เอกสารพัฒนาทักษะวิชาการเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ผู้เรียนรายบุคคล ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย รายวิชาการพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม สค31003

3. แผน่ ดิินไหว 4. ปรากฏการณ์เรืือนกระจก 5. ภาวะโลกร�อน 6. ภููเขาไฟระเบิิด วิิธีีการปอ งกัันอัันตรายเมื่่อ� เกิดิ ปรากฏการณทางธรรมชาติิ 1. ติิดตามสภาวะอากาศฟงคํําเตืือนจากกรมอุตุ ุนุ ิิยมวิิทยาสม่ำ�ำ�เสมอ 2. สอบถามแจงสภาวะอากาศรอ� นแกก่ รมอุุตุนุ ิิยมวิิทยา 3. ฝกซอมการปองกัันภััยพิิบัตั ิเิ ตรีียมพรอ� มรัับมืือ และวางแผนอพยพหากจํําเปน 4. เตรีียมพรอ� มอพยพเมื่�่อไดรัับแจงใหอพยพ การปองกัันน้ำำ�� ทวมปฏิบิ ัตั ิิได ดังั นี้้� 1. ติิดตามสภาวะอากาศฟงคํําเตืือนจากกรมอุุตุนุ ิยิ มวิทิ ยา 2. ฝกซอมการปองกัันภััยพิิบััติิเตรียี มพร�อมรัับมืือ และวางแผนอพยพหากจํําเปน 3. เตรียี มน้ำ�ำ� ดื่่�ม เครื่�่องอุุปโภค บริโิ ภค ไฟฉาย แบตเตอรี่� วิทิ ยุุกระเปาหิ้้�วเพื่�อ่ ติดิ ตามขาวสาร 4. ซอมแซมอาคารใหแข็ง็ แรงเตรียี มปองกัันภัยั ใหสััตวเลี้�ยงและพืืชผลการเกษตร 5. เตรียี มพรอ� มเสมอเมื่่�อไดรัับแจงใหอพยพไปที่่ส� ููง เมื่อ่� อยููในพื้้�นที่่เ� สี่�ยงภัยั และฝนตกหนักั ตอ่ เนื่�อ่ ง 6. ไม่ลงเล่นน้ำ�ำ� ไมขัับรถผา่ นน้ำ�ำ� หลากเมื่อ�่ อยููบนถนนถาอยููใกลน้ำ�ำ� เตรียี มเรืือเพื่่�อการคมนาคม การปฏิบิ ััติิปองกัันตัวั เองจากการเกิดิ แผน่ ดิินไหว 1. ควรมีีไฟฉายพร�อมถานไฟฉายและกระเปายาเตรียี มไวในบา� น 2. ศึึกษาการปฐมพยาบาลเบื้้�องตน� 3. ควรมีีเครื่่อ� งมืือดับั เพลิิงไวในบ�าน เช่น เครื่่�องดัับเพลิิง ถุุงทราย เปนตน� 4. ควรทราบตํําแหน่งของวาลวปดน้ำ�ำ� วาลวปดกาซ สะพานไฟฟาสํําหรัับตััดกระแสไฟฟา มาตรการปองกันั ผลกระทบจากการเกิดิ ปรากฎการณ์เรืือนกระจก 1. ส่งเสริิมการสงวนและการใชพลังั งานอย่างมีปี ระสิทิ ธิิภาพสููงสุุด 2. หามาตรการในการลดปริิมาณคารบ์ อนไดออกไซด์์ 3. เลิกิ การผลิิตและการใชค� ลอโรฟลููออโรคาร์บอน 4. หัันมาใช�เชื้อ� เพลิิงที่่�ก่อใหเกิิดคารบ์ อนไดออกไซดในปริมิ าณที่่�นอ� ย 5. การวิิจัยั เกี่ย� วกัับแหล่งพลังั งานทดแทนอื่น่� 6. หยุุดยั้้ง� การทํําลายปาไม� และสนัับสนุนุ การปลููกปาทดแทน วิิธีีการลดภาวะโลกรอ้ น มีี 7 วิธิ ีี ดัังนี้้� 1. ลดการใชพลัังงานที่่ไ� มจํําเปนจากเครื่่�องใช�ไฟฟา 2. เลืือกใชร� ะบบขนส่งมวลชน 3. ชวยกัันปลููกตน� ไม� 4. การชวนกัันออกไปเที่่�ยวธรรมชาติิภายนอก 5. เวลาซื้้�อของพยายามไมรับั ภาชนะที่่เ� ปนโฟม 6. ใชก� ระดาษดวยความประหยััด 7. ไมส่ นัับสนุุนกิจิ การใด ๆ ที่่�สิ้�นเปลืืองทรััพยากรของโลกเรา 6 เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

การใช้เครื่�อ่ งมืือทางภููมิิศาสตร์ แผนที่่� (Map) หมายถึึง การแสดงลัักษณะพื้้�นผิิวโลกลงบนแผ่นราบโดยการย่อสวน และการใชสััญลัักษณ์ไมวา เครื่�่องหมายหรืือสีีแทนสิ่�งตา่ ง ๆ บนพื้้น� ผิวิ โลก แผนที่่�จึึงต่างจากลููกโลกและแผนผััง ความสํําคััญของแผนที่่� 1. ทํําใหทราบลักั ษณะทางธรรมชาติิของพื้้น� ผิิวโลก 2. ทํําใหทราบขอมููลสถิติ ิิตา่ ง ๆ ประโยชนของแผนที่่� 1. ในการศึกึ ษาลักั ษณะภููมิิประเทศ แผนที่่จ� ะทํําใหผููศึกึ ษาทราบวาพื้้�นที่่ใ� ดมีีลัักษณะภููมิปิ ระเทศแบบใดบ�าง 2. ต่อการศึึกษาธรณีีวิทิ ยา 3. ดานสมุุทรศาสตร์ และการประมงเพื่�่อใหทราบสภาพแวดล�อมชายฝังทะเลธรณีีวิทิ ยา 4. ดานทรััพยากรน้ำำ�� รููขอมููลเกี่ย� วกัับแมน้ำ��ำ และการไหล 5. ดานปาไมเ� พื่�่อใหทราบคุุณลัักษณะของปาไมแ� ละการเปลี่่ย� นแปลงพื้้น� ที่่ป� า องคป์ ระกอบของแผนที่่� 1. ชื่�อ่ แผน 2. ขอบระวาง 3. ทิิศทาง 4. สััญลัักษณ์ 5. มาตราสวน องค์ประกอบของลููกโลก ประกอบไปดวย 1. เสน� เมริเิ ดีียนหรืือเส�นแวง 2. เส�นขนานหรืือเสน� รุุ�ง ปญหาการทํําลายทรัพั ยากรธรรมชาติแิ ละสิ่ง� แวดลอ้ ม ผลการจััดลํําดับั ความสํําคััญของปญหาทรัพั ยากรธรรมชาติแิ ละสิ่�งแวดล�อม 1. การสููญเสียี ทรัพั ยากรปาไม� 2. อุุทกภััยและภััยแล�ง 3. ความเสื่่�อมโทรมของทรัพั ยากรดิินและการใชที่่�ดิิน 4. มลพิษิ จากขยะ 5. มลพิษิ ทางอากาศ ประเภทของปา ไม้ในประเทศไทย 1. ปาดงดิบิ 2. ปาสนเขา 3. ปาชายเลน 4. ปาพรุุหรืือปาบึึงน้ำ��ำ จืืด 5. ปาชายหาด เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สัังคมศึึกษา 7 สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

ประโยชนของทรัพั ยากรปา ไม้ 1. การนํําไม�มาสรา� งอาคารบา� นเรืือนและผลิิตภัณั ฑตา่ ง ๆ 2. ใชเ� ปนอาหารจากสวนตา่ ง ๆ ของพืืชทะเล 3. ใชเ� ส�นใยที่่�ไดจากเปลืือกไม�และเถาวัลั ย์มาถักั ทอเปนเครื่อ�่ งนุุง่ หมเชืือกและอื่่�น ๆ 4. ใชทํํายารักั ษาโรคตา่ งๆ สาเหตุุสํําคััญของวิกิ ฤตการณ์ปาไมใ้ นประเทศไทย 1. การลัักลอบตัดั ไมทํําลายปา 2. การบุุกรุุกพื้้น� ที่่�ปาไม�เพื่�่อเขาครอบครองที่่�ดิิน 3. การส่งเสริิมการปลููกพืืชหรืือเลี้�ยงสัตั วเศรษฐกิิจเพื่อ่� การสง่ ออก 4. การกํําหนดแนวเขตพื้้น� ที่่ป� ากระทํําไมชัดั เจนหรืือไม่กระทํําเลยในหลาย ๆ พื้้น� ที่่� 5. การจััดสรา� งสาธารณููปโภคของรััฐ 6. ไฟไหมปามัักจะเกิิดขึ้�น้ ในชวงฤดููแลง� 7. การทํําเหมืืองแร่ ปญ หาเกี่ย� วกับั ทรัพั ยากรน้ำ��ำ 1. การขาดแคลนน้ำ��ำ หรืือภััยแลง� 2. การเกิิดน้ำ�ำ�ทวม 3. การทิ้้ง� สิ่ง� ของและการระบายน้ำ��ำ ทิ้้ง� ลงสููแหล่งน้ำำ�� 4. ปญหาการใชทรัพั ยากรน้ำำ�� อย่างไม่เหมาะสม 5. ปญหาความเปลี่่�ยนแปลงของลมฟาอากาศ ทรััพยากรดิิน ปญหาการใชที่่ด� ินิ ไม่เหมาะสมไดแก่ 1. การใชที่่ด� ินิ เพื่�อ่ การเกษตรกรรมอย่างไมถููกหลักั วิชิ าการ 2. ขาดการบํํารุงุ รัักษาดิิน 3. การปล่อยใหผิิวดิินปราศจากพืืชปกคลุมุ ทํําใหสููญเสียี ความชุุ่มชื้น� ในดินิ 4. การเพาะปลููกที่่�ทํําใหดินิ เสียี 5. การใชปุุยเคมีีและยากํําจััดศััตรููพืืชเพื่�่อเร่งผลิิตผล สาเหตุุปญหาของทรัพั ยากรสััตวปา 1. การทํําลายที่่�อยููอาศััย การขยายพื้้น� ที่่เ� พาะปลููก 2. สภาพธรรมชาติกิ ารลดลงหรืือสููญพัันธุ์ุไปตามธรรมชาติขิ องสัตั วปา 3. การล่าโดยตรง โดยสัตั วปาดวยกัันเอง 4. การนํําสััตวจากถิ่�นอื่่�นเขามา มลพิิษทางอากาศ มลพิิษทางอากาศเปนปญหาสํําคััญปญหาหนึ่่�งที่่�เกิดิ ขึ้น�้ ในเขตเมืือง โดยเฉพาะกรุุงเทพมหานคร เนื่�อ่ งจากมลพิิษทาง อากาศก่อใหเกิิดผลกระทบดานสุุขภาพอนามััย ไมวาจะเปนดานกลิ่น� ความรํําคาญ ตลอดจนผลกระทบต่อสุุขภาพที่่�เกี่�ยวกับั ระบบการหายใจ หััวใจ และปอด 8 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิิชา สังั คมศึกึ ษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

แนวทางการแก้ไขมลพิษิ ทางอากาศ 1. จััดหาและพััฒนาระบบการตรวจคุุณภาพในอากาศ 2. หาทางลดปริิมาณสารมลพิิษทางอากาศจากแหลง่ กํําเนิดิ 3. กระตุุ�นใหผููใช�รถยนต์ใหความสํําคััญในการดููแลรัักษาเครื่่อ� งยนตใ์ หอยููในสภาพดีีเพื่�่อลด ควัันดํํา 4. ออกมาตรการตรวจสอบและตรวจจัับรถยนตที่่ม� ีีควัันดํํา 5. รณรงค์ใหผููขับั ขี่�รถยนตมีวี ินิ ััยและเคารพในกฎจราจร QR code วิชิ า สังั คมศึึกษา สค31001 หมายเหตุุ : ให้้นักั ศึกึ ษาได้้ศึกึ ษาเพิ่่�มเติมิ จากหนังั สืือแบบเรียี น รายวิิชา สัังคมศึกึ ษา สค31001 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา 9 สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

แบบทดสอบท้า้ ยบทเรียี น คำ�ำ ชี้้�แจง จงเลืือกคำ�ำ ตอบที่่ถ� ูกู ต้อ้ งที่่ส� ุุดเพียี งข้อ้ เดียี ว 7. ทวีปี อเมริกิ าเหนืือมีกี ระแสน้ำ��ำ กี่่�สาย 1. ปจจััยที่่�มีีอิิทธิพิ ลตอ่ ภููมิิอากาศของทวีีปอเมริิกาใต� ก. 1 สาย มีอี ะไรบา� ง ข. 2 สาย ค. 3 สาย ก. ละติิจููด ง. 4 สาย ข. กระแสน้ำำ�� ค. ทิศิ ทางของเทืือกเขา 8. ข้้อใดไม่เ่ ป็็นปรากฏการณทางธรรมชาติิ ง. ถููกทุุกข้้อที่่�กล่่าวมา ก. พายุุ 2. ทวีีปที่่ม� ีขี นาดใหญ่ท่ ี่่�สุดุ คืือทวีีปใด ข. ทะเลทราย ก. ทวีีปเอเชีีย ค. ปรากฏการณเ์ รืือนกระจก ข. ทวีีปยุุโรป ง. แผน่ ดินิ ไหว ค. ทวีปี อเมริกิ าเหนืือ ง. ทวีีปอเมริิกาใต้้ 9. การแสดงลัักษณะพื้้�นผิิวโลกลงบนแผ่นราบโดยการ 3. แมน้ำ�ำ�ที่่�สํําคััญในทวีปี ยุุโรป ข้้อใดไม่่ใช่่ ยอ่ สวน และการใชสัญั ลัักษณแ์ ทนสิ่�งต่าง ๆ บนพื้้น� ผิิวโลก ก. แมน้ำ�ำ�โวลกา เป็็นความหมายของข้้อใด ข. แม่่น้ำ��ำ อามููร์์ ค. แมน้ำ�ำ� ดานููบ ก. แผนที่่� ง. แมน้ำ�ำ� ไรน ข. แผนผััง 4. ประวััติิศาสตร์์แบ่่งได้้ 3 สมััย ข้้อใดไม่ใ่ ช่่ ค. ลููกโลก ก. สมััยโบราณ ง. ธรณีวี ิทิ ยา ข. สมััยกรีีก 10. ข้้อใดเป็็นสาเหตุปุ ญหาของทรัพั ยากรสัตั วปา ค. สมัยั ใหม่่ ก. การทํําลายที่่�อยููอาศัยั ง. สมัยั โรมััน ข. สภาพธรรมชาติกิ ารลดลงหรืือสููญพันั ธุ์� 5. ทวีีปที่่ม� ีขี นาดกวางใหญ่ โดยมีีขนาดใหญ่่เปนอันั ดับั ที่่� 3 ค. การล่าโดยตรง โดยสััตวปาดวยกัันเอง ของ โลกคืือทวีีปใด ง. ถููกทุุกข้้อ ก. ทวีีปเอเชีีย ข. ทวีีปยุโุ รป ค. ทวีีปอเมริิกาเหนืือ ง. ทวีปี อเมริกิ าใต้้ 6. แมน้ำำ��ที่่ส� ํําคัญั ในทวีีปอเมริิกาเหนืือได้้แก่แ่ ม่่น้ำ��ำ ใด ก. แมน้ำำ��ไรน์์ ข. แม่่น้ำ�ำ�มิิสซิสิ ซิปิ ปีี ค. แมน้ำ�ำ� ดานููบ ง. แมน้ำ�ำ� โวลก้้า 10 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สัังคมศึึกษา สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

บทที่่� 2 ประวััติิศาสตร สรุุปเนื้้อ� หา การแบ่งชวงเวลา และยุุคสมัยั ทางประวัตั ิศิ าสตร์ ยุคุ สมัยั ประวัตั ิศิ าสตรมีคี วามสํําคัญั ตอ่ การศึกึ ษาประวัตั ิศิ าสตรเ์ นื่อ่� งจากเปนการแบง่ ชวงเวลาในอดีตี อยา่ งเปนระบบ โดยพิิจารณาจากหลัักฐานที่่�เหลืืออยููในปจจุุบััน ซึ่�งจะนํําไปสููการวิิเคราะหเหตุุการณ์ต่าง ๆ อย่างมีีเหตุุผล โดยตระหนัักถึึง ความสํําคััญของความต่อเนื่�่องของชวงเวลาจะทํําใหการลํําดัับเปรีียบเทีียบเรื่่�องราวทางประวััติิศาสตรมีีความชััดเจนขึ้้�นตาม เกณฑดังั ตอ่ ไปนี้้� การแบ่งชวงเวลา มีพี ื้้น� ฐานมาจากยุคุ สมัยั ทางศาสนา แบ่งออกเปน 1. การแบง่ ชวงเวลาตามประวััติิศาสตรไ์ ทย 2. การแบง่ ชวงเวลาตามประวัตั ิศิ าสตร์สากล การแบง่ ยุุคสมััยทางประวัตั ิศิ าสตร์ การแบ่งยุุคสมััยทางประวััติิศาสตร์โดยการใชหลัักเกณฑการพิิจารณารููปแบบและลัักษณะของหลัักฐานที่่�เปน ลายลักั ษณอัักษรและไม่เปนลายลัักษณอัักษรสามารถแบ่งยุุคสมััยทางประวัตั ิศิ าสตรเ์ ปนยุุคตา่ ง ๆ ไดดัังนี้้� 1. ยุุคก่อนประวัตั ิศิ าสตร์ 2. ยุคุ หิิน เปนยุคุ ที่่ม� นุุษยรููจักั นํําหินิ มาดัดั แปลงเปนเครื่�่องมืือเครื่�อ่ งใช� โดยมีีวิวิ ััฒนาการ ดังั นี้้� 1. ยุุคหินิ เก่า 2. ยุคุ หินิ กลาง 3. ยุคุ หิินใหม่ 3. ยุคุ โลหะ ในยุคุ นี้้ม� นุษุ ยเ์ ริ่ม� ทํําเครื่อ�่ งมืือเครื่อ่� งใชจากโลหะแทนหินิ และกระดููกสัตั ว์์ ยุคุ โลหะ สามารถแบง่ ยอ่ ยไปได อีกี 2 ยุุค ตามลัักษณะโลหะที่่ใ� ช� คืือ 1. ยุุคสํําริิด 2. ยุุคเหล็ก็ 4. ยุคุ ประวััติศิ าสตร์ เปนชวงเวลาที่่�มนุษุ ยรููจักั ประดิษิ ฐตัวั อักั ษรและบันั ทึึกไวบนวััสดุุตา่ ง ๆ เช่น แผน่ หิิน แผ่นดิิน เหนียี ว แผน่ ผ�า ยุคุ ประวัตั ิศิ าสตร์แบ่งออกเปนยุุคสมัยั ต่าง ๆ ดังั นี้้� 1. สมัยั โบราณ 2. สมัยั กลาง 3. สมััยใหมหรืือยุคุ ฟนฟููศิลิ ปะวิิทยาการ 4. สมัยั ปจจุุบััน หลัักเกณฑก์ ารแบง่ ยุุคสมััยทางประวัตั ิศิ าสตร์ มีดี ัังนี้้� การแบง่ ยุคุ สมััยทางประวัตั ิิศาสตรส์ ากล 1. แบ่งตามความเจริญิ ทางอารยธรรมมนุุษย์ 2. แบง่ ตามการเริ่ม� ตน� ของเหตุุการณสํําคััญ 3. แบ่งตามชื่�อ่ จัักรวรรดิิหรืืออาณาจัักรที่่ส� ํําคัญั ที่่เ� คยรุงุ่ เรืือง 4. แบง่ ตามราชวงศที่่ป� กครองประเทศ 5. แบ่งตามการตั้ง� เมืืองหลวง เอกสารพัฒั นาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา 11 สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

การแบง่ ยุคุ สมัยั ทางประวัตั ิศิ าสตร์ไทย 1. สมััยโบราณหรืือสมัยั ก่อนสุโุ ขทััย 2. สมัยั สุโุ ขทัยั 3. สมัยั อยุุธยา 4. สมััยธนบุุรีี 5. สมััยรัตั นโกสิินทร์ แหล่งอารยธรรมโลก อารยธรรมของมนุุษยยุุคประวััติิศาสตร์ แบง่ ออกเปน 2 สวน คืือ สวนที่่� 1 อารยธรรมของโลกตะวัันออก สวนใหญมีีรากฐานมาจากแหลง่ อารยธรรมที่่เ� ก่าแก่ข่ องโลก คืือ จีีนและอินิ เดีีย อารยธรรมจีนี ประเทศจีนี เปนประเทศที่่ม� ีอี ารยธรรมยาวนานที่่ส� ุดุ ประเทศหนึ่่ง� วัฒั นธรรมของอารยธรรมจีนี สมัยั กอ่ นประวัตั ิศิ าสตร มีีแหล่งอารยธรรมที่่�สํําคััญ 2 แหล่ง คืือ - ลุมุ่ แมน้ำ�ำ�ฮวงโห พบความเจริิญที่่เ� รีียกวา วัฒั นธรรมหยางเซา พบหลัักฐานที่่�เปนเครื่่�องปนดินิ เผามีลี ัักษณะสํําคััญ คืือ เครื่�อ่ งปนดิินเผาเปนลายเขีียนสีี - ลุุ่มน้ำ�ำ�แยงซีี (Yangtze) บริิเวณมณฑลซานตุุงพบวััฒนธรรมหลงซาน พบหลักั ฐานที่่เ� ปนเครื่�อ่ ง ปนดิินเผามีีลักั ษณะ สํําคัญั คืือ เครื่อ่� งปนดิินเผามีีเนื้้อ� ละเอีียดสีดี ํําขััดมันั เงา อารยธรรมอิินเดีีย อิินเดีีย เปนแหล่งอารยธรรมที่่เ� ก่าแกแ่ หงหนี่่�งของโลกบางทีีเรียี กวา แหล่งอารยธรรมลุุม่ แมน้ำ�ำ� สิินธุอุ าจแบ่งยุคุ สมัยั ทางประวััติิศาสตรของอิินเดียี ได ดังั นี้้� - สมััยกอ่ นประวัตั ิิศาสตร์ พบหลักั ฐานเปนซากเมืืองโบราณ 2 แหงในบริิเวณลุ่มุ แมน้ำ�ำ� สิินธุุ คืือ เมืืองโมเฮนโจดาโร ทางตอนใตของประเทศปากีีสถาน เมืืองอารัับปาในแควนปนจาป ประเทศปากีีสถานในปจจุบุ ััน - สมัยั ประวัตั ิศิ าสตร์ เริ่ม� เมื่อ่� มีกี ารประดิษิ ฐ์ ตัวั อักั ษรขึ้น�้ ใชโ� ดยชนเผา่ อินิ โด – อารยันั ซึ่ง� ตั้ง� ถิ่น� ฐานบริเิ วณแมน้ำ�ำ�คงคา แบง่ ได 3 ยุคุ 1. ประวััติศิ าสตร์สมััยโบราณ 2. ประวััติศิ าสตร์สมััยกลาง 3. ประวััติศิ าสตรส์ มัยั ใหม่ การแพรขยายและการถ่ายทอดอารยธรรมอินิ เดีีย อารยธรรมอินิ เดีีย แพรขยายออกไปสููภููมิภิ าคต่าง ๆ ทั่่ว� ทวีีปเอเชีียโดยผ่านทางการคา� ศาสนา การเมืือง การทหาร และไดผสมผสานเขากัับอารยธรรมของแต่ละประเทศจนกลายเปนสวนหนึ่่�งของอารยธรรมสัังคมนั้้�น ๆ ในเอเชีียตะวัันออก ภููมิิภาคเอเชีียกลาง ภููมิภิ าคที่่� ปรากฏอิิทธิิพลของอิินเดียี มากที่่ส� ุุดคืือเอเชีียตะวัันออกเฉียี งใต� สวนที่่� 2 อารยธรรมของโลกตะวัันตก หมายถึึง ดิินแดนแถบตะวัันตกของทวีปี เอเชีีย รวมเอเชียี ไมเนอร์และทวีปี แอฟริกิ า อียี ิิปต์ เมโสโปเตเมียี กรีีก และโรมััน อารยธรรมอีียิิปต์ อีียิิปต์โบราณหรืือไอยคุุปตเ์ ปนหนึ่่ง� ในอารยธรรมที่่�เกา่ แกสุดุ ในโลกแหงหนึ่่�ง ตั้�งอยููทางตะวันั ออก เฉีียงเหนืือของทวีีปแอฟริิกา อารยธรรมอีียิิปต์โบราณเริ่�มขึ้น้� ประมาณ 3,150 ป อารยธรรมอียี ิิปต์พัฒั นาการมาจากสภาพของ ลุุ่มแมน้ำ��ำ ไนล์ อารยธรรมเมโสโปเตเมียี กํําเนิิดขึ้้น� ในบริเิ วณลุ่มุ แมน้ำ�ำ� 2 สาย คืือ แมน้ำ�ำ� ไทกรีสี และแมน้ำ��ำ ยููเฟรตีสี ปจจุุบัันอยููใน ประเทศอิริ ััก คนกลุมุ่ แรกที่่ส� ร�างอารยธรรมเมโสโปเตเมีียขึ้้น� คืือ สุเุ มเรียี ผููคิิดประดิิษฐ์ ตัวั อัักษรขึ้�น้ เปนครั้�งแรกของโลก 12 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึึกษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

อารยธรรมกรีีก อารยธรรมกรีกี โบราณ ไดแก่ อารยธรรมนครรัฐั กรีกี คํําวา กรีกี เปนคํําที่่พ� วกโรมััน ใชเ� ปนครั้�งแรก ชาวกรีกี เรียี กตัวั เองวา เฮลีนี ส์ (Hellenes) เรียี กบา� นเมืืองของตนวา เฮลัสั (Hellas) และเรียี กอารยธรรมของตนวา อารยธรรม เฮเลนิคิ (Hellenic Civilization) อารยธรรมกรีกี รููจักั กันั ในนามของอารยธรรมคลาสสิกิ สถาปตยกรรมที่่เ� ดนคืือ วิหิ ารพาเธนอน ประติิมากรรมที่่�เดนที่่�สุดุ คืือ รููปปนเทพซีอี ุุส วรรณกรรมดีเี ดนคืือ อีเี ลียี ดและ โอดิสิ ต์ (I liad and Oelyssay) ของโอเมอร์ อารยธรรมโรมััน อารยธรรมโรมัันเปนอารยธรรมที่่�ไดรัับการถายทอดมาจากกรีีก สถาปตยกรรมที่่�เดน ไดแก่ วิิหารพาเธนอน หลัังคารููปโมในกรุุงโรม โคลอสเซีียม อััฒจันั ทรสํําหรับั ดููกีฬี าซึ่�งจุุผููดููไดถึึง 4,500 คน วรรณกรรมที่่เ� ดนที่่ส� ุดุ คืือ เรื่อ�่ งอีเี นีียด (Aeneid) ของเวอรว์ ิลิ ประวัตั ิศิ าสตรช์ าติไิ ทย ความเปนมาของดินิ แดนประเทศไทยในสมัยั โบราณสวนใหญม่ าจากหลักั ฐานดาน โบราณคดีี และเอกสารประวัตั ิศิ าสตรจีนี โบราณและภาพถายทางอากาศและเห็น็ ถึึงที่่ต�ั้ง� และ สภาพของแหลง่ ชุมุ ชนโบราณในประเทศไทย ดิินแดนในประเทศไทยมีีทั้้�งพััฒนามาจากอาณาจัักรเดิิมและมีีการอพยพย�ายเขามาของ กลุุ่มคนพููดภาษาไทย – ลาวจากถิ่ �น บรรพบุุรุุษ ซึ่�งอยููตอนใตของประเทศจีีนเดิิม เขามายัังดิินแดนเอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต� ราวคริิสตศตวรรษที่่� 10 รััฐของชาว ไทยมีคี วามสํําคัญั ตามยุคุ สมัยั ไดแก่ อาณาจักั รโยนกเชียี งแสน อาณาจัักรล�านนา อาณาจักั รสุโุ ขทัยั อาณาจักั รอยุธุ ยา และได พััฒนามาเปนสมัยั กรุุงรัตั นโกสินิ ทรนัับตั้�งแต่ พ.ศ. 2325 เปนตน� มา กรุงุ ธนบุุรีี พ.ศ. 2310 – 2325 หลัังจากพระเจาตากสิินไดกอบกููกรุุงศรีีอยุุธยากลัับคืืนจากพม่าไดแลวพระองคจึึงย�าย เมืืองหลวงมาอยููที่่�กรุุงธนบุุรีี แลวปราบดาภิเิ ษกขึ้้�นเปนกษััตริิยทรงพระนามวา “พระบรม ราชาธิริ าชที่่� 4” ครองกรุงุ ธนบุุรีี 15 ป ดานการปกครอง หลัังจากกรุุงศรีีอยุุธยาเสีียใหแกพม่า เมื่�่อ พ.ศ. 2310 บ�านเมืืองอยููในสภาพไม่เรีียบร�อย มีีการ ปล�นสะดมกัันบ่อย ผููคนจึึงหาผููคุุ�มครองโดยรวมตััวกัันเปนกลุุ่มเรีียกวา ชุุมนุุมสมเด็็จพระเจาตากสิินทรงใช�เวลาภายใน 3 ป ยกกองทัพั ไปปราบชมชนตา่ ง ๆ พระองคทรงยึึดถืือและปฏิบิ ัตั ิติ ามระเบียี บการปกครองแบบสมัยั กรุงุ ศรีอี ยุธุ ยาตอนปลายตาม ที่่ส� มเด็็จพระบรมไตรโลกนาถทรงวางระเบีียบไว ลักั ษณะการปกครอง ในสวนกลางมีตี ํําแหนง่ อััครมหาเสนาบดีี 2 ตํําแหนง่ ไดแก่ 1. สมุุหนายก ควบคุุมดููแลหััวเมืืองฝายเหนืือ 2. สมุุหกลาโหม ควบคุุมดููแลหัวั เมืืองฝายใต� สวนภููมิิภาค แบง่ เปน หัวั เมืืองชั้น� ใน คืือ เมืืองที่่�รายรอบพระนคร และหัวั เมืืองชั้�นนอก คืือ เมืืองที่่อ� ยููไกลพระนคร กรุงุ รัตั นโกสิินทร์ พ.ศ. 2325 – ปจจุบุ ััน หลัังจากปราบดาภิเิ ษกขึ้�น้ เปนพระมหากษััตริิยใ์ นป พ.ศ. 2325 แลวสมเด็จ็ เจาพระยามหากษััตริยิ ศ์ ึกึ ทรงใชพระนาม วา “พระบาทสมเด็จ็ พระพุุทธยอดฟาจุฬุ าโลก” และไดย�ายราชธานีจี ากกรุุงธนบุรุ ีขี ามแมน้ำ�ำ� เจาพระยามายัังฝังตรงขาม และ ตั้�งชื่อ�่ ราชธานีใี หมนี้้ว� า “กรุุงเทพมหานคร” พร�อม ๆ กัับการสถาปนาราชวงศจักั รีขี ึ้้�นมา โดยกํําหนดในวัันที่่� 6 เมษายน ของ ทุุกปเปนวันั จัักรีี สภาพภูมู ิิประเทศ สภาพภููมิิประเทศของกรุุงรััตนโกสิินทรนั้้�น ตั้�งอยููบริิเวณแหลม ยื่่�นลงไปในแมน้ำ�ำ� เจาพระยาฝัง ตะวัันออกมีีแมน้ำำ�� เจาพระยาไหลผ่านลงมาจากทางเหนืือผ่านทางตะวัันตก และใต� ก่อนที่่�จะมุุ่งลงใตสููอ่าวไทยทํําใหดููคล�ายกัับกรุุงศรีีอยุุธยา รััชกาลที่่� 1 โปรดเกล�าใหขุดุ คููพระนครตั้ง� แตบ่ างลํําพููไปถึึงวััดเลีียบ การเปลี่่ย� นแปลงการปกครอง สภาพการณโ์ ดยทั่่�วไปของ บ�านเมืืองก่อนเกิิดการเปลี่่�ยนแปลงการปกครอง สัังคมไทยกํําลัังอยููในชวงเวลาของการเปลี่่�ยนแปลงเขาสููความทัันสมััยตาม แบบตะวัันตกในทุุกๆ ดานอัันเปนผลสืืบเนื่�่องมาจากการปฏิิรููปแผ่นดิินเขาสููความทัันสมััยในรััชกาลที่่� 5 (พ.ศ.2411-2453) สมัยั รัชั กาลที่่� 6 สมััยรัชั กาลที่่� 7 (พ.ศ. 2468 – 2475) เอกสารพัฒั นาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา 13 สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

สาเหตุกุ ารเปลี่�ยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 1. ความเสื่่อ� มของระบอบสมบููรณาญาสิทิ ธิริ าชย์ 2. การไดรัับการศึึกษาตามแนวความคิิดตะวัันตกของบรรดาชนชั้น� นํําในสัังคมไทย 3. ความเคลื่่อ� นไหวของบรรดาสื่่อ� มวลชน 4. ความขัดั แย�งทางความคิิดเกี่ย� วกับั การปกครองในระบอบประชาธิปิ ไตย 5. สถานการณค์ ลังั ของประเทศและการแกปญหา บุุคคลสํําคัญั ของไทย และของโลกในดานประวัตั ิศิ าสตร์ สมัยั กรุงุ สุโุ ขทัยั 1. พอขุุนรามคํําแหงมหาราช 2. พระมหาธรรมราชาที่่� 1 สมััยกรุุงศรีอี ยุุธยา 1. สมเด็็จพระบรมไตรโลกนาถ 2. สมเด็็จพระรามาธิบิ ดีีที่่� 2 3. สมเด็็จพระนเรศวรมหาราช สมััยกรุุงธนบุรุ ีี 1. สมเด็็จพระเจาตากสิินมหาราช สมัยั กรุุงรััตนโกสิินทร์ 1. พระบาทสมเด็จ็ พระพุุทธยอดฟาจุฬุ าโลก 2. พระบาทสมเด็จ็ พระจอมเกล�าเจาอยููหััว 3. พระบาทสมเด็จ็ พระจุลุ จอมเกลา� เจาอยููหัวั 4. สมเด็็จพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดํํารงราชานุุภาพ 5. สมเด็็จพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยานริศิ รานุวุ ัดั ติวิ งศ 6. ขรััวอินิ โขง 7. สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีี 8. พระบาทสมเด็็จพระปรมินิ ทรมหาภููมิิพลอดุลุ ยเดช (รััชกาลที่่� 9) 9. พระยากััลยาณไมตรีี (ดร.ฟรานซิิส บีี แซร)์ 10. หมอบรััดเลย์ เหตุุการณสํําคััญของโลกที่่ม� ีผี ลต่อปจจุุบันั เหตุุการณสํําคััญที่่�มีีผลกระทบต่อการเปลี่่�ยนแปลงของโลกนั้้�นหมายถึึงเหตุุการณสํําคััญ ที่่�ทํําใหโลกเกิิดการ เปลี่่�ยนแปลงภายหลัังสงครามสิ้�นสุุด ซึ่�งพบวาสหประชาชาติิสามารถยัับยั้�งการทํําสงครามอาวุุธไดในระดัับหนึ่่�ง แต่เมื่�่อ สงครามอาวุุธผ่านไปเหตุุการณปจจุุบัันจะกลายเปนสงครามเศรษฐกิิจ ชีีวิิตความเปนอยูู วััฒนธรรม จารีีตประเพณีี รวมถึึง การเมืืองการปกครองในปจจุบุ ันั ซึ่�งเหตุุการณสํําคััญในอดีีตที่่�ส่งผลต่อ ปจจุบุ ัันมีี ดังั นี้้� 1. สงครามโลกครั้ง� ที่่� 1 และ 2 2. สงครามเย็น็ 3. สงครามเศรษฐกิิจ 4. เหตุกุ ารณโ์ ลกปจจุุบันั 14 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึกึ ษา สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

บทบาทของสถาบัันพระมหากษััตริิย์ในการพััฒนาชาติิไทย 1. บทบาทและหนา้ ที่่ข� องพระมหากษัตั ริิย์ ดานการเมืือง สถาบัันพระมหากษัตั ริยิ ไ์ ดมีีบทบาทเกี่�ยวกับั การเมืืองการปกครอง การรวมชาติิ การสร�างเอกราช การวางรากฐาน การเมืืองการปกครอง การสร�างเสถีียรภาพทางการเมืืองการปกครอง การปฏิิรููปการปกครองแผ่นดิินตั้�งแต่อดีีตสืืบต่อมา ตลอดปจจุุบันั บทบาทของพระมหากษัตั ริยิ ์ มีีสวนชวยสรา� งเอกภาพของประเทศเปนอย่างมาก คนไทยทุกุ กลุ่มุ ไมวาศาสนาใด มีีขนบธรรมเนีียมแตกต่างกัันอย่างไร ก็ม็ ีีความรููสึึกรวมในการมีพี ระมหากษัตั ริยิ ์องค์เดียี วกััน 2. บทบาทและหน้าที่่ข� องพระมหากษัตั ริยิ ์ ดานการปกครอง บทบาทของพระมหากษััตริิยมีีสวนชวยเปนอย่างมากที่่�ทํําใหประชาชนเกิิดความเชื่�่อมั่ �นในระบอบประชาธิิปไตย เพราะการที่่�ประชาชนเกิิดความจงรัักภัักดีีและเชื่่�อมั่�นในสถาบัันพระมหากษััตริิย์ จึึงส่งผลใหประชาชนเกิิดความศรััทธา ในระบอบประชาธิิปไตยอัันมีีพระมหากษััตริิย์เปนประมุุขดวยเนื่�่องจากเห็็นวาเปนระบอบที่่�เชิิดชููสถาบััน พระมหากษััตริิย์ อัันเปนที่่เ� คารพสัักการะของประชาชนนั่่�นเอง 3. บทบาทและหนา้ ที่่�ของพระมหากษััตริิย์ ดานการส่งเสริิมดานเศรษฐกิิจ พระมหากษััตริิยทรงบํําเพ็็ญพระราชกรณีียกิิจทั้้�งปวงเพื่�่อใหเกิิดประโยชนสุุข และความเจริิญแกสัังคม ไดทรงริิเริ่�ม โครงการต่าง ๆ ทํําใหเกิิดการพัฒั นาขึ้น้� ทั้้ง� ในดานเศรษฐกิจิ และสังั คมแหงชาติิ พระราชดํําริิและโครงการที่่ท� รงริเิ ริ่ม� มีีมากซึ่�ง ลวนแต่เปนรากฐานในการพััฒนาชาติิทั้้�งสิ้�น โครงการของพระมหากษััตริิย์องคปจจุุบัันที่่�สํําคััญ ไดแก่ โครงการ อีีสานเขีียว โครงการฝนหลวง โครงการปลููกปาโครงการขุุดคลองระบายน้ำำ�� โครงการปรัับปรุุง แหล่งชุุมชนแออััดในเมืืองใหญ่ โครงการ อนุุรัักษ์และพััฒนาสิ่�งแวดล�อม และอื่่�น ๆ ทรงทํําเปน แบบอย่างที่่�ดีี ประชาชนและหนวยราชการนํําไปปฏิิบััติิก่อใหเกิิด ประโยชน์ในทางการพััฒนาชาติิขึ้้�นมาก นอกจากนี้้�ทรงทํําใหเกิิดความคิิดในการดํํารงชีีวิิตแบบใหม่ เช่น การประกอบอาชีีพ การใช�วิิทยาการมาชวยทํําใหสัังคมมีกี ารเปลี่่ย� นแปลงไปในทางที่่�ดีขี ึ้้�น 4. บทบาทและหนา้ ที่่�ของพระมหากษัตั ริิย์ ดานการทํํานุุบํํารุงุ สง่ เสริิมศิลิ ปวััฒนธรรม การพััฒนาและการปฏิิรููปที่่�สํําคััญ ๆ ของชาติิสวนใหญพระมหากษััตริิยทรงเปนผููนํํา พระบาทสมเด็็จพระจุุลจอม เกลา� เจาอยููหััวทรงปููพื้้�นฐานประชาธิิปไตยโดยการจััดตั้้�งกระทรวงตา่ ง ๆ ทรงส่งเสริิมการศึกึ ษาและเลิกิ ทาส ปจจุุบัันพระมหา กษัตั ริยิ ทรงเกื้อ� หนุนุ วิทิ ยาการสาขาตา่ ง ๆ ทรงสนับั สนุนุ การศึกึ ษาและศิลิ ปวัฒั นาธรรม ทรงริเิ ริ่ม� กิจิ การอันั เปนการแกปญหา หลัักทางเศรษฐกิจิ และสังั คมของประเทศ โดยจะเห็น็ วาโครงการตามพระราชดํําริิ สวนใหญมุงุ่ แกปญหาหลัักทางเกษตรกรรม เพื่่อ� ชาวนาชาวไร่และประชาชนผููยากไร�และดอยโอกาสอันั เปนชนสวนใหญของประเทศ เชน่ โครงการฝนหลวง ชลประทาน พััฒนาที่่�ดินิ พัฒั นาชาวเขา เปนตน� QR code วิชิ า สังั คมศึกึ ษา สค31001 หมายเหตุุ : ให้้นักั ศึึกษาได้้ศึึกษาเพิ่่ม� เติมิ จากหนัังสืือแบบเรีียน รายวิชิ า สังั คมศึกึ ษา สค31001 เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา 15 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

แบบทดสอบท้า้ ยบทเรียี น คำำ�ชี้้แ� จง จงเลืือกคำำ�ตอบที่่�ถูกู ต้้องที่่ส� ุุดเพีียงข้้อเดีียว 6. สมััยกรุุงธนบุรุ ีี ใครคืือบุคุ คลสำำ�คััญ 1. การแบ่งยุุคสมัยั ทางประวััติิศาสตรโ์ ดยการใชหลัักเกณฑ ก. สมเด็จ็ พระเจาตากสินิ มหาราช การพิิจารณารููปแบบ และลัักษณะของหลัักฐานที่่�เปน ข. สมเด็จ็ พระนเรศวรมหาราช ลายลัักษณอัักษรและไม่เปนลายลัักษณอัักษร สามารถ ค. พระบาทสมเด็จ็ พระจุุลจอมเกล�าเจาอยููหััว แบง่ ยุคุ สมัยั ทางประวัตั ิศิ าสตรเ์ ปนยุคุ ตา่ ง ๆ ไดยกเว้้นข้้อใด ง. พอขุุนรามคํํารามคํําแหงมหาราช ก. ยุุคก่อนประวััติศิ าสตร์ 7. สาเหตุขุ องการเกิดิ สงครามโลกครั้ง� ที่่� 1 คืืออะไร ข. ยุุคหินิ ก. ความขัดั แยง� ทางการเมืืองของทวีีปยุโุ รป ค. ยุคุ สััมฤทธิ์์� ข. สงครามกลางเมืือง ง. ยุุคประวััติศิ าสตร ค. สงครามเศรษฐกิจิ 2. อารยธรรมของโลกตะวันั ออก สวนใหญมีรี ากฐานมาจาก ง. สงครามเย็็น แหลง่ อารยธรรมที่่�เก่าแก่่ของโลก คืือที่่�ใด ก. อีียิิปต์์ และอิินเดีีย 8. การแขงขัันทางดานเทคโนโลยีแี ละสะสมอาวุุธ ข. จีีนและอินิ เดีีย นิิวเคลีียร์ การสํํารวจอวกาศการจารกรรมต่่าง ๆ เพื่อ่� แสดง ค. อียี ิปิ ต์์ และจีีน แสนยานุภุ าพเกิดิ ขึ้น้� ในชวงใด ง. อินิ เดียี และไทย 3. ประติิมากรรมที่่�เดนที่่ส� ุุดของอารยธรรมกรีีกโบราณ คืือ ก. ความขัดั แยง� ทางการเมืืองของทวีีปยุุโรป อะไร ข. สงครามกลางเมืือง ก. รููปปนเทพซีีอุสุ ค. สงครามเศรษฐกิจิ ข. วิิหารพาเธนอน ง. สงครามเย็น็ ค. ภาพแกะสลักั ฝาผนังั 9. บุคุ คลต่อ่ ไปนี้้เ� ป็น็ บุคุ คลสำำ�คัญั ในสมัยั รัตั นโกสินิ ทร์ย์ กเว้้น ง. ภาพวาดในโบสถ์์ ผู้�้ใด 4. สมััยกรุุงธนบุุรีี ลัักษณะการปกครองในสวนกลางมีี ก. พระบาทสมเด็จ็ พระพุทุ ธยอดฟาจุฬุ าโลก ตํําแหนง่ อััครมหาเสนาบดีี 2 ตํําแหนง่ คืือตำ�ำ แหน่ง่ อะไรบ้้าง ข. พระบาทสมเด็จ็ พระจุลุ จอมเกลา� เจาอยููหััว ก. สมุุหนายก ค. สมเด็จ็ พระศรีนี ครินิ ทราบรมราชชนนีี ข. สมุุหกลาโหม ง. สมเด็จ็ พระนเรศวรมหาราช ค. เจ้้าพระยา 10. ข้้อใดไม่่ใช่่บทบาทของสถาบัันพระมหากษััตริิย์ในการ ง. ข้้อ ก. และ ข. ถููก พัฒั นาชาติิไทย 5. พ่อ่ ขุุนรามคำ�ำ แหงมหาราช เป็็นบุุคคลสำำ�คััญในสมััยใด ก. บทบาทด้้านการเมืือง ก. กรุุงศรีีอยุุธยา ข. บทบาทด้้านการท่่องเที่่ย� ว ข. กรุุงธนบุุรีี ค. บทบาทด้้านการส่่งเสริิมเศรษฐกิจิ ค. กรุุงสุุโขทัยั ง. บทบาทด้้านการปกครอง ง. กรุุงรััตนโกสิินทร์์ 16 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สังั คมศึกึ ษา สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

บทที่่� 3 เศรษฐศาสตร สรุปุ เนื้้อ� หา ระบบเศรษฐกิจิ หมายถึึง กลุมุ่ บุคุ คลของสังั คมที่่ร� วมตัวั กันั เปนกลุมุ่ ของสถาบันั ทาง เศรษฐศาสตรซึ่ง� ยึึดถืือแนวปฏิบิ ัตั ิิ แนวทางเดียี วกัันในการประกอบกิิจกรรมทางเศรษฐกิิจ เพื่อ�่ ใหสามารถบํําบััดความต�องการแกบุคุ คลต่าง ๆ ความหมายระบบเศรษฐกิจิ - รััฐเขามาดํําเนิินการจััดระเบีียบทางเศรษฐกิิจของประเทศ โดยกํําหนดวากิิจกรรมทางเศรษฐกิิจชนิิดใดรััฐจััดทํํา กิจิ กรรมใดใหเอกชนดํําเนินิ การ - การรวมกัันของหนวยเศรษฐกิิจ (หนวยธุรุ กิจิ /หนวยครัวั เรืือน) เพื่่อ� ดํําเนินิ กิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ โดยมีีการกํําหนด หนา� ที่่�ของหนวยเศรษฐกิจิ ต่าง ๆ ประเภทระบบเศรษฐกิจิ ในปจจุุบันั แบง่ ระบบเศรษฐกิจิ เปน 3 ประเภท 1. ระบบเศรษฐกิิจแบบบังั คัับหรืือสัังคมนิิยม 2. ระบบเศรษฐกิิจแบบทุนุ นิิยมหรืือระบบตลาด 3. ระบบเศรษฐกิิจแบบผสม ระบบเศรษฐกิจิ ไทย 1. ระบบเศรษฐกิิจแบบบังั คับั หรืือสังั คมนิยิ ม - รัฐั กํําหนดควบคุมุ วางแผน ตััดสินิ ใจเกี่ย� วกับั กิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ ของประเทศ - ทรััพยสิิน ทรัพั ยากรและปจจัยั การผลิติ เปนของรัฐั 2. ลัักษณะระบบเศรษฐกิิจแบบทุนุ นิิยมหรืือระบบตลาด - เอกชนหรืือหนวยธุุรกิิจตา่ ง ๆ มีีอิิสระในการประกอบกิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ - เนน� การแขงขันั ของเอกชน เกิิดการผลิติ สิินค�าที่่ม� ีคี ุุณภาพเพื่่�อแยง่ ตลาดการขายเปนไปตามกลไกราคา - เอกชนมีสี ิิทธิ์�ใ์ นทรััพยสินิ และปจจัยั การผลิติ 3. ลัักษณะระบบเศรษฐกิิจแบบผสม - กิิจกรรมทางเศรษฐกิิจบางอยา่ งรัฐั เปนผููดํําเนินิ การ บางอยา่ งเอกชนดํําเนินิ การ - เอกชนมีสี ิิทธิ์�ใ์ นทรััพยสิิน มีเี สรีีภาพในการประกอบกิจิ กรรมภายใตก� ฎหมาย มีกี ารแขงขันั ภายใต�กลไกราคา มีกี ํําไร - รัฐั ประกอบกิิจกรรมที่่เ� ปนสาธารณููปโภคพื้้�นฐานที่่�จํําเปน - รัฐั เขาแทรกแซงการผลิิตของเอกชนเพื่่�อปองกัันการเอารัดั เอาเปรีียบ ลัักษณะเศรษฐกิิจไทย ไทยใช�ระบบเศรษฐกิิจแบบผสมแต่ค่อนขางไปทางทุุนนิิยม เอกชนมีีบทบาทในการผลิิตดาน ต่าง ๆ มากกวารััฐบาล เอกชนมีีสิิทธิ์�์ในทรััพยสิินและปจจััยการผลิิต มีีเสรีีภาพในการ ดํําเนิินกิิจกรรมทางเศรษฐกิิจ มีีการแขงขัันเพื่่�อพัฒั นาคุุณภาพของสินิ คา� รัฐั บาลดํําเนินิ กิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ ดานกิจิ กรรมสาธารณููปโภค แผนพััฒนาเศรษฐกิจิ และสัังคมแหง่ ชาติิ การพัฒั นาเศรษฐกิจิ หมายถึึง การเปลี่่ย� นแปลงโครงสร�างทางสัังคม การเมืืองและ เศรษฐกิิจใหอยููในภาวะที่่�เหมาะ สม เพื่่�อทํําใหรายไดที่่แ� ทจริิงเฉลี่ย� ต่อบุคุ คลเพิ่่ม� ขึ้น�้ อยา่ งตอ่ เนื่่อ� ง อันั เปนผลทํําใหประชากรของประเทศมีีมาตรฐานการครอง ชีพี สููงขึ้�้น เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา 17 สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

ปจจัยั ที่่เ� กี่ย� วของกับั การพััฒนาเศรษฐกิจิ 1. ปจจััยทางเศรษฐกิจิ 2. ปจจััยทางการเมืือง 3. ปจจััยทางสังั คม 4. ปจจััยทางดานเทคโนโลยีี ปญ หาเศรษฐกิจิ ของไทยในปจจุุบััน 1. ปญหาทางดานการเมืือง 2. ปญหาภาระหนี้้ส� ิิน 3. ความสามารถในการแขงขันั ของสิินคา� ไทยในตลาดโลก 4. คา่ เงิินบาท 5. สถานการณ์ภาพรวมของเศรษฐกิิจโลกที่่�จะยัังคงมีคี วามผันั ผวนอยููพอสมควร 6. การลงทุนุ ในโครงสร�างพื้้�นฐานดวยเม็ด็ เงิินมหาศาลของภาครััฐ 7. ราคาของพลัังงานที่่ม� ีแี นวโน�มสููงขึ้น�้ 8. อััตราดอกเบี้้ย� 9. อัตั ราเงิินเฟออาจมีีโอกาสปรับั ตััวขึ้้น� เล็็กน�อย 10. การขาดแคลนแรงงานซึ่ง� อาจจะส่งผลตอ่ ภาคอุตุ สาหกรรมตา่ ง ๆ ความสํําคััญและความจํําเปนในการรวมมืือทางเศรษฐกิิจกัับประเทศต่าง ๆ ความสํําคััญของเศรษฐศาสตร์ระหวาง ประเทศ 1. ความถนััดที่่�แตกตา่ งกันั ระหวางบุุคคลต่าง ๆ 2. การค�าระหวางประเทศมีสี าเหตุมุ าจากความแตกต่างของปริมิ าณและชนิดิ ของทรััพยากรการผลิติ 3. เศรษฐศาสตรร์ ะหวางประเทศเปนวิชิ าที่่ศ� ึกึ ษาเกี่ย� วกับั ความสัมั พันั ธทางเศรษฐกิจิ ดานตา่ ง ๆ ระหวางภููมิภิ าคหรืือ อาณาเขตทางเศรษฐกิจิ ตั้้ง� แต่ 2 แหงขึ้�น้ ไป 4. เศรษฐศาสตรทั่่ว� ไปเปนการศึกึ ษาที่่เ� นน� ภายในประเทศ 5. เศรษฐศาสตร์ระหวางประเทศประกอบดวย เศรษฐศาสตร์การค�าระหวางประเทศ และเศรษฐศาสตร์การเงิิน ระหวางประเทศ ความจํําเปน ในการรวมกลุ่มุ ทางเศรษฐกิจิ หลัังจากที่่�สงครามโลกครั้�งที่่� 2 ยุุติิลง ความเสีียหายจากสงครามทํําใหประเทศต่าง ๆ อยููในภาวะความอดอยาก ประเทศเหล่านั้้�นจึึงพยายามรวมมืือฟนฟููเศรษฐกิิจของโลก ทํําใหเศรษฐกิิจและการส่งเสริิมการค�าระหวางประเทศขยายตััว มากขึ้�้น แต่เนื่�่องจากประเทศดอยพััฒนามีีทรััพยากรจํํากััดและศัักยภาพในการผลิิตต่ำ��ำ และแต่ละประเทศก็็พยายามตั้�ง กํําแพงภาษีี กํําหนดโควตาสํําหรับั สิินคา� นํําเขาหรืือใชน� โยบายคุม�ุ ครองสิินคา� ที่่ผ� ลิติ ขึ้้�นภายในประเทศ ซึ่�งเปนการค�าระหวาง ประเทศที่่ไ� ม่ไดยึึดหลัักการคา� เสรีจี ึึงทํําใหประโยชนที่่�เกิดิ ขึ้้น� จากการค�าระหวางประเทศลดนอ� ยลง จากความไม่เปนธรรมในดานการค�าระหวางประเทศซึ่่�งมีีการไดเปรีียบและเสีียเปรีียบกััน ประเทศที่่�อยููในภููมิิภาค เดียี วกันั ที่่ผ� ลิติ สินิ คา� คลา� ยคลึึงกันั และประสบปญหาทางดานเศรษฐกิจิ รวมกันั ไดมีกี ารรวมกลุมุ่ กันั และขยายการรวมกลุมุ่ เพื่อ่� ใหบรรลุเุ ปาหมายดานเศรษฐกิจิ สํําคัญั โดยมีีหลัักการและเปาหมายของการรวมกลุุ่ม ดังั นี้้� 1. การแก�ไขระบบภาษีีศุุลกากร 2. การจััดตั้้�งเขตการค�าเสรีี 3. การเคลื่่�อนยา� ยปจจััยการผลิติ อย่างเสรีี 4. การกํําหนดนโยบายรวมกััน 18 เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

องค์การระหวางประเทศเพื่�่อความรวมมืือทางเศรษฐกิจิ องค์การระหวางประเทศเพื่�่อความรวมมืือทางเศรษฐกิิจที่่�จะนํํามากล่าวในที่่�นี้้� จะเปนองค์กรระหวางรััฐบาลทั้้�งใน ระดับั โลกและระดัับภููมิิภาคที่่�ไทยมีคี วามสััมพันั ธดวยที่่ส� ํําคัญั ไดแก่ 1. องคก์ ารการคา� โลก 2. สมาคมประชาชาติิเอเชีียตะวัันออกเฉีียงใตหรืือ อาเซียี น ระบบเศรษฐกิจิ ในโลก ระบบเศรษฐกิิจ (Economic System) หมายถึึง กลุุ่มบุุคคลของสัังคมที่่�รวมตััวกัันเปนกลุุ่มของสถาบัันทาง เศรษฐกิิจตา่ ง ๆ เช่น สถาบันั การผลิติ สถาบัันการเงินิ การธนาคาร สถาบัันการค�า สถาบัันการขนสง่ สถาบันั การประกันั ภัยั ฯลฯ ซึ่�งยึึดถืือแนวปฏิิบััติิแนวทางเดีียวกัันในการประกอบกิิจกรรมทางเศรษฐกิิจโดยมีีวััตถุุประสงค์รวมกัันคืืออํํานวย ความสะดวกในการที่่�จะแก�ไขปญหาพื้้�นฐานทางเศรษฐกิจิ เพื่�่อใหสามารถบํําบััดความต�องการใหแกบุุคคลต่างๆ ที่่อ� ยู่�รวมกััน ในสัังคมนั้้�นใหไดรัับประโยชน์มากที่่�สุดุ เกิดิ ประสิิทธิภิ าพสููงสุุด ระบบเศรษฐกิจิ ของประเทศต่าง ๆ ทั่่�วโลกสามารถแบ่งออกเปน 4 ระบบใหญๆ่ ดัังนี้้� 1. ระบบเศรษฐกิิจแบบเสรีีนิยิ มหรืือทุนุ นิิยม 2. ระบบเศรษฐกิิจแบบคอมมิวิ นิสิ ต์ 3. ระบบเศรษฐกิิจแบบสัังคมนิยิ ม 4. ระบบเศรษฐกิิจแบบผสม ความสััมพันั ธ และผลกระทบทางเศรษฐกิจิ ระหวางประเทศกับั ภูมู ิิภาคต่าง ๆ ทั่่�วโลก เศรษฐกิิจระหวางประเทศ คืือ การซื้้�อขายแลกเปลี่่�ยนสิินค�าและบริิการระหวางประเทศ ซึ่�งประกอบดวย การค�า ระหวางประเทศ การชํําระเงิินระหวางประเทศ การรวมมืือทางเศรษฐกิิจระหวางประเทศ การค�าระหวางประเทศ การค�า ระหวางประเทศ หมายถึึง การนํําสินิ คา� และบริกิ ารจากประเทศหนึ่่�งแลกเปลี่่�ยน กับั อีีกประเทศ ปจจััยที่่ท� ํําใหเ้ กิดิ การขยายตัวั ทางการคา้ ระหวางประเทศ - ความแตกตา่ งของทรัพั ยากรและปจจัยั การผลิิต - ความแตกตา่ งของลักั ษณะทางกายภาพ - ความแตกต่างในความสามารถทางการผลิติ - การสนัับสนุนุ จากภาครััฐบาลและกฎหมายที่่�เอื้อ� ต่อการลงทุุน - โครงสรา� งทางเศรษฐกิิจของประเทศ ประโยชนของการค้าระหวางประเทศ - แต่ละประเทศมีีสิินค�าครบตามความต�องการ - การผลิิตสิินค�าในประเทศต่างๆ - การกระจายผลผลิติ ไปสููผููบริิโภคอยา่ งกวางขวาง - เกิิดความเจริญิ เติบิ โตทางเศรษฐกิจิ - การผลิิตสิินค�าเปนการผลิิตเพื่อ�่ การคา� นโยบายการคา้ ระหวางประเทศ แบ่งเปน 2 ลัักษณะ คืือ 1. นโยบายการค�าแบบเสรีี 2. นโยบายการค�าแบบคุ�ุมกันั นโยบายการค้าต่างประเทศของไทย พื้้�นที่่�ทางเศรษฐกิิจของไทย คืือ เกษตรกรรม เพื่่�อไม่ใหเกิิดการเสีียเปรีียบ ดุลุ การค�า จึึงใชน� โยบายการค�าตา่ งประเทศแบบคุ�มุ ทุุน เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึกึ ษา 19 สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

ดุุลการค้าระหวางประเทศ คืือ การเปรีียบเทีียบมููลค่าสิินค�าส่งออก กัับมููลค่าสิินค�าในเวลา 1 ป ดุุลการค�า มีี 3 ลักั ษณะ คืือ 1. ดุุลการค�าเกินิ ดุุล 2. ดุุลการค�าสมดุุล 3. ดุลุ การคา� ขาดดุลุ ดุุลการค�าของไทย มีีลัักษณะขาดดุุลมาตลอด นัับตั้�งแต่ พ.ศ. 2495 เปนต�นมา เนื่�่องจากสิินค�าเขาสวนใหญ่เปน สิินคา� อุุตสาหกรรม ประเทศคููค�าสํําคััญของไทย คืือ ญี่่�ปุุน สหรััฐอเมริกิ า ประชาคมยุุโรป และประเทศในกลุ่มุ อาเซีียน ปญหาการคา้ ระหวางประเทศของไทย 1. ลััทธิิกีดี กันั ทางการคา� ของประเทศคููคา� ที่่�สํําคััญ 2. ตลาดการคา� ในตา่ งประเทศยัังไม่กวางขวาง 3. การแขงขันั แยง่ ตลาดของประเทศคููแขง 4. ขอผููกพัันที่่ต� อ� งปฏิิบัตั ิติ ามกฎบังั คับั ของแกตต์ 5. การขาดดุุลการคา� แนวทางแกไ� ข การเงินิ ระหวางประเทศ เปนการแสดงความสััมพันั ธดานการเงิินระหวางประเทศหนึ่่ง� กัับอีกี ประเทศหนึ่่�ง การแลกเปลี่ย� นเงินิ ตราตา่ งประเทศ คืือ การเปรีียบเทียี บราคาของเงิินตราประเทศหนึ่่�ง กับั เงิินตราของอีีกประเทศ หนึ่่ง� เงินิ ตราที่่�ไดรัับการยอมรัับใหเปนสื่อ่� ในการแลกเปลี่่ย� น คืือ เงินิ ดอลลาร์สหรััฐ เงินิ เยน เงินิ ยููโร ดุุลการชํําระเงิินระหวาง ประเทศ ดุุลการชํําระเงิินระหวางประเทศ ประกอบไปดวย 4 สวนใหญ่ ๆ 1. บัญั ชีีเดินิ สะพัดั 2. บััญชีีทุนุ เคลื่�่อนยา� ย 3. บััญชีีทุุนสํํารองระหวางประเทศ 4. บััญชีีเงินิ โอนและบริจิ าค ภาวะดุุลการชํําระเงินิ ของไทย แมดุุลการคา� ของประเทศจะขาดดุลุ มาตลอด แตประเทศไทยไมขาดดุุลการชํําระเงิิน ปีีใดดุุลการชํําระเงินิ เกิิดผลดีี ทํําใหประเทศมีี “ทุุนสํํารองระหวางประเทศ” การลงทุุนระหวางประเทศ หมายถึึง การที่่ร� ััฐบาลหรืือเอกชนของประเทศหนึ่่�งนํําเงินิ ไปลงทุุนดํําเนิินธุุรกิจิ เพื่่�อแสวง หากํําไรในอีีกประเทศหนึ่่�ง กลไกราคากับั ระบบเศรษฐกิจิ ในปจจุบุ ันั 1. กลไกราคา หมายถึึง ภาวการณเ์ ปลี่่ย� นแปลงในระดับั ราคาสินิ คา� และบริกิ ารอันั เกิดิ จากแรงผลักั ดันั ของอุปุ สงคแ์ ละ อุุปทาน 2. อุุปสงค์ หมายถึึง ปริิมาณความต�องการซื้้�อสิินค�าและบริิการชนิิดใดชนิิดหนึ่่�งของผููบริิโภคที่่�เต็็มใจจะซื้�้อ และซื้้อ� หามาได 3. อุุปทาน หมายถึึง ปริิมาณสิินคา� และบริกิ ารที่่�ผููขายหรืือผููผลิิตยิินดีีขายหรืือผลิติ ใหแกผููซื้้อ� 4. ดุุลยภาพ เปนกลไกราคาทํํางานโดยไดรัับอิิทธิิพลจากทั้้�งผููผลิิตและผููบริิโภค ซึ่�งจะสัังเกตเห็็นไดวา ณ เวลาใด เวลาหนึ่่�ง ถาปริิมาณความต�องการหรืือปริิมาณอุุปสงค์ต่อสิินค�าในตลาดมีีมากเกิินกวาปริิมาณสิินค�าที่่�ผููผลิิตจะยิินดีีขายให ราคาสิินค�าก็ม็ ีีแนวโน�มที่่จ� ะปรัับตััวสููงขึ้้น� การแทรกแซงกลไกราคาของรััฐบาลในการสง่ เสริิม และแกไ้ ขระบบเศรษฐกิจิ จากการศึึกษาทางดานเศรษฐศาสตรนั้้�น ทํําใหทราบวาโดยปกติิระบบราคาจะสามารถทํําหน�าที่่�ในการจััดสรร สิินคา� บริิการ และปจจััยการผลิิตไดอยา่ งมีีประสิทิ ธิิภาพ แตก็็มีอี ยููบ�าง ในบางกรณีีที่่ถ� าปล่อยใหระบบราคาทํําหนา� ที่่ข� องมััน 20 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึึกษา สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

ไปตามลํําพังั โดยที่่�รัฐั บาลไมเ่ ขาไปแทรกแซง จะมีผี ลตอ่ สินิ คา� บางอยา่ งและปจจัยั การผลิติ บางชนิดิ ทํําใหราคาแพงเกินิ ไปหรืือ ต่ำำ�� เกินิ ไป ซึ่ง� อาจสร�างความเดืือดรอ� นใหแกผููบริโิ ภค หรืือผููผลิติ ได ซึ่�งถาหากเกิดิ กรณีีเช่นนี้้ข� ึ้น้� ทํําใหรัฐั บาลจํําเปนตอ� งเขาไป แทรกแซงโดยเปนผููกํําหนดราคาใหมที่่จ� ะสามารถผอ่ นคลายความ เดืือดรอ� นของคนกลุมุ่ นี้้�ได ซึ่ง� วิธิ ีกี ารที่่�รััฐบาลใชแ� ทรกแซง ราคาของสินิ ค�าโดยทั่่ว� ไปมีอี ยูู 2 ชนิดิ คืือ 1. การแทรกแซงดวยการกํําหนดราคาขั้�นสููงหรืือราคาเพดาน 2. การแทรกแซงราคาดวยการกํําหนดราคาขั้�นต่ำ�ำ� ความหมาย ความสํําคัญั ของเงินิ ประเภทสถาบัันการเงิิน และสถาบันั ทางการเงิิน ความหมายของธนาคาร ธนาคาร คืือ สถาบันั การเงิินหรืือองค์กรธุรุ กิิจที่่ด� ํําเนิินธุรุ กิจิ เกี่�ยวกัับการเงิิน โดยการระดมเงิินทุุน จากผููที่่�มีีเงินิ ทุุน เกิินความตอ� งการ และจะกระจายเงิินทุนุ ใหแกผููที่่ต� �องการเงิินทุุน แตขาดแคลนเงิินทุุนของตนเอง ประเภทของธนาคาร 1. ธนาคารกลาง เปนสถาบัันการเงิินที่่�ทํําหน�าที่่�ควบคุุมระบบการเงิินและเครดิิตของประเทศเปนนายธนาคารของ ธนาคารพาณิิชย์ 2. ธนาคารพาณิชิ ย์ เปนสถาบัันการเงิินที่่�ประกอบธุรุ กิจิ ประเภทรับั ฝากเงิินที่่ต� �องจายคืืนเมื่อ�่ ทวงถาม ธนาคารกลาง บทบาทหน้าที่่�ของธนาคารกลาง มีีหน้าที่่ด� ัังต่อไปนี้้� 1. เปนผููออกธนบััตร 2. เปนผููควบคุุมเงินิ สดของธนาคารพาณิิชย์ 3. เปนนายธนาคารของธนาคารพาณิชิ ย์ ธนาคารแห่งประเทศไทย บทบาทหน้าที่่�ของธนาคารแหง่ ประเทศไทย 1. ออกและพิมิ พธนบัตั ร 2. เก็็บรัักษาทุุนสํํารองเงิินตรา 3. เปนนายธนาคารของธนาคารพาณิิชย์ 4. เปนธนาคารของรััฐบาล 5. รักั ษาเสถียี รภาพของเงิินตรา ธนาคารพาณิิชย์ บทบาทหน้าที่่�ของธนาคารพาณิชิ ยมีีหน้าที่่�หลักั ดังั นี้้� หนา้ ที่่�ในดานการให้บริกิ ารทางการเงิิน ไดแก่ 1. การรัับฝากเงินิ 2. การโอน 3. การเรีียกเก็็บเงินิ 4. การใหเชา่ หีีบนิิรภัยั 5. การเปนทรัสั ตีี 6. การซื้้�อขายเงิินตราตา่ งประเทศ หน้าที่่เ� กี่�ยวกับั การใหกูยู ืืมและสร้างเงินิ ฝาก 1. การใหกููยืืมของธนาคารพาณิชิ ย์ 2. การสร�างเงินิ ฝากของธนาคารพาณิิชย์ เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา 21 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

การคลััง รายไดประชาชาติิ รายไดประชาชาติิ หมายถึึง มููลคา่ เปนตัวั เงินิ ของสินิ คา� และบริกิ ารขั้น� สุดุ ทายตามราคาตลาดที่่ผ� ลิติ ขึ้น�้ ดวยทรัพั ยากร ของประเทศ ในระยะเวลา 1 ป รายไดประชาชาติิ คํํานวณได 3 วิธิ ีี คืือ 1. การคํํานวณจากดานผลิิตภััณฑ ซึ่�งเปนการรวมมููลค่าของสิินค�าและบริิการขั้�นสุุดทายที่่�ประเทศผลิิตขึ้�้นในระยะ เวลา 1 ป 2. การคํํานวณจากดานรายได เปนการรวมรายไดทุุกประเภทที่่เ� จาของปจจััยการผลิิตไดรัับจากการขายปจจััยใหแก ผููผลิติ 3. การคํํานวณจากดานรายจาย เปนการคํํานวณโดยการนํํารายจายของประชาชนในการซื้้�อสิินค�าและบริิการ ขั้�นสุุดทายรวมกััน ในระยะเวลา 1 ป ภาษีีกับั การพััฒนาประเทศ การจัดั เก็บ็ ภาษีี ภาษีี หมายถึึง รายไดหรืือรายรัับของรััฐบาลที่่�เรีียกเก็็บจากประชาชนทุุกคนที่่�ทํํางาน เพื่่�อนํําไปพััฒนาประเทศ และคุุณภาพชีีวิิตของประชาชนในประเทศใหเจริญิ และดีีขึ้้น� ในการจัดั เก็็บภาษีีต�องมีอี งคประกอบ 3 ประการคืือ 1. ผููเสีียภาษีีอากร คืือ บุคุ คลทุุกคนที่่�ประกอบอาชีพี และมีีรายไดต�องมีีหน�าที่่�เสียี ภาษีี โดยไมหลบเลี่ย� ง มิฉิ ะนั้้�นถืือ เปนความผิดิ ตามกฎหมาย 2. ระบบการจััดเก็บ็ ภาษีี คืือ วิิธีกี ารจััดเก็บ็ ภาษีที ี่่ม� ีีหลักั เกณฑ มีปี ระสิทิ ธิิภาพ และไดผลตามเปาหมาย 3. ประเภทของภาษีี ภาษีีแบ่งเปน 2 ประเภท คืือ 3.1 ภาษีีทางตรง คืือ ภาษีีที่่�เรีียกเก็็บจากผููที่่�มีีรายได เช่น ภาษีีเงิินไดบุุคคลธรรมดา ภาษีีเงิินไดนิิติิบุุคคล ภาษีีมรดก เปนต�น 3.2 ภาษีที างออ� ม คืือ ภาษีที ี่่ผ� ููมีรี ายรับั ผลักั ภาระภาษีไี ปยังั ผููอื่น่� เชน่ ภาษีี สรรพสามิติ อากรแสตมป คา่ ธรรมเนียี ม ใบอนุญุ าตตา่ ง ๆ เปนต�น ดุุลการคา้ และดุุลการชํําระเงินิ ดุุลการค้า หมายถึึง บัันทึึกมููลค่าส่งออกและนํําเขาของประเทศหนึ่่�งกัับประเทศ อื่่�น ๆ ซึ่�งเปนบััญชีีแสดงเฉพาะ รายการสิินค�าเทานั้้�น ตามปกติินิยิ มคิดิ เปนระยะเวลา 1 ป ดุุลการคา� แบง่ ออกเปน 3 ลัักษณะ 1. ดุลุ การค�าเกินิ ดุุล 2. ดุลุ การคา� ขาดดุลุ 3. ดุลุ การคา� สมดุลุ ดุลุ การชํําระเงิิน หมายถึึง บัญั ชีีบันั ทึึกยอดรัับ รายจายทางดานการคา� และการลงทุุนทั้้ง� สิ้�นที่่�ประเทศไดจายใหหรืือ รายรับั จากตา่ งประเทศในระยะเวลา 1 ป บััญชีีดุลุ การค�าชํําระเงินิ เปนการเก็็บรวบรวมสถิติ ิกิ ารแลกเปลี่่ย� นสินิ ค�าและบริิการ ระหวางประเทศโดยจัดั แบ่งเปน การแลกเปลี่่ย� นสํําหรับั สิินค�าที่่ป� ระเทศเราตอ� งการ เรียี กวา เดบิติ (Debits) การแลกเปลี่่ย� น สํําหรัับสิินค�าและบริกิ ารที่่�จัดั สง่ ใหกัับคนในตา่ งประเทศสํําหรัับสิ่�งที่่�เขาตอ� งการ เรีียกวา เครดิิต (Credit) ลัักษณะของดุลุ การค�า ของประเทศใดประเทศหนึ่่�งจะแบ่งออกเปน 3 ลัักษณะ ดังั นี้้� 1. ดุลุ การคา� เกิินดุลุ 2. ดุลุ การค�าขาดดุลุ 3. ดุุลการค�าสมดุลุ ประกอบดวยบัญั ชีสี ํําคัญั 4 บัญั ชีี คืือ 22 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึึกษา สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

- บััญชีีเดินิ สะพััด (Current Account) - บััญชีที ุุนเคลื่่�อนย�าย (Capital Movement Account) - บัญั ชีเี งินิ บริจิ าคหรืือเงินิ โอน (Transfer Payment) เปนบัญั ชีที ี่่บ� ันั ทึึกรายการ เกี่ย� วกับั เงินิ บริจิ าคเงินิ ชวยเหลืือ และเงิินโอนตา่ ง ๆ ที่่ไ� ดรัับหรืือที่่� ประเทศโอนไป ใหตา่ งประเทศ 4. บััญชีีเงิินทุุนสํํารองระหวางประเทศ (International Reserve Account) ปญหาเศรษฐกิิจในประเทศไทย ภููมิภิ าคตา่ ง ๆ และโลก ปญหาทางเศรษฐกิิจในชุุมชนและแนวทางแกปญหาการพััฒนาประเทศและปญหาเศรษฐกิิจในชุุมชนการพััฒนา เศรษฐกิิจและสัังคม ชวยสร�างความเจริิญเติิบโตทางเศรษฐกิิจใหกัันประเทศ ในขณะเดีียวกัันก็็ก่อใหเกิิดปญหาในหลาย ๆ ดาน เช่น 1. ปญหาความไม่สมดุลุ ของภาคเศรษฐกิิจ 2. ปญหาความยากจนและความเหลื่่�อมล้ำ��ำ ในการกระจายรายได - ปญหาการกระจายรายได - ปญหาความยากจน 3. ปญหาดานคุุณภาพชีวี ิิต 4. ปญหาความเสื่่�อมโทรมของทรัพั ยากรธรรมชาติแิ ละสิ่�งแวดล�อม 5. ปญหาวิิกฤตเศรษฐกิจิ พ.ศ. 2540 แผนพััฒนาเศรษฐกิิจและสัังคมแห่งชาติิ คืือ การกํําหนดแนวทางการพััฒนา เศรษฐกิิจและสัังคมของประเทศ เพื่�อ่ ใหประชาชนมีีชีีวิิตและความเปนอยููที่่�ดีีขึ้�้น โดยการเขามามีสี วนรวมของประชาชนทุกุ ขั้�นตอนอยา่ งเปนระบบ ผลของการใช�แผนพัฒั นาเศรษฐกิิจและสัังคมแหงชาติิ จากผลของแผนพัฒั นาฯ ฉบัับที่่� 1 ก็็ยังั มีีการขาดแคลนบริิการ พื้้น� ฐานทํําใหมีีความจํําเปนที่่�จะตอ� งขยายการพััฒนาโครงสรา� งพื้้�นฐานต่อไป ขณะเดียี วกันั ก็จ็ ํําเปนที่่จ� ะต�องให ความสํําคััญต อ การพัฒั นาทางดานสังั คมโดยเฉพาะอยา่ งยิ่ง� การศึกึ ษาและสาธารณสุขุ เพื่อ�่ ยกระดับั คุณุ ภาพชีวี ิติ ของประชาชน และเพื่อ่� พัฒั นา ทรััพยากรมนุุษย์ใหเปนกํําลัังสํําคััญในการพััฒนาประเทศควบคููกัับการกระจายความเจริิญไปสููภููมิิภาคต่าง ๆ ของประเทศ เพื่อ่� ลดปญหาความยากจนและการกระจายรายได ซึ่ง� เปนปจจััยที่่ส� ร�างความขััดแยง� ทางการเมืืองในขณะนั้้น� ดัังนั้้�น แผนพััฒนาฯฉบัับที่่� ๒ จึึงมุุ่งเน�นการขยายตััวทางเศรษฐกิิจ และปรัับปรุุงใหมีีความสมบููรณ์และชััดเจนขึ้้�น โดยเน�นการเจริิญเติิบโตที่่�สมดุุลระหวางเศรษฐกิิจและสัังคม โดยเพิ่่�มการพััฒนาสัังคม สาธารณููปการ การสาธารณสุุข และการศึึกษาไวในแผนพััฒนาฯ ดวย และตั้�งแตนั้้�นเปนต�นมาแผนพัฒั นาฯ ทุกุ ฉบัับก็็ใชคํําวา แผนพััฒนาเศรษฐกิจิ และสัังคม แหงชาติิมาโดยตลอด ขณะเดีียวกันั ก็ย็ ังั มุุ่งเน�นที่่จ� ะสง่ เสริิมการลงทุุนของภาคเอกชนใหกวางขวางยิ่ง� ขึ้น�้ QR code วิชิ า สัังคมศึกึ ษา สค31001 หมายเหตุุ : ให้้นักั ศึึกษาได้้ศึึกษาเพิ่่�มเติิมจากหนัังสืือแบบเรีียน รายวิิชา สัังคมศึกึ ษา สค31001 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา 23 สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

แบบทดสอบท้้ายบทเรีียน คำ�ำ ชี้้แ� จง จงเลืือกคำำ�ตอบที่่�ถูกู ต้อ้ งที่่ส� ุุดเพียี งข้้อเดีียว 7. ดุลุ การค้้ามีกีี่�ลักั ษณะอะไรบ้้าง 1. ระบบเศรษฐกิจิ ในปัจั จุบุ ันั แบ่ง่ เป็น็ 3 ประเภทข้้อใดไม่ใ่ ช่่ ก. 3 ลัักษณะ เกิินดุุล สมดุลุ ขาดดุลุ ข. 2 ลัักษณะ เกิินดุุล ขาดดุุล ก. ระบบเศรษฐกิิจบังั คัับหรืือสัังคมนิิยม ค. 3 ลักั ษณะ เกิินดุลุ ขาดดุุล เสียี ดุุล ข. ระบบเศรษฐกิิจแบบทุุนนิยิ มหรืือระบบตลาด ง. 2 ลัักษณะ เกิินดุลุ สมดุุล ค. ระบบเศรษฐกิิจแบบผสม ง. ระบบเศรษฐกิิจที่่ใ� ห้เ้ อกชนดำำ�เนิินการ 8. ปริมิ าณความตอ� งการซื้อ�้ สินิ คา� และบริกิ ารของผููบริโิ ภคที่่� 2. ระบบเศรษฐกิิจบางอย่่างรััฐเป็็นผู้้�ดำำ�เนิินการบางอย่่าง เต็ม็ ใจจะซื้�้อและซื้้�อหามาไดหมายถึึงข้้อใด เอกชนดำำ�เนิินการหมายถึึงระบบเศรษฐกิิจแบบใด ก. ระบบเศรษฐกิิจที่่ใ� ห้เ้ อกชนดำำ�เนิินการ ก. อุปุ ทาน ข. ระบบเศรษฐกิิจแบบทุุนนิยิ มหรืือระบบตลาด ข. อุปุ สงค์์ ค. ระบบเศรษฐกิิจแบบผสม ค. กลไกราคา ง. ระบบเศรษฐกิิจบังั คับั หรืือสังั คมนิยิ ม ง. ดุุลยภาพ 3. แผนพัฒั นาเศรษฐกิจิ และสังั คมแห่ง่ ชาติปิ ัจั จุบุ ันั เป็น็ ฉบับั 9. หน้้าที่่ใ� นการออกและพิมิ พ์ธ์ นบัตั รเป็น็ หน้้าที่่ข� องสถาบันั ที่่�เท่า่ ใด การเงินิ ใด ก. ฉบับั ที่่� 10 ก. โรงกษาปณ์์ ข. ฉบับั ที่่� 11 ข. ธนาคารแห่ง่ ประเทศไทย ค. ฉบับั ที่่� 12 ค. ธนาคารกลาง ง. ฉบัับที่่� 13 ง. ธนาคารพาณิิชย์์ 4. ปญหาเศรษฐกิจิ ของไทยในปจจุุบันั ข้้อใดไม่่ถููกต้้อง 10. เน�นการพััฒนาใหเกิิด “สัังคมอยููรวมกัันอย่างมีีความ ก. ปญหาทางดานการเมืือง สุุขดวยความเสมอภาคเปนธรรมและมีีภููมิิคุุ�มกัันต่อ การ ข. ปญหาภาระหนี้้ส� ินิ เปลี่่�ยนแปลง” อยู่�ในแผนพััฒนาสัังคมและเศรษฐกิิจแห่่ง ค. คา่ เงินิ บาท ชาติฉิ บัับใด ง. แรงงานล้้นตลาด ก. ฉบัับที่่� 9 5. การนํําสินิ คา� และบริกิ ารจากประเทศหนึ่่ง� แลกเปลี่่ย� น ข. ฉบัับที่่� 10 กับั อีีกประเทศหมายถึึงข้้อใด ค. ฉบัับที่่� 11 ก. การค้้าระหว่่างประเทศ ง. ฉบับั ที่่� 12 ข. ระบบเศรษฐกิิจ ค. เศรษฐกิิจระหว่่างประเทศ ง. ระบบเศรษฐกิิจแบบผสม 6. ข้้อใดไม่ใ่ ช่ป่ ระโยชนของการคา� ระหวางประเทศ ก. การกระจายผลผลิิตไปสููผููบริิโภคอยา่ งกวางขวาง ข. ได้้รับั การสนัับสนุนุ เงิินลงทุนุ จากภาครััฐ ค. เกิิดความเจริญิ เติิบโตทางเศรษฐกิิจ ง. การผลิิตสินิ ค�าเปนการผลิิตเพื่่�อการคา� 24 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึึกษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

บทที่่� 4 การเมืืองการปกครอง สรุุปเนื้้อ� หา การปกครองระบอบประชาธิิปไตย เปนระบอบการปกครองซึ่�งประชาชนมีอี ํํานาจสููงสุุด โดยจะเห็น็ วาการปกครอง ระบอบ ประชาธิิปไตยในปจจุบุ ันั นั้้น� จะแยกออกเปน 2 แบบ 1. ระบอบประชาธิิปไตยแบบมีพี ระมหากษัตั ริยิ เ์ ปนประมุขุ 2. ระบอบประชาธิิปไตยแบบมีปี ระธานาธิิบดีเี ปนประมุขุ หลัักการของระบอบประชาธิิปไตย 1. หลัักความเสมอภาค - ความเสมอภาคทางกฎหมาย - ความเสมอภาคทางการเมืือง - ความเสมอภาคทางเศรษฐกิิจ - ความเสมอภาคในดานโอกาส 2. หลักั สิิทธิเิ สรีภี าพและหนา� ที่่ข�ั้น� พื้้�นฐาน - สิิทธิแิ ละเสรีภี าพสวนบุคุ คล - สิิทธิิและเสรีีภาพทางการเมืือง - สิิทธิแิ ละเสรีีภาพทางเศรษฐกิิจ 3. หลักั นิิติิธรรม 4. หลัักการยอมรัับเสีียงสวนมาก ประเภทของประชาธิิปไตย การปกครองระบอบประชาธิิปไตยแบ่งออกเปน 2 ประเภท 1. ประชาธิิปไตยโดยทางตรง 2. ประชาธิิปไตยโดยทางออ� ม ขอดีีของระบอบประชาธิิปไตย 1. ทํําใหประชาชนยึึดหลักั การที่่�ถููกตอ� ง ชอบธรรม มีีระเบีียบวินิ ัยั 2. การปกครองระบอบประชาธิิปไตยเปนการปกครองที่่�ประชาชนทุุกคนมีีสวนในการปกครองตนเอง เปนเจาของ อํํานาจสููงสุุดของประเทศ คืือ อํํานาจอธิิปไตย 3. ประชาชนมีีสิิทธิิ เสรีีภาพ และความเสมอภาคเทาเทีียมกััน 4. เปนการปกครองที่่ป� ฏิบิ ััติิตามมติขิ องคนสวนมาก 5. ชวยแกไ� ขปญหาความขัดั แย�งภายในหมููประชาชน ระหวางรััฐกับั ประชาชน หรืือ ระหวางรัฐั กับั รัฐั ขอเสียี ของระบอบประชาธิิปไตย 1. ประชาชนสร�างความวุุน่ วายเพราะไม่เขาใจสิิทธิิ เสรีภี าพและหนา� ที่่� 2. ผููแทนราษฎรสรา� งผลงานในเฉพาะทองถิ่น� ของตน แต่ไมส่ นใจปญหาประเทศชาติิ เทาที่่ค� วร 3. ประชาชนไม่เขาใจระบอบประชาธิิปไตย ขาดสํํานึึกของประชาธิปิ ไตยจึึงเกิดิ การขาย เสีียง 4. รัฐั บาลที่่ม� ีเี สียี งขางมากในรัฐั สภาอาจใช�ความได เ� ปรียี บนี้้จ� นกลายเปนระบอบ คณาธิปิ ไตยได 5. ประชาชนเกิิดความเบื่่�อหน่าย เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา 25 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

การปกครองระบอบเผด็็จการ เปนการปกครองที่่�ใหความสํําคััญแกอํํานาจรััฐและผููปกครอง อํํานาจรััฐจะอยููเหนืือ เสรีีภาพของบุคุ คล คณะบุุคคลเดี่�ยว หรืือพรรคการเมืืองเดี่�ยว โดยจะถืือประโยชนของรััฐ มากกวาของประชาชน หลัักการปกครองระบอบเผด็จ็ การ 1. ยึึดหลัักรวมอํํานาจการปกครองไวที่่ส� วนกลางของประเทศ 2. ยึึดหลักั การใชกํําลััง 3. ประชาชนต�องเชื่�่อฟงและปฏิิบัตั ิิ ตามผููนํําอย่างเคร่งครัดั 4. สร�างความรููสึึกไมมั่�นคงในชีีวิติ ใหแกประชาชน 5. ไมส่ นัับสนุนุ ใหประชาชนเขามามีีสวนรวมทางการเมืืองการปกครอง 6. จํํากััดสิทิ ธิิเสรีภี าพของประชาชนทั้้�งดานเศรษฐกิจิ สัังคมและการเมืือง การปกครองระบอบเผด็จ็ การ แบ่งออกเปน 2 ประเภท 1. ระบอบเผด็็จการอํํานาจนิยิ ม 2. ระบอบเผด็็จการเบ็็ดเสร็จ็ นิยิ ม ขอดีีของการปกครองระบอบเผด็จ็ การ 1. สามารถตัดั สิินปญหาต่าง ๆ ไดเร็็วกวาระบอบประชาธิปิ ไตย 2. การแกปญหาบางอย่างสามารถทํําไดดีีกวาระบอบประชาธิปิ ไตย 3. มีีกํําลังั กองทัพั และอาวุุธเขมแข็ง็ เปนที่่�ยํําเกรงของประเทศเพื่่�อนบ�าน 4. มีสี วนใหเกิิดความเจริิญกา� วหนา� ในการพัฒั นาประเทศดานตา่ ง ๆ 5. มีสี วนก่อใหเกิิดการปกครองที่่ม� ีีประสิทิ ธิภิ าพเพราะมีกี ารใชอํํานาจบัังคัับ 6. สามารถแกปญหาวิกิ ฤตหรืือเหตุุการณฉุกุ เฉิินไดอยา่ งรวดเร็็ว ขอเสีียของการปกครองระบอบเผด็จ็ การ 1. เปนการริิดรอนสิทิ ธิิและเสรีภี าพขั้้�นพื้้น� ฐานของประชาชน 2. เปนการปกครองของคนกลุมุ่ น�อย 3. มุุ่งผลประโยชนเ์ ฉพาะกลุมุ่ หรืือพรรคพวกของตน 4. จํํากััดและขัดั ขวางสิิทธิิ เสรีภี าพของประชาชน 5. บา� นเมืืองไมส่ งบสุขุ มีผี ููต่อต�านใชกํําลังั อาวุธุ เขาตอ่ สููกัับรัฐั บาล 6. เปดชอ่ งใหมหาอํํานาจเขามาแทรกแซงได 7. นํําประเทศไปสููความหายนะ พััฒนาการของระบอบประชาธิปิ ไตยของประเทศตา่ ง ๆ ในโลก จุดุ เริ่�มตน้ ของระบอบประชาธิปิ ไตย “ยุุคโบราณ” มีหี ลายประเทศดัังนี้้� 1. ประเทศกรีีก 2. ประเทศซีีเรียี 3. ประเทศอิินเดีีย 4. สาธารณรัฐั โรมััน จุุดเริ่ม� ตน้ ของระบอบประชาธิปิ ไตย “ยุุคกลาง” มีีหลายประเทศดัังนี้้� 1. ระบบกลุมุ่ สาธารณรัฐั คอสแซ็็คยููเครน 2. ประเทศอังั กฤษ 3. สหพัันธไอโรโควอิิส 26 เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิิชา สังั คมศึึกษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

จุุดเริ่ม� ต้นของระบอบประชาธิปิ ไตย “คริิสตศตวรรษที่่� 18-19” มีีหลายประเทศดังั นี้้� 1. ประเทศสหรััฐอเมริกิ า 2. ประเทศฝรั่ง� เศส 3. ประเทศนิิวซีีแลนด ระบอบประชาธิิปไตยในประเทศไทย 1. เหตุกุ ารณ์สมััยประชาธิิปไตย พ.ศ. 2475 – 2535 2. มููลเหตุุของการเปลี่่ย� นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 3. ประชาธิิปไตย หลััง 14 ตุลุ าคม 2516 4. ประชาธิิปไตยกัับการมีีสวนรวมในประเทศไทย เหตุุการณสํําคััญทางการเมืืองการปกครองของประเทศไทย เหตุุการณ์ปกครองของประเทศไทยภายหลัังป พุุทธศักั ราช 2475 มีดี ังั นี้้� 1. กบฏบวรเดช พ.ศ. 2476 2. การรััฐประหาร พ.ศ. 2490 3. การรัฐั ประหาร พ.ศ. 2501 4. วันั มหาวิิปโยค 14 ตุุลาคม พ.ศ. 2516 5. เหตุกุ ารณ์ 6 ตุลุ าคม พ.ศ. 2519 6. การรััฐประหาร พ.ศ. 2520 7. การรััฐประหาร พ.ศ. 2534 (รสช.) 8. เหตุกุ ารณพฤษภาทมิิฬ (17 – 19 พ.ค. 2535) เหตุกุ ารณสํําคััญทางการเมืืองการปกครองของโลกที่่ส� ง่ ผลกระทบตอ่ ประเทศไทย เหตุกุ ารณสํําคัญั ทางการเมืืองการปกครองของโลก นับั เปนมููลเหตุใุ หญที่่ท� ํําใหสังั คมไทย เกิดิ การเปลี่่ย� นแปลง โดย เฉพาะอย่างยิ่�งส่งผลกระทบต่อการเมืืองการปกครองและเศรษฐกิิจของประเทศไทย ซึ่�งเหตุุการณสํําคััญต่าง ๆ ที่่�เกิิดขึ้้�น ในชวงศตวรรษที่่� 20 (ค.ศ 1900 – 2000) ดัังนี้้� 1. สงครามโลกครั้ง� ที่่� 1 (ค.ศ. 1914 – 1918) 2. สงครามโลกครั้�งที่่� 2 (ค.ศ. 1939 – 1945) 3. สงครามเย็็น 4. การเมืืองโลกสููสังั คมไทย 5. เกิิดขบวนการนักั ศึึกษาเปนปรากฏการณ์ระดับั โลก ในชวงสงครามโลกทั้้�ง 2 ครั้�ง หลักั ธรรมาภิิบาล ภาครััฐหรืือภาคเอกชนต้องยึดึ มั่่น� หลัักธรรมาภิิบาล 6 ประการ 1. หลัักนิิติิธรรม 2. หลักั คุณุ ธรรม 3. หลักั ความโปร่งใส 4. หลัักการมีสี วนรวม 5. หลัักความรับั ผิิดชอบ 6. หลักั ความคุ�ุมคา่ เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สังั คมศึึกษา 27 สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

แนวปฏิบิ ัตั ิิตามหลัักธรรมาภิบิ าล 1. ยึึดมั่่�นในวัตั ถุปุ ระสงคขององค์กรและผลผลิิตที่่จ� ะสง่ มอบใหแกประชาชนและผููที่่�มารัับบริิการ 2. ทํํางานอย่างมีปี ระสิทิ ธิิภาพในหนา� ที่่แ� ละบทบาทของตนเอง 3. ส่งเสริมิ ค่านิิยมขององคก์ ร และแสดงใหเห็็นถึึงคุุณค่าของธรรมาภิิบาล โดยการปฏิบิ ััติิ 4. มีกี ารสื่่�อสารที่่�ดีี มีีการตัดั สินิ ใจอยา่ งโปร่งใสและมีกี ารบริหิ ารความเสี่ย� ง 5. พััฒนาศักั ยภาพและความสามารถของการบริหิ ารจััดการอย่างต่อเนื่่�อง และมีปี ระสิทิ ธิิภาพ 6. เขาถึึงประชาชนและต�องรับั ผิดิ ชอบต่อการทํํางานและผลงานอยา่ งจริงิ จังั QR code วิิชา สัังคมศึกึ ษา สค31001 หมายเหตุุ : ให้้นัักศึกึ ษาได้้ศึึกษาเพิ่่ม� เติิมจากหนังั สืือแบบเรียี น รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา สค31001 28 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึกึ ษา สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

แบบทดสอบท้า้ ยบทเรีียน คำ�ำ ชี้้�แจง จงเลืือกคำ�ำ ตอบที่่ถ� ููกต้้องที่่ส� ุุดเพียี งข้้อเดียี ว 6. ข้้อใดไม่ใ่ ช่่การปกครองระบอบเผด็จ็ การ 1. ข้้อใดเป็น็ หลัักการของระบอบประชาธิิปไตย ก. ยึึดหลัักรวมอํํานาจการปกครองไวที่่�สวนกลางของ ก. หลัักความเสมอภาค ประเทศ ข. หลัักสิิทธิิเสรีีภาพและหน้้าที่่ข�ั้น� พื้้�นฐาน ข. ยึึดหลัักการใชกํําลััง ค. หลักั นิิติธิ รรม ค. สนัับสนุนุ ใหประชาชนเขามามีีสวนรวมทางการเมืือง ง. ถููกทั้้ง� ข้้อ ก. ข. และ ค. 2. การปกครองระบอบประชาธิิปไตย แบ่งออกเปน การปกครอง 2 ประเภท ได้้แก่่ข้้อใด ง. ประชาชนต�องเชื่�่อฟงและปฏิบิ ััติติ ามผููนํําอยา่ ง ก. ทางตรง และทางอ้้อม ข. ทางตรง และอำำ�นาจนิยิ ม เคร่งครัดั ค. ทางอ้้อม และทางการปกครอง 7. ประเทศใดที่่�มีีการพััฒนาการของระบอบประชาธิิปไตย ง. ทางอ้้อม และทางการเมืือง ใน “ยุุคโบราณ” 3. ต่่อไปนี้้�เป็น็ ข้้อดีขี องประชาธิิปไตยยกเว้้นข้้อใด ก. ทํําใหประชาชนยึึดหลัักการที่่ถ� ููกตอ� งชอบธรรม ก. อิินเดีีย ซีเี รียี เกาหลีี มีรี ะเบีียบวินิ ััย ข. สหรััฐอเมริิกา ฝรั่�งเศส นิิวซีีแลนด์์ ข. เปนการปกครองที่่ป� ฏิิบััติิตามมติขิ องคนสวนมาก ค. ยููเครน อังั กฤษ อิินเดียี ค. เจ้้าของอำ�ำ นาจสููงสุุดคืือพรรคการเมืือง ง. กรีีก ซีีเรีีย อิินเดีีย ง. ประชาชนมีีสิิทธิิ เสรีีภาพ และความเสมอภาคเทา 8. ข้้อใดเป็น็ หลัักธรรมาภิิบาล เทียี มกััน ก. นิติ ิธิ รรม คุณุ ธรรม 4. ประเทศไทยเข้้าสู่�การปกครองระบอบประชาธิิปไตยใน ข. มีสี ่ว่ นร่่วม รับั ผิดิ ชอบ รััชสมััยใด ค. โปร่ง่ ใส คุ้�มค่่า ก. รัชั กาลที่่� 6 ง. ทุุกข้้อที่่ก� ล่่าวมา ข. รัชั กาลที่่� 7 9. การทํํางานอยา่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพในหนา� ที่่แ� ละบทบาทของ ค. รัชั กาลที่่� 8 ตนเอง เป็น็ แนวปฏิบิ ััติใิ นเรื่่อ� งใด ง. รัชั กาลที่่� 9 ก. ธรรมาภิิบาล 5. การปกครองที่่ใ� หความสํําคัญั แกอํํานาจรัฐั และผููปกครอง ข. ความคุ้�มค่่า อํํานาจรััฐจะอยููเหนืือเสรีีภาพของบุุคคลคณะบุุคคลเดี่ �ยว ค. นิิติิธรรม หรืือพรรคการเมืืองเดี่�ยว โดยจะถืือประโยชนของรััฐมาก ง. คุุณธรรม กวาของประชาชนเป็น็ การปกครองแบบใด 10. เหตุุการณ์์ทางการเมืืองที่่�เกิิดขึ้�้นในปีี พ.ศ. 2476 คืือ ก. ระบอบประชาธิิปไตย เหตุกุ ารณ์ใ์ ด ข. ระบอบเผด็็จการ ก. กบฎบวรเดช ค. ระบอบสมบููรณาญาสิทิ ธิริ าช ข. รััฐประหาร ง. ไม่่มีีข้้อใดถููกต้้อง ค. วันั มหาวิิปโยค ง. พฤษภาทมิฬิ เอกสารพััฒนาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิิชา สัังคมศึึกษา 29 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

แบบทดสอบหลังั เรีียน คำ�ำ ชี้้แ� จง จงเลืือกคำ�ำ ตอบที่่�ถูกู ต้้องที่่�สุุดเพีียงข้้อเดียี ว 7. ปญหาเศรษฐกิจิ ของไทยในปจจุุบัันข้้อใดไม่ถ่ ููกต้้อง 1. ข้้อใดเป็็นหลัักธรรมาภิิบาล ก. ปญหาทางดานการเมืือง ข. ปญหาภาระหนี้้ส� ินิ ก. นิิติิธรรม คุุณธรรม ค. ค่าเงิินบาท ข. มีีส่่วนร่่วม รับั ผิิดชอบ ง. แรงงานล้้นตลาด ค. โปร่ง่ ใส คุ้ม� ค่า่ ง. ทุกุ ข้้อที่่�กล่า่ วมา 8. ข้้อใดไม่ใ่ ช่ป่ ระโยชนของการค�าระหวางประเทศ 2. การทํํางานอยา่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพในหนา� ที่่แ� ละบทบาทของ ก. การกระจายผลผลิติ ไปสููผููบริิโภคอยา่ งกวางขวาง ตนเอง เป็็นแนวปฏิิบัตั ิิในเรื่�่องใด ข. ได้้รัับการสนับั สนุุนเงินิ ลงทุนุ จากภาครััฐ ก. ธรรมาภิบิ าล ค. เกิดิ ความเจริิญเติบิ โตทางเศรษฐกิจิ ข. ความคุ้ม� ค่า่ ง. การผลิติ สินิ ค�าเปนการผลิิตเพื่่�อการคา� ค. นิิติิธรรม ง. คุุณธรรม 9. ปริมิ าณความตอ� งการซื้อ�้ สินิ คา� และบริกิ ารของผููบริโิ ภคที่่� 3. การปกครองระบอบประชาธิิปไตย แบ่งออกเปน เต็็มใจจะซื้้�อและซื้�อ้ หามาไดหมายถึึง 2 ประเภท ได้้แก่่ข้้อใด ก. ทางตรง และทางอ้้อม ก. อุปุ ทาน ข. ทางตรง และอำ�ำ นาจนิิยม ข. อุุปสงค์์ ค. ทางอ้้อม และทางการปกครอง ค. กลไกราคา ง. ทางอ้้อม และทางการเมืือง ง. ดุุลยภาพ 4. ข้้อใดเป็น็ หลัักการของระบอบประชาธิิปไตย 10. เน�นการพััฒนาใหเกิิด “สัังคมอยููรวมกัันอย่างมีีความ ก. หลัักความเสมอภาค สุุขดวยความเสมอภาคเปนธรรมและมีีภููมิิคุุ�มกัันต่อ การ ข. หลักั สิิทธิเิ สรีภี าพและหน้้าที่่�ขั้�นพื้้น� ฐาน เปลี่่�ยนแปลง” อยู่�ในแผนพััฒนาสัังคมและเศรษฐกิิจแห่่ง ค. หลักั นิิติิธรรม ชาติฉิ บับั ใด ง. ถููกทั้้ง� ข้้อ ก. ข. และ ค. ก. ฉบับั ที่่� 9 5. ประเทศไทยเข้้าสู่�การปกครองระบอบประชาธิิปไตยใน ข. ฉบับั ที่่� 10 รัชั สมััยใด ค. ฉบับั ที่่� 11 ก. รัชั กาลที่่� 6 ง. ฉบับั ที่่� 12 ข. รััชกาลที่่� 7 11. การแบง่ ยุคุ สมัยั ทางประวัตั ิศิ าสตรโ์ ดยการใชหลักั เกณฑ ค. รัชั กาลที่่� 8 การพิิจารณารููปแบบ และลัักษณะของหลัักฐานที่่�เปน ง. รััชกาลที่่� 9 ลายลัักษณอัักษรและไม่เปนลายลัักษณอัักษร สามารถ 6. แผนพัฒั นาเศรษฐกิจิ และสังั คมแห่ง่ ชาติปิ ัจั จุบุ ันั เป็น็ ฉบับั แบง่ ยุคุ สมัยั ทางประวัตั ิศิ าสตรเ์ ปนยุคุ ตา่ ง ๆ ไดยกเว้้นข้้อใด ที่่เ� ท่า่ ใด ก. ยุคุ ก่อนประวัตั ิิศาสตร์ ก. ฉบัับที่่� 10 ข. ยุุคหิิน ข. ฉบับั ที่่� 11 ค. ยุคุ สัมั ฤทธิ์์� ค. ฉบับั ที่่� 12 ง. ยุุคประวัตั ิิศาสตร ง. ฉบับั ที่่� 13 30 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึกึ ษา สค31001 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

12. ประติมิ ากรรมที่่�เดนที่่ส� ุดุ ของอารยธรรมกรีีกโบราณ 18. แมน้ำ��ำ ที่่ส� ํําคััญในทวีปี อเมริกิ าเหนืือได้้แก่แ่ ม่น่ ้ำ��ำ ใด คืืออะไร ก. แมน้ำ��ำ ไรน์์ ข. แม่น่ ้ำำ��มิิสซิิสซิิปปีี ก. รููปปนเทพซีอี ุุส ค. แมน้ำ�ำ� ดานููบ ข. วิิหารพาเธนอน ง. แมน้ำ�ำ� โวลก้้า ค. ภาพแกะสลักั ฝาผนังั ง. ภาพวาดในโบสถ์์ 19. ข้้อใดไม่่เป็น็ ปรากฏการณทางธรรมชาติิ 13. พ่่อขุุนรามคำ�ำ แหงมหาราช เป็็นบุุคคลสำำ�คัญั ในสมััยใด ก. พายุุ ก. กรุุงศรีอี ยุธุ ยา ข. ทะเลทราย ข. กรุงุ ธนบุุรีี ค. ปรากฏการณ์เรืือนกระจก ค. กรุุงสุุโขทัยั ง. แผ่นดิินไหว ง. กรุุงรัตั นโกสินิ ทร์์ 14. การแขงขัันทางดานเทคโนโลยีแี ละสะสมอาวุธุ 20. การแสดงลัักษณะพื้้น� ผิวิ โลกลงบนแผน่ ราบโดยการ นิวิ เคลีียร์ การสํํารวจอวกาศการจารกรรมต่่าง ๆ เพื่อ่� แสดง ยอ่ สวน และการใชสัญั ลักั ษณไ์ มวาเครื่อ�่ งหมายหรืือสีแี ทนสิ่ง� แสนยานุภุ าพเกิิดขึ้้น� ในชวงใด ต่าง ๆ บนพื้้น� ผิิวโลก เป็็นความหมายของข้้อใด ก. ความขััดแย�งทางการเมืืองของทวีีปยุุโรป ข. สงครามกลางเมืือง ก. แผนที่่� ค. สงครามเศรษฐกิจิ ข. แผนผััง ง. สงครามเย็น็ ค. ลููกโลก 15. ข้้อใดไม่่ใช่่บทบาทของสถาบัันพระมหากษััตริิย์ในการ ง. ธรณีีวิทิ ยา พัฒั นาชาติไิ ทย ก. บทบาทด้้านการเมืือง ข. บทบาทด้้านการท่่องเที่่�ยว ค. บทบาทด้้านการส่ง่ เสริมิ เศรษฐกิิจ ง. บทบาทด้้านการปกครอง 16. ทวีปี ที่่ม� ีขี นาดใหญ่ท่ ี่่�สุุด คืือทวีปี ใด ก. ทวีีปเอเชียี ข. ทวีีปยุุโรป ค. ทวีีปอเมริิกาเหนืือ ง. ทวีีปอเมริิกาใต้้ 17. ทวีปี ที่่ม� ีขี นาดใหญ่่เปนอัันดับั ที่่� 3 ของโลกคืือทวีีปใด ก. ทวีีปเอเชีีย ข. ทวีีปยุุโรป ค. ทวีปี อเมริิกาเหนืือ ง. ทวีีปอเมริิกาใต้้ เอกสารพัฒั นาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า สังั คมศึกึ ษา 31 สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

เฉลยแบบทดสอบ สาระการพััฒนาสัังคม รายวิชิ าสัังคมศึึกษา (สค31001) ระดัับมััธยมศึกึ ษาตอนปลาย แบบทดสอบก่อ่ นเรียี น (Pre-test) 1. ข  2. ง  3. ง  4. ข  5. ค  6. ก  7. ข  8. ง  9. ข  10. ค  11. ง 12. ก  13. ค  14. ค  15. ข  16. ก  17. ก  18. ข  19. ค  20. ก แบบทดสอบท้้ายบทเรียี น บทที่่� 1 สภาพภูมู ิศิ าสตรก์ ายภาพ 1. ง  2. ก  3. ข  4. ค  5. ค  6. ข  7. ง  8. ข  9. ก  10. ง แบบทดสอบท้า้ ยบทเรียี น บทที่่� 2 ประวัตั ิิศาสตร์์ 1. ค  2. ข  3. ก  4. ง  5. ค  6. ก  7. ก  8. ง  9. ง  10. ข แบบทดสอบท้้ายบทเรีียน บทที่่� 3 เศรษฐศาสตร 1. ง  2. ค  3. ค  4. ง  5. ก  6. ข  7. ก  8. ข  9. ข  10. ค แบบทดสอบท้า้ ยบทเรียี น บทที่่� 4 การเมืืองการปกครอง 1. ง  2. ก  3. ค  4. ข  5. ข  6. ค  7. ง  8. ง  9. ก  10. ก แบบทดสอบหลัังเรีียน (Post-test) 1. ง  2. ก  3. ก  4. ง  5. ข  6. ค  7. ง  8. ข  9. ข  10. ค 11. ค  12. ก  13. ค  14. ง  15. ข  16. ก  17. ค  18. ข  19. ข  20. ก 32 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึึกษา สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

แบบบันั ทึกึ การพัฒั นาทักั ษะวิิชาการเพื่อ�่ ยกระดับั ผลสััมฤทธิ์์�ผู้�เรียี นรายบุคุ คล การทดสอบก่อ่ นเรีียนและหลัังเรีียน ระดับั มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย รายวิชิ า สัังคมศึกึ ษา สค31001 *********************** ชื่�อ่ - สกุลุ ...................................................................................................... รหัสั นัักศึกึ ษา....................................................... กศน.ตำำ�บล............................................................ กศน.อำำ�เภอ............................................................... จัังหวัดั ขอนแก่่น จากการที่่�ผู้�้เรีียนได้้ศึึกษาเรีียนรู้�้จากแบบเรีียน และสรุุปเนื้้�อหาจากบทเรีียน ตามเอกสารเล่่มนี้้�แล้้ว ผู้�้เรีียนสามารถ ทราบได้้ว่่าทำำ�แบบทดสอบในบทเรีียนต่่าง ๆ ถููกต้้องจำำ�นวนกี่ข� ้้อ โดยการบันั ทึึกในแบบบัันทึึกการพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการผู้เ้� รียี น รายบุุคคล ดัังนี้้� ที่่� แบบประเมิิน คะแนนเต็็ม คะแนนที่่�ได้้ ผลการประเมิิน 1 แบบทดสอบก่่อนเรีียน 20 2 แบบทดสอบหลัังเรีียน 20 เกณฑ์์การประเมินิ ผลการพััฒนา แบบทดสอบก่อ่ นเรียี นและหลังั เรีียน เมื่�่อทำำ�แบบทดสอบก่่อนเรีียน และแบบทดสอบหลัังเรีียน ซึ่�งมีีแบบทดสอบ 20 ข้้อ ผู้�้เรีียนสามารถทราบได้้ว่่ามีี ความรู้้�อยู่�ในระดับั ใด ดังั นี้้� จำำ�นวนข้้อสอบที่่�ผู้�เรียี นทำำ�ถูกู ต้อ้ ง อยู่ �ในระดับั หมายเหตุุ 18 - 20 ข้้อ ดีมี าก 16 - 17 ข้้อ ดีี 14 - 15 ข้้อ ปานกลาง 10 - 13 ข้้อ พอใช้้ ต่ำำ��กว่่า 10 ข้้อ ควรปรับั ปรุุง หมายเหตุุ : ผลจากการประเมินิ ผู้เ้� รียี นสามารถนำ�ำ ไปปรับั ปรุงุ ตนเองเพื่อ�่ ให้เ้ กิดิ การพััฒนาต่่อไป เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึึกษา 33 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

แบบบันั ทึกึ การพัฒั นาทักั ษะวิิชาการเพื่อ่� ยกระดัับผลสัมั ฤทธิ์์ผ�ู้�เรียี นรายบุคุ คล แบบทดสอบท้า้ ยบทเรีียน ระดัับมััธยมศึกึ ษาตอนปลาย รายวิชิ า สังั คมศึึกษา สค31001 *********************** ชื่อ่� - สกุุล...................................................................................................... รหััสนัักศึกึ ษา....................................................... กศน.ตำำ�บล............................................................ กศน.อำำ�เภอ............................................................... จัังหวัดั ขอนแก่่น จากการที่่�ผู้�้เรีียนได้้ศึึกษาเรีียนรู้�้จากแบบเรีียน และสรุุปเนื้้�อหาจากบทเรีียน ตามเอกสารเล่่มนี้้�แล้้ว ผู้้�เรีียนสามารถ ทราบได้้ว่า่ ทำำ�แบบทดสอบในบทเรียี นต่่าง ๆ ถููกต้้องจำำ�นวนกี่�ข้้อ โดยการบันั ทึึกในแบบบัันทึึกการพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการผู้เ้� รีียน รายบุคุ คล ดังั นี้้� ที่่� แบบทดสอบท้้ายบทเรีียน คะแนนเต็็ม คะแนนที่่ไ� ด้้ ผลการประเมินิ 1 บทที่่� 1 สภาพภููมิิศาสตรกายภาพ 10 2 บทที่่� 2 ประวััติิศาสตร 10 3 บทที่่� 3 เศรษฐศาสตร 10 4 บทที่่� 4 การเมืืองการปกครอง 10 เกณฑ์ก์ ารประเมิินผลการพััฒนา แบบทดสอบท้้ายบทเรีียน เมื่่�อทำำ�แบบทดสอบท้้ายบทเรีียนในแต่่ละบทเรีียน ซึ่�งมีีแบบทดสอบบทละ 10 ข้้อ ผู้�้เรีียนสามารถทราบได้้ว่่ามีี ความรู้อ้� ยู่�ในระดับั ใด ดังั นี้้� จำ�ำ นวนข้้อสอบที่่ผ�ู้�เรีียนทำำ�ถูกู ต้้อง อยู่ �ในระดับั หมายเหตุุ 9 - 10 ข้้อ ดีีมาก 8 ข้้อ ดีี 7 ข้้อ ปานกลาง 6 ข้้อ พอใช้้ ต่ำ�ำ�กว่า่ 6 ข้้อ ควรปรับั ปรุุง หมายเหตุุ : ผลจากการประเมินิ ผู้้เ� รียี นสามารถนำ�ำ ไปปรัับปรุุงตนเองเพื่�อ่ ให้เ้ กิดิ การพัฒั นาต่อ่ ไป 34 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึกึ ษา สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

บรรณานกุ รม สำ�ำ นัักงานปลััดกระทรวงศึึกษาธิกิ าร. หนังั สืือเรียี นสาระทักั ษะการพััฒนาสัังคม รายวิิชา สัังคมศึึกษา (สค31001) ระดับั มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย หลักั สูตู รการศึกึ ษานอกระบบระดับั การศึกึ ษาขั้น�้ พื้้น� ฐาน (ฉบับั ปรับั ปรุงุ 2560). เอกสารทางวิิชาการลํําดัับที่่� 37/2557 เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิิชา สังั คมศึึกษา 35 สค31001 มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย

คณะผจู้ ดั ทำ� ที่่�ปรึึกษา1. นายถาวร พลีดี ี ี ผู้�้อำำ�นวยการสำ�ำ นักั งาน กศน.จัังหวัดั ขอนแก่่น 2. พ.อ.อ. กฤชพล พรมลีี รองผู้้�อำ�ำ นวยการสำ�ำ นักั งาน กศน.จัังหวัดั ขอนแก่่น 3. ผู้�้อำ�ำ นวยการ กศน.อำำ�เภอ สังั กััดสำำ�นักั งาน กศน.จัังหวัดั ขอนแก่่น คณะทำ�ำ งาน 1. นางสาวนุุรัตั วรกฎ ผู้้�อำำ�นวยการ กศน.อำ�ำ เภอบ้้านฝาง 2. นายสันั ติิ สีลี า ครููชำำ�นาญการพิิเศษ กศน.อำ�ำ เภอน้ำ��ำ พอง 3. นางสาวจิินดารััตน์์ บัวั พงชน ครููชำ�ำ นาญการ กศน.อำ�ำ เภอชนบท 4. นางศศิิวิภิ า มะลิมิ าศ ครููผู้้ช� ่ว่ ย กศน.อำำ�เภอหนองสองห้้อง 5. นางสุุณีรี ััตน์์ นิลิ สาคูู ครููผู้ช้� ่ว่ ย กศน.อำำ�เภออุบุ ลรััตน์์ 6. นายชััยยา ดวงอร่า่ ม ครููผู้ช�้ ่ว่ ย กศน.อำ�ำ เภอเขาสวนกวาง 7. นางสาวอารีีรัตั น์์ ชนะโยธา ครููผู้�ช้ ่ว่ ย กศน.อำ�ำ เภอสีชี มพูู 8. นางสาวเบญจมาศ ชัยั ชาญ ครููผู้้�ช่ว่ ย กศน.อำำ�เภอกระนวน บรรณาธิิการ รองผู้้�อำ�ำ นวยการสำ�ำ นัักงาน กศน.จังั หวัดั ขอนแก่่น 1. พ.อ.อ. กฤชพล พรมลีี 2. นางสาวนุรุ ัตั วรกฎ ผู้อ้� ำ�ำ นวยการ กศน.อำ�ำ เภอบ้้านฝาง 3. นายสัันติิ สีีลา ครููชำำ�นาญการพิเิ ศษ กศน.อำ�ำ เภอน้ำ�ำ� พอง 4. นางสาวจินิ ดารัตั น์์ บัวั พงชน ครููชำ�ำ นาญการ กศน.อำ�ำ เภอชนบท พิมิ พ์์/รููปเล่ม่ 1. นายธนกฤษ โคตรภักั ดีี นักั จััดการงานทั่่ว� ไป 2. นางวัันเพ็ญ็ ผานาค นัักวิิชาการศึกึ ษา 3. นางสาวยลดา พุุทธสอน นักั วิิเคราะห์์นโยบายและแผน 4. นายธีีรวััฒน์์ ถมหนวด นัักวิชิ าการศึกึ ษา 36 เอกสารพัฒั นาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา สังั คมศึกึ ษา สค31001 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

บนั ทึก เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิิชา สัังคมศึกึ ษา 37 สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

บนั ทึก 38 เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า สังั คมศึกึ ษา สค31001 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

เอกสารพััฒนาทักั ษะวิชิ าการ เพื่�่อยกระดับั ผลสััมฤทธิ์ท์� างการเรีียนรายบุุคคล ระดับั มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย รายวิิชา ศาสนาและหน้า้ ที่่�พลเมืือง สค31002 ตามหลักั สูตู รการศึกึ ษานอกระบบระดับั การศึึกษาขั้น�้ พื้้�นฐาน พุุทธศัักราช 2551 สำ�ำ นัักงานส่่งเสริิมการศึกึ ษานอกระบบและการศึึกษาตามอัธั ยาศัยั จังั หวััดขอนแก่่น สำำ�นัักงานส่่งเสริมิ การศึกึ ษานอกระบบและการศึึกษาตามอัธั ยาศัยั สำำ�นักั งานปลััดกระทรวงศึึกษาธิกิ าร กระทรวงศึกึ ษาธิิการ

ค�ำ น�ำ เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการเพื่อ่� ยกระดับั ผลสัมั ฤทธิ์ผ์� ู้เ้� รียี นรายบุคุ คล เล่ม่ นี้้� เป็น็ เอกสารที่่จ� ัดั ทำ�ำ ขึ้น้� โดยมีวี ัตั ถุปุ ระสงค์์ เพื่อ�่ ให้้ผู้เ� รียี นได้้ศึกึ ษาเรียี นรู้ด�้ ้้วยตนเอง ให้เ้ กิดิ การพัฒั นาทักั ษะทางวิชิ าการ และยกระดับั ผลสัมั ฤทธิ์ท์� างการเรียี นในการเรียี น รู้้�ตามหลักั สููตรการศึกึ ษานอกระบบระดัับการศึึกษาขั้�นพื้้น� ฐาน พุทุ ธศัักราช 2551 เป็็นการพัฒั นาต่อ่ เนื่่อ� งจากเอกสารพัฒั นา ทัักษะวิิชาการรายบุุคคล มีีรายละเอีียดสรุุปเนื้้�อหาตามรายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่่�พลเมืือง สค31002 ระดัับมััธยมศึึกษา ตอนปลาย แบบทดสอบหลัังเรีียนและแบบบัันทึึกการพััฒนาทัักษะวิิชาการผู้�้เรีียนรายบุุคคล เพื่่�อให้้ผู้�เรีียนได้้ประเมิินและ พััฒนาตนเองอย่่างต่่อเนื่่�องให้้มีีพื้้�นฐานความรู้้�เพีียงพอกัับการศึึกษาตามระดัับและมีีความรู้้�เพิ่่�มเติิมในการนำ�ำ ไปพััฒนาทัักษะ ทางวิชิ าการให้้มีีผลสัมั ฤทธิ์ท�์ างการเรีียนที่่�สููงขึ้้น� คณะผู้้�จััดทำ�ำ หวัังเป็็นอย่่างยิ่�งว่่าเอกสารเล่่มนี้้�จะเป็็นประโยชน์์ต่่อนัักศึึกษา ในการศึึกษาเรีียนรู้้�ตามหลัักสููตร การศึึกษานอกระบบระดัับการศึึกษาขั้�นพื้้�นฐาน พุุทธศัักราช 2551 และขอขอบคุุณทุุกท่่านที่่�มีีส่่วนร่่วมในการทำ�ำ เอกสาร เล่่มนี้้�ให้้สำำ�เร็จ็ ลุุล่ว่ งด้้วยดีี สำำ�นักั งาน กศน.จัังหวัดั ขอนแก่่น

สารบัญ หน้า้ คำ�ำ นำำ� 1 สารบััญ 15 คำำ�ชี้้�แจงการใช้้เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการเพื่อ่� ยกระดัับผลสัมั ฤทธิ์�ผ์ู้�เรีียนรายบุคุ คล 16 โครงสร้้างการเรีียนรู้้�ด้้วยตนเอง 32 ขอบข่่ายเนื้้อ� หา 33 แบบทดสอบก่่อนเรียี น 35 บทที่่� 1 ศาสนา วััฒนธรรม ประเพณีี 36 37 สรุปุ เนื้้อ� หา 38 แบบทดสอบท้้ายบทเรียี น 39 บทที่่� 2 หน้า้ ที่่พ� ลเมืือง สรุุปเนื้้�อหา แบบทดสอบท้้ายบทเรียี น แบบทดสอบหลังั เรียี น เฉลยแบบทดสอบ แบบบัันทึึกการพัฒั นาทัักษะวิชิ าการเพื่่อ� ยกระดับั ผลสััมฤทธิ์�ผ์ ู้เ้� รียี นรายบุคุ คล การทดสอบก่อ่ นเรียี นและหลัังเรียี น เกณฑ์์การประเมิินพัฒั นาทัักษะวิชิ าการของผู้เ้� รีียนรายบุุคคล แบบทดสอบท้้ายบทเรียี น บรรณานุุกรม คณะผู้ �จััดทำำ�

คำำ�ชี้้แ� จงการใช้้เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการเพื่อ่� ยกระดัับผลสัมั ฤทธิ์ผ�์ู้�เรียี นรายบุุคคล ระดับั มัธั ยมศึึกษาตอนปลาย รายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่่พ� ลเมืือง สค31002 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการเพื่่�อยกระดัับผลสััมฤทธิ์์�ผู้้�เรีียนรายบุุคคล ระดัับมััธยมศึึกษาตอนต้้น รายวิิชา ศาสนา และหน้้าที่่พ� ลเมืือง สค31002 เล่่มนี้้� จัดั ทำำ�ขึ้�้นเพื่่�อพััฒนาผู้�เ้ รียี น ให้้มีีความรู้้�ความสามารถทางด้้านวิชิ าการในรายวิิชาบังั คัับ ตามหลัักสููตรการศึึกษานอกระบบระดับั การศึึกษาขั้น� พื้้น� ฐาน พุทุ ธศัักราช 2551 ในการศึกึ ษาเอกสารเล่่มนี้้�ผู้้�เรียี นควรปฏิบิ ัตั ิิ ดังั นี้้� 1. ผู้เ�้ รียี นสำำ�รวจรายวิชิ าที่่�ตนเองลงทะเบียี นเรียี นในรายวิชิ า ศาสนาและหน้้าที่่พ� ลเมืือง รหัสั สค31002 2. ผู้้เ� รียี นศึึกษารายละเอียี ดว่า่ ต้้องเรีียนรู้เ�้ นื้้�อหาในเรื่อ�่ งใดบ้้างในรายวิชิ านี้้� 3. ทำ�ำ แบบทดสอบก่่อนเรีียน เพื่่�อทราบพื้้�นฐานความรู้�้เดิิมของผู้�้เรีียน โดยตรวจสอบคำ�ำ ตอบจากเฉลยแบบทดสอบ ก่อ่ นเรีียนท้้ายเล่ม่ 4. ศึกึ ษาเนื้้�อหาสาระในแต่ล่ ะบทเรีียนให้เ้ ข้้าใจ และทำ�ำ แบบทดสอบท้้ายบทเรีียน ผู้�้เรีียนสามารถตรวจสอบคำำ�ตอบ ได้้จากเฉลยท้้ายเล่ม่ 5. เมื่่�อศึึกษาเนื้้�อหาสาระครบทุุกบทเรีียนแล้้ว ให้้ผู้้�เรีียนทำ�ำ แบบทดสอบหลัังเรีียนและตรวจคำำ�ตอบจากเฉลย ท้้ายเล่ม่ ผู้�เ้ รีียนควรทำ�ำ แบบทดสอบหลัังเรีียนให้้ได้้คะแนนมากกว่่าแบบทดสอบก่อ่ นเรีียน 6. ให้้ผู้�เรีียนบัันทึึกคะแนนผลการทดสอบรายวิิชาศาสนาและหน้้าที่่�พลเมืือง สค31002 ในแบบบัันทึึกการพััฒนา ทักั ษะวิชิ าการผู้้�เรีียนรายบุคุ คล (อยู่่�ท้้ายเล่่ม) เพื่อ�่ เป็น็ แนวทางในการพัฒั นาตนเองอย่่างต่่อเนื่�อ่ ง 7. ให้้ผู้เ� รียี นศึกึ ษาเพิ่่ม� เติมิ ได้้จากแบบเรียี นรายวิชิ า ศาสนาและหน้้าที่่พ� ลเมืือง สค31002 ระดับั มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย ตามหลักั สููตรการศึึกษานอกระบบระดัับการศึึกษาขั้�นพื้้น� ฐาน พุทุ ธศักั ราช 2551 และสื่อ่� ออนไลน์อ์ ื่�่น ๆ

โครงสร้้างการเรีียนรู้้�ด้ว้ ยตนเอง สาระสำ�ำ คัญั เป็น็ สาระที่่�เกี่�ยวกับั ศาสนาต่่างๆ ที่่เ� กี่ย� วข้้องกัับกำ�ำ เนิดิ ศาสนาและศาสดาของศาสนาต่า่ งๆ หลัักธรรมสำำ�คัญั ของศาสนาต่า่ งๆ การเผยแพร่ศ่ าสนา ความขัดั แย้้งในศาสนาการปฏิบิ ัตั ิติ นให้อ้ ยู่�ร่วมกันั อย่า่ งสันั ติสิ ุขุ การฝึกึ จิติ ในแต่ล่ ะศาสนา การพัฒั นาปััญญาในการแก้้ไขปััญหาตนเอง ครอบครัวั ชุุมชนและสัังคม วััฒนธรรมประเพณีี ด้้านภาษาการแต่่งกาย อาหาร ประเพณีสี ำำ�คัญั ๆของประเทศต่า่ งๆ ในโลกการอนุรุ ักั ษ์แ์ ละสืืบทอดวัฒั นธรรมประเพณีี การมีสี ่ว่ นร่ว่ มในการสืืบทอดและปฏิบิ ัตั ิิ ตนเป็น็ แบบอย่า่ งในการอนุรุ ักั ษ์ว์ ัฒั นธรรมตามประเพณีขี องชาติแิ ละการเลืือกปรับั ใช้้วัฒั นธรรมต่า่ งชาติไิ ด้้อย่า่ งเหมาะสมกับั ตนเองและสัังคมไทย ค่่านิยิ ม ที่่พ� ึึงประสงค์์ของสังั คมไทยและประเทศต่่างๆ ในโลก การปฏิิบัตั ิิตนเป็น็ ผู้น�้ ำำ�ในการป้้องกัันและ แก้้ไขพฤติกิ รรมไม่เ่ ป็น็ ที่่�ไม่่พึึงประสงค์ใ์ นสัังคมไทย ผลการเรีียนรู้�ที่ค� าดหวังั 1. อธิบิ ายประวััติหิ ลักั คำำ�สอนและการปฏิิบัตั ิิตนตามหลัักศาสนาที่่�ตนนัับถืือ 2. เห็น็ ความสำ�ำ คััญของวััฒนธรรมประเพณีีและมีสี ่ว่ นในการปฏิิบัตั ิิตนตามวััฒนธรรมประเพณีที ้้องถิ่�น 3. ปฏิิบััติิตนตามหลักั ธรรมทางศาสนาวััฒนธรรมประเพณีี 4. ยอมรับั และปฏิบิ ัตั ิติ นเพื่อ�่ การอยู่�ร่วมกันั อย่า่ งสันั ติสิ ุขุ ในสังั คมที่่ม� ีคี วามหลากหลายทางศาสนาวัฒั นธรรมประเพณีี ขอบข่่ายเนื้้�อหา บทที่่� 1 ศาสนาต่างๆ ในโลก เรื่่�องที่่� 1 ความหมาย คุณุ ค่า และประโยชนของศาสนา เรื่อ�่ งที่่� 2 พุุทธประวััติิและหลัักธรรมคํําสอนของพุทุ ธศาสนา เรื่่�องที่่� 3 ประวััติศิ าสดา และคํําสอนของศาสนาอิิสลาม เรื่่�องที่่� 4 ประวััติิศาสดา และคํําสอนของศาสนาคริิสต์ เรื่่�องที่่� 5 ประวิิติศิ าสนาพราหณ-์ ฮิินดููและคํําสอน เรื่่�องที่่� 6 ประวตัิิ�ศาสดาของศาสนาซิิกซและคํําสอน เรื่�อ่ งที่่� 7 การเผยแผศาสนาต่างๆ ในโลก เรื่่�องที่่� 8 กรณีีตัวั อยา่ งปาเลสไต เรื่่�องที่่� 9 แนวทางปองกัันและแกไ� ขความขัดั แย�งทางศาสนา เรื่่�องที่่� 10 หลัักธรรมในแตล่ ะศาสนาที่่�ส่งผลใหอยููรวมกับั ศาสนาอื่�่นได อย่างมีคี วามสุุข เรื่่อ� งที่่� 11 วิธิ ีฝี กปฏิิบััติิ พััฒนาจิิตในแต่ละศาสนา บทที่่� 2 วัฒั นธรรมประเพณีีและคา่ นิิยมของประเทศของโลก เรื่่�องที่่� 1 ความหมาย ความสํําคัญั ของวัฒั นธรรม เรื่อ�่ งที่่� 2 เอกลัักษณวัฒั นธรรมไทย เรื่�่องที่่� 3 การเปลี่่�ยนแปลงทางวัฒั นธรรมและรัับวััฒนธรรม เรื่่�องที่่� 4 ประเพณีีในโลก เรื่�่องที่่� 5 ความสํําคััญของค่านิิยม และค่านิิยมในสังั คมไทย

เรื่อ�่ งที่่� 6 คา่ นิิยมที่่พ� ึ่่ง� ประสงคของสัังคมโลก เรื่อ�่ งที่ี�ี 7 การป้้องกัันและแก้้ไขปััญหาพฤติิกรรมตามค่่านิยิ มที่่ไ� ม่พ่ ึึงประสงค์์ของคนไทย บทที่่� 3 รััฐธรรมนููญแห่ง่ ราชอาณาจัักรไทย เรื่อ�่ งที่่� 1 ความเป็็นมาการเปลี่่�ยนแปลงรััฐธรรมนููญ เรื่�อ่ งที่่� 2 สาระสำำ�คััญของรััฐธรรนููญแห่ง่ ราชอาณาจัักรไทย เรื่อ�่ งที่่� 3 บทบาทหน�าที่่�ขององค์กรตามรัฐั ธรรมนููญและการตรวจสอบการใช้้อำ�ำ นาจรัฐั เรื่่�องที่่� 4 บทบััญญััติิของรััฐธรรมนููญที่่�มีีผลต่่อการเปลี่่�ยนแปลงทางสัังคมและมีีผลต่่อฐานะของประเทศไทยใน สังั คมโลก เรื่่�องที่่� 5 หน้้าที่่�พลเมืืองตามรััฐธรรมนููญและกฎหมายอื่�น่ ๆ บทที่่� 4 สิิทธิิมนุุษยชน เรื่่�องที่่� 1 หลักั สิทิ ธิมิ นุษุ ยชน เรื่่�องที่่� 2 สิิทธิิมนุุษยชนในประเทศไทย เรื่่�องที่่� 3 แนวทางการปฏิิบััติติ ามหลัักสิทิ ธิมิ นุุษยชน

แบบทดสอบก่อ่ นเรียี น จงเลืือกคำำ�ตอบที่่�ถููกต้อ้ งที่่ส� ุดุ เพีียงข้อ้ เดีียว 7. สิทิ ธิแิ ละเสรีภี าพคืือบทบาทที่่ร� ัฐั ให้ก้ ารคุ้ม� ครองประชาชน 1. วิิธีีคิิดที่่�ดีีและนำ�ำ ไปสู่่�ผลสำ�ำ เร็็จทางพระพุุทธศาสนาตรง แล้้วบทบาทของประชาชนในการตอบแทนรัฐั คืือข้้อใด กัับข้้อใด ก. การทำ�ำ หน้้าที่่� ก. ปล่อ่ ยชีีวิิตตามสบาย ข. การมีสี ่ว่ นร่ว่ มทางการเมืือง ข. เดิินสายกลาง ค. การรู้้ก� ฎหมาย ค. ฝึกึ กระแสจิิตให้้มีีพลังั ง. การรัักษาพยาบาล ง. ทรมานร่า่ งกาย 8. “สิทิ ธิิ เสรีภี าพ และความเสมอภาคของบุคุ คลที่่ไ� ด้้รับั การ 2. บุคุ คลในข้้อใดไม่่ถููกจำำ�กััดสิทิ ธิ์์� คุ้ม� ครองตามกฎหมายรััฐธรรมนููญ ฯ”หมายถึึงข้้อใด ก. ผู้�้มีีคู่�สมรส ก. สิทิ ธิิพื้้น� ฐานของบุุคคล ข. บุคุ คลล้้มละลาย ข. ปฏิิญญาสากลของสหประชาชาติิ ค. ผู้บ�้ รรลุุนิิติิภาวะ ค. สิิทธิใิ นความเป็น็ บุคุ คล ง. ผู้เ�้ ยาว์์ ง. สิิทธิมิ นุุษยชน 3. ความสำำ�คััญข้้อใดที่่�ทำ�ำ ให้้คนไทยต้้องช่่วยกัันรัักษา 9. น้้องแหวนจับั ได้้ว่า่ นายโอแอบถ่า่ ยภาพของตนขณะกำำ�ลังั วัฒั นธรรมไว้้ เพื่�่อเป็น็ มรดกของสังั คมต่อ่ ไป เข้้าห้อ้ งน้ำ�ำ� ถืือว่า่ นายโอละเมิดิ ตามข้้อใด ก. เพื่อ่� ดำำ�รงรักั ษาเอกลักั ษณ์์ไทย ก. เสรีภี าพในเคหะสถาน ข. เพื่�อ่ พััฒนาประเทศไทย ข. เสรีีภาพในร่่างกาย ค. เพื่อ่� ความเป็็นเอกราชของไทย ค. ความเสมอภาคเท่่าเทีียมกันั ง. เพื่�่อสร้้างสรรค์์สัังคมไทย ง. สิทิ ธิิในความเป็น็ ส่่วนตััว 4. หลักั ธรรมเรื่่อ� ง “อิทิ ธิิบาท 4” มุ่�งเน้้นให้เ้ กิดิ การพััฒนา 10. การกระทำ�ำ ใด ถืือว่่าเป็น็ การละเมิดิ “ศักั ดิ์�ศรีขี องความ ตนเองในด้้านใด เป็็นมนุุษย์์” ตามปฏิิญญาสากลว่่าด้้วยสิิทธิิมนุุษยชนของ ก. ความสำำ�เร็จ็ ในการทำำ�งาน สหประชาชาติิ ข. การสงเคราะห์ญ์ าติิมิิตร ก. ห้า้ มนักั โทษในคุกุ ใช้้โทรศััพท์์มืือถืือ ค. สร้้างตนให้้เป็็นคนดีี ข. ห้้ามคนต่า่ งเชื้�อชาติิเป็น็ นักั ศึกึ ษาแพทย์์ ง. การรักั ษาทรััพย์ท์ ี่่ห� ามาได้้ ค. ห้า้ มเด็ก็ อายุุต่ำ��ำ กว่า่ 15 ปีี ขึ้้น� ชกมวยอาชีพี 5. องค์ป์ ระกอบของศาสนาในข้้อใด ทำำ�ให้้ศาสนาเกิิดความ ง. ห้า้ มพระสงฆ์ใ์ ช้้สิิทธิิออกสีียงเลืือกตั้ง� ศัักดิ์ส� ิิทธิ์์�มากที่่�สุุด 11. พระพรหมเป็น็ เทพเจ้้าสููงสุุดของศาสนาใด ก. พิิธีกี รรม ก. ศาสนาพราหมณ์์ – ฮินิ ดูู ข. คััมภีีร์ห์ ลัักคำ�ำ สอน ข. ศาสนาคริสิ ต์์ ค. สัญั ลัักษณ์์ ค. ศาสนาพุทุ ธ ง. ศาสนสถาน ง. ศาสนาอิสิ ลาม 6. ข้้อใดไม่ใ่ ช่ผ่ ลจาการละเมิิดสิทิ ธิิมนุุษยชน 12. วรรณะสููงสุุดในศาสนาพราหมณ์์ – ฮิินดูู ตรงกับั ข้้อใด ก. เกิิดความวุ่�นวายในสัังคม ก. วรรณะกษัตั ริยิ ์์ ข. เศรษฐกิจิ ตกต่ำำ�� ข. วรรณะแพทย์์หรืือไวศยะ ค. คนในสัังคมแตกแยก ค. วรรณะพราหมณ์์ ง. การศึึกษาด้้อยประสิิทธิิภาพ ง. วรรณะศููทร

13. “ไบเบิิล” (Bible) เป็น็ คััมภีีร์ข์ องศาสนาใด 17. ข้้อใดคืือความหมายของ ความเสมอภาค ก. ศาสนาพราหมณ์์ – ฮินิ ดูู ก. มีอี ิสิ ระในการนับั ถืือศาสนา ข. ศาสนาพุทุ ธ ข. มีีอิิสระในการเลืือกคู่�ครอง ค. ศาสนาคริสิ ต์์ ค. ได้้รัับการปฏิบิ ัตั ิจิ ากรััฐโดยเท่่าเทีียมกันั ง. ศาสนาอิิสลาม ง. การมีชี ีวี ิิตที่่ป� ลอดภััย 14.“อััลเลาะห์์” คืือพระผู้้เ� ป็็นเจ้้าผู้้�ยิ่�งใหญ่ข่ องศาสนาใด 18. หลัักธรรมเพื่อ่� การอยู่�ร่วมกัันในสัังคม ตรงกับั ข้้อใด ก. ศาสนาพราหมณ์์ – ฮินิ ดูู ก. อริยิ สััจ 4 ข. ศาสนาอิสิ ลาม ข. อิทิ ธิิบาท 4 ค. ศาสนาคริิสต์์ ค. กุศุ ลธรรมบท 10 ง. ศาสนาพุทุ ธ ง. สัปั ปุุริสิ ธรรม 7 15. ข้้อใดเป็็นการมีีส่่วนร่่วมทางการเมืืองแบบเป็็นทางการ 19. ข้้อใดตรงกัับความเอาใจใส่่และตั้�งใจแน่่วแน่่ในการ ก. การเดินิ ขบวนขัับไล่น่ ายกรััฐมนตรีี ทำ�ำ งาน ข. การประท้้วงการเลืือกตั้�ง ค. การยื่่น� สิิทธิ์�ข์ อรัับเงิินเยียี วยา ก. ฉัันทะ ง. การออกเสียี งเลืือกตั้�ง ข. วิิริยิ ะ ค. จิติ ตะ 16. “กฎหมายสููงสุุดของรััฐ มีีฐานะเหนืือบรรดากฎหมาย ง. วิิมังั สา และกฎเกณฑ์ท์ ั้้ง� ปวงภายในประเทศ” จากข้้อความข้้างต้้น 20. วจีีกรรม 4 มีีความหมายตรงกับั ข้้อใด ตรงกัับข้้อใด ก. ผู้ม้� ีคี วามประพฤติดิ ีซี ึึงแสดงออกทางกาย ข. ผู้ม�้ ีคี วามประพฤติดิ ีซี ึึงแสดงออกทางความคิดิ ก. รัฐั ธรรมนููญ ค. ผู้้ม� ีคี วามประพฤติดิ ีซี ึึงแสดงออกทางวาจา ข. บทบััญญัตั ิิ ง. ผู้�้มีีความประพฤติดิ ีซี ึึงแสดงออกทาง ค. พรบ. ง. พรก.

บทที่่� 1 ศาสนา วััฒนธรรม ประเพณีี สรุปุ เนื้้�อหา เรื่่�องที่่� 1 ศาสนา วัฒั นธรรม ประเพณีี ศาสนาคืือ คำ�ำ สอนที่่�ศาสดานำำ�มาเผยแผ่่ สั่ง� สอน แจกแจง แสดงให้ม้ นุุษย์์ละเว้้นจากความชั่�ว กระทำ�ำ แต่่ความดีี ซึ่ง� มนุษุ ย์ย์ ึึดถืือปฏิบิ ัตั ิติ ามคำ�ำ สอนนั้้น� ด้้วยความเคารพเลื่อ�่ มใสและศรัทั ธา คำ�ำ สอนดังั กล่า่ วจะมีลี ักั ษณะเป็น็ สัจั ธรรม ศาสนามีคี วาม สำำ�คัญั ต่่อบุคุ คลและสัังคม ทำ�ำ ให้ม้ นุุษย์์ทุกุ คนเป็็นคนดีีและอยู่�ร่วมกัันอย่า่ งสัันติิสุขุ ศาสนาในโลกนี้้ม� ีอี ยู่�มากมายหลายศาสนา ด้้วยกันั แต่ว่ ััตถุุประสงค์์อันั สำำ�คัญั ยิ่ง� ของทุุกๆศาสนาเป็น็ ไปในทางเดีียวกััน กล่า่ วคืือ จููงใจให้้คนละความชั่�ว ประพฤติิความดีี เหมืือนกัันหมด หากแต่ก่ ารปฏิิบััติพิ ิิธีกี รรมย่อ่ มแตกต่่างกันั ไปตามความเชื่่�อของแต่ล่ ะศาสนา ศาสนาต่่างๆ ในประเทศไทย ประเทศไทยมีีพระพุุทธศาสนา เป็็นศาสนาประจำำ�ชาติิมาโดยตลอด นัับตั้�งแต่่ได้้ตั้้�งเป็็นแว่่นแคว้้น และเป็็นราช อาณาจัักรแต่่ก็็ได้้เอื้�อเฟื้้�อต่่อคนไทยผู้�้นัับถืือศาสนาอื่่�น และให้้ความอุุปถััมภ์์ศาสนาอื่่�นตามแบบอย่่างโบราณราชประเพณีีที่่� พระมหากษััตริิย์์ไทยได้้ทรงอุุปถััมภ์์ไว้้แล้้ว และมีีนโยบายที่่�จะป้้องกัันมิิให้้คนไทยที่่�นัับถืือศาสนาแตกต่่างกัันเบีียดเบีียนกััน มีคี วามสมานฉันั ท์์ สามารถอยู่�ร่วมกันั ด้้วยความสุขุ สงบร่ม่ เย็น็ โดยทุกุ คนมีเี สรีภี าพในการประกอบพิธิ ีกี รรมตามศาสนาของตน โดยได้้รัับการคุ้�มครองตามกฎหมายรััฐธรรมนููญ และประมวลกฎหมายอาญามาตรา 206, 207 และ 208 ในการดำ�ำ เนินิ การ ด้้านศาสนาต่า่ ง ๆ ทางหน่ว่ ยราชการที่่เ� กี่ย� วข้้อง บริหิ ารงานโดยยึึดหลักั กฎหมาย ด้้วยการหารืือองค์ก์ ารหลักั ของแต่ล่ ะศาสนา ที่่�ทางราชการให้้ความอุุปถัมั ภ์์ไว้้แล้้วเป็็นสำ�ำ คัญั เพื่อ่� ให้อ้ งค์ก์ ารหลัักของแต่ล่ ะศาสนาช่ว่ ยควบคุุมดููแล และร่ว่ มรับั ผิดิ ชอบใน แต่่ละศาสนา เพื่่อ� ให้้เกิดิ ความสงบเรีียบร้้อยเป็็นผลดีีต่่อประเทศชาติเิ ป็็นส่ว่ นรวม ทางด้้านพระพุทุ ธศาสนา มีพี ระราชบัญั ญัตั ิคิ ณะสงฆ์์ เป็น็ หลักั ในการบริหิ ารงาน หน่ว่ ยราชการที่่เ� กี่ย� วข้้อง สนองงาน ของคณะสงฆ์์ และรััฐบาลตามตัวั บทกฎหมายที่่ก� ำ�ำ หนดไว้้ ทั้้�งด้้านบริิหาร และด้้านศาสนููปถััมภ์์ การบริหิ ารศาสนาอื่่�น อยู่�ภาย ใต้้การดููแลบริิหารของกระทรวงมหาดไทย ส่่วนกรมการศาสนาได้้ให้้ความอนุุเคราะห์ด์ ้้านศาสนููปถััมภ์ด์ ัังนี้้� ศาสนาอิิสลาม มีีพระราชกฤษฎีีกา ว่่าด้้วยการศาสนููปถััมภ์์ฝ่่ายอิิสลาม พ.ศ.2488 และแก้้ไขเพิ่่�มเติิมฉบัับที่่� 2 พ.ศ.2491 และมััสยิิดอิิสลาม พ.ศ.2490 โดยจะหารืือจุุฬาราชมนตรีี และกรรมการกลางอิิสลามแห่่งประเทศไทย เกี่�ยวกัับ การศาสนููปถััมภ์ศ์ าสนาอิสิ ลาม ศาสนาคริิสต์์ พระมหากษััตริิย์์ ทรงให้้ความอุุปถััมภ์์ นิกิ ายคาทอลิกิ และนิิกายโปรเตสแต้้นท์ม์ าช้้านาน ต่อ่ มาได้้มีี ระเบีียบของกรมการศาสนา ว่่าด้้วยการรัับรองฐานะองค์์การทางศาสนา และระเบีียบอื่่�น ๆ กรมการศาสนาจะหารืือด้้าน ศาสนููปถััมภ์ก์ ัับองค์์การ คาทอลิิก และโปรเตสแต้้นท์์ ที่่ไ� ด้้รับั รองฐานะขึ้้น� เป็็นองค์ก์ ารทางศาสนาไว้้แล้้วคืือ 1. สภาประมุุข แห่่งบาทหลวงโรมันั คาทอลิิก 2. สภาคริิสจักั รในประเทศไทย 3. สหกิิจคริิสเตียี นแห่่งประเทศไทย 4. มููลนิิธิคิ ริิสจัักรคณะแบ๊บ๊ ติสิ ท์์ 5. มููลนิธิ ิเิ ซเวนเดย์์ แอ๊๊ดเวนตีสี แห่ง่ ประเทศไทย เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่�่พลเมือื ง 1 สค31002 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

ศาสนาพราหมณ์์ - ฮิินดูู กรมการศาสนา จะหารืือด้้านศาสนููปถััมภ์์กัับสามองค์์การที่่�ได้้รัับรองฐานะเป็็นองค์์การ ศาสนาไว้้แล้้วคืือ 1. สำำ�นัักพราหมณ์พ์ ระราชครูู ในสำำ�นัักพระราชวััง 2. สมาคมฮิินดูู สมาช 3. สมาคมฮิินดูู ธรรมสภา ศาสนาซิิกข์์ กรมการศาสนาจะหารืือด้้านศาสนููปถััมภ์ก์ ัับสมาคมศรีคี ุรุ ุุสิงิ ห์์สภา ศาสนาอิสิ ลาม ศาสนาอิสิ ลามเริ่ม� ประกาศโดยนบีมี ููฮำ�ำ มััด บุุตรอัับดุุลเลาะห์์ ที่่�เมืืองมักั กะฮ์์ ซึ่ง� อยู่�ในประเทศซาอุดุ ิอิ าระเบียี ปัจั จุบุ ันั เมื่อ่� ปีี พ.ศ.1153 โดยนับั จากปีีที่่น� บีมี ููฮำ�ำ มัดั อพยพมาเมืืองมัักกะฮ์์ ไปยังั เมืืองมะดินิ ะห์์ เป็็นการเริ่�มฮิิจเราะห์ศ์ ักั ราช (ฮ.ศ.) ที่่� 1 เมืืองมัักกะฮ์์ในครั้�งนั้้�นมีีผู้�น้ ัับถืือศาสนาต่่าง ๆ อยู่� ได้้แก่่ 1. ศาสนายิิว (ยะฮู้�้ด) 2. ศาสนาคริสิ ต์์ (นัศั รอนีีย์)์ 3. ศาสนาบููชาเจว็ด็ (มุซุ รีกี ีนี ) ความเป็น็ อยู่่�ของชาวเมืืองมักั กะฮ์ส์ ่ว่ นใหญ่ป่ ระกอบอาชีพี การค้้าขายและการเกษตร ในด้้านการค้้าจะมีกี องคาราวาน นำำ�สินิ ค้้าจากเมืืองมักั กะฮ์ไ์ ปขายที่่เ� มืืองอื่น่� ๆ เช่น่ เมืืองซาม (ซีเี รียี ) เป็น็ ต้้น สำ�ำ หรับั การเกษตรมีกี ารทำ�ำ สวนอินิ ทผลัมั สวนองุ่�น และเลี้ย� งปศุุสัตั ว์์ เป็น็ ต้้น สภาพทางสังั คมของชาวอาหรับั เป็น็ สังั คมที่่ไ� ร้้อารยธรรม เรียี กว่า่ ยาอิลิ ียี ะห์์ ระเบียี บวินิ ัยั ทางสังั คมในด้้านต่า่ ง ๆ ไม่ม่ ีี การกำ�ำ หนดขึ้น้� มา และไม่ม่ ีวี ัฒั นธรรมที่่ต� อเนื่อ่� งพอเป็น็ เกียี รติปิ ระวัตั ิแิ ก่ช่ นชาติเิ ลย เป็น็ การดำ�ำ รงชีวี ิติ ของคนล้้าหลังั อำำ�นาจรัฐั ก็ไ็ ม่ม่ ีเี อกภาพ ต่า่ งกลุ่�มต่า่ งพวกต่า่ งตระกููลอยู่่�กันั เป็น็ เอกเทศ ไม่ม่ ีกี ารรวมกันั เป็น็ แว่น่ แคว้้นเดียี วกันั ไม่ม่ ีกี ารประกาศเขตแดน ที่่�แน่ช่ ััด ไม่่มีีธรรมนููญใช้้ปกครอง ดัังนั้้�นปัญั หาทางการเมืืองจึึงเกิิดขึ้้น� เสมอ มีีการรบพุ่�งกัันเป็น็ ประจำ�ำ ทางด้้านเศรษฐกิิจก็็เป็็นเพีียงรัักษาความอยู่�รอดของตนเอง และป้้องกัันการฉกชิิงของคนอื่�่น ไม่่มีีการจััดเศรษฐกิิจ ทางสังั คมแต่่ประการใด จากสภาพการณ์์ดัังกล่่าวซึ่่�งไม่่มีีการจััดระบบ ปััญหาต่่าง ๆ ก็็เกิิดตามมาคืือปััญหาสัังคมอัันสืืบเนื่่�องมาจากคนไร้้ ศีลี ธรรม ไร้้วัฒั นธรรม และไร้้หลักั ยึึดถืือที่่ม�ั่น� คง ชาวเมืืองมักั กะฮ์จ์ ึึงมีคี วามเสื่อ่� มโทรมทางศีลี ธรรมถึึงที่่ส� ุดุ มีกี ารกดขี่่ท� างชนชั้น� และทางเพศอย่า่ งรุนุ แรง สิทิ ธิเิ สรีภี าพของปัจั เจกชนถููกจำ�ำ กัดั โดยผู้ม้� ีอี ำำ�นาจในสังั คม มีรี ะบบทาสซึ่ง� ได้้รับั การสืืบทอดกันั มาโดย ตลอด การปล้้นสะดม การฉกชิงิ ทรัพั ย์ส์ มบัตั ิิ การฉุดุ คร่่าอนาจาร การประทุษุ ร้้ายฆ่า่ ฟัันกััน การสำ�ำ มะเลเทเมา เป็น็ กิจิ กรรม และปรากฏการณ์์ทางสังั คม ที่่ถ� ืือว่า่ เป็็นเรื่่�องธรรมดาสำำ�หรัับผู้�้ที่่�เข้้มแข็ง็ มีีกำำ�ลังั แรงกว่า่ มีอี ำ�ำ นาจสููงกว่่า ส่ว่ นผู้ท้� ี่่อ� ่่อนแอกว่่าก็็ ต้้องอยู่�แบบหวาดกลััว และไม่่สามารถมีสี ิิทธิหิ น้้าที่่ท� างสัังคม 2 เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่่พ� ลเมืือง สค31002 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

นบีมี ููฮำ�ำ มััด ในปีี พ.ศ.1113 เดืือนรอบิิอุุลเอาวััล ตกอยู่่�ประมาณเดืือนสิิงหาคมในปีีนั้้�น มีีกองทััพช้้างยกมาเพื่่�อทำำ�ลายเมืืองมััก กะฮ์์ แต่่ไม่ส่ ำำ�เร็็จ จึึงเรียี กปีีนั้้�นว่า่ ปีชี ้้าง นบีมี ููฮำ�ำ มััดได้้ถืือกำำ�เนิดิ ขึ้น้� มา มีมี ารดาชื่่�ออามีนี ะฮ์์ ส่่วนบิดิ าได้้ถึึงแก่่กรรมตั้ง� แต่่ท่า่ น นบีียังั อยู่�ในครรภ์์มารดาเพียี งสองเดืือน เมื่อ�่ นบีมี ููฮำ�ำ มัดั อายุไุ ด้้หกขวบ มารดาของท่า่ นก็ถ็ ึึงแก่ก่ รรม ท่า่ นจึึงตกเป็น็ เด็ก็ กำ�ำ พร้้าผู้ย�้ ากไร้้ ปู่่�ของท่า่ นคืือ อับั ดุลุ มุตุ ตอลิบิ ได้้เป็น็ ผู้้�อุุปการะท่่านจนท่่านอายุุได้้แปดขวบ ปู่่�ของท่่านก็ถ็ ึึงแก่่กรรมไปอีีกคนหนึ่่ง� หลังั จากนั้้�นลุุงของท่่านคืือ อะบููตอ ลิบิ ก็ไ็ ด้้อุปุ การะท่า่ นต่อ่ มา ลุงุ ของท่า่ นไม่ใ่ ช่ค่ นร่ำ�ำ� รวย เป็น็ เพียี งคนดีคี นหนึ่่ง� ของสังั คม มีอี าชีพี ทำำ�การค้้าซึ่ง� มีที ุนุ รอนไม่ม่ ากนักั นบีีมููฮำ�ำ มััดในยามเยาว์์วััยมีีความเป็็นอยู่�และการดำำ�รงชีีพไม่่เหมืือนกัับเด็็กในวััยเดีียวกััน ท่่านช่่วยตััวเองโดยตลอด ด้้วยการรับั จ้้างชาวเมืืองมักั กะฮ์เ์ ลี้ย� งแพะ เพื่อ�่ หารายได้้และนำำ�รายได้้นั้้น� ให้้ลุงุ ของท่า่ นทั้้ง� หมด ท่า่ นจึึงเป็น็ ที่่ร� ักั ใคร่ข่ องอะบููต อลิิบซึ่ง� แม้้จะมีลี ููกหลายคน แต่ก่ ็็รัักหลานคนนี้้�มากกว่่าลููกคนใดทั้้�งสิ้น� เมื่อ่� นบีมี ููฮำ�ำ มัดั อายุไุ ด้้ประมาณเก้้าขวบ ลุงุ ของท่า่ นก็น็ ำำ�ท่า่ นเดินิ ทางไปยังั เมืืองซามเพื่อ�่ ทำ�ำ การค้้า การเดินิ ทางในครั้ง� นั้้น� เป็น็ การเดินิ ทางไปต่า่ งเมืืองครั้ง� แรกของท่า่ น และวันั หนึ่่ง� ขณะที่่ล� ุงุ ของท่า่ นกำำ�ลังั นั่่ง� พักั ผ่อ่ นอยู่� ได้้มีนี ักั บวชของชาวยิวิ คน หนึ่่�งชื่่�อบุฮุ ััยรอ ได้้สังั เกตเห็็นบุุคลิกิ ลักั ษณะของท่่านนบีี จึึงได้้เข้้ามาสอบถามลุุงของท่า่ นด้้วยความสนใจ หลัังจากได้้สนทนา กัันแล้้วนักั บวชผู้้�นั้้�นก็็บอกกัับลุุงของท่า่ นว่่า เด็ก็ คนนี้้ม� ีบี ุญุ ต่อ่ ไปจะได้้เป็น็ นบีสี ุดุ ท้้ายของโลก ซึ่�งมีปี รากฏเรื่อ�่ งนี้้อ� ยู่�ในคััมภีรี ์์ เก่า่ ๆ ลักั ษณะของเด็็กผู้น้� ี้้�ตรงกัับที่่�ระบุุไว้้ในคััมภีีร์์ดัังกล่่าวทุุกประการ พร้้อมกันั นั้้น� ก็็ได้้ขอร้้องให้้ลุงุ ของท่่าน นำำ�ตัวั ท่า่ นเดิิน ทางกลัับเมืืองมัักกะฮ์เ์ สียี เพราะอาจถููกประทุุษร้้ายจากศัตั รููได้้ และกำ�ำ ชับั ให้้ดูแลท่า่ นนบีใี ห้้ดีี อุปุ นิสิ ััยของท่่านนบีี ตั้�งแต่่เยาว์์วััยจนเติิบโตเป็็นผู้้�ใหญ่่ นบีีมููฮำำ�มััดมีีอุุปนิิสััยดีีในสัังคมอาหรัับในยุุคนั้้�น เป็็นผู้�้หลีีกพ้้นจากความ เสื่่อ� มโทรมทางสังั คมได้้ จึึงเป็น็ ที่่น� ัับถืือของคนทั่่ว� ไป ท่า่ นไม่่เคยพููดเท็จ็ มีีความจริิงใจต่อ่ ทุุกคนโดยไม่่เลืือกชั้�นวรรณะ มีีจิิตใจ เสีียสละเอื้อ� เฟื้้อ� เผื่่�อแผ่่ต่อ่ ผู้้�อื่่�นเสมอ จนถููกขนานนามว่า่ อััลละมีีน แปลว่่า ผู้้�ซื่�่อสััตย์์ เมื่�่อผู้้�อื่�่นจะกล่่าวถึึงท่่าน หากไม่่ระบุุชื่�่อของท่่าน ก็็จะเรีียกด้้วยนามที่่�ถููกขนานให้้นี้�จนเป็็นที่่�รู้้�กัันแพร่่หลาย คนอาหรับั จึึงรััก และนับั ถืือท่า่ นเป็็นพิเิ ศษ ซึ่�งไม่่มีีผู้ใ้� ดในหมู่่�ชนอาหรัับจะได้้รับั เกีียรติอิ ย่่างสููงจากสัังคมเท่่ากัับท่า่ น ท่า่ นเป็็นนักั ต่อ่ สู้้�เพื่�่อความยุุติธิ รรม และคุณุ ธรรมของสังั คมมาโดยตลอด เมื่อ�่ อายุุได้้ประมาณ 30 ปีเี ศษ ท่่านกับั ญาติใิ นตระกููลกุุรอยซ์์ ได้้ร่่วมกัันก่อ่ ตั้�งขบวนการพิทิ ัักษ์ส์ ิิทธิมิ นุษุ ยชนขึ้้�นในสังั คมอาหรับั โดยสมาชิิกที่่�เข้้าร่ว่ มขบวนการนี้้�จะ ต้้องสัญั ญาที่่�จะผดุงุ ไว้้ซึ่่�งความยุตุ ิธิ รรม ต้้องช่่วยเหลืือผู้้�ถููกอธรรม และบำ�ำ เพ็็ญประโยชน์์โดยมีีกิิจกรรมคืือ คอยห้า้ มการวิวิ าท ของสังั คมอาหรับั คอยประนีีประนอมไกล่เ่ กลี่ย� กรณีีพิิพาทที่่�เกิดิ ขึ้น�้ ขบวนการนี้้ภ� าคอาหรัับเรียี กว่า่ ฮััลฟีลี ฟุดุ ููล แปลว่่า สนธิิ สัญั ญาพิิทัักษ์ส์ ิทิ ธิมิ นุุษยชนสมาชิกิ ของขบวนการได้้ปฏิบิ ััติหิ น้้าที่่ข� องตนอย่่างเคร่ง่ ครัดั และกล้้าหาญจนเป็็นที่่เ� กรงใจของคน อาหรับั โดยทั่่ว� ไป และเป็น็ กลุ่�มพลังั ที่่เ� ป็น็ ที่่ห� วังั ของสังั คมที่่จ� ะเข้้ามากอบกู้ภ�้ ัยั สังั คมที่่ม� ีอี ยู่�อย่า่ งกว้้างขวาง แต่ข่ บวนการนี้้ก� ็เ็ ป็น็ เพียี งขอบข่่ายที่่ค� ัับแคบเฉพาะในสังั คมย่อ่ ย ๆ เท่า่ นั้้น� นอกจากจะตั้�งขบวนการดังั กล่่าวแล้้ว ท่า่ นยัังเคยทำำ�หน้้าที่่อ� นุุญาโตตุลุ าการตัดั สิินกรณีพี ิพิ าทคืือ กรณีีขััดแย้้งอันั สืืบ เนื่่อ� งมาจากการซ่่อมแซมกะบะฮ์์ ซึ่ง� ชาวอาหรับั ถืือเป็น็ มหาปููชนีียวัตั ถุุ ซึ่ง� ทุกุ คนจะต้้องมาสัักการะบููชาเป็น็ ประจำ�ำ ทุุกปีี และ บริิเวณรอบกะบะฮ์์เต็็มไปด้้วยเจว็็ดเป็็นจำ�ำ นวนมาก เมื่�่อการซ่่อมแซมแล้้วเสร็็จ ปััญหาที่่�พวกอาหรัับตกลงกัันไม่่ได้้คืือการยก หินิ ดำ�ำ ขึ้้�นไปวางไว้้ที่่เ� ดิิม ซึ่ง� อยู่�ที่�มุมุ หนึ่่�งของกาบะฮ์์นั้้น� เพราะทุุกคนก็ต็ ้้องการจะยกหินิ ดังั กล่่าว เกิดิ การแก่่งแย่ง่ จนเกืือบจะ มีกี ารรบราฆ่่าฟัันกันั ท่่านนบีีได้้เดิินเข้้ามาในช่ว่ งนั้้น� พอดีี พวกอาหรัับจึึงมอบให้้ท่า่ นเป็น็ ผู้ช�้ี้�ขาด ท่่านจึึงใช้้ผ้้าวางบนพื้้น� แล้้ว นำำ�หิินก้้อนนั้้�นมาวางไว้้บนผ้้า จากนั้้น� ก็็เรียี กให้้หัวั หน้้าเผ่่าต่่าง ๆ มารวมกันั จับั ผ้้าคนละมุุมจนนำ�ำ หินิ ดำ�ำ มาวางไว้้ ณ ที่่เ� ดิิมได้้ ด้้วยความพอใจของทุุก ๆ ฝ่า่ ย เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่พ่� ลเมือื ง 3 สค31002 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

การประกาศหลัักธรรม เมื่อ่� ท่า่ นนบีอี ายุปุ ระมาณ 40 ปีี ได้้รับั วิวิ รณ์จ์ ากพระเจ้้าเป็น็ บทบัญั ญัตั ิติ ่า่ ง ๆ โดยที่่ท� ่า่ นเป็น็ ผู้ไ้� ม่ร่ ู้ห�้ นังั สืือมาก่อ่ น ไม่เ่ คยยอ่่าน หรืือทราบคััมภีรี ์์เก่า่ ๆ ที่่�เคยมีีมาแต่ย่ ุคุ ก่อ่ น ๆ ไม่่ว่า่ จะเป็็นคััมภีรี ์เ์ ตารอตหรืืออินิ ยีีน ก่อ่ นที่่�ท่่านจะได้้รับั วิิวรณ์์ ท่า่ นได้้เข้้าไปบำำ�เพ็็ญภาวนาอยู่�ถ้ำ�� ภููเขาลููกหนึ่่ง� ในเมืืองมักั กะฮ์์ ตามแบบที่่�ตระกููลของ ท่า่ นได้้สอนสืืบทอดกันั มาจากนบีอี ิบิ รอฮิมิ อันั เป็น็ ต้้นตระกููลของท่า่ น และของพวกยะฮู๊๊�ด (ยิวิ ท่า่ นใช้้เวลาติดิ ต่อ่ กันั ครั้ง� ละ 15 วันั หรืือหนึ่่ง� เดืือน โดยเตรียี มเสบีียงอาหารเข้้าไปด้้วย เมื่อ�่ เสบียี งหมดก็จ็ ะออกจากถ้ำ�ำ� ไปหาเสบีียงใหม่่แล้้วกลัับเข้้าถ้ำำ�� ต่อ่ ไป) เมื่่�อท่่านได้้รัับวิิวรณ์์เป็็นข้้อบััญญััติิจากพระเจ้้าให้้ท่่านได้้รู้้�ต่่อการประกาศหลัักธรรมแล้้ว ท่่านได้้ใช้้เวลา 13 ปีี ที่่เ� มืืองมักั กะฮ์์ เพื่อ่� ประกาศบทบัญั ญัตั ิิ โดยเน้้นปัญั หาทางความเชื่อ�่ ให้ม้ นุษุ ย์ท์ั้้ง� หลายได้้เลิกิ การกราบไหว้้บููชาวัตั ถุเุ คารพทั้้ง� ปวง ให้้มีีใจศรััทธาต่่อพระเจ้้าคืือ อััลเลาะห์์ ผู้�้มีีเดชานุุภาพและมีีนิิรัันดรภาพ แต่่การประกาศดัังกล่่าว ได้้รัับการต่่อต้้านจาก ชาวอาหรับั จนสุดุ ท้้ายท่า่ นถููกวางแผนที่่จ� ะประหารชีวี ิติ ของท่า่ นในคืืนวันั หนึ่่ง� โดยมีมี ืือดาบสิบิ คน จากสิบิ ตระกููลมาล้้อมบ้้าน ท่่านไว้้ แต่่ท่่านนบีีได้้หลบออกจากบ้้านไปได้้ด้้วยความปลอดภััย โดยไม่่มีีการปะทะกััน จากนั้้�นท่่านก็็ได้้มาพบกัับอาบููมะภีีร์์ เพื่อ่� นรักั ของท่า่ น ณ ถ้ำำ�� อีกี แห่ง่ หนึ่่ง� พวกมืือดาบทั้้ง� สิบิ ได้้ออกติดิ ตามท่า่ นจนมาถึึงหน้้าถ้ำ�ำ� ที่่ท� ่า่ นกับั อาบููมะภีรี ์ห์ ลบช่อ่ นตัวั อยู่� แต่ไ่ ม่่พบร่่องรอยใด ๆ ว่า่ มีีคนเข้้าไปในถ้ำ�ำ� นั้้น� จึึงพากัันกลับั ไป หลัังจากนั้้�นท่่านนบีีกัับอาบููมะภีีร์์ ก็็ได้้ออกเดิินทางไปยัังเมืืองมะดีีนะฮ์์ และก็็ได้้อยู่�ที่�เมืืองนั้้�นประมาณ 10 ปีี โดยได้้รับั ข้้อบััญญััติิจากพระเจ้้าเป็็นระยะ ๆ เช่่นในด้้านเศรษฐกิจิ การปกครอง วััฒนธรรม และด้้านสัังคม เป็น็ ต้้น ในห้้วงเวลา ดังั กล่า่ ว ท่า่ นได้้ทำำ�ให้้ประชาชาติอิ าหรับั รวมตัวั กันั เป็น็ ประชากรเดียี วกันั มีอี ธิปิ ไตยเป็น็ ของตนเอง มีคี ัมั ภีรี ์ก์ ุรุ อานเป็น็ ธรรมนููญ มีอี าณาเขตและมีีคณะรััฐบาลบริหิ ารประเทศ โดยท่่านเป็น็ ผู้้�นำ�ำ ทั้้�งด้้านอาณาจัักร และศานจัักรพร้้อมกันั การบริิหารรััฐอิิสลาม ซึ่�งเกิิดขึ้�้นอย่่างสมบููรณ์์ ท่่านมิิได้้บริิหารในฐานะพระราชาธิิบดีีแต่่บริิหารในฐานะทาส พระเจ้้า โดยให้้ทุุกคนตระหนัักว่่า ทุุกคนเป็็นของพระเจ้้า ประเทศเป็็นของพระเจ้้า และการงานทั้้�งมวลเป็็นของพระเจ้้า ท่่านและทุุกคนปฏิิบััติิหน้้าที่่�ด้้วยความรัับผิิดชอบร่่วมกััน และทุุกคนมีีสภาพเป็็นพี่่�น้้องไม่่มีีใครมีีศัักดิ์�ศรีีเหนืือกว่่า เกีียรติิเหนืือกว่่า โดยชาติิตระกููลหรืือตำำ�แหน่่ง แต่่เกีียรติิของบุุคคลขึ้�้นอยู่่�กัับสำำ�นึึกนบน้้อมต่่อพระเจ้้าเป็็นสำ�ำ คััญ ตลอดชีีวิิต การบริิหารบ้้านเมืืองท่่านเสียี สละเพื่่อ� ประชาชน ไม่ไ่ ด้้สร้้างฐานะของตนเองให้้มั่ง� คั่ง� ร่ำ��ำ รวยแต่ป่ ระการใด ดำ�ำ รงชีีวิิตโดยสมถะ สถานที่่�บริิหารบ้้านเมืืองของท่่านใช้้มััสยิิดเป็็นแหล่่งอเนกประสงค์์ เป็็นที่่�ทำ�ำ การรััฐบาล สภาสถานศึึกษา ศาล และเป็น็ สถานที่่น� มััสการพร้้อมกันั ไป โดยตัวั ท่่านจะใช้้มุุมหนึ่่ง� ของมัสั ยิดิ ทำ�ำ เป็น็ ที่่อ� ยู่�อาศัยั การแพร่ห่ ลายของศาสนาอิิสลาม ดินิ แดนตะวันั ออกกลาง เป็น็ แหล่ง่ เกิดิ อารยธรรมโบราณ ซึ่ง� ประกอบด้้วยศาสนาต่า่ ง ๆ เช่น่ ศาสนาบููชาธรรมชาติิ ศาสนาบููชาเทวรููป ศาสนายููดาย ศาสนาโซโรอาสเตอร์์ และศาสนาคริสิ ต์์ ต่อ่ มาเมื่อ่� ศาสนาอิสิ ลามได้้แพร่ห่ ลายจากแหล่ง่ เกิดิ ไป สู่่�ภููมิภิ าคต่า่ ง ๆ ก็ไ็ ด้้ลบล้้างอารยธรรมดั้ง� เดิมิ เหล่า่ นั้้น� และทดแทนด้้วยอารยธรรมอิสิ ลาม ภาษาอาหรับั ก็แ็ พร่ห่ ลายครอบคลุมุ ไปจนทั่่ว� ดินิ แดนดังั กล่า่ ว ศาสนาอิสิ ลามได้้เปลี่่�ยนแปลงลัักษณะภููมิศิ าสตร์ก์ ารเมืืองของหลายจักั รวรรดิ์�เช่น่ กรีีก โรมันั และเปอร์์เซียี ซึ่ง� สลายตัวั มีีวััฒนธรรมใหม่่ และระบบการปกครองแบบใหม่่ ผู้้ท� ี่่ร� ับั หน้้าที่่ส� ืืบการปกครองต่อ่ จากท่า่ นนบีเี รีียกว่่า คอลิิฟะฮ์์ (คนไทยเรีียกว่่า กาหลิบิ ) ได้้ปกครองต่่อมาเป็น็ ระยะเวลาประมาณ 30 ปีี มีคี อลิฟิ ะฮ์์สี่�คน เมื่�่อศาสนาอิิสลามแพร่่หลายในตะวัันออกกลางจนทั่่�วถึึง การแก่่งแย่่งอำำ�นาจการปกครอง ความขััดแย้้งทาง การเมืือง ทำำ�ให้้รููปแบบของวััฒนธรรมอิิสลามในด้้านการปกครองเปลี่่ย� นแปลงไป การปกครองระบบคอลิิฟะฮ์์ อัันได้้มาจาก การเลืือกตั้�งเปลี่่ย� นมาเป็็นราชวงศ์์ ขึ้้�นมาสืืบทอดอำำ�นาจ 4 เอกสารพััฒนาทักั ษะวิิชาการฯ รายวิชิ า ศาสนาและหน้้าที่่�พลเมืือง สค31002 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

จีีน อิิสลามได้้แพร่่เข้้าสู่�เมืืองจีีน เนื่่�องจากคนอาหรัับมีีการติิดต่่อค้้าขายกัับจีีนมาช้้านานแล้้ว จนท่่านนบีีได้้ กล่่าวถึึงการแสวงหาความรู้�้ว่่าแม้้ว่่าจะไกลถึึงเมืืองจีีนก็็ตาม คนจีีนรู้้�เรื่่�องของอิิสลามอย่่างดีี ปรากฎในบัันทึึกพงศาวดารใน ราชวงศ์ว์ ถััง (พ.ศ.1141 - 1450) มาเลเซีีย พ่่อค้้าชาวอาหรัับได้้เดิินทางมาค้้าขาย และตั้�งหลัักแหล่่งในแหลมมลายูู หลัังจากที่่�ได้้มาตั้�งหลััก แหล่่งทางตะวัันตกของอินิ เดียี ในสมััยราชวงศ์์อับั บาซียี ะห์์ พวกพ่่อค้้าได้้นำำ�สิินค้้าโดยทางเรืือไปขายทางตะวันั ออกไกล ยุุโรป และอัฟั ริกิ า มีีการขุดุ พบเหรีียญตราต่า่ ง ๆ ของอาหรับั รััสเซีีย ฟินิ แลนด์์ สวีีเดน และเยอรมันั นีี ไทย มีีหลัักฐานว่่าคนไทยในสมััยน่่านเจ้้า ก่่อนที่่�คนไทยจะเสีียอาณาจัักรน่่านเจ้้าแก่่จัักรวรรดิ์�มองโกล ในสมััย กุุบไลข่า่ น เมื่่�อประมาณปีี พ.ศ.1797 นั้้�น อิสิ ลามได้้แพร่ห่ ลายเข้้าไปในอาณาจัักรนี้้� เราเรียี กคนจีีนยููนานที่่เ� ป็น็ มุุสลิิมว่า่ ฮ่่อ สมััยสุโุ ขทัยั พ่่อขุุนรามยคำ�ำ แหง ฯ ได้้ทรงแผ่อ่ าณาเขตของกรุุงสุโุ ขทัยั จนตอนใต้้จดแหลมมลายููตลอดไปจนสุุด ปลายแหลม สมััยอยุุธยา มีีมุุสลิิมตั้�งถิ่�นฐานอยู่�เป็็นปึึกแผ่่น แต่่เมื่่�อเสีียกรุุงศรีีอยุุธยาแก่่พม่่าเป็็นครั้�งที่่�สอง หลัักฐานต่่าง ๆ ถููกเผาทำ�ำ ลายไปมากเหลืืออยู่�เพีียงเล็็กน้้อยคืือภาพรดน้ำำ�� บนบานประตููบานหนึ่่�งในพิิพิิธภััณฑ์์สถานแห่่งชาติิ เข้้าใจว่่าเขีียนไว้้ ในรัชั สมััยสมเด็จ็ พระเจ้้าเสืือ ที่่ค� ลองบางกอกใหญ่ไ่ ด้้มีมี ุสุ ลิมิ ตั้ง� ภููมิลิ ำำ�เนาค้้าขายอยู่�บนบกก็ม็ ีี อยู่�แพก็ม็ ีี สมัยั นั้้น� เรียี กมัสั ยิดิ ว่า่ กุฎุ ีี กล่า่ วกันั ว่า่ มีีมาก่อ่ นสมัยั พระเจ้้าทรงธรรม (พ.ศ.2153 - 2171) กระดานจารึึกอักั ษรอาหรับั ซึ่ง� ถููกไฟไหม้้บางส่ว่ นครั้ง� เสียี กรุุงศรีอี ยุธุ ยา ครั้�งที่่�สองลอยน้ำ��ำ มา ชาวคลองบางกอกใหญ่่ได้้เก็็บรัักษาไว้้ที่่ม� ัสั ยิดิ ต้้นสนจนถึึงปัจั จุุบันั ประวััติพิ ระพุุทธเจ้้า พระพุุทธเจ้้าทรงมีีพระนามเดิิมว่่า “สิิทธััตถะ” ทรงเป็็นพระราชโอรสของ“พระเจ้้า สุุทโธทนะ” กษััตริิย์์ผู้้�ครอง กรุงุ กบิลิ พัสั ดุ์� แคว้้นสักั กะ และ “พระนางสิิริมิ หามายา”พระราชธิดิ าของกษัตั ริยิ ์ร์ าชสกุุล โกลิยิ วงศ์แ์ ห่ง่ กรุงุ เทวทหะ แคว้้น โกลิยิ ะในคืืนที่่พ� ระพุทุ ธเจ้้าเสด็จ็ ปฏิสิ นธิใิ นครรภ์พ์ ระนางสิริ ิมิ หามายา พระนางสิริ ิมิ หามายา ทรงพระสุบุ ินิ นิมิ ิติ ว่า่ มีชี ้้างเผืือกมีี งาสามคู่�ได้้เข้้ามาสู่่�พระครรภ์์ ณ ที่่บ� รรทมก่่อนที่่� พระนางจะมีพี ระประสููติิกาลที่่�ใต้้ต้้นสาละ ณ สวนลุุมพินิ ีวี ันั เมื่่�อวัันศุุกร์ข์ ึ้้�น สิิบห้า้ ค่ำ�ำ� เดืือนวิสิ าขะ ปีจี อ 80 ปีี ก่อ่ นพุทุ ธศัักราช (ปัจั จุุบันั สวนลุุมพินิ ีวี ันั อยู่�ในประเทศเนปาล) ทันั ทีที ี่่�ประสููติิเจ้้าชายสิทิ ธััต ถะทรงดำำ�เนินิ ด้้วยพระบาท 7 ก้้าวและมีดี อกบัวั ผุดุ ขึ้น�้ มารองรับั พระบาทพร้้อมเปล่ง่ วาจาว่า่ “เราเป็น็ เลิศิ ที่่ส� ุดุ ในโลก ประเสริฐิ ที่่�สุุดในโลกการเกิิดครั้�งนี้้�เป็็นครั้�งสุดุ ท้้ายของเรา”แต่่หลังั จากเจ้้าชายสิิทธัตั ถะประสููติิกาลได้้แล้้ว 7 วัันพระนางสิริ ิมิ หามายาก็็ เสด็็จสวรรคต เจ้้าชายสิิทธััตถะจึึงอยู่�ในความดููแลของพระนางประชาบดีีโคตมีี ซึ่�งเป็็นพระขนิิษฐาของพระนางสิิริิมหามายา ต่่อมา พราหมณ์์ทั้้�ง 8 ได้้ทำำ�นายว่่าเจ้้าชายสิิทธััตถะมีีลัักษณะเป็็นมหาบุุรุุษ คืือหากดำ�ำ รงตนในฆราวาสจะได้้เป็็นจัักรพรรดิิ ถ้้าออกบวชจะได้้เป็็นศาสดาเอกของโลก แต่่โกณฑััญญะพราหมณ์์ ผู้�้อายุุน้้อยที่่�สุุดในจำ�ำ นวนนั้้�น ยืืนยัันหนัักแน่่นว่่าพระราช กุุมาร สิิทธัตั ถะจะเสด็็จออกบวชและจะได้้ตรััสรู้เ้� ป็็นพระพุทุ ธเจ้้าเจ้้าชายสิิทธัตั ถะทรงศึึกษาเล่า่ เรียี นจนจบศิลิ ปศาสตร์ท์ ั้้�ง 18 ศาสตร์์ ในสำำ�นัักครููวิิศวามิิตรและเนื่�่องจากพระบิิดาไม่่ประสงค์์ให้้เจ้้าชายสิิทธััตถะเป็็นศาสดาเอกของโลก ตามคำำ�ทำ�ำ นายจึึง พยายามทำ�ำ ให้้เจ้้าชายสิทิ ธััตถะ พบเห็น็ แต่่ความสุุขโดยการสร้้างปราสาท 3 ฤดููให้้อยู่่�ประทับั เมื่อ่� มีพี ระชนมายุุ 16 พรรษา ทรงอภิิเษกสมรสกัับพระนางพิิมพาหรืือยโสธราพระธิิดาของพระเจ้้ากรุุงเทวทหะซึ่�งเป็็นพระญาติิฝ่่ายมารดา จนเมื่่�อมีี พระชนมายุุ 29 พรรษา พระนางพิิมพาได้้ประสููติิพระราชโอรสมีีพระนามว่่า “ราหุุล” ซึ่�งหมายถึึง “บ่่วง” วัันหนึ่่�งเจ้้าชาย สิทิ ธัตั ถะ ชวนสารถีที รงรถม้้าประพาสอุทุ ยานครั้ง� นั้้น� ได้้ทอดพระเนตรเห็น็ คนแก่่ คนเจ็บ็ คนตาย และนักั บวช ซึ่ง� แตกต่า่ งจาก สถานที่่�ที่่พ� ระองค์์ประทัับอยู่�ในปราสาท 3ฤดูู ที่่�มีแี ต่่ความสุขุ ท่า่ มกลางหนุ่่�มสาวและเสีียงดนตรีี จึึงทำำ�ให้้พระองค์ห์ าทางพ้้น ทุกุ ข์จ์ ากเทวทููตทั้้ง� สี่� และเสด็จ็ ออกบรรพชาในเวลาต่อ่ มาในขณะที่่ม� ีพี ระชนมายุุ 29 พรรษาหลังั จากทรงผนวชแล้้วพระองค์ม์ุ่�ง ไปที่่�แม่่น้ำำ��คยา แคว้้นมคธ ได้้พยายามเสาะแสวงทางพ้้นทุกุ ข์์ด้้วยการศึกึ ษาในสำ�ำ นักั อาฬารดาบสกาลามโคตรและอุทุ กดาบส เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้า้ ที่�พ่ ลเมืือง 5 สค31002 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

รามบุตุ ร และทรงเห็น็ ว่่านี่่�ยังั ไม่่ใช่ท่ างพ้้นทุุกข์ท์ ุุกข์์กิิริิยาด้้วยการขบฟันั ด้้วยฟััน กลั้น� หายใจและอดอาหารจนร่่างกายซููบผอม ทรงเห็็นว่า่ นี่่ย� ังั ไม่่ใช่่ทางพ้้นทุุกข์์ จึึงทรงเลิิกบำำ�เพ็ญ็ ทุุกข์ก์ ิิริยิ า ต่อ่ มา ท้้าวสักั กะเทวราช ได้้ทรง ดีดี พิณิ เพื่อ�่ เป็็นกุุศลโลบายให้้ พระองค์์เป็็นแนวทางในการบำำ�เพ็็ญเพีียร คืือ เมื่่�อทรงดีดี พิิณสายแรก ที่่ข� ึึงไว้้ตึึงเกินิ ไป เสียี งก็จ็ ะแหลมเล็ก็ เมื่อ่� ดีดี พิิณสายที่่� สอง ที่่ข� ึึงไว้้หย่อ่ นเกินิ ไป เสียี งก็จ็ ะทุ้้ม� ไม่ไ่ พเราะ และเมื่่�อดีดี พิณิ สายที่่�สาม ที่่ข� ึึงไว้้พอดีี เสีียงจะดัังกัังวาลไพเราะ เมื่่�อพระองค์์ ได้้ฟัังเสีียงพิิณทั้้�งสามสายของท้้าวสัักกะเทวราชแล้้ว พระองค์์ก็็ทรงคิิดได้้ว่่าการปฏิิบััติิที่่�เข้้มงวดเกิินไป ร่่างกายก็็จะซููบผอม ไม่่มีีเรี่ย� วแรง แต่่หากทรงปฏิิบััติทิ ี่่ห� ย่อ่ นยานเกิินไป การปฏิิบััติกิ ็็จะไม่่ประสบความสำ�ำ เร็จ็ พระองค์จ์ ึึงใช้้ทางสายกลางมาเป็น็ แนวทางในการปฏิบิ ััติมิ ีนี างสุุชาดา อาศััยอยู่�ในหมู่่�บ้้านละแวกนั้้�น ได้้เดินิ ผ่า่ นมาพบพระองค์์ คิิดว่่าเป็็นเทวดา จึึงได้้ถวายข้้าว มธุุปายาสแด่พ่ ระองค์์ หลังั จากพระองค์์ได้้เสวยข้้าวมธุุปายาสแล้้ว ก็็ได้้นำำ�ถาดไปเสี่ย� งอธิษิ ฐานว่่า หากพระองค์บ์ ำำ�เพ็็ญเพีียร สำำ�เร็จ็ ก็ข็ อให้้ถาดลอยทวนน้ำ��ำ ปรากฏว่า่ ถาดลอยทวนน้ำ��ำ ได้้อย่า่ งน่า่ อัศั จรรย์์ โดยพระองค์ไ์ ด้้ประทับั นั่่ง� ใต้้ต้้นโพธิ์แ�์ ละได้้ตรัสั รู้�้ สัมั มาโพธิญิ าณใต้้ต้้นโพธิ์์� เมื่่�อยามสาม ริิมฝั่�งแม่่น้ำ��ำ เนรัญั ชรา ตรงกับั วัันเพ็็ญเดืือนหก ขณะที่่�มีพี ระชนมายุุ 35พรรษาหลัังจาก ตรัสั รู้แ้� ล้้ว พระองค์ท์ รงเสวยวิมิ ุตุ ติสิ ุขุ อยู่�เป็น็ เวลา 7 สัปั ดาห์์ แล้้วเสด็จ็ ไปโปรดปัญั วัคั คียี ์์ ที่่ป� ่า่ อิสิ ิปิ ตนมฤคทายวันั โดยได้้แสดง ธรรม “ธััมมจักั กััปปวััตนสููตร” ซึ่�งถืือเป็็นการแสดงพระธรรมเทศนาครั้ง� แรกในวันั เพ็็ญ 15 ค่ำ��ำ เดืือน 8 ตรงกัับวันั อาสาฬหบููชา หน้า้ ที่่�ชาวพุทุ ธโดยทั่่�วไป 1. ด้้านการศึึกษาและปฏิิบััติธิ รรม ชาวพุทุ ธที่่ด� ีคี วรให้ค้ วามสนใจศึกึ ษาค้้นคว้้าหลักั ธรรมทางพระพุทุ ธศาสนา และน้้อมนำำ�หลักั ธรรมที่่ไ� ด้้ศึกึ ษาแล้้ว มาประยุกุ ต์ใ์ ช้้ให้เ้ หมาะสมแก่ฐ่ านะของตน รวมทั้้ง� การแสดงความเป็น็ ชาวพุทุ ธที่่ด� ีดี ้้วยการทำ�ำ บุญุ บำ�ำ เพ็ญ็ กุศุ ล เข้้าร่ว่ มพิธิ ีกี รรม ทางพระพุุทธศาสนาในโอกาสสำ�ำ คัญั ต่า่ งๆ 2. ด้้านการอุุปถััมภ์พ์ ระพุุทธศาสนา 2.1 การอุุปถัมั ภ์์พระภิกิ ษุสุ ามเณร พระภิกิ ษุุสามเณรนอกจากมีหี น้้าที่่�ในการศึกึ ษาธรรม ปฏิบิ ััติิธรรม และสั่�งสอนธรรมแล้้วยังั ต้้องปฏิิบััติิศาสนกิิจ อื่่�น ๆ เพื่�่อความดีีงามและความสงบสุุขของประชาชน ด้้วยการแนะนำ�ำ สั่่�งสอนประชาชน ให้้เป็็นคนดีีมีีคุุณธรรม ดัังนั้้�นเพื่�่อ แสดงออกถึึงความกตัญั ญููต่อ่ คุณุ ููปการของพระภิกิ ษุสุ ามเณร ชาวพุทุ ธที่่ด� ีจี ึึงควรช่ว่ ยอุปุ ถัมั ภ์์ บำ�ำ รุงุ และส่ง่ เสริมิ พระภิกิ ษุสุ ามเณร เพื่อ�่ ให้้มีกี ำำ�ลัังในการปฏิิบัตั ิศิ าสนกิิจ สืืบต่่ออายุพุ ระพุทุ ธศาสนาให้้มั่น� คงสืืบไป 2.2 การทำ�ำ นุบุ ำำ�รุงุ วััดและพุุทธศาสนสถาน พระพุุทธศาสนามีีวััดเป็็นศููนย์์กลางสำ�ำ หรัับการบำำ�เพ็็ญกุุศล การฝึึกอบรม และการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตให้้กัับ ประชาชน โดยมีพี ระสงฆ์ใ์ นฐานะศาสนบุคุ คลเป็น็ ผู้ช�้ี้แ� นะแนวทางการดำำ�เนินิ ชีวี ิติ วัดั จึึงเป็น็ อุทุ ยานการศึกึ ษาเพราะเป็น็ แหล่ง่ การเรียี นรููสำำ�คััญทางศิลิ ปวััฒนธรรมของชาติิ วััดบางแห่ง่ ยังั ได้้รัับการขึ้้�นทะเบียี นเป็น็ โบราณสถานของชาติิและมรดกโลก 2.3 ด้้านการปฏิิบัตั ิติ นเพื่�่อเป็็นแบบอย่่างที่่�ดีขี องสัังคม ชาวพุุทธที่่ด� ีี คืือ ผู้ป้� ฏิิบััติิตนในฐานะที่่เ� ป็็นพลเมืืองดีีของชาติิด้้วยการดำ�ำ รงตนอยู่�ในกรอบของกฎหมาย ปฏิิบัตั ิิ ตนตามสิทิ ธิแิ ละหน้้าที่่�อย่่างเหมาะสม ไม่ล่ ะเมิิดกฎระเบีียบและกติกิ าของสังั คม 2.4 ด้้านการปกป้้องคุ้ม� ครองพระพุุทธศาสนา พระพุทุ ธศาสนาถืือเป็น็ มรดกของชาติไิ ทยที่่บ� รรพบุรุ ุษุ ได้้ปกป้อ้ งคุ้ม� ครองมาด้้วยชีวี ิติ เมื่อ่� วิกิ ฤตการณ์เ์ กิดิ ขึ้น้� กับั พระพุทุ ธศาสนา ชาวพุทุ ธไม่ค่ วรนิ่่ง� ดููดายและปล่อ่ ยให้เ้ ป็น็ หน้้าที่่ข� องพระสงฆ์เ์ พียี งฝ่า่ ยเดียี ว ควรช่ว่ ยกันั แก้้ไขระงับั เหตุกุ ารณ์์ มิิให้้ลุุกลามใหญ่่โต หลักั ธรรมสำำ�คััญของศาสนาต่่าง ๆ 1. หลักั ธรรมเพื่อ่� ความหลุุดพ้้นเฉพาะตััว อริยิ สัจั 4 แปลว่่าความจริิง อัันประเสริฐิ มีอี ยู่�สี่�ประการคืือ 6 เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า ศาสนาและหน้า้ ที่่�พลเมืือง สค31002 มััธยมศึึกษาตอนปลาย

1. ทุกุ ข์์ คืือสภาพที่่ท� นได้้ยากภาวะที่่ท� นอยู่�ในสภาพเดิมิ ไม่ไ่ ด้้สภาพที่่�บีบี คั้�น ได้้แก่่ ชาติิ (การเกิดิ ) ชรา (การ แก่่ การเก่่า) มรณะ (การตาย การสลายไป การสููญสิ้�น) การประสบกัับสิ่�งอัันไม่่เป็็นที่่�รัักพลััดพรากจากสิ่�งอัันเป็็นที่่�รัักการ ปรารถนาสิ่�งใดแล้้วไม่ส่ มหวังั ในสิ่ง� นั้้น� 2. สมุุทััย คืือสาเหตุทุ ี่่ท� ำำ�ให้เ้ กิดิ ทุกุ ข์์ ได้้แก่่ ตัณั หา 3 คืือ กามตััณหา- ความทะยานอยากในกามความอยากได้้ ทางกามารมณ์์, ภวตััณหา–ความทะยานอยากในภพความอยากเป็็นโน่่นเป็็นนี่่� และวิิภวตััณหา–ความทะยานอยากในความ ปรารถนาจากภพความอยาก ไม่่เป็็นโน่น่ ไม่่เป็็นนี่่� 3. นิิโรธ คืือความดัับทุุกข์์ ได้้แก่่ ดัับสาเหตุทุ ี่่ท� ำำ�ให้้เกิดิ ทุุกข์ก์ ล่่าว คืือดัับตัณั หาทั้้ง� 3 ได้้อย่่างสิ้น� เชิงิ 4. มรรค คืือแนวปฏิิบััติทิ ี่่น� ำำ�ไปสู่่�หรืือนำำ�ไปถึึงความดัับทุกุ ข์์ มีอี งค์์ประกอบอยู่�แปดประการ คืือ (1) สัมั มาทิิฏฐิิ – ความเห็น็ ชอบ (2) สัมั มาสังั กัปั ปะ - ความดำ�ำ หริชิ อบ(3) สัมั มาวาจา-เจรจาชอบ (4) สัมั มากัมั มันั ตะ - ทำ�ำ การงานชอบ (5) สัมั มา อาชีวี ะ-เลี้�ยงชีพี ชอบ (6) สัมั มาวายามะ-พยายามชอบ (7) สัมั มาสติ-ิ ระลึึกชอบและ (8) สััมมาสมาธิิ-ตั้�งใจชอบซึ่�งร่่วมเรีียกอีกี ชื่�่อหนึ่่ง� ได้้ว่า่ “มัชั ฌิมิ าปฏิิปทา” หรืือทางสายกลาง 2. หลักั ธรรมเพื่อ�่ การอยู่�ร่วมกัันในสังั คม 1. สััปปุุริสิ ธรรม 7 คืือ หลัักธรรมของคนดีีหรืือหลัักธรรมของสััตตบุุรุุษ 7 ประการ ได้้แก่่ 1. รู้จ�้ ัักเหตุหุ รืือธัมั มััญุตุ า หมายถึึง ความเป็น็ ผู้้�รู้จ�้ ักั เหตุุ รู้�จ้ ัักวิเิ คราะห์ห์ าสาเหตุขุ องสิ่ง� ต่่างๆ 2. รู้้�จัักผลหรืืออัตั ถัญั ญุุตา หมายถึึง ความเป็น็ ผู้ร�้ ู้�้จัักผลที่่�เกิิดขึ้น�้ จากการกระทำ�ำ 3. รู้�้จัักตนหรืืออััตตััญญุุตา หมายถึึง ความเป็น็ ผู้ร้� ู้จ�้ ักั ตนทั้้�งในด้้านความรู้ค้� ุุณธรรมและความสามารถ 4. รู้�้จัักประมาณหรืือมััตตััญญุุตา หมายถึึง ความเป็็นผู้้�รู้�้จัักประมาณรู้้�จัักหลัักของความพอดีีการดำำ�เนิินชีีวิิต พอเหมาะพอควร 5. รู้้�จัักกาลเวลาหรืือกาลััญญุุตา หมายถึึง ความเป็็นผู้�้รู้้�จัักกาลเวลารู้้�จัักเวลาไหนควรทำ�ำ อะไรแล้้วปฏิิบััติิให้้ เหมาะสมกัับเวลานั้้น� ๆ 6. รู้�้จัักบุุคคลหรืือปริิสััญญุุตา หมายถึึง ความเป็็นผู้้�รู้�้จัักปฏิิบััติิการปรัับตนและแก้้ไขตนให้้เหมาะสมกัับสภาพ ของกลุ่ �มและชุุมชน 7. รู้้�จัักบุคุ คลหรืือปุคุ คลัญั ญุุตา หมายถึึง ความเป็็นผู้ร้� ู้�้จัักปฏิิบัตั ิติ นให้เ้ หมาะสมกับั บุุคคลซึ่�งมีีความแตกต่่างกันั 2. อิิทธิบิ าท 4 คืือหลัักธรรมที่่น� ำ�ำ ไปสู่่�ความสำำ�เร็็จแห่่งกิจิ การมีี 4 ประการ คืือ 1. ฉันั ทะคืือ ความพอใจใฝ่่รัักใฝ่ห่ าความรู้้แ� ละความสร้้างสรรค์์ 2. วิิริิยะคืือ ความเพีียรพยายาม มีคี วามอดทนไม่่ท้้อถอย 3. จิติ ตะคืือ ความเอาใจใส่แ่ ละตั้ง� ใจแน่่วแน่่ในการทำ�ำ งาน 4. วิิมัังสาคืือ ความหมั่่�นใช้้ปัญั ญาและสติใิ นการตรวจตราและคิดิ ไตร่่ตรอง 3. กุศุ ลธรรมบถ 10 เป็น็ หนทางแห่ง่ การทำำ�ความดีงี ามทางแห่ง่ กุศุ ล นำ�ำ ไปสู่่�ความสุขุ ความเจริญิ แบ่ง่ ออกเป็น็ 3 ทางคืือ 1.กายกรรม หมายถึึง ความประพฤติิดีีที่่แ� สดงออกทางกาย 3 ประการได้้แก่่ 1) เว้้นจากการฆ่า่ สัตั ว์์คืือ การละเว้้นจากการฆ่่าสััตว์ก์ ารเบีียดเบียี นกัันเป็็นผู้เ�้ มตตากรุุณา 2) เว้้นจากการลักั ทรัพั ย์ค์ ืือ เว้้นจากการลักั ขโมย เคารพในสิทิ ธิขิ องผู้อ้� ื่น่� ไม่ห่ ยิบิ ฉวยเอาของคนอื่น่� มาเป็น็ ของตน 3) เว้้นจากการประพฤติใิ นกามคืือ การไม่่ล่่วงละเมิิดสามีหี รืือภรรยาผู้้อ� ื่่�น ไม่ล่ ่ว่ งละเมิดิ ผิิดประเวณีี 2.วจีีกรรม หมายถึึง การเป็็นผู้ม�้ ีีความประพฤติิดีซีึ่ง� แสดงออกทางวาจา 4ประการ ได้้แก่่ 1) เว้้นจากการพููดเท็็จคืือ การพููดแต่่ความจริิงไม่พ่ ููดโกหกหลอกลวง 2) เว้้นจากการพููดส่่อเสีียดคืือ พููดแต่่ในสิ่�งที่่�ทำำ�ให้้เกิิดความสามััคคีีกลมเกลีียวไม่่พููดจาในสิ่�งที่่�ก่่อให้้เกิิดความ แตกแยกแตกร้้าว เอกสารพัฒั นาทักั ษะวิชิ าการฯ รายวิชิ า ศาสนาและหน้้าที่พ�่ ลเมือื ง 7 สค31002 มัธั ยมศึกึ ษาตอนปลาย

3) เว้้นจากการพููดคำำ�หยาบคืือ พููดแต่ค่ ำ�ำ สุภุ าพอ่่อนหวานอ่อ่ นโยนกัับบุุคคลอื่�น่ ทั้้�งต่่อหน้้า และลัับหลััง 4) เว้้นจากการพููดเพ้้อเจ้้อคืือ พููดแต่ค่ วามจริงิ มีีเหตุผุ ลเน้้นเนื้้�อหาสาระที่่�เป็็นประโยชน์์ พููดแต่ส่ิ่�งที่่�จำ�ำ เป็น็ และ พููดถููกกาลเทศะ 3.มโนกรรม หมายถึึงความประพฤติทิ ี่่�เกิิดขึ้้�นในใจ 3 ประการ ได้้แก่่ 1) ไม่่อยากได้้ของของเขาคืือ ไม่่คิิดโลภอยากได้้ของผู้้�อื่น่� มาเป็็นของตน 2) ไม่พ่ ยาบาทปองร้้ายผู้อ�้ ื่น่� คืือ มีจี ิติ ใจปรารถนาดีอี ยากให้้ผู้อ� ื่�น่ มีคี วามสุุขความเจริญิ 3) มีคี วามเห็น็ ที่่�ถููกต้้อง คืือความเชื่อ�่ ที่่ถ� ููกต้้องคืือความเชื่อ่� ในเรื่อ่� งการทำ�ำ ความดีไี ด้้ดีี ทำำ�ชั่่�วได้้ชั่่�ว และมีคี วามเชื่อ�่ ว่า่ ความพยายามเป็น็ หนทางแห่่งความสำำ�เร็็จ 4. สัังคหวััตถุุ 4 เป็็นหลัักธรรมคำำ�สอนทางพระพุุทธศาสนาที่่�เป็็นวิิธีีปฏิิบััติิเพื่�่อยึึดเหนี่่�ยวจิิตใจของคนที่่�ยัังไม่่เคยรััก ใคร่น่ ับั ถืือให้้มีีความรัักความนัับถืือ สังั คหวัตั ถุเุ ป็น็ หลัักธรรมที่่�ช่ว่ ยผููกไมตรีซีึ่�งกันั และกันั ให้แ้ น่น่ แฟ้้นยิ่ง� ขึ้�น้ ประกอบด้้วย 1) ทาน คืือ การให้เ้ ป็น็ สิ่ง� ของตนให้แ้ ก่่ผู้้�อื่น่� ด้้วยความเต็ม็ ใจ เพื่อ่� เป็น็ ประโยชน์แ์ ก่ผ่ ู้้ร� ับั การให้เ้ ป็น็ การยึึดเหนี่่ย� ว น้ำำ��ใจกันั อย่่างดีียิ่ง� เป็็นการสงเคราะห์ส์ มานน้ำ�ำ� ใจกัันผููกมิติ รไมตรีกี ันั ให้้ยั่ง� ยืืน 2) ปิิยวาจา คืือ การเจรจาด้้วยถ้้อยคำำ�ไพเราะอ่อ่ นหวานพููดชวนให้ค้ นอื่�่นเกิดิ ความรัักและนับั ถืือ คำำ�พููดที่่�ดีีนั้้�น ย่อ่ มผููกใจคนให้แ้ น่น่ แฟ้น้ ตลอดไป หรืือแสดงความเห็น็ อกเห็น็ ใจให้้กำำ�ลังั ใจรู้จ้� ักั พููดให้เ้ กิดิ ความเข้้าใจดีสี มานสามัคั คียี ่อ่ มทำำ�ให้้ เกิิดไมตรีีทำำ�ให้้รัักใคร่่นัับถืือและช่่วยเหลืือเกื้ �อกููลกันั 3) อััตถจริิยา คืือ การประพฤติิสิ่�งที่่�เป็็นประโยชน์์แก่่กััน คืือช่่วยเหลืือด้้วย และขวนขวายช่่วยเหลืือกิิจกรรม ต่า่ งๆ ให้้ลุลุ ่่วงไป เป็็นคนไม่ด่ ููดายช่่วยให้ค้ วามผิิดชอบชั่�วดีีหรืือช่ว่ ยแนะนำ�ำ ให้้เกิดิ ความรู้�้ความสามารถในการประกอบอาชีพี 4) สมานััตตตา คืือ การวางตนเป็็นปกติเิ สมอต้้นเสมอปลาย ไม่ถ่ ืือตัวั และการวางตนให้เ้ หมาะสมกับั ฐานะของ ตนตามสภาพ ได้้แก่่ ผู้้ใ� หญ่่ ผู้น้� ้้อย หรืือผู้เ�้ สมอกััน ปฏิบิ ัตั ิิตามฐานะผู้น้� ้้อยคาราวะนอบน้้อม ยำ�ำ เกรงผู้�้ใหญ่่ 5. ศีีล 5 เป็น็ การรักั ษาหรืือควบคุมุ กาย ศีลี แปลว่่าปกติิ ไม่ท่ ำำ�บาป โดยการละเว้้น 5 ประการคืือ 1) ละเว้้นจากการฆ่า่ สัตั ว์์และการเบีียดเบีียนสััตว์์ 2) ละเว้้นจากการลัักขโมย ปล้้น จี้� ฉก ชิงิ วิ่�งราว 3) ละเว้้นการประพฤติิผิดิ ในกาม ล่ว่ งละเมิดิ ลููกเมีียผู้อ�้ ื่น�่ 4) ละเว้้นจากการพููดปด พููดคำำ�หยาบ พููดเพ้้อเจ้้อ พููดส่อ่ เสียี ด 5) ละเว้้นจากการเสพสุรุ า อานิสิ งส์ข์ องการรักั ษาศีลี 1. ทำำ�ให้้มีคี วามสุุขกายสุขุ ใจ ทำ�ำ ให้้ไม่่เป็็นคนลืืมสติิ 2. ทำำ�ให้เ้ กิดิ ทรััพย์์สมบัตั ิขิ ึ้�น้ ได้้ 3. ทำำ�ให้ส้ ามารถใช้้สอยทรัพั ย์์นั้้น� ได้้เต็็มที่่� 4. ทำำ�ให้ไ้ ม่่ต้้องระแวงว่า่ จะมีีศััตรููมาทวงทรัพั ย์ค์ ืืน 5. ทำำ�ให้เ้ กีียรติิคุุณฟุ้�งกระจายไป ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความเคารพเชื่่�อถืือ 6. ตายแล้้วย่่อมไปเกิดิ ในสุคุ ติภิ ููมิิ 6. โลกบาลธรรมหรืือธรรมคุ้ม� ครองโลก เป็น็ หลักั ธรรมที่่ช� ่ว่ ยให้ม้ นุษุ ย์ท์ ุกุ คนในโลกอยู่่�กันั อย่า่ งมีคี วามสุขุ มีนี ้ำ��ำ ใจเอื้อ� เฟื้อ�้ มีคี ุณุ ธรรมและทำำ�แต่่สิ่�งที่่�เป็น็ ประโยชน์ป์ ระกอบด้้วยหลักั ธรรม 2 ประการ ได้้แก่่ 1) หิิริิ คืือ ความละอายที่่�จะไม่ท่ ำ�ำ ความชั่ว� 2) โอตตััปปะ คืือ ความเกรงกลััวต่อ่ บาป 8 เอกสารพััฒนาทัักษะวิิชาการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้้าที่�่พลเมืือง สค31002 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย

การปฏิบิ ััติิตนให้อ้ ยู่่�ร่่วมกันั อย่า่ งสัันติสิ ุขุ 1. วิธิ ียี อมกััน คืือ ทุุกคนลดทิฏิ ฐิิมานะ หันั หน้้าเข้้าหากััน ให้เ้ กีียรติซิึ่ง� กัันและกัันไม่ด่ ููถููกไม่่ติฉิ ินิ นินิ ทาไม่ก่ ล่่าว ว่่าร้้ายป้้ายสีีศาสนาของกัันและกััน พบกัันครึ่�งทาง รู้้�จัักยอมแพ้้ รู้้�จัักยอมกััน หวัังพึ่่�งพาอาศััยซึ่�งกัันและกัันถืือว่่าทุุกคนเป็็น เพื่อ�่ นร่่วมโลกเดีียวกัันโดยมีีผู้ป้� ระสานสััมพัันธ์ท์ ี่่ท� ุุกฝ่่ายยอมรัับนัับถืือ 2. วิธิ ีผี สมผสาน คืือ ทุกุ ฝ่า่ ยทุกุ ศาสนาเปิดิ เผยความจริงิ มีกี ารแลกเปลี่่ย� นทัศั นคติคิ วามคิดิ เห็น็ แลกเปลี่่ย� นข้้อมููล ซึ่ง� กันั และกััน ร่่วมกันั คิดิ ร่ว่ มกัันทำ�ำ และร่ว่ มกัันแก้้ปัญั หาทำ�ำ กิจิ กรรมในสังั คมร่ว่ มกันั เช่่น สร้้างสะพาน ถนน ฯลฯ 3. วิธิ ีีหลีกี เลี่�ยง คืือ การแก้้ปัญั หาลดความขัดั แย้้งโดยวิิธีี ขอถอนตััว ขอถอยหนีีไม่เ่ อาเรื่่�อง ไม่่เอาความ ไม่ไ่ ป ก้้าวก่่ายความคิดิ ความเชื่อ่� ของผู้�้นับั ถืือศาสนาที่่ไ� ม่ต่ รงกับั ศาสนาที่่ต� นนับั ถืือ 4. วิธิ ีกี ารประนีีประนอม คืือ การแก้้ปััญหาโดยวิธิ ีที ำำ�ให้้ทั้ง� สองฝ่า่ ยยอมเสีียสละบางสิ่ง� บางอย่่างลงมีที ั้้�งการให้้ และการรับั ทุุกฝ่า่ ยยอมเสียี บางอย่า่ งและได้้บางอย่า่ งมีอี ำ�ำ นาจพอๆ กันั ต่่างคนต่า่ งก็็ไม่เ่ สียี เปรียี บ วิธิ ีีฝึึกปฏิบิ ัตั ิิพัฒั นาจิิตใจในแต่่ละศาสนา การพััฒนาคุุณธรรมและจริิยธรรมในศาสนาพุุทธ หลัักธรรมในทางพระพุุทธศาสนา พระพุุทธเจ้้าทรงแสดงวิิธีี การปฏิิบััติทิ ี่่�เรีียกว่า่ “สมาธิิ” คำำ�ว่่าสมาธิแิ ปลว่า่ จิติ ที่่�สงบตั้�งมั่�นอยู่�ในเรื่่�องใดเรื่�่องหนึ่่�งไม่่ฟุ้�งซ่า่ น หรืือการจัดั ระเบีียบความคิดิ ได้้ เช่่น ในขณะอ่่านหนัังสืือจิิตสงบอยู่่�กัับหนัังสืือที่่�เราอ่่าน เรีียกว่่า จิิตมีีสมาธิิหรืือในขณะที่่�ทำำ�งานจิิตสงบอยู่่�กัับงานที่่�ทำ�ำ ก็็ เรีียกว่่าทำ�ำ งานอย่า่ งมีีสมาธิิ สติิ สมาธิิ และปััญญามีีลัักษณะเกื้�อกููลกัันและมีีความสัมั พันั ธ์์อย่่างใกล้้ชิดิ สติิคืือความตั้�งมั่น� เป็็น จุดุ เริ่�มแล้้วมีีสมาธิคิ ืือจิิตใจแน่่วแน่่ และปัญั ญาคืือการไตร่ต่ รองให้้รอบคอบ วิิธีกี ารฝึกึ สมาธิิ ในคืืนวัันเพ็็ญเดืือน 6 พระพุุทธเจ้้าตรััสรู้�้โดยการนั่่�งสมาธิิด้้วยวิิธีีการอานาปานสติิ คืือตั้�งสติิจดจ่่อที่่�ลมหายใจ เข้้า-ออก เป็น็ อารมณ์์เดียี วจนจิติ แน่ว่ แน่่เข้้าสู่�สมาธิิซึ่ง� เป็น็ สงบสุุข สงัดั มีีสติิรู้ต้� ััวบริบิ ููรณ์์ จากนั้้น� พระพุทุ ธองค์เ์ กิิดมหาปัญั ญา ค้้นพบทางดัับทุุกข์์แก่่ชาวโลกคืือ อริิยสััจ 4 ดัังนั้้�นการฝึึกสมาธิิเป็็นหนทางที่่�พุุทธศาสนิิกชนพึึงปฏิิบััติิเพื่�่อให้้เกิิดปััญญา แก้้ ปัญั หาชีีวิติ และพัฒั นาตนเองให้้เกิดิ กำ�ำ ลัังใจเสีียสละยิ่ง� ขึ้�น้ เมตตายิ่�งขึ้น�้ มีีปััญญาประกอบการงานตนเอง มีคี วามสุุขสัังคมโดย รวมมีคี วามสุขุ แต่อ่ ย่า่ งไรก็ต็ ามพื้้น� ฐานของผู้ป�้ ฏิบิ ัตั ิสิ มาธิหิ รืือฝึกึ สมาธิไิ ด้้ผลรวดเร็ว็ ต้้องเป็น็ ผู้ท้� ี่่ม� ีศี ีลี 5 เป็น็ พื้้น� ฐานและศรัทั ธา ยึึดมั่่น� ต่่อพระรัตั นตรัยั เป็็นพุทุ ธศาสนิิกชนที่่ด� ีีคืือการให้้ทาน รัักษาศีลี และเจริญิ ภาวนาคืือการทำ�ำ สมาธิิและทำ�ำ ให้้ตนเองดีีขึ้้�น สังั คมเจริญิ ขึ้้�น ประโยชน์ข์ องสมาธิิ 1. ประโยชน์ข์ องสมาธิใิ นชีวี ิติ ประจำำ�วันั เช่น่ ทำ�ำ ให้้จิติ ใจสบาย มีคี วามสดชื่น่� ผ่อ่ งใสและสงบกระฉับั กระเฉง ว่อ่ งไว มีีความเพียี รพยายาม แน่่วแน่่ในสิ่�งที่่�กระทำ�ำ มีีประสิทิ ธิิภาพในการทำำ�งาน 2. ประโยชน์ข์ องสมาธิิในการพััฒนาบุุคลิิกภาพ เช่่น ทำ�ำ ให้้มีคี วามแข็ง็ แรงหนักั แน่่นทั้้�งทางร่่างกายและจิติ ใจ มีี สุุขภาพจิติ ดีี สู่่�สุุขภาพที่่ด� ีแี ละรักั ษาโรคบางอย่า่ งได้้ 3. ประโยชน์ข์ องสมาธิิที่่�เป็็นจุุดมุ่่�งหมายของศาสนา เมื่�่อได้้สมาธิขิั้�นสููงแล้้วจะเกิดิ ปััญญาและบรรลุจุ ุุดมุ่่�งหมาย ของศาสนาได้้ 4. จะมีีเหตุผุ ลในการตัดั สิินปััญหาต่า่ งๆ ได้้ถููกต้้องมากยิ่ง� ขึ้น้� การอนุุรักั ษ์์และสืืบทอดวััฒนธรรมประเพณีี ความหมายของวััฒนธรรม วััฒนธรรมเป็็นเครื่�่องวััดและเครื่่�องกำ�ำ หนดความเจริิญหรืือความเสื่่�อมของสัังคมและขณะเดีียวกัันวััฒนธรรมยััง กำำ�หนดชีวี ิติ ตามความเป็น็ อยู่่�ของคนในสังั คมดังั นั้้น� วัฒั นธรรมจึึงมีอี ิทิ ธิพิ ลต่อ่ ความเป็น็ อยู่่�ของบุคุ คลและต่อ่ ความเจริญิ ก้้าวหน้้า ของประเทศชาติิมากวัฒั นธรรม หมายถึึง ทุุกสิ่ง� ทุุกอย่่างที่่�มนุษุ ย์ส์ ร้้างขึ้�น้ มา นับั ตั้�งแต่ภ่ าษาขนบธรรมเนียี ม ประเพณีี ศาสนา เอกสารพััฒนาทัักษะวิชิ าการฯ รายวิิชา ศาสนาและหน้า้ ที่่พ� ลเมืือง 9 สค31002 มััธยมศึกึ ษาตอนปลาย