["450 INDONA ROPUI thup\u00eakte ink\u00e2r thlang fel t\u00fbra tih an nih thlenga bawhchhiatna la chhunzawm z\u00ealtute chuan, \u201cSakawlh chhinchhiahna,\u201d an nei ang. Hremna hlauhawm ber, thi thei mihringte hn\u00eana p\u00eak chu, v\u00e2ntirhkoh pathumna thuchahah hian a awm a. Chu chu Pathian thinurna, zahngaihnain a pawlh loh au thlatu t\u00fbr sualna r\u00e2pthl\u00e2k tak chu a ni. He thil pawimawh tak chungch\u00e2ngah hian mite chu thima hnutchhiah an ni lo vang, he sualna laka vaukh\u00e2nna hi Pathian ror\u00ealna lo thlen hm\u00e2a khawv\u00eal hn\u00eana p\u00eak t\u00fbr a ni a, mi zawng zawngten eng v\u00e2nga tuar t\u00fbr nge an nih an hriat n\u00e2n leh, an pumpelhna t\u00fbra hun remch\u00e2ng an neih n\u00e2n a ni. V\u00e2ntirhkoh pakhatna chuan a thupuan chu, \u201chnam tinr\u00eang te, chi tinr\u00eang te, \\\\awng tinr\u00eang te, mi tinr\u00eang te,\u201d hn\u00eanah a pe ang tih hrilhl\u00e2wknain a puang a. V\u00e2ntirhkoh pathumna vaukh\u00e2nna, thuchah thuah thum p\u00eang pakhat hi nasa taka darh t\u00fbr a ni bawk a. V\u00e2nlaiz\u00e2wla v\u00e2ntirhkoh thl\u00e2wkin aw ring taka a puan angin hrilhl\u00e2wknaah chuan ent\u00eer a ni a; khawv\u00eal ngaihven a hlawh \u00eam \u00eam d\u00e2wn a ni. He thu inbeihnaah hian, Kristian ram zawng zawngte chu p\u00e2wl hnih lian takah an in\\\\hen ang a, - Pathian thup\u00eak z\u00e2wma Isua hriatt\u00eerna thu pawmte leh, - sakawlh leh a lem chibai b\u00fbka, a chhinchhiahna neite chu. \u201cMi zawng zawng, a lian a t\u00ea, hausa leh rethei te, b\u00e2wih leh b\u00e2wih lo te chu sakawlh chhinchhiahna neiht\u00eer t\u00fbrin, kohhran leh sork\u00e2r chu thuneihnaah an inzawm ang a, amaherawhchu Pathian mite chuan chu chhinchhiahna chu an nei ve lo vang.\u201d (Thupuan 13:16). Patmos thliark\u00e2ra z\u00e2wlnei chuan, \u201cSakawlh leh a lem leh a chhinchhiahna leh a hming number hneha, d\u00e2rthlalang tuifinriat kama ding, Pathian \\\\ing\\\\ang kenga, Mosia leh Ber\u00e2m No hla sate,\u201d chu a hmu a. (Thupuan 15:2, 3).","451 BUNG 26 SIAM|HAHNA HNATHAWH (A WORK OF REFORM) Chawlhn\u00ee chungch\u00e2nga siam\\\\hatna hnathawh, ni hnuhn\u00fbnga hlen t\u00fbr chu Isaia hrilhl\u00e2wknaah sawi l\u00e2wkin a awm a. \u201cLalpa chuan heti hian A ti, \u2018Dik takin ror\u00eal ula, fel takin ti rawh u: Ka chhandamna chu a lo thleng d\u00e2wn d\u00e2wnin, ka felna chu a lo lang d\u00e2wn d\u00e2wn ta si a. Chutiang ti mi leh chumi pawm tlattu mihring fapa chu a eng a th\u00e2wl e; Chawlhn\u00ee bawhchhe lova serh \\\\h\u00eentu leh, thil \\\\ha lo r\u00eang r\u00eang ti lo t\u00fbra a kut v\u00eang \\\\ha \\\\h\u00eentu chu.\u201d \u201cRam dang mite pawh, chawlhn\u00ee bawhchhe lova serh \\\\h\u00een leh, ka thuthlung pawm tlat apiang, Lalpa rawng b\u00e2wl t\u00fbr leh, Lalpa hming ngaina t\u00fbr leh, A chhiahhlawhahte awm t\u00fbra Lalpa z\u00e2wm apiangte chu; anni ngei chu ka tl\u00e2ng thianghlimah chuan ka hruai ang a, ka \\\\awng\\\\aina inah ka tihlim ang,\u201d (Isaia 56:1, 2, 6, 7). H\u00eang thute hian Kristian hun hi a k\u00e2wk a, \u201cIsrael hnawh chhuahhote hruai kh\u00e2wmtu Lalpa Pathian chuan, \u2018Hruai kh\u00e2wm salte b\u00e2kah mi dangte pawh ka la hruai ang,\u2019 A ti a,\u201d (Isaia 56:8). Hetah hian Chanchin |hain Jentailte a\\\\angin a hruai kh\u00e2wmna t\u00fbr chu ent\u00eer l\u00e2wk a ni a. Tin, Chawlhn\u00ee chawimawitute chungah mals\u00e2wmna chu puanin a awm a. Thup\u00eak palinain tih t\u00fbra a tiamna chuan khenbehna te, thawhlehna te, Krista v\u00e2n l\u00e2wnna te leh, A chhiahhlawhten hnam zawng zawng hn\u00eana Chanchin |ha l\u00e2wmawm thuchah an puan hun thleng rawkin a huap a. Ch\u00fb z\u00e2wlnei v\u00eak hmang chuan Lalpan thu A lo pe tawh a, \u201cHriatt\u00eerna thu zial hi phuar la, d\u00e2n thu hi ka zirt\u00eerte z\u00eengah nemin chhinchhiah rawh,\u201d tiin (Isaia 8:16). Pathian d\u00e2n chhinchhiahna chu thup\u00eak palinaah hian hmuh a ni a. Thup\u00eak s\u00e2wm z\u00eengah, hei chauh hian d\u00e2n Petu hming leh a nihna a tilang a. Lei leh v\u00e2n siamtu A nihzia a puang a, thil dang zawng zawngte zah leh chawimawi a ph\u00fbt a. Hemi zirt\u00eerna d\u00e2n b\u00e2k hi chu, a dang r\u00eang r\u00eangah, tu thuneihnain","452 INDONA ROPUI nge d\u00e2n chu p\u00eak a nih lanna a awm lo. Chawlhn\u00ee chu pope thuneihnain a thl\u00e2k kh\u00e2n, a chhinchhiahna chu d\u00e2n a\\\\ang chuan l\u00e2k a ni a. Siamtu hriat rengna leh A thuneihna chhinchhiahna a nih anga thup\u00eak palina Chawlhn\u00ee chu chawi s\u00e2ng a, a hmun dik taka dah a, siam \\\\ha leh t\u00fbrin Isua zirt\u00eerte chu koh an ni. \u201cD\u00e2n Thu leh Hriattirna Thu chu r\u00e2wn t\u00fbr a ni,\u201d Thurin leh zirt\u00eerna buai takte an lo hluar hl\u00ea lai hian, ngaihd\u00e2n te, thurin te leh ngaihruatna thubul te chu tehfung sual ngai lo, Pathian d\u00e2nin fiah z\u00eal t\u00fbr a ni. Z\u00e2wlnei chuan, \u201cChumi thu ang z\u00eala an sawi loh chuan anmahniah \u00eanna a awm loh v\u00e2ng a ni,\u201d a ti (Isaia 8:20). \u201cRing takin au rawh, inren suh, tawtawr\u00e2wt angin i aw chhuah tuar tuar la, ka mite hn\u00eanah an bawhchhiatna chu hril la, Jakoba chh\u00fbngte hn\u00eanah an sualnate hril bawk rawh,\u201d tiin thu chu p\u00eak a ni leh a. Khawv\u00eal suaksual tak hi ni lovin, Lalpan, \u201cKa mite,\u201d tia hming a vuahte hi an ni an bawhchhiatna av\u00e2nga zilhhau t\u00fbrte chu. Chu lovah pawh, \u201cAnni chuan ni tin zawn zawng mi zawng \\\\hin a, ka kawng thute hriat zawng an ch\u00e2k \\\\h\u00een; fel taka tih leh an Pathian ror\u00ealna b\u00e2nsan ngai lo hnam angin ka hn\u00eanah ror\u00ealna fel tak mi dil \\\\h\u00een a, Pathian rawn hnaih pawh an ch\u00e2k \\\\h\u00een a ni,\u201d tiin a sawi bawk a (Isaia 58:1, 2). Hetah hian p\u00e2wl khat, fel tak nia inngaite, Pathian rawngb\u00e2wlnaa tui \u00eam \u00eama langte chu hmuh an ni a; mahse thinlungte Ent\u00fb zilhhauna khauh tak leh kh\u00fbn tak chuan thup\u00eak thianghlimte chil hreptuteah a ruat si a. Z\u00e2wlnei chuan, chutiang thup\u00eak b\u00e2nsan tawh chu a rawn kawk chhuak a: \u201cI laka lo la chhuak t\u00fbrte chuan hmun hlui chhe tawhte chu an rem leh ang a, chhuan tam tak lungph\u00fbmahte chuan i rem leh ang; tichuan nang chu \u2018A chhe laite siam\\\\hatu, m\u00ee awmna t\u00fbra kawngte siam\\\\hatu,\u2019 an ti ang che. Chawlhn\u00ee bawhchhe lo t\u00fbra, ka ni thianghlima i duhz\u00e2wng ti lo t\u00fbra i kephah chu i hawi k\u00eert\u00eer a, Chawlhn\u00ee chu l\u00e2wmawm i tih a, Lalpa ni thianghlim chu zahawm i tih a, mahni thu sawi lova mahni nawmsak b\u00e2wl lova i chawimawi chuan, Lalpa chungah chuan i l\u00e2wm ang a, leilung hmun s\u00e2ngahte chuan ka chuant\u00eer ang chia; i pu Jakoba rochun thilin ka ch\u00e2wm ang che: Lalpa k\u00e2 chuan chu chu a sawi tawh a ni,\u201d tiin (Isaia 58:12-14). He hrilhl\u00e2wkna hian t\u00fbn hun pawh a huap tho.","SIAM|HATNA HNATHAWH 453 Rom thuneihnain Chawlhn\u00ee a thl\u00e2kthleng kh\u00e2n, Pathian d\u00e2n chu bawhchhiat a lo ni ta. Mahse ch\u00fb Pathian din tawh sa chu siam\\\\hat hun a lo thleng leh ta. A chhe lai chu siam\\\\hat leha, chhuan tam tak lungph\u00fbm chu rem chhoh leh t\u00fbr a ni a. Siamtu chawlhna leh mals\u00e2wmnaa tihthianghlim tawh Chawlhn\u00ee chu Eden huan thianghlimah Adaman, a thianghlim laiin a vawng a; a tl\u00e2k hnu chuan inchh\u00eer mah se a in nuam tak a\\\\ang chuan Adama chu hnawh chhuah a ni ta a. Abela a\\\\angin mi fel Nova te, Abrahama a\\\\anga Jakoba thlengin thlahtu zawng zawngten an vawng a. Hnam thlante chu Aigupta sala an t\u00e2n lai kh\u00e2n, milem biakna punlun z\u00eal k\u00e2rah, mi tam takin Pathian d\u00e2n an theihnghilh tawh a; mahse Lalpan Israelte A hruai chhuah kh\u00e2n, mipui pung kh\u00e2wmhoten A duh d\u00e2nte an hriat a, Amah chu \\\\iha A thu an \u00e2wih theih n\u00e2n, an hn\u00eanah ropui takin A d\u00e2n chu A rawn puang chhuak ta a ni. Chumi n\u00ee a\\\\ang chuan t\u00fbn thlengin, Pathian d\u00e2n hriatna chu leiah hian vawn him a ni a, thup\u00eak palinaa Chawlhn\u00ee chu serh a la ni ta reng a. \u201cD\u00e2n bawhchhepa,\u201d chu Pathian ni thianghlim rap betin hlawhtling mah sela, a thuneih lai hunah pawh mi rinawm, Chawlhn\u00ee serh thianghlimtute chu hmun bir\u00fbahte thuhr\u00fbkin an awm z\u00eal tho a ni. Siam\\\\hatna hun hnu lamah phei chuan, chhuan tinah, mi \\\\henkhat, Chawlhn\u00ee vawng thianghlim tlattute an awm z\u00eal a. Sawichhiatna leh tihduhdahna k\u00e2rah meuh pawh, Pathian d\u00e2n nghehzia hriatt\u00eerna thu leh, thilsiam hriat rengna Chawlhn\u00ee thua mawhphurhna thianghlim chu hril a ni reng a. H\u00eang thutak, Thupuan bung 14-a tihlan, \u201cChatuan Chanchin |ha,\u201d n\u00eana inzawm tlat hian Krista Kohhran chu, A lo kal hunah a thliar hrang d\u00e2wn a ni. Chanchin |ha chh\u00e2wng thum rah chhuah ang takin, \u201cHetah hian Pathian thup\u00eakte z\u00e2wma Isua hriatt\u00eerna thu pawmte an awm,\u201d tih chu puan a ni a. Hei hi Lalpa lo kal leh hm\u00e2a puan t\u00fbr thuchah hnuhn\u00fbng ber chu a ni. He thuchah puan rual hian, lei buhte seng t\u00fbra mihring Fapa lo kal chu zawlnei hian a hmu a. Biak b\u00fbk thu leh Pathian d\u00e2n danglam theih lohzia chung thua \u00eang hmutute chuan, thutak mawina leh a kal d\u00e2n phung inrem d\u00e2n, an hm\u00e2a tihlana awm chu an hmuhin hlimna leh mak tihnain an","454 INDONA ROPUI khat a. An hn\u00eana \u00eang, an t\u00e2na hlu taka lang chu Kristian tinten nei ve se an duh a; l\u00e2wm taka an pawm loh an ring b\u00eek lo a ni. Mahse thutak, anmahni leh khawv\u00eal inrem loht\u00eertu chu, Krista zuitu inti tam takte t\u00e2n chuan a l\u00e2wm tlak lo va. Thup\u00eak palina zawm kawngah chuan inpump\u00eakna a \\\\ul av\u00e2ngin, mi tam z\u00e2wk an hnungtawlh a ni. Chawlhn\u00eein a ph\u00fbtte tihlan a nih chuan, mi tam takin khawv\u00eal lama an dinhmun an ngaihtuah a. \u201cSunday chu kan serh reng a, kan thlahtuten an lo serh tawh a, tin, mi \\\\hate leh sakhaw miten hlim taka serh reng chungin an thi tawh bawk a. Anniho kha an dik phawt chuan, keini pawh kan dik a ni mai. Chawlhn\u00ee thar kan serh hian khawv\u00eal n\u00ean inrem lovin min siam a, tin, anni lah kan \u00fbks\u00e2k hek lo. Ni sarihna serhtu tl\u00eam t\u00eate hian, Sunday serhtute huam khawv\u00eal zawng zawngah engnge hlen an beisei?\u201d an ti a. Chutiang hnialna ngai bawk chuan a ni Judate kh\u00e2n Krista an hnarnaah thiam inchant\u00eer an tum ni. An thlahtute kha an inthawina thil hl\u00e2nah Lalpan A pawm tawh a, chuv\u00e2ngin an thlahten chutiang thil tizui z\u00ealin engtin nge chhandamna an chan loh vang ni an ti a. Chutiang bawkin Luther-a hunah pawh, pope chuan, Kristian dik tam takte pawh Catholic thurin pawmin an lo thi tawh a, chuv\u00e2ngin chu sakhua chu chhandam n\u00e2n tling t\u00e2wkah an ngai a. Chutiang ngaihtuahna chuan sakhaw rinna leh thiltihte a d\u00e2l tlat a ni. Sunday serhna hi thurin nghet, kum zabi tam tak a\\\\anga lo darh zau tawh niin an sawi a. Hemi kalh chiahin, Chawlhn\u00ee (Sab- bath) leh a serhna chu a upa daihin a darh zau z\u00e2wk daih bawk a, he khawv\u00eal tluka upa hi a ni a, v\u00e2ntirhkohte leh Pathian remtihpuina an nei ve ve a. Leilung nghahchhante ph\u00fbm a nih a, v\u00e2rparh arsite an zai kh\u00e2wm lai leh l\u00e2wma Pathian fate an au lai kh\u00e2n Chawlhni lungph\u00fbm chu ph\u00fbm a ni tawh (Joba 38:6, 7; Genesis 2:1-3). He d\u00e2n zam hi kan zah a ngai a; mihring thuneihnaa nemngheh a ni lo va, mihring tih d\u00e2na innghat lah a ni hek lo; Hm\u00e2khaws\u00e2nga\u2019n A din a, A chatuan thuin a kaihruai a ni z\u00e2wk. Mipuite chu Chawlhni thua siam\\\\hatna lam ngaihven t\u00fbra koh an nih chuan, rawngb\u00e2wltu l\u00e2r takte chuan Pathian Thu chu an","SIAM|HATNA HNATHAWH 455 la kawi a, a hriatt\u00eerna thu z\u00e2wttute ngawiht\u00eer thei z\u00e2wngin an hrilhfiah a. Anmahni t\u00e2na Pathian Thu zawng lote lah chuan an ril remz\u00e2wnga thu tl\u00e2ngkawmna pawm chu an l\u00e2wmz\u00e2wng tak a ni si a. Inhnialna leh, hnialfung dik \u00e2wm taka lang, dik si lo leh, pi-pu tih d\u00e2n leh kohhran thuneihnain, thutak chu mi tam takin paihthl\u00e2k an tum a. D\u00e2n hre mite chu, thup\u00eak palina dikna chu hum t\u00fbrin an Bible chhiar t\u00fbra thu fahin an awm a. Mi inngaitl\u00e2wmte, thutak thu chauhva inthuamte chuan mi thiamte beihna chu an do hneh av\u00e2ngin, makti leh thinrim engphiarin, an thu sawi thiamna dik si lo chu, ch\u00fbng mi m\u00e2wl ngaihtuahna ngil tak, Bible ch\u00e2ng hre bel tak, Sikula fin kherek zir ve lote hm\u00e2ah chuan an dang d\u00ear a. Anmahni lam \\\\ana Bible hriatt\u00eerna a awm loh av\u00e2ngin mi tam takin luhlul chhuahin - Krista leh A zuitute laka hnialkalh n\u00e2n an lo hman \\\\hin tawh d\u00e2n chu theihnghilhin, - \u201cEngtin nge h\u00eang Chawlhni thua zawhnate hi kan mi lianten an lo hriat thiam loh? Mi tl\u00eam t\u00ea chauhvin in rin ang hi an ring si a. Nangniho hi dikin, h\u00eang mi thiamho zawng zawngte hi an dik lo mai thei lo vang,\u201d an ti a. Chutiang hnialna kalh thla t\u00fbr chuan, Pathian lehkha thu zirt\u00eernate chauh leh, t\u00fbn hma hun zawng zawnga Lalpan A mite A lo enkawl d\u00e2n chanchin kha sawi chh\u00e2wn a \\\\\u00fbl a ni. Pathian chu A aw hriaa z\u00e2wmte leh, a \\\\\u00fbl phawt chuan thutak pawm nuam lo deuh pawh sawia, sual langs\u00e2r tak zilhhau pawh t\u00eem lote hmangin A thawk \\\\h\u00een. Siam\\\\hatna hnaa mite hruai chhuak t\u00fbra mi thiamte leh mi liante A thlan fo lohna chhan chu, ch\u00fbngho chuan an sakhaw rin d\u00e2n te, an ngaihruatna d\u00e2n te, leh an Pathian thu zir d\u00e2n kawng hmang te ringin, Pathian zirt\u00eerna zawm chu \\\\\u00fbla an inhriat loh v\u00e2ng a ni. Finna bulpui n\u00eana inzawmna neite chauhvin Pathian Thu chu an hre thia- min an sawifiah thei a ni. A ch\u00e2ng chuan sikula zir tl\u00eamte chu, an zir tl\u00eam v\u00e2ng ni lovin, Pathian zirt\u00eerna dawng t\u00fbra mahni an inngaihtl\u00e2wm v\u00e2ng z\u00e2wkin, thutak puang t\u00fbrin koh an ni \\\\h\u00een a. Krista sikulah an zir a, an inngaihtl\u00e2wmna leh thuawihna chuan a tiropui a ni. An hn\u00eana thutak hriatna kawlt\u00eerin lei lam chawimawina leh mihringte ropuina aia chawimawina nasa z\u00e2wk an hn\u00eanah Pathianin A hl\u00e2n a.","456 INDONA ROPUI Adventist mi tam z\u00e2wkte chuan biak b\u00fbk leh Pathian d\u00e2n chungch\u00e2nga thutakte chu an hnar a, tin, mi tam takte lahin A lo kal leh ringa hmal\u00e2knaa an rinna chu b\u00e2ns\u00e2nin, chumi thiltih lam k\u00e2wk thl\u00eerna dik lo hrilhl\u00e2wkna chu an hmang a. |henkhat chu, Krista lo kal lehna hun bi tuk fona chungch\u00e2nga dik lohnaah hruai an ni a. Biak b\u00fbk chungch\u00e2nga \u00eang, t\u00fbna lo \u00eang hian, a lo kal lehna thlengin hrilhl\u00e2wkna chuan a huam lo va; hemi hun lo thleng t\u00fbr at\u00e2n hian hun bi chiah sawi l\u00e2wk a ni lo. Mahse \u00eang chu hawisanin, Lalpa lo kal lehna hun chu tuk nawn fovin an beidawng leh \\\\h\u00een a. Thesalonika khua kohhranin Krista lo ka lehna an hmuh dik loh kh\u00e2n, an beiseina leh rin l\u00e2wkna chu Pathian thu hmanga f\u00eemkhur taka fiah z\u00eal t\u00fbrin tirhkoh Paulan thur\u00e2wn a pe a. Krista lo kal leh hm\u00e2a thil lo thleng t\u00fbrte hrilhl\u00e2wkna thu a hrilh hlawm a, an hun laia lo beisei chi a nih loh thu a hrilh a. \u201cTuman engmahin tihder che u suh se,\u201d tiin a zilh l\u00e2wk a (2 Thesalonika 2:3). Pathian Thuin a sawi loh beiseinaahte an innghah chuan, thil dik lo tihna kawngah hruai an ni ang a, beidawnna chuan ring lo mite hmuhsitin a awmt\u00eer ang a, an lo lunghnual ang a, an chhandamna at\u00e2na thutak pawimawhte chu an lo rinhlelh a hlauhawm a. Tirhkohvin Thessalonika khuaa mite a zilhna chuan ni hnuhn\u00fbnga ch\u00eangte t\u00e2n zirlai pawimawh tak a keng tel a. Adventist tam takin Lalpa lo kal lehna chu a hun dik chiahah an dah rem theih loh chuan, an inbuatsaihnaah taim\u00e2k chhuah thei lovin an inhria a. Mahse an beiseina chu a t\u00e2wp a t\u00e2wpa a lo tlawlh lehin, hrilhl\u00e2wkna thu ropui takten rilrua a tuh theih loh khawpin an rinna a lo nghing ta \\\\h\u00een a ni. Ror\u00eal hun dik chiah sawina, thuchah hmasa ber puanna chu ruat a ni a. Thuchah in\\\\anna hrilhl\u00e2wkna hun chh\u00fbtna, ni 2300 t\u00e2wpna, 1844 fav\u00e2ng chuan sawis\u00eal a hlawh lo va. Hrilhl\u00e2wkna hun in\\\\anna leh t\u00e2wpna ni danglam hmuh chhuah tuma beih fona leh, h\u00eang thu lawilo vawn reng t\u00fbla hriatna hian t\u00fbn lai thutak a\\\\angin thinlung chu a hruai bo chauh ni lovin, hrilhl\u00e2wkna sawifiah tumna r\u00eang r\u00eangah hmuhsitna a thlen z\u00e2wk a ni. Isua lo kal lehna t\u00fbr hun chiah hi tuk a nih a, sawi nasat a nih poh leh, Setana duh d\u00e2n a rempui ting mai a ni. Chumi hun a liam hnu chuan, a sawitute chungah chuan hmuhsitna","SIAM|HATNA HNATHAWH 457 leh endawngna a thlen a, 1843 leh 1844-a Krista lo kal leh ringa hmal\u00e2kna ropui tak demna a thlen a. He dik lohnaa awm lui tlatte chuan a t\u00e2wpah Krista lo kallehna chu an dah hla leh lutuk si a. Chutiang chuan muanna dik lovah chawlht\u00eer an ni ang a, mi tam tak chu, a tlai lutuk thlengin bumin an awm reng ang. Hm\u00e2n lai Israelte chanchin kha, Adventist p\u00e2wlte thil tawh ent\u00eerna mak tak chu a ni. Krista lo kal lehna ringa hmalakna chu Pathianin Aigupta ram a\\\\anga Israelte A hruai ang kh\u00e2n, A hruai a. Tuipui Sen kamah Hebraite fiah an ni ang kh\u00e2n, beidawnna nasa takah chuan an rinna chu fiah a ni a. Hun kal tawha Pathian hruaina kutin a awmpuiziate kha ring ni sela chuan Pathian hn\u00eana chhandamna chu an hmu ang. 1844-a insuih kh\u00e2wma hna thawkte chuan v\u00e2ntirhkoh pathumna thuchah lo dawngin, Thlarau Thianghlim thiltihtheihnain lo puang ta sela chuan an hnathawhah chuan Lalpan thil ropui tak A ti ang a, khawv\u00ealah \u00eang nasa tak \u00eant\u00eer a ni tawh ngei ang. Kum tam tak kal taah kh\u00e2n lei mihringte hi zilh an lo ni tawh ang a, hna hnuhn\u00fbng ber chu thawh zawh ni tawhin, A mite tlan t\u00fbrin Krista chu a lo kal daih tawh ang. Kum 40 chh\u00fbng zawng Israelte chu thlal\u00eara an vahvaih kha Pathian duhz\u00e2wng a ni lo; Kanan rama hruai luh ngh\u00e2la, thianghlim tak leh mi hlim thei tak ni t\u00fbrin chuta ch\u00eant\u00eer ngh\u00e2l A duh a. Mahse \u201crin lohna av\u00e2ngin an l\u00fbt thei ta lo va,\u201d (Hebrai 3:19). An hnungtawlh","458 INDONA ROPUI leh kal p\u00ean av\u00e2ngin, thlal\u00earah an boral a, tichuan ram tiama l\u00fbt t\u00fbrin mi dangte chu tun din an ni a. Chutiang bawkin, Krista lo kal lehna tihkhawtlaia, A mite chu sual leh lungngaihna khawv\u00eala kum tam tak awmt\u00eer chu Pathian duh d\u00e2n a ni lo. Mahse rin lohnain anmahni chu Pathian lakah a \\\\hen hrang a. An hn\u00eana thawh t\u00fbr A p\u00eak chu an thawh loh av\u00e2ngin, thuchah chu puang t\u00fbrin mi dangte tun din an ni a. Khawv\u00eal t\u00e2na zahngaiin, mi sualten zilhna thu hriatna hun remchang an neih a, Pathian thinurna leih buak a nih hm\u00e2a Amahah chuan inhumhimna an hmuh theih n\u00e2n A lo kal lehna hun chu Isuan A tikhawtlai a. T\u00fbn lai sualna te leh dik lohnate zilhhauna chuan hm\u00e2n lai hun ang bawkin, dod\u00e2lna a tichhuak d\u00e2wn a ni. \u201cTupawh thil tisual apiangin \u00eang an haw \\\\h\u00een; \u00eangah pawh an lo kal lo, chuti lo chuan an thiltihte a lang ang,\u201d (Johana 3:20). Pathian thu a\\\\angin an dinhmun humhimna an hmuh zawh loh av\u00e2ngin, mi tam takin an dinhmun sawh ngheh n\u00e2n, thutak vawngtute chu r\u00eekr\u00e2pin an tih\\\\haih a. Chutiang thil chu t\u00fbn hm\u00e2a pawhin tih an ching r\u00eang a ni. Elija kha Israelte tibawlhhlawhtuah puh a ni a, Jeremia chu ram phatsantuah, Paula temple tibawlhhlawhtuah puh a ni bawk a. Ch\u00fbng hun lai a\\\\anga vawiin n\u00ee thleng hian, thutak chunga rinawm tumte chu, sork\u00e2r pawi tawk, rinna p\u00eans\u00e2n, kohhran laka hel tia puh an ni z\u00eal a. Hrilhl\u00e2wkna thu chiang tak pawm t\u00fbra ring lo hulh\u00fb\u00e2lte chuan, mi tam z\u00e2wk, chin \\\\han sualna zilh ngamtute an h\u00eakna chu awlsam lutukin an ring si a. Hetiang rilru hi a lo hluar z\u00eal d\u00e2wn a ni. Ram d\u00e2nin Pathian d\u00e2n a kalh hun t\u00fbr chu a lo hnai tawh tih Bible-in chiang takin a sawi a, chuv\u00e2ngin Pathian thup\u00eak z\u00e2wmtute chuan thil tisualtute anga hrem an la t\u00e2wk ngei d\u00e2wn a ni. He thil thl\u00eer hian, thutak puangtute thiltih t\u00fbr chu engnge ni le? Thu dik an puanna chuan, thutakin a ph\u00fbtte pumpelh t\u00fbr emaw, dod\u00e2l t\u00fbr emawin a mite a chawh thawh d\u00e2wn av\u00e2ngin, hril lo t\u00fbrin an t\u00e2wpt\u00eer mai d\u00e2wn em ni ang le? Ni lo ve, siam\\\\hatu hmasate aiin dod\u00e2lna a tihchhuah av\u00e2ngin, Pathian Thu hriatt\u00eerna an lo dan behna t\u00fbr chhan a awm lo. Thlah kal z\u00ealte hl\u00e2wk n\u00e2n mi thianghlimte leh martarten rinna an puan chhuahna chu, chhinchhiah vek a ni a. Ch\u00fbng","SIAM|HATNA HNATHAWH 459 thianghlimna leh inpumkhatna nghet lama entawn t\u00fbr nung rengte chu, t\u00fbna Pathian hriatpuitu ni t\u00fbra kohte hn\u00eana huaisenna pe t\u00fbrin an lo awm tawh a. Anmahni t\u00e2n chauh ni lo, anmahni az\u00e2ra Pathian hriatnain lei hi a tih\u00ean theih n\u00e2n, zahngaihna leh thutak an dawng a. T\u00fbn laia A b\u00e2wihte hi Pathianin \u00eanna A pe em le? Chuti a nih chuan khawv\u00ealah an \u00ean chhuaht\u00eer t\u00fbr a ni. Hm\u00e2n lai chuan A hminga thu sawitu mi pakhat hn\u00eanah Lalpan heti hian A ti a: \u201cIsraela chh\u00fbngte chuan i thu an ngaithla lo vang, kei mi ngaithla d\u00e2wn si lo va.\u201d Nimahsela, \u201can ngaithla emaw, ngaithla lo emaw, an hn\u00eanah ka thu i sawi t\u00fbr a ni,\u201d tiin (Ezekiela 3:7; 2:7). Pathian b\u00e2wihte hn\u00eanah chuan hetih hunah hian thup\u00eak chu tih-r\u00eek a ni. \u201cTawtawr\u00e2wt angin i aw chhuah tuar tuar la, Ka mite hn\u00eanah an bawhchhiatna chu hrilh la, Jakoba chh\u00fbngte chu an sualnate hrilh rawh,\u201d tih hi. A t\u00e2n hun remch\u00e2ng a awm chh\u00fbnga thutak \u00eanna hmutu chu, Israel z\u00e2wlnei, Lalpa thu lo thlenna ang mai hian, mawhphurhna kulm\u00fbt leh hlauhawm tak hnuaiah a awm a. \u201cMihring fapa, Israel chh\u00fbngte t\u00e2n enthlatuah ka siam che a ni; chuv\u00e2ngin ka k\u00e2a thu chhuak hi ngaithla la, ka hn\u00ean ata inr\u00e2lrinna t\u00fbr thu chu an hn\u00eanah hrilh rawh. Mi suaksual hn\u00eanah chuan, \u2018Aw mi suaksual pa, i thi ngei t\u00fbr a ni,\u2019 ka tihin, mi suaksual chu a awm d\u00e2n kals\u00e2n t\u00fbra i hrilh","460 INDONA ROPUI loh chuan, a khawlohnaah a thi ang a, a thisen phub\u00e2 erawh chu i lakah ka la ang. Amaherawhchu mi sual chu a awm d\u00e2n kaisan t\u00fbra i hrilh a, a awm d\u00e2n a kalsan si loh chuan, a khawlohnaah a thi ang a, nang erawh chuan i nun i humhim ang,\u201d (Ezekiela 33:7-9). Thutak pawmna leh puan chhuahna d\u00e2ltu lian tak chu, remch\u00e2n lohna leh demna a inrawlh hi a ni a. Hei hi thutak \\\\antuten a dotute an hnial thl\u00e2k theih ngai loh awm chhun chu a ni. Mahse hei hian Krista zuitu dik takte chu a dil chuang lo ve. H\u00eangte hian thutak chu a l\u00e2r hun an ngh\u00e2k lo. An tih t\u00fbr an hriat av\u00e2ngin, fimkhur takin Kraws chu an pawm a, tirhkoh Paula angin, \u201cKan hrehawmna n\u00eapt\u00ea, t\u00e2n mitkhap k\u00e2r chh\u00fbng leka awm t\u00fbr hian ropuina nasa tak chatuan at\u00e2n min siamsak nasa tulh tulh a ni,\u201d a ti (2 Korin 4:17); tin, hm\u00e2s\u00e2ng mi pakhat pawhin, \u201cKrista an hmuhsitna chu Aigupta ro ai chuan sum ropui z\u00e2wkah a ngai a,\u201d (Hebrai 11:26). An ei zawnna chu eng pawh a ni thei e, Sakhaw lam thila thil awm leh awm lo aia \u2018d\u00e2n zam tawh ang\u2019 ti tlurtute hi, eng hnathawk mi pawh ni se, thinlung taka khawv\u00eal rawngb\u00e2wltute an ni \\\\h\u00een a ni. Thil dik chu a dik v\u00e2ngin kan thlang mai t\u00fbr a ni a, a hnu leh chu Pathianah kan nghat ang a. Chumi siam\\\\hatna ropui tak av\u00e2ng chuan ch\u00eat d\u00e2n dik mi te, rinna nei mi te leh mi huaisen te lakah hian khawv\u00ealin bat a nei a ni. H\u00eang mite hmang hian t\u00fbn huna siam\\\\hatna hna hi thawh a ni ang. Lalpa chuan heti hian A ti: \u201cFelna hretu, ka d\u00e2n thu thinlunga pai mite u, ka thu ngaithla rawh u; mihringte sawichhiatna chu hlau suh ula, an hauna che u av\u00e2ngin mangang hek suh u. Thimin silhf\u00ean a ei chhe vek angin, anni chu a ei d\u00e2wn a ni; ka felna erawh chu kumkhuain a awm reng ang a, ka chhandamna chu chhuan zawng zawng thlengin a awm ang,\u201d (Isaia 51:7, 8).","461 BUNG 27 T\u00dbNLAI HARHTHARNATE (MODERN REVIVALS) Rinawm taka Pathian Thu hrilna apiangah, Pathian a\\\\anga chhuak a nihzia hriatpuina rahin a zui z\u00eal \\\\h\u00een. Pathian Thlarau chuan A mite thuchah chu A zui z\u00eal a, tichuan thu chuan thiltihtheihna a lo nei a. Mi sualten an chhia leh \\\\ha hriatna tihharhna an chang a. \u201c\u00cang tak, khawv\u00eala lo kala mi tin \u00eantu,\u201d chuan an thinlung chh\u00fbngril a chhun \u00eang a, thima thil thuhr\u00fbkte chu tihlan a lo ni a. Rinna ril tak chuan an rilru leh thinlung chu a luah tlat a. Sual thuah te, felna thuah te, ror\u00ealna lo thleng t\u00fbr thuah te chuan hriatt\u00eerna p\u00eak an ni vek a. Jehova felzia hriatna an nei a, thinlungte Hmuvektu hm\u00e2ah chuan an sualna te leh an bawlhhlawhna te n\u00eana lan chu an ngam lo va. \u201cHe thihna taksa lak ata hi tunge min chhan chhuak ang?\u201d tiin lungchhe takin an au chhuak a. Kalvari Kraws chu, mihringte sual tlan n\u00e2na inthawina famkim n\u00ean, tihlan a han nih chuan, an bawhchhiatna lakah chuan Krista felna chauh lo chuan, thil dang engmahin a tlan zo lo tih an hmu a. Chu chauh chuan mihring leh Pathian chu a inremt\u00eer leh thei a ni. Rinna leh inngaihtl\u00e2wmnain, Pathian Ber\u00e2m No, khawv\u00eal sual kalpuitu chu an pawm a. Krista thisen av\u00e2ngin \u201can t\u00fbn hma sual ngaihdamna,\u201d an chang a. H\u00eang mite hian simna tlingin rah an chhuah a. An ring a, baptisma an chang a, nun thara l\u00eang t\u00fbrin an tho va, - Krista Isuaa thilsiam thar an lo ni a. Tisa ch\u00e2kna hlui anga mahni inthuam chawp lovin, Pathian Fapa rinnaa A hniakhnung zuia, anmahniah A nungchang tilang t\u00fbr leh Amah a thianghlim anga intithianghlim t\u00fbr an ni a. Thil an huat \\\\h\u00eente chu an lo hmangaih a; thil an hmangaih \\\\h\u00eente pawh an lo haw ta a. Mi chapote leh mahni thu duhte chu mi inngaitlawm leh thuhnuairawlh an lo ni ta. Mi ho tak leh intiveite pawh an lo thutakin mi zaidawh tak an lo ni a. Pawisak nei lote pawhin sakhaw thil an ngai pawimawh a, zu ruite an lo harh fimin, an lo mi tak a, mi bawlhhlawhte chu an lo thianghlim a. Khawv\u00eal","462 INDONA ROPUI ch\u00een d\u00e2n engmah lote chu an paih a. Kristiante chuan, \u201cp\u00e2wn lam incheina-sam maksak taka chei te, rangkachak \\\\hi awrh te, silhf\u00eana inthuam te chu-ni lovin, thinlunga mihring thur\u00fbk chu, rilru thuhnuairawlh leh nunn\u00eam, silhf\u00ean chhe thei lovin inthuam z\u00e2wk rawh u, chu chu Pathian mithmuhin a hlu \u00eam \u00eam si a,\u201d tih hi an zawng z\u00e2wk t\u00fbr a ni (1 Petera 3:3, 4). Harhtharna chuan thinlung enflahna leh inngaihtl\u00e2wmna nasa tak a rawn thlen a. Krista thisena leite chu lainatin, mi sualte chu kh\u00fbn tak leh urhs\u00fbn takin an s\u00e2wm ch\u00e2mch\u00ee a. A hmei a pain, mite chhandam n\u00e2n an \\\\awng\\\\aiin Pathian an buan a. Chutiang harhtharna rah chu, mahni inphatna leh inhlannaahte hmuh a ni a. Krista av\u00e2nga sawichhiatna leh hrehawmna tuar tlaka ruat an nih pawha l\u00e2wm z\u00e2wkte an ni. Isua hming lamtute z\u00eengah chuan miten nun thar an hmu a. Mipuite chuan an h\u00fbh\u00e2ng chu an hlawkpui a. Chatuan nunna chang t\u00fbrin Thlarauvah an ch\u00eeng a, Krista hovin an seng kh\u00e2wm a. \u201cSimna t\u00fbra lungngaihna chuan inchh\u00eerna a thlen,\u201d tiin an chanchin an sawi ang. \u201cPathian duhz\u00e2wnga lungngaihna chuan chhandamna t\u00fbra simna a thlen a, chu chu inchh\u00eerawm lo tak a ni. Khawv\u00eal lungngaihna erawh chuan thihna a thlen z\u00e2wk a ni. Ngai teh mah u, Pathian duhz\u00e2wnga tihlungngaiha in awmna chuan thil l\u00e2k urhs\u00fbnna te, pawi khawih ve lo in ni tih lant\u00eer duhna te, sual huatna leh sual hlauhna te, min ngaihna leh \\\\hahnemngaihna te, sual titu thunun z\u00eal t\u00fbra inpeihna te a neiht\u00eer t\u00e2k che u hi,\u201d (2 Korin 7:9-11). Hei hi Pathian Thlarau hnathawh rah chu a ni. Siam\\\\hatna thiltih a thlen loh chuan simna tluantling a ni tih fiahna a awm lo. Mi thil a l\u00e2kte a p\u00eak k\u00eer leh a, a rawk thilte a p\u00eak leh a, a sual te a sim a, Pathian leh a \\\\henawmte a hmangaih chuan, mi sual chuan Pathian n\u00ean inremna a hmu tih a hriat theih a ni. Chutiang chu a ni hman lai huna sakhaw lama harhna rawn zuitu chu ni. An rah a\\\\angin, mite chhandam n\u00e2n leh tun din n\u00e2n, Pathianin mal A s\u00e2wmsakzia hriat theih a ni. Mahse t\u00fbn lai harhtharna tam takte hi chu, hm\u00e2n lai huna Pathian b\u00e2wihte zuitu, Pathian zahngaihna lo thleng \\\\h\u00een tihlante n\u00ean chuan danglam tak a ni. Sakhaw ngaihsakna chu kang kai chak hl\u00eain, mi tam takin piangtharah an inchhal a, kohhranah mi tam tak an","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 463 inchhung l\u00fbt a. Amaherawhchu thlarau nun tak taka \\\\hanlenna a kawk tih rin theih a ni si lo. Chu harhna, hun engemaw chh\u00fbng lo alh chhuak chu a mit leh thuai a, a hm\u00e2 aia thim chhah z\u00e2wkin hnutchhiah a ni a. Harhna tam berte hi suangtuahna tihpuitlin duhna te, lungpuamna chawh thawh te, thil thar leh mak danglam tak ngainatna tihpuitlinna te hi a ni fo va. Hetiang a\\\\anga piangtharte hi chuan Bible thutak ngaihthl\u00e2k ch\u00e2kna an nei tl\u00eam a, z\u00e2wlneite leh tirhkohte hriatt\u00eernaah tuina an nei tl\u00eam hl\u00ea a ni. Sakhaw rawngb\u00e2wlnate chu zauthauna chawk chhuak thei thil a nih loh chuan tuina an nei lo. Ph\u00fbrna chawk tho lo thuchah chuan ngaihsak a hlawh lo va. An chatuan nunna at\u00e2na pawimawh tak Pathian thua vaukh\u00e2nna tluangtlam tak chu an bengkhawn lo. Mi piangthar tak meuhte chuan Pathian leh chatuan thil inlaich\u00eenna chu an titi tui tak a ni ang. Mahse t\u00fbn lai kohhran l\u00e2rahte hi chuan khawiah nge Pathian hn\u00eana inhlan thianghlimna chu a awm le? Piangtharten an chapona leh khawv\u00eal hmangaihna an b\u00e2nsan chuang si lo. An pianthar hm\u00e2 ai kh\u00e2n mahni inphat te, kraws put te leh thuhnuairawlh leh inngaitl\u00e2wm tak Isua zui te chu an tum chuang lo. A hming putu tam takten a zirt\u00eerna bul an hriat loh av\u00e2ngin, Pathian ring lotute leh ringhleltute t\u00e2n sakhuana chu infiamna chauh a lo ni a. Pathian ngaihsakna thiltihtheihna chu kohhrana mi tam takin an hransan hmiah a. Picnic te, kohhrana lem chan te, kohhran hminga sumdawnna huaihawt te, in \\\\ha sak te, intheh l\u00e2rnate hian Pathian lam ngaihtuahna a tibo va. Ram te leh bungrua te leh khawv\u00eal eizawnna te hian rilru zawng zawng a la a, chatuan at\u00e2n ham\\\\hatna chuan hriat a hlawh ta mang \\\\h\u00een lo a ni. Rinna leh sakhaw mi tak nihna tl\u00e2k hniamna a lo punlun z\u00eal chung pawhin, h\u00eang kohhranahte hian Krista zuitu dik takte an la awm z\u00eal tho va. Leia Pathian ror\u00ealna hnuhn\u00fbng ber lo thlen hmain, zirt\u00eerte hun a\\\\anga la hriat ngai loh, Pathian a\\\\anga harhna dik tak chu Pathian mite z\u00eengah a lo thleng ang a. Thlarau leh Pathian thiltihtheihna chu A mite chungah leih a ni ang. Chumi hunah chuan Pathian leh A thu hmangaihna, khawv\u00eal hmangaihnain a luahlan.kohhran a\\\\angte chuan mi tam tak an intihrang ang. Mi tam","464 INDONA ROPUI takte z\u00eenga rawngb\u00e2wltute leh mipuite chuan chutih huna Pathianin puan t\u00fbra A tih, Lalpa lo kal lehna at\u00e2na mite buatsaihtu t\u00fbr thu chu l\u00e2wm takin an pawm ang. Thlarau hm\u00ealma chuan he hna hi d\u00e2l a ch\u00e2k a; chutiang harhna chu a lo thlen hmain a dan n\u00e2n a suak a rawn thlent\u00eer d\u00e2wn a ni. Ch\u00fbng kohhranho, a bumna thiltihtheihna hnuaia a dah theihteah chuan, ab\u00eeka Pathian mals\u00e2wmna lo thleng ta ni \u00e2wm takin a lant\u00eer ang a; sakhaw lama harhna ropui taka ngaih chu tihlan a ni ang. Thlarau dang hnathawh a nih reng laiin, mipuite chuan, an t\u00e2n mak takin Pathianin A thawk nia ringin an l\u00e2wm ang a. Sakhuanaa inthuamin khawv\u00eal hmun tina Kristiante z\u00eengah hian, Setanan a hnathawh chu tihdarh zau d\u00e2n a zawng d\u00e2wn a ni. Kum tam tak kal ta chh\u00fbnga harhna tam tak z\u00eengah kh\u00e2n, ch\u00fb hna bawk chu nasa z\u00e2wk emaw n\u00eap deuh z\u00e2wk emawa thawh a ni tawh a, chumi v\u00eak chu nakinah chuan nasa z\u00e2wka thawh a ni leh d\u00e2wn a ni. Ph\u00fbrna leh zauthauna, a dik leh dik lo inpawlh, mi hruai bo n\u00e2na tih chu a awm a. Nimahsela tumah buma awm a \\\\\u00fbl lo ve, Pathian thu \u00eangah h\u00eang thil nih d\u00e2n phungte hi hriatfiah a har lo. Khawiah pawh miten Bible hriatt\u00eerna thu an thlahthlam a, khawv\u00eal kalsan khawpa mahni inphat ngai Pathian thutak nunna fiahna tluangtlam tak an hawisan chuan, Pathian mals\u00e2wmna chu an chunga v\u00fbrin a awm lo tih kan chiang thei. \u201cAnmahni chu an rahah in hre mai ang,\u201d tia Krista ngeiin A sawi a\\\\angin, h\u00eang hnathawhte hi Pathian Thlarau hnathawh a ni lo tih a lang chiang a ni. A thua thutakah chuan mihringte hn\u00eanah Pathian chu A inpuang chhuak a; chumi pawmtu zawng zawngte t\u00e2n chuan Setana bumna laka inhumhimna a ni. H\u00eang thutak ngaihthahna hi a ni, t\u00fbn lai sakhuana khawv\u00eala lo darh zau ta, sual t\u00e2na kawng hawngtu chu ni. Pathian d\u00e2n awmphung leh a pawimawhnate chu engemaw chen chu hloh a lo ni a. Pathian d\u00e2n zepui te, a nghehzia te leh a thil ngiat te ngaihsualna hian, piantharna leh tihthianghlimna lam kawnga dik lohnaah a hruai a, tin, kohhrana thlarau lam nunphung a tihniam a. Hetah hian kan hun laia harhtharnain Pathian Tharau leh thiltihtheihna a tl\u00e2kchhamzia thur\u00fbk a hmuh theih a ni.","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 465 Kohhran p\u00e2wl hrang hrangah hian mi, an \\\\hat av\u00e2nga langs\u00e2r te, h\u00eang thil nihna pawm te leh pawiti chi te an awm a. Professor Edward Park-a\u2019n, t\u00fbn lai sakhaw lama hlauhawmnate chu tilangin hetiang hian a sawi a: \u201cHlauhawmna bul pakhat chu pulpit a\\\\anga Pathian d\u00e2n chelek thlahthlam v\u00e2ng a ni. T\u00fbn hm\u00e2 chuan chhia leh \\\\ha hriatna aw thangkhawkna chu pulpit a ni a, ... Kan thu hriltu l\u00e2r berte chu an Hotupa tihd\u00e2n zuiin thu ropui tak takte chu an sawi a. D\u00e2n pawimawhna te, a kaihhruaina te, a vaukh\u00e2nna te chu an hril a. A kaihhruaina thupui ropui pahnih: - d\u00e2n chu Pathian nungchang ze famkim t\u00e2rlangtu a nihna leh, tupawh d\u00e2n duh lo chu Chanchin |ha duh lo an ni a; Chanchin |ha ang bawkin d\u00e2n chu Pathian nungchang lant\u00eertu d\u00e2rthlalang a nih thu an sawi fo va. Sual sualna ngaihn\u00eapna chuan chhiatna a\\\\anga chhiatna dangah a hruai a. Thup\u00eak dikna chu thu zawm lohna sualna n\u00ean a inhen reng a ni. ... \u201cT\u00e2rlan t\u00e2k hlauhawmte z\u00eenga tel tlat chu Pathian r\u00eal dikna ngaihn\u00eapna hi a ni. T\u00fbn lai Pathian thu hril d\u00e2n chu Pathian ror\u00eal dikna kha v\u00e2n lam mals\u00e2wmnaa ngaiin an sawi a. Pathian nungchang ze ropui tak anga sawi si lovin, lungl\u00eanna thilah an tham ralt\u00eer ta z\u00e2wk a. Pathianin fel taka a lo rem kh\u00e2wm sa chu t\u00fbn lai Pathian thu zirna tharte hian an khawih chingpen zo va. Pathian d\u00e2n chu \\\\hatna nge sualna? |hatna a ni. Tichuan felna chu a \\\\ha a ni; d\u00e2n hlen chhuak t\u00fbra remruatna d\u00e2n chu a ni. Pathian d\u00e2n leh A r\u00eal dikna ngaihn\u00eap \\\\hinna leh mihringte thu \u00e2wih lohna leh sualna te av\u00e2ngin, mite chu sual thawi n\u00e2na hlan zahngaihna ngaihn\u00eapnaah awlsam t\u00eain an tawlh l\u00fbt \\\\h\u00een a,\u201d tiin. Chutiangin Chanchin |ha chuan a hlutna leh pawimawhna chu a lo hloh va, tichuan Bible ngei pawh chu sira hnawl mai an lo inpeih thuai \\\\h\u00een a ni. Kristan A thihnain d\u00e2n chu tibo tawh angin leh, d\u00e2nin a ph\u00fbtte lakah mihringte chu an fihlim ta ni\u00e2wmin sakhaw zirt\u00eertu tam takte chuan an puang a. D\u00e2n chu ngh\u00e2wngkawl rit tak anga lant\u00eer leh, d\u00e2n hnuaia sal t\u00e2nna n\u00eana teha, zal\u00eanna chu chanchin |ha hnuaia chen t\u00fbr anga sawi mi tam tak an awm bawk a. Mahse z\u00e2wlneite leh tirhkohten Pathian d\u00e2n thianghlim chu chutiangin an ngai lo. Davida chuan, \u201cD\u00eepd\u00e2l lohvin ka l\u00eang ang; i","466 INDONA ROPUI thununna thute chu ka zawng si a,\u201d a ti (S\u00e2m 119:45). Tirhkoh Jakoba, Isua thih hnua ziaktu chuan Pathian d\u00e2n s\u00e2wmte chu, \u201cD\u00e2n thianghlim, zal\u00eanna d\u00e2n,\u201d tiin a ko va (Jakoba 2:8; 1:25). Tin, Thupuan ziaktu pawhin, \u201cnunna thing chungah chuan thu an neih theihna t\u00fbr leh, kawngk\u00e2ah chuan khuaa an luh theihna t\u00fbra A thup\u00eak z\u00e2wmtute chu an eng a thawl e,\u201d tiin, Isua khenbeh hnu kum zabi chanve v\u00ealah kh\u00e2n a lo ziak a (Thupuan 22:14). Kristan A thihnaa A Pa d\u00e2n tibo anga sawina hian \\\\anfung a nei lo. D\u00e2n hi tihdanglam t\u00fbr emaw, hnawl theih emaw ni ta sela, sual laka mihringte chhandam t\u00fbrin Krista thih a \\\\\u00fbl lo vang. Krista thihna chuan, d\u00e2n chu tihbo ahn\u00eakin, a danglam theih lohzia a tilang a ni. Pathian Fapa chu, \u201cd\u00e2n tilian t\u00fbr leh tizahawm t\u00fbrin,\u201d A lo kal a. (Isaia 42:21). \u201cD\u00e2n tiboral t\u00fbra lo kal ka nih ring suh u;\u201d \u201clei leh v\u00e2n a ral hm\u00e2 loh chuan, d\u00e2n thua mi chhunhan t\u00ea tak t\u00ea emaw, thai han t\u00ea tak t\u00ea emaw a boral tawp lo vang,\u201d A ti a (Matthaia 5:17, 18). Ama chungch\u00e2ngah chuan, \u201cAw Pathian, I duhz\u00e2wng tih chu ka l\u00e2wmz\u00e2wng a ni a; a ni, I d\u00e2n thu chu ka thinlungah ziakin a awm a,\u201d A ti (S\u00e2m 40:8). Pathian d\u00e2n chu a awm d\u00e2n a\\\\ang r\u00eangin danglam thei a ni lo. A Siamtu duhz\u00e2wng leh nungchang puan chhuahna a ni a. Pathian chu hmangaihna A ni a, A d\u00e2n pawh hmangaihna a ni. A thupui ropui tak pahnihte chu Pathian leh mihring chunga hmangaihna a ni a. \u201cHmangaihna hi d\u00e2n zawh famkimna a ni.\u201d (Rom 13: 10). Pathian nungchang chu felna leh thutak a ni a; chu chu A d\u00e2n pianphung chu a ni, Fakna hla siamtu chuan, \u201cI d\u00e2n chu thutak a ni a;\u201d \u201cI thup\u00eak zawng zawngte chu thutak a ni,\u201d a ti a (S\u00e2m 119:142, 172). Tirhkoh Paula pawhin, \u201cD\u00e2n chu a thianghlim a ni, thup\u00eak pawh chu a thianghlim a, a fel a, a \\\\ha a ni,\u201d a ti (Rom 7:12). Chutiang d\u00e2n, Pathian rilru leh duhz\u00e2wng puan chhuahna chu a Petu awm chen awm t\u00fbr a ni. Piantharna leh tihthianghlimna hi a ni mihringte Pathian n\u00eana inremt\u00eer lehtu, A d\u00e2n thupui rema Pathian hn\u00eana mihringte rawn hruai lehtu chu ni. A t\u00eerah chuan mihring chu Pathian anpuia siam a ni a. Pathian d\u00e2n leh awmphung n\u00eana inrem thlapin a awm a; felna d\u00e2nte chu a thinlungah ziak a ni a. Mahse a Siamtu hn\u00ean a\\\\angin sualna","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 467 chuan a tihrang ta a. Pathian anpui a nihna chu a lant\u00eer reng thei ta lo va. A thinlung chu Pathian d\u00e2n dovin a lo awm ta. \u201cTisa duhz\u00e2wng chu Pathian dona a nih av\u00e2ngin; chu chu Pathian d\u00e2nin a awm si lo va, awm pawh a awm thei bawk hek lo.\u201d (Rom 8:7). Mahse mihring chu Pathian n\u00ean an inrem leh theih n\u00e2n, \u201cPathianin khawv\u00eal A hmangaih \u00eam \u00eam a, chutichuan A Fapa mal neih chhun A pe a.\u201d Krista \\\\hatna az\u00e2rah, amah Siamtu n\u00eana inremin awmt\u00eer leh theih a ni. A thinlung chu Pathian zahngaihnain a tithar t\u00fbr a ni a, chung lam ata nun thar a nei t\u00fbr a ni. He danglamna hi piantharna a ni a, chumi tel lo chuan, \u201cPathian ram a hmu thei lo vang,\u201d Isuan A tih kha a ni. Pathian n\u00eana inrem lehna rahbi hmasa ber chu, sualna thiam loh chant\u00eerna hi a ni a. \u201cSual hi d\u00e2n bawhchhiatna a ni si a.\u201d \u201cD\u00e2n av\u00e2ngin sual hriatna a lo awm a,\u201d (1 Johana 3:4; Rom 3:20). Mi sualin ama sualna a hmuh theihna t\u00fbrin, a nungchang chu, Pathian felna tehna ropui takin a fiah t\u00fbr a ni. Chu chu nungchang fel famkim tilangtu d\u00e2rthlalang a ni a, tichuan a tlin lohna chu a hmu thei ang. D\u00e2n chuan mihring sualnate chu a tilang a, mahse a tihdamna a pe thei lo. Thu \u00e2wihte t\u00e2na nunna a tiam laiin, bawhchhetute chan t\u00fbr chu thihna a nih a puang a. Krista Chanchin |ha chauhvin amah chu sual thiam loh chant\u00eerna leh bawlhhlawhna lakah a chhan chhuak thei a ni. A d\u00e2n a bawhchhiat av\u00e2nga Pathian chunga a inchh\u00eerna leh Kristan tlanna inthawina a hlan av\u00e2nga Amah a rinna te a tilang t\u00fbr a ni a. Chutichuan \u201chm\u00e2n lai sual ngaihdamna a lo chang a, Pathian nungchang \\\\awmpuitu a lo ni a. Pathian fa a lo ni a, fa chuam nihna thlarau changin, \u201cAbba, Ka Pa,\u201d tiin a lo \u00e2u ta a ni. T\u00fbnah hian Pathian d\u00e2n bawhchhe t\u00fbrin a zalen em le? Paulan, \u201cRinna av\u00e2ngin Pathian d\u00e2n chu engmah lovah kan siam em ni? Pathianin A khap tlat; d\u00e2n chu kan tinghet z\u00e2wk a ni. Keini sual kawnga thi tawhte hi engtin nge kan la nun theih cheu vang?\u201d a ti (Rom 3:31; 6:2). Johanan, \u201cPathian kan hmangaihna chu hei hi a ni, A thup\u00eakte kan zawm hi; A thup\u00eakte chu a khirh si lo va,\u201d tih a puang a (1 Johana 5:3). Piantharnaah chuan, thinlung chu Pathian leh A d\u00e2n remin hruai a lo ni a. He danglamna ropui tak hi mi sual chungah a lo awm chuan, thihna ata nunnaah, sualna ata","468 INDONA ROPUI thianghlimnaah, bawhchhiatna leh helna a\\\\angin thu\u00e2wihnaah leh rinawmnaah a lo l\u00fbt a. Pathian lak ata tuithlarna nun hlui chu a lo t\u00e2wp ta a; rinna leh hmangaihnaa inrem lehna nun thar a lo in\\\\an ta a ni. Tichuan \u201cd\u00e2n av\u00e2nga felna chu, tisa d\u00e2n zawh lova Thlarau d\u00e2n zawh z\u00e2wktu keimahniah hian hlenin a lo awm ang.\u201d (Rom 8:4). Kan \\\\awngk\u00e2 chhuak chu, \u201cAw I d\u00e2n hi ka va han ngaina \u00eam! Nil\u00eanga ka ngaihtuah ber a ni,\u201d tih a ni ang (S\u00e2m 119:97). \u201cLalpa d\u00e2n chu a \\\\ha famkim a, nunna a siam \\\\ha \\\\h\u00een,\u201d (S\u00e2m 19:7). D\u00e2n tel lo chuan mihringten Pathian f\u00eemna leh thianghlimna ngaihtuah chhuahna dik emaw, anmahni thiam lohzia leh bawlhhlawhzia inhmuh chhuahna emaw an nei thei lo. Sual thiam loh chant\u00eerna dik an nei lo va, sual sim an mamawhzia an hre hek lo. Pathian d\u00e2n bawhchhiat v\u00e2nga mi bo an nihzia inhmu lovin, Krista tlanna thisen an mamawhzia an hre hek lo. Chhandam nih inbeiseina chu thinlung famkima danglamna emaw, siam\\\\hatna nun tel lova pawm a lo ni a. Chutiang chuan piantharna p\u00e2wnl\u00e2ng tak a lo awm a, Krista zawm ngai lo mipuiten kohhran an lo zawm \\\\h\u00een a ni. Tihthianghlimna rin d\u00e2n dik lo, Pathian d\u00e2n ngaihthah emaw hnarna emaw a\\\\anga lo chhuak pawh hian, t\u00fbn lai huna sakhaw lama ph\u00fbtsaknaah hian hmun langs\u00e2r a luah a ni. H\u00eang rin d\u00e2nte hi","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 469 zirt\u00eernaah an dik lo va, a rah chhuah pawh a hlauhawm a ni. Tin, ngaihsak an hlawhna tl\u00e2ngpui chuan, Pathian thuin he lai thua zirt\u00eer hi mi zawng zawngin hriatna chiang tak an neih n\u00e2n p\u00eak a \\\\\u00fbl thuahhnih tih a tilang a ni. Tihthianghlimna dik chu Bible zirt\u00eerna a ni a. Tirhkoh Paulan Thessalonika kohhran lehkha a thawnah chuan, \u201cPathian duhz\u00e2wng, in thianghlimna t\u00fbr chu hei hi a ni,\u201d tih a sawi a. Tin, \u201cRemna Pathian ngei chuan in pumin tithianghlim che u rawh se,\u201d tiin a ng\u00ean leh a (1 Thesalonika 4:3; 5:23). Tihthianghlimna chu engnge a nih a, engtia chan t\u00fbr nge a nih, Bible-in chiang takin a zirt\u00eer a. \u201cAnni chu thutakin tithianghlim rawh; I Thu chu thutak a ni,\u201dtiin Chhandamtun A zirt\u00eerte A dilsak a (Johana 17:17). Tin, ringtute chu \u201cThlarau Thianghlima tihthianghlim,\u201d t\u00fbr an ni tih Paulan a zirt\u00eer bawk a (Rom 15:16). Thlarau Thianghlim hnathawh chu engnge ni? Isuan A zirt\u00eerte hn\u00eanah, \u201cThlarau dik tak chu A lo thlen hun chuan thutak zawng zawngah A hruai l\u00fbt ang che u,\u201d tiin a sawi a (Johana 16:13). Fakna hla siamtu pawhin, \u201cI d\u00e2n chu thutak a ni,\u201d a ti bawk a. Pathian Thu leh Thlarauvin, felna thubul ropui te, A d\u00e2n thianghlima din chu, mihringte hn\u00eanah tihlan a ni a. Pathian d\u00e2n chu \u201cthianghlim, fel leh \\\\ha,\u201d Pathian famkimna ziak lanna a nih av\u00e2ngin, ch\u00fb d\u00e2na thuawihna nungchang chher chhuah chu a thianghlim ang. Krista chu ch\u00fbng nungchang entirna famkim chu a ni. Amahin, \u201cKa Pa thup\u00eakte ka z\u00e2wm \\\\h\u00een.\u201d \u201cA duhz\u00e2wng thilte ka ti \\\\h\u00een,\u201d a ti a (Johana 15:10; 8:26). Krista zuitute chu Amah ang an ni t\u00fbr a ni, - Pathian khawngaihnain, A d\u00e2n thianghlim remin an nungchang an siam t\u00fbr a ni a. Hei hi Bible-a tihthianghlimna chu a ni. Krista rinna az\u00e2ra Pathian Thlarau ch\u00ean chilhna a\\\\ang chauhvin he hna hi hlen theih a ni. Paulan, ringtute chu, \u201cHlau leh kh\u00fbr chungin in chhandamna chu thawk chhuak rawh u. Ama l\u00e2wmz\u00e2wng at\u00e2na tih tum t\u00fbr leh bei t\u00fbra nangmahnia thawktu chu Pathian A ni si a,\u201d tiin a zilh a (Filipi 2:12, 13.). Kristian chuan sualin a tur a ni tih a hre t\u00fbr a ni a, mahse sual chu a do fan fan t\u00fbr a ni. Hetah hian Krista puihna chu an mamawh a ni. Mihring chak lohna chu Pathian chakna n\u00ean a lo inzawm a, \u201cKan Lalpa Isua Krista","470 INDONA ROPUI z\u00e2ra hnehna min Petu Pathian hn\u00eanah chuan l\u00e2wm thu awm rawh se,\u201d tiin rinna chu a au chhuahpui ta a ni (1 Korin 15:57). Tihthianghlimna chuan hm\u00e2 a s\u00e2wn z\u00eal a ni tih Bible-in chiang takin a sawi a. Piantharnaah hian mi sualin tlanna thisen z\u00e2rah Pathian n\u00eana inremna a lo hmu a, mahse Kristian nun a lo in\\\\an chauh a ni. T\u00fbnah hian, \u201cfamkimna lam pan z\u00eal t\u00fbr;\u201d \u201cKrista famkimnaa puitlin thlenga\u201d \\\\hang chho t\u00fbr a ni. Tirhkoh Paulan, \u201cHe thil pakhat hi ka ti \\\\h\u00een - hnung lama thil awmte chu theihnghilh a, hma lama thil awmte chu banin, Krista Isuaa Pathian chung lam koh chhan l\u00e2wmman hmu t\u00fbrin, tiam chin lam chu ka pan \\\\\u00e2lh \\\\\u00e2lh a ni,\u201d a ti (Philippi 3:13, 14). Bible-a tihthianghlimna neih t\u00fbr \\\\\u00fbl, rahb\u00eete chu kan hm\u00e2ah Peteran a lo zam a; \u201ctaihm\u00e2k r\u00eang r\u00eang chhuahin, in rinnaah chuan \\\\hatna telh ula; in \\\\hatnaah chuan hriatna telh ula, in hriatnaah chuan ins\u00fbmna telh ula; in ins\u00fbmnaah chuan chhelna telh ula, in chhelnaah chuan Pathian ngaihsakna telh ula; in Pathian ngaihsaknaah chuan unaute hmangaihna telh ula, in unaute hmangaihnaah chuan hmangaihna telh ula, ... ch\u00fbng chu in tih chuan engtikah mah in tlu ngai lo vang,\u201d tiin (2 Petera 1:5-10). Tupawh Bible-in a sawi tihthianghlimna changtu chuan inngaihtlawmna thinlung a pu t\u00fbr a ni. Mosia angin thianghlimna ropuizia mak tak mai an hmu a, tichuan chatuan M\u00ee thianghlimna leh famkimna ropui n\u00eana khaikhinin, an tlaktlai lohzia an inhmu a. Z\u00e2wlnei Daniela hi thianghlimna dik tak at\u00e2na entawn t\u00fbr \\\\ha a ni. A dam chh\u00fbng hun rei tak chu a Hotupa rawngb\u00e2wl n\u00e2n a hmang zo va. V\u00e2nin \u201cduhawm tak,\u201d a tih chu a ni (Daniela 10:11). Mahse f\u00eem leh thianghlim intih ahn\u00eakin, he z\u00e2wlnei zahawm tak hian, Israelho suaksual tak z\u00eenga mi a ni tih inhriain, a mite aiawha Pathian hm\u00e2a a ngen lai kh\u00e2n, \u201cKan fel v\u00e2ngin kan dilnate hi I hm\u00e2ah kan hl\u00e2n a ni si lo va, I zahngaihna ropui tak av\u00e2ngin a ni z\u00e2wk e.\u201d \u201cKan sual ta a, suaksual takin kan lo ti ta a.\u201d \u201cThu ka sawi a, ka \\\\awng\\\\ai a, ka sual leh ka mi Israelte sual thupha ka chawi laiin,\u201d a ti a. Tin, chumi hnuah chuan Pathian Fapa chu a hn\u00eanah zirt\u00eerna thu pe t\u00fbrin A lo kal thu a sawi a, \u201cKa hm\u00eal mawina pawh a chuai zo va, thahrui","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 471 r\u00eang ka nei ta lo va,\u201d tiin (Daniela 9:18, 15, 20; 10:8). Joban \\\\h\u00e2wngaleivir a\\\\anga Lalpa aw a hriat kh\u00e2n, \u201cKeimah ka inten a, vut leh vaivuta \\\\h\u00fbin ka sim ta e,\u201d tiin a au va. (Joba 42:6). Isaian Lalpa ropuina a hmuh a, cherub-hoten, \u201cSipaihote Lalpa chu A thianghlim e, A thianghlim e, A thianghlim e,\u201d an tih a han hriat kh\u00e2n, \u201cHmui bawlhhlawh pu mi ka nih av\u00e2ngin ka chung a va pik \u00eam!\u201d a ti a. (Isaia 6:3, 5). Paula chu v\u00e2n thumnaah hruai a nih a, mihring sawi chhuah theih loh thilte a hmuh kh\u00e2n, \u201cmi thianghlimho z\u00eenga t\u00ea ber,\u201d intiin a au chhuak a (2 Korin 12:2-4; Efesi 3:8). Hmangaih Johana, Isua \u00e2wm ngh\u00eanga awm \\\\h\u00een chuan, Isua ropuina a hmuh kh\u00e2n, v\u00e2ntirhkoh ke bulah thi ang d\u00earin a tlu a ni.(Thupuan 1: 17). Kalvari Kraws daihlim hnuaia l\u00eangte t\u00e2n chuan, mahni inchawi s\u00e2nna te, sual laka zal\u00eanna uanpuina te a awm thei lo. Pathian Fapa thinlung tikehtu lungngaihna thlentu chu an sualna chu a ni tih hriain, chumi ngaihtuahna chuan mahni intihtl\u00e2wmna lamah a hruai a. Krista hnaih bertute chuan mihring derd\u00eapzia leh sualzia chiang takin an hmu a, an beiseina awm chhun chu Chhandamtu khenbeh, tho leha \\\\hatnaah chauh a awm tih an hria a ni. T\u00fbn lai sakhuana khawv\u00eala tihthianghlimna l\u00e2r tak mai hi chuan mahni indah s\u00e2nna thinlung leh, Bible-in p\u00e2wn lam thil nia a sawi, Pathian d\u00e2n ngaih pawimawh lohna a keng tel a. Chumi pawmtute chuan tihthianghlimna hi chawp leh chilha rinna hnathawh a ni a, chu rinna chuan thianghlimna famkim min neiht\u00eer nghal niin an sawi a. \u201cRing ngawt mai rawh u, mals\u00e2wmna chu in ta a ni,\u201d an ti a. A changtu t\u00e2n thil engmah tih \\\\\u00fbl lovah an ngai a. Chutih rual chuan Pathian d\u00e2n thuneihna chu hnawlin, thup\u00eakte z\u00e2wm t\u00fbra ph\u00fbtna lakah chuan fihlimah an inngai a. Amaherawhchu Pathian duh d\u00e2n leh nungchang n\u00eana inrem leh, A duhz\u00e2wng ni si lovin, mihring t\u00e2n thianghlim a theih ang em le? Sakhaw awlsam duhna, engmah tih ngai lo, mahni inphatna tel lo, khawv\u00eal sualna kalsan si lo chuan, rinna zirt\u00eerna, rinna chauh tia, zirt\u00eerna l\u00e2r tak a siam chhuak a; mahse Pathian Thu chuan engnge a sawi le? Tirhkoh Jokoban, \u201cKa unaute u, miin rinna nei inti mah","472 INDONA ROPUI sela, thiltih a tel si loh chuan engnge s\u00e2wt ang? Rinna chuan a chhandam thei em ni? ... Aw, mi lawilo pa, thiltih tel lovin rinna mai chu thi a ni tih i hre duh em? Abrahama chuan a fapa Isaka kha a hlan lai kh\u00e2n, thiltih av\u00e2ngin thiam a chang a ni lo\u2019m ni kha? Rinna chuan a thiltih n\u00ean thawk d\u00fbnin, a thiltih av\u00e2ngin thiam a chang a ni tih i hria e. ... Rinna av\u00e2ng ngawt ni lovin, thiltih av\u00e2ng z\u00e2wkin miin thiam a chang tih in hria e,\u201d a ti (Jakoba 2:14-24). Pathian Thua hriatt\u00eerna chuan thiltih tel lo rinna zirt\u00eerna bul hlauhawm tak chu a kalh tlat a. Zahngaihna phalsak t\u00fbra tiamkamna pawm lova, v\u00e2n lam duhsakna hauh tlat hi rinna a ni lo. Uanna mai a ni a; rinna dik tak chu Pathian lehkahbu thutiamah leh A thil p\u00eakah a innghat z\u00e2wk a ni. Pathian thup\u00eakte z\u00eenga pakhat lek pawh duhthua bawhchhe chungin la thianghlim reng nia inrinnaah hian tumah mahni inbum suh se. Sual a ni tih hriat reng tih tlatna hian Thlarau hriatpuina aw chu a tireh a, thlarau chu Pathian hn\u00ean ata a tihrang a ni. \u201cSual hi d\u00e2n bawhchhiatna a ni si a.\u201d \u201cTupawh thil tisual (d\u00e2n bawhchhia) apiangin Amah chu an hmu lo va, an hre hek lo\u201d (1 Johana 3:6). Johana chuan a lehkha thawnahte hmangaihna a lant\u00eer nasa hl\u00ea n\u00e2in, Pathian d\u00e2n bawhchhe reng chunga tihthianghlim nih hauh tlat p\u00e2wlte nunze dik tak tihlan chu a hreh lo. \u201cTupawh A thup\u00eakte pawm si lovin, Amah ka hria, titu chu mi dawthei a ni a, thutak amahah a awm lo. Tupawh A thu pawm erawh chu, amahah chuan Pathian a hmangaihna a famkim tak zet tawh a ni. ...\u201d (1 Johana 2:4, 5). Mi tinr\u00eang thiltih fiahna chu hetah hian a awm. Lei leh v\u00e2na Pathian thianghlimna tehnaah amah chu rawn hruai a nih si loh chuan, tu hn\u00eanah mah thianghlimna kan pe thei lo. Miten thlarau lam d\u00e2n pawimawhna an hriat loh va, Pathian thup\u00eakte an hmuhsit a, an ngaihn\u00eap a, h\u00eang thup\u00eak z\u00eenga t\u00ea ber pawh an bawhchhiat a, chutiang ti ve t\u00fbra mite zirt\u00eer apiang chuan, v\u00e2n lam mithmuhin ngaihsan a hlawh lo vang, tichuan dika an inchh\u00e2lna chu innghahna nei lo a ni tih kan hre mai thei ang.","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 473 Sual nei lova inchh\u00e2l chuan, ch\u00fb a inchh\u00e2lna ngei chuan thianghlimna a hlatzia a tilang chiang a ni. Pathian thianghlimna t\u00e2wp nei lo an ngaihtuah loh vang emaw, A nungchang rema awm t\u00fbrte chu eng ang mi nge an nih ang tih an ngaihtuah loh v\u00e2ng emaw a ni a. Isua ngainatawmzia leh thianghlimzia te, sual sualzia leh r\u00e2pthl\u00e2kzia te an hriat chian loh av\u00e2ngin, mahni leh mahni thianghlimah an inpuang mai a ni. Pathian n\u00ean an inhlat poh leh Pathian nungchang leh duh d\u00e2n a hriatna a chau telh telh a, amah chu a inhmu fel ta tawlh tawlh \\\\h\u00een a ni. Thianghlimna, Bible-in a t\u00e2rlante hian mihring pum mai, - rilru, thlarau, taksa hi a huam a. Thessalonika khuaa mite chu, \u201can rilru leh thlarau leh taksa chu, kan Lalpa Isua Krista lo kal n\u00eea sawis\u00eal bova a puma humhim a nih theih n\u00e2n,\u201d Paulan a dilsak a (1 Thesalonika 5:23). \u201cChuv\u00e2ngin unaute u, Pathian khawngaihna av\u00e2ng hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian l\u00e2wm tl\u00e2k ni t\u00fbrin in taksa chu inhl\u00e2nah ka ng\u00ean a che u,\u201d tiin ringtute hn\u00eanah a ziak leh a (Rom 12:1). Hm\u00e2n lai Israelte hunah kh\u00e2n, Pathian hn\u00eana inthawina thil hlan tinr\u00eang mai chu ch\u00eek takin endik a ni \\\\h\u00een a. An ran hlanah chuan hm\u00ealhemna hmuh a nih chuan hn\u00e2wlin a awm a; thil hlan chu \u201chm\u00ealhem lo,\u201d ni t\u00fbrin Pathianin thu A pe si a. Chutiang bawkin, Kristiante chu, \u201cinthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tl\u00e2k,\u201d -a an taksate hlan t\u00fbrin tih an ni a. Hemi ti t\u00fbr hian, an theihna zawng zawngin awm d\u00e2n \\\\ha ber an hum tlat t\u00fbr a ni. Taksa leh ngaihtuahna tichau thei thil ch\u00een \\\\han tinr\u00eang hian, mihring chu a Siamtu rawng b\u00e2wl tl\u00e2k lovah a siam \\\\h\u00een a ni. Tichuan kan thil hlan theih \\\\ha ber aia n\u00eap hlanin Pathian chu tihl\u00e2wm theih a ni ang em le? \u201cLalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin i hmangaih t\u00fbr a ni,\u201d Kristan a ti a. An thinlung zawng zawnga Pathian hmangaihtute chuan, an dam chh\u00fbnga an rawngb\u00e2wl theihna \\\\ha ber p\u00eak an duh ang a, Pathian d\u00e2n n\u00eana inrema nung t\u00fbrin an theihna zawng zawng s\u00e2wm kh\u00e2wm an duh ang a, chu ngei chuan A duhz\u00e2wng an tih theihna t\u00fbrin a \\\\anpui ang. V\u00e2na an Pa hn\u00eana an thil hlan chu k\u00e2 ch\u00e2kna emaw tisa ch\u00e2kna emaw av\u00e2ng maiin an tichak lo lovin an tibawrhb\u00e2ng lo vang.","474 INDONA ROPUI Peteran, \u201cThlarau do \\\\h\u00eentu tisa ch\u00e2knate chu b\u00e2nsan t\u00fbrin ka ng\u00ean a che u,\u201d a ti. (1 Petera 2:11). Suala lungawi t\u00e2wkna tinr\u00eang hian chhia leh \\\\ha hriatnate chu tichawlawlin, rilru leh thlarau lam mit a tidel a, tin, Thu leh Pathian Thlarauvina thinlunga a nem kai t\u00fbr chu a lo tichau \\\\h\u00een a ni. Korinth khuaa mite hn\u00eanah Paulan a lo ziak a, \u201cTisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawng lakah i intifai ang u, Pathian \\\\ih d\u00eak chunga thianghlimna tifamkimin,\u201d tiin. (2 Korinth 7:1). Thlarau rahah chuan, \u201chmangaihna te, hlimna te, remna te, dawhtheihna te, ngilneihna te, \\\\hatna te, rinawmna te, thuhnuairawlhna te leh ins\u00fbm theihna te chu,\u201d a telh a (Galatia 5:22, 23). H\u00eang th\u00e2wk khum thute hi puan a ni chung pawhin Kristiana inchh\u00e2l tam takin an thiltihtheihnate chu, hl\u00e2wkna leh thil chin thar \u00fbmzui v\u00e2ngin an intichau va; mi tam takin nawmchenna khap tlat, ei puar lutukna leh zu inna te av\u00e2ngin an Pathian anna chu an tichhia a. Kohhran lahin, ch\u00fbng thil \\\\ha lote chu zilhhau leh khap ahn\u00eakin, a sum b\u00e2wm tihkhah leh n\u00e2n, k\u00e2 ch\u00e2kna te, hlawk duhna te, nawmsipb\u00e2wl hmangaihna te chu a lo sawimawiin, Krista an hmangaihna chu an tin\u00eap lutuk si a. Isua chu t\u00fbn lai biak inahte hian lo l\u00fbt ve ta mai sela, h\u00eanga sakhaw hminga ruai\\\\heh leh sumdawnna thianghlim lo an buatsaihte hi rawn hmu ta sela, h\u00eang tibawlhhlawhtute hi, hmana temple-a tangka thlengtute A hnawt chhuak ang kh\u00e2n A hnawt chhuak ve mai lo vang em ni? Chung lam a\\\\anga finna chu \u201ca t\u00eerin a thianghlim phawt\u201d a ni tih Jakoban a sawi a. K\u00e2 maia Isua hming hlu tak lama, vaihlo rimchhe zeta anmahni leh an thaw tirimchhetu, v\u00e2n boruak tibawlhhlawh a, a chh\u00fbnga ch\u00eangte t\u00fbr h\u00eept\u00eertu, Chanchin |ha kalhz\u00e2wnga nung tlattute z\u00eengah hian tirhkoh Jakoba hi lo awm ta sela, - \u201cKhawv\u00eal mi, tisa ch\u00e2kna ngah mi, ramhuai a\\\\anga chhuak,\u201d a rawn ti mai lo vang maw? Vaihlo b\u00e2wihten, tihthianghlimna kim mals\u00e2wmna chan tumin, v\u00e2n ram an beisei thu an sawi a; mahse Pathian Thu chuan chiang takin, \u201cthil bawlhhlawh r\u00eang r\u00eang chutah chuan a l\u00fbt lo vang,\u201d tiin a lo sawi tawh a ni (Thupuan 21:27). \u201cA nih leh, in taksa chu, in chh\u00fbnga awm, Pathian hn\u00ean a\\\\anga in hmuh Thlarau Thianghlim in a ni tih in hre lo vem ni le?","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 475 Mahni ta pawh in ni lo va, mana lei in ni tawh asin, chuv\u00e2ngin in taksaah chuan Pathian chawimawi rawh u,\u201d (1 Korin 6:19, 20). A taksa Thlarau Thianghlim in nia chu thil ch\u00een \\\\ha lo b\u00e2wih niht\u00eer t\u00fbr a ni lo. A thiltihtheihnate lamin, thisena amah Leitu Krista ta a ni a. A thil neihte pawh chu Lalpa ta a ni si a. A hn\u00eana talent kawlt\u00eer a khawhral hian engtin nge a sual loh theih ang le? Kristiana inchh\u00e2lten kum tinin, nunna thu ch\u00e2ka mite an boral m\u00eak laiin, \\\\\u00fbl lo leh min tichhe thei nuam tawlnaah, sum tam tak an khawhral a. S\u00e2wma pakhatah leh thilp\u00eakah te hian Pathian chu rawk a ni a, mi retheite chh\u00e2wk zangkhaina emaw, Chanchin |ha theh darh n\u00e2n emawa an p\u00eak aiin min tichhe thei tisa ch\u00e2kna maich\u00e2m chungah chuan, an khawhral hnem daih si a. Krista zuitu inti zawng zawngte hi tihthianghlim tak zet ni sela chuan, an neihnunnate chu, \\\\\u00fbl lo leh min tichhe thei nuam t\u00e2wlna lama inchh\u00eakna thila intlakral ai chuan, Lalpa sum b\u00e2wmah an chhung l\u00fbt z\u00e2wk ang a, Kristiante chuan ins\u00fbmna lama entawn t\u00fbr siamin, mahni inphatna leh mahni inhlanna an nei ang a. Tichuan khawv\u00eal \u00eang an lo ni ang. Khawv\u00eal hi mahnia nuam t\u00e2wlna lamah a inpump\u00eak a. \u201cTisa ch\u00e2kna te, mit ch\u00e2kna te, nun chapona te\u201d hian mipui a thunun a. Mahse Krista zuitute chuan kohna thianghlim z\u00e2wk an hmu a, \u201cAn z\u00eeng ata chhuak ula, a hrangin awm rawh u, thil bawlhhlawh r\u00eang","476 INDONA ROPUI r\u00eang khawih suh u, Lalpan A ti,\u201d tih hi. Sual kawng zawhna leh khawv\u00eal lama duh t\u00e2wk ngahna thiltih hnualsuat z\u00e2wnga thawk lo tihthianghlimna chu a dik lo tih puang ila Pathian Thu \u00eangah chuan, thiam chant\u00eer kan ni. \u201cAn z\u00eeng ata chhuak ula, a hrangin awm rawh u, ... thil bawlhhlawh r\u00eang r\u00eang pawh dek suh u,\u201d tih thu z\u00e2wmtute hn\u00eana Pathian thutiam chu, \u201cKa l\u00e2wm ang che u a, in t\u00e2n Pa Ka ni ang a, nangni pawh ka t\u00e2n fanu, fapa in ni ang, Lalpa Engkimtitheia chuan A ti,\u201d tih hi a ni (2 Korin 6:17, 18). Pathian lam thiltea daihriat nasa tak leh tam tak neih hi Kristian tinte tih t\u00fbr leh chanvo chu a ni. Isuan, \u201cKei khawv\u00eal \u00cantu ka ni. Tupawh mi zui chu thimah a l\u00eang tawp lo vang a, nunna \u00eang a nei z\u00e2wk ang,\u201d A ti. (Johana 8:12). \u201cMi felte kawng erawh chu chh\u00fbn \u00ean lai tak pawha \u00eang zual deuh deuh, \u00eang f\u00eem tak ang a ni.\u201d (Thufingte 4:18). Rinna leh thuawihnaa rahbi tinr\u00eang chuan thlarau chu khawv\u00eal \u00eang n\u00eana inkungkaihna hnai z\u00e2wkah a hruai a, Amahah chuan \u201cthimna r\u00eang a awm lo.\u201d Felna N\u00ee zung \u00eang tak chu, Pathian b\u00e2wihte chungah a \u00eang a, chu \u00eang chu an \u00ean chhuaht\u00eer ve leh tur a ni a. Arsite khian, v\u00e2na \u00eang ropui tak z\u00e2ra tih\u00ean an nih an lant\u00eer angin, Kristiante chuan, v\u00e2n boruak zau tak lal\\\\hutthl\u00eangah khian Pathian, A nungchang fak tl\u00e2k leh entawn tl\u00e2k chu A awm tih an lant\u00eer ve t\u00fbr a ni. A Thlarau zahngaihna te, A nungchang f\u00eemna leh thianghlimna chu amah hriatpuitu at\u00e2n tihlan t\u00fbr a ni. Paulan, Kolossa khuaa mite hn\u00eana a lehkha thawnah Pathian fate t\u00e2na mals\u00e2wmna ropui tak p\u00eak chu a tilang a. \u201cThlarau lam finna leh hriat theihna zawng zawng kawngah Ama duhz\u00e2wng hriat famkimnaah chuan in lo khah theih n\u00e2n, kan hriat n\u00ee achin chu keini pawhin \\\\awng\\\\ai leh dilsak che u kan bang lo; chutichuan hnathawh tinr\u00eanga lo rahin, Pathian hriat famkimnaa lo s\u00e2wt deuh deuhvin, hlim taka chhelna leh dawhtheihna tinr\u00eang nei t\u00fbra A thiltihtheihna ropui ang z\u00eala chakna tinr\u00eanga lo chakin,\u201d a ti a (Kolosa 1:9-11). Ephesi khuaa unauten Kristiante chanvo s\u00e2nzia an rawn hriat ve a duhzia a ziak leh a. Chungnungbera fanu leh fapa te an nih hriatna an neih theih n\u00e2n \\\\awng hriat awlsam berin an t\u00e2n a ziak a. \u201cA Thlarau chakna az\u00e2rah mihring chh\u00fbngnung lam tihchak leh","T\u00dbN LAI HARHTHARNATE 477 hmangaihnaa zung kai leh nghahchhan neia awmin, mi thianghlim zawng zawng n\u00ean chuan a zauzia te, a seizia te, a s\u00e2nzia te, a th\u00fbkzia te hriat chian theihna leh, Krista hmangaihna hriat ph\u00e2k loh hriat theihna in nei thei ang,\u201d tiin. Mahse tirhkoh \\\\awng\\\\aina chuan, \u201cPathian famkimna tinr\u00eang tluka tihkhah in ni thei ang,\u201d (Efesi 3:16-19) tia a ngenin, a dilna chuan vohb\u00eek nihna v\u00e2wrt\u00e2wp a thleng hial a ni. Rinna az\u00e2ra A duhz\u00e2wng kan tih chuan, kan v\u00e2n P\u00e2 thiltiam kan thlen chhoh theihte chu, hetah hian tihlan a ni a. Krista \\\\hatna az\u00e2rah, thiltihtheihna t\u00e2wp lo Neitu lal\\\\hutthl\u00eanga kal theihna kan nei a. \u201cA Fapa pawh zuah lova kan t\u00e2na Petu chuan, thil engkim pawh a thl\u00e2wnin min pe lo vang em ni?\u201d (Rom 8:32). Pa chuan A Thlarau chu teh s\u00ean rual lohvin A Fapa hn\u00eanah A pe a, tichuan keini pawhin A famkimna chu kan chanpui ve thei a ni. Isuan, \u201cNangni mi sualte mahin in fate thil \\\\ha p\u00eak nach\u00e2ng in hriat chuan, in Pa v\u00e2na mi chuan a diltute chu Thlarau Thianghlim A va pe nasa d\u00e2wn \u00eam!\u201d A ti (Luka 11:13). \u201cKa hmingin engpawh in dil chuan chu chu ka ti z\u00eal ang.\u201d \u201cDil rawh u, tichuan in hmu ang, in l\u00e2wm a kimna t\u00fbrin.\u201d (Johana 14:14; 16:24). Kristian nun chu inngaihtl\u00e2wmnain a thunun t\u00fbr a ni a, lungngaihna leh mahni intihhniamnaa belmang tah t\u00fbr a ni lo. Pathianin A pawm leh mal A s\u00e2wm t\u00fbra khawsak chu mi tin t\u00e2n vohb\u00eekna a ni. Thiam loh chant\u00eerna leh thim hnuaia kan awm reng hi kan v\u00e2n P\u00e2 duhz\u00e2wng a ni lo. Lu kaik\u00fbna, thinlunga mahni inlungkham si hi inngaihtl\u00e2wmna dik chhinchhiahna a ni lo. Isua hn\u00eanah kalin, zahna leh inthiam lohna tel lova d\u00e2n hm\u00e2ah dingin, tlenfai kan ni thei. \u201cT\u00fbnah zawng Krista Isuaa awmte, tisa d\u00e2n zawh lova, Thlarau d\u00e2n zawh z\u00e2wkte t\u00e2n chuan thiam loh chant\u00eerna r\u00eang a awm tawh lo, \u201c (Rom 8: 1). Isua z\u00e2rah Adama thlah tlu tawhte chu \u201cPathian fate\u201d an ni leh ta. \u201cTithianghlimtu leh tihthianghlima te chu an zain Mi pakhata chhuak an ni si a; chuv\u00e2ngin ani chuan anni chu \u2018Unaute\u2019 tih a zak lo ve.\u201d (Hebrai 2:11). Kristian nun chu Pathianah chuan rinna te, hnehna te leh hlimna te a ni. \u201cPathian hrin apiangin khawv\u00eal a ngam \\\\h\u00een; hei hi khawv\u00eal hnehna chu a ni, kan rinna hi,\u201d (1 Johana 5:4).","478 INDONA ROPUI Pathian b\u00e2wih Nehemia chuan, Lalpaa l\u00e2wmna chu in chakna a ni,\u201d tih dik takin a sawi a (Nehemia 8:10). Paula chuan, \u201cLalpaah chuan l\u00e2wm fo rawh u, ka ti leh pek \\\\h\u00een ang, l\u00e2wm rawh u.\u201d \u201cL\u00e2wm fo ula, b\u00e2ng lovin \\\\awng\\\\ai rawh u, engkimah lawm thu hril ula, chu chu nangmahni lam thuah Krista Isuaah chuan Pathian duhz\u00e2wng a ni si a,\u201d (Filipi 4:4; 1 Thesalonika 5:16-18). Ch\u00fbng chu Bible-a piantharna leh tihthianghlimna rah chu a ni, felna thupui, Pathian d\u00e2na tihlante chu Kristian khawv\u00eal hian a ngaihsak loh tlat av\u00e2ngin a ni, h\u00eang rah \\\\hate hi hmuh an nih \\\\hin loh ni. Hei hi, hman lai huna harhtharna nemnghettu Pathian Thlarau Thianghlim awmpuina hnathawh th\u00fbk tak tihlan tl\u00eam v\u00e2ng a ni. Kan hmuh av\u00e2ngin kan lo danglam a. Pathianin ch\u00fbng thup\u00eak thianghlim, A nungchang famkimna leh thianghlimna, mihringte hn\u00eana A tihlante chu ngaihthah an nih av\u00e2ngin, mipuite thinlung chu mihringte zirt\u00eerna leh rin d\u00e2n lamah h\u00eep a lo ni a; mak takin kohhran nungchang tl\u00e2k hniamnain a lo zui a. Lalpa chuan, \u201cKei, nunna tuikhur hi min kalsan a, tuikhuah khi, tui tlin theih lohna chu in ker a,\u201d A ti a ni. (Jeremia 2:13). \u201cMi suaksualte remruat anga awm ngai lo ... chu, a l\u00e2wmna chu Lalpa d\u00e2nah a ni z\u00e2wk a; A d\u00e2n thu chu a chh\u00fbn a z\u00e2nin a ngaihtuah \\\\h\u00een. Ani chu tui luang kianga thing phun ang a ni ang, a hun taka rah chhuah \\\\h\u00een; a hnah pawh uai ngai lo ang leh, a thiltih apianga hmuingil z\u00eal,\u201d ang hi a ni (S\u00e2m 1:1-3). Pathian d\u00e2n chu a dinhmun t\u00fbr dik taka awmt\u00eer a nih chauhvin, hman laia Pathian mite z\u00eenga rinna leh Pathian lama harhna kha a lo thleng thei d\u00e2wn a ni. \u201cLalpa chuan heti hian A ti: \u2018Kalkawngahte ding ula, en rawh u; ... Tahchuan kal ula, in thlarau t\u00e2n chawlhna in hmu ang; ...\\\" (Jeremia 6:16).","479 BUNG 28 ROR\u00caL L\u00c2WKNA (THE INVESTIGATIVE JUDGEMENT) Z\u00e2wlnei Daniela chuan, \u201cLal\\\\hutthl\u00eangte an h\u00fbn chhuah a, mi pakhat, Hm\u00e2khaws\u00e2nga A \\\\hut thlengin ka en reng a, A silhf\u00eante chu v\u00fbr anga v\u00e2r a ni a; A sam chu sahmul thianghlim tak ang a ni, A lal\\\\huthl\u00eang chu meialh a ni a, chu mi tawlail\u00eer chu mei kang m\u00eak ang a ni a. A hm\u00e2 a\\\\ang chuan mei lui a lo chhuakin a luang a, a s\u00e2ng a s\u00e2ngin rawng an b\u00e2wlsak a, A hm\u00e2ah chuan s\u00eeng hmun s\u00eeng an ding a; ror\u00ealna a lo awm ta a, lehkhabute chu keu a ni a,\u201d (Daniela 7:9, 10). Ch\u00fb ni ropui leh urhs\u00fbn taka lei leh v\u00e2n zawng zawnga Ror\u00ealtu hm\u00e2a mi tin nunphung thl\u00eer nawn a nih t\u00fbr leh, mi tinr\u00eang hn\u00eanah, \u201can thiltih ang z\u00eala rulh,\u201d a nih t\u00fbr chu, z\u00e2wlnei inl\u00e2rnaah chuan tihlan a ni a. Fakna hla siamtu chuan, \u201cTl\u00e2ngte an lo din chhuah hm\u00e2 leh leilungte hi i din hm\u00e2 r\u00eang pawhin, chatuan ata chatuan thleng pawhin Pathian i ni,\u201d a lo ti a (S\u00e2m 90:2). Thil engkim bul leh d\u00e2n zawng zawng hn\u00e2r chu A ni a; Ror\u00ealtu t\u00fbr chu Amah chu a ni. V\u00e2ntirhkoh thianghlim tam tak, s\u00eeng hmun s\u00eeng tam tak leh s\u00e2ng hmun s\u00e2ng tam takte chu rawngb\u00e2wltute leh hriatpuitute an ni a, chu ror\u00ealna ropui tak chu an \\\\awi\u00e2wm a. \u201cNgai teh, v\u00e2n chh\u00fbmte n\u00eana lo kal, mi pakhat, mihring Fapa ang hi ka hmu a, Hm\u00e2khaws\u00e2nga hn\u00eanah chuan A lo kal a, A hm\u00e2ah chuan Ani chu an rawn hruai hnai a. Tin, ror\u00ealna te, ropuina te, ram te chu A hn\u00eana p\u00eak a ni a, mi tin te, hnam tin te zawng zawng chuan A rawng an b\u00e2wl n\u00e2n; A ror\u00ealna chu ror\u00ealna hlun, ral ngai lo t\u00fbr a ni a, A ram chu tihchhiat rual a ni lo vang,\u201d (Daniela 7:13, 14). Heta Krista lo kalna a sawi hi chu leia A lo kal vawi hnihna a ni lo va. Ror\u00ealna te, ropuina te leh ram te chu la t\u00fbrin, Hm\u00e2khaws\u00e2nga hn\u00eanah, v\u00e2nah A lo kal a ni a, ch\u00fbng chu Palai hna A thawh zawh hunah A hn\u00eana p\u00eak t\u00fbr chu a ni. H\u00ea A lo kalna hi leia A lo kal vawi hnihna ni lovin, ni 2300 t\u00e2wp, 1844-a lo awm t\u00fbr hrilhl\u00e2wkna a lo sawi l\u00e2wk kha a ni. Kan Puithiam Lalber chu, v\u00e2ntirhkoh","480 INDONA ROPUI thianghlimten zuiin, hmun thianghlim berah A l\u00fbt a, tin, chutah chuan mihring aia A hna hnuhn\u00fbng ber thawk t\u00fbrin leh, ch\u00fb rawngb\u00e2wlna hl\u00e2wkpui tl\u00e2k zawng zawngte t\u00e2na tlanna siam t\u00fbrin Pathian hm\u00e2ah A inlan a. Hlimthla rawngb\u00e2wlnaah kh\u00e2n, sual puanga, sima, Pathian hm\u00e2a lo kal zawng zawngte leh, sual thawina thisen av\u00e2nga maich\u00e2ma an sualnate dah sawnte chauh chuan tlanna n\u00eea rawngb\u00e2wlnaah chuan chanvo an nei a. Chutiang bawk chuan tlanna hnathawh t\u00e2wpna leh Ror\u00eal l\u00e2wkna n\u00eeah chuan, Pathian mia inchh\u00e2lte chung thu chauh ngaihtuah a ni a. Mi sualte ror\u00eal sakna chu hna danglam leh hrang daih a ni a, a hnuhn\u00fbng z\u00e2wka mi a ni: \u201cRor\u00ealna chu Pathian chh\u00fbngteah \\\\an t\u00fbr a ni si a; tin, keimahni maha a \\\\an hmasak chuan Pathian Chanchin |ha thu z\u00e2wm lote t\u00e2wpna chu engtin tak ni ang maw?\u201d (1 Petera 4:17). Mite hming leh thiltihte chuanna v\u00e2na lehkhabute chu Ror\u00ealna thu tihtl\u00fbkna r\u00ealtu t\u00fbr a ni. Z\u00e2wlnei Daniela chuan, \u201cRor\u00ealna a lo awm a, tin, lehkhabute chu keu a ni a,\u201d a ti. Tin, Thupuan ziaktu chuan chumi chu sawiin \u201cLehkhabu dang, nunna bu chu an keu va; tin, mitthi chu ch\u00fbng lehkhabutea ziak, an thiltih ang z\u00ealin r\u00ealsakin an awm ta a,\u201d tiin a belh a (Thupuan 20:12). Nunna buah chuan Pathian hnaa inpe zawng zawng hming chu ziak a ni a. Isuan A zirt\u00eerte hn\u00eanah, \u201cV\u00e2nah in hming ziak a nih v\u00e2ngin l\u00e2wm rawh u,\u201d A ti a (Luka 10:20). Paulan a hnathawhpui rinawm, \u201cnunna bua hming chuangte,\u201d thu a sawi a (Filipi 4:3). Danielan \u201chun buaithl\u00e2k, a ang r\u00eang awm lo,\u201d chu thl\u00eerin, Pathian mite, \u201clehkhabua hming chuang apiangte chu \u201cchhan chhuahin an awm ang,\u201d a ti (Daniela 12:1). Thupuan ziaktu chuan, \u201cBer\u00e2m No nunna bua hming chuangte,\u201d chauh Pathian khawpuiah an l\u00fbt ang a ti (Thupuan 21:27). A chh\u00fbnga \u201cLalpa \\\\ihtute leh A hming lamtute\u201d hming ziakna \u201cHriat rengna bu,\u201d chu Pathian hm\u00e2ah ziak a ni a (Malakia 3:16). An rinna thu te, hmangaihnaa an thiltih te chu v\u00e2nah chhinchhiah vek a ni a. Nehemia chuan, \\\"Aw ka Pathian, min hrereng la, ... ka Pathian in at\u00e2na ka thiltihte kha thaibo suh ang che,\\\"a tih kh\u00e2n hei hi a sawi a ni (Nehemia 13:14). Pathian hriatrengna buah chuan felnaa","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 481 thiltih tinr\u00eang ziak a ni a. Thl\u00eamna tinr\u00eang an do te, sualna tinr\u00eang an hneh te, hmangaiha lainatna thu sawi tinr\u00eang te chu chiang \u00eam \u00eamin chhinchhiah vek a ni. Inhlanna thiltih tinr\u00eang te, Krista hminga tuarna leh lungngaihna tinr\u00eang tuarchhuah te chu chhinchhiah vek a ni. Fakna hla siamtu chuan, \u201cNangin ka vahvaihna te chu I chhinchhiah \\\\hIn a, ka mittuite hi I \u00fbmah chuan thun ang che; I lehkhabuah an chuang hlawm l\u00e2wm ni?\u201d a lo ti a ni (S\u00e2m 56:8). Mihringte sual chhinchhiahna bu pawh a awm bawk a. \u201cPathian chuan thiltih engkim chungah ro A la r\u00eal d\u00e2wn si a, thil inthup engkim, a chhia emaw a \\\\ha emaw pawh tih hi,\u201d (Thuhriltu 12:14). \u201cMiten thu lawilo an sawi apiang, ch\u00fb thu chu ror\u00ealna n\u00eeah chuan an sawifiah a la \\\\\u00fbl ang.\u201d \u201cI thu chuan thiam a chant\u00eer ang che a, i thu v\u00eak chuan thiam loh a chant\u00eer ang che,\u201d Chandamtu chuan A ti (Matthaia 12:36, 37). Thil tih tum r\u00fbk leh ch\u00eatziate chu chhinchhiahna dik lo thei lovah chuan a lang vek a; Pathian chuan \u201cthima thil thuhr\u00fbkte chu \u00eangah A rawn la chhuak ang a, thinlunga thil tumte pawh A tilang bawk ang,\u201d (1 Korin 4:5). \u201cNgai teh u, ka hm\u00e2ah ziakin a awm: ka ngawi reng lo vang a, ka thungrul z\u00e2wk ang, a ni, an \u00e2ngchh\u00fbngah nangmahni khawlohna leh in p\u00fbte khawlohna te chu ka thungr\u00fbl ve ve ang, Lalpan A ti (Isaia 65:6, 7). Mi tinr\u00eang thiltih chu Pathian hm\u00e2ah thl\u00eer nawn a ni leh vek a, rinawmna emaw, rinawm lohna emaw pawh chhinchhiah vek a ni. V\u00e2n lehkhabutea hming tinr\u00eang z\u00e2wnah chuan chiang \u00eam \u00eamin, d\u00e2wt sawi tinr\u00eang te, mahni hmasialna thiltih tinr\u00eang te, tih t\u00fbr tihtlingtl\u00e2k loh tinr\u00eang te, sual inthup tinr\u00eang te leh verv\u00eakna thup tinr\u00eang te chu ziak luh vek a ni a. V\u00e2n a\\\\anga vaukh\u00e2nna emaw, zilhna ngaihthah tinr\u00eang te, hun \\\\ha khawhral mai mai te, remch\u00e2nna hman \\\\hat loh te, a rah nasa tak thlen thei thil \\\\ha emaw \\\\ha lo emawa mi hneh theih n\u00e2na beih te chu a zain chhinchhiahtu v\u00e2ntirhkohvin a ziak vek a ni. Pathian d\u00e2n chu Ror\u00ealna n\u00eea mihring nungch\u00e2ng leh nunna tehfung t\u00fbr a ni a. Mi fing chuan, \u201cPathian chu \\\\ih la, A thup\u00eakte chu vawng rawh; hei hi mihring zawng zawng tih t\u00fbr chu a ni mai. Pathian chuan thil engkim chungah ro A la r\u00eal d\u00e2wn si a,\u201d a ti (Thuhriltu 12:13,","482 INDONA ROPUI 14). Tirhkoh Jakoban a unaute a zilhhau va, \u201cZal\u00eanna d\u00e2na ror\u00ealsak t\u00fbrte angin thu sawi ula, thil ti bawk rawh u,\u201d tiin (Jakoba 2:12). Ror\u00ealnaa \u201ctlinga chhiarte\u201d chuan mi felte thawhlehnaah chuan chanvo an nei ang. \u201cCh\u00fbng huna tel tl\u00e2kah leh mitthi z\u00eeng ata thawhlehnaa tel tl\u00e2ka ruat apiangte chu . . . v\u00e2ntirhkohte tlukin an awm d\u00e2wn si a; Pathian fate niin, thawhlehna fate an ni ang,\u201d Isuan A ti (Luka 20:35, 36). \u201cThil \\\\ha titute chu nunna changin an tho leh ang,\u201d A ti bawk a (Johana 5:29). Nunna chang t\u00fbra tho leh tl\u00e2ka ruat an nih hun thawhlehna a lo thlen hm\u00e2 loh chuan mi fel thite chu kaihthawh an ni rih lo vang. Chutichuan an chanchin enfiahna leh an chungch\u00e2ng thu tihtl\u00fbknaah chuan taksain an tel ve lo vang. Isua chu anmahni sawipui t\u00fbr leh an aiawha Pathian hm\u00e2a sawipui t\u00fbrin A lo kal ang. \u201cMi tupawhin thil a tih sual chuan, P\u00e2 hm\u00e2a min Sawipuitu, Isua Krista, Mi fel chu kan nei,\u201d (1 Johana 2:1). \u201cKrista chu, a tak anpui, hmun thianghlim, mihring sakahte l\u00fbt lovin, Pathian hm\u00e2a ding t\u00fbrin v\u00e2nah A kal ta z\u00e2wk a.\u201d \u201cChuv\u00e2ngin Amaha Pathian hn\u00eana lo kalte chu a t\u00e2wpkh\u00e2wk thlengin A chhandam thei a ni, Amah chu anmahni sawipui t\u00fbra A nun reng av\u00e2ngin,\u201d (Hebrai 9:24; 7:25). Chhinchhiahna lehkhabute chu ror\u00ealnaa an han keu chuan, Isua ringtu zawng zawngte nungchang chu Pathian hm\u00e2ah thl\u00eer nawn leh vek a ni a. Leia mi hmasa bera \\\\anin, min Sawipuitu chuan chhuan indawt tinr\u00eang chungch\u00e2ng thu chu A t\u00e2rlang vek a, mi nungte chanchinah tiht\u00e2wp a ni a. Hming tinr\u00eang a chuang a, mi tinr\u00eang chungch\u00e2ng chu ngun taka enfiah a ni a. Hmingte chu pawm an ni a, hnar an ni bawk a. Tupawhin chhinchhiahna bua ziak, sual sim loh leh ngaihdam loh an neih chuan, an hming chu nunna bu ata thai bo a ni ang a, Pathian hriat rengna bu a\\\\angin an thil \\\\ha tih chhinchhiah sate chu tihreh a ni ang. Mosia hn\u00eanah Pathianin, \u201cTupawh ka chunga thil tisual apiang, an hming chu ka lehkhabu ata ka thai bo vang,\u201d A ti (Exodus 32:33). Z\u00e2wlnei Ezekielan, \u201cMi felin a felna hawisana thil sual a tih chuan, ... a thil \\\\ha tih engmah kha hriat reng a ni lo vang,\u201d a ti (Ezekiela 18:24).","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 483 An sual sim takzettu zawng zawngte, an tlanna inthawi n\u00e2na rinnaa Krista thisen hmangtute chu v\u00e2n lehkhabua an hming z\u00e2wnah ngaihdamna thu ziak a ni a; Krista felna changtute an nih av\u00e2ngin, an nungchangte chu Pathian d\u00e2n rem a ni a, chuv\u00e2ngin anni chu chatuana nunna chang tl\u00e2kah ruat an ni ang. Lalpan z\u00e2wlnei Isaia hmangin A lo puang a; \u201cKei hi, keimah leh keimah av\u00e2nga in sualte thai bo \\\\h\u00een ka ni a, in sualnate chu ka hre reng tawh lo vang,\u201d tiin (Isaia 43:25). Isuan, \u201cA hnehtu apiang puan v\u00e2r sint\u00eer an ni ang; an hming chu Nunna Bu ata ka thai bo tawp lo vang a, Ka Pa hm\u00e2ah leh A v\u00e2ntirhkohte hm\u00e2ah chuan an hming ka \\\\an z\u00e2wk ang.\u201d \u201cChutichuan tupawh, mite hm\u00e2a mi \\\\an apiang, Ka Pa v\u00e2na mi hm\u00e2ah ka \\\\an ve ang. Nimahsela, tupawh mite hm\u00e2a mi phat apiang, Ka Pa v\u00e2na mi hm\u00e2ah ka phat ve ang,\u201d A ti (Thupuan 3:5; Matthaia 10:32, 33). Lei ror\u00ealnaa thu tihtl\u00fbkna ngaihvenna nasa ber, mihringte hn\u00eana puan chhuah, Nunna Bua hming ziakte chu, khawv\u00eal zawng zawng Ror\u00ealtu hm\u00e2a thl\u00eer nawn a nih t\u00fbr ent\u00eer chuan, v\u00e2n ror\u00ealnaa ngaihven a nih chu chiang lo takin a lant\u00eer a. A thisen z\u00e2ra hnehtu zawng zawngte chu an bawhchhiatna ngaihdam an nih a, an Eden ina chent\u00eer leh an nih a, Amah n\u00ean \u201clalna hmasaa\u201d chhandamna ro luahtu an nih theih n\u00e2na khumt\u00eer an nih n\u00e2n, Sawipuitu Pathian chuan ngenna A t\u00e2rlang a (Mika 4:8). Setanan, kan thlahtute chu thl\u00eam leh bum tuma a beihnaah, Pathian ruahmanna chu, mihring siamnaah chuan tlawlht\u00eer a tum a; mahse he thil ruahman hi tihpuitlin a nih theih n\u00e2n, Kristan t\u00fbnah mihring chu la tlu ngai lo anga an awm leh theih n\u00e2n A ko va. A mite t\u00e2n chuan ngaihdamna leh thiam chant\u00eerna, tluantling leh kim chauh pawh ni lo, A ropuina chanpui ve theihna leh A lal\\\\hutthl\u00eanga \\\\hut ve theihna A d\u00eelsak a ni. A zahngaihna khua leh tuite t\u00e2na Kristan A ngensak laiin, anni chu bawhchhetute angin Pathian hm\u00e2ah Setanan a lo h\u00eak a. Bumtu ropui chuan rin lohnaa hruai luha, Pathian an rinna hloht\u00eera, A hmangaihna ata anniho chu tihhrana, A d\u00e2n bawhchhiatt\u00eer a tum hlawm a. T\u00fbnah chuan, an nunphung chanchin ziaknaa an nungchanga dik lohna leh, Krista an an lohna, an Tlantu tilunghn\u00fbrtu sualna a","484 INDONA ROPUI tiht\u00eer zawng zawng chu ent\u00eerin, ch\u00fbng thilte av\u00e2ng chuan a khua leh tui angin anni chu a hauh tlat a. An sualnate chu Isuan A ngaidam mai lo; mahse an sual simna leh rinna chu ent\u00eerin, an t\u00e2na ngaihdamna dilin, A kut hliam hnu chu Pa leh v\u00e2ntirhkohte hm\u00e2ah chuan pharin, \u201cAn hming pawh ka hria a. Ka kutphahahte hian ka ziak hlawm a. Pathian duhz\u00e2wng inthawinate chu thlarau lungchhia hi a ni a; thinlung lungchhia leh inchh\u00eer ngawih ngawih hi, aw Pathian, I hmusit lo vang,\u201d A ti a (S\u00e2m 51:17). Tin, A mite h\u00eaktu hn\u00eanah chuan, \u201cAw Setan, Lalpan hau z\u00e2wk che rawh se; a ni, Lalpa, Jerusalem Thlangtu chuan hau che rawh se. He mi hi thingthu mei ata phih chhuah chu a ni lo vem ni?\u201d A ti bawk a (Zakaria 3:2). Krista chuan A mi felte chu, \u201cKohhran ropui tak, bawlhhlawh kai lo leh z\u00fbr lo leh chutiang thil r\u00eang pu lova, thianghlim leh hm\u00ealhem lova,\u201d A Pa hn\u00eana A hlan theih n\u00e2n, Ama felnain A thuam ang (Efesi 5:27). An hmingte chu Nunna Buah ziakin a awm a, an chungch\u00e2ng thuah chuan, \u201cAnni chu puan v\u00e2r sinin, ka hn\u00eanah an l\u00eang ve \\\\h\u00een ang; chutiang ti tl\u00e2k an ni si a,\u201d tiin ziak a ni (Thupuan 3:4). Tichuan thuthlung thar thutiam famkimna, \u201cAn bawhchhiatna chu ka ngaidam ang a, an sualna pawh ka hre reng d\u00e2wn tawh si","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 485 lo.\u201d \u201cCh\u00fbng n\u00eeahte leh chutih hunah chuan, Israel khawlohnate chu an zawng ang a, hmuh t\u00fbr a awm lo vang; Juda thiltih sualte pawh hmuh t\u00fbr a awm hek lo vang, Lalpan A ti,\u201d tih chu hriat a ni ang (Jeremia 31:34; 50:20). \u201cChumi n\u00eeah chuan Lalpa p\u00eang chu mawi tak leh ropui takin a awm ang a, Israelho la damte t\u00e2n chuan leia rahte chu \\\\ha tak leh mawi takin a awm ang. Tin, heti hi a ni ang a, . . . Ziona la awm leh Jerusalema la awmte chu thianghlim an ti ang, Jerusalema la damte z\u00eenga hming ziak zawng zawngte chu,\u201d (Isaia 4:2, 3). Ror\u00eal l\u00e2wkna leh sual tlenfaina hna chu Lalpa lo kal leh hm\u00e2in zawh vek t\u00fbr a ni a. Mitthite chu, lehkhabua an chanchin ziak anga ror\u00ealsak t\u00fbr an nih av\u00e2ngin, mihringte chungch\u00e2ng chu, ror\u00ealnaah chuan enfiah a nih hnuah chauh lo chuan, mihringte sualna chu thai bo theih a ni lo. Mahse tirhkoh Peteran, \u201cLalpa hn\u00ean ata harh tharna a lo thlen a, Isua Krista chu A rawn tirh\u201d hunah chuan ringtute sualnate chu tlenfai a nih t\u00fbr chiang takin a sawi a (Tirhkohte 3:19, 20). Ror\u00eal l\u00e2wkna chu zawh a nih hun chuan, mi tinr\u00eang an thiltih ang z\u00eala r\u00fbl t\u00fbrin Krista chu A lo kal d\u00e2wn a ni. Hlimthla rawngb\u00e2wlnaah kh\u00e2n, puithiam lalberin lsraelte t\u00e2n tlanna siamin, biak b\u00fbk a\\\\angin a lo chhuak a, mipuite mal a s\u00e2wmsak a. Chutiang chuan Krista pawh, A palai hna a thawh zawhin, \u201cChhandamna hmu t\u00fbra Amah lo ngh\u00e2ktute hn\u00eanah sual tel lovin,\u201d A lo lang leh ang a, Amah lo ngh\u00e2ktute chu chatuan nunna pein mal A s\u00e2wmsak ang (Hebrai 9:28). Puithiamin, maich\u00e2m ata sualnate chu la sawnin, sual phurtu k\u00eal lu chungah chuan a nghat ang kh\u00e2n, Krista pawhin h\u00eang sualna zawng zawngte hi, sualna tichhuaktu leh tipunluntu, Setana chungah A la nghat d\u00e2wn a ni. Sualna phurtu k\u00eal chuan Israelte sualnate chu phurin, \u201cch\u00ean loh leiah\u201d hruai bo a ni a (Leviticus 16:22). Chutiangin Setana pawh, Pathian mite thil a tihsualt\u00eer sual thiam lohna leh sualna zawng zawng chu phurin, lei khawhar, t\u00fbmah awm lohna lei ruakah kum s\u00e2ngkhat t\u00e2nt\u00eer a ni ang a, a t\u00e2wpah sual hremna chu tuarin, mi sual zawng zawngte tiboraltu mei chuan a la kang ral d\u00e2wn a ni (Malakia 4:1-3; Ezekiel 28:19). Chutichuan sual tihbo hlennaah leh, sualna lungten duhtute zawng","486 INDONA ROPUI zawng chhan chhuahnaah chuan chhandamna ruahman ropui tak chu a lo famkim tawh ang. Ror\u00ealna hun ruat, ni 2300 t\u00e2wpna, 1844-ah chuan, ror\u00eal l\u00e2wkna leh sual tlen faina hna chu \\\\an a ni a. Anmahni t\u00e2na Krista hming lamtu zawng zawngte chu ngun taka enfiah vek an ni t\u00fbr a ni. Mi nungte leh mitthite chu, \u201clehkhabutea ziak, an thiltih ang z\u00ealin\u201d r\u00ealsak ve ve t\u00fbr an ni. Sual sim loh leh kalsan lohte chu ngaihdam a ni lo vang, chhinchhiahna bu a\\\\angte chuan thai bo a ni hek lo vang a, Pathian lo kal n\u00eeah chuan mi sualte t\u00e2na thuhretuah a awm z\u00e2wk ang. An thil sual tihte chu chh\u00fbn \u00eangah emaw, z\u00e2n thima an tih emaw a ni thei e; mahse kan chanchin kan sawina t\u00fbra mit hmuhah chuan inhawng sa leh lang sa vek an ni. Pathian v\u00e2ntirhkohten sualna tinr\u00eang chu an hriatsak vek a, chhinchhiahna dik lo thei lovah chuan an ziak l\u00fbt vek a ni. Nu te, pa te, nupui te, fa te leh \\\\hian te lakah chuan sualna chu kan thupin, kan pha mawiin, kan khuh mawi a ni thei e. Thil sual titu, thiam lohna neite chauh lo chuan rinhlelhna chhet\u00ea pawh an nei lo a ni thei; mahse v\u00e2n lam finna hm\u00e2ah chuan a lang sa vek a. Z\u00e2n thim ber thimna te, bum thiamna thur\u00fbk te chuan Chatuan Mi hriat loh t\u00fbrin ngaihtuahna pakhat pawh a thup thei lo a ni. Pathian chuan thil vawn fel loh tinr\u00eangte leh thiltih dik loh tinr\u00eangte chhinchhiahna chiang tak A nei a. Sakhaw mi tak anga lannain bum theih a ni lo. Nungchang A chhuinaah tihsual pakhat mah A nei lo. Rilru khawlo takten mite chu an bum a ni thei e, Pathian erawh chuan inthupna zawng zawngte chu A chhun tlang vek a, rilru chh\u00fbngril ber pawh A hre vek a ni. Chumi ngaihtuahna chu a va kh\u00fbn \u00eam! N\u00ee tin chatuan pana kalin, v\u00e2n lehkhabutea chhinchhiah at\u00e2n, phurrit chu a liampui z\u00eal a. Thu vawi khat sawi tawh te, thil vawi khat tih tawh te chu koh k\u00eer theih an ni tawh lo. A \\\\ha leh a chhia pawh v\u00e2ntirhkohten an chhinchhiah vek a ni. Lei chunga hnehtu ropui ber pawhin, a chanchin ziakna, ni khat lek chh\u00fbnga mi pawh a ko k\u00eer thei tawh lo. Kan thiltih te, kan thusawi te leh kan ch\u00eatze biru ber te hian kan pan lam tifel t\u00fbrin, ham\\\\hatna lam emaw chungpikna ernaw z\u00e2wngin min liampui z\u00eal a. Kan theihnghilh tawh a ni thei e, thiam min chant\u00eer t\u00fbr","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 487 emaw, thiam loh min chant\u00eer t\u00fbr emawin, min hriatt\u00eertu an la ni d\u00e2wn a ni. Lem ziaktu th\u00eer ph\u00eak rawng hnawihah chuan hm\u00eal lan d\u00e2n dik tak tihlan a ni angin, v\u00e2n lehkhabuahte chuan nungchang tinr\u00eang chu chiang takin ziak lan vek a ni. Mahsela, chumi chhinchhiahna, v\u00e2n miten an thl\u00eer t\u00fbr chungch\u00e2ng thu chu kan lo ngain\u00eap hl\u00ea si a. Hmuh theih khawv\u00eal leh hmuh theih loh khawv\u00eal daidangtu puan z\u00e2r hi hl\u00eem han ni sela chuan, v\u00e2ntirhkohvin thu leh thiltih tinr\u00eang a chhinchhiahte, Ror\u00ealna n\u00eea an khin t\u00fbr chu, mihring faten han hmu sela chuan, ni tina an thu chhak chhuah tam tak hi an sawi lo vang a; an thiltih tam tak hi an ti hek lo vang. Ror\u00ealnaah chuan thilp\u00eak dang, sum leh p\u00e2i kan hman d\u00e2n tinr\u00eang chu enfiah vek a ni ang. Peipun t\u00fbra sum leh p\u00e2i, v\u00e2nin min p\u00eak chu engtin nge kan hman le? Lalpa chuan A lo kal leh hunah A ta chu a pung n\u00ean A dawng ang em? Kan hn\u00eana thiltihtheihna min kawlt\u00eer hi, theiht\u00e2wpin, Lalpa ropui n\u00e2n leh, khawv\u00eal t\u00e2n mals\u00e2wmna ni t\u00fbrin kan tuai \\\\ha em le? Kan hun te, kan ziakna te, kan aw te, kan \\\\awngk\u00e2 te leh mi kan hneh theihna te hi engtin nge kan hman le? Mi rethei te, hnehchhiah te, hnuchham te, hmeithai te t\u00e2n Krista hmingin engnge kan tihsak \\\\h\u00een le? A Thu thianghlim vawng \\\\ha t\u00fbrin Pathianin min duh a; chhandamna hmu khawpa min tifing thei t\u00fbrin, kan hn\u00eana \u00eang p\u00eakte hi engtin nge kan tih le? Krista rinna chu ei zawn n\u00e2na hman satliah mai hian hl\u00e2wkna a nei lo va; thiltihin a lant\u00eer hmangaihna chauh chu ngaihhlut a ni. Hmangaihna chauh chuan v\u00e2n lam mit hmuhah thil hl\u00fb a ti thei a. Hmangaihna thiltih r\u00eang r\u00eang chu mihring ngaihin lang t\u00ea hl\u00ea mah se, Pathianin A pawmin, mal A s\u00e2wmsak \\\\h\u00een a ni. Mihringte mahni hmasial r\u00fbkna chu v\u00e2n lehkhabuahte chuan tihlan vek a ni a. Chhandamtun A ph\u00fbtte theihnghilha, mahni mihringpuite chunga tih t\u00fbr tihtlingtl\u00e2k lohte chhinchhiahna a awm a. Krista ta ni si, hun \\\\ha te, ngaihtuahna te, chakna te chu, Setana hn\u00eana p\u00eak a nih \\\\hinzia chutah chuan an la hmu ang. V\u00e2ntirhkohten v\u00e2na an kalpui \\\\h\u00een chanchin ziak chu a lungngaihthl\u00e2k a ni. Mihring finna nei, Krista zuitua inchh\u00e2lte chu, khawv\u00eal hausakna thil neih","488 INDONA ROPUI ch\u00e2knaah emaw, lei l\u00e2wmna chenna lamah emaw h\u00eep an ni a. Pawisa te, hun te, chakna te chu mahnia nawm chen n\u00e2n hman a ni a; mahse \\\\awng\\\\aina te, Pathian thu zawnna te, nun inngaihtl\u00e2wmna leh sual simna at\u00e2n tea hun hman chu a tl\u00eam leh hl\u00ea lawi si a. Kan tih t\u00fbr dik tak kan hriat lohna t\u00fbrin leh kan rilru luah khat t\u00fbrin, Setanan ruahmanna kawng chhiar s\u00ean loh a hmu chhuak a. Thutak ropui, tlanna at\u00e2na inthawina leh, Sawipuitu Engkimtithei lam min thl\u00eert\u00eertu chu, bumtu hotupa chuan a hua a. Isua leh A thutak a\\\\anga rilru hruai p\u00ean n\u00e2n, amahah chuan thil engkim a innghat tih a hria a. Chhandamtu palai hnaa hl\u00e2wkna chan ve duh apiangte chuan, Pathian \\\\ihna neia, thianghlimna tifamkim t\u00fbrin engmahin tihbuai an phal lo vang. Nuam t\u00e2wlnaah te, intihl\u00e2r tumnaah te, hl\u00e2wkna zawnnaah te a hun hlu tak khawhral ai chuan, \\\\hahnemngai tak leh \\\\awng\\\\ai chunga thutak thu zirna at\u00e2n hman z\u00e2wk t\u00fbr a ni. Biak b\u00fbk leh ror\u00eal l\u00e2wkna thupui hi Pathian miten an hre chiang \u00eam \u00eam t\u00fbr a ni. An Puithiam Lalber dinhmun leh hnathawh chu mi tinr\u00eang t\u00e2n hriat chian a \\\\\u00fbl a ni. Chuti lo chuan t\u00fbn huna mamawh tak, rinna sawizawi t\u00fbr emaw, an dinhmun luah t\u00fbra Pathianin A tih chu an luah thei lo mai ang. Mi tinin thlarau chhandam t\u00fbr emaw, hloh t\u00fbr emaw an nei. Mi tinr\u00eangin Pathian hm\u00e2a thubuai chinfel t\u00fbr an la nei a. Mi zawng zawngin Ror\u00ealtu Ropuia chu hmaichhanah an la be d\u00e2wn a ni. Khawv\u00eal t\u00e2wp hunah chuan mi tinr\u00eang hi, Daniela tiamin, mahni chung thuah mahniin an la din \\\\heuh d\u00e2wn av\u00e2ngin, rorelna a lo thlen huna lehkhabute an keu hun t\u00fbr chu ngun taka an ngaihtuah a va \\\\\u00fbl tak em! H\u00eang thua \u00eanna lo dawng tawh zawng zawngte chuan, Pathianin thutak ropui tak A kawlt\u00eer a\\\\anga hriatt\u00eerna thu chu an keng z\u00eal t\u00fbr a ni. V\u00e2n biak b\u00fbk chu, mihringte aiawha Krista hnathawhna hmunpui chu a ni. Leia mihring tungchhova kal zawng zawngte a huap vek a. Chhandamna ruahman a thl\u00eert\u00eer a, t\u00e2wpna hunah ngei min hruai thleng a, tin, felna leh sual indonaa hnehna thu a puang a. Mi tinr\u00eangin h\u00eang thupuite hi an hre chiang t\u00fbr a ni a. Hemi thua an rin chhan z\u00e2wttu apiangte chh\u00e2ng thei t\u00fbrin an hre chiang t\u00fbr a ni.","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 489 Chhandamna ruahman - Krawsa A thihna ang tlukin chung lam biak b\u00fbka Kristan mihringte A sawipuina hna hi, a pawimawh a ni. A thih kh\u00e2n ch\u00fb hna chu A \\\\an a, A thawh leh hnuah ch\u00fb hna chu thawk zo t\u00fbrin v\u00e2nah A chho leh a. Kan Hmahruaitu kan t\u00e2na A luhnaah chuan puan z\u00e2r chh\u00fbng lamah chuan, rinnain kan l\u00fbt ve t\u00fbr a ni (Hebrai 6:20). Chutah chuan Kraws a\\\\anga \u00eang chu \u00eant\u00eer a ni a. Chutah v\u00eak chuan tlanna thur\u00fbk chu chiang z\u00e2wka hmuh tlang theihna kan nei ang. Mihring chhandam n\u00e2n v\u00e2nin man chhiar s\u00ean loh a pe a; inthawina A rawn siam chu, Pathian d\u00e2n bawhchhiatin a ph\u00fbt s\u00e2n ber n\u00ean a inchen a ni. Pa lal\\\\hutthl\u00eang panna kawng chu Isuan A hawng ta a, A palaina az\u00e2rah, rinna n\u00eana Ama hn\u00eana lo kal ch\u00e2kna nei apiangte chu Pathian hm\u00e2ah A hl\u00e2n thei a ni. \u201cA sual z\u00eaptu chu a hmuingil lo vang a; z\u00eap lova puanga hawisantu chuan zahngaihna a hmu ang,\u201d (Thufingte 28:13). An dik lohnate thupa, chhuanlam neite chuan, an chunga Setana l\u00e2wmzia leh, an thiltih av\u00e2nga Krista leh v\u00e2ntirhkoh thianghlimte an nuihsawhzia han hmu thei tak sela chuan, an sual chu an simin an dah bo hmanhmawh t\u00fbr a. Nungchanga chak lohna hmangin, rilru pum thunun t\u00fbrin Setana chu a thawk a; ch\u00fbng tlin lohnate chu vawn reng an nih chuan, Setana chu a hlawhtling ngei d\u00e2wn a ni. Chuv\u00e2ngin a bumna verv\u00eak tak, dik niawma lang, dik si lo leh, anmahni maia an hneh theih loh bumna hmanga bum tumin, Krista zuitute chu a zawng reng a. Mahse Isuan A kut hliam te, A taksa pem te chuan, an aiah a ngensak a; Amah zui duh zawng zawngte hn\u00eanah chuan, \u201cKa khawngaihna in t\u00e2n a t\u00e2wk e,\u201d a ti a (2 Korin 12:9). \u201cKa ngh\u00e2wngkawl bat ula, ka hn\u00eanah zir rawh u; thuhnuairawlh leh rilrua inngaitl\u00e2wm tak ka nih hi; tichuan in thlarau t\u00e2n chawlhna in hmu ang. Ka ngh\u00e2wngkawl chu a nuam a, ka phur pawh a z\u00e2ng a ni,\u201d (Matthaia 11:29, 30). Chutichuan tumahin an chak lohnate chu tihchak theih lohvah ngai suh se. Ch\u00fbng chu hneh t\u00fbrin Pathianin rinna leh khawngaihna A pe d\u00e2wn a ni. T\u00fbnah hian tlanna ni ropui takah chuan kan awm m\u00eak a. Hlimthla rawngb\u00e2wlnaah kh\u00e2n, puithiam lalberin Israelte t\u00e2n tlanna a siam laiin, mi zawng zawng chu Lalpa hm\u00e2ah inngaitl\u00e2wm leh sual","490 INDONA ROPUI simin, an nunna tihrehawm t\u00fbra hrilh an ni a, chuti lo chuan mipui z\u00eeng ata tuithl\u00e2r an ni mai ang. Chutiang bawkin, nunna bua an hming chuan reng duh apiangin, t\u00fbna an t\u00e2na khawngaihna ni tl\u00eamt\u00ea la awm hian, an sualna av\u00e2nga simna dik tak n\u00ean, Pathian hm\u00e2ah an intihrehawm t\u00fbr a ni a. Thinlung endikna kh\u00fbn leh fiah tak neih t\u00fbr a ni. Kristiana inchh\u00e2l tam takin nuam t\u00e2wl n\u00e2na an hman, nun pawlawh leh bawlhhlawh hi paih bo vek t\u00fbr a ni. Sual lam \u00e2wnna hneh tuma bei duh zawng zawngte hm\u00e2ah chuan tih tak zeta indona a awm \\\\h\u00een. Inbuatsaihna hna chu mi mal tin t\u00e2n a ni. A huhova chhandam kan ni lo. Mi mal thianghlimna leh \\\\hahnemngaia rawngb\u00e2wlna chuan mi dangte thil mamawh a d\u00e2l lo vang. Hnam tinr\u00eangte chu Pathian, Ror\u00ealnaah chuan an ding vek d\u00e2wn nachungin, leiah hian mi dang r\u00eang r\u00eang an awm ve lo emaw tih khawpa chiangin, mi mal tin chungch\u00e2ng thu chu ngun theiht\u00e2wpa enfiah a ni ang. Mi tinr\u00eangte chu bawlhhlawh leh kaidum hmuh loh khawpin enfiah vek t\u00fbr an ni. Tlanna hnathawh kh\u00e2rna n\u00eana inkungkaih thil hi a kh\u00fbn \u00eam \u00eam a. Thil pawimawh leh tuiawm tak a ni. Chung lam biak b\u00fbkah chuan Ror\u00ealna chu a kal m\u00eak a. Kum tam tak chu he hna hi a lo kal tawh a. Rei lot\u00eaah, a hun chu t\u00fbma hriat loh, mi nung damte pawh ror\u00ealsak an ni ang. Pathian awmna \\\\ihbaiawm takah chuan kan chanchin chu enfiah t\u00fbrin a chho d\u00e2wn a ni. Hun dang zawng aiin t\u00fbnah hian, Chhandamtu zilhna ngai pawimawh \\\\heuh t\u00fbrin zilhna siam a ni a, \u201cInring rengin \\\\awng\\\\ai rawh u, a hun chu in hre si lo va,\u201d (Marka 13:33). \u201cI inv\u00ean loh zawngin, r\u00fbkru angin ka lo kal ang a, eng hunah nge ka rawn ph\u00e2wk d\u00e2wn che i hre d\u00e2wn si lo,\u201d (Thupuan 3:3). Ror\u00eal l\u00e2wkna hna chu zawh a nih hun chuan, mi tinr\u00eang chung thu chu nung t\u00fbr emaw, thi t\u00fbr emawa r\u00eal fel a ni ang. V\u00e2n chh\u00fbm chunga Lalpa A lo kal hm\u00e2 lawkin khawngaihna hun chu a t\u00e2wp ang. Hemi hun hi lo hmu l\u00e2wkin, Kristan Thupuanah chuan, \u201cMi fel lo chu tihfel lohvin awm reng rawh se; mi bawlhhlawh chu tihbawlhhlawhin awm reng rawh se; mi fel chu tihfelin awm reng rawh se; mi thianghlim chu tihthianghlimin awm reng rawh se. Ngai","ROR\u00caL L\u00c2WKNA 491 teh, ka lo kal thuai d\u00e2wn e; mi tin an thiltih ang z\u00eala p\u00eak t\u00fbrin ka l\u00e2wmman ka hn\u00eanah a awm a,\u201d tih A han puang chhuak a (Thupuan 22:11, 12). Mi felte leh mi suaksualte chu an taksa p\u00e2ngngaiin leiah hian an la ch\u00eang reng rih ang a. Buhte ch\u00eengin, inte an sa ang a, chung lam biak b\u00fbkah chuan thu tihtl\u00fbkna tihdanglam theih loh chu puan a ni tih pawh hre lovin, an eiin an in bawk ang. Tui l\u00eat hm\u00e2a, Nova lawnga a luh hnu chuan, Pathianin ani chu A khar khum a, Pathian hre lote chu p\u00e2wnah A khar hnan thung a; mahse ni sarih chh\u00fbng chu, mipuite chuan, an boralna t\u00fbr chu tihngheh a nih hre lovin, engmah ngaihsak lovin, nuam t\u00e2wlin leh ror\u00ealna lo thleng mai t\u00fbr chu hmusitin an khawsa zui z\u00eal a. Chhandamtu chuan, \u201cMihring Fapa lo kal lehna chu chutiang bawk a ni ang,\u201d A ti (Matthaia 24:39). Ngawi rengin, z\u00e2nlai r\u00fbkru ang maia hriat lohvin, mi tinr\u00eang dinhmun chinfelna d\u00e2r, mi sualte hn\u00eana zahngaihna p\u00eak hnuh k\u00eerna hun chu a lo thleng ang. \u201cChuv\u00e2ngin inring rengin awm rawh u.... chuti lo chuan muhilin A rawn nang dah ang che u,\u201d (Marka 13:35, 36). Inrin reng peih lova, khawv\u00eal h\u00eepna lama k\u00eer leh tate dinhmun chu a r\u00e2pthl\u00e2k a ni. Sumd\u00e2wng miin hl\u00e2wkna \u00fbm t\u00fbra a rilru a p\u00eak lai te, nawmsip b\u00e2wl ngaina mi chuan nuam t\u00e2wlna a zawn lai leh, inchei d\u00e2n thar tichhuaktu nula chuan a incheinate a buatsaih laiin, - chutih lai tak chuan, lei chung zawng zawnga Ror\u00ealtu chuan, \u201cB\u00fbkin i awm a, i tling ta lo,\u201d tih thu chu a rawn puang d\u00e2wn a ni (Daniela 5:27).","492 INDONA ROPUI BUNG 29 SUAL |OBUL (THE ORIGIN OF EVIL) Mi tam tak rilru chu sual awm \\\\anna leh a lo awm chhan thu hian a tibuai nasa hl\u00ea a. Sual hnathawh leh a rah r\u00e2pthl\u00e2k tak chungpikna leh chhiatna te hi an hmu a, finna, thiltihtheihna leh hmangaihna t\u00e2wp nei lo Neitu lalna hnuaiah hetiang zozai hi engtin nge a lo awm theih, tiin an zawt \\\\h\u00een. Hei hi thur\u00fbk, a bul a b\u00e2l taka a awmzia an hriat si loh chu a ni. H\u00eang thilte hi an hriatfiah theih t\u00e2wk loh av\u00e2ngin rinhlelhna an lo nei a, tichuan chhandamna at\u00e2na \\\\\u00fbl \u00eam \u00eam, Pathian thua chiang taka t\u00e2rlan, thutakte chu an hmuhfiah theih loh phah \\\\h\u00een a ni. Tin, mi \\\\henkhat, Pathianin a t\u00e2rlan piah lama an zawhna, sual lo awm chungch\u00e2nga an zawhna chh\u00e2nna hmuh tum an awm bawk, mahse ch\u00fbng mite chuan an zawhna chh\u00e2nna chu an hmu ngai lo. Chu b\u00e2kah, rinhlelhna dinhmuna an lo indint\u00eer tawh av\u00e2ngin, an harsatna tikiangtu an hmuh theih lohna chu chhuanlamin, Pathian thu thianghlim hn\u00e2wl phah n\u00e2n an hmang ta \\\\h\u00een a ni. Mi \\\\henkhatina sual chungch\u00e2ng, an lungawipui khawpa an hriatfiah lohna chhan ber pakhat chu, Pathian nungchang Biblein a zirt\u00eerte, A ror\u00eal d\u00e2n leh sual a thl\u00eer d\u00e2n te a ni loz\u00e2wnga zirt\u00eerna leh pi-pu thu rochhiahin a hliahkhuh v\u00e2ng a ni. Sual a lo awmna chhan sawi t\u00fbr chuan sual bul hi hrilhfiah theih pawh a ni lo. Sual thl\u00eer d\u00e2n chungch\u00e2nga Pathian \\\\hatna leh r\u00ealdikna tilang fiah thei t\u00fbrin, sual awm \\\\anna leh t\u00e2wp hlenna t\u00fbr chu eng emaw chen chu hriat thiam theih a ni. Sual lo luh thuah hian Pathianin mawhphurhna a nei mawlh lo tih aia chiang z\u00e2wk Pathian Lehkha Thuah hian a awm lo; helna lo chhuah theihna hi Pathian khawngaihna a l\u00e2k kianna emaw, A sork\u00e2rna a fel t\u00e2wk loh v\u00e2ng emaw a ni hek lo. Sual hi thil awm \\\\ha lai tibuaitu, a lo awm chhan sawi fiah hleih theih si loh a ni a, thil mak tak a ni. Ngaih hnathiam tum rawk ila, kan hum hlauh a ni si ang. Ngaih hnathiamna t\u00fbr chhan \\\\ha hmu ila","SUAL |OBUL 493 chuan, sualna hi a lo t\u00e2wp nghal bawk ang. A hrilhfiahna kan neih chhun chu Pathian Thua kan hmuh, \u201cd\u00e2n bawhchhiatna a ni,\u201d tih hi a ni; Pathian sork\u00e2rna innghahna, hmangaihna d\u00e2n ropui tak dod\u00e2lna a ni. Sual a lo awm hm\u00e2 chuan Pathian ram zawng zawng chu remna leh l\u00e2wmnain a khat a. Engkim mai hi Siamtu duh d\u00e2n rem thlap vekin an awm a. Thil siamten Pathian an hmangaihna chuan hmun s\u00e2ng ber a luah a, hmasialna leh hleih neihna awm lovin an inhmangaih tawn bawk a. Krista, Pathian Fa mal neih chhun, chu chatuan Pa n\u00eana inpumkhatin, miziaah te, nunphungah te, tum d\u00e2nah te Amah chauh chu Pathian ram zawng zawng z\u00eengah Pathian remruatnaah leh ror\u00ealnaah A tel ve thei a ni. Amah hmangin v\u00e2na mi zawng zawngte chu A siam a. Tirhkoh Paulan hetiangin min hrilh: \u201cAmahah chuan engkim siam a ni a, v\u00e2na awm te, leia awm te n\u00ean, lalna te pawh, thuneihna te n\u00ean lam; engkim ama siam a ni, ama ta t\u00fbr bawka siam a ni,\u201d tiin (Kolosa 1:16). Krista chu Pa n\u00eana intlukpuiin, Pa hn\u00eana v\u00e2n zawng zawng an intul\u00fbt angin Krista hn\u00eanah pawh an intul\u00fbt vek a. Hmangaihna d\u00e2n chu Pathian sork\u00e2rna \\\\hut bul innghahchhan a nih av\u00e2ngin, thil siam zawng zawngte hlimna chu felna d\u00e2n ropui tak n\u00eana inhmeh thlapa nunnaah chuan a innghat a. Tin, thil siamte zawng zawng lak a\\\\angin hmangaihna av\u00e2nga rawngb\u00e2wlna - A nungchang an ngaihhlut av\u00e2nga lo awm chu A duh a ni. Tihluihna av\u00e2nga a hn\u00eana intukluhnaah l\u00e2wmna r\u00eang a nei lo va, mi tin hn\u00eanah duh thlang t\u00fbra zal\u00eanna - an duh thua a rawng an b\u00e2wl theih n\u00e2n a pe vek a ni. He zal\u00eanna hman dik loh thlangtu mi pakhat a lo awm ta hlauh mai a. Krista d\u00e2wltu ni \\\\h\u00een a ni a, v\u00e2na mi ch\u00eangte z\u00eenga ropuina leh thiltihtheihna s\u00e2ng ber changtu ni \\\\h\u00een, Pathian pawhin A chawimawi ber \\\\hin a ni a, mahse sual \\\\an chhuaktuah a \\\\ang ta a. A tl\u00fbk hm\u00e2 chuan Lucifera chu v\u00eangtu cherub-te z\u00eenga a chungnung ber, thianghlim leh bawlhhlawh kai lo a ni a, a chanchin chu hetiangin ziak a ni: \u201c|ha famkim tak, finnaa khat, mawina tinr\u00eang! Pathian huan, Edenah i ch\u00eang; lunghlu tinr\u00eang i inbel a, sardion, topaz lung","494 INDONA ROPUI leh diamon, berul, onuks, jaspi, saphir, smarakdin, karbankul, a ph\u00fbm nghehna leh a ziak mawina rangkachaka siam te, nangmah siam nia buatsaih tawhte chu. Nang chu v\u00eangtu cherub hriak thih i ni; Pathian tl\u00e2ng thianghlimah ka awmt\u00eer chea, mei v\u00e2m iang lung z\u00eengah i l\u00eang. I \\\\ha famkim, siama i awm ni ata, nangmahah khawlohna a awm hm\u00e2 r\u00eang zawng,\u201d (Ezekiela 28:12-15). Lucifera chu Pathian duhsakna leh v\u00e2ntirhkoh rualte chawimawina dawng reng a, a thiltihtheihnate Siamtu tihropui n\u00e2n leh mi dangte t\u00e2na mals\u00e2wmna at\u00e2na hmanga awm reng thei t\u00fbr hi a ni a, mahse z\u00e2wlneiin a lo sawi angin: \u201cI mawina v\u00e2nga lo chapovin, i ropuinain i finna tikhawlovin,\u201d tih hi a awm d\u00e2n a lo ni ta z\u00e2wk a (Ezekiela 28:17). Zawi zawiin, inchawimawina kawng a lo zawh \\\\an ta a, Chungnungbera ang maiin ka awm ang ti ngam khawp hialin a lo chapo ta a ni (Ezekiela 28:6). \u201cPathian arsite chung lamah khian ka lal\\\\hutphah ka chawi s\u00e2ng ang; tin, inkh\u00e2wmna tl\u00e2ng, hm\u00e2r t\u00e2wp r\u00eata awmah chuan, ka \\\\hu ang a, ... i tih \\\\hin vei n\u00ean kh\u00e2n,\u201d (Isaia 14:13, 14). Pathian thil siam zawngten Siamtu chu an hmangaih ber leh an chawimawi ber fona t\u00fbr kawng zawn ahn\u00eakin am\u00e2 rawngb\u00e2wl t\u00fbra thil siamte thl\u00eam thl\u00fbk chu V\u00e2rparha tum ber a lo ni ta z\u00e2wk a. Pain Fapa hn\u00eana chawimawina a p\u00eak chu awtin, Fapa chauhvina a hman t\u00fbr thiltihtheihna hman ve chu, v\u00e2ntirhkohte hotu V\u00e2rparha thil tum lian tak a lo ni ta a ni. V\u00e2n mite zawng zawngin Siamtu ropuina lant\u00eer leh a fakna hla sak chu nuam an ti \u00eam \u00eam \\\\h\u00een a. Pathian chu chutiang taka chawimawi a nih chh\u00fbng chuan inremna leh l\u00e2wmna hl\u00eerin v\u00e2n chu a khat a. Amaherawhchu, khak buaitu a lo chhuak a, chu chuan v\u00e2n mite lungrual taka an khawsak dial dialna chu a tihm\u00ealhem ta a. Siamtu remruatna kalha mahni inchawimawina chuan Pathian ropuina ngais\u00e2ng ber \\\\hinte rilruah chuan sual r\u00e2pthl\u00e2k tak hriatna a rawn chawk tho va. V\u00e2na ror\u00ealtute chuan V\u00e2rparha chu sual kawng zawh lo hr\u00e2m t\u00fbrin an ng\u00ean chiam a. Pathian Fapa ngei pawhin Siamtu r\u00ealdikna te, \\\\hatna te, ropuina te leh A d\u00e2n thianghlim danglam ngai lo chu V\u00e2rparha hm\u00e2ah a t\u00e2rlang a. Pathian ngeiin v\u00e2nram d\u00e2n chu a din a, chu d\u00e2n a\\\\anga a intihhran chuan V\u00e2rparha chuan a Siamtu","SUAL |OBUL 495 a timualpho chauh pawh ni lovin, ama chungah ngei pawh chhiatna a thlent\u00eer d\u00e2wn tihna a ni. Nimahsela hmangaihna leh zahngaihna teh s\u00ean loh n\u00eana ngenna leh zilhna zawng zawng chuan dod\u00e2lna rilru a chawk harh ta hlauh z\u00e2wk a. Tichuan, V\u00e2rparha chuan Krista a \u00eets\u00eekna chu a \\\\hanlent\u00eer ta z\u00eal a, a tum a tiruh sauh sauh bawk a. A ropuina av\u00e2nga chapona chuan chungnun ber a duhna chu a ch\u00e2wm lian z\u00eal a. A hn\u00eana chawimawina p\u00eak pawh chu Pathian p\u00eak a ni tih hriatna av\u00e2nga l\u00e2wmna chhet\u00ea pawh a nei duh lo va, Siamtu chungah l\u00e2wmna a neih phah hek lo. A mawina leh chungnunna chu chhuangin Pathian anga awm a tum ta hial z\u00e2wk a. V\u00e2n mipuite chuan an ngain\u00e2in an zah \u00eam \u00eam a, l\u00e2wm takin a thup\u00eakte pawh an z\u00e2wm \\\\h\u00een a, mi dang zawng zawng aia finna leh ropuina s\u00e2ng z\u00e2wka thuam a ni. Mahse v\u00e2n miten Lalbera an pawm chu Pathian Fapa, Pa n\u00eana thiltihtheihna leh thuneihnaa pumkhat chu a ni. Pathian ror\u00ealna zawng zawngah Krista chu a tel z\u00eal a, V\u00e2rparha erawh chu Pathian ror\u00ealnaahte chuan a tel ve phal a ni lo va. Engv\u00e2ngin nge Kristan chungnun berna A neih b\u00eek ang? Engv\u00e2ngin nge V\u00e2rparha aia chawimawi nasat z\u00e2wk a nih?\u201d tiin he v\u00e2ntirhkoh ropui tak hian zawhna a siam ta a ni. Pathian bul chh\u00eana a awmna kals\u00e2nin, V\u00e2rparha chu v\u00e2ntirhkoh dangte z\u00eenga lungawi lohna chi theh darh t\u00fbrin a chhuak ta a. Finr\u00e2wl thawhin, Pathian hlau leh zah tak la ni-awm takin, a thil tum ruh tak chu thup tlatin sual hn\u00e2 chu a thawk \\\\an ta a; v\u00e2n mite awptu d\u00e2nte chu \\\\ha hlel deuh anga v\u00e2n miten an thl\u00eer theih n\u00e2n, \\\\\u00fblna awm tak tak lo khapna d\u00e2n mai mai an ni e, tiin, lungawi lohna chawh chhuah a tum r\u00e2n a. V\u00e2ntirhkohte chu an nihphung leh mizia a thianghlim av\u00e2ngin, an rilru duhz\u00e2wng ang ang zui t\u00fbrin thuneihna an nei a ni tiin a fuih hlawm a. V\u00e2rparha chuan am\u00e2 hm\u00e2 sialin, amah chu inkhawngaiht\u00eer a tum a, a chungah Pathianin hleih nei takin thil a ti a ni. Krista chunga chawimawina s\u00e2ng ber Pathianin A p\u00eakah hian hleih neihna leh r\u00ealdik lohna hmuh theih a ni, tiin, vuivaina a zawng a. Thiltihtheihna leh chawimawina s\u00e2ng z\u00e2wk a \u00fbmna te chu mahni inchawimawi tumna ni lovin, v\u00e2n mite zawng zawng t\u00e2na zal\u00eanna a lo awm takzet theih n\u00e2n leh dinhmun s\u00e2ng","496 INDONA ROPUI z\u00e2wk an neih vek theih n\u00e2n a ni e tiin a puang bawk a. A zahngaihna ropui tak av\u00e2ngin Pathian chu V\u00e2rparha chungah a dawhthei \u00eam \u00eam a. Lungawi lohna rilru a put v\u00ealeh pawh kh\u00e2n a dinhmun s\u00e2ng tak a\\\\ang chuan a pawt hniam nghal mai lo va, v\u00e2ntirhkoh rinawmte hm\u00e2a a thiam thu, d\u00e2wt thu mai ni si, a t\u00e2rlan tirh lai pawhin, A paih thla nghal mai hek lo. A sual a sim a, Pathian hn\u00eana a intukluh leh phawt chuan ngaihdam a ni ang, tih pawh vawi tam hrilh a ni a. A sualna a hriat chhuah theih n\u00e2n hmangaihna leh finna teh s\u00ean loh hmangin \\\\anpui fo a ni bawk. T\u00fbn hma lam chuan v\u00e2nramah vuina rilru hi hriat ngai a ni lo va, amah V\u00e2rparha ngei pawhin a rilru duhna sualin khawi hmun nge a thlenpui d\u00e2wn tih chiang taka hriatna a nei nghal mai lo. Nimahsela a vuina chuan chhan \\\\ha a nei lo tih fiah a nih hnu chuan, sual kawng a zawh a ni tih hriat chianna a nei ta a, Pathian ror\u00ealnate pawh a dik vek tih pawh a hre ta a, tin, chutiang a nihzia chu v\u00e2n mipui hm\u00e2ah a puang t\u00fbr a ni tih pawh a hria. Chutiang tak chuan lo ti ta selang chuan, amah leh v\u00e2ntirhkoh dang tam takte chuan an him phah thei t\u00fbr. V\u00eangtu cherub a nihna dinhmun chu kalsan tawh mah se, Siamtu finna pawmin, a t\u00e2na Pathianin hmun a ruatah chuan lungawiin, Pathian hn\u00eanah k\u00eer leh selang chuan, v\u00eangtu cheruh-ah ruat leh ni thei t\u00fbr a ni a, mahse Pathian lama k\u00eer leh t\u00fbrin a chapo lutuk ta si. Simna a neih a \\\\\u00fblna a hre duh lo va, a thil tum chu hlen tumin, Siamtu chu nasa taka dovin a bei zui ta z\u00eal z\u00e2wk a. A finna zawng zawng chu bumna hna at\u00e2n leh a hnuaia v\u00e2ntirhkoh thawk \\\\h\u00eente a lama pakait\u00eer t\u00fbra beih n\u00e2n a hmang a. Amah \\\\anpuina t\u00fbra Krista beihna zawng zawngte pawh chu kai lekin a thil sual tum tihhlawhtlin n\u00e2n a hmang ta z\u00e2wk a. A lama \\\\ang nghet zualte hn\u00eanah chuan zal\u00eanna nei t\u00e2wk lo ang te, a dinhmun zah derna awm hlek lo ang te leh a chung thu dik lo taka r\u00eal ni ang tein a sawi a. Krista thusawite chu a dik lozawngin a t\u00e2rlang a, d\u00e2wt muhl\u00fbmah a chant\u00eer a, Pathian Fapa chuan, amah chu v\u00e2n mite hm\u00e2a tihmualpho tumah a puh a. V\u00e2ntirhkoh rinawmte leh am\u00e2 ink\u00e2rah d\u00e2wt thu zeh luh \\\\\u00e2lh a tum bawk a, a hneh theih loh leh a lama a pakait\u00eer theih lohte chu, v\u00e2n mite \\\\hatna t\u00fbr duh lotuah a puh","SUAL |OBUL 497 th\u00ean a. Tichuan, sual hna amah ngeiin a thawh chu Pathian hn\u00eana rinawmte hnaah a sawi ta hlauh z\u00e2wk a ni. A chung thu dik lo taka Pathianin r\u00eala a sawi \\\\hin chu a hum tlat theih n\u00e2n, Siamtu thiltihte leh thute chu an nihna tak ang lo deuh hlekin a sawi chhawng a. Pathian thil tum leh ruahman chungch\u00e2ngah v\u00e2ntirhkohte rilru chawk buai t\u00fbrin fing takin a thiam thu a sawi \\\\h\u00een a. Thil m\u00e2wl t\u00ea t\u00ea hi hriat thiam harsa taka chant\u00eer d\u00e2n a thiam a, Jehova thu sawi chiang tak leh fiah takte chu chiangkuang lo tak ni-\u00e2wma lant\u00eer d\u00e2n a thiam bawk a. Pathian ror\u00ealnate hre ph\u00e2k ve khawpa dinhmun s\u00e2ng chelh a nih av\u00e2ngin v\u00e2n thuneihna dova a helnaah lam \\\\ang tam tak a nei thei a ni. Setana vuina rilru chu helna a tlin thlenga a kal z\u00eal chu Pathianin a phal a. A thil tumte an lo puitlin a, an awm d\u00e2n dik tak mi zawng zawngin an hmuh theih n\u00e2n sual hna Setanan a thawh z\u00eal rih chu a \\\\\u00fbl a ni. V\u00e2rparha, v\u00eangtu cherub a nih chh\u00fbnga hmun s\u00e2ng tak luah, v\u00e2n mipuitena an ngainat \u00eam \u00eam chu h\u00fbh\u00e2ng ngah tak a ni a. Pathian sork\u00e2r chuan v\u00e2n mite chauh a huap lo va, A khawv\u00eal siam dang zawng zawngte pawh a huap vek a; chuv\u00e2ngin, Setana chuan v\u00e2na v\u00e2ntirhkohte pawh a helpui theih chuan khawv\u00eal dangte pawh a helpui theih a inring a. Tichuan, a thiam thu chu, bumna thua thu dik khuh bovin, mi dangte hn\u00eanah a puang darh a. Mite bum a thiam \u00eam \u00eam a, a ze dik tak thup a thiam \u00eam \u00eam bawk; hei av\u00e2ng hian a hnaah a hlawhtling thawkhat viau reng a ni. V\u00e2ntirhkoh rinawmte pawhin a nungchang dik tak an hre hlei thei lo va, a hnathawhina a kalpui z\u00eal d\u00e2n t\u00fbr lah an hmu thei hek lo. Chutianga a thiltihte awmze dik tak thup bo thiam, hmun s\u00e2ng tak chang bawk si a nih av\u00e2ng chuan v\u00e2ntirhkohte hn\u00eana Setana hnathawh kalhmang dik tak t\u00e2rlan chu thil awlai a ni lo. Sual hi a puitlin hm\u00e2 chuan, sual angin a lang kher lo a ni. T\u00fbn hma lam chuan Pathian ramah sualnain hmun a nei lo r\u00eang r\u00eang a, mi thianghlimten a awmzia leh huatthlal\u00e2kzia an hre ngai lo. Pathian d\u00e2n hn\u00e2wl av\u00e2nga thil r\u00e2pthl\u00e2k tak lo thleng t\u00fbrte pawh chu suangtuah ngaihna an hre hek lo. A t\u00eerah chuan Pathian hn\u00eana rinawm tak ni-\u00e2wmin a khawsa a, Pathian ropuina t\u00fbr leh A sork\u00e2r nghehna t\u00fbr leh v\u00e2n mi zawng","498 INDONA ROPUI zawngte \\\\hatna t\u00fbr zawngah a inchhal tlat a. A hnuaia v\u00e2ntirhkoh awmte rilrua vuina chi a tuh reng lai chuan, vuina tihreh tuma phe sek angin a inlant\u00eer a. Pathian sork\u00e2r d\u00e2nte hi tihdanglam ni se, tiin a nawr a. Chu chu v\u00e2n rama lungrual taka khawsak dial dialna a awm reng theih n\u00e2n a \\\\\u00fbl a ni, tiin d\u00e2wtin a tlip mawi a ni. Pathianin sual chung thua ror\u00ealna a neihah felna leh thutak chauh a hmang thei a, Setana erawh chuan Pathian hman theih loh - fak derna leh bumna a hmang thei thung a. Pathian thu chu d\u00e2wta chant\u00eer d\u00e2n a zawng a, v\u00e2n mite t\u00e2na Pathianin d\u00e2n a zam te, ch\u00fbng d\u00e2nte chu z\u00e2wm t\u00fbra A mi siamte A duhna hi A intihropui duh v\u00e2ng mai a ni, titein v\u00e2ntirhkohte hm\u00e2ah Pathian ror\u00ealnate a sawi chhia a. Chuv\u00e2ngin v\u00e2n mite zawng zawng leh khawv\u00eal zawng zawngte mithmuhah Pathian sork\u00e2r chu a dik a, A d\u00e2n chu a \\\\ha famkim a ni tih hi lant\u00eer a lo \\\\\u00fbl ta a ni. Lei leh v\u00e2n \\\\hatna zawngtu ni-\u00e2wm takin a int\u00e2rlang a. Helna kawng zawha thuneihna chan tumtu ze dik tak leh a tum tak hi mi tinin chiang taka hriat t\u00fbr a ni. A hnathawh khawlo takina a ze dik tak a rawn hailan vek theih n\u00e2n a hn\u00eanah hun p\u00eak rih a ni. V\u00e2nrama lungrual lohna, amah ngeiina a \\\\an chhuah chu, Pathian d\u00e2n leh sork\u00e2rna v\u00e2ngah a puh hlauh va. Thil \\\\ha lo tinr\u00eangte hi Pathian sork\u00e2r rawn puak chhuahah a puh fai vek mai a ni. Chutichung chuan Jehova thuruatte tihngheh tumah a inchh\u00e2l thei reng bawk a. Chuv\u00e2ngin a thiltih tum tak leh Pathian d\u00e2nte chu a tum angin thl\u00e2k lo-ni ta se, eng ang chiahin nge thil a lo awm d\u00e2wn tih chu, hmuh theiha a lant\u00eer a lo \\\\\u00fbl ta a ni. Ama thiltih v\u00eakin thiam loh a chant\u00eer d\u00e2wn. A t\u00eer a\\\\ang r\u00eangin Setana chuan helah a inruat lo va, mahse humtu a nihzia chu lei leh v\u00e2n pumpui hian an la hmu d\u00e2wn a ni. V\u00e2nrama han awm ve reng mi a ni lo tih a lan fiah tirh lai pawh kh\u00e2n Finnaa Khata chuan Setana chu a tiboral mai lo. Pathian chuan hmangaihna av\u00e2nga rawngb\u00e2wlna chauh a pawm theih av\u00e2ngin, A thil siamten A thu an awina chhan chu A r\u00ealdikna leh \\\\hatna an hriatfiah av\u00e2ng a ni a. V\u00e2na mite leh khawv\u00eal danga ch\u00eangte chuan sual leh a rah chu suangtuah pawh an suangtuah ve thei rih lo va, chutih lai chuan Setana chu tihboral ni ta sela chuan Pathian","SUAL |OBUL 499 zahngaihna leh r\u00ealdikna chu an hmu thei lo vang. Chawplehchilha nuai bo nghal mai ni sela chuan, hmangaih v\u00e2ng ni lovin hlauh v\u00e2ng z\u00e2wkin Pathian rawng an b\u00e2wl mai ang; bumtu hnathawh rah leh helna thlarau pawh tihchimih vek a ni bawk hek lo vang. Sual hi a lo puitling hmasa zet t\u00fbr a ni. Kumkhaw tlaitluana Pathian ram zawng zawng \\\\hatna t\u00fbrin, Setana ze dik tak tihlan chianna a awm t\u00fbr a ni a, Pathian sork\u00e2r a h\u00eakna chu fiah taka an hmuh theih n\u00e2n leh, Pathian felna leh zahngaihna leh A lan d\u00e2n danglam theih lohzia chu rinhlelh rual lohva a lan fiah n\u00e2n sual a lo puitlin zet chu a \\\\\u00fbl a ni. Sual awm d\u00e2n leh sual rah r\u00e2pthl\u00e2kzia hriatt\u00eerna hlun at\u00e2n, Setana helna chu chatuan thleng pawhin, v\u00e2n leh khawv\u00eal t\u00e2n zirt\u00eerna a ni tawh ang. Setana duh d\u00e2n anga awmnain rah a rawn chhuah - mihringte leh v\u00e2ntirhkohte chungahte pawh lo lang hi - Pathian sork\u00e2rna hn\u00e2wlna rah chu engnge ni tih lant\u00eertu an ni. Pathian sork\u00e2rna leh A d\u00e2nah hian A thilsiam zawng zawngte t\u00e2na \\\\hatna t\u00fbr chu a inhl\u00e2wm kh\u00e2wm a ni tih lant\u00eertu pawh an ni bawk. Chutichuan he helna r\u00e2pthl\u00e2k tak mai lo chhuak ta hi, mi thianghlim zawng zawngte t\u00e2n, bawhchhiatna thuah buma an awm lohna t\u00fbr leh, thil sual tihna lakah leh hremna laka an him theihna t\u00fbra anmahni v\u00eanghim rengtu t\u00fbr a ni. Helna chawk chhuaktu ropui tak chuan v\u00e2na inhnialnaah chuan a t\u00e2wp thlengin thiam a inchant\u00eer z\u00eal a. Amah leh a lama \\\\ang zawng zawngte chu v\u00e2n hmun nuam a\\\\anga hnawh chhuah t\u00fbr an ni tih thu puan a nih a\\\\angin hel hotupa ber chuan Siamtu d\u00e2n do hi a tum nghet lehzual ta a ni. T\u00fbn hm\u00e2 lama a lo sawi fo tawh \\\\h\u00een angin, v\u00e2ntirhkohte hian khuahkhirhna an mamawh lo va, an duh ang anga an awm hi phalsak an ni t\u00fbr a ni, chu chuan dikna lamah a hruai z\u00eal ang, tiin a \\\\ang tlat a. Pathian d\u00e2n chu an zal\u00eanna d\u00e2ltuah a puh a, d\u00e2n tihbo chu a tum a ni tih a puang a; chutichuan, khuahkhirhna a\\\\anga tihzal\u00ean an nih hunah chauh v\u00e2n mipuite chu dinhmun s\u00e2ng leh khawsak d\u00e2n duhawm z\u00e2wka nunnaah chuan an l\u00fbt thei ang, tih a puang a. Lungrual takin Setana leh a lam \\\\angte chuan an helna chhan chu Krista chungah an bel a, zilhhau ni lo ila kan hel tawp nang, an"]
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682