Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugat

Published by risalekz, 2024-05-31 09:52:26

Description: Ayhan Hocha

Search

Read the Text Version

[" ","A \n\u00e2 \n(ha.) Osmanl\u0131 alfabesinin ilk harfi olan elif ile yirmi birinci harfi olan ay\u0131n \nharfleri, T\u00fcrk alfabesindeki a veya \u00e2 i\u015faretleriyle kar\u015f\u0131lan\u0131r. \na \n(a.f.n.) 1. kelimenin sonuna gelen ve ey! m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 veren bir \nnida edat\u0131d\u0131r cana (ey can); z\u00e2hid\u00e2 (ey z\u00e2hid) gibi. 2. sesli ile \nbiten has isimlerin sonuna gelirse a harfi y\u00e2 \u015feklini al\u0131r \nN\u00e2biy\u00e2 (ey N\u00e2bi); B\u00e2kiy\u00e2 (ey Baki)., gibi. 3. iki ayn\u0131 veya iki \nayr\u0131 kelime aras\u0131na s\u0131k\u0131\u015farak s\u00f6z\u00fcn m\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 kuvvetlendirir \nreng\u00e2renk; leb\u00e2leb; g\u00fbn\u00e2g\u00fbn.. gibi. \n\u00e2b \n(f.i.)1. su. (bkz: m\u00e2'). \n\u00e2b-\u0131 \u00e2bisten\u00ee \n1. gebeli\u011fe sebebiyet veren su, men\u00ee; 2) nebatlar\u0131n yeti\u015fip \nb\u00fcy\u00fcmesine sebep olan su ve ya\u011fmur. \n\u00e2b-\u0131 ad\u00e2let \ndo\u011frulu\u011fun feyz ve bereketi. \n\u00e2b-\u0131 ahmer \n(k\u0131rm\u0131z\u0131 su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f\u00een \n(ate\u015fli su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-miz\u00e2c \n(ate\u015f miza\u00e7l\u0131 su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-n\u00e2k \n(ate\u015fli su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-n\u00fcm\u00e2 \n(ate\u015f g\u00f6steren su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-p\u00e2re \n(ate\u015f par\u00e7as\u0131 gibi su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-reng \n(ate\u015f renkli su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-z\u00e2y \n(ate\u015f do\u011furan su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2te\u015f-zede \n(ate\u015f vurmu\u015f su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2zer-\u00e2s\u00e2 \n(ate\u015f gibi su), \n\u00e2b-\u0131 \u00e2zer-s\u00e2 \n(ate\u015f gibi su), \n\u00e2b-\u0131 ergav\u00e2n\u00ee \n(erguvan rengindeki su) l) k\u0131rm\u0131z\u0131 \u015farap; 2) (haks\u0131zl\u0131\u011fa \nu\u011frayan\u0131n d\u00f6kt\u00fc\u011f\u00fc) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 \u00c2m\u00fb \nAmudery\u00e2 suyu. \n\u00e2b-\u0131 \u00e2\u015f\u00e2m\u00ee \ni\u00e7ilir su. \n\u00e2b-\u0131 b\u00e2de-reng \n1) \u015farap rengindeki su; 2) kanl\u0131 g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 b\u00e2r\u00e2n \nl) ya\u011fan su, ya\u011fmur; 2) ya\u011fmur suyu. \n\u00e2b-\u0131 beka \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 c\u00e2vid \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 c\u00e2vid\u00e2n \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 cev\u00e2n\u00ee \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 hay\u00e2t \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 hayv\u00e2n \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 h\u0131z\u0131r \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 zindeg\u00e2n\u00ee \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). ","\u00e2b-\u0131 zindeg\u00ee \nnerede oldu\u011fu bilinmeyen bir kayna\u011f\u0131n, i\u00e7en kimseye ebed\u00ee \nhayat veren efs\u00e2nev\u00ee suyu, bengi su. (bkz: m\u00e2'-\u00fcl-hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 beste \n1) donmu\u015f su, buz, dolu, \u00e7iy; 2) me\u00e7. billur, s\u0131r\u00e7a; \u015fi\u015fe. \n\u00e2b-\u0131 b\u00fcn \n\u00e7ok zaman k\u00f6hne ve i\u00e7i bo\u015f ceviz a\u011fa\u00e7lar\u0131n\u0131n k\u00f6klerinde \nbulunan zamka benzer bir nesne, a\u011fa\u00e7 karas\u0131. \n\u00e2b-\u0131 ci\u011fer \nl) ci\u011fer suyu; 2) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 ci\u011fer-h\u00fbn \n(ci\u011feri kanayan\u0131n suyu)kederden d\u00f6k\u00fclen g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 \u00e7e\u015fm \ng\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 deh\u00e2n, \u00e2b-\u0131 dehen \na\u011f\u0131z suyu, salya. \n\u00e2b-\u0131 dend\u00e2n \n1) di\u015f suyu, salya, t\u00fck\u00fcr\u00fck; 2) t\u00fck\u00fcr\u00fcl\u00fcp at\u0131lm\u0131\u015f \u015fey; 3) di\u015fin \ng\u00fczelli\u011fi. \n\u00e2b-\u0131 d\u00eede \n1) g\u00f6z suyu, g\u00f6z ya\u015f\u0131; 2) m\u00fcte-v\u00e2ziy\u00e2ne bak\u0131\u015f. \n\u00e2b-\u0131 d\u00eede-i c\u00e2m \n(barda\u011f\u0131n, kadehin g\u00f6z ya\u015f\u0131) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 eng\u00fbr \n(\u00fcz\u00fcm suyu) \u015f\u0131ra, \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 eyy\u00e2m \n(g\u00fcnlerin suyu = g\u00fczelli\u011fi) 1) g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131. 2) ay \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 f\u00fcs\u00fcrde \n1) donmu\u015f su, buz; dolu; kar, 2) pelte; 3) me\u00e7. k\u0131l\u0131\u00e7, han\u00e7er; \n4) billur, \u015fi\u015fe. \n\u00e2b-\u0131 gerdende \n(d\u00f6nen billur) g\u00f6k kubbesi. \n\u00e2b-\u0131 g\u00fb\u015ft \net suyu. \n\u00e2b-\u0131 g\u00fc\u015f\u00e2de \n(a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f su) suland\u0131r\u0131lm\u0131\u015f \u015farap, k\u00f6t\u00fc \u015farap; beyaz \u015farap veya \nrak\u0131. \n\u00e2b-\u0131 g\u00fcv\u00e2r\u00e2 \nhazm\u0131 kolay, i\u00e7imi g\u00fczel su. \n\u00e2b-\u0131 haclet \nutanma teri. \n\u00e2b-\u0131 har\u00e2b\u00e2t \n(harabelerin = meyhanelerin suyu) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 har\u00e2m \n(yasak su) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 hasret \nkederden d\u00f6k\u00fclen g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 h\u00e2t\u0131r \n(hat\u0131r\u0131n suyu = g\u00fczelli\u011fi) g\u00fczel muhayyile. \n\u00e2b-\u0131 hay\u00e2t \n(hayat suyu) l) i\u00e7ene ebed\u00ee hayat ba\u011f\u0131\u015flayan efs\u00e2nev\u00ee su; 2) \nme\u00e7. \u00e7ok tatl\u0131 ve hafif su. \n\u00e2b-\u0131 hay\u00e2t-\u0131 la'l \nduda\u011f\u0131n \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t\u0131, duda\u011f\u0131n cana can kat\u0131c\u0131 hassas\u0131. \n\u00e2b-\u0131 hay\u00e2t-\u0131 tesliyet \nteselli \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t\u0131. \n\u00e2b-\u0131 haz\u00e2n \n(sonbahar suyu) sonbahar ya\u011fmuru, [bitkilere ve insanlar\u0131n \ns\u0131hhatine zararl\u0131d\u0131r]. \n\u00e2b-\u0131 hufte \n(uyuyan su) 1) durgun su; 2) donmu\u015f su, buz; kar; dolu; \nk\u0131ra\u011f\u0131; \u00e7iy, \u015febnem; 3) billur; 4) cam; 5) bardak; \u015fi\u015fe; 6) \nk\u0131n\u0131nda bulunan k\u0131l\u0131\u00e7 ve benzerleri. \n\u00e2b-\u0131 hurden\u00ee \ni\u00e7ilir su, i\u00e7me suyu. \n\u00e2b-\u0131 h\u00fbr\u015f\u00eed \n(G\u00fcne\u015fin suyu) 1) g\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131; 2) ebed\u00ee hayat veren su. (bkz: \n\u00e2b-\u0131 beka v.b.). \n\u00e2b-\u0131 hu\u015fk \n(kuru su) 1) billur; 2) cam; 3) cam veya billur bardak; 4) \u015fi\u015fe. \n\u00e2b-\u0131 iskender \n(bkz: \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 i\u015fret \n(i\u015fret suyu) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 k\u00e2r \n(i\u015fin suyu) i\u015fin parlak gidi\u015fi, basan, refah. \n\u00e2b-\u0131 keb\u00fbd \n(mavi su) \u00c7in denizi. \n\u00e2b-\u0131 kevser \n1) Cennet'teki sulardan biri. 2) muz. ad\u0131na anonim bir edv\u00e2r-\u0131 \nilm-i m\u00fbsik\u00eede rastlanan makam. \n\u00e2b-\u0131 la'l\u00ee \n1) lal renkli su; 2) \u015farap; 3) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 l\u00fbtf \n(l\u00fctf\u00fcn suyu, ya\u011fmuru) l\u00fctufk\u00e2rl\u0131k. \n\u00e2b-\u0131 meleh \n\u00e7ekirge suyu. (bkz: \u00e2b-\u0131 m\u00fcrgan). ","\u00e2b-\u0131 Meryem \n1) Meryem suyu, \u00e7e\u015fmesi [Hz. Meryem'in do\u011frulu\u011fundan, \nnamus ve iffetinden kinaye olarak] ; 2) Hz. Meryem'in \ndo\u011frulu\u011fu ve iffeti; 3) \u015f\u0131ra; 4) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 meyg\u00fbn \n1) \u015farap renkli su; 2) \u015farap; 3) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 muall\u00e2k \n1) g\u00f6k; 2) g\u00fczellerin \u00e7enesi. \n\u00e2b-\u0131 musaffa \ntasfiye edilmi\u015f, temizlenmi\u015f su, saf su. \n\u00e2b-\u0131 m\u00fcn'akid \n(donmu\u015f su) l)buz; 2) k\u0131l\u0131\u00e7, han\u00e7er, 3) \u015fi\u015fe, billur, (bkz: \u00e2b-\u0131 \nm\u00fcncemid). \n\u00e2b-\u0131 m\u00fcncemid \n1) donmu\u015f su; buz, kar, dolu, k\u0131ra\u011f\u0131, \u00e7iy; 2) billur; 3) cam; 4) \nbillur veya cam bardak veya \u015fi\u015fe; 5) k\u0131l\u0131\u00e7; han\u00e7er, kama. \n\u00e2b-\u0131 m\u00fcrde \ndonuk, akmayan su. \n\u00e2b-\u0131 m\u00fcrgan \n1. ku\u015flar\u0131n suyu. 2. [Y.W. Redhous'a g\u00f6re] \u015eiraz civar\u0131nda bir \nsuyun ad\u0131. 3. efs\u00e2nev\u00ee bir \u00e7e\u015fme olup; suyu nereye \ng\u00f6t\u00fcr\u00fcl\u00fcrse g\u00f6t\u00fcr\u00fcls\u00fcn i\u00e7inden s\u0131\u011f\u0131rc\u0131k ku\u015flar\u0131 \u00e7\u0131kar ve orada \nbulunan \u00e7ekirgeleri yer. [Fer-heng-i Ziy\u00e2'ya g\u00f6re 1) \u015eiraz \ncivar\u0131nda bir gezinti yeridir ki, halk Recep ay\u0131nda her sal\u0131 \ng\u00fcn\u00fc e\u011flenmek i\u00e7in oraya gider; 2) Fars ile Irak aras\u0131nda \nbulunan Semirem kasabas\u0131nda bir p\u0131nard\u0131r ki bir yere \u00e7ekirge \nmusallat oldu\u011fu zaman o p\u0131nardan \u015fi\u015fe i\u00e7ine biraz su alarak \n\u00e7ekirgelerin bulundu\u011fu yere g\u00f6t\u00fcr\u00fcrler, yolda bir \u00e7ok s\u0131\u011f\u0131rc\u0131k \nku\u015flar\u0131 \u015fi\u015feyi g\u00f6t\u00fcren ki\u015finin ard\u0131na d\u00fc\u015fer ve \u00e7ekirgelerin \n\u00fc\u015f\u00fc\u015ft\u00fckleri yere gelince s\u0131\u011f\u0131rc\u0131klar, \u00e7ekirgelerin hepsini telef \nederler]. \n\u00e2b-\u0131 m\u00fcrv\u00e2r\u00eed \n1) inci suyu [ayd\u0131nl\u0131ktan kinaye olarak]; 2) g\u00f6ze su inmek \nt\u00e2bir olunan bir hastal\u0131k. \n\u00e2b-\u0131 n\u00e2b \n(saf su) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 n\u00e2f\u00ee' \n(faydal\u0131 su) \u015farap, (bkz: eb\u00fb n\u00e2f\u00ee'). \n\u00e2b-\u0131 n\u00e2r \n(ate\u015fin suyu) k\u0131rm\u0131z\u0131 \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 n\u00e2rd\u00e2n \n1) yabani nar suyu; 2) k\u0131rm\u0131z\u0131 \u015farap; 3) kan; 4) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 ne\u015f\u00e2t \n(ne\u015fe suyu) men\u00ee, mez\u00ee. \n\u00e2b-\u0131 puhte \n1) kaynam\u0131\u015f su; 2) et suyu; 3) pelte. \n\u00e2b-\u0131 p\u00fc\u015ft \n(bel suyu) 1) men\u00ee, nutfe; 2) mundar ilik. \n\u00e2b-\u0131 reng\u00een \n1) renkli su; 2) \u015farap; 3) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 rev\u00e2n \n1) akar su; 2) me\u00e7. hayat. \n\u00e2b-\u0131 rez, \u00e2b-\u0131 rez\u00e2n \n(asma k\u00fct\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn suyu) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 r\u00fb (y) \n1) y\u00fczsuyu; 2) \u0131rz, namus, \u015feref, haysiyet, (bkz: tezell\u00fcl). \n\u00e2b-\u0131 r\u00fb\u015fen \n1) y\u00fcz suyu; 2) \u0131rz, namus, \u015feref, haysiyet. \n\u00e2b-\u0131 seb\u00fck \n(hafif su) kolay hazmedilebilir \u015fey. \n\u00e2b-\u0131 siy\u00e2h \nl) siyah su; 2) tufan; 3) \u015farap; 4) karasu illeti, glokom. \n\u00e2b-\u0131 surh \nl)k\u0131rm\u0131z\u0131 su; 2) \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 s\u00fck\u00fbn \niran'da yar\u0131 kurumu\u015f b\u00fcy\u00fck bir g\u00f6l ve bu g\u00f6le d\u00f6k\u00fclen bir \n\u0131rma\u011f\u0131n ad\u0131. \n\u00e2b-\u0131 \u015fakay\u0131k \n1) \u015fakay\u0131k suyu; 2) \u015farap; 3) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 \u015feng \n(bkz: \u00e2bzen). \n\u00e2b-\u0131 \u015fengerf\u00ee \n1) al renkli su; 2) \u015farap; 3) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 \u015f\u00eer\u00een \ntatl\u0131 su, \u015ferbet. \n\u00e2b-\u0131 \u015for \nl) ac\u0131 su. (bkz: \u00fcc\u00e2c); 2) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 tarab \n1) in\u015firah suyu; 2) \u015farap, s\u00fcci. ","\u00e2b-\u0131 Teberistan \nTaberistan veya Mazende-ran denilen bir da\u011f tepesindeki \np\u0131nar, [bir kimse o suya \"dur!\" derse durur, \"ak!\" derse \nakarm\u0131\u015f]. \n\u00e2b-\u0131 Teberiyye \nSuriye'nin Teberiyye kasabas\u0131nda, suyu yedi sene akan ve \nyedi sene kesilen bir p\u0131nar imi\u015f. \n\u00e2b-\u0131 telh \n1) |ac\u0131 su] \u015farap; 2) g\u00f6z ya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 t\u00eeg \nk\u0131l\u0131c\u0131n suyu. \n\u00e2b-\u0131 y\u00e2kut \n(yakut gibi su) k\u0131rm\u0131z\u0131 \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 yeh \nl) eriyen buzun suyu; 2) buzlu su. \n\u00e2b-\u0131 zehre \n1) safra suyu, safra; 2) \u015farap; 3) \u015fafak \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 zer \n1) alt\u0131n suyu, ince toz h\u00e2linde \u00f6\u011f\u00fct\u00fcl\u00fcp zamkla suda eritilmi\u015f \nve yald\u0131zlama i\u015flerinde kullan\u0131lm\u0131\u015f olan alt\u0131n varak; 2) safran \nsuyu; 3) alt\u0131n renkli \u015farap. \n\u00e2b-\u0131 zerd \n1) sar\u0131 su; 2) kederden d\u00f6k\u00fclen g\u00f6zya\u015f\u0131. \n\u00e2b-\u0131 zindeg\u00e2n\u00ee \n(bkz: \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 zindeg\u00ee \n(bkz: \u00e2b-\u0131 hay\u00e2t). \n\u00e2b-\u0131 z\u00eer-i kah \nl) fark\u0131na var\u0131lmadan s\u0131zan su; 2) gizli veya tan\u0131nmayan \nkabiliyet; 3) entrikac\u0131, m\u00fcr\u00e2\u00ee, saman alt\u0131ndan su y\u00fcr\u00fcten; 4) \ndolap, desise, entrika. \n\u00e2b-\u0131 z\u00fcl\u00e2l \nl) berrak su; 2) billur; 3) cam. \n\u00e2b \u00fc d\u00e2ne \nsu ve ekmek, (bkz: k\u0131smet, nzk). \n\u00e2b \u00fc kil \nl) su ve kil (= arz); 2) f\u00e2n\u00ee v\u00fccut. \n\u00e2b \u00fc t\u00e2b \nl) g\u00fczellik, parlakl\u0131k, tazelik. 2) tarz, \u00e2det, yol. 3) A\u011fustos \nay\u0131. \n\u00e2b \n(a.i.) ay\u0131p, nak\u0131sa, kusur, (bkz: ayb). \nab\u00e2 \n(a.i) 1. y\u00fcnden yap\u0131lm\u0131\u015f kaba kuma\u015f, aba. 2. bu kuma\u015ftan \nyap\u0131lm\u0131\u015f bol, geni\u015f giyecek, [me\u00e7. dervi\u015flik, \u015feyhlik], (bkz: \n\u00c2l-i aba). \n\u00e2b\u00e2 \n(a.i. eb'in c.) 1. babalar. 2. g\u00f6kk\u00fcreleri, seyyareler, \ngezegenler. \n\u00e2b\u00e2-i ken\u00ees\u00e2iyye \nkilise ileri gelenleri. \n\u00e2b\u00e2-i ulviyye \ny\u00fcksek babalar. \n\u00e2b\u00e2 ve ecd\u00e2d \natalar, babalar ve dedeler. \na'b\u00e2 \n(a.i.c.) 1. y\u00fckler, a\u011f\u0131rl\u0131klar. 2. mes'\u00fbliyetler, sorumluluklar. 3. \n\u00e7ift denk veya sand\u0131k. \nab'\u00e2b \n(a.s.) s\u00f6z\u00fc karn\u0131ndan s\u00f6yler gibi g\u00f6r\u00fcnen [adam], fr. \nventriloq\u0131\u0131e. \n\u00e2b\u00e2b \n(a.i. ebb'in c.) otu \u00e7ok olan yerler, mer'alar, \u00e7ay\u0131rlar. \nab-\u00e2biyyet \n(a.i.) s\u00f6z\u00fc karn\u0131ndan s\u00f6yletmi\u015f gibi konu\u015fabilme. \n\u00e2b\u00e2d \n(a.i. ebed'in c.) sonsuz gelecek zamanlar. \n\u00e2b\u00e2d \n(f.s.) 1. m\u00e2mur, \u015fen, bay\u0131nd\u0131r. 2. f. e. \u00e7okluk bildirir. \n\u015eems-\u00e2b\u00e2d \ng\u00fcne\u015fi bol olan yer. \nFeyz-\u00e2b\u00e2d \nfeyizle dolu olan yer. \n\u00e2'b\u00e2d \n(a.i. abd'in c.) k\u00f6leler, (bkz: ab\u00eed, ib\u00e2d). \n\u00e2b\u00e2d\u00e2n \n(f.s.) \u015fen, m\u00e2mur, bay\u0131rd\u0131r. \n\u00e2b\u00e2d\u00e2n\u00ee \n(f.i.) m\u00e2murluk, \u015fenlik, bay\u0131nd\u0131rl\u0131k, (bkz. \u00e2b\u00e2d\u00ee' \u00fcmran). \n\u00e2b\u00e2d\u00ee \n(f.i.) 1. m\u00e2murluk, bay\u0131nd\u0131rl\u0131k, \u015fenlik. 2. Hind'in Devlet-\u00e2b\u00e2d \n\u015fehrinde ipekten yap\u0131lma bir \u00e7e\u015fit ince veya kal\u0131n yaz\u0131 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131. \nab\u00e2dile \n(a.i. Abdullah'\u0131n c.) Abdullah ad\u0131nda olan kimseler. [Hz. \nMuhammed zaman\u0131nda bu adda 220 ki\u015fi vard\u0131]. ","Harb-\u00fcl-Ab\u00e2dile \n(Abdullahlar harbi) Abdullah adl\u0131 d\u00f6rt kumandan\u0131n \nbulundu\u011fu harb. \n\u00e2b\u00e2ft \n(f.i.) gayet \u015f\u0131k, sa\u011flam ve kal\u0131n kuma\u015f, (bkz: \u00e2beft). \n\u00e2b\u00e2l \n(a.i. \u0130bil'in c.) develer. \n\u00e2b\u00e2m \n(f.i.) 1. kule. 2. g\u00fcbrelerini toplamak \u00fczere g\u00fcvercinler i\u00e7in \nyap\u0131lan kule. 3. bur\u00e7lar rrantakas\u0131n\u0131n bir i\u015fareti. \n\u00e2b\u00e2n \n(f.i.) 1. G\u00fcne\u015fin akrep burcuna girdi\u011fi G\u00fcne\u015f y\u0131l\u0131n\u0131n sekizinci \nay\u0131.2. G\u00fcne\u015f ay\u0131n\u0131n onuncu g\u00fcn\u00fc. 3. eski Acem (\u00eeran, F\u00fcrs) \nan'anesine g\u00f6re, G\u00fcne\u015f y\u0131l\u0131n\u0131n sekizinci ay\u0131nda meydana \ngelen i\u015flerin ilerlemesine vekil t\u00e2yin edildi\u011fi farz olunan bir \nmele\u011fin ad\u0131. \n\u00e2b\u00e2n-g\u00e2h \n(f.b.i.) 1. G\u00fcne\u015f y\u0131l\u0131n\u0131n onuncu g\u00fcn\u00fc. 2. bu onuncu g\u00fcne \nme'mur far-zolunan mele\u011fin ad\u0131. [eski F\u00fcrs inan\u0131\u015f\u0131na g\u00f6re o \ng\u00fcn ya\u011fmur ya\u011farsa erkeklere, ya\u011fmazsa kad\u0131nlara ait san\u0131l\u0131r \nve hangi s\u0131n\u0131fa ait ise onlar suya girip y\u0131kan\u0131rlar ve \nbirbirleriyle su serpi\u015fip e\u011flenirlermi\u015f]. \nab\u00e2-p\u00fb\u015f \n(a.f.b.i.) 1. aba giyen, dervi\u015f. 2. rind. 3. fakir. \n\u00e2b\u00e2r \n(a.i. bi'r 'in c.) su kuyular\u0131. \n\u00e2b\u00e2r \n(f.i.) hesap defteri. \n\u00e2b\u00e2r-g\u00eer \n(f.b.s.) hesap defterlerini tutan, muhasebeci, sayman. \n\u00e2b\u00e2t \n(a.i. ibt veya \u0131b\u0131t'\u0131n c.) koltuk altlan. \nabb \n\u0131\u015f\u0131k. (bkz: n\u00fbr, ziy\u00e2') \nabb\u00e2s \n(a.i.) 1. arslan. (bkz: esed, gazanfer, \u015f\u00eer). 2. Peygamberimizin \namcalar\u0131ndan, Mekke fethinde M\u00fcsl\u00fcman olan z\u00e2t. \nAbb\u00e2s\u00ee \n(a.s. c. Abb\u00e2siy\u00e2n, Abb\u00e2siyy\u00fbn) 1. Hz. Abb\u00e2s'a mensup olan. \n2. i. Emev\u00eeler'den sonra kurulan halifelik. (750-1258). 3. i. \n\u00eeran \u015fah\u0131 Abbas taraf\u0131ndan \u00e7\u0131kar\u0131lan para. \nAbb\u00e2siy\u00e2n \n(f.i.); Abb\u00e2siyy\u00fbn (Abbasi'nin c.) Abbas\u00ee hal\u00eefeleri. \n\u00e2b-b\u00e2z \n(f.b.s.) su cambaz\u0131. \n\u00e2b-ber\u00een \n(f.b.i.) nehir, \u0131rmak ve \u00e7a\u011flayan kenarlannda suyun \u015fiddetle \nd\u00f6k\u00fclmesinden meydana gelen i\u00e7i oyulmu\u015f kovuk. \n\u00e2b-c\u00e2me \n(f.b.i.) su kab\u0131. \n\u00e2b-\u00e7er\u00e2 \n(f.b.i.) kahvalt\u0131. \n\u00e2b-\u00e7\u00een \n(f.b.i.) \u00f6l\u00fc y\u0131kay\u0131c\u0131ya ait ve \u00f6l\u00fcy\u00fc kurulamaya yarayan \npe\u015ftemal, bez. \nabd \n(a.i.c. ib\u00e2d, \u00e2'b\u00e2d, ab\u00eed) k\u00f6le, kul. (bkz: bende). \nabd-i \u00e2sim \ng\u00fcnahk\u00e2r, su\u00e7lu kul. \nabd-i m\u00fc\u015fter\u00e2 \npara ile sat\u0131n al\u0131nm\u0131\u015f k\u00f6le. \nabd-\u00fcl-kadir \n1. Allah'\u0131n kulu; 2. erkek ad\u0131. \n\u00e2b-d\u00e2de \n(f.b.s.) su verilmi\u015f, sulanm\u0131\u015f. \nabd\u00e2l \n(a.i. bed\u00eel'in c.), (bkz. ebd\u00e2l). \nabd\u00e2l\u00e2n \n(f.i- abd\u00e2l'\u0131n c.) abdallar [bunlar 7, 40, 70 olarak say\u0131l\u0131r]. \n\u00e2b-d\u00e2n \n(f.b.i.) 1. su kab\u0131, kova. 2. sidik kavu\u011fu, mesane. \n\u00e2b-d\u00e2r \n(f.b.s.) 1. sulu, taze. 2. parlak. 3. sa\u011flam v\u00fccutlu. 4. n\u00fckteli. 5. \nzarif, g\u00fczel. 6. ho\u015f. 7. i. su veren hizmet\u00e7i. \n\u00e2b-dend\u00e2n \n(f.s.) \u015fa\u015fk\u0131n, saf, b\u00f6n; ma\u011fl\u00fbp, \u00e2ciz [kimse]. \n\u00e2b-dest \n(f.b.i.) 1. namaz vesaire i\u00e7in din ic\u00e2b\u0131na g\u00f6re el, a\u011f\u0131z (bkz: \nmazmaza), burun (bkz: istin\u015fak), y\u00fcz; dirseklere kadar kollan \nve a\u015f\u0131kkemi\u011fi \u00fcst\u00fcne kadar ayaklar\u0131 y\u0131kama, kulaklara, \nboyuna ve ba\u015fa meshetme (bkz: vuz\u00fb'). 2. el y\u0131kama suyu. 3. ","gaita ve idrar \u00e7\u0131karma ameliyesi; gaita; idrar. 4. paylama, \nazarlama, [...ini almak, ...ini vermek fiilleriyle kullan\u0131l\u0131r]. \n\u00e2bdest\u00e2n, \u00e2bdest-d\u00e2n \n(f.b.s.) abdest, su ibri\u011fi. \nabdest-h\u00e2ne \n(f.b.i.) 1. apte-s\u00e2ne, ayak yolu, hela. (bkz: \u00e2b-r\u00eez). 2. abdest \nalacak yer. \n\u00e2bdestlik \n(f.t.b.i.) bir nev\u00ee k\u0131sa c\u00fcbbe. \n\u00e2b-dih \n(f.b.i.) zariflik ve g\u00fczellik veren [s\u00fcs]. \nabd-\u00fcl-lez\u00eez \n(a.b.i.) Akdeniz b\u00f6lgesinde ve Afrika'da yeti\u015fen bir a\u011fac\u0131n \ndut kurusuna benzeyen ya\u011fl\u0131 ve tatl\u0131ms\u0131 bir meyvas\u0131. (bkz: \nhabb-\u00fcl-lez\u00eez). \nabede \n(a.s. \u00e2bid'in c.) ib\u00e2det edenler, tap\u0131n an lar. \nabede-i esn\u00e2m, abede-i evs\u00e2n puta tapanlar. \n\u00e2beft \n(f.i.). (bkz. \u00e2b\u00e2ft). \n\u00e2bek \n(f.i.) 1. sulu, su dolu olan \u015feyler. 2. c\u0131va. (bkz. z\u00eebak). 3. \nkabarc\u0131k denilen sivilce, \u00e7\u0131ban. \n\u00e2'bel \n(a.s.) 1. \u00e7ok sert [ta\u015f]. 2. i. ta\u015fl\u0131k da\u011f.' \n\u00e2b-end\u00e2m \n(f.b.i.) g\u00fczel, ten\u00e2siipl\u00fc endam; g\u00fczellik. \n\u00e2b-end\u00e2z \n(f.b.i.) su m\u00fchendisi. \n\u00c2ber \n(a.h.i.) Nuh'un erkek torunu. \naber\u00e2t \n(a.i. abre'nin c.) g\u00f6z ya\u015flan. \nabes \n(a.s.) bo\u015f, sa\u00e7ma [\u015fey]. \nAbesle i\u015ftigal etmek \nbo\u015f \u015feylerle u\u011fra\u015fmak. \nabes-g\u00fb \n(a.f.b.s.) bo\u015f s\u00f6z s\u00f6yleyen, sa\u00e7ma konu\u015fan. \nabesiyy\u00e2t \n(a.i.c.) i\u015fe yaramaz \u015feyler, sa\u00e7mal\u0131klar, (bkz: t\u00fcrreh\u00e2t) \n\u00e2b-g\u00e2h \n(f.b.i.) 1. su biriken yer, havuz. 2. anat. karn\u0131n, kaburga \nkemikleri k\u0131k\u0131rda\u011f\u0131 ve k\u0131sa kaburgalar alt\u0131nda olan nahiyesi, \nbo\u015f b\u00f6\u011f\u00fcr. \n\u00e2b-g\u00eene \n(f.b.i.) 1. billur. 2. \u015fi\u015fe, s\u00fcrahi; kadeh. 3. ayna. 4. elmas. 5. \nk\u0131l\u0131\u00e7; b\u0131\u00e7ak. 6. g\u00f6z ya\u015f\u0131. 7. sevgilinin kalbi. 8. \u015farap. \n\u00e2b-g\u00eer \n(f.b.i.) 1. su biriken yer, havuz. 2. dokumac\u0131 f\u0131r\u00e7as\u0131. \n\u00e2b-g\u00fbn \n(f.b.s.) 1. suya benzer. 2. mavi renk. 3. i. g\u00f6k. 4 . parlak [k\u0131l\u0131\u00e7 \nv.b.]. 5. i. ni\u015fasta. \n\u00e2b-g\u00fbn kafes \n(f.b.i.) g\u00f6ky\u00fcz\u00fc. \nabher \n(a.i.) 1. nergis \u00e7i\u00e7e\u011fi. 2. yasemin. 3. zerrinkadeh \u00e7i\u00e7e\u011fi. 4. \ndolu kap, dolu kadeh. \nabher\u00ee \n(a.s.) nergis gibi, nergisimsi. \n\u00e2b-hest \n(f.b.i.) bozulmu\u015f meyva [kavun, karpuz v.b.]. \n\u00e2b-h\u00eez \n(f.b.i.) \u00e7ok y\u00fckselen su dalgas\u0131. \n\u00e2b-h\u00fbn, \u00e2b-h\u00fbst \n(f.b.i.) 1. ada. 2. sel suyunun oydu\u011fu \u00e7ukur, kovuk. 3. orman \ni\u00e7inde batakl\u0131k. 4. \u00e7e\u015fme; su yolu. \n\u00e2b-h\u00fbr, \u00e2b-h\u00fbrd \n(f.b.s.) 1. su i\u00e7mi\u015f olan [kimse]. 2. i. su ve yemek. 3. i. g\u00fcnl\u00fck \nyiyecek. 4. i. nasip, k\u0131smet. 5. i. k\u0131sa bir istirahat i\u00e7in durma. \n6. i. i\u00e7ilecek su kab\u0131. 7. i. i\u00e7me suyu bulunan yer. \n\u00e2b-hurde \n(f.b.s.) su i\u00e7en. \n\u00e2b\u0131k \n(a.s.) 1. sebepsiz olarak efendisinin yan\u0131ndan ka\u00e7an k\u00f6le. 2. \nc\u0131va. (bkz. \u00e2bek, z\u00eebak). \n\u00e2b\u00ee \n(a.s. ib\u00e2'dan) \u00e7ekinen, nazlanan, sak\u0131nan; tiksinen. \n\u00e2b\u00ee \n(f.i.) 1. ayva. 2. s. suda ya\u015fayan ve suda h\u00e2s\u0131l olan. 3. s. a\u00e7\u0131k \nmavi. \n\u00e2bid \n(a.i.c. ev\u00e2bid) mesel, yan\u0131ltma\u00e7. ","\u00e2b\u00eed \n(f.i.) k\u0131v\u0131lc\u0131m. \nab\u00eed \n(a.i. abd'in c.) kullar, k\u00f6leler, (bkz: a'b\u00e2d). \n\u00e2bid \n(a.s. ib\u00e2det'den. c. abede; m\u00fcen.\u00e2bide ib\u00e2det (kulluk) eden, \ntap\u0131nan (bkz: z\u00e2hid). \n\u00e2bid-\u00e2ne \n(a.f.zf.) ib\u00e2det edene yak\u0131\u015facak bir surette, (bkz: z\u00e2hid\u00e2ne). \n\u00e2bid\u00e2t \n(a.i. yanl\u0131\u015f olarak \u00e2bide'nin c.) an\u0131tlar. \n\u00e2bid\u00e2t-\u0131 isl\u00e2miyye \nisl\u00e2m medeniyeti an\u0131tlar\u0131. \n\u00e2bid\u00e2t-\u0131 kad\u00eeme \nilk \u00e7a\u011flardan kalma an\u0131tlar. \n\u00e2bid\u00e2t \n(a.i. ve s.) ib\u00e2det eden, inanm\u0131\u015f kad\u0131nlar. \n\u00e2bide \n(a.i.c. ev\u00e2bid). [\u00e2bid\u00e2t yanl\u0131\u015ft\u0131r] yadig\u00e2r kalacak eser, an\u0131t. \na'bide \n(a.i. abd'in c.) k\u00f6leler. \n\u00e2bidev\u00ee \n(a.s.) 1. \u00e2bide gibi, \u00e2bideyi and\u0131r\u0131r, an\u0131tsal. 2. \u00e7ok b\u00fcy\u00fck, fr. \n\u0131no\u0131u\u0131-mental. (bkz: muazzam). \n\u00e2bid\u00een \n(a.i. ve s. \u00e2bid'in c.) ib\u00e2det edenler; inanm\u0131\u015flar. \n\u00e2bil \n(a.s.) 1. koyun, at ve deve gibi hayvanlara iyi bakan [adam]. \n2. \u00e7ay\u0131rda otlayarak suya muhta\u00e7 olmayan [hayvan]. \n\u00e2bile \n(f.i.) 1. sivilce, k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7\u0131ban. 2. su kabarc\u0131\u011f\u0131. \n\u00e2bile-i pist\u00e2n \nmeme d\u00fc\u011fmesi, ucu. \n\u00e2bile-i r\u00fbh-i felek \nastr . y\u0131ld\u0131zlar. \n\u00e2bile-i r\u00fbz \nG\u00fcne\u015f, (bkz ; \u00c2ft\u00e2b, Hur\u015f\u00eed, Mihr, \u015eems). \n\u00e2bir \n(a.s. ub\u00fbr'dan. c. \u00e2bir\u00fbn, \u00e2bir\u00een) bir yerden ge\u00e7en, ge\u00e7ici. \nab\u00eer \n(a.i.) 1. bir ila\u00e7 terk\u00eebi. [bu terkip; beyaz sandal, s\u00fcnb\u00fcl k\u00f6k\u00fc, \nk\u0131rm\u0131z\u0131 g\u00fcl, turun\u00e7 ve i\u011fde \u00e7ekirdekleri, n\u00e2ren\u00e7 gibi g\u00fczel \nkokulu b\u00e2z\u0131 otlarla bir miktar do\u011fulmu\u015f miskten meydana \ngelirmi\u015f]. 2. g\u00fczel koku. \n\u00e2bir\u00een , \u00e2bir\u00fbn \n(a.s. \u00e2bir'in c.), (bkz. \u00e2bir). \n\u00e2bis \n(a.s.) alayc\u0131, sayg\u0131s\u0131z. \n\u00e2bis \n(a.s.) as\u0131k suratl\u0131, y\u00fcz\u00fc ek\u015fi [kimse], \n\u00e2bist \n(f.s.) gebe. (bkz: \u00e2bist\u00e2n, abiste, abisten). \n\u00e2bist\u00e2n \n(f.s.) 1. gizli, gizleme. 2.gebe. \n\u00e2biste \n(f.s.) 1. (bkz: \u00e2yi\u015ftene). 2. gebe, h\u00e2mile. \n\u00e2bisten \nh\u00e2mile.2. di\u015fi. \n\u00e2bisten-g\u00e2h \n(f.b.i.) 1. gebelik yeri, rahim, d\u00f6l yata\u011f\u0131. 2. D\u00fcny\u00e2, \u00e2lem. \n\u00e2bisten\u00ee \n(f.i.) gebelik. \n\u00e2bi\u015fhor \n(f.i.) 1. [hayvan ve insan]sulama yeri. 2. i\u00e7me kab\u0131. 3. g\u00fcnl\u00fck \nyiyecek.4. dinlenmek i\u00e7in k\u0131sa bir duraklama. \n\u00e2bi\u015ften-g\u00e2h \n(f.b.i.) 1. gizli yer,gizlenecek yer. 2. aptes\u00e2ne (bkz: \u00e2bi\u015ft- \ng\u00e2h,\u00e2bi\u015ft-geh). \n\u00e2bi\u015ft-g\u00e2h, \u00e2bi\u015ft-geh \n(f.b.i.) 1. gizli yer, gizlenecek yer. 2. aptes\u00e2ne. \n\u00e2biye \n(a.s.) y\u00fcz\u00fcn\u00fc \u00f6rt\u00fc ile \u00f6rten utanga\u00e7kad\u0131n veya k\u0131z. \n\u00e2biye \n(a.s. m\u00fcen.) g\u00fczel, zarif [k\u0131z]. \n\u00e2bk\u00e2me \n(f.i.) 1. Ba\u011fdat ve Anadolu'nun b\u00e2z\u0131 Do\u011fu illerinde yap\u0131lan \ntur\u015fu ve salata nevinden bir kat\u0131k. 2. ek\u015fi hamurdan pi\u015firilip \nsirkeye konulan ve tur\u015fu yerine kullan\u0131lan bir yiyecek; piyaz; \nsalata. \n\u00e2bk\u00e2r \n(f.b.i.) 1. sucu, saka. 2. saki, kadeh sunucu. 3. \u015farap t\u00fcccar\u0131. 4. \n\u015farap ayya\u015f\u0131. \nabkar\u00ee \n(a.s.) b\u00fcy\u00fck bir ustal\u0131kla i\u015flenmi\u015f kuma\u015flara s\u0131fat olarak ince, \n\u00e7ok g\u00fczel m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelen bu kelime, Yemen'in bir taraf\u0131nda ","bulunan ve cinlerin oturdu\u011fu san\u0131lan Abkar \u015fehrinin ad\u0131ndan \nal\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. \n\u00e2b-kend \n(f.b.i.) 1. dere, su ge\u00e7idi. 2. havuz. \n\u00e2b-ke\u015f \n(f.b.s.) 1. su \u00e7eken. 2. i. delikli kevgir. 3. i. sucu, saka. 4. i. \ns\u00e2k\u00ee, kadeh sunucu. 5. i. \u015farap tiryakisi. \n\u00e2b-k\u00fbr \n(f.b.i.) l\u00e2\u011f\u0131m \u00e7ukuru, pisli\u011fin akt\u0131\u011f\u0131 yol ve delik. \n\u00e2bl\u00eese \n(f.i.) tarlay\u0131 tohumlayan, ekinci. \n\u00e2bl\u00fbc, \u00e2bl\u00fbk \n(f.i.) \"n\u00f6bet \u015fekeri\" denilen \"nebat \u015fekeri\". \n\u00e2b-n\u00e2k \n(f.b.s.) 1. sulu. 2. \u0131slak, nemli. \n\u00e2b-n\u00e2me \n(f.b.s.) su m\u00fcn\u00e2sebetiyle yaz\u0131lan \u015fiir. \n\u00e2bn\u00fbs \n(f.i.) abanoz denilen sert ve siyah bir a\u011fa\u00e7. \nabn\u00fbs\u00ee \n(f.b.s.) 1. abanoz; abanozdan yap\u0131lm\u0131\u015f. 2. abanoz gibi[siyah]. \n3. i. aba- \nabn\u00fbsiyye \n(f.a.i.) bot.abanozgiller, fr. ebenacees. \n\u00e2b-r\u00e2h, \u00e2b-r\u00e2he \n(f.b.i.) su yolu, mecra, kanal. \n\u00e2b-r\u00e2ne \n(f.b.i.) su yollar\u0131na ve borular\u0131na bakan m\u00fchendis, su \nm\u00fchendisi. \nabr\u00e2\u015f \n(a.s.) 1. alacal\u0131, benekli [at]. 2. beyaz ve k\u0131rm\u0131z\u0131 alaca renk. 3. \nv\u00fccudunda sam lekesi bulunan [adam]. \nabre \n(a.i.c. aber\u00e2t) g\u00f6z ya\u015f\u0131. (bkz: \u00e2b-z\u00eeh2, dem'). \n\u00e2b-r\u00eez \n(f.b.i. ve s.) 1. su ak\u0131tan. 2. aptes\u00e2ne. 3. ibrik, \u00e7irkef \u00e7\u00f6mle\u011fi, \nhavruz, l\u00e2z\u0131ml\u0131k. \n\u00e2br\u00fbd \n(f.b.i.) s\u00fcnb\u00fcl; nil\u00fcfer. \nabs\u00e2l, \u00e2bs\u00e2l\u00e2n \n(f.i.) bah\u00e7e, park, koru. \n\u00e2b-seyr \n(f.a.b.s.) su gibi akan, y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fc \u00e7abuk at. \n\u00e2b-s\u00fcv\u00e2r \n(f.b.s.) 1. su y\u00fcz\u00fcnde y\u00fczen. 2. su y\u00fcz\u00fcndeki kabarc\u0131k. \n\u00e2b-s\u00fcv\u00e2r\u00e2n \n(f.b.i.c.) suyun veya \u015farab\u0131n \u00fczerindeki kabarc\u0131klar. \n\u00e2b-\u015f\u00e2r \n(f.b.i.) su \u015far\u0131lt\u0131s\u0131, \u015fel\u00e2le. \n\u00e2b-\u015f\u00eeb \n(f.b.i.) dere gibi a\u015fa\u011f\u0131 akan su, ak\u0131nt\u0131, akarsu. \n\u00e2b-\u015fin\u00e2s \n(f.b.i.) 1. sudan anlayan. 2. su yolcu. 3. gemi k\u0131lavuzu. \nabt \n(a.i.) 1. yalan. 2. \u015f\u00fcphe uyand\u0131r\u0131c\u0131 hareket. \n\u00e2b-t\u00e2b \n(f.b.i.) (bkz: \u00e2b \u00fc t\u00e2b). \n\u00e2b-t\u00e2be \n(f.b.i.) 1. bah\u00e7\u0131van kovas\u0131, ibrik. 2. G\u00fcne\u015f bi\u00e7iminde yap\u0131lan \nm\u00fccevher, (bkz: \u00e2ft\u00e2be2). \n\u00e2b\u00fb \n(f.i.) nil\u00fcfer \u00e7i\u00e7e\u011fi. \nab\u00fbs \n(a.s. ub\u00fbset'den) somurtkan. \nab\u00fbs-\u00fcl vech \nsurat\u0131 as\u0131k, as\u0131k suratl\u0131. \n\u00e2b-vend \n(f.b.i.) su kab\u0131, ma\u015frapa, bardak. \n\u00e2b-verz \n(f.b.s.) suda me\u015fkeden, suda y\u00fczen, y\u00fczge\u00e7. \n\u00e2b-y\u00e2r \n(f.b.s.) 1. sulayan, sulay\u0131c\u0131. 2. me\u00e7. feyizlendiren, \nbereketlendiren. \n\u00e2b-y\u00e2r\u00ee \n(f.b.i.) 1. sulay\u0131c\u0131l\u0131k. 2. me\u00e7. yard\u0131m. \n\u00e2b-y\u00e2r\u00ee-i himmet \nhimmet yard\u0131m\u0131. \n\u00e2bzen \n(f.b.i.) 1. k\u00fc\u00e7\u00fck havuz. 2. banyo, (bkz: \u00e2b-\u0131 \u015feng). \n\u00e2b-zih \n(f.b.i.) 1. su s\u0131z\u0131nt\u0131s\u0131, su kayna\u011f\u0131. 2. g\u00f6z ya\u015f\u0131. (bkz: \nabre,dem'). \n\u00e2b-z\u00fcr\u00fcft \n(f.b.s.) eskimi\u015f, bozulmu\u015f [kavun, karpuz gibi \u015feyler]. \n\u00e2c \n(a.i.) fildi\u015fi, ba\u011fa. \n\u00e2c \n(f.i.) bot. \u0131lg\u0131n [a\u011fa\u00e7]. \nac\u00e2c \n(a.i.) 1. bulut. 2. duman. ","ac\u00e2fet \n(a.i.) zay\u0131fl\u0131k, \u00e7elimsizlik. \nac\u00e2ib \n(a.s. ac\u00eebe'nin c.) \u00e7ok tuhaf \u015fey, anla\u015f\u0131lmaz. \nac\u00e2ib-i seb'a-i \u00e2lem \nd\u00fcnyan\u0131n 7 acibesi, 7 tane \u015fa\u015f\u0131lacak \u015feyi. [1. M\u0131s\u0131r \npiramitleri. 2. B\u00e2bil'de Semiramis'in asma bah\u00e7eleri. 3. Ze- \nus'un heykeli. 4. Rodos heykeli. 5. Efes'te Artemis-Diana \nma'bedi. 6. Bodrum' (Halikarnas) da Mosoleus'un t\u00fcrbesi. 7. \niskenderiye deniz feneri]. \nAc\u00e2ib-\u00fcl-Mahl\u00fbkat \n(yarat\u0131klar\u0131n acayipli\u011fi) XV. y\u00fczy\u0131l m\u00fcn\u015filerinden Yaz\u0131c\u0131o\u011flu \nAhmet B\u00eecan'm Arap\u00e7adan terc\u00fcme etti\u011fi, yer, g\u00f6k ve \ndenizlerdeki garabetlerden bahseden eseri. \nac\u00e2ib\u00e2t \n(a.i. ac\u00e2ib'in c.) 1. acayip \u015feyler. 2. normale ayk\u0131r\u0131 gelen, \nyad\u0131rganan mahl\u00fbklar\u0131 inceleyen ilim. 3. normale ayk\u0131r\u0131 \nyarat\u0131lm\u0131\u015f mahl\u00fbklar. \nac\u00e2iz \n(a.s. ac\u00fbz ve ac\u00fbze'nin c.) koca kanlar. \n\u00e2c\u00e2k \n(f.i.) toprak, (bkz: h\u00e2k). \n\u00e2c\u00e2l \n(a.i. ecel'in c.) v\u00e2deler, tabi\u00ee \u00f6mr\u00fcn sonlan, gayetler, \u00f6l\u00fcmler. \nac\u00e2le \n(a.i.). [asl\u0131 ic\u00e2le'dir]. (bkz: ic\u00e2le). \nac\u00e2let \n(a.i.). [asl\u0131 ic\u00e2let'dir]. (bkz: ic\u00e2let). \nac\u00e2leten \n(a.zf.) [asl\u0131 ic\u00e2leten'dir]. (bkz: ic\u00e2leten). \n\u00e2c\u00e2m \n(a.i. ecme'nin c.) me\u015felik, kam\u0131\u015fl\u0131k, a\u011fa\u00e7l\u0131klar. \na'c\u00e2m \n(a.i. Acem'in c.) Acemler, Arap olmayan kavimler, iranl\u0131lar, \n(bkz: e\u00e2cim). \n\u00e2c\u00e2n \n(f.i.) polis. \n\u00e2c\u00e2r \n(a.i. ecr'in c.) kiralar, m\u00fck\u00e2fatlar. \nacc \n(a.i.) ba\u011f\u0131rma, na're. \n\u00e2cc \n(a.s. m\u00fcen. \u00e2cce) kalabal\u0131k. \nacc\u00e2c \n(a.s.) 1. g\u00fcr\u00fclt\u00fcl\u00fc. 2. f\u0131rt\u0131nal\u0131,r\u00fczg\u00e2rl\u0131; soyu temiz [at]. \n\u00e2ce \n(a.s.) bir tane fildi\u015fi. \naceb \n(a.i.) acaba, hayret, gariplik, \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. \na'ceb \n(a.s.) (daha, \u00e7ok, pek) acayip, tuhaf ve garip olan. \na'ceb-\u00fcl-ac\u00e2ib \n1) \u00e7ok garip ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 olan.(bkz: garib). 2) Manyas'l\u0131 \nMahmut'un d\u00eene ve hekimli\u011fe ait eseri. \naceb\u00e2 \n(a.e. acib'den) \u015f\u00fcphe ve teredd\u00fct bildiren edat, acaba, (bkz: \n\u00e2y\u00e2). \na'cef \n(a.s.) ince, zay\u0131f. \na'cel \n(a.s.) pek acul, \u00e7ok acele eden. \nacele \n(a.i.) \u00e7abuk, \u00e7abukluk, (bkz: isti'c\u00e2l) \naceleten \n(a.zf.) \u00e7ar\u00e7abuk, (bkz: ale-l-acele) \nacem \n(a.i.) harflere nokta koyma. \nAcem \n(a.i.c. a'c\u00e2m) 1. Arap olmayan, Araptan gayri olan kavim. 2. \niranl\u0131lar. \nA'cem \n(a.i.c. e\u00e2cim) Arap kavminden olmayan kimse. \nacem-\u00e2ne \n(a.f.zf.) Acemlere yak\u0131\u015f\u0131r-cas\u0131na. \nacem-a\u015f\u00eer\u00e2n (makam\u0131) \n(a.f.b.i.) m\u00fcz. T\u00fcrk musikisinde kullan\u0131lan \u015fed makamlardan \nbiri. Bu makam \u00e7arg\u00e2h makam\u0131n\u0131n acem-a\u015f\u00eer\u00e2n perdesi \n\u00fczerine nakledilmi\u015f \u015feklidir. Dominant\u0131 \u00e7arg\u00e2h, tonikas\u0131 \nAcem-a\u015f\u00eer\u00e2n perdeleridir. \nacem-a\u015f\u00eer\u00e2n (perdesi) \n(a.f.t.b.i.) muz. aral\u0131klar\u0131 birbirine m\u00fcsavi olmayan 24 \ndereceli T\u00fcrk musikisi ses dizisinin kaba \u00e7\u00e2rg\u00e2hdan ba\u015flamak \n\u00fczere d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc perdesinin ad\u0131. ","acem\u00ee \n(a.s.c. acemiy\u00e2n) 1. tecr\u00fcbesiz, toy. 2. iranl\u0131. \na'cem\u00ee \n1. Arap olmayan, iranl\u0131. 2. Acemce. 3. beceriksiz [kimse]. 4. \ndilsiz. \nacem-\u0131rak \n(a.b.i.) muz. ad\u0131na anonim bir edvarda rastlanan isim. \nacem-ist\u00e2n \n(a.f.b.i.) iran \u00fclkesi. \nacemiy\u00e2n \n(a.f.b.s. acem\u00ee'nin c.) 1. tecr\u00fcbesizler, toylar. 2 . iranl\u0131lar. \nacem-k\u00fcrd\u00ee \n(a.f.b.i.) muz. T\u00fcrk musikisinde kullan\u0131lan m\u00fcrekkep bir \nmakamd\u0131r. Acem makam\u0131n\u0131 te\u015fkil eden acem-a\u015f\u00eer\u00e2n ve u\u015f\u015fak \nmakamlar\u0131 dizilerinin pest taraf\u0131na bir k\u00fcrd\u00ee d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcn\u00fcn \nkat\u0131lmas\u0131yla terkip edilmi\u015ftir. Makam\u0131n melodik seyrinde \n\u00f6nce Acem makam\u0131n\u0131n, sonra da k\u00fcrd\u00ee d\u00f6rtl\u00fcs\u00fcyle k\u00fcrd\u00ee \nmakam\u0131n\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterir. \nacem-perest\u00ee \n(a.f.b.i.) 1. \u00eeran sanat ve edebiyat\u0131na kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fck ve bu \nsanat ve edebiyat taraftarl\u0131\u011f\u0131. 2. Iran taklit\u00e7ili\u011fi. \nacem-p\u00fbselik \n(a.f.b.i.) muz. tahminen iki as\u0131rl\u0131k bir m\u00fcrekkep makamd\u0131r. \nAcem m\u00fcrekkebine, bir p\u00fbselik be\u015flisi il\u00e2vesinden \ndo\u011fmu\u015ftur. B\u00fct\u00fcn p\u00fbselikli m\u00fcrekkep makamlar gibi l\u00e2- \nd\u00fcg\u00e2h perdesinde durur; p\u00fbselik be\u015flisini inici bir \u015fekilde icra \nederek karar verir. Acemde oldu\u011fu gibi burada da g\u00fc\u00e7l\u00fc \nperdesi bilhassa re-nev\u00e2d\u0131r. Donan\u0131ma acem gibi bir si i\u00e7in \nbir koma bemol\u00fc konulur; \u00eec\u00e2bederse nota i\u00e7inde acem'deki \ngibi si bekar ve si k\u00fc\u00e7\u00fck m\u00fccenneb bemol\u00fc, p\u00fbselik i\u00e7in ise, \ns\u00e2dece si bekar il\u00e2ve olunur. \nacem-rast \n(a.f.b.i.) muz. ad\u0131na K\u0131r\u015fehirli Yusufun edvar\u0131nda (XV. yy.) \nrastlanan makam. \nacern-u\u015f\u015fak \nmuz. ad\u0131na M\u00fcstakimz\u00e2de S\u00fcleyman'\u0131n dergisinde (XVII. \nyy.) rastlanan makam. \nacem-zirke\u015f\u00eede \n(a.f.b.i.) muz. ad\u0131na K\u0131r\u015fehirli Yusufun edvar\u0131nda (XV. yy.) \nrastlanan makam. \n\u00c2cer \n(a.h.i.) ismail Peygamber'in anas\u0131, (bkz: H\u00e2cer). \n\u00e2cer, \u00e2cir, \u00e2c\u00fcrr \n(a.i.) tu\u011fla, kiremit. \na'cez \n(a.s. \u00e2ciz'den) \u00e7ok \u00e2ciz ve kudretsiz. \naceze \n(a.f. \u00e2ciz'in c.) d\u00fc\u015fk\u00fcnler, g\u00fc\u00e7s\u00fczler, beceriksizler, zay\u0131flar. \n\u00e2c\u00ee \n(a.s.) 1. fildi\u015finden yap\u0131lm\u0131\u015f, fildi\u015fine ait. 2. fildi\u015fi sat\u0131c\u0131s\u0131, \ni\u015f\u00e7isi. \nac\u00eeb \n(a.s. aceb'den) tuhaf. \nac\u00eeb-\u00fcl-k\u0131y\u00e2fe \nk\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yafeti tuhaf olan. (bkz. garip). \n\u00e2cib \n(a.s. aceb'den) \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. \nac\u00eebe \n(a.i.) \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. \nac\u00eebe-i hilkat \nhilkat acibesi, anormal ya-rad\u0131lm\u0131\u015f. (bkz: u'c\u00fbbe). \n\u00e2cil \n(a.s. ecel'den. m\u00fcen. \"\u00e2cile\") v\u00e2deye ba\u011fl\u0131, v\u00e2desi geldi\u011finde \nyap\u0131lacak olan, ertelenmi\u015f. \n\u00e2cil \n(a.s. acele'den) acele eden, acele, gecikmez. \n\u00e2cil-\u00e2ne \n(a.f.zf.) 1. acele edene ait. 2. \u015fimdiki zamana ait. \n\u00e2cilen \n(a.zf. ecel'den) sonradan, ge\u00e7, v\u00e2desi geldi\u011finde yap\u0131lmak \n\u00fczere. \n\u00e2cilen veya \u00e2cilen \ner veya ge\u00e7. \n\u00e2cilen \n(a.zf. acele'den) tezelden, gecikmeden, (bkz: m\u00fcsta'celen). \n\u00e2cin \n(a.s.) rengi ve tad\u0131 de\u011fi\u015fmi\u015f, bozulmu\u015f pis su. \nac\u00een \n(a.s.) yo\u011furulmu\u015f \u015fey, hamur, macun. ","Lahm-i ac\u00een \nyo\u011furulmu\u015f, m\u00e2cunla\u015fm\u0131\u015f et, lahmacun. \nac\u00een\u00ee \n(a.s.) 1. hamur gibi, hamur, macun k\u0131vam\u0131nda. 2. kim. \nhamurumsu, fr. pateux. \nac\u00eeniyyet \n(a.i.) hamur, macun h\u00e2linde olma. \n\u00e2cir \n(a.s. ecr'den) elindekini bir ba\u015fkas\u0131na kiralayan. \n\u00e2c\u00ee\u015f \n(f.i.) \u00fc\u015f\u00fcme. \naciz \n(a.i.). (bkz. acz). \n\u00e2ciz \n(a.s. acz'den. c. \u00e2ciz\u00e2n) 1. eli ermez, beceriksiz, kabiliyetsiz. \n2. zay\u0131f, g\u00fc\u00e7s\u00fcz. \n\u00e2ciz\u00e2n \n(a.s. \u00e2ciz'in c.) \u00e2cizler. \n\u00e2ciz-\u00e2ne \n(a.f.zf.) beceriksizcesine; al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fckle. \n\u00e2ciz\u00ee \n(a.f.i.) \nl. \nkabiliyetsizlik, \nbeceriksizlik. \n2. \ntevazu, \nal\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck. \n\u00e2ciz\u00ee \n(a.f.s.) fakir, al\u00e7akg\u00f6n\u00fcll\u00fc kimseye ait, y\u00e2ni \"benimki\". \n\u00e2ciziyyet \n(a.i.) 1. beceriksizlik, kabiliyetsizlik. 2. fakirlik; tevazu. \nacmiyy \n(a.s.) ak\u0131ll\u0131, anlay\u0131\u015fl\u0131, ince fikirli. \nacn \n(a.i.) yo\u011furma. \nac\u00fbl \n(a.s.) aceleci, i\u00e7i dar. \nac\u00fbl-\u00e2ne \n(a.f.zf.) acele edene yak\u0131\u015f\u0131r surette. \nac\u00fbz, ac\u00fbze \n(a.i.) kocakar\u0131, me\u00e7. cad\u0131 kar\u0131. (bkz: p\u00eere-zen). \n\u00e2c\u00fcl \n(f.i.) ge\u011firme. \n\u00e2c\u00fcr \n(a.i.) 1. tu\u011fla. 2. kiremit. 3. kerpi\u00e7, (bkz: \u00e2cer). \n\u00e2c\u00fcr\u00ee \n(a.i.) tu\u011flac\u0131, kiremit\u00e7i. \n\u00e2c-\u00fcs-sinn \n(a.b.i.) biy. fildi\u015fi, fr. ivoire. \nacz \n(a.i.) 1. beceriksizlik. 2. ed. d\u00fcz yaz\u0131da bir f\u0131kran\u0131n son \nc\u00fcmlesi. 3. manzumede beytin ikinci -dizesinin son \nyar\u0131s\u0131.[z\u0131dd\u0131 sadr]. \nacz-i ikd\u00e2m \nu\u011fra\u015f\u0131p da bir \u015fey yapamama, (bkz: aciz). \n\u00e2\u00e7\u00e2r \n(f.s.) 1. kat\u0131lm\u0131\u015f, kan\u015ft\u0131nlm\u0131\u015f, birle\u015ftirilmi\u015f [tur\u015fu, tarator, \nsalata ve benzerleri gibi \u015feyler]. 2. ini\u015fli yoku\u015flu, d\u00fcz \nolmayan [yer]. \"Genc\u00eene-i g\u00fcft\u00e2r\" adl\u0131 Fars\u00e7a-T\u00fcrk\u00e7e l\u00fcgatte \neserde kelimenin T\u00fcrk\u00e7e oldu\u011fu bildirilmektedir. \n\u00c2d \n(a.h.i.) \u00e7ok eskiden Yemen taraflannda bulunan ve Hud \nPeygamber taraf\u0131ndan \u00eem\u00e2na getirilemedi\u011fi i\u00e7in Allah \ntaraf\u0131ndan yok edildi\u011fine inan\u0131lan bir kavmin ad\u0131. \n\u00e2d \n(a.i.c.) \u00e2detler. \na'd\u00e2 \n(a.s.) en z\u00e2lim, pek gaddar. \na'd\u00e2' \n(a.i. ad\u00fb' ve ad\u00fcvv'\u00fcn c.) d\u00fc\u015fmanlar, ya\u011f\u0131lar. \na'd\u00e2-y\u0131 d\u00een \ndin d\u00fc\u015fmanlar\u0131. \n\u00e2d\u00e2b \n(a.i. edeb'in c.) 1. terbiyeler, utanmalar. 2. usuller, yollar, \nkaideler. \n\u00e2d\u00e2b-\u0131 asr \nzaman\u0131n usulleri. \n\u00e2d\u00e2b-\u0131 mu\u00e2\u015feret \ni\u00e7tima\u00ee ya\u015fay\u0131\u015f bilgisi, usulleri \n\u00e2d\u00e2b-\u0131 mut\u00e2vaat \nitaat usulleri. \n\u00e2d\u00e2b-\u0131 m\u00fcn\u00e2zara \nkonu\u015fma kaideleri. \n\u00e2d\u00e2b-\u0131 um\u00fbmiyye \num\u00fbm\u00ee ahl\u00e2k kaideleri. \n\u00e2d\u00e2b ve erk\u00e2n \nyol iz, y\u00f6ntem, s\u0131ra sayg\u0131. \na'd\u00e2d \n(a.i. aded'in c.) say\u0131lar. \na'd\u00e2d-\u0131 asliyye \ngr. asal say\u0131lar. \na'd\u00e2d-\u0131 kesriyye \ngr. kesir say\u0131lar\u0131. ","a'd\u00e2d-\u0131 m\u00fcteb\u00e2yine \nmat. asal say\u0131lar (aralar\u0131nda). \na'd\u00e2d-\u0131 r\u00fctbiyye \ngr. s\u0131ra say\u0131lar\u0131. \na'd\u00e2d-\u0131 tevz\u00eeiyye \ngr. \u00fcle\u015ftirme say\u0131lar\u0131. \na'd\u00e2d \n(a.i. adad ve adud'un c.) 1.s\u00e2idler, b\u00e2zular, kollar. 2. havuz \nkenanndaki b\u00fcy\u00fck ve d\u00fcz ta\u015flar, duvarlar. \na'dad \n(a.s.) kolu ince, k\u0131sa kollu[adam]. \nad\u00e2h\u00ee \n(a.i. udhiyye'nin c.) kurbanlar. \nad\u00e2hik \n(a.s. udh\u00fbke'nin c.) g\u00fcl\u00fcnecek \u015feyler, latifeler, \u015fakalar. \n\u00e2d\u00e2k \n(f.i.) ada. (bkz: cezire). \nadakk \n(a.s.) (daha, en veya \u00e7ok) dakik,ince. \na'd\u00e2l \n(a.i. \u0131dl'\u0131n c.) 1. denkler. 2. e\u015fitler, m\u00fcs\u00e2v\u00eeler. \nadal\u00e2t \n(a.i.) adale'nin c.) -kaslar. \nadal\u00e2t-\u0131 inebiyye \nanat. g\u00f6zbebe\u011fi -kaslar\u0131. \nadal\u00e2t-\u0131 m\u00fccevvefe \nanat. kalb -kaslan. \nadale \n(a.i. c. adal\u00e2t) v\u00fccutta hareketleriyapan sinirli etler, kas. \nadale-i cebhiyye \nanat. al\u0131n -kas\u0131. \nadale-i cildiyye-i unk \nanat. boyun deri kas\u0131. fr. platysma. \nadale-i d\u00e2liyye \nanat. delta kas\u0131, fr. muscle delto'ide. \nadale-i fahziyye \nanat. uyluk -kas\u0131. \nadale-i h\u0131y\u00e2tiyye \nanat. terzi -kas\u0131, fr. muscle couturier. \nadale-i hic\u00e2b-\u0131 h\u00e2ciz \nanat. diyafram kas\u0131. \nadale-i kalb \nanat. y\u00fcrek kas\u0131. \nadale-i madgiyye \nanat. \u00e7i\u011fneme kas\u0131. \nadale-i med\u00e2riyye \nanat. \u00e7evre kas\u0131, fr. muscle orbiculaire. \nadale-i mels\u00e2 \nanat. yal\u0131z kas, fr. muscle lisse. \nadale-i muass\u0131ra \nanat. b\u00fcz\u00fcc\u00fc, -b\u00fczgenkas, fr. muscle sphincter. \nadale-i mudhike \nanat. g\u00fcld\u00fcr\u00fcc\u00fc kas. \nadale-i muhattata \nanat. \u00e7izgili kas. \nadale-i mukabile \nanat. kar\u015f\u0131t kas, fr. muscle opposant. \nadale-i mu\u015ftiyye \nanat. tarak kas\u0131 kas, fr. muscle pectine. \nadale-i m\u00fcrabba'-\u0131 munharife anat. yamuk kas, fr. muscle trapeze \nadale-i m\u00fcsennene \nanat. di\u015fli kas. \nadale-i na'liye \nanat. nal\u0131ns\u0131 kas. \nadale-i rahmiyye \nanat. d\u00f6lyata\u011f\u0131 kas\u0131. \nadale-i sadriyye \nanat. g\u00f6\u011f\u00fcs kas\u0131. \nadale-i savtiyye \nanat. ses kas\u0131, fr. muscle vocal. \nadale-i sedd\u00e2diyye \nanat. t\u0131kay\u0131c\u0131 kas, fr. muscle obturateur. \nadale-i tev'emiyye-i s\u00e2k\u0131yye anat. bald\u0131r ikizkas\u0131, fr. muscle gastrocnemien. \nadale-i z\u00e2t-\u00fcr-r\u00fc\u00fbs-i sel\u00e2se anat. \u00fc\u00e7 ba\u015fl\u0131 kas. \nad\u00e2let \n(a.i.) 1. hakka ri\u00e2yetk\u00e2rl\u0131k, hak tan\u0131rl\u0131k, hakl\u0131l\u0131k, do\u011fruluk, \n(bkz: adl, d\u00e2d). 2. kad\u0131n ad\u0131. \nad\u00e2let emri \ntar. ah\u00e2liye zul\u00fcm ve taadd\u00ee edilmemesi hakk\u0131nda sadr\u00e2zam \ntaraf\u0131ndan v\u00e2l\u00eelere yaz\u0131lan emir. \nad\u00e2let-k\u00e2r \n(a.f.b.s.) \u00e2dil, adaletli, (bkz: ad\u00e2let-pen\u00e2h). \nad\u00e2let-k\u00e2r\u00e2ne \n(a.f.zf.) ad\u00e2letlicesine. \nad\u00e2let-k\u00e2r\u00ee \n(a.f.i.) \u00e2dillik. \nad\u00e2let-pen\u00e2h \n(a.f.b.s.) adaletli, (bkz: ad\u00e2let-k\u00e2r). \nadal\u00ee \n(a.s.) adaleli, sinirli ete mensup, kaslarla ilgili. ","adall \n(a.s. dal\u00e2l'den) 1. do\u011fru yoldan pek uzak olan, \u00e7ok sap\u0131tm\u0131\u015f \nbulunan, \u00e7ok fena yol tutmu\u015f olan. 2. pek \u00e7ok hat\u00e2da \nbulunan. \nad\u00e2met \n(a.i.) ahmakl\u0131k, ak\u0131ls\u0131zl\u0131k. \nadarr \n(a.s.) en zararl\u0131, (bkz: azarr). \nadarr-\u0131 m\u00fcskir\u00e2t \ni\u00e7kilerin en zararl\u0131s\u0131. \na'd\u00e2s \n(a.i. ades'in c.) mercimekler. \n\u00e2d\u00e2t \n(a.i. \u00e2det'in c.) \u00e2detler, g\u00f6renekler, usuller, tabiatlar, \nal\u0131\u015fkanl\u0131klar. \n\u00e2d\u00e2t-\u0131 medeniyyet \nmedeniyet \u00e2detleri, usulleri. \n\u00e2d\u00e2t \u00fc ahl\u00e2k \nsosy. t\u00f6re, fr. moeurs. \nad\u00e2vet \n(a.i.) d\u00fc\u015fmanl\u0131k, ya\u011f\u0131l\u0131k.(bkz: bu\u011fz). \nadd \n(a.i.) 1. sayma, say\u0131lma. 2. itib\u00e2r etme, edilme. \nadd etmek \n1) saymak; 2) itib\u00e2r etmek. \n\u00e2de \n(a.i.) \u00e2det kelimesinin Arap kaidesine g\u00f6re yap\u0131lan m\u00fcrekkep \nkelimelerdeki \u015fekli fevk-al-\u00e2de; alel-\u00e2de.. gibi. \nadd\u00e2r \n(a.i.) denizci, gemici taifesi. \naded \n(a.i.c. a'd\u00e2d) say\u0131. \naded-i \u00e2sam \nmat. -oransal say\u0131, fr. nombre rationnel. \naded-i asl\u00ee \nmat. as\u0131l say\u0131lar, \naded-i \u00e2\u015f\u00e2r\u00ee \nmat. ondal\u0131k say\u0131lar. \naded-i ferd \nmat. tek say\u0131. \naded-i gayr-i muntak \nmat. -Grandisi say\u0131,fr. nombre irrationnel. \naded-i hakik\u00ee \nmat. ger\u00e7ek say\u0131. \naded-i kesr\u00ee \nmat. kesir say\u0131lan. \naded-i menf\u00ee \nmat. negatif say\u0131. \naded-i mevh\u00fbm \nmat. -sanal say\u0131. \naded-i muntak \nmat. rasyonel say\u0131. \naded-i m\u00fcretteb \nsosy. tamsay\u0131. \naded-i m\u00fcsbet \nmat. pozitif say\u0131. \naded-i r\u00fctb\u00ee \nmat. s\u0131ra say\u0131lan. \naded-i r\u00fc\u00fbs \nfer. \u015fah\u0131slar\u0131n adedi, [bir kimse vefat edip yaln\u0131z \u00fc\u00e7 k\u0131z\u0131 kalsa \nmes'elenin mahreci aded-i r\u00fc\u00fbsuna g\u00f6re \"\u00fc\u00e7\" olur.] \naded-i silsile-i ale-l-vil\u00e2 mat. aritmetik dizi. \naded-i t\u00e2mm \nmat. tamsay\u0131. \naded-i tevzi\u00ee \nmat. \u00fcle\u015ftirme say\u0131lar\u0131. \nadeden \n(a.zf.) say\u0131 bak\u0131m\u0131ndan, say\u0131ca. \naded\u00ee, adediyye \n(a.s.) adede mensup, adetle ilgili. \nadediyy\u00e2t \n(a.i. aded\u00ee'nin c.) 1. adetle ilgili \u015feyler. 2. f\u0131k. say\u0131lan \u015feyler. \nadediyy\u00e2t-\u0131 m\u00fctef\u00e2vite \nhuk. fertleri aras\u0131nda pahaca fark bulunan ve say\u0131labilen \n\u015feyler. [karpuz ve kavun gibi]. \nadediyy\u00e2t-\u0131 m\u00fctekaribe \nhuk. fertleri aras\u0131nda pahaca fark olmayan ve say\u0131labilen \n\u015feyler [yumurta ve ceviz gibi]. \na'del \n(a.s. \u00e2dil'den) (daha, pek, en) adaletli, \u00e7ok do\u011fru. \na'del-\u00fcl-\u00e2dil\u00een \n(\u00e2dillerin en adaletlisi) Allah. \n\u00c2dem \n(a.h.i.) 1. d\u00fcny\u00e2dan ilk yarat\u0131lan adam. 2. ilk peygamber, \n(bkz: eb\u00fc-l-be\u015fer). 3. (f.c. \u00e2dem\u00e2n) \nadem \n(a.i.) yokluk, bulunmama. \nadem-i bas\u00eeret \nbasiretsizlik, g\u00f6r\u00fc\u015fs\u00fczl\u00fck. \nadem-i dikkat \ndikkatsizlik. ","adem-i emniyet \ng\u00fcvensizlik. \nadem-i if\u00e2 \nyerine getirememe, yapamama. \nadem-i ihtim\u00e2l \nolamamazl\u0131k. \nadem-i iktid\u00e2r \n1) g\u00fc\u00e7s\u00fczl\u00fck, g\u00fcc\u00fc yetmezlik. 2) intiazs\u0131zl\u0131ktan do\u011fan bir \nhastal\u0131k, fr.impuissance. \nadem-i imk\u00e2n \nimk\u00e2ns\u0131zl\u0131k, olamazl\u0131k. \nadem-imtiz\u00e2c \nbirle\u015fmezlik, ge\u00e7imsizlik, ge\u00e7inemezlik, ba\u011fda\u015fmazl\u0131k. \nadem-i ink\u0131t\u00e2 \nkesilmezlik. \nadem-i inzib\u00e2t \nyasavs\u0131zl\u0131k. \nadem-i irtib\u00e2t \nmant. ayr\u0131kl\u0131k, fr. disjonction \nadem-i istikr\u00e2r \nbir halde durmazl\u0131k. \nadem-i istim\u00e2' \nhuk.d\u00e2van\u0131n dinlenmemesi. \nadem-i i\u015ftih\u00e2 \ni\u015ftahs\u0131zl\u0131k. \nadem-i it\u00e2at \nitaatsizlik. \nadem-i ihtil\u00e2f \nanla\u015fmazl\u0131k, uyu\u015fmazl\u0131k. \nadem-i i'tim\u00e2d \ng\u00fcvensizlik. \nadem-i kab\u00fbl \nkabul etmeme. \nadem-i kif\u00e2yet \nyetmezlik. \nadem-i levn \nbiy. ak\u00e7\u0131nl\u0131k, fr. albinisme. \nadem-i l\u00fcz\u00fbm \ngereksizlik. \nadem-i merkeziyyet \nbir merkezden de\u011fil her te\u015fekk\u00fcl\u00fcn kendi kendini idare \netmesi. \nadem-i mes'\u00fbliyyet \nmesuliyetsizlik, sorumsuzluk. \nadem-i mevc\u00fbdiyyet \nyokluk. \nadem-i mut\u00e2bakat \nuymazl\u0131k, uyu\u015fmazl\u0131k. \nadem-i muv\u00e2fakat \nraz\u0131 olmay\u0131\u015f. \nadem-i muvaffakiyyet \nmuvaffakiyetsizlik,ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131k. \nadem-i m\u00fcd\u00e2hale \nkar\u0131\u015fmamazl\u0131k. \nadem-i m\u00fcs\u00e2ade \nm\u00fcs\u00e2adesizlik, izinsizlik;darl\u0131k. \nadem-i m\u00fcs\u00e2v\u00e2t \n-e\u015fitsizlik. \nadem-i nez\u00e2fet \npislik, kirlilik. \nadem-i ri\u00e2yet \nriayetsizlik, sayg\u0131s\u0131zl\u0131k. \nadem-i sal\u00e2hiyyet \n-yetkisizlik. \nadem-i seb\u00e2t \nsebat etmeyi\u015f, \u00e7abuk b\u0131k\u0131p usanma, direnmezlik. \nadem-i t\u00e2biiyyet \nsosy. -ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131k. \nadem-i ta'kip \nhuk. -kovu\u015fturmazl\u0131k. \nadem-i tec\u00e2v\u00fcz \nsald\u0131rmazl\u0131k. \nadem-i te'diye \n\u00f6dememe. \nadem-i ten\u00e2zur \nkim. -bak\u0131\u015f\u0131ms\u0131zl\u0131k, simetrisizlik. \nadem-i temy\u00eez-\u00fcl-elv\u00e2n \nastr. renk indisi,fr. indice de couleur. \nadem-i tesl\u00eem \neko. bir evrak\u0131n, bir vesikan\u0131n verilmesi ic\u00e2beden kimseye \nveya yere verilmemi\u015f olmas\u0131. \nadem-\u00e2b\u00e2d \n(a.f.b.i.) yokluk diy\u00e2r\u0131, \u00f6l\u00fcm. \n\u00e2dem\u00e2n \n(a.i. \u00e2dem'in c.) \u00e2demler,adamlar. \n\u00e2dem-h\u00e2r \n(a.f.b.s.) insan yiyici. \n\u00e2dem\u00ee \n(a.f.s.c. \u00e2demiy\u00e2n) \u00e2demo\u011flu. \nadem\u00ee, ademiyye \n(a.s.) ademle, yoklukla ilgisi olan, \u00f6l\u00fcm hakk\u0131nda. \n\u00e2demiy\u00e2n \n(a.f.i. \u00e2dem\u00ee'nin c.) \u00e2demo\u011fullar\u0131, insanlar, adamlar. \n\u00e2demiy\u00e2ne \n(a.f.zf.) adamca, erkek\u00e7e, cesurca ","\u00e2demiyyet \n(a.i.) 1. adaml\u0131k, insanl\u0131k.2. adaml\u0131k, namuslu adama yak\u0131\u015f\u0131r \nhal. \n\u00e2dem-k\u00fc\u015f \n(a.f.b.s.) adam \u00f6ld\u00fcren. \n\u00e2dem-p\u00eer\u00e2 \n(a.f.b.s.) olgun, bilgili adam. \n\u00e2der \n(a.s.) kas\u0131\u011f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131k [adam]. \n\u00e2der \n(f.i.) ate\u015f. (bkz: \u00e2zer). \nades \n(a.i.c. a'd\u00e2s) mercimek [hububattan]. \nadese \n(a.i.c. ades\u00e2t) 1. mercimek. 2. mercek. 3. d\u00fcrb\u00fcn. \nadese-i ayniyye \nfiz. g\u00f6zleme merce\u011fi, fr. oculaire.g\u00f6zl\u00fck vesaire yapmaya \nyarayan mercimek bi\u00e7imindeki cam. \nadese-i mer'iyye \nfiz. nesne, cisim merce\u011fi, fr. objectif. \nadese-i m\u00fctekarib \nfiz. -yak\u0131nsak mercek, fr. lentille convergente. \nades\u00ee \n(a.s.) ades'e, mercime\u011fe benzeyen nesne. \n\u00e2det \n(a.i.c. \u00e2d\u00e2t) g\u00f6renek, usul, tab\u00eeat, al\u0131\u015fkanl\u0131k. \n\u00e2det-i a\u011fn\u00e2m \nkoyun ve ke\u00e7iden al\u0131nan resim. \n\u00e2det-i gul\u00e2miyye \ni\u015flerin g\u00f6r\u00fclmesi i\u00e7in kullan\u0131lan adamlar\u0131n masraflar\u0131 \nkar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak al\u0131nan resim. \n\u00e2det-ull\u00e2h \nTanr\u0131 t\u00f6resi. \n\u00e2det\u00e2 \n(a.zf.) baya\u011f\u0131, basbaya\u011f\u0131, enikonu. \n\u00e2deten \n(a.zf.) \u00e2det olarak, g\u00f6renek suretiyle. \nadev\u00e2n, adv \n(a.i.) h\u0131zla ko\u015fma. \nadg\u00e2s \n(a.i. dags'\u0131n c.) r\u00fcya te\u015fevv\u00fc\u015f\u00e2t\u0131, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar\u0131, \nadg\u00e2s \u00fc ahl\u00e2m \nkar\u0131\u015f\u0131k r\u00fcyalar tarz\u0131nda kullan\u0131l\u0131r \nadh\u00e2 \n(a.i.c.) kurbanlar, \n\u00eed-i adh\u00e2 \nKurban bayram\u0131. \nadham \n(a.s.) iri yap\u0131l\u0131 [adam]. \n\u00e2d\u00ee \n(a.s.) 1. baya\u011f\u0131, a\u015fa\u011f\u0131, de\u011fersiz. 2. \u00e2det olan. \nad\u00eed, ad\u00eede \n(a.s.) \u00e7ok, bir \u00e7ok. \nems\u00e2l-i ad\u00eede \nbir \u00e7ok benzerler. \nad\u00eed \n(a.i.) 1. bir \u0131smml\u0131k \u015fey, lokma, (bkz: ad\u00fbd). 2. \u0131s\u0131rma. 3. \narkada\u015f. 4. has\u0131m. \n\u00e2dil, \u00e2dile \n(a.s. adl'den) 1. do\u011fruluk g\u00f6steren. 2. do\u011fru, (bkz: d\u00e2d- \ng\u00fcster). \n\u015e\u00e2hid-i \u00e2dil \nadaletli, do\u011fru \u015fahit, tan\u0131k. \n\u00c2dil-\u015f\u00e2h\u00ee \ng.s. g\u00fczel sanatlarda kullan\u0131lan bir k\u00e2\u011f\u0131t cinsi [tezhip, hat, \nminyat\u00fcr v.b. i\u00e7in]. \nH\u00fck\u00fbmet-i \u00e2dile \nher i\u015finde adalet, do\u011fruluk bulunan h\u00fck\u00fcmet. 3. i. [birincisi] \nerkek, [ikincisi] kad\u0131n ad\u0131. \nad\u00eel \n(a.s. adl'den) e\u015fit, e\u015f, m\u00fcs\u00e2v\u00ee. \n\u00e2dil-\u00e2ne \n(a.f.zf.) adaletliye yak\u0131\u015f\u0131r bir \u015fekilde, do\u011frulukla. \n\u00e2dil\u00ee \n(a.f.i.) adalet, do\u011fruluk. \nad\u00eem \n(a.s. adem'den) yok olan. \nad\u00eem-\u00fcl-imk\u00e2n \nimk\u00e2ns\u0131z, olamaz. \nad\u00eem \u00fc heder (eylemek) yok etmek, ziyan etmek. \nad\u00eemet-\u00fcl-cen\u00e2h \nzool. Yeni Zelanda'da ya\u015famakta olan bir ku\u015f, apteriks. \nad\u00eemet-\u00fcl-erc\u00fcl \nzool. ayaks\u0131zlar, fr. apodes. \nad\u00eemet-\u00fct-t\u00fcveyc \nbot. -ta\u00e7s\u0131zlar, fr. apetales. \nad\u00eem-\u00fcn-naz\u00eer \n(a.b.s.) e\u015fi olmayan, e\u015fsiz. \n\u00e2d\u00eene \n(a.i.) cuma g\u00fcn\u00fc. \n\u00e2d\u00ee\u015f \n(f.i.) ate\u015f. ","\u00e2diy\u00e2t \n(a.i. \u00e2diye'nin c.) her zaman olagelen, al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f \u015feyler. \n\u00e2diy\u00e2t-\u0131 um\u00fbr \ng\u00fcnl\u00fck, ufaktefek, de\u011fersiz i\u015fler. \n\u00e2diyen \n1. baya\u011f\u0131, basbaya\u011f\u0131. 2. her zamanki gibi. \n\u00e2diyye \n(a.s.) \u00eetiyat edilmi\u015f, al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f. \nEyy\u00e2m-\u0131 \u00e2diyye \n(al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f g\u00fcnler) tatil veya bayram g\u00fcnlerinin d\u0131\u015f\u0131nda kalan \ng\u00fcnler. \nMa-h\u00e2kim-i \u00e2diyye \nceza mahkemelerinin d\u0131\u015f\u0131nda kalan mahkemeler. \n\u00e2diyyet \n(a.i.) ad\u00eelik, a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k, baya\u011f\u0131l\u0131k. \nadl \n(a.i.) do\u011fruluk, (bkz: ad\u00e2let, d\u00e2d) . \nadl\u00e2' \n(a.i. d\u0131l'\u0131n c.) 1. kaburgalar. 2. mat. geometrik \u015fekillerin \nkenarlar\u0131. \nZ\u00fc-l-erbaati-l-adl\u00e2' \nd\u00f6rtgen. \nZ\u00fc-l-kes\u00eeri-l-adl\u00e2' \npoligon, \u00e7okgen. \nM\u00fcselles-i-m\u00fctes\u00e2vi-l-adl\u00e2 e\u015fkenar \u00fc\u00e7gen. 3. [Arap\u00e7ada] say\u0131 k\u00f6kleri. \nadl\u00ee \n(a.s.) 1. adalete mensup, adaletle ilgili. \nH\u00e2t\u00e2-yi adl\u00ee \nadalet \nyanl\u0131\u015f\u0131, \nyanl\u0131\u015f \nh\u00fck\u00fcm. \n2. \nII. \nMahmud'un \nl\u00e2kab\u0131.[\u015fiirlerinde kulland\u0131\u011f\u0131 Adl\u00ee mahlas\u0131 m\u00fcn\u00e2sebetiyle]. \nAdl\u00ee \n(a.i.) H. Sultan Bayezid'in \u015fiirdeki mahlas\u0131. \nadliyye \n(a.i.). mahkeme yarg\u0131lama i\u015fleriyle u\u011fra\u015fan d\u00e2ire. \nAdl-pen\u00e2h \n(a.f.b.i.) adaletin bar\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yer, adalete s\u0131\u011f\u0131nan kimse. \nadn \n(a.i.) 1. ikametg\u00e2h. 2. cennet, (bkz: firdevs). \nadr\u00e2s \n(a.i. d\u0131rs'\u0131n c.) di\u015fler, bilhassa arka di\u015fler \n\u00e2drah\u015f \n(f.i.) 1. \u015fim\u015fek. 2. y\u0131ld\u0131r\u0131m.3. g\u00f6k g\u00fcr\u00fclt\u00fcs\u00fc, (bkz azrah\u015f). \n\u00e2dreng \n(f.i.) mihnet, s\u0131k\u0131nt\u0131, keder. \nad\u00fb \n(a.i.c. a'd\u00e2') d\u00fc\u015fman, ya\u011f\u0131. (bkz: ad\u00fcvv). \nadud \n(a.i.c. a'd\u00e2d) 1. kol, paz\u0131. 2. s. yard\u0131mc\u0131, arka. \nadud-ud-devle \ndevlet adamlar\u0131ndan b\u00e2z\u0131lar\u0131n\u0131n l\u00e2kab\u0131. \nad\u00fbd \n(a.i.) 1. \u0131s\u0131r\u0131ml\u0131k, bir lokma, (bkz: ad\u00eed). 2. s. ac\u0131kl\u0131, \u0131zt\u0131rap \nverici [hal]. 3. s. z\u00e2lim. \nadud\u00ee, adudiyye \n(a.s.) kol, paz\u0131 kemi\u011fi ile ilgili. \nad\u00fcvv \n(a.i.c. ed\u00e2d\u00ee) d\u00fc\u015fman, ya\u011f\u0131, has\u0131m. \nad\u00fcvv-i c\u00e2n \ncan d\u00fc\u015fman\u0131, (bkz: ad\u00fb). \n\u00e2dyende \n(f.i.) ele\u011fimsa\u011fma [al\u00e2im-i sem\u00e2], g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131, (bkz: \u00e2fend\u00e2k, \nkavs-i kuzah). \nafaf , af\u00e2fet \n(a.i.) 1. afiflik, temizlik, temiz olma. 2. fenal\u0131ktan, g\u00fcn\u00e2h \ni\u015flemeden ka\u00e7\u0131nma. \naf\u00e2if \n(a.i. af\u00eefe'nin c.) iffet sahibi, namuslu, \u015ferefli kad\u0131nlar. \naf\u00e2k \n(a.i. ufk'un c.) ufuklar, g\u00f6k kenarlar\u0131, g\u00f6kle yerin birle\u015fir gibi \ng\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc yerler. me\u00e7. g\u00f6r\u00fc\u015f ve d\u00f6n\u00fc\u015f s\u0131n\u0131rlan, [z\u0131dd\u0131: \nenf\u00fcs]. \n\u00e2f\u00e2k-\u0131 r\u00fbh \nruhun ufuklar\u0131. \n\u00e2f\u00e2k-g\u00eer \n(a.f.b.s.) ufuklar\u0131 tutmu\u015f, d\u00fcny\u00e2ya, her tarafa yay\u0131lm\u0131\u015f. \n\u00e2f\u00e2k\u00ee \n(a.s.c. \u00e2f\u00e2k\u0131yy\u00e2t) 1. hava\u00ee, dereden tepeden s\u00f6z. 2. objektif, - \nnesnel. 3. Mekke'ye yaln\u0131z hac i\u00e7in giden veya Mekke'den \nayr\u0131lan kimse, yabanc\u0131. \nafa-ll\u00e2h\u00fc anh \n(a.c\u00fc.) Allah onu affetsin! \naf\u00e2ret \n(a.i.) \u015feytan\u00ee, k\u00f6t\u00fc, ifrit\u00e7e niyet. \naf\u00e2r\u00eet \n(a.i. ifr\u00eet'in c.) \u015feytanlar; kurnazlar. \n\u00e2f\u00e2t \n(a.i. \u00e2fet'in c.) bel\u00e2lar, musibetler. \n\u00e2f\u00e2t-\u0131 sem\u00e2viyye \nsem\u00e2 \u00e2fetleri. ","afen \n(a.i.) \u00e7\u00fcr\u00fcme. \n\u00e2fend \n(f.i.) kavga, d\u00f6v\u00fc\u015f, sava\u015f [\"\u00e2fend\u00eeden\" masdanndan]. \n\u00e2fend\u00e2k \n(f.i.) ele\u011fimsa\u011fma [al\u00e2im-i sem\u00e2], al-ye\u015fil ku\u015fak, (bkz: \n\u00e2dyende, kavs-i kuzah). \na'fer \n(a.s.) pek ak. (bkz: ebyaz). \n\u00e2fer\u00eede \n(f.s.c. \u00e2fer\u00eedeg\u00e2n) yarat\u0131lm\u0131\u015f, mahl\u00fbk, yarat\u0131k. \n\u00e2fer\u00eede-g\u00e2r, \u00e2fer\u00eed-g\u00e2r \n(f.b.s.i.) yaratan, yarat\u0131c\u0131, Tanr\u0131. \n\u00e2fer\u00eede-g\u00e2r\u00ee , \u00e2fer\u00eed-g\u00e2r\u00ee (f.b.i.) Tanr\u0131l\u0131k. \n\u00e2fer\u00een \n(f.i.) be\u011fenme, alk\u0131\u015f, ya\u015fa, varol, bravo. \n-\u00e2fer\u00een \n(f.s.) yaratan, yarat\u0131c\u0131, [yaratmak m\u00e2n\u00e2s\u0131na gelen Fars\u00e7a \n\u00e2fer\u00eeden masdar\u0131ndan] \n\u00e2fer\u00eenende \n(f.b.s.) 1. yarat\u0131c\u0131. 2. yaratan. \n\u00e2fer\u00een-h\u00e2n \n(f.b.s.) \"\u00e2ferin\" diyen, (bkz: \u015f\u00e2b\u00e2\u015f-h\u00e2n, tahs\u00een-h\u00e2n). \n\u00e2fer\u00eeni\u015f \n(f.i.) 1. yaratma. 2. yarat\u0131l\u0131\u015f ve b\u00fct\u00fcn mahl\u00fbklar. \na'fet \n(a.s.) 1. solak. 2. pek ak\u0131ls\u0131z [adam]. 3. en g\u00fc\u00e7 \u015fey. \n\u00e2fet \n(a.i.c. \u00e2f\u00e2t) 1. b\u00fcy\u00fck fel\u00e2ket, bel\u00e2, (bkz: ad\u00fbd2). 2. mec. \u00e7ok \ng\u00fczel insan. \n\u00e2fet-i \u00e2b \n(su \u00e2feti) su k\u0131z\u0131, deniz k\u0131z\u0131. \n\u00e2fet-i c\u00e2n \n1) can\u0131n bel\u00e2s\u0131, can bel\u00e2s\u0131; 2) g\u00fczel, dilber. \n\u00e2fet-i c\u00e2n-\u0131 cih\u00e2n \ncihan\u0131n can\u0131n\u0131n bel\u00e2s\u0131. \n\u00e2fet-i devr\u00e2n \n\u00e2\u015f\u0131klar\u0131n g\u00fczeller i\u00e7in kulland\u0131klar\u0131 bir t\u00e2bir. \n\u00e2fet-n\u00fcm\u00fbn \n(f.b.s.) fel\u00e2ket, bel\u00e2 g\u00f6steren. \n\u00e2fet-res\u00e2n \n(a.b.s.) bel\u00e2 getiren, musibet eri\u015ftiren. \n\u00e2fet-zede \n(a.f.b.s.) musibet g\u00f6rm\u00fc\u015f, bel\u00e2ya u\u011fram\u0131\u015f, mahvolmu\u015f. \n\u00e2fetzede-g\u00e2n \n(a.f. \u00e2fet-zede'nin c.) bel\u00e2ya u\u011fram\u0131\u015flar, mahvolmu\u015flar. \naff \n(a.i.) iffet, namus. \naff \n(a.s.) iffetli [kad\u0131n].[m\u00fcen. \"affe\"]. \naff-\u0131 hus\u00fbs\u00ee \nhuk. k\u00fc\u00e7\u00fck ba\u011f\u0131\u015f. \naff-\u0131 um\u00fbm\u00ee \nhuk. b\u00fcy\u00fck ba\u011f\u0131\u015f. \n\u00e2f\u00ee \n(a.s.) 1. silen. 2. silinmi\u015f. 3. affeden, ba\u011f\u0131\u015flayan, (bkz: \u00e2m\u00fcrz, \n\u00e2m\u00fcrz\u00e2). 4. affedilmi\u015f, ba\u011f\u0131\u015flanm\u0131\u015f. S. yalvaran [m\u00fcen. \n\"afiye\"]. \naf\u00eef \n(a.s.) iffetli, namuslu, temiz, [m\u00fcen. \"afife\"]. \naf\u00eef-\u00e2ne \n(a.f.zf.) temiz olarak, temizce, tertemiz. \n\u00e2fik \n(a.s.) yalanc\u0131. \naf\u00eek \n(a.s.) \u00e7ok aptal. \n\u00e2fil \n(a.s. uf\u00fbl'den) 1. uf\u00fbl eden, gur\u00fbb eden, batan [G\u00fcne\u015f, y\u0131ld\u0131z], \n(bkz: garib). 2. g\u00f6r\u00fcnmez olan, kaybolan. \nafir \n(a.s.) \u00e7ok k\u00f6t\u00fc niyetli. \n\u00e2fiyet \n(a.i.) 1. sa\u011fl\u0131k, esenlik. 2. Ba\u015f-yazar\u0131 Avanz\u00e2de M. S\u00fcleyman \nolan ve istanbul'da yay\u0131mlanm\u0131\u015f haftal\u0131k t\u0131p ve sa\u011fl\u0131k \ngazetesi. \ni\u00e2de-i \u00e2fiyet \nhastal\u0131\u011f\u0131 ge\u00e7irme, (bkz: sel\u00e2met, s\u0131hhat). \n\u00e2fr\u00e2ze \n(f.i.) 1. ayd\u0131nl\u0131k, \u0131\u015f\u0131k. 2. mum veya kandil fitili, (bkz: \u00e2fr\u00fbze). \n\u00e2fr\u00fb\u015fe \n(f.i.) un helvas\u0131, (bkz: efr\u00fb\u015fe). \n\u00e2fr\u00fbze \n(f.i.). (bkz. \u00e2fr\u00e2ze). \nafs \n(a.i.) 1. maz\u0131 denilen tane. 2. s. kekre. \n\u00e2f-t\u00e2b \n(f.b.i.) 1. G\u00fcne\u015f, (bkz: Hur\u015f\u00eed, Mihr, \u015eems). 2. G\u00fcne\u015fin \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131. \n3. s. g\u00fczel [kad\u0131n]. 4. g\u00fczel y\u00fcz. (bkz: m\u00e2h-cem\u00e2l). 5. \u015farap. \n\u00c2ft\u00e2b-\u0131 Kurey\u015f\u00ee \nPeygamber efendimiz. ","\u00e2ft\u00e2b-\u0131 ma\u011frib\u00ee \nk\u0131l\u0131\u00e7. \n\u00e2f-t\u00e2be \n(f.i.) 1. su kab\u0131. (bkz: \u00e2ft\u00e2ve). 2. G\u00fcne\u015f bi\u00e7iminde yap\u0131lan \nm\u00fccevher, (bkz: \u00e2b-t\u00e2be2). \n\u00e2ft\u00e2b-gerdan \n(f.b.i.) 1. G\u00fcne\u015ften korunmak i\u00e7in giyilen ba\u015fl\u0131k. 2. avc\u0131 \nkul\u00fcbesi. \n\u00e2ft\u00e2b-gerdek \n(f.b.i.) 1. ay\u00e7i\u00e7e\u011fi. 2. zool. kaya keleri. \n\u00e2ft\u00e2b-gerdi\u015f \n(f.b.i.) 1. yer y\u00fcz\u00fc. 2. s. d\u00e2ima G\u00fcne\u015f g\u00f6ren yer. 3. zool. kaya \nkeleri, (bkz: \u00e2ft\u00e2b-perest4). \n\u00e2ft\u00e2b-g\u00eer \n(f.b.i.) 1. \u015femsiye. 2. g\u00fcne\u015fli yer. \n\u00e2ft\u00e2b\u00ee \nl- tente, g\u00fcne\u015flik, \u015femsiye. 2. s. G\u00fcne\u015fe ait. \n\u00e2ft\u00e2b-i\u015ftih\u00e2r \n(f.a.b.s.) b\u00fcy\u00fck ve pek me\u015fhur adam. \n\u00e2ft\u00e2b-perest \n(f.b.s.) 1. G\u00fcne\u015fe tapan. 2. i. nil\u00fcfer \u00e7i\u00e7e\u011fi. 3. i. ay\u00e7i\u00e7e\u011fi. 4. i. \nzool. kaya keleri, (bkz: \u00e2ft\u00e2b-gerdi\u015f). \n\u00e2ft\u00e2b-r\u00fb[y] \n(f.b.s.) 1. G\u00fcne\u015f y\u00fczl\u00fc, y\u00fcz\u00fc G\u00fcne\u015f gibi parlak. 2. sevimli, \ndilber. 3. G\u00fcne\u015fe kar\u015f\u0131 olan [yer]. \n\u00e2ft\u00e2b-ruh \n(f.b.s.) G\u00fcne\u015f yanakl\u0131 [g\u00fczel]. \n\u00e2ft\u00e2b-s\u00fcv\u00e2r \n(f.b.s.) sabahlan erken kalkan, g\u00fcn do\u011fmadan uyanmak \n\u00e2detinde bulunan [kimse]. \n\u00e2ft\u00e2ve \n(f.i.) su kab\u0131. (bkz: \u00e2ft\u00e2be). \n\u00e2f\u00fbr \n(a.i.) bel\u00e2 kas\u0131rgas\u0131. \naf\u00fcvv \n(a.s.) merhametli, d\u00e2ima affeden, su\u00e7 ba\u011f\u0131\u015flayan [Allah]. \nafv \n(a.i.) 1. su\u00e7unu ba\u011f\u0131\u015flama. 2. \u00f6z\u00fcr dileme. 3. birini \nvazifesinden uzakla\u015ft\u0131rma. \nafv an-il-cer\u00e2ha \nhuk. bir kimsenin kendisini \"k\u0131sas\" veya \"diyet\"i gerektiren \nbir \u015fekilde yaralayan \u015fahsa kar\u015f\u0131 m\u00e2lik oldu\u011fu \"k\u0131sas\" veya \n\"diyet\" veya \"h\u00fck\u00fbmet-i adil\" hakk\u0131ndan vazge\u00e7mesi. \nafv an-il-cin\u00e2ye \nhuk. kendisine kar\u015f\u0131 k\u0131sas\u0131 ve diyeti gerektiren bir cinayet \ni\u015flenilen kimsenin veya bu hususta vel\u00eesinin k\u0131sas veya diyet \nhakk\u0131ndan vazge\u00e7mesi. \nafv an-il-kat' \nhuk. bir uzvu kesilmi\u015f olan kimsenin bu sebeple m\u00e2lik \noldu\u011fu k\u0131sas veya diyet hakk\u0131ndan vazge\u00e7mesi. \nafv an-il-k\u0131sas \nhuk. kendisine kar\u015f\u0131 cinayet i\u015flenen kimsenin veya bu \nhusustaki vel\u00eesinin k\u0131sas hakk\u0131ndan vazge\u00e7mesi. \nafv an-il-\u015fecce \nhuk. ba\u015f veya y\u00fcz yaran su\u00e7lu \u00fczerine l\u00e2z\u0131m gelen k\u0131sas veya \ndiyet veya h\u00fck\u00fbmet-i adil hakk\u0131ndan ba\u015f\u0131 yanlan kimsenin \nvazge\u00e7mesi. \n\u00e2g\u00e2h, \u00e2geh \n(f.s.c. \u00e2g\u00e2h\u00e2n) 1. bilgili, haberli, uyan\u0131k. 2. [birincisi] erkek \nad\u0131. \n\u00e2g\u00e2h-\u00e2n \n(f.s. ag\u00e2h'in c.) \u00e2limler, bilgililer, bilginler. \n\u00e2g\u00e2h\u00ee, \u00e2geh\u00ee \n(f-i.) \u00e2g\u00e2hl\u0131k, haberli ve uyan\u0131k olma. \n\u00e2gal \n(\"ga\" uzun okunur, f.i.) 1. dar\u0131ltma, k\u0131\u015fk\u0131rtma. 2. a\u011f\u0131l. 3. an \nkovan\u0131. 4. \u00e7i\u011fnemeden yutma. \n\u00e2gali\u015f \n(\"ga\" uzun okunur, f.i.) k\u0131\u015fk\u0131rtma, sald\u0131rma\u011fa k\u0131\u015fk\u0131rtma. \n\u00e2gande \n(f.s.) 1. yast\u0131k, minder, sucuk gibi zorla doldurulmu\u015f \u015fey. \n(bkz: \u00e2gen, \u00e2ge-ne). 2. bir nevi zehirli b\u00f6cek. \n\u00e2gan\u00ee \n(\"ga\" uzun okunur, ugniyye'nin c.), (bkz. egan\u00ee). \nagarr \n(a.s. gurre'den) 1. kendini \u00e7ok be\u011fenmi\u015f. 2. beyaz. 3. aln\u0131nda \nbeyaz bene\u011fi, ak\u0131tmas\u0131 olan [at]. 4. as\u00eel, \u00e2l\u00eecenap. 5. \u00e7ok s\u0131cak \n[g\u00fcn]. \nagarr-\u00fcl-eyy\u00e2m \nen s\u0131cak g\u00fcn. ","\u00e2ga\u015fte \n(f.s.) 1. bula\u015fm\u0131\u015f. 2. i. ba\u015flang\u0131\u00e7. \nagav\u00e2t \n(T\u00fcrk\u00e7e a\u011fa'n\u0131n Arap. c.) a\u011falar. \nagay\u00e2n \n(T\u00fcrk\u00e7e a\u011fa'n\u0131n Fars. c.) a\u011falar. \n\u00e2gaz \n(\"ga\" uzun okunur, f.i.) ba\u015flama. \n\u00e2gaz-\u0131 zenb\u00fbr \nmuz. (bkz: \u00e2v\u00e2z-\u0131 zenb\u00fbr). \n\u00e2gaze \n(\"ga\" uzun okunur, f.i.) m\u00fczik ba\u015flang\u0131c\u0131, \u00e7alg\u0131c\u0131lann ve \nokuyuculann ahenk ba\u015flang\u0131c\u0131. \n\u00e2gaze-i K\u00e2bil\u00ee \nmuz. ad\u0131na anonim bir kan-temir ekinde (XVIII. yy.) \nrastlanan makam. \n\u00e2gaz-g\u00e2h \n(\"ga\" uzun okunur, f.b. i.) ba\u015flama yeri veya zaman\u0131; men\u015fe'. \nagb\u00e2 \n(a.s.) 1. daha veya en koyu. 2. daha veya en k\u00fct. \nagber \n(a.s.) \u00e7ok tozlu. \nagbes \n(a.s.) k\u00fcl rengi. \nagbiy\u00e2 \n(a.s. gab\u00ee'nin c.) ahmaklar, kal\u0131n kafal\u0131lar. \nagdiye \n(a.i. gad\u00e2 ve g\u0131d\u00e2'n\u0131n c.) yenip i\u00e7ilecek \u015feyler, (bkz: agziye). \n\u00e2gen \n(f.i.). (bkz: \u00e2gande1) \n\u00e2gene \n(f.s.) dolmu\u015f, doldurulmu\u015f. \n\u00e2gende \n(f.s.) doldurulmu\u015f, dolu, t\u0131kal\u0131, (bkz: \u00e2g\u00een). \n\u00e2gende-g\u00fb\u015f \n(f.b.s.) kula\u011f\u0131 dolu, s\u00f6z dinlemez, hay\u0131rs\u0131z, sefil. \n\u00e2geste , \u00e2ge\u015fte \n(f.s.) 1. \u0131slanm\u0131\u015f, \u0131slak. 2. bula\u015fm\u0131\u015f, yo\u011furulmu\u015f. \nagfer \n(a.s.) affeden, ma\u011ffiret g\u00f6steren. \nagfer-\u00fcl-gafir\u00een \naffedenlerden en \u00e7ok affeden, Tanr\u0131. \nag\u0131rr\u00e2 \n(a.s. gar\u00eer'in c.) tecr\u00fcbesizler, safdiller; acemiler. \n\u00e2g\u0131ye \n(a.i.) i\u00e7ine su biriken \u00e7ukur. [\"ag\u0131yye\" \u015feklinde de \nkullan\u0131labilir]. \n\u00e2g\u00eel \n(f.i.). (bkz. \u00e2gul). \n\u00e2g\u00een \n(f.s.) dolu, doldurulmu\u015f, (bkz: \u00e2gende). \n-\u00e2g\u00een \n(f.s.) 1. \"dolmu\u015f\" m\u00e2nas\u0131na olarak kelimeleri s\u0131fatland\u0131ran bir \nek \nVah\u015fet-\u00e2g\u00een \nvah\u015fetle dolu. 2. \u015fi\u015fman, tavl\u0131. \n\u00e2giste \n(f.s.) s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131 ba\u011flanm\u0131\u015f, d\u00fc\u011f\u00fcmlenmi\u015f. \n\u00e2g\u00ee\u015f \n(f.s.) 1. ili\u015fik, sark\u0131k, yap\u0131\u015f\u0131k. 2. uzat\u0131lm\u0131\u015f. \nagl\u00e2k \n(a.i. galak'\u0131n c.) 1. kilitler. 2. kapal\u0131 anla\u015f\u0131lmaz \u015feyler. \nagl\u00e2l \n(a.i. galel'in c.) a\u011fa\u00e7lar aras\u0131ndan akan sular. \nagl\u00e2l \n(a.i. gull'\u00fcn c.) 1. boyuna ge\u00e7irilen zincirler. 2. prangalar. 3. \nkelep\u00e7eler. \na\u011fl\u00e2t \n(a.i. galat'\u0131n c.) hat\u00e2lar, yanl\u0131\u015flar, (bkz: galat\u00e2t). \nagleb \n(a.s. galib'den) (daha, pek, \u00e7ok) kuvvetli, en \u00e7ok galip. \nagleb-i ihtim\u00e2l \nb\u00fcy\u00fck bir ihtim\u00e2l. \naglef \n(a.s.) 1. sand\u0131kta kapal\u0131. 2. s\u00fcn-netsiz. 3. me\u00e7. kat\u0131la\u015fm\u0131\u015f, \nduygusuz [kalb]. \naglez \n(a.s. gal\u00eez'den) (daha, pek, \u00e7ok) kaba ve gal\u00eez. \naglime \n(a.i. gul\u00e2m'\u0131n c.) o\u011flanlar. \nagm\u00e2d \n(a.i. g\u0131md'\u0131n c.) k\u0131l\u0131\u00e7 ve b\u0131\u00e7ak k\u0131n\u0131. \nagm\u00e2d-\u0131 s\u00fcy\u00fbf \nk\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n k\u0131nlar\u0131. \nagm\u00e2r \n(a.s. gamr'\u0131n c.) 1. b\u00fcy\u00fck, ulu ki\u015filer. 2. seller. 3. (gumr'\u0131n c.) \nc\u00e2hil, bilgisiz ve b\u00f6n kimseler. \nagm\u00e2z \n(a.i. gamz'\u0131n c.) g\u00f6z yummalar, g\u00f6z k\u0131rpmalar. \nagn\u00e2 \n(a.s. gan\u00ee'den) (daha, pek, \u00e7ok) gan\u00ee, en zengin. \nA\u011fn\u00e2m \n(a.i. ganem'in c.) koyunlar. ","a\u011fniy\u00e2 \n(a.s. gan\u00ee'nin c.) zenginler. \nagniye \n(a.i. g\u0131n\u00e2'\u0131n c.) \u015fark\u0131lar, t\u00fcrk\u00fcler. \nagr\u00e2 \n(a.s.) \u00e7ok sevimli, \u00e7ok yak\u0131\u015f\u0131kl\u0131. \nagr\u00e2r \n(a.s. g\u0131rr'\u0131n c.) tecr\u00fcbesizler, aptallar. \nagr\u00e2s \n(a.i. gars'\u0131n c.) dikilmi\u015f a\u011fa\u00e7lar, fidanlar. \nagr\u00e2z \n(a.i. garez'in c.) maksatlar, niyetler. \nagr\u00e2z-\u0131 h\u00fck\u00fbmet \nh\u00fck\u00fcmetin niyetleri, maksatlar\u0131. \nagr\u00e2z-\u0131 nefs\u00e2niyye \nnefse ait maksatlar. \nagr\u00e2z-\u0131 \u015fahsiyye-i keyfiyye keyfe ba\u011fl\u0131 \u015fahs\u00ee maksatlar. \nagreb \n(a.s. gar\u00eeb'den) en gar\u00eeb, pek tuhaf. \nagreb-\u00fcl-gar\u00e2ib \n\u015fa\u015f\u0131lacak \u015feylerin en garibi. \nagribe \n(a.i. gur\u00e2b'\u0131n c.) kargalar. \nags\u00e2n \n(a.i. gusn'un c.) dallar, budaklar. \nagsem \n(a.i.) beyaz\u0131 siyah\u0131ndan \u00e7ok olan sa\u00e7, k\u0131l. \nagser \n(a.i.) 1. boz ve esmer renkli, \u00e7ok t\u00fcyl\u00fc aba, kilim. 2. kurba\u011fa \nyosunu. 3. karabatak ku\u015fu. 4. s. a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k [adam]. \nag\u015f\u00e2 \n(a.s.) 1. pek bayg\u0131n [adam]. 2. v\u00fccudu kara, y\u00fcz\u00fc beyaz \n[hayvan]. \nag\u015fiye \n(a.i.g\u0131\u015f\u00e2'mn c.) perdeler, \u00f6rt\u00fcler, zarlar, deriler. \nagta\u015f \n(a.s.) 1. karanl\u0131k. 2. zay\u0131f g\u00f6zl\u00fc. \nagtiye \n(a.i. g\u0131t\u00e2'n\u0131n c.) perdeler, \u00f6rt\u00fcler. \n\u00e2gul \n(\"gu\" uzun okunur, f.i.) g\u00f6z ucuyla bakma [ hiddetlenerek], \n(bkz: a\u011f\u0131l). \n\u00e2g\u00fbn \n(f.s.) 1. ba\u015f a\u015fa\u011f\u0131; ters. 2. u-\u011fursuz. \n\u00e2gunde \n(f.s.) at\u0131lm\u0131\u015f, halla\u00e7 elinden \u00e7\u0131km\u0131\u015f pamuk y\u0131\u011f\u0131n\u0131 veya \nyuma\u011f\u0131. \n\u00e2g\u00fbr \n(f.i.) 1. tu\u011fla. 2. kerpi\u00e7. 3. kiremit. \n\u00e2gu\u015f \n(\"gu\" uzun okunur, f.i.) kucak. \n\u00e2gu\u015f-i leyl-i t\u00e2r\u00eek \nkaranl\u0131k gecenin kuca\u011f\u0131. \n\u00e2gu\u015f-i terbiye \nterbiye kuca\u011f\u0131. \n\u00e2gu\u015fte \n(f.s.) bula\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f, kirletilmi\u015f.(bkz: \u00e2ga\u015fte). \n\u00e2g\u00fcs \n(f.i.) ta\u015f\u00e7\u0131lar\u0131n kulland\u0131\u011f\u0131 demir kalem \nagv\u00e2 \n(a.s.) dal\u00e2lete en \u00e7ok sapan, (bkz adall). \nagv\u00e2l \n(a.i. gul'\u00fcn c.) g\u00fcller, korkun\u00e7 hayaletler, hortlaklar. \nagv\u00e2r \n(a.i. gar'\u0131n c.) ma\u011faralar. \nagv\u00e2s \n(a.i. gavs'in c.) yard\u0131m istemeki\u00e7in ba\u011f\u0131rmalar, yard\u0131mlar \n[\"yard\u0131mc\u0131\" man\u00e2s\u0131yla \"evliya-u-llah\" hakk\u0131nda kullan\u0131l\u0131r], \n(bkz: akt\u00e2b). \nagv\u00e2t \n(a.i. gait'in c.) 1. \u00e7ukurlar. 2.aptes\u00e2neler. 3. pislikler. \nagy\u00e2r \n(a.i. gayr'in c.) gaynlar, ba\u015fkalar, yabanc\u0131lar. \nagy\u00e2z \n(a.i. gayze'nin c.) a\u011fa\u00e7l\u0131klar, me\u015felikler \nagyed \n(a.s.) 1. esner v\u00fccutlu. 2. uykucu, tenbel \nagyer \n(a.s. gayret'den) (daha, pek, \u00e7ok) gayretli [adam]. \nagz\u00e2' \n(a.i. gaz\u00e2'n\u0131n c.) d\u00fc\u015fmanla sava\u015fmalar. \nagzeb \n(a.s.) pek gazapl\u0131, \u00f6fkeli [adam]. \nagzef \n(a.s.) uzun ve sark\u0131k kulakl\u0131[hayvan] \nagzel \n(a.s.) 1. pek \u00e2\u015f\u0131.kane. \nAgzel-i e\u015f'\u00e2r \n\u015fiirlerin en \u00e2\u015f\u0131kanesi. 2. i. en \u015fiddetli s\u0131tma. \nagziye \n(a.i. g\u0131z\u00e2'n\u0131n c.) yenip i\u00e7ilecek \u015feyler, (bkz: agdiye). \n\u00e2h \n(f.n.) aferin, bravo! m\u00e2n\u00e2s\u0131na kullan\u0131l\u0131r. ","\u00e2h \n(m\u00fc\u015fterek) ah, yaz\u0131k. \nah, ah\u00e2 \n(a.i.) 1. karde\u015f, 2. dost.(bkz: ahu). \nah li-\u00fcmm \nbaba ayr\u0131, ana bir karde\u015f. \nahabb \n(a.s.) (daha, pek, \u00e7ok, en) sevilen. \nah\u00e2bir \n(a.i. ahb\u00e2r'\u0131n c.) hik\u00e2yeler, rivayetler. \nah\u00e2bi\u015f \n(a.i. Habe\u015f'in c.) Habe\u015fliler. \nahad \n(a. s. c. \u00e2h\u00e2d) 1. bir (say\u0131]. 2. i.ki\u015fi, kimse. \n\u00e2h\u00e2d-i n\u00e2s \n(bkz: av\u00e2m). \nahad-\u00fcl-ahadeyn \nemsalsiz, e\u015fsiz \n\u00e2h\u00e2d \n(a.s. ahad'\u0131n c.) birler, birden dokuza kadar olan say\u0131lar. \nahadd \n(a.s. hadd'den) (daha, pek, \u00e7ok) keskin \nah\u00e2d\u00eed \n(a.i. uhd\u00fbd'un c.) sopa ve kam\u00e7\u0131 gibi \u015feylerin v\u00fccutta b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 \nizler. \nah\u00e2d\u00ees \n(a.i. had\u00ees'in c.). (bkz. eh\u00e2d\u00ees). \nah\u00e2diyyet \n(a.i.) birlik, hus\u00fbsiyle Allah'\u0131n vahdaniyeti (bir olmas\u0131). \nahad\u00fc-h\u00fcma \n(a.b.zf.) ikiden biri. \nahaff \na.s.) (daha, pek, \u00e7ok) hafif, d\u00fc\u015f\u00fcncesiz. \nah\u00e2il \n(a.s.c.) iri yap\u0131l\u0131 ve kibirli kimseler. \nahakk \n(a.s.) (daha, pek, \u00e7ok) sal\u00e2hiyet, yetki verilmi\u015f olan. \n\u00e2h\u00e2l \n(f.i.) \u00e7er\u00e7\u00f6p, bir \u015feye yaramay\u0131p at\u0131lacak nesne, (bkz: \u00e2kal). \nah\u00e2l\u00ee \n(a.i. ehl'in c.) 1. halk. 2. Ba\u015fyazar\u0131 Mehmet Behzat olan ve \nSofya'da g\u00fcna\u015f\u0131r\u0131 yay\u0131mlanan bir gazete. 3. ba\u015fyazar\u0131 Ag\u00e2h \nS\u0131rr\u0131 Levend olan ve \u0130zmir'de yay\u0131mlanm\u0131\u015f g\u00fcnl\u00fck bir gazete. \nah\u00e2l\u00ee-yi asliyye \nas\u0131l sahipler, otokton (yerli) halk. \n\u00e2h\u00e2r \n(f.i.) 1. hattatlar\u0131n kulland\u0131klar\u0131 k\u00e2\u011f\u0131da s\u00fcr\u00fclen ni\u015fastal\u0131 \nyumurta. 2. kahvalt\u0131. 3. bir nevi \u00e7elik. \naharr \n(a.s.) (daha, en, pek) s\u0131cak. \nah\u00e2s\u00eef \n1 a.i.c.) topra\u011f\u0131 yumu\u015fak, ta\u015fs\u0131z, kumlu yerler. \nah\u00e2sin \n(a.s. ahsen'in c.) (bkz: eh\u00e2sin). \nahass \n(a.s. h\u00e2ss'dan) 1. daha, en, \u00e7ok) hus\u00fbs\u00ee, *\u00f6zel. 2. z f. ba\u015fl\u0131ca. \n3. s. yak\u0131n. \nahav\u00e2t \n(a.i. uht'un c.) 1. k\u0131zkarde\u015fler. 2. kad\u0131n arkada\u015flar. 3. benzer \n\u015feyler. \nahaveyn \n(a.i.c.) iki karde\u015f, [isl\u00e2m \u00e2-limlerinden Urfa'h vaiz Mahmut \nK\u00e2mil Efendi'nin babas\u0131 Mustafa K\u00e2mil Efendi ile amcas\u0131 \nUrfa'l\u0131 Ayn-i vahit Mehmet Efendi]. \nahazz \n(a.s.) (daha, en veya \u00e7ok) bahtiyar, mesut, mutlu. \nahb\u00e2 \n(a.i. haba'n\u0131n c.) saray adan\u0131lan. \nahb\u00e2b \n(a.i. hab\u00eeb'in c.) dost, bildik, tan\u0131d\u0131k, (bkz: \u00e2\u015fin\u00e2). \nahb\u00e2r \n(a.i. haber'in c.) 1. haber, ortada d\u00f6nen 's\u00f6ylentiler. 2. (hibr'in \nc.) Yahudi bilginleri, hahamlar\u0131. 3. meserretler; iyilikler. 4. \nyaz\u0131 m\u00fcrekkepleri. \nahb\u00e2r\u00ee \n(a.s.) riv\u00e2yet\u00e7i. \nahb\u00e2s \n(a.i. habs'in c.) 1. su bentleri. 2. su bentleriyle meydana \ngetirilen havuzlar. 3. hapisler, zindanlar. 4. gayr-i me\u015frut \nvak\u0131f h\u00e2linde bulunan topraklar veya binalar. \nahb\u00e2z \n(a.i. hubz'un c.) ekmekler. \nahbel \n(a.i.) b\u00f6\u011fr\u00fclce tanesi. \nahbel \n(a.s.) div\u00e2ne, deli, ka\u00e7\u0131k. \nahben \n(a.s.) istiskaya u\u011frayan, karn\u0131na su dolan kimse. ","ahbes \n(a.s.) (daha, pek, \u00e7ok, en) mundar, yaramaz. \nahbeseyn \n(a.i. ahbes'in dualis obligu-us'u) en mundar \u015feylerden ikisi (= \nbok ile sidik). \nahbe\u015f \n(a.i.) Habe\u015f, Habe\u015f\u00ee. \nahbiye \n(a.i. h\u0131b\u00e2'n\u0131n c.) k\u0131ldan yap\u0131lan g\u00f6\u00e7ebe \u00e7ad\u0131rlar\u0131. \nahc\u00e2l \n(a.i. hacl'in c.) 1. topuklar. 2. zincirler. \nahc\u00e2r \n(a.i. hacer'in c.) ta\u015flar. \nahc\u00e2r-\u0131 dalle \nco\u011fr. sapk\u0131n, uzaklara s\u00fcr\u00fcklenmi\u015f kaya, fr. bloc erratique. \nahcen \n(a.s.) k\u0131v\u0131rc\u0131k, [sa\u00e7 hakk\u0131nda]. \nahceste \n(f.i.) 'kap\u0131 e\u015fi\u011fi, (bkz: \u00e2st\u00e2n, atebe). \nahd \n(a.i.c. uh\u00fbd) 1. s\u00f6z verme. 2. and, yemin. 3. devir, zaman, \ng\u00fcn. (bkz: ahid). \nAhd-i at\u00eek \nisa'dan \u00f6nceki Yahudi peygamberlerin kitaplar\u0131 Tevrat, \nZebur, Mez\u00e2mir v.b.]. \nahd-i ced\u00eed \nisa'n\u0131n kitab\u0131, inciller ve ekleri. \nahd-i kar\u00eeb \nyak\u0131n zaman, evvelki zaman. \nahd \u00fc peym\u00e2n \nyemin, and. \nahda' \n(a.s.) (daha, en veya pek) hal\u00eem, al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fc, itaatli. \nahda \n(a.s.) 1. en hud'ac\u0131, \u00e7ok aldat\u0131c\u0131. 2. i. insan\u0131n ensesine yak\u0131n \niki damar. \nahd\u00e2k \n(a.i. hadeka'n\u0131n c.) g\u00f6z bebekleri. \nahd\u00e2n \n(a.i. hadin ve had\u00een'in c.) dostlar, yolda\u015flar, ya\u015fda\u015flar. \nahdar \n(a.s.) pek ye\u015fil, yemye\u015fil, (bkz: ahzar, sebz). \nahd\u00e2s \n(a.i. hades'in c.) 1. yeni h\u00e2diseler. 2. fena \u015feyler, dertler, \nmusibetler. 3. talihin de\u011fi\u015fmeleri. 4. s. gen\u00e7ler. \nahdeb \n(a.s.) kambur. \nahdeb \n(a.s.) kimsenin rey ve d\u00fc\u015f\u00fcncesini be\u011fenmeyen, uzun boylu \nahmak [adam]. \nahdebiyyet \n(a.i.) kamburluk. \nahder \n(a.s.) \u015fa\u015f\u0131 adam. \nahder \n(f.i.) karde\u015f \u00e7ocu\u011fu, ye\u011fen. \nahderiyy \n(a.i.) yaban e\u015fe\u011fi. \nahd\u00ee \n(a.s.) s\u00f6zle\u015fme, anla\u015fma ile ilgili. \nahd-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) (bkz: ahid-n\u00e2me). \n\u00e2hek \n(f.i.) kire\u00e7. \n\u00e2hek-i siy\u00e2h \nrutubete dayan\u0131kl\u0131 bir \u00e7e\u015fit \u00e7imento. \n\u00e2hek-i tefte \ns\u00f6nmemi\u015f kire\u00e7. \n\u00e2hen \n(f.i.) 1. demir. 2. zincir. 3. k\u0131l\u0131\u00e7. 4. s. sert, kat\u0131. \n\u00e2hen-i c\u00fcft, \u00e2hen-i g\u00e2v \nsaban demiri. \n\u00e2hen-\u00e2\u015fiy\u00e2n \n(f.b.i.) diki\u015f y\u00fcks\u00fc\u011f\u00fc. \n\u00e2henbe \n(f.i.) \u00e7ulhalar\u0131n dokuyacaklar\u0131 bezin iki yan\u0131na koyduklar\u0131 \ndemirli a\u011fa\u00e7. [bezin buru\u015fuklu\u011funu a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in buna \"\u00e7\u00eenber\" \nde denilir]. \n\u00e2hen-c\u00e2me \n(f.b.i.) sand\u0131klara vurulan demir \u00e7ember. \n\u00e2hen-c\u00e2n \n(f.b.s.) demir canl\u0131, sab\u0131rl\u0131, dayan\u0131kl\u0131, kat\u0131 y\u00fcrekli. \n\u00e2hen-dest \n(f.b.s.) demir elli, eli demir gibi olan. \n\u00e2hen-dest\u00e2ne \n(b.zf.) demir elli olanlara yak\u0131\u015f\u0131rcas\u0131na. \n\u00e2hen-dil \n(f.b.s.) 1. demir y\u00fcrekli, kahraman. 2. merhametsiz, (bkz: \n\u00e2hen\u00een-dil). \n\u00e2hene \n(f.i.) demir halka. ","\u00e2heng \n(f.i.) 1. uygunluk, d\u00fczen. 2.\u00e7al\u0131p \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p e\u011flenme, c\u00fcmb\u00fc\u015f \netme. \n\u00e2heng-i esv\u00e2t \nleng. kelimelerde kal\u0131nl\u0131kla incelik ve yuvarlakl\u0131kla d\u00fczl\u00fck \nbak\u0131m\u0131ndan vokallerin birbirleriyle uyu\u015fmas\u0131, (\"kar\u0131nca; \n\u00f6r\u00fcmcek\" gibi). \n\u00e2heng-i ezel\u00ee \nfels. \"\u00f6ncel d\u00fczen, fr. har-n\u0131onie preetablie. \n\u00e2heng-i sav\u00e2it \ngr. sesli, uyumu. \n\u00e2heng-i sel\u00e2set \ned. ak\u0131c\u0131l\u0131k, ses kak\u0131\u015fmas\u0131 bulunmayan g\u00fczel yaz\u0131lardaki tatl\u0131 \nses. \n\u00e2heng-i takl\u00eed\u00ee \nleng. ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 m\u00e2n\u00e2y\u0131 te\u015fekk\u00fcl etti\u011fi seslerle de telkin eden \nkelimelerden meydana gelen s\u00f6z tertibi, (\"tir tir titremek\" gi- \nbi). \n\u00e2heng-i tarab \nmuz. Fer\u00e2izciz\u00e2de ibrahim Vefa'n\u0131n (XIX. yy.) adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \nmakam. \n\u00e2heng-i tas\u00eer\u00ee \ned. anlat\u0131lanlar\u0131 -kelimelerin yap\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan, c\u00fcmlelerin uzay\u0131p \nk\u0131salmas\u0131ndan, baz\u0131 s\u00f6zlerin seslerinden yararlanarak- \ncanland\u0131rma \u00f6zelli\u011fi. [Mesel\u00e2 \"D\u0131\u015farda g\u00fcrleyerek k\u00fckremi\u015f \nbir ordu gibi; d\u00f6verdi sahili binlerce dalgalar asab\u00ee\" .. gibi]. \n\u00e2heng-d\u00e2r \n(f.b.s.) ahenkli, uygun,d\u00fczenli. \n\u00e2hen-ger \n(f.b.i.) demirci. \n\u00e2henger-i gayret \ngayret demircisi. \n\u00e2henger\u00ee \n(f.b.i.) demircilik. \n\u00e2hen-h\u00e2[y] \n(f.b.s.) demir \u00e7i\u011fneyen, gemi az\u0131ya alan, sert ba\u015fl\u0131, dikba\u015fl\u0131, \n[at]. \n\u00e2hen\u00ee, \u00e2hen\u00een \n(f.s.) 1. demirden. 2. demir gibi pek sa\u011flam. \n\u00e2hen\u00een-ciger \n(f.b.s.) cesur, dayan\u0131kl\u0131. \n\u00e2hen\u00een-dil \n(f.b.s.) demir y\u00fcrekli, kahraman, merhametsiz. (bkz.\u00e2hendil). \n\u00e2hen\u00een-reg \n(f.b.s.) (bkz: \u00e2hen-reg) \n\u00e2hen-ke\u015f \n(f.b.s.) demir \u00e7eken, m\u0131knat\u0131s. (bkz. \u00e2hen-r\u00fcb\u00e2). \n\u00e2hen-p\u00fb\u015f \n(f.b.s.) demirler giymi\u015f, demir ku\u015fam\u0131\u015f, z\u0131rh giymi\u015f. \n\u00e2hen-reg \n(f.b.s.) damar\u0131 demir veya demir damarl\u0131, sa\u011flam, dayan\u0131kl\u0131, \nkuvvetli [at]. (bkz. \u00e2hen\u00een-reg) \n\u00e2hen-r\u00fcb\u00e2 \n(f.b.s.) m\u0131knat\u0131s. (bkz: \u00e2hen-ke\u015f). \n\u00e2hen-s\u00e2, \u00e2hen-s\u00e2y \n(f.b.i.) e\u011fe, t\u00f6rp\u00fc, bile\u011fi ta\u015f\u0131. \n\u00e2her \n(a.s.) ba\u015fka, di\u011fer, gayr\u0131. \n\u00e2her-\u00fcn-nehr \nast. Sem\u00e2n\u0131n g\u00fcney yar\u0131mk\u00fcresinde bulunan En-nehr \nburcunun en parlak y\u0131ld\u0131z\u0131, Achernar. \n\u00e2heste \n(f.s.) yava\u015f, a\u011f\u0131r, yava\u015f yava\u015f. \n\u00e2hesteg\u00ee \n(f.i.) yava\u015fl\u0131k, acelesizlik. \n\u00e2heste-rev \n(f.b.s.) acelesiz, yava\u015f yava\u015f y\u00fcr\u00fcyen. \nahf\u00e2 \n(a.s. haf\u00ee\u2018den) (daha, pek, \u00e7ok) haf\u00ee, en gizli. \nahf\u00e2d \n(a.i. haf\u00eed\u2018in c.). 1. o\u011ful o\u011fullar\u0131, torunlar. 2. yard\u0131mc\u0131lar, \nhizmetkarlar. \nahf\u00e2s \n(a.i. h\u0131fs\u2018\u0131n c.) i\u015fkembeler, k\u0131rkbay\u0131rlar. \nahfaz \n(a.s.) 1. al\u00e7ak ve \u00e7ukur [yer] 2. mec. al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fc kimse. \nahfe\u015f \n(a.s.) 1. k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6zl\u00fc, zay\u0131f bak\u0131\u015fl\u0131. 2. yaln\u0131z gece g\u00f6ren \n[kimse]. [ahfe\u015f\u2018in l\u00e2kab\u0131nda \u00fc\u00e7 b\u00fcy\u00fck Arap \u00e2limi vad\u0131r: \nAbd\u00fclham\u00eed, Said bin Mes'ade, Ali bin S\u00fcleyman]. \nahfiye \n(a.i. h\u0131f\u00e2\u2018n\u0131n c.) 1. gizli \u015feyler. 2. a\u011fa\u00e7 \u00e7i\u00e7e\u011finin tomurcu\u011funu \n\u00f6rten d\u0131\u015f kabuklar. ","ahger \n(f.i.) yanar k\u00f6m\u00fcr, ate\u015f koru, k\u0131z\u0131l ate\u015f. \nahger-i s\u00fbz\u00e2n \nyak\u0131c\u0131 kor. \nahg\u00fcl \n(f.i.) ba\u015fak k\u0131l\u00e7\u0131\u011f\u0131, k\u0131l\u00e7\u0131k, sakal. \nahibb\u00e2 \n(a.i. hab\u00eeb\u2018in c.) (bkz. ehibb\u00e2). \nahid \n(a.i.) (bkz. ahd.) \nahid-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) anla\u015fma \u015fartlar\u0131n\u0131 ve iki taraf\u0131n imzas\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yan \nk\u00e2\u011f\u0131t. \nahid-\u015fiken \n(a.f.b.s.) anla\u015fmay\u0131 bozan. \nah\u00eeha \n(a.i.) bulama\u00e7 denilen yemek. \n\u00e2h\u00eehte \n(f.s.) 1. s\u0131yr\u0131lm\u0131\u015f, \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f, [silah] 2. sald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f. \nahill\u00e2 \n(a.s. hal\u00eel\u2018in c.) s\u00e2d\u0131k, h\u00e2lis, candan dostlar. (bkz. ahl\u00e2l). \nahille \n(a.i. hal\u00eel\u2018in c.) \u00e7uvald\u0131zlar, \u015fi\u015fler. \nah\u00eer \n(a.s.) 1. en son, en sondaki. 2. huk. Ba\u015fkas\u0131n\u0131n nik\u00e2h\u0131nda \nbulunan kimse ile cinsel ili\u015fkide bulunan. \n\u00e2hir \n(a. zf.) nihayet, son olarak. \n\u00e2hir-k\u00e2r \n(a.f.zf.) i\u015fin sonunda, neticede. \n\u00e2hir-\u00fcl-emr \nen nih\u00e2yet, sonunda. \n\u00e2hir-b\u00een \n(a.f.b.s.) sonunu d\u00fc\u015f\u00fcnen, g\u00f6ren, ak\u0131ll\u0131. \n\u00e2hire \n(a.s. \u00e2hir\u2018in m\u00fcennesi). son. \n\u00e2hire \n(a.s. ve i.) 1. z\u00e2n\u00ee ve zin\u00e2k\u00e2r. 2. kahpe. \n\u00e2hiren \n(a.zf.) sonradan. \nah\u00eeren \n(a.zf.) en sonra, en son olarak, son zamanda, ge\u00e7ende, bu \nyak\u0131nlarda. \n\u00e2hiret \n(a.i.) \u00f6b\u00fcr d\u00fcnya, \u00f6teki d\u00fcnya. (bkz. ahret). \n\u00e2hiretlik \n(a.t.i.) 1. ahretlik, evlatl\u0131\u011fa al\u0131nan \u00f6ks\u00fcz. 2. ahret karde\u015fi. \n(bkz. ahretlik.) \n\u00e2hir\u00een \n(a.s. \u00e2hir\u2018in c.) sonrakiler, sonlar. \n\u00e2hir\u00fbn \n(a.s. \u00e2hir\u2018in c.) sonrakiler, sonlar, en sonralar. (bkz. \u00e2hir\u00een, \nev\u00e2hir.) \n\u00e2hir-zam\u00e2n \n(a.b.i.) (bu d\u00fcnyan\u0131n) son g\u00fcn(\u00fc). \nahiss\u00e2 \n(a.s. has\u00ees\u2018in c.) pintiler, cimriler. \n\u00e2hiy\u00e2ne \n(f.i.) 1. damak. 2. anat. Bo\u011faz. 3. anat. Beyin kemi\u011fi, k\u0131h\u0131f. \n\u00e2hiyye \n(a.i.) 1. ucunu yere berkitip halkas\u0131na hayvan ba\u011flan\u0131lan ip. 2. \ns\u00fcrekli felaket, musibet. \nah\u00eez \n(a.i. ahz\u2018den). Esir, tutsak. \n\u00e2hiz \n(a.s. ahz\u2018den). Ahzeden, alan, al\u0131c\u0131. \nahiz \n(a.i.) alma, kabul etme. (bkz. ahz.) \n\u00e2hize \n(a.i. ahz\u2018den) al\u0131c\u0131 \u00e2let. \nahkab \n(\u2015kab\u2016 uzun okunur. a.i. hukub ve hukb\u2018un c.). uzun \nzamanlar. \nahkad \n(\u2015kad\u2016 uzun oknur. a.i. hukd\u2018un c.) kinler, garezler. \nahkaf \n(\"kaf\" uzun okunur, a.i. hukfe'nin c.) kum tepeleri. \nahk\u00e2m \n(a.i. h\u00fckm'\u00fcn c.) 1. emirler, h\u00fck\u00fcmler, (bkz: ahid, ahid- \nn\u00e2me). \nahk\u00e2m-\u0131 ad\u00e2let \nadalet h\u00fck\u00fcmleri. \nahk\u00e2m-\u0131 adliyye \n1) adalete ait, adaletle ilgili h\u00fck\u00fcmler, emirler, tesirler; 2) \nadliye nez\u00e2retinin eski ad\u0131. \nahk\u00e2m-\u0131 \u00e2mire \nhuk. emredici hukuk kurallar\u0131. \nahk\u00e2m-\u0131 asr \nasr\u0131n h\u00fck\u00fcmleri. \nahk\u00e2m-\u0131 n\u00e2hiye \nhuk. yasaklay\u0131c\u0131 hukuk kurallar\u0131. ","ahk\u00e2m-\u0131 nusret \n1) zafer h\u00fck\u00fcmleri. 2) kanunlar. 3) y\u0131ld\u0131zlardan ve ba\u015fka \ng\u00f6r\u00fcnenlerden \u00e7\u0131kar\u0131lan m\u00e2n\u00e2. \nahk\u00e2m-\u0131 \u015fahsiyye \nhuk. \u015fahs\u00ee stat\u00fc, fr.statut personnel. \nahk\u00e2m-\u0131 \u015fer'iyye \nhuk. \u0130sl\u00e2m hukukundai'tikat, ib\u00e2det, muamel\u00e2t, nik\u00e2h ve \ncezalara aith\u00fck\u00fcmler. \nahkar \n(a.s. hakir'den) (daha, pek, en, \u00e7ok) hakir olan. \nahkem \n(a.s, h\u00fckm'den) en \u00e7ok h\u00fckmeden; (daha, en veya \u00e7ok) \nkuvvetli. \nahkem-\u00fcl-h\u00e2kim\u00een \nh\u00e2kimlerin en kuvvetlisi, Cen\u00e2b\u0131hak. \nahker \n(a.i.) ate\u015f koru. \nahk\u00fbk \n(f.i.) ham zerdali. \nahl\u00e2 \n(a.s. hulv'den) 1. (daha, en, pek) tatl\u0131 \u015eekere muhta\u00e7 \nolmamak, \u015fekerden ahl\u00e2d\u0131r. 2. (daha, en, \u00e7ok, pek) \u015firin. \nahl\u00e2b \n(a.i.h\u0131lb'\u0131n c.) t\u0131rnaklar, pen\u00e7eler. \nahl\u00e2f \n(a.i. h\u0131lf\u0131n c.) m\u00fcttefikler, birle\u015fikler. \nahl\u00e2f \n(a.i. halefin c.) birinin yerine ge\u00e7enler gelecekler, halefler. \nahl\u00e2k \n(a.i. hulk'un c.) 1. insanda bulunan ruh\u00ee ve zihn\u00ee haller. 2. \niyilik etmek ve fenal\u0131ktan \u00e7ekinmek i\u00e7in takibi l\u00e2z\u0131mgelen \nusul ve kaideleri \u00f6\u011freten ilim. \nahl\u00e2k-\u0131 f\u00e2z\u0131la \nfaziletli huylar, iyi ahl\u00e2k. \nahl\u00e2k-\u0131 ham\u00eede \n\u00f6v\u00fclecek huylar. \nahl\u00e2k-\u0131 hasene \ng\u00fczel huylar. \nahl\u00e2k-\u0131 umumiyye \n(bkz: \u00e2d\u00e2b-\u0131 umumiyye). \nahl\u00e2k-\u0131 zem\u00eeme \nk\u00f6t\u00fclenecek huylar, k\u00f6t\u00fc \nahl\u00e2k\u0131yy\u00e2t \n(a.i.c.) ahl\u00e2ka ait olan bahisler ve m\u00fct\u00e2l\u00e2alar, ahl\u00e2k bilgisi, \nahl\u00e2k\u0131yyet \n(a.i.) 1. fels. t\u00f6rellik. 2. ahl\u00e2kl\u0131l\u0131k. \nahl\u00e2k\u0131yy\u00fbn \n(a.s.c.) ahl\u00e2ka d\u00e2ir kitap yazan bilginler. \nahl\u00e2l \n(a.i. h\u0131ll'in c.) sam\u00eem\u00ee dostlar, (bkz: ahill\u00e21). \nahl\u00e2m \n(a.i. hulm'\u00fcn c.) 1. r\u00fcyalar, h\u00fclyalar, uykuda g\u00f6r\u00fclen \u015feyler, \n[hulm Arap\u00e7ada ak\u0131l m\u00e2n\u00e2s\u0131na da gelir]. 2. a\u00e7\u0131k sa\u00e7\u0131k r\u00fcyalar. \n3. d\u00fc\u015f\u00fc azmalar. \nahlas \n(a.s.) 1. en hul\u00fbsk\u00e2r. 2. fazla h\u00e2lis ve temiz olan. \nahl\u00e2t \n(a.i. h\u0131lt'\u0131n c.) 1. kansan \u015feyler. 2. insan v\u00fccudunda \nfarzolunan d\u00f6rt unsur veya usare kan, salya, safra, dalak \n[ahl\u00e2t-\u0131 erbaa]. \nahl\u00e2t-\u0131 f\u00e2side \nbozuk usareler. \nahl\u00e2t-\u0131 mahm\u00fbde \nnormal durumdaki usareler. \nahlat \n(a.s.) (daha, en veya \u00e7ok) kar\u0131\u015f\u0131k; kar\u0131\u015ft\u0131nlabilir, kan\u015ft\u0131nlma\u011fa \nelveri\u015fli. \nahlef \n(a.s.) solak [adam]. \nahles \n(a.s.) s\u0131rt\u0131nda k\u0131z\u0131l yamalar bulunan siyah t\u00fcyl\u00fc [koyun]. \nahliy\u00e2 \n(a.s. h\u00e2l\u00ee'nin c.). bo\u015f [\u015feyler]. \nahm\u00e2 \n(a.i. ham\u00e2'n\u0131n c.) kay\u0131n biraderler. \nanm\u00e2 \n(a.s. hamiyyet'den) (daha, pek, \u00e7ok, en) hamiyetli. \nahmak \n(a.s.) pek ak\u0131ls\u0131z, sersem, \u015fa\u015fk\u0131n. \nahmak-\u00e2ne \n(a.f.zf.) ahmak olana yak\u0131\u015facak surette, ahmak\u00e7as\u0131na. \nahmak\u00ee \n(a.i.) ahmakl\u0131k, ak\u0131ls\u0131zl\u0131k. \nahmakiyyet \n(a.i.) ahmakl\u0131k, ak\u0131ls\u0131zl\u0131k. \nahm\u00e2l \n(a.i. h\u0131ml'\u0131n c.) 1. y\u00fckler. 2. a\u011f\u0131r \u015feyler, e\u015fya, a\u011f\u0131rl\u0131k. \nahm\u00e2l ve eskal \na\u011f\u0131r y\u00fckler. ","ahm\u00e2s \n(a.s. humus'un c.) be\u015fte birler. \nahm\u00e2s-\u00fcl-kadem \nanat. ayak tabam. \nahmed \n(a.s.) 1. daha, pek, \u00e7ok, en \u00e7ok) methedilmi\u015f olan. 2. i. erkek \nad\u0131. \nAhmed-i Muhtar \nHz. Muhammed. \n\u00e2hmend \n(f.s.) yalanc\u0131 h\u00eelek\u00e2r. \nahmer \n(a.s.) k\u0131rm\u0131z\u0131, k\u0131z\u0131l. \nMevt-i ahmer \nkanl\u0131 \u00f6l\u00fcm. \nahmer-i safr\u00e2 \nbiy. \u00f6d \u015fans\u0131, fr. billirubine. \nahmer\u00e2n \n(a.i.c.) iki k\u0131rm\u0131z\u0131 \u015fey 1. et ile \u015farap. 2. alt\u0131n ile safran. \nahmes \n(a.s.) 1. kuvvetli, en yi\u011fit adam. (bkz: ahves). 2. kat\u0131 [yer]. \nahmez \n(a.s.) 1. sa\u011flam, \u00e7ok sa\u011flam ve dayan\u0131kl\u0131. 2. i. suyun i\u00e7inde \ndevaml\u0131 a\u00e7\u0131l\u0131p kapanan ve deniz a\u011fz\u0131 denilen bir hayvan. \nahn\u00e2' \n(a.s.) 1. \u00e7apraz ve ayk\u0131r\u0131 i\u015fler. 2. \u00e7arp\u0131k ve e\u011fri \u015feyler. \nahn\u00e2' \n(a.s.) \u00e7ok al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fcl\u00fck eden [adam]. \nahn\u00e2s \n(a.i. h\u0131ns'\u0131n c.) 1. yalan yere yeminler. 2. yeminden d\u00f6nmeler. \nahn\u00e2siyye \n(a.i.) bot. ananasgiller. fr. bromeliacees. \nahnef \n(a.s.) ayaklan \u00e7arp\u0131k ve e\u011fri b\u00fc\u011fr\u00fc olan. \nahnes \n(a.s.) bas\u0131k ve sivri burunlu \n\u00e2hond \n(f.s.) okumu\u015f, hoca; b\u00fcy\u00fck, ulu. \nahr\u00e2 \n(a.s.) daha l\u00e2y\u0131k, m\u00fcn\u00e2sip, \nahrab \n(a.s.) 1. kula\u011f\u0131 yank [adam]. 2. i. kulaktaki k\u00fcpe deli\u011fi. \nahr\u00e2c \n(a.i. h\u0131rc'\u0131n c.) hayvanlann palan, yular ve tasmalanna dikilen \nboncuklar. \nahrad \n(a.s.) pek tamahk\u00e2r, \u00e7ok pinti. \nahrak \n(a.s.) s\u00fcnepe, miskin, ak\u0131ls\u0131z [adam]. \nahr\u00e2m \n(a.i. harem ve har\u00eem'in c.) 1. mukaddes yerler, sahalar. 2. \n[eskiden] kad\u0131nlara mahsus d\u00e2ireler, haremler. 3. kanlar, \ne\u015fler; k\u0131zlar; kad\u0131n hizmet\u00e7iler; kad\u0131n akrabalar; kad\u0131n \nziyaret\u00e7iler. \nahr\u00e2r \n(a.i. h\u00fcrr'\u00fcn c.) serbest olanlar, k\u00f6le ve esir olmayanlar. \nahr\u00e2r-\u00e2ne \n(a.f.zf.) h\u00fcr olanlara yak\u0131\u015facak surette. \nahras \n(a.s.) dilsiz, (bkz: ebkem). \nahr\u00e2s \n(a.i. h\u00e2ris'in c.) muhaf\u0131zlar, koruyucular. \nahraz \n (a.s.) kirpikleri d\u00f6k\u00fclm\u00fc\u015f, \u00e7ipil g\u00f6zl\u00fc adam. \nahre \n(a.i.) veresiye. \nAhreb \n(a.s.) 1. (daha, en\u00e7ok veya \u00e7ok) harap, y\u0131k\u0131k. 2. ed. r\u00fcb\u00e2\u00ee \nvezinlerinden \"mef\u00fbl\u00fc ile ba\u015flayan on iki \u015fekilden herbiri. \n(bkz: ahrem, r\u00fcb\u00e2\u00ee). \nahrec \n(a.s.) [at v.b.] alacal\u0131. \nAhrem \n(a-i-) 1. ed. r\u00fcb\u00e2\u00ee vezinlerinden \"mef\u00fbl\u00fcn\" ile ba\u015flayan on iki \n\u015fekilden herbiri. (bkz: ahreb, r\u00fcb\u00e2\u00ee). 2. anat. omuz ucu. fr. \nacromion. \nahrem\u00ee \n(a.s.) anat. omuz ucuna ait, omuz ucuyla ilgili. \nahres \neski [\u015fey]. \nahre\u015f \n(a.s.) sert, kat\u0131 [\u015fey]. \nahret \n(a.i.) (bkz: \u00e2hiret). \nahretlik \n(a.i.). (bkz. \u00e2hiretlik). \nahriy\u00e2n \n(f.i.) nef\u00ees, k\u0131ymetli kuma\u015f, par\u00e7a [hediye i\u00e7in elveri\u015fli]. \nahruf \n(a.i. harfin c.) 1. u\u00e7lar, kenarlar. 2 leh\u00e7eler, \u015fiveler. ","ahs\u00e2 \n(a.i.) \u00e7ok kumlu, ta\u015fl\u0131 yer. \nahsar \n(a.s.) en k\u0131sa, pek k\u0131sa. \nKel\u00e2m-\u0131 ahsar \nen k\u0131sa s\u00f6z. \nahs\u00e2s \n(a.i. hiss'in c.) duygular. \nahseb \n(a.s.) 1. (daha, en, veya \u00e7ok) iyi hes\u00e2bedilmi\u015f, uygun, \nm\u00fcn\u00e2sip. 2. \u00e7ok hasis, cimri. 3. c\u00fczaml\u0131, miskin. \nahsem \n(a.s.) 1. yass\u0131, geni\u015f ve yayvan [burun]. 2. yass\u0131 ve geni\u015f \nburunlu [adam]. 3. geni\u015f y\u00fczl\u00fc [k\u0131l\u0131\u00e7]. 4. (a.i.) arslan. (bkz: \nd\u0131rgam, esed, gazanfer, haydar, \u015f\u00eer). \nahsen \n(a.s.) (daha, en veya) pek g\u00fczel. \nahsen-i takv\u00eem \nen iyi, en g\u00fczel k\u0131vamda;me\u00e7. insan. \nahsen-\u00fcl-h\u00e2lik\u00een \nyarat\u0131c\u0131lar\u0131n en g\u00fczeli; en yak\u0131\u015f\u0131kl\u0131s\u0131, Allah. \nahsen-el-kasas \n(hik\u00e2yelerin en g\u00fczeli) Kur'\u00e2n'da Yusuf s\u00fbresinde anlat\u0131lan \nhik\u00e2ye. \nahs\u00fcme \n(f.i.) boza. (bkz: ah\u015f\u00fcme). \nah\u015f\u00e2 \n(a.s.) (daha, en veya pek) korkun\u00e7. \nah\u015f\u00e2' \n(a.i. ha\u015f\u00e2'n\u0131n c.) 1. v\u00fccutta bulunan ba\u011f\u0131rsaklar, ci\u011fer gibi \n\u015feyler, i\u00e7irik. 2. cihetler, mahaller, b\u00f6lgeler. \nAh\u015f\u00e2b \n(o.i. ha\u015feb'in c.) 1. keresteler. 2. s. tahtadan yapma. \nah\u015f\u00e2m \n(a.i. ha\u015fem'in c.) bir b\u00fcy\u00fck adam\u0131n maiyeti erk\u00e2n\u0131. \nah\u015fef \n(a.s.) uyuz [adam]. \nah\u015fen \n(a.s.) 1. (daha, en veya pek) sert [\u015fey]. 2. ge\u00e7imsiz [adam]. \n\u00e2h\u015f\u00eec, \u00e2h\u015f\u00eeg \n(f.i.) z\u0131t ve uygunsuz. \n\u00e2h\u015f\u00eec\u00e2n \n(f.i. \u00e2h\u015f\u00eec'in c.) z\u0131tlar, hus\u00fbsiyle d\u00f6rt unsur [ate\u015f, su, hava ve \ntoprak.] \n\u00e2h\u015f\u00eeg \n(f.i.) z\u0131t. (bkz: \u00e2h\u015f\u00eec). \n\u00e2h\u015f\u00eeg\u00e2n \n(f.i. \u00e2h\u015f\u00eeg'in c.) z\u0131tlar. (bkz. \u00e2h\u015f\u00eec\u00e2n). \nah\u015f\u00ee\u015f\u00e2n \n(a.s.) pek hu\u015f\u00fbnetli, \u00e7ok kat\u0131. \n\u00e2h\u015f\u00fcme \n(f.i.) boza. (bkz: ah\u015f\u00fcme). \nAh\u015f\u00e2 \n(a.s.) (daha, en veya pek) korkun\u00e7 \nah\u015f\u00e2' \n(a.i. ha\u015f\u00e2\u2018n\u0131n c.) 1. v\u00fccutta bulunan ba\u011f\u0131rsaklar, ci\u011fer gibi \n\u015feyler, i\u00e7irik. 2. cihetler, mahaller, b\u00f6lgeler. \naht\u00e2b \n(a.i. hatab'\u0131n c.) odunlar. \nahtal \n(a.s.) 1. \u00e7abuk y\u00fcr\u00fcyen. 2. bo\u015fbo\u011faz [adan\u0131]. \nahtam \n(a.s.) uzun burunlu, burnu uzun [adam]. \naht\u00e2r \n(a.i. hatar'\u0131n c.) tehlikeler. \n\u00e2hte \n(f.s.) 1. d\u0131\u015far\u0131 \u00e7ekilmi\u015f, \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f [k\u0131l\u0131\u00e7 ve benzeri gibi \n\u015feyler]. 2. husyesi [erbezi] \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f, burulmu\u015f [hayvan], \ni\u011fdi\u015f. \nAhtem \n(a.s.) siyah \u015fey. \nahter \n(f.i.c. ahter\u00e2n) y\u0131ld\u0131z, (bkz: kevkeb, necm, sit\u00e2re). \nahter-i d\u00fcn-b\u00e2le-d\u00e2r \nkuyruklu y\u0131ld\u0131z. \nAhter\u00e2n \n(f.i. ahter'in c.) y\u0131ld\u0131zlar. \nahterb\u00een \n(f.b.s.) m\u00fcneccim, fr. astrologue. (bkz: ahter-\u015fin\u00e2s, ahter-g\u00fb, \nahter-\u015f\u00fcm\u00e2r). \nahter-g\u00fb \n(f.b.s.) y\u0131ld\u0131zlarla konu\u015fan, m\u00fcneccim, (bkz: ahter-b\u00een, ahter- \n\u015fin\u00e2s, ahter-\u015f\u00fcm\u00e2r1). \nAhter\u00ee-i Keb\u00eer \n (b\u00fcy\u00fck y\u0131ld\u0131z) Afyonkarahisarl\u0131 Mustafa Ahter\u00ee'nin 1545'te \nyazd\u0131\u011f\u0131 Arap\u00e7adan T\u00fcrk\u00e7eye s\u00f6zl\u00fck. \nahter-s\u00fbhte \n(f.b.s.) y\u0131ld\u0131z\u0131 G\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda kaybolmu\u015f, bedbaht, talihsiz. ","ahter-\u015fin\u00e2s \n(f.b.s.) y\u0131ld\u0131z ilmi ile me\u015fgul olan, m\u00fcneccim, fr. astrologue. \n(bkz: ahter-g\u00fb, ahter-b\u00een, ahter-\u015f\u00fcm\u00e2r1). \nahter-\u015f\u00fcm\u00e2r \n(f.b.s.) 1. m\u00fcneccim, fr. astrologue. 2. gece uyuyamayan, \nuykusuz [a\u015fk veya kederden]. \nah\u00fb \n(a.i.) 1.karde\u015f. 2. dost. (bkz: ah, ah\u00e2). \n\u00e2h\u00fb \n(f.i.c. \u00e2huv\u00e2n) 1. ceylan, karaca. 2. me\u00e7. g\u00fczellerin g\u00f6z\u00fc. \n\u00e2h\u00fb-yi \u00e2te\u015f\u00een-dem \nG\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-yi \u00e7\u00een \nG\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-yi bezm \nbir meclisin, bir davetin ba\u015fl\u0131ca g\u00fczeli. \n\u00e2h\u00fb-yi \u00c7\u00een \n1) \u00c7in'in misk karacas\u0131. 2) G\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-yi d\u00fcnb\u00e2le-d\u00e2r \ng\u00fczelin sihirli g\u00f6z\u00fc. \n\u00e2h\u00fb-yi d\u00fcnb\u00e2le-ke\u015f\u00eede \nkenar\u0131 s\u00fcrme ile geni\u015fletilmi\u015f g\u00f6z. \n\u00e2h\u00fb-yi felek \nG\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-yi harem \n1) Kabe dolaylar\u0131nda belli bir s\u0131n\u0131n olan ve bu s\u0131n\u0131r i\u00e7inde \navlanmas\u0131 yasaklanan ceylan; 2) elde edilmesi m\u00fcmk\u00fcn \nolmayan g\u00fczel. \n\u00e2h\u00fb-yi h\u00e2veri \nG\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-yi leng giriften \n(topal ceylan tutmak) me\u00e7. insafs\u0131zl\u0131k etmek, zay\u0131flara \nmusallat olmak. \n\u00e2h\u00fb-yi ner \nerkek ceylan. \n\u00e2h\u00fb-yi sif\u00eed \nse\u00e7kin dilber. \n\u00e2h\u00fb-yi sim\u00een \ns\u00e2k\u00ee; 2) sevgili. \n\u00e2h\u00fb-yi \u015f\u00eer-efgen, \nson derece, cazibeli, delikanl\u0131, k\u0131z; \u00e7ekici, b\u00fcy\u00fcleyici g\u00f6z. \n\u00e2h\u00fb-yi \u015f\u00eer-g\u00eer \nson derece, cazibeli, delikanl\u0131, k\u0131z; \u00e7ekici, b\u00fcy\u00fcleyici g\u00f6z. \n\u00e2h\u00fb-yi tatar \nTataristan'\u0131n mis karacas\u0131. \n\u00e2h\u00fb-yi zer\u00een \n1) G\u00fcne\u015f; 2) yald\u0131zl\u0131 s\u00fcrahi. \n\u00e2h\u00fb-be\u00e7e \n(f.b.i.) ceylan yavrusu. me\u00e7. \u00e7ekingen, erkek g\u00fczel. \n\u00e2h\u00fb-bere \n(f.b.i.) ceylan yavrusu. \n\u00e2h\u00fb-bere-i felek \nG\u00fcne\u015f. \n\u00e2h\u00fb-\u00e7erende \n(f.b.i.) ot yiyen, otlayan ceylan. \n\u00e2h\u00fb-dil \n(f.b.s.) \"karaca y\u00fcrekli\" me\u00e7. korkak. \n\u00e2h\u00fb-g\u00fcze\u015ft \n(f.c.) \"\u00e2h\u00fb ge\u00e7ti\" f\u0131rsat elden ka\u00e7t\u0131. \n\u00e2h\u00fb-m\u00e2de \n(f.b.i.) di\u015fi ceylan. \n\u00e2h\u00fbn \n(f.i.) delik, yar\u0131k, l\u00e2\u011f\u0131m. \n\u00e2h\u00fbn-ber \n(f.b.s.) kara h\u0131rs\u0131z\u0131. \n\u00e2h\u00fbn-b\u00fcr \n(f.b.s.) delik a\u00e7an, yer kazan; la\u011f\u0131mc\u0131. \n\u00e2h\u00fb-nig\u00e2h \n(f.b.s.) 1. ceylan bak\u0131\u015fl\u0131. 2. me\u00e7. \u00fclfet ve \u00fcnsiyetten \u00e7ekinen \ng\u00fczel. \n\u00e2h\u00fb-p\u00e2 \n(f.b.s.) aya\u011f\u0131na \u00e7abuk, \u00e7evik. \n\u00e2h\u00fbr \n(f.i.) ah\u0131r, dam. \n\u00e2h\u00fbr-i \u00e7erp \nyiyip i\u00e7me bollu\u011fundan kinaye. \n\u00e2h\u00fbr\u00ee \n(f.i.) hardal. \n\u00e2huv\u00e2n \nceylanlar, karacalar. \n\u00e2huv\u00e2ne \n(f.zf.) ahuca, \u00e2hucas\u0131na. \n\u00e2h u z\u00e2r \n(f.b.i.) a\u011flay\u0131p inleme. \nahv\u00e2l \n(a.i. h\u00e2l'in c.) 1. olu\u015flar, bulunu\u015flar, durumlar. 2. Ba\u015fyazar\u0131 \nCel\u00e2l Nuri olan ve istanbul'da yay\u0131mlanm\u0131\u015f bir gazete. \nahv\u00e2l-i \u00e2lem \nd\u00fcnyan\u0131n gidi\u015fi. \nahv\u00e2li askeriyye \nasker\u00ee durumlar. \nahv\u00e2l-i h\u00e2z\u0131ra \nzaman\u0131n \u015fartlar\u0131. ","ahv\u00e2l-i ism \ngr. b\u00fct\u00fcn (\u00eerap) T\u00fcrk\u00e7ede meful\u00fc bih, meful\u00fc ileyh gibi \nmefuliyet halleri. \nahv\u00e2l-i milliyye \nmill\u00ee haller. \nahv\u00e2l-i mu't\u00e2de \nal\u0131\u015f\u0131lagelen haller, g\u00fcnl\u00fck durumlar. \nahv\u00e2l-i per\u00ee\u015f\u00e2n \nperi\u015fan haller. \nahv\u00e2l-i p\u00fcr mel\u00e2l \n\u00e7ok ac\u0131nacak haller, durumlar. \nahv\u00e2l-i s\u0131hhiyye \nsa\u011fl\u0131k durumu. \nahv\u00e2l-i siy\u00e2siyye-i d\u00fcveliyye devletlere ait siy\u00e2s\u00ee haller. \nahv\u00e2l-i \u015fahsiyye \nhuk. hakiki \u015fah\u0131slar\u0131n hukuki varl\u0131klar\u0131yla ilgili olan hukuki \nhaller, fr. etats civils. [do\u011fum, evlenme, bo\u015fanma, evlat \nedinme, tab\u00ee\u00ee bir \u00e7ocu\u011fu tan\u0131ma, \u00f6l\u00fcm vak'alar\u0131 gibi]. \nahv\u00e2l-i \u015f\u00e2ir\u00e2ne \n\u015fairane haller ve tav\u0131rlar. \nahv\u00e2l-i tarihiyye \nt\u00e2rih\u00ee haller. \nahv\u00e2l-\u00fc \u015fer\u00e2it \ni\u015fler, haller. \nahv\u00e2l \n(a.i. h\u00e2l'in c.) day\u0131lar, annenin erkek karde\u015fleri. \nahvas \n(a.s.) bir g\u00f6z\u00fc k\u00fc\u00e7\u00fck [adam]. \nahvat \n(a.s.) en ihtiyatl\u0131, ihtiyata \u00e7ok uygun. \nahv\u00e2z \n(a.i. havuz'un c.) havuzlar. \nahvec \n(a.s.) (daha, pek, \u00e7ok, en) muhta\u00e7. \nahvef \n(a.s.) 1. en korkak. 2. \u00e7ok korkun\u00e7. \nahvel \n(a.s.) bir \u015feyi iki g\u00f6ren, \u015fa\u015f\u0131. (bkz: l\u00fb\u00e7). \nahver \n(a.i.) 1. M\u00fc\u015fteri y\u0131ld\u0131z\u0131, J\u00fcpiter, Erendiz. 2. s. beyaz y\u00fczl\u00fc, \ng\u00fczel g\u00f6zl\u00fc [adam] 3. s. zek\u00ee, ak\u0131ll\u0131. \nahves \n(a.s.) cesur, kahraman, yi\u011fit [adam], (bkz: ahmes). \nahy\u00e2 \n(a.i.hayy'in c.) diriler, canl\u0131lar. \nahy\u00e2 v\u00fc emv\u00e2t \ndiriler ve \u00d6l\u00fcler. \nahy\u00e2f \n(a.i. hayf\u0131n c.) 1. \u00e7e\u015fitli, birbirinden farkl\u0131 \u015feyler. 2. s\u00fct \nkarde\u015fler. \nBen-\u00fcl-ahy\u00e2f \no\u011flan karde\u015f olsun, k\u0131z karde\u015f olsun, ana bir karde\u015fler. \nBen-\u00fcl-all\u00e2t \nhuk. baba bir erkek ve k\u0131z karde\u015fler. \nBen-\u00fcl-a'y\u00e2n \nAna-baba bir erkek veya k\u0131z karde\u015fler. 3. dereler, bay\u0131rlar. \nahy\u00e2l \n(a.i. hayl'in c.) 1. atlar, at s\u00fcr\u00fcleri. 2. atl\u0131 k\u0131talar, (bkz: huy\u00fbl). \nAhy\u00e2n \n(a-i- h\u00een'in c.) vakitler, zamanlar s\u0131ralar. \nahy\u00e2n\u00e2, ahy\u00e2nen \n(a.zf.) ara s\u0131ra, vakit vakit. \nahy\u00e2n\u00ee \n(a.zf.) ara s\u0131ra, vakit vakit, (bkz: ahy\u00e2n\u00e2, ahy\u00e2nen). \nahy\u00e2r \n(a.s. hayy\u0131r'\u0131n c.) iyi ve faziletli olanlar. \nahy\u00e2t \n(a.i. hayt'\u0131n c.) iplikler, ipler. \nahy\u00e2z \n(a.i. hayiz'in c.) kapal\u0131 yerlerin b\u00f6l\u00fcmleri, odalar; b\u00f6lmeler. \nahyer \n(a.s.) fazla iyi olan. \nahy\u00fbn \n(f-*-) \"y\u00fcanba\u015f\" denilen bir ot. \nahz \n(a.i.) alma, kabul etme. (bkz: ahiz). \nahz-i asker \naskere alma. \nahz-i intikam \nintikam alma, \u00f6\u00e7 alma. \nahz- istif\u00e2 \ntamamen bitirme, t\u00fcketme. \nahz-i mevki' \nyer alma. \nahz-i s\u00e2r \n\u00f6\u00e7 alma. \nahz \u00fc girift \nyakalama, ele ge\u00e7irme; esir etme. \nahz \u00fc i't\u00e2 \nal\u0131\u015fveri\u015f. \nahz \u00fc kabz \nkendine mal etme, istiml\u00e2k. ","ahz \u00fc sirkat \ned. ba\u015fkas\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 az \u00e7ok de\u011fi\u015ftirerek, veya hi\u00e7 \nde\u011fi\u015ftirmeden benimsemek, (bkz: intih\u00e2l). \nahz \u00fc siy\u00e2set \nyakalama ve \u00f6ld\u00fcrme. \nahz\u00e2 \n(a.s.) (daha, en, \u00e7ok) al\u00e7ak, menfur [adam]. \nahz\u00e2b \n(a.i. hizb'in c.) 1. k\u00fctleler, k\u0131t'alar. 2. Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'de otuz \nc\u00fczden herbirinin d\u00f6rtte bir k\u0131s\u0131mlar\u0131. 3. Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'in \notuz \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc s\u00fbresi. Medine'de nazil olmu\u015ftur, 73 \u00e2yettir. \nahzad \n(a.s.) e\u011frilip b\u00fck\u00fclen, esnek, elastik\u00ee. \nahz\u00e2n \n(a.i. hazen ve h\u00fczn'\u00fcn c.) kederler, s\u0131k\u0131nt\u0131lar, (bkz: \u00e2l\u00e2m, \nekd\u00e2r, gum\u00fbm, h\u00fcm\u00fbm). \nahz\u00e2r \n(a.i. hazer'in c.) end\u00ee\u015feler, ihtiyatlar. \nahzar \n(a.s.) ye\u015fil, (bkz: ahdar, sebz). \nahzeka \n(a.s.) ; bodur ve b\u00fcy\u00fck kar\u0131nl\u0131 adam. \nahzel \n(a.s.) beli k\u0131r\u0131lm\u0131\u015f [adam]. \nahzem \n(a.s.) 1. i\u015fini s\u0131k\u0131 tutan, ihtiyatl\u0131, tedbirli. 2. y\u00fcksek [yer]. 3. \ng\u00f6\u011fs\u00fc b\u00fcy\u00fck insan veya hayvan. \nahzen \n(a-s-) 9\u00b0 h\u00fcz\u00fcnl\u00fc, kederli. \nahzer \n(a.s.) 1. ufak g\u00f6zl\u00fc [adam]. 2. daima g\u00f6z\u00fcn\u00fc k\u0131rpan [adam]. \n\u00e2ib \n(a.s.) geri d\u00f6nen, (bkz: \u00e2yib). \n\u00c2id \n(a.s.) 1. ilgili, ili\u015fikli, dolay\u0131, (bkz: d\u00e2ir, m\u00fcteallik, r\u00e2c\u00ee'). 2. \ngeri d\u00f6nen. 3. bir hastay\u0131 ziyaret eden. \n\u00e2id\u00e2t \n(a.i. \u00e2ide'nin c.) gelirler, k\u00e2r, kazan\u00e7, fayda, (bkz: av\u00e2id, \nulufe). \n\u00e2id\u00e2t-\u0131 tic\u00e2riyye \neko. kanunlar ve s\u00f6zle\u015fmelerle h\u00fckme ba\u011flanmam\u0131\u015f ve \na\u00e7\u0131k\u00e7a belirtilmemi\u015f durumlarda mevcut ticar\u00ee team\u00fcllere \ndayan\u0131lmak suretiyle \u00f6denen aidat. \n\u00e2ide \n(a.i.c. av\u00e2id, aidat) 1. k\u00e2r, kazan\u00e7, fayda. 2. huk. birisine ait \nolan hisse. \n\u00e2idiyyet \n(a.i.) ait olma, ili\u015fkinlik. \n\u00e2ik, \u00e2yik \n(a.s. avk'dan. c. av\u00e2ik) man\u00ee olan, al\u0131koyan, geciktiren, mania, \nengel. (m\u00fcen. \u00e2yika). \n\u00e2ika \n(a.i.c. av\u00e2ik) m\u00fc\u015fk\u00fcl, zor; engel. \n\u00e2il, \u00e2yil \n(a.s.) 1. ailesini besleyen. 2. kalabal\u0131k bir ailesi olan. 3. fakir. \n4. muv\u00e2zenede olmayan [terazi]. 5. a\u015f\u0131n [m\u00fcen. \n\u00e2ile \n(a.i.c. \u00e2il\u00e2t) 1. bir kimsenin kar\u0131s\u0131. 2. akraba. 3. ev halk\u0131. 4. \nayn\u0131 gaye i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fan kimselerin hepsi matbuat ailesi. \n\u00e2ile-perver \n(a.f.b.s.) ailesine, evine d\u00fc\u015fk\u00fcn, evcimen. \nailev\u00ee \n(a.s.) aileye mensup, aile ile ilgili. [do\u011frusu \"\u00e2il\u00ee\" dir]. \n\u00e2il\u00ee \n(a.s.) aileye mensup, aile ile ilgili, (bkz. ailev\u00ee). \nainne \n(a.i. in\u00e2n'\u0131n c.) dizginler, (bkz: einne). \n\u00e2i\u015f \n(a.s.) 1. ya\u015fayan. 2 rahat ya\u015fayan. m\u00fcen. \u00e2(y)i\u015fe). (bkz: \u00e2yi\u015f). \n\u00e2iz \n(a.s.) 1. kar\u015f\u0131l\u0131k olarak veren. 2. kar\u015f\u0131l\u0131k olarak verilmi\u015f, \n[m\u00fcen. \u00e2(y)ize]. \naizze \n(a.s. az\u00eez'in c.), (bkz. eizze). \n\u00e2j \n(f-i.) dinlenme, istirahat; rahat [hal]. \n\u00e2jeh \n(f.i.) v\u00fccutta \u00e7\u0131kan si\u011fil, (bkz: \u00e2zeh). \n\u00e2jende \n(f.i.) \u00e7amur, har\u00e7 [binalarda]. \n\u00e2jeng \n(f.i.) y\u00fczde ya\u015fl\u0131l\u0131ktan veya \u00f6fkeden dolay\u0131 beliren buru\u015fuk. \n\u00e2jig \n(f.i.). (bkz. \u00e2r\u00ee\u011f). \n\u00e2j\u00eeh \n(f.i.) 1. kir, pas. 2. \u00e7apak. ","\u00e2j\u00eene \n(f.i.) de\u011firmen ta\u015f\u0131 gibi \u015feyleri yontup d\u00fczelten demir \u00e2let, \ndi\u015fengi. \n\u00e2j\u00eer \n(f.i.) \u00e7ukur, havuz, g\u00f6l. 2. izdiham, kalabal\u0131k. 3. n\u00e2re, \nba\u011f\u0131rma. 4. s. ak\u0131ll\u0131, a\u00e7\u0131kg\u00f6z. 5. s. \u00e7ekingen. 6. s. amade, \nhaz\u0131r. \n\u00e2jir\u00e2k \n(f.i.) g\u00fcr\u00fclt\u00fc, pat\u0131rd\u0131; ba\u011f\u0131r\u0131\u015f. \n\u00e2j\u00fcg \n(f.i.) 1. a\u011fa\u00e7 budama, budant\u0131. 2. hurma lifi. (bkz: \u00e2z\u00fc\u011f). \n\u00e2'kab \n(a.i. ak\u0131b'\u0131n c.) 1. aya\u011f\u0131n \u00f6k\u00e7eleri. 2. o\u011fullar veya torunlar. \nakab \n(a.i.) 1. topuk, \u00f6k\u00e7e. (bkz: p\u00e2\u015fin\u00e2). 2. arka, an. \nAkabinde \narkas\u0131 s\u0131ra; derhal. \nakab-\u0131 le\u015fker \nbir asker kolu veya k\u0131tas\u0131n\u0131n gerisi. \nakab\u00e2t \n(a.i. akabe'nin c.) l. korkun\u00e7 h\u00e2diseler, tehlikeli anlar. 2. \ntepeler, yoku\u015flar. \nakabe \n(a.i.c. akab\u00e2t) l tepe, yoku\u015f. 2. zorlu ge\u00e7it, tehlikeli an. (bkz: \nbadire). \nakab-g\u00eer \n(a.f.b.s.) t\u00e2kibeden, ard\u0131ndan gelen, kovalayan. \nakab-g\u00eer\u00e2n \n(a.f.b.s.) kovalayanlar, ard\u0131na d\u00fc\u015fenler. \nakab\u00ee \n(a.s.) \u00f6nceye ait. \nakab-rev \n(a.f.b.s.) 1. arkadan gelen. 2. pe\u015fe, arkaya d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f. \nakade \n(a.i. \u00e2kid'in c.), (bkz. \u00e2kid). \nakaid \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. ak\u00eede'nin c.) inan\u0131lan \u015feyler. \nakaid-i d\u00eeniyye \nd\u00een\u00ee inan\u0131\u015flar, ve bu inan\u0131\u015flardan bahseden kitap. \nakaik \n(a.i. ak\u00eeka'n\u0131n c.) (bkz: akika). \nakaim \n(\"ka\" uzun okunur, a.s. ak\u00eem'in c.) (bkz: ak\u00eem). \nak'ak \n(a.i.) saksa\u011fan. \nakakir \n(a.i. akkar'\u0131n c.) hek. il\u00e2\u00e7 yerine kullan\u0131lan k\u00f6kler. \na'kal \n(a.s. \u00e2k\u0131l'dan) (daha, en, pek, \u00e7ok) ak\u0131ll\u0131. \n\u00e2kal \n(f.i.) \u00e7er\u00e7\u00f6p. (bkz. \u00e2h\u00e2l). \nAkalim \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. \u0131kl\u00eem'in c.) . (bkz. ekal\u00eem). \nakall \n(a.s. kal\u00eel'den) pek az, \u00e7ok az. (bkz: ekall). \nakall-i kal\u00eel \naz\u0131n az\u0131, en a\u015fa\u011f\u0131. \nakalliyyet \n(a.i.) 1. azl\u0131k. 2. az\u0131nl\u0131k, bir \u00fclkede h\u00e2kim unsurlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda \nkalan ve ekseriyet te\u015fkil etmeyen etnik varl\u0131klar, (bkz: \nekalliyyet). \nakam \n(a.i.) erkek ve di\u015fi k\u0131s\u0131rl\u0131\u011f\u0131. \nakam \n(\"ka\" uzun okunur, a.s.) 1. k\u0131s\u0131r, \u00e7ocuksuz. 2. tedavisi kabil \nolmayan [hastal\u0131k]. \nakamet \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) k\u0131s\u0131rl\u0131k, verimsizlik, neticesizlik, \nsonu\u00e7suzluk. \nakar \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.c. akarat) para getiren m\u00fclk [ev, \nd\u00fckk\u00e2n, tarla, ba\u011f, bostan, v.b. gibi]. \nAkar\u00e2t \n (\"ka\" uzun okunur, a.i. akar'\u0131n c.) gelir sa\u011flayan mallar ve \nyap\u0131lar. \nakaret \n(\"ka\" uzun okunur, a.i.) k\u0131s\u0131r olma, k\u0131s\u0131rl\u0131k, (bkz: ukaret). \nakarib \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. akreb'-in c.) zehirli ve tehlikeli \nhayvanc\u0131klar. \nakarib \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. akrab\u00e2'n\u0131n c.) (bkz: ekarib). \nakas \n(a.i.) pis kokulu olma. \nakas\u00ee \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. aks\u00e2'n\u0131n c.) \u00e7ok uzaklar. \nakas\u0131r \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. akser'in c.) pek k\u0131salar, (bkz: ekas\u0131r). ","Akas\u00eem \n(\"ka\" uzun okunur, a.i. uks\u00fbme'nin c.) (bkz: uks\u00fbme). \nAkav\u00eel \n (\"ka\" uzun okunur, a.i. akv\u00e2l'in c. kavl'in c.c.). (bkz. ekav\u00eel). \nakbeh \n(a.s. kab\u00eeh'den) en kab\u00eeh, \u00e7ok veya en yak\u0131\u015f\u0131ks\u0131z, pek \u00e7irkin. \nakbel \n(a.s.) en \u00e7ok be\u011fenilen, g\u00f6zde olan. \nakbiye \n(a.i. kub\u00e2'mn c.) \u00fcste giyilen elbiseler, kaftanlar. \nakd \n(a.i.) 1. ba\u011f, ba\u011flama, d\u00fc\u011f\u00fcmleme, ba\u011flanma, d\u00fc\u011f\u00fcmlenme, \n(bkz. akid, bend, rabt). 2. s\u00f6zle\u015fme, kararla\u015ft\u0131rma. 3. kurma, \nd\u00fczme. 4 nik\u00e2h. 5. nesri [d\u00fczyaz\u0131] nazma [ko\u015fuk] \u00e7evirme. \nakd-i enc\u00fcmen \nenc\u00fcmen kurma. \nakd-i hib\u00e2le-i izdivac \nevlenme ba\u011f\u0131yla ba\u011flanma. \nakd-i meclis, akd-i me\u015fveret meclis kurma, konu\u015fmak \u00fczere toplanma. \nakd-i mu\u00e2vaza \nhuk. hibe ve sadaka gibi te-berruattan olmay\u0131p iki taraftan \nivaz verilerek yap\u0131lan akit. [sat\u0131\u015f, trampa gibi]. \nakd \u00fc hall \n(d\u00fc\u011f\u00fcmleme ve \u00e7\u00f6z\u00fclme) ed. D\u00eev\u00e2n edebiyat\u0131nda bir nesri \nnazma \u00e7evirmeye akd; bir nazm\u0131 nesre \u00e7evirmeye hail denir. \nakd\u00e2h \n(a.i. kadeh'in c.) kadehler, bardaklar, kupalar. \n\u0130d\u00e2re-i akd\u00e2h \ni\u00e7ki i\u00e7me, \u015ferefe kadeh kald\u0131rma. \nakd\u00e2m \n(a.i. kadem'in c.) ayaklar. \nakd\u00e2r \n(a.i. kader'in c.) de\u011ferler, kudretler. \nakdem \n(a.s. kad\u00eem'den) ilk, \u00f6nce, \u00f6nceki, daha \u00f6nceki. \nakdem-i efk\u00e2r \nfikirlerin en ehemmiyetlisi. \nakdem-i um\u00fbr \ni\u015flerin en \u00f6nemlisi. \nakdem\u00een, akdem\u00fbn \n(a.s. akdem'in c.) 1. evvelce olanlar. 2. eksikler. 3. ge\u00e7mi\u015fler. \n4. \u00f6nce ya\u015fam\u0131\u015f olanlar. \nakdemiyyet \n(a.i.) \u00f6ncelik, zaman bak\u0131m\u0131ndan eskilik. \nakder \n(a.s.) 1. \u00e7ok veya en kudretli. 2. k\u0131sa boyunlu; k\u0131sa boylu. \nakdes \n(a.s. kudd\u00fbs'dan) en kutlu, en kuts\u00ee, en kutsal. \nakd\u00ee \n(a.s.) akitle ilgili, akitle tesb\u00eet edilmi\u015f. \nakd\u00ee f\u00e2iz \nhuk. miktar\u0131 anla\u015fma ile tesb\u00eet edilmi\u015f faiz. \nakd-i istikr\u00e2z \nhuk. bor\u00e7 alma s\u00f6zle\u015fmesi. \nakd-i nik\u00e2h \nhuk. evlenme s\u00f6zle\u015fmesi. \nakd-i mes'\u00fbliyyet \nhuk. akdi if\u00e2 etmeyen taraf\u0131n sorumlulu\u011fu. \nakd-i pey \nhuk. sat\u0131\u015f s\u00f6zle\u015fmesi. \nakd\u00ee tazmin\u00e2t \nhuk. akti if\u00e2 etmeyen kimsenin \u00f6demekle y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu \n\u015fey. \nakd-i zimmet \nhuk. isl\u00e2m olmayan kimsenin veya cemaatin isl\u00e2m t\u00e2biiyetini \nkabul etmesi. \nakdiyye \n(a.i.) anat. mafsallarda olan d\u00fc\u011f\u00fcm ve yumru. \na'kef \n(a.s.) \u00e7ok ak\u0131ls\u0131z, sersem. \n\u00e2kese \n(f.i.) 1. bir \u015feye ili\u015fmi\u015f, yap\u0131\u015fm\u0131\u015f, as\u0131lm\u0131\u015f. 2. \u00d6kse. \nakf\u00e2 \n(a.i. kaf\u00e2'n\u0131n c.) ba\u015f\u0131n arka taraflar\u0131, enseler. \nakf\u00e2l \n(a.i. kufl'\u00fcn c.) kilitler. \nakf\u00e2r \n(a.i. kafr'\u0131n c.) \u00e7\u00f6ller. \nAkf\u00e2s \n(a.i. kafas'\u0131n c.) 1. hamal k\u00fcfeleri. 2. kafesler. \nakfer \n(a.s.) \u00e7ok veya en k\u0131s\u0131r. \nakh\u00e2f \n(a.i. k\u0131hf\u0131n c.) l kafa taslan. 2. a\u011fa\u00e7tan yap\u0131lm\u0131\u015f kaplar. \nakher \n(a.s.) \u00e7ok veya en kahredici, (bkz: kahh\u00e2r). \n\u00e2k\u0131bet \n(a.i.c. av\u00e2kib) nihayet, son. (bkz: encam). \n\u00e2k\u0131bet-\u00fcl-emr \nbir i\u015fin sonu. \n\u00e2k\u0131bet-b\u00een \n(a.f.b.s.) sonunu \u00f6nceden g\u00f6ren. ","\u00e2k\u0131bet-b\u00een\u00ee \n(a.f.b.i.) sonunu \u00f6nceden g\u00f6rme, tedbirlilik. \n\u00e2k\u0131bet-end\u00ee\u015f \n(a.f.b.s.) sonunu d\u00fc\u015f\u00fcnen. \nak\u0131l \n(a.i.). (bkz. akl). \n\u00e2k\u0131l \n(a.s.c. ukal\u00e2, ak\u0131lan, \u00e2k\u0131l\u00fbn) ak\u0131ll\u0131 kimse. [m\u00fcen. \u00e2k\u0131le]. \n\u00e2k\u0131l-\u00fcl-ukal\u00e2 \nak\u0131ll\u0131lar\u0131n ak\u0131ll\u0131s\u0131, \u00e7ok ak\u0131ll\u0131. \n\u00e2k\u0131l\u00e2n \n(a.i. \u00e2k\u0131l'\u0131n c.). (bkz. \u00e2kil). \n\u00e2k\u0131l\u00e2ne \n(a.f.zf.) ak\u0131ll\u0131cas\u0131na. \n\u00e2k\u0131l\u00e2t \n(a.i. \u00e2k\u0131le'nin c.) ak\u0131ll\u0131 kad\u0131nlar. \n\u00e2k\u0131le \n(a.i.) 1. ak\u0131ll\u0131 kad\u0131n. 2. kad\u0131n ad\u0131. \n\u00e2k\u0131m \n(a.s.) 1. k\u0131s\u0131r. 2. verimsiz. \n\u00e2k\u0131r \n(a.s.) 1. k\u0131s\u0131r [kad\u0131n]. 2. verimsiz [toprak]. 3. \u00e7ocuksuz \n[kad\u0131n], (m\u00fcen. \u00e2k\u0131re). \nak\u0131s \n(a.s.) inat\u00e7\u0131. \n\u00e2k\u0131 \n(\"ki\" uzun okunur, a.s. \u00e2kk'dan) isyan eden, \u00e2s\u00ee, ba\u015fkald\u0131ran. \n\u00e2k\u0131s \n(a.s.) pis kokulu. \nak\u00eeb \n(a.s. akeb'den) bir di\u011ferinin arkas\u0131ndan gelen. \n\u00e2kib \n(a.s. akeb'den) 1. bir di\u011ferinin arkas\u0131ndan gelen. 2. resullerin \narkas\u0131ndan gelen (= Hz. Muhammed). \nAkib \n (a.zf.) \u00f6nce. (bkz: akeb). \nakid \n(a.i.) ba\u011flama, ba\u011flanma, (bkz: akd). \n\u00e2kid \n(a.s. akd'den. c. \u00e2kid\u00een, akade). \nak\u00eede \n(a.i.c. ak\u00e2id) 1. \u00eeman, d\u00een\u00ee inan\u0131\u015f, (bkz: i'tikad). 2. a\u011fdalanm\u0131\u015f \niken ufak ufak kesilmi\u015f olan renkli \u015feker. \n\u00e2kideyn \n(a.s.) huk. her akitte akdi yapan iki taraf. \n\u00e2kif \n(a.s.c. \u00e2kif\u00fbn, ak\u00fbf) 1. bir \u015feyde sebat eden. 2. ib\u00e2det eden. 3. \nh. i. erkek ad\u0131. \nak\u00eek \n(a.i.) \u00e7ok kere k\u0131rm\u0131z\u0131 renkte olan bir cins de\u011ferli ta\u015f. \nak\u00eek-i Yem\u00e2n\u00ee \nYemen ak\u00eeki. \nak\u00eek \n(a.s.) 1. bunalt\u0131c\u0131 bir s\u0131cak. 2. i. bunalt\u0131c\u0131 s\u0131cakl\u0131k. \nakika \n(a.i.c. ak\u00e2ik) \u00e7ocu\u011fun do\u011fumunun yedinci g\u00fcn\u00fc veya sa\u00e7\u0131n\u0131n \nilk k\u0131rk\u0131l\u0131\u015f\u0131nda adak, nezir i\u00e7in kesilen koyun. \n\u00e2kil \n(a.s. ekl'den. c. ekele) ekleden, yiyen, [m\u00fcen. \u00e2kile], \n\u00e2kil-\u00fcl-be\u015fer \ninsan eti yiyen [adam]. \n\u00e2kil-\u00fcl-cerr\u00e2d \n\u00e7ekirge ile beslenen. \n\u00e2kil-\u00fcl-esm\u00e2k \nzool. bal\u0131k\u00e7\u0131l, fr. piscivore. \n\u00e2kil-\u00fcl-ha\u015f\u00e2yi\u015f \nzool. ot\u00e7ul, fr. herbi-vore. \n\u00e2kil-\u00fcl-ha\u015fer\u00e2t \nzool. b\u00f6cek\u00e7il, fr. in-sectivore . \n\u00e2kil-\u00fcl-hev\u00e2m \nha\u015faratla beslenen. \n\u00e2kil-\u00fcl-hub\u00fbb\u00e2t \nzool. tanecil, fr. grani-vore. \n\u00e2kil-\u00fcl-l\u00fch\u00fbm \nzool. et\u00e7il, fr. carni-vore. \n\u00e2kilet-\u00fcl-ekb\u00e2d \n(ci\u011ferler yiyen kad\u0131n) Hz. Hamza'n\u0131n ci\u011ferlerini yiyen, Eb\u00fb \nS\u00fcfyan'\u0131n kar\u0131s\u0131 Hind. \n\u00e2kil-\u00fcl-k\u00fcll \nher \u015feyi yiyen. \n\u00e2kil-\u00fcl-lahm \net yiyen, et\u00e7il.. \n\u00e2kil-\u00fcn-neb\u00e2t \notla beslenen, ot\u00e7ul. \n\u00e2kil-\u00fcn-nemel \nzool. kar\u0131nca yiyen. \n\u00e2kil-\u00fcs-semek \nbal\u0131kla beslenen. \n\u00e2kile \n(a.i.) hek. yenirce denilen yara. \nAkim \n(a.s.) 1. k\u0131s\u0131r. 2. neticesiz. 3. ya\u011fmur getirmeyen r\u00fczg\u00e2r, \nbilhassa bat\u0131dan veya kuzey bat\u0131dan esen r\u00fczg\u00e2r. ","\u00e2kinc \n(f.i.) 1. \u00e7engel. 2. bumbar dolmas\u0131. \nakir \n(a.s.) \u00e7ocuksuz, verimsiz [erkek]. \n\u00e2kis \n(a.s. aks'den) akseden, \u00e7arpan, vuran. \nakis \n(a.i.) . (bkz. aks). \n\u00e2kise \n(a.i.) \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 aksettirmeye yarayan alet, fr. reflecteur. \nakk \n(a.i.) anaya babaya \u00e2s\u00ee olma. (bkz: ukuk). \nakk \n(a.s.) serke\u015f, inat\u00e7\u0131. \nakk\u00e2m \n(a.i.) 1. deveci, kat\u0131rc\u0131. 2. mahmil ile hacca giden s\u00fcrre alay\u0131 \nhizmet\u00e7isi. 3. \u00e7ad\u0131r mehteri. \nakl \n(a.i.c. ukul) ak\u0131l, us. \nakl-\u0131 b\u00e2li\u011f \nergin kimsenin h\u00e2li. \nakl-\u0131 be\u015fer \ninsan akl\u0131. \nakl-\u0131 evvel \n1. yarat\u0131l\u0131\u015ftan olan ak\u0131l, Allah. 2. kendisini en ak\u0131ll\u0131 sanan. \nakl-\u0131 fa'\u00e2l \ni\u015fleyen, yap\u0131c\u0131 ak\u0131l, fr. intellect actif. \nakl-\u0131 hayv\u00e2n\u00ee \ni\u00e7g\u00fcd\u00fc, insiyak, sevk-i tabi\u00ee. \nakl-\u0131 il\u00e2h\u00ee \ntanr\u0131 zek\u00e2s\u0131. \nakl-\u0131 ins\u00e2n\u00ee \ninsan kavray\u0131\u015f\u0131. \nakl-\u0131 k\u00fcll \ntabiatta g\u00f6r\u00fclen um\u00fbm\u00ee \u00e2heng; me\u00e7. Cebrail. \nakl-\u0131 maad \ngelece\u011fi kavrayan ak\u0131l. \nakl-\u0131 maa\u015f \nge\u00e7im fikri. \nakl-\u0131 nefs\u00e2n\u00ee \nkendini koruma i\u00e7g\u00fcd\u00fcs\u00fc. \nakl-\u0131 sel\u00eem \nsa\u011fduyu, (bkz: hiss-i sel\u00eem). \nakl-\u0131 \u015feyt\u00e2n\u00ee \n\u015feytan\u00ee zek\u00e2. \nakl\u00e2m \n(a.i. kalem'in c.) 1. yaz\u0131 \u00e2letleri. 2. memurlar\u0131n \u00e7al\u0131\u015ft\u0131klar\u0131 \nd\u00e2ireler. \nakl\u00e2m-\u0131 devlet \nresm\u00ee d\u00e2ireler. \nakl\u00e2m-\u0131 sitte \n[eskiden] alt\u0131 t\u00fcrl\u00fc olarak kabul edilen yaz\u0131. [s\u00fcl\u00fcs, nesih, \nmuhakkak, rik'a, tevk\u00ee', reyh\u00e2n\u00ee]. \naklen \n(a.zf.) ak\u0131l ile, ak\u0131ldan. \naklen ve naklen \nak\u0131l ve nakil yoluyla. \nakl\u00ee \n(a.s. c. akliyy\u00e2t) akla mensup, ak\u0131l ile bilinen veya bulunan \n\u015feyler, akla dayanan, ussal, fr. rationnel. \nakl\u00ee ma'l\u00fbliyyet \nak\u0131ldan hasta olma. \nakl\u00ee muv\u00e2zene \nzihn\u00ee denge. \nakliyy\u00e2t \n(a.i.c.) ak\u0131l ile ara\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p, bulunabilen hususlar. \nakliyye \n(a.i.) 1. ak\u0131l ile ilgili olan. 2. ak\u0131l ile anla\u015f\u0131lan. 3. ak\u0131lc\u0131l\u0131k, fr. \nrationalisme. \nakliyy\u00fbn \n(a.i.c.) h\u00e2diseleri ak\u0131l ile ara\u015ft\u0131ranlar. \nakm \n(a.i.) k\u0131s\u0131rl\u0131k, (bkz: akam). \nakm\u00e2r \n(a.i. kamer'in c.) aylar, y\u0131ld\u0131zlar. \nakmed \n(a.s.) ensesi uzun ve kal\u0131n. \nakmer \n(a.s.) ay gibi beyaz [y\u00fcz], ak\u015fey. \nakm\u00ee \n(a.s.) l eskimi\u015f. 2. anla\u015f\u0131lmaz. \nakmise \n(a.i. kam\u00ees'in c.) g\u00f6mlekler. \nakmi\u015fe \n(a.i. kuma\u015f'\u0131n c.) kuma\u015flar, y\u00fcnden veya pamuktan yap\u0131lm\u0131\u015f \nbezler, dokumalar. \nakn\u00e2 \n(a.s.) ince ince yumru burunlu \nakna' \n(a.s.) en \u00e7ok kanaat eden [adam]. \nakn\u00e2n \n(a.i. k\u0131nn'\u0131n c.) kullar, k\u00f6leler. \nakr\u00e2' \n(a.i. kara'n\u0131n c.) arkalar (s\u0131rt [adam] m\u00e2n\u00e2s\u0131na). ","akra' \n(a.s.) 1. ba\u015f\u0131n\u0131n sa\u00e7\u0131 d\u00f6k\u00fclm\u00fc\u015f olan, dazlak. 2. \u00e7\u0131plak [da\u011f]. \nakrab\u00e2 \n(a.i.) aralannda soy yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 olanlar, [asl\u0131 akrib\u00e2' d\u0131r], (bkz. \nakrib\u00e2). \nakrah \n(a.i.) aln\u0131 beyaz at. \nakr\u00e2n \n(a.i.) kar\u00een'in c.) e\u015f ve benzer olanlar, ya\u015f\u0131tlar, ya\u015fda\u015flar. \nakr\u00e2niyyet \n(a.i.) akran olu\u015f, akranl\u0131k, boyda\u015fl\u0131k. \nakr\u00e2s \n(a.s. kurs'un c.) yuvarlaklar, d\u00e2ireler, \u00e7emberler. \nakre \n(a.s.) Kur'\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem'i en g\u00fczel ve pek lat\u00eef okuyan. \nakreb \n(a.i.c. akar\u00eeb) 1. zehirli ve tehlikeli hayvanc\u0131k. 2. saatin k\u0131sa \nibresi. 3. astr. sem\u00e2n\u0131n kuzey yar\u0131mk\u00fcresinde g\u00f6r\u00fclebilen \nb\u00fcy\u00fck bir bur\u00e7, l\u00e2t. scorpius; fr. scorpion. 4. mec. insan\u0131 \nakrep gibi sokan kimse. \nakreb \n(a.s. kar\u00eeb'den) (en, daha, pek) yak\u0131n. \nakreb-i mekniyy\u00e2t \nhuk. me\u015fr\u00fbt-\u00fcn-lehi bildiren zam\u00eer'in en yak\u0131n mercii \nm\u00e2n\u00e2s\u0131n\u0131 anlat\u0131r, [mesel\u00e2 bir vakfiyede v\u00e2k\u0131f tevliyetini \nevvel\u00e2 kendisine, sonra o\u011flu A ya, sonra \u00e7ocuklar\u0131na \u015fart \netse, \u00e7ocuklar\u0131 t\u00e2birindeki zam\u00eer v\u00e2k\u0131f\u0131n kendisine de\u011fil de en \nyak\u0131n mercii bulunan A n\u0131n \u00e7ocuklar\u0131na hamlolunur]. \nakreb\u00e2 \n(a.i.) di\u015fi akrep. \nakrebe \n(a.i.) 1. di\u015fi akrep. 2. \u00e7evik, zek\u00ee bir c\u00e2riye. 3. kazan veya \ntencereyi ate\u015f \u00fczerine asma\u011fa mahsus \"S\" \u015feklindeki kanca. \n4. ayakkab\u0131 ba\u011f\u0131. \nakrebek \n(a.f.i.) 1. k\u00fc\u00e7\u00fck akrep. 2. saatin k\u0131sa ibresi. \nAkreb\u00ee \n (a.s.) akrebe ait, akrep \u015feklinde. \nakrebiyye \n(a.i.) zool. akrepler, fr. scorpionides. \nAkren \n (a.s.) \u00e7at\u0131k ka\u015fl\u0131 [adam]. \nakret \n(a.i.) k\u0131s\u0131rl\u0131k, \nakrib\u00e2 \n(a.i. kar\u00eeb'in c.), (bkz: akraba). \nakriha \n(a.i. karah'\u0131n c.) 1. a\u011fa\u00e7s\u0131z tarla. 2. temiz su. \nakrub\u00e2n \n(a.i.) erkek akrep. \naks \n(a.i.c. uk\u00fbs) \u00e7arpma, \u00e7arp\u0131p geri d\u00f6nme. \naks-i da'v\u00e2 \nz\u0131t teorem. \naks-i m\u00fcdde\u00e2 \nkar\u015f\u0131sav, \u00e7at\u0131\u015fk\u0131. \naks-i m\u00fclevven \nrenkli akis. \naks-i sed\u00e2 \nyank\u0131. \naks-\u00fcl-amel \n1. tepki, reaksiyon. 2. ed. bir c\u00fcmlenin veya m\u0131sra\u0131n alt\u0131n\u0131 \n\u00fcst\u00fcne getirmekle bir ba\u015fka c\u00fcmle veya m\u0131sra' meydana \ngetirme. \naks\u00e2 \n(a.s.c. ekas\u00ee) son, en son, uzak. (bkz. kusv\u00e2). \naks\u00e2-y\u0131 emel \nmefkure, \u00fclk\u00fc, fr. ideal. \naks\u00e2-y\u0131 garb \nuzak bat\u0131. \naks\u00e2-y\u0131 mer\u00e2m \narzular\u0131n son haddi. \naks\u00e2-y\u0131 mer\u00e2tib \nr\u00fctbelerin en ilerisi. \naks\u00e2-y\u0131 \u015fark \nuzak do\u011fu, \u00c7in, Japonya. \naks\u00e2-y\u0131 yem\u00een \nen sa\u011f. \naks\u00e2-y\u0131 yesar \nen sol. \naks\u00e2-l-mer\u00e2tib \nr\u00fctbelerin en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fc. \naks\u00e2b \n(a.i. kusb'un c.) b\u00fcy\u00fck ba\u011f\u0131rsaklar. \naks\u00e2d \n(a.s.) k\u0131r\u0131k \u015fey. \naks\u00e2m \n(a.i. k\u0131sm'\u0131n c.) par\u00e7alar, b\u00f6l\u00fcmler. ","aks\u00e2m-\u0131 kel\u00e2m \ngr. s\u00f6z b\u00f6l\u00fckleri. \naks\u00e2m-\u0131 seb'a \n(yedi k\u0131s\u0131m) Arap gr. kelimelerin \" sah\u00eeh, mis\u00e2l, muz\u00e2af, lef\u00eef, \nnak\u0131s, mehm\u00fbz, ecvef' b\u00f6l\u00fcmleri. \naks\u00e2m-\u0131 sel\u00e2se \n(\u00fc\u00e7 k\u0131s\u0131m) Arap gr. \"isim, fiil, harf\" b\u00f6l\u00fcmleri. \naksar \n(a.s.). (bkz. akser). \naksat \n(a.s.) 1. kuru ayakl\u0131 hayvan. 2. pek do\u011fru \u015fey. \naks\u00e2t \n(a.i. k\u0131st'\u0131n c.) hisseler, nasipler, paylar. \naks\u00e2-y\u0131 bil\u00e2d \nbir memleketin hudut b\u00f6lgeleri. \naks\u00e2-y\u0131 mur\u00e2d \nen son, yeg\u00e2ne arzu. \naks\u00e2-y\u0131 \u015feb \ngecenin son demleri. \naks\u00e2-y\u0131 terakk\u00ee \nterakkinin son basama\u011f\u0131. \naks-el-g\u00e2ye \nen son gaye. \naks-end\u00e2z \n(a.f.b.s.) \u00e7arp\u0131p duran. \nakser \n(a.s. kas\u00eer'den. c. akas\u0131r) en (daha, pek) k\u0131sa. \nakser-i eyy\u00e2m \ng\u00fcnlerin en k\u0131sas\u0131. \nakser-i turuk \nyollar\u0131n en k\u0131sas\u0131, en k\u0131sa yol. \naks\u00ee \n(a.s.) 1. ters, z\u0131t. 2. inat\u00e7\u0131. 3. ge\u00e7imsiz, huysuz; u\u011fursuz. \naks-i m\u00fcrekkep \nmant. tersevirme, fr. contraposition. \naks-i te'sir \ntepki, ters; fiz., kim. 'tepkime; fr. reaction. \nak\u015fer \n(a.s.) k\u0131rm\u0131z\u0131 y\u00fczl\u00fc, k\u0131z\u0131l \u00e7ehreli [adam]. \nakt \n(a.i.) vaktin tesb\u00eeti. \nakta' \n(a.s.) eli kesik [adam]. \nakt\u00e2' \n(a.i.c.) 1. kesmeler; k\u0131r\u0131lmalar. 2. ilgiyi kesmeler. 3. beylik \naraz\u00eeler. \nakt\u00e2b \n(a.i. kutb'un c.) sahipler, efendiler; az\u00eezler, ulular, tarikat \nkurucular\u0131, (bkz: kutub). \nakt\u00e2n \n(a.i. kutn'un c.) pamuklar. \nakt\u00e2r \n(a.i. kutr'un c.) tararlar, yanlar. \n\u00e2k\u00fb \n(f.i.) bayku\u015f, puhu ku\u015fu. \nak\u00fbb \n(a.i.) toz. (bkz: gub\u00e2r). \nakuk \n(a.s.) 1. anas\u0131na babas\u0131na itaat etmeyen. 2. gebe [hayvan]. \nakur \n(a.s.) yaralayan, \u0131s\u0131ran, azg\u0131n, kuduz [hayvan]. \nKelb-i akur \nkuduz k\u00f6pek. \nakur-\u00e2ne \n(a.f.zf.) kudurmu\u015fcasma, kuduzcas\u0131na. \nakv\u00e2 \n(a.s. kav\u00ee'den) en kav\u0131, \u00e7ok kuvvetli. \nakv\u00e2l \n(a.i. kavl'in c.) s\u00f6zler, l\u00e2k\u0131rd\u0131lar. \nakv\u00e2l-i hak\u00eem\u00e2ne \nfilozof\u00e7a s\u00f6zler. \nakv\u00e2m \n(a.i. kavm'in c.) milletler, uluslar. \nakv\u00e2m-\u0131 be\u015fer \ninsan kavimleri. \nAkv\u00e2s \n(a.i. kavs'in c.) 1. kavisler, yaylar. 2. d\u00f6neme\u00e7ler, b\u00fckl\u00fcmler, \nviraar. \nakv\u00e2t \n(a.i. kut'un c.) yemekler, yenilecek \u015feyler, az\u0131klar. \nakv\u00e2t-\u0131 yevmiyye \ng\u00fcnl\u00fck yiyecekler, ge\u00e7im. \nakv\u00e2z \n(a.i. kavz'in c.) kum tepeleri. \nakve \n(a.i.) evin \u00f6n\u00fcndeki a\u00e7\u0131k meydanl\u0131k, avlu. \nakvem \n(a.s. kavim'den) en (daha, pek, \u00e7ok) do\u011fru. \nakveriyy\u00e2t, akver\u00een \n(a. i.) b\u00fcy\u00fck bel\u00e2lar. \nakves \n(a.s.) 1. ihtiyarl\u0131ktan beli b\u00fck\u00fclm\u00fc\u015f [adam]. 2. i. s\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 \nvakit. \nakviy\u00e2' \n(a.i. ve s. kav\u00ee'nin c.) sa\u011flam ve kuvvetli olanlar. ","akyise \n(a.i. k\u0131y\u00e2s'\u0131n c.), (bkz. k\u0131y\u00e2s). \nakz\u00e2 \n(a.s. kaz\u00ee, kad\u00ee'den) f\u0131k\u0131hda (daha, en, pek) bilgin. \nakzel \n(a.s.) pek aksak, \u00e7ok topal. \nakziye \n(a.i. kaz\u00e2'n\u0131n c.) h\u00fck\u00fcmler. \n\u00e2l \n(a.i.) h\u00eele, d\u00fczen, dek. \n\u00e2l \n(a.i.) 1. aile. 2. evl\u00e2t. 3. s\u00fcl\u00e2le. \n\u00e2l-i ab\u00e2 \nPeygamberimizin kendisiyle birlikte k\u0131z\u0131 F\u00e2t\u0131me, damad\u0131 Ali, \ntorunlar\u0131 Hasan ve H\u00fcseyin'den m\u00fcrekkep ailesi. \n\u00e2l-i Abb\u00e2s \nEmev\u00eelerden sonra 749 dan 1258 e kadar s\u00fcren Abbas\u00ee \nh\u00fck\u00fcmdar ailesi. \n\u00e2l \n(a.s. ul\u00fcvv'den) y\u00fcce, y\u00fcksek, (bkz: \u00e2l\u00ee, b\u00e2l\u00e2). \n\u00e2l-i kadir \nkadri, k\u0131ymeti y\u00fcksek olan. \n\u00e2l-\u00fcl-\u00e2l \npek y\u00fcksek. \nal\u00e2 \n (a.i.) r\u00fctbece y\u00fckseklik, b\u00fcy\u00fckl\u00fck, \u015feref, \u015fan. \n\u00e2l\u00e2, ale \n(a.zf.) \u00fcst, \u00fczere. \na'l\u00e2 \n(a.s.) (daha, en, pek) y\u00fcksek. \n\u00e2l\u00e2 \n(a.i. eyl'in c.) ihsanlar, bah\u015fi\u015fler. \n\u00e2l\u00e2 \n(f.s.) kirleten. \n\u00e2l\u00e2 cery-il-\u00e2de \n(a.zf.) \u00e2detin cereyan\u0131 \u00fczere. \nal\u00e2-eyyi-h\u00e2l \n(a.zf.) her halde, her nas\u0131l olsa. (bkz: bi-eyy-i h\u00e2l). \na'l\u00e2f \n(a.i. alefin c.) 1. hayvan yemleri. 2. otlar, samanlar. \n\u00e2l\u00e2f \n(a.s. elfin c.) binler. \nal\u00e2 h\u00e2lihi \n(a.zf.) oldu\u011fu gibi. \nal\u00e2-hide \n(a.zf.) ayr\u0131ca, tek ba\u015f\u0131na, \nal\u00e2if \n(a.i. ul\u00fbfe'nin c.), (bkz: ulufe). \nal\u00e2ik \n(a.i. al\u00e2ka'mn c.) \"ilgiler, \"ili\u015fkiler. \nal\u00e2ik-i d\u00fcnyeviyye \nd\u00fcny\u00e2 ili\u015fkilerin. \nal\u00e2im \n(a.i. al\u00e2met'in c.) ni\u015fanlar, belgeler. (bkz: al\u00e2m\u00e2t). \nal\u00e2im-i cevviyye \nastr. meteor. \nal\u00e2im-i sem\u00e2, al\u00e2im-\u00fcs-sem\u00e2 al ye\u015fil ku\u015fak, (bkz. \u00e2dyende, kavs-i kuzah). \nalak \n(a.s.) 1. p\u0131ht\u0131la\u015fm\u0131\u015f kan. 2. s\u00fcl\u00fck. \nalak-\u0131 dem \nkan p\u0131ht\u0131s\u0131. \nal\u00e2k \n(a.i.) sak\u0131z. \nal\u00e2ka \n(a. i. c. al\u00e2ik, al\u00e2kat) l.*ilgi, \"ili\u015fki, (bkz: m\u00fcn\u00e2sebet). 2. e d. \nbir kelimenin hakik\u00ee m\u00e2n\u00e2s\u0131ndan mecaz\u00ee m\u00e2n\u00e2s\u0131na \nnakledilmesinin sebebidir. [Kore'de d\u00fc\u015fmana arslan gibi \nsald\u0131ran bir T\u00fcrk askerine \"arslan\" denildi\u011fi gibi]. \nal\u00e2ka-d\u00e2r\u00e2n \n(a.f.b.s. al\u00e2ka-d\u00e2r'\u0131n c.) al\u00e2kal\u0131lar, ilgililer. \nal\u00e2kav\u00ee \n(a.s.) anat. sempatik. \nalaki \n(a.s.) 1. p\u0131ht\u0131 kabilinden olan, p\u0131h-t\u0131ms\u0131. 2. s\u00fcl\u00fck nevinden \n[m\u00fcen. alakiyye]. \nal\u00e2ka-bah\u015f \n(a.f.b.s.) ilgilendiren. \nal\u00e2ka-d\u00e2r \n(a.f.b.s.c. al\u00e2ka-d\u00e2r\u00e2n) ilgili, ili\u015fikli. (a.zf.) \nal\u00e2 kadr-il-imk\u00e2n \nolabildi\u011fi kadar. \nal\u00e2 kadr-il-istit\u00e2a \n(a. zf.) elden geldi\u011fi kadar, g\u00fc\u00e7 yetti\u011fi kadar. \nal\u00e2 kadr-it-t\u00e2ka \n(a.zf.) g\u00fc\u00e7 yetti\u011fi kadar. \nal\u00e2 kavlin \n(a.zf.) birinin s\u00f6z\u00fcne, iddias\u0131na g\u00f6re. \nal\u00e2 kil-et-takd\u00eereyn \n(a.zf.) iki takdirden herbirine g\u00f6re. \nal\u00e2kiyye \n(a.i.) zool. s\u00fcl\u00fckgiller, fr. hirudinees. \nal\u00e2 k\u00fclli h\u00e2l \n(a.zf.) \u015f\u00f6yle b\u00f6yle, oldu\u011fu kadar. ","al\u00e2 k\u00fclli \u015fey'in kad\u00eer \n(a.c\u00fc.) her \u015feye g\u00fcc\u00fc yeten. \na'l\u00e2l \n(a.i. illet'in c.) 1. hastal\u0131klar. 2. sebepler. \n\u00e2l\u00e2m \n(a.i.elem'in c.) kederler, elemler, ac\u0131lar, s\u0131z\u0131lar, (bkz. ahz\u00e2n). \n\u00e2l\u00e2m-\u0131 fikr \nfikrin elemleri, kederleri. \n\u00e2l\u00e2m-\u0131 gurbet \ngurbet elemleri, vatandan uzak kalma ac\u0131lan. \n\u00e2l\u00e2m u askam \n\u00fcz\u00fcnt\u00fcler ve hastal\u0131klar. \na'l\u00e2m \n(a.i. alem'in c.) 1. bayraklar, sancaklar. 2. s\u0131n\u0131r i\u015faretleri. 3. \ny\u00fcksek da\u011flar. 4. kab\u00eele ba\u015fkanlan. 5 . has isimler. \n\u00e2l\u00e2 m\u00e2-faraz-Allah \n(a. zf.) Allah'\u0131n farzetti\u011fi \u00fczere. \nal\u00e2m\u00e2t \n(a.i. al\u00e2met'in c.) izler, ni\u015fanlar, (bkz: al\u00e2im). \nal\u00e2 melei-n-n\u00e2s \n(a.zf.) g\u00f6z\u00f6-n\u00fcnde, herkesin \u00f6n\u00fcnde, a\u00e7\u0131k. \nal\u00e2 mer\u00e2tibihim \n(a.zf.) r\u00fctbelerine ve derecelerine g\u00f6re, s\u0131ras\u0131yla, (bkz: ale--d- \nderec\u00e2t). \nal\u00e2met \n(a.i.c. al\u00e2m\u00e2t, al\u00e2im) l. i\u015faret, iz, ni\u015fan, belge. 2. s. kocaman, \niri. \nal\u00e2met-i f\u00e2rika \nay\u0131r\u0131c\u0131 i\u015faret, arma, damga. \nal\u00e2n\u00ee \n(a.zf.) a\u00e7\u0131kta, meydanda, herkesin g\u00f6z\u00fc \u00f6n\u00fcnde. \nal\u00e2niyet \n(a.i.) 1. \u015f\u00f6hret, \u00fcn. 2. alenilik. 3. bir \u015feyin d\u0131\u015f y\u00fcz\u00fc. \nal\u00e2niyeten \n(a.zf.) a\u00e7\u0131k\u00e7a, alenen, herkesin \u00f6n\u00fcnde, (bkz: alenen). \nal\u00e2-riv\u00e2yetin \n(a.zf.) rivayet edildi\u011fine g\u00f6re, s\u00f6ylenenlere bak\u0131l\u0131rsa. \n\u00e2l\u00e2s \n(f.i.) odun k\u00f6m\u00fcr\u00fc. \n\u00e2l\u00e2t \n(a.i. \u00e2let'in c.) v\u00e2s\u0131talar, ayg\u0131tlar. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 basariyye \ng\u00f6zle ilgili d\u00fcrb\u00fcn, g\u00f6zl\u00fck gibi optik \u00e2letler. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 c\u00e2riha \nyaralay\u0131c\u0131 \u00e2letler. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 kat\u0131a \nkesici \u00e2letler. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 n\u00e2riyye \nate\u015fli silahlar. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 rasadiyye \nastronomi ve meteoroloji ara\u015ft\u0131rmalar\u0131nda kullan\u0131lan \u00e2letler. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 tab'iyye \nbask\u0131 \u00e2letleri. \n\u00e2l\u00e2t-\u0131 ziy\u00e2iyye \nfiz. \u0131\u015f\u0131k v\u00e2s\u0131talar\u0131, \u0131\u015f\u0131k ara\u00e7lar\u0131, fr. instrument d'optique. \n\u00e2l\u00e2t ve edev\u00e2t \navadanl\u0131k, tak\u0131mlar. \n\u00e2l\u00e2 tar\u00eek\u0131n \n(a.zf.) yoluyla m\u00e2n\u00e2s\u0131na m\u00fcrekkep kelime yapar. \nal\u00e2 tar\u00eek-ilhezl \nhezl yoluyla gibi. \nal\u00e2-tar\u00eek-il-hezl \n(a.zf.) e\u011flence yoluyla, alay suretiyle. \nal\u00e2-tar\u00eek-il-icm\u00e2l \n(a.zf.) k\u0131saca. \nal\u00e2-tar\u00eek-il-isti\u015fh\u00e2d \n(a.zf.) \u015fahit, tan\u0131k g\u00f6stererek. \nal\u00e2-tar\u00eek-il-k\u0131y\u00e2s \n(a.zf.) k\u0131y\u00e2s yoluyla. \nal\u00e2-tar\u00eek-il-m\u00fcn\u00e2vebe \n(a.zf.) n\u00f6bet yoluyla, n\u00f6betle\u015fe. \nal\u00e2-tar\u00eek-i\u015f-\u015feh\u00e2de \n(a.zf.) \u015fahitlik yoluyla. \nal\u00e2-tilk-en-niam \n(a.zf.) bu nimetler kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 \u00fczere. \n\u00e2l\u00e2v, \u00e2l\u00e2ve \n(f.i.) alev, yal. \nal\u00e2-vechi \n(a.zf.) \u00fczere m\u00e2n\u00e2s\u0131na \nal\u00e2 vech-il-isti'c\u00e2l \nacele \u00fczere. \nal\u00e2 vech-il-ih\u00e2ta \ni\u00e7ine almak \u00fczere. \nal\u00e2-vech-it-tafs\u00eel \ntafs\u00eel \u00fczere,inceden inceye. \nal\u00e2 vefk \n(a.zf.) uygun olarak man\u00e2s\u0131yla terkip yap\u0131l\u0131r. \nal\u00e2 vefk-il-matl\u00fbb \nistenilene uygun olarak. \nal\u00e2v\u00ee \n(a.i. il\u00e2ve'nin c.) il\u00e2veler. \n\u00e2l\u00e2y \n(f.i.) alay. \n\u00e2l\u00e2y-\u0131 v\u00e2l\u00e2 \nhep beraber, hep birlikte, c\u00fcmb\u00fcr cemaat. \nal\u00e2ye \n(a.i.) y\u00fcksek yer, y\u00fckseklik. ","\u00e2l\u00e2yi\u015f \n(f.i.) 1. bula\u015f\u0131kl\u0131k, bula\u015fma. 2. depdebe, tantana, g\u00f6steri\u015f, \n[ikinci m\u00e2n\u00e2 uydurma olmakla beraber yayg\u0131n ve galiptir]. \nAlcem \n(a.s.) uzun boylu, uzun. \n\u00e2le \n(a.i.) 1. [G\u00fcne\u015f veya ya\u011fmura kar\u015f\u0131] s\u0131\u011f\u0131nak. 2. fakirlik. \n\u00e2le \n(f.i.) il\u00e2\u00e7 i\u00e7in kullan\u0131lan ve \"hint s\u00fcnb\u00fcl\u00fc\" denilen bir \u00e7i\u00e7ek, \n(bkz: \u00e2lek, s\u00fcnb\u00fcl-i as\u00e2fir). \naleb\u00e2t \n(o.i. alebe'nin c.) yemi\u015f kap\u00e7\u0131klar\u0131, \u00e7anaklar, fr. capsules. \nalebe \naleb\u00e2t) bot. yemi\u015f kap\u00e7\u0131klar\u0131, \u00e7anaklar, fr. capsules. \naleb\u00ee, alebiyye \no.s.) bot. yemi\u015f kap\u00e7\u0131\u011f\u0131, \u00e7anak ile ilgili, fr. capsulaire. \nale-d-derec\u00e2t \n(a.zf.) derecelerine g\u00f6re, s\u0131ras\u0131yla, (bkz: al\u00e2-mer\u00e2tibihim). \nale-d-dev\u00e2m \n(a.zf.) daim\u00ee surette, boyuna, s\u00fcrekli olarak. \nalef \n(a.i.c. a'l\u00e2f, al\u00fbfe [ulufe olarak da kullan\u0131l\u0131r]. 1. hayvan yemi. \n2. ot, saman, yulaf. \n\u00e2lef \n(a.s.) \u00e7ok veya en teklifsiz, cana yak\u0131n. \n\u00e2lek \n(f.i.) il\u00e2\u00e7 'i\u00e7in kullan\u0131lan ve \"hint s\u00fcnb\u00fcl\u00fc\" denilen bir \u00e7i\u00e7ek, \n(bkz: \u00e2le, s\u00fcnb\u00fcl-i as\u00e2fir). \n\u00e2lek \n(a.i.) I. kan p\u0131ht\u0131s\u0131. 2. s\u00fcl\u00fck. \naleka \n(a.i.c. alekat) 1. kan p\u0131ht\u0131s\u0131. 2. yap\u0131\u015fkan bal\u00e7\u0131k, \u00e7amur. \nalek\u00ee \n(a.s.) 1. p\u0131ht\u0131ms\u0131 (kan). 2. s\u00fcl\u00fc-\u011f\u00fcms\u00fc. \nalek\u0131yye \n(a.i.) zool. s\u00fcl\u00fckgiller. \nale-l-ac\u00e2ib \n(a.zf.) tuhaf, \u015fa\u015f\u0131lacak \u015fey. (bkz: gar\u00eeb). \nale-l-acele \n(a.zf.) \u00e7abucak, \u00e7ar\u00e7abuk, (bkz: aceleten). \nale-1-\u00e2de \n(a.zf.) 1. \u00e2det oldu\u011fu \u00fczere. 2. baya\u011f\u0131, basbaya\u011f\u0131. \nale-l-amy\u00e2 \n(a.zf.) k\u00f6r\u00fc k\u00f6r\u00fcne, k\u00f6rlemeden. [asl\u0131 ale-1-\u0131m\u0131y\u00e2'd\u0131r]. (bkz: \nale-1-\u0131m\u0131y\u00e2). \nale-l-ekser \n(a.zf.) \u00e7ok vakit, \u00e7okluk. (bkz: ekseriyy\u00e2). \nale-1-fevr \n(a.zf.) derhal, defaten, birden. \nale-l-gafle \n (a.zf.) dalg\u0131nl\u0131\u011fa gelerek, bo\u015f bulunarak, dalg\u0131nl\u0131\u011fa getirerek. \nale-1-h\u00e2dise \n(a.s.) g\u00f6lge h\u00e2dise, fr. epiphenomene. \nale-1-h\u00e2disiyye \n(a. i.) g\u00f6lge h\u00e2disecilik, fr. epiphenomenisme. \nale-l-hes\u00e2b \n (f. (a.zf.) hesaba sayarak. \nale-l-hus\u00fbs \n(a.zf.) hele, hus\u00fbsiyle, en\u00e7ok. \nale-1-\u0131m\u0131y\u00e2 \n(a.zf.) k\u00f6r\u00fc k\u00f6r\u00fcne,k\u00f6rlemeden. (bkz. ale-1-amy\u00e2). \nale-l-\u0131tlak \n(a.zf.) umumiyetle, genel olarak, mutlaka, nas\u0131l olursa olsun, \nrastgele. \nale-1-icm\u00e2l \n(a.zf.) topluca, toplu olarak. \nale-l-infir\u00e2d \n(a.zf.) birer birer, ayr\u0131 ayr\u0131, teker teker. \nale-1-istimr\u00e2r \n(a.zf.) aral\u0131ks\u0131z. \nale-l-i\u015ftir\u00e2k \n (a.zf.) m\u00fc\u015ftereken, birlikte. \nale-l-ittis\u00e2l \n(a.zf.) aralar\u0131nda fas\u0131la olmadan, birbiri ard\u0131nca. \nale-l-kaide \n(\"ka\" uzun okunur. a.zf.) kaideye kurala g\u00f6re. \nale-l-kif\u00e2ye \n(a.zf.) yeter derecede, yetecek kadar. \nale-l-um\u00fbm \na.zf.) umumiyet \u00fczere, genel olarak. \nale-l-us\u00fbl \n(a.b.zf.) yol yordam gere\u011fince. \nalem \n(a.i.c. a'l\u00e2m) 1. ni\u015fan, al\u00e2met. 2. bayrak, sancak. 3. s\u0131n\u0131r \ni\u015fareti. 4 y\u00fcksek da\u011f. 5. dudaktaki \u00e7atlakl\u0131k. 6. has isim. 7. \nminare tepesi. 8. sar\u0131g\u0131n alt\u0131n teli. \na'lem \n(a.s. \u00e2lim'den) en (daha, pek, \u00e7ok) bilen, bilgin. \na'lem-\u00fcl-ulem\u00e2 \n\u00e2limlerin \u00e2limi, bilginlerin bilgini. \n\u00e2lem \n(a.i.c. \u00e2len\u0131\u00een, \u00e2lem\u00fbn, avalim) 1. d\u00fcny\u00e2, cihan, (bkz. dehr). ","\u00e2lem-i \u00e2b \ni\u00e7ki \u00e2lemi, i\u00e7kili e\u011flence. \n\u00e2lem-i \u00e2hiret \n\u00f6teki d\u00fcny\u00e2. \n\u00e2lem-i berzah \n(bkz: m\u00e2nend, \u00e2b\u00e2d). \n\u00e2lem-i ber\u00een \nen y\u00fcksek \u00e2lem. \n\u00e2lem-i ceber\u00fbt \n1.Tanr\u0131n\u0131n bulundu\u011fu d\u00fcny\u00e2, f\u00e2n\u00ee d\u00fcny\u00e2n\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda olan \n\u00e2lem. 2. insanlar, halk. 3. me\u00e7. e\u011flence. 4. l\u00fczum, m\u00e2n\u00e2. \n\u00e2lem-i erv\u00e2h \nruhlar \u00e2lemi, \u00f6teki d\u00fcny\u00e2. \n\u00e2lem-i esb\u00e2b \nmadde \u00e2lemi, bu d\u00fcny\u00e2. \n\u00e2lem-i f\u00e2n\u00ee \nf\u00e2n\u00ee \u00e2lem, f\u00e2n\u00ee d\u00fcny\u00e2, bu d\u00fcny\u00e2. \n\u00e2lem-i gayb \ng\u00f6r\u00fcnmez \u00e2lem. \n\u00e2lem-i h\u00e2b \nuyku \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i isti\u011frak \ni\u00e7 d\u00fcny\u00e2; ki\u015finin kendinden ge\u00e7ip dald\u0131\u011f\u0131 \u00e2lem. \n\u00e2lem-i kevn \nvarl\u0131k \u00e2lemi, var olma d\u00fcny\u00e2s\u0131. \n\u00e2lem-i kevn u fes\u00e2d \nvar olma ve bozulma d\u00fcny\u00e2s\u0131. \n\u00e2lem-i kitm\u00e2n \nsakl\u0131 \u00e2lem. \n\u00e2lem-i kuds\u00ee \nTanr\u0131 \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i l\u00e2hut \nTanr\u0131 \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i ma'n\u00e2 \nr\u00fcya \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i melek\u00fbt \nTanr\u0131n\u0131n mutlak h\u00fck\u00fcmdar oldu\u011fu \u00e2lem. \n\u00e2lem-i men\u00e2m, \u00e2lem-i mis\u00e2l uyku, r\u00fcya \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i nakayis \nnak\u00eeseler \u00e2lemi. \n\u00e2lem-i n\u00e2r \nate\u015f d\u00fcny\u00e2s\u0131. \n\u00e2lem-i siy\u00e2set \nsiy\u00e2set \u00e2lemi, siy\u00e2set d\u00fcny\u00e2s\u0131. \n\u00e2lem-i sab\u00e2vet \n\u00e7ocukluk d\u00fcny\u00e2s\u0131. \n\u00e2lem-i \u015fah\u00e2det \ntas. yarad\u0131l\u0131\u015f\u0131n d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc basama\u011f\u0131. [Buna \"\u00e2lem-i m\u00fclk, \n\u00e2lem-i n\u00e2s\u00fbt, \u00e2lem-i hiss, \u00e2lem-i an\u00e2s\u0131r, \u00e2lem-i efl\u00e2k \u00fc enc\u00fcm, \n\u00e2lem-i mev\u00e2lid\" de derler]. \n\u00e2lem-i \u015fems \nG\u00fcne\u015f ve peykleri. \n\u00e2lem-i ulv\u00ee \nruhlar \u00e2lemi. \n\u00e2lem\u00e2ne \n(a.f.s.) d\u00fcny\u00e2ya ait, d\u00fcnyev\u00ee. \n\u00e2lem-\u00e2r\u00e2 \n(a.f.b.s.) \u00e2lemi, d\u00fcny\u00e2y\u0131 s\u00fcsleyen. \nalem-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) 1. bayrak ta\u015f\u0131yan, (bkz: sancak-d\u00e2r). 2. Refi' Cevad \nUlunay taraf\u0131ndan istanbul'da yay\u0131mlanm\u0131\u015f g\u00fcnl\u00fck siy\u00e2s\u00ee bir \ngazetedir. \u00d6rf\u00ee idare (s\u0131k\u0131 y\u00f6netim)' nin kapatmas\u0131yla \n\"Takvimli gazete\" ve \"Te\u015frih\" ad\u0131yla \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. \nAlemd\u00e2r-\u0131 Neb\u00ee \n(Peygamberin bayraktar\u0131) Hazret-i Eb\u00fb Eyy\u00fbb-il-Ens\u00e2r\u00ee. \nalem-d\u00e2r\u00ee \n(a.f.b.i.) bayraktarl\u0131k. \nalem-efrahte \n(a.f.b.s.) bayra\u011f\u0131 kald\u0131rm\u0131\u015f, y\u00fckseltmi\u015f. \nalem-efr\u00e2z \n(a.f.b.s.) bayrak \u00e7eken, bayrak kald\u0131ran. \n\u00e2lem-efr\u00fbz \n(a.f.b.s.) cihan\u0131 parlatan, b\u00fct\u00fcn \u00e2leme \u0131\u015f\u0131k sa\u00e7an. \n\u00e2lemeyn \n(a.i.c.) iki \u00e2lem. [d\u00fcny\u00e2 ile \u00e2hiret |. \n\u00e2lem-g\u00eer \n(a.f.b.s.) cihan\u0131 tutan, d\u00fcny\u00e2y\u0131 zapteden, b\u00fct\u00fcn \u00e2leme yay\u0131lan. \n\u00e2lem\u00ee \n(a.s. \u00e2lem'den. c. \u00e2lemiy\u00e2n) cih\u00e2na mensup, insan. \nalem\u00ee \n(a.s. alem'den) has isimle ilgili, orta ait. \n\u00e2lem\u00een \n(a.i. \u00e2lem'in c.) d\u00fcny\u00e2lar, (bkz: \u00e2lem\u00fbn, avalim). \n\u00e2lemiy\u00e2n \n(alem\u00ee'nin c.) \u00e2leme mensup olanlar, insanlar. \n\u00e2lemi-y\u00e2ne \n(a.f.zf.) insano\u011fluna ya-k\u0131\u015f\u0131rcas\u0131na. \nalemiyyet \n(a.i. alem'den) bir kelimenin has ismi olma vasf\u0131. ","\u00e2lemli \n(a.t.b.i.) hal\u0131n\u0131n bordur \u00e7er\u00e7evesi i\u00e7inde yaln\u0131z bir tarafta \nbulunan mihraba benzer hatt\u00ee \u015feklin \u00fczerinde, \u00e7ubuklara ba\u011fl\u0131 \nd\u00f6rtgen motifleriyle birlikte heyet-i um\u00fbmiyesi. \n\u00e2lem-n\u00fcm\u00e2 \n(a.f.b.s.) d\u00fcny\u00e2y\u0131 g\u00f6steren. \n\u00e2lem-pen\u00e2h \n(a.f.b.i.) \u00e2lemin s\u0131\u011f\u0131naca\u011f\u0131 yer. \n\u00e2lem-pesend \n(a.f.b.s.) herkesin be\u011fendi\u011fi [yer, \u015fey]. \n\u00e2lem-p\u00eer\u00e2 \n(a.f.b.s.) \u00e2lemi s\u00fcsleyen. \n\u00e2lem-s\u00fbz \n(a.f.b.s.) cihan\u0131 yakan. \n\u00e2lem-\u015f\u00fcm\u00fbl \n(a.f.b.s.) cihan\u0131 saran, (bkz: cih\u00e2n-\u015f\u00fcm\u00fbl). \n\u00e2lem-t\u00e2b \n(a.f.b.s.) d\u00fcny\u00e2y\u0131 parlatan, ayd\u0131nlatan. \n\u00c2lem\u00fbn \n(a-i- \u00e2lem'in c.) d\u00fcny\u00e2lar, (bkz: \u00e2lemin, avalim). \nalen \n(a.i.) a\u015fik\u00e2r, meydanda olma. (bkz: al\u00e2niyet). \nalenen \n(a.zf.) a\u00e7\u0131k\u00e7a, a\u00e7\u0131ktan a\u00e7\u0131\u011fa, g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde, (bkz: al\u00e2niyeten). \n\u00e2leng \n(f.i.) 1. siper, istihk\u00e2m. 2. sald\u0131ran asker. \nalen\u00ee \n(a.s.) a\u00e7\u0131k, gizli olmayan. \naleniyye \n(a.s.) alen\u00ee, a\u00e7\u0131k, g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde. \nM\u00fcz\u00e2yede-i aleniyye \na\u00e7\u0131k art\u0131rma. \nM\u00fcz\u00e2kere-i aleniyye \na\u00e7\u0131k m\u00fcz\u00e2kere. \naleniyyet \n(a.i.) g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde olma. \nale-r-ra\u011fm \n(a.zf.) ra\u011fmen. \nale-r-re'si ve-l-ayn \n(a. zf.) \"ba\u015f ve g\u00f6z \u00fcst\u00fcne\" ba\u015f\u00fcst\u00fcne, peki. \nale-s-sabah \n(a.zf.) sabahleyin, erkenden. \nale-s-seher \n(a.zf.) seherleyin, seher vakti, g\u00fcn do\u011fmadan evvel. \nale-s-seviyye \n(a.zf.) 1. m\u00fcsavat \u00fczere. 2. bir boyda. \n\u00e2let \n(a.i.c. \u00e2l\u00e2t) 1. v\u00e2s\u0131ta. 2. avadanl\u0131k, (bkz: edevat). 3. makine, \nayg\u0131t. \n\u00e2let-i musavvat \nf\u0131z. mikrofon. \n\u00e2let-i tecf\u00eef \nkuruta\u00e7, fr. dessiccateur. \nale-t-tafs\u00eel \n(a.zf.) mufassal olarak, uzun uzad\u0131ya. \nale-t-tahkik \n (a.zf.) muhakkak surette, besbelli, (bkz. muhakkak). \nale-t-tev\u00e2l\u00ee \n(a.zf.) aras\u0131 kesilmeksizin, arka arkaya, birbiri ard\u0131nca. \nale-t-tahm\u00een \n(a.zf.) a\u015fa\u011f\u0131 yukar\u0131, kararlamadan. \nale-t-tahsis \n(a.zf.)husus\u00ee olarak, hele, en \u00e7ok. \nale-t-tert\u00eeb \n(a.zf.) s\u0131ras\u0131yla, bir d\u00fczen \u00fczere. \nalevg\u00eer \n(t.f.b.s.) alevlenmi\u015f. \nalev-h\u00eez \n(t.f.b.s.) alevlenen, parlayan. \nAlev\u00ee \n(a.i. s.) 1. Hazreti Ali'ye intisab\u0131 olan kimse. 2. k\u0131z\u0131lba\u015f. \nalev-ke\u015f \n(t.f.b.s.) alevden f\u0131rlayan. \nalev-r\u00eez \n(t.f.b.s.) alevlenen. \naley \n(a.c.) \u00e2l\u00e2 edat\u0131n\u0131n zamirle birle\u015fti\u011fi zamanki \u015fekli. \naleyh \n(a.i.) kar\u015f\u0131, kar\u015f\u0131t. \naleyh\u00e2 \n(a.e.) onun \u00fczerine olsun. \naleyh-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) kar\u015f\u0131, z\u0131t. \naleyhi \n(a.e.) onun \u00fczerine. \naleyh-il-la'ne \n(a.c.) \"lanet onun \u00fczerine olsun!\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda \u015feytandan bahs \nedilirken kullan\u0131lan bir s\u00f6z. \naleyhim, aleyhim\u00e2 \n(a.c.) aleyh kelimesinin cemi ve tesniye \u015fekilleri. \naleyh-is-sel\u00e2m \n(a.c.) \"ona sel\u00e2m olsun!\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda peygamberin ad\u0131 \nan\u0131l\u0131rken kullan\u0131lan bir s\u00f6z. \naleyke \n(a.e.) senin \u00fczerine. ","Aleyk\u00fcm \n(a.e.) sizin \u00fczerinize. \naleyn\u00e2 \n(a.e.) bizim \u00fczerimize olsun. \n\u00e2lg\u00fbn \n(f-s.) al renginde, koyu ve parlak pembe. \n\u00e2lgune \n(\"gu\" uzun okunur, f.i.) 1. all\u0131k, kad\u0131nlar\u0131n y\u00fczlerine \ns\u00fcrd\u00fckleri pembe d\u00fczg\u00fcn. 2. i. serap, pusar\u0131k. \n\u00e2l\u00ee, \u00e2liye \n(a.s. ul\u00fcvv'den) 1. y\u00fcce, ulu. 2. i. [birincisi] erkek, [ikincisi] \nkad\u0131n ad\u0131. \nal\u00ee \n(a.h.i.) Eb\u00fb t\u00e2lib'ih o\u011flu ve Peygamberimizin damad\u0131 ve \namcazadesi, d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc hal\u00eefe. \n\u00e2l\u00ee, \u00e2liye \n(a.s. \u00e2let'den) 1. \u00e2lete mensup, \u00e2letle ilgili. 2. yemin edici, \neden. \n\u00e2l\u00ee-baht \n(a.f.b.s.) baht\u0131 y\u00fcksek, \u00e7ok talihli. \n\u00e2l\u00ee-c\u00e2h \n(a.f.b.s.) y\u00fcksek r\u00fctbeli. \n\u00e2l\u00ee-cen\u00e2b \n(a.f.b.s.) 1. c\u00f6mert. 2. \u015ferefli, haysiyetli kimse. \n\u00e2l\u00ee-cen\u00e2b-\u00e2ne \n(a.f.b.zf.) (bkz: civ\u00e2n-merd-\u00e2ne). \nal\u00eef \n(a.i.) yem torbas\u0131. \n\u00e2l\u00ee-f\u0131trat \n(a.b.s.) y\u00fcksek yara d\u0131l\u0131\u015fta olan. \n\u00e2l\u00ee-g\u00fcher \n(a.f.b.s.) mayas\u0131 y\u00fcce olan. \n\u00e2lih \n(a.i.c. \u00e2lih\u00e2t) tap\u0131n\u0131lan \u015fey, mabut. \n\u00e2lih\u00e2t \n(a.i. \u00e2lih'in c.) tap\u0131n\u0131lan \u015feyler, mabutlar. \n\u00e2lih \n(a.s.) hafif miza\u00e7l\u0131. \n\u00e2lihe \n(a.i. il\u00e2h'\u0131n c.) il\u00e2hlar, tanr\u0131lar. \n\u00e2l\u00ee-himmet \n(a.b.s.) himmeti y\u00fcksek olan. \nal\u00eek \n(a.i.) hayvana bir defada verilen yem. \nal\u00eek-\u00fcd-dev\u00e2b \nyem torbas\u0131. \n\u00e2l\u00ee kadr \n(a.b.s.) 1. y\u00fcksek k\u0131ymette olan, \u00e7ok k\u0131ymetli, \u00e7ok takdir \nedilen, \u00e7ok sayg\u0131de\u011fer. 2 . me\u015fhur bir \u00e7e\u015fit l\u00e2le. \nal\u00eel \n(a.s. illet'den) l, k\u00f6r. (bkz: a'm\u00e2). 2. sakat. 3. hasta. \n\u00e2lim \n(a.s. ilm'den. c. ulem\u00e2') \u00e7ok okumu\u015f, bilgin. \n\u00e2lim-\u00fcl-gayb \n(a.it.) Allah. \n\u00e2lim-\u00fcl-gayb ve-\u015f-\u015fah\u00e2de g\u00f6r\u00fcleni g\u00f6r\u00fclmeyeni bilen, Tanr\u0131. \n\u00e2lim-\u00fcl-guy\u00fbb \n(a.it.) Allah. (bkz. r\u00e2z\u0131k-\u00fcl-ver\u00e2). \n\u00e2lim \n(a.s.) elemli, kederli, \u0131zt\u0131rap \u00e7eken. \nal\u00eem \n(a.s. ilm'den) \u00e7ok bilen. [Allah'\u0131n s\u0131fatlanndand\u0131r, \"bilgisi \nezel\u00ee ve ebed\u00ee olan\" demektir]. \n\u00e2l\u00ee-makam \n(a.b.s.) makam\u0131 y\u00fcksek. \nalimallah \n(a.b.zf.) Allah bilir ki. \n\u00e2lim\u00e2n \n(a.i. \u00e2lim'in c.) \u00e2limler, bilginler. \n\u00e2lim-\u00e2ne \n(a.f.zf.) \u00e2lime yak\u0131\u015facak surette. \n\u00e2l\u00ee-mek\u00e2n \n(a.b.s.) yeri, derecesi y\u00fcksek olan. \nal\u00een \n(a.s.) alen\u00ee. \n\u00e2l\u00ee-\u015f\u00e2n \n(a.b.s.) 1. \u015fan ve \u015ferefi b\u00fcy\u00fck olan. 2. me\u015fhur bir \u00e7e\u015fit l\u00e2le. \n\u00e2l\u00ee teb\u00e2r \n (a.f.b.s.) soyu y\u00fcksek ve temiz olan. \n\u00c2liye \n(a.i.) bir \u015feyin en yukar\u0131s\u0131, tepesi. \nMek\u00e2tib-i \u00e2liye \ny\u00fcksek mektepler, okullar. \nTedris\u00e2t-\u0131 \u00e2liye \ny\u00fcksek \u00f6\u011fretim. 2. Halvet\u00ee tarikat\u0131 \u015fubelerinden birinin ad\u0131. \n[kurucusu Ahmed ibni Al\u00ee-y\u00fcl Har\u00eer\u00ee-y\u00fcl-Al\u00ee-y\u00fcd D\u0131m\u0131\u015fk\u0131y- \ny\u00fcl \u015e\u00e2f\u0131\u00ee-y\u00fcl-Halvet\u00ee'dir.]. \naliyy \n (a.s.) y\u00fcksek, b\u00fcy\u00fck, necip, me\u015fhur, \u00fcnl\u00fc. \n\u00e2liyye \n(a.s.) \u00e2lete mensup. ","Ul\u00fbm-\u0131 \u00e2liyye \nteknik bilgiler. \naliyy-\u00fcl-a'l\u00e2 \n(a.zf.) en iyi, en a'l\u00e2. \n\u00e2l\u00eez \n(f.i.) k\u0131\u00e7 atma, \u00e7ifte. [Fars\u00e7a \"\u00e2l\u00eez\u00eeden\" mastar\u0131ndan]. \n\u00e2l\u00eezende \n(f.s.) \u00e7ifteli [at]. \nalkam \n(a.i.) ac\u0131 h\u0131yar. \nalkame \n(a.i.) 1. ac\u0131l\u0131k, ac\u0131 tat. 2. ac\u0131 h\u0131yar. \nAllah \n(a.i.) Tanr\u0131. (bkz. Rabb, Halik, H\u00fbda). \nAllah-Muhammed-Al\u00ee \nBekta\u015fi tarikat\u0131na mahsus bir deyim. [Hrisriyanlann \"Peder- \no\u011ful-Ruhullah\" tel\u00e2kkilerine uygun bir teslistir]. \nAllah-Eyvallah \n[bekt\u00e2\u015filerce]. 1) tasdik i\u015fareti; 2) yemin. \nAllah-Kerim Yeri \nEski T\u00fcrk kahvelerinde fakirlerin para vermeden oturup \nyatt\u0131klar\u0131 yer ve sayvan, \nAllah\u00fc a'lem bi-s-sav\u00e2b Allah do\u011frusunu daha iyi bilir. \nAllah\u00fc ekber \nTanr\u0131 ulular\u0131n ulusudur. \nAll\u00e2h\u00e2n \n(a.f.i.c.) Allah adamlar\u0131, ermi\u015fler. \nAll\u00e2h\u00ee \n(a.i.c. All\u00e2hiy\u00e2n) Allah adam\u0131, veliyy-ullah). \nAll\u00e2hiy\u00e2n \n(a-i- All\u00e2h\u00ee'nin c.) All\u00e2h\u00eeler, Allah adamlar\u0131, veliyy-ullahlar. \nallak \n(o. s.) 1. s\u00f6z\u00fcnde durmaz, d\u00f6nek. 2. kendisine g\u00fcvenilmesi \ncaiz olmayan [kimse]. \nall\u00e2k \n(a.i.) sak\u0131zc\u0131. \nall\u00e2m, allame \n(a.s. ilm'den) \u00e7ok bilgin. [All\u00e2m, Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131d\u0131r]. \nAll\u00e2me-i k\u00fcll \nher \u015feyin s\u0131rr\u0131na v\u00e2k\u0131f olan. \nall\u00e2m-\u00fcl-guy\u00fbb \ng\u00f6r\u00fcnmeyen \u015feyleri bilen, Allah. \n\u00e2l\u00fb \n(f.i.) 1. erik, \u015feft\u00e2l\u00fb [\u015fefte\u00e2l\u00fb] kay\u0131s\u0131 eri\u011fi, t\u00fcyl\u00fc erik, \u015feftali. \nZerd-\u00e2l\u00fb \n[canerik] zerdali. \n\u00e2l\u00fb-yi Buh\u00e2r\u00e2 \n1. T\u00fcrkistan eri\u011fi. 2. tu\u011fla f\u0131r\u0131n\u0131. \n\u00e2l\u00fb-b\u00e2l\u00fb \n(f.i.) vi\u015fne, [konu\u015fmada k\u0131salt\u0131larak \"\u00e2lb\u00e2l\u00fb\" denilir]. \n\u00e2l\u00fbd, \u00e2l\u00fbde \n(f.s.c. \u00e2l\u00fbde-g\u00e2n) bula\u015fm\u0131\u015f, bula\u015f\u0131k. \n\u00e2l\u00fbde-d\u00e2m\u00e2n, \u00e2l\u00fbde-d\u00e2men (f.b.s.) ete\u011fi bula\u015f\u0131k, iffetsiz [kad\u0131n]. \n\u00e2l\u00fbde-d\u00e2m\u00e2n\u00ee, \u00e2l\u00fbde-d\u00e2men\u00ee (f.b.i.) g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k. \n\u00e2l\u00fbde-g\u00e2n \n(f.b.s. \u00e2l\u00fbde'nin c.) 1. bula\u015fm\u0131\u015flar, bula\u015f\u0131klar. 2. su\u00e7lular. \n\u00e2l\u00fbde-g\u00ee \n(f.i.) 1. bula\u015f\u0131kl\u0131k. 2. s. garkolmu\u015f, dalm\u0131\u015f. \nal\u00fbfe \n(a.i. ul\u00fcf\u00fcn c.) hayvan yemi [\"ulufe\" olarak da kullan\u0131l\u0131r], \n(bkz. ulufe). \n\u00e2l\u00fb-g\u00fcrde \n(f.i.) can eri\u011fi. \n\u00e2l\u00fbs \n(f.i.) naz veya k\u0131rg\u0131nl\u0131ktan dolay\u0131 g\u00f6z ucu ile bakma. \n\u00e2l\u00fbs\u00ee \n(f.s.) nazlanarak g\u00f6z ucu ile bakan. \n\u00e2l\u00fcfte \n(f.s.c. \u00e2lufte-g\u00e2n) 1. al\u0131\u015f\u0131k, ah\u015fkan. 2. iffetsiz, namussuz \nkad\u0131n, fahi\u015fe, (bkz: a\u015f\u00fcfte). \n\u00e2l\u00fcfte-g\u00e2n \n(f.b.i. \u00e2l\u00fcfte'nin c.) namussuz kad\u0131nlar. \n\u00e2l\u00fc\u011fde \n(f.s.) \u015fiddetle sald\u0131ran, sald\u0131r\u0131c\u0131. \n\u00e2l-\u00fcl-\u00e2l \n(a.zf.) en y\u00fcce, en \u00fcst\u00fcn, y\u00fccelerin y\u00fccesi. \naly\u00e2 \n(a.i.) 1. y\u00fcksek yer, y\u00fckseklik. 2. g\u00f6k. \n\u00e2m \n(a.i.c. a'v\u00e2m) sene, y\u0131l. \n\u00e2m-\u0131 k\u00e2bil, \u00e2m-\u0131 mukabil gelecek sene, \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki y\u0131l. \n\u00e2m-\u00fcl-f\u00eel \n(a.b.i.) fil y\u0131l\u0131. \na'm\u00e2 \n(a.s.) 1. k\u00f6r. 2. me\u00e7. c\u00e2hil. \nam\u00e2 \n(a.i.) 1. k\u00f6rl\u00fck, g\u00f6rmezlik; manev\u00ee k\u00f6rl\u00fck, bilgisizlik. 2. \nya\u011fmur bulutlan. ","\u00e2m\u00e2c \n(f.i.) 1. ni\u015fan tahtas\u0131, hedef. 2. saban demiri, (bkz: \u00e2hen-i c\u00fcft, \n\u00e2hen-i g\u00e2v). \n\u00e2m\u00e2c-g\u00e2h, \u00e2m\u00e2c-geh \n(f. b.i.) ni\u015fan yeri, ni\u015fan at\u0131lacak yer. \n\u00e2m\u00e2de \n(f.s.) haz\u0131r, haz\u0131rlanm\u0131\u015f. \n\u00e2m\u00e2de-g\u00ee \n(f.i.) \u00e2m\u00e2delik, haz\u0131rl\u0131k. \n\u00e2m\u00e2h \n(f.i.) kabarc\u0131k, \u015fi\u015f (bkz: \u00e2m\u00e2s). \nam\u00e2im \n(a.i. im\u00e2me'nin c.) sar\u0131klar, ba\u015fa sar\u0131lan \u015feyler, ba\u015f z\u0131rhlan. \nam\u00e2ir, am\u00e2yir \n(a.i. im\u00e2ret'in c.) 1. ma'm\u00fbreler, bay\u0131nd\u0131rl\u0131klar. 2. (bkz: \nimaret). \nam\u00e2ir-i hayriyye \nhay\u0131r m\u00fcesseseleri. \n\u00e2m\u00e2k \n(a.i. maak ve mauk'un c.) g\u00f6z p\u0131narlar\u0131. \na'm\u00e2k \n(a.i. umk'un c.) derinlikler. \na'm\u00e2k-\u0131 zem\u00een \nyer derinlikleri. \nam\u00e2kat \n(a.i.) derinlik, (bkz: umk). \na'm\u00e2l \n(a.i. amel'in c.) i\u015fler. \na'm\u00e2l-i erbaa \nmat. d\u00f6rt i\u015flem, [toplama, \u00e7\u0131karma, \u00e7arpma, b\u00f6lme]. \na'm\u00e2l-i hasene \ng\u00fczel i\u015fler. \na'm\u00e2l-i m\u00fcrekkebe \nmat. kar\u0131\u015f\u0131k i\u015flem,fr. operation composee. \na'm\u00e2l-\u00fcl-ma'den \nmetal\u00fcrji. \na'm\u00e2l-i \u015fakka \neziyetli, \u0131st\u0131rapl\u0131, zahmetli i\u015fler. \n\u00e2m\u00e2l \n(a.i. emel'in c.) ummalar, \u00fcmitler, dilekler, istekler. \n\u00e2m\u00e2l-i kavm \nkavmin emelleri. \n\u00e2m\u00e2l-i ma's\u00fbm\u00e2ne \nma'sumcas\u0131na emeller. \nAmalika \n(a.h.i.) \u00e7ok eskiden S\u00een\u00e2 yar\u0131madas\u0131 b\u00f6lgesinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 \nsan\u0131lan ve gariplikleriyle \u015f\u00f6hret bulan bir kavim. \na'm\u00e2m \n(a.i. amm'\u0131n c.) amcalar. \nam\u00e2n, em\u00e2n \n(a.i.) 1. eminlik, korkusuzluk. 2. ba\u011f\u0131\u015f, ba\u011f\u0131\u015flama. \nam\u00e2n-n\u00e2me \n(a.f.b.i.) bir kimseye iltimas yap\u0131lmas\u0131 i\u00e7in bir ba\u015fkas\u0131na \nhitaben yaz\u0131lan yaz\u0131. \na'm\u00e2r \n(a.i. \u00f6mr'\u00fcn c.) 1. ya\u015fan\u0131lan m\u00fcddetler, ya\u015fay\u0131\u015flar, hayatlar. 2 \nhakk\u0131yla ve iyi ya\u015famalar. 3. ya\u015flar, sinler. 4. ho\u015fa gidecek \ntuhaf, garip \u015feyler, \n\u00e2m\u00e2r, \u00e2m\u00e2re \n(f.i.) 1. hesap, fr. mathematique. 2. inceleme. 3. kar\u0131nda su \nbirikme hastal\u0131\u011f\u0131. \n\u00e2m\u00e2re-g\u00eer \n(f.b.i.) muhasebeci, say man. \nam\u00e2s \n(f.i.) ' insan v\u00fcc\u00fbdunda h\u00e2s\u0131l olan \u015fi\u015f ve kabarc\u0131k, (bkz. \n\u00e2m\u00e2h). \u2013 \n-\u00e2m\u00e2y \n(f.s.) dolduran, s\u00fcsleyen. \na'm\u00e2-y\u0131 elv\u00e2n \npsik. renk k\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc, akromatopsi. \na'm\u00e2-\u00fcl-e\u015fk\u00e2l \npsik. i\u015flev yitimi, edi yitimi, apraksi. \namd \n(a.i.) kast, niyet, karar. \namden \n(a.zf.) isteyerek ve bilerek, (bkz: kasden). \n\u00e2me \n(f.i.) divit, yaz\u0131 hokkas\u0131. \n\u00e2med \n(f.i.) gelme, geli\u015f. \n\u00e2med \u00fc reft \n1. geli\u015f-gidi\u015f. 2. geldi-gitti. (bkz: \u015f\u00fcd). \n\u00e2med \u00fc \u015f\u00fcd \ngeli\u015f-gidi\u015f; var\u0131p-gelme; geldi -gitti. \n\u00e2medci \n(f.j-I (f.t.i.) [eskiden] bakanlar kurulu ba\u015fk\u00e2tibi. \n\u00e2mede-g\u00fb \n(f.b.s.) d\u00fc\u015f\u00fcnmeden g\u00fczel s\u00f6z s\u00f6yleyen kimse, haz\u0131rcevap \n[kimse]. \n\u00e2meden-g\u00e2h \n(f.b.i.) herkesin girebildi\u011fi um\u00fbm\u00ee yer. ","\u00e2meden\u00ee \n(f.s.) 1. gelen. 2. bir i\u015fi yapan, meydana getiren. \n\u00e2meden-i laklak \nleyleklerin gelmesi. \n\u00e2med\u00ee \n(f.i.) 1. geli\u015f. 2. (bkz: \u00e2medci). \n\u00e2mediyye \n(f.i.) g\u00fcmr\u00fck vergisi, [yapma kelimedir]. \n\u00e2med-\u015f\u00fcd \n(f.b.i.) (bkz: \u00e2med \u00fc \u015f\u00fcd). \namel \n(a.i.) 1. i\u015f. 2. niyet, (bkz: fiil). 3. s\u00fcrg\u00fcn, i\u00e7s\u00fcrmesi. \namel-d\u00e2r \n(a.f.b.s.) vergi tahsildar\u0131. \namele \n(a.i. \u00e2mil'in c.) i\u015f\u00e7i, \u0131rgat. \namelehu \n(a.c\u00fc.) bir sanat eserinde sanatk\u00e2r\u0131n imzas\u0131ndan \u00f6nce yaz\u0131lan \n\"taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131\" m\u00e2n\u00e2s\u0131nda bir s\u00f6z. \namelen \n(a.zf.) fiilen, i\u015fleyerek, \u00e7al\u0131\u015farak. \namel\u00ee \n(a.s.) i\u015fleme suretiyle, pratik, \namel-i c\u00fcz'\u00ee \nkim. elemansal i\u015f, fr. travail elementaire. \nameliyy\u00e2t \n(a.i.) 1. i\u015fleyerek yap\u0131lan \u015feyler, tecr\u00fcbeler. 2. bir doktorun \nhastan\u0131n bir yerini kesip ted\u00e2v\u00ee etmesi, operasyon. \nameliyy\u00e2t-h\u00e2ne \n(a.f.b.i.) hastalar\u0131n ameliyat yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yer. \nameliyye \n (a.s.). (bkz. amel\u00ee). \namel-m\u00e2nde \n(a.f.b.s.) i\u015f yapmaktan kalm\u0131\u015f, i\u015f g\u00f6remez durumda olan. \namel-n\u00e2me \n(a.f.b.s.) yetki belgesi, berat. \namel-n\u00fcv\u00ees \n(a.f.b.i.) i\u015fyazar, fr. ergographe. \n\u00e2men \n(a.s.) \u00e7ok veya en emin, g\u00fcvenilir. \n\u00e2menn\u00e2 \n(a.zf.) inand\u0131k, diyecek yok. \n\u00e2menn\u00e2 ve saddakn\u00e2 \ninand\u0131k ve tasdik ettik. \n\u00e2ment\u00fc \n(a.c\u00fc.) Kur'an'da, isl\u00e2m d\u00eeni inan\u0131\u015flar\u0131n\u0131 anlatan ve \"\u00c2ment\u00fc \nbillahi ve me-l\u00e2iketih\u00ee ve k\u00fct\u00fcbih\u00ee ve resulih\u00ee...\" diye ge\u00e7en \nbir \u00e2yetin ba\u015f\u0131nda bulunarak M\u00fcsl\u00fcmanl\u0131k kurallar\u0131n\u0131n remzi \nolup \"inand\u0131k, diyecek yok!\" anlam\u0131na gelir, (bkz: \u00e2menna). \na'mer \n(a.s.) uzun \u00f6m\u00fcrl\u00fc, pek ya\u015fl\u0131. \name\u015f \ng\u00f6z\u00fc zay\u0131f olma, zay\u0131f g\u00f6zl\u00fcl\u00fck. \n\u00c2m\u00ee \n(a.s.) 1.senev\u00ee, y\u0131lda, y\u0131ll\u0131k. 2. (bkz : amiyy). \nam\u00eed \n(a.s.) 1. \u00e7ok hasta. 2. a\u015fk hastas\u0131. 3. ba\u015fl\u0131ca nokta. 4. \u00f6nder, \n\u015fef; komutan. \n\u00c2mid \n(a.h.i.) Diyarbak\u0131r'\u0131n eski ad\u0131. \na'mide \n(a.i. am\u00fbd'un c.) direkler, s\u00fctunlar, kolonlar. \n\u00e2m\u00eeg, \u00e2m\u00eege \n(f.s.) 1. hakikat. 2. kar\u0131\u015f\u0131k, katk\u0131l\u0131. 3. me\u00e7. \u00e7iftle\u015fme. \n\u00e2m\u00eeg\u00ee \n(f.s.) hakik\u00ee [mecaz\u00ee kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131]. \n\u00e2mih \n(a.s.) \u015fa\u015fk\u0131n, \u015fa\u015fakalm\u0131\u015f, [m\u00fcen. \u00e2mihe]. \n\u00e2m\u00eehte \n(f.s.) kar\u0131\u015fm\u0131\u015f, kar\u0131\u015f\u0131k olan. \n\u00e2m\u00eehte-g\u00ee \n(f.i.) kar\u0131\u015fm\u0131\u015f olma. \n\u00e2m\u00eeje \n(f.s.) 1. kar\u0131\u015f\u0131k, kar\u0131\u015fm\u0131\u015f, mahlut, (bkz: \u00e2m\u00eeze). 2. i. \u015f\u00e2ir. \nam\u00eek \n(a.s.umk'dan) derin. \nBahr-i am\u00eek \nderin deniz. \nFikr-i am\u00eek \nderin d\u00fc\u015f\u00fcnce. \n\u00e2mil \n(a.s.) emeli olan, isteyen. \n\u00e2mil \n(a.s. amel'den. c. amele, av\u00e2mil). 1. sebep. 2. i\u015fleyen. 3. i. \nvergi tahsiline me'mur kimse; m\u00fctesellim; m\u00fctevelli. 4.i.tar. \nv\u00e2l\u00ee. \n\u00e2mile \n(a.i. amel'den. c. av\u00e2mil) bacak, ayak. \n\u00e2milet\u00e2n \niki bacak, iki ayak. \nam\u00eem \n(a.s. um\u00fbm'dan) um\u00fbma ait, um\u00fbm\u00ee, genel, yayg\u0131n. ","am\u00eem-\u00fcl-ihs\u00e2n \nihsan\u0131, bah\u015fi\u015fi, ba\u011f\u0131\u015f\u0131 um\u00fbm\u00ee olan. \n\u00e2m\u00een \n(a.n.) \u00f6yle olsun, y\u00e2 Rab duam\u0131z\u0131 kabul eyle! \n\u00e2min alay\u0131 \n[eskiden] \u00e7ocu\u011fun ilk mektebe ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn yap\u0131lan t\u00f6ren. \n\u00e2min \n(a.s. emn'den) g\u00f6nl\u00fc emin, kalbinde korku olmayan. \n\u00c2mine \n(a.h.i.) Hz. Muhammed'in annesi. \n\u00e2minen \n(a.zf. emn'den) sa\u011fl\u0131kla, esenlikle, emin olarak, korkusuzca, \n(bkz: salimen). \n\u00e2m\u00een-h\u00e2n \n(a.f.b.s.c. \u00e2m\u00een-h\u00e2-n\u00e2n). \u00e2min diyen, \u00e2minci. \n\u00e2m\u00een-h\u00e2n\u00e2n \n(a.f.b.s. \u00e2min-h\u00e2n'\u0131n c.) \u00e2minciler, \u00e2min diyenler. \namir \n(a.s.) 1. bay\u0131rd\u0131r. 2. resm\u00ee. \n\u00e2mir \n(a.s. umr\u00e2n'dan) 1. m\u00e2mur eden, \u015fenlendiren, (bkz: amm\u00e2r). \n2. \u00eem\u00e2r olunmu\u015f. 3. devlete ait. [m\u00fcen. \"\u00e2mire\"]. \n\u00e2mir \n(a.s. emr'den c. \u00fcmer\u00e2) 1. emreden, buyuran. 2. bir memurun \nvazife bak\u0131m\u0131ndan b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fc. 3. huk. bir kimseyi \u00f6ld\u00fcrmek \nveya bir uzvunu kesmek ve sakatlamak tehdidiyle bir fiili \nyapmaya veya yapmamaya zorlayan ve bu tehd\u00eedi yapmaya \nmuktedir olan kimse. \n\u00e2mir-i m\u00fccbir \nbir kimseye bir i\u015fi yapmaya veya yapmamaya zorlayan \nkimse. \n\u00e2mir-i i't\u00e2 \neko. Devlet hizmetlerine ait mas-rafl'ann muvakkaten veya \ndaim\u00ee olarak yap\u0131lmas\u0131n\u0131 temin etmek \u00fczere muhasiplere \nyaz\u0131l\u0131 olarak izin ve emir veren \u015fah\u0131s. \n\u00e2mir-\u00e2ne \n(a.f.zf.) \u00e2mircesine, \u00e2mir olana yak\u0131\u015facak surette, emrederek. \n\u00e2miriyyet \n(a.i.) amirlik, buyuruculuk. \n\u00e2mirzi\u015f \n(f.s.) 1. tanr\u0131 ba\u011f\u0131\u015f\u0131. 2. affetme, ba\u011f\u0131\u015flama, (bkz: \u00e2m\u00fcrzi\u015f). \n\u00e2mirz-k\u00e2r \n(f.b.i.) 1. affeden, Tanr\u0131. 2. s. affeden, ba\u011f\u0131\u015flayan. \n\u00e2miy\u00e2ne \n(a.f.zf.) ad\u00eece, baya\u011f\u0131. \n\u00e2miyy \n(a.s.) avama mahsus, avamca. \namiyy\u00e2 \n(a.zf.) g\u00f6rmeyerek, d\u00fc\u015f\u00fcnmeyerek. \n-\u00e2m\u00eez \n(f.s.) ...le kar\u0131\u015f\u0131k, ...yi i\u00e7ine alan. \n\u00e2m\u00eeze \n(f.s.) kar\u0131\u015f\u0131k, kar\u0131\u015fm\u0131\u015f, mahlut, (bkz: \u00e2m\u00eeje'). \n\u00e2m\u00eeze-mu[y] \n(f.b.s.) sa\u00e7\u0131 sakal\u0131 k\u0131rla\u015fm\u0131\u015f adam. \n\u00e2m\u00eeze-m\u00fby\u00ee \n(f.b.i.) k\u0131r sa\u00e7l\u0131, k\u0131r sakall\u0131 olma. \n\u00e2m\u00eez-g\u00e2r \n(f.s.) yara\u015fan, uygun. \n\u00e2m\u00eezi\u015f \n(f.i.) ge\u00e7ini\u015f, uysall\u0131k, (bkz: imtiza\u00e7). \namm \n(a.i.c. amm\u00e2t) amca. \n\u00e2mm \n(a.s. um\u00fbm'dan) um\u00fbm\u00ee, genel, herkese ait. [bkz. amm\u00ee, \n\u015f\u00e2mil]. \namm\u00e2 \n(a.e.) 1. ama, fakat, l\u00e2kin, ancak; \u015fu kadar ki, o kadar ki, \u00f6yle \nki. 2. \u00e7okluk bildirir Amma yapt\u0131n ha. Amma s\u0131k\u0131nt\u0131 \u00e7ektik \nha. \namm\u00e2 ba'd\u00fc \n(a.zf.) bundan sonra, gelelim maksad\u0131m\u0131za. \namm\u00e2l \n(a.i.c.) 1. yap\u0131c\u0131lar. 2. devlet idare adamlar\u0131. \namm\u00e2r \n(a.s.) mamureden, bay\u0131nd\u0131rla\u015ft\u0131ran. (bkz: \u00e2mir). \namm\u00e2t \n(a.i. am\u0131n'\u0131n c.) amcalar. \n\u00e2mme, ammete \n(a.i.) hala. \n\u00e2mme \n(a.s.) um\u00fbma mahsus olan. \n\u00e2mmeten \n(a.zf.) um\u00fbmi, genel olarak. \n\u00e2mm\u00ee \n(a.s.). (bkz: \u00e2mm). \nAmm\u00fbriyye \n(a.i.) Ankara \u015fehri. ","am\u00fb \n(a.i.) amca. (bkz: \u00e2mm). \nam\u00fbd \n(a.i.) 1. direk, s\u00fct\u00fcn. \nam\u00fbd-i fekar\u00ee \nbel kemi\u011fi. 2. yukar\u0131dan a\u015fa\u011f\u0131 dik inen \u00e7izgi, *dikey. \nam\u00fbd-i n\u00fbr\u00e2n\u00ee \nnurdan s\u00fct\u00fcn. \n\u00e2m\u00fbde \n(f.i.) dizilmi\u015f, dizi. \nam\u00fbden \n(a.zf.) dik olarak, boyuna. \nam\u00fbd\u00ee \n(a.s.) yukar\u0131dan a\u015fa\u011f\u0131, dikey olarak, (bkz. kaimen). \n\u00e2m\u00fbg \n(f.i.) l- vakar. 2. s. uzun boylu [adam]. \n\u00e2m\u00fbhte \n(f.s.) okumu\u015f, \u00f6\u011frenmi\u015f. \n\u00e2m\u00fbhte-g\u00e2n \n(f.b.i.) \u00f6\u011fretmenler. \n\u00e2m\u00fbhte-g\u00e2n-\u0131 ezel \nneb\u00eeler ve vel\u00eeler. \nam\u00fbl \n(a.i. amel'den) 1. i\u015f\u00e7i; iyi, kalifiye i\u015f\u00e7i. 2. \u00e7ok \u00e7al\u0131\u015fan, \n\u00e7al\u0131\u015fkan. \n\u00e2m\u00fbsn\u00ee \n(f.i.) bir erke\u011fin nik\u00e2h\u0131nda bulunan bir ka\u00e7 kad\u0131ndan herbiri, \nortak, kuma. \n\u00e2m\u00fbt \n(f.i.) yal\u00e7\u0131n kayalarda ve y\u00fcksek yerlerde bulunan ku\u015f yuvas\u0131. \n-\u00e2m\u00fbz \n(f.s.) bilen, \u00f6\u011frenmi\u015f; \u00f6\u011freten. \nEdeb-\u00e2m\u00fbz \nedep \u00f6\u011freten. \n\u00e2m\u00fbzende \n(f.i.) 1. \u00f6\u011frenci. 2. \u00f6\u011fretmen. \n\u00e2m\u00fbz-g\u00e2r \n(f.b.s.) \u00f6\u011fretici, \u00f6\u011fretmen, muallim. \n\u00e2m\u00fbz-g\u00e2r\u00ee \n(f.b.i.) \u00f6\u011freticilik, \u00f6\u011fretmenlik, muallimlik. \n\u00e2m\u00fbz\u00ee \n(f.i.) hocal\u0131k, \u00f6\u011fretmenlik mesle\u011fi. \n\u00e2m\u00fbzi\u015f \n(f.i.) 1. \u00f6\u011frenme. 2. \u00f6\u011fretme, \u00f6\u011fretim. \n\u00e2m\u00fcrg \n(f.i.) 1. fayda, menfaat. 2. kader, k\u0131ymet. 3. zahire, meyva. 4. \nbir miktar, az bir pay. 5. as\u0131l, h\u00fcl\u00e2sa. \n\u00e2m\u00fcrz, \u00e2m\u00fcrz\u00e2 \n(f.s.) affeden, ba\u011f\u0131\u015flayan, (bkz: afi, af\u00fcvv.) \n\u00e2m\u00fcrzende \n(f.i.) affeden, ba\u011f\u0131\u015flayan. \n\u00e2m\u00fcrz-g\u00e2r \n(f.b.s.) affeden, g\u00fcn\u00e2hlar\u0131 affeden Tann. \n\u00e2m\u00fcrzi\u015f \n(f.i.) affeden, (bkz: afi, \u00e2mirzi\u015f). \namy\u00e2 \n(a.zf) g\u00f6rmeyerek, d\u00fc\u015f\u00fcnmeyerek \n\u0131my\u00e2 \n (a.zf) g\u00f6rmeyerek, d\u00fc\u015f\u00fcnmeyerek \n\u0131miyy\u00e2, ammeyy\u00e2, ummiyy\u00e2 (a.zf) g\u00f6rmeyerek, d\u00fc\u015f\u00fcnmeyerek. \nAmmiy\u00e2 \n(a.zf) g\u00f6rmeyerek, d\u00fc\u015f\u00fcnmeyerek \nan \n(a.e.) -dan ve -den. \nan-asl \nasl\u0131ndan. \nan-cehlin \nbilmeyerek, bilmezlikle. \nanh \nondan (m\u00fczekker). \nanh\u00e2 \nondan (m\u00fcennes). \nanh\u00e2, minh\u00e2 \n\u015fundan bundan, \u015fu bu ve \u00f6teberi, \u015f\u00f6yle b\u00f6yle ederek. \nanh\u00fcm \nonlardan. \nanh\u00fcm\u00e2 \no ikiden. \nan-il-g\u0131yab \narkadan, kendisi yokken. \nan-kar\u00eeb \nyak\u0131ndan, \u00e7ok ge\u00e7meden. \nan-kasdin \nbile bile. (bkz: bi-l-iltizam). \nan-k\u00fcm \nsizden. \nan-k\u00fcm\u00e2 \nikinizden. \nan-sam\u00eem-il-kalb \ncan ve g\u00f6n\u00fclden, \u00f6z y\u00fcrekten. \n\u00e2n \n(f.i.) 1. g\u00fczellik cazibesi, al\u0131m. 2. (f.s. c. anan) \u015fu, bu. \n\u00e2n \n(a.i.c. \u00e2n\u00e2t, ev\u00e2n) l\u00e2hza, pek az bir zaman. \n\u00e2n-be-\u00e2n \ngittik\u00e7e, yava\u015f yava\u015f. ","\u00e2n-\u0131 v\u00e2hid \npek az, pek k\u0131sa bir s\u00fcre; bir an. \n-\u00e2n \n(f.e.) 1. cemi, \u00e7o\u011ful edat\u0131. \n\u015e\u00e2h-an \n\u015fahlar. \nZen-\u00e2n \nkad\u0131nlar. 2. s\u0131fat edat\u0131. \nHiras-\u00e2n \nkorkak. 3. kelimeyi zarf yapar. \nG\u00fby-an \ns\u00f6yleyerek. \nan\u00e2' \n(a.i.) zahmet, me\u015fakkat, g\u00fc\u00e7l\u00fck. \n\u00e2n\u00e2' \n(a.i. \u00e2n\u00ee'nin c.) gece yar\u0131s\u0131 vakitleri. \nan\u00e2-\u00fcl-leyl \ngece yanlan. \na'n\u00e2' \n(a.i. inv'in c.) nahiyeler, taraflar. \na'n\u00e2b \n(a.i. ineb'in c.) ya\u015f ve taze \u00fcz\u00fcmler. \nan\u00e2dil \n(a.i. andel\u00eeb'in c.) b\u00fclb\u00fcller. \n\u00e2n\u00e2f \n(a.i. enf in c.) burunlar, [insanda]. \nan\u00e2fet \n(a.i.) sertlik, kabal\u0131k. \n\u00e2nak \n(a.s.) \u00e7ok zarif, en zarif. \na'n\u00e2k \n(a.s.) boynu uzun [adam]. \na'n\u00e2k \n(a.i. unk'un c.) 1. boyunlar, gerdanlar. 2. yaprak saplan. 3. \nr\u00fczg\u00e2rla kalkan toz bulutu. \nan\u00e2kat \n(a.i.) \u00fcm\u00eedi bo\u015fa \u00e7\u0131kma; muvaffakiyetsizlik, ba\u015fans\u0131zl\u0131k. \nan\u00e2kib \n(a.i. ankeb\u00fbt'un c.) \u00f6r\u00fcmcekler. \n\u00e2n\u00e2n \n(f.z. \u00e2n'\u0131n c.) onlar. \nan\u00e2n \n(a.i. an\u00e2ne'nin c.) bulutlar. \na'n\u00e2n \n(a.i.) 1. a\u011fac\u0131n ucu. 2. ufuklar. \nan'an\u00e2t \n(a.i. an'ane'nin c.) rivayetler, gelenekler. \nan\u00e2ne \n(a.i.); bir bulut. \nan'ane \n(a.i.c. an'an\u00e2t) 1. rivayet, gelenek. 2. tafs\u00eel\u00e2t. \nan\u00e2net \n(a.i.) cins\u00ee muamelede iktidars\u0131zl\u0131k, g\u00fc\u00e7s\u00fczl\u00fck, fr. \nimpuissance. \nan'anev\u00ee \n(a.b.s.) an'ane ile, gelenekle ilgili, geleneksel. \nan'aneviyye \n(a.b.s.) gelenek\u00e7ilik, fr. traditionalisme. \nan\u00e2s\u0131r \n(a.i. unsur'un c.) elemanlar, \u00f6\u011feler. \nan\u00e2s\u0131r-\u0131 erbaa \n(d\u00f6rt unsur) 1) ate\u015f, hava, su, toprak. 2) XV. y\u00fczy\u0131l \n\u015fairlerinden Boya-c\u0131o\u011flu'nun, insan\u0131n toprak, su, hava ve \nate\u015ften yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bu d\u00f6rt maddenin vas\u0131flann\u0131 anlatan \nmanzum eseri. \nan\u00e2s\u0131r-\u0131 his\u00e2biyye \nmat. bir hesab\u0131 yapmaki\u00e7in l\u00fczumlu mal\u00fbmat. \nan-asl \n(a.b.zf.) asl\u0131ndan, asl\u0131nda. \n\u00e2n\u00e2t \n(a.i. \u00e2n'\u0131n c.) anlar, zamanlar, fr.nuanccs. \n\u00e2n-be-\u00e2n \n(f.zf.) gitgide, gittik\u00e7e, vakit ilerledik\u00e7e. \nanber \n(a.s.) 1. ada bal\u0131\u011f\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131rsaklar\u0131nda toplanan yumu\u015fak, \nyap\u0131\u015fkan ve miskgibi kokan, k\u00fcl renginde bir madde. 2. g\u00fczel \nkoku. 3. g\u00fczellerin sa\u00e7\u0131. \nanber-b\u00e2r \n(a.f.b.s.) anber ya\u011fd\u0131ran, g\u00fczel koku sa\u00e7an. \nanber-bu[y] \n(a.f.b.s.) anber kokulu, iri taneli Hint pirinci. \nanber-ef\u015f\u00e2n \n(a.f.b.s.) ; 1. anber sa\u00e7an, (bkz. anber-nis\u00e2r). 2. muz. \nNih\u00e2vend makam\u0131 gibi ba\u015flay\u0131p sonradan yeg\u00e2nda karar \nveren makam. \nanber\u00ee, anber\u00een \n(a. f.s.) anber kokulu. \nanberiyye \n(a.i.) 1. bot. yayla \u00e7i\u00e7e\u011fi. 2. g\u00fczel kokulu bir ila\u00e7. 3. me\u00e7. \nrak\u0131. ","anber-nis\u00e2r \n anber sa\u00e7an. (bkz. anber-ef\u015f\u00e2n). \nanber-siri\u015ft \n(a.f.b.s.) anber gibi. \nanber-\u015fem\u00eem \n(a.f.b.s.) anber kokan. \nanber-ter \n(a.f.b.i.) ; 1. g\u00fczellerin benleri ve z\u00fcl\u00fcfleri. 2. me\u00e7. gece. \nan-cehlin \n(a.zf.) bilmeyerek, bilmezlikle. \nandel\u00eeb \n(a.i.c. anadil) b\u00fclb\u00fcl, (bkz: hez\u00e2r). \nandel\u00eeb-\u00e2n \n(a.f.b.i.c.) b\u00fclb\u00fcller. (bkz. hez\u00e2r\u00e2n). \nandem \n(a.i.) hek. kan\u0131 dindirmek \u00fczerekullan\u0131lan bir \u00e7e\u015fit re\u00e7ine. \n\u00e2ne \n(a.i.) 1. anat. kas\u0131k. 2. kas\u0131k k\u0131l\u0131. 3. bir a\u015firetin b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc \nveya i\u015fleri veya \u015ferefi. 4. di\u015fi ve yabani e\u015fek. 5. yabani e\u015fek \ns\u00fcr\u00fcs\u00fc. 6. ced\u00ee (ke\u00e7i) burcundaki v. e. n. v. \u0131. y\u0131ld\u0131zlar\u0131. \n-\u00e2ne \n(f.e.) s\u0131fat\u0131, ismi zarf yapan bir ek Fakir, Fakirane. T\u0131fl, \nT\u0131fl\u00e2ne gibi. \na'neb \n(a.s.) b\u00fcy\u00fck burunlu [adam]. \nanede \n(a.s.c.) \u00e7ok inat\u00e7\u0131lar. \nAnele \n(a.i.) den. bir geminin kendisine zincir veya halat ba\u011flanmak \ni\u00e7in bedenin \u00fcst ba\u015f\u0131na ba\u011flanan halka. \n\u00e2nen \n(a.zf.) bir anda, hemencecik. \n\u00e2nen fe-\u00e2nen \n(a.b.zf.) devaml\u0131, fas\u0131las\u0131z, s\u00fcrekli. \n\u00e2ng\u00e2h, \u00e2ngeh \n(f.b.zf.) o vakit, ondan sonra. \nanh \n(a.zf.) ondan [m\u00fcen. anh\u00e2]. \nanh\u00e2 minh\u00e2 \n(a.zf.) \u015fundan bundan, \u015fu bu, \u00f6teberi, \u015f\u00f6yle b\u00f6yle ederek. \nan-h\u00fcm \n(a.zf.) onlardan. \nan-h\u00fcm\u00e2 \n(a.zf.) o ikiden. \n\u00e2n\u00ee \n(a.s.c. \u00e2n\u00e2t, un\u00e2t) 1. m\u00fctev\u00e2zi, al\u00e7ak g\u00f6n\u00fcll\u00fc. 2. i. k\u00f6le. 3. s. \nme\u015fgul. 4. s. muztarip. 5. i. i\u015f\u00e7i. 6. i. m\u00fcfetti\u015f. 7. i. tahsildar. \n[m\u00fcen. aniye]. \n\u00e2n\u00ee \n(a.f.zf.) bir an i\u00e7inde, hemen, o anda, derhal. \nan\u00ee \n(a.s.) olmu\u015f, kem\u00e2le ermi\u015f. \nEsm\u00e2r-\u0131 \u00e2niye \nolmu\u015f meyvalar. \na'n\u00ee \n(a.e.) y\u00e2ni. \n\u00c2nid \n(a.s.) inat eden, inat\u00e7\u0131 [kimse], \nAn\u00eed \n(a.s. in\u00e2d'dan) \u00e7ok inat\u00e7\u0131 \nan\u00eef \n(a.s. unfdan) 1. sert, \u015fiddetli. 2. kaba muamele eden. \n\u00e2nif \n(a.s.) pek yak\u0131nda ge\u00e7en. \n\u00e2nif-\u00fcl-bey\u00e2n \ndemincek bey\u00e2n olunan, bildirilen. \n\u00e2nif-\u00fcz-zikr \nbiraz evvel bildirilen. \n\u00e2nife \n(a.i.) gen\u00e7lik \u00e7a\u011f\u0131n\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131. \n\u00c2nifen \n(a.zf.) demincek, biraz evvel. 2. yukar\u0131da. \nan\u00eek \n(a.s.) g\u00fczel, zarif, tuhaf, garip [\u015eey]. \nan\u00eek \n(a.i.) ense. \n\u00e2n\u00een \n(f-i-) yay\u0131k [ya\u011f \u00e7\u0131karmaya mahsus]. \n\u00c2nis \n(a.i.) 1. ihtiyar k\u0131z. 2. ihtiyar bek\u00e2r. 3. s. b\u00fcy\u00fck ve \u015fi\u015fman \n[deve]. \n\u00c2n\u00eese \n(f.s.) 1. s\u0131k\u0131 ba\u011fl\u0131 \u015fey. 2. koyula\u015fm\u0131\u015f, kat\u0131la\u015fm\u0131\u015f [kan ve \nm\u00fcrekkep gibi ak\u0131c\u0131 maddeler]. \n\u00e2nise \n(a.s.) cana yak\u0131n k\u0131z ve kad\u0131n. \n\u00e2niye \n(a.i. in\u00e2'n\u0131n c.) kaplar, ka\u00e7aklar. (bkz. ev\u00e2n\u00ee). \nan\u00eez \n(a.s.) \u0131zt\u0131rapl\u0131, muztarip. \nan-kar\u00eeb \n(a.zf.) yak\u0131ndan, \u00e7ok ge\u00e7meden. "]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook