["500 INDONA ROPUI ti th\u00ean a. Chutianga luhlul chhuah chuan rinawm lo an nihna chu an hum tlat a, an tih theih ngai loh t\u00fbr Pathian sork\u00e2r lehthal an tum a. Lal rawng takin pawi khawih nei lo a n\u00eak ch\u00eap anga insawiin Pathian sawi chhe zawng ngatin an \\\\awng z\u00eal a, chuv\u00e2ngin hel hotupa leh a lama \\\\angte chu an vaiin v\u00e2n ata hnawh chhuah an lo ni ta a ni. V\u00e2na helna \\\\an chhuaktu v\u00eak chuan leiah pawh helna a rawn chawk chhuak leh ta a. V\u00e2n mite z\u00eenga a thawh d\u00e2n ang bawkin a ni, mihringte z\u00eengah pawh Setana chuan a la thawh zui z\u00eal ni. He thlarau hian awi lo fate chungah t\u00fbnah hian ro a r\u00eal m\u00eak a, ch\u00fbng awi lo fate chuan Setana ang bawkin Pathian d\u00e2n khuahkhirhna chu \\\\hiat an tum a, chu d\u00e2n bawhchhiatna chuan zal\u00eanna rawn pe t\u00fbr angin an zirt\u00eer a. Sual zilhna hian huatna leh dod\u00e2lna rilru a la chawk chhuak ta z\u00eal a ni. Pathian hn\u00ean a\\\\anga inr\u00e2lrinna thuchahin chhia leh \\\\ha hriatna a rawn khawih hian, mahni thiam inchant\u00eer t\u00fbr leh an sualnaa lainatpui t\u00fbrin Setana chuan mite a hruai z\u00eal a. An dik lohnate siam \\\\hat aiin Zilhtu epz\u00e2wngin thinurna an chawk chhuak a. Mi fel Abela hun a\\\\anga kan hun thleng hian, sual huaa dem ngamtute chungah chuan huatna thlarau chu lant\u00eer a la ni ta z\u00eal a ni. V\u00e2na a tih d\u00e2n \\\\hin ang bawkin Setana chuan Pathian chu nunr\u00e2wng tak, a lalna pawh lalna kh\u00e2 anga mite ngaiht\u00eerin, lei mihringte chu Setanan sualnaah a hruai l\u00fbt z\u00eal a. A sual hnathawhah chuan a hlawhtling hl\u00ea z\u00eal a, mihring tl\u00fbkna chhan pawh, Pathianin dik lo taka khuahkhirhna d\u00e2n a siam v\u00e2ng a ni e, tiin a sawi a, chu chu amah ngei pawh helt\u00eertu niin a sawi. Nimahsela Chatuan Mi chuan a nungchang chu hetiangin a puang: \u201cLalpa chu, Lalpa chu, Pathian lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak, thin nel tak, ngilneihna leh thutak ngah, mi s\u00e2ng tam tak chunga khawngaihna lant\u00eer \\\\h\u00een, khawlohna te, bawhchhiatna te, suahsualna te ngaidam \\\\h\u00een; thiam lova ruatte chhuah mai ngai lo,\u201d tiin (Exodus 34:6, 7). V\u00e2n a\\\\anga Setana hnawh chhuah a nih kh\u00e2n Pathian chuan A dikna chu a puang a, A lal\\\\hutthleng ropuina pawh a vawng zui z\u00eal a. Nimahsela he v\u00e2ntirhkoh kal sual bumna av\u00e2nga mihringte an lo tl\u00fbk kh\u00e2n, suala tl\u00fbte chhandamna t\u00fbra A Fapa mal neih chhun","SUAL |OBUL 501 rawn pein, A hmangaihna chu A rawn t\u00e2rlang ta a, chu tlannaah chuan Pathian nungchang chu a lang chiang a ni. Tin, kraws ropuina leh thiltihtheihna hian, Pathian sork\u00e2r kalha V\u00e2rparha h\u00eakna chu thutaka innghat a nih lohzia, lei leh v\u00e2na mi zawng zawngte hn\u00eanah chiang takin a lant\u00eer a ni. Chhhandamtun leia rawng A b\u00e2wl chh\u00fbnga Krista leh Setana inbeihnaah hian, bumtu mizia chu hailan a ni ta. V\u00e2na v\u00e2ntirhkohte leh Pathian laka rinawm khawv\u00eal dang zawng zawngtena Setana an lainatna chu, eng dang zawng ai pawhin, nun r\u00e2wng taka khawv\u00eal Tlantu a dona hian, a timit hneh ber mai. Kristan chibai a b\u00fbk t\u00fbr a ni, tia Setana ngiatna te, tl\u00e2ng s\u00e2ng takah leh biak in chh\u00eep zuma a hruai chhoh va, chuta \\\\anga zuang thla t\u00fbra a thl\u00eamna te, Krista kalna apianga chh\u00fbn z\u00e2n zawma kal ve z\u00eal chapo t\u00fbra a thl\u00eamna te, Krista hmangaihna hnar t\u00fbra mipuite leh puithiamte thinlung a chawh thawhna te leh, \u201cKhengbet rawh! Khengbet rawh! \u201c tia auna te chuan Pathian ram zawng zawng chu mak tihna leh thinurnain a tikhat a. Khawv\u00ealin Krista a hnarna chhan chu Setana v\u00e2ng a ni ber. Chhandamtu zahngaihna leh hmangaihna te, A mi khawngaihna duhawm takte chu khawv\u00eal hn\u00eana Pathian nungchang t\u00e2rlangtu an ni tih a hriat av\u00e2ngin, sualna lalpa chuan a thiltihtheihna leh verv\u00eakna zawng zawng chu Isua tihboral tum n\u00e2n a hmang vek a. Pathian Fapa puala awm zawng zawng chu Setana chuan a chuhpui z\u00eal a, Chhandamtu nun chu tuarna leh lungngaihnaa tikhat t\u00fbrin mihringte a hmang a. Isua hna tihbahlahna t\u00fbra bumna leh d\u00e2wt a hman te, thuawi lohna fate hmanga huatna a lant\u00eer te, t\u00fbm\u00e2 tluk rual lohva \\\\haa Nunga a h\u00eakna chimawm tak te chu, phuba l\u00e2k ch\u00e2kna thinlung chh\u00fbngril tak a\\\\anga lo chhuak vek a ni. \u00cets\u00eekna leh chapona mei inkh\u00e2wl kh\u00e2wm, huatna leh phuba 1\u00e2kna chu Pathian Fapa chungah, Kalvariah kh\u00e2n a lo alh chhuak ta a, v\u00e2n mipui zawng zawngte chuan, a r\u00e2pthl\u00e2k lutuk av\u00e2ngin, ngawi rengin an thl\u00eer \\\\hup mai a ni. Inthawina ropui tak chu hlan a nih hn\u00fb chuan, A d\u00eelna: \u201cKa pa, nangin kei mi p\u00eakte hi ka awmnaa ka hn\u00eana awmah ka duh,\u201d tih hi Pa hn\u00ean a thlenpui zet hm\u00e2 chuan, v\u00e2ntirhkohte chawimawina pawh hnar rihin, chung lamah hian a chho ta a (Johana 17:24).","502 INDONA ROPUI Chutah hmangaihna leh thiltihtheihna sawi s\u00ean rual loh n\u00ean chh\u00e2nna chu Pa lal\\\\hutphah a\\\\ang chuan a lo chhuak a: \u201cPathian v\u00e2ntirhkohte zawng zawng pawhin Amah chibai b\u00fbk rawh se,\u201d tiin (Hebrai 1:6). Isuan sual kaidum chhet\u00ea pawh a nei lo. A tl\u00e2wm n\u00eete a kin ta a, A inhlanna a kim ta bawk a, hming dang zawng aia hming chungnung ber A hn\u00eanah p\u00eak a ni ta a ni. T\u00fbnah zet chuan Setana sualna chu, chhuanlam siam t\u00fbr awm miah lovin, a lang fiah ta. A nungchang dik tak, tualthattu leh mi dawthei a nihna pawh, amah ngeiin a rawn tilang fiah ta. A thuhnuaia a dah lei mite chunga ro a r\u00ealna thlarau v\u00eak hi, phalsak ni selang chuan, v\u00e2n mite rahbeh n\u00e2n pawh hman a duh a ni. Pathian d\u00e2n bawhchhiatnain zal\u00eanna leh dinhmun duhawm tak a rawn thlen ang tih hi a \\\\an tlatna a ni fo va, mahse bawi nihna hniam tak leh suala tl\u00fbkna chauh a thlen z\u00e2wkzia chu a lo lang ta. Pathian nungchang leh sork\u00e2r kalha Setanan d\u00e2wt thua a h\u00eaknate chu an nih ang takin thai lan a ni ta a. Pathianin A thil siamten A thu awi t\u00fbr leh A hn\u00eana intul\u00fbt t\u00fbra A duhna hi a inchawimawi duh v\u00e2ng mai a ni, tiin Setanan a lo sawi tawh \\\\h\u00een a. Tin, mi dang zawng zawng mahni inphatna nei t\u00fbrin A ph\u00fbt lui a, mahse Amah ngeiin mahni inphat leh inhlan a peih si lo, tiin Siamtu chu a puh bawk a. Nimahsela, engkim chunga Ror\u00ealtu chuan, suala tlute chhandam n\u00e2n, hmangaihna av\u00e2nga inhlanna ropui ber chu a rawn siam lang ta a. \u201cPathianin Kristaah chuan khawv\u00eal hi amah n\u00ean inremin a siam ta,\u201d (2 Korin 5:19). Chawimawina leh chungnunna a duh avanga sual lo luhna t\u00fbra Setanan kawng a hawn lai chuan, Krista chu sualna tibo t\u00fbrin, thih thlenga rinawmin a inngaitlawm a. Tichuan, Pathianin helna a tenzia chu tihlan a ni ta a. Mihringte tlan n\u00e2n leh Setana thiam loh chant\u00eerna chungch\u00e2nga Pathian r\u00ealdikzia pawh v\u00e2n mi zawng zawngten an hmu ta. V\u00e2rparha chuan Pathian d\u00e2n hi danglam thei lo a nih a, chu d\u00e2n bawhchhiat v\u00e2nga hremna pawh chu hn\u00e2wl bo theih loh a nih bawk si chuan, d\u00e2n bawhchhetu zawng zawngte chu Pathian duhsakna dawng tawh ngai lo t\u00fbra chatuana thiam loh chant\u00eer an ni t\u00fbr a ni, tiin, \\\\an a","SUAL |OBUL 503 khawh leh ta a. Suala tlu mihringte chu tlan chhuah leh rual lohvin am\u00e2 saseh liau liau an ni vek tawh, tiin a \\\\ang bawk a. Nimahsela Krista thihna hi suala tlute tlan n\u00e2n a ni a. V\u00e2rparha \\\\anfung pheh thl\u00e2ksak hlauhtu a ni. Bawhchhiatna av\u00e2nga hremna chu Pathian tluka awm chungah chuan a tla tawh a, Krista felna pawm t\u00fbrin mihring chu a lo zal\u00ean ta a, Pathian Fapain A hneh t\u00fb ang bawkin, Setana thiltihtheihna chu sual simna leh thuhnuairawlhnain a hneh thei ta a ni. Chutichuan Pathian chu A dikin a fel a, Isua ringtu zawng zawngte thiam chant\u00eertu pawh a ni. Mihringte tlan t\u00fbra tuar t\u00fbr leh thih ringawt hi Krista lo kal chhan a ni lo va, d\u00e2n tiliana tizahawm t\u00fbra lo kal a ni bawk a ni. Tin, he leia mi ch\u00eangten d\u00e2n hi an zah t\u00fbr anga an zah n\u00e2n mai ni lovin, khawv\u00eal dang zawng zawngte hn\u00eanah pawha Pathian d\u00e2n chu danglam thei lo a nihzia kawhhmuh t\u00fbr pawhin a ni bawk. D\u00e2nin a ngiatte hi suan sawn mai theih ni selang chuan d\u00e2n bawhchhiatna lak ata tlanna siam t\u00fbrin Pathian Fapain A nun a p\u00eak a \\\\\u00fbl lo vang. Krista thihna hian d\u00e2n a danglam theih lohzia chu a rawn lanfiaht\u00eer a ni. Suala tlute tlan t\u00fbra Pa leh Fapa inhlanna neiht\u00eertu, hmangaihna t\u00e2wp nei lo hian Pathian ram zawng zawng hn\u00eanah, felna leh zahngaihna hi Pathian d\u00e2n leh sork\u00e2r innghahna lungph\u00fbm an ni tih a lant\u00eer - chu chu tlanna chauh lo chuan a lant\u00eer thei lo. Ror\u00ealna chu hlen a nih hunah, sual hian lo awm chhan \\\\ha a neih lohzia a lang tawh ang. Khawv\u00eal zawng zawnga Ror\u00ealtu chuan Setana hn\u00eanah, \u201cEng vangin nge ka laka i hel a, ka khua leh tuite min rawksak?\u201d tia A chh\u00e2l hunah chuan, sual \\\\an chhuaktu chuan chhuanlam han siam t\u00fbr r\u00eang a nei lo vang. K\u00e2 tinr\u00eang tihchipin a awm ang a, helho zawng zawngte chu an dang hiau vang. Kalvari kraws hian, d\u00e2n danglam theih lohzia a puan b\u00e2kah, sual man thihna a nihzia khawv\u00eal zawng zawng hn\u00eanah a puang bawk a ni. Kraws l\u00eara Chhandamtu hnuk chah d\u00e2wna, \u201cA kin ta,\u201d a tih kh\u00e2n Setana thihna d\u00e2r chu a ri ve nghal a ni. Chumi rual chuan inhnialna ropui lo kal z\u00eal t\u00e2wpna t\u00fbr pawh r\u00eal fel a ni nghal a, sual tihbo hlenna t\u00fbr pawh tihfel chian a ni ta bawk. Pathian Fapa chuan","504 INDONA ROPUI thihna kawngkh\u00e2r chu a pal tlang ta, \u201cthihnain thihna thuneitu (chu chu Diabola a ni) a tihboral theihna t\u00fbrin.\u201d (Hebrai 2:14). Inchawimawi a duhna lian tak chuan V\u00e2rparha chu h\u00eang thute hi a sawi chhuaht\u00eer ta a nih kha: \u201cV\u00e2nah ka chho vang a, Pathian arsite chung lamah khian ka lal\\\\hutphah ka chawi s\u00e2ng ang. . . . Chungnungbera ang maiin ka awm ang,\u201d tiin. Pathian chuan, \u201cMei ka chhuah, i chung ata, a kang ral che, leiah vaivutah ka chant\u00eer che.... I awm ngai r\u00eang r\u00eang tawh lo vang le,\u201d tiin, a puang ve thung a ni (Isaia 14:13, 14; Ezekiela 28:18, 19). \u201cNgai teh u, ni chu a lo thleng e, rawhtuina mei angin a k\u00e2ng a ni; mi chapo zawng zawngte leh sual titu zawng zawngte chu buhp\u00e2wl an ni ang: chu n\u00ee lo thleng chuan anmahni a kang ang; zung leh z\u00e2r chenin a zuah lo vang, sipaihote Lalpa chuan a ti,\u201d (Malakia 4: 1). Pathian ram zawng zawngte chu sual leh a rahte an nih anga hmutute an ni tawh ang. Sual tihchimihna, a t\u00eerah tihngh\u00e2l ni sela v\u00e2ntirhkohte t\u00fbna \\\\ihbaiawm leh Pathian d\u00e2n tizahawm lotu ni thei mai t\u00fbr chuan, Pathian hmangaihna a lan fiaht\u00eer tawh ang a, an thinlunga A d\u00e2n vawnga, A duhz\u00e2wng tih duhtu, v\u00e2n leh khawv\u00eala mi zawng zawngte hm\u00e2ah A ropuina chu tihngheh a ni tawh ang a, sualna a awm tawh ngai lo vang. Pathian thuin, \u201cHrehawm vawi hnihna a thleng lo va,\u201d a ti (Nahuma 1:9). Pathian d\u00e2n, Setanan b\u00e2wih ngh\u00e2wngkawla a lo puh chu, zal\u00eanna d\u00e2n angin chawimawi a ni tawh ang. Pathian finna leh hmangaihna chuan t\u00e2wp a nei lo va, teh s\u00ean rual lah a ni hek lo tih chiang taka lo hmu tawh, Pathian thilsiamte chu, Pathian hn\u00eana an rinawmna lak a\\\\angin kaihher an ni tawh ngai lo vang.","505 BUNG 30 MIHRING LEH SETANA INHM\u00caLM\u00c2KNA (ENMITY BETWEEN MAN AND SETAN) N\\\" ang leh hmeichhia hi ka indot\u00eer ang che u a, i thlahte leh a thlahte pawh ka la indot\u00eer bawk ang; ch\u00fb mi chuan i l\u00fb A la tithitling ang a, nangin A keartui i la tithitling ang,\u201d (Gen- esis 3:15). Mihring tl\u00fbk hnua Setana chunga Pathian thupuan chhuah chu hrilhl\u00e2wkna a ni bawk a, a t\u00eer a\\\\anga hun t\u00e2wp thleng a huap a, leia mihring chi lo piang chhuak zawng zawngte chu, indona ropui taka an tel ve t\u00fbrte a lo ent\u00eer l\u00e2wk a ni. Pathian chuan, \u201cKa indot\u00eer ang,\u201d A ti a. He indona hi a hringhr\u00e2nin beih a ni lo. Mihringin Pathian d\u00e2n a lo bawhchhiat kh\u00e2n, a nunphung a lo sual ta a. Setana duh d\u00e2n remin a lo nung ta a. Chutah chuan a hringhr\u00e2nin mi sual leh sualna tichhuaktu ink\u00e2rah indona a awm lo. Kal sualna av\u00e2ngin an pahnihin sual an ni ve ve mai a ni. A tih d\u00e2n z\u00e2wm zui t\u00fbra mi dangte lainatna leh puihna a hmuh chauh loh chuan, kal sualna chu a ch\u00e2wl ngai lo. Hetih av\u00e2ng hian vantirhkoh tlute leh mi sualte chu an inzawm nghet tlat a. Pathian chu inrawlh hlauh lo phei sela chuan, Setana leh mihringte chu v\u00e2n do t\u00fbrin an inf\u00e2wk kh\u00e2wm ang a, Setana huat a hn\u00eakin, mihring thlah pumpui chuan Pathian an do vang. V\u00e2ntirhkohte chu a helt\u00eer ta angin, v\u00e2n sork\u00e2r a donaa puib\u00e2wm t\u00fbrin mite chu Setanan a thl\u00eam a. Krista an huatna lam thuah chuan, Setana leh v\u00e2ntirhkoh tlute chu an inlungrual a; thil dang zawng zawngah inrem lohna nei mah se, v\u00e2n leh khawv\u00eal Ror\u00ealtu dod\u00e2lin, an inkungkaih \\\\h\u00eam a. Mahse Setanan amah leh hmeichhe ink\u00e2rah leh, a thlahte leh hmeichhe thlahte ink\u00e2rah indona awm t\u00fbr thu sawi a hriat chuan, mihring nihphung tichhe t\u00fbra beihna chu tihbuai a nih t\u00fbr leh engemaw hmangin mihring chu a thuneihna d\u00e2l t\u00fbrin tihchak a ni d\u00e2wn tih a hria a.","506 INDONA ROPUI Thihna leh nunna thua sual leh \\\\ha inbeihnaah vantirhkohte chuan mihringte chu kawng kawhhmuhin an dinchilh reng \\\\hin.","MIHRING LEH SETANAINHMELM\u00c2KNA 507 Mihringte chu, Krista av\u00e2nga Pathian hmangaihna leh zahngaihna changtu an nih av\u00e2ngin, Setanan hnamte a huatna chu a lo ling a. Mihringte chu Pathian zah lohna neiht\u00eerin, Pathian thil ruahman leh A kut chhuakte chu nuai bo leh tihbawlhhlawha, mihring tlanna chu tlawlht\u00eera, v\u00e2nah lungngaihna awmt\u00eera, leiah hian chungpikna leh \\\\iauna thlent\u00eer a tum a. Tichuan h\u00eang thil \\\\ha lo zawng zawngte hi Pathianin mihring A siam v\u00e2nga lo awm niin a sawi a. Mihring thinlunga Setana do duhna lo awm hi Krista zahngaihna v\u00e2ng a ni a. Hemi rilru tithartu zahngaihna leh thiltihtheihna tihthar lehna lo chuan, mihring chu Setana sal man a ni reng ang a, b\u00e2wih, a pu duhz\u00e2wng ti t\u00fbra inpeih reng chu a ni z\u00eal ang. Mahse thinlunga d\u00e2n thar chuan t\u00fbn thlengin remna awmnaah buaina a siam a. Krista thiltihtheihna p\u00eak chu hmangin mihring chuan mi sual leh d\u00e2n kalhtu chu a dodal thei. Tupawh sual hmangaih lova lungten z\u00e2wk leh chh\u00fbng lama rilru tichhetu ch\u00e2kna dod\u00e2la hnehtu apiangin, chung lam kaihhruaina hman a nihzia an t\u00e2rlang a ni. Krista Thlarau leh Setana thlarau ink\u00e2ra hnialkalhna awm chu, khawvelin Krista a hmuh kh\u00e2n, mak taka tihlan a lo ni ta. Judaten Isua an hnarna chhan kha khawv\u00eal hausakna te, ropuina te, zahawmnate nei lova A lo lan v\u00e2ng a ni ber lo. P\u00e2wn lam tlakchhamna phuhr\u00fbkna aia nasa z\u00e2wk thiltihtheihna A neih chu an hmu reng a. Mahse Krista f\u00eemna leh thianghlimna chuan Pathian ngaisak loten Amah an huatna chu a tichhuak a. Mahni inphatna leh sual tel lova A nunna chu, mipui chapo tak, tisa ch\u00e2kna sual \u00fbmtute t\u00e2n zilhna awm reng chu a ni. Hei hi a ni, Pathian Fapa chunga huatna tichhuaktu chu. Setana leh a tirhkoh sualte chu, mi sualte n\u00ean an \\\\ang tl\u00e2ng a. Kal sual zawng zawngte chuan thutak thupui Humtu chu an phiar a. Chu inhm\u00ealm\u00e2kna chu Krista chunga an tilang ta ang kh\u00e2n, A zuitute chungah pawh an tilang a. Tupawh sual nungchang tuitang lo chu hmua, chung lam chakna ringa thl\u00eamna do apiangin, Setana leh a mite thinurna an chawk chhuak ngei ngei d\u00e2wn a ni. Thutak bulpui thianghlim huatna leh a zuitute sawis\u00ealna leh tihduhdahna hi, sualna leh mi sualte an awm chh\u00fbng chuan a reh lo vang. Krista zuitute leh","508 INDONA ROPUI Setana rawngb\u00e2wltute chu an inrem thei lo. Kross dod\u00e2lna chu a la t\u00e2wp rih lo. \u201cTupawh, Krista Isuaa Pathian ngaihsaka awm tum apiangin tihduhdahnate an tuar bawk ang,\u201d (2 Timothea 3:12). Setana thawhpuitute chuan a kaihhruaina hnuaiah a thiltihtheihna tinghet t\u00fbr leh, Pathian sork\u00e2rna kalhz\u00e2wnga a ram din t\u00fbrin an la thawk m\u00eak z\u00eal a ni. Hetiang thila Krista zuitute bum t\u00fbr leh, an thu\u00e2wihna laka h\u00eep bo d\u00e2n kawng an zawng reng a. An hruaitupa ang bawkin, Pathian thu an ngaisualin an tichingchiv\u00eat a. Setanan Pathian a mawhchhiat angin, am\u00e2 t\u00e2na thawktute pawhin Pathian mite chu sawichhiatna an zawng a. Krista tihlumtu thlarau kh\u00e2n Amah zuitute tiboral t\u00fbrin mi sualte a chawk tho va. H\u00eang zawng zawng hi hrilhl\u00e2wkna hmasa berah tihlan vek a ni a, \u201cNang leh hmeichhia hi ka indot\u00eer ang che u a, i thlahte leh a thlahte pawh ka la indot\u00eer ang,\u201d tiin. Hei hi hun t\u00e2wp thlengin chhunzawm a ni ang. Setanan a mite zawng zawng a pun a, a thiltihtheihna zawng zawng chu indo n\u00e2n a hmang a. Engati nge nasa z\u00e2wka dod\u00e2l a hlawh loh? Engati nge Krista sipaite chu an mutthl\u00fbk a, thil an ngaihven loh? - Krista n\u00eana inzawmna tak tak an neih loh v\u00e2ng leh A Thlarau an chan loh v\u00e2ng mai a ni. An Hotupain sual a huat leh a hn\u00e2wl angin, an huain an hnawl ve lo. Kristan a tih angin sual do tumna an nei lo va. Sual sualzia leh huatthlal\u00e2kzia lah an hre hek lo. Thimna lalpa nungchang leh thiltihtheihna hre lovin an mit chu tihdel a ni a. A thiltihtheihna leh mi tihchhiat a duhna te, Krista leh A kohhrante a dona nasatzia te chu an hriat tl\u00eam \u00eam av\u00e2ngin, Setana leh a hnathawhte chu huat nachang an hre vak lo a ni. He thilah hian mipui chu bumin an awm a. An hm\u00ealma chu mi thiltithei tak mai, tirhkoh sualte rilru pawh thunun thei, ruahman l\u00e2wkna fel tak leh remhre taka chein mite chu chhandama an awm loh n\u00e2na dangchat t\u00fbrin Krista chu a do a ni tih an hre lo. Kristian intite leh Chanchin |ha rawngb\u00e2wltute z\u00eengah meuh pawh, pulpitah tihpalh thila lam rik mai b\u00e2k chu, Setana chung thu sawi a kh\u00e2t hl\u00ea a ni. A thothang \\\\hatna leh a hlawhtlinna chiang \u00eam \u00eam te hi an hmuh k\u00e2n a; a verv\u00eakna","MIHRING LEH SETANAINHMELM\u00c2KNA 509 hmuh thiam harsa deuh laka zilhna chu an ngaihthah bawk a; a awm ngei a ni tih hre lo ang maiin an lang a. Miten a thil ruahmante an hriat loh laiin, he hm\u00ealma harhv\u00e2ng tak hi, englai pawhin an kawngah a awm reng a ni. In tina chh\u00fbngkaw chanvo p\u00eang hrang hrangah te, kan khawpui kawtthl\u00ear tinah te, kohhranah te, hnam ror\u00eal kh\u00e2wlah te, ror\u00eal dikna hmunah te, kua hreuhvin, ti-chi-aiin, bumin, hruai bovin, hmun tinah mipa hmeichhia leh naupangte thlarau leh taksa te tibuaiin, chh\u00fbngkuate tidarhin, huatna chi te, elrelna te, inbeihna te, sork\u00e2r pawisawina te leh tualthahna te a tuh a. Kristian khawv\u00eal lahin h\u00eang thilte hi Pathian ruat leh, thil lo awm ngei t\u00fbrah an ngai maiin a lang si a. Khawv\u00eal a\\\\anga tihrangtu daidanna chu tichhiaa Pathian mite hneh theih d\u00e2n Setanan a zawng reng a. Ring lo mite n\u00eana ink\u00fbngkaihna neih khap tlat chu an tawn luih av\u00e2ngin, hman lai Israelte chu sualah hruai luhin an awm a. Chumi ang chiahin t\u00fbn lai Israelte pawh hi hruai bovin an awm ve. \u201cKrista, Pathian anpui, A ropuina Chanchin |ha \u00eang chuan a chhun \u00ean theih lohna t\u00fbrin ch\u00fbngahte chuan he khawv\u00eal pathian hian ring lote rilru a tidel ta a.\u201d Krista zuitu tak tak ni lo zawng zawngte chu Setana b\u00e2wihte an ni vek a. Thinlung siam thar lohvah chuan sual hmangaihna leh","510 INDONA ROPUI chhuanlam siama sual vawn tlat duhna a awm a. Thinlung siam tharah erawh chuan sual huatna leh dod\u00e2l tlatna a awm thung a ni. Kristianten Pathian ngaihsak lo leh ring lo mite kawp an thlan hian, anmahni chu thl\u00eamnaah an int\u00e2r chhuak a ni. Hmuh theih lohvin Setana chu a inthup a, a r\u00fbk t\u00eain a bumna chuan an mitte chu a tuam a. Ch\u00fbng mite chuan anni chu an tihkhawloh theih an ring lo va; chutia nungchangah te, thusawiah te, ch\u00eat d\u00e2nah te khawv\u00eal n\u00ean an insiam rem z\u00eal lai chuan, an mit a lo del tial tial \\\\h\u00een a ni. Khawv\u00eal tih d\u00e2n rema khawsakna hian kohhran chu khawv\u00eal lamah a hruai l\u00fbt a; khawv\u00eal chu Krista lamah a hruai ngai lo. Sual pawng n\u00ealna hian sual chu a tilang tenawm n\u00eap ng\u00ea ng\u00ea \\\\h\u00een. Setana b\u00e2wihte p\u00e2wl fotu chuan an hotupa a hlauhna chu a bo thuai ang. Kan tih t\u00fbr kan tihna lamah harsatna thlenpui kan nihin, lal ror\u00ealnaa Daniela ang kh\u00e2n, Pathianin min humhim d\u00e2wn tih kan chiang t\u00fbr a ni: mahse thl\u00eamnaah kan inp\u00eak erawh chuan, rang takin emaw, muang deuhvin emaw sualah kan tlu ngei ngei ang.","511 Athu hnuaia awm inring ngai r\u00eang r\u00eang lote lakah thl\u00eamtu chu a thawk hlawhtling ber \\\\h\u00een a ni. Talent nei \\\\ha te leh lehkha thiam te hi, Pathian \\\\ihna tel lo pawha chhandamna pe thei leh, mite chu Pathian duhsakna dawnt\u00eer thei ang hrimin ngaihs\u00e2n leh chawimawi an ni a. Anmahni ngaih chuan talent leh hnam nunphung te hi Pathian thilp\u00eak a ni an ti a; mahse h\u00eangte hi sakhaw hmun pawimawha dah an nih chuan, Pathian hn\u00eana thlarau hruai hnaih a hn\u00eakin, an hruai bo z\u00e2wk a, tichuan \u00e2nchhia leh thang an lo ni mai \\\\h\u00een a ni. Engemaw chenah chuan, hawihh\u00e2wmna leh awm d\u00e2n mawi zawng zawng hi Kristaa chhuak vek a ni tih ngaihd\u00e2n hian mi tam tak a hneh a. Tihsual nasa z\u00e2wk a awm ngai lo. Hetiang \\\\hatna hian Kristian tinr\u00eang nun a cheimawi ang a, sakhaw dik tak t\u00e2n hu thiltithei tak an hmang thei d\u00e2wn si a, mahse anmahni chu Pathianah hlan thianghlim t\u00fbr an ni, a nih loh chuan sual thiltihtheihna an ni mai ang. Mi hriatna nei \\\\hate leh mi h\u00eep thei tam takte, ch\u00eat d\u00e2n khawlo ni anga lang thei lam \u00e2wn duh miah lo t\u00fbrte hi, Setana hmanraw cheimawi lek an ni \\\\h\u00een. A tihkhawlohna leh, bum hmang nungchang huh\u00e2ng nei tak leh a nungchang entawn t\u00fbr hnutchhiah chuan, Krista hnaah la hre lo leh fing lote aia hm\u00ealma hlauhawm z\u00e2wk an niht\u00eer ta \\\\h\u00een a ni. |hahnemngaia \\\\awng\\\\aina leh Pathiana innghatin, Solomona chuan, khawv\u00eal maktih leh ngaihs\u00e2n khawp hial finna a nei a. Mahse a chakna hn\u00e2r a\\\\anga a p\u00ean a, amaha a innghah t\u00e2k kh\u00e2n, thl\u00eamtu saseh mai a lo ni a. Lalte z\u00eenga fing ber hn\u00eana thiltihtheihna mak tak p\u00eak a lo nihna pawh kh\u00e2n, thlaraute hm\u00ealma \\\\angkai z\u00e2wk a niht\u00eer lekfang a ni. Chutiang thil Setanan an rilru tihdel tuma a phi ruai lai chuan, Kristiante hian, \u201cTisa leh thisen an buan lo va, lalna te leh thuneihna te, he khawv\u00eal thim chunga ror\u00ealtu te, v\u00e2n hmunahtea thlarau sualho awm chu an buan z\u00e2wk\u201d a ni tih theihnghilh suh se. Th\u00e2wk khum thua zilhna chu kum zabi tam tak liam ta a\\\\anga kan hun thlengin tihr\u00eek a ni a: \u201cNgaihven ula, fimkhur rawh u; in khingpui Diabola chu sakeibaknei r\u00fbm \\\\h\u00een angin a ei theih t\u00fbr zawngin a phi ruai \\\\h\u00een,\u201d (1 Petera 5:8). \u201cDiabola ngamthl\u00eamnate chu in do zawh n\u00e2n Pathian","512 INDONA ROPUI r\u00e2lthuam famkimin inthuam rawh u,\u201d (Efesi 6:11). Adama hun a\\\\anga kan hun thlengin, kan hm\u00ealma ropui chuan mihringte hnehchhiah t\u00fbr leh tiboral t\u00fbrin a thiltihtheihnate chu a hmang reng a. Kohhran a beihna hnuhn\u00fbng ber at\u00e2n t\u00fbnah hian a inbuatsaih m\u00eak a ni. He hm\u00ealma nunrawng, ch\u00e2wl ngai lo do t\u00fbr hian Krista zui tum zawng zawngte chu hruai an ni vek ang. Kristiante chuan Pathian \\\\ih d\u00e2n entawn t\u00fbr an zir tam poh leh, anmahni chu Setana beih t\u00fbrin an int\u00e2rlang chiang ting a ni mai. Pathian hnaa ph\u00fbr taka thawk zawng zawng, Diabola bumna hailan tuma, mite hm\u00e2a Krista t\u00e2r chhuah tumtute chu, Paulan rilru inngaitl\u00e2wm tak leh, mittui tam tak leh thl\u00eamna k\u00e2ra, Lalpa rawngb\u00e2wltute tia a sawite z\u00eengah an tel ve thei ang. Setanan a thl\u00eamna hr\u00e2ng ber leh fing verv\u00eak berin Krista chu a rawn bei a; mahse inbeihna zawng zawngah amah chu dan k\u00eer a ni vek a. Ch\u00fbng indonate chu Kristan kan aiawhin A bei a; ch\u00fbng hnehnate hmang chuan hnehtuah min siam ve thei a ni. Amah zawngtu zawng zawngte hn\u00eanah Kristan chakna A pe ang. Mi tumah hi mahni remtihna lo chuan Setanan a hneh thei lo. Thl\u00eamtu chuan rilru a thunun thei lo va, mi tumah sual t\u00fbrin a tilui thei hek lo. A tihrehawm thei a, mahse a tibawlhhlawh thei lo. Lungngaihna a tuart\u00eer thei a, mahse a tikhawlo thei lo. Krista hnehna hian sual leh Setana chu huai taka do t\u00fbrin Amah zuitute chu huaisenna A pe d\u00e2wn a ni.","513 BUNG 31 DIABOLA HMANRUA (AGENCY OF EVIL SPIRITS) Hmuh theih leh hmuh theih loh khawv\u00eal inzawmna, Pathian v\u00e2ntirhkoh rawngb\u00e2wlna leh, thlarau sualte thawhna chu, chiang takin Bible-ah t\u00e2rlan a ni a. |hen hran theih hlek lohvin mihring chanchin n\u00ean tah pawlh chiat a ni. V\u00e2ntirhkoh thianghlimte chu, \u201cChhandamna roluahtute rawngb\u00e2wlsaktu,\u201d (Hebrai 1:14) tia sawi an nih laiin, ramhuaiho (thlarau sualho) an awm rin lohna a lo lian z\u00eal a, mi tam takin mitthi tawhte thlarauvah an ngai a. V\u00e2ntirhkoh \\\\hate leh sualte an awm ve ve thu Pathian Thuin a sawi chauh pawh ni lovin, h\u00eanghote hi mihring taksa a\\\\anga kal chhuak, mitthite thlarau an ni lo tih fiahna chiang tak a awm z\u00e2wk a ni. Mihring chu siam a nih hmain, v\u00e2ntirhkohte chu an awm daih tawh a, leilung nghahchhante phum a nih lai kh\u00e2n, \\\"V\u00e2rparh arsite chu an zai khawm a, Pathian f\u00e2te zawng zawng pawh hlimin an auva,\\\" (Joba 38:7). Mihring tluk hnuin, v\u00e2ntirhkohte chu nunna thing veng turin tirh an ni a, hei hi mihring thih hm\u00e2in a ni. V\u00e2ntirhkohte chu pianphungah mihringte \u00e2ia chungnung an ni a. Fakna hla phuahtu chuan, mihring chu \\\"v\u00e2ntirhkohte \u00e2ia hnuai deuh chauha\\\" siam a ni a ti (Sam 8:5). V\u00e2n mite tamzia te, an thiltihtheihna leh ropuina te, Pathian sork\u00e2r n\u00eana an inzawmna te, leh chhandamna hnathawh n\u00eana an inkungkaihna te chu Pathian Thuin min hrilh a. \u201cLalpa chuan A lal\\\\hutphah chu v\u00e2nahte khian A tinghet a; A ram chuan engkim chungah ro a r\u00eal a,\u201d (S\u00e2m 103:19). Tin, z\u00e2wlnei chuan, \u201cLal\\\\hutphah v\u00ealah chuan v\u00e2ntirhkoh tam tak aw ka hria a,\u201d a ti (Thupuan 5:11). \u201cV\u00e2ntirhkoh chaknaa ropuite\u201d \u201cA rawngb\u00e2wltu A duhz\u00e2wng ti \\\\h\u00eentute.\u201d \u201cA thu ngaithlaa z\u00e2wm \\\\h\u00eente,\u201d chuan lalberte Lalber awmna hm\u00e2ah chuan an ngh\u00e2k \\\\huap a (S\u00e2m 103:19-21). A s\u00eenga s\u00eeng hmun s\u00eeng tam tak leh a s\u00e2nga s\u00e2ng hmun s\u00e2ng tam tak, v\u00e2n lam","514 INDONA ROPUI thuchah puangtute chu z\u00e2wlnei Danielan a hmu a (Daniela 7:10). Tirhkoh Paula chuan, \u201cChhiar s\u00ean loh,\u201d a ti a (Hebrai 12:22). Pathian tirhkohte niin \u201ck\u00e2wlph\u00ea angin an lang\u201d a, \u00eanna ropui tak neiin, chak \u00eam \u00eamin an thl\u00e2wk a (Ezekiela 1:4). Chhandamtu thl\u00e2na v\u00e2ntirhkoh hm\u00eal chu \u201cK\u00e2wlph\u00ea ang a ni a, a silhf\u00eante chu v\u00fbr anga v\u00e2r,\u201d a ni a, amah an hlauh av\u00e2ngin thl\u00e2n v\u00eangtute chu, \u201cmitthi ang maiin an awm ta a.\u201d (Matthaia 28:3, 4). Assuria lal chapo tak Senakerib-an Pathian a hauva, a sawichhiata, Israelte chu tihboral a tum kh\u00e2n, \u201cchumi z\u00e2n chuan Lalpa v\u00e2ntirhkoh chu a kal chhuak a, Assuria- hote riah hmunah chuan mi nuaikhat leh s\u00eengriat leh s\u00e2ngng\u00e2 a tihlum a (2 Lalte 19:35; 2 Chronicles 32:21). \u201cSenakerib-a sipai huaisen, hmahruaitu hotu zawng zawngte chu a tihlum a.\u201d \u201cTichuan zak tak hm\u00ealpuin am\u00e2 ram lamah a haw leh ta a.\u201d (2 Chronicles 32:21). Zahngaihna hna thawk t\u00fbrin v\u00e2ntirhkohte chu Pathian mite hn\u00eanah tirh an ni \\\\h\u00een a. Mals\u00e2wmna thutiamte n\u00ean, Abrahama hn\u00eanah te; Sodom kulh kawngk\u00e2ah, mi fel tak Lota chu, chhiatna r\u00e2pthl\u00e2k tak ata chhan chhuak t\u00fbrin; Elija hn\u00eanah, thlal\u00eara ril\\\\\u00e2m leh tuih\u00e2la a boral d\u00e2wn kh\u00e2n; Elisa hn\u00eanah, khawte tak t\u00eaah a hm\u00ealmaten an hual hnan a; Daniela hn\u00eanah, ring lo mi Lal inah chung lam finna a zawn lai leh, sakeibakneiten an seh mai t\u00fbra hnutchhiah a nih lai te; Petera hn\u00eanah, Heroda lung in thimah thah t\u00fbra t\u00e2nt\u00eer a nih lai te; Philippi khuaa t\u00e2n inah te; tuifinriatah thlipui leh ruahpui an tuar z\u00e2na Paula leh a \\\\hiante hn\u00eanah te; Chanchin |ha dawng t\u00fbra Kornelia rilru a hawnsak tur te, Jentail mikhualte hnena chhandamna thuchah nena Petera tir chhuak tur tein, chutiang chuan hun tinrengah, vantirhkoh thianghlimte chuan Pathian mite rawng an bawlsak \\\\hin. Krista zuitu tinrengte vengtu vantirhkoh ruat an ni zel a. Heng vengtu vantirhkohte hian mifelte chu mi sual thiltihtheihna lakah an hliahkhuh \\\\hin a ni. He Setana ngei hian, \\\"Joba chuan vang awm lovin Pathian a \\\\ih em ni? Amah chu a inen a, a neih zawng zawng nen, kil tinah I hung vel a ni lawm ni?\\\" a tih khan a hrechiang hle a ni (Joba 1:9, 10). Pathianin A mite A v\u00ean d\u00e2n chu fakna hla siamtu hian a tilang a, \u201cAmah \\\\ihtute chu an v\u00ealah Lalpa v\u00e2ntirhkohvin a awm chilh a, a","DIABOLA HMANRUA 515 chhan chhuak \\\\h\u00een,\u201d tiin (S\u00e2m 34:7). Chhandamtu chuan Amah ringtute chung thu sawiin, \u201cH\u00eang mi t\u00ea ber z\u00eenga pakhat pawh hi hmusit lo t\u00fbrin f\u00eemkhur rawh u; v\u00e2nah an v\u00e2ntirhkohten Ka Pa hm\u00eal an hmu fo tih ka hrilh che u hi,\u201d A ti (Matthaia 8:10). Pathian fate rawngb\u00e2wlsaktu v\u00e2ntirhkohte chuan englai pawhin Pathian an hmu \\\\h\u00een a ni. Chutiang chuan thimna lalpa bumna thiltihtheihna leh tihchhiat duhna ch\u00e2wl lo laka tar chhuahte leh, sual sipaite n\u00eana indote hi, englai pawhin Pathian v\u00e2ntirhkohten an enkawl reng tih a chiang a ni. Chumi chianna chu \\\\\u00fbl lovah tihlan a ni lo. A mite hn\u00eanah Pathianin zahngaihna leh v\u00eanhimna thutiam A p\u00eakna chhan chu, sual thiltithei tak tawh t\u00fbr an neih v\u00e2ng a ni, thawktu tam tak, tum ruh, chau ngai lo, an huatna leh thiltihtheihna hre lo emaw pawisa lo emawte chu tumah an him theih lohna chu. Thlarau sualho, a t\u00eera sual loa siamte chu pianphungah leh thiltihtheihnaah leh ropuinaah chuan t\u00fbna Pathian tirhkoh thianghlimte ang hi an ni a. Mahse suala an tl\u00fbk av\u00e2ngin, Pathian chu do t\u00fbr leh, mihringte tiboral t\u00fbrin an \\\\angrual ta a. An helnaah Setana n\u00ean \\\\angrualin, amah chawpin v\u00e2n a\\\\anga paih thl\u00e2k an ni a, khawv\u00eal hun lo kal z\u00ealah, Pathian thuneihna dovin an lo insuihkh\u00e2wm ta a ni.","516 INDONA ROPUI An \\\\an ho d\u00e2n leh an sork\u00e2r te, an p\u00e2wl hrang hrang te, an finzia leh verv\u00eakzia te, mihringte thlamuanna leh hlimna tihchhiat an tum d\u00e2n te chu Pathian lehkhabuin min hriatt\u00eer vek a ni. An awm thu leh an hnathawh hi Thuthlung hlui chanchin hian a sawi zeuh zeuh va; Krista chu he leia A lo ch\u00ean lai erawh kha chuan, thlarau sualte chuan a mak thei ang berin an awm tih an tilang \\\\h\u00een a ni. Mihringte chhandam n\u00e2na thil ruahman chu thawk t\u00fbrin Krista chu A lo kal a, Setana erawh chu, khawv\u00eal thunun tumin, a chanvo chuh tumin a lo kal thung a. Palestine ramah chauh lo chuan, khawv\u00eal hmun tinah, milem biak ch\u00eent\u00eerin a hlawhtling \u00eam \u00eam a. Thl\u00eamtu hn\u00ean lama an inp\u00eak vekna ramah tih loh chuan, mite hn\u00eanah v\u00e2n \u00eanna rawn tilang t\u00fbrin Krista chu A lo kal a. Hetah hian thuneihna pahnih chu chungnun z\u00e2wk inchuhin an inbei a. A hn\u00eana ngaihdamna leh muanna chan duh zawng zawngte chu s\u00e2wmin, Isuan A hmangaihna b\u00e2n A phar a. Thimna sipaite chuan chelh reng theihna an nei lo tih an inhria a, Krista hnathawh chu a hlawhtlin chuan, an lalpa chu a t\u00e2wp thuai d\u00e2wn tih pawh an hria. Setana chu sakeibaknei thlun ang maia thinurin, mihringte taksa leh thlarau chungah a thiltihtheihna chu hnehsawh takin a lant\u00eer v\u00eal a. Ramhuaite mihring kawchh\u00fbnga an luh d\u00e2n chanchin chu Thuthlung Tharah chiang taka ziak a ni a. Chutianga tihhrehawm mihringte chuan tl\u00e2ng hril\u00eang natna satliah an tuar a ni mai lo. An t\u00e2n A thawhsakte awm d\u00e2n chu Kristan A hre chiang \u00eam \u00eam a, ramhuaihoten an ch\u00eanchilhte pawh chu A hre vek a ni. An tam d\u00e2n te, an thiltihtheihna te leh mi tihchhiat an duhna te, Krista zahngaihna leh thiltihtheihna chanchin te chu, Pathian thu Gadarin mi ramhuai z\u00e2wl tihdam thuah tihlan a ni a. Ch\u00fbng mi \u00e2 khawngaihthl\u00e2k tak, khuahkhirh theih tawh loh, kaik\u00fbna, chilphuan thlauhva thinur v\u00eal th\u00e2wm leh, mahni innghais\u00e2a, an v\u00eala kalte pawh tir\u00e2l\\\\ia, an vak vak th\u00e2wm chuan boruak a tikhat a. An thisen chhuak leh an taksa hm\u00ealhem leh an rilru buai chu, thimna lalpa t\u00e2n hmuhnawm leh l\u00e2wmna a ni tih a lang a. A thununtu ramhuai pakhat chuan, \u201cKa hming chu nuaia a ni; tam tak kan ni si a,\u201d tiin a puang a (Marka 5:9). Rom sipaiah chuan Legion chuan 3000 a\\\\anga 5000 a huap","DIABOLA HMANRUA 517 a. Setana sipaite chu a p\u00e2wl p\u00e2wlin an inrem fel a, chumi p\u00e2wl khat chu legion aia tl\u00eam lo an ni. Isua thup\u00eakin, an mi mante chu ramhuaiten an chhuahsan a, mi p\u00e2ngngai rilru p\u00fbin, thil hriatna neiin, zaidamin Isua ke bulah thlamuang takin an \\\\h\u00fb a. Mahse ramhuaite chu vawk rual tuia zuan luht\u00eer t\u00fbra an ch\u00eat phalsak an ni a; tin, Gadarin mite chuan Isua mals\u00e2wmna ai chuan ch\u00fbng an thil hlohte chu an ngais\u00e2ng z\u00e2wk a, Tidamtu Pathian chu kal bo t\u00fbrin an ngen ta mai a. Hei hi Setana thil tih tum d\u00e2n lo lang chu a ni r\u00eang a ni. An thil hloh av\u00e2ngin Isua an dem a, an hlauhna a rawn chawk tho va, Isua thu a ngaihthl\u00e2k loht\u00eer hlawm a. Hlohna te, v\u00e2nduaina te, tuarna te hi amah leh a hnathawktute v\u00e2nga lo thlengah bel lovin, Kristiante chungah belin Setana chuan a puh ngat ngat a ni. Mahse Krista thil tumte chu tihbahlah a ni chuang lo. Hl\u00e2wkna \u00fbma sa thiang lo vulhtu ch\u00fbng Judahote zilhhau n\u00e2n chuan, ramhuaiten vawk rual an tihboral chu A phalsak a. Ramhuaite chu Kristan khap lo phei sela chuan a vawk rualte chang lo pawh, a vulhtute leh a neitute n\u00ean lam chuan dilah an pil vek ang. Zahngai thei taka A thiltihtheihna chu lant\u00eer a nih v\u00e2ng chauhvin, a vulhtute leh a neitute chu humhim an ni a. Chu b\u00e2kah, mihring leh ramsa chunga Setana thiltihtheihna r\u00e2wng tak chu zirt\u00eerten an hriat theih n\u00e2n he thil lo thleng hi phal a ni bawk. An hm\u00ealma do t\u00fbr chu an hriat theih n\u00e2n leh, a thil ruahman hmanga bum leh hneha an awm loh n\u00e2n, Chhandamtu\u2019n an hriat thiam A duh a ni. Chu lai rama mite chuan Setana phuarnate tichata, a sal mante chhuahsak t\u00fbra A thiltihtheihna chu an hmuh A duh bawk a. Isua chu Amah tak A kal sawn n\u00e2a, mak taka tihdamhote chu anmahni Tidamtu zahngaihna puang t\u00fbrin hnutchhiahin an awm a. Ent\u00eerna dangte pawh Pathian lehkhabuah ziak a ni a. Suro- Phoiniki hmeichhe fanu ramhuaiin hrehawm taka a tihbuai chu, A thu ringawtin Isuan A hnawt chhuak a (Marka 7:26-30). \u201cMi pakhat mitdel \\\\awng thei lo ramhuai man,\u201d (Matthaia 12:22); tleirawl pakhat \\\\awng thei lo, \u201cmeialhah te, tuiah te, amah tiboral t\u00fbra a tihtl\u00fbk \\\\h\u00een\u201d (Marka 9:17-27); mi \u00e2, \u201cramhuai bawlhhlawhin\u201d a sawisak \\\\h\u00een","518 INDONA ROPUI (Luka 4:33-36), Chawlhn\u00eea Kapernaum biak in reh \\\\huap mai tibuaitu, ch\u00fbngte chu Chhandamtu ngilnei chuan an zain A tidam a. A chh\u00fbng ata chhuaka, nghaisa leh tawh lo t\u00fbrin Kristan thu A pe a. Kapernauma inkh\u00e2wmhoten A thiltihtheihna ropui tak chu hmuin, \u201can zain mak an ti hl\u00ea a. Hei hi engnge ni? Thunei tak leh thiltithei takin ramhuai bawlhhlawhte thu A pe a, an chhuah t\u00e2k hi an inti hlawm a,\u201d (Luka 4:36). Ramhuai mante chu nasa taka tuar anga sawi an ni deuh ber a; chutiang b\u00e2k chu an awm lo. Thiltihtheihna chungchuang neih ch\u00e2kin, \\\\henkhatin Setana thununna an thlang \\\\h\u00een. H\u00eangho hian ramhuai dona an nei chhin lo. Chumi p\u00e2wlah chuan ai enna thlarau, - Simon Magus-a te, dawithiam Elima te leh, Philippi khuaa Paula leh Sila zuitu nula te kha an tel a. Bible zirt\u00eerna thu fiah tak leh tam takin Setana leh a tirhkohte awm chianzia a sawi pawh ring lote chu, ramhuaiten an thunun aia hlauhawm z\u00e2wk an t\u00e2n a awm chuang lo. An bumnate kan hriat loh chh\u00fbngin, ngaihtuah ph\u00e2k loh khawp hl\u00e2wkna an nei hman \\\\h\u00een; anmahni finna zai zui an rilr\u00fbk laiin, an remruatte chu an ngais\u00e2ng a. Hun t\u00e2wp kan hnaih z\u00eal hian, Setana chu bum t\u00fbr leh tichhe t\u00fbra thiltihtheihna nasa ber n\u00eana thawkin, amah (Setana) chu a awm tak tak lova rinna a theh darh chhan chu hei hi a ni. Amah leh a hnathawh d\u00e2n thup tlat hi a thil tum a ni si a. Bumtu ropui chuan a thil ruahmante kan hriat hi a thil hlauh ber a ni a. A ze dik tak leh a thil tumte a thup \\\\hat z\u00e2wk theih n\u00e2n, amah nuihsawh leh hmusitz\u00e2wnga inlant\u00eer hi a l\u00e2wmz\u00e2wng tak a ni a. Nuihzatthl\u00e2k leh tenawm tak, pian hmang nei mang lo, a chanve rannung a chanve mihring anga han ziahte hi a chaw ei tuina ber a ni a. Mi rilru fing tak leh chin hria intiten infiam n\u00e2n leh hmusit taka a hming an lam r\u00eekte hian a l\u00e2wm a. Amah chu a finna v\u00e2wrt\u00e2wpa a inkhuh tlat av\u00e2ngin, \u201cChutiang thil chu a awm tak tak em ni?\u201d tiin an z\u00e2wt nasa hl\u00ea a. A hlawhtlinna chiang tak chu, Pathian thu hriatt\u00eerna fiah ber, d\u00e2wta chant\u00eertu thurinte chu sakhuana khawv\u00ealah hian pawm a lo nihah hian a lang a ni.","SETANATHANGTE 519 Setanan chhiatna hna a thawhte, a chakna r\u00fbkte hai hawng a, mi a beihnate laka inv\u00eang t\u00fbra min ngenna te hre lote chu, a thuhnuai hmiah d\u00e2wn av\u00e2ngin, Pathian Thu chuan entawn t\u00fbr tam tak min pe a ni. Kan Chhandamtu humhimna leh chhan chhuahna leh thiltihtheihna nasa z\u00e2wkah kan innghah loh chuan Setana leh a sipaite thiltihtheihna leh elrelna chuan t\u00fbnah min tithlab\u00e2r mai thei a ni. Kan inte chu f\u00eemkhur taka kalhin, kan ro sum leh kan nunna te chu mi sual lakah kan v\u00eanghim thei a; mahse min bei rengtu tirhkoh sualho, an mi beihna laka kan chaknaa himna kan hmuh theih hauh lohte hi kan ngaihtuah zen zen lo va. Phalsak an nih vaih chuan, kan rilrute hruai p\u00eanga, tibuaia, kan taksate nghais\u00e2in, kan thil neihte leh kan nunnate hi an tiboral thei a ni. An l\u00e2wmna ber chu hrehawmna leh chhiatna thlent\u00eer hi a ni a. Pathian thil ngiatte hnialna leh, Pathianin thlarau sualho thu hnuaia A hnutchhiah thlenga Setana thl\u00eamnaa tl\u00fbk luh hi a hlauhawm a ni. Mahse Krista zuitute chu A v\u00eanhimna hnuaiah an him reng a. Anmahni v\u00eanghim t\u00fbrin v\u00e2ntirhkoh, chaknaa ropuite chu v\u00e2n a\\\\angin tirh an ni a. Pathianin A mite A humhalhna chu Setanan a t\u00e2wn tlang thei lo a ni.","520 INDONA ROPUI BUNG 32 SETANA THANGTE (SNARES OF SATAN) Krista leh Setana ink\u00e2ra inhnialna ropui, kum s\u00e2ngruk d\u00e2wn lo awm tawh chu a lo t\u00e2wp d\u00e2wn hnai ta a, Setana pawhin mihringte a thang kama awht\u00eer t\u00fbrin leh Krista rawngb\u00e2wlna chu a thl\u00e2wn mai a lo nih theih n\u00e2n t\u00fbn hma lama a thawh \\\\hin ang l\u00eatin \\\\an a khawh m\u00eak a ni. Chhandamtu dilpuina a t\u00e2wp hun - sual thawina a awm tawh loh hun thlenga thimna leh sim lohnaa mihringte chelh tlat hi a tum ber a ni. Athiltihtheihna do t\u00fbra beihna a awm hranpa lohva, khawv\u00ealah leh kohhranah hian chawlawlna a awm rih chh\u00fbng chuan, Setana hian \\\\an l\u00e2k tehchiam a tum lo, a duh anga sala a siamte a hloh hlauhawmna a awm loh av\u00e2ngin. Mahse chatuan thilte ngaihsakna a awm a, miten, \u201cChhandama awm t\u00fbrin engnge ka tih t\u00fbr?\u201d tia an rawn zawn hian, Krista thiltihtheihna er t\u00fbrin leh Thlarau Thianghlimin mite rilru a hnehna d\u00e2l t\u00fbrin \\\\an a khawh zual sauh sauh \\\\h\u00een a ni. Lalpa hm\u00e2a v\u00e2ntirhkohte an inlan n\u00ee a lo awmin, Setana pawh an z\u00eengah a tel ve, tih Pathian Thuin min hrilh a (Joba 1:6). Chatuan Lalber hm\u00e2a k\u00fbn t\u00fbr erawh chu ni lovin, mi felte dova a sual hnathawh chhunzawm z\u00eal t\u00fbr z\u00e2wkin a ni. T\u00fbn lai huna Pathian chibai b\u00fbk t\u00fbra mite an kal kh\u00e2wmnaa a tel ve z\u00ealna chhan pawh hi chu bawk chu a ni. Mita hmuh theih lohvin inthup mah se, Pathian betute rilru thunun tumin theiht\u00e2wpin a bei reng a, sipai hotu fing tak angin, rem a ruat l\u00e2wk diam \\\\h\u00een. Pathian thuhriltuin ngun taka Pathian thu a zir a hmuh apiangte hian, a thu hril t\u00fbr chu a lo chhinchhiahpui a. Thu chu hril a lo nihin, miten an man fuh lohna t\u00fbrin, a finna leh remhriatna zawng zawng hmangin, an rilru l\u00e2k p\u00eanna t\u00fbr ngawt a zawng \\\\h\u00een a. Tichuan, inr\u00e2lrinna leh zilhna mamawh zualtute chu, sum leh pai ngaihtuahna lama kal bot\u00eer d\u00e2n a thiam a, a nih loh leh, an t\u00e2na nunna thu ni ngei t\u00fbr ngaithla lo t\u00fbrin a hruai bo \\\\h\u00een a ni.","SETANATHANGTE 521 Sualna chh\u00fbmpuiin mite a tuam v\u00eal m\u00eakte Lalpa rawngb\u00e2wltuten an hmuha an lainat \u00eam \u00eamte hi Setana chuan a lo hmuhpui ve vek a. Chawlawlna te, thatchhiatna te leh engmah pawisak lohna tea mite a phuarnate chu, tihchaha a awm theih n\u00e2na \\\\hahnemngai taka Pathian khawngaihna leh thiltihtheihna an dilnate pawh a hriatpui vek bawk. Ch\u00fbng thilte av\u00e2ng chuan finr\u00e2wl a chhuah zual sauh \\\\h\u00een a ni. Hrawk s\u00fbm theih lohna lamah emaw, mahni nawmna \u00fbmna lamah emaw mite a thl\u00eam a, chu chuan an hriatnate a tichawlawl a, an t\u00e2na zir t\u00fbr pawimawh berte chu an hai ta \\\\h\u00een a ni. |awng\\\\aina leh Pathian thu zirna thlahthlam t\u00fbra a hruai theih zawng zawngte chu a t\u00e2n b\u00eal chh\u00fbnga sa mai an ni tih a hre kiau va. Chuv\u00e2ngin mite rilru bual \u00e2 t\u00fbrin thil eng engemaw a phuahchawp thar reng mai a ni. Tichuan, Setana \\\\anpuitu \\\\angkai ber berte chu Pathian ngaihsak anna nei, thutak hriat belh z\u00eal tum aia rinnaa an lungrualpui theih lohte dik lohna emaw, nungchang \\\\ha lo lai emaw hmuh chhuah ngawt an sakhuaa neite hi an ni. Ch\u00fbngte chu Setana kut tichaktute an ni a. Unaute h\u00eaktute hi an tl\u00eam lo ve. Ch\u00fbng mite chu Pathianin hna a thawh a, A rawngb\u00e2wltuten A hn\u00eana chawimawina an p\u00eak apiangte hian an lo phe ve sek z\u00eal a. Thutak hmangaihna z\u00e2wmtute thiltih te leh thu sawi te chu an lo kai-lek \\\\h\u00een a. Krista rawngb\u00e2wlnaa tui \u00eam \u00eam, ph\u00fbr \u00eam \u00eam bawk leh mahni inphat takmeuhte chu bumtute emaw, buma awmte emaw angin an sawi hlauh \\\\h\u00een a ni. Thil dik leh ropui tih duhna rilru apiang sawi bawrhb\u00e2n te, mi r\u00eal te leh mi m\u00e2wl zualte rilrua rinhlelhna chawh chhuah te hi an hna ber a ni a. H\u00eang mite hian an theih d\u00e2n kawng apiangin, thil thianghlim leh fel chu bawlhhlawh leh bumna anga mite ngaiht\u00eer an tum d\u00e2wn a ni. H\u00eang thilah hian tumah buma awm a \\\\\u00fbl lo ve. Bumtute chu t\u00fb fate nge an nih a, tunge an entawn a, t\u00fb hna nge an thawh tih chu a lang nghal mai ang. \u201cAnmahni chu an rahah in hre mai ang,\u201d tih ang kh\u00e2n (Matthaia 7:20). An ch\u00eat d\u00e2n chuan, Setana, \u201cKan unaute h\u00eaktu,\u201d thihna t\u00fbr pai, d\u00e2wt pa ch\u00eat d\u00e2n a ang si a. Bumtu ropui chuan, dik lohna leh kal sualna tinr\u00eang, a tihboral duhate ngaih d\u00e2n rem t\u00fbra zirt\u00eerna hrang hrang a lo buatsaih l\u00e2wk","522 INDONA ROPUI diama khalh l\u00fbt t\u00fbrin lam \\\\ang tam tak a nei a. Pathian hna hmas\u00e2wnna hmu duh leh chumi ruala anmahni t\u00fbna hmas\u00e2wnna neih duhtute tibahlah t\u00fbrin, piangthar lo leh rinhlelhna rilru chawk chhuak duh mi kohhrana rawn zeh luh hi Setana tum pakhat a ni. Chutiang mi, Pathianah emaw, A thu-ah emaw, rinna tak tak nei lo, thutak \\\\henkhatte p\u00e2wnlang taka pawm ve, Kristianah pawh chhiar tel ve tam tak an awm a, ch\u00fbng chuan an rin d\u00e2n dik lote chu Pathian Lehkhathu zirt\u00eerna ang maiin an rawn pu l\u00fbt \\\\h\u00een a ni. Miten engnge an rin tih hian kori a tu lo ve, tih hi Setana bumna hlawhtling tak pakhat a ni a. Thutak hian, hmangaihna av\u00e2nga pawm a nih chuan, a pawmtu chu a tithianghlim \\\\h\u00een a ni tih a hria a, chuv\u00e2ngin thutak luahl\u00e2ntu at\u00e2n zirt\u00eerna dik lo te, phuahchawp thawnthu te leh Chanchin |ha dang a zawng reng mai a ni. Pathian fate chuan zirt\u00eertu derte hi, mi sual anga en satliah mai lovin, nunna tiboral thei d\u00e2wt thute rawn pu l\u00fbttute angin an enin, an lo do tlat tawh \\\\h\u00een a. Elija te, Jeremia te leh Paula te pawh kh\u00e2n, Pathian thu a\\\\anga mi hruai p\u00eangtute chu khauh takin, z\u00e2m miah lovin an do tlat tih kan hria. H\u00eang thutak humtu mi thianghlimte hian, sakhaw thurin dik neih a pawimawh lo ve, tia l\u00e2p taka zirt\u00eerna r\u00eang r\u00eang chu an bengkh\u00e2wn duh ngai lo a ni. Pathian Lehkhathu hrilhfiahna ngaihthl\u00e2k nuam tak, chiangkuang lo tak site leh rinna thua zirt\u00eerna inpersan tak tak, Kristiante z\u00eenga kan hmuhte hi, thutak hriat kawnga m\u00ee rilru tibuai t\u00fbra hm\u00ealmapa hnathawh vek a ni a. Kristian kohhran z\u00eenga in\\\\henna leh inrem lohna tam takte hi, ngaih d\u00e2n \\\\henkhat hum tuma Pathian thu hman sualna tl\u00e2ngl\u00e2wn tak a\\\\anga lo awm an ni deuh ber. Mi tam takin, thinlunga inngaitl\u00e2wma, Pathian duhz\u00e2wng hriatna nei t\u00fbra A thu zir ngun aiin, engemaw mai mai, danglam deuh zar hmuh tumin an zawng z\u00e2wk \\\\h\u00een. An zirt\u00eerna dik lo leh Kristian nun d\u00e2n lo taka an nunna leh thiltihte an chhunzawm z\u00eal theih n\u00e2n, mi \\\\henkhat chuan Pathian Lehkhathu ch\u00e2ng tl\u00eam emaw, ch\u00e2ng chanve lek emaw, an thusawi tum n\u00eana inmil lai an thur chhuak a, han chhiar zawm z\u00eal chuan Pathian thu ch\u00e2ng an hmante sawi tum chu thil dang daih a lo ni si a.","SETANATHANGTE 523 R\u00fbl anga fingin, an tisa ch\u00e2kz\u00e2wng mil thei \u00e2wm chi, thu chhum remrumin an inhum a, chu chu mi tam takina Pathian thu an hruai kawih luih d\u00e2n chu a ni. Tin, mi \\\\henkhat dang, z\u00ealdin thiam riau an awm a, ch\u00fbngte chuan Pathian Lehkhabua ent\u00eer nei chhinchhiahna leh number-te hi an la chhuak a, Pathian Lehkha Thianghlim hi amah v\u00eak hrilhfiahtu a nihna hre chiang si lovin, anmahni l\u00e2wmz\u00e2wng rem t\u00fbrziain an hrilhfiah a, an zirtirna mumal lo tak chu Pathian Lehkhabu zirt\u00eerna angin an tl\u00e2ngaupui \\\\h\u00een. Pathian Lehkahthu hi \\\\awng\\\\aina te, inngaihtliwmna te leh zirt\u00eerna dawng duh rilru putna te awm lova zir a nih chuan, thu m\u00e2wl ber berte leh a khirh ber berte chu an tum tak a\\\\anga kaih her daih an ni ang. Pope lalna kohhrana hruaituten, an tum d\u00e2n rem thei ber bung leh ch\u00e2ng \\\\henkhatte Pathian Lehkhathu a\\\\angin an la chhuak a, anmahni remziain an hrilhfiah a, chu chu kohhran mimirte hn\u00eanah an zirt\u00eer leh chhawng a, mipuiten Pathian Lehkhabu leh thutak hre thiam t\u00fbra anmahnia Pathian Lehkhabu n\u00eana zir erawh chu an khapsak lawi si a. Pathian Lehkhabu hi, a pumin, a nih ang ang hian mite hn\u00eanah p\u00eak a ni t\u00fbr a ni. Pathian Lehkhathu, dik lo taka zirt\u00eerna dawn ai chuan, an t\u00e2n Bible zirt\u00eerna dawn loh law law a \\\\ha z\u00e2wk ang. Anmahni Siamtu duhz\u00e2wng hre duhte kaihruai t\u00fbrin Bible hi ruat a ni a. Hrilhl\u00e2wkna thu nghet tak chu mihringte hn\u00eanah Pathianin a pe a; v\u00e2ntirhkohte leh Krista meuh pawh Daniela leh Johana hn\u00eanah, thil lo thleng thuai t\u00fbrte hrilh t\u00fbrin an lo kal a nih kha. Ch\u00fbng thil, kan chhandamna at\u00e2na \\\\\u00fblte chu thup an ni lo ve. Rinawm taka thutak zawngtute kal sualt\u00eer t\u00fbr chi leh an rilru tibuai t\u00fbr chia puan chhuah an ni hek lo. Z\u00e2wlnei Habakuka hmanga Lalpan a sawi ang kh\u00e2n, \u201cInl\u00e2rna chu ziak la, a chhiartuin tlan paha a chhiar theih khawpa chiangin ... ziak rawh,\u201d tih a ni (Habakuka 2:2). Pathian Thu chu, thinlung taka \\\\awng\\\\aina n\u00eana zirtu t\u00e2n chuan a chiangin a fiah a, mi rinawm takzette chu thutak \u00eangah an lo kal ang. \u201cMi fel t\u00e2n chuan \u00eang chi thehsak a ni \\\\h\u00een,\u201d (S\u00e2m 97:11). An member- tena ro ph\u00fbm r\u00fbk anga \\\\hahnemngai taka thutak an zawn loh chuan, thianghlimnaah chuan eng kohhran mah hian, hm\u00e2 an s\u00e2wn lo vang.","524 INDONA ROPUI Serh leh s\u00e2ng nei lo khawpa thiangzau zirt\u00eerna zawmna hian hm\u00ealma bumna hmu fuh lo t\u00fbrin mite mit a tidel a, chutih lai chuan bumtu chuan a thil tum tihlawhtling t\u00fbrin a thawk mial mial si a. Bi- ble zirt\u00eernate mihring phuahchawp thila a luahlant\u00eer theih veleh hian, Pathian d\u00e2n chu hn\u00e2wlin a lo awm a, tichuan zal\u00ean inti reng chung siin kohhrante chu sual b\u00e2wiah a t\u00e2nt\u00eer \\\\h\u00een a ni. Mi tam tak t\u00e2n chuan, mi fingte thil hmuh chhuahte hi \u00e2nchhia mai a ni a. Finna chi hrang hrang leh themthiamna lama hmuh chhuahte hi khawv\u00eala \u00eanna nasa tak Pathianin a rawn thlent\u00eerna an ni a, mahse mi fing berte pawh, thil thar hmu chhuak t\u00fbra an beihnaah Pathian thua kaihhruai an nih loh chuan, thu puante leh khawv\u00eal finna inlaich\u00eenna hre t\u00fbra an zirnaah chuan an buai \\\\h\u00een. Tisa lam leh thlarau lam thila mihringte hriatna neih hian ph\u00e2k chin a nei a, chuv\u00e2ngin mi tam takin Pathian lehkhathute leh khawv\u00eal finnate hi inremt\u00eer d\u00e2n an hre pha lo. Mi tam tak chuan z\u00ealdin thil leh suangtuahna te hi thil finfiah tawh angin an pawm a, Pathian thu teh n\u00e2n, ch\u00fbng finna an vuah, finna tling si lo chu hman t\u00fbr niin an ngai (1 Timothea 6:20). Siamtu leh a kut chhuakte chu an hriat chhuah rual loh a ni a, leilung d\u00e2n hmangin an hrilhfiah thei hek lo. An hrilhfiah theih loh av\u00e2ng chuan Bible hi rin tl\u00e2k loh leh pawm tl\u00e2k lohvah an ngai ta \\\\h\u00een a ni. Thuthlung Hlui leh Thar te hi rin tl\u00e2k lohva ngaite chu Pathian a awm rin lohnaah an kal z\u00eal duh viau va, tin, thiltihtheihna t\u00e2wp nei lo chu leilung thila awmah an sawi a. An thirchakai chu an kalsan tawh av\u00e2ngin rin lohna lungpuia intauh sawk t\u00fbrin hnutchhiah an ni. Chutiang chuan mi tam tak chu rinna a\\\\anga kal sualin, Setana bumin an awm m\u00eak a ni. Mihringte hian Siamtu aia fin z\u00e2wk an tum fo \\\\h\u00een a; tin, mihringte finna v\u00eak chu chatuan pawha puan chhuah ngai loh t\u00fbr thur\u00fbk hrilhfiah tum n\u00e2n an hmang \\\\h\u00een. Pathian chanchin leh A thil tumte puan chhuaha awmte chauh hi hriat thiam tum selang chuan, Jehova ropuizia, lalzia leh thiltihtheihzia te an hmu ang a, chu mi rual chuan eng tham mah an nih lohzia an hmu thiam nghal ang a, an t\u00e2n leh an fate t\u00e2na puan chhuahah te chuan an lungawi t\u00e2wk thei ang.","SETANATHANGTE 525 Pathianin a puan chhuah loh thilte, kan hriat at\u00e2na a tih hauh lohte chhui chhuah tuma mihring rilru kalt\u00eer vak vak hi Setana bumnate z\u00eenga a hlawhtling ber pakhat a ni. V\u00e2na a hmun a ch\u00e2n t\u00e2kna chhan pawh kha hei hi a ni a. Pathian thil tum zawng zawngte a hn\u00eana hrilh vek a nih loh av\u00e2ngin V\u00e2rparha chu a lo vui ta a, a dinhmun s\u00e2ng tak chelha a t\u00e2na thawh t\u00fbr ruatte chu a ngaihthah ta a. A vuina chuan a hnuaia v\u00e2ntirhkohte thinlung chawk thovin, a tl\u00fbkt\u00eer ve ta a ni. T\u00fbnah hian mihringte rilrua vuivaina dah luh d\u00e2n leh Pathian thup\u00eak chiang takte ngaihthaht\u00eer d\u00e2n kawng a zawng reng a ni. Bible zirt\u00eerna chiang tak hi, a nih ang taka pawm duh lotuten phuahchawp thawnthu, ngaihthl\u00e2k nuam tak, an chhia leh \\\\ha hriatna pawh tireh thei chu an zawng reng a. Inngaihtl\u00e2wmna te, inphatna te leh thlarau lam thiltea inzirt\u00eerna te a tl\u00eam zawh poh leh, mi l\u00e2wm an hlawh ting mai a ni. H\u00eang mite hian an tisa ch\u00e2kz\u00e2wng rawng an b\u00e2wl theih n\u00e2n an finna leh theihna te chu an pawt hniam a. Anmahni inteh d\u00e2na fing lutuk an nih av\u00e2ngin, thinlung inchh\u00eer ngawih ngawih chunga Pathian Lehkhathu zirna leh Pathian kaihhruaina dila \\\\hahnemngai taka \\\\awng\\\\aina an nei thei lo va, bumna laka humtu pawh nei lo an lo ni \\\\h\u00een a ni. Thinlung ch\u00e2kz\u00e2wngte pe z\u00eal t\u00fbrin Setana chu a inpeih sa reng a, tin, thutak hmunah a bumnate a dah hlauh z\u00e2wk \\\\h\u00een a. Hetiang hian a ni mihringte rilru chunga pope lalnain thuneihna a chan ni; chutiang kawng v\u00eak chu, kraws put peih loh av\u00e2nga thutak chu hnarin, Protestant-te chuan an lo zawh ve ta a. Mahni remch\u00e2nna leh p\u00e2wl d\u00e2n lam zawm duh v\u00e2nga Pathian thu thlahthlama, khawv\u00eal n\u00eana inrema awm duhte chuan, thutak aia zirt\u00eerna dem awm pawm an hmab\u00e2k tihna a ni. Thutak hnar lui tlattute chuan dik lohna chi tinr\u00eang an pawm ang a; bumna \\\\henkhatte chu haw ve hlur mah se, bumna chi dang chu i-h\u00ea lovin an pawm nghal vat si ang. Tirhkoh Paula chuan chhandama an awm theihna t\u00fbra thutak hmangaihna pawm duh lote chung thu a sawinaah chuan, \u201cChuv\u00e2ng chuan d\u00e2wt thu chu an awina t\u00fbrin Pathianin sual hnathawhna an hn\u00eanah a thlent\u00eer ang, thutak awi lova fel lohnaa l\u00e2wm z\u00e2wkte chuan thiam loh an chan vek theih n\u00e2n,\u201d tiin, a puang (2 Thesalonika 2:10-12). Hetiang anga inr\u00e2lrinna thute kan dawn","526 INDONA ROPUI av\u00e2ng hian eng ang thurin nge kan pawm ang tih thuah kan f\u00eemkhur \u00eam \u00eam t\u00fbr a ni. Bumtu ropuian a bumna hna a hlawhtlinpui berte z\u00eenga \\\\henkhatte chu, mitthi thlarau biakna d\u00e2wt thu mak tak, leh mi dawi \u00e2 thei chi zirt\u00eerna te hi an ni. \u00cang v\u00e2ntirhkoh anga inthuamin, a l\u00eante chu mi rin lohna lai takah a z\u00e2r \\\\h\u00een a. Miten Pathian Lehkhabu hi hre thiam t\u00fbrin \\\\hahnemngai taka \\\\awng\\\\aina n\u00ean zir \\\\h\u00een selang chuan, thurin dik lo pawm t\u00fbra thima hnutchhiah an ni ngai lo vang. Thutak hnartute erawh chu bumnaa tl\u00fbk hmab\u00e2k mai an ni. Dik lohna hiauhawm tak dang pakhat chu Krista Pathianna pawm lovin, he khawv\u00eala a lo kal hm\u00e2in A la awm ngai lo, tiin, a zirt\u00eer. He zirt\u00eerna hi Bible ringtu inti tam takin l\u00e2wm takin an pawm a, mahse kan Chhandamtun chiang \u00eam \u00eama a zirt\u00eer, Pa n\u00eana an inlaich\u00eenna te, A nungchang te, leilung pian hm\u00e2 pawha lo awm sa reng tawh a nih thute n\u00eana inkalh tlat a ni. Pathian Lehkhathute hi \u00e2wm lo lutuka kaih-lek zet a nih loh chuan, hetiang zirt\u00eerna dik lo hi lungawi taka pawm theih a ni lo. Tlanna hnathawh chu mihringte a ngaihn\u00eapt\u00eer a, tin, Bible hi Pathian thu, puan chhuah anga an rinna chu, a bul lam a\\\\angin a hreuh chhiatsak bawk a. Zirt\u00eerna hlauhawm tak a ni a, do zawh pawh harsa tak a ni. Pathian Lehkhathuin Krista Pathian a nihzia thu a sawite hi miten an hnar tawh chuan chu mi thua inhnialna neihpui chu a s\u00e2wt tehchiam tawh ngai lo, inhnialna r\u00eang r\u00eang hian, hnial kh\u00e2n \\\\ha tak pawh nei mah ila, mite a hneh tak tak ngai lo a ni. \u201cKhawv\u00eal mi chuan Pathian Thlarau lam thilte chu a l\u00e2wm \\\\h\u00een lo, ani ngaih chuan \u00e2tthl\u00e2k a ni si a; Thlarauva hriat fiah a nih av\u00e2ngin a hre thei lo r\u00eang r\u00eang bawk a ni,\u201d (1 Korin 2:14). He dik lohna vuan tlattute hi chuan Krista hnathawh emaw, a nungchang emaw, mihringte tlan n\u00e2n Pathian remruat ropui tak thute emaw hriatna dik tak an nei thei lo. Kal sualna darh zau tak dang chu Setanan taksa a nei lo va, Pathian Lehkahthuin a hming a sawite pawh hi mihringte ngaihtuahna leh duhna bawlhhlawh sawi n\u00e2na hman mai a ni, tia zirt\u00eerna hi a ni.","SETANATHANGTE 527 Pulpit tam ber a\\\\anga zirt\u00eerna puan darh zau tak pakhat, Krista lo kal lehna chu mimal t\u00ea t\u00ea kan thih hun apiang hi a ni mai alawm, tih hi, v\u00e2n chh\u00fbm z\u00eenga a taksa hmuh theiha Krista lo kal lehna zirt\u00eerna a\\\\anga mite rilru kaip\u00eang t\u00fbra buatsaih a ni. Kum tam tak a\\\\ang tawh kh\u00e2n, Setana chuan, \u201cNgai teh u, pindan chh\u00fbngrilahte a awm e,\u201d tiin, a puang v\u00eal tawh a. (Matthaia 24:23-26); he bumna pawm av\u00e2nga boral ta hi tam pawh an tam ta nangiang mai. |awng\\\\aina neih hi thil \\\\\u00fbl a ni lo ve, tiin, khawv\u00eal finna chuan a la zirt\u00eer leh z\u00eal a. |awng\\\\ai chh\u00e2nna hi awm tak tak thei a ni lo, lo awm teh r\u00eang pawh ni se, d\u00e2n bawhchhiatna a ni ang, a nih loh leh thilmak a ni ang a, mahse thilmak chu awm ngai pawh a ni si lo va, tiin, mi fingte chuan an sawi. Tin, khawv\u00eal leh v\u00e2n te hi d\u00e2n nghet takina a r\u00eal vek an ni a, chu d\u00e2n kalh chuan Pathianin engmah a ti ngai lo tiin, an zirt\u00eer bawk. Tichuan, Pathian chu ama d\u00e2n ngeiin a phuar angin an sawi a - A d\u00e2n hmannain Pathianin zal\u00eanna a tibo ta d\u00ear ni ang hrimin. Chutianga zirt\u00eerna chu Pathian Lehkhathu zirt\u00eerna n\u00eana inkalh tlat a ni a. Krista leh apostol te kh\u00e2n thilmakte an ti lo em ni? Chhandamtu, lainatnaa khata chuan vawiinah pawh hian, hmuh theiha mihringte z\u00eenga a ch\u00ean lai ang bawk kh\u00e2n, rinna n\u00eana \\\\awng\\\\aina chu chh\u00e2n A la duh reng a ni. Leilung d\u00e2n chuan thlarau lam d\u00e2n chu a thurualpui a. Kan dil loh avanga kan hmuh loh t\u00fbrte chu, rinnaa kan dil chuan Pathianin min pe d\u00e2wn a ni - chu chu Pathianina min enkawl d\u00e2n kawng khat a ni. Kristian kohhran tam takah hian thurin dik lo leh ngaihthl\u00e2k nuam lam ringawta inzirt\u00eerna a l\u00fbt nasa ta hl\u00ea mai. Pathian thuin r\u00ee a khamte z\u00eenga pakhat chauh pawh sawnnain pawi a khawih nasatzia hi sawi s\u00ean a ni ta lo. Hetianga Pathian thuin ri a khamte \\\\hiat ngamho z\u00eengah chuan, pakhat lek \\\\hiat hnua lungawi ta chu tl\u00eam t\u00ea chauh an ni. A tam z\u00e2wkte chuan, thutak pakhat chauh hn\u00e2wla lungawi t\u00e2wk lovin, a dang an hn\u00e2wl belh z\u00eal a, a t\u00e2wpah phei chuan ring lo mi an lo ni ta hial \\\\h\u00een a ni. Mi tam tak chu Pathian thu zirt\u00eerna tl\u00e2ngl\u00e2wn tak, dik si lo hian rin lohnaah a khalh l\u00fbt a, chuti ni suh sela chuan Pathian Lehkhathu ringtu ni mai t\u00fbr an ni. Ch\u00fbng mite chuan anmahni ngaih d\u00e2n ve mai","528 INDONA ROPUI -felna te, zahngaihna te leh khawngaihna te kalha zirt\u00eerna pawm chu tih chi-ah an ngai lo va, ch\u00fbng zirt\u00eernate chu Bible zirt\u00eerna anga an hn\u00eana sawi \\\\hin a nih av\u00e2ng maiin, Pathian thu angin an pawm duh lo a ni. Pathian mite rinna tihchauh hi Setana tum ber pakhat a ni a. Pathianah leh A thua miten rinna an neih tihchhiat a duh tluka thil duh dang a nei chuang \u00e2wm lo ve. Ringhlelho sipai rual tam takte hotu ber a ni a, a lama \\\\ang t\u00fbrin, theiht\u00e2wp chhuahin mite hruai sual t\u00fbrin a phe sek reng a ni. T\u00fbnah chuan rinhlelh hi thil zahpuiawm lo tak a ni ta. Mi tam takin Pathian thu hi, zilhhautu leh sual demtu a nih av\u00e2ngin, rin enah an en lo va, Pathian meuh pawh rin tl\u00e2k niin an hre ta lo. Pathian thuin a ph\u00fbtte ti duh lotute chuan, a thuneihna titl\u00e2wmin, Pathian thu emaw, sermon emawa a dik lo lai hmuh chhuah tum ranin Bible-te an chhiar a, dawhk\u00e2n thianghlim a\\\\anga zirt\u00eerna te pawh an ngaithla ve \\\\h\u00een a. Chutianga tih t\u00fbr pawimawh z\u00e2wkte ngaihthah hmang, thiam inchant\u00eer tum lutukna lama ring lo mi lo ni ta hi an tl\u00eam lo a ni. |henkhat thatchhiat v\u00e2ng leh chapo v\u00e2nga rinhlelhnaa khat an awm bawk. Chawimawi tl\u00e2k thil tipuitling t\u00fbr chuan thawhrimna leh inp\u00eak zawhna a mamawh a, mahse chutiang mi nih ahn\u00eakin tlawng-\u00e2wlna l\u00e2wm mi an ni z\u00e2wk a; tum s\u00e2ng tak chu an nei ve a, mahse an tum an hlenna t\u00fbra an kawng zawh chu Bible sawis\u00eal a ni si. Mihring rilru t\u00e2wp chin nei, Pathianina a tihv\u00e2r ni lo chuan hriat ph\u00e2k loh tam tak a nei a, chu avang chuan saws\u00ealah an ram\\\\ang ta \\\\h\u00een a ni. Mi tam tak, Pathian rin lohna leh rinhlelhna te hi thil ch\u00een \u00e2wm tak nia ngai tlat an awm bawk. Mi dik tak ni \u00e2wma lanna chu an nei a, mahse chumi hnuaiah chuan chapona leh mahni inrinna, an khawsak d\u00e2n rawn thununtu tak z\u00e2wk chu a awm a. Mi \\\\henkhat dang chuan, mite rilru tibuaia tichi-ai thei eng engemaw Pathian thu a\\\\anga hmuh chhuah hi an hlimpuiz\u00e2wng tak a ni bawk. Inhnial ch\u00e2k v\u00e2ng ringawta a sawis\u00ealz\u00e2wnga han \\\\an phawng mai hi an awm m\u00eak bawk a. Chutiang thil chu tiin, thangkamtu thangah chuan an inpal \u00e2wk a ni tih lah chu an hre si lo. Amaherawhchu, ring lo mi an nihzia tl\u00e2ng hriata an puan hnuin, an dinhmun chu kalsan mai lovin an hum ve tlat a, tichuan Pathian ngaih-","SETANATHANGTE 529 sak lo mite n\u00eana \\\\angrualin Paradis kawngk\u00e2 chu an inkh\u00e2r pinsak ta \\\\h\u00een a ni. Pathian chuan A thuah hian A nungchang chu fiah t\u00e2wk takin a t\u00e2rlang a. Min tlan n\u00e2na a thutak ropui takte pawh fiah taka t\u00e2rlan vek a ni. Tih tak zeta zawngtu tin hn\u00eana tiam, Thlarau Thianghlim \\\\anpuiin, h\u00eang thutakte hi mahni t\u00e2n \\\\heuh hriat thiam theih a ni. An rinna inghahna t\u00fbr lungph\u00fbm nghet tak chu mihringte t\u00e2n Pathianin a ph\u00fbmsak tawh si a. Chutichung pawh chuan, T\u00e2wpneilova remruatna leh tum d\u00e2nte chu mihring rilru tawit\u00ea hian a kip a kawiin a la hre s\u00eang chuang lo, Pathian chu mihringte chhui chhuah rual a ni si lo va. Chuv\u00e2ngin a ropuina hliahtu puan z\u00e2r chu ngampa taka hlih kian kan tum t\u00fbr a ni lo ve. Tirhkoh Paula chuan, \u201cA ror\u00ealnate chu hriat theih rual leh, a kawngte chu chhui theih rual a va ni lo em! \u201c tiin a puang (Rom 11:33). Min kilkawi d\u00e2n leh eng v\u00e2nga min enkawl nge tihte kan hriat thiam ang z\u00ealin, hmangaihna leh zahngaihna teh s\u00ean rual loh, thiltihtheihna t\u00e2wp nei lo n\u00eana inzawm tlat chu kan hre thiam thei d\u00e2wn a ni. Kan Pa v\u00e2na mi chuan engkim hi a finna leh felnain a enkawl a, ch\u00fbng thilah chuan vuivaina zawng lovin, rinhlelhna nei bawk hek lovin, zah taka a hn\u00eana intul\u00fbtin, A hm\u00e2ah chuan kan k\u00fbn z\u00e2wk t\u00fbr a ni. Kan t\u00e2na hriat \\\\\u00fbl leh \\\\hate chu, Amahin a ruat angin kan hn\u00eanah a puang z\u00eal ang a, chumi b\u00e2k chu, hmangaihnaa khat thinlungah leh Engkimtitheia kutah kan nghat hmiah mai t\u00fbr a ni. Rinna kan neih theih n\u00e2n thil chiang takte Pathianin min pe a, mahse rin lohna at\u00e2na chhuanlam siam theih thilte a paih bo vek kher lo. An rinhlelhnate at\u00e2na chhuanlam zawngtu apiangte chuan an hmu z\u00eal ang. Rinhlelhnate a bo vek hm\u00e2 loh leh, dod\u00e2lna tinr\u00eangte l\u00e2k kian a nih vek hm\u00e2 lohva Pathian thu z\u00e2wm duh lo leh pawm duh lo te chu \u00eanga hruai luh an ni ngai lo vang. Pathian rin lohna hi tihthar loh thinlung, Amah do tlattu lo chawr chhuak a ni a. Rinna erawh chu Thlarau Thianghlimin a tinung thung a, chu chu ch\u00e2wm \\\\hat a nih chauhvin a \\\\hang lian thei. Tumruhna n\u00eana beih loh chuan, tumah hi rinnaah an chak thei lo vang. Rin lohna hi vulh len theih a ni a; ... mite chu an rinna tichak t\u00fbra Pathianin hriatt\u00eerna a","530 INDONA ROPUI p\u00eak anga awm lova, rinhlelhna leh sawiselna mai maia an inhman ral chuan, an rinhlelhna chu a nghet zual sauh a ni tih an hmu d\u00e2wn a ni. Mahse ch\u00fbngho, Pathian thutiamte ringhlela, a zahngaihna thutiam pawh ring duh lotute chuan, Amah chu an chawimawi lo va, an h\u00fbh\u00e2ng chuan Krista hn\u00ean lama mite h\u00eep ahn\u00eakin, an hnawt bo z\u00e2wk \\\\h\u00een a ni. Thingkung rah chhuah lo, thlai dangte hliap d\u00e2m khawpa z\u00e2r thl\u00e2k duaia, an hlim vawt tak hnuaia thlai dangte tivuaia tihlum \\\\h\u00eentute mai an ni a. An nungchang chuan anmahni a h\u00eak reng z\u00e2wk si a. Rinhlelhna leh rin lohna chi, a rah seng loh theih loh chu an tuh m\u00eak z\u00eal a ni. Rinhlelhna laka inthiar fihlim hlauh duh tak zette t\u00e2n chuan kawng khat chauh zawh t\u00fbr a awm. An thil hriat thiam lohvate ringhlela a dona zawng buai lovin, an hn\u00eana \u00eang lo thleng tawh sa chu ngai pawimawh hmasa phawt sela, tichuan, enna nasa lehzual an d\u00e2wn phah deuh z\u00eal ang. An tih t\u00fbr tinr\u00eang, chiang taka an hriat thiam tawh sate chu han ti phawt sela, t\u00fbna rinhlelh deuhna n\u00eana an en, an tih t\u00fbrte chu, hriatfiahna neiin an ti thei chhawm z\u00eal d\u00e2wn a ni. Setana hian thutak ang fahran, d\u00e2wt a sawi thiam \u00eam av\u00e2ngin, buma awm duh te, inpump\u00eakna leh inphatna a ph\u00fbt hawis\u00e2n duhtu te chu, bumin an awm \\\\h\u00een; nimahsela, thutak hriat duh v\u00e2nga eng pawh tuar huamte chu, pakhat mah Setanan a thu hnuaiah a dah lui thei lo. Krista chu thutak leh \u201c\u00eang tak, khawv\u00eala lo kal apiang ti\u00eangtu,\u201d a ti a (Johana 1:9). Thutak Thlarau chu thutak zawng zawnga mite hruai t\u00fbrin tirh a ni a. Pathian Fapa thuneihna nghenchhanin h\u00eang thute hi puan chhuah a ni: \u201cZawng rawh u, tichuan in hmu ang.\u201d \u201cTupawh ama duhz\u00e2wng tih duh chuan, thu zirt\u00eer hi ... a hria ang,\u201d (Matthaia 7:7; Johana 7:17). Krista zuitute hian Setana leh a sipai rualtena anmahni an phiar nasatzia hi an hriat t\u00fbr angin an hre zo lo. Mahse v\u00e2n chung s\u00e2nga \\\\h\u00fba chuan, A remruat nghet takte chu a tihhlawhtlin n\u00e2n Setana phiarnate zawng zawng chu a la rawn hneh vek d\u00e2wn a ni. An hrehawm tuarna leh manganna te chu a l\u00e2wmz\u00e2wng a nih av\u00e2ng ni lovin, a t\u00e2wpa hnehtu an nih theih n\u00e2na a \\\\\u00fbl av\u00e2ng z\u00e2wkin, Pathianin a mitena thl\u00eamna meipui sa tak an tuar hi A phal a ni. A miten thl\u00eamna","531 an tawh ngai lohna t\u00fbra hum tlat hi, A ropuina kengkawh z\u00eal chung si chuan, a remch\u00e2n lohna a awm; an chunga harsatna a lo awm chhan ber chu sual h\u00eepna chi tinr\u00eangte do zo thei t\u00fbra puitu at\u00e2n a ni si a. A mite chuan A thu ang z\u00eala an awm a, inchh\u00eer ngawih ngawiha an sualte puang leh sima, A thutiamahte an innghah tlat phawt chuan, mi suaksualte leh ramhuaite meuh pawhin Pathian hna chu an dang zo lo va, A awmpui rengna lak ata A mite an la hrang thei hek lo. A r\u00fbk emaw, a lang emawa thl\u00eamna tinr\u00eang leh a chhe lama mite kalpui tumna tinr\u00eangte hi do hneh theih vek an ni; chutianga do theihna chu \u201cchakna ni lovin, thiltihtheihna ni hek lovin, ka thlarau z\u00e2wkin le, tiin, sipaihote Lalpa chuan a ti,\u201d (Zakaria 4:6). \u201cLalpa mit chu mi felte chungah a fu a, a beng pawh an \\\\awng\\\\aina lamah a chhi si \\\\h\u00een a. ... Thil \\\\ha lama \\\\hanem in ngaih chuan in pawi khawihtu t\u00fbr tunge awm ang?\u201d (1 Petera 3:12, 13). Balaama chu lawmman nasa tak tiamin h\u00eep a ni a. Israelte chunga dawi \u00e2tna thil tia, Lalpa hn\u00eana inthawiin, A mite chunga \u00e2nchhia thlent\u00eer tum a nih kh\u00e2n, thil \\\\ha lo tih a tum chu Pathianin a khap a. Tichuan Balaama chuan, \u201cEngtin nge Pathian \u00e2nchhe lawh loh chu ka lawh ang a, engtin nge Pathian dem loh chu ka dem ang?\u201d \u201cMi fel thih angin thi ve ila, ka t\u00e2wpna chu an t\u00e2wpna ang ni se!\u201d tiin a au chhuak a (Numbers 23:6, 10). Inthawina chu a hl\u00e2n nawn leh a, Pathian zah lo z\u00e2wlnei chuan, \u201cNgai teh, mals\u00e2wm t\u00fbrin thu ka hmu a; mal ka s\u00e2wm tawh a, a tidanglam thei lo. Jakobho khawlohna reng a hmu lo va, Israelhova chhiatna r\u00eang a hmu hek lo. Lalpa an Pathian chuan a awmpui a, an Lal at\u00e2n an hmang a ni,\u201d (ch\u00e2ng 20, 21). \u201cJakobho chungah dawi \u00e2tna a awm lo, Israelho hn\u00eanah Pathian thiltih chu tihlan z\u00eal a ni,\u201d (ch\u00e2ng 23). Chutichung pawhin maich\u00e2m pathumna chu a la ding ta cheu va. Balaama chuan \u00e2nchhe lawh phalna thu hmuh tumin a chhamphual leh a. Mahse Pathian Thlarau erawh chuan, z\u00e2wlnei duh lo chung chung k\u00e2 hmangin, A mite ham\\\\hatna puangin, an hm\u00ealmate dik lohna leh thil \\\\ha lo tih tum chu zilhin, \u201cMals\u00e2wmtu apiang che chu mals\u00e2wmin awm sela, \u00e2nchhe lawhtu apiang che chu \u00e2nchhe lawhin awm rawh se,\u201d a ti ta z\u00e2wk a (Number 24:9).","532 INDONA ROPUI Hetih lai hian Israelte chu Pathian chungah an rinawm a. A d\u00e2n z\u00e2wma an rinawm chh\u00fbng chuan, lei thiltihtheihna emaw. hremhmun thiltihtheihna emaw pawhin a hneh thei lo. Mahse Pathian mite chunga \u00e2nchhia, Balaaman a lawh phalsak t\u00e2k loh kha, anniho chu suala hruai l\u00fbtin, a t\u00e2wpah chuan, Amah an lo phatsan a, tiboraltu thiltihtheihna hnuaiah hnutchhiahin an awm ta a ni. Thim sipai rualte pawhin, Kristaa awm nghet tlatte chu, mi chak lo ber pawh ni se, an khan lo \u00eam \u00eam tih Setanan a hre kiau va, tin, inthup miah lova anni chu a suam mai chuan, an lo do zo d\u00e2wn tih pawh a hria. Chuv\u00e2ng chuan, Kraws sipaite chu an kulh nghet tak a\\\\anga thl\u00eam chhuah d\u00e2n kawng a zawng a, tichuan a ram lama lo chhuak ngam tawh phawt chu a sipaite n\u00ean an lo lambun a. Inngaitl\u00e2wma Pathiana kan innghah leh A thutak zawng zawngte kan zawm chauh hian kan him thei a ni. |awng\\\\aina tel lo chuan tumah, ni khat emaw, d\u00e2rk\u00e2r khat lek chh\u00fbng emaw pawh, an him thei lo. A thu kan hriat thiam theih n\u00e2n Lalpa hn\u00ean a\\\\anga finna kan dil fo a \\\\\u00fbl takmeuh a ni. A thuah chuan thl\u00eamtu ngamthl\u00eamnate leh ch\u00fbngte chu hlawhtling taka kan do theihna t\u00fbrte t\u00e2rlan a ni a. Kan tl\u00fbk beisei r\u00e2nin, a duh ang taka Pathian Lehkhathu, a duh lai lai thur chhuaka hrilhfiah hi, Setana thiam z\u00e2wng tak a ni. Pathian rinchhan z\u00eal chungin, thinlunga inngaitl\u00e2wmin Pathian thu kan zir t\u00fbr a ni a, tin, Setana ngamthl\u00eamna laka inv\u00eang \\\\ha reng chungin, \u201cthl\u00eamnaah min hruai l\u00fbt suh la,\u201d tiin, rinnain bang lovin kan \\\\awng\\\\ai fo t\u00fbr a ni.","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 533 BUNG 33 BUMNA LIAN THAM HMASA BER (THE FIRST GREAT DECEPTION) Chi thlahtu bul ber a\\\\ang kh\u00e2n, mihring chh\u00fbngkaw pumpui bum t\u00fbrin Setana chuan a lo bei \\\\an tawh a. V\u00e2na helna chawk chhuaktu chuan, Pathian sork\u00e2r a dod\u00e2lnaah hian, a lama \\\\ang t\u00fbrin leilung luahtute hi l\u00e2k vek a duh \u00eam \u00eam a. Evi leh Adama chuan Pathian d\u00e2n z\u00e2wmin hlimna famkim an nei a, chu hlimna famkim chuan v\u00e2na Setana rahbi lo khuar tawh, \u2018Pathian d\u00e2n hian min rapbet a, A thilsiamte \\\\hatna a d\u00e2l bawk,\u2019 tih hi a titleu nasa hl\u00ea a. Sualna nei lo nupa t\u00e2na buatsaih hmun mawi tak mai chu a hmuhin a \u00eets\u00eek a, tl\u00e2kt\u00eer d\u00e2n kawng a zawng ta a. Tichuan, anni chu Pathian hn\u00ean ata engemawtia tihranga a thuhnuaia khalh luh leh, he lei hi neiha, Chungnungbera dod\u00e2la a lalram din ngheh n\u00e2n hman a tum ta a ni. Setana chuan a ze dik tak chhuah sela chuan, a h\u00eam a kh\u00e2wk nghal mai ang, Evi leh Adama chu he hm\u00ealma hlauhawm tak lakah hian fimkhur hl\u00ea t\u00fbra hrilh l\u00e2wk diam an ni si a. Nimahsela, Setana chuan thim z\u00eengah hna a thawh a, a tum chu a hlen ngei theih n\u00e2n, a nihna dik tak chu a thup tlat a. Chutih laia rannung mawi tak mai, r\u00fbl hmangin Setana chuan Evi hn\u00eanah, \u201cPathianin, \u2018Huana thing rah r\u00eang r\u00eang hi in ei t\u00fbr a ni lo,\u2019 a ti elo maw?\u201d tiin, a rawn zawt a. Evi chuan thl\u00eamtu chu lo hnial khangl\u00e2ng lo selang chuan a him mawlh ang, mahse hm\u00ealma chu a biak zui t\u00e2k z\u00eal av\u00e2ngin bumin a awm ta a. Hetiang hian mi tam tak chu bumin an la awm ta z\u00eal a ni. Pathianina a ph\u00fbt thilte an ringhlelin an hnial kalh a; Pathian thup\u00eakte zawm aiin mi ngaihd\u00e2n zirt\u00eernate an pawm z\u00e2wk a, ch\u00fbngte chu Setana bumna inthupte an ni si a. \u201cHmeichhia chuan r\u00fbl hn\u00eanah chuan, \u2018Ti lo ve, huana thing rahte hi kan ei thei asin: huan lai taka thing awm rah erawh chu Pathianin, \u2018In ei t\u00fbr a ni lo, tawh pawh in tawk t\u00fbr a ni lo, chutilochuan in thi ang,\u2019 a ti a ni, a ti a. R\u00fbl chuan hmeichhe hn\u00eanah chuan, \u2018Thi teh suh e: in ei ni apang chuan in mit a lo v\u00e2r ang a, a chhia leh a \\\\ha","534 INDONA ROPUI hriain Pathian ang in lo ni d\u00e2wn tih Pathianin a hre reng a nih chu,\u2019 a ti a,\u201d (Genesis 3:2-5). Pathian ang mai in lo ni ang a, t\u00fbn hm\u00e2 ai hlei hleiin in lo fing z\u00e2wk ang a, in dinhmun leh khawsak d\u00e2n pawh a lo s\u00e2ng z\u00e2wk d\u00e2wn a ni tiin, Setana chuan a puang ve thung a. Ch\u00fb thl\u00eamnaah chuan Evi chu a tlu ta a, Adama pawh sualah a hruai l\u00fbt ve ta a. Pathianin an hn\u00eanah thu a sawi ve mai mai ni anga Setanan a sawite chu an pawmpui ta z\u00e2wk a; Pathian d\u00e2nte an bawhchhiat chuan an lo fing z\u00e2wk daihin an dinhmun pawh a s\u00e2ng s\u00e2wt d\u00e2wn nia rinna leh, an zal\u00eanna chu Siamtu\u2019n a lo n\u00eakch\u00eapsak reng nia suangtuahnate pawh an lo nei ta hial a, an Siamtu chu an ringhlel ta a ni. \u201cI ei chuan i ei ni la lain i thi ngei t\u00fbr a ni,\u201d tih awmzia hi Adaman, a sual hnu kh\u00e2n, engnge nia a hmuh chhuah t\u00e2k kha? Setanan \u00e2wiht\u00eer a tum ang dinhmun leh khawsak d\u00e2n s\u00e2ng z\u00e2wk daih an neihna t\u00fbr ni ngeiin a hre ta em le? Bawhchhiatna lo awm ta a\\\\ang chuan thil \\\\ha zir theih chu a awm teh meuh va, tin, Setana chu mihringte duhsaktu ni chiah anga lant\u00eerin a awm bawk. Mahse chutiang chu Pathian ror\u00ealnaa thurel thl\u00fbk d\u00e2n niin Adaman a hre thei ta awz\u00e2wng lo mai. A sual manah, mihring chu siam chhuah a nihna vaivutah bawk a k\u00eer leh t\u00fbr a ni, tiin Pathianin a puang ta a: \u201cVaivut i ni a, vaivutah i k\u00eer leh t\u00fbr a ni,\u201d tiin (Genesis 3:19). Setanan, \u201cIn mit a lo v\u00e2r ang,\u201d a tih hi a thleng dik anga a lan theihna awm chhun chu hei hi a ni: Evi leh Adaman Pathian thu an awi loh a\\\\ang kh\u00e2n, an sualzia hmu fiah t\u00fbrin an mit a lo v\u00e2r ta a, sual chu an hre ta zet mai; tin, an bawhchhiatna rah kha tak mai chu an tem ta bawk a. Eden huan lai takah chuan nunna thing, a rahtena nun tihlun thei a awm a. Adama chuan Pathian thu awiin z\u00e2wm reng sela chuan, nunna thing chu zal\u00ean takin a thleng reng thei ang a, chatuanin a nung reng mai t\u00fbr. Mahse a lo sual t\u00e2k avang kh\u00e2n chu thing rah ei lo t\u00fbr chuan tihhranin a awm ta a, thih a lo hmab\u00e2k ta a ni. Pathianin, \u201cVaivut i ni a, vaivutah i k\u00eer leh t\u00fbr a ni,\u201d a tih hi nun t\u00e2wp hlauh t\u00fbr thu sawina a ni. Thuawina av\u00e2nga mihring hn\u00eana thih theih lohna tiam chu bawhchhiatna av\u00e2ngin ch\u00e2n a ni ta. Adama chuan a neih loh pui chu a thlahte hn\u00eanah a pe chhawng thei si lo va, Pathianin A Fapa hl\u00e2nin,","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 535 an ban ph\u00e2kah thih theih lohna chu rawn pe leh lo phei selang chuan, suala tlu tawhte t\u00e2n chuan beiseina a awm thl\u00e2wt lo a ni. \u201cMi zawng zawngin thil an lo tihsual av\u00e2ngin thihnain mi zawng zawng a fan chhuak\u201d ta a, mahse Krista \u201cChanchin |hain nunna leh boral theih lohna a tilang\u201d ve ta thung a ni (Rom 5:12; 2 Timothea 1:10). Krista z\u00e2rah chauh thih theih lohna chu neih theih a ni a. \u201cTupawh Fa ring apiangin chatuan nunna an nei tawh; nimahsela, tupawh Fa thu awi lo apiangin nunna an nei lo vang,\u201d tiin, Isuan min hrilh (Johana 3:36). He mals\u00e2wmna, a hlutzia teh s\u00ean rual loh hi, tih t\u00fbr \\\\\u00fbl ti duhtu apiangin dawn theih a ni. \u201cThil \\\\ha ti fan fan a, ropuina leh chawimawina leh boral theih lohna zawngtute hn\u00eanah chuan, chatuana nunna a pe ang,\u201d (Rom 2:7). Adama hn\u00eana thuawi lohnaa nunna tiamtu chu bumtu ropuina a ni a. Eden huana Evi hn\u00eana, \u201cThi teh suh e,\u201d tia r\u00fblin a sawi kha, mihringin thi thei lo thlarau a nei anga zirt\u00eerna hmasa ber a lo ni ta. Ch\u00fb thu, Setana thuneihna liau liauva innghat chu, Kristian rama pul- pit tam tak a\\\\angin puan chh\u00e2wn z\u00eal a lo ni ta a, min thlahtu bulten an tih ang kh\u00e2n, mi tam z\u00e2wk chuan hre lovin an la pawm ta hmiah hmiah z\u00eal mai zawng a ni a. Pathian thu puan chhuah chiang tak, \u201cThil tisualtu chu a thi t\u00fbr a ni,\u201d tih chu, \u201cthil tisualtu chu a thi lo vang a, a nung kumkhua ang,\u201d tihnaah chant\u00eer a lo ni ta. Pathian thuawi kawnga mite an sak \u00eam \u00eam mai leh, Setana thute awlsam t\u00eaa mi\u2019n an p\u00e2wng rin theih mai si d\u00e2n hi a mak tih loh rual zawng a ni lo ve. Mihring chu a lo tl\u00fbk hnu kh\u00e2n a duh duha nunna thing a la khawih z\u00eal phalsak ni sela chuan, chatuanin a nung reng ang a, sual pawh thi thei lovah a chang mai ang. Amaherawhchu, cherubte leh mei khandaih vir tawn zawk zawkte chu \u201cnunna thing kawng\u201d v\u00eang t\u00fbrin dah an ni ta a, Adama chh\u00fbngte z\u00eenga mi tumahin dai chu an pelh a, nunna pe thei thing rah chu an ei phal a ni ta lo (Genesis 3:24). Chuv\u00e2ngin mi sual, thi thei si lo an awm lo a ni. Nimahsela, tl\u00fbkna lo awm hnu chuan, Setanan a v\u00e2ntirhkohte chu, mihringten thih theih lohna hi an rawn pianpui ve r\u00eang anga an rin theih n\u00e2n, thawk nasa zual sauh t\u00fbrin a t\u00eer a. Chu zirt\u00eerna dik lo","536 INDONA ROPUI chu an pawmt\u00eer zet hnuah mi sualte chu chatuan hrehawmnaa nung reng t\u00fbr anga rinna an neiht\u00eer leh z\u00eal t\u00fbr a ni. T\u00fbnahte hian thimna lalpa chuan, a hote hmangin Pathian chu phuba l\u00e2k hmang, lal r\u00e2wng tak angah a sawi m\u00eak z\u00eal a, A duhz\u00e2wng ti lote chu hrem hmunah A paih l\u00fbt nghauh nghauh z\u00eal a, A thinurna chu a tuart\u00eer tlawk tlawk mai ni angin a zirt\u00eer b\u00e2wk a. Tin, chutia chatuan meiin a kan vial tawp tawp lai chu, anmahni Siamtu chuan lungawi taka thl\u00eer veng veng mai ang tein a puang darh bawk a. Chutiang chuan ramhuai lal chuan, ama mizia chu mihringte Duhsaktu, Siamtu miziaah a puh ta then a. Nunr\u00e2wnna hi Setana mizia zawng a lo ni meuh mai. Pathian chu hmangaihna a ni a, A thilsiam zawng zawngte pawh, hel hmahruaitu ropuian sualna a rawn l\u00e2k luh hm\u00e2 chuan, an thianghlimin an mawi duhawm \u00eam \u00eam vek a ni. Setana ngei hi hm\u00ealma, sual t\u00fbra mihringte thl\u00eamtu, chu mi hnua, a theih chuan, tiboraltu chu a ni; tin, a bumate chu a t\u00e2n b\u00eal chh\u00fbnga sa mai an lo ni ta tih a hriat chian v\u00ealeh, mite chunga chhiatna a rawn thlen av\u00e2ng chuan, a l\u00e2wm \u00eam \u00eam \\\\h\u00een a ni. Phalsak ni phei selang chuan, mi zawng zawng mai hi a l\u00eanah a \u00fbm \u00e2wk vek ang. Pathian thiltihtheihnain dang hlauh lo sela chuan, Adama thlahte z\u00eengah t\u00fbmah hima chhuak an awm lo vang. Kan nu leh pa hmasa berte chu, Siamtu an rinna tihngh\u00eensakin leh, Siamtu ror\u00eal thiamzia leh A d\u00e2n felzia te rinhlelht\u00eer phawta Setanan a lo bum ta ang kh\u00e2n, t\u00fbn lai pawh hian mite chu hneh tumin a la bei ta z\u00eal a. A hote n\u00ean, an helna leh sualna punlun z\u00eala thiam an inchant\u00eer theih n\u00e2n Pathian meuh pawh an aia sual z\u00e2wkah an sawi ta hial a ni. Bumtu ropuia chuan a nunr\u00e2wnna r\u00e2pthl\u00e2k tak mai chu kan Pa v\u00e2na m\u00ee chungah bel a tum tlat a, chu chu ror\u00ealtu sual thuhnuaia a intukluh duh loh v\u00e2nga v\u00e2n a\\\\anga dik lo taka hnawh chhuaha awm angin inlant\u00eer a duh v\u00e2ng a ni. Zaidawh taka ro a r\u00ealna hnuaia an zal\u00eanna t\u00fbr leh Jehova thup\u00eak khauh takina a awp beh tlatna danglam nasatzia khawv\u00eal mite hm\u00e2ah a t\u00e2rlang a, tichuan mite chu Pathiana an rinawmna a\\\\angin a hruai bo ta \\\\h\u00een a ni. Mi sual thite chu mei leh k\u00e2ta k\u00e2ng, chatuan meipuiah chuan hrehawm taka nghaisak anga zirt\u00eerna, an dam chh\u00fbng tawi t\u00eaa an","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 537 sualna av\u00e2nga Pathian dam chh\u00fbng zawng mai nghaisaka awm t\u00fbr anga zirt\u00eerna hi, hmangaihna te, zahngaihna te leh a dik leh fel kan hriatna te n\u00ean hian a va inpersan nasa em! Mahse he zirt\u00eerna hi a darh zau nasa hl\u00ea a, Kristian p\u00e2wl hrang hrangte thurin tam takah pawh hian a inzam l\u00fbt nghet hl\u00ea a ni. Pathian thu lama mi thiam tak pakhat pawhin tihian zuk sawi a: \u201cHremhmuna innghaisakna an hmuh chuan, mi thianghlimte lawmna chu chatuanin a tizual z\u00eal ang. An nihna leh pian leh murna pawha an anpuiten, chutiang hrehawmnain a bawh l\u00fbkte an han hmuh chuan, an v\u00e2nneih b\u00eekzia an inhmu a,\u201d tiin. Mi dang pawhin tihian a ti a: \u201cChatuan hremna tuar t\u00fbra ruatna thup\u00eak chu thinurna nova chatuana hlen a nih chuan, anmanni nghaisakna meikhu chu zahngaihna ent\u00eer n\u00e2n chatuanin a chho ve thung ang a, hetiang ang tuar ve lova a awm av\u00e2ng chuan, \u2018Amen, Lalpa chu fakin awm rawh se,\u2019 a ti ang,\u201d tiin. Pathian lehkhabu khawi lai ph\u00eakah nge chutiang thu chu hmuh a nih? Chhandamte chuan v\u00e2nramah chuan lainatna leh khawngaihna an hlohvin, mi nunr\u00e2wngte leh mi kawlhsenten mite tawrhna engahmah an ngai lo ang lek hian, mi thianghlimte an awm ve d\u00e2wn em ni? Teuh lo mai; chutiang chu Pathian lehkhabu zirt\u00eer d\u00e2n a ni lo. H\u00eang thu, a chunga sawi lante tidarhtute chu lehkha thiam tak te, rilru ngil tak te an ni thei e; mahse Setana zirt\u00eernaa bumte an ni. Kh\u00e2kna leh rilru chhiatna mawi taka thluaithlum, Siamtu a\\\\anga chhuak ni lo, am\u00e2 phuahchawp ngei hmangin, Pathian ngai sual t\u00fbrin mite chu a hruai kawi \\\\h\u00een. \u201cA nuna ka nun chh\u00fbng chu, mi suaksual thihnaah hian l\u00e2wmna ka nei lo; mahse mi suaksualin a sualna kalsana a nun hi ka lawmz\u00e2wng a ni, in kawng \\\\ha lo a\\\\ang chuan k\u00eer r\u2019u, k\u00eer r\u2019u, engah nge in thih ang? tih hi Lalpa thu chhuak a ni,\u201d (Ezekiela 33:11). Pathian chu nghaisakna t\u00e2wp thei lo a hmuh pawha l\u00e2wmah ngai ila engnge hl\u00e2wk ang? A thilsiamte hremhmun meia an tuar lai, an r\u00fbm th\u00e2wm te, chiau th\u00e2wm leh \u00e2nchhe lawh th\u00e2wm teah pawh a la l\u00e2wm cheu vang maw? H\u00eang th\u00e2wm r\u00e2pthl\u00e2k takte hi Hmangaihna t\u00e2wp nei lo bengah rimawi a ni thei ang em? Mi sualte chu hrehawmna t\u00e2wp lo tuar t\u00fbr an nihna chuan, lei leh v\u00e2na muanna leh thuawihna tichhetu sualna chu Pathianin a huatzia a tilang a ni tiin an la puh leh ngh\u00e2l a. Hetiang ngaihd\u00e2n hi Pathian sawichhiatna r\u00e2pthl\u00e2k a va ni","538 INDONA ROPUI tak \u00eam! Pathianin sual a huat \u00eam av\u00e2nga chutianga kang ta chawrh chawrh ni ang maiin an sawi a. Ch\u00fbng Pathian thu thiamho zirt\u00eer d\u00e2n chuan, zahngaihna tel lova nghaisak zui rengna chuan a nghaisakate chu a ti\u00e2 a, thinrimna \u00e2nchhe lawhna leh Pathian sawichhiatna an chham chhuah chuan, an khawlohna phurrit chu chatuan at\u00e2n an belhchhah mai a ni. Chutianga kumkhaw tlaitluana sualna ch\u00e2wm nun rengna chuan Pathian ropuina a belhchhah chuang lo. Chatuan nghaisakna a awm rinna zirt\u00eerna dik lo hian sual a rawn hrin \\\\hat lohzia hi, mihring suangtuah ph\u00e2k loh a ni. Hmangaihna leh \\\\hatna leh lainatnaa khat Bible zirt\u00eerna sakhua chu, puithuna chuan a tithimin, hlauhnain a tuam v\u00eal a. Pathian mi zia chu Setanan eng rawng dik lo nge a hnawih tih ngaihtuahin, kan Pathian zahngai thei chuan, hlauh te, \\\\ihbai te, leh huat hial pawh a hlawh hi a mak em ni? Pathian hm\u00eal tuitang lo taka khawv\u00eala lan darh zaut\u00eertu, pulpit a\\\\anga zirt\u00eernate chuan, a s\u00eeng t\u00ealin, a ni, a maktaduai t\u00ealin, ringhleltu leh Pathian ring lotu te a siam chhuak a. Chatuan hremna thurin hi zirt\u00eerna dik lo z\u00eenga pakhat, Babulon tenawmna uain, hnam zawng zawng a int\u00eer, siam chhuaktu a ni a (Thupuan 4:8; 17:2). Ch\u00fb kal sualna chu, Krista Chanchin |ha hriltuten l\u00e2wm taka pawmin, dawhk\u00e2n thianghlim a\\\\anga an","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 539 puang chhuak hi thur\u00fbk a ni. Chawlhni dik lo ang bawkin, h\u00eang hi Rom a\\\\anga an hmuh a ni a. A dik a ni, hei hi mi ropui leh mi \\\\ha ten an zirt\u00eer a; mahse hemi thua \u00eang hian kan hnen a thleng angin an hn\u00ean a thleng ve lo. An hun laia \u00eang an hmuh tawh chungah chauh mawhphurhna an nei a; keini pawh kan huna \u00eang kan hmuhah hian mawh kan phur ve a ni. Kan paten an zirt\u00eer av\u00e2nga thurin dik lo kan lo pawm a, Pathian Thu hriatt\u00eerna a\\\\anga kan k\u00eer chuan, Babulon thiam loh chant\u00eernaah tlu l\u00fbt vein, a bawlhhlawhna uain kan in ve d\u00e2wn a ni. Mi sualten chatuan nghaisakna tuar d\u00e2wn anga zirt\u00eerna pawm thei lo mi tam tak, kal sualna kawng danga nawr luhte an awm bawk. Ch\u00fbng mite chuan Pathian Lehkhathuah Pathian chu hmangaih leh khawngaih thei tak a ni tih sawinate an hmuh av\u00e2ngin, chatuana kang meid\u00eelah A thilsiamte a paih l\u00fbtin an ring thei lo. Mahse, mihringin thi thei lo thlarau a rawn pianpui nia an rin av\u00e2ngin, a t\u00e2wpah chuan mi zawng zawng chhandam ni vek d\u00e2wnin an ring a, chu chu an zirt\u00eerna pawh a ni a. Mi dang tam takin Bible - a vaukh\u00e2nnate hi thuawi t\u00fbra intih\\\\haihna ang chauhvah an ngai a, lo thleng tak tak t\u00fbrah pawh an ruat hek lo. Chutichuan, mi sual chu Pathian ph\u00fbtte ngaihthaha, hmasial nawmna pawh ch\u00ean reng chung z\u00eala, a t\u00e2wpa Pathian l\u00e2wmnaa la l\u00fbt ve tho t\u00fbr niin an ring. Chutiang thurin, Pathian chu zahngai thei a ni alawm, ti satliah ringawta, A felna leh r\u00ealdikna te ngaihthah leh si chu tisa thinlung l\u00e2wmz\u00e2wng tak a ni a, chu chuan mi suaksualte chu an khawlohna kawng ngampa takin a zawht\u00eer z\u00eal \\\\h\u00een a ni. Mi zawng zawng chhandam an nih ringtuten (Universalists) an thurin - thlarau tiboraltu - vawn him n\u00e2na Pathian thu l\u00e2kkawi chu hmuht\u00eer t\u00fbr chuan, anmahni thu sawi ngei kha sawi leh a \\\\\u00fbl \\\\h\u00een a ni. Ch\u00eatsualnaa boral ta mai tlangval pakhat, sakhaw mi lo tak vuinaah an rawngb\u00e2wltu pakhat chuan, Pathian lehkhabuin Davida chungch\u00e2ng a sawina a ch\u00e2ng thlan a, \u201cAmnona thih thuah thlamuanin a awm a,\u201d (2 Samuela 13:39) tih hi. Thu sawitu chuan tihian a han ti a, \u201cSual nei reng chunga khawv\u00eal chhuahsana thi te, zu ruih vang te, an puana sual sen l\u00e2r kai s\u00fbk fai loh te, he tlangv\u00e2l thih anga thi te, sakhaw nunphung la nei ve","540 INDONA ROPUI ngai r\u00eang r\u00eang lote chan t\u00fbr chu min zawt fo va. Pathian lehkha thute hi kan l\u00e2wm t\u00e2wk khawp a; ch\u00fbng chh\u00e2nna chuan buaina nasa tak chu a chingfel mai d\u00e2wn a ni. Amnona chu a sual \u00eam \u00eam a, a sual a sim lo va, zu a in rui a, a ruih lai takin tihhlum a ni ta a. Davida chu Pathian z\u00e2wlnei a ni a; khawv\u00eal lo awm leh t\u00fbr chu Amnona t\u00e2n a \\\\ha d\u00e2wn nge, d\u00e2wn lo hriatt\u00eer a ni ngei ang. A thinlunga a thusawi chhuah chu engnge ni le? - Lal Davida thlarau chu Amnona hn\u00eanah kal a ch\u00e2k a; Amnona chungch\u00e2ngah chuan a thlamuang ta a, a thi tawh tih a hre si a,\u201d (Ch\u00e2ng 39). \u201cHe \\\\awngkam a\\\\ang hian, eng thil nge kan chhuidawn theih le? A sakhaw rin d\u00e2n kawi khat t\u00ea mah hi, kumkhaw tlaitluana tawrh chawrh chawrhna hian a siam lo a ni lo maw? Khawv\u00eal pumpui thianghlimna leh muanna l\u00e2wmawm z\u00e2wk te, tih-\u00ean z\u00e2wkna te, leh ngaihruatna zau z\u00e2wk te \\\\anpui thei inhnialna chh\u00e2nna hlawhtling tak chu kan hmu chhuak a ni. A fapa thih thu a hria a, a thlamuang ta a. Eng v\u00e2ng kher nge ni? - Hrilhl\u00e2wkna mitin nakin hun ropui tak chu a han thl\u00eer a, ch\u00fb a fapa, thl\u00eamna tinr\u00eang laka hla taka l\u00e2k bo t\u00e2ka chu a hmu a, sal t\u00e2nna ata chhuah niin, sual tenawm lakah tlenfai a ni a, thianghlim t\u00e2wk leh fai t\u00e2wka siam a lo nih hnu chuan, thlarau kal chho tate leh hlim takte hn\u00eanah chuan l\u00e2k luh a lo ni a. A thlamuanna awm chhun chu hei hi a ni, t\u00fbnah chuan sualna leh hrehawmna dinhmun a\\\\anga l\u00e2k bo niin, a fapa duh tak chu, a thlarau thim tak tih-\u00ean n\u00e2na Thlarau Thianghlim th\u00e2wk khumna s\u00e2ng ber p\u00eak a nihna hmunah chuan a kal ta a; chutah chuan a rilru chu v\u00e2n lam finna leh hmangaihna thlum ber, chuai ngai lo chuan thuam a ni ang a, dinhmun thianghlim tak n\u00eana ch\u00e2wl leh v\u00e2n-ho ch\u00eannaa inp\u00e2wl kh\u00e2wmnatea hlim taka a awm d\u00e2wn v\u00e2ng a ni a. \u201cH\u00eang ngaihtuahnaahte hian v\u00e2n lam chhandamna chu, he dam chh\u00fbnga kan thiltih theih engah mah a innghat lo tih kan hre thiam t\u00fbr a ni a. T\u00fbna kan rilru inthl\u00e2kthlengnaah emaw, rinnaah emaw, kan sakhaw vawnah emaw pawh a innghat hek lo.\u201d Chutiang chuan Krista rawngb\u00e2wltua inchh\u00e2l pakhat chuan Eden huana r\u00fblin d\u00e2wt thu a sawi kha a sawi nawn a, \u201cThi teh suh e, in ei ni a\\\\ang chuan in mit a lo v\u00e2r ang a, Pathian ang in lo ni ang,\u201d tih","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 541 hi. Mi sual tlaktlai lo ber - tual that te, r\u00fbkru te, uir\u00ea te, - pawh an thih hnuin l\u00e2wmna chuai thei lo hmunah l\u00fbt t\u00fbra buatsaih an ni tiin an puang a. Eng thu a\\\\angin nge he Pathian thu la kawitu hian a thu tl\u00e2ngkawmna hi a l\u00e2k le? - Pathian enkawlnaa Davida a inp\u00eakna thu ch\u00e2ng mal a\\\\ang mai kh\u00e2n a ni. A thlarau chu \u201cAbsaloma hn\u00eanah kal chhuah a ch\u00e2k a; Amnona chu a thi tih a hriatin a thlamuang ta a.\u201d A lungngaihna nasa tak chu hunin a rawn tin\u00eam a, a ngaihtuahna chu a fapa boral ta a\\\\angin a la dam, a thiltih sual chunga ror\u00ealna dik tak hlauh v\u00e2nga bi bo ta, lamah a hawit\u00eer a. Hei hi a ni, thisen zawmpui a mutpui av\u00e2ng leh zu ruih v\u00e2nga thi ta Amnona chu, a thih v\u00ealeh hlimna hmunah chhohpui niin, chutah chuan tihthianghlima awma, v\u00e2ntirhkoh sual ve lote z\u00eenga ch\u00eang ve ta ni anga an sawina chhan chu ni. Hlimhlawp thawnthu fing, tisa thinlung pute tilawm t\u00fbra rem fel mai a ni! Hei hi Setana zirt\u00eerna thupui chu a ni a, a hnathawhah a hlawhtling \u00eam \u00eam a ni. Chutiang kaihhruainaah chuan suahsualna a cham reng tih hi mak an ti d\u00e2wn em ni? Zirt\u00eertu dik lo pakhatin he hna a bawhzui hian mi dangte sawi pawh a hrilhfiah vek a ni. Bible ch\u00e2ng a\\\\angin thu \\\\henkhat, an hrilhfiahna n\u00eana inpersan daihte chu an la chhuak a, ch\u00fbng thu inmil lo leh ink\u00e2wlkalh tak takte chu Pathian Lehkha thua nghahchhan nei hlei lo thurin sawifiah n\u00e2n tak an hmang a. Amnona, zu rui chu v\u00e2nah a awm tih chian n\u00e2na hriatt\u00eerna thu l\u00e2k chhuah hi chhuidawnna satliah mai a ni a, Bible thu tluang leh dik hian a hnial filthla hlauh va, zu rui miten Pathian ram an luah d\u00e2wn si lo va (1 Korin 6:10). Chutiangin d\u00e2wihzep te, ring lo te, ringhlel te chuan thutak chu d\u00e2wtah an chant\u00eer a. Mipuite chu an verv\u00eaknaa bumin an awm a, himna dawh\u00e2 th\u00ean-b\u00e2wmah chuan awih mut an lo ni ta \\\\h\u00een a ni. Mihringte thlarau chu thih veleha v\u00e2na kal ta ngh\u00e2l z\u00eal ni selang chuan, nun aiin thih hi a awhawm z\u00e2wk daih ang le. Hetiang rinna av\u00e2nga intihlum ta hi tam tak an awm ta. Buaina te, manganna te leh beidawnna teina a chim buai lai phei chuan, chatuan ram ength\u00e2wlnaa l\u00fbt t\u00fbra nunna derd\u00eap tak han tiht\u00e2wp mai chu thil tih\u00e2wm tak niin a lang thei a ni. A d\u00e2n bawhchhetute chu A la hrem ngei d\u00e2wn a ni tih chu","542 INDONA ROPUI chiang takin Pathianin A thuah a t\u00e2rlang a. Pathianin mi sualte chungah a r\u00ealdikna a lant\u00eer tak tak lo vang, zah a ngai thei si a, tia ngaitute chuan Kalvari Kraws en mai rawh se. Bawlhhlawh kai lo leh hm\u00ealhem lo Pathian Fapa thihna hian, \u201csual man chu thihna a ni,\u201d tih leh Pathian d\u00e2n bawhchhiatna tinr\u00eangin dik taka thungrulhna an la dawng vek d\u00e2wn a ni, tih a lant\u00eer a ni. Sual nei lo Krista chu mihring t\u00e2n sualah a lo chang ta. A thinlung a hliam a, a nunna t\u00e2wp rak thlengin, a laka a Pain a hm\u00eal a thupna leh bawhchhiatna mawh chu phurin a tuar chhuak ta a; mi sualte tlana an awm theih n\u00e2n hetiang hian a tuar ta a ni. Chu chu sual av\u00e2nga hremna lo awm t\u00fbr laka mite tihzal\u00eanna awm chhun a ni a, kawng dang a awm lo. Chuti fakauva tlanna ropui pawm duh lotu zawng zawngte chuan, bawhchhiatna av\u00e2nga hremna leh thiam loh chant\u00eerna chu, an taksa ngeiin an tuar ngei d\u00e2wn a ni. Pathian ngaihsak lo te, sual sim lote chu, Universalist-ten v\u00e2n ramah v\u00e2ntirhkoh thianghlim leh ength\u00e2wlte ang maiah an hl\u00e2n- kai mai thuah Pathian lehkhabu zirt\u00eerna chu i ngaihtuah chiang teh ang u. \u201cTuih\u00e2l apiang hn\u00eanah chuan nunna tuikhura mi a thl\u00e2wnin ka pe ang,\u201d (Thupuan 21:6). He thutiam hi tuih\u00e2lte t\u00e2n chauh a ni. Nunna tul mamawha inhria, thil engkim ch\u00e2n huama zawngtute chauh chu p\u00eak an ni ang. \u201cA hnehtu apiang chuan h\u00eang hi an luah ang; kei an Pathian ka ni ang a, anni chu ka mite an ni ang,\u201d (Thupuan 21:7). Hetah pawh hian tiamkamnate chu siam vek a ni. H\u00eang zawng zawngte hi luah thei t\u00fbr chuan, sual kan dovin kan hneh t\u00fbr a ni. Z\u00e2wlnei Isaia hmangin Lalpan A sawi a, \u201cMi fel hn\u00eanah chuan, An la \\\\ha d\u00e2wn, ti rawh u; an thiltih rahte chu an ei d\u00e2wn si a. Mi sual chung chu a pik e! An la chhe d\u00e2wn a ni; an kuta thiltih thungrulhna chu an hn\u00eanah p\u00eak a la ni d\u00e2wn si a,\u201d (Isaia 3:10, 11). \u201cMi sual chuan vawi za pawh thil sual tiin dam rei bawk mah sela, Pathian \\\\ihtuten Amah ngei an \\\\ih av\u00e2ngin a \\\\ha tho vang tih ka hria; mahse mi suaksual t\u00e2n kha chuan a \\\\ha lo vang a, a ni tihseite pawh kha hlimthl\u00e2 ang lek a ni si a, Pathian \\\\ihna a neih loh av\u00e2ngin,\u201d (Thuhriltu 8:12, 13). Paulan, mi sual chuan ama chungah \u201cthinurna leh Pathian ror\u00ealna fel tak lo lan n\u00ee at\u00e2n chuan i chungah thinurna i inkh\u00e2wlkh\u00e2wm chawp","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 543 a ni. Pathian chuan mi tin an thiltih ang z\u00ealin A r\u00ealsak ang, ... mahse kawhmawh b\u00e2wla, thutak zawm lova, fel lohna z\u00e2wm z\u00e2wktute chungah chuan thinurna leh thinrimna te, hrehawmna leh lungngaihna nasa tak te a awm ang,\u201d a ti a (Rom 2:5, 6, 9). \u201cMi ngaih ch\u00eeng leh mi bawlhhlawh leh mi duh\u00e2mte r\u00eang r\u00eang chuan (mi duh\u00e2m chu milem betu a ni a) Krista leh Pathian ramah chuan chan r\u00eang an nei lo tih in hre si a,\u201d (Efesi 5:5). \u201cMi zawng zawng n\u00eana inremna leh thianghlimna \u00fbm rawh u, ch\u00fb mi thianghlimna tel lovin tuman Lalpa an hmu lo vang,\u201d (Hebrai 12:14). \u201cNunna thing chungah chuan thu an neih theihna t\u00fbr leh, kawngk\u00e2ah chuan khuaa an luh theihna t\u00fbra A thup\u00eak z\u00e2wmtute chu an eng a th\u00e2wl e. P\u00e2wnah chuan ui te, dawithiam te, inngaih ch\u00eeng te, tual that te, milem bia te, d\u00e2wt ngain\u00e2 leh d\u00e2wt hmang apiangte chu an awm a,\u201d (Thupuan 22:14, 15). Mihring hn\u00eanah Pathianin A nungchang puan chhuahna leh, sualna A la tih d\u00e2n t\u00fbr A hrilh a. \u201cLalpa Pathian chu lainatnaa khat, mi khawngaih thei, thin nel tak, ngilneihna leh thutak ngah, mi s\u00e2ng tam tak chungah khawngaihna lant\u00eer \\\\h\u00een, khawlohna te, bawhchhiatna te, sualna te ngaidam \\\\h\u00een; thiam lova ruatte chu chhuah mai ngai lo ... A ni,\u201d (Exodus 34:6, 7). \u201cMi sual zawng zawngte chu a tiboral ang.\u201d \u201cBawhchhetute chu a ruala tihchhiatin an awm hlawm ang a, mi suaksualte t\u00e2wpna chu boralna a ni ang,\u201d (S\u00e2m 145:20; 37:38). Pathian sork\u00e2r thiltihtheihna leh thuneihna chu helna tudai t\u00fbrin rawih a la ni ang a; mahse rulhna t\u00fbr fel tak tihlan zawng zawngte chu, Pathian nungchang zahngai thei, dawhthei, thil \\\\ha tih duhna n\u00ean a inrem vek ang. Pathian chuan tuma duh d\u00e2n emaw ngaihd\u00e2n emaw A tur lui lo. Sal thuawihna ang chi hi A l\u00e2wmzawng a ni hek lo. Hmangaih tl\u00e2k A nih v\u00e2ngin A kutchhuak thilsiamten an hmangaih A duh a. A finna leh r\u00ealdikna leh \\\\hat b\u00eeknate chu an ngaihhlut theihna t\u00fbra hriatna fing tak an neih av\u00e2ng z\u00e2wka a thu an \u00e2wih a duh a. H\u00eang suangtuahna dik nei zawng zawngte hi chuan A nihna ngaihs\u00e2nawm taka Am\u00e2 lama h\u00eep an nih av\u00e2ngin Amah chu an hmangaih ang. Ngilneihna te, zahngaihna te leh hmangaihna ch\u00eatze dik te","544 INDONA ROPUI kan Chhandamtun A zirt\u00eer leh A lo hrilhfiah tawhte chu Pathian duh d\u00e2n leh nungchang nemkaina a ni a. A Pa hn\u00ean a\\\\anga A hmuh chauh lo chu A zirt\u00eer loh thu Kristan A sawi a. Pathian sork\u00e2r kaihhruaina bul chu Chhandamtu thup\u00eak, \u201cIn hm\u00ealmate chu hmangaih ula,\u201d tih n\u00ean an inrem thlap a ni. Lei leh v\u00e2n \\\\hat n\u00e2n leh, A hremna tuartute thleng pawha an lo \\\\hat n\u00e2n, Pathianin mi sualte chungah ror\u00ealna A thlent\u00eer \\\\h\u00een. A sork\u00e2r d\u00e2nte leh A nungchang dikna rema thil A enkawl theih chuan an hlim hl\u00ea d\u00e2wn a ni. A hmangaihna chhinchhiahnain a hual v\u00eal a, A d\u00e2n a hriatt\u00eer a, A zahngaihna p\u00eak tumin A zui reng a; mahse A hmangaihna an ngain\u00eap a, A d\u00e2n chu engmah lovah an chant\u00eer a, A zahngaihna an hnar a. A thilp\u00eakte dawng reng siin, a Petu an chawimawi lo; an sualnate chu A lungten tih an hriat av\u00e2ngin Pathian chu an hua a. An rilru kawi-herh tak chu Lalpan rei tak A dawh a; mahse a t\u00e2wpah, an pan t\u00fbr lam r\u00eal felna chu a lo lang ngei d\u00e2wn si a. H\u00eang mi helte hi A kiangah A thlung mai ang em? A duhz\u00e2wng ti t\u00fbrin A tilui ang em le? An hruaitu at\u00e2na Setana thlanga, a thiltihtheihnaa a thununhote chu, Pathian hn\u00eana kal t\u00fbrin an inbuatsaih lo a ni. Chapona te, bumna te, d\u00e2n pawisak lohna te, nunr\u00e2wnna te chu an nungchangah a bet tlat a. Leia an hmuhsitte leh an huatte n\u00eana ch\u00eang- za t\u00fbrin v\u00e2nah an l\u00fbt thei ang em le? D\u00e2wt hmang t\u00e2n chuan thutak chu a n\u00ealawm ngai lo vang; z\u00e2wldawhna chuan inngaihl\u00fb te leh chapo te chu a til\u00e2wm chuang lo vang; mi bawlhhlawh t\u00e2n chuan thianghlimna chu pawm nahawm a ni lo; mahni hmasialna tel lo hmangaihna chu, mahni hmasial tan a \u00eetawm lo. Ch\u00fbng khawv\u00eal mi takte leh mahni \\\\\u00e2nghma sialhote hn\u00eanah chuan eng nawmna nge v\u00e2nin a pek theih ang ni? An dam chh\u00fbng hun zawngte Pathian laka hel n\u00e2na hmang zotute chu th\u00e2wklehkhatan v\u00e2n ram kait\u00eer ni thut ta sela, chutah chuan englai pawha thianghlimna leh \\\\hat famkimna nei hmangaihnaa khat thinlung leh l\u00e2wmnaa khat hm\u00eal pu hlir, Ber\u00e2m No leh Pathian chawimawina hla mawi riin a tuam v\u00eal, Lal\\\\hutphaha \\\\hua hm\u00eal a\\\\anga tlante chunga \u00eang chuai ngai lo z\u00e2m v\u00ealte an han hmu ang - mahse an thinlungte Pathian leh thutak leh thianghlimna huatnaa khatte","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 545 chuan, v\u00e2n mipuite chu an khawsakpui theiin, fakna hlate an sakpui thei ang emaw chu le? Pathian leh Ber\u00e2m No ropuina chu an tuar zo vang em? Hnai lo ve; v\u00e2n ram nungchang an chher n\u00e2n khawngaihna hun tam tak p\u00eak an ni tawh a, mahse thianghlimna ngaina t\u00fbrin an rilru an sawizawi ngai lo va, v\u00e2n ram \\\\awng an zir ngai hek lo, t\u00fbnah chuan an t\u00e2n a tlai lutuk ta. Pathian kalha an helna chuan v\u00e2n rama ch\u00eang tlak lovah a siam ta a ni. V\u00e2n ram thianghlimna leh muanna chu an t\u00e2n chuan hrehawmna mai a ni z\u00e2wk ang a, Pathian ropuina chu kan ral hmang mei a ni ang. Chu hmun thianghlim a\\\\ang chuan tlan bo hmanhmawh an nap ang. Anmahni tlan t\u00fbra thia hm\u00eal lakah chuan thupa an awm hlen theih n\u00e2n boral an ch\u00e2k hliah hliah ang a. Tin, mi sualte t\u00e2wp hlenna t\u00fbr chu anmahni duhthlanna ngeiin r\u00eal a ni a, v\u00e2n ram an kai lohna chhan pawh anmahni duhthlanna liau liauva innghat a ni, chu chu Pathian zahngaihna leh r\u00ealdikna ang z\u00eala awm a ni bawk. Tuil\u00eat laia tui ang mai kh\u00e2n, chu ni ropuia mei chuan, mi sualte chu tihdam theih loh an nihzia Pathian ror\u00ealna chuan a tilang a. Pathian thuneihnaah an intul\u00fbt lo va. An duhthlanna chu hel n\u00e2n an lo hmang zo tawh a; nunna a lo t\u00e2wp hunin an ngaihtuahna kal v\u00eal chu, chumi ep lama hert\u00eer leh chu a tlai lutuk si a, bawhchhiatna a\\\\anga thuawihnaa hawi leh, huatna a\\\\anga hmangaihnaa hawi k\u00eer leh chu a tlai lutuk tawh a ni. Tual thattu Kaina nunna zuah a nihna kh\u00e2n, mi sualte chu an nun z\u00eal phalsak pawh ni sela, a rah lo lang mai t\u00fbr, thunun loh sualna an ch\u00een zui z\u00eal t\u00fbr ent\u00eerna chu khawv\u00eal hn\u00eanah Pathianin A pe a. Kaina zirt\u00eerna leh a tih d\u00e2n entawn v\u00e2ngin, \u201cLeiah hian mihring sualzia chu nasa tak a ni tih leh an rilru suangtuahnate chu sual hlir a nih fo,\u201d thlengin a thlah mipui tam takte chu sualah hruai luh an ni a. \u201cLei hi Pathian mit hmuhin a chhe zo tawh a, lei hi inp\u00e2wngn\u00eaknain a khat zo tawh a,\u201d (Genesis 6: 5, 11). Zahngaihna av\u00e2ngin, khawv\u00eala ch\u00eang mi sualte chu, Nova hun lai kh\u00e2n Pathianin A tiboral a. Zahngaihnain Sodom khuaa mi ch\u00eang sual takte chu A tiboral b\u00e2kah, Setana bumna thiltihtheihna av\u00e2ngin, thil sual tituten lainat leh ngaihsan an hlawh a, mi dangte pawh chutiangin helnaah an hruai z\u00eal a. Chutiang chuan Kaina leh Nova","546 INDONA ROPUI hunah a lo awm a; Abrahama leh Lota hunah a lo awm bawk a; kan hunah pawh a lo awm ta. Lei leh v\u00e2nah pawh hian zahngaihna av\u00e2ngin a ni Pathianin A khawngaihna hnartu sualte chu a t\u00e2wpah A la tihboral d\u00e2wn ni. \u201cSual man chu thihna a ni si a; Pathian thilthl\u00e2wnp\u00eak erawh chu kan Lalpa Krista Isua z\u00e2rah chuan chatuan nunna a ni,\u201d (Rom 6:23). Nunna chu mi felte rochan a nih laiin, mi suaksualte chan chu thihna a ni a. Mosian Israel fate hn\u00eanah, \u201cT\u00fbnah hian in hm\u00e2ah nunna leh thil \\\\ha, thihna leh thil \\\\ha lo ka dah a,\u201d a ti (Deuteronomy 30:15). Heta thihna a sawi hi Adama hn\u00eana sawi kha a ni lo, mi zawng zawngin a hremna chu an tuar mai a ni. \u201cThih hnihna,\u201d Chatuan nunna n\u00eana inpersan daih chu a sawi z\u00e2wk a ni. Adama sualna avangin, thihna chuan mi zawng zawng a fan a. Mi zawng zawng chu thuhmun rengin thl\u00e2nah an chhuk a. Chhandamna ruahman l\u00e2wkna av\u00e2ngin mi zawng zawng chu an thl\u00e2n ata hruai chhuah leh t\u00fbr an ni ta. \u201cMi felte leh fel lote thawhlehna pawh a awm ang,\u201d (Tirhkohte 24:15). \u201cAdamaah chuan mi zawng zawng an thi \\\\h\u00een ang hian, Kristaah chuan mi zawng zawng tihnunin an awm bawk ang\u201d (1 Korin 15:22). Mahse koh chhuahhote chu p\u00e2wl hnihah thliar hran an ni a. \u201c...Thl\u00e2na awm zawng zawngin A aw an hria ang a, an chhuak vek ang; thil \\\\ha titute chu nunna changin an tho leh ang a, thil sual titute chu thiam loh changin an tho leh ang,\u201d (Johana 5:28, 29). \u201cThawhlehna hmasa bera telte chu an eng a thawlin an thianghlim a ni, ch\u00fbngho chungah chuan thih hnihna chuan thu r\u00eang a nei lo. ...\u201d (Thupuan 20:6). Mahse sual simna leh rinna v\u00e2nga ngaihdamna chang ve lote chuan, bawhchhiatna hremna \u201csual man,\u201d chu an hmu ang. Hremna an tawrh hun chh\u00fbng leh an tawrh nasat d\u00e2n chu \u201can thiltih ang zia z\u00ealin\u201d a hrang \\\\heuh va, mahse thih hnihnain a t\u00e2wp vek tho d\u00e2wn a ni. Pathian t\u00e2n chuan, a r\u00ealdikna leh zahngaihna av\u00e2ngin, mi sual chu a sual chawpin a chhandam mai thei si lo. Ama bawhchhiatna leh amah leh amah tling lova a insiam av\u00e2ng ngeiin nunna ch\u00e2nt\u00eer a ni a. Thlarau th\u00e2wk khuma ziaktu pakhat chuan, \u201cRei lot\u00ea achinah mi suaksual chu a awm tawh d\u00e2wn si lo.\u201d (S\u00e2m 37:10). Mi dang pawhin, \u201cPiang lo ang mai an ni ang,\u201d","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 547 a ti (Obadia 16). Zahnain a tuam a, beisei t\u00fbr a awm ta lo, kumkhuaa theihnghilh hlen d\u00ear t\u00fbr an lo ni ta a ni. Chutiang chuan sualna chu, chungpikna leh chhiatna a rawn thlen zawng zawngte n\u00ean chuan tiht\u00e2wp a la ni ang. Fakna hla siamtu chuan, \u201cMi suaksualte chu i tiboral a, an hming chu kumkhaw tlaitluan at\u00e2n i thai bo ta a. Aw nang hm\u00ealma, boralna chu a reh hlen ta,\u201d a ti a (S\u00e2m 9:5, 6). Thupuanah chuan, Johanan chatuan awm d\u00e2n t\u00fbr thl\u00eerin, inrem lohna them pawhin a tihbuai lohvin, fakna hla mawi ri a hria a. Lei leh v\u00e2na thilsiam tinr\u00eangten Pathian hn\u00eanah ropuina an hlan th\u00e2wm chu hriat a ni a (Thupuan 15:13). Nghaisakna t\u00e2wpin- t\u00e2i nei lo an tuar av\u00e2nga Pathian sawi chhe t\u00fbr thlarau bo an awm tawh lo vang a; hremhmuna na tuar au ri pawhin chhandamte zai ri a pawlh buai hek lo vang. Thih theih lohna thurin dik lo bulpuia innghat chu, thih hnua hriat theihna nei ni anga inzirtirna thurin - chatuana nghaisakna ang te, Pathian lehkha thu zirt\u00eerna kalh tlat, suangtuahna z\u00e2wm t\u00fbra kan hriatna thunun hi a ni. Rinna l\u00e2r takah chuan, v\u00e2na chhandamte chuan leia thil thleng r\u00eang rangte chu hre vein, a b\u00eekin an \\\\hian an kalsan t\u00e2kte nun d\u00e2n chu an hriain rin a ni a. Mahse mitthiten mi nung damte buaina an hriat te, an hmangaihte thil sual tih an hmuh te, lungngaihna an tawrh zawng zawng te, beidawnna te, dam chh\u00fbng hrehawmna an tuar te hmu reng chungin engtin nge hlimna bul a nih theih ang le? Leia an \\\\hiante chunga l\u00eang v\u00eal \\\\h\u00eente chuan v\u00e2n hlimna chu engtia nasa nge an chen ang le? Thawin taksa a chhuahsan v\u00ealeh sual sim lote thlarau chu hremhmun meipuia paih a nih chuan a va r\u00e2pthl\u00e2k t\u00e2wpkh\u00e2wk d\u00e2wn em! Inpeih lova an \\\\hiante thl\u00e2na kala, chatuan chungpikna leh sualnaa l\u00fbt t\u00fbr hmutute lungngaihna a th\u00fbk t\u00fbrzia chu! Mi tam tak chu he tih-manganna hian \u00e2tnaah a khalh l\u00fbt tawh \\\\h\u00een r\u00eang a ni. Hemi chungch\u00e2ng hi Pathian lehkha thuin engti nge a sawi le? A thiin engmah an hriat loh thu Davidan a sawi a. \u201cA thawin a chhuahsan a, ani chu a leilungah a k\u00eer leh a; chumi n\u00ee ngei chuan a ngaihtuahnate chu a bo nghal a ni,\u201d tiin (S\u00e2m 146:4). Solomona pawhin ch\u00fb hriatt\u00eerna thu bawk chu a lo sawi a: \u201cMi nungdamte","548 INDONA ROPUI chuan an la thi d\u00e2wn tih an hria a; mitthite erawh chuan engmah an hre lo. An hmangaihna te, an huatna te, an \u00eets\u00eekna te chu a boral tawh a; ni hnuaia thiltihah hian chanvo an nei tawh lo. I kalna t\u00fbr thl\u00e2nah chuan thiltih t\u00fbr emaw, hriatna emaw, finna emaw a awm si lo va,\u201d (Thuhriltu 9:5, 6, 10). Hezekia \\\\awng\\\\aina chu chh\u00e2n a niha, a nun chu kum s\u00e2wm leh pang\u00e2a tihsei a nih kh\u00e2n, A zahngaihna ropui tak av\u00e2nga a l\u00e2wm av\u00e2ngin Pathian hn\u00eanah fakna a hl\u00e2n a. He hlaah hian a l\u00e2wm chhan a sawi a: \u201cThl\u00e2n hian a fak thei lo che a, thihna hian a chawimawi thei hek lo che; khuarkhuruma chhukte chuan i thutak chu an beisei thei lo a ni. Mi nungin, mi nung ngeiin, vawiina ka tih ang hian an fak ang che,\u201d tiin (Isaia 38:18, 19). Zirt\u00eerna tam tak hi chuan mi fel thite chu v\u00e2nah awm angin, hlimnaah l\u00fbta, \\\\awih thei tawh lo lei chuan Pathian fak ta angin an ent\u00eer a; mahse Hezekia chuan, thihnaa hmab\u00e2k ropui tak chu a hmu thei si lo a ni. A thusawite leh fakna hla siamtu hriatt\u00eerna thute chu a inrem a; \u201cThih hnu chuan nangmah hriat rengna a awm si lo va; seolah tuin nge l\u00e2wm thu hrilh d\u00e2wn che.\u201d \u201cMitthite chuan Lalpa chu an fak lo va, hmun reh taka chhukte r\u00eang r\u00eang chuan an fak hek lo,\u201d tiin (S\u00e2m 6:5; 115:17). Penticost n\u00eeah chuan Peteran thlahtu Davida chu: \u201ca thi a, ph\u00fbmin a awm tawh a, a thl\u00e2n pawh t\u00fbn thlengin kan hn\u00eanah a la awm reng a. Davida zawng v\u00e2nah a la l\u00e2wn chho lo,\u201d tiin a sawi (Tirhkohte 2:29, 34). Thawhlehna lo thlen hm\u00e2 loh chuan Davida chu thl\u00e2nah a la awm rengna hian, thih v\u00ealeh mi felte chu v\u00e2nah an l\u00e2wn ngh\u00e2l mai lo tih a tilang a ni. Thawhlehna leh, Krista thawhlehna ropuina av\u00e2ng chauhvin Davida chu hun t\u00e2wpah Pathian ding lamah a la \\\\hu thei d\u00e2wn a ni. Paula pawhin, \u201cMitthite kaihthawhin an awm si loh chuan Krista pawh kha kaihthawhin A awm lo vang; tin, Krista kha kaihthawhin A awm loh chuan in rin chu engmah lo a ni ang a, in sualnaah chuan in la awm fo a ni ang. Chuti a nih chuan Kristaa muhil tawhte kha an boral ta a ni ang,\u201d a ti a (1 Korin 15:1618). Kum s\u00e2ngli chh\u00fbng zawngin, mi felte chu v\u00e2nah an kal ding nghal ni ta se, engtin nge Paulan, thawhlehna awm lo ang maia, \u201cKristaa","BUMNA LIAN THAM HMASA BER 549 muhil tawhte chu an boral ta a ni ang,\u201d a tih theih? Chutiang an nih chuan thawhlehna an mamawh d\u00e2wn si lo va. Rinna av\u00e2nga nunna hial lo hl\u00e2ntu, Tyndale-a chuan mitthite chungch\u00e2ng tihian a lo sawi a: \u201cMitthite chu, Krista emaw, Pathian v\u00e2ntirhkoh thlan b\u00eekte emaw awmnaah ropui takin an awm nghal a ni tih hi ka pawm thei lo a ni. Ka rin d\u00e2n pawh a ni hek lo; chutiang chu lo ni ta se, taksa thawhlehna thu zirt\u00eerna hi engmah lo mai a ni ang.\u201d British Reformers--Tindal, Frith, Barnes, page 349. Thih hnu pawha thih theih loh beisei tlatna hian Biblea thawhlehna thurin thlahthlamna lo darh zau z\u00eal n\u00e2n a hruai tih hi phat rual a ni lo. Dr. Adam Clarke-an he thil awm d\u00e2n chin hi a lo sawi a: \u201cThawhlehna chungch\u00e2nga thurin hi t\u00fbn lai Kristiante ai chuan hm\u00e2n lai Kristianten an ngaihven nasa z\u00e2wkin a lang! Hei hi engtizia nge ni le? Tirhkohte kh\u00e2n an puang ch\u00e2mch\u00ee a, chumi av\u00e2nga taim\u00e2k chhuah t\u00fbr te, thuawih t\u00fbr te, l\u00e2wm t\u00fbr tein Pathian mite chu an fuih thatho va. An aiawhtuten t\u00fbn laiin an tilang ve zen zen ta lo! Tirhkohte chuan an hril a, Kristian hmasaten an ring ta a; chutiangin keini pawhin kan hril a, tichuan kan thu hretuten an ring ve ta a. Chanchin |haa zirt\u00eerna thurinah hian uar b\u00eekna lai a awm chuang lo; t\u00fbn laia thurin hril d\u00e2nah lah ngaihthah b\u00eek a awm hek lo!\u201d tiin. - Commentary, Remarks on 1 Corinthians 15, para. 3. Thawhlehna thutak ropui tak chu a zavai deuhthawa thup v\u00eal leh, Kristian khawv\u00ealin a hmuh loh thlengin ch\u00fb hna chu chhunzawm z\u00eal a ni a. Chutiang chuan sakhaw lam thil ziaktu ropui ber pakhat chuan, Paula thu sawi, l Thesalonika 4:13-18 thu hi hrilhfiahin, hetiangin a ti a. \u201cA taka thlamuannain a tum zawng zawngah, mi felte nun hlun duhawm chungch\u00e2ng thurin hian kan t\u00e2n, Lalpa lo kal lehna thurina thil rinhlelhawm hi a thl\u00e2kthleng a. Kan t\u00e2n Lalpa chu A lo kal a. Hei hi kan nghah t\u00fbr leh kan inrin rengna t\u00fbr chu a ni. Mitthite chu ropuinaah an kal daih tawh a. Ror\u00ealsak an nih n\u00e2n leh mals\u00e2wmsak n\u00e2n tawtawr\u00e2wt hnuhn\u00fbng ber an ngh\u00e2k kher lo,\u201d tiin. Mahse A zirt\u00eerte A kalsan d\u00e2wn lai kh\u00e2n, A hn\u00eanah an kal thuai t\u00fbr thu Isuan anni chu A hrilh lo. \u201cIn t\u00e2n hmun siamin ka kal d\u00e2wn hi, tin, in t\u00e2n hmun ka han siam chuan, ka lo k\u00eer leh ang a, ka"]
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682