жəрдем, көрінбейтін жəне білінбейтін тараптан келген жəрдем. #MUAVENET-İ HAYRİYE: Қайыр үшін жəрдем. #MUAVENET-İ PEYGAMBERİYE: Пайғамбарымыздың (жж) жəрдемі. #MUAVENETKÂRANE: Жəрдем еткен түрде, жəрдемші болып. #MUAVİN: Жəрдемші, жəрдем қылған. #MUAVİYE: (милади.603-682) Омиядтар мемлекетін құрушы. Меккеде беделді болған Омейя əулиетінен. Пайғамбарымызды (асм) көріп иман қылғандардан. Пайғамбарымыздың (асм) балдызы болып уахи хатшылығында болған. Хз.Омар (ра) тарапынан Шамға əкім болып жіберілген. 20 жыл бұл қызметте болғаннан кейін Хз.Али (ра) заманында халифалығын жариялап, қайтыс болғанға дейін халифалық қылды. #MUAVVİZETEYN: Құранның соңғы екі сүресі(\"Фəлақ\" жəне \"Нас\" сүрелері). #MUAYENE: Бақылау, тексеру, қарап шығу. #MUAZZAM: Үлкен, зор. #MUAZZEB: Қиналған, азап ішінде болған.

411 #MUAZZEZ: Өте азиз, өте қадірлі, өте сүйікті. #MUBİKAT: Құртатындар, пəлекетке тап қылатындар, қырсыққа ұшырататындар. * Үлкен күнəлар. #MUBİKAT-I SEB'A: Жеті үлкен күнə. (Адам өлтіру, зина жасау, арақ ішу, əке-шешеге қарсы келу жəне олардың алдында міндетін жасамау, құмар ойнау, жалған куəгер болу, дінге зиян берген ойдан шығарылған жаңалықтарға тараптар болу). #MÛCİB: Қажет қылған, керекті болған, керектірген, себеп болған. #MÛCİBE: Мантықта (логика, қисында) болымды, оң үкімдерге берілген атау. Үкім берілген нəрсенің үкім берілгенде дұрыстығын көрсеткен үкімдер. #MÛCİBE-İ CÜZ'İYE: Логикада негіз қылынып алынған шағын үкім. #MÛCİB-İ CEZA: Жазаны керектірген. #MÛCİB-İ ENDİŞE: Алаңдауды керектірген. #MÛCİB-İ FAHR: Мақтанышты керектірген. #MÛCİB-İ FAHİR: Мақтанышты керектірген. #MÛCİB-İ HAYRET: Таңқалуға себеп, таңқалуды керектірген. #MÛCİB-İ İHTİLAL: Бүлікке жол ашқан, жүйені өзгерту үшін бас көтеруге себеп болған. #MÛCİB-İ İSTİFSARLARI: Сұрақ сұрауға жол ашқан себеп жəне сылтау. #MÛCİB-İ İSTİKRAH: Жек көруге жəне жиеркенуге жол ашқан себеп. #MÛCİB-İ İTİRAZ: Қарсы шығуға себеп болған, қарсы шығуды керектірген. #MÛCİB-İ MERAK: Алаңдауға себеп болған. #MÛCİB-İ MES'ULİYET: Жауапкершілікті керектірген, жауапкершілікке себеп болған. #MÛCİB-İ MUAHEZE: Мінеу мен есепке тартуды керектірген. #MÛCİB-İ NEFRET: Жек көруді керектірген. #MÛCİB-İ ŞÜKRAN: Шүкір етуді керектірген, шүкір себебі. #MÛCİB-İ TAACCÜB: Таңдануға себеп болған, қайран қалуды керектірген. #MÛCİB-İ TEDKİK: Зерттеуді керектірген. #MÛCİB-İ TETKİK: Зерттеуді керектірген. #MÛCİB-İ TEESSÜR: Қынжылуға себеп, ренжуге себеп. #MÛCİBİNCE: Керектіруінше, керек етуімен. #MÛCİD: Жаратқан, жасаған. * Жаңалық ашу. #MÛCİD-İ HAKİKÎ: Әрбір нəрсені жоқтан бар еткен шынайы жаратушы Аллаһ (жж). #MÛCİD-İ HAKÎM: Шексіз хикмет иесі (Hakim) болған жаратушы; шексіз жəне əзəли ілімімен əртүрлі мақсаттар жəне пайдалар көздеп, орынды жəне ең соңғы үлгіде жаратушы Аллаһ (жж). #MÛCİD-İ KÜLL-İ MEVCUD: Бүкіл болмыс атаулыны жаратушы. #MÛCİD-İ KÜLLİ MEVCUD: Бүкіл болмыс атаулыны жаратушы. #MU'CİZ: Адамды дəрменсіз қалдырған, ұқсасын жасауда басқаларын қауқарсыз қалдырған, мұғжиза болған. #MÛCİZ: Қысқаша, қысқа, қысқартылған, мəнді, бейнелі. #MU'CİZANE: Мұғжизалы, мұғжиза түрінде. #MU'CİZAT: Мұғжизалар. #MU'CİZATÇA: Мұғжизалар тұрғысынан. #MU'CİZAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) мұғжизалары. * Хз.Мұхаммедтің (асм) мұғжизаларын баяндаған Рисале-и Нұрдан Мектубат деген кітаптың 19-бөлімі болған 19-мектуб. #MU'CİZAT-I AHMEDİYE RİSALESİ: Хз. Мұхаммедтің (асм) мұғжизаларын баяндаған Рисале-и Нұрдан Mektubat деген кітаптың 19-мектубы. #MU'CİZAT-I ÂYÂTINI: Танытушы туынды, істердің ғажайыптары мен мұғжизалары. #MU'CİZAT-I AZÎME: Үлкен мұғжизалар. #MU'CİZAT-I BAHİRE: Айқын мұғжизалар. #MU'CİZAT-I ENBİYA: Пайғамбарлардың мұғжизалары.

412 #MU'CİZAT-I FITRAT: Жаратылыстағы мұғжизалар, жаратылыстағы таңғаларлық ғажайыптар. #MU'CİZAT-I GAYBİYE: Ғайби мұғжизалар, болашақпен қатысты мұғжизалар. #MU'CİZAT-I HİKMET: Хикмет мұғжизалары, сансыз мақсат пен пайдаларды көрсеткен мұғжизалар. #MU'CİZAT-I İLMİYE: Іліми мұғжизалар, ілімнің таңғаларлық ғажайыптары. #MU'CİZAT-I KÀTIA: Нақты да күмəнсіз мұғжизалар. #MU'CİZAT-I KAT'İYYЕ: Нақты да күмəнсіз мұғжизалар. #MU'CİZAT-I KAT'İYE: Нақты да күмəнсіз мұғжизалар. #MU'CİZAT-I KUDRET: Құдірет мұғжизалары, Аллаһтың (жж) шексіз күшінің мұғжизалары (ғажайып туындылары). #MUSİKA-İ ZİKRİYE: Зікір қылған музыка аспабы, Аллаһты (жж) бүкіл есім жəне сипаттарымен еске салған (танытқан) аспап. #MUSİKÎ: Музыка. #MUSİKÎ-İ İLAHİYE: Илаһи музыка, Аллаһқа (жж) қатысты музыка. #MUSLİH: Түзетуші, жөнге салушы, жақсартушы. #MUSLİH-İ EMİN: Сенімді жөнге салушы, сенуге болатын түзетуші жəне жақсартушы. #MUSTAFA: Таңдаулы, тазарған деген мағынадағы Пайғамбарымыздың (асм) Мүбарак бір аты. #MUTAASSIB: Шектен тыс берілген, қатты ұстанған, өз жағын асыра қолдаған, фанат. #MUTAASSIBANE: Қатты ұстанған түрде, көрсоқырлықпен. #MUTABAKAT: Сəйкестік, үйлесімділік. #MUTABIK: Сəйкес, сай. #MUTABIK-I MAKAM: Мақамға сай, тақырыпқа сəйкес. #MUTABIK-I MUKTEZA-YI HAL: Жағдайдың керектіруіне сəйкес. #MUTABIK-I VAKİ: Болғанға сəйкес, шындыққа сай. #MU'TAD: Әдет қылынған, үйреншікті, дағдылы, күндегі сияқты. #MUTAF: Жүннен (кілем, төсеніш) тоқыған немесе сатқан. #MUTAFFİFÎN: Саудада қулық қылғандар, саудада артық алып кем бергендер, кем өлшегендер. #MUTAHHARA: Тазаланған, тазарған. #MUTANTAN: Салтанатты, сəнді. #MUTASALLIF: Білгіш болып көріну, білгішсіну, өзін болғанынан артық көрсеткісі келген, дүмше, шарлатан, көзбояушы. #MUTASARRIF: Басқарған, істерді жүргізген, басшы. #MUTASARRIF-I ALÎM: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Алим жəне Мүтасаррыф; əрбір нəрсені білген (Alim) жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I FA'AL: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Мүтасаррыф жəне Фағал; үнемі əрбір сəт бірнеше істерді бірден жасаған (Fa’al) жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I FAAL: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Мүтасаррыф жəне Фағал; үнемі əрбір сəт бірнеше істерді бірден жасаған (Fa’al) жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I HAKİKÎ: Хакики басқарушы; əрбір нəрсенің шынайы иесі жəне əрбір істі қалағанындай жасап, жүргізген жəне басқарған Аллаһ (жж). #MUTASARRIF-I HAKÎM: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Мүтасаррыф жəне Хаким; əрбір нəрсені көп мақсаттар жəне пайдалар көздеп, орынды жəне ең үйлесімді түрде жасаған (Hakim) жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf).

413 #MUTASARRIF-I KADÎR: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Қадир жəне Мүтасаррыф; əрбір нəрсеге құдіреті жеткен жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I KADÎR-İ RAHÎM: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Қадир, Мүтасаррыф жəне Рахим; сүйіктілеріне өте мейірімді жəне шəфқатты болған (Rahim) жəне əрбір нəрсеге құдіреті жеткен жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I RAHÎM: (Аллаһтың ж.ж. қасиетті жəне көркем есімдерінен) Мүтасаррыф жəне Рахим; сүйіктілеріне өте мейірімді жəне шəфқатты болған (Rahim) жəне əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASARRIF-I ZÎŞAN: Ұлық абыройы иесі (zȋşan) əрбір нəрсені қалағанындай жасаған, жүргізген жəне басқарған (Mutasarrıf). #MUTASAVVER: Ойға келген, ойлаған. #MUTASAVVIF: Тариқатпен шұғылданған, тариқатшы, сопы. #MUTASAVVIFE-İ MÜTEFELSİFE: Философ сопы, дінді ысырып қойып тек қана ақыл арқылы ақиқатты іздеген (философ) тұлға бола тұра сопылық мəселесімен шұғылданған адамдар. #MUTASAVVIFANE: Сопыша, сопылардың жолына жəне бағытына гөре. #MUTASAVVIFE: Тариқатпен шұғылданған, тариқатшы, сопы. #MUTASAVVIFÎN: Тариқатшылар, сопылар. #MUTASAVVİR: Ақылда, түйсікте, санада пішінделген, кескінделген. #MUTAVAAT: Бағыну, мойынсыну, бас ию, ұю. #MUTAVASSIT: Орта дəрежеде, орташа үлкендікте, орта жағдайдағы, орташа * Делдал. #MUTAVATTİNÎN: Отан еткендер, орналасқан, табан тірегендер. #MUTAZAMMIN: Ішіне алған, қамтыған. #MUTAZARRIR: Зиянға ұшыраған, зарар көрген. #MUTEBER: Сенімді, сенуге болатын #MU'TEBER: Сенімді, сенуге болатын. #MUTEDİL: Ұстамды, байсалды, орта жағдайдағы. #MU'TEDİL: Ұстамды, байсалды, орта жағдайдағы. #MU'TEKADAT: Иман етілетін нəрселер. #MU'TEKADAT-I HİSSİYE: Сезімге қатысты сенімдер, ақыл-ойға немесе дəлелге сүйенбей бір бөлік сезімдердің ықпалымен сенілген нəрселер. #MU'TEKİD: Иманды, сенген, нанған. #MUTEMED: Сенімді, сенуге болатын. #MU'TEMED: Сенімді, сенуге болатын. #MU'TEMİD: Сенген, нанған, сенім артқан. #MU'TEMİDANE: Сенім артып, сенген түрде, сеніп бауыр басып. #MU'TERİFANE: Мойындап. #MUTERİZ: Қарсы шыққан, наразы болған. #MU'TERİZ: Қарсы шыққан, наразы болған #MUTEZAD: Бір біріне қайшы, бір біріне керағар. #MU'TEZİLE: Ақылға сүйеніп жəне \"құл өз істерінің жаратушысы\" деп хақ мазхабтан бөлініп кеткен топ. #MU'TEZİLE İMAMLARI:Мүтезиле мəзһабының имамдары. #MU'TEZİLE MEZHEBİ: Әхли Сүннеттен кейбір мəселелерде бөлек кеткен ағым. Ислам дүниясында пайда болған ақылға сүйенген ағымдардың бірі де осы Мүтезиле мазхабы. Мазхабты құрушы Уасыл ибн Ата деген кісі, Хасани Басридің шəкірті. Сол заманда пікір таласқан «Үлкен күнəні жасағанның жағдайы» мəселесінде, ұстазына қарсы шыққан, Оның мəжілесінен бөлініп жаңа дəріс алқасын құрды. Хасан Басридің «Уасыл бізден итизал (айрылды)

414 етті» деуінен бұл топқа Мүтезиле аты берілді. Мүтезиле мазхабы Аббасилер заманында 200 жыл бойы мемлекеттің ресми мазхабы болды. #MUTÎ: Бағынған, бағынышты, əмір мен заңға мойынсұнған. #MUTÎ': Бағынған, бағынышты, əмір мен заңға мойынсұнған. #MUTÎ'A: Бағынышты жағдайда, мойынсұнуда. #MUTÎ-İ KANUN-U İLAHÎ: Аллаһтың (жж) заңына бағынушы. #MUTÎ'-İ KANUN-U İLAHÎ: Аллаһтың (жж) заңына бағынушы. #MUTLAK: 1.Шектеусіз, шексіз. 2.Шартсыз, ешбір шартқа байлаулы болмаған, толық еркін жəне тəуелсіз. 3. Толық, кемелді, кемшіліксіз, нұқсансыз. 4.(филос.) өз басына бар болған жəне бар болуы үшін ешбір нəрсеге мұқтаж жəне тəуелді болмаған. 5.Нақты, күмəнсіз, шүбəсіз. 6.Жалғыз, тек, салт басты. 7.Белгісіз, белгіленбеген, белгісі болмаған. #MUTLAKA: #MUTLAK: 1.Шектеусіз, шексіз. 2.Шартсыз, ешбір шартқа байлаулы болмаған, толық еркін жəне тəуелсіз. 3. Толық, кемелді, кемшіліксіз, нұқсансыз. 4.(филос.) өз басына бар болған жəне бар болуы үшін ешбір нəрсеге мұқтаж жəне тəуелді болмаған. 5.Нақты, күмəнсіз, шүбəсіз. 6.Жалғыз, тек, салт басты. 7.Белгісіз, белгіленбеген, белгісі болмаған. #MUTMAİN: 1.Көңілі жайланған, жаны рахат, қалағаны болған, көңілі тоқ. 2.Сенген, күмəні қалмаған, сенімді, қаперсіз. #MUTMAİNANE: Мүтмайын түрде; көңілі тоқтыққа жəне сенімге жеткен түрде. #MUTMAİNNE: 1.Көңілі жайланған, жаны рахат, қалағаны болған, көңілі тоқ. 2.Сенген, күмəні қалмаған, сенімді, қаперсіз. #MUTNEB: Созу, сөзді созу. #MUTTALA': Білу жері, хабардар болу жері, құс ұшатындай биіктіктен қарау жері. #MUTTALAI: Хабардар болу жері, мəлімет алу жері, құс ұшатындай биіктіктен қарау жері. #MUTTALİ: Хабардар, мəліметі бар, хабарлы болған. #MUTTALİ': Хабардар, мəліметі бар, хабарлы болған. #MUTTARİD: Барлығы бірдей жəне жалғасымды, бірінен соң бірі жəне жүйелі, біркелкі кеткен, монотонды, өзгермейтін жүйе халінде. #MUTTASIF: Сипатталған. #MUTTASIL: Қосылған, жалғасқан, жабысқан. #MUVACEHESİNDE: Қарсысында, алдында. * Құзырында, алдында. #MUVAFAKAT: Сəйкестік, үйлесімділік. #MUVAFAKAT-I ADEDİYE: Сан жағынан сəйкестік. #MUVAFAKAT-I CİFRİYE: Жифир есебімен байланысты сəйкестік; əріптерге сандық өлшем беріп жасалған есептеудегі сəйкестік. #MUVAFAKAT-I MANEVİYE: Мағынамен байланысты сəйкестік, мағына тұрғысынан сəйкестік. #MUVAFAKAT-I MEFHUMİYE: 1.Мағына жағынан сəйкестік. 2.Ұғым жағынан сəйкестік. #MUVAFAKAT-I ŞEHVET-İ NEFİS: Нəпсінің əуестігіне еру. #MUVAFFAK: Табысты, жемісті, жетістікті, сəтті, табысқа жеткен, жетістікке қол жеткізген. #MUVAFFAK-I BİLHAYR: Жақсылықта табысты болған, жақсылыққа қол жеткізген. #MUVAFFAK-I Bİ'L-HAYR: Жақсылықта табысты болған, жақсылыққа қол жеткізген. #MUVAFFAKIYÂT: Табыстар, жетістіктер, сəттіліктер. #MUVAFFAKIYET: Табыстылық, табысты болу, сəттілік. #MUVAFFAKIYET-İ FEVKALÂDE: Таңғаларлық табыстытылық, жетістік. #MUVAFFAKIYET-İ SİYASİYE: Саяси табыстылық, саясаттағы сəттілік. #MUVAFFAKIYETKÂRANE: Табысты түрде, сəттілікпен. #MUVAFFAKU'N-BİLHAYR: Жақсылықта табысты болған, жақсылыққа қол жеткізген.

415 #MUVAFFAKUN Bİ'L-HAYR: Жақсылықта табысты болған, жақсылыққа қол жеткізген. #MUVAFFIK: Табысқа жеткізуші. #MUVAFIK: Сəйкес, сай, жарасымды, орынды. #MUVAHHİD: Аллаһтың (жж) бірлігіне сенген, бір тек Аллаһтың (жж) барлығын білдірген. #MUVAHHİD-İ EKBER: Аллаһтың (жж) бірлігіне сенгендердің ең үлкені, ең ұлы бірлеуші. #MUVAHHİDÎN: Аллаһтың (жж) бірлігіне сенгендер. #MUVAHHİŞ: Қорқытқан, қорқынышты, қорқытушы, қорқытып шошытқан. #MUVAKKAT: Уақытша, өткінші, аз бір уақыт үшін. #MUVAKKATEN: Уақытша түрде. #MUVASALA: Қауышу, жақын адаммен кездесу, жету. #MUVASALAT: Барғаннан, қауышқаннан, жеткеннен. #MUVATTA: Малики мазхабын құрушысы имам Маликидің (ра) (мил.:712-795) құнды жəне маңызды шығармасы. #MUVAZENAT: Өлшеулер, өлшенгендер. #MUVAZENE: Өлшеу, таразыға тарту. #MUVAZENE-İ ADALET: Әділдік таразысы, əділдікті орнатқан тепе-теңдік жəне жүйе. #MUVAZENE-İ AHKÂM: Діндегі əмір жəне тиымдармен қатысты үкімдердің тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ ÂLEM: Әлемнің тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ A'MAL: Амалдардың таразыға тартылуы, жасалған барлық əрекеттердің, жақсылық пен жамандықтардың таразыға қойылып, бір бірінен айырып есепке тартылуы. #MUVAZENE-İ ÂMME: Жалпы тепе-теңдік, дүния жəне əлемнің теңдігі жəне жүйесі. #MUVAZENE-İ CEREYAN-I UMUMÎ: Жалпы ағымның тепе-теңдігі, жалпы əрекеттің тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ EKBER: Ең үлкен өлшеу, таразыға тарту жəне тепе-теңдік. #MUVAZENE-İ EŞYA: Нəрселердің (əр нəрсенің) өлшемі, таразыға тартылуы жəне тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ GAYAT: Мақсаттардың өлшеулі жəне тепе-теңдікті болуы. #MUVAZENE-İ HALİNDE: Жағдайдың салыстырылуында, жағдайдың өлшеніп бағалануында. #MUVAZENE-İ İDARE: Басқару тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ KÂİNAT: Әлемнің тепе-теңдігі. #MUVAZENE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы салыстыру, Құранның салыстыруы. #MUVAZENE-İ MANEVİYE: Мағынауи тепе-теңдік. #MUVAZENE-İ MASLAHATKÂRANE: Пайдалы түрдегі тепе-теңдік. #MUVAZENE-İ MEVCUDAT: Жаратылыстың өлшемді жəне тепе-теңдікте болуы. #MUVAZENE-İ ŞERİAT: Шариғат тепе-теңдігі, ислам дініндегі өлшеу мен тепе-теңдік, ислам дінінің қағидаларындағы өлшем мен тепе-теңдік. #MUVAZENE-İ TAMME: Толық өлшем мен таразыда тарту. #MUVAZENE-İ VÂSİA: Кең кіріс-шығыс тепе-теңдігі. #MUVAZENET: Тепе-теңдік болу, өлшеулі болу, өлшемділік, тепе-теңділік. #MUVAZENET-İ ETVAR: Іс-əрекет пен мінез-қылықтардың өлшемді жəне тепе-теңдікте болуы, іс-əрекет пен мінез-қылықтардағы өлшемділік. #MUVAZİ: Тең, бірдей, бірдей салмақта. #MUVAZZAF: Міндетті, қызметші, қызметкер, міндет жүктелген. #MUVAZZAH: Ашықталған, түсіндірілген. #MUVAZZIH: Түсіндірген. #MUZAAF: Қат-қат, қабат-қабат, еселенген, қосарланған, анағұрлым, аса.#MUZAFFER: Жеңіске жеткен, жеңіп шыққан, басым түскен, жеңген. #MUZAFFEREN: Жеңіске жетіп, жеңіп, басым түсіп.

416 #MUZAFFERİYET: Жеңіске жету, жеңіп шығу. #MUZAFFERİYET-İ KALBİYE: Жүректің жеңіп шығуы. #MUZAFFERİYET-İ NURİYE: Нұрдың жеңіске жетуі, Рисале-и Нұрдың жеңіп шығуы. #MUZAFUN: Есім тіркесіндегі анықтауыш. Есім тіркесінде болған екі есімнен біріншісіне анықтауыш (muzafun ileyh), екіншісіне анықталатын (muzafun) деп айтылады. Мысалы: Есім тіркесін құраған екі есімнен \"анықтауышқа\" Арапшада берілген атау. Мысалы : \"ұстаздың кітабы\" тіркесіндегі \"ұстаздың\" деген сөз muzafun ileyh(анықтауыш), \"кітабы\" деген сөз muzaf(анықталатын) болады. #MUZAFUNİLEYH: Есім тіркесін құраған екі есімнен \"анықтауышқа\" Арапшада берілген атау. Мысалы : \"ұстаздың кітабы\" тіркесіндегі \"ұстаздың\" деген сөз muzafun ileyh (анықтауыш), \"кітабы\" деген сөз muzaf (анықталатын) болады. #MUZAFÜNİLEYH: Есім тіркесін құраған екі есімнен \"анықтауышқа\" Арапшада берілген атау. Мысалы : \"ұстаздың кітабы\" тіркесіндегі \"ұстаздың\" деген сөз muzafun ileyh (анықтауыш), \"кітабы\" деген сөз muzaf (анықталатын) болады. #MUZAHREF: Жалған, өтірік * Ластық, былғаныштық, қоқыс, аралас болған. #MUZAHREFAT: Ластықтар, қоқыстар, аралас нəрселер, қоқымдар. * Жалғандықтар, өтірікшіліктер. #MUZAHREFAT-I ARZİYE: Жердегі ластықтар, дүниядегі əр түрлі ластықтар. #MUZAHREFİYET: Жалғандық, өтірікшілік. #MU'ZAM: Ең үлкен бөлік. #MU'ZAM-I ÜMMET: Үмметтің ең үлкен бөлігі, мұсылман халқының көпшілігі. #MUZARİ: Арапшада қазіргі уақытты жəне кең уақытты білдірген етістік жағдайы. \"Жазады, жазып жатыр, оқиды, оқып жатыр.\" сияқты. #MUZDARİB: Қиналған, қайғырған. #MUZHİR: Көрсетуші, көрсеткен. #MUZHİR-İ TAM: Толық көрсеткен, толық көрсетуші. #MUZIKA: Музыка, əртүрлі дыбыс шығарған музыка аспабы. #MUZIR: Зиянды, зиян берген. #MUZİİ: Жарықтандырушы болған, жарық беруші болған, күндіз сияқты болған. #MUZLİM: Қараңғы, қараңғылық, қорқытатын жəне шошытатын. #MUZLİMANE: Қараңғылық түрінде. #MUZMER: Жасырын, құпия, астыртын. #MUZTAR: Шарасыз, шарасыз қалған, қиналған. #MUZTARİB: Қиналған, қайғырған, қасірет шеккен. #MÜBADELE: Өзара айырбастау, екі жақты алмасу, айырбас, алыс-беріс. #MÜBADELET: Өзара айырбастаушылық, екі жақты алыс-беріс. #MÜBAH: Діндегі тыйым (харам) жəне əмірге қатысы болмаған, жасалуы немесе жасалмауы еркін қалдырылған (іс, əрекет). #MÜBAHASAT: Өзара сұхбаттар, бір-бірімен əңгімелесулер. #MÜBAHASE: Өзара сұхбат, бір-бірімен əңгімелесу. #MÜBAHAT: Әдемі, жақсы нəрселермен мақтану. #MÜBAHİ: Мақтанған, мақтаныш тұтқан. #MÜBALAGAT: Асырып айту, тым əсірелеп сөйлеу. #MÜBALAĞA: Әсірелеу, бір нəрсені болғанынан тыс көрсету, болғанынан тыс асырып əңгімелеу. #MÜBALAĞAKÂRANE: Әсірелеп, асыра айтып. #MÜBALAĞANE: Болғанынан артығырақ көрсеткен түрде. #MÜBALAĞAT: Болғанынан артығырақ көрсетулер, əсірелеп айтулар. #MÜBALÂT: Мəн беру, маңызды деу. Ден қою. Ықылас көрсету. * Қамқор болу, қорғау * Қайғыру, күйзелу. #MÜBAREK: Мүбарак, қайырлы, берекетті.

417 #MÜBAREKÂT: Мүбарак болулар, берекеттілер, қайырлылар. #MÜBAREKİYET: Мүбарак болу халі, қайырлылық, берекеттілік. #MÜBAREZE: Ұрыс-қеріс, тартыс, жанжал, соғыс, шайқасу, күресу, қайшы келу. #MÜBAREZE-İ HAMİYET: Күш-жігер жəне қажыр-қайраттың тартысы мен күресі. #MÜBAREZE-İ HAYAT: Өмірдің тартысы мен шайқасы. #MÜBAREZE-İ KÜFÜR VE İMAN: Иман жəне күпірліктің тартысы мен шайқасы. #MÜBAREZE-İ MANEVİYE: Рухани күрес. #MÜBAREZE-İ ULVİYE: Көктердегі мағынауи тартыс пен шайқас. #MÜBAREZEKÂRANE: Ұрыс, жанжал түрінде. #MÜBAŞERET: Тию, жанасу, тигізу. * Кірісу, бастау. #MÜBAŞERET-İ CÜZ'İYE: (ниет ету, шешім беру секілді) белгілі, арнайы жəне шектеулі əрекетпен жасалған іс, кіріспе. #MÜBAŞERET-İ HUSUSİYE: (ниет ету, шешім беру секілді) белгілі, арнайы жəне шектеулі əрекетпен жасалған іс, кіріспе. #MÜBAŞERETSİZ: Істің ішіне кіріп шұғылданбастан, іске жанаспастан. #MÜBAŞİR: 1.Істің өзімен тікелей жақын тию жағдайында (болған). 2.Сүйіншілеуші. 3. Сотта күзетшілік міндетін жəне куəгерлер мен айыпталушыларды ішке шақыру міндетін атқарған кісі. #MÜBAYAA: Сатып алу. #MÜBAYAASINA: Сатып алуына. #MÜBAYENET: Қарама-қайшылық, бөлектік, өзгешелік, үйлеспеушілік, ұқсамаушылық. #MÜBAYENET-İ CEVHERİYE: Өз болмысы жəне негізі жағынан бөлектік жəне өзгешелік. #MÜBAYENET-İ LÂZIME: Болмысы жағынан қажетті жəне мəжбүрлі өзгешелік жəне ұқсамастық. #MÜBAYENET-İ MAHİYET: Мəнісі жəне негізгі сипаттар (қабілеттер) тұрғысынан ұқсамастық, өзгешелік. #MÜBAYİN: Басқаша, бөлек, қарама-қайшы, керағар. #MÜBECCEL: Қадірлі, құрметті, сыйлы, ұлықтауға тұрарлық. #MÜBECCELİYET: Құрметтілік, қадірлілік, ұлықталғандық. #MÜBEDDEl: Өзгертілген, өзгерген. #MÜBEDDEL-İ HAKİKAT: Ақиқатқа өзгертілген, ақиқатқа айналған. #MÜBELLİĞ: Білдіруші, естіртуші, жеткізуші, хабарлаушы. * Аллаһтың (жж) сөзін жəне əмірлерін адамдарға естіртуші. #MÜBELLİĞ-İ BELİĞ: Өте шешен жеткізуші; тура, көркем, əсерлі, мəнді, орынды жəне көзделген мақсатқа ең үйлесімді сөз сөйлеу өнеріне ие болған жеткізуші, естіртуші. #MÜBELLİĞ-İ KUR'AN: Құранды жеткізуші, Құранды адамдарға естірту жəне түсіндіру міндеттелінген Хз.Мұхаммед (асм). #MÜBELLİĞ-İ MARZİYAT: Аллаһтың (жж) разылығын тапқыздыратын нəрселерден (marziyat) хабардар етуші, жеткізуші. #MÜBERHEN: Айғақты, дəлелді. #MÜBERHENE: Айғақталған, дəлелденген, расталған. #MÜBERRA: (болымсыз сипаттардан) алыс, ада, пəк, таза, кемшіліксіз. #MÜBEŞŞER: Сүйіншіленген, жақсы хабармен қуантылған. #MÜBEŞŞİR: Сүйіншілеген, сүйінші сұраған. #MÜBEŞŞİRANE: Сүйіншілеп. #MÜBEYYİN: Ашықтаған, түсіндірген. #MÜBEYYİZ: Алғашқы шимай жазуды жаңаға көшіруші. #MÜBEZZİR: Ысырап қылушы, ысырапшыл, орынсыз жұмсаған. #MÜBHEM: Белгісіз, толық анық болмаған, жасырын. #MÜBİN: Айқын, ап-анық, түсіндірген. #MÜBREM: Өте қажет, кейінге қалдырылмайтын, болуы сөзсіз. #MÜBTEDA: Арапшада зат есімде бастауыш болған сөйлемнің алғашқы бөлімі. #MÜBTEDİ: Жаңа, жаңадан келген, алғаш бастаған.

418 #MÜBTEDİ': Бидғатшы, жаңа нəрселер ойлап шығарған, дінге қайшы жаңсақ нəрселерді шығарған. #MÜBTEDİYANE: Жаңадан бастаған түрде. #MÜBTELA: Әуес, құмар, құштар, душар, дертті, ауру, науқас. #MÜBTIL: Дұрысты бұрыс деуші * Жоққа шығарушы, құнсыз жағдайға келтірген. #MÜCADELE: Өзара тартысу, соғысу, күресу. #MÜCADELE-İ İLMİYE: Іліммен қатысты тартыс. #MÜCADELE-İ MANEVİYE: Рухани күрес. #MÜCAHEDAT: Дін үшін болған іс-əрекеттер, күресу мен соғыстар. #MÜCAHEDAT-I FİKRİYE: Пікірмен қатысты соғыстар, ой-пікір саласындағы іс-əрекет пен соғыстар. #MÜCAHEDE: Дін үшін қызмет ету жəне күресу. Дін жолында соғысу жəне шайқасу. * Шұғылдану. Әрекеттену. Тырысу. #MÜCAHEDE-İ A'DA: Дұшпанмен шайқасу. #MÜCAHEDE-İ AZÎME: Үлкен шайқас. #MÜCAHEDE-İ DİNİYE: Дін үшін шайқасу, дінмен байланысты соғысу. #MÜCAHEDE-İ FİKRİYE: Ой-пікір шайқасы. #MÜCAHEDE-İ HAYATİYE: Өмірмен күрес. #MÜCAHEDE-İ MANEVÎ: Рухани күрес. #MÜCAHEDE-İ MANEVİYE: Рухани күрес. #MÜCAHEDE-İ MİLLİYE: Ұлттың азаттық соғысы. #MÜCAHEDE-İ NEFSİYE: Нəпсімен (адамдағы жамандықтарға, күнəларға мəжбүрлейтін жəне итермелейтін сезімдермен) күрес. #MÜCAHEDE-İ RUHÎ: Рухтың күресі, рухтағы жүзеге асқан күрес пен əрекеттер. #MÜCAHİD: Дін үшін соғысушы, дін үшін қызмет қылған жəне күрескен. #MÜCAHİDANE: Дұшпанға қарсы тұрып соғысқан түрде. #MÜCAHİD-İ ÂLÎCENAB: Кемелді мінез иесі жəне игілікке жаны құмар күрескер. #MÜCAHİD-İ ÂLÎHİMMET: Қажырлы, қайраткер күрескер. #MÜCAHİD-İ EKBER: Ең үлкен мүжахид, ең үлкен дін үшін қызмет қылған жəне күрескен. #MÜCAHİD-İ İSLÂM: Ислам діні үшін қызмет қылған жəне күрескен. #MÜCAHİDÎN: Аллаһ (жж) жолында қызмет қылғандар жəне күрескендер. #MÜCAHİDÎN-İ İSLÂM: Ислам діні үшін Аллаһ (жж) жолында қызмет қылғандар жəне күрескендер. #MÜCANEBET: Шегінген, қашқақтаған, тартынған. #MÜCANİS: Бір түрден болған. #MÜCAVERET: Көршілік, жақындық. #MÜCAVİR: Өз елін тастап, Мекке немесе Мəдинаға қоныстанып уақытын құлшылықпен өткізген. * Ғибадатхана немесе теккеге жақын маңда жұрттан бөлініп мекендеуші. #MÜCAZAT: Жазаландыру, жаза, қылмыс пен күнəға орай жауапқа тарту. #MÜCAZEFE: Алдау, жаңылту, қателестіру, қарсысындағының құқын жасыру. #MÜCAZİF: Алдаушы, жаңылтушы, сөзбен қарсысындағының құқын жасырушы. #MÜCBİR: Мəжбүрлеген, зорлық қылған, шарасыз қалдырған. #MÜCBİR-İ GAYBÎ: Көрініп білінбейтін мəжбүрлеуші күш. #MÜCEDDED: Жаңартылған, жаңаланған, жаңа. #MÜCEDDİD: Жаңартушы, жаңғыртушы. Мұсылмандардың бұзыла бастап, дінге қарсы немқұрайды, селсоқ жəне құрметсіз жағдайға келіп, діннен адасу көбейген кезде, діндегі ақиқаттарды заманның шарттарына жəне мұқтаждықтарына сай түрде жаңа тəсілмен ашықтап түсіндіру, дін өмірін жаңадан жаңғырту үшін мағынауи міндеттелінген, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) рухани мирасқоры болған (Құран жəне сүннетке ие болған) үлкен Ислам ғалымы.

419 #MÜCEDDİD-İ DİN: Дін жаңғыртушы, Мұсылмандардың бұзыла бастап, дінге қарсы немқұрайды, селсоқ жəне құрметсіз жағдайға келіп, діннен адасу көбейген кезде, діндегі ақиқаттарды заманның шарттарына жəне мұқтаждықтарына сай түрде жаңа тəсілмен ашықтап түсіндіру, дін өмірін жаңадан жаңғырту үшін мағынауи міндеттелінген, Хз.Пайғамбарымыздың (асм) рухани мирасқоры болған (Құран жəне сүннетке ие болған) үлкен Ислам ғалымы. #MÜCEDDİD-İ EKBER: Аллаһ (жж) тарапынан жіберілген ең үлкен дін жаңғыртушысы. #MÜCEDDİD-İ ELF-İ SÂNİ: Екінші 1000 жылдықтың дін жаңғыртушысы. #MÜCEHHEZ: Жабдықталған, қаруланған. #MÜCELLA: Жарқыраған, жарқын, жарық шашқан. #MÜCELLED: Том, түптелген. #MÜCEMMİL: Әдемі жаратқан, əдемілендірген. #MÜCERREB: Тəжірибе қылынған, сыналған, сынақтан өткен. #MÜCERRED: Жалаң, дерексіз, жұлынған. * Бойдақ, үйленбеген, салт басты * Жалғыз, дара. #MÜCERREDAT: Дерексіз болғандар, жалаң ақиқаттар. #MÜCERREDAT-I SIRFE: Толық мағынасымен дерексіз болғандар, толығымен жалаң болған ақиқаттар. #MÜCESSEM: Дене жағдайына келген, көрінетін халге келген. #MÜCESSEMİ: Дене жағдайына келуі. #MÜCEVHERAT: Асыл тастар, əдемілік үшін қолданылған қымбат нəрселер. #MÜCEVHERAT-I KUR'ANİYE: Құрандағы жаухарлар, (ауысп.) Құрандағы өте қымбатты ақиқаттар. #MÜCEVHERAT-I MANEVİYE: Рухани жаухарлар, (ауысп.) өте құнды рухани ақиқаттар. #MÜCEVHERAT-I MÜTENEVVİA VE MÜTEADDİDE: Түрлі жəне көп санды жаухарлар, алуан түрлі жəне көптеген құнды ақиқаттар. #MÜCÎB: Жауап беруші, дұғаға жауап берген. #MÜCÎB-İ MUGÎS: (Аллаһтың ж.ж. мүбарак жəне көркем есімдерінен) Мүғис жəне Мұжиб; жаратқан болмыстарына жəне құлдарына жəрдемдесетін (Mugis) жəне олардың дұға жəне тілектеріне ең үйлесімді түрде дүнияда жəне ақіретте берген (Mücȋb). #MÜCMEL: Қысқа, қысқаша, жинақы, түйін. #MÜCMELEN: Қысқаша, қысқа түрде, жинақы түрде. #MÜCRİM: Кінəлі, айыпты, қылмыскер. #MÜCRİM-İ SİYASÎ: Саяси қылмыскер, саясатқа қатысты заңдарды аяқ асты етіп қылмыс жасаған кісі. #MÜCTEMİ': Жиылған, топталған, бір жерге жиналған. #MÜCTEMİAN: Топталып, жиналып, бəрі бірден. #MÜCTENİBANE: Шегінген түрде, қашқақтап, тартынған түрде, жақындамай. #MÜÇTEHİD: Иштихат ғалымы; Құран жəне сүннетте ашық жəне нақты үкімі болмаған тақырыптарда, жаңа жағдай жəне мұқтаждықтар шешем ретінде Құран жəне хадисті негізге алып, ережесіне сай түрде үкім жəне қортынды шығарған үлкен Ислам ғалымы жəне құқықшысы (Имам Ағзам, Имам Шафиғи т.б.). #MÜÇTEHİD-İ MAZLUMUN: Зұлымдық көрген жəне əділетсіздікке ұшыраған мұштехид. #MÜÇTEHİDÎN: Иштихад қылғандар, Құран жəне сүннетте ашық жəне нақты үкімі болмаған тақырыптарда, жаңа жағдай жəне мұқтаждықтар шешем ретінде Құран жəне хадисті негізге алып, ережесіне сай түрде үкім жəне қортынды шығарған үлкен Ислам ғалымдары жəне құқықшылары. #MÜÇTEHİDÎN-İ İZAM: Ең үлкен мүштехидтер. #MÜÇTEHİDÎN-İ MUHAKKİKÎN: Зерттеуші мүштехидтер. #MÜÇTEMİAN: Жиналып, топталған түрде, бəрі бірден. #MÜDAFAA: Қорғау. Сотта өзін қорғауы.

420 #MÜDAFAA-İ MİLLİYE: Халықтың өздерін қорғауы. #MÜDAFAANAME: Өздерін қорғау жазуы. #MÜDAFAAT: Өздерін қорғаулары. #MÜDAFAAT-I HAPSİYE: Түрмеде екен жазылған өзін өзі қорғап жазуы. #MÜDAFAAT-I İLMİYE: Іліми қорғаулары. #MÜDAFAAT-I KAT'İYYE: Нақты түрде өздерін қорғаулары. #MÜDAFAAT-I KAT'İYE: Нақты түрде өздерін қорғаулары. #MÜDAFİ: Қорғаушы. #MÜDAFİİ: Қорғаушысы. #MÜDAHALE: Араласу, килігу, араға кіру, араға түсу. #MÜDAHALE-İ ECNEBİ: Шетелдің араласуы, жат жұрттың араласуы жəне килігуі. #MÜDAHALE-İ GAYBİYE: Жасырын жəне көрінбейтін тараптан келген араласу, килігу. #MÜDAHALE-İ GAYR: Бөтеннің араласуы, килігуі. #MÜDAHENE: Жағымпаздық, жалбақтаушылық, жарамсақтық. #MÜDAHHAR: Үйілген, біріккен, жиналған, шоғырланған. #MÜDAHİN: Жағымпаз, жарамсақ. #MÜDAKKİK: Зерттеген, ден қою байқап білген. #MÜDAKKİKANE: Зерттеген түрде, əбден зерттеп. #MÜDAKKİKÎN: Зерттеушілер, əбден танып білгендер. #MÜDAKKİKÎN-İ ULEMA: Зерттеуші терең ғұламалар, егжей-тегжейлі əбден талдап зерттеген ғұламалар. #MÜDAVELE: Сөйлесу, алу-беру, алмасу. #MÜDAVELE-İ EFKÂR: Пікір алысу, пікір алмасу. #MÜDAVELE-İ HİSSİYAT: Сезімдерін жеткізу, сезімдердің алыс-берісі. #MÜDAVEMET: Жалғастылық, жалғасты болу, үздіксіз жалғасу. #MÜDAVİM: Жалғастырған, жалғастырушы. #MÜDAYENE: Қарыз алу жəне беру. #MÜDAYENE ÂYETİ: Құрандағы ең ұзын аят, қарыз алып берумен қатысты заңдарды білдірген аят (2; 282). #MÜDDEA: Мəселе болынған. #MÜDDEHAR: Жиналған, біріктірілген, шоғырланған, үйілген. #MÜDDEHARAT: Жиналғандар, шоғырланғандар, үйілгендер. #MÜDDEİ: Шағымданушы, дауласушы, айыптаушы. #MÜDDEÎ: Шағымданушы, дауласушы, айыптаушы. #MÜDDEİUMUM: Прокурор. #MÜDDEİUMUMÎ: Прокурор. #MÜDDEİUMUMÎLİK: Прокурор қызметі. Прокуротура. #MÜDDET: Уақыт, мезгіл, мерзім, ұзақтық. #MÜDDETEN: Уақыт жағынан. #MÜDDET-İ AÇLIĞA: Аштық ұзақтығына. #MÜDDET-İ ASKERİYE: Әскерлік мерзімі. #MÜDDET-İ BEKA: Өмірдің жалғасу кезеңі. #MÜDDET-İ HAPSİ: Түрме мерзімі. #MÜDDET-İ HAYAT: Өмір сүру мерзімі, кезеңі. #MÜDDET-İ HİLAFET: Халифалық мерзімі, ислам мемлекеті мен мұсылман халқының басқару кезеңі, мерзімі. #MÜDDET-İ HİLAFET-İ İSLÂMİYE: Ислам халифалық мерзімі, мұсылмандардың жəне ислам мемлекетінің басқарушылық кезеңі. #MÜDDET-İ İKAMET: Тұру, қалу мерзімі. #MÜDDET-İ MESAÎ: Еңбек ету уақыты. #MÜDDET-İ ÖMR: Өмір мерзімі. #MÜDDET-İ ÖMÜR: Өмір мерзімі. #MÜDDET-İ SALTANAT: Әкімшілік жəне басқару мерзімі. #MÜDDET-İ SEFER: Жолаушылық мерзімі.

421 #MÜDDET-İ TAHARRİ: Зерттеу жəне зерттеп тану мерзімі. #MÜDEBBİR: Шарасын алушы, зияндарға кедергі болатын жəне пайдаларды қамтамасыз ететін шараларды алдын-ала жоспарлап жасаушы. #MÜDEBBİRANE: Әр нəрсенің шарасын алып, зияндарға кедергі болатын жəне пайдаларды қамтамасыз ететін бүкіл шараларды алған түрде. #MÜDEBBİRU'N-NUR: Бүкіл жарықтардың жəне айқын нəрселердің əр түрлі шараларын алған Аллаһ (жж). #MÜDEBBİR-İ GALİB: Басым жағдайда болған нəтижені ойлап шара алушы. #MÜDEBBİR-İ HAKÎM: (Аллаһтың құтты жəне көркем есімдерінен) Хаким жəне Мүдеббир; əрбір нəрсені бірнеше мақсаттар жəне пайдалар көздеп ең үйлесімді түрде жасаған (Hakȋm) жəне əрбір нəрсені алдын-ала біліп керекті шараларын алған, керекті нəрсесін жасаған жəне əрбір нəрсені басқарған (Müdebbir). #MÜDEBBİR-İ RAHÎM-İ ZÜLCEMAL: (Аллаһтың құтты жəне көркем есімдерінен) Мүдеббир, Рахим жəне Зұлжемал; шексіз сұлулықтар иесі (Zülcemal), сүйіктілеріне өте мейірімді жəне аяушы (Rahȋm), керекті нəрсесін жасаған жəне əрбір нəрсені басқарған (Müdebbir). #MÜDEBBİRİYET: Әр нəрседе əр түрлі зияндар мен пайдалар үшін керек болған бүкіл шараларды алушы болу. #MÜDEBBİRİYET-İ RABBANİYE: Аллаһтың (жж) əр нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болып, əр түрлі шараларды алушы болуы. #MÜDELLEL: Дəлелді, дəлелі көрсетілген, дəлелденген. #MÜDERRİS: Дəріс берген, дəріс оқытқан, мұғалім (оқытушы). #MÜDERRİSÎN: Мұғалімдер (оқытушылар), дəріс бергендер. #MÜDEVVERİYET: Дөңгелектік, дөңгелек болу, домалақ болу. #MÜDEVVERİYET-İ ARZ: Жердің дөңгелек болуы. #MÜDHİŞ: Қорқынышты, үрейлі, үрей берген, қорқытқан. #MÜDRİK: Түсінген, ұғынған, аңғарған, ақылды, есті. #MÜDÜR-Ü DÂHİLÎ: Іштегі басшы, ішкі істерді басқарушы. #MÜDÜR-Ü MES'UL: Жауапты басшы. #MÜEBBED: Мəңгі, жалғасты, шексіз. #MÜECCEL: Кейінге қалдырылған, кешіктірілген. #MÜEDDİ: Себеп. #MÜEKKED: Бекітілген, күшейтілген, қүшті, қуатты. #MÜEKKEL: Уəкіл қылынған, міндет жүктелген, тағайындалған. #MÜEKKİL: Уəкіл қылған, міндет жүктеген, тағайындаған. #MÜELLEFAT: Жазылғандар, жазылған шығармалар. #MÜELLEFAT-I ŞER'İYE: Ислам дініне қатысты жазылған кітаптар. #MÜELLİF: Кітап жазған, жазушы. #MÜELLİF-İ İSLÂM: Мұсылман жазушысы. #MÜELLİF-İ MUHTEREM: Құрметті жазушы. #MÜELLİF-İ RİSALE-İ NUR: Рисала-и Нұр авторы. #MÜELLİFÎN: Жазушылар, авторлар. #MÜELLİM: Қайғы берген, уайымдатқан. #MÜENNES: Ұрғашы. #MÜESSER: Әсер етілген, əсер астында қалған, əсерленген. #MÜESSES: Құрылған, негізделген. #MÜESSESE: Құрылым, ұйым, бірлестік. #MÜESSESE-İ CELİLE: Үлкен құрылым, өте жоғары жəне үлкен ұйым. #MÜESSİR: Әсер еткен, ықпал еткен, əсер етуші. #MÜESSİR-İ HAKİKÎ: Хакики əсер етуші, шын əсер иесі. #MÜESSİR-İ ZİL-İKTİDAR: Күш пен қуат иесі болған əсер етуші. #MÜESSİRİYET: Әсер етушілік, ықпал қылушылық. #MÜESSİS: Құрушы, негізін қалаушы. #MÜEVVİL: Түсіндіруші, мақсатты түсінген. #MÜEYYED: Күшейтілген, қуаттандырылған, жəрдем қылынған, көмек берілген.

422 #MÜEYYED MİN İNDİLLAH: Аллаһ (жж) тарапынан жəрдем қылынған, Аллаһ (жж) тарапынан қолдау көрген. #MÜEYYİD: Күшейіткен, қуаттандырған, қолдау көрсеткен, жəрдем еткен. #MÜEZZİN: Азан оқыған, азаншы. #MÜEZZİN-İ A'ZAM: Ең үлкен азаншы.(Ақиқаттардың ең үлкен хабаршысы, айтушысы. Хз.Мұхаммедтің(асм) бір есмі). #MÜEZZİNZADE: Азаншының баласы. #MÜFAD: Баяндаған, білдірген мағына. #MÜFÂD: Баяндаған, білдірген мағына. #MÜFADALE: Басым түсу жарысы, бір бірінен басым болу, біреуінің басқасынан жоғары тұруы, басымдылықты салыстырып көру. #MÜFADINI: Түсіндірген мағынаны, білдірген мағынаны. #MÜFAHERE: Бір бірін мақтау. #MÜFARAKAT: Айырылу, бөлектену. #MÜFARAKAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің (асм) айырылуы, бөлектенуі. #MÜFARAKAT-I EBEDİYE: Мəңгі айырылу. #MÜFARAKAT-I HUSUSİYE: Жеке айырылу. #MÜFARAKAT-I UMUMİYE: Жалпы айырылу, əр нəрсемен байланысты айырылу, əр нəрседе болған айырылу. #MÜFARAKAT-I AHMEDİYE: Хз.Мұхаммедтің(асм) айырылуы. #MÜFEHHİMANE: Жақсылап түсіндірілуін қамтамасыз еткен түрде. #MÜFEKKİRE: Ойланып-толғану қабілеті. #MÜFERRAH: Қуанған, көңілі көтерілген, уайым-қайғыдан құтылған. #MÜFESSİR: Тəпсірлеуші, түсіндірген, ашықтаған, Құранды түсіндіре алатын дəрежеге жеткен үлкен ғұлама. #MÜFESSİR-İ ÂLÎŞAN: Атағы мен даңқы жоғары болған тəпсірші (түсіндіруші). #MÜFESSİR-İ A'ZAM: Ең үлкен тəпсірші (түсіндіруші). #MÜFESSİR-İ AZÎM: Үлкен тəпсірші (түсіндіруші). #MÜFESSİR-İ CELİL: Дəрежесі жоғары тəпсірші. #MÜFESSİR-İ HAKİKÎ: Нағыз тəпсірші. #MÜFESSİR-İ KUR'AN: Құран тəпсіршісі, Құранды түсіндіруші. #MÜFESSİRÎN: Тəпсіршілер, Құранды тəпсірлегендер, Құранды түсіндіріп берген Ислам ғұламалары. #MÜFETTEHATÜ'L-EBVAB: Есіктері ашылған. #MÜFETTİŞ: Тексеруші, бақылаушы. #MÜFETTİŞ-İ ŞÂKİR: Шүкір еткен бақылаушы. #MÜFETTİŞ-İ UMUMÎ: Жалпы бақылаушы, əр нəрсені бақылауға өкілетті болған. #MÜFİD: Пайдалы, пайда берген. #MÜFLİH: Құтылған, есендікке қауышқан. #MÜFLİS: Қолдағы барынан айрылған, зиянға ұшыраған. #MÜFRED: Жеке, дара, жекеше. #MÜFREZE: Бірнеше топтан құралған əскери бөлімше. Ордадан бөлінген бір топ əскер (корпус). #MÜFRİT: Шектен шыққан, асыра сілтеген, өлшемсіз жəне артық кеткен. #MÜFRİTANE: Шектен шығып, асыра сілтеп, өлшемсіз жəне артық кеткен түрде. #MÜFSİD: Бұзушы, бүлдіруші, қиратушы. #MÜFTEHİR: Мақтаныш тұтқан, мақтанған. #MÜFTEHİRANE: Мақтаныш тұтып, мақтанған түрде. #MÜFTEHİRET: Мақтаныш тұту, мақтану. #MÜFTERİ: Жалақор, негізсіз жала жабушы. #MÜFTERİS: Бұзық, жыртқыш. #MÜFTERİYANE: Негізсіз жала жабу түрінде. #MÜFTİ-İ BELDE: Қаланың мүфтісі.

423 #MÜFTİYÜ'L-ENAM: Жалпының мүфтісі, бүкіл халықтың мүфтісі. #MÜFTİ'L-ENAM: Әркімнің мүфтісі, бүкіл халықтың мүфтісі. #MÜFTÜ: Фəтуа берген. Сұралған діни мəселелердің діндегі үкімдерін білдіруге жəне түсіндіруге өкілетті дін ғұламасы. #MÜHDÎ: Тура жолға əкелген, тура жолды көрсетуші. #MÜHEC: Рух, жан. #MÜHEFHEF: Нəзік, əсем. #MÜHENDİS: Инженер. #MÜHEYYA: Дайын, дайындалған. #MÜHEYYİC: Толқытқан, толғандырған, тебіренткен. #MÜHEYYİÇ: Толқытқан, толғандырған, тебірінткен. #MÜHEZZEB: Түзелген, тазарған. #MÜHİB: Айбатты, сұсты. #MÜHİM: Маңызды, мəнді. #MÜHLET: Мезгіл, мерзім, уақыт. #MÜHLİK: Жойған, құртқан. Бұзған,қиратқан. #MÜHLİKÂT: Бұзған жаман əрекеттер. Жаман жəне күнəлі істер. #MÜHMEL: Мəн берілмеген, маңызды деп саналмаған, көңіл бөлінбеген, назар аударылмаған. #MÜHR: Мөр, таңба. #MÜHR-Ü EHADİYET: Ахадиет мөрі, Аллаһтың (жж) бірлігін мөр; жаратқан əрбір болмыстағы өнер жəне жаратылыс ерекшеліктерімен бірлігін, бір бөлік есім жəне сипаттарын белгі ретінде көрсеткен ишарат, із, теңдессіз өнер жəне жаратылыс ерекшелігі. #MÜHR-Ü RABBANÎ: Әлем иесінің мөрі; əлемдегі əрбір болмыстың иесі, жетістірушісі, тəрбие етушісі, мұқтаждықтарын өтейтін мүмкіндіктерді жаратушы (Rab) болған ұлық жаратушыны көрсеткен ишарат, із, теңдессіз жаратылыс ерекшелігі. #MÜHR-Ü RAHMANÎ: Шексіз мейірім иесінің (Рахманның) мөрі; мейірімділігі əрбір нəрсені қамтыған Аллаһтың (жж) (болмыстар дүниясында) мейірімділігін көрсеткен ишарат, із, теңдессіз жаратылыс ерекшелігі. #MÜHR-Ü RAHMET: Рахмет мөрі, мейірімділік мөрі. #MÜHR-Ü SAMEDİYET: Аллаһтың (жж) Самад болғанын көрсеткен мөр; Аллаһтың (жж) ешбір нəрсеге мұқтаж болмағандығын жəне əр нəрсенің Оған мұқтаж болғандығын көрсеткен мөр #MÜHR-Ü TASDİK: Растау мөрі, дұрыстығын, ақиқаттығын көрсеткен мөр (таңба). #MÜHR-Ü VAHDANİYET: Уахданиет мөрі, Аллаһтың (жж) бірлік мөрі, əр нəрсенің жаратушысы жəне иесінің тек бір болғандығын көрсеткен ишарат. #MÜHR-Ü VAHDET: Уахдет мөрі, Аллаһтың (жж) бірлік мөрі, Аллаһтың (жж) əр нəрсенің иесі жəне жаратушысы болғандығын көрсеткен ишарат. #MÜHTEDİ: Тура жол тапқан, ислам дініне кірген, иман мен Құран жолына түскен. #MÜHTEZZE: Қуаныш пен шаттықтан қозғалған, тербелген. * Тербелген, шайқалған, теңселген. #MÜJDE-İ HAYDARÎ: Аллаһтың (жж) Арыстанынан (Хз.Алиден р.а.) келген сүйінші. #MÜJDE-İ İŞARİYE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы ишарат түріндегі сүйінші. #MÜJDE-İ KUR'ANİYE: Құрандағы сүйінші. #MÜJDE-İ MAĞFİRET: Кешірім сүйіншісі, күнəларды кешіру туралы сүйінші хабар. #MÜJDE-İ MANEVÎ: Мағынауи сүйінші, рухани дүниядан илхам түрінде келген сүйінші. #MÜJDE-İ NURİYE: Бəдиүззаман Сайд Нұрсидің (ра) жазған, Рисале-и Нұр атты кітаптағы сүйінші. #MÜJDE-İ SAADET-İ EBEDİYE: Мəңгі бақыт сүйіншісі, жұмақтағы шексіз бақыттың сүйіншісі.

424 #MÜJDEKÂRANE: Сүйіншілеумен, сүйіншілеп. #MÜJDEPEYMA-YI KULÛB-Ü EHL-İ HAK: Ислам жолында рухани ақиқаттарға қол жеткізген (ehl-i hak) ояулы жүрек иелерінің (əулиенің) ант ішкен сенімді сүйіншісі. #MÜJDE-PEYMA-YI KULÛB-Ü EHL-İ HAK: Ислам жолында рухани ақиқаттарға қол жеткізген (ehl-i hak) ояулы жүрек иелерінің (əулиенің) ант ішкен сенімді сүйіншісі. #MÜKÂBERE: Біле тұра қырсығу, өзінің жаңылысын жəне қарсыласының дұрыстығын біле тұра дұрыстықты қабылдамай қателікте алған бетінен қайтпау. * Өзін жоғары санау, тəкаппарлану. #MÜKÂBİR: Қарсыласын мінсінбеген, біле тұра қырсығып қабылдамай қыңырлық көрсету. Дұрыс емес болса да дұрыспын деп қырсығу. * Өзін жоғары санау, тəкаппарлану. #MÜKÂFAT: Сый, сыйлық, марапат, ақы. #MÜKÂFATEN: Сыйлық болып, ақысына. #MÜKÂFAT-I ÂCİL: Тез берілген сыйлық, алдын ала берілген ақы. #MÜKÂFAT-I DÜNYEVİYE: Дүниядағы сыйлық, дүния қатысты ақы. #MÜKÂFAT-I HAZIRA: Осы қазіргі сыйлық, осы сəттегі сыйлық. #MÜKÂFAT-I MANEVİYE: Мағынауи сыйлық. #MÜKÂFAT-I MUACCELE: Тез берілген сыйлық, алдын ала берілген ақы. #MÜKÂFAT-I RUHANİYE: Рухани сыйлық, рухқа қатысты сыйлық. #MÜKÂFAT-I RUHİYE VE DİMAĞİYE: Рух жəне ақылға пайдалы болған сыйлық, рух жəне ақылдың табысы болған сыйлық. #MÜKÂFAT-I UHREVİYE: Ақіреттік сыйлық, ақіретке қатысты сыйлық. #MÜKÂLEME: Сөйлеу, сөйлесу, əңгімелесу. #MÜKÂLEME-İ EZELİYE: (Аллаһқа ж.ж. тəн) əзəли сөйлесу, шексіз өткен заманнан асқан сөйлесу (Құран). #MÜKÂLEME-İ KALBÎ: Жүрек арқылы жасалған (илхаммен) рухани сөйлесу. #MÜKÂLEME-İ KUDSİYE: Киелі сөйлесу. #MÜKÂLEME-İ Mİ'RACİYE: Миғраждағы сөйлесу, Пайғамбарымыздың (асм) Миғраж мұғжизасымен Аллаһтың (жж) мағынауи құзырына қабыл етіліп жасалған диалогты қасиетті сөйлесуі. #MÜKÂLEME-İ RABBANİYE: Раббани сөйлесу, Аллаһтың (жж) əр нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болып сөйлесуі. #MÜKÂLEME-İ SÜBHANÎ: Сүбхан болған Аллаһқа (жж) қатысты сөйлесу, əр түрлі нұқсандықтардан пəк жəне кемшіліксіз болған Аллаһтың (жж) сөйлесуі. #MÜKÂLEME-İ ULVİYE: Жоғары жəне құнды сөйлесу. #MÜKEBBİR: Тəкбір айтқан, \"Аллаһу Акбар\" деген. #MÜKEDDER: Қайғылы, уайымды, мұңды. #MÜKEDDERANE: Қайғырып, мұңды түрде. #MÜKELLEF: Міндетті, міндет жүктелген, жасауда міндетті болған. * Керемет дайындалған. #MÜKELLEFÎN: Міндет жүктелгендер, жасауда міндетті болғандар. #MÜKELLEFİYET: Міндет жүктелгендік, жауапкершілік. #MÜKELLEFİYET-İ ASKERİYE: Әскери жауапкершілік, əскери жауапты қызметкерлік. #MÜKELLEFİYET-İ UBUDİYET: Құлшылық міндеті, Аллаһқа (жж) деген міндетті құлшылық жауапкершілігі. #MÜKEMMEL: Кемшіліксіз, толық жəне нұқсансыз, кемелденген. #MÜKEMMELEN: Толық жəне нұқсансыз болып. #MÜKEMMELİYET: Кемелділік, кемшіліксіздік, дəлме-дəлдік жəне ақаусыздық. #MÜKEMMELİYET-İ HİLKAT: Жаратылыс кемелділігі, жаратылыс кемшіліксіздігі жəне дəлме-дəлдігі. #MÜKEMMELİYET-İ ZÂT: Өзінің кемелділігі, өзінің кемшіліксіздігі жəне толықтығы.

425 #MÜKEMMİL: Толықтырған, толықтыратын. #MÜKERREM: Құрметті, қадірлі, құрметке лайық, жоғары қадыр-қасиетке жеткен. #MÜKERRER: Қайталанған. #MÜKERREREN: Қайталанып, қайта-қайта. #MÜKEVVENAT: Бүкіл жаратылыс, жаратылған болмыс атаулы. #MÜKRİM: Сый көрсетуші, қайырымдылық қылған. #MÜKRİMANE: Сыйлық қылып, қайырымды түрде. #MÜLABESET: Жақындық. Араласу. Байланыстылық. #MÜLÂET: Жапқыш, бүркеме, жамылғы. * Үлкен ихрам (қажылықта киетін ақ жамылғы). #MÜLAHAZA: Ойлану, толғану, пікір. #MÜLAHHAS: Қорытынды шығарылған, қысқаша баяндалған, түйінделген, қысқартылған. #MÜLÂKAT: Қауышу, кездесу, жолығу, бас қосу. #MÜLÂKİ: Қауышқан, кездескен, бас қосқан. #MÜLATAFE: Әзілдесу, қалжындасу. #MÜLÂYEMET: Сəйкестік, жұмсақтық, биязылық. #MÜLAYİM: Сəйкес. #MÜLAYİMANE: Сəйкес, сай түрде, жұмсақтықпен, биязы түрде. #MÜLAZIM: Капитан шенінен төменгі офицерлік шендер (лейтенант, аға лейтенант). * Байланған, айырылмайтын. #MÜLAZIMLIK: Лейтенанттық немесе аға лейтенанттық. #MÜLEVVEN: Боялған, түрлі-түсті. #MÜLEVVES: Кірлі, лас * Аралас. #MÜLEVVESAT: Кірлі нəрселер, лас нəрселер. #MÜLGA: Жойылған, тасталған. #MÜLHEM: Илһам қылынған, Аллаһ (жж) тарапынан жүрекке келген, илһаммен білдірілген. #MÜLHEMANE: Илһам қылынып, илһам түрінде. #MÜLHİD: Дінсіз, имансыз. #MÜLHİD-İ BÎHUŞ: Ақымақ, есалаң имансыз. #MÜLHİM-İ HAKİKAT: Ақиқатты илһам қылған жəне білдірген. #MÜLK: Мүлік, тауар, зат. Жер. Иеліктегі əр нəрсе. * Сыртқы жақ, материалдық жəне көрінген жақ. Қарама-қарсылардың, шарттардың, себептердің жəне уақыттың болған жəне күшінде болған жақ. #MÜLK Ü MELEKÛT: Материалдық жəне мағынауи əлемдер, ғаламның көрінген жəне көрінбеген сыртқы жəне ішкі жақтары. #MÜLKEN: Мүлік болып, көрінген сыртқы жағы болып. #MÜLKÎ: Мүлікке қатысты, жермен қатысты, топырақпен қатысты. #MÜLKİYE: Үкімет істері, мемлекеттің жай істері, мемлекетті басқару істері. #MÜLKİYE DAİRESİ: Мемлекетті басқару үшін қызмет қылып жатқандардың мекемесі, үкімет істері басқармасы. #MÜLKİYET: Мүлік иелігі, мүлікке ие болу. #MÜLK-Ü BÂKİ: Мəңгі мүлік, шексіз жалғасатын мүлік жəне жер. #MÜLK-Ü İLAHÎ: Аллаһтың (жж) мүлкі. #MÜLK-Ü MISIR: Мысырдың мүлкі, Мысырдағы жер. #MÜLK-Ü TENİM: Дене мүлкім. #MÜLKÜLLAH: Аллаһтың (жж) мүлкі. #MÜLSAK: Біріктірілген, жабыстырылған, жабысқан. #MÜLTEBİS: Араласқан, шатастырылған, жаңылыстырған. #MÜLTEBİSE: Аралас, араласқан. #MÜLTECİ: Сиынушы, сиынған, паналаушы. #MÜLTEFİT: Ілтипат қылушы, жақсы əрекет қылып достық көрсеткен. #MÜLTEFİTANE: Ілтипат көрсетіп.

426 #MÜLTEKA: Қауышып бас қосу жері, қауышу жері. * Ханафи мазхабында мəшһүр бір фикх кітабының аты. #MÜLTEKASI: Қауышу, кездесу жері, қауышып бас қосу жері. #MÜLTEZ: Лəззаттандырған, зауық берген, рахаттандырған. #MÜLTEZİM: Жақтасқан, жауапкершілігіне алған. #MÜLÛK: Патшалар, хандар, əміршілер. #MÜLÛK-Ü EMEVİYE: Омиядтар мемлекетінің патшалары. #MÜLZEM: Үндей алмай қалған, сөз айта алмаған. #MÜLZİM: Үндетпеген, сөйлеттірмеген, аузын аштырмаған. #MÜMAİLEYH: Ол туралы сөз қылынған, оған ишарат етілген. #MÜMANAA: Кедергі жасау, бөгет болу, тосқауыл қою, жол бермеу. #MÜMANAAT: Кедергі жасау, бөгет болу, тосқауыл қою, жол бермеу. #MÜMARESAT: Шеберліктер, ұсталықтар, мамандықтар, іскерліктер. #MÜMARESAT-I ELZEMİYAT: Көзін жеткізіп сөйлеттірмеу үшін көрсетілген шеберлік. #MÜMAS: Тиген, жанасқан. #MÜMASELET: Ұқсас, ұқсас болу, ұқсастық. #MÜMASİL: Ұқсас, ұқсас болған. #MÜMAŞAT: Сыртынан қарағанда дос сияқты көріну, үйлесімді болу, үйлесімділік. #MÜMAŞAT-I EZHAN: Сана-сезімге сəйкестік,ақылға үйлесімді болу. #MÜMAŞATKÂR: Үйлесімді түрде, сəйкес түрде. #MÜMEHHED: Дайын қылынған, жайылған, төселген. #MÜMESSEL: Мысал келтірілген, үлгісі берілген, ұқсасы берілген. #MÜMESSEL-İ LEH: Ол жөнінде мысал келтірілген. #MÜMESSİL: Үлгісі, мысалы, өкілі, уəкілі. #MÜMESSİLÂT: Үлгілері, мысал болғандар, өкілдер, уəкілдер. #MÜMESSİLÂT-I HABÎSE: Бұзық, алдаушы, оңбаған жəне жаман мінезді өкілдер, уəкілдер. #MÜMESSİL-İ DİN: Дін уəкілі. #MÜMEVVEH: Жалған, қияли, жасанды, сырт көрініске қатысты. #MÜMEVVEHAT: Жасанды болғандар, қияли болғандар. #MÜMEYYİZ: Айыратын, ажыратқан, ерекшелеген, айрықшаланған. #MÜMEYYİZE: Айырып таныған, жақсыны жаманнан ажыратқан. #MÜMİDD: Жəрдем қылған, медет берген. #MÜ'MİN: Иман келтірген, сенген, иманды. #MÜ'MİNANE: Иман келтіріп, сенген түрде. #MÜ'MİN-İ GAYR-I MÜSLİM: Мұсылман болмаған иманды, иманды болған жағдайда мұсылман болмаған. #MÜ'MİN-İ KALBİ HÜŞYAR: Жүрегі ояу жəне ақиқаттарды түсінген иманды. #MÜ'MİN-İ KÂMİL: Кəміл мүмин. #MÜ'MİN-İ MUSALLİ: Намаз қылған иманды. #MÜ'MİN MUVAHHİDÎN: Аллаһтың (жж) бірлігіне сенген. #MÜ'MİNÎN: Мүминдер, иман келтіргендер, имандылар. #MÜMÎT: Өлімді жаратқан, өлімді берген, өлтірген. #MÜMKİN: Мүмкін болған, жаратылған жəне жаратылатындай жағдайда болған. Мүмкін. #MÜMKİNAT: Мүмкін болғандар, жаратылған жəне жаратылатындай жағдайда болғандар. #MÜMKÜN: Мүмкін, мүмкін болған. #MÜMSİKE: Ұстаған, жабысқан. #MÜMTAZ: Таңдаулы, таңдалған, іріктелген, ерекшеленген. #MÜMTAZANE: Басқаларынан өзгешеленген түрде, ерекшеленіп. #MÜMTAZE: Басқаларынан өзгеше болған, бөлек түрде болған, таңдаулы болған.

427 #MÜMTAZİYE: Басқаларынан өзгеше болған, бөлек түрде болған, таңдаулы болған. #MÜMTAZİYET: Таңдалғандық, өзгешелік, артықшылық. #MÜMTED: Созылған, жайылған. #MÜMTENİ: Мүмкін емес, мүмкіндігі жоқ. #MÜMTENİ'A: Мүмкін емеске. #MÜMTENİAT: Мүмкін еместер, мүмкіндігі жоқтар. #MÜMTENİATÜN BİZZÂT: Бар болуы ешбір түрде мүмкін болмағандар. #MÜMTESİL: Сəйкес келген, ұйыған. #MÜMTEZİC: Біріккен, қосылған, аралас, үйлесімді болып араласқан. #MÜMTEZİCEN: Біріккен түрде, аралас болып, бірлесіп, үйлесімді болып. #MÜMTEZİÇ: Біріккен, қосылған, аралас, үйлесімді болып араласқан. #MÜNACAT: Дұға, Аллаһқа (жж) жалбарыну. #MÜNACAT-I AHMEDİYE: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) Аллаһқа (жж) жалбарынуы жəне дұғасы. #MÜNACAT-I A'ZAM: Ең үлкен дұға жəне Аллаһқа (жж) жалбарыну. #MÜNACAT-I CEVŞENİYE: Жəушан дұғасы, Жəбірайл (ас) арқылы Пайғамбарымызға келген Жəушан атындағы дұға. #MÜNACAT-I ESMAİYE: Аллаһтың (жж) есімдерімен байланысты дұға жəне жалбарыну. #MÜNACAT-I EYYÜBİYE: Хз.Аюптың (ас) дұғасы мен жалбарынуы. #MÜNACAT-I MANEVİYE: Мағынауи дұға жəне жалбарыну, хал-жағдайымен жəне түр-көрінісімен дұға қылып жалбарыну. #MÜNACAT-I MEŞHURE: Мəшһүр дұға. #MÜNACAT-I MUSEVİYE: Хз.Мұсаның (ас) Аллаһқа (жж) жалбарынуы жəне дұғасы. #MÜNACAT-I NEBEVİYE: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) дұғасы жəне Аллаһқа (жж) жалбарынуы. #MÜNACAT-I PEYGAMBERÎ: Пайғамбарымыз Хз.Мұхаммедтің (асм) дұғасы жəне Аллаһқа (жж) жалбарынуы. #MÜNADİ: Шақырған, шақырушы. #MÜN'ADİM: Жоқ, жоқ болған, жоқтыққа кеткен. #MÜNAFAT: Қарама-қайшылық, керағарлық, сəйкессіздік. #MÜNAFERAT: Бір-бірін жек көрулер, ұнатпаулар, бір-бірінен жеркенулер, жиіркенулер. #MÜNAFIK: Екі жүзді. Мұсылман сияқты көрініп іштей имансыз болған. Дінсіздігін жасырып мұсылман сияқты көрініп мұсылмандарды алдауға, ислам қауымын бұзуға əрекеттенген. #MÜNAFIKANE: Мұнафықтық түрде, екі жүзділікпен. #MÜNAFÎ: Қарама-қарсы, қайшы, теріс, кереғар. #MÜNAFÎ-İ EDEB: Әдепке қайшы, ахлақ қағидаларына кереғар, ахлақтан тысқары. #MÜNAFÎ-İ HİS: Сезімге қайшы, сезімге кереғар. #MÜNAFÎ-İ HİS VE BEDAHET: Сезімге жəне ап-ашық ақиқаттарға қайшы жəне кереғар. #MÜNAFÎ-İ KEMAL: Кемелдікке жəне кемшіліксіз болуға қайшы жəне кереғар. #MÜNAKALE: Тасымалдау, жеткізу, келіп-кету. #MÜNAKAŞA: Күрес, талас, тартыс, айтыс. #MÜNAKAŞA-İ İÇTİHADİYE: Иштихатқа қатысты тартыс, діндегі анық білінбеген жəне жаңадан туындаған мəселелерді шешуге, түсіндіруге қатысты айтыс -тартыс. #MÜNAKAŞA-İ İLMİYE: Ілімге қатысты бір мəселе жөнінде айтысу. #MÜNAKAŞA-İ LİSANİYE: Тілмен айтысу, сөзбен қатысты тартыс. #MÜNAKAŞAT: Тартыстар, айтысулар, таластар. #MÜNAKAŞAT-I İLMİYE: Іліммен қатысты айтыс-тартыстар. #MÜNAKAZAT: Қайшылық, кереғарлық, сəйкессіздік, үйлесімсіздік.

428 #MÜNAKIZ: Қайшы, үйлесімсіз, бұзған. #MÜNAKKAŞ: Нақышты, əшекейлі, безендірілген, кестелі. #MÜNASEBAT: Байланыстар, қарым-қатынастар. #MÜNASEBAT-I BELÂGAT: Бəлағат байланыстары, əдебиеттегі ілми байланыстар, мінсіз жəне орынды сөйлеумен қатысты байланыстар. #MÜNASEBAT-I HAFİYE: Жасырын жəне көрінбейтін байланыстар мен қарым-қатынастар. #MÜNASEBAT-I HUSUSİYE: Жеке, өзіндік байланыстар мен қарым-қатынастар. #MÜNASEBAT-I KELÂMİYE: Сөзбен қатысты байланыстар мен қатынастар. #MÜNASEBAT-I KİMYEVİYE: Химиялық байланыстар мен қатынастар. #MÜNASEBAT-I MANEVİYE: Мағынауи байланыстар, мағына жағынан байланыстар. #MÜNASEBAT-I MEFHUMİYE: Сөзден шығарылған жəне аңғарылған мағынамен қатысты байланыстар. #MÜNASEBAT-I MEŞHURE: Мəшһүр, білінген байланыстар мен қарым-қатынастар. #MÜNASEBAT-I NAHVİYE: Грамматикада түсіндірілген сөйлем құрылымына қатысты сөздердің тізілу орындары жəне бір-бірімен болған байланыстары. #MÜNASEBAT-I NAHVİYE VE SARFİYE: Грамматикада түсіндірілген сөйлем құрылымына қатысты сөздердің тізілу орындары жəне бір-бірімен болған байланыстары (nahiv) жəне сөздердің жалғауымен жəне қосымшасымен өзгерістерге ұшырауына (sarf) қатысты байланыстар. #MÜNASEBAT-I RABBANİYE: Барлық болмыстардың иесі, жетістірушісі, тəрбиелеушісі болған Рабтың құлдарымен байланысы. #MÜNASEBAT-I RIZKIYE: Ризық байланыстары. #MÜNASEBAT-I ŞEDİDE: Қуатты, мықты байланыстар мен қатынастар. #MÜNASEBAT-I TEVAFUKİYE: Сəйкестік байланыстары. #MÜNASEBAT-I UHUVVET: Бауырластық байланыстары. #MÜNASEBAT-I VAZ'İYE: (Аты мен заты арасындағы) əңгімеге қатысты байланыстар. #MÜNASEBET: Байланыс, қарым-қатынас, қатынас. #MÜNASEBETDAR: Байланысты, қатынасы бар. #MÜNASEBETDARANE: Байланысты түрде, қатынасқан түрде. #MÜNASEBET-İ ADEDİYE: Сан жəне мөлшер жағынан байланыс. #MÜNASEBET-İ ÂDİYE: Қарапайым жəне маңызсыз байланыс. #MÜNASEBET-İ ATFİYE: Екі сөйлем немесе екі сөз арасына құрылған («ve», «fe» секілді) байланыс. #MÜNASEBET-İ BELÂGAT: Сөздің шешендікпен байланысы; мінсіз жəне орынды сөз сөйлеу ілімімен байланысты. #MÜNASEBET-İ HAFİYE: Жасырын байланыс. #MÜNASEBET-İ HAKİKİYE: Негізгі байланыс, нағыз байланыс. #MÜNASEBET-İ HÂSSA: Ерекше байланысы, арнайы қарым-қатынасы. #MÜNASEBET-İ HAYALİYE: Қияли байланыс, қиялдағы байланыс. #MÜNASEBET-İ İNTİSABÎ: (Аллаһтың ж.ж. əмірі жəне қалауы астына кіру) арқылы байланыс. #MÜNASEBET-İ LATÎFE: Көркем байланыс жəне үйлесімділік. #MÜNASEBET-İ MAKULE: Ақылға сай байланыс, ақыл қабылдайтын байланыс. #MÜNASEBET-İ MANEVİYE: Мағынауи байланыс, мағына жағынан байланыс. #MÜNASEBET-İ RUHİYE: (адамдар арасындағы) рухани байланыс. #MÜNASEBET-İ SİYAK-I KELÂM: Сөздің ағысымен болған байланыс жəне үйлесімділік. #MÜNASEBET-İ ŞEDİDE: Қуатты байланыс, күшті байланыс. #MÜNASEBET-İ TABİİYE: Табиғи байланыс. #MÜNASEBETSİZ: Байланысы жоқ, қатысы жоқ, орынсыз. #MÜNASEBETTAR: Байланысты, қарым-қатынасы бар. #MÜNASEBETTARANE: Байланысты түрде. #MÜNASİB: Сəйкес, сай, лайықты, үйлесімді, жарасымды. #MÜNAVEBE: Кезектесу, алмасу. #MÜNAVEBETEN: Кезектестіріп, рет-ретімен. #MÜNAZAA: Ұрыс-керіс, айтыс-тартыс, талас.

429 #MÜNAZARA: Қарама-қарсы көзқарастарды ортаға қою, белгілі бір қағидаларға сай түрде жасалған айтыс-тартыс, талас. #MÜNAZARA-İ FARAZİYE: Ойша айтыс-тартыс, ақылда жобаланған айтыс-тартыс. #MÜNAZARA-İ İLMİYE: Ғылыми пікір-талас. #MÜNAZARA-İ NEFSİYE: Нəпсімен айтысу, тартысу. #MÜNAZARA-İ ŞEYTANÎ: Шайтанмен айтысу, тартысу. #MÜNAZARA-İ ŞEYTANİYE: Шайтанмен айтысу, тартысу. #MÜNAZARAT: Айтыс-тартыстар, пікір-таластар. #MÜNAZARAT RİSALESİ: Бəдиүззаман Саид Нұрсидің 1910-1913 жылдары арасында жазған өте құнды кітабы. #MÜNAZARAT-I NEFSİYE: Нəпсімен болған айтыс-тартыс. #MÜNAZA'UN FÎH: Ол жөнінде пікір-талас болған жəне бір шешімге келмеген. #MÜNÂZAUN-FÎH: Ол жөнінде пікір-талас болған жəне бір шешімге келмеген. #MÜNÂZAUN FÎH: Ол жөнінде пікір-талас болған жəне бір шешімге келмеген. #MÜNAZIR: Айтысқан, тартысқан, таласқан, дауласқан. #MÜNBAİS: Шыққан, туындаған. #MÜNBASİT: Жайылған, таралған, кеңейген, ұлғайған. #MÜNBİT: Өнімді, құнарлы, өнімі мол. #MÜNCELİ: Жарқыраған, жарыққа шығып көрінген. #MÜNCELİB: Берілу, ықпалына түсу. #MÜNCELİB OLUP: Беріліп, ықпалына түсіп. #MÜNCEMİD: Мұз болып қатқан, мұз болу, мелшиіп қалған. #MÜNCER: Итермелеген, апарған, барған, нəтижеленген. #MÜNCEZİB: (Біреуге) тартылған, жақындаған, ықпалына түскен. #MÜNCEZİBANE: (Біреуге) жақындаған түрде, ықпалына түсіп. #MÜNCÎ: Құтқарған, құтқарушы. #MÜNDEFİ': Қуылған, кетірілген, жойылған. #MÜNDEMİC: Қойылған, орналасқан, кірген. #MÜNDEMİÇ: Қойылған, орналасқан, кірген. #MÜNDERECAT: Ішіндегілер. #MÜNDERİC: Орналасқан, қойылған, болынған. #MÜNDERİÇ: Орналасқан, қойылған, болынған. #MÜNEBBİH: Оятқан, дел-салдықтан құтқарған. #MÜNECCEMEN: Бөлек-бөлек болып. #MÜNECCİM: Астроном, жұлдыздардың жағдайын зерттеуші. #MÜNEKKER: Білінбеген, белгісіз, танылмаған. #MÜNEKKİD: Сынаушы, мінеуші, сын көзбен қараушы. #MÜNEVVER: Нұрлы, нұрланған, жарығы мол, жарқыраған, жарықты. * Хабарлы, ояу, зерек. #MÜNEVVERLER: Нұрланғандар, хабарлы болғандар. #MÜNEVVERLİK: Хабардар болу, мəліметі бар болу. #MÜNEVVERÜ'L-AKIL: Ақылы нұрланған. #MÜNEVVERÜ'L-KALP: Жүрегі нұрланған. #MÜNEVVİM: Ұйытатын, ұйықтатын. #MÜNEVVİR: Нұрландырған, жарықтандырған. #MÜNEVVİRU'N-NUR: Нұрды нұрландырған, жарықты жарықтандырған, жарықты жарқыратқан. #MÜNEZZEH: Пəктелген. * Пəк, кемшілік пен нұқсандықтардан пəк. Ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған. #MÜNEZZEHİYET: Пəктік, кемшілік пен нұқсандықтардан пəктік. #MÜNEZZEHİYET-İ KUDRET: Аллаһтың (жж) шексіз құдіретінің пəктігі жəне кемшіліксіздігі. #MÜNFAİL: Әсерленген,(басқаның) əсерімен əрекетке келген. #MÜNFASIL: Айырылған, ажыратылған, бөлектенген. #MÜNFERİD: Жалғыз, тек қана, жеке басы, жалғыз өзі. #MÜNFERİDEN: Жалғыз болып, жеке басына, бөлек бөлек, жеке жеке.

430 #MÜNFETİHA: Тіл мен үстіңгі таңдай арасында бос жерде немесе тамаққа тиер-тиместен айтылған əріптер. Бұлар: мим, нун, əлиф, уау, жим, хы, зəл, дал, син, айн, тə,фə, каф, лəм, һə, шин, бə, и əріптері. #MÜNHAMENNA: Пайғамбарымыздың (асм) Тəуратта айтылған ибраниша тіліндегі есімі. Мұхаммед (асм) деген мағынаға келеді. #MÜNHANİYE: Иілген, бүгілген, майысқан, қисық. #MÜNHARİFEN: Жолдан ауытқып, қисық кетіп, негізден айырылып. #MÜNHASIR: Тəн, қатысты, байланысты, шектеулі. #MÜNHASIRAN: Тəн болып, қатысты болып, шектеулі болып, жеке өзіне қатысты болып. #MÜNHASİF: Көлеңкеленген, көмескіленген, күнгірттенген, жарқырауын жоғалтқан. #MÜNHEZİM: Жеңілген, жеңіліске ұшыраған. #MÜNÎB: 1.Күнəларынан өкініп тəубе еткен жəне Аллаһқа (жж) бет бұрған. 2.Дүнияға қатысты жəне өткінші нəрселерге махаббатын тастап Аллаһқа (жж) бет бұрған. #MÜNİF: Мəшһүр, маңызды, үлкен, жоғары. #MÜN'İM: Нығмет берген, нығметтендірген. Нығметтердің шынайы иесі болған жəне болмыс атаулының əртүрлі мұқтаждықтарын қамтамасыз еткен Аллаһ (жж.) #MÜN'İM-İ HAKİKÎ: Шынайы нығмет беруші. Нығметтердің шынайы иесі болған жəне болмыс атаулының əртүрлі мұқтаждықтарын қамтамасыз еткен Аллаһ (жж). #MÜN'İM-İ HAKÎM: Әрбір нəрсеге мақсат пен пайдаларды көздеп нығмет берген, мақсатты жəне пайдалы түрде нығметтендірген. #MÜN'İM-İ KERİM: Жақсылығы мен сыйлығы көп болған нығмет беруші. #MÜN'İM-İ RAHÎM: Өте мейірімді нығмет беруші, аса қамқор жəне мейірімді нығметтендіруші. #MÜNİR: Нұрландырған, жарықтандырған, жарқыраған. #MÜNKABIZ: Қиналған, қысылған, əлсіреген. #MÜNKAD: Мойынсұнған, бағынған, ұйыған. #MÜNKALİB: Айналған, өзгерген, ауысқан. #MÜNKASIM: Бөлінген, бөліктерге жіктелген. #MÜNKER: Аллаһ (жж) разы болмаған нəрсе, жамандық пен кінəлар. #MÜNKERAT: Харамдар, ислам діні тыйым салған жəне Аллаһ (жж) разы болмаған нəрселер. #MÜNKESİF: Тұтылған. #MÜNKEŞİF: Ашылған. #MÜNKİR: Жоққа шығарған, жоққа шығарушы. #MÜNKİRANE: Жоққа шығарған түрде. #MÜNKİR-İ CAHİL: Надан, білімсіз жоққа шығарушы. #MÜNKİR-İ GAFİL: Ақиқаттардан хабарсыз қалып Аллаһты (жж) жоққа шығарушы. #MÜNKİR-İ KÜREVİYET: (Жердің) домалақ (шар) түрінде болғандығын жоққа шығарған, қабылдамаған. #MÜNKİR-İ SÂNİ': Жаратқанды жоққа шығарған, жаратушы болған Аллаһқа (жж) сенбеген. #MÜNKİS: Қайталанған, қайта басталған. #MÜNSİF: Ынсапты, ақиқатты қабылдаған. #MÜNSİFANE: Ынсапты түрде, ынсаптықпен. #MÜNŞAİB: Бөлінген, бөлімдерге бөлінген, жайылған. #MÜNŞİ: Жасаған, істеген, салған. #MÜNTABIKA: Тілдің үстіңгі таңдайға тиіп жабысуы жағдайында ауыздан шыққан əріптер. #MÜNTAKİM: Өш алған, кек алған. #MÜNTAKİMANE: Өш алған түрде, кегін алып. #MÜNTEBİH: Оянған, сергек.

431 #MÜNTEC: Нəтижеленген, нəтижелі, нəтижесі болған. #MÜNTEFÎ: Сөнген, ортадан жоқ болған. #MÜNTEHA: Соң, соңы, нəтиже, қорытынды. #MÜNTEHAB: Таңдалған, таңдаулы. #MÜNTEHABAT: Таңдалғандар, таңдаулылар. #MÜNTEHA-İ RUH: Рухтың соңы, ақыры. Соңындағы рух. #MÜNTEHA-YI Mİ'RAC: Миғраждың ең соңғы дəрежесі. #MÜNTEHA-YI ZİRVE-İ HİÇÎ: Жоқтық шыңының соңғы нүктесі, ештіктің ештік деңгейі. #MÜNTEHÎ: Аяқталған, соңына жеткен, біткен. #MÜNTESİB: Кірген, қосылған, байланысты болған, қатысты болған. #MÜNTESİBÎN: Кіргендер, қосылғандар, байланысты болғандар, қатысты болғандар. #MÜNTESİBÎN-İ İLMİYE: Ілімге қатысты болғандар, іліммен байланысты болғандар. #MÜNTEŞİR: Жайылған, таралған. #MÜNTİC: Нəтижеленген, нəтиже берген. #MÜNZEL: Түсірілген, Аллаһ (жж) тарапынан түсірілген. #MÜNZEL-İ ALEYH: Өзіне түсірілген. #MÜNZEVİ: Жалғыз өмір сүрген, жеке өзі күн көрген. #MÜNZEVİYANE: Ешкіммен араласпай жеке өмір сүрген түрде. #MÜNZİL: Түсірген. #MÜNZİLÜ'L-KUR'AN: Құранды түсірген (Аллаһ (жж)). #MÜPTEDİ: Жаңа, жаңадан, алғаш бастаған. #MÜPTEDİYANE: Алғаш бастаған түрде, жаңадан бастап. #MÜPTELA: Душар болған, тап болған, ғашық, құмар, құштар, əуес, дертті. #MÜRAAT: Көздеу, жүгіну, сай əрекет ету, сақтау. #MÜRÂATEN: Көздеп, жүгініп, сай əрекет етіп, сақтап. #MÜRAAT-I AHKÂM: Үкімдерге жүгініп, діндегі емір мен тыйымдарға сай əрекет етіп. #MÜRAAT-I EFHÂM: Түсінік, ұғымға сай əрекет ету, түсінік, ұғымдарды сақтау, құрметтеу. #MÜRAAT-I ESBAB: Себептерге сай əрекет ету. #MÜRACAAT: Жүгіну, өтініш қылу. #MÜRACAAT-I MANEVİYE: Мағыналы өтініш. #MÜRACAAT-I MANEVİYE VE MÜHİMME: Мағыналы жəне маңызды өтініш. #MÜRADİF: Дəл сол мағынада, бірдей мағыналы. #MÜRAFAA: Соттасу, бетпе-бет соттасу * Жүзбе-жүз əңгімелесу. #MÜRAFAA-İ ŞER'Î: Шариғи соттасу, исламға гөре сот, ислам діні өлшемдері ішінде соттасу. #MÜRAFAASI: Соттасуы. #MÜRAÎ: Екі жүзді, зымиян, айлакер, жағымпаз. #MÜRAÎLİK: Екі жүзділік, зымияндық, жағымпаздық. #MÜRASELE: Хабарласу. #MÜRCİF: Бүлікші, лаңкес, өтірікші. #MÜRDE: Өлген, өлі. #MÜREBBİ: Тəрбиеші, тəрбиелеген. #MÜREBBİ-İ DİL: Жүректі тəрбиелеуші, жүректі тəрбиелеген. #MÜREBBİ-İ ERVAH: Рухтардың тəрбиешісі. #MÜREBBİ-İ HAKÎM-İ ZÜLCELAL: Мүребби, Хаким жəне Зұлселал болған Аллаһ (жж); шексіз ұлылық пен айбындылық иесі (Zülcelal), əрбір нəрсені бірнеше мақсаттар жəне пайдалар көздеп, орынды жəне ең үйлесімді түрде жасаған (Hakim) жəне болмыстарды жетілдіруші, асыраушы жəне тəрбиелеген (Mürebbi) Аллаһ (жж). #MÜREBBİ-İ NÜFUS: Нəпсілерді тəрбиелеуші. #MÜREBBİ-İ RAHÎM: Өте мейірімді тəрбиелеуші.

432 #MÜRECCAH: Басым, артық, үстем, жоғары. #MÜRECCİH: Басым тұрған, жоғары санаған, артық болған. #MÜRECCİHSİZ: Басым тұрушысыз, жоғары саналмаған. #MÜREFREF: Нəзік те əсем жасалған, мұқият істелген. #MÜREKKEB: Құралған, бірнеше нəрседен жасалған. * Жазуға арналған зат, сия. *Араласқан, қоспа, қосынды. #MÜREKKEBAT: Құралғандар, біріктіріп жасалғандар, қоспалар, қосынды нəрселер. #MÜREKKEBAT-I MÜTEDÂHİLE-İ MÜTESAİDEDEN: Уақыт өткен сайын жетілген жəне көбейген бір-бірімен бірлескен нəрселер. #MÜREKKEBAT-I MÜTEŞABİKE-İ MÜTESAİDE-İ KÂİNAT: Әлемдегі уақыт өткен сайын жетілген жəне көбейген бір-бірімен бірлескен нəрселер. #MÜREKKEP: Құралған, бірнеше нəрседен жасалған. * Жазуға арналған зат, сия. * Араласқан, қоспа, қосынды. #MÜRETTEB: Реттелген, ретімен қойылған, тізілген. #MÜRETTEBAT: Команда, топ, қызметкерлер құрамы. #MÜRETTEBE: Қатарланған, тізбекті. #MÜRETTİB: Реттеген, тəртіпке келтірген, жүйелеген. #MÜREVVİC: Өтімді қылған, маңыздылық таптырған. #MÜREVVİC-İ ÂMÂL: Мақсат, тілектерге өтімділік жəне маңыздылық таптырған. #MÜRİD: Тариқатқа кірген кісі, бір шейхе бағынған кісі. #MÜRÎD: Қалаған. #MÜRÎDANE: Қалаған түрде, қалап. #MÜRSEL: Жіберілген. Пайғамбар. #MÜRSELÎN: Пайғамбарлар. #MÜRSİL: Жіберген. #MÜRŞİD: Тура жол көрсеткен. #MÜRŞİDAN: Мүршиттер, тура жол көрсеткендер, тариқат шейхтары. #MÜRŞİDANE: Мүршит болып, ақиқат пен тура жолды танытып көрсеткен түрде. #MÜRŞİD-İ ÂLEM: Әлемнің мүршиді, адамзатқа тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ ÂLİM: Ілім иесі болған тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ A'ZAM: Ең үлкен тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ EKBER: Ең үлкен тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ EKMEL: Ең кемелді тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ HAKİKÎ: Нағыз тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ HÂRİKA: Ғажайып тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ İMANÎ: Иманға қатысты тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ KÂMİL: Толық жəне кемелді тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ MUTLAK: Әрбір тұрғыдан əркім үшін тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ MÜCÎB: Жауап берген жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ NEBİ: Пайғамбар болған жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ RABBANÎ: Раббыға қатысты мүршит, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһқа (жж) қатысты тура жол көрсетуші. #MÜRŞİD-İ UMUMÎ: Бүкіліне жол көрсетуші. #MÜRTEBİT: Байланысты болған, байланған. #MÜRTECİ: Кері қайтқан, бет бұрған. #MÜRTED: Діннен шыққан, ислам дінінен шыққан. #MÜRTEDANE: Ислам дінінен шығып, ислам дінінен шыққандарға жарасатын түрде. #MÜRTEZİK: Ризықтанған. #MÜRUR: Өту, кету. #MÜRUR U UBÛR: Өту жəне аттау. #MÜRUR VE UBÛR: Өту жəне аттау. #MÜRUR-U A'SAR: Ғасырлардың өтуі. #MÜRUR-U ZAMAN: Заманның, уақыттың өтуі.

433 #MÜRÜVVET: Адамгершілік, əдемі жəне жақсы қатынас, батылдық, мəрттік. #MÜRÜVVETKÂRANE: Мəрттікпен, адамгершілікке жарасатын түрде. #MÜSAADE: Рұқсат, келісім. #MÜSAADE-İ FÂZILANE: Жоғары жəне құрметке лайық рұқсат. #MÜSAADE-İ HÜKÛMET: Үкіметтің рұқсаты, ел басшыларының рұқсаты. #MÜSAADE-İ RESMÎ: Ресми рұқсат, мемлекеттің рұқсаты. #MÜSAADE-İ SEFAHET: Азғындыққа рұқсат етілген орта, діннің тыйым салған əртүрлі зауық-лəззаттарға ыңғайлы орта. #MÜSAADE-İ ŞER'İYE: Діннің рұқсаты; жарамды себеп немесе мəжбүр жағдайларда, басқа уақыттарда жасалуы жөн көрілмеген іс немесе əрекетке дін жағынан жеңілдік беру үшін берілген рұқсат. #MÜSAADEKÂR: Рұқсат еткен, көз жұмған, кедергі жасамаған. #MÜSAADEKÂRANE: Рұқсат беретін түрде, көрсе де көрмеген сықылды. #MÜSABAKA: Жарысу, сайысу, бір-бірінен асып түсуге жəне жоғары болуға тырысу. #MÜSABAKAT: Жарысулар, сайысулар. #MÜSADEMAT: Қақтығысулар, айқасулар, тартысулар, арпалысулар. #MÜSADEMAT-I AZÎME: Үлкен қақтығысулар, арпалысулар. #MÜSADEME: Қақтығысу, айқасу, тартысу,арпалысу. #MÜSADEMET: Қақтығысулар, айқасулар, тартысулар, арпалысулар. #MÜSADERE: Тəркілеу. #MÜSADİF: Ұшырасқан, тап келген, кездесіп қалған. #MÜSADİM: Қайшы келген, қарсы келген. #MÜSAHELE: Енжарлық, селқостық көрсету, немқұрайлық. #MÜSAHHAR: Бағынышты, əмірге бағынған, əмірді тыңдаған, мойынсұнған, айтқанды жасауға əзір болған. #MÜSAİD: Қолайлы, ыңғайлы, сəйкес, сай. #MÜSALEMET: Бейбітшілік, татулық, тыныштық, өзара татулық ішінде болу. #MÜSALEMET-İ UMUMİYE: Жалпының татулығы, тыныштығы. #MÜSAMAHA: Кешірімді болу, түсіністікпен қарау, көз жұму, көрмеген болу, мəн бермеу. #MÜSAMAHAKÂR: Түсіністікпен қараушы, кешірімшіл. #MÜSAMAHAKÂRANE: Кешіріммен, түсіністікпен қарап, мəн бермей. #MÜSAMERE: Түнгі көңіл көтеру, ойын-сауық, мейрам. #MÜSAMERE-İ ULVİYE-İ DİNİYE: Діни жоғары мейрам (мəуліт). #MÜSARAAT: Кірісу, бастау. #MÜSAVAT: Теңдік, бірдейлік, тепе-теңдік. #MÜSAVAT-I ESASİYE: Негізгі, басты тепе-теңдік. #MÜSAVAT-I HUKUK: Құқықтағы тепе-теңдік. #MÜSAVAT-I MUTLAKA: Толық теңдік, шектелмеген теңдік, əр кімнің əр тұрғыдан тең болуы. #MÜSAVAT-I ZIMNİYE: Жасырын теңдік. #MÜSAVİ: Тең, бірдей, дəл сол дəрежеде болу. #MÜSAVİÜ'T-TARAFEYN: Екі жақтың тең, бірдей болуы. #MÜSBET: Болымды, позитив. * Дəлелденген, дəлелге сүйенген, дұрыстығы дəлелденген; ақиқатқа сүйенген. #MÜSBET HAREKET: Басқа біреулердің кемшілік жəне қателіктерін зерттеп сынауды бір шетке ысырып қойып немесе жамандауды доғарып, көркем, жақсы, пайдалы жəне болымды, дұрыс нəрселерді ортаға шығарған əрекет; Аллаһтың (жж) əміріне сай əрекет. #MÜSBİT: Дəлелдеген, дəлелдеуші. #MÜSEBBEB: Себеп арқылы ортаға шыққан, бір себептен туындаған нəрселер, бір себептің нəтижесі болу. #MÜSEBBEBAT: Бір себептерге байлаулы болу, бір себептен туындаған нəрселер, бір себептің нəтижесі болу.

434 #MÜSEBBEBİYET: Себепке байланысты болып жарыққа шығу, себепке байланысты болу. #MÜSEBBİB: Себеп болған, бір нəтижені ортаға шығарған. * Жасаған, жаратқан, бар еткен, ортаға шығарған. #MÜSEBBİBÜ'L-ESBAB: Себептердің алғашқы себебі, себептердің жаратушысы, себептерді бар еткен (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEBBİH: Аллаһты (жж) тəспих етіп, еске алған, «субханаллаһ» деген, яғни; «Аллаһ (жж) əрбір жағынан кемшіліксіз, өзінде, сипаттарында, істерінде, жаратқандықтарында, əмірлерінде т.б. ешбір жақтан ешбір нұқсандық жəне кемшілігі жоқ» деп Аллаһты (жж) еске алған. #MÜSEBBİHANE: Тəспих етіп еске алған, «субханаллаһ» деп, Аллаһтың (жж) кемшіліксіздігін білдіртетін түрде. #MÜSEKKİN: Тыныштандырушы, жайландырушы. #MÜSELLAH: Қарулы, қаруланған. #MÜSELLEM: Шүбəсіз қабылданған, əркімнің тарапынан қабылданып сенім артылған, дұрыстығы нақты қабылданған. #MÜSELLEMAT: Шүбəсіз қабылданғандар, дұрыстығы нақты қабылданғандар. #MÜSELLEMAT-I BEDİHİYAT: Ап-анық шүбəсіз қабылданғандар, дəлел керектірмей ап-айқын болып дұрыстығы нақты қабылданғандар. #MÜSELLEMAT-I DİNİYE: Дінде дұрыстығы кесімді түрде жəне күмəнсіз қабылданғандар. #MÜSELLEMAT-I ŞER'Î: Шариғаттың, ислам дінінің дұрыстығы кесімді түрде жəне күмəнсіз қабылданған қағидалары. #MÜSELLEME: Шүбəсіз қабылданған, дұрыстығы нақты қабылданған, əркімнің сеніп қабылдағаны. #MÜSELSEL: Бір-бірімен байланған, тізбектелген. #MÜSEMMA: Есім берілген, аталынған, есім иесі. #MÜSEMMA-İ VÂHİD-İ EHAD: Уахид жəне Ахад есімдерімен білдірілген ұлық зат; бірлігін барлық болмыстар дүниясында туындыларымен көрсеткен (Vahid) жəне жаратқан əрбір болмыстағы жаратылыс жəне өнер ерекшеліктерімен бірлігін көрсеткен, бір бөлік есім жəне сипаттарымен бір екенін білдірген (Ehad) ұлы (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEMMA-İ ZÜLCELAL: «Шексіз ұлылық иесі» (Zülcelal) есімен білінген ұлы (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEMMA-İ ZÜLCEMAL: «Шексіз сұлулық иесі» (Zülcemal) есімен білінген ұлы (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEMMA-YI AKDES: «Ең қасиетті, барлық жағынан кемшіліксіз болған» (Akdes) есімен білінген ұлы (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEMMA-YI ZÜLCELAL: «Шексіз ұлылық иесі» (Zülcelal) есімен білінген ұлы (Аллаһ ж.ж.). #MÜSEMMEYAT: Есім берілген болмыстар. #MÜSENNA: 1.Қайта-қайта оқылған, жиі-жиі оқылған (Құран, Фатиха сүресі). 2.Екі рет уахи арқылы жіберілген Фатиха сүресі. 3.Қос, екі бөлшектен тұратын, екі есе болған. #MÜSEVVİD: Бірінші шимай парақты жазған. #MÜSEYLİME: (кейін берілген атпен Мүсейлиме Кəззаб) өтірік өзін пайғамбар жариялағандардың бірі. Хз.Мұхаммед (асм) заманында Арабыстанның Басра Шығанағына жақын аймақта, Йемамеде өмір сүрген Бəни Ханифе тайпасынан бірі болып, Хз.Пайғамбарымыздың соңғы уақыттарында айырлаған наухастығын естіген кезде Мұсылмандықтан шықты (мүртед болды). Хз.Әбубəкір (ра) халифалығы заманда Хз.Халид бин Уалидтің қолымен жалған пайғамбардың əскері тас-талқан шықты, өзі Уахшидің (ра) қолынан өлтірілді. #MÜSEYLİME-İ KEZZAB: (кейін берілген атпен Мүсейлиме Кəззаб) өтірік өзін пайғамбар жариялағандардың бірі. Хз.Мұхаммед (асм) заманында Арабыстанның Басра Шығанағына жақын аймақта, Йемамеде өмір сүрген Бəни Ханифе тайпасынан бірі болып, Хз.Пайғамбарымыздың соңғы уақыттарында айырлаған наухастығын естіген кезде Мұсылмандықтан шықты (мүртед болды). Хз.Әбубəкір (ра) халифалығы заманда Хз.Халид бин Уалидтің қолымен жалған

435 пайғамбардың əскері тас-талқан шықты, өзі Уахшидің (ра) қолынан өлтірілді. #MÜSİ': Бағынбайтын, жамандық жасайтын, бас көтерген. Сотқар. #MÜSİ'İN: Жамандық жасағанның, бас көтерушінің. #MÜSİNN: Қарт, кəрі, қария, жасы келген. #MÜSKİR: Мас қылатын, мас қылған харам ішімдік. #MÜSKİRAT: Мас қылатын харам ішімдіктер. #MÜSKİRAT-I MANEVİYE: Рухани мас қылатын; (ауысп.) рухани сезімдерді соқыр қылатын, рухани құндылықтарға селқостық əкелетін нəрселер (саясат құмарлық, атаққұмарлық, дінсіз философия, нəфсани əуестік, тəкаппарлық, менмендік, күнкөріс дерті т.б.). #MÜSKİT: Сөйлетпеген, ауыз аштырмаған, сөз айтқызбаған. #MÜSKİTANE: Сөйлеттірмей, сөз айтқызбаған түрде. #MÜSLİM: Мұсылман, ислам дінінде болған. * «Кутуб-ы Ситте» деп танымал болған ең сенімді хадис кітаптарының бірінің аты. #MÜSLİMEN: Мүслим болып, мұсылман болып, ислам дінінен болып. #MÜSLİM-İ GAYR-I MÜ'MİN: Мұсылмандықтың қажеттілігі болған иманға ие болмаған, бірақ Исламға (яғни, Ислам əкелген қоғамдық өмірге) жақтас болған, имансыз бірақ Мұсылмандықты ұнатқан. #MÜSLİMÎN: Мұсылмандар, ислам дінінен болғандар. #MÜSLÜMAN: Мұсылман, Ислам дінінен болған. #MÜSLÜMANLIK: Мұсылмандық, исламиет, ислам діні. #MÜSMİR: Жеміс берген, пайдалы нəтиже берген, пайдалы. #MÜSNED: Сүйендірілген. * Хадистердің сілтеме келтірушілермен бірлесіп жазылған хадис кітабы. Тоқсанға жақын мүснед хадис кітабы бар. #MÜSNED-İ AHMED İBN-İ HANBEL: Ханбали мазхабын құрған Ахмед ибни Ханбалидің (ра) жазған жəне отыз мың хадистен құралған хадис кітабының аты. #MÜSNED-İ HÂKİM: Өзбекстанның Термиз қаласынан шыққан, кейін жер аударылып, Самали мемлекетінің Нишапур қаласында қазы болған үлкен хадис ғұламасы Хаким Әбу Абдуллаһ ибн Али ат-Тирмизи есімді (мил: 933-1014) үлкен хадис ғалымының хадис кітабы. #MÜSRİFANE: Ысырап қылатын түрде, бос жерге жəне керексіз жұмсап. #MÜSTACEL: Асығыстық, тездік, тез жасалуының керектіруі. #MÜSTA'CELİYET: Асығыстық, тездік, тез жасалуының керектіруі. #MÜSTAĞNİ: Мұқтаждық сезбеген, мұқтаждығы болмаған. #MÜSTAĞNİ-İ ALEL-ITLAK: Ешбір жақтан ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ (жж)). #MÜSTAĞNİ-İ ALE'L-ITLAK: Ешбір жақтан ешбір нəрсеге мұқтаж болмаған (Аллаһ (жж)). #MÜSTAĞNİ-İ MUTLAK: Ешбір нəрсеге ешбір жақтан мұқтаждығы болмаған. #MÜSTAĞNİYANE: Қанағат қылып, мұқтаждық сезбей, ешбір пайда мен олжа сұрамайтын жəне күтпейтін түрде. #MÜSTAĞNİYETÜN ANHÂ: Оларға еш мұқтаж болмаған, өздеріне еш мұқтаж болмаған. #MÜSTAĞRAK: Батқан, шомған, берілген, есінен танған. #MÜSTAĞRAK-I ENVÂR-I SAFA: Сафа нұрларына батқан, көңіл шаттануы жəне көңіл көтеру нұрларына батқан, шаттық пен қуаныш нұрларына шомған. #MÜSTAĞRAK-I SÜRUR: Шаттық пен қуанышқа кенелген. #MÜSTAHAK: Қақысы бар, лайық болған, еңбегі сіңген. #MÜSTAHDEM: Ақыға еңбек еткен, қызметте болған, қызметші. #MÜSTAHKEM: Мықты қылынған, орнықтырылған. #MÜSTAHREC: Шығарылған, алынған. #MÜSTAHSEN: Ұнатылған, жақсы жəне əдемі көрілген. #MÜSTAHSİL: Өндіруші, шығарушы. #MÜSTAHSİN: Ұнатқан, жақсы көрген, əдемі деп ойлау.

436 #MÜSTAHSİNANE: Ұнатып, ұнатқан түрде, жақсы жəне əдемі деп ойлаған түрде. #MÜSTAHZAR: Әзір, дайын, əзірленген, дайындалған. #MÜSTAHZARAT: Дайындалған нəрселер, дайын нəрселер. #MÜSTAİD: Қабілетті, бейім, ыңғайлы. #MÜSTAKBEL: Болашақ, келешек. #MÜSTAKİL: Жеке басына, ерікті, тəуелсіз, қара басы. #MÜSTAKİLLEN: Жалғыз болып, тəуелді болмай, қара басына. #MÜSTAKİLL-İ BİZZÂT: Тікелей жеке басына тəуелсіз, тек өзі қара басына, өзімен өзі жəне жалғыз. #MÜSTAKİM: Тура жолда, дұрыс бағытта. #MÜSTAKİMANE: Тура жолда болып, дұрыс бағытпен, дұрыс қалыпта. #MÜSTAKZER: Кірлі, лас, былғанған. #MÜSTA'LİYE: Арап əліппесінде қалың дауысты əріптер, тілдің үстіңгі таңдайға көтерілуі жағдайында ауыздан шығады, (хы, сад, дад, ты, зы, айын, каф) əріптеріне берілген ат. #MÜSTA'MEL: Қолданылған, пайдаланылған. #MÜSTANTIK: Сұрақ сұраған, жауап алу, тергеу, тергеуші. #MÜSTEAN: Өзінен жəрдем күтілген, одан жəрдем сұралған. #MÜSTEBİD: Қатал, қатігез, зорлықшыл, езуші, диктатор. #MÜSTEBİDANE: Қаталдық жасап, қатігездікпен, зорлықшыл түрде, диктатор түрінде. #MÜSTECAB: Қабыл етілген, қабылданған. #MÜSTEDİR: Шеңбер түрінде болған, шеңбер сияқты болған. #MÜSTEDLEL: Дəлел келтірілген, дəлел көрсетілген. #MÜSTEDREK: Хаким Әбу Абдуллаһ ибн Али ат-Тирмизидің хадис кітабының қысқартылған аты. Толық кітаптың аты «Әл Мүстедрек Але-с Сахиһайын» «Бұқари жəне Муслимнің сахиқ хадис кітаптарымен үйренілген ақиқаттар» мағынасында. #MÜSTEFAD: Пайдаланылған, пайдаға асырылған. #MÜSTEFİD: Пайдаланған, пайдаға асырған, қажетке жаратқан. #MÜSTEFSİR: Түсіндірілуін қалаған, кең түрде түсіндірілуін сұраған. #MÜSTEHAB: Жақсы көрілген нəрсе. Пайғамбарымыздың (асм) кейде жасап, кейде жасамаған нəрселер. Бұларға \"мендуб, фазилет, нəпіл, əдеп\" деген аттар беріледі. Жасалуы өте сауапты істер. #MÜSTEHAK: Қақысы бар болған, лайық болған. #MÜSTEHAN: Құнсыз. #MÜSTEHLİK: Тұтынушы. #MÜSTEHZİ: Келемеш қылушы, мазаққұмар. #MÜSTEHZİYANE: Келемеш қылып, мазақ түрінде. #MÜSTEKAR: Шешімді, өзгермес, тұрақты, орнықты, орныққан. #MÜSTEKREH: Жеркенішті, жиренішті, жек көрінішті. #MÜSTELZİM: Керектірген. #MÜSTEMİ': Тыңдаған, тыңдаушы. #MÜSTEMİD: Медет сұраған, жəрдем күткен. #MÜSTEMİÎNDE: Тыңдағандарда, тыңдаушыларда. #MÜSTEMİR: Жалғасты, тұрақты, үздіксіз, үнемі, өзгермейтін. #MÜSTEMİRRANE: Жалғасты түрде, тұрақты түрде, үздіксіз болып. #MÜSTEMİRRE: Жалғасты, үздіксіз, өзгермейтін, жалғасқан. #MÜSTEMİRREN: Жалғасты болып, үздіксіз болып, өзгерместен. #MÜSTEMİRRÜ'T-TECELLİ: Өзін анық қылып көрсетуі үздіксіз жалғасты болған. #MÜSTEMLEKÂT: Отар ел, басқа мемлекеттің қол астында болған мемлекеттер, отар елдер, колониялар. #MÜSTEMLEKE: Колония, басқа бір мемлекеттің қол астындағы ел, отарланған ел.

437 #MÜSTEMLEKECİLİK: Отаршылдық, отарлау. #MÜSTENİD: Сүйенген, негізделген. #MÜSTENİDEN: Сүйеніп. #MÜSTE'NİFE: Алдыңғы сөйлемдерге байланысты болмаған сөйлем, бағынышты болмаған ең басты сөйлем. #MÜSTENKİF: Тартынған, қашқақтаған, қалыс, бейтарап. #MÜSTENKİFANE: Тартынған түрде, қашқақтап. #MÜSTENSİH: Жазып көбейткен, жазылғанды көбейткен, көшіріп алған. #MÜSTERHİMANE: Мейірімділік тілеп, жалбарынып. #MÜSTERİH: Тыныштық тапқан, рахаттанған, көңілі жайланған. #MÜSTERİHANE: Рахаттанған түрде, көңілі жайланып. #MÜSTESNA: Өзгешеленген, бөлекше, қағидадан тыс қалған. Бөлек, өзге, тыс. #MÜSTEŞRİK: Шығыс мəдениетін зерттеген батыстық ғалым. Шығыс елдерінің дін, тіл, тарих жəне басқа да ерекшеліктерін зерттеген ілім адамы. Шығыстанушы. #MÜSTETBEAT: Сөзге тəуелді болған мағыналар, сөзге байланысты болған жанама мағыналар, сөздің негізгі мағынасынан басқа ишарат қылынған мағыналар. #MÜSTETBEATÜ'T-TERAKİB: Сөздің негізгі мағынасымен бірге ишарат қылынған жанама мағыналар. #MÜSTETBEÜ'T-TERAKİB: Сөздің негізгі мағынасымен бірге ишарат қылынған жанама мағыналар. #MÜSTETBİATÜ'T-TERAKİB: Сөздің негізгі мағынасымен бірге ишарат қылынған жанама мағыналар. #MÜSTETİR: Жасырын, құпия, астыртын. #MÜSTEVÎ: Тегіс, жазық. #MÜSTEVLİ: Жайылған, таралған, жан-жақты қаптаған, жаулап алған. #MÜSTEVLİYANE: Жан-жақты қаптаған түрде, жан-жаққа жайылып. #MÜSÜL: Мысалдар, үлгілер, көшірмеле, ұқсастар. #MÜSÜL-İ FARAZİYE: Фарази мысалдар, бар деп саналған мысалдар. #MÜSVEDDE: Ең əуелі жазылған шимай парақ. #MÜSVEDDE-İ ASLÎ: Түпнұсқамен қатысты ең əуелі жазылған шимай парақ. #MÜSVEDDE-İ EVVEL: Ең əуелі жазылған шимай парақ. #MÜSVEDDE-İ ÛLÂ: Ең əуелі жазылған шимай парақ. #MÜŞABEHET: Ұқсастық, ұқсау. #MÜŞABİH: Ұқсас, ұқсаған. #MÜŞAGABE: Алдау, өтірік айту. Бір-біріне жамандық жасау. #MÜŞAHED: Көрінген, көзбен көрінген. #MÜŞAHEDAT: Көзбен көрінгендер, байқалғандар. #MÜŞAHEDAT-I BEŞERİYE: Адамдардың көргендері, байқағандары. #MÜŞAHEDE: Көру, қарау, байқау, көзбен көру. #MÜŞAHEDETEN: Көзбен көріп, көрініп, байқалып. #MÜŞAHEDETULLAH: Аллаһты (жж) көру. #MÜŞAHHAS: Нақты, айқындалған, көзбен көрінетін нақты түр мен өзіндік ерекшелікте болған. #MÜŞAHAT: Дау-дамай, жанжал, ұрыс-керіс. #MÜŞAHHAT: Дау-дамай, жанжал, ұрыс-керіс. #MÜŞAHİD: Көрген, куə болған. #MÜŞAKELE: Бір жыныстан болу. * Түрі жағынан бірдей болу, ұқсастық. #MÜŞAKELE-İ CİNSİYE: Бір жыныстан болу, тек жəне түр ұқсастығы. #MÜŞAKELET: Түр жағынан ұқсастық, түрде бірдей болу. #MÜŞAKİL: Түр жағынан ұқсаған. #MÜŞAR: Ишарат болынған, ишаратпен көрсетілген. #MÜŞARÜN-İLEYH: Өзіне ишарат қылынған, өзінен сөз қылынған, аты айтылган.

438 #MÜŞA'ŞA: Жарқыраған, жалт-жұлт еткен. #MÜŞAVERE: Кеңесу, ақылдасу. #MÜŞAVERET: Кеңесу, ақылдасу. #MÜŞAVİR: Кеңескен, кеңесші, ақыл айтушы. #MÜŞEBBİT: Аяқ тайдырған, қауіпке тастаған. #MÜŞEDDED: Шəдделі, екі рет оқылған. #MÜŞEFFAH: Пайғамбарымыздың (асм) бұрыңғы пайғамбарлардың кітаптарындағы сүраниша бір аты. #MÜŞERREF: Абыройға бөленген, құрметтелген, абыройлы, құрметті, құндылық алған. #MÜŞERREFİYET: Абыройлылық, құрметтелушілік, құндылық алу. #MÜŞERREFİYET-İ UZMA: Ең үлкен абыройлылық, ең үлкен құрметке бөлену, ең үлкен құндылық алу. #MÜŞERRİ': Шариғатты құрушы, ислам заңдарын жасаушы. #MÜŞEVVEŞ: Шатасқан, ретсіз, тəртіпсіз, жүйесіз. #MÜŞEVVEŞİYET: Шатасқандық, тəртіпсіздік, ретсіздік, жүйесіздік. #MÜŞEVVEŞİYET-İ AHVAL: Жағдайлардың ретсіздігі. #MÜŞEVVİK: Құштарлақ беруші, қызығу мен құмарлықты арттырушы, шабыттандырушы. #MÜŞEVVİKANE: Құштар қылып, қызықтырып, ынталандырған түрде, шабыттандырып. #MÜŞEVVİK-İ İMTİSAL: Соңына еруге құштарландырушы, ұюға ынталандырып жəне шабыттандырушы. #MÜŞEYYED: Мықтыланған. Жоғары жəне мықты, мықты салынған. #MÜŞFİK: Мейірімді, мейірбанды, жан ашитын, рақымды. #MÜŞFİKANE: Мейірімділікпен, рақымды түрде. #MÜŞFİKKÂRANE: Мейірімділікпен, рақымды түрде. #MÜŞİR: Маршал, əскердегі ең жоғарғы шен. #MÜŞ'İR: Хабар берген, айтқан. #MÜŞ'İR TILSIM-I MUĞLAK: Түсіндіру қиын жасырын сырларды хабар берген. #MÜŞ'İR-İ TILSIM-I MUĞLAK: Түсіндіру қиын жасырын сырларды хабар берген. #MÜŞİRİYET: Маршалдық. #MÜŞİRİYET-İ MANEVİYE: Рухании маршалдық, рухани ең жоғарғы мəртебе. #MÜŞKİL: Мүшкіл, қиын, ауыр, күрделі. #MÜŞKÜL: Мүшкіл, қиын, ауыр, күрделі. #MÜŞKİLÂT: Мүшкілдіктер, қиындықтар, ауырлықтар. #MÜŞKÜLAT: Мүшкілдіктер, қиындықтар, ауырлықтар. #MÜŞKÜLAT-I AZÎME: Үлкен қиындықтар. #MÜŞKİLÂT-I HADÎS: Хадисте айтылған мағынасы жабық жəне түсінуі қиын сөздер. #MÜŞKÜLAT-I HADÎS: Хадисте айтылған мағынасы жабық жəне түсінуі қиын сөздер. #MÜŞKİLÂT-I HADÎSİYE: Хадисте айтылған мағынасы жабық жəне түсінуі қиын сөздер. #MÜŞKÜLAT-I HADÎSİYE: Хадисте айтылған мағынасы жабық жəне түсінуі қиын сөздер. #MÜŞKİLÂT-I KUR'ANİYE: Құранда айтылған мағынасы жабық жəне түсінуі қиын сөздер. #MÜŞKİLKÜŞA: Қиындықтан жəне кедерг іден өткен, шешімі қиын жəне жабық болғанды ашқан. #MÜŞKÜL-KÜŞA: Қиындықтан жəне кедергіден өткен, шешімі қиын жəне жабық болғанды ашқан. #MÜŞKİLPESEND: (бір нерсеге немесе біреуге) шаққа разы болатын, шамалыға мақұлдамайтын, мазасыз, зорға мақұлдаған, қиындатқан. #MÜŞKÜL-PESEND: (бір нерсеге немесе біреуге) шаққа разы болатын, шамалыға мақұлдамайтын, мазасыз, зорға мақұлдаған, қиындатқан. #MÜŞKİLÜ'T-TAHSİL: Қолға түсіру қиын болған, иелену күш болған. #MUŞRIK: Жарқыраған, тамаша.

439 #MÜŞRİK: Аллаһқа (жж) серік қосқан, Аллаһтан (жж) басқа тəңірді қабылдаған, мүшрік. #MÜŞRİKÎN: Мүшріктер, Аллаһқа (жж) серік қосқандар, Аллаһтан (жж) басқа тəңірді қабылдағандар. #MÜŞRİKÎN-İ KUREYŞ: Құрайш мүшріктері, Құрайш тайпасынан болып Аллаһтан (жж) басқа тəңірді қабылдағандар. #MÜŞTAK: Құштар, өте ынталы, өте құмар.* ﻖﺘﺸﻣ грамм: Басқа сөзден шыққан, басқа сөзден айырылған. #MÜŞTEBİH: Бір-бірінің ұқсасы болған, ұқсаған. * Күмəнданған, шүбəланған, күмəн естіген, күдікшіл. #MÜŞTEHİR: Мəшһүр, атақты, танымал, даңқты. #MÜŞTEHİYANE: Тəбетті түрде, құмартқан түрде. #MÜŞTEHİYAT: Лəззатты нəрселер, ынтық қылатын нəрселер. #MÜŞTEHİYAT-I NEFSANİYE: Нəпсіге ұнайтын нəрселер, нəпсіге лəззат берген нəрселер, нəпсінің қалаған нəрселері. #MÜŞTEKİ: Шағымданған, шағымшыл, арызқай. #MÜŞTEKİYANE: Шағымданып. #MÜŞTEMİL: Ішіне алған, қамтыған, қаптаған, ішінде болғызған. #MÜŞTEMİLAT: Ішіне алған нəрселер, қамтыған нəрселер. #MÜŞTEMİLÂT-I ARZİYE: Жердің ішіндегі нəрселер, жердің қамтыған нəрселері. #MÜŞTEREK: Ортақ, серіктес, ортақ қолданылған, ортақтасқан. #MÜŞTEREKEN: Ортақтасып, бірлесіп, бірге. #MÜŞTEREK-İ MANEVÎ: Мағына жағынан ортақ, мағынауи бірлік жəне ортақтық. #MÜŞTEREK-ÜN FÎH: Үстінде бірлескен нүкте, ортақ нүкте. #MÜŞTERİ: Сатып алушы, клиент * Юпитер планетасы. #MÜŞTERİ-İ HAKİKAT: Ақиқатты іздеген, ақиқатты қалаған. #MÜTÂBAAT: Құлақ асу, бағыну, сай болу. #MÜTALAA: Жан-жақты зерттеп талдау жəне терең ой жүгірту, толғану. Жақсылап түсініп талдап оқу. Ой жəне көзқарас білдіру. #MÜTALAAGÂH: Оқып білу жері, зерттеу жері. #MÜTALİÎNİN: Оқып білушінің, зерттеп танушының. #MÜTAREKE: Келісім, бейбітшілік. #MÜTEACCİBANE: Таңғалып, таңырқаған түрде, аң-таң қалып. #MÜTEADDİ: Сабақты етістік. Жасаушының ісінің жасалушыға қолданылуын білдірген етістік. Істің басқасының арқасында жүзеге асқанын көрсеткен етістік. #MÜTEADDÎ: Сабақты етістік. Жасаушының ісінің жасалушыға қолданылуын білдірген етістік. Істің басқасының арқасында жүзеге асқанын көрсеткен етістік. #MÜTEADDİD: Көптеген, бірнеше, əртүрлі. #MÜTEADDİDEN: Бірнеше рет, жиі-жиі. #MÜTEAFFİN: Шірік, иістенген, шіріген, шіріп бұзылған. #MÜTEAFFİNE: Шіріген, иістенген, сасыған. #MÜTEAHHİD: Бір істі мойнына алған, өз міндетіне алған. #MÜTEAHHİR: Кейінгі, келесі, соңынан келген. #MÜTEAHHİRİN: Соңыра келгендер, кейінгілер. #MÜTEAKİB: Артынан жүрген, ерген, артынан, ізінен. #MÜTEAKİBEN: Артынан жүріп, еріп, бірден артынан. #MÜTEAKİS: Шағылысқан. #MÜTEAL: Ұлы, үлкен, жоғары, биік. #MÜTEÂLÎ: Биік, жоғары, жоғарлаған. #MÜTEALLAK: Қатысты болған, байланысты болған. #MÜTEALLİM: Ілім мен білім алған, үйренген. Оқушы. #MÜTEALLİK: Байланысты, қатысты. #MÜTEALLİKAT: Байланыстылар, қатысы барлар, қатынаста болғандар.

440 #MÜTEANİK: Бір-бірінің мойнына асылған, құшақтасқан. #MÜTEANİKA: Құшақтасқан жағдайда болған, бір-бірінің мойнына асылған жағдайда болған. #MÜTEANNİD: Қырсыққан, қасарысқан. #MÜTEARİFE: Әркімнің білгені, əркімше ап-анық білінген жəне қабылданған. #MÜTEASSİF: Тура жолдан тайған, туралықтан жалтарған. #MÜTEAVİNE: Жəрдемдескен, бір-біріне көмектескен. #MÜTEAZZİR: Қиын, жасалуы қиын болған. #MÜTEBADİR: Бірден ойға келген, ең əуелі еске келген. #MÜTEBAHHİR: Өте кең жəне өте терең білім иесі. #MÜTEBAHHİRÎN: Өте кең жəне өте терең білім иелері. #MÜTEBAİD: Алыстаған, бір-бірінен қашық болған. #MÜTEBÂKİ: Қалғаны, басқасы, кешіккен, артта қалған, артында қалған. #MÜTEBAYİN: Бір-біріне сəйкеспейтін, бір-бірінен бөлек, бір-біріне қайшы. #MÜTEBEDDİL: Өзгерген, ауысқан. #MÜTEBESSİM: Күлімсіреген, жымиған. #MÜTECAVİBE: Бір-біріне жауап берген, өзара жауап қайтарған. #MÜTECAVİZ: Шабуыл жасаған, бас салған, тап берген, тиіскен, ілініскен, мазалаған. #MÜTECAVİZANE: Тап беріп, бас салып, шабуыл жасаған түрде. #MÜTECEBBİR: Рақымсыз, езуші, зорлық қылған, қиянатшыл. #MÜTECEDDİD: Жаңарған, жаңаланған. #MÜTECELLİ: Көрінген, өзін көрсеткен. #MÜTECERRİD: Жалғыз қалған, оқшауланған, жалаңаштанған. #MÜTECESSİD: Дене түріне кірген, дене жағдайына кірген. #MÜTECESSİM: Затқа айналған, дене түріне кірген. #MÜTECESSİS: Тыңшылық қылған, жасырын аңдыған. #MÜTECEZZİ: Бөлшектелген, бөлікке бөлінген. #MÜTEDÂHİL: Бірінің ішіне бірі, бір-бірінің ішіне кірген жағдайда. #MÜTEDÂHİLEN: Бірінің ішінде бірі болып, бір-бірінің ішіне кірген болып, бір-бірінің ішінде болып. #MÜTEDAİR: Байланысты, қатысты. #MÜTEDAVİL: Қолдан қолға өткен, айналып жүрген, таралып жүрген. #MÜTEDEMDİM: Дауыс шығарған, шу, айқай шығарған. #MÜTEDERRİC: Дəреже-дəреже, ақырын-ақырын, адым-адым. #MÜTEDEYYİN: Діндар. #MÜTEEDDİB: Әдепті, тəрбиеленген. #MÜTEEDDİBE: Әдепті болған, тəрбие алған. #MÜTEEHHİL: Үйленген, үй болған. #MÜTEELLİM: Қайғырған, уайымдаушы, қасірет шеккен. #MÜTEELLİMANE: Қайғырып, уайымдаған түрде. #MÜTEESSİF: Өкінген, қамыққан, уайымдаған. #MÜTEESSİFANE: Өкініп, қамыққан түрде, уайымдап. #MÜTEESSİR: Әсер алған, қынжылған, мұңайған, қамыққан. #MÜTEESSİRANE: Қамыққан түрде, мұңайған түрде. #MÜTEESSİREN: Қамығып, мұңайып. #MÜTEEVVİĞ: Беделді болуға тырысқан, өзін беделді санаған. #MÜTEEZZİ: Қиналған, қапаланған, қамыққан. #MÜTEFARIK: Бөлек-бөлек, бір-бірінен өзгеше, басқа-басқа. #MÜTEFAVİT: Бір-бірінен өзгеше, əр түрлі, неше түрлі. #MÜTEFEKKİR: Ойланған, ой иесі, ойланып дəріс жəне ғибрат алған. 2.Аллаһтың (жж) жаратқандарына қарап Оның бірлік, ұлылық, жаратушылық, əділдік, рахмет секілді Оған тəн жəне Оны танытқан есім жəне сипаттарын терең жəне жан-жақты ойланып түсінуге тырысқан. 3. Қоғамдық проблемаларды шешуге тырысқан адам, ой-пікір иесі, ойшыл.

441 #MÜTEFEKKİRANE: 1.Терең жəне жан-жақты ойланып; көргендерінен, өмірлік тəжірибелерінен жəне оқығандарынан дəріс жəне ғибрат алып. 2.Ойшылға жарасатын түрде. 3. Аллаһтың (жж) жаратқандарына жəне берген нығметтерге дəріс жəне ғибраткөзбен қараған түрде. #MÜTEFEKKİR-İ EKBER: Өте үлкен ойшылдар, ең үлкен ғалым жəне ойшыл. #MÜTEFEKKİRÎN: Ойшылдар, ғалымдар, ой адамдары. #MÜTEFEKKİRÎN-İ İSLÂMİYE: Мұсылман ойшылдары, Ислам ғалымдары жəне ойшылдары. #MÜTEFELSİF: Философия қылған, философияға берілген, философиямен ойы бұзылған. #MÜTEFENNİN: Мəліметі бар, пəн адамы, пəн ілімдерін меңгерген. #MÜTEFENNİNLİK: Пəн ілімдерінің ғалымы, пəн адамы болу, пəн ғұламасы болу. #MÜTEFERRİK: 1.Түрлі, алуан түрлі. 2.Бөлек, бөлшек бөлшек, басқа-басқа. #MÜTEFERRİKA: Әртүрлі, түрлі түрлі істер атқарған, бөлек бөлек. #MÜTEFERRİKAN: Әртүрлі түрдегі, бөлек-бөлек болып, өзгеше болып. #MÜTEFEYYİZ: Фейіз алған, ілімін арттырған, ілімде дамуға жеткен. * Берекетке қол жеткізген. #MÜTEGALLİB: Зорлықшыл, қалағанын жасатқызу үшін мəжбүрлеу жəне қаталдық көрсету жолын таңдаған, күш қолданып үкім жүргізісі келген. #MÜTEGALLİBE: Зорлықшыл, қалағанын жасатқызу үшін мəжбүрлеу жəне қаталдық көрсету жолын таңдаған, күш қолданып үкім жүргізісі келген. #MÜTEGAYİR: Бір-біріне қайшы, керағар, теріс болған. #MÜTEGAYYİR: Өзгерген, ауысқан, құбылған. #MÜTEHACCİR: Тасқа айналған, тас жағдайына келген. #MÜTEHACİM: Шабуыл жасаған. #MÜTEHAKKİM: Әкімсымақ (өзін үкім етушінің орнына қойған), өзінше тəкаппар, қысым көрсеткіш. #MÜTEHAKKİMANE: Үкімін жүргізіп тұрғандай, қысым көрсеткен түрде, қалағанын мəжбүрлеп қабылдатуға əрекеттенген түрде. #MÜTEHAKKİME: Әкімсымақтанып (өзін үкім етушінің орнына қойған), өзінше тəкаппар, қысым көрсеткіш. #MÜTEHALİF: Бір-біріне қарама-қайшы, бір-біріне сəйкеспейтін. #MÜTEHAMMİL: Төзімді, шыдамды, төзген, шыдаған, қарсы тұрған. #MÜTEHAMMİLANE: Шыдамдылық танытып, төзімділік көрсетіп, сабырлы түрде. #MÜTEHARRİ: Зерттеген, іздеген. #MÜTEHARRİ-İ HAKİKAT: Ақиқатты зерттеген, іздеген. #MÜTEHARRİK: Әрекетті, əрекет еткен, қозғалған. #MÜTEHARRİK-İ BİZZÂT: Тікелей өзі əрекет еткен, сыртқы ықпал болмастан өзі əрекет еткен. #MÜTEHASIM: Бір-біріне дұшпандық қылған. #MÜTEHASSIL: Пайда болған, көрінген, шыққан. #MÜTEHASSIS: Маман, өз ісіне жетік, білгір, терең ілім иесі. #MÜTEHASSİR: Сағынған, зарыққан, аңсаған. #MÜTEHASSİRANE: Сағынған түрде, зарыққан түрде, аңсап. #MÜTEHASSİS: Сезінген, толқыған, əсерленген. #MÜTEHAVVİL: Бір халден басқа халге өзгерген, ауысқан, айналған. #MÜTEHAYYEL: Қиялдағы, қиялға келген нəрсе. #MÜTEHAYYELAT: Қиялдағылар, қиялға келген нəрселер. #MÜTEHAYYELÂT: Қиялдағылар, қиялға келген нəрселер. #MÜTEHAYYİLE: Қиялдау күші, қиял сезімі. #MÜTEHAYYİR: Таңғалған, таңданған, аң-таң болған, абдыраған. #MÜTEHEYYİC: Тебіренген, толғанған, құлшынған, шабыттанған. #MÜTEKABİL: Өзара, екі жақты, бір-біріне, қарама-қарсы тұрған. #MÜTEKADDİMÎN: Бұрынғы өткендер, бұрын өткен ислам ғұламалары. #MÜTEKAİD: Зейнеткер, зейнетке шыққан.

442 #MÜTEKALLİD: Белін буу, буыну, юелбеулену. * Мойнына алу, міндет ету. #MÜTEKÂMİL: Кемелді, кемелденген. #MÜTEKÂSİL: Жалқауланған, ерінген. #MÜTEKATI': Үздік-үздік, үзіліспен. #MÜTEKEBBİR: Тəкаппар, менменшіл, тəкаппарланған, менменсіген. #MÜTEKEBBİRANE: Менменсіген түрде, тəкаппарланып. #MÜTEKEFFİL: Кепіл болған, басқаның ісін мойнына алған. #MÜTEKELLİF: Көрсетпелікке іліккен, жасанды əрекетке барған, зорланып жасаған. #MÜTEKELLİM: Сөйлеген, айтқан, сөйлесуші, əңгімелескен. #MÜTEKELLİMANE: Сөйлеген түрде, сөйлесіп. #MÜTEKELLİM-İ ALÎM: Ілім иесі сөйлесуші. #MÜTEKELLİM-İ A'ZAM: Ең ұлы сөз сөйлеуші, ең үлкен сөз иесі. * Ең үлкен кəлам ілімінің ғалымы. #MÜTEKELLİM-İ MAALGAYR: Жамағаттың өкілі болып сөйлеген, көптің сөйлесуші болып сөйлеген, басқалардың атынан сөйлеген. Бірінші көптік тұлға (біз). #MÜTEKELLİM-İ VAHDE: Өз атынан сөйлеген, тек бір адам атынан сөйлеген. Бірінші жеке тұлға (мен). #MÜTEKELLİMÎN: Кəлам ілімімен шұғылданғандар, діннің басты ақида мəселесін түсіндіру жəне дəлелдеу ілімімен шұғылданғандар. #MÜTEKERRİR: Қайталанған, қайталаған. #MÜTELAŞÎ: Алаңдаулы, алаңдаған. #MÜTELEBBİS: Киінген, əдемі киінген, жасанған. #MÜTELE'LE: Жарқыраған, жалт-жұлт еткен. #MÜTELEMMİ': Жалт-жұлт еткен, жарқыраған. #MÜTELEZZİZ: Лəззат алған, зауық сезген, лəззаттанған, зауықтанған. #MÜTELEZZİZANE: Лəззаттанған түрде, рахаттанып, лəззат алып. #MÜTEMADİ: Жалғасты түрде, үнемі, толассыз, үздіксіз. #MÜTEMADÎ: Жалғасты түрде, үнемі, толассыз, үздіксіз. #MÜTEMADİYEN: Жалғасты түрде, толассыз болып. #MÜTEMASİL: Бір-біріне ұқсау, бір-бірінің ұқсасы. #MÜTEMAYİLEN: Бір-біріне игі ниетін көрсетіп, бір-біріне бүйрегі бұрған, бір-біріне жақтас болған. #MÜTEMAYİZ: Айырықша, өзгеше, таңдаулы. * Бөлектенген, бөлек. #MÜTEMEDDİN: Мəдениетке жеткен, мəдениетті, дамыған. #MÜTEMEHHİL: 1.Өсіп кеңеюі уақытқа мұқтаж, жаймен кеңейген. 2.Жаймен əрекет еткен, асықпаған. #MÜTEMERKİZ: Орталықтандырылған, шоғырланған. #MÜTEMERRİD: Қырсыққан, қасарысқан, тəкаппарлық қылған. #MÜTEMERRİDANE: Қырсығып, айтқанынан қайтпай. #MÜTEMESSİK: Мықтап жабысқан, ден қойған. #MÜTEMESSİL: 1.Біреу немесе бір нəрсенің бейнесіне енген. 2.(бір нəрсе немесе тұлға ретінде) шағылысқан, бейне түрінде шағылысқан. 3.Ұқсаған, ұқсастық. 4.Бір нəрсенің жақсы түсінілуі үшін мысал келтірген, бір оқиғаны дəріс жəне ғибрат ретінде түсіндірген. #MÜTEMEVVİC: 1.Толқынданған, шайқалған, толқынды. 2.(ауысп.) Тұрақсыз, үнемі өзгеріс жəне шайқалыс ішінде болған. 3.(ауысп.) фəни, келіп кетуші; бір уақыт болып, кейін жоқ болып көзден таса болған, толқындар секілді келіп кеткен. #MÜTEMMİM: Толықтырған, тамамдаған. #MÜTEMMİME: Тамамдаушы. #MÜTENAHÎ: Соңына жеткен, шектелген, аяқталған. #MÜTENAKIZ: Бір-біріне кереғар болған, бір-біріне сəйкес келмеген, бір-бірін жоққа шығарған, бір-бірімен қайшы болған . #MÜTENASİB: Сəйкес, сай, үйлесімді, байланысты.

443 #MÜTENASİBEN: Сай болып, байланысты болып, үйлесімді болып. #MÜTENASİKA: Бір-біріне сай, ретті жəне бір-біріне үйлесімді тізілген. #MÜTENASİLEN: Туылып, көбейіп, ұрпақтанып. #MÜTENATİCE: Бір-бірінің нəтижесі болу, бір-бірін қорытындылау. #MÜTENÂZİLEN: Түскен, төменге түскен; дəреже дəреже, баспалдақ баспалдақ түскен. * Азайған. #MÜTENEBBİH: Оянған, ақиқатты түсінген. #MÜTENECCİS: Ластанған, былғанған. #MÜTENEFFİR: Жеркенген, жек көрген, жақтырмаған, жиіркенген. #MÜTENEFFİRANE: Жеркеніп, жақтырмай. #MÜTENEFFİZ: Бедел иесі, сөзі жүретін, сөзі өтетін, беделді. #MÜTENEVVİ: Әр алуан, түрлі-түрлі, əр түрлі, неше түрлі. #MÜTENEVVİR: Нұрланған, жарқыраған, жарықтанған. #MÜTENEZZİH: Шарлап көңіл көтеруші. * Таза, кіршіксіз, нұқсандық пен кемшіліктерден тазарған. #MÜTERAFIK: Бірге жүрген, бірге болған, дос болған. #MÜTERAKİM: Жиналған, жиылып қалған, үйілген. #MÜTERAKKİ: Дамыған, өркендеген, алға басқан, жоғарлаған. #MÜTERCİM: Аударған, аудармашы. #MÜTERECCİLE: Еркек секілді əйел. #MÜTEREDDİ: Тексізденген, азғынданған. #MÜTEREDDİD: Тұрақсыз, шешімсіз, құбылмалы, жалтақтаған, шүбəленген. #MÜTERETTİB: Ретімен қойылған, тізбекті, бір-біріне ретпен байланған. #MÜTEREZZİKA: Азықтанған, тамақтанған, қоректенген. #MÜTESAİD: Көтерілген, жоғары шыққан. #MÜTESALLİB: Қатты жəне мықты, қатаң жəне теңселмейтін, қаталданған. #MÜTESANİD: Бір-біріне сүйенген, бір-біріне қуат берген. * Қуатты ынтымақ ішінде болған. #MÜTESANİDANE: Бір-біріне демеу беретін түрде, бір-біріне қуат жəне күш беретін тəрізде. #MÜTESAVİ: Тең, бірдей, бір-біріне тең. #MÜTESAVİYÜ'T-TARAFEYN: Екі тараптың тең болуы, екі жақтың бірдей болуы. #MÜTESELLİ: Жұбаныш тапқан, жұбанған, қайғысын жəне уайымын кетірген. #MÜTESELSİL: Тізбектелу, бір-біріне байланған, бір-біріне жалғасқан. #MÜTESELSİLE: Тізбектелу жағдайында, бір-біріне байланған түрде, бір-біріне жалғасқан жағдайда. #MÜTESELSİLEN: Тізбектеліп, бір-біріне байланып, бір-біріне жалғасып. #MÜTESELSİL-İ EZELÎ: Әзəлге (шексіз өткен шаққа) дейін шынжырланып созылып кеткен. #MÜTEŞAAB: 1.Бөліктерге бөлінген. 2. Бұтақтарға бөлінген. 3. (kıyas-ı mürekkeb ve müteşaab: бірлескен жəне шынжырланған салыстыру). #MÜTEŞABİH: 1. Ұқсас, бір-біріне ұқсаған. 2. (əдеб.) тешбиһ (ұқсату) тəсілімен айтылған, жабық жəне жанама мағынасы болған сөз. 3. (фикиһ) мағынасы ашық болмаған жəне сөздерді өз мағыналарынан тыс басқа мағынада қолданған, жұмбақтап кейбір ақиқаттарға ишарат еткен аят немесе хадис. #MÜTEŞABİHAT: 1. Ұқсас, бір-біріне ұқсаған. 2. (əдеб.) тешбиһ (ұқсату) тəсілімен айтылған, жабық жəне жанама мағынасы болған сөз. 3. (фикиһ) мағынасы ашық болмаған жəне сөздерді өз мағыналарынан тыс басқа мағынада қолданған, жұмбақтап кейбір ақиқаттарға ишарат еткен аят немесе хадис. #MÜTEŞABİHAT-I KUR'ANİYE: Құрандағы мүтешабих аяттар; мағынасы анық болмаған, ақиқаттарға жанамалап жəне жұмбақтап ишарат еткен Құран аяттары. #MÜTEŞÂBİKE: Бір-біріне аралас, бір-біріне араласқан жəне кірген, шырмалған, біріккен. #MÜTEŞAHHIS: Айқындалып көрінген. #MÜTEŞAİB: Бөлінген, бөліктерге бөлінген, тармақталған.

444 #MÜTEŞEBBİS: Кіріскен, қолға алған. #MÜTEŞEKKİ: Шағымданған, шағым айтушы. #MÜTEŞEKKİL: Құрылған, құралған, пайда болған. #MÜTEŞEKKİR: Шүкір еткен, шүкір етуші, алғыс айтушы. #MÜTEŞEKKİRANE: Шүкір еткен түрде, шүкір етіп. #MÜTEŞEYYİH: Шейіхсымақ, өзін шейіх сияқты көрсеткен. #MÜTEŞEYYİH-İ MÜTEEVVİĞ: Өзін басшы жəне шейіх сияқты көрсеткен. #MÜTETABIK: Бір-біріне сəйкес. #MÜTETABIKAN: Бір-біріне сəйкес болып. #MÜTEVAFIK: Бір-біріне сəйкес. #MÜTEVAGGİL: Көп іспен шұғылданған, қатты шұғылданған, тереңіне батқан. #MÜTEVAHHİŞ: Үркек, қорқақ, қорыққан, қашқақтаған, үрейленген. #MÜTEVAKKIF: Байланысты, қатысты, тəуелді. #MÜTEVATİR: 1. Көп адамдардан, əртүрлі жолдардан жеткен жəне бір-бірін растаған хабар, күмəнсіз сенімді хабар. 2. Жалғанға бірлесуі мүмкін болмаған адамдардың бір оқиға туралы бір-бірін растап хабарлауы; осы сипаттағы хадис. 3. Кең жайылған хабар, ауыздан ауызға айтылған. #MÜTEVATİREN: Тауатур түрінде жеткен хабар. #MÜTEVATİR-İ BİLMANA: Мағына жағынан тауатур; түсіндіру тəріздері жəне қолданылған сөздері əртүрлі бірақ, мағынасы сол қалпында өзгермей жəне нақты жеткен хабар немесе осы сипаттағы хадис. #MÜTEVATİR-İ BİL'MANA: Мағына жағынан тауатур; түсіндіру тəріздері жəне қолданылған сөздері əртүрлі бірақ, мағынасы сол қалпында өзгермей жəне нақты жеткен хабар немесе осы сипаттағы хадис. #MÜTEVATİR-İ BİL-MANA: Мағына жағынан тауатур; түсіндіру тəріздері жəне қолданылған сөздері əртүрлі бірақ, мағынасы сол қалпында өзгермей жəне нақты жеткен хабар немесе осы сипаттағы хадис. #MÜTEVATİR-İ Bİ'L-MANA: Мағына жағынан тауатур; түсіндіру тəріздері жəне қолданылған сөздері əртүрлі бірақ, мағынасы сол қалпында өзгермей жəне нақты жеткен хабар немесе осы сипаттағы хадис. #MÜTEVAZİ: 1.Кішіпейіл, тəкəппарлығы жəне менмендігі болмаған. 2. Қарапайым, жұпыны, риясыз. #MÜTEVAZİANE: Кішіпейілділікпен, қарапайым түрде. #MÜTEVAZİİ: Кішіпейілі. #MÜTEVAZİN: Бір өлшемде болған, өлшемдері бірдей болған. #MÜTEVAZİNÜ'T-TARAFEYN: Екі жақтың бір-біріне тең болуы. #MÜTEVECCİH: Бет бұрған, бұрылған, қараған, бағытталған. #MÜTEVECCİHEN: Бет бұрып, бұрылып, бағытталып. #MÜTEVEFFA: Қайтыс болған, қаза тапқан, өлген. #MÜTEVEKKİL: Тəуекел қылған, Аллаһқа (жж) сенім артқан жəне сүйенген, өз міндетін атқарып нəтижені Аллаһқа (жж) қалдырған. #MÜTEVEKKİLANE: Тəуекел қылған түрде, Аллаһқа (жж) сенім артқан жəне сүйенген түрде. #MÜTEVEKKİLEN: Тəуекел қылып, Аллаһқа сенім артып жəне сүйеніп. #MÜTEVEKKİLEN ALALLAH: Аллаһқа (жж) тəуекел қылып, Аллаһқа (жж) сенім артып жəне сүйеніп, Аллаһқа (жж) сыйынып. #MÜTEVELLİD: Туған, туындаған, жарыққа шыққан, пайда болған, шыққан. #MÜTEYAKKIZ: Ояу, сергек, қырағы. #MÜTEZÂDD: Бір-біріне қайшы, бір-бірінің терісі. #MÜTEZAHİM: Көп, есебі жоқ, бір-бірін қинайтын дəрежеде көп. #MÜTEZARRIR: Зиянға ұшыраған, зиянға тап болған. #MÜTEZAYİD: Уақыт өткен сайын артқан, көбейген. #MÜTEZELLİLANE: Бойын иетіндей түрде, кемшілігі мен əлсіздігін аңғарған түрде, қор екенін көргендей түрде. #MÜTEZELZİL: Шайқалған, теңселген, абдыраған. #MÜTEZEYYİN: Әшекейленген, безендірілген, əдеміленген.

445 #MÜTEZEYYİNE: Әшекейленген жағдайда, əдеміленген түрде. #MÜTHİŞ: Қорқынышты, үрейлі, үрей берген, қорқытқан. #MÜTTAKİ: Тақуа, күнəлардан жəне тыйым салынғандардан тартынған. #MÜTTEBİ': Бағынған, ұйыған. #MÜTTEFEKUN ALEYH: Жөнінде біріккен, бірлескен. #MÜTTEFEKU'N-ALEYH: Жөнінде біріккен, бірлескен. #MÜTTEFİK: Біріккен, бірлескен, түсініскен, келіскен. #MÜTTEFİKAN: Бірлесіп, түсінісіп, бəрі бірге болып. #MÜTTEFİKANE: Біріккен түрде, бірлескен түрде. #MÜTTEHEM: Айыпталған, кінəланған. #MÜTTEHİD: Бірлескен, біріккен, бірлесіп, бірге. #MÜTTEHİD-İ BİZZÂT: Тікелей біріккен, өзімен біріккен, түп-тамырымен біріккен жəне біте қайнасқан. #MÜVAZİ: Тең, бірдей, бірдей салмақта. #MÜVECCEH: Бағыт көрсеткен, жөн сілтеген. #MÜVEKKİL: Уəкіл тағайындаған. #MÜVELLİD: Тудырған, жарыққа шығарған. #MÜVELLİDE: Жарыққа шығарған, тудырған, көбейткен. #MÜVELLİDÜLHUMUZA: Оттегі. #MÜVELLİDÜ'L-HUMUZA: Оттегі. #MÜVELLİDÜLMA: Сутегі. #MÜVELLİDÜLMÂ: Сутегі. #MÜVELLİDÜ'L-MÂ: Сутегі. #MÜVERRİH: Тарихшы, тарихты жазушы. #MÜVESVİS: Күмəн берген, күдікшіл, шүбəлендіруші. #MÜVEZZİ: Таратушы, пошташы, хат таратушы. #MÜVEZZİİ: Таратушысы, пошташысы. #MÜVEZZİLİK: Таратушылық, пошташылық. #MÜYESSER: Нəсіп, оңай, жеңіл, оңайланған, оңай қолға түскен. #MÜYESSERİYET: Оңайлық, жеңілдік, нəсіп болу. #MÜYUL: Бет бұрулар, бағытталулар, қалау мен тілектер. #MÜYULAT: Бет бұрулар, бағытталулар, қалау мен тілектер. #MÜYULAT-I ÂLİYE-İ MİLLİYE: Жоғары ұлттық қабілеттер; халықтық жоғары икемділіктер, қалаулары, бағыттары, мақсаттары. #MÜYULAT-I KALBİYE: Жүректегі қалаулар, армандар, тілектер, ниеттер. #MÜYULAT-I NEFSANİYE: Нəпсінің (менмендіктің) қалаулары; армандары, тілектері, мұқтаждықтары. #MÜZAHAME: Қиындық, машақат беру, зорлық, қинау, бірімен-бірі соқтығысу. #MÜZAHAMET: Қысым жасау, қинау, бірімен-бірі соқтығысу, қиындық, машақат, азап беру. #MÜZAHERET: Жəрдем беру, қолдау, қорғау, қарасу. #MÜZAHİR: Жəрдемші, жəрдем қылушы, қорғаушы. #MÜZAKERAT: Өзара пікір алысу, бір-бірімен жүздесу, əңгімелесу. #MÜZAKERE: Өзара əңгімелесу, бір-бірімен жүздесу, пікір алысу қатынасында болу, ілім қатынасын жасау. #MÜZAKERE-İ İLMİYE: Іліми талқылау; іліммен қатысты мəселеде ілім қағидаларына сай түрде пікір алмасу, кездесу, жүздесу, сөйлесу. #MÜZAYAKA: Қиындық, мұқтаждық, тапшылық, жоқтық. #MÜZAYEDE: Көбейту, арттыру, молайту. #MÜZDAD: Көбейтілген, арттырылған, молайтылған. #MÜZE: Назарды өзіне аудартатын нəрселердің жəне тарихи туындылардың көрмеге қойылған жері. Мұражай, музей. #MÜZEHANE: Мұражай, музей. #MÜZEHHEB: Алтын жалатылған, жарқыраған, жылтыраған. #MÜZEHHEBE: Жарқыраған, жылтыраған. #MÜZEHHER: Гүлденген, гүлдермен əшекейлен, гүлді.

446 #MÜZEKKÂ: Тазаланған, тазарған, жөнделген, жақсарған, түзетілген. #MÜZEKKER: Еркек, ер адам,(грамматикада) ер тегі. #MÜZEKKİ: Тазартқан, жақсартқан, түзеткен, жөнге салған. #MÜZEKKÎ: Тазартқан, жақсартқан, түзеткен, жөнге салған. #MÜZEKKÎ-İ NEFS: Нəпсіні тазартушы, мендікті жамандықтардан жəне жаман мінездерден арылтушы, нəпсіні тəрбиелеуші. #MÜZEKKÎ-İ NEFİS: Нəпсіні тазартушы, мендікті жамандықтардан жəне жаман мінездерден арылтушы, нəпсіні тəрбиелеуші. #MÜZEKKİRE: Еске салатын, еске түсіретін. #MÜZEKKİRE-İ MÜKERRERE: Қайта-қайта еске салған, қайталап еске түсірген. #MÜZEVVER: Ойдан шығарылған, жалған. * Дау-дамай, өсек, қауесет. #MÜZEYYEN: Әшекейлі, əшекейленген, безендірілген, #MÜZEYYENAT: Әшекейленген əдемі нəрселер, безендірілгендер, əшекейлеулер, безендірулер. #MÜZEYYİFANE: Кемсітіп, көзге ілмей, менсінбей, жаратпай. #MÜZEYYİN: Әшекейлеуші, безендіруші, əшекейлеген. #MÜZHİR: Көрсеткен, көрсетуші. #MÜZHİR-İ TÂM: Толық көрсеткен, нағыз көрсетуші. #MÜZ'İC: Рахатсыз қылушы, зеріктірген, қинаушы, қиындық берген, тыныс тарылтатын. #MÜZ'İÇ: Рахатсыз қылушы, зеріктірген, қинаушы, қиындық берген, тыныс тарылтатын. #MÜZMAHİL: Пұшайман, талқандалған, пұшайман болған, астан-кестен болған. #MÜZMİN: Бұрыннан болған, орнығып алған, тамыр жайған, созылмалы. #MÜZMİNLEŞMİŞ: Жақсылап орныққан, тамыр жайған, бірте-бірте орнығып алған. #MÜZNİBÎN: Күнəһарлар, күнə істегендер, айыптылылар. #NAARAT-I RA'DİYE: Күннің күркіреуінің қатты дауыстары. #NÂ-BE-MAHALLİNDEN: Орынсыз, жөнсіз. #NÂBİTE: Аяқтап кеңейту. #NÂBUD: Жоқ болған, шашылған. #NA'BÜDÜ: Біз саған құлшылық қыламыз. #NABZ: Күре тамырдың соғуы. Жүректің жұмысы жəне таза қанды денеге айдауымен таза қан тамырларында пайда болған діріл. #NACİYE: Құтылған, жəннəттық болған. #NÂÇÂR: Шарасыз, қолынан келмеген, мəжбүр қалған. #NAÇİZ: Құнсыз, болмашы, өте аз. #NÂDAN: Надан, білімсіз, сауатсыз, шамасын білмейтін. #NÂDİDE: Сирек кездесетін, өте құнды, бұрын-соңды болмаған. #NÂDİM: Өкінген, опық жеген. #NADİR: Аз болған, аз кездескен, сирек, анда-санда. #NADİRE-İ CİHAN: Дүнияде аз болған, дүнияде аз кездескен. #NADİRE-İ FITRAT: Жаратылыс дүниясінде теңдесі аз болған, жаратылыста аз кездескен. #NADİRE-İ HİKMET: Хикметтің өте аз кездесетін туындысы, мақсат пен пайдалар көзделіп жасалған теңдесі аз кездесетін туындысы. #NADİRE-İ HİLKAT: Жаратылыста аз кездескен, жаратылыс дүниясінде теңдесі аз болған. #NADİREN: Өте сирек болып, өте аз болып. #NAEHİL: Маман емес, ісінің маманы болмаған. Тəжіребесіз, лайықсыз, икемсіз. #NÂEHİL: Маман емес, ісінің маманы болмаған. Тəжіребесіз, лайықсыз, икемсіз. #NÂ-EHİL: Маман емес, ісінің маманы болмаған. Тəжіребесіз, лайықсыз, икемсіз. #NAFAKA: Нəпақа, күнелтіс, күнелту үшін керекті болған.

447 #NAFAKA-İ DÜNYEVİYE: Дүниялық нəпақа, дүнияның күнкөрісі. #NAFAKA-İ UHREVİYE: Ақіреттік нəпақа, Ақіретке қатысты күнкөріс. #NÂFIK: Өтімді. #NÂFÎ: Жоққа шығарған, жоққа шығарушы. #NÂFİ': Пайдалы, жарамды. #NÂFİL: Пайдасы болмаған, пайдасыз, жарамсыз, керексіз. #NAFİLE: Нəпіл құлшылық, парыз болмаған, бірақ орындасан сауабы көп құлшылық. * Пайдасы болмаған. #NAFİZ: Көкейге қонған, өтімді, сөзі өткен, ықпалды. #NAFİZANE: Өтімді түрде, ықпалды түрде, сөзі өтетін түрде. #NÂGÂH: Бірден, кенеттен, тосыннан. #NAĞAMAT: Әдемі дауыстар, үйлесімді дыбыстар. #NAĞAMAT-I EMVAC: Толқындардың əдемі үйлесімді дыбыстары. #NAĞAMAT-I HAZÎNE: Мұңды əдемі дауыстар, мұңды сайрауы. #NAĞAMAT-I ZİKRİYE: Зікірге қатысты дауыстар, Аллаһты (жж) еске алумен қатысты үйлесімді əдемі дауыстар. #NAĞME: Әдемі дауыс, үйлесімді дауыс. #NAĞME-İ FESAHAT: Мінсіз де əдемі үйлесім, айқын мінсіз үйлесімді əдемі дауыс. #NÂ-HÂH: Қаламай, разы болмай, күштеп. #NAHİF: Әлсіз, күшсіз, дəрменсіз, нəзік. #NAHİFE: Әлсіз болған, күшсіз болған, дəрменсіз болған. #NAHİV: (лекс.) Бір тілдің сөйлем құрылымы жəне сөз құрылу түрлерімен қатысты ережелерді зерттейтін ілім саласы. Синтаксис. #NAHİYE: Ауданнан кіші, ауылдан үлкен мекендеу жері. #NAHL: Бал арасы * Құраны Кəримдегі 16-сүре. * Құрма ағашы. #NAHNÜ: Біз. #NÂHOŞ: Ұнамаған, ұнамсыз #NAHU: Олай болса, осылайша, былайша, міне. #NAHV: (лекс.) Бір тілдің сөйлем құрылымы жəне сөз құрылу түрлерімен қатысты ережелерді зерттейтін ілім саласы. Синтаксис. #NAHVÎ: Араб граматикасымен қатысты, грамматикамен қатысты. #NAHVÎLER: Грамматика ілімімен шұғылданғандар, граматиктер, араб тілінің ғалымдары. #NÂİB: Уəкіл, орынбасар. #NÂİL: Жеткен, дегені болған, қол жеткізген, иеленген. #NÂİL-İ MÜKÂFAT: Табысқа жеткен, табысты иеленген. #NÂİLİYET: Жету, қолға түсіру, иелену. #NAİM: Ұйықтаған, ұйқыда болған. #NÂİM: Ұйықтаған, ұйқыда болған #NÂİME: Ұйқыда болған, ұйықтаған. #NAKA: Ұрғашы түйе. #NÂKABİL-İ TARİF: Түсіндірілуі мүмкін болмаған. #NAKA-İ SÂLİH: Салих пайғамбардың (ас) ұрғашы түйесі. #NAKARAT: Қайталаулар, қайталанған нəрселер. #NAKD-İ ÖMRÜ: Өмір байлығын. #NAKD-İ ÖMÜR: Өмір байлығын. #NAKIS: Нұқсан, кемшілік, ақау, кемістік. #NÂKIS: Нұқсан, кемшілік, ақау, кемістік. #NAKIŞ: Тоқыма-кесте, өнерлі безендіру, əдемі кескіндермен əшекейлеу, ою, өрнек, бедер. Нақыш. #NAKÎ: Таза, пəк. * Өте тақуалы таза адам. #NAKİL: Жеткізу, айтып беру, аудару, көшіру. #NÂKİL: Жеткізген, айтқан, тасыған, апарған, жеткізіп берген. #NAKİL VE TAHRİR: Айту жəне жазу, білдіру жəне жазу. #NÂKİLE: Айтып беруші, жеткізуші.

448 #NÂKİLELİK: Айтып берушілік, жеткізушілік. #NAKÎSA: Кемістік, нұқсандық, кемшілік, ақаулық. #NAKÎSE: Кемшілік, ақаулық, кемістік, нұқсандық. #NAKÎZ: Қайшы болған, сəйкеспеген, үйлеспеген. #NAKÎZEYN: Екі қарама-қарсы, екі қайшы нəрсе. #NAKKAD: Сұрыптаушы, ажыратушы, жақсыны жаманнан сұрыптап ажыратқан. #NAKKAD-I MUHADDİSÎN: Пайғамбар Мырзамыздың сөзін басқа сөздерден өте оңай сұрыптап ажырата білген үлкен хадис ғұламалары. #NAKKAD-I HAKİKAT: Ақиқатты сұрыптаушы жəне ажыратушы, шындықты жалғандықтардан сұрыптаған жəне ажыратқан. #NAKKAD-I MUHAKKİKÎN-İ İSLÂM: Зерттеуші үлкен ислам ғұламаларының сұрыптаушысы жəне ажыратушысы. #NAKKAŞ: Әдемі əшекейлермен сəндеген, əдемі түрлермен безендірген. #NAKKAŞ-I ALÎM: Әрбір нəрсені толық білген (Alȋm) жəне болмыстарды безендіріп көркем жаратқан [Аллаһ]. #NAKKAŞ-I EZELÎ: Өзі əзəлден бері (бастауы жоқ, заманның жоғарғысында болып) əрдайым бар болған (Ezeli), болмыстарды безендіріп көркем жаратқан [Аллаһ]. #NAKKAŞ-I HAKÎM: Хаким жəне Наққаш; ешбір нəрсені босқа жəне мағынасыз жаратпаған, əрбір нəрсені көп мақсаттар жəне пайдалар көздеп, өте үйлесімді өлшем ішінде жəне ең ыңғайлы жерде жəне түрде жасаған (Hakȋm) жəне болмыстарды безендіріп көркем жаратқан [Аллаһ]. #NAKKAŞ-I ZÜLCELAL: Наққаш жəне Зүлжелал; шексіз ұлылық жəне айбындылық иесі жəне болмыстарды безендіріп көркем жаратқан [Аллаһ]. #NAKL: Білдіру, айту, баяндау, əңгімелеу, айтып жеткізу. #NAKL VE TAHRİR: Айтып жеткізу жəне жазу, баяндау жəне жазу. #NAKİL VE TAHRİR: Айтып жеткізу жəне жазу, баяндау жəне жазу. #NAKLE: Айтып жеткізуге, баяндауға. Баяндалғанға, айтылғанға. #NAKLEN: Айтып жеткізіп, баяндап. #NAKLETME: Айтып жеткізу, баяндау. #NAKLÎ: Баяндалғанға жəне айтылғанға қатысты. #NAKL-İ ASVAT: Дауыстардың жеткізілуі. #NAKL-İ HADÎS-İ BİLMANA: Хадисті сөзбен сөз жеткізбей, тек мағынасын өз сөзімен немесе жазба күйінде жеткізу. #NAKL-İ HADÎS-İ Bİ'L-MANA: Хадисті сөзбен сөз жеткізбей, тек мағынасын өз сөзімен немесе жазба күйінде жеткізу. #NAKL-İ KAT'Î: Нақты да күмəнсіз айтып жеткізу жəне баяндау. #NAKL-İ MEKÂN: Мекен өзгерту. #NAKL-İ SAHİH: Дұрыс баяндау жəне айтып жеткізу. #NAKL-İ SAHİH-İ KAT'Î: Нақты дұрыс баяндау жəне айтып жеткізу. #NAKLİYAT: Тасымалдау жұмыстары. * Баяндалғандар, айтылғандар. #NAKLİYAT-I SADIKA: Дұрыс баяндалғандар, дұрыс жəне сенімді түрде айтып жеткізілгендер. #NAKS: Кемістік, нұқсандық, кемшілік, ақау. #NAKŞ: Өнерлі безендіру, əдемі түрлермен сəндеу, ою, өрнек. * Тоқыма-кесте. * Түрлі түстермен, бояумен бояу. #NAKŞ-I ACİB-İ SAN'AT: Ғажайып өнер нақышы, безендіруі. #NAKŞ-I A'ZAM: Ең үлкен нəзік өнерлі безендіру, ең үлкен өнерлі тоқыма ісі. #NAKŞ-I BELÂGAT: Шешендік нақышы; тыңдаушылардың жағдайына, тақырыпқа, көзделген мақсатқа, заман жəне шарттарға ең үйлесімді, көркем, əсер ететін жəне тура сөз сөйлеу өнеріндегі əдеміліктер жəне нақыштар. #NAKŞ-I BEYAN: Көркем сөз сөйлеу өнеріндегі əдеміліктер жəне нақыштар. #NAKŞ-I EKMEL: Ең кемелді нақыш, ең кемшіліксіз нəзік өнер тоқымасы жəне əшекейі.

449 #NAKŞ-I EZEL: (ауысп.) əзəлден келе жатқан көркемдіктер жəне жоғары сипаттар. #NAKŞ-I EZEL VE EBED: (ауысп.) əзəлден əбəдке дейін жалғасқан көркемдіктер жəне жоғары сипаттар. #NAKŞ-I GARİB: Ғажайып нақыш, таңғалдыратын нəзік өнер əшекейлері, таңдануды оятқан өнерлі əшекей. #NAKŞ-I HİKMET: Аллаһтың (жж) хикметіндегі өнерлі көркем туынды; ешбір нəрсені босқа жəне мағынасыз жаратпаған, əрбір нəрсені көптеген мақсаттар жəне пайдалар көздеп, ең үйлесімді өлшемде жəне ең орынды түрде жасаған Аллаһтың (жж) шексіз ілімінің нəзіктікпен жəне көркемдіктермен əшекейлеген өнер туындысы. #NAKŞ-I HURUF: Жазу жазғанда əріп жəне сөздердің қайталану сандары жəне беттердегі орындары жағынан кездейсоққа бере алмайтын түрде мұқият тəртіпті тізілуі. #NAKŞ-I İ'CAZ: Мұғжизалы сөз өнері; жүйе жəне мағына құрылымы жағынан мұғжиза дəрежесінде сөз өнерінің нəзіктігі жəне əдеміліктері. #NAKŞ-I İ'CAZÎ: Мұғжизалы сөз өнері; жүйе жəне мағына құрылымы жағынан мұғжиза дəрежесінде сөз өнерінің нəзіктігі жəне əдеміліктері. #NAKŞ-I KADER: Тағдыр жоспары, тағдырдың жазуы. #NAKŞ-I KALEMİ: 1.Қаламнан шыққан өнер туындысы. 2. (ауысп.) Аллаһтың (жж) əрбір нəрсеге мадди жəне рухани бейнелер берген жаратушы күш жəне ілімінің əдеміліктерімен безендірілген өнер туындысы. #NAKŞ-I KALEM-İ KUDRET: Құдірет қаламының нақышы, Аллаһтың (жж) əрбір нəрсеге мадди жəне рухани бейнелер берген жаратушы күш жəне ілімінің əдеміліктерімен безендірілген өнер туындысы. #NAKŞ-I KELÂMÎ: Сөз өнері, əдебиет өнері; сөздің көркем жəне мағыналы түрде тəртіптелуіне жəне жүйеленуіне, өлшем жəне үйлесімділігіне сүйенген сөз өнері. #NAKŞ-I KİLKÎ: 1.Қаламмен жəне жазумен жазылған нақыш, өнерлі бейне. 2. Аллаһтың (жж) əрбір нəрсеге мадди жəне рухани бейнелер берген жаратушы күш жəне ілімінің əдеміліктерімен безендірілген өнер туындысы. 3.Өнер құндылығын тасыған картина (сурет). #NAKŞ-I NAKKAŞ-I EZEL: Әзəли нақыштаушысының (Аллаһтың ж.ж.) нақышты туындысы; (ауысп.) бар болуы əзəли болған жаратушы өнершінің (Аллаһтың ж.ж.) өнер əдеміліктерімен безендірілген туындысы (əлем жəне ішіндегі барлық өнерлі болмыстар). #NAKŞ-I NAZMÎ-İ İ'CAZÎ: Мұғжизалы дəрежесінде сөз өнері; сөздердің жүйе жəне мағына құрылымы (nazmȋ) жағынан сөз өнерінің əдеміліктері. #NAKŞ-I NEZİH-İ SAN'AT: Кемшіліксіз, кіршіксіз (nezih) өнерлі нақыш. #NAKŞ-I SAN'AT: Өнер нақышы. #NAKŞ-I SAN'AT-I RABBANİYE: Раббани өнердің нақышы, əрбір нəрсенің иесі жəне тəрбиелеушісі болған Аллаһтың (жж) өнер əшекейі. #NAKŞ-I SÎMAVÎ: Адам бетіндегі (жүзіндегі) өнер нақышы. #NAKŞ-I ŞEFKAT: Мейірім нақышы. #NAKŞ-I VAHDET: Бірлік нақышы, бірлік белгісі, бірлік символы. #NAKŞ-I ZÎNET: Сəндік нақышы. #NAKŞ-I ZİYNET: Сəндік нақышы. #NAKŞÎ: Нахши тариқатының адамы. #NAKŞİBENDÎ: Шейіх Нахышбенді Мұхаммед Баһауддин Бұхари құрған Нахшыбенд тариқаты. #NAKZ: 1.Бұзу. 2.Күшін жою, күшін жоғалту. 3.Мойындамау, жоқ санау, аяқ асты ету. #NAKZ-I AHD: Антты бұзу, келісімді жою, уəделесуді бұзу. #NAKZ-I SIYAM: Оразаны бұзу. #NAL: Таға. #NÂLÂN: Жылаған, зарлаған. #NÂ-LÂYIK: Лайық болмаған, сай келмеген.

450 #NÂLE: Ыңырсу, ыңқыл, жылап зарлау. #NÂLEM: Жылап зарлауым. #NAM: Лақап, ат, есім, атақ. Атақ, даңқ. #NÂMA'DUD: Сансыз. #NÂMAHDUD: Шексіз. #NÂMAHREM: Тыйым салынбаған, араларында үйленулеріне кедергі болатын туыстық пен жақындық болмаған. Бөтен, бөгде. #NAMAZ: Намаз, Ислам дінінің бес шартының бірі. #NAMAZGÂH: Намаз қылынатын жер. #NAMDAR: Атақты, даңқты, танымал. #NAMDAŞ: Аттас, есімдері бірдей. #NAME: Хат. #NAME-İ MERGUBE: Өте құнды хат. #NAME-İ NEBEVİYE: Пайғамбарымыздың (асм) хаты. #NAME-İ NURÎN-İ HİKMET: Хикметтің нұрлы хаты, Аллаһтың (жж) хикметінің нұрлы хаты, Аллаһтың (жж) хикмет нұрымен (жарығымен) жазылған кітап. #NÂMERD: Оңбаған, сөзінде тұрмаған. #NÂMESBUK: Өтпеген, болмаған. #NÂ-MESBUK: Өтпеген, болмаған. #NÂMEŞRU: Заңсыз, рұқсат болмаған, ислам дініне қайшы жəне күнə болған. #NAMI: Аты, есімі. #NAM-I ÂLÎ: Жоғары есім. #NAM-I MUKADDES: Киелі есім. #NAMIM: Атым. #NAMIMA: Атыма. #NAMINA: Атына. #NAMINDA: Атында. #NAMIYLA: Атымен. #NÂMİYE: Өскен, өсіп жетілген. #NAMLI: Атақты, даңқты, танымал. * Мəртебелі, атақты. #NAMUS: Намыс, абырой, ар, əдеп, ұят. * Аллаһтың (жж) қалауының өзін білдіріп көрсетуі. #NAMUSKÂR: Намысты, абыройлы. #NAMUSKÂRANE: Намысты түрде, абыройлы. #NAMUSPERVER: Намысты, намысқой, намысты қатты бағалаған. #NAMUSŞİKENANE: Намыстан айрылған түрде, ар-ұяттан безген түрде. #NAMUS-U FITRÎ: Жаратылыс заңы. #NAMUS-U HADÎS: 1. Хадистің (Пайғамбарымыздың сөзінің) абыройы, құны мен салмағы. 2.Хадис айтқан ереже. #NAMUS-U HÜSÜN: Әдемілік заңы. #NAMUS-U HÜSÜN VE İTTİSAK: (тіршілік дүниясында жəне химия немесе физика алаңында, молекула құрылымында) əдемілік жəне жүйе ішінде тізіліп тұру заңы. #NAMUS-U İKRAM: [Аллаһ (жж) тарапынан тірі жандылардың көмегіне жету түріндегі] жарылқау жəне сыйлық жасау заңы. #NAMUS-U İLAHÎ: Илаһи дəстүр, Аллаһтың (жж) қойған заң, қағида, принцип, негізгі ереже. #NAMUS-U İSLÂMİYE-İ MİLLİYE: Ислами жəне ұлттық намыс, Ислам халқының абыройы, қасиеті (намысы) жəне қадірі. #NAMUS-U MİLLET: Халықтың намысы, халықтың абыройы, қадір-қасиеті. #NAMUS-U MİLLET-İ İSLÂMİYE: Ислам халқының (үмметінің) абыройы, қадір-қасиеті (намысы). #NAMUS-U MİLLİYE: Халықтың намысы, халықтың абыройы, қадір-қасиеті. #NAMUS-U ŞEFKAT: Мейірімділік заңы, күшсіз жəне əлсіз жағдайдағылардың, Аллаһтың (жж) мейірімділігі жəне қорғауы астында болу заңы. #NAMUS-U ZÎHAYAT: Тіршілік заңы, тіршілік заңы түріндегі болмыс (рух).