ประวัติศาสตร์ไทย

Siam (New York, 1941; reprint, New York, 1967) เขียนหนังสือเล่มใหญ่ ทด่ี ีพอๆ กนั ท้ังๆ ที่เป็นมอื ใหมท่ มี่ ปี ระสบการณน์ อ้ ยมาก การปกครองของรัฐบาลหลวงพิบลู สงคราม (จอมพล ป. พิบูลสงคราม ครงั้ แรก) เมอื่  พ.ศ. 2481-2487 (1938-44) รวมเอาเหตกุ ารณใ์ นสงครามอนิ โด จนี  พ.ศ. 2483-2484 (1940-41) และสว่ นใหญเ่ ปน็ เหตกุ ารณใ์ นชว่ งสงครามโลก ครง้ั ทสี่ อง ชา่ งเปน็ เรอื่ งทซี่ บั ซอ้ นมากเหลอื ประมาณ กอบเกอ้ื สวุ รรณทตั -เพยี ร Kobkua Suwannathat-Pian, Thailand’s Durable Premier: Phibun Through Three Decades, 1932-1957 (Kuala Lumpur, 1955) เปน็ ข้อแนะน�ำ ทีด่ ี สำ�หรับการศกึ ษาเรอื่ งของจอมพล ป. ส�ำ หรบั ผ้ทู ีศ่ ึกษาชว่ งปลายของสมยั นีก้ ็ คอื Daniel Fineman, A Special Relationship: The United States and Military Government in Thailand, 1947-1958 (Honolulu, 1997) ใน สว่ นของสงครามอนิ โดจนี น้ัน หลวงวจิ ติ รวาทการกล่าวถงึ ใน Luang Wichit Wathakan, Thailand’s Case (Bangkok, 1941) และนักข่าวร่วมสมัยได้ เขียนอธิบายรายละเอียดของสงครามไว้ใน M. Sivaram, Mekong Clash and Far East Crisis (Bangkok, 1941) ในเรอ่ื งทข่ี องรฐั บาลพิบลู สงคราม กบั สงครามโลก ให้ดู ชาญวิทย์ เกษตรศริ ิ Charnvit Kasetsiri, “The First Phibun Government and Its Involvement in World War II,” JSS 62, pt. 2 (July 1974) : 25-88 และงานสองชนิ้ ของแถมสุข นุม่ นนท์ Thamsook Numnonda, “Pibulsongkram’s Thai Nation-Building Programme during the Japanese Military Presence, 1941-1945,” Journal of Southeast Asian Studies 9, no. 2 (Sept. 1978) : 234-47 และ Thailand and the Japanese Presence, 1941-45 (Singapore, 1977) และบันทกึ ความทรงจ�ำ ทม่ี คี วามส�ำ คัญเปน็ อยา่ งยงิ่ ของดเิ รก ชยั นาม Direk Jayanama, Siam and World War II, trans. Jane Godfrey Keyes (Bangkok, 1978) Benjamin A. Batson, “The Fall of the Phibun Government, 1944,” JSS 62, pt. 2 (July 1974) : 89-120 เป็นผลงานที่สมบูรณ์ที่สุด John B. Haseman, The Thai Resistance Movement during World War II (Chiang Mai, 2002) กช็ ว่ ยเหลอื ไดด้ ี ใครๆ กส็ ามารถไดป้ ระโยชนจ์ ากแหลง่ ขอ้ มลู ชน้ั ตน้ ดงั ตอ่ ไปนี้ Sir Andrew Gilchrist, Bangkok Top Secret (London, 1970) Peter Kemp, Alms for Oblivion (London, 1961) และ Nicol Smith and 604 ประวตั ศิ าสตรไ์ ทยฉบบั สังเขป

Blake Clark, Into Siam, Underground Kingdom (Indianapolis, 1946) วิทยานพิ นธฉ์ บบั ใหม่ของ Richard Ruth (2003) ได้เพม่ิ การบดิ เบอื นอย่าง นา่ สนใจในหัวข้อน้ี เรอื่ งสงครามจากฝง่ั ของญปี่ นุ่ เปน็ หวั ขอ้ ศกึ ษาของ Benjamin Batson, The Tragedy of Wanit: A Japanese account of Wartime Thai Politics (Singapore, 1990) การศกึ ษาเร่อื งวิกฤตทางการทตู เมอ่ื สงครามใกลย้ ุตจิ ะ ทำ�ได้อย่างดีเยี่ยม จากข้อมูลทางการทูตของสหรัฐอเมริกาท่ีได้เลือกสรรและ พมิ พไ์ วใ้ น Foreign Relations of the United States, Diplomatic Papers, 1945, vol. 6 (Washington, 1969) บทความ 3 เรื่องทมี่ เี นื้อหาครอบคลมุ วิกฤตการณ์ดังกล่าวในมุมมองที่แตกต่างกัน ได้แก่ Nicholas Tartling, “Atonement before Absolution: British Policy towards Thailand during World War II,” JSS 66 pt. 1, (Jan. 1978) : 22-65; James V. Martin Jr., “Thai-American Relations in World War II,” Journal of Asian Studies 22, no. 4 (1963) : 451-67 และ Herbert A. Fine, “The Liquidation of World War II in Thailand,” Pacific Historical Review 34, no. 1 (1965) : 65-82 ผลงานของ Frank C. Darling, Thailand and the United States (Washington, 1965) ไดส้ บื เสาะให้เห็นความสัมพันธท์ ี่ มีมาจนถึงทศวรรษ 1960/2503-2512. จุดสิ้นสุดของรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ดู Rayne Kruger, The Devil’s Discus (London, 1964) และ 1 Sattawat Supsawat 23 Singhakhom 2543 (Bangkok, 2000). เหตกุ ารณช์ ว่ งหลงั สงครามไปจนถงึ  พ.ศ. 2500 (1957) ยงั คงเปน็ เรอ่ื ง ทย่ี ากมากทจ่ี ะคลค่ี ลายใหเ้ หน็ ชดั เจน การรายงานขา่ วของทกั ษใ์ น Thak, Thai Politics 1932-1957 และบทแรกๆ ของ Thailand: The Politics of Despotic Paternalism กน็ บั วา่ ทสี่ ดุ เทา่ ทจี่ ะหาไดใ้ นตอนนแี้ ลว้ การแปลบนั ทกึ ความทรง จ�ำ อาจท�ำ ใหไ้ ดย้ นิ เสยี งของชาวไทยบา้ งใน Jayanta Kumar Ray, Portraits of Thai Politics (New Delhi, 1972) ผู้สังเกตการณร์ ่วมสมยั จากภายนอก คอื ผสู้ อ่ื ขา่ ว Alexander MacDonald, Bangkok Editor (New York, 1949) กับเอกอัครราชทูตอเมริกันประจำ�ประเทศไทยคนแรก Edwin F. Stanton, Brief Authority (New York, 1956) บนั ทึกความทรงจำ�ของปรีดี พนมยงค์ ค�ำ แนะนำ�ในการอา่ นเพ่ิมเตมิ 605

Pridi Phanomyong (Pridi Banomyong), Ma vie mouvementée et mes 21 ans d’exil en Chine populaire (Paris, 1974) ก็น่าสนใจ ตรงทไ่ี มไ่ ด้ กล่าวถงึ สง่ิ ท่ีควรจะกลา่ ว ขอให้ดู Thomas Lobe, United States National Security Policy an Aid to the Thailand Police, Monograph Series in World Affairs, no. 14 (Denver, 1977) ดว้ ยเชน่ กัน. การพฒั นาและการปฏวิ ัต ิ พ.ศ. 2500-2525 (1957-1982) ในชว่ งเวลาทใ่ี กลต้ วั เรามากทสี่ ดุ เชน่ น้ี งานวชิ าการทางประวตั ศิ าสตร์ อยา่ งยิ่งจึงเรม่ิ หาไดย้ ากมาก การศกึ ษาของทกั ษเ์ ก่ียวกบั การปกครองในสมยั จอมพลสฤษดิ์ ธนะรชั ต์เปน็ การเริ่มต้นท่ีดี แตม่ แี หล่งข้อมูลเอกสารไมม่ ากพอ ทจี่ ะใหน้ กั วชิ าการศกึ ษาตอ่ จากสมยั นไี้ ดอ้ ยา่ งมน่ั ใจ มเี อกสารนอ้ ยมากเกย่ี วกบั ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งไทยกบั สหรฐั อเมรกิ า ทต่ี พี มิ พอ์ ยใู่ นเอกสารทางราชการ ของรฐั บาลทงั้ สอง อยา่ งนอ้ ยทส่ี ดุ พวกนกั รฐั ศาสตรก์ ไ็ ดช้ ว่ ยนกั ประวตั ศิ าสตร์ ให้มองเห็นโครงสร้างภายในของพัฒนาการที่เกิดขึ้นน้ัน เป็นต้นว่า Fred W. Riggs, Thailand: The Modernization of a Bureaucratic Polity (Honolulu, 1966) มกี ารวเิ คราะหข์ อ้ มลู ภายในเกย่ี วกบั ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง กองทพั ไทยกับกล่มุ ธุรกจิ และ William J. Siffin, The Thai Bureaucracy: Institutional Change and Development (Honolulu, 1966) กใ็ หค้ วามรู้ และเป็นประโยชน์ หนังสอื ทางดา้ นรัฐศาสตร์ 3 เลม่ ทปี่ รากฏเมือ่ ไม่นานน้ี ก็ เปน็ ประโยชนใ์ นเรอ่ื งขอ้ มลู พนื้ ฐานทสี่ ง่ ผลโดยตรงมาจนถงึ ปจั จบุ นั คอื งานของ Clark D. Neher, ed., Modern Thai Politics: From Village to Nation, rev. ed. (Cambridge, Mass., 1977) ก็ดี และได้รวบรวมบทความอันทัน สมัยในขอบเขตหัวข้อร่วมสมัย John L. S. Girling, Thailand: Society and Politics (Ithaca, 1981) สนใจเร่ืองโครงสร้างกับรูปแบบความสัมพันธ์ ทางการเมืองของไทย และการหย่ังรากของความสัมพันธ์น้ันในสังคมไทยท่ี กำ�ลังเปล่ยี นแปลงเป็นหลัก David Morell and Chai-anan Samudvanij, Thailand: Reform, Reaction and Revolution (Cambridge, Mass., 1988) ใหข้ อ้ มลู อยา่ งดเี ยยี่ ม และควรตอ้ งอา่ นเพอื่ ท�ำ ความเขา้ ใจกบั ความสบั สนวนุ่ วาย ท่ีเกดิ ข้นึ ในชว่ งทศวรรษ 1970 (2513-2522) 606 ประวตั ศิ าสตรไ์ ทยฉบับสงั เขป

David Van Praagh, Thailand’s Struggle for Democracy: The Life and Time of M.R. Seni Pramoj (New York, 1996) เปน็ การมอง คร้งั แรกไปยังผู้น�ำ ทางการเมืองท่ีเป็นพลเรือน การเริ่มต้นใหม่ พ.ศ. 2519-2545 (1976-2002) การเผยแพรเ่ รอ่ื งการเมอื งรว่ มสมยั ทดี่ ที ส่ี ดุ และปรากฏอยา่ งสม�ำ่ เสมอ คอื บทความประจ�ำ ปเี กยี่ วกบั ประเทศไทยทเี่ ขยี นโดย Ruth McVey ใน The Far East and Australasia และบทความประจ�ำ ปี (ทมี่ ีผู้เขยี นหลายคน) ใน Asian Survey ฉบับประจำ�เดอื นมกราคม หรือกมุ ภาพันธ์ การเขยี นถึงการเมอื งอยา่ งเปน็ ระบบคอ่ นขา้ งจะหายาก ควรดหู นงั สือ หลายเล่มของผาสุก พงษ์ไพจติ ร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เล่มทเ่ี ขยี นรว่ มกบั สังศิต พิริยะรังสรรค์ Pasuk Phongpaichit and Sangsidh Piriyarangsan, Corruption and Democracy in Thailand (Chiang Mai, 1994) ; Pasuk Phongpaichit and Christ Baker, Thailand’s Boom! (Chiang Mai, 1996) และ Pasuk Phongpaichit and Christ Baker, Thailand: Ecomony and Politics (Kuala Lumpur, 1995). ในส่วนกลยุทธ์ที่รัฐบาลดำ�เนินการเพ่ือ ยุติการจลาจล ดู พลเอกสายหยุด เกิดผล Gen. Saiyud Kerdphol, The Struggle for Thailand: Counter-insurgency, 1965-1985 (Bangkok, 1986) ในสว่ นทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั กษตั รยิ อ์ งคป์ จั จบุ นั ดู William Stevenson, The Revolutionary King (London, 1999). เรอื่ งเศรษฐกิจ ดู Robert J. Muscat, The Fifth Tiger: A Study of Thai Development Policy (New York, 1994) ; Yoshihara Kunio, The Nation and Economic Growth: The Philippines and Thailand (Kuala Lumpur, 1994) ; Peter G. Warr (ed.), The Thai Economy in Transition (Cambridge, 1993) ข้อมลู เหล่านี้เป็นประโยชน์มากเม่ือดผู นวก กบั Lindsay Falvey, Thai Agriculture: Golden Cradle of Millennia (Bangkok, 2000). การส�ำ รวจแงม่ มุ ตา่ งๆ ในมติ ขิ องสถติ จิ �ำ นวนประชากร ดู John Knodel, Aphichart Chamratrithirong and Nibhon Debavalya, Thailand’s ค�ำ แนะน�ำ ในการอ่านเพิ่มเตมิ 607

Reproductive Revolution: Rapid Fertility Decline in a Third-World Setting (Madison, 1987). งานชิ้นหน่ึงที่ขา้ พเจ้าโปรดปราน เป็นการศกึ ษาพทุ ธศาสนาของไทย สมยั ใหมโ่ ดย กมลา ตยิ ะวณชิ Kamala Tiyavanich, Forest Recollections: Wandering Monks in Twentieth-Century Thailand (Honolulu, 1997) เธอเพ่ิงจะสง่ หนงั สอื เลม่ ใหม่ไปให้ผ้พู ิมพใ์ นจังหวัดเชยี งใหม่ หนังสืออีกสองเล่มที่มีเสน่ห์ดึงดูดที่มองประเทศไทยท้ังในอดีตและ ปจั จุบนั ผ่านหลักฐานภาพถา่ ยเป็นหลัก ได้แก่ สุรตั น์ โอสถานุเคราะห์ Surat Osathanugrah, Vanishing Bangkok (Bangkok, 2001) และ Steve Van Beek, Bangkok Then and Now (Bangkok, 1999). 608 ประวตั ศิ าสตร์ไทยฉบบั สังเขป

ดัชนี กรมหมื่นเทวะวงศ์ฯ 359 กรมหมน่ื บวรวิไชยชาญ 394 ก กรมหมน่ื ประจกั ษศ์ ลิ ปาคม 349 ก๊กมินต๋ัง 484 กรมหมื่นพชิ ิตปรีชากร 335 กงสลุ ฝร่งั เศส 350 กรมหมนื่ พทิ ยลาภพฤฒธิ าดา 335, 349 กฎพระสงฆ์ 236 กรมหมน่ื พิทกั ษม์ นตรี 270 กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ กรมหม่ืนวงษาธิราชสนิท 299 กรมหม่ืนวงษาสนิท 298 414 กรมหมืน่ สุรนิ ทรรักษ์ 278, 281 กบฏ 157, 165, 167, 173, 185, 188-9, 195, กรมหลวงรกั ษรณเรศ 300-1, 411 กรมหลวงอิศรสนุ ทร 263 202-3, 209, 215, 253, 256, 269, 272, กระทรวงการคลงั 497 283-4, 288, 290, 373 กระทรวงการต่างประเทศ 311-2, 315, 332, กบฏมลายู 145 กบฏ ร.ศ. 130 400-2, 409 335-6, 463 กบฏสงขลา 174 กระทรวงเกษตราธิการ 400 กมลนอ้ ย 191 กระทรวงคมนาคม 400 กรม 169, 199 กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ 402 กรมการตา่ งประเทศ 341, 343 กระทรวงมหาดไทย 457 กรมขนุ เสนาพิทกั ษ์ 206 กระทรวงมรุ ธาธร 400 กรมขนุ อิศรานรุ ักษ์ 278 กระทรวงยตุ ธิ รรม 424, 439 กรมคลอง 364 กระทรวงโยธาธิการ 400 กรมตำ�รวจ 490, 494, 497 กระทรวงวงั 396, 413 กรมทหารมหาดเล็ก 343 กระทรวงอาณานคิ ม 335-6 กรมทหารมหาดเล็กรกั ษาพระองค์ 343 กรกี 185 กรมทหารหน้า 343 กรุงเทพฯ 233, 269, 566-7, 572-5 กรมท่า 310, 341 กรุงธนบุรี 239 กรมธรรมการ 341, 343 กรงุ เว้ 255, 257 กรมนา 239, 328 กรงุ เวยี งจัน 284 กรมไปรษณยี ์โทรเลข 341 กรงุ ศรยี โศธรปรุ ะ 37-8, 41-4 กรมพระคลัง 341 กรุงศรีอยธุ ยา 61, 137, 154, 156-9, 162, กรมพระคลงั ขา้ งท่ี 413 กรมพระคลังมหาสมบตั ิ 340, 341, 343 166-8, 171-3, 176-7, 179-81, 186-7, กรมเมือง 340 190, 192-3, 196-8, 202-3, 205, 208, กรมราชเลขาธิการ 339 210-2, 214-5 กรมราชเลขาธกิ ารในพระองค์ 343 กลันตัน 244, 259, 281, 288-9, 316, 335, กรมราชเลขานุการ 341 359, 467 กรมวงั 340, 343 กลาโหม 111, 169, 171, 199-200, 204, 207, กรมหม่ืนเจษฎาบดินทร์ 274, 276-7 239-240, 266, 278-80, 287, 302, 321, กรมหมื่นเทพพพิ ธิ 220 347 กรมหม่ืนเทวะวงศ์วโรประการ 359 กลนื กลาย 422 ดชั นี 609

กลมุ่ ทหาร 557, 574 การเกษตรกรรม 533-4 กลมุ่ แบ่งแยกดนิ แดน 553, 565 การขายขา้ วไทย 519 กลุ่มปะเทดลาว 515-6 การคว่�ำ บาตรทางการค้า เพือ่ ตอ่ ต้านญ่ีปนุ่ 422 กลมุ่ ปะเทดลาวฝา่ ยซา้ ย 515 การค้าตา่ งประเทศ 112, 318 กลุ่มผกู้ ่อการฯ 442 การคา้ นานาชาติ 129-30, 132, 136, 162-3, กลุ่มผู้หญงิ 570 170-3, 193 กวางสี 9 การค้าระหวา่ งประเทศ 561, 570 ก.ศ.ร. กุหลาบ 425 การคุมก�ำ เนดิ 530 กษัตริย์ 396 การต่อตา้ นชาวยิว 404 กษัตรยิ ์สุโขทยั 104 การตอ่ ต้านญป่ี ่นุ 465 กองทหารมหาดเลก็ รักษาพระองค์ 341 การตอ่ ตา้ นภายในประเทศ 529 กองทพั 340-1, 347-8, 360, 365, 367, 392, การต่อต้านรฐั บาล 524, 528-9, 540 396, 399, 401, 407, 418, 502, 513-4, การทหาร 522 519-20, 525-6, 536, 538-9, 542-4, การทอ่ งเที่ยว 533, 568, 570 548-9, 553-4, 557-9, 572-4 การท�ำ ระเบิดโมโลตอ็ ฟ 546 กองทัพไทย 518-9, 524-6, 529 การแบง่ แยกดินแดน 556 กองทพั บก 507 การแบ่งแยกดนิ แดนในชนบท 556 กองทพั เรือ 573 การปกครองระบบรฐั สภา 419 กองทพั อากาศ 525 การปกครองระบบรัฐสภาของแองโกลแซก กองบัญชาการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของ ซอน 419 องั กฤษ 472 การปฏิรูปทด่ี นิ 503 กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ 490 การปฏวิ ตั ิ 165, 184, 186, 441, 502, 505, กองสลากกนิ แบ่งรัฐบาล 496 509, 513, 515, 520-1, 529-30, 540, กองเสอื ป่าหลวง 413 555, 561 กอลคอนดา 179, 182 การปฏวิ ตั ิเกก๊ เหม็ง 399 กญั ชา 572 การปฏิวัตเิ ขยี ว 539 กมั พชู า 4, 23, 25, 32, 38, 42, 96, 103, 109, การปฏวิ ัตสิ ีเขยี ว 533 139, 156-8, 162-4, 173-4, 196, 202, การประชุมสันตภิ าพท่ีแวรซ์ ายส์ 408 218, 227, 231, 251, 253, 254-5, 260, การพัฒนา 393, 399, 502, 505, 520-1, 267-9, 289-93, 316, 337, 351, 353-4, 529-30, 538-41, 557, 560, 563, 566 356, 358, 360, 370, 458, 461-3, 472, การพฒั นาการทางเศรษฐกจิ 520 474, 479, 518, 522-4, 541, 547, 553- การพัฒนาเข้าสู่สมยั ใหม่ 425 5, 572 การพฒั นาเศรษฐกจิ 513 กัมพูชาเจนละ 26 การมีผัวเดยี วเมยี เดียว 403 กัลกัตตา 382 การมีหลายเมยี 403 กวั 171 การเร่งท�ำ ให้ประเทศทนั สมยั 521 กาญจนบรุ ี 95, 139, 159, 240, 242-3 การลอบสังหาร 504 การกอ่ ความไม่สงบ 518 การเลอื กตั้ง 443, 449, 452, 454, 458, 470, การเกษตร 532, 556, 567 475-6, 478, 480, 487, 490, 497, 508, 610 ประวตั ศิ าสตร์ไทยฉบบั สงั เขป

541, 546-7, 553, 574, 576-7 ข การเลอื กตงั้ สมาชกิ รัฐสภา 547 ขบวนการนกั ศึกษา 548 การศกึ ษา 393, 399, 403, 449, 493, 495, ข้อตกลงกนั ฉนั มิตร 356 534, 537-8, 563, 565 ข้อตกลงรัสค-์ ถนดั (Rusk-Thanat agreement) การศกึ ษาขนั้ สูง 534 523 การศกึ ษาแบบไทย 531 ขอนแกน่ 260, 514, 532, 568 การศึกษาภาคบังคับ 514 ข้าว 413, 426, 428, 451, 459, 474, 478, การศกึ ษาระดับมธั ยม 534 492, 533 การศึกษาระดับมัธยมและระดบั ที่สูงข้ึน 534 ขุนคราม 67 การศกึ ษาระดบั สูง 540 ขนุ เครือ 67 การสงคราม ณ ทวีปยุโรป 411 ขนุ เจือง 57, 60 การสง่ ออก 567-8, 572 ขนุ ช�ำ นาญชาญณรงค์ 198-9 การสบื ราชบลั ลงั ก์ 110 ขนุ ช�ำ นาญฯ 198 การสบื ราชสมบัติ 165, 168, 394 ขุนวรวงศาธิราช 138 การสืบราชสันตตวิ งศ์ 418 ขนุ หลวงพะงว่ั 97 การอตุ สาหกรรม 532 เขมร 3, 9, 35, 38, 41-2, 44, 49, 63, 70-3, กาวลิ ะ 225 81, 84, 86, 94, 97, 134, 268, 358, 379, กาวิโลรสสุรยิ วงศ์ 334 423, 507 กาฬสนิ ธุ์ 260, 286 เขมรฐั 373 กำ�ปงสวาย 269 เขมราฐ 286 ก�ำ แพงเพชร 69, 102, 103, 119, 145-6, 240 เขาหวด (Hüt) 60 กุย 208 เขนิ 192 กุย้ โจว 9, 19 แขกตานี 288 กุหลาบ สายประดิษฐ์ 491, 546 เกณฑท์ หาร 365-6, 376 ค เกณฑ์แรงงาน 330, 374-6 คณะกรรมการตรวจรายรับรายจ่ายเงินแผ่นดิน เกณท์แรงงาน 365 401 เกดอรเ์ ซย์ 315 คณะกรรมาธกิ ารรว่ มฝรั่งเศส-สยาม 350 เกรยี งศกั ดิ์ ชมะนนั ทน์ 553 คณะบาทหลวงเยซูอติ 179 เกลือ 459 คณะปฏริ ูปการปกครองแผ่นดิน 552 เกษตร 6, 15, 20 คณะผูส้ ำ�เรจ็ ราชการแทนพระองค์ 449, 473 เกษตรกร 532 คณะราษฎร 431, 442-4, 449-50, 455, 475, เกาะหมาก 271-2 480 เกาะอลูเชียนส์ 463 คณะสงฆ์ 235-6, 379 แกป้ ัญหาในอนิ โดจีน 541 คณะสำ�รวจของปาวี 352 แกว 57, 60 คณะส�ำ รวจของลาเกรและการ์นิเยร์ 337 แกวประกัน 60 คนจนี 382, 422-3, 428, 531 โกะ๊ -ลอ่ -ฝง 21 คนไท-ไต 53, 55, 58-9, 62, 64, 66, 69-72, โก๊ะลอ่ ฝง 19 79, 84, 86-7 ดชั นี 611

คนภเู ขา 13 จ คนเวยี ดนาม 9 จ้วง 4, 10, 17 ครรชิต 29 จอมเกลา้ เจา้ อยูห่ วั 309, 311, 356 ครอว์เฟริ ์ด 273 จอมเกลา้ เจ้าฯ 312 คริสต์ 298 จอมเกล้าฯ 310-2, 314-6, 318, 320-1, 323, ครสิ ตศ์ าสนา 183 325, 327, 334, 338, 341, 386 ครสิ เตียน 405 จอมพลถนอม 521, 529-30, 54-2 ควง อภัยวงศ์ 470, 473, 475-6, 480, 485 จอมพลถนอม กิตติขจร 558 ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจ 487-8, 493 จอมพล ป. พิบูลสงคราม 465, 471, 476, 480, ความสัมพันธ์ท่ีใกล้ชิดกันระหว่างไทยและ 482, 502, 505, 507-8, 529, 542, 557 สหรัฐอเมรกิ า 494 จอมพลประภาส 541 ความสมั พันธร์ ะหว่างไทยและจีน 459 จอมพลประภาส จารเุ สถยี ร 558 คว่�ำ บาตรญ่ปี ุ่น 459 จอมพลผนิ ชุณหะวณั 507 คอนสแตนติน ฟอลคอน 170, 177 จอมพลสฤษดิ์ 505, 508-11, 513-5, 519-21, คอมมิวนสิ ต์ 422-3, 445, 479, 484, 485, 529, 540, 542-3 488, 493-5, 510, 515, 516, 519, 547-8, จอมพลสฤษด์ิ ธนะรชั ต์ 505, 507, 558 554, 557 จอร์จ ไวนลั สมิธ 167 คอมมวิ นิสต์อินโดจนี 556 จอหน์ ครอวเ์ ฟริ ด์ 273 คาทอลกิ 298 จกั รพรรดิพงศ์ 341 คา่ ธรรมเนยี มการจดทะเบยี นคนตา่ งด้าว 459 จักรวรรดนิ ิยม 320 คาบสมุทร 335 จักรี 232, 238-9 คาบสมุทรมลายู 41-2, 173, 215, 218, 243, จังหวดั เงอ่ าน 16 280, 287, 289, 315, 349 จังหวัดเวลเลสลยี่ ์ 271 คำ�ฟู 68 จันทบุรี 156, 221, 353, 358 คำ�สงิ ห์ ศรีนอก 492, 553 จาม 9, 181, 233 ค�ำ ห้อ 60 จามปา 22-3, 25, 35, 65, 162, 458 คกึ ฤทธิ์ ปราโมช 475 จารกึ 52, 54-5, 57, 72, 74, 78-80 คนุ หมงิ 18-9 จ�ำ ปาสกั 227-8, 255-7, 260, 269-70, 282- คุ้มครองกวั ลาตรังกานู 316 4, 286, 290, 335, 352, 370, 462 เครื่องราชกกธุ ภัณฑ์ 59 จ�ำ ลอง ศรีเมือง 573 แคว 245 จิตรกรรมฝาผนัง 248 โครงชลประทาน 539 จิตร ภูมศิ ักด์ิ 491, 510, 546 โคราช 35, 39, 227, 260, 363, 524, 532, จติ วิญญาณ 8, 87 558 จิรประภา 126 โคลด์ เซเบเรต์ ดู บุลเลย์ 183 จีน 4-5, 8-10, 12-5, 17-21, 23, 26, 42, 65- 6, 71, 92, 121, 162-4, 171-3, 179, 189, ง 197-8, 200, 203-5, 219, 222, 225-6, เงนิ รชั ชปู การ 451 229-30, 249-50, 253, 257, 259, 265, 271, 292, 298, 301, 316, 337, 459, 484, 612 ประวัติศาสตร์ไทยฉบบั สงั เขป

493, 495, 522, 528, 541, 555, 572 เจ้าพระยาพลเทพ 239 จนี คณะชาติ 423 เจ้าพระยาเพชรพิชยั (ชัย) 204 จนี คอมมิวนสิ ต์ 484, 486 เจ้าพระยามหาสมบัติ 200 จีนแตจ้ ๋ิว 222 เจา้ พระยามหาเสนา 239, 264 จนี ฮ่อ 350 เจ้าพระยามหาเสนา (ปิน่ ) 265 จุฑามณี 310 เจ้าพระยายมราช 239, 242-3, 264, 279 จลุ จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 309, 329, 355, 367, เจา้ พระยายมราช (ทองอนิ ) 239 369, 383-5 เจา้ พระยายมราช (ปัน้ สุขุม) 449 จุลจอมเกล้าฯ 329-35, 337-42, 344-7, เจ้าพระยารตั นาธิเบศร์ 265 349, 355, 386, 389 เจ้าพระยารตั นาพพิ ธิ 238 จฬุ าลงกรณ์ 325, 327-8 เจา้ พระยาราชภักดี 201, 205 จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย 403, 491-2, 497 เจา้ พระยาราชสุภาวดี 284-5 เจดีย์สามองค์ 240, 242 เจา้ พระยาวงศานปุ ระพัทธ์ 400 เจนละ 20 เจ้าพระยาสรุ ศกั ดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชโู ต) 412 เจษฎาบดนิ ทร์ 270 เจ้าพระยาสรุ สีห์ 225, 227, 231, 251, 253, เจา้ 11-5, 20, 21, 25 255 เจ้ากาวลิ ะ 227 เจ้าพระยาอภยั ภูเบศร์ 267 เจ้าจนั ทร์ 209 เจ้าพระยาอภยั ภูเบศร์ (แบน) 253, 254 เจา้ ติโลกราช 123 เจ้าพระยาอภัยมนตรี 200 เจา้ ไท-ไต 21 เจ้าพระยาอภัยราชา 170 เจา้ นันทเสน 256-7 เจา้ พระยาอภัยราชามหายุติธรรมธร 401 เจา้ พระขวัญ 195 เจ้าพระเรอื งแมนคำ�คา 60 เจา้ พระยา 72-3, 75, 84, 170, 201, 221, 233, เจ้าฟ้ากรมขุนอศิ เรศ 304 458 เจ้าฟ้าจุฑามณี 298, 302, 304 เจ้าพระยาจักรี 225-7, 231, 253, 255 เจ้าฟ้าไชย 167 เจ้าพระยาช�ำ นาญบริรักษ์ 200 เจา้ ฟา้ นเรนทร์ 197, 203 เจา้ พระยาชำ�นาญภักดี 170 เจา้ ฟ้านอ้ ย 185-6 เจา้ พระยาชำ�นาญฯ 200, 201, 204 เจา้ ฟ้านารายณ์ 167, 168 เจา้ พระยาไทรบุรี 272 เจา้ ฟ้าปรเมศวร์ 197, 198 เจา้ พระยาธรรมศักดิม์ นตรี (สน่นั เทพหสั ดิน ณ เจา้ ฟา้ พร 197 อยุธยา) 443 เจา้ ฟา้ พชิ ยั สุรนิ ทร์ 195 เจา้ พระยาธรรมา 239, 242 เจา้ ฟา้ เพชร 196 เจา้ พระยานคร (น้อย) 279-81, 287, 289 เจ้าฟ้ามงกุฎ 274, 276-7, 302-4 เจา้ พระยานคร (พัฒน์) 259, 266, 278 เจา้ ฟ้ามงกุฎกับเจ้าฟา้ จุฑามณี 304 เจ้าพระยานคร (หนู) 257, 259 เจา้ ฟา้ มงกฎุ และเจา้ ฟ้าจุฑามณี 305 เจ้าพระยาบดินทรเดชา 284, 291 เจ้าฟ้ามงกฎุ ฯ 294 เจา้ พระยาพระคลงั 204, 239, 277, 310 เจา้ ฟา้ ศรีเสาวภาคย์ 165 เจา้ พระยาพระคลงั (ฉิม) 205 เจา้ ฟา้ สุทศั น์ 165-6, 169 เจ้าพระยาพระคลงั (หน) 239, 279 เจา้ ฟา้ เสนาพทิ กั ษ์ 204 ดชั นี 613

เจา้ ฟ้าอนุรกั ษม์ นตรี 206 ชาตนิ ยิ ม 404, 406, 423, 433 เจา้ ฟ้าอภัย 194, 197-8 ชาตนิ ิยมจนี 459 เจา้ ฟ้าอภัยทศ 185-6 ชาวกัมพูชา 93 เจ้าฟ้าอทุ ุมพร 206-7 ชาวเขา 66, 190, 192 เจา้ มันธาตุ 283 ชาวจาม 162 เจ้ามันธาตุราช 283 ชาวจีน 3, 18-9, 64, 71, 73, 81, 162, 172-3, เจา้ ราชบตุ รโย้ 270, 282, 284 221-2, 226, 233, 240, 314, 358, 380-2, เจา้ สภุ านวุ งศ์ 515 420, 422, 458-60, 484-5, 495-6, 531 เจ้าสวุ รรณภมู า 516 ชาวญี่ป่นุ 169, 172-3 เจ้าหมาน้อย 269 ชาวเดนมารก์ 177 เจา้ อนวุ งศ์ 256-7, 283, 285 ชาวต่างชาติ 157, 171, 557 เจา้ อนิ ทวงศ์ 256-7 ชาวไตยวน 191 เจนิ หลี่ฟู่ 71 ชาวไท-ไต 74 ชาวนา 570 ฉ ชาวเปอร์เซีย 175, 200, 204-5 ฉาน 4, 17, 22, 26, 45, 57, 64, 67, 120, 124, ชาวฝรงั่ เศส 228 126, 136, 140-1, 163, 252, 308, 373 ชาวพม่า 26 เฉกอะหมัด 170 ชาวม้ง 528 โฉมหน้าศกั ดนิ าไทย 492 ชาวมอญ 245 ชาวมุสลมิ 170, 172, 205 ช ชาวยโุ รป 323, 332 ชนชั้นกลาง 561 ชาวเวียดนาม 196 ชลบรุ ี 103, 105, 566 ชาวอังกฤษ 177, 426 ชว่ ง บนุ นาค 298 ชาวฮอลันดา 270 ชวน 576 ชมุ นุมประทว้ ง 573 ชวน หลกี ภัย 574-5 ชมุ พร 220, 240, 243 ชวา 109, 249, 329 ชมุ แสง 60 ชเวโบ 25 เชโกสโลวะเกยี 484 ชยั นาท 94 เชียงขวาง 16-7, 128, 257, 285-6, 337, ชัยวรมันท่ี 2 37 350-1 ชัยวรมันที่ 7 29, 39, 42 เชยี งของ 59, 113-4, 117, 189, 192 ชัยวีรวรมนั 41 เชียงค�ำ 59 ชัยสิงหวรมัน 43 เชยี งช้าง 59 ช่างทอง 63 เชียงตงุ 63, 124, 140, 252, 311, 466 ชา่ งทองแดง 63 เชยี งราย 59, 61, 67, 113-4, 116-7, 141, 209 ช่างพิมพ์ 323 เชียงรุ่ง 57-8, 64-6, 113, 118, 123, 189, 191, ชา่ งโลหะ 63 311, 337 ชาญวิทย์ เกษตรศริ ิ 95 เชยี งรุง้ 252 ชาตชิ าย ชุณหะวณั 562, 572 เชยี งแสน 25, 44-5, 57-61, 113-4, 117, 141, 614 ประวตั ิศาสตร์ไทยฉบับสังเขป

188-9, 192, 209, 242, 252 ดตั ช์ 167 เชียงใหม่ 16, 25, 32, 33, 35, 38, 45, 58, ดา่ นเจดีย์สามองค์ 158, 210, 245 63-5, 67-8, 188-2, 209-11, 225, 242, ดาหลงั 249 246, 252-3, 260, 334, 335, 349, 363, ด�ำ รงราชานุภาพ 362, 371, 385 423, 514, 566, 568 ดำ�รงฯ 362-7 เชื้อพระวงศ์ 574 ดนิ แดนลาว 461 เชอื้ สายจีน 503 ดิเรก ชยั นาม 463, 465 เชอื้ สายไทย-จนี 526 ดิศ บุนนาค 277-8, 287 ไชยนารายณ์ 57 ดีบกุ 492 ไชยราชาธิราช 138 ดอู ารตึ ฟือร์นานดึช 131 ไชยา 240, 244 เดก็ ผหู้ ญิง 450 ซต ซมิ อง เดอ ลา ลแู บร์ 183 ตระกลู ไท-ไต 4 ซีโต้ 516 ตระกูลบนุ นาค 310, 330, 338 ซโี ต้ (SEATO) 523 ตระกลู ภาษาไท-ไต 4 เซนตป์ เี ตอร์สเบริ ก์ 414 ตรังกานู 244, 259-60, 281, 288, 316, 335, เซอรจ์ อหน์ เบาว์ริง 311 359, 467 เซอรเ์ จมส์ บรกุ๊ 311 ตรสั น้อย 195 เซอร์ ทอมสั ยอรช์ น็อกซ์ 336 ตราด 358-9 เซย่ี งไฮ้ 358 ตราสามดวง 235 แซมมวล ไวท์ 182 ตองอู 159, 163, 202, 207 แซยร์ 409, 419-20 ตะนาวศรี 130, 164, 171, 177, 182, 208 ไซ่ง่อน 268, 315 ตะวันตก 308, 311, 314, 320, 325, 327, 330- ไซฟอง 39 1, 333, 343, 345, 362, 366, 369, 381- ไซยะบรุ ี 462 2, 384, 403, 406, 408, 425, 460, 466, 475, 477, 503, 526, 527, 537, 544 ญ ตันมะละกา 423 ญวน 305, 407, 423 ตาก 212, 221, 240, 252 ญี่ป่นุ 6, 162-4, 168, 171-3, 175, 185, 197, ตากสิน 221, 229, 231, 234, 236-9, 245, 233, 423, 450, 459, 461, 463, 465-70, 253, 257 472-4, 477, 479, 483, 503, 522-3, 527 ตานี 168, 175 ตามพรลิงค์ 41 ฐ ตำ�นาน 43-4, 48, 63, 69-70, 190 ฐานทพั 524 ตำ�นานของคนไท-ไต 43 ต�ำ นานไท-ไต 44 ด ต�ำ นานพื้นเมืองเชยี งใหม่ 57 ดอกไม้สด 425 ตำ�นานเมอื งนครศรธี รรมราช 79 ดอนเมอื ง 447, 463 ต�ำ รวจ 539 ดชั นี 615

ติโลกราช 118-21, 123 ทหารอากาศ 488 เตง็ กูอบั ดลุ การเ์ ดร์ กามารดุ ดิน 372 ทองดว้ ง 226 เตียง ศริ ขิ ันธ์ 454, 485 ทองแดง 6 ไต 45, 116 ทองอนิ ทร์ ภูริพัฒน์ 454, 479, 485 ไตขาว 17, 74 ทะเลจนี ใต้ 177 ไตเขิน/ขนื 67 ทักษณิ ชนิ วัตร 577 ไตดำ� 4, 17, 58, 256, 285-86 ทา้ วบุญเรือง 120 ไตแดง 17 ท้าวอ้าย 65 ไตเมือง 352 ทาสสินไถ่ 330 ไตยวน 67, 72, 134, 148, 150, 155, 190-2 ทเิ บต 18-9 ไตรปิฎก 234, 236, 296 ทร่ี าบภาคกลาง 69 ไตรโลกนาถ 123 ทร่ี าบลุ่มภาคกลาง 106 ไตลอื้ 58, 64, 67, 116, 118, 146, 190-2 ทร่ี าบเวียงจัน 33 ไตใหญ่ 10, 64, 67, 72, 86, 121, 124, 126, ทร่ี าบสงู โคราช 32, 38, 283-5 136-7, 146, 148, 151, 190, 207, 209-10, ทร่ี าบสูงอีสาน 286 308, 373 ทกุ ขติ กมุ าร 45 ทุ่งไหหิน 337 ถ เทพสงิ ห์ 191 ถนอม กิตตขิ จร 498 เทวะวงศว์ โรปการ 341, 347 ถนดั คอมันตร์ 509 เทวะวงศฯ์ 341, 347, 353, 386 เถรวาท 40 เทศาภบิ าล 363-4, 366 เถนิ 192, 252 เทยี นวรรณ 425 โท้ 10 ท ไท 16, 17, 94, 142, 144 ทวาย 164, 208, 210, 240, 246 ไท-ไต 2-6, 8, 10-8, 20-3, 26, 29-30, 35- ทวารวดี 30, 32-3, 35-8, 41-2, 69 6, 38, 40, 42-6, 48-50, 54, 61, 64-6, ทวี บญุ ยเกตุ 475 69-70, 72-3, 75, 77, 82, 84, 86-7, 89, ทวปี ัญญาสโมสร 402 90-5, 97, 99, 102, 107, 112, 118, 121, ทหาร 437, 446, 454-5, 457, 465, 475, 128, 129, 134-6, 141, 147-50, 154-5, 477, 479-80, 482, 487, 490, 494-5, 187, 192, 207, 214, 218, 308, 458 499, 516-8, 538, 544, 556-7, 559, ไทย-จีน 528, 529 562, 574 ไทยรกั ไทย 577 ทหารบก 439, 444, 447, 467, 480, 486, ไทรบุรี 244-5, 260, 272-3, 279, 281, 287- 488 9, 335, 359, 371, 467 “ทหารประชาธปิ ไตย” 538 ทหารรบั จา้ งชาวโปรตเุ กส 132 ธ ทหารรับจ้างโปรตเุ กส 135 ธนบรุ ี 221, 223, 228, 231-3, 239, 253, 264 ทหารราชองครกั ษ์ 340 ธนาคารแห่งประเทศไทย 575 ทหารเรือ 439, 444, 447, 471, 487-8, 573 ธนู 5 616 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบับสังเขป

ธรรมการ 347 นกั เรยี นมัธยม 540 ธรรมเถียร 194 นกั ลงทนุ ต่างชาติ 561 ธรรมยุติ 377 นกั ศกึ ษา 542, 544, 546, 549, 557 ธรรมยุตกิ นิกาย 303, 377 นักศกึ ษามหาวทิ ยาลัย 540, 542, 548 ธรรมา 279 นกั สกู้ ชู้ าตขิ องประเทศต่างๆ ในทวปี เอเชีย 423 ธาตุพนม 39 นกั หนังสอื พิมพ์ 425 ธานินทร์ 553 นนั ทบุรี 60 ธานนิ ทร์ กรยั วเิ ชยี ร 552 นนั ทบุเรง 158, 163, 188 นับถือผี 72 น นับถือภูตผวี ิญญาณ 77 นครจำ�ปาศักดิ์ 462 นา 347 นครชยั ศรี 39 นา่ น 103, 104, 118, 121, 128, 188-9, 191-2, นครธม 39, 93, 105 210, 243, 252, 260, 311, 355 นครนายก 94, 108 นา่ นเจา้ 18-3, 25, 26, 44, 58, 60 นครบาล 347 นายกรฐั มนตรี 413, 431, 446, 452, 454, นครปฐม 32, 94-5, 397 457, 463, 468, 470, 473, 474, 476, นครพนม 81, 128, 145, 147, 227, 256-7, 478, 480, 496 260, 286, 524 นายควง อภัยวงศ์ 546 นครราชสมี า 33, 105, 194-5, 202, 227, 260, นายธานนิ ทร์ 553 283, 363, 365, 447 นายบรรหาร ศิลปอาชา 575 นครวดั 42 นายปรดี ี พนมยงค์ 424, 432 นครวดั นครธม 29 นายพจน์ สารสนิ 508 นครศรธี รรมราช 41, 53, 70-1, 77, 78-80, นายเรยม์ อนด์ บี. สตีเวนส์ 431 82, 87, 94, 103, 128-30, 132, 167, 173, นายอานันท์ ปันยารชุน 574 194, 220, 230, 232, 244, 257, 259-60, น�ำ้ โขง 227 266, 272, 287, 289, 377, 528, 570 น้ำ�มนั 460 นครสวรรค์ 42, 70, 78, 102, 104, 210, 243 น้ำ�มนั เชลล์ 480 นครฯ 173, 174, 244 น้ำ�มนั เช้ือเพลงิ 459 นนทบุรี 566 นกิ ายลังกาวงศ์ 201 นโยบายการศึกษา 531 นกิ ายสยามวงศ์ 201 นโยบายเศรษฐกจิ 451 นิติบัญญตั ิ 344 นโยบายเศรษฐกิจแบบชาตินยิ ม 460 นุง 10 นโยบายใหม่ต่อเวยี ดนาม 529, 541 เนตร เขมะโยธิน 486 นโรดม 316, 318 เนเธอรแ์ ลนด์ อสี ต์ อินดสี ์ 429 นโรดม สหี นุ 555 แนวคิดพนื้ ฐานแบบพทุ ธ 77 นวนิยาย 425 นอกจากพงศาวดาร 55 บ นกั การเมอื ง 492 บรมธรรมกิ ราช 198 นกั เรยี นนอก 421, 423 บรมราชจกั รวี งศ์ 415 ดชั นี 617

บรมราชาภิเษก 395 ประเทศจนี 399, 422 บรรหาร 575 ประเทศอตุ สาหกรรมใหม่ 561 บรษิ ทั อินเดียตะวันออกของฝรง่ั เศส 177, 183 ประเพณีการรดน�้ำ ด�ำ หวั 578 บริษทั อินเดยี ตะวนั ออกขององั กฤษ 172, 177, ประภาส จารเุ สถียร 498 182-3, 245, 270-2 ปราสาททอง 238, 329 บวรวไิ ชยชาญ 327 ปรีดี พนมยงค์ 465, 470-3, 475-8, 480, บอ่ นเบย้ี 314, 319, 358 484-5, 491 บนั ตัม 132 ป๋วย องึ๊ ภากรณ์ 553 บัลลังก์ 560 ปะกัน 57 บางระจนั 211 ปะลศิ 289 บางสนุก 54 ปะลสิ 335, 359, 467 บาทหลวง 186 ปญั ญาชน 424-6 บาทหลวงเยซอู ติ 180, 183 ปัญหาชาวจีน 531 บานเมือง 74 ปญั หานา่ นเจ้า 18 บาลี 30, 295-6 ปตั ตานี 171-4, 177, 244, 259-60, 281, 287- บญุ กว้าง 195 8, 372 บุญมา 226 ปัตตาเวีย 270 บุนนาค 226, 230, 239-40, 264, 277, 302, ปากกระบอกปืน 557 305, 328 ปากน�ำ้ 353 บุรีรมั ย์ 260 ปากน�ำ้ เจา้ พระยา 353 บเุ รงนอง 157-8 ปากแมน่ ้ำ� 353 เบนจามนิ เอ. บัทสนั 470 ปากอ่าวสยาม 380 เบอรน์ าบีและไวท์ 183 ปารีส 332-3, 352-3 เบอรน์ ี 311 ปาลเิ มนต์ 345 เบาว์ริง 312 ปาวี 351-3 แบบตะวันตก 520 ปาหงั 71, 79, 316 ปิโตรเลยี ม 533, 556 ป ปนื ไฟ 162, 172 ปฏวิ ัติ 168, 393, 431, 490, 560 เปรม ติณสูลานนท์ 565 ป. พิบูลสงคราม 483-8, 490-3, 495-8 เปรัค 279-81 ปรเมศวร์ 199 เปอร์เซีย 168, 170, 179, 181, 226, 249, 264 ประจวบครี ีขนั ธ์ 356 โปรตเุ กส 131-2, 134, 157, 162, 164, 171, ประจกั ษ์ศลิ ปาคม 340 173-4, 188, 201, 233 ประชากร 530, 556, 563, 566-7 โปรเตสแตนท์ 297 ประชาธิป 433 ประชาธิปไตย 399, 420, 424, 433, 448, ผ 452, 457, 473, 476, 479, 482, 487, ผนวช 138 496-7 ผลผลิตขา้ ว 533 ประดิษฐ์มนูธรรม 441 ผา้ ของอนิ เดีย 172 618 ประวัติศาสตร์ไทยฉบบั สงั เขป

ผา้ ฝ้ายจากอินเดีย 130 พญากือนา 115-6, 125 ผนิ ชณุ หะวณั 480 พญาเกศเชษฐราช 125-7 ผกู พันในหนีส้ นิ 320 พญาค�ำ ฟู 114-5 ผู้กอ่ การ 444, 447 พญาผายู 115 ผกู้ ่อการเปลยี่ นแปลงการปกครอง 440-1 พญาพังคราช 45 ผู้กอ่ การฯ 440-3, 446 พญามังราย 58, 63, 114, 141 ผู้ชุมนมุ ประทว้ ง 574 พญาเมกฏุ ิ 141-2 ผดู้ ี 156 พญาเมืองแกว้ 123-5 ผมู้ ีบุญ 157, 191, 203 พญายอดเชียงราย 123 ผสู้ �ำ เรจ็ ราชการแทนพระองค์ 465, 470, 473, พญาสามฝ่ังแกน 116-8 475, 477 พญาแสนพู 114 ผหู้ ญิง 450, 563, 570 พญาแสนเมืองมา 116 เผา่ ศรยี านนท์ 480, 490, 494, 496, 498-9 พนมเปญ 106, 139, 268, 290-2, 337 เผา่ อะลัก 372 พม่า 4, 9-10, 16-7, 20, 22, 25-6, 32, 46, แผน 397, 400 62, 65, 70, 135-7, 139-40, 142-8, 150, แผนเศรษฐกจิ 493 154-60, 162-4, 171, 173, 175, 187-93, แผนเศรษฐกิจหา้ ปี 514 202, 207-12, 214, 218-9, 221, 227, 233, 240, 242-7, 251-2, 256, 267-8, ฝ 272, 279-81, 292, 305-8, 311, 314, ฝง-เจี่ย-อี้ 21 329, 334, 342, 350, 355, 370, 373, ฝรัง่ เศส 175, 179, 270, 297-8, 308, 314- 379, 423, 466-7, 472, 484 6, 332, 336-7, 349-56, 358-60, 362, พมา่ และกมลนอ้ ย 191 365, 368, 370, 389, 406-7, 409, 424, พรรคก้าวหนา้ 475 445, 447, 456, 461, 468, 471-2, 474-5, พรรคกจิ สงั คม 546, 554 479, 493, 515, 523 พรรคคอมมิวนสิ ต์ 528 ฝร่งั เศสกับปรัสเซีย 337 พรรคคอมมวิ นสิ ต์จีน 518 ฝรง่ั เศส-สยาม 351 พรรคคอมมวิ นิสตแ์ หง่ ประเทศไทย 484, 503, ฝาง 45-6, 59, 69, 114, 117, 163, 192, 220, 528 226 พรรคแนวรฐั ธรรมนูญ 475 ฝ่ายแบง่ แยกดินแดน 554 พรรคประชาธิปัตย์ 475, 480, 487, 511, 546- ฝน่ิ 313-4, 319, 358, 467, 496, 510 7, 554, 574 พรรคสหชพี 475-6 พ พรรคสังคมนยิ ม 503 พงศาวดาร 36, 55, 58, 100, 101-3, 158, 189, พรหม 45-6 193, 204 พระแกว้ ฟา้ 143 พงศาวดารไตใหญ่ 58 พระแกว้ มรกต 228 พงศาวดารอยธุ ยา 148 พระขวญั 195 พงศาวดารอาหม 58 พระคลัง 170, 225, 239-40, 276, 278-80, พญากมลนอ้ ย 191 287, 298, 302-4, 319, 321, 328, 347 ดชั นี 619

พระคลัง (ดศิ ) 281, 302 พระตะบอง 254, 260, 267-8, 359, 462 พระคลัง (ดศิ บนุ นาค) 298, 304 พระไตรปิฎก 295 พระคลังมหาสมบตั ิ 341, 364, 365 พระธาตเุ จดยี ห์ ลวง 121 พระคลงั สนิ คา้ 313 พระธาตพุ นม 145 พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว 309 พระนคร 29-30, 38, 40-2, 45, 48-9, 52-3, พระจอมเกลา้ ฯ 310, 325 69, 71-6, 81, 86, 92-5, 102-3, 105-6, พระจุลจอมเกลา้ 329 108, 128 พระจุลจอมเกล้าเจ้าอย่หู วั 359 พระนครทน่ี ครธม 40 พระจุลจอมเกล้าฯ 309, 383, 389 พระนครอินทร์ 100-1 พระเจ้ากรงุ ธนบรุ ี 225, 228-32 พระนเรศวร 155, 157-9, 162-5, 169, 188, พระเจา้ ตะเบงชะเวต้ี 137, 139-40 218 พระเจา้ ตากสนิ 222-3, 226, 230, 264, 270 พระนเรศวรเขา้ 188 พระเจา้ ติโลกราช 117-8 พระนางวิสทุ ธเิ ทวี 145 พระเจา้ ทรงธรรม 166, 167, 170-1, 198, 200 พระนารายณ์ 168, 170, 175-6, 179-86, 189- พระเจ้าทองจัน 100 90, 194-5, 225, 270 พระเจา้ ท้ายสระ 196-8 พระบรมโกศ 198 พระเจ้าธรรมราชา 196, 202 พระบรมไตรโลกนาถ 104, 106, 110-2, 119- พระเจ้าบรมโกศ 198-206, 220, 235-6 20, 129-30, 151, 231 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศวรฤทธ์ิ 401 พระบรมไตรโลกนาถ (หรอื ไตรโลก) 106 พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมหลวงนรนิ ทรเทวี 429 พระบรมราชาธริ าชที่ 1 99-100, 102-3, 110, พระเจ้าบเุ รง 142 116 พระเจ้าบุเรงนอง 140-1, 143-4, 146-9 พระบรมราชาธิราชท่ี 2 104-6 พระเจ้าปราสาททอง 166-7, 169, 172-5, พระบรมราชาธิราชที่ 4 135 199-200 พระบวรราชเจ้าฯ 299 พระเจ้าพรหม 69, 70, 75 พระบาง 228, 256 พระเจ้าพ่ียาเธอ กรมพระจนั ทบรุ ีนฤนาถ 401, พระบาทชยั วรมนั ท่ี 2 23 418 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจา้ พยี่ าเธอ พระองคเ์ จ้ารพีพัฒนศักดิ์ 400-1 392, 394, 402, 437, 467 พระเจ้ามังระ 209-10 พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ ฯ 414-6, 447, พระเจ้าเสอื 195, 197 529 พระเจ้าหลยุ ส์ท่ี 14 177, 179 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระเจ้าอลองพญา 208-9 490, 557 พระเจา้ อทุ ุมพร 206, 214 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล พระเจา้ อุน่ ค�ำ 350 475, 477 พระชัย 126 พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั ฯ 574 พระเชษฐา 166 พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยูห่ ัว 416, 457, พระไชยเชษฐา 141-4, 147-8, 150 477, 544 พระไชยราชาธิราช 135, 137-8, 143 พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าฯ 416-22, 427, พระเฑยี รราชา 138 429, 431-3, 440, 442-3, 445, 447-9, 620 ประวัตศิ าสตร์ไทยฉบับสงั เขป

452, 529 442 พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้าจฬุ าโลก 429 พระยาพิษณุโลก 220 พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยหู่ ัว 393, พระยามโนปกรณน์ ิตธิ าดา 443-6 395 พระยายมราช 226, 239 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ ฯ 395, 397, พระยาราชสงคราม 199-200 400-6, 410-5, 529 พระยาราชสภุ าวดี 284 พระปญั ญาแสนสรุ นิ 150 พระยาศรพี ิพฒั น์ (ทดั บุนนาค) 302 พระปิน่ เกล้า 323 พระยาศรีวรวงศ์ 166-7, 169 พระป่ินเกล้าเจา้ อยู่หวั 310 พระยาศรวี ิสารวาจา 443 พระปิ่นเกลา้ ฯ 325, 327, 336 พระยาศรวี ิสารวาจา (เทยี นเลีย้ ง ฮุนตระกลู ) พระพุทธยอดฟ้าฯ 320 431 พระพุทธศาสนา 180, 234, 297 พระยาศรีสรุ ิยวงศ์ (ชว่ ง) 305, 310 พระพุทธสหิ งิ ค์ 190 พระรัษฎาธิราช 135 พระเพทราชา 168, 182, 184-6, 193-6, 199 พระราชบญั ญัตกิ ารประถมศกึ ษา 449 พระภกิ ษพุ มิ ลธรรม 165 พระราชบัญญัตปิ ระถมศึกษา 403 พระภูมินทราชา 196 พระราชบญั ญัตวิ ่าดว้ ยคอมมวิ นสิ ต์ 445-6 พระมหากษตั ริย์ 405, 554, 558-9, 574 พระราชพงศาวดาร 164-5 พระมหาจกั รพรรดิ 139, 142-6, 148, 150, 157 พระราชพงศาวดารอยธุ ยา 96 พระมหาธรรมราชา 139, 143-7, 149-51, 156, พระราชพิธบี รมราชาภิเษกสมโภช 395 157 พระราชวงศ์ 393, 428 พระมหาธรรมราชาที่ 1 102 พระราชวงศ์จักรี 416, 429 พระมหาธรรมราชาท่ี 1 (พระยาลไิ ท) 102 พระราชวงั บวร 300 พระมหาธรรมราชาที่ 2 102 พระราม 248 พระมหาธรรมราชาท่ี 3 103-4 พระรามราชา 100-1 พระมหาธรรมราชาที่ 4 104, 106 พระรามราชาธริ าช 101, 103, 104 พระมหาอปุ ราช 243-5, 261-2, 266, 278, พระรามราชา (พระรามราชาธริ าช) 100 300 พระรามาธิบดีท่ี 1 97, 99, 101-2, 104-5, พระมหาอปุ ราชา 159 108-10 พระมหนิ ทราธริ าช 146-7 พระรามาธิบดีที่ 2 129, 131, 134, 135 พระยอดฟา้ 138 พระราเมศวร 97, 99-101, 103-5, 139, 144 พระยาจกั รี 226 พระวชิรญาณภกิ ขุ 294-7, 298-300, 303-4 พระยาตาก 221 พระวรวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนเทววงศว์ โรทยั 408 พระยาตากสิน 221 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช 447 พระยาทรงสรุ เดช 442, 444-6, 453, 457 พระวรวงศ์เธอ พระองคเ์ จ้าอานันทมหิดล 449 พระยาทรงสรุ เดช (เทพ พนั ธุมเสน) 442 พระศรีศลิ ป์ 165-6 พระยาธรรมา 243 พระศรสี ธุ รรมราชา 167 พระยาพหลพลพยหุ เสนา 442, 444, 446, พระศรีสรุ ิโยทยั 139, 142 452-4, 456, 542 พระศรีเสาวภาคย์ 165-6 พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) พระสงฆ์ 220, 228, 230, 234, 235, 297, ดัชนี 621

303, 368, 504 พทั ลุง 103, 129, 173, 244 พระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา 186 พนั เอกณรงค์ กติ ติขจร 521, 541 พระสงฆใ์ นพุทธศาสนา 368 พิจิตร 210 พระสรุ ิเยนทราธบิ ดี 195 พิชยั 210 พระองค์เจ้าจรูญศกั ด์ิ กฤดากร 408 พิชติ หงสาวดี 62 พระองค์เจา้ บวรเดช 447 พิธีรดน�ำ้ ดำ�หวั 578 พระองคเ์ จา้ รพีพฒั นศักดิ์ 399 พมิ าย 39, 220 พระองคด์ ้วง 316 พมิ าย (โคราช) 220 พระองคท์ อง 165 พษิ ณุโลก 39, 70, 78, 101-2, 104, 106, 119- พระอาทติ ยวงศ์ 166 20, 123, 135, 139, 143-5, 151, 157-8, พระอนิ ทราชา 119, 129, 166 200, 210, 220, 223, 226, 242, 372, พระอินทราชาธริ าชท่ี 1 104 528, 531 พระเอกาทศรถ 159, 163, 165-7, 169, 171 พี-ลอ่ -โกะ๊ 21 พราหมณ์ 226, 230 พลี ่อโก๊ะ 19 พลตรีจำ�ลอง 574 พกุ าม 29-30, 48-9, 52-3, 55, 62-4, 72, พลเทพ 279 86, 136 พลเมอื งจนี 531 พทุ ธเถรวาท 46 พลเอกเกรียงศักดิ์ 553-4 พทุ ธศาสนา 30, 33, 35-7, 39, 44, 46, 49, พลเอกเกรยี งศกั ด์ิ ชมะนนั ทน์ 553 53, 66, 71, 77, 228, 236, 248, 249, พลเอกชวลิต 576 274, 294-5, 296, 302, 309, 330-1, 378 พลเอกชวลิต ยงใจยทุ ธ 575 พทุ ธศาสนาเถรวาท 40, 71 พลเอกถนอม กติ ตขิ จร 508, 521 พุทธศาสนาเถรวาทนิกายลงั กาวงศ์ 54 พลเอกประภาส จารเุ สถียร 521 พุทธศาสนานกิ ายเถรวาท 49, 92, 94 พลเอกเปรม 554, 558-9, 562 พทุ ธศาสนานิกายมหายาน 39, 94 พลเอกเปรม ติณสลู านนท์ 554 พทุ ธศาสนานิกายลงั กาวงศ์ 66 พลเอกสัณห์ จิตปฏิมา 558 พุทธศาสนาแบบเถรวาท 82, 87, 95 พลเอกสจุ นิ ดา 573, 574 พทุ ธศาสนามหายาน 40 พลงั ทางการคา้ 99 พุทธสงิ หล 53 พลูหลวง 184, 199 เพชรบุรี 39, 70, 71, 79, 94-5, 156, 157, พวกจาม 105 208, 210, 212, 239-40 พวกจีน 422 เพชรบรู ณ์ 284, 528 พวกจนี ใหม่ 422 เพทราชา 238 พ่อขุนบางกลางหาว 73 เพทราชาพิโรธ 195 พอ่ ขนุ รามค�ำ แหง 61, 69, 75-81, 84-6, 102 เพิรล์ ฮารเ์ บอร์ 463 พอลพต 555 แพร่ 54, 78, 104, 114, 118-9, 134, 192, 243, พะโค 16, 25, 46 373, 563 พะเยา 60, 64, 69, 81, 117, 192, 570 โพธิสัตว์ 269 พังคราช 45 โพนโฮง 33 พทั ยา 570 ไพร่ 45-6, 156, 250-2, 260, 302 622 ประวัติศาสตร์ไทยฉบับสงั เขป

ไพร่พล 251 225, 238, 240, 265-6, 278, 286, 319, ไพร่สม 233, 251 347, 362, 364, 367 ไพร่หลวง 251 มหาพรหม 116 มหาภารตะ 249 ฟ มหาวงศ์ 249 ฟรานซสิ บี. แซยร์ 408, 419 มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ 488, 491, 544, ฟอลคอน 177, 179-85 548 ฟ้าแดดสงยาง 33, 35 มหาวทิ ยาลยั ออกซฟอรด์ 394 ฟิลปิ ปนิ ส์ 164, 463, 467, 472, 484 มหาวิหาร 71 ฟุตบอล 403 มหาศรสี รุ ยิ วงศ์ 328 มหาสมุทรอินเดีย 130 ภ มหาเสนานรุ กั ษ์ 265 ภาคเกษตรกรรม 533, 567 มหาอำ�นาจตะวนั ตก 486 ภาคอตุ สาหกรรม 533 มหาอปุ ราช 242 ภาณุวงศ์ 341 มหาอปุ ราชา 158 ภาณุวงศ์มหาโกษาธบิ ดี 328 มองโกล 18, 53, 62, 64-5, 67-9, 81 ภาวะเงนิ เฟอ้ 534, 556 มอญ 3, 9, 16, 22, 30, 35-6, 38, 42, 45-6, ภาวะเศรษฐกิจตกตำ่�ครงั้ ใหญ่ 426 59, 63-4, 66, 68, 70-2, 75, 84, 86, ภาษาเขมร 9 94, 134, 136-7, 140, 146, 158, 163, 192, ภาษาไท-ไต 4, 5 202-3, 207-8, 249, 479 ภาษาบาลี 125 มะริด 171, 177, 182, 183, 240 ภาษามอญ 32, 33, 35 มกั กะสนั 181-2, 185 ภาษเี งนิ ได้ 451 มงั ราย 59, 60-9, 75, 81, 87 ภเู กต็ 272, 349, 363, 568 มัณฑะเลย์ 25 ภูคา 252 มนั ธาตรุ าช 283 ภมู ี หนอ่ สวรรค์ 515, 516 มาตรฐานทองคำ� 426-7, 451 มาร์กซิส 491, 492 ม มกุ ดาหาร 507, 532 มงกฎุ ฯ 377 มุสลิม 172, 179, 181, 405 มณีปรุ ะ 202, 207 มสุ ลมิ เปอรเ์ ซยี 168, 175 มโนรมย์ 205 มุสโสลนิ ี 457 ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ 546-7 มูลนาย 107, 233, 250 ม.ร.ว.คกึ ฤทธ์ิ ปราโมช 546, 554 มฮู มั หมัด สะอดิ 170 ม.ร.ว.เสนยี ์ ปราโมช 546-7 เมลานีเซยี 6 มลายา 486 เมอร์ซเิ ออรป์ ัลลู 180 มลายู 53, 70-2, 173, 179, 233, 244-5, 257, เมาะตะมะ 25, 175, 208, 243 259, 271-2, 279, 292, 315, 329, 335-6, เมือง 46, 347 359-60, 370-1, 422, 484 เมืองจนี 422 มหาดไทย 111, 157, 169, 170, 199-201, 204, เมืองถลาง 243 ดัชนี 623

เมืองทวาย 246 ยโสธร 285 เมืองนครธม 42, 102 ยอง 252 เมืองนครสวรรค์ 242 ยะไข่ 148 เมืองนครฯ 177 ยะหร่งิ 288 เมืองนาย 120, 126-7, 141 ยะโฮร์ 271 เมืองบางยาง 73 ยงั เติรก์ 558 เมอื งประกนั 60 “ยังเติร์ก” รุ่นหนุ่ม 538 เมอื งฝาง 113, 118, 141 ย่างกงุ้ 175 เมืองพระนคร 37, 43, 52, 55, 62, 105 ยางพารา 492 เมอื งพิษณุโลก 139 ยามาดา 167, 173 เมอื งยอง 118 ยามาดา นางามาซะ 167, 173 เมอื งไล่ 59 ยาสูบ 459, 460 เมอื งวง 57 ยิวแหง่ บรุ พทิศ 404 เมอื งเว้ 291-2 ยี่บา 60, 62, 66 เมอื งสลังงอร์ 279 ยโุ รป 164, 171, 173, 176-7, 315, 356, 360, เมอื งสาด 113, 117, 118, 125 365, 367-8 เมืองสีป้อ 120 ยนู นาน 10, 16-9, 21, 33, 35, 57-8, 64, 117, เมืองแสนหวี 140 121 แมนฮัตตัน 488 เยอรมนี 450, 459 แมน่ ้�ำ โขง 35, 38-40, 44, 57, 85, 87, 147, โย้ 270 227, 255, 285-6, 316, 337, 352-6, โยธาธกิ าร 364 370, 372-3, 462 โยนก 44-5, 57, 69 แม่น้ำ�แคว 243 โยนกนคร 45 แม่น�ำ้ เจา้ พระยา 32, 39, 70, 353, 355 แมน่ �ำ้ ดำ� 10, 57-8, 350, 352 ร แมน่ ้�ำ แดง 9-10, 22-3 รพพี ัฒนศกั ด์ิ 365 แม่นำ�้ นา่ น 220, 243 รพฯี 365 แมน่ �้ำ ปา่ สัก 32, 94, 284 รอ้ ยเอก แปลก ขีตตะสังคะ 424 แมน่ ้ำ�ปิง 38, 143, 192, 252 ร้อยเอด็ 38, 128, 260 แมน่ �ำ้ มลู 38 ระเจ้าฟ้างุม้ 128 แม่น้ำ�ยม 243 ระดบั มธั ยม 563 แม่น้ำ�สาละวิน 62 ระบบกษตั ริย์ 557 แมน่ ้ำ�อริ วดี 25 ระบบการชลประทาน 514 แมว้ -เยา้ 18 ระบบชลประทาน 105 แม่ฮ่องสอน 62 ระบอบการปกครองแบบรฐั สภา 421 ไมซ้ าง 5 ระบอบทหาร 540 ไมไ้ ผ่ 5 ระบอบเผดจ็ การทหาร 537, 540 ไม้ฝาง 172, 174 ระบอบรัฐธรรมนญู 412 ย ระบอบรัฐธรรมนูญอันมีพระมหากษัตริย์เป็น 624 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบบั สังเขป

ประมุข 502 ราเมศวร 106 ระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย์ 456 รายามลายู 289 ระบอบสมบรู ณาญาสิทธริ าชย์ 437, 441, 446, รชิ าร์ด เบอรน์ าบี 182 450 รวิ กวิ 164 รงั สิต 428 รนุ แรง 573 รชั กาลที่ 1 238, 273 แรงงานเกณฑ์ 373, 381 รัชกาลท่ี 2 263-7, 269-70, 273, 276-7 โรงพิมพห์ ลวง 341 รชั กาลที่ 3 273-4, 311, 327, 360, 466 โรงเรียนจนี 459, 484 รชั กาลที่ 4 392, 467 โรงเรยี นทหารวลู ลิช 418 รชั กาลที่ 5 392-5, 410, 414, 422, 425, 439, โรงเรียนนายร้อยแซนเฮสิ ต์ 394 492 โรงเรยี นนายรอ้ ยทหารบก 442, 507 รชั กาลท่ี 6 393, 396-7, 399-400-4, 406, โรงเรียนประถม 565 412, 413 โรงเรยี นมธั ยม 565 รัชกาลที่ 7 393, 419, 420, 433, 439 โรงเรยี นเสนาธกิ ารทหารชน้ั สูง 418 รัชชปู การ 375 โรงเรียนเสนาธิการทหารบก 424 รัฐฉาน 466, 472, 496, 507 รัฐธรรมนญู 431-2, 452, 480, 510, 511, 540- ล 1, 543-4, 549, 553, 573, 575-7 ลพบุรี 33, 36, 39, 41-3, 45, 60, 69-71, 75, รัฐนิยม 460, 468, 485 81, 92-7, 99-101, 104, 108, 110, 157, รฐั บาลทหารของไทย 516 181, 203 รัฐบาลเปรม 557 ลอนดอน 311-2, 315, 332-3 รัฐประหาร 541 ลอรด์ หลยุ ส์ เมาตแ์ บตเตน 472 รตั นบดินทร์ 362 ละราชสมบตั ิ 449 รสั เซยี 414, 479 ละแวก 139, 140 ราชกิจจานุเบกษา 323 ละหุ 19 ราชนาวสี มาคมแห่งกรุงสยาม 407, 411 ลทั ธคิ อมมวิ นิสต์ 447, 491, 493, 552 ราชนาวสี ยาม 407 ลทั ธิชาตินยิ ม 455 ราชบัลลงั ก์ 558 ลัทธพิ ราหมณ์ 236 ราชบรุ ี 39, 78-9, 95, 208, 210, 226, 240, ลวั ะ 59, 66 242-3 ลา้ นช้าง 60, 112, 128, 130, 134, 137-8, 141- ราชวงศ์ 560 2, 144-5, 147-8, 150, 155, 162, 187-8, ราชวงศ์มังราย 187, 192 192-3, 208, 210, 215-6, 218, 257, 462 ราชวงศห์ มิง 189 ล้านนา 44, 57, 58, 67, 68-9, 71, 81, 85-7, ราชอาณาจักรอยุธยา 58, 155 92, 103, 105-6, 112, 115, 127, 130, 134- ราชาธิราช 249 8, 141-2, 148, 150, 162-3, 175, 187- ราชาภเิ ษก 59-60, 74 93, 208-10, 215-6, 218, 227, 230, 243, ราบสูงโคราช 38 246, 252, 311, 422 รามเกียรต์ิ 248-9, 403 ลา ลูแบร์ 184 รามายณะ 248 ลาว 4, 10, 15-7, 22-3, 25, 38, 40-1, 43, ดัชนี 625

49, 53, 57-8, 64, 67, 72, 74, 80, 87, วกิ ฤตการณ์วงั หนา้ 336 128, 134, 146-8, 150-1, 155, 187-8, วไิ ชยชาญ 328, 331-2, 336, 338, 340 191-3, 227, 251, 255-7, 270, 282-7, วิทยาลัยอตี ัน 418 292, 308, 335, 337, 340, 349-53, 355, วทิ ยุ 461 358, 360, 370, 372, 422, 423, 461-2, วิทยกุ ระจายเสียง 457 472, 474, 479, 485, 507, 522-5, 528, วิเทหะ 57 541, 555, 572 วษิ ณุ 40 ลาวเวียงจัน 256 เว้ 351 ล�ำ น้�ำ โขง 337, 352 เวย่ หยวน 65 ล�ำ นำ้�เจา้ พระยา 353 เวียง 239 ล�ำ ปาง 102, 114, 119, 124, 134, 189, 190, 192, เวียงจัน 25, 78, 85, 210, 227-8, 247, 255- 210, 225, 242-3, 246-7, 252, 373 7, 260, 270, 282-6, 337, 349, 351, 370 ลำ�พนู 33, 35, 36, 38, 115, 118, 126-7, 138, เวียด 285 209, 242, 252, 578 เวียดนาม 4, 8-10, 12, 14-8, 20, 22-3, 25- ลิยิสเลตฟี เคาน์ซลิ 346 6, 33, 35, 44, 48, 57, 58, 62, 65, 91, ลอ้ื 4, 17, 311 121, 148, 162, 196, 202, 227, 253, 255, ลมุ่ น�้ำ โขง 209 257, 267-70, 284-6, 290-2, 314, 316, ลมุ่ น�ำ้ เจ้า 219 350-3, 370, 407, 462, 479, 495, 515, ล่มุ แม่น้�ำ โขง 350-1 525, 553-5, 557 ล่มุ แม่น�ำ้ เจา้ พระยา 33, 356 เวยี ดนามใต้ 524-5, 547 ลูกจีน 397 เวียดนามเหนือ 516, 518, 524-5, 528 ลกู เสอื 397, 406 ไวษณพนกิ าย 39 ลกู เสือชาวบา้ น 548-9, 558 เลยี ง ไชยกาล 454 ศ เลือกต้ัง 487, 557 ศรียโศธรปรุ ะ 39, 42-3 โลกตะวันตก 527 ศรียโศธรปุระสมัยเมอื งพระนคร 38, 43 โลโล่ 19, 21 ศรลี งั กา 249, 298 โลหะ 6, 11, 14 ศรวี รวงศ์ 166 ศรสี ว่างวงศ์ 370 ว ศรสี ะเกษ 260 วชิรญาณภกิ ขุ 377 ศรสี ัชนาลัย 39, 119-20 วงั 239-40, 278, 347 ศรีสุริยวงศ์ 166, 311-4, 327-9, 336, 338, วังหน้า 262, 332 342, 386 วังหลงั 194 ศรีสุรยิ วงศ์ (ช่วง บุนนาค) 303 วัดพระเชตพุ นวมิ ลมงั คลาราม 293 ศรีโสภณ 359 วิกฤตการณ์การสบื ราชสมบตั ิ 166 ศกั ดนิ า 110-1, 113, 439 วิกฤตการณ์ พ.ศ. 2436 355 ศักดิพลเสพ 278 วิกฤตการณเ์ รื่องการสืบราชสมบตั ิ 168 ศาลหลวง 341 วิกฤตการณ์ลาว 515 ศาสนา 377 626 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบบั สังเขป

ศาสนาคริสต์ 179, 180, 185-6 สถาบันกษัตรยิ ์ 392, 405, 418, 487, 511, 513, ศาสนาพุทธ 91, 292, 368, 377-8 520, 548, 557, 558, 559-60 ศาสนาพุทธนกิ ายเถรวาท 91 สนธสิ ัญญากบั ฝร่ังเศส 355 ศาสนาอสิ ลาม 181 สนธสิ ญั ญากบั สยาม 337 ศิลปวิทยาจากอินเดยี 94 สนธสิ ญั ญาเบาวร์ งิ 313 ศลิ าจารกึ 75 สเปน 164 ศลิ าจารึกของพอ่ ขุนรามคำ�แหง 77 สภากรรมการองคมนตรี 421 ศลิ าจารกึ พอ่ ขนุ รามค�ำ แหง 78 สภาทป่ี รึกษาราชการ 420 ศิวลึงค์ 40 สภาทป่ี รกึ ษาราชการแผน่ ดิน 412, 421 ศวิ ะ 40 สภาเทศบาล 420 ศกึ ษา 380 สภานติ ิบญั ญัติ 431, 490 เศรษฐกิจ 399, 404, 413-4, 416-7, 421, สภาผแู้ ทนราษฎร 345, 442-3, 445-6, 449, 425, 427 452-4, 468, 473, 476, 478, 480, 487, เศรษฐกจิ ตกต่ำ�ท่ัวโลก 451 494, 498 เศรษฐกจิ แบบชาตนิ ยิ ม 458 สภาเผยแพร่พาณชิ ย์ 414 ไศวนกิ าย 39 สมณเพศในพทุ ธศาสนา 502 สมเดจ็ เจ้าพระยาฯ 336, 338, 342 ส สมเดจ็ พระเจ้านอ้ งยาเธอ เจา้ ฟา้ จักรพงษ์ สกลนคร 39, 286, 454, 572 ภวู นาถ 397 สงขลา 103, 129, 173, 181, 183, 244, 259-60, สมเด็จพระเจา้ นอ้ งยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธปิ ก 287-9, 463, 568, 570 ศักดเิ ดชน์ 415 สงครามจีน-ญี่ปุ่น 459 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาด�ำ รง สงครามนโปเลียน 271 ราชานุภาพ 418 สงครามเย็น 479, 483-4 สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาเทวะ สงครามโลกคร้งั ท่ี 1 406, 408, 413 วงศว์ โรปการ 401, 408 สงครามโลกคร้งั ที่ 2 455, 471, 482, 485, สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระ 496, 530 นริศรานุวัดติวงศ์ 401 สงครามเวยี ดนาม 521, 523-4, 526-7 สมเดจ็ พระเจา้ พ่ยี าเธอ เจ้าฟา้ บรพิ ตั รสขุ ุมพนั ธุ์ สงครามอนิ โดจนี 521, 555 396 สงครามอนิ โดจีนครงั้ ท่ี 2 524 สมเดจ็ พระเจ้าพ่ียาเธอ เจ้าฟา้ มหิดลอดลุ ยเดช สงครามอินโดจีนคร้งั แรก 523 กรมหลวงสงขลานครนิ ทร์ 449 สงฆ์ 234, 236, 298 สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชริ าวธุ สงฆน์ ิกายลงั กาวงศ์ 201 394 สตรี 6 สมเด็จพระเจา้ ลกู ยาเธอ เจ้าฟา้ มหาวชิรณุ หศิ สตาลนิ 546 394 สตึงเตร็ง 269 สมเดจ็ พระท่นี ั่งสุริยามรนิ ทร์ 206, 211-2 สตูล 289 สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ  สยามบรมราช สถานกี ารค้า 172, 174 กุมารี 560 สถานวี ิทยุ 558 สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี 415 ดัชนี 627

สมเดจ็ พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี บรมราชเทวี สระบุรี 227, 231, 283, 447, 469 414, 415 สฤษดิ์ 520, 560 สมเดจ็ พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราช สฤษดิ์ ธนะรัชต์ 480, 490, 492, 496-7, 499 เทวี 394 สละราชสมบตั ิ 440 สมเด็จพระบรมราชา 206 สลงั งอร์ 279-81 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ เจ้าฟ้ามหาวชิรา สวรรคโลก 39 ลงกรณ์ 560 สวางคบรุ ี 220 สมเด็จพระบวรราช 284 สวติ เซอรแ์ ลนด์ 440, 479, 494 สมเด็จพระบวรราชเจ้า 283 สหประชาชาติ 555 สมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อย่หู ัว 457 สหพนั ธช์ าวนา 546 สมเด็จพระศรีพชั รนิ ทราบรมราชนิ ีนาถ 410 สหพันธรัฐฉาน 467 สมเด็จพระสรุ ยิ ามรนิ ทร์ 207 สหภาพชาวนาและกรรมกร 540 สมเดจ็ พระอนุชาธริ าช เจ้าฟ้าจกั รพงษ์ภวู นาถ สหภาพแรงงาน 552 412 สหภาพเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 479 สมเด็จฯ กรมพระยาดำ�รงราชานภุ าพ 420 สหรัฐไทยเดมิ 467 สมเด็จฯ เจ้าฟา้ กรมพระยานริศรานวุ ัดตวิ งศ์ สหรัฐอเมรกิ า 314, 354, 407, 408, 462, 419 465-6, 469, 471, 473, 483-4, 487, สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ 399, 414 493, 496, 508, 515-6, 522-5, 529, สมเด็จฯ เจ้าฟา้ บรพิ ตั รสุขุมพนั ธุ์ 399 541, 544, 554 สมเดจ็ ฯ เจ้าฟ้าบรพิ ัตรสขุ ุมพนั ธ์ุ กรมพระนคร สหราชอาณาจกั ร 484, 496 สวรรคว์ รพนิ ิต 418 สะเทิม 46 สมเด็จฯ เจา้ ฟา้ ประชาธปิ กศกั ดิเดชน์ 415 สะหวนั นะเขด 38 สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ ภาณรุ ังษีสวา่ งวงศ์ กรมพระยา สกั รนิ ทรฤทธิ์ 370 ภาณพุ ันธวุ งศ์วรเดช 418 สังคมนิยม 445, 503, 546 สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ มหาวชิราวุธ 394-5, 414 สนั ตติวงศ์ 559 สมบูรณ์ ระหงษ์ 574 สันตะปาปาคลเี มนตท์ ี่ 9 179 สมบูรณาญาสทิ ธ์ิ 392 สันนิบาตเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ 478 สมบรู ณาญาสทิ ธิราชย์ 397, 415-7, 424, สนั สกฤต 30, 40, 108, 403 432-3, 552 สปั ยุทธบ์ นหลังชา้ ง 105 สมยั รัชกาลท่ี 2 263 สาด 192 สมัยสฤษด์ิ 560 สาธารณรัฐประชาชนจนี 510, 546 สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียง สามกก๊ 249 ใต้ 555 สามเดก็ ยอ้ ย 117 สมาพันธรัฐ 95 สายหยดุ เกดิ ผล 565 สมุทรปราการ 566 สาละวนั 372 สมุหกลาโหม 166-7, 265, 279, 287, 298 สาละวิน 45, 158 สมุหนายก 170, 180, 196, 205, 279 สิงคโปร์ 271, 311, 313-4, 318, 332, 336, สยาม 41-2 359, 370, 382 สยาม-ฝร่ังเศส 389 สงิ หเสนี 265 628 ประวตั ศิ าสตร์ไทยฉบับสังเขป

สทิ ธิ 353 เสนาพิทกั ษ์ 204 สทิ ธสิ ภาพนอกอาณาเขต 176, 313, 320, เสนยี ์ ปราโมช 465, 473, 475 358, 408-9 เสรีไทย 466, 470, 472-3, 479, 485 สิบสองปนั นา 16, 25, 44, 57 เสรมี นงั คศลิ า 497 สิริกติ ์ 558 เสยี งวิพากษว์ ิจารณ์ 424 สปี อ้ 136 เสยี ม 42-3 สบื ทอดราชบลั ลังก์ 414 เสียมกุก 43 สบื ราชสมบัติ 414 เสียมราฐ 254, 260, 267, 359, 462 สื่อมวลชน 457 เสียม (สยำ�) 42 สกุ ร 459 เสือป่า 396-7, 406 สุโขทัย 39, 54, 61, 64, 68, 69, 71, 73-5, โสเภณี 526 77-82, 84-6, 91-4, 102-7, 109, 115-7, 119, 121, 124, 134, 143, 164 ห สุจินดา คราประยูร 573 หงสาวดี 16, 46, 63-4, 78, 86, 120, 136-7, สุตตโสมะ 62 147-8, 157-9, 163, 175, 188, 192, 202- สุธรรมวดี 46 3, 207-8, 249 สพุ รรณบรุ ี 32, 70, 78-9, 86, 94-7, 99-102, หญงิ 560-1 104, 110, 139, 159, 184, 205, 210 หนองคาย 286, 349, 352 สุมนเถร 115 หนองสาหรา่ ย 159, 161, 163 สุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วอน) 328 หนองสงู 532 สรุ สีห์ 242 หนองหาน 260 สุราษฎร์ธานี 528 หนงั กวาง 172, 174 สุริยวรมนั ท่ี 1 29, 41 หนังสือพมิ พ์ 402, 406-7, 417, 425, 427, สรุ ิยวรมันท่ี 2 29, 42 429, 457 สรุ ิยุปราคา 325 หนงั สือพิมพ์จนี 422, 459 สลุ ต่านอาหมดั 272 หม่อมเจ้าบวรเดช กฤดากร 401 สุวรรณโคมคำ� 44 หมอ่ มเจา้ สิทธพิ ร กฤดากร 425 เสฉวน 19, 26 หม่อมเจา้ อากาศดำ�เกงิ รพีพฒั น์ 425 เส้นทางโฮจมิ นิ ห์ 525 หม่อมราชวงศ์ 401 เส้นทางโฮจิมนิ ห์ (Ho Chi Minh Trail) 524 หม่อมราชวงศล์ บ สทุ ศั น์ 401 เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ 401, 408, หมอ่ มราชวงศ์สทา้ น สนทิ วงศ์ 400 429 หมาก 245 เสนาบดีกระทรวงเกษตราธกิ าร 401 หมา่ นชู 19, 21 เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ 401, หมานอ้ ย 269 412, 418 หริภญุ ไชย 25, 36, 41, 45, 59-60, 62, 64, เสนาบดกี ระทรวงมหาดไทย 418 66 เสนาบดกี ระทรวงมรุ ธาธร 401 หลม่ สกั 284 เสนาบดีกระทรวงยุตธิ รรม 401 หลวงชเสนนายก 200 เสนาบดีสภา 347-8, 393 หลวงธำ�รงนาวาสวัสดิ์ 478 ดัชนี 629

หลวงประดษิ ฐม์ นูธรรม 442, 444, 445, 452, อนุวงศ์ 270, 282-5 453 อโนรธา 29 หลวงพระบาง 16-17, 25, 57-8, 60, 78, 85, อภัย 199 118, 120-1, 126-8, 142, 147, 191, 210, อภริ ฐั มนตรีสภา 418 227-8, 256-7, 260, 283, 286, 335, อมรนิ ทรามาตย์ 265 349, 350-2, 358, 370 อเมรกิ ัน 312, 327, 354 หลวงพบิ ูลสงคราม 424, 432, 444, 451, 453, อยุธยา 86, 138-43, 155-9, 162-4, 171-7, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461 186-7, 189, 192-3, 197, 202-3, 207- หลวงรกั ษร์ ณเรศ 278 8, 215-6, 225-6, 228-30, 233, 235-9, หลวงวิจติ รวาทการ 459, 461, 509, 511 248-50, 262, 270, 447, 568 หลวงวจิ ิตรวาทการ (วิจิตร วาทการ) 457 ออกสุ ต์ ปาวี 351 หวย 314, 319 ออสเตรเลยี 466 หว-ู หม่าน 18 ออสโตรนีเซยี น 9 หวั พัน 256 ออสโตรเอเชยี ติก 9 หัวเมอื งแขก 288 อังกฤษ 172, 179, 271, 273, 308, 311-6, หวั เมอื งทัง้ เจด็ 288 329, 332, 334-7, 339, 347, 350, 354- หัวเมอื งประกัน 57 6, 358-60, 362, 368, 370, 372, 379, หาง 163 384, 394, 406, 408-9, 417, 424, 427, หาดใหญ่ 531 448, 463, 465, 469, 471-5, 477, 480, เหตุการณใ์ นอา่ วตงั เก๋ยี 524 483, 493, 523 แหลมมลายู 79 องั กฤษกับพมา่ 312 องั กฤษ-สยาม 334 อ องั วะ 136-7, 140, 158, 159, 163, 189, 192, อกา ฮมั หมดั แอสตาราบาดี 170 202-3, 207, 208-9 องค์กรแรงงาน 546 อัตตะปอื 255 องค์กรสนธิสัญญาป้องกันภูมิภาคเอเชียตะวัน อัตราการเกิด 563 ออกเฉียงใต้ 493, 508 อันนัม 20 องคก์ ารซโี ต้ 515 อัสสัม 53, 87 องค์การสหประชาชาติ 475, 493 อ่างทอง 210 องคค์ �ำ 191-2, 209 อาชพี กฎหมาย 439 องคมนตรี 544 อาณาจกั รพยู 20, 25 องคร์ ชั ทายาท เจ้าฟา้ ชายวชิราลงกรณ์ 549 อานันท์ ปันยารชนุ 573 องทนุ ฟ้นื ฟกู ารเงนิ ระหว่างประเทศ 576 อา้ ยฟา้ 60, 62, 66 องอิม่ 196 อารยธรรมจากอนิ เดีย 29 อดีตนายกรัฐมนตรีถนอม 548 อารยธรรมอินเดยี 30, 52, 55 อนอคเปตลนุ 189 อาระกนั 188 อนุ 256 อา่ วไทย 33, 35, 156, 239, 463 อนรุ กั ษ์เทเวศร์ 242 อ่าวเบงกอล 129-30, 164, 171, 176-7, 182-3 อนรุ ทุ ธ 257 อ่าวเปอร์เซยี 170 630 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบับสงั เขป

อา่ วสยาม 174, 356 แอนนา เลยี วโนเวนส์ 325 อาหม 17 แอมเฟตามนี 572 อาหรับราตรี 249 ไอเอ็มเอฟ 576 อำ�นาจอิสระในการจดั เกบ็ ภาษอี ากร 408 อิตาลี 450, 468 ฮ อินเดยี 3, 5-6, 10, 21, 33, 53, 59, 72, 91-2, ฮอ่ 337, 340, 350, 351 157, 170, 179, 200, 226, 233, 248, 249, ฮ่องกง 311, 313-4, 382, 463 279, 299, 314-5, 329, 336, 384, 466- ฮอลันดา 171-2, 174-6, 179, 181, 186, 197, 7, 469, 572 201, 271, 329 อนิ เดียใต้ 70 ฮิตเลอร์ 457, 459, 461 อนิ โดจนี 128, 308, 351-2, 370, 447, 522, แฮรโ์ รว์ 367 554, 557 โฮจมิ นิ ห์ 423 อนิ โดจีนของฝรั่งเศส 466 อนิ โดจีนของฝรั่งเศส 461, 469, 474, 484 อินโดนเี ซีย 479, 484 อนิ โดยูโรเปยี น 4 อินทวชิ ยานนท์ 334 อิสรภาพทางการศาล 404 อสิ รภาพในการเก็บภาษีอากร 409 อสิ ลาม 179 อเิ หนา 249 อีตัน 367 อี้-มู่-ซุ่น 21 อุณรทุ 249 อุดงมีชยั 254, 267, 268, 291 อุดมการณค์ อมมิวนิสต์ 493 อุดรธานี 532 อุตรดติ ถ์ 220 อุตสาหกรรม 533, 561, 568 อบุ ล 269 อบุ ลราชธานี 255, 260, 349, 352, 372, 377, 454 อปุ ราช 157 อปุ ฮาด 269 อโุ มงคเสลา 44-5 อตู่ ะเภา 525 เอเชยี 177 เอลดอน เจมส์ 408 แองโกล-ดัตช์ 271 ดชั นี 631

(Toyota Thailand Foundation - TTF) กอ่ ตง้ั ขนึ้ ในเดอื นตุลาคม พ.ศ. 2535 ในโอกาสท่ี บรษิ ัท โต โยต้า มอเตอร์ ประเทศไทย จำ�กดั ด�ำ เนินงานมาครบรอบ 30 ปี ดว้ ยเงินทุนจดทะเบยี นเรมิ่ แรก 30 ล้านบาท ซง่ึ มลู นธิ ฯิ ไดน้ ำ�เงิน ดอกผลมาด�ำ เนนิ กจิ กรรม ภายใตว้ ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ สง่ เสรมิ การศกึ ษา พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ และสงิ่ แวดลอ้ ม รวมทงั้ กจิ กรรมสาธารณประโยชน์ ด้านอ่ืนๆ โดยร่วมมือกับผู้ทรงคุณวุฒิจากหน่วยราชการ องค์กร พฒั นาเอกชน และองค์กรสาธารณกศุ ลต่างๆ ในปจั จบุ นั มลู นธิ ฯิ มที นุ จดทะเบยี นทง้ั สน้ิ 400 ลา้ นบาท ดว้ ย นโยบายการพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื มลู นธิ ฯิ จงึ ไดม้ งุ่ เนน้ ในการชว่ ยเหลอื สังคมอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างย่ิงมูลนิธิฯ ต้องการพัฒนา เยาวชนท้ังในด้านการศึกษา คุณภาพชีวิต และสิ่งแวดล้อม ให้มี ความเป็นอย่ทู ีด่ ีขน้ึ และเติบโตเปน็ บุคลากรท่มี คี ณุ ภาพ เปน็ กำ�ลัง สำ�คญั ในการพฒั นาประเทศของเราใหเ้ จริญก้าวหนา้ ตอ่ ไป 632 ประวัตศิ าสตรไ์ ทยฉบับสงั เขป

มรูลานยธิ นิโตามโยคตณา้ ะปกรระรเทมศกไาทรย ประธานมลู นธิ ิ พลต�ำ รวจเอก เภา สารสนิ รองประธานมลู นธิ ิ มร. เคยี วอจิ ิ ทานาดะ กรรมการมูลนธิ ิ ดร. เสนาะ อูนากูล ดร. พิสฎิ ฐ ภัคเกษม ดร. เจตน์ สจุ รติ กลุ ดร. ชาญวิทย์ เกษตรศริ ิ ศ. นพ. ภิรมย์ กมลรัตนกลุ อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย ศ. ดร. สมคิด เลิศไพฑรู ย ์ อธกิ ารบดมี หาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ คุณธนกร ศรีจอมขวัญ ประธานชมรมผแู้ ทนจ�ำ หน่ายโตโยต้า คุณมาโนช ล้ีโกมลชยั ประธานชมรมความร่วมมือโตโยต้า คณุ ประมนต์ สุธีวงศ์ คุณนินนาท ไชยธีรภิญโญ คณุ วเิ ชยี ร เอมประเสรฐิ สุข รองกรรมการผู้จดั การใหญ่ คณุ สุทธิ จนั ทร์วิเมลอื ง กรรมการและเลขานุการ คุณวุฒกิ ร สรุ ิยะฉนั ทนานนท์ เหรญั ญกิ มร. โคเฮ นาคาโอะ บรรณาธกิ าร : กาญจนี ละอองศรี 633

รามยลู นนาธิมโิคตณโยะตก้ารปรมระกเาทรศบไรทิหยาร คุณประมนต์ สุธวี งศ์ ประธานคณะกรรมการ บรษิ ัท โตโยตา้ มอเตอร์ ประเทศไทย จ�ำ กัด คณุ นนิ นาท ไชยธรี ภิญโญ รองประธานคณะกรรมการ คณุ วิเชยี ร เอมประเสริฐสขุ รองกรรมการผจู้ ัดการใหญ่ คุณศุภรัตน์ ศิรสิ ุวรรณางกูร ผู้ชว่ ยกรรมการผู้จดั การใหญอ่ าวุโส มร. โคเฮ นาคาโอะ เหรัญญกิ คณุ วิบลู ชัย ณ ระนอง - ประธานกติ ตมิ ศกั ดิ์ ชมรมผแู้ ทนจ�ำ หน่าย - โตโยต้า - ทีป่ รึกษากติ ตมิ ศกั ดิ์ - คณะกรรมการบริหารมลู นิธโิ ตโยตา้ - ประเทศไทย คุณจติ ติมา คงจำ�เนยี ร - ผอู้ �ำ นวยการสำ�นกั งานวางแผนส่งเสรมิ - และส�ำ นักเลขานุการมลู นิธโิ ตโยตา้ - ประเทศไทย - เลขานกุ ารคณะกรรมการบริหารมูลนิธิ - โตโยตา้ ประเทศไทย 634 ประวตั ิศาสตร์ไทยฉบบั สงั เขป

กจิ กรรมของมลู นิธโิ ตโยตา้ ประเทศไทย ด้านการศกึ ษา 1. โครงการมอบทนุ การศึกษาแกบ่ ตุ รหลานเจ้าหนา้ ท่ี มูลนธิ ิ ป้องกันและปราบปรามยาเสพตดิ 2. โครงการพอ่ แมอ่ ุปถมั ภ์ มลู นธิ ิหมอเสม พร้งิ พวงแกว้ 3. โครงการเยาวชนไทยวนั พรุ่งน้แี ละการมอบทุนการศึกษาเด็ก ยากจนในภาคเหนอื มหาวิทยาลยั แม่ฟา้ หลวง 4. โครงการมอบทนุ การศึกษาแก่เดก็ ขาดแคลนในภาคอีสาน มหาวิทยาลัยขอนแกน่ 5. โครงการมอบทนุ การศกึ ษาแก่เด็กขาดแคลนในภาคใต้ มหาวิทยาลัยราชภัฏภเู กต็ 6. โครงการมอบทนุ การศึกษาแก่เด็กขาดแคลนในภาคตะวนั ออก มหาวิทยาลยั บูรพา 7. โครงการมอบทุนการศกึ ษาแกน่ ักศกึ ษาพยาบาล คณะ พยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ 8. โครงการรางวัลมูลนิธิโตโยตา้ ประเทศไทย (TTF Award) 9. โครงการมอบทนุ เพอ่ื สง่ เสริมการศกึ ษาประวัติศาสตร์ ศลิ ป วฒั นธรรมและความรูเ้ กยี่ วกับประเทศเพื่อนบ้าน มลู นธิ โิ ครงการ ตำ�ราสงั คมศาสตร์และมนษุ ยศาสตร์ ด้านคณุ ภาพชวี ติ 1. การสนับสนนุ การจดั สร้างอาคารเรยี นโรงเรยี นตำ�รวจตระเวน ชายแดน กองบัญชาการต�ำ รวจตระเวนชายแดน 2. โครงการอาหารกลางวนั “หนรู กั ผกั สเี ขยี ว” คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ และการจัดพมิ พห์ นงั สอื โภชนาการ บรรณาธิการ : กาญจนี ละอองศรี 635

ทด่ี ี 3. โครงการสานสายใยเด็กไทยรกั สขุ ภาพ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแกน่ 4. โครงการบา้ นตะวนั ใหม่ มูลนิธปิ ้องกันและปราบปรามยาเสพ ตดิ 5. โครงการผา่ ตัดแกไ้ ขอาการปากแหว่งเพดานโหว่ในเดก็ พิการ ส�ำ นกั งานบรรเทาทกุ ข์และประชานามยั พทิ ักษ์ 6. โครงการพฒั นาการปลกู ไม้ดอกไม้ประดบั ในโครงการไม้ดอก เมอื งหนาวตามพระราชดำ�ริ และโครงการคำ�พ่อสอน มูลนธิ ิพระดาบส ดา้ นสงิ่ แวดลอ้ ม 1. โครงการตน้ น�ำ้ ต้นชีวิต สมาคมปกาเกอะญอเพื่อการพฒั นา สังคมและสิ่งแวดล้อม รางวลั ปี พ.ศ. 2552 รางวลั นกั ทรัพยากรมนุษย์ดเี ด่นแห่งประเทศไทย มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์ โดยสถาบันทรัพยากรมนษุ ย์ ได้ จัดต้ังรางวลั ให้นกั ทรพั ยากรมนุษย์ดเี ดน่ แหง่ ประเทศไทย (Thailand Top 100 HR Award) โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ร่วมยกยอ่ งและเชิดชู เกียรตผิ ้ทู ำ�คุณประโยชนแ์ กส่ งั คมไทย รวมถงึ องค์กรตา่ งชาติ ในด้าน ทรพั ยากรมนุษยใ์ ห้กับประเทศไทย และเพ่ือตระหนักถึงคณุ ค่าของ บคุ คลเหลา่ นน้ั ที่ไดอ้ ทุ ศิ ตนในการพัฒนา ทุ่มเท ความร้คู วามสามารถ และประสบการณเ์ พ่อื สร้างสรรค์และพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยข์ อง ประเทศไทย 636 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบับสงั เขป

มลู นธิ โิ ครงการต�ำ ราสคงั �ำคแมถศลางสตรแ์ ละมนษุ ยศาสตร์ โครงการตำ�ราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ก่อต้ังข้ึนเมื่อ พ.ศ. 2509 ด้วยความร่วมแรงร่วมใจกันเองเป็นส่วนบุคคล ในหมู่ ผู้มีความรักในภารกิจบริหารการศึกษาจากสถาบันต่างๆ เม่ือเร่ิม ดำ�เนนิ งาน โครงการตำ�ราฯ มีฐานะเป็นหน่วยงานหน่ึงของสมาคม สงั คมศาสตรแ์ หง่ ประเทศไทย กอ่ นทจ่ี ะมฐี านะเป็นมูลนิธฯิ เมื่อตน้ พ.ศ. 2521 โดยมลู นธิ โิ ครงการต�ำ ราฯไดร้ บั ความรว่ มมอื ดา้ นทนุ ทรพั ย์ จากมูลนิธิร็อกก้ี เฟลเล่อร์ เพ่อื ใชจ้ า่ ยในการด�ำ เนนิ งานขัน้ ต้น เป้า หมายเบื้องแรกของมูลนิธิโครงการตำ�ราฯ ก็คือ ส่งเสริมให้มีตำ�รา ภาษาไทยทม่ี คี ณุ ภาพ เฉพาะในดา้ นสงั คมศาสตรแ์ ละมนษุ ยศาสตร์ เพราะตา่ งกเ็ หน็ พอ้ งตอ้ งกนั ในระยะนนั้ วา่ คณุ ภาพหนงั สอื ต�ำ ราไทย ระดับอุดมศึกษาในแขนงวิชาดังกล่าวยังไม่สูงพอ ถ้าส่งเสริมให้มี หนังสือเช่นนี้เพ่ิมขึ้นย่อมมีส่วนช่วยยกระดับมาตรฐานการศึกษา ในข้ันมหาวิทยาลัยโดยปริยาย อีกทั้งยังอาจช่วยในการสร้างสรรค์ ปัญญาความคิดริเร่ิมและความเข้าใจอันถูกต้องในเรื่องท่ีเกี่ยวเนื่อง กับสงั คม วฒั นธรรม เศรษฐกิจ และการเมอื งเปน็ สว่ นรวม พรอ้ มกนั นมี้ ลู นธิ โิ ครงการต�ำ ราฯ กม็ เี จตนาอนั แนว่ แนท่ จี่ ะท�ำ หนา้ ทเ่ี ปน็ ทช่ี มุ นมุ ผลงานเขยี นของนกั วชิ าการตา่ งๆ ทง้ั ในและนอก สถาบนั เพอ่ื ใหผ้ ลงานวชิ าการทม่ี คี ณุ ภาพไดเ้ ปน็ ทรี่ จู้ กั และเผยแพร่ ออกไปอยา่ งท่วั ถึงในหมผู่ ู้สอน ผเู้ รียนและผู้สนใจงานวชิ าการ การ บรรณาธกิ าร : กาญจนี ละอองศรี 637

ด�ำ เนนิ งานของมลู นธิ โิ ครงการต�ำ ราฯ มงุ่ ขยายความเขา้ ใจและความ รว่ มมอื ของบรรดานกั วชิ าการออกไปในวงกวา้ งยง่ิ ๆ ขน้ึ ดว้ ย ไมว่ า่ จะ เปน็ ดา้ นการกำ�หนดนโยบายสรา้ งตำ�รา การเขยี น การแปลและการ ใชต้ �ำ รานน้ั ๆ ซง่ึ จะเปน็ เครอื่ งสง่ เสรมิ และกระชบั ความสมั พนั ธอ์ นั พงึ ปรารถนา ตลอดจนความเข้าใจอันดตี ่อกนั ในวงวชิ าชพี ทเี่ ก่ียวข้อง นโยบายพ้ืนฐานของมูลนิธิโครงการต�ำ ราฯ คือ ส่งเสรมิ และ เรง่ รดั ใหจ้ ดั พมิ พห์ นงั สอื ต�ำ ราทกุ ประเภท ทง้ั ทเี่ ปน็ งานแปลโดยตรง งานแปลเรยี บเรยี ง งานถอดความ งานรวบรวม งานแตง่ และงานวจิ ยั ในชว่ งแรกๆ มลู นธิ โิ ครงการต�ำ ราฯ เนน้ สง่ เสรมิ งานแปลเปน็ หลกั ขณะ เดยี วกนั กส็ ง่ เสรมิ ใหม้ กี ารจดั พมิ พต์ �ำ ราประเภทอน่ื ๆ ดว้ ย นบั ตง้ั แต่ ก่อตั้งโครงการต�ำ ราฯ มาจนถึงปัจจุบนั โดยความรว่ มมอื อย่างดียง่ิ จากนกั วชิ าการหลายสถาบนั สามารถสง่ เสรมิ -กลนั่ กรอง-ตรวจสอบ และจดั พมิ พห์ นงั สอื ตำ�ราภาษาไทยระดบั อดุ มศกึ ษาทมี่ คี ณุ ภาพตาม เปา้ หมายเจตนารมณ์และนโยบายได้ครบทุกประเภท และมเี นอ้ื หา ครอบคลุมสาขาวิชาตา่ งๆ ถึง 8 สาขาดงั ตอ่ ไปน้คี อื (1) สาขาวชิ า ภูมศิ าสตร์ (2) สาขาวชิ าประวตั ิศาสตร์ (3) สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ (4) สาขาวิชารัฐศาสตร์ (5) สาขาวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา (6) สาขาวชิ าปรัชญา (7) สาขาวชิ าจติ วิทยา (8) สาขาวชิ าภาษา และวรรณคดี นอกจากน้ี มูลนธิ โิ ครงการต�ำ ราฯ ยงั มโี ครงการผลติ ตำ�ราสาขาวิชาอน่ื ๆ เพมิ่ ขน้ึ ดว้ ย เชน่ สาขาวิชาศลิ ปะ ซึ่งก�ำ ลงั อยู่ ในขน้ั ด�ำ เนินงาน และขยายงานให้มีการแต่งตำ�ราเปน็ “ชดุ ” ซ่งึ มี เนือ้ ความคาบเกยี่ วระหวา่ งหลายสาขาวชิ า เช่น “ชุดชวี ิตและงาน” ของบุคคลทน่ี ่าสนใจ ดังทีไ่ ดจ้ ดั พมิ พเ์ ผยแพรไ่ ปแลว้ บางเล่ม ปัจจบุ นั มลู นิธิโครงการต�ำ ราฯ ยังคงมีเจตนาอนั แนว่ แน่ทจี่ ะ ขยายงานของเราตอ่ ไปอยา่ งไมห่ ยดุ ยง้ั แมจ้ ะประสบอปุ สรรคนานปั การ โดยเฉพาะอุปสรรคด้านทุนรอน เพราะกิจการของมูลนิธิโครงการ 638 ประวัติศาสตรไ์ ทยฉบับสังเขป

ต�ำ ราฯ ไม่ใช่กจิ การแสวงหาก�ำ ไร หากม่งุ ประสงคใ์ ห้นักศึกษาและ ประชาชนไดม้ โี อกาสซ้อื หาหนงั สือต�ำ ราในราคายอ่ มเยาพอสมควร คณะกรรมการทุกสาขาวิชาของมูลนิธิโครงการตำ�ราฯ ยินดี น้อมรับคำ�แนะนำ�และคำ�วิพากษ์วิจารณ์จากผู้อ่านทุกท่าน และ ปรารถนาอย่างย่ิงที่จะให้ท่านผู้อ่านทุกท่านได้เข้ามามีส่วนร่วมใน มูลนิธิโครงการตำ�ราฯ ไม่ว่าจะเป็นการสนับสนุนแนะนำ�อยู่ห่างๆ ช่วยแต่ง แปล เรียบเรยี ง รวบรวมต�ำ ราสาขาวชิ าตา่ งๆ หรอื เขา้ มา รว่ มบรหิ ารงานรว่ มกบั เรา เพช็ รี สมุ ิตร ประธานคณะกรรมการบรหิ าร มูลนธิ โิ ครงการต�ำ ราสงั คมศาสตรแ์ ละมนุษยศาสตร์ บรรณาธกิ าร : กาญจนี ละอองศรี 639

รายนามคณะกรรมการบริหาร มลู นิธิโครงการต�ำ ราสงั คมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ (กอ่ ต้งั ปี พ.ศ. 2509 โดยนายป๋วย อ๊งึ ภากรณ์ ฯลฯ) นางเพ็ชรี สมุ ติ ร ประธานและผูจ้ ดั การ นายเกริกเกียรติ พพิ ฒั น์เสรีธรรม รองประธาน นายธเนศ อาภรณส์ ุวรรณ รองประธาน นายรังสรรค์ ธนะพรพนั ธุ ์ กรรมการ นายวิทยา สุจริตธนารกั ษ ์ กรรมการ นางสาวศรีประภา เพชรมีศร ี กรรมการ นายวีระ สมบรู ณ์ กรรมการ นายประจักษ์ กอ้ งกรี ต ิ กรรมการ นายพภิ พ อดุ ร กรรมการ นางสาวอบุ ลรัตน์ ศริ ยิ ุวศกั ดิ ์ กรรมการ นายพนสั ทัศนียานนท ์ กรรมการ นายบดินทร์ อศั วาณิชย์ กรรมการ นางสาวศุภลกั ษณ์ เลศิ แกว้ ศร ี กรรมการ นายชาญวทิ ย์ เกษตรศริ ิ กรรมการและเลขานุการ นายธ�ำ รงศกั ด์ิ เพชรเลศิ อนนั ต ์ กรรมการและผู้ชว่ ย เลขานกุ าร นายทรงยศ แววหงษ์ กรรมการและผจู้ ัดการทั่วไป 640 ประวตั ิศาสตร์ไทยฉบบั สงั เขป